Patrologiae cursus completus. 145, patrologiae graecae : omnium ss. patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum : sive latinorum, sive graecorum [145] [PDF]

Zitiervorschau

PATROLOGLE ^

SEU

CURSUS GOMPLETUS,

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

0ΜΝΠΙΜ SS. PATRIH, DOCTORIJM, SCRIPTORHOUE ECCLfiSIASTICORlM, 8IVB LATINORUU, SIVK GRJTCORUM. QUI AR ΛίΨΟ APOSTOUCO AD ET AU COKCIUl FLORENTIM

sETATEM ISNOCESTll TEMPORA [ANS. 1439)

Μ iA.WW 1216) PHO LATIMS. PRO GR&CIS FLORUERUST :

R E C U S I O C H R O N O L O G I C A OMNH Μ QU/E B X S T I T B R E MONUMENTORUM CATHOLICiE TRADITIONIS E C C L E S L E S/ECULA,

PBR QUINDKCIM PRIORA

JUXTA EDITLUKBS ACCURATISSLMAFT, INTBR SB CUMQUB NONXULLIS OODIGIBUS MANUSGKIPTL* COLLATAS, PERQUAM DTLIGBFTTER CA8TIGATA ; DISSERRATLONIBUS, GOMMEKTARIIS, VARII8QUE LKCTIOMBUS COFFTINRNTBR ILLUSTRATA ; OMXIBUS OPERIBUS P08T AMPU18IMAS EDTTIONES qum TRIBUS N0VI89IMIS FI-«CULLS DBBENTUR ABSOLUTA3, DKTBCTI3, AUCTA ; INDICIBU8 OHDL IXARIIS VEL ETIAM ANALTT1CI8, 8INGUL0S 8IVE TOM08, 8IVK AUCTORES ALICUJU9 MOMKNTI SUBSKQUBNTIBUS, DONATA \ CAPITULIS INTRA 1PSUM TEXTUM RITE D1SP08IT1S, NECMON ET TITULIS 81NGULARUM PAGINARUM ΜARGINEM 8UPBRI0RBM DISTINGUKNTIBU8 SURJRCTAMQUK UATBRIAM 8IGNIFICANTIBUR, ADORNATA OPBR1BU8 CUM DUBIIS, TUM APOCRTPHI8, ALIQUA VBRO ALCTORITATF. IN ORDINB AD TRADITIONBM ECCLBSIASTICAM POLLENTIBUS. AMPLIPICATA ; DUGENTTS KT QFADL:AGIXTA IND1CIBU8 SUB OMNI RE8PECTL", SCILIGET, ALPHARETICO, «'.HROXOLOGICO. AXALYTICO, ANALOGICO, BLATLSTFCO, 3YNTHETICO. E T C , O P E R A , R E S ET A U C T O R E S EXHIBEXTIBUS, ITA LT XO.N SOLUM SH.TMOSO, SED XEGOTIIS IXPLICATO, ET 81 FORTE SIXT, PIGRIS ETIAM ET IMPERITI* PVTEANT OMXES *S. PATRES, LOCUPLETATA 8ED PR/ESERTIM DL'OBL'8 IMMKNSIS ET GEXEKALIRLS INOICIBU8, ALTERO £CILIGBT R E R U M , QUO C0N8ULT0, QUIDQUID kox 80LUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UKU8QUISQUE PATRUM· ABSQLE LLLA EXCEPRIOXK, IK QCODLIBKT ΤΗΕΜΛ S^RIPSKUIT, L NO INTUITU coNepiciATUR ; ALTERO S C R I P T U K ^ S A C R / E . t:X AM, AI.IAM < .l.^CO-L ΑΤ1ΧΑΜ, AMBiC PARTKS JAM INTEGRE EXARATiC 8UNT, LATINA, 222 VOMMIMBUS MOI.K SIA STANS, 1110 FRANCIS VKXIT : QHMCA OUPLICI ΕΠΙΤΙΟΝΕ TTPIS MANDATA E8T. P R I O R O R J C C C M TEXTl.M LNA O V M VKR8!OXE 1.ΑΤ1ΝΑ LATERALI COVPLECTITfJR, KT 104 TOLUMINA IN I(j0 Τ0Μ18, PRO PRIMA 8CRIE, NON EXCELHT. IH)*1 EUIOK VKRSIO.NKM I.ATI.NAM TANTUM EXHIBET, IDEOQUE INTRA 55 TOLUMIXA RETINKTLR. 8ECUNDA 8ERIES GU.CCOLATINΑ AD 58 VOLLMIXA TA.NTM ΛΤΤΙΝOIT ; DfM HUlt'8 VERSIO MERB LATIXA 29 VOLUMΙΧΙΒΙ.'β E8T AB^OI.! ΤΑ, LNUMQLODQUF. VOI.IJNINA GR.+ii.O-LATINLM 8, LNLM^LODQIE MERE LATINLM 5 FHAXCI8 SOLLMMODU EMITUR : UTROBIQIE VKRO, IT PRKTII HLJUS BENBP1GIO FRUATUR EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM, 8IVE LATINAM, 8IVE GRJP.CAM COMPARKl NFGKS«! ΚβΓΓ \ 8ECV8 K N I M CtJtSQUE VOLCM1M8 AMPLITLOINEM NKCNON ET DIFFICUI.TATES VARlA PRETIA iKQUAHUNT. IDKO, SI (Jt*I8 TANTUM EMAT I.ICET INTKGRB, 8EU SEORSIM, COLLECTIONEM GR.CGO-LATINAM, VEL EAMDKM EX CRvCCO LATINE v::i(>AM, Tt'M QUODQUE VOLUMFN PRO 9 VEL PRO 6 FRANC18 80LLM ΟΒΤΙΝΕΒ1Τ. lSTJt CONDITIONES POSTKKIORI P.\THOI.O'iliB LATINA SBRIEI, PATRE9 AB INNOCENTIO III AI> CONCILILM TfUDKNTINL Μ ΕΧΗ1ΒΕΧΤΙ, APPLIC ABIN ΤΓΚ. PATlcoLi.iG! Α QUAt MAJfDSCRIPTIR IN BIBUOTHZCtS ORBI8 UMTERSl QUIB8CENTIBUS GOK8TABI Γ, ΧΕΟ.ΧΌΝ ΡΑΊ R>>I.OQIA OtslFMALlS, G0N0ITI0NIBU8 8PBIIIAl.lRt 8 8UBJICIENTI-R, F.T I\ TEMPORK SUO ANNUXTIABLNTLR, 81 TKMPUR EA8 TYPIS MANUAXDI XOBW NOX DSFtrKRIT* PATKOUHilAi

GRjECAi

TUMUS

CXLV.

NICEPHORUS CALU9TUS, THBODCLOS MOXACHUS, ΜΛΤΊΉ/KUS BLASTARES.

PARiSIIS A P U D 4.-P. MIGNE E T G A R N I E R F R A T R E S EDITORES, SUCCESS0BJB8 01 T U DICTA: AVBKOS

1904

Dt/ MAOfB, S M

T R A D I T I O SjEQULOM

C A T H O U C A .

XIV.

ANNJ

ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

1333-1335.

ΚΑΛΛΙΣΤΟ

S A N e o n o r A o r

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ NICEPHORI

CALLISTI

XANTHOPULI ECCLESIASTHLE L I B R I

HISTORLK

XVIII.

PBJSMnTUNTUR SYIfTAGMATIS

BLASTARIS

MATTHjEI AUAS

CONTINUATIO,

MAGISTRI,

THOMjE

ORATtONES

ET ET

THEODVLI

MONACHL

EPISTOLA.

ACCURANTE E T DENUO RECOGNOSCENTE J . P. MIGNE, • I B L I O T n G i C C L E M UftlVEfcSJS

•

t

SIVB CURSUUM

COMPLETORUM

IN

SINGULOS

SCIBNTU:

TOMUS

VKMT

18

ECCLESJASTICJE

RAHOS

EDIfOHK

PRIOR.

FR.

6ALL1C1S.

PARISIIS A P U D J . - P . MIGNE E T G A R N I E R P R A T R E 8

EDITORES, SUCCESSORES

W V U DICTA : ΛΥΕΝΌΒ DV MAINB, *0β 1904

T R A D I T I O SjECULUM

:

;

ANNl

XIV.

1332-1335.

'' • ELENCHUS

;

AUCTORUM

C A T H O L I C A .

ET

OPERUM

QUI

IN

HQC

ΤΟΜΟ

CXLV

CONTINENTUR

M A T T H i E U S BLASTARES HIEROMONACHUS. Syntagma Canouum {Continuatio). Garmina de ofliciis Kcclesi» et aula> Cpolitame.

9 211

THEODuLUS MoNACHUS, ALIAS THOMAS MAGISTER. Notitm hi$i idola colant i l l i , daemonum invocationibus utenles, νων ζητούντες έπικουρίαν. 01 μέν γάρ άπ' αρχής et eorum auxilium qu»rentes. Qui quidem ab i n i ειδωλολάτραι, μετανοούντες και βαπτιζόμενοι, ευ­ tio fuerunt idololatrse, et poenitentia ducunlur ct baθέως τή θεία κοινωνία προσίασιν . ol δέ μετά τδ ptizanlur, statim ad sanctam communionem acβάπτισμα τεθυκότες ειδώλοις, σύνοικον διά βίου τήν cedant : q u i autem poai baptiemum idolis sacrifiμετάνοιαν κέκτηνται, καί περί τάς τούτου δυσμάς carunt, per totam vitam poenitentiam agani, el in τδ θείον δώρον λαμοάνουσιν. "ίίσπερ άρα καί έν ejus cxtremo divinum donum accipiant. Queroadτψ ξε' τδν γοητείαν ή φαρμακείων έςαγορεύοντα, modum et i n 65, illum qai praesligias vel venefiτώ τού εκουσίως Φονεύσαντος υπάγεται κρίματι, cium profitetur, voluntarii horuicidae judicio eubjicit εί; κ αυτούς ετη της κοινωνίας άπείργων, καί 1 7 5 per 20annoseoa acommunionearcens ; et non μάλα είκότως. Αι μέν γάρ γοητειαι δαιμόνων εχουimmerito,cum praestigiaeinfocationeadsmonuoi maσιν επικλήσεις κακοποιών, περι τους τάφους επαlcficorum contineant, ciroa tumulos iacantaias, at δομένας, ώστε τινά παρεθήναι τά μέλη τυχόν, καί alicujus membra foraan diesolvantur, et dum luce διά βίου κατακλιθήναι, καί άβίωτον αύτώ τδν βίον fruiiur sgrotet, et inops sit i l i i vita. Quapropter et γενέσθαι * ταύττ^ τοι καί γοητειαι παρωνομάιθησαν incantationea denominat® aunt a gemitibua et la« άπδ τών περί τους τάφους γόων καί θρήνων. C meatationibue circa tumulos. Αι δέ φαρμακεΐαι ή άναιροΰσιν, ή τών φρενών Veneficia vero aut interficiunt, aut de mentis έξιστώσι, καί εύκταιον τδν θάνατον ποιούσι τψ sede dejiciant, mortemque i l l i , qui b « c patitur, πάσ/οντι, ει ποτε άνανήψειεν, ή τοΤς γε προσήκουσι optabilem faciunt, si quando resipiacat; vel h o m i τ ψ άνθρώ-ψ, ή φίλτρου χάριν ενίοτε γινόμεναι, παnis cognatie saltem, aut amoria gratia quandoque ραπαίειν καί ούτω παρασκευάζουσιν. facta, in delirium inducunt. Έν δέ τψ οβ' καί τδν μάντεσιν έαυτδν έπιοεδωΙα 72, eum q u i ae valibus rel aliis ejusmodi κότα, ή τισι τοιούτοις, καί τά εκείνων φρονεΐν tradidit, eorumque errores sectalur, homicidarom ποοαιρούμενον, τψ τών φονέων οίκονομεϊσθαι χρόνψ tempore punirijubet. Quamvis oracula poataasua?κελεύει. Ει γά£ καί τά χρηστήρια μετά τήν τού ptam a Domino caroem defecerint, et a falsis defa Κυρίου σάρκωσιν έκλελοίπασι, καί αϊ τών ψευδω­ prredictionea : bis tamen temporibus per incajataνύμων προσρήσεις θεών, άλλά γε καί τήμερον δι* tiones et daemonura ministeria aliquando fiejtconέρψδών καί ενεργείας δαιμόνων εσθ* δ'τε συμοαίtingunt, elsi mendacii pleraque convin^antur. νουσι γίνεσθαι, ει καί ψευδείς αϊ πλείους ελέγχον­ Qui tamen irapudenter d»mones invocant, noa ται. 'Αλλ' ο\ μέν τους δαίμονας άνέδην επικαλούμε­ immcriio homicidarum judicio subjiciuntur. Q u i νοι, ούκ άπεικότως τψ τών φονέων υποβάλλονται ρ ?ero aanclimoniaui et virtutem sioaolantes lacri κρίματι · οι δέ άγιασμδν και αρετή ν ύποκρινόμενοι gratia, mitiorem, credo, poenam ei non easdem κέρδους Ενεκα, μέτριώτερον, οΐμαι, καί ού κατ* correctiones subibunt. Νόμος.

Ταύτ^ τοι καί δ νόμος φησίν " Έ μεν γεωμετρία

εκείνους, τάς εύθύνας υφέξουσιν. Ό δέ μέγας Γρηγόριος δ Νύσα^ς, & *ψ β' κανόνι, ταύτα oiust κατά ρήμα · 01 πρδς γόητας άπιόντες ή μάντεις; τ) τους διά δαιμόνων καθάρσια τινα καί αποτροπιασμούς ένεργειν ται

υπισχνουμένους,

δι* ακριβείας καί ανακρίνονται,

ερωτών­

πότερον, επι­

μένοντες τξ εις Χριστδν πίστει, δπ' ανάγκης τινδς συνηνέχθησαν εκείνη ττί αμαρτία, κακώσεώς τίνος ή άφορήτοο ζημίας

ταύτην αυτοΤς τήν δρμήν έμ-

ποιησάσης, τ) καθόλου καταφρονήσαντες τού πεπίστευμένου « ο φ ' ημών μαρτυρίου, τ$ τών δαιμόνων

Magnua vero Gregorias Nyssenus in 2 canone haec verbatim proferl: Qui ad praestigiatorea vcl •ates, vel eoa qui per daemonea se piacula quaedam et avcrsiones operaluros esse pollicentur, accedunt exacte inlorrogantur et examinanlur, ulrum in fide in Cbristura permanentes, a necessitale aliqua ad illud peccatum impulai sunt, cum affliotio aliqua vel intolerabilis jactura huncillianimura indidiaset, an omnino neglecto quod a nobis credilum eat testimonio, ad d&monum societatem se contulerant.

15

MATTHiEI BLASTARIS

Si enim ad fldem inBrmandam, et quod Deura Α. συμμαχία

qui a Gbristiania creditur, esse non crederent, illud fecerunt, erunt omnino voluntario negantium j u dicio obnoxii. Quale vero sit horum supplicium, in primo ejus canone bic aanclua decernit; quem quffiras i n 1 cap. litt. A . Sin autem, inquit, non ferenda necessitas aliqua pusillum eoram animum soperans, eo deduxit, menauram eorum qui io fornicatiooe pecoarunt, ipei etiam observabunt, quod in novem annoa extendit. Quaere 3 cap. lilter» E .

16

προσέδραμον.

Εί μεν γάρ eV

αθετήσει

της πίστεως, και προς τδ μή πίστευε ιν είναι Θεον τδν παρά τών Χριστιανών πιστευόμενον, εκείνο πεποιήκασι, τψ

κρίματι τών

εκουσίως

άρνησαμένων

υπαχθήσονται. Όποιον δέ τδ τούτων κρΤμα, έν τψ α' αυτού κανόνι δ άγιος ούτος διαλαμβάνει, δν καί ζήτει έν τψ α' κεφ. τού Α στοιχείου. Ει δέ τις, φησίν, αβάστακτος ανάγκη

κατακρατήσασα

της

μικροψυ-

χίας αυτών, είς τούτο προήγαγε, τδ μέτρον τών έν πορνεία

πλημμελησάντων

καί

αυτοί

φυλαξουσιν,

δ'περ και είς ετη παρατείνει εννέα. Ζήτει το γ' κε^άλαιον τού Ε στοιχείου.

Leges. Qui per sacrificia faticinatur, gladio puniaiur : qui vero illum vel euasione vel praemio ad id hor-

Νόμοι. Ό διά Ουσιών μαντευόμενος ξίφει τιμωρείσθω · δ δέ τούτον προτρεψάμενος παρακλήσει ή μισθψ, έξο-

tatur, exailio, ei bonorum publicationi aubjiciatur. ρ ρία καί δημεύσει υποκείσθω. Veoeflci, 8l in dignitate poeiti aint, exsilio raulQ\ φαρμακοί, αξιωματικοί

ctantur; reliqui vero capite plectunlur. Qui prffiparat magicam ad vencrem trabnntem pudicos morcs, vel contra hominum ealulem mala molitur, bonorum publicatione etexsilio punitur.

δντες,

δεπορτατεύον-

ται · ol δέ λοιποί είς κεφαλήν τιμωρούνται. Ό έπιτηδευσάμενος γοητείαν

ελκουσαν είς έρωτα

τους σώφρονας λογισμούς, ή κατά σωτηρίας ανθρώ­ πων

μηχανησάμενος,

δημεύσει

καί

εξορία

τιμω­

ρείται.

Ne quis divinatorem eonaulat : magi enim capitali pcena puniunlur. Qui in necem hominum daemones invocant, gladio puniantur. l i e i d e m est docere st discere lege prohibita.

Μηδεις έπερωτάτω τινά μαντικήν έπαγγελλόμενον · ol γάγ μάγοί κεφαλικώς τιμωρούνται. ΟΧ εις βλάβην ανθρώπων δαίμονας επικαλούμενοι ξιφει τιμωρείσθωσαν. "Ισον έστί τδ άπηγορευμένα μαθειν, καί τδ διδά­ σκει ν.

Ευλόγως δ άνήρ, εύρίσκων τήν αυτού γαμετήν Maritua uxorem suam veneficam expertus, m a φαρμακδν, ρεπουδίψ λύει τδν γάμον · ωσαύτως καί trimonium repudio solvit; similiter et muiier v i rum. , ή γυνή τδν άνδρα. Qui venenum pro medicamento aervo dedit, ' Ό φά'ρμακον άντί ιατρείας δοόλψ δεδωκώς υπό­ cidem pcenffi subjicitur ut qui mortis caueam praeκειται ττ[ αύττΐ ποιν^, ώς |α!τ(αν θανάτου παράσχων · ωσαύτως καί δ προπετώς διδούς φάρμακον. b u i l ; aimililer et qui incon&iderate dat vencnum. Qui insanire aliquem veneno faciunt, loge do Οι παραφρονήσαί τινα φαρμάκω ποιούντες ενέ­ χονται τω περί ύβρεως νόμω. iDJuriatenentur. Lege de homicidia tenetur, qui bominia necandi Τψ περί φονέων νόμψ υπόκειται δ διά τδ φονεύcausa venonum prsparat, vel vendit, vel habet. σαι άνθρωπον ποιών φάρμακον, ή πιπράσκων, η εχων.

gji quie non malo anirao mulicri paraverit medieamentum ad conceptionem, et si ipsum accipicne deceeaarit, relcgatur qui paravit. S i qaifl libar aut aervua quoconque praetextu potioncm dederit, eive viro, eivi inulicri, sive a n cilla», sive dpminra, et ex boc inQrmi facti moriant u r q u i accefwunt, qui paravit gladio puniatur.

ΕΙ καί μή κακψ τις

λογισμψ παράσχοι

γυναικί

συλληπτικδν, καί τελευτήσει ή λαβούσα, εξορίζεται ό παράσχων. Ει τις ελεύθερος, ή δούλος, έπί οίαδήποτι προφάσει δοίη πόμα είτε άνδρί, είτε γυναικί, ε*ίτε δούλτ), είτε δεσποίντι, καί έκ τούτου άσθενήσαντες άποθάνοιεν

δεξάμενοι,

ξίφει

ό

παράσχων

τιμω-

D ρείσθα

Qui, quaB φυλακτά dieantur, faciunt, et amatoria ad oapiendoa homines ,publicatis bonis dcportcntur. Sexageeima tiovella imparatoris Leonis, S i quie, inquit, omnino has coagioaa artes adhibere inveniatur, sive corporia medel» prastextu, sive ad

Οί τά λεγόμενα ποιούντες

φυλακτά, έπί

φ'λία

τδ δοκεΤν ανθρώπων, δημευόμενοι έξοριζέσθωσαν. Έ

δέ ξ' νεαρά τού βατιλέως

Λέοντος, Ει

τις,

φησίν, δ'λως τά τοιαύτα φωρ-χθείη μαγγανευόμινος, ε*ιτε προφάσει σωμάτων

θεραπείας, είτε αποτροπής

avertcndum a fructibue damnum, ia a p o 9 t a t a r u m

τής τών καρπίμων

pffinam subiene, ultifiio afficiatur aupplicio.

τέτθω ποινήν, τήν τών αποστατών κόλασιν υφιστά­

βλάβης, τήν έσχάτην είσπρατ-

μενος.

C A P . II. De mollitie. Coneulas 28 oap. litleroe K. CAP. III. De ebriis. Qua*raa 35 cap. litter» K.

ΚΕΦΑΛ. Β'. Περί μ α λ α κ ί α ς . Ζήτει τδ κη' κεφάλαιον τού Κ στοιχείου. ΚΕΦΑΛ. Γ'. Περί μεθυόντων. Ζήτει τδ λε' κεφάλαιον τού Κ στοιχείου.

17

S Y N T A G M A A L P H A B E T I C U M . — Μ.

ΚΕΦΑΛ. Δ'. Περί μεταθέσεως καί μ ε τ α β ι β ά - Α. C A P . IV. De Iransposilione et translaiione emscopoσεως ε π ι σ κ ό π ω ν ή κ λ η ρ ι κ ώ ν . rum et clericorum. Ζήτει τδ 0' κεφάλαιον τού Α στοιχείου.

Queeras 9 cap. litter® A .

ΚΕΦΑΛ. Ε'. "Οτι τδύς μ ε τ α ν ο ο ύ ν τ α ς ού δει ά π ο β ά λ λεσθαι.

Ό νβ' τών αγίων αποστόλων

C A P . V . Quod pasnitinies non debent rejia.

κανών, Εί τις επί­

Quinquageaimus secandus saQctorura apoatolo-

σκοπος, φησίν, ή πρεσβύτερος, τδν άπδ -αμαρτίας επιστρέφοντα ού προσίεται, άλλά μυσαττόμενος

rum caaoo, S i quis epiecopus, inquit, vel presbyter, eum, qui a peccatie convertilur, non recipit, sed abhorreoe ejicit veteris instar Navati i l l i u s , deponatur, quia Christum moleatia afQcit dicentem, « Gaudium est i n coelo propter unam peccalorem 1 7 7 poenitentiam agentem, » qui propter peccatorum salutem inclinavit cceloa ct deacendit; qui dixit, se noo venisea vocare juatos, aed peccatores

αποβάλλεται, κατά τδν παλαιδν εκείνον δήπου Ναβάτον, καθαιρεισθω, οια λυπών τδν Χριστδν είρηκότα, Χαρά γίνεται έν τψ

ούρανψ

έπί

ένί

άμαρτωλψ

μετανοουντι · δς διά τήν τών αμαρτωλών σωτηρίαν κλίνας τους ουρανούς

καταβέβηκεν ·

δς εφη, μή

έλθεΐν καλέσαι δικαίους, άλλά αμαρτωλούς εις μεπάνοιαν · ού της φιλανθρωπίας ουδεμία τών ήμε-

τέρων κρείττων

J -· ad poBDiteQtiam; cujuB mieericordiaomnibue nostrie ώφθη αμαρτιών · άλλά καί διά τού β ignoscit pecoatis ; qui etiam per prophetam dixit Γ

προφήτου βο? · Λέγε συ πρώτος τάς αμαρτίας σου, Ινα δίκαιους. » Ζήτει έν τψ έξζς ζ κεφαλαίψ κα­ νόνα μς' της έν Καρθαγένη συνόδου.

« Dic tu primua peccata tua, ut juetificeris. » Quseras i n sequenli 7 cap. 46 canonem syaodi Gartbagineoeis. Secundue syn. Laodic. canon i n divereie deprehensos deliotis, et per confesBiooem ac paenilentiam malie oppositam, vitam futuram priori ex diametro, ut aiunt, contrariam oatendentea, sancta communione digoos haberi judicat, non propter eoram virtutis studium, sed propter Dei mieeratioaes et iQeoarrabilem bonitatem.

Ό δέ της έν Λαοδικεία συνόδου β' κανών τούς έν διαφόροις έξετασθέντας πταίσμασι, και δι' έξομολογήσεως καί μετανοίας τοις κακοις άντιζύγου, καί, δ φασιν, έκ διαμέτρου τδν είσέπειτα βίον πρδς τδν πρότερον έπιδειξαμένους, της θείας άξιοι μεταλήψεως, άξιούσθαι, ού παρά τήν αυτών σπουδήν, παρά μέντοι τούς οίκτιρμούς του θεού, καί τήν άφατον αγαθότητα. ΚΕΦΑΛ. ζ".

Περί τών τ ή ς μ ε τ α ν ο ί α ς

τόπων.

GAP. V I . De panitentix locis. PceniteQtes i a quator ordiDes dietribuunlur: i n deflentes, audientes, aubalralos, et oonaietentea.

Εις τεσσάρας δέ τάξεις ol μετανοούντες δι^ρηνται * εις τούς

προσκλαίοντας,

τούς

άκροωμένους, τούς

ύπνπίπτοντα,-, και τοι* συνισταμένους · καί προσκλαίοντες μέν είσιν ol εξω τής θύρας του εύκτηρίου

E L

ιστάμενοι, καί πρδς τών είσιόντων τε καί έξιόντων δέ, ol ένδον

τής θύρας

Ιστάμενοι έν τψ λεγομένψ Νάρθηκι, καί τών θείων Γραφών, καί τής κοινής έπακούοντες διδασκαλίας, ειθ'

ούτω

πίπτοντες

μετά κατηχουμένων εξερχόμενοι.

Ύπο-

δέ είσιν ο\ ένδον τής εκκλησίας

Ιστά­

μενοι, κατόπιν δε τού άμβωνος, καί μετά τών κα­ τηχουμένων καί

ούτοι

έξιόντες, ήνίκα

τδ,

t deflentea quidem aunt, qui extra aacrarii oatium iiigredientium et egredientium fideliom

U

n

t

>

e t

aupphcationea rogant, et peccati remieaionem. A u dientea vero, qui iatra ostiom etantee i n loco Narlbece dicio, aacraa Scripturaa et coramunam diaciplinam audiunt, deinde cum catecbumenis egrediuntur. Substrati aulem sunt, qui intra eoclesiam atant, verum post ambonem, et cum catechumenis e i ipai egrediuntur, quando a diacono proQuntialur, « Quotcunque oatecbumeni. » Gonaiataotea vero, qui cum lldelibus eimul precaptar et canuut, sed a aaactorum communione absfteent, dooec, definito tempore adimpleto, ad sanctam commutiionem landem plene admittantur.

πιστώ? εύχήν τε αιτούμενοι, καί τήν τής αμαρτίας συγχώρησιν · άκροώμενοι

8

"Οσοι

κατηχούμενοι, εκφωνηθεί η παρά τού διακόνου · συν­ ιστάμενοι δέ, οι τοις πιστοΐς μέν συ ν ευχόμενο ι καί συμψάλλοντες, τής δέ τών αγιασμάτων άπεχόμενο μεταλήψεως, μέχρις &ν, έξ ή κοντός τού νενομισμένου χρόνου, τθ τέλειον αυλούς τής θείας έκδέξηται κοι­ νωνίας.

D

ΚΕΦΑΛ. Ζ'. "Οτι κ α τ ά τ ή ν τών μ ε τ α ν ο ο ύ ν τ ω ν οιάθεσιν εξεστι τψ έ π ι σ κ ό π φ ή άνιέναι, ή έπιτεΤναι τ ο ύ τ ο ι ς τά έπιτί-μία. Ό

φ ' της α

συνόδου κανών

κριτή ν έφίστησιν

άκαραλόγιστον τδν έπί σκοπό ν, ή μειούν τά έπιτίμια, και

γΐλαν&ρωπότερόν τι βουλεύεσθαι, τοις έξ ειλι­

κρινούς διανοίας μετανοούσι, καί τψ τού θεού φόβψ καλώς στοινειουμένοις, καί δάκρυσιν αύτδν ίλεουμε'νοις, καί τήν έκ τών έπιτιμίων κάκωσιν ευχαρί­ στως ύπομένουσι, καί τήν τών αγαθών έργων άσκησιν περί

δέ

τών

όντων τοις δεομένοις, καί εργψ καί σχήματι

παντός ποιουμένοις, κοινωνούσι

τήν

GAP. VII. Quod juxta paznitentiurn dispositianem episcopo pasnas illis vel remittere vel exiendere liceat. Duodecimua primae syn, canoo arbitrum infallibilem episcopum constituit, vel pcenaa diminuere, et bumaniua aliquid slatuere de iis q u i eiucoris oonditiunibua poBoitenliam agunt, at in timore Dei reote inceduQt, et lacrymia eam propit.atn faciunt, et poBnarum alflictionem patienter aubeunt, et bonorum operuoi exsecutioni ante omnia operam dant, de boais aulem indigentibua communicant, et oonveraioaem tam re qaam apeoie

19

20

MATTHiEI BLASTARIS

oslendunt: vel de rigore ruraus non omnino r e - Α έπιστροφήν

mittere, s i castigatum indifferenter et remisae per correclionem dispositum eese animadverterit: cum enim pro forma ecclesiam ingreditur, aalulie cxpers atque i l a dignus eet qui a fidelibus quidem aeparetur, cum cateohumenis vero et stationem, et e templo egressioaem oommonem habeat.

έπιδεικνυμένοις * ή της ακριβείας αύθις

μηδόλως ύφίεσθαι, εί άδιαφόρως όρψη καί άνειμένως τον έττιτιμηθέντα προς τήν έπιτίμησιν διακείμενον, καί τψ σχήματι

μόνψ τής είς τον νεών

παρόδου άρκούμενον, και ούκ άνιώμενον καί αναξιο­ παθούντα,

δτι

τών μεν

πιστών

άποδιαστέλλεται,

τοις δε κατηχουμένοις, τής τε στάσεως

κοινωνεί,

καί τής έκ τού νεώ άποφοιτήσεως.

Eadem etiam 2 Ancyr. s y n . canon decernit, potestatem episcopia concedena, juxta afQiclionero, et bumilitatem, et mansuetudinem pcenitentiam agentia, vel pajnis addere vel auferre. Porro et quiatus ut et septimus epiacopis potealatem concedit, pcBoitentibua supplioia vel remittere vel extendere, ardenliorem videlicet, 1 7 8 vel remissiorem

pcBnilentiam

Ταύτα καί ό τής έν Άγκυρα έξουσίαν τοις

επίσκοποις

κάματον, καί

το

β' διορίζεται, τήν

άνατιθείς, κατά

ταπεινον

τού

γε τον

μετανοούν τ ος και

πράον, ή προστιθέναι, ή άφαιρεΐν τών έπιτιμίων. Ά λ λ α καί δ ε' ετι καί δ ζ' τοις έπισκόποις επιτρέ­ πει τήν έξουσίαν, ή άνεΤναι ή έπιτεΐναι τοις μετανοούσι τά έπιτίμια, θερμδτερον δηλαδή ή ραθυμότήν μετάνοιαν έπιδεικνυμένοις · σκοπεΐν (δέ

anteactam β τερον

ostendentibus;

quoque eorum, et quae poatea conaecuta est, v i vendi rationem inapicere; n u m casle, vel remiase et laxe vitam egerint, et sic clementiam erga illos adbibere jubet. Centeaimus secundus sext® syn. canon, E u m , inquit, qui aolfeodi et ligandi potestatem a Deo accepit, peccati qaalitatem coneiderare oportet, et ejus qui peccavit ad converaionem atudium, sive vergat ad aanitatem, sive contra propriia moribua i n ee provocet morbum, et aic vulneri convenientem afferre medicinam ; ne a i i n utroque i m moderatione utatur, ab ejua qui loberat salute excidat: Tariua enim et multiformie est peccati morbos. Omnem enim ralionem init Deus, isque cui r— paatoralia traditus est principatua, errantem « , ut . w ^ » . _ M

u

v

w

καί τδν προτού βίον τούτων, καί τδν εισέπειτα, είτε σωφρόνως, είτε άνειμένως ζώσι

Ό

δέ ρβ' τής ς' συνόδου κανών, Τδν έξουσίαν,

φησίν, είληφότα παρά θεού λύειν τε καί δεσμεΐν, σκοπεΐν τε τήν τής αμαρτίας ποιότητα χρή, καί τήν τού ήμαρτηκότος

πρδς τήν

έπιστροφήν

διάθεσιν,

είτε πρδς τήν ύγίειαν νεύσει, ή τουναντίον διά τών οικείων τρόπων προσκαλείται καθ' εαυτού τδ άρρω­ στη μα, καί ούτω κατάλληλον έπάγειν τήν θεραπείαν τψ τραύματι, 'ίνα μή, τή άμετρία καθ' έκάτερον χρώμενος,

άποσφαλείη

πρδς

τήν

σωτηρίαν

τού

κάμνοντος * πολυειδής γάρ καί ποικίλη τής αμαρ­ τίας ή -ι νόσος. ·• «.· Πάς ιμέντοι "λόγος Ί * ' -θεψ - Γ καί τψ ι τήν

ovem reducat, et ei q u s eat a serpento vulnerata, ^ ποιμαντικήν

medeatur, et neque per deeperationis praecipitia impellat, neo ad vite dissolutionem et contemptum freoa relaxet, sed uno modo, sive per acriora et astrtngentia, eive per molliora et leniora medicamenta affectioni reaiatat, et ad olceria obductionem adnitalur, fructus pcenitentiffi examinana, et aapienter dtspensans et gubernans homioem, qui a4 soperiorem illuminationem vocatur. Utraque igityr 8€ire oporlet, et q u a sunl eummi juri», et que eunt coneuetadinis vel affectionie; et io iis, qoaa extrema non admittunt, affeciioDie modo u t i , aicut aanctus et magoua docet Basilius. i n tertio enim ejua canone, In aumma, inquit, verior est lapaus medela a peccato recessus ei per

καί χαύνως, καί

ούτω τήν φιλανθρωπίαν έπιμετρεΐν.

ήγεμονίαν έγχειρισθε'ντι,

τδ πλανώμε-

vov πρόβατον έπίναγαγειν, καί τδ τρωθέν ύπδ τού δφεως έξιάσασθαι, καί μήτε κατά κρημνού ώθήσαι τής

άπογνώσεως,

μήτε τά χαλινά έπιδούναι πρδς

τήν τού βίου εκλυσίν τε καί καταφρόνησιν · αλλ* ένί γε τψ τρόπψ, είτε διά τών αυστηρότερων καί στυφόντων, είτε διά τών άπαλωτέρων τε κα» πραότερων φαρμάκων, κατά τού πάθους στήναι, καί πρδς τήν συνούλωσιν τού έλκους άνςαγωνίσασθαι, τούς μετανοίας καρπούς

δοκιμάζοντι, καί

τής

οίκονομούντι

καλώς τόν πρδς τήν άνω λαμπρότητα

καλούμενον

άνθρωπον. Αμφότερα τοίνυν είδέναι χρή, καί τά τής ακριβείας, καί τά τής συνηθείας, ή συμπαθείας, καί έπί τών μή καταδεχομένων

τήν ακρότητα, τψ τής

συμπαθείας τύπψ κεχρήσθαι, ώς δ Ιερός καί μέγας

temperantiam et afflictionem carnem in aervitutem D διδάσκει

Βασίλειος.

Έν γάρ τψ γ' αυτού

κανόνι,

redigere at spiritui subjicere; ita enim qui poenitentiam agit, perfectum curationia 8u® d o c u m e n tum nobia exhibebit. Debent vero animarum curalores utraque nosee, et q u » aant aummi juris, et q u » eunt consuetudinia. Et ai quidem, quse aunl summi juris, admittant i l l i qui confessi aunt, ex ejue prsDscripto cum ipsie agere: sin autem o b l u -

τάξαι τψ πνεύματι · οΰτω γάρ τελείαν ήμϊν δ με-

oteotur,8equi d e m i s s i o n i s c o n B u e l u d i n e m d e b e b u n t .

θείας · καί εί μέν καταδέχονται

έξομολογούμενοι, καταβάσεως.

Καθόλου, φησί, άληθέστερον

ίαμα τού σφάλματος,

ή της αμαρτίας άναχώρησις, καί τδ δι* εγκράτειας καί κακοπαθεΐας τήν σάρκα δουλαγωγήσαι, καί ύποτανοών παρέξει τής Ιατρεύσεως αυτού τήν απόδει­ ξα.

Δει δέ τούς τών ψυχών οικονόμους αμφότεροι

είδέναι, καί τά τής ακριβείας καί τά τής συνη­

κατ* έκείνην οίκονομεΐν αυτούς · εί δέ σκληρόνοιντο, επεσθαι

τήν άκρίβειαν οί

τ^ συνήθεια

τής συγ-

et eolvendi

Έν δέ τψ οδ', 01 δεσμεΐν καί λύειν έξουσίαν εί-

poteatatem a Deo aceeperunl, eis non esl vitio ver-

ληφότες παρά θεού, μεμπτέοι ούκ αν είεν, εί, τών

Ια 74 vero oan. ejue: Qui ligandi

21

S Y N T A G M A A L P H A B E T I C U M . — Μ.

*ξομολογουμένων μετανοιαν

σπουδαίαν

έπιοεικνυμένων,

αύτοϊς

άρέσειεν

ελάτ­

τωσα ι τούς δρισθέντας τών έπιτιμίων χρόνους, τής έν

ταΐς

ΓραφαΤς Ιστορίας έγγυωμένης ήμϊν, τούς

μετά μείζονος έξομολογούμένους πόνου, θάττον τήν τού θεού φιλανθρωπίαν καταλαμβάνειν. Έπί δε τού άγκυτάτου πατριάρχου Λουκά στρα­ τιώτη τινί

φόνον έκούσιον δράσαντι, επίσκοπος τις

έπί μετρίω πάνυ καιρψ εγγράφως αύτψ τήν άθώωσιν δέδωκε, καί εγκαλούμενος παρά τής συνόδου, τον παρόντα κανόνα προέτεινεν · άλλ' ήκουνεν, δτι τοις άρχιερεύσιν εδόθη μέν αΰξειν τε καί μειούν τά έκ τών κανόνων έπιτίμια, ού μήν άνεξετάστω καί υπερ­ βάλλουσα

χρζσθαι

συγκαταβάσει. "Οθεν

22

τήν χ tendum siconQtentibusseriaraetardentiorem ρωηί.

καί Οερμοτέραν

τον μεν

στρατιώτην τόΐς έκ τών κανόνων έπιτιμίοις ή σύν­

teatiam osteadentibus, illis placet definitum poenae tempus minuere; Scriptur® aiquidem historia nobis manifeatum faciente, quod qui majori labore confltentur, eoe Dei rnisericordiam citiua apprehendere. Terapore porro eanctissimi patriarche L u o s , milite quodaui caedera voluntariam committente, episcopua quidam post valde modicum tempaa datis scriptia absolutionem illi conueaeit, et a synodo condcamatus, pru?sentem canonem i n medium attulit: sed responsum acoepit, quod antiatitibos concessum fuit capoaum poenas vel augere vel minuere, noa autem inexplorata et arropante demissione u t i ; uude militem quidatn pcenia,

οδο ς καθυπέβαλε * τον δέ αρχιερέα δίκας απάτησε, g quas canonea exigunt, aynodus aubjecit, ab antistite

τήν έν ώρισμένψ καιρφ τής λειτουργίας έπίσχεσιν. Ό δέ Νύσσης μέγας Γρηγοριος, έν τψ γ' κανόνι, Έπί τών σπουδαιότερα κεχρημένων, φησι, τή επι­ στροφή, καί τψ βίψ δεικνύντων τήν προς το αγαθόν έπάνοδον, εξεοτι τψ οίκονομοΰντι προς το συμφέρον συντεμειν τον χρόνον, καί τάχιον άποδούναι τούτοις τήν κοινώνίαν, δ'πως αν τήν τού θεραπευομένου κατάστασιν δοκίμασειεν. "Ωσπερ γάρ το τοις χοίροις ρίπτειν τούς μαργαρίτας άπείρηται, ούτω τδ άποστερειν τού τιμίου μαργαρίτου τδν ήδη άνθρωπον διά τής καθαρότητός τε καί τής απάθειας γενομενον, τών άτοπων έστι. Πανταχού γάρ έν πλημμε­ λήματος ειδει τούτο καθορφν προσήκει πρδ πάντων, οΐα εστίν ή τού θεραπευομένου διάθεσις, καί μή

tempus ab autem jue exigebat, nempe ad atatatum tec admiaiatratione suapeusionem. Magnua Gregorius Nyasenus i n teriio canone, Iis, qui diligentiori convereioQe usi fuerint, inquit, et fita ad i d quod bonura est reditum oslenderint, licet ei, qui dispensat, pro utilitate terapus contrahere, et celerius iliis communionem reddere, pronl ejus, cui medeta adbibetur, coQstitutioneiD approbaril. Quemadmodum enim porcis margaritaa projicere vetitam est, ita et pretiosa margarita privare eum, qui j a m per purgationem et alienationem a vitio factua est homo, abeurdum est. Ubique enioa i n peccati specie boo perepioere ante omnia coavenit, qualis est illiue, cui medela adhibetar, diapoeitio, et non ad medelam sufficere tempua

τδν χρόνον οΓεσθαι πρδς θεραπείαν άρκεΐν, (τίς γάρ G existimare, (nara quffinara madela a 1 7 9 tempore Sv έκ τού χρόνου Γασις γένοιτο;) άλλά τήν προαίρεσιν τού έαυτδν δι* επιστροφής θεραπεύοντος. "Εστι δέ,

φησι, διαφορά τις έν τψ λόγψ τής μετανοίας

τοιαύτη · δ μέν άφ' εαυτού πρδς τήν έξαγόρευσιν τής

αμαρτίας

δρμήσας, αύτδ τδ καταδέξασθαι δι'

οικείας ορμής γενέσθαι τών κρυφίων κατήγορος, ώς ήδη τής θεραπείας άρξάμενος, έν φιλανθρωποτέροις γίνεται τοις έπιτιμίοις. Ό δέ φωραθείς έπί τψ κακψ, ή διά τίνος υποψίας ή κατηγορίας άπελεγχθείς ακου­ σίως,

έν έπιτεταμένη γίνεται τ ^ επιστροφή, ώστε

καθαρισθέντα δι' ακριβείας αύτδν, ούτως

έπί τήν

τών αγιασμάτων έλθεϊν κοινωνίαν. Ζήτει καί έν τψ λβ' κεφ. .του Ε στοιχείου κανόνα τού μεγάλου Βα­ σιλείου πβ', καί έν τψ κγ' κεφ. τού Κ στοιχείου κα-

Gt ?) sed illios affectionem, q u i per conversionem sibi medelur. Est vero, inquit, quedam differentia in poeniteatio ratione, ejuemodi; q u i enim ex eeipso ad auorum peccatorum confessionem impulaua est, eo quod sua sponte occuliorum accusator esse voluerit, ut qui j a m medicinam adhibere coeperit, mitioribus poenis mulctatur. Qui auteiq, in malo deprehensus est, vel propter aliquam suspicionem vel accusationem ingratiisoonvictuaeat, longiua i l l i converaionia tempus datur, ut deineeps perfoote purgatue, sic ad aacramentorum cofaamoniooem admittatur. Qusras in 32 cap. l i t i e r a Ε canonem 82 magui Basilii, at in 23 cap littar» Κ ejusdem eancti canooem 61, et i n 8 cap. litler» Σ

νόνα του αυτού ξα', καί έν τψ η' κεφ. τού Σ στοι- [) ejusdem oaoonem 70, et i u 23 cap. litter» Κ χείου κανόνα τού αυτού ο', καί έν τψ κγ' κεφ. τού Κ

Gregorii Thaumaturgi can. 11.

στοιχείου κανόνα Γρηγορίου τού θαυματουργού ια'. Ό

δε θειος Χρυσόστομος, έν τψ β' τών περί Ιε-

ρ*σύνης λόγψ, Ούχ απλώς, φησι, πρδς

τδ τών

αμαρτημάτων μέτρον

έπάγειν,

δει τήν έπιτιμία^

άλλά καί τής τών άμαρτανόντων στοχάζεσται προ­ αιρέσεως, μή ποτε ράψαι τδ διε^ρωγδς βουλόμενος, χείρον τδ σχίσμα ποιήσ^ς, καί άνορθώσαι τδ καταπεπτωκδς σπουδάζων, μείζονα έργάηι τήν πτώσιν. 0\ γάρ ασθενείς καί διακεχυμένοι, καί τδ πλέον τή τού κόσμου οεδεμένοι τρυφή, έτι καί έπί γένει καί δυναστεία

i

μέγα

φρονεϊν

έχοντες,

ήρεμα

μέν καί

Divus etiam Chrysoatoinua i n 2 de sacerdotio sermone, Non aimplioiter, inquit, ad delictoram gradum mulclam oportet statuere; sed exploranda est peccantium diapositio: ne dum conauere via quod ruptum est, sciasuram deleriorem faciaa; ac dum, quod lapsum eal, erigere ac emendarestudes, casum ipsum majorem reddaa. Nam q u i iniirmi sunt ac romiasi, et magna ex parte mundi deliciis illaqueati , quique a generis claritate el potentia, unde animos magnopere tollaut, habenl: seneim

23

24

MATTHiEI BLASTARIS

et paulaiira a peccatia, quibuslaborant, pedem referentes, licet non penitua, attamen parte aliqua se a malia liberara possunt. S i vero repeatinam a n i madversionem adbibeat aliquis vel correctionem, etiam minori correotione et animadveraione ilios afficiet. Humanue enim animue, postquam verecundia limitea tranailire coactus est, i n desperationem dilabitur; et neque blandis verbis paret, neque minis flectitur, neque beneficiia movetur : sed ista civitale multo pejor flt, cai exprobrane propheta d i x i t : « Facta est tibi meretricia facies» depuduit te adversue omnes. » Quocirca multa paatori opue est prudentia, et mille oculis, ut animaB habilum undique ciroumspiciat. Quemadmodum enim anim u m despondent multi, el i n BUOB aalulia diiperationem proruunt, eo qood non poeaunt acerba medicamenta euatinere; i l a sunt nonnulli, qui> quod poenas peccalis paree non luerint.in contemptum dilabuntur et mullo deterioree fiunt, et majorem peccandi Jicentiam eibi findicant. Itaque n i b i l horum aineexamine praetereundum ost, quin omnia atudioae peracrutatum ; tum enim deraum oportet eua ipaiua remedia peccatori afferre, ne f r u etranea ait ejua opara. Magnue vero Baeilius i n 84 caoone, Haec autem omni, inquit, scribimus, ut poenitentiae fructus probentur. Non enim temporis circa haec, sed poBniteatiae ratioaem babemus. Quod si a pro* priia moribua non facile avellantur, et carnie v o luptatibus potius quam Domino eervire voluerint, vitamque ex ETangelio institutam non admitlanl, nulla est nobia cum iia oommunis raiio. Noa enim in inobediente et contradicente populo audire docti B u m u s , « Servana earva animara taam. »

κατά μικρόν

έν οις άμαρτάνουσιν

επιστρεφόμενοι,

δύναιντ* αν, ε* και μή τελεον, άλλ' ούν εκ μέρους τών

κατεχόντων αυτούς απαλλαγή ναι

κακών Έάν

δέ άθρόον τις υπαγάγω τήν παίδευσιν, καί τής έλάττονος αυτούς αποστερήσει παιδεύσεώς τε καί διορ­ θώσεως · ψυχή γάρ, έπειδάν άπερυθριάσαι βιασθή, είς άνελπιστίαν εμπίπτει, καί ούτε προσηνέσι λό­ γο ις είκει λοιπόν, ούτε άπειλαΐς λάμπτεται, εύεργεσίαις

προτρέπεται, άλλά

ούτε

γίνεται πολύ χεί-

ρων τής πόλεως εκείνης, ήν ό προφήτης κακίζων Ιλεγεν. "Οψις πόρνης έγένετό σοι, άπηναισχύντησας προς πάντας. Διά τούτο πολλής δει συνέσεως ποιμένι, καί μυρίων

τψ

οφθαλμών, προς το περισκο-

πεΐν πάντοθεν τήν τής ψυχής εξιν. "Οσπερ γάρ εις άπόνοιαν αίρονται πολλοί, καί είς άπόγνωσιν τής αυ­ τών καταπίπτουσι σωτηρίας, από τού μή δυνηθήναι πικρών

άνασχέσθαι

φαρμάκων, ούτως

οι, διά το μή δούναι τιμωρίαν άντίρροπον, είς όλιγωρίαν γίνονται

είσί

τίνες,

τών αμαρτημάτων

εκτρέπονται, καί πολλψ

χείπους, καί προς τό μείζον

προάγονται. Χρή τοίνυν μηδέν τούτων

άμαρτάνειν άνεξέταστον

άφεΐναι, άλλά πάντα διερευνησάμενον ακριβώς, κατ­ αλλήλως τά παρ' εαυτού προσάγειν τψ προσερχομένψ, "να μή μάταιος αύτψ γένηται ή σπουδή. Ό δέ μέγας Βασίλειος, έν πδ' κανόνι, Πάντα δέ ταύτα γράφομεν, φησίν, ώστε τούς καρπούς δοκιμάζεσθαι τής μετανοίας, Ού γάρ πάντως τώ χρόνψ κρίνομεν τά τοιαύτα, άλλά τω τρόπψ τής μετανοίας προσέχομεν.

Έάν δέ δυσαποσπάστως

εχωσι

Ιδίων έθών, καί ταΐς ήδοναΐς τής σαρκός

τών

μάλλον

δουλ:ύειν έθέλωσιν, ή τω Κυρίψ, καί τήν κατά τό Εύαγγέλιον

ζωήν

μή παραδέχωνται, ουδείς

ήμΐν

κοινός προς αυτούς λόγος. Έμεις γαρ έν λαψ άπειθεΐ καί άντιλέγοντι δεδιδάγμεθα άκούειν, δτι « Ό σώ­ ζων σώζε τήν σεαυτού ψυχήν. »

In 85 vero antiatites et o m n e a , q u i babent ligandi et aolvendi poteatatem, hortatur, no pecoautibue consentiant, et communionem 8U8tincndo oum iia qui i n peccatie perseverant, simul cum illie pereant; imo noctu et interdiu, et publice et privatim ipaia teetificari, cum aorum autem i m probitatibus DOD conaentire; imo eoa quidem luorifacere optare, et a mali laqueo eripere. S i n autem» inqait, boc facere non poeauraus, nostraa Baltem animas )ab aeterna coademnatione aervare studeamue. 180 Quadrageaimue eexlue Cartbagtneneia eynodi m i m o a et acenicoa at omnes qui incomposite vivont, ot aliis diesolute vivendi causam praebent, pneali^Mitoree et aaltatorea, quin et apoatatae, quj Cbristianismum scilicet abnegarunt, per poBnitentianieead Deum convertentea, non esse amandandoe jobet, sed iia potiua dandam eese gratiam aeu pecoatorum remisaionem (que.madmodum divu9 Paulua ait, « Gratia salvi facti eatie; » ) et conoiliationem eive abeolutionem a pceaa.

Έν δέ τψ πε' παραινεί τοις άρχιερεύσι καί πάσι τοι; δεσμεΐν καί λύειν εχουσιν έξουσίαν, μή συναινεΐν τοις άμαρτάνουσιν, έν τω τής κοινωνίας άνέχεσθαι τών επιμενόντων

ταΐς άμαρτίαις, κάντεύθεν

τούτοις συναπόλλυσθαι * άλλά διαμαρτύρασθαι μέν αύτοΐς νυκτός καί ημέρας, καί ιδία καί δημοσία, μή συναπάγεσθαι δέ τούτων τ^ πονηρία, καί εύχεσθαι μέν τούτους κερδαναι, και τής παγίδος έξελέσθαι τού πονηρού. Ει δέ μή οίοί τε, φησι, γενοίμεθα, τάς γούν εαυτών ψυχάς τής αιωνίου κατακρίσεως σπουδάσωμεν περισώσασθαι. Ό δε τής έν Καρθαγένη μς' μίμους, καί σκη­ νικούς, καί πάντας τούς πλημμελώς βιούντας, καί τοις άλλοις αίτίους τής διακέχυμένης ζωής, τιρατοποιούς τε καί όρχηστάς, ετι γε μήν άποστατάς, τούς τά Χριστιανών έξομοσαμένους δηλαδή, διά μετανοίας πρδς

θεόν

επιστρέφοντας, μή

άποπέμπεσθαι

κε­

λεύει, άλλά μάλλον διδόναι τούτοις χάριν, ήτοι άοεσιν τών ήμαρτημένων (ώς που τψ μακαρίψ ε'ίρηται Παύλψ, Χαριτί έστε σεσωσμένοι), καί καταλλαγήν, ήτοι λύσιν τών έπιτιμίων.

S Y N T A G M A A L P H A B E T I C U M . — Μ.

25

ΚΕΦΑΛ. Η'. "Οτι δει τούς έτι μετανοούντας, τής τ ε λ ε υ τ ή ς έ φ ι σ τ α μ έ ν η ς , τ ή ς θείας, άξιούσΘαι κοινωνίας • εί δε ά ν α κ λ η θ ε ΐ ε ν , τ α ύ τ η ς πάλιν άπέχεσθαι.

k

26

G A P . VIII. Quod oportet posnitentiam adkuc agentes. instante morte, sancla communione participare : si convaluerint illa rurtum abstinere. t

P r i m s syn. canon 13, qui pcanilenti» pcBnis Ώ ιγ' τής α' συνόδου κανών τούς ετι τοΤς τής adhuc obnoxii aunt, et i n gravem morbum incideμετανοίας έπιτιμίοις ενεχομένους, καί νόσω δεινή ront, qui e vita exceasum minitari videatur, ut περιπεπτωκόται, δ'σον είκασα ι, τήν έκδημίαν έπαultimo et niaxime necessario vialico, eacrorum πειλούηι, τού τελείου καί αναγκαιοτάτου εφοδίου, myateriorum dico parlicipatiooe, non priventur, τής τών αγίων μυστηρίων φημί μεταλήψεως, κε­ j u b e t ; sed i n extremo spiritu cum eapiscopi c o n λεύει μή στέρεσθαι, άλλά μετά δοκιμασίας τού επι­ aensu illia digoi judiceatur. Morbum autem, ei σκόπου έν ταΐς τελευταίαις [άναπνοαΐς τοότων άξιούita contingit, aolventes, et ad salotem reTertentes, σθαι * τής νόσου δε, εί ούτω συμβαίη, ραΐσαντας, divina quidem communione arceri, io looo vero καί πρδς τήν ύγίειαν έπανιόντας, τής μεν θείας ilerum constilui priorum pcenarum, donec proeεΓργεσθαι κοινωνίας, έν τή χώρα δε αύθις στήναι etitutum illis tempus implotum fuerit. τών προτέρων έπιτιμίων, Ιως £ν δ νενομισμένος I αυτών χρόνος έκμετρηΟή. Ταύτα καί δ ζ" τ/} ς έν Άγκυρα διορίζεται, τψ Eadem etiam 6 i n Aocyra synodi canon decerετι μετανοούντι, ε? κίνδυνος έπισυμβαίη, καί προσ­ n i l : S i j a m pranitentiam agenti vel periculum, vel δοκία θανάτου εκ νόσου, ή άλλης οίασούν προφάmortia exspectatio ex morbo vel aliqua alia occaσεως, τούτον είς κοινωνίαν μεν, άλλ' έπί δ'ρψ δεχθή- sione evenerit, ia ad communionem quidem, aed ναι · τδν θάνατον γάρ έκφυγόντι κοινωνεϊν ούκ έξέ- sub defmitione recipiatur : ei autem, q u i mortem σται, τού ώρισμένου μή έξήκοντος καιρού τών evaserit, communicare non licebit, prasBtiluto ρ ω έπιτιμίων. narum tempore non peracto. Ό δε ε' τού μεγάλου Γρηγορ.Όυ Νύσσης. Εί δέ τις, φησι, μή πληρώσας τδν χρόνον, τδν έκ τών κα­ νόνων άφωρισμένον, έξοδεύει τού βίου, κελεύει ή τών Πατέρων φιλανθρωπία, μετάσχοντα τών αγιασμά­ των, μή κενδν τού εφοδίου πρός τήν έσχάτην εκεί· νην καί μακράν άποδημίαν έκπεμφθήναι - εί δέ μετάσχων του αγιάσματος πάλιν είς τήν ζωήν έπχνέλθοι, άναμένειν τδν τεταγμένον χρόνον, έκ έκείνψ τψ βαθμψ γενόμενον, ψ ήν προ της κατ ανάγκην δοθείσης αύτψ κοινωνίας.

Quintua etiaro magni Gregorii Nyaseni. S i quie, ioquit, lempus a canonibua statutum non peragene, evita exoeaeerit, jubet Patrum bumaoitaa i l l u m s a crorum mysteriorum participem factom, viatici ad ultimum i l l u m et longum dieoeeeam vacuum non e m i t t i : si vero pualquam aacrorum illorum partioepa fuit ad Titam revertatur,ordinatumtempus maneat, i n eodem gradu constitutus, i n quo erat a n tequam, ei ex neceeeitate data fuit communicatio.

Ταΰτα ή τών Πατέρων φιλάνθρωπος βούλεται γνώμη, εί προσπελάσειε τδ ίχρεών τψ έτι καθαιρομένψ τοις φάρμακοις τής μετανοίας, καί ή κυρία παρεΐναι δοκεΐ, έφεισθαι τοις πρεσουτέροις, κοινω­ νίαν αύτψ μεταδούναι, ώς μή αποβίωνα ι μηδένα ιεαρ' αυτοΐς δεδεμένον * άναρρωσθέντα δέ πάλιν τδν μήπω τδ τού καιρού πεπληρωκότα διάστημα, τοις προτέροις ύπόδικον είναι καί παρά τών πρεσβυτέ­ ρων περιμένειν της συγγνώμης τδ σύνθημα, τού χρόνου δηλαδή τής μετανοίας, μετά τού ρύπου τής αμαρτίας δαπανηθέντος.

Παβο Patrum humaoa vult aententia, s i mors appropinquaverit i l l i , q u i poenitentiae medicamenlia adhuc purgatur, et aupremue diee inetare videatur, preabyteria concedi c o m m u n i o D e m i l l i dare, ut nullua ab eia ligatua discedat: si vero rursoa c o n •aluerit, temporis spatio nondum peracto, p r i o r i b a r pcenie obnoxium eaae; a preabyteria vero remiaeionia promisaum exapoctare, temporia aoilicet^fCB" nitenti», cum peccati aordes dieaipatur. f

ΚΕΦΑΛ. θ'. "Οτι τ ώ ν μ ε τ α ν ο ο ύ ν τ ω ν τού'ς"λογι­ σμούς δέχεσθαι, καί λύειν καί δεσμεΐν τ ά ή μ α ρ τ η μ έ ν α , τ ο ι ς έπισκόποις εδόθη, κατ* έ π ι τ ρ ο π ή ν δέ τ ο ύ τ ω ν καί τοις πρεσβύτερο ις.

191 G A P . I X . Quod pxniteniium confessiones accipere, et solvere, et ligare peccotores episcopis conceditur: illorum vero consento etiam pre* sbyteris.

Ό ζ* τής έν Καρθαγένη συνόδου κανών τήν τού Ταίσματος ποίησα, τήν τού αγίου μύρο μ δη>ρδή τελκτ,ν, κα» τήν τών κορών άφιέρωσιν, κατά τι πά­ λαιαν γινομένη ν έθος, καί τήν τών μεταννοούντων κεταλλαγήν, δπερ εστίν ή τών λογισμών εξαγγε­ λία, καί ή τών ψυχικών Ιατρεία τραυμάτων, διά τών τής μετανοίας έπιτιμίων, καί τής πρδ τδ κρεΐττον επιστροφής (ούτω γάρ δ άνθρωπος τω θεώ καταλλάττεται), ταύτα πάντα παρά πρεσβυτέίοις άπείρηκε γι'νεσθαι · τοις γάρ άρχιερεύσιν ή τούτων άνεΐται δ'.οίκησις, άτε δεσμεΐν καί λύειν δεδυνημέ-

Sextus CarthagineDeie aynodi canon chrismatia confectionem, nempe aancti unguenti adminiatrationem, et puellarum consecrationem, juxta morem antiquum factam, et pcenitentiam reconciliationem > qu® est confeasionum denuntiatio, et animae v u l narara, per pcenitentiee poenae, et ad id quod meliua eat coaveraionem medela (ila enim Deo recoQciliatur homo), omnia h » o a prcabyteria fieri prohibuit. Horum etenim administratio antistitibua conceditur, quippe qui ligandi et aolvendi poteslatem babeatea, apoatolorum typum farunt, quibua

1

r

27

MATTHjEI

BLASTARIS

talem potestatem concessit Christus. Quare q u i Α eine epiecopi concenau confessiones hominum excipiunt sacradi monacbi, male faciunt et valde periculose; neque enim eolvendi, neque ligandi facultatem habent; multo niagia vero profani m o n a c h i ; illis enim omnino permittare, ut confessionea hominuin ' excipiant el judicent, nequaquam licitum est. Sed et eeptimua poBDitentium reconciliationam, ai de vita pericliteotur, aiae epiacopi permiasQ presbyteros facere oporlere non e x i slimat.

Eadem etiam 46 deceraens : Si vero abait, inquit, episcopus, et is qui poeuitentiam agit in periculum adductus sit, illura reconciliet preabyler.Quajre etB cap. litleraa K, ct i n 31 cap. l i i . Ε can. 40 s y n . Neocaesarieusia. g

νοις, τύπον φέροϋσι τών αποστολών, οΐς τήν έξουσίαν ταύτην

ό Χρίστος ένεχείρισεν * ώστε οί χωρίς

επιτροπής επισκόπου δεχόμενει λογισγούς ανθρώπων Ιερωμένοι μοναχοί κακώς ποιούσι, και λίαν επικινδύ­ νως · ούτε γάρ λύειν, ούτε δεσμεΐν εχουσιν έξουσίαν, πολλψ δέ μάλλον ol ανίεροι μοναχοί · τούτοις γάρ καί τό έπιτρε'ψαι δ'λως λογισμούς ανθρώπων άναδέχεσθαι καί κρίνειν ήκιστα

Οεμιτόν.

έβδομος τήν

τών

καταλλαγήν

Άλλά

καί ό

μετανοούντων,

περί τήν ζωήν κινδυνεύουσιν, ούκ οιεται

εί

δεΐν τούς

πρεσβυτέρους ποιεΐν, έπισροπής άνευ τού επισκόπου. Ταύτα καί ό μγ' διοριζόμενος, Εί δέ άπεστι, φη­ σίν, ό επίσκοπος, καί δ έν μετανοία ων έν χρόνψ κινδύνου

γεγένηται, καταλλαττέτω

τούτον

καί ό

πρεσβύτερος. Ζήτει καί τδ η' κεφ. τού Κ στοιχείου, καί έν τψ λα' κεφ. τού Ε στοιχείου κανόνα μ' τής έν Νεοκαισαρεία συνόδου.

Quod civilibns postea legibus humanioribus visum suppliciis uli.

"Οτι κ α ί τ ο ΐ ς π ο λ ι τ ι κ ο ΐ ς ύστερον ν ό μ ο ι ς φ tλ α ν θ ρ ω π ό τ ε ρ ο ν έ'δοξεταΐς τ ι μ ω ρ ί α ι ς κ ε χ ρήσθαι.

Ά λ λ ά καί οί πρεσβύτεροι τών νόμων έπί τδ φιQuin eiiam vetuatiorca leges i n humaniua,et noQ λανθρωπότερον, καί ούχ ώς ειχον πρότερον κρίσεως, quale priua habuerunt, judicium, i n dicta legum έν τή λεγομένη τών νόμων άνακαθάρσει μεταδέβληνrepetila recensione commuiaatur; ipsa enim abrogat morem atatim interilciendi eos qui i n ma- ται · αναιρεί γάρ αύτη τδ ευθύς άναιρεΐσθαι τούς μεγάλοις έαλώκότας έγκλήμασιν. Ό γάρ τήν άναgnis criminibue deprebenei aunt. Imperator enim, κάθαρσιν ταύτην συνθεμένος βασιλεύς ούδεμίαν qui ietam repetitam correclionem fecit, nullum οώ έν τοις διγέστοις ή ταΐς διατάξεσιν άπάνθρωeorum, q u s eunt i n digestia vel inatilulia c r u πον ποινήν προσήκατο · ούτε γάρ κεφαλής άφαιρειν dele eupplicium probavit; neque enim capite plectere decravit, neque lapidibus obruere, vei c o m - έθέσπισεν, ούτε καταλεύειν, ή καίειν, ή βρόχον έξαburere, val laqueoe intendere ; prohibuit etiam io πτειν · άπείρηκε δέ καί τήν έν τψ τής θαλάττης maria profundilate suffocationera. Licet autem βυθψ πνιγμονήν. ΕΙ δέ καί όποσχεΐν τινας κεφαλιquasdam capitalee dare pcenaa aliquando jubel, έσθ' δτε κελεύει ποινάς, άλλ' ού τάς Θανατηφόροος έκείνας φησι, τδ δέ ύπερορίσαι, ή έν είρκτή non taraan, iuquit, morliferaa, ecd aolum rclegari, περιορίσαι, τήν τών οφθαλμών έκκοπήν, τήν άφαίvel i n carcerem includi, oculorum effoaaionem, ρεσιν τής χειρδς, καί τήν άλλην περί τδ σώμα λ ώ manus absciseionem, et aliam corporia injuriam βην, ή δύναιτ' άν καί επιστροφής καιρόν παρασχεΐν pati, quse converaionia opportuoitatem i l l i , q u i τψ τιμωρού μέγψ, τή τού χρόνου παρατάσει, καί punieadus est, temporia extensione praebeat, et τών έπταισμένων μετάνοιαν. ΙΙάσι γάρ τοις νόμοις i l l i a qui lapai sunt reaipisoeiitiam. Omaibue enim τών νεαρών έπί τδ φιλανθρωπότερον δοκεΐ τούς προuovellarum legibus humaniua videtur praecedentes λαβόντας έρμηνεύεσθαι νόμους, καί ούτω τάς απο­ legee interpretari, et aic sententias ferri. S i vero φάσεις γίνεσθαι. Εί οέ ο\ πολιτικοί νόμοι ούτω με­ legaa civilea bumanitatem adeo excrceant, inullo ταποιούνται φιλανθρωπίας, πολλψ μάλλον οί τής magia ecclesiastio». Dooemur enira a Chriatianor u m corpore exacindere baereticos, ut et eos qui Εκκλησίας · έκκόπτειν γάρ τού σώματος τών Χρι­ abaurdis tenentur c r i m i n i b u a , punire vero non di- στιανών τούς αιρετικούς δεδιδάγμεθα, πρδς δέ καί νους ά:όποις ενεχομένους έγκλήμασι, τιμωρεΐσθαι dicimue, rad incurabilea legi cWili iradere, ut a δέ ού μεμαθήκαμεν, άλλ' άμεταθέτως έχοντας, τψ magistralibtra^illatae adveraua eoa aentOQtiffi exsecuD πολιτικψ νόμψ παραδιδόναι, ώς πρδς τών αρχόντων tioni mandenttir. τάς κατ* αυτών αποφάσεις έκφέρεσθαι.

1 Μ GAP. X . De iis qui impurit cibis vescuntur. Sanctue Gregorius Tfaaumaturgus i n primo euo caoone, Non gave, inquit, affert damnum, ei prohibitoa i n barbaris ciboe, vel etiam q u » idolia sacrificantur, deguatarent captivt, propier neceseilatem et vim corporalem natura cibum neceaeario exigenie. Ipse enim inquit Sarvator, « Non q u » in ventrem intrant coioquinant hominam, aed quas egredianlur. » igitur qui ciboa impuroa comederint minus puuiuntur, ei eerviluUe jugo labotanles et legitimi alimenti inopia vetitoa cibos te-

ΚΕΦΑΛ. Γ. Περί μ ι α ρ ο φ α γ η σ ά ν τ ω ν . Ό

άγιος Γρηγόριος δ θαυματουργός έν τψ α

κανόνι, Ού βαρεΐαν έμποιεΐ, φησι, τήν βλάβην, εί τών έν τοις βαρβάροις άπηγορευμένων

βρωμάτων,

ή καί είδωλοθύτων έγεύσαντο οί αιχμάλωτοι, δΥ ανάγκην και βίαν σωματική ν, τής φύσεως τραφήναι βιαζομένης. Αύτδς γάρ είρηκεν δ Σωτήρ, δ'τι « Ού τά είσπορευόμενα είς τήν κοιλίαν κοινοί τον άνθρωπον, άλλά τά έκπορευόμενα. » Διά γε μήν τήν μιαροφαγίαν ήττόνως νενομισμένης

τροφής

έπιτιμηθήσονται, απορία

τών

εί καί τής άπειρη μένων

30

SYNTAGMA ALPHABETICUM. ήψαντο, δουλείας

ζυγψ πιεζόμενοι · εί δε τρυφήν Α tigerunt : einl vero luxui maxime deditit ain et v o -

περί πλείονος ποιούμενοι χαί άδδηφαγίαν, ουδέ τών με μολυσμένων άπέσχοντο, διαβέβληνται, διό δή καί σφοδρότερον

έπιτιμηθήσονται.

Ζήτει

καί έν τψ α'

κεφ. τού Α στοιχείου κανόνα ζ' τής έν Άγκυρα συν­

racitati, neque ab impuria abatiauerunt, poenis obnoxii s u n t : qua propter et graviori eupplicio punientur. Quaere etiam in 1 capite litterae Α canonem 7 Ancyranaa synodi.

όδου. ΚΕΦΑΛ. ΙΑ'. Περί μ ί μ ω ν καί σκηνικών. Ό

ξγ' της έν

Καρθαγένη

συνόδου

κανών

μίμους καί σκηνικούς, έκ τής ελληνικής νους θρησκείας, καί

τούς

ώρμημέ-

βαπτισαμένους, μή άναγκάζε-

σθαι αύθις παρεγγυ^ υπό τού δήμου τά τής παλαιάς μετιέναι κακίας, ει καί ώσπερ τι λειτούργημα καί άπαραίτητον χρέος καί άκοντες εΓλκοντο ταύτα

έπι-

δείκνυσθαι, κατά τι παλαιόν εθος, έν ταις μεγίσταις και μάλιστα τών πόλεων, ενθα καί τά θέατρα ήν.

GAP. X I . De mimis et scenicis. Gartbagioensia syn. 63 canon mimoa et acenico9 ex Graecorum saperetilione conTersos et baptizalos a populo antiquam malitiam rursua exhibere cogi interdicit; licel tanquam oflicium aliquod et incxcuaabile debitura etiam inviti ad ea munia juxta antiquam aliquam conauetudinem trahebantur, in inagnis pr»aertim civitatibue, ubi ibeatra fueruat. Mimorum porro et acenicorum, qui d i -

Τών δή μίμων καί σκηνικών, τών διάφορα πρόσωπα β vcrsas δηλαδή

μιμούμενων

και

ύποκρινομένοιν

(σκηνήν

γάρ λέγουσι τήν υπόκρισιν), τούς μέν υπ' δψιν τού βασιλέως

ταύτα

ύποκρινομένους,* έντιμους

εχουσι

τής πολιτείας οι νόμοι · ο*ι γε μήν έν πανηγύρεσι κα* δήμων άλλαις συνάξεσι γέλωτα τοις όρώσι κινούντες» τοις έπί κόρρης ραπίσμασι καί

ψοφήμασι, άτιμοι

ecilioet

persooaa imitantur

et

aiinulant

(accnam enim aimulationem vocant) eoe quidem, qui i n imperatorie conspectu baec aimulant, honorabiles judicant legee civilea ; q u i vero i n congregatiooibus et aliia populorum conventibua mutuia verberibue riaum apeclatoribus movent, a legibtia infamea judicantur.

τοις νόμοις λογίζονται. Ζήτει έν τψ η' κεφ. τού Δ στοιχείου κανόνα ρκθ' τής έν Καρθαγένη συνόδου, καί έν τψ α' κεφ. τού θ στοιχείου κανόνα να' τής ς' συνόδου.

Qoaere io 8 capite littera Δ cao. 129 Carthagin. syn., et i n primo capite liUera θ can. 51 aext. synodi.

ΚΕΦΑΛ. ΙΒ'. Περί μ ι σ θ ώ σ ε ω ς .

C A P . XII. De elocatione. Leges. Έάν χωρίς αίτιας καταλείπη τον άγρόν ό μισθω8i conduolor ante tempua oonductionis expletum σάμενος, πρό συμπληρώσεως τού χρόνου, δίδωσιν aine cauea fundam deseruerit, totius temporis reδλου τού χρόνου τον μισθόν. Q ditum persolvit. "Ο μισθωσάμενος *ίππον έπί τό βαστάσαι τι δήλον, S i qois eqaum condaxerit ad certum O D U B porκαί βαρύτερον έπιθείς καί βλάψας, ενέχεται υπέρ tandum, aumque graviori onere impoaito laserit, τής βλάβης. ex damno tenetur. Έάν χρήσηταί τις ΐππψ Κως ώρισμένου τόπου, . S i quis ad locum ueque deaignatum comraodato ύπερ δέ τούτον άπενέγκη ή πέμψη, τήν συμβάσαν acceperit equum, ultra autem illum vel egerit vel έπ αύτψ βλάβην ή θάνατον, τον χρησάμενον όρ^ν, miaerit, de darano vel morte, qu® illi contingere καί τό άζήμιον ποιεϊσθαι τού κυρίου τού ίππου. poasint, fiderit ipse, qui mutuo accepit; et, utequi dominua indemuis sit, corare tenelur. Ού δύναται έκβαλεΐν άκοντα τον μισθωσάμενον ό Locator ante conatitutum tempus conductoram μισθώσας, πρό τού ώρισμένου χρόνου, καν άλλος αδinTitum ejicere noa potest, licet alius majoref/lllo τού πλείονα εΓσαγάγη μισθώματα, καί άν ευγνω­ dederit paosionea ; ei libenter etiam pansionfjh, de μονώ εκείνος περί ο ώμολόγησε δούναι μίσθωμα. qua pacti sunt, dederit. Νόμοι.

Τ

ΚΕΦΛΓ. Ι Γ . Περί

μνηστείας.

1 8 3 CAP. XIII. De sponsalibus.

Νόμος.

Lex.

Ό τήν Ιδίαν μνηστήν πρό τής ήβης, ήτοι τού ιγ' q χρόνου, φθείρας, ει μέν οί τής κόρης γονείς ού βού^ λονται τήν τοιαύτην διαλύσαι μνηστείαν, άναμενέτω τού γάμου τον χρόνον. Εί δέ tik

τήν φθοράν δια-

λοσαι βούλονται, άπαρεμποδίστως ή τοιαύτη λυέσθω μνηστεία, καί ό φθορεύς τής

ιδίας αυτού υποστά­

σεως τό τρίτον μέρος τψ μέρει διδύτω τής κόρης. Ζι{τει και τό ιε' κεφ. τού Γ στοιχείου. ΚΕΦΑΛ. ΙΛ'. Περί Ο

Νύσσης

μέγας

μοιχείας.

Γρηγόριος έν τψ δι' κανόνι,

"Ηρεσε, φησι, τισί τών ακριβέστερων, καί τό κατά τήν πορνείαν πλημμελήμκ μοιχείαν είναι νομίζειν, διότι μία

εστίν ή νόμιμος

συζυγία

καί

γυνζικι

Qui snam

aponsaip

ante aetateajl, aoilicet 13

annorum, vitiat, si quidem virginia parentee h»c eponaalia dissolvere nolunt, matrimonii tempus exepectet. Sin vero propter corruptionem Tolunt diaaolvere, aine impediraenlo ejuamodi aponsalis diaaolvaotur, et corruptor auiipaiua aubatantice tertiara partcm virgiois parti det. Quere el 15 caput iltterae Γ. CAP. X I V . De adulteno. Magnus Gregorius Nyesenusin tertio ejuacanone, Placuit, inquit, aubtiliorum nonnulia etiam fornicationia peccatum adulteriura easa exiatimare, quoniam una e&t legitima conjunctio, el mulieria outa

31

MATTHiEl

32

BLASTAIUS

viro,et r i r i cum muliere. Quidquid ergo non est l ^egitimum, eet omnino legi conlrarium ; et qui non habet propriura, habet omnino alienum. Homini anim u n a a Deo data est auxiliatrix, et mulieri anum appositum est caput. Ergo si quie quidem ppoprium vas euum(ut divinus Apoetolua nominat) sibi ipsi poesederit, ei lex natur® juetum u91101 coDcedit. S i quis autem exlra proprium converaua fuerit, orit omniao in alieno; id autem unicuique alienum eal, quod non est proprium, ctiamei n u l lum dominum in confeaso habeal. Non longe ergo a peccalo aduletrii fornicationem diatare ab iia qui rem paulo diligentiua examinant, oatensum est, cum dicat etiam sacra Scriptura. Ne multussis cam aliena. Sed quia a Patribua iodulgcntia quaedam conceaea fuit imbecillioribua, vel admiuistra- ] tio et demisaio, distinclum eet peccatum hac generali divisione, quod fornicatio quidani dicitur libidinia explelio, quae iit sine ulla alicujua viri i n j u r i a ; adulterium vero, insidiae et injuria, q u « alteri viro inferuntnr. Univeraale etiam eat ejua remcdiuin, ut a concitata in cjusmodi voluptatea rabie per poenitentiam homo purus cfficialur. Quoniam autem ab iie qui fornicatione polluti aunt, injuria aliqua cum boc peccato non eat commisaa, propterea duplum converaionia tempua iis praeecriptum eat, qui adulterio inquinati aunt, quoniam duplum est corum peccatum ; unura quidem in illicita voluptate, alterum autera, quod i n injuria, qua3 alteri fit, conaiatit. Quia igitur qui fornicatione polluti eunt, poat novern annoa communione digni judicantur, adulterii paccatum tempore duplicatur, ad octodecim annoe protractum; sccuudum iuquinali autem diaposilionem, vel citiua vel tardius aacri myaterii pariicipatio conceditur. Quaere etiaoi primum ejua oanono/ιι in primo capite litteraa A . (

ιερός άνδρα, καί άνδρί πρός γυναίκα. Παν

ούν το

μή νόμιμον, παράνομον πάντως, καί 6 μή τό Γδιον εχων δηλαδή τό άλλότριον έχει · τψ γάρ άνΟρώπψ μία δέδοται παρά του θεοΰ βοηθός, καί τ§ γυναικί μία έφήρμοσται

κεφαλή. Ούκοΰν, εί μέν

τις

τό

Γδιον αυτού σκεύος, καθώς ονομάζει ό θειος Α π ό ­ στολος έαυτψ κτήσαιτο, συγχωρεί ό νόμος τής φύ­ σεως τήν δικαίαν χρησιν. Εί δε' τις εξω τού ιδίου τραπείη, έν άλλοτρίψ πάντως γενήσεταί· άλλότριον δέ έκάστψ παν τό μή Ιδιον, κάν μή όμολογούμενον έχη τον κυριεύοντα. Ούκούν ού πόρρω τού κατά τήν μοιχείαν πλημμελήματος άκριβέστερον

έξετάζουσι

καί

ή πορνεία ςοΐς τόν

λογισμόν

έδείχθη, λεγοό-

σης καί τής θείας Γραφής, Μή πολύς Ίσθι πρός άλλοτρίαν. Πλήν άλλ* επειδή τοις άσθενεστέροις έγένετό τις

παρά

οικονομία καί

τών

Πατέρων συμπεριφορά, εΊτουν

συγκατάβασις, δ ι εκρίθη τό

πλημμέ­

λημα τή γενική διαιρέσει ταύτη, ώς πορνείαν μέν λέγεσθαι τήν χωρίς αδικίας έτερου γινομένη ν τινί τής επιθυμίας

έκπλήρωσιν, μοιχείαν

δέ, τήν

έπι-

βουλήν τε καί άδικίαν τού άλλοτρίου. Καί καθολική μέν έστι ταύτης )?> ή ^

στ

χ

π ε

?*

θεραπεία, τό τής εμπαθούς λύστοιαύτας ήδονάς, καθαρόν έκ με­

1

ταμέλειας γενέσθαι τόν άνθρωπον. 'Επεί δέ τών έν πορνεία μολυνθέντων αδικία τις τή

αμαρτία ταύτη

ού καταμέμικται, διά τούτο διπλασίων ώρίσθη τής επιστροφής ό χρόνος τοις έν μοιχεία μιανθεϊσιν, έπεί καί διπλή τούτοις

ή αμαρτία, μία μέν, κατά τήν

άθεσμον ήδονήν, έτερα δέ, ή κατά τήν τού άλλο­ τρίου άδικίαν σσνισταμένη. Έπεί τοίνυν οί έν πορ­ νεία

μολυνθέντες

δι

1

ετών εννέα

τής

κοινωνίας

άξιούνται. ή κατά τήν μοιχείαν αμαρτία τψ χρόνψ διπλασιάζεται, είς δεκαοκτώ

χρόνους

έκτε ιν ο μένη ·

πρός δέ τήν τού μολυνθεντος διάθεσιν, ή Οάττον, ή βραόύτερον, ή

τού αγαθού μετουσία

συγχωρείται.

Ζήτει καί τόν α' τούτου κανόνα έν τψ α' κεφαλαίψ τού Α στοιχείου.

Ό δέ μέγας Βασίλειος, έν τψ νη' κανόνι τόν μοιMagnus Baeiliua i n 58 can. adulteram per q u i n χόν εις δεκαπέντε έτη τής κοινωνίας έκβάλλει. decim annos a communione ejicit. Ό δέ τής έν Άγκυρα κ' κανών τού μοιχού καί Viceaiaiua Ancyrau® aya. can., adulteri et adulτής μοιχαλιδος τό επιτίμιον μέχρις ζ' συστείλας term poBnam ad 8eptem auuoa conlrahena, poet hoέτους, μετά τήν τούτων έκμέτρησιν καί τού τελείου r u m expletionem quod perfectum eal illoa aese* τυχεΐν αυτούς άξιοι. qui diguura censet. "Ο γε μήν ξα' τών άγιων αποστόλων τόν έπί μοι­ Sexageaimua primue vero sanctorum apostoloχεία, ή πορνεία, ή οιαδήποτε άπειρημένη πράξει, r u m , e u m ' q u i fornicationia, vel aduilerii, vel aliφανερώς έλεγχθέντα, μή δ'τι γε είς ίερωσύνην, cujua alius peohibit» actionis manifesto convictue fueril, DOD eolura in sacerdotium, eed neque i n ) άλλ' ουδέ είς κλήρον έρχεσθαι τό σύνολον συγχωρει. clerum omniao promoveri concedil. Ό δέ η' τής έν Νεοκαισαρεία συνόδου κανών τόν Octavus Neocffisariensis ayn. canon, adulierat» τής μοιχευθείσης γυναικός άνδρα, ού Οεμιτόν είναι uxoria maritum, in cujuecunque gradua miniateθεσπίζει είς ύπηρεσίαν ο\ουδήτινος Ίέναι βαθμού · riura 1 8 - 1 conetiluere, non ease legitimum edi" τόν δέ ίερωμένον, τής γυναικός αυτού μοι/ευθεί· cit : aacro vero ordine initialum, ai uxor ejue σης, ή διαζυγήναι ταύτης κελεύει, ή μή βουλόμενον adulterata ait, vel illiue consuetudine aejung* άποστήναι, τής ίερωσύνης άφίστασθαι. Μολυνόμιjubet, vel aeparari DOQ volenlem aacerdotio amoνος γάρ τή τής μεμιασμένης ομιλία, ούκ αν ε!η veri. Nam polluta? conjunctione contaminatua non δίκαιος, ακάθαρτος ών, τών, καθαρών και αγίων eat dignua, impurua cum sit, pura et sancta myateμυστήριων έοάπτεσθαι. Εί γαρ καί εξεστι τω άνδρί ria contrcctare. Etai enim viro licet sine diacriακινδύνως λαμβάνειν τήν μοιχευθεΤσαν, καί συγ­ mine adulteralam accipere, et peccatum condoχωρεί τό αμάρτημα, άλλά τοις Ιερωμένοι τούτο nare : aacratia autem hoc non ooncaditur, j u x i a 18

S Y N T A G M A A L P H A B E T I C U M . — Μ.

33

34

ου δέδοται, κατά τδν κελεύοντα ιη' άποστολικδν κα- χ apoatolicum can. qui jubet, cum ejecla muliere matrimonio conjunclum nou fieri {sacerdotem ; quem etiam quoeraa io 4 cap. lit. Γ. κούντα, δν καί ζήτει έν τψ δ' κεφαλ. του Γ στοι­ χείου. Magnua Baailius i n 34 caD., Adulterio pollutae, inquit, et ob pietatem et futuri judicii metum pecΌ δΐ μέγας Βασίλειος έν τψ λδ' κανόνι, Τάς μοιcatum confitentes, vel quomodocunque conviotaa, χευθείσας, φησι, και δι' εύ λάβε ι αν καί τδν τής μελ­ veluti ab uteri tumore, vel etiam ab edilo partu, λούσης κρίσεως φόβον τήν άμαρτίαν έξομολόγουμέdum martti earum longe peregriaantur, publicare νας, ή καί όπωσούν έλεγχομένας υπό τε τού δγκου non aiverunl Patrea aoatri, poenarucn locos illae τυχδν τής γαστρδς, ή καί άπδ τού τδ βρέφος ingredi cogendo, flentia viddlicet, audientis, et άποτεκειν, αποδήμου τού ιδίου δντος άνδρδς, ούκ aubalrati, ne conviotie inortia caueam prsbeamuB. εοασαν δειν οί Ηατέ'ρε; ταύτας δημοσιεύειν, έκ τού Illiua enim maritus, ipaam extra eccleeis ambitum τούς τόπους τών έπιτιμίων άναγκάζειν αύτάς διϊέναι, exeuntum videna, cum iis qui poenia subjiciuntur, τδν τού προσκλαίοντός φημι, του άκροωμένου, καί et manifeatioribua teatimoniia non egena, quod maτού ύποπίπτοντος, 'ίνα μή θανάτου αίτίαν παράσχωtrimonii leges violavit, atatim iilam interflciet : μεν έλεγχθείσαις. Ό γάρ τής τοιαύτης άνήρ έ£ιού-

νόνα, μή ΐερασθαι τδν διαβεβλημένη γυναικί συνοι

σαν τής εκκλησίας ορών μετά τών έν έπιτιμίοις g plenua enira zelo, juxta 8aloraonem, animus v i r i δντων, καί περιφανεστέρας ού δεηθείς μαρτυρίας ipaius. Ideoque conaietere quidem cum fidalibue τού τδν γάμον αύτψ διορυγήναι, αύτίκα διαχρήσε-

ordinarunt, et una precari abaque

ται

donec expletum fuorit pcenitenti» tempua.

ταύτην· Μεστδς γάρ ζήλου, κατά

τδν Σολο-

μώντα, θυμδς άνδρδς αυτής · ταύτ$

τοι καί συνί-

στασθαι

συνεύχεσθαι

τοις πιστοΐς έπέταξαν,

καί

χωρίς

κοινωνίας, άχρις

communione,

8ν δ τής μετανοίας

χρόνος

έκμετρηθή.

Ια 37 vero : Qui alienam uxorem vel alicui d c aponaatam corrumpit, et poatquam ea ablata fuerit, nxorem ducit, in prima quidem adulterii accuaabiθήναι ταύτην, γαμέτη συνοικήσας, έπί μέν τη l u r ; in aucuada autem reua non agotur, uxo a viro πρώτη μοιχείαν έγκληθήσεται · έπί δέ τ ή δευτέρα libera. άνέγκλητος εατα, ελευθέρα ούση ανδρός. In 39 etiam, Quoe vivit, inquit, cura adultcro, Έν δέ τψ λθ'. Ή τω μοιχψ συζώσα μοιχαλίς adultera o s t ; id eal, quos cum aliquo adulterata έστι, φησι, τουτέστιν ή μοιχευθεΐσά τινι, καί μετά eat, et poet legitimi eui mariti mortem adultero, θάνατον τού νομίμου άνδρδς τψ μοιχψ, νόμψ δήθεν γάμου μιγεισα · ού γάρ συγχωρείται τούτψ συνοι- Q matrimonii ecilicet lege, conjuncla eat. Non enim .->τ.. ή Λ τοιαύτη, - ~ ~ ? 1 ~ούτε * · /- 'ΙΓ-y•^Tfrtf.'illfl ΑΠ vivftrft nArmifiif ni» neque ΠΑΠΙΙΑ OK ΛΛΛΙΛ. iila nnA una p.iim cum eovivere permittitur, ab eccleκειν παρά τών τής Εκκλησίας, aiaaticis oeque a civiJibus legibua, et niai deaietat, ούτε παρά τών πολιτικών νόμων · καί εί μή άποejua peccatum non solvitur, licet pcenarum tempua σταίη, ού λύεται ταύτης ή αμαρτία, καί εί τδν χρό­ νον έκτελέσειε τών έπιτιμίων. Ζήτει καί τδ ε' κεφ. perfecerit. Quaere et 5 cap. l i l . Γ, quin et 16. Έν

δέ τψ λζ', Ό αλλότρια γαμέτη, ή μεμνηστευ-

μέν^

έτέρψ συμφθειρόμενος, καί, μετά τδ άφαιρε-

#

τού Γ στοιχείου, άλλά δή καί τδ ις'.

Leges. Qui adulterii cum muliare oommissi accueatur, illam uxorem ducerc non poteat. / τιύτην γαμετήν άγαγέσθαι. Πάντας δ'σοι τάς γυναίκας αυτών μοιχευομένας Quicunque uxores suaa adulterare deprehendunt, εύρίσκοντες μή άπολύουσι, τιμωρεΤσθαι κελεύομεν. etnondimittunt,punirieosjubamua. Leno enira oat, Πορνοβοσκός έστιν δ τήν εαυτού γαμετήν μοιχευqui propriam auam uxorera adulteratam noij^diθεΐσαν μή άπολύσας, ού μήν δ ψιλώς ύποπτεύσας. m i t t i t ; non vero qui tantum euepectam babet. Ά λ λ ά τανύν, καί μετά τήν καταδίκην, δύναται δ N o n c a u l e m , et poat condemnationem, yfr uxoάνήρ άναλαβείν έκ τού μοναστηρίου τήν μοιχευθειrem suam adulteram ex monastario accipare potest, αύτού γυναίκα, κατά τήν ριζ' Ιουστινιάνειο ν juxta 117 Juatiniani novellam, quae dicft: Jubemua Mtapov, Κελεύομεν, λεγουσαν, τήν μοιχευθεΐσαν D mulierem adulteram congruia poeniB subdilam i a mona8teriuca conjici : et si intra biennium m a γυναίκα, ταις προσηκούσαις ύποβαλλομένην τοιναϊς, rilue ^eltt eam reducere, damue ei potestatem hoc υΛταστηρίψ έμβάλλεσθαι * καί εί μέν ε-'σω διετίας δ faciendi, el una cum ea habitandi, nullo exinde άν^ρ αυτήν άναλαβείν βουληθείη, έξουσίαν αύτψ δίimminento i l l i periculo. Nullum enira prffijudicium δορ* τοΰτο ποιεΐν, καί συνοικεί ν αυτή, μηδένα κίν­ accipit matrimonium ex his qu® madio tempore δυνων εντεύθεν ευ λ αο ου μέν ψ · ού γάρ καταβλάπτεταί fata aunt. S i n autem prajdictum tempus pnetorδ γάμος ota τά έν τψ μεταξδ γεγονότα. Εί δέ δ ierit, aut raaritue, priuaqoam illara receperit, προειρημένος · χρόνος παρέλθοι, ζ δ άνήρ, πριν άνα­ obierit, jubemus u i tondeatur mulier, et babitum λαβείν αυτήν, τελευτήσειε, κελεύομεν άποκείρεσθαι monasticum iaduat. τήν γυναίκα, χαί τδ μοναχικδν σχήμα λαμβάνειν. 1 8 5 S i adulterii vir uxorem suam damnans Εί περί μοιχείας δ άνήρ κατηγορήσας της γυναικδς oonvicerit, t u m eeparatione facta jubemua v i άπελέγξειε, νηνικαύτα, χωρισμού γενομένου, Ιχειν ram pra3ter donationem ante nuptiaa ta&taoi ^Vv^m. τδν άνδρα κελεύομεν, πρδς τ ^ πρδ γάμου δωρε^, καί Νόμοι.

Ό έπί μοιχεία γυναικός κατηγορηθείς ού δύναται

MATTHiEl

35

36

BLASTARIS

dotem habere : et ad hoc, ai Γ1Η09 non hebeat, lan- d τήν προίκα · καί πρός τούτοις, ει παΐδας μή εχοι,τοσούτον λαμβάνειν έκ |τής άλλης τής γυναικός περιου­ tum accipere ex alia oxoris aubatanlia, quaDtum

dotis tertia pars esse cognoscitur, ut ejus proprietati et doa el a nobie definita pocna applicetur. Si enim filios habuerit ex ejus malrimonio, et d o tem aliamque mulieria substantiam filiis coneervari, et i t a adulterum legitime convictum una cum uxore poniri. Et si quidem uxorem babeat adulter, eam et dotem et ante nuptias donatiunem accipere: aliam vero mariti subatantiam, si sint quidem ascendentes vel descendentea usque ad terlium gradum» illos eam accipere ; sin autem non sint, eam fleco adjudicari.

σίας, δ'σον τής προικός τδ τρ'ίτον μέρος είναι γινώσκεται * ώστε τή αυτού δεσποτεία και τήν προίκα καί τήν παρ* ημών δρισθεΐσαν ποινήν προσκυρούσθαι. Εί γάρ παΐδας εχοι έκ τού αυτής συνοικεσίου, καί τήν προίκα καί τήν άλλην τής ρυναικός περιουσίαν τοις παισί φυλάττεσθαι, καί ούτω τόν μοιχδν νομίμως έλεγχόμενον, άμα τή γυναικί τιμωρεϊσΟαι. Καί εί μέν έχει ό μοιχός γαμετήν, τήν προίκα καί τήν πρό γάμου δωρεάν αυτή περισώζεσθαι, τήν δέ άλλην τού ανδρός αυτής περιουσίαν, εί μέν είσιν ανιόντες ή κατιόντες, εως τρίτου βαθμού ταύτην λαμβάνειν αυτούς · εί δέ μή, προσκυρούσθαι ταύτην τψ δημοσίψ.

01 μοιχοί, τυπτόμενοι καί κουρευόμενοι, ρινοκο: Adullerie verberalia et lonsia narea abacindantur. Internuntii Yero et i m p i i hujusque facinoris J) πείσθωσαν ol δέ μέσοι καί υπουργοί τού τοιούτου άσ3βήματος γεγονότες, τυπτόμενοι καί κουρευόμενοι, adminisiri verberati et tonai in perpetuum mittanδιηνεκεΐ παραπεμφθήτωσαν εξορία. tur ex8iliura. Ά λ λ ά καί ή λβ' νεαρά τού βασιλέως Λέοντος τάς Quin etiam et 32 novella imperatorie Lconia πρυσηκούσας ποινάς διορίζεται τοις μοιχοΤς καί ταΐς congruas poenaa adulteris viris et aduiteria feminis μοιχαλίσιν. statuit. 'U δέ λη' ρινών έκτομή τόν μοιχδν καί τήν μοι­ Tricesima octava vero novella adullerum etadiilχαλίδα κολάζει, καί διορίζεται, τόν μέα άνδρα τής terara narium abaciaeionc punit, ot decernit, quod μοιχευθείσης κερδαίνειν τήν προίκα, αυτήν ?Λ έν marilus adultcrffi doiem l u c r e t u r ; illam autcm i n monaeterio includi, nec tamen invitam tonderi ; μοναστηρίψ περιορίζεσθαι, καί άκουσαν μή άπο/.είquas vero ullra dotem eunt facultatea ejus filioa ct ρεσθαι · τά δέ τής προικός έπέκεινα πράγματα τούς monasierium dividere ; ein autcm non habet l i παΐδας αυτής καί τδ μοναστήριον διανέμεσθαι · ή, beros, ejus parentea vel alios ex ejus cognatione. παίδων μή όντων, τούς γονέας αυτής ή κατά γένος άλλως προσήκοντας.

Actio aldultarii intenditur, non solum ob legitimffl uxorie struprum, aed etiam euper matrimon i u m , quod consiatere non poteet, et illegitimum, et sponealia, et concubioatum. Qui adulterum cum propria uxore i n ipeo aclu deprehendit, ai contingat eum oocidere, non ut bomicida punitur ; i n aua enim propria domo in ipao actu raaritua adulterum interiicere potest, ct i l l u m scenicum vel infamem. Maritia autem non conceditur adulteraa auas uxorea intcriiccre.

Ή μοιχεία ού μόνον έπί φθορ? νομίμου γαμέτης κινείται, άλλά καί έπί άσυστάτου, καί αθεμίτου γάμου, καί μνηστείας, καί παλλακισμού. Ό

τόν μοιχδν

μετά τής ιδίας γυναικός έν συμ­

πλοκή καταλαβών, έάν συμβή αυτόν άνελεΐν, ούκ ευθύνεται ώς άνδροφόνος · έν μόνψ γάρ τψ ίδίψ οΤκψ έπ* αυτοφώρω

δύναται

©ονεύειν τόν μοιχδν δ

άνήρ, καί τούτον σκηνικόν ή άτιμον δ'ντα. Ού δέδοται δε τοις άνδράσι ©ονεύειν τας μοιχευθείσας αυ­ τών γυναίκας.

Divers® deinde legea jubcnt, muliarem non a l i Διάοοροι δέ νόμοι Οεσπίζουςι, μή άλλως τήν γυναίκα μοιχευθεϊσαν κατακρίνεσθαι, εί μή διά φα­ ter condemnari ut adulteram, quam per aperlas νερών αποδείξεων, τουτέστι, διά πέντε μαρτύρων probationea, i d eat por quinque testes juranLca ae vidieae i n ipso actu ficri adulterium. Hac r a - ομνυόντων ίδεΐν έπ' αύτοφώρψ τήν μοιχείαν τελού­ μενη ν. Κατά τούτο γάρ ουδέ πάντες δύνανται κινεΐν tione neo omnes possunt adulterii actionem intenτό τής μοιχείας έγκλημα, άλλά πρόσωπα πέντε · dere, aed qitfnque solum pereonas, raaritua, pater ejaa, frater, patruue, avunculua ; i t a enim m a - D άνήρ, πατήρ αυτής, αδελφός, θείος πρός πατρός, θείος πρδς μητρός, ούτω γάρ εύπιστοτέρα ή πρόφασις gia credibilie Gt questionia prajtextus. S i vcro τής ζ'^τήσεω γίνεται. Εί δέ ξένοι ειεν οί κατήγορουνaint peregrini qui aocuaant, ai quidem demonatraτες, εί μεν άποδείξουσιν, έκτομή τών ρινών οί μοιχοί tionem adferaat, narium abscissione puniuniur τιμωρούνται* άν δέ άπελεγχθώσι, δι' έ'χθραν τήν adulteri ; ein autem propter inimicitias accusationem dciuliase convincantur, ipsi camdem pcenam κατηγορίαν πεποιηκότες, ούτοι τήν τοιαύτην ποινήν ύπομένουσιν · άλλ' ουδέ αυτή ή γυνή ομολογούσα subeunt. Mulier autem, quae ee adulteram ipsa faμοιχευθήναι καταδικάζεται, δ'περ καί εστί καινόν. tetur, D U D condcmnatur ; quod etiam novum est. Ό δύο γαμετάς έχων τυπτέσθω * έκδιωκομένης Qui duas uxorea habet, verberelur : expulea ab παρ* αυτού τής έπεισάκτου γυναικός, μετά τών τ · ipso uxoro aupcrinducta, et liberia ex ea naχθέντων έξ αυτής παίδων. tis. Ό δύο γαμετάς εχειν πειραθείς ού νόμψ, άλλά Qui duaa babere uxorea presumpait, non lege; φάκτψ προαιρέσεως, υπόκειται τψ τής μοιχείας έγaed facto oooailii, adulterii aupplicio B u b j i c i t u r . v

S Y N T A G M A ΑLPHABBTICDM. — Μ .

37

κλήματι. Ό μεν γάρ μετά ελευθέρας συμπλακείς, j ζώσης τής αυτού γυναικός, ώς πόρνος κατακρίνεται · ό δέ κατά γάμου κοινωνίαν δευτέραν αγόμενος, ώς μοιχός τιμωρείται. Είδέναι δέ δει, δτι είσί πρόσωπα άμαρτάνοντα, καί ούκ ευθύνονται · ό μοιχευων τήν γυναΤκα τού άποδούλου αυτού, καί ό μοιχευων πολύφθορον καί πολύκοιτον ύπανδρον, τψ τής μοιχείας

έγκλήματι

ούχ υπόκειται, εί μή τψ τής πορνείας · καί ό μέν νήρ τιμωρείται ώς μοιχός, ή δέ γυνή ούκ ευθύνε­ ται, ό'τε άκουσαν καί βεβιασμένην αυτήν χειρί κρά­ τηση, εί καί αυτή έρυθριώσα, τό γεγονός ευθύς ούκ ανήγγειλε τψ άνδρί αυτής. ΚΕΦΑΛ. ΙΕ'. Περί μ ο ν α σ τ η ρ ι ώ ν καί μ ο ν α χ ώ ν . Ό τής λεγομένης πρώτης καί δευτέρας συνόδου j κανών πρώτος μή έξεΐναι κελεύει μοναστήριον οίκοοομεΐν άνευ γνώμης τού επισκόπου, τήν είωθυΤαν πρότερον έπιτελούντος εύχήν, έν βρεβίψ δέ αυτό τε τό μοναστήριον έγγράφεσθαι, καί δ'σα πρός τού δειμαμενου αύτψ άαιέρωται, καί τό βρέβιον τψ επισκο­ πώ

προσαποτίθεσθαι,

ώς

μηκέτι

δύνασθαι

τόν

άφιερώσαντα εστίν ά τούτων αύθις έξιδιούσθαι. Ων Τ

γάρ άπεξένωσεν εαυτόν δια τής μονής άναθείς τψ θειο, πώς οίος τε, οία δεσπότης, ταύτα διέπει ν, ούχ ό'πως καί άλλοις διαπιπράσκειν ; ού μήν ουδέ ήγούμενον εαυτόν ταύτης έα καθιστάναι παρά γνώμην τού επισκόπου, ούδ' έτερον άνθ' εαυτού προχειρίζεσθαι. Εί γάρ τά άνθρώποις δεδωρημένα ούκ Ινι χωρίς ευπρο­ σώπου αιτίας τόν δωρησάμενον άναλαβείν, σχολή γε τών ανατεθειμένων θεώ τήν κυριότητα ό άναθείς ίδιοποιήσεται, ώς προσηγορία

μόνη καί μή πράγματι

τήν άφοσίωσιν είναι. Ό δέ κδ* τής δ' συνόδου κανών, ετι δέ καί τής ς' ό μθ', τά άπαξ καθιερωθέντα μοναστήρια, κατά τήν γνώμην τού επισκόπου, δν έ'θος εύχήν προκαταβάλλεσθαι τής οίκοδομίας, ώσπερ τινά θεμέλιον αρρα­ γή, έπιτάττουσι μένειν είς τό διηνεκές μοναστήρια, καί τά προσήκοντα τούτοις πράγματα φυλάττεσθαι άνεκποίητα,

καί μηκέτι

γίνεσθαι

ταύτα

κοσμικά

καταγώγια * τούς δέ τούτο μή τηρούντας κανονικώς εύθύνεσθαι,

ιερωμένους

μέν

δηλαδή

καθαίρεσες

λαϊκούς δέ υποβαλλόμενους άφορισμψ. Ζήτει καί έν τφ ιβ' κεφ, τού Ε στοιχείου κανόνα ιζ' τής ζ συν­ %

όδου. "Ο δε ταύτης κ' ούκ οίεται δείν άπυ γε τού νύν διπλά γίνεσθαι μοναστήρια, καί τοις μοναχοΤς έ'γγιστα τάς μονάζουσας

οίκεΤν ·

σκανδάλου γάρ καί

αποκόμματος τοϊς πολλοΤς α*ίτιον τούτο γε. Ά λ λ ' δβοις ήρεσε μετά τών ίδιων άποτάξασθαι συγγενών, οί μέν άνδρες είς ανδρών, αι δέ γυναίκες εις γυ­ ναικών εισίτωσαν, φησι, μοναστήρια. Τά δέ άχρι καί τήμερον διαρκέσαντα διπλά τού

ταύθ' ούτως έχειν

μοναστήρια, αϊδοι

τυπώσαντος θείου

ημών Βασιλείου, οίκονομείσθωσαν, διατάσσεται * συνδιαιτάσθαι

Πατρός

ώς εκείνος γε

δέ καί συναναστρέφε-

σθαι μοναχούς μοναστρίαις ού δει, άτε βλαβερόν καί άθέμιτον · ούτε πα^ρησίαν πρδς αύτάς ε χειν, ούτε ιδία προσομιλεΐν, μή δτι κατά μόνας αύταΐς συν-

38

Qui eoim cum liberta, vivente i p s i u 9 uxore, rem habet, ut fornicator condemnatur. Qui iri m a t r i monio secondam communionem recipit, at aduller punitur. Scire autem oportet, quod sunt personse, quae peccant, 1 8 0 et αοα oorriguntur : nempe, q a i eervi sui uxorem adulterio vitiat, et qui ferainam viro aubjeclam, qu® non paucos ad impudicitiam allexit, e t c u m multis concubuil, stuprat, adulterii crimini non subjicilur, sed fornicationis tantum. Et vir quidem lanquam adulter punitur, mulier vero non corrigitur, quando invitam et impulaam i l l a m v i vicerit, licel i l l a erubescens, marito euo quod factum est, elatim αοα annuntiaverit. CAP. X V . De monatteriis et monacMs, Primffi et secundae dict» synodi canon primua interdicit mooaaterium aedificare absque episcopi eeoteatia, debitam primo benediclionem peragentis ; in bre?i autem et ipsom monaaterium i o acribi, et quoecunque a conditore illi donantur ; et breve io aedibua episcopalibus reponi, ut αοα possit ille qui dedicavit, i l l a i n propriuui usum ilerum coovertcre. Q u s eaim sibi quis abjudicavit per monaetorium Deo addiceas, quomodo potest, ac si adhuc eeset domiaua, illa admiaiatrare at aliis divendere ? Nec etiam rooaasterii praefectura abaqae episcopi sententia illum seipsum constituere, nec alium ejus locodeligere patitur. Etenim, si q u « homini quispiam largilus eet, ampliua auferre sine causa, q u i doaavit, baud potest ; quo jure, quse Deo dedicata sunt, io suam poeseseionem, quidooavit, rapiat, tanquam nomine taatum, aon γθ facta fuiseet dedicatio ? Viceaimaa quartus syo. ιν cauoo, porro c i v i eynodi 49, qu® semel juxta cpiscopi voluntatem consecrata sunt monasteria, cum essetconsuetudo precatioaeai praemittereex8tructioai,taaquani qaoddam fuodameatum infraagibile, perpetuo manere moaasteria ordinant, et res,quae ad ea pertioenl,oori alienaodas servari, eaque non amplius fieri saecnlaria habitacula : eos autem, qui hoc non obiervant canonice puniri, sacratos quidem depoaltioni eubjicieodos esee; laicos vero eegregatioai.: Qu©re etiam i a 42 cap. lit. Ε oaooaam 17 septimae s y nodi. Hujus vero 20 caaoae debiac inter^fcitur duplex ι monasterium i n iisdem aedibua, et propa moaachoa monacbas babitare : illud eoim acaadali et ofiensionia caueam multie praebel. Secl quibuscuaque placuit cum propriis cogaatia Ijmuado reauntiare, • i r i quidem i a virorum, feminae vero i a feminarum, inquit, monasleria ingrcdiantur. Quae autcm hucusque permaneat duplicia mooaateriii, divini nostri Patris Basilii haec i t a ee habere ordinantia refereatia, admioistrentur, prout ipsc iastiluit. Simul vero degereet versari mouachoaat monachae αοα oportet; quippe periculoeum et illicitum illud eat. Neque illie coocedatur licentis, ut simul colloqui queant, neque uaa cura illia cibum capere* t

39

MATTHiEI

BLASTARIS

40

et quae vit® necessaria a viris ad regularcs feminas deferuntur, extra portam ha»c accipiat prsefecta cum aiia vetula monacha. S i quia etiam monachua neceseario negotio cognatam suam visere vebementer desiderat, praesante prefecta cura ea colloqoatur exiguo et brevi aermone, et statim ab ea reeedat.

εσθίειν · τά δέ γε κομιζόμενα ταις κανονικαις αναγκαία του βίου πρός τών ανδρών, έξωθεν της θύ­ ρας ή ηγουμένη ταύτα παραλαμβανέτω μεθ' ετέρας μοναστρίας γραός. ΕΙ δέ και τών μοναχών τις τήν καθ' αίμα προσήκουσαν ίδείν περί πλείστου ποιείται αναγκαίου πράγματος πέρι, τής ηγουμένης όπ' όψιν ταύτη προσομιλείτω δι' ολίγων και σμικρών λύγων, καί ταχέως ύποχωρείτω.

Quatua i v synodi canon monaaterium aedificare Tel oratoriam domum, praeter civitatia episcopi sententiam, inboneatum d u c i t ; monachoe autem, qui eincere et non pratextu monaaticam elegere vitam, 1 8 Τ quietem non obiter habere jubet, et aolijejunio et orationi vacare, e t i n quibua ordinati Bunt locia fortiler perseverare. Qui igitur ita vivunt, ffiquum eiset, ut p r » aliis monacbia privilagiasort i a n t u r : cedant nihilominua et i l l i regionie e p i scopo, quemadmodura olericie jubet lex, e i nihil sacerdotale exaequanlur, i n aliam rcgionem discedentea, absque episcopi pacificiaet commendalitiis litteris. Qui propria relinquunt raonaataria, et c i vilates negligenter et inordinale circumcuraanl, et ecclesiastica etcivilia negolia perturbant, ut neque divina a auis, neque humana aecundum convenientem ordinem administrari sinant ; quae ad vitam aoilioet apeclant a laicia, a monachis autem et clericie ea quae eunt Deo dedicuta ; boa vol invilos raonaateriis includi jubet, niai quidam ad necessariam forsan civilium negotiorum admiaiBtrationem a civitatis episcopo veniam coneecuti aint, qui aoilicet e clericis et laicis tuno exaiatenlibus baec meliuB adminietrare norunt. Decernit etiam, ut nullus servue a monasteriorum prsfectia ad m o naeticam vitam admittatur, preter domini eui voluntalem, ne nomen Dei blasphemetur ; eum vero, qui bano definitionem transgreditur, oxcommunicandum eese : civitatis porro episcopum cam oportere, quam par est, monasteriorum curam gerere, ne rerum ad illoe pertinentium molcstia munachorum pcrturbent quietem. Quacre 22 et 25 capita litterae E .

Ό δέ δ' τής δ' συνόδου κανών μοναστήριον οικοδό­ με ιν ή εύκτήριον ούκ έν καλψ τίθεται, παρά γνώμην τού τής πόλεως επισκόπου * τών μέντοι μονάχων τούς είλικρινώς καί μή προσχήματι τδν μονήρη μετιόντας βίον, τήν ήσυχίαν μή έν παρέργω τιθέναι κελεύει, μόνη τε προσανέχειν τή νηστεία καί προσ­ ευχή, και έν οις άπετάξαντο τόποις προ?καρτερεΐν. γούν ούτω βιούντες δίκαιοι άν εΐεν τά πρεσβεία κατά τών άλλων φέρεσθαι μοναχών · ύπείκειν μέντοι και τούτους τψ έγχωρίψ έπισκόπψ, ώσπερ νόμος τοις κληρικοΤς, καί μηδέν ίερατικδν πράττειν, πρδς έτέραν άπαίροντας έπαρχίαν, χωρίς άπολυτικής ή συστατικής τού επισκόπου γραφής. Τούς γε μην τά "δια καταλιμπάνοντας μονασνήρια, καί τάς πόλεις άδιαφόρως καί ατάκτως περιϊόντας, καί τά τής Ε κ ­ κλησίας, πρδς δέ καί τά πολιτικά διαταράσσον. πράγματα, ώς μήτε τά θεΤα μέρει τψ εαυτών, μήτε τά ανθρώπινα κατά γε τήν προσήκουσαν τάξιν έώντας οιενεργεισθάι, ύπδ λαϊκών μέν τά βιωτικά, ύπδ δέ μοναχών καί κληρικών τά τψ θεψ ανατεθειμένα, τούτους καί άκοντας τοις μοναστηρίοις έγκλείειν κελεύει, ει μή τίνες άρα είς πολιτικών πραγμάτων άναγκαίαν διοίκησιν έπιτραπεΤεν παρά τού τής π ό ­ λεως επισκόπου, ά'τε τών τηνικαύτα κληρικών ή λαϊκών άσφαλέστερον ταύτα διαθειναι μή άμαθώς έχοντες. Έπιτάττει δέ και μηδένα δούλον τούς τών μοναστηριών προεστώτας εισδε'χεσθαι έπί τδ μονάσαι παρά γνώμην τού ιδίου δεσπότου, 'ίνα μή τδ όνομα τού θεού βλασφημηται, τδν δέ τδν δ'ρον τουτονί παραβαίνοντα, άκοινώτητον είναι · τόν γε δή τής πόλεως έπίσκοπον χρζναι τήν οίουσαν ποιεϊσθαι πρόνοιαν τών μοναστηριών, iva μή τή τών προσόντων αύτοις όχκήσει πραγμάτων συνταράστηται τοις μοναχοΐς τδ φιλήσυχον. Ζήτει τδ κβ' καί τδ κε κεφ. τού Ε στοιχείου.

De modo quo accipi dcbent illi

Περί τού πώς χ ρ ή δέχεσθαι τούς θ έ λ ο ν τ α ς αποκαρήναι. Ό δέ μγ' τής ς' συνόδου κανών, Ούκ άπείρητα:, φησι, παντί Χριστιανώ, καί μεγάλα ήμαρτηκο'τι, τήν μοναδικήν μετελΟείν πολιτείαν, ήτις ήμΤν τήν έν μετάνοια ζωήν συν ακρίβεια στηλογραφεί * οιά τις γάρ στήλη τήν μετάνοιαν ήμ"ίν τψ έξωθεν σ χ ή ματι, καί τψ βίψ, καί τοις ήθεσιν υπογράφει, καί ταύτης αεί μεμνήσθαι παρασκευάζει. ΔΙ ή δήτα ή τών πταισμάτων πληθύς καί τδ βάρος άπύγνωσιν ήμιν έμποιείτω · μηδέ τις τρόπος έμποδών γενέσΟω τινί πρός τήν τού θεοφιλούς τούτου σκοπού άποπλήρωσιν. Ό γάρ Σωτήρ ημών εί'ρηκε · Τόν έρνόμενον πρός με ού μή έκβάλω έξω.

qui tonderi volunt.

Canon autetn 43 concilii aoxti, Conceditur, i n quit, cuivis Cbnatiano, etiainsi graviler deliquarit, statum monaaticum ingredi, qui vitam quidem poenitentialem accurate nobia repraisentAt: nam volut columna quffidara poenilentiam cxterno habitu, νι­ ο tu, moribuaque exprimit, alque nosraet ejusaemper memores prestat. Neque vero aut delictorum multitudo, aut etiam magnitudo deaperatkmem DObis creet: neque modua vivendi cuiquam obstet, quominus hunc tam gratum Deo acopum attingat. Dixit eaim Salvator noater : « Illum qui ad me venit, nentiquam ejiciam foraa. » Ganon vero 40, Quamvia, inquit, boece qui ut Deo jungeranlur, jam rebae aeecularibuB longum

f

*0 δέ μ', Εί καί τό κολλάσθαι θεψ, φησι, πολλά χαίρειν πρότερον τοις τού βίου φράσαντας πράγμα-

41 σι, της

S Y N T A G M A A L P H A B E T I C U M . — Μ. εκείθεν

43

κληρονόμου; οίδε Α valedixerunt, istius fclicitatis bic participes facere ποιείν, άλλ' άνεξετάστως ού δέον · ουδέ παρά τδν ©quum ait, at vero absque examine minime oporπροσήκοντα δήπου

μακαριότητος

τ ή ; ηλικίας καιρδν, τού; τδν

tet: inoo nec citua debitam ©tatia tempMe illoe, q u i vitam eolitariam agere cupiunt, a prefecto monaτούντα προσίεσθαι δει. Τψ δέ πλατυνθήναι περιeterii adznitti fas eat. Verumtamen ut p r e c l a r e a u φανώς τήν εύσέβειαν, τψ περιόντι τής χάριτος τού gaatur pietaa, soperabundanti gratia Dei etiam d e θεού, και δεκαετής ών τις μή άποβεβλήσθω, μόνον cimum statia annum agene ne rejiciatur, dummodo ει τού; τρόπου; συμβαίνοντας έ*χοι τψ έπαγγέλματι, dignoa profesaione mores praebeat; imo neo i a q u i μή δτι και τδ δέκατον παριππεύσας έτος. decimum adbuc currentem babet. Ό δέ ε' τής λεγομένη; ΑΒ' συνόδου κανών, τού; Synodi vero primaa et aecundas dicte canon 5 τψ μονήρει προσιόντας βίψ, έπί τριετίαν έν τή μονή eoa qui ad monachatura accedunt, par triennium δοκιμάζεσΟαι διωρίσατο, τήν κοσμικήν περικειμέi n mooasterio, veste quidem aeculari adhuo a m i νους ετι στολή ν · άξιόχρεων δε τήν έν τούτψ τού ctos, probandos decrevit. i E q a u m tamen asse j u d i χρόνου περί τδ επάγγελμα πρόθεσιν έπιδειξαμένους, cavit, ot qaiper id temporis animi * u i propositom τηνικαύτα τδ μοναχικδν άμφιέννυσθαι σχήμα. Τάς da professione demonetravorint, tum damum h a b i γαρ άκρίτους καί άδοκιμαστούς άποταγάς ώς έπί- _ tum monaaticuw aaaumant. Indiacretae anim et παν ισμεν τή τών μοναχών ευταξία λυμαινομένας. citra probationem factas renuntiationea ut p l u r i 01 γούν προπετώς εαυτούς τψ μονήρει έπΐ(5ρίπτοντες m a m ordini monaetico pernicioaae aaae oomperiβίψ, καί πρδς τδ τραχύ μετέπειτα και έπίπονον τής mus. Idcirco q u i temere i n atatum monachorum ασκήσεως άπειπόντες, έπί τδν φιλόσαρκον καί υλιeese ingerunt, paulo poet ipsam p i » exercitationia κόν βίον άΟλίως πάλιν έπαναστρέφουσιν. Εί δέ τις laborem recueantes, rureum ad gratam earni ao περί πλείστου πεποίητο τά τής εύλαβεία; καί αρε­ eaecularem vitam misere reverli soleat. S i q u i e f 8 8 τής ώς τδ φθάσαν τού βίου τού μέλλοντος υπάρχει ν vero eummopere m bis qu® ad religionau» ac vtrέχέγγυον, καί δ εξαμηνιαίος άποχρήσει καιρό;· tatem pertineot, eomet exercucrit, adeo ut vita Ά λ λ * ουδέ τών εισπραττομένων έτι τδ δόκιμον, τοι; anteacia future non vana aponaio fuerit, vel aemeνόσψ περιπεπτωκόσι βαρεία, τήν τελείωσιν ύπερθε· stre tempua aufticiet. Caterum neo i i a , q o i adbuo τέον τού σχήματο;. Τού; δέ παρά ταύτα δρώντα;, probationem agenteain gravem morbum inciderint, τόν τε τ ή ; μονή; έξηγούμενον, φημί, κσί τδν εισαγόordinis conaummatio diflerenda eet. Qui vero aecua μενον, τδν μέν τής αρχής εκπίπτει ν, καί τήν ύποτα* fecerint, puta vel pra3fectum monasterii, vel candiγήν υπεισέρχεσθαι, τδν δέ είς έτέραν μονήν άπάγεdatum, i l l u m quidem regimiae exoidere etatuit, et σΟαι, μηδέν τής ακριβείας ύφιεμένην. ^ aubditi ooQdiiiooem aubire, huno autem i n aliud monaaterium abduci, ubi n i b i l rigoris monaatici remittitur. μονήρη

βίον αίρουμένους, τδν τ ή ; μονής προστα-

Π ε ρ ί τών χ ω ρ ί ς ευχής τδ μ ο ν α χ ι κ δ ν έ ν δ υ μ α περιβεβλη μένων. Εί δέ τις καί τής τριετίας εντός τδ μοναχικδν καί χωρίς ευχών ένδυμα περιβάλλοιτο, μεγάλας ύφίξει δίκας,εί άποδύσασθαι τούτο βουληΟείη, ώς παίζων άντικρος έν ού παικτοίς' καί άκων γάρ τούτο περιβεβλήσθαι άναγκασΟήσεται. Ό δε β' ταύτης μή άποκείρειν δντιναούν έπισκήπτει, καί τό μοναχικδν σχήμα περιτιΟέναι, άν μή πρότερον δ μέλλων αυτόν είς ύποταγήν εχειν παρή, ψ τής ψυχικής αυτού σωτηρίας μελήσει, κα­ λώς αυτός πρότερον εργοις τήν άρετήν ασκη­ θείς, καί οίος πρός ταύτην καί τούς ύπδ χείρα ένάγειν. ) Τους μέντοι διά νόσον ή λύπην άποκειρομένους, to/ ψ δόξαν μόνον εύλαβείας εντεύθεν κτήσασθαι, «ιι έν τοίς ιδίοις αύθις παρεδρεύοντας οΓκοις, μηδέν pDtov αυτοΤς τών ασκητικών ιδρωτών καί πόνων, τούτους μέν είς ύποταγήν έν μοναστηρίω καθιστών, έν ψ άν δ επίσκοπος δοκιμάση · τδν δέ παραλόγως αύτδν άποκεί ράντα καθαιρεΐσθαι, οια τών θείων παραβάτη ν κανόνων, καί τήν μοναχικήν εύταξίαν συγχέοντα. Διά γάρ τάς άκρίτους ταύτας καί επισφα­ λείς άποκάρσεις, ύβρις μέν τψ μοναχικψ προβτρίβεται βίψ, θεδν δέ βλασφημείσΟαι φυμβαίνει. Ά λ λ ' ουδέ ό τήν τρίχα πρδς ταίς τελευταίαις άναπνοαίς, PATHOL. G « . G X L V ,

De iis qui absque precibus monasticum habilum induunt. Quicunque vcro intra trienniam monaalioum babitum etquidem abeque precibus induit, pragravos pcenaa luet, dummodo i l l u m ruraua exuere velit, tanquam cura rebus ludens minime l u d i c r i s ; cogetur cnim ad habitum iatum vel nolena induendam. Cavet etiam illius aynodi canon 2, ne toneus quilibet amictu monachali utatur, niai p r i u i adsit qui i l l u m in subjeotione atquo aalutia animffl ejua ouram babere debet, ipeo quidem j a m anto i n operibua bonie prsclare exerciUtus, diaeipoloaqua euoa ad virtatem inoitandi peritua. ( Qui vero vel morbi vel luctus cauaa detondentur, ut nerapa fumam gotam pielatia acquirant, et i n propriia ©dibua rursua manaitant, religioaae exercitationis eudorea el laboree nibil curanlcs, hoace aub disciplitia conalituendoa decernit in mooaaterio in quo episcopua voluerit; illum autem qui aine causa aeroet tondct, tanquam violalorem aacrorum canonum ct ordinia monastici conlurbatorem, communione privandom. Nam propter promiacaas illae et incertaa toneuraa ignorainia vit® monaatic» affricatur, imo et Deum blaephemari contingit. A l vero nec ille qui i n extremo halitu, ut monaohie

S

43

MATTHiEI BLASTARIS

mos cst, rasuram patitur, licet ex respiratiooe sola nondum vita functus esse credatur, et quae fiuat minime aentit, dignus eat qui veste monachali a m i cialur. Sed habitum ssecularem reaumere, aut v i tam rursus publioam agere ipai ooncedetur, nie* malit iojunctionum vinculia aubjici. Verumtamen iis, qui temere habitum monacborum arripiunt, hoc non permittitur. Ganoo autem 19 ajnodi aeptimaa omnibus qui solitariam vitam i n 33de aliqua eacra agere cupiant, ui per pecunias largitionem admiasionem i n eam aut omnino in ordinem ecoleeiasticum impetrenl, prorsua interdicit. Quippe hand licea Deo servire et mammona?. Imo oujus principium pro. bum QOQ eet, aacundum magnum Baailium, etiam ipaum totum repudiandum. Epiecopum vero vol abbatem, q u i istud perpetraverit, aut ceesare aut deponi jubet. Ca3terum si abbaa eacerdotii expers fuerit (quod fieri aaspe videraus), β monaatcrio expclli, et i n aliud deduci aubjectionia causa. Easdem poeaaa dabit et abbatiasa, quse talia aosa fuerit. Quaecunque autem parentea ex liberorum haereditale monasterio dedicant, repetere rureua haud licet; consecrantar enim Deo, aive ia qui obtulit, i n monaeterio maneat, aive inde discedat: niai forte ejaa q u i monasterio praesidet culpa fuerit, quod iale raceaserit. 1 8 9 Concilii vero, quod primum et seoundum vocalur, canon numero aextua, Monacbi, inquit, nihil proprium habere debent, utpote qui propter vitam i a Ghrieto abseconditam mortui faoti aunt mundo. Sic enim B . Lucae eoe qui vitce monasticffl formam dederunt, eminua nobia reprav aentana, Fidelium, ait, nemo eorum qui possides bat, qoidquam auum esse dicebat, eed omnia i l l i erant communia. Unde qui vilam solitariam agere volunt, prius bona saa disponerc, et q u i bue velint pcrsonia traasmiltere licet, modo non eint jure civili prohibitae, ut baeretici, ei nati B p a r i i . Postquam enim professi fuerint, bonorum omnium ad monasterium ejus eldominium tranait, noque ullam de rebus propriie curam gercre vel disponere eia permiasum eet. S i quis voro possessionem quampiara in proprioa usus vcrtena deprehendatur. eam monasterii praefectus aut istiua looi episcopua recipiat, et coram m u l tis tesiibua divendens, ut ea ratione calumni» caoaam evilet, et paupcribaa ac mendicis d i a tribuat. Atque insuper eum qui talcra posses. aioncm, uti Ananias iste, surripere meditalue est, debita correctione castiget. llisco autem o m nibue ct monialium eocietaa obnoxia erit. Porro autem concilii scxli canon 41 omnino periculosum csae coneuit et temcrarium a vita victuque communi recederc, ac elatira eemet in angusta cellula includerc, aibiquo adeo ipsia vitee aolitariae auctores ease. Oportet enim i n monasterio, ubi magna eat fralrum frequentia,

44

ώς γε δή μοναχοΤς £θος, άποκαρείς, ει και τώ άναπνείν τό

μή

νεκρός

είναι

μόνψ

πιστεύεται, κα­

τά Ιπ' αύτψ τελούμενα μηδόλως συνείς, ο ιός τέ έστι τήν μοναχική ν περιδυθήναι στολή ν, και τήν κοσμικήν αύθις ένδύσασθαι, ή έν τψ κόσμψ διάγειν συγχώρηθήσεται, εί μή βούλοιτο δεσμοΐς έπιτιμίων ύποβληθήναι. Ού μήν ουδέ τοΤς έκ προπετείας τό μοναχι­ κδν σχήμα πιριτιθεμένοις τούτο δοθήσεται. Ό

δέ

ιθ' τής ζ' συνόδου

άπειρήκει παντάπασι

τοις τόν μονήρη θίον έν σεμνείψ μετελθεϊν προθεμένοις, διά χρημάτων τήν είς αύτδ ποιεΐσθαι είσέλεύσιν, άλλ' ούδ' είς έτερον Ιερατικό ν τι τάγμα · ού γάρ οίον τε θιψ δουλεύειν καί μαμων?* καί ού ή άρχή αδόκιμος, κατά

τόν μέγαν

Βασίλειον, καί τδ παν

άπόβλητον. Τδν δέ τούτο διαπραττόμενον έπίσκοπον, ή ήγούμενον, ή παύσασθαι κελεύει ή καθαιρεισθαι · εί δέ ίερωσύνης ό ηγούμενος άμοιρόϊ, προβέβληνται γάρ εσθ'6'τε και έκ τοιούτον/, τού μοναστηρίου έκβάλλεσθαι, καί έτέρψ πρδς ύποταγήν παραδίδοσθαι. Τούτο δέ καί ηγουμένη τοιαύτα τολμήσασα

ύφέξει

τό έπιτίμιον. Ά τ τ α δέ οί γονείς έκ τού κλήρου τών παίδων τή μονή

άφορίζουσιν,

άφαιρειν

αύθις

ούκ

εξεστιν ·

άφιέρωται γάρ τψ θεψ καν τε μένη έν τψ μοναστηρίψ, καν τε έξέλθη δ ταύτα προσινεγκών · εί μή άρα πρός τού ηγουμένου ή αιτία

συμβαίη τής μονής

τούτον ύποχωρήσαι. Ό

δέ ς* τής

συνόδου, Οί λουσιν, άτε 1

λεγομένης

πρώτης

καί

δευτέρας

μοναχοί, φησι, ουδέν ίδιον έχειν δφείνεκρωθέντες

Χριστψ κεκρυμμένην Λουκάς τούς τήν

τψ κόσμψ

διά

τήν έν

ζωή ν. Ούτω γάρ δ μακάριος

μοναδική ν πολιτείαν τυπώσαντας,

δήλους ήμΤν πό^ρωθεν καθιστάς, Τών πιστευσάντων εφησεν ουδείς τι τών υπαρχόντων αύτψ ελεγεν Γδιον εΐναι, άλλ* ήν αύτοις άπαντα κοινά. "Ενθεν τοι καί τοις μονάζειν έθέλουσιν εξεστι περί τών υπαρχόν­ των αύτοις διατίθεσθαι

πρότερον, καί οίς άν βού-

λοιντο ταύτα παραπέμπεσθαι προσώποις, μή

κεκω-

λυμένοις παρά τού νόμου, οίον αίρετικοΤς ή νόθοις παισί.

Μετά γάρ τοι τδ

μόνασα ι τών

προσόντων

αύτοϊς πάντων τδ μοναστήριον εχει τήν κυριότητα, καί ουδέν περί τών οικείων φροντίζειν ή

διατάτ-

τεσθαι τούτοις παρακεχώρηται. Εί δέ τις φωραθείη κτήσιν

ήντιναούν

ίδιοποιησάμενος,

ηγούμενος τής μονής, ή δ τής λαβών

καί πωλήσας, πολλών

τήν εντεύθεν

διαβολήν

μέν ό

μαρτύρων

έπ' οψεσι,

φυλαττόμενος, πτωχοις καί

άπόροις διανειμάτω· τδν δέ κατ' εκείνον

ταύτην

χώρας επίσκοπος,

τδν 'Ανανίαν

τήν

τοιαύτην κτήσιν

ύποσυλ^ν

μελετήσαντα,

τψ προσήκοντι έπιτιμίψ σωφρονισάτω. Τούτοις πασιν υπεύθυνος καί ή τών μοναζουσών εσται φατρία. Ό δέ μα' τής ς' συνόδου σφαλερόν ήγήσατο πάντη καί

ίταμόν, τούς

τής

κοσμικής

άνακεχωρηκότσς

άρτι διαίτης εαυτούς ευθύς έν οίκίστψ

βραχυτάτψ

έγκλείειν, καί σφίσιν αύτοΤς γίνσσθαι τού μονήρους βίου

καθηγητάς. Δει

γάρ

πλειόνων σεμνείψ τδ τής

πρότερον

έν

αδελφών

δποταγηΓ γινόμενον έπ

45

S Y N T A G M A A L P H A B E T I C U M . — Μ.

46

τριετών ένδείξασθαι · είτα εο έτερον ενα προσμεί- χ animura ad obediendum comparatum per trien" ναντας χρόνον, ένθα δή καί έπικλείσασθαι ε'ίλοντο, nium ostcndere : deinde annum a l i u m i n m a n καί τής σφών γνώμης άμεταθέτως έχειν άντικρυς s i u Q C u l a , i a qua includi voluerunt, degentes, etfirέλεγχθείσης, ώς ού κενής άρα δόξης, άλλ* αρετής

mum animi sui propoaitum plene acfirmiter demonstraates, adeo ut jatn non vanae glori», eed v i r tutis gratia vitam i l l a m proiiteri praasumantur, cum consensu istiua loci episcopi inclusos m a nere, neque dein ex i l l a mansione amplius egredi, nisi forte urgeat necessitas, vei propter c o m munem populi utililatem, vel ejusmodi morbum, qui mortem tantum Don instara i n d i c a t ; sed et tunc quidem non eine oonsensu epiacopi. Qui vero a l i a s ob causas exire volunt, vel invitos i u dicta maDsione coerceri oporlet, undeipsis nunquara facilis sit exitus; atque prauerea jejuniis affligere, et correclionibua raacerare, i t a ut hac ratione corrigatur animi eorum inconatantia. «Nemo eniro, inquit Salvator noster, qui manum aratro i m misit, et postea tergum vertit, digaas est rftgno coBlorum. »

έφέσει ταύτη διάγειν οί τοιούτοι προήρηνται, μετ' επιτροπής τού κατά τήν χώραν επισκόπου, έπικλεισαμένους μένειν, καί μηκίτι τού οικίσκου το παράπαν

έξιέναι, ει μήπου

κατ*

ανάγκην

έκοιασθείέν

τινα, ήτοι διά κοινήν τού λαού λυσιτέλειαν, ή διά νόσον, όσον ούκ ήδη τήν τού θανάτου ψήοον μηνύουσαν εσεσΟαι · άλλά καί τότε μή άνευ γνώμης τού επισκόπου. Εί γάρ δή άλλως εξελθεΐν βουληθεΐεν, καί άκοντας είσωθεΐν είς τόν οίκίσκον εκείνον χρή, καί ασφαλώς καθειργνύειν, ώς μηκέτι ραόίαν είναι σφίσι τήν εξοδον · προσέτι καί νηστείαις αυτούς δποβάλλειν, καί

σκληραγωγίαις

κατατρύχειν, ώς άν

ούτω ΟεραπευΟείη τυ τής γνώμης αυτών εύμετάβολον. ο Ουδείς γάρ, φησίν ό Τωτήρ, βαλών τήν χείρα έπ' άροτρον, καί στραφείς είς τά οπίσω, εύθετος έστιν είς τήν βασιλείαν τών ουρανών. · Περί ε ρ η μ ι τ ώ ν .

De eremitis. Tum canon 42 eremitas q u i vocanlur, quotqnot nigris vestibua induti, et promiaeis admodum capillis c u m viria et mulieribus versantur, eoquo profcssioneui suam dehoneatant, hoace aut poaitis comia jubet babitum monasticum eumere, et i n manaione aliqua inter monacbos referri, aut, ai hoc recuaaverint, ex urbibus pelli, et ad ereaaoa ablegari, unde falso sibi deaorainationem aftinxerunt.

Ό δέ μβ' τούς λεγόμενους έρημίτας, καί μέλανα περικειμένους ιμάτια, τάς τε κόμας έπί πολύ καθειμένους, καί ανδρών φομένους, καί τό

μεταξύ καί γυναικών άναστρε* οικείον

επάγγελμα

καθυβρίζον­

τας, τούτους ήτοι τάς κόμας κελεύει περιελείν, καί σχήμα μοναχικόν

άνηρήσθαι, και έν φροντιστηρίψ

μοναχοϊς συγκαταλεγήναι, ή μή αίρουμένους τών πόλεων

άπελαύνεσθαι, καί πρός τάς έρημίας άπο-

πέμπεσθαι, έξ ών καί τήν έπωνυμίαν έαυτοις ψευδώς άνεπλασαντο. Ό

δέ μζ' μήτε έν άνδρψω μοναστηρίψ γυναίκα, C

μήτε μήν άνδρα έν γυναικείψ, κελεύει καθεύδειν. Παντός γάρ σκανδάλου καί προσκόμματος ανωτέρους είναι δει τούς πιστούς, καί μάλιστα γε τούς μονα­ χούς, καί πρός τό εύσχημον και εύπρόσεδρον τψ Κυρίψ τόν εαυτών βίον ρυθμίζει·/, καί διευΟύνειν. Τοις δέ είς τούτο τόλμης ίούσι κληρικό ις τε καί λαϊ/.οϊς αφορισμού καί άμφοΐν τιμάται. Ό

δε κβ' τής ζ' συνόδου ιερωμένοις, καί οΐς ό

βίος μονότρόπος, έπιπλήττει κατ' ιδίαν γυναιξί συνεσθίουσιν, εί καί καθ αιμα τούτοις αύται προσήκουσιν. Εί δέ ταύτας συνδείπνους δεήσει λαβείν, 1

μ ή άλλως ή θεοφόρων συμπαρόντων ανδρών, ή καί τιμίων καί ευλαβών

γυναικών, *ίνα καί αυτό τό τραπέζης αύταίς καί άλών κοινωνειν πρός ώφέλειαν ειη πνευματικήν. « Είτε γάρ έσθίετε, φησίν, ε*ίτε πίνετε, ε*ιτε τι ποιεΤτε, πάντα είς δόξαν τού θεού ποιείτε · » « Πάντα μοι εξεστιν, άλλ' ού πάντα σομφίρει. κ Ά λ λ ά και λογισμούς καθαίρειν κελευόμεΟα, ήγουν έχπλύνειν, ή καθαίρειν ήτοι καταβάλλειν, καί μή έ^ν αυτούς ημών κατεξανίστασθαι. Όοοιπορούντι δε τινι τούτων, καί μή εύπορούντι ή καναχθείη, καί έν πανδοχείψ καταλύειν ούκ άπείρηται, τής χρείας αυτόν κατεπειγούσης, μόνον σωφρόνως καί μετ' ευλάβειας. ΟΊ μέντοι γυναιξί καί τέκνοις συζώντες, καί κατά κόσμον βιούντες, ού κωλύονται γυναιξί συνεσθίειν. Ού γάρ διαβέβληται

Adhaec

canoQ

i n virorum

47 n e q u e

mulierem

permitlit

m o n a s t e r i o , nequo i n m u l i o b r i v i -

r u m dormire. Gitra acandalum enim omne et offendiculum fidelea eaae docet, maxime vero monachos; atque ad id quod decorum est et Domino gratum, vitam auam componcre ac d i r i gere. Illoa autem, qui contraire ausi fuerint,tam clcricos quam laicoa, excommunicalione utrosque ferit. Veramtamcn eynodi septimae canon 22 aaqcrdotes, nec non et illoa qui vitam agunt moqaeticam plectit, quicunque privatim cum mulieribua convivantur, quamvia cum ipsis sanguine juncta fucrint. S i vero haece convivio excipcre opas, no hoc quidem fiat, nisi praeaoQtibus viria flfvinis 1 9 0 ac j) matronia veaerandia ac religioais, adco ut ejusdem mcnaae ac aalia communicatio illis i n u t i l i tatem apirilualom cedat. « Sivc enim comedatia, inquit, sive bibatis, seu faciatia aliquid, omnia ad Dei gloriam facite. » Et : « Omnia mibi liconl, at noa omnia expediunt. » Imo et ipsas cogitationea purgare jubemur, scilicet aut eluere, aut p u r gare, seu proaternere, neque permittere ut dcnuo in nos asaurgant. Sin vero horum aliquia itcr faciat, neaciatque ubinam hospitio excipiatur, ei haud interdictum eatiupublicamdomum descendere neceasitate eum urgente, modo sobrie, et cum c i r curaapeclione sese gerat. Caterum i i qui c a m

47

48

MATTHiEI BLASTARIS

uxoribus ac liberis suia una habitant, saecularem χ τούτο, εί μετ' ευχαριστίας τής πρδς θεδν γίγνοιτο, vitam sequentes, cum uxoribus convivari minime

καί μή μετά θυμελικών επιτηδευμάτων, καί σατανι-

prohibentur.

vaoat, dummodo

κών φσμάτων, καί πορνικών λογισμάτων, οις έπε'ρ-

gratiarum erga. Deum actione, et non

χεται ή προφητική άρά · u Ούαί οί μετά κιθάρας καί

fiat cum

Hoc enim

culpa

ψαλτηρίου τδν oTvov πίνοντες, ι καί τά εξής.

cnm gesticulationibue acenicia, aut aatanicia can-

ticis, et modulattonibua meretrioiie, quas maledictio iatbso propbetica prosequitur: « V « citharam et paallerium vinum bibunt, » et q u « sequuntur. Qninimo neque permittit eis

Ουδέ ό τής έν Καρθαγένη

concilii Garthaginen-

can. 38 monacbos aut clericos impune

illia qui ad

συνόδου λη'

κανών

v i r g i n e s v e l v i d u a s Deo c o n s e c r a t a s a c c e d e r e , a b s -

έφίησι μοναχοΤς ή κληρικοΐς άδεώς είσιέναι πρδς παρθένους, ή χήρας, α*ι οή τψ θεψ καθιέρωνται, τού

q u e conaeaeu

επισκόπου μή έπιτετραφότος, ή τού πρεσβυτέρου, εί

e p i s c o p i , a u t , eo a b s e n i e ,

teri alicujus : nec t u n c quidem

ad

presby-

εκείνος άπήει · άλλα καί τότε

solos c u m s o l i s

μή

μόνους μόνα:ς

v e r a a r i , sed v e l c l e r i c i s a l i i s , v e l G h r i s t i a n i s h o -

έντυγχάνειν, άλλά παρόντων

n e s t i s ac r e l i g i o a i s praeaentibus, u t t o l l a t u r o m n i a

Χριστιανών έντιμων καί ευλαβών, ώστε πάσαν

suapicio. «

Citra

scandalum o n i m , ait A p o s t o l u s ,

οψίαν περιαιρεισθαι.

astote et J u d x i s

et Graecis et Ecclestffi D e i . » J u -

Απόστολος,

κληρικών έτερων, ή

γίνεσθε καί

Ίουδαίοις,

b e m u r adeo s u s p i c i o n e s m a l a s e v i t a r e , falsae l i c e t

καί τή

fuerint.

πονηράς υπολήψεις προστετάγμεθα,

Εκκλησία τού θεού ·

·

Περί

C a n o n a u t e m v i c e s i m u e p r i m u s s y n o d i septimae

μεταβάσεως

deserere m a n s i o n e m , et i n a l i a m se c o n f e r r a . S i n

είς έτερον άπιέναι. Συμβάν

fieri

cootingat,

l a u d a b i l e ease e x i a t i m a t

n e c e s s a r i u m hosce b o s p i t i o

excipi, ne

forte 883cularibus et p r o m i s c u e v i v c n t i b a e

se i m -

m i a c e r e c o g a n t u r ; b a u d t a m e n r e c i p i aine c o n s e n -

καν

τάς

ώσι ψευ­ μο-

Ό δέ κα' τής ζ' συνόδου ούκ επιτρέπει μοναχδν ή μονάστριαν

etquidem

"Ελλησι,

άπδ μ ο ν α σ τ η ρ ί ο υ είς ναστήριον.

baud permittit m o n a c b a m aut m o n i a l e m p r o p r i a m veroboc

καί

έπεί φεύγειν

Β δείς. De Irnnsitu e monasterio ad aliud.

ύπ-

χοινωνοΰντες άλλήλοις, τήν μόνην ώς άλτθώς θαο'μαστήν κοινωνίαν καί τά γιγνόμενα σ ώ ζ ο υ ν · χαί κεφαλής > ώς ε υ θ ε ί α ς i x t l v l χαθηγεμών χαί «.δάσκαλος καί πρός Χβιστόν « γ ω γδς, ζηλωτυί διά πάντων «πασιν ήσαν · οδτω utv εύσεδε.'ας, οδτω δέ χρηστών έχοντ.ς τρόπων καί

aola vere admirabilis quedam coromunio eet, ofiiδίου χαί προαιρέσεως", καί ξυνόλως ειπείν παντός c i i q u e e u i r e l i g i o n e ( n t a e t u r : e t i n v i c e m 8 i b i c a p i t i 8 ° τοΰ φέροντος W > v . Ηρός γοϋν αυτούπίντεinatar erant, ille ex Pauli precepto*. ut maritue, έώρων, ώσπερ τ.νάς στήλ.ς έμψύν,ος i x 'άχ,,δοΰς E

0

b«o ut marito dux ao magiatra pielatis, et ad Cbrietum perductrix. Hinc fiebat, ut omoibue i n

μόνον θεογνωσίας, αλλά χαί του βίούν εδ μάλ'α χαί κατ' άρετήν πολιτεύειν.

rebus fortunatisaimi omaibus ease videreatur; conjugee videlicet exoellcnti adeo pietate ea morom probitate, ea vitaj propositique sanctitate, unoquo verbo, re qualibet laudabili, iosignee. P e r i n d e i U que illoe quisque iuiuebatur, ut epirantes quaedam columnas, tum e x . c t * rerum divinaram n o t i t i * tum rectissime vilae, et ad saoctioris dieciplinaa virtutisque numeros agende ' XII. Atque hujueroodi eane vita moribusque par ΙΒ'. Ούτοι μεν δή, τοιούτο, χαί οδτως Ινοντες • ε' bocce conjuguro ftiit : casterum .. ή de ftuctu suo δέκαί τό δένδρονέκ τ ο ΰ κ α ρ π ο ύ γ ί γ ν ε τ α ί S f arbor noscilatur, » quemadinodura divino proditum λ ov, κατά τόν θεϊον χρησμόν,καί τής δποτίρασοϋν ϊϊoraculo eet», nec fallax hoo nativas ilhus indolis, boεως «κείνου, τοϋτ' απίδε.ξ,ς εναργής, χαί οδτω τό χΓτ' n « an m a l e , ind.c.um est; etiam hoc raodo i l l o αύτοΰ; οείκνυτα προδνον · οΓς γάρ χαί τοϋ π^δόrum inculenier pateec.t praietantia, queie enim perb αρετής τοσούτον περίεστ^, ώς χαί σωίσιν «ύ8β, etiam sejuncto fil.o tantum virtutia eupe- C τοΤς καί άλλήλο.ς είς χ«5σμον άρκεΤν, τ ί ν « ποτ* δρ, (

w

rat, ut et e.b. ψ8.8 et mutuo alter alteri, «atis ornamenti pra3stenl, quoeaam hoa tandem accedente fllioexietimareconveniatfquippeqai.etiameiaua

τουτουσί νομ,στέον, προσλαβοντα; τόν π,Ιδα · δπο» ά εί καί μή παρ' εαυτών μίγα «ρονβιν .Τνον » ά>α μ«5νου τοΰ πα,δός Ιπί τούτ' fxov δ.χαίως*

γ

?

όταν έχείνω χ,ί τ,ϋτο προ,ή, χαί μετά τής «ετέ-' ,' £ ^ ! J

i 3orurn cauea nihil magnopere quo . i b i placerent f .88ei de 8olo tamen Γ.Ι,ο haud m j u n a glonari P

U

pa

ο ύ χ ω ν

X 5 [ i

τ

ή

ν

έ χ ε Τ Ο ί ν

poterant;ubietf,l.obocconvenitdecu .eteode-

πώςούδ.ά

core auam i l l i cumulatum eunl l o r i a m , quotnodo non undique exeplendescunt ? Bt hoc eo magia,

μάλλον δσω τό μέν S . i τόν παΐδα θαυμά-,σΟα. i> κα! μή τοσούτον, «λλ-έ'σπν οίς ξυντνίνθη • τό δέ 'καί

e

g

qaod ex fllio glonam babere, quanquam ηοα t a n -

πάντων

έχλάμπουσ. ;

τούτον αυτόν τόν θαυμάζοντα έ'νε.ν

καί

το«Ιτ»

οδδέσ-ν άλλο.-

t a m , nonnallia illud tamea oontigit verura l a u datorem etiam blium habere. nullis >aquam post hominum memoriam, 8> hos excipi.s, illud glori» incrementum contigtese ecmue. Oplimo sane j u r e ; nam qui talem eoli procreavere «lium, hos solua lalem a filio educationis mercedem referre «qnuo) f u i t : qaaei βί peculiarem rerum omnium novita- "

τών έκ παντός αιώνος ταυτηνί τήν προσΟήκην, ϊτ.μή το(5τ ς ίνυπάρχουσαν Γσμεν · κα! μάλα είκίτω- · τούς γαρ δή μόνους το.οΰτον προενεγχίντας μίν,'ος έ'δε χα! το ύτα παρ' αυτού χεχομίσβαι τόο Ια · ώσπερ τής καίνότητος δ.απάντο,ν αύτοΐς συγχε"κλ ρωμέν,ς · χαί τού με.ζόνων, ή παράδε,γαβ δένεσβαί τών πραγμά, ^^,ρ^,β,, . [

temfataip8i8de8tinavieeenl,etmajora,quamquo-

βαί τού αύτοΰ eaat γυμνασίου, τό τ ί ν άονίν ττς

n

01

(

1β

Μ

Γ

ων

6 π ο

ο ν

rum ulla exstarent exempla, ipsos cxperiri volui,-

γενέσεως τούτψ μή τήν αυτήν τυίς ίλλό.ς τενίσθ,,'·

sentioujuemodietbocest.planoqueejusdem.qund aiunt,gymnaeii.nonidemvidel.cetbuicno troq od

μή δέκατα τό κρατούν Ιθος τή ύ « . « I V Ιί & χ θ ίας έπ.φροσύνης, καί τών τού Πνεύματος θ ε α Χ

aliie, nasceodi initium fuisee, nec assueto natur» ordine, *ed ex singulari providenlia divina, sanctiqoe "-^uo XIII. Poelquam enim longo jam tempore maecuMCUlae prolis cupiditas parentea tenuerat, illiusque I itam ardenti flagrabant desiderio, ut DOD raodo (1) haoc

σμίτων · δηλώσει δ' ό λόγοSpiritu» pra.diotionibu8, prout mox patebit opir.iu» pr«aiotionil)U8, prout mox patebit. ·"

8

U

hanc

* Cor. x i , 3 ; Ephes. v, 23.

5

φ

5

ΙΓ'. 'ίίς γάρ παιδός άρρενος επιθυμούντες ή « ν έκ πλείστου, καί οότω μανικός τις αυτούς έ>ω; κατείχε ταυτησί τής γονής, ώς μή ότι στέγε,ν [mm.

Mattb. x n , 33 ; Luc. v i , 44.

(1) A n , non contenti bonis suit enenll

230

LAUDATIO S. GREGORII T H E O L O G l .

Α desiderii sui igaiculum ferre diutius nequirent, sed reliqua e u a o m i m ne pili, faoerent, tantisper d u m τ ά λ λ ' άξιούν, μ ή καί τούτου προσόντος, τ ( γ ί γ ν ε τ α ι ; hoc unum deeaset ; quid tandem flt? N i m i r u m "Ο πρώτον καί μόνον, καί μ ά λ ι σ τ α πάντων έ ν ρ ή ν . quod primum, ei uaice, et maxime omnium fieri Έπί τ ή ν μεγάλην καί θαυμαστήν καταφεύγουσι oportebat, ad summara et divinam rerum guberπρυτανείαν, καί τδν δυνάμενον ταύτα πορίζειν θεόν · natricem poteatatem, Deum videlicet, qui rem exκαί ο ύ τ ω θερμώς τ ο ύ τ ' άγαν καί μ ε τ ' αγαθών τών pedire ipolerat, confugiuot fervidieque adeo preελπίδων αιτούνται, ώς μ ή μόνον πάντως έξειν π ι στεύε'ιν τ δ σπουδαζόμενον, ά λ λ ά καί πριν ή λαβείν, ciboe et bona spe boc orant, ut non modo flde i n άναθήσειν τούθ' υποσχέσθαι · καί προκαταλαβέσθαι dubia, quod cupiebant, adepturos sese crederent; τ ή ν δόσιν · έλπίσιν ώς άν τις ε"πη φωναίς ταις τ ο ύ aed et priusquam accepiasent, Deo illud se toluro Πνεύματος · εύ γάρ ηόεσαν διά τε τήν τ ή ς αρετής dicaturos vovereot : speque ita certa hoc donum οικειότητα καί τ δ τύγχανε ι ν άεί τ ώ ν ευχών, ώς καί praedicerent, velut divinis oraoulia, ut sic dicamua, τ ο ύ τ ο μειζόνως ή βούλονται λήψονται. Ούκουν ο ύ δ ' promissum : probe enim norant, tum ob summam έψεύσαντο τ ώ ν ελπίδων · ά λ λ ά καί προσυπερβαλέvirtutia familiaritatem, turo assiduam votorum auo σθαι τοις πράγμασιν έσχον · χ ρ η μ α τ ί ζ ε τ α ι γούν ή JJ r a m impetrationem, boc se, majore etiam quam μ ή τ η ρ νυκτός δ ι ' αγγέλου τδν παιόα, όποιος εσται peterent menaura, consecuturos». Neqae eua illoa δηλούντος * καί δτι τοσούτον αύτψ τ ή ς χάριτος περιhio fruatrata epea est; quam etiam reipeavicerunt; έσται, ώς μ ή μόνον πράξει καί θεωρία, καί πασιν quippenoctu perangelum divinitus de fitio admoαπλώς τοις τής αρετής εΓδεσι τών ά λ λ ω ν ύπερσχειν nita maler, qui qualisque fnturus eseet monetranδεδυνήσθαι, ά λ λ ά καί τ ή τών λόγων ρώμη τ ή τε tem, et quod lanta divin» gratiaecopia illi adfatura ά λ λ η , ααί τ φ περί θεού και τών θείων μετά θεού esaet, u l non modo actione atque contemplatione, και τ ή ς εκείθεν έπιπνοίας φιλοσοφείν εχειν άξίως, etuniversovirlutum agmine, c»teris rnortalibua anολίγοις καταλιπεΤν εγγύς έλθεΤν εαυτού. "Αμφω δέ teiturus eaeet, aed variae item doclrinae facundie* ταύτα δ ι ' αμφοϊν βεβαιούνται • διά μέν τ ο ύ τοιούτων que vi, cum alia o m n i . t u m praecique de Deoacdiχ ρ η σ μ ώ ν ήξιώσθαι, ή τ ώ ν πατέρων κατ* αρετή ν vinia rebus ope inspirationeque divina, dignum i n εύδοκίμησις · τδ δ' αξίωμα τού παιδδς, διά τού τούτον raodum diaaerendi ac philosophandi facultate, pauαυτοί ς ο υ τ ω δεδόσθαι · 6 μέρ γάρ εί μ ή θαυμαστός cis id conceasurus, ut propriua ad 86 accedereat. τις έ μ ε λ λ ε ν εσεσθαι, ούκ αν τοιαύτη ν γένεσιν έσχεν • Quod utrumque utrinque satie re comprobatum fuit, o\ δ* ούκ άν ούτω μεγαλοπρεπώς είσηκούσθησαν, ^ parentum videlicet eximia virtutis gloria astraota, μ ή τ ή ν άπδ τ ώ ν τρόπων έχοντες σ υ μ μ α χ ί α ν . quod oraculie hujusmodi dignati essent : filii item στέργειν?]

eV

εχειν,

άλλά

καί

τοΰ

μηδενός

πάντα

praeatantia ex eo, qaod boc modo i i s donatus s i t ; qui niei v i r admirabilia evasurua fuisset, talem haodquaquatn habitarue erat originem; neque rursus ample adeo etmagnifice exauditi pareotes fuisseot, absque v i t e rooram suorom euffragatione. Ι Δ ' . Ο ύ τ ω ς , ω θεία καί ιερά κεφαλή,καί τ ώ ν μεγάλων XIV.Hunc in roodum,o divinum aceanctomcaput, τού θ ε ο ύ μυστηρίων μ ά λ ι σ τ α πά/των αύτόπτα καί et magnorumDei mysteriorum spectatorarbiterque κοινωνέ · καί πριν ή γεγεννήσθαι, θεοφιλής ετύγ­ intime, Deo etiam priusquam i n lucem susceptus χανες ώ ν · ούκ έκ κοιλίας μητρός ώς δ ΙΙαύλος άφωcharue eras: non ex utero materno, ut Paulue ·, ρισμένος · ά λ λ ' άνωθεν όποιος επειτ εση προωρισμέ· selectus, sedjamdudumqualispostotnodum faturua 1

νος

κ α ί προεγνωσμένος

τώ

πάντα

πριν

γενέσεως

08803 praedestinatus

prsecognitueque Deo, c q u i o-

mnia antequam fiant perspecta babet ,» utcommutie quoddam generie humani bonum, par vota parenκ λ ή σ ε ω ς δεδόσθαι τ ψ βίψ κοινή τις ανθρώπων ο ν η tum io vilam veniren ! Utrum vero ceetera recie σις ! Ε ι δέ καί τ ά εφεξής τούτοις ξυμβαίνει, καί τ ή ς convenianl, tanlaeqne destinationi per revera exυ π ο θ έ σ ε ω ς άξιόχρεως άνεφάνης αύτδς καί μή π ο λ ύ stiteris, et non potios multo magis adroirabilis, κρεΐττον θα»μαστότερος, δσψ τ ά μέν προτέλειαί τινές ε ' σ ι καί παρασκευαί, τάδ' είς έπειτ' αγώνες Q quod h » c hactenusinitia qusedam et apparatus fuere, secutura autem vera erunt certamina, opeκαι έ ρ γ ω ν έπίδειξις καί πράξις δπερφυής, τ ί ς ούκ rumque apeoimina, etactionea heroice, quie morοίδε τών π ά ν τ ω ν , μ ά λ λ ο ν δέ τίς ε'ιδώς, ού διαφερόνtalium onue est, qui nesciat ? imo vero potiusquis τως θαυμάζει τ ε και ξυγχαίραι, καί σοι μόνψ τών eet rerum istarura notitia instructus, qui non inaπάντειν τ ί θ ε τ α ι ; Ά λ λ ά μ ή π ω τούτο · ά λ λ ' δτι π α ρ α ­ jorem i n modum eas admiretur congratuleturque, δόξως ο υ τ * τ ε χ θ ε ί ς , παράδοξον ούχ ήττον καί τήν tibique ex omoibus uni potissimum sutTragetur ? εντεύθεν πρόοδον έσχεν. Veram enimvero nondum his locus erat: potius enim nunc ostendendum, q u i i t a inusitato modo i n locem prodierat, deiocepa non minua singularem novumque vitae progressum habuisse. Ι Ε ' . Ού γάρ δή παις ων καί κ α τ ' αυτούς τούτους X V . M i n i m e e n i m i l l e i n p r i m i e adoleaceatie εΐλετο ζήν, καί τ ώ ν αυτών έκείνοις ήττάσθαι, ώς spaiiis versan?, oetalis i l l u s adoptare mores, q a i νύν μέν ήδονάς καί κρότους καί ά λ σ η καί π α ρ α δ ε ί busque illa capilur, capi vincique : et modo volunχ ά ρ ι τ α ς , νύν δέ γυμνάσια καί λουτρά, καί tates, et plausue, et prata, et lucoe, et paradisorum αυτών

e

είδότι

θ ε ψ * έφψ διά τ ή ς τ ώ ν πατέρων π ρ ο ­

Galat. I, 15.

7

Dun. x i u , 42.

7

THEODULI MONACHl

231

amcBnitatee ; modo r u r s u s gymnaaia,et balneas,et Α ΐ * * ω ν άμίλλας, χαί θεατροσκοπίας ό ι ώ κ ε ι ν ουδέ περί θήρας μαίνεσθαι καί δπλα μεταχειρίζειν · καί ludoa circenaeia, et tbeatralia apectacula seotari,

DOD ille circa venationea iueaaire, non armia i n camp exarceri, ηοα arcum acienter contendere, aut aple ad scopum oollineare ; non item fritiltum exeroere, aut choreas ducere, aut pila luaitare, aut atiahujuemodi factitare, quibue ut plurimumffitatulam suam javentue oblectat, quorum Gregorio noetro placebat oranino nibil, multum profecto aberat: varum his omnibus longuiu valereju8si,sut suo judicio abjecteanima? vitiosis atTectioaibus veriuaquam dieciplinis; contra rebus omnium graviaaimis pulcherrimisque, etqu» aumuioapud Deum homineaque i n pretio sunt, totum sese addixit, quamque h® commentationem aique diligentiain exigunt, ea assiduilate complectebatur,

ut solaa

τόξον εντείνει ν εύ είδέναι, χαί μετά σχοπδν βάλλειν ' χαί προσέτι κυβεύειν, όρχεΐσθαι, σφαιραν τάλλα ποιεϊν

οΐς είχδς

τούς έν νεότητι

παίζειν, χαίρειν.

τούτων ουδέν έχείνφ πρδς λδγον * πολλού γε καί δει * άλλ' έρρώσθαι τούτοις άπααι

φράσας, και ψυχής

άγεννούς παθήματα ταύτ' είναι μάλλον ή μαθήματα κρίνας, δ δέ τοις

πάντων

σπουδαιότατοις

τε καί

κάλλιστο ις καί παρά θεψ καί άνθρωπο ι ς μεγάλων άξιουμένοις τών

πραγμάτων

φέρων έαυτόν

έμπα-

μέσχε · καί τήν έν τούτοις μελέτην τε καί σπουδήν τοσαύτης ήξίου σπουδής, ώς μόνα ταύτα εαυτού παιδικά

και προύργου

νομίζεεν

ποιεϊσθαι * και τδ

μέγιστον, ού παρά μέρος τούτοις έχρήτο, ουδέ νύν

haece g μέν τούτο, νύν δ' εκείνο, άλλά κατά ταυτδν άμφω

deliciae euasduceret, operaeque su» pratia haberet T u m quod maximum utique est, DOQ ille vicisaim et allernis ad baec studia incumbebat; neque nuoc haec, uuno i l l a , eed eimul atraqua Iractabat: quippe q u i conipertam haberet utrorumque mutuam inler 86 relationem, sociataeque operas, quaDdoquidein offlcia virtuti» recteantaa pr«8tari uequeunt, quam ratio illorumaccuratacommentatione perepecta fuer i t : rursus dootrina virtute marumque probitate orbata, ne doclrina esse videtur, eed irrationabilia

μετήει * τήν έκατέρων είδώς πρδς άλληλα σχέσιν τε καί συντέλειαν * ούτε γάρ ά οεΤ πράττειν έστι πριν έδει [ttn ήδη aut deouu ά δει] γνώναι τψ λόγψ, δ τε λύγος εί μή μετ αρετής καί τρδπων εΐη χρη­ στών, κινδυνεύει μηδέ λόγος τις είναι, άλλά λόγος άλογος ώς ειπείν * ει δ' δ τούτων συνδυασμός πολλού τίνος άξιος, πώς ούκ άντιληπτέον ήμιν έστιν αμφο­ τέρων, ει γε βουλοίμεθα, μή δτι γε μείζους ημών αυτών γεγενήσθαι, άλλά καί θεοείκελοί τίνες άτεχνώς ; 1

quaedam ut aic loquar, dootrina; sin vero magni facienda barum rerura copulatio eat, eummopro. fecto studio eimul illse nobis capessend» erunt, si non roodo nobiemetipais majores, aed Deo etiam aimilas fieri omnino etudemus. X V I . Etenim quae sunt, qua aunt, mente com- C Ιζ"'· Το γάρ ή υντα έστι τά δντα είδέναι, καί plecti, rerumque divinarum et humanarum iotelliθείων τε καί ανθρωπίνων πραγμάτων επιστήμονας gentta pollare, et jam nunc velut inconcilio coeleaείναι, καί πολιτεύειν έν ούρανψ δύνααθαι, μή δ' lium vereari, neo rei terrestrium rerum ulli aftixos ότψούν τών τήδε προσπάσχοντας, ακαμάτου καί adba3rescere, quod indefessae ac bealiecujuedamnaμακαρίας φύσεως *ιδιον δν, έξ άρ' αρετής καί λόγων tarae proprium esl, id de virtute bonieque litieris έστιν ήμιν ' ών ούτος παρ' όντινούν ών ΐσμεν είς nobis provenit: quarum aupra omneia omnis m e έρωτα μανικδν καταστάς, καί δ'πως κτήσαιτο ταύτα moriee homines ingenti amore noster perculsus, et περί πλείονος άγων τών άλλων, μάλλον δ' ει ταύθ* earum poeeeesionem rebue aliis omoibue antiquio έξει, τά πάνθ' Εξειν, νομιζών, έγκρατεία καί πόνοις reni ducens, aul verius si bas habiturus esset o m ώς μάλιστ' έχρήτο · καί παρεβάλλετο μέν πρδς nia esse habiturum ratus, continentiae maxime aeύπνον καί τήν εντεύθεν ανάγκην · ώς καί τού νομιsiduieque laboribue operam dabat: cura eomno ζομένου τε καί προσήκοντος ού μικρόν ύφιέναι* vero in primie ejusque necepeilate pugaabat, i t a u t πάντα δ' έποίει, δμού μέν τδ φρόνημα τής σαρκός non parum de sneta ac debita quiatededucerct,aliaκαταστέλλων, καί ταπί γής μέλη νεκρών, δμού δί que itein omnia agebat, queistum « corperean c u καί οδν νούν καθαίρων τε καί λεπτύνων, καί πρός τε piditatesperdomaret ,» et« terreetria membrafunτά θεια καί τούς λόγους αυτούς έτοίμως εχειν Μditua exstirparot ; tura mentem perpugaret acueρασκευάζων * τδ μέν γάρ άνέαεως καί τρυφης άκοretque, el ad divina pariter litterarumque studia λαύειν έκλύεσθαι του καθεστηκότος έστι, καί οΤον promptam expeditamque pararetAnimi namquereπαχύνεσθαι καί γεούσθαι, καί μηδέν τών δεόντων missionibus ac geniu liberalius indulgere, a praeμήτε νοειν, μήτε πράσσειν αίρεϊσθαι, τής άναδιδοscripta vivendi lege per raollitiem deliccreest, quaμενης εντεύθεν έπισκοτούσης άχλύος, καί χωρε» eique prffi sagina crassescere, et in tcrram degeneκατά φύσιν τόν λογισμόν ούκ έώσης, τδ δέ τί|ς γιr a r e ; nibilque eorum q u « necesearia suol, neque γνομένης ασιτίας τυγχάνειν, μετά συντόνου σπον­ animo concipere, nequeopere libenterexsequi : teδής καί νήφειν καθάπαξ μετέωρόν τινα καί κούφον nebraaanimo otTundente, q u » ex irnroodicis epulia παρασκευάζει τόν νούν, καί κρείττω καί δεινότερον excitatar, nebula, recturaque rationis cursum p r » τοις πράγμασι χρήσθαι · άνθ' ών εαυτόν οίς Ιρην pediente: contra moderala escalentorum abstiέξήσκει · καί τοίνυν τή τής φύσεως περιουσία καί nentia, contento studio atque sobrietate con£ώμη καί τά τής σπουδής έξ άντιρ'ρόπου «αραa

9

8

Roin.

νιιι, 6, 7. · Col. ιιι, 5.

n

233

L A U D A T I O S. QREGORII THEOLOOI.

234

σκευής όντως προσθείς, και καταλλήλως άμφω κε- Α j u n c t a , aniraum sublimem omino agilemque et ad dextrura rerum uanm acriorem aolertioreiuque reddit. Ob h s o i g i t u r , ita ut diximua,diligenti88irae γίγνεται, ούτως οξέως εί δει συντόμως είπειν, aeae exercuit : ot iogenii praetaaiiae opibusque άπάσης λογικής επιστήμης εις άκρον ήλασε, καί τά s q u a l i apparatu diligentiam bona fide adjungene, πολλψ πόνψ καί μόγις τοις άλλοις κτηθέντα, μετά convenieotique utrumque ratiooe temperana acconτοσαύτης ούτοσί κατωρθώκει ρηστώνης, ώς μηδέ nectena, ex quibua id quod perfectieaimum eet boμεμαθηκέναι ταύτα δόξαι σχεδόν, άλλ* άναμνηmioibus exaiatere solet; ita celeritar, ei verbo diσθήναι, καί ώσπερ προεγνωσμένα πάλιν άναλαβείν . cenda rea omnis iiberalie doctrinae verticem occuώς καί κινδυνεύειν έπ' αύτου μόνου τδν τοΰ Σαμίου pavit,et quae malto labore s g r e difficullerqae aliis τού σοφού λόγον χώραν κεκτήσθαι; καί τήν μάeomparaatur, tanla facilitale felicitateque absolvii, θησιν άνάμνησιν εΤναι. ρασας και συνηφώς, έξ ών άνθρωπο · ς τά κράτιστα

ut i l l a propemodtim non didicisse, eel rerainiscendo recogoovisse, velutique p r s c o g n i l a denuo reeoloisse, videretor. Adeo ut i n uno Gregorio looum babuiaae videri queat aapieniie Samii dictuiu : « doetrina* perceptiooem reeordationem esea. » IZ\ Ά λ λ ά c τούς μέν εγκυκλίους καί προτελείους XVII. Caeterum corbem iJlam a r t i u m Hberalium» τών λόγων, »> δ'ταν δέ ταύτα λέγω, καί ποιητάς vari«que eruditioaea initiameota,» in quoruin cenξυλλαμβάνω, ή πατρίς εΰ μάλα καί μετά πολλού g 80 e l poetae c o m p r e h e n d o , p r i d e i o i p a i p a t r i a e g r e -

4m*?l Jt «. - τούτψ παρέσχεν -1 1. ^--t τοϋ περιόντος έκμελετήσαί τε καί σπουδάσαι καί κατεργάσασθαι, έπιτηδείως πρδς τοΰν (χουσα, καί δυναμένη τούς έξ αυτής καί τού­ τοις δωρεισθαι * τό γε μήν εύ δύνασθαι λέγειν, καί εΓναι ρητορικόν καί δεινδν έν συλλόγους, καί πείθειν εχειν έκασταχού μετά παντός τού δικαίου, καί νυν μέν τά βέλτιστα συμβουλεύειν, νύν δέ αδικού­ μενοι ς άμύνειν, καί νόμων προίστασθαι, καί τάκείνων βεβαιούν, καί τό μέγιστον, λόγους τούς μέν ποιεϊν, τούς δέ, κρ'νειν είδέναι, καί τδ γινόμενον σώζειν απανταχού, τήν τοίνυν τοσαύτα καί τηλικχυτα δυναμένην ρητορική ν, καί μέγα μέν τψ βίψ κατά τδ έπος δνειαρ ούσαν * ζηλωτούς δέ άγαν τούς εϊοότας δεικνύσαν, έκτήσατο μέν είς Ιίαλαιστίνην έλθών, καί τοις έκεΐ παιδευτηρίοις ένόιατρίψας

rria plenaque n l e m n i i A manu m a n n ediscenda, Ofliar.Mfiii Α aerioque Ο Α Ρ Ϊ Λ Π Ι Ι Α etudto atn/li/\ pornAr. gie tractaoda tradiderat, eatis i l l a eane idooea ad hanc rem magistra, et qua? baece etiain artes civibus 8ui8 imperlire posael. Porro u l bene ornatequa dioendi facultatem coasequeretur,elia COQ ionibus dieerti oraloria partes tueretur, omnique loco animorum babenas aequissimo jure teneret, aiva oplima qoaeque euaderei, aive injuria oppreeeie adeaset, legumque ipsarum caaaam ausciperet, iigque auctoriiatem suam aatrueret: et quod facile primum eat, ut orationea et ipee conficeret, et de alienis perite eentenliam farret, omnibusque i n rebus decorum servaret; baac inquam, quaa Ulea tantaeque una efiicere ree poteat, artem rhetoricam, vita bumanae, ut poetico verbo utar (1) « i n -

μάλιστα πάντων άντιποιουμένοις τής τέχνης · ούτω G gene praesidium etcolumen »invidendsque felicita-

tia faioiliaribua euis conciliatricem, ία Patostiaam profeclua, ejueque in scbolia veraaaa, q u » stuodioκαινό ν τι καί άλλόκοτον εΤναι χρήμα δοκεΤν, θαυ- sissirae omnium oratoria operam dant,eibi compar a b a t : mox insita animi magnitudine quae illic μαζομένους μέν υφ' απάντων, μηδενί δέ πρός ζήλον bauserat io tantum auxitornavitque, ut illius oratio, ιόντα ς. m quaedam nova et ioueitata ease videretur : admiranda quidem omnibua, eed q u e nomiai aemulationie epem relioqauret. X V I I I . Porro quoniam illud etiam quod iater ΙΗ'. Έπεί δέ καί τού πάντων μεγίστου καί καλ­ cstera etudiorum gaoera e i maximum, et pulcberλίστου καί τελειότατου τυχειν έπεθύμει, καί ού rin u m , et perfcctiesimum est, consequi a t e b a t ; χωρίς ούδ' άν εις πάντων εΐη σοφ'.ς, κάν εί πάσι euaB quo fieri nequit, ut mortaliura quiaquam eaπρουχη τοις άλλοις, τδ μέγιστον πάντων ούκ έχων, piene sit, eliamsi in caeteris omnibue preatet.asque μέγιστον δέ πάντων φιλοσοφία, άτε τέχνη τεχνών eo dum roaximo illo careat. Est autem omniuramaκαι επιστήμη επιστημών, δειν εγνω τούτου χάριν xiraum philoaopbia, quippe ars artium, et scientia τήν Παλαιστίνη ν λιπών, έπί τήν Αλεξάνδρου χ ω ρήσσι, ού μόνον κάλλει και Φέσει καί μεγέθει, καί j) ecientiarum (2). Idcirco relicta Palaestina Alexao* driam ire constituit: urbem tum elegantia, et silu, πασιν ο\ς μεγαλαυχούνται πόλεις σεμνυνομένην, άλλά καέ τ ψ λόγων εύ ήκειν τοτηνικαύτα καί πρού- el amplitudine, ct omnibus iis de quibua gluriari urbes soleot, inclytam : turu optimarum artium χειν εχειν έν τούτοις τοσούτο θαυμαζομένην, ώς cultu, illa teinpeslate florentiasimo.in taotumcom«άντοβεν πάντας τούς τε άλλους, καί οίς λόγων Ι^εστι λόγος, πρδς έαυτήν έπισπάσθαί τε καί καmendalam, ut et alios omnes undique ad ae atlra λεϊν, παιδείας και λόγων μεθέξοντας, καί προσέτι beret acciratque, et eus prxcipue,qui cum politioie τόυν έν τοις δημοσίοις ταμείοις έναποκειμένων βι­ humaaitate aliquid rationie habebaot,dootrio» faβλίων, παντοδαπήν μούσαν εχόντων, καί Οντων cundiaeque participea futuroe.etlibrorum etiauipuτοσούτων, δσων ούδ' έν άπάση σχεδόν τή Ελλάδι, δ blicia in bibliothecis repoaiturum.Qui et univereas δέ τψ μεγαλοφυει τής αυτού διανοίας, άπερ εΊλη-

φεν, ηΰξηκε καί κεκόσμηκεν, ώς τούς αύσού λόγους,

(1) Odyss. IV, 444. PATBOL. G R . C X L V .

(2) Joan Damaae. Dialtct. cap. 3 8 X

235

THEODDLI MONACHi

236

Musarumopea complectebaotur, etlot numero e r a n l , ,H καί τήν πόλιν έπέραστον μάλλον έ π ο ι » τάις φιλοπονεΐν αίρουμένοις. Τά κράτιστα τοίνυν εντεύθεν εν qaot vixincuncta reperirentur Graecia.Quod urbem ού πολλψ τψ χρόνψ ξυνειλοχώς, καί μηδέν ώς ει­ tanto amabiliorem atodloaia et induatriia bominibaa πείν εξω καταλιπών εαυτού καί τού καθ* αύτδν reddabat. Gum igitor non longo tempore magnam illic βοολομένου, έπεί τήν μητέρα καί τροφόν άπάσης lectissimarum dootrinarumvim coilegis8et,nihil jue σοφίας τάς Αθήνας, πόρρωθεν έώρα τοις λογισμοϊς, admodum, pene dioam extra ae auamque disoendi καί τούτων έκπλείονος ήρα, δμού μέν ών ούκ είχε aviditatem reliquisset ,q uoniam parentem ac nutricem orania eapienti® Alhens, solieammisensibue e l o n - τευξόμενος, δμού δέ καί ταύτας οΐς αύτδς είχε κοσμήσων, άρας εκείθεν ώς τάχιστα, τζς ένταίθα ginqao intuebatur,quarum amorejamdiu flagrabat, φερούσης άντεποιειτο. tum ut qaeis destituebalur, ea illic compararet ; tum uturbem iis qua? babebat exornaret. Alexandria quamprimura solvenein viam illuc ferontem ae dabat. Ιβ'. Καί δήτα νεώς έπιβάς Αίγιναιας, δεινοί δ* X I X . Gonacensa itaque /Eginetica navi, sunt a u tem jEginet» rei nautic?c ecient.esimi, laetus cum ούτοι τά ναυτικά, χαίρων χαίρουσιν αύτοις συνανήχθη · καί τέως μέν δυσχερούς ούδενδς έπειρώντο, Jaetis i n ultam provehitur; nec initio a d v e r s i q u i d ούδ' ειχον ουδέν ούδοτιούν αίτιασθαι, άλλά πάντ' qoam sentiebatur, nec erat omnino de quo quereήν αύτοΤς έν ραστώνη, καί ουρανός καί νέφη καί rentur,contravero placida illis aotranquilla oronia, ccBlum, nubes, mare, aer, verbo m e r a u n d i - i θάλαττα, καί άήρ, καί τ δ καθάπαξ ειπείν εις άπαν Οάρρεΐν. Έπειθ* ώσπερ οστράκου μεταπεσόνqae securitae, Subiode varo conversa velut τος, εις τουναντίον τά πράγματα περιέστη · τδ γάρ teetula i n contrarium rea mutari ; commoπαρΟενικόν όιαοάλλουσι πέλαγος, καί σχεδόν ουσιν dum enim Parthenicam mare transinitteDtibus, έν μεσημβρία τού πλού, έν Ίσω δ* [f. a d d . ώς] ει­ decurso j a m fere medio navigationis, atque adeo πείν καί τού σώζεσθαι, τυφώνός τίνος έ μ πεσόντος salulia item curriculo, hic turbo intolerandus omnique memoria, sinautie credimus, sffivissimaa, αθρόως, ούθ' ο'ίου καί φέρειν, καί τών είς μνήμην ήκόντων χαλεπωτάτου ώς τών ναυτών [f. a d d . ήν] aubito ingruit. Mox igitur mare cinni i n modum m i 3 c e r i , 8 u r s u m dcorsumque magoa vi exagitatum, άκούειν, ή τε θάλαττα κυκεών έγεγόνει, άνω καί κάτω φερομένη τή βία, και στήναι μηδαμου δυνα­ noc Dsqoamconsisteresituin^aed et navigiumnunc μένη * τό τε σκάφος, νύν μέν μετέωρον, νύν Υ ύφα­ sublime evectum, nunc aquis demersum, prae fluλο ν γιγνόμενον υπό τών κυμάτων, καί τής επαλλή­ ctibus, praeqao crebra, et conlinua, et vehementieλου καί συνεχούς καί σφοδρότατης τού κλυδωνίου sima undarum jactione,noneiiguumultimipericuφοράς, ού μικρόν αύτοΤς τον περί τών έσχατων l i metum navigantibus injecit. Jam ceeteria ηοα φόβον επήγε. ΤοΤς μέν ούν άλλοις, ού τδ τεθνήξεmodo mors ipsa imminene, sed et more i n undis eufferenda, perquam horribilia visa est, quod , σθαι μόνον, άλλά καί τδ τοΤς ύδασι τούτο πείσεσθαι, δεινόν έδόκει καί κατ' άμφω δυσχεραίνοντες ήσαν * utrumque abominabantur, quanquam enim neceeεί γάρ κα: θάτερον σφίσιν αύτοΤς έξ ανάγκης έσόeario alterum quandoqae sibi eventarum norant, μενον ήδεσαν, έάν τε νύν ούτως, έάν τ ' άλλως [add. sivenuDohocpacto,9ive alio alias : deealute tamen άλλοτε aut ύστερον] ξυμβή, άλλ' άρα τού περιειναι ac vita, ut par erat, aolliciti, suaramqae neceseiκαί ζην ώς ε·κός ποιούμενοι λόγον, καί άμα τών ludinum quisque recordati, quas oalamitatis s u « οικείων είς μνήμην ίόντες καί τούτους έπιθήκην, appendicea h a b e b a n t , lacrymia omnia ac laraentis της συμφοράς κεκτημένοι, δακρύων άπαντ' έπλήc o m p l e b a D t , noc quo se verterent, quid?e CGDρουν καί οιμωγών, καί ούκ είχον ο τι καί γένοιντο. ptarenl, reperire poterant. Gregorio n u n minus Τψ δέ, καί ταύτα μέν ουδέν ήττον · πολλψ δέ πλέον, gravia et haec ipaa accidebant ; multo gravius μάλλον δέ κακών εσχατον ήν, καί παραμυθίαν (amen, imo malorum oranium ultimum erat πάσαν υπερβαίνον, τδ κινδυνεύειν οΐς τών μεγίστων omnemque consolationem superabat, quad quoετ' άτέλεστος ήν, καί τ^ς πρός θεδν οικειότητες niam eanotiseimis religionis ro/steriia nondura ούτω τήν γιγνομένην δεδεγμένος σφραγίδα, θεδν initiatus erat, nec legitimum d i v i n s familiariαύτδν άπολέσαι καί τής εκείνου δόξης παντάπασιν tatis B i g n a c u l u m acceperat, i n discrimine verea* έκπεσειν. reiur, ne Deum ipsum miser amitteret, illiusqae ι gloria prorsus excideret. Κ'. Ώς γάρ τδ βαπτίαματος ήξιώσθαι, Χριστόν XX. Quippe ut lustrali Javacro rite expiatum έστι κατά Παύλον ένήφθαι · καί άλλως Χριστόν esse, docente Paulo , Cbristum induisae est, γεγονέναι ύδατι χρισθέντα καί πνεύματι, ούτως novoqae quodam modo GbrislumtacLumcsee, aqua ανάγκη πάσα τόν μή τούτου τυχόντα, καί Χρίστο» nimirumepiritnque perunctum; eic neceeseoinn.no κεχωρίσθαι* ου τί τών απάντων έλεεινότερον, ούχ c*t, a Christo etiam disjunctum esee, quisquis όπως έκείνψ τψ καί πρδ συλλήψεως άφωσιωμένψ lustrationem illam consecutus n o n est: quo q u i d θεψ, καί ύστερον καί νούν καί βίον καί λόγον κει diriue unquam accidere poteat, n o n illi solum, q u i πράξιν, καί πάνθ' εαυτόν τής άνωθεν έξάψαντι et prius Deo oonsecratue quam conceptus eral, et δεξιάς, άλλά καί ό'λως άνθρώπψ νούν εχοντι, και postea et mentem, et ?Uam, et dictionem, et aclio19

19

Galal. ιι, 27.

*3l

L A U D A T I O S. G R E G O R H

λογίζεσθαι δυναμενψ, χαί τούτ' είδότι καλώς δτι Α καν τήν οίκουμένην πασαν κατάσχη, κάν τδν ύπδ γήν τε καί δπέρ γης κτήσηται μδνος χρυσόν, κδν πάντας τούς τε δντας, τούς τ' έσομένους πρδ τ' έόντας ανθρώπους ευδαιμονία παρέλθη, ουδέν αύτψ πλέον ϊσται περι ψυχής κινδυνεύοντι. Ταύτ' ούν εκείνος τηνικαύτ' έννοών, καί τούτους άνω καί κάτω στρέφων τούς λογισμούς, έπηρτημένου μέν τοσού­ του κινδύνου, τού δέ χειμώνος ού τι λωφούντος, και πρδς υπερβολή ν αίρομένου, απορίας δέ πάντοθεν ούσης, έπιλειπουσών δέ σχεδόν τών ελπίδων, έπι ξυροΰ δέ ακμής τών πραγμάτων έστώτων, τί ποιεί, καί τίνα λύσιν επινοεί τού δεινούς ; Πάσης ήστινοσούν άνθρωπίνης άπεγνωκώς έπινοίας καί μηδέν ί τούτων καί τούς άλλους πείσας προσέχειν,

238

THEOLOGI.

nem, et βθ deoique totum eupero» dextene velut

appenderat; verum ulli omnino homini mentie compoti ac raliocinationis, et quem illad minime fugiat, quod tametai uoiversum lerrarum orbem i n ditionesua ac poteetateteneat, aurique vim omnem, quffi sub terra, aot euper terram eat, unus poaeideat; iamelai quotquot uaquam eunt mortalium, aut i n poaterum futuri eunt, aut olim fuerunt, felicitate gaudeat, nihil id sibi tameo, de aniina periclitanti, profulurum. Haec illa tara secum r e putans, et bujuaraodi euraurn deorsumqae animo cogitationes versaaa, praeaentiBsimo i n pericalo, nibil remittente procella, imo ad eummum excesB u m intumeecente, nulla usquam elabendi rima, nulla ferme reaidua apecula, rebusque i a acie novaέπι τδν έν άπόροις πόριμον καί πάντα ποιούντα g cul» j a m haerentibus, quid occipit, quaeso, quamve και μετασκευάζοντα μόνψ τ ψ βούλεσθαι δεΤν Ιγνω expediendorum malorum rationem i n i t ? Nempe κατάφευγε ιν θεδν, καί τούτψ πιστεύειν τδ σώζεdamnata bumaoa arte ac induetria, csteriaque σθαι 'εύείδώς ώς ε! καί συμφοραΤς τισιν ημάς πεno aliqua re hujusmodi confiderent admonitia, ad ριπεσειν ποτε ξυγχωροίη, είτε παρούσαν αναστέλ­ illura, qui i a rebus inviis viam reperit, « qui omλουν κακίαν, εΓτ' Ισομένην προαναιρών, ή τιμωρού­ niaque solo nutu suo facil ac immutat , » confuμενος γεγονυιαν, τδ γάρ τής πείρας παρ ί η μι, gieudum, suamque illi commitlendam saluteoi, έστιν δτε και έφ' ών γινομένης, άλλ' υπέρ τού βελstatuit, haud ignarua, quod quanquam i n advaraa τίους άν γεγενήσθαι, καί κηδύμένος μάλλον ή κοquaedam noa nonnunquam incidere Deua sinat,aive λάσαι βουλόμενος συγχωρεί τής γούν συνήθους ut praeaene aliquod refrenet vitium, aive futurum ευθύς χρηστότητος εχεται καί ούκ ανέχεται τοπαpracidat, sive antea admisaum vindicat,· nam tenράπαν, ουτ' έπιλελήσθαι τού οίκτειρήσαι, ούτε τούς talionem divinam, qua3 aliquando, e t i n quibuadam ικτιρηούς αύτοΰ συνίχειν έν δργη · φιλάνθρωπος fit, nunc o m i t t o ; ideo boc tamen permittat, ut ad γάρ * καί τούτ' αύτψ μάλλον κρός τρόπου bonara redeamus frugem, et nostri potius curara agena, quam ultionem expeleos, uade et auelam mox benigQitatem auani amplectatur, neo omnino sostineat, mU oblivisci misereri, cut prx iracundia coercere misericordiat suas . Glemens, enim mitisqne i a genus bnmanuoi eat, et id naturae illiue magis oonvenit. ΚΑ'. Ταύτ' άρα και πάντων αύτδν άναμνήσας τών Q X X I . Ob haec itaque miraculorumomnium, quaeέξ αρχής τεραστίων, καί ών εκάστοτε διά πλήθος cunque a primordio rerum edita fuere, q u c q u e ελέους καί πεποίηκε καί ποιεί, καί τούτοις προσθειidenlidem per multam miaericordiam auam fecit faναι τδ κατ' αύτδν έξ άγαν δδυνωμένης δεηθείς τής citque, Deum commonefaciene, illique ut S Q U Q I καρδίας, έπεί καί τήν φιλανθρωπίαν αυτού συμboc adjungeret exemplura, anxio admodam pectore πρεοβεύουσαν είχε, καί ταις εύχαΤς συμμαχούσαν, obsecrane, quonian: benefoleaiiam erga hominea Dei, adjutricem precum sociamque habebat; boc ούτως άπέλαυσε τών ευχών καί αύτδς τών εαυτού, ex precibus auiacommodi ipsacaUeriquecepere, ut καί ο\ άλλοι τών αυτού, ώς μή μόνον αυτόν δι' αυτόν, cum ipse per ee, tum per ipeum reliqui, periculo αλλά δι' αύτδν καί τούς άλλους τεσώσθαι · καί χ α liberati fuerint, ut orbique ipae univereo viadex ριαθήναι μέν αύτδν πάση τή οικουμένη σωτήρα καί πρόμαχον εύσεβείας, καί ξ υν αγωνιστή ν τών καλλί­ aalutie pietatiaque propugnator, et pulcherrimoj u m operum adjutor, et ad Deum dux ac signifer, στων, και πρδς θεδν άγωγήν (. άγωγόν), χαρισθήναι datas sit, conceeaa simul i l l i , et per illum Deo, δέ τούτψ τούς άλλους καί δι αυτού τψ θεψ. Τών γάρ caetara vectorum tuirba. Qaorutn plerique fere i a i l απίστων σχεδόν δντες οί πλείους, οις τε παρά πάσαν deles, quod i l a preler omnem exapectationem ex ήντινούν προσδοκίαν απήλλαξαν τού κίνδυνο ν, καί οίς ο^τω καινότατα, πρδς Χριστόν ευθύς μετετά- Q periculo evasiasent, quod novo adeo insolitoque more, e vestigio ad Gbristum tranaibant, nostriξεντο · «αί γεγόνασι προσθήκη τού καθ' ημάς συν­ que addilamentum coetus ilebant; Qon enim paulatim εδρίου * ού γάρ κατά βραχύ τό κλυδώνιον ύπεδίδου uodarum subsidit tumor, nec cum raoro a l i q u a a c ούδε σχολή καί βάδην ώς άν ειπη τις ό χειμών ύπεpedetentium, ut eo utamur verbo, receesit procella, χώρει · άλλ' ώ τών μεγίστων σου θαυμασίων ! Χριστέ, sed, ο immeoea miracula iua l Gbriate,8imtil dictum αμ Ιπος άμ' Ιργον ήν ώς ό λόγος. Τό τής ευχής, τό factumque erat, ut vulgo d i c i t u r : eimul votum niτοΰ σώζεσθαι, ώς μηδέ χειμώνος ούτι νοσούν δοκεΐν mirum el plena incoluraitaa ita, ut haud ullam ώς είπειν πεπειράσθαι. probe dicam experti Yiderentur procellam. XXII. Quin et novum miraculo acceaait miracu> ΚΒ'. Ού μήν άλλά καί προσετέθη τψ θαύματι ! 1

l i

9

9

1 1

Amoa. v , 8 .

i 9

Paal. LXXVII, 9.

239

THEODULI

MONACHI

210

lum ; quippe nocte eadem, ut postea compertum \ θαύμα · τής γάρ αυτής νυκτός ώς Ιπειτα καταφανές έγεγόνει, τά τοΰ παιδός δυσχερή θεόθεν οί γεννήτοest, de periculo filii certiores divinitue facti p a ρει έμπνευσθέντες άγωνιώντες ήσαν ώς είκός, καί rontes, proeoacdebuerunt,gravilerauimo angebanο ις εΤχον πρός συμμαχίαν έχρώντο · θεοκλυτοΰντες t u r : et quidquid bic opia poterant, laboranti fereπάνυ θερμώς καί ό'πως οΰτος έξάντης εσται τοΰ baot, ferventissimaa i n preces iacumbentea, omniaque ut ipaum diecrimini eriperent molientea: tum κινδύνου πάντα ποιοΰντες · και μέντοι καί ών έπήγγελλον τυΧόντες, έγνωσαν εμφανώς, ούχ δπως της moxvoti aesecompolesfactoseseeliquidoinlelligere, άθυμιας παντάπασιν ευθύς άπ ιού ση ς, άλλά καί ηδο­ abscedante illiconon modoomni aegriludinis seneu, νής άφατου πλησθέντες, τεκμήριο ν εναργές τής τού sed invicem ineffabili quadam voluplate animoa παιδός εύπραγίας, καί όσον αυτού τε κάκείνων μέ­ ipsorum replente: quod clarieeimum sigaum erat λει θεψ. Ό μέν δή πλους, τοιούτος, καί τούτον έσχε proeperioris filii statue, quantajque una cum illo τόν τρόπον * ούτω μέν χαλεπώτατος καί δυσφορώcurae Deo eesent. Hujuemodi equidem navigatio τατος πάντων αναφανείς, ώς εί ά πράξειν ήπείλει fuit: adeo illa omnium difficillima ac aeperrima, ύαύτα προύχώρησε, μηό' άν δ'λως ήκειν είς μνήμην ut bi eveniseent q u s minitabatur baudquaquaro άξιόχρεως εΤναι · ούτω δέ πολλού τίνος έπειτ' άξιος dignaeaaet cujua ulla eupereaeet meworia : rursue tanto eadeiu postea i n pretio merito habita, ut ^ γεγονώς, ώς μηδέ τοΤς έπιγιγνομένοις σιγάσθαι, τψ τοσούτων καί τηλικούτων αγαθών σφίσιν αίτιώτατος ueo posteris silenLio tranamittantur, queia lot καταστήναι · τούς μέν έκ σκότους είς φώς έλθειν tantorumquebonorum pracipuanimirumcaueafuit, άναγκάσας, και διά τού λουτρού τής παλιγγενεσίας dum caeleros quideme teoebria in luccm venire, l u etrico regeneratioais lavacro Servalori auo ado- είσποιηθήναι τψ ςώσαντι * ώσπερ τινά σώστρα προσενηνοχότας τήν πίστιν · τόν δέ, πολλψ καλλίω καί ptari, ooegit : cui hoc ipsum fidei sacramenlum, βεοαιότε'ρον άποφήνας * άνανεωσάμενον μέν τάς τής ?elut accepta? aalutis pretium deferebant. Gregoμητρός υποσχέσεις, όλον δέ καθ άπαξ εαυτόν άνι· riucn vero non paulo melioreia constantioremque θε'ντα θεψ. effecit, q u i ita materna promiasa renovabat, eeque Deo tolum bona flde addicobat. Κ Γ ' . Μέλλοντι δέ Αθηνών έπιβαίνειν, καί τήν εν­ XXIII. Jam vero bunc in locum adductam o r a ταύθα πάροδον τοΰ ανδρός έξετάζειν, ούκ οΤδ' δ τι tionem, ot Athenas ipsas ingreasura, virique illuc τψ λόγψ χρήσομαι, ούδ' ό'πως άν αύτδν διαθείην ' adventum expensura eit, quemadmodum recte ούτε γάρ επειδή τούτων οΰτος έμνήσθη παραλιπεϊν atque ordine iastiluam ac eisequar, incerlug baeημάς δει, τών πραγμάτων λέγειν άναγκαζόντων, reo, neque enim postquam i a rerum barumce mentionem oratio incidit, illas omiLlere nobia C πάντα γάρ εφεξής τά τούτου λέγειν προύθέμεθα, το τ' αύ μή δύνασθαι τούτψ παραπλησόως τούτων μνηintegrum, rebua n i m i r u m ipsis dicendi Qeceaattalem afferentibus : quandoquidem omnia et ein- σθήναι, απάγει δήπως τού καί άπηούν τούτων μνησθήναι · μόνου γάρ εκείνου καί πράττειν υπέρ τούς gula oostri sua serie reddere nobia propoauimus. άλλους, καί μεθ' ύπερφυών τών χαρίυων ταυτί διηRursua quoniam neutiquam par nobis, atque ipai γεΐσθαι, διά τό μόνον ώς αληθώς, « μύθων τε ρητήρ' (Epitapbio Baailii) hflec ipaa describendi facullaa εμεναι, πρηκτήρά τε έ'ργων. » Πλην τοσούτον εΓποιμ' eat, illud Qos propemodum ab iia quoquomodo attiagendis revojal: acilicet aolius Gregorii boc pro- αν, ότι τοιούτοι δή τίνες ενταύθα πρός αλλήλους καί Αθηναίους αυτός τε καί Βασίλειος γεγόνασιν δ χρη­ prium eat, ut et factis egregiia caeteris boniinibue στός, ώς τοις μέν παρ* ούστινασούν τών πώποτ* είς antialet, et divina quadam gratia eadetn commeαυτούς άφιγμένων θαυμασΟήναι καί σπουδασθήναι * moret; solus illis enim revera, « Verborum bonus καί φύσεως ε'ίνεκα λέγω καί αρετής, καί τού παρΐ araior, rerumque eral aclor (4). » Sed hoc tautum dicarn, quod ita c u m ioler ae mutuo, tum cum πάντων έν άπασι συγκεχωρηκότος · αυτοί δέ ούχ όσον άλλος αύτδς έκάτερος είναι σπουδάσαι, άλλά κι: Athenieneibus nostur et Basilius, vir optimue, Atbeπλέον έκάτερος έκατέρψ, ή έκάτερος ^εαυτψ νομισθήDi3 vixorint, ut majore omnino in admiralione ac honore apud illoa iuerint, quam buspitam quis- D ναι - ούτως είς έταιρίος λόγοο, καινόν τι χρήμα το q u i m , qui ea ία orbe aliquando versati fueranf κατ' αυτούς άνεφάνη τψ βίψ * μάλλον δέ ώσπερ έν idque luui ingenii virtutisqus e u s merito, tum πάσι τοΤς άλλοις, ούτω καί .ενταύθα διαφέροντες quod uhro omuea, orunibua in rebua, primas ad ήσαν * ώσπερ ούκ άνεχόμενοι μή τήν τής φύσεως ipaoa dcferrent : rursue ipsi inter se non πλεονεξίαν διαπάντων δεικνύναι καί ώς κατά παντός modo alter ipsa uterque eeae, aed plus etiam a l ότουούν φέρονται κράτος. ter alteri, quam alteruter sibi, esse baberique adnitebantur : usque adeo novura conjuactisaims fimiliarilatia exampluui per ipos vitae bumao» ostanbum fuit : sive potius quemadmodum i o oeteria omnibus, ita i n boc etiam cxceliebant, quaai ierre oequirent, quin naturae s u a prestaQtiaa exemplis omnibue epectaodam prasberent, et quacunquc io re palmam ipsi ferrent. Π

X X I V . H U D C in modum cum affecti animatique

ΚΔ'. Ούτω δ' έχοντες καί τούτον διακείμενοι δή-

essent, quod discedere Baailius et ad sua redire

που τοό τρόπον, έπειδήπερ ό μέν εμελλεν εκείθεν

(1) lliad. I, 445,

241

LAUDATIO S. GREGORH THEOLOGl.

242

άναχωρεΐν και κάθοδον έπί τά οΓκοι ποιεϊσθαι, Γ ρ η - Α. j a m parabat, non id aoquo aniroo ferre Gregoriue, nec philosopbia? auao traoquillitalem tenere ampliue σοφείν οίος τ* ήν, άλλά καί προς μόνην άπεχθώ, έσχε poterat, sed vel aolam diaceesua auditionem perτήν άκοήν, τότε δή σαφέστατα όιεδείχθη καί τδ τής horrescebat. Hio saae luculentiseimo documenlo σύμπνοιας αυτών διαπεφυκός, καί δσου δή τίνος et neceesitudinis illorum germana peoitusque i n Άθηναίοις τά σφών έτιμάτο. Περιχυθέντες γάρ καί scita indoles apparuit, et qtianto ipaia Atbenionsiπροσφύντες άλλήλο^ και οίον εν άμφω γενόμενοι τή bua ία pretio easent. Quippe circumfuai arctissimoτε τοΰ έρωτος κατοχή τφ τε τούς Αθηναίους καί οις que amplexu alter alteri baerentea et ambo veέποίουν καί οις ελεγον χορηγούντας ού μικρώς Γσχβιν iut i n unum confusi corpua, tum mutui amoτψ πάθε». Ούτως είχοντο καί κατείχοντο, καί ώσπερ ris vi atque afflatu, tum quod multum olei huio σφών αυτών αλλήλων άντείχοντο, ώς έκάτερον έκαillorum igoi dictie factieque auia Athenienses τέρου τοις μέλεσιν έναποθανειν ήδιου κρίνειν, ή καί auperfunderent, i t a bsrebant conlinebanturδμωσούν διεζεύχθαι, εως τά μέν τής ανάγκης ώς que, neque alitcr alter alterum quam semetείκδς ήττηθέντες, τά δ' είδότες καί πεπεισμένοι ώς ipaum complexus detinebat : ut utrique dulciue viδτι τάχιστ' αλλήλους δψονται καί συνέσονται · καί τά dereturamici iQba?rentom artubas a a i m a m efflare, πόρ\όωθεν φιλοσοφίας πέρι καί τού τής ύλης δρασμού n quam ullo inde modo divelli. DOOOO t u m ΠΘΟβββί συνδόξαντα σφίσιν δ'σον ούκ ήδη πέρας σχήσει χ ρ η tate ipaa, ut par erat, expugnati, tum ignari ao στδν, μόλις διέστησαν ειεν · τούτο μέν δή τοιούτον · perauasi fore ut parbrevi temporis intervallo, ileδ δ' υπέρ αυτού τούτου μάλιστα λέγειν έχομεν, καί r u m iater se viderent ac converaarentar, et qaod δ πρό τών άλλων ών εχει τούτον σεμνύνει καί πρδ dudum de eanctiore pbiloaophia, materiffiqua corτών άλλων ανθρώπων τίθησιν, άτε πάντων αγαθών pore» fuga, coaslitutum habebant, paulo poat ad όπερέχον · καί τούτψ διαφερόντως προσόν, τούθ' ώς optatum exitium perventurum eaaet, egre tandem αν οίος τε ώ, δώσω τψ λόγψ · ουδέ γάρ έπεί τδν περί diversi abitanl. Sed b s o , q u » hujotmodi fuere, τούτων απάντων λόγον άπαξ ένεστησάμην, καί τδ haclenus. Gsternm qaod praecipue de Gregorio καταξίαν ένεστησάμην. Ουδέ μικρού δει · άλλά τοΰ noatro dicere babemus, quod i l l u m aupra csteras λε'γειν απλώς σωζόμενου, έάν μέν καί τούτο προσή, ipsius dotea commendat, caeteroeque aupra m o r πολλού τίνος εσται τψ λόγψ · έάν δέ μή, ουδέν φασι talea attollit, ut bonorum omniam primum, et πρδς τδν λόγον quo ille aingalariter ornataa erat, i d nuno prool potero verbia complectar. Quanquam enim de univerais noatri rebus aemel dicere institui, minime ideo pro dignitate earum dicere inetitui; nihil profecto rainos, nimirura d u m bona fide modo dicam u a , 8i et boc accesserit decus, magni equidera illud ad orationis spleadorem referret: sin minue, n i h i l i d , quod aiunt, ad oratiooem ipeam faciet. ΚΕ'. Απάντων μέν ούν μετασχεϊν τών καλλίστων, (J X X V . Jam ut puloberrimarum rerum omnium και ταύθ' δμού ξυλλαβεΐν, ούκ οίδα δτψ τών έκ τού particppa quisquam fuerit, eaaque pariter coropleπαντδς αίώνος ύπήξεν, ούκουν όντινούν έχομεν φάxus eit, id haud scio cui uoquam poet hominuro ναι διά πάντων Ιόντα, καί τού καθάπαξ έπιτυχεΐν · memoriam, contigerit; itaque neminem proferre άλλά τδν μέν, τούτο · τδν δ' έκεινο * εστι δ' ύν καί popaumus, qui per omaiagradum intulerit, recteπλείω κατωρθωκότα · δς δ' είς άπαντα καθήκον εαυ­ quo cuocta asaecutus e i t ; alioa quidem i n alio τόν, εργώδες εύρεΐν πλήν ε* τις έφ' ούτω τοις προύβη alioque optimarum artium geoere sigiliatim, n o a τ ί ς τ ύ χ ) ^ θαυμαστός ούτος τψότι ταυτησί τής nulloe ilem i n compluribue praclare elaboraaset : φοράς, καί μόνος τού παντός άξιώτατος χρήσθαι · qui ad omaia seae demieerit, baud facile repertum δ'ταν δ' αύτδς ήμιν καί σοφίαν μετά πάντων τύγχα­ i r i ; verumtamen ai eo fortun© quiequam p r o νες κατωρθωκώς, ού τήν καθ' ημάς μόνον ής έχεις gressus fuit, hic ipee certe ob singularem proτά πρώτα, καί ήν οί τών ανθρώπων άνδραποδώδεις gresaiotiem admirandus, unueque porro digniasimus erat, qui universa iata felicitate i n solidum καί τήν γνώμην ώς αληθώς βάναυσοι, κακίζειν τολfrueretur. Quando vero tute nobia aapieatiam μώντει, σφών αυτών καταδικάζουσιν άλογίαν, οις una com caeteris omnibua perfaote hauaisti, non άγαν άλόγως περί τά λόγου παντός άξια διατίθενται, γορίψ γε μήν ούκ ετ' άνεκτόν τούτ' ήν, ουδέ φιλο­

1

καί ταύτης ού μέρος άλλ' δλην αυτήν ώς ειπείν τήν ρ nostram Chrietianorum modo, cujoa primaa tenea, ——- σου δόξαν έκτέον, ι—*--' σε — e t q u a m aervili bomioes ingenio, et vere illibeίδέαν, — ποίαν τινα περί και τί δεί προσειπειν; Πότερο ν δπεράνθρωπον άνθρωπον, rali abjectoqae animo preediti, dum iacessere non verentur, semet ratione destitai arguaat, eo quod και οιόν τινα τελευταΐον ξυμπάσης τής καθ' ημάς valde irrationabili modo erga ea affeoti euot, qaoφύσεως δρον, ή θεσπέσιόν τι καί ύπερφυές καί καιrum aumma raerito babenda ratio e r a t : t u m et νότατον χρήμα και παντοδαπδν αγαθόν, καί δ'λως sapientine hujua non partera aliquam ienea, eed μοναδικήν τινα καί ξένην οδσίαν καλού, έξ άρα πάν­ ipaam totam, ut verbo dicam, ideam; quam aano των τών τής αρετής μορίων συγκεκραμένην ούτε de te babere cooveoit opinionem, quove ie D C πρδς παράδειγμα φέρουσαν, ούτ' αύ έσομενην παρά­ miite couipellabirau9?Utruajpiu8 quam bumanum δειγμα, άλλ* αυτήν πρώτην καί μόνην άναφανεΐσαν hominem, et velut extremum totiue natura) noatre τψ βίψ καθάπερ φασίν τόν όρνιν τόν Ιερόν ; Ούτω σοι termiaum? aa divinaraquamdain humnoumquefaστεφάνων πανταχόθεν προσήκει, καί ουδέν όύδοτιούν

243

THBODULI MONACHI

244

stigium egreaaam, et novitate sua rariftaimam rem, Α * ™ « w καλλίστων, δ μή πρδς έπαινον τδν σον χ · ρηγεί * και τά μεγάλα πρός εύφημίαν ξυμβάλλεται bonomqoe qooddam universale ; e i pottremo u n i άλλ' δτι μεν τών είς άρετήν φερόντων ενός ούδενός cam omnino atque peregrinaoi qoampiara pulcbri τοπαράπαν άπέσχου, άλλά καί πάντων τούτων esaaaliam, exuniverais virtulis partibos conflatam: eamqoe de nuilo exemplari expreaaam, nec i m i - απλώς ούτωσί περιέσχου, ώς ούδενδς τίνος τών άλ­ λων ουδείς, τεκμήριον εναργές, ή θαυμαστή σοι πρδς tabilealiia exemplarfuturam, aed primam eamdem θεόν οίκειότης, καί τό θεδν άμέλει γενέσθαι τή πρός ae aolam mortalibue oetenaaro, roore aacre avia, αυτόν κοινωνία * ής εί καί παράδοξον φάναι, και quam diount, uaque adeo undiqae tibi coronae deπριν ήφθαι τού είναι, καί πριν είς ανθρώπους τέλε­ b e n t u r : nihilque pulcberrimarum reruoi eat, quod σα ι, τούτον τόν τρόπον διετέλεις μετέχων. non tuia laudibua materiameupp6ditet,tuaBque χο­ riee miriflce veliflcetur. Verumeoimvero quod nulla penitue re, ad cenaum virtutam periineote, abstinaerie, sed h e o omnia i t a eimpliciter complexue fueria, Qt nemo alius allam vlrtutom u n a m , illiua rei olariaaimum argumentum eat ineredibilia tua ad Deum familiaritas, et quod ex divioo hoe cooaortio Deaa tutemel ipse pene evasisti: cujua coosorlii, tameUi dictu fortaaae abaardom videmtur, huac i n modum particepa Jam erae, priusquam eaae ooaperaa, bomineeque ioter oenseri. X X V I . Quippe ai quoe egregie bonoe eeqoe d i - Β 7*P **λούς καγαθοίις έσομένους. gnoe futuroa praecognovit Deue, βοβ necdum eua- καί μάλ' άξιόχρεως εαυτού προήδει θεδς, τουτουσί προορίζει καί μήπω γεγονότος · ώς μέγιστον αγα­ captoa natoequo prsdeatinat, et nt ingaoe aliquod θόν καί πάντ' έσομένους τψ βίψ προμναται ' συ δε emolomeotum, omnieque deooris publici s&oulo τών μάλιστ' αύτψ προεγνψσμένων βέλτιστων, χαί auotorea futuros, daapondet, tu vero de illia eras, διατούτο προωρισμένων υπήρξα ς, έοικας, μάλλον tk qoos longe oplimoa idem precognovit, eaque re πάσα ανάγκη, ού μόνον καθ* δν εφ ην χρόνον θεοφι­ prasdettinavit; i t a probabile aaoe, eive veriua λής τις εΤναι, καί οίκειοις αύτψ, άλλά καί πάσης omnino neeeaae eat,noo eo duntaxat lempore quod αρετής ώς ειπείν άκρος εργάτης. Δι' ήν και προβα­ dixi, charum te Deo farailiaremque faisse, aed et ρισμένος θαυμαστός τις άγαν καί όπερ πάντας omnia virtalia, ut verbo dicara, excellentieaimom έγεγόνεις τούς άλλους, καί οίος, εί καί μή προώρισο, opiQcen, nimiram virtutis cauea praedoatinatua, είκότως άν προωρίσθαι * ώς πάντα τά πάσι τοις £ λ valde ttem admirabilia, aliisque omnibus excelsior λοις καθέν είργασμένα, μόνος αυτός συνειληφώς τε faolna ea, virque profacto illiuamodi, ut tamelsi καί καταπράξας. predeetinatua non fuiseea, merito praadestinari dabaeris; quippe qui υηαβ omnia aliia omoibue eigillatim pr«stita juaotim comprebeDderis confeceriaque. ΚΖ'. Λόγων δέ πέρι λέγειν έθέλων τών σων, λόγους X X V I I . Porro de eloqaentia tua dicere aggre- C άν τούς σους έβουλόμην, καί τήν τών σων λόγων diena toam m i b i eloqoentiam tuaequa orationis r o ρώμην κεκτήσθαι, ώς τά γιγνόμενα περί αυτών bor ooDtingere velim, quo ex merito illam suo διϊέναι · συ γάρ ούν, εί δει συντόμως ειπείν, δ λόγων commeodare queam ; is etenim l u 68, ai aummaμέν πάσαν Ιδέα ν ώς δή τινα μίαν έξησκηκώς * ούτω tim ΓΘ8 exponenda, qui D O D a l i t e r i n omnibueoraδ' είς άκρον καί μετ' ακριβείας έκάστην, ώς ξυν· tioaie formis, quam i n una qnapiam elaboraveris. ιδεΤν άπορον εΤναι ποτέρα τούτων πλεονεκτείς, καί Rurtue unamquamque ita perfecte accorateque pertractaverie, ut haud promptum videre ait, i n τίνι δούναι δει τά πρεσβεία. Ού γάρ αυτό τούτο μό­ νον φιλοσοφείν ψου δείν, ρητορεύειν δ' ούκέτι * ούδ' qtianam potisaimam regnee, et c u i p r i m s penea ta debeantur partoa. Non enim ad philosopbiam αύ ρητορεύειν μέν καθάπαξ, τού δέ φιλοσοφείν solam, omissa oratoria, animum appelleodum άλογεΐν. duxisti, neqae e contrario i n arte oraloria operam omoem, epreta philosophia, libi poneodam existimabae. X X V I I I . Rursas neque atriusque t u quidem r a ΚΙΓ. Ού τοίνυν ουδέ σοι τών έκατέρων έμέλησε tionetD habebas, sed ex parte quadam dantaiat baμέν, έμέλησε δέ άπό μέρους, ώς ένδεώς καί τούτψ bebaa, i l a ut neutriua disciplinaa pleous integer- D κάκείνψ κεχρήσθαι * καί μη δεν ί διαρκώς, άλλ' ενός que tibi usus i n aolidumoonttaret; verom uniueraάμφώ ταύτα λόγου μέρη νομίσας, καί τόν τψόντί σοtionia ambae basce partea aaee ratua, oam preteφον είδώς διά πάντων ήκοντα, ούτω τούτοις σαυτδν rea acires perfeote sapientem per omnia permeaέμπαρίσχες, ώς μηδέν ήττον καί οίς φιλοσοφείς ρη­ τορεύειν, καί οις ρητορεύεις φιλοσοφείν, και είναι turuoi, ita hiaoe te 8tudiisdedidi8ti,ut nihiloeeciue 6t pbiloaopbando eloquaotiae operam daree, et i n - θαυμαστός έν άμφοΐν, καί οίον βέλτιστος αυτός σεαυτού τούτψ τψ μέρει, ούτε τό φιλοσοφείν ρητο­ vioem caasas orando pbilosophiam excolerea, ei i n utroque geoere admirabilia easea, et hac i n ρείας άποστερών, ούτ' αυτήν ταύτην άμέτοχον φιλο­ σοφίας δεικνύς * άλλ' έκάτερον έκατέρψ δεξιώς άγαν parte velut tibi ipei longe prestaree, quod neo συναπτών, καί δι' έκατέρου κοσμών έκάτερον. atudia philoaopbi» oraloria facultate spoliares, neque bano ipsam pbiloeophis preeidiia deatitulam exiberea, aed alteram alteri magna dexteritate oopularee, mutuisque utramque exornaraa ornamentia. XXIX. Qaanquam quid est quod dico? sic bec Κθ'. Καίτοι τί λέγω; ούτω γάρ 'Ερμής κατ ΆΙσχύE l

245

L A U D A T I O S. G R E G O H l ! T H E O L O G L

246

\ enim probabiliter couduxit Mercuriue, ut apod iEechylum eat, ut pbiloaopbi» aectatorea oratorte σοφία παρέρχη · μάλλον δε φιλοσόφους μεν τ ψ artia studio, dicendi atudioa philosophie peritia φιλοσοφείν, ρητορική δέ τούς ρήτορας · τούς δέ καί anteires, aut ut rectius dicam, pbiloaopbna ezqui ά μ φ ω δεινούς, τ ψ τούτοις αυτός διαφερόντως έ κ sita pbyloeopbi® notitia, oratores arle oratoria, λ ά μ π ε ι ν, καί είναι προσέτι ποιητικός · ού τοσούτον vinceres: ruraua q u i utraque praestarent, quod α ύ τ ψ περίεστι καί ούτω μετέχει τουτωνί τ ώ ν χ α ρ ί ­ ipae et ezimio utriusque epleodore prefulgeres, et τ ω ν , ώ ς ο ύ χ δπως μηδέν ήττον φιλοτιμίαν εντεύθεν, inauper poetic» peratudioaue easas, cujua artia ή έξ ών έφην τούτψ προσεΐναι, ά λ λ ά καί τών αυτών tanta noater faoullate pollct, illiasqae gratiia i t a αύτψ προσήκει ν επαίνων ιεί γάρ μηδέν [/*. μ η δ έ ] circumfluit, at non modo nibil i l l i minue glori® inde partumait, quam ex iia diaciplinie, quas dixi" εκείνα προσήν, τούτο δ' αύτψ μόνον παρήν, τοσαύτην mua;sed et eaedera i l l i debeantur laudea, quippe άν περί λόγους έξ άρα τούτου μόνου δόξαν έμελλεν etiamai illae penitaaabesaent, aola ipsi residua m a " σ χ ε ι ν , δ'σην τούτου κάκείνων ά μ α προσόντων, κέκτη­ nente poetica,tantum em haud dubie solid» gloriee τ α ι νυν, καί άκρος έξίσης άκούειν. ex hac una habUurus erat, quantum nuno ex univereia simul indeptua eat, et perinde eummaa futurue. λον

τ α ύ τ ' ευλόγως ξυνήγαγεν, ώς τε τους μεν φιλο-

σοψούντας τ ψ ρητορεύειν, τούς δέ όητοριχούς

φιλο­

X X X . Quis enim est qui cum i n carmina nostri inciderit, non prolinus aoimo excitetur, praeingeν ή ς γεγονώς, γυσαποσπάστως εχέι ; Καί παραμένειν nuaque ieta voluptale totum seee iia dedens non είσάπαν έθέλει, καί μ η δ α μ ώ ς έκεΤθεν άναχωρειν, aegre illino avelli queat? cupitille nimirum perpeά λ λ ά καί θαυμαστήν τινα ψήφον έκφέρειν περί α υ ­ iuo iis imraorari, nulloque inde modo diacebere, τ ώ ν . Καί ο*ίαν ουδείς π ω περί ούδενδς τών προτέρων sed et honorificenli8siroam de iis sentenliam ferre, κ α ί δόξαν έπ: τηλικούτοις εχόντων, όμού μεν τ ο ύ et qualem nemo adbuc de ullo veteris awi, et i l l u κ ά λ λ ο υ ς αυτά καί τού πλήθους Οαυμάζων, όμού δέ stri laade celebratorum, poetarura, t a l i t : simul viκαι τ ή ς ένούσης αύτοΤς θείας κατά τό έ'πος όμφής, delicet venuslatem carminum ingentemque numeά π ο ρ ρ ή τ ψ τινί πεδούμενος κ α τ ο χ ή , ήν δποία τις έστι rum admiratua, simul ilem « divini sonitus, » ut λέγειν ο ύ χ οιός τε ώ ν . Μόνη γάρ αίίτη πείρας, ού cum poeta loquar (2), ineffabili v i attonitua vincλ ό γ υ υ , δεΤται πρός μάθησιν, έκεΤνο μετά πάντων καί tuaque. Quaa vie cujasmodi sit cam explicare neλ έ γ ω καί διατείνομαι, ώς ούτε τό κάλλος αύτιον α μ ­ queam, soli namque i l l i ut recle intelligatur expeβλύνεται δήπου διά τδ πλήθος, τό τε πλήθος rientia, non verbi opua eet, boo una cam aliis afέχασταχού τ δ κάλλος καί τδν δ'γκον ουλάττον, ούόαfirrao ac contendo, quod nihil venualati corminom μ,ού τούτων ουδέ καθοντιναδήποτε τρόπον εκπίπτει · p, multitudo ofticiat quod ipsaqueilla multitudo, dum ά λ λ * έν εΤναι σ ώ μ α συμβαίνει τ δ πάν, έκ κεφαλής elegantiam euam ac magDiilcam gravitatem ubiείς πόδας τ δ γιγνόμενον σώζον ώς τό μέν κάλλος que retinel, nullo asquam loco modoque aais hisce εντεύθεν π ο λ λ ψ ποθεινότερον καί ήό'.ον είναι διά τδ dotibus excidat;unde Gt sane,ut unum continuumπ λ ή θ ο ς · τδ δ* αύ πλήθος, μ η δ ' δντινούν κόρον ότψούν qua boc omne corpua fit,atque a aummo vertice ad εμποιεΤν τ ψ περιόντι τού κάλλους * ά λ λ ά μ ή ν τό π α ν imoa usque talos auam sibi competentiam aervel; τοδαπόν τής έν τούτνις σοφίας καί τήν διαφοράν τών adeo ut bac ipsa copia haud paulo atnabilior s u a ρυθμών τε καί μέτρων, μόνος έξεύρε, μόνος δ' ούτω viorque venustaa reddatur, et copia rursue ob a d κατώρθωκεν ώς πάντας έκπλήττεσθαι καί θαύμαζε ιν joDctamaummam elegaatiam, nullam cuiquam §aκαί μ ι μ η τ ά ς γίγνεσθαι μέν έθέλειν, γέγνεσΟαι δέ tietatem afferat. Sed et omaigenam carminum a r ουδέν μ ά λ λ ο ν είκότως. iem, rhythmorunque ao metrorum differentiam aolua item bactenas perfecit, ut magna omnea in admiratione ac stupore versentur, imitarique aveant. et n i b i l o tamea plus, ut coasentaaeuin est, imitari qaeant. Λ ' . Τίς γάρ τούτου κοις επεσιν

έντυχών, ούκ ε ύ -

Β

βΙ>ς άνίσταται τήν ψυχήν, καί τούτων όλος ύφ' η δ ο ­

ΛΑ'.

Ούτε

γάρ εστίν, ούκ έστιν Όύδέν τών κόσμον D

έμποιούντων τοΤς λόγοις καί τούτους ήδίους έργαζομενων, ού μ ή μειζόνως ούτος καί υπέρ τούς

άλλους

μόνος συνείληχεν [f. συνείλειδία σεμνύνει. Έ ά ν τε γάρ ν ο η μ ά ­

έηγάτης κατέστη · καί χεν] ά το6ς άλλους

των πλήθος περί πλείστου ποιής οξέων καί πιθανών, καί ποικίλων καί

καί συνεχώς

θαυμαστήν

όιαχεΊ'ρησιν

τινα

καί

άλληλα άτοπον

διαδεχόμενων, εισαγωγή ν

καί

( 1 ) τούτων · έάν γε λέξεων τάς εύγενε-

(1)^ Διαχείρησιν. 8ic perapicae librarias noster pro διαχχίοισιν. Etiara alibi, ut Libanii epiat. 66 floe,

άπαλλαξον

τούς

οίκέτας

τής

διαχειρίσεως,

graodiasculo plane Ιώτα et recentiore attramento

X X X I . N O Q eat enim, D O D est vero quidquam eoram quee ornatum orationi iaduoere, eamque dulciorem effieere idooea aunt, cujua non majorem i n modum eupraqao caeteros exoellene noeter artifex fuerit, aolusqne eacuncta complexua tenuerit, qua? alioa aingala commendant. Quippo aive aontentiarum fecundam copiam maximo i n pretio habeas, acilicet qu® acnta, aptaeque ad persuadendum, et multa varietale dialincl» aunt, i n -

aub quo vetus η deiitescens adboc tranaparet. 8U mile quiddam de voce μεταχείρισις ad Aristidera adnolavimus p. 483. (2) lliad. B Ai. r

247

T H E O D U L l MONACHI

victiinque sese perpetua quadam coneecutione βχ- Α οτάτας και καθαρωτάτας και άκριβεστάτας καί της άττικιζούσης ξξεως είς άπαν ίούσας · έάν τ ε σ χ η ­ cipiunt, harumque porro sentaliamm mirificam μάτων έναλλαγαίς [έναλλαγάς] ε π α λ λ ή λ ο υ ς κ α ί γ ο ρ ac inusitatam indactiunem tractationemque ; ai?e veiba generoaiaaima, et mundiasima, et exquisitis- γότητας καί στ ροφάς καί καινοτομίας έντεχνους, καί μήν καί συνθέσεως άκρίβειαν καί ρυθμού τάξιν, sima, et Attricum ubique habitum retinentia, apeκαί κάλλος μετά σεμνότητος κεχάρισμένης καί ctes; aive rureua denaiaaimas figurarum variatioήθους · καί προς τούτοις και μετά τ ο ύ τ ω ν , τ ή ν δ ι α nes, argutam celeritatem, flexueque, et artificiosas πάντων όμολογίαν καί μουσικήν τήν τ δ δλσν ψ υ χ ο ύ inaovationea, ct eimul accuraUm composilionem, σαν · έάν ταύτα πάντα ζ η τ ή ς , έν μέν τοΤς αυτού decentemque oumerorum collocationem, tum pracλύγοις μόνοις εύρήσεις μετά παντδς τ ο ύ βελτίονος* terca venustatem cum festiva grafitate, morumεν ψ δέ τ ο ύ τ ω τδ μάλλον έστι καί φ μειζόνως έκque conciaoitate junotam; adbasc item, et una λ ά μ π ε ι , τ δ δ' ούκ άν ποτε γνοίης * έκαστον γούν δ ο cum his perpetuura in omnibua conaenaum conκεΐ μέν π ω ; ώς γ ' έκ τ ο ύ προφαινομένου κρεϊττον ceniumque, ut musicam quaradam totura oraδήπουθεν είναι καί τών λοιπών ύπερέχον * ε λ έ γ χ ε ­ tionie animantera corpua : ai b©c, inquaro, ται δέ πάντ' ευθύς οντά τ ώ ν Γσων, καί τ ή ς α υ τ ή ς univeraa quame, i n uniue Gregorii orationibua, loogeque profecto optima, eadena reperiea : ita ?e- g σπουδής καί βακχείας, νεκώντα μέν τ ή ν [ β η τ ά Τ ] Γ Ο , u l neutiquam perepicere queas, quonam ipse τών ά λ λ ω ν , ύπδ δ' αλλήλων νικώμενα. geoere praestet raaxirae ac eluceal : nempe primo quidque aspectu maliua c s l e r U praatantiuaqae videiur, eed mox tamen paria inter ae omnia, eademque cura ao divina aniini incitatione acripta deprehenduntur, vincentia nimirum quidquid hujusmodi apud alios occurrit, sed a ae i n v i c e m euperata. XXXII.Scilicet quemadmodum aol non i n alia ΛΒ'. *12ς γάρ ό ή λ ι ο ς ού τοις μέν μ ά λ λ ο ν , τοις locorum plua, i n alia minua radio* euoa jacit, aed δ' ήττον έπαφίησι τάς ακτίνας, ά λ λ ά δι* Γσου καί όμοιου χ ω ρ ε ί , καί τ ή ς αυτής πάντ' έ μ π ί π λ η σ ι ν pari el simili per omnia gradu fertur, eodemqae α?γλης, ώς δέ καί ούτος έκασταχού τ ώ ν αυτού με­ univeraa fulgore replet; ad eurndem ct noster moγίστου λόγον ποιείται καί τού γε διαπάντων κράτιduin, illud ubiqae eequitur, quod i a auis preecipue στος είναι · ώσπερ είς ανάγκην δή τινα καταστάς, euiiael, utque i n omnibus ipae fflqualiter optimua μ η δ α μ ο ύ τ ή ς υπερβολής μ η δ ' όπωστιούν υφιέναι* sit laborat, velut naceaoietatequadam sibi atatuta, ώσθ* ο πασιν δμού καί ποιηταίς καί λογοποιοις οφεί­ ne quid uaquam ulloquo modo de allieaicua illa auλεται θ α ύ μ α , μόνος ούτος τούτου τογχάνειν δίκαιος bliruilatc sua ramittat : quo fit, ut quidquid a d mir.aiotiis cunotis pariler tum poetis, tura orato- , &ν εΤη . εΓπερ ό μέν διαπάντων άφΐκτο, οί δ ' έπί μέρους έχρήσαντο τούτοις · δπου γε καί τοΤς αυτού ribua dabetur, id omne unus sibi meritissime πασι τούς άλλους καθάπαξ νικών έν τ ο ύ τ ψ τ ψ μ έ ­ vindicet. Quippe q u « caeteri membraiim modo atliρει, καί αύτδν π α ρ ε λ α ύ ν ε ι ' ούτως έσπούδακε μ ή τ ' corunl, ipae permonsue universa; qui item ut auia rebus omnibus Jonge oaeteros antcit, ita bac i n αυτός μηδ* ήστινοσούν τοπαράπαν δοκίμου καί κε χαρισμένης λόγων ιδίας άπολελεΐφθαι, μ ή τ ε μ ή ν τόν parteetiam semetipeum prsvertil. Ea namqueconεγγύς άν αυτού γεγονότα τ ψ βίψ καταλιπειν, άλλά teotione adnixua eet, ut neque ulla penitus proba τούς λόγους αυτούς είς ύψος άραί τε καί κόσμησα ι venuslaque orationis idea minua ipse inslructua καί βελτίω καί περιφανεστέρα ν δόξαν αύτοϊς περιe^ael. ueque rursus ut vila? intcgrilate i l l i conceΟέσθαι. derut, quem facultate diccndi proximum haberet; laui vero item ut ipsam eloquentie artem i a altius fastigium attolleret exornaretque, et meliorem ei illualrioremque circumfunderet gloriam. ΛΓ'. Εί γάρ ό τέχνην ήντινούν τ ώ ν ευτελών τε XXXIII. Quippe si quisquis artem quamlibet de καί φαύλων είς άκρον κατωρθωκώς οίς αύτδς επαι­ iia quao ab ae inhonorat® aordidapque habentur νείται ταύτην σεμνύνει, τί περί σού φ ή σ ο μ ε ν , το» I erfcctissime excoluil, aua ipse laudo eamdem paμόνου μέν άπάσης λογικής επιστήμης ο ύ τ ω μετεσχη· ritur cohonealal : quid de te, quaeso, nobis d i κότος, ώς ούδενός του τ ώ ν πάντων μιάς ; μόνου V ccndum, qui ita omnem aane liberalem artem aol u a asaecutua es, utnemu aliua unam quampiam ? D έκάστην ούτως έξησκηκότος τε καί κατωςθωκότος καί οίς υπέρ πάντας τούς άλλους τοις κειμένοις έχρήσω, solue item unamquamque adeo foliciter perdidiκαί οίς πλΐίστα καί κάλλιστ* αύτδς προσεξεύρές τε c i i t i perfacistique, tum eupra alios omnea qua? καί προσεξειργάσω, ώς ούχ δσον εντεύθεν αύτας ζ η j:ica reperta tradebaatur exercendo, tnm ad baec λοίτοτέρας όρ^ν καί μείζο* δεχομένας επαινον άλλά plarimaei optima adinveniendo pertractandoque,ul κα» εΊ πως έκ μέσου ταυτασί γεγενήσθαι ξυνέβη, έξ inde D O D modo acriore eludio expeti majoreque in άρα σού καί τών σών λόγων, άναλαβείν εχειν έτ* pretio bae eaae disciplinaa videamus, sed et si quo caau de medio aublatae ί uieaao t,de te tuisque ecri- αύΟ-.ς τών εύρηκότων πρόσθεν ο ύ χ ήττον, καί κατέ­ στη σαι πάλιν τψ β ί ψ ; piia nihiiocerte deterius,quam invoniaB olira fuerant dcnuo ipeas restitui in vilamque revocari potuiase. Λ Δ ' . Γνοίη δ' άν τις εκείθεν άκριβέστερον δ λέγω. X X X I V . Quam meam senteatiam ?el inde reΕί γάρ ρητορικής τε καί φιλοσοφίας εξετάσει τά είδη, ctiue qaitquam ai.intadvertat. Quippe ai et artie 1

349

LAUDATIO S. G R E G O R H THfiOLOGI.

250

σέ πάντως πάντων άκρον εύρήσει τεχνίτη ν πολλψ \ oratoria? et pbiloaopbi» parles excutiat, omnium te omnino aumrnum reperict artificem, loogeque τής μέν, πρδς τψ πρακτικψ, τδ τε θεωρητικόν καί mirabilem magia praeataalioremque primia ipsis θεολογικόν και προσέτι διαλεκτικό ν δπερφυώς κεκτηeojusque magistria, quando pbiloaophis partea μένον · οίς δέ ρητορικός ών τυγχάνεις, δεινότατον omoee tum activam, tum contemplativam, d i v i n a πάντων, νυν μέν πανηγυρίζειν, νυν δέ συμβουλεύειν, que item o a t a r s explicatricem, atqae illam pr®νυν δέ θατέρψ κεχρήσθαι καί είναι δικανικόν · εστι terea quee diaaereadi rationam coraplectitur, pene δ' ού καί πάσι τούτοις δμού * μάρτυρες δέ άξιόχρειψ, ultrabumaniingenii molum lenebas^rureasqoa oraο'ι σθί μάλιστα λύγοι πασαν τηλικαύτην ίδεαν δειiorii ingenii studiique apecimeo prebes, omnium κνύντες έκ περιττού, καί πάντας έκπλήττοντες καί te aolertiaeimum coraperiet, modo io paoegyrioo, προσέτι πείθοντες, μή μόνον σέ γλώτταν σοοίας, modo io auaaorio causarum genere, roodo ruraos άλλά καί νούν απλώς δνομάζειν παντός μάλλον 'Αναa t e t horam alterutrura usurpes, e i aimul judiciali ξαγόρου, δν οί πρδσθεν νούν έπικάλουν, διά τό τού impata ferarie, aliquando item ut b s o omnia i n τον ούτω τοίς πράγμασιν έπιβάλλειν δύνασθαι, onam conducaa: oujaa rei aane qaam locapletaa ώσπερ τινά λελυμένον σώματος. Ά λ λ ά μήν αστρονο­ tesiea toae orationes auot, i n quibua formas haece μίας πέρι καί γεωμετρίας καί τών άλλων τών ταυ- omnea laculentiasime expreaaae videre est, q u » ταισί ξυνημμένων, εκείνο λέγω δτι καί τούτων έΐπερ cum admirationem omoibus movent, tum te n o n τις και ούτος κτησάμενο, έπιστήμην, καί δπως 08 modo linguamque eapientia, aed et mentem ταύτ' εχει καταμαθών, ουδέν γάρ άνεπιχείρητον ούδ' aimpliciter appellandum eeae parauadeot. Idque άνεξέταστον τψ σοφφ, πολλού γε καί τού παντός non paolo rectiua quam Anaxagoram qoempiam, εδέησε τούτοις πάσι κεχρήσθαι · άλλά τοις μέν, τοις quem boc veteres B o m i n e vocabant, quod hand δ' ού · δσα γάρ αυτών εικότα καί αναγκαία, ταύτα aliter i n naluraa rernm penetraret, qaam mana παρ* έαυτψ κατασχών, τ άλλα τοις άλλοις παρήκεν, qu^dam auo exeoluta corpore. De aatronomia vero ώς όντα πό£ρω τών ίερών καί τής καθ' ημάς αίρέet geometria, ceterisqae qoae cam iia cobaarent σεως · ούχ ών προείλετο θαυμαζόμενος μάλλον, ή ών diaciplioia, boc babeo dicere, qood etai earoro, ai ύπερείδεν* έπεί καί ιατρός πάντα μέν οιδεν ωσαύ­ quia uuquam alioa, eximie noater peritua erat, τως τά τε λυσιτελούντα τών φαρμάκων καί άττα quoque illa omnia comparata modo eaaent comperπρός βλάβη ν, άλλά τών μέν άπε'χει καθάπαξ ώς άν tum habeat, nihil enim vir aapientiasimus intaciam τις μή γνούς, ά δέ πρός μέν τών καμνόντων έστι, inexoussumque o m i s i t : procul ille taaiea, imo lonτή νόσψ δέ πολεμεί, μετά δέ τής τέχνης "σταται gieeime ab eo abfuerit, ut iiadem omnibua poaiea τούτων ώς οικείων αντιποιείται, καί τούτοις προσu U r e t u r ; aliia eoim uaaa eit, aliia noo item nempe θαυμαστότερον καί καλλίω τών έξ αρχής προστατών

a

R

έχει τόν νούν, δμού μέν ώς έπίσταιτο σώζειν, δμού C δέ καί ώς έκατέρων εΐη τεχνίτης δεικνύς, τψ μή τηνάλλως μηδ' εική φέρεσθαι, άλλ' ά προσήκει, ταύτ' έκ παντός τρόπου διώκων, ά μή προσήκει καί

retentis quam maxime probabilibue atqne necessariia, catera aliie, velul a religiooe aacriaque oogtria longiua remota, linquebat. l o quo ηοα magia ille admirandua ob ea eat q u « sibi delegit, quam

προσέτι λυμαίνεται, ταύτα χαίρειν έ$.

quae rejeoit: quandoquidem

et medicue omniam

pariter noliliam medicamenlorura habet, tum ealutarium, tum peatiferorum ; aed hia ille quidem perinde abatinet, atqae eornm qoiapiam penitoa ignaraa; quae vero cgrolantibua proauot, et merbo adversantur, ariemqaa adjuvant, illa ut familiaria et aoa aibi vindicat, illiaque animum advertit certam boc ipao fidem facieos, quod et a?gria medendi peritas, et ceterorom item intelligene artifex existimatorque, ait, dum noo fruetra, nec teroere fertur, nimirum quae opportuna ac domealica sunt, ea modis omnibua conaectana, alienia, eiaqae noxiig, rejectia. ΑΕ'. Τό μέν δή περί τούν λόγους αύτψ κράτος καί X X X V . Sic igitur eximiam noatri i a arte d i τήν τής σοφίας δπερβολήν, καί ώς κάν τούτω τώ Q cendi pneatantiara aommamque eapieotiam, et μέρει πάντων καθάπαξ ύπέρκειται, ού προσαξίαν qood hac etiam i n parte longo omaea intervallo ούδ' ίκανώς είρήσθαί μοι δοκψ, άλλ' δσον έξ άρα eapervectoa eal, nealiqaam digao nec plene satia φαύλων καί μικρών τών άκτίνων, τδ τού ηλίου λαμexaecotoa m i b i vtdeor, aed bacteou*, ut ex obπρόν ένόεδεΤχθαι. "Οτι μέν γάρ τούθ' ούτως Ιχει, καί ecuria qaibasdam exilibuaque radiia fulgentiaaimue τούτον άμελει τόν τρόπον, άπαντες ΐσμεν καί πάνυ aolis splendor otcunque monetretur. H e c enim τοι μέγα βοώμεν · όποιον δ' άρα καί δπως έχον εστίν, hunc omnino ad modum comparata eaae omnea ούδ*άν εΤς οΐμαι τών άκρων έν λόγοις δύναιτο φάναι, equidem exploratum babemoa, rnagnaque voca c o a άλλ' άπασαν λόγων ίσχύν ή τών τούτου λόγων υπερ­ firmaraua; qualia vero i l l a , el cujueniodi reapae aiat, i d vix, ao oe vix quidem, eloqnentiaaimorum βαίνει περιουσία. Καί ώσπερ ε?σω τής αυτού μούσης aliquia oratorum facile exposaerit. Omaet videliάπαντες πίπτουσι, καί ώς τών πάντων ουδείς αμ­ cet eloquentiee vires excellens oratioaum nottri φισβητών ε*ίη τών Ισων, ούδ' έτ' έσαύθις άμφισβηartificium exaaperat. Perinde enim at infra illiua τήσων, ού μάλλον γε ή καί δ τήν αύτου σκιάν ύπερmasam omnes anbsidunt, atque nemoomoiam cam βήναι σπουδάζων, τδν αυτόν τρόπον καί τού λέγειν illo de palma ouoc, aut olim, certare ausit, haud υπέρ αυτής ταύτης εχειν, έκπίπτουσι πάντες ομοίως. meliore aaoe »pe quam qui euam ipaiua umbram aaltu traailire ee poslulet, eodem utique modo ut noatri facuadia, prout meretar, dioajit, omnea atque irriio eonatu laboraat.

251

THEODDLI MONACHI

X X X V I . Sed tempusnunc tandem fuerit comme- Α morare ooatri i n patriam reditum, et s i m 1 ostendere, tum quod insito ille erga parentes amore a d ductua sommum glorire gradum facile neglexerit, tum quod Atbenienaea ία maximis id omnino p o saeriat, nt ipaom i n omne aibi tempus auctoratum teoerent. Qaippe u b i e a quorom cauaaurbem adiisset, perfecliaairae bauserat feliciusque quam alius quiaquaro, nobis cogaitus, absolveral, volique aui omnia plane compos faclos erat; ita Atbenis excedare, el ad domesticum farem redire alatuit, quando n i h i l praeterea supererat, quod iis i n locis i l l u m detineret. N a m et auorum illum parentum urgebat deaideriam et ante i d ipsum, itemqae posl idipsumjampridem nuncupatumDeo saactiorievitffl votum, et magna baeoce promiaaa atque deatinata. g 8ur£it igituret Athenis,i!lo oratori» domicilio,verie simum ipae artisillius domioilium,abit: atquein pairiam ad suoe laetus lattanteaque revertitur, tanto Atheaieaaibua, quod eos reliquiasfit, relicto l u c l u , quantam allaturua fuerat voluptatem, ai apud ipsos manereanimum indaxiseet. Quippe quiomnes adhibebant macbinas ad bominem perpetuo tenendum, sophiatici profeasoriiqae aubsellii, aummorum item maximorumque bonorum auctoramento,quo hoa tandem animo fuieee credas illo j a m iler aaum ingreaiente?Quanquamveroatmaaeretab ipso impctrare nequebant,non ideomissumpenitus faciobam\verum quibua monatrare modis poterant, hoc ipso, quod hominem apud se non retinuiasent, eo maximam &68Θ jacturam, suopte jadicio fecisse, eamque ferre vixpoaee; el banc tamen sui cootemptionem αοα roodo ηοα eegrius sane accipere, aed contra a n u m quemque identidem huoc nostrum, u t o p t i m e d e s e meritam, spirare nominisque illiua commemoratioaem pro linguae obloctamento habere, oraniaque alia perpeti promptius, quam vel minimum ab aaurpatione memoriae laudumque ipeius digredi, i l l i u d non obseure monatrabaat. Hunc ilnque iti modumcura ergaillum animati easent, nihilo ipsum aeoius apud ae reiinebant, tametai hominemipsum nulla ex parie retioereot, retioebant illura videlicet in pulcberrimo et appositissimo loco, auo ipaorum aaimo. Id quod baud paulo glorioaiua nostro, mea aententia, fuit, quam poeitae olim Harmodio atque Aristogitoni atatu» : ill® nimirum i n foro publico collocatae stabant, at noater i n animis D omnium intimieque aeoaibua dedicatae e r a t ; illas aevi vetuataa conauropeit, noster evo omni vigeue •ireoaque persistit, non sine aumma admirationo

252

Α ς " . Καιρός δ' αν εΓη λοιπόν, καί τ ή ς πρδς τήν πατρίδα

τούτψ καθόδου μνησθήναι.

καί

δείξαι τδν

δόξης

μεν, διά τήν πρός τους γεγεννηκότας στοργήν, τής μεγίστης

όπεριδύντα, Α θ η ν α ί ο υ ς

δε τ δ

τούτον

είσάπαν κεκτήσθαι, τού παντός τ ι μ ω μ έ ν ο υ ς , Ώ ς ών

γάρ

εΓνεκ' άφΐκτο, ταύτ' είς άκρον άσκήσας, καί

ώς

ούκ οίδ' ε" τις κατωρθο?κώς, καί τής εφέσεως άπάσης τυχών, τά

έπειτ' άναχωρείν

οΐκοι

*Αθήνη0εν

εγνω

καί πρός

ενός ούδενδς ε τ ' δντος, δ τούτον

χωρείν,

ενταύθα καθέξει · δ' τε γάρ

τών τοκέων

κατήπειγε

πόθος, καί πρό τούτου καί μετά τούτον αί πρός θεόν έξ αρχής υπέρ φιλοσοφίας ξυνθήκαι, καί τα μεγάλα

ταύτ'

επαγγέλματα

καί

βουλεύματα,

άπα­

τής τών λόγων εστίας, ή τών λόγων δντως εστία" πρός δέ τήν π α τ ρ ί δ α καί τούς οικείους χαίρων χαίροντας έπ ανήκε ι · τοσούτον

ν ίστατα ι μέν Α θ η ν ώ ν

ΑΟηναίοις

καί

δτι τούτους

άπέλιπε

πένθος

καταλιπών,

δσην εί π α ρ ' αύτοις μένειν ήρειτο παρέσχεν &ν ήδον ή ν . Οί γάρ δπως τούτον είς τέλος κατάσχοιεν πάντα ποιούντες, καί τούτο

μέν, τόν σοφιστικόν

καί παι-

δευτικόν αύτψ θρονον, τούτο δέ τάς πρώτας

καί

γίστας

διατεθεί-

σθαι

δίδοντες

νομίζεις

τ ι μ ά ς , πώς ποτ* άναχωρούντος

αυτούς

έκίίνου ;

Ού

πεισαι ούκ *ίσχυσαν καί τούτου καθάπαξ τών

μέγιστων

άποστερείσθαι

δύνασθαι φέρειν, καί μ ή

μ ή ν οίς

άπέστησαν·

ά λ λ ' οίς εσχον ό'τι μ ή παρ* έαυτοϊς τούτον ώς

κατέσχον,

νομίζειν,

μόνον δυσχερώς

και

πνείν,

καί

γλώττης

τρυφήν

μή

ύπερφρο-

εκά­

νούμενοι σχείν, ά λ λ ά καί τούτον ώς εύεργέτην στοτε

με-

ποιεϊσθαι

τά

τούδε · καί πάντα παθεΐν εχειν έτοίμως, ή τ ζ ς αυτού μνήμης

καί τ ώ ν

δηλούσι ήττον

δήπου

επαίνων

καί

σαφώς καί

κατέσχον,

καί

μικρόν

άποστήναι

ουδέ

οίς ούτως εσχον,

μηδέ

αυτόν

κατασχόντες · εν

γάρ καλλίστψ καί καιριωτάτψ τ ή σφών διάνο ία τ ο ύ ­ τον κατέσχον · " Ο καί μείζον είς φιλοτιμίαν τούτψ

νομίζω,

εικόνας,

ή

'Αρμοδίψ

εΤπερ αί μεν έπ' αγοράς σφίσιν έστάσιν, ό

δ' έν ταίς απάντων 'ίδρυται ψυχαΐς και ταΐς καί

έγωγε

καί 'Αριστογείτονι τάς

νάς

μέν άνεϊλετ

ακμάζων

γνώμαις ·

ό χρόνος · ό δέ κατά

παντός

εστηκε χρόνου, λεγόμενος τε καί άκουόμε-

νος συν δ'τι μάλιστα τ ή εκπλήξει · καθάπερ

τ ά μέ·

γιστ' αύτοϊς τό>ν τροπαίων . Μαρπθών τ ε και

Σαλα-

μ'.ς, καί τό καλόν Άρτεμίσιον . Ό μέν ούν καί απών, 'Αθηναίοις ούτω περισπούδαστος ή ν , ώς καί

πάντας

απάντων πάλιν

θαυμαζεσθαι

ώς προύχων

τούς

διαφερόντω;

αρίστους,

απάντων

κάν τοις

στόμασιν εΤναι. Καί

απόντος ούτοι τοσούτον εΐχοντό τ ε καί περιεί-

χοντο, καί τών ώς μ ή μόνον

αυτού καθάπαξ

ώς παρόντι

όρ^ν και κεχρήσθαι, ά λ λ ά

8ermonibU8mortaliumuaarpatu8auditusque,perinde

έν

ut maxima Athenieusium tropaea, Maratbon, et 8a< lamis, et nobile Artemiaium. Proinde abseoseliam tanto Atbenienaibus etudio colebatur, ut uoas aingiilari modo, eupraque prsetaotissimoa quoaque admirabilis baberetur, omniumque in ore ut longe omnium priaceps eseet. Prsterea ita addicti a b seati erant adbasrebaatqae, tic aniceque de illiue

μάλλον

τοϊς

υπέρ

καί

μονονού

έξείχοντο, δοκειν καί τήν ψοχή*

λόγο ι ς έκχεΐν, καί

τούτψ ζην

ή σφίσιν αύτοίς · έπεί καί ψυχή

τις αυτών

ώς ειπείν

αυτού

χαρίτων

τούτψ ξυνείναι

έδόκει

παρών ·

τούς

μέν

προσάγων

καί

ξυνιστάς τ ψ θεψ · τούς δ* έπιβεδαιών καί στηρίζρ* καί ακλόνητους καθάπαξ τιθείς · καί τους κάκείνους

θείαις

ύποθήκαις

απλώς καί τού­

καί δ ό γ μ α σ ι

άγων [καί σνγκροτών, καί τήν άληθινήν

και

σαλ­ μονην

ζωήν ζήν τούτους παρασκευάζων.

gratiis pendebant, ot non modo velut oum Ipto pr»Bente agere viderentur, eumqne intueri, et cum

253

L A U D A T H ) S. G R B G O R I I T H E O L O G L

254

illo o o n Y e n a r i , sed et aoimam paoa Ipsam i n snia de illo sermoaibae effanderent, illiqae magia qaam sibimet ipais •ivertnt, qaandoquidem dam praeiens adhuc erat, velut anima q a s d a m ipaoram foerat: dum ez iia partim Deo eddocit ac oonciliat, partim ία pietate eonfirmat slabilitqae, el penitoe coocaaaoe reddit, tum simplioiter hoa pariter illoaque diviaia monitis precepiiaqae conjaogit ac ioetroit, et a d veram iliam uoicamqae vilam coodocefarit. ΛΖ'. Ούτω δέ έπανήκων, πρώτα μεν του θείου καί Α ίεροΰ, καί πάντων ήμας τών κακών έξ άντε ι ς ποι-

X X X V I I . U b i in patriam noater hoc modo r e v e r t i l , p r i m u m aanctiasimo d i v i n i baptismatia aacra-

ούντος, και πάταν πλημμελημάτων κηλίδα καθάπαξ raeato, q n o d a malis omnibas immaoea noa efficit, έκπλύνοντος, βεφ δε συνιςτάντος, βαπτίσματος άξιου- et o m o e m delictorum labem penitua eloit Deoqoe ται, και τήν του λουτρού δέχεται χάριν, δ καί πριν eonciliat ioitiari merebatur; et lavacri illiua graούδέν ήττον ταύτης ήξιωμένος - οΐς ούν κατειλήφει tiam adeptus eel, qua etiam aotoa oihilomiaoa τά οίκοι καί μετά τών τεκδντων γέγονε, χάριν είδώς

exornataa e r a t ; quapropter

τω θεψ * οΐς τού μεγίστου πάντων μετέσχε, καί τά μεγάλα μεμύηται καί τών τά θεια κατάπαξ άπηρτισμένων υπήρξε, πολλψ μείζω τούτψ καί πολλαπλασίω ταύτην ώς είκδς άπεδίδου, δσψ καί μεΐζον ενταύθα τδ εύ πεπονθέναι, καί περιφανεστέρας

U r e m familiarem iteram videret, pareatibaaqae sais redditUB esset grates Deo debitas agebat; i i a quod rei omnium maxim» paiUeeps factaa, et roagnia fidei mysteriie initiatue et 6Z eorom j a m n u mero esaet qui eacraa religionis csremonias per-

αί eam ob rem quod

άφορμάς έσχε τδ γάννος. "Επειτ' εντεύθεν δρον αύτψ

feoie expleasent multo majoram Deo, eamqae m a l -

τίθησιν, δς τοις πολλοίς ούκ αμίμητος μόνον, άλλά καί πασιν ανέφικτος ώς ειπείν, μητ' αύτδς καν ή

tiplicem, at par erat, referebat gratiam, quaolo utiqae majus m t boo ornatum ease beaefieio,

πάσα ανάγκη, δ'ρκψ

χρήσασθαι

διά

βίου παντός, Β quantoqueilloatriorea caueaahoc habebat g a a d i u m .

μήτε τούς άλλους έπί τούτο πρότρεψα ι - τδ γάρ πρδς

Mox deiocepa eertam a i b i vivandi legem statait,

δρκους ετοίμων χωρεΐν έθελειν, είς έπιορκίαν κατ*

v u l g o raortalium αοα inimilabilem modo, eed om*

αύτδν τούτον εξάγει, ήν ούκ άθέτησιν θεού μδνον,

n i b o e etiam, prope dixerim, loaccesaam, nt

άλλά καί ύβριν, ώς έγώ τε καί πάντες αν οΤμαι συμφαΐεν - δν καί είς τέλος ούτως έφύλαξεν, ώσπερ

ipae n i m i r a m toto v i t » aas epatfo, qaaaialibet urgeate neceaaitate, jatjaraodam osurparet, aeqae

άν εί καί κατ* αρχάς ώμωπδκει φυλάξειν.

a l i i , joraodi

aactor

fieret;

aam a d

oec

dejerandum

promplias prorampere, i d ex nostri seateiitia (1), ad pejerationem addaoit, q a a m uno mecom omoes ore, noo aolum rejectionem Dei, aed et cootameliam appellataros arbltror. Atqoe hanc ille legam a d aopremam aaqne v i t » diem i U religiose servarit, qoaai prinoipio ad illam aervandam jareja* rando seae astrinxisaet. Λ Η ' . QX μέν ούν πατέρες αύτψ, μάλιστα μέν καί X X X V I I I . Ρ Ο Π Ό pareotes ooalri, maxime illoa γήρα καί χρόνψ καί νδσψ και τοις εκείθεν δεινοις,

qnidem et alfecta artate, et apatio temporis, et agra

ούκ ήκιστα δέ καί παιδός απουσία, παιδδς οίον ού-

raletadioe, etortie i o d e incommodie, neqae minaa

δένα, ούτ* αυτοί δήπουθεν έσχον, ούτε σχεδόν τών

tameo looga filii abaeotia, filli autam i l l i u s m o d i ,

πάντων ούδένες, τούτους τοίνυν οΐς εφην άπειρηκότ ας, καί πρδς τδ μηδέν ώς είπεΐν ήδη χωρούντας,

qualem nec ipsi videlicat aliom babebaol, neque alii omniom fere bomioom o l l i ; his i l l o a , inqnam,

ούτως επιφανείς έπέ^ρωσε καί κρείττους είργάσατο C j

a

m

oonfectoa, ad nihilumque propemodam reda-

σφών αυτών, ώς ε*ς ακμάζοντας δόξαι τελεΐν, οΐόν

ctot, eam

τι μένος κατά τό έπος τούτοις έμπεπνευκώς, καθά-

aeqve ipaia valeatiores efflciebat, αί aetate v i r e n l i -

ille a d m o d a m

conspectus

recreabat,

περ ποτέ ψυχήν δ θεσβίτης τψ της Σαραφθίας υίεΐ.

bua qoodammodo acceaeeodi viderentar,quael ai oo

Τούτους μέν ούτως έχοντας ούτω παρεσκεύακεν έχειν,

v a m vim vigoremqae, at poeta? loqaaatar, illia i o -

καί νέους άντί πρεσβυτέρων τούτον είναι τδν τρό-

epiravieeet, perinde ut a n i m a m o l i m

Saraphti»

πον, ώσπερ έπιλελησμενους δτι περ ήσαν τοιούτοι. mulieris filio reddebat vatea Thesbitea . Hoa equidem i t a autea affectoa i t a mox ille reficiebat, atqna ot jovenea hoe modo ex aenibaa facti veluti obHviseerentar qaa essent aatale efBeiebat. Λ θ \ Ή γε μήν πατρίς, άλλά καί τπύτ^ν τίς ούκ X X X D L Getoram qnod ad patriam attinet, qnia άν άγασθείη, ού τοΰ πρδς αύτδν απλώς διατιθεμέαοα et illam merito aoapieiat, non ob aingnlarem νου, ού τοΰτο λέγω · μαρτυροίται γάρ τοΰτο πάσαις modo erga nostram beoeroleatiam, de qua nanc ταΐς ψήφοις Ιξ άρα τών απανταχού πάντων διαφεnoo loquor, basc eaim calcalia omnibus ponctiaqae ρόντως θαυμαζόντων τε καί κροτούντων καί οικείiade profecto teatatisaima eat, qtiod inganli aapra ου μένων τά τούδε, άλλ' οΐς έχρήσαντο περί τήν κά- D alioe omnea, omnibaaque io rebos, admiratione θοδον τούδε. Ούτω γάρ πάντες επανήκοντος έσχον, atqne applaaau omoia noatri nt aaa ae propriaoomie

καί τοσαύτης καί τηλικαύτης έπειδάν τούτον εϊδον

plectebantar, aed ob ea potiaaimora qaaa aub redi-

έπλήσθησαν ηδονής καί βακχείας, ώστ' εί καί σφό-

i u m illiaa atorpata fuere; aic eolm l u m omoea

M

I Reg. xvii, 22.

(I) Orat. 2 i n Paacha, q . 588.

955

THEODULI HONACHI

256

affici anirais tantaque actali ex illius conapectu j u - Α δρα βούλοιτό τ ι ς , ούχ ένδεδεΐχθαι τουτί δεδυνήcuDditategeatieDtiqueexsultationeperfandiyUttamσθαι · τοσαύτη τ ι ς ήν ή περιουσία τ ο ΰ γάννους, καί etsi snmmo i d quiepiam studio agat, vix idoneia τοΰ μ ή σφας αυτούς εχειν κατέχει ν. Καίτοι τ ( λέγως tamen rem verbia unquam exprimat, ea laetiti© τοσούτο γάρ αυτούς ειλε καί χ α τ α δ ε δ η μ α γ ω γ ή χ ε ι illiua magnitudo erat, eaae contineadi impotenμόνη τ ή θέα, ώσθ' ο ύ χ δσον όπτίαις χ ε ρ σ ί τ δ τού tia. Quanquam quid boc eat quod dico e g o ? i n tanλύγου, α λ λ ά καί πάση ψυχή τε και γ ν ώ μ η , χα! δ τι iuro enim cives auos vel aolo aspectu cepit, popuάν εΓποι τις τούτον προσέσθαι · δ η μ ο σ ί α προπέμ^ ποντες, χηρύττοντες, παιανίζοντες, τ ί μέν ού λ έ ­ larisque cujuedam ducia i n morem aibi devinxit, γοντες, τ ( δέ ού ποιοΰντες, μ ά λ λ ο ν δέ π ά ν τ α μέν ut Q o n aupiaia modo quod aiunt, manibue, verum λέγοντες χαι ποιοΰντες, ουδέν δέ τών εικότων άποtoto penitus pectore ac animo,et quidquiduunquam διδόναι νυμίζοντες. Ο ύ γάρ δν ήδεσαν έδδχουν δρφς, norainari poleet, i l l u m reciperent, deducentes i n ά λ λ ' δν έώρων, ούρανόθεν εις γήν ήχειν έδδχουν publico, coDcelebrantes, concinentes, quidve p o r r o έπ' ευδαιμονία τ ή σφών · χαί διατοΰτο μείζον ή indiotum infeotumque omiltentea ? imo vero com κατ* ανθρώπους τούτψ προσείχον, εί χ α ί μείζον ή omnia et dicarent et facerenl, nullam ae tameu κ α τ ' ανθρώπους δ μέγας φρονών, άτε μ ε ί ζ ω ν ή κατ m e r i t o r u m illiaa partem consequi exietimantea. Nec enim quem dudum cognitum habebant oculis Β ανθρώπους ών · τ ψ μείζοσιν ή κ α τ ' α ν θ ρ ώ π ο υ ς άρε· 8θ 8Qia cernere, *ed quem oernebant ccelo i n terras ταΐς κεκοσμήσθαι, τάς μέν έκβοήσεις εκείνων χαί κρό­ delapsum sum ipsorum felicitatis caaea adventara τους καί τήν τοιαύτη ν τ ο ΰ δ ή μ ο υ συντέλειχν, ουδενός credebant: quam ob rem etiam supra quamnatura τίνος ήξίου τ ο ΰ λόγου, φλήναφον άτεχνώς ταύτα νοerat mortalium, hominem colebant observabantμίζων · καί ψυχών άγεννών δελεάσματα, καί οίς πρδς que. Tametai v i r maximus altioraque bumano γήν εχουσι σφών αυτών, καί τού κ α τ ' αύτάς αναξίων · oaptu aoimo agitana, quippe mortaie fastigium ά δέ εις ' Ό λ υ μ π ο ν φέρει καί τ ώ ν Ό λ ύ μ π ο υ πραγμά­ egreaaus, et huraanis idem majoribus ornatus v i r τ ω ν μ ή δτι κοινωνούς τούς ανθρώπους, άλλά καί tatibus, acolamatioDes bominum ao plausus, ao θεούς έξ ανθρώπων ώς ειπείν οΤδε ποιεϊν, ταύτ' ήν reliquara i d genus popularium laudum ooacervaαύτψ διηνεκής φροντίς, καί μελέτη · καί τούτοι* tionem, nullo admodam numero ducebat; meraa έξείχετο, καί τούτοις συνέζη, έπαινεισθαι γάρ ού nimirum nugas, viliumque animaruro, et qua perμακαρίζεσθαι ήλεθε, τού μέν έπί τοις έκτος γιγνοtinacius ad terram adhaereecunt, seque suaque noμένου, έπί δέ τοίς κ α τ ' άρετήν τδν έπαινο ν Γσμεν. bilitate indignarum, pabula et illecebrae h®c ipsa Είεν. &8Θ r a t u s ; caeterura q u » ad ccelum d u c a n t studia renimque ccBleatium non participea eolam hoooinee, sed divos item prope dicam ex hominibus offlcere q u e u n t : b s c perpctua noalro cora commentatioque faere, bis addictue unice erat, i n bis aelatera agebat, nempe laudari ille, non pro beato p r » dioari atudebat, quorura boc ob externa queedam bona asurpari, rursus laudem ob illa t r i b u i qaae ex virtute acta sunt, inter omnea convenit. Sed b « c baotenus. X L . Cffiterum dum i n his vir suroraue erat, fla- C Μ'. Ούτω δ' έχοντι καί παρά πάντων τ ψ γέννα ί ψ grantibusqne euorum omnium etudiia colebatur, θ α υ μ α ζ ο μ ί ν ψ , καί τό εικός τοίς τε γονευσι τή τε ubi debita pietatia officia parentibua et palriae c u πάτριοι παντάπασιν άφοσιωσαμένψ, σφοδρότερο ν ό mulatiseime explerat, interea religioai otii seceaτής ήσοχίας καί αναχωρήσεως έρως εμπίπτει · sueque desiderium veberaentiua ae i n s i n u a t : vetus άνωθεν μέν καί έξαρ/ής τούτον έχων τε καί συνε­ illud aane, et quod j a m olim hominem complexum χ ώ ν , καί ούδ' όπωστιούν άφιστάμενος, ύπδ δέ τής penitua ineederat, nec vel tantillum receaserat, άτοπου καί θαυμασκής τ ώ ν λόγων μανίας είς έργον verum pr® imraenso ao incradibili eloqaenlis velut ήκει είργόμενος, κατακρατούσης τδν λογισμδν, κ«ί furore, qui in animo noatri prsvalidue, ut ipeo πάντα δεύτερ' αυτής ποιούμενης καί ούκ έώστ,ς poateriora omnia ducerautur efQciebat, neque aliud έτερου δήτινος ήφθαι · ώς δ ' οί μέν, έπιτοσοΰτον αντφ interea quidquam attingi euecipique ainebat, i n καεώρθωντο, κα· ούτως ύπερφυώς, ώς μ < Τ fiv rero ipsam antea deduci nequitum. Ut varo i a hac οίμτι ταυτηνί τήν σοφίαν σ ώ μ α λαοοΰσαν κάλλιον τί dicondi ratione plurimum, idque adeo eingulariter αύτης ένδεδείχθαι, καί δ'τι π ο τ ' εΓη, καί δπως h/yprofecerat, ut neo artam ipsam hutnano corpore ού μ ά λ λ ο ν ποιήσαι καταφανές. Έ δ ε ι δέ πάντων iodutam pulchriua aliquod aui specimen daturam, άφειμένον τ ώ ν ά λ λ ω ν , ής Ιξ αρχής ή ρ α σχοίφ 1160 q u i d i p s a oranino eit, quove comparata modo, ^ άπολαΰσαι, καί κ α θ ' εαυτόν γεγονέναι, δ τδν W clarlue monetraturam crediderim : et jam a l i - χρόνον καθ' εαυτόν ών, τί ποιεί ; Ευθύς ώσπερ λέα» τόν δεσμόν άπορρήξας, ύπερφρονεί μ έ ν πατέρα»» quando caeterie omnibus expeditum, quam tandiu καταφρονεί δέ ξυγγενών καί οικείων κ α ι φίλων, ιά lantoque concupierat opore, frui quiete, et ipeum ούτι γήρας εκείνων ή νόσον ύπολογισάμενος ίλβΚ» sibi yivere, qui ounquam non eibi vixerat, oporte(1) άλλά πάντων ανώτερος γεγονώς, δ'λη γ ν ώ μ | tfi b a t ; quid hic tandcm bomo facere institit? N i r a i δλψ ποδί πρός τήν ήσυχίαν χ ω ρ ε ί , τ ή ν τ ή ς φιλοσο­ ram oontiauo, leoaia catenas suaa dirumpentis naoφίας μητέρα, καί δυοίν τ ώ ν προδρόμων παιδαγωγό do, tom parentes ipeos missos facere, tum propin(1) Deest alterum membrum.

257

L A U D A T I O 3. G R K G O R l i THEOLOGI

ώς δν ειποι τις χαί τροφδν, έφ' ψ θεψ τε κα- έχυτψ Α quos el familiares et amicos negligere, nihilquo καταμόνας εχειν ξυνεΐναι. admodum siveaenio ilJorum fractaque valetudine coromoferi, aed hie omoibua superior, toto animo, totoque gradu, ad qaietera sacratioria philoaophi» parentem, duorumque prajcursorum, u t s i t loquamur, roagistram et nalricera, se confert, ecilicet ut c a m Deo et secum io solitudine rectius vivere poseet. ΜΑ'. Καί τοίνυν πρώτα μεν άπάσης γεώδους καί X L I . Priacipio itaque omni lerrestri ac α ι θ ­ υλικής, προσπάθειας παντάπασιν άποσχών, χαί riali perturbationi peoitus tempcrana, viteque euae πχντυθεν συνεσταλκώς εαυτόν, ούτω φιλοσοφείν ψετο m o d u m quam a tiasimum contractissiinumque aibi δείν, καί πρδς τάς τής φύσεως άνάγκας ύπερφυώς sancicna,boc pacto rigidioria diaciplinffi i n s t i t u t D m άπομάχεσθαι, τούτο μεν νηστείας καί άγρυπνίαις, amplectendum, natursqua ipsiue neceseitatibn?, τοΰτο δε δυσχερείαις άπάσαις υπέρ τδ μέτρον διδούς, pene eupra quam natura patitur, obniteodum sibi χαί τδ σώμα ταλαίπωρων καί δουλαγωγών καί d u x i t ; nimirum dum partim ioedi© ao f i g i l i i a , χατατρύχων, καί πάντ' είκειν καταναγκάζων τψ partim reliquie id genus afflictationibus nimis sese κρείττονι, ώς καί σώματος Εξω δοκεΐν μετά σώμαdedit, corpuaculumque varie exorucial, atque d u τος, καί τδν άνθρωπον υπερβαίνει ν. Έπειτα μόνη τή risaima servitate edomat, asrumnieqae volaalariis χατά νουν ενεργεία σύντεταχώς εαυτόν, ούτω σρο- Β cooficit, et p a r t i meliori per omnia oblemperare δρδτερον καί σπουδαιύτερον άντέσχε τά τού |/. c o g i l , ita ut cum corpore adhuc iacedena, eodem άντέσχετο τού] θεού, ώς έν τούτψ κατά τδν Παύλον, exsolutae, humanamque supergresaua sortem me« καί ζην καί κινεΐσθαι καϊ εΤναι, » καί χαίρειν μέν rito viderotur. Deinde item u n i aecundum mentcm έαοτδν [num. έαυτψ ?] καθάπαξ έ$ν, χαίρειν δέ τψ agendi rationi addictus, ardealissimo studio Deum Χριστψ μηδέν ήττον ή άναπνεϊν. Κύσμψ γάρ καί et ditiaa coroplectebalur, ut in illo plane, ex a e n τοις κόσμου πράγμασι παντάπασι νεκρωθείς, ώ; μηδ' t«?nlia Pauli , « Et viveret, et moveretur, et δτι ποτ* εΤεν έθέλειν μεμνήσθαι, δ δέ τήν έν essot ; » et 8 6 quidera ipao penitua neglecto, unico Χριστψ κεκρυμμένην εζη ζωή ν, δι' αυτού τών αύτοΰ ia Ghrislo a o n minua laetaretur, quatn apiritum κακαπολαύων χαρίτων, καί τούτοις [αη ταύταις ?] ipsum duceret. mundo acilicetel muudania omniέντρυφών δσα ι ώραι, θεδν καθόσον έφικτόν δρών τε but eine ulla exceptione ita defunctua, ut ne q u i d καί φανταζύμενος, καί πάσαν δυσχέρειαν εντεύθεν heec eesent Jarapliua io memoriam aibi revocare άπΟκρουύ μένος. austineret, « abacondilam illam i a Ghriato vitara » v i v e b a t . Chriali nirairura ope gratiia Christi perfruens, i n eiaque suaviseimae animi delictas omni temporis puncio percipiens, et Doum ipsum, quantum poterat, intueaa, eibique praesentem proponenp, atque hoc ipao adveraa ac molesta orania profligana. ΜΒ'. Εί τοίνυν έκ μέν τού σχολήν άγειν ώς δει, G X L H . Proinde 8i de pie religioseque acto olio τοσαύτη τίς έστι θεού κατοχή, σχολήν δέ ούκ άλλως sanctissima baecce divini numinis commercia exiένι γενέσθαι, μή πάντων υπεροψίας ύπούσης, σπουatunt, nee parari aliter boo otium, quam omnium δαστέα παντός μάλλον αύτη άν ε "η τοις φιλοσοφείν rerum humanarum deapicientia poteat, utiqueante αιρουμένοις, ε?περ ών βούλονται τυχείν όντως βούcaetera i n id atudioaisaime iia incumbendum, qui λονται. Ταύτης γάρ ώσπερ κρηπίδος ή ρίζης υπο­ sanctiua vivendi consilium cepere, ai modo quae κείμενης τής τών πραγμάτων πέδης ό νούς ώς είκδς conaequi cupiunt, bona fide c u p i u n t ; hujuamoii εκλυθείς καί γεγυνώς εαυτού, άναπεμπάζεται μέν eaim otio, tanqnam fuodamento aut radice, aubτήν πρύσθεν εύδαιμονίαν, καί οίος ών, οίος άρα airato, continuo rerura externarum pedicia, ut eat κατέστη, άναμαχέσασθαι δέ ταυτηνί τήν ήτταν veriaimile, aoluta mene, sibique reddita, prislinam ώσπερ έθέλων καί δπερ ή ν γεγενήσθαι, καί socum reputat beatitudinem, et quaiia ipaa olim πρδς έαυτδν έπανήκειν, πάντα πο·.3ΐ καί πασιν οις cum fuerit, qualia nunc evaserit. Quam aaroire εξ εστι χρήται, έφ' ψ τού μέν πρδς θεού φωτισθέντος, cladem, denuoque quod fueratfieri, ad aeque redire τής δέ ψυχής καθαρθείσης, καθαγνισθέντος δέ καί parana, nihil noo molitur, nibilque,quantum licet, τού σώματος, συνδρομή τις εσται δυοίν τών έσχατων, ioexperlum o m i t t i t ; ut luoi mente ipsa divinitua πρδς εν τδ πρώτον καί τρίτον μεταστοιχειωθίντων ^ illuminata, lum expiata aaima, corporequepuro el caato reddito, duo extroma boc pacto i a unum, έ/.ατέρων πρδς τούτο γνωμική προαιρέσει, ώς έκ quod primum idemque tertiura est, conveniaot, τής τ ο ι α ύ τ η οίκον ο μίας καί συγκράσεως καί traoaformato nimirum i n illud unum, per iirmam προσέτ* άκλινούς τε καί παντελούς απροσεξίας animi inductionem utroque extramorum, i t a ut ex τών κάτω, έν τά τρία γεγενημένα, τψ μοναδικψ καί bujuacemodi oeconomia ac temperatioae, immotaτρισηλίψ συνήφθαί θεψ. Ούτω δέ ού σαρκικός ουδέ que pra?terea et perfecta rerum terrestrium negliψυχικός, άλλά πνευματικός δλος δ άνθρωπος γεγοgentia, tria illa unum facta, unico etex ternia velut νώς, καί τδ έν αύτψ θείον άνάγων εύ μάλα πρδς τδ solibua coalito, Deo conjungantur. Hoc igitur modo πρωτόγονον θείον κατά τδν έξ Αιγύπτου Πλωτίνον, non carnalia, QOD animalis, verum orani ex parte χαίρει μέν ώς εικός, οίς δθεν ού καλώς έκβεβήκει, apiritualie bomo factue, et « quod i n ipso divinum ενταύθα καλώς έπανήκει, γνωρίζων τε τήν οίκείαν i e

14

'» Aot. x v i i , 28.

" Golosa, m , 3.

THEODUL! MONACtit est ad primigeniam divinitatem penitua evehens.» Α «ύγένειαν, καί δ πέφυκε, χαίρει δέ καί ο?ς χαίρειν ex senlentia Plolini philoeophi JJgyptii (1), haud έσχεν, έφ' οΐς χαίρειν έχων τοπρόσθεν, έπειτ' abs re sane eo aomine letatur, quod unde male άλγειν δι' ών ήγνωμόνησεν ϊσχε. Καί ταΰτα μέν ές exceeserat, illuc recte redit, s a s nempe nobilitatis τοσούτον. sibijam conscius, quidve a natura creatue eit, tum vero item gaudet(2), vera inde gaudia aeaeoepiese, quod queia priua inaniter laetabatur, eadem poatmodum ut inconaulte improbeque acta graviter dolere cceperit. Atqae b s c bactenus. Μ Γ . Έπανακτέον δέ μοι τδν λόγον αύθις έπί τήν XLIII. Verumenimvero denuo ad religiosae qoieήσυχίαν, καί τά πρεσβεία φυλακτέον αυτί} · ής tis commeraorationem sermo mibi flectendus, i l l i κατακρας απολαύων δ μέγας, άμφω ταΰτα περί qua eua vindicanda digoitas eet, qua aummo vir παντδς έποιειτο, καί τούτοις προσειχε τδν νούν, maximue opere fruena, maximo baec duo in pretio τψ τε τάς Ιεράς καί θεοπνεύστους τών βίβλων babebat, illisque potiseimtim etudebat: acilicet tum επιμελώς έπιέναι, κάντεύθεν πάν δτι κράτιστον sacrorum ac divinitue inspiratorum volumioum leτοίς τής διανοίας θησαυροΐς συνηχε'ναι ώς άν ρφστ* ctioni acerrimo studio sese dabat, indidemque εχη, τούτο μέν τά θεια περιεργάζεσθαι πράγματα, quidquid praecipaum erat i n sanctiore animiaerario coactum conditumque

habebat, ita ut i n proclivi « **ί θεωριών όσον εξεστιν άπτεσθαι τών

μεγίστων

τούτο δέ τούς τολμητάς τών κάκιστων καί ύβριστας ipsiesaet partim divina myeteria anquieitius e n a cleatiueque tractare, et quanlum mortali datum eet, τής θεότητος έπιστομίζειν εύ μάλα καί καταισχύνειν, in altissimaa ejus geoeris contemplatione, pene- καί φληνάφους άτεχνώς τάκείνων δεικνύναι * τψ τε πάν είδος ασκήσεως ώς έν μετιέναι, καί οδτω; είς trare, partim etiam iis qui peatilentiasimas opinioάκρον εκαστον, ώς μόνου τούτου όοκειν λόγον nea diaaemioare audebant, divinamqoe naturamore ποιεϊσθαι. Τής γάρ τών ουρανών βασιλείας ώσαερ eacrilego lacerabant, os peoitua occludere pudoτούς κατά θεόν ίδρωτας Ινέχυρον κρίνων, καί αοα rernque iaculere, et eorum dogmatagermanaa n u gaa eeee convincere. T u m vero praeterea cunola re- τό τής επίβουλου σαρκός εμπαθές φρόνημα κατβστέλλειν έθέλων, καί τό τού πνεύματος άνυψούν, ligiosorutn exercitiorum geoera velut unum aliquod τοσούτο πονείν ψετο δείν, ώς καί ραστώνην τούς obibat, adeoque parfecte eorum quodlibet, ut ejua unius ratiooem babere videretur: quippe boa se- τοιούτους πόνους ήγείσθαι, καί άθλα μάλλον ή πόνους, είδώς οι φέρουσι καί όσων καί οίοαν αγαθών cuodum Deom sudores pro pignore regni .cceleetis αΓτιοι καθεστάσιν * ούτως ού μόνον ήδει πονείν, ducena, simul item inaidioas carnia aenaam pasάλλά καί έφ' οίς μάλιστα χρή, μάλιστα τοΰτο ποιεϊν, sionibue suis satuantem comprimere, cootra veroseneum spiritua attollere atudens, uaqueadeo i n r e G Δεινός γάρ ήν ώς ούκ ο! δ' είτις τά μέν της διανοίας κινήματα, καί λογισμούς τής καρδίας, καί α sibi connitcndum atataebat, ut hujuemodi laborea προίσχεται νούς, ακριβώς έξετάσαι καί κατανοήσαι pro otioaa remisaione, premiisque laborum verios καί δικάσαι τά πρέποντα, ώς τοίς μέν θέσθαι, τοις quamlaboribua, haberet. : eatia videlicet gnarua δέ μή * πρός δέ τάς τού πονηρού μεθοδείας καί quoraum i l l i ducant, tum q u e ao qualia ex sese πάγας καί τέχνας, ούτως εύμεθόδως άγαν καί edant bona. Ita eane noa laborare noster dunlaxat, δεξιώς άνθίστασθαι δύνασθαι, ώς καί κατά τής sed et in iis maxime laborare, in quibue maxime αυτού κεφαλής, εύ μάλα ταυτί περιτρίπειν, καί oportet, noral. Callebat enim ille eximie, nec scio τομηδέν ταύτ' άποφαίνειν, προσβάλλοντος μέν έκ ao aeque aliua quiaquam, tnolua animi, cordiaque cogitationes, et quae ipsa ex aa raens profert accuδεξιών τήν αρχήν, καί ών αυτός ε"ωθεν, εις άριστεrate examinare, et animadvertere, exaotaque q u a ρωτάτας δέ τά τελευταία χωρούντος, καί τήν ημών dam trutina dijudicare, ut alia borum probaret, έξώλειαν δι' ηδονής επισπεύδοντος. Τψ γάρ * δηλείψ alia non item. Adbaeo advereue mali item vejovis [δελητίψ aut potius δή λείψ] ταυτησί φενακίζων, ά machiDamenla et laqueoa et artea ita scienter μέν φεύγει ν έχρήν, ταΰτα πείθει διώκει ν, οϊς δέ prorsus ac dextre occurrere promptum babebat, ut Q ώς βελτίστοις καί λυσιτελεστάτοις τδν νουν αροσέeadem ipsa i n caput iilius rectissime ratorqueret, χειν, ταΰτα πορθμό ν Σικελίας ήγείσθαι. in nihilumque omnia redigeret, qui principio quidem a dextra, aaetisque aibi rebua, hominem aggredilur, postremo vero ad ultimaa l a v » partea conlendit, et per voluptatee exltium nobis acceler a t : nimirum lubrico voluptatum laevore mortalibua imponens, q u s fugereoportebat peraeqtteodi; mrsusqua? ut optima ac ealuberrima contento etudio complectenda erant, ea pro freto Siculo habendi, auctorillia esse solet. X L I V . Jara porroid atudiose operam ipsum deΜΑ'. Τόγε μήν συντετριμμένη ν καί τεταπεινωμενςν di^ao, ut praa oraoibus corde contrito ao h u m i l i , καί πολύ τύ μέτριο ν καί ύποβεβηκός κεκτημένη ν καρmullaque modeetia ac eubmiasione referto eseet, δίαν, παρά πάντας εχειν άσκησα ι καί μηδένα τοπαρά-

(1) Propbyr. Vita Plotini, ρ. 2 ; Synea, ep. 139. (2) Post gaudet lege, eo denuo sese gaudere ccepiue quo cum primitus gauderc potuisset, postmodwn per ea qux in $e admisit flagitia amuto do* t

lenti eautam habuit. Nam de n a t n r a b u m a n s inlegritate tum amiaea, tum inataurata, ambigoa at breviiate eua porobscura ?artm ioierpraUnaa arbitror.

261

L A D D A T I O S. G R E G O R H

THEOLOGI.

&2

Α nec ulla prorsua rerum humanarum oura tangeretur, verum itapenitue etiam mutuas consortii corδέ χιτώνος δήπουθεν δεόεήσθαι δευτέρου, ά λ λ ά και porei aiTectiones aspernaretur, ut unica contentua κ α τ ά ψιλού τ ο ύ εδάφους εαυτόν κατακλίνειν, καί τό tunica aetatem ageret, nudoque item solo feesoe μ έ ν μηδέν εχειν, άγαν εχειν ήγείσθαι · μάλλον δέ artus oomponeret, et abunde ae habere crederet π ά ν τ α τ ά κάλλιστα εχειν, έν τ ψ μηδέν εχειν τ ώ ν cum nibil haberet, aut verius optima qucque tum habere, cum rerum barumce inferiorum n i h i l h a κ ά τ ω , ά λ λ ' έ*χειν άνω τόν νούν, καί ταΐς έλπίσιν εχειν beret; verum meate sursum veraus Jevata, j a m κάκεΐνα, ά μάλιστα πάντων έχειν έχρήν, και τρυφ^ν epe illa haberet, qua3 omnium maxime babereoporμ ε ν εί πεινψη νομίζειν · κάλλιστον δέ κρίνειν ποτόν lebat, atque tunc i n aumrois eeae deliciia vereari καί παντός ήδιον νέκταρος, τ δ τ ή ς θείας έποψίας ό'σαι ώ ρ α ι κατά νούν έμφορεΐσθαι, καί πάντα μέν τόν exietimare, quando inedia conflictabatur: potum autem gratiaeimum et nectare quovis dulciorem βίον μελέτην θανάτου ποιεϊσθαι, μόνην δέ ζωήν τήν judicaret, Dei ipsiua visitatione ac praesentia i n hoέν π ν ε ύ μ α τ ι , καί ήν τούς τοιούτους εικός. π α ν τών τήδε λόγον σώμα

ποιεϊσθαι, ά λ λ ά χαί τ ή ς προς τ ό

συμπαθείας, ουτω καθάπαξ

ύπερορ^ίν, ώς μ η ­

ras animo perfrui, denique vitam oranem i n mortis commentatione poneret, illam autem solam v.verei, q u » i n spiritu est, et quam ejusmodi bomioea vivere par est. ΜΕ'. Τ α ύ τ α τοίνυν Οαυμάζειν μέν εν ι καί πάνυ Β X L V . Verumenimvero, tu ha3C quaa diximua θ α ύ μ α ζ ε ιν, πρός άξίαν δ' ούκέτι * εί δέ τούτο ο ύ χ admirari equidem, et magnopere sane admirari, οιον τ ε , τδ καί μιμεΐσθαι πού Οήσομεν, ά καί αυτός ita nequaquam pro merito satis admirari poaauέφ* εαυτού, καί. σύν γε τψ μεγάλψ καί θαυμαστψ m u s ; quud s i hoc a nobis prsatari oequit, quo Βασιλείψ χατώρθουν · νύν μέν έν τοις τ ώ ν Κ α π π α tandem ioco maximorum operum imitationem δόκων δροις, νύν δ ' έν ταΐς ύπωρείας τ ο ύ Ιΐόντου pooemus, quae noeter tum ipseaolus, tum unacum νυν δέ δποι π ο τ ' αύτοΐς χωρίαν ησυχίας έδόκει, τόν magno atque admirabili illo Basilio prsetitil ? dum μ έ γ α ν τούτον άνύοντες άθλον, καί τ ά σεμνά καί nunc ad Cappadocum fines, uunc Ponticia in c o n περιφανή σ κ ά μ μ α τ α * τοις μέν άλλοις ώσπερ ύποvallibua, nunc alio quovis, qui i l l i s placuerat, reliθήκαι τίνες δντες καί τύποι, καί πρός άρετήν giosae quietia loco ingeoa boc certamen, illiuaque π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α , ομότιμοι δέ ά λ λ ή λ ο ι ς καθεστηκότες sacra ac illustria curricula conficiebant. Qua i n τ ά π ά ν τ α , καί μηδέν πλέον μ ή τ ' έχοντες μ ή τ ' re aliis illi pro praeceptis ac lypis ac exemplie ad ε χ ε ι ν μ η δ ' δπωστιούν άξιούντες, ά λ λ ά καί φ ι λ ο virtutum colendam e r a n t : inter se vero ipaios pari νεικούντες καθάπαξ · ο ύ χ ώστε καί προύχειν, ά λ λ ' id omnibua bonore graduque agebant, ne que ullam ώ σ τ ε τ ώ ν πρωτείων ά λ λ ή λ ο ι ς έξίστασθαι, καί προσ­ prae altero alter preatantiam aut habebat, aut έτι τό νικάσθαι τού νικ^ν ο ύ χ δ'σον πρότερον άγειν, babcreullo aane modo affectabat, coatra autem ά λ λ ά καί νικ^ν τψόντι νομίζειν, νικώμενοι * ά λ λ ή λ ο ι ς unice de eo invicem certabant, non quo anteiret μ ά λ λ ο ν ζώντες ή σοίσιν αύτοΐς * μάλλον δέ καί alter alteri, sed ut priores alteri partea deferret. σφίσιν αύτοΐς, καί ά λ λ ή λ ο ι ς ζώντες τε καί τ ά Atque bic vinci quam vincere non modo priua β έ λ τ ι σ τ α συνεχόμενοι, καί ό'λως ουδέν ήττον έν antiquiuaque ducebant, verum etiam reverain eo ά λ λ ή λ ο ι ς , ή σφίσιν αύτοϊς γνωριζόμενοι * άτε διά aibi viooere videbantur, quod aic vincerenlur πάντων έν πνέοντες καί φρονούντες, καί τ ή ν αυτήν Quippa magia amico uterque quam sibi vivebat, καί μίαν προαίρεσιν έν διαφορά σωμάτων δεικνύντες · sive verius et eibi ulerque et amico cum vifebat, ώστε καί εί μ ή πρότερον είρήσθαι ξυνέβη, τό τε tum optima quaeque comprecabatur, poteralque " Α λ λ ο ς αυτός, τό τε Κ ο ι ν ά τ ά τ ώ ν φ ί λ ω ν , τό omnino nibilo eeciua i n amico uterque auo, qaam μέν ύπ* Εύριπίδου, τό δ' Ά λ λ ω ς αυτός, υπό τού in seipso agnoaci, quod videlicet idecn in omnibua Σ α μ ί ο υ σοφού, έξ άρα τούτων καί τ ή ς τούτων ξ υ μ π ambo apirarent seutireotque : ac unam eamdamqua νοίας, δοκεΐν άν μοι ταύτα τήν αρχήν έίληφέναι λ έ in divereilate corporem raonstrareut voluntetem. γετθαι · είκότως καί μ ά λ ' άξίως τού τάς αυτών γνώQuamobrem sana, uisi j a m antea parvulgata dicta μας συνετετηκότος ώσπερ θεού, καί έν άμφω π ε π ο ι η - D fuissent, cum « Amicua alter ipae, » lum « Goraκότος. munia amicorum omnia,» hoc ab Euripide (2), illuc, β

allerom, « Amicua alter ipae, > a aapiente Samio prolatum, ab hia utique, et horum amica conspiratione, baec originam euam m i h i eumptura fuisse videntur. Jure illud profecto, et digoissima Deo ratione, qjaianimos ipaorum veluti, conQavit, amboeque unum eiTecit. M ^ . Έπεί γάρ δ αύτδς καί απλούς έστι καί τ ρ ι X L V l . Quippe ut Deus siinplex pariter et trioue eat, trinua nimirura proprietatibus personarum, πλους, τ ό μέν ταΐς ίδιότησι, τό δετή θεότητι, ανάγ­ at easentia divina simplex : ita necesse omnino eal, κ η πάσα καί τούς αύτψ προσανέχοντας, έάν τε qui Deo aeee totos addixere, sive plurea sive pauπλείους ώσιν έάν τ ε έηάττους, τοιούτους δή τινας ciorcs, (alea quosdam eese, et boc erga ae invicem είναι, καί ούτω πρός αλλήλους εχειν, ώς καί αυτούς έν εΓναι δοκεΐν τ ή πρός αύτδν οίκειότητι · δ δ ή καί modo affectos eeae, ut et ipai per illam quam cum Deo babent familiarilatem, unum quiddam ease έπί τ ο ύ κύκλου ξυνιδεΐν έν έστιν ( 1 ) . Α ί γάρ έπί τής (1) P r o i v έστιν, ad marginem mei apograpbi, qood exemplar oparia librariis fuit, ενεστι ascri-

p 9 e r a m , cujue nocdum piget.

(2) Oreste, v. 7 3 5 ; Andromach. v. 376.

TfoEODtJLl MONACHt

264

videanlur; quod unum i n orbiculata item figora Α ι^ριφερείας έπί τό κέντρον ίούσαι γραμμαί, εως videre licet : radii enim ab extrema ora ad een- μέν άφεστάσιν εκείνου, καί αλλήλων ώς βίκος άφε­ στάσιν * έπάν δέ έκείνψ συνέλθω σι, καί άλλήλαις έξ trum commeaates, quandin ab illo absunt, etiam a seinficem, ut «quum est, distant, ubi cum cen- ανάγκης συνίασιν · ώς τό μέν οόστινασούν Εχειν οίκείως καί πνευματικώς άλλήλοις ήρμόσθαι, τεκμή­ tro concurrunl, necesaario et eecum coeunt. Quod ριο ν 8ν έναργέι τοΰ τψ θεψ πρότερον τούτους ήρ­ clariasimum aane documenlam est, quicuoqae faμόσθαι · άνευ δέ τούτου, μηδ' εκείνο γενόμενον. Βί miliari apirilualique nexu inter se juncti sunt, τοίνυν ούκ έ'στιν ούτε τούς ξυνημμένους ώς έφην άλeosdem priua Deo oonjuuctoa fuiaae et sine priore λήλοις μή καί τψ θεψ προσυνηφθαι, ούτε τούς αύ­ hoc vinculo, illud poaterius non exaiatera; quod ai τψ συνημμένους μή καί άλλήλοις έξ ανάγκης συνήfleri aliter nequit, quam u l i l l i q u i eic inter se juncti aunt, quemadmodum diximua, Deo jam an- φθαι, δ'ταν μέν τινας ξυνημμένους Γδης άλλήλοις, και τψ θεψ τούτους ξυνημμένους λογίζου· δταν δ' αύ πά­ tea conJuDcti fuerint; atqae rursus ut qui Deo conλιν τψ θεψ ξυνημμε'νους, καί άλλήλοις ώς είκδς ξυ­ juacti suot, iidem iater se etiam neceaaario c o n νημμένους ' έκάτερον γάρ έκα\έρου σαφής άπόόειjuncti eint, tequitur profecto, ut simul ac quosdara muluahujusmodi neoessitudinejunctos videris,con- Β ξις. tinuo et Deo hoa junctoa esae atatuaa, tum vero itetn ut ubi aliquoa Dao juncloa videria, eoadem, utvero coaseotaneum est, etiam inter se juactos esse credaa; eat enira alterum alterius haud fallax argumenturo, ΜΖ'. Τοιούτους δέ τινας τούτους δντας, καί ούτως X L V I I . Quaodo vero tales b i omnino viri erant, άλλήλοις μέν έξεφαμίλλου χωρούντας, πρδς δέ τούς et ita parea i l l i quidero inter ae atque «quales, sed cum aliis omnibua collati aquilia i n nubibua baud άλλους πάντας ώσπερ τινάς Οντας αίετούς έν νεφέabftimilea; bic inclytum i l l u m Baailium, viribua λαις, Βασίλειον μέν τό κλεινόν, ή τών Καισαρέων omnibus Gsaarienaium ad ae pertrahebat ecclesia, Εκκλησία πάσιν οΐς είχε πρός έαυτήν έπισπάται · quippe aagerrime fereaa viro sese oarere, cujua δεινόν ώς μάλιστα ποιούμενη ανδρός έστερήσθαι, ού gloriosum nomen, non per Hellada duntaxat Argoa- κλέος ευρύ, ού καθ' Έλλάγα μδνον και μέσον "Αρ­ que, secundum pocetam(i), late decantatum eaaet, γός ώς έπος, άλλά καί πάσαν δή που τήν ύφ' ήλίψ. aed per cunctas, quaa aol ambil, lerras. Hia itaque jj Ταύτ' άρα καί τής ησυχίας αύτδν άποσπάσασα. τδν de causis abatractum a quieta aua hominem, a ταύτης ούδέποτ' άφεστηκότα, κδν μοριάκις παντοδαποΐς περιπέση θορύβοις, άλλ' δντα κατά μόνος qua ilJe nunquam aeceaaerat, etiamai milliea i n αίεί, έγκαταλέγει τή σφετέρα φατρία · καί διά πάν­ omnia'generiaturbaa tumultuaque nuoideret, vorum των ώς έ'θος τών ίερών προαγαγούσα βαθμών, καί semper i n altiseima solitudiae veraabatur, in auum τιμήσασα τά γιγνόμενα, μάλλον δέ έαυτήν διά τού­ Eooleaia allegit ccBtum, tum posteaquam eueto του, τέλος, Γνα τά έν μέσψ παρώ, ποιμένα καί πρόmore per omnea aaororum officiorum gradua illum εδρον εαυτής, μετά τής τού θεού προβάλλεται ψή­ provexerat, meritiaque coluerat boaoribus, a u i φου τόν πάσης τής οίκουηένης προστατεΐν άξιόχρεaeipsam potiua viri claritudine decoraverat : ad ων, καί νύν ώς αληθώς τούτο ποιούντα καί λόγοις ultitnum, ut q u s i n medio sunt sileotio transmiltnκαί κανόσι καί δόγμασιν * ώς δ' δ μέν κάλλιστα καί mua, paatorem praesidemque euum diviao coraproμεγαλοπρεπέστατα, καί ώς ούκ οίδ* ε* τις τών προ batum auffragio declarabat : qui profecto roaximo αυτού τε καί μετ' αυτού τής Κα ι σα ρέων έπέβη καί orbia terrarum pontiticatu digaiaaimua erat, eoque πάντας εξέπληξε · Δρηγόριος δέ ό χρηστός μόνος ένnoDomunere, in acriptia auis, pietatieque preceptia, απολέλειπτο τή ασκήσει, καί ττ^ συντρόφου καί φί­ ao inatitutionibua, veriaaime fungitur. Jam ubi Baaiλης ησυχίας μανικός έτ' ήν σπουδαστής. Ούδ' ούτως liua pulcherrime, et magaiflcentiaaime, atque eo sane modo, qao baud acio an aliua quiaquam, aive, Q αλλήλων άπέστησαν, ουδέ δ ι έστησαν ούδ' δπωσούν, ante ipaum, sive poat ipsum Ceaarienais epi ου μάλλον γε ή καί σφών αυτών ' άλλ' έπειδήπερ acopus faotua fuit, ounctoaque admiralione aui perάπαξ δεσμοΐς άρρήκτοις σύμπνοιας έδέθησαν τοίς culit, boous autem Gregoriusin religiosa illaexerτού πνεύματος, νοητώς τε ώς εικός άλλήλοις βυνηcitatione solua reliolus, asaoetaa ao perjucunda? auao σαν, καί σωματιλώς δτ' άν παραβάλλοντες, ούχ έ quietia prope inaanus adhuc amator erat, non ideo μέν μάλλον, δ'δ' ήττον, άλλ' επίσης άμφω * καί δπερ i l l i tamea a mutua ooojunctione diecedebant, n r περί Έρμοτίμου τοΰ Κλαζομενίου δέ που φασιν, ώς que ullo plane modo divallebantur, haud magie άπα άπολιμπάνουσα αύτδν ή ψυχή πάλιν έπανήιι quidem carte quam a aeaielipso uterque. Quando ζωούσα καί μένοΓ εμπνέουσα, τούτο κάνταύθά πως enira aemel iadissolubili atque spirituali mutuaa δρ^ν έστιν · ού μάλλον άπήσαν αλλήλων, ή άλλήλοις conaensioQia nodo oonstricti erant, animis ipsis, συνήσαν, άλλ' άπεΐναι δοκούντες, συνήσαν εκάστο­ ut par erat, una erant; itemque dum licuit corτε. poribus, conferentes ad hanc neceaaitudinem, D O Q bic plus, illa minua, aed arobo tantundem : uode quod de Hermotimo Clazomenio vulgo circumfertor, oimirum animam illum aubinde reliqaieae, iterumque regreaaam, vitam novasque inapiravisse virea : illud bic item quodammodo ridere a a t ; non enim magie disjuncti alter ab altero aberant, quam uoa prseentes eranl, ?idelioet quanquam fiderentar, u n a i l l i tamen parpetuo erant. (1) Odyea. i v , 726, 816.

265

L A U D A T I O S. G R E G O R I l T H E O L O G I .

ΜΗ'. "Ο δέ

μάλιστα πάντων είρήσθαι πρόσθεν Α

έχρήν, xat με μάλα βοϋλδμενον, μικρού παρέδραμεν αν. τούτο νύν Ισται μοι λόγος, επειδήπερ ού πρόσθεν καί θαυμαστή τις ύπδθεσις εγκωμίων * τού μεν γάρ θαυμαστού βασιλείου μικροψυχίαν δήτινα πρδς τδν πσΌτού καθηγεμόνα παθόντος, και τήν μεν Καππαδοκών άπολελοιπδτος, πρδς δε τδν Πδντον κεχωρηκότος, κάκεί τά μεγάλα καί θεία καί τούτψ φιλοσοφούντος προσήκοντα ' τής δε Αρείου λύσσης ές τούτο ί ούσης, ώς μή μόνον πάσαν Έκκλησίαν ύφ' εαυτή ν πεποιήσθαί τε καί καταδραμεΐν, τψ μεγάλη δήτινι καί θαυμαστή τού κρατούντος επικουρία πανταχόσε χαίρειν καί τά μεγάλα δύνασθαι, άλλά καί τής ακλό­ νητου τε καί β3βαίας καί οίον αδαμαντίνης έπιβεβηκέναι τόλμησα ι Καππαδοκίας, καί ταύτην νομίσαι

266

X L V I I I . Garteram quod maxime omnium jaxn antea dictum oportuit, meque inprimia dioere volentem propemodum effugerat, id hoc looo, aiqoidem hactenaa omieeum fuit, a me reddetur; laodumque ineigne quoddam argumentum erit. N i m i rum Baeilio nescioqoa adversua priorem epiecopam (Eusebium) aaimi infractione correpto, atqoe e vestigio relicta Gappadocia Pontum versue ae recipienle, ibique aximia i l l a , et divina, et tanto d i gna viro in sanotiorepbilosophiaprajstanterinterea peatilena A r i i furor ueque eo invaluerat, ut totam non modo Eccleeiam aibi subjioaret atque peroursaret, ingentibusque imperatoria (1) auxiliie eubnixus passim volitaret omniaque posaet; veram etiam Gappadociam,inconcu88am alias, ao firmam

τψ τήσ ασεβείας καταστρέψεσθαι κράτει * άμα μέν, n et propamodum adamantinam, invadera j a m aude ret; eamque aeae impietatia suae opibua eversoram καί διά τού τότε προστατούντος περί τά θεια νεο­ confideret, partim per antiatitia qui tum p r s e r a t , παγές, καί οίον ούκ εχειν τά τοιαύτα θαρρείν, πολ in divinis pene adhuo tironis, ineoientiam, et q u i ad λ ψ δε πλέον καί ο7ς ή μεγάλη τής Εκκλησίας σάλ ejuamodi certamina animoviribosque non aatiaoomπιγξ Βασίλειος ού παρήν, τί γίγνεται, και τι τδ μέ­ peleret ;sed mulio plustamen quod ingena Eccloai» γιστον φάρμακον έν δεινοίς ; taba Baailius abeaset. Verum quid hic fiebat? et quodnam potentiaelmum io hia malie remedium fuit ? X L I X . Nempe Gregorius et philosopbiam suam, Μθ'. Γρηγόριος γούν καί φιλοσοφίαν καί ήσυχίαν et quietem, et vacuam perturbationibue meniem, καί νούν ακλόνητο ν καί προσοχήν καί μελέτη ν καρ­ et attenttoDem, et commentationem cordia,et nuaδίας καί διανοίας άπερίσπατον όμμα, καί πάντα qaam distractum aoimi oculam, aliaque hqjuaoeταύτα τού μηδενός άξια κρίνα;, πρδς τδ τή πατρίmodi omnia, m b i l i p r s eo faciunda ceneen8,ut jusδι συνάρασθαι τά γιγνόμενα, καί κινδυνευούση τά lam patriae laboranti opem ferret, eique i n religioθεία χείρα όρέξαι, μάλλον δέ πάσαις ταίς λοιπαΐς nis negotio periclitanti dextram tenderei; sive poΈκκλησίαις, ταύτης γάρ άν εύ έχούσης, κάκείνας ανάγκη, ού μέλλων έτ' ήν ούδ' αναβαλλόμενος · άλ- (J tiue reliquia Eccleaiia omnibua, fore enim omnino ul Eccleaia patria recte aeae babente, et illa? item λ ά ή ποδών είχε, τδν Πόντον καταλαμβάνει, καί τψ reole habitura? eesent: minime igitur ille moraa μεγάλψ συγγεγονώς Βασιλείψ · καί πείσας μηδενδί ampliua nectere, aut rem prooraatinare, aed potius τών απάντων ποιεϊσθαι λόγου, ένθα θεός τδ κινδυquantum pedibna valeret Pontum veraua properare, νευόμενον, σπεύδοντα καί αύτδν κατά τό επος δτρύubi cum magno Baailio congreasus,iD8uperque b a benda cetera omnia doceos, quaado Deus ipse velut i a disorimine versaretur, ipsum j a m per ae feetinaDtem impellebat, ut apud poetam eat (2). L. Mox itaque pugnam ambo ineunt, etad miranΝ'. Γίγνονται τοίνυν άμφω τής μάχης, καί πρδς dum hoc certameo generoso impetu consurgnnt. δν θαυμαστδν τούτον άθλον λαμπρώς διανίστανται · Quippe Ceesaream e Ponlo reverai, reque omni outti παραγενόμενοι γάρ εκείθεν, καί τά πρός τόν ποι­ Ecclesis illiospontifice pulcbre compoeita,nimiram μένα καλώς διαθέντες, τψ τε πάν ό τιούν έκ μέ­ quod et diaaidiorum fibras oranea tollerent,ot i n σου ποιήσασθαι καί τψ συνήφθαι κατάκρας καί εν ter ae arctiesima familiaritate conjuncti, unumqae ώς ειπείν γεγενήσθαι, έπειθ' ούτω γενναίως καί νεpene quiddam ipsi eaaent, ita deinceps strenoe forανικώς καί τού Πνεύματος επαξίως, μεθ' ού καί διδ τ

παρετάττοντο, ξυνέβαλλον τοίς

εχθροί;,

καί

πρδς j) titerque et ut Spiritu aancto, quicum, et pro

τοσουτον έτρέψαντο, ώς θαύματα μέν εαυτούς, εκείνους δ' αίσχύνη περιβαλείν, καί οΐς δτι νικηθέντες Ιγνωσαν, μεταμελ ο μένους καί τά μεγάλα νεμεσώντας σφίσιν αύτοΐς * ούτως ούχ αίρετιζύντων μό­ νον άλλά «αί βασιλέως εύ μάλα περιγεγόνασι * με­ γάλα μεν φοσώντός τε καί σοβούντος, καί ταΐς άπειλαις έκφοβούντος, μηδέν δέ δλως οντος πρός τάς τούτων βροντάς, κδν μυριάκις δια^ραγή, πάντ' άνω καί κάτω κυκών καί είς τό δψος λαλών άδικίαν, καί διαστρέφων την γήν, άτοποι; καινοφωνίαις καί δόγμασι, τδν παράσχοντα τήν κτίσιν ε!ς κτίσιν κατά-

(1) Valentie. (2) lliad. IX. 293. PATROL. G R . G X L V .

quo

ία acie stabant, dignum omnino erat, cum hostibus manum conaerebant, eoaqueiQtantura fugabant.ut maxima Dostroa admiratio, ignomioia advenarioa undique cingeret, quos quod soa etiam confeasiona superatoa seae jam agooscerent suiraet vehementer pigebat pudebatque, usqae adeo non factionem modo lotam, sed ipaumtnet item imperatorem nostri debellarant: qui magnopere quidem boecaa inflabat, etinsolenter ee inferebat, et minia euie late terroree ciobat, nec hilum tamen adveraua i p . aorum lonitrua proflciebat, U m e U i milliee prope-

THEODULI HONAGHI

267

268

modum creparet, dum sursum deorsum omnia mie- Α γων, χαί μετά τών δούλων, πώς ε?πω ; τδν Αεσπότην oebal, et « i n excelaum iniquitalem loquebatur **, » τιθείς. orbemque terraramabsurdisaimie vocum novitatibusplacitisque suispervertebat, nimiram creationiereram Auctorem in rerum creatarum ordinem deducena, et cum aervis, nefas diotu! Dominum ipaum collocana» L I . Caeterum ut meo mihi arbitratu orationem ΝΑ'. Δύτε δέ μοι τψ λύγψ ή βούλομαι χρήσασθαι,καΐ fiogere pacevestra, auditoree,integrum ait quaeso : φιλοσοφήσαι μικρόν, χαί δ'σον Ινδεδεΐχθαι κάντεύliceatque nonoihil altioribus pbilosophie sermoaiθεν τδ πρός αρετή ν τού άνδρδς περίον · τριών γάρ uaindulgere, primisque velutlineis maximas V i r i δντων, ώς φησι Πλάτων, χαί τάληθές μαρτυφεί, τών τής ψυχής δήπου μερών, λογικού, θυμικού τε, χαί adumbrare virtates. Siquidem enim, ut Plato doέπιθυμητιχού, έδει μέν και τρεις ώς είχδς είναι τάς cet (1), atque rea ipsa confirmat, tres animae h u γενικωτάτας τών αρετών ώς τήν αρχήν εκείθεν man® partes sunt: uaa q u » raentis et rationie parέχουσας, νύν δέ καί δικαιοσύνη ν αύταίς προστιticeps eal; altera, i n qua irarum exsistitardor ;posθέασιν · είδύτες άρετήν μέν τού λογιστικού, τδ φ ρ ο trema q u s voluptatum illecebria concilatur. Ea re. τού δ* αύ θυμικού ut par eat, trea item anmmas ac latissime patentes Β νειν, κακίαν δέ άφροσύνην 6Β8Θ oportuit virtutes, quippe indidam omnino i n i - τε καί έπιθυμητικού, τού μέν, σωφροσύνην καί τδ πρδς τάς ήδονάς εγκρατές · τού δέ θυμικού, ά ν δρίαν tium ducentes,sed quibua postmodum etiam juetiτε καί π ρ ά δ τ η τ α · κακίαν δέ άμφωτέρων, τού μέν tiam adjecere : gnari aoilioet parlie ratiooe utentis δ ε ι λ ί α ν καί δ ρ γ ι λ δ τ η τ α , τού γε μήν έπιθυμητικού, propriam virtutem prudenliam esae, imprudentiam vitium:at illarum rursuaqu» ira aut cupiditatibua τήν κάκιστ* άπολουμένην ά κ ο λ α σ ί α ν · δ'λης δέ της ψυχής, άρετήν, δ ι κ α ι ο σ ύ ν η ν , καί προσέτ' ε λ ε υ θ ε ­ effervescunt, poaterioris quidem hujus virtutem ρ ι ό τ η τ α τε καί μ ε γ α λ ο ψ υ χ ίαν, κακίαν δέ, ά δ ι κ ί α ν temperantiam, et i n voluptatibua continentiam; at καί ά ν ε λ ε υ θ ε ρ ι ό τ η τ α καί μ ι κ ρ ο ψ υ χ ίαν,ώς ανάγ­ illiua fortitudinem,animiqut mansuctudinem perinde κην εντεύθεν είναι τριών δντων εκείνων, τέτταρας ταύ­ ao vitia utriusque, nempe irascentis, limiditatem τας δν έφην γίγνεσθαι τρόπον, καί τή φρονήσει atque iracundiam, ut ooncupiscentis perditiesimara κάί άνόρία καί σωφροσύνη, καί τήν δικαιοσύνην illam libidinem intemperanliam, sed anim» vero προσεΤναι. Ώ ν μείζω τάξιν, φρόνησις έ*χει, ώς ρίζα lotius virtutem, juttiliam, et praelerea liberalitatem τούτων καί πηγή καί αίτια, καί μόνη δυνάμενη ταύ­ &tque magnanimitatem, quemadmodum vilia, injusτας καλώς δημαγωγεΐν, καί διοικείν καί ξυνέχειν, tiliam, illiberalitatem, abjectamque humilitatem, ut hinc adeo tamelsi tres duntaxat animffi partes eunt, Q καί μή ξυγχωρειν εξω τού τεταγμένου χωρειν, άλλά sto, quem diximus, modo, quatuor necesse a i l τής φύσεως έχεσθαι * ού γάρ άπό χρη μόνον ταύexsiatere virtutes, et ad prudenliam ac fortitudi-

τ ας είδέναι, άλλά καί τού δπως δει μετιέναι προσ-

nem ac lemperantiam accedere omnino juetitiam. δει. Has inter virlulea ordinem prudentia docit, utpote radix caHerarum, et fons, et causa, et qum aola i l laa recte regere, ac gubernare, ao continere i n offioio poteat, atque impedire etiam ut ne legitimoa extra fioes evagentur, aed naturam quaeque auam ser veot; non enim satis est haa aolam cognitae habere virtutes, aed insuper etiam quo illae parseqai ac capeaaere modo queaa, notum habere oportet. LII.QoffiCumitacomparata

aint, quanambarumce

ΝΒ'. Ούτω δέ τούτων διακειμένων, ούκ αύτδν είπειν

άν έ'χοις καθ' ήντινα τούτων έκράτει, άλλ* έκασταvirtutum nostermaximepraBtiterit, id haudquaquam Χού τήν ΐσην έφέρετο ψήφον, ώς μίαν τάς πάσας, promptum fueiit dicere,paria enim ille ubique meή τήν μίαν ώς πάσας δοκών μετιέναι " φρονήσεως retur puocta, quippe non aecua cunctaa quam μέν ούν ούτω τούτψ προσήκεν, ώς μή μόνον τών unam quampiam, nec uaam aliter ae cunctas, secκαθ' αυτόν, άλλά καί τών πρό αύτου πάντων τά tari visus. Atque prudentia quidem usque adeo πρεσβεία λαβείν, καί κατά παντός (2) άρασθαι κρά­ ipeifamiliariaerat,utnon auorum aolumequalium, τος καί θαύμα στον άμφρ γενέσθαι, καί οίς τούτον sed omnium item qui antea fuerant, facile primaa unua ferret, et de omni seoulorum vetuatate t r i u m - ~ ύπερέσχε, καί οίς γε τοσούτον, όσον ούκ δν άγνο pbaret, essetque bifariam pracipue admirabilis, ησαι · πρώτον μέν γάρ έξ ών περί αύτοδ αύτδς tam qaod s v u m ipsum saperarat, tam quod in U n κάλλιστ* ανθρώπων εγνω καί κατεπράξατο, δήλον tum aoperarat, quantum neaoire nemo possit. P r i δ' λεγω ποιεί · ού κενής δόξι^ς καί δυναστείας καί mum enimexiie q u s ipaedeseipso hominum o m τύφου γενόμενος εραστής, ούδ* άσπασάμενος πλούnium pulcberrime statuitac perfecit,nostram hanc τόν τόν άπιστον καί δραπέτην, καί άρχηγδν τόιν santcntiam luculente confirmat: nullo videlicet ille κακών, καί πάντα χαλέπτοντα κατά τινα ποιητήν, vanaa gloriae, et potentiae et auparbias studio duceούδ' άλλων γε ούδενός ούδ' δντινούν ποιησάμενος batur. Non infidum illum et fugacera colebat P l a λόγον, δ'τα τούς προστετηκότας άπάγειν οίδε θεού. tum, illum scelerum duoem, bonarumque rarum άλλά τό μέγα καί περιμαχητον, καί μόνον ώς αλη­ omnium afersorem,ut aiocum quodam loquarpocθώς θεσπέσιον χρήμα τήν άρετήν ώς πέρ %b* 1 4

Psal. Lxxin, 8 .

(1) De Republ. IX. (2) Addo™u αιώνος, aat τού χρόνου ut n u m . X L V l .

L A U D A T I O S. GREGORII T H E O L O G I .

269 ξύνοικον τε τόν

χαί

έλδμενος έαυτψ, χαι ταύτης τόν ύπο γ ή ν

Α ta (2). Non alioa

υπέρ γήν χρυσόν ούχ άντάξιον κρίνας, κατά

Πλάτωνος

λόγον,

ραστώνη

πολλή

270

διήγε, Θεού

ξυνουσίαν είς άπαν πραγματευόμένος.

Γβί uliias, de iie q u » aibi afflixoeia Deo abducunt, ullam penitaa rationem habebat.Sed rem omnium maximam, aammieque viribus, et solam perfeclo divinam, v i r t u t e m , i n

contubernlum

auum adaoiacena, illique omnem aurivim guxsub terra, aut super Urram est minime comparandam ducens : ex sententia Platonia (De legibus, libro quinto ab initio), bene eane beateque agebat, et i n familiarem Dei coneuetudinem omne atudium omnemque operam conferebat. ΝΓ. Έ π ε ι τ ' έ ν λόγοις, τ ί ς μέν ούτως ώπτάι τ ώ ν LIII.Deinde in orationibus confioieodia quia o n π ά ν τ ω ν γόνιμος καί δεινός, καί οξύς καί άγχίνοος, καί quam mortalium adeo fecundus, et acer, et aoutue, et aublilia, adhuc apparuit? quis suavitatem vaτ ψ ήδεΐ τ ό ποικίλον σ υ μ μ ε μ ι χ ώ ς , και τ α ύ τ η τον riatate aeque condiit, eaqae ratione auditorem i n άκροατήν έ ξ ι σ τ ά ς ; τίς δέ πρός πάσας βουλάς τε atuporam traduxit? quis ad omnia q n s i n conaultaκαί πράξεις ούτως ετοιμότατα καί κάλλιστα ε χ ω ν , tionem actionemque veniunt, usqoe adeo prompte ώ ς μ ή τ ε τάς βουλάς εξω τ ο ύ λογιζομένου τε καί δ ο κ ί μ ο υ καί ασφαλούς καθεστάναι, μ ή τ ε τάς π ρ ά - Β atque pulchre inatructua aemper fuit, ut neque consilia ab eo quod subducta? rationi convenit, et ξεις ένδεΤν τ ώ ν βουλών, ά λ λ ά κ α τ α λ λ ή λ ω ς π α ν τ ά probum ao tutum eat, dissiderent neqae actionee πασιν Εχειν · έπεί καί τ δ γεγονός έν Σ α σ ί μ ο ι ς , και auia cedereot conailiis, sed mutuo aibi per omnia τδ μέν ούν τήν χειροτονίαν ώς ρ^στα δεδέχθαι, convenirent. Siquidem quod Sasimis aocldebat, μ ή τ ' άντιστάντα, μ ή θ ' δ'λως δ τ ιού ν άντειπόντα, nimirum ut cum non gravate pontificatae i n i l i a αίδοΐ μεγίστη τ ο ύ προβαλλομένου καί χρίοντος. auscapisset, nihil repugnans, aut omninos conlraαύτίκα δέ ταύτα καταλιπειν καί χαίρειν έάσαι, κ α ' dicens, ob sammam videlicet inanguraatia ungenμηδ' ήντινοΰν επιστροφή ν πεποιήσθαι, πώς ούκ tisqoe raverentiam, mox tamen eadem relinqueret fiv ανδρός ώς έγψμαι συνέσει Θαυμαστή κ ε χ ρ η μ ε ­ et valere eineret, nibilque de iie laboraret, qao i d νού καί τ ά μ ε γ ά λ α πάσι καί όοκούντοιιι 4? τόν trrwirtnrw iitttu * * ούτως η?ίτι·ν- αύτψ /TUTfT» lumversa i n i v A P R A ΙΤΊΛΥΙΠΓΙΑΠΙΙΑ f Α m tum t l i m voluptale, \Jr»lnrttnla l u ι •m « πάσχειν νομίζειν, ή πατέρα rτιμ^ν maximaque 1item και περα τού εικότος, τό εικός άπεδίόου, καί τήν γι- omni aoimi atudio in patrem conferret, idque taato γνομένην υπερέβαινε τάξιν, έν τψ τηρεϊν τά γιγνό­ saoe etudiosius eoixiusque, ut oon ipse quidquam μενα βούλεσθαι · έφιλονείκει γάρ ώσπερ εαυτόν τε ulli tribuere videretur, sed ipai potiua haec ab aliie ύπερβάλλειν έν τούτοις, καί κρειττον (3) εκάστοτε tribui, magiaque ipae accipere a pareote beneficia, δείκνυσθαι * τόν τε πατέρα παρασκευάζειν τψ περιquam suia illum bonorare existimarel. Ita ille q u i όντι τών αγαθών ψ εις αύτδν ένεποίει, μή μόνον dem certe pluaquamipsa officii ratio poatulat, aua γήρως καί νόσων, καί τών εντεύθεν δυσχεριών ο ιόν patri officia reddebat,debitumqueegrediebaturmoτινα λήθην λαμβάνειν, άλλά καί λυσιτελείν αύτψ duoi, d u m debitum servare modum atuderet, ae ταύτα διά ταύτα νομίζειν eniiu ipaum i n bia velut euperare, meliusquc a l i quod auia epecimen identidem dare, anitebatur, idque plane efficere, ut pareoe suorum erga i l i u m beneficiorum magnitudioe, UOQ solum aeaii sui aegrsque valetudioie, et proOcieeeotium iode m a l o r u m , quodammodo obliviaceretur, verum etiam ex uau eadem auo, per banc iilii pietatem, eaae d u deret. ΠΔ'. Ού τοίνυν περιόντος μέν αυτού καί τόν ήλιον Q L X X X I V . Verum enira vero non auperatitia d o o βλέποντος, τοσούτον οΰτος πεποίητο λόγον, άπογενοtaxat adbuc patria, eoliaque contuentia lucem, tao μέν ου δέ και μηκέτ είς τους καθ ημάς ζώντας tam noster habebat ralionem ; mortui autem, oec τελούντος, έλάσσω · άλλά καί τοίς πράγμασι τούτοις amplius i u nostro hoc orbe viventibus adnumeούτως έχρήσατο, ώς άκολουθήσαι παντάπασιν έαυτψ, randi, miuoreio. Veruoi i l a bis etidiu i n rebus καί μή τοις δευτέροις καταισχύναι τά πρόσθεν * άλλ' sese gerebal, ut suam constanter sequeretur indo*ινα τών αυτών και αύθις μνησθώ, όσον περιόντος l e m ; neque posterioribua dehonestaret priora, irao, αυτού καί τόν ήλιον βλέποντος πεποίητο λόγον, τ ο ­ ut tuea denuo repetam verba, quantum superstitie σούτον άπογενομένου τε καί μηκέτ' εις τούς καθ' ή ­ adbuc palris, solisque contueatis lucera, ratiooem μας ζώντας τελούντος · καί τοι τί λέγω ; πολλψ γάρ babuerit, laotam raortui iteoi, oec amplius io noμεΤζυν ένταύθ* ετεστ' opqpv, εΓπερ εκείνο μέν ήν έπ* stro boc orbe viventibus adoumerandi, ralionem αυτού τού βιώναι * μάλλον δ' έν μυχψ γήρως, καί babuit. Quamquam quid est quo dioo? Nimirum πρός αυτούς ήδη τούς επίλογους τού βίου, τό δ' είς bic multo etiam majua quiddam videre licet,eiquiανθρώπους πάντας παραμένει · « ες τ' άν ύδωρ τε dem i l l u d in vita i p s a ; aive potius in ultimo seoeνάη καί δένδρα μακρά τεθήλη * » άνευ γάρ τής περί ctulis rac6S8U, prope ipaam vitae claueulam, fuem

1

τήν τελευτήν (3*) αντίρροπα τε ταύτης, καί μετ' αύ- ^ rat, hoc autem ad οοιοββ manaurum homiuea eat τήν άξιόχρεω γίγνεσθαι, μέγιστον τε και κάλλιστον - — -fluit ' — - niaria : dum froodee parturitar« Dum uoda έντάοιον, έπιδίδωσι τούτψ τούς λόγους · καί τήν τών bos (4). » Quippeeuper ofiicia patri morbo mortiλόγων ήδονήν τε καί χάριν · συστήσας καί τοίς έπιγιfeio aHecto praeBtita, paria iIIis,suoque jure proxiγνομένοις αυτόν τε καί ήν εσχε περί πάσαν άρετήν nio babeoda loco, maximum atque exquieitissimum εύκληρίαν · παρκμυθ^σάμενος δέ, ώς εικός, τήν τε exsoquiale iuunus, fuoebrem laudatiooem.gratieeiμητέρα τούς τε οικείους καί πάσαν Ναζιανζόν · κοιmosque illius ao auavissioios odores, adjeoit, qua νόν γάρ ήν πένθος, καί πασιν απλώς καί καθένα et paternam poslerilali memoriam, felicemque v i r έκάστψ, καί περί τε ψυχής καί νοΰ καί βίου καί tutum omoium cultum commendabat, el quemad. κόσμου καί τών υπέρ κόσμον · καί τί μέν τά παρόντα modura per erat, uiatrem suosque oecesearios, om τε καί ούκ όντα · τί δέ τά μέλλοντα, καί Οντως γε neuique Nazianzum, cooeolabatur, communie anim η

(3) ΚρεΤττον.ϋαΙο Κρείττων.

(3*) A d d . θεραπείας, aut επιμελείας. PATROL. G R . G X L Y .

n

(4)

L

J

Herodot., Vita Homeri, xi ; Diog. Laert.,

Cleobulo.

10

» 9

THEODULI MONACHI

300

nnivereU pariter civibus singalisque luctue erat et Α ντα κάλλιστα πάντων φιλοσοφώ σας, και πείσας μή πρός τήν ένθένδε του ανδρός έκδημίαν δυσχερώς pratarea de anima, ac mente, ac vita, ac mundo, εχειν και κόπτεσθαι, άλλά πρός τόν θεόν έκδημίαν rebuaque s u p r a m u n d a n i 3 , q u a n t i q u e item prsaenείτ' ένδημίαν, εΓτ' έπάν^δον, είθ' ό' τι τίς βούλεται t i a , qaa3 nihil admodum sunt, etquanti rurauafuταύιην νομίσαντας, χαίρειν τε καί τούτψ διαφερόνl u r a , quae revera euat, facere conveniat, omnium τως συγχαίρειν, ώς υπέρ πάντας θεοφιλεΐ καί τής gravisaime disaerebat: adbaeo auctor illis erat, ne τών τοιούτων φατρίας φερομένψ ταπρώτα. Ούκ ψετο beati viri de hac vita diaceaaum ferrent dolentius δεΐν ενταύθα τής παραμυθίας εστάναι, ούδ' άποχρήν plangerentque, verum diaoeaaum illum ad Deum, aive aoceasum, si?e reditum, seu quodounque c u i - τούτον μόνον τήν έφάνον, άλλ' άχρι παντός ές τελευτήν.αυτήν τή μητρί παραμένειν [f. παράμενε^ κηδόquam plaouerit vocabulum, ease credentes, l s t a n t i μενος, θεραπεύων * έπιμελούμενος τά εικότα, πάσαν potiuB animo essent, illique, ut qui unua omnium ώς ειπείν χορηγίαν προνοίας είσφέρων · έπειδάν δε longc Dao charissimus, ejuaque ordinia bominum ή προσήκουσα μοίρα τού βίου απήγαγε μεν ταύτην facile princepa eaaet, sunimo congratularentur ένθένδε, πρός δέ τόν δν έξ αρχής έπόθει θεόν έπανopere. Neque vero hic protinus ab ofGcio ooneolandi deeiatendum aibi, neque unam ialam aui m u - ήγαγε, τίς ούκ οΤδεν ώς οΤς αυτήν τετιμήκει, πάνneria auffecturam partem, ratus, perpeluo deinceps g τας έξέπληξεν; ούΧ ώς άν εϊποι τις μητέρα τιμών apud matrem, quoad ipaa viveret, remaoait; c o m άλλ' ώς μάλ' έρωμένην θεού, καί νυμφευθεΐσαν τούτψ modia illiua aerviene, obaequium cultumque t r i καί πρό τής κλήσεως. baens, convenientemque gerens curam, unoque verbo, piee providaque soliicitadinis copiam omnem prompta i l l i manu praebena, quara ubi dabilum v i l e fatum e terria subduotam, ad Deum, quem ab i n c u nabulia suis aumme deaiderarat, reduxit, quia eal qui neaciat, qua ipsi pietale pareatabat, i n magnam omoes iraduxiase admirationem ? Non enim ut matri i l l u m au©, aed ut uoice Deo dilectae, eique etiam priuequam vocata fuieaet deaponaae, parenlaase dixeria. L X X X V . Atqui parentea auoa m a x i m i faoere, d i ΠΕ'. Τό μέν δή τούς γεννησαμένους περί πλείστου guiaque colere bonoribua, nibilque adeo pra3tarποιεϊσθαι, καί τιμφ* τά γιγνόμενα, καί μηδέν άνιέναι mittere eorum q u » ipaia praatare jus ac fas eat, τών δσα γε ε* ς αυτούς πράττειν έΐκός, θαυμαστόν illud non maximae aaae laudi ducilur, quippe j u ουδέν, εί καί τών πάνυ δικαίων · οφείλεται γάρ · atum plane debitumque. Scilicel ut naglectum hoo άλλά μή γενόμενον μέν, μίμψεως ού μικράς άν εΓη, pietatia ofilcium graviaaimam reprebonaionem b a και προσέτ' άθέτησις εντολής * γενόμενον δέ, ούκ ετ' bel, et d i f i o i etiam praecepti impia abrogatio est, ~ άν έπιόέχοιτο θαύμα · τό γάρ εικός έστιν έκτ ita aervatam obitumque, nullam recipit a d m i πάν δέ τό εικός, ανάγκης δήπουθεν ήρτηται · ανάγκη rationem, quaodo quod aequum eal duntaxat perδέ άστεφάνωτον · νύν δέ οΐς αυτό μετά τοσαύτης aolvitur, quidquid autem aequum per ae eat, illud υπερβολής κατώρθωται τψ δικαίψ, ώς μήδ* είς πα­ officii neceaaitate oititur, at neceabitaa rursuaoulla ράδειγμα φέρειν · άλλ' αυτό τούτο μόνον είναι τοις donatur corona. Quando boc ipsum offlcium, tanla άλλοις παράδειγμα, ούτω πολλού τινός έστιν άξιον, c u m excellentia viro juetiasiruo perfectum eat, ut ώς εί μή σφοδρά τις έπαινοίη, ούτ' άν τοις πράγμαad Q u l l u m expreaaum exemplar, verum unicum σιν ορθώς διαίτων δόξειεν άν, κα: βασκανίας άλισκεaliijB futurum sit exemplum, adeo aane magao i l σθαι * πράγμα τοσούτον απλώς επαίνων, καί μή lud i n pretio babeaduui eat, u l ai ad non siogulari κατάκρας θαυμάζω ν. q u i s p i a m laude afGciat, ille neqoe aequua rerum a r b i l e r esae v i d e a t u r , et invidenti» se simul a l l i g e t . Rora tantam v i d e l i c e t aimplici m o d o l a u d e , Q O D a u m m a a d m i r a u o n e honestans. L X X X V I . Idem preeterea u b i Nazianzenam E c c l e a i a m eum boc p a a t o r e i n m o d u m p a s t a m v i d e r i l , Ut BUpra alias o m n e a ad v i r t u t e m fidemque optime C o m p a r a t a ac COlieolidata easet, ab eoque jueti omnie et honeeti maxima accepisset incilamenta, ^ quo i p s u m pacto non impenaioreatudio a d m i r e t u r ,

qui tam multia admirandiaque pariter eniluerat, virtutibua; qui omnibuaque i n rebus ita magnifice excelleoterque versatua fuerat, velut ία ΓΘ quadam una sigillatim? cujus ideo tam eximio omnie Naziaazonorum civitas capta amure erat, sic ipsum tanquam condilorem auum cou^arvatoremque, et epiritualia animarum beatitudinia auctorem praeatiienique, penea ae retioere atudebat, ut quidvia perpati mallet,quam ullo ipeum modo iDieaum facerc. At Grcgoriue, ut perpetuam apud illoa raaoaionem, aiquidem fieii id uoa poaset, abunebat: sio eatenus precibue illorum locum dabai, donec

Πζ"'.Καί μήν όταν πρός τούτψ καί τήν τών Ναζιανζηνών Έκκλησίαν ούτως ύπ' αυτού ποιμαινομένην κατίόη, ώς πρός άρετήν τε καί πίστιν υπέρ πάσας τά; άλλας κατηρτίσθαι καί ήδράσθαι κα: καλού καί δ:· καίου παντός λαβείν έ/τεύΟεν μάλλον τούνόόσιμον, πώς ούκ Sv αυτόν έκπλαγείη, θαυμαστόν έν ταυτώ διά πάντων φανέντα, καί πάσιν ύπερφυώς ώς εν! γέ τψ χρησάμενον ; ού Ναζιανζηνών μεν άπας ό δή μος ούτΐυ διαφέροντος άλόντες, ούτως σύτόν ώς ο'κ·.στήν τινα και σωτήρα, καί τής κατά ψυν/,ν ευδαι­ μονίας χορηγον καί προστάτη ν παρ' εαυτοί; κατέχειν έβούλοντο, ώ; πάντ' άν ελέσΟαι παΟεϊν, r τούτου κα·. όπηουν άποσχέσθαι. Ό δέ τό μεν είς άπαν άπεΐ· πιν, ούδε γάρ οίον τε · έπιτοσυύτο δε τή σφών εΤξε προκλήσει, έως ετέρου δή τίνος φροντιούσι ποιμένο^ * ού γεγονότος, αυτός εκείθεν άπάρας, καταλαμβάνει Σελεύκειαν · καί χρόνον ουχί συχνόν ένταυθοΐ διατρίψας, ό μέν Πόντον ενενόει, καί τήν Ποντική ν Εουt

L A U D A T I O S. G R E G O R I I T H E O L O G I .

901

302

φιρίαν, καί ους ήδει τών χώρων ο'ιους τε όντας ψυ- \ alium eibi prospexiaaent pastorem. Quo facto, e χήν έκκαθάραι καί πτέρωσα ι, καί θεόν έπειτ' patria excedene Seleuciam adit. U b i post non l o n αυτήν, εί μή με'γα ειπείν, άποψη να ι · τούτ' ήν αύτψ gam moram, Pontum, Ponticamque X u p b i r f a m , et μελέτη καί τό λογίζεσθαι · έτέρως γε μήν ό τούτου quffi alia norat loco, ad expiandam aaimam aliaque θεός τά κατ' αυτόν ψκονόμει · ούκέ:' επιπλέον ευαγγε­ apiritualibue instruendatn, Deumque etiam tandem, λικούς ειπείν, « ύπό τψ μοόίψ κρύπτεσθαι τόν λύχνον si hoc faa est dictu, efficendam, opportuna, cogiέθέλων, άλλ' έπί τήν λυχνίαν τεθεϊσθαι, » ώς μέγα tare ccepiLhae tum i l l i curae cogitationeaquearant; φώς είναι τώ κόσμψ, καί τοίς ύπ ούρ»νόν λαμπτή­ atqui aliter destinata ipaiue, illiua gubernabat Deue, ρα περιφανή. qui haud ampliua, ut evangelicis rem verbis dioam, « abacondi aubter modia luceroam, aed super candelabrum auum reponi , » volebat, ut iogens orbi uoiverao lumen, omnibuaque aub cnalo degentibua fax fulgentisaima, esaet. ΠΖ'. Ταύτ' άρα καί τήν βασιλεύουσαν τών πόλεων L X X X V I I . Divino igitur inatinctu monitus, urbi εκείθεν εμπνευσθείς τε καί χρηματισθείς, άτε κα- iraperiali, ea tempeatate i n aacris vacillanli, haud κώς όιακειμένην τοτηνικαύτα τά θεία * καί χειρός exigua quadam opua esaa maau, nulla ioterpoeita ού μικράς δεομένην, μηδέν μελλήσας, ό'λψ ποδί πρός mora, pleno pedum gradu, ad eam contendit, id ταύτην έχώρει * ό καί πριν έμπνευαθήναι πάντως quod antea eliam quam difioo oraculo admooereεόρασεν άν ύπό τ' αυτός εαυτού καί τού περί τεύτα β tur baud dubie facturua erat; et eua nimirum ζήλου καί τόνου παρακληθείς, πρεσβείαν τε δ'τι eponte, euoquo circa ΓΘ8 ejusccmodi zelo aoimique πλείστην περί τούτου δεδεγμένος εκείθεν ώς τάχιστ' robore impulsus, Ct crebria inde acceptia oaatiis, αύτοϊς παρεΐναι καί βοηθεΐν, καί μή περιιδεΐν τόν ut quamprimum preeato ip&is eaaet, auxiiiumqua τής αληθείας κινδυνεύοντα λόγον. Ού μήν άλλά καί ferret, nec indefensam veritatia cauaam periclilari δσοι τών έταιροτάτων ήσαν αύτψ και φιλτάτων, καί aineret, rogalua, eodera etiam iatimi quique a m i πρό γε πάντων καί μετά πάντων Βασίλειος ό κλεινός, corum acfamiliaris8imi,etanteomne8,itemqueoum πάνυ τοι προύτρεπον αυτόν έπί ταύτα, και τόν άθλον omnibus, inclytusBaailiua.raagnopere ipaum bortaέπήνουν * σπεύδοντα καί αυτόν κατά τό έπος ότρύbantur,idque commendabaol certameu; qui suopre νοντες · μόνην γάρ είναι τήν παράταξιν ταύτην ασ­ j * m niau propnrabat, u* vetus verbum habet (6), φαλή καί γενναίαν, καί θεψ τού παντός τιμωμέinoitantea, unum videlicet boc praeliorum genua tuνην. Τών γούν έν Βυζαντίψ κακοόόξων, τών τε άλλων, tum,et nobile,et in maximo rpud Deum honore ao και μάλισθ' όσοι τής Άρειανικής λύσσης έτύγχανον pretio, ease. At Byzanlii, quolquot pravla adbereοντες πολύν ήδηχρόνον τοις εύσεβέσιν επικειμένων, bant erroribus, tum alii, tum in primia qui A r i a καί πασιν οίς έ'ξεστι τούτου λυπούντων, και νύν μέν DICO occupati erant furore, longojam temporepiie ύβρεις καί πληγάς αφόρητους καί δημοσίας δή τινας Q gravea incubuerant, quibusque unquam poterant περιαγωγάς, πολύ δήπου τό άτιμον καί φαύλον έχου­ illos divexarant modis, Q U Q C quidem cootumeliaa σας, καί ουσιών αφαιρέσεις · νύν δέ καθείρξεις, εξο­ et plagas intolerabile?, et publicas per ora horaiρίας, εμπρησμούς θαλαττίους (5), OavaTouc καί σφαγάς num traductionea, multo ludibrio ac dedecore reαθέμιτους, τάς μέν, δι' α ' ί μ * > τάς δέ, δι' αγχόνης, fertas,et bonorum publicationea ; nunc rureus carτάλλα ά μήδ' άν είς ευσεβών μή δ'τι μεμνήσθαι καί ceres, exsilia, ardenteaque roedio mari, rogea, λέγειν, άλλ' ουδέ άκούειν δλως άνάσχοιτο, τούτοις raortesque ac caedea nefarias, partim cruentas, parανηλεώς έπαγόντων τε καί κακούντων, καί τί γάρ ού tim resti laqueoque faclaa, csleraque i d genua, ποιούντων, έ©ψ τούτους ή καθάπαξ έκτρίψαι, ή τή quae nemo piua omnino audire, nedum referre ao τούτων όυσσεβεία πεϊσαι συνθέσθαι, τού πάντων commemorare sustineat; efferata immaaitate fideάνομωτάτου βασιλέως Ούάλεντος δίδοντος σφίσι libua imponentes, eoaque peaaimis tractantee moτούνδόσιμον καί τά μεγάλα συναιρομένου ' τούτους die, nihilque i D a u e u m intentatumque linquentea, τοίνυν εύρων άσχέτψ ρύμη κατ αυτών κεχρημένους quo ipaos aut funditus exstirpareot, aut ad comκαί πάνυ τοι μανικόν πνέοντας, και νύν μέν, τά probandam impietatem soam perlraberent, inaliέσχατα άπειλούντας * νύν δέ τάς άπειλάς παριόντας gante illoa n i m i r u m impiisaiino imperatorum V a ς έργοις · καί δλως, μηδενί τών απάντων όντας ^ lente, vehementerque adjurante; Cregoriue igitur έπιμηόεν* φοτητους, (5άσους περιουσία, και τψ jndomilo effrenatoque boe adveraua Eccleaiam i m σροβίλου δίκη ν πάντ' άνω και κάτω κυκ?ν> καί άγωpetu agere, meroeque epirare furorea animadverνίαν καί φόβον ταϊς απάντων ένιέναι ψυχαϊς, ούτως tens, et modo ullima quaevia fidelibui minitari, 7

3S

τ0ί

7

" Matth. ν, 15. (5) Ε μ π ρ η σ μ ο ύ ς θ α λ α τ τ ί ο υ ς . ΰ Γ ^ ο η ι ι ΐ η auum noster, ut solel, sequitur, una dutitaxat vocula, baud sio an consulto, omissa. Εις βασίλειον, f.

267, πρεσβυτέρων

εμπρησμοί

θαλάττιοι · quffi

ipsa verba έν τψ συντάκτηρίψ, ρ. 525 paritor leguntur. Eal autem, ut hoc obiter nunc adjungamus, sermo de octoginta presbyterie, navigio, quo vehebantur, clam aucceoso, mieerabiliter exuatis. Sive legatoa et deprecatorea ab ortbodoxa Eccleeia

ad se miasoe, Valens imperatorum saBviaaimuB,boc t a m barbaro, aut verius Salanioo supplioio, marlyres aanciissimoa adfecit. Qund hiatoriw eooleaiasticae scriplores, Socrates Scholaalicus, ι ν , 16, et Hermias Sozom^nus, v i , ! 4 , produnt; sive civam

G o Q B t a n t i D o p o t i t a n o r u m , τών τής Αρείου συμμορίας, i m m m i s e i m u m f a c i n u a f u i t , ut

retus, iv, 24.

(6) Hiai I X , 293.

auctor est Tbeodo-

THEODULI MONACHI

303

304

modo terrores verborum rebus ipeis longe praete-Α ούτος αύτοΤς έπέθετο κραταιώς και μιτά τοσαύτης rire, neo ulli omnino amplius ferendos esse, tum παρασκευής τής τού Πνεύματος, ώς μή μόνον χατά ob impotentissimam illam audaciam suam, tum κράτος έλείν τε και καταστρέψασθαι, και c καθελειν quod turbinis in morem suraum omnia deorsumque αυτών πάν ύψωμα κατά τής γνώσεως έπαιρύμενον permiecerenl, et angorem raeturaque omnium i n τού θεού, » άλλά μή δέ συμπλοκής ετι δεηθήνα· δευ cutereot a n i m i e : bic adeo ille validam i n ipaoa i m τέρας, [f. add. προς] άπαξ κατειργασμένους και preaeionem fecit, lantoque divini Spiritus auxilio ηττημένους, καί πανταπασι άπογνύντας · ώς μή inelructuque, ut copias eorum DOQ modo peoitus δσον άναισχυντειν όύνασθαι, άλλά μηδ' άντιβλέπειν ετ' proeterneret protligaretque, « et omnem eorum εχειν προς τάς τής αληθείας άκτΤνας καί τάς εκεί­ celsitudinem, quae adveraus Dei cognitionem attolνου τών λύγων βολάς. Δημοσία μέν γε ληρεϊν καί lebatur, destrueret , » aed nec altero in illos παρρησιάζεσθαι τήν δυσσέβειαν, ήκιστ* έτολμων · opua eseet conflictu, semel fusoa [omnino fugatosήδεσαν γάρ ούτε σφίσιν αύτοΤς τούτο συνοισον, καί q u e , e t q u i b u 8 oum re eimul animus plaoe concideπρος κέντρα χωρήσοντες άτεχνώς το τοΰ λύγου · rat, ita ut non modo non oe impudeus denuo per« Παθών δέ τε νήπ^ος έγνω* » τοΰ δ' ιδία καί καθ* εαυ­ fricare, sed nec ooulos contra clarissimos veritatis τούς « άδικίαν εις τδ ύψος λαλεΤν, » και πάντολμον radioe, et rationum orationumque noetri jacta ful- JJ γλώσσαν κατά τοΰ θείου κινεΤν, ού μάλλον άπέστηmina attollere auderent. Quamobrem minime i l l i σαν, άλλά τής αυτής ετ' έχύμενοι λύσσης, καί μ έ ­ ultra i n publico garrire, suamque propalam perνοντες "σοι καί παραπλήσιοι καθάπερ δ μή λευκαιvulgare irapietatem, gnari nimirum baud e re sua νόμενος τής παροιμίας Αίθίοψ, πάντ' ήσαν κάλων id futurum, seque 'hoc pacto in advereoa omnino κινούντες, καί πάντα μηχανώμενοι καί ποιοΰντες atimuloe ruituros, aecundum vulgarem eentenέφψ τδν άγιον άνελύντες, τοΤς αύτοΐς Ιθ' έ^ουσι tiam (7), « Sapit accepto nam vulnore atQllns; » χρήσθαι, καί μετά πολλού τού μείζονος τήν ήτταν at privatim ac remotie arbitria, nihilo magis άνακαλέσασθαι * τάς μέν ούν τούτων κατ' αυτού β λ α ­ desieraot « iniquatatem i n Exceleum loqui *, » σφημίας και τδ πολύ καί άλογον θράσος καί μΤσος atque effrenatam adveraua Deum vibrare l i n κα· κακουργίαν καί φθύνον, καί νύν μέν εις τούμguam ; verum eadem adhuc percili rabie, paresque φανές, νύν δέ λαθραίας έπιβουλάς, καί τούς άφειμέet sirailes maneotes, quemadmodum ille i n adagio νους κατά τούτου γε λίθους, καί τόν βεβουλευμένον nunquam albeecena j£thiope, omnem movebaot μέν ύπ' αυτών θάνατον, ύπό θεού δέ κωλυθέντα, rudentem, oroniaque macbinabantur ac agitabant, ταύτα μέν λέγειν εώ * διά τό μηδενός τούτων μηδ' ol aublato de medio aanctiesimo viro, iisdem porro αυτόν προτιμών, ώσπερ δέ ρόδοις παττύμενον ναί8 i

34

Uterentur aucceasibus et cumulatiore multo meo- C ρειν, ώς εύσεβείας άγωνιστήν aura acceptam repararent cladem. Hic vero illorum adversus nostrum calumniaa, eummamque et taaanam plane audaciam, et odia, et maleficia, ct invidiam, et nunc in propatulo, nunc i n occullo, atructae inaidias, et conjecta i n i p 9 u m eaxa, et eorum conailio decrptam, sed a Deo reoressam, illius mortem ; haec, inquam, rnisea facio omnia, quando n^c ipse horum quidptam ad animum revocabat, sed potius, quod strenuum veritatis propugnalorem decuit, his velut rosis eeae conspergi gaudebat. L X X X V I I l . Caeterum id quod ex omnibus unum ΠΗ'. "Ο γε μήν μάλιστα πάντων καί μεμνήσθαι καί λέγειν δει καί προσέτ' άκούειν έστ επειδή preoipue dignum memoratu dicluque,dignum animia auribuaque attentissimis est, dicam. N i m i r u m , γάρ άπό « τής τηλαυγήσεως » τών τούτου δογμάτων quod cum « prsedate emicante · dogmatum verboτε καί ρημάτων α\ «νεφέλαι διήλθον» καί ό τών αίρεrumque Gregorii « fulgore dissipntae tranaiissenl τιζόντων διαλέλυται ζύφος, τό δέ καθ' ήμας ύπερέσχε, nubes , » haereticaeque factionis discussa caligo και »< οί μέν άσθενούντες περιεζώσαντο δύναμιν » οί δέ esset; euperioribua planejam nostris partibus « e l τού Πνεύματος έπαρση σιάσαντο, πρώτα μέν, ούκ εστίν robore accinctis imbecillis , » libereque ageatibua ειπείν δπδση τις ηδονή τους εύσεβούντας κατείχε, καί qui pro Spiritua aanoti numine propugnabant. Hio όσους καί οίους πρός θεόν τούς παιάνας άνήγον · τού primum haud promptum narrare, qaam effuaa πασαν μέν σχεδόν κακσδοξίαν ώς έστόν αράχνης διαmentee piorum pertentarint gaudia, quaaque illi λυΟεΐσαν μέσου γενέσθαι, καί τήν ά·ιαχον έκ3ΐνΓ·ν Deo laudes gralesqae obtulerint; tum quod omnis τυραννίδα πεπαύσθαι, « πλανώσαν, εί δυνατόν, καί ieta propemodura pestifene doctrin® ?is, inetar τούς εκλεχτούς, »τήν δέ τ ψ » οίκείψ α'ίματι περιποιη­ tel® eraneae dissoluta evanuisset, finemqua item θ ε ί α ν αύτψ Έκκλησίαν, » υπέρ ής απαΰ λόγος καί aliquando habuisset invicto imperatoria tyrannia άπαν μυστήριον. έπιδιδούσαν 6'τι μάλιστα καί κραilla alioqui, « ai qua ileri potcrat, vel elect09 ipsos τυνομένην όράσθχι · και πολλαπλασίω εαυτής γιγνοία erroria coneortium fraotura ; » tum praeterea, μένην τψ πλήθει τών εκάστοτε προσιόντων, καί quod « suo ipsius eanguine quassitam Ecclcτάς μέν άλμυράς καί άθέσμους περί θεού καινοaiam , » cujua oauaa omnia Deo cura, omne i n φωνίας καί υπολήψεις, ώς δή τινα ψυχώλε3 I

M

3 7

3 §

Μ

II Cor. χ, 5.

*•· Psal. LXXIII. 8.

(7) Heaiod. Opera et dies, 216.

8 5

Paal.xvin,12.

Λ β

I Reg.ii, 4.

3 7

Mattb.xxiv, 24.

8 8

Acl.xx,28.

305

L A U D A T I O S. GREGORII T H E O L O G I .

306

θρον καχεξίαν άποκλυζόντων τψ τής διδασκαλίας Α. stitutum fuit myaterium (8), maxima aubinde c a ποτίμψ, πρός δε τήν ειλικρινή καί καθαράν καί pere incrementa corroborarique cernerent, et eeήδίστην, καί τών Όλύμπου πραγμάτων αίτιωτάτην ipsa mullia partibua numerosiorem fieri per insiπίστιν, μεθισταμένων τε καί μετατιθεμένων ό'λη ψυχή gnem eorum numerum qui aua quolidie nomina τε καί γνώμη, καί πειθομένωτ άντί τοΰ φρονεΐν ά μή dabant; qui amaria ao nefariia de Deo vocuni noviδει, φρονεΐν ά δει* καί τψ καλψ καί γιγνομένψ προστιtatibus falsisque opinonibua, velut ezitiabili animae θεσθαι, καί τούτ' οΰτως ακριβώς ένσημαινόμενων τψ languore, dulci gratoque melioria iQstitutionia l i βάθει τής διανοίας, ώς μή μόνον αυτούς τούτους quore, dilutis, protenus ad sinceram, et puram, ei άκλινείς καθάπαξ έστάναι έρηρεισμένους τή τής « πί­ suaviesimam, at quae rerum coeleatium adipiaoeaστεως πέτρα, » άλλά καί τών άρτι καθισταμένων έν darum potiaaima caueaeat, Gdera, toto pectore a n i τούτοις, παιδευτάς αγαθούς καθεστάναι καί πλάστας. moqua ee reoipiabant atque Iranaibant. Illiueqae loco, qaod impia et illicita prius eenserant, ad recta sentienda, vernmque et ganuinam amplectendam doctrioam, adducabantur, quam accurate adeo alteque animis auis imprimebant, ut non modo i m m o d i plane peretarent, firmatia i n · petra fidei» vestigiis, sed eorum i l e m , q u i poatmodum ad b®c eadem accedebant, inagiatri fictoreaque optimi exaiaterent. Πθ'.

Έπειτα τού πάντ' αρίστου και θαυμαστού JJ

L X X X I X . T u m deindelougeoptimo

laudaliaaimo-

βασιλέως, (Θεοδόσιος δέ ήν ό μέγας διά ταυτί προσ-

que imperatore (9), unaque cum ipao univeraopio-

ρηθείς ·) καί σύν γε πάσης τής εύσεβούσης φα­

rum

ccBtu, omne atudium omnemque obtealalionem adbibente, ut vir maximua auacepto Ecoleai® ώς αν ό μέγας τής Εκκλησίας προσταίη, καί πρόμα­ illiua poQtiflcatu, deincepe propugnatur ejuadem, χος έπειτ' αυτής εΓη καί πρόβολος ασφαλής, τόν rupeaqua firmieeiraa, fluctus haeresium fracturaalτών αΙρέσεων σάλον άποκρουόμενος, ό καί πάντ' que depulsura, eeeet: qui antea etiam quam ponαύτη ταύτα καί πρό τής προκλήσεως γεγονώς · και tifex crearetur, b s c omnia Ecoleaia? fuerat, et j a m πάλαι προσήκων έπιστατεΐν καί δυνάμενος μόνος pridem illo munere digniaeimue, et aolua reveraώς αληθώς τήν μέν πάσης ήστινοσούν δυσχέρειας idoneus, qui illam quibusvis moleatiis auperiorem άνωτέραν πανταπασι δειξαι · πάσαν δέ άγαθήν 'έξιν plane praetare, atque invicem bonum babitum καί παντοδαποΰ καλού ζήλον ταΐς απάντων έντήξαι emnem, virtutisque univera» desiderium, omnium ψυχαΐς, επειδή περ όψέ ποτε καί μόγις έπείσθη τε animia velutcolliquefactum,infundere poaaet. Poalκαί κατένευσεν, ουτ' άντέχειν ετ' άξιων καί θείαν quam tandeia aliquando, aegreque admodum ceaait ώς αληθώς ψήφον ταύτην νομίζων, μή δέ γάρ άλλως adnuitque, nec ultra obstinatius repugnare fas eaaa έπιβήναι τής Κωνσταντίνου χρη ματ ισθ ή να ι τοκα- Q etatuit, aimul d i f i D u m omaino caiculum auffraταρχάς. Έπεί τοίνυν ούτως συνέθετο, καί τή τοΰ giumque eaae ratua, nam abeque eo aaaet, n u a κρατούντος προβλήσει, θαυμαστή δέ αύτη, καί μεί­ quam seab i n i l i o d e adeundaConatantinopoli diviζων ή παραοάλλεσθαι, της καθέδρας έπέβη, καί τών nitua admonilum fuiaae. Postquam igitur hoc pacto τής εύσεοείας πραγμάτων μάλ' έ^ρωμένως, καί assonsua est, e l imperatoris opera atque suffraμετά πλείστης όσης άντεποιειτο (5αστώνης, οί μέν, gatione, quae aumma aane et aine exemplo maxima άμύνεσθαι τούς ύβριστάς ο'όμενοι δείν, καί ών ε'ς erat, catbedram pontificalam conaceadit, pietatiaαυτούς έπλημμέλησαν ε'ισπράξασθαι δίκην, πασιν Οις que negolia atrenue fortiterque, et eximia quadam εΤχον, πείθειν ταύτα καί τόν άγιον έπεχείρουν, συνdexteritate, administrare inalituit. Mox quotquot αγωνίσασθαι τούτοις καί συλλαβεΐν, τήν δε τοΰ βα­ protarfis illia vexatoribua suie vicem reddandam, σιλέως πρός αυτόν είδότες ροπή ν, τής τε καρδίας euperiorumque injuriarum exigendaa ab iia pcenat ών επαθον ζωπυρούσης τήν μνήμην, καί ούκ έώσης etatuebaot, quacunque poteraot ratione, fanctiseiτόν λογϊσμόν ήρεμεΐν. Ό δέ, πραέια καί φιλανθρώmum item virum auiaaggregare partibua,in operiaπψ φωνή, πρώτα μέν έπειράτο τήν αυτών δρμήν que pollicere aocietalem, laborabant, haud ignari καταστέλλε ιν, λέγων · Rursua adeo piia βέλτιστων προσήν, πάνθ' ούτος μόνος και μεθ' υπερ­ quibuaque bominibua prcatabat, et taoto utique βολής ξυλλαβών, δίκαιος είναι καί πάντα τόν εντεύ­ apparatu inatructuqae, ut quaacunque iis omnibus» θεν Ιπαινον Γσχειν · νικήσας μεν τους προγόνους et communiter, et aingulatim, optimarum virtutum δμού καί κοσμήσας " τψ τε μή μόνον αυτός τήν decorumque adeeaent, ea uoua noater omnia, et εντολή ν καθάπαξ φυλάξαι, άλλά καί τοίς άλλοις διά excellentem i n modura, compiexua, jure ac merito βίου παντός καί λέγων και γράφων ταύτ' είσηγεΐomnem, quae inde exietit, laudem accipere dignoa σθαι, καί δν έκλεισαν ο ΰτοι παράδεισον, τούτον ειeaeet; quippe qui cum ipsos generia bumani aucσιττ-τόν τοις βουλομένοις παρασκεύασα»., τψ τε τήν toree viucebat pariter ornabatque. Vincebat, quod εκείνων ήτταν άνακαλέσασθαι, καί τά τροφεία τού­ non aolum legem divioam atudioalsaimecuatodiret, τοις καλλίω τής γενέσεως άποδούναι · νικήσας δέ aed oadam etiam aliia toto v i t « suts apatio, varbia καί πάντας τούς εφεξής. scriptisque, inculcaret ; et qaem ilii occlaaerant paradieum, illum ingradi volentibua patentem efficeret. Ornabat, quod et acceptam ab iia cladem aarciret, et educatiooia prasmia, ipsa procreatione nobiliora, illis redderet; tum et posteroa eorumomnas idem vincebat. PIE\ Ό γάρ τοσαύτην μέν εύνοιαν πρός θεόν, C C X V . Nam qui tanta erga Deum cbaritate, epaique fiducia inatructua erat, ut Dei atque obtiτοσαύτην δέ κεκτημένος ελπίδα, ώς ε'ίνεκ' αυτού nendae apud Deum gloris cauaa DOQ modo omnia καί τής παρ' αύτψ δόξης, μή μόνον πάντα τά τήδε qu© i n nostro boc orba aunt, n i h i l i facienda ataτού μηδενός άξια κρίνας πανταπασι παριδείν, καί luena, paaitua conteraneret, et velut retrimenta δίκην σκυβάλων ύπεριδειν, άλλά καί τήν ψυχήν υπέρ αύτου μυριάκις, ειπερ οΐόν τ' ήν, ήδέως αν έλέ- deapiceret, sed et animam illiua i n graliam, vel millies, si fieri poterat, libentiaaime optaret p r o σθαι προέσθαι, καί τούτο μέν τήν παντελή τής fundere ; et partim plenam perfectamque vitioaaa σαρκός νέκρωσιν, ώσπερ τινά διηνεκή θυσίαν αύτψ caroia exatirpationem, velut juge quoddam saorifiπροσενέγκαι, τούτο δέ λέγειν έσχηκέναι θαρρούνcium, i l l i offerret, partim quod magna cum Qducia τως, « μηκέτ' αυτόν δήπουθεν ζήν, ζην δέ έν αύτψ dicere posaet, « non aeipaum videlicet ampliua v i τόν Χριστόν, » πώς ούκ άν άτεχνώς παντός Αβραάμ vere, aed Cbrislum i n aeae vi?ere*·: » quo tandem καί Ισαάκ, καί Ιακώβ, καί προσέτ' Ένώχ τε καί hic, iaquam, pacto, non cuivis Abrabamo,et Iaaaco» Άβελ κρειττων fiv ε7η τούτψ τψ μέρει, άνευ τών et Jacobo, et Enocbo inauper, et Abeli, vel bao una άλλως αύτψ προσόντων πολλών καί μεγάλων καί ex parte plane anteceileret, ut reliqua omiltaa, q u « κρειττόνων ή παραβάλλεσθαι; Ουδέ γάρ « τόν αυτού παΤδα, » ουδέ « τήν έκ στεάτων θυσίαν, » άλλ' εκών, i n ipao inerant, el multa, el praeclara, et eupra «ΛΛ' « MiXet&tv αγάπης «viimr έτττ.ννβλ u.£vO£- ό ό και καί n n m n A m t i n n A m evecta AVAOtn ? nim α filinm ille ίΙΙα καί ούδ' ίνδειξιν »>> έπηγγελμένος, comparationem ? ΝΑΠΠΑ Neque penim « Glium άλλως έπηγγελμίνος ύπδ μητρός τε καί εαυτού φέ­ suum » nec « aacrificium de pingui arvina , » ρων εαυτόν, καί πολλούς άλλους προσενηνόχει, καί aed ullro oranino ; neque ita tamen, velut « apecimea quoddam charitatis \ » professus,qui csleroνύν « προσάγει » θεψ θυσίαν ζώσαν « εύάρεστον · » qul cum a parente sua, tum aemetipao, dudum θεότητος κοινωνίαν πάσι διδούς, έάν μετά καλλίστων Doo promiaaua et devotus erat, magno impetu ae, τών έργων καί τάς δεήσεις ποιώνται alioaque complurae, oblulerat, el nunc etiam Deo hoatiam viventem, c acceptam, adducit ; · quippe divinitalia communionem omnibua impertieaa: si modo una cum pulcberrimia operibue aaaiduaa adbibeant precea. u

11

M

y

δ 8

5 9

Ephea. v i , 12. x i i , 1. 5 6

M

Galat. n , 20. "

Gen. xxn.

5 8

Gen. ιν, 4.

M #

II Cor. v u i , ult. »· Rom.

THEODULI MONACHI

335

C X V I . J a m vcro cum beatorum aortem et sa- Α

336

ΡΙζ"'. "Οταν δέ καί λήξιν τών σωζόμενων « τούς

τού Αβραάμ κόλπους » «ρήσης, καί οΰτως ήμίν κατα­ dem « ainua Abraham,» dixeria , vel hoc nomine σκευάσεις τδ προΰχον · ώς γάρ άμείνους ούτοι τών palmam Dobis aatruea. Quemadraodum enira beati σφας υποδεχόμενων κόλπων εισί, καθάπερ τών θησαυ­ gremiis illoa recipientibus praaatant ; proinde ac ρών τά ενόντα χρήματα · τόγάρ ού ένεκα τού ένεκα τού nummi tiscia Joculiaque, queis oontinentur(etenim μεΤζύν φασιν, ούτως οί τούτων άλειπται · τό μείζον cujua gratia aliquid eet, id eo quod alteriua gratia είκότως έν αύτοίς κεκτημένοι, πολλψ μάλλον τούτ' eet, nobiliue eeseaiunl), sic beatorum item exerciέ'χουσιν έν εκείνοι;, ών ούτοι μείζους, ώς εφην · τις laioreS; i n t a r ipaos eminentiorem merilo tenenles δέ Γρηγορίου πρός άρετήν μάλλον άλείπτης καί λ ό locam, h u Q c n o n paulo juetius ainuiim ipsorum reγοις καί έργοις καί τψ καθ' αύτδν παραδείγματι ; apectu babent, queia, ut diximus, majores caeteri Και μήν καί τήν διά βίου παντός μετάθεσιν δ'ταν beati s u n t ; acquis autem diligentior ad virtutem magiater cobortatorque Gregorio, et verbU, et fac- ενθυμηθώ τού ανδρός, και δτι περιών ετι καί τού κόσμου μετέχων ουδέν μάλλον κόσμου μετείχεν, ή tie, et auopte exemplo, unquara fuit? C u m vero porro perpetuam viri Iranalationem traduotionem- άγγελοι τών ένθάδε, άλλά κοινωνός ήν τών 'Ολύμπου πραγμάτων, καί οίον μετά τής ύλης σύσκηνος τού que cogito, et quod adhuc auperatee, et mundi b u jua municepa, nibilotamen magia mundi particeps g θεού, έλάσσω πανταπασι τόν Ένώχ τούτου νομίζω · a oeaf nnom flnrnm n n » h a i n ffiunt lnnt a nrroli a iinl ; · vrr) ΤΎ> r ε'ίνεκα eiMSvn \ C V M καί vnr» μετατέσεως 11 c · · καί δσον Χ_#ι., καί nne αρετής λέγω eeset, quara eorum quae beic angeli aunt εκείνος προείχε τή χρόνψ, τοσούτον ύστατον τή περί namque rerum ille Olympi conaora erat, et quamliταύτα τιμή καί τψ βίψ. Ταύτα δέ ταύτα λέγω καί bet materie obductus, pene contubernalie ipeiue έτιγε πρός, περί Νώε, και τού κατ' εκείνον κατα­ Dei : in eam inducor sententiam, ut usquequaquo κλυσμού. Εί γάρ ό μέν πάσαν τήν ύπ' ούρανόν κ α minorem Gregorio Enochum faciam, tum virtute, τάκλυσιν επιών, τψ δέ συνάμα πεπίστευται τοις inquara, tunc ccelesti illa translatiooe , et quanto παισίν έν ότωόήποτε κιβωτίψ, καθάπερ τι ζώπυρον idem aevo prior eat, tantoetparto per haec decore, βίου δευτέρου ξυμπάσης τής εμψύχου φύσεως άφορet vitae sanctitate, posteriorem eaae. Quae ipaa, et μαί, άλλ' άρα τόν μέν τψ μεγάλψ παραβαλών, τή aliquid eliam ampliua, de Noacho, eoque, quod δέ καθ' ημών άσχέτψ τών αίρετιζόντων ©ορά τόν illiua Bptato contigit, diluvio, dixerim : quanquam τότε κατακλυσμόν, εύρήσεις, ώς έγώ λέγω, τό μείζον enim tprras eub ccelo omnia invasil haueitque d i ε'ίπερ ό μέν c* έν τή κατ' αυτόν γενεά δίκαιος ήν, » ό luvium : Noacbo vero una cum filiis, in cujuamodiδ' έν πάση γενεά ού μόνον διαπάντων άν ειη τούτ' cunque arcula, velut fomca et auecitabulum quodεχών μετά παντός τού βελτιόνος, άλλά κα· πάνθ' dam aevi sccundi univereae animalie naturte aubsiόμού τών προσρημάτων τά κάλλιστα * άνευ δέ τούdiaria aemina, credita fuero; verumtanem ubi et illura cum viro raaximo, et cum ineluctabili in noa C των, πού ποτ' 'ίσον ή δ'μοιον, γή κατακλυζομένη, κάν πασά τις ούσα τυγχάνη, καί θεότης κλονουμένη haereticorum incursione, quod tum fuil diluvium, καί κινδυνεύουσα, ή μηκέτ' είναι διά τών άνισων compoaueris, facile, ut aio cgo, id quod majus oet deprebendee. Scilicet «euo saeculo vir jualua Noaτομών, ή κακώς εΤναι ; ήν εί μή τόθ' ούτος ώσπερ chua erat ; » at noeter quocunque saeoulo, non τισϊ κραταιοΐς όχυρώμασι τοίς αυτού λόγοις περι modo i n omnibus jure optimo huno habiturus erat λαβών, καί οίον κρατυνάμενος καί στηρίξας έν εύtitulum, aed preeterea quidquid pulcherrhiiarum σεβούσι τοις ό'ροις. έπειτα τόν θαυμαστόν όπερ θεού laudum tUulorumque cet simul. Tum vero super τούτον αγώνα καθάπερ τινά κλήρον, ή παρακαταhasc, quidnam par ac aimile habei, lerra aqnis oo- θήκην τοις εφεξής δέόωκε χρήσθαι, καί φυλάττειν operta, eaque vol universa ; et concusaa ac labeείς τέλος, · έπ' ασθενούς άν τής ρώμης, » κατ' Εύοιfaclata divinitaa,el i n propinquum adducta diacriπίδην, τά τών Χριστιανών άπαντ' ώνεΐτο. M

61

M

men, aui ut non ampliua, per inaeqnales aui sectiones, aaaet, aut male omnino comparata osset ? quam nisi tum noeter suia acriptia, velul munimentia quibu«dau) validi>simi8, circumplexus fuisset, ac qnasi communiiseet conflrmasaetque i n piieaimia termioia suia, posteaque admirabile hoc pro Deo certarnen, tanquam aacrum quoddara pairimonium, aut depositom, utenducn posteria, et ad finem tifique rerum aedulo asserfaDdum, tradidiaaet. « imbecillo admodum robore, » ut ait Euripidea (17) res Cbristianorum omnea vect« fuiaHeot. C X V I l . Quid nd boc, quflRao, opus, 8cales Jacobi, [) ^- · ' ^ τούτο τό έργον, ή τού Ιακώβ κ λ ί 7

ftl pila, et cum DPO lnctitio, et magniiica» illae v i -

sionea aunt ? qua^ quando nibil aliud eranl, niai rcrum occultarum iignrai, et arcanas q j e d a m adumbralionea, nihil admodum, ai nunquam accidiaeent, pietaiia n«go»in nociiurae: contra vero baec nostra, accurata dogmatum sacrorum explanatio, et r e l i gioaiaairaa pbiloaophia, qua?cunque faa eat noase de e 0

Luc. xvi, 22, 23. " Hebr. x i , 5.

Tt

μαξ καί στήλη, ή τε προς θεδν πάλη, καί τά μεγάλα ταύτα θεάματα ; όταν γάρ εκείνα μέν αυτό τούτ' ή μόνον, πραγμάτων απορρήτων ίδέαι κα· μυστικαί τιν?ς έμφάσε!ς, ουδέν εί μή γεγόνασι τίυ τής εύσεβείας λυμαινόμεναι λόγψ · τά δ' ημέτερα ταύτα, δογμάτων ακρίβεια κα: φιλοσοφία όσα τε έ'ξεστι περί θεού, πάσι καθάπαξ έκδηλα καθιστάσα, και πάσαν

337

338

L A U D A T I O S. G R E G O R I I T H E O L O G I .

οηρεσιν στηλιτεύουσα,

ών άνευ ουκ ένι βιούν τόν Α Deo, clariesirna omnibus inlucepoaene, omnemqoe ώς αληθώς βιούν ήρημένον, τοσούτον εκείνων haeresin publica proacriptione configens, sine q u i ταύτα περίεστιν, Οσο» τό κοινή λυσιτελοΰν, τοΰ μ η ­ bus vivere uequit, quisquia veram vivere vitam δέν τι κεκτημένου τοσούτον · άμα δέ καί ής εκείνος

constituit, patet sane taatum haec istia preelare, quanto quod egregio pablico iaservit, aate illud est σοφίας αυτός τε ήκε, και τοις άλλοις πάσι θαρρούνquod ejua generis habet nibil. Adbreo necquas v i τώς έπιβαίνειν παρέσχεν * ών είδότων τό δέον, καί debat acalas consceadit Jacobus. Noater autem, ατβρέ τών μελλόντων άγαθάς εντεύθεν κεκτημένων cum ipse aummum eauctioria pbilosophia? g r a ελπίδας, μάλλον άν τις Γρηγορίψ συγχαίροι ή τψ τοΰ dum assecutus aet, tum aliiaomnibua haud dubiΙσαάκ καί Ιακώβ τών εγγόνων, οίς εκείνος τά μέλ­ tanter ascendendi facultatem dedil, quoa et ofQcii λοντα προύλεγε. sui j a m intelligenlea, et ea ra uptimas futuraa aalutia epea adeptos, ju9liue aJiquia Gregorio graluletur : quam quiquam de Isaaci et Jacobi nepotibus quae ipaia fata Jacobua ceciuerat. ΡΙΗ'. Καί μήν εί καί θαυμαστήν Ιχει φιλοτιμίαν f} CXVIIl. J a m ut incredibilem fllio ejus Joaepbo Ιωσήφ τψ εκείνου παιδί, τό τέ οι τής δεσποίνης gloriae materiem praebeat, tum quod furioae ipsum έπιμανείσης, άνώτερον τούτον ώφθαι, καί κρείττω depereunte hera, superior fortiorque conjectis indiτών εκείθεν βελών · τό τ' αύ διά τόν τών ονείρων dem telia apparuit, (um quod per somnicrum i n έρμηνείαν, άπάσης Αιγύπτου τροφέα καί μελεδωνόν terpretationem omnis iEgypti altor curatorque καταστήναι, καί γεγονέναι τοις πράγμασιν έκ καιρψ, conslitutus fuit, ipaoque rerum cardine aospitator ήπου κομιδή πάσαν επαίνων ύπερβολήν υπερβαίνει affulsit: verumtamen looge omoem laudum exauτά τούδε · ούτω μέν παρθενίαν διά βίου παντός έσχηperanliam rea noetri excedant, q u i ita illibatam κότος [f. ήσκηκότος], ώς άν τίνος ήτοι πάντάπασιν virgiaitatie aureolam toto vitffi curriculo aervavit, ύπερβεβηκότος τό σώμα, ή σώμα γε άυλον, ώς ειπείν, ut quiapiam aul corpore omnino auperior, aut i m χτησαμένου, έπιτοσούτον δέ σοφίας ιόντος, ώς μή raateriali, utaic loquamur, corpore praeditus; qui δτι γε τάς τών αίρετιζόντων πλοκάς καί στροφάς, tantum etiam in vera aapientia profecit, ut non διαλΰσαι, καί παν ε*ί τι τοιούτον σκώλον έκ μέσου solum perplexabilis haereticorum captiunculae et καί πάλαι, καί νύν πεποιήσθαι, άλλά καί τών αν­ slropbas scite disaolverit, et omoe offendiculum, θρώπων έκαστους πνευματικώς διατρέφειν εκάστοτε 8i quod uequam occurreret, de medio, et olim, et δύνασθαι. ^ boc etiam tempore, sustulerit, aed et aiagulos m o r talium, omni tempore, spirituali pabulo affatim pascere potuarit. ΡΙΘ'. Έπεί καί τόν κατά γένος ε/.-.··.ψ προσή­ C X i X . Porro quamvia propiaquum Jacobi et κοντα Ίώβ φημι τόν Αύσίτην, πάνυ θαυμάζω ν τής cognatum, Jobum illum Ausilen, ob patientiam χαρτζρίας, έγώ δέ καί τούτον πολύ μάλλον έν αύ- magnopere admirar, buac uuaLruin tameD, boc eodem nomine, baud paulo plusquam illum a d m i τοις τούτοις ή εκείνον έχω θαύμαζε ιν. ί2ν rari habeo : quae Jobus enim euis plune ingratiis εκείνος άκων έστέρητο, πλούτου καί δόςης καί amieit, facultates, booores, reliqua ooania, queia πάντων οίς άνθρωποι χαίρουσι, ταύθ' ούτος εκών διά Χριστόν άπηζίωσεν "σχειν · κάκεΐνος μέν οίς affici bomioum aniini solent, ea noster uhra, Cbriπρός τάς θείας ψήφους άντειπείν δ'λως ούχ οίος ati cauaa, neo habere unquam voluit. Tuna vero τε ών, πρός μεγαλοψυχίαν έξ ανάγκης έχώρησεν, praeterea ille, quoniam cum nibil quidquam divino Ιδειξεν ώς τό μή ταΰτα παθεΐν, περί πλείονος ήγεν. oppunere poaaet Judicio, ueceaaitudine actue, ad Ό δέ, μάλιστα πάντων έχων καί χρήμασι περιβmagnanimitatem tandem veaiebat : eo osloodit ρεϊσθαι καί δυναστεία προέχειν καί πάντοθεν περιsatie, pluria aa omaino faccre, ai in iatas nuaquana βλέπεσθαι, τούτων ουδέν ούδ' ό'ναρ, ώς λόγος, ήνέ- inoidissat aarumnae. A t noater, tametsi uous σχετο, άλλά τήν τής φιλοσοφίας μάζαν καί τό λαν- D omnium maxima, et circamfluere opibus, et excelθάνειν καί μηδέν έχε ι ν τού παντός έτιμάτο. lere potentia, et omnifariam beatus clarusque b a beri polerat, istorum tamen n i b i l , ne i a somniis quidem, qaod i n proverbio est, ferre potuit, aed maza pbilosopbica, aed aoliludo et recassua, aed rei nulliue propria posaessio, illi omnibaa antiquiora fuere. CXX. Moai vero legislatori, et Davidi, Jessaei fiΡΚ'. Μωσεϊ μέν ούν τψ νομοθέτη, καί Δαβίδ lio, cum aliae virtutea (sacrarum Litterarum) testiτψ τού Ίεσσαί, καί άλλά μέν δήπου προσμαρτυmonio tribuuntur, tum quod precipuum omnium, ρεΤται τών αγαθών. "Ο δέ πάντων έξαίρετον καί et velut colopbun est moderatio et lenitas, et quod οίονεί κολοφών, επιείκεια καί πραότης • καί τό « aecundum cor D e i , » dictaeua factaque omnia κατά μέν τήν τού θεού καρδίαν πολιτεύοντας είναι, cumponerenl, e i ipsam eiiam animam civium suoδπέρ δέ τών ομοφύλων τήν ψυχήν έτοίμως εχειν ruin causa profuadere parati eeeent, j a m ut baoc προέσθαι. Ό δέ, τούτο μηδέν, ήττον αυτών κεκτητεθέαται κλίμακος, ούκ έπέβη · ό δ' είς άκρον φιλο­

J

Τ

63

« · I aeg. x i i i , 1 4 ; A c t x u i , 23.

339

THEODULI MONACHI

340

non miaua quam illi noater virtutem habebat, i l a Α μένος, όυοίν το?ν μεγίστοιν τδ κράτος λαμβάνει, παρθενεία τε καί τψ μή δόξης ήττασθαι, άλλά βαmaximis duabue victor eat : virgioitale acilicet, et σιλεύειν μέν τών παθών καί τών άλογων τής ψυχής quod adveraua ambitionem invictus atetit, animi κινημάτων παντός μάλλον, καταστρατηγεί δέ τοΰ autem affectibus brutieque motibua, pluaquam νοητού Φαραώ, καί τής αύτοΰ στρατιάς, ήν μόνην alius quispiam imperitavit, suaque quadara impeΙγωγ' άν φαίην ώς αληθώς άριστείαν. ratoria calliditate spiritualem illum Pbaraonem, omnesque illiua copiaa debellavit, quem ego unum veriasimum fortitudinie principatum merito appellaverim. ΡΚΑ'. ΙΙού δέ θήσεις τήν τούτου Οεολογίαν τ ο ­ G X X I . Quo autem Ioco Gregorii noatri Ibeoloσούτον ούσαν καί ούτω θαυμαζομένην, ώς καί τάς giam collocabis? rem aane tantam, et lanto c o m ύμνουμένας εκείνου |πλάκας τό μηδέν είναι πρός raendatam opere ut ad banc nihil decautatissima? ταύτην ; εΓπερ αί μέν, εί καί πολλού τίνος o£iat, Moaia t a b u l s aint. Qua? quamlibet maximo ex ae τψ θείως καί άρρήτως έγκεχαράχθαι, άλλ' άρα σω­ in pretio babenda, quippe divinilus et ineffabili ματικών ήσαν επιταγμάτων θεσμοί · ήό* ούχ όπως quodam exaratas modo, corporalium tamcn praeceptorum sanctiooes erant; at nostri theologia,non g θεόθεν τήν έπίπνοιαν εσχεν, άλλά καί θεόν αυτόν ώς ειπείν συνίστησιν άπασι καί κρατύνει, καί τού divinitua modo aapirata erai, sed et Deum ipaum, φρονείν ά τούτου πέρι προσήκε ; κοινή τίς έστι νο­ ut verbo dicam, omnibua commendat et coniirraat, μοθεσία καί Ορος τψ διά πάσης ακρίβεια άφίχθαι, et quae de Deo aentire conveniat, communia quaeκαι μη δεν ί μηό' ήντινοΰν τό παράπαν έπί μηδέν ί dam legislatio et ilaia eat, scilicet exactiaaima διδόναι λαβήν, άλλ' άνεπιχείρητον παντάπασιν είναι, onaoi claborata cura, qusve nullara cuiquam, ulla κζθάπερ τινά θείον χρησμόν ή ψήφον ούρανόθεν ex parte, reprebensionis anaam praebeat, ?erum κατενεχθείσαν, καί ταύτη τό κράτος εχουσαν. tuta undique et impenetrabilia s i l , perinde ac d i vinum quoddam oraculam, aut delata cceioaententia, et vim inde auctoritatemque auam adepla. ΡΚΒ'. Ός οίς μέν ούτω φιλανθρώπως είχε πρός GXXII. Gregoriue porro, quod uaque adeo b u πάντας καί συμπαθώ;, « ώς σπλάγχνα χρηστότηmanua et benevolua, et misericorsergaomneserat, τος » όνομάζεσθαι · οΤς δέ τρυφ^ν έδύνατο μέν, ούκ ut ea « re « viscera charitalis, « vooitaretur : quod έβούλετο δέ, άλλά διηνεκεί καί όπερβαλλούση τούς item i n deliciis vitam agerecum posset, nollet»conΟρους νηστεία προσείχεν, έκατερω τώ προδρόμω tra vero jugi metaaque omnes egreae» inedi® aese παρήει · τόν τε τού Ζαχαρίου, καί τόν θεσβίτην · dederet, bis ille rebua utrumque praecuraorem, et τόν μέν, άμετρία τού ζήλου, πρός τό μή συμπαθές Joannem ZachariiB flJium et Eliam Thesbiton, anteέξαχθέντα · τόν [δέ, δι' (άπορίαν βρωμάτων έτερων, ibat. E l i a m , nimio quodaui zelo eo abreptum, ut πρός ακρίδας καταπεφευγότα καί μέλι. Εί δέ, « Ούκ oommiaerationi clauaua eeset; Baplistani, penuria έγήγερται, φησι, μείζων, » ουδέν πρός λόγον. Ού γάρ alius idonei alimenti ad locustas etmel ailveetreadέπείρξαι [άπείρξε] τό μέλλον · και μήν, τό τούς μέν, actum.Quod autem «majoremipaoexortumfuiaae ,» υπέρ τοΰ νομίμου τε καί δικαίου, θαυμαστή τινι negal, id nihil ad hanc rcm facit : non eoim futurura excluait. Ruraua quod illi ambo pro iia q u e παρόησία χρησαμένους πρός τους κθατούντας, τόν δ' υπέρ τής θεότητος αυτής, πρός τούς τής θεότηlegitima et jusla easent, beroica quadam Jiberτος υβριστάς, τούς μέν, ών έβούλοντο μηοοτιούν το­ talooriaad priacipea suoa uai fuere ; noster autem παράπαν είργάσθαι, τόν δέ, μεγάλα καί θαυμαστά pro divinitate ipaa, adveraus prolervoa divinitatia στήσασθαι τρόπαια, τί τις άν ειποι ; f l δήλον, δπη calumniatores, eadera uaueeat; tum quod illi nihil τό κράτος, καν ημείς μή λέγω μεν. quidquara eorum quae deatiaaverant perfeoere, no< Ptor contra maxima el glorioaiaaima atatuebat trophea, quid dixerit quispiam ? an vero patet salis qua parte victoria eedeat, tametai noa n u l l i dioamua ? C X X I I I . Poetremo dePetro et Paulo, et illo to- D * ' · Πέτρου δέ πέρι καί Παύλου καί τού υιού τής βροντής, τοσούτον Sv εΓποιμι, δ' τι τούτους έπαιnitrui filio, id tantum dixerim quod laudaturua νείν τις έθέλων, έπιτοσοΰτον ήκουσι καλοκαγαθίας, illoa quiepiam dicat, adeo magna illi profecto virtuκαί τού διά πάντων έλάσαι. Άλλά καί Γρηγόριος ή tia probitatiaque confecere apatia, et per pulchra μεγάλη τής φύσεως ένόειξις, καί ή τών αγαθών omnia pervecti fuere. Gregorium tamen, ingeae τελευταία φορά, ούχ όπως μετά τούτων, άλλά καί illud naturae bumanae inelar, el poslremam v i r t u όπερ τούτους δίκαιος δν εΓη τετάχθαι. Πέτρου γάρ tum feturara, noa modo i n ipsis, verum eliara τόν ζήλον, καί Παύλου τόν τόνον, καί τήν Ιωάννου aupra ipaoa, meritisaime collocandum cenaeara, θεολογίαν, καί ά πόλλ' έτερα τούτοις προσήν, ούτως quippe qui Petri zelum, ot conatantiaaimom Pauli είς άκρον κατωρθωκώς, ώς μηδέν Ινόείν τούτων ί robur(i8j, et subliraen Joaanis theologiam, qu©τερί ταύτα · δδ' έστιν οις αυτούς καί παρήλασε, que illia a l i s complurea aderant dotea, ita pleae Πέτρον μέν, οίς ούχ ώμίλησε γάμψ, άλλά παρθενία et perfeote expreaeit, ut his i a rebua nihilo 01

54

T

Ρ

* Matth. x i , i i . (18) Greg. Nax. tn Basilium, pag. 287 A l d . edit.

Γ

341

L A U D A T I O S. GREGOKIl THEOLOGT.

342

συνέζη · Παύλον δέ, τώ τήν εύσέβειαν έκ προγόνων Α ipsi* inferior esaet. Imo vero el hoa partibus q u i buadam praecucurrit, Petrum, quod nuptiae non κτας τελειν, έπειτα δι' έμφανείας φρικώδους τψ attigit, verum i n perpetaa virginitate v i x i t ; P a u Χριστψ προσελθεΐν · άλλά μήν και Μωάννην τδν lum, qood i a vera piatate a majoribus euia Ζεβεδαίου, τψ μή διά βραχέων μηό' απλώς ούτωaccuratieaime inatitutua initiatusque e r a l ; neo σίν, άλλά δαψιλέστερτν και σπουδαιότερον, καί οίον primitus inter eectores illius vexatoreaqua noraen άγωνιστικώτερον, καί πρδς ά'μιλλαν ήφθαι θεολο­ auum profeasua, poatmodum terribili apparitione γίας · καί δτι ούχ άπαξ, άλλά πολλάκις θεού πέρι perculaus ad Chrietum accesait; denique etiam πρδς τούς αιρετικούς· άπεδύσατο · καί σιωπώ τάς Joannem, Zebedaei Glium, quod non i t a breviter εξαίρετους τούτου γονάς, καί τάς έκατέρας επαγ­ et aimpliciter, sed uberiuaet diligentius,etaocomγελίας, τής τε μητρός υπέρ αυτού πρδς θεδν, προς modatiore quadam ratiooe ad forensam disceptaτ* αυτήν τού θεού, ών ουδέν έκείνοις προσήν · ούτω lionem et legitimum certamen, theologiam tractaτούς προύχοντας καί τά μεγάλα παρά θεψ δυναμέ­ v i t : tum etiam quod non samel aliquando, verum νους οίς εφην παρενεγκών · δ δέ, καί προς τδν Δεsespiuacule i a Dei causa cum baerelicis prompte απάτη ν ώς εύνους τή καθ' 'έτερον τρόπον μιμήσει expediteque congressua fuit. Neque vero singulaπαρρθσιάζεται · εΓπερ εκείνου μήτε τής rem nostri aascendi modum, et mutuaa ulrinque άκριβψς μεμυήσθαι, μαί μή τήν μέν άρΧήν εις όιώ-

έκστάντος καί δι* ήμας καθ' ημάς γενομένου, αύτδς "

promissiooes,

t u m matria

pro ipso

ad Deum,

διά τδ πρδς έκεΤνον έσπούδακε φίλτρον, τούμπαλιν tum ad matrem Dei, nunc tangam, quorum illie έξ ανθρώπου θεός γεγενήσθαι, καί τής προσρήσεως aderat omnino n i h i l . Jara ut preeoipuoa quoaqua αύτψ κοινωνήσαι, καθάπερ οις [ής] έχομεν εκείνος et potentiores propioreeque Dei araicoe, hia que ήμίν. diximus nominibus tantopere anteoelluit, i t a idem Dominura ipaum, ut amantiaaimua, aliusmodi quadam imitatione, propemodum aequabat. Quando ille e n i m , nec a divinitate aua receesit, et nostra tamen causa, noetri similie factus est : oontra Gregorius amore Domioi flagrans, ex bomine Deus fieri, et ita i n nominis divini conaortionem ooa oum Gbriato venire sludebat, quemadraodum ille nostri nobiacum particepa eat. ΡΚΔ'. Τοσούτο δέ τδ παρά πάντων άφεστηκδς έν C X X I V . Qui tanto itaque omnibua i n rebua άπασιν εχοντι, καί τηλικούτων πρεσβείων άξιουcsteros omnes aatecedebat intervallo, tantisque μένψ, καί τούτ' εικότων έξ ανάγκης άπήντα · θαυmerito virtutum prffleminebat fastigiis, i l l i hoo μάζεσθαι μέν ύφ' απάντων, θαυμάζεσθαι δέ ού item neceaaario, ut eequum erat, obtingebat, ut κατά τούς άλλους · ούδ' ώστε τοίς έπαίνοις όριζειν, ab uaiveraie laudaretur; laadaretur autem non άλλά καί τούτους αυτούς [αη αυτόν ?] ύπερβαίνειν, more aliorum, neque ita ut laudum modo et καί μηδέν δ'λως τής εντεύθεν συμμαχ'σς T : : O 7 O E T termiais circurnecriberetar, sed ut laudea ipaaa σθαι, διά τό πάσης υπερβολής έπειλήφθαι, καί C transcenderet, nihilqua earum ind crsret auxiliis, πρδς αυτήν ήκειν τήν τελευτήν · ώσθ', δπερ έφθην eo quod aummam omnem attigerat excellentiam, ειπών, κάν πάντες πάντα ποιώσι καί λέγωσι, μ η - et ad finem ipsum terminumque perfenarat, adeo δέν αύτδς [f. αύτψ] είναι πλέον, σού μόνου, μέγιστ' ut quod jam occupavi dicere (19), tatnetsi omnee ανθρώπων, καί τής ικανώς έπί πάντα άφικνουμένης omnia et fecerint et dixerint, nihilo ioda tamen γλώττης τής σής δυναμένης ταύτ' άξίως περαίνειν. plus ad gloriam ipsius acceaaurum 9it. Solus i o enim mortalium maxime, tuaque iata, ad omnia abunde pertinens et auppeditans lingua, digao hsec absolvere modo poaaet. G X X V . Veruraenimvero quando neque omnia P K E \ Ά λ λ ά γάρ ούτε πάντα τά τούδε διεξελθείν viri decora percensere, nostr» opis est, nao q u » οίος τε ών, ούθ' άπερ έξεστι ταύτ' άξίως μνησΟήναι, est fortaaae, ea dignaaatiacommemorationeproaeάλλά καί τό κατά μικρόν τούτων έφΐχθαι, καί μή qui poeeumua, quorum velexiguam asseculamease τού παντός έκπεσείν πλείστου νομίζειν [νομίζων], partem, nac propoaitio penitus exidiaae, maxirouai εκείνο λέγω . δτι τόν έπιτοσούτον Ιόντα, καί ού­ m i b i opere habetur p r e t i u m ; illud dico, quod i p τως εαυτόν παρεσκευακότα,

τεχνίτης,

καί

γεγηρακοτων έν μ ά χ α ι ς ·

καί πείρας · έν

modo corporis curam gerenli. Imo eum, quem n i sub le habere tendia. Equidem te absurdum dice-

-

πλείστα

πολεμικής

ώς

τούτψ

μέν

σοι

ειπείν

εύ

γάρ έστι καί

μάλιστα όιακεΐσθαι.

γάρ μόνης γής ή θαλάττης

rem s i , ut utriusviadominua fias, qui nunc quidem

διά τ ο

δέ καί κατά θάλατταν

moderator esse videaris. Nam si unum curando

ίατρψ

αν x a l

πολεμικών

έχων

τέχνης

πρδς

ν

τών

κάλλιστα

ήκοντα

qae dominaris, i d tibi faciendum erit ut utriusque

ω

έ'λαττον

tis eolius, aut aolias maris regnum teneres, alterius

ήρχες, μόνης

Εί

μέν

ταύτης

άν

δέ έκατέρων, δίκβιος αν

ε"ης, ώς

άρχειν έκατέρων δοκής. Ει δέ τού μέν φρον­ μ ή , πρώτα

μέν,

ενός

τίνος σ ώ μ α τ ο ς , τδ

έξει

πάντα

τοπαράπαν

ώ

βασιλεύ,

μέν

ποιούντι, θατέρου έχοντι

εοικας

δπως αύτδ κ ά λ ­ δέ

λόγον * έπειτα

μηόοντινοκαί

δόξεις,

ού μέν φροντίζεις, τούτου καί άρχειν έθέλειν * ού δέ

amborum dominua es, nnius tantum ouram gere- C

μ ή , τούτου

res, dum ambos eadem

έθέλεις · άτοπον

μηδ' ά ρ χ ε ι ν

θατέρου μέν

est.

τδ

γυμνασίοις

εύ είόότων μ ά χ η ς , καί τοιούτους δή

μελετώντι · ά λ λ ά

άπευθύνης

rei militaris apprime gnarua nec roinus bonue milea

diligentia amplecti luum

θήρας

τε ψυχήν

καί

συών καί ών έξεστι · νύν

ψυχία καί έργοις άρίστοις

babuisse.

quam i i qui in castris eenuerunt. Sed non in pugnis

μέν τε

πόνο ι ς

λ ι σ τ ' άν έργάσαιο καλήν καί γενναίαν, και τ α ύ τ ' αύτδ

Pbilippi filium

memento Homerum cubiculi coaaortem

νύν

συνεχέσι

νας καί τούς άλλους εύ μ ά λ α ποιεϊν δυναμένων, τ ά τακτικά

et e i conoionibua interesse amas, ubijuaUe ipsorum Alexandrum

μέν

άρκτων

ανδρών

μετ'

qoi magaanimitate et praeolare factia eminuerunt, laadee celebrantur.

τδ

πολεμικοΐς,

tia maoos oonserendo. Sed animum quoque geneeom quotidia ad antiquorum exemplum

σώμα,

μεμελετηκως, άσκη-

διά ταύτα τήν

τού

εΐπερ

γενέσθαι

σκέψιν

έν

ούκ

κύριον

δήν, άρχοντα αμφοτέρων

δέ μοι

σύ

δοκει ήσθα

οΐεσθαι

δέ αμφοτέρων καί

κύριος, δείν

τούτψ

λόγον, καί

τήν

μόνψ χωλεύειν

μεστόν,

πασαν

είσφέρειν

δέ αμφοτέρων, θατέρου μόνον

τίθεσθαι

άρχειν

άλογίας

υπέρ σπου-

και

μή

περί τ ώ ν δλων

έ$ν,

καί

τά

τής

προνοίας έξ ημισείας δοκεΐν γίγνεσθαι.

9. Idcirco copiarum et pedeetrium et nafalium

θ'. 'Αναγκη τοίνυν

καί πεζής καί ναυτικής

aumma ratio est habendaet id agendum, ut nostr»

μεως πάντα ποιεΐεσθαι

quidem cumviribaa noatria et dignilate tua concor-

τη c καί τού καθ' η μ ά ς

dent, ita tamen nt exterarum et continentie ο regione ratio nulla habeatur, idqae

non eolum quia

exercitua ree pulcberrima et utilissima, ut brevi

κράτει

μάλιστα

λόγον · οικείας

καταλόγου, καί δλως

προσηκούσης · ξενικής δέ

νοσούν ούδ' έκ τής

δυνά­

μέντοι τψ

ταύ­ σψ

ούδηστι-

άντιπίρας ηπείρου · ού μόνον δτι

τδ τής στρατιάς δήπουθεν χ ρ ή μ α κάλλιστον και λυσιτελέστατον καί κοινωφελές, εί δει φάναι

συντόαως,

dicam, optima cum sit eummam curam exigit ut- D δν ήμίν αγαθόν, ι. Α ι *ι s· ι Α _ί _ t pote quiι noatralibus ac iie qui;rebaa noatris favent •

conaiatit; eed etiam quod socii ac mercenarii quos i n exercitum nostrum recipimus, quia fortitudine pollere fidenlur, non utique aunt qui esee videntur,

μεγίστης δτι μ ά λ ι σ τ α καί τ η ς παρ' f ιMINJ ΛεΤτννι προνοίας, *Fnr\\tr%!fir* A\r 4\ ι · » . ί # » ^ . χ» ημώ ν δεΐται ώς έξlt ημετέρων τβ και συνή­ι

όπερ

θων καί ο'ίων

τών ήμιν

φροντίζειν ταύτη ν ί τοις

ήμετέροις

συμφερόντων

καθεστάναι, ά λ λ '

στρατεύμασι

δτι

δσαι ώραι καί

προαλαμβάνειν

ούς

έν

είώθα-

μεν ξένους έπί τ ώ μείζω δοκεΐν έχειν δύναμιν, ούτοι

nedam satia bon® fldei sunt erga nos, ut fortuna

πάντες ούχ

nostr» aincere participes eeee velint, imo, quamvia

έο' έκάτερα άλλά κάν μοριάκις τ ά γ' ημέτερα φώσι πρεσβεύειν, κδν τοις φρικωδεστάτοις τών δρκων χρήσωνται, ουδέν μάλλον έστ' αύτοΐς πρΟσεκτέον, πάντα μάλλον ούσιν ή τούτο. Πρδς γάρ τδ σφίσιν αύτοΐς λυσιτελούν καθάπαξ

ree nostrae adjuturoa eese polliceantur idque g r a viaeimia affirmare videantur jurameatie, nihilo magie iia confidendam

erit. Gam enim nihil niei

propriam oommodum ob ocaloe habeal, quandia

δ λέγονται

νοις ασφαλείς μεταβολών

είσιν

δείκνυνται,

εύνοι,

ώς καί

ουδέ τών

κοινωνειν τούτοις έθελειν,

τοις έλομί-

461

ORATIO D E RE6IS OPPICIIS.

σκοπούντες, εως μεν δν ήμας εύ πράττοντας και τών πολεμίων κρείττους όρώσι, τήν γιγνομένην καί ούτοι σώζουσι τάξιν. Έπάν δέ ποτε τύχη τινί σφαλώμεν, καί τάκείνων ύπέρσχη, ευθύς ώσπερ τινά κρουσάμενοι πρύμναν, αύτομολούσιν έκεϊσε, καί πρδς ους μεθ' ημών παρετάττοντο, μετά τούτων ήμιν έπίασιν, όμού μέν θρασυτέρους εκείνους εν­ τεύθεν παρασκευάζοντες καθ' ημών, όμού δέ καί τοΤς ήμετέροις δειλίαν Ινιέντες καί φόβον, καί *ίνα μή λέγω, πολλάκις καί κίνδυνον επίδοξοι τίνες δν­ τες ούκ όλιγάκις δν ταύτ' ειργάσθαι κατά τό ξυμβαϊνον τής τύχης * ούτως απιστίας καί πίοτεως έχοντες, πώς τήν ήμετέραν στρατιάν έκ τούτων, άλλ' ούκ έξ ών Εφην εικός συγκροτεισθαι; Καί μήν εί πολυχειρίαν μέν εύψυχίας ακούσης ούχ δπως ούδαμού πώποτε περιγενομένην ούδ' δν είς ειπείν Ιχοι, άλλά καί παν τουναντίον έπασταχού νικωμένην · [εύψυχίας δέ, καί τής εκείθεν συμμαχίας χω­ ρίς · παραδειγμάτων άπαξ ό βίος μεστός · ουδέ σοί γ' αύτψ, βασιλεύ, πρός ο'ς έχεις στρατεύμασι, καί ξενικού τίνος έτερου προσδεί · άποχρώσιν εύ όΤδα τούτοις καί πλήθους εΐνεκα καί παρασκευής καί τής περί τάς μάχας εύψυχίας καί τόλμης τούς πολε­ μίους έκπλήττειν τε καί φοβείν.

462

res noatraa ealvae,no8queipso8 bostibue saperiorea videbunt, partes nostras agent. Ubi primum autem adveraa ntemur fortana, hostesque victorea eruat, illico proram verteat et ad eo9lranafugient,coatra quoe paulo antea pugnaverant, contra noe jamjam pugoaturi. Sic enim flet ut et illis aniraoe aogeant ac nostria metum ao pavorem injiciant nobieqae pericula grafissiraa creent. Hinc enim cum recte

4

ι'. Καί μάλιστ' δ'ταν έκ περιουσίας τούτους αύτδς εύ ποιών ής · ουτω γάρ άν προθυμότερους έργάσαιο περί μάχας καί χρήσθαι καλλίους · ούς χρήν έν μέν ειρήνη μή σφας αυτούς άγνοείν, μηδ' άμελεϊν τοΰ προσρήματος, έφ' ά μή προσήκε χωρούντας · άλλ' δπερ είσίν έννοούντας, πράττειν έθέλειν αυτούς τοι­ ούτους εικός, πολεμικώς ασκούμενους, καί μετιόντας τά τακτικά · καί τό σύμπαν ειπείν, διά τής σννεχούς πρός αλλήλους άμίλλης, τό θυμικόν άνάπτοντας σφίσι, καί οιονεί πρός συμπλοκάς έτοίμως Εχειν διανιστάντας · Οταν δ' αύ πόλεμος έπιστή καί μάχεσθαι δέη, ούτω παρασκευής καί γνώμης εχόν­ των, ώς πρώτα μέν μηδ' δν ε" τι καί πάθοιεν τήν τάξιν λιπείν έθελήσαι, άλλά καί πολλάκις εί οίον τ* καί τής ψυχής αυτής έκπεσεΤν μηδ' άν παραιτήσασΟαι · έπειτα τά μέν τών πολεμίων οικεία σφίσι νομίζειν, ά δέ πρόσεστ' αύτοϊς, μηδένα τούτων ποι­ εϊσθαι λόγον · ώς δν μήτ» διά ταύτα φιλοψυχώσι, πάκείνων δ'πως γένοιντο κύριοι, τοϊς πολεμίοις όμόσε χωρούσιν, ού φρονήματι μόνον, άλλά καί καταφρονήματι · τοιούτους 04 τινας τούτους έξεις καί πολ­ λού γε καλλίους έάν εύ είδώσιν, ώς ά μέν άποβαλούσιν έν τψ πολέμψ, ταύτα αυτός άπό πολλού τού κρείττονος αντικαταστήσεις αύτοϊς. Εί δέ καί τού­ τοις πεσεϊν ενταύθα ξυμβήσεται, συ δέ πρώτα μέν τούτους ώς νικητας νΟμιεϊς, ούτω γνώμης έχοντας, και ούτω παρεσκευασμένους, τή φύσει δέ ώς εικός εΓξαντας " έπειτ' είς τούς αυτών παϊδας απομνημο­ νεύσεις τήν χάριν, καί τούτων ώς οίκείων αντι­ ποίηση, εύ ποιών τά τε άλλα καί τήν πατρψαν τάξιν άποδιδούς * καθάπερ Αθήναις τών έν τψ πολέπψ τετελευτηκότων τούς παιδας έποίουν, δημοσία τρέφοντες άχρις ήβης, καί τότ' οικαδ' άποπέμποντες μετά τών πανοπλιών * καί τίς ούκ δν άφειδήσειε τής

euapicari posaia eos postea quoque aic temporibua bona malave llde inaer?itaro8 eaae : q n i , qaaeao, hajusraodi

hominibue ezercitam constare volee Τ

Qae cum ita eint, nemo eane moltitudioem imbellem victricem praedicabit, imo usque aaperatam coniilebitur; cujus rei ?ita omnis buraana exempla ezbibet inoumera. Τα quidem, rex, non est quod ad copias quaa posaidea, mercenarios adjiciaa; eatis eoim nomeros® ao bene inatracta» eunt, et i n pugoaado eatis fortes atqae audacee, ut bostibue terrorem ac metum iojiciaot.

10. Quod quidem praeserlim contioget, si de 8 u perfluo tuo beneficia ία ipsos confere, eoque a n i mosioree ipsos ac maau fortiores ad pugnaodum reddia. Hic certe i n paoe fii se cognitos babuissent, eos non aadiieseat qai quo noa oportebat progredi hortabaatur. lmo i i ipsi qaid valeaat bameri baud ignorantes pro militari qua pollebaot experientia pugoie se ao cartamiaibus miscere debebunt; at paucis dicam, coatioaie iavicem certaminibue aaimus iis augescet, et manus conaerere nunquam αοα parati erunt. Dein u b i bello exorto pugnandi neceaailaa aderit, ita animati erunt ut oec i n summo rerum discrimine caetra deaerant, imo vitam c u m sanguine efflare veliot. Huc accedit quod res bostium suaa esse censent, euarum autem oullam rationem babeaat. Neque eo magie vitam amant, aed hoatea ut aabigant aggrediontar, mortem ao vitam juxta habenlea. Tales eoa et multo melioree habebia, ubi primum persuaaum iis erit quod in bello perdideruat, tua opera ipsis in meliua restitutum i r i . Quodai casu fatali supcrantur, tu q u i dem eos αοα mious pro victoribua babebis, fortitudinia eorum ratione babita, quanquam i n fatis aliter fuit, et liberorum ab ipais relictorum memor eoe ut tuoa adoptabis et bonores quibus patrea fruiti fuerant, i n eoa cooferes, aicut Atbaaieoaes, qui in bcllo cssorura oatoa ad pubertatem oaque publicia impensis educatoa, postremo armia i n atructoa ad suoa remittabant. Quis landem noa

463

T H E O D U L l MONAGHI

464

v i t a m c o n t e m a e t , CUJoe a n i m u s de t a l i b u a p e r e u a - Α ψυχής μετά τοιούτων παραταττόμένος μάλιστα λ ο ­

sum babet ?

γισμών καί τού πάνυ πεπεϊσθαι; ια'.

11. Quid plura? Ηοβ et osteroa omnea uaivereim et eigiliatim magni setimare nec minoria quam

του ποιεϊσθαι δίκαιος άν ειη ς, ώς και σαυτού μηδέν

te ipaam facere, pro dignitate cohoneatare, iisqoe

ήττον τούτους φιλεϊν, καί τής γιγνομένης έκαστον

non ut subdilis sed ut affinibua u t i , benigais βοβ

τιμής άξιούν, καί δ'λως ούχ ώς ύπηκόοις μάλλον ή ώς γνησιωτάτοις κεχρήσθαι, καί τά εικότα συνεΐναι

eermonibua alloqui et benigaum temel i n ipsoe preatare, plane toum erit. Sic aane bane

καί όιαλέγεσθαι, καί διά πάντων τούτων εύ ποιεϊν ·

faoiendo

μάλλον δέ μετά πάντων τούτων καί ποιεϊν εύ, και

oum dignitale et gravite i d efficies ut te non m i -

τδ σεμνδν τής αρχής διασώζων, δήμον είναι τή γ ν ώ ­

nua quam semet ipeos diligant, ut tibi ηοα minus

μη καί τφ προσίεσθαι, 'ίνα καί ούτοί σε σφών αυτών

quam sibi ipsis omaia fausta preceatur. Subditioe namque guberaaatium

μάλλον φιλεϊν εχωσι, καί σοι τά βέλτιστ* άεί συνεύχωνται πλέον ή σφίσιν αύτοΐς · μάλλον δ' έν τψ

felicitatis participea ease

σοι

oportet. T a i igitar te non tam ut regem, sed ut paη

trem amicumve honorabunt, atqua lta ut pro te D '

^

r

laBtiue qnam pro se ipaia mortem oppetere velint. Iaterea autem non aufficit ut ais paciflcue, aut bell u m alio, quam quo dixi, modo geraa, et ceteria axoellaa virtutibua; aad id tibi agendum

eat ot

omnibus gratus et acceptua populi gratiam adeo

Καίτοι τί λέγω ; κα! τούτους γάρ και πά-

τας τούς άλλους καί κοινή καί καθ' Ενα περί τοσού­

ταύτα

συνεύχεσθαι,

καί σφίσιν

αύτοϊς

ουδέν

ήττον ταύτα συνεύχονται · Τής φάρ τών κρατούντων

.

-

* »

*

λήλων ημάς είναι, γεγόνασι δήπου τοκαταρ-

aalis communio eaae videlur;quod monstratu baud

χάς,

dilQcile eat. Parvi certe, eioe magnis, secundum

ήγησαμένους ούδ' άν εις έπιδείξαι. Χωρίς δέ τούτων

Sophoclem, fortem

turrim ereara poaauot. Quod

enim exiguum est, a parvie in allitudinem erigi vaieU Parvis enim ut fortiler consiatant, non m i nus

ac gubernatoribus ac nautis expedit, ut m u -

κοινούς

δε αλας ούδηστινοσούν ποτε τούτων

σμικροί μεγάλων χωρίς, κατά Σοφοκλέα, σφαλερο» πύργου ρύμα πέλονται · μετά γάρ μεγάλων

βσιός

άριστ' άν καί μέγας όρθοΐθ' ύπδ σμικροτέρων. Της γάρ έκατέρων συντέλειας καί

τού συναίρεσθαι δει

πάντως έκατέροις ουδέν ήττον ή κυβερνήτη καί ναύ-

801

ORATIO D E SUBDITOHUM OFFICIIS.

509

τ χι ς του παρ' αλλήλων συνασπισμού. Τό δε στασιά- Α tuo eubeidio 8β invicem ζειν και πολεμεϊν πρός αλλήλους, καί μή ταύθτ διά πάντων

γιγνώσκοντας

είναι, άλλά

διεστώτας

ταΐς

γνώμαις, ήλι'κον καί τούτοις κάκείνοις τόν Ολεθρον *ίσχει · καί τοσούτον τούτοισί μάλλον ή 'κείνοις, δσον

adjuvent. S i n bello ac

inaidiis ae peraeqaantur et contrariia opinionibua certant,

utrisque damna inferunlur, atque u n l

majora quam alteri, i n quantum navie naufraga

πλοίου διαφθαρέντος, μικρά τις ή βλάβη ' πόλεως

minus damni capere potest quam urbe

δε ταυτδ τούτο παθούσης τοσούτο

magoitudinem et aanctuarium. Quod si omnee · β -

μείζων, δσον και

πόλις νεώς - εί δέ μεν αλλήλων δνιες ούτως άλλήλοις 1

είσίν ώς αληθώς έν καιρφ, τί δει τούτους διαστάντας νομίζειν, καί μήν ει μή διά τό τήν όμονοιαν

propter

nigaa mente inter ae vivunt, discordia certe pror8U8 abeet, et concordia omnis felicitatis origo ac

κάλλιστον καί λυσιτελέστατον τοις χρωμένοις είναι

foos habenda erit, ita tamen ut de eecuritate m u -

καί

πάσης ευδαιμονίας υπόθεσιν ; τής γούν ύπερ

tua orani jare inter se certent. S i quis autem eos

σφών αυτών ε*ινεκ' ασφαλείας, και τού γ* έ'χειν είς

interroget, si beate aut infeliciter vivere malint,

άπαν

et reaponderint, mieere, non conoordee erunt; ai

καλώς, συν άγων ίζοιντ' άν είκότως άλλήλοις.

Έ τ ι νύν τοι ti τις εροιτ' αυτούς, πότερον εύ πράσ

. . . . , * autem, feliciter, unanimiter reaponaum ab iia eril, σειν ή δυστυχειν αίρουνται, εί μέν ουστυχειν, ουοε ρ . . eunt, DOD per necesaitatem suot συμφρονήσουσιν · εί δέ τού πράσσειν καλώς λόγος * iefelices 5

θ

9 1

αύτοΐς, καί τού συμφρονεΐν ποιήσονται λόγον · ούκ

Sed ubi mieeriam perpeli nolunt, concordes erunt,

ούν ifανάγκης,

et aic fraternitatie vinoulo uniti i a utraque fortuoa,

εί μέν

ού συμφρονήσουσι, δυστυ-

χήσουσιν. Εί δε δυστυχειν

ούκ άνέξονται, συμφρο­

νήσουσι · συμφρονήσαντες δέ ώς εικός, καί μία ταύτη

et de ae et mutuo eadem consilia et proposita i n

γεγονότες φρατρία, ώς έν τψ κατ' άμφω τής τύχης

medium ferent, et i a rerum diecrimiDe iofausto

έν έκάτεροι

ut i n aecundis rebus omoe tempua i l a viveni at

καί βουλεύεσθαι καί φρονεΐν καί όπερ

αλλήλων και υπέρ σφών αυτών διακείσθαι, αυτοί τε

reipubiicae optima quoque

έν τ φ τδ>ν πραγμάτων άσφαλεΤ καί καλλίστω τόν

abundantia divitiaa plaaquam juatae ex incolarum

άπαντα βιώσοντα χρόνον, τή τε πόλει παντοδαπών αγαθών καθάπαξ Ισται φορά * τά μέν άφθονα καί

offerant.

Hino rerom

bumanitate, Deo dante, manabunt, et rerum qnm

υπέρ τήν χρείαν καί πάσαν παρελαύνοντα προσδο-

undique terrarum i n magnae urbes comportari

κίαν διά τήν τών ένοικούντων όμονοιαν καί φιλαν-

solent, surama oopia erit.

θρωπίαν τού τών δ'λων χορηγοΰντος θεού· τών δ' έκασταχόθεν τής οικουμένης καί κατά γήν καί κατά θάλατταν είσκομιζομένων, ώς μηδέ

ένδειν ών πό- C

λεσι μάλιστα δει. δ'. "Ωσπερ δέ τήν πόλιν πάσαν είς επιφανείς· τε

4. Sicut porro civitatem i n proceres et m u l t i t o -

καί πολλούς διαιρούντες, ούκ άξιούμεν ήντινούν βα-

dinem dividentes nolumus ab alterutra classe a l -

σκανίαν ή θράσος έκατέροις

παρ' έκατέρων

χειν, άλλ' έξίσης έκατέρους εύνοείν

ύπάρ-

έκατέροις κατά

teri male fleri, imo volumue ut benevoleotia utrin-

τδ έξδν έκατέροις, ούτω ταύτη γε πάλιν πολλού τίνος

qua dominetur, sio boo quoque (oco conditionem

άξιον είναι φαμεν καί πρδς θεού καί πρός ανθρώ­

divinam ao humanam fauatiaaimam esse precamor,

πων έν τφ καλλίστω μάλιστα

κεΐσθαι, μή μόνον

τήν τών ξένων ύποδοχήν καί φιλανθρωπίαν, καί τδ τούτους οίκείως εύ μάλα προσίεσθαι καί κεχρήσθαι, άλλα καί τδ τούς άπορους τών πολιτών καί πιεζό­

μενους ένδείφ πλείστης δσης ύπδ τών ευπόρων άξιούσθαι προνοίας* καί ών αυτούς μέν τυγχάνειν έχρήν έξανάγκης, εκείνους δ* εύ μάλα χορηγούς κα-

atque i t a at egeni

et inopes civium a divitibus

quam maximo juventur, et bonorum commanione per faroiliae et sodalitia eqoe fruanlar. Utriaeqne eaim fortun» exemplaria urbs prebet, et qui bene facil QOQ magnanimus eet, eed eimplioiter bamanuB erga cogaatos ao fratrea. Cura enim vitoa viciaai-

θεστάναι· μάλιστα μέν διά τό ξυγγενές καί οίκεΐον. β tudiaee E u r i p i inetar ultro citroque Yolvantup, et Τής γάρ αυτής αμφότεροι πόλεως * ώς ώ

quo pacto urbieaedilibua minua aollicitoa ea-

se licere dicemus?Quo majorum eoim rerum ourae prepoaiti aunt, majorem etiam i n iis sollioitudinem ponere debebunt et, volucrum iaatar, moenia c i r oumvolantea, u a a oum urbia prafecto ad vigilandiraa ai.oooperAudmo^-qaoa par eat, admonare.

16. Quamvie per haec omnia civitae aliqua p r o speritate ac aecuritate frui posait, id porro agendum reatal ut ista prosperitaa maneat. Felicea aaim civee eese non eufficit, imo meliorea i n diem fieri oportet, et inde io bonore atque admiralioae ease apud vulgum, si virtute excellunt. E i re vera c i ? i taa iato modo procadena, neo gloria nec vite commodia carebit, quando boni morea vigeai et pravi perdomantur. Ita enim virtus ad altissimam faati-

THEODULI

517

giom evehetur et numerosa seotatoram

5S8

MONACHI

cohorte Α

εΐσθαι τών

ά λ λ ω ν , και πασιν οΐς

etipabitur. 8i enim i n eo, ut ait Euripidee, p l u r i m s

ραπεύειν ·

πρός

ofritatea peccant quod hominem probum, strenuum

πόλιν

εικός

τουτουσί θ ε -

γάρ τ ψ τ ή ν ταύτα

μάλιστα νούν

έ'χειν

πράααουααν

δοκεΐν, καί δόξαν

ευγνω­

μοσύνης φέρεσθαι, καί π ό λ λ ' αύτη τ ά κάλλιστα π ε -

non patiuntur meliori quam malum ao perversura

ριγίγνεται,

frui, fleri non poteat q u i a idem, si propter res bene

τ ή ς τε

αρετής

τ ή ς τε προσούσης

κακίας

καθάπαξ

τιμώμενης,

άνειργομένης,

ώς τ ή ν μ έ ν

geetas a civibua honoratur, patrie commodia stu*

μεταβάλλε ιν εύ μ ά λ α , τήν δ' είς δσον έξεστι πλείστον

deat; qnin quivia bonus oilato gradu ad bene fa-

έπιδιδόναι,

oiendom, inda ooronam pretii loco reportaturos,

γάρ έν τψδε κατ' Εύριπίδην αί πολλαί

ζηλωτάς

αυτός

omnem

ται,

aempiterna.

καί υπέρ τ ά γιγνόμενα στέργηται

τοσούτον

έσται

ώς μ ή μόνον τούς

niorum aine laude et admiratione mentionem faoit.

μάλιστα ίσχειν, καί n

Alioquln E p . m i n o n d a . Thebanoe eo perduxit ut ™

τ ή λαχούση

αυτής

Hinc ad noaira usque tempora nerao Lacedaemo-

i

x

8 u ( j I v

π ο 8 ο ϊ ν

έ

ν

„

δ

θ

ι

Σ π ά ρ τ η τοσούτων καί τηλικούτων

ex parte Ampbipolit» Braaid» ut beroi et consi-

καί

ε'ίνεκα καί στεφάνων. ούτω

παιο ις

liario sacra facere dignati aunt, qood eos a eocie-

σίας

ύπήρξεν,

ω

Δήλον

θα υ μαστό Τς τισιν

διά Λυκούργον

χ

παντός

δέ. Τ ή τ ε γ ά ρ

αγαθών απόλαυσα:

άγαν

κεκοσμήσθαι

καί τ ά ς Λυκούργου

ώς καί τ ή ς οικουμένης

ab ipsis acta ut viroa suprahumanos diia accen-

άχρι

εγκωμίων έμνήσθη, ά λ λ ' θαυμάζεσθαι

μνησθείς,

συνεισέρχεται · τούς

νέσθαι, (

1

ή

καί μείζον

τε Θηβαίους εν­

lium maximum numerum virorum excellentium

αυτούς

καθ'

και οικιστή θύειν ήξίουν, δτι

αυτούς

'Επαμεινώνδαν,

είναι

αυτούς

είς

σεως κρείττους, τ ά μέγιστα πάντων

mum ad patriae necesaitates implendaa contribua-

τούί

decorantes; aive aaorlflciia, sive eacerdotiia, sive

δέ Ί π π ο χ ρ ά τ η ν , Σάμιοι

Τρώες 'Έκτορα, καί

μέν Σ μ υ ρ ν α ί ο ι ,

χαί Δημόχριτον

Πυθάγοραν,

έδρασαν,

καί τ ι μ ^ ν α ύ -

φόντο χρήναι · ούτως "Ομηρον

Κώοι

άπέ-

Θηβαίοι

καί τ ή ς ανθρωπείας φ ύ ­

proraue bominum utilitatem progenuil. l i potieai-

καί

Αθηναίων

μέν Σ π α ρ τ ι α τ ά ι ,

δι' άπερ

ίσοθέους νομίσαντες

carmine aut sUtuia decoravere; quosdam corooa

σχεϊν ·

Βρασίδα καθάπερ ή ρ ω ί

δέ

r u n t ; exteroa hoapitio excapanuat^ pranniia dignoa

μάχην γ ε ­

φρόνημα

άνθ' ών ώσπε^ Ά μ φ ι π ο λ ι τ α ι στησεν · ούτω Λυκούργον

virtute et factis non i n Gracorum, aed omniura

άνευ

προήγαγεν, ώς καί φ ο ­

βερούς τοις πασι μετά τ ή ν έν Λεύκτροις

Salaminii, Trojani Heclorem, alii alioa mirum in

κατά

ουδείς

ά μ α τ ψ μεμνήσθαι, καί τ ό

ταύθα δόξης Ε π α μ ε ι ν ώ ν δ α ς

Ajantem

έκασταχόσε

άκίνητον

τ ο ύ δεύρο, δς Λακεδαιμονίων

τρό­

νομοθε­

έστάναι τού χρόνου · ούκουν έστι γε

auere, extremi9 eos honoribua gratificantea. Sio porro Smyrnasi Homerum, Hippocratem Goi, De-

φιλοτι-

^

ρ

ταυτησί τ ό κλέος έλάσαι, καί προσέτι

Tbebani Epaminondam, ob preclare

in eummo looo ponendi aunt. Soli enim morta-

λόγον άρετης ώ ς

μεισθαι Βούλεσθαι, ά λ λ ά καί τούς όπηδήποτε καλούς ξεως

tate Athedieoaium abduxerat. Sic igitur Spartani

καί φ ι λ ή -

πόλει τό κέρδος,

πάντας

tur, DOQ quin altoa eibi apiritua sumerent. Altera

modum colueruot. Inter quoa (amen Atbenienses

μηδέν

τ ά μ ε γ ά λ α τή πατρίδι

poel pugnam Leuclrioam ab univeraia metueren-

metriuro Abderitae, Samii Pythagoraro,

Εί

κάμνουσι π ό ­

φέρηται τών κακιόνων πλέον, εύδηλον ώς δ'ταν ούτος

bonis frui datum fuit a Lycurgo legiaiatore qoi

Lyoorgum,

καθιστάναι.

λεις, δ'ταν τις έσθλός καί πρόθυμος ών άνήρ,

accingatur. Nec m i r a m . Sparte quidem totettaneia terram gloria sua replevit

καί πλείστους

Απαντα

έτερους

Άβδηριτα:,

δέ

Σ α λ α μ ί ς , χαί

έτεροι ·

Αθηναίους δέ

έξαιρών τού λόγου · μόνοι γάρ Ίψ ύφ'

ήλίψ

πάντων,

aurea dignoe habuerunt, tali modo viroa laureatoa

εί δει συντόμως

ornantee et ad rerum bonarum certamen provo-

καί τοίς δ'λοις κρατίστους και γεγονότα^ "ούχ " Ε λ λ η σ ι μόνον ά λ λ ά

oantea, et eodem actu civitatia fortanara augentea ,

Λ

.

Α

ad gloriam utconque DOD parum contribuerunt. n ο

τ

i*

Quod ei honorea mercee auot debita virtuti, noa ai ingrati eomua, eumma digaos vlros injuria affi-

αυτοί

παρά

σφών αυτών

είς τ ά ς

νάς παρείχοντο χρείας, καί τούς έτέρωθεν

>

£

*j

ι

ι

ώς αυτούς ,

l) ήκοντας, τοιούτους οή τινας άποφαίνοντες, καί τούά ( ο υ ς τών γιγνομένων γερών ώς μ ά λ ι σ τ ' τ ο υ ς κ

χ ε

ν

ήξίουν, τούς μεν έν ίεροϊς τε καί τελεταις καί θ υ -

oimua, eo quod eia debetur, apolianiea. Nec aane

σίαις, τούς

novi ac inauditi facimua ai quod debemaa solvi-

εξεστιν · εστι

m a s ; factia enim auia ae iis iatia muneribua dignoa

αληθώ; κοι-

καί πασιν ειπείν άνθρώποις ώς:

έν καιρψ - καί

et virtutibus exercendie locum facientee, ipeorum

είπείν, πλείστους τ ε καί βέλτιστους

δ

1

έν έπιγράμμασι

καί είκοσι

έκόσμουν · όμού μέν τούτους οις Ιφην όμού δέ καί τούς άλλους έπί τ ά "ίσα

proatiterunt, qu» sibi ipaia magii quam nobie dan-

ού μάλλον τήν τής

ilbua attribuere poaaunt.

καί τήν άρετήν έκ πάντων τοσούτον

οίς

δωρούμενοι,

παρακαλούντες,

πόλεως εύδαιμονίαν, ή τδ καλόν τούτων ί συγκροτούντες ·

ήν τοίς τοιούτοις τό παρά

συγκεχωρηκός

καί

δ' ούς καί τοις μετά χρυσού στέφανοις

· δίκαια

μάλιστ'

αυτών

τε ποιούντων καί τ ή ς

σφε-

τέρας αυτών άξιόχρεω δόξης, καί του περί τ ά κ α λ ά συγκεκληρωμένου.

Καίτοι

εί τ δ τούς

αγαθούς τ ι -

539

530

ORATIO D E SUBDITORUM OFFICHS. ή< ?σχουσιν αρετής, μισθός έστιν, ώς άπαντες

ίσασιν, εύδηλον ώς έάν μή τοΰτο ποιώ μεν, τά μέγιστ' αύτοΰς άδικούμεν, τών προσηκόντων άποστεροΰντες. Νΰν δ' ουδέν καινόν, οΤμαι, δρώμεν, τδ ε'ικδς έκτιννύντες · κα! δ σφίσιν αύτοΐς δι' ών τοιούτοι δή τίνες

Ιγνωσαν

δντες,

παρεσκευάκασιν * ώστε οΐς

άκριβεΐ λόγψ παρ' εαυτών ού παρ ημών ταύτηνϊ 1

κομίζονται τήν συντέλειαν, είκότως άν τούτου σφί­ σιν αύτοΐς, ούχ ήμΐν έχοιεν χάριν. ιζ'. Ού μήν άλλά καί τούς αγαθούς μέν, ούκ έξ αγαθών δέ γεγονότας, ουκ άποδοκιμαστέον

διά τδ

γένος έστιν, άλλά δι' αυτούς αυτούς σπουδαστέον · τοσούτο καλλίους Οντας είς παράδοξον φάναι τών κατ' άμφω σεμνυνομένων, δσον οί μέν ούδεν καινόν

17. Boni civee porro vilibua forte parentibua o r t i non ex origine judicandi eant, sed aeoundam qaod sunt a a t fecerunt, eo magie scilicet honorandi qoo m a g i s a majoribus differunt. N a m qoi e pravia

οΓμαι δρώσι, ποιούντες ά δει, καί α τούς έκ τοιούτων

p r a v i geniti sont, quid aliud reprehensoribus re-

είκός' έπεί καί τοις πονηροΐς κάκ πονηρών πεφυκό-

I spondebunt nisi quod i g n o b i l i genere nati aliter

σιν ουδέν έτερεν πρός τούς έγκαλοΰντας ενεστι λέ­

faoere non poeaunt ? S u u l porro et faeruntqui m a -

γειν, δτι μή τδ γένος καί τδ παρά τού γένους ούτωσί διακεΐσθαι, ώς μόνην ν αύτη ν αύτοΐς ούσαν παραίτησιν καί καταφυγήν. Οί δ έκ φαύλων 1

τών

ορμώμενοι

παραδειγμάτων, ού τήν αυτήν τοις πατράσιν,

άλλά περιουσία

φύσεως

έτέραν

έτράποντο, καλοί

κάγαθοί γεγονότες, καί τοσούτου ζήλου καί θαύμα­ τος άξιοι, δσον ψόγου καί κατηγορίας οί τήν δπόθεσιν διαφθείράντες, καί τους γεγεννηκότας αίσχύναν-

dignos reddiderunt et iniquoa detractorea al p a rentea ipaua pudore replerunt. Qoare eoa omnl laude cumulare,

nedum

ob parentum acelera

proeeindere debemus. Periclem qoidem, Xanthippi

μάλλον

fllium, el magnum Pompeium qai circa omnia inter

δέ καί τών προσηκόντων

omnes exoelluerunt e l reipublic® aalutem eummo-

τες τοις παρ' εαυτών. Τούτους ούν δέον εκείνων τιμάσθαι, ήμεΐς

lum majorum exemplum minime eecuti, bona i a dole moti, frugi hominea facti, admiratione ieae

άποστερεΐν αυτούς οίησόμεθσ δεΐν διά τήν τών πα­

pere auxerunt, Romani maximi faoientea, aibi ipaie

τέρων φαυλότητα; καί πώς ούκ άνω ποταμών

Ιωίο anirao antepoaaerunt; patrem autem, b o m i -

ταΰτα

δράσομεν ; Περικλέα γοΰν τδν Ξανθίππου, καί Πομπήϊον Μάγνον, οΤς δτι διά πάντων τών καλλίστων πάντων έκράτουν, καί τά κοινά

μάλιστα

πάντων

1

nem rudem adeo i n odio h a b u e r u n t , ut neo mortuo peroeparint, eed e sepulcbro projectom

peasime

αύξειν έπίσταντο, τδν μέν μεγίστης καί θαυμαστής

tractariat. Pericles e conlra ex infortunato patre

ήξίωσαν δόξης ' Ρωμαίο ι, καί σφών αυτών εύ μάλα

oriundue nunquam Atbemenaibue deapicatui erat,

προύστήσαντο · τοσούτον πρδς τδν αυτού πατέρα τρέ-

imo omnia eie erat, publioola, prefecius, omtiia

φοντες μίσος, δι' ήν εΤχεν ωμότητα, ώς μηδέ μετά τελευτήν φείσασθαι τούτου, άλλά καί νεκρόν έκβαλόντες, τά πάντων αύτψ δεινότατα- χρήσάσθαι · έξ

denique eecuritatia et salutie eospitator. Queunadme4iijDa porrg^nolumus pravos pueroa e gloria p a -

εναγούς Οέ της οικίας ών Περικλής ουδέν τι μάλλον

terna fractum ueurpare, i m a magia vituperamua

Άθηναίοις άπηξίωτο διά ^ταύτα, άλλ' άπαντ' αύτοΐς

cum

ήν, καί δημαγωγδς^'κα^'πηδεμών καί προστάτης, καί

bene morati, ai p a t r i b a s illuetriboa nati aant, Id

ξυλλήβδην ειπείν/ άπάσης ασφαλείας

καί σωτηρίας

πρόβολος.-Ul μήν ώσπερ τοις φαυλοτάτοις τών παί­ δων ΜΚ άξιούμεν είναι πρδς δόξαν τήν πατρψαν άρε­

parentibue

comparantea ; sio adoleacentea

unum agent ut non minus quam genitoree bonorentur, et recte quidem. Nam nec virtua nec v i i i a

τήν* ούδ' έπαινεισθαι διά ταΰτα σφίσιν έξέσται, άλλά

bominibua a natura ingenita eunt, aed atudium et

και μείζω ταύτ' αύτοΐς φέρει τήν μέμψιν, τό τε πονη­

labor geouiaua, quod videre inde eet quod alit

ρούς εΤναι, τό τε μή τψ γένει ξυμβαίνειν, ούτως οί ] σώφρονες καί επιεικείς, έάν ούν έπαινουμένους σχώσι πατέρας, ουδέν ήττον Ιξουθιν ά τούς τοιούτους εί­

muneribua bonoritioia, pcBnie alii afficiuntur; quod fieri non ροβΒθΐ ai virtua et vitia natura nobie i a -

κός, τιμάσθαι λέγω χαί τύγχανε ιν έπαίκων · είκότως ·

dita forent. Hino natur» dona DOC laudibue nee

ούτ' αρετή γάρ ούτε κακία φύσει δήπουθεν τοις άν-

v i t u p e r a i i o Q e d i g n a s u n t ; pro iis autem qu® p r o -

θρώποις, άλλά τψ προαιρεΐσθαι καί πονείν προσγί-

prio Marte agimus, aut coronamur aut etiam c a -

γνεσθαι πέφυκε. Καί δήλον

etigamur.

έκ τοΰ τοις μέν γέρα,

τοις δέ κολάσεις ώρίσθαι. Εί δέ γε φύσει πρδς ταύτ' έχω ρου μεν, καί κατά γένος αγαθοί καί κακοί τίνες ή μεν, ουδέν άν τούτων άπήντα · τά γάρ παρά τής φύσεως δποτέρως αν Ιχοι, καί οΐά ποτ* άν ή, ούτ' επαίνων ούτ' αύ ψόγων τυγχάνει · νύν δέ ,οΤς άν πράττωμεν, τά μέν στεφανούμεθα, τά δ' δπέχομεν δίκην·

T H E O D U U MONAGHI

531

18. Νοβ quidem iie, de qaibue bene opinamur, Α

nibil refutamus; eos omnibus terrae commodie d i gnoe censemus, nec tamen eoa quorum merobra mutilata aunt, ladibrio habere eosque ob infortunium eubaaonare debemus,imo consolationeeorum animos mulcere decet, idque eo magis, quod noa ipais malam aortem experiri poterimua. Nuoquam igitur deaperemua; semper v e r b i a ac factis ejus-

modi misororum

animum

elevemus, Timonem

Echecratidae filium ob oculoe peneotee, ne i a iato reram diecrimine eemimortui vivendi cauaaa perdant. Qui enim mortuua male a u d i t , jam non moeret ob eam rem. S i autem oculie, aut auribus aut

532

ιη'· "Ωσπερ δε οΐς τά κάλλιστα σύνισμεν, τούτοις άξιούμεν ά προσήκει κεχρήσθαι, καί τήν νομιζομένην τοίς τοιούτοις άποδιόόναι φοράν, ούτως δ'ταν ούστινασούν τών τι τού σώματος πεπηρωμένους δρώμεν ούκ δνειδίζειν ούδ' έπιχαίρειν αύτοΐς τήν συμφοράν έπιτρίβοντας, άλλά καί συνάχθεσθαι δει, καί διά πάντων άξιοΰν προμηθείας, ούχ ήκισθ' ημών αυτών τούτων φροντίζοντας · μάλιστα μεν δτι δέος δν μή τοις αύτοΐς ποτε καί αυτοί περιπέσωμεν, τών αναγκαιοτάτων έστι χρησταΐς εντεύθεν ταΐς έλπίσι συ ζήν · έπειτ' ού μόνον τδ συγγενές καί κατά φύσιν οίκεΐον ταύτ' είς αυτούς καί διανοεΐαθαι καί πράττειν ώς μάλιστ' έπαίρει" άλλά καί τούτου χωρίς, και Τίμωνα τδν 'Εχεκρατίδου πρδς τδν αυτών οίκτον έπισπάσασθαι άν μοο δοκού-

g σιν, οΰτως άθλίως καί τόν αυτών ήκρωτηριασμένοι βίον, καί δντες ώς ειπείν ήμιθνήτες · δ'τιπερ ε·ς eum telura intorqueremue, matom itlud conviζώντας άλλως τελούντες τεθνάσι τούτψ τψ μέρει * ctando obtrudentea. Sic enim infelicitatie pondere ψ καί μάλιστ' άν τις είκότως άλγήση · ειπερ δ μέν τεθνεώς κάν μυριάκις άκούη κακώς, ουδέν έστ' αύτψ etiam magis premerentur; idque eo magis quanto πλέον άναισθήτως καθάπαξ εχοντι · δταν δέ τις minue amici, inimici j a m facti, coneolabundi neπερί οφθαλμούς ή ώτα ή τιν' άλλην αΓσθησιν ζ βεsoio num per invidiam ad eoe accedunt. S i enim βλαμμένος, προσθήκην τής συμφοράς τούνειδος nefaa eal m a l o aliquo vexatos lodibrio babere (quo δέχεται, καί διπλούς υφίσταται βέλος, τό θ' ούτως quid aliud quam n o s ipaos incritTiioaretur ?) sane καί μή τοις άλλοις εχειν κατά ταυτά, τό θ' ούτως εχων, ού παραμυθού μέν ους άλλ' επιχαίροντας έ'χειν · necesea est ut ejusmodi nugie valedioentee, bumane ών εγωγ' άν ήδέως πυθοίμην, πότερ' αύτοΐς τούτοις 008 tractemua q u i a fortuna male babentur; et τοις ταύτ' έχουσι νεμεσώσιν. Εί μέν γάρ τοις εχου­ contra enim agendo illie quidem mali nibil faciuot, σιν, ούκ έδει δήπου ταύτ' αύτοΐς προτείνειν είς se ipeoe autem imprudentiae et mbumanitatis reos δνειδος, έξδν σφάς άλλως κακίζειν * άλλά μήν ει γε osteadereot, quo nihil stultiue. S i deinceps leges τοις πάθεσι φήσουσιν, ανάγκη πάσα τά μίέν άποστρέρεσθαι καί φαύλα νομίζειν, τοις δέ συναλγεΐν divine preecipiunt ut i i e q u i lasduntbene faoiamus, είς ταύτ' έμπεσούσιν ούκουν οΐς μέν θάτερον quam vindiotam eedem sument de eo q o i pro i n άναιροΰσιν, ούδέτερον κατά λόγον ποιούσιν * οΐς δέ bumanitale sua homioes misericordia dignos l a τούς ούτως έχοντας κωμψδεΐν άντί τού συναλγεΐν dibrio habent ? Quia s i ipai ioeamdem calamitatem άξιούσι, τούς μέν ουδέν ότιοΰν εντεύθεν εργάζονται * incidunt ? S i raimue duraest, tolerabunt; ei gravie, σφίσι δ' αύτοΐς άλογίαν καί μισανθρωπίαν τά πάν­ των αΓσχιστα. ^ιαρτυρούσι. Καίτοι εί τούς άδικσύνq u o pacto n o n i i e qui vexati airat eublevandTa bpeτας εύ ποιεΐν θ*«αι παρακελεύονται νόμοι, τδ τούς ram dabunt, memores quantom ipsoe reramna, s i ούχ δ'πως ουδέν αδικούνται ς, άλλά καί διά τήν συμ­ accideret, oppriroeret? Humane igitar qui morenφοράν ελέους αξίου ς μυκτ^ρίζειν καί διαδάλλειν tur tergiversando improbos tractemas. Illis conαίρεΐσθαι, ήλίκον θεόθεν οΓσιι τον δλεθρον; Φέρ* solatioaie ac fralernte cbaritatls signa offeramue, έάν δ' ε'ς ταύτ' αύτοΐς έμπεσοΰσι; τουτονί προσενεχθή τις τδν τρόπον, πώς ϊξουσιν · εί μ*ν επιεικώς verborum consolatorium medulla malam eornm καί μετρίως, ουδέ τούτους είκδς οΐς άμέλει πά· Bortom alleviaturi. σχουσι δυσχεραίνειν · εί δέ πολλού γε καί τοΰ παν-

quolibet aeosu privatue est aliquia acerrimum i n

1

v

D τός σφίσι δεήσει τά τοιαύτ' άνασχέσθαι, πώς ούκ άτόπως έχουσι ταύτ' είς τούς άλλους ποιεΐν άξιούντες, ών έάν ποτ' αυτοί πειραθώσι, συμφοράν ν ο μιούσι ; Διά δή ταύτα κελεύω, τδ μέν τουτοισίν έπιχαίρειν, οΐς ούχ δπως ήκιστα πάντων έπιχαί­ ρειν, άλλά καί μάλιστα πάντων, οΤς ούτως έχουσι, συνάχθεσθαι χρή, χαίρειν καθάπαξ έ$ν · τδ δέ τής τούτων παραμυθίας άντιποιεΐσθαι, καί διά πάντων ών έξεστι ταυτησί λόγον ποιεϊσθαι, περί πάνυ τοι πλείστου ποιεϊσθαι, πρώτον μέν ίλεω καί οίκτου μεστήν αύτοΐς εισφέροντας γνώμην, έπειτα ταΐς τών λόγων έπψδαΐς, καί (34 ου ς εντεύθεν τουτουσι καθιστάντας.

aas

suBDweriUM O F F I C I I S .

ORATIO D E ιθ'. 'Εχόμενον δ' δν ε"η καί περί τών δουλευειν Α είληχότων ά δει διελθείν • καί γάρ δή τών αυτών καί ούτοι τυις πρδ αυτών αμελεί πειρώνται, καί πως παραπλήσια χρώνται τή τύχη, ώσπερ εκείνοι τδ σώμα, ώς δέ καί ούτοι τήν σφετεραν αυτών έλευθερίαν ώς άν τις είπη πεπηρωμένοι, καί παρά τάς τής φύσεως δουλεύοντες ψήφους · ή μέν γάρ ελευ­ θέρους πάντας ανθρώπους εΐργαστο τήν αρχήν, τψ μή τδν μέν μάλλον, τδν δ* ήττον, άλλά πάντας έξ Γσου τών παρ* αυτής άξιώσαι καί κατά ταυτδν έκάστψ δή διανείμαι · τή τύχη δέ καί ταίς τής τύ­ χης στροφαίς καί τψ μηδέποτ' έν ταυτψ τά πράγ­ ματα μένειν, άλλ' άνω καί κάτω φέρεσθαι καί χ ω ­ ρείν, δ μέν δεσπότης δ δέ δούλος κατέστη · επίδοξοι τίνες δντες, καί αυτοί σφίσιν αύτοίς τών εναντίων ποτ' άν πεπειράσθαι, καί τήν αλλήλων άλλάξασθαι g τύχην κατά τδ τών πραγμάτων ξυμοαίνον · μάλλον δέ δεσπότη ν μέν άν αυτό ταύτο μόνον ούδοντινούν τών απάντων ούδ' άν εις δύναιτο δειξαι · δούλους δ' απαντάς, πάντες. Κδν γάρ τήν άπασών μεγίστη ν άρχης λαχών, καί ούτως ουδέν μάλλον ελεύθερος άν εΓης, άλλ' εις δούλους τελείς · άρχή δουλεύων, καί τψ κοινή πάντων έθέλειν προΐστασθαι · καί σιωπώ τρυφήν τε καί τάς ούκ έπαινουμένας ήδοέάς, καί πάνθ' έτερα οίς άναδκη δουλευειν τούς ού­ τως ϊχοντας. Φησί γούν Ευριπίδης καλώς γε λέγων καί τής κοινής δόξης άξίως · « Φεύ ! ούκ εστι θνητών δς έστ' ελεύθερος · » ή χρημάτων γάρ έστι δούλος ή τύχης ή ό'των δν τις καί φήσαι · εί δέ τρόπον έτερον άρχοντες, έτερον τρόπον άρχόμεθα, καί

m 19· Β re utique eet hoc loco de servie loqui, qui

eadem sorle qua majores utuntur, et q u i , ai iati corpore, libertate aua mutilati videri

poasunt,

utpote contra natur® legea i n aervitutem redacti* Haec omnes hominea a principio liberoa creavit, nee ulli privilegium, aed asqualitatem coudilionie cuactia i m p e r t i v i t ; aed fortunae viciesitudinibua qua? ree nunquam eodem loco consistere einunt, alius dominue, alius servus evasit. Sunt *ane qui mala ipai passi sunt et alioa ut mious paterentur impedierunt ; domini cerle privilegium nemo, eervitutie conditionam omnes demoostrabunt. Etiamsi enim aummae rerum potitua sia, nihilominua liber αοα eaaee, imo aarviree et ipae, quia imperio servia et qoia omnibua praeeae vie. Luxuriem enim et voluptatem et caetera omnia ailentio praetereo, quibus virum i n tali conditione constitutum aervire neceeae est. Egregie igitur Euripidea: Proh dolor, inquit, nemo eat liber. Aut eoim divitiarum , aut auae Bortis aut cujualibet rei aervus est. S i aolem OQO modo gubernamus, altero gubernamur (hoc autem polius quam illud), et sic vel coutra naturam gubernatoree conetituimus quia,, ut diximus, a principio omnes liberi nati sumus. Absit a nobia aortis euperioritatem usurpantes, regimen i n βοβ

τούθ' ών αληθώς μάλλον ή ' κείνο, δίκαιοι πάντως Q exercere eoaque opprimere, aed obsequium ratioέσμέν ώς παρά φύσιν κατέστη μεν άρχοντες, τψ nabile iis imponamua, nec guberoii limites traneπάντας ελευθέρους, ώς εφην, έξ αρχής γεγενήσΟαι · τούτων καί δή κατά φύσιν λόγου ποιεϊσθαι, καί τά γιγνόμενα

χρήσθαι,

καί

μή

έπικείσθαι, μηδ' έπιτρίβειν

παντάπασιν

αύτοίς

έθέλειν διά τήν ημών

grediamur,

non j a m nostri compotes, ut ebrii.

Interea vero servos inhumaDe traotant, plus jueto verbis caatigant, ineultant, minantur,

flagellant,

τε κάκείνων άντίπαλον τύχην, άλλ' δσ' αύτοις έξε­

tormentis vexant, dorso plagas plurimae i m p i n -

στι καί δίδωσι τό εικός έπιτάττοντες, μηδέν έπειτα

grntt, ab iis quod virea transcendit exigunt. Quid

προσπεριεργάζεσθαι, μηδ' άγνοεϊν ύπδ τής όεσποτείας τήν φύσιν, ώσπερ οί μεθύοντες τούς αυτών '

enim ? tolerandum eat, aorte i t a volente. Quantum

άλλά τό μέν άφιλανθρώπεες αυτούς ισχειν καί παρά

malum, prob dolor, ad servitutem n a s c i ! ferendum

τό

eet quod vi averti nequit.

δέον έπιτιμφν^καί ύδρεσι πλύνει ν, καί τά δει­

νότατα άπειλειν, καί μαστιγούν καί δείν

καί στρε-

ολούν καΙ' ξαίνειν κατά τού νώτου πολλάς, καί μήν καί τοΧς δπέρ

δύναμιν

έγχειρείν

τούτους

κατα-

ναγκάζειν, εί και τών πάνυ τοι ταύτα δεινών, άλλ' ούν φορητά πώς έστι διά τήν τύχην. ι Αι αί γάρ, D φησί, τδ δούλον ώς κακώς πεφυκέναι * τολμδθ' δ μή χρή τη βία νικώμενον. » κ'. "Οταν

δέ καί τών δεσποτών εστίν

οϊ

τούς

γιγνομέγους τών πόνων μισθούς, τούς μέν έξ ημι­

20. Quando despotae aliqai mercedis pro labo-

οιωνται

ribus preetitia debitse aut partem aut tolum re-

δείν, καί δούλους λέγω καί άλλως ελευθέρους μεν,

soindunt, aive servoa aive liberoa eo quod ipaia

σείας, τούς δέ και

καθάπαξ

άποστερείν

ύπό δέ πενίας καί τό μηδέν έ'χειν

άναγκαζομένους

μισθοφορείν εκάστοτε καί πονείν, καί πάνθ' τού καθ' ήμέραν

βίου καί βούλεσθαι

καί

ύπερ ποιεΐν,

δταν ούν παρανομείν τά τοιαύτα προάγωνται, τούτ'

debetur privantes, qui tamen ob egeatatem r e r u n r que penuriam laborare vi coacti dabeat; q u i , i n quam, his i n rebus injuste agunl, rem Numini

έστι τό μάλιστα πάντων άπηχθημένον θεψ, καί δ

divino odioaisaimam faoiunt, et quam neo oculia,

μηδ' δν εΐς μοι δοκει μή δ'τι παθείν άνασχέσθαι,

nec auribua perferre volet. Quomodo enixn cum

535

T H E O D U L I MONACHI

rattone vel ipsa humanitate oongruit miaeroa iatoa , laboribua modeatare et supra quam faa eat torquere, imo pugnie csdere ? 8iccine bominee q u i pro improbo labore roeriiam mercedem exapeotant, quaai re male geata vacuoe dimittere ? Siccine eoa

536

άλλ' ούδ' είς άχοήν δλως δεδέχθαι - πού γάρ έστι λύγο ν σώζον, μάλλον δι πώς ούχ άτοπον χαί ύπερφυές, τούς μεν ταλαίπωρους

τούτους

κατατρύχε ι ν

τοις Ιργοις, καί μηδέν ανάγκης μηδοπωστιούν άνιέναι, άλλά καί κονδυλίζειν έστιν δ'τε καί παίειν * ών δέ χάριν πονούσι, μή ταύτ'

αύτοΤς

παρέχειν αί­

qui nolli ejusmodi operi tempue ac virea daderunt

ρεΐσθαι, άλλά πρδ μέν τών έργων μισθούς μνημο-

proapera i n fortuna ponere, et vitas «rumn.e e x i -

νεύειν καί καταθήσειν φάσκειν

mere etotio fitam inertem traneigere ; modeatoa vero latoa mercenarios oontra jus fasque ad imam miaeriam crudeliaaime detruaot, mercede debita

έτοίμως, έπειτα δέ

ώς ήδικηκδτας κενούς απόπεμπε ιν ;

ούς γε

καί

μηδέν τι τοιούτον τδ παράπαν έργα ζου μέν ους, άλλ' αύτδ τούτο μδνον πενία συζώντας, εύ πάσχειν ύπδ τών εχόντων έχρήν, καί μή περιοράσθαι * μάλιστα

privare ? Horum quidem hominum si adveraam

μέν διά τήν ούτω κελεύουσαν έντολήν, ούχ ήκιστα

fortunam nobia oommiaerari lioet, tortoroa eorum

δέ καί διά τήν έπαμφοτερίζουβαν

certe odio babere, malorum d s m o n u m loco ponere permieaum eet, q u i eubditoa male traotare ha«id

εκάστοτε

τύχην

καί τούς τού βίου στροβίλους · οί δέ, πρδς τψ μ η ­ δενός τίνος άξιούσθαι τοιούτου, καί ών σφάς άξιουσιν οί πόνοι καί τδ ταλαίπωρε ισθ α ι,

καί τούτων

erubeacunt, nullam sibi rationem reddendaxn autu-

παρά πεντάς τούς

m a n t ; ?eraa enim vice bamaniores ae ac miaericor-

"Οσον ούν τούτοις τε καί τοις άλλως άδικουμένοις

diorea prasiarent. Parva enim et parum duratura aunt q u s fraodulenter aarvia suia eripere aodent; maxima autem aunt bona quibue ipai excidunt, et

νόμους αποστερούνται

συνάχθεσθαι καί συναλγεΐν

απαντάς

καί έτι μάλλον τοις άδικεΐν

δει,

μισθών. τοσούτο

αίρουμένοις, άπεχθά-

νεσθαι καί μισείν, καί πάνυ τοι κακοδαιμονούντας τψ βντι νομίζειν, ού μόνον οΤς ούτω παρανομούντες

mala q u e i n iatorum locum succedent, et q u « ηοα

ούκ αίσχύνονται, ούδ' οίονται δίκην

por tempua aliquod fixum durabunt, sed sternam

άν κακουργούντες έπαύοντο, άλλά καί οΤς ούκ ϊχουσι

vitam raddent, quod oerte extrems felicitatia ai-

ζυνορ^ν' ώς & μέν νύν άρπάζειν καί πλεονεκτειν

goam eet, q a « summia io Deo boois frui dabit, et doloribue atque s r o m n i a liberat, i n quas bominea

oWcai

δφέξειν, ή γάρ

δειν, ταύτα πάντα μικρά τέ έστι, καί ούκ

είς άπαν

μενούντα · ών δ' έπειτ' αγαθών διά ταύτ'

έκπεσούνται,

και

οΤς έξ

ανάγκης

περιπεσούνται

perverai et orodelea incidant. S i enim Deua ei qui

δεινοις, ταύθ' ούτω μέν έστι μέγιστα, ώς μηδ' εί-

de · ο ο dare aliquid proximo non vult, iraacitur,

κάσαι τδ παράπαν έξείναι, μή τί γε [φάναι . οδτω

qoomodo illum babebit q o i alioe, u l fur, apoliat et operariia meroedam recoaat, quo nihil injostius reperiri poteat ?

δέ

κατά

παντός ΐσταται χρόνου, ώς μηδηντινούν

δέχεσθαι λήξιν, άλλ' είς άπέραντον ήκειν, καί τήν τελευτήν 'ίσχειν άθάνατον · ού μήν άλλά καί τδ τ υ Χειν αμφοτέρων, τδ μέν εστίν έσχατης ευδαιμονίας καί οίας τούς διά χρηστότητα

τρόπων μετά θεού

τεταγμένους άπολαύειν είκδς, τδ δ' αφόρητους έ'χειν καί ύπερφυεΐς τάς όδύνας * καί πάσι

μέν γε τοίς

κακία συζώσιν, ούχ ήκιστα δέ καί τοίς άδικεΐν αίρουμένοις. Εί γάρ τψ μή τών οικείων , μεταδιδόντι 7

τιμ$ τών έσχατων θεός, τψ~καί τά άφαιρουμένψ, καί τούς

τών

πόνων

τών

άλλων

άποστερούντι

μισθούς, δ μείζονος αδικίας έστι γνώρισμα, τί χει χρήσεται ;

veatrum ad

κα'. Ηγούμαι δ' έκάστψ γ ' υμών τών πράττειν

opue aliquod ae accincturo duo inesee debere,

21. Equidem

censeo

unicuique

δτιούν έγχειρούντων δύο ταύτ' έξ ανάγκης χρήναι

primum bona et bonesta capere coosilia βαο ipeiua

προσείναι * πρώτον μέν τδ Βουλεύεσθαι καλώς καί αυ­ τόν έφ' εαυτού καί συν άκλοις, εί τούτου δεήσει · τούτο

nomine et caeleros ad idem cohortari, et aic men- δ' αν ε'ίη τό ού μόνον πάσαν ήντινούν υπέρ τού καλού tem et animum ad boneataa operationea provocare; καί δικαίου γνώμην κινεΐν,'; άλλά καί τάς ψήφους dainde iia quee poat maturam deliberationem decreta suot, manua induatrioaaa injicare, aeseque

τών πραγμάτων άπδ τού τέλους έθέλειν ποιεϊσθαι · έπειτα τό τοις ορθώς βεβουλευμένοις επιμελώς άγαν καί σπουδαίως προσκεΐσθαι, καί δ'λψ γε καί παντί

laude dignum reddere expedit. Legibua obtempe-

opqiv τψ θυμψ, ώς αν καί κασορθούν έχητε ρ?στα

rare et opera perficere gratitudioe compenaanda β

καί τυγχάνειν επαίνων · τό μέν διά τδ τοις νόμοις

re e r i t ; nullumque injuatilie

locum conoedere

έμμένειν

βούλεσθαι, τό δέ τής περί τά έργα χάριν

σπουδής · ώς τό γε καθ' όπότερον τούτων ένδεΐν,

malarum actioaum matri et fautrioi. Ejua rai testi-

καί άδικίαν προσείναι, , ούκ άγαθάς ούδ' έπαινουμέ-

monium perbibeat Athenieasea qui bello Medico

νας ταύτη παρασκευάζει τάς

7

πράξεις. Μάρτυρες δ'

537

ORATIO D E SUBDITORUM OFFICIIS.

538

άμφοΐν Αθηναίοι έν τφ Μηδικψ πολεμώ, μετά δι- Α. fortiaiime pugnando proclariaeimaa poathominnm καιοσύνης καί προθυμίας ύπερφυοΰς κάλλιστα αν­ memoriam victoriae reportarunt; quaa, ut nihil θρώπων πάντων ήγωνισμένοι, καί τάς μεγίστας καί

θαυμαστάς τών απάντων πασών

ούκ έν

omittam, foedissima i n Sicilia clades ob primi

τοις

χρόνοις,

militum ducis ignaviam et ipaorum malaa c u p i d i -

προσθήσω δέ καί τδν άπαντ' αιώνα νίκας άνηρημέ-

tates aecula est; quamvis tunc maxime hominum

νοι * τούτο δ' έπί τών Σικελικών τά πάντων άίσχιστα

multitudiDe et opibua ab bellum gereodum aecea-

διά

aariieomnera Eurnpam arnria subjugare poaae vide-

Εμπροσθεν

σφών

μόνον, άλλά κάν τοις έπειτα

τήν τού στρατηγούντος αυτών

ούτω πλήθους

πλεονεξίαν

νωθείαν, καί προσέτι

ήτυχηκότες ·

καί ταύθ'

καί μεγέθους παρασκευής

renlar. Quodconque igitur facere vobia proposi-

έχοντες,

ώς καί τής Ευρώπης άπάσης εντεύθεν άν περιγε-

tum eat, ita facite ot bonus inde flnie proveniat.

νέσθαι δοκεΐν. Εί τοίνυν ά πράττειν αίρεΐσθε, ταύθ'

Si enim beatiarum more nullius rei coram habentea

ώς κάλλιστα έχειν αίρεΐσθε, καί πρδς υμών μάλλον

ignari aederemua temporique indolenter oedere-

•ξ καθ' υμών, οΤς Ιφην ούτω χρηστέον, ώς ταύτην

mus, nihil aane perflceremus. Huic igitur malo

εκάστοτε σώζειν τήν τάξιν. Εί μέν γάρ έν 'ισψ τοις άλόγοις γεγόναμεν, ώς καί φροντίδων

άπηλλάχθαι g

remederi nos oporlet qui da reboa deliberandi et

καθάπαξ, καί μηδενός ότουούν τών απάντων μελειν

commodorum noetrorum ratioaem ineundi faculla-

ύμΐν, άλλ' απλώς ούτω καθήσθαι τοις έπιτυχούσιν

tem habemus, et id quod tendimus obtinebimua et

χρωμενοι, ούκ άν εΐχομεν πράγματα · άνθρωποtς δέ

oum eecunda fortuna vivemoa. S i e conlra ree m i -

ούσι καί λογίζεσθαι πεφυκοσι, καί τού λυσιτελούντος

Due bene auccedent et s i quod gperabatie non eve-

ές άεί πρόνοιαν 'ίσχειν, τούτων ύμΐν τών φαρμάκων

πάντως δει * δθεν ούκ άν μοι δοκεΐτε τού ποθούμε­ νου διαμαρτεΐν, άλλ' έσεσθε μέν ές άεί κατορθούντες, *Ην δ* άρα ποτέ τά πράγμαθ' ύμΐν καί παρά τδ είκδς απάντηση καί τών ελπίδων έκπέσητε, ύμεΐς δέ καί ούτως ουδέν ήττον εσεσθε κατορθούντες, τψ κάλ­ λιστα καί ώς έχρήν περί αυτών βεβουλεύσθαι, καί μηδέν τι τών εικότων έλλελοιπέναι δοκεΐν. κβ'. "Ο δέ με πρόσθεν διέλαθεν, νύν δ' ήκεν είς μνήμην, άναγκαΐον δέ τοις είρημένοις

προσθεΐναι,

άτε μάλιστα πάντων άνθρώποις προσήκον, τούτ' ήδη δώσω τψ λόγψ * έμοί γάρ ένιοι τών πατέρων όο-

nit, vos ob id non vobis deeritie, et nihil omittetie pro virili parte quod ree deaperatas redintegrare valeat.

22. Quod me pridie fugerat, jam i n mentem rev e n i i : quare, quod publico eese commodo videtur, C i n medium proferam. Multi patres liberos suos

κούσιν, οΐς μέν μάλλον αυτών φιλεϊν νομίζουσι τούς

plue quam se ipsoa amando patrum bonorum offloio

υΐεΐς, καί στέργειν υπέρ τάς σφών κεφάλας, πα­

aaiiafacere sibi videntur, neglectie caeteris fere o m -

τέρων αγαθών ώς αληθώς Εργον ποιεΐν * οΐς δέ τών

nibua quos pra? lideria amare volunt; attamen ipais

μέν άλλων απάντων, ών δ' αύτοΐς μάλιστα δει, τού­

liberia in graviaaimis rabua curara quam maxinae

των ούκ άξιούν αύτούέ οΊονται δείν, ού μόνον αυτών έξ ημισείας φροντίζειν, άλλά μηδέ φιλεϊν δλως ώς δει παΐδας είδέναι τού πάντων μέγιστου καί σπου­

oporiet non impendont. N i h i l enim intentatum r a linquunt ut aari granie pofidiifttgreges et agroaim-

δαιότατου καί κατά φύσιν άγ|ρώποις έχοντος, τού­

mensoe natis io articulo mortis tradant; de amnmo

τους άποστερούντες · «χρ^βέτων μέν γάρ δγκον καί

autem ipaorum bono, bona iostitatione et disoi-

πλήθος κτημάτων/Μι

plina libarali et preceptia quorum venia rem fa-

πλέθρα γής τόσα καί τόσα

χαί προσέτι ^εαίτοδαπών βοσκή μάτων άγέλας, ταύτα μέν δπω* παεσί καταλίποιεν, πάντα ποιούσιν * δπως

miliarem augare ac conaervare poaaent, minime

δέ καί* παιδείας καί λόγων έργάσαιντο κοινωνούς,

curant. Item non monetrant quomodo amioi et

καί πρδς τήν άπασων ταύτην καλλίστη ν καί σπου-

cives adjuvaodi sint. Attamen qui litteris imbutua

κτήσιν, D eat, fortun» nihilominue proapicare, et quamvis δι' ής πάντα μέν ταύτα καί σώζειν καί συναύξειν pauper sit, bonestam tranaigare vilam poterit. Q u i

δαιοτάτην τά

μέγιστ'

αύτοΐς

συνάραιντο

ΐξουσιν εσαεί, αυτοί δέ κ7· σφών αυτών καί πατέ­

ρων εΤναι βσλτίους * καί φίλους μέν ώφελεΐν, τάς δέ

enim virtuta caret, licet Midas aurum

poasidaat,

αυτών πατρίδας έν τψ παρασχόντι ποιεΐν εύ · τού­

nescio aa boneate vivat, imo i n servilia viUs t u r -

των ούδοντινούν τδ παράπαν 'ίσχουσι λόγον, ψ μά­

pitudinem desceodat,quippe qui secundum rationie

λιστα πάντων λόγον ϊχειν έχρήν. Καίτοι δ μέν λό­

pra3cepta vivere non didioit.

γους ε'ιδώς κάκεΐνα προσκτήσεται δήπου · καί μή κτησάμενος μέντοι, γενναίως

εύ μάλα

καί

μετά

φρονήματος τδν άπαντα διάξεται χρόνον· δ δέ τού­ των άφεστηκώς, καν εύπορη τών Μίδου χρημάτων, θαυμάσαιμ' άν εί μετά τού τεταγμένου καί σώφρονος διά τέλους βιψη,άλλά μή πρδς άνδραποδώδεις ήδονάς

THBQDDLl

639

540

ttONACBI

άποκλίνας, υπέρου γυμνότερος έν βραχεί κατασταίη, μή λόγον Ίσχων σώφρονιστήν. κγ'. Ταΰτ' άρα και πένησι καί πλούσιοις κελεύω

23. Pauperibua dein et divitibus auotor sum ne

μή πρότερον είς τέχνας όή τινας τούς υΐεΐς παρα­

fllioe in arte aliqua inatruendos tradaat priuaquam

πέμπει ν, πριν άν αυτούς άχρις ήβης, ή καί μικρόν

a tenera «tate Litteraa sacras didicerint e t a i c a n i -

πρό της ήβης, γράμμασιν ίεροϊς έκπαιδεύειν, καί

mum apirilnaliter nutriverint. Sic enim bon» i n -

ούτω τήν σφών ψυχήν κατατρίζοντας

καί προκα-

dolia benaflcio bene de iis sperare poterunt paren-

θιστάντας, έάν

tea,dummodo ipsicoopereniuridemquaei certamcn

μαστάς τινας εντεύθεν ύποτείνωσι τάς ελπίδας, ού

μέν

εύ έχωσι

φύσεως, και θαυ-

μόνον αυτούς έ^ν ταύτην είς τέλος σώζειν τήν τάξιν,

ineuntea ut flnem laudabilera attingant; ain minue,

άλλά καί έως έξεστι

aaltem i n litteria et artibus elementa degustarint.

ξομπονεΐν καί

ξυμπράττειν,

καί πάντ' αύτοΐς συναγωνίζεσθαι τρόπον · ώς μέγ*

beae persuaei quod iatbecadbanevivendumpluri-

αγαθόν έσομένοις τφ βίψ φύσεως τε ρώμης καί

m u m contribuunt, presertim u b i litierarum stu-

σπουδής,

dium artibua aaaociatur. Sic Athenieoaas

τότ' ήδη καί τό τών τεχνών έν καιρψ, ώς άν έκα-

mari aaeuescebaot,

fllioa

ut artia maritine peritiaaimi

καί ών εικός συνελθόντων * έάν δέ μή,

ι τέρωθεν τού τε λόγψ καί παιδεία

στοιχειωθηναι,

τού τε τά πρός δίαιταν εύ μάλα σφίσιν αύτοΐς έκπο-

fierenl. Nos preeoipuevero quiChriati fratrea aumue

ρίζειν είδέναι, κάλλιστα καί ώς εχρήν χρώνται τψ

et qui preclarum ac mirandum nomen Cbriatiano-

βίψ · καί μάλισθ' δ'ταν μετά τήν τών τεχνών άσχο-

rum nunoupamue, oon tantum iatbaso aote omnia

λίαν ένασχολώνται βιβλίοις. Καίτοι εί δπως κρά-

faoere et filioa nostroe aeeueecere debamus, sed ut

τιστοί τίνες εΤεν Αθηναίοι τά ναυτικά, πλεΐν πρό

initium et finem operationum noatrarum intueri.

τών άλλων τούς παίδας έδίδασκον, καί

8ic enim potiaaimum cognoecemus qui eimua ; eio virtutem amplectemur et exercebimua

θάλατταν

προοίμιον ποιεϊσθαι τού βίου * ή τού γε πολύ μάλ­ λον ήμεις οί τού Χριστού κοινωνοί, καί τήν μεγί-

aeouodum

στην καί θαυμαστήν ταύτην αυτού πρόσρησιν περι-

excelai dootoria mandatum. Qui enim, ut debent,

κείμενοι, ύφείλομεν και δίκαιοι πάντως έσμέν, μή

atribua ediacendis operam navant et feliciter pro-

μόνον προύργιαίτερα ποιεϊσθαι τά τούτου, καί τοις

grediuntur, iis datum eat ad aummum faetigium

παισί πρό τών άλλων ταύτ' είσηγεΐσθαι, άλλά καί πρώτα τών άλλων απάντων, καί μέσα καί τελευταία

aaoendere et csteris omnibua gloriee palmam p r e -

ταύτα ποιεϊσθαι * έν τούτψ γάρ έστι

ripere. Quia enim i n libris biatoriam oognoveruot de temporum et looorum opporluniiate

quando

bella eunt gerenda cognoscunt optimeque

aciant

καί τδ γι-

νώσκειν ακριβώς, δπερ έσμέν, καί πρδς άρετήν εύ 1

διακεϊσθαι, καί ταύτης

μάλιστ' άντιποιεΐσβαι κατά

τό εκείνου κελεύον * έπεί καί τοίς τά τακτικά με-

oootra quoa dimicandum, et oontra quos non eal, τιοΰσιν, οΐς μέν άπήρχθαι τούτων αυτών εντεύθεν et quod faciendo aut viotores aut vioti erant. Qui

υπήρξε, τούτοις

μέν άρίστοις

εΤναι

περί εστι καί

κρατεΐν έκασταχού. Δι' ών γάρ εκάστοτε

βιβλίο ι ς

autem, minus bene instituti, n i l niei arma eciunt,

καί γραφαΐς όμιλούσιν, ΐσασι πάνυ καιρούς καί τό­

i i ferarum modo in, deliberaUoniboa et i a pugnando

πους πολέμου, καί τίσι δει

«que precipitaoter agunt, ettamen scepiue fictores

μή, καί ώς τά καί τά ποιούντες, νΰν μέν περιέσον-

recedvnty i n paoa rudes. Eurydicea exeraplum r u i raodum, imo imitaodum repariaa, q u » oumliberoa suoe miruna i n modum amaret,

aapientiamque

μεμαχήσθαι, καί τίσι

ται, νΰν δ' ήττήσοντβ*, · τούς δέ μή ταύτη διακειμέ­ νους, καί πλέον ουδέν δνώων

ειδότας, ά λ λ ' άμσί

ταΰτ' έχοντας μόνον, ΐδοις άν «λόγψ θράσαι χρ»μένους καί περί βουλάς τε καί πράξεις τού δέοντος

eorum animie infundere cuperet, magietro amoto

ύστερούντας · έξ ών ώς τά πολλά σφάλλεσθαι «εί

ipaa ipaia magiatra eaee voluit, quod cum per fe-

νικάσθαι ξυμβαίνει · εί δέ καί κατορθούν Εχουεα,

minam illyricara barbaramque perfioi non poseet, una oum natie adoleecenlis studia renovavit; quod quidem adeo beae cessit, ut musis hocce carmeu obtulerit ut ai pro ΒΘ ipea graliaa ageret et ceteroa moneret ut summo cum ardore liberorum edacationi inoumberunt. Eet autem hujuecemodi:

άλλά

μείζον άν ήν αύτοΐς παρεσκευασμένοις bA>

νως. Τό δέ τής Ευρυδίκης καί μείζον άτεχνώς, \ ώστε θαύμαζε ι ν έ'χειν άξίως, μή τί γε καί μιμεισθαι ' λέγεται γάρ ώς επειδή φιλοτεκνίας

ούτως

εΤχεν, ώς καί σο φ ία ν ταΐς αυτών έν θ είναι ψυχαΐς περί πλείστου ποιεϊσθαι, έβούλ8το μέν ού διδάξασθαι τούτους, άλλ' αύτη δήπου τά τοιαύτα δ ι δόξα ι · άμηχανον δέ παντάπασιν ήν

Ίλλυρίδα καί

βάρβαρο ν

ούσαν, όψέ τής ηλικίας ήφθαι παιδείας · καί ούτω τδ σπουδαζόμενον

κάλλιστ'

άνΰσαι, ώς

καί ωϊς

μούσαις ταύτ' άναθεΐναι τά Επη, δμού μέν αύταΐς χάριν είδύΐα, δμού δέ καί προτρέπουσα τούς άλλους πάσαν υπέρ τών παίδων είσφέρειν σπουδή ν.

341

ORATIO D E SDBDITOaOH OFFICIIS.

Ε υ ρ υ δ ί κ η Ί ε ^ α π ο λ ι ή τ ι ς τόνό' άνέθηκε Μ ο ύ σ α ι ς , ευιστον ψυχή έλουσα πόθον. Γ ρ ά μ μ α τ α γ ά ρ. μ ν η μ ε Τ α λ ό γ ω ν , μ ή τ η ρ γ ε γ α υ Τ α Π α ί δ ω ν η β ώ ν τ ω ν , έ ξ ε π ό ν η σ ε μ α θ ε ΐ ν (1). κδ'. " Ε τ ι τοίνυν φυλαχτέον λον, μ ή λάθητε ψαντες

ύμϊν

σοφισταϊς * ά λ λ ' ε'ίπερ

δπως

έττί

αυτών

μάλ­

24. Illod pneeertim cavendom e*t, non fophtstarum acbol» fllioe c o m r o i t U m u i ; at m nobia oordi

ύμιν

τούς τ ε λόγους τ ή ν τε ψυχήν

Burydice Rieropolilana hosce versus contecrat musis : Ex laudabili desiderio iilteras, orationi» fundamenla una cum natis cdidicit.

έπιτρέ-

παντός

τούς παϊόας οις ούκ έχρήν

Α

S4I

μέλει

est Qt i n Ktteris ao mortbaa qtnm maxiaM profi-

έσονται β έ λ τ ι ­

σ τ ο : , καί λυσιτελούντες σφίσι τε αύτοΤς καί τοΤς ά λ ­

eianl, et aibi et aliia qnam otilraeimi flanl, prav

λ ο ι ς , έστω σαν ούτοι, ου παιδεύε ιν μεν αγαθοί, σχαιοί

oeploroa non i i samantor qoi bene qaidem litterts

δ*

dooeat, pravia aatom

άλλως

χαί διεφθορότες

τούς

τρόπους,

ούδ* αύ

χ ρ η σ τ ο ί μέν καί επιεικείς, ύπό δέ φαυλότητος λυμαινόμενοι

δήπου

Γσασι κ α : λόγων

τοις

ίσχύν

αυτών

καί προσέτ*

ώδί. Ε ί

α ύτών

μεις είσίν

έκατέρου

νες καί παρασχευαί άν τύχοι μεν

διδασκάλων,

γάρ τ ά μέν π ρ ώ τ α

τ ο ύ πρός

χ ω ρ ή σ α ι , τάς

ύαών άν

beno oonaaKam erit. 8 i enim doetrin» p r i m i t i e ac fandamenta ntramqae vitaxn •attenUot et Tirtotatn

υποθέσεις δή τ ί ­

άρετήν ή χακίαν δπως μάλιστα

poeroram animi ceram mollitie eqaant et Carile coDviventiom imagioem et exemplam imitanliir et

χ ρ ό ν ω , ο ύ χ ήκιστα δε καί διά τό μηδουστινασούν ο ύ τ ω δ* είς ύποδοχήν ευθύς

τούτοις

πω

δεδέχθαι, ούτω μ έ ν ραδίας, έτοίμνας

ένίσχεσθαι

είναι ξυμβαίνει, ώ ς

κ α : παραμένειν

aat vitia fovant, id non e*t obliviscendom qaod

είναι τ φ

δέ τ ώ ν νέων ψυχάς

καί διά τ ό κηρού δίκην άπαλωτέρας

τ ώ ν εναντίων χαρακτήρα

g atat; aie enim et dieeipulie, et n o W i et magislria

δυνά­

γνοίητ'

τών μ α θ η μ ά τ ω ν

β ί ο υ , καί οίον

erantquorom doctrinam moribua respondere eon-

ε ι η γενέσθαι,

υπέρ

m o r i b a t ; aat dum

Bam adolescenitboa trmdendam, i m o i i eltgendi

καί βίον χ α τ ά λ λ η λ ο ν κεκτη­

ώς ο ύ χ ύπερ τ ώ νv παίδων μ ά λ λ ο ν ή

rant,

qooad moreaintegri aant, param idonei ad diseiplt-

νέοις * ά λ λ ' ούς άπαντες

μένους τοις λόγοις * καί ούκ αν ά λ λ ω ς καί

λόγων

είς άπαν

fideliter exprimant. Hinc patot qaod m iatbate bona aoDt, boni et ipai eroot, ei tuam ipciot gloriam angebnnt. 8in miooa l c t a m fractam inde percipb,

προσαγάγης.

te ipee accosato q o i minaaboDoe pneeeptoret libaris

σοι καί τοιούτους προσδοκά, καί

tois praafceiali. Qood t i et tibi et adoltaceoubu

σοι δόξαν ο ύ χ ήττον φέροντας · έάν δέ μ ή , τ ή ς περί

naoc potiaaimaiii tempora res preseoteain v e o t n »

εύδηλον

ώς

χρηστούς ταύτα

έάν μέν αύτοις

έσεσθαί

διαμαρτίας

αύτδς

χρηστά

σύ ταντδν

αιτιώ * καί σύ

μ ά λ λ ο ν δώσεις τ ή ν δίκην μ ή Θαυμαστούς τίνος τ ο ύ καί

σαυτψ δ ι ' ών Εφην τά

μέγα παρασχευάσαι γάρ

ουδέ

τοις

κεχρήσθαι φαύλοις

τυχούσι

Πλάτων

εξαρχής

πειν

χρήσασθαι κ α :

είτ' ο ύ χ α ί ρ ή σ η ; "Οτε

τ ω ν μύθων προς τ ά παιδία

τάς τιτδας

έ$, διά τδ μ ή τοΤς

ένειθίσθαι, δς γε ούοε

βκρβάρο«ς

ταύτας είναι κελεύει, %3·\* τ ω ν γ ε

άλλ' Ελληνίδας παιδευτώ*

βέλτιστα

φρονεΐν,

τοΤς ού καλώς Εχουσ. ταΐκ υίείς έκ:τρέ-

τών ά τ ο π ω τ ά τ ω ν

άν ε Τ ^ · χ ρ ^ γάρ κατά τ ό

έπος « παΤδ* ε τ ' έοντα κ α λ ά άαΐασκέμεν. » Ά λ λ ά μ ή ν κα:

τοΤς

διόάσκουα**· αύτοίς

ιί κέ(4κ α *ερε: καί π ρ η κ τ ή ρ ί 4 τ * Ιργκν*

μύθων ·

ταί

άξιους

δοτέον

μόνοις τούς

ούτοι, έάνπερ σθα: καί ενέγκαι,

ειδοτες

ύπερ

γάρ τ ο ν τ :

ώ ς ουδέν

διακείμενοις * ώστε

ούτως

εξετε

τούς

υΐεϊς,

κρχτ-στοις

κα:

δή τίνες

τούτου

αύτοίς ν.τί

πρσηρην-

διά πάντων D

άμφω

σ'ϊήσονται

αυτού

ταύτη

leaeree infajitMiaiaoimog abaardis fa^aUi» imboant Μ sie m a l a n i m TCTOBI genniiia oeraiitar, at m. eam im &mmm Gr«eas oaa, noa Borbacaa j o b o i αααα, mihil aaae abeardias est qaam filioa aoairoc ma« apaaris -strprobatia eoqfidera. N a m , ot eot i n prav ferbio, i s teaofa e t a l a a a d a M a hooeatit

nkm

aaaoalaeera oportet, sieol pneteeptorlba» aoo param k o d i est 4 o c i n a « eooeordaatean deavjra vitam, niai i a omniani eoiitainptas eadore vodtnt. Hia igitar emndi dabantaf, q a i edacandofom e a r a a oabolMiat

πάσα

ολως δ

ούκ ώστ, τοιούτο:

πάσαν

.

είναι, ή μηδενός τ ό π α ­

δήπου τοις

παιδας,

Εμμενα*.

Λ

eonditiooibaa oa4aaif aaaapar magistris poeri a d a -

κα:

είναι, μ η δ* έ χ - ν ε : ν

ώς

έστι

ρητήρας

... · ^

ανάγκη

τ » καέ λέγονται. "Οταν

κράτηση,

τε

άλλά

τοιούτοας δ ή τίνος αυτούς ράπαν

ο ύ χ δσον ε:ς επαινσν

eonvertere o o a m o d a m liett, enr non eoniiliom

έξ

άκοντες γεγενή-

σχουοήν

έστα: ών

πλέον

Caveate Miaorva \mu aageteaai, at at voaipai r o b i j congrataiemini talibas fttam dadiase, et ot praecaptorea laborum aaornm moreedem aofieraat etlao-

εισ-

diboa emnalati id anum agaot ot alamooo booia, ot

μή

d i x i , artibaj adjoti qoam " ^ ^ « y » pitmfaaat. Eme

βέλτιστους

κ α : έξ ών αντοΤς

cam qiMe frneioa farmt joofcoa. Ita fiet at filii laaUi

ύμεΤς

συνησθήσεσθε, καί οις τοΤς διδχσκονσιν ούτως ε χ ο υ ­ σιν άπανθ' έζει κ α λ ώ ς , καί οίς ε: μ ή ούτως Εχουστν

aecedit qaod αοα obtiaai q o e a m n q i i e pTwccptorem eiigere expedit, q a i aomioa taataai

eot o i

qnipoa q a i pnUoctea ct parie

(i) ExoUft boc epigraoaaaa taler Adgayaii i a B m n c k u Aaaltet» T . m, t a r t l M De p a w r o m n o d t j t a l i i M .

p. tm,

Mmmftmm

f*«-

544

THEODULI MONAGHI

543

riboe et virtutibus ornati esee debent ut res ipsa Λ

Χ δπερ εχουσιν εξουσι, πάντων είνεχα σπουδα-

στέον περί τών παίδων δν ε*ίρηκα τρδπον. "Ετι πρδς

expoacit. Impedire enim qaominus adolescentes

τούτοις χρή μή τούς

fcedia libidioibus indulgeant et ad virtutem eoa parducera, fugere otium, litterae

ο υ

τυχόντας

γωγούς, ούδ' ονόματος απλώς

et artea vere

τούτο

amare et atudia aleae et spectaculie anteponere,

ποιεϊσθαι

παιδα­

άντιποιουμένους, και

μόνον δοκούντας, άλλά κατά ταΰτα

τοις δι­

δάσκαλοι ς και σώφρονας και κοσμίους και φρενών

uno verbo rebus aalvia frui ab ietis pendet. Quod ai

εύ ήκοντας, και μηδέν

utraque ree locum

τρόπων αρετή, εί μή καί πολλψ μείζους δντας, ώς

habet et invioem concordat,

vos quidera omnibua

numeria absoluti

ένδέοντας εκείνων τή τών

εγωγ' δν φαίην, καί τό εικός απαιτεί. Τό γάρ τους

ai estie

νέους άφίστασθαι μέν τών ού καλών ηδονών, αρετή

multum natoa honorabitis ; veatrum enim eal quo-

δέ χαίρειν καί τοις τής αρετής κάλλεσι, μισείν δέ

tidie ab iis rationam poscere eorumque facta i n -

άργίαν, τών δέ λόγων εύ μάλα λόγον ποιεϊσθαι, καί

vestigare. Quod ubi parentea et praeceptores a n i - τούς περί ταύτα πόνους ήδίους νομίζείν Volupe enim iie eat a l u m D o r u m ingenium ornavisee et illuatraaee, postquam ipsi ab iiadem initiis

κύβων τε

καί θεάτρων, καί τό ξύμπαν ειπείν, διά πάντων εύ

madverterunt, eo ardenliua ad opus acciogantur.

έχειν, έν τούτοις μάλιστα κείται · τοιούτοιν δ' άμΒ φοιν δντοιν, καί ούτω

μάλιστα

συγκεκροτημένοιν,

ανάγκη πάσα καί τά παρ* υμών τούτοις προσείναι ·

egreaii eunt.

ού γάρ πρός τήν τών παίδων ευδοκίμησα άπόχρη μόνα τά 'κείνων, άλλά καί τής υμετέρας συντέλειας προσδεΐ * συνεχώς αύτοίς ένορώντων, τοΰ καθ* έκάστην

ώς είπείν

απαιτούντων

εύθύνας · έπάν γάρ

καί παιδαγωγοί καί διδάσκαλοι ταύτα συναίσθωνται, σπουδαιότεροι πάντως περί λον δέ πάντα πόνον

αυτούς

νομιούσι

έσονται · μάλ­

ραστώνην δπέρ τού

λόγων τούτους έμπλήσαι καί κατάστησα ι περιφανείς, οίκοθεν καί αυτούς άπό τών Ισων αφορμών ορμώ­ μενους.

25. H»c eadem non solum de litteria, aed de

κε. Ταυτά δέ ταύτα λέγω καί περί πασών δήπου

omnibue artibua dioo. Voa autem mamentote non

τεχνών ού λόγων μόνων * ύμεις δέ, Ίν' είδήτε καί

in divitiarum ac opum abundantia et inani gloria ;

τούτο, μή

, .

· Α ΑΛ

·.

Μ.-* Μ. /.

eed ιη morum mtegntate et vit© aanctitate 6nem η bonorum eitum eaee et iis propoaitum qui vera aapiunt et pietatem oolunt. Illud vero voluplatis aectatorea anta orania sequuntur et luxuriose v i -

u

χρήμασι

περΐ|3ρεισθαι

καί κτημάτων

παντοδαπων ευπορειν, και δόξης μετέχειν. ζηλωτον

...

μάλλον

.

„

Λ

*

.

ήγεισθε, η τρόποις

κομςρν καί πάντα

·

χρηστοις

, *

και εργοις

διαφέρειν τόν βίον · τό μέν γάρ

έστιν εύ φρονούντων ώς αληθώς, καί δπως έσονται θεοφιλείς και νύν και εις αύθις σπευδόντων · τό δ'

vant. Quod ei virtue vitiis praestat, ut aniraa cor-

ήδονήν μόνον ζητούντων καί τρυφφν έ'χειν έκ περιτ­

pori quoque auperior, eat, meliori noatri parti

τού έξ ών ά μη δε λέγειν

major cura

τούτ' έκεένσν χείρον τοσούτον, δ'σον ψυχή σώματος

datVetur. Ideo

Deum i n aotionibus

noslrie coiamua, nec divitiae ad voluptatee abeurdaa impendamus, utpole qua? abutentibua omnem

εξεστιν

άπαντ$. Εί δέ

κρείττων, άποστατέον αν εΙη τούτου τοσούτον, δσον ψυχής φροντιστέον · καί πειρατέον καθάπαξ θεοφι­ λείς είναι διά τά εργα, καί μή 'κείνου παντάπασιν

peocandi anaam dant ideoque fugianda? aunt. Non

αποστρόφους, τψ πρός άτοπους ήδονάς

enim i n divitiis virtus aita eat, eed virtute divitiae

άπουσίαν χρήσθαι τψ πλούτψ * δς όδ μόνον τφ πρδς

aunt acquirend». Hoc autem quid aliud eai niai ex bona indole, qu® debemua, facere, et bene nos h a -

πάσαν κακίαν τοίς ού καλώς

δι' αρετής

χρωμένοΊς έφόδιον

γίγνεσθαι, φευκτέος δν εΊη μάλλον ή σπούδασα^;,

άλλ' ότι και τούτου χωρίς, ούκ έν τ ψ πλουτά» bere etiam aine o p i b u s ; ai quis autem pecunioaus D απλώς έστι τό εύ πράττειν, άλλ' έν τψ εύ πράττει» τό γε πλουτείν. Εύ δέ πράττειν τί δν εΐη μάλλον, esl, felicior esae poterit propterea quod aliis quoque ή κατά ψυχήν εύ πεφυκέναι καί πράττειν ά δεί; bene facere potest. Quod si virtutem secundae forώς ό' γε τοιούτος καί χρημάτων άνευ οίς ούτως έχει, πάντων κάλλιστα έχει · καί τούτων έτι προϊ­ tunae coojungere vultis, rem laude dignam feceritis όντων, εύόαιμονέστερος δν ε'ίη καί πολλψ βελτίων, Felicitaa enim eet activitas animi per virlutem ad τψ καί τούς άλλους εύ ποιεΐν δύνασθαι. Εί μένουν vitam perfectam. S i autem virtuto omisea argenμετά τού πράττειν ά δει καί πλουτείν οίεσθε δείν, καί τού καλλίστου τούδε ποιεισθε λόγον συνδυαεροδ» tum tantummodo venamini, fieri non potoat quin ζηλωτοί πάντως έστέ καί πλείστου τινός άξιοι · ιδ· ter infelicee facti i n duraturas labamini calamiδαιμόνια γάρ έστι ενέργεια ψυχής κατ' άρετήν ι* tatea ; nam non niei aemibomioaa eritis, anima? βίψ τελείψ* εί δ' αρετής άλογοΰντες καθάπαξ έκεΐνο μόνον διώκετε, καί όπως Ιξετε χρήματα ratione omiaaa, corporia tantum ouram agentee,

545

ORATIO D B SUBD1TORUM OFFIGIIS.

προύργου

πόιείσθε, ανάγκη

πάσα

τρισαθλίοος

τε Α illamqae pro acceasoria aot plane nalla habentea,

υμάς είναι κα: κακοόαί μονάς, καί προσέτι όυοϊν ενισχεσθαι τοιν κάκιστο ιν, τω θ α μη πεφυκεν εις

, .

ώσπερ

....

ΤΤ

,-

.

...

-

praeacribit, dominatar, omnia beoe cedent, nec

άπαν μενεϊν, άλλ' δσον άν χύτίχα πεπαύσθαι, ταύτα

metuend'jtn eal ne ordinem iatenrertatia et xnalo

περί πλείονος άγειν τών εις άπαν μενούντων, τφ έξ ημισείας

546

εις ανθρώπους τελείν νομίζεσθαι,

principio contra natnram indalgeatia et pravo j u -

δι' ών σώματι μέν και τοις είς σώμα φέρουσι δήπου

dicio omnia confnndatia.

προσέχετε μόνον, ψυχήν δέ ώσπερ ή μηκέτ' ουσαν, -ή ουσαν μέν, τηνάλλως δέ χαί οίον έφόλκιον παρά φαύλον πονεϊσβ3 · ήν επειδή κατά τούς τής «ρύσεως θεσμούς Γσχει τδ κράτος, δέον καί παρ" ήμιν μεί­ ζονος άξιοϋσθαι προνοίας, χαί τά πρεσβεία τ φ δντι φέρεσθαι · οί δ* οίς ποιούμεν, χινδυνεύομεν ανατρέ­ πε: ν τήν τάξιν, φύσιν

τφ χείρον ι

δίδοντες, καί

τήν ήγεμονίαν

ποταμών

άνω τά

παρά

πράγματα

κρίνοντες.

g

κς'. "Επειτ' εί μεν έστι ψυχή σώματος σύστασις, ώσπερ ούν έστιν, αύτη δε

ούδενδς /ετέρευ δειται

πρδς σύστασιν, άλλά χινει μέν καί ζωοποιεΐ τούτο συν ούσα, έξισϋσα δέ τδ μέν ευθύς οΓχετσι καί κατα£-

26. Si deniqae anima corporia admioicalam eat, oollaque re ad eais aoatenUtionem eget, sed Ulad movet et vivificat, e corpore aotem exiens facit o l

ρεΐ, χαί πρδς τδ μηδέν ήδη χωρεί, ή δ' ουδέν ήττον

hoe corpos aobito diaaolvatar et io n i h i l a m r e -

καί ούτως έστι ψυχή, ανάγκη δέ τήν ούτως έχουσαν

deat; anima tamen nibilominua perdorat, et c o r -

τοσούτον μείζω και τιμ:ωτέραν τούτου: καθεστάνσι,

pore tanto major

Οσον τοϋ συνισταμένου τό συν.στάν, κα: τού νΰν μεν δντο ς, νύν δ' ούκ όντος, τό γ* ωσαύτως έχον άεί, κάκείνψ τούτων αίτιον δν, εσχάτης άνοίας άν ε η ή Γ

eet, qaanto

simplex creatora

major eat composita, q o c nanc eet,

aaac

evanescit,

abaurdtasimuin aane eeset ct ataltiasimam, aaimam

θερα-

in senritutem redigere, reique irrationali ei m o r -

πεύειν άοέντας, τούτου φροντίζοντας φαίνεσθαι, και

tali, corpori inqaam, rem ratioiialem et immorta-

τής άλογου τε κα: θνητής τήν λογικήν τε καί άθά-

lcm aabjicere. Plotinoe qaideoQ £gyptios qni de

παράνοιας, ή ούκ οίο* δ τ·. καί φώ, ταύτην

νατον περί έλάττονος

μοΐραν ποιεϊσθαι. Ό μέν ούν

έξ

reram esaentia eraditaa ot nemo magie foit cor-

Αιγύπτου Πλωτίνος μήθ* ύπερ τοϋ οντος όντως δόξης ε'δώς ά δει, μήθ' ών ημείς μηδέν προσδοκών, C poria minorem, aninMa majorem habait ratioaem ;

τοσούτον

άπεϊχε τοϋ σώματος όρμαϊς κα: όπηοϋν

άφ:έναι, δσον τοϋ τής ψυχής κόσμου κα» κάλλους ετίθετο λόγον · ούτω δέ ταύτην τών μεγίστων ήξίου καί ών μάλιστα χρή, ώσθ* δτι μή μόνη ταύτη: πε-

qaare

bano m a x i m i aastimavit, eorporis

aatem

exaiateDtiam i n inferiori looo poaoit, ot Dmvidaa oorpoa coreerem appellans, ande exire maximopere

κα: πρδς

deaiderandnm est. Ν ο β , ο atultitiam ! mentia do-

αισχύνης ήγείσθαι τήν μετά σώματος δίαιταν · ταατά

miaalionem i n servitatem redegimaa, et sic aumma

ριήν, ό δ' ώσπερ

έαυτώ

δυσχεραίνειν,

ταύτα φιλοσόφων τώ τοϋ Ίεσσα:, δε*μι4τήριον άπο-

imis οοαΑοα^ίΐtαα ^oaat ct> J^oo-.gesta gloriamor!

καλοϋντ: τό σώμα, κα: διά τούτο τήν εξοδον έπ-σπεύ-

noa citra omnem podorem noa attaa opiaantea, de

δοντ: * ήμεις

δε, ώ κεν*&~ π Α ο υ ς ! τήν δεσποτείαν

τοϋ νοϋ κατ άγοντες ctc δουλείαν, κα: τό θαυμαστόν χα:

Οεσπέσιον τΟοάί χρήμα καί ττς άνωτάτω κα:

πρώτης αΐχέας μάλιστα

ξυγγενές,

αίσχ-στοις ο&δεν τδ παράπαν

μολύνοντες τοις

οίόμεθα δραν · ούδ'

ήμας αυτούς καταισχύνε ιν ούτως

έ/σντες,

μάλλον

μέν ούν καί διά πάντων ώς οιόν τε ταυνην: συ γκρο -

eiade e x e a l t a m u qaasi nemini ralionem mdditari aat retribatiooem aliqaando aeoeptori. ratiocinii soliua ope rite et

bomiQam

Talemaa. N o m Plato ob i d qood rmtionalis nec i r rtiiooalis

wstt

aaperbivit? Νοε aotem qui beatia-

τοϋ μεν τήν ήττον, ώσπερ ή μη δ ένα περ: μηδενός

rum inatar pravit aenrimus copidilatibue,

οώτοντες λόγον, ή γερών οίόμενο: τεύξεσ*>α: • κα!

negamae.

μήν οις μεν λόγω κα: δ:ανο!α π ιός

rgre

άπαντα χρω-

μεθα, κα: μετά τοϋ ό:ανοε:σΘα: τε κα· φίονειν τοις πράγμασιν

έγχε:ρούμεν

είς ανθρώπους

τελοϋμεν ·

Attameo

more agare

Gerte si quis stupide

ferremas,

morbo

n&c v i d e m u e

oalaram

aos ailoqueretar,

DOB ipaos atoltitias

laborare ; qoo oibil tarpias.

enim

άμε/ει και Πλάτων ότι περ ούκ άλογος, άλλα λογικός έγεγόνει, μεγαλαυχούμενος ήν · οίς δ" ούτως άνοτ-

ratiooem nallam babeinaa, id qood aibil aiiad eot

τως άλογων δίκην τοις πάθεσιν ύποκείμεθα κα': τήν ύπόθεσιν καί

παραβαίνω μεν, τήν φύσ:ν

άρνούμεθα * ό

θαυμάζω εί άλογους μέν τίνος ημάς προσε:-

πόντος ούκ άν ήνεσχόμεθα, αυτοί δέ οίς ποιούμεν άλογίαν νοσοϋντες, ούκ αίσθανόμεθα* ού μείζον ού-

anioaa*

male aanc alleDdimoa,

Dum

parti

mexitiB

sanc

niai dementia, caligo qaae e paaaionibat emanani judiciam

obacorat et aniraam ad ter-nrum fcadam

conditionam detrodit. l n omnibue igitur ratio operetar, e i rae saivc erant.

847

THEODULI MONACRI D B SUBDIT.

OFFICIIS.

548

χ δέν έστιν εις αίσχύνην · μάλλον δέ τδ είκδς απαντςτψ γάρ της ψυχής άλόγψ προσέχοντες, ούδένα του λογικού ποιούμεθα λόγον * τδ δέ μηδένα τούτου ποιεϊσθαι λόγον ουδέν έτερον ή σαφής έστιν αφρο­ σύνη, τής άπδ τών παθών αναφερομένης άχλύος τδν λογισμδν συν Θο λούση ς, και δίκην άνδραπόδων έφ' ά μή δει τδν νούν κατασπώσης. Χρηστέον ούν ήμΐν έν πάσι τψ λόγψ, καί πάνθ' εξ ε ι καλώς. κζ'. Ά μέν, ώ άνδρες, μέγιστα καί κοινότατε καί ώσπερεί, κεφάλαια πολιτικών παραγγελμάτων ειπείν δει, ταύτ' εστίν * έπί τοσούτον ασφαλείας proferam.Adeo ille tectua aartueque eet, ut nemin* καί τού καλώς έχοντος ή κοντά, καί ούτω σαφώς val ex iis qui calumniari amant de ipeiua communi αποδεδειγμένα, ώς μή άν ένί μηδενί καί των βα­ utilitate dubitare lioeat. Jam enim omnaa rem n o - σκαίνε ι ν είδότων αμφισβητεί ν έθ' δλως έξεϊναι, το μή ού καλώς καί προσηκόντως είρήσθαι, καί τής atram ut oraoulum oonaulere, ut legem sequi posτε κοινής ωφελείας, τού γε καθ' Ικαστον λυσιτεeunt. Duo preaertim i n votie aunt: ut vos qu® " λούντος άξίως * άλλά τούτου γ' Ενεκεν καί πάντα? preoepi, strenue faciatie, et ut eorum q u « Oeo ώσπερ τισί χρησμοϊς ή νόμοις τούτοις κεχρήσθαι * auapioe feceritia emulos habeatia apud poateros. διττά δέ δεϊν οίόμενος εύχεσθαι, ά μέν νύν αύτδς S i enim boai eritis ipai, ut oerte eeae debetia, εφην, ταύθ' υμάς ένδεδεϊχθαι τοις έργοtς · α δ' άν ύμεϊς Θεού δίδοντος ένδείξαισθε, τούτων ζηλωτές opera veatra egregia erunt, et ceteri vestro perτούς έπιγιγνομένους γενέσθαι, περίεργον ώσπερ τό moti exemplo vos imitando aemulationem exbibeδεύτερον κρίνω. 'Εάν γάρ καλοί κάγαθοί γένησ|· bunt einceram, ut pro lagum preeeentium auctoύμεΐς, καί οίους λόγος βούλεται, αυτοί τε άριστα ritate oernere eet datum. πράξετε, κάκείνυυς άν έκ τών υμετέρων ένδοσίμων, εύ οϊδα καί πέπεισμαι, τοιουτουσί καταστήναι, τού ζήλου διά πάντων εκάστοτε παραπλήσιου χωρούντος, δ κάπί τών νυνί καθεστώτων νόμων συμβάν *σμεν τοεξαρχής. 27. QusecuDque,

v i r i a m i c i , ut precipaa atato

rerom noatraram politico reeumi poeeunt, hecoe

K J U S D I M T H I O D U L l 8IVE ΊΜΟΜΛ

MAGI8TRI T I T O U O B A T I O N U M ALIO T B M P O R E E D B N D A B U M * .

Είς τόν άγιον Ίωάννην τόν Βαπτιστήν έγκώμιον. Υπέρ Όλυνθίων. Είς τό εναντίον. 'Ανάπλους. Πρός βασιλέα πρεσβευτικός όπερ Χανδρηνού. Πρός τινα άδικήσαντα καί δίκην δόντα καί δυοχεραίνοντα διά τδ μή πάρα δικαστών τουτί γβγε-

C

νήσθαι. Επιστολή τψ κυρίψ Ιωσήφ. Επιστολή τψ κυρίψ Ίεροθέψ. Θεσσαλονικεύσι περί ομονοίας. 3πέρ Κυναιγείρου (1). ΊΓπέρ Καλλιμάχου. Προσφώνημα χψ μεγάλψ δομεστίκψ.

(1) Haso et eequene oratio divere» euot ab editia Polamonia de eodem arguimnto. * Qaod OOD preetitit, morte preveatat. Oraiioaem pro Chaadraao Graece edidii Boiiaoaa4iaa: r a l i q a a nU.ac laiBQt. '

ι

ANIfO DOMIIfl

MCCCXXXV

NICEPHORUS CALLISTUS XANTHOPULUS NOTITIA

EX

FABRICIO

(Biblioth. Gr. ed. Hartea, iom. VIII, p. 437.)

Nicepborue Gallistus Xaothopulus, Gallislides aive CallUii Xanihopuli filiua, Hieloriara suara obtulit Aodronico Palaeologo imperatori j a m seni (α), qui A . C. 1327 aeptuagenario major o b i i t : ipseque tealat o r eam ae in juventute scribere aggresaum, abaolvieae num anoum setatis 36 nondum emensue {b) eaeet, adjutumque bibliotbeca Saacte Sopbiae GPoli (c), i a qua florein «tatis traneegit, Micbaelia Palaologi imperaloria et Andronici nepotis meminit i a catalago iroperatorum GPoI. (rf) : Λ α μ π ρ ό ς Μ ι χ α ή λ Παλαιολόγος τρίτος "Οντως βασιλεύς καί λόγοις καί πρακτέως. Ανδρόνικος παίς συνδρομή τών χ α ρ ί τ ω ν .

Qoin ad imp. Joannia Cantacuzeni tempora pervenisae atqoa adeo circa medium aeculi xiv adbao •ixiste, ex Catalogo patriaroharum, de quo infra, oogaoeoaa. Textant BUtorim Ecclesiatiicx libri XVill (neque plarea tunc librca aoripaisse ae pag. 38 Nioephorua ipee auotor eat) a nato Cbristo ad interitum aaqae Pbocae, b. e. ad A. G. 610, ex Euaabio» Soiomeno, Soorale, Theodoreio, Pbiloetorgio, Tbeodoro Lectora, Basilio Cilice, Evagrio (quos p a g . 35 nominatim laudat) aliisque contexti. Igitur q u « poat a r gumenla iibrorum XVIII sequuntur p a g . 42 argumeala libri X I X et eequentium uaque ad XXIII, et mortem Leonis Pbiloeopbi eive A. C. 011, ab alio auotore aa Nioepboro ipeo additam nec amplius exataniem Hiatorie continuatioaem respiciuQt, et ab iatarprete Latino J o . Laogo eunt rejeota ad c a l cem operia. Quamadmodum p o r r o ab ttyli elegaaliam Thucydides ecclesxasticut bic Nicepborue audit clariea. Scburzfleiscbio, ita a B . Joanna Gerbardo ob fabulas (e) qui mieoet, Theolagorum Plinium appallari video pag. 258 Methodi studii theol. Illius tamen pannis purpuram quandoque intextam ex bonig qoi pariere scriptoribus, recle mooel Labbeua, t. II, D e & ^ ) . p. 102. Prodiere l i b r i i l l i XVIII, quorutn prima; littars nomen'ίϊικιιφ4ρ0* Κ^χλλίσ^ου jcaferunt, ex Jo. Langi Erpburdieaaia versioae Latiae, Baeile. 1553, fol., et ax altera ejua reoogaitiooeibid. t 5 6 i , fol., cuia ejue scholiis, l u . n Antwjrp. 15$); Paria. 1562, 1573; Francof. 1588; fol., Paria. 1566,8; duobus vol. : aed e t G i U i c e interprate J o . fiilloto, Parie. 1567, fol.; deaiqua Grsce et Latiae Paris. 1630, fol. 2. V o l . cura Laagi y e p i 0 a * , per Froatoaem D u c s u m , ut babat titulus, reoognita; eed Gombefisius i n Bibl. Concionatosl^ jorem.&kcxi

L&ngi, inquit, reeognoscenia versione et castigandis nolulis quse pastim aspersse i u n i , modiligentiatn

vellem, ni forle typographi

in

eum liberaliores fuere, ejusque prxfixo

noinine

volwrwM libri pretinm augere. Graeca a Ducaeo dasoripta suat e codice olim usus Laogue, et qui uoioua craditur bodie aoperare. quique ex Maltbie Corvini bibl. Budensi direptua olim a Turoia, at GPoli r e demptua ab bomine Gbriatiano devenit i n bibl. GaBsaream [f) Vindoboneneem, ubi hodieque aseervatur. (α) Niceptaoras

i n dedicatione Hist. Eccles. ad

h u n c Androoicum pag. 20 : Καί σε οΓομαι διά καί ές μήκιστόν σοι βιώσιμον προσγενέσθαι. ρ. 7 : άνθος ώρας non reddeadum xiatis

ταύτα

Ilaque

flos et vigor, sed flos venustalis (1); uti p. 24, ό Α ρ ί σ τ ω ν ο ς male redditur Aristonus, cum vertendum eit

Aristonis F.,nempa Plato. (b) L i b . ι. cap. 1 pag. 43. (c) Lib. i , cap. 1, pag. 37. (d) Apud Pbilippum Labbeum

p. 3 4 : nam qui ibi de j u n i o r i b u a i m peratoribua sequuntur versus, ab alio fuerunt a d diti, itaque neque in altero oodica Regio, neque in ullo quo uaua JoaaDaa Laague, laguntur. (e) Goofer Caaaubonum, Exarc. 1, in Baroa.aect. 17; Camerar, ad Joan. x i , 1; Bezam ad Act. i , 13 et Blondelli Speudoiaidorum.p. 37 ; Poatoviiium i a Hist. Byi.y

Apparatu,

i n Proireptieo

etc.

(f) Gonfer Lambeciam, de Bibl. Vindob. l i b . i , pag. 108 eeq., 152 aaqq. et l i b . v i n .

(1) Nibil mutaadum caataoias; hoc eteaim loco aaelor djtee aaamerat qaaAadroaicam jaTeaem oraabaot.EoiT.

551

552

NICEPHORUS CALLISTUS.

Dicata editio Greco-LatinacardinaliRichelio e8t,cu«nimperatori(ut versiouemsuamLangus) oblaturam ee illam Ducsus promieisset.ex cujus bibliotheca codiceraGrascuin acceperut.Vide Lambecium, l i b . i . p . 158. A l i a Nicephori hujue scripta sunt : Σύνταγμα detempto et miraculis

Sanclx Marise ai fontem uuo a GPoli

atadio, quod l i b .

xv,

cap. 6

Nicephorus se scripaiase teatatur, adbuc exstatime. i n Dibliolbecis C*sarea et Vatioana : De Gassareo codice Jac. Greteerus ad Codinum exemplor, cui nisi cito xuccurratur

p. 2*2 Exstat Viennx in Cxsarea Bibt. fortams (vidi enim

penitus α blattis tineisquc corrodetur: et jam

et

percucurri

allatum

Monachium

unicum totius Europx et

huelngolsiadium)

nunc aliquot ab aquis pessime acceptam ett, Ua, ut multa

legi nequeant, prxsertim sub finem. Vide et Nesseliura, parte V , p. 153, 154 Vatioaoi codioia meminit Lambeciue ad Godinum pag. 199, et Allaliua da Simeonum acriptia» pag, 88. De lemplo illo et foate, miraculia cclebri, videndus Cangiua in CPoli Christiana lib. ιν, pag. 183aeq. Ezatat et in eodera b i b l . Gaaareae codice Nicepbori Acoluthia aive Officium

festi dedicationU

templi hujus et canon sive hymnu,

cum antiquie notis muaicie. [V. paulo ante adnotata.] Catalogus imperatorum CPolUanorum^ versibus iambicis, Grsoe θ oodice duplioi ragio, in Labbei Protretico hist. Byz. pag. 34. In codice, quem Jo. Langua evolvit, et qualis Grsce editus Baailea? 1536, 8, ad oalcem Epigrammeatuni sacrorum Tbeodori Prodromi, qaemadmodum et i n altero regio, desinit catalogus hic in Adronico juniore. Caeteros ad Conetantinum Palaeologum usque, recentior, ut fit, manus addidit. (Fabr.) Florentis in bibl. Medic. cod. 16, nr. 20, plut. 87, Garaem iambicum de imperatoribua orientis a Constantino I ad Cenatantinum X V , nomine quidem auotoris oon addito, sed Langii auctoritate motus Nicephoro tribuit Baodin. Gat. codd. Gr. pag* 400. — In cod Veaeto Marc. 375, scripto ann. 1426, est Nioepb. Xanthopuli Gatalog. i m p . GPolia (Cat. codd. Gr. p, 304.) in cod. Barocciano b i b l . Bodlei. d. 59, Nic. Call. chronologia lmperator. a Gonalantino M . ad Andronicum III vereibue. — Paris. in bibl. publ. i a cod. 535, n . 34; Nic, Gall. Gatalog. imperatorum et patriarcharum GPolitanorum. — Incod* 1630, η. 1, Catal. patriarcharum GPolit, deainena in Atbaoaaio ann. Ghr. 1302. — N , 11, Gat. imperatorum CPolitanorum, veraibas iambicis ; idem proreua cum i l l o , qui inter Opp. Theodori Pordromi editua eat. — In cod 1790, n. 2, Nic. Catal. officiorura aulae CPolitanae, veraibua politiois. Carro. de imperat. exhibeiur in tomo I Historix Bymntinm ; pag. 17,Venet. 1729. — Niceph. Xanthopuli Excidium Rierosolymitanum veraibus iambicia 158, cum Latina iambioa Fed. Morelli Metaphraai, ία Moralli Exposiliona tbematuai Dominicorum et memorabilium q u s Hierosoijmis sunt. Paria. 1620, 8. V . iatra l i b . v , cap. 717, vol. VII, vet. edit.(f/or/. ) Catalogus pairiarckarum

CPolitanorum,

versibus iambicis Graece i n eodem Labbei Protreplico, pag. 35

seq , e.t ad calcera Epigrammatum Tbeodori Prodromi. Deflnit io 141 Gallialo, quem patriarcbam constituit Jo. CantacuzenuB, ut ipae imperator narrat IV, 17, Hist. Sequitur apud Labbeum aliua oatalogus nescio quo auctore, non scriptue versu, sed aola nomina 149 patriarcbarum referena, ad Joaepbum usque, qui Florentiae in concilio generali obiil non diu ante urbem captam a Turcia (h).' M Seriem paM

(g) Multo copiosua recenset codicem Ga38aranm8 Lambec. in CommeuL toui. VI11, p 119 eqq. In Illoood. servaatur: 1 Nicepbori Callisti Acolutbia, %

aive Olficium festi dedicalionis templi B. Virginis Dsi parx, cognomine Fontis 8. ad Fontem. Exstat'

ibldem Nicepbori Canon : insertum eat ejusdem Synaxarium, a. Narratio succiacla de origiiie, i n cremenlo et miraculis iatiua templi, quam narrationem integram Lambeciua Grece ex illo cod. axhibuit, et pag. 123 adnotal, id Synaxarium non exatara ioter ea ejusdem Nicephoriaynaxaria, q u e libro ecclesiaatico Gra3corum, Triodio dioto, auut inaerta,neque in Triodio sive Syaaxariia in preacipua Triodii feata, quibus uniusoujusque, dies faati i n dioatur origo, in cod. Vindob, 322 (de quo vida Lambecii Gommant, tom. V,. p. 596). iosuper eaae diversum a b i l l a de eodem templo oarratione, quam Nicepborua Η. E. lib. xv, c. 25 et 26, intexuit ; videtur tamen Lambecio editum eaee in Pentecoitario Qrxcorum, Venet.ap. Jac.Leoncinum 1579,4. QuoJ collinit is ex loco a Leone Allatio in II Diaeert.du libri ecclesiaet.Graeoor., p. 230, producto ; et alia docte obaervat. — 2. Nicophori librer De origine, structura et miraeulis

memorati templi B.

Virginis Deiparx ad /ont«m,de quo multue eat Lambec. (qui acripsit, ae apograpbum Syntagmatit de templo et miraculie aanclc M a r i s , e t c , comraunioaaee, ut ederetur, oum Benioldo Debnio, S. J.)

Atqua Kollar, in nota A p. 131, oontra Gretseram monet, codibaai adbuc esse aalvuro atque inoolumem, editione antem illiua, c u m , quas CPolitane bistoria? lucam aliquam adfuaderent, e a partim ipae Calliatua Hiatoria) aue accles. ineeruiseet, partim ex Prooopii CaBaariens. de i m p . J u a l i n i a n i adiiiciis opere, unde Galliatue bauaii, patuerioteognosci, propter reliqoa Ignota et fabaloia eexagiata quatuor miracula, posse rempublicam uttfic. taeile carere. De fonte lllo ipeo et ©de ad tontem vide praster Lambecium I. c, anonymum io AntiquiMH. CPolitanis, lib. m , aect. 159, part. l i i , vol. L Imperii Orientalis, a Baadurio editi p . 56, ed. Parie., pive p, 49 aq. ed.Veaet.: et Bandurit Notaa ad b. I. in vol, II, pag. 534 ed. Veoet. a. p. 159, ed }

P a n s , — V. FJogia Sctorum* etc., in vol. Ι Α . B. G r .

p. 118. — Iii bibl. pubt. Paria. Synaxaria aunt io codd. Iribua, de quibuepoetea. (Harl. ) ih) Carmeii iaaibicum de patriarchis CPolit. in cod. Madic. Florent. 16, η 21. plut. 87. V Bandia, I. c. pag, 400. —

Nic.

Gall. Chronologia patriar-

charum CPoi CXIV, quorum postremua eet AthaDHsius, in cod. Barocc.59, b i b l . Bodlei., et incod. 142. η. 23, Gataloa;, apiscoporum CPolitanorim 288; sed Catalogus iate (ut a i l aoetor. oodd. Angliae 1, p, 18), prout exetat apud Scaligerum ia Eueebio auo, deainit in Photio. Verum h i c codax exbibet poat Photium ciroiier 42 epiacopoa ueque

553

ΝΟΤΙΤΙΑ ΕΧ F A B R I C I O .

554

triarcharum C PoL oratione snluta ftuius conscriptam (quam e membranis bibl. Regis pariter vulgaeae86 ecribit Labbeus tom. II De S. E. et pagina etiam 34 Protreptici Historiee Byz. laudata, conflrmatque II. Wartbonua, Appendice ad Hist. lilterariarn Cavei), nusquam reperio. Series palriarcharum CPolitano r u m , eub Nioephori CPolitani nomine aaepius edita, desinil i n patriarcha 82 Ignatio eunucho,ut i n Nicephori ejus scriptis d i x i . A d calcem epigrammatura Tbeodori Prodomi, Greece excusorum Baail. 1536, 8 (i), preler j a m dictoe catalogos binos imperatorum patriarcbarum GPol. occurrunt (k) cjusdem Nicepbori Callisli Xanthopuli versibui iambicis dcscripta πάσης τής θείας Γραφής σύνοψις (/}. Τά μετά τά ΜακκαβαΤκά μέχρι Χρίστου καί αυτής αλώσεως Ιερουσαλήμ. "Δλωσις Ιερουσαλήμ, ώς ό 'ΐωσηπος ιστορεί. Άσσυρίων, Περσών, Αιγύπτου, Σύρων, Μηόων, Ελλήνων άνακτες. Αθηναίων καί Κρητών άρχοντες. 'Ρώαης βασιλείς. Έβδομήκοντα τού Χριστού μυστηπόλοι. Εύαγγελισταί καί διάκονοι. Αι μυ^ροφόροι καί μαθήτριαι Λόγου. ΟΊ καλλύναντες έν λόγοι ς Έκκλησίαν, aive Catalogus Sanctorum Patrum Ecclesise (m), quem ascribere i n -

tegrum, quia brevie est, non gravabor. 01 καλλύναντες έν λόγοις Έκκλησίαν, Μέγας Διονύσιος Αρείου πάγου, Μέγας Αθανάσιος Αλεξανδρείας, Τό πνευματικόν τού Βασιλείου στόμα, Ό Γρήγορος νούς, τών βροτών ή περπνότης, Γλώττα μέλι ρέουσα του Χρυσοστόμου, Ή δαψιλής τε τού Νυσσούς πανδαισία, Ό βαθύνους Κύριλλος, Αιγύπτου κλέος, Καί λεπτός είς άπαντα Μαξίμου λόγος, Ό τής Κλίμακος, ή μετάρσιος βάσις, Νείλος προφανώς καί τό τού Νείλου στόμα, Ό Σύρος Έφραιμ, ή κατάνυξις λόγων, Πανηγυριστών πατερικών βιβλία, Καί Μεταφραστής, ή γλυκυρροος χάρις, Έν οΐς πάσι πέφυκεν υπερεξέχων Ό χρύσεος (5ούς, ή γλυκύζουσα βρύσις, 'βς άφθονον μάννα τε πάντας έκτρέφον, Καί νέκταρ αθάνατον Ικρέον πόσιν. 01 τά μέλη πλέξαντες ύμνων ένθέων, Cutnlogus brevis Hymnographorum Ecclesix Gratcse, quem et ipsum

iotegrum axbibui, i n Gatalogo Melodorum Graecorura, ad ealcem Allatii De libris ecclesiasticis Gneco. rum. Συνοπτική σύνοψις δγίων χρόνου aive Menologium sanctorum brove versibus (perinde, ut quae j a m merno-

rafi), iambicit (n). ad tempora Joannis Ducc, qui imperare coepit aon. Gbrist. 1221. — l n eodem Gatal. pag. 270, o. 1 1 , 3 , Inter Langbaeni Advarsaria refertur N i c . Gall. Notitia patriarcharupa C P . a aancto Andrea ad Metbodium, pag. 11. A d d i t n r i n pagina adversa ex duobus aliia mas^quidquid varii deprebenderet Langbeniu8>«fyl. Rtgia?n. 3502. Deaioit hic Calal. in Joanne monacbo et presbytero, ano. Cbrist. 1292; aliuaque addidil Gaarialog. p a t r i a r c u m C . Politan. Conf. Bandur. Praefal. p. i v i , ad lom. I, et Gomment. ducturn longumque, pag. 613 sqq. ed. Venet., ubi pag. 614, codicem ipsum et cootenta uberius expoauit. — Noster Fabricius

libris tribut de vita et morte Mosis α Philone, Gr. et

L a i . cum Gilb.Gaulmini Moliiiensis Obeervalt.Ilamburgi, 1714, 8 ; adjecit tertio loco pag. 554 seqq. aecund. ed. Baail. mam. ex cod. mss. Greco Nicephori Callisti C Poliiani Menologium breve ecclesiaUicum.Qi. Histor. critic. reipubl.litteraricC lom. VII, }

PATBOL. G R . G X L Y .

art, x i , de libri» uovia, pag.

; et Oudin. 1. c.

pag. 711. {Barl)

(0 Per Bebelium. V. MaiUaire Α. Τ. II, p. 855, uU citantua Nicepb. Callisti Opuac. el Epigrammata cum Epist. Erasmi. Illam edil. uberiua r e censet Oudin. 1. c. (Harl.) (k) Nuta i n hia esse omnia Ula, quae velut aibi baud visa Nicepbori scripta ex Guil. Eisengrinii Catalogo scriptorum ecclesiaaticoruni memorat Poasevinus, in Apparalu; et Vossiue, De Hist. Graecis, pag. 308. Nota eiiam, Nicepborum Xautbopulum male a Calhsto dislingui i n Indice ad Meursii Glossanum Gra?cobarbarum. Noia tertio, in J . Gotfridi Oleurii Bibliolfieca scriptorum ecclesiauicorum, lf n. 1711, i , tom. II, p. 8, ridicule excus-um iVicephon catalogum meretricum imperatorum C. Poi, pro catalogo metrico. (I) In cod. Veneto Marciano 266 est Niccph. Call. Synopsis accurata S. S. Νικηφόρου — Γραφής πάσης συνοψις ήκριβωμένη, versibus iarubicis, et contiuet

synopsin librorum Geneseoe, Exodi, Levitici, N u memorura, Deuteronomii. (Harl.) (m) Est in cod. 183 Gaesareo Vindob. in fine. V. Lambrc. Comm. torn. IV, p. 431. (Harl.) (n) Edidit Fabric. noater Menologium. V i d . paulo anie noiata ad Gatal. patriarcharum C Poliian. — In cod. Goisliu. 108, fol. 243, iu marginc Niceph. 18

5S5

NIGEPHORUS CALLISTUS.

55*

Τριωδίου σύνοψις ακριβέστατη.

Volumen totum claudit ευχή έξομολογήσεως, proaa, non verau. Manu azarati etiamoum in bibliothecie occurrunt hujus Nicepbori B . Virginem.

byrani v a r i i , o l χαιρετισμός in

Incipit : Χαίρε, ανωτέρα τών νοιρών. Fabric. — Exalat i n cod. 299, n . 6, de quo plura

ecripait Lambec. ComraeDt. tom. V , pag. 563. — In cod. 343, n . 11, Paris. bibl. publ. aunt Xaathopoli Vereus iambici de duodecim feHtia Dominicia. (Harl). Troparia duo, in eamdem, ordine alpbabeti : unum incipit, "Αχραντε Παρθένα μήτερ θεού, πάσης ανθρωπινής βοηθείας απολυθείς. Alterum, "Αχραντα Παρθένε, μήτερ θεού, ή δεόοξασμένη υπέρ πασαν φύ­ σιν βροτών. (Fabr.) — Ια cod. VindoboDenai Gssareo 299,

n . 6, Troparia

duo in Virgin. Mariam, teste

Lambec. Comm. tom. V , pag. 563. (Harl.) Συναξάρια είς τάς επισήμους τού τριωδίου έορτάς, Synaxaria

in prxcipua

Triodii

fesLa, quibus unius

cujusque corum indicatur origo, qualitas et dispositionis ratio. Combefiaio quidem i n b i b l . Concionatoria judice Triodium Grxcorum

Meepkorus pessime hubuit, dum

Synaxariit

augendo suis, ipsius ac sequiorit

Grxciae erroribus inferciit. Pluribua bac de rc conqueritur Leo Allatiua, quem ai placet vide Diasert. Oe libria ecclcaiasticis G r c c o r u m , pag. 70, 92 seq., 113,229; et contra Uoliingerum, pag. 124; ac de aynodo Photiana p. 326 sq., 527 aq. (o). Haec Nicephori Syoaxaria io linguam Graecam vulgarem convorsa a Mattbaeo Gigula, Cyprio» et Maximo Margunio, Gylbeorum episcopo, prodieruni Venet. apud Antoniuin

Pinellum

ann. 1607, 1637, 1648, 4. Titulue

eat : Συναξάρια ήτοι

βίοι αγίων έκ τής Ε λ λ η ­

νικής γλώττης μεταφρασθέντα παρά Μαξίμου ταπε;νού επισκόπου Κυθήρων είς κοινήν ώφέλειαν.

Sermo in laudem Uarix Magdalenx, ex ood. Medio. 33, n. 18, plut. 9, edilus a Bandin. i n Galal. codd. Gr. 1, pag. 446-455, et io Monumentis Grxc. Ecclesix vet. Florent. 1762, 8, vol. 1(1, D. 5. — Praeter ea in bibl. publ. Paris. aliisque reperiuntur. Commentarii tn Psalmos, in cod. Paria. 149, et i a cod. quodam bibl. Eecorial. Oratio de fetto Orthodozix

io cod. Paria. 1090, n . 1, et i n eod. cod. n . 2.

Homilia in Nalivitatem Ckritti. Ια Indice Cat. Godd. Paria. II tom. tribuitur Nicephoro Gallisto. Homilia in laudem Joannis Jejunatoris aec. Iadic. Cat. i a cod. Paris. 767, o. 20, aed tom. II, Catal. pag. 143, aub Domine Caliisti, patriarchx CPolitani,

indicatur.

Xanthopuli epistcla ad Orphanotrophum in cod. Parisino 2105. n . 31.

Rhetorices progymnasniata iu cod. Paria. 2988, n . 1, aut polioa partee qufiedatn ; nam pag. 586 Cat. heoc eet descriplio : Nicephori Gallisli Fabula una et Narratio u u a ; itom Chriae, quae omnia aunt quasi quaeddai rbeloricea progymuaaniata : inc. Είχε ποτε παρ έαυτψ. Sed Monlfaucoo i u Palaeographia GraBca, lib. i , cap. 7, in Notis mas. Graecorum saec. xiv, pag. 70, ad anoum 1344, rofert, boc ciroiter tempore codicem regium 3271 a 6(epbano quodam deacriptum esee, qui Nicephori Cullisii Rhetorica el aliquot Opuscula exscripeit. F. Oudin, I. c. pag. 718, el supra io νυΙ. VI, ρ. 134. Fragmenia plura ία cod. Paris. 950, n . 14 — 18 ; α. de Paulo Samo*ateoo, de miraculis ab Eupberma, Glyceria, c l B. Virgine Maria patratie, atque dc variis saactae crucia ootniaibus. Vita sancti Andrcx apcsloli et primi epticopi ClOlitani, Leidse i a cod. Vossiano 4, o. 5, sed eecundum Montiauc. in Pula;ogfapbia Graeca, l i b . iv, oap. 9, pag. 3*3, dicttur csse i a cod. Greeco Regio ts458, ann. C h . 1280 acripto, Vita sancti Andrex Junioris a Nicephoro GaJIisto, Magoaj eccleaiae presbytero. Homilix Nicephori Caliisli, Chrysostomi el aliorum in cod. Colbertioo 5108, madQ Paphoutii inonachi. Tbyepolii d. 20, J u n . ann. 1568 oxaralo, teste MoQlfauc. 1. cit. pag. 9 1 . Scliolfa seu Glossx i a oratt. Gregorii Nazianzeni, i a codd. Veaetie Marc. 76 et 77. V. Calal. c o d d . Gr., pag. 53 ct 54, et Possevin. ad calcem Apparalus sacri, pag. 28. Νικηφόρου Καλλίστου, ερμηνεία τού κοντακίου, τού οίκου, καί τού έξαποστειλαρίου, πόθεν ούτως εκλήθησαν, ήρωτήθη δ'ε παρά τού δσιωτάτου Ιερομόναχου Κυρίλλου τού άρχιμανδρίτου · i n cod. Naniano 228, n . 19, 86-

cuud. G-ital. codd. Gr. Nao. p. 421. (Harl.) Nicephoro quoque Callisto, velui auclori, tribuere non dubitavit Humfrcdua Hody brevem libruro quem e tna. Barocciano cdidit Graecc et Latiae sub titulo : Anglicani schismatis redargutio, i n quo libro pluribus cxemplis probatur, cpiscopoa injuste depoaitos ortbodoxi succeseoris communionem nuoquam refugisse. Oxon. 1691,4 : Σύναζις έκ τών εκκλησιαστικών Ιστοριών, etc. ldem scriptura editurum se

Xantbopuli Collectio Sclorum per annurn ad siogu)oa mcasea,versibus iambicis. Vide Moalfauc.BtM. Coislin. p. 184. (Harl).

(ο) Ια cod. Gaeaareo Vindob. 322, eunt Nicepb. Synaxaria, elc. v. plura in L i m b c c . tom. V , b. 596 eeqq. De Synaxario alio vid. Lambec. tom. VIII, p. 119, 123, at q u « eupra ad Nicephori σύντα-

γμα, c t c , attulimue. — Paris. i n b i b l . p u b l . Iras codd. continent Synaxaria Niceph. aecundum Cat. (v. iodic.) i n cod. 407. Aactor Catal. codd. p.57, ait, esae id opue ineditum et ία ao a velerum SyDaxaria i a primie diversum, quod i b i varioe G r i coram recentioram errores deprebendae. (Harl.)

D E D I C A T I O E D I T . 1630.

817

588

promiaerat Cotolariua, Monummt. Eccles. Graecx, III, pag. 645. Oftendi, inquit. in opuseulo nunc inedito, olim, ή Deus dederit, edendo, de celebri schismote ob Josephum patriarcharum

C Poi. successorem, Araeaii

depoaili a o n . Chr. 1266, et Germani, qui ae paulo poat abdicaveral. Caeterum ηοα Nicephoro, antiquiori acriptori, qui ann. Chr. 1267 eum composuit, deberi bunc libellum, recte postea ipee editor Humfredue Hodius. Vide ejus Letter to α friend, concerning α collection of canons, 1692, 4, pag. 42. Beatua Rhenanus Baail. 1535, fol. Rufini Hist. tcclesiasticx et HUtorix triparlim Epiphanii

eed alii agnovit Oxford. scbola-

etici, pag. 590—615 subjuaxit Historiam ecclesiasticam α Nicephoro Grxco monacho conscriptam et incerto

interprcte jam olim Latine versam, q u » velut cootinuatura Tripartitam incipit a temporibus Tbeodoaii Junioria, desioitque i n morte Anastasii, quem impium vocat et a quibuadam fulmine divino percuesum tradi acribit. Non modo breviua looge aingula peraequitur, quam Nicepborua Gallistua libris xiv, xv, x v i , aed et aliter nonnulla refert, ut alium illuai fuiase Nicephorum ait neceaae, licet Gallistus etiam monacbus fuiase viria dootis videatur. Vide, quae de his Gollectaneia Jacobus Billiua, l i b . lObs. sacr. oap. 16. De exoerptia e Theodori lecloris libris duobus Historix ecclesiasticx, q u » titulus proBtetur accepta άπό φωνής Νικηφόρου Κ α λ λ ί σ τ ο υ του Εανθοπούλου, dictum i n Tbeoduro.

ΝΙΚΗΦΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ ΤΟΤ

ΞΑΝΘΟΠΟΪΛΟΪ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΒΙΒΛΙΑ Ι Η ' .

NICEPHORI CALLISTI XANTHOPULI

EGGLΕSIΑ S T K L E LIBRI Ιη

duos tomo$ distincti, de Grxce Joannk Langi, α R. P. Frontone recQjftuta.

HI8TORLE

XVIII,

nunc primum editi. Adjecta est latina interpretatio Ducmo, socieiatis Jesu theoiogo cum Grxcis collata et

(LntaUtt Pariaiorum, Sumpiibus Sebaetiani et Gabrielis Cramoiey, via Jacobsa, eub Gicooiie, 1630, cum privilegio Regie Cbristiaoieeimi.

ARMANDO ILLUSTRISSIMO

S. R. E.

JOANNI CARDINALI

DE

RICHELIEU.

Nicephori Callhti aliquando tenemus historiam. lllustriuime Cardinalis, qul nunn post longam periculosamquc jactationem, in sinu tux purpurae, tauquam in portu placidissimo, si pateris, conquiescet. Heti quibus ille jactatu* fatis! Apud Matthiam Corvtnum quondam in pretio habitus, in potestatem venit postea Barbarorum : et Furcis Pannoniam invadentibus. vix unius militis fuit prxda. Servatus est autem, non historise, nec rerum quas continebat merito, tcd quadam elegantia characteris, cujus etiam beneficio Constantinopoli vxniit inter delieatorum supellectitem, qxiasi euliius aliquod mancipium, Emptorem autem invenit eum t

5S9

NICEPHORI CALLISTI

gui publicis

invidem

commodts,

injusto domino in familiam ailatus

: auctor

Palxologo, ria

uii

siguidem suspicio

optime meritus,

nomine

cuperent ii quibut principtSy

ut e bibliotheca Λ . Ρ.

Frontone

bitamus patri

cunque iler fecit sibus

quam

y

tix beatitati alias

pugnavitque

exemplar

victoriam

obstiterat

y

vim

Nictphorus,

tua nemo scriptis conticescet. Nos

ipsum

Jesu,

qvi

Nicephnrum

circumtulisse : qui

everlit

disjecitque.

qui

celebret, fama certe quod vita

Pergis

victoriarum tamen

et Reverendiss.

Atque

autem etiam potlerit

neque veniura ornatique

qvapar-

hactenus

Gal-

Cardinalii, alter

quanguam

ui

alifacta

de te xtas ulla

beneficiis,

tuus

tam

ne dubita,

explicabit*

orbis tit

eum qui non

α du-

Callisto

Illustrissime

deducere. Exstabit,

est

Non

hic quam

quidguid

nunc,

aceurate

et vel

provincias

virtute

facile

perfecit,

Cardinalis,

Νικηφόρος, quam

rebellanlts

ipsa,

et quod

asserere,

tibi Prxter

commistaque

lUuslrmime

alium

tuis obstricti

gratia,

omnem et recensuit.

germanum

vigilantia,

quo

doctos

exscribere,

et

notse non

pretio.

egregie

valebat

multa debet.

curtum

loquetur

mppetet,

esset in

explorata

illum,

Qui

invtctamque

fldam semper obsequendi voluntatem profiteri Ulustriss.

illi

appellet

felicitate,

beneficam

tuarwn

Nunc

vi$us e$t.

peragravit eamdem

nostrum

jam

Quem emm

versio

ab

fuerat littera-

donavit,

Nicephorum

inter

nobis liceret

eam interpolavit

dare.

est, qxd per te

et

omni qua

Latina

hunc

ac Latio

dignitas

prmidis,

Grsecum

fidem

recognoscendum

demomtrat.

vtctonis

in oras

quando

exarsit,

tandem

est unde

munus judicaverat,

ipsum e vultu

/acundix

animus

debiturus

ipsa nominis indicatio

Qrxcx

Sed

eot

Langus, vir de republica

extolvit,

ut

Parisietui

vivis)

Galliw

vinculis effecit

aliorum.

restitutus dignum

Joannes

senatu

autem i$to spomore,

Christianus

et

eiset

imperatore

in

autem ad transcripli

in

suum

tamen

ne

ac postliminio

Bibliothecx

non

Ducceo e societate

(si redeat

videbatur,

consecrarat.

studium

Thuani

imperatoris

Hujvs

e

universos,

in hanc curam

prmtitimus.

historiam

amiquitatis

autem Jacobi

fecisse transiit,

ipse Nicephorws

est,

eum primus

etsi obstrinxit

exteros

suum

imperatoris

560

postea

quigui

sumu$

t

non desinemus, Cardinalis, Deditimmi

SEBAST1ANU8

humillimique E T GABRIBL

Clientes,

CRAMOISY

FRATRES.

ΠΡΟΣΦΩΝΗΜΑ ΕΝ ΕΙΔΕΙ ΕΓΚΟΜΙΟΤ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕνΣΕΒΕΣΤΑΤΟΝ ΚΑΙ ΑΠΟΝ ΗΜΩΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ VDEP ΤΗΣ ΒΙΒΛΟV ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ.

ALLOGUTIO ENGOMIASTIGA A D P I I S S I M U M ΕΤ S A N C T U M I M P E R A T O R E M

SUPER

NOSTRUM

L I B U O HISTORIiE ECCLESIASTIC/E.

1 Ecclesiaslica Ilisioria composita, multoruaiqueet admirandorum virorum rebus gestis a me Bcriptie, ncmini proiccto opus i d , quam tibi, re ctius consecrarira, imperator, principum omnium Chrieti amantisaimo atque humanissimo, qui o m nes proraus virtutes complexue, nibil rerum pulcherrimarum et excel!enti&t>iuiarum praeterojisiati. Et cum perraulta atque adeo innumerabilia tua aint praclare facta, oratiooem nostraro longe superantia, maou divina consilium omne luum el fa-

Έμοί

δε

συντάττειν, ανδρών

ά'ρα

έκκλησιαστιχήν

και

πολλών

πειρωμένψ

δή

Ιστορίαν

καί

ξυγγράφειν,

ταύτην άναθεΤναι προσήκεν, ή σοι, φιλοχριστύτατε

καί

άτε συλλαβύντι τάς

τ(νι

πράξεις γε

βασιλέων

φιλανθρωπότατε, άρετάς, καί

ήρημένψ

θεσπεαίων

άλλψ πάντων

πάσας

μηδεμ(αν

άρδην

ύπςρβο-

λήν τών χρηστών έν ούδενί κ α τ α λ ε λ ο ι π ύ τ ι ; ο\ί π ο λ λ ά μέν καί ά λ λ α τ ά κατορθώματα, καί ώς οίον άπειρα, χειρϊ

καί

πρδς

λδγον πασαν

έκβαίνοντα

τδν

ήμέτερον,

βοολήν

καί

πραξιν

καί

ειπείν θεού

οδηγού-

861

DEDICATIO.

μένου,

πάντων

δ'

εμοιγε

μέγιστον,

και ώς άν τις

εύστόχως

φαίη έπίσημον, ή ευσέβεια, ή *τε περι τήν

Χριστού

Έκκλησίαν

Ενθερμος

οίον

και

σπουδή ,

άφραστος

καί

τ α ύ τ η ν τρδπαιά τε καί νικητήρια. και

μυρίψ

σκληρών

τε

ρομένην τούς

σάλψ

καί

πάντα

γαληνούς

καταραι

μένουσα,

λόγων

"Ην

άντιπνοίαις

λιμένας

τήν

άρχαίαν

φεπρδς

διανήξασθαι

άκλαστός

£ύπον

άλμην

δια­

αποθεμένη,

έπαναχθείσα

έκ θεού

πολλψ

ρευμάτων,

δευτέρψ,

νύν

ροθίοις

οοί τ ψ

δήτα

ασφαλώς

Καί

ζάλης

ποτιμωτάτοις

άποπτύσασα,

αυτήν σά διά

άμηγέπη

εν

δη τόν πρόσφατον

μ ά λ λ ο ν δέ τήν έκ τ ή ς

περί

δυσσεβείας

θέμενος

παρεσκευάσω.

οία

πρός

τής

πνευμάτων

εύρων,

σους

καί

τών

δ

έρως, καί τά

εύπρέπειαν, τοις τών σών

άποκλυσαμένη

καί

κοσμαγωγψ

καί

τε

κυβερνήτη, ε!πω δ' δ'τι καί Ιερψ νυμφοστόλω, άξιόχρεων τήν χάριν γάλην τ

°

ρηγνύσα

ΧΡ^Η * 1

έστάναι

τ

ή*

της

εύσεβείας

οΤον καί μ ε -

στερ|5ώς

θεψ πλανωμένην

σκοπουμένψ

μέρος άπασιν

οίόμεθα

δόξαν

πραγμάτων

γουσα

Πρόνοια

τά τ ή ς γραφής μάλλον

ή

οιαις

βεβαίψ πίστεως,

πόρ^ω π η , ώς

αρχής ά π ' άκρας

έπιστήναι,

άσυλον

έν τ ψ

ήν εικός, διαρρίψαντες. Ού μήν άλλ*

έμοί σέ

διάτορον

τηρούντες,

άκιβδήλου

τ ή ν άμφί τ ώ γε

άποπληροΐ,

φωνήν, ώς διά σού πάντες

εί μέν ήν

τοις

σοις

κατά

τε (5ίζαις τών

περί

τάς άφορμάς ή πάντα

σοφώς

κατεβάλετο,

έπί μέγα

έξετάθη

διελθειν,

μοι,

προσφώνημα

και

συγγραφήν

διεξέρχεσθαι.

ά λ λ α μοι τού σκοπού βλέποντος, δσον άψασθαι τών

σών,

καί

διεξά­

Νυνί

δ'

ταμιευομένων

έπιδραμειν

εσται

είς

καινήν

έώσ*

έμοί

άνύτειν

τινα

μώνι

ποικίλψ σχεδόν

πρός

έαυτά

ΙκαστΟν

βουλής,

καί μυρίαις

οίον

τόν

εύνουν τού

δ' έσται

περί μετά

δεύρο

σέ

βρίθοντι καί

παρρησίας

χάρισι,

κατέχει ν δή

έγώ μέν ή δ η λ ύ ω τόν άμυδρόν

ένδείξασθαι,

άφοσιώσασθαι,

καί

ήκιστ'

ώς έν λ ε ι -

Οσος δ ή τ ' άρκέσαι,

μοε πόθον

υποχωρούν

ένδειαν,

πάντων

μεθελκόντων

σφοδρώς πειρωμενων. Ά λ λ ' λόγον · τόσος

τό γε

τών σών χρηστών

περιίσταται

τό πρός

καί αχρι

κρυπτόμενον.

θάρσος τ ' ά ^ η τ ο ν

ά λ λ ω ν , ε? τ ι μ ή κατά τάγματι

λέλεκται,

της σής ακριβείας καθαίρειν τήν ψήφος

άκριβούν

γεγόνασι σθπ

μάλιστα

έμοί

ένιέναι · και πρό γε τών

λόγον τψ παρόντι

μοι συν-

συγγνώμην

βραβεύειν, καί

ταις

προσθήκαις

καί άφαιρέσεσιν

έκ-

συγγραφήν.

Πάντως γάρ δ' τί δν ή σή

δλοιτο, έκεΐνο

σχεδόν φΤλον εσται

τδ δή

Σον δ' δν

εΓη τής ήμέρον καί φιλαθρώπου ψυχής Ιλέων ένορ|ν,

τψ

μάλα

καιρψ έπεί τοί γε κα· ά λ λ ω ς ,

ήρημένψ λέγειν, ή περιουσία

έπ'

σμικρών δή τίνων

λόγψ · εκείνων δή τ ψ καθήκοντι προσηκόντως νύν

άν

εδοξα

δή κάμοι

καί πάσι

καί άσφαλέστατον, πάντων τοις

καί oiopqjv, τάχει

τοιούτοις

είς

τε καί μεγέθει

βάθος

όσοι έξικέ-

φύσεως

γέ­

ρας πρός θεού είληχότι · πρός δέ λέγειν τε καί φ ι ­ λοσοφείν μάλα

τ ά θεία σωφρόνως

πολλψ

τρανούση

τό

διειδότι,

ά μ α καί ακριβώς

νψ τε

παριστάμενον

τά

δέει

αύ καί γ λ ώ τ τ η δ ι α γε

τοιαύτα

διευκρι-

νείν Ισχυρώς Ι χ ο ν τ ι · ώς θάτερον ύπό θατέρου γ ν ω ρίζεσθαι ·

δτι γε κάπί

βασάνψ

δήτα

τ ή σή ουδείς

οβτω θρασύς κ α : αυθάδης, ω σ τ ' έπειτα δή καί δ ά κ τ υ -

562

otura dirigente : tum, ut mihi quidem videtur, et recte quispiara dixerit, omnium maxima et i l l n atriasima eat pietae, egregiumqua i n Ecoleeiara Gbriati etudium, et flagrane atque incredibilia i n eamdem amor, at quae eju9 noraine reportasti, victori» et tropca. Quae sane pietas, immensia eaevientie impietatis fluctibua, inimanibusque conflictantium ventorum procellia buc atque i l l u c q u o dammodo «ravi jactatiooe agitata, beneflcio t a n dem tuo, q a i rebus omnibue aliis postbabitie, hoo unum onraris m a i i m e , tuto ad tranquillam portom tuum annavit atqueapplicuit. E l nunc integra, velutirecenti aituabjectoetpristiQavelerique vanastate recepta, eeu potiua aalaugine, quam ex tenopestate conceperat, orationie t o » auaviseimo aonitu reporgata atque rejecta, l i b i divino orbia rectori atque gubernatori, aacroque (sic enim dicandum) auapioi ei curatori,condignas refert gratiaa,9 claram veluti et ingentem emittene vocem, omoes noa per te salvam atqueinviolatam retioentes pietatem,coD8tanter flrmiterque in sincerae Gdei aententia, opinione de Numine divino erronea, i i a ut oonvenicbat, longiaaime repudiata, conaisterc. Verum enimvero,sideliberatione babita rea tuaa a primo initio singillatim proslqui, quaave radicea actionum t u a r u m . q u e omnia sapienter cooatituit divina Providentia, egerit, exponere vellem, i n immcneum oratio excraaceret, etbiatoriain potiue, quam operia dedicationem inetituere viderer. Sed cum aliud ecribendi oonsilium mibi eit propositum, paucas quaedam Γθβ tuaa i n preaentia attingere atque oratione prestringere eat visum : reliquia euo looo et tempori, pro eo atque decat, reote reservatie : preaertim cum id quod nuac quoque dicere i n etiiui, propter abundantem atque exuberap.tem rerum copiaro, me ad novam quanAjpa redigat inopiam * ita ut etiam ea q u e oupio, perficere atqae etyloexeeqoioequeam :ΘΟ quodparinda atqae in prato vario, innuroerisque amoeaitatibut acatenti, ad se qusque rea me pertrahaot, eiaqae traotandia retinere conentur. Geterum orationi meae modura imponam : q u » non longior futora est, quam u l qualemcunque aalte'ii roei erga te amoria et deaiderii aigniflcationem exhibeat, ot ego egregiam i n te voluntatem meam, q u e ad hoo uaque tempua iacta oocultaque fuit, cuiii libertate palam deolarem. T u » vero mansuetudinis atque humanitatia fuerit, ut me plaoide aapiciat, atque fiduciam animo meo addat, in primia vero, ai quid minue recte i n boc opere a me dictum fuerit, ut mihi ignoscat, bistoriamque meam, pro judioii aui acrimooia, addendo atque adimendo repurget. Quidquid enim valoulus tuus accuratiua emendaverit, id et mihi et omnibua aliisgratotn oertumque habebitur ; propterea quod et omaibua, q u i cumque fuere, tibi maxima perspioere lalia et deprebendere, prompiitudineel acrimonta nattira, Dei dono cootigerit : et qood diaserere atque diapotare, moderatione juata, at timore malto

563

NICEPHORI C A L L I S T I

adhibito, de rebue divinis explicate norie : preeterea Α ^ov τολμών ταΤς γραφαΐς επιβάλλει. Καί τοίνυν quod mente concipere, et ore diaerto eloqui i d πάρεις τά πολλά, εντεύθεν πόθεν τών περί σού quod visura est, inauperque idipsum probe dijuλόγων άπάρχομαι. dicare, ita ut alterum ab altero pernoscatur, optime poaais. Neque quiedam reperitar eaee tam audax et temerarius, q u i , poat limam judiciumqne tuum, digitura adhibere scriptis auateneat. Itaque rabua multia omisais, inde tandera orationem de rebus tuia ordiar. S Gum enim veluti quispiam eorum qui Έπεί γάρ έμελλες τίκτεσθαι, οιά τις τών πάλαι aingulari Dei doao dati sunt, optimorum et παρά θεού δεδομένων ήμΐν αρίστων καί γενναίων Dobilissimorum illorum virorum, nasci, et iroεκείνων ανδρών, καί τήν κατά πάντων ήγεμονιαν perium i n homines univereoa suscipere debeκληρώσασθαι, ό της μεγάλης βουλής άγγελος, μάλ­ res, magni conailii angelus, ac potius rerum u n i λον δ' ό τών πάντων Πατήρ τε καί ήγεμών, πάλιν veraarum Pater alque rector, conailium agitavit, εν βουλαΤς ήν, καί πρδς τά συμφυή καί ομότιμα, et ad eoa qui c u m illo ejusdem sunt naturse el Ηοιήσωμεν, αύθις άνθρωπον, έλεγε, κατ' εικόνα honoria : Faciamaa (inquit) rursum hominem ad ήμετέραν καί καθ' όμοίωσιν του πρώτου εκείνου imaginem nostram, et aimililudinem primi illius πάλαι διαρρυέντος. Και άθρόον έπλάττου τή θεία qui dudum diffluxit. Et editua es, divina quadam φύσει, πνοή ζωής έμφυσώμενος ζωτική τοις άλv i e t natura, spiritu vitae tibi affi^to, qui vitalis «IMR Β χ

virlus, primitiaeque, et quasi quidam aliaa generia princepa i n orbe nostro futurua eras. Qua i n re, i l l a , perinde atque instrumento et auctore usa est patre tuo, qui raajorum auorum aplendore, nobilitate, amplitudine gloriae, arte imperatoria, opibus, adhaec prudenlia, fortitudine, et natur® v i , antiquissimoa quosque auique et noatri temporis principea obscuravit. Nec i l l i , cum antea rea multaa pro Romanis cgieaet, aliam ob causam Deua imperiale tradidit aceptrum, quam ut tu facile et incruentum obtinercs iraperium, pietate et facinoribua oronibus bonis futurua longe clariaaimus : eis quippe rebua veriasime imperator declaratur. Quandoquidem vero tibi quoque, qui

ο ι ς

μέλλων δύναμις χρηματίζειν, καί απαρχή καί

γενάρχης οιά τις άλλος κόσμου τού καθ* ημάς, αφορμή τινι χρώμενος καί αίτίω πατρί γε τψ σψ · έκ προγόνων δή τίνων εύγενεία καί μεγέθει δόξης, στρατηγία τέ καί πλούτω, πρδς δέ καί φρονήσει, άνδ:εία τε καί ώρα φύσεως, τούς έκπαλας καί τότε καί νύν άποκρύπτοντι · ψ διά σέ θεός καί τδ βασίλειον εγχειρίζει σκήπτρον, πολλά πρότερον υπέρ 'Ρωμαίων μογήσαντι, Ίνα σοι ράδιον εΓη τδ ταύ­ την κτήσασθαι, καί άναίμακτον εύσεβεία καί πασι χρηστοΐς σεμνύνεσθαι μέλλήντι, οΤς ό ταΤς άληθείαις βασιλεύς διαδείκνυται. Έπεί δ' έχρήν σοι και τό βασίλειον ηύτρεπίσθαι, θεού χειρί τήν κατά πάντων αρχήν δέχεσθαι μέλλοντι, μάλλον δ* έγχειρισθέντι καί πρδ γενέσεως, προσήκον δέ άρα τψ

imperium in univereoe θ manu Dei fueras suscep- C τοσούτω τής αρχής καί μεγέθει καί ογκψ, καί turus, seu potiua ante nativitatem receperas, τούτο δή σοι, καθά καί τψ πρώτψ έκείνψ 'Αδάμ, imperiaiem domum et aulam instrui oportuit, quae κόσμος άπας, καί δ'στις ποτέ ήν εκείνος παράδει­ sane tam ingena et amplum deceret imperium : ea σος, άξιόχρεων προητοίμαστο. Τδ δέ ήν ή νεα Εδέμ, qdcque quemadiDodum primo illi Adam orbis δ έπί γής ουρανός, τό τού παραδείσου οίον άρχέuniversufi, et quicunque tandem fuit paradisua iile, τυπον· ή ση μέν πατρίς, κοινή δ' ημών εστία coodigna prsparata eet. Ea vero erat nova Edem, πάντων Χριστιανών · ή τών πόλεων άπασών δηλαδή terreatre coelum, paradiei veluti primarium exemβασιλίς. Όμού τε γάρ αυτός τών μητρικών θαλά­ plar, patrfa quidera tua, communa autem C h r i μων προέθορες, καί τδ βιασάμενΟν ταύτην έχ slianorum omnium domicilium, urbium videlicet πολλού ληστρικόν εκείθεν ήλαύνετο, φρίξαν ώσπερ omnium regina. Simul atque enim ipsc ox materno καί συντριοέν καί τόν γνν·σιον όντως κληρονόμα prodiieli tbalamo, preedonum examen, quod eam κα·. βασιλέα καί οικιστή ν αυτής αίβεσθέν" καί τήν longo tempore aiflixerat, inde eal expulsum, terέξοδον κατασπεύδοντες, άτε δέ τή στιλβουμίν^ rore qoodammodo perculsum atque accisum, κατ' αυτών τή ρομφαία έκδιαζόμενοι, άλλος άλλαχού διεδίδρασκον. Καί τοίνυν αύτη διά σού πασιν germanumque plane hffiredem, imperatorera et conditorem ejus, veritum : qui aane praedones, exi- ^ ήμΐν άνεΐται, καί σοι τροφός αρίστη καί τιθηνός tum atqne fugam acceleranies, tanquam coruγίνεται, δύο τούτων έπί σοι ταύτη θεόθεν φιλοτίs c a n t i ense t u o r j e c t i , a l i u s alio profugit. A d e u m μως έξεργασθέντων. Ούτε γαρ αύτη έφ* δτψ άλλψ, άρτι φώς ίδούσα ελεύθερον , τό τής ανηκούσης m o d u m i l l a p e r to nobis o m n i b u s r e p u r g a t a , et δόξης εΤχε κληρώσασθαι, η έπ·. σοι δή καί μόνψ, t i b i n u t r i c i a atquo e d u c a t r i x f a c U est, d u a b u s h i s τψ δ·.αφερόντ(ος μέν ε*ς δόξαν θεού προελθόντί, r e b u s ir. tc atque i l l a d i v i n i t u a benigne prcestitis. τιμής δ' άπάσης ύπέρτερον περιβαλομένψ άξίωμβ* N e q u e c n i m i l l a , quae n u p e r a d m o d u m l i b e r a m Ά λ λ ' ουδέ σοί γ* αύθις ά'λλο τι πρό ταύτης άξιον l u c c m videre coapcrat, i n a l i o q u o p i a m , q u a m i n προσήκεν είναι τό ενδιαίτημα τε καί οίκητήριο*. te u n o , debitara g l o r i a m c o n s e q u i p o t u i t : q u i "Οπερ ούν είωθός δν θεψ, πόρρωθεν τάς υποθέ­ maxime quiiiem ad gloriam Dei propagandam σεις τών μεγάλων πραγμάτων προκατα6άλλεσθαι, p r o c e s s c r i s , 41 ct s u m m a o m n i u m d i g n i i a t e b o n o r i s καλώς ποιούν, καί συνέδραμεν. Άλλ* δπως έτι μέν a u c t u s 818 : neque e t i a m t i b i prft i i l a c o n d i g n i u s σπαργάνοις Ινειλημένος καί τιθηνούμενος, τάς έν contingere potuit domiciliom et habitatip.

DEDICATIO.

565

566

σοι μέλλουσας τών πραγμάτων ύπέφαινες χάριτας, Α. Quapropter, aicuti Deue solitua 68t longiua etiam προσκιρτών, ώς αν τις φαιη, καί διαλλόμενος, antea magnarum rerum jacere fondamenta, itidem σεμνψ και βασιλικψ τψ προσχήματι, και τήν ήμεmerito quoque tum id eat ab eo factum. Sedenim, ρινήν πλάσιν πλαττόμένος · οιά τις γηραλέον αύχών ut oum etiamnum faaciia puerilibua involvereria, et φρόνημα, τό περ ιόν σοι τής εύσεβείας έδείκνυ;, a nutrice curareria, fuiaram rerum gratiam exsnlώς Ιωάννης καθαλλομένος, καί προσκυνών τόν έν tans, atque (ut sic quiapiam dicat) eubsiliene, gravi ύδασι τήν χάριν oot χαριζόμενον · καί τάλλα όσα atque imperiali oorporia babitu exbibueris: atqaa μέχρι δή σε παραγγεϊλαι τόν μείρακα, τί χρή καί ioter quotidianam membroram Qngendorum oomλέγειν ; Πλήν, δ' φασιν, έκ πρώτης γραμμής και poaitionem, seoilom quodammodo p r o te forens πρό γε τών άλλων, ή ευσέβεια, καί τό θεοφιλές καί prudentiam, excellentem i n te pietatem; aiouti τό φιλάνθρωπόν σοι έσπουδάζετο, απάντων δή καί Joannee, ex6ultana, et eum qui tibi i n undie l u τών άλλων, ό'σα περισπούδαστα καί ύμνούμενα, atralibua gratiam concessit adorane, ostenderie. συμπαραθεόντων, σού γε προκύπτοντος έν ηλικία Atque alias rea taas, donec ex infantia ad pueriκαι σοσία καί χάριτι, ού τψ λαμβάνειν έπίδοσιν. lem pervenisti «etatem, quid dicere attioet? p r « τψ δέ γε ταύτα συμπαρασκαίρειν τε καί συ ναναterquam quod ( u t i n proverbio eat) a prima linea, δείκνυσθαι, καί πήξιν λαμβάνειν τώ τής ηλικίας r . » _r. r. 2>a. Λ n ~ . » * προσήκοντι, καί τψ τού ήθους ευσταθεί ναι άπε ξεσμένψ. Καί δήτ' έπ' αγαθή καί καλή κρηπιδι τή εύσεβεία άνδρία μέν σοι πρώτα έπέτρεχεν · έπί δέ ταύτη καί φρόνησις ειπετο · πρός δέ καί τό σωφρονείν έπήνθει, καί ή δικαιοσύνη παραθέδυσα ταύταις έπήει · ή χρυσή τψ δντι σειρά καί τοις πολλοίς άπλοκος · ήν σύ πάντων άριστα διαπλέξας, καινή ν τινα καί ξένη ν άρμονίαν Οντως έναπειργάσω. Τάς γάρ, έν ταύταις ύπερβολάς παρωσάμενος καί ελλεί­ ψεις, τά μέσα τούτων εσχες, μίαν άρετήν, καθάπαξ τήν καθόλου, έκ τούτων έφαρμοσάμενος.

i n primis pietas, aroor Dei, et humanitas tibi atu-

R

J ; _ # ··. . _ ·.__ _ι· · -J. dio fuit: cum quidem el alia omnia, qua? cura et laude digna aunt, concurrerent, et tu aetate simul, sapientia et gratia procederes : non quidern quod incremenla baec i n le caperent, eed quod eimu^ aese proferrent, atque exhibereot, firmilatemque cum aetate, morum gravitate et cultura augescente» asaumerent, Atque equidem ad pulchrum bonomque fundamentum, pietalem ipsaro, fortitudo p r i mum acceaeit: hano coneecuta eat prudentia, deinde temperaatia etiam effloruit. Advenit ad haa juatitia quoque, aurea h « c prorsus, quam multi complicare et conuectere nequeuat, catena. E a m vero tu omnium puloherrime concinnana, novam quamdam et admirandam plane perfecisti virtutom harmoniam et concentum. Nam quee in iis vel abundant, vel deficiuot, vitiis scilicet ipaia rejectis, media es complexue, et unam prorsus ex eis t a n quam nniveraalem virtutem confecisti. "

Καί "να έν μέσψ συντέμω, έπεί τή θεία ψ/,φψ C A t q u e , u t quus n.cdio t e m p o r o g e s s i s t i , ree tuaa δοκούν ήν, σέ μόνον τών τής αρχής οίάκων ύπερi n compeudium redigum, p o s t q u a m divinas aenκαθήσθαι, έξ ανθρώπων μέν τό χρεών λειτουργήσας tentie plaoitum eat, unum te imperii gubernaculie δ κοινός ημών πρόβολος τε καί βασιλεύς, σος όέ praeaidere, fatali deoreto, e v i t a communis omniom πατήρ τε καί παιδευτής γίνεται, έπί μέγα πρότερον D e a t r u m projDugoator alque imperalor, iuas aatem τήν 'Ρωμαίων ήγεμονίαν ώς άπό Χεντρολ κύκλον pater aimul et Inatitutor, emigravit: cum qoidem έπιδούναι παρασκευάσας, στρατηγικαις τισιν έμpriue Romanorum imperium, aicut a ceotro oirouπειρίαις, καί ταϊς κατ^ίχθρών ν (καις, και μεγά­ l u m , propagaaaet imperatoriia artibue, reporλων πραγμάτων διοικήσεσιν άλλαις, πολύ τι καί tatia ab b o a l i b a s victoriis, nec non aliie roagnaμέγα κλέο$ το3ς δφ' ήλιον ά'πασι καταλελοιπώς. rum rerum adminiatralionibus, iogentem apad oraΣύ δ', £ κράτιστε, τό κράτος μόνος άμφιασάμενος, nes qui sub aole sunt bominea, gloriam coneecotus. eoObc δπέρ αυτού πρώτον παρατάττη θεού, τή T u antem, 5 Princeps prsalantiasime, ubi aoloa ένθέψ συναστεία έκ πρώτης, δ' φασι, τής άφιτηρίας iroperium es adeptus, confeslim copiaa tuaa, pro δπέρ τοΰ χρίσαντος χρώμενος. Καί τοίνυν, ώς μοι ipso Deo. primum io aoiam produxisti: opiboa φθάνει προειρημένον, τήν αληθή θρησκείαν ύπδ tuis omnibue, quaa a Deo acceperae, a p r i νόθων καί αλλόκοτων δογμάτων νεωτερίζεσθαι κινδυνεύουσαν, ταύτης σπουδή τή πάση καί σοφώτατα D mia (quod dioitur) carceribus, pro eo qui ta imperatorem unxit, uaus.Itaque, aicuti dicerecoepi, προυστης. "Αριστα καί γάρ συνιδών άρκεΤν δή σοι cum veram religionem n o 8 t r a m , n o v i s i n d u c t i 8 rebue» καί μόνην εύσέβειαν πρός φυλακήν τού κράτους, per adulterinas et abeurdaa doctrinas, in diacrinem και τό θείον επιμελώς Οεράπεόειν, τάλλα δέ μηδέν adductam eeae cerneree, atudiosiaaime eam et είναι ταύτη παραβαλλόμενα, ΘεΤον δντως και σο· φώτατον ανέλαβες νούν, θεψ κεχαρισμένος διά τήν sapientissime totatue es (1). Quod namque perspe4

(1) Qaod hic per Nicephorum obecurius indicator, i d a Baptista Efnatio apertissime paucie declaratur. ε Miohael Paleologus, inc^uit, Lugdunum ad conoilium venit, qaod Gregonua X Pontifex

indixerat, facilpque i l l i com Romano pontifice eonvenit. Ex quo tantam invidiam Grecanics geotis contraxit, ut nec raortuo jastaperaolverint, et locum aepoltune negaverint.»

567

NICBPHORI

568

CALLISTI

Otum tibi optime eeeet, ad imperii preeeidium eolara Α πολιτείαν γενόμενος, ατ' οίκοθεν άποχρώσας παρασχών έκείνω τάς άφορμας · ώστ' εύχομένω σοι προ­ pietatem et rei divinee aeduium cultum sufficere, χείρους ύποκλίνειν ε^ειν τό ους, τοις τε σοι πρα­ reliqua autem cum hia comparata nihil esse, diviκτέο ις άπασι προηγεισθαι, καί τά τής ηγεμονίας oam plane βι sapieatiaaimam concepisti sententiain. έγκαθιστ^ν · ώς άν άριστα γε καί έν κόσμψ τά τής Proiode per ejusino i i rerurn admioiatratiouera, άρλής διεξάγοιτο ρυθμίσας έφ' άπασι, καί ώς άν raagnam a Deo iniiati gratiana : et a teipso illi satis τις ειποι, ζό>ν άγαλμα, ταί βασιλείας ανδριάντα, prtebuiati caus», ut perfacile precanti tibi aurem κόσμιο* τψ οντι και βασιλικόν είς κάλλος άφραeuam inoliaaret, actionibus oiunibus luia preiret, στον καί αμήχανον άποξέσας. ΟΓομαι γάρ, μή άν imperiumque tibi iinnarel atque conslitueret: videποτ* άνθρωποι ς τό θεοφιλές παραγίνεσθαι, ήν μή licet ut rectieaime, atque ordine oplimo admioistraσφάς άξίους ταύτης εκείνοι διά τών έργων παρέtio ejus procederet, in rebua omnibus te aptissime χωσιν. Ων σύ τά κράτιστα παράσχων, τό θεψ κ ε dirigaas, aique, ut aliquis dicat, vivam imagioem, χαρισμένος είναι πρό παντός έκληρώσω. Εντεύθεν et statuam imperii pulehram omnino etimperialem, ήν ίδεΐν σύμπαν φαύλον μέν εκποδών, χρηστόν ο* ad incredibilem et excelleotiasimam venuatatem άπαν έν χεροιν κείμενον. Τό δ αύ συμφέρον, ούκ expolieos. Sic enim puto, Dei benignitatem hominibua αοα contiogere, nisi aeipsoa factia suis ea έν άναβολαις δή τισι, νεάζοντα δ' ώσπερ καί άνηJ: u:i :_4 . »: *: " βώντα £~ » . χρόνον _ ' „ > τψ νέψ ..ι... καί ΐ χρηστψ Γ..βαΩ τόν υπό σοι digooa exhibueriot: quae tu, quodΑ optima praesti iiati, io piimia ut gratioaus apud Deum aie, c o a - σιλεΐ. Καί τά μέν τών καλών έκόντα παρήν, τά δ' έμελλεν * ή δ' έλπί^ κα· μείζων ήπερ τά πράγματα. secutes ee. Quapropier ceruere erat, quidquid esset Ώσανει καί γάρ τις πυρσός άναλάμψας, απαντα­ mali,id e n.edio t o l l i : boaaautemuaiveraaadmanua χού τής γής, τάς άνωθεν έπεισρυείσας τοι τών eaee, utilitatem publicam aon morari, et lempora χαρίτων άφθόνως κατέπεμπες, οιά τινας οαψιλεΐς ipaa eub te novo atque commodo imperatore renoρύακας προχέων τψ ποικίλω τών οωρεών Μεστός vari et repubescere.Atque equidem rerum bonarum γάρ ών δόξης, ού πρός τό ρ^στον άναπίπτων καί plersque sua sponle aderaot.plereque moxaffuturaB τό τού βίου μαλακώτερον, περί τι τών σπουδαίων eraat.Acceseit spes rebus praeeeatibus loage meliorδιέκεισο, ούδ' άρχειν εαυτού έπελάθου τήν άλουρNam eicuti jubar quoddam e eublimi relucens,ubique γίδα περιοαλλόμενος. Χαλινψ δ' ώσπερ τψ λόγψ terrarum, atflueatem libi diviaitus gratiain abuada χρώμενος. τήν αρχήν φιλοσόφψ διαίτη άν έκρουες, demiaiati, eamque propter coeleetium doooruiu vaφρουρόν δή τινα κα» παραστάτην τόν τού θεού φόrietalem periode atque flumeo copiosum proiudisii. βον πρό παντός αύτη έπιστήσας. Ού μήν άλλ* είδώς Et quum gloria abuodares.oequaquam ad desidiam ακριβώς, ώς δυσνουθέτητον σύμπαν άρχον, και et vitam molliorem te demisisti, sed rebus hi ne Βΐΐθ dedidisli. Neque purpura suinpta, imperium ία ^ παιδείας ραδίως ού/ ά ν ε χ ό μ ε ν ο ν , συμβουλή σοι πρό τών άλλων ήν, οΓά τις οίκουρός προοεβλημένη καί teipsum exercere o m i s i s t i : et ratione taoquam διδάσκαλος άριστος. Μάλλον δ' ήκιστά σοι τούτων freno usus, imperii admiaistratioDem philosophicis έδει * τί γάρ παρά σοι διδακτόν καί έπείσακτον, institutis temperasli, limore Dei illi tanquam c u έκ ©ύσεως πάντ' ώδίνοντι, καί τάγαθόν άπαν είς •tode e t O opitulatore imposito. Porro cum probe φώς καθάπαξ προάγοντι καθά τινα τόκον ευγενή τε tibi cognitum e s s e t , principes viros uoo facile adκαί ώριμον J"' Ά λ λ ' ούδ' άκρατος έγχειρι σθέντι τό moneri se pati, neque doctrijaam atque iaatitutionem admiiiere; eam tu in primis tibi i n c o o - κράτος φόβος έκ τών νπό χεΐρά σοί γ' έσπουδάζετο. Συμμιγής δέ μάλα καί πόθος ήν · καί ήγάπας μάλ­ ailium adbibuialr, et imperii t u i , periade atque λον συν θαύματι άγαπώμενος, ούκ έκ μόνου τού domaa castodem, et magibtrum optimum, coostiφοβερός δοκεΐν καί αύθέκαστος. Καί ής ταϊς άληtuiati. Quin potius tibi bac raiuime opus tuit. Quid eoim apud te est, quod aliunde didiceris, aut i m - θείαις π α τ ή ρ ώς ήπιος, κατά τόν είπόντα · ή τό γε πρόσφορον, portalum acceperia? qui ingeoii natureeque tuae bonitate omnia producas, et quidquid boai est, veluti fructum queinpiam Keoerosum et inaturma, io lucem proferas? Sed aeo illud iroperio suecepto egisti ut le cives et subdili tui roeluereat l a a t u m : verum timorem eura cbaritate temperaluni asse voluisti. Proiade cum le hoiniues tui cum admiratioue dilcxere, quod mious eeee terribilia, oeque arbitrio tuo vivere, et pleraque omaia etatuera v i derere, l u m ipse eoa magis etiam dilexisti : quibus revera exstitisti veluli pater optimus; qoemadmodum ille d i x i t : aut, quod magis in te competit. Τ

1

R

liex bonus, atque idem fortis bellalor in armis (l). D ' Α μ ο ό τ ε ρ ο ν , βασιλεύς τ ' αγαθός, κρατερός τ ' [αίχμητής.

Nam quod sceptrurn imperiale splendidi cujuadam servitii eignum esse, et coronarn pretiosiesimarn, nihil a lapillis, qo® in liltoro inaria euni, diiferre putares : quaaivia ha?c, divina?qua?dam res, et immeasoruui arcaaorumque mysteriorum ima-

Λουλείαν και γάρ ένδοξον τό σκήπτρον ηγούμενος, καί τόν περιμάχητον στέφανον τών παρ' αίγιαλοΐς ψr ιρίδων

διαφέρειν

4

καί τίνων ευτελές

μηδέν,

κάν άλλως

μυστηρίων απορρήτων

θεια ταύτε,

είκάσ^ατα,

6μ»ς

τι ράκος τήν πυρφύραν είχες, καί τό ταύτη;

(1) Huno verauui Alexander Magaue omnium Homericorum caraiiuuui judicavit ease optimum.

DEDICATIO.

569 άνθος

στυγνόν

κρίνων,

έτερον

τρόπον

μετριοπαθών

τ α ι ς εύπραγίαις μάλλον ή ς , ο ύ χ ώς ο\ πολλοί,τούτοις πέριγαννύμενός

τε

και

φρυαττόμενος,

δι'

ών

μεν π ο λ ύ θεψ τό εύχάριστον · φαιδρότης δ' και πανηγυρις, πολύ τό ψυχαΐς.

Τών

γάρ

γάνος ταΐς

αρίστων

καί

ε£ρει

ήν όμού

απάντων

γενναίοι

ένιεΐσα

ε'ίπερ

τις

μ ά λ ι σ τ α ών, ούδαμή τ* έκκλίνων τοις μ ή καθήκουσιν, άλλ* έδραίως μ ά λ α πρός άπαν έχων τό λόγοις

έπαινούμενον,

φρονήσεώς τε ά μ α και κρίσεως, πρός

τ ψ φ ι λ ο τ ί μ ψ περί τ ά κάλλιστα πάντα ήσθα

δε καί

όιαπρατ-

ευθύς προβεβλημένος άξιον τυραν­ ήπιος τις ών καί φιλάνθρωπος,

τ ό μ ε ν ο ς , είδος μεν

νίδας, ψυχήν δέ μ ά λ α

ευθύς άπό β λ έ μ μ α τ ο ς πάντας ώς ειπείν δεξιούμενος · ffitt

δή τ ιν ι ξενψ καί

ταΐς έκ τών

καί Ιϋγξιν, "ίσα και ποταμοΐς τ ώ ν , καθάπερ

τις λίθος μάγνησσα

λιστον δέ σοι καί τό φύσις, καί σειεν, ού πων

σχεδόν.

Πλάτωνα, και

άνθος

ειπεν

ίδέιν

απανταχού καί

μέτρων

άν τις ε ί κ ά σέ

ανθρώ­

τις,

κατά

αρχέτυπο ν ώραιότητος. Ι σ χ ύ ς

ώρας

κατά λύραν

Κάλ-

άν

καί

σοι

μεγεθών,

δήθεν τήν

ρυθμός

συνδραμόντα,

άρμονίαν

ύπερφυώς

τής

ώσ­

φύσεως, καχ

εύτέχνως

συνθήκην

γάρ

μελών,

όιασώζουσιν,

περ έν έκάστψ σοι παρακαθημένης λόγους

σιδήρια.

διαπρέπον, ώς

και ρ ώ μ η , και συμμετρία μερών, και α ρ ί σ τ η ν κρασιν

έξαρ-

μόνον, ά λ λ ά καί πάντων

Κάλλους

πάσης

τά

τε

πάντας

σ ώ μ α προσέπλασεν ή τών δ'λων

ές ύπεροχήν βασιλέων

λόγων χάρισί

ρέουσι,

άπαν

κα^

άρμοζομένης,

ώστ

επί σοι

δή καί μόνψ καί τήν κοινήν φύσιν

κομπάζείν

έχειν,

οις τοσούτοις

προήλθες»

τού

γένους ώς

μόνον λών

συν

τε κάγαθών ή

πρανούς · τή

ειπείν

άσκησιν

φλέγον,

βρύων τοις

φιλότιμη μα.

ούκ

ά γενεί

προθείς

πέλεκυς άπασι

Καί πύρ

τις

ή

προσεχών,

δοκεΐν πίναξι

τή

ταύτ'

δίας πλαξίν * ούτω δ' α ύ π ρ ο σ ο χ ή κρείττων

έν

έγγεγράφθαι σοι τό

τε καί

βραχεί

τής

δ'

κατά

ευχερώς

διελθεΐν

ώς

έν

σής κ α ρ ­

ίδρωτα ι. Τ ή

άγχινοία επιστήμης

άπάσης

μεγέθει

φύσεως

π ά σ α ς έν έαυτψ καί τ α ύ τ α ς

Ιργοις παραδεικνύς,

κρεΐττον

χρόνον ταύταις

ήπερ.οί'πλείστον

νήσαντες. ..Εντεύθεν

σοι

τδ

ή

κατά τών

βιαίων

ή τυραννίς τε καί επικράτεια, και ή θεραπείας υπεροψία, καί τ ά λ λ α

κα\

χάριεν

καί

τής φύσεως

μ ώ ν καί τ ή ς σωματικής ανάγκης τών

των, υπέρ άνθρωπίνην φύσιν

καί

έκδαπα-

περιεσκεμμένον

σύννουν ώς τ ά π ο λ λ ά , καί τό συν ήθει εύπρόσιτον. Εντεύθεν

γέ­

χαλκαΐς

ταΐς τής μνήμης

διε&ιέκνυσο,

κα­

άντικρυς

σφαίρα

πάντα

μ ν ή μ η διακατείχες,

έπί"

τών

ής

διανοία παραδιδούς. **Α δ' είσάπαξ

νοιτο, ούτω

τοίνυν

προθυμία

έαυτψ,

κόπτων,

μέν

άγαθοΐς

τής

σοι τών

θεσ­ πόνων

βασιλικής προτερημά­

καί έ'ννοιαν θεόθεν έπι-

σπαρένται · στάσεις πάννυχοί τε καί πανημέριοι · τά μέν Ίλασκομένψ θεόν, τ ά δέ τού κοινού προασπίζοντί τε καί θεμιστεύοντι. "Ωστε δρί

παραοάλλειν

πρός

έ'χειν,

σε τούς ορώντας άλλ'

ούκ

άν­

άνδριάντι μ ά λ λ ο ν , τ ψ

ρίγος καί φλόγα διαμαχόμενον, ένα καί τόν

αυ­

τόν έν πασιν είναι ακάματο ν, ώσπερ καί πρός τάς τ ή ς φύσεως,

ροπάς

άπαρέγκλιτον, πάσι

τοις πάσι δέ τά πάντα καί παντοΐον

μέν

ομιλούντα,

γινόμενον . ήδύν

μ ά λ α καί ήπιον, π ο λ λ ή ν τε καί άκρατον, κατά τωνα,

τήν

έλιυθερίαν

τοις

δπηκόοις

Πλά­

οίνονοούντα,

570

gines sint, purpuram ipsam pro viiibua pauoia h a bens, floremque ejus moleatum et triatem judicaas, moderatum n o v o quodam modo ία rebue secundie uniuiuui obtinuieti : nequaquara eia, aicuti plerique, exaultaaa alque auperbiena. Qu® tua moderatio maxinie Deo grata i u i t : eadem quoque publicaa laBtilias et solemoibua conventibus c a u a a m preebuit, multam animia omnium voiuptaiem immittaas.Cum namque optiraua et supra alioa maxime geaeroaua eaaea, baudquaquam ad ree mioua deceatea declin a s t i : verum coastaateriu factialaudalisperatitisti, prudeati® ecilicet et judicii rationibua adductue. Insuper vero circa pulcherrimae quaaque rea ambitioaua, rite omaia a t q u e ordine peregiati. Formam aiquidem atque babitum prae te ferene tyraaoide digoum, animo mitia admodum atquehumanue ee, couapectu ipao statim omuea, u t i l a d i c a m , benigae excipiens, et aovo quodam m o r e , oratiooieque t n » gratiaatqueillecebris, flumioie inatar proflaanlibua, uaiversos, periadeutque magaea lapia ferrum, auspeasoe teneas.Deceatiesimum vero quoqae tibi oorpus et exoelleatiseimum rerum univeraarum arcbitectrix oaturacooformavil,ut8aaequi8piam 7 exiatimet, Qon principum eolum, sed etiam bominum fere omnium te abaolut» formsideam atque epecimen» juxta Platonem,et venualatis omoisarcbetyputD atque primarium exemplar eaaa. Roburioauper et fortitudocorporie,partiumquaomaium et membrorum proportio, aptaque et teraperata cooatitutio, «tatis quoquefloaet vigor, omnia aimulconcurrentia,supra q u a m dici poteat, optimam i a te cooficiuot temperaturam et barmoniam: h a u d aliier q u a m a i i n parte

qualibat natura tibi praeseos inaideat, measuraruraque et magnitudinum rationibua artiGoiosiaai me oronia, et perinde atque lyram coagmeotatione compositioaeque cooveoieatiaeime c o D f o r m a t : adeo ut i n te uno, propter lot et tanta, q u » ία te acaateatia protuHstt boaa,cuHiouini8 a a t u r a jecbare ee et g l o r i a r i posaii, taoquam axcelleaiiaaimo geaeria noatri, ot ita dicam, donario, io qoo illa munitlcentiam auam oeleotarit. Ilaque constanti exeroitio rerum hoaeaiarum et pulcberrimarum, cum generoaa animi alacritate tibi propoaito, ignie plane ardeos, aut aecuris dissecaos, aut spbera, quod dicitur, aeu giobua quidam per precipitium fuiati: ouioibus cognosceodie incumbena, omoia etiam facile mente concipieas. Et q u « aemel audita vel lecta diacis, tam ieaaci memoria complecterie, u t i n ferreia pugillaribus, quaa i a cordiatui tabulia cooscripsieti, iacisa ease videaolur ; tam eolida firmaque tibi est memoria. Porro attentione et mentis sagacitate, scieatiam et eruditiooem o m n e m brevi superaati, aaturae magnitudina eae virtutee cunctae re i p s a exbibeas : idque meliue malto, quam qui loagiesimo eiiam tempore operam illia aavaruot. Unde illa tua est providentia et usitata meatia cooeideratio, uecnoa - siagularis morum graiia et affabilitas. Unde etiam .violentor u m laborum contra natur» legea et oorporia

NICEPHORI GALLISTI necessitates, tyrannie quedam et dominatio imperialisque qum tibi prseetatur observantias cootemptue, atque aliae insuper primarian virtutes, anpra natur® humaoffl captum divioituo tibi insitae. Qualee sunt et nocturn® et d i u r o s statiooes, cum vel Deum orationibua placas, vel pro republica defendenda excubas, vel etiam j u r a civibua reddis : ila ut q u i te conspiciunt, non viro te, eed potius v i r i statnae conferant. frigua ex aequo et aestum toleranti. Uaque adeo te unum atque eumdem in eia omnibua praebes, tanquam iovictum, et ad naturae momenta immobiiem: cum oranibus quidem familiarus viveotem, omnibua autem ie omnia, et omnigenum 8 suavemque admodum et placidum exbibentem, multamque atque eam meram atque ainceram, ot apud Platonem est, libertatem eubditia, periode atque vinum temperantem. Ac veluti inter curaa et labores natus, tanquam h a b i (us eorum in naturam abieril, magia etiam illia delectaris, qoam alii aocordia, deliciia atque aliia ejusmodi, quibua aaaueverunt, minime laudatis studiis. Qupd ei ba?c quoque diceoda sual, pers«pe ego te •idi non quotidie cibum eumeatum, verura el binos et ternos transmiltere dies, ita ut nonnunquam quidem aolo paoe etoleribus iococtis, aliquando vero pomis quibuadam vescereris. Et Lempore plurimo sola aqua tibi potua fuil. Quibua omnibus non ad sufficientiom aut satietatem es 08U8, aed celeriter omaino >a degustata mox removeri j u 8 8 i 9 t i , ut scilicel mens tibi absque sordibug maxime pura permaneret, intellectualibus epiritualibusque et diviaia reduadaos cogitationibus, simulque ut faciliue vigilaotia coaetaret, rectiaaqne negotia pleraque, ex prascriplo diviao, matutino eimul et raeridiano, nac minus nocturno etiam t e m p o r e perageres. Τα multam aamque noctem, ac potius,

ut p l u r i m u m ,

ad

illucescentera

osque

diem vigilans, etidemum eobitom vadens, etatim ruraus excitus aarrexisti, baud aliter quam si libi nocturna veetimeata gravia alque molesta esseot. 8ed enim ne lum quidem a laboribua tibi remieeio fuit, per eomnum nimirum et iusomoia te exerceati, et nomiaia gloriaeque oostre augmeata atque incrementa iafatigabilibae momentie et imaginationibus aoimi, vieiooibusque nocturnis meditaoti, et quoad ejus fleri potuit, complenti atqae perficienti: adeout admiratioois causam homioibus praeberes, diviaiorem quamdam oaturam te, eomni

L

572

'Ώσανεί γάρ πως ταίς φροντίσι χα» κόποις έμπεφυχώς, ε»ς φύσιν ώσπερ έπί ταυτά σοι μεταπεσούσης τής έξεως, έχαιρες τούτοις μάλλον ήπερ άλλοι ραστώ­ νη καί τρυοή καί τοις τοιούτοις κατατριβόμενοι. Ει δέ δει καί ταύτα λέγειν, είδον Ιγώ σε πολλάκις μηδ' εφ* έκαστης ημέρας τροφήν προσιέμενον, άλλά καί σύνδυο καί σύντρεις προήγες · ώς ποτε

μέν άρτφ

μόνψ λαχάνοις τ' άπύροις, ενίοτε δέ καί

όπώραις

δή τισι διαιτάσθαι · καί ποτόν σοι μύνον ύδωρ έπί πλείστον χρόνον κόρον

ούδ'

γινόμενον · καί

αύτάρκως

μετέχοντι,

τούτων

ούκ είς

άλλά

βραχέως

πάμπαν άπογευομένω · είτα μεθιέντι τάχος

δσον ·

'ίν' ή σοι μέν καί δ νούς διειδέστατος καί άθόλωτος, βρύων νοερά και θεια νοήματα · ρό;στον δ' εχοι καί τδ έγρηγορός. "Ωστε

δή θεοφιλώς διαχειρίζειν

πράγματα, ύρθριός τε καί μεσημβρινός, καί

τά

ουδέν

τι ήττον έπινυκτίδιος. Έπί πό£ρω γάρ νυκτδς, μάλ­ λον δέ το γε πλείστον άρτι διαυγαζούσης ημέρας είς κοίτην ιών, θαττον αύθις άνίστασο, ώσπερ χαλεπώς τοίς στρώμασιν έχων, κάν ουδέ τότε σοι τού πονείν άνεσις, ήν, ύπνοις δήτ' έν αύτοίς καί όνείρασι κάμνοντι, καί τήν έπί μέγα δόξης αύξησιν ημών καί έπίδοσιν άκαμάτοις

ροπαΐς καί φαντασίαις τού νού

όνειροπολούντι, καί ώς καί θαύμα παρέχειν μή άρα τις αύτουργούντι · ώς και θαύμα παρέχειν μή άρα τις ε'ίης Οειοτέρα φύσις άυπνος καί ακάματος. Πολύ γάρ απέχων, καί ώς άν τις ε'ίποι, κατά διά μετρ ο ν καί τρυφής καί ραστώνης διεστηκώς, τδ

περί δίαιταν

εγκρατές καί κεκολασμένον μάλλον έθαύμαζες. Εν­ τεύθεν σοι καί ευεξία καί ύγίεια μάλα προσήν. Καί λήρος άντικρυς ήσαν οί περί ταύτα διαπονούμενοι, 'Ασκληπιάδαι τινές, Ίπποκράτεις

αύχούντες προσ-

τάτας· ούκ ελάχιστα δ' έκμελετήσαντες καί Γαλήνεια' οί δήθεν

τής

υγείας

oot

προμηθείς

καθεστώτες,

έξάντεις τών σφετέρων μάλλον ήσαν νόσων σοι προαιόντες, άτε δήτ* είς άκρον τάκριβούς έφικομένψ * ώς μή τοί γε σφάς, άλλά μηδ' αυτούς εκείνους τούς τής τέχνης ηγεμόνας

αύτοίς, ε'ίπερ

ήσαν,

άντιτείνειν

δ'λως εχειν πρδς τ Ο σοι παριστάμενόν τε καί διαιτώμενον. Τψ

μέν ούν Χαιρωνεΐ Πλουτάρχψ τά τής

'Ρώμης έξαίροντι, καλώς καί τύχην πρός

άλλήλας

επήλθεν έκπαλαι

ειπείν, άρετήν διαφερομένας,

δεινούς τ' αγώνας έχουσας καί διαταραχάς, μόλις ποτέ διά ταύτην μόνην σπείσασθαι και είς Ιν «νδραμείν " καί γ' ές ταυτδ συν ελ θ ούσας, έπιτελειωπ* καί

συναπεργάσασθαι

τών

ανθρωπίνων

έργων τέ

κάλλιστον. Έγώ δ' ύπονοείν ορθώς οΐομαι, ώς κει έπί σοι δή μόvq), κράτιστε, θεοσέβεια τε καί ευδαι­

atque fatigalionis e x p e r t e m esse, saspicaatibus. Et

μονία συνηλθέτην άλλήλαις εφάπαξ, άεί τι διαμα-

cum quam longissiroe, et, ut aliquis dicat, juxta diametrum, a voluptatibus et ignavia abfuiati; tum quotidiana? vita? disciplinam et sevaritaiem maxime ee coosectatus. Unde i i b i bona corporis bab tudo et valetudo secunda maxime fait. Et qui bac io re elaboraat, nugatoree raeri visi sunt, Aeclepiad® quidam de Hippocrate praeceptore glorianlee, neo miaaa qoi Galeni lucubrationee evolvunt. Qui eaoe cum valetudinia tuae curatores easent, a auia ipsi morbis et «gritudioibue magis, ad te

χόμεναι, τής θεοσέβειας ώσανεί

βιασαμε'νης τδ εύ-

δαιμον, καί περιτρέπεσθαι παντάπασιν ουκένδούσης· μάλλον δέ θεού οΐμαί που ταύταις ανάγκην έπιυαλόντος, συζεύξαντός τε

ά'μα ταύτας και συγκερά-

σαντος, ώς άν εκατέρωθεν τδ οίκεΐον λαβών, πασι δήτ' άνθρώποις ξένην

έργάσηται

δνησιν, καί »%

αληθώς θαυμαστήν * πείσμα τι μόνιμο ν, καί στοιχείο* έκτον, V

ούτως ε'ίποι μι, καί άίδιον, ναυαγού*. κ*ΐ

ύποφερομένοις τοίς θείοις πράγμασι και διολισθαίνουσι τού τοσούτου σάλου καί πλάνης, μεγάλην καί

DEDICATIO.

573

574

Ίεράν τφ οντι χάν τοις ίεροΐς χ accedentes, liberi atque integri disoessere : quippe qui ad aummam accr.ratisaimamque valetudinis σιν χαί τοις άλλοις περί σε μάλιστα όοίη. Καί δήτ' tuendss rationem perveneria. Et nequc medici t u i , 2σχε μεγ'στην εδραν τε καί άσφάλειαν, είς κόσμο ν neque iili ipsi qui eis arlia auae prtecepta tanquam ειρήνης Ινα, καί κύκλον ορθοδοξίας, είτουν ηγεμο­ roagiatri et duces9 Iradiderunt, prorsua quidquam νίας άπταιστόν σε περιαγόμενα καί περιφερόμενα. babuerunt, quod adveraua preescriptum degendse Καί γ ' έπούδασας εντεύθεν, ούκ έν σώματι μόνω, ad aalubritatem vit® tuum opponereat. Plutarcbua άλλά γε δή και έν τή ψοχή περιβαλέσθαι τήν άλουρquidem Ghaproneue Romanum imperium laudibus γίδα. Σύ γάρ τοι καί μόνος τών πρώην βασιλέων vebeos, pulcbra dixit, eaa quao antebac dudum σχεδόν απάντων εαυτού βεβασίλεύκας · καί αυτοκρά­ per graves motus et certamina inter ae dissenτωρ τφ οντι γενόμενος, τήν ρ£ν τών παθών όχλοsisaent, virtutero et fortunam, vix aliquando t a n χράτειαν τής οικείας άπεώσω ξενηλατήσας ψυχής · dem, propter urbem RomaDam solam, pactie conτοις δέ σαυτού λογισμόΐς άριστοκρατίαν κατάστησαventis per fcedue initum i n gratiara rediisae, ot μενος, ζών αρετής άγαλμα σεαυτόν παρέσχες, είς omnium humanarum rerum longe pulcherrimam ακριβή μίμησιν τό όπήκοον έκπαιδεύων. Τόν γάρ ορυθ absolverint atque perfeceriat. Mihi vero reote εγκρατή λογισμόν άντιτάξας τή ραστώνη, είκότως g quoque exiatimare i n raentem venit, i n te etiam ού μόνον ανθρώπων αυτοκράτωρ νομίζη, άλλά γε δή uno, iraperator optime, veram pietatem cultumque καί παθών απάντων, όσα ψυχ/;ς τε καί σώματος. Dei, atque opes felicitatemque bumanam, q u s IQΚαί δή γούν ΐόεΐν έστιν ές ύπερβολήν τό τής φιλαν­ tcr 86 eemper depugnarunt, semel ad coocordiam θρωπίας σοι περιόν. "Αντικους γάρ καί τό πολεμιredactas esee : eo quod pieias feJicitatem veluti κόν σου φιλάνθρωπον, καί τό πράον άνδρώδες · τό δέ vi quadam ad se pertraxerit, eamque omnino pesaum τ 7 ς :>pvic!r.: ώς μάλιστα οίκονομικόν · τό δέ γε ire oon siverit: aive potius, ut equidem puto, quod θυμικόν εύδιάλλακτον. Στείρα γάρ, ώς άν τις εΓπο», Deus tandem neceeaitatem eis inpoeaerit, ul aimul πρός όργήν ή σή κατέστη ψυχή · καί πρός τήν έκ coDJangereo tur atque conteno perarentur: et ut ilieab θυμού ολόγα, σχεδόν άσυνδύαστος, καίπερ πρός utraque, eo quod utriuaque eeset proprium recepto, άπαν τών αγαθών γόνιμος ούσα καί έγκαρπος. Τό δέ hominibus omnibus novum et vore admirandum τής ευνομίας, όσον τάς τών αδίκων ορμάς ταις τών perilceret emoluroentum et auxilium, firnaamentum δικαίων ύφηγήσεσιν άναστίλλοντι, καί τής γής nimirum quoddam etabile, et elementum, ut ita απανταχού τάγαθόν κατασπείροντι, ούχ ήττον ήπερ dioam, sextum et sempiternum, i n divinis rcbus δ θρυλλούμενος εκείνος Τριπτόλεμος, τή γη κατα­ labascentibus, ct per naufragium pessumeunlibue, βάλλων τά σπέρματα. Τίς ουν άδικούσι μάλλον σού tam horrendee fluctuationis et errorie ingentem, λυπηρότερος; ή δυστυχώς εχουσιν ήμερώτερός τε ^ aupremam, vereque sacram anchorara te, eacria καί προσηνέστερος ; ή δεομένοις ευγνώμων, καί eimul et profanie exbibans, ut i c te aliis quoque πρδς οΤκτον επιρρεπέστερος; ώστε δή καί μή τίνος qui tecum sunt, solidam stabilitatem repreeentaάνάγκης έμποδών καθεστώσης, καί προφθάνειν σε ret. Et profecto ea quae buc atque illuc circumaτψ τάχει τήν δέησιν. gebantur et circumferebanlur, maximam te tutisaimamque perfugii aedem, i a mundum pacia anum et recttoris fidei. professionis, eeu rerum adocinietrationie, minime ballucinantem aut labantem orbeoi babuere. Quin illud etlam etuduieti, ut oon corpori modo, verum etiam animo purpuram circumdares. Siquidem tu omnium prope jqui le p r c ceaaerunt, imperatorqm uotie, ipsi tibi imperaeti : et revera aummas poteeiatie imperator, oum vitioeas tomultuaothim atque imperium eibi vindicantium affectuum perturbationes e domicilie a n i m i i u i ej«ciaoti : t u m rationi imperio eo quod penes paucos optimates est tradito, vivam leipaum v i r t u l i s imaginem, ad certam cives tuoa imitationem instituem, proposuisli. Nam aoimi moderatione i a acia contra igoaviam opposita, 1 0 non aolum hominum, verum etiam perturbalionum a n i m i aimal et corporis omnium imperator merito censeris. Quamobram conspicera licet, bumaniiatem tuam ad enmmum pervenisse. Nam bella quoque quae geris, perhumana s u o t : et placabilitas virilem p r » ae fert fortiiudinem. Porro benigoitas et munificentia quam maximo ad utilitatem publicam spectant. Ira autem admodum est placabilis. Animus oamque tuas ad iracuodiam, ut ita diuam, sterilie, el ad ardorem eum qui ex flagranti vebementia provenit, caelebs et immobilis eat, quamvis booorum omois geneiie ferax et fecundus. Legibus vero ferendis, moribusque corrigendia quam recta apud te instituta est ratio, qui improborum impetum legitimie j u s t i t i s praeceptis oobibes : et ubique terrarum honestum bonumque, haud aliter quam decantalus ille Triplolamus i n ierram aemina conjecit, s^ris ? Quis igitur bominibus improbis te est formidabilior, aut eerumnoaia placabilior atque clementior ? Quie eapplicantibus benignior, et ad misericordiam propeneior? q a i etiam, nisi quepiam obatet neceesitas, precantiarn optata prsvenire solitua es. τελευταιαν

άγκυραν

χαί άλλως Ιχουσι, σέ παράσχων · 'ίν' εν σοι τινα ϊόρυ-

Άλλ'ού

πρός θωπείαν μοι ταύτα και πρός χάριν D

Neque vero a me iata ad gratiam, aut per a d u -

είρημένα πάντως εστί. Πώς γάρ, ώ μηδέ τάληθή latiooem prorsue dicta suat. Quomodo enim i d λέγειν έξεστι, κατάγω ν ιζο μέν ψ ταΐς ύπερβολαΐς τών faoiaxp, cum neque rea ipsas, ot saot, vere expo-

575

NIGEPHORI CALLISTI

nere queam, excelleoti pulchritudinis earum prav atantia victus ? Verum baeo i t a ae babere, t u m divina q u « tibi obtigere dona, tum actionee, quaain imperium tuum conluliati, omnes comprobant. Nec minus id quoque i l l a satia declarant. Quia elenim, quam t u , religione pura et simulationis neacia, vel Deum magis glorificavit, vel flagraoliorem pro eo ardorem ostendit? Quia ainceriorem fidem in discrimen conjectam, tanta smulatione et zelotjpia aaseclatue eet, aut sacram menaam repurg a v i t ? Q u i a etiam, ut eruditio omnis aumma caperet incrementa, effecit? Quia ita virtutem extulit, aut optimoa quoaque bonoribua auxit ? Quis Dei miniatris, aliisque item qui ei chari aunt, et omnibus prope, pro cujuaque dignitate, debitum booorem t r i b u i l t Quia porro tanta attentione, insignique religioQe, et decenti moderatione, ut imparialia aula nibil ab aaceterio, pietatiaqae exerceod® achola differret, procuravit? quie sic aequa statera lance rempublicam gubemavit ? 1 1 Quia ita vel j u r i dicendo institit, vel malaficia coerouit? ueque adeo, ut multam ae tibi debere graliam i l l i etiam profiterentur, qui e judicio victi, et calculo tuo damnati abiere. Cujua taata fuit cum peritia aimplicitas, et cum clemeutia prudantia ? quibua virtutibus una cum humanitata maxime eailea, ingeotem quamdam aerenitateoi i n anirao e i m u l e t T u l t u preferens, aeoaim quaadoque ceu fluctibui quibusdam horrescentem, neo tamen ullaui lempealalia eignificationem praBbentem. Geterum oratioois opportunitatem, aileatii commoditatem, linguae leporem, familiarium colloquiorum iaatar olei proraus et mellis profluentem suavilatem, aut verborum tuorum muaioum plane coucentum, quia rogo eloquatur ? Sententiarum aulem densitate, praeterea verborum perapicuitale et copia (Hiberni voces fluvii de more ruentes, Homerua dixiseet), quia te divinitus locapletior f u i t ? Q u a propter evenit, ut te verba faciente, omnes pror80· q u a a i numine aliquo afflentur, moderataque ineania percellaotur, et bacchari inoipiant, aimulque vel inviti exeiliant, el vocibus tuia rapti, ita dacaatur, ut retrocedere nolint, aed veluti afOxi tibi videantur, perinde proreue atque a Sirenibus demulii. Recte aana quiapiam te mara dixerit, quod alioe auper alios verborum fluctus dense excitet, autcerte ingentem aliquam aquarum vim : quaB, ei io eam alicuode lapillua incidat, ex obecuro centro, seu potius ciroino, eoque, ei ila via, liquido, alium euper alium circulura, eeoaim admodum intumeacentem, ac deinde propter alium influentem, paulatira, dooec ad eummum perveniat, deficientem atque evanescentem, mirabiliter ciroumacribai : potiaaimum vero, cam tibi de rebaa divinig est sermo. Quis namqoe aliua babat vel m e Q t e m et senteDtiam oratiooa atque lingua meliorem vel orationem qua? illie ratione meliore 6ubaer?iat, vol iiQguaoa etiam qum bene admodum et aoute (rotuade et suavitor poeta dixiaset) ver-

576

^ καλών ; Ά λ λ ά γάρ ούτως εχειν ταύτα παρίστησι, τά τ' έκ θεού σοι δεδωρημένα, τά τ ' έν πάση ξυνενεχθέντα σοι τή άρχή. Ούχ ήττον γε μήν καί ταύτα σαφώς παραδείξειε · τίς γάρ σού πλέον μετ' ευλά­ βειας ανυπόκριτου ή θεδν έδόξασεν, ή ζήλον Εμπυρον υπέρ αυτού ένεδείξατο ; Τίς τήν ακραιφνή πίστιν ούτως έζη)οτύπησε κινδυνεύουσαν, ή τήν Ιεράν έκε'θηρε τράπεζαν ; Τις δ' αύ λύγοις οΰτως έπ ι δούναι παρέσχεν ε'ς μέγιστον, καί τήν άρετήν διαφερόντως έτίμησεν, ή τούς αρίστους προότίμησε ; Τίς θεού λειτουργοΐς, καί άλλως δή κεχαρισμένοις αύτψ, καί σχεδόν άπασι, το προσήκον γέρας κατ' άξίαν άπιχαρίσατο ; Τίς δέ πάλιν τά βασίλεια κατ* ουδέν διαφέρειν άσκητηρίου παρεσκευάσατο τή τε μακρ? προσοχή καί τή έσάγαν εύλαδεία καί κοσμιότητι; | Ποιος δ' ούτως άρρεπεΐ ζυγού στάθμη τά κοινά όιψκήσατο ; ή δίκαις έπέστησεν, ή κακίαν έκόλασεν; ώς πλείω χάριν έχειν μάλλον είδέναι σοι τδν τήν ήττω ψήφον άπενεγκάμενον. Τίνος ή μετά συνέ­ σεως άπλυτης καί μετά πραότητος φρόνησις; αΐς μετά φιλανθρωπίας μάλιστ' έμπρέπεις, μέγα τι βά­ θος γαλήνης έν ψυχή καί δψεσι προδεικνύς, ήμερα φρίσσον, καί ζάλην ού παρεχύμενον. Ά λ λ ά τδ τοΰ λύγου καίριον, άλλά τδ τής σιωπής εύλογον, τήν δ' άφροδίτην τής γλώττης, καί τδ τής ομιλίας- δίκην ελαίου καί μέλιτος άντικρυς ρέον, ή τήν άρμονίαν καί μουσικήν τών λόγων πώς άν τις φράσοι ; Τδ δέ τών νοημάτων πυκνόν, πρός δέ τδ διειδές τε καί άφθονον,έ'πεα νιφάδεσσιν έοικότα χ ε ι μ ε ρ ί η σ ι ν , ειπεν άν "Ομηρος, τίς σού πλέον θεόθεν έπλούτησεν; ι ώς πάντας, λέγονσός σου, ένθουσιφν αντίκρυ ς, καί μανίαν πάσχειν τήν σώφρονα, καί βακχεύειν έθέλειν, καί άκοντας άλλεσθαι, ταΐς τε φωναΐς συνεξαίρεσθαι, καί μηδ' άν α χωρείν αίρεΐσθαι * αλλ οίονεί προσηλώσθαι δοκεΐν, τδ τών Σειρήνων άτεχνώς πά­ σχοντας, θάλασσαν προσηκόντως εΓποι τις ειναί σε, άλλα έπ' άλλοις πυκνώς έγείρουσαν λόγων τά κύ­ ματα * ή τινα μεγάλην υδάτων σύστασιν, ψηφΐδος πόθεν έμπεσούσης, άδήλψ κέντρψ, μάλλον δέ δια­ βήτη · εί δέ βούλει καί ύδατίνψ, άλλον έπ* άλλψ κύ­ κλον, πράως μάλ' άνοιδούμενον, καινώς περιγράφουσαν * εΤΘ' ύπεξιστάμενον ήσυχη τ ψ έπεισρέεντι καί διαλυόμενον, μέχρις άν ϊλθοι πρδς τ δ άκρότετον. Καί μάλλον δ'ταν περί θείων πραγμάτων { εοι τό διαλέγεσθαι. Καί ποίος γάρ έτερος tj νουν bjp λόγοο καί γλώσσης άμείνονα, ή λύγον ανάλογος τούτοις ύπηρετούμενον, ή γλώσσαν αύθις εύ μάλε καί στρογγύλως, επιτροχάδην δέ καί λιγεως ειπεν άν ποιητής, άποτορνεύουσαν τό νοούμενον, καί άμ­ φω τούτοις, ώς γ' έχρήν, διακονούσαν τε καί όι«πορθμεύουσαν τό κρυπτόμενον ; 'Εγώ τούτο μόνον σου διηγήοομαι· δ'ταν δημηγορούντος ακούω, άλλος έξ άλλου γίνομαι, και δλος ένθους ταις των λόγων καθίσταμαι Γυγςιν, ούκ άνθρωπου δήθεν ομιλούντος διακούειν δοκών, άλλ' ύπερφυούς δή τίνος ούρανόθεν προκύπτοντος, καί τινα ξένα καί θεία, έχδαίνοντα μέν τά κοινά, μυστήρια δέ τινα καί βάθος απόρρητον ϊχοντα διαγγέλλοντος' ώστε με καί δεΐσθαι θεού προσθείναι καί οδς έτερον, ώς δή τψ 1

577

DEDICATIO.

573

προφήτη δόκει, V

είσρέωσι χύδην αϊ συν άστειο- Α bis i n orbem reductis conceptam animo sententiara proferat, atque utramqoe iie, ita ut deoet, άσοι δή στερροί καί βεβηκότες τδ φρόνημα, άλλά expediat, et id quod in animo lateat in apertura μή πάμπαν ώσι τοις τοιούτοις άκήλητοι καί αμεί­ tranaocittal? Equidera unum iilud de te dicam, λικτοι · ούς ούδ' άν Όρφεύς εκείνος μετά τής πολυcum concionantem audio, aliua ex alio, et oratioθρυλλήτου λύρας, οιμαι, συχνώς έπιτρέχων ταύτην nia tuae illecebria Ueo plenua efflcior, nec hominem τψ πλήκτρψ, ποσώς καταθέλξειεν · ήν δή λύραν αύτψ me loquentem, eed miriOce aliquem e COBIO proπροσπλάττουσιν Έλληνες, καί τάς άψυχους ©ύσεις epectantem, et nova quaedam atque divina, qu® τοις κρούσμασιν ελκουσαν. Ά λ λ ' οίον δέ άρα σοι communia h®c quidem longe exeedant, aublimia πρδς τοις άλλοις κάκεΐνο, τδ μηδενδς τών υποδίκων autem et arcana myateria oontineant, renuntiantτή βασιλεία αίμα ποτ* έλχέαι θέλησα ι; καί ταύτα tem audire poio. 1 2 Adeo ut Deum orandum μήθ* δ'ρκοις κατεμπεδώσαντα, άλλ' ούρανίω συνέduxerim, q u i m i b i aurem aliam addat, sicuti σει · τούτ' άριστον και ώς προσήκον βασιλεί μάλιστα quidem prophet® videtur, ut mihi cura lepore κρίνοντα · άτε δή καί ζωής καί θανάτδυ τα μίαν urbano verborum taorum gratia abunde inflaal. μόνον είδότα θεόν. Αναίμακτο ν γάρ τψ οντι ν.η Qnod quidem omnibua .etiam contingere arbitror, καθαράν φόνου τήν σήν καί μόνην ήγεμονίαν άπας g qui firma et conaistenti aunl meate, neque omniao αιών αύχεί, εύδαίμονα βίον πηγάυουσαν, καί φυράν talea, q u i demolceri et flecti verbia hujusmodi απάντων καλών. Καί τούθ' όρ^ν εξ εστίν, οίς καί nequaquam poaaint. Quoa aane neque Orpheus άλλα μεν τών αγαθών πλημμυρεΐ · οΤς δέ καί μεγάille, decantata aua lyra, frequenter eam plectro λας φύσεις καί τών τεχνών ούκ έλαχιστας αύθις άναpercurrena, ut puro, aliqua ex parte permulaerit : ζήσαι παρεσχεν ό κατά σέ χρόνος, καί γ' ένεγκεΐν quam quidem lyram irrationales eiiam naturaa είς άκρον ευτύχησεν · ού σού γε δήθεν, άλλ' εκείνων aoao auo traheatem ei affingUDt G r e c i . Jam p r s t e r πάντως χάριν, ώς άν ε'ης μάρτυς όμού τε καί θεα­ alia illud qoale eet, quod nulliue eanguinem, q u i τής, καί δυνάμενος κρίναι τό καιορθούμενον, καί imperio ob majeatatem Iseaam obnoxius fuerit, effundara volueria? Quod t u quidem te ita f a πρός ισχύος εχων μάλιστ' άμείψασθαι. Έλοίμην cturum eaae non jurejurando confirmaati, verum δ' άν ειπείν ώς καί διά σέ τούς πρώτους τών παρ* casleati prudentia oplimum eaae maximeque i m ήμίν έπί σού ξτμβήναι γενέσθαι. Εί γάρ εύφορίαν perio conveoira jadicaati, qui nimirum et vita et μέν καρπών, ώς φασιν, εύκαρπία ποιεί καί λεπτόnecia poteatatem penea eoluna Deum eaae acias. της τού περιέχοντος · τεχνών δέ καί φύσεων αΰξηIncruentam enira proraaa cediaque purara aolam σιν αγαθών εύμένεια και τιμή, καί φιλανθρωπία imperii t u i adminiatrationeoi, univeraum jactat βασιλέως έκκαλεΐται. "Οση νύν ή τούτων φορά · ήν προήκουσαν όρώμεν, σού κρίνοντος, καί τιμαίς καί C ®vum, quffi vilam felicem et bonorum omnium φιλοτιμίαις είς αύξην ούτως έπιδιδόντος, και είς proventum producit. Quod quidem cernere lioet μέγα εντεύθεν αιροντος καί α'θέριον · καί μάλλον cum i n aliia exundantibus commoditatibos tum έπί λόγοις τούτ' εστίν ίόείν · ώς μικρού δείν, τούς i a eo quod state tua magoa ruraua ingenia et καθ' ήμας Έλληνας πρός τούς τής τέχνης εύρετάς artes nobilissima? revixerunt, et per proaperum άμιλλασθαι κάντεύθεν , καί τό πρωτείν έκ τών •uooeeaurn ad autnmum pervenerunt; non tua δευτερείων λαμβάνειν, άπάσαις ψήφοις δοκείν · καν quideoa, ted illarum, plane graiia, u l aimul el teούτοι, περί σέ καί τάς σάς πράξεις άεί πονούντες, atis earuro esees, et apeeiator i ^ u i oum judicara έλάττους ώφθησαν · κσταγωνίζη^ γάρ καί λόγων πά­ de reote factia, tum repooere ea atque remunerari σαν ισχύν, είς τόσον σπουδάσας έπιδούναι ταίς maxima possie. Neque aane affirmare dubilarim, tua άρεταΐς. , gralia primarioa qui apud nos aual viroe, eub imperio tuo editoe ejse. S i namque uberem frucluum proventum, aicuti diciiur, temperata constitatio atque lenuiUe ciroumfoai aeria eflicit: praeclararum profecto artium et prsatantium iogeaiorum increaientam benignitae, honorificentia et bumanitaa principis elicit. Qualis nunc eorum eat copia : quam judicio, liberalitate et munificentia tna tantopere proficere, adaugeri, et ad ccelum uaque tolli conapicimoa. Quod qtiidem i n eloquentia roaxime videre eat, ut prope noatrorum temporum G r e c i cum ipsis artia ejoe invenloribus certent, proiadeque primae ex aecundia feraat, ita u l sententiis omoiom videtor: quamvia omnea isti te atque actionibus tuia laudandia occupati, interiorea hac in ptrte reperiantar. Longe enim orationis el eloquenti® vim omnem auperaa : i a tantum virtotiboa fxcellere studuiati. •«)

τ ι

χ * ? * < · Οίμαι δέ καί πάντας τούτο πάσχειν. ιτ

Ό μέν ούν Κορίνθιος

εκείνος Δημάρατος. 'Αλέ Ι)

ξα-^δρον έν Σούσοις ίδών, έξ ηδονής έπιδακρύσας, μεγάλης εφη χαράς έστερήσθαι τούς έμπροσθεν τεθνηκότας, δτι 'Αλέξανδρον ούκ είδον έν τψ Δαρείου θρδνψ καθήμενον πρός δ' δ'τι κα: γής άνήλιον μέ­ ρος εμεινεν, δ'περ ούκ είδεν 'Αλέξανδρον. Έγώ δ' άν φαίην, δτιπερ δν άλλοΓ έπαινο ν τψ. χρόνψ προύλαβεν, έπί σοί γε κείσθαι

μάλλον

προσήκει. Ένί

1 * . Demaratua ille Corinthius, cum Alexandrum

Suais vidisset, pr® laMitia iiiacpymans, ingenti dixit voluptate et gaudio, qui ante id tempus obiiaaeot, orbatos, qood Alexandrum in Darii tbrono aedentem non viderint : praeterea, quod pars aliqua adbuc terr® obecura et aola carena raliqua esset, qu® eumdem Alexandrum non conspexerit. Ego vero dixerim» laudem istam, qaam aliaa tompore

579

NICEPHORI

occupavit, i n te multo magis competere. Atqueiile Α dioto eodem Alexandrum quidera ornavit, ad tuam autem pratantiasimam imperii administrationem respiciens, laudem tantam retulit. Quod si et hoo dicere oportet, quam insigni animi iaetitia caruiase putae, septenarium divinurum rcligionis nostrae virorum conventum, quod te simul cum eia coruscantem, veluti ingentem, opum accessionem, non viderint ? Potiesimum vero primum i l l u m , qui T r L nitatis mysterio est cohoneatalua, quod te asseseorem, seu potius tbroni siuaul el impcrii post se statim sucoesBorem germaaum oon babueril, p r o feseionis iidei nostrae ducem, et revera patrem i u u m Gonslantinum, magoum apud Christiaaoa nomeo ? Non tanta siquidem inimicorum multitudo

CALLISTI

580

Y*P λόγψ, κοσμεί μέν εκείνον · προς σε δέ κβί τήν σήν άρίστην βλέπων αρχήν, τδν Ιπαινον έμνηστεύετο. Ει δέ χρή καί τούτο φάναι, πόσης ο?ει θυμηδίας Ινδεά καθεστάναι καί τόν έπτάριθμον σύλλογον τών καθ' ήμας θεοφόρων ανδρών, οΐς μή σε συναστράπτοντα τούτοις έπλούτησαν ; καί μάλισθ' ό πρώτο; εκείνος καί τψ τής Τριάδος μύστη ρ (ψ τ ι μ ώ μ 3 ν ο ς , ότι

μή συνεόρον ή γούν καί τού θρόνου καί τον

κράτους

ευθύς

μετ' εκείνον όιάδοχον, ό τής πίστεως

ημών αρχηγός καί ταις άληθείαις σος πατήρ Κων­ σταντίνος,

τό

μέγα

Χριστιανοΐς

όνομα,

γνησίως

έχρήσατο ; ή γάρ Sv ούκ άν τοσούτον είσέ^ρει στΐοο «χθρών, τήν άκραιφύή πίστιν συγχέον καί συγκλονουν, ταΐς των λόγων

στρεβλότησι.

Κάν σοφή

τ ιν ι πρόνοια θεός τε κατ ούδεν εκείνων 1

λειπόμε·

irruisset, verborum perverea vereutia sinceritatem ρ vov, ώσπερ τι βάρος άντιταλαντεύσας τούτοις πασιι

fidei miecens aique concutieos. Enimvero aingulari quadam providentia Deus te, nulla se illis inieriorem, quetnadmodum quoddam poodus aequalis raomenti in lance opponens, convenienlemque magnitudini imperii mentem eimul et morum dignitatem tribuene, eoque exparienti» et bonitatia progressum, reruro admioietrationi temporibua n o atria prafecit, ut eas quam optime gabernarea, neo nos prorsus pesaum iremua. Quia eoim auffecisset alius, qui i o l et tantie malia undequaque c i r c u m fluentibus obviam iret, quam tu ipse, qui forlitudine et prudentia et Dei cultu justus ea judicatua, temporibusque nostris alter quidam Noe aut Mosea existimatus, scapba et ligno crucem adumbran tibus, et aarumnarum fluctibus eubducens, et popu

ίσόρροπον, εχέγγυόν τε τώ μεγέθει τής αρχής, καί φρόνημα καί τό τού ήθους αξίωμα παράσχων, εμ­ πειρίας τε καί χρηστότητος κατά τούτο γεγενημένον, τοις

καθ* ημάς επέστησε πράγμασιν, ώς δν γε

εΐης ταύτ' άριστα

διιθύνων, "να μή παραρρνώμεν

πανταπασι. Τίς γάρ άν ήρκεσεν έτερος τόσοις άντιβαίνειν δεινοΐς ; ότι πλείστων μάλα ριρρεόντων,

κύκλψ πε­

εί μή ού γ* αυτός άνδρία καί συνέσει

και θεοσέβεια κριθείς δίκαιος, χρόνψ δήτα τψ καθ* ημάς Νώε τις άλλος ή Μωϋσής ώφθης, σκάφει κα: ξύλψ σταυρόν είκονίζουσι τού κλύδωνος τών δεινών ύπεξάγων, κάί τόν σον λαόν τών διωκτών υφαρπάζων, καί τούτοις πλήττων καί καταποντίζω ν επι­ διώκοντας, καί χειρί θεού τρόπαια έγείρων

απαν­

ταχού, καί τήν κοσμικήν λαμπράν λαμπρώς δλκάδα

l u m tuum a pereeciUoribus eripiens, et percutiens C τψ σταυρικώ διακυβερνών ιστίω, κόσμου νέου δια

iia atque submergens persequentes, atque per σώζουσαν σπέρματα, ή καί στύλος πυρός άντικρυς manum Dei tropsea ubique excitane, magnificamχρηματίζων, άτε δή τόν νέον Ισραήλ, ή μ & οδη­ γών πρός εύσέβειαν ούράνιον δήθεν σπέρμα * ή que mundi navem magnifice crucis velo novi o r γούν οπός Ιερός, ή τι θείον άλας, εύαγγελικώς ει­ bis semina coneervantam gubernane : 1 4 a u l ignis πείν, κατά καιρόν ήμΐν έμβλυθεΐς, ύποχαυνομένοις quoque columna prorsus babitua, veluli novum καί διαρρέουσιν ; Iaraelera, nos ccclestc vidolicet semeu, ad veram pietatem producoaa; aut eane liquor aeu euccas eacer, aut aal qoidam divinus, ut Evangelice dicam, BUO plane tempore nobis jam faticentibus atque diffluentibus injectus? Sed quld ago? S i enitn quamplurima dicendo Ά λ λ ά τί μοι ταύτα; Εί μέν ήν είπόντα πλείστα, vel minimam partem recte factorum tuorum attinκάν βραχύ τι τοΰ σού καθήκοντος προσεφάψαβθαι, gere possem, nihil prorsus difflcultalia aut moleουδέν τι πράγμα πάντως τψ λόγψ προσήν * νΰν atiae orationi adesset. Quandoquidem vero verba, επειδή ανάγκη τούς λόγους κατόπιν τών ϊργων ερχεetiamsi oranium longe optima i n medium profeσθαι, κάν τά κράτισνα πάντων είσφέρωσιν, tve μή rantur, cedcre tamen plurimum rebus ipsis neces- D καί πλείω λέγων τού μέτρου πέρα δόξω περιένπ, sario oporteat, ne ea accumulando ultra modum βραχέ' άττα προσθείς, έπί τήν ύπόσχεσιν τών λόγον

progredi vidcar, ubi pauca qu©dam addidero, ad argumenturo bistoriae proposilum descendam. Quae enira tibi Deus exuberanti manu bona concessit, et quam munificentias graliam prolixe praestitit, quisnam satis vel oratione prosequi, vel menle coQcipere queat ? qnamvie una cum Gratiis et M u ais omnibus et pluribus quam quas Homcrusdixit, capillosque nostroe numero ajqucnUbus linguis, iosistens, res taas exeaquendas sibi proponat? Adeo enim nibil sibi dixiaee videbitur, ut poenitentia postea, qui semel dicendum sibi quidquam sainpserit, ducatur. M i h i vero salia fuerit, u b i ea

άφίξομαι. "Οσα μέν γάρ σοι θεός άφθόνψ χειρί πα­ ρέσχε τών αγαθών, καί επιεικώς σοί γε τδ της χά­ ριτος φιλότιμον

έπεδείξατο,

τίς Ικανός καί λόγψ

φράσαι λα* νψ περιλήψεσθαι; κάν εί μετά χαρίτων καί μουσών άπασών καί γλωσσών πλ ε ιόντων ήπερ όσας "Ομηρος ε'ίρηκε, καί σχεδόν

ταΐς

ημετέρας

ίσάριθμον Οριξίν επέστη τις, έργον τά σά ποιούμε­ νος, τόσον ώφθη μηδέν οίπών, ώστ' έπειτα δή και μετάμελος εκείνον είλε, καθάπαξ λέγειν έπιβαλομενον. Έμοί δ' αρκέσει μόνον τό της σης εοσεδείας είπόντι, θάττον συγκεφαλαιώσαι τόν λόγον. Τήν με* ούν καθόλου Έκκλησίαν

ουτω νεωτεριζομενην είς

DEDICATIO.

881

τό άρχαϊον εγκαθιστάς · άπελαύνεις ταύτης άπαν ^ νόθο ν δόγμα καί βέβηλον * έκκαθαίρεις τών θειοκαπήλων τό ιερόν, ού τριπλόκψ δή τινι φραγγελίψ, άλλ' αληθείας λόγψ, ειτουν συμφυΐας τριττψ · ύπερ της Ιεράς και θείας τραπέζης ζηλοτυπεις · σφοδρόν τι πνέεις υπέρ τού Πνεύματος · έμπνεΤ σοι κάκεινο τής ακριβούς θεολογίας τήν δήλωσιν, άξίψ μάλα γενομένψ τψ πολλψ ζήλψ, γνησίως τά γε τοιαύτα έμπνείσθαι, άσφαλίζη · νομοθετείς έπί τούτοις · θριγγοίς μεγάλοις τό τής εύσεβείας χρήμα κατοχυροις · τό διε^ρωγός έπανάγεις \ τή όλομολεία συνά­ πτεις. Ούκέτι παρ* ήμΐν τού λοι-ού τά καινά δή ταύτα τών ονομάτων, Π/ύλος και Κηφάς τε και 'Λπολλώς · άλλ' είς απανταχού καί έν πασι Χριστός. Έπί δή τούτοις ύπόχαλκον οίον ηχούσαν τήν τ~ς Ιερωσύνης χρίσιν, άκίοδηλον καί χρυσίου λαμπροτέραν τψ διαπύρψ ζήλψ εμφαίνεις, νόμψ δή καί γράμμασι τό τού τρόπου άφιλάργυρον έκδιδάσκων. Καί νΰν Ιερόν τι τψ οντι τό Ιερασθαι, τψ πρώην χρόνψ ταϊς καταμικρόν παραλόγοις κιβδηλευθέν έκτροπαίς. Σεμνύνεις τό σχήμα τής Εκκλησίας, άεί τι πλέον έπινοών, και λεπτύνων άριστα τήν πρός τό άρχέτυπον άφομοίωσίν. Φαιδροτέρας έξεργάζη τάς πανηγύ­ ρεις, ού μόνον πολυτέλεια φώτων κύκλψ διά τών άλύσεων άνερπόντων καί διαττόντων, νοερών τε ταγμάτων εΐκονιζόντων καί αριθμόν καί λαμπρό­ τητα, καί ώσανεί κατάστερον έν άπορρήτψ νυκτί τό μέγα τούτο καί αίθέριον χύμα τού δευτέρου, ώς ειπείν, καί νοητού στερεώματος προόεικνύντων, ών αύτδς έν μέσω οιά τις, τό ξένον είς ακοή ν, πανσέ­ ληνος ήλιος φρυκτωρείς * άλλά καί τοις άλλοις οίς τό ΘεΤον έπιγάννυσθαι εΓωθε, σκευών δή τίνων ξένην I καί δψιν καί σχήμα προϊσχομένων, φρίκης άτεχνώς γέμουσαν. Πώς δ άν τις φράσειεν, ό'σαις τήν καθ' ήμας Ιεραρχίαν έξάλλοις καί ποικίλαις στολαΐς κατηγλάισας, μηδέν τών είς πολυτέλειαν αύτη παραλελοιπώς, χρν»σψ τ' άκιβδήλψ τιμαλφών τε λίθων καί μαρδάρων τισί διαυγείαις καί καθσ/ρότησι ; δι' ών απάντων ό σος περι τήν Χριστού Έκκλησίαν άοοαστος και ζέων διαφερόντως μάλα δείκνυται πό­ θος. Τί ούν ; άλλ' ούτω μέν περί τήν ά'υλον και νοε· ράν Εκκλησίας--«ήν εύσέοειαν λέγω, διαγωνίζη · τ ή δέ έξ 8λΐ|ς ταύτη δή συγκειμένη, ού τόν Γσον γίνη τρόπον; Πολλού γε και δει. 'ίΐς γάρ έκείνην, οία τήν δυνατήν (5οπήν άνατιθείς, ρέουσαν ήδη καί καταπίπτουσαν, ού λίθοις τισι καί πλίνθο ι ς έκράτυνας · άλλά τοίς πνευματικοίς άντερείσας στύλοις ' τοίς τών Πατέρων δροις καί δόγμασιν ώρθωσαν ού­ τω και ταύτην. Τό άπερινόητον καί άμήχανον έργον, τό ά£*3ητον κάλλος, τήν είκόνα τής άιοίου αυλής, τό κοινόν ανθρώπων, εΓπω δ' δτι καί αγγέλων έντρύ* φημα καί ώράισμα, τό τής του θεού Λόγου Σοφίας θείον όντως, λέγω, άνάκτορον · καί ταύτην τψ Ορά σε ι τού χρόνου κάμνουσαν, καί ταίς τών υπερκει­ μένων ύπεροολαΐς ές γόνυ κλίνουσαν καί όκλάζουσαν · άντιστήσας ταύτη τήν χρυσή ν δεξιάν, έν τώ βεβαίψ 1

(1) Laue pietatieinetitate, et doctrinaeGhristian» ab heereticis opinionibus repurgate. NamAndroni-

582

quae pietatis erga Deum t u » sunt, dixero, quamprimum orationem i n summam redigere. Itaqoe (1) Ecclesiam catholicam et universalem rebua novia turbatam in veterem etatum restituisti, doctrinam illegitimam atque impurara omnem ab ea r e p u l i s t i : templum a divinae doctrinee cauponibas et depravatoribus haereticis, non quidem triplicato flagello, sed veritatis verbo, aive cognatae divinitatis triplicitate repurgasli, pia aemulatione pro d i vina mensa flagrusti, vehementius pro Sipiritu epirasti : quare ille quoque tibi accuratam certaraque divinilatis cognitionem inspiravit; doctrinam stabilivisti, constitutioaea de ea tuliati, iagentibua septia veram pietatcm vallaati, quod dirutum fuerat reetituisti, atque id apta membrorum partiumque oranium coagmeatatione redintegrasti. Neque deincepa apud noa nova illa oomina audiuotur, Paulue et Gepbas et Apolloa, sed unua est ubique et in omnibus Gbristus. Adbaec uncLionem aacerdotalem adullerinum quiddam resonantem, flagranti ardore aioceriorem 1 5 et puriorem auro reddidisti, atque lege et litteris propoaitis; continentiam morura et pecuniae contemptum docuisti. Quapropter nuno reipublicae sacrum est aacerdotale ministeriam, quod auperioribua temporibue paulatim disoipliQse et morum corruptela adulieratum depravatumque fuerat. Ecclesiae formam et babilum, semper amplius quiddam excogitana, et imagioem pulcberrimead priinarium exemplar expoliens.ornaeti. Gonventus ecclesiaeticoa spiendidiores effecisti, non aolum ingenli lucernarum,copia,qua3 in orbem per catenas serpunt et emioant, intellectualiumque ordinum et numerum et aplendorem referunt, et volui astriferum in multa noote atque coeleetem tractum secundi, ut ita dicam, atque i a telligibilis flrmamenti exbibent : in quorum medio ipse perindo alque, quod auditu novum atque m i r u m W , ptenilunius sol reluces : verum etiam rebus aliia, qoibus numen divititmi laetari solet, et vassia quibuadam novam speoiem atque formam borrore proraus pleuam praa se ferentibua. Quis porro eloquatur, q u a m prasstantibua et variis s a crisvestibua puro auro, pretiusisque el reapleadentibus l a p i l l i s et margaritis ornatis, nibil plane ad magnificentiam reliqui facieaa, bierarchiam sea episcopatum nostrum illustraverie ? Perqu» omnia incredibilie, plurimumque flagrana tuus i n Eoclesiam Christi amor et desiderium magaopere dec l a r a t u r . Quid i g i l u r est ? Talis tu quidem in orn a n d a atquo dcfendenda ea quae materi» expers el intelleclualis est Eccleeia, veram pietatem dico, apparee: erga eam vero quae ex materia iala conetructa est, non eodem es affectus modo? Id vero longe abest. Quemadoiodum eoim illam jam collabentem et pessum cuntem, quantum potuisti opum conferens, non lapidibua et lateribus, sed apiri* cus patris sui Micbaelia acidit.

de religione aota re-

583

NICEPHORI CALLISTI

584

tualibue auffultam columnis, Patrum acilicet do- Α. μένειν παρέσχες, τοσούτον έόράσας, ώς μηδέν τι ctrinia et sanotionibua confirmasti : sic et banc τών δεινών τού λοιπού έξ είναι τής έκ τών χρόνων erexisti. Hoc, inquam, cogitationem mentis excelύβρεως αύτη προσβαλεΐν. Εμβόλιμοι ς γάρ λίθοις leneetimmeneum opus,banc incredibilem formam, και εις κάλλος άπεξεσμένοις, εκατέρωθεν έ π ι ^ ώ sampiternae aul» irnaginem, commune homioum, σας οίκοδομία στερρά καί αδαμαντίνη σχεδόν, έπί dioam etiam angelorum, delectamentum et apeclaμήκιστον είς ύψος άνατρεχούση · ώς δοκεΐν ενα λί· culum, hoo divinum Dei Verbi Sapientiae, inquam, θον είναι τδ σύμπαν έ'^γον, τή ές άκρον δηλαδή palatium : haoc quoque baeilicam temporum vi αρμονία καί συμφυΐα. Καί πάντα μέν τδν νεών Ι Ο afFectara, et imminentium cacuminum mole στερ'ρώς έδραιοίς · μάλιστα δ' δσα τών οικοδομημά­ veluti i n geoua inclinatam et labefactalam, a d h i των ήσαν προς άνίσχοντα ήλιον, ήρεμα ώσανει τών bita ei aurea dextra, ad stabilam et certum resliάλλων άποσαλεύοντα, ού τήν χείρα μόνον τψ εργψ tuisti atatum : ad eum modum «dificio omni firέπιβαλών, άλλά κα: τόν σον θείον νούν καί άκήραmato, ut i n poaterum n a l l a temporum i n j u r i a d e τον τοίς λοιποΐς προστιθείς, καί ταίς περί τούτων trimeoti quidquam ei afferre poseit. Nam saxis i n φροντίσιν έκδαπανών. Καί γάρ πως καί πρός ταύτα jeclitiis et pulcbre politia ex parte utraque eam re- έπιτηδείως μάλιστα διαγέγονας εχων, τψ τής σοφής ataurasti, atructura solida et fere adamaotina ita g διανοίας μεγαλοφυεΐ τε καί συνετψ * ώς ήττάσθαι longisaima i n altum excurrente, ut totum opua κατακράτος τούτψ δή τψ εργψ μή μόνον δ'σ'έξ αίώpropter summam convenientiara et coagmentatioνος γεγόνασιν, άλλά καί τό θρυλλούμενος έξ ασφάλ­ nem aaxum unum esae videatur. Et lotum tu q u i - του τείχος εκείνο τδ Σεμιράμιδος. Ού μήν δ' άλλά dem hoc templum solida alabilitale confirmasti : καί τόν έκπαλαι τού θείου τούτου τεμένους δομήτορα, maxime tamen eam aediflcii partem, quas ad orienχαλκψ ές πάγκαλόν τι χρήμα πλαστική τέχνη διαtem solem apectans, seasim quodammodo a reliχυθέντα, κάπι κίονος τήν ήνιόχησιν έξελαύνοντα, quis partibus abrupta eat et disjuncta. Nec ma- σύναμα γαύρψ καί κράνει καί σχήματι, καί δεξι? δεινόν άπειλούση καί βλοσυρόν, *ίππψ τε συν μεγαλψ num tantum operi isti adhibuieti, aed ad reliqua μυκτήρί τε καί φρυάγματι ΰβριν άτεχνώς πνέοντι, eliam, divinam et immortalem tuam curam et solκαί χαίτη αύραις δήθεν παιζούση, καί κατά τόν licitudinem rebua bia impendens, adjecisti. SiquiΌμηρικδν "ππον κατά πεδίου μετεώρου κροαίνοντι, deui ad has etiam artea aapientia aniuai intelligenή καί κατά Πήγασον εκείνον "πτασθαι δόξαν παρεχο­ tia et magaitudine, admodum ea appositua. Et μένου · καί τούτον δέ άρα τής έκ τού χρόνου άτακτου opua hoc ooinino, quod diximua, non ea solum περιφοράς καί ανωμάλου κινήσεως Ικανώς άπολαύqua3 a aaBCulo oondito ^exatitere, verum etiam d e σαντα τή μακρ^ καί συνέχει τών αέρων φιλονεικία, caatatiasimum illum Semiramidia bitumine corapaclum murum longe superavit. Verum enimvero C ώς κα: ά κατέχων έωράτο, σταυρόν δή σφαΐραν, δι' ών δ πλάστης έδήλου γήν τε αύτψ πά­ priscum quoque divini bujus delubri conditorem σαν καί θάλασσαν τψ σταυρψ δεδουλώσθαι, καταρ({), ex aere i a etatuam pulcberrimam arte fictorum ραθυμήσαντ* έάσαι τήν εκείνου χείρα διαφυγείν, καί ditfusum, atque in columna aurigationem siveguτούτον μηχαναίς τισιν άμηχάνοις καθά τινι κέντρψ bernalionem exsequentem, una cum galea superba καί μάστίγι, τψ χρυσέψ μυωπίσας σκήπτρψ, έρet babitu magnifico, dextraque grave quiddam et (5ωμένως έςελαύνειν τόν οίκείον δρόμον, καί συνιπterribile ininunti, i;quo etiam ingenti naribus el fremitu vim plane apiranta, juba quoqtie per a u - πάζέσθαι τψ ήλίψ, άκινήτψ κινήσει, είς αιώνας rara hidente, et jnxta Homericum equum, in sub- παρεσκευάσω. l i m i campo laaciviente ; aul eliam, juxta Pegasum i l l u m , volai-di opinionem prebei te, a Umporam inordinata circuoivolutioae et motu ratione parum nitcnti, longa et coulinua acria itguria i l a perculaum, ut q u s oontinere vieua fuerat, crucem videlicel et orbcm, quibue atataariua t e r r u n omnem el mare ipsum par crucucn ei subjectum ease indicaverat, ea cessatione ignava e maau ejus exeiderinl : et hunc, inquira, artificio quudam incredibili, perindc atque quoJam stimulo et fla^ello, aoreo eceptro exoitane, ut fortiler cursum 6 u u m ugerct, et una cuui sole, initnobili motu, i n seinpi» ternuin perequitaret, procuraati. 1 7 SeJ si exacle oratione persequi pergam, D Άλλά μοι πρός λεπτόν τψ λόγψ έπέρχεσθαι, quibuenam templis temporum injuria r u i n a m m i δ'σο: ς μέν τών νεών χρόνψ πονήσασι, καί άλλοις δηnantibus aliisque publicis operibus, atque ioprimis μοσίοις έργο ι ς, καί προ πάντων τψ περιβόλψ της urbis ipsiua moenibua, quee cirouaicirca eam, i n πόλεως, τό κράτος έκ τειχών άδαμαντίνων περιεβάvestigantium modo, ciagunl, et ex seaili aitu ad λου, άριστα καί ώς χρεών γε ήν έξασφαλισάμενος, pubescentem juveatura revocanl, ouuria adamantiδ καί δίεισι κύκλω τήν πόλιν ιχνηλατούν νεάζουσαν nia robur iirmum adjeceria, tempus nie id raemoδήθεν καί ήοώσαν έκ γεγηρακυίας άποδεικνύον, έπιrantem destituet. Ceeterum veritatem verbie meia λείψει με καί χρόνος έκδιηγούμενον. Άψευδή μοι astruere poesunl utraquesacraapostolorum teaipla, τόν λόγον παριστ^ν ϊχουσιν ο*ϊ τε θείοι και άμφω τά* (1) loatauratio alatue equeatria GoDatanlini M a gni, altera maou globum cum infixo crucie aigoo

contineatiH. Quod aymbolum eat orbia terrarnm per oruoem dericti.

DEDTCATIO.

888

586

αποστόλων νεφ, χαί ό τψ ούρανίψ χάλλει άνθαμιλλώ- J et Dei Gentricis edae oum coeleetl pulchritudine μένος οίκος τής θεομήτορος, Βλαχέονας καλούσιν ceriansi, quam Byzantii Blacheraaa vocant, et αυτόν οί Βυζάντιοι, χαί σχεδόν οί τής πόλεως άπαν­ τες, έπί σου καί διά σου iic μέγεθος τε καί κάλλος άρρητον έγερθέντες, καί μονονουχί

ψωνήν άφιεντες,

χαί τό σον θεοφιλές τής τε πίστεως καί πόθου τό ακραιφνές διαρρήδην

κηρύττοντες, καί ετι κηρύξον-

τες. Έν οΤς άπασι θαυμάσοι μέν τις τό έσαγαν σοι μεγαλόψυχον, καί τό τής δαπάνης άφθονον, μάλιστα δ* έν τοσαύτη φιλοτιμία τό άφιλότιμον καί άκόμπαστον. Ενόν

γάρ ιδία πράττειν,

ώς καί

όπερφυές

δοκεΤν έκαστυν, σύ δέ τό καλόν τψ πάντ' εί'δότι καί είς βάθος καρδίας όρώντι άνατιθείς, έπ' άλλων εργοις μάλλον τό φιλότιμον έκκενοΐς, τόν όποτυφόμενον εντεύθεν ήρεμα τυφον, οΤμαί που, σοφώτατα διωθούμενος. Καί γάρ ε'ί τίς σου τά κατά μέρος είργα · j σμέντ τοίς τοιούτοις είς εν άθροίσειε, πάντας έν δευτέρψ θήσοι, δσοι δή τούτοις τό φιλότιμον έπεδείξαντο. Βί δέ χρή καί τι δείγμα τής σής μεγαλοψυ­ χίας είπεΐν, άνείσθω πασιν είς όψιν (λόγψ γάρ τό τής πολυτελείας καί δαπάνης φράσαι άμήχανον) δ έκ τού παρήκοντος

άνάκτορον ήγειρας, δ'πως μέν θέ­

σεις, δ'πως δέ καί στε^ρότητος, κάλλους τ ' έσάγαν επιμελούς, ώς εικός εχει, άξιον αληθώς τής σής καί φρενός και γλώττης, εΊπω δ' δ'τι καί χειρός καί συν­ έσεως έργον · πρός δέ καί δν τέσσαρσιν άνίδρυσας κίοσιν δπαιθρον ό'ροφον, θέαμα λόγου πολλού άξιον, ώς άν οιά τις φύσεως ύπερτέρας προκύπτων άνω­ θεν, ήμας διορψης, θεόν κάν τούτψ οίκτω

χρηστότητος

μιμούμενο*:,

άνθρώποις έπιμιγνύμενον. Και

τί γάρ μάλλον εδει βασιλέα σε βασιλέων μέγαν καθεστηκότα, ή τόν βασίλειον οίκον τόνδ' άναστήσαι, δν ί ού σοι πάντως ή πασιν ήμίν ήγειρας έργον ού σιω­ πής άξιον · μάλλον δέ καί σιγ^ν επιτρέπον τψ τού θαύματος ύπερβάλλοντι, κα: ταις τού κάλλους άστραπαις απανταχού πρός τάχος δ'σον διεκπηδώσαν ; Με­ γέθει μέν γάρ όπερ τούς πολλούς έστι, κάλλει δέ και στε^ρότητι σχεδόν υπέρ απαντάς, ύπο μεγάλψ καί πολλψ τψ Φωτι, ετι δέ περιουσία αίγλης καταστραπτόμενον, πυλών τε χάρισϊ καί προπυλαίων τους εκάστοτε

προσιόντας

ώσανεί

προσυπαντών τε άμα

©ιλοΦρόνως xoi. δεξιούμενον · τοις δ' ένδον δρόμοις χαί

περιδρόμοις, ους πιστοί τίνες γίγασιν έοικότες,

έν κόσμο/ δέ καί σωφρόνων εφεξής ήρεμα διεσιηκότες, άπ* αλλήλων διατειχίζουσιν, απανταχού χωρείν, καί τάς ίψεις εστιών προορεπόμενον. Τό δ' έπίχαρι τών μαρμάςων καί στίλβον, ά καί ές τρίχα, τό δή λεγόμενον, ήρμοσται

τάς τε ζώνας, αί τού παντός

έργου προβέβληνταί τε όμού

καί συνεξυφαίνονται,

πώς άν τις ε'ίποι ; "Α τε τψ έδάφει ύπέστρωται, καί άπερ ό σύμπας τών τοίχων

χώρος, οίά τι πέπλον

ποικίλους εστιγμένον άμπίσχεται ; Φαίης άν ευθύς ίδών, θάλασσαν ε ναι πραοτάτοις απανταχού ύποκυ7

μαινομενην τοίς κύμασι. καί ήρεμα πως φρίσσουσαν · ώσπερ δή καί πέπλον ύπανέχειν

θάττον, μή τι τών

υγρών τά κράσπεδα έπισπάσειαν. Τά δ' υπέρ κεφα­ λής τούτψ ούρανψ &ν είκασα ι ς τψ πολλψ καί κατακεχυμένψ χρυσψ, οίά τινι αίθερίψ χώματι, περιλαμπομένψ καί άνθούντι πυρί. Ά λ λ ά πώς αν λόγος τοσούPATROL. G « . GXLV.

prope urbie ipeius faoa omnia, aub te et per te ad immenaam magnitudioem et formam excitata, et tantum DOQ clara voce sincerum deaiderium,fidem et amorem erga Deum tuura, preconum more, depraedicantia, temporibusque futuris depredicatura. In quibua omnibus merito admiraiiont ait animi tui maguitudo, taotaeque pecuniae impensa : preeertim cum in tanta munificealia tua Jiberalitas ipea se non profaral et vendilet. Gum oamque t u a ipee opera, ita ut quodlibet iilorum exoellaatiesimum eeeet, exetruere poaeee malniati tamen boneetum faotum t u m , ei qui orania cernit i n timosque cordium receaaua perapicit, caosecraoa, in aliorum operibua reatauraadie magnificam liberalitatera declarare; subnascootem inde paulatim faalum el ttiraorem, ut equidem puto, aapientiaaime aupprimane. Etenim ai quia per partee auaa sigillatim quae i n ejasmodi atructurie perfecieti opera in anum cumulum congerat, oinnea looge poat te relioquas, qui manificeatiam auajm io eis osienderunt. Quod ai epeoioien aliquod magnanimitatis tu® sit indicaadum, io ooaapecium o m oium proferatur (oratioae enim preetanliam et impcnaam immeneam expiicare non eat)regiaea, quam pro eo atque fieri maxime potuit aediflcaeti, ut acilicet illaet loci ipaiua aitu et aolida firmitale neo non exacta puichritadine, ita utcoaveoit, conspicua ait ; dignum, neo bercule, meate et lingua, dicam quoque manu et prudentia tua, opue. A d haec et quod quatuor columnis fundaati et tanquara fulcria firmasti soiarium, insigne proraue epeotaculum, ut ex auperiore eo loco, tanquara a u b l i m i o r i a cujuadam naturae q u i spiaio proapiciene, noa reapiciaa: Deum quoque hac i n parta imitalua, pro rtjisericordia et bonitate aua bominibue ee i m miscentem. 1 6 Nam quid^ma^ie con?eniebat, te, qui raagnue prinotpum alioratn prinoepa ea, qaaro regiam hano domum exetruera, quam tu quideoa non tibi magis quam nobis omnibue proraaa exoitaati, opua miaime silenlio digoum : imo quod a i leutium potius propter admiratioais excellantiam mandavarit, et pulcbritudinis fulgore quara celerrime loca omnia pervaserit ? Magniludine quidam i l l u d supra m u l t a , forma autem et firmiiate fere | supra omnia est, ingenti et mulla luce abundantiaque aplendoria coruacana, portarumque et propjlaeorum seu veatibulorum amoBQitate el gratia, quandocunque accedentibue, obviaQe aimol, et eos beoigna excipiens, et ambulationibua intua atque xyatia, quos c o l u m n a quaedam gigantibue eim i l e a deceater ei pulchre inter se ordine d i a U n tea, distinguunt, longe latequa apatiari, alqoe ocaI08 pascere permitteos. Porro marmoria gratiam et fulgorera, quod etiam i n villos, o l i t a dioam, conformatum est, etzonas aeu cinctoraa, quaa t o tom opus p r » 8Θ fert, ei aimul iatextas, quomodo quiapiam dicat ? P r s U r e a vero, quod solo inetra-

19

587

MCEPHORl CALLISTI

588

tam est, et quod part maroram omnis quaei qnod- Α έργον χρόνου τε καί πόνου πολλού ούτως έν βραχεΐ παραστήσειεν, ό μήτοι γε λόγος, άλλ' ούδ' δψις, dam peplom varie dietinctum compleotitur. Quod μάλλον δέ ουδέ νους καί ταύτα τοίς τοιούτοις έγγυμderepente videne, mare quoddam esse dicae, leniνασάμενός ίκανώς παραλήψαιτο ; Έμοί δ' αρκέσει bua ubique intomeaoeoa fluctibus et sensim qooτούτο μόνον ειπείν, ώς πολλών καί άπειρων σχεδόν dammodo horreecena : ueqae adeo, ut confeatim βασιλείων οίκων έν τοις άνω χρόνοις φιλοτίμως έξveatem anbducae, ne flmbria ejoa bumore inficiaεργασθέντων, ούτος έφ' άπασι ψήφοις άπάσαις, τδ tor. B a m porro structura partem q u » aupra oaput δή λεγόμενον, κατά παντός τοΰ χρόνου τό πρωτεΐον eat, COBIO ipei propterlate et copioee d i f f u i u m a u κεκλήρωται μεγέθει, κάλλει, στε^ρότητι, τψ λελογιr u m , neo ηοα atbereo alicai tractui, igne multo σμένψ ρυθμψ, καί τή κεκομψευμένη συνθήκη τή τε reluceati atqae oorueoanti comparea. V e r u m quoψηφίδι, καί τοις ύπερ αυτής πλάσμασι καί φύσιν modo tantura et tam longi temporia et malti laboαυτήν έν δευτέρψ τιθέίσι, καί σχεδόν άπασιν, οΤς ris opus verbia tam breviter explioetar, quod ne~ τοιούτον είκδς άγλαΐζεσθαι τέμενος. que oratio ulla, neque oculus, imo neque mena a l i qaa, qu® quidem i n ejuamodl rebua ait axercitata, aatia compleotaiur? Mihi oerte unum illud dicere euffecerit: quamvia rault» et fere innumerabiles regia aul® euperioribua temporibua sane q u a m ambitioae et magnifloe aint conetruct», hanc tamen ipeam inler omnes temporam omniam, calculie, ut ita dioam, omnibus primas ferre magnitudina, pulcbritadine, firmitateque eedificationia, et oonvenienti rationiqua reepondeati modo; magniQoa vero atque auperba coagmentationa, Japillorumque incmetatione, 1 9 atque eorumdem variie formia, et rebua fere omniboa q u i b u i aedifloiuai taatum exornari «quumast, naturam quoque ipaam aoperare. τ ο ν

Sed de operibua

t u i hactenue. E t cum tanloa Β

Ά λ λ ά τά μέν περί τών σών έργων ταύτα. Τοιού-

princepe aia, imperator optime, atque eo glorie τος δέ ών καί ούτω, κράτιστε, δόξης ε χω ν, πρδς τίνα δή καί προσηκόντως παραβληθεί η ς ; Οίμαι γάρ άν pervenerta, cuinam recte conferri poeiie ? Ego καί Πλούταρχον έκεΐνον τδν περί τά τοιαύτα μάλα quidem Plutarcham quoque i l l u m , q u i virorum δεινδν, είπε ρ έτι καί νύν περιήν, προύργου αν θέσθαι olarorum oollationibua magnus fuit, arbitror, si έφ' ά διά βίου κατέτεινε τήν φίλην σπουδήν έν δευ­ adhao euperatea eeaet, oper» pretium se facturum τέρψ τάττειν, μή τόν σοι παράλληλον κατάλληλον ease exietimaturam fuiese, ei studio euo, i n quod έχων εύρειν. Ά λ λ ' Α δ ά μ καί Νώε καί Αβραάμ, ετι per vitam omnem libenter inoubuit, supersedissel, δέ καί Ιωσήφ καί Ί ώ β , Μωσεΐ τε καί Ιησού, πρδς eo quod idoneum, quem tecum componeret atque δέ Σαμψών τε καί Σαμουήλ, Δαβίδ τε καί Σολομώντι, oonferret, non inveniret. Verum Adamo illi el N o « 6t Abrabamo, praeterea Joaepho et Job, Moae, J o - καί δσοι δή κατ εκείνους, πρδς δέ τούτοις Κύρψ eu», Samioai, Samaeli, Davidi el Salomoni, et qui γ' έκείνψ καί Δαρείψ καί Άλεξάνδρω, ή τισιν άλ­ λοις, Ίουλίοις τάχα καί Αύγούστοις καί Καίσαρσιν. ejue generis fuere aliie, ineuper Gyro i l l i , Dario, Ά λ λ ' εύδηλον ώς τού μέν τήν κατά πάντων αρχήν, Alexandro, aot aliie quibaedam, Juliia eliam forάλλων δέ τδ εύελπι καί φιλόθεον ' έτερων τδ σώφρον tasee el Auguatia et Caesaribus comparari poasea. 8ed aatia conetat, te bujue quidem imperium i n , καί τήν έν δεινοί ς καρτερίαν * άλλου τδ άνδρειον καί επιεικές, καί πράυν, καί μέτριον, χύμα δέ σοφίας omnaa aliorum autem bonam spem, atqoa i n έτερου · άρδην δ' απάντων τό βασιλικόν τε καί άρχιDeum amorem, csterordm w o modTerationem, et κδν καί δημαγωγικό ν έσχες, μίγμα τι ξένον, ώς ει­ i n rebus duris coostantiam; alicujue porro fortituπείν, καί άμίμητον τήν σήν βασιλείαν κ α τ α σ τ η μ έ ­ dinom, ©quanimitatem, maoeaetudinem et mode. νος, ώς τοίς μέν παρελάσαι, τοις δ' άμιλληθήν» * atiam ; alicujue item eapiantia v i m ; proraus vero ών δέ βραχύ τι άπολειφθήναι, ούκ 4ν ε'ίποι μι. Έν omoium, eam qaam imperatori, priocipi populiσυντόμψ δέ φάναι, πάν δσον τούτων έκάστψ έξαίιιόν que et reipublic» adminietratori oompetit, virtuτε καί περιβόητον ή θεόθεν εδόθη, ή καί φύσις φιλο­ tem babere : ita ut veluti q u s d a m nova, atqae, τίμως διατεθείσα έπεχορήγησε, φ ι λο πάνω ς οιά τις ot ita dicam, iuimltabilie mislura imperium tuum αγαθή τε καί φίλεργος έρανισάμενος μέλιττα, τφ altconstitutum: quod videlicet boa quidem longa pretarieria, cum his autem certes : a quibue a u - τής μίξεως ξένψ καί τής συγκράσεως βασιλικψ τδ) πήχει πάντας παρήνεγκας, άρχέτυπον οίον ά μ ί μ η ­ tem noa multam absia, dicere non babeo. Atque, τον τήν σήν αρχήν άπασι παράσχων · ώστε με ρα ut breviter dicam, quidquid i n quodlibet istorum preoipiuum atquepreclarura, vel Dei munere da- δίως καί τούτ' ειπείν θαρρήσαι, τών καλών τε κάγαθών τά μέν ζηλώσαι, &ν δέ καί νικήσαι κατά τδ τής tum, vel preatantia naturae benefioio comparatum fuit, id tu quasi quedam bonaatque eedula apie D φύσεως περιούςιον * δσα δ' άν μ ή πω τισιν εύρητκ, σέ δέ άρα καί εύρειν καί προαγαγείν, καί ώς έγχωmagno atudio collectam atque comportalum, a d ρούν παραδείξαι τψ βουλομένψ * κάντεύθεν καί απάν­ mirando qoodam modo miscueti atque tamparaali: των περιγενέσθαι, τψ δι' απάντων άχρι δή καί ές τό at propterea imperatio cabito omnes ea auperάκρότατον άνελθείν. Καί σε οΐομαι διά ταύτα, χιί ές gresaus, imporio luo perinde atque non imitabili μή κ ιστό ν σοι τδ βιώσιμον προσγενέσθαι, σύμπαν τέarohatypo primarioqae quodam exemplari omnibua exhibito. Qaaproptar 61 i l l u d facile dicere a u - γαθδν ώς χρεών άρδην συλλεξαμένψ, ώς άν γε δή τψ μακρψ χρόνψ πρδς έπίδοσιν τούτο σοι προέλθοι, πήξιν sim, to quidqaid eet refam bonarum atque bone1

Α

DEDICATIO.

5&

«90

έν ήμιν αρίστη ν λαμβάνον καί εδραν χαί μονιμότητα Α etarum, partim quidem iroitatum per ffimulatiooem eese, partim vero ingenii et oalure praBetantia τψ άμιμήτψ σχεδόν τής μιμήσεως. Μυσταγωγόν γάρ euperaeae : quas auteoi bucusque a quopiam i a οίον τινα καί διδάσκαλον άριστον τών καλών απάντων, ventae non fuisaeot, eas et invaoisee et i a lucem ώσπερ έπί τοΰτο τοΰ θεοΰ σε 6πό χειραγωγώ τη produxisse, et, quoad ejus ilari potuit, cernere φύσει, λαμπρώς καί αροσηκόντως, ού στήλην βασι­ voleutibue osteodisse : proindeque, quod per v i r λείας μόνον, άλλά κα: πάντων ανθρωπίνων καλών tutea et praeclaras res omnes, ad suromum quoque θεότευκτον άγαλμα, είτουν ανδριάντα, σοφώ; προpervaseris, omnee longe vicisse. 2 0 Itaqoe (1) χειρισαντος. loogiorem etiam tibi vitam, qua boua omnia, pro eo atque deouit, omnino i n unum collageris, obtigiaae exiatimo : ut ex temporis diuturnitate ad ioorementum gloriae hoc tibi accederet: quod, c u m apud noa certiorem atabilioremqua aedem et statiooem optime fixeria, sedula imitalioDe laudam virtulumque tuarnm, q u e inimitabiles fere eunt, aaaequi eaa αοα potuerimue. Nam veluli q u i dam arcanorura aacrorum princeps 68, et magister virtutuin omoium optimua, periode atque eam ob causam Deue, natura administra et duce, aplendide atque magaifice te, ut αοα solum publioa imperii columna, verum etiam omnium humanorum bonoram diviaitus exbibita atatua e i imago esaea, propoaoerit. Sed eaim omnibus eis, quos diximus, omieaie, Έγώ δ' άλλά τούτους πάντας παραιτησάμενος, ένί β ubi te uni aolummodo comparavero, oratioaie curσε μόνψ παραβαλών, τήν τοΰ λόγου ρύμην έφέξω, άεί με λεληθότως τψ περί σέ πόθψ παρέλκουσαν, aum eislam, qui me eemper propter meum erga te και τοΰ μέτρου ήρεμα έκφέρουσαν · τψ κρεΐττον amorem el deaiderium latenter transveream agit, άεί φαντάζεσθαι τοΰ αίρεθέντος τό παρεθέν, πάντων et sensim extra modum producit, propterea quod ισοτίμων τψ μεγέθει καθεστηκότων, τής τε νίκης κα» animo semper id quod praBtermissum eat, prsataaτών πρωτείων ουδαμώς αίρουμένων έκαστον έτέρψ tius eaae eo quod dioeadum elegimue, videtur : παραχωρείν τε καί υπεξίστασθαι. "Ωστε συμβαίνει έξ adeo magnitudine aua eequalia auot omaia, neque εύπορίας μοι μάλλον τό άπορείν, καί τήν περιουσίαν pro ae quodque aliud alii da victoria partibuequs είς περιφανή ζημίαν καθίστασθαι * καί μοι πλέον, primis cedere oooslituit. Itaque ex iogenti copiaad τό τί παρετεόν, ή τοις επίσης έμοί δοκιμάζουσιν dicendi ioopiam recido, et mibi abuadaoa exubeέπαινείν τό τί λέγειν γίνεσθαι · καί γάρ είς μοι, τό raolia i a insignem iodigeatiam cedit. Plue etiam Οή λεγόμενον, άντί πάντων αρκέσει * ψ καί προσ­ negotii m i b i , quid omittendum sit, quam eis q o i φυώς έχων, χαίρεις ?σως παραλληλίζεσθαι. Τίς δ' laudes tuae mecum pereequeodae slatueruat, quid fiv έτερος εΓη ή Κωνσταντίνος εκείνος, τό μέγα παρά dicendum sit, facesait. Unus eane quidera, ut i t a πράγμα καί Ονομα Κωνσταντίνος; ού τήν μνήμην ^ dicam, mibi pro omnibus suftioiet, cum quo etiam ώσπερ τινά καί πνοήν ένείναι πάσι χρεών, έν τοις '—' - · ι ι - ioteroedit :-* fortaese, pro ea q u » tibi cum illo oogaaάναγχαιοτάτοις λαμπρώς ούτω καί γενναίως μάλα iiooe et similitudioe, libenter te coa'erri patiere. ξυναραμένου · Κωνσταντίνος, ό πολύς μέν τήν άρχιAn vero is alius sit quam Constantinus iile, χήν έπιστήμην, τήν δέ σύνεσιν απαράμιλλος, τόν δε znagnum apud omaas momentum et nomeo ? Conπρός θεόν ζήλον καί τή μεγαλουργέα τών πράξεων atnntiaus, cujus inemoriam veluti spiritum qoemκα: τοίς υπέρ εύσεβείας άγώσιν απαντάς ύπερλάμdam ineaee omoibas oportei, qui i a neceeeitate ψας, καθάπερ αστέρας ήλιος. Ίά γάρ ούκ ακριβής suumiatam raagaiflce et tara fortiter opem nobia, εκείνου είκων σύ, κράτιστί; Καί μηδ' εσοπτρον ούτω t u l i t ; Constanlinus, artibus imperatoriia roagaue, παριστ^ν εχειν εϊκόνος άρχέτυπον, ώς αύτος τής prudentia iacomparabilis, ardore autem erga εκείνου ψυχής τάς θεοειδείς έμφάσεις άπομαξάμενος, Deum, magnisque rebus gestis, et cerlamioibue άντιστίλβεις μάλα τούτον φαίνων, καί ούχ ήττον ή pro vera pietate sueceplis, supra omnea quemadγνήσιος παίς τόν γεννήτορα. Ώστε εί καί τόλμης modum sol euper aslra alia relucaoe. Ao tu vero, σοί γε χριθείην τά τοιαύτα μάλιστα διευλαβουμένψ, priocepa optime, non certa iliius es imago ? Non εΓποιμ' αν καί τοΰτο θαρρούντως (άλ/' άνάγχου καί speculum, mediusfldius, ita primarium imagiaie συμφιλοσόφει τψ λόγψ), υίόν θεού σε κατά χάριν exemplar reddit, aicuti tu divinum anim» illios μάλιστ' είδώς, κα: χριστόν Κυρίου εΓπερ τινά, εί D speciineo expriinens, atqae illum admodam refeκόνα σε άπαράλλακτον είναι, τήν εκείνου ευσεβή rons, refulges, aon aliter quam germaoua Olius τψ οντι καί μοροήν καί δ^ναμιν περ ι κει μεν ον, καί patrem euum rcpr«seataret. Μ Atque equidem, χαρακτήρα οίον τής ψυχικής, εΓτονν βασιλικής αυτού quamviB audaciain meam te improbaturum aoiam, σαοώς υποστάσεως Σκοπώμεν δέ ούτως. Βγχειρίζετα qui maxirae fugere et cavere talia solee, dicere i l πρός θεού τό βασίλειον εκείνος σκήπτρον, τά πάτρια lud tamen audacler eane αοα dubitem (quod te προλιπών, καί θεία δυναστεία τών άλιτηρίων τυράrego ut paliare, et rationem mecum coosideres, νων μάλιστα περιγίνεται, κατ' ούρανόν τό τ ή ; νίκης qui te filium Dei per gratiam et Cbristum Domini praθεώμενος τρόπαιον. Κα: συ δέ τόν ίσον τρόπον τό ter ceteros maxirue eese sciam), imagiaem to i l l i u i κοάτος περιβαλόμενος, καί τό νικοποιόν όπλον ούχ per omaia similem easa, q u i vere piam illiue ,

ι

(1) Impprator longsevne. Beptuagenario enim major mortuue est.

S91

•

t

NICEPHORI CALLISTI

formam el vim ctaaractarumque aoimalis aive imperatori® ejaa aubsiatentiffi aperte obtineas. Id vero βίο ooDsideremoe. Aocepit ille, patriis moribos relictie, a Deo imperiale aceptrum : et d i • vina potentia maxime fretus, acelestos et pernicio808 tyrannoe, i n ccelo viotori® tropeo vieo, devicit. Τα quoque ad eumdem modum,summa rerum euscepta, et victrici armatura ηοα semel, sed c o n tioue ioepecta, atque in manibus geetata, eeu potius ία corde tao, at per quam eolam et vivas et spires et moveare, oircumlata, itidem, ut ille, fortiter adveraarioe superasti, qaiouaque opponere ee tibi euat aasi, iaviotoque Marte de eis t r i u m phum egieti. Quis aamque te aspicere saltera eustinuit, forti manu Dei et exceleo bracbio euffultum et confirmatum t Exoitavit ille et exstruxit Deo arbem imperialem, eamdemque ad formam et magnitadinem iageatem extulit, non solura aeceeeariis rebus abunde,?erura etiam euperfluis magaifice exoraaos, nec ηοα tropeea de predouibue, qui multo tempore ei iacubaveraat, ejectie, etataeas. Liberasti banc tu qaoque ab eis qui eam occupaverant latroaibus, aovamque eam el juveoeecentem reddidisli, moeoibue eolidis circumoiroa ea vallata, aliieque ejus ©dificiie perpulchre et ambl» tioee exetructis, q u » l s t a ubique laete sese oculis omninm iogeruat etcooeurguat : effecietique adeo, ut sno, ita ut appellatur, reepoodeat oomini, qui alter ecilioet conditor ojus 68 et deus tutelaris. Illa Qdei dogma conftrmavit, et lioguas male sen tieotium coofudit, iojuetitiam i n eublime loqueotes : et periode atque alter quidaro Abraham, treeenlis decem et ooto vernacalis contractie, prae se . egit Arianos fureates persequeae eos atque confriogeos, germanumqua et aativam j u s Filio decreto tuo et auctoritate atabilivit, αοα creaturam, eiouti hominee desipientes opitaoi auot, sed όμοούσιον, boc est, coasubetaolialem

Patri eum 6886,

nec ηοα i m a g i n e m , ted eam i l l i per omnia eimilem, ei cbaraetarem eeu flguram subeisieoti» patern« atatueoe, et Patrem revera priacipii expertem Patrem : id ipsum scilicet vere extitftaotem faciens, et congruentem, ita ot ®quum eet, digoitatam ei tribaena. Tu vero q u i d ? Annoa eumdem cum illo cursam de coaaaturali Spiritu tenoieti? Namque concilio ooaoto αοα equidem vernacalorum quorumdam, eed Ecclesi® primogenitorum ooetratiam, veloti quidam novue Abraham, beatam r u r s u s boepitio excepisti Triniiatem ; et phalaages eorum qui e lingua laboraruot, disturbaae, proceseioaem unde ea proveaiat liquido declarasti: ex eolo videlicet Patre(1),uade etiam exsieteatiam suam inexoogitabili modo, verumtamea ttt genituB, babet Filius. Proiade et illud cum fidu(1) Imperatoris ietiue dacto, i a ooacilio epiecopi Orieotales Spiritum sanctum ex solo Patra, oootra Occideotales, procedere etatueraot. Sed aoa loage poet, a napote ejue Joanne Paleologo imperatore aoctore, i n Florentina synodo, anno Doioini 1439, Graoi i n Latinorum aontentiam pedibuj diaomare,

592

άπαξ, άλλ' άεί δρών, χαί χερσι τούτο διακατέχουν, μάλλον $έ περιφερών έγκάρδιον, ώς αύτψ δ ή μόνψ χαί ζήν καί πνείν χαί κινείσθαι, επίσης έκείνψ κατακράτος περιγίνη τών εναντίων, δσοι δήτ' άνταίρειν σοί γε τόλμης έγένοντο, άμάχω δυναστεία κατατροπούμενοι. Τίς γάρ σε καί προσβλέπειν

είχε, θεού

χειρί κραταιή καί τψ ύψηλψ βραχίονι τούτου έπερειδόμενόν τε καί στηριζόμενον ; 'Ανίστησιν λιν

βασίλειον

ούτος πό-

τψ θεψ, και είς κάλλος εξαίρει και

μέγεθος, σεμνύνων ού τοις άναγκαίοις διαρκώς μ δ νον, άλλά γε δή καί τοις περιττοίς, τρόπαια τε κατά τδ έκ πολλού έμφωλεΰον εκεί Έλευθέραν καί

ληστρικον

άνιστάς.

σύ ταύτην τών κατασχόντων πάλαι

δεικνύεις ληστών, κα' καινήν τινα καί νέαν αύθις εγκαθιστάς · στε^ρδν περικύκλψ βάλλων τδ τείχος, και τάλλα ταύτης εύ μάλα φιλοτίμως έξεργαζδμένος, φαιδρά φαιδρώς απανταχού ταις οψεσιν άπαντώντα καί

συνανίσχοννα, καί διδούς καλείσθαι

δ λέγεται,

δεύτερος πολιούχος καί οικιστής κυρίως αυτής καθ­ εστώς. Ά λ λ ' εδράζει μέν εκείνος τδ δόγμα τής π ί ­ στεως, καί συγχέει γλώσσας αλλοφρόνων, άδικίαν είς τό ύψος λαλούσας · καί ώς Αβραάμ τις άλλος τούς τριακόσιους

άθροίσας

τούς περί τδν

οίκογενείς, κατόπιν

μαινόμενον

"Αρειον

έλαύνει,

έπιδιώκων καί

καταβράσσων · καί τό γνήσιον τψ Τΐψ προσκυροι, ού κτίσμα κατά τούς άφρονας, άλλ' δμοούσιον τψ Γεννήτορι δογματίξων, εικόνα τε αύθις, άλλ' άπαράλλακτον, καί καί

πατέρα

χαρακτήρα τής ταϊς

πατρικής

υποστάσεως,

άληθείαις τόν άναρχον

Πατέρα,

τούτ' αυτό γε οντά ποιεί, τό προσήκον ώς προσήκεν αξίωμα χαριζόμενος, Τί δέ καί σοί ; Ούκ ίσος έκείνψ δρόμος περί τού συμφυούς καί γάρ ήθροικώς ούκ

Πνεύματος; Συλλόγους

οίκογενών δή τίνων,

άλλ'

Έκκλησίαν πρωτοτόκων τών καθ' ημάς, ώσπερ τις νέος καθεστώς Αβραάμ, τήν μακαρίαν καί αύθις ξε­ νίζεις Τριάδα, καί γλωσσαλγών φάλαγγας διατέμνεις · κάκείνο τρανώς τήν έκπόρευσιν δ'θεν έχει διασαφείς, δ'τιπερ έκ μόνου δηλαδή τού Πατρός, δθεν τδ είναι άπερινοήτως, πλήν γεννητώς, καί τψ Γίψ πρόσεστιν. "Ωστε δή κάκείνο

άν

θα^ρούντως

έρώ,

ώς

δττερ

έκείνψ περί τού Πού πρότερον έχαρίσθη, τούτο σοί γ' έν ύστέροις ένεπνεύσθη περί τού Πνεύματος:, Ιν» κάν τούτοις ώς έγχωρούν τδ Ισον έχοιτε, έπ' 'ίσοις πράγμά'σιν ύπερφυώς ταυτιζόμενοι, τή καί πόθψ, καί τψ ύπερ μεγέθει τών

τε

σπουδή

πράξεων. Τοί­

νυν καί ούκ άν τι τοΰ σκοπού διεκπεσείν δόξαιμι, ε*ί γ' έκείνψ μέν δώσω τό θεμέλιον οίον τών

δρθών τής

Εκκλησίας δογμάτων καί είναι καί όνομάζεσθαι, σέ δέ οιά τινα δ'ροφον πάγκαλον κλείδα τε αυτής καί σφραγίδα άσυλόν, καί άμφω τό τής εύσεβείας τοις τών

μέγα τούτο χρήμα

Πατέρων όροις επίσης δια-

τηρούντας, καί ούκ έπί πολύ τής γής, άλλ'απαντα­ χού καί φθάνοντας καί σαλπίζοντας · εί γ ' εκείνος μέν καί άμφω τάς γεννήσεις Χριστού, συ δέ τάς

ita ut Spiritum saoctum ex Palre et FiJio procedere profltereatur, oum persuasum eia esaet U * tiaos Deum Patrem uaicaiu F i l i i et Spiritue sancti causam eredere, duo vero priacipia, duaave caueae in consubstaotiali Trioitata axeecrari.

DEDICATIO.

593

594

υστάτας διαθήκας επισφραγίζεις- Τί δε άρ' έν τού- Α oia dicere auaim, quod i l l i antea de Filio per gratiatn datum est, i d tibi postea de Spiritu inspiraτρόποις, τψ τε πράψ και μεγαλοψύχψ, οίκτω τε καί tum esae : ita ut in bac quoqae parte, quantutn φιλανθρωπία πρδς δέ τψ άνυποκρίτψ τής περί τά permiasum eet, eequam laudem babeatia, i n e q u a θεία εύλαδείας καί τούς θεού λειτουργούς * έτι δέ libua et eiadem rebua mirifice aequalem alque τψ τών πράξεων μεγαλοπρεπεΐ καί τψ φιλοτίμψ τών eumdem cooaecuti bonorem, insigni nimirum erga έργων, καί τδ μέγιστον, τψ διαπύρψ πρδς θεδν divinum Nuraan atudio et deaiderio, nec non reερωτι · ώστε δή καί πάντα κάλων, τδ τού λόγον, κιruxn actarum magnitudine. Itaque nibil me ab νείν είς αύξησιν τδ σέβας έπιδιδόναι, καί ρυθμίζεinetitula veritalia ratione disceeeurum puto, ai i l l σθαι πρδς άκριβειαν τά ημέτερα, καί λύγοις, καί quidem boo tribuero, fundamentum quodammodo νδμοις, καί ύποδείγμασιν * ήττων εκείνου κατά τί eum reotorum Ecoleei® dogmatum et esae et perγένη καί φέρη τά δεύτερα ; Ούμενούν ουδαμώς * ώστ b i b e r i : te vero cuidam pulcberrimo faatigio et εί μή καί χρόνος μεσολαβών τδ διεστώς ένεποίει, clavi atque eigillo integro oomparem: et utrumque ούδεν ήν άρα τδ προσιστάμενον έν άλλήλοις υμάς ingena ietud veras pietatia monumentum ez P a t r o m κείσθαι καί παρ' άλλήλοις, καί δι αλλήλων περιχωprsacripto conservare, atque i d non i ~n ιpleraaque r ι - ι —Γ Α. ρ r r — ~' — -» — ι — — 1—

τοις μέν προς τδ ίσον έκείνψ διαμιλλφ, ήθει δέ καί

1

1

ρούντας,λανθάνειν τψ άπαραλλάκτψ ώςέκάτερος τή ταυ- ° terra? partea, aed loca ubique omnia et τότητι όπότερος,γνωρίζεσθαι, άλλος αύτδς tanquam buccina promulgare dioam.propagare, Quandoquidem ille utramquo Gbriali generationem, tu vero p o B t r e m u m teatamenlum eigillo conaignas tno. δή καί τούτ' ειπείν μετά θάρρους ούκ άπό τρόπου Enimvero an t u quidem i n rebaa quaa diximua ex είρήσεται · ώς καί τών Γσων δή γερών έκείνψ, δόξης aequo cum ilio certae, morura auiem consuetuτ' αύ και στεφάνων, στάσεως τε άμα καί τάξεως, dine, olementia, magDanimitate, mieericordia, h u καί τής ίσαποστόλου κλήσεως, μετά τής μακράς manitale preeterea einoera et simulationii ignara i n εκείνης καί άδιαδόχου βασιλείας τε καί αρχής, πρδς Deum religione, atque i n Dei mioiatroa pietate: θεού λαμπρώς επίσης έκείνψ καί σέ καταξιωθήναι. inauper a c l i o o u m magnifioentia, operumque ambiϋο·ο apleodore: dauique, quod maximum eat, flagranli erga Deum amore; adeo aane, ot omoem, ticuti io proverbio eat, propierea moverit funem, orationibua, legibue et exemplis propoailie, ot religionia cultue incrementa aua caperet, e i rea noalr» quam rectieaime ordinareotur, aliqua ex parie illo inferior aecundas fera? Id vero tantum abeat, ut niai quod medium inlaroeaait tampua, i n tervallum qooddam fecisaet, nihil proraua impedimenti obelaret, quominua alter i o altero aitua esset: et alter ab altero, atque adeo per alterum, i n publico obambulana, 2 3 propter iodiaoretam similitudinem ita cogaoaoereiur, ut per eam aimilitudinem, dum uterque alter ipae veatrum prorsat esae a quolibet judicaretur, uternam eaaet, DOD aatis conataret, quemadmodum aeris et aqus inler ae commiata? parles. Quin et i l l u d , atque audacter quidem, non tamen prater modum dioetur, eiadem te cum illo glori» et ornamentorum, item etatus eimul et ordinie, apoatolionque plaoe vocationie, uoa cum diutino illo, et quod aucceaaionem naaciai, regno et imperio, praemiie et honoribua eane quara aplendide Deum digoatum eaao. άντικρυς παρ' έκάστψ

κρινόμενος,

καθάπερ

μέρη

καί αέρος καί ύδατος έν άλλήλοις μιγνύμενα. Καί γε

Sed enim Q o m recte et digne aalia oratio i m p a ratorem meam depiuxit? A n eliam, i d qaod d i l i τών ζωγράφων επιμένεις καί μή φαύλους, προσεgenlee et laadati pictorea faciunt, ooloree inauper πιβάλλ·» χαί έτερα χρώματα ; Ά λ λ ά τίς άν λόγος alioa adjioere opue eat ? At quenara verba tantam κάλλος τοσούτον καί ψυχής καί σώματος διαγράψειεν ; et animi et corporia pulchritudioem describaot ? Έγώ μέν ούκ οιμαι, κάν πάντες είς έν άθρόον καί Ego quidem fieri id poaae non puto, eliamai aimal ταυτά γένωνται · Πλάτων εκείνος τής μεγαληγόρου omnea i n locam eumdem oonveniaot, Plato ille καί φρενός καί γλώττης, ή γούν Δημοσθένης μετά cum magniflca et mente et lingua, et Demosthenea τής ύποκαθημένης τοιν λόγοιν δεινότατος, ή Θου­ cum ea q u » orationi ejus aabaidet v i e i gravitate: κυδίδης καί Αριστείδης · δ μέν εις δγκον έξαίρειν et Tbucydidea et Aristides, quorum alter c u m λόγουΓ είδώς, δ δ' άμιμήτψ φράσει λέγειν μαθών · pondere verba proferre, alter ea elocutione, quam καί γ ' είδότες άκρως άμφω δή καί μόνοι λόγους έξι· imitari noa sit, dicere novit: utrique saae, et σούν πράγμασιν · άλλ ούδ' Απελλής εκείνος καί prope eoli, ad summum facla verbia exaaquare peΛύσιππος, ο" χρωμάτων αρίστη κράσει τήν γραφιr i i i . Sed neque Apallea et Lyaippua, qui optima κήν ήραν είς μέγα, έμψυχους άλίγου δείν έργασάμε- D colorum temperatura artem piugendi magnopere νοι πίνακας · ή γοΰν Φειδίας ή Μύρων, δεινώς μάλα extulerunt, et prope animataa propoauerunt t a γράφειν έξεπιστάμενοι, καί χαλκψ καί λίθοις καταbulaa: neo eane Pbidiae aut Myron, et ipai μηνύειν ήθος ανδρών, κάν ταίς γλυφαίς ύποκαθηartificas egregii, qui « r e et aaxis morea et i n μένας τοίς τύποις συνεκφέρειν πως καί τάς τών geoia virorum iodioare, et i n soulpturie operiμορφουμένων άρετάς Ικανώς έχοντες. Ά λ λ ' ούδ* botqae suit, eubiidentee ipeie itnaginibat eoram ούτοι πάντες ειπερ ήσαν * εΊτ' ούν είκοσι καί στήqaorum formae adumbrarnQt, Yirtutea aixnnl eatii Τ

Αρ'

ούν Ικανώς δ λόγος τδν έμόν

αυτοκράτορα C

καί άρίστως ύπεζωγράφησεν ; *Η δει, καθάπερ τούς

1

595

NICEPHORI

CALLISTI

596

bents exprimere potueruol. Verum et isti o m n t a , Α λαις τ* ν έξωθεν άπαστράπτουσαν τ ψ μ ψ βασιλεΐ έφ' άπασιν ω ρ α ι ό τ η τ α και μεγαλοπρέπειαν γράψαι, eiquidem adeseent, orationibus atque imaginibus Τ] γοΰν μορφώσαι δλως ίσχύσειαν, κάν καινότερα et atatuis suia pulcbritudinem et magnificentiam μοροώσωσι και λόγων άνθη και χ ρ ώ μ α τ α · ούκ οίδ' eam rerum omnium, quee extra aaltem in impeει μ ή τις εις άφθαρτον καί ζώααν υ λ η ν , ρίζας τ ' ratore meo coruacaat, describere aut adumbrare άϊδίου έχουσαν, καί βάρος άνίνητον καί άσάλευτον, omoino, quamvia no?oa verborum atque artis et καλώς εγνωκέ σου καταθέςθαι τήν τοΰ σ ώ μ α τ ο ς florea et colores adbiberent, non possent. Niei ο μ ο ι ό τ η τ α · τόν θρ^κιον Ά θ ω τ υ χ ό ν , ή τι ά λ λ ο μ ε τ ά qaie in materiam imraortalem et vivam, radiceeτό ούράνιον ύψωμα δεύτερον έπί γ ή ς , " Ο λ υ μ π ο ν *ισως qoe aempiternas el pondus stabile atque immolum ή Καύκασον ή Παρνασσόν, σ χ η μ α τ ί σ α ς είς μορφοειόή babentem, pulcbre effigiem corporis tui imprimere σά έκτυπώματα * κάν τ ψ σ ύ μ μ ε τ ρ α π λ ά τ η καί υψη, n o r i t : etTbracium forte A t h o , autaliud quiddam, άρθρα τε καί μ έ λ η άποχρώντα παρασχείν αύτψ, qnod a coeleeti aublimitate aecundum in terrie eit, εικόνα σήν αληθώς είναι δείξειεν, ουτω κ ο σ μ ί ω ς Olympum videlicet, aut Gaucasura, aut Paroaasum μ ά λ α καί μεγαλοπρεπώς εχουσαν, όπερ τέως ά μ ή qui coDvenientem ao coogruam latitudinem et B U χ α ν ο ν . Χρυσός δέ καί άργυρος, πρός δέ χ α λ κ ό ς καί blimitatem, 9 4 accommodata quoque membraet articalos artiflci praebere poasit, in evidentem g έλέφας, έτι δέ ξύλα καί βαφαί, καί ψηφίδες, σ μ ι κ ρ ά δή τινα καί ώνητά εκμαγεία κλεπτόμενα, καί χρόνψ epeciem tuam conformaras, ita s i r a u l a c r u m vere εΐκοντά τε καί συγχεόμενα, πώς άν τό γε προσήκον tuum, quod tam pulchrum et magnificum eat, exεπί σοί δράσαιεν ; Καί γ ' έστω τό μ ή κ α τ ' άξίαν hibeat. Id quod hactenuB fleri nollo modo potuil. έφικεσθαι δυνηθήναί τινα προσηκόντως γράψαι, ή Aurum porro et argenlum, a d h s c 8B8 et ebur, γοΰν είκονίσαι τό σον θεόειδές καί ψυχής καί μ ο ρ ­ l i g n a praeterea, tinctur» et lapilli, ut exigu® qnaeφής, εις ύπερβάλλουσάν σοι δόξαν καί κ α ύ χ η μ α * dam et venalea effigiea, quae furtia sunt obnoxi»», και τούθ' ώς έν πίνακι π ρ ό γ ρ α μ μ α , εΐκών κ α : σ τ ή λ η , et tempore intereunt et corrumpuutur, quooam είτουν άνδριάς βασιλείας αμίμητος. Έ π ί δ ή πασι xnodo tibi, quod debctur et conveait, praeatent? τούτοις εν έρώ καί σύντομον. Εί μ ή τί σοι τ έ ω ς τών Itaqueboc ipsum, quod a nemine divinum et a n i ά λ λ ω ν ένήν, ών απείρων Ισχες πρός θεαΰ χ ρ η σ τ ώ ν m e ei forme epecimen tuum digne, et pro eo atτε καί δωρεών, αυτό γε μήν το τής εύσεβείας τ α qoe debet, depingi autdelineari queat, in summam μιεΐον άρδην άπαντ' έχον τών αγαθών, δ'σα ούδ' έν tibi laudem et gloriam cedat : et ait perinde atque νψ τις &ν ίσχύσοι περιλαβειν, τήν νέαν σ κ η ν ή ν , τήν i n labula inecriptio, effigiee, columna, atque adeo ά λ λ η ν Σ ιών, τό νέον άγιαστήριον τού θ ε ο ΰ , τ ή ν δευ­ imperii tui atatua inimitabiliie. A d omnia ba3c τέραν καί διπλή ν κιβωτόν, τόν τής οικουμένης κάλonum illud breviter addam, quod si tibi nihil re r u m aliarum adesset, quas quidem benignitate et C λιττον όφθαλμόν, ή μάλλον τήν καρδίαν ταύτης, τό καιριώτατον, απλώς ειπείν, τό παν ό' τ ι κράτιστον dooo Dei babes innumerabiles, lpsum aane verae τών έν γ η , τό μέγα καί βασίλειον άστυ, τ ή ν Κων­ pietalis serarium alque domiciium, quod queecuaσταντίνου φ η μ ί , διά σοΰ ήμΐν προσγενέσθαι · καί το que altquia mente concipere possit, bona proraus γ ' έπ' ασφαλούς σε βαίνειν παρασκευάσαι τ ή ν τής eontinet omnia, oovum hoc taberoaculum, alleram Εκκλησίας εύπρέπειαν · συντρίψαντα π ά σ α ς τάς Sion, novum sanctuorium Dei, altcram et cam έπ· τήν πλάνήν φέρουσας οδούς, άρκεΤν σοι ταύτα duplicem arcam, pulcherrimum totius orbia o c u δή καί μόνα πρός εύδοξίαν καί μέγα κ λ έ ο ς , τ ψ αιών: l u m , eeu potius cor ejas, rerum omnium opportuπαρεκτεινόμενον, καί υπέρ ό άν τις και νοήσοι καί niseimam, atque (ut eimpliciter dicam) quidquid φράσοι, καί τής πρός θεόν ελπίδος τε ά μ α καί παρ­ eet i n terrie optimum omne, magnam hanc el i i n ρησίας, ύπερφυές τι θάρρος καί άνεπαισχοντον. perialem urbem Constautinopolim dico : quod eam per te babemua, et quod eo perveneria, ut certo Eccleeiee decorem aaum nitoremqae restitoo res, viis omnibus quae ad crrorem ferunt concisis : aola ea satis tibi esae poaaent ad p r s c l a r u m decos, et ingentem gloriam una cum aevo ipso, al quam quiaquam vel excogitare ?el eloqui poaait longioadoraturara, atquo ad immensara quamdam, quae non pudefiat, epei erga Doum aimulct liberatie fiduciam. Ilaec ego de rebue biace q u e philosopher et d i - D Ούτως έγώ περ: τούτων έ χ ω φιλοσοφείν, ύπο cam, habeo : qui sub te tanto principe et praside τοιούτψ σοι καθηγεμόνι καί προστάτη κ α ί κηδεμόν: ταττομ-νος, τήν τ' εύγαίμονα καί μακαρίαν βασιλιet curatore dego, beataro et felicem imperatorio κώς άσκούντι φιλοσοφίαν, καί τά καθ' ή μ α ς εύ πράτmodo medilante atque cxercente pbilosopbiam, et τοντι, καθά φησ:ν ό Ά ρ ί σ τ ω ν ο ς . Ά λ λ ' , ώ βασιλέων res Ghristiaoas i a proepero etatu et auccesau a d πάντων φιλανθρωπότατε, δέχου δή τόν λόγον, εν τι mioistrante, queraadmodum inquit Aristonue (1). τών περί σέ κάλων, τήν εύσέβειαν, καί τούτο β ρ » Caeterum, imperatorum omnium humaniaaime, χέως πάντη καί άμυδρώς διιόντα. Ού γάρ θ' ήμΐν auecipe orationam hanc noatram, UDUQI quiddam πρόΟεσις τοις σού κατά μέρος άπασιν έπελθεΤν · ex eia quae apud te eunt rebus praeclaris, atque id πάλαι γάρ καί πολλοίς έξύμνηται ταύτα, καί Ιτι quidem breviler admodum et tenuiter, veram eciμεγάλψ αΐώνι έξυμνηθήσεται · καί τοίνυν ά τ ο ι ς ιλ*icet pietatem prosequentero. Non eoim inetituti 4

(1) Jmo ArUtonis

fUius, nempe Plato.

EDIT.

DPDIQAXJO.

991

,588

δέ καί Α noetri eet, eigiliatim Γββ omnee tuae commemoγάρ rare, 8 5 q u a dudum a muliit vel j a m celebrat* έμβυθισθέντων τοίς σοΐς, τ ψ μέν π ο λ λ ά , ά λ λ ψ δε eunt, vei adbtic celebrabuntur, et futorie aeculie π λ ε ί σ τ α , τ ψ δ' έτερα, καί ά λ λ ψ ά λ λ α όιαφόρως ει­ commemorabuDtur. EU quidem qua? ab aiiia p r e πείν έξεγένετο * ούδενί γε μ ή ν απάντων είς άπαντα termiaaa euot, alii invenere: et omnia ab omnibus χ ω ρ ή σ α ι τδσον τ ό λ μ η ς έπήλθεν, είκότως ά μ ή χ α ν ο ν et prolerita e i dicta aunt. Posteaqoam eaim perάπασι τοΰτο κριθέν · ώς δή κάί ημείς μέρον τι τ ή ς molti ae ad rea toas oommemorandat, perinde σής φιλάνθρωπου αρχής, τ δ περί τ ή ν Έ κ κ λ η σ ί α ν atqae i n altum mare damiserunt, bic quidem Χ ρ ί σ τ ο υ κατεσπουδασμένον καί ευσεβές, λέγειν π ρ ο ύ multa, ille aotem plurima, quidam nonnulla, atque θέμεθα, άτε δή σοι τ ή ν ή μ ι ν προσφάτως σπουδαalius alia varie reoeneuerunt: nemini quidem o m σθείσαν βίβλον τ ή ς εκκλησιαστικής Ιστορίας προσnium tanta iocessit audacia, ut ad omnia deacriφωνεΐν ήρημένοι. Τίνι γ ά ρ άν ά λ λ ψ τ ' έχρήν ; Καί benda ae conferret, quod i d fieri omnino non γ ά ρ δόξαν ουτω πάσαν ταύτην είς £ν άθροίσαντες ρο88θ, recte ab omnibus judicatum sit. Quemadκαί διοργανώσαντες, τ ή ν τε προτέραν, καί δση δή modum et IIQS partem quamdam perhumani impeπαραλέλειπται, έν πολλοίς καί διαφόροις ξυγγραrii t u i , egregiam i n Ecolesiam Cbrieti ttadium et λ ο ι ς παρείται,

άλλο;

παραλέλειπται

τοις πασι

φεΰσι

ττη*

μάλ'

καί πραγματείαις

πάντα

άμωσμέπως

διεσπαρμένην, g p i e t a t e m

taam,

nobia

dicendam

prop08t)imu8,

quippe qui e o c l e t i a e t i o e Histori» l i b r u m , recens a nobia conacriptum, dedicandum tibi etatuerimue. μέν σοί κριθείη τοΰ καλοΰ μ ή διαμαρτειν, εύ ά ν έ χ ο ι Gui enim alii eum coneecraremue ? C o m namqae εί δ ' ούν, ώς εί μ η δ ' έγένετο π α ρ ' έμοί κ ρ ι τ ή , καί vieam nobii eeset, hietoriam eam omnem in unum π α σ ι σχεδόν, λογισθήσεται. Δίεισι δέ μ π ι τ δ σ ύ γ ­ conferre oodioem, prioremqae et eam eitnui q u » γ ρ α μ μ α , ώ ς έγχωροΰν, προϊόν άπδ τ ή ς έξ ούρανοΰ omieea est, i n ordioem uoum disponere, a multie καθόδου, καί τ ώ ν πατρικών κόλπων αμετάβατου κ ι ­ etvariie eoriploribua i n operibue pluribae eparsim ν ή σ ε ω ς τ ο ΰ προαιώνιου καί Π ο ΰ καί λόγου τ ο ΰ quodammodo iractatam, caleolo et judicio tuo άναρχου θεοΰ καί Πατρός, τοΰ Κυρίου καί θεοΰ καί optimo eam exhibendam d a x i i n u s ; ao ai quidem Σ ω τ ή ρ ο ς η μ ώ ν Ι η σ ο ύ Χ ρ ι σ τ ο ύ , ίκανοΐς έν τ μ ή μ α σι eentenLia tua oomprobala fuerit, recte §e ree h a διαιρούμενον, Κάτεισι δ' ές δσον εξικέσθαι έχρήν, bebil. S i o minue, perinde atque nunquam exetite* αρκούντως π ό ^ ω π η τ ώ ν καθ' ή μ α ς χρόνων υ π ο ­ rit, meo ipeioe et omniam fere judicio oonaebitqr. χωρούν σε καί αίωρούμενον, λειως καί δ μ α λ ώ ς μ ά ­ Progreditnr autem mihi opue boo, pro eo atque λ ι σ τ α προηγμένεν, καί ώς χρβών τ έ γε τοιαύτα fleri potait, iaitjo sumpto a desceneu e coelia atque φράσεως τε καί λέξεως καί συνθήκης μ ά λ ι σ τ α έχειν. intranaitivo θ paterno aiau, motu et traasitu a n Τοιγαρούν καί πρδ'σου δή μ ο ι τ ή ν συγγραφήν ε ύ μ ε ν ώ ς * ήν, ώ ς ε'ρηται, τ ή ση ψήσψ προσάγομεν, μ ά λ - C tesascularia at P i l i i et Verbi aeterni pripoipioque careotie Oei el Patrie Domini et Dei et Servaloria λ ο ν δέ τ ή σεμνή καί βασιλική κορυφή μετά δέους noetri Jeeu Cbrieti, i n plures divieum tomos. οΤά τινα στεφανον περιτίθμεν, ούκ έκ τίνων λ ε ι μ ώ ­ Procedit vero ad eum q u i oonveniebat looum, aaiis νων {δεόντων καί άπανθούντων ώ ς τ ά χ ι σ τ α , ούδ' έξ loDge ante noetra tempora reaietene atqae eoepenάνθε'ων μαραινο μένων τοΰτο δρεψάμενοι καί συλ λ ε­ fom facili atque aaquali maxime ductu, quali sciξάντες, ναι μ ή ν ούδ' έκ λίθων περιφανών τίνων, διαυγείαις τισί καί χρυσού περιλάμψεσιν ήδύ τ ι Hoet elooutione, dictione et compositiona ecripta ejusmodi potiaillmom eomponi decei. Quapropler στελβόντων καί χάρειν, τούτον σ μ μ π ή ξ α ν τ ε ς , θάττον admitte, quasao, beoigne ad te bietoriam haoc : μετακυλιομένων καί στρεφομένων, καί νΰν μέν τ ο ύ ­ quam, sicuti diolum eat, ad caloulum t u a m proτ ο ν , νΰν δ εκείνον, καθάπερ έν όνείρω, πρόσκαιρα ducimue, ao potius venerando et impariali vertici θελγόντων τ ε καί περισαινόντων * ά λ λ ' έκ τίνων tuo oum timora, veluti quamdam ooroaam impoακήρατων παραδείσων, καί αθανάτων ανθέων έ ρ α nimue ; non eqoidem i n pratia aliquibua flaxie et ν.σάμενοι, ούτε χρόνψ, ούτε μ ή ν γήρα σθινόντων quam celerrime defloreaoaatibue, neqoe ex floribue τε καί ά μ α υ ρ ο υ μ έ ν ω τ , ά λ λ ' ώσανεί μετά τ ή ς θείας marcaecentibua decarptam, neque etiam ex pelluκαί πνευματικής γεγραμμένων ό δ μ ή ς , καί τι καί δρόσου της έξ Ά ε ρ μ ώ ν λειβομένων. Καί γε δή τ ο ύ - D cidis lapidibua falgore quodam et aari tpleadore 9 6 guave quiddam et gratum relucentibue, convov συμπλέξαντες, ώς ένήν, τ ή ση κορυφαία άκροeertara atque oompoeitam : q u e rea oeleriter hinc τητι έφαρυμόζομεν * δν οΤμαι καί δ μέγαρ αιών, αίet inde voluts transferuntur, et nunc quidem δεσθείς τούς σους υπερμεγέθεις άθλους, συντηρήσει bunc, nuDO vero illtim perinde atque i n sommis φμάραντον · κάν τις καί γλώσσα τέως ακόλαστος, ad breve tempue deliniant atque demulcent: eed καί παίδευσις δβρίστρια καί διάνοια, τδ τ ή ς Γ ρ α ­ ex ffiterno paradiao quodam et floribus i m m o r t a l i φής ειπείν, ούρανψ τ ή ς σής δόψθς ϊλοιτο β λ α σ φ η bue collectam, qui neque teropore, neqoe taoe 86· μείν, καί βέλη πρδς αέρα πέμπειν, λόγους τ ' άναnio ullo intereaat el evandecant, verum divino qaoσπφν τκιο? τινι, τδ τ ή ς τραγψδίας, δ'περ τινά τ ό λ ­ dam m o d o et spirituali odore picti atqua i m b u l i μ η σα ι τέως ούκ οΊομαι · ά λ λ ' ορών σε'τούτψ δή σ τ ε eiat, et aliquid de etillaote rore montie Hermon φανούμενον καί κατακροτούμενον, έμφραγ/^σεται, deiibaverint. Hanc ooronam, pro eo atqae fieri καί άδικίαν είς τ δ δψος λαλείν τ ά χ ο ς άπελεγχθήσεpotuit, centextam, i a m m « aublimiUti t a « adaται πηρός τε τάς δψεις προέλθοι, μ η δ ' άτενίσαι τ ψ ση γ '

άριστη

εφεύρε *

καί λέλεκται. Π ο λ λ ώ ν

1

ψήφψ ταύτην

προσανατίθεμεν * κάν

NWEPHORI

899

CALLISTI

600

ptamut : quam, ut puto, ingene etiam e v u m , maxi- Α Φ δή τούτψ κ ό σ μ ψ , καί τ ? εντεύθεν έκπηδώση μετα χάριτος α'ίγλη δυνάμενος · ποικίλα μεν γάρ ma tua certamina et laborea veritam, coneervabit αύτψ καί παντοία τ ά έξ ανθέων στίλβοντα κ α ί διάiromarceecibilem. Etiamai aliquando linguaquaeχρυσά χ ρ ώ μ α τ α , ε'ίποι τις Sv προσφόρως α γ ρ ο ύ τό piam impotena, atque caatigatio el niens c o n l u παμβότατον. Μάλιστα δέ τούτων ύπερφυώς βρίθει, melioaa, ut Scriptura inquit, i n ccelum glori® tu» δ'σα τ ε τ ψ λευκψ τέθηλεν, οΤς τ ε τδ φοινικούν έξανblaaphemare, atque lela i n aerem mittere, verba θεί, καί ών τ δ μέλαν τού άνθους ές βάθος μ ά λ ι σ τ α umbra quedam, quod in tragoedia eat, tollere atστίλβει. βίν δ ' δν ταύτα, έξ ών σοι καί δ στέφανος que erigere coeperit, quod quidem minua aliquem ώς άριστα ύφανθείς συνεπλάκη, ή τ ' έξ Ιεραχίας unquam ausurum eaae puto : aed ubi viderit te ea στολή τ ψ βίψ υπέρ ήλιον λ ά μ π ο υ σ α , καί τ ώ ν μ α ρ ­ ease corooatum et exornalum, oa ejua obturabitur, τύρων ή αληθής καί σεμνή πορφυρίς, Ικανώς τοις et injuatitiam in aablime loqui ipee atatim redarσφετέροις α'ίμασι β ε β α μ μ έ ν η , καί γε δ ή καταβεβρεγgutua auperaedebit, captusque oculis prodibit, ut μένη · πρός δέ καί τ δ φωτός πρόξενον μ έ λ α ν καί qui intendere eoe in ejusmodi ornamentum tuum, θ3ούφάντον ένδυμα, προσήκον μ ά λ α τοις πρδς τόν e l q u f f l i o d e i u m gratia prominet et lucem et vira, άγγελικόν βίον κατασπεύδουσι καί έπειγομένοις · έξ nequeat. Varioa illa aane ei omnigenoa florum corusoantee et aureoa h a b e t coioree, quam aiiquie ρ ών ή Χριστού Ε κ κ λ η σ ί α τόν διάχρυσον καθάπαξ ταίς άρεταίς περιβαλομένη κόσμον, οιά τ ι ς ν ύ μ φ η , aptiaeime agri bortum herbarum omnium feracem πάγκαλόν τι χ ρ ή μ α τ ψ τ ώ ν δ'λων παρίσταται β α dixerit. Potiaaimum vero illia mirifice abundat, σιλεΐ · ών δή τούς άθλους καί τούς αγώνας ή βίβλος qui pullulantes candeecunt, et qui purpurea epeδιέξεισι · δι' ής ώς ό μ ο τ ί μ ψ τούτοις, καί τόν έκ τού­ cie floreot, quiqae nitore ad nigredinem magia των ςτέφανον περιτίθεμέν aot, τψ π ά ν τ ' ά ρ ί σ τ ψ καί vergentes, quani maxime reluceot. Sunt vero i i ex βασιλικψ τήν φύσιν τε ά μ α καί τήν ψυχήν, ταύτην qaibue oorona libi quam pulcberrima contexta προσρωνούντες δή καί άνατιθέντες, καί τ α ύ τ α τψ aique conaerta eat, bierarcbarum stola, vilae eanτ ή ς δόξης στεφάνψ μ ά λ α διακεκοσμημένψ · δν κάνctitaie supra solem ipeum coruecane : el martyrum ταύθα, οίον τ ι ν ' αρραβώνα τ ο ύ μέλλοντος εκείνου vera et vaneranda purpura, aaoguine eorum proκαί αιωνίζοντος, καί προοίμιον ώσπερ, και τδν νύν lixe tincta atque rigata : inauper lucia conciliatrix ύπέρτιμον τής αρχής φημι στέφανον, τ ώ ν σ ω ν αρε­ nigreeoene et divinitus contexta vaatia, illia admodum congruena, qui ad vitam aogelicam conten- τ ώ ν , ύπερφυψν τ ' αγώνων καί άθλων ο ΐ μ α ι έπαΟλον, ό στεφοδότης Χριστός έδωρήσατο, τρόπαια dunt atque aepirant. Ex quibua Chrisii Ecclesia, κράτιστα καί λ α μ π ρ ά βραβεία νίκης φερωνύμως aureum prorsus virlutibua circumamicta ornatum, veluti quedam epoasa, rem omnium puloberrimam G άραμένψκαί στήσαντι. univereitatia bujua exbibet atque repraeaentat ragi ot imperalori. Eorum laborea et certamina liber iate commemorat : %7 per quem tibi ut illis honore et digoitate s q u a l i , et hanc ex eie conaertam coronam impouimua, qui rebus onmibua opiimua es, et natura simul atque aoima regina et iraperialie. Huno tibi nuncuparaus aique d e d i c a m u 9 , cum quidem aniea corooa glorite magnopere sis exornaiua : quam hic etiamaum quaai quemdara futurae illius et apmpiternae arrbabonem, et veluti prooemium, banc iuquam, pretioaissimam itnperii coronam, miriticarum virtuturo, certaminam atque laborum tuorum, perinde atque bravium, coronarum largitor Cbrietus tibi, qui pulcherrirni tropaaa, et splendidam, tuo ipaiua reapondene nomini (8), victori» rtiercedem tulieti atque etatuiati, donavit. " Α γ ε τοίνυν, ώ συ μόνος φυ$ τ ά π ά ν τ α είδο»;, Ergo age l u , qoi aolus natura, aicut ille dixit, κατά τόν είπόντα, όσα τε θεία, κ α ί o t a παιδείεζ omoia, qoaeque divinae, queequo aMernae suot doμ ά λ α τής θύραθεν, καί τούτων δσα μ α λ ι σ τ * απόρ­ otrinffl, prscipue vero propter eximium et seduρητα τ ώ ν μ α θ η μ ά τ ω ν καί υψηλότερα, τ ξ πολλ$ lum in rea quaaque pulcbarrimaa atudium tuum, q u a in disciplinia aunt arcana magia eteubliraiora, β σπουδή καί τ ψ φιλοπόνω περι τά κ ά λ λ ι ς τ α , χρώ τ } ση φύσει, καί τήν ύλην προσάγε τ ψ πυρί τής σης nosti, utare ingenio tuo, et materiam adbibe igni incomparabilie t o « eruditionis et j u d i c i i : aeu άπαραμίλλου γνώσεως τε καί κρίσεως · μ ά λ λ ο ν δέ τ ή σή βασάνψ παράτριβε τήν γραφήν κ α ί εξέταζε * potiua ad amuaaim luam accommoda et explora καί Ο Ά Ο ΐ πρότερον έπιβαλομένψ λέγειν κ α λ ώ ς έρ*ρέθη, lucubralionem istam. Quamvia aperem (nam quod καί νύν είρήσεται * ουδείς ούτως αυθάδης καί θρίantea recte dixi, i d nunc quoque a me dicelur) σους γέμων, ώστε μετά βάσανον δήτα τ ή ν σήν τολ nullum fora tam pra3fraotum et audacem, ut s c i l i μ^ν δάκτυλον αύθις ταίς γραφαίς έπιθείναι · τάς 1\ cet poet oenauram tuam, vel digitum acripto buic πονηράς καί βασκάνους γλώσας έα τ ψ ί ψ τ ο ύ πβadbibere audeat. Improbaa vero et invidas linguaa τροκτόνου συνδαπανάσθαι καί διαφθείρεσθαι δφεως' venano parricid® eerpentia consumi et ioterire τίς γάρ σέ τόν έφ' άπασιν άπαράμιλλον λέλειν εΤχε permitle. Quia aamque, rogo, in te rebua omnibua κακώς ; ώ θεία δίκη, καί κεραυνοί, καί πρηστήρις incomparabilem, quod maledioeret, babuit? ο άνωθεν ρέοντες * ού τ ψ θεοειδεί καί μ ε γ α λ ο π ρ ε τ ΰ divina vindicta, et toaitrua et fulmioa ccBlitue τ

(1) Andronici videlicet.

DEDlCATIO.

βΜ

Α cadentia 1 De quo, propter divinam et magniflcam mentem, actioDumque magnitudioem el poodua, εύρειν, πλείστων δή καί ταύτα π λ ε ΐ σ τ ' ε'πόντων, neque eocomium landeinque condignam et decenπ ο λ λ ή ν τ ε και μακράν περί σέ κατατεΐνάντων σ π ο υ tem invenire licet, cum quidem plurimi plurima δήν · καν πάντες άνακράτος ήττους έλέγχωνται, ου­ dixerint, multumque diu operae et studii i n rebua ρανού τ ο λ μ ώ ν τ ε ς έφάπτεσθαι, ή τήν σφετέραν σκιάν tuia poeueriot: qui eane omnee inferiores eis esae καταλαβεΐν έπειγόμενοι, άεί προχωρούσαν καί δ ι α eunt deprebenei, CCBIUHI atlingere conantes, aot φεύγουσαν καθδσον επείγονται. Τί λ έ γ ε ι ς ; Μέμψιν suam ipaorum umbram comprebendere contenκατ' έπείνου, τού άντικρυς αύτοόόξης τε καί α ύ τ ο deate»: q u » quo magie ei impendeant, eo cedat τ ι μ ή ς , δν τ ι μ ή καί δδξα μ ά λ ι σ τ α όορυφαρούσαι δ ο ­ magia et diffugiat. Quid a»a? Reprehenderene et ξάζονται και σεμνύνονται; ψ μ η δ ' άν δ παρ' Έ λ λ η σ ι carpere conatituieti eum q u i ex ipso proraua natiτ ι μ ώ μ ε ν ο ς εκείνος Μ ώ μ ο ς θεός, καί τών ύβρεων vam obtinet gloriam et dignitalem, et quem honor εδρετής τ ε καί ή γ ε μ ώ ν , μ ή τ ο ι γ ' εγγύς έλθεΐν, ά λ λ ' et amplitudo maxime aatellitio quodam atipantea ουδέ προσβλέψαι δ λ ω ς έ τ ό λ μ η σ ε ; μάλλον δ' ουδέ illustrant atque exoroant : t t S ad quem neque Μ ώ μ ο ς έπί τού λοιπού, οθαρείς καί διαρρυείς, άτε ille qui apud Grecoa pro deo cultas eet convicioμήτι δυνηθείς αυτού καί μόνου δηλαδή κάν ούδ' β rum invenlor atque aactor Momas, non raodo non δπωσούν προσεφάψασθαι. Ά λ λ ' έγώ μέν ταύτα * σον propius accedere, aed ne respicere quidem prorδ ' αν ε*ίη, κράτιστε, παραμετρεΐν έκαστα, καί τήν aus audeat? Quin potiaa. Momus deinceps nullus σήν ψήφον άπρεπη μοι βραβεύειν · θεού γάρ ά ν τ ι exastat, at qui inlerieril atque diffluxerit, i n boc κρυς ψήφος ή σ ή . Τ ψ γάρ μεγίστψ τών άθλων έ μ α υ aolo ne tantillum quidem quod peratringeret h a τδν επΐ(5ρίψας, νύν εγνων Οντως διώκων τ ά φεύγοντα, bans. Cctarum ego quidem iata. Tuum aatem καί κατόπιν π ο τ α μ ί ω ν ρευμάτων ερχόμενος · καί σ υ γ ­ fuerit, prioceps optimc, ut con&iderea atqae perγ ν ώ μ η τ ψ πάθει · δ καί πάς δν, ο ι μ α ι , πάθοι, έπί ppndaa eeoraim oronia, e i equum constantemqoe τόσον αγώνα καθειναι πειρώμένος εαυτόν · μ ή δυνη­ judicii toi calculum mibi adbibeas. Dei enim plane θείς δ' δ μ ω ς έξικέσθαι τ ώ άνεφίκτψ σχεδόν καί tua fuerit senteatia. Qui vero me ipaum in certaά π α ρ α μ ί λ λ ψ τών πράξεων. Ό δέ Βασιλεύς τών β α ­ men maximam conjecerim, aunc demum fugientia σιλευόντων, καί Κύριος τών κυριευόντων, ό τ ώ ίδίψ me peraequi, et a tergo fluentium aquarum ire α ΐ μ α τ ι τ ή ν αυτού Έ κ κ λ η σ ί α ν οίκοδομήσας στεόρώς, comperio. Qnm rea veniam porfeoto meretur. In σέ δε τδν κατά τήν εκείνου καρδίαν προστάτην καί qoa nimiroin, ut equidem puto, quilibet fallatur, υ π έ ρ μ α χ ο ν γνήσιον ταύτης έν έρυθραις καταστήσας qui acilicet ae in certamen tantum demittere coneβ α φ α ί ς , έΐη τ ή ν σήν εύσ-οή βασιλείαν εις άπειρα t u r : unde tamen, proptar rea prope incomprehenκύκλα αιώνων διαφρουρών, έν άκλονήτοις εύθυμίαις C sibiles atque inexpugnabiles, evadere non possit. τ ώ ν περικύκλψ πάντων κατευμεγεθούσαν εχθρών, Ipse vero Rex regum et Dominua dominantium καί δπδ πόδας πάντας έως ου παντάπασιν έκτριβεΐεν, Cbriatua, q u i aanguine auo Eccleeiam tuam sacraτιθείς, ετι τε κρατύνων, καί δόξαν έπί δόξη μείζονα vit et firmiter conatruxit, et te i l l i virtim juxta χ ο ρ η γ ώ ν , καί δι' αιώνος σέ τε καί παΐδας, καί γ έ ­ oor euum auxiliatorem ot defensorem germanum νος άπαν, καί τήνδε πόλιν, ής αυτός καί πολιού­ purpnt* decoralum conatituit, pium imperiam χ ο ς καί οικιστής, θάλλειν διδούς · 'ώς άν γε τψ tuuaa in Indnitouam annoa onatodiat: alque id i n άφθόνψ τ ώ ν αγαθών έπί τ ά * θ ρ υ λ λ ο υ μ έ ν α ; χρυσά ς stabili et iramota l s l i t i a , inter omaes qui circumεκείνα ς Έ ν ν α ς ' Ρ ω μ α ι ο ι ανέλθω μεν · μετά γέ χ ρ ό ­ oirca eunt, donec proraua cuncti sub pedibua positi νον μακρόν, βαθύ t s γήρας καί λιπαρόν, απειρία conterantur iaimicos, io majas excrescens servet, σχεδόν συνεξεταζδμενον, κπί τ ή ς άδιαδόχου καί αρ­ majoremque aliam super aliam gloriam submiaiχ ή ς καί βασιλείας καταξιώσειε · κάν τ ή τών π ρ ω ­ atrana confirmet: atque adeo te, liberos et genue τ ο τ ό κ ο υ Ε κ κ λ η σ ί α εκείνη τ ψ τής πίστεως ά ρ χ η γ ψ onine, ipaamque hanc urbem, cujua es tutor et βασιλεί σύνθρονον καί ίσάριθμον άναδειξειε, τά γέρα D conditor, i n perpetuum florera faciat, ut taadem τ ώ ν μακρών πόνων, υπέρ τής Χριστού Ε κ κ λ η σ ί α ς bonis o m n i b u 9 abunde accumalati, in decantataa καί ποιμνης, ώς χρεών γε, κ α τ ' άξίαν κ α ρ π ο ύ μ ε illaa aureas Ennaa Romani ( 1) cooecandamue. vov. Post loagum vero tempue, provectumque demum et molle, qaod ad infinitum prope pertingat, aenium, illo quojue, quod: euccGBsionem neecit, aempiterno regoo et iroperio te dignetor: atque in illa priinogenitorura Eccleeia in eumdern t h r o num et numertim com fidei principe imperatora referat, diutinorum pro Christi Eccleaia et grege auaceptoram laborum, i t a ut decet, bonorea et froctni condignoa peroapturum. της

ψυχής,

και

τψ

δγκψ, ούδ' έ γ π ώ μ ι ο ν

τών

άξιον

πράξεων

καί

μεγέθει καί

καί προσήκου μ ά λ α εστίν

(1) Novam et coeleetem Jeruaalem. E&t apud Cicer. i a actione Verrina 6 : « Eana oppidam i n «mbilioo Sicilies eitom, soli fertilissimi et ob id

Cereri sacrum. » Chrietiani porro ad aureas Eonaa, coelestom patriam, aapiramua.

NICEPHORI.CALLISTI

Q03

->

604

fr

ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ ΤΟΓ ΕΑΝΘΟΠΟΓΑΟΓ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

NICEPHORI CALLISTI XANTHOPULI

ECCLESIASTKLE

HISTORI^E

TOMUS ί. C A P U T I.

j

S S Proxmium aueloris, consilium quo ad opus prmsens conscribendum animum adjecerit, prmterea breviter totius voluminU argumentum perslringit. Nioepborus Callieti filiue eccleaiaeticam hietoriam composuit, initio ab ipaa atatim Servatoria nostri Jeeu Ghriati apparitione i n oarna suraplo : opus id praeclarum et lectoribus gratum fore r a tus. Quod 8i enim non i n parvia bumilibuequa rebus habetur, qain potius eumma laude el veneratione dignum ducitur, ei quia hietoriam profanam pulcbro ordine colligene proponat fructmnqae et utilitatem ejus studii i a mediam profarat, eam cognoecere volentibus: multo profecto laudabiliue oenaeri debet, rea gestas aacraa in publica monu- g menta, qum omnibus coguoecere liceal, referre, doctrinamque facilem et aalubrem publioilua profuturam conatituere. Bquidem maximam deberi gratiam eia exiatimo, qui bistorias et rea communea privato euo labore aibi conecribendae aumuot. Illi siquidem, quod io eis esl utile admirandum, DOD apud ae tanquam privalaa opea retinent, sed public» utilitati, edeodia eie, inaervire malunt, adminiatros proreue se divinae providenti® exhibentee, qui i n UDO soilicet opere varii ganeris res gestaa, perinde atqae in publico aerario reponentes, perecribant 3 4 Facile quippe cuivia eet, ex b u jusraodi publico monumento exempla capere, atque ex aliorum erratie actionea fuas probe conatituere, et ad variam rerum motationem non variare o p i nionibus ; eed potius, quoad ejua fieri queat, C eorura qui rebue recte eunt u s i , facta imitari et virtutem. Porro ai i n coneultationibua aeniorum ooniilia exoellunt, et experienti® uanm propter

Κ Ε Φ Α Λ . Α'. Π ρ ο ο ( μ ι ο ν τ ο ύ σ υ γ γ ρ α φ έ ω ς * ό ' π ω ; έ π ι τ ψ συγ· γράφειν τήν παρούσαν π ρ α γ μ α τ ε ί α ν έλήλ υ θ ε ν * ϊατι δ ε κ α ί σ ύ ν τ ο μ ο ς τ ή ς δ λ η ς β ί ­ βλου τών τόμων επιδρομή. Νικηφόρος ιστορίαν

δ

Καλλίστου

συνέταξεν,

τήν

έκκλησιαστικήν

ευθύς

ά π δ τ ή ς κατά

άρξάμενος

σάρκα τού Σ ω τ ή ρ ο ς

επιφανείας

μενος γενναίαν

καί άξίαν

σπουδή ν.

μάλα

Ε'ίπερ

καί άγεννών,

λογισά-

λόγου

ίσεσθαι τήν

γάρ τ ι τών ού π ά ν τ η

σμικρών τε

κομιδή

κοσμικήν τινα

Χριστού,

μέν ούν καί τ ώ ν λ ί α ν

Ιστορίαν

άναλεξάμενον

ναι καί τό λυσιτελές τής σπουδής

σεμνών,

εφεξής προθεί-

έν κ ο ι ν ψ προκει-

σθαι παρασκεύασα: τψ βουλομένψ * ή π ο υ μέγα πάν­ τως

Ιεράν

μέρος

τινα

προθέμενον

διεξελθεϊν,

συνοίσοντος

Ιστορίαν,

πρόχιιρον

άπασι

διδασκαλίαν

προστησάμενον.

Έγωγ*

κατ*

τού κοινή

ο υ ν μεγίβτην

χάριν όμολογεΐν οΊομαι δειν τοις τ ά ς κουνάς Ιστορύ; ιδίαν πραγματείαν πεποιημένοις · έπβί τ ο ί γε τέ φι­ λότιμον ού καθ' εαυτούς έ'χειν, ά λ λ ά κ ο ι ν ζ τδν ώφελεΐν

ήρεθίσαντο,

υπουργοί

προνοίας άναδεικνύμενοι, τάς

διαφόρου;

μείον

πράξεις

άπογραψάμενοι.

καθάπερ

εΊς

Καί γε |5^διον

μένψ παντί, τοις τών άλλων τίθεσθαι,

τίνες

τ ψ δντι

ώς ύπό μ ί α ν τι

ΙΑ

πράγματα κοινόν

vt

εντεύθεν ήρη·

αγνοήμασι τ ά οικεία ε5

καί π ρ ό ; τήν ποικίλη ν

τών

πραγμάτων

έξαλλαγήν μ ή ζητειν αίρεΐσθαι · μεμεισθαι δ' ώ ; o\b τε τών κ α λ ώ ;

χρησαμένων

τ ή ν έργασίαν. Εί δέ w

πηούχειν έν βουλαΐς τ ά τών πρισβυτέρων, καί το*ί< πείρας

καλόν

περιουσίαν, διαφέρον

κρατεΐν

καί ώ ;

ανάγκη διά τ ή ν έκ τ ο ύ χρ^ο° λόγος,

αιδεσιμοο ·

προβεβηκυΐαν

τ ψ χρόνψ,

πλήθει προτερούσαν,

σύμπαν

τό

άρχαιέτε**

πάντως που τ ή ν Ιστορία», καί τ ψ τ ώ ν

πράγματι*

άξίαν τού παντός είναι

καί μάλλον τ ή ν ϊεράν,

κρί*·'

ώς τ δ χ ρ ή σ ι μ ο ν κ α ι λυσιτε-

B G G L E S l A S T I C i E f U S ^ O R I J E L I B . I.

605

λές

άπασι καί έκκλησίαις

Τήν

μεν γ ά ρ κακίαν

x}p6

temporia diutnrnitalem prssstare necesae est, quodque dicitur, quidquid veluetale commendetur, veα υ τ ή ποιεί · λοιδορούσα ταύτην, οία δή τ ώ ν φαύλων nerabile id es9e oportet : hiatoriam omnino, ut χ α ί δυσσεβών ςούς ψόγους όιεξιούσα * τούς δ' αύ γεν­ quae et dinturnitate temporieet plurimarum rerum ναίους και αγαθούς άνδρας, καί περι τ ά πρώτα τ ώ ν usu valet, plurirai faciendam esse conetat, i n p r i καθ* ή μ α ς μ ά λ ι σ τ α τ ή ν εύσέβειάν γε καί άρε­ mis vero aacram, iogentem nimirum fructum atque τ ή ν πλείστην καταβεβλημένους σπουδήν λόγοις εύ utilitalem omnibua aimul et ecclesiie et negotiia ήκουσι καί εγκωμίων στεφάνοις καταξιούσα, αξιόλο­ auppeditantem. Namque, ita ut aequum est, omne γους ε ρ γ ά ζ ε τ α ι " οίς δήτα καί τούς επιγενόμενους εύ genua vitiorum ea ipsa traducena et daranans, μ ά λ α προτρέπεται, τ ώ ν καλλίστων έργων καί ή όοquam longisaime rejicit, raalosque et impioa juatia ξάζειν περί τ ό θείον χρεών επίσης έκεινοις άνθάπτεcoQviciis ezeecratur, et magooa laudaloaque viroe, σθαι. qui i n rebua religioaia nostr» maximis excellenti Tirtate et pietate plurimum etudii posuerunt, verbia arapliasimia laudumque prsconiia quasi qaibnadam coronis exornaas, admirandoa imitandosque aliie efticit. Quibus quoque rebua poateritatem ipsam pulcherrime exoitat, et aanctiaeicnis operibus et factia, decentique et recta de diviao Numine opiaiooe, eorum virorum laudem aecDulando consectari cobortatur. "Οθεν καί ημείς δικαίας κρίνοντες αποδοχής τούς Β Ouapropter et nos judicio noslro eoa qui aacra τοιαύτην περί τ ά κοινά πραγματευσαμένους σπουhistoria scribeada ad publicam otilitatem tanlum Οην, επί τόν δ'μοιον τ ή ς υποθέσεως π ρ ο ή χ θ η μεν ζ ή contulerunt aludii, comprobantea, smulationa ad λον ουτε τ ή ν περί τ ά ς πράξεις άρετήν έπιόεδειγμέ- eamdem roateriam tractandam provecli aumus, ν ο ι , ουτε μ ή ν τ ή ε ύ γ λ ω τ τ ί ι τεθαρρηκότες, καί τ ή non noa qaidem egregia virlutie noatr» faota £ ώ μ η τ ώ ν λόγων · έπιστήσαντες δ* ώς οιόν τε τόν ostentantea, neque eloquentiam orationia v i et νοΰ/ τοίς πρό η μ ώ ν τά κατά τήν Έκκλησίαν συγγεubertate freti jactitantes : aed animum, quantom γραφόσι, τ ή ν μέν προαίρεσιν τούτων μάλιστα π ά ν ­ qoidem fieri potuit, ad eos qui anta nos rea eccleτ ω ν αποδοχής ήξιώσαμεν · ού μ ή ν καί πρός τό κοινή eiaaticae scripserunt convertentes, institutum quiσυμφέρον παντάπασιν έξειργάτθαι τάς αυτών π ρ α ­ dem et propoaitum eorum i n primis complectenγματείας έδοκιμάσαμεν. ΟΊ μέν γάρ αυτών, μ ή τψ dum duximus : aed OOQ itidem acripta eorumdem υγιαίνοντι λ ό γ ψ ξυμβαίνοντες, έν πολλοίς ουδέ άξιοι omuia ad publicam utililatem facere judicavimue. δοκούσι τ ώ ν σφίσι λεγομένων μάρτυρες είναι · ένθεν Quidam enim ex eia aana doctrins non adbsrenτοι και τοις ώς αληθώς π α ρ ' αυτών ειρημένοις tes/ multis i n rebua non satia idonei dictorum άμφισβητούσιν οι πλείστοι διά τό τών δογμάτων μ ή suorum teatea ease videntur : unde factum, quod έ^ρωμένον, οί Οέ τψ καθάπαξ διενηνεχθαι τψ τής π ί - Q quam plurimi etiam ea quae ab illis vara aunt στεως λόγψ, καί πρός άντίπαλον έκείνψ καταστζναι dicta, propter minirae aaoaa eorum opinionea, i a μοίραν · κάν ές ύστερον τ ά εικότα φρανήσαι ξυνέοη, dubium vocant. NonDulli autem, cum semel a τή πρδς ούς διεφέροντο εριδι τ ά π ο λ λ ά παραλελοιverbo fidei diaceasisaeot, et ad adveraaa ei partes πότες · ουδέ ούτοι εμπεδον ακραιφνώς τό άξιόπιστον defecissent, etiamai postea eoa aequa et decenlia εχουσιν, καίτοι γε ά λ λ ω ς , λόγυυ δυνάμει κρατούντες, eapere cootigerit, adversandi tamen eia, a quibaa καί τ ψ τής γραφής βάθει, ετι δε καί τψ περί Χριστόν aliqaando diasenaerant, aludio, permultain scriptia πόθψ καί ζ ή λ ψ , τών καθ η μ ά ς τ ό πρωτείον φέρειν auia prstermitieotea, 3 5 non"prorsua constantem διενιστάμενοι · αύτίκα καί γάρ δ μέν Παμφίλου ϊνύel solidam ubtinuere apud lectores fideui, quanσέοιος άπό τ ώ ν κατά -Χριστόν άρξάμενος χρόνων, tumvis viribus eloquentiae et acribendi acumioe μ έ χ ρ ι τ ώ ν τ ο δ ' μεγάλου Κωνσταντίνου καιρών τ ά excellentea, atque egregio erga Gbristum amore et σ υ μ β ά ν τ α ταϊς εκκλησία ι ς διέρχεται · εκ τών Φίλωνος ardore, inter nostri norainis bomines, primaa τ ε καί '1·>σήπου, Κλήμεντός τε τ ο ύ στρωματέως καί ferre contendentes. Etenim Euaebiua Pampbili Ή γ η ρ ί π π ο υ , Ι π π ο λ ύ τ ο υ τε και Π απ ία, καί τ ώ ν καθεetatim a Christi temporibus uaque ad Conelantini ξτ,ς ιερών διδασκάλων, τήν Ιστορίαν έρανισάμενος · έν Magoi tempora, q u a in Eccleaiis acta aunl, pro9} τό τε κακόηθες τ ή ς αυτού ?-ρέσεως ύποφαίνει, κάν eequitur, ex Pbilone, Joaepbo, Clemente στρωματεΐ τισιν ορθώς δοξάζειν όοκή διατεινομένοις, τ ή τε π ρ ώ (hoc est, contextore), Hegesippo, Hippolyto, Papia, τη καί αυτόν συνόδψ παρεΐναι, καί τ ψ όμοουσίψ et aliisordine accleaiaslicia scriptoribus, hietoriam στοιχειν, καί σκώμμασι δήθιν βάλλε ιν τούς κτίσμα mutuatus. In qua hiatoria cacoetbes baereseos aua τδν Τιδν τ ο ύ θεού δογματίζοντας. Ε ρ μ ε ί α ς μέν τοι prodit, quaoivis quibusdam recte eeatire videatur, Σ ω ζ ό μ ε ν ο ς , ό καί Σ α λ α μ ί ν ι ο ς , καί ό τ ή ν Κυριστώ; ex eo id aaaeveraotibus, quod et ipae prime aynodo προεδρεύσας σοφός θεοδώρητος, τ ή ' p ^ t τυνόοψ interfuerit, et τψ όμοουσίψ (hoc est, coruubttanπρδς μ ά χ η ν Ιών • ετι δέ και J θεομισής Φ ι λ ο σ τ ό ρ tiali) coneenaerit : quodquecoaviciia reprebendeas γ ι ο ς * πρός δε καί ό τήν προσηγορίαν, ού μ ή ν δέ γε incesaerit eos, qui Filium Dei creaturam esse o p i καί τήν προαίρεσιν καθαρός Σ ω κ ρ ά τ η ς , τό πέρας naotur. Hermiaa porru Sozomenua, qui et Salamiεκείνου αρχήν τ ώ ν ιδίων πεποιημένοι πραγματειών, nius dicitur : item qui Cypri epiacopus fuit sapiena άχρι δ ή καί τών χρόνων Θεοδοσίου τού νέου τήν Tbeodoritua, quique idem tertiam impugDavitsyaoΙστορίαν καθείλκυσαν, ύπόθεσιν μίαν ούκ οιδ όπως dum : item Deo invieus Pbilostorgias : prelerea και πράξεσ». χορηγούσαν. Α

ώ ; χρεών

πορρωτέρω

πάντως

1

1

ι

607

NICEPHORl CALLISTI

oogDomine qaidem, sed animo minus καθαρός, (id est, purus) Socrates, finem illiua initium suorum facieotea operum, ueque ad tempora Theodosii junioris hiatoriam produxerunt : materia eadem, neacio quo conailio, omues eibi proposila. Qui quidem in rebus quibusdam varia intei ec disaeatiunt, et episcoporum inter ipsos contentiones. pro eo atque cuique viaum est, commemoraat, Omnes etiaai isti varias quaedaoj et novas rea, ab aliis mioime dictas, hiatoriia suia inseruerunt. Deincepa vero Theodorus, lector Byzantius, et Basiliue Cilix, et expraefectus Evagrius, auperiorum ante ipaos temporum res praetergreeai, et tempora ana stylo proeecuti, eorum quog modo diximus biatoriia, suaa conjuoxerunt, operia difGcultalam reformidantos : nonnulli etiam e vita inter ecribendum excedentes, inatitutum opus minimocompleverunt. Ipse quidem Evagrius illustri dignitate praBdilus, biatoriam usque ad Justini aetatem deducit, raaxima ex parte res profanas tractana : quarum argumenta el materiam ex Eustbatio Syro, Zoaimo, Prieco, Joanne, Procopio Cffigarieoai, Agathia, qui illia temporibus ordine inaignea fuere oratores, 3 β et praterea ex aliis ηοα pcenitendia biatoricia docerpail. Csaterum omnea isti mulla non satis idonea et commoda importune recensent: non pauca vero, qu® necesaario acribeoda erant, praetermittuat : aive id conaulto affectibus ducti fecerunt, aau quod non omoia atlingere potuenunt, timore quodam et indignitate rerum parculai : quodque forlaeae eia ηοα perinde stylo indulgere de rabua recle constitutis l i c u i i , atque nunc, cum Eccleaia ampliasime dicendi et ecribendi libertate utilur : quaro aane libertatem in ooatro boc opere in primis uaurpabimua. Euimvero Eusebiua trecentos et aliquot praeterea annos eet romplexue, Socrates aulem et Theodorilus, nec minus Sozomenus, centum fere et qaadraginta, a primo acilioet GoostantiDi Magni anno, cum ia Caeear est renonUalQ8, ueque ad decimum septimum Tbeodoaii Junioria aDuum. Deinceps porro et ipse Evagriua lempus proaaquitur anoorum circiter oentum at quadragiata : ot hietoria a Gbriato nato omnia, quam i i quos nominavimus hiatorici conacripaerunt, simul et aeoraim non minue temporia qaam aexingentorom annorura complectatur. Eorum autem qu® postea aubeecula aunt temporum res ecclesiasticaa, ad hanc ueque aetatem, cum nec pauciores, nec minores quam illae easent, nemini uni eorum qui historiam scribere potuaruot, in meotem vanit, unius operia volumine his cum illis conjuQOtia, complecti atque comprebendere : neacio aocordiane et imbecillitate ingenii rera tantam omittenti, an a magnitudiuo et difficultale argumenti abborrenti. Quippe lemporum siuiul reramque biatoriis oarptim et obiter in multoa varioaqae acriptorea et volumina conjectia, ardua et diffioilis earum eet oogoitio et memoria, aliis eoilicet alio looo rebus multifariam et eparsim

606

άπαντες προστησάμενοι.

εστίν

τισιν

διενέξεις

όπου

τών

επισκόπων

διιόντες, κα' τινα καί

πρός

πρός

έκαστοι ταΐς

ξένα

γοντες.

και

01

μ ή τοις

Εντεύθεν

αλλήλους

αλλήλους εκάστψ δοκούν

τό

σφών

Ιστορία ι ς

διάφορα

άλλοις είρημενα προσεπιγρά-

πάλιν

Βυζάντιος

ό

αναγνώστες

Θεόδωρος, καί ό Κ λ ί λ ι ξ Βασίλύιος, καί ό ά π δ Εύάγριος, τά

τών

ύπερβάντες, οί

ανωτέρω χρόνων τό

τής

υπολόγισα μεν ο ι · ά λ λ ο ι δέ φειν άπολιπόντες, τήν στα

συνετέλεσαν *

κσί

μέχρι

τής γε

δ

αδτνι

τοις εκεί­ δυσχερές

βίον τ ψ

συγγρά-

επιβολής ύπόστασιν

μήν

Εύάγριος

μέρει

ή*ι·

επιφανής

ό

χρόνων τήν

δή

πλείστψ

τψ

τόν

Ιστορίαν

πράξεσι

ταΐς κοσμικαΐς, έκ τών Ευσταθίου τ ο ύ μου τε καί

έπαρχε

πρδ

πραγματείας

καί

τών Ί ο υ σ τ ί ν ο ο

καταβιβάζει,

καί

μέν τούς οικείους χρόνους

παρέζευξαν,

νων

Ιν

πρός

διαφωνούσι, τάς

διατριβών

Σ ύ ρ ο υ , Ζωσί-

Π ρίσκου καί Ι ω ά ν ν ο υ , Π ρ ο κ ο π ί ο υ τε τού

δέ

Καισαρέως, έτι

κατά τήν

καί 'Αγαθίου, τ ώ ν

τών

χρόνων εκείνων διαδοχή ν ρητόρων, καί έ τ ε ρ ω ν άλλων ούκ άγεννών

συγγραφέων, τάς

ποριζόμενος. Οι καιρίων

δή πάντες

άναγράφουσι,

ΰλας

καί

τών

Οήναι, δέει

δή

εΓτε τ ψ τινι

ρ ι σχεθέντες * καί όεόογμένοις

μή

τοΰτο

πασιν

μή ούε

δέ

παθόντες

έφικεσθαι δυνη-

άνελευθερία π ρ α γ μ ά τ ω ν πε­

και

μή

τψ

τ ε τών

αναγκαίων

ολίγα παραλιμπάνουσιν, εϊΒ' έκόντες τ ψ προσπαθεΐν,

υποθέσεως

της

ούτοι π ο λ λ ά

θαρρεΐν

Γσως

ώσπερ

νύν

ένδιατρίβειν,

τοις

καλώς πλάτος

είς

ούτω τής Ε κ κ λ η σ ί α ς π α ρ ρ η σ ι α ζ ο μ έ ν η ς , δ π ε ρ τή παρούση μ ά λ α γάρ

πραγματεία

τριακοσίων

καί

σπουδάζεται.

μικρόν

αναγράφεται · οί δέ περί

τι

Σωκράτην

εκατόν που καί τεσσαράκοντα τής τού μεγάλου δή

εως

Τοις

άπό

Κωνσταντίνου

έπτακαιδεκάτου

δ'

εφεξής

αυτός ετών εκατόν

ετών

τού

αριθμόν

θεοδώρητον

καί

πρώτου έτους

άναγορεόσεως, δηλα­

έτους

Εύάγριος

Εύσέβιος μέν

πρδς

τοΰ

νέου

Θεοδοσίου.

χρόνον χιί · ώς είναι τήν άκο

δίεισιν

τεσσαράκοντα

ώσεί

Χριστού Ιστορίαν πάσαν ήν οί π ρ ο ε ι ρ η μ ί ν ο ι συγγρα­ φείς άνεγράψαντο ήττον τάς

ή

Ιεράς

πολλάς

πράξεις

καί

καί

κοινώς,

Τών

δέ

άχρι

μεγάλα;

ούδενί πω τών μιφ

τε

ετών.

ίδια

εξακοσίων

εύ Ιστορειν

περιγραφή

καί

δή

ούσας

συντάξεως

έκείνας

πολλοίς

εν

πραγματείαις,

έκ

μνήμη

τών

καί

τού

γεγενημένων

σιν

έξετάσαντες, τής

καί

καθίστατο, τών

δεΐν ψήθημεν

πραγματεύασθαι · καί πρώτα μέν ίδια, ώς γ '

ενόν,

φράαει καί

άλλης

άλλαχο»

πράξεων.

ύφ'

χει

Ιύσληπτος 4 'Hftf"tf

εκάστψ osifc*

ύπύθεσιν

καθόλου Εκκλησίας

έρ?φ-

συγγραφεύσι

τοίνυν πόνψ πολλψ καί χρόνψ τήν έφ' ρικήν

δή tto

γε

παρήκοντός

έσάγαν

άμωσγέπως

τι&ς

πρδς τέ

καί

διάφόροις

δυσχερής

διεσπαρμένης

καί

τι

εΓτε ^στων| 6ij

οιδα

άποκνήσαντες. Καί

χρόνων καί τών πράξεων μένων

δεΰρο, κβίκκρ

ές

τινι παραλιπόντες τ ή ς φύσεως, εΓτε υποθέσεως

ούχ

καί ο&χ ήττον ή otfwii, είδότουν εΙ< νούν έγβ#ετο

ύφ' εν πραγματεύσασΟαι * ούκ γεθος τής

χρόνον

καθεξής χρονω

μίαν b w -

δδηγούντι θεψ

τά τών

πρό

ίρ**

συντετμημένη « ε φ * · Λ

μαι διελθεΐν, τό τ ε π ε ρ ι τ τ ό ν καί τψ χ ρ ό ν ψ είκείον ή υποθέσει εννοίας

δόξαν

κατά

παραλιπεΐν

χώραν

τδ

δ'

μένειν έδσαι ·

άναγκαΐον

καί τά

ένδέοντε

E C C L E S I A S T I O f i H l S T O R L f l L I B . I.

609

\ descriptis. Ego vero labore et tempore malto, affeclione et sententit cujusque inqaiaita, facieaρησε, τ ψ συγγράμματι έξυφήναι · τάς τ ' εκείνων dum mihi putavi, ot argumentum et materiam διαφωνίας πρός τ ό χρόνψ κράτησαν εθος τ η Έ κ κ λ η oranem, unam hiatoriam cathohcs Ecclesiae m i h i σία ί t εύθετη σα ί τε καί ρυθμίσα:, όσον νόθον καί proponerera, et, Deo bene juvante, eam in unam κ ί β ό η λ ο ν διωθούμενον, γ λ ώ τ τ η δε περιτράνψ τό ορθόν opue redigerem. E t primum ea q a a ab iis scriptoτε καί υγιές τ η ς πίστεως παρρησιαζόμενον · είτα ribuF, qui ante nos fuerunt, tradita suat, etylo, καί δσα τ ψ μετά ταΰτα παραλέλειπται χρόνψ, π ρ ο σ quantum fieri polerit, nostro peraequi conabimur: tervat μ ά λ α βιάσομαι, μικρόν άνωθεν τοϋ καθ' at 9i quid auperfluum ct veluatate jam prsaentibua ήμας βίου την Ιστορίαν διαπεραίνων * ή δ ή , ώς γε temporibua el ipsi materiae inutile visum fuerit, οιμαι, και μ ά λ α πλείστα μεν ώφελήσαι δυνηθεί η id praelermitteraus : quae vero aeoteotiae el doctrinae τούς έστυγχάνοντας, ελάχιστα δ ενοχλήσει τοις περί nece9sariae aunt, eas suo loco collocabimus. 3 7 αυτήν έλομένοις εχειν διατ;·.οήν. Έξέσται γάρ εκά­ Preeterea qua? deesse j u d i c a b i m u 9 , scriptie illorura στψ ταύτης ώς έκ μεγάλης πηγής τό χρήσιμον addemus : el quascaoque cognitione digna eorum άπαν άρύεσθαι. Συνοίδαμεν γάρ πως μ ή ράδιον εΤνα: quisquam, aliia omittentibaa, adnotavit, operi σποράδας ούσας τ ώ ν τοσούτων ξυγγραοέων τάς βί- ^ nostro intexemus. Dabimus etiam operam, ut d i a aeatientea illorum opinionea ad coneuetadinem βλο υς εύπορη σαι τινα, την Ιεραν ιστορίαν πασαν Eccleai», q u e lemporum prsscriptioae invaluit, πειρώμενον διεξέρχεσθαι. "Επειτα καί τό διάφορον dirigamus atque accommodemua. Quidquid inainτ η ς φράσεως, πρός δέ καί τό πλήθος τ ώ ν συγγραμ­ cerum adalterinumque fueril, repudiabimaa, et μ ά τ ω ν , δυσέφικτον πάνυ καί δυσκαταληπτον τήν sermone aimplici et aperto rectam sanaroqae fidei άνάληψιν έποίει τών πράξεων. "II γε μ ή ν έν μ ι α doctrinam cum legitima libertale profitebimur. συντάξεως περιγραφή πραγματεία, τό έρρωμένον Deinceps et ea qu® consequenlibus praeterita omiaέφ' άπασι προβαλλόμενη τών διηγήσεων, έκ τού aaque aont temporibus, adjicere s l u d e b i m u 9 , non ράστου τοις βουλομένοις έτοίμην μέν παρέχεται τ ή ν ita longe ante aetati8 noatra tempua hiatoris finera άνάγνωσιν · τ ή ν δέ κατάληψιν, εύ μ ά λ α εφ επομένη ν impoaituri. E a vero, ut equidem puto, plurimom τ ή ς φράσεως τ ψ τ α υ τ ψ , οιόν τινα σειράν πασιν εφε­ lectoribaa prodeaae p o t e r i t : m i n i m u m cerle m o ξ ή ς άρμοζομένην, θαυμασίως τε έπιπλεκομένην καί letti» veraare eam volentibua afferet. Guivia enim διανρέχουσαν. Τοσούτον δ' ύπερέχειν έγωγε οιμαι ex ea, tanquam ex fonle oberiore, ingentam atiliτ α ύ τ η ν τ ώ ν ά λ λ ω ν , δσψ χρησιμώτερον τό παν τού tatem haurire licebit. Satit enim conatat, cum μ έ ρ ο υ ς , καί τοϋ διηρημένου τό συνεχές. Ούτω δέ pluree sint eccleaiaaticorum historicorum sparsim χρησιμωτάτης ούσης τ ή ς υποθέσεως, ημείς ο ύ χ scripti libri, non facile eaae eos comparare et απλώς, ά λ λ ά καί πόνψ δήτα π ο λ λ ψ ταύτην συνελε- C coneequi, ei q u i aacram biatoriam omoem perleςάμεθα, τ ψ μ ε γ ά λ ψ νεψ τ ή ς τ ο ϋ θεού Λόγου Σοφίας gere et cogooacere velit. Praeterea varielaa atyti έξέτι νέου Ικανώς παρεδρεύοντες, κα? έκ τ ώ ν παρά el eloctitionie, tum etiam librorum multitudo, effiταύτης υπομνημάτων τ ά πλείω έρανιζόμενοι. Τί ciunt ut ardua admodum et difficilis legentibue γάρ αν αύτη χαρισαίμεθα, π ο λ λ ώ ν καί μεγίστων eveuiat rerum cognitio. Opus rero perpetuum, ή μ ΐ ν δαψιλώς μεταδοΰση χ ρ η σ τ ώ ν , και τοϋ γε κ ά λ ­ UDOqoe Scriptoras contextu compositum, res certae λους αυτής έντρυφ^ν άνείση, καί δίαιταν δέ καί κ α τ undequaqoe oarrationibue dllucidis commemoαγωγήν έν αύτη π ο λ λ ψ τψ μέσψ χρόνψ δω ρ η σα μ έ ­ raoa, facilem omoibua et promptam exbibel lectioν η , ώσανεί καί μαιευσαμένη, καί ές τόδε ηλικίας nem : et propter eumdem elocutionie tenorem, ή μ α ς καί λόγου π ρ ο α γ α γ ο ύ η ι , ή τό τ ά αυτής άπαντα, consequentem quoqoe rerum ipaarum oognitioΊσον δ ' ειπείν καί τα τ ή ς καθόλου Ε κ κ λ η σ ί α ς , ώς nem, tanquam q u a r a d a m cateoam omni ex parte ενόν γ ε , άρδην διαλαβεΤν, καί τοις βουλομένοις ές ordine 9uo coaptatam, rairabiliterque ioter se cooκοινήν προθεΐναι άκρόασιν ; ού φράσεως ογκον, ουδέ textam, et veluti procurrentem. Denique tantum λ ό γ ω ν κομψότητα περί πλείστου δή ποιούμενους, noatram banc bietoriam aliis prseiare pnto, quanπροσεπιθεΐναι έκαστος

τοις

αναγκαία

εκείνων

610

συγγράμμασιν ·

των άλλων

παραλιπόντων

δσα θ* ιστό­

1

ά λ λ ' απλώς ούτω γυμνά τοις πάσι προθεΐναι τά κατά

τάς εκκλησίας εξαρχής

D tum parti totum praestat, el interpolato continuum opus. Quidquid autem est tam utilis libri, id oon ita facile, sed roulto sane cum labore, cum a d αρχαίους χρόνους, έφ' δσον ήμΐν ή περί λόγους δύναbuc a ( 1 » pueris ad augustum ip3ius Dei Verbi μ ι ς εύπορει, καλώς καί ώς προσήκον ή ν , έξετάσανSapientiae teraplum eepcmus, et pluriroa ex eis τ α ς . Έ π ε ί δ' ήμΐν ύπόθεσις α ύ τ η , δει δέ σαφρνείας q u a e ibi sunt, voluminibus et commentariis petereχ ά ρ ι ν καί τινα περί τ ή ς όλης πραγματείας προδιοmus collegiraus. Quara vero aliam ipsi s t e r n e ρίσαι · ιστέον, ώ ς ή μέν βίβλος πάσα εις τόμους Sapientiae referreraoa gratiam, quae maxima in QOB ή μ ΐ ν διήρηται ι η ' . prolix^ contalii beneQcia, et noa amoBiiitale deliciisque suis perfrui est paaaa, dornicilium ibi et manaionera malto tempore nobis prabeus, S S et pielatem quaei cujusdam obstetricia ei nntricia μένους,

γεγενημένα

τ ά π α ρ ' έκάστοις

διελθεΐν

Ιστορούμενα

κατά

πειρωτους

(1) Volumen istod Nicepboroa Constaotinopoli ad tamplum Sophiae, ubi bibliotbeca inaignia et monaoborum aaceteriam foit, oompoeoii.

641

NICEPHORI

612

CALLISTI

praeatana, alque ad id noa atatia et profectua deduccns, quaro ut res ejua, fortaeae a a t e m dioendum catbolicae Eccleaiae, oranea, quantum fieri posait, uno volumine comprehenderemus, et i d publice omnibua i n communero usum utendum oollocaremua ? elocutionis poodua, verboramque orDaroeata minus conseotantes : sed oratione pura, res apertas, ut ab initio i n eccleaiis eont gaate, cuivie exponere conanles. Quod ot facare possemus, quantum eruditionia noatre teouitaa parmiait, cum cura et fide, quea de rebua veterum temporum i n monumenta aunt relata, perqaiatrimua. Verum eniravero cum ea nobis ait proposita soribendi materia, ut dilucidior rea omnie fiat, de tolo opere ppaemittendum aliquid duximus. Sciendum itaque, totum hoc volumen nobie i n deeem et octo tomoa csae diviaum. Horum primus rea geataa Servatoria noetri Α Τούτων ό μεν πρώτος τ ά κατά τον Σ ω τ ή ρ α καί Cbriati Jesu complectetur, ut scilicet ille a proprio Κύριον η μ ώ ν περιέξει Χ ρ ι σ τ ό ν , ώς τών οικείων θρό­ νων άμεταβάτως άφορμηθείς οΓκτψ άνεικάστου χ ρ η ­ throoo intransitiva axcitua, propter inoomparabilis στότητας, καί σάρκα έκ Παρθένου ά ν ε ι λ η φ ώ ς , κ α τήν bonitatis affectionem et misericordiam, aaaumpta περίγειον αυτού πολιτείαν άρίστως διηνυκώς διά τού ex Maria virgine carne, et (erreno vitae carsu σωτηρίου πάθους καί τ ή ς ύπερφούς αναστάσεως, quam optime coafecto, per salutarem passionem πρδς τδν Πατρψον αύθις άνήει θρόνων, τ ή ν κ α τ α λ λ α atque naturam omnem superantem raaurrectioγήν η μ ώ ν τ ψ εαυτού Πατρι ποιησάμενος. nero, ad Paternum rursua asceaderit soliuro, reconcilatioDe nostra stio ipaiua Patri perfecta atque abaoluta. Ό δεύτερος τ ά τού παναγίου μ ο ι διαλήψεται Secundua ea q u » ad Spiritom aanctum pertiΠνεύματος, δσα δήτα διά τών ιερών αποστόλων neot comprebendet. Quas ille scilicet ree per ενήργησε · τίνα τε αύθις ούτοι διαπραξάμενοι, τέλει eaoroa apoatoloa peregerit : quibusque illi rebua τού βίου έχρήσαντο έκαστος, τ ά Ιερά τ ο ύ τ ω ν σ υ γ ­ geatis, qualem finem vitaa quiaqua eorum ceperit, γ ρ ά μ μ α τ α καταλελοιπότες ήμΐν · καί τ ί ν α ταύτα, eacroeancta nobis scripta relinquentes. Qu» ea aint scripta, et quae i u eis vera, siooera et teata- β καί δ'σα γνήσια τε καί ένδιάθηκα. mentaria. Tertiue priinos apostolorum aucceasoree expoΌ τρίτος τάς πρώτας περιέξει μοι τ ώ ν α π ο σ τ ό ­ net, ubi et quomodo salutaria docirina per orbem λων διαδοχάς, δπη τε καί δπως δ σ ω τ ή ρ ι ο ς λόγος aniveraum peragravit : quas calamitatea et elades τήν οίκουμένην διέδραμε " τίνα τε τ ή Ι ε ρ ο σ ο λ ύ μ ω ν Hierosolyma propter coedem Servatoris Cbriati Jesu της Χριστοκτονίας χάριν επήλθε δεινά · και τίνας pertuleriot: quos rursue lanquam haeredea m i n i αύθις κληρονόμους τής σφών διακονίας κ α τ α λ ι π ό ν aterii aui, qu» itera litterarum moauinenta apoatoτες οί τών αποστόλων διάδοχοι · καί π ό σ α καί τ ί ν α lorum succesaorea poet ae relinquentee, martyrio τών συγγραμμάτων τψ υπέρ Χρίστου μαρτυρίψ pro Ghristi nomine sint coronali. Et qua* jam tum κατεκοσμήθησαν · καί περί τών άρτι π ρ ώ τ ω ς ά ν α primum emerserint adversus saiutarem dootrinam φυεισών τ ψ σωτηρίψ λόγψ αΙρέσεων. hffireaea. Quarti tomi argumenlum arit, quinam falsas et Τού γε μήν τετάρτου ή περιοχή ε σ τ α ι , δσοι τής adullerinae doctrin» exetiteriat duces, quoeque ψευδωνύμου γνώσεως έγένοντο αρχηγοί, δ « « ς τε contra eos 3 9 eccleaiaaticoa soriptorea et doctores, ή πάντα καλώς διεξάγουσα Πρόνοια εκκλησιαστικούς quffi omnia bene dieponit et dirigit divina Proviάνδρας συγγραφείς καί διδασκάλους εκείνοι; άνθ'dentia, excitarit, apoatolioia duoia excellentes viroe, C στησιν, άποστολικοΐς χαρίσμασι διαπρέποντας, καί simulque et vita et doctrioa illorum evertentea βίψ καί λόγψ τά εκείνων ανατρέποντας δόγμετι* inaanaa opinionee. Qui ieti fuerint, et q u » lum καί τίνες ούτοι · καί δ'σα τηνικαϋτα περί τής τού de queeatione celebrandi Paacbatia aint diaeidia Πάσχα ζητήσεως έπεγένοντο. exorta. Quinti materia erit aab Severo et Oecio imperaΤψ δέ π έ μ π τ ψ δ κατά Σεύηρον καί Δέχιβ» loribua Eccleaiarum pereecutio. Praeterea qui rnulδιωγμός ύπόθεσις Ισται · έτι δέ δ τ ή ν σοφίαν πολί>; tum aapientia valuit ipse Origenea, quee ejus vita 'ϋριγένης, καί ή κατ αυτόν πολιτεία κα: συγ­ fuerit, quae scripta. T u m qui in Oriente et in Oc- γραφή · Οσοι τε έν εσπέρα καί εψ τ ώ ν θεοφιλών cidente aanctissimi martyree aaeroeanctum pro μαρτύρων τόν υπέρ Χριστού α γ ώ ν α γενναίως δι£ Ghriato ceriamen fortiler pertulerint. Item de Cy- νεγκαν * περί τε Κυπριανού τού Ά φ ρ ω ν έπίσκοπον, priano Africae apiscopo. Item de Dionyaio, qui καί τοϋ τής Αλεξάνδρου Διονυσίου * και περί τά* Alexandrin» praafuit Eccleai». ltem de Cbriatiania, τό σέβας έξομο σαμένων Χριστιανών έν τοις *ΓΛ qui i n peraecutione sub Decio pielatem abjurarunt, Δεκιον διωγμοΐς. historiam texet. Sextue commemorabit hereaea variaa, qoarum j) Ό έκτος τά κατά τόν δυσσεβή Ι ί ά ν ε ν τ α , κει *ον auctoree fuere impiua Maoes, impurua Novatua, άκάθαρτον Ν α υ ά τ ο ν , έτι δέ ' Α π ο λ λ ι ν ά ρ ι ο ν , *?· Apollinaria et SamosateouB Paulue. Describet etiam τόν Σαμοσατέα διεξέλθοι μοι Παϋλον καί «ρ* ?

1

E C C L E S I A S T I C J E H I S T O R I i i i L I B . I. του Αλεξανδρείας αύθις Αιονυσίου * χαί δσοι μεγάλων

πρόεδροι πόλεων άχρι καί

χλησιών

πολιορκίας

τηνιχάδε φέων,

διέμεινάν *

άκμασάντων

καί

περί

εκκλησιαστικών

καί άλλως έπί σοφία

θεία

τών

της τών έκτών

συγγρα­

περιβόητων αν­

614

res Dionyaii Alexandriae epiecopi. Et qui magnarum urbium usque ad Ecclesiarum oppugnatiooem permanaerint episcopi. Ostendetquoqae, q u i t a m temporis ecclesiastici scriptores, et aliter in divioa aapientia clari viri floruerint.

δρών. Ό

Ιοδομος τά περί τής έριδος τών καθ' ημάς

διαλήψεται επισκόπων ρήσαντες χάριτος

. δ'θεν καί τής θείας άμοι-

πρός καιρόν, δεινοΐς περιέπεσον ·

έτι δέ καί περί τών άλιτηρίων τυράννων Διοκλητιανοΰ καί Μαξιμιανου, Μαξεντίου τε καί Μαξιμίνου, καί Αικινίου, δ'σα κατά τής Χρίστου ποίμνης δράσαντες,

διεφθάρησαν

στολος

Κωνσταντίνος, τούτων

ριγενό μένος,

·

καί ώς ό μέγας καί ίσαπό-

είρήνην

ταις

καί πρώτος Χριστιανών

θεία δυναστεία έκκληφίαις

πε-

παρέσχε,

βασιλεύς αναγορευθείς, τήν

επώνυμο ν αύτψ πόλιν π3ριφανώς άνιστ^. Τόν μοι

δ' ό'γδοον καί αυτόν ό ίσαπόστολος περιέξει

Κωνσταντίνος, καί τά έπ' αύτου ταις

σίαις καί

συμβάντα, τά τήν πρώτην

έκκλη-

τε κατά τόν δυσσεβή "Αρειον,

έν Νικαία σύνοδον

· καί ώς τά

Χριστιανών είς επίδοση ήχθη · καί περί τής τών μοναχών

αγγελικής

πολιτείας,

όθεν

ήρξατο,

καί

τίνας έΌχεν αρχηγούς · δ'σα τε ύπό τών 'Αρειανών τοις εύσεβείν ήρημένοις έπράχθη, καί μάλλον 'Αθανασίψ τψ μεγάλψ, καί περί τής

μακάριας Ελένης,

καί τών ταύτης θεοφιλών έργων · καί ώς τέλει χρησαμένη τού βίου, συν τψ υίψ Κωνσταντίνω τή έπωνύμψ αυτού κατετέθησαν πόλει. *0 δ' εννατος τά έπί τών παίδων όφηγήσεται τοϋ Ιερού Κωνσταντίνου, καί

μάλλον τά επί Κωνστάν­

τιου ταις έκκλησίαις γεγενημένα, άκμασάντων

έπί

τε τή

Ορθή

δόξη · τίνες τε οί τή

μοναχική

πρεπείς πολιτεία άνά τε πτον

·

καί περί

καί

καί

τότε

τηνικαϋτα

Παλαιστίνην

διαφόρων

τών

διεστραμμένη

συνόδων

καί

δια­ Διγυ-

καί εκθέσεων

πίστεως. Έπί τούτοις ό δέκατος τά κατά τόν θεομισή δια­ λήψεται Ίουλιανόν, ώς είς τόν

Έλληνισμδν

άπο-

κλίνας έκ τής άρθής' πίστεως, ποικίλως τόν καθ' ημών άνερ^(πΥσί διωγμόν

* καί ώς

είσβαλών τή

Περσίόι, κακώς διεφθάρη. Έν μέρεί δέ καί τά κατά τόν

εύσετΤεστατον

Ίοβιανόν

ορθής δόξης γενναίως

μάλα

περίεξε ι,

δπως

τής

ύπερ ιστάμενος,

άπ-

εβίω. Ό δέ μετά τούτον

ενδέκατος διεξέλθοι άρίστως,

όσα έπί Ουαλεντινιανοϋ καί τοϋ δυσσεβοΰς Ούάλεντος ταΐς έκχλησίαις

έπισυνέβη · περί τε τών καθ

1

ημάς μεγάλων τής Εκκλησίας

φωστήρων, καί τών

είς άντίπαλον έκείνοις καταστάντων τά τού μοναχικού είς

μοίραν ι καί ώς

μέγα έπιδέδωκε σχήματος ·

πόσα τε τών εθνών τόν Χριστιανίσμόν παρεδέξαντο · καί ώς διεφθάρη Ούάλης, πύρος γενόμενος παρανά­

Septimua contentionem et rixaa noatrorum expediet episcoporum, unde illi a divina ad tempas excideotes gratia, i n magna inciderunl pericula. Deinde de exitialibus tyrannis, Diocletiano et Maximiano, Maxentio et Maximino, et Licinio, quam crudeliter i l l i in gregem Ghristi saevierint, tractabit. Postremo, quomodo magnus et apostolis ipsis par Gonstanlinus, divina ope ab iis viotoriam r e portane, pacem Ecclesiia coociliarit, el primus Chriatianorum imperator creatus, magnifice cognominem eibi urbera conatruxerit. Ootavum tomom aibi v i n d i c H b i t idem ipse apostolia DOQ inferior et Constantinus : et ree quee eo imperante ecclesiis acciderunt. Ree item i m p i i A r i i : et primam que Nicaea? est celebrata synoduro. Et quemadmodum res Chriatianaa incrementum ceperint. Item de angelica monachorum vita, unde initium sumpserit, etquoa babuerit aucloree. ltem quee Ariani contra v e r a e pietatis eectatorea, et maxima adveraus magaum Athanasium 4 0 moliti sint et fecerint. Preterea de beata Helana, et piia ejusdem Deoque gratie operibuB : et u l finita vita, uaa cum filio Gonstantino, i n cognomine ei urbe sit sepulta, idem narrabit. Nooua rea filiorura eacrosancti Conetantini, et in primis ea q u » ecclesiia eub Cooetantio evenerunt, persequetur. Item qui viri tum et in reota et i n perveraa doctrina florentes fuerint. Item qui eo tempore monaatica vita per Palfflslinam et ^Egyptum excelluerint. ltem de diversis synodis et v a riis profeasionia fidai expositiooibua el forraulia tractafiil. Decimua porro complectettir res Deo invisi J u liani, ut ille a recta pietaie desciacezia, et ad G r e corum idololatriam daflciens, variis eubinde modia persecutionem contra nos concitant, et ut bello Peraia illato, maiua male perierit. Aliqua etiam is tomua ex parte res piiasimi imperatoria Joviaai comprehendel, quomodo acilicet magno animo rectam doctrinam propagana, vitam finierit. Porro qui buno cooaequelur undecimua lomua, copiose teetabitur, quae Eccleeiae sub Valentiniano et impio valente pertulerint. Itam de magnisEcclesiae ortbodox» luminaribue, et qui ex advereo eisdem exstilerint oppugnatores, ostendet. P r s terea ut ordo monastious in immeasum crevarit. Item q u s gentea Chriatianismum suaceperiat; postremo, ut Valeoa incendio perieril.

λωμα. Τψ δωδεκάτψ έσειται διηγουμένψ τά κατά τιανόν σπανίας

καί

Ούαλεντιανόν τόν

μέγιστον

Γρα-

νέον, καί τόν έξ

θετδόσιον, τήν

τε

Ι­

οίχουμενιχήν

καί δευτέραν άγίαν σύνοδον · καί ώς έπί τό

μεΐ-

Duodecimo tomo deecribentur Graliani et Valent i n i a o i j u n i o r i a , et ex Hispania oriundi

Maximi

Theodoeii res. Item aacundam univereale aanotum coacilium : et ut pietae Cbriatiana i n majus sit

615

NICEPHORI GALLISTI

provecta, templie ubique q u » idolia conaecrata 4 fuerani everaie. lnauper de ejua temporis gravibua haereaiarcbis, et aanctia etiam piiaque in Eccleeia noatria hominibue.

ζον

τά

616

τής

πανταπασι

καθ'

τών

Έτι

δέ

χών,

καί τών

ημάς

προελήλυθεν

είδωλικών

καί

περί

τών

τότε

καθ' ημάς

εύσεβείας,

κατασραφεντων δεινών

άγιων

καί

νεών.

αίρεσιαρφιλοσόφων

ανδρών.

Tredecimua tempora Arcadii et Honorii prolixe exponet. Praetereaque rea aurea lingua preeatantia viri Chrysostomi ecilicet, et q u « insuper ea eetate Eccleai» contigerint, accurate proeequetur.

Ό ριον

τρισκαιδέκατος λαμπρώς

Χρυσούν

τά

τήν γλώτταν,

δ'σα τε καί

περί

'Αρκάδιον

και

'Ονώ-

διηγήσεται * ετι δέ καί τά κατά τέ»

ο Τα

εις λεπτόν έπέξέλθοι

τηνικαύτα

τή

μοι ·

Εκκλησία

έπι-

συνέβη. Τψ γε μήν τεσσαρεσκαιδεκάτω τών τόμων δ νεώ­ I D quarto deoimo tomo arguinentum nobia Theoτερος θεοδόσεος, καί ή θαυμαστή γυναικών Πουλ­ dosius junior, et omnium admiratioae digna femina χερία χορηγήσει τάς ύλας · καί τά κατά τήν τρίτην Pulcberia euppeditrbit; et actaconcili lertii Epbesi έν Έφέσψ σύνοδον εύ μάλα διέλθοι * τήν τε διαδο­ coacti commemorabil, 4 1 et praeterea epiecoporum suecessionem, qui maximia quibueque ecolaχή ν τών τότε τών μεγάλων ήγησαμένων παροικιών · aiia pr»fuerunt. GommemorabuQluretiam Euiycbee j ι έτι δέ και τά κατά τον Ευτυχή καί Διόσκορον, καί et Dioacorua, haeretici. ltem Eudocia et Pulcheria, Εύδοκίαν καί Παλαιστίνη καί άλλαχού τήν κατά θεόν regin» aeu imperatricee. Danique qui ea tempeatate τηνικαύτα έν Παλαιστίνη καί άλλαχού τήν κατά θεόν in Palestina et alibi Deo placentam vitam, monaπολιτείαν φρίστως μετήεσαν. sticam scilicet, optime sunt profeasi et eecuti. Hunc qui sequetur dacimua quintua, haec comΠρός τούτοις ό μετ' εκείνον πεντεκαιδέκατος τά plectetur : celeberrimi imperatoria Marciaoi et κατά τόν αοίδιμον Μαρκιανόν, καί τδν μέγαν Αέοντα, καί τήν τετάρτην έκδιηγήσεται σύνοδον, Leonia Magni ree, et quartae synodi acta, omnia άρδην τά ταύτης πάντα διαλαμβάνων, δσα τε ea abunde exponens : et iaauper, q u s Antiocbis έν 'Αντιοχεία καί κατά τήν Αλεξάνδρου έπί συet Alexandri» i n aaditiona evenere. Item q u s oiroa στάσει ταύτης προέβη · ετι δέ καί τά περί τής adjectionem ter aaocti bymni eunt facla. έν τψ τρισαγίψ ύμνψ προσθήκης γεγενημένα. "Ο μέντοι έξκαιδέκατος τά περί Ζήνωνος καί I Q deoimo sexto erunt res Zenonia et Baailisci, Βασιλίσκου, καί τών εγκυκλίων τούτου γραμμά­ bujuaque circularea littene ; et quae tempore Anaτων, ετι δέ καί τά κατά τόν Δίκορον 'Αναστάσιον staMi Dicori EcclesiaeevenerUQt. Deinde res quoque τή Ιερωσύνη έπισυμβάντα συνδιαλήψεται · έπειτα Severi, Petri Gnapbei, Petri Mongi, Timothei i E l u r i , el aliorum ineuper bsreticorum. Et item ' καί τά περί Σευήρου κα: Πέτρου τού Κναφέως, Πέτρου τε τού Μόγγου καί Τιμοθέου τού Αί­ qua3 denuo per aeditionem de quarta eanota ayoodo λουρου, καί τών άλλων έπί τούτοις αίρεσιωaunt acia, accurate proponet. |

1

τφν,

έρει πρός

άκρίβειαν * καί δ'σα δή

αύθις έπί

συστασει τής αγίας τετάρτης συνόδου έπράχθη. Τόν

Decimas aeptimus ex rebus Justini p r i m i , et

έπτακαιδέκατον

saoceseoris ejus maximi Justiniaai, et actia qointffi

ό μετ'

aanctae aynodi c o D s U b i t . His adjioiamar Belliearii rea geatee : iteai J u s l i n i junioria rea, el qui eodem tempore vita angelia «quali clari fuere monaobi.

αγία

εκείνον

πέμπτη

Ίουστΐνος

μέγιστος

συνάδω

γμένοις, πρός δέ τοις

δ

πρώτος

Ιουστινιανός

καί τοις κατά

έν

αύττί

Βελλισάριον

αναπληρώσει

μοι · ετι δέ και ό νεώτερος

νος, καί όσοι

βίψ

τηνικαύτα

ισαγγέλψ

καί

συν

τη

πεποιSsy*: Ίοϊΐπΐ

διαπρέχο»

τες ήσαν.

Oeciroua et octavae tomus clare explicabit, q a e Ό δέ γε δέκατος τε και όγδοος λαμπρδός περιεξί'. aub Tiberio at Mauricio imperatoribue i n ecoleaiia μοι, όσα έπί Τιβερίου καί Μαυρικίου τών αυτοκρα­ eunt a c t a ; item res Horraiad», Cboaro» et Cha- τόρων ταις έκκλησίαις έγένετο * ετι δέ και τά περ! gani Peraarum ; et ut Mauriciua pcBoas Deo per- ) τών Περσών Όρμίσδα, Χοσρόου τε καί Χαγάνο» aolvens, gladio parierit. Deinde quedam commeγεγενημένα * καί ώς Μαυρίκιος ποινάς θεψ εισπρατ­ morabuntur de aingularibus quibuadam dissidiie et τόμενος, ξίφει τόν βίον μετήλλαξεν · είτα περί τ·.νων heereeibus, scilicet Monopbyeitis, Tritheitis, Agnoaσχισμάτων καί αίρέσεων μερικών διαλήψεται * Μο tia et Tbeopascbitis ; item de Jacobitis et A r m e νοφυσιτών, Τριθεΐτών, 'Αγνοητών καί θεοπασχ:τών * έτι δέ περί τών Ίακωβιτών καί Αρμενίων, niia, et praUerea quae in iis ipsis beeresibua fuere καί τών έν αύτοίς διαιρέσεων * καί δ'πους δ μετ» diaaidia. Poatremo quam turpiter Phocas, qui Μαυρίκιον κακώς τυραννήσας Φωκάς αίσχρώς άπελMaarioio auocedeaa crudeliter tyrannidem geesit, ; ,,λάγη τού ζήν. sit jogulatua.


Ί1λ(( * οϊτω; αμφοτέρων ήν υιός oequaat. Ipauin aaoe quidam divinum eacrumquo ό Ιωσήφ, .· Evaagelium omoi ex parle verum eat. Sed illa quoque ία Πηβ ejut, quam dixiinua, epietole addil : MatLhan a Salomoae proveniene, genuil Jaoob Mailhaa morluo, Melchi a Natban urluiu duceai, ex ooojuge ejua procreavil Heli. Uterioi ilaque aunt frairee Heli el Jarob. Heli, abaque aobole euscepla, deluncto, Jncob e! aemeo resueciUvit : et ipaom Joaephun) aibi ip«i quidem |uxta naiuram, ipai autem lleli j u x l a legeui, geouit. 8ic amborum J o eeph liliua ' " I h M J Ταύτα μϊν ό 'Αφριχανάς. Σ υ ν ά γ π α ι τοίνυν δυνάHsoquidem aic Africnnus. Certo autem colligere μιι χ>! τήν Μαρίαν έχ τής αύτψ έχιίντ,ς ιΤναι quoque licet, Mariam ip8am ex eadem, qua Joaepbi ψΑτΛ • imi τοϊ γ« χατά τόν Μωοΐως νόμον, τήν luit. fuiaso tribo, quandoquidem ex prcaoripto γΛτ,ν μή άλλαις φυλαϊς έπιμίγνυσβιι ώρισται · "ΐνβ lcgis Moeaicaj, tnbum alia Inbu oommiecere proγάρ μή ό χλήρο; άπό φυλής ιίς φυλήν « « ρ ι σ τ ρ ί blbltura est. Ut naroquo bsreditatea et auccessio«οιτο, από τοϋ αύτοΰ δήμου χαϊ τής αυτής πάτριας nes bonurum · tribo in (ribaoi noa tmnsferreutur, τάς τών γάμων επιμιξία; ϊνομοβέτησΕ γίνκσβαι. ex eadem geate et lannlm naptiarum coojuuclioaea conlrabi debere, legielator decrevii. :

n

ΚΕΦΑΑ. ΙΒ'.

1* C A P U T XII.

Π ι ρ ί τ ή ς Βιίας /,!·.·•· ι τ ο ϋ Κ υ ρ ί ο υ ημών Ιτ^σοϋ Χρίστου · ϊ τ ι δι πιρί τ ή ς π ι ρ ι τ ο μ ή ; χ α ι τής υπαπαντής · χ α ϊ δι'ήγησις « t p ! Συμ ι ώ ν τοϋ '< ι ο δ ό / ο υ .

Dc aJmirnnda et divina naiivilalt Domitii no$tri J-.-r. Chrisli: ilem de ejiudem cireumcuione, tt obviatione, qux ei konnrit eauta in lemplo facla tst, Item commemoratio tle Symeone, qui eum u/nu

Κα! δή τοϋ δόγματος χατιπιίγοντος, χα'ι Ιωσήφ σίναμβ τή μντ,στϊί Μαριάμ τώ οπιρφυιΐ χούφως βαρουμένγ, φόρτψ, βπ(,ιι τ ξ πιτρίδι απογραψίμινος.

Verum enimvero, edicto cogente, c u m Josepb Biraul cum epnoea Maria, poodua ventria naturam ipaam lapergreeauai leviler admodum ferente, io

tuis exrepit.

NICEPHORI CALLISTI palriam auam, ut i b i censeretur, irct, neque dum ad domutn pervenissent, i n agram quemdam d i •erterunt, qui ager Salomae erat. Vicesimus autem « t quintus tum meoaia Decembria erat diee, cum ibi ineffabile pietatis et amoria erga genua h u m a num t u a , Verbum Dei, maximumque inenarrabilia partua perQcitur myaterium. Tugurium humile, et prcaepe ad jumenta excipienda oonsiructum, coeli et terr» Regi genito hoapitium prreparatum fuