Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6: (Suplement) A-Ż [6] 8360075670 [PDF]

Zitiervorschau

Rody rycerskie Wielkiego Ksiçstwa Litewskiego

Tom VI

(Suplement)

A- Ž

JAN CIECHANOWICZ

Wydawnictwo Naukowo-Literackie /.N IC / Wilno 2006

Opiniowal dr Bronislaw Jaškiewicz

Na oldadce herb Radwan pan6w Dostojewskich

Projekt okladki i szata graficzna Jakub Węgrzyniak

© Copyright by Jau Ciechanovvicz

Wydanie I

ISBN 83-60075-67-0

Druk i oprawa Kiošnieriska Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o. 38-400 Krosno, ui. Powstafic6w Warszawskich 5, tel, (0-13)43 660 43

PRZEDMOWA

Ukazanie šią w 2001 roku naszego pięciotomowego herbarza zostaío zyczliwie przyjęte przez osoby, które z niro šią zapoznaty w czytelniach lub weszíy w jego posiadanie, zawieral on bowiem w sumie 4.690 hasel slownikowych oraz 2.623 ílustracje. Wydawca i autor otrzymali mnóstwo ¿yczliwych listów i gratulacji dostownie ze wszystkich kontynentów, z kilkudziesiąciu panstw caíego swiata, zawierających pozytywną oceną tej edycji. Pozwalamy sobie przytoczyé ponižej tylko drobny ich ulamek, by dac pojącie o ich trešci i klimacie, zaznaczając jednoczesnie, ¿e liczni nasi respondenci upominali šią o ciąg dalszy ksiąžki i o jej uzupetnienie w kolejne nazwiska, które zostaly z tych czy innych powodów pominięte w tomach poprzednich. Wszystko to wymagalo namyshi i dyskusji, ale tez zachqcalo do podjącia dalszego trudu, by nadac naszemu berbarzowi ksztalt mozliwie najdoskonalszy i prawie zupelny, uzupelniając go przez kolejnyck okolo 2.800 hasel. Dyrektor Wydawnictwa Oswiatowego FOSZE, jak tez autor herba­ rza otrzymali z okazji opublikowania Rodów rycerskich W.Ks.L gratulaeje i slowa uznania osobiácie od Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwasniewskiego (pismo z dnia 12 grudnia 2001 roku). Natomiast Prezes Rady Ministrów RP, pan Leszek Miller w pišmie z dnia 17 gludnia 2001 roku stwierdzal m.in.: “Publikacja, będąca ogromnie bogatym zródlem wiedzy o przedstawicielach i dokonaniack najwięk$zych litewskich rodów, je s í niezwykle interesująca i zasiuguje na najwyzsze uznanie. Zawarte w niej informaeje poszerzają naszą wiedzę o historii Litwy, któ ra jestprzeciež częscią naszej wiasnej historif'... Interesujący i ¿yczliwy list nadszedl do wydawnictwa takže od pienvszego prezydenta odrodzonej Republiki Litewskiej, a obecnie Pnezesa Rady Ministrów RL Algirdasa Brazauskasa. Te, jak tež inne okolieznošei, pozwalają sądzic, že wydaníe nasze­ go herbarza stalo šią swoistym wydarzeniem w žyciu kulturalnym Polski i Litwy, a opublikowanie suplementu do niego, zawierające kilka tysiący nowych hasel i uzupelnieñ, jest po prostu koníeczne. Oddajmy jednak glos naszym Czytelnikom. 7

*

*

*

Dr Ignacy Szomel z Warszawy pisai w lišcie do autora 28 paždziernika 2001 roku: “Jestem zdumiony imelkošcią orazszatą grajiczną tego dziela! Pięč grubych tomow i objęcie calego alfabetu od “A ” do “t ” stawia wysilek Pana na rowni z Niesieckim. Niki z innych autorow nie zakonczyl tego rodzaju pracy, poniewaz p o prastu zabraklo im žycia, C hw ihw ojestem przytloczony ogromem zawartych w niej wiadomosci i bardzo powoli j e studiuję... Skladam Panų szczere gratulacje zpow odu ukazan ia šią *‘Herbarza ’ ” Pan Cezary Ajewski (Mississauga, Kanada) pisai do wydawnictwa: “Autorowi naležy šią wielkie uztianie za pracą i pošwięcenie tyle czosu, aieby pozwolič ludziom poznač prawdziwą histonę Polskich Kre$ow. To dzieiopowinno byč w každym domu i w.každej szkole polskiej’. Do autora zas ksiąžki tenže korespondent w lišcie z 7 grudnia 2001 napisat: “Gnituluję bardzo potrzebnego i patriotycznego wydania księgi szlacheckiej, ktora naswietlaprawdziwą historię naszych pięknych izawsze wiemych Kresow, i ktora pomože następnym pokoleniom zrozumieč sytuację i te nieszczęsne czasy, gdy przez zdradę tzw. aliantow Narod Polski stracilpolow ę swych ziern... Panų naležy się uznanie ipodziękowanie wszystkich Polakow za ten wysilek'... Do autora ksiąžki profesor Jerzy Ženkiewicz z Torunia 25 lutego 2002 roku m.in. pisai: “Szanowny Panie! Z wielkim sentymentem spogiądam na Panskie dzieio ’‘Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego", z ktorego często korzystam. Chwala Panų za to T... Artysta malarz i heraldyk z Rialegostoku Tadeusz Gaji, autor albu­ mu Polskie rody szlacheckie i ich herby (1999) takže pozytyvvnie ocenial naszą ksiąžkę i sugėrovai potrzebę jej upowszechnienia w Polsce i wšrod Polonii. Kierownik Biurą Heraldyki i Genealogii “Sarmata” (Al. Niepodleglošci 25, Grojec), pan Andrzej Zygmunt Rola-Stąžycki w lišcie z 30 pazdziemika 2001 roku do autora sugerowal koniecznošč opracowania suplementu do naszego herbarza i pisai: ilDoceniam Pana pracą i wyst­ iek, a nie je st to wcale kurtuazja, to naprawdę moj szacunek i podziw, przeciež to praca dla calego zespolu i na wiele lat. Dokonal więc Pan rzeczywielce trudnej ijakžepotrzebnej. Za to wįęcPanų dziękuję... Nadal tež uwažam, ie powinien Pan opublikoįvac nawet te rodziny, ktorych przynaleinošci herbowej nie zdolal Pan ustalič. (...) Dziękuję Panų za to, že sfmalizowal Pan swoje wieloletnie badania, darowųįąc czytelni8

kom moiliwosc zapoznania się z tą wspanialą lektūrą. Skladając niniejszym gratulacje mam nadzieję, ie nie ustanie Pan iv swoich dalszych dociekaniach i my, Pana czytelnicy, będziemy zapewne mieč jeszcze moiliwosc poznania Pana nowych i następnych publikacjC'... Takže pan Grzegorz Chajko pisal m.in. w swym bšcie (9.06.2002) do autora: "W zeszlym roku zostala wydana Pana ksiąžka pt. “Rody rycerskie WieUdego Księstvva Lite.wskiego" iv pięciu tomach. Praca je st naprawdę imponująca i wtdac w niej, ¿e wloiyl iv nią Pan w ielepracy i czasu. Dowiedzialem šią z niej naprawdą wiele ciekawych rzeczy o osobach, o ktdrych nigdzie indziej nie znalazlem inform acjp... Pan Marek Woiirtski z Waicza, znany specialist a w zakresie genealogii, napisal do autora (3 wrzesnia 2002) m.in. co następuje: "Jakiš czas temų nabylem Panską pracę "Rody rycerskie W.K.L. ” oraz kilka innych prac. Ukonczenie tego rodzajupracy wymaga wiele wyirwalosci i odwagi, g dyi zwykle więcej je s t u nas tych, co widzą same braki, a chyba przez "skromnosc " starają siępom inąč zalety. W miarę uwainie przestudiowalem Panską pracę i szczerze mogę powiedziec, i e m i się podoba”... Profesor, doktor habilitowany Mieczyslaw Jackiewicz z Olsztyna, znany ttumacz literatury [itewskiej i rosyjskiej, w lišcie z 10 stycznia 2003 roku bardzo pochlebnie ocenil naszą edycję, wskazując m.in., že odnošne srodowiska na Litwie i Bialorusi są nią wręcz zachwycone. A oto kilka dalszych “ech” na naszą publikację: “To je s t swietna rzecz, dobrze napisana. Trafiona celnie od s irony graficznej okladka. Mam swiadomosc ogromupracy i wysilku, ja k i iv/ožyl Autor w to przedsięwzięcie. Gratuluję.r (Leszek Jan Czajkowski, Šwierklaniec, 15.10.2001). "To dzielo wpisuje nazwisko Autora do panteonu najwspan ia Iszych i n a jszlachetniejszych synow O jczyzny". (Janusz Gan, W iedeh, 25.10.2001). "Wprost trudno uwierzyc, že je s t to dzielo jednego Autora. Ilež to czasu poiw ięcil Pati Profesor szperając nie tylko w archiwach. Na kartach “Herbarza ” odnąjduję najslawniejsze rody rycerskie, ktorych wiarygodnosč potwierdzają liczne dokumenty. Niezwykle cenne są wiadomosci związane tematycznie z heraldyką. Mam tu na mysli m.in. bogatą ikonograjię'... (LechCiechanowicz, Warszawa, 17.10,2001). "To dzielo je st dužym wkladem do kult u ty narodow ef. (Tadeusz Lukaszewicz, Warszawa, 14.10.2001). "Chcę Panų serdeczniepogratulowac Panskiego 5-tomowego her-

9

barža, ktoryjest najlepszy ze wszystkich dotąd wydanych. Nie opiera šią Pan na "bajeczkach " powtarzanych za Paprockim i Niesieckim przez w szystkieX IX iXX-wieczne rainėj masei herbarze, spisy rodzin i t d itd . Przytacza Pan rzeczywisty material zrodlowy, oryginalny, a nie zmyslonyr ani nie cytowany od poprzednikow\ ja k to je s t prawie we wszystkich herbarzach, pisanych przew ainie "na zamowienie " tego, kto p la cil “Pisacze " pisali i zamieszczali wszystko, соpiaeący sobiezažyczyl, rdwniež i nie nobilitowanych pociotkow! Pahski herbarz m dow rycerskich WKL je s t najlepszym opracowaniem tego typur jakie się и nas do te jрогу ukazafy. (...) Ciqgle jestem p o d wrazeniem Panskiego trudu i dociekliwosci w poszukiwaniu i analizie materialu... Nie mogę wyjsc zpodziw u, ze Pana udalo się uzyskač wglqd w tak dužų (ogromną!) Hose oryginalnych dokumentow. Nawet do protokolow policyjnych. Wrqcz nie do w ia r y f (Prof, dr Jerzy Znosko, Warszawa, 25.07.2002). Autor i Wydawca uprzejmie dziękują za stow a uznania i sugestie dotyczące trešei suplementu takže panu Romano wi Žylinskiemu z Whe­ elers Hill (Australia), panu Krzysztofowi Raczyriskiemu z Mississauga (Kanada), panu Adamowi Wotkowi z Pulaw, panu Benowi Chapihskiemu z S t Petersburga (USA), panu Andrzejowi Nowickiemu z Poznania, panu Mikhaelowi Mitselowi z Nowego Jorku, pani Ingrid Koch z Kolo­ nu (Niemcy), pani Leokadii Komaiszko z Liege (Belgia), pani Agacie Kalinowskiej-Bouvy z Mareil-sur-Mauldre (Francja), panu Wtadyslawowi Strumille z Nowego Jorku, panu Piotrowi Lettowtowi z Pretorii (RPA), panu Wojciechowi Strahlowi z Toronto (Kanada), panu Zygmuntowi Czerwihskiemu z Nowego Jorku, panu Henrykowi Wojcikowi z Don Mills (Kanada), panu Andrzejowi Z, Judyc kiemu z Mai sons Alfort (Francja), panu Lechowi Paszkowskiemu z East Malvern (Australia), panu Tadeuszowi Kowzanowi z Caen (Francja), panu Stanislawowi Januszkiewiczowi z Bydgoszczy, jak tež setkom innych osob, ktore raezyly do nas napisač i wyrazic sw6j stosunek do herbarza. Mowiąc nawiasem, dane zaczerpnięte z naszego herbarza j už teraz sąnagminnie wykorzystywane przez naukowcow polskich zamieszkaiych na Litwte i gdzie tndziej, o czym swiadczą odnošne publikaeje prasowe, jak tež takie ksiąžki, jak Rody szlacheckie w powiecie Hdzkim na Litwie w X IX wieku Czesiawa Malewskiego (Wilno 2002), czy znakomite dzieto Jana Sienkiewicza pošwtęcone tworczosci Anny Krepsztul pt. Nadworna malarka Ostrobramskiej (Wilno 2002).

10

*

*

#

Ješli zas chodziOartykuty prasowe, zahaczające o nasz herbarz, byly one wszystkie, jak dotychczas, nader obiektywne i žyczliwe, czego przykiadem može byč kilka charakterystycznych wypowiedzi, przytaczanych przykladowo ponižej. Так więc redaktor Antoni Adamski 6 listopada 2001 roku pisal na tamach rzeszowskich "Nowin” w artykule pt. Her­ barz litewski: "Uniwersytet Rzeszowski može wažnym zdarzeniem zdnia na dzien zaistniec w пешееpolskiej. Wystarczy, by zrobilprom ocjępracy jednego ze swych wykladowcdw. Jan Ciechanowicz wydal monumentalny herbarz “Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego ”. D r Jan Ciechanowicz - germanistą, politolog ifilozof, starszy wykladowca URz pracowal nad herbarzem 25 lat. Wykonal olbrzymią kwerendę w archiwach Polski, Litwy, Biaionisi, Ukrainy, Rosji, M oldami, USA, Austrii i Lotwy. Jego herbarz liczący 2,6 tysiąca stron i 2,5 rys. (w większošci nieznanych) ilustracji zawiera okoio 5 tys. nazwisk rodow pochodzących nie tyiko z Litwy, le.cz takže z Bialorusi, Ukrainy na Malopolsce Wschodniej skonczywszy. Pracy tej mogtby podotač caly zespdl specjalistow. Mamy do czynienia z dzielem po prostu umkatowym i nie mającym precedensu we \vspolczesnej genealogiipolskiej i litewskiej. Jest to dzielo ofundamentalnym znaczeniu dla kulturypolskiej, gdyž zostalo napisaneprzez Polaka z Litwy w językupolskim , z myžtą o rodakach zamieszkaiych za wschodnimi rubiežami Polski wspčlczesnej. In ie tyiko: hviadczy o tym lista subskrybentdw z calego kraju oraz z Kanady, USA, Anglii, Francji, Niemiec, na Australu skohczywszy. Najwažniej$zepolskie herbarzepowstafy od 1847 r. (K. Niesieckiego) po przelom X IX i X X ж (A. Bonieckiego i S. Urusktego), Litwa nie dorobila šią tok kompletnych opracowah: poprzednikiem J. Ciechanowicza byl prof. W. Kojahsvicz, ktoty napisal swe skrotowe opracowanie w XVII hl W Rzeczpospolitej Obojga Narodow WielJde Księstwo Litewskie odgrywalo ogromną rolę. Rody z ziem kresowych zapisafy się w historii i kulturze kilku narodow, Podzial przebiegal wewnątrz tych ro­ džiu np. Tadeusz Iwanowski byl wybitnym omitologiem litewskim, ajeg o brat Waclaw - dzialaczem bialoruskim. Aby uzmysloyvič sobie znaczeniepracy J, Ciechanowicza dla wspolczesnych, wystarczy wymienič kilka nazwisk rodonych. Np. Mickiewiczdw (po Htewsku; Mickevičiusj herbow Nalęcz i Poraj, ktorzy o d X V I wieku zamieszkiwali w Karome Polskiej, w Rosji, na Ukrainie i vv Pnt-

11

sach, Ród Miloszów (Milašius) herbówLubicz i Trzy Kolumny znany od 1446 r. zamieszkiwal Grodzienszczyzną, zas Gombrowiczowie (Gombrovichis) herbu Kosciesza osiedlili się w powiatach poniewieskim i upickim. Legendam e korzenie ksiąiąt Giedrojciów (Gedraitis) herbów Hipocentaurus i Cielqtkowa sięgają X wieku. J. Ciechanowicz dokonuje takže odkryé, które trudnoprzecenič. O dnalazlpolską galąz rodu Puszkinów (Puškinas) zamieszkujących m.in. ziemię nowogródzkq, Gogolów (po ukraiúsku Hohol, po litewsku Gogolis) i Dostojewskich —polskiej rodziny, która zruszczyla šią w X V III w. Są takže ciekawostki: p o d szlachecką rodzinę Dzieriyúskich podszywala šią bezczelniepewna rodzina chhpska ze Staroniwy po d Rzeszowem. Bylo to w czasach, gdy rozbfysía wlasnie w “obozie socjalistycznym ” ponura slawa Feliksą Edmundowicza D zietiyúskiego, Wydawcq herbarza je st FOSZE — Wydawnictwo Oswiatowe w Rzeszowie, które moglo sobiepozwolié na naklad w wysokosci kilkuset egzemplarzy. Przygotowanie i sam proces druku trwafy dwa lata. *

*

*

Pan Antoni Kędzior w notatce pt. Herbarz íhistrowany znakami pocztowymi w nr 2 za rok 2002 miesięcznika “Filatelista”, pisma Polskiego Związku Filatelistów, pisa!: "Hysoki poziom poligrajiczny, ja k tez ráznorodna tematyka emisyjna znaczków pocztowych wielu krajów swiata sprawia, ¿e coras częšciej walory pocztowe są wykorzystywane do iíustracji ksiąžek Przykladem može byč ostatnio wydany wielki slownik (herbarz) "Rody rycerskie Wielkiego Ksiqstwa Litewskiego ", autorstwa dr. Jana Ciechanowicza - germanisty, politologą i filosofa, starszego wykladowcy Uniwersytetu Rzeszowskiego. Dzielo zostalo napisane w języku polskim przez Polaka z Litwy Zayviera 4.690 nazwisk rodówpochodzących z Litwy, Bialorusi, Ukratny i Malopolski Wschodnie), Powstalo w wyniku wieloletnich kwerend autora w zbiorach archiwalnych Polski, Litwy, Bialorusi, Rosji, Moldawii, USA, Austrü i Lotwy. C ahsč skladająca się zpięciu tomów zawiera 2.600 stron, w tym ponad 2.500 iíustracji, z czego prawie dwa tysiące przedstawia herby. Tom l je s t częsciowo ilustrowany wieíobarwnymi reprodukcjamiponad 400znaczków i kartekpocztowych. Dzielo to može byc pomoene filatelistam w budowie eksponatów o problematyce zwiqzanej z heraldyką p o Isko-Utewskq ’

12

*

*

*

Doktor B ron isiaw Jaskiewi.cz, zaslužony historyk mieszkający w Tamowie, opublikowal na lamach torontobskiego “Glosu Polskiego”, warszawskiego tygodnika “Tylko Polska”, jak tež ukazującego się w Lomžy kwartalrtika “Panorama Kresowa” (organu Zarządu Krajowego Towarzystwa Przyjacióí Grodna i Wilna) recenzję, w której m.in. zaznaczal: “Dzielo Jana Ciechanowicza, autora szeregu cenionych ksią žekz zakresu historii kultury i nauki, pt. “Rody rycerskie Wielkiego Księstiva Litewskiego " impomtje nie tylko swą objęioscią, ale przede wszystkim ogrotnem i bogactwem zgromadzonego vv nim materialu archiwalnego, ja k težjego starannym opracowaniem naukowym i nowatorskim usystematyzowaniem. Pierwszy tom tego dziela, stanowiący Studium historyczno-socjologiczne na tem aipowstawania i funkcjonowanía elit spolecznych, wzbudzi zainteresowanie nie tylko histoiyków, ale tež psychologów spolecznych, socjologów, pedagogów ifüozofów. Poniewai jed n a k to Studium zostalo napisane językiem klamwnym i wyrazistym (autor wydaje šią swiadomie unikac drętwej i hermetycznej “nowomowy ”, modnej obecnie w érodowiskach naukowych Poiski, a przeciwstawnej przeciež jqzykow i takich luminarzy naszego pismiennictwa historycznego ja k np. Marian Zdziechowski czy Feliks Koneczny) —z pewnosciq spotka się z zainteresowaniem iakže szerokiej publicznosci czytającęj, choc jednak ta lektūra wymagaprzygotowania napoziom ie co najmniej studiów magisterskich. Zwaiywszy wszelako, ie w Polsce są miliony Itídzi legitymujących się kultūrą intelektualną na tym poziomie, m oina mieč pewnosé, ie slownik spotka się z zainteresowaniem wielu czytelników. Jesli chodzi o częsč slownikowq herbaria “Rody rycerskie Wiei­ kiego Księstwa Litewskiego ” czyli o pięč kolejnych tomów, to je s t ona wielkim novum vv pismiennictwie polskim i litewskim, jako ie dotychczas nie bylo i nie ma slownika encyklopedycznego na ten temai, je sli nie liczycfragmentarycznego "Herbarza szlachty witebskiej" Franciszka Piekosihskiego czy zupelnie niedostępnego nawet w bibliotekach i równiei skrótowego opracowania profesora W. Kojalowicza z X V II wieku, lubpozostajqcego w ciqi w rąkopisie jednotomowego “Herbarza litew­ skiego ” Jana Dworzeckiego-Bohdanowicza. Tysiące Litwinów i Polakáw, Bialorusinów i Ukraiñców, Zydów i Niemców,, Rosjan i Lotyszów, Moldawian i Austriaków odnajdą w tym herbarzu mniej lub bardziej obszerne informacje o swych korzeniach, herbach rodowych, powinowactwach, posiadlosciach. Na ite nam wiadomo, w Republice LitewB

skiej i na Bialorusi są prowadzone w obrębie odnošnych akademii nauk intensywneprzygotowania do wydania herbarm szlackty W. Ks. Litewskiego. Zaangaiowa.no w tym ceiu solidne zespofy naukowe i w najbližszych latach prawdopodobnie cos na ten temat zostanie w tych krajach wydane. Ale dzielo Jana Ciechanowicza wyprzedza te wysilki naszych sqsiadöw nie tylko po d wzglądem chronologicznym. Trudno bowiem sobie wyobrazic, by mozna bylo zebrač i opracowac tak rozlegiy material fakiograficzny, ja k ma to miejsce w przypadku slownika '‘Rody rycerskie W. Ks. Litewskiego Tysiące nazwisk i wizerunköw herböw rodowych, zdjęc, map, w ykresö w -a wszystko ujęte wprzejrzysty uklad alfabetyczny - to dzielo Jana Ciechanowicza nie ustępuje podžadnym względem takim fundamentalnym dzielom genealogii polskiej, ja k herbarze K. Niesieckiegor A.Bonieckiegöt S. Uruskiego, a nawet przewyzsza je po d wzg!ędem mnöstwa autentycznych tekstöw archiwalnych ze zbioröw Wilna, Minską, Grodna, Witebska, Kiszyniowa, Lwowa, Kijowa, Žytomierza, Warszauy, Krakowa, M oskwy Petersburga, Tweru, Permu, Nowego Jorku, ja k tei dzięki okolicznosci, iz auior wykorzystal w procesie opracowywania sw ego slownika literatūrą fachowq w wielu jązykach europejskich. Wszystko to sprawia, ie ma się w tym przypadku do czynienia z dzielem po prastu unikatowym i nie mającym precedensu we wspölczesnej genealogii europejskiej. Herbarz Jana Ciechanowicza, ze względu na to, ie ogarniapod wzglqdem ebiiczno-geograjicznym znaczne tereny dzisiejszej Polski, Lotwy, Moldawii, Rosji, ja k tez w calosci tereny Litwyį Bialorusi i Ukrainy, stanowi istotny wklad do badah nadprzeszloscią, tradycją i kultuvą tych wszystkich krajow. Jest tojednakprzede wszystkim dzielo o fundamentalnym znaczeniu dla kultury polskiej, gdyž zostalo napisane przez Polaka z Litwy, w jązyku polskim, z myslą o rodakach zamieszkalych za wschodnimi rubieiami Polski wspölczesnej. Dobrze by się stalo, gdyby slownik Jana Ciechanowicza nie tylko zostal udostępniony czytelnikom w Polsce, ale tei dotarl "pod strzechy ” polskich bibliotek na obczyžnie, przede wszystkim na terenie Litwy, Bialo­ rusi, Ukrainy, Rosji, ja k tei innych krajow, przede wszystkim —Kanady, Stanöw Zjednoczonych, Brazylii, Niemiec, Australu i in., tv ktorych zamieszkują liczne rodziny, wywodzące się z dawnych Kresöw Wschodnich Rzeczpospolitej Obojga Narodow. To dzielo mogloby dobrze sluzyc przyslowiowemu "pokrzepieniu sere” setek tysięcy> rodzin o polsko-litewskim rodowodzie, ja k tei poznaniu przez nich swej aulentycznej tradycji rodowej i narodowej, swych glębokich korzeni historycznych i chlubnych nieraz tradyeji dziejowych”.

14

*

*

*

Znany publicysta Jan Sienkiewicz w artykule pt. Miejsce na polce (“Kurier Wilenski”, 14 stycznia 2002 roku) m.in. pisai: ‘Toszczęšcilo mi się zdobyc a i siedem nowych, wydanych ostatnio ksiąžek dr Jana Ciechanowicza. O dwöch osobnych pozycjach pom öwim y przy innej okazji. Dzis natomiast chcialbym —z koniecznošci h'ötko -przedstawic rzecz tego autom, ja k dotychczas, najwiąkszą - i najw ainiejszą: pięciotomowe "Rody rycerskie Wielkiego Ksiąstiva Litewskiego" (Rzeszöw, 2001). Nie znając jeszcze tresc.i, bierze się te opasle tomy do ręki z wielką estymą: okolo 2 tysięcystron o zwiększonym formacie, obfitosč kolorowych ilustracji, twarda okladka, opracowana przez profesjonalnego plastyka — raiytas j u i ze względu na šamą formą. Pod względem trešci - calkowity ewenement w polskim edytorstwie powojennym, Najbardziej obszema edycja genealogiczna, skladająca šią z niepublikowanych dotychczas archiwaliöw, z benedyktynskq wprost cierpliwosciqzbiem nych nie tylko w Wilnie, die (ei w Minsku, Grodnie, Kijowie, Žytomierzu, Moskwie i innych miastach, nie tylko zresztą, na Wschodzie. Fundamentalizm i gląbia opracowania "Rodow " stawia je moze tylko obok “Dziejöw rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej" R. Aftanazego. Te dwa dziela, podejm ujqcepraktycznie jeden temat, po d innym tylko nieco kqtem, w sposöb doskonafy uzupelniąją się i wzbogacajq, Herbarz Ciechanowicza — bo tak to z pewnosciq dzielo będzie w przyszloscizw ane - je st zbiorem biogramow rodowych szlachty, naleiq' do wschodniego odlamu rycerstwa polskiego. Dokumentuje wieloowq obecnosc napograniczupolsko-litewsko-bialorusko-ukraihskojskim kilku tysięcy rodow, mających dla tych ziem i narodöw ogromne zaslugi we wszyslkich dziedzinach ludzldch dokonah. Ukazuje misją dziejowq stanu, klöry nie tylko bronil kraju (i calej Europy) p rzed za lewem barba rzyhstwa, ale i diw igal go na wyzszy poziom rozwoju cywilU zacyjnego —zaröwno w sferze materii, ja k i ducha. Zainteresowanie ostatnio sporej liczby ludzi genealogiq, poszukiwaniem wlasnych korzeni traktowane je s t przez niektörych jako snobizm. Osobiscie to odbieram jako rzecz i zdrowq, i potrzebną. Zwlaszcza nam - tak dotkliwie wytrzebionym z elit, rycerstwa i rycerskosci. Tožsamosč narodowa polega nie tylko na wspölnocie ¿ywego języka i obyczajow. Znaczenie nie mniejsze dla je j pielęgnowania ma pamiąč historycznat do ktörej wyrzeczenia się zmuszaly nas zaröwno sify zewnqirzne, ja k i nasze wlasne karlenie duchowe. Tym, ktörzy chcq pa15

trzeé i widziec, autor “R odów ” wskazuje pelną chlubyprzeszlošc: oto czego dokonywali ludzie, których nazwisko nosisz. To byl twójpradziad, to byli twoiprzodkowie. Czyž nie widzisz, ie nie musisz się za nich wstydzič? Następne pytam e dopowiada sobie kaidy z nas: a czy oni mogą byé dumni ze mnie?... Nie będę tego pytania rozwijal. Powiem tylko kilka slow, tyezących samego autora. Czytelnikom "Kuriera " nie ma potrzeby przypominac polowy lat 70, kiedy w ówczesnym eiCzerwonym Sztandarze " ukazywac się zaczęly cykle jego artykulów. W form te byfy to opracowania historyczne - je sli chodzi o tresci ideowe natomiast, doszukanie się ick nie sprawialo większych trudnošci. Zaslugi Jana Ciechanowicza wpodtrzymywaniu uczuč narodowych, patriotycznych są niezaprzeczalne. Czy jedtiak zostaly w pelni docenione? Poczqtkowo niby tak: wybory do pierwszego (i ostatniego zarazem) autentycznego parlamentu sowiec* kiego stanowily día niego wyraz uznania t wdzięcznosci. A potem to uznaniesię skoñczylo. Potem bylo kilka dlugich lat bezpracy, kiedy wsród rodaków wszystkie zaslugi Ciechanowicza poszly nagle w zapomnienie i nikt niepodal m upom ocnej ręki. Iprzym usowa emigracja. Tak to trwa do dziš. “Miejsce na pólce ”je st puste. Czy to sięzm ieni? Chcialbym byč optymistc *

*

*

W suplemencie do naszego herbarza zamieszczamy basta od “A ” do “Ž”, w ogromnej większosci zawierające skrótowe informacje o nazwisku rodziny, jej herbie rodowym i powiecie zamieszkania, jak tež zródto archiwalne, z którego možna zaczerpnąč szersze o danym rodzie wiadomosd. Przewaznie jest to odnosny zespót dokumentów w Centralnym Pañstwowym Archiwum Historycznym Litwy w W ilnie (CPAHL), irme zródta są podawane takže konkretnie, aby osoby zainteresowane mogty šią tam ewentualnie zwrócic. Niniejszy tom zawiera jednak takže dose obszeme monogramy m.in. takich slyrmych rodzín jak Pitsudscy, Jundzittowie, Szokalscy, Siemiginowscy, Legieccy, Wtadyezansey, Muchlinscy, Znoskowie i in* W sumie nasz szesciotomowy herbarz ogamia w ten sposób okoio 95% nazwisk szlacheckich Wielkiego Ksi^stwa Litewskiego i stanowi najbardziej obszeme zródto wiadomosci o genealogii i heraldyce tego rozlegtego kraju, który przez stulecia byt najbližszym sojusznikiem Polski, a potem jednym z podstawowych cztonów wspólnej Rzeczypospolitej.

16

Gdy w naszej ksiąžce zaznaczamy, že herb danėj rodziny jest “nieznany”, znaczy to jedynie, že autorowi tekstu nie udato šią w zapisach archiwalnych odnaležč nazwy lub wizerunku odnošnego godla, lecz w žadnym razie to sformulowanie nie može byč interpretowane vv sensie, iž dana rodzina w ogole herbu nie posiadala, !ub že nie jest 011 znany czlonkom tejže rodziny. Niestety, materiaty archiwalne naterenie Litwy, Polski, Bialorusi i Ukrainy ulegty daleko posuniątemu zniszczeniu w ciągu dwoch ubieglych stuleci i pewne informacje ulegty raz na zawsze zatraceniu. W tej sytuacji autor i wydawca postarali šią przynajmniej uratowac od zapomnienia to, eo uratowac j eszcze šią dato, niewiadomo bowiem, j ak burzliwy będzie nadchodzący bieg dziejow naszycb krajow i co po nim pozostanie. W herbarzu zaš, przechowywanym w setkach ksiągozbiorow publicznych i rodzinnych, može coš šią ostanie: wedhig zasady - “scripta manent”. Autor uprzejmie dziąkuje panų Markowie Wolihskiemu z Walcza za nadeslanie interesujących danych do poszczegolnych hasel, pozyskanych na podstawie Volumina Legum, ktore zostaly takže wykorzystane w niniejszym opracowaniu. *

*

*

17

AAUDZIEWICZ herbu Budwicz; powiat wiìkomierski (CPAHL f. 391, z, 6, nr 7).

ABAKOWSKI herbu Pobóg; powiat wiìkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 764).

ÀB-DIETFRICH vel ABDITERICH herbu Nalęcz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2180; f. 391, z. 8, nr 83).

ABETSK I-FR O M M herbu wlasnego; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr 1).

ABOKOETOW SKI herbu Abdank; powiat wiìkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 845).

ABRAMOWICZ herbu Tępa Podkowa; powiat wiìkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649. 720, 845; f. 391, z. 1, nr 876). Abramowiczowie herbu Jastrzębiec przez kilka wieków rezydowali w pięknym podwilehskim miasteczku Womiany. Z tej galęzi pochodzil Mikolaj Abramowicz (1788-1835), sędzia graniczny powiatu wilenskiego, marszalek szlachty tegoz powiatu. W mtodosd byl zwolennikiem Napoleona Bonapartego, pelnil funkcje wywiadowcze na polecenie ks. Bassano, męžnie walczyl w kampaniach obronnych 1813 i 1814; odznaczony wysokimi orderami francuskimi i polskimi. Skorzystal z amnestii carskiej i po powrocie do dóbr womianskich diametralnie zmienil pozycje ideowe. Zostal czlonkiem ložy masonskiej, a jednoczesnie wystugiwat s iį wladzom rosyjskim, prawdopodobnie inwigilowal “bra­ ci” z organizacji wolnomularskich. Zostal szambelanem dworu carskiego. 15 pazdziemika 1835 roku klos go powiesil w jegoz wilenskim dworze. O Mikolaju Abramowiczu i jego žonie Emìlii z Bachminskich, pi19 I

sze w swym pamiątniku pt. W Wilnie i dworach litewskich (Chotomow 1988, s. 56-57,112-113,206-207) Gabriela z Gimtheröw Puzynina:"Lato wDobrowlanach upamiętnilo šią bytnoscią wujostwa Rudolfostwa. D ru­ gini wypadkiem bylo zaloienie i pošwiącenie węgielnego kamienia w odnawiajqcym siępalacu, ktörego częsč starego m um zbijano, by utworzyc nowomodny plaski gmach. Z rana przywolano nas do papy kancelarji i kazano nam podpisač się u dolu sporządzonego aktu napam iątkę tych zakladzin, a ten papier, wloiony do butelki i zasmolony, zakopano obok kamienia. K aidy z nas rzucil wapnem na poswięcony kamieh, a kielnia byla cięžka na osmioletnia rękę. Dia rzemieslnikowp o d namiotami byl obiad, prezydowany przez murmajstra z Wilna Borettiego. Od dnia zalozenia kamienia węgielnego najmüszym celemprzechadzek bylo miejsce budowy palacu. Jesienią odbyto się wesele jednej z corek pana Kazimierza Sulistrowskiego, mieszkajqcej w Wornianach przy wuju Abramowiczu, ale šlub byl w Czurlonach po d okiem babki, pani pisarzowej litewskiej. Z dwöch siöstr, Antoniny i Konstancji, mlodsza stanęla pierw iej u oltarza z panem Aleksandrem Skinnuntem z Pinskiego, pozniejszym založycielem tylu užytecznych fa b ryk dla kraju. Miody bardzo jeszcze naöwczas, zdradzal swöj rozum praktyczny wyborem upominku dla narzeczonej, ktörej, ofiarując zegarek, przydal don ozdoby czyli breloki w ksztalcie narzędzi rolniczych i rzemieslniczych Z odjazdem slicznej Kostusi, a z nią razem i siostry starszej, ucichfy na czasjakiš zabawy w Wornianach, ale ta wies umiala i bezzabaw šią obejšč, lącząc w sobiepraktycznošč i ozdobę, a ja k z drzew urodzajnych i gatunkowych tworzq się nowe ogrody, tok samo przyklad Wornian zaszczepial dobry smak u sqsiadöw i wsie zdobify się dokola. Mikolaj Abramowicz, dziedzic Wornian, obdarzony hojnie od Boga, wczesnie žyč zacząl, a ie się zbyt wczeinie oienü i to ze starszą od siebte o drugie tyle, w wieku, w ktorym im i o zabawach tylko myslą, on byl dojrzalym j u i czbwiekiem. M ysl jego ciqgle czynna, czynem się tei objawiala. Smak dobry i praktycznošč, nierozdzielne z sobq, tworzyly ciqgle piękne i užyteczne rzeczy: z bagniskpowstaly czyste stawy, ktore, obracając mtyny i tartaki, odbijaly zarazem drzewa i kwiaty parku; na dnie wody byla ryba, a na powierzchni labądzie, eleganckie baciki i wyspa z sredniowiecznq wieiq i mostem želaznym, ktory doh prowadzil. Koscidl murowany patrzal się w okna dwupiętrowego drewnianego dworca, a domki rzemiešlnicze z ogrodkami, tworzqc regulam ą ulicę, lączyly dwör z košciolem. Byfy i oberže murowane po obu kohcach miasteczka, a aleje z drzew, zasadzone w promien, m ialyprzy rozehodzących šią drogach kręgi z krzyžem i lawkami z 20

kamienia. (Ìw. Emilia, dzien imienin malionkì, zawsze otoczonej wzglqdami, byla co rok obchodzona sm ettile, zzebraniem calego susiedztwa, muzyką 2 Wilna i niespodzianką, która lączyla dwór z wlosciq: bylo to albo wesele wloscìanskie najbiedniejszej i najpoczciwszej pary, hojnie wyposaionej w imieniu soienìzantki, albo dožynki na ìluminowanej wyspie z tancami dia goéci i wloscian. Feta wornianska trwala zwykle dni kli­ ka„ zaczynając od swiętego Piotrą; zbierano się na dwa dni przed šw. Emilią, a nie wypuszczano nikogo nazajutrz po imieninach, by fetow ac przyjaciolkę solenizantki, hrabinę Mostowskq z Cerkliszek, oslatnią z Siekierzyhskich; damy te, znające się z sobą za mlodu i za swietnych czasów, kochafysię bardzo, przynąjmniej glosno ipublicznie to manifestując, będąc w cìqgfych usciskach, czulosciach i slodkich slówkach, co bylo jedną z cech epoki, jednakže nie chciala iadna uchodzič za starszą, ani tei uchybìc przyjaciólce, koleją z ust jednej i drugiej lecialy pieszczotliwe wyrazy: "ma fille, ma mère, mon enfant, mon amie, mon choux, mon chat, mon rat, mon amour, mon to n i" i to nie tylko na przywitanie, na dzien dobry, na dobranoc iprzy rozstaniu, ale co godzina, co chwila, za lada okolicznoscią i drobnostką. Obie byfy swego czasu pięknošciami i obie abdykowafy co do chwili obecnej, ale nie co do wspomnien przeszlosci i wyrzqdzafy sobie wzajemnieprzyshtgiprzypomnieniem tych "blogich czasów ", podobnie ja k w slawnej piosence "de madame et monsieurDenys " zezw rotkqza každą strofą "C ’était en 1 700, souvenez vous en À trzeba wiedziec, ie pani Emilja spiewala ongi piosenkę, którq byl dia niej ulozyl i sam ją nauczyl ksiąžę J ô ze f Poniatowski pod Blachq; zaczynala się ona odwyrazów: "Lise, entends-tu l 'orage? ” (...) Pan Âbramowicz, szczuply, niezbyt slusznej urody, miai twarz prawie kobiecą, rysy drobne, tylko wyraz trochę sarkastyczny, Tak bylczynnym, ie obloznie choty, by nie prôinowaé, haftowalpantofelki na kanwìe dia swojej iony, lub szyl kobialki rymars ką sztuką; sliczne tei byty koszyczki, ktôreploti z delikatnych blon leszczyny, iqczylzatem w sobie przymioty i wady kobiece i męskie. (...) R ok 1829. Epizodem wybîtnym tejie žirny w Wilnie bylo wykonczenie zupelne i otwarcie domu pp. Mikolajostwa Àhramowiczôw przy ulicy Wilehs/àej, przerobionego z dawnych murôw kamienicy Oskierki, a to z gustem i komfortem, w ktôrych celowalpan Mikoląj Abramowicz. Piewszy to byl dom w calem Wilnie z bramq, wymoszczonq drzewem, w ktorą się wjeidzalo cicho, potoczyscie i lagodnie, zpned p o ko jem na dote opalonym i oswieconym lampą i ze wschodami, ktôre ju z byfy rodzajem salo­ li

nu, woskowane, ozdobne w zwierciadia i kwiaty. Salon gìówny byl o czterech oktiach i zapowiadal mlodzieiy nie loda plac do tanca. Trzeba bylo widziec pana Abramowicza, wprowadzajqcego gosci swoich w ten sliczny i na cale Wilno jedyny apartament, çîeszyla się tem i pow atna malžonka je g o je d n a k bez dumy i nadymania się, przykladając co chwìla lom etkę do oczu, by nie strade wyrazu twarzy, towarzyszqcego sloivom pochwaly, u przybywajqcych gosci. Oprócz tego w glębi dziedzinca byla urządzona uježdžalnia, gdzie się odbywaly kadryle konne w slicznej, ja k salon, rajtszuli, oswieconej lampanti, z salonikiem obok, gdzie pito herbatę i grano w karty. Jezdzily tež damy na dobrze uježdžonych konìach: panna Antonina Sulistrowska, panna Ludwika Šniadecka ipan­ na Flora Laskarys; byiy i ewolucje męžczyzn w 6 i 8 koni, do czego naleial mój ojciec; ale najciekawszym ustępem tych popisów équestres bylo woltyzerowanie samego pana Abramowicza, który lekki, ja k ptaszek, wpebiym gaiopie z ziemi na konia skakal, a z konia zbieral chustki zziem i. (...) O roku 1834 w tych ie wspomnieniach czytamy: “Chwilepustoty ze swobodnej epoki są, ja k kwiaty cykorji, póty šyvieže, póki ich nie zdmuchną! Dia niektórych z nas byfy one początkiem miękkiej, róiowej i zlotej przędzy u nawiązanej šuto kądzieli, ale dia Womian ostatniąjuž zrywającą się nitką zlotą! Nie wyszlo cztery miesiące... Tegoè lata pani Abramowiczowa odwiedzila Çerkliszki, Dobrowlany i Bôlkàw. Ta matrona, ciesząca się wesolosciq drugich przez pamięč na wlasne mlode lata, ani przewidywala, co ją czeka, co raczej czyha na nią, l nie dalėjja k w jesieni tegož samego roku, J 5 paždziem ika, p o nocy znaleziono je j malžonka, pana Mikolojd Abramowicza, powieszonego wjego wlasnym pokoju w Wilnie, a to na knika od lampy, która byla zdjętą, i na sznurku jedwabnym jeg o wlasnej roboty. Lufcik otwarty i wychodzący na daszekgalerji, lączącej dwa domy z sobą, dai do myšlenia, že sprawca tęj zbrodni umknąl tamtędy. Uwięziono kilkit slug, ale nie odkryto nie ì pozostal domysl, ze sam sobie žy d e odjąl, Widziano go w wigiiję smutnym, skwaszonym, rozdrainionym... Tajemnîca okrylapow ôd tej rozpaczy. Wdowa nie wróciìa j u i do Womian i zamieszhala oįtcynę miastowego domu, a èliczne Womiany przeszfy w ręce brata zmarlego, eksdziedzica Dobrowlan, Milion zjedzony w Parytu, w racalpo latach sicdemnastu w jego ręce. Dziwne są koleje éycia, dziwne tei czasem sprawdzenìe slowa, od przypadku wyrzeczonegol Wiosnq, na jednym z wtorków u pani Abra-

22

mowiczowej, gdy siç ciqgnçla loterja z fantôw, dawanych kwestarkom na biednych po sklepach — obrazki, obwarzanki, pierniki, wstqzki, postronki - po rozegraniu ju z wszystkich fantôw pozostal îylko jeden sznurek. Wtem sam gospodarz, nie bardzo pilnujqcy domu, wysuwa jjç z salonu, a zona woia za nim: "Restez donc, Mr. Abramowicz, il y a une corde a gagner, p eut etre vous est-elle desfinée?11— Wïçcejjakpewno, ze nawet znaczenia tego wyrazu nie miala zona na mysli, a côz dopiero przepowiedni iprzeczucia?F' (...) Bywajednak, ze ludzie przeczuwaj^ intuicyjnie wazne detale swego przysziego losu. Niektôrzy badacze uwazali, ze M, Abramowicz - tak jak niegdys kompozytor Wolfgang Amadeusz Mozart-zostal zgladzony przez czlonkow lozy masonskiej, ktôrych “zdradziî”.

A BŽO ETO W SK I herbu Abdank; powiat w ilkom ierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 260, 403). ACHRYMOWICZ herbu nieznanego; powiat wotkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

ADAMKIEWICZ herbu Wadwicz. Piotr Adamkiewicz, syn Piotrą, podsędka žmudzkiego, wyznaczony na poborcę podatkowego przez sejm 1609 roku.

ADAMOWICZ-HOWARKOWSKI herbu Leliwa. Mieszkali w gubemi mihskiej i byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez tamtejszą heroldię. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 491).

ADAM OW ICZ-M ISZKIEW ICZ herbu Leliwa; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 18, 2754,2928).

ADAM OW ICZ-M ISZKOW ICZ herbu Leliwa; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2754, 2928).

AD AMO W SKI herbu Jastrzębiec; powiat lwowski, rzeszowski, oszmianski, wilenski, wilkomierski. (Centralne Pahstwowe Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie, f. 391, z. 6, nr 7; Centralne Pahstwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, f. 575, z. 1, nr 31,36 i in.). 23

A D A M S herbu wtasnego; wojewodztwo pofockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 5),

ADAMSKI herbu Jastrzębiec; powiat lwowski, sanocki, chetmski i in, Potwierdzeni w rodowitošci szlacheckiej przez Lwo\vski Sąd Ziemski w 1782 roku. (Centralne Panstwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie, f. 575, z. 1} nr 33, 34 i in. S. Jastrzębski, Kim jestešmy? O szlachcie zagrodowej w Malopolsce Wschodniej\ Przemysl 1939, s. 83).

ADECKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2191).

ADEŽBURCH-PIETRASZE WICZ herbu Labędž; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ADOLF herbu nieznanego; w žiemį grodziehskiej i wilenskiej. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 935).

AKARKIEVVICZ-JODKO herbu Lis; powiat lipowski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

AKSZTYNOWICZ herbu nieznanego; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 12).

ALABUSZ herbu Alabis; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2778).

ALBlNOW SKI herbu Jastrzębiec; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

ALBRECHT herbu Milydar; wojewodztwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 5).

ALCHIT0W ICZ herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8).

ALEKS vėl ALEKSA vėl ALEKSAS herbunieznanego; znani 24

na Kowienszczyžnie, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 866).

AMFOROWICZ herbu Šreniawa. Marcin, stražnik smolenski, podpisat elekcję Stanislawa Augusta w 1764 z tymže wojew6dztwem.

ANCYPA herbu nieznanego; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 20).

A N CYPERO W ICZ herbu Ostoja; powiat wilkoraierski. (CPAHL, f. 391} z. 6, nr 7).

ANCYPOWlCZ vėl ANTIPOWICZ herbu Ostoja; powiat dzišniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr2057).

ANDERSON herbu wlasnego; Piotr Benedykt, kapitan wojsk litewskich, otrzymal indygenat w 1673 roku. ANDRONIEWSK3 herbu Gryf; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656).

ANDRONOWSKI herbu wlasnego; Jan podpisal elekcję Jana III Sobieskiego w imieniu wojewodztwa brzesko-litewskiego, 1674.

ANDROPOWICZ herbu Kantakuzen. Mieszkali w wojewodztwie kowienskim i w XIX wieku byli potwierdzani w rodovvitosci szlacheckiej przez heroldię vvilehską. (CPAHL w WIlnie, f. 789, z. 1, nr 453). ANDRUZSKI herbu wlasnego (Ukolicz); powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 773).

A N FA R O W IC Z herbu Šreniawa; pow iat wi!kom ierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ANFOROAVICZ herbu Šreniawa; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 107; f. 708, z. 2, nr 209, 404, 649, 720, 845, 2742).

ANSILEWSKI herbu Dąbrowa, W 1845-1846 Mibskie i Wi25

lenskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosc tej dawnej familii rycerskiej z powiatu wilejskiego. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 116 i in.; f. 391, z. 6, nr 709).

ANTOCHOWSKI herbu Zadora; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391,z. 6, nr 7),

ANTOSZEWSKI herbu Poraj; powiat poniewieski, wilkomierski. (CPAHL, £ 708, z. 2, nr 1,261, 845).

A N TU SIEW IC Z herbu nieznanego; pow iat oszm ianski. (CPAHL, £ 391, z. 6,nr 1632).

A N TU SZEW IC Z herbu Krzywda; powiat rohaczewski, oszmianski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 83, 92, 131, 857, 2558; f. 391, z. 6, nr 14, 718). APANOWICZ herbu Gozdawa; powiat wifkomierski, rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 720, 3656; f. 391, z. 6, nr 546, 612, 707),

ARAMOWICZ herbu Odrow^z. Jan Littawor Aramowicz, starosta braslawski, stjdzia kapturowy minski oraz Tadeusz podpisali elekcJq (1764) Stanislawa Augusta.

ARAWINKO-GÖRSKI herbu Kalinowa; powiat oszmianski. (CPAHL, f, 391, z. 6,nr 11).

ARAWINKO-HURYNOWICZ herbu Kalinowa; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

ARCICHOWSCY herbu Grabie z powiatu bialostockiego byli w XIX wieku nieraz potwierdzani w rodowitosei szlacheckiej przez heroldiq grodziensk^. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 131, 496).

ARCISZEWSKI herbu Prawdzic. Stanislaw Zielinski w ksi^zce Wybitne ступу Polakow na obczyznie (Wilno 1935, s. 47) w nast^pujqcy sposob streszcza zyciorys jednego z wybitnych reprezentantow tego 26

rodu: “Arciszewski Krzysztof, ur. 1592, zm. 1656; shtzyl w wojsku holenderskiem, poczem wslawil siq jako general holenderski w Braz)>lji przeciw Portugalczykom od 1629 do 1637; odnoszqc liczne zwycigstwa i przeprowadzajqc rownoczesnie fortyjikowanie miejsc obronnych ja k Parnambuco, Bahia, Rio de Janeiro. Wzywany dwukrotnie przez kroia Wladyslawa IV do powrotu, otrzymai w 1646 godnosc “starszego nad armatq " czyli generaia artylerji z prawem i obowiqzkiem dokonania Imtracji calego iynsztunku wojennego Rzeczypospolitej, walczyl dzielniepodczas wojen kozackich; zm arlpod Gdanskiem. Holendrzy uczcili pamigc Arciszewskiego wybiciem medalu na je g o czesc i wystawieniem mu pomnika w Pam am buco'\

ARCISZO WICZ herbu nieznanego; powiat wilenski. (CPAHL, f.3 9 1 ,z . 6, nr 110).

ARCISZK1EWICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

ARENDT herbu wlasnego. Wilhelm wyznaczony przez sejm 1789 do pozyczenia sumy 9 min zlotych polskich w Genui. ARENSON herbu Leliwa; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ARESZTOWICZ herbu Rola. Mieszkali w powiecie bialostockim. W XIX wieku byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heroldi? grodziehsk^ i wilensk^.. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 131, 496).

ARPEH O FEN herbu w lasnego; w ojew odztw o pofockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 5).

ARPES herbu Arpes; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707),

ASANOWICZ vel ASSANOWICZ herbu Aksak i Luk; Tatarzy litewscy; mieszkali w powiatach: dziSniehskim, lidzkim, wilejskim, trockim, oszmianskim, nowogrodzkim, swi^ciahskim. (CPAHL, f. 391,

27

z. 8, nr 83, 129, 107; f. 391, z. 6, nr 8, 709, 2057, 2760, 2757,4, 6 U ).

A SC H E N BER G herbu wtasnego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 640, 720, 830, 845).

ASNI-TYGIRD herbu Abdank; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

AWDYCKI herbu Labędz; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404).

AW G USTO W ICZ herbu Krzywda; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2057).

AWGUSTOWSK1 herbu Prus III; powiat kowiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

AZANCZEWSKI herbu nieznanego; wojewödztwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 13). AZAREWICZ herbu Gozdawa. Dominik podpisal manifest szlachty litewskiej w 1764 roku.

A ZERG O W IC Z herbu nieznanego; na W ilenszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 91).

AZULEWICZ vel AZIULEWICZ herbu Alabanda. Sejm 1775 roku postanowil, že sprawa urodzonych Aleksandra, Jana, Mustafy i Samuela Aziulewiczow, Tataröw w wojsku litewskim shižących, zostanie przekazana do sądu ziemskiego wilenskiego.

28

B BABECKI herbu Cholewa. Andrzej, podpisal elekcję Jana Kazimierza, 1648 n, a Lukasz Augusta II, 1697 r. Antoni Cholewa Babecki, sądziakapturovvy i poselpowiatu kowienskiego, podpisal elekcją Stanislawa Augusta, 1764 r. W 1775 roku sejm powolal komisję do rozsądzania sprawy między Ihnatowiczami a Antonim, czešnikiem kowienskim i jego synami Dominikiem, Jozefem i Stanislawem Babecki mi.

BABOLICKI herbu Lodzia. Mieszkali w wojewodztwie kowtenskim. Byli wielokrotnie potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heroldię wilehską i minską (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 197, 198, 454,496),

BACH herbu Brochwicz III; na Žmudzi, w ziemi wilenskiej i witebskiej. (CPAHL f. 391, z, 6, nr 7).

BACZAJSKI herbu nieznanego; powiat poniewieski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1694).

BACZANSKI herbu Sas. Antoni, czesnik upicki, podpisal ma­ nifest szlachty litewskiej w 1764 roku.

BACZEWSKI herbu Lubicz; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656). r

BACZYNSKI herbu Sas; ogromnierozgatęzieni w Ziemi Lwowskiej, Przemyskiej, Rzeszowskiej. Spokrewnieni m.in. z Bereznickimi, Kulczyckimi, Winmckimi, Paslawskimi, Lewickimi, Hordynskimi, Malewskimi, Bilinskimi, Paulewiczami, Kuszczykiewiczami. (CPAH Ukrainy we Lwowie, f. 575, z. 1, nr 40,41 i in.).

29

BADENI herbu Boricza. Leonard Badeni otrzymai w 1563 roku nobilitację. W 1768 roku sejm potwierdza szlachectwo Sebastiana, powohijąc się na nobilitację Leonarda. Ten sam Sebastian, sėdžia $ą.dow krakowskich, wyznaczony do komisji do rozstrząsania sprawy sukcesorow Mikolaja Wielowiejskiego o dobra Zagurzyce, Stanislaw, sekretarz krolewski 1780 r, posel krakowski 1782 r., obrany sędzią sejmowym. Marcin, szambelan krölewski.

B AGARE WICZ herbu Leliwa; powiatwilejski. (CPAHL, f. 391, z, 10, nr 30). B A G IE N S K Ih erb u Šiepowron; powiat upicki, poniewieski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, m 404, 410, 649, 720, 845, 2760, 1192, 2157; f. 391, z. 8, nr 2565).

BAGLAN herbu Starykoh; w Ziemi Wilenskiej. BAGREWICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 14). r

BAGRYN-KAMINSKI herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2724,2725).

BAGRYN-NEMONSKI herbu nieznanego; powiat dzišniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr2725).

BAJRASZEWSKI herbu Luk; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1076; f. 391, z. 6, nr 7, 707).

BAJRUKIEW ICZ herbu nieznanego; mieszkali w Wilnie i powiecie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 350).

BAKA herbu Massalski. Bazyli Kazimierz Baka, podczaszy troc­ ki, podpisal elekcję Jana Kazitnierza, 1648 r. z wojewödztwem trockini, Jan elekcję Jana III-go, a Walerian, Stamslawa Augusta 1764 r. z wojewodztwem minskim.

30

BAKANOWSK1 herbu Labędž - powiat rosienski, wiíkomierski; herbu Lubicz - powiat oszmiariskí. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7,707). Samuel, stotnik smoleñskí w 1658 r; Bazyli, podstoli smolenski, podpisali w 1674 roku elekcję Jana III Sobieskiego.

BAKIEWICZ herbu Zadora; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 3656),

BAKINOWSKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8).

BAKIUN herbu Zadora; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443; f. 708, z. 2, nr 3656). BAKKO herbu Massalski; powiat witkomierskí. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 71; f. 391, z. 10, nr 11).

BAKONT herbu Bialynia; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12).

BAKOWSKI herbu Gryf; powiat trocki, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 85, 91, 131; f. 391, z. 1, nr 1009). BAKSZEWICZ herbu Szeliga; powiat rosienski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2249, 3656).

BAKSZEWSKI herbu Božezdarz i Žnin; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

BAL herbu Gozdawa. Piotr, podkomorzy sanocki 1611 r. Jan z Choczowy, 1632 r. Adam z Oczwi, 1633 r. Jan, Samuel, Adam i Stefan Balowie w 1633 roku wyznaczeni do komisji w sprawie Wçgier i Czech. Samuel, chorąžy przemyski 1638 r. Mikotaj z Hoczwic z województwem ruskim podpisal elekcję Jana Kazimierza 1648 r. Stefan w 1659 roku w komisji do spraw Węgier i Siedmiogrodu. Prawdopodobnie ten sam w 1678 roku odnotowany podkomorzym sanóckim. Jan z Oczwi podkomorzyc sanocki, 1690 r. Józefw komisji do spraw Wçgier 1699 r.

31

BALCZEWSKI herbu Bogorya; powiat wilkomierski, pontewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr404, 1694, 1752, 2027,2101, 2138).

BALCZUNAS herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3905).

BALECKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8).

BALEWTCZ herbu Gozdawa; powiat poniewieski, upicki. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 1163). '

BALICZ veí BALYCZ herbu nieznanego; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 78).

B ALIMO WTC Z herbu nieznanego; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

BALABAN herbu Korczak i Przerowa odm.; Aleksander, starosta winnicki, 1616 r. W 1623 r. sejm przyznal mu za zastugi sump 10.000 zlotych. Aleksander Balaban na sejmie w 1676 roku otrzymaí nobilitacjs za wybudowaníe kosciola i kíasztoru we Lwowie,

BALDYSZ herbu nieznanego; powiat szawelski, rosieAski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157; f. 391, z. 6, nr 707).

BALOTOWICZ herbu Jastrz^biec; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. z. 6, nr 546).

BALTUC herbu nieznanego; powiat lidzki, wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 708, 718, 1538),

BAMBUT herbu nieznanego; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 265).

BANDYNELLI herbu wlasnego. Aleksander, Franciszek i Mikoíaj Bandynelli otrzymali w 1726 roku w Grodnie indygenat.

32

BANIECK3 herbu nieznanego; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2757).

BANIELEWICZ herbu Podkowa; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656).

BANIEWICZ Jozef i Michat w 1764 roku podpisali manifest szlachty litewskiej,

BANIKOWSKI herbu Sas; powiat kobryhski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

BANISZKO herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 110, 709).

BANKOWSKI herbu Abdank - powiat witkomierski, rosiehski, szawelski; herbu Bozawola - powiat wilenski; herbu Sas - powiat lidzki, oszmianski; herbu Syrokomla - powiat kowiehski; herbu Lew powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708. z. 2, nr 1.180, 403, 404, 649, 720, 845, 2804, 2257, 3656; f. 391, z. 6, nr 7, 18, 1538, 2757). BARACEWICZ herbu Jastrz$biec; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707).

BARAN herbu Junosza; Adam Baran ze Staniszewa podpisal z Ziemi^ Chelmsk^ elekcj^ Augusta II w 1697 roku.

BARANOW1CZ herbu Junosza; powiat oszmianski, pinski, ¿wi^cianski, shield, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11, 18, 110, 611,612, 546, 707, 1623).

BARATYNSKI herbu Trzy R$ki i Psia Gtowa; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

B ARBASZ-JUCHLEWICZ herbu wlasnego. Ksiqz^ta tatarscy, mieszkali w gubemi minskiej. Byli nieraz potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heroldi^ mipskq. i w ilenski w XIX wieku. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z, l, nr 469). 33

BARDSKI herbu Oria. Panowie Bardscy byli potwierdzani w rodowitošci szlacheckiej przez Minskie Zgromadzenie Deputatow Szlacheckich w 1838, 1841, 1845, 1850 roku (NAH Biaiorusi w Minsku, f. 319, z. 3,n r92, 9 3 ,9 4 ,9 5 ).

BARDZIELOWSKI herbu Belina; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11).

BARDZOBOGATY herbu Jelitą; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546),

BAREJKO herbu Jastrzębiec; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 776).

BARKMAN herbu wlasnego. Grzegora Barkman, sekretarz krolewski w 1658 roku otrzymal nobilitację. W tym samym roku Jan Kazi­ miera przeznacza mu sumę 14.000 zlotych jako zwrot za poniesione przez mėgo koszty na wyprawę poslow do Moskwy i Turcji.

BARSUK herbu Labędz - powiat wilenski, oszmiahski; herbu Rawicz - powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 17).

BARSZCZ herbu Jastrzębiec. Mieszkali w gubemi wilenskiej i kowiehskiej. Byli w XIX wieku wielokrotnie potwierdzani w rodowitošci szlacheckiej przez tamtejsze urzędy heroldii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 160, 197, 198, 471, 454).

BARTNIKOWSKI herbu Rola; pawiat pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 612).

BARTOSZEWSKI herbu Bohcza; powiat wilkomierski, nowogrodzki, telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649; f. 391, z. 6, nr 707, 663, 665).

BASIUK herbu nieznanego; wojewodztwo wilenskie, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1622).

34

BASSO WSKI herbu Leliwa; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605).

BATURZYCKI herbu Zqby; powiat shicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

BAUBLEW SKI herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

BAUMGARTEN herbu wlasnego; powiat pihski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr612).

BAZAR herbu Nieczuja; powiat szawelski, rosienski, telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2234; f. 391, z. 6, nr 707).

BAZARE WSKI herbu Swierczek; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z . 8, nr 83, 129, 1076; f, 391, z. 6, nr 7).

BAZAROWICZ herbu Nieczuja; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr7).

B^DZYNSKI herbu Junosza; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 34). B ^ K herbu Zadora. Uni? Litwy z Korona podpisaf Piotr B^k z wojewodztwa podolskiego. Walenty w wojewodztwie lubelskim 1575 r. Stanislaw B^k Zablocki podpisal elekcjs Jana Kazimierza 1648 r. z wojewodztwem rawskim.

BECHOWSKI vel BIECHOWSKI herbu Ogonczyk; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr7, 707).

BECHSENOWICZ herbu nieznanego; powiat shicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

BEJDOWSKI herbu Sas; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

35

BE JIVAR-BEJNARO WICZ herbu Wieza; powiat wilkomierski; w powiecie braslawskim piecz^towali si$ herbem Nowina. (CPAHL, f.3 9 1 ,z . 6, nr 7).

BEK C ZEW IC Z herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1131).

BEL DOW SKI herbu Jastrz^biec. Jan, 1576 r. z wojewodztwa kijowskiego. Jan podpisat z wojewodztwem sandomierskim elekcj$ Jana Kazimierza 1648 r., a Krzysztof z wojewodztwem l^czyckim. Adam na Beldowie z woj. lv Ciechanowie hib innej miejscowosci polskiej, mającej w sw ej nazwie slowo: CIE­ CHAN) przyjąl nazwisko Jan Ciechan. Poniew ai nazwisko Ciechan nie jiguruje w spisie nazwisk szlach­ ty polskiej, byč m oie zmiana nazwiska z Ciechana na Ciechanowicza byla zwiqzana z nadaniem mu za zaslugi wojenne szlachectwa, co za-

74

zwyczaj bywalo nagrodą za męstwo na polu wojennym. Przyjmując szlachectwo - prawdopodobnie oprocz herbu - do nazwiska dodal kohcowkę "-icz ", by zaznaczyč swoje pochodzenie; Ciechanowicz czyli syn Ciecharta. Ciechanowiczowie poslugiw ali się herbarui Nalęcz i Mogila oraz Mogila odmiana zjednym krzyžem, (ktdrym pieczętow alisię tylko Ciechanowiczowie). Sprdbujmy więc odpowiedziec napytanie, ktory z nich byl nadany wczešniej, a ktory pozniej, m oiem y teip a k u s ic się opostawienie hipotezy, komu i za co nadano ten drugį herb.

WYJASNIENJE 400-letniej ZA G AD K IHERBOW KODU CIECHANOWICZOW (hipoteza) Z A W ZE N IA : J. w pelui udowodnione i udokumentowane je s t istnienie dwoch linii herbowych: M ogify i Nalęcza poprzez zapisy w licznych herbarzach oraz setkach dokumentow metrykalnych, wywodach szlachectwa i in. - są to FAKTY obiektywnie i niezaležnie od nas istniejące, 2. zapisy w herbarzach, a nawet brak jednego czy drugiego herbu w danym herbarzu nie są spowodowane btędem, czy tez “ celowym dorabianiem ” nieistniejącego herbu, tylko nieumiejętnosęią heraldykow wyjasnienia zagadki naszych herbow, a wiqc zam iast negowac fa k ty - trzeba skoncentrowac się na ich logicznym wyjasnieniu, 3. przyjm ujem y wspolnq (z Autorėm: d r J Ciechanowiczem) hipotezę powstania nazwiska: C l EC H A N + “-ow icz" = CIECHANOWICZ, 4. poniewaz herb Mogila wystqpuje wczesniej w herbarzach (Bogdan 1442, podczas gdy pierw si z Nalqczow - Anastazy i Hieronim dopiero w 1605) to herb ten uznajemy za pierwszy, ktdrym poslugiw a­ li się Ciechanowiczowie, ROZWUZANIE: 5. zzalozeh powyzszych wynika, ie wpierw Ciechanowiczowie poslugi­ wali się herbem Mogila, a potem herbem Nalęčz - co oznacza, ie pierwszy, ktory się nowym herbem poslugiwal —najpierw (tzn. az do otrzymania nowego herbu) poslugiw al się herbem Mogila, a więc trzeba szukac imienia. More powtarza sie w obvdwoch liniach! 15

Spójnmy wiçc do Herbarza Kaspra Niesiedaego, tom III, str. 105 i 106:

Ciechanowiczowie herbu MOGILA - s. 105

Ciechanowiczowie herbu NALIjCZ - s,106

Bogdan 1442, Siemion 1473, Hawrylo 1503, Pawel, Jerzy, Fr^c Suk, Ostafiej, Dymitr,

HIERONIM, HIERONIh Alexander Tymoteusz, Wojciech. Pawel, Samuel, Alexander, Mikolaj

► HIERONIM i Anastazy 1605 Alexander, Marcin HIERONIM, STANISLAW 1670 Mikolaj, Hieronim, Kazimierz Jan Konstanty, Kazimierz 1700

Mamy wiqc takie imiq: io HIERONIM, “Wilk Smaleriski” (az do Dymitra nikt siq nie powtarza w herbai-zu Niesieckiego ~ w zasadzie sq lo cytaty z K ojahw icza - str. 105 i Wielqdka - str. 106), za to Hieronim, Äleksander, Hieronim Д Stanislaw itd. - wystqpujq na obu stronach. Rotem kolejni: Mikolaj, K azim ierz, Jan K onstanty i Kazim ierz II wvstepuia iuz tvlko iako Nalqczowie. bo ju z mieli herb Nalqcz. A wiqc w ystqpow anie tych sam ych imion raz ja k o M ogilow ie, raz ja k o NalqczowieNIE JESTBLÖDEM! TAKMUSIALO B YÖ - tojest calkowicie logiczne i poprawne! 6. nowy herb zawsze dostawalo siq za wybitne zaslugi wojenne, a czyz mamy bardziej zasluzonego, walecznego i odwaznego przodka niz Hieronim? "WUk Smolehski", "Zbawiciel Smolehsld1’ - nowy herb byc moze otrzymal za obronq Smolehska lub za inne swoje zaslugi wojenne, skuteczne blokowanie Moskwy "samozwahcem ”, 28-krotne poslowanie, itd., 7. poniew az w zapisach heraldycznych w linii Nalqcza mamy obok Hieronima jego brata - Alexandra orazprawdopodobnie siostrzehca —Atanazego (byc moze je s t on synem Dymitra) —prawdopodobnie, albo w trojkq dostali za zaslugi wojenne herb Nalycz (razem walczyli w tej samej bitwie?), albo tezprzejqlipo Hieronimie jego nowy herb 76

- takie dowolnosci šią te i zdarzaly. Reszta rodu dalėjposlugiwala šią herbem Mogila: byl to ich ojciec - Jan ije g o brat - Dymitr oraz syn Jana - Stanislaw (tu by šią od ražu tfumaczylo im ięjana jako protoplasty rodu Mogilöw ~ byl on ostatnim z herbu M ogilaprzedprzyjęciem przez Hieronima nowego herbu Nalęcz).

Poczatki nazwiska. herbu i rodu Ciechanowiezow CIECHAN -

Oczywisciejest to tylko teoria, jednak niezaleinie od tego ja k dalece je s tprawidlowa i na He odpowiada rzeczywistym faktam - wydaje šią, že na dzieje naszego rodu powinnisniy patrzeč w nastąpujący sposöb:

kad mamy jeden wspoiny - rod Ciechanowiezow, (w mm wspölnych przodköw-bohnteräw, dtichownych i zwykhch tudzi), a « ' nim dwie linie herbowe:

Mogila odm.

linię herbu Mogila i Umę herbu Nalęcz,

Nalęcz kailio z tyęh linii ma }woje odnogi w roinych krajach, z nich zaš wyraslają galęzie poszczegalnych rodžiu.

77

DIlZEWOOENEAI.OGICZNE Ііліа htHruMOGUA C’îLCHAN - c/yli п.п. гакыкапіес Ctechsmawa n,r>, CCECHANOWlCZ ( CiĖCHAN, Ы г у crtnyjiuJ ЬсгЬ Mugii» - Kl - ХГѴ *іек )

NICOLAUS ■Ciechafio^tcidcGoScran 139S

78

* __

*

*

r

CIECHONSKI herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 488).

C IEC IEREW herbu Cietrzew; w ojew odztw o w ilehskie. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 718).

CIEKANOW$KI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 708, 709).

CIEKAVVY-CIEPRYNSKI herbu Napiwon; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

CIEPLINSKI herbu Ossorya; od 1775 roku dziedziczyli na Skotnikach Wielkich.

CIERPICKI herbu Ossorya; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

CIESZANOYVSKI herbu Jelita; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 492; f. 391, z. 6, nr 7).

CIESZEJKO herbu Dolęga; powiat \vitebski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

CIESZELOWSKI herbu nieznanego; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr546).

CIESZKIEWICZ Z nich w XVIII wieku Hitary, podczaszy smoletiški, i Michat, rotmistrz powiatu wilkomierskiego.

CIESZKOWSKI. Zatwierdzony w 1808 roku w Minsku Wynvod fam ilii urodzonych Cieszkowskich herbu Pt7aiwtpowiada, “ii ta fam ilia (...) z naydawnieyszych czasowpodpanowaniem nayjašnieyszych Kr6low Polskich biorąc swe nastame wraz z aktualnym szlachectwa polskiego kleynotem zaszczycala się, i založywszy swe siedlisko w wojewodztwach 79

W oiynskim i C zern ih o w skim o ra z p o w ia ta c h w lo d zim irskim i nowogrodzkim na dziedzicznych ziemskiey natury dobrach, wszelkie prerogatywy dostoynosci szlacheckiey wlasciwe prawem oyczystym wskazane, wysokie zaszczyty cnôty dostoynosci charakteru szlachetnego wykazując, nieprzerwanym ciqgiem posiadając one, przez naturalny krwie sptyw wynikajqcym z siebiepotomkom nienaruszenie przeniosia, ktôrzy dotąd w mieyscu swych poprzednikôw mieszkający, rozmaitemi urzędy cyw ilnem i będąc zaszczyceni, udzialu sw ey dostoynosci szlacheckiey dziš vtyw od przed się biorącym. Juž w powiecie dzišnienskim zamieszkafymprzeniesli realm dowody (...) Wziowszy za protoplast^ dziada swojego, urodzonego Krzysztofa z Hordyna Cieszkowskiego, czesznika czernihowskiego (...) dostojnosč pochodzenia (...) wyhtszczylf’... Krzysztof Cieszkowski mialdwoch braci: Stefana, czešnika powiatu nowogrodzkiego, i Stanislawa, czesnika czernihowskiego. Pan Krzysztof z Hendyna Cieszkowski w 1737 roku nabyl od Jana i Ewy z K obylinskich Jurewiczow majętnosc C zyzew szczyzna w powiecie braslawskim, ktorą testamentem w roku 1769 przekazal w spadku synowi swemu Ignacemu. W 1808 roku Deputacja Wywodowa Szlachecka Guberni Mihskiej uznala Ignacego Cieszkowskiego z synami Antonini i Wincentym 'za rodowitą iprawdziwq szlachtą polską” wpisując ich do częsci pierwszej Ksiąg Szlachty tejze Guberni. (Narodowe Archiwum Historyczne Bialorusi w Minsku, f. 319, z. 2, nr 3452). Konstanty Cieszkowski byl “stolonaezeinikiem” ziemskiego sądu dziènienskiego - w pierwszej potowie XIX wieku.

CIEZIERSKÏ herbu àlepowron; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

CISZK1EWICZ herbu Zerwikaptur; powiat trocki, shicki, dzisniehski, zawilejski. (CPAHL, fH391, z. 6, nr 11, 546, 707; f. 391, z. 11, nr 253).

CISZKO herbu Lada; powiat wilenski, (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 499).

CISZKOW1CZ herbu Nowina; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). 80

C IU R L A herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, fl 391, z. 4, nr 501; f. 391, z. 8, nr 86).

O U R M A herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

CIWUNSKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

CWIECINSKI herbu nieznanego; powiat wilejski, wilehski, dzišnienski. (CPAHL, f, 391, z. 4, nr 502; f. 391, z. 7, nr4117; f, 391, z. 6, nr 709, 1621 i in.).

CW1KLIS herbu nieznanego; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

CWIRKO-GODWICKJ herbu Wamia; powiat nowognôdzki. {CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

CWIRKO-GODYCKI herbu Wamia; powiat nowogrôdzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

CYBERTOW SKI. W 1845 roku M ihskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo kwestiq rodowitosci tej dawnej familii rycerskiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 34).

CYDZIK-ZAWALCZYK herbu Prawdzic; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

CYMERMAN vel ZIMMERMANN herbu Korab; w ziemi wilehskiej i kowienskiej. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 508). Zamteszkali w Rydze Cymermanowie byli potwierdzani w rodowitosci przez urzędy heraldyczne Wilna i Minską. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 37).

CYNSKI herbu Odrowąž; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

81

C Y P R Y N S K I herbu nieznanego; powiat shrcki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

CYTOWICZ herbu Bronic; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11, 12, 707).

CYWUNSKI herbu Zadora; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7).

CZACK1 herbu Swinka. Teodor Žychlihski pisal: “Starožytna wielkopobka rodzina z Czacza Czackich, wslawiona w dziejach naszych przez Tadeusza, zafožyciela liceum krzemienieckiego, kwitnie obecnie w jednej ju ž tylko galęzi na Wotyniu, z najpierwszymi domami w Polsce spokrewniona. Wywodzi się od Swinkdw, z ktorych Jakob, wyniesiony w roku 1283 do godnosci Prym asa, w r. i 295 koronow al krola Przemyslawa, o czem wspomina Dhigosz. Nazwę Czackich przyjęla ta odnoga Šw inkow , nahyw szy w W ieikopolsce dobra C zacz p o d Košcianem”. (T. Žychlihski, Zlotą księga szlachty polskiej, t. 1, Poznan 1879, s. 45). Z tego rodu wywodzit się Tadeusz Czacki (1765-1813), wybitny uczony, autor m .in. R o zp ra w y o Ž yd a ch i za lo žy ciel Liceum Krzemienieckiego, naležącego do Wilenskiego Okręgu Naukowego. Georg von Bradcke w swych Zapisach autobiograficznych, chociaz byl wysokiej rangi dygnitarzem carskim, nie szczędzi nad wyraz pochlebnych slow pod adresem rozumu, energii, zręcznosci, osiągniąč Tadeusza Czackiego, dzięki wysilkom ktorego “Krzemieniec otwarcie ryw alizow ai z Wilnem, a m e lu p ro feso ro w naw et p rzew yzsza lo wilenskich."

CZAINSKI herbu Leliwa; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

CZAINSKI-JANOWICZ herbu Leliwa; na Wilehszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. I, nr 1288).

CZAJEWSKI herbu Šwinka; powiat oszmianski, rosiehski, kowiehski, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 511; f. 391, z, 6 , nr 7, 707; f. 391, z. 8 , nr 86, 1068; f. 391, z. 11, nr 256).

82

CZAJKOWSKI. Ponižej zamieszczamy tekst pana Leszka Jana Czajkowskiego herbu Jastrzębiec ze Swierklanca, przygotowany przezen specjalnie dla naszego herbarza. Stanowi 011 uzupeinienie do naszego hasta “CZAJKOWSKT\ opubiikowanego w drugim tomie herbarza na str. 251-260. “Herbarze šwiadczą že Czajkowscy h. Jastrzębiec wywodzili się z Czajek mazowieckich (licznych w powiatach bielskim i rawskim), p o ln o c n eg o M azow sza i P o d ia sia . F am ilia liczn ie rozrodzona, zamieszkiwala tereny Litwy, Ukrainy, Polesio i fVofynia. Na przestrzeni stuleci Czajkowscy pieczętowaU šią rdinymi herbami, užywali rožnych klejnotmv: Dębno, Sas, Jastrzębiec, Radwan, Korab, Gryf. S. Uruski "Rodzina... " t. 2 s. 352 pisze: “Sądzą že tego herbu [Sas] wlasciwie veiększa częsč Czajkowskich herbu Dębno, wylegitymowanych w Galicji, " "WRzeczpospolitęj Szlacheckiej (przedrozbiorowej), ” w wywodach szlachectwa, w ktdrych prawo wymagalo okreslenia užywanego herbu, pisano jedynie, že dano. osoba je s t "dobrytn szlachcicem i naszym bratem ", gdy zanikala pam ięc o užywanym herbie. Począwszy od XVI wieku obserm tje šią w aktach jedynie zupelnie wyjątkowe wzmianki 0 herbach. Dopiero zaborcy wprowadzili iv praktyce, ja k o vvarunek przynaležnošci do stanu szlacheckiego, posiadanie herbu. Rodziny byfy m ę c zmuszone do uslalenia, do j aki ego rodu heraldycznego naleieli przodkowie, co nie zawszeprowadzilo do stwierdzeh zgodnych ze stanem fa k ty c zn y m ”. (J, Lem picki "H erbarz M azow iecki" t. I s. 22 Wyd. Heroldium 1997). Klęjnotnaszszlacheckidziedziczymypoprzodkach, ktorzy "szlachtą byli od niepamiętnych czasow’\ j a k to często w rozmowach z wnukami podkrešlat nasz pradziad M ichal Czajkowski. S. Uruski w kronice "Rodzina. Herbarz Szlachty P olskiej" W-wa 1905, t. 2 s. 351 pisze: "Jakub Czajkowski, dziedzic yvsi Lubicze i Trypucie, iv pow. brahskim 1 goniądzkim 1661 r., p rzezjeg o dwoch synow Jana i Pawla ... Michal syn Tadeusza i Maryanny Lešniem kiej, 1847 k, e tc .... wylegitymowani w Krolestwie. ” i przytacza szereg czionkow tegož rodu: "z tej familii. Biedrzych, opai czenvihski 1421 r. Mikoląj kupilzaprzywilejem ks. Jana Mazowieckiego 1424 r. majętnošč Lesnicę po d Lomžą. Zendzian, syn Bartlomieja, 1558 r. Aleksander, synPawla, dziedzic wsi Jabtonowo, na Podiasiu 1643 r., žonaty z Maryanną Lutostahską. etc. ..."(...) Jedna galąž tej rodzinyjuž w X V II wiekuprzesiedlila šią na- Ukrainą. !‘Jan, syn Wojciecha oženiony z Maryanną Maloklęcką, dziedzic miasta i dobr Pawolocza 1642 n ...".

83

Tutaj wlasnie w guberni wotynskiej, w powiecie berdyczowskim apodal Žytomierza, w Halczyncu [13 wiorsl od Berdyczowa i 10 wiorst od iw. Kodni gdzie >v imieniu Rzeczypospolitej wbijano n a p a l i scinano glowy hajdamakom Gonty i Želežniaka] urodzil šią 29 wrzesnia 1804 roku krewniak nasz, M ichal Czajkowski - Sadyk Pasza (po kądzieli dziadek i babka Michala to: Michal Glębocki h, Doliwa, wojski o w m d d (zm. ok. 1813 r) i Helena Krzyianowskaprawnuczka hetmana kozackiego Brzuchowieckiego zamordowanego p rzez Doroszehkę w 1668 r. pod O puszną). W ychow any zo sta je w d u c k u i a tm o sferze tra d y c ji staroszlacheckiej, slawie kozackich atamanow i "hulaszczych "huzarow. W roku 1820 mają m iejsce zaslubiny siostry M ichala, M aryanny Czajkowskiej z por. 2 pulku ulanow, Karolem Rožyckim h. Rola z okolic Czemiejowa na Podolu, o ktorymA. M ickiewiczpowie: "u niego wojna rewolucyjna nie je s t wojną uczonych na ten cel iolnierzy, ale obywateli bijących šią za wolnosc ", a "dusia jego je s t agnis ta, męska i prasta ” [weteran napoleohski, ranny pod Borysowem w 1812 k ; w Powstaniu Listopadowym w randze majora, krzyž oficerski Virtuti Militarij. Po sttyju Kayetanie Czajkowskim - bezdzietnym i bezzennym seniorze rodu į ”byl to bogacz i skąpiec, w pordwnaniu z ktdrym blednie skąpiec Molierowski ” dziedziczy "pięč wiosek w lasach cudnowskich, wielką poleč lasu towarowego ifabrykę szkta Po šmierci rodzicow, Stanislawa i Petroneli Czajkowskich (pochowanych w Kodni), dziedziczy wsie: Halczyniec, Agatowkę i Siomaki. [Skonfiskowany przez rząd carski Halczyniec dzierzawi szwagier Sosnicki. Pozos taią częscią majątku dysponują igospodarzą wykonawca testamentu, bralanek- prawnik Prot Czajkowski (brat Symforyana z Radomysla) oraz siostry, Katarzyna i niezamąina Heloiza.] Jest Michal Czajkowski uczestnikiem pow stania 1831 r. -pontcznik Pulku Jazdy Wolynskiej (Krzyž Virtuti Militari), walczy w dywizji gen. Skrzyneckiego - požniej w dyw. gen Szeptyckiego. [Pod Moloczkami wzięci w kleszczeprzez batalionypiechoty rosyjskiej, atakują kolum nę od czola. K arol R o žycki na czele p lu to n o w Sew eryna P ilch o w skie g o i M ich a la C za jk o w sk ie g o p ro w a d zi sza ržę ... M. Czajkowski opisuje rzecz następująco: "Kolo nas swiszczq kule. Poszlismy rysią, a potem galopem takszybkim, ie wszystko migalo przed naszymi oczami. Po siu pięčdziesięciu krokach padl rozkaz «Na lance!» Opuscilismy lance, co koh wyskoczy wpadlismy na nieprzyjaciela, Przed samym rowem, ktorego istnienia nie podejrzewalem, moj koh ražony kulą w szyję stanąl dębajednym skokiem j ak szalony przesadzilem row i znalazlem się po drugiej stronie, w czworoboku nieprzyjaciela. Moi

84

Kozacy poszli za mną. Pociemnialo mi w oczach, rąbalem na prawo i lewo, chociai przyznaję się, ze nie zdawalem sobie sprawy z tego, co się dzialo . 31 Rosjanie zostali zniesieni impetem natarcia.). Na emigracji, emisariuszRządu Tymczasowego we Francįi. Inicjuje i w spol nie z Adam em M ickiew iczem zakiada A dam pol w Turcji. A. Mickiewicz gorąco popiera ideę "krohow zaczepnych ’’ aktywnego udzialu Polaköw w konflikcie Turcji z Royą, mowi: "gdybym mialfundusz swöj, to by do Czajkowskiego pulku pojechal i wolalbym mu dač lance i siodla obrachowywac niž tu siedzieč". Pobyt Adama Mickiewicza w obozie w Burgas uwiecznil na rysunku P. Suchodolski, a A rm andLėvy opisal W. M ickiew iczow i: “Twöj ojciec i je n e ra l rzucili się sobie w objęcia.(-) Weszlismypod namiot ijedlism y obiad wznoszqc toasty. Potem nastąpiiy spiewy narodowe batalionöw. (...) Ojciec twöj m zpoznal wielepiesni, ktöre ju i znal i ktoreprzypominaly mu ojczyznę. Byl to dla niego wyborny wieczör odswiezenia narodowego. " Znane są zaslugi Michala Czajkowskiego ja k o doradcy Wysokiej Porty czy tez wysilfd nad utworzeniem i utrzymaniem zalqikow wojska polskiego na obczyznie, Podczas wojny krym skiejna ežele sformowanego przez siebiepulku dragonow-kozakow ottomanskich, dociera nad Prut. Wladyslaw Mickiewicz w roku 1861 odwiedziljenerala M. Czajkowskiego w Konstantynopolu, napisal o nim: "Sadyk, Charakter czarujący, lecz zmienny (...), je st przenikliwy, rozmowny i dowcipny i byc može trochę blaguje. Chwilamiprzypomina AleksandraDumasa, ktory nigdy nie wie, czy to co opowiada, zdarzylo się mu naprawdę ". (Pisanew roku 1837 "Powiescikozackie " zostająprzeloioneprzez Wladyslawa Mickiewicza na językfrancuski w roku 1856.) Trzykrotnie io n a ty [C zajkow ska Leonide Gabaret, Ludw ika Šniadecka - corka Jędrzeja Šniadeckiego (zmarla 24.02.1866 nad Bosforem), Irena Teoskolo], z pierwszu zoną czworo dzieci: Karolina (K arolina z C zajkow skich Suchodolska), M ich a lin a (M ichalina z Czajkowskich Gutowska), Adam ur. 1841 r we Wloszech (ojcem chrzestnym x. A. Czartoryski) i Wladyslaw - Muzejfer Pasza ur 1843 r., pözniejszy gen. gwardii rosyjskiej (ojcem chrzestnym hr. Wladyslaw Zamoyski); z Ireną - Greczynką corka Aleksandra ur 1873 r.w Kijowie [ojcem chrzestnym car Aleksander II]. Po klęsce Francji p od Sedanem, za namową dyplomatöw rosyjskich [przedstawiciela ambasady rosyjskiej w Istambule, gen. Bogusla wskiego i kr. Ignaüew aj wyjezdia z Turcji. Zamieszkuje opodal Kijawa gdzie kupil folw ark niewielki w 1875 r "w guberni czemihowskiej, w powiecie osterskim, we wsi Borki, nad

85

rzeką Osterą, o 70 w iorsi od K ijow a szosą pocz(ow ą, a o 80 od C zernihow a - o 30 od drogi žela zn ej kursko-kijow skiej i stac.ji Bobrownica, a o 7 wiorst od Dėsny, ktora wpada do Dniepru. Tam myslę zakopac się na ž y d e i p o šm ierci". Pam iętniki generala-lejtnanta M. S a d y k -C za jk o w sk ie g o d ru ko w a la w p r z e k la d z ie ro syjskim "Kijowskaja Starina1’ (1891-1892) oraz "Russkaja Storina" (18951905). AdiutantM . Czajkom kiego, Kazimierz Burzynski (TahirBej) - emig ra n tz 1863 roku, zanotowal; "u szczytu potęgi sypalpieniędzmi hojną ręką (...), pienięinie zawsze czysty, bezinteresowny do šmiesznošci, z myslą o dobrze kraju. ” Wpobliskim Parachimowie dnia 17/18 stycznia 1886 roku Michal C za jk o w sh i že g n a się z ž y d ė m . P o c h o w a n y zo sta je p r z e z archangieiogrodzkich soldatow , tu ž o b o k w iernego druha kpt. Morozowicza. *

Juliusz Kleiner o twdrczosci Michal a Czajkowskiego napisai: '‘Od roku 1837 począw szy p o d b ija l czytelnikow sw oim i pow iesciam i: Wernyhorąt Stefanem C zam ieckim (co poprzednikiem byl Potopu Sienkiewiczowskiego), gldwny emigracyjny przedstawiciel powiesci, Michal Czajkowski. Nie tylko akcja žywa i ruchlma, ja kiej dotąd nie przynosila žadna zpowiešci naszych, stanowilaponęię, ale nade wszystko ukazana w obrazach epoki dawnej dzielnošč žolnierska i zamaszystošč staroszlachecka ” J. Kleiner "Zarys Dziej6w Literatury Polskiej’’ t. Ii II, s,338, Ossolineum 1974. Na emigracji weFrancji, zamartwia się Michal Czajkowski o cenne skarby rodzinnepozostawione w Halczyhcu [rękopisy; dokumenty, listy, księgozbior bogaty] - “siedem ogromnych wolumindw" - posrod nich: “opisanie bitw ypod Wiedniem po laciniez najdrobniejszymiszczegolami przez naocznego sm adka i uczestnika tej bitwy. " * Michal CzajkoM'ski - przodek nasz, to šwietny oficer (dowodca, aktywny dzialacz Wielkiej Emigracji, zręczny dyplomata, pozostavvia po sobie bogaty, interesujący i wartosciowy dorobek literacki. Slawi imię A. Mickiewicza wšrėd Slowiahszczyzny i nad Bosforem, Prowadzona z IStam bulu a n tyro syjska d zia la ln o sč spraw ia, že ca r M iko la j I wlasnoręcznie listy šie do sultana, iądając wydalenia M. Czajkowskiego z Turcji,

86

M IC K IE W IC Z W B U R G A S

Na buhvarze nadmorskim Kamienny wieszcz U stop wzburzone fa le UJdadają piesni On ju z swoje wyspiewal Teraz patrzy na brzeg Bez powrotu Tam krzeslo p o s h Lechitow Czeka Slonce kladzie blaski Na držące minarety Koiyszą się wody Bosforu Czas uklada j e w strofy Styszę ten sam refren Wieszczu Zejdz z postumentu M ieczyshw Czajkowski “to w szystkopam ięč” 1994 Adam Mickiewicz w lišcie z Burgas do ks. Adama Czartorysklego, pisze: “Znalazlem Sadyka/M . Czajkowskiego/ w tych samych uezuciach dla Polski i dla osoby w. ks. mosci, jakie w nim znalem (znajomošč M ic h a h Czajkowskiego - podkomorzyca žytomierskiego z Adamem Mickiewiczem datuje się, gdy wieszcz popasai przejazdem na Wolyniu w 1323 r„ w drodze do Odessy), i wszyscy, co go bližej otaczają, są rownie usposobieni. Bawilem dwa tygodnie z nimi. Byl czas często i szeroko rozmdwic się z wszystkimi prawie oficerami. Odwiedzalem i zolnierzy. (...) W obozie Sadyka panuje porządek, a zarazem ochota i wesolosc. Žolnierze bardzo przywiązani do dowodcy, karpus ojicerow je s t doborem ludzi rzadkich. Są tam i starzy wojskowi, i mlodzi synowie obywatelscy z Poznanskiego i Polski. Wszystko zgodne i wszystko iyje p o bratersku. Duck i ton daleki od grubego žoldackiego halasu i od rozlazlosci salonowej. Zdawaio mi się, ie bylem na lonie ojczyzny, i gdyby

87

nie siabošc nagla, z irudnoscią bym się wyrwal z tego obozu. ” I dalėj pisze: "Doktor pulkow y Gutowski (Rudolf), mianowany pierw ej lekarzem flo ty tureckiej, ktory to stanowisko rzucil, azeby rodakom sbižyc, je s t znany w kraju i na emigruoji. Ma i medale obcych nawet rząddw, i zaszczytne swiadectwa. Mąž pm wy, prosty, smaily, ” *

JHt

*

POW STANCOM 1863 R. Przed karmą wodopojkq, Na Wygodzie Kozacka rota Slonce topi snieg Pod kopytami Siermięiny pop Z oczami Milosiernego Chrystusa Žegna ich Ikoną Trzask nahajek Przecina Dzien Na dobrą i zlą Polowq Mieczyslaw Czajkowski * Aleksander Gotynski h. Ogonczyk (miodszy brat Cyprian Gotynski, je s t organizatorėm p o wstania w pow. kamienieckim) w "Pamiętniku podolskiego pow stania 1830 -1831 roku" odnotowuje następujące zdarzenie: ‘‘p rzyjechal do obozu niejaki Majewski, obywatel z okolicy, ktory nets uwiadomil, ie mieszkąjący w Bucniach zastawny posesor w majątku Czajkowskiego Seweryna (Cz. Seweryn ur: 1769, syn Jozefą i Marianny z Golkowskich), nam iškiem Biernacki Teofil, zlapal we vus; Bucniach jednego z powstancow i uwiqzionego z raportem do Mohylewa ma odeslač. Ze tenie Biernacki denuncjowal wielu obywateli z okolicy i z p o w ia tu , i i e to z je g o p r zy e zy n y uw iqziono w M o h ylew ie

88

Czajkowskiego Seweryna, Slawuszewskiego, siarego Dierzka i innych. Toz sam opotw ierdzilsw ieioprzybyfy do powstania Sylwan Czajkowski, syn Seweryna (i Rozalii z Lipskich). Pokazalo się, ie tym powsiancem pojmanym byl kozak ze szwadronu Bernatowicza. Trzeba wiedziec, ie ciągle znoje i trudy wojenne wiele wpfynęfy na slabe zdrowie Aleksandra Bernatowicza. Z bezsennosci, znuienia i zfychpokarm ow calkiem oslab na silach. Przyszedhzy wnocy do lasow hoiobuwieckich w bliskosci Bucnidw, gdzie m ieszkal Czajkowski Seweryn z corką panną Oleandrą, ktėrzy byli w pokrewienstwie z Druibackim Ateksandrem, ten więc zaproponowal Bernatowiczowi, žeby poslač do panny Oleandry Czajkowskiej, prosic ją , azeby ta rano przyjechala do obozu i przyw iozla ze sobą kawę z mlekiem, herbaty i innych zyw nosci." Wielu uczestnikow zrywow niepodleghsciowych je st aresztowanych i więzionych, zsylanych “w soldaty ” lub na Sybir, inni na mocy wyrokow sądow wojennych zostają straceni. Majątki ulegąją konfiskacie, Wiele szlacheckich rodzin w obawie przed represjami likw iduje spraw y majqtkowe i przenosi się do Galicji lub Wielkopolski. Tysiące emigrują do obcych krajow. Nie b y b dworu szlacheckiego, ktorego by bezposrednio lub w sposob posredni nie dotknęly nastqpstwapowstanczego dramatu. Dzieje czlonkdw rodu Czajkowskich obfitowaly >v niezapomniane "doznania i wrazenia ”, Wiele jednak obrazow, slow i zdarzen odchodzi w niepamiąc wraz ze starszym pokoleniem. N asz p ra d zia d e k - M ichal C zajkow ski syn Tadeusza (ojcem chrzestnym bylx. Czartoryski) jako mlody czlowiekposzedl do Powstania Styczniowego, aby po kilku tygodniach wroctc zmizerowany w domowe pielesze. Tato moj, Jan Czajkowski urodzii się wNowogrddku na Litwie 27 kwietnia 1910 roku. W Grodnie uczęszczal do Gimnazjum /1932 r./ (zasadniczą službę wojskową odbyl w 76 p.p, w Grodnie, przeniestony do rezerwy w stopniu podoficera). Stosowny sposob bycia, wrodzona inteligencja, kultura os obis ta, dobra znajom osč języka rosyjskiego i niemieckiego, szeroka wiedza historyczna, dobry zmyslorientacji, etc., ulatwiajq przetrwanie lat okresu okupacji i sowieckiego terroru. Po kam panii wrzesniowej i okupacji zwolniony z aresztu sowieckiego przyjeidia w ramach repatriacji do Polski, podejmuje pracę w Rejonowej D yrekcji Lasow P anstw ow ych (N adlesnictw ie - w Sw ierklahcu. Rodzicami Jana byli - Feliks Czajkowski (uk o k , 1870 r.) i Rozalia Czajkowska z domu Lutrzykowska (Nowogrod Lomzynski). [Bawilem w 1983 r. wNowogrodzie w tamtejszej Parafii Rzymskokatolickiej N.M.

89

Panny, od księdzaproboszcza W. Czajkowskiego otrzymalem informację ii "aktaparafialne zostafyzniszczone w czasie wojny ”]. Podczas l Wojny swiatowej rodzinazostala wywieziona \vgląb R o s ji- Tambov, Kislovodsk, Piatigorsk, (Kaukaz). Tam tez zmarla Rozalia Czajkowska - wszyscy chorowali na tyfus, Juz w czasie nasilenia się dzialan rewolucyjnych, pozostali przy žy d u powracają do kraju. Wydarzenia zwiqzane z wojną polsko-bo!szew icką zastają ich w Grodnie [Jan Czajkowski, najmlodszywgrupie harcerzy wręcza kwiaty J. Pilsudskiemu na dworcu kolejowym w Grodnie]. D zia d ekm o j- Feliks Czqjkowski byl tam urzędnikiem policyjnym. Zmarl w Grodnie w roku 1924. Rodzenstwo Jana to: b ra tJo zef (zamordowany p o II wojnie przez UB), Marian (wspomniany wyzej ojciec Mieczyslawa) i starsza wiekiem siostra - Wladyslawa (ur. 1894 r. w Nowogrodzie Lom iynskim ) — zamieszkala przed wojnq w Warszawie i Sochaczewie, gdzie posiadaia nieruchomosci. Wladyslawa zmarla w w ku 1976. [W roku 1998 Helena Poplawska —kuzynka, zamieszkala aktualnie w USA — Grand Rapids, informuje: “...ciocia Wladyslawa byla cioteczną siostrą mojej mamy — HelenyPoplawskiej ur. 16.12.1900r. wNowogrodzie, (...) mamusia moja będzie miala 16grudnia 99 la t"]. Stryj moj Marian Czajkowski (ur.1899 N o w o g ro d L o m iy h s k i) byl p r z e d w ojną k o m en d a n iem p o lic ji i funkcjonariuszem KOP-u w Kamieniu Koszyrskim na Polesiu [tato mawial ze “brat - Maniek, jedną ręką z latwosciq podnosil doroslego męzczyznęj, Zmarl w czerwcu 1937 roku w Wilnie i zostalpochow any z honoram i w ojskow ym i na cm entarzu Antokol. B rat stryjeczny Mieczyslaw Czajkowski (historyk i literai, czlonek ZLiP i KIK-it) ur. 05.08.1926 r. w Niechaczewie (Kossow Poleski) tui obok nobilitowanej przez rod K osciuszkow Mereszowszczyzny, wspomina: "...tarn byly wystawionezwloki mego ojca Mariana Czajkowskiegoprzedpogrzebem w czerwcu 1937roku w Koscielesw. Piotrą iPawia w Wilnie” (...) "wbila mi się w pam ięč orkiestra policji na przedzie konduktu i poduszka z odznaczeniami ojca1’. Potomstwo Mariana Czajkowskiego i Antoniny Czajkowskiej z d. Brodnickiej: Kazimierz, Mieczyslaw i Zbigniew. Po smierci Antoniny Czajkowskiej, zawiera ponownie zwi(įzek malienski z Moniką Dębowską, z tego związku syn Marian. (Monika Czajkowska z d. Dębowska ur. 1907 r. Nowogrod). Miejscem zaslubin rodzicow moich je s t kosciol h v Jozefą w Częstochowie (1948 r.) Maria — wtasciwie Maryanna - (Maryanna Czajkowska z d. Budėk ur. 1919 r. c. Stanislawa Budka ur. 1900 r. w Turzynie k. Lelowa (wyzyna krakowska), zm. w 1937 r. pochowany w Kozieglowach s , Pawia Budka i Julianny Budėk z d.

90

Andrė, corki francuskiego rzežbiarza artysty Fryderyka Andrė), co m oj sp. tato komentowal: ,rmasz takie šamo imię ja k moja babcia ‘j i Jan Czajkowscy spoczywają na cmentarzu parafialnym w Šwierklancu (Maria zm. 1985 r., Jan zm. 1989 r), *

*

*

Rubikonie Rubikonie - rzeko Bez powrotu! Twoje wody mają barwę Krwi Imię twoje — Gniezdowo Idą zmęczeni powlocząc nogami Oficerskie plaszcze Trzymająjeszcze fason Bfyszczą guziki Ze srebrnymi orlami Drzwi pojazdu szeroko otwarte Obok žoldacy Z ostrymi sztykami A nu pabystrej Polskije pany! Pociski przeklenstw Rozrywają serca

M. Czajkowski "Katynski popielec” 1996 Oprastarym rodzie Jastrzębczyk6w rozpisują się obszernie autorzy rozlicznych kronik ip ra c heraldycznych. Protopiasci tegož rodu žyli ju ž w czasach Polski poganskiej, z tym i e yvczesniej užywali sam ego Jastrzębia. Podkowa z krzyžem zastąpila go okolo 999 rokui wiąže się z wydarzeniami historycznymi, ktore miafy m iejscepod Lysą Gorą koio Božęcina zapamnvania krdla Boleslawa Chrobrego, gdzie yvojska polskie potykaly się z poganam i Legenda gtosi iž Jastrzębce mieli zamordowač ¿VKStanislawa a następnie ujšč na Mazowsze. Ten typowy dla Mazowsza znak wlasnošciowy, pien vo ln ie m ial byč už}>wany p rzez wojewodę

91

ksiąžęcego Bolestę, stąd znany pod nazwą: Bolesty, Boleszczyc. K. Niesieckipodaje, ii herb ten przybyl do Polski wraz z legendarnym Lechem okolo 550 roku. H erb Jastrzębiec znany byi D lugoszow i i w ystępuje w przekazach zw iqzanych z bitwq p o d G runwaldem a nąjstarszy, zachowany wizerunekpieczącipochodzi z 1319 roku 2 1 tistopada 2001 *

*

*

CZARNOYVSKI herbu Grabie. Z Ziemi Wilenskiej odgalęzili się do Rosji wlašciwej. Z tego rodu wywodzil się Mikolaj Francevvicz Czarnowski (18681936), znakomity inžynier metalurgii i ekonomii przemyslu, profesor Moskiewskiej Wyžszej Szkoly Technicznej,.autorfundamenlalnych, po kilka razy w Rosji wznawianych dziel naukowychr Organizacija prom yszlennych predprijatij po obrabotkie m ietallow, Tiechnikoekonomiczeskije principy w mietaHopromyszlennosti i in.

CZARTORYSKI herbu Pogon Litewska odmieima. Rod wiedli 0 d wielk;ich ksiąžąt litewskich, potomkow Gedyminowych, z ktorych jednemu (Korygielle) przypadl do dziedziczenia pradavvny Czartorysk w powiecie tuckim na Wolynm, a j ego potomkowie mianowač się zaczęli ksiąžętami Czartoryskimi. Byli oni spokrewnieni z Radziwillami, Z ebrzydow skim i, W isniow ieckim i, K oreckim i, Z aslaw skim i, Leszczynskimi i inną arystokracją Rzeczypospolitej. W przywileju krčla Wladyslawa Wamenczyka zwani byli "bracmi i krewnymi Jagiellon6w”. Na przelomie XV1-XVII wieku przeszli z prawoslawia na katolicyzm. Dali krajovvi dhigi szereg wybitnych dzialaczy, w tym wojskowych, politycznych, kulturalnych, ktorych aktywnošč wybitnie przyczynila się do rozwoju Rzeczypospolitej, jej sily i samodzielnosci, že wspomnimy tu tylko Adama Jerzego Czartoryskiego (1770-1861), wybitnego pisarza 1polityka, w latach 1803-1824 kuratora Wilenskiego Okręgu Naukowego. Nie wiadomos czy kresowi Czartoryscy herbu Starykoh i Lubicz stanowili uzagubione” odgalęzienia poprzednicli, czy tež nic wspolnego z nimi nie mieli.

CZAMOCK3 herbu Lis; na Wilenszczyžnie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12 ). 92

CZAPKIEW ICZ herbu Pobóg; powiat oszmiariski, lidzki. (CPAHL, £ 391, z. 11, nr257).

CZAPKOWSKI herbu Lelíwa i álepowron; powiat dzisnieñski, rosieñski, witebski. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr 258; £ 391, z. 6 , nr 605, 609, 707, 1131).

CZAPLA herbu Czapla; powiat lidzki (Czaple, Zaleszany, Petrykany).

CZAPLEJEWSKI herbu Radwan i Czapla; powiat wilensid, kowienski, wotkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 998, 2443, 2586; £ 391, z. 6 , nr 7; f, 391, z. 10, nr 406).

CZAPRECKI herbu Zaręba; powiat szawelski. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 707).

CZARNY-HOLOWNIA herbu Holownia; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8).

CZARTKOWSKI herbu Korab; miasto Suwalki. (CPAHL, £ 1094, z. l.n r 15).

CZASZNICKI herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, £ 391, z. 8,nr 102, 935,2558).

CZAŠNICKI herbu Trzy Trąby; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

C Z E C H O W IC Z -L E C H O W IC K I herbu Ostoja; na Wileñszczyznie. (CPAHL, f. 391, z, 1 , nr 1062).

CZECHOWSKI herbu Beiina z Poses)i; powiat telszewski, wilejski. (CPAHL, £ 391, z. 7, nr 711; £ 391, z. 6 , nr 18; f. 391, z. 4, nr 528).

C Z E C Z E L herbu Jelita. Konstanty z województwem braclawskim po d p isal elekcję Jana Ill-g o , 1674 r. Piotr, sqdzia pograniczny 93

wojewödztwa kijowskiego, 1736 r. Antoni, sędzia grodzki belski, 1764 r., ten lub inny Antoni, chorąžy zwinogrodzki, 1766 r. Pawel N. zprzydomkiem Sudymontowicz, horodniczy zwinogrodzki, 1775 r. posel braclawski. Roch w komisji do rozsądzenia sprawy granicznej między Woronieckimi a Kordyszem, 1775 r. Ludwik, chorąžy winnicki, 1775 r.

CZECZOT herbu Prawdzic; siedzieli na Stokach i Kolyszkach w powiecie lidzkim.

CZECZUKIEWICZ herbu nieznanego; powiat nowogrödzki. (CPAHL, f. 391,2. 6 , nr 665).

CZEPIELEW SKI herbu Korab. Antoni z wojewödztwem sandomierskim podpisal elekcje Augusta ILgo, 1697 r. Byli tež w XIXXX wieku na Wilehszczyznie.

CZERKASKI herbu Druck; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 536a).

C ZE R K A S herbu L eliw a. Stefan, tow arzysz starosty garwolihskiego, otrzymal na sejmie 1662 roku nobilitację.

CZERKIES herbu Leliwa; siedzieli na Drabiczunach, Popiszkach, Zablociu, Milwidach i innych dobrach w powiecie lidzkim.

CZERNIAWSKI. N. zolnierz wojewödy podlaskiego, 1717 r. Bazyli z powiatem rzeczyckim podpisal elekcję Stanistawa Augusta. Aleksy, domownik i sekretarz archimandryty sluckiego, 1792 r.

CZERNICHOW SKI herbu Lada. W ksiąžce Stanislawa Zielinskiego Wybitne czyny Polaköw na obczyžnie (Wilno 1935, s, 57) czytamy: “Czernichowski Jaksa Nicefor, z Czernihowa na Polesiu; zesiany byijako jeniec na Syberię, gdzie zostal inspektorem kopalni UstKulak p o d Jenisiejskiem; zbuntowawszy się p r z e c w gubernatorowi Obuckowowi, wyruszyl z grupą 84 ludzi w 1650 nad Amur, gdzie zaloiyi osadę, ktorąnazvval Jaksa, skolonizowalokolicę id o 1674rządzilswem panstewkiem, z ktorem rząd chinskiprowadzil korespondencję >vjęzykit polskim. Pamięč o Czernichowskim ja ko "Chanie Mądrym 'Jprzetrwala w Chinach''. 94

CZERNICKI. Michai na Mazowszu, 1539 r. Aleksander na Czemicach, sekretarz krölewski, z wojewodztwem wilenskim, a SzczQsny z ziemi^ ciechauowsk^, podpisali elekcj^ Jana Kazimierza, 1648 r. Marcin, podczaszy grodzienski, z powiatem grodzienskim, stronnik Jana ITI-go. Antoni Zegota z Czemic, z Ksi^stwem Oswiqcimskim, Franciszek z ziemi^ dobrzynskg, tukasz i Wojciech z wojewodztwem plockim, Michai z wojewodztwem minskim, podpisali elekcjq Stanislawa Au­ gusta.

CZERNIECKI. Jerzy, towarzysz roty usarskiej wojewody ruskiego, 1676r.

CZERNIEWICZ. Eustachy Franciszek, sekretarz pulkowy, otrzymal szlachectwo na sejmie 1673 r., z wojewodztwem lubelskim podpisal elekcje Jana Ill-go. Marcin, horodniczy i s$dzia grodzki kowienski, pose! powiatu kowienski ego, 1768 r. CZERNIEWSKI Eliasz i Jerzy z wojewodztwem wilenskim, Heliasz Kazimierz zprzydomkiem Nieszczujkowicz, Seweryn, Jan Jarosz z przydomkiem Szyray, z wojewodztwem minskim, podpisali elekcjq Jana Kazimierza, 1648 r. Heliasz Kazimierz w 1649 roku odnotowany jest jako Eliasz Kazimierz N ieszczukow icz, zolnierz zasluzony, Konstanty, poborca w olynski, 1650 r. Jan, starosta parnawski, z wojewodztwem wilenskim, podpisal elekcjq Augusta Il-go, 1697 r. Tadeusz, Stanislaw Korebko na Czemiewie i Jozef, podpisali manifest szlachty litewskiej, 1764 r.

CZERNIKherbu Abdank; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). Adam z wojewodztwem braclawskim podpisal elekcj$ Augusta II, 1697 r. Franciszek, Stanislaw horodniczy slonimski, Tadeusz i Jan, podpisali manifest szlachty litewskiej, 1764.

CZERNY herbu Nowina. Piotr z wojewödztwa lubelskiego, 1586 r. Pawel na okazowaniu pod Proszowem 1587 r,, w 1589 r. wyznaczony poborcq. w w ojew odztw ie polockim . Stanislaw, podw ojew odzy krakowski i Zygmunt z W itow ic, podstarosta bialoczerkawski z wojewodztwem krakowskim podpisali elekcj$ Jana Kazimierza. Andrzej z wojewodztwem krakowskim podpisal elekcjq Jana HI, 1674 r, M ichai, kasztelan oSwi^cimski, 1685 r. Jerzy z wojewodztwem 95

sandomierskim podpisai elekcj^ Augusta fl. Andrzej w wojewodztwie krakowskim, 1697 r. Jozef, kasztelan s^decki, 1703 r. Joachim Schwartzemberg, chor^zy i pose! ksi^stw zatorskiego i oswiqcimskiego, z Ksi^stwem Oiwi^cimskim podpisai elekcj$ 1764 r., delegat ad pacta conventa, 1764 r, Franciszek, kustosz koronny, 1764 r. Jan z wojewodztwem poznanskim podpisai elekcjs Stanislawa Augusta.

CZESZKOWSKI herbu Pilawa; powiat poniewieski, upicki, (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 1192).

CZOtKIEW ICZ herbu Czerwnia; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157). J6zef podpisai akt konfederacji generalnej W.Ks.L. 1764 r.

C ZO R T O W IC Z herbu Pobog. W 1845 roku M inskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosc tej dawnej familii rycerskiej z powiatu dzisnienskiego i wilejskiego. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 132, s. 34, 102),

CZUCHANSKI herbu Bojcza; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 546).

C ZU D O W SK I herbu L eliw a III; pow iat now ogrodzki, oszmianski. (CPAHL, f, 391, z. 4, nr 545; f. 391, z. 6, nr 4),

CZUGALINSKI herbu nieznanego; powiat kowiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

CZURYLO herbu Korczak. N. rotmistrz, 1587 n Jan, decyzj^ sejmu 1638 roku przywrocony do czci. CZYCZYN herbu Abdank; powiat oszmiahskt. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

CZYKINSKI herbu Odrowgz; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,707).

96

CZYLEWSKi herbu Sas; powiat szawelskî, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

CZYRSKI herbu Abdank i Prus III; powiat lídzki, rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11).

CZYRWIÑSKI herbu Lubicz; powiat slucki, upicki. (CPAHL, f. 3 9 1, z. 7, nr 1996; f. 391, z. 6 , nr 7, 546).

CZYZYKOWSKI herbu Boncza; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4105; f. 391, z. 4, nr 192; f. 391, z, 6 , nr 7). Kazimierz Czyzykowskí, rnieszkaniec powiatu trockiego, zostal potwierdzony w rodowitosci szlacheckiej przez Wileúskie Zgromadzenie Szlacbeckie 15 maja 1809 roku. (CPAHL w Wilnie, f. 391, z. 7,nr4105),

97

DACHNOW1CZ herbu Korczak. Mikolaj i Kazimiera Dachnowicze Haciccy z wojewodztwem nowogrodzkim podpisali elekcję Jana III, 1674 r.

DAGODSKI vel DAGODZKI herbu Leszczyc; powiat zawilejski. {CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

DAJKIEW ICZ herbu Rola; powiat wilenski, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1062). DALECKI herbu Krucyni; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

DAMECKI herbu Prus II; powiat oszmianski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

D A NA SZEW ICZ herbu nieznanego; pow iat szaw elski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707),

DANEJKO herbu Sas; powiat dzisnienski, nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4, 605).

DANEJKOWICZ herbu Janina; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 403).

DANIELOWICZ herbu Godziemba. Mikolaj, rewizor do oznaczania miejsc pustych na Podolu i Rusi, 1601 r. Jan Mikolaj z Zurowa, podskarbi wielki koronny, staro sta przemyski, samborski i drohobycki, 1632 r. z wojewodztwem ruskim podpisal elekcję Jana Kazimierza. Karol, 99

starosta parczowski, 1669 r. Mikolaj, podstarošci wilkomierski, z powiatem wilkoraierskim podpisal elekcję Jana III. N. wojewodzic podolski, 1680 r. Sejm 1766 r. zaspokaja pretensje sukcesorow Jana Mikolaja, podskarbiego wielkiego koronnego.

DANILECKI herbu Polkozic; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

DAN1LEWICZ herbu Boncza i Leliwa; na Wilenszczyznie i Žmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 1, nr 2 1 1 ,993).

DANKIEWICZ herbu Prawdzic. N. komomik trocki 1775 r. Marc in rotmistrz trocki, wnuk Piotrą, 1775 r. N. rotmistrz starodubowski, Mateusz, ksiądz, 1775 r.

DANOWSKI herbu Krzywda. Maciej z ziemią wiską podpisal elekcję Jana K.azimierza 1648 r. N. podczaszy wiski, 1662 r. Wojciech, komomik graniczny wiski, 1674 z ziemią wiską elektor Jana III. Piotr, Wladyslaw, komomik ziemski wąsowski, Tomasz, Wojciech, Mateusz i Pawel z ziemią w iską a Jakub i Andrzej z ziemią lomžyhską, podpisali elekcję Augusta II. Wladyslaw, pisarz ziemski i grodzki wiski, 1710 r, Jakub i Teodor z ziemią lomžyhską, a Jan z ziemią bielską, stronnicy Stanislawa Augusta. Tadeusz, burgrabia lomžynski, 1789 r.

DANTO herbu nieznanego; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656).

DAPCZYNSKJ herbu nieznanego; powiat polocki (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr265).

DAREWSK3-WERYHA herbu äreniawa. Zostali potwierdzeni w rodowitosci przez Mihskie Zgromadzenie Deputatöw Szlacheckich w 1838 roku. (NAH Bialorusi w Minsku, f. 319, z. 3, nr 140).

DARGWOJN herbu nieznanego; powiat szawelski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 707; f. 708, z. 2 , nr 2157).

DASZKIEWICZ-KORYBUT herbu wlasnego; potomkowie ksiąžąt litewskich; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2342), 100

DAUKSZA herbu Rodi. Siedzieli przede wszystkim w powiecie upickim.

DAWIDOWICZ herbu Trąby - powiat wìlenski, wifkomierski; herbu Rogala - powiat kowienski, šwięcianski, telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr J, 403, 721, 845; f. 39 ], z. 6 , nr 7,611, 707, 1621, 1626). DAWIDOWSKI herbu Jastrzębiec, Podkowa, Prus III; powiat rosìenski, pinski, nowogródzki, brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 408, 435,2596; f. 708, z. 2, tir 3656; f. 391, z. 6 , nr 612,707). Wywodzili się z Dawidowa w Ziemi Lwowskiej. Adam i Wawrzyni.ec Dawidowscy z województwem nowogródzkim podpisali w 1764 roku elekcję króla Stanisìawa Augusta Poniatowskiego. W czerwcu 1844 roku Mihskie Zgromadzenie Deputatów Szlacbeckich potwierdzilo rodowitosc starožylną panów Dawidowskich. (CAPHL w Wilnie, f, 789, z. 1, nr 132, s. 23).

DAWIDSON herbu Zloty Jelen; powiat wìlenski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993, 1195).

DAWKSZA herbu Pierzchala. Z ni eh Aleksander 1697 r. podpisai z województwem nowogródzkim elekeję Augusta II.

DAWKSZEWICZ herbu Pierzchala; powiat rosienski, telszew­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18, 707).

DAWROWSKI herbu Nalęcz; powiat wìlenski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 110, 1623).

DĄBROWA herbu Tęcza; powiat wìlenski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr404; f. 391, z. 6, nr 7).

DEFFON herbu Lewart; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

DEJBEL herbu Korczak; powiat wìlenski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

101

DEMUT vel DEMUTH herbu wlasnego. Malcher Ludwik De­ mut w 1662 roku nagrodzony przez sejm litewski za m^stwo w walce przeciwko Moskwie; byl pulkownikiem wojsk W.K.L. DENSKI herbu Prawdzic; powiat telszewski. (CPAHL, £ 391, z. 5, nr 111).

DERBUT herbu Drya; powiat kowienski. (CPAHL, £ 391, z. 5, nr 108).

DEREWINSKI herbu Luk i Korczak; powiat wilejski. (CPAHL, £ 391, z. 1, nr 568).

DERNAEOWICZ herbu Lubicz. Seweryn, pisarz ziemski rzeczycki okolo 1789 r.

DERSZKOFF herbu Pomian; na Wilehszczyznie. (CPAHL, £ 391, z. 5, nr 110; £ 391, z. 1, nr 993).

DERWOJED herbu nieznanego; powiat dzisnienski, wilejski. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 8, 709).

DESZTRUNKvel DE STRUNKherbu Lotariusz; naWilehszczyznie. (CPAHL, £ 391, z. 1, nr 661). DESZTUM-CZUMA vel CZUMA de STUMM herbu Korczak; powiat kowienski, wilkomierski. (CPAHL, £ 391, z. 8, nr 2596).

DESZYN herbu W^z; powiat nowogrodzki. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 7).

DETERICH von herbu Deterich, wojewodztwo wilebskie. (CPAHL, £ 3 9 1 , z. 8 , nr2563).

DEWICZ herbu Tr^by. Antoni, s^dzia pograniczny mscislawski, pulkownik wojsk litewskich, podpisal manifest 1764 r.

102

DEZYDERYUSZ herbu wlasnego; powiat kowienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3100).

DIAMENTOWICZ vel DYAMENTOWICZ herbu Drya. Byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heroldi? wilensk% (CPAHL w Wilnie, f. 391, z. 1, nr 1848).

DICHT herbu wlasnego; powiat szawelski. (CPAHL, f, 708, z. 2 , nr 2328). D IS T E R L O vel D I S T E R L A U G H herbu wlasnego; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3416, 3486).

DITMAR herbu wlasnego; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3450), D L U G 0 B O R S K 3 herbu Topor; powiat poniewieski, witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 404, 432, 649, 721, 845,1694).

DLUGOPOLSKI herbu Sas. Pochodzili z Poznanskiego, znani tez na Litwie.

DLUGOSZEWSKJ herbu Wieniawa; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 404, 522).

DLUZNIEWSKI herbu Pomian; powiat wilejski. (CPAHL, f, 391, z. 8 , nr 115).

DMITROWICZ herbu Nieczuj a; siedzieli w powieeie lidzkim. (Por,: Czeslaw Malewski, Rody szlacheckie w powieeie lidzkim na Li­ twie w X IX wiektt, Wiino 2002, s. 24).

DMOCHOWSKI herbu Pobog. Z lego rodu pochodzit Henryk Dmochowski (ur. 14 X 1810 w Zablociu na Bialorusi, polegl 14 V 1863 pod Poruczem), artysta rzezbiarz, uezestnik wszystkich polskich zrywow wolnosciowych epoki. W latach 1825-28 studiowal prawo na Uniwersytecie Wilenskim. Bral udzial w powstaniu listopadowym w oddziale Zaliwskiego, nastgmie wyemigrowat do Francji. W 1833 uezest-

103

niczyl w nieudanej wyprawie Zaliwskiego do Krolestwa, skąd uciekl do Galicji. Aresztowany w 1834 przebywal 5 lat w vvięzieniu, w twierdzy Kufstein nad rzeką Inn w Tyrolu. Po zwolnieniu wyjechal do Francji i Anglii. W okresie Wiosny Ludow w 1848 przybyi znow do kraju, skąd po zalamaniu šią prbb wolnožciowych wrocil do Londynu. W 1852 wyjechal do Stanow Zjednoczonych i zamieszkal w FiladelfK. Pod pseudonimem Henry D. Saunders wykonal wiele rzežb portretowych i medalionow, m.in. T. Košciuszki, K. Pulaskiego, T, Jeffersona, B. Franklina. Potem wrocil do Polski i tu zginąl w powstaniu 1863 roku.

DOBORSKI herbu Niezgoda; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 12).

DOBROWOLSKI herbu Trzy Gwiazdy - powiat rosienski, herbu Doliwa - powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 115, 116).

DOKOLSKI herbu nieznanego; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 699).

DOKTOROWICZ herbu Nalewka. Z nich Antoni podpisal manifest 1764 roku.

DOLMACKI herbu Rozmiar; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 3656).

D O LM A CK I-K O ZA R Y N herbu Drya; pow iat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

DOLMAT herbu Dobnat; powiat poniewieski, rosienski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2033, 404, 429, 649, 721, 845). D O M A L E W S K Ih erb u Lubicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z, 1, nr 993).

DOMANIEW SKI herbu Lubicz; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2596).

DOMEJKO herbu Grzymala - powìat grodzieñski, kowieñski; herbu Jastrzębiec - pcwiat telszewski, upicki. Z tego rodu pochodzii powstanîec 1831 roku, “ojciec nauki chilijskiej”, wybitny geolog, antropolog, založyciel uniwersytetu w Santiago-de-Chile Ignacy Domejko (1802-1889), (CPAHL, f, 391, z. 1, nr 1832; f. 391, z. 8, nr 115, 408; f. 391, z. 7, nr 1788, 3808, 4096,440, 4096).

DOMEÑSKI herbu Sas; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

DOMOZYRSKI vėl DEMOZYRSK1 herbu Jastrzębiec. W grudniu 1843 roku Wileñskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo ich rodowitosc. (CAPHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 8).

DONBROWSK1 herbu Jastrzębiec; powiat poniewieski, upic­ ki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192).

DORK herbu Jastrzębiec; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

DORN herbu nieznanego; powiat wileñski, oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 743).

DÖRNIAK herbu Pulkozic; powiat oszmiañski. (CPAHL f. 391, z. 6 ,n r7 , 11, 14).

DORNIAK-WOLCZEK herbu Pulkozic; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

DOROSZKO herbu Prus; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2443).

DOWBOR-MUSNICKI herbu Przyjaciel; powiat wileñski, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 122).

DOWGIALLO herbu Plomieñczyk; powiat poniewieski, upic­ ki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192).

105

DOWGIALJLO-NARBUTT herbu Dzialosza, na Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 1} nr 1296).

DOWGIAIAO-ZAWISZA herbu Zadora; powiat poniewieski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

DOWGIALOYVICZ herbu Abdank. Jan podpisal manifest szlachty litewskiej 1764 roku.

DOWGIN herbu Bawola Glowa; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

DOWGIN-DOWGINOWICZ herbu Bawola Glowa; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2327). .

DOWGWILOWICZ herbu Abdank. Prawdopodobnie tworz^ z Dowgialowiczami jedn^ rodzinq. Wladyslaw, horodniczy przemyski, podpisal manifest szlachty litewskiej 1764 roku.

DOWIATT herbu Gryf. Daniel z Ksi^stwem Zmudzkim podpisal elekcj^ Jana Kazimierza, 1648 r. Dawid z Rusana, pose! kowienskt z wojewodztwem trockim podpisal elekcje Augusta II, 1697 r. Jozefpodpisal manifest szlachty litewskiej 1764 r. Hieronim z Ksi^stwem Zmudzkim, a Ignacy z powiatem starodubowskim, podpisali elekcj^ Stanisiawa Augusta. Jerzy, piwniczny Ksi^stwa Zmudzkiego, 1775 r. Jozef, rotmistrz zmudzki 1775 r. Mateusz i Kazimierz, bracia 1775 r.

DOWKINT herbu Bohcza; powiat rosieriski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

DOWMONT, Jerzy i Kazimierz Dowmontowie Siesiccy z wojewddztwem wilenskim podpisali elekcj^ Jana Kazimierza, 1648 r. Z nich Kazimierz, podstoli wilkomierski, 1659 r., on tez pisany jako Dowmant z powiatem wilkomierskim, stronnik Jana III. prawdopodobnie chodzi tu jednak o rodzin^ Siesickich. Grzegorz Dominik Dowmont, stolnik, prawdopodobnie mscislawski, 1697 r. Franciszek, ale pisany jako Dowm^t z wojewodztwem trockim podpisal elekcj^ Stanislawa Augusta. 106

DOW NAROW ICZ herbu Akszak; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1). Sejm 1654 roku przywrócil do czci m.in. Andrzeja Aleksandrowicza Downarowicza. Micha! z województwem wilenskim, a Stanislaw, poseí ziemi wiskiej, z ziemią wiską podpisali elekcję Augusta II, 1697 r. Józef, czesnik oszmiañskí, konsyharz konfederacjí W.X.L., Antoni, sądzia i podskarbi oszmianski, Tadeusz, Jerzy, Dominik i Franciszek, podpisali manifest szlachty litewskiej, 1764 r. Antoni i Franciszek z województwem wileñskim, Szymon, Stanislaw i Antoni z powiatem starodubowskim, Andrzej z ziemią wiską, podpi­ sali elekcję Stanislawa Augusta,

DOWOJNA-SYLWESTROWICZ herbu Szeliga; powiat grodzienski, rosienski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 3772).

DOWOJNO herbu Szeliga. W księgach sądowych dworu žagarskiego spotykamy następujący zapis: “Anno 1693 die 30 ianuarii, z Gimbuc Testament ostatniej woii Matiasza Dowojnia do akt wieczystych dworu JKM ¿agorskiego podany. W imię Boga w Trójcy Šwiętej Jedynego, Ojea i Syna, i Ducha Swiętegor stan šią h t wiecznejpamięcL Amen. Poniewai w mestaiosci ¿ywota ludzkiego nie nie je st pewniejszego nad to, ja ko raz šią narodzil, raz umierač muši, ja tedy, Matiasz Dowojnia, mieszkający w siele Gimbuciach, będąc od Pana Boga chorobą cięžką obloiony na dele, a jednak na umysle i rekolekcyjej zdrowym, umyslūem sobie testamentam ostat­ niej woli mej ruchomosci, które mi Twórca niebios na tym swiecie žyjącemu dal byl do szafunku dysponowaé, aby po zejšciu z tego swiata między maUonką moją a pasierzbami, a wlasnemi córkami mojemi z nią spbdzonem i rozterków nie byio - naprzód, duszę moją cięžkiemi grzechami obciąžoną Bogu Ojcu, męce je g o przenašwiątszej polecam, prosząc jed n a k Naswiętszej Bogorodzice, wszystkich swiętych i anioiów oprzyczynę, aby za mną mizernym majestat jeg o blagali, a d a lo grzeszne,jako z ziemi wzięte, tak lei ma byč p rzy košeiele skajzgirskim obrzędem chrzescijanskim, wedlug przemoženia domowego, za staraniem malžonki i ziącia mego Dawida Staszkajdapogrzebione. Dobra zas moje pozostale, h ö re iubo nie zapisane urzçdownie, ale ustnie deklarowane przez przyjadofy (in vim wniesienia mego) malžonld mej Hanny Kataliczy, bywszej Michalowej Woskowej, ja k o to za konia danego taleröw bitych 15, pieniędzy gotowych kop 20 litewskich, bydla wgatego wiel107

kiego sztuk 15, trejnę gruntu žytem zasianą, szostkę jarzyną zasianą, žyta w ziarnie beczek p oi tor ego, lasu czwierc wloki p o d Plikiszkami z ojczyzny naležącą, ju ž wstąpiwszy w ten dom przedaną za 4 talary bite i na potrzebą tegož domu obroconą, ktora tni deklarowala wszelkiego dobra swego ja ko ruchomego, tok tež ležącego, bydla, koni et id genus polowicę. Ktora to polowa i teraz lubo nie tak zupelna zostaje; przez dlugie žyde, od lat 30 um niejszyh šią i częsč pasierzbom odtączyla ojczyzny, ktdrzy i p rzy czynieniu testamentu praesenies będący žadnej rzeczy nie upominali się reszty. Co zostalo wloki czwierci 3 zasiane žy­ tem, ajarzyną da Pan Bog sami zasieją na wiosnę, bydla rogatego sztuk 1, koma 1, kociolek miedziany od tania wiadra, a de ceteris wszytek sprzęt domowy od mala do wiela, co siqjenokolwiek w tym domu naleiė može, to wszytko przy malžonce Annie Katyliczy Dowojniowej i przy corkach dwoch z nią splodzonych, imieniem jedna Magdalena, męžatka, druga Agata, w panienskim stanie, a i po diugim da Pan Bog malžonki mej žy d u ma przy tych cdrkach w yiej mianowanych zostawac to wszytko, nic ni na kogo nie ekscypując, podlug tej ostatniej woli mojej i dyspozycyjej. A dla ruiny domu tego lepiej, ie corkę mlodszą Agatą ziąč moj D awid Staszkajtis wyposazy, wedlug domowego przemoženia dawszy odzieie, niželiby za trafieniem się przyjadela na ten grunt cisnąc. Ktory to testament ma przy zupelnej mocy zostawac u wszelkiego prawa a žaden go z krewnych moich i obcych ludzi naruszač nie može p o d zaplaceniem winy zaręki hop 20 groszy liiewskich na urząd i na stronę ukrzywdzonq. Przy tern byli ludzie dobrzy i wiary godni: pan Jerzy, Benedykt iK azim ierz Gimbuciowie, Grzegorz Woska, Stefan Woska. Co je stza p isano." (Žagarės dvaro teismo knygos, Vilnius 2003, s. 166-167).

DOWSIN herbu Abdank. Stanislaw podpisal manifest szlachty litewskiej w 1764 roku.

DOWTART herbu Lubicz; powiat kowieiiski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 133).

DRACHENFELD herbu wtasnego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

DRAGAT herbu Olgierd; w wojew 6dztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2566). 108

D R A M IN S K I herbu Przyjaciel; powial trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 85).

DRANICKI herbu Przyjaciel; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 1762).

DROBIAKLEWICZ herbu Drobysz; siedzieli na Giniunach, Sakowiczach, Sokolach w powiecie lidzkim.

DRUSEJKO-ROZEYVICZ herbu Pob6 g; powiat poniewie­ ski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 659,1694, 1752).

DRELING herbu Zuwangeisen; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 127).

DRUSZKCEWICZ herbu Bozawola, Stanislaw, stolnik pamawski, z wojewodztwem iuskim podpisal elekcj^ Jana III, 1674 r. Julian, starosta tuczewski z wojewodztwem ruskim, podpisal elekcjq Augusta II.

DRUW vel DRUFF herbu Wczele. Jerzy, straznik zmudzki, z Ksi^stwem Zmudzkim podpisal elekcjq Jana III, 1674 r.

DRUZYLOWSKI herbu Jastrz^biec. Andrzej, Gabriel i N. z wojewodztwem brzeskim podpisali elekcj$ Augusta II,

DRYGALSKI herbu Slepowron. Z tego rodu Erich Drygalski (1865-1949), znany niemiecki geograf i geofizyk.

DRY ON herbu Mitynia Drya; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3, 575, 721). Indygenat od 1676 r.

DRZYLOW ICZ herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708,2. 2, nr 721).

DUBEJKOW SKI herbu Ostoja; wojewodztwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609).

109

D U B IE C K I berbu Drogoslaw; pow iat grodziehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

DUBIELEWSKI herbu nieznanego; powiat wilkomierski, wilejski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 721).

DUBIEN1ECKI herbu Ogonczyk i Nal^cz; powiat pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

DUBII^SKI herbu Zagloba; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656).

DUBNICKI herbu Zagloba; notowani urz^dowo od XVIII wieku, (Por. D. Lukomski, D. Modzalewski, Malorossijskij gierbownik, Petersburg 1914, s. 49) DUGOSZ-W YKRZYKOW SKI herbu ¿¡lepowron; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1690).

DUISBURG herbu wlasnego; na Zmudzi, (CPAHL, f.708, z, 2, nr 3594).

DUKSZYNSKI herbu Lab^dz; powiat trocki, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2398). D U L E M B A herbu wlasnego; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

DUNAJ herbu Korwin; wojewodztwo wilenskie, (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 364).

DUNIKOWSKI herbu Abdank. Podsqdek przemyski Jan Dunikowski okolo 1613; w 1633 -pisarz sanocki.

DUN IN herbu Lab$dz; pradawna rodzina rycerska znana na ziemiach calego bylego W.Ks.L. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1690 i in.).

110

- s l e p S c herbu Lab^dz; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1236). d u n in

DUROSZEWICZ herbu Odrow^z; wojewödztwo wilenskie. {CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1690).

DURWONIZSKI herbu Lubicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

DUSIATSKI herbu Tr^by. Uzywali przydomku Rudomina. Jan, chor^zy nowogrodzki, 1632 r. Piotr, chor^zy braslawski, 1632 r. Jan Mikolaj, marszalek braslawski, Piotr, podczaszy orszanski, Tomasz, Piotr z wojewodztwem wilenskim, podpisali elekcj^ Jana Kazimierza. Kazimierz w trybunale skarbowym W.X.L., 1655 r. Piotr, starosta starodubowski, z wojewodztwem wilenskim i Adam z powiatem pinskim, pod­ pisali elekcj^ Jana Kazimierza. Jan, pisarz ziemski braslawski, deputat do pacta conventa, Tomasz Konstanty, stolnik braslawski z wojewodz­ twem wilenskim, Karol, skarbnik polocki, z wojewodztwem nowogrödzkim, podpisali elekcjQ Augusta II. Antoni, podkomorzy braslawski, sta­ rosta subocki, posel inflancki, 1736 r. Mikolaj, czefinik braslawski, sta­ rosta bematowski, 1764 r. Antoni, porucznik wojsk litewskich, 1764 r. Antoni, podczaszyc braslawski z powiatem braslaw skim, podpisal elekcj$ Stanislawa Augusta.

DUSZYNKIEWICZ herbu Lab^dz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 73).

DWORANINOWICZ herbu Massalski odm.; powiat pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

DWORONOWICZ vel DWORANOWICZ herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

DW ORYNOW ICZ herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

DYAK1EWICZ herbu Rola. Piotr i Jan podpisali manifest szlachty litewskiej, 1764 t, Stefan z powiatem grodzienskim podpisal elekcjQ

111

Stanislawa Augusta. Sejm 1775 r. powolai komisję w sprawie Czetwertynskich z Dyakiewiczami о polowç wsi Maykowa w powiecie iuckim.

DY CHOWICZherbu Pobóg; powiat szawelski, (CPAHL, к 391, z. 6 , nr 7, 707).

DYDAK-ZIENKOWICZ herbu Siekierz; powiat witkomierSki. (CPAHL, f. 708, z. 2, or 2746).

DYDANIE WICZ herbu nieznanego; powiat wilejski, (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 8).

DYDZIÑSKI herbu Gozdawa; powiat trocki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

DYLENGOWSK1 herbu Naięcz; powiat rosieñski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

DYLEW ÏCZ herbu Dulicz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 721),

DYLKIEW ICZ herbu Nalęcz. Adam, Jan, Antoni, Ignacy i Mateusz podpisali manifest szlachty lìtewskiej, 1764 г,

DY M ITRO W ICZ herbu Jastrzębiec; powiat braslawskí. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1062).

DYRDA herbu Kosciesza; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656).

DYRMONT vel DYRMUNT herbu Korczak. Tomasz Dyrmunt Silnicki z województwem witebskim podpisal elekcję Jana Kazimierza, 1648 r. Boguslaw i Mikolaj Dyrmuntowie Szywitczy (Siwiccy) przez 14 lat przebywali w moskiewskiej niewoli, о czym wspomina konstytucja 1677 r. D Y R W I A Ñ S K I herbu Lzawa; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5).

112

D Y R Z E W IC Z herbu Leliwa; powiat wiikomierski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 140).

DYSZAKIEW ICZ herbu Ostoja; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 993, 1062).

DYSZTERLOF herbu Dyszterlof; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

DZIAKIEWICZ herbu Wczele; powiat lidzki. DZIAKOÑSKI herbu Jastrzębiec; powiat wileùski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 566, 993).

DZIATKO herbu Grzymala. W 1846 roku Miñskíe Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosc tej dawnej rodziny rycerskiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 132, s. 1 1 0 ). DZIATLOWICZ herbu Košei es za i Hurko; powiat rosi en ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609, 667, 707).

DZICZKANIEC herbu élepowron; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2757).

DZICZKO W SKI herbu Rawicz; województwo grodzieñskie, witebskie, wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

DZIDA vėl DZID herbu Gejsz; powiat szawelskì. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). Piotr Dzida podpisal elekeję króla Jana Kazimierza.

DZIECHC1EJEWICZ herbu Korczak; powiat wiikomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 574).

DZIEDROWICZ herbu Znicz; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

D Z IE K O Ñ S K I herbu Korab; powiat trocki, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993). 113

DZIEM1DOWICZ-WOLCZACKI herbu Rawicz. W pazdziemiku 1845 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo spraw$ rodowitosci tej slarozytnej familii. (CPAHL w Wilnie, f, 789, z. 1, nr 132, s. 33, 99),

DZIENTOLET vel DZIENDOLET herbu Sas; powiat oszmianski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

DZIERZYC herbu Lubicz; powiat lidzki, DZIEWLEWSKI herbu Dol^ga; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

DZIEWOCZKO herbu Syrokomla. Antoni podpisal manifest szlaehty litewskiej w 1764 roku. W 1845 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo kwestiQ rodowitosci tej familii rycerskiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 51).

D ZIEW O N SK I herbu NalQcz; w ojew ödztw o w ilenskie. (CPAHL, f. 391,z. 1, nr 993).

DZIEZYC herbu Lubicz. Hieronim Hlebowicz Dziezyc, miecznik lidzki, z wojewödztwem wilenskim podpisal elekcj? Jana Kazimierza, 1648 r., a Jan, czesnik lidzki, z powiatem lidzkim Jana III.

DZIK herbu Doliwa. Przybyslaw, kasztelan zamowski, 1436 r. Dzierzek w wojewödztwie sandomierskim, 1587 r. Jan, chor^zy braclawski, 1632 r. Jan Doliwa Dzik i Stanislaw z Guzowa podpisali z wojewödztwem sandomierskim elekcje Jana Kazimierza, 1648 r. Jan z wojewödztwem sandomierskim, Stanislaw z wojewödztwem ruskim a Tomasz z wojewödztwem braclawskim podpisali elekcjQ Augusta II.

DZIMITROW1CZ herbu Nieczuja; siedzieli na Swaniszkach, Dzimitrach, Pienciszkach, Nowiekiszkach, Tawsinach w powiecie lidzkim.

114

D Z IU P C Z Y N S K J herbu nieznanego; powial shicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

DŽIUS herbu Bozawola; powíat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

DZIW LEW SK I herbu D olęga; w ojew ództw o w ileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 993).

115

ECKARD herbu wlasnego; na Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1076),

EGERT herbu Luk; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2157, 729).

EGON-BESSER herbu wlasnego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1).

EJCIUCHIEW1CZ herbu ¿wierczek; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

EJDYM herbu Tqja Podkowa; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

EJDZIATOWICZ herbu Luk. Jan z wojewödztwem witebskim podpisal elekcj^ Jana Kazimierza, 1648 r. Ten tub inny Jan, pisarz skarbowy litewski, 1655 r. Hrehpry w obronie Witebska wziqty do niewoli przez MoskwQ, i w niewoli tej przebywal przez 14 lat, o czym wspomina konstytucja 1677 roku. Stanislaw, chor^zy i posel wojewodztwa smolenskiego, 1696 r. W 1710 r. odnotowany podkomorzym smolenskim. Karol, s^dzia ziemski smolenski, 1764 r. starosta samnicki, wraz z Tadeuszem, stolnikiem smolenskim, podpisal manifest szlachty wilensktej. Stanislaw, s^dzic ziemski smolenski, namiestnik husarski W.X.L. Jozef, rotmistrz i posel wojewodztwa smolenski ego z wojewödztwem smolenskim podpisal elekcj^ Stanislawa Augusta. Dominik, pulkownik wojsk litewskich, posel wojewodztwa smolenskiego, 1776 r,

EJG IRD-O DYNIEC herbu Abdank; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). 117

EJGIRD-PIOTROWICZ herbu Abdank; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

EJG IR D -SZ O K A L herbu Abdank; powiat oszm iañski. (CPAHL, f, 391, z. I, nr 681).

EJG IR D -ZA LESK I herbu Abdank; powiat oszm iañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

EJNAROWICZ herbu Biaiynia. Franciszek i Stanislaw podpisali z województwem trockim manifest szlachty Ktewskiej 1764 roku.

EJWILD herbu Žnin; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 743).

EJWILL herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 743).

EJTMINOWICZ herbu Dzialosza; powiat braslawski, swiçcianski. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2577).

ELEN SKI herbu Korczak; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1460).

ELERT herbu Pelikan; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

ELIASZEWICZ herbu Rudnica-Nastemp; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ELKIN herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z, 6 . nr 707).

ELMAN herbu wìasnego; powiat nowogródzki, (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr ИЗО),

ELRICH herbu nieznanego; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 17). 118

ELZBUT herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 1062).

ELANIENOW herbu nieznanego; województwo poÍDckie. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 13).

ENDRYGIEWICZ herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4098).

ENDW IÍA herbu Odrowąž; na Žmudzi i w województwie wileñskim. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

EN GALY CZE W herbu nieznanego; województwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 13).

EPIMACH-SZYPILO herbu Szynwejsk; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 382).

ERBSTEIN herbu wlasnego; na Žmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 686).

ERDBERG-KRZEÑCEWSKI herbu Rola; powiat nowoaleksandrowski, (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 445).

ERRAGER vel ERAGER herbu nieznanego; powiat kowieñski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 750; f, 391, z. 6 , nr 707).

ERRIGER herbu nieznanego; w ziemi wileñskiej. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 751).

ERTEL herbu Ertel; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1461).

ESER herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

E S M A N herbu Korczak; powiat dziénieóski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605). 119

ESMONT herbu Korab, na Zmudzi i w wojewodztwie polockim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 13, 707).

ESNER herbu nieznanego; powiat tracki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

ETEJKO herbu Ostoja, na Zmudzi i Bialej Rusi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ETW IDOW ICZ herbu nieznanego; gubernia kurlandzka. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 755).

120

FALINSKI. Wojciech z ziemi^ liwskq. podpisai elekcj? Jana Kazimierza, 1648 r., a Fabian z ziemi^ warszawsk^, stronnik Jana III. N. szambelan krolewski z powiatu wareckiego, 1789 t .

FARUREJ herbu Sulima. Z rodziny tej wywiodi si? Zawisza Czamy, jego brat Jan Farurej, stolnik krakowski, 1436 r, Mikolaj z Grabowa, podstarosci sanocki, 1640 r. W okresie pozniejszym zaznaczyli sw^ obecnosc na ziemiach bialoruskich.

FASS herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 467).

FASTOWICZ-ZAHORSKI herbu Prus I; powiat wilejski, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 998).

FASZCZ herbu Prus II; powiat oszmiahski, wilenski i miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 366; f. 391, z. 4, nr 760).

FERENC vel FERENS herbu Cztery Trqby; rodzina szlachecka, jak si? wydaje, w?gierskiego pochodzenia; byli w Ziemi Lwowskiej, Przemyskiej i w Ksi?stwie Zmudzkirn.

FERGIS herbu Topor. Jozef, krajczy kowienski, z prowincji W.X.L. wyznaczony do komisji policji obojga narodow 1791 r.

FERMOR herbu wiasnego; na Litwie, (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 3346).

FEZY herbu nieznanego; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 440).

121

FIATKO WSKI herbu Slepowron; na Wilenszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1468).

FIEDZIU SZKO herbu Radwan. Franciszek i Ignacy w wojewodztwie brzeskim, 1764 r. Kazimierz, Jozef i Marcin podpisali mani­ fest szlachty litewskiej, 1764 r. W sierpniu 1845 roku Minskie i Wilenskie Zgromadzenie Szlacbeckie potwierdzilo rodowitosc lej dawnej familii rycerskiej, (CPAHL, f. 789, z. 1 , nr 132, s. 36).

FIETK3EWICZ herbu nieznanego; powiat lidzki i inne na Wi­ lenszczyznie. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 1622, 2755).

FIKS herbu nieznanego; powiat szaw’elski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

FILIPOWSKI herbu Slepowron, Pobog; powiat wilkomierski, rosiehski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 3805).

FILMANOWICZ herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

FILARETOW herbu wlasnego; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3723).

FINK herbu Boncza; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr4096). FINZKEINSTEIN vel FINCKEJNSZTEJN herbu niezna­ nego; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

FISKOWICZ herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2057).

FITENHOF vel FITINHOF herbu wlasnego; powiat oszmianski, braslawski, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4096).

122

FISZER vel FISCHER herbu Fiszer; Kowno, Wihio i odnosne powialy. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 961, 3590).

FLEURY herbu wlasnego; powiat rosíeñski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

FLIORKOWSK3 vel FLORKOWSKI herbu Lodzia; po­ wiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1236, 92).

FOCHLENDER herbu wlasnego; powiat telszewski, rosíeñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

FRANCESSON herbu Boñcza; powiat wileñski, wilkomierski. (CPAHL, L 708, z. 2, nr 835).

FRANKOWSKI herbu Prus I; powiat nowogródzki, dzisnieñski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 569, 726),

FREUND herbu Przyjaciel; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 395).

FRIED EN SBERG herbu wlasnego; w ziem i w ileñskiej. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 514).

FROLOW herbu wlasnego; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr ИЗО),

FROMM herbu nieznanego; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 504). FRONCKIEWICZ vel FRĄCKIEWICZ herbu Wieniawa - powiat rosíeñski; herbu Brodzic - powiat kowienski, trocki; herbu Nieczuja - powiat trocki; herbu Pobóg - powiat upicki; herbu Slepowron powiat rosíeñski, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 70, 2057 i in.).

FRONCKIEWICZ-RADZIMIÑSKI herbu Slepowron; na Wilenszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1468).

123

FRYC vel FRITZ herbu wlasnego. Zamieszkiwali gubemi? grodziensk^.. Ich rodowitosc szlacheck^ potwierdzal urz^d heroldii w Wü­ rde. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. I, nr 131,456).

FRYDE vel FRIEDE herbu iiieznanego; powiat ko wienski. (CPAHL, f, 391, z. 7, nr 1897a).

FRYKIN vel FRIKIN vel FRICKEN herbu nieznanego; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 4. nr 790).

FRYZEL herbu Brochwicz II; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 468, 649, 726).

FUROWICZ herbu nieznanego; powiat nowogrödzki, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

FÜRS vel FURZ herbu Wqz; powiat shicki, dzisnienski, braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 791).

124

GABOÑSKI herbu Janina; powiat szaweiski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11,12).

GABRYALOWICZ herbu Dolęga; powiat lidzki, oszmiariski, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 14, 707, 2754, 2778), GACICKI herbu Korczak; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 546).

GACU4SKI herbu Sas; powiat wilejski. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 708). GACISKI herbu nieznanego; powiat nowogródzki, braslawski, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707, 1626).

GADKO herbu nieznanego; powiat zawitejski. (CPAHL, £.391, z. 7, nr 4096).

GADOMSKI herbu Rola, éwieñczyc i Slepowron; na Wileñszczyznie. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 7, 12).

GADON herbu Zawadyniec. Siedzieli na dobrach dziedzicznych w Ksiçstwie Žmudzkim i Inflantach.

GAJDA-JASZYC herbu nieznanego; powiat piñski. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 612).

GAJEWSK1

herbu Sulima; powiat wilkomierski. (CPAHL,

£ 3 9 1 , z. 6 , nr 7,18),

125

G A J G O W I C Z herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391* z. 6 , nr 707). G A JK 3N G herbu nieznanego; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). G A J L E herbu Tarcza; na Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). G A J Z E W S K I herbu LabQdz; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 110 ). G A L E C K I herbu Junosza; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 153), G A L I M S K I herbu Rawicz; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1 1 ). G A L E N O W S K 3 herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6. nr 1130). G A L C Z Y N S K I herbu Sokola; z Ziemi Poznanskiej przeniesli si? przej^ciowo na Litw^ i Bialorus. Obecnie tu nieznani. G A L D Z I E W I C Z herbu nieznanego; powiat dzi&nienski, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605). G A L E C K I herbu Junosza. Felicjan z ziemi^ wyszogrodzk^, a Adam, Wojciech i Adam na Sieniewicach z wojewodztwem podlaskim, podpisali elekcjs Jana III, 1674 r. Franciszek, kuchmistrz koronny, 1683 r., on to zapewne kasztelanem poznariskim w 1696 roku. Jan, chorazy zytomierski, 1690 r. Franciszek Zygmunt, kasztelan poznanski i Jozef z wojewbdztwem poznanskim, Jan, chor^zy zytomierski z woje­ wodztwem kaliskim, Wojciech z ziemi q. mielnick^, N. z wojewodztwem brzeskim, podpisali elekcj$ Augusta II, 1697 r. Michal, pose! ziemi warszawskiej z ziemi^ waxszawsk% Adam, posel liwski z ziemiq. liwsk^ a Andrzej z ziemiq. mielnickq, podpisali elekcjQ Stanislawa Augusta. Jerzy, pods^dek owrucki, 1775 r. Antoni, komomik ziemski owrncki, 1789 r. Ignacy, starosta bydgoski, 1789 г Stanislaw, burgrabia tomzyhski, 1789 r. 126

G A L K O herbu Szaíawa; powiat oszmíañskí, wilenski, wilejski, dziánieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 110, 1623, 873).

GANCEWICZherbu Demboróg; naWilenszczyznie. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 707).

GARASIMOWICZ herbu Gozdawa; siedzieli na Jacewiczach, Worszyszkach, Gradowszczyznie w powiecie lidzkim.

GARBACEWICZ herbu Hozyusz; powiat oszmíañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GARB ALE VVSKl herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GARB ATO W SK I herbu Sulim a; powiat now ogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr II).

G ARCIMO WICZ herbu Roch; powiat polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265).

GARCZANOW herbu wiasnego; województwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 13).

GARDLIÑSKI herbu Dąbrowa; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

G ARGLÏN OWICZ herbu nieznanego; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4117).

GARIN herbu wiasnego; powiat dziénieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , ni 605).

GARLIÑSKI herbu Pobóg; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

GARNIATOW ICZ herbu nieznanego; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). 127

G A R W A R S K I herbu Grzymala; powiat wilehski, slonimski, oszmiahski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 14,718; f. 391, z. 5, nr 154).

GASICKI herbu Brochwicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GATOWSKI herbu Labędz; powiat dzišniehski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 605,707, 1131, 1578).

GAUDESZ herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr2157).

GAUNICZ herbu Przyjaciel; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

G A U RYLK O W ICZ herbu Ancuta; pow iat oszm iahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11,2754).

GAUZEWTCZ herbu Bronic; powiat szawelski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr2305).

GAWDZLLEWICZ herbu Prus I; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 155).

GAWRYKIEWICZ herbu Burtowt; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5,nr 196).

GAWRYLKIEW1CZ herbu Ostoja; powiat vvilehski, nowogrodzki, oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11, 110, 707).

GAYDAMOWICZ herbu Pomian; powiat poniewieski, upicki, rosiehski. O dziejach moldawskiej gaięzi tej rodziny w następujący spos6b opowiadal na lamach pisma Polakow w Moidawii “Jutrzenka” (ezerwiec-lipiec 2002, nr 6/7 [51]) jeden z jej reprezentantow Tadeusz Gaydamowicz; “Moldawiat dawniej Besarabia to kraina mėgo dziecinstwa. Tutaj przyszediem na swiat, tutaj spędzilem spokojne i szczęsliwe dziecinstwo, tutaj kszlaltowal šią moj charakter, swiatopogląd i $wiadomoščprzyna128

leinosci narodowej, wyniesione z polskiego domu, w ktorym tradycje narodowe, patriotyczne i religijne byfy zpietyzm em pielęgnowane. Potem przez cale mlodziencze i dorosle žyde, ktore nie oszczędzilo mi rožnych gorzkich doswiadczen, takich ja k uchodzstwo, wygnanie, niebezpieczne przežycia wojenne i powojenne, zwiqzane z repatriacją, zdobywaniem wyksztalcenia i zakladaniem zrqbow bytowania w calkiem nowym irodomsku, zawsze wracalem i nadal wracam nostalgiczną pamięcią do krajobrazow, przyrody, klimatu, ludzi i zwyczajow z Moldawii. Jak doszlojednak do tego, ie wlasnie vv Moldawii (Besarabii) osiedlili się moi przodkowie? Powszechnie znanesąprzyczyny osadnictwa polskiego na ziemi moldawskiej, sięgające pierwszej polowy X IX w. Naležaiy do nich priede wszystkim względy geopolityczne i zarobkowe. Rosja car ska, ktora vv wyniku wojny z Imperium Otomanskim zawladnęla Besarabią w roku 1812, stworzyla na tych terenach korzystne wantnki kolonizacyjne. Korzystali z tego Polacy chcący uniknąč represji wladz carskich p o powstaniach listopadowym 1830/31, a zwlaszcza styczniowym 1863/64. Znaczna byla rowniez emigracja zarobkowa, zwlaszcza roinikow, ale takže drobnych rzemieslnikow, urzqdnikow, handlowcow itp. Lossprawil, iepow odem osiedlenia się w Besarabii mojego dziadka byla... milosc. Jak do tego doszlo? Przodkowie rodziny Gaydamowiczow pochodzili ze szlacheckiej ziemiahskiej rodziny polskiej, osiadlej od wiekow na Litwie w okolicach Poniewieia. Z opowiadan mojego dziadka Jozefą, urodzonego w 1854 r. w wielodzietnej rodzinie w Poniewiezu pa­ migtam, ie jako mlody chiopiec, byl swiadkiem walk powstahczych przeciwko uciskowi carskiemu w latach 1865/64, w ktorych brali udzial jego starsi brada. Po upadkupowstania nastaly trudne lata dotkliwych repre­ sji carskich. Wprowadzily one m.in. powszechny obowiqzek sktiby wojskowej męžczyzn, ktory objąl rowniez dwudziestoletniego Jozefą. W latach 1877/78j u i jako mlody oftcer bral czynny udzial w wojnie rosyjsko-tureckiej na Balkanach, zakonczonej traktatem pokojowym 3.03.1878 roku w San Stefano i Berlinie, na mocy ktorego Rosja otrzymala utraconąpo wojnie krymskiej (1856) poludniowq częsč Besarabii. J o ze f G. po demobilizacji, niepow rocil do rodzinnych stron na Litwę, leczpozostal w Besarabii, gdzie oienil šią z piękną i majętną Marią Camboli, z pochodzenia Greczynką, wlascicielkąduiych majqtkowziemskich w owczesnej Guberni Besarabskiej. Po slubie osiedlili się w je d nym z nich — Czyniszeuce (Ciniseuti) k/Reziny, w pow. Orgiejowskim, oddając się bez reszty zarządzaniu szeregu gospodarstw rolnych. Z maliehstwa tego bylo troje dzieci: syn Mieczyslaw (moj ojciec) oraz dwie

129

corki Maria i Eugenia. Po przedwcze$nej smierci iony Marii (w 1908 r.) Jozefjako wdowiec, sprowadzil z Litwy swoją mlodszą siostrę - pannę Aleksandrą, ktora przejęia ohom ązki gospodyni domu. Syn Mieczyslaw i corki uczęszczaly do gimnazjum w Kiszyniowie, gdzie mieszkafy siostry i brat zmarlej zony Marii, Wszystkie wakacje i swięta spędzali na wsi w Czyniszeucach. Cafa rodzina mieszkala wowczas na skraįu >Wi w okazafym dworku, položonym w dužym parku, w malowniczej i žyznej ziemi moldawskiej. Ifybuch wojny w 1914 r. zaklocil powažnie rytm žycia calej rodziny. Prawdziwy kataklizm przežyli w czasie rewolucji bolszewickiej w 1917 r, Dom w Czyniszeucach zostai splądrowany, a następnie podpaiony i znijnowany. D ziadek J o ze f z siostrą i corkami, (syn Mieczyslaw byl na froncie) ledwo uszli z žyciem, przechow aniprzez chlopow ze wsi. Lala powojenne przyniosfy zasadnicze zmiany w žy d u calej rodzi­ ny, przede wszystkim wzw iązku z nowym podzialem politycznym Euro­ p y po traktacie wersalskim z 1918 roku. Rumunia zajęla Besarabię, tworząc nową prowincję rumuhską, a Polska odzyskala niepodleglošč po 123 latach niewoli. W tej sytuacji J6 zefw ra zz calą rodziną, powodowany patriotyzmem, przyjąl natychmiast obywatelstwo polskie, co niedlugopotem skiitkowalo na mocy dekretu wladz rumunskich, utratą większosci posiadlosci ziemskich. Mieszkali jednak nadal w Czyniszeucach, w dawnych budynkach gospodarczych, adaptowanych do celow mieszkalnych. W parku pozostaly ruiny dawnej siedziby, w ktdrych ja ja ko mlody chlopak bardzo lubilem się bavvic, ku wielkiemuprzeraženiu moje j “babci ” Aleksandry. M oj ojciec Mieczyslaw, po powrocie z frontu, gdzie ja ko žolnierz armii carskiej walczyl na Podolu i fflolyniu, zamieszkal na wsi, gdzie poznawal tajniki gospodarki rolnej. Ježdzil jednak często do Kiszyniowa, žeby brač udzial w žydu kolonii polskiej. Tam poznai Katarzynę Malas, z ktorą oienil šią w 1922 roku. Ja urodzilem się 4 lipca 1925 r., w Kiszyniowie w domu przy 6wczesnej ulicy Kijowskiej (obecnie 31 Au­ gusi), ktory naležal do rodziny mojej zmarlej babci-Greczynki. Rodzice mojej matki Katarzyny, Maria i Sebastian Malasowie, p o chodzili z Kielecczyzny (okolice Buska), ktdrych do Kiszyniowa przywiodla chęc polepszenia warunkow bytowych. Nabyli mafy domėk na przedmiesciu Kiszyniowa, zwanym ''Mala Malina ", gdzie založyli sklep ik z artykulami spožywczymi i kolonialnymi. Sebastiana rowniež nie ominęla mobilizacja do armii carskiej. Bral udzial w wojnie rosyjskojapohskiej w 1905 r. i po wieht przygodach na Dalekim Wschodzie udaio m u się wrocič do Kiszyniowa do iony i kilkuletniej corki Kasi. 130

Kasia uczyla šią w ženskim gimnazjum im. Ecateriny Dadiani, ktore ukonczyla w ¡916 r. W tymže roku w czasie wizyty w Kiszyniowie cara Mikolaja II, brala udziai w pokazach gimnastyczno-tanecznych przed dostojnym gosciem. Udzielala się rdwniež aktywnie w srodom sku mlodziežy polskiej, gdzie poznala i zaprzyjainila się z siostrami swojego przysziego męža, ktore byly uczennicami innej szkofy (I-szego ziemskiego ženskiego gimnazjum). Bezposrednio po ytojnie, (w 1919/20 lub 1921) otwarto w Kiszyniowie konsulai Polsld, chybajedyne w owym czasie przedstawicielstwo dyplomatyczne innego panstova, iv ktdrym Kasia przez pewien czas pracowaia jako urzędniczka. Pierwszym konsulem RP byl Antoni Swierzbinski (do 1927). W lym czasie do Besarabiiprzyježdžaly polskie misje wojskowe, zloione z mlodych i ja k siyszalem urodzivvych oficerow, wzbudzających ogolny zachwyt i zainteresowanie mlodziežy, zwlaszcza ienskiej. Jakjuž yvspomnialem wczesniej, urodzilem się wKiszyniowie, gdzie spędziiem pienvsze lala žy d ą z mamą Katarzyną w domu je j rodzicow na Malej Malinie. Na caie lato ježdzilem z mamą do naszego domu na w$i w Czyniszeucach, gdzie gospodarzyl moj ojciec. Byty tam idealne >varunki doprzebywania i wypoczynku. Ogromny ogrod, a wlasciwiepark, z bogatym drzewostanem, klombami kwiatowymi, wszelkiego gatunku drzewami i krzewami owocowymi, warzywniak oraz plantacje truskawek, ar bužo w, melonow i duža winnica, Nieopodal rzeczka z czystą wodą i dūžy las lišciasty. Do Dniestru bylo iv prostej Unii tylko 4 km. Cząsto jezdzilism y tam bryczką konną z ojcem žeby toczyč się w nurtach rzeki przewažnie do miejscowosci Sahama, gdzie iv glęboldm jarze, wykuty w skalach. byl monastyr-pustelnia z laikoma mnichami. D uie wraženie sprawial na mnie widokprzeciwleglego brzegu rzeki, skąd dochodzity odglosy žycia mieszkancow, oraz zabaw i gierdzieci nad wodą, zwlaszcza, gdy uswiadomilem sobie, žejest to rzeka rozgraniczająca dwa ivviaty. W domu bylem jedynakiem dla calej rodziny, gdyž obok mieszkali dziadkowie oraz dwie bezdzietne ciotki. Nie mialem więc rowiešnik6w polskojęzycznych. Często bawilem się z chlopcami wiejskimi, goniąc na bosaka po polach i ląkach, a zwlaszcza po drzewach. Nie obce m i byfy kontakty ze zwierzętami dom ow ym i,jak krowy, owce, a zwlaszcza konie, do ktorych mialem specjalny podąg, Wszyscy sąsiedzi i znajomi mojej rodziny mowili wylącznie p o rosyjsku, co nie bylo dla mnie žadną przeszkodą, gdyž poznalem ten ję zy k rownolegle zpolskim . Potem opanowalem takžej. nmiunski, Bylem ža­ lėm od dziecka trdjjęzyczny. Gdy ukonczylem 7 lat, rozpocząlem naukę w czteroklasowej Szkole

131

Polskiej w Kiszyniowie, ktöra m iesdla się w Domu Polskim przy ul. Mieszczanskiej 9 (mm. Vnirei). B yl to budynek parterowy; ale murowany, w ktorym oprocz sal lekcyjnych i szerokiego korytarza pelniącego rolę rekreacji w czasieprzerwy, znajdowala się dosč duža sala ze sceną, w ktörej odbywafy się wszystkie uroczystosci szkolne, oraz akademie z okazji swiqt panstwowych, przedstawienia teatralne grane przez mlodziei i starszych oraz bale. Pomimo že budynek znajdowal się prawie w centrum miasta, bylo tam obszerne podwörze i teren zielony sktžący do zabaw ruchowych i gier sportowyeh. M lodziež polska chętnie p rzychodzila do Domu Polskiego, gdzie spędzala czas na zajęciach kulturalnych, takich Jakproby przedsiawien teatralnych lub choru, albo w czytelniprzy bibliotece. Częsč m hdziežy wyzywala się w ramach organizacji sportowej "Warta Dorošli tez odwiedzali Dom Polski, szukając sposobnosci do rozmöw wjęzyku polskim. Szeroką dzialalnošč chaiytatywnu prowadzilo Towarzystwo Dobroczynnosd, zbierając šrodki pienięžne i dary w naturze, ktore rozprowadzalo wsröd uboiszej częšci spoleczenstwa polskiego. Bezposrednio do parceli zajmowanej przez Dom Polski przylegal te­ ren, na ktorym štai (i stoi) došč dūžy kosciöl rzymsko-katoliclti tzw. "polsk i”p.w. Opatrznosci Boiej, zbudowany przez osadniköwpolskich w latach 1840-1845. Kosciöl stanowü centrum žycia religijnego Polaköw, ktörzy stammili zapewne m ęcej niž 90% wiemych. Do kosciolaprzychodzili takže Niemcy, Moldawianie i Rumuni wyzn. rzymsko-katolickiego. Proboszczem byl ks. pralat. Marek Glaser, pochodzenia niemieckiego, ale wladajqcy doskonale językiem polskim. Przed zajęciem Besarabii przez ZSRR w czerwcu 1940 r. wyjechal do dass, gdzie zostalpözniej mianowany biskupem. Wpracy duszpasterskiejpomagal mu ks. KanonikHartman, zm arfyw 1956 r. oraz dorywezo proboszczparafii w Benderach ( Tighina) ks. kanonik Mikoloj Szczurek, niezwykle oddany Bogu i ludziom kaplan, ktöry založyl i utrzymywal przy parafii sierociniec dla ok. 50 dzieci. Po roku 1940 za czasöw wladzy sowieckiej, opiekowal się parafią w Kiszy­ niowie, do czasu smierci w dniu 6 czerwca 1948 r Sqsiedztwo Domu Polskiego z kosciolem sprawialo, že žy d e kuhuralno-oswiatowe przeplatalo się z žydėm religijnym. Pamiętam, že jako ministrant, niejednokrotnie prasto z boiska bieglem z kolegami do zakrystii, žeby przebrač się i shtžyč do mszy iw. czy innych nabozenstw, Jak ju ž wspominalem, w Kiszyniowie od pierwszych lat po 1 xvojnie swiatowej istniaiapolskaplacöwka dyplomatyczna w randze konsulatu, czynnie wlączająca się do organizowania i wspomagania žycia Polaköw w Besarabii. Pamiętam, že w latach dwudziestych konsulai znajdo132

wal się wparterowym budynku - dziš nie istniejącym - p r z y ul. Inzowa, na wysokosci stadionu sportowego. W budynku tym opröczpomieszczen biurowych, znajdowalo šią mieszkanie, ktore zajmowal konsul Antoni Swierzbinski z zoną. Drugim konsulem (od 1928 r.) byl Marian Uzdowski, legionista z okresu walk o niepodleglosč. Za jego kadencji w kwietniu 1932 roku, odwiedzil Kiszyniow marszalek J o ze f Pilsudskį, ktory w tym czasieprzebywal w Rumunii, w drodzepowrotnej z miesięcznego urlopu spędzonego w Egipcie. Chociaz mialem w tym czasie niespelna 9 iat, pamiętam doskonale to pehte oczekiwania napięcie towarzyszące Polakom kiszyniowskim i przygotowania czynione przez konsulą i jego zoną Julię Uzdowskq, na przyjęcie dostojnego goscia, ktöry m ial zamieszkac w budynku konsulatu. Przetywalem i ja to wydarzenie, tym bardziej ie moja ciotka Euge­ nia byla urzędniczką, a je j mąž W hdzim ierz Wiszniewski byl sekretarzem konsulatu. Pamiętam opowiadanie wujostwa, ze. pani konsulowa kosztowala wszystkiepotrawy i napojeprzedpodaniem do stolu. W cza­ sie uroczystej kolacji w konsulacie z udzialem marszalka mialem okazję dotrzeč do przedpokoju, gdzie w isialplaszcz i slynna maciejöwka Wodza, ktore dotykalem z wielkim szacunkiem. Kilka miesięcy po wyjezdzie marszalka, konsulaiprzeprowadzil się do bardziej okazalego budynku przy ul. Sadowej (rum. str. Viilor 17), w ktorym przetrwal az do likwidacji placdwki w czerwcu 1940 r. (Aktualnie w budynku tym znajduje się Ambasada USA). W roku 1935 konsul M arian Uzdowski zosial przeniesiony na sta­ ti owisko konsulą generalnego do konsulatu RP w Czerniowcach, (pelnil tęjunkcję do 15.05.1939 r). Na jego miejsce przyjechal do Kiszyniowa trzeci i ostatniprzed wojnq, konsul Aleksander Poncet de Sandon, rodowity Francuz, slabo mowiący po polsku. *

*

*

GĄSIEWICZ vel GONSIEWICZ herbu Korczak; powiat telszewski. (CPAHL, £ 391, z, 6, nr 7).

GEDBUT herbu Doliwa; powiat rosienski, telszewski, szawelski, (CPAHL, £ 3 9 1 , z. 6, nr 7, 707).

GEDGOWD herbu Hipocentaurus - powiat rosienski; herbu Labędž - powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr?, 18,707). 133

G E D E JK O herbu Nowina; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GEDMIN herbu Odrowąž i Pomian; powiat kowieñski, rosieñski, szawelski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 803, 951, 3656).

GEDO WG herbu Rawicz; w województwie wileñskím. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GEDRONOWICZ herbu nieznanego; powiat shicki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 546).

GEDWIL herbu Szeptycki - powiat telszewski; herbu Doliwa powiat szawelski; herbu Jelita - powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z, 7, nr 291).

GEDWOJN herbu Baryszka; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

GEDYGOLD-ORW ID herbu Gejsz; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

GEDYMIN herbu Pogoñ; pochodzili z ksiąžąt litewskich; mieszkali w powiecie trockim, upickim, rosieñskim, wileriskim, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,707, 873).

GEDYTT-PONIEW SKI herbu Jelita; powiat kowieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GEJSZ herbu Gejsz; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). GEJSZTOWT herbu Gejsz; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z, 5. nr 159).

GELDOWSKI herbu Labçdz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1,229,403).

134

GELMANOW SKI herbu Gelmanowski; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7, 707),

GENC YK herbu Zaremba; powiat wiikomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GENGID herbu Jastrzębiec; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GEN KIEWICZ herbu Pobóg; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GENDZWILL herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 431).

GENEJKO herbu nieznanego; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1694),

GENTYL herbu Gozdawa; na Zmudzi. (CPAHL, f, 391, z, 6, nr 7), GERARDEN herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3975).

GERDOWSKI herbu Labądž; powiat rosieñski, telszewskí, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GERDWOJÑ herbu álepowron; powiat telszewski, szawelskí. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7, 11, 707).

GERDZIEWICZ herbu Gerdziej; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6,n r7).

GERIATOWICZ herbu Orzel; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr7).

G E R K O N T herbu Dolęga; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

135

G E R K O W IC Z herbu Taczaia; pow iat kowieiiski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 951).

GERLATOWICZ herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 709).

GERLAZ herbu Jerlicz; powiat szawelski- (CPAHL, f. 708, z. 2, nr2157).

GERLEE herbu Pelikan; miasto Kowno. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 951).

GERLACH herbu Gieralt; powiat szawelski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2281).

GERLOWICZ herbu Gierait; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GERMAN herbu Hehn i German; szeroko rozgalQzieni po wielu powiatach Litwy i Bialorusi. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 110, 1623, 718, 665 i in.),

GERMANOWICZ herbu Junosza - powiat rosienski, slucki; herbu Znin - powiat upicki, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 546, 707).

GERMANOWSKI herbu Junosza; powiat oszmianski, wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

GERN herbu Sulima; wojewodztwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609,667).

GERTEL herbu Gozdawa; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr7).

G E R T Y K herbu Grzymata; powiat kowieriski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

136

G E R Z O R D herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 2157).

GESZTOWT herbu Gryf; powiat wileñski, oszmiañski, telszewski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7, 1622).

GESZTOWT-LOKIANSKI herbu Leliwa; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7)

GETBUT herbu Doliwa; na Wilcñszczyznie i Žmudzi. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

GETOWC herbu Odrowąž; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1 1 ).

GEZGOED vel GIEZGOLD herbu Dęborog; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 7,nr 1266).

GEZDOWD herbu Poraj; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GHNATÖWICZ herbu Šwiat; powiat sionimski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 18).

GIECEWICZ herbu Kosciesza - powiat kowieñski; herbu Lubicz - powiat telszewski; herbu Sas - powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18, 611, 1626 i in.).

GIECZAN-GIECZEWICZ herbu Gozdawa; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2760).

GIECZEWICZ herbu Doliwa; powiat zawilejski, rosieñski, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 38, 229, 431).

GIEDROJO herbu Poraj i Hipocentaurus. Z tego rodu pochodzil Wincenty Gedeon Giedroyč (ur. ok. 1826 naLitwie), uczestnik polskich ruchów wolnosciowych. Do szkól ucząszczal w Warszawie, W 1848,

137

podejrzany o udzial w zamachu na cara, zostal aresztowany oraz skazany na wieczne zeslanie na Kaukaz i wcielenie dû wojska. Przebywal gtôwnie w Dagestanie, dosluzywszy sîç stopnia oficerskiego. W okresie powstania styczniowego zbiegl z Kaukazu, by przylączyc się do powstañców. W 1867 wydat we Lwowie Kiîka wspomnieú z kaukaskiego wygnania.

GIEJSZTOWT herbu Gejsz; siedzieli na Giesztowtach j in. w powiecie lidzkim.

GIERALOWICZ herbu Gieralt; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 5).

GIERDOWSKI herbu Labędž; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

GIERZYNSKI herbu Poraj; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GIERULSKI herbu Gejsz; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3656).

GIERWIELANIEC herbu Nowina; gniazdo rodowe Gierwielance w powiecie lidzkim.

GIETOWC herbu Gozdawa; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr951).

GILCZYN herbu nieznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8).

GILEWSKI herbu Kotwicz; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546).

GILWICKI herbu Gieralt; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GILOCKI herbu nieznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707). 138

G IM B O R herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

GIMBUT herbu Natęcz; powiat mscisiawski, starodubowski, trocki, smoleñski.

GINBUT herbu Nalçcz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z, 2 , nr 2157).

GINC herbu Abdank i Dzialosza; siedzíelí w powiecie lidzkim i oszmianskim.

GINČYK herbu Biaîynia; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GIN CZEW SKI-PUZEWICZ herbu Pobóg; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GIRDOWSKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GIRDWOJÑ herbu Abdank - powiat telszewski; herbu Doliwa - powiat rosieñski; herbu Jastrzçbiec - powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

GIRI ATO W ICZ herbu nieznanego; powiat dzisnietìski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1131, 2057).

GIRKONT herbu Junosza - powiat rosieñski; herbu Dolęga powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). GIRPEJKO herbu nieznanego; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4096).

GIRSZTOWT herbu Kierdej; powiat rosiepski i inne. (CPAHL f. 391, z. 6 , nr 7, 11,12).

139

G IR T O W IC Z herbu Jastrzçbiec; powiat telszewski. (CPAHL, £ 3 9 1 , z. 6, nr 707).

GIRZOD herbu Podkowa; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157),

GITTER herbu Doliwa; powiat oszmiahski, (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 7).

GIZELE WICZ herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, £ 3 9 1 , z. 6, nr 707).

GIZELF vel GISELF herbu nieznanego; powiat nowogrôdzki. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 4).

GIZELEWSKI herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GIZELEWSKI herbu Sas; powiat oszmiahski. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 7).

GIZYNOWSKI herbu Gissa; powiat kowienski. (CPAHL, £ 391, z. 6,nr 1 1 ).

GIZYNSKI herbu Gissa II; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 190, 403,404, 649, 720, 845).

GLESZCZYNSKI herbu Jastrzçbiec; powiat trocki. (CPAHL, £ 391, z. 7, nr 1893).

GL1NDZICZ herbu Ostoja. Tadeusz, rotmistrz powiatu grodziehskiego w polo wie XVIII wieku.

GLAZOWSKI herbu Gozdawa; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

G L O T K O W S K I herbu Dqbrowa; powiat rosiehski. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 707). 140

GLOWACZ-WISZNIEWSKI herbu Prus I; województwo witebskie. (CPAHL, f 391, z. 6, nr 609).

GLOZOWSKI herbu Gozdawa; powiat szaweiski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GLUCHOWSKI herbu Radwan; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 93). Znani tež w Malopolsce i na Podiasiu.

GLUSZYNSKI herbu Labędž; powiat îidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1 1 ).

GLYBOWSKI herbu nieznanego; powiat oszmiañskt, trocki. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 1622).

GN ATO WSK1 herbu Lada; na Wileñszczyzníe. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 94; f. 391, z. 6,nr708).

G NIEW IEW SKI herbu Prus I; powiat Iidzki, rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1576, 1626).

GOBÏAT herbu Pawian; powiat rosieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GOBSZEWICZ herbu nieznanego; powiat rosieñski, szawei­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

GODACZEWSKI herbu Labędz; powiat nowogródzki, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr4, 665, 707; f. 391, z. 10, nr 87).

GODEBSKI herbu Godziemba; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2754).

GODEJKO herbu Gozdawa; powiat szaweiski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2754).

GODEL herbu Jelita; na Žmudzi, w powiecie szawelskïm i telszewskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707), 141

G O DELEW SKI herbu Waga; powiat rosienski, (CPAHL, f. 39], z. 6 , nr 7).

GODLEWSKI herbu Bialynia; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

G O D LEW SK I-G O ZD A W A vel GOZDAW A-GODLEWSKJ herbu Gozdawa; powiat dziánieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2724).

GODWICKI-CWIRKA herbu Wamia; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665),

GODW OJSZ herbu Godwojsz; ppwiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

GODZIELIÑSKI herbu Godziemba; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GOJLF.W herbu wíasnego; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

GOJNIEW SKI herbu nieznanego; województwo polockie. (CPAHL, f, 391, z. 6 ,nr 1816).

GOJZEWSKI herbu Lubicz; powiat kowieñski, lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 110, 1538, 1632, 2757 i in.),

GOLANIEWSKI herbu Belina; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 12, 18).

GOLDBACH herbu wíasnego; województwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 5).

G O L G IN herbu Syrokomla; powiat oszmiañski, witkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 97).

142

GOLIMONT herbu Slepowron, Dziedziczyli na dobrach w powiecie íidzkim.

GOLITEJ herbu Lewalt; powiat wtikomicrskì. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GOLKONT herbu áwieftczyc i èreniawa; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

GOLNIEWSK1 herbu Lis; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 708).

GOLSPIER herbu Oliwa; powiat wileñski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 98).

GOLAGIN herbu wlasnego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GOLD AKO WSKI herbu Hoiobok; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

GOLDZIEW ICZ herbu Jastrzębiec; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1130). GOLGIN herbu Dolęga; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GOLKIEWICZ herbu Strzemię; powiat upicki, szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707). GOLKOW SKI herbu Strzemię; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1622, 1626).

G O L W IE T O W IC Z herbu Lubicz; na W ileñszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). r

GOL YN SKI herbu Rawicz; powiat siebiežski, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). 143

GONCZAROWSKI, Przez wieki siedzieli w gubemi minskiej i nieraz byli potwierdzani w rodowitošci szlacheckiej przez tamtejszy urząd heroldii, (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, iu 463).

GONIPROWSKI. Z nich Szymon byi okolo 1775 roku sędzią ziemskim žmudzkim, požniej ciwunem tędziagolskim.

GONKIEL herbu Prus; na Wilenszczyžnie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GORCZAK herbu Hurko; powiat braslawski. (CPAHL, f 391, z. 6, nr 707).

GORDZIKOWSKI herbu Ossorya; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 129).

GORELSKI herbu nieznanego; powiat dzišnienski, nowogr6 dzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665,1131).

GORM OZINSKI herbu nieznanego; powiat grodzienski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 300).

GORNICK3 herbu Ogonczyk; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GORODENSKI herbu Korczak; powiat kobrynski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

GOSLAYVSKJ herbu Nalęcz; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4).

GOŠCIECKI herbu Kisiel; na Biatorusi i Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

G O Š C I E L O W I C Z herbu H olow nia; p o w iat slonim ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,n r 18).

144

G O Š L IN S K I herbu Przerowa; powiat witebski. (CPAHL, f. 3 9 1, 2 . 6, nr 667).

GOTZ herbu Geszaw; miasto Wilno, powiat wilenski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

GOTZKING herbu Nowina; powiat szavveiski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GOWARCZEWSKI herbu Rawicz; powiat wilehski. (CPAHL, L 391, z. 6 , nr 1632).

GOWOREK herbu Rawicz; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 665).

GOWOREK-JASZTOLD herbu Rawicz; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

GOZD herbu Gozdavva. W Ziemi Wilenskiej byli przez wladze rosyjskie btądnie pisani jako “Gwoždž”. Obecnie znani tež są na Podkarpaciu,

GOZDOWSKI herbu Gozdawa; powiat poniewieski, upicki, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2565; f. 708, z, 2, nr 1192, 1694). Wyszli z wojewodztwa rawskiego.

GOŽEW SKI herbu N alęcz; powiat oszm iahski, polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 11,13).

GOŽTOWT herbu Syrokomla; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11).

GRABLEWSKI herbu Grabie; powiatgrodzienski, oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). +

G R A B O W S K I herbu Tarcza; pow iat brastaw ski, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7 ,1 1 ,7 0 7 ).

145

G R A B N IC K I herbu Ossorya; powiat wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 6, m 7 0 7 ) .

GRADOWSKI herbu Poikozic i Prus II; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 76,129). W powiecie rosiehskim uzywali herbu Grabie. (Tamže, f. 391, z. 6 , nr 707).

GRAFF herbu Natęcz; w powiecie lidzkim koto Szczuczyna. G R A N CEW IC Z herbu nieznanego; powiat oszm iahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GRANICKI herbu Szeptycki; powiat wilkomierski, upicki, poniewieski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1, 403).

GRAZEWICZ herbu Lubicz. Marcin i Antoni podpisali mani­ fest szlachty litewskiej 1764 roku.

GREJZEL herbu Labędž; na Litwie, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). GREK herbu Prawdzic. Z Ziemi Mielnickiej przeniešli się do Pinską. GREPACZEWSKI herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f 708, z. 2, nr 813).

GRIMM herbu wlasnego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

GROBICKI herbu Trąby. Jerzy z wojewodztwem mazowieckim podpisal elekcją Jana Kazimierza, 1648 r. Tomasz, Aleksander i Walerian z ziemią czerską, pisali šią na elekcję Augusta II, 1697 r. Ignacy, podpisal manifest szlachty litewskiej w 1764 roku. Ten lub Liny Ignacy, rotmistrz powiatu grodzienskiego i Kazimierz z powiatem grodziehskim, pisali šią na elekcję Stanislawa Augusta 1764 roku. Požniej odnotowywani tež w Ziemi Grodziehskiej.

GROCHOWSK3 herbu Paprzyca; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752). 146

GROCHO WSKEGREKOWICZ herbu Lubicz; powiat kowienski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 951).

GRODECKI herbu Starykon; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7 , 1 1 ).

GRODZ herbu Ogohczyk; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

G R O M O EO W SK I herbu Grzymala; pow iat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GRONDZKI herbu Rawicz; powiat kowienski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1, 188,404,649, 720 i in.).

GROSMAN herbu Korwin; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18). GROSS herbu Lab^dz i Fontanna; powiat wilehski, wilkomier­ ski, trocki, telszewski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 376; f. 391, z. 5, nr 181).

GROTHUS vel GROTHUZ herbu wlasnego; powiat oszmianski, upicki, stucki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2215).

GRUHNFELD herbu Dgbrowa; Raduh w powiecie lidzkim. GRUNON herbu nieznanego; powiat stucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546).

GRUTWICKI herbu Korczak; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 983).

GRUZDZ herbu W^z; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 184). Z nich Aleksander podpisat elekcjQ Jana III w 1674 roku.

G R U Z IE W S K J herbu Lubicz; powiat wilehski, (CPAHL, f. 3 9 1, z. 6, nr 7).

147

G R U Z E C K I herbu Lubicz; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

G R U ZEW SK I-G R U SZEW SK I herbu Lubicz; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11).

GRÜNFELD herbu Grünfeld; powiat lidzki, (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 70).

GRÜNHOF herbu Gninhof; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 6).

GRYCEWICZ herbu Wachman; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GRYCZYN herbu Trqby; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

GRYDZEWICZ herbu Trqby; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7, 11).

GRYFIN herbu Gryf. Dziedziczyli na dobrach ojczystych w Ziemì Nowogródzkiej.

GRYGAITIS herbu nieznanego, Byli na Wilenszczyznie i Zmudzi. W ksi^gach s^dowych zagarskich z XVII wieku znajduje si$ nast$puj^cy zapis:

ltRoku 1671 miesiqca apryia dnia 14, zPobol Postanowiwszy sig ustnie a oczewisto Kasper Grygajtisprzyznal, iz przedal i na wiecznoscpuscil gruntu lesnego i [siano]zqtnego wlókt trzy osmki w obrgbie nazwanym Juszkajciowej lawie, od miedze z jednej strony Jana Ciapujcia, a z drugiej strony samego przedajqcego - za pewnq sum% i do siebie odliczone pieniqdze, za kop osminascie liczby i monety Utewskiej Walentinowi Zybortujciowi, ienie i potomkom jego. Wolno im bgdzie dac, przedac, darowac, zamienic, ku wszelakiemu pozytkom szafowac t obracac podhtg woli, upodo[ba]nia ich; addala od tej dobrowolnej przedazy Kasper Grygajtis zong, dzieci, blisko krewne, pow[ino] wate, nie zostawujqc sam na siebie i obcym ludziom zad[ne-

148

go] rekursu do prawa po d winą na urząd kop 5, a na sįtronę] naruszoną zaręki drugą kop 5 i po d nagrodzeniem [ wszytjkich s z k o d nakiadow stronie obraionej. A i po zapiacįeniu] tych win i zaręki, tudziež i po nagrodzeniu szkod, nakl[addw], jednak te dobrowolne przyznanie ma samego Walentinfa] Žybortujcia, žony i potom kow je g o wiecznemi a nieodzow[ne]mi czasy przy zupelnej mocy zostač. Przy ktorym to dobro[wol]nym przyznaniu byli ludzie dobrzy, wia~ ry godni: pan J o ze f Pawlowski, wojt JK M traktu žagorskiego, Symon Krupski, Jerzy Konczujtis, Symon K a jk a r{Ž a g a rė s dvaro teismo kny­ gos, parengė Vytautas Raudeliunas ir kiti, s. 120-121, Vilnius 2003).

GRYMOWICZ herbu Pob6 g; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GRYNASZKIEWICZ herbu Grynasz; powiat slonimski, troc­ ki, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 9, nr 18, 73, 617). GRYNIEWICZ herbu Kotwicz; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

GRYNOWSKI herbu Oksza; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

GRYSZEDSKI herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

GRYZER herbu Tarcza; powiat šwięciahski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7, 611).

G R Y Z E R -G R Y SZ O N herbu Tarcza; powiat w ilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GRZEGORZEWSK1 herbu Jasienczyk; powiat poniewieski, wilkornierski, zawilejski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 1752). W powiecie oszmianskim i rosiehskim uzywali herbu Nowina.

GRZYMALA herbu Grzymala; na Nieprachach w powiecie lidzkim. 149

GRZYWACZEWSKI herbu Žnin; powiat kowiertski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 951).

GRZYMOLOWSK3 herbu Grzymala; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 703).

GSZOD herbu Pobóg; na Wileñszczyznie. {CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GUBA herbu Przegonia; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7,11). GUD herbu Prus I; powiat dzišnienski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605, 1131, 1578).

GUD ON vel GUD AN herbu Zawadyniec, powiat wileáski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

GUDOWSKI herbu nieznanego; powiat polocki, wileñski, rosieñski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 265, 707).

GUK herbu Zetynian; powiat oszmianski, lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GULECKI herbu Lubicz; powiat oszmiariski, rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 14,2754,2778, 2928).

GULER herbu Guler; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). GULEWICZ herbu Nowina; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GULICKI herbu nieznanego; powiat oszmiañski, rosieñski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 707).

GUMIÑSKI herbu Nieczuja; na Wileñszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

GÜNTHER herbu Günther, Ich protoplastą byl Michael Günther von Heidelsheim, ktöry pod koniec XVII wieku przeniosl się z Nadrenii do Litwy, rychlo się tu spolszczyl, a rodzina spokrewnila się z szeregiem tutejszych domow szlacheckich: Wolodkowiczami, Tyzenhauzami, Buczynskimi i in. Gabriela z Güntherow Puzynina w pamiętniku z lat 18151843 pr, W Mirtie i w dworach litewskich (Chotomöw 1988, s. 8-9) pisaia: “Ojciec möj m ial swoje dobra, Starzycę, Pokorszew, Žarnose, w guberni mimkiej. Babka moja, z Wolodkowiczow Güniherowa, ju z wdowa, mieszkala stale >v Starzycy, a rodzice moi spędzali lato w Pokorszewie, znajomym mi tylko z widoezku, rysowanego ręką mojej matki, gdyz tarn ju ž od roku }8J7-go nie mieszkali, przeniöslszy się do Mina. A w roku 1818-tym nabyli majętnosc Dobrowlany w guberni wilenskiej, w p o wiecie swięcianskim (naowezas zawilejskim, bo za Wiljq) — i tam ju z odtąd zamieszkali, sprzedawszy na tenže cel posagowy majątek mojej matki Sawiczuny, w pow iecie wilkomierskim, drugi zaš, Ihum enow w dzisnienskim, zostawiajqc w ręku rzqdcöw. Dobrowlany zostafy nabyte od Ignacego Abramowicza, ktöremu tak pilno b y h užyc swojej wolnosci i milionöw, ii zaledwie osmnastoletni, pozbyw>szy się wlasnosci w kraju, polecial do Paryia, by tam calą wartosc dziedziezną, rozloioną na raty, przez lat kilka zjesc, przehulač, jednem slowem, puseič z dy~ mem. Dobrowlany, p o lo io n e o m il 10 od Wilna, za trzema rzekami, Oszmianką, Wilenkq i Wiljq, między Šm ęcianam i a Smorgoniami, byiy starą rezydeneją ksiąžąt Sanguszköw, a lipy, röwnowieczne z topolami krola Jana w Wilanowie, ßgurow aty ju ž w inwentarzu, spisanym 1700 roku, wraz z palacem murowanymP

GURSK3 herbu Nalęcz i Rawicz; powiat lidzki. GURYNOWICZ herbu Kalinowa; powiat trocki, rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707). GUSZCZA vėl GUSZCZO herbu Pawian; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11),

GUSZCZEW SK1 herbu Grzymata; powiat witkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1, 230).

GUTAKOWSKI herbu Zetynian oraz Gutag; powiat dzišnien151

ski, witebski, (CPAHL, f, 39 1 , z . 6, nr 609, 1578, 2724).

GUTKOWSKI herbu Tgpa Podkowa; powiat slucki, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12, 709).

GUTOWSKI herbu Korwin - powiat witenski; herbu Ciolek — powiat kobrynski; herbu Radwan - powiat kowienski; herbu Slepowron - powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3,5 ,4 2 6 ; f. 391, z. 6, nr 7, 18, 546). r

4

GUZ herbu nieznanego; powiat dzisnienski, zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707,2687,2725),

GUBBENET herbu nieznanego; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 767).

GZOWSKI. Andrzej i Jan z wojewodztwem poznanskim podpisali elekcjQ Jana III, 1674 r. N. stolnik orszanski, 1677 r. Jakub z wojewodztwem kaliskim, Antoni z wojewodztwem nowogrodzkim, clektorzy Augusta II. Mi dial z ziemi^ zakroczymskq, Tadeusz i Jozef z woje­ wodztwem mihskim, stronnicy Stan islawa Augusta, 1764 r. Franciszkowi Gzowskiemu z W. K. L. Stanislaw August w 1776 roku darowuje resztQ kary za popelnione przez niego przestqpstwa.

152

HABICH berbu Habich; powiat lidzki, wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 1 1 , i 10, 1538, 1622, 1623).

HADZIEWICZ herbu Wieniawa. Mikolaj Hadziewicz na sejmie 1654 r. otrzymal nobilitacj$. Sejm 1676 r. darowuje reszt$ kary nalozonej przez Trybunal Koronny w 1671 r. Grzegorzowi Krzysztofowi, lowczemu przemyskiemu, Jakub, wojski nowomiejski, s^dzia kapturowy i pisarz grodzki sandomierski, chor^zy powiatu wisückiego z wojewödztwem sandomjerskim podpisal elekcjQ Stanislawa Augusta w 1764 r. Sejm 1775 r. uwalnia go od placenia sutny 24,000 zl.

HAGN herbu Hagn; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 1752),

HAJKO herbu Ogohczyk; w wojewädztwie grodziehskim i wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

HALECKI herbu Junosza; powiat dzisnieriski, oszmianski, wifkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404).

HALEWSKI herbu nieznanego; powiat pinski, nowogrödzki, (CPAHL, f„ 391, z, 6 , nr 612, 665).

HALIBICH herbu nieznanego; na Bialej Rusi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 2 ).

HALIBURT herbu nieznanego; powiat wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

153

HALICKI berbu Poraj. Gedeon, starosta nowosielski, 1677 r. Antoni podpisat aprobacj? konfederacji generalnej W.X.L., 1764 r. Jó­ zef Rozyc Halicki z wojewodztwem nowogrodzkim podpisai elekcj$ Stanislawa Augusta,

HALKO vel HALKA herbu Szalawa. Ilitycz Halka z woje­ wodztwem ruskim podpisai elekcj$ Augusta II, 1697 r. N. krajczy postawski, 1789 r.

HALOF herbu Halowen; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 12).

HALM herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 428,4096).

HANEST herbu Kostrzyca; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

HANIBAL herbu nieznanego; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4161).

HANISOWSKI herbu Swienczyc; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

HANTSAK herbu nieznanego; powiat dzisniehski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4037).

HARABURDA herbu Abdank. Piotr z powiatu lidzkiego obrany poborc^ podatkowym przez sejm, 1590 r. Michal, chorqzy slonimski 1685 r., posiada dwor w Slonimie w 1673 r. On to z ziemi^ slonimsk^, Ludwik z wojewodztwem nowogrodzkim oraz Janusz i Krzysztof z wojewodztwem minskim, podpisali elekcj^ Jana III, 1674 r, Michal Karol, marszalek i pose! powiatu slonimskiego, 1696 r. Hieronim Mi­ chal, skarbnik nowogrodzki, Stefan, Michal Karol marszalek slonimski, Benedykt, horodniczy wilenski z wojewodztwem nowogrodzkim, pod­ pisali elekcj? Augusta II, 1697 r. Stefan, lowczy nowogrodzki, 1717 r. Jan, lowczyc nowogrodzki, 1775 r. Jerzy, regent grodzki nowogrodzki, 1775 r. Kaztinierz, s^dzia grodzki nowogrodzki, 1775 r. 154

H A IL A C K IE W IC Z herbu nieznanego; powiat slucki, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

HARASZLIWICZ

herbu nieznanego; oszmianski. (CPAHL,

f. 391, z. 6 , nr 14).

HARNYSZ vel GARNYSZ herbu Poraj; powiat braslawski, zawilejski, witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649).

HARTMAN herbu wiasnego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2309).

HASSELKUS

herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL,

f. 708, z. 2, nr 2297).

HAUSMAN herbu

Gryf; powiat trocki, poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3412, 3415; f. 391, z. 10, nr 111).

HEBROW SKI herbu Przegonia; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11, 14, 707,718).

HECKENDORF

herbu wiasnego; powiat kowiehski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

HEDSON herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

HEGEDSKI

herbu Kosciesza; powiat poniewieski. (CPAHL,

f. 708, z. 2, nr 1752).

HEGLINSKI herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2694).

HEGERSTETT

herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707, 1632).

HEINING vel HAJNING herbu Radwan;

powiat szawelski.

(CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157). 155

H E J D U K IE W IC Z herbu Taczaia; wojewodztwo wilehskie, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1248).

HENSCHEL herbu Sulima; na Žmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707).

HEPNER herbu nieznanego; wojewodztwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 5).

HERBERSKI herbu Herburt. Balcer Herberski nobilitowany na sejmie 1673 roku.

HERBIK herbu nieznanego; powiat braslawski, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 291).

HERCZYN herbu nieznanego; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

HERM ASZEW SKI herbu Zaremba. Szlachta pochodząca z Woiynia; w XIX wieku notowani tež w Ziemi Kijowskiej i Wilenskiej. Z tego rodu wywodzil šią pierwszy polski kosmonauta, general Miroslaw Hermaszewski, ktory odbyl lot na statku kosmicznym “Sojuz-30” w dniach 27 czerwca do 5 lipca 1978 roku.

HERUBOWICZ herbu Prus. Michat Sykstus Herubowicz i jego syn Szymon Piotr w 1764 roku podpisali elekcję krola Stanislawa Au­ gusta.

HERULSKI herbu Gejsz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

HERZBERG herbu Arcemberski; powiat telszewski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 2157, 2304).

HESKI-KOLODZINSK1 herbu Lew; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2754).

HESS herbu wlasnego; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11). 156

HILDEBRANDT herbu wiasnego; wojewödztwo polockie, (CPAHL, f. 391, z, 6 ,n r l3 ).

H1LSENITZ herbu nieznanego; powiat wilenski. (CPAHL, L. 391, z. 6 , nr 1632).

HINCZA herbu Dzialosza; powiat lidzki, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 11,707).

HINICZ herbu Korczak. Jan Hinicz Zubko z wojewödztwem nowogrödzkim podpisal elekcj? Augusta II, 1697 r.

HINTER herbu nieznanego; powiat swiQciahski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 447).

HLEBICKI-JÖZEFOWICZ herbu Leliwa; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

HOBIATY herbu Pomian; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 7,n r4I27).

HOFER herbu Radzic; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

HOFMAN herbu Grzymala; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr202). Jan Hoffman, podputkownik dragonow, Waran Hoffman, podpulkownik pieszy, otrzymali na sejmie 1662 r. szlachectwo polskie, Jozef, kapitan w regimencie gwardii konnej koronnej, Ignacy, porucznik regimentu generala Goltza i Jan Hoffmanowie, bracia rodzeni, otrzymali szlachectwo na sejmie 176S r. Piotr Hoffman, rotmistrz chor^gwi laski wielkiej koronnej i Henryk Hoffman, kapitan gwardii pieszej koronnej, otrzymali nobilitacjq na sejmie 1790 roku, Antoni w korpusie artylerii koronnej za zashrgi otrzymai szlachectwo w 1790 roku.

HOLCEWSKI herbu Holcewski; na Wilenszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

157

HOLSTEIN herbu Holstein; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

HOLSZANSK1 herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

HOLOWACZ herbu Lubicz; powiat osztnianski. (CPAHL, fl 391, z. 5, nr 203),

HOLOWKA herbu Lubicz. Michat z wojewödztwem podlaskim podpisal elekcję Augusta II, 1697 r, Franciszek, horodmczy piiiski, 1764 r. On to z powiatem pihskim podpisal elekcję Stanislawa Augusta. Piotr, krajczy pinski, 1775 r. HOLOWNIA herbu wlasnego, Pawel Jachimowicz Hotownia, pisarz skarbowy litewski, 1613 r. Mikolaj z wojewödztwem nowogrödzkim podpisal elekcję Jana Kazimierza, 1648 r. Stefan z wojewödztwem belskim, Dominik z wojewödztwem nawogrödzkim a Adam z woje­ wödztwem brzeskim podpisali elekcję Augusta II, 1697 r. Leon Antoni Jakimowicz, obozny i sędzia kapturowy lidzki, 1764 r. Sejm 1775 r, powolal komisję w sprawie Piotrą i Angeli Holowniow i Sawickich.

HOLD BOWICZ Samuel z wojewödztwem ruskim podpisal elekcję Jana III, 1674 r. Prawdopodobnie ten sam Samuel de Morozow Holubowicz, pisarz grodzki zydaczowski, 1676 r.

HOPPEN herbu Hoppen. Marianna z Hoppenöw, zona Ignacego z Kozietlöw, pierwsza polowa XVIII w. powiat lidzki. Jözef, stražnik wilkomierski, 1789 r.

HORAIN. Bohusz, poborca wotynski, 1595 r, Andrzej, Jerzy, Boguslaw, Andrzej i Heliasz z wojewödztwem woiynskim podpisali elek­ cję Jana Kazimierza, 1648 r, Jan, podwojewodzy wilenski, 1736 r., następnie podczaszy i starosta krasiewski, posel wojewödztwa wilenskiego. Aleksander, biskup, referendarz W.X.L. 1764 r. Antoni, podkomorzy wilenski i Mikolaj, podpisali manifest szlachty iitewskiej 1764 r. Jan Antoni, podkomorzy wilenski, 1764 r. posel wojewödztwa wilenskiego, starosta jatowski. Prawdopodobnie identyczny z powyzszym Aleksan-

158

der, podstoli wilenski, 1764 r. referendarz litewski. Powyzszy Jan Anto­ ni, Aleksander, Michal horodniczy wilenski, Gaspar, wojskowicz wi­ lenski, Kazimierz, wojskowicz wilenski i Ignacy rowniez wojskowicz z wojewodztwem wilenskim i Leon z wojewodztwem l^czyckim, pod­ pisali elekcj$ Stanislawa Augusta. Jan, kasztelan brzeski, 1764 r. Wojciech i Walerian, bracia, 1775 r.N. posel starodubowski, 1786 r. Gaspar, szambelan krolewski, 1789 r.

HORDYNSKL Michal z Hordyni, wojski zydaczewski, Stefan, miecznik kijowski, pisarz grodzki i posel ziemi Iwowskiej, Wojciech z wojewodztwem ruskim, podpisali elekcj^ Stanislawa Augusta, 1764 r.

HORDZIEJEWSKI vel HORDZIEJOWSKI herbu Ko rab. Krzysztof, podczaszy mozyrski, z powiatem slonimskim podpisal elekcj^ Jana III, 1674 r. Aleksander Michal, miecznik wilenski, z woje­ wodztwem wilenskim podpisal elekcjQ Augusta II, 1697 r. HOREHLAD vel GOREGLAD herbu Szeliga; powiat pinski, wilejski, (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 1792)*

HORN

herbu Radwan; powiat rosiehski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707),

HORNOSTAJ herbu Hipocentaurus.

Jan, marszalek krolewski 1547 r. Samuel w komisji do rozgraniczenia wojewodztwa kijowski ego z powiatem mozerskim, 1601 r. podkomorzy kijowski, 1607 r.

HORNOWSKI herbu Korczak,

Jan Krzysztof, stolnik mozyr­ ski, z ziemi3. w ilenski Aleksander, posel brzeski, Jarosz, Stanislaw, Kazimierz, Michal i Wojciech z wojewodztwem brzeskim podpisali elekcj? Jana Kazimierza 1648 r. Marcin, Jerzy i Stanislaw z wojewodztwem podlaskim, Zygmunt, podczaszy Smolensk) z wojewodztwem brzeskim, podpisali elekcje Jana III, 1674 r. Ten lub inny Zygmunt, podstarosci brzeski, 1678 r. Michal z wojewddztwem nowogrodzkim, Antoni i Jan, namiestnik wojewodztwa brzeskiego, z tymze wojewodztwem podpisa­ li elekcje Augusta II, 1697 r. Ignacy z ziemi^ mielnick%, Ksawery, posel wojewodztwa brzeskiego, i Piotr z wojewodztwem brzeskim, podpisali elekcje Stanislawa Augusta, 1764 r. Ten sam Ksawery, s^dzia ziemski brzeski, otrzymal na sejmie 1775 r. starostwo hubskie w powiecie 159

oszmianskim. Kazimierz, skarbnik orszanski, 1775 r. Tadeusz syn Antoniego, 1775 r., on zapewne w 1789 r, wymieniony jako lowczy orszanski.

HOROCH.

Stefan z wojewodztwem belskim podpisal elekcjq Stanislawa Augusta, 1764 r, Kazimierz, stolnik krasnostawski, 1768 r. Stefan, komomik graniczny buski, 1768 r.

HORODENSKI

herbu Korczak. Pawel, pulkownik wojsk koronnych, i Stefan z ziemi^ chebnskit podpisali elekcj? Augusta II. 1697 r. Ten lub inny Stefan, chor^zy czemichowski, porucznik chor^gwi pe tyhorskiej, 1717 r. Ignacy, s^dzic ziemski, pisarz s^ddw kapturowych wojewodztwa wilenskiego, 1764 r. Stefan, s^dziakapturowy wojewodztwa witebskiego, 1764 r. Barbara z Olizaidw Horodenska, wdowa po Dominiku Horodenskim, stolniku chelmskim, wraz zpotomstwem wnosi spraw? o dobra pozostale po m$zu, 1775 r. Jan, s^dzia ziemski wilenski, 1775 r. Ten lub inny Jan, starosta czaussowski, 1775 r.

HRYCKIEWICZ. Tomasz, wojski wendenski, z powiatem orszanskim podpisal elekcj^ Jana III, 1674 r. Stanislaw Antoni z woje­ wodztwem nowogrodzkim, stronnik Stanislawa Augusta, 1764 r.

HRYCZYNA vel HRYCZYN herbu Tr^by. Jan, Stefan i Je­ rzy z wojewodztwem brzeskim podpisali elekcjq Jana Kazimierza, 1648 r. Piotr z powiatem pihskim stronnik Jana III, 1674 r. HUBAREWICZ vel HUBAROWICZ herbu Radwan. Piotr Jerzy Radobylski Hubarewicz z powiatem lidzkim podpisal elekcjq Sta­ nislawa Augusta, 1764 r. Byl on s^dzi^ s^dciw kapturowych powiatu lidzkiego i pisany byl tez jako Hubarowicz. Piotr, obozny powiatu lidzkiego, 1775 r.

HULEWICZ herbu Szeliga i Nowina, Bokny Wasil Hulewicz lub Bokny i Wasil, podpisali przysi^gq wiemosci po przyl^czeniu Wotynia do Korony w 1569 r. Demian, poborca podolski, 1591 r. Andrzej w 1609 r. wyznaczony do rewizji ksi^g grodzkich luckich. Gabriel Hulewicz Wojutynski, poborca podolski, 1631 r, chorazy czemichowski, 1648 r. Pawel z Wojutynia, wyznaczony w 1638 r. do komisji do sprawy Wolynia i woje­ wodztwa betskiego. Hieronim z Wojtynia, poborca wolynski, 1638 r. Sylwester, wladyka przemyski, sejm 1641 przywraea go do czci. Waclaw na

160

Koniuchach, Wlodzimierz, Wadaw, Jan z Piecichwost, Lukasz z Wojtyna, starosta winogrodzki, rotmistrz krölewski, Pawd na Borodczycach, Gabriel na Lisiogrodzie, chor^zy czemichowski z wojewodztwem woiyriskim i prawdopodobnie ten sam Gabriel z wojewodztwem czemichowskim, podpisali elekcj^ Jana Ka2 imierza, 1648 r. On to deputat do Konstytucji z Maiopolski w 1655 r. Konstytucja 1662 r. przywraca mu utracone wczesniej szlachectwo, wspomina tez o trzynastu poleglych w walce Hulewiezach oraz o Waclawie, podkomorzym luckim, rotmistrzu krölewskim, postrzelonym z dziala. Konstanty, stolnik wdynski, i 668 r. Wadaw na Koniuchach, podkomorzy hicki, 1669 r, deputat na trybunal koronny, 1673 r On oraz inny Wadaw, Daniel i Michalna Drozdniach, Pawel Erazm, chor^zy czemichowski, z wojewodztwem wolynskim podpisali elekcj^ Jana III, 1674 n Jan, pisarz ziemski lucki, 1685 n Boguslaw i Gabriel z wojewodztwem brzeskim podpisali elekcj? Augusta II, 1697 r. Teodor, posel wojewodztwa wolynskiego, 1697 r. bradajego, Adam, Jerzy i Tomasz. Ignacy na Drozdniach z wojewodztwem kaliskim, Felicjan i Franciszek z wojewodztwem wolynskim, stronnicy Stanislawa Augusta. Sta­ nislaw, komomik graniczny krzemieniecki, 1775 r. Benedykt, posel woiynski, 1789 r. Stanislaw Kostka, chorqzy lucki, 1789 r. posel wolynski, 1790 r. N. szambelan krolewski, 1789 r.

HUMEL herbu Pawian; powiat trocki, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

HUMNICKI. Wojciech Humnicki poborca sanocki, 1590 r., wojski sanocki, 1609 r. Rafal, pods^dek sanocki, s^dzia sanocki 1618 r., poborca sanocki, 1613 r. Szymon, poborca podatkowy sanocki, 1618 r, Wojciech, podstoli sanocki, 1659 r. Sejm, 1676 r. przywraca do czci Jakuba Humnickiego. Jacek, podstoli sanocki, 1678 r. Jozef w komisji do spraw ¿l^ska, W^gier... ] 683 r. Jozef, towczy sanocki, Jozef z Humnik i Jan, lowczy sanocki, podpisali z wojewodztwem ruskim elekcj^ Augusta II, 1697 r, Adam, starosta horodelski 1736 r. Ten sam, ale pisany jako Adam Michal, posel wojewodztwa niskiego, 1736 r. Michal w ziemi sanockiej, 1764 r. Ten sam, wymieniony jako posel ziemi sanockiej. limy Michal, posel ziemi przemyskiej z wojewodztwem ruskim, Antoni z ziemi^ mielnick^, podpisali elekcjq Stanislawa Augusta, 1764 r. HURCZYN herbu Kruposin. Mateusz Hurczyn podpisat mani­ fest szlachty litewskiej, 1764 r. 161

HURYNOWÍCZ herbu Kalinowa. Aleksander Arawinko Hurynowicz, mostowniczy lidzki, Antoni Arawinko, sędzia kapturowy lidzki, 1764 r. Tomasz, starosta jawgielanski, 1775 r.

162

I IBOtOWSKI herbu nieznanego; na Wileñszczyznie.

(CPAHL,

f. 391, z. 8 , nr 91),

IGNATOWTCZ. Byli w województwie sandomierskim, wileñskim, grodzieñskim, miñsktm. ILGOWSKI herbu Ugowski; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2169),

UMBRA. Bylinotowani wpowiecie oszmianskim, stamdubowskim. INCZYK herbu Junczyk; powiat dzisnienski, oszmianski. (CPAHL f. 391, z. 7, nr 440, 4117}.

IRUSZKOWICZ herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 431).

IRZYKIEWICZ vel IZYKIEWICZ

herbu nieznanego; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1694).

ISKRZYCKI herbu Jelita; powiat shicki. (CPAHL,

f. 391, z. 6 ,

nr 546).

ISMIELECKI herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404),

ISTOMA herbu nieznanego,

województwo polockie. (CPAHL,

f. 391, z. 6 , nr 13).

163

IS Z L IN S K I herbu Labędž; powìat rosieñski, telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3808).

IWANKIEWICZ herbu Trąby; powìat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546).

IWANOW herbu wlasnego; powìat wileñski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 440, 4096; f. 391, z. 8 , nr 1076),

IWANOWICZ herbu Ab dank - powìat wiîkomierski, szawel­ ski; herbu Kotwicz - powìat dzisnieñski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 721; f. 391, z. 6 , nr 7, 605).

IWANOW SKI. Z tej rodziny pochodzüy dwíe zdoine poetici litewskie, piszące pod wspólnym pseudonimem “Lazdynu Peleda” (“sowa leszczynowa”) Zolla (1867-1926) i Maria (1872-1957) Iwanowskìe.

IWASZKOWICZ herbu Trąby; na Wileúszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 91).

1WASZOWSKI herbu nieznanego; na Wileñszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 91),

IZDANOWICZ herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

IZEPSZMITDT vėl ISEPSCHMIDT herbu nieznanego; powiat wiîkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

IŽEMESKI herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4096).

164

JACEWICZ. Micbal z wojewodztwem wilehskim, elektor Au­ gusta II, 1697 r. Jan w powiecie lidzkim podpisal manifest szlachty litewskiej w 1764 r.

JACHIMOWICZ Pawel z przydomkiem Hotownia, pisarz skarbowy W.X.L. 1613 r. w tymze roku w komisji do rozgraniczenia Ksi^stwa Zmudzkiego z Ksiqstwem Kurlandzkim. Andrzej z powiatem lidz­ kim podpisal elekcjs Jana III, 1674 r. Stanislaw z ziemiq_ wiskq, podpisal elekcjq Augusta II, 1697 r, Jozef w wojewodztwie trockim 1764 r. Jerzy podpisal manifest szlachty litewskiej w tymze roku.

JACHOTOW ICZ herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4117).

JA C H O W IC Z herbu w lasnego; powiat w ilenski, lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 110, 707).

JA C H O W SK I herbu Odrowqz; w ojew odztw o w ilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1622).

JACKIEWSKI herbu Gozdawa; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

JACKO herbu Jackowicz; wojewodztwo witebskie. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 1816).

JACYNA-ONOSZKO herbu Jacyna; powiat dzisniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2724, 2725).

165

J A C Y N IE W IC Z herbu Jacyna; pow iat wileriski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

JACZEWSK3 herbu Leliwa. Notovvani od okolo 1550 roku. Sta­ nislava Zielinski w ksiąžce Wybitne czyny Polakow na obczyinie (Wilno 1935, s. 65) pisze: “Jaczewski Leonard, ur. 1858-1916, inžynier gomiczy; badai z ramienia gabinetu carskiego dožą zlotonošne i zjawisko ziemi wiecznie zmarzlej w Azji Šrodkowej na Sybeiji, urządzit stacje meteorologiczne w vvielu miejscowošciach, starając siq w nich osadzač Polakow”.

JACZYNIEC herbu Odrowąž; wojewodztwo minskie i wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1965).

JA G A SK O W lC Z herbu nieznanego; powiat telszew ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JAGMIN herbu Lis; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). JAGMINOWICZ-JAGMIN vėl JAGMIN-JAGMINOWICZ herbu Labędz; powiat szavvelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). JAGOLOWSKI herbu nieznanego, powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12, 707).

JAGOWD herbu Lubicz i Kiejsztuc; powiat teiszewski, szawel~ ski, wilehski. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 1509, 1511; f. 391, z. 6 , nr 707).

JAGUCZANSKI herbu Cie(xzew; powiat kowiehski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707; f. 708, z. 2, nr 967).

JAHOLKOW SKI herbu Korwin; wojewodztwo wilenskie, brzeskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

JAKOWIECKl herbu Zaremba; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JAKOWLEW herbu wlasnego; povviat lidzki. (CPAHL, f.391, z. 7, nr 1261). 166

JA K U B IN S K I herba Top or; powiat swi^cianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 611, 707),

JAKUBKIEWICZ herbu nieznanego; powiat pinski, dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605, 611,612, 1131, 1578).

JAKUBOWICZ-CHILKIEWICZ herbu Rawicz; powiat wilenski. (CPAHL, T 391, z, 6, nr 1621, 1626).

JA L B R Z Y K herbu Grabie. Marcin Wiszehski Jalbrzyk, 1547 r. Bieniasz z przydomkiem Wyszynski, poborca podlaski, 1580 r, Andrzej Jalbrzyk Wyszynski, pisarz grodzki bielski, 1580 r. Ten lub inny An­ drzej, wojski drohtcki, 1587 r. Nikodem Wyszynski, poborca drohicki i mielnicki, 1589 r. Mateusz Wyszynski, poborca ziemi bielskiej, 1632 r. On to zapewne z vvojewodztwem podlaskim podpisal elekcj^ Jana Kazimierza, 1648 r. Kasper Jalbrzyk na Kolikach Kolikowski, podsqdek lomzynski, 1697 r. Ten sam w 1699 rokupisany Kozikowski. Leon Jatbrzyk Wyszynski, starosta kuszelski, z wojewodztwem minskim podpi­ sal elekcje Stanislawa Augusta, 1764 r.

JALBRZYKOW SKI herbu Grabie. Jednego pochodzenia z Jalbrzykami. Stanislaw Jalbrzykowski, s?dzic zambrowski, jego brat Adam i Stanislaw z ziemiq. lomzyhsk^ podpisali elekcjQ Augusta II, 1697 r. Tomasz z wojewodztwem poznanskim elektor Stanislawa Au­ gusta, 1764 r. JALOWIECKI herbu Jalowicki; powiat poniewieski, wilkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1 i in.). r

JALYNSKI herbu Syrokomla; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 3817).

JA M IE LE C K I herbu nieznanego; powiat w ilkom ierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 721).

JAMONT herbu Pobog; powiat rosiehski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

167

JANGRYKIEWICZ herbu nieznanego; powiaí nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

JANIKOWICZ herbu Janina; powiatrosíeñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JANISLAWSKI herbu Leliwa; powiat lidzki, (CPAHL, f. 391, z. 6, т 2755).

JANISZKIEW ICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86).

JANKOTOW SKI herbu nieznanego; powiat dziÊnienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4117). J A N O W IC Z -B O G D A lN O W I C Z herbu Lada; powiat rasieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

JANOWSKI herbu Junosza - powiat trocki; herbu Jastrzębiec powiat trocki; herbu Pilawa - powiat wilejski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 609,1622 i in.).

JANSON herbu Ejlemherk; miasto Wílno. (CPAHL, f. 391, z, 7, nr 1983).

JANTOWSKJ herbu nieznanego; powiat dzisnieñskí. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605 i in.).

JA N U C H O W SK I Z am ieszkiw ali gubernię kowienską. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 197).

JANUKOW1CZ herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

JARASZKIEW ICZ herbu nieznanego; powiat szawelski.. (CPAHL, f. 391, z, 7, nr 4096).

168

J A R M O L I Ñ S K 1 herbu Korczak; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

JARM OLOW ICZ herbu Korczak; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1836).

JARO N1EW ICZ herbu nieznanego; pow iat telszew sk i. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JAROSLAWICZ-BOHUSZEWICZ herbu Ostoja; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

JARYNOWSKI herbu nieznanego; powiat witebski, dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 606, 609, П 31,1578,2057).

JARZYNO W ICZ herbu nieznanego, powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 2777).

JARZYNO W SK I herbu nieznanego; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JA SIEK O W IC Z herbu nieznanego; pow iat oszm iañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). JASIELSKI herbu Jastrzębiec; powiat szawelski i inne. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1564).

JASIENICZ herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

JASKOLD-KLEPACKI herbu Leszczyc; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1337).

JASMAN herbu Korczak; na Wileñszczyznie. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 1 2 ). i*

JASNOGORSKI herbu Jasieñczyk. Z Zi erai Liwskiej przeniesli siq byli na Litwç, 169

JA S S O N O W IC Z herbu Ogoñczyk; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , u r i ) .

JASTOWICZ herbu nieznanego; na Wileñszczyznte. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 554).

JASTRZĘBSKI herbu élepowron; powiat wileñski. {CPAHL, f. 391, z. 10, nr 434).

JASZCZOLD herbu Jaszczold; powiat szawelskí i irme. (CPAJL, f. 708, z. 2, nr 1,2157, 2622).

JASZCZOLD-HOWOREK herbu Jaszczold; powiat nowogrôdzkî. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JASZCZOLT herbu Awdaniec. Jedni z poprzednimi. Jak podaje Tomasz Jaszczott {Gmina Grodzisk, Grodzisk 2004, s. 288-290), byli na Podlasiu notowani jeszcze 800 lat temų, skąd tez pochodzi miaño miqjscowosci Jaszczolty. “Nazwapochodzi o d starogermanskiego imieniaJaszczold-Jaszczolt, uzywanego w Polsce w XII-XV w. Wies zostala zalozona w pierwszej p o íow ieX V w. przez rycerzy z Mazowsza. Niekiedy moina spotkac blędny pogląd o rzekomym jaéwieskim pochodzeníu rodziny. W 1450 r. Wojciech iF alibógz Jaszczoltow swiadczyli na dokumencie fundacyjnym kosciola w Ostroianach. W roku następnym bìskup lucki wlqczyl wies do nowo erygowanejparafa Ostroiany. W 1474 r. szlachta z Jaszczoltowprowadziìa spórgranicznyzdziedzicami Ostroian. W 1476 Jan Jaszczolt byi wikariuszem w Ostroianach. W 1482 Pawel Jaszczolt miai sprawq w sądzie drohickim ze swymi sqsiadatni - Bartlomiejem i Stanislawem Boguszewskimi, a w 1483 r; z Pawlem Lubowickim. P ochodzi od nich drobnoszlachecki ród Jaszczoltow, zapewne h. Awdaniec, do dzis Hcznie wystçpujqcy we wsi i w okolicy. W 1528 r. Jaszczoltowie stawili do popisu wojskowego jednego konia. W 1567 r. na papis stawili się z Jaszczolt: Zygmunt s. Stanislawa, Jan Brodalicz, Szyman s. Bartosza, Pawel Karasiewicz, Michal Brodalewicz, Jakub Gorajewicz s. M adeja, Tomasz s. Hieronima, Macìe] s. Bartosza, Tomek Karasiewicz. Piotr Karasiewicz, wdowa Marcinowa przez syna Tomasza. W1569 r. przysięgę na wiemoscKoronieskladali w Drohiczynie: Jan s. Szczęsnego, Piotr s. Stanislawa, Jan s. M adeja, Szymon s. Bartosza, 170

Zygmunt s. Stanislawa, Jan s. Stanislaw a, Tomasz s. Macieja, Piotr Jaszczult, Jans. Stanislawa. Tomasz$. Stanislawa, Pawels. Stanislawa, Michals. Stanislawa i Tomaszs. Bartlomìeja. W 1576 1: Jan Brodaizaplacil podatek lanowy z 8 wlók w imieniu swoich wspóldziedziców; a Jan Jaszczolt ze swej czqsci z l wlóki. W 1580 r. podatek oplacil Tomasz Jaszczolt z wspóldzìedzicami od 7 wlók oraz Mikolaj Sìew ntkod 2,5 wlók. W 1676 r. podatekpoglówne oplacili: MarynaJaszczultowa, Pawel i Jakub Jaszczoltowie, Andrzej Borzym, Jan JaszczolP i in.

JASZEWSKI herbu Jastrz^biec; powìat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1).

JATOWT herbu Wjeniawa; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr I )).

JAWGIEL herbu Jastrz^biec; powiat telszewski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr LI, 707),

JAWID herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8, 709).

JAWIELSKI herbu Lab^dz; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

JÀWLOWSK1 herbu Bialynia; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7, 12, 18).

JA W O JSZ vel JO W A JSZ A herbu Grabie - pow iat wilkomierski; herbu Gryf - powiat upicki; herbu Mogila - powiat kowienski; herbu Tr^by - powiat poniewieski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11,612; f, 391, z. 7, nr 708; f. 708, z. 2, nr 967,1192 i in.).

JAZDOWSKI herbu Lubicz; powiat wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 10 , nr 425).

JAZNIEWICZ herbu nieznanego; powiat osztnianskì. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

171

r

JE D L IN S K I herbu Abdank; powiat trocki, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 85, 2556).

JEDOKONSKI-PASZKIEWICZherbu Jedokohski; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 11).

JEDOWIANSK1 herbu Taczala; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

JEFIMOW ICZ herbu nieznanego; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 4,nr 1186).

JELEC herbu Porai i Jelec; powiat swięciahski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1187).

JELNICKI herbu Nowina; powiat stucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr546), JE L S K I herbu P ielesz; w pow iecie w ilehskim , brzeskim , grodziehskim i innych. O dziejach ukrainskiej galęzi tej rodziny w interesujący sposob opowiadal profesor Wiktor Jelski, jeden z jej przedstawicieli, na lamach gazety “Polacy Donbasu” (nr 11(14) 2001): tlM 6j dziadek Jan Kazimierz Jelski (1862 -1930), przedstawiciel 10 pokolenia rodu Jelskich, skonczyl trzy lala, kiedy jeg o ojciec, znany naukowiec - Konstanty Jelski, byl zmuszony wyjechac z kraju ze względu na to, ie bylpow iązany z ruchem rewolucyjnym. Matka jego zmarla niedhigopo wyjezdzie ojca i dziecko wychowalo się w rodzinie wujkow: znanego kom pozytora M ichala i pisarza Aleksandra Jelskich. Nie bylo mu latwo, ale skonczyl studia i zostal muczycielem. Pracowal w Pinsku i Grodnie. Za udzial w pohkim ruchu rewolucyjnym w 1883 roku pozbawiajqgo stanu szlacheckiego i wysylają do w ojskajako szeregowca. W 1888 roku zostalzwolniony i wyslany na Kaukaz do Noworosyjska, gdzie mieszkal i pracowal do konca žydą. Kariera dziadka przebiegala pom yšlnie i ju ž p rze d rewolucjq obejmowal on posadę agenta komerčyjnego na elewatorze i pracowal w tym zawodzie do konca žydą. W krötce p o w y s i an iii do d zia d ka p r z y je c k a la m loda, wyemancypowana pani z zam oinej rodziny, Gortenzja Stankiewicz. 172

Wbrew je j rodzicom oni wzięli šlub. Rodzice pogodzili się z ich decyzją i wspierali ich do konca swego žycia. Dziadek bez względu na cięžkie žyciowe okolicznošci byl bardzo lagodnegot wesolego i iowarzyskiego usposobienia, uwielbial žarty, rozrywki, ekspromly. Namiętnie kochai muzykę, grot na forlepiame, kloty przywiozl z Bialorusi. Tenforiepian "Grezelt" požniej byl przywieziony do Doniecka, gdzie mieszkala nasza rodzina. Przypominamy, ze nasz foriepian wypožyczala miejska filharm onia dla koncertovj i chciala go kupič, ale mamusia šią nie zgodzila, bo ten foriepian byl "relihvią" rodzinną. Kiedy w 1943 roku faszyšcipodpalili i opuscili Donieck, mysmy w trojkę, mamusia, siostra i ja , wyciągnęli i uratowali nasz ubibiony foriepian. Potem jeszcze dlugo razem z nim mieszkališmy bez dachu nad glo\vą, zanim dostalismy przyiulek. Po wojnie foriepian zoslal nastrojony i odnowiony. Mieszkališmy w akademiku w jednym pakojų, ale foriepian zawsze byl z narni, z nim powiązane bylo wiele radosnych i smųtnych chwil naszego žycia. W rodzinie mėgo dziadka bylo szešcioro dzieci, to bylo jedenaste pokolenie rodu Jelskick Starsza, Maria Jelska (1895-1942), byla pięknie w ychow ana i w yksztalcona, m u zykalna , osoba w ielkieg o serca iszlachetnošci. Wroku 1914 dostala zaproszenie do Szwajcarii na studia. ale nie skorzystalazniegoze wzgtędu na wybuch wojny šwiatowej. Swoje žyciepošm ęciia rodzinie, opiekowala się rodzicami i domem. Po šmierci dziadka Maria Jelska z naszą babciąprzyjechata do Doniecka ipomagala swojej siostrze Zofii w wychowaniu i ksztalceniu d2 ieci. Dužo mifych, cieplych wspomnien je s t zm ązanych z nią: ona uczyla nas muzyki, dobrych zw yczajdw , ho n o ru i szla ch eln o sci, p rzy zw y c za ila do odpowiedzialnej pracy, co przydaio się mi podczas wojny, kiedy cale gospodarstwo domowe zostalo w moich rękach, a mama z siostrą Ireną p ra cow aly od rana do wieczora, žeby zabezpieczyč nam nędzną egzystencję. Nasza matka, Zofia Jelska (1897-1962) byla drugim dzieckiem w rodzinie. To byla osoba wyjątkowo utalentowana w nauce, sztuce, muzyce. Z usposobienia odwažna, šmiala, szlachetna od lai dziecinnych. Jako p ierw sza uczennica w gim nazjum na koncow ym egzam inie z literatury zostala nagrodzona aplaužomiprzez komisję. Podczas burzy uratow ala žy c ie doroslem u, tonącem u czloM>iekow>i, za co byla odznaczona przez wladze miasta. W 1914 roku Zofia Jelska wstąpila na studia na Vn iwersytet Kijowski na kierunek przyrodoznawstwo, Zamilowanie do nauk przyrodniczych,

173

biologii odziedziczyfa odswego slym ego dziadka Konstcmtegojelskiego. Pod wplywem patriotycznym ukonczyla kurs Czerwonego Krzyža, zostawila studia i w yj échala na front. Pracowala w szpitalach ja ko pielęgniarka, byla bardzo dobra i troškimą dla rannych. Podczas wojny míala ciekawe spotkanie z hrabią Puszkinem, inspektorėm do pomocy m edycznej na fr o n d e i siostrą K D zieržynskiego Jadwigq, ktdra w przyszlošci uratowala od więzienia mlodszą s ios irę naszej matki. W 1916 roku Zojia Jelska zostala przeniesiona do Rostowa, gdzie zapoznala się ze sw oim przyszlym męžem, znanym naukowcem , biologiem, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego M ikolajem B lago wieszczeñskim. W latach 1915-192} w Rostowie pracowal wybitny rosyjski mikrobiolag i epidemiolog profesor B. A. Barykin, Pod jego kierownictwem w naukowym zakladzie bakteriologicznym pracowali nasi rodzice. Los profesora B a rykin a ja k i innyc.h stynnych naukowców, w tym i naszego ojea, byl tragiezny: w jzyícy oni zg in ęli w 1938 roku w stalinowskich więzieniach, W 1922 roku rodzice wzięli slub i przeniesli się do Kazani. Mama skonczyla UniwersytetKazañski, wydzialprzyrodoznawstwo iAkademię Gospodarki Lesnej i Rolniczej. Dzięki je j naukowej pracy na temat choroby jabloni na raka, uratowala ogrody owocowe Tatarii. W 1930 roku rodzice zostali zaproszeni do Donieckiego Instytutu Medycznego. B y li o rg a n iza to ra m i i z a lo iy c ie la m i dw ách ka ted r: b io lo g ii i mikrobiologii. Za ogromnąpracę naukowq Zafia Jelska dostala stopien naukow y kandydata nauk m edycznych. D zięki w szechstronnem u wyksztalceniuprowadzila doglębne badania genetyezne, Swoje wyklady Zofia Jelska prowadzila z takim zaangaiowaniem, zezaw sze dostawala aplauzy i kwiaty, byla bardzo lubiana przez studentów i kolegów. W 1937 roku z o s ta l a reszto w a n y m ój o jeiee, p r o fe s o r M. Blagowieszczeñski. Razem z nim jeszcze pięciu naukowców. Od tego czasu mysmy jeg o nie widzieli. Po upfywie 20 lat byl on posmiertnie rehabilitowany. Ojciec zostal rozstrzelany w 1938 roku za szkodliwq dzialalnosc w medycynie ipowiqzania zzagranicą (skonczyl Uniwersytet Warszawski, m ial naukowe publikaeje za granicą). Podczas wojny nasza rodzina mieszkala w Doniecku, nasza mama Zofia Jelska pracowala w laboratorium szpitala cywilnego, brala udzial iv ruchu oporu Niemcom, pomagala ludziom. W led e, w 1943 roku dzięki je j badaniom bakteriologicznym nad cholerą, uratowano caly obóz i wielu ludzi w mies cié. Po zwycięstwie mama kontynuowala swojq pracę

174

w Instytucie Medycznym, znow kierowala Katedrą Biologii i doslownie odrodziia Katedrą z popiolöw. Nie zdolala obronic doktoratu zgenetyki, bow 194$ roku genetyka jako пайка zostala rozgromiona i zatriumfowala fa h zyw a "lysenkowszczyna ". Badania naukowe mojej mamy z biologii гgenetyka przydafy mi się pözniej w mojej pracy. Wbrew wszystkiemu Zofia Jelska kontynuowaia pracę naukowq, jednak zmieniia kierunekna fitopatologię. Znow zehr ala olbrzymi naukowo-badawczy material zfitopatologii, jednak pozniej nie danoje j moiliwosci obronic doktoratujako ionie wroga narodu. W 1953 roku utalentowanego, energicznego, jeszcze mlodego naukowca, Zofię Jelską zmuszono do pöjscia na emeryturą. To ostatecznie oslabilo je j zdrowie, chociai wciąz aktywnie zajmowala się nauką, ale ogromne zyciowe straty; šmierc męža istarszego syna, cięžkie choroby iprzezycia, trzy w ojny—wszystko to wytrwale niosla na swoich wątlych, kobiecych ramionach. W ciągu pięciu lat ona ролю Ii nikla i w 1962 roku zmarla. Parnięc o utalentowanym naukowcu, wspaniafym, wszechstronnie wyksztalconym wykladowcy, swietnym lektorze, szlachetnej, pięknej, zadziwiającej osobistošci na zawsze pozostalo w pam ięci kolegöw, studentow i wszystkieh, ktörzy m ieliszczęšcie z niąprzebywač. Со roku na uczelni zbierają się absolwenci na jubileuszowe spotkania i wsrod pierwszych profesorow wymieniajq imię Zofü Jelskiej. Wniosla ona ogromny, bardzo w am y dorobeknaukowy do pracy Donieckiego Instytutu Medycznego. Ja poszedhm w slady moich rodzicow iprzodkow, przez cale žy d e zojm ujęsiępracąnaukow ą wDoniecMm Instytucie Medycznym, kieruję Katedrą Fizjopatologii. Wiktor Jelski, profesor Donieckiego Uniwersytetu Medycznego”. *

*

*

JEME JKO herbu nieznanego; powiat wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 1 ]0).

JENGIELEW ICZ herbu Jastrzębiec; powiat oszmianski. {CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2511).

JERMASZKIEWICZ herbu nieznanego; powiat dziiniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605, 1131).

175

J E R O S Z K O W IC Z herbu nieznanego; powiat pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 612),

JERSZ vėl JORSZ herbu nieznanego; powiat lidzki, vvilenski. (CPAHL, f. 391, z. 9.nr2398}.

JERSZOW herbu \vlasnego; wojewodztwo poiockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 5).

JESINSKI herbu Topor; na Wilenszczyžnie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

JESIPOWICZ herbu Ancuta; powiat polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265).

JESKOW herbu vvlasnego; powiat dzišnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 605).

JEWSZYC herbu nieznanego; na Biatej Rusi i Wilenszczyžnie. (CPAHL, L 391, z. 6, nr 12).

JEZIERZE W herbu Jezierza; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1200).

JEZIERZYNSKI herbu Jezierza. W księgach sądowych dworu žagarskiego znajdujemy zapis: “Anno 1747 die 31 julii. Wintentowanej sprawie Joną Ozierzynskiego vėl Jezierzynskiego z pozwaną Piotrową Kardynską na licu zlodziejstw aprzygęsi poicignioną. Wktorej sprcmie poniew až strony, to je s l Jezierzynski czworga gęsi, N anvojsz trojga, Sargielewicz gęsi trojga, kacząt szešciorga rekwiiowali, a obwinioną przylicznie pošcignioną do trojga znając się, i e ukradla i Berkowi przedala, do dalszych rekwizycji nie znala się, przeto urząd wedlug prawa,probando dalszego wyznania, ob\vinioną na konfesatękorporalną w ska zu je. Po k o n fe sa c ie n a k a zu je urząd, a ie b y K a ra ty n sk i Jezierzynskiemu i innym tynfow 5 za zonę zaplaciP. (Žagarės dvaro teismo knygos, Vilnius 2003, s. 318), Nieco požniej w tychže księgach czytamy: “Z Žagordo Žagor, Anno 1749 die 3 martii, - Poniewaž deductum, iš Ozerzynski Lawrynajcia 176

czapkę swawolnie na ulicy zgrabil za dlug, nie donaszając dworowi sam so b ie sp ra w ied liw o sc czynil, kidry dlug L a w ryn a jtis j u ž oddai Ežerynskiemu, zaczym praesens indicium nakazuje, ažeby Ežerynski czapkę iaw rynajciow i in instanti wrocil i ekspensu szostakow 4 wraz zaplacil, a za czynienie sprawiedliwosci i grabiež bez urzędu Ežerynski та zaplacic winy p o l кору na dwor, Ktorym dekretem nie kontentowal się Ežerynski, mając sobie pro gravamine, apelowal do sąddw w jm . pana administratora ekonomii szaw elskief\ (Tamže, s. 388).

JEZIERSKI-SEEMAN herbu Rogala; Księstvvo Žmudzkie. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1199).

JEZEWSKEBULKOWSKI herbu Tępa Podkowa, Posiadali in.in, dobra Bortkuny w powiecie kowienskim oraz Ruczaj w powiecie kroskim. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z, I, nr 1).

JĘZOR vel JEZOR herbu Krucyni; powiat kowienski. (CPAHL, f. 3 9 1, z. 6, та 7).

JODLOW SKI herbu Natęcz; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. I, nr 1690).

JO D Z IE W IC Z herbu Szeptycki. W księgach sądowych žagarskich z konca XVII wieku znajdujemy następujący wpis: “D ie 7ma februarii anno 1695, z Tarbuciow, z Popielan, z Kropiow i Žagor Agitowala się sprawa z aktoratu m ęiow wsi Tarbuciow imieniem Michala Czernia i innych przy nim stawajqcych, Jana Paupera, S te f ana M edlinga, Jana Gruzdžia i Stanislawa Czernia z pozwanym panem Piotrem Rupszewiczem, sluiącym na ten czas u pana Jozefą Pajszewicza, obywatela iagorskiego, о konia liczkowanego, szerscią szlarowatego, takie p rzy nim drugiego, cisawego. W ktorej tedy sprawie, p o kilku dylacyjach do wywodu wziętych, byl się ręczyl pan J o ze f Jodziewicz, a gdy nie chcąc adores dalszej wlokity, przyjęli ugodę od zawodcy, to jestpoddanego jm , pana Krzysztofa Umiastowsfdego z majętnosci zwanej Kropiow, Andrzeja Konkala, talarow bitych osm - zrzekli się tejpretensyi, ja k o i i poręcznika pana Jodziewicza z poręki uwolnili. Nie mają tej sprawy więcej popieraė i to turbacyi jeden drugiemu zadawac p od zaplaceniem winy hop litewskich 20.”

Ill

JOTEYKO herbu Ostoja. Adam Joteyko, mieszkaniec powiatu trockiego, zostai potwierdzony w rodowitosci przez Wilenskie Zgromadzenie Szlacheckie 24 marca 1819 roku. (CPAHL w Wilnie, f. 391, z. 7, nr 4105).

JOZEFOWICZ-HLEBICKI herbu “Miesiąc i Gwiazda”; na Wilenszczyznie, (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 385).

JUCEWICZ-KAWLEWICZ herbu Korab; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). J U C E W IC Z -K O R O L E W IC Z h erb u Korab; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

JU C E W IC Z -P L U SZ C Z E W SK I herbu Korwin; na Wilenszczyznie. (CPAHL, f. 3 9 1 ,z .6 ,n r 7 ).

JUCHNOWICZ-SWIJJTORZECKI herbu Tr^by; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z, 10, nr 423).

JUCKIEW ICZ herbu Ostoja; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

JU N DZILL, w ielki rod rycerski jacw ieskiego w idocznie pochodzenia, od wiekow slyngcy na Litwie, ktorego reprezentanci sg wzmiankowani w przekazach archiwalnych od XIII wieku zaczynajgc. Na przyklad blizej nieokreslony pan Jundzill figuruje w 1485 roku w ksi^dze wydatkow krola Kazimierza Jagiellonczyka w Grodnie; otrzymat wowczas, widocznie za jakies uslugi wobec monarchy, 4 кору groszy litewskich z karczem wolkowyskich, 4 кору z myta kowienskiego oraz “4 кору na kozuch z karczem dubickich.” (Рог,; R usskaja Istoriczeskaja Biblioteka, t. 15, s. 312). W, Sem kowicz w rozprawie О litew skich rodach bojarskich (Lithuano-Slavica Posnaniensia. Studia historica, t. 3, s. 72, Poznan 1989) pisal; “Mozna stwierdzic, ze Raczko Tabutowicz je st protoplastq rodziny Jundzillow, ktorq heraldycy nasi zaliczajq do rodu Labqdziow. Oto w 1498 r. Mikolaj Jundzilowicz, kuchm istn wielkiej h iq zn ej Heleny, namiestnik dubicki i koniawski, zeznalz bracmiJanem iPawlem,

178

ie dziad ich Raęzko i ojciec Jundziio dokupili rožne ziemie do dobr swych Krzemiennych w powiecie wolkowyskim i uzyskali od wielkiego księcia Aleksandra potw ierdzenie na te dobra. Z innego dokumentu krola Aleksandra dla tegož Mikolaja Jundzilowicza dowiadujemy šią, ie 6w Raczko mialjeszcze dwoch innych synow: Jana iM ichnę (czyliMikolaja), ktory zabil swego brata Jana. Gniazdo rodziny wywodzącej się od Raczka Tabutowicza ležalo w powiecie wolkowyskim, gdzie znajdujemy osadę Raczki (okolo wist Jelziwa) i w$pomnianą w yiej Krzemienicę. W tej okolicy byly tež najdawniejsze dobra Jundzillow”. Jedno ze žrodei niemieckojęzycznych podaje: "Jundzill herbu Labędž. Od 1500 w Slonimiu, Rodzina pochodząca od Goligunta. Hrabiowie Prus od 1793. Galąž hrabiowska wygasla” (Stefan Graf von Szydlow-Szydlowski, Nikolaus Ritter von Pastinszky, polnische und litauische Hochadet, Budapest 1944, s. 46). Nie jest to, jak šią wydaje, informacja šcisla, a w každym razie - ze wzglqdu na swą skrdtowosc - može budzič zastrzeženia. Polska Encyklopedia Szlachecka (t. I, s. 172, Warszawa 1935) rowniez došč skąpo informųje: “Jundzillowie herbu tabądž. Rodzina otrzymala tytul hrabiowski w Prusach w r. 1793". Dzieje rodu Jundzillow siągają wszelaka wieku XIIL W Latopisie wolynskim (Ipatjewskim) z 1256 roku znajduje šią wzmianka: “Na utrije že prijecha ot Jatwiaz Jundzil*1, ktore to zdanie stužyc može za dowod jacwieskiego (a nie polskiego, litewskiego, czy bialoruskiego) pocliūdzenia tego imienia, a więc, bye može, i rodziny. Chociaž jeduoznacznošci tu byč nie može, bo cząsto šią zdarzalo, že Slowianie nadawali swym synom imiona Baltow, a Battowie Slowian. Pozniej, gdy powstawaly odimienne nazwiska, taka “z ami ana” mogla wprowadzic w btąd badaezy. Dziš juž nie možna ustalic, czy rzeczywiscie potęžny i rozgalęziony rod Jundzillow z pogranicza Wilenszczyzny i Grodzienszczyzny pochodzit od zacnego rycerza jacwieskiego z Kroniki Ipatjewskiej. Ale nazwisko to w rožnych odmianach przewija šią przez stulecia w aktach archiwalnych, A. Boniecki pisze o początkach tej rodziny w IX tomie Herbarza Polskiego (s. 102, Warszawa 1906): “Jundzillowie, herbu Labędž, w W. Ks. Litewskim. Protoplasta domu Jundzillow je st Raczko, ktory pozostawil syna Jundzila. Jundziio mial czterech synow: M ikolaja, Jana, Pawla i Szym ka. Z nich: M ikoloj Jundzilow icz, kuchmisirz wielkiej księžny Heleny, namiestnikdubicki i koniawski, zeznal

179

wraz z bracm iprzed Aleksandrem Jagielionczykiem w 1498 ie dziad ich Raczko i ojciec J u n d zih dokupili ro in e ziem ie do dobr swych K rzem ienicy w pow iecie w olkow yskim i p ro sil w ielkiego księcia o “potwierdzenie aktow tego kupna, co tež uzyskaF... Tenže Mikolaj umarl po roku 1516 w randze marszalka wielkoksiązęcego. Po raz pierwszy jednak - na lie się to nam udato ustalič Jun&ziitowie herbu tabędz wzmiankowani są w roku 1438, jako juž wöwczas bardzo wplywowa rodzina w W. Ks. Litwy. Imię ich wiąže się przede wszystkim z takimi miejscowosciami jak Grodno, Nowogrodek, Dubica, Oszmiana, Lida, Wotkowysk, Kowno, W powiecie lidzkim znajdųje się miejscowosc Jundziliszki, ktöra najwidoczniej i bylapierwotnytn gniazdem ojczystym tego rodu. Chociaž nie wykluczone, ie odwrotnie, ta miejscowosc otrzymala nazwę od swych panow... Zajmowali wybitne pozycje w administracji, wojskowosci, bywali duchownymi. W 1499 roku wspominają archiwalia o Mikolaju Jundzilowiczu, panų na Dubiczy (Por,: J. D anilow icz, Skarbiec dyplomatow", t. 2, s. 251, Wilno 1862). Jan Dworzecki-Bohdanowicz w rękopišmiennym Herbarzu szlachty litewskiej przytacza procz o Labędziach pewne dane o Jundzilach herbu Bawola Glowa oraz Pobög z wojewodztwa w ilenskiego. Pierwsi spokrewnieni byli m.in. z kniaziami Massalskimi. Jundzilowie herbu Lubicz i Mitra Ksiąžęca gnieždzili się w powiecie grodzieuskim. A užywający herbu Labędž - wedhig Bohdanowicza w powiecie lidzkim i nowogrödzkim. Od wieköw siedzieli tež m.in. na dobrach Jesiance i Porojšcie w powiecie lidzkim. Panstwowe Archiwum Historyczne Litwy posiada sporządzoną w roku 1837 wjęzyku rosyjskim genealogię rodu Jundzillöw (f. 391, z. 8, nr 1462). Czytamy m.in. w tym rękopisie: “Przodek tego rodu Mikolaj syn M ar eina - Jundzil, skarbnik grodziehski, dziedzieznie wladal majątkami w pow iecie grodziehskim : M arkowicze z 5 poddanym i, nadanymi ongis jego przodkom przez krölöw pohkich, a w powiecie lidzkim nabytymi Nowokuhce lub Starzewszczyzna z 1 poddanym, oraz Jasiahce, Porojscie i Bujwidy'.,. Protoplasta rodu Mikolaj mial syna Piotrą; ten zaš trzech potomkow; Benedykta, Kazimierza i Dominika. Benedykt Jundzih mial trzech synow: Szymona, Michala i Bonifacego Stanistawa. Natomiast Dominik - Michala, Bartlomieja i Jozefą. Tak więc Bonifacy Stanislaw i Jozef Jundzillowie byli bracmi stryjeeznymi. Mieli tež

180

dosé licznych krew nych, zam ieszkalycli przew aznie na G rodzienszczyznie. Herb tej rodziny nie jest w cytowanym dokumencie wskazany. W przekazach pisanych z XVI-X1X w. daje šią dosé dokladnie przesîedzié koleje losu tego potęžnie rozgalęzionego rodu szlacheckiego, zaznaczającego swą obecnošč w žyciu politycznym, wojskowym, gospodarczym. Taknp. ze zrôdla archiwalnego dowiadujemy się, že okolo roku 1511 namiestnik koniewski i dubicki pan Mikolaj Jundzilowicz jest wielokrotnie wymieniany w dokumentacb dworu krôlewskiego. (RÎB, t. 15, s. 880 i in.). 29 lipca 1521 r. krôl Zygmunt osobiscie podpisai w Toniniu list zezwalający panų Janowi Jundzilowi na urlop w Oszmianie. (Sbornik matieriaiow otnosiaszczichsia k istorii Panow Rady W.K.L., s. 92, Tomsk 1901). Wedlug listy z 1528 r, pan Pawel Jundzilowicz mial stawic w razie potrzeby wojennej 13 koni ze swych majątkow i 15 koni z posiadlosci teéciowej, ktorąsią opiekowal. (RIB, L 15, s. 1423). Z zapisôw archiwaînych z polowy XVI w. wynika, iž Jundzillowie, zamieszkali w powiecie slonimskim, okreslani tara byli jako “nie obey, ale w tym powiecie osiadli”, z czego by wynikac moglo, že wlasnie tain szukac by wypadalo ich gniazda ojezystego. 24 maja 1523 r. w Wilnie bracia Mikolaj, Jan, Urban i Ždan Bohdziewiczowie sprzedali Wojciechowi Jundzilowi dziewiąc shižb i ziemię pustą, Piątkowszczyzną zwaną za 130 kop. groszy litewskich, (A rchm um K siąžąt Lubartowiczàw Sanguszkôw, Lwôw 1887-1910, t. Ill, s. 394). W 1538 roku poslowali do Krakowa do krôla polskiego “od panow rad W. Ks. Litewskiego, ksiąžąt, paniąt i calego rycerstwa” Stanislaw Orwid i Mikolaj JundziÜ. Pan Mikolaj Szymkowicz Jundzil, wojski grodzienski, figuruje w ksiągach grodzkich Grodna w 1539 r. (Akty tzdawajemyje Wilenskoju Archeograficzeskoju Komissijeju, t. 17, s. 52, 55). Szlachcic Mikolaj Jundzitl i synowie jego Jan, Krzysztof, Mikolaj, Abram, Wojdech i Jarosz wielokrotnie figurująw rôznych kontekstach (np. swiadkôw, oskaržycieli, zaskaržonych) w księgach ziemskich slommskich za lata 1555-1565. (Akty izdawajemyje..., t. 22, s. 2, 3, 80, 242, 417, i in.). 7 listopada 1565 r., we šrodę “przyježdžala do ksiąg ziemskich slonimskich ziemianka hospodarskiego powiatu slonimskiego pani

181

Marche] ow a Jundzilowa (urodzona) Olena Jakubowna Sawiczanka, žaiując i opowiadając obciąžliwie o tym, iž w roku sim 1565, miesiąca Oktobra 27 dnia w sobotę mąž moj Marchel Jundzil, nie mając žadnej przyczyny, innie zbil okrutnie, zmordowal i od wszystkiej majętnošci mojej mnie wygnal z domu, jakožem przed nim ledwie uciekla bosą i okrutnie zbita do jej m ošci pani Janowej M ieleszk ow ej, do Dziewiatkowicz, i ležala u jejmošci pani Janowej tydzien, ledwiem šią z tego jego okmtnego zbicia wygoila”. (Akty izdawajemyje..., t. 22, s. 185)... Jerzy Jundzill, podkomorzy woikowyski, namiestnik szklowski, figuruje w inwentarzu majątku Bobra z 1573 r. (Akty izdawajemyje..., t. 14, s. 180). Pan Jundzill - wlasciciel siola Czemorycz, figuruje w ksiągach magistratu mohylewskiego w roku 1578. {Akty iz d a w a je m y je t. 39, s.

102). Jerzy Jundzil, podkomorzy woikowyski, “rąką swą” oraz Krzysztof Jundzilo “rukoju” podpisali w Nowogrodku wyrok sądowy 14 sierpnia 1586r. (¿ieJUvos Vyriausiojo Trubinolo sprendimai, Vilnius 1988, s. 65). 7 grudnia 1596 roku do ksiąg sądu wilkomierskiego wniesiono następujący zapis: “Ja Jan Hrehorowicz Ošctk, sędzia ziemski wilehski, a ja Zophia Mikolajewna Jundzilowna, malžonka jegomošci pana Jana Oscika, obadwa spoinie za jednego czlowieka, czynimy jawno y wyznawami sami na siebie tym naszym listem dobrowolnym zapisem, iž my osoby wierchu mianowane, spoinie potrzebujący pieniądzy na swoje wtasne potrzeby, wzięli y požyczyli u jegomošci pana Stanislawa Krysyla gotowych rąkodaynych pieniędzy trzysta y pięčdzjesiąt kop groszy liczby monety wielkiego xiqstwa litewskiego...” W zastaw oddali pahstwo Oscikowie swe wsie Girbucie i Czadosy. (Akty izdawajemyje..., t. 32, s. 467-471). Šwiadkami tej transakcji byli “ludzie zacni, ziemianie krola jegomošci, w wielkim xiąstwie litewskim osiadli ichmosciowie pan Gabiyel Rypinski, pan Sczęsny Bohumatka, pan Stanislaw Duxsta...” Jan Piotrowicz Jundzit byl w 1598 r. woznym sądowym powiatu wilenskiego (Akty izdawajemyje..., t. 20, s. 150). Takže w stuleciu XVII przedstawiciele rodziny Jundzillow stale są wspominani przez žrodla pisane sądowe. Nie swiadczy to oczywiscie o jakichš wzmozonych sklonnošciach latorošli tego rodu do czynow kryminalnych, lecz o tym, iž rod byl silnie rozgaląziony i juž na skutek tego musia! w ten czy inny sposob kolidowac z innymi mieszkaricami

182

W ielkiego K sięstwa. A poniew az akta sądowe stanow ią jedno z najwakmejszych ¿rodei pisanych o tamtych czasach, wypada i z nich czerpač odnošną. inform ację, podobnie jak z uchwai sejmîkôw szlacheckich. 13 stycznia 1601 roku Krzysztof Jundziti, ziemiatiin krôlewski powiatu slonimskiego, zaskaržony zostai przcd sądem przez Daniela Murzę, swego sąsiada, z powodu nieoddatiia na czas dhigu. Dwuletnia zwioka kosztowala tym razem pana Jundzila drogo, mūšiai sowicie, bo w dwôjnasôb, splacič naležnošč i pokryč wydatki sądowe. No i oczyw iscie doznal uszczerbku na honorze szlaclieckim . (A kty izdawajemyje,.., t. 31, s. 287-288). Krzysztof Jundziii okoio roku 1606 byl komisarzem miasteczka Rožana na Grodzienszczyžnie. W testamencie księcia Teodora Massalskiego z 1617 r., wymieniona jest wsrôd innych dziedzicôw jego côrka ksiqzna Maryna Jundzillowa (Âkty izdawajemyje..., t. 2, s. 44-45). W roku 1619 księgi grodzkie grodzienskie wspominają Jana Jundzila na Zelwie, marszaika powiatu wolkowyskiego. (Akty izdawajemyje..., t. 7, s. 107). Jerzy Jundziii w ] 626 r. byi poborcą podatkowym na powiat lidzki ( Voiumina Legum, t. 3, s. 249). Hieronim Jundziii, Stanislaw i Lukasz Lyszczynscy podpisali ucbwalę szlachty brzeskiej w 1632 r. o udziale w elekcji. (Akty izdawajemyje..., t. 3, s. 339-340). 9 stycznia 1638 roku A leksander Jundziii, czasznįk w -w a nowogrôdzkiego, dziedzic majątku Woikowicz, skazany zostai na wysoką grzywnç i “na gardlo” za rozboj. Chodzi o to, že 26-27 lutego 1637 r, mając do towaizystwa panôw Mikoiaja B old ėja, Jana Rajeckiego, Daniela Wolczka, Adama Steckiewicza, Hieronima Tyszkiewicza, Jana Gogola, Baltazara Biwojnia i kilku innych tuž po pogrzebie metropolity Jozefą Ruckiego, najechaî na dobra tego ostatniego Rutę i Danislawicze. A uczynil to “pod pretekstem žoinierskim, armatno, jak do wojny przynaležy, takže o szeščdziesiąt podwôd, z salimi, z miedzami mając się (...) Wylomiwszy wrota, a inni przez plot przelazszy” zaatakowali majątek. B ili i m ęczyli každego, kogo zlapali, wypytując, gdzie metropolitą ukryl skarby. Nie znalaziszy takowych, grabili wszystko co się dalo, a najazd swoj powtorzyli jeszcze dwukrotnie następnej nocy i dnia, przy czym “z muszkietôw strzelali" etc,, etc. (Areheograficzeskij sbom ik dokumientow, t. 6 , s. 292-296). 23 lipca 1631 r, do ksiąg ziem skich w ilenskich w niesiono

183

następujący zapis: “Ja, Jan Jundzil, genera} iego królewskiey mosci wwa Wileñskiego, zeznawam tym moim kwitem, i i w roku teražniejszym 1631 miesiąca Julii 23 dnia, mając przy sobie strong ludzi dobrych, szlachciców Jana Marcino wicza a Michala Jarmoiowicza, byiem užyty od imci oyca Jozaphata- zakonnika cerkwi monas tyra swiątey Tróycy, w Wilnie będącego, do domu popowskiego cerkiewnego na ulicy Sawiczey ležącego, który ten doru mienil pomieniony zakonnik, iž na ten czas ime pan Pawet Osinski nie wiadomo, za iakim prawem trzyma: przy którym domu, za pokazaniem oyca Józaphata, widzialem p lac cerkiewny oítarzny sw. Mikoly od niegož pana Osiñskiego zabrany, tynem przegrodzony y przywrócony... Na to ia, general, dalem ten kwit móy pod pieczęcią y z podpisem ręki mey y pod pieczęciami strony szlachty. Pisan w Wilnie,., Jan Jundzil, generat, ręką swa’’,.. (Akty izdawajemyje..., t. 9, s. 23). W 1646 roku wspomniany jest szlacbcic Samuel Jundzill, wlasciciei majątku Kopcie w województwie minskim, który przegrat (przez niestawienie się na rozprawę) sprawq sądowąz Krzysztofem ze Ziotego Potoku hrabią Potockim , (Is to r ik o -ju rid ic z e sk ije m a tie ria ly izwleczionnyje iz aktowych knig gubernij Witebskoj i Mogilewskoj, t. 25, s. 416-417, Witebsk 1871-1908). Szlachta w-wa brzeskiego nakazywala swym postom na sejm warszawski 1670 r.: “Zas bigi iego mosci pana Chryzostoma Jm dzila, rotmìstrza iego królewskiey mosci, od wielu lai w Rzeczypospolìtey continuovane, aby debitam odniosly gralitudinem a república, promovebunt ichmpanowieposlowie". (Akty iz d a w a je m y je t. 4, s. 83). Stephan JaKób Jundzil Dziedziula podpisal 6 marca 1698 r, mstnikcję sztachty w-wa wileñskiego na sejm pacificationis. (Akty izdawajemyje..., t. 8, s. 345), W czerwcu 1679 roku ziemianin hospodarski powiatu lidzkiego Aleksander Jundzil, zfožyt do ksiąg grodzkich miasta Lidy skargę, iz ponosi w iele “szkód i ucisków” i uszczerbek na zdrowiu ma od “czarowników” sąsiadow Bartíomieja i Maryny Biemucìów, ilustrując to sugestywnymi konkretami: “Jakož i ciepier miesiąca ijunia 22 dnia piered Šwiatym Janom Chrystycielem, gdy j ego, pana Jundzila, b y d b z chlewa pastuch wyganial na pasza, a ona, pani Biernuciowa, sled bydlaczy zebrawszy do chustkizawiqzala. I n a zawtroje korowa, szersciu ryiaja, poczęla malaka nie dawac, cielaci na oezy nie puszczajuczy, po polu byezeezy biegala, a potem, gdy im poczęli mówìc, tedytają korowa pierestaia biegač i kryezee, odnak malako wypsowala. Jeszcze tegoi roku (...) gdy do domu ichprzyszewszyjako do susieda, siel u niego, Biem ucia, u piekarni na lawìe. Tamie sama p a n i Ma tyria

184

Biernuciowapanų Jimdzilu z tylu za kolnierz kožuszny tryjablka založyla; (...) rozumiejuczy to, szto na ia rt zaloiyla, wyniawszy ich, zjel ich. Od ktorych jablkow i ciepier ledwo žyw zostajet, suchotamijakimi nakimda. Sama pani Jundzilowa, nie znaszowszy agniu w domu, r ano o kurach, do niego, Biernucia, do dom ujego Buywidowskiego, vv lidzkimpowiecie ležaczogo, poszla. Tamže bieruczy ogon wjamie, w ogniu znaszla ja kijei malenki gamuszek, w chustce zawiqzany, z jakim is zielami, a chustka w žarų celaja, nie gorela. Jeszcze malo na tym majuczy, stojaczy na podworzu swoim (...) pani Biernuciowa (...) uczynila sroguju pochwalku, mdwiacz)> tymi slowy: “O tom tobie kažu, szto ty z toj choroby nie wyjdziesz, i zona twoja, i dzieci twoje leda jako poginiecie ode mnie, ale szcze i dom wasz ogniem spalu i wniwecz was wieczn ie zgublu ,r (Ragano teismai Lietuvoje, s, 297-298, Vilnius 1987). Takie to sąsiedzkie sprawy bywaty przy koncu XVII stulecia, a więc w calkiem nie odleglej przeszlošci.

Krzysztof Jundzill, podsędek grodzienski, i jego zona Teresa figurują w zapisach sądu braslawskiego w roku 1700. (Centralne Panstwowe Archiwum Historyczne Litwy, FDA, rok 1700, nr 46, s. 1003-1008), K rzysztof Wiktorian Jundzili, sądzia ziem ski pow iatu grodzienski ego, 6 lutego 1710 roku podpisal instrukcjęposlom, udającym šią do krola do Warszawy. W 1720 r. tenže Krzysztof Wiktorian Jundzill, marszalek szlachty powiatu grodzienskiego, by! wlašcicielem folwarku Stempkowszczyzny w powiecie grodzienskim. (Akty izdawajemyje..., t. 7, s. 275). Tadeusz zas Jundzill, marszalek grodzienski, komisarz skarbowy W. Ks. Lit., slynąl okolo lat 1750/70 jako mecenas oswiaty na tych ziemiach; onže založyl Litewską Komisję Skarbową, mającą dbač o sprawy finansowe panstwa. Tadeusz Jundzill, podkomorzy powiatu grodzienskiego, poslowat od tegož powiatu w 1764 roku na elekcją ostatniego krola polskiego Stanislawa Augusta Poniatowskiego (Volumina Legum, t. 7, s, 114). Gniazdowiska tego rodu występowaty tež na terenach wysuniętych dalėj na wschod, na ziemiach etnicznych bialoruskich, Tak np, okolo roku 1778 akta archiwaJne wymieniająiimę Michala Jundzila, stolnika witebskiego,

Konstanty Jundzill, lowczy powiatu slonimskiego, 15 stycznia 1791 roku podpisal wyrok Glownego Trybunalu Litewskiego w sprawie zawlaszczeniaprzez Wincentego Strawinskiego majątku Iwaszkiewicze panbw Gluszczynskich. (Dzial rękopisow Naukowej Biblioteki AN Litwy, f. 273,3509), Jundzitlowie byli przed rozbiorami w niektorycb odgalęzieniach

185

rodziną zamožną i wplywową, o stylu žycia raczcj arystokratycznym. Profesor St. Koscialkowski (Antoni Tyzenhauz, 1.1, s. 431, Londyn 1970) pisze: “U trzym yw anie kapeli nadw om ych, m uzyków i spewaków, “wokalistów"t byla bodaj najpospolitszym objawem popierania sztuk pięknych na dworach ju ž nie tylko wielkopañskich, ale i šredniopaúskich. Na Litwie nie tylko RadziwiUowie w Nieswieiu, Ogiñscy w Shnim te, Sapiehowie wRózame, ale i Brzostowscy, Niezabytowscy, Sollohubowie, Jundziifowie posiadali swoje kapele, niekiedy rujnująco wpfywajqce na mocno nadszarpnięte zasoby majqtkowe tych rodzin. A ilež kapeli nadwornych naliczyc by moina w KoronieT O znaczeniu rodu tego swiadczyc može fakt, ze w 1782 roku w Drukarni Akademii Wilenskiej odbito druczek “Na akt szlubny Franciszka Jundzitta, marszatkowicza powiatu Grodziebskiego, z Teresą Burzyriską, wojewodzianką Minską, dnia 16 czerwca 1782 r.” (K, Čepiene, J. Petrauskiene, Mlniaus Akademijos Spaustuves leidiniai, 15761805, s. 335, Vilnius 1979). Jandzibowie zawsze uzywali polskich herbów rycerskich i byli spokrewnieni z wieloma rodzinami z kresów wschodnich, takimi jak Czamieccy, Burzyñscy, Zórawscy, Lipscy, Siemaszkowie, Twardowscy, Romanowscy, Cichoccy, W oynowie, Zyzniewscy, C ieciszew scy, Brzostowscy, o czym swiadczy m.in. testament niejakiej pani Katarzyny Bujnickiej, wpisany 20 lipca 1661 roku do ksiąg miejskich Kobrynia. {Istoriko-juridiczeskije m atieriaty izwlecziennyje iz aktowych knig Mogilewskoj i Wiiebskoj gubernij, t. 26, s. 239-247), W zródlacb hi story cznycb zachow aly się liczne wzmianki 0 czlonkach tej rodziny, która wykazywala zarówno typowe zalety, jak 1 wady szlachty kresowej. Oto np. 14 lipca 1721 roku namiestnik grodzki województwa Witebskiego Dominik Józef Rusiecki przyjąi w sposób następujący brzmiącą skargę: “Na urzędzie jego kr. mošci grodzkim Witebskim etc., wielmoiny jm ó pan Kazimierz Sakowicz, chorely *v-mj Witebskiego, w nieznoéney oppressij swey solenną zanosti manifestacyą na jm eipana Antoniego Jundzila Rylę, podczaszego Lidzkiego, na jmp. Jakubę Sągaylę y na jm p Antoniego Szpakowskiego, w spólney radzie y namowie... z sobą będących, o to y takowym sposobem, ii, w roku terazniejszym 1721, m-ca Ju li 6 dnia, niem alą maiąc z sobą ¿olnierzów, ludzi komputowych, czlowieka z kilkimastu,... z oręiem ognistym, rynsztunkiem woiennym, do boiu naleiącym, wzntszajqc pokóy pospolity, czyniąc na con vu lsio p ra w a y w ielu k o n stitu c y K o ro n y P o lsk ie y y wo xa

186

Litewskiego... zfy umysl wykonywaiąc, ... na dobray majęlnosč, nazwane Poląne, alias Niemoyta, w powiecie Orszanskim ležące, violenter na miasteczko naiechali, ludzi nic sobie niewinnych, rožney kondycyi, bili, halasowali> oraz kupcėw, z jarm arku Pustynskiego iadących, ktėre Pustynki do tegož dworu Poląnego naležą, na dobrowolney drodze, zgęstym strzelaniem po nieprzyjacielsku rozbiiali pęsiąpienięžnąpodlug swego upodobania na niek, odstraszając w przyszly czas od jarm arku Pustynskiego, wymagalit gwaltownie biorącpod wartę, brali, ciemięžyli, ze wszystkiego ubogich ludzi obnaiali, Przez co... szkodę dworowi Poląskiemu uczynili, na 6000zlotychpolskich wzięli. O co wszystko chcąc z takowem i violatoram i praw em czynic, krzywd, szkod, nakladow prawnych u kaidego sądu regnirowac... dalžahiiący tą manifestacyą do xiąg urzędowych zapisac, co je st zapisano”... (Istorika-juridiczeskije matierialy izwlecziennyje iz aktowych knig Mogilewskoj i Wiiebskoj gubernij, t. 26, s, 74-75, Witebsk 1895). Byl, jak widzimy, pan Jundzill typowym szlachcicem, nie stroniącym od rozmaitych najazdow, napadow, rozrčb, hulanek i tym podobnycb awantur, tak charakterystycznych dla Rzeczypospoiitej XVIII wieku. Inicjatorcm powyžszej akeji byl jednak jašniewielmožny pan Jakub Sągaylo, szlachcic o niezwykle gorącym ternperamencie (co niezbicie wynika z częstych skarg niąniego odnotowanych w sądzie witebskim). Tak np. juž we vvrzešniu tego 1721 roku skaržyl šią jeden z ksiąžy (S. Teodorowicz) na sąsiada o kolejny napad: “a jmp Sągaylo biegal po drogach, gošcincach, przeymuiąc ludzi klasztornych, strzelaiąc, strasząc, šmiercią grožąc” (cyt. wyd, t. 26, s. 92). Czasy šią jednak zmienialy i u schylku XVIII a na początku XIX wieku wielu mlodychreprezentantow zubožatej szlachty kresowej coraz gor!iwiej gamąč šią zacząlo do szkol wszelkiego rodzaju. Zniewolonej ojezyžme potrzebni byli nie zabijaki i wydmikufle, lecz pracownicy, uezeni, artyšei. Jan, syn K onstantego Jundzill po ukonezeniu Gimnazjum G rodziehskiego studiow al na w y d z ia le ety k o -filo lo g ic z n y m Uniwersytetu Wilehskiego, gdzie w 1826 r. otrzymal tytut kandydata praw. (Centralne Panstwowe Archiwum Historyczne Litwy w Wilnie f. 721, z. 1, nr 833, s. 107). 28 sieipnia 1828 r. Kazimierz Jundzill otrzymal šwiadectwo o tym, iž jest rzeczywistym studentėm na wydziale fizyczno-matematycznym Uniwersytetu WiIehskiego. (CPAH Litwy w Wilnie, f. 721, z. I, nr 835, s. 94).

187

CzíonJkowie tej rödziny-jak w idac- ciągle zaznaczali swąobecnošč w wielu sfeiach žycia spolecznego, naukowego, politycznego. Stanislaw Bonifacy Jundziil (1761-1847), profesor Akademii Wileñskiej, byl tw 6 rcą polskiej terminologii botanic znej, autorėm pierwszych podr^czników akademickich botaniki w Rze czypo spolitej. Ignacy Jundziil byl zastuzonym día Wileñszczyzny dzialaczem filantropijnym, kierowal w latach 1811-1817 Wilenskim Towarzystwem Dobroczynnosci. Franciszek Jundziil (1825-1865), oficer armii rosyjskiej, przylączyl šią do powstania 1863 r, i zostal jednym znajlepszych dowódców ruchu w ziemi nowogródzkiej i piñskiej, pózniej takže krakowskiej... Równiez Piotr Emanuel Jundziil (ur. 1839, w Wilnie) bral czynny udzial w pracach patriotycznych, w spóípracow al m .in. z Z. Sierakowskim, J. H. Dąbrowskim, J. Ohryzką. W XIX w. byli Jundzitlowie nieiaz potwierdzani w rodowttosci przez heroldie w Wilnie, Minsku, Grodnie. Так Wtadyslaw (syn Mikolaja) Jimdzilt 8 nmja 1848 r. potwierdzony zostal w szlachectwie przez beroldiq wilenską. (СРАН Lítwy w Wilnie, f. 391, z. I, nr 182, s. 38).

W tym okresie Jundzillow ie brali žony ze Skarzewskich, M arcinkiewiczów, Zapasników, Stecew iczów , Bochonow skich, Zawiszów, Rząsnickich. W XIX w, dzierzawili m.in. odziemian Balinskicb majątek Punžany w powiecie zawilejskim, mieszkali tež w powiecie wilenskim, lecz najczęsciej —w lidzkim. Wywód urodzonych Jundzillów herbu Labędz z 1798 г. podaje, ¿e “dom ten od dawna w powiecie lidzkim osiadly, pózniej licznie rozrodzony teraz formuje kilka familii”. Za protoplast? wzięty zostal Stanislaw Jundziil, który w 1694 r. nabyí od Stecewiczów majątek Podborze w powiecie lidzkim i zostawil po sobie syna Józefa, po którym ród się zacząl szeroko rozgalęziac. (CPAH Litwy w Wilnie, £ 3 9 1 ,z .4 ,n r l2 1 8 , s. 1-96). Spis szlachty pow iaíu lidzkiego z 1855 roku odnotowuje tam obecnosc 40 Jundzillów, wpisanych do szóstej cząšci (szlachta starožytna) ksiąg genealogicznych Gubemí Wileñskiej. (CPAH Litwy w Wilnie, f.3 9 1 ,z . 4,nr 1692, s. 195-196). W I860 r. heraldía wileñska odnotowala w powiecie lidzkim Antoniego, syna Hipólita Jundzilla. (CPAH Lítwy w Wilnie, f. 391, z. 9, nr 77, s. 11). W 1901 r. Departament Heroldii Senatu Rządzącego w Petersburgu potw ierdzil rodow itosc K azim ierza Waleriana Jundzilla z Grodzieñszczyzny. (CPAH Bialorusi w Grodnie, f. 332, z, 4, nr 5, s. 46). 188

* J U N D Z I L L - R Y L L O v e l J U N D Z I U L - R Y L O herbu Wieniawa; województwo wileñskie, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1622).

JUNDZELU-KUCEWICZ herbu Bawola Giowa; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, ж 7).

JUR vel JURA herbu Odrowąž; powiat brasìawski, trocki. fCPAHL, f. 391, z. 7, nr 7096).

JURAHA herbu Kotwica, pradawny ród ksiąžęcy; powiat oszmiariski, slucki, polocki, wileñskí. (CPAHL, f, 391, z. 1, пг 914).

JURAHA-GIEDROJČ herbu Pomian; powiat oszmiañskí. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8).

JURAHA-WIKSZTORT herbu Pomian; powiat zawilejski (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

JURCZYNSKI herbu Strzemią; dziedziczyli na Podborzu w powiecie lidzkim.

JURGA herbu Jastrzçbiec; powiat wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). J U R K O W S K I herbu Radwan І Jastrzębiec; powiat oszmiañskí. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1464).

JU SZA CK I herbu nieznanego; w ojew ództw o w ilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 3813).

JUSZCZYÑSKI herbu Lubicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr914).

JUSZKA-IBIANSKI herbu tabędž; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). 189

KACMAJOR herbu wlasnego; dziedziczyli na Giesmontach, Waszkielach, Kozakowszczyznie w powiecie lidzkim,

KACZKOW SKI herbu Pomian; wojewodztwo w ilenskie, powiat lidzki, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 17).

KACZYNSKI herbu Nowina; powiat wileriski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KADUSZKIEWICZ herbu nieznanego; powiat dzi£niehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605, 1131).

KAFFEEMAN herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KAGAN herbu Nalqcz; na Litwie. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7). KAGEL vel KAGIEL herbu Murdelio; powiat trocki, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11, 110, 707, 1623, 1632).

KAKTOWICZ herbu Lab^dz; powiat rosienski, telszewski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157; f. 708, z. 7, nr 855).

K A L E N C Z Y N SK I herbu ¿lepow ron; pow iat pinski, nowogrodzki, (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 665, 546). K A L IN O W IC Z -K A L IN O W S K I herbu Kalinowa; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

191

K A L U SZ A -O ST R O W SK I herbu C iolek, Sied zieli w wojewodztwie wilenskim i minskim. ByU potwierdzani wrodowitosci szlacheckiej przez tamtejsze urztjdy heroldii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 470,485).

KALAUR herbu Ostoja; powiat wilenski, pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612, 1621, 1626).

KAMIENIECKI herbu Pilawa; powiat wilejski, swi^cianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18,611, 1623, 2687,2760; f. 391, z. 9, nr 783).

KAMINOWSKI herbu Korwin; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 70). r

f

■

KAMINSKI herbu Slepowron- powiat wiikomierski; herbu Lada - powiat upicki; herbu Luk - powiat poniewieski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 215, 404, 1192). W powiecie lepelskim uzywali herbu Jastrz^biec; w oszmiahskim - herbu Prawdzic; w szawelskim - herbu Znin. (Tamze, f. 391, z. 6, nr 7, 707, 2754,264). Zashizonym klrmatologiem by! Antoni Kaminski (ur, 5 listopada 1862 roku w guberni w iteb sk iej, zm. 5 sierpnia 1936 roku w Leningradzie). Ukonezyl Uniwersytet Petersburski, nastqpnie odbyl szereg wypraw naukowych, ktorych plonem byty liczne ksiitzki z dziedziny meteorologii i klimatologii, jaknp,: Klimat Mandzurii (1905); O rganizacja m eteorologiczeskich uczrezdienij w R o ssii (1911); Gidroiogiczesldje issledowanija na pobierezje Cziernogo mono (1909); Klimat glawniejszy>ch russkich klimatoleczebnych miestnostiej (1917); Sielskochoziajstw iennaja m ietieorologija (1918); Izm ie n cziw o st’ dawlenija wozducha (1925); Nabludiemja nad skorostju m etra (1926); Klimaiiczeskoje opisanije Jakutii (1928); Oproischozdienii zasuch i in, W latach 1907-1909 Antoni Kaminski wykladal w Petersburgu na Wyzszych Kursach Rolniczych; 1918-1924 w Piotrogrodzkim Instytucie Rolniczym; w 1926-1935 na Uniwersytecie Leningradzkim. Pelnit odpowiedzialne funkcje w Zarz^dzie Glownym Transportu Morskiego (1917-1927), w Glownym Obserwatorium Geograficzny m (1918-1935), w Instytucie Hydrologicznym ZSRR (1919-1930). W 1903 roku nazwisko klimatologa A. Kaminskiego nadano jednemu z przylqdkow na polnocy Rosji.

192

KAMINSKI-BAGRYN herbu Odrow^z; powiat dzisniehski. (CPAHL, f. 391 yz, 6 , nr 2725).

KAMINSKI-SZABECKI herbu Topor; powiat kobryiiski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

KANDYBA-ZAREMBA herbu Zariba; powiat teiszewski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

KANTOWICZ herbu Lab^dz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

KAPULCEW ICZ herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1578). /

y

KAPUSCINSKI herbu Odrow^z; powiat wilejski, wilkomierski, wilehski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1, 927, 3836).

KARALEW ICZ-JUNCEW ICZ herbu Korczak; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

KARCZ-KARCZEWSKI herbu Mogila; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2. nr 2157).

KARCZMARZEWSKI herbu Sas; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 18, 73, 703).

KARKLINSKI herbu Pulkozic; na Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KARMAZYNOWICZ herbu Leszczyc; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4),

KARNASZEWICZ herbu Komic; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11).

KARPICKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1621,1626). 193

K A R P O W IC Z herbu Zerwikaptur; na Wilehszczyznie, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

K A R PO ZEW IC Z herbu nieznanego; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 707).

KARTASZEW herbu w iasnego; w ojew odztw o polockie, (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 13).

KASPEROWICZ herbu Brog; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,11).

KASPERSKI herbu Lab?dz; wojewodztwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2398).

KASZYRYN herbu wiasnego; powiat poniewieski, (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 3401).

KASTELANOW herbu wiasnego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 707).

KASZEW1CZ herbu nieznanego; powiat rosiehski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KA SZEW SK I herbu Tarcza; pow iat polocki, rosiehski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12, 8 , 709).

KATERL herbu Poraj; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 470). KATUSZOW SKI herbu wiasnego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 3 9 t ,z . 6 , nr 7).

KAUNOWICZ herbu Nieczuja; powiat kowiehski, wilehski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 946). K A W S Z E W IC Z -M A T U S IE W IC Z herbu t a b ?dz; powiat dzisniehski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 2724).

194

KEISERLING herbu wlasnego; powiat upicki. {CPAHL, f, 391, z, 6 , nr 7),

KEITCH herbu wlasnego; powiat wileriski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

KESMIN herbu Lab^dz; powiat rosiehski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7). KESSEL herbu wlasnego; powiat upicki. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 1192).

KJ^SKLTALATherbu Radwan; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

KIBORT herbu Rawicz - powiat wielizski; herbu Jastrz^biec powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609, 707). KIBORTOWICZ herbu Jastrz^biec; wojewödztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

KICKI herbu Gozdawa; siedzieli na Holowczycach w Ziemi Grodzienskiej. Spokrewnieni m.in. z Bispingam i, Sulkowskimi, Trqtowskimi, Mlockimi, Rzeczyckimi.

K1ELB herbu nieznanego; na Wilehszczyznie i Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12),

KIELPSZ herbu Prus - powiat braslawski; herbu Odrowqz powiat telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1; f. 391, z. 6 , nr 7, 18).

K IER ASIEW IC Z herbu nieznanego; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KIERDZIUK herbu Bawola Glowa; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 3 9 1 ,2 .6 , nr 7).

KIERSZAtf SKI-GINET vel GINET-KIERSZANSKI herbu Luk; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr2596). 195

KIETOROWSKI vėl KIETUROWSKI herbu Radwan; powiat trocki, szawelski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2382).

KIETO WICZ herbu Pielesz. W księgach sądu žagarskiego z XVIII wieku znajdujemy m.in. następujący zapis: "Z WiUddw do Žagor, Anoo 1749 die S martii. - W tej sprawie decisum: Poniewaž Kietowicz od mlodszego brata Dobryszki, bez vviadomošci samego gospodarza, wyhandlowal klacz odpijanego czlovvieka, tęklaczpovinien wrocic gospodarzowiAugustynowi Dobrzysce, a swego konika do siebie odebrac, a zaprzemorzenie tego konikat za magorycz i za ekspens tenže Augustyn Dobryszko Kietowiczowi ma zaplacic tynfow 4, z tą kaucyją, ježeUby postrzegi jakową skazę u swego konika, ma opowiedziawszy się dworowi tego dochodzič; takže in simili postąpič powinien Dobryszko, gdybyjakową skazę mial postizec na klaczy” (Žagarės dvaro teismo knygos, Vilnius 2003, s. 388).

K IE W L IC Z h erbu Jasienczyk; powiat wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 10, nr 176).

KJMBAR herbu Siekierz; powiat poniewieski (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2569).

KIMEJC herbu Slepowron; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7), KIMONT herbu Bawöl; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 11).

KIRCHNER herbu Kirchner; wojewodztwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667).

KIRKILLO-STACEWICZ herbu Lubicz; powiat rosienski, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2576).

KIRSCH vel KIRSZ herbu Prawdzic; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8, 18). W powiecie kobrynskim uzywali herbu Roch III.

K IR S -P IO T R O W IC Z herbu Piotrowicz; pow iat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). 196

K IS A R Z E W S K I herbu Kirkor; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KISZKOW SKI herbu fCrzywda; wojewödztwo wilehskie, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). KIZEWICZ herbu Lewart; powiat szawelski. (CPAHL, f, 708, z. 7, nr 866, 867),

KLACEW ICZ herbu nieznanego. W księgach sądowych ziemskich miasta žmudzkiego Žagary znajdųje się m.in. zapis z kohca XVII wieku: “Die 11 februarii, z Žagon Na urzędzie JK M stanqwszy oczewisto Kazimierz Klacewicz zeznal to, ii mając kupno wloki gruntu szdstkę wpolu mieskim, zjednej strony miedzy swojegogruntu, a z drugiej strony Law ryna D akniew icza, w drugini p o lu i w trzecim takse D[ak]niewicza odp ana Jozefą Pajsiewicza, a będąc pilno potrzebnym pieniędzy, przedal na wiecznosc za te i šame talary 3 bite Jözefowi Dobryszkowi. A przedawszy i zrzekszy się, ja k o sam z zoną, dziečmi, nie zostawujq tak bliskim krewnym, a pogotowiu dalekim i obcym ludziom žadnego i namniejszego przystępu i interesu. A ješliby kto mial o to pozywac, turbowac t d o praw apociągač, tedy od každego wstępującego powinien będzie zastępowač, ewinkowac i oczyszczac pod zaplaceniem zarąkkop groszy litewskich 10. A i po zaplaceniu, by i pokilkakroč, przecie ten lįst, wieczysty zapis przy zupelnej mocy i walorze zostawac ma. P rzy ktorym to p r zy zn a n iu b yli lu d zie u csciw i: S ta n isla w Szemborowski, Grzegorzy Brodowski, Lukasz Pajsiewicz, Jan Kuncewicz, Lawryn Laba. Co jestzapisa.no” (Žagarės dvaro teismo knygos. Parengė "Vytautas Raudeliunas ir kiti, Vilnius 2003, s. 273),

K L E I N E R herbu Jastrzębiec; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). Siedzieli m.in, w pow iecie trockim i szerzej w Ziemi Wilehskiej. Byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez urząd heroldii w Wilnie. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 30,455).

KLEMENT herbu Ręka Zbrojna; powiat telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

197

K L E N O W S K I herbu Leszczyc; pow iat oszmiañski, piñski, rosieóski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 612, 707).

KLEPACKI herbu Strzemią; powiat kowieñski, potocki. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2569).

KLEPMAN-WÏLDEMAN herbu nieznanego; województwo wileñskíe, (CPAHL, f, 70S, z. 2, nr 3263). ____

r

KLIDZ herbu Bekiesz; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2569).

KLIMANTOWICZ herbu Pielesz; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

K L IM A Ñ SK I herbu KHmañski; pow iat oszm iañski, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2569, 2596).

K LIM ASZEW SKI herbu Pomian; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3,72).

KLIÑSKI herbu Junosza; powiat ucianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

KLIOT vei KLOT herbu Klot; powiat braslawski, dzisnieúski, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546, 605, 707, 1130, 2724,2725).

KLISZEWSKI herbu Jastrzębiec; powiat wilkomierski, lidzki. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 1, 491).

KLONOW SKI herbu Boñcza - powiat kowieñski; herbu Leszczyc-powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). Uzywaii przydomku “Piesek”, ze wzglçdu na žartobliwe usposobienie cieszyli siq wielką estymą u braci-szlachty. Znani jeszcze przed 1500 w Ziemi Trockiej, Wileñskiej, Brzesko-Litewskiej, Witebskiej; jednak pierwotne ich korzenie są widocznie w Ziemi Sieradzkiej Królestwa Polskiego.

198

K LO PM A N herbu nieznanego; pow iat w ilkom ierski, poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 1192, 1752). r

KLUCZYNSKI herbu Jasiehczyk; powiat kowienski, rosiertski. (CPAHL, f. 391, z. 6 . nr 7, 707).

KLOSINSKI herbu Lubicz; wojewödztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2596),

KLOSTOWSKI herbu Rola; wojewödztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391,z. 8 , nr 2569). t

KMIECINSKI herbu Hozyusz; w wojewödztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z, 10, nr 181).

KOCZERGIN herbu wlasnego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 403).

KOC herbu D^browa. Maciej Koc, kasztelan nakielski, 1413 r. Michal, Jakub i Adam z wojewödztwem podlaskim podpisali elekcj^ Jana Kazimierza, 1648 r. Wojciech Kazimierz z Kocow Koc, czesnik bielski oraz Jakub Karol de Koce Koc, lowczy ziemi warszawskiej, 1669 r. Stanislaw i Balcer z wojewödztwem podlaskim podpisali elekcjq Jana III, 1674 r. Stanislaw z ziemi^nursk^, elektor Augusta IL, 1697 r. Mikolaj Jözef, s^dzia ziemski i posel wojewödztwa belskiego, 1736 r. Pawel z ziemiq-bielsk^stronnik Stanislawa Augusta, 1764 r. Wojciech Koc sgdzi si$ z sukcesorami ksi^cia Teodora Lubom irskiego o ziem stw o krzemienieckie, 1775 r. N. komomik tomzynski, 1775 r. Siedzieli w powiecie bielskim i innych Ziemi Grodzienskiej. Potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heroldi^ wilensk^. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 131, 198, 450, 454, 455, 456, 467, 468, 469,476, 496).

KOC herbu D^browa; powiat zawilejski, dzisniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18, 1131). Chyba s^jedni z poprzednimi. r

KODZ herbu Bialynia - powiat oszmianski i swi^cianski; herbu Poraj - powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18, 611, 707, 2754, 2778, 2779, 2928). 199

K O L O D Y N S K I vel K O L O D Z I N S K I herbu Kolodyn. Gniezdzili si$ w Ziemi Nowogrödzkiej i Minskiej. W XIX wieku potwierdzeni w rodowitosci szlacheckiej przez Departament Heroldii Senatu Rz^dzqcego w Petersburgs

KNIAZEW SKI herbu Murdelio; powiat trocki, telszewski. (C PA H L,f.391,z. 6 , nr 707).

KNIUKSZTA herbu Knut; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). K O B Y L I N -F I L I P O W I C Z herbu Pobög; w wojewödztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. II, nr II). r

KÖBYLINSKI herbu Lodzia-powiat wilenski, herbu Krzywda - powiat Hdzki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 303, 304).

KOCZYNSKI herbu Pomian; powiat lidzki, wilenski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 768). K O L E N D O W S K I herbu Belty; wojewödztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 189). .

r

KO LESINSKI herbu Topör - powiat lepelski; herbu Lis - powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667, f. 708, z. 7, nr 973).

KOLOTOWSKI herbu Pobög; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, n r l l ) . K O L IJ D Z K I herbu Pomian; powiat kobryriski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

KOLUPAJLO-RYDZEW SKI herbu Bozawola; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KOLWZAN herbu Radwan; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 10 , nr 188).

200

K O L Y S Z K O herbu Denis; powiat lidzki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707, 2754, 2778, 2928). K O M A J E W S K I herbu Tr^by. Aleksander, Wtadyslaw i Felicjan z wojewodztwem nowogrödzkim podpisali eiekcjQ Jana Kazimierza 1648 r. Wtadyslaw, pisarz grodzki wotkowyski, elektor Jana III, 1674 r. Sejm 1775 r. powolal kornisjQ w sprawie Dominika, Kazimierza, Karola, braci Komajewskich, ich siöstr Brygidy Borowskiej i Katarzyny, ktörzy maj^ spraw^ z Bykowskim, Milkowskim i innymi z powiatu wolkowyskiego, 1775 r. Z nich Dominik, m iecznikowicz wotkowyski, w komisji powotanej przez sejm 1775 r. w sprawie mi^dzy Jelcem a posesorami döbr Maciejewicze. K O M A R -S T A C H O W S K I herbu Radwan i Ogohczyk; powiat pinski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 612). Potwierdzeni w rodowitosci szlacheckiej przez heroldi? minsk^ 22 listopada 1802 roku oraz 1 maja 1846 roku. (CPAHL w Wikiie, f. 789, z. 1, nr 490, s. 227). K O M A R -Z A B U G R Y N S K I herbu Komar; wojewödztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 718). K O M A R N IC K I herbu Sas; uzywali przydomköw Pawlikowicz, Klimowczak, Fedczak, Fagaracz, Staczkiewiez, Dudycz, Demunczak, Drudz, Blaszkiewicz, Bedenik, Tatamowicz. Ogromnie rozgal^zieni w Ziemi Lwowskiej, Przemyskiej, Rzeszowskiej, Trembowelskiej, Halickiej, a spokrewnieni przez mafzenstwa m.in. z Czemieckimi, Matkowskimi, Ilnickimi, Hudzikowskimi, Swirskimi, Jaworskimi, Mastowskimi, Terleckimi, Iwaszkiewiczami, Ostrowskimi, Pawlowiczami. (CPAH Ukrainy we Lwowie, f. 575, z. 1, nr 128,130 i in.). K O M A R O W S K I herbu Kotwicz - powiat wielizski; herbu Korczak - powiat wiikomierski, nowogrodzki, oszmianski, rosiehski, stucki, trocki; herbu Rola - powiat oszmianski, pinski (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 1694,2157, 3350; f. 391, z. 6 , nr 7, 609,6 6 5 ,6 1 2 , 707). K O M L A G O herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86).

201

K O N C E W I C Z herbu Labqdz; powiat braslawski, dzisnieiiski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr22, 605,1127, 1621, 1626, 2724).

KONCZEWSKI herbu Jasienczyk; powiat wilenski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KONDRACKI vel KONDRADZKT vel KONDRADZSK3 herbu Ostoja i Ossorya; wojewodztwo wilenskie, Zmudz. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 91,2541),

KON1USZEWSKI herbu Prawdzic; powiat trocki, dzisnieiiski, rosiehski, lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 8 nr 2443),

KONONOW ICZ herbu Radwan; powiat trocki, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 8, 708).

KONOPLANSKI herbu Nowina; powiat dzisnienski, (CPAHL, f. 391,z. 6 ,nr 1130, 2724, 2725).

KONOPINSKI herbu “Slonce i Krzyz”; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2570),

KONOPNICKI herbu Jastrz^biec. Stanislaw z wojewödztwem poznahskim, aLukaszz wojewödztwem brzeskim, podpisali elekcjQ Jana Kazimierza, 1648 r. Powyzszy Stanislaw, posel wojewödztwa kaliskiego, 1674 r, Ten lub inny Stanislaw z wojewödztwem kaliskim, a kolejny Stanislaw z ziemi% wielunsk^, podpisali elekcj$ Jana Ш, 1674 r. Franciszek, pisany Konopnieckim z wojewödztwem krakowskim i Franciszek z wojewödztwem braclawskim, elektorowie Augusta I I 1697 r. Aleksander z ziemiq. wieluhska stronnik Szanislawa Augusta 1764 r. Piotr, wyznaczony przez sejm 1775 roku do kom isji w sprawie Kozminskiego i Jackowskich.

KONOWNICYN herbu wlasnego; wojewodztwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 5).

KONRAD herbu Sulima i wlasnego. W 1846 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosc tej dawnej familii rycerskiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 125),

202

K O N S T A N T Y N O W IC Z -S Z W A R P E O W IC Z herbu Jelita; wojewódzíwo wileñskie. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7).

KONTOBLOCKI herbu nieznanego; powiat szaw elski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

KONTOWSKI herbu Koáciesza; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2570).

KONTOWT herbu Wadwicz; powiat rosieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11).

KOPACEWICZ-PASZUC herbu Lab^dz; powiat oszmiaóski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

KOPACEWICZ-POKUC herbu Labqdz; powiat oszmiariski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). t

KOPANSKI herbu Jastrz^biec; powiat dzisnieñskí. (CPAHL, f. 391, z. 8 , w 2111).

KOPARZEWSKI herbu Pobóg; powiat braslawski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). /■

KOPEC herbu Lubicz; gniezdzili siq gesto w województwach: miñskim, wileñskim, nowogródzkim, witebskim, grodzieñskim oraz w Ksiestwie Zmudzkim i Kurlandzkim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1008; f. 391, z. 4, nr 1405; f. 391, z. 6, nr 543,707; f. 391, z. 7, nr 1852, 1897a; f. 391, z. 8 , nr 2111; f. 708, z. 2, nr 5, 138, 404, 649, 722, 927). W pow iecie wilkomierskim i dyneburskim niektórzy Kopciowie pieczetowali súj godiem Kroje. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 318). Znani tez w Matopolsce. Do obszemych dziejów rodil panów Kopciów opracowanych przez profesora dr hábil itowanego Bohdana Kopcia, a nadeslanych do naszej dyspozycjí przez jego syna, lekarza weterynarii p, Mieczyslawa Kopcia z Wroclawía (Rody rycerskie Wielkiego Ksiqstwa Litewskiego, t. 3, s. 331-356) warto dodaójeszcze kilkazdañ o jednym z najwybitniejszych reprezentantów rodziny, Józefie Kopciu (ok. 1760-1827), którego 203

Zygmunt Librowicz nazywa zaslužonym zolnierzem w w ojsku Rzeczypospolitej za Sta.nisla.wa Augusta, a p o d Kosciuszką dowddcą brygady'\ Otož w przekazach archiwalnycb zachowal się list tego uczonego i zesianca do cesarzowej Katarzyny II, w ktorych on m.in. pisal, biagając o v/olnosc: “Cožem ja winien meszczęsliwy, že los mnie na lonie ojczyzny mojej urodzii Polakiem, že od dziecinnych lat oddany do yvojska narodu mojego, služącprzez ciąg dwudziestoletni, nauczylem się byč wiennym ojczyžnie, od ktdrej žyde, imię, majątek i to wszystko wziąlem, co posiada czlowiek szczęšliwy J byliebym tak niewdzięczny, abym №zawolaniu onej nie stanąi na je j obronę? Poszedlem ja z narodem, poszedlem drogą w dem nym tumanie, gdzie i najznajomsi zbaczač mogą, gdy szukąjąc ratunku Izami ziewają się gorzHemi, Otož to takapostač moja, gdzie wywiezionyz ojczyzny i rodziny mojej, bym ja ko m ęzien za ojczyznę konczyl byt žycia mojego". Dodajmy jeszcze, že z tegož rodu pochodzil takže Stefan Kopeč (1888-1941), vvybitny polski biolog, geneiyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, rozstrzelany przez Niemcow na Palmirach. *

*

•!«

KOPO KUSZSKI herbu Pobog; wojew6dztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 11).

KOPOW SKl herbu Cioiek; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KOPSZ herbu Grzymala; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. l,nr 1008). KOPYTKOW SKI herbu Košciesza; powiat dzišnienski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 110).

KORAGA vėl KORAHA herbu nieznanego; wojewodztwo witebskie i potockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265, 1816).

K O R A N herbu Wąž; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr2558).

204

K O R B E D Z -K A S P E R O W IC Z

herbu S lep o w ro n ; w województwie wilenskim, (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7).

KO RABIE W1CZ herbu Korab; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 320).

KORCZYC herbu Brochwìcz II; województwo wileñskie, powiat shicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546, 1622).

KORCZYÑSKI herbu Korczak; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1, 80,404, 649, 722, 927,2763).

KORECKI herbu Szeliga; powiat wilkomierski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 1, 79).

KOREJWA vel KOREJWO herbu Kusza; powiat hraslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

KORKLIÑSKI herbu Pólkozic; powiat kobryñski. (CPAHL. f. 391, z. 6 ,nr 12, 18).

KORKOZA herbu O ssorya i Pobóg; powiat braslawski, kowieñski i in. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2570), KOROROW herbu Gozdawa; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 7, 2570).

KOROTKIEWICZ herbu Poraj; powiat braslawski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). Na Ukrainie pieczçtowali się godtem Radwan.

KORWELER herbu Abdank; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

KORWIN-KOSSAKOWSKI herbu wlasnego; hrabiowie; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1).

KOR WIN -MIKU CKI herbu Slepowron. Siedzieli w gubemi kowienskiej; potwierdzani byli w rodowitosci szlacheckiej przez urząd 205

heroldii w Wilnie. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 469).

KORYBUT-D ASZKIE WICZ herbu Korybut Wisniowiecki; powiat grodzieñski, szawelski. (CPAHL f, 708, z. 2, nr 2342; f. 391, z, 6 , nr 18).

KOSIKOWSK1 herbu Krzyžhik; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 887).

KOSKO herbu Dąbrowa. Potwierdzeni w staro žytnej rodowitosci przez heroldiq bialostocką 11 listopada 1818 roku oraz przez wilehską w 1844 roku. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 469, s. 34). KOSMOWSKI herbu Trąby; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z.2 , n r2U 6).

KOSOLAPOWICZ herbu Dolęga; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

KOSZEWY herbu nieznanego; miasto Kowno, (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 3135).

KOSZKA herbu Dolęga. Siedzieli przede wszystkim w Ziemi Minskiej i przez tamtejszą heroldię bywali potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132,469).

KOSZOWSKI herbu Abdank; powiat oszmiaóski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KOSCIAUCOWSKI herbu Syrokomla. Jan, pisarz ziemski w ilkom ierski, M ikolaj, koniuszy w ilkom ierski, Jerzy, straznik witkomierski z powiatem wilkomierskim, podpisali elekcję Jana III, 1674 r. Józef, starosta strubicki, 1764 r. Józef, podczaszy wilkomierski, Ignacy, wojskowicz i rotmistrz powiatu wilkomierskiego, Antoni, podstolic wilkomierski, elektorowie Stanislawa Augusta 1764 r. Mikolaj, sędzia ziemski, wilkomierski, 1768 r, marszalek wilkomierski, 1775 r. Tadeusz, starosta czotyrski, poseí powiatu wilkomierskiego, 1776 r., szambelan królewski, 1778 r. Antoni, poseí wilkomierski, 1782 r. Kazimierz, poseí 206

wiíkomierski, 1786 r. starosta czotyrski, chorąžy wiíkomierski, 1789 r.

KOŠCIC herbu Leliwa; województwo brzeskie, grodzieñskie. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 862).

KOŠCIELECKI-PACYNA herbu Ogoñczyk; na Litwie. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 11,12).

KOŠMINSKI herbu Luk; powiat wilenski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2381).

KOTKOWSKI herbu Ostoja; powiat wílkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 757).

KOTLIÑSKI herbu Ogoñczyk; powiat wiíkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5).

KOTWICKI herbu Kotwicz; dzíedzíczylí na Jodkach w powiecie lidzkim.

KOWALEWSKI-SZE WERDYKOWICZ herbu Prus III; województwo wìtebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 667).

KOWERSKI herbu Bialynia; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 183).

KOWNACKI herbu Suchekomnaty - województwo wileñskie; herbu Trąby - powiat rosíeñski; herbu Šlepowron - powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11, 707).

KOZAKIEW ICZ herbu Koziczkowski; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

KOZAKOWSK3 herbu Doliwa; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

KOZARYN-OKULICZ herbu Košciesza; województwo wìtebskie. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 1816), 207

KOZIEGRODZKI vel KAZIGRODZKI herbu Nowina. W 1800 roku Grodzieñskíe Zgromadzenie Szlacheckíe potwierdzilo rodowitosé tej dawnej familiî rycerskiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 133),

KOZIELSKI-KOSILKOWSKI herbu Jastrzębiec; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2570),

K O Z IE L SK I-PU Z Y N A herbu Puzyna; w ojew ództw o wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12).

KOZIELL-POKLEW SKI herbu Koziell; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 12). KOZIK-KOZIKOW SKI herbu Krzyžluk; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546). KOZLOWICKI herbu Jastrzębiec; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KOZLOWSKI herbu wlasnego. Slynny z patriotyzmu, szeroko rozgalęziony rod. Szlachoic Wladyslaw Koziowski, zamieszkaly w Besarabii, byt podejrzewany o sprzyjanie powstañcom 1863 roku i objęty tajnym nadzorem policji rosyjskiej. (Archi warn Narodowe Moldawii w Kiszyniowie, f, 2, z. 1, nr 7643, s. 48).

KOZUBOWSKI herbu Družyna; powiat oszmiañski, pinskì. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86).

KOZYRSKI herbu Prawdzic; powiat lidzki, brasíawski. (CPAHL, f. 391, z. 8,nr 1120).

KOZUCHOWSKT herbu Doliwa; powiat wilejskî, oszmiañski, rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 12).

KRAHELSKI herbu Przegonia; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr204).

KRAIÑSKI herbu Jelita; dziedziczyli na Hryszaniszkach i Palaszkach w powiecie lidzkim. 208

KRAK O W K A herbu D rzew ica i R aw icz. Potwierdzeni w rodowitosci szlacheckiej przez heroldi^ bialostockq. 29 kwietnia 1817 roku oraz przez wilehsk^. w 1844. (CPAHL w Würde, f. 789, z. 1, nr 496, s. 34). Z Podlasia przeniesli sie tez cz^sciowo w Ziemie Wilehsk^. Tomasz Jaszczolt w ksi^zce Gmina Grodzisk (Grodzisk 2004, s. 298) pisze: “Przodkowie pochodzili ze wsi Wojszyce w ziemi Iqczyckiej, gdzie w latach 1394-1413 w ystqpow ali D zietrzych Krakaw ka z bratem Dzierslawem, synowie Jakuba herbu Drzewica”,

KRASNOD^BSKI herbu Pobog; byli na Podlasiu i w Ziemi Grodziehskiej.

KRASNOSIELSKI herbu Prns I; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr707).

KRASiWIK herbu Prawdzic; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1076).

KRAUS vel KRAUZherbu Edler von Kraus; Kurlandia, powiat poniewieski, szaweiski. (CPAHL, f, 391, z, 8 , nr 2563).

KRAZOWSKI vel KRAZ O WS KJ herbu Swienczyc; powiat szaweiski (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18).

KRECZ herbu Ostoja. Mieszkali w powiecie mozyrskim, KREJCZASON herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KREMPSKI herbu Ostoja; powiat nowogrödzki, kobrynski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18, 665).

KREUTZ herbu Kreutz. Z tej rodziny pochodzit Cyprian Kreutz (1777-1850), ktöry shizb$ rozpocz^i jeszcze w Polsce niepodleglej za krola Stanislawa Augusta, ale od 1801 byl oficerem armii rosyjskiej, w ktörej szybko aw ansow ai do stopnia generala. Bral udzial w kampaniach 1805, 1806-1807, 1808-1809, 1812-1814, 1828-1829. Podczas powstania listopadowego w 1831 roku walczyl przeciwko 209

rodakom na terenie Litwy i Polski, spali! Pulawy, bral udzial w szturmie Warszawy. Slynąi z bezwzględnošci; w 1839 roku otrzyinal tyiul hrabiego Cesarstwa Rosyjskiego.

KROLIKOWSKI herbu Poraj; powiat kowienski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 718, 1622).

KROMPIEWSKI herbu Korab; povviat braslavvski, dzišniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

KROP herbu Strzemię; powiat braslawski, dzišnienski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707, 1131).

KROPIKOVVSKI, 20 styczn ia 1844 roku W ilenskie Zgromadzenie Szlacheckie odmdwilo pohviėrdzenia rodowitošci panow Kropikowskich z powodu braku odpowiednich dowodow pisanych, zaznaczając jednak, že znajdująsię one w posiadaniu deputacji minskiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 22, s. 9). K R O P IO L E W IC Z h erb u nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KRUHLIK herbu nieznanego; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546),

KRUPICKI herbu Korwin; powiatponiewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

KRUPIECKI herbu Krupica; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12 , 18),

KRUPKA herbu Leliwa; powiat dzišniehski, braslawski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 22, 605, 1131, 1621, 1626, 2724, 2725).

KRUPOWICZ herbu Topor; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 708).

KRYDEL herbu Odsiecz; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1843). 210

K R Y N IC K I herbu Topór; powiat Jidzki, nowogródzki, trocki. (CPAHL, f. 39i, z. 6, nr 665, 2759).

K RZANO W SK I herbu Mora; w ojew ództw o w ileósk ie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

KRZENTOW SKI vei KRENTOWSKI herbu Zadora; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z, 7, nr 747).

KRZYCZEW SKI herbu Tarnawa - powiat pouiew ieski, szawelski; herbu Radwan - powiat kowíeñski. (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 1752,2157; f. 391, z. 6 ,n r 7 ,11,12),

KRZYW IEC'POZARSKI herbu Ostoja; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

KRZYSZYEOWSKI herbu Odrowąž; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

KRZYWKOWSKI herbu Pólkozic; powiat brzeski. (CPAHL, f, 391, z. 8 , nr 2443).

K SZ A N O W IC Z -M IN D E R Y herbu Rudnia; pow iat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

KEBICKI herbu Kosciesza; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 85, 532,615,2541).

KUBORTOW ICZ-LABĘDZKI herbu Labędž, powiat wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 1626).

KUCZUK herbu Siestrzeniec; województwo mmskie. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 217).

KUD AK herbu Mora; powiat rosieñski. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 707). KUDRZYCKI herbu Labędž; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

211

KUJAWSKI herbu Košciesza; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

KUJAZOW -SZUJSK I herbu Pogon; powiat kobrynski. (CPAHL, h 391, z. 6 ,nr 18).

KU K IEW IC Z herbu Tępa Podkowa; povviat telszew ski, (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7, 707).

KUK LlNO W ICZ herbu nieznanego; powiat šwięciahski. (CPAHL, L 391, z. 6 , nr 611,2687).

KUKOWSKI herbu Jastrzębiec; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192).

KUKSINOWICZ herbu Šlepowron; powiatrosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

KUL A-KULEWSKI herbu Jastrząbiec; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 8 , 110, 707, 1623, 2754).

KULBANOWSKI herbu Jastrzębiec; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3).

KULEVVTCZ herbu Strzemię; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 817),

KULINOWSKI herbu Doięga. Pisali się tež Kulin-Kulinowski. Siedzieli w zašcianku Kuliny (Kuliniai) 9 km od Molai (Molėtai) w pobližu Uciany (Utena) na Litwie, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 426). W 1835 roku byli tež notowani w księgach metrykalnych miasteczka Eysymonty dziekanatu grodzienskiego.

KULNA-SLAWEI^SKI herbu Lubicz; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

KUPŠČ herbu Dolęga, Gozdawa i Košciesza; powiat wiikomierski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

212

KURGANOWICZ herbu nieznanego; powiaí oszrniañski i irme. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr J076).

KURKOWSKI herbu Korwin; powiat šwięcianski, oszrniañski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr216; f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

KURMIN herbu Leliwa - powiaí wilkomierski, trocki; herbu Pogonia - województwo witebskie. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 403, 722, 927,2839).

KUROCZYC herbu Samson; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11).

KTJSZELEWICZ herbu Junosza; w województwie wileúskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

KUSZCZEWSKI herbu Janina; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 12).

KUTÜZOW herbu wlasnego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). r

KUZM ICKI herbu Jastrzqbiec - powiat w ileóskí, lidzki, wilkomierski; herbu Lubicz - powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2541; f. 391, z. 6,n r7, 18,707).

KUŽMICZ herbu Szaszkiewicz; od XVI wieku notowani w Ziemi Grodzienskiej i Wileñskiej. r

f

KUZMINSKI herbu Lubicz-powiatponiewieski, upicki; herbu Pora] - powiat lidzki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192; f. 391, z. 6 , nr 18, 707, 7).

KWANTSKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f, 7 0 8 ,z.2 ,n r2 1 5 7 ).

KWAPISZEWSKI herbu Pielesz; powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12,18), 213

_

T

K W IE C IN S K I herbu Nieczuja; powiatoszmianski, èwiçcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 611).

KWIETKA herbu Lis; powîat kowieúski, (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 752).

214

LACHNICKI herbu Lodzia; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2,nr 1192,1752).

LACKI-KURMIN herbu Lacki; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 927).

LANGART vėl LANGIERT herbu Zadora; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1690). Jakub podpisal manifest szlachtylitewskiej 1764 r.

LARSON herbu Laryssa; powiat braslawski, šwięcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18).

LASKARYS herbu wfasnego. Teodor, obersztlejtnant wojsk litewskich, otrzymal indygenat na sejrnie 1764 roku. LASKOVVSKI herbu Leszczyc; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

LASKOWICZ herbu Korab; nobilitovvani na sejmie 1768 roku. LATKOWSKI herbu Poraj; powiat nowogrodzki, slucki, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 , 4, 546).

LATO herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

LATOSZYNSKI herbu Gryf; powiat wįlenski, telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 995). 215

L A U D A N S K I herbu Jastrzębiec; pow iat w ilejski, upicki, (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1834).

LAUDANSKI-STECZWILL herbu ¿lepowron; powiat trocki. (CPAHL, L 391, z. 6 , nr 7).

LAUDGIN herbu Pielesz; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

LAUDOWICZ herbu Jastrzębiec; w Ziemi Grodzienskiej i in. LAWDANSKI herbu Jastrzębiec - powiat poniewieski; herbu Zagloba - powiat wilenski, telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752; f. 391, z, 6, nr 7,18, 110, 707).

LEBIECKI herbu Pobog; powiat lidzki, witkomierski, rosiehski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 554).

LECH herbu nieznanego; powiat dzišnienski, (CPAHL, f. 391, z. 7,nr4I17).

LEDEBUR herbu wlasnego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7, U).

LE-FORT vėl LEFORT herbu wlasnego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 7,nr4030).

LEG ACZYNSK I herbu Poraj; w ojew ödztw o w ilenskie. (CPAHL, f. 391,2. 5, nr 27).

LEGIECK1 herbu Przyjaciel; powiat witkomierski, rosienski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649; f. 391, z. 11, nr 25). Starožytny r6 d rycerski Wielkiego Księstwa Litewskiego, spokrewniony m.in. z Ejsmuntami, Sakowiczami, Burzyhskimi, Jurotowiczami, Szymahskimi, Kozlowskimi, Oziemblowskimi, Janczewskimi, Nowickimi, Zwolihskimi. Uzywali przydomku Hryniewicz. W wywodzie rodowitosci panöw Legieckich z 28 marca 1811 roku czytamy: “Przed nami, Kazimierzem Sulistrowskim, stanu konsyliarzem, 216

marszalkiem gubernskim, orderu ¿’vv. Anny 2-giey klassy kawalerem, prezydującym, oraz deputatami ze m zystkich powiatów Gubernii Litewsko-Wilenskiey do przyjmowania i roztrząsama wywodów szlacheckich obranymi, zloiony zostaì wywód rodowitosci szlacheckiej fam ilii urodzonych Legiecidch herbu Przyjaciel, przez który gdy dowiedzìonym zostalo, že Dom ten (...) je st downy, starožytny, w dzielach rycerskich wsfawiony, oraz majątek Legiecie w Xięstwie Žmudzkim dziedziczący... Woyciech Hryniewicz Legiecki i brada jego rodzeni Jerzy i Gabryel, ludzie wojenni, w Xiystwie Žmudzkim byli dziedzicami Legieciów i liczne po sobie zostawili po toms two. A z tych Gabryel, jednych pradziad, a drugich nadpradziad. Wywodzqcych šią za sobą Cecylię Oziemblowską, dwun0wnę szadowskq, z której urodzony syn Jerzy, tychže samych Legiedów w p ow iede tendzìagolskim dziedzìc, które wziąwszy spadkiem przyrodzoney sukcessyi po oycu swym Gabryelu, one z zoną swìj Elžbietą Kawaczynskq, zpodaniem obceyplci, prawemzastawnym Szoltomìan Dubowiczom zawiódi, ja k o tem tei Prawo zastawne 1685 Apty­ la 20 datowane, a 1686 Jamiaryi 10 wziem stwie rosienskim przyznane, upewnilo. Pomieniony dopiero Jerzy Legiecki, po zeysciu pierwszey iony, powtórzywszy malženskie zwiqzki z Agatą Janczewskq, splodzil z niey syna Frandszka, oyca Jozefą i Mardna, wywodzqcych šią, a dziada ich synow có\v\.. Po przytoczeniu szeregu dokumentów werdykt komisji wywodowej brzmial jak następuje; “Na fundam encie przeto iakowych wyszczególnionych dowodów rodowitosc szlachecką imienia urodzonych Hryniewiczów Legieckichpróbujqcych, My, marszalekguberhski i deputad powiatowi, stosownie do przepisów (...) niemniey pilnując s ię prawidel w ukazach z Rządzącego Senatu (...) Familię urodzonych Hryniewìczów Legieckich, a mianowicie dopiero wywodzqcych się: Jana, Onufrego i Jozefą, synów Macieja, synowców Jozefą z synami Ignacym, mającym synów Jerzego-Juliana i Jana-Józefa, dwuimiennych; Wìncentego, mającego synów Ignacego i Jana; Sylwestrem i Anlonim oraz M ardna z synem Jakubem, mającym syna Jana-Konstantego, dwuimiennego, sy­ nów, Frandszka stryjów - za rodowitq i starožytną szlachtę pois ką uznajemy, oglaszamy i onych do Księgi Szlacheckiey GubemijLitewsko-W ilehskiey klassy pierwszey zapisujemy". Dotyczący innej galęzi rodu Wywód Familii Urodzonych Legiec­ kich herbu Przyjaciel z 16 lipca 1819 roku, przechowywany w zbiorach Centralnego Panstwowego Archiwum Hisiorycznego Litwy w Wilnie

217

(f. 708, z. 2, nr 364) brani, j ak następuje: “Przed narni, Michalem Romerem, Radcą Stanu, Marszalkiem Gubemskim, Ordem S. Anny 2-giey Klassy Kawalerem, prezydującym y Deputatami z powiatów Gubemij Litewsko-Wilehskieydoprzyjmowaniay roztrząsania Wywodów Szlacheckich obranymi zložony tostai WywódRodowiiosci Szlacheckiey Familii Urodzonych z Opeyka Legìeckich Hryniewiczów (Herbu Przyjaciel), zktórego gdy się okazalo, ¿e Familia ta od dawnych wieków w Xięstwie Lìtewskim rozrodzona, m ine w tym kraju majątkiposìadaia, mianowicie wpowiatach Wilkomierskim, Braslawskim y Kowìehskim poloione, a uzywaiqc prerogatyw y swobód stanowi szlacheckiemu nadanych wedle éwiadectwa Konstytucyów wchodzìla w obiór Nayiasn ieyszych Królów Polskich y rózne w cywilnosci spelniala obowiqzki. Z tey Familii idący Jan Legiecki z Opeyka Hrynìewicz, pradziad wywodzqcych się, possyduiąc maiątekdziedziczny oyczysty Woyszkany zwany wpowiecie wilkomierskim wpolu weyszkianskim položony z žony swey Krystyny Kibortówny splodzil trzech Elìasza, Szymona y Andrzeja. Zpomiędzy tych Szymon Janowicz Legiecki Hryniewicz, dziedzic na Woyszkanach, maiąc w zamęiciu Annę Woyciechowiczównę, postqpiì iey wzastaw dwie częsci wspomnionego maiątku, iedną swoiq, a dmgq od Beata Elìasza przykupionq. Tenie nabyl ieszcze od Matki sv>>ey Krystyny z Kibortów Janowey Hiynìewiczowey częsč w tychze Woyszka­ nach przez Oyca na rzecz je y zapisaną, y to wszystko razem zaprzedal na wiecznosc Wawrzyhcowi y Annie z Czemiawsidch Jasìewiczom, w stopniu którego orazy drugiego beata jego Andrzeia Janowicza Hryniewicza jeslì jokie pozostalo potomstwo, niewiadomo. Trzecì zas ich brat Eliasz Jano­ wicz Legiecki Hryniewicz objqwszy po swym Oycu maiętnošc Woyszkany poslubil w zamęšdu Krystynę Strebeykàwnq, z którq wspóinie przykupil drugie Woyszkany od brata stryiecznego Adamo Aleksandrowicza Hrynie­ wicza. Tenie naprzód zaprzedal oyczysty maiąlek Myszkany na schedę swo­ iqprzypadaìqcy bratti rodzonemu Symonowi Janowi Hryniewiczowi, a p o ­ terà y d in g i maiąte.k Woyszkany od brata stryiecznego Adama Alexandrowicza nabytylPodobniei zaprzedawszy na wiecznosc Wawrzyhcowi y A m ie z Czemiawsidch Jasìewiczom przeniósl się w powiat braslawski y nabyl maiqtek Stankiewicze w parafa Dryswiadskiey poloiony, gdzie z iony swey Strebeykówny zostawil, syna Wìadyslawa. Oczern wszystkim przeswìadczyfy następne dowody: l moRoku 1686 Augusta 28 Dnia Prawo Wieczysto Zrzeczne na Woyszkany od Elìasza y Krystyny z Strebeyków Hryniewiczów bratu rodzonemu Symonowi wydane. 2do 1686 Septembra 26 Datine a 1687 9bra 10 w Ziemstwie Wilko­ mierskim przyznane prawo wieczysto przedazne od Adoma y Halszki

218

z Wionkiewicz6w Hryniewicz6w na Woyszkany E liaszom y Krystynie z $trebeykow Janowiczom Hryniewiczom wydane z kopiją intromiassyi 3° 1693 apryla 23 prawo zrzeczne na częsc Woyszkan od Krystyny z Kibortow Janowey Hryniewiczoweyt malki, Symonowi Janowiczowi Hryniewiczowi Synowi z Listem na przyznanie, 4) 1693 Apryla 23 prawo zastawne na dwie czyšci Woyszkan od Szymona Janom cza Hrynievvicza ionie Annie Woyciechowiczownie туdane z listem na przyznanie. 5) 1696 List na przyznanie prawa wieczy$toprzedažnego na Woyszкапу od Szymona y Anny z Woyciechowiczow Hryniewiczow Wawrzyncowi y Annie z Czerniawskich Jasiewiczom wydany, 6) 1696 Xbra 3 Dattne prawo mieczysto przedažne na Woyszkany od Eliasza y Krystyny z Strebeykow Hryniewicz6w fVawzyncowi y An­ nie Jasiewiczom poslugujące. 7) 1700 Septembra 15 m e dyka chrztu Wladysiawa Eliaszewicza. Pomieniony Wladyslaw syn Eliasza Legiecki Hryniewicz po sprzedaniu maiątku Stankiewicze, nabytegoprzez Oyca w p o m ecie braslamskim, przeniosl šią w powiat kowienski, gdzie possyduiąc folm ark Nar (...) zŽ o n y swey Maryanny Jakczewickiey zostmvii trzech wywodzących się synow, lako to - Jana, Jozefą y Tadeusza, iak o tem daly miedzieč metryki ich chrzestne w następnych Datlach: 1744 maia 13 Jana, 1754 Janiuaryi 24 Jozeffa, 1758 Januaryi 11 Tadeusza Wladyslawowiczow; Z tych synow Wladyslawapienvszy Jan Legiecki Hryniewiczpossy­ duiąc Ibiany, Siemaniszki y Gejniki w po m ecie komenskim z žony Ma­ ryanny Jodewiczowny та mespol z sobą wywodzących šią synow dwoma imionami ochrzczonychjednego Wincentego Symona, drugiego Pio­ trą Jana, a trzeciego Adama Jozefą, o ktorych upewmly metryki ich chrztu p o d Dattami 1775 8bra 26, 1780 Junti 27 i 1792 Januaryi zapisane. Drugi syn Wladyslawa Eliaszemicza J o zeff Legiecki Hryniemicz, teraz wywodzący šią, byl Chorąžym Woysk Polskich, oženiony z Petronelą Baltowtowną, possydowal naprzdd folw ark (...) zwany w pomiecie kowienskim, potem maiętnošč Janopol w powiecie wilkomierskim, a dopiero dzieržy znomu w powiecie kom ehskim maiątek Kapleie zwany, o czem upemnilo prawo trzyletnie arendowne, jedne 1813 aptyla 24 od Urodzonego Michala Konvina Grafa Kossakowskįego, pisarza litewskiego, drugie 1815 marca 14 od Urodzonego Gaspra Kimananowicza, assesora sądu Litewsko- Wilehskiego Drugiego Departamentu, Antonie-

219

mu Sięžkiewskiemu wydane, od tegož m Im ięH rynlewiczaprzelane; ti-zecie 1818 apryla 23 Dnia od Urodzonego Antoniego Domeyki, Sędziego Granicznego Kowiehsldego. Na koniec trzeci syn Wladyslawa Tadeusz Legiedd Hryniewicz z iony swey Anny Rodziewiczöwny naröwni z sobą wywodzqcego się syna dwoiga imiori Antoniego Matheuszapodlug dowodu metryki chrzestney w Roku 1785 7bra 27 zapisany, w ciqgu zas žyd ą swoiego rožne possydowal maiątld ziemne w powiecie Kowiensldm, ja k o tem przyniosfypewnosc cztery arendowne prawa, l m 1809 Februaryi 20 od Klary, matki, Jozeffay Macieja, synow, Skirgaylow na Kuhvę, Drugie 1812 Januaryi 28 od Piotrą Klimkowiczat Komornika, na Jurkany\ trzecie 1816 Februaryi 26 od Szymona Kuhviecia, Sędziego Grodzkiego takže na Jurkany, czwarte 1817 apryla 23 od Kazimierza Ferdynanda Hryniewicza, pom cznika woysk Rossyiskich, na Szatayde. Nadto ku wsparciu tych Wszystkich dowodow skiadcine bylo Swiadectwo od Urzędnikow y Obywateli powiatu Wilkomierskiego w Roku 1819 moja 3 Dnia p o d nu­ merem 22 wydane. Na Fundamende przeto takowych zaprodukowanych Dowodow Rodowitosc Szlachecką Familii Urodzonyck z Opeyka Legieckich Htyniewiczow probuiących, My, Marszalek Gubernski y D eputad powiatowi, stosownie do przepisöw w Dypplommade p o d Kokiem 1785 Naylaskawiey Szlachde nadanym wyraionych, niemniey tei pilnuiąc się prawidei w Ukazach z Rządzącego Senatu Rządowi Gubernskiemu Litewskiemu przyznanych, Familię Urodzonych, a mianowide wywodzqcych się Jana z synami Wincentym, Piotrem y Adamem, Jėzeffa, Chorąžego Woysk Polskich y Tadeusza z syn em Antonim synow Wladyslawa, z Eliasza Janowicza pochodzących, z Opeyka Legieckich Hryniewiczow za Rodowitqy Starožytną Szlachtę Poiską uznajemy, oglaszamyy onych do Księgi Szlacheddey Gubernii Litewsko- Wilenskiey Klassy pierwszey na mocy Ukazu 1801 maia 5 nastalego zapisuiemy. Dziaio się na Sesyi Deputacyi Wywodowey Szlacheddey Gubernii Litewsko-Wilenskiey w Wilnie. Radcct Stanu Litewsko- Wtienski Gubernski Marszalek y Kawaler Michal Römer; Kazimierz Walentynowicz, Wilenski Wywodowy Szlachedd Deputat; Aloizy z Slawina Slawinski, Deputat Wywodowy Oszmianski; Andrzey Samson Podberesld, Deputat Szlachecki Wfywodowy z powiatu Upitskiego; RafalFrancuzowicz, Deputat Szlachecki Wywodowy z powiatu Szawelskiego; Wincenty Rosicki, Szlachedd ptiu Wilkomierskiego Depu­ tat; Sekretarz Surwilo... Roku 1819 m-ca Oktobra 15 Dnia przed aktami Grodzkiemi pttu Kowiehskiego stawaiqc osobiscie JP Tadeusz Hryniewicz takowę Dypplommę do a ktpodal, przyiąlem Alexander Kergowtt, Regent Graniczny

220

Kowìenski”. W zbiorach archi walny ch są przediowywane takže Jiezne dalsze dokumetUy, poswiçcone dziejom tego zacnego rodu szlacheckiego. *

*

*

LEGIEJKO herbu Przyjacîel; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 1 1 , nr 26).

LEKSZEWICZ herbu Leliwa; powiat rosienski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

LEMI herbu Pobóg; powiatgrodzieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18). LEMIESZEYVSKI herbu Lubicz; powiat oszmianski, pin ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 613, 707). W sïerpniu 1845 rokuMiñskie i Wileñskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosc dawnej famüii rycerskiej panów Lemieszewskich herbu Lubicz. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 40).

LENCZEWICZ herbu Strzemię; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 39!, z. 6 , nr 18).

LENCZEWSKI-SAMOTYJA herbu Zadora; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2760).

LENIEW ICZ herbu álepowron; województwo w ileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

LEONOW ICZ-W OLK herbu Gozdawa; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 1621).

LEPARSKI herbu Rudnica lub Na stemp; powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

L E S IE C K I herbu Nalącz; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

221

LESZCZEWSKI-BUGAJLO herbu Prawdzic; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 2227).

LEŠNIEWICZ herbu Potkozic, Adam z wojewodztwem sandomeirskim podpisal w 1697 roku elekcję Augusta II. L E T O W T herbu Trzy Piora Strusie w Hetmie; wojew 6dztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1660).

LEUZ herbu Lubicz; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 1026).

LEWAK-CIECHANOWICZ herbu nieznanego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 665).

LEWIKOWSKI herbu Jastrzębiec i Abdank; powiat vAlkomierski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7). Mikola] z powiatem lidzkim podpisal elekcję Jana III w 1674 roku.

LI VOn dcr herbu wtasnego; w wojewodztwie wilenskim, (CPAHL, f. 391, z. 4,nr 1616).

LIBEKO herbu Szachowmca; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1053).

LICHODZIE JE W SKI herbu Glinskį; powiat nowogrodzki, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8 , 665, 709,2760).

LIGIEJKO herbu Šlepouron; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr 34). L IM A N O W IC Z h erb u Limont; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4, 23, 84,404, 649, 723).

LINDA herbu Linda; powiat wilkomiersld (CPAHL, f. 708, z, 2 , nr 4). L IN D O R F herbu Linda; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 1011).

222

LINGWEN herbu nìeznanego; powiat szawelskì. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157; f. 39], z. 6 , nr 707),

LI PIEN herbu Lelìwa; powiat wilejski, shicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546, 709). W pazdziemiku 1845 roku Miñskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo kwestiç rodowitoàci tej starožytnej familii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 132, s. 33).

LIPIÑSKI herbu Poraj; powiat kowìenski, (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7). L iP N I C K I herbu Holobok; powiat diyzenski, swięciaiiski, stucki, trocki. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 611, 546, 667, 707).

LITEWSKI herbu wlasnego; w województwie wileñskim. LITWIN herbu nìeznanego; powiat polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 265).

LITW INOW SKI herbu Abdank; województwo wileñskíe, (CPAHL, f, 391, z. 8 , nr 837). LITWIÑSKI herbu Jelita; powiat dzisnienski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707, 1621; f. 391, z, 8 , nr 835). r

LITYNSKI herbu Grzymala i Znín; powiat oszmianski, dzisnienski, trocki, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 995; f. 391, z. 6 , n r 7 , 8 . 22, 605, 1131, 1578, 1626).

LUBIANIEC vel LUBIENIEC herbu Lubicz; powiat nowogródzki, lidzki, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665; f. 391, z. 7, nr 1861).

L U B IC H L E R S K i herbu Lubicz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4).

223

LUBICZANKOWSKI herbu Lubicz; powiat nowogródzkì. (CPAHLf. 391, z. 6 , nr 665).

LUBIEÑSKI herbu Doliwa; powiat szawelski, wojewôdztwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 3351).

LUBKIEWICZ herbu Trzaska; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 234).

LUBOCHAÑSKI herbu Ostoja; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 1 1 , nr 235),

LUBOCHOWSKI herbu Ostoja; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

LUBOW ICKI herbu Sreniawa; powiat wielizski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

LUBOWICZ herbu Lubicz; na Podüasiu i Grodzienszczyznie. LUBRYCK1-KOPULCEWICZ herbu Abdank; wojewôdz­ two wileriskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4188).

LUGAJLO herbu Lubicz; powiat kowienski. (CPAHL, f, 391, z. 1 1 , nr46).

LUKOM herbu Szeliga; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11,707).

LULEWICZ herbu Kosciesza; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 736).

LUTYK herbu Labędz; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,11,18).

LWOWICZ herbu ICostrowiec. Chryzostom, stolnik mozyrski, podpisal w 1674 roku elekcjçkrôla Jana III.

224

LABECKI herbu Junosza; powiat wilkomierski, polocki, rosienski. (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 4, 527).

LABECKJ-K1BORTOWICZ herbu Junosza; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

LABĘDZ herbu Labądž; powiat oszmiañski, wileñski i inné. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

LABUNSKI herbu Zagloba; powiat wilkomierski, szawelski, oszmiañski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4, 81, 649, 722, 927).

LACHNICKI herbu Sterzala lub Strzala Ostrzem Zwrócona ku Ksiçzycowi; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7, 11).

LADOWSKI herbu Lada; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). W innych powiatach pieczçtowali šią tez godlem Podkowa. (Tamže, f. 391, z. 1 , nr 1690).

LANIEWSK1 herbu Korczak; powiat wilkomierski, szawelski, braslawski, upicki, (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 5, 2157).

LAPSZYNSKI herbu Leliwa; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 995).

LAPUSZEWSKI herbu Jastrząbiec; województwo wileñskie, (CPAHL, f. 391, z. U , nr 22).

LASKOWSKI herbu nieznanego. W księgach sądu žagarskiego z XVIII wieku znajdujemy następųjący wpis: “Roku J 748 die 9 iulìi. 225

Stanqwszy personaliter na urzędzie dworu žagorskiego starozakonny Lejba Mojzeszowicz solenny na Stefana Laskowskiego zanaszal manife s t o to: Ii žalującego bez žadnej racyi kanczukiem przez leb bil o garniec piwa, ktory žalujący wziąl nie wiedzuc, ¿e j u i byl zaplacony piwa garniec. Zaczym žalujący; warujqc securitatem zdrowia, manifest takowy do ksiqg dworu žagorskiego inserowal, ktory je st przyjęty i zapisany’\ {Žagarės dvaro teismo knygos, Vilnius 2003, s. 548).

LASZCZEWSKI herbu Prawdzic; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 995).

LAURYNOWICZ herbu Biafynia; wojewodztwo minskie, wilehskie. (CPAHL, f. 393, z. 6, nr 7).

LAWCZANSKI herbu Rukujza; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1690),

EAWCZYNOWSKI herbu Gryf; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 995).

LAWRENOW herbu wlasnego; miasto Kowno. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3108).

LAWRYNOWICZ herbu Korab, W księgach sądowych dworu žagarskiego z XVII wieku znajdujemy m.in. wpis: “Z [Bittjniundw, anno 1670 die 22 novembris. Na urzędzie we dworze KJMžagorskim postanowiwszy się oczewisto poddani KJM traktu janiskiego z siola Butniunow, z wojtowstwa bujwiedziowego, na imię Jerzy kaurinajtis i imieniem braci swokh rodzonych Baltromeja a Jozefą Lawrinowiczowprzyznai, iiprzedali wszysty trzej brada gruntu lesnego t sianožętnego w Ropaniszkach Jerzema Kunczujciowi dwie dziewiątki - položeniem idąc zjed n ej strony o miedzę Jana Czepy mieszczanina žagorskiego, a z drugiej strony Michala Pawiriencia, na drugini miejscu w tychže Ropaniszkach item dwie dziewiątki, položeniem idące o miedzę zjednej strony Simona Rukujžujcia z Rukujž, a z drugiej strony Tomasza Kitmjcia z Petrajė za rękodajne i do siebie odliczone pieniądze, to je st za kop 16 monety liczby litewskiej, oddalający od tego gruntu wszyscy trzej brada, jako žony, dzieci i wszytkie pokrewne swoje wiecznemi czasy, przedawszy, zrzekli się, aįešliby jakąkolwiek bliskošcią odezwawszy się męsidej abo i bialoglowskiej plci chcial 226

Jerzego Kunczujcia o ten las zwyž mianowany turbowac i do prawa pociągac, tedy každy takowy za naruszenieprawa na urząd ma zaplacič kop 3, a dragą kop S stronie naraszonej i naklady prawn e na gole rzeczone slowa ma zaplacič. A i po zaplaceniu tych win, ilekroč by się to dziaio, jednak ten las przy Jerzym Kanczujciu, ienie ipotomkach jėga ma zostawač, i wolno mu będzie komu chcący dač, darowac, zamienič, jako swą wlasnošcią szafowac wiecznemi czasy. Przy ktörym przyznaniu byli ludzie dobry, wiary godni: pan J ö ze f Pawlowski wöjt KJM traktu žagorskiego, Adam Tautwojsz z Domejköw a Mikola] Sliktajtis z siola Werszow. Ktore toprzyznanie Jerzego Laurynajciajest do ksiąg wieczystych dworu K JM žagorskiego za prošbą obu stron zapisane”. (Žagarės dvaro teismo knygos, Vilnius 2003, s. 114-115). L A Z A R E W 1 C Z herbu Przyjaciel; wojewödztwo minskie, nowogrodzkie, wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665, 707). Na Ukrainie pieczętowali się godlem Krzyž Rozdarty. L A Z A R O W I C Z herbu Košciesza; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. I0,nr 220). L O J B A herbu Montygerd; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11). L O J K O herbu Wąž; Antoni, krajczy oszmiahski okofo 1736 r. L O K U C E W I C Z herbu Nalęcz; powiat trocki, oszmiahski. (CPAHL, f.391, z. 6, nr 7, 2754). L O K I A N S K 1 -G E S Z T O W T herbu Leliwa; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7), L O P A T IN herbu Lubicz; wojewodztwo witebskie. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 609, 667). L O P O T herbu Lopot; Stanislaw, pisarz grodzki smolehski okolo 1736 r,

L O S IN S K I herbu Lubicz; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11, 707). 227

L O S Z C Z E W S K l herbu Pravvdzic; powiat oszmianski, {CPAHL,

f. 391, z. 6, nr 18). LOTYCKI herbu Ostrzew lub Nieczuja; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

EOZICKI herbu Lubicz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr381).

LOZINSKI herbu Krzywda i Lubicz. Panowie Lozihscy byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez Mihskie Zgromadzenie Deputatovv Szlacheckich w 1837 i 1840 roku. (NAH Bialorusi w Min­ sku, f. 319, z. 3, nr 218, 219),

LOZOWICKI herbu Lubicz; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 995).

LOZOWSKI herbu Krzywda; powiat oszmianski, wilkoinierski, shicki, szawelski, šwięcianski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr404, 649; f. 391, z. 6, nr 7, 546, 707, 2687). L U B A herbu Lubicz; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 1 1 , n r 4 l), Užywali m.in. przydomkow Carewicz, Galczynski i in.

LUBCZYK herbu Lubicz; byli notowani na Podlasiu, w ziemi lubelskiej i grodzienskiej.

LUKIANSKI herbu Przyjaciel i Liniewski; powiat dzišnienski, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 2724; f. 391, z. 1, nr 995, 1045),

LUKOWSKI herbu Jelita i Luk; povviat oszmianski, wilkomierski, kobrynski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 278, 404, 649, 723, 927; f. 391, z, 6, nr 718, 1816; f. 391, z. 7, nr 1866).

LUNSKI herbu Labędž; powia( rosiehski, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr44).

LU SKONOS-Ž WAN SKI herbu nieznanego, wojewodztwo 228

witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1816). L Y C Z K O W S K I herbu Dolęga; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707), L Y K O herbu wlasnego i Cielątkowa; powiat wileñski, trocki, rosienski, kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 285, 486, 1866; f. 391, z. 10, nr 233).

229

MACEWICZ herbu Machwic i Rogala; województwo wileñskìe. (CPAHL, f. 391, z. 6 nr 7).

MACHCEWICZherbu Lzawa. Macicj podpisal manifest szìachty litewskiej w 1764 roku.

MACHWIC herbu Machwic; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 403,496, 649, 928).

MACIAÑSKI herbu álepowran; powiat kowieñski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

M ACIECH IEW IC Z herbu Labędž; powiat oszmiafiski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

MACIEJOWSKI herbu Ciolek; powiat wilenski i miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 248).

MACIESOWICZ vel MACIASOW ICZ herbu Labędž; województwo grodzieñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

MACIESZAJ herbu nieznanego, powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,n r4 , 665).

MACULEWICZ herbu Sas; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86).

M A C Z U K herbu Rusznica; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

231

M A C Z U L S K l herbu Korczak; powiat bras law ski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707).

M AGNUSZEW SKI herbu Ogoriczyk; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18).

MAJEWSKI herbu èwieræzyc - powiat wilenski, herbu Brodzic - powiat witebski; herbu Nowina - powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 609).

MAJMUTOW ICZ herbu nieznanego; powiat oszmiariski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2754).

MAJSZATOWICZ herbu nieznanego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

MAJSZUTOWICZ herbu nieznanego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

MAK herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4117).

MAKARSKI herbu Kosciesza; powiat witkomierski, dzisnieñski, witebski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4, 198, 403,404, 928).

MAKSIMOWICZ herbu Radwan; powiat polocki, województwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609, 667).

MAKULOWICZ herbu Ancuta; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707; f. 391, z. 10, nr 240).

MALECK1 herbu Junosza; powiat wilenski, brasíawski, dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 346,422, 2541). M A L EJEW SK I herbu Jastrzębiec; pow iat grodzieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

232

M A L E N C Z Y N S K I herbu Korwin; wojewôdztwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609, 667).

M ALESZEW SK I herbu élepowron; powiat kobrynskî. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

MALICKI herbu Junosza; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3, 39, 404, 649, 723, 928).

MALINOWSKI herbu Slepowron - powiat rosienski; herbu Suchekomnaty - wojewôdztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1547; f. 391, z. 6 , nr 7, 11 ). Malinowscy z powiatu trockiego pieczçtowali siç godîem Godziemba. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

MALINSKI herbu Pietyrog; wojewôdztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. I, nr 1045).

MALSKI herbu Nalçcz; powiat oszmiahski, szawelski, wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1026; f, 391, z. 11, nr 59).

.

.

MALUSZYCKI herbu Radwan; powiat stucki, nowogrôdzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546, 665). MALKOWICZ-SUTOCKI herbu Dolçga; wojewôdztwo wilehskie, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr2576).

MÀL02)EW$KI herbu Nieczuja; powiat swiçciahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 611).

MALUSZYCKI herbu Radwan; powiat nowogrôdzki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4,11.665).

MALYNICZ herbu Junosza; powiat nowogrôdzki. (CPAHL, f. 3 9 1 ,z .6 ,n r II, 12, 665).

MALYSZCZYCKI herbu M^drostki; powiat pihskî. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

233

MAMCZYC

herbu Piers Kobieca, powiat swi^cianski, lidzki,

(CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

MANCELMAN vel MANZELMAN herbu wlasnego; po­ wiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

MANGIRD herbu Wadwicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1 1 ).

M ANGUSIEW ICZ herbu nieznanego; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

MANICKI herbu Sokola; pochodzili z Polski érodkowej, pisali siq pocz^tkowo “Manìcki z Piglowic”.

M ARCIKIEW ICZ herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86).

MÀRCINJQEWICZ herbu Lab^dz Bialy; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2443).

MARCINKIEWICZ-STARKOWSKI herbu Labqdz; po­ wiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MARCINKIEWICZ-ZABA herbu Lab^dz; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 245).

MARCINOWICZ herbu Labqdz; Siemion okolo 1578 byl poborcq. upickim.

MARCINOWSKI herbu Rola; województwo wilenskie. Potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej 31 sierpnia 1822,23 lutego 1833, 17 kw¡etnia 1842 r. (CPAHL, f. 391, z. 1. nr 861).

MARCZEWSKI f. 391, z. 6, nr 7, 707).

234

herbu Rogala; powiat telszewski. (CPAHL,

MARFICKI

herbu nieznanego; powiat oszmiañski, (CPAHL,

f. 391, z. 8, пг 86).

M ARM AKIEW ICZ herbu Slepowron; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

MARMUSZEWICZ herbu nieznanego; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 91).

M ARSZCZEW SKI herbu Bíberstein; powiat telszewski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

MARSZEWSKJ herbu Lis; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

MARTYSZEWSKI herbu Leliwa; powiat trocki, szawelski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18, 707).

MARUSZEWSKI herbu Mogila; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr 61).

MASZEWSKI herbu Nowina; powiat dzisnieñski, braslawski, poìocki, zawilejski, witebski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 22, 265, 707).

MASZKIEWICZ herbu Kusza; Boguslaw Kazimierz, poseí nowogródzki, podpisal konfedetację generalną. litewską 1668 r. MATECKI herbu Jelita; powiat shicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). MATIAS herbu Labędž; województwo polockie. (CPAHL, f. 3 9 1, z. 6 , nr 13).

MATKIEWICZ herbu Jelita; Ignacy z powiatu orszañskiego podpisal konfederację generalną litewską 1764 r.

MATOWSKI herbu Nowina; powiat wileñski, oszmiañski. Potwierdzeni w rodowitosci szlacheckiej przez heroldię wiledską 5 marca 1801, 17 czerwca 1820,8 kwìetnia 1842 roku. (CPAHL, f. 391, z . l , nr 861,1809). 235

MATUSOW SKI herbu Topór. Profesor Eduard Murzajew w ksiąžce Geograficzeskije issledowanija Mongolskoj Narodnoj Respubliki (Moskwa-Lenirtgrad 1948, s. 57-58) notuje: LÍW 1870 rokupodrói po Mongola Zachodníej odbyl Z. L. Matusowski, początkowo z konsulem Powlinowem, a potem sam. Matusowski, z wyksztalcenia topograf, zaznaczylna mapie swój szíak, bawilw okręgu kobdoskim, górach Changaju i ziemiach Tuwy. Sporządzil opis dróg w celu ewentualnego ich wykorzystania do rozwoju handíu między Rosją a Chinami. Jako pionier zwiedzil Zapadlinę Widkich Jezior... W okresie 1872-1873 M atu­ sowski ponownie pracuje w Azji Srodkowej. Przecina Gobi z Mongola do 1lenszanu Wschodniego i bada Zapadlinę Džungarską. Wlatach 18741875 widzimy tego niezmordowanego podróznika w skladzie chiñskiej ekspedycji handlowej, kierowanejprzez J. A. Sosnowskiego. Matusowski bylpierwszym uczonym geografėm zprawdziwego zdarzenia, który systematycznie badal Mongolię, Wydaneprzez niego w 1888 roku “Geograficzeskoje obozrenije Kitajskoj impierii ”, w którym podal dokladny opis tego kraju wedlug prowincji, bylo wówczas jedyną tego rodzaju ksiąžką nie tylko w Rosji, ale i za granicą. Takiego opisu geograficznego niepotrafili wówczas się dorobic ani Francuzi, ani Anglicy, ani Amerykanie,\..

MATUSZEWSK3 herbu Topór; powiat telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2568),

M ATW IEJEW SKI herbu nieznanego; powiat witebski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609).

MAZALSKI herbu Ostoja; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

MAZONOWICZ herbu Dąbrowa; powiat oszmianski, telszew­ ski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2478). MEDYNSKI herbu Sas; byli w województwíe sieradzkim, ruskim

MEJZNER herbu z. 6, nr 7, 11),

236

Lubicz; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391,

MERCHELEWICZ

herbu R udnica; p o w iat szaw elski.

(CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11).

MERFELDT herbu wîasnego; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 3 9 i, z. 6, nr 7).

MERLO herbu Strzala; powiat oszmianski, dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. I, nr 861). M E R L O -J A N U S Z E W IC Z h erb u Strzala; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2578).

MICHALKIEWICZ herbu Kosdesza; Piotr, regent grodzki kowiehski, z wojewôdztwem trockim, a Jan z brzeskim-litewskim podpisali w 1697 roku elekcjç Jana IH.

MI CKIEW1CZ herbu N a lç cz - powiat wilkomierski; herbu Lis - powiat upicki; herbu Leliwa - powiat upicki; herbu Trçby - powiat wilkomierski; herbu Przyjaciel - powiat lidzki. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 4, 1192, 1752 i in.; f. 391, z. 5, nr 412).

MICUTA herbu Gozdawa; Krzysztof, miecznik witebski z powiatem grodzienskim podpisal elekcjç Jana HI w 1674 roku.

MIEDWIEDIEW herbu Kuszaba, Siedzieli w gubemi grodzieiiskiej; byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heraldic tamtejsz^ oraz minsk^ i wilensk^. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 131). MIEJER v d MEJER z Wolda herbu TTzy Trqby; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

MIEKIEWICZ herbu Radwan; Maciej w 1764 roku podpisal konfederaejç generally litewsk^.

MIELESZKO-OSKIERKO herbu Murdelio; powiat witeb­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

237

MIENIUTKO herbu nieznanego; powiat oszmiahski.

(CPAHL,

f. 391, z. 6, nr 18).

MIERT herbu Strzala; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

MIESZKOWSKI herbu Lis; powiat slucki, rosienski, braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,546). W powiecie telszewskim pieczętowali się godlem Morą i Niezgoda. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2572).

M IEZU LEW IC Z herbu nieznanego; powiat szaw elski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2485).

MIEŽEWICZ herbu Bronikowski; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 416).

MIĘSOJED vėl MIASOJED herbu Labędž; powiat nowoaleksandrowski. (CPAHL, f. 391, z. U , nr 71).

MIGDAL herbu Poraj; Jerzy z wojew 6dztwem wilenskim podpisat w 1697 roku elekeję Augusta H.

MIKUCK1 herbu ŠIepowron; powiat szav/elski, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2571).

MIKULSKĮ herbu Pielesz, Sas, Strzemię, Dolęga; powiat oszmiahski, rosienski, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 861; f. 391, z. 8 , nr 86, 1073,2571).

MIKULSKI-OLECHNOYVICZ herbu Sas; na Žmudzi i Wilehszczyžnie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11),

M ILANOW SKI herbu Suchekomnaty; powtat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. H , nr 71).

MILĄTOWSKI herbu Herburt; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 861).

238

MILEJKOWSKI

herbu Slepow ron; pow ial telszew sk i.

(CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

MILEWICZ herbu Košciesza i Dąbrowa; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1078, 1026). MILEWSKI herbu Korwin; powiat rosieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1 1 ).

M ILIO N O W IC Z herbu nieznanego; pow iat szaw elski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

M1LIONOWSKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

MILKINT herbu Brodzic; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

MILKOMANOWICZ herbu nieznanego; województwo wileñskie i Žmudz, (CPAHL, f, 391, z. 8 , nr 375; f. 391, z. 6 , nr 7,707).

MILKOWSKI herbu ¡slepowron; powiat oszmiañski, poniewieski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 984, 1547; f. 391, z, 8, nr 86,2572). MILWID herbu Bajbuza; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11, 707).

MILACHOWSKI herbu Nalęcz; powiat rzeczycki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 667).

M ILANOW SK I herbu Suchekomnaty; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MILATOWSKI herbu Dziedzic; powiat trocki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MIMOJÑ-STASZYÑSKJ herbu Slepowron; powiat szawel­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 5. nr 620). 239

MIMONRZECKI herbu Odrowąž; powiat kowienski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

MIMONSKI herbu Odrowąž; Jan, Jer2 y i Grzegorz w 1764 roku podpisali konfederację generalną litewską.

M1NGAJTO herbu Labędž; wojewodztwo wilenskie i Žmudž. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 87, 2571).

MINIALGO herbu Syrokomla i Przestrzal; Księstwo Žmudzkie. (CPAHL, f, 391, z, 8, nr 2571; f. 391, z. 5, nr 422).

MINDER-KSZANOWICZ herbu Rudnia; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr7).

MINEJKO herbu Gozdawa. W księgach sądowych dworu žagarskiego czytamy: “Z Graiajciow, 20 apryla anno J694. Stanąwszy na urzędzie JK M žagorskim Stanislaw Swelis te wsi Grazajciöw zeznai, ii Augustianowi Minejce te wsi Rukujž przedal na wiecznosc gruntu pustego wlöki pol tannim czynszem, ja ko i sam trzytnaF.., {Žagarės dvaro teismo knygos, Vilnius 2003, s. 244). Z tego rodu Zygmunt Mineyko (1840-1925) cieszy się w Grecji wielką i niestabnącą slawą. 3 marca 2003 roku Polskiej Szkole w Atenach, zwanej oficjalnie Zespolem Szkol Ogolnoksztalcących, nadano imię Zygmunta Mineyki, uwieczniając w ten sposöb pamięč o wielkim bojowniku wolnosci i intelektuališcie, (Por. “Kurier AtehskC nr 352 (736), 12.03.2003, s. 1, 10-11, 14), Najpelniejsze dane o tym znakomitym rodzie znajdųją się w dwu pięknych ksiąžkach: 1. Stanislawa z Mi­ ne yköw Nowicka, Woszmianskimpowiecie daw niejidziš, Poznan 2003; 2. Andrzej Nowicki, Z Wilna na Olimp, Poznan 2003,

MINELG herbu Syrokomla; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

MINĖT herbu Labędž; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

MINICHOWSKIherbu Slepowron; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11). 240

MINKIEWICZ z ZAHOROWA herbu Odrowąž; powiat írocki. (CPAHL, f, 391, z. 1, nr 861),

MINTARSIEWICZ herbu nieznanego; powiat dzis ni en.ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1131).

MINTO W T-CZYZ herbu Godziemba; powiat w ileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MINTWLL herbu Trzy Kolumny; na Žmudzi. (CPAHL, f, 3 9 1, z. 6, nr 7).

MINUCZYC herbu Korzec; na Míñszczyznie i Wilenszczyznie. (CPAHL, f. 391, z. i,nr 1547). MINWID herbu Leliwa; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). MIODUNICKI herbu nieznanego; powiat dziánieñskí. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2725).

MIODUNIECKI herbu nieznanego; powiat polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 265).

MIODUSZEWSKI herbu Mikulihski, województwo wileñskie, powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 5, nr 424). Herbu Radwan, powiat wilkomierski. Potwierdzani w rodowitosci przez heroldię wilehską, (CPAHL w Wilnie, f. 391, z. 1, nr 1295).

MIOSTOWT herbu Dolęga; Ksiçstwo Žmudzkie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MIRBACH herbu wtasnego; Kurlandia i Księstwo Žmudzkie. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 928).

MIRONIENKO herbu Niesobia. Od nich poszli rosyjscy Mironowowíe.

MIRONOWICZ herbu Radwan; powiat wilejski. (CPAHL, f, 391, z. 6 . ПГ709).

241

M IRO PO LSK I herbu nieznanego; powiat wiikom ierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 658, 723). Gnieždzili šią w gubemi kowienskiej, Urząd heroldii w Wilnie nieraz potwierdzal icb szlachecką rodowitosc. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 197, 198, 467,477).

M ISIONEK herbu nieznanego; powiat wilenski, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8,nr98).

MISIŪRA herbu nieznanego; powiat oszmianski, dzisnienski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z, S, nr 86, 106, 963; f. 391, z. 1, nr 1547).

MISSEWICZ herbu Jelita; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 425).

MISZEJKO herbu Lubicz; powiat wiikomierski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 2469). Siedzieli na zašciankach w Ziemi Wilenskiej i Kowienskiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 197, 198, 456,461).

M ISZKIEW ICZ-ADAM OW ICZ herbu Leliwa; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18, 2754,2928).

MISZTOWT herbu Lubicz; Piotr z Księstwem Žmudzkim podpisal elekcję Jana Kazimierz w 1648 roku.

MIZUTOWICZ herbu Mieszaniec; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MNICHOWICZ herbu Slepowron; Jozef z powiatem wolkowyskim w 1764 roku po dp is ai elekcję Stan i siawa Augusta.

MNICHOWSKI herbu Lis; powiat wiikomierski, oszmianski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 2779).

MOCZYDLOWSKI herbu Nowina i Sieniuta; powiat oszmian­ ski i inne. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 861; f. 391, z, 6 , nr 7,2928).

MOGENT z. 6, nr 7). 242

herbu Mogila; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391,

MOJKOWSKI

herbu Jastrzçbiec; powiat rosieñski, (CPAHL,

f. 391, z. 6, nr 11).

MOJRZYM herbu Boža Wola; powiat poniewìeski. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr 79),

MOJŽESZ vėl MOJRZESZ herbu nieznanego; na Wileñszczyžnie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 408).

MOKRKRSKI herbu Jelita; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 3, nr 111).

MOKJRZYCK1 herbu Mohyla; Apollo z województwem podlaskim podpisal elekcję Jana Kazimierza w 1648 roku. MONCZUÑSKI herbu Wieprza Glowa czyli Swinka - powiat trocki oraz herbu Jastrzçbiec - powiat wilkomierski i trocki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 613,928).

MONCZYÑSKI herbu Jastrzçbiec - powiat oszmiañski, herbu Šwinka —powiat wileñski, (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2541, 2596),

MONDRZEJEWSKI vėl MĄDRZEJEWSKI herbu Ostoja; na Wileñszczyznie, Žmudzi i Maiopolsce Wschodniej. (CPAHL, f. 3 9 l,z .8 ,n r 86, 408).

MONGIRD herbu Wadwicz; Ksiçstwo Žmudzkie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2571).

MONGWID herbu Wadwicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

MONSTOWICZ herbu Nieczuja; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MONSTWILL herbu Pobóg; Ksiçstwo Žmudzkie. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2571).

243

MONTWID herbu

Mogila i Tępa Podkowa; powiat tels_zewski.

(CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707), /

MONKO herbu Rawicz. Potwierdzeni w starožytnej rodowitošci przez heroldię biatostocką 6 czenvca 1817 roku oraz przez wilenską w 1844 roku. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 469, s. 34).

MORĄ vėl MORO herbu wlasnego; okolo 1635 roku Jakub byl pulkownikiem wojsk litevvskich.

MORACZY^SKl herbu Morą; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr435).

MORAJNIECK1 herbu Jelita; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 723, 745; f. 391, z. 1, nr 861).

MORANIEWSKI herbu Jelita; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

MORAWIEC herbu Ogonczyk; Marcyan okolo 1640 byl sędzią ziemskim lwowskim; Wojciech w 1648 roku podpisal z wojewodztwem ruskim elekcję Jana Kazimierza.

MORAWSKI herbu Dąbrowa; powiat poniewieski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 782, 928, 1752, 3356), Na Wilenszczyznie pieczętowali się takže godlami: Korab, Nalęcz, Košciesza.

MORCZEWICZ herbu Krysin; na Wilenszczyžnie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

MORDWIN herbu Sulima i Suszynski; wojewodztwo witebskie orazKsięstwo Žmudzkie. (CPAHL, f. 391, z, 6 , n r265,609,667,1816).

MOROZ herbu Szeliga; powiat dzisniebski, sluckL (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546, 605, 1131).

MOSKIEWICZ herbu Moskiewicz; wojew 6 dztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 861). 244

MOSTOWICZ herbu Dotęga. W paždziemiku 1845 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdziio rodowitosc tej dawnej familii rycerskiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z, 1} nr 132, s. 70).

MOSTOWSKI herbu Doląga; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2215, 2793). MOSCICZ-OSTASZEWICZ herbu Ostoja. Siedzieli w powiecie mihskim i w XIX wieku byli potwierdzani w rodowitosti przez tamtejszą heroldiq (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 490).

MOWLEWICZ herbu Mora; Marcin w 1764 roku podpisai konfederację generalną litewską. MOXIEW1CZ herbu Topacz, gubernia wilehska. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 861),

MOZIEWICZ herbu Topacz; powiat trocki. (CPAHL, f, 391, z, 1 , nr 861). *

___

MOZEJKO herbu Labędz - powiat poniewieski; herbu Odro* wąž -p ow iat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 880,935,2572,2571).

MROKOWSKI herbu élepowron; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 444).

MSCICHOWSK1 herbu Mora; powiat kowienski. (CPAHL, f. 3 9 1 , 2 . 8 , nr 2571).

MUCHLINSKI herbu Kotwicz; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12, 665, 707; f, 391, z. 1, nr 861). W Wywodzie Fami Iii Urodzonych Muchlinsldch herbu Kotwic z 18 lipca 1800 roku czytamy: “Przed Narni, Hrabią Tyszkìewiczem, aktualnym Tajnym Konsyltarzem, Marszolkiem Gubernskim Lìtewskim, kawalerem róinyck orderów, Prezydującym, y Deputatami ze wszystkich powiatów Gubernij Littewskiey, do przyjmowania i roztrząsania wywodów szlacheckich obranemi, ziožony zoslaì Wywód Famìlij Uwdzonych Muchlinsldch, przez który gdy dowiedzionym zostalo, - že Erazm Muchlìnsìa, pierwszy Protoplasto dzìs 245

wywodzqcych się, byl zaszczyconyprerogatywą stanu szlacheckiegojak 0 tym poswiadczylo Laudum Seymikdw Oszmianskich w roku 1726 Fe­ bruarii 9 wydane. Ten spiodziF... W dalszym ciągu prawie nieczytelny dziš zapis archiwalny wzmiankuje o potomkach Erazma: Antonim, Ignacym, Kazimierzu-Justynie, Andrzeju, Jerzym, Jozefte Muchlinskich, siedzących na dobrach Leukowszczyzna w tymže powiecie oszmianskim. Wszyscy tež zostali potwierdzeni w rodowitosci i ogtoszeni starožytną i rodowitą szlachtę polską” przez Zgromadzenie Deputatow Szlacheckich Guberni Litewskiej 18 lipca ] 800, a ponownie 3 czerwca i 17 lipca 1820 roku. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 861, s. 63-64). Stanislaw 1 Pawet Muchlinscy w 1697 roku z wojew 6 dztwem poznanskim podpisali elekcję Augusta II.

MUCZYNSKI herbu Krzywda; powiat grodziehski. {CPAHL, f. 391, z. 8. nr 2443).

MURASZKO herbu Przyjaciel. Sejm 1659 roku nobilitowal Andrzeja i Dionizego za zaslugi wojskowe.

MUSTAFOW1CZ herbu Miesiąc czyli Księžyc; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2482).

MŪLLER herbu Pomian; powiat kowieriski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12, 707).

MURZA herbu Pelikan; na Bialej Rusi i Žmudzi. MURZYN herbu wlasnego czyli Morą. Siedzieii na zasciankach w pobližu miasta Szyrwinty. Znani rowniez w Ziemi Krakowskiej.

MYSLOWSKI herbu Nalęcz II; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18). f

MUSZYNSKI herbu Lodzia. Franciszek z wojewodztwem sandomierskim podpisai elekcją Stanislawa Augusta, 1764 r.

MUŠNICKI herbu Przyjaciel. Jan, starosta szetemicki, koniuszyc wilehski, z wojewodztwem wilehskim elektor Stanislawa Augusta 246

1764 r. Jozef, podczaszy upicki 1768 r. Ratal, sqdzia ziemski wi Ieh ski, 1775 r.

MYSZKA herbu Korczak, Samuel Myszka Choloniewski z wojewodztwem wolyhskim podpisal elekcj? Jana III w 1674 r. Adam Myszka Choloniewski, podkomorzy belski, z tymze wojewodztwem elektor Stanislawa Augusta 1764 r. Rafal Myszka Choloniewski, starosta dubieniecki, posel wojewodztwa bracfawskiego, 1776 r. Ignacy Myszka Choloniewski, pose! braclawski, 1788 r.

MYSLINSKI herbu Orla Glowa lub Orla; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z, 1 , 111861 ).

MYTKO herbu Leliwa. Sejm 1775 r. powolal komisj$ do rozsgdzenia sprawy Jozefa Mytki z przydomkiem Wereszczatynski, wpjskiego czerwonogrodzkiego, z Wojciechem Losiem. N. podstoli kijowski, 1775 r. N. lowczy latyczewski, 1789 r.

247

NAGRODZKI vėl NAGROCKI herbu Ostoja i Bawola Glowa; Księstwo Žmudzkie i Wilehszczyzna. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2501).

NAJKOWSKI herbu Dębno i Dąbrowa; wojewodztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2573),

NALĘCZ-MAJEWSKI herbu Starykoh; powiat nowogrödzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4).

NARBUT herbu Trąby. Mikola) byl pisarzem grodzkim smolenskim w okresie 1643-1653, a Stanislaw Narbut skarbnikiem smolenskim okoto roku 1733. (Por. Urzędnicy Wielkiego Księ$twa Litewskiego. Spisy, Warszawa 2003, s. 675 i in.).

NARBUTOW1CZ herbu Trąby; w wojewödztwiegrodziehskim, wilehskim, kowiehskim. NARMANOWSKI herbu Lodzia; powiat oszmianski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12, 11).

NARMONT herbu Korczak. W 1693 roku do ksiąg ziemskich m. Žagary wniesiono następujący wpis: “Die 15 ianuarii„ z Jodejkow Stanqwszy oczewisto na urzędzie we dworze JK M iagorskim poddany ekonomiczny imieniem pan Hrehory Narmonč ze wsi Jodejkow wojtowstwa pana Michala Pobolskiego, a będąc w leciech podeszfym i z maižonką swojq nie mogąc j a i gospodarstwem wtadac, uznawszy

249

tedy ucciwego uszanowaniapo Jozeße Lawiynowiczu, ziąciu swoim bywszym, gdy Twórca Niebios nie przedlužyl iywota zeszlej w Boga paniej Helenie, coree, przymujqc tedy w dom swój przy pozostalej wnucce za gospodarza, pow tóm ie zapisują, mając spolną namowę i paradą z malžonką swoją Agnieszką Gascíównq, jem u wszytek dom ze wszeíakim dobrem, ruchomošcią - jako srebrem, zlotem, cyną, miedzią, kotlami, baniami, bydlem rogatym i nierogatym, tak te i gruntami oromemi iza sciankami lesnemi, od mala do wiela, excepto tylko jeg o pszczofy i ko­ ma, aby mu wolno chowac na wychowanie; i to p o dlugim žy d u ma naleiec tetnuž zięciowi wyzej pomienionemu. Excepto zas tego, že go namówili panowie przyjaciele, aby on synowi swemu Ambrožemu Narmunciowi cokolwiek z milosci rodzicielskiej w upadku anego dal albo z a p isa ljednak on, nie odstępując odporady panów przyjaciól, tak deklarowal, že p o šmierci jego ma mu zięč Lawrynowicz dac trejnę žytem zasianą i jarzyną, i to nie jednego roku - .žyio jednego roku, jarzynę drugiego albo trzeciego, a grunt ma przy Lawrynowiczu zostawac. Warują to sobie, že jezeliby Lawrynowiczowi Pan Bóg przyjaciela wiekuistego dal, bez czego nie moina w domu przy starosci ich, iwawego albo niechętnego, co by nie chcieli spoinie ich obserwowac, tedy kasują te zapisy swoje i wieeznie umarzają. A gdyby zasię dochowawszy w naszej starošei, tak deklarują: chocby i w zywocie nie stalo wnuezki naszej, tedy wszytko ni na kogo - choc mamy dzieci swoich i corkę Mocewiczowq, ktdrzy ju ž od ñas wyposaieni - tylko temu zwyz rzeezonemu wiecznemi czasy zapisujemy i wiecznosciq darujemy. Wzajemnie J ó ze f Lawrynowicz podlug pienvszych zapisów deklarujqc w ucciwosci ja ko rodziców chowac, poniew ai jeszcze post fata zeszlej malzonki nie oddalono ani oddzielono bylo, tedy to wszytko, nie nie wyjmujqc, w domu tym wedlug wniesienia pierwszego zostawuje. Co tedy z obu stron takowe uczyniwszy zeznanie, pan N orm om oddala od tego domu swoje dzieci, krewne bliskie a pogotowiu obce ludzie, aby iadnej przeszkody teraz i na potym nie czynili pod zaręką kop 20 winy groszy litewskich, Takže zięč J ó ze f Lawrynowicz ma dotrzymač ipowinien wposzanowaniu uéciwym a i do zgonu žy d ą ich, tak samego pana Narmoncia, jako i šamą malžonkę Onego, p o d takowąž winą zwyž opisaną. Przy którym to zeznaniu byli ludzie wiary godni: pan Aleksander Holko, pan Stanislaw Moeewicz zięč, J ó ze f Pelkas, Kazimierz Marulis lawnik, Ignacy Kozak. Co je s t zapisano", (Žagarės dvaro teismo kny­ gos, Vilnius 2003 j S. 238-239). Niecopózníej wpisano do tychže ksiąg następujące zdania: "Arno )695 die 22 februarii 250

Testament ostatniej woli pana Hrehorego Narm onda we vwsi Ju­ odėjkach mieszkającego przez zięcia Jozefą Lawrynowicza przy panų Józefie Jodziewiczu do akt podany, który slowo w slowo wpisujqc, tak się w sobie ma. W imię Trójce Przenaswiątszej, Ojea i Syna, i Ducha Swiętego stan się ku wiecznej pamięci. Amen. Poniewaz w niestalosci ¿ywota ludzkiego nic nie je s t pewniejszego nad to, jako s ię ju ž narodzil, raz umierac musí, ja. Hrehory Narmonó, będąc od Twórcy Najwyzszego d ęžką chorobą obložony na cíele, ale jednak przy dobrej rekolekcyjej i na umysle zdrowym, a czując się byé bližszym (w starosd) smierci nižli požycia, umyšlilem tedy sobie dobra moje, którem iBóg Wszechmogący žyjącemu na tym swiecie do szafimku dal byl, tym iestamentem dysponowac. A naprzód, duszę moją cięikiemi grzechami obciąžoną (ježeli mi z tego éwiata powolaé raczy) w laskę Jego Przenašwiętszą polecam i oddaję prosząc o przyczynę Naswiętszej Matki Boiej, a obronicielki mojej, takže wszystkich swiętych patronów i aniolów božych, aby mi z opieki swej nie wypuszczali i na m iejsce požądane odprowadzili. A d a lo moje mizerne jako z ziemi wzięte, tejže ziemi oddaję i proszę zięcia mego Jozefą L awrynowicza, aby z uczciwosdq na mogilach ju odejckich pochowane bylo. Dobra zas moje tak dysponuję: nie wylqczają c nic ni na kogo, ani na yyftów1 Ambrožego i Andrzeja Narmonców; takže i na cdrkę Dorotą Narmonciównq Mocewiczowq, którzy cale ukontentowani są, tylko przy zapisach zięciowi wyzej pomienionemu wiecznemi czasy zapisują, dają i daruję, excepto z swojej bondy pszczól ulów 1, ¿upan lazurowy z podszewkq czerwonq i czwierc gruntu Ies negó w lawie Juszkajciów, o miedzą zięcia mego i od sciany damelskiej — to wnuezee Agacie, która w mlodych lieciech zostaje. Cokolwiek da Pan Bógpozytkówztychpszczól, to ma byé obrócono napožytektejže wnuczki Agaty tawrynowiczówny, a je ie li da Bóg zdrow iejejprzysc do lat, majq przy s tojnie w ydacjq za m q i podlug przemoženia domowego. Przedawszy las wyzej pomieniony, ma je j barwą sprawic ja ko ojeiee, nie krzywdzqc sieroty; in quantum by zas odebral w laską swojq šwiętą - nie na kogo in negó, tylko temuž ziqciowi spadaé ma wszytko. A malionkę moją aby jako przedtym za ¿ywota, tak i po smierci mojej w uczciwym poszanowaniu dochowal do zgonu ¿yda jej. Takže 3 pasierzbice -je d n a za Woskq w Gimbudach, druga za Wojdzilowiczem w Žagorach, trzeeia co byla za Janem Pajszewiczem, takže w Žagorach, która zeszla z tego swiata — to nic nie naležąjuž do tych dóbr, takže sq ukon ten towane. A 1ubo Adam Pajsiewicz ma kartę ode mnie daną rodzicielce jego, tym testa-

251

mentem moim kasuję i wiecznie umarzam, g d yi mu dalem in vim nagrody tej karty klacz gniadą; nie mode j u i dochodzic za tą kartą i zięcia mėgo turbowac. Ktorą tedy to ostatnią wolą moją i dyspozycyją takpostanowiwszy, zakfadam winy na koždego turbacyją zadającego zięciowi тети кор iitewskick 20 groszy, ktdrej polowa na urząd, a druga na stronę. A i po zaplaceniu tej winy, jednak ten ostatniej woli mej testamentprzy zupelnej mocy i swoim waiorze zostawac та. Przy ktorym to testamencie byli ludzie dobrzy i wiary godni: Jo zef Bierzul, J o ze f Pelkas, Augustin Stankajiis, Kazimierz Mažulis lawnik, Gryg Giejstar z D anielow” {Žagarės dvaro teismo knygos, Par. Vytau­ tas Raudeliunas, Algirdas Baltulis, Romualdas Firkovičius, Vilnius 2003, s, 273-274).

NARMUNTOWICZ herbu Žegota; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

NARONOWICZ herbu Zagloba; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

NARWID herbu Košciesza; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 460,461).

NASADOW SKI herbu Lis i Nalęcz; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5).

NASUTA herbu wlasnego; powiat wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443),

NASZEWSK3 herbu Tępa Podkowa; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2573).

NAWRUCKI herbu Pobog; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

NEISER vėl NAJZER herbu Bawole Око; powiat wolkowyski, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

252

NERLICH herbu Godziemba; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 3 9 l,z , 8 , nr 2563).

NERLICH-DOMESKI herbu Godziemba; powiat braslawski, wilkomierski. {CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2596).

NEUMANN vel NEJMAN herbu Szeptycki; województwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609).

NIECIECKI herbu Poraj; powiat polocki, lidzki, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 265, 1022; f. 391, z. 5, nr 464). W powiecie wileñskim pieczçtowali siç godtem Jastrzębiec,

NIEDRUSZLAÑSKI vel NIEDROSZLAÑSKI herbu Labędž; powiat wilkomierski, swiçciaüski, wileñski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 245).

NIEDZIÑSKJ herbu Prus II; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z, 5, nr 466).

NIEKRASZEW ICZ herbu Nieczuja; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2573),

NIELINGOW ICZ herbu nieznanego; powiat swiçcianski, (CPAHL, f. 708, z. 1, nr 49).

NIELIPOWICZ herbu Prus; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 468).

NIEMENTOWSKI herbu Jastrzębiec; w województwie grodzieñskim i wileñskim,

NIEMYSKI herbu Jastrzębiec; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, n r 4 ,38). NIEN ARTOWICZ herbu nieznanego; powiat upicki. (CPAHL, f. 708, z. 2,nr 1192),

253

NIEPOKO JCZY CKI herbu Waga; powiat polocki, witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 403, 641, 723)

NIESEUCHOWSK1 herbu Nieczuja; powiat shicki. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr546).

NIESZOKOČ herbu Lubicz; powiat kowienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 956).

NIEŠC1NKO herbu Leliwa; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

NIEWIARDOWSKI herbu Dolęga, Szeliga, Sulima; powiat kowienski, poniewieski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 956,1752).

NIEWINSKI herbu Kuszaba; powiat kowienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 956,3041).

NISKOWSKI herbu Jastrzębiec; województwo witebskie i Księstwo Žmudzkie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

N1SZKOWSKJ herbu Jastrzębiec; powiat newelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , ш-667).

NITOWŠČ herbu Niezgoda; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

N O G O N O W IC Z herbu nieznanego; powiat zaw ilejski, (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2047).

NOJSZEWSKI herbu Nowina; województwo i powiat wilen­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 315; f. 391, z. 5, nr 474; f. 391, z. 10, nr 267). Z tej rodziny btogoslawiona Košciola Katolickiego, siostra Zakonu NiepokalanekEwa (Bogumita) Nojszewska (1885-1942), rozstrzelana przez Niemców w Stonimiu.

NO RGIALO W ICZ herbu nieznanego; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,n r7 , 11). 254

NORGIELL herbu Nowina; powíat rosieñski,

(CPAHL, f. 391,

z. 6, nr 7).

NORMONT herbu Leliwa; powíat nowogródzki, telszewski, гоsienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 665).

NOR NICKI herbu wlasnego; pradawny i ongis wplywowy rod, siedzący na dobrach dzíedzicznych w powiecie oszmiañskim.

NORUCKJ herbu Siestrzeniec; powíat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

N O R W Itt-U K R Y N herbu Šlepowron; powíat telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). r

NORWOJN herbu Gejsz; powíat rosieñski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

NORWOJSZ herbu Kosciesza; powíat kowieñski, rosieñski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11,610).

NOSARZE W SKI herbu Dolęga; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

NOSSÀU-SIEGEN herbu wlasnego; powiat konstantynowski, (CPAHL, f. 391, z. 4, ш-2058).

NOWALIÑSKI herbu Nowina; powiat upicki. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 12, 667).

N O W O C H U Ñ SK I herbu Nastemp; pow iat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

NO W O DZIELSK I herbu Slepowron; powiat szaw elski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

NOW OGOÑSKl herbu Nastemp; województwo wileñskíe. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1059). 255

NOWOGRODZKI

herbu áw ieñ czy c; pow iat ro sieásk i. (CPAHL, L 391, z. 6, ur 7, 707).

NOW OKRZESKI herbu Boza Wola; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

NOWOKUÑSKI herbu Strzemię; powiat osziniañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,n r 7 , 1 1 ).

NOWOPOLSK1 herbu Nalęcz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,707).

NOZDRYN-PLOTNICKI herbu Sas. W sierpniu 1845 roku Mmskie i Wileñskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosčtej dawnej familü rycersldej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z Л , nr 132, s. 35).

NYRTOWT herbu Poraj; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2573),

256

о OBIDZIÑSKI herbu Topór; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2075).

OBODOWICZ herbu níeznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2076).

OBRAZCOW herbu wíasnego; powiat lidzki, województwo wileñskie. (CPAHL f. 391, z. 6, nr 110, 1623, f. 391, z. 1, nr 574).

OBROCKI herbu Rudnica; powiat wileñski, wilkomierski, oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 71S). OBUCH herbu Roch 111; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605, 1131, 1578, 2057).

OBUCHOWSKI herbu Sas; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , ni 2758).

OCHMAN herbu níeznanego; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

OCHRAMOWICZ herbu Odrowąž; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11).

OCIESZKO herbu Jastrzębiec; powiat wileñski. (CPAHL, f, 391, z. 4, nr 2084). *

ODACHOWSKI herbu Grzymala - powiat oszmiañski, witebski; herbu Nalęcz - powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609,667). 257

ODYNIEC

herbu Ostoja; powiat oszmiañski. (CPAHL, f, 391,

z. 6 , nr 7).

ODYNIEC-EJGIRD herbu Leliwa; powiat oszmiañski, wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

OGIELB herbu nieznanego; powiat wolkowyski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 18).

OGIENIEC-KONTRYMOWICZ herbu Konopacki; powiat upicki i wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 1400).

OGINSKI KSIĄŽĘ z KOZIELSKA herbu wlasnego; po­ wiat dzisnieñski, oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 2057, 2724),

OGURKIEWICZ herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 4, nr 2091).

OJDZIÀTOWICZ herbu nieznanego;

powiat oszmiañski.

(CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 110).

OKMINSKI

herbu Okmiñski; powiat braslawski, swiçcianski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2093).

OKLASIEWICZ

herbu nieznanego; powiat stucki. (CPAHL,

f, 391, z. 6 , nr 546).

OKOCIMSKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8).

OKOROWSKI herbu Roch II; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1692).

OKOSZKO herbu Radwan; powiat dzisnieñski, swiçciatiski, (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1098).

OKRASIÑSKI herbu Strzemiç; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 7). 258

OKUNIEK herbu

Okun; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6,

nr 708).

OKULIÑSKI herbu Nalęcz; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18),

OKULlCZrKAZARYN herbu Oksza; województwo witebskie, powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1816, 2724, 2725).

O LCHO WIECKI herbu Ancuta; powiat rosieñskí. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7, 11).

OLECHNOWICZ-M1KULSKI herbu Sas; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

OLENDZKI vel OLĘDZKI herbu Rawicz; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z, 11, nr 80).

OLESZCZEW SKI herbu nieznanego; powiat swiçcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr611). OLIFIROWICZ. W paždziemiku 1845 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckíe rozpatrywalo kwestiç rodowitosci tej starožytnej familii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 34)

OLISIEW ICZ herbu nieznanego; powiat wilehski, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546; f. 391, z. 4, nr 2105).

OLISZKIEWICZ-KRYCZYÑSKI herbu Radwan; powiat oszmiañski, (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 271).

OLPIÑSKI herbu Rawicz; powiat piáski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

OLSEJKO herbu Dolęga; powiat nowoaleksandrowski. (CPAHL, f. 3 9 l,z .5 ,n r 4 8 3 ). r

OLSZÀNSK1 herbu Jastrzçbiec; powiat wolkowyski, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2107). 259

OLSZEWSKI z Olszewa herbu

Slepowron; powiat wileñski.

(CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

OLADOWSKI herbu Korczak; powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 18).

OLAWSKI herbu Kusza; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2109).

OMULSKI herbu nieznanego; powiat wileñski, (CPAHL, f. 391, z. 4, iu-2111).

ONICHIMOWSKI herbu Szumberg lub Kotwica; powiat braslaw ski, kobryñski, éwiqciañski, dzisnieñski, telszewski. (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 146; f, 391, z. 4, пт 2113).

ONISZCZENKO-OKSAKOWSKI herbu nieznanego; na Bialej Rusi i Lítwie. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2114),

ON1UKJEWICZ herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2115).

ONOSZKIEWICZ-JACYNA herbu Jacyna; powiat dzisnieñ­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1132),

ONOSZKO-JACYNA herbu Jacyna; powiat dzisnieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2724, 2728).

ONUFROWICZ herbu nieznanego; powiat shicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

ONUPRANSKT herbu nieznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 110).

OPANOWICZ herbu Gozdawa; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2118),

OPOLSK3 herbu Sas; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2 nr 404, 649,723). 260

OPONOWICZ

herbu K urcz; pow iat upicki, oszm ianski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 273).

OPULSKI herbu Lubicz i Sulima; powiat telszewski, v/itkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 617; f. 391, z. U , nr 8 1).

ORDYCHOWSKI herbu Poraj; powiat rosiehski. (CPAHL, L 391, z. 6 , nr 707).

ORDYNIEC herbu Ostoja; powiat oszmiaiiski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2121),

ORDYNSKI herbu Ostoja; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2122).

ORLICKi herbu Nowina; powiat wilkomierski, kobrynski, oszmianski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3).

ORZECHOWSKi herbu Lubicz; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ORZEL herbu Prus; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391 s z. 11, nr 87).

ORZESZKO-OSTREJKO herbu FCorczak; powiat nowogrbdzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665). ORZESZKOWSKI herbu Korab, Selina; powiat witkomierski, braslawski, dzišnienski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 600).

OSMOLOWSKI vėl BONCZ-OSMOLOWSKI herbu Bohcza. Z tego rodu pochodzil Hleb AnatoljewiczBoncz-Osmolowski, ktčry byl wybitnym antropologiem i archeologiem. Urodzil siq w rodzinie drobnoszlacheckiej na Biaiomsi, mianowicie w miejscowosci Blonie powiatu puchowickiego wojewodztwa miriskiego 22 paždziemika 1890 roku. Zmarl w Kazaniu 1 listopada 1943 roku. Byl w swoim czasie i uchodzi do dziš za wybitnego w skali międzynarodowej antropologą i znawcę epoki paleolitu. 261

OSOSKO herbu Syrokomla; powiat dzišnienski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18, 1130,2724).

OSTANOWKO herbu Ostoja; powiat dzišnienski, švviącianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605, 611, 1131, 1578). W 1845 rokuMinskie Zgromadzenie Deputat6 w Szlacheckich zajmowalo się kwestią rodowitošci tej rodziny. (CPAHL w W ibie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 34).

OSTROWICKI herbu Dolęga; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 277).

OSTRO WSKI-DANE JKOWICZ herbu Janina; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 61).

O STW IEEO W SK I herbu nieznanego; powiat w ilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 709).

OSTYLOWSKI herbu nieznanego; powiat wilejski, dzišnien­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 709, 605, 1131).

OSZMIANSKI herbu Lubicz; powiat lidzki. OSZMIENIEC herbu Korczak; powiat pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612). OSZTORP herbu Golocki. Panowie Osztorpowie byli potwierdzant w rodowitošci przez Minskie Zgromadzenie Deputatow Szlachec­ kich w latach 1829, 1846,1849. (NAH Bialorusi w Minsku, f. 319, z. 3, nr260, 261).

OTTOW ICZ-ŽYCKI herbu Drzewica; powiat vvileriski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr278).

OWELT herbu Kietlicz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 451,649).

OWELT-OWILSK3 vėl OWILSKI-OWELT herbu Kie­ tlicz II; wojewodztwo vvilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). 262

OWEROWICZ herbu nieznanego; województwo wileñskíe. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1622).

OZIEWICZ herbu Lubícz; powiat oszmianski, ėwięcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 611; f. 391, z. 4,nr2139).

OŽEGALSKI herbu Prawdzic, Košciesza i Rawicz; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 708).

263

PACEWICZ-NIEMORSZAÑSKI herbu Póí Orta; powiat oszmiañskí. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 282),

PACEWICZ-SZYRWIÑSK1 herbu Dolęga; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

PACEWICZAVOJNIALLO herbu Letiwa; powiat w ileóski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

PACOWSKI herbu Lubicz; powiat upicki, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192,2157,2514).

PACUÑSKI herbu Jeleñ; powiat poníewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

PAGYNA herbu Leliwa; powiat lidzki i inne. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1622, 2758; f. 391, z, 1, nr 1417).

PACYNA-KOŠCIELECKI herbu Ogoñczyk; województwo wilenskie, grodzieñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11, 12).

PACZEWICZ herbu Gozdawa; powiat poníewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

PAGIÑSKI herbu Lubicz; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18). »

PAKOWICKI herbu Lubicz; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ). 265

PALINOWSKI

herbu Pobog; powiat wiikomierski. (CPAHL,

f. 708, z. 2, nr 3).

PALMONT herbu Dąbrowa; pūwiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

PALSKI herbu Jelita; powiai brzeski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18). PANASIEWICZ herbu Krzywda; powiat braslawski, wilenski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 110, 707, 1623).

PANIEWSKI herbu Godziemba; powiatwilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2153).

PANTUS herbu nieznanego; povviat wilejski, nowogrodzki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11, 12).

PANKIEWICZ herbu Pobog; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1660).

PAPOWSKT herbu Lubicz; powiat dzišnienski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 283).

PAPROCK1 herbu Jastrzębiec; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 1692, 2156; f, 391, z. 6, nr 1622, 2758).

PARAFIAN OWlCZ herbu Ogonczyk; powiat oszmianski, dzišniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18, 707 i in.).

PARNAWSK1 herbu Sas; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ). PARSIUKIEVV1CZ herbu Šwinka. Byli siermięžną szlachtą Ziemi Mihskiej.

PASZKIEWICZ herbu Radwan; z tej rodziny Jan Kazimierz Paszkiewicz, XVTLwieczny poetą polski rodem z Ziemi Oszmiahskiej, autor m.in. wierszaPoMa kwitnie faciną oraz Alojza Paszkiewicz (pseud, Ciotka) (18761916), pochodząca z powiatu lidzkiego, populama ongis poetka bialoruska. 266

PASZKIEWICZ-TOLOKONSKI herbu Tolokohski; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11).

PASZUC-KOPACEWICZ herbu Lab^dz; powiat oszmiariski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

PELISK1 herbu Luk; wojewödztwo wilehskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

PELNOBOKI herbu nieznanego; powiat pofocki, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265).

PEREPECZKO herbu nieznanego; powiat lidzki. PERKOWSKI herbu Pogori, Pierzchala i Peretyatkowicz; po­ wiat trocki, oszmianski, brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18; f. 391, z. 1, nr 1046, 1220).

PERM ANKOWSKESTANKO WSK1 herbu Wadwicz; po­ wiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2754).

PERJVAROWSKI herbu Massalski; powiat szawelski (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157, 2531).

PETRAZYCKI herbu Pielesz odm. Jozef Michai Pietrazycki byt lowczym smolehskim okolo roku 1688. (Por. Urz^dnic.y Wielkiego Ksiqstwa Litewskiego. Spisy, Warszawa 2003, s, 485).

PEZARSK1 herbu Pomian; powiat szawelski, wilenski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 2513).

PIECZKOWSKI herbu Jelita; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 507).

PIETKIEWICZ herbu Pomian; powiat tejszewski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 189). Z tej gal^zi wywodzila si$ powiesciopisarka litewska Gabriela Petkeviciute-Bite (1861-1943).

267

P IE T K U N herbu Przyjaciel; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707).

PIETRASZEWICZ herbu Przyjaciel; powiat trocki. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

PIETROWICZ-KIRS herbu Piotrowicz; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

PIETRZEWICZ herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, L 708, z. 2, nr 2157).

PIETRZYKIEW ICZ herbu Ostoja; powiat wilkomierski. (CPAHL, f 708, z. 2, nr 5, 148, 724, 928). .

PILECK1-URBANOWICZ herbu Topör i Labędž; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 4, nr 2214).

PILSUDSKĮ herbu Košciesza odmienna, Obszeme materialy dotyczące dziejow tej znakomitej rodziny są przechowywane w zbiorach Centralnego Panstwowego Archiwum Historycznego w Wilnie. (f. 391, z. 4, nr 2213; f. 391, z. 8, nr 83, 131, 274, 494, 504, 505, 534, 998, 1076, 2520; f. 708, z. 2, nr 2157, 2515, 3887). Niekiedy się twierdzi, že jednym z dalszych korzeni rodu Pilsudskich byla slynąea w dawnym Wielkim FCsięstwie Litewskim rodzina rycerska Ginejtöw, stanowiąca odgalęzienie pierwszej panującej na Litwie dynastii Dowsprungöw (ponoč germanskiego pochodzenia), znanej w XI wieku. Stefan Graf von Szydlow-Szydlowski oraz Nikolaus Ritter von Pastinszky w dziele Der polnische und litauische Hochadel (Budapeszt 1944, s. 72) podają: “Pilsudskį herbu Komoniaka lub Ko­ sciesza odm. Od 1413 na Žmudzi i Litwie. Litewska rodzina ksiąžęca, pochodząca od wielkiego księcia Dowsprunga, z galęzi kniazia GinejtGiniatowicza. Zaprzestali uzywania tytulu ksiązęcego. Z tej rodziny pochodzi J ö ze f Pilsudskį (1867-1935), glownodowodzący armiąpolską do roku 1935, bohater narodowy Polski”. Wydaje siqjednak niezbyt prawdopodobne, že Pilsudscy wiedli swöj röd od Ginejtöw (nazwisko wedhig wszelkiego podobienstwa normanskiego pochodzenia), gdyž ei pieczqtowali się herbem Zaremba. Miano-

268

wicie Produla urodzonych G inneyttowz 1811 roku stwierdza, že “urodzeni Ginneyttowie z antenatow przodkow swoich zaszczyceni rodowiiosciq szlachetnosci, poniewaz Jan Maleuszewicz Ginneytt mial dobra ziemskie w Xięstwie Zmudzldm wpowiecie wilkijskim Ginneytty velN owikowszczyzna zwane, ktöre io dobra zostawil Janowi Jakubowiczowi Ginneyttowi, bratu sttyjecznemu, za summę kop litewskic.h 54, (...) 1647' (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1361). W calym tym, liczącym paręset lat, okresie Ginejtowie i Pilsudscy występująjako osobne rody, pieczętujące się rožnymi herbarai, co swiadczy raczeį o ich odrębnošci i samodzielnošci. Jednak Franciszek Piekosinski w Heraldyce Polski wieköw srednich wywodzi: “Rodem od wieköw osiadlym na Žmudzi byli Pilsudscy, herbu Kosciesza odmienna z mitrą. Przodkiem ich je s t Ginei, apoczątek rodu ginie w pomroce dziejöw. W XV-iym j u i m eku występuje i rolę historyczną odgrywa ow Ginei, pan imudzki, pochodzący z ksiąžęcego rodu Dowsprunga, legendarnego wladcy Litwy z czasöw przedgedyminowskich. Podpisal on akt Unii Horodelskiej w roku 1413, pieczętując się wtedy herbem Zaręba, uzywal jednak podobno i herbu Labędž, a z pierw szejpolow y X V w ieku znanąjest ipieczęč Gineta Niecewicza, ziemianina litewskiego, z herbem Kosciesza, Jest to najpm w dopodobniej jedna i ta sama osoba (...) W roku 1499 znani ją tež Marek i Stanislaw Gineytowicze (Giniatowicze)",.. Jak latwo zauwazyc, w powyzszym wywodzie nie ma žadnego dowodu na rzecz tego, že Ginejtowie i Pilsudscy stanowįą jeden röd, Nie sątež identyczni Gineytowiczowie z Giniatowiczami. O ile to pierwsze nazwisko jest pochodne od germahskiego Ginejt (Ginate) albo od žmudzko-baltyckiego Gintas (Gintautas), to drugie jest patronimikiem od tatarskiego imienia Giniat. 1 wlasnie od tego imienia pisali się pierwotnie przodkowie tego rodu Giniatowiczami, zanim nie przybrali w XVII wieku od dobr Pilsudy nazwiska Pilsudskį. Niemozliwe jest dziš jednoznacztie okrešlenie, jakie pierwotnepierwiastki etniczne zložyly się na “zrödla” rodu Pilsudskich. Jak podaje w rękopismiennym Herbarzu szlachty litewskiej Jan Dworzecki-Eohdanowicz, Pilsudscy uzywali herbu Kosciesza odm. w polu niebieskim. “1499 Marek i Stanislaw žyli Giniatowicze. Z nich Stanislaw syn Bartlomiej, starosfa upicki, pierw szy się nazwal od döbr swych Pilsud Pilsudskim>\„ Jak wynika z danych arcbiwatnych, Pilsudscy w XVI-XVIII wieku brali žony m.in. z Gorskich, Slowaczynskich, Galinskich, Bilewiczöw

269

(5-brotnie), Stęgwitow, Pancerzynskich, Kukiewiczow, Puzynow, Wazynskich, Butlerow, Grothuzow, Kisarzewskich, Rennow (2-krotnie), Komorowskich, Strutynskich (2-krotnie), Kotowiczow, Berberyuszbw, Romerow, Zabow, Niemierzow, Stroczynskich (2-krotnie), Kotątaj6 w, Platerow, Iwaszkiewiczow, Michatowskich, Prejkintow. Pdsudczanki zaš wychodzily m.in. za Sylwestrowiczow, Beynartow, Frąckiewiczow, Iwanowiczow, Kossakowskich, Orwidow.

W Centralnym Panstwowym Archiwum Historycznym Litwy (f. 391, z. 1, nr 699) przechowywany jest obszemy, liczący 342 karty, zbior dokumentow, dotyczących dziejow tego rodu. Wsrod nich zwraca na siebie uwagę Wywod familii urodzonych Giniatowiczow - Rymszow - Pilsudskich herbu Kosciesza z odmianą z 16 czerwca 1832 roku, w ktorym czytamy: “Przed narni Ignacym hrabią Zabiellą, pdniącym urząd wilenskiego guhernskiego marszalka, dworu Jėga Cesarskiej Masei kamerherem i kawaierem, prezydującym, oraz.deputatami, a mianowiciez powiatow; oszmiahskiego Jalcubem Rewkowskim, z braslawskiego Stanislawem Kamiehskim, z szawelskiego Jozefem RymgąjUą i telszewskiego Symplicjuszem Izdebskim, doprzyjmowania i roztrząsania ivywodow szlacheckich obranemi, zloiony zostal wywod rodowitosci szlacheckiej famiUiPilsudskich, z ktorego się okazalo (...), žefam ilia Pilsudskichje st dawna i starožytną szlachtą, pelnieniem wysokich urzędow i posiadaniem licznych dobr, lak z wlasnego na by čia, ja ko tezza nadaniami Krolewskimi odznaczającą się; ie uiywa przydomkow Rymszow Giniatowi­ czow (...); ie wzięty do niniejszego wywodu za protoplastę Bartiomiej Stanislawowicz Giniatowicz posiadal w Xiqstwie ¿mudzkim dobra Poaneze, Janowddw, Pilsudy, oraz ie miaf synow trzech - Waciawa, Melchiora i Augus tyna, swiadczą następne dowody: 1. 1587ju n ij 4 datowane prawo przedaine od K atarzynyz Wolodkiewiezow Hilkowskiej Bartiomiej owi Stan isiawowiezowi Ginialowiczowi na dobra Poancze wydane; 2.1599februarii 11 datowane prawo przedaine od Mikoloj a Szczefanowicza temui Bartlomiejowi Giniatowiczowi na dobra Janowdow wydane; 5. 1603januarii 4 datowane a (...) vv ziemstwie rosiehskim przyznane prawo darowne od Bartiomieja Stanislawowicza Giniatowicza synowi Waclawowi na dobra Pilsudy". W 1621 roku sąd žmudzki konstatuje i uznaje, “ie Waclaw, M el­ chior i Augustyn byli synarni Bartiomieja Stanislawowicza Giniatowi­ cza” i wykazuje, že wlasnie oni zaczęli się pisač od Pilsud Pilsudskimi.

270

Nie wiadomo, czy Augustyn i Waclaw mieli potomstwo. Natomiast Melchior Pilsudskį, “¿e oprocz dobr ojczystych posiadal z wlasnego nabycia majętnošč Ryngowiany w Xięstwie Žmudzkim we wlosci Berianskiej lezącą, oraz ie z zoną Heleną z domu Slawoczyhskich splodzil synow trzech: Jana-Kazimierza dwoimiennego, Wladyslawa i Stanislawa (...). Następnie, ie Jan-Kazimierz Melchiorowicz Giniatowicz Rymsza Pilsudskį, podczaszy grodziehski, chorąžy parnawski, nabyl dobra Pojurze Skirdynie (...). splodzil syn o w pięciu Dominika, Norbertą, Ro­ cha-M ikoloj a dwuimiennego, Ferdynanda i Rejnholda-Michala dwuimiennego” Jako “znakomici obywatele” petnili Pilsudscy rozmaite pubkczne urzędy, wyrozniali się ofiamošcią i roztropnošcią, a jednoczešnie nie zaniedbywali spraw rodzinnych, ciągle nabywali liczne posiadtosci ziemskie, przewaznie na Žmudzi, j ak tež na Wilehszczyznie i Grodzienszczyžnie. Wywod swoj 15-stronicowy wspomnieni powyzej czlonkowie Deputacji Wywodowej Szlacheckiej Wileiiskiej kohczyli slwierdzeniem: (...) “Pilsudskich z a aktualną i starožytnąszlachtępolską uznajemy, oglaszamy i onych do księgi genealogicznej szlachty guberni Li tens ko - Wilehskiej klassy pienvszej zapisujem /’.,, (CPAH Litwy w Wilnie, f. 391, z. 1 , nr 1027, s. 30-45). W przekazach archiwalnych z XVII-XVIII w. wzmianki o Pilsudskich są nader częste i urozmaicone. 16 lipca 16S9 roku Trybunal Glowny W, Ks, Litewskiego skazal na wygnanie i splatę 4250 zloty ch dhigu na rzecz Dominika Pilsudskį ego, podczaszego grodziehskiego, Zydow Księstwa Žmudzkiego i powiatu upickiego. (Akty izdawajemyje Wilenskoju Archieogrąficzeskoju Komissijeju, t. 29, s. 191-193). U czervvca 1772 roku tenže Trybunal skazal grupę Zydow wilenskich na splacenie dlugu (tynfdw siedem tysięcy szeščset szescdziesiąt szesč) zaciągniętego jeszcze w 1715 roku, Michalowi Pilsudskiemu, starošcie wieszniahskiemu, (umocowanym Pilsudskiego na sądzie byt pan Michal Moniuszko), (tamže, t. 29, s. 430-432). Jerzy Hieronim Nagurski, pomcznik powiatu medyngahskiego, iwerskiego i žordanskiego wpisal w 1748 roku do ksiąg grodzkich Ksiqstwa Žmudzkiego następųjące poswiadczenie: “IT roku 1733, miesiąca apriladnia21, wielmozny pan Alexander Siemaszko, oboiny Xiqstwa Žmudz­ kiego, y jm c i pan Michal Pilsudskį, podczaszyc Xiustwa Žmuydzkiego ode mnie odebrali zapis dany od stawney pam ięci jm c i pana Jana Budryka, skarbnika smolehskiego, porucznika powiatu retowskiego, swo-

271

je y m alionce de domo Steygwilance”... (Dziai rękopisow Biblioteki AN Litwy, f. 32-185; f. 32-189). W 1751 roku nakladem Akademii Wilenskiej ukazala się medūza ksiąžka piora Mikolaja Wieliczki pt. Ira fortitudine elusa sive Lysima­ chus, tragoedia auspiciuus Francis ci, praefecti cellarii Magni Ducatus Litvaniae, et Ludovici, praefecti stabuli Ducatus Samogitiae, Pilsudsciorum acta in gymnasio Chodkiewiczani-Crozensi S, J pridie Calen­ das Augusti anno 1751 (K. Čepiene, J. Petrauskiene, Vilniaus Akademi­ jo s spaustuves leidiniai, V. 1979, s. 466). Franciszek, piwniczy Wielkiego Księstwa Litewskiego, starosta wieszwianski, oraz Ludwik, koniuszy Ksiqstwa Žmudzkiego, Pilsudscy podpisali w 1764 w imieniu tegož księstwa elekcję ostatniego krola polskiego Stanislawa Augusta Poniatowskiego (Volumina Legum, t. 7, s. 117). W 1780 roku Franciszek Pilsudskį obrany zostal na marszalka Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ignacy Pilsudskį, sędzia Trybunalu G16wnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, ciwun gondynski, starosta kiwilski byi (okolo roku 1780) wlascicielem mąjątku Repsze (Akty izdawajemyje Mlenskoju Archeograficzeskoju Komissijeju, t 35, s. 462). W tym czasie do rožnych ogniw rodu naležalo kilkadziesiąt posiadlosci na Žmudzi oraz w wojewodztwie wilenskim, grodzienskim, trockim (CPAH Litwy w Wilnie, f. 391, z. 10, nr 1259), Wspomniany powyzej Ludwik Pilsudskį pisarz i pulkownik beržanski, wzmiankowany jest w zapisach jeszcze w 1786 roku (Akty..., t. 14, s. 499). Onže występuje w aktach sądu grodzkiego telszewskiego okolo roku 1797, lecz tym razem jako nosiciel godnosci ifpulkownika pojurskiego y szadowskiego powiatdw, pisarza sądowego, urzędnika ziemskiegoXięstwa Žmuydzkiego repatiycyi szaw elskief' (Akty’..., t. 24, s. 71, 164, 283,356, 502). W 1794 r. zapisy inwentarzowe starostwa tubinskiego wymieniają dobra Pomerajcie i Brunksztajnie jako “vesie dziedziczne jasniewielm oinego Pihudskiegd’' (Akty..., t. 38, s, 215), Kazimierz Pilsudskį, sędzia ziemski powiatu rosienskiego, figuruje wielokroc w aktach archiwalnych okolo roku 1798. (Akty..., t. 24, s. 9). Podobnie jak inne rodziny sztacheckie w zaborze rosyjskim, w XIX wieku takže i Pilsudscy znajdowali się pod ciąglym naciškiem wladz carskich, konsekwentnie spychających ubožejącą na skutek konfiskat i wywlaszczen patriotycznąszlachtępolską, do stanubezprawnegochlopstwa. Tylko w okresie od 1819 do 1915 roku 59 (Slownie: pięčdziesiąt

272

dziewięč!) razy wtadze podrios ily kwestię o przynaležnosci Pilsudskich do stanu rycerskiego. I zawsze musialy się wycofac w obliczu faktów: rodzina ta nie tylko byla bardzo zamožna, ale tez od wielu pokoleñ skrzętnie dbala o pielęgnowanie swej tradycji, o zachowanie rodu zarówno pod wzglądem duchowym, jak i biologícznym, míala tež wymagane papiery. W 1827 roku jeden z księžy notowal: “28 kwietnia. Piękny dzieñ, Odwiedzil nos marszalek Pilsudskį z Grabiszek, gospodarz porządny i sąsiad spokojny, potom ek staroswieckich ludzi, niegdyš poseí na sejm konstytucyjny 1791 W žydu tego rodu - jak i každego innego - mialy miejsce zdarzenia prozaiczne, a nawet niemite. Tak np. akta archiwalne komunikują, že w nocy z i 8 na 19 czenvca 1840 roku zostalo podpalone i w dužym stopniu splonęlo miasteczko Szylele powiatu rosiefiskiego, naležące do ziemianki Pdsudskiej, przy czym sptonąio 21 domów ¿ydowskich (CPAH Litwy w Wilnie, f. 378, z, 1840, nr 560).

Nie wykluczone, že zdarzenie to moglo byc w jakis sposób związane z zajsciami poprzedzającymi je o pól roku. Otó¿ na początku 1840 roku do urzędu wojskowego gubematora m. Wilna zwrócila się ze Skar­ gą ziemianka Anna Pitsudska (z hrabiów Platerów), wtascicielka majątku Szylele w powiecie telszewskim. Skaržyla się na przesladowania ze strony męža. Stanislaw zas Pilsudskį, jej mąž, byly marszalek szlachty powiatu telszewskiego, obwinil žonę o to, že podczas jego kilkuletniej nieobecnošci (byl na zeslaniu) nawiązala stosunki intymne z lekarzem Juszkiewiczem, administratorėm majątku, od którego urodziía dwóch synów Ludwika (4 lata) i Juliusza (3 lata) oraz, že jest od tegož lekarza ponowníe brzemienna. Sprawa nabrala rozglosu; do Szylelów wydelegowano pulkownika Dmitrijewa w asyscie žotnierzy, jak tez lekarza Klukowskiego, który ustalil, že Anna Pitsudska rzeczywiscie jest w 8-9 miesiągu ciąžy, Aby zabezpieczyč žycie mąjącego się uarodzic dziecka, pulkownik Dmitrijew nakazal sąsiadce Pilsudskich Bucewíczowej, posiadającej sztukę akuszcrską, czuwaé przy kobiecie, będącej w stanie bíogostawionym, a doktorowi Juszkiewiczowi zabroníí až do podjęcia iimej decyzji zarządzat majątkiem Szylele.

Stanisiawowi Pilsudskiemu odmówiono na razie zwrotu jego dziedzicznego majątku przywlaszczonego przez rozpustną rzekomo žonę. Dalsze sledztwo, prowadzone przez prokuraturę i inne urzędy, ustaltlo, že faktycznie Stanislaw i Anna Pilsudscy znajdowali się w separacji. Anna z Platerów míala przedstawic do urzędu nawet pisemne zobowiązanie się jej męža, dane jeszcze 31 marca 1838 roku, iž ‘Svyrzeka się wszelkiego wplywu na je j osobę'\ Sam ten akt byl lamaniem prawa Cesarstwa Rosyjskiego nie dopuszczającego rozwodów ani separacji, ale 273

chodzi nam o morainy aspekt sprawy. Požniej akuszerka o nazwisku Mordwînowa doniosla, že to ona asystowala przy porodzie przez A. Pilsudską dwôch gynôw, Ludwika i Juliana. Admmistracja w Telszach i Rosieniach przez kilka miesiący iniala moc pracy i przykrosci w związku z tym skandalem. Utracūi m.in. posady pulkownik Dmitrijew i lekarz Klukowski, gdyž - jak šią okazalo ich rewizja i ustalenia okazaty šią w swietle obowiązujących przepisôw bezprawne, przeçiwko czemu tež protestowala Anna Pilsudską. Wreszcie sprawą zajęli šią urzędnicy III wydzialu osobistej kancelarii cesarstwa RosjL Skandal byl glošny i gorszący. Až 24 kwietnia 1841 roku podpulkownik Brummer i major Mali­ nowski, oficjalni (kolejni) šledczy w tej historii, don ieš Ii wilenskiemu general-gubematorowi ks. Mirkowiczowi, že Arma i Stanislaw Pilsudscy wyznali, že ich wzajemne donosy i skargi byly skutkiem “tylko rodzinnych nieporozumien”, chcąc z ktorymi raz na zawsze skonczyč, malzonkowie nawzajem šią przebaczają i godzą, a do wladz zwracają šią z prosbą o zapraestanie dalszego sledztwa. Wladze jednak uznaly, že Pilsudskį jako mąž ma prawo osobišcie wybaczyé swej žonie jej rozpustą, lecz skarga o roztrwonienie z hulakami majątku nie ma juž charakteru osobistego, gdyž majątek naležy prawnie do dziedzicôw, czyli dzieci Pilsudskiego. Prowadzono wiąc sledztwo w tej sprawie nadal, Przy okazji doszlo do bôjek między sąsiadami, a nawet osobami oficjalnymi, gdyž cala spolecznošc podzielita šią na dwa wrogie obozy, z ktôrych jedni stali po stronie Anny z Platerôw, a drudzy bronili racji Stanisîawa Pilsudskiego, Dopiero jesienią 1841 roku udalo šią tą brzydką sprawą jako tako wyciszyc, ale plama na honorze obydwu rodzin pozostala i dlugo jeszcze stanowila pretekst do sąsiedzkich pomôwien i plotek. (CPAH Litwy w Wiinie, f. 378, z. 1840, nr 1626, s. 1-54), *

*

*

Kazimierz Pilsudskį byl rotmistrzem žmudzkim, prezesem sądu ziemskiego rosienskiego; jeden z trzech jego synow, trzyimienny Piotr Kazimierz Ignacy, sądzia grodzki rosienski, sptodzil z Teodorą Butlerownąosmiu synôw, w tym najstarszego Jozefą Wincentego Pilsudskie­ go, ktôrego synami z Mani Billewiczôwny byli marszalek Jėzef (18671935) i profesor Bronislaw (1866-1918) Pilsudscy.

274

*

*

#

W tajnej tece policji rosyjskiej, przechowywanej w CPAH Litwy w Wilnie, znajdųje się zaswiadczenie o Jozefie Piisudskim, spisane przez dyrektora gimnazjum Mikofaja Junickiego, ktöre brzmi jak następuje: i[J ö ze f Pilsudskį skohczyl w 1885 roku gimnazjum wilenskie ze iwiadectwem dojrzalosci z następującą atestacją: przygotowywal lekcje nie zawsze starannie, uczęszczal do szkofy nie zawsze akuratnie, roboty pisemne wykonywai zadowalajqco, w klasie starai się byč uwainym, ale specjalnego zainteresowania dla nauk nie ujawniaL Na egzaminie doj­ rzaiosci otrzymai następujące oceny: z religii —4, zjęzyka rosyjskiego 3, z laciny - 4, zgreckiego ~ 4 , z matematyki - 4, z historii - 5, z geogra­ fių - 5, z logiki - 3, zjęzyka niemieckiego —3. Przy kohczeniu wyrazil zyczenie wstqpienia do Petersburskiego Instytutu Technologicznego. Z charakterystyki, ktörq wystawii gospodarz klasowy, widac, že Pilsud­ skį posiadal zdolnosci szczegölne w dziedzinie matematyki, ale do zajęc szkolnych odnosil się lekkomyšlnie; przychodzit na lekcje, ja k w yiej wskazano, nie zawsze akuratnie, opuszczal j e pod pretekstem choroby lub okolicznošci domowych (choroby matki); uwaga w klasie pozostawiala wiele do zyczenia, a i w domu przygotowywal się do lekcji nie zawszejednakowo naležycie, poswięcając czas na czytanie ksiąiek, glöwnie literatury polskiej, czym tiumaczy sięfakt, že Pilsudskį nie dose dobrze posiadaljęzyk rosyjski —zaröwno ustny\ ja k težpisemny; rozwinięty umyslowo na ogöl dobrze, Charakter ¿ywy, pyszalkowaty, ze znaczną częscią samolubstwa, Glöwne wykroczenia Jozefą Pilsudsfdego w czasie pobylu w gimnazjum byty: 27 stycznia 1883 r. dwie godziny aresztu za to, ze rozmawial w szatni gimnazjum po polsku; 3 marca 1884 r. godzina aresztu i upomnienie Inspektora wobec calej klasy za to, ze przez roztargnienie nie uklonil się J. E. p.o. general-gubernatora. Przed ostatnim egzaminem na maturę z matematyki przy spotkaniu się z dyrektorem gimnazjum na ulicy —nie uklonil się i odsiedzial za to dwie godziny aresztu”... W centralnym Panstwowym Archiwum Federacji Rosyjskiej w Moskwie jest przechowy wany obszemy protoköl przeshichania Joze­ fą Pilsudskiego przez polieję carską z 10 marca i 887 roku, ktörego najciekawszy ffagment w polskim thimaczeniu brzmi jak następuje: “Aresztant Pilsudskį wyslany do S. Petersburga, do Twierdzy Pietropawlowskiej, na pytania sędziego šledczego žandarmerii wlasnoręcznie podal

275

na pišm ie następujące odpowiedzi: Nazywam się Osip Osipowicz Pil­ sudskį; mam 19 la i Pochodzenie i narodowosc —sziachcic, Bialorusin. Miejsce urodzenia i miejsce stalego zamieszkania - Gubernia Wileriska, pow iat $więcianski, majątek Zulow, Przed aresztawaniem mieszkalem w Wilnieprzy ulicy Nowogrodzkiej w dom u Jankowskiego. Rodzaj zajęc - nie mam okreslonych zajęc; srodki utrzymania -p o m o c rodzicow; stan cywilny - kawaler. Ojciec mieszka w majątku, matka zmarla, mam pięciu braci, z ktdrych starszy, Bronislaw je st studentėm Uniwersytetu Petersburskiego; pozosiali brada - Adam , Kazimierz i Jan - uczą się w Wilenskim Pierwszym Gimnazjum; Caspar, lat 7, mieszka w domu ojca w Wilnie przy ulicy Blagowieszczenskiej. Stan majqtkowy rodzicow - 12.000 dziesięcin ziemi w pow iecie šwięciahskim G ubem i Wilenskiej oraz w pow iecie wilkomierskim i rosienskim G ubem i Kowiehskiej. W 1875 roku w wieku osmiu lat wstqpilem do Wilenskiego Gimnazjum Klasycznego, a pojego ukonczeniu w 1885 na Uniwersytel Charkowski, gdzie studiowalem przez ro k 1... *

*

*

O losach zas potomkow Bronislaw a Pilsudskį ego w jednym z numerow “Gazety Wyborczej” z 2000 roku možna bylo przeczytač następującą notatkę; “Bronislaw Pilsudskį zostal zeslany na Sybir w roku 1887 za udzial w spisku na ž y d e cara Aleksandra III. Na katordze wladze carskie nakazaly mu osiąšė w zamieszkalej przez lud Ajnu wiosce na Sachalinie. Na zeslaniu Pilsudskį pošwięcil się badaniom etnograjicznym nad kultūrą tego ludu, oienil się z Chubsammą, siostrzenicą wodza wioski. Zaslubiny odbyly się wedlugprawa zwyczajowego Ajnow. Mlodzi spojrzeli sobie glęboko w oczy podczas wspolnego posilku, i juz. Bronislaw mial z Chuhsammą dwoje dzieci - syna Sukezo i corkę Kiyo, W roku 1905 wybuchia wojna rosyjsko-japonska ipoludniowa częsc wyspy znalazla się w rękach Japohczykow. Bronislaw Pilsudskį postanowil wracac do Europy. Starszyzna Ajndw nie pozwolila mu zabrac iony ani dzieci Po wojnie rosyjsko-japonskiej 1905 roku wladze w Tokio postanowily Ajnow zjaponizowac. Caiy lud šiląprzesiedlono na Hokkaido. Nada~ no japonskie nazwiska, Ajnowie nie mogli publicznie mowic w swoim języku, niepokornychprzesladowano. Dopiero w latach 80. dwudziestego wieku Japonczycy pojęli, ze wyrządz№ Ajnom krzywdę i rozwojem

276

badah nad kultūrą tego ludu starali šią wynagrodzic niegodziwosci uczynione przez przodkow. Informacje zgromadzone przez Bronislawa Pilsudskiego okazafy się nieocenioną skarbnicą wiedzy dla dzisiejszych etnografow. J už syn Bronislawa uwaial się za Japonczyka, chociaž rožnil się od Japonczykow jizycznie, byl wysoki, mial jasnoszare oczy i wąski nos. O ienil się z Japonką. Nigdy nie opowiadal o Sachalinie. Zajmowal się pielęgnacją sadzonek rošlin ozdobnych w szklarniach Uniwersytetu Tokijskiego. Zmarl w polowie lai siedemdziesiątych. W roku 1986prof, Koichi Inouye z Instytutu Slawistyki Uniwersytetu Hokkaidoprzekazal Kazuyasu Kimurze adres Jadwigi Karaczewskiej - cores marszalka Pilsudskiego, ktora wtedy mieszkala w Londynie. Kimura natychmiasi wyslal do swojej europejskiej ciotki list. Napisal, ie urodzila mu się edrka Kanako i ze chce nawiqzac znajomoic. - Byiem zdumiony, i e moj dziadek Bronislaw byl tak zasluionym dla Ajnow badaezem. A jeszcze bardziej zdumialo mnie to, i s jeg o brat Jo zefb yl szefem pahstwa i jednym z największych wodzow X X wieku mowi Kimura. - 1 to je s t moja rodzina! - Bardzo chcialem spotkac moich europejskick krewnych. Ale podroz do Europy je st dluga i kosztowna. Przed kilkoma laty pojechalem na Sachalin zobaezye, ja k wyglqda kraj moich dziadow. Byiem wstrzqsniqty tym, co zobaczylem: potworna bieda, szarzyzna, gigantyezna przepašč cywilizacyjna w stosunku do Japonii. Zrobilo mi się smutno, pomyslaiem, ie Polska pewnie tez tak wyglqda, bo p rzeciei byla zaleina od ZSRR. Jesieniq 1999 r. Kimura wraz z cdrką K anakopo razpienvszyprzylecial do Europy. Odwiedzil Francję, gdzie na podparyskim cmentarzu Montmorency leiy jego dziadek Bronislaw. Potem odwiedzil Polskę. - Ku mej wielkiej radoici okazalo się, ie Polska to wspaniaty, zachodni kraj - entuzjazmuje się Kimura. - Jestem zachwycony Krakowem, zielonymiparkami, starymi budowlarni. Byiem na Wawelu, w kryp­ tie Marszalka. Potem usiedlismy na lawce na plantach i wyobraialem sobie, ja k stryjeezny dziad odbiera defiladę swoich legionistow. - Cieszę się, ie jestem Japohczykiem, ktory ma w sobie krew Ajnow i Polakaw. Odkąd się o tym dowiedzialem, czuję się bogatszy. - Zazdroszczę warn, Europejczykom, m ade tyle wolnego czasu. Takie dlugie urlopy, W Japonii tylko pracujemy i pracujem y Ja w swojej firm ie spędzam cale dnie, rowniei soboty, nie mam czasu na ksiąžki, kino. Chcialbym lepiejpoznač ž y d e Europejczykow. Lepiej poznač ro­

ll7

džiną. Nie mielismy wiele czasu dla siebie - bylem w Polsce tyJko tydzien. Chcialhym przyjechačjeszcze raz, na dhižej. Wtedy pojadę tež na Litwę, bo przeciež tam je s t kolebka mojego rodu" *

*

*

PILSUDSKI-GINIATOWICZ herbu Kosciesza; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z, 1, nr 699).

PININSKl herbu Jastrzębiec; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 2211).

PIONTKOWSK3 herbu Grzymala. Potwierd2 eni w staro žytnej rodowitošci szlacheckiej przez heroldię mihską27 listopada 1825 roku oraz przez wilenską22 maja 1846 roku. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 490, s. 414).

PIOTREWICZ herbu Leliwa; powiat kowiehski, rosienski. (CPAHL, f, 391, z. 5, nr 514, 515).

PIOTRKOVVSKI herbu Pilawa; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2208).

PIRUSKI herbu Nalęcz; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2203),

PISARSKI herbu Šreniawa; powiatponiewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

PISUNIEWICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86).

PISZCZALLO herbu Pobog. Panowie Piszczatlowie byli pobvierdzani w rodowitošci przez Minskie Zgromadzenie Deputatow Szlacheckich w 1836 roku. (NAH Bialorusi w Minsku, f. 319, z. 3, nr 266),

PLADZIEWICZ herbu Labędž; powiat nowogrodzki. (CPAHL, 278

f. 391, z. 6, nr 665).

PLATENBERG herbu Lagoda; powiat wilkomierski. (C PAH L, f. 708, z. 2, nr 404, 724; f. 708, z. 7, nr 827).

PLATEROW ICZ herbu nieznanego; powiat brasîawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

PLECHNIEW ICZ herbu Pótkozic; województwo miúskie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2411).

PLEWIÑSKI herbu álepowron; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

PLINKOWSKI herbu Pomian; w województwie wileñskim. (CPAHL f. 391, z. 10, nr 295).

PLUSKIEWICZ herbu Luk; powiat telszewski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7),

PEACZKO W SKI herbu áreniawa; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 217,2111).

PLAWSKI herbu Plater; powiat oszmtañski. (CPAHL, f, 391, z. S, nr 86, 752,2558; f. 391, z. 10, nr 294; f. 391, z. 1, nr 1058).

PLOSZYÑSKI herbu Drzewica; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 695).

PLUKSNA herbu Zadora; powiat wileñski, rosieñski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707; f. 391, z. 4, nr 2250).

PLUSZCZEWSKI herbu Lubicz, Jasieñczyk i Plater; powiat kobrynski, oszmianski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 404; f. 391, z. 10, nr 297).

279

PL U S Z C Z E W S K I-JU C E W IC Z herbu Korwin; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

PNTEWSKI herbu Slepowron - powiat kowieñski, lidzki; herbu Rola - powiat szawelski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,11, 12, 1621,707).

POBOJEWSKI herbu Pobóg; powiat wilenski, oszmiaóski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2247).

POCEW ICZ herbu Pòi Orla І Gozdawa; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18, 707).

POCHOWSKI herbu Poraj; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4095).

POCZOBUT-ODLANICKI herbu Pogoñ; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, ПГ2243).

PODBORSKI-GACZ herbu Godziemba; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 761).

PODERSK1 herbu Rawicz; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2236).

PODGÓRSK1 herbu Pilawa; powiat wilenski, witebski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 667).

PODLECKI herbu Bogorya; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 2687),

PODOLECKI herbu Waga i Wąž; powiat kowieñski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2284).

PODREZ herbu Korwin; powiat oszmiaóski, witìcomierski, kobryóski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7, 18).

280

P O D W Y S O C K I herbu Ostoja; powiat oszmianski, kobrynski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 12, 18).

POGÔRSKI vel POHURSKI herbu Ogohczyk; powiat nowogrôdzki, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 665). POHOSKI herbu Pôlkozic; powiat oszmianski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2273).

POJODZIEWICZ herbu Poraj; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 649, 724).

POKLE W SKI -KOZIEEE herbu Koziell; powiat dzisniehski, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2725, 2768). POKROWSKI herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2754).

POKUC-KAPWCEWICZ herbu Labçdz; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

POLUCHOWICZ-SIERNICKI herbu nieznanego; powiat pihski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

POLCHOWSKI vel POLOCHOWSKI herbu Jastrzçbiec; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

POLTORZY CKI herbu Serce Przebite Strzal^, powiat oszmiahski, wilehski. (CPAHL, f,39l, z. 8 , nr 103, 542, 1076).

PO LU JA N SK I herbu Siarykor»; w W ilnie i Petersburgu. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 302),

POMIAN herbu wtasnego; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

P O N IA T O W S K I herbu Labçdi; powiat zawilejski, braslawski. (CPAHL, f, 391, z. 5, nr 525). 281

P O P IE L -P IE P O L L herbu Junosza; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

POPIKWICKL Siedzieli w guberni grodziehskiej i byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez tamtejszy urz^d heroldii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 453). POPLAWSKI-BURAKOWICZ herbu Drzewica; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 4, nr 2302).

PORAZINSKI herbu Poraj; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

PORECKI herbu Pomian; wojewodztwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 13),

POREMBSKJ herbu Waldorf, Nabram, ¿reniawa; powiat wilkomierski, polocki, wilejski, szawelski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 2157, 2521; f. 391, z. 9, nr69, 1820).

PORENSKI herbu ¿reniawa; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 528).

POROWSKI herbu Slepowron; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

PORUO-PORUTOWICZ herbu Radwan; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2537),

PORYT-SZORTZ herbu Mora; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

PORZECKI vel POZECKI herbu Slepowron; powiat witkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3).

P O S K O C Z Y M O W herbu Ostoja; powiat nowoaleksandrowski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 529),

282

P O S L O W S K J herbu Szeliga; powiat slonimski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

POSZEWIC-LAWRYNOWICZ herbu Godziemba; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

POSTERNAK vel PASTERNAK herbu nieznanego; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

POSULOWICZ herbu Lubicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

POTRYKOWSK3 herbu Drogomir; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 83, 186, 760).

POUSLEWSKI-MACKIEWICZ herbu Jastrzębiec; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 1779).

POWICKI herbu Radwan; powiat trocki, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2308; f. 391, z. 10, nr 298).

POWSLOWSKI herbu Ciolek, powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2443; f. 391, z. 11, nr 92).

POWSTAÑSKJ herbu Kosciesza; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2309).

POZILEWICZ herbu Korab; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ). ♦

__

POZARYSKI herbu Belly; powiat braslawski, dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665, 1578).

POZARZEWIECKI herbu nieznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

P O Ž A R Z Y C K T herbu O stoja; pow iat w ilejski, w ileñski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2541). 283

P O Ž E R S K I herbu Gierah; powiat wilkomierski, miasto Ryga. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4,403, 404, 649, 724, 928).

PRATKIEL herbu Prątnicki; powiat wiikomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4,404, 649, 724).

PRAWDZIKOWSKI herbu Prawdzic. S iedzieli w Ziemi Wilenskiej i Kowienskiej, m.in. w pow iecie ivilkomierskim; byli tež przez tamtejsze urządy heroldii potwierdzani w rodowitošci szlacheckiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 197, 468).

PRĄTNICKI herbu Prątnicki; powiat wilenski, švvięcianski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 110, 707, 1623).

PREJKINT herbu Niesobia; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

PREKER herbu Borch; powiat telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1897a).

PROGULB1CKI herbu Gozdawa; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

PROKOP herbu Greity; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

PRONIEWSKI herbu Radwan; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2 , nr 1752). W powiecie upickim pieczętowali šią tež godlem Ratuld i Szeliga.

PROSINSKI herbu Rawicz; povviat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4095).

PROSZKOWSKI herbu Lada; powiat wilkomierski, (CPAHL, f, 391, z. 1 1 , nr 112). r

PROSZYNSKI herbu Lubicz; powiat dzišnienski, wi!komierski, zavvilejski, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 431,4117). 284

PRUSZAK herbu Pielesz; powiat braslawski, vvilkomierski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 404).

PRYNCYPAT herbu wlasnego. Siedzieli w gubemi grodzienskiej i byli potwierdzani w rodowitošci sziacheckiej przez tamtejszą heroldię. (CPAHL w Witnie, f. 789, z. 1, nr 131, 453).

PRYŽGINT herbu Pryžgint; powiat telszewski, szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1018, 4096).

PRZECLAWSKI herbu Glaubicz; powiat nowogr6 dzki, grodzienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

PRZEGORZEWSKI herbu Lis; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 766).

PRZELASKOW SKI herbu nieznanego; povviat wilejski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 2760; f. 391, z. 7, nr 431).

PRZEMIĘCKI herbu wiasnego; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

PR ZEM IEN IEC K I herbu Drzewica; powiat zaw ilejski. (CPAHL, f. 391, z. 7,nr 1884).

PRZERADOWSKI herbu Polkozic; powiat wilejski, nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665, 709).

PRZESTANOVVSKIherbu Dębno; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707). PR ZESTR ZEN SK I herbu Šlepowron; powiat w ilehski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1038). W 1862 roku zdegradovvani za udzial w Powstaniu Styczniowym do rangi jednodworcow.

PR Z E ŠC ISZ E Y V SK I herbu Grzymala; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 11, nr 106).

285

P R Z E T O C K I herbu Nalęcz; powiat wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. S, nr 2443).

PRZEWUSK3 herbu wlasnego; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2597).

PRZEŽDZIECKI-PIERZCH ALA herbu Roch; rodzma hrabiowska siedząca na dobrach rodowych w powiecíe oszmiañskim i zawilejskini. (CPAHL, L 391, z, 7, nr 494).

PRZYBYTEK herbu Rudnica czyli Nastemp; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11, 265), Dziedziczyli na Homiach, Hryszaniszkach, Hejkowszczyznie, Wolejszach. Notowani tež w powiecíe polockim.

PRZ YD OMS KI herbu nieznanego; powiat oszmìaùski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707),

PR ZY JA LG O W SK I herbu D oięga; powiat szaw elski, (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 537).

PRZYLUCKI herbu Sulima; powiat kobrynski. (CPAHL, f, 391, z. 6 . nr 18, 12 ).

PRZYLUSKJ herbu Korwin i Sìepowron; powiat wiìkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4; f. 391, z. 6 , nr 7).

PRZYMULSKI herbu Syrokomla i Žnin; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 305).

PRZ YPALE W SKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

PRZYSIECKI herbu Nowina; powiat upicki, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 367).

P R Z Y S Z Y C H O W S K I herbu Labędž; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,n r 18). 286

P R Z Y T U L S K I herbu Prawdzic; powiat wileúski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 819).

PUCHALSKI herbu Šlepovvron - powiat braslawski, zawilejski; herbu Swieñczyc - powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 431, 3924). P UGALS KI herbu Šiepowron; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 7,nr 1493).

PUKIENIEWSKI herbu Radwan i Pudwels; powiat wìtkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4).

PUKIÑSKI herbu Pielesz; w województwie wileñskim i witebskim.

PULKIEW ICZ herbu Labędž; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

PULTORZYCKI herbu Przyjadel; powiat oszmianski, šwięciañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 611, 707).

PUMPORÀK1EWICZ herbu Sas; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

PURVVICKI herbu Korybut; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 708, z. 7, nr 789).

PUSZKIN-KOZANOWSK1 herbu Lilia. W paždziemiku 1845 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo sprawçrodowitosci tej starožytnej familii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 33).

PUTKAMER herbu Brodzic; powiat lidzki, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 7, nr 4096). Rodzina pochodzenia niemieckiego.

PUTRASZKO herbu Leliwa, powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). 287

P U T W IÑ S K I herbu Sas; województwo wileñskie. (ÇPAHL, f. 391, z. 7, nr 1885),

PUZYNOWSKI herbu Ogoñczyk, powiat wileñski, shjcki, nowogródzki, wilejski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , пт 665, 709, 1622),

PUŽEW SKI herbu Prus III; powiat kowieúski, rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1885).

PUŽYCKI herbu Potnian; powiat kowiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , m 1 1 , 1 2 ).

PYLIÑSKI herbu Belty; województwo wileñskie, witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 669).

288

RABCEWICZ herbu Rawicz; powiat nowogródzki, rosicnski, swiçcianski, (CPAHL, f. 70S, z. 1, rtr 48).

RAC-W IDM O NT herbu Slepowron; powiat telszew ski. (CPAHL, f. 3 9 l,z .6 ,n r 7 ).

RACHDEN herbu Rachden; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

RACYBORSKI herbu àlepowron; powiat trocki, dziánieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7,2057, 2724).

RACZKOWSKI herbu Prus I - powiat rosienski; herbu Lodzia - powiat szawelski; herbu Poraj - powiat oszmianski, shicki, miasto Wîlno; herbu G ozdawa-powiat upicki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 928, 3036,3091 i in.).

RADECKI-MIKULICZ herbu Gozdawa; powiat kowieñski. (CPAHL, f, 391, z. 7, nr 1897a).

RADKIEW ICZ herbu Pobóg; powiat oszmianski, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546). r

RADUNSK I herbu Drzewica; powiat oszmianski, RADOWICZ herbu Jastrzębiec - powiat rosienski; herbu Lu­ bį cz - powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). r a d w a Si s k i herbu Radwan; powiat trocki, oszmianski.

(CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1317, 2830). 289

RADWILOWICZ herbu Sulima - powiat upicki, wilkomierski; herbu Radwan - powiat rosienski; herbu Pomian i Biberstein - po­ wiat telszewski; herbu élepowron - powiat polocki. {CPAHL, f. 391, z. 7, nr 856, 1897a i in.).

RADWILOWICZ z BUJWIDÓW herbu Trzaska; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

RADYKOWICZ herbu Drogomir ; województwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12).

RADZÏCKI herbu Nalęcz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f, 708, z, 2, nr 3, 4).

RADZIKOWSKI herbu Ogoñczyk; powiat wileuski, kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1897a).

RADZISZEWSK1 herbu Ogoñczyk; powiat wilejski, dzisnienski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr Í 897a, 4117,4096).

RAFALOWSK1 herbu Labędž; powiat wilkomierski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1027). RAGDEN herbu nieznanego; powiat upicki, poniew ieski. (CPAHL, f. 708, z. 1, nr 194).

RAJ herbu wlasnego. Nobilitowani 1697. Siedzieli w powiecie mozyrskim gubemi minskiej. W XIX wieku byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 454, 468).

RA JCEWICZ herbu Leliwa; powiat szawelski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157).

RAJCZYNSKI herbu Élepowron; powiat wilenski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1897a).

RAJSKI herbu Jelita - powiat kowieñski; herbu Sariusz-Jelita powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7,18), 290

R A K IN T herbu Labçdz; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

RAKOWSKI-KITKIEWICZ herbu Trzywdar; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

RÀKSIMOWICZ herbu Pobôg; powiat swiçcianski i inné. (CPAHL, f. 708, z. 1 , nr48).

RALF herbu nieznanego; wojewôdztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 901).

RAMSZA-KARWECKI herbu Gozdawa; powiat wilejski, (CPAHL, £ 391, z. 10, nr 312).

RAMULT herbu wîasnego; powiat nowogrôdzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

RAPCZYNSKI herbu Pòi Orla; wojewôdztwo w ilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). RASER (RAZER) von herbu Abdank; wojewôdztwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609).

RATOWT (RATTOWT) herbu Bohcza; powiat trocki, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4, 404, 649, 724, 928,2785).

RAT YNSKI herbu tabçdz i Ratuld; powiat swiçcianski, brastawski, wilejski. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 611, 709). W wojewôdztwie minskim pieczçtowali siç godlem Lubicz. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2395),

RAUBO herbu Drogomir; powiat rosienski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

RAUTENSTRAUCH herbu wtasnego; powiat kowienski, rosienskl. (CPAHL, f. 391, z, 7, nr 1897a).

RAWA herbu Rawicz; powiat àwiçcianski. (CPAHL, f. 708, z. 1, nr 48). 291

t

R E C Z Y N S K I herbu Laryssa; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 318).

REDLIÑSKJ herbu nieznanego; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2758).

REGIS herbu Podkowa; w Księstvvie Žmudzkim i wqjewództwie wileáskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

REHBINDER herbu wlasnego; powiaí braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

REICHEEBACH herbu wlasnego; powíat upickí, poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 1, nr 194).

REINHARD herbu Lis; powíat upicki. (CPAHL, f. 391,z. 7,nr428). REINGARTEN herbu wlasnego; powiat poniewieski, upicki. (CPAHL, f. 708, z. 1, nr 194).

REJKOWSKI herbu Rawicz; miasto Wilno. (CPAHL, f, 391, z. 10, nr 317),

REKOSZ herbu Ostoja; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

REKŠČ herbu Leliwa; powíat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 449),

REMBELIÑSKI herbu Lubícz; powíat upicki. (CPAHL, f, 391, z. 7, nr 4096).

REMBEROWICZ herbu Lada; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391,z. 6 , nr 7).

RENHART herbu Kleinfeld; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

292

R E N K E herbu wlasnego; powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2. nr 3680),

RE WINSKI herbu Lubicz; powiat lidzki, nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4,665, 1576,1621,1626).

REWKOWSKI herbu Strzegomia; powiat brastawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

REWKOWSKEHRYNCEWICZ herbu Šwierczek; powiat wiikomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1).

ROBAK herbu Ogonczyk. W 1845 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywato kvvestię rodowitose i tej dawnej familii (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 34, 95),

ROBASZEWSKI herbu Lubicz; powiat witkomierski, braslav/ski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3 ,4 , 3 2 9,404,64 9 , 724, 928),

ROCHONKOWSKI herbu Rochnicki; na Žmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ROD C KVVICZ- PEOTISI C KT herbu Sas. Siedzieli w Ziemi Minskiej i byli przez tamtejszy urząd jeroldii potwierdzani w rodowitošci szlacheckiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, 198,414,485,490).

RODLINOWICZ-ABRAMOWICZ herbu Dotęga; rodzina tatarska w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr274),

RODOWICZ-SZYMKIEWICZ herbu Košciesza; na Žmu­ dzi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

RODZIEW ICZ herbu Jastrzębiec; powiat trocki. (CPAHL, L 391, z. 6 , nr 11).

R O G A L E W I C Z herbu R ogala; w ojew odztw o w ilenskie, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649,727).

293

R O G A J S K I herbu Nalęcz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 924).

ROJS (REUS) herbu wlasnego; powiat trocki, kowienski. (CPAHL, f- 391, z. 7, nr 4096, 3803).

ROKSIEW ICZ herbu Lubicz; w wojewödztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ROLINSKI herbu Šlepowron; powiat kobryriski. (CPAHL, f. 3 9 1 , z. 6 , nr 18),

ROMANSKI herbu Slepowron; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 558).

ROMASZKA herbu Slepowron; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr559).

RÖMER herbu Jelita i Scypion; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 11; f. 391, z. 11, nr 139). +*

RÖMER herbu Römer. Wspominala o nich w swych paraiętnikach pt. W M inie i w dworach litewskich (Chotomöw 1988, s. 51-53): “Dom marszalka Michala Römern lączyl w s o tie dwa iyw iofy: salonowy i uniwersytecki, alepoloženiem swoim przypominal mieszkanie wiejskie; daleko od ulicglöwnych štai w glębi obszemego dziedzinca, z ogrodem, spuszczającym się na Wilenkę, z widokiem na częsc najbardziej malowniczą miasta, Sajjaniki. Za wejsciem w dziedziniec wszystko tam zapowiadalo mieszkanie fam ilijnego czlowieka. Zimą okopy ze sniegu, zdobywane przez studentow, latem pilka, gonitwa, a zawsze wrzawa witaly na wstępie przychodnia. Seweryn i Michas, najmlodsi synowie pahstwa Römeröw, ich koledzy i krewni, Ejtmin, Sinkiewicz, Tadzio Puzyna, nieraz i ktöra z kuzynek, przebrana w kurtkę, obskakiwali goscia, a stary sluga meldowal go panom, W pokojach ze staroswiecka zasobnych zawsze znaleič moina bylo gospodynię domu, grającą w marjasza zprzyjaciolką domu, panną Ratoft, lub sam ąjedną z ksiąiką. Pani Rachela z de Raesöw Römerowa byla powaznego oblicza, wlosy, zebrane na grzebien o wysokiej lawce, czynily ją podobną do matrony hiszpan-

294

skiej. Obyczajem staroswìeckim wyprostowana na krzešle odstępowala kanapy i poduszek mlodszym. Stanowczosé, wypiętnowana na rysach niepięknych, ale szlachetnego wyrazu, mowa napozòr chlodnat ja kb y odpychająca próine slowa grzecznoici, spojrzeniepewne, ale niewesole - wszystko iv tej niewiescie zdawalo się mówic za nią: "Dužom cierpiala, dužom przebaczyla —wszystko pamiętam, a pociechy czekam nie od ludzi, tylko od Boga Odpierwszego w ejnenia poznalei w niej Aniola Stróia rodzìny, kaplankę domowego ogniska, matroną, o jakìch piszą, ale jakich m a h nam pozostawil wiekubiegfy, malžonkę i matkę, jakìch nigdy dosyc, jednem slowem - chrzešcijankę, jakìch trzeba. Pan marszalek byljakby z innego swiata, szarmant, nawetbalam ut swego czasu, miai klucz do sere wszystkich; natenezas stary i z trąbką (sluch stra d i zupelnie), z rysów przypominal Aleksandra l, na twarzy lagodnej biegalfìglarny i doweipny usmiech; byl on z dawien dawna przyjacìelem mego ojea. Wspólne ìch wspomnienia z wesotych czasów przypìerwszem spotkaniu za kazdem spojrzeniem buchaly pustym smiechem, a czasem nawet (gdy nie bylo nikogo z obcych) objawialy się one taheem, co bylo między nìmì rodzajem zakladu... na co patrząc nowe pokoleniejuž natenezas mówilo, “ie dawniejsì ludzie weselsi od mlodszych ", ajednak bardzo wesolq byla mlodziei za naszych czasów, iprim w tym chórze trzymaljeden z synòw marszalka Romera, z twarzypodobny do matki, z wesolosci do ojea, wzrostem zas i rodziców, i rodzenstwo, j wszystkich kolegow pneécìgnql. I gdy brat starszy Henryk, p iękn yja k ojciec, powolny jakm atka, godzinypozostale od naukpošwięcal swojej ukochanej wiolonczeli, mlodszy Edward ì dobrze się uczyl, i ladnie rysowal, ale tež i niepospolicie swawolil, do czego mu wybornie služyl wzrost jego masztowy. Czy raz, skuliwszy się w plaszczu, wychodzìl o zmroku na miasto karlem i stopniowo rósi, rósi. rósi... a gdy ju ž stanąl na palcach, sztukowal się jeszeze ramionami, rękoma, kijem ì kapeluszem, tak že ì iolnìerze na odwachu, i Žydzi p o bramach, i uliezniki, i przechodnie od bojazni truchleli; co dzien bylo coi nowego, bo co glowa mloda wymysli, to nogi rącze wykonajq. I dotąd jeszeze mówiq iv Wilnie o slawnejprzygodzie generata Buszowjewa, przez którego glowę (gdy chodzil zgarbiony po bulwarach) ktos, zaledwie dotknuwszy jeg o epoletów, przelecial izginąl w tlum ìe.jak meteor, ta k že go niki nie tylko schwytaé, ale i dojrzeé nie màgi. Przy czterech braciach byla jedyna siostra, Anetka, w której skupify się wesoloic ì doweip ojea, muzykalnosé Henryka, jtglarnoic Edwarda, cnoty domowe matki; obok tej glówki myslącej jasnialo kìlka glówek

295

ladniejszych kuzynek Bialozorowien, ktorych czam e i niebieskie oczy o brwiach aksamitnych ifręzlistych rzęsach niemale sprawiafy požary w sercach owczesnej mlodzieiy. Z tego to gniazda cd dwie w przeciągu lat kilku pojąl w malženstwo öw figlarny Edward. Figle pana Edwarda bywafy i artystyczne: on to glöwnie malowal ową slawną Szejne-katrynkę, w ktörej figurowafy portrety profesoröw Uniwersytetu z podpisami: Oto pan Malewski, co z žalėm dobywa kieski; Oto pan Frank, co lubi krank, krank; Oto pan Grodek, natury wyrodek; Oto pan Reszka, co na dole mieszka; Oto pan Sniadecki, nieprzyjaciel niemiecki; Oto pan Rustem, co maluje z gustem ” *

*

*

ROMM von herbu wlasnego; powiat kowiehski. (CPAHL, f. 391, z, 7, nr 4161).

ROSALSK1 herbu Šlepowron; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ROSSAKIEWICZ vel RUSAKIEWICZ herbu Korczak. Rossakiewiczowie z gubemi mihskiej i wilenskiej byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckie] przez odnošne urzędy heroldii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 198, 456). Z tego rodu wywodzil si^ Antoni Žebrak (Rusakiewicz), wybitny biatoruski genetyk XX wieku.

ROSSEN herbu Poraj; powiat rosienski, witkomierski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr707).

ROSICKI herbu Samson; powiat braslawski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707),

ROSOLOWSKI herbu Prus, powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

R O S S U D O W S K I herbu R och; w ojew ödztw o w ilenskie, (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 148). 296

R O S T K O W S K I herbu D ąbrowa; wojew ództw o w ileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1046).

ROSTOWSKI herbu Dąbrowa; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4).

ROSZCZEWSKÏ herbu Ciolek - województwo witebskie; herbu Junosza - powiat braslawski i inné. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 95, 404, 649, 724). ROSZKOWSKI herbu Dolęga - powiat kobrynski; herbu Lo*dzia - powiat wilkomierski; herbu Ogoñczyk - powiat rosienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4; f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

ROT herbu wìasnego; powiat poníewieski, grodzieñski. (CPAHL, f. 708, z. 1 , nr 194).

ROWBECKI herbu Abdank; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7, 707).

ROWBO herbu Košciesza - powiat rosienski; herbu Drogomir powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7 , 1 1 ,1 2 ).

ROWIEÑSKI herbu Bozawola; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

ROZANOWSKI herbu Karp; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ROZTKOWSKI herbu Dąbrowa; powiat kowieúski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ROZW ODOW SKI herbu Trąby; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12, 718, 2779).

ROŽBICKI herbu éreníawa; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

297

R O Ž Y C K I-C H A M S K I herbu Gryf; województwo wileñskie. (CPAHL, f, 391, z. 6,п г 12).

RUCZYNSKI herbu Ogoñczyk; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

RUDZIAÑSKI herbu Zarф а; powiat oszmiañski. (CPAHL, f 391, z. 7, nr 990).

RUDZIEJEW SK I herbu Kosciesza; powiat wolkowyski. (CPAHL, f. 39 l , z . 6 , m i l ) .

RUDZIEJEWSKI-KOLUPAJLO herbu Kosciesza; powiat lidzki, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2759).

RUKOWSKI herbu Rawicz; powiat wileúski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

R U SIN O W SK I herbu Labędž; w ojew ództw o w ileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

RUSTEJKO herbu wlasnego; powiat rosieñski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707).

RUSZKOWSKI herbu Poraj; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z, 8 , nr 2443).

RUSZTEMBERG herbu wlasnego; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

RYBALTOWSKI herbu Slepowron; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 709, 1621, 1626).

RYCHLOWSKI herbu Nalęcz; powiat trocki, (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 184).

R Y C Z Y N S K I herbu Pomian; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). 298

R Y D Z IE W IC Z herbu Pobog; powiat lidzki, wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

RYLLO vėl RYLO herbu Wieniawa; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 568). Nazwisko to w języku bialoruskim znaczy “Ryj" i šv/iadczy o starožytno-bojarskim pochodzeniu jego wlašcicieli. O jednym z nich profesor Feliks Koneczny w dziele Šwięci w dziejach narodu poiskiego pisak “W r. 1838 zapoznal šią w Rzymie z tym grotiem sfynny opostol Azji i Afryki, jėzuitą Maksymilian Ryllo, przebywający wowczas czasowo w Rzymie. Importująca topostač, ajedna z najciekawszyck calej historii X IX w. Lączyfysię w nim wielfd rozum z wielką przedsiębiorczoscią, a žarliwa milošč chrzescijanska z roztropnoscią. On stpl šią tworcą melkiego seminarium generalnego dla misji afiykanskich, tudziež tworcą slynnego następnie uniwersytetu w Beyrut w Azji Mniejszej. Pochodzit z uboiszej szlachty polskiej w wojewodztwie grodziensfam pam atu wolkowyskiego, urodzony we wsi Podorosk r. 1802. Jesienią 1837 r. bawil na Libanie i w Palestynie. W wigilię Boiego Narodzenia odprawial mszą iw. przy grobte Zbawiciela w Jerozolimie, a do mszy tej služyl mu Juliusz Slowacki On tez naklonilpotem wkrotce tego melkiego poetę, že się wyspomadal. Bylo to na Wielkanoc 1838 r. w Syrii w klasztorze na gorze Libanu. Jesienią tegoirokuprzybywszydo Rzymu, roztoczyl O. Ryllo opiekę nad mlodymi księzmi i kiety kam i polskimi, sposobiącymi się do zamierzonegozakonu; gdyby niejegoprzedsiębiorcza roztropnošč, nie byloby može srodkow na osiedlenie się >tJRzymie. Swiadczą zaspatriotyczni zakonnicy, ie ks. Ryllopierwszy obudzil w Rzymie sprawę Kosciola poiskiego i dzięki jem u Stolica apostolska zwracala odtąd zdwojoną bacznosč na to, co się w Polsce dzieje i co się dzieje z Polską.”

RYMASZE WSKI herbu Pobog; powiat wilejski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 649).

RYMDZIEWICZ herbu Hipocentaurus; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

RYMEJKO herbu Dąbrowa; powiat oszmianski, kowiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

RYNTOWT herbu Pobog; powiat szawelski, šwięcianski, wilejski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157). 299

R Y S Z K IE V V IC Z herbu Przyjaciei; wojewodztwo wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1819).

RYŽY herbu Godziemba; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 18). RZADKI herbu Leliwa; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

RZĄŠNICKI herbu Dolęga; powiat lidzki, wilenski, wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1622, 1623; f. 708, z. 2, nr 403).

RZECZYCKI herbu Košciesza; powiat wilejski, oszmiahski, dzisnienski, kowienskt. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8 ,2 2 ,6 0 5 , 1131,1621, 1626,2724).

RZEPECKI herbu Bialynia; powiat dyneburski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667).

RZEPKA herbu Lubicz odmienny (dwa žiote krzyže kawalerskie pod odwrėconą podkową). Znana na Woiyniu i Podkarpaciu drabna szlachta.

RZEPNIK herbu Bialynia; powiat wilkDmierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 4, 649, 724, 928; f. 391, z. 1, nr 1058,1690).

RZEPNIKOVV herbu nieznanego; pow iat w ilkom ierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 604). RZESZEW SKI herbu Rola; powiat dzisnienski, witebski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609, 1131).

RZĘDZIEWICZ herbu nieznanego; powiat siucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

300

SABA herbu nieznanego; powiatkowienski. (CPAHL, f. 391,z. 6, nr 7,11),

SABAKIN herbu wlasnego; województwo polockie. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 13), r

SABINSKI herbu Glaubicz i wlasnego; powiat wìlkomierski, oszmiahski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86, 2597). SACZ-SACZEWICZ herbu Pomian; na Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SACZKO herbu Korczak. Ambrozy, wojskì drohicki, 1620, poborca. SÀCZKOW SKI herbu Prus I; powiat kobrynski, pinski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 18).

SADUftSKI herbu Abdank; powiat wìlkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2)

SAJDZINSKI herbu Glaubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 2170).

SAFAREWICZ herbu Luk; powiat wilenski, nowogrodzki, oszmianski, shicki, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86).

SAGATOWSKI herbu àreniawa; powiat wìlkomierski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1060),

301

S A J E W I C Z herbu Jastrzębiec; powiat trocki. (CPAHL, f. 39], z. 6, nr 7).

SAJKOWSKI herbu Grzymata; powiat brastawski, oszmiaúskí, swiqciariski, dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707,2057). Zamieszkiwali m.in. w okolicach miasteczka Womiany obecnego obwodu grodzieñskíego na Bialorusi. W í 845 roku Minskie i Wileñskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo kwestiç ich rodowitosci. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, пт 132, s. 34,99). Mieszkali tež liczníe w gubemi miñskiej i kowieñskiej.

SAKEL herbu Leliwa; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SAKEN herbu wlasnego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2169).

SAKIEL herbu Leliwa; powiat rosieñski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 611).

SAKOWICZ herbu Wąž Koronowany; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). W powiecie rosieñskim siedzieli Sakowiczowie herbu Pobóg.

SALCEWTCZ herbu SuUma; województwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667).

SALECK3 herbu Ostoja; powiat brzeski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18). SAMBOŽSKI herbu Rawicz; województwo wileñskie í Žmudz. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667). SAMDLEWSKI herbu Lis; powiat siebiežski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667).

SAM ISZCZE herbu wíasnego; w ojew ództw o w itebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

302

SAMOCÏOS herbu wlasnego. Mieszkali w guberni wilenskiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 198).

SAMOTYJA herbu Zadora; powiat shicki, nowogródzki, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 665,2760).

SAMOTYKA herbu Luk; powiat upicki. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7), SAMU JLO-SULIMA herbu Sulima; województwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609).

SANGOW ICZ-JUDZIEW ICZ herbu Ogoñczyk; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SANICKI herbu Cholewa; powiat brasìawski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

SAJNIEWICZ herbu Jastrzębiec; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11). W powiecie szawelskim pieczçtowali się godìem Pobóg.

SANROWICZ herbu Ogoñczyk; powiat witeñski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 577).

SANTECK3 herbu Krzywda; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SANTOCKI herbu Kizywda; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 92, 2586).

SAPALSKI herbu Syrokornla; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SARAFINIK-KRASOW SKI vel SERAFINNIKOWKRASOWSKI herbu Jasieñczyk. Zamieszkiwąli gubemię minską i przez odnosną heroi di ą byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 483, 489).

303

SARB SKI vel SARPS KI herbu Korwin; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2, 649, 829, 846).

SARCEWICZ herbu Wąž Koronowany; na Žtmidzi, w

powie-

eie upickim. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 2780).

SARGIELEWICZberbu Befcman; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12, 18).

SARNAWSKI herbu Jastrzçbiec; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

SASIMOWSKI herbu Sas; naŽmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). SASINOWSKI herbu Jastrzębiec; powiat oszmianski, wileñski. (CPAHL f. 391, z. 8, nr 92, 1164, 1240, 1266,1267).

SASZKO herbu Wręby. Tychon Saszko, poborca w województwie braclawskim 1595. S A T K IE W IC Z h erb u èlepow ron- powiat wileñski, trocki; her­ bu Kosciesza - powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5; f. 391, z. 6, nr 707).

SATKIEWICZ z Darguzów herbu

Slepowron; powiat tel-

szewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr7).

SATKOWSKI herbu Przegonia; powiat oszmianski, dzismetìski, telszewski. (CPAHL, f. 708, z. 2, пг2157). W powiecie szawelskim uzywali równiez go día Rola. SAUCHER vel ZAUCHER herbu wíasnego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 12, 18).

SAWANIEWSKI herbu Pobóg; powiat brastawski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

304

SAWANIEWSK1 г Szczankowa herbu

Pobög; powiat wi-

lenski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SAWECZANSKJ herbu Znin; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2,nr 1752).

SAWLINSKI herbu Pomian; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192,2157).

SCHATZFEIER herbu wlasnego; powiat wilenski. (CPAHL, f.3 9 1 ,z . 8,nr 131),

SCHAUMAN

vel SZAUMAN herbu wlasnego; powiat polocki, dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265, 605,1130, 2724).

SCHAUMAN-SZUMSKI herbu wlasnego; powiat dzisnien­ ski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2724, 2725, 2777).

SCH EM BERG herbu Lew; w w ojew ödztw ie wilehskim . (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2790).

SCHENFER herbu Szaszkiewicz; powiat witkomierski, poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 726, 753, 1192).

SCHICKER vel SZYKIER herbu Siekierz; powiat kowienski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr963, 2159, 3122, 3882).

SCHILLER vel SZYLLER herbu wlasnego; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3037).

SCHIM AN herbu Slepowron; w Ksi^stwie Kuriandzkim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1411,1412).

SCHLAGER herbu Abdank; powiat upickf. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11).

SCHLESINGER herbu wlasnego; powiat kowienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 963). i 305

SCHLICHTING vel SZLICHTYNG herbu Grzymaia; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2577),

SCHMITT herbu Grzymaia; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

SCHNEIDER herbu wlasnego; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3933),

SCHOCHRODER herbu Sulima; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SCHONING herbu wlasnego; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1047), 4■

SCHONING herbu Dziki Czlowiek w Czamym Polu; powiat rzeczycki. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 264).

SCHREIBER herbu wlasnego; powiat swiqcianski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 611).

SCHRETER vel SZRETER herbu Lubicz; powiat lidzki, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SCHRÖDER herbu Schröder; powiat upicki, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SCHULENBERG herbu wlasnego; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3024).

SCHUSTER herbu wlasnego; powiat trocki. (CPAHL, f, 391, z. 4, nr 3016).

SCHWAB vel SZWAB herbu Jaslrz^biec; w Ziemi Wilenskiej. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 994, 1060,1690).

SCHWANEBACH herbu Labqdz odm.; w wojewodztwie w i­ lehskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 763). 306

S C H W A R Z H O F F herbu Lapa Niedzwiedzia; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SEDECKE-KWERFELDT (SEDECKE-QUERFELDT) herbu Kwerfeldt; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2569).

SEE WALD herbu wlasnego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 3483).

SEHEN herbu Pölkozic; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 20, 70, 72, 75).

SEJBUT-ROMANOWICZ herbu Lubicz; w wojewödztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 342).

SEJFER herbu Sartowski; powiat wilehski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7).

SELENS herbu Dekaloga; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1060).

SENDZIMIR herbu Ostoja; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443; f. 391, z. 6, nr 1622; f. 391, z. 9, nr 17).

SERAFINOWICZ herbu Nowina; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr7).

SERAFINOWICZ-SAKOWICZ herbu Pomian; powiat wiL komierski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SEREJKO herbu Junosza; w wojewödztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707),

SERNACKI herbu Przyjaciel; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SERWANTOWICZ herbu Szeliga; powiat brastawski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707). 307

SIAWCILLO herbu wlasnego; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

SIAWIEJLO herbu Prus И; w Ksiçstwie Žmudzkim, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SIAW IEïAO herbu wlasnego; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SIAW RUKOW ICZ herbu Grzymala; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

SIDERKIEWICZ herbu Lada i Slepowron; w Ziemi Wileñskiej. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2568; f, 391, z. 9, nr 2892).

SIEDLIKOWSKI herbu Ostoja; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443; f, 391, z. 5, nr 583),

SIEDYNLO herbu Tępa Podkowa; powiat telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SIELANKO herbu Syrokomla; w województwie wileñskim, (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 344).

SÏELATYCKI herbu Lubicz; powiat oszmiañski, lidzki. (CPAHL, f, 391, z. 8, nr 86,92, 131, 1236; f. 391, z. i, nr 1200, 1419, 1553).

SIELENKO herbu Korczak; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SIELEZIEÑ herbu nieznanego; na Bialorusi. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 131).

SIEMASZKO herbu Odrowąz; powiat teleszewski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1047).

SIEMIANOWICZ-KONONOWICZ herbu Radwan; po­ wiat homelski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 1436). 308

SIEM IGINOW SKI herbu Sas. Pochodzili z Siemiginowa w województwie przemyskun, W dawnych Akiach Grodzkich Lwowskich znajduje šią Genealogia Domu Ichmosciów Panów Siemiginowskich z 1783 roku, w której czytamy; “Wiecznejpamięci wiadomo czynimy nižejpodpisani starožytna szlachta ì zìemianie województwa ruskiego ziemi przemyskiej z Siemiginowa Siemiginowscy od ìat kilkuset na Siemiginowie ab antenatis nostris zafundowani haerades. l i Brat Ojców naszych a nasz D ziad circa Annum 1575 w tym ie Siemiginowie byl szlachetny Theodor Siemiginowski, pewnej częsci Siemiginowa dziedzic, ten z szlachetną Anną Popìelównq spìodzU syna Symeona, któiy ab (...) szlachetnego Tatumira, sąsiada swego, porzucil rodziców i substancją i udalsię w krajepodolskie utaiwszy się swego tytulu szlacheckìego, ozenil się w Ziemì Halicldej z niewìastq miejskiej kondycji, a splodzìwszy syna, na imię Jerzego, aplìkowal go ad artes liberales; post fa ta Syme­ ona. ojca swego. Jerzy syn jego udalsię w rózne kraje i dobrze się wycwiczywszy in arte liberali oienil się w tejée ziemì i nie chcąc przeciez w poddahstwie iadnym zostawac od miasta do miastaprzenosil się, spìodzil syna i córki jako to teražniejsze JMč Pana Jerzego Elephtora, którego dobrze in eadem arte wycwiczywszy addai go do boku Swiqtej Pa­ mięci Króla JMci Jana Trzeciego, a sam j u i postarzawszy się za wolą JKM ci przeniósl się do Jaworowa i tam na urzędzie godnym wójtowskim suam cum decorefinivit vitam. Najjašniejszy Krói Ime widzqc piękne qualitates et ingenium magnum Im e Pana Jerzego Elephtera, wyprawil go naprzód do Francji a potem do Rzymu, ktàry dia tak dowcipnej in eadem arte swojej nauki od Ojca Swiqtego na kawalerstwo bylpasowany ipowrociwszy z Rzymu w wìelkich и Króla Imcì zostawal respektach, z tym wszystkim mając od ojca swego szlachetnego niegdy Jerzego inform aeję i napomnienie, aby się jakim kolwìek ksztaltem starai jakoby przodków swoich mògi assequi vestigia i do wolnosci swojej szlacheckiejpowrócil, w czym gdy uczynil rekurs, do nas, braciej szlachty, tegoz tytulu Siemiginowskich, lubo nas tojus kilku starych nie masz, i to wszystko dokumentami realiter probavit, czego i my z Ojców naszych dobrze bylismy i jestesm y swiadomi, nie tylko piszem y się na to, ale i tą naszą coram Actis Leopoliensibus zeznajemy atestaeją, ze tak je st a nie inaczej.jako wyzej opisany abusus ex ratione necis szlachcìca brata Ojców naszych, a nie z èadnych jakowych, uchowaj Boze, podejrzanych faw orów, ale prawdziwq istotną widzimy w tym wiarę et conscientia, i ten skrypt nie tylko roborujemy, ale i gdzie tego będzie potrzeba gotowismy przy brade naszym, Ime Panų Jerzym Elephterze Siemiginowskim, per-

309

sonaliter stawac. Na co siępropter majus verìtatìs robur rękami naszemi podpisųjemy i braciej drugich ja ko przyjaciól, aby się podpisali užylismy. Ozialo się we Lwowie die 20 Octobris Anno Domìni 1701." W 1842 roku, Ludwik Zielinskì dziennikarz Iwowski i redaktor “Lwowianina” prowadzü w Stanaci! Galicyjskich starania o potwierdzenie szlachectwa, upowazniony przez potomka malarza Jakuba Sis­ mi ginowski ego. Opracowanie L. Zielmskiego bylo materialem wykorzystanym pózniej przez Bobrowicza w Herbarzu wydanym w Lipsku. W tekscie tym znajdujemy następujące informacje: ‘Wies Siemìgtnów w dawnym wojewòdztwie ruskim, w dzisiejszej Galicjipoloiona, ju i od dawnych czasów je s t gniazdem w dziny szlacheckiej Siemìginowskich herbu Sas. Czlonkowie rodziny služąc wojskowo prawie od roku 1400 w róinych ekspedycjach wojennych zloiyli dowody męstwa i licznych zaslug. N iepiastującjednakza staryck czasów žadnyck urzędow koronnych i wyzszych wojskowych, lecz tylko ja k o iolnierze dia calosci i bezpìeczem tw a kraju služąc i za powinnosc obywatelskq takowq sluihę uwaiajqc, stanqwszy osobiscie w wojsku narodowym, krew i žy d e za calošc kraju w ofierze przynosili, a po uskutecznionej wyprawie wracają c do roti wiedli spokojne i swiatu nieznane žyde. Pod Michalem Korybutem Jerzy z Siemiginowa, ziemianin m skiego województwa, z powodu procesu nienawisc do Tatomira mając, gdy tenie Tatomir, cziek burzliwego charakteru, najechal dwór Šiemiginowskiego i tam pom ósi smierė z ręki Jerzego, rodzina zabitego Tatomira wyrobila banicję na Siemiginowskiego, j u i uprzednio z zoną i synem Jerzym ukrywajqcym się w lasach niepolomskich i z tytulu tej banicji oraz wygranego procesu wies Siemiginów w posiadlošč swoją zagarnęla. Jan III, następca Michala Korybuta, polując pewnego ražu w Niepolomicy [sic!], oddalony o d swoich dworzan, nadjechal w miejscu, gdzie byla chalupka, a przed chalupką dziecię. Mającpragnienie zaiądal wody, a matka dziecięcia podawszy wodę królowì, domyslając się, že to albo wielkipan, albo - m oie sam Icról byc musi, padla na kolona, blagając za malionkiem chorobą zložonym, za sobą i za dziecięciem; wynurzywszy przygodę męža swego, ząjazd i smierė Tatomira, banicję i nędzę, w ktorejpogrąženi byli. Ulitowal się Jan III niedolą nieszczęsliwych; lecz gdy slusznej banicji ani wygranego procesu prawa odwolaé nie pozwalaly, a stan rzeczy tak byl wyrazny na stronę Tatomirów, ie Siemiginowski žadną m iarąprawnie nie mògi wejsé n>posiadanie Siemiginowa ì latwo jako banita mògi glowę stradet Jan III darėm pienięžnym wspomògi nieszczqsliwych, obiecując w szakzepom oc w raziepotrzeby i niedostat-

310

ku. Jerzy nie mial zdrowia korzystač z laski krolewskiej - do grobu [zszedl] zgryzotą n ę k a n y zostawiwszy zoną i dzieci w sieroctwie. Wdowa z dziecięciem pieszo udala šią do krola, podowczas w Krakowie będącego, i stawiona przed Janem III oddala mu syna, na imię Jerzego, sama zas przytulek i smierč spokojną w klasztorze panien krakowskich znalazla, Jerzy; znany pod przybm nym nazwiskiem Eleutera, okazując talent szczegolny do malarstwa, z funduszu krolewskiego na nauką do Rzymu poslany, tak się wydoskonalil w swej sztuce, ie do celniejszych wloskich ~ a w Polsce po d owe czasy byl pierwszym narodowym malarzem. M alowal dužo obrazdw do kosciolow w Krakowie, w Warszawie i Zolkwi. Zawdzięcząįąc [tak wielej, swemu dobroczyncy, krolowi, zawsze zostawal na jego dworze, nawet wojenne wyprawy podzielal, bitwy i položenie okolic malowal; byl takže po d Wiedniem i Parkanami i obie bitwy odmalowal. K rol Jan H I nagradzając us Ingi, uczynil go najprzodkawalerem zlolym (Eques Auratus), a požniej zasprzywilejem wydanym w Zolkwi dnia 7 sierpnia 1687 (Akta Grodzkie Lwowskie, Rela t R, 1710, ks. 494, pag. 677) dal mu wies Luką [...] Oženil się tenže Jerzy Eleuter z Magdaleną Georkiewiczowną i z tej m ial syna Jana. 2°voto oženil się z Teresą de Laroianka, z Jctorej zostawil czterech synow i dwie corki: L Bonifacy, 2. Jerzy Eleuter, subdelegat Iwowski, dziedzic Želechowa, 3. Michal, 4, Bonawentura, 5, Marianna za Antonim Košcihskim, 6. Magdalena za Faruchowiczem. Wpoczątkach panowania Augusta II, krola polskiego, zostal hrabią Imperii Rzymskiej, piastowal urząd starostyjablowickiego, byl kawalerem zlote] ostrogi i Janiny oraz poslem na dworze hiszpanskim. Wyniesiony do tej godnosciprzez swoje staropolskie cnoty, nauką i zaslugi, wnet znalazl się otoczonym od rodziny ojca swego, ktorzy pienvej ani ojcu, ani jem u žadnejpom ocy nie dali. B ylpom iędzy lemi Pawel z zoną Anną Žurakowską, corką Michala Žurakowskiego i Anny Szumlahskiej, siostry biskupa Jozefą Szumlanskiego, splodzonej ze Stanislawa Szumlanskiego, rotmistrzaJ. Kr. M., i Anny Hoszowskiej herbu Sas. Z tej Anny, iony Michala Zurakowskiego, bylo dwie cdrek: 1. Anna za wyzrzeczonym Pawlem Siemiginowskim, 2. H e­ lena za Michalem Swiatopelk księciem Czetwertynskim. Tegož Pawla Siemiginowskiego stryjeczny brat Piotr i synowie Pawla: Stefan de Dzięcioly Siemiginowski z zoną Anną Hulanicką, Andrzej, Stefan i Jerzy, dla ktorych tenže Elleuter Jerzy r. 1701 (Akta lwowskie zapisowe, Protok. 266, pag. 337) wydanym reskryptem sumąpienięžną darowal. Syn jego [Jerzego Eleutera] Jan byl najpierw dworzaninem krolewicza Jakoba, syna Jana III, od ktorego przyw ilej otrzymal na posiadanie dozywotnie

311

ddbr M anojewa i Isypowice (Akta Iwowskie zapisowe r. 1736, As. 356, pag. 3359). Roku 1739, joksw iadczą Aktagrodzkie Iwowskie. P rot 1711, pag. 179, tenže Jan otrzymal od krola Augusta H I patent na lowstwo wendenskie; polączyl się z Katarzyną de Slawce, corką Jana de Slawce i Heleny de Bqkowskie, z ktorą mial: L Katarzyną, 2. Wiktoriq za Dalowskim, 3. Heleną za Niewiadomskim, 4. Franciszka, 5. Ignacego; ten mial syna Jana, ktoremu Anastazja Berezowska powila Jana Sas de Siemiginow Šiemiginowskiego, ktory się z ojca i dziada w Stanach Galicyjskich wylegitymowal, 6. Tadeusza EUeutera, w Stanach Galicyjskich wylegitymowany, mial za zoną Katarzyną Brudzinską; z tej byly: L M a­ ria za Szumlanskim, 2. Karolina za Ignacym Kraszewskim, 3. Tekia za Klodnickim. Siodmy syn Jana i Katarzyny de Slawce Siemiginowskich, na imię Stanislaw, dorobilsię slawy w zawodzie wojskowym, byl chorąžym gwardii konnej koronnej, a potem Vexillifer Buscensis polączyl się z Agnieszką Siedliska, corką Wojciecha Siedliskiego i Konstancji Nietykszanki, z ktorej zostalo dwoch synow: 1. Erazm bezpotomny, 2. Jakob Eliasz Kilian Tadeusz czworga imion Sas de Sietniginow Siemiginowski, dziedzic Torska, 1 0 voto z Orlowskq, 2°voto z baronowną Brunicką z Zaleszczyk —z tej ma potomstwo”. *

*

*

SIENKIEWICZ herbu Boncza; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SIERADZK I herbu Ostoja; w w ojew 6 dztwie wilehskim, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1076).

SIERAKOWSKI herbu Prawdzic; w woj ewodztv.de grodzienskim, wilehskirn. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SIERB1EJ herbu Lubicz. Zamieszkiwali guberni ę wilenską i tutaj byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr470).

SIERNIUTA-SKIPOR herbu Sieniuta, Mieszkali w guberni wilenskiej i tu byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. I, nr 454).

312

SIERZYÑSKI herbu Przyjaciei; w Ziemi Wileñskiej. (CPAHL, f. 391* z. I, nr 1553).

SIEZIENIEWSKI herbu Leliwa; powiat szawelski, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707; f. 391, z. 1, nr 653, 1336, 1543).

SILPNIEWSKI herbu Lubicz; powiat rosieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SIMONOWICZ herbu álepowron; powiat wielizski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 667).

SIPAJLO herbu Tamawa; powiat kobryñski, potocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SIUCILLO herbu Brodzic; powiat lidzki i irme. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SIUCZYLO vel SUCZYLO herbu Rawicz; w województwie wileiiskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SIULKIEWICZ herbu nieznanego; województwo wiletìskie, powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 125).

S1URZYNSKI herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 16).

SKACZKOWSKI herbu Pilawa; powiat rosieñski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192, 2170).

SKARBOWSK1 herbu Ogoñczyk; powiat swiQciaiiski, dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605, 1131, 1578, 2057). SKARSKI herbu Murdelio; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SKARZYCKI herbu Boceza; naŽmudzi. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 7), 313

S K A W IÑ S K I herbu R aw icz; pow iat lid zk i, grodzienski, (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 77, 129).

SKIBICKi herbu Rola; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 7). SKIBIÑSKI herbu Siestrzeniec; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2493).

SKIBNIEWSKÍ herbu Rola; w Ziemi Wilenskiej i na Zmudzi. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SKIERKO herbu Jelita; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SKIERS1ÑSKI herbu Zagloba; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

SKIPER herbu Sieniuta; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

SKIRGAJLO herbu Topór; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1047),

SKIRKOWSKI herbu Kietlicz; powiat nowogródzki. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 12,665).

SKITEREWICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8,nr 131,1236).

SKLADANOWSKI herbu nieznanego. Z tego rodu Skladanowsky Max (1863-1939), niemiecki inzynier, wynalazca, (niezaleznie od braci Lumier) kimenatografu.

SK.OKOCKI herbu Jelita; powiat dryzniehski. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 2780).

SKOKOWSKI herbu Jelita; powiat wilkomierskí, upicki, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5,404, 535, 649, 725, 2157). 314

SKOLIMOWSKI herbu Kuczaba i Lubicz. Z tej rodziny pochodzil wybitny lekarz XIX wieku, jeden z inicjatorow soloterapii, uchodzący za wspo3twdrcę nowoczesnej medycyny Rosji, Mongolii i Chin.

SKOLNICKI herbu Rola; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SKOLSKI vėl SKÖLZKI herbu Rogala; w Ziemi Wilenskiej. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,18).

SKOP vėl SKOPP herbu Trąby; w wojewodztwie witebskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

SKOREN herbu Trzaska; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 115; f. 391, z. 9, nr 2398; f. 391, z. 10,nr249).

SKOROBOGATY-STANK3E WICZ herbu Mogila; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SKORUPKO herbu Šlepowron. Jedni z Padlewskimi. Zamieszkiwali okolice Bialegostoku i Grodna. Byli potwierdzam w rodowitosci szlacheckiej przez heroldię wileriską i minską, (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. l,n r 131,469).

SKOWDWILL herbu Ziemia; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 1 2 , 18).

SKRIABIN. Byli potwierdzani w rodowitosci przez Minskie Zgromadzenie Deputato w Szlacheckieh w latach 1880-1881. (NAH Bialorusi w Minsku, f. 319, z. 3, nr 287).

SKROBOCKI herbu Skrobot; powiat lidzki, oszmianskt, grodziehski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7). SKROBOT herbu wlasnego; w w ojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

315

SKRUTKOVVSKI herbu Junczyk. W marcu 1844 roku Wilenskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitošč tej rodziny. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, ur 22, s. 16-17; f. 391, z. 1, nr 1078).

SKRYCKI herbu Trąby; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1055).

SK R Z Y D L E W SK I herbu Boncza; pow iat dzišnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605). S K R Z Y N S K I herbu Zaremba; w wojewodztwie lwowskim i rzeszowskim. (S. Jastrząbski, Kim jestešm y? O szlachcie zagrodowej w M ahpolsce Wschodniej\ s. 116, Przemyšl 1939).

SKRZYPLEW SKI herbu Ogončzyk; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 129, 86, 2586),

SKULSKI herbu Lodzia; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707). Pieczętowali się tež niekiedy godlem Korab. (CPAHL, f. 391, z. 1 1 , nr 192).

SKULTECKJ herbu Węžyk; w wojewodztwie wilenskim i Księstwie Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SKURWID herbu nieznanego; powiat telszev/ski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SKWARCZY]NSKI herbu Topor; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

SKWARKA-GĄSOWSKI herbu Prus II; powiat oszmianski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SKW1ERCZYNSK3 herbu Lacki; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 348).

SKWIERZYNSKI herbu nieznanego; w Ziemi Wilenskiej.

316

SLAŽYNSKI herbu Jastrzębiec; powiat oszmiafiski, (CPAHL, f. 391, z. 6, ra* 7).

SLAWANÍEWSKJ herbu Leliwa; powiat trocki. (CPAHL, f. 39 І, z, 9, ra 73; f. 391, z. 1, ra 1553).

SLAW IÑSKI-KULNA herbu Lubicz; powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18). r

SLAWOCZYNSKI herbu Leliwa; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SLOBACZYÑSKI herbu Níeczuja; powiat rosieriski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , ra 7).

SLOMSKI herbu Ostoja; powiat trocki, shicki. (CPAHL, f. 391, z. 9, ra 18,73,1794).

SEONIMSKI. Jan, metrykant królewskí, 1775. SMALSKI herbu Pilawa; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 7, ra 920).

SMAZONY herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, ra 762).

SMERECZYÑSKI herbu Lada, Slepowran, Syrokomla. Początkowo rozgalązieni w Ziemi Rzeszowskiej i Lwowskiej. W XVI1I-XIX w. znani na Wolyniu i Kijowszczyznie, Slynęli z patriotyzmu i brania udziahi w polskichpowstaniach narodowych; dotychczas odnotowywani na Syberii Zachodniej, jak tez na Ukrainie. Jedna z galęzi jest spokrewniona z rosyjskim rodem arystokratycznym ksiąžąt Kurbatowów.

SMIELEWICZ herbu Cyremberg; powiat upicki, (CPAHL, f. 708, z. 2, ra 1192).

SMOLICZ herbu Pniejnia; województwo wdeñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665). 317

SMOLSKI

herbu Jastrzębiec; powiat slucki, rosienski, szawelski. (CPAHL, f. 708, г. 2, nr 2157).

SNARSKI herbu Ciolek; powiat wilkomierski, poniewieski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 404, 584,649, 725, 846, 1192).

SNITKO herbu Suchekomnaty, w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

SNOPEK-WIERCIEÑSKI herbu Rawicz; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. I, nr 1690).

SN OPEK-WIERCIÑ SKI herbu Wieniawa; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

SNOPKOWICZ-WIERCIÑ SKI herbu Wieniawa; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 8 , 707, 1621, 1626, 2754).

SNOPKOWSKI herbu Rawicz; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 1131).

SOBAÑSKI herbu Gozdawa, Godziemba, Radlica; powiat oszmiañski, swiçciaùski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. I, nr 655, 1047, 1543).

SOBIESKI herbu Plomieñczyk; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752).

SOBIESTIAÑSK3 herbu Labidi; powiat wiîkomierski, ponie­ wieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 1752).

SOFRONOWICZ herbu nieznanego; powiat potocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2398).

SOKOLNIK herbu Sieniuta-Jastrzębiec; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 12, 1003).

SOKOLOWSKI herbu Topór; powiat oszmiañski. (CPAHL, 318

f. 391,2. 6, nr 11).

SOLM ANOW ICZ herbu nieznanego; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605).

SOLOM IEJEW ICZ herbu álepowron; powiat slonimski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

SOLTANOWICZ herbu Bozawola; powiat pitíski, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8 , 612).

SONCHOCKI vel SĄCHOCK1 herbu Poraj; powiat kobryiíski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SOND vel SĄD herbu Korczak; powiat rosieñski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707; f. 708, z. 2, nr 2157), SONDER herbu wiasnego; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 708, z, 2, nr 3035).

SOROCZYNSKI herbu Syrokomla; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2694),

SOROKO herbu Gryf; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 610, 707),

SPEROW SKI herbu Sperowski; województwo wíleñskie, (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1553).

SPERSKI herbu Kolumna; powiat wileúski, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 708, z. 2, nr 737, 846). SPIEGALSKI herbu nieznanego; powiat oszmianski, wilejski, witebski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8 , 709).

SPONTI herbu wiasnego; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1032).

319

SPRINGER d e (von) herbu wíasnego; powiat trockì, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SROMA herbu Poraj; powiat brastawski.

(CPAHL, f. 391, z. 7,

nr 4096).

STABROWSKI herbu Тера Podkowa; powiat wilejski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 709).

STÀBULEWICZ

herbu nieznanego; powiat piñski, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

STACHORSKI herbu Ostoja; powiat kobryúski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12,18).

STACH OWSKI herbu Ogoñczyk; powiat wileñski, wilkomierski, piñski, swiçcianski, trocki, upicki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 72; f. 708, z. 2, nr 2, 5,204, 649, 725, 846; f. 391, z. 6 , nr 612, 1621).

STACHOWSKI-KOMAR

herbu Ogoñczyk; powiat piñski.

(CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 612).

STACKIEWICZ herbu Ostoja. Antoni i Franciszek Stackiewiczowie w 1764 roku zložyli podpisy pod uchwaląkonfederacji generalnej lìtewskiej.

STADNICKI-KOLENDA

herbu Belty; powiat rosienski.

(CPAHL, f. 391, z. 7,nr 1852),

STAKOWSKI-WERENICZ herbu nieznanego; powiat pitìski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 612).

STALEWSKI herbu élepowron i Swienczyc; powiat wileñski, oszmíañski. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 730, 1047, 1690). STALKIEWICZ herbu Leliwa i Košciesza; powiat telszewski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

320

STALROWSKI herbu Lubicz; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

STALSKI herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2057),

STALKOWICZ herbu Kosciesza; w wojewödztwie wilenski m. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707),

STAL KO WS KJ herbu Kosciesza; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 5,nr610),

STAMBROWSKI herbu Lubicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 73).

STAJNGUR herbu Lubicz; wojewödztwo wilenskie. (CPAHL, f.3 9 1 ,z . 6 , nr 7).

STANIEWICZ herbu Gozdawa, Nowina; wojewödztwo grodzienskie, wilenskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

STANISLAWSKI herbu Kosciesza; wojewödztwo wilenskie, witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr2780),

STANKIEWICZ herbu Sulima; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

STANKIEWICZ-SKOROBOGATY herbu Mogila; powiat rosiehski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

STANKOWSKI herbu Wadwicz; powiat oszmiariski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 72).

STANSKI herbu Ogonczyk; powiat polocki, wilenski, lidzki, dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z, 7, nr4117).

STANSKI Z SAGANÖW SZAFRANIEC herbu Ogonczyk. Siedzieli w Ziemi Polockiej i na Zmudzi. Potwierdzeni w starozytnej 321

rodowitosci szlacheckiej przez heroldtę wilenską 18 grudnia ] 802 roku oraz 6 maja 1846. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 490, s, 303).

STAROWOLSKI herbu Lodzia. Kazimierz podpisat manifest szlachty litewskiej, 1764.

STARZEÑSKI herbu Topór; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2398).

STASZEWICZ herbu Kuszaba; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 7. nr 1901).

STATKOWSKI herbu Jastrzębiec; powiat wileáski, rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f, 391, z, 7,nr4175).

STAWIÑSK1 herbu Sulima; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1553).

STAWKOWSKI herbu Rad wan; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

STAWSKI herbu Jastrzębiec; powiat kowieñskí. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

STECKI herbu Radwan; powiat oszmiañski, trocki, telszewski. (CPAHL, f. 3 9 í,z . 6,nr2756).

STEFA N O W IC Z herbu Zagloba; pow iat w ilkom ierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2).

STEFANOWSKI herbu Abdank; powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 18).

STEFANSKI herbu Nieczuja; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

STEININGER herbu Steininger; w Ksiçstwie Kurlandskim i Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1553). 322

STEJGWILL-LAUD AN SKI herbu Slepowron; powiat tro o id. (CPAHL, f. 39], z. 6, nr 7).

STELNICKI herbu Przestrzal; powiat oszmiahski, wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 72).

STENGELMEER herbu Biberstein; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2577).

STENGWILL herbu Chor^giew lub Radwan; powiat upicki, poniewieski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7; f. 708, z. 2, nr 1752).

STERPEJKO herbu Leliwa; w Ksi^stwie Zmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

STIL-CZAJKOWSKI herbu nieznanego; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3177).

STOCKI herbu Rawicz; powiat lidzki, oszmianski, grodziehski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 129).

STOGNIEW herbu Lubicz; w w ojew odztw ie w ilenskim . (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). STOLZENWALD herbu wlasnego; w KsiQStwie Zmudzkim. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3592, 3603).

STOMA herbu wlasnego i Stolobot; powiat wilkomierski, braslawski, dzisnienski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2, 203, 649, 725, 846; f. 391, z. 7, nr 4117).

STORCH herbu Zuraw; powiat horodecki, witebski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 609, 667).

STORONOWICZ herbu Nowina; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

STOWILLO herbu Pogoh odm.; mieszkali w powiecie wilkomierskim i innych. 323

S T R A C H O C K I herbu Jastrzębiec; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 7), S T R A D O M S K I herbu Prus I; byli zarowno w Litwie, j ak i na Ukrainie, S T R A S Z E W IC Z herbu Odrowąž. O jednym z reprezentantow tego rodu wspomina w swych pamiętnikach o roku 1830 Gabriela z Gūntherow Puzynina (W Wilnie i w ihvorach litewskicK S- 133): “Jnne.go zupelnie zakroju kaplan zjawil šią do nas na dzien Zaduszny, byl to ksiądz dominikanin z Oszmiany: smiafy i nm iiany rubacha, p o odpravvieniu M szy Swiętej i odczytaniu Ewangelii uczul nagle chęč przemowienia do zebranych, a w braku namaszczenia kaplanskiego sztukowal się erudycją historyczną. Jako w dzien Zaduszny a propos “znikomošci sw iata” wspominai im iom wielkich zdobywcow i $lawnych pięknošci, "Co znaczy - krzyczai na cale gardlo - co znaczy siawa w o je n n a ? T u ležy Cezari Co znaczy pięknosč ciala?.,. Tu lezy Kleopatra!’’ itd, a ie za každem imieniem wskazywalpalcem na stopnie oltarza, zdawalo się prostodusznym sluchaczom, ie Aleksander Wielki, i Cezar, i Kleopatra, i Semiramis - byli toprotoplasci dawnych dziedzicowDobrowlan, ksiąžąt Sanguszkow, pochowanych w lochach palacu obok trojniaku z 1700 roku i wodki, rowie.snicy mėgo ojca. - Gdy zaš p o tej szumnej mowie zaintonowal piešti poboiną, p o d wibracjąjego potęžnego glosu zadzwonily szyby w o!owianej oprawie i zbroje stalowe na scianach. Bylo to bardzo efektownie, nawet zanadto. Držalam ja k lišč osiny, a sprawca tego cieszyl się bez wątpienia, ze mu się tak dobrze udalo, a!bowiem w tym mnichu objawiala s ię ju i sila i energia, ktore go w niespelna rok popchnęfy z klasztoru na plac bitwy; bo nazwisko Jasinskiego, mato natenczas znane, ale postač zapamiętana, ukazaly się nam w lai parą w dziele Jozefą Straszem cza tniędzy postaciami z 1831 roku z chorągyvią w ręku, jako kapelan upowstancow.>> *

*

*

S T R A U S S herbu \viasnego; w Ziemi Wileriskiej. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 107). S T R E B E J K O herbu Boacza, Gozdawa, Szeptycki; powiat kowienski, Yvilkomierski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 18; f. 391, z. 1, nr 729). 324

S T R E C K I herbu Lubicz; powiat rosienski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7, 707).

STRETEJKO herbu Žnin; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 629).

STRODOMSKI herbu Radwan; powiat kowienski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,n r7 , 12).

STROMBERG herbu wiasnego; powiat wielizski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609).

STRUGIEDZINSKI herbu wiasnego. Mieszkali w powiecie bialostockim. Byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez urzędy heroldii w Minsku i Wünie. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. I, nr 131).

STRUNK herbu Lotariusz; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). r

STRUPINSKI herbu Kotwicz odm.; powiat nowogrödzki, oszmianski, dzišniehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7; f. 391, z. 7,nr4096).

STRUTYNSK I herbu Sas; w w ojew ödztw ie w ilehskim . (CPAHL, f. 391, z. l,n r 3690).

STRZATKOWSKI herbu Poraj; powiat wilejski, wilenski, dzi­ snienski, siucki, rosienski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 8, 11, 665,718, 1131; f. 391, z. 9, nr72).

STRZECKI herbu Doliwa; powiat wiiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

STRECZONY herbu Swierczek; powiat oszmianski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 707).

STRZEGOWSKI herbu Prawdzic; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

325

STUCKI herbu

Prus odm.; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 12, 707; f. 391, z. 9, nr 18).

STUDNICKLGIZBERT herbu Nowina; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 362). Michal podpisal w 1764 ucbwalę konfederacji generalnej litewskiej.

STULGINSKĮ herbu Prus, Rudnica, Petyrog, Lubicz; w Księstwie Žmudzkim. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2, 2170, 2157; f. 391, z. 6 , nr 7, 18,707, 12; f. 391, z. 7, nr 4096,4098). Z tego rodu pochodzili: 1) Stulginskis Aleksandras (1885-1969), litevvski dzialacz paristwowy, w latach 1920-1922 prezydent Republiki Lietuva; w okresie 19411956 agronom we wsi Vytenuos pod Kownem. 2) Stulginskis Steponas (ur. 1908) litewski architekt i inžynier budownictwa, proiesor Uniwersytetu Kowienskiego, autor szeregu udanych projektow architektonicznych.

STUMBREWICZ herbu Lubicz; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

STUNGIEWICZ herbu Lubicz i Pobog; powiat telszewski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , m 707; f. 391, z. 9, nr 2892).

STUNGINOWICZ herbu Lubicz; w Księstwie Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

STUNGUR herbu Lubicz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2694, 2157).

STYCZYNSKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11),

SUBACZEWSKI herbu nieznanego; powiat dzišnienski, šwięcianski, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4117).

SUCHAR herbu Jastrzębiec, powiat witebski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2398). 326

SUCHARZEWSKi herbu

Bozawola; powiat oszmianski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2809).

SUCHORSKI herbu Jastrzębiec; powiat witebski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2780).

SUCHORZEWSKI herbu Ostoja; powiat nowogrodzki, wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11, 12, 665). W powiecie oszmianskim pieczętowali się godiem Bozawola.

SUDO TO W ICZ herbu nieznanego; powiat šwiącianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 611). SUDWOJ herbu Pogonia; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 18). SUDYKA herbu Ostoja i Pobog; w Ksiqstwie Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SUD YMT herbu Pogonia, Tępa Podkowa; powiat telszewski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SUDZIA herbuRozmiar;naBialorusi. (CPAHL,f. 391,z. 6, nr7, ii). SUDZILOWSKI herbu Lubicz. Ignacy i Michal podpisali manifest szlachty litewskiej, 1764. Z guberni mohylewskiej pochodzil N. Sudzilowski-Russei (1850-1930), absolwent wydziatu medycznego Uniwersytetu Bukaresztehskiego, autor szeregu prac z dziedziny medycyny, geografu, socjologii, fdozofii; od 1901 roku - spiker parlamentu Republiki Hawajskiej.

SULEWSKI herbu Jastrzįbiec i Odyniec; powiat wilenski, oszmianski, rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 72),

SULISTROW ICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr4096), j*

SULKOWSKI herbu Sulima - powiat kobrynski; herbu Bialynia - powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). 327

SUMILO herbu Sas; znani byli ongiš w Ziemi Wilehskiej, Grodzienskiej i innych.

SURWILO-CHRZCZONOWICZ herbu Rudnica, Kotwiea i in.; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 330).

SURYN herbu Rawicz; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 364). SUSKONT herbu Gieralt; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18). SUSZCZEWICZ herbu Przestrzal; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr7).

SUSZYNSKI-TURKIEYVICZ herbu Suszyhski; powiat wib komierski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 367),

SWARACKI vėl SWARADSK1 herbu Rogala; powiat wib komierski, polocki. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1690).

SWIEBODA herbu nieznanego; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 179).

SW IRTUN herbu Gozdawa; w w ojew ödztw ie wilenskim . (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SWOLKUN herbu Szeliga; powiat wilkomierski, (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7).

SWORACKI herbu Rogala; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

SYC1ANKO herbu Pomian; miasto Wilno. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr2891). S Y L W E S T R O W IC Z h erb u Szeliga, wlasnego. Jedni zDowojnami. Zamieszkiwali gubemię wilenską, kowienską i mihską. Byli wielokrotnie zatwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez odnošne urzędy heroldii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 19, 30, 182, 197,470). 328

SYMONOLEWICZ herbu Zaworonowicz. Stanisîaw Zielin­ ski w ksiąžce Wybitne czyny Polaków na obczyžnie (Wílno 1935, s* 95} w następujący sposob streszcza žyciorys uczonego: “Symonolewicz Kon­ stant)?, иг. 23.x. 1884; orientalista; byl w 1908-1911 asystentem katedry sa n sbytu w Petersburg^. oraz pomocnikiem kustosza w wydziale numizmatycznym Ermitažu i sporządzil wówczas inwentarz zbioru numizmatów staroéytnych Indyj, tudziei sporządzil inwentarzpolskich numizmatów; byl w 1911 attacheposelstwa rosyjskiego w Pekinie, od 1924 konsulem tytulamym Rzeczypospolitej i zastępcą delegata przyrządzie chiúskim, w 1929 kierownikiem Delegacji Polskiej na C hinÿ\

SYPNIEWSKI herbu Odrowąi; w Ziemi Wileñskiej. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1060).

SYRUČ herbu Doliwa; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 707).

SZABAKONOWICZ herbu nieziranego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SZABANOWICZ herbu nieznanego; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 1622).

SZABECKI-KAMINSKI herbu Topór; powiat kobryhski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SZABIN herbu Roch; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 18). SZABLEWICZ herbu Szablewicz; powiat kowienski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2, 404, 509, 649, 726, 846).

SZABLIÑSKI herbu Wieniawa; powiat trocki, wileñskí, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2052).

SZABLOW SKI herbu Boñcza; powiat oszmiañski, shicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546, 707).

329

SZACKI herbu Szacki. Józef w regimencie fizylierów pieszych wojsk litewskich, uzyskal nobilitacją w ] 790 roku.

SZADWID herbu Korab; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 1 1 ).

SZADZIEW ICZ herbu Tępa Podkowa; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

SZAFKOWSKl herbu Kotwic; powiat zawilejski, swiçciaüski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1622; f. 391, z. 5, nr 652). SZALEWICZ herbu Sreniawa; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SZALKOWSKI herbu Szeliga; powiat szawelski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 7).

SZAM ANO W SK I herbu Jezierza; w Zíemi W ilenskiej. (CPAHL, f. 391, z, 1 , nr 1060).

SZAPSKI herbu Radwan; w Ksiçstwie Žmudzkim i województwie wileñskim. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 11).

SZAPUTOWICZ herbu Szalawa; powiat kowieóski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

SZARIUSZ-SZARSKI z Czecha herbu Jelita; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 653). SZ ARLOWSKI herbu Groty; powiat szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1440).

SZARNIEWSKI herbu Topór; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1443).

SZARNOWSKI herbu Dolçga; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 18). 330

SZARSKl

herbu Jelita; powiat àwiçcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 3 10, 1623}.

SZATYÑSK3

herbu Junosza i Êlepowron; powiat kowieñski, braslawski, witkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7; f. 391, z. 1, nr 1047).

SZAWERNOWSKI herbu Leliwa; powiat wilejski, swiçcianski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 611, 709). r

SZCZAWINSKI herbu Prawdzic; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2780).

SZCZEPANO W ICZ herbu Dębno; powiat oszm ianski. (CPAHL, f, 391, z, 6 , nr 718,2754).

SZCZEPANOWSKI herbu Prus I; powiat kobryñski. W powiecie teiszewskim pieezptowali się godlem Pogonia. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 18).

SZCZEPOWSKT herbu élepowron; w województwie wiieñskim, witebskim, w Ksiçstwie Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1663,2577). SZCZĘSNOWSKI herbu Pobóg; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 nr 7).

SZCZODRO herbu Cieiątkowa; gnieždzili się w Ziemi Oszmiañskiej, Trockiej i innych.

SZCZOLKUN-SZWOLKUN herbu Szeliga; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7).

SZCZOTKOWSK1 herbu nieznanego; powiat dzisnienskL (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605,1131).

SZCZUCKI herbu Luk; powiat oszmianski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. l, nr 1332).

331

SZCZUROWSKI W mareli 1844 roku Minskie Zgromadzenie Szlacheckie potvvierdzilo rodovvitošc panovv Szczurovvskich, zamieszkalych w tejže gubemi. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 14; f. 789, z. 1, nr 469). WywodziIi się ze Szczurovva spod Zakroczymia.

SZCZURSKI herbu Korab; povviat polocki. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 13, 265).

SZCZURZYCKI herbu nieznanego; povviat Dszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86).

SZCURZYNSKI herbu Prus I; w wojewodztwie vvilenskim, povviat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 994).

SZCZY GIELSKI herbu Jastrzębiec; povviat vvolkovvyski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

SZCZYGIELSKI-JURGA herbu Jastrzębiec; povviat vvoikowyski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2956). SZCZYPSZCZYNSKI herbu nieznanego; povviat braslavvski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7,12).

SZEMBORSKI herbu Šlepovvron; povviat vvilenski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2950).

SZEMIANKA herbu Labędž. Benedykt przez 14 lat przebyvval w nievvoli moskievvskiej, do ktorej dostal się podezas obrony Witebska w 1654 roku przed najazdem cara Aleksego Michajlovvicza.

SZEMIAT herbu Hipocentaurus; w Księstvvie Žmudzkim, (CPAHL, f. 391, z. 6,n r H).

SZENIAWSKI herbu Junosza; povviat vvilehski, dzišnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , n r 6 0 5 ,1131, 1578, 2057).

SZERSZNOWICZ herbu Huldenbalk von H ai t; powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

332

S Z E R W IÑ S K 1 herbu Doięga; pow iat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

SZKLIÑSK1 herbu Košciesza; powiat wÜkomierskí.. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2, 112, 404, 726; f. 391, z. 6, nr 1, 18).

SZLAZEWICZ herbu Wieniawa; powiat upicki. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1192).

SZLIPAKOWSK1 W 1845 roku Miñskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo kwestię rodowitosci tej familii. (CPAHL w WiL nie, f. 789, z. 1 , nr 132, s. 48).

SZMIGIER herbu álepowron; województwa wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 11, 1622).

SZMIT herbu Szeliga; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

SZMYT herbu Grzymata; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8,nr 1399).

SZNARSKI herbu Murdelio; w Księstwie Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SZOKALSKI herbu Jastrzębiec i Larysz. Jedną z najwczesniejszych wzmianek o reprezentancie tego rodu jest zapis do ksiąg grodzkich m. Lwowa z 1500 roku, w którym figuruje niejaki pan Schokalsky, obywatel miasta Belza. (Patrz: Akta grodzkie iziem skiez czasówRzeczypospolitej Polskiej, t, 15, s. 396. Lwow 1891). Lmię Teodora Szokalskiego, (stuzebnika wladyki chelmskiego i belzkiego Leontego Zachariaszowicza), figuruje w aktach ziemskich chehnskich w zapísie z diiia 24 listopada 1580 r. Mianowicie podczas napadu na majątek wladyki tenze Szokalskt, będący najprawdopodobniej drobnym szlachcicem, karmiącym się przy dworze wielkiego dygnitarza duchownego, padl ofiarą napastnika (Teodora Omnisa), który “nie wiedziec gdzie gopodziai, ješli zywego, albo zamordowanego uchowaV. (Akty izdawajemyje Wilenskoju Arckeograficzeskoju Komissijeju..., t. 19, s. 245). 333

Instrukcję szlachty wojewodztwa brzeskiego deputatom, udającyrn się na sejm walny do Warszawy w roku 1672 podpisal xn, in. Kazimiere Szokalski, miemiczy jego krolewskiej masei. {Akly iz d a w a je m y je t. 4, s. 146). W roku 1673 na sejmiku szlachty grodzienskiej rozpatrzono zagadnienie došč znacznych malwersacji pieniądza skarbovvego, popetnionej przez liczną grupę poborcow podatkowych, ktorzy "odebrawszy od Žydow pieniądze z podatku przy sobie detinnerunt, do skarbu Rzeczypospolitęj nie wniosszy, summy zlotych tysiąca siedmiuset czterdziestu, groszy dwudziestu pięciu Z tej sumy "przyjegomosč panų Szokalskim - poborcy wziętyck z Kobrynia zlotych sto szescdziesiąt trzy {Akty izdawajemyje..., t. 5, s. 224-228). W kohcu postanowili bracia-szlachta, že brakujące pieniądze powinny byč oddane "do skarbu Rzeczypospohtej w. .v. Lit.,. W 1675 roku poborcy krolewscy panowie Bobr i Szokalski wadzili się sądownie z prawoslawnym monasterem Šw. Symeona w Brzešciu Litewskim 0 poziom šciąganych podatkow (Archeograįiczeskij Sbornik Dokumientow, t. 11, s. 32). Skoro więc pan Kazimiere Szokalski nadal przez szereg lat pozostawat na urzędzie poborcy kr61ewskiego, wnioskowač možna, že zarzuty o malwersację mu stawiane byly bezpodstawne i zostaly dowodnie oddalone. 28 czenvca 1680 roku sąd kapturowy Brzešcia skazal grupę Žydow na karę šmierci za okrutne zamordowanie chrzešcijanki-kaioticzki Marianny Szokalskiej ze Smogorzewszczyzny. Odnošny fragment z aktow sądowych brzmi: “Pomienieni Žydzi, Bejrech Mejeimvicz, Fejbisz Szmujlowicz, Lejba Moszkowicz, Ilia Szajewicz, Moszka Pinkasowicz,jako le iy im i, znioslszy się ze sobą, jednostajnie czyniąc nie tylko opresję wiary chrzešdjahskiej i kondemnując oną, w.zruszającprawempospolitym, smieli 1 wažyli się bezbožnie, zapamiętale, tyransko w wierze katolickiej zostającą pannę Szokalska, potajemnie uprowadziwszy zamordowač i o šmierc przyprawič, J dalo panny nie wiedzieč gdzie podzieli...” Za popetnienie tej zbrodni grupa Žydow skazana zostaia na cwiartowanie, a kahat na wysokie odszkodowanie. (Akty izdawajemyje..., t, 29, s. 102-103). Na przelomie XVII-XVIII w. Szokalscy są odnotowywani j už na terenach Rzeczypo spolitęj bardziej wysuniętych na wschod, graniczących zRosją. Posiadali m. in. mąjątek Starodubie w wojewodztwie mscislavvskim. Liczne wzmianki o nich znąįdują się w archiwacb grodzkich mohylewskich i witebskich, w tych miastach bowiem pelu ii i Szokalscy funkcje drobnych ureędnik6w. Jeden z XVIII - wiecznych przekazow pisanych donosi: “Wypis z Xiąg Magdeburgii Mahylewsktey, Roku 1751

334

miesiąca marca 22 dnia. Przed narni, Stefanem Korobanko, woytem, Michalem Owsiejowskim, Heronimem Botwinko, burmistrzami, takie przed raycam iy lawnikami Mias ta Jego Krolewskiey M asei Mohylowa, tego roku na sprawach zasiadającymi stanowszy oblieznie ichmošciowie panowie Woyciech, oyciec, Marko, Jan, Stefan, Franciszek, Jerzyy Leon, synowie, Szokalscy intomissyą jvvą na majętnosč Starodubie w aktach mieyskich mscislawskichprawa magdeburskiego vv rokuprzeszfym 1750 miesiąca apryla 17 dnia zeznaną do przeaktykowania ad acta (...) przyznali de Thenore segnenti. IVypis z Xiąg Mieyskich Msci­ slawskich prawa magdeburskiego roku 1750 miesiąca apryla 17 dnia na urzędzie Jego Kr. Mošci Mieyskim Mscislawskim prawa magdebur­ skiego przede mną Antonim Franciszkiem, Tolpyho, skarbnikiem smolehskim, lantwoytem M iasta JK M Mscislawia, od J W Pana Jerzego Wollowicza, referendarza Wielkiego Xsiqstwa Litewskiego, starosty poradnihskiego, woyta mscislawskiego instalowanym y przed narni, ray­ cami, lawnikami y c.afym generaliter magistralem Miasta JK M Mscisla­ wia compareris personaliter general JK M wojewddztwa Mscislawskie­ go niiey wyrazony kwit swoy intromissyjny przyznal in ium pisany. "Ja, general JK M W-wa Mscislawskiego niiey na podpisie ręki mey wyraiony zeznawam tym moim rellacyjnym czynioney intromissyi kwitem, komuby о tem temporis et futurus erat his minibus wiedziec naleialo у naiežy, ii w roku terainiejszym 1750 apryla 15 dnia bylem uiytym у wezwanym od ichmosc pandw Woyciecha, oyca, Marka, Jana, Stefana, Franciszka, Jerzego y Leoną, synow, Szokalskich dia podania we wladanie mąjętnošci Starodubie у intromittowania ichmosc.iom vigore p ra ­ wa rozdzialkowego danego ichmosciom panem Pawlem Szokalskim w roku 1685 miesiąca marca szostego dnia czynionym na majętnosč Starodubie w W-wieMscislawskim leiąco. N afundam enciey attestacyą tedywyzpomienionych ichmosciow panow Szokalskich, ja, general, przybywszy ze stroną szlachty ichmosciami Janem у Pawlem Ulskiemiу Stanislawem Zawadzkim, pomienioną majętnosč Starodubie z žiemio oru­ mo y nieoromo, lašami, barami, gujami, trzebieiami, wygonami, sianoięciami, rzekami, rzeczkami y krynicami, y poddanymi obojey plci, ich dobyikiem y z zabudowaniem dwornym y gumiennym ut supra nomina­ tis J. Panom Szokalskim w moc, dzierianiey spokoyne uzyw aniepeda­ lem, intromitowalem, posluszehstw o naleiyte poddanym zalecilem. A zatym, sprawujqc to wedlug funkeji urzędu mėgo generalskiego we wszystkim, na со tu byl uiytym, ten mdy intromissyjny kwit zapisalem. D att ut supra ".

335

"U tego ìntromissyjnego kwitu podpis generala temi slowy: Michal Gluchowski, general JK M W-wa Mscislawskiego. Który takowy ìntromissyjny kwìt za oczewistym generahkim przyznaniem je st do Xsiqg Mieyskich Mscislawskich p rzyjętyy wpisany, z którychy ten wpis pod pieczęcią lantwoyta y zpodpìsem rękipisarskiej je st wydan. Antoni Franciszek Tolpyho, skarbnih smolehski, lantwoyt mscislawski; Leon Osmolowski, vice regent, grodzkipìsarz JK M Miasta Mscislawia. Który to intromissyjny kwit za ustnym y oczewistym w yi wymienionych osób zeznaniem je st doprzeaktykowania do akt Xiqg Mieyskich Mohylowskichprzyjętyy wpi­ sany... Jan Jaroszewski, woyt Miasta JKM Mohylowa; Theodor Kozlowski, pìsarz Miasta JKM Mohylowa...” (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2983). Nìektórzy z tych Szokalskich przeniesli się z powrotem do Korony Polskiej, inni pozostali na Kresach Rzeczypospolitej, a jeszcze inni przesiedlili się dalėj na wschód, do Panstwa Rosyjskiego. Byli rodžiną wysoce ofiamą i dynamiczną, cieszącą się powszechnym szacunkiem. Nie znany z imienia pan Szokalski, “obywatel latawicki”, byl np. z ramienia Ziemi Czerskiej w czasie powstaniakosciuszkowskiego wysokiej rangi funkcjonariuszem w admimstracji centralnej wladzy narodowej (Por. Akty Powstania Kosciuszki, t. 1, cz. 1, s. 85, Kraków 1918). Z tego rodu pochodzil Juliusz Szokalski (1856-1940), wybitny geograf radziecki.

SZOPOWSK1

herbu Lubicz; powiat oszmianski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 709; f. 391, z. 4, nr 2980).

SZORC z Porytów herbu Mera; w Ziemi Wilenskiej. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SZOSTOWICKI

herbu Odyniec; w Ziemi Wilenskiej i in. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SZPAK herbu Sowa; w województwie polockim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 13).

S Z P A K O W IC Z herbu Abdank; w Ziemi Wilenskiej. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

336

SZPAKOWSKÏ herbu wlasnego, Zadora, Póikozic, Nieczuja i Korf; w województwie witebskim oraz Ksiçstwie Žmudzkim, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 667,2724, 2725; Г 391, z. 8, nr 1394, 1395).

SZPÏL herbu Ostrogski; znani w Ziemi Wilehskiej, Witebskiej i innych.

SZREDOK herbu Sulima; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SZTARYNSK3 herbu Slepowron; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7),

SZUJSKI-KUJAZOW herbu Pogonia; powial kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

SZUL herbu Nowina; powiat oszmiariski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). SZULSKI herbu fCorab; powiat wilenski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3023).

SZUMKOWSKI herbu Korczak; powiat zawilejski, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, i l , 610, 707).

SZUTOWÏCZ herbu Dolęga; w województwie wileñsktm, mióskim. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 2408).

SZWANSKI herbu Jastrzębiec; powiat trocki, oszmianski, šwięciañski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr П0, 1623; f. 391, z. 10, nr 43 3).

SZWEDEROWSKI herbu Ogoñczyk; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SZWOLKEN-SZCZOLKUN herbu Szeliga; powiat wiikomierski (CPAHL, f. 391, z, 6 , nr 7). s z Y B i a a herbu Pelikan; gnieždzili się w Ziemi Polockiej, Orszanskiej, Minskiej i innych. 337

S Z Y B IE K O herbu wtasnego; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, 2 . 6 nr 709).

SZYMANOWSKI herbu Slepowron; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1621, 1626).

SZYMKIEW ICZ-SKILONDZ herbu ¿lepowron; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SZYMKIEWICZ-STANKOWICZ herbu Kosciesza; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

SZYMOW ICZ herbu Dqbno; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 2577).

SZYRWINSKI-PACEWICZ herbu Dot^ga; w Ksiqstwie Zmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

338

s SLEPIKOWSKI herbu Rawicz; w Ziemi Wileñskiej. (CPAHL, f.3 9 1 ,z . 9, nr 15).

SLEPOWROÑSKI herbu Slepowron; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 73).

SLIWIÑSKI Józef, skarbnik wyszogrodzki, 1775. N., komornik ziemski czemiechowski, takže 1775.

ŠMILGIE WICZ herbu Ostoj a; powiat poniewieski, witkomierski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr Ó70, 750, 3609).

ŠMILGIN herbu Kosciesza; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 70). r

SNICZKO herbu Nieczuja; województwo wiíeñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7). r

SNIEGOLSKI herbu nieznanego, powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 72). t

Ш

SNIEZKO herbu Nieczuja; województwo witebskie, wiíeñskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609, 667).

ŠN IE Ž K O -B L O C K I herbu Letiwa; pow iat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

S N IE Z Y Ñ S K I herbu Pólkozic; pow iat slonimski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11, 12). 339

Š P IE S Z K O herbu nieznanego; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2052).

ŠRZEDN1CKI vėl SZEDNICKI herbu Wicuiqw3 ] powiat brzeski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18).

SW1ACKI herbu Szeliga; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2,253,404,649,725, 846), W powiecie lidzkim pieczętotvali šią godlem Zlote Strzemię. (CPAHL, f. 391, z, 5, nr 638),

ŠWIATOPOLK-MIRSKI herbu wlasnego, Krzyž; powiat dzišnienski, šwięcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr2687, 2724,2725,2777).

ŠWIĄTECKI herbu Nowina; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ŠWIDZINSKI herbu Potkozic; powiat vvilejski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707, 709).

ŠWIECHOWSKI herbu Sulima; powiat rosienski (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

ŠWIEDSKI herbu Szeliga; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1690).

ŠWIERSZCZEWSKI herbu Lodzia; powiat brzeski, wilejski, zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 18,708).

ŠWIERZBINSKI herbu Rawicz. Mieszkali w okolicy Grodna, Sokolki, Bialegostoku. Byli pot\vierdzani w rodowitošci szlacheckiej przez urządy heroldii w Wilnie. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 1 2 1 , 131, 198,416, 453,496).

ŠWIERZYNSKI herbu Polkozic; powiat slonimski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 11).

S W IE T L IK herbu nieznanego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665), 340

Š W I Ę C I E C K I herbu Nowina; województwo witebskîe. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 667). Š W IĘ C IC K 1 herbu Рурка; powiat wilehski. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 7), W powiecie wilkomierskim uzywali rôwniez godla Radwan. (CPAHL, £ 70S, z. 2, nr 5). S W I L C Z E W S K I herbu Radwan; powiat rosienski. (CPAHL, £ 3 9 1 , z. 6 , nr 983,2760). Š W I N A R S K l herbu Doliwa; w województwie wileñskim. (CPAHL, £ 391, z. 1, nr 1047; f. 391, z. 6 , nr 110, 1623).

àWINIARSKI herbu Poraj; powiat trocki. (CPAHL, £ 391, z. 6 , nr 707). S W 1 N K A herbu Šwinka. Dawid, stražnik czemiechowski, z województwem wileñskim podpisal elekcję w 1697 roku Augusta IL (Vo­ lumina Legum), S W I R C Z E W S K I herbu Lodzia; powiat rosienski. (CPAHL, £ 391, z. 6, nr 7). S W I R K O W S K I herbu Szaiawa; powiat braslawski. (CPAHL, £ 3 9 1 , z. 6 , nr 7). S W 1 R S K I herbu Leliwa - powiat witkomierski; herbu Lis - po­ wiat oszmiahski, nowogródzki. (CPAHL, £ 708, z. 2, nr 2). Š W I R S Z C Z E W S K I herbu Trąby; powiat dzišnienski, wilejski. (CPAHL, £ 391, z. 9, nr 76, 770).

341

TABAÑSKI herbu Lada; powiat Iidzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2755). TABIANOWICZ herbu nieznanego; powiat Iidzki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3069). r

TABIENSKI herbu Dąbrowa; powiat grodzieñski, oszmîanski, (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86, 1076, 2558).

TABIÑSKI herbu Taczala; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1458). f

TABLINSKI herbu nieznanego; powiat oszmianskî. (CPAHL, f. 391, z. 6 , ni 707).

TABOROWSK1 herbu Pôlkozic; powiat dzisnieñski, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 605, 1131).

TABORTOW SKI herbu Pôlkozic; powiat nowogrôdzki, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4, 12).

TACYDER herbu Trach; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

TADLER herbu Tadler; powiat kow ienski, w ilkom ierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 404). r

TADOWIÁNSKI herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404).

343

TAGUNIEWICZ herbu nieznanego; województwo wileñskie. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 125).

TALIBSKI herbu Brodzic; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 1 , nr 1468).

TALISZEWSKI herbu Talski; powiat oszmiañski, dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1468). T A L IS Z E W S K 3 -T A L S K I herbu Talski; województwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , ni 609).

TALKO-HRYNCEWICZ herbu Dąbrowa. Z lego rodu pochodzil Juliau Talko-Hryncewicz (1850-1936), znakomity antropolog i etnograf, autor okolo 300 prac naukowych, m .m .Ludy Azji Sw dkow ej (1909), Czlowiek na ziemiach naszych (1913), Górale polscy ja k o gru­ pa antropologiczna (1925), Muslimowie (1929). Julián Talko-Hryncewicz zbadat w okresie 1877-1891 przeszlo pięčset grobów i cmentarzysk w Zabajkalu i Mongol ii na terenie okolo tysiąca kilometrów kwadratowych. W Rosji jest uwazany za tarntejszego wybitnego antropologa.

TALKOWSKI-TYLKIEWICZ herbu Aksak i Mogila. Zamieszkiwali gubemię grodzienską i kowienską (CPAHL w Wiínie, f. 789, z. 1, nr497).

TALMINSKI herbu nieznanego; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

TALWOJSZ herbu Labędz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1299).

TAL A JE W SKI herbu nieznanego; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

TANIEWSKI herbu Jastrzębiec; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1468).

344

T A R A J E W IC Z herbu nieznanego; pow iat now ogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 4,665).

TARAJKOWSK3 herbu nieznanego; powiat wilejski, dzisnieñski, oszmianskì. (CPAHL, f. 391, z, 4, nr 3054).

TARAKIEWICZ herbu nieznanego; powiat lidzki. (CPAHL, f. 39 І, z. 4, nr 3053).

TARANIEWSKJ herbu Belina; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 131, 1236).

TARAN O WS KI herbu Belina; w województwie wileñskim. (CPAHL f. 391, z. l,n r 1468).

TARASOWICZ herbu Krzywd a; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 4).

TARASZOWSKI herbu nieznanego; powiat hrzeski. (CPAHL. f. 391, z. 8, nr 2443).

TAREM KIEW ICZ herbu nieznanego; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

TARGIÑSKI herbu Kosdesza; powiat kowieñski, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

TARLOWSK1 herbu nieznanego; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 ,nr 1039).

TARNOGÓRSKI herbu nieznanego; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665). TARNOGRODZKI herbu nieznanego; powiat nowogródzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665),

TARPE JKO WS KI herbu nieznanego; powiat oszmianskì. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 86 ). 345

TARTYL vel TARTYULO herbu Kosciesza; powiat oszmiañski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 98, 982, 1310).

TARUNIEW ICZ herbu nieznanego; powiat oszm iaúski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 8, 110, 1623,2754).

TARWID herbu Rawicz; powiat dzisniensld, poniewieski, polocki, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 959, 1752,2157). _

r

r

TASMINSKI herbu nieznanego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 665).

TATAROŽYNSK1 herbu Luk. W grudniu 1845 roku Miñskie Zgromadzenie Szlacheckie potwierdzilo rodowitosc tej dawnej familii rycerskiej (CPAHL w Witnie, f. 789, z. 1, n’r 132, s. 105). r

TATARZYNSKI herbu nieznanego; powiat miñski, shicki. (CPAHL, f, 391, z. 9, nr 157).

TATUR vel TATURO herbu nieznanego; powiat lidzki, wiletì' ski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3091).

TA URO GIN SKI herbu nieznanego; powiat nowogrodzki, sfucki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 546, 665).

TAW ROSZEW ICZ herbu nieznanego; powiat rosieftski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 707).

TAW TKIEW ICZ herbu nieznanego; pow iat szaw elski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2161).

TAWTWOJSZ herbu Jastrzçbiec; w Ksiçstwie Žmudzkim i województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1060).

TAZOWSKI herbu Rawicz; powiat polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265).

TCHORAK herbu Trąby; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11 ). 346

TCHORZENICKl herbu Jelita; powiat trocki (CPAHL, f. 39Í, Z. 6 , ПГ II).

TEJSZERSKI herbu Kosciesza; powiat kowieñski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 959, 2157, 2161, 3867, 3910).

TELATOWICZ herbu Strzemię; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1 1 ).

TELSZEWSKI herbu Abdank; w Ksiçstwie Žmudzkim oraz w powiecie dzisnietiskim. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 131).

TEREBESZ herbu wìasnego; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3089).

TERESANI herbu wlasnego; miasto Wibio, powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 842; f. 391, z. 4, nr 3087).

TERMIÑSKI herbu nieznanego; powiat wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 1622).

TĘDZIAGOLSKI herbu Czerwnia i Leliwa; w Ksiçstwie Žmudzkim i województwie wileñskím. (CPAHL, f.391, z. 6 , nr 707). TIPOLT herbu Lilia; województwo witebskie. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 667).

TISZKOWSKI herbu Trzaska; powiat piñski, šwięcianski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 110, 612).

TOCZYCKI herbu Abdank; powiat wielizski, witebski. (CPAHL, f, 391, z. 6 , nr 609, 667).

TODOWIANSKÏ herbu Taczala. Zamieszkiwali gubernie kowienską. Byli potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez hero Idię wilenską. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z, I, nr 198,454,468).

TOJMORSKI. Zamieszkiwali guberni ę kowienską, (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1 , nr 467). 347

TOKOSZ herbuPielesz; powiat trocki, (CPAHL,f. 391,z. l,nr 1051). TOLKACZ herbu Kotwicz, Ostoja, W czerwcu 1844 roku Minskie i Kowiehskie Zgromadzenie Szlacheckie rozpatrywalo spraw^ rodowitosci tej rodziny- (CPAHL w Wilnie, f. 789, z, 1, nr 132, s. 23). Istniaty ficzne gniazda tej rodziny w gubemi wilenskiej, minskiej i grodzienskiej.

TOLOCZKO herbu Luk; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 419). TOPALSKI herbu Nal^cz; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

TOPCZEWSKI herbu ¿lepowron; w wojewodztwie witebskim. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 667).

TOPOLSKI herbu Ogonczyk; powiat wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 12, 18).

TO STARZ YN SKI herbu nieznanego; powiat slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

TOSZNICKI herbu Drewicz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 85).

TORCZYNSKI herbu Luk; powiat oszmianski, szawelski, (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3124).

TORTWOJSZ herbu Rola; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

TORTYGOW SKI herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 1131).

TOWGIN herbu Topor; w Ksi^stwie Zmudzkim i wojewodztwie wilenskim, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

TOWTOWICZ herbu Gozdawa; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 7,nr731), 348

T O W T W O J S Z herbu Dol^ga; powiat szaw elski. (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 2157, 2161).

TRABSZA z Trzaskow

herbu Trzaska; powiat brastawski.

(CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7).

TRACEWSKI herbu Niezgoda;

powiat poniewieski, oszmianski, swiQciahski. (CPAHL, f. 70S, z. 2, nr 1752).

TRACHTENBERG von

herbu wlasnego; w wojewodzhvie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 737).

TRANKOWSKI

herbu Prus I; powiat kobryriski. (CPAHL,

f. 391, z, 6 , nr 18).

TRAUTVETTER von herbu wlasnego;

w wojewddztwie wi-

lehskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 24).

TROJANOWSKI herbu Szeliga; miasto Wilno. (CPAHL, f. 39 L z, 10, nr 377).

TROKIENICKI herbu Trzaska;

powiat oszmianski. (CPAHL,

f. 391, z. 6 , nr 7, 12).

TROKOWICKI

herbu Troki, powiat oszmianski. (CPAHL,

f. 391, z. 6, nr II).

TRUGIESZCZKOWSKI. Zamieszkiwali okolice Bialegostoku. Ich rodowitosc szlacheck^potwierdzafa heroldia minska i wilenska. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 131).

TRUSEWICZ herbu Pobog; powiat wilkomierski, nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7,665).

TRUSKOWSKI herbu Boncza - powiat wilkomierski; herbu Jednorozec - powiat braslawski; herbu Drogoslaw - powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1325, 2568). 349

T R U S Z Y N S K I herbu Rogala; powiat wiikomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 403, 404).

TRYDENSKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3141),

TRZASKOWSKI herbu Trzaska. Jednym z polskich badaczy Kaukazu byì Adam Trzaskowski, który narazil si^ wladzom jako student Uniwersytetu Wilehskiego. Zesìano go do Àbchazji, Juz w 1838 r. awansowal na podchor^zego, a z czasexn doshizyl si$ stopnia majora. W latach czterdziestych z polecenia wladz wojskowych Trzaskowski zbadai oraz opisai Mengrelì? i Guri?,

TRZECIAKOWSKJ herbu nieznanego; powiat wilenski, (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2052). ___

f

TRZYCINSKI herbu Rawicz; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

TRZYSZCZYNSKI herbu Èiepowron; w województwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 408),

TUCZYNSK3 herbu wlasnego; powiat wilenski. (CPAHL, f. 39 3, z. 10 , nr 380).

TUTOWSKI herbu Dzialosza; powiat oszmianski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 707),

TURCZYN-TARÀSIEWICZ herbu Mogila; województwo witebskie, (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 609).

TURCZYNSKI herbu Luk - powiat wiikomierski; herbu Gozdawa - powiat braslawskì. (CPAHL, f. 391, z. 8 , nr 1295,2568).

TURKIEWICZ herbu T^czynski; powiat wiikomierski, wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3166),

TURKOWSKI herbu Gozdawa; w województwie wilenskim. 350

TUROBÖJSKI herbu Boncza. Zamieszkiwali Ziemi? Grodzienskg. Ich rodowito&6 szlacheck^ potwierdzaly urzQdy heroldii w Mihsku i Wilnie. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. I, nr 131, 496).

TURSKI herbu D^bno; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 379). TWARDOMANSKI herbu Ogohczyk; powiat oszmiahski, (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3160).

TWIRBUT herbu Topör; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 11,7).

TYCZY1VSKI herbu Tuczynski; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, £ 391, z. 1, nr 1468),

TYMOWSKI herbu Sas; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1468).

TYSZECKI herbu Lada; w Wilnie, Braslawiu, Petersburgs (CPAHL, f. 391, z, 10, nr382).

TYSZKIEWICZ herbu Lubicz; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3149). Tyszkiewicz herbu Leliwa, hrabiowie, 2 tego rodu m.in. dwaj wybitni uczeni XIX wieku, bracia: L Konstanty Tyszkiewicz (1806-1868) autor rozpraw Wiadomosci kistoryczne o zamkach, horodyszczach i okopiskach starozytnych na Litwie i Rusi Litewskiej (1859), O kurhanach na Litwie i Rusi Zachodniej (1868). 2. Eustachy Tyszkiewicz (18141873), prezes wilehskiej Komisji Archeologicznej, twhrca Muzeum Starozytnosci w Wilnie, autor m.in. rozpraw naukowycb Rzut oka na zrödla archeologii krajowej (1842), Badania archeologiczne nad zabytkam iprzedm iotow sztuki (1850), Zrödla do dziejow Kurlandü i Semigalii (1870). O braciach tych pisala w swym wilehskim pamitjtniku Gabriela z Güntheröw Puzynina jak nastqpuje: “Tegoz (1838/roku Eustachy hrabia Tyszkiewicz, brat Konstantego i, ja k an, miiosnik pam iqtek krajowych, z Borysowskiegoprzeniöslsiq na mieszkanie do Wilna, a z e z sobq 351

wiozl te wszystkie pamiątki, jakby swojq rodzinę, tub ja k Eneasz swoje bagi, kupil czy nająl na to piętrowy palacyk na Antokolu p o d kosciolem ¿ж Piotrą, gdzie založyl rodzaj narodowego muzeum, zloionego z medalow, zbroi wykopaiisk litewskich, rękopismow i aulografow. Jeidzifysmy oglądač to z ojcem, a ten zbidr, w lat killca ojiarowanyprzez wtasciciela miastu, štai sięfundamentem Krajowego Muzeum, ktdre, zkaidym rokietn wzbogacajqc się daranti, napfywajqcemi z caiej Litwy, ulegl wsmutnych Iatach 1864-1866 takiemui losowi, cogabinety uniwersyteckie w 1831 roku, to je st zabrano go na skarb i wywieziono do Petersburg ga. Hrabia Eustachy, od miodu zajtnujący się przeszlošcią, osiwial iposiarzalprzed czasem. Niepięknych rysow, z wlosami skręconemi ja k rozki nad skroniami, wyglqdal na jakiegos indyjskiego bozka, a gdyjeszcze jr a k czam y zapiąl po d szyją i puscil się walca z panną Natalją de Nėve, ubraną w czam ą suknią i czarne ponczoszki, to mozeby tej рагу i Goethe się nie wyparl do swego "Fausta ”. ffyjuwszy to zamilowanie w tahcu, wszystko w hr abi Eustachym - koncepta, anegdotki, upodobania - cechowalo cziowieka niemhdego, chociai nie mial lat czterdziestu, i czy to na balu, czy w cukierni, czy w ložy w teatrze, wszędzie koto niego zbierab się Uczne kolo siuchaezy; by, usmiawszy się serdecznie, na cale miasto rozniesc dowcipne slowka, ktdrych zlosliwosc okupywala się dobrą szczyptą attyckiej soli, Hrabia Eustachy byl jakby spadkobiercą tej katederki arystofanowskiej, opuszczonej od lat laiku przez barona Krauza, ktdry podobno p o roku 1840 osiadi na wsi i tam się oženil. Hrabia Eustachy nie tracil nigdy zpamięci ulubionego swegoprzedmiotu, archeologii, iprzypominam so b ieja k, wchodzqc do nas, w miejscu zwyklego powitania wolal od progų: ",A czy wiecie, w jakim mieszkacie domu? Wszak on zbudowany z cegiel zamku krolowej Barbary!" 1 podobno tej tradycji bylismy winni wizylę zapalonego archeologai' *

*

*

TYSZKO herbu Ostoja; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 605, 1131). __

r

TYSZYNSKI herbu Gozdawa; w wojewodztwie wilenskim, (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 383).

352

T Y W O T O W IC Z herbu nieznanego; powiat polocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 265).

TYZENHAUZ herbu Bawól. Konstanty Tyzenhauz byl reprezentantem dawnego hoJsztyñskiego rodu rycerskiego od XII wieku zasiedzi alego nazíemiach inflanckich i calego Wíelkiego Ksi^stwa Litewskiego, a zasluzonego día kultury Estonii, Bialorusi, Lotwy, Litwy, Polski, Rosji, Ukrainy. Urodzil si^ w miasteczku Zehidek niedaleko Grodna 3 czerwca 1786 roku, zmarí 16 marca 1853 roku w Postawach na Wileñszczyznie (obecnie w skladzie Bialorusi). K. Tyzenhauz opublikowaí okolo dwndziesíu tekstów naukowych z zakresu ichtiologii, entomologii, lecz przede wszystkim omitologii Litwy i Bialorusi. Na Uniwersytecie Wileñskim studiowal przyrodoznawstwo, byl m.in. uczniem S. B. Jundziíía, W swo ich dhigo trwaj^cych podrozach po ziemiach Li­ twy, Bialorusi, Polski, Ukrainy, Rosji zebral bogat^kolekcj^ptaków tych krajów, licz^c^ ponad trzy tysi^ce okazów, jak tez zbiór ich jaj. Wszystkie zbiory omitologiczne, entomoíogiczne, ichtiologiezne byly przechowywane w urz^dzonym przez niego muzeum przyrodniczym w Postawach, nast^pnie zas wzbogacily kolekcj^ Muzeum W ileíískiego, a w 1920 zostaly przekazane do dyspozycji gabinetu zoologii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.

353

UGIAÑSKI herbu Pelikan; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

UHROWIECKI herbu Suchekomnaty; w województwie miñskim, witebskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

UKRYN-NORWILL herbu Slepowron; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ULCZYCKI herbu Korczak; powiat kowienski, trocki, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 960).

ULIDOWICZ herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, £391, z. 9, nr 18). r

ULINSKI herbu Dolęga - powiat kowienski; herbu Szeliga powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 7, 12, 709).

ULASIEWICZ-STOGNIEW herbu Rawicz; powiat dzisnieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6 , nr 2724,2725).

UMIASTOWSKI herbu Cholewa; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. ), nr 1468).

UNICHOWSKI herbu Przestrzal; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3183).

URBA-WO JTKXEWICZ herbu nieznanego; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1866). 355

U R B A N O W I C Z - P I L E C K Í herbu Labędž; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 2214). r

URBANSKI herbu Nieczuja; powiat kobryñski, oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3181).

URNIARUS herbu nieznanego; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 860).

URNIAŽ herbu Jastrzębiec; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 18).

USOWICZ herbu nieznanego; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3176).

USSAKOWSKI herbu Korczak i Gozdawa; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 12).

USTRZYC herbu Przestrzal; powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

USTRZYCKI herbu Przestrzal; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12).

USZAK-KULIKOWSKI herbu Drogomir; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). UWAJÑ vel UWOJN herbu Labędž; powiat rosieúski (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 707).

UŽAMIEDZKI herbu Ulanicki; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

UŽECHOWSKI herbu Pobóg; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

UŽEMECKI herbu Jeleñ; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 8,nr 1347). 356

U Z E M IE D Z K I herbu Rogala; powiat szawelski, telszewski. (CPAHL, f, 391, z. 8, nr 2443). i

t

UZULINSKI herbu Poraj, powiat kowieñski, rosieúski. (CPAHL, f. 39Ï, z. 6, nr 707).

U ŽU M IED ZK I herbu Rogala; w K siçstw ie Žmudzkim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

357

V VARGONAJTIS

herbu nieznatiego, w wojewödztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1848).

VASIULIS vel VOSILIUS herbu nieznanego; w wojewödz­ twie wilenskim, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 953).

VOCHT vel FOCHT herbu Vögelweder; powiat rosiehski, kowiehski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 961).

VOELKERSAM vel FELKERZAM herbu wlasnego; po­ wiat wilejski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 708, 709).

VOGLER vel FOGLER herbu Wczele; powiat kowienski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 85,91).

VORKAMPF vel FORKAMPF herbu wlasnego; powiat kowiehski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1897a).

VYGANTAS vel WIGANT

herbu wlasnego; powiat ponie-

wieski. (CPAHL, f, 708, z, 1, nr 194),

359

WABISZCZEWICZ herbu Grzymata; powiat piñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 612),

WADOWSKI-PIETRASZKIEWICZherbu Ostoja; powiat wjlkomierski, (CPAHL, f, 391, z, 8, nr 2574a).

WADZISZ herbu Wadwicz; powiat wiikomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2).

W AJDYLOW SKI herbu nieznanego; powiat szaw eîski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157),

WAJGOWSKI herbu Paproč; powiat rosieñski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 727).

WAJNIKIEW1CZ herbu Przyjaciel; powiat w oikowyski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

WAKULSKI (WOKULSKI) herbu Prus I; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

WALCZEWSKI herbu Tarnawa; powiat oszmianski, shicki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86).

WALTZ von

herbu wtasnego; w województwie wileñskim, (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3202).

WALTER herbu Lewalt - powiat wileñski; herbu Wierzynkowa - powiat kobryñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 18,265). 361

W A L U L E W IC Z herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157), W A L E J K O herbu Korwin; powiat zawilejski, oszmianski, minski, wilenskk (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2052, 2488).

WANKOWICZ herbu Lis, Melchior Wankowicz zamiešcil w swych interesųących "Szczenięcych latach” “genealogię” tego rodu opracowaną rzekomo przez Mieczyslawa Jelowieckiego: “Ziemie starožytnego kniaziowskiego rodu Wankowiczow ciągnęfy od Wilna ku poludniowemu wschodowipoprzezpowiat)> nowogrodzki, boiysowski, minski, ihumenski, a i doplaskowzgorzypoleskich ležących w widlach Dnie­ pru i Prypeci w powiecie mozyrskim. W sklad licznych wiosci Wankowiczowkich wymienię glowniejsze, a więc: "pocbvilenska” Petesze Stanislawa Wankomcza; olbrzymi klucz slepiankoyvski Piotrą Wankowicza z "podminska " Slepianka i potowa miasta Minsku z uprzemyslomonym Zazierzem, zpuszczam i Slobodki i Lelum-Polelum, gdzie w lesnych ostępach kryty się stada losi, ierowafy niedzmedzie, rysie, gdzie wiosenną porą graly swą piesn milosną setki gluszco\v, a krzyk ptactwa wodnego i tokowanie cietrzewi napelniaty wrzawą powietrze, Klucz szypianski Pawla Wankowicza obejmowal polnocną częsč powiatu ihumenskiego. Skromny dwdr szypianski kryl jednak w sobie nagromadzone przez pokolenia pamiątki rodzinne, sporo plocien wloskich mistrzow i Flamand6w. Między innymi plotno Rubensą i oczywišcie portrety rodzinne pędzla Walentego Wankowicza i Lampiego oraz najbogatszą iv kraju kolekcję monet. Klucz šm ilom cki naleiai do brata Pawla, Leoną Wankowicza. Na ziemiach Wankowtczowskich byla to najpiękniejsza rezydencja o pięknych yvnętrzach z gaIeriąportretow, polozona wsrod obszernego parku w powiecie minskim. W p o b ližu ju i wpowiecie ihumenskim, ležalo Horodyszcze, odwieczna siedziba Wankowiczowska, naležąca do Zofii z Mierzejewskich Wankowiczowej, wdowy po Zygmuncie, Byl to obszerny dwor, bezpretensjonalny, ale szeroko rozbudoyvany, wygodny, gošcinny, odbijający svyymi kwietnikami i zielenią od ciemnej šciany boru, ktory się ciągnąl daleko ku wschodowi i graniczyl z Ubielem, naležącym do rodziny Moniuszkow, wielokrotnie spokrewnionej z Wankowiczami. Tu się urodzil w r J819 nasz slawny muzyk Stanislaw Moniuszko. 362

Nie opodal Borodyszcza nadÉwistoczq ¡ciato leène Zaswiatoje Ste­ fana Wankowicza, siawne ze swoich zagonów bobrowych. Daleko w Ihumehszczyznie na trakcie wiodqcym z Borysowa na Berezynq lezaìy Kaluzyce Witolda Wankowicza, zwanego w rodzinie Tolem, tu siq urodzil brat jego, jakze zdolny, ale ja k ie meobliczalny M el­ chior Wahkowicz, autor "Szczeniqcych la t”. Najdaìszq siedzibq Wahkowiczów byl obszerny klucz rudakowski, który w wianie wniosla w dom Wahkowiczów Helena Oskierczanka, Dzielnie ì swietnie prowadziì tam gospodarstwo Stanislaw Wahkowicz. Rudaków lezal w powiecie rzeczyckim guberni mihskiej ì byl najbardziej wzorowym ì uprzemystowionym warsztatem rolnym ziemi mihskiej. Ze iwym piqknym palacem, rozleglym parkiem i czerwtoniq murów budowli gospodarsìdch i zakladów przemystowych — byl ja kb y wyciqfy z krajobrazu angieìskiego. Rzucona daleko ku zachodowi na pograniczu Kongresówki lezala Mikielewszczyzna, grodziehska wlasnosc Waclawa, a pózniejjego syna, Karola Wankowicza, tega ostatniego w prostej Unii potomka slawnego Walentego Wankowicza, Cdyby zebrac wlosci Wahkowiczowskìe w jednq cal ose, bylby to obszar przewyzszajqcy niejedno udzielne ksiqstwo niemieckie. Obszar ten wynosil w sumie wiele setek tysìqcy dziesiqcin, ale bylaby to zaledwie nieznaczna czqsc wlosci i dzieriaw ich protopiasty Iwana (Wahki), ksiqcia nowogrodzkiego, wnuka Gedymina i dziedzica spuscizny Olgierdowej, która wchtonqla wszystkie udzielne ksiqstwa biaioruskie: solomereckie, nieswìeskie, borysowskie, iwahskie i ìnne. Wahkowicze wrosli glqboko w ziemiq ojczystq, Przez wieki skojarzyli siq z rodzinami litewskimi, maio byto w nìch domieszki krwi obeej, byl to ród par excellence tutejszy, ja k tutejszymi byly rody z nimi spokrewnione: Woynìllowicze, Tyszkiewicze, Radziwiltowìe, Oskierkowie, Rewiehscy, Wolodkowiczowie, Rdultowscy, Reytanowie, Mierzejewscy, Romerowìe, Horwattowie, KierzgayUowìe, Zawiszowie, trudno zpamìqci wyliczyc wszystkie rodziny zwiqzane krwiq z WahkowiczamV... Z tego rodu pochodzil znakomity badacz przyrody Jan Wankowicz (1835-1885), urodzony w Slepiance (obecnie w skladzie Minska, stolicy Bialorusi), syn Edwarda i Michaliny z Moniuszków. Ukonczyl gimnazjum w Minsku, a studia przyrodnicze na Uniwersytecie sw. Wlodzimierza w Kijowìe, Opublikowal kilka tekstów naukowych we francuskiej periodyce fachowej; byl czlonkiem rosyjskich, niemieckich i francuskich towarzystw entomologicznych. Zmart w Zazierzu, pochowany w Kareliczach. 363

W A R A K O M S K Í herbu Abdank; powíat oszmiañski, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 408, 2557).

WARAKSA herbu

nieznanego; powíat oszmiañski. (CPAHL,

f. 391, z. 8, nr 86, 109).

WARDZINKIEWICZ herbu Ogoñczyk; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 624).

WARECKI

herbu Grzymala; powiat wiikomierski. (CPAHL,

f. 708, z. 2, nr 2).

WARSZEWICZ herbu Leliwa.

Stanisíaw Zielinski w ksiqzce Wybitne czyny Polaków na obczyznie (Wilno 1935, s. 99) pisze: l‘Warszewicz Józef, ur. 1812, zm. 31.X1I.1866; botanik i podróznik; oficer powstania listopadowego, podrózowai 1844-1850p o Ameryce Poludniowej i Árodkowej z ramienia niemieckiego towarzystwa ogrodniczego, potem z ramienia angielskiego towarzystwa ogrodniczego, zbierajqc roslíny, przyczem odkryl wiele nieznanyck gatunków i rodzajów roslin, zwlaszcza egzotycznych storczyków; z górq 30 roslin otrzymalo nazwg odjego nazwiska (...). Przez niemieckie towarzystwo ogrodnicze wyslany zostal do zbieranta nasion roslin egzotycznych do Ameryki Érodkowej\ gdziepodrózowai 1844-1950... Z ramienia angielskiego towarzy­ stwa rolniczego zbieral roslíny w Poludniowej Ameryce w I85(f\..

WAáNIEWSKI

herbu Boñcza; w województwie wileñskim i witebskim, (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 8, 709, 2760, 1816).

WAWRZECKJ herbu Rola. Z tego rodu pochodzil Tomasz Wawrzecki (1759-1816), wybitny dzialacz i zotnierz obozu patriotycznego, j eden z dowódców powstañczych na Zmudzi czasu Insurekcji Kosciuszkowskiej. Po uwi^zieniu T. Kosciuszki przez Rosjan wybrany Najwyzszym Naczelnikiem narodu polskiego. W latach 1794-1796 wi^ziony w Twierdzy Petropawlowskiej. Pózniej petnií obowiqzki ministra sprawiedliwosci Królestwa Polskiego. O wileñskiej gat^zi tego rodu Gabriela z Güntherów Puzynina w ksi^zce W Wilnie i w dworach litewskich písala: “Rodzina Wawrzeckich byla nam spokrewnionq, Najstarszy z rodzeústwa Tomasz, wojewo*

364

da, znajomy w Litwie i w Koronie, a siostra jeg o Marcinowa Badeni, owa glosna te swej oryginalnosci w caiem Krakowskiem, mieli na Litwie znanych tylko, brata i siostrę: panią Zawier$ką i generolą wojsk pruskich, a cale to rodzehstwo bylo ciotecznem mėgo dziada Tyzenhau­ zą. Pan General zamieszkal Wilno z drugą j u i zo n a Giedrojcidwną z domu, i szesciorgiem dziecL Wszystko w ich domu tchnęlo wiejską bodą: zawsze tam možna bylo trafič albo na obiad, albo na wieczerzę. Cdrek bylo dwie na v\>ydanių: Marja i Felicja, oprocz wdowy Giedrojciowej z pienvszego maUenshva, przytem kilkoro podrastających dzieci: Jozia, Oles, Lucia; najstarsza zas z pienvszego malžehstwa bylajuž od lot kilku za Mejsztowięzem. Hiacynty kwitly tam przez calą zimę, a kwiaty sztuczne robiono wieczorami dokola okrąglego stolika. S b d kie slowka w ustach, a marš na czole charakteryzowaly matkę, piękną, ja k mowiono, za mlodu, czego šlady pozostaly w delikatnych tylko rysach, ale byla niskieį urody i m iala chod wahający šią na dw ie strony, i w caiym ukladzie wyglądala na osobę zestarzalą przed czasem, obok męža, o lat kilkanascie starszego. Pan General chodzil wyprostowany ja k struna, do tego wysoki, chudy, blady, w zupelnej sprzecznošci z bratem swoim, wojewodą, ktory byl bardzo otyfy, a zapalal šią o tada slowo, ja k siarka; ten zas flegmatyk, z nieodstępnym piorkiem do zębow, dlubiąc je wprzestankach rozmowy, nawet na balu —cedzil komplementa pdlfrancuskie, a polpolskie kaidej damie, nie v/ypuszczając przez bvadrans ich rączki zesw ojej dloni. Pamiętam, ja k dziš, sliczną Felicję, najstarszą inąjpiąkniejsząz siostr, o drobnychdelikatnych rysach ikruczych wlosach, w bialej atlasowej sukni, zaręczoną z marszalkiem Feliksem Siesickim. Mlodsza od niej o lat parą Marja vt> 1827 r. byla za księciem Aleksandrem Puzyną; obie te siostry, jedne z ozddb balow wilehskich, byly zawsze traktowane przez matkę, ja k malė dzieci, i gdy ktora zgrzana po tancu dobieralū šią do lodow czy zimnej lemoniady, wolala na nich z drugiego kohca sali: "Nie wolno! Felicie! Mariei,,. rozgaF *

*

*

WAZGINT herbu Grzymata; powiat telszevvski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). t

W A Ž Y N S K I herbu Abdank; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 83, 131), 365

W ^ S O W S K I herbu D^browa; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 408, 2564),

WDZIENKOWSKI herbu Dqbrowa, powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 91,92),

WEBERS herbu Ferber; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 7). WEIDEL herbu wlasnego; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 524),

WEIDMAN herbu Sas; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 707),

WEINZECHER vel WEINZICHER herbu Weinzecher; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1010).

WEISS herbu Grabie; powiat wilenski, zawilejski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7, 708).

WEJTKO herbu nieznanego. Z tej rodziny wybitny dowodca oswobodziciel Wilna i pogromca bolszewiköw w 1919 roku Wladyslaw Wejtko.

WENDOLOWSKI vel W^DOLOWSKI herbu nieznane­ go; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1622).

WENDORF herbu Nabram; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 665).

W ENDYLOW SKI herbu nieznanego; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

WENGLINSKI-RAWA herbu Godziemba; powiat zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

W E R E J K O herbu Lagoda; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 724). 366

W E R E N IC Z -S T A K O W S K I herbu nieznanego; powiat pihski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 612).

WERENlCZ-STACHOWSKI herbu Ogohczyk. W 1845 roku Minskie Zgromadzenie Sztacheckie rozpatrywaio kwestię rodowitošci tej dawnej familii. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 34), Z tego rodu pochodzil wybitny bialoruski językoznawca i dialektolog XX wieku Wiaczeslaw Werenicz (Wiarenicz).

W ERESZCZYLKO herbu Korczak; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3291).

WEROCZYNICKI herbu nieznanego; powiat oszmianski, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86).

WERTEL herbu Gozdawa - powiat telszewski; herbu Waga powiat upicki; herbu Košciesza - powiat szawelski. Byli tež w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 2564).

WĘCEWICZ herbu Labędž; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2892).

WĘCLAWSKI herbu Wadwicz; powiat wilehski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z, 8, nr 2443; f. 391, z. 9, nr 72).

WĘGRZYNOWICZ herbu Rawicz; na Wo3yniu i w Malopolsce. W 1851 roku ponownie, obok innych, zostal nobilitowany przez heroldię Krolestwa Polskiego Tadeusz Jan Węgrzynowicz, syn Jakuba. (Spis stlackty Krolestrva Polskiego, dodatek II, s. 50). WĘGRZYNOWSKI herbu Rogala; notowani w Ziemi Lwowskiej i Przemyskiej od 1460 roku. W XIX wieku potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez Wydzial Stanow Cesarshva Austrii. WĘSLAWSKJ herbu Wadwicz; powiat $zawelski, telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 709).

367

W Ę Ž Y K -W ID A W S K I

herbu W ę ž y k ; p o w ia t o sz m ia ñ sk i.

(C PA H L , f. 3 9 1 , z. 6 , nr 2 7 7 8 ,2 7 7 9 ) .

WICHERT herbu Niesobia; w województwie wileñskim i kowieñskim. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 722).

WIDMONT herbu álepowmn; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 404, 515). W województwie witebskim pieczętowali się godlem Masalski.

W IDM O NT-RAC herbu Slepowron; powiat telszew ski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

WIDYCKI herbu Węžyk; powiat szaweìski. (CPAHL, f. 391, z. 6, n rl8).

WIDYSKI herbu Tępa Podkowa; powiat witkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5).

WIDZÏSKI herbu Tępa Podkowa; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1010). f

WIECZOR herbu nieznanego; powiat wilkomierski, shicki, oszmiañski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 754). r

WIECZYNSKI herbu Prus II; w województwie wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 517).

WIENCEWÏCZ herbu Tamawa; powiat kowieñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

WIENICKI herbu Nalęcz; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707). W I E R C I Ñ S K I z e S n o p k o w ic z ó w herbu Wieniawa; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 8, 707,1621, 1626, 2754),

W IERPSZA vėl W IRPSZA herbu Rola; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7), 368

}

W IE R S Z Y C K I

herbu W ieniaw a; w w o je w ó d z tw íe w ileñ sk im .

(C PA H L , f. 39 1 , z. 1, nr 1848).

WIERZCHNICKI herbu Jastrzębiec; powiat trocid. (CPAHL, f. 3 9 í, z. 6, nr 7).

WIERZYÑSKI herbu Jelita; powiat nowogródzki, (CPAHL, f. 391,2, 8, nr 2443),

W IESZC ZY C K I herbu Grzymata; pow iat poniew ieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752). W powiecie upickim pieczçtowali síq godíem Žnin.

WIESZTÖRT herbu Waszkiewicz; powiat oszmianski, polocki. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1010, 1029).

WIKSZEMSKI herbu Mita; powiat wileñskí. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 64).

WIKSZYLO herbu Radwan; powiat rosieñskí. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11).

WILDEMAN-KLÖPMAN herbu wlasnego; w województwíe wileñskim. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 3263).

WILIAMOWICZ herbu Godziemba; w województwíe wileñ­ skim. (CPAHL, f. 391, z, 9, nr 17, 1820).

WILKANIEC herbu Wilczewski; powiat wilkomierski, (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2,404, 592, 649, 720, 845).

WILKOWSKI herbu Poraj; powiat telszewski, wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, 2157). WILLIUSZ herbu Boza Wola; w województwíe wileñskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1010),

WINGROWICZ herbu Rawicz; powiat wileñskí, (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 742). 369

W IN O B E R herbu wiasnego, W lutym 1844 roku Wilenskie Zgromadzenie Szlacheckie zajmowato się sprawą rodowitosci tej rodziny. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 132, s. 11).

WIT^SKI herbu Lubicz odm.; powiat grodzienski. WIOSNOWSK3 herbu Księžyc; w wojewodztwie wilenskim; rod pochodzenia tatarskiego, (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 279).

WISOKINSKI herbu Szeliga; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

WISZNIEWSK1. Karol Florianowicz Wiszniewski (ur. 11 listopada 1805, zm. 1 kwietnia 1863) ukonczyl w 1830 roku Uniwersytet Wilenski; od 1837 byl profesorėm Uniwersytetu w Charkowie, gdzie založyl m.in. szkolę praktycznej weterynarii, Opublikowal ponad 20 prac naukowych w języku po 1skim, lacihskim i rosyjskim o hodowli, chorobach i leczeniu rogacizny. Byl jednym z pionierow weterynarii na Ukrainie i w Rosji.

WISNIEWSKI herbu Prus 1; powiat šwięciahski, pinski, zawilejski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 131).

WISNIOWIECKI herbu Korybut; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2793).

WITTGENSTEIN herbu wlasnego; powiat lidzki, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 3807,4015, 4039).

WITORZENIEC vel WITOZENIEC herbu nieznanego; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 17, 77).

WITOWSKI herbu Rola; powiat wilenski, wielizski, rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 83, 131,2111).

W IZ G IN T z. 6 , nr 12, 1623).

370

herbu G rzym ata; p ow iat lelszew sk i. (C PA H L , f. 3 9 1 ,

W I jADYCZANSKI herbu Wiadyczahski czyli Wladyslawski odm,: na tarczy w pohi czerwonym, z prawej strony - korona krolewska, z lewej “ skrzydlo Orta Bialego, barkiem do korony obrocone, a w klejnocie nie ma dwoch trąb. Pienvotnie ta rodzina uzywala herbu Zaremba, ale w XIX wieku Tadeusz Wiadyczahski (1793-1862), radca stanu dwom cesarskiego, wraz ze swymi synami: Aleksandrem-Stanislawem, Teofilem, Ignacym-Eustachym, Antonim-Jozefem, Jozefem, Julianem i corkami: Franc iszką, Marią-Katarzyną, Wiktorią oraz malzonką Joanną z Onikiewiczow zacząt užywač herbu wlasnego. Jeden z dokumentow przechowywanych w zbiorach domowych tej rodziny glosi, že “H'ladyczamcy ex Moschovia venerunt in Podoliam "... Za protoplastę jest brany z reguty Kazimierz Zaremba na Wladyczanach Wiadyczahski. Jeden z dokumentow, wpisany do ksiąg ziemskich powiatu polockiego 23 kwietnia 1821 roku giosi; "Przed aktami Ziem Powiatu Polockiego stawaiąc osobišcie JWPan Tadeusz Wladyczanski, Kollegialny Registra­ tor. ExtraktDekretu Wywodowego na Instancyą WJPana Antoniego Wladyczanskiego do aktpodai, ktorego wyrazy są następne: Excerpit z Proto­ kolu Spraw Wywodowych Bialorusko-Moh ilewskiego Sworzanskiego Deputackiego Zebrania Roku Tysięcznego Čsmsetnego jedynastegoM-ca Fe­ bruarii Dwodziestego osmego Dnia. Wedle Ukazu Imperatorskiey Mošci Bialomsko-Mohilewskiej Gubernii, Gubemski od Dworzanstwa Marszatek, yzpow iatow do uloienia Genealogicznej Szlacheckiey Księgi wybrarti Deputaci macą naywyzszey odwieczno dostoyney Pamięci nayiašnieyszey Imperatorowey Katarzyny drugiey Tysiąc siedemset osiemdziesiąt Piątego Roku apryla Dwudziestego pierwszego naymihsciwiey dla Dwo­ rzanstwa naprawa, wolnosci, swobody, y prerogatywy Stanowi Szlacheciaemu darowany, a od ninieyszego dnia nam szczęšliwie.panuiącego Nayiasnieyszego Imperatora Alexandra pierwszego Tysiąc osmset Pierwsze­ go roku apryla Drugiego Naylaskawiey potwierdzoney y ustanowioney Hramoty. Spolem zebrani do gubemskiego miasta Mohilewa, rozpatrywali wywodowe dzielo Familij Zarembow Wladyczahskich przy prosbie Kopyskiego Pttu Szlachcica Mamantego, Teofilą syna, Zaręby Wladyczanskiego - Parocha cerkwi oboleckiey, przeszlego tysiąc Osmset Drugiego Roku Decembra Jedynastego Dnia do Izby Dworzansidey weszla z dolączonych przy niey na przeswiadczenie rodowitosci szlacheckiey Dokumen­ tow z przypisanego w oneyprosbie Obiasnienia, a niemniey te iz tradycyi Polskich Kronikarzow, dostrzeglismy, iz Familia Wladyczanskich pieczętuie się Herbem Zaręba nazwanym od dawnych wiekdw w Powiec.ie Upit-

371

skini, zaszczyca šią dostoiąstwem Szlachectway posesyą Dobr Ziemskich, niemniey teiposiadaniem Urzędow, y že ninieysi wywod czyniący Wladyczahscy są iedney z Upitskiemi Familij, y od Jednegopochodząpoprzednika, w dowodzie tey praivdy przedstawil prosiciel Tysiąc Siedmset Dzievviąčdziesiąt Piątego Augusta Piątego Dnia datowaney tamtegož roku k i­ čą Septembra szdstego Dnia do Akt Mohilevskiego Powiatowego Ziemskiego Sądu podane, od JPanow Jano, Sędziego, y Jakoba, Kanonika Powiatu Upitskiego, orai Michala Jozefą, Marcina, Piotrą, Kazimierza, Tadeusza y Jerzego z Zarębow Wladyczanskich na dziedzicznych posesyach wPowiecie Upitskim Mieszkaiących, tuteyszym Zarębom Wladyczanskim Wydane Zaiw iadczenieyprzy nim tamtegož Roku M ca yd n ia datowaną szdstego Septembra w onymže Mohilewskim Powiatowym Ziemskim Sądzie aktykowaną Genealogiczną Linię rozrodu Familij Wladyczahskich dofączyl. Zprzedstawioney zas przez prosiciela Genealogij nasiąpny wyražony rozrod, iako to; Kazimierz Zaręba Wladyczahski mial procz dalszych w zašwiadczeniu Upitskich ¡Vladyczahskich y Genealogię wyražonych Syn6wMarcina, ktory iako oni upitscy zabviadczaią, porzuciwszy szlackedd ubogi maiątekPowiatii Upitskiego w okolicyBykovviczach ūdai šią na Bialorus, gdzie za rozmaitymi prawami, dzieržąc ziemię y będąc Žennym, splodzil Synow Dwoch Arseniegoy Tomasza, z tych Tomasz bezpotomnie zakonczyl žycie, a A r seni w przeciągu žyd ą swoiego wydal na sm atsyndw dwdch Bazylego i Teofilą, z ktorych Bazyli mialJana, Ignącego y Nikodemą, a Teofil - prosiciela Mamantego, Autonoma Pachomiusza, Nikiforą y Heronima, a z tych Jan Bazylewicz ma trzech syndw: Minę, Jozefata v Grzegorza. Ignacy, bratjego rodzony, ma czterech syndw: Marka, Lukasza, Markiana y Bazylego. Mamanty prosiciel (...) y ma Tadeusza y Andrzeia, Autonomzas ma iednego Symona na procedencyą ktorych, następnych datprzedstawil Metryki Krzt6w, Kontrakta na arendowne Ziemie, a mianowicie co do metrykKrztd\v - Tysiąc Siedmset Dziewięcdziesiąlego roku, Augusta Osmego na Heronima, Tysiąc Siedmset Dziewięčdziesiąt trzeciego, Junij trzynastego na Antoniego, synow Teofi­ lą - Tysiąc Siedmset Dziewięcdziesiąt Osmego, Noivemhra Dwodziestego na Andrzeia - Syna Mamantego, Tysiąc Siedmset Dzievvięčdziesiąt Dziewiątego, Decembra Osmego, na Symona —syna Autonoma, Tysiąc Čsmset Siodmego, Decembra Dw6dziestego Siodmego - na Stefana - Syndw Pachomiusza, Tysiąc Siedmset Dziewięcdziesiąt Piątego, Maia Piątego Dnia Testymonium odJPana Antoniego Arciszeveskiego, Dworzanina Skarbu Wielkiego Xięstwa Littego Mamantemu Wladyczahskiemu, Že Oyciec Jego Teofilposydowal za prawem arędownym u nich Arciszevvskich trzy

372

wioki Gnmiu - Tysiąc Siedmset Dziewięcdziesiąt Siodmego, Februarii Siedemnastego,, Inkwizycyi o žyd u y obyczaiach Mamantego Wladyczahskiego, gdy wstępowai do startu duchownego Tysiąc Ošmset Czwartego, Decembra Dwunastego Dnia kwistacya od Szambelana b. Dwom Polskiego - Walentynowicza Autonomowi Wladyczanskiemu zaplaceniapieniędzyza arędowną Ziemię. Tysiąc Čsmset Piątego, Apryla Jedynastego, Kontrakt Urzędowny na Dwie Wioki Ziemi od tegož Szambelana Michala Walentynowicza, Autonomowi Wladyczanskiemu Wydany Tysiąc Osmset Szostego, Apryla Dwudziestego Trzeciego od JPana Janczewskiego - Tysięcznego Ošmsetnego Siodmego roku wrzesnia Dwudziestego Trzeciego Dnia od JPani Cecylij Holowczycowey Kontrakta Arędowne na Ziemie — Pachomiuszowi Wladyczanskiemu Wydane. W ostatku w pomoc wyzey przepisanym Dokumentom skladaiąc tuteyszey Gubemij z roinych Powiatow odznakomitych urządnikowy obywateli w liczbie Dwudziestu Pięciu w przeszlytn Tysięcznym Siedmsetnym Dziewięcdziesiąt Dziewiqtym, Augusta Piętnastego Datowane Tysięcznego čšmsetnego, Januaryi Dwu­ dziestego siddmego roku w Sienninskim Powiatowym Ziemskim Sądzie aktykowane swiadectwo z przepisaniem wywodzących się procedencyi w wyrazach, ieJako Oycowie, Dziadowie taky oni Sami tfywod Czyniący Wladyczanscy zaw szeprzyzw oitey stanowi szlacheckiemu odpowiadaiqce Wiedli žy d e y že są aktualnie Szlachtą. Pmsil, aby iego z fam ilią wZwaniu Szlacheckim utwierdzic, do Genealogiczney Szlacheckiey Księgi wniesc y na Imie Jego dyplomę wydac. W slad czego My, Biahrusko Mohilewskiey Gubernij Gubemski od Dworzanstwa Marszalek y z Powiatowdo uloženia Genealogiczney Szlacheckiey Xięgi Wybrani Deputa­ ti, z naydokladnieyszą uwagą przeyrzawszy z wyzey datami pomienione dokumentą a naypryncypalniey Swiadectwo wiemosciFamilij igdyzonego widziemy, zeiednoFamiley Wywodczyniących Wladyczanskichsązaszctyceni Posesyą Dobr Ziemskich y Urzędami, rdwnie te iy Dzis wywodzqce się Jchmosč Panowie Wladyczanscy są zaszczyceni arędowną ziemską posesyą, niemniey tež prowadzq žyd e stanowi szlacheckiemu odpowiednie, iak swiadectwo obywateli zapewnia —a zatym Wyzey Imionami pomienionych, na Genealogi] y Spisku oznaczanych JPanow Wladyczan­ skich z Ich oboiey picipotomstwem dopiero nayduiących się y w poznieyszy czas bydz mogącym na wieczne y nieodzowne czasy w zwaniu Szla­ checkim utwierdzamyy przy wszelkich do tego stonu naležnych prawach y swobodach zachowuiqc, w myšl Punktu Siedmdziesiąt Siddmego naywyzszey o dworzaiistwie Hramoty wpienvszą częsč Genealogiczney Szla­ checkiey Xięgi Wniesc y o tym wedle ošmdziesiątpiątego Punktu tey Hra-

373

moty na imię prosiciela wydac dyplom ęy Genealogicznie linij zakonotowač postanawiamy - Autentyczny Pro fokui podpisany temi siowy: Wincenty Hofynsid - Marszalek Gubernski, Pulkow niky kawaler Piotr Jaroszewski Deputat z Powiatu Mohilewskiego, J ö ze f Buczyhski Deputat z Powiatu Czausowskiego, Tadeusz Chudowski Deputat Powiatu Czeczkowskiego, Jan Chodkiewicz Deputat z Powiatu Mscislawskiego, Domi­ nik Borysowicz Deputat Bielicki, Ignacy Kurcz z Powiatu Kopyskiego, Apoiinary Wankowiczz Powiatu Babinowieckiego, Wincenty Kozakiewicz Deputat z Powiatu Bychowsfdego, Cypryan Pruszanowski Deputat Po­ wiatu Koiaczewskiego, Piotr Zapolski Deputat z Powiatu Klimowiddego - zmocnil Sekretarz Marceli Barzymowski - a ktörego to protokolu y ten extrakt od slowa do slowa wypisany za naleinym wedle praw zmocnieniem, z przylączeniem Bialorusko-Mohilewskiego Dworzanskiego Deputackiego Zebrania pieczęci na rekwizyciq samegoprosiciela wyz wyrazonego w roku ninieyszym Tysiąc Osmset Jedynastym Decembra Dwödziestego Dnia Wydaie šią, U tego Extraktu podpisy urzędnika y Sekretarza przy wycisnieniu na czerwoney masie Mohilewskiego Dworzanskiego Zgromadzenia Pieczęci oraz poniiey Šwiadectwo o zgodnošci z autentykiem, num ery adnotata u dolu następnie nyražaią się Piotr Jaroszewski Depu­ tat z Powiatu mohilewskiego, Dworzanstwa Sekretarz Marceli Borzymowski (L.S.). Zgodzilem z orygtnalnym Protokulem w Xięgach. - Antoni Ostaszkiewicz Archiw: Sworz. Guber. Sehr. Numer Dziewięčsetny Ösmdziesiąty Wtöry Excerpit Dekretu Wywodowego Urodzonych JWPanow Zarębow Wladyczahskich z Powiatu Kopyskiego - Jakowy Dekret za podaniem do Akt przez Wyi. Wyraioną osobę iest do Ksiąg Ziemskick Po­ wiatu Polockiego p rzyiętyy wpisany Panowie Wtadyczanscy byli w ciągu XIX wiekukilkakrolnie potwierdzani w rodowitosci szlacheckiej przez heroldię w Minsku i Departament Heroldii Senatu Rządzącego w Petersburgu. *

*

*

WLOCHOWICZ herbu Lubicz; znani w Ziemi Wilenskiej, Nowogrödzkiej, Grodzienskiej i innych.

WLODEK herbu Prawdzic; w wojewödztwie brzeskim, grodzienskim, wilenskim. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 7).

WEODKOWSKI herbu Czerwnia; powiat slonimski, (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 18).

374

WNIEMIENIACKI. Siedzieli w gubemi grodziehskiej i byli potwierdzani w rodowitosci zaröwno przez heroldip tamtejsz^, jak tez przez urz^d heroldii w Wilnie. (CPAHL w Wilme, f. 789, z, 1, nr 131),

WOCIANIEC herbu Slepowron; powiat upicki, (CPAHL, f. 391, z, 7, nr 4126).

WODEJSZA herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 6, 18),

WOJDAK herbu Abdank; powiat dzisnienski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11,12).

WOJNIESZ herbu Tr^by; powiat oszmianski. (CPAHL, fi 391, z. 6, nr 7, 18).

WOJSIAT lub WOJSIATO herbu wlasnego; powiat oszmianski, lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 30, 1010). t

W OLANSKI herbu Lubicz; w w ojewödztwie wilehskim . (CPAHL, £ 391, z. 1, nr 356, 1010).

WOLBEK herbu Lis; powiat wilenski, wolkowyski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2443, 2541). WOLCZANSKI herbu Murdeiio; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 756).

WOLF von LEDENGAU herbu Wolf; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

WOLFGANG herbu wlasnego; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7),

WOLMER herbu Korwin. Od dawna petnili urzedy na Smolehszczyznie. (Por. Urzqdnicy Wielkiego Ksigstwa Litewskiego. Spisy, War­ szawa 2003, s. 822 i in.)

375

W OLMINSKI vel W OLM INSKI herbu Nieczuja czyli Ostrzew, w wojewpdztwie wilenskim i grodziehskim. (CPAHL, f 391, z. 9, nr 2780).

WOLNISTY vel WOLNISTY herbu nieznanego; powiat slucki. (CPAHL, f. 391f z. 6, nr 546).

WOLK-LEONOW ICZ herbu Gozdawa; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1621).

WOLK-TYSZKIEWICZ herbu Leliwa; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12).

WOLKOWSKI herbu W olf czyli Wilk; powiat braslawski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752). *

WOLOCZYNSKJ herbu Lubicz; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 1670, 1672).

WOLOWICZ herbu Pogonia; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

W OLOW SKI herbu Prus; powiat teiszew ski, kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3379; f. 391, z. 6, nr 18, 707). Z tej rodziny Kazimiera Wolowska (1879-1942), blogoslawiona Kosciola Katolickiego, zamordowana pizez Niemcow w Slonimiu.

WONDOLOWSKI herbu Jastrzębiec - powiat lidzki; herbu Odrowąž - powiat zawilejski, kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 627).

WORLOWSKJ herbu Lubicz; powiat kowienski. (CPAHL, f. 391, z. 5, nr 757).

WORONIEWSKI herbu Waga; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 85),

W O RO NK O W ICZ herbu nieznanego; powiat w ilejski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1621, 1626). 376

W O R O N O W I C Z herbu Sreniawa; powiat kowiehski, oszmiariski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 374, 404, 649, 720). r

W ORONSKI herbu Lubicz; w w ojew odztw ie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. l,n r 1690).

WOROZYNSKI herbu Labędz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2597). W O S Z K A herbu (zdaje się) Krucyni. W księgach sądowych miasteczka Žagary na Žmudzi z XVIII w. znąjdujemy m.in. następujący zapis: “[Z] Stungdo Stung. Anno 1751 die 23 ianuarii. ~ W sprawie Pio­ trą Szymka z obiahw anym Matyaszem Woszką ze wji Stungiöw o nieoddanie krowy, ktora byla naznaczona od ojca Szymkowej. A ze Woszka, będąc vr tym domie, nie wydal krowy Szymkowej i šamą zbil, w tym ie roku ta krowa zdechla i na tym Woszka zabieral się do juramentu, jako krowę oddawal, a Szymkowa nie chciala brač; na tym, ja ko o talara wziętego od Danty sluiby Szymkowej nie wie; na tym, jako w Kurlandyi Szymkowej sluiąc iony Wosfzjki jurgiellu 3 lat nie odbieral i nie pozytkowal; na tym, jako tesč nie kazal Wosfzjce wrocic wziętego od Danty talara. Terminprzysięgi dnia 24 ianuarii naznacza się, a p o wykonanym jnramencie wolen Wosfzjka od tej akcyi. Na dalszy czas wieczne milczenie ab utrinque parte nakazuje

WOSZOWICZ herbu nieznanega; powiat oszmiahski, (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86),

WÖJCIKOWSKI herbu Nalęcz; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

WÖLK herbu wlasnego; w wojewodztwie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1010).

WRANGEL herbu wlasnego; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr2215). i

WROBLEWSKI herbu Šlepowron; powiat rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 5,nr759). 377

W RO TN O W SK I

herbu Prus; w w o je w ó d z tw ie w ile ñ sk im .

(CPAHL, f. 391, z. 1, nr 1010). W SZEBO R O W SK I herbu Strzemię; pow iat szaw elski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

WSZEMBORSKI herbu Strzemię; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2443).

WYCHODZKI herbu nieznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 86).

WYGANOWSKI herbu Paprzyca; powiat brzeski, wileñski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 1167, 1169, 1170).

WYKRZYKOWSK1-DLUGOSZ herbu Èlepowron; województwo wileñskie, (CPAHL, f. 391, z .1 , nr 1680)

WYSOCKI-BORE JSZA herbu Odrowąž; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 2778,2928; f. 391, z. 1, nr 1141).

WYSLOUCH herbu Odyniec; powiat kobiyñski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

WYSOKIÑSKI herbu Szeliga; powiat braslawski, brzeski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12,18).

WYSZOTRAW'KA herbu Chomiak odm.; w województwie wileñskim, powiecie oszmiañskim. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 408).

WYZGA herbu Kownia; powiat lidzki, grodzieñski, wileñski, (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12, 1622, 1538).

WYZEWSKI herbu Korwin; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 18).

378

ZABIEG herbu nieznanego; powiat wilkomierski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 721),

ZABIELSKI herbu Trzaska; powiat nowogródzki, wiìkomierski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 665, 707).

ZABOCHOÑSKI herbu Karp; powiat wileiiski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7),

ZABORO WSKÏ herbu Grzymala; województwo mohylewskie. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 1809). W powiecie braslawskim, wilejskim, wileñskim pieczçtowali šią godlem Rawicz. (CPAHL, f. 391, z. 4, ni 3421).

ZABORSKI herbu Lubicz; powiat wilkomierski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 5, І95, 649, 721). W powiecie nowogrodzkim pieczçtowali šią godlem Nowina. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 11, 12),

ZABROCKI herbu Ogoñczyk; powiat stucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546).

ZABRZEWSKI herbu nieznanego; powiat oszmiañski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4096).

ZABRZYCKI herbu Szeliga; powiat oszmiahski. (CPAHL, f.3 9 1 ,z . 6, nr 707).

ZACH herbu nieznanego; w wojew ództw ie grodzieñskim. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 129). 379

ZA CH ERSK I

h erb u L u b icz; w w o j e w o d z t w ie w ile h sk im .

(C PA H L , f, 3 9 1 , z. 6 , nr 7).

Z ADE J KO herbu Mogila; powiat szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7).

ZADW ID herbu nieznanego; w w ojew odztw ie wilehskim. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 12).

ZAFARTEWSKI herbu nieznanego; powiaf wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 7, nr 289).

ZAG NIEW SK I herbu nieznanego; powiat nowogrodzki. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 4).

ZAGOREW SKI herbu Korczak; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, L 391, z. 6, nr 7). Z A G O R O W S K Ih erb u Strzemię; powiat shicki (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 546),

ZAJARSKl herbu Ostoja; znani byli w Ziemi Witebskiej i na Žmudzi.

ZAKRONIEW SKI herbu nieznanego; powiat dzišniebski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1578).

ZAK-STANKIEWICZ herbu Mogila. Potwierdzeni w staro* žytnej rodowitošci szlacheckiej przez heroldię minską 15 czerwca 1816 roku oraz w 1846 roku przez heroldię wilenską. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 490, s. 355).

ZALFNSKI herbu Prus I; powiat dzišnienski, potocki, kobrynski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3400, 3402).

ŽALE ŠILO herbu Jastrzębiec; powiat oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707),

380

Z A L E S K I z E jg ird m v

herbu Abdank; w w o je w o d z tw ie w i-

len sk im . (C PA H L , f. 3 9 i , z. 6, nr 7).

ZALESKI-CHOMĘTOWSKI herbu Prus I; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 7),

ZALEWSKI herbu Jastrzębiec, Jolita, powiat upicki, trocki, oszmianski, pinski, szawelski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3399).

ZALIWAKA herbu Topor; powiat oszmianski. (CPAHL, f. 391, z. 10, nr 147).

ZALWOWICZ herbu nieznanego; powiat dzisnienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 1131).

ZALAM AJ herbu Radwan; w w ojew odztw ie w ilenskim . (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3444),

ZALOŽYNSKJ

herbu nieznanego; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3445; f. 391, z. 8, ш 85, 91).

ZAMSK1 herbu nieznanego; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3401).

ZANIETOWSKI herbu Giyf; powiat wilehski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 8).

ZAPOROWSKI herbu Gryf; w ziemi brzeskiej i rzeszovvskiej. ZARAKOWSKJ herbu Dębicz; powiat dryži enski, polocki, wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 2780).

ZARZECKI herbu Rak czyli Wamia; powiat lidzki. (CPAHL, f. 391, z. 5,nr776).

ZASZTOWT herbu Ostoj a; powiatbraslawski, trocki, dzišnienski, šwiącianski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 4105, 4117, 447; f. 391, z. 6, nr 110, 1123, 1131). 381

ZATORSKI herbu Jastrz^biec; powiat rosienski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

ZATOWICZ herbu Slepowron; w wojewödztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 6,n r7).

ZATURSKI herbu Slepowron; powiat szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157),

ZAUSCINSKI herbu nieznanego; powiat wilejski. (CPAHL, f. 391,z. 6, nr 18).

ZAWISTOWSKI herbu Lada; powiat dzisniehski, polocki, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 12,265, 1131). .

ZAWISZOWSKI herbu Lada; powiat braslawski. (CPAHL, f. 391, z. 6,nr 18).

ZAWSZEWICZ herbu nieznanego; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 707).

ZßJ ROGOWSKT-RIJSZCZV C herbu Lis; powiat oszmianski, kobrynski, wilenski. (CPAHL, f. 391, z, 10, nr 151).

ZBOROWSKI herbu Prus I; powiat telszewski. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). W powiecie wilkomierskim pieczQtowali si$ godlem Jastrz$biec. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2, 649).

ZBYSZEWSKI herbu Topör; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7, 11).

ZDANOWICZ herbu Pobög - powiat upicki; herbu Pomian powiat szawelski, poniewieski. (CPAHL, f, 708, z. 2, nr 2, 1752).

ZDANOWICZ-JANUSZKOWSKI herbu Abdank, Pobög, Jastrz^biee. Siedzieli w gubemi minskiej (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr483).

3 82

ZDANOWSKI

herbu Laryssa i Pomian; powiat w ilejski, oszmianski, witebski. (CPAHL, f. 39], z. 8, nr 2556,2557; f. 391, z. 5, nr 778).

ZDRACZEWSKI herbu nieznanego;

powiat trocki. (CPAHL,

f. 391, z. 6, nr 707).

ZDROJEWSKI

herbu Junosza; powiat dzisnienski, (CPAHL,

f. 391, z. 7, nr 2792).

ZDZICHOW SKI herbu Poraj; powiat trocki, telszewski. (CPAHL, f. 393, z. 7, nr 1809).

ZEJNOW1CZ herbu Zienowicz. Siedzieli w gubemi kowiehskiej. W XIX wieku potwierdzani w rodowitoici szlacheckiej przez heroldi^ wilehsk^. (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 197).

ZEMLA vel ZEMLA vel ZIEML A herbu Topör; wplywowa szlachta powiatu oszmiafiskiego.

ZGIERSKI z Ciechanowca herbu

D^browa; w wojewodztwie wilenskim. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3482).

ZIELANOWICZ herbu Jastrz^biec l Rudnia; powiat trocki, upicki, szawelski, rosiehski. (CPAHL, f. 391, z. 7, nr 3808,4117).

ZIEL ANOWSKI herbu Pomian; powiat upicki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 7). ZIELNIA herbu D^browa; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 985).

Z1ELONKO herbu Jastrzqbiec; powiat trocki, wilenski. (CPAHL f. 391, z. 8, nr 2541).

ZIEMINSKI herbu nieznanego; powiat trocki.

(CPAHL, f. 391,

z. 6, nr 110).

383

ZIM NICKI herbu Nieczuja; powiat wilenski, oszmiahski. (CPAHL, f. 391, z. 4, nr 3467), Z gubemi mohylewskiej (Chislawieze) pochodzil doktor S. Zimnicki (1873-1927), od 1906 roku profesor, kierownik katedry patologii i terapii Uniwersytetu Kazanskiego,

ZIMNOCH herbu Šlepowron i Boncza. Siedzieli na dobrach w powiecie dzišnienskim i kowienskim. W grudniu 1844 roku Wilehskie Zgromadzenie Szlacheckie razpatrywalo kwestię rodowitošci tej familii, (CPAHL w Wilnie, f. 789, z. 1, nr 496, s, 30; f. 789, z, 1, nr 131, 198, 452),

ZINKIEVVICZ herbu Pob6g; powiat poniewieski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 1752),

ZIOLKOWSKI herbu Korczak; powiat kobrynski. (CPAHL, f. 391, z, 6, nr 18).

ZLOTKOWSKI herbu Topor; powiat pinski, slucki. (CPAHL, f. 391, z. 6, nr 612).

ZLOTO GORSKI herbu Šlepowron; byli znani w Ziemi Nowogrodzkiej, Wilenskiej i innych.

ZLOTOROWTCZ herbu Zlotarz; powiat trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 18),

ZLOTORURSK1 herbu nieznanego; powiat wilenski. (CPAHL, f. 391, z. 8, nr 2541).

ZM AJLO herbu wlasnego; powiat telszew ski, szawelski. (CPAHL, f. 708, z. 2, nr 2157; f. 391, z, 5, nr 781).

ZNISZCZYNSK1 herbu Žnin; powiat wilenski. (CPAHL, f, 391, z. 6, nr 7).

ZNOSKO herbu Kosciesza; povviat oszmianski, wilenski, trocki. (CPAHL, f. 391, z. 9, nr 72,703; f. 391, z. 8, nr 83,92,112; f. 391, z. 4, nr 3456). 38 4

Józef Znosko w 1764 rokuposiowai na sejm konwokacyjny w Warszawìe od powiatu oszmianskiego, w którym petnil obowiązki czlonka sądu kapturowego. Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli tej rodziny by! Jerzy Znosko, znakomity geolog, czlonek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, wiceprezydent Polskiej Akademii Umiejętnosci, autor szeregu odkryc i dziei naukowych, Ponizej zamieszczamy - za zgodą profesora Jerzego Znoski - jego žyciorys, opracowany przez jego uczniów (Ryszard Dadlez, Krzysztof Jaworowski, Sylwester Marek) oraz fragment wspomnieri z okresu mlodošci przekazany nam osobišcie przez tego zasluzonego męža nauki, “Rodzina Jerzego Znoski wywodzi się z Wilenszczyzny (z zapisem sięgającym poczutków X V II w.), gdzie - w okohcach Oszmiany i Šwięcian —jego przodkowie mieli majątki ziemskie. Ojciec Jerzego, Konstanty, w czasie l wojny swiatowej zostal wcielony do armii rosyjskiej. Pod koniec wojny znalazl się w formowanej w Rosji przez generala Želigowskiego 4 dywizji polskiej, z ktorą a i z Kubania przedostal się do Polski. Bral udsial w bitwie warszawskiej 1920 r. Powain'te rannypod Radzyminem, w koncu dlugotrwalej kuracji znalazl się w szpitalu wojskowym w todzi, gdzie pielęgn iarką-wo Ion ta riuszką byla Bronislawa Cieplucha. Takzrodzila się wojenna milosc i malzenstwo. W tym ie szpi­ talu wojskowym, w 1922 r., przyszedl na swiat Jerzy. Szkolę powszechnq Jerzy Znosko ukonczyl w todzi. W 1939 r. jako siedemnastoletni licealista zostal zmobilizowany do batalionu wartowniczego WP,” W liscie do antera niniejszego herbarza z 10 wrzeénia 2002 roku profesor Jerzy Znosko z Warszawy pisal o sobie: “Braiem udzial w kampanii wrzesnìowej 1939 roku jako zmobilizowany do batalionu wartowniczego Przysposobìenia Wojskowego (P. W.). Ostatecznie po 6 wrzesnia wszystko runęlo i zaczęly się okropne, dręczące marsze odwrotowe. Doszedlem prawie do Kowla, ale na wiesc o wkroczeniu bolszewikow zawrócilem i w nacy z 30JX. na LX. w Wólce Domaniewskiej zostalem wraz z moją kompanią, która zachowala spoistosč i nikt nie rzucil kara­ binu do rowu przydroinego, wcielony do Podlaskiej Brygady Kawalerii generala Kmicic-Skrzynskiego. Uczestniczylem w czterodniowej bitwie p od Kockiem pod dowództwem generala F. Kleeberga. Stąd pow ód do dumy, bo 5.X. w czaspięknego babiego lata w wyniku naszego znakomìtego manewru oskrzydlającego Niemcy wpoplochu opuécilipole walfd, a u nas skonczyla się calkowicie amunieja. Iparadoks tamtych zmagan

385

-zw ycięski generalpoiskiprosi o wa runki kapitulacyjnepohitego gene­ rolą niemieddego. I znamienne! Tego samego dnia Hitler przyjmowal w Warszawie, w alejach Ujazdowskich defiladę zwycięstwa, - w czasie, kiedypod Kockiem Niem cypokazali nam plecy. A poniesli straty ogromnel General Paul Otto utracil 20 procent stanu osobowego! I dlatego przedpodpisaniem kapitulacji w Koc.ku przed frontonem palacu ks. Jablonowskiej naszego generala Kleeberga witala kompania honorowa Wehrmachtu z bagnetem na bronl Wypadek jedyny w calej kampanii wrzesniowej. General Otto: “Gratuluję! Walczyliscie doskonale - ja k N iem cy! ” G eneral Kleeberg: " Walczylismy le p ie ji”... Ale kto dzis w Polsce o tym wie?t Kto wie o bitwie pod Kockiem Ten fragm ent prywatnego listu, ktory tu zamieszczamy bez wiedzy autora, daje tež ja k ie wymowne i piękne swiadectwn jeg o patriotyzmu i szlachetnej postawy etycznej, W dalszym zaš ciągu biografu opracowanej przez jego kolegow i uczniow czytamy: “Po krotkim pobycie w niewoli w twierdzy Dęblin Jerzy Znosko powrocil do Lodzi. Kontynuowanie nauki stalo się niemoiliwe. Jerzy podjąl pracę fizyczną w fabryce trykotažy\ skąd zostal wywieziony na roboty do Niemiec w zakladach Siemens-Schuchert w Berlinie. Przebywal tam dwa lata - stąd pochodzi jego perfekcyjna znajomosc języka niemieckiego. W rezultacie jednego z bombardowan alianckich fabryka zostala zniszczona i Jerzego przeniesiono do pracy w browarze w Kętrzynie, gdzie doczekal wejscia armii sowieckiej. Wtedy, w dwczesnym Rastenburgu, przed jego oczami rozegraly się sceny godne pędzla Goyi - zamienione w rzeczywistosc straszliwe wizje z cyklu ,fOkropnosci wojny *. Przežycia wojenne nie zalamaly Jerzego. W 1946 r. zdal maturę w krakowskim Liceum im. Nowodworskiego, Nasiypnie - ja ko wolny sluchacz - studiowal chemię i lesnictwo. W tym samym roku oienil się z Krystyną M atusiak z ktorą znali sięjeszcze przed wojną i dochowali sobie wiary przez calą okupację mimo rozdzielenia przez los. Wreszcie podjąl studia geologiczne na Uniwersytecie Jagielionskim. Rownoczesnie spiewal w chorze Filharmonii Krakowskiej (wyczerpujqce, lecz intratne zajęcie, poniewaz bylo to honorowanepaczkami UNRRA). Lata 1948-1950 byly dia Jerzego bogate w wydarzenia. Jeszczeprzed ukonczeniem studidw jego uwielbiany Mistrz i Nauczyciel, p r o f Marian Ksiqzkiewicz, zaproponowal mu przyjęcie obowiqzkdw asystenta. Byl to rok 1948 i stąd owe 50 lat dzitiejszego jubileuszu. W tym samym roku

386

zmarla - nieuleczalnie choya - zona Jerzego. W roku następnym oženil się powtórnie z Ktystyną Piotrowskq. Mają troje dzieci - Elžbietą, Tadeusza i Jana, i dochowali się siedmiorga wnuków. W roku 1950 konczy studia geologiczne, broniącpracy magisterskiejprzedprofesorami Ksiąžkiewiczem i Biedą. W tym czasie mial się wyrazic na cwiczeniach, že oczekujeprzyjšcia wojsk amerykanskich. Ówczesne wíadze natychmiast docenily wypowiedí Jerzego. A bylo to apogeum stalinizmu na ziemiach polskich! O dbylsię "są d " z udzialem rektora, dziekana i dzialaczy partyjnych. Jerzy Znosko zostal usunięty z asystentury “z powodów politycznych ”. Ten incydent - j a k wyznaje feraz w swoich wspomnieniach uwaza za wielki dar partii, poniewaz uchronilo go to od "zostania belfrem ". Argusowe око partii komunistycznej zatrzymalo się na Jerzym. To cięžkie spojrzenie będzie mu odtąd towarzyszyc przez dhtgie lata. Droga zawodowa Jerzego Znoski rozpoczęla się w momencie, gdy - z rekomendacji prof. Ksiqzkiewicza - podjąl vv r, 1950 pracę w Oddziale Karpackim Pañstwowego Instytutu Geologicznego, obejmując kierownictwo Pracowni Stratygrafii w Zakladzie Rud Želaza. Zaklad ten trzy lata pózniej zostal w caiosci przeniesiony do Warszawy. W dzialalnosci naukowej Jerzego Znoski przeplatają się wyraznie trzy wqtki. W pienvszym okresie je st to stratygrafia i paleogeografía, powiqzane z poszukiwaniami surowców, przede wszystkim rud želaza. Na przelomie lat pięčdziesiątych i szescdziesiątych pojawia się wątek trzeei: tektonika, kloty z czasem zdecydowanie przewazy. Trzy premierowe publikacje uczonego, ktore ukazaly się w latach 1952 i 1953, to: wyniki badan nad geologių obszaru między Blędowem i Niegowonicami kolo Olkusza, stanowiqce pózniej podstawę pracy magisterskiej, rozwazania о т еки brekcji lisowskiej oraz uwagi o borealnych wplywach wfaunie jury krakowsko-częstochowskiej, które do dziš zachowafy swojq aktualnosé. Glównym jednak motywem jego ówczesnych hadan byla stratygrafia ju ry dolnej i srodkowej między Krakowem a Częstochową. Zaowocowafy one pracą o stratygrafii ilów rudonosnych w tym obszarze, ale przede wszystkim wainq rozprawq o retyku i liasie krakowsko-wieíuúskim z drobiazgowq stratygrafią tej serii i istotnym wykorzystaniem badaú megaspor. Praca ta stala się jego rozprawq doktorską. Drugim obszarem, któremu uczony pošwięcil dužo uwagi w zwiqzku z odhyciem przez niego zlóz rud želaza, byl región Lęczycy. Produktem tego zainteresowania štai się szczególowy podzial ju ry srodkowej, dokonany napodstawie bogatejfauny, w tym wieluprzewodnich amoni­

ai

tów. Baáania stratygraficzne prowadzil w trakcie poszukiwañ zlóz rud ielaza. Wymagaly one zmudnego profibw ania rdzeni z otworów wiertniczych. Jak sam autor ocenia, bylo tego okolo 30 000 m. Obok tego glównego nurtu pojawify sięprace o innych regionach i innych formacjach: o wyzszej jurze góm ej Kujaw i - wspólnie z K. Birkenmajerem - o faunie doggeru i malmu w Pieninach. Wiedza uzyskana w trakcie badán wspomnianych poprzednio dwoch obszarów oraz rewidowanie stratygrajii wczesniej wykonanych otwo­ rów wiertniczych doprowadziiy do uogólnieñ dotyczących calej ju ry polskiej, w tym glównie ju ry srodkowej, Tu trzeba wymienic rozpoznanie ukrytego pasma jurajskiego między Kaíiszem a Poznaniem. studia nadprzebiegiem transgresji aalenskiej na N iiu Polskim i nad oscylacyjnym charakterem transgresji srodkowojurajskiej, rozwaiania nad znaczeniem paleogeograficznym tzw\ progų Pompeckiego, a przede wszystkim - obszemą pracę o glównych problemach stratygrajii i paleogeografii ju ry wzdluz poludniowo-zachodniej krawędzi platformy wschodnioeuropejskiej. Szczególne znaczenie w tej dziedzinie та propozycja, wysunięta przez Znoskę wspólnie z J. Kopikiem, wyróznienia w jurze srodkowej odrębnego piętra stratygraficznegopod nazwą kujawu, obejmującego częsč bąjosu i najniiszy baton w schemacie międzynarodowym. Propozycja, zgloszona na forum między narodowym, nie uzyskala wprawdzie poparcia, ale w codziennej praktyce polskiej piętro kujawskiejest nadal wyrózniane ze względu na klarownosc jeg o pozycji. Zainteresowania Jerzego Znoski problemami stratygraficznymi nie ograniczafy šią tylko do jury. W latach szešcdziesiątych jeg o mvagę zaprzątnęlo pogranicze prekambru i kambru, a szczególnie — osadowy najwyzszy prekambr w otworach wiertniczych wschodniej Polski. Rezultatem štai šią szczególowy podzial napotkanych tam osadów, a takže propozycja wyróznienia ery kryptozoicznej, która znalazlapózniej swój odpowiednik w terminie “w end”, wprowadzonym w b. ZSRR. I znowu propozycja nie uzyskala uznania miądzynarodowego, tym razem z powodu monopolu, ja k i z nadania niektórych zachodnich ktygów naukowych (naukowa Jaita) míala w tej dziedzinie пайка sowiecka. Do problemów granicy między proterozoikiem a kambrem wrócil autor zresztą znacznie pózniej. Innym polem dzialania profesora byfyproblem y stratygraficzne ordowilat. W czasie prae poszukiwawczych w pólnocno-wschodniej Polsce odkryl on górnotremadockie lupki dictyonemowe i bryograptusowe. Doprowadzilo to do rekonstrukcji paleogeografü ordowiku na calym

388

obszarze nadbaltyckim i do opublikowania - p o częšci \vraz z B. Szymanskim - prac na ten temat. Druga z tych p ra c byla referowana na Sesji Międzynarodowego Kongresu Geologicznego w Pradze w 1968 r. Podobny temat zostal podjęty — tym razem wspolnie z R. Chlebowskim — w postaci rewizji wieku glaukonitowych skal transgresywnych srodkowego ordowiku w Gorach Swiętokrzyskich. fVdziedzinieposzufdwah surowcdw wielkim sukcesem uczonegojest odkrycie dwoch zlo i rud ielaza: jednego w skalach osadowych —zasadowych, šamo toplivvych želaziakow ilastych w okolicach Lęczycy w šrodkowej Polsce, drugiego w skalach bystalicznych - magnetytėw tytanoi wanadonosnych w Krzemiance i Udryniu na Suyvalszczyžnie. Oba te problem y wymagafy zupelnie odmiennego podejscia metodycznego. Wpieryvszym przypadku pokiady ielaziakowt wykryte nieco wczesniej w wierceniach kartujących bratniego Wydziaht Podloža Nižu, wymagafy —j ak vvspomniano - dokladnej korelacji ze stratygrafią. W dnigim przypadku pionierskie wiercenia byfy nastam one naposzukiwanie koricentracji związkow ielaza na wtdrnym zložu przy spągu pokrywy osadowej. Stwierdzono jednak, ¿e w podloiu krystalicznym možna się spodziewač pierwotnycht znacznie bogatszych rud. Konieczne zatem okazalo się wypracowanie metody umozliwiającej identyfikację pelrologii skal podloža. Wlašciwym sposobem podejscia okazala się - przeprowadzona wraz z geofizykiem, prof. J. Skorupą - analiza zrdžnicowania obrazdw: magnetometrycznego i rozkladu sity cięžkošci na obszarze pfytkiego występowania stropu krystalicznego cokolu platformy prekambryjskiej. Obajprofesorowie udowodnili, z e je s t on skutkiem zr6inicowania petrologicznego. Metodą ta je st z powodzeniem stosowana do dzisiaj. Te obydwa zagadnienia surowcowe zaowocowaly przede wszystkim archiwalnymi projektami badah oraz obszem ym i dokumentacjami wynikowymi i zhžow ym i wraz z obliczeniem zasobow. Ale ich wynikiem byly težpublikacje - o niektdrych, stratygraficznyck, związanych z Lęczycą byla ju ž mowa. Trzeba tu ponadto wymienic pracę o rudach lęczyckich i raport opionierskim wierceniu na Suwalszczyžnie: Szlinokiemie. O tym dnigim zložu przez dlugi czas nie wolno bylo pisač, dopiero p o latach autor wrocil retrospektywnie do tego tematu. Na uwagę zaslugują tež prace uogolniające problematykę poszukiwan zlo i rud ielaza w Polsce; w jednej z nich zwrocono po raz pienvszy uwagę na možliwosc występowania zlo i w podloiu krystalicznym. , Niejako na uboczu tego glownego nurtu pojawila się interesująca praca o genezie muszlowcow syderytowych šrodkowej ju ry kolo Lęczy-

389

c y Ich pochodzenie zostaío przypisane pulsacyjnemu wznoszeniu się kíodawskiego wysadu solnego. Doniosle znaczenie moją dwie prace o aureolach batolitowych. Priede wszystkim ta, w której autor wskazywal na celowosc wykonania wiercen poszukiwawczych w os tome batolitu mrzyglodzkiego ze względu na obecnosč interesu]ących skupieñ rud metah kolorowych, míala duie znaczenie, lecz nie spotkala šią z zainteresowaniem, choóby polemicznym, ze strony ówczesnych specj alistó w zloiowych. Temai je s t podjąty dopiero teraz. Odkrycie zloia rud ¿elaza na Suwalszczyznie ma swojq szczegóínq, jakze znamienną día ówczesnych polskich losów, historię. Wiadomosc 0 tym wielkim sukcesie polskiej mysli geoíogicznej w sierpniu 1962 r. spowodowala podniecenie w instytucie i euforią u najwyiszych czynnikówpartyjno-paústwowych. Trzeba pamiątač, ze byl to czas zimnej wojny i rozwoju par forcé przemyslu cięžkiego, w tym hutnictwa. A tu nagle pojawiajq się widoki na bógate zloie rud ¿elaza. Jakai zasluga wobec Wielkiego Brata! Jedno tylko bylo nie w porządku: ze odkrywcq nie je st "nasz czlow iek’\ lecz osobnik o mocno podejrzanej politycznie konduicie. J u i więc vv trzy m iesiącepo odkryciu zacząla šią dywersja, zorganizowana iprowadzona w ciągu nasiąpnych parų latprzez I i 11 sekretarzapodstawowej komórkipartyjnej w instytucie, wspomaganaprzez niektórych urzędnikow Centralnego Urzędu Geologii, przez delegatą Sluiby Bezpieczeñstwa w instytucie (to byl dopiero fachowiec!) i przez sekretarza dzielnicowego partii, Najpierw na posiedzeniach naukowych 1 w CUG usibw ano podw aiyc naukoweprzeslanki odkrycia. Gíównym krytykantem byl wysoki urządnik CUG, specjalista w dziedzinie hydrogeologii i geologii inžynierskiej! Rzecz znamienna, ie opracowany wówczas po d kieninkiem Jerzego Znoski projekt rozwiercenia zloia zyskal przychylną oceną w Moskwie (taka byla ówczesnapraktyka). Nie brakowalo tam geotogów znąjących się na rzeczy. Ale rodzima kanalia nie zrezygnowala z kolejnego atakų, Krytykowano fakt, ¿eposzukiwania nie nawiqzujq bezposrednio do ukraiñskich zlóz Krzywego Rogu (koncepcja o d początku odrzucanaprzezprofesorów Znoskę i Skorupą). Wreszcie uderzono bezposrednio. W czasie prac wiertniczych zmierzających do dokumentacji zloia nastąpify zaacaniowane opóznienia, wstrzymywanie wierceú, hamowanie geofizycznych interpretacji. Zaplanowana na koniec 1963 n dokumeníacja zloiowa nie zostala wykonana, a wstępne obliczenie zasobów día bardzo malej częsci zloia dalo liczby niisze n ii ustalone wczesniej - jako bilansowe - przez M inisterstwo Przemy­ slu Cięžkiego, Teraz moina j u i bylopowiedziec: "...obiecal i nie dotrzy-

390

mai... “ Dyrektor instytutu, prof. E. Rühle konsekwentnie starai się bro­ m e Jerzego. Jednak koniec byl oczywisty. Wzrastajucy nacisk na dyrekcję instytutu i prezesa CUG (m.ìn. žądanie delegata Sluiby Bezpieczenby odsunąč Znoskę od materialów tajnych - a dokumentacje byly oczywiscie supertajne) doprowadzify, zpoczątkiem I960 r. do wyrzucenia go z Zakladu Zlói Rud Želaza. Jak sam teraz twierdzi, byl to ju ž drugì cenny dar partii, poniew aì od tega czasu mogi się bez reszty p o swięcič tektonice. A w kiìka miesięcy po odejsciu ludzie, którzy go nìszczyli, meldowali triumfalnìe do wladz о ogromnej warlosci zloža Krzemianka — wyliezone dužo póznìej zasoby znacznie, bo piętnastokrotme, przekroezyly ową "obiecaną, lecz nie dotrzymaną " liczbę. Jerzy Znosko interesowal się nie tylko radami želaza. Pisal takže 0 poszukiwaniach fosforytàw, ale przede wszystkim - z uwagi na siiny zwiqzek z badaniami podloža - zajmowal się perspektywami poszukiwah гору naftowej i gazu ziemnego. Pod razpierwszy zabralglos na ten temat ju z w 1957r.,formulując swe mysli na temat zaleinosci koncepcji poszukiwawczych od znajomoscìpaleogeografìi i tektoniki. Póznìej bral udzial w syntetycznej ocenìe ropo- i gazonosnoscì obszaru kujawskiego, a takže - wspólnie z S. Markiem i J. Calìkowskim - wskazal na scislą zaležnošč form aeji generujących bituminy od ewolucji geologìcznej ob­ szaru i na podwójnq rolę wieltdch stref dyslokacyjnych, ktòre mogą byé zarówno drogą migracji dia гору ì g a z u ja k i zamykającym zloža ekranem, Wylal takže kubel zimnej wody na glowy nìekompetentnych optymistów w zwiqzku z "polskim Kuwejtem ” w Karlìnie na Pomorzu 1 rzekomymì moiliwosc.iami odkrycia “wielkiej гору ” w Polsce, Na polemiczne odpowiedzi czeka ju ž blisko 20 lai. Wreszcie - wspólnie z S. Markiem i J. Majorowiczem - napisalpracę о paìeogeotermice srodkowego ì poludniowo-wschodniego Nizu i je j wptywie na generowanie i zachowanie węglowodorow, zwracajqc uwagę na rolępowaryscyjskiego, reiiktowego przegrzania. Przejdziemy teraz do zasadniczego trzonu dzialalnosci naukowej JerzegoZnoskitzn. do badan tektonìcznych. Formalniezaczętysięone wraz z delegowaniem go iprof. S. Sokolowskiego w 1957 к do Międzynarodowej Podkomisji Mapy Tektonicznej Swiata diaprac nad mapą tektoniezną Europy. Przygotowali onipodówczas pierwszq wersję тару tektonicznej Polski, która weszla w skladpierwszego wydania тару tektonicznej Eu­ ropy w skali 1:2 500 000, która weszla >v sklad pierwszego wydania тару tektonicznej Europy w skali 1:2 500 000, prezentowanej na Sesji Kongre­ su Geologicznego w 1960 r. i opublìkowanej p o czterech latach.

391

Poczqtkowoproblematyka tektoniczna przeplatala się vvjeg o iyciu zzagadnieniami stratygraficzno-paleogeogrąficznymi. Wyrazem swoistego “rozdwojenia j a in i" je s t udzial w sesji z okazji 40-lecia PIG, gdy obok syntetycznego wystqpienia na temat paleogeogrąfii ju ry wzdlui krawędzi platformy wchodnioeuropejskiej - wyglosìl ràwniefundamentalny referat o gìównych problemach tektonicznych Polski (z wylqczeniem Karpai), Pózniej tematyka tektoniczna niemal calkowicie zdominowala jego twórczosc naukowq. Początek dzialalnosci w tej sferze to przede wszystkim prace porządkujące stan wìedzy o tektonice Polski. Wkrótce na czolo rozpatrywanych zagadnien wysunql się problem poludnìowo-zachodniej granicy platform y prekambryjskiej i istnienia bądž nieistnienia wzdlui niejpasma górskiego i deformacji kaledonskich. sladem wielkiego tektonika niemieckiego, Hansa Stillego, Jerzy Znosko od początku, bardzo konsekwentnìe, wypowiadal się za wystgpowaniem w tej strejie, między morzami: Pólnocnym i Czarnym tzw. cirkumfennosarmackiejgalęzi orogenu kaledonskiego. Bronil tej koncepcjiprzez wiele lat, takie wtedy, gdy byla ana niemodna i atakowana z róinych stron. Teraz, kiedy w dobie tektonika plyt i tektonostratygraficznych terranòva deformacje wczesnopaleozoiczne w tym paste uwaza się za oczywìstosé, gdy rozszyfrowanie ich istoty je st jednym z gìównych problemów międzynarodowego programų EUROPROBE, Jerzy Znosko na pewno doznaje uczucia satysfakcji, najwyiej pomniejszonej przez faki, ie wielu autorów o tej jego pionierskiej roli zdaje się zapominac. Idea kaledonskiego rozwoju byla uzupelniana iposzerzana w wielu kolejnych publikacjach. Wymienmy sposród nich: artykul o relacjach międzypasmem kaledonskim (Vistulicum) a hercyhskim (Variscicum) na tie tektoniki Polski; pracę o pozycji tektonicznej obszaru Polski na tie Europy, w którejpo razpierwszy wysunql tezę o moiiiwosci występowania dalekich nasunięc kaledonidów na przedpole (znalazla ona znakomite potwierdzenie w wynikach najnowszych badah sejsmicznych na Baìtyku); sugestywne omówienie przekroju przez poludniowq Polskę między Gómoslqskim Zaglębiem Węglowym a Lubelszczyzną i na koniec, rozwaia nią nadpozycją kaledonidów brabancko-niemiecko-polskich w powiqzaniu z glównym orogenem norwesko-brytyjskim. Inte­ g r a r le zwiqzane z tym glównym zagadnieniem byly inne problemy, a przede wszystkim pozycja Gomosląskiego Zaglębia Węglowego i Gór Šwiętokrzyskich, a takže ¿stota i znaczenie tektoniczne strefy Teisseyre ’a-Tornquista, Pierwsza sprawa byla przedmiotem pracy opublikowanej razem ze wzmiankowanq fundamentalnq rozprawq o kaledoni-

392

dach. Jubilat myroinil iv nięj dw iefazy rozwojowe zaglębia, ktore z zapadliska przedgorskiego przeksztalcilo się iv mestfalu mzapadlisko srėdgdrskie. Zagadnienie to odžylo jeszcze raz pozniej m postaci tezy o istnieniu poludniomej gafęzi maryscyddm, z czasem pochloniętej calkomicie przezprocesy subdukcji karpackiej/ tezy wspartej obfitym mystępo\mniem egzotykom męgla kamiennego we fliszu Karpai Zewnętrznych. Z takiego obrazu mynikal nieodparcie wniosek zaprzeczający maryscyjskiej orogenezie m Gorach iwiętokrzyskich, poniewaž są one položone na zemnątrz lancucha maryscyjskiego i je g o zapadlįska przedgorskie­ go. Zatem faldomanie Gor Šmiętokrzyskich nastąpilo m dmoch etapach orogenezy kaledonskiej. Ten pogląd Jerzy Znosko mypomiadal ju ž od damna, a ostatnio popuri go bardzo szczegolomą analizą deformacji m tym obszarze. Na tym tie mymiązala się polemika ze zmolennikami odmiennegopoglądu, a takte - wspolna z R. Dadlezem i Z. Kowalczewskim - ogdlniejsza dyskusja męzlomych problemom tektoniki Polski. Mfymienione tu problemy byly przedmiotem gorących sporom. Pora więc mspomnieč, iepolem iki tojednazespecjalnošci uczonego. Byė može miąie się to z f akiem, ii m mlodych latach upramial czynnie szermierkę (przed wojną zakwalifikowaI się do kadty narodowej szykomanej na niedoszlą olimpiadę m Helsinkach w 1940 r.). Polemiczne sformulowania Jerzego Znoski mają w sobie m ielez blyšku (ipchnięči) bialej broni. Wracając do tektonikiprzypomnijmy, ze pojęcie "linia Tomquista‘' lub "strefa Tomguista ", o blisko stuletniej historii, oznaczalo pienvotnie linię bądi wąską strefę tektoniczną, oddzielającą sztywny kraton Europy odjego przedpola. Juž w 1969 r. Jerzy Znosko zaproponomal zmianę nazwy na “strefa Teisseyre 'a ”ze względu napriorytet Wawrzynca Tteisseyre ’a w je j definiomaniu. Tapropozycja zostala przez spolecznosč międzynarodomąprzyjęta "krakomskim targiem " j ostatnio wpowszechnym užyciu je st termin "strefa Teisseyre‘a-Tomquista". Jubilat zająl się genezą strejyi je j znaczeniem m rozmoju geologiczno-tektonicznym obszaru, mysuwając m.in, tezę o oscylacyjnym charakterze transfortnacji fazowych napoziomie Moho, ktore byly praprzyczyną subsydencji i inmersji nadleglych basenow. Na tych zaloieniach aparte są takzeprace o ramach geodynamicznych basenu permskiego i zaleinosciach rozmoju tego basenu od tektonikipodloža, przygotomane napiermsze międzynarodome sympozjum permskie, ktore odbylo się w Polsce m 1978 r, Procz tego Znosko bral zywy udzial w klasycznych opracomaniach dotyczących poszczegolnych regionam N itu Polskiego, będąc odpomiedzialny m piermszym rzędzie za ujęcia tektoniczne. Wspoltworzyl takze

393

koncepcje tekio niki podloža bystalicznego. Napisal wreszcie bardzo istotną pracę o zasadowych i ultrazasadowych skalach w aureoli masywu G6r Sowich w Sudetach, gdzie po raz pienvszy wyrazil pogląd o ofiolitowym charakterze tych skal i - posiugując się analizą anomalu pala gramtacyjnego i magnetycznego - udowodnil, že kra Gor Sowich po częsci “piywa " na sekwencji ofiolitowej. Z tego obszemego zbiom prac wylania się spojny obraz tektoniki Polski z kolejnymi etapami przyrastaniado kratonupasm orogenicznych: kaledonskiego, watyscyjskiego i alpejskiego i logicznym rozwojem pokrywy platformowej. Jest to trwafy wklad Jerzego Znoski do rozwoju europejskiej mysli tektonicznej - regula obrastania starych biokow kontynentalnych przez coraz miodsze orogeny pozostaje wszak podstawowym kanonem tektoniki, niezaleinie od tego, czy holdujesię “przebrzm ialej" teoriigeosynklin, czy tei je s t się wyznawcq tektoniki plyt litosferycznych. Najpelniejszy wyraz tego uporzqdkowaniadajellwydanie тару tektonicznej Europy, a takžemapa tektoniczna IGCP Obydwa wydania pierwszej z tych map byly prowadzone przez znakom itego tektonika rosyjskiego, A. A. Bogdanowa, a udzial w nich geologii polskiej zostal bardzo przychylnie odnotowany w licznych recenzjach zagranicznych. Drugą mapę (ktöra obrosla rown iei laikoma publikacjam i uczonego) opracowal on we wspolpracy z innymi geologami zachodniej i wschodniej Europy, w czasie dziesięcioletnich badan Projektu nr 86 IGCP, ktorego byl wiceprzewodniczącym. Jeden z nas (RD), rowniez wspoluczestniczqcy w tych pracach, wspomina gorące dyskusje, w ktörych bryhw alprofesor w trakcie wielu spotkah roboczych w röinych krajach. Ta wspolpraca między Wschodem a Zachodem byla zresztą na owe czasy swego rodzaju ewenementem. Nalezy wreszcie wymienic dwie bardziej teoretyczne prace о platform ach i zwiqzku ewolucji ich pokrywy osadowej z cokolem krystalicznym. Dzielem žy d ą Znoski je st - przygotowana w ostatnich latach i teraz opublikowana тара tektoniczna Polski w podzialce 1:500 000. Jest to dzielo о bardzo skomplikowanej legendzie i ogromnym bogactwie fa ktow tektonicznych, zgromadzonych po raz pienvszy na jednej mapie. Odrębnie godzi się wspomniec о dzialalnosci uczonego na polu kartograßi geologicznej, Oprocz wzmiankowanych j u i tutaj map tekto­ nicznych trzeba uznac za jego koronne osiągnięcie powszechnie znany atlas geologiczny Polski w podzialce 1:2 000 000, popularnie znany ja ko "atlaspraski", poniew ai zostalprzygotowany na Sesję Kongresu Geologicznego w Pradze w 1968 r. Dzielo to bylo redagowane przez

394

Jerzego Znoskęprzy wspoludziale M. Pajchlowej, ktora - ja k sam pisze - byla dobrym duchem tej pracy. Jubilat byl takže wspolautorem kilku z tych map, a przede wszystkim autorėm niezwykle obrazowych przekrojo w przez Polskę, znakomicie ilustrujących j ego poglądy na tektoniką kraju. Atlas spotkal się z dužym zainteresowartiem miqdzynarodowej spolecznošci geologicznej, a w Polsce je s t do dzis często uiywany w biežącej pracy geologicznej. Procz tego Jubilat byl wspolredaktorem i częsciowo wspolautorem se n i map kraju w skali 1:500 000, ktora ukazywala się sukcesywnieprzez bez mala 15 lat. Bral takže udzial w przygotowaniu тару iuku karpacko-balkanskiego, obrazując tektoniką przedpola orogenu i тару metamorfizmu w Europie. Zestawil wreszcie kilka ogolniejszych map tektonicznych od maloskalowych map terenow Polski po mapę tektoniczną swiata, wlqczanych do rdžnego rodzaju atlas6\v. Tu naležy takže šeria mapek tektonicznych i towarzyszqce im teksty kasei geologicznych w dwoch wydaniach Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN. Na koniec nie sposob nie poswięcic kilku zdan wykiadom Jerzego Znoski. Zaczęlo się od tego, že p o šmierci prof, B. Halickiego zaproponowano mu wyklady z geologii regionalnej i tektoniki na Uniwersytecie Warszawskim. Prowadzil j e przez trzy semestry w latach 1967-1968 zanim go stam tąd usunięto. Jak to się stalo, do tego jeszcze wrocimy. W každym razie wyklady te —po d ogolnym tytulem "teoriu platform i tearia geosynklin " - byly następnie wyglaszane w latach 1970-1972, m.in. w centrali warszawskiej Panstwowego Insty’tutu Geologicznego i w jego oddzialach regionalnych. Autorzy tych slow doskonale pamiętają nabitą salę konferencyjną w instytu.de oraz salę wykladową na Wydziale Geologii UW, ludzizasluchanych wpotoczysty; hogato ilustrowany wykladprofesūra, skrupulatnie robiących notatki. Niektorzy tezeszyty zachowali do dzisiaj. Kolejne szczeble kariery naukowej i zawodowej Jerzego Znoski są — w kolejnošci chronologicznej - następujące: 1950 — ukonczenie studiow na Uniwersytecie Jagiellonskim; 1950-1952 - zorganizowanie i kierownictwo Pracowni Siratygrafii w Ufydziale Zlož Rud Zelaza PIG; 1952-1965 - kierownictwo Pracowni Poszukiwan Zlož w Zakladzie Rud Želaza PIG; 1955 - indywidualna Nagroda Panstwowa U I siopnia za odkrycie zlož syderytow w rejonie Lęczycy; 1957~ doktorat (podowczas zwany kandydaturą) w Panstwowym Instytucie Geologicznym; 1958 docent w PIG; 1960-1967 —sekretarz naukowy Komitetu N auk Geolo­ gicznych PAN; 1966-1972 - zorganizowanie i kierownictwo Samodziel-

395

nego Zespohi Badan Tektonicznych w PIG; 1972 - tytulprofesorei nadzwyczajnego; 1972-1980 - dyrektor Zakiadu (pozniej Instytutu) Nauk Geologicznych PAN; 1974-1986 - wiceprzewodniczqcy Projektu nr 86 1GCP; 1975-1978 i 1981-1991 - wiceprzewodniezący Rady Naukowej PIG; 1976- czlonekkorespondeni Polskiej AkademiiNauk; 1 9 7 7 - czlonekZarządu Glöwnego P o Išklego Towarzystwa Geologicznego; 1981 wiceprezes Po Išklego Towarzystwa Geologicznego; 1981-1991 — kierownietwo Pracowni Tektoniki iv Zakladzie Stratygrąfii, Paleogeografii i Tektoniki PIG; 1986 - czlonek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk; 1 9 8 6 - czlonek honorowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego; 1988 - indywidualna Nagroda Panstwowa II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie geologii regionalnej i tektoniki kaledonidow Europy Srodkowej; 1989 - tytulprofesora zwyczajnego; 1991 -1995 - przewodniczqcy Rady Naukowej PIG; 1992 - czlonek czynny Polskiej Akademii Umiejętnošci; 1995 - przewodniczqcy rady programowej Stowarzyszenia dla Glębokich Badan Geologicznych w Polsce; 1997 —wiceprezes Polskiej Aka­ demii Umiejętnošci; 1998 - czlonek honorowy Deutsche Geologische Gesellschaft. Ješli jednak ktoš myšlalby, ie ta droga byla uslana roiami, to irzeba go z lėgo blędu wyprowadzic. N lektore ze zdarzeh towarzyszqcych tej wędrowce są nawet zabawne, większosc jed n a kjest doseponurym swiadeetwem swoich czasow, kiedy to polityka (przez male "p ’j wdzierala šią bezpardonowo w swiat nauki. Z epizodöw weselszych wspomnijmy o historii doktoratu J. Znoski. Chcial on otworzyc przewöd doktorski u p r o f S Z . Rožyckiego, podöwczas najlepszego juraisty w Polsce. Poniewaz prof. Rožycki (wtedy dy­ rektor Pahstwowego Instytutu Geologicznego, z ogromnymi konfliktowymi klopotami zwiqzanymi z tym stanowiskiem) poczqtkowo go zbyl niezym, Jerzy poszedl z tą sprawq do p r o f J. Samsonowicza. Ten zas sam zaproponowal otwarcie doktoratu i objęcie funkeji promotora, po czym - w kilka dnipozniej - swojq zgodę wyrazil röwniezprof. Rožycki. Byto ju ž więc dwoch chętnych. Jakis czas pozniej öwezesny prezes Centralnego Urzędu Geologii, prof. A. Bolewski, przy okazji wizytaeji wierceh lęczyckich - mimo ze zostal poinformowany o ju ž skonipiikowanej sytuacji —stwierdzil autorytarnie, že chee byc promotorem pracy (choc, dodajmy, temai nie ležal vv kręgu jego specjalnosci) i že będzie ana broniona na Akademii Görniczo-Hutniczej. Wprawdzie tres faciunt Colle­ gium, ale w tym przypadku nie bylo to wygodne. Na dobitkę, w kolejnej rozmowie zglosii się jako potencjalny promotor prof. J. Passendorfer.

396

Tu ju ž nasz bahater nie wytrzymal i przedstawil owemu czwartemu kandydatowi calą zloionošč sytuacji. Prof. Passendorferpodjąl się zatagodzenia spra.wy i \\ykonal to žadam e na tyle taktoinie, ie žaden z trzech zainteresowanych p r o fe so re i nie obrazil się na delikwenta. Druga došč zabawna historia je st związana z wykladami Jubilata na Unmersytecie Warszawskim izniespodzianym wymowieniem tejpracy p o trzech semestrach, mimo ie kontrakt opiewai początkowo na szešė sem estrai. N aszprofesor zamowil się wtedy na rozmowę do owczesnego rektora, prof. Rybickiego (bylo to po marcu 1968 r.). Rektor obiecal spotkanie za trzy dni. Do spotkania jednak nie doszlo, poniewaž rektor przezom ie zapoznalsię z "teczkąpersonalną " delibventa i argumentacją \vmoskodawcdw wypowiedzenia. Wnioskodawcą byla organizacja partyjna przy Wydziale Geologii, a jednym z argumentow - najwyžsza pozycja, jaką Jubilat zająl w anonimowym sondaiu przeprowadzanym wowczas isrddstudentow . N iektorzypanam e wykladowcy, zawdzięczają cy s\ve tytuly i stanowiska partii, poezuli się zagroieni. A humorystyczna puenta je s t taka, ie osiem laipozniej - gdy Jerzy Znosko byi j u i szefem Zakladu Nauk Geologicznych PAN - obaj panowie spotkali się na uroczyslosciach jubileuszu 25-lecia Wydzialu Geologii UW, gdzie profesor wyglosilpelne humoruprzemdwienie gratulacyjne. Na lampce wina rektor Rybicki podszedl do mėgo, wyraiając uznanie i chęc blizszego poznania. Na to otrzymal odpom edi, i e "...od stycznia 1969 r: jestešm y um om enina rozmowę... Rektor rzekl: "...to muszę sobieprzypomnieč... ” / takju z zostalo. Najlepszym \vykiadnikiem ustawicznych klopotovv uezonego jesl fakt, že j ego postępowanie w sprawie o nadanie tytuhi profesora nadzwyczajnego ciągnęio się dziesięč lat, a profesora zwyczajnego - až czternašeie lat. Jakie byty tego przyczyny? U podloža ležy - jak to często bywa —zwykla zawisč ludzka, a že owczesna selekcja negatywna powodovvaia, že zawistni mogli się często podpierač partlą, mieli przeto ulatwione zadanie. Partia przez dhigi czas nie zdolaia przygotowač swej opinii (a byi to wtedy niezbędny warunek dalszego biegu sprawy), a gdy to w koncu zrobila i papiery znalazly się w Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, zbiegio się to z odsunięciem Jerzego Znoski od poszukiwan. Zaraz potem opinia zostala wycofana. Dopiero po politycznym przeto mie 1970 r, postępowanie wszczęto na nowo i szybko zostalo uwienczone nzyskaniem tytuiu. Podobnie miala się spravva z wnioskiem o nadanie tytuiu profesora zwyczajnego. Tym razem - poniew ai Znoska kierowal wtedy Zakladem

397

N auk Geologicznych PAN - postępowanie zainicjowala w 1976 r. rada naukowa tej instytucji, i znowu komórka partyjna ociągala się z opinių przez kilka lai. W koncupo odwolaniu się do sekretarza naukowego PAN, prof. J. Kaczmarka, zdecydowal on o wyslaniu dokumentów do CKK bez opinil Jednak znowu stalo się to wówczas, gdy uczony odszedl z PAN i wrócit do PIG. Mimo jednoglosnego poparcia CKK sprawa w celu wys tupien ia do Rady Panstwa ~ musíala znaležč się w nowej jednostce zwierzchniej Jubílala, czyli w Centralnym Urzędzie Geologii. Tam - ja k p isze sam zainteresowany - m ial miejsce następujący dialoge “Což ja mam zrobič z tą kapą papieru? - Wrzuč do szajy pancemej, niech sobie ležy ”, l sobie leíalo, Przy czym z latami ginęty z owej kupy poszczególne dokumenty. Nastąpil stan wojenny, potem likwidacja CUG i w rezultacie dopiero w 1989 r. moina bylo wrócic do sprawy, zactynają c ją calkiem od nowa. Zakohczyla się pozytywnie i j u i bardzo szybko, iv ciągu dwóch miesięcy. Podobne perturbacje towarzyszyiy staraniom srodowiska o przyjęcie Jerzego Znoski w poczet czlonków Polskiej Akademii Nauk. Miafy one szerszy wymiar niz “lokalne wojenki" i znakomicie ilustrują ówczesnązaležnošč od "ukladów”. Zapienvszym podejsciem w 1973 r - mimo wygrania wyborów w ówczesnym III Wydziale - uczony mūšiai ustąpic miejsca synowi ówczesnego l sekretarzapartii. Za drugim razem, w J976 K, zająl pierwsze miejsce we wstępnym rankingu w Komiiecie Nauk Geologicznych, lecz nieopatrznie pobil przy tym dwóch innych kandydatów, forowanych przez wladzę, Poniewai Wydzialowiprzyznano tylko dwa miejsca, zaczęto wywierac nacisk na sekretarza Komitetu, prof, Ksiuékiewicza, by powtórzyl glosowanie. Ten kategorycznie odmówii, grožąc nawet rezygnacją ze wszystkich godnoáci w Akademii i zloieniem legitymacji je j czlonka, gdyby Jerzy Znosko nie znalazl się na IP scié ivydzialowej wyborów. Znaleziono wyjscie salornonowe, dodając jedno miejsce, l tak Znosko zostal wreszcie czlonkiem Akademii. Moze się ktos zapytač, po co wracamy do tego smutnego okresu? Otóz je s tesmy zdania, íe przypominač go trzeba nawet ku przestrodze. Wkazdym bowiem ustroju mogą wytworzyc się warunki do bezprawnego lub z p ozom prawnego ingerowania w naukę i badania naukowe oraz oceniania ludzi liauki nie przez pryzm at ich rzeczywistej wartosci, lecz ze wzgiydu na tokie czy inne “nklady ", Wracajqcda drogi naukowej Jerzego Znoski, naleíypodkreslicjego niezwykle bogaty dorobek pišmienniczy, OpubUkowal on 2J6 pozycji tekstowych, w tym 83 monografii, rozpraw i artykulów, a ponadio opra-

398

cowai lub wspdlopracowal i zredagowal 12 atlasdw i map geologicznych oraz 21 atlasow i map tektonicznych. Publikacje Jerzego Znoski cytowano wieleset razy w ponad 40 czasopismach i wydawnictwach calego swiata. Znamiennymprobierzem jego autorytetu jestfa ki, ie liczne rady naukowe i rady wydzialbwpowierzyly mu opracowanie bardzo wielu recenzji i oeen pracownikbw naukowych. Jerzy Znosko napisai 23 recenzje rozpraw doktorskich, 19 ocen w przewodach habilitacyjnych, 21 opinii w sprawach tytulow profesorskich, 19 opinii o kandydatach na czlonkdw PAN i PA U oraz 8 opinii о kandydatach na czlonkow honorowych Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Doprawdy trudno pojąč, kiedy znalazl on na to wszystko czas. B oprzeciež w jeg o žy d u miesci się jeszczejakže rozlegty nurt rabelaisowskit zacne t runki, spotkania w rownie szlachetnej, со wesolej kompanii kolegow i - oczyw isde - koležanek, a takže dykteryjki, ktorymi sypie ja k z rękawa. Nie wszystkie z nich nadąją się do powtorzenia in extenso p rzy paniach-,. Charakteryzując najkrocej osobę Jerzego Znoski, najlepiej chyba przywolac jego wlasne wyznanie, ktore w ym knęb mu się kiedys spod piora: "Pewnie Bog tak chce, že czort mnie opętai”. Niezaležnie od te g o ja k bardzo heretycki m ote byč naszpogląd, podejrzewamy, ie zjawisko, jokim je s t pan profesor stanowi wspolne dzielo obu tych mocyP *

*

*

Pomzej zamieszczamy takže mtodziencze wspomnienia Jerzego Znoski, (stanowiące jaskrawy przyklad mentalnosd znakomitego Kresowiaka), oddane do naszej dyspozycji we wrzeSniu 2002 roku. iiUrodzilem się w Lodzi, tam uczęszczalem do szkofy šredniej i w 1939 r. uzyskalem tzw. malą maturę. Ale miastem mojej mlodosci bylo Wilno, z ktorym wiqzafy mnie wszelkie moiliwe zwiqzki pokrewiehstwa. Stamtądpochodzil moj ojciec i moi stryjowie, tarn doiywal swoich dni moj dziad - Ludwik. Tam częsio spędzalem wakacje. Postanowilem napisač to wspomnienie, aby dac wyraz temu, ie Krakow štai się dla mnie —poprzez studio uniwersyteckie, pracę spoleczną w Bratniaku, poprzez ž y d e rodzinne i towarzyskie, pracę “zawodow q" w chorze Filharmonii Krakowskiej oraz na uniwersytecie, p o ­ przez doznania uczuciowe i przeiycia, poprzez legendarny hejnal mariacki i piękno swojej his torii wyrazonej w architekturze i niewyslowionym pięknie swoich okolic i ich krajobrazu, wreszcieprzez wszystkie me zyciowe sukcesy i osiągnięcia, ktore mnie wiąžą z tym miastem, i ktore

399

zawdzięczam temų miastu - Krakow štai się moim miastem m ¿lošei z wyboru, z ktdrym lączą mnie takie same uczucia ja k z Wilnem. 28 sierpnia 1939 r, zostaletn zmobilizowany do batalionu wartowniezego PW, a potem - wedlug ogolnie znanego scenariusza —w rytmie dramatycznych marszow odwrotowych znalazlem się na Wofyniu, nie dochodząc jednak do Kowla. Potem marsz powrotny do Chelma Lubelskiego i dalėj ku polnocnemu zachodowi, zgodnie z rozkazami dowodcow. W Wolce Domaszewskiej, w nocy z 30 wrzesnia na 1 paždziernika, radosne spotkanie duiej masy wojska Podlaskiej Brygady Kawalerii, ktora wchodzila w sklad Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie " gen. Franciszka Kleeberga i wcielenie naszej kompanii junakow najpierw do tejže brygady; a potem do "kombinowanego “pulku “Bohdan ". No i udzial w 4-dniowej bitwie po d Kockiem. W bitwie tej SGO “Pole­ sie ”pobilo i zmusilo do ogolnego, panieznego odwrotu K illzm otoryzowaną dywizjq Wehrmachtu, Scigalismy tę zmotoryzowanq dywizjq na wozaeh (linijki ko m e = nasza motoryzaeja), a kawaleria na koniach, w popoludniowym czasie pięknego polskiego babiego lata, 5 pazdziernika 1939 к W samym apogeum tego entuzjastycznego poscigu dotarl do nos rozkaz о kapitulacji. Nie chcielismy wierzve. Co mūšiai czuč nasz zwycięski general? Jaką gorycz mūšiai przetrawiac, kiedy wydawaf ten rozkaz kapitulacji, wynikajqcy nie s tego, со się dzialo na polu walki, aleze swiadomosci, ze wyczerpala się ju i calkowicie amunieja. "Ai ręka w ladownicy dlugo iglęboko szukala —nie znalazla ". Ale to uswiadomilismy sobie dopiero w niewoli. Po krotkim pobycie w zbombardowanej i zniszczonej twierdzy Du­ blin zostalem wraz z Шкота kolegami mojej kompanii zwolniony do domu. Do dzišprzechowųįęprzepustkęzwolnienia, upowažniającą mnie do drogi powrotnej do mojego rodzinnego miasta. Natychmiast zglosilem się do mojego liceum. Ale radošč nie trwala dlugo, bo j u i po d koniec listopada wszystkie szkofy zostaly zamknięte. Coraz trudniejsza stala się rzeczywistosc bytowania z dnia na dzien, a po zuzyciu zapasbw, zwykla troska o przežycie. Przymusowa praca w fabryce, a następnie wywiezienie "bez mojej zgody i przyzwolenia " do Niemiec. Przezylem wszystkie dramatyezne naloty na Berlin w latach 1942-44, a następnie - po zbombardowaniu Zakladow Siemensa i Schuckerta - przymusowe przeniesienie do Prus Wschodnich, gdzie bylem swiadkiem "wyzwalania przez bratnią annię “ nas - robotnikow przymusowych i miejscowej ludnosci. O brazygodnepędzla Goi zamienione w rzeczywistosc. Najtragiczniejszą cenę za wyzwolenie placily ja k zwy-

400

kle kohiety - bei względu na wiek i narodowosc. Wszystkich pracownikow przymusowych - Polakow, Francui ow, Holendrow, Bialorusinow, Ukraincow, Rosjan, Lotyszow, Litwinow - gromadzono w specjalnych obozach i uzywano do roznych dorywczych prac jak: spędzanie bydla, demontaz urządzen, zbieranie materialu wojennego, porzuconego w zlikwidowanych kotlach niemieckich, karmiono i... przeshuchiwano, zawsze nocą. Trosklime oddzielano wszystkich obywateli radzieckich, w tym i Polakow z tzw. zachodniej Bialorusi i zachodniej Ukrainy. Sprawa powrotu do domu zaczęla się przedhižač, bo ciąglejeszcze byty potrzebne ręce do pracy. W tym stanie rzeczy postanowilem się sam uwolnič, nie czekając až zjedzie do nas Р1Ж i wyda przepustki. Podjąlem “niepatriotyczną” decyzję samodzielnego powrotu do domu. Nie bylo to tmdne i juž 5 maja zjawilem się niespodziewanie w domu. Ptoblemem najwazniejszym i gorąco dyskutowanym byto: со i jak robič dalėj, Mialem juž 23 lata i ogromne braki w nauce, bo na wojnę poszedlem z tzw. malą matūrą, W Lodzi jeszcze nie byto jednak žadnej wyzszej uczelni, w ktorej možna by podjąč naukę. Sprawa matury byla wtedy dmgorzędna - įstotą rzeczy bylo uzupdnič naukę w zakresie szkoly sredniej, a jednoczeinie studiowai jako wolny sluchacz, aby moc najszybciej odrobič stracone 6 lat szkolnych. Juž w samym zamierzeniu zdawatem sobie sprawę, že będzie to ogromny wysilek, ale poczucie koniecznosci i wewnętrzny przymus przewažyly. Wybor pad! na Kra­ kow, bo wiadomo bylo, že nauczanie jest tam juž na pelnych obrotach, fimkcjonują licealne klasy dla doroslych i istnieją nieograniczone možliwosci uczęszczania na uniwersytet w charakterze wolnego shichacza. To by! wlasnie uklad stwarzający największe mozliwosci. Mialem w Krakowie serdecznego przyjaciela z lawy szkolnej Hieronima Gajewskiego, ktory do Krakowa podąžyl przez zieloną granicę w lutym 1940 r. vv slad za ojcem, aresztowanym przed 11 listopada 1939 r. ja ko zakladnik i wywiezionym w grudniu lub styczniu do Generalnej Guberni. A więc po Hstownym kontakcie i ustaleniu, že mam zapewnione mieszkanie, niezwlocznie wyruszylem do Krakowa, w ktorym znalazlem się w cieple, pogodnepopoludnie 18 maja 1945 к Przesiadając się w Tunelu zpociqgu osobowego relacji Lodz Fabryczna - Tunel na lory i wagony towarowe. pociqgu Tunel - Krakow, nie przypuszczalem, ze oio otwiera sięprzede mną niewyobraialny nowy rozdzial žycia. Brzemienny we wszystko, со mlodemu czlowiekowi maze zgotowac los, Droga z Dworca Glownego na plac Dominikanski nic je s t dluga i wnet, po 6 latach niewidzenia się, padlism y sobie z moim przyjacielem

401

ijego ojcem w ramiona. Hieronim byl j u i studentėm II roku polonis tyki V J, ktorą zacząl studiowac na iajnym uniwersytecie. Natychmiast podjąlem riaukę na kursaeh dla doroslych w I klastė Liceum im. B. Nowodworskiego, ktore wtedv przejsciowo mieicilo się wgm achu IIILiceum im. J. Sobieskiego. Wsierpniu otrzymalempromocję do II klasy licealnej, nadrabiając w piekielnym temple i niemafym trudzie j u i zrealizowany material w zakresie tzw. pierwszego polrocza, m' czasie ktorego przebywalem jeszcze w Pntsach Wschodnich, Tepierwsze miesiące wspominam jako bardzo trudne. Brakpieniędzy powodowal ogromne ograniczenia w odzywtaniu. W sezonie wakacyjnym niewie.lu chętnych zglaszalo się do posrednictwa pracy w Bratniaku. Zdobyciepiatnych korepetycji byla trudne. Idlatego bywaty dnie, w ktorych moim šniadaniem byly dwie lyžki tranu i cieniutka bezplatna zupka obiadowa u siostr sercanek, przy ui. Smolensk. Pomocy ze strony mėgo przyjaciela przyjąc nie chcialem ze względu na moję wrodzone wady charakteru. A i jem u samemu nie bylo latwo. Lipiec, sierpien i wrzesieh wspominam jako bytowo najtrudniejsze miesiące, pelne wyšilku i zacięcia, We wrzesniu liceum im. Nowodworskiegoprzenioslo się do wlasnego, j u i odremontowanego gmachu p rzy p i Na Groblach. Mieszkalem wtedy j u i przy ai. Mickiewicza 53, gdzie z mym przyjacielem uzyskališmy przydzial “na pokoj przy rodzinie Przerabiając kurs II klasy lice­ alnej, zapisalem się jako wolny sluchacz na chemię, poniewaz bezwzględnie chcialem studiowac medycynę. Progiem zasadniczym wdostaniu się na medycynę bylo: posiadanie matury oraz numerus clausus (ograniczona liczba miejsc na 1 roku ze względu na cwiczenia wprosektorium, w ktdrym bylo, j ak pamiętam, tylko 60 miejsc). Bez cwiczeh w prosekto­ rium nie možna bylo zdač na H rok studiow. Przy ogromnym, a wlasciwie masowyrn, naplywie kandydatow z 6-letnim opoinieniem znaleziono proste wyjscie, a mianowicie — ostry egzamin wstępny z chemii. W ten sposob odsiewprzy egzaminie wstępnym byl ogromnie ulatwiony. Dlatego zdecydowalem zapisač się na I rok chemii, aby ulatwic sobie przyszfy egzamin. Bylo nas na I roku 1200 sluchaczy. Nie wszyscy miešcili się w sali wykladowej. W listopadzie 1945 r przenieslismy się z moim przyjacielem do wyremontowanego II Domu Akademickiego przy a i 3 Maja 5. Otrzymališmy przydzial na pokoj 401 wspolnie z kolegą Marianem Wintochem, studentėm prawa ipozniejszym wieloletnim prezesem Spoldzielni “Ska­ la ", ktorą doprowadzil do rozkwitu. Sytuacja się pow oli unormowala.

402

W Bratniaku uzyskalem korepetycje z m atem atyki dla uczących się w Uceach, a takie przygotowujących się do matury. Podjęcie pewnych staiych obowiązkdw w Komis]i Kultūra Ino-Ošwiatowej Bratniaka, między innym i dyiury inform acyjne w czasie fe r ii Boiego Narodzenia w Collegium Novum dla stale zglaszających się kandydatdw na siudia, zapewnilo kartę bezplatnych obiadow w stoiovece II D. D yiury te peinilem w spolniez Lucyną ¡Vinnicką, studentkąl rokupolonistyki, apbzniej znakomitą aktorką teatralną i kinoyvą. Obiady roinily się od zupek u Sercanek, bo skladaty się z dwoch dari. I chociai mięsa czasami nie sposdb bylo ugryzč, zwlaszcza yvprzypadku tzw. malpiej pieczeni, ktorą przygotowywano z UNNR-owskich przydzialow suszonęj, argentynskiej wolowiny, to jednak stalosč tych posilkowt ich masa, ja k rowniež odczuwalny udzial tluszczu wyraznie odrožniafy j e od smolenskich, cienkich zupek. W lutym 1946 r. zdatem muturę i przenioslem się na studium Iešmetwa U J, ktore zorganizovval przybyly ze Lwowa profesor Dezydery Szymkieniez. Nie czulem się dobrze na wykladach z chemii w tej ogromnej masie studentow, wšrod ktorej często nie možna bylo aswiadczyc miejsca do siedzenia i notoyvania tresci wykladu. I wlasnie na le$nictw>ie zetknąlem się z pięknymi wykladami zlotoustego prof. Juliana Tokarskiego - z zakresu petrografii, vmlkanologii i geologu dynamieznej. Wyklady mienilysię banvami jakpreparat skalny p o d mikroskopem polaryzacyjnym przy skrzyio\vanych nikolach. Barny, ja k ie byiy widoczne w preparacie, znakomicie mogly služyc, ja k m aniai prof. Tokarski, za wzor dla letnich, kobiecych i dziewczęcych sukienek. Wyklady w swej tresci byfy fascynujące. Ziemia, podlegając stalej ewolucji, nieprzenvanie zmienia šyvoje oblicze. To plastyczneprzedstanienie zmian oblieza Ziemi w ubiegfych epokach geologicznych moglo zafascynowač kaidego. Zdecydowalem się studiowač geologię. Ale nim do tego doszlo, przežylem glosnų demonstraeję studencką 3 maja 1946 r., polączoną z aresztowaniem wielu studentow, sądzonych potem w pokazowych procesach. Isfyn n y wiec studencki w Filharmonii Krakoyvskiej z udziaiem premiera Qs6bki-Morawskiego, ktory na salę yvszedl w towarzystwie prezesa Bratniej Pomocy Studentow UJ Jasia Deszcza, przybylego w nymiętym ubraniu wprost z gmachu UB przy pi. Inwalid6wr gdzie go po demonstraeji przetrzymywano. Dostal brawa, choč Osėbka-Morawski sądzil, že to j ego osobę oklaskują. Myšlę, že ostateeznie zrozumial to, gdy frenetyczne bravva na stojąco p o m ta ly arcybiskupa księcia Sapiehę, kiedy tylko pojaw il się na balkonie. Prze-

403

mowienie Os6bki-Morawskiego, ktory brač studencką przekonywai do m iroj u i swietlanej przyszlosci, nie znalazlo odzewu. Braw nie bylo. Zapisując się ostatniego dnia wrzešnia na geologię, uslyszalem w dziekanacie maiematyczno-przyrodniczym z ust starszęj ip a n i o staroswieckiej powierzchownosci (o ktorej mowiono, ieb yla sekretarką prezydenta Mošcickiego) okrzyk zdziwienia: "Co się dzieje z tą geologią! Jui siodmy! To shvierdzenie bardzo podnioslo mnie na duchu. Pomyslalem sobie p o "chemicznych doswiadczeniach " —no, pvreszcie htdzkie pvarunki studiowania. Warunki bytowania wyraznie się poprawiiy. Mialem j u i stale korepetycje maturalne i matematyczne, ktore stanowify podstawę mojej egzystencji. Mieszkanie w Domu Akademickim tež ulatwialo organizowanie sobie žycia. Udzielając się w Komisji Kulturalno-Ošwiatowej Bratniaka, korzystalo się z pewnych ulg w oplatach, a tokie w rozdawnictwie darow z UNNR-y. Do dzis wspominam swietny kožuszek, ktory din­ go mi služyl za zimowe okrycie. Na I roku wysluchalem wykladow i odrobilem čwiczenia z programų dwoch lat. Choc ješli idzie o vtyklady, to pilnie uczęszczalem tylko na te o profilu geologicznym. Raz —ie chcialem, a dwa - ie wlasnie do nich nie bylopodręcznikow. Piękny podręcznik z geologu dynamicznej prof. Ksiąikiewicza dopiero się rodzil. Do dziš przeęhowuję notatki z geologii dynamicznej, stratygrajicznej (tzn. historycznej), regionalnej Polski, zpaleonlologii ipetrografii z mineralogią. Dla vvszystkich innych przedmiotow, ja k matematyka,fizyka, chemia, botanika, zoologia i historia filozofii, podręczniki istnialy, choc byly trudno dostępne. No i čwiczenia, ktore byly obowiązkowe. Muszę przyznac, že takich zapožnionych zapalencdw ja k ja, bylo m elu, Bylismy dorosli i každy z nas powaznie myšlal o zorganizowaniu sobie žy­ cia, a przede wszystkim o mocnym stanięciu “na iviasnych nogach". Niektorzy z nas byli j u i ionaci. Ze zdarzen politycznych i spolecznych, ktore przewalaly się przez caly kraj i ktore towarzyszyly nam w czasie studiow, pamiętam ogloszenie amnestii dla tzw. “podziemia ” w sierpniu 1945 r. Bardzo intensywnapropaganda afiszowa, radiowa, prašo ka i wftimowych przeglądach kinowych nie dawala jednak takich rezultatow, na jo kie liczyly apvaže­ sne wladze. A indywidualne polowania UB na pojedynczych dzialaczy tnvaly wbrew oficjalnym zapo\viedziom. I taka byla codzienna atmosfe­ ra owczesnych dni i miesięcy. fVrzalo, bo oporspoleczehsUva byl wyrožny. Doskonalepamiętam taką oblawę na naszego kolegę Jerzego ZlotaPudelko w gmachu Gimnazjum i Liceum im. B. Nowodworskiego przy

404

piacu Na Groblach. Wymknąl się 2 oblawy, bo lepiej znalbudynek i m e ­ džiai o wyjsciuprzez zapasową bramę. Ale więcej się u nas niepokazal. P rzetnval bo po wielu latack uslyszatem go ja ko socjoioga wyglaszajqcego odczyt w Polskim Radiu. Drugim zdarzeniem, które zapadlo w pamięč, bylo spotkanie z dr. B. Drobnerem, znanym dzialaczem socjalistycznym, Spotkanie bylo zorganizowane dia braci studenckiej i odbylo się iv wypelnionej p o brzegi “Rotundzie ”, iv I I Domu Akademickim>Drobner przekonywal nas do obecnego ustroju i doglosowania “3 razy tak". Wspaniale wystqpiente lego znakomìtego mówcy zrobilo na nas duie wrazenie i napew no wielu sluchających przekonalo do istniejącej rzeczywistosci, która pózniej p o ugruntowaniu się režymu - okazala się tak niewdzięczną dia lego wybitnego socjaksty. Trzecim wydarzeniem byly wybory do pierwszego sejmu, które od~ byly się w styczniu 1947 r. Agitacja polityczna i dzialalnošc služb bezpieczenstwa, ja w na i nachalna, wytwarzafy atmosferą niepewnosci ì podnìecenìa. Mieszkancy I I Domu Akademickiego byli pod stalą ¿lyskretną obsenvacją i kontrolą. Zdarzaiy się aresztowania naszych kolegów, iv tym równiez i koìegów z Bratniaka. Byly to na ogólprzetrzymywania, ale zdarzala się i dlužsza ich nieobecnosč. W opinii publicznej obiegowe byly wiadomosci o aresztowaniach i o zaginięciach znanych dzialaczy PSL. Te atmosfera tenoru psychicznego doprowadzìla do apogeum glošna ucieczka przywódcy ludowego, ówczesnego wicepremiera Stanislawa Mìkolajczyka ijego najblizszego wspólpracownika Stefana Korbonskiego. To zdarzenie najlepiej oddaje atmosferą, w jakiej uczylismy się, w jakiej pracowalismy i zylismy, chlonąc jednoczešnie wiedzę i polityczny war. Nie m ogiis my się pogodzic ze sloganem — “studenci do nauki Znakomita większosc z nas to byli dorosli, dojrzali (ponad wiek!) ludzie. Sprawy spoleczne ipolityczne nie mogty byc nam obojętne. Mój wspólmieszkanìec w H DÀ, Janusz Goldyn, zktóiym mnie "ozemono ”, nie pytając o zgodę, aktywny i bezkrytyczny dziaiacz AZW M "Ž y d e " i wtedy sekretarz Bratniej Pomocy, nadzomjący lokal wyborczy vv gmachu Šoko la p rzy u i Pilsudskiego, ostentacyjnie obnosil się przy mnie ze sluibowym pistoletem typu browning, Obloienie wykladami, obowiqzkowymi cwiczeniami i korepetycjami mialem na I roku studiów takduže, ìe np. w piątek zaczynalem zajęcia o S i konczylem o 19, bez przerwy obiadowej. Byl to trudny rok i wyczerpujący. Ale tak chcialem. Zaowocowalo to znacznym luzem cza-

405

sowym na II i III roku siudiöw, co dalo mozliwosc udzialu w spolecznej pracy w Bratniej Pomocy Studentöw UJ, a mimo to nie przeszkodzilo ukohczyč studiöw wprzepisowym terminie 4 lat. Drugini takim "asem " byl K rzysztof Birkenmajer, pözniejszy profesor z PAN i slynny badacz krain polam ych. W lipau 1947 k wyjechalem na akademicki tum us wypoczynkowy w Koscielisku-Kirachjako jego kierownik, zabierając ze sobą moją zoną Krystynę, na co myskalem zgodę wladz BP. Wspominam ten tum us do dzis dnia z wielkim sentymentem. Chodzilem p o szczytach tatrzanskich p o d przewodnictwem Krysi Okolskiej i Staszka Niwickiego, wspoipracowniköw B P - ju ž wtedy wytrawnych taterniköw, a w bliskiejprzyszlosci malzonköw. Z zoną odbywalismy nieuciąžliwe wycieezki Doliną Koscieliska a i do “spiących rycerzy ”, bo tylko takte trudy ja ko powaznie chorą mogla pokonywac. A le nieprzeszkadzalo to nam zachwycac się pięknem i roinorodnoscią przyrodniczą daliny i wiehczących ją hal i wyniosfych szczytow. Zpoczątkiem roku akademickiego 1947/48, w pazdzierniku lub Ustopadzie, zaproponowal mi öwczesny prezes BP kolega Jan Deszcz objęciefunkcji kierownika Komisji Kulturalno-Ošwiatowęj, p o koledže Mariame Wintochu, ktöryprzygotowywal się do koncowych egzaminow na flydziale Prawa U J. Ostatni rok akademicki 1947/48 pragnąl miec wolny od wszelkich innych obowiązkow, aby zając się tylko nauką i nie przedlužač niepotrzebnie studiow. Sprawa uzyskania dyplomu j ak najwczesniej i jo k najprędzej dominowala w žy d u '''przerošniętych ” wiekowo studentöw, Podjąlem šią tego obowiqzku, bo bylem ju z dosč dobrze wprowadzony w zakres i sposöb dzialalnošci tej komisji, bardzo rozbudowanej ijednej z najaktywniejszych. Przewinęlo się w dzialalnosci tej komisji bardzo wiele koleianek i kolegöw. Jedni udzielali się epizodycznie, w zaležnosci od zając na studiach, ale byla tei grupa iviernych, ktorzypracowali dlužej. Z tych ostatnichpamięiam koležankę Marią Lamzaki (studentkę prawa, poiniejszą sekretarkę Giedroycia w Paryiu), Krysię i Jankę Okölskie (studentki geologii i polonistyki), Jadzię Jablonkownę (studentkę lesnictwa), S. Gibesa (studentą spoldzielczosci, požniejszego prezesa Bratniaka), J. i L. Ratojskich (studentą arckitektury i geografii), Hugo Bolka (studentą polonistyki), Oktawiusza Dawidowicza (studentą prawa), A. Michalika (studentą polonistyki). M elu z nich niestet}’požegnališmy ju ž na zawsze. Komisja Kulturalno-Oswiatowaprowadzila dzialy: teatralny, kinowy, koncertowy, odczytowy, wycieczkowy i przygotowywala w “Rotun-

406

dzie " zabawy sylwestrowe i z oìcazji rozpoczęcia roku akademìckiego. Dia studentów organizowala ròwnieì kurs taneczny, w tym tanców narodowych, mający duie powodzeme. Oziai kìnowy i teatmlny cieszyly się dužym uznaniem. Organizowalismy znizkowe, a bywalo i darmowe bilety, które byiy rozchwytywane, M lodziei studencka z miasi byla spragnìona rozrywek kulturalnych, ktòrych nie miala w czasie okupacji. A dia mìodziezy studenckiejpochodzącejze wsì byiy topìerwsze kontakty ze sztuką, Pamiętam, ja k wielkie wrazenie wywarla na naszych kolegach sziuka Lope de Vegi Owcze ¿ròdio, rezyserowana przez Dqbrowskiego i wystawiona w teatrze Siowackiego z iàcie rembrandtowskim rozmachem. Ta malarska wizja dlugo byla tematem naszych dyskusji, Znakomite jtlrny angielskie i z tzw. srebm ej scrii czy tei romantyczna “Serenada w dolinieslohca ”, wreszcìe batalistycznefilmy ìvytwómi "Mosfilm “powodowaly, ie bilety nie zalegafy, a wrqcz bylo ich zawszeza malo. Koncerty symfonìczne w Filharmonii a szczegòlnie ulgowe lub wrqcz darmowe poranki muzyczne gromadzity zawsze bardzo duią Uose studentów i sala, ja k pamiętam, nigdy nie swiecila pustkami. Dužym powodzeniem cieszyly się specjalnie organìzowane odczyty literackie, które odbywaly się w klubie literatėm, a czasami w salach YMCA. Wydarzeniem, o którym się mówilo, bylo uzyskanie przez maliehstwo (?) czy tei rodzenstwo (?) Rylków dotacji od premierà w' wysokosci 1 milìona ówczesnych zlotych na teatr akademìcki, który swojepìerwsze (ì chyba ostatale) przedstawienie pt. Kopernìk wystawil w sali pózniejszego ìdna “W o ln o sc S ztu k a nie miala frekw encji i bardzo szybko upadla, a teatr, z takim rozmachem zapoczqtkowany, splajtowal. Byl to to~ talny niewypal. Zapamiętalem k lo p o tja k i spadl nieoezekiwanie na Komisję Kai tura lno-Oswiatową. M usielišmy przejąc cale wyposaìenie, a przede wszystkim niezliezoną iloàc kostiumów, z którymi nie wiadomo bylo, co poeząč. Jaki byl ich ostateezny los - nie pamiętam. PoczątekII roku studiów miai nieoezekiwanie artystyczną studencką oprawę. Komìsja Kulturalno-Oswiatowa Bratniaka otrzymala od Filmu Polskiegopropozycję wspólnego zorganizowania i zrealizowania tradycyjnych, éredniowìecznych otrzęsin. Komisja wytypowala “artystów", którzy na apelzglosili się ochotnìczo, w tym laika osób z Komisji Kulturaln o- Os wiatowej (no bo jakby bez ni eh?), a Film Polski zadbal o calą techniczną częšč przedsięwzięcia. I wiedy przydal się zasób rekwizytów i kostiumów po zlikwidowanym teatrze akademickim. "Otrzęsiny ” odbyfy się zpoczątkiem pazdziem ika 1947 r. na dziedzìhcu Collegium Nowodworskiego i tniafy iscie renesansowq oprawę, co wynikalo

407

glownie z kostium iw charaktetystycznych dla epoki Mikolaja Koperni­ ką. Spektakl przeznaczony byl dla Polskiej Kroniki Filmowejt ale nie mialem okazji go oglądač. Wlistopadzie 1947 r. odwiedzil mnie zupelnie niespodziewanie moj ojciec, ktory zostal aresztowany iv Wielki Piątek 30 marca 1945 r. i o ktorym nic nie wiedzielišmy. Jedyne, co možna bylopowiedzieč, to to, ie zaginąl. I takpodaw alo się we wszystkich ankietach, ktdrych iv latach 1945-47 wypelnialo się moc, Dopiero pojegopow rocie dowiedzielismy się, že zostal wywieziony do Komi - kraju, gdzie niewolniczo pracowal przy tzw. “liesorubce“, chorującprzy tym dwukrotnie napuchlinę glodową. Ate przedtem przeszedlprzez sfynne rozdzielcze lagry —Koltas i K niai Pagosi. Radosi byla niewyslowiona, boprzeciežjegopow rolgraniczyl z cudem, choč zwolnienie z lagru brzmialo: “amnestia z okazji wyborow do I Sejnut z PRL". Na wybory spoznil się o 10 miesięcy ho inaczej sprawy zwolnienia \\yselekcjonowanych lagiernikow iv temple socjalistycznego wyšcigu pracy zalatwione byč nie mogly. Przy tak ogromnym zaangažowaniu vv naukę i pracę w Bratniaku nieobce nam jednak byfy calonocne zabawy, potahc6wkt i wielce kulturalny udzial w nabožehstwach naszego pry>watnego Arcybractwa Samogonow Bosych, podczas ktorych eleganckie serwowanie atkohotu i zakąsekpolączone bylozawsze zprzygotowanym programom artystycznym i z awansami. W Bractwie byly matki i siostry oraz ojcowie i brada, a hierarchia i nazewnictwo - wlasciwe dla arcybractwa, np. ojciec Oiiwa, Pę~ cherz lub Gąsior, bratKorek, Kieliszek, matka Przepalanka, siostra Cytrynowka itd. Pomystow bylo co niemiara. Byly wydawane dyplomy w języku lacinskim, ktore artystycznie przygotowywali brada Rafajscy (ojdec Profos i brat Korkociąg). Nie stronilismy od JIirtow z uroczymi koieiankami. W talku przypadkach zakonczyly się one malžehsPvami, choč trzeba przyznac, že zdarzaly się rowniež dramaty nie zawsze zakohczone happy endem. Na jednym z takich posiedzeh Arcybractwa, p o amatorskim nykonamu arii Skoluby, zostalem namdwiony do zgloszenia się na przesluchanie do Filharmonii, ktora wtedy ogtosila nabor. Najintensywniej namawial mnie Kazio Olszahski, ktory ju ž caly sezon spiewai w chorze Filharmonii. Muszę przyznač, že nie przewažyty argumenty rzeczotve ani nadzieja na karierę spiewaczą. Zasadnym argumentem bylo to, ze Fiiharmonia placila paczkami UNRA o madze 5-10 kg. Ich zan’artosč byla rewelacyjna. Možna j e bylo bez žadnych trudnošci spienięžyė i w ten sposdb wzbogacic siudencką kieszeh, zawsze pusiawą. Nie ro-

408

biąc sobie iadnych nadziei, poszedlem ostatecznie na to przesiuchanie, które przeprowadzal niezapomniany, wspanialy, dobry prof. Zbigniew Soja, dyrektor i opiekun chóru. Po zorientowaniu się w moich mozliwosciach glosowych i sluchowych zaordynowal mnieja ko basa-barytona z obowiqzHem stawienia się w sali prob m 1piętrze budynku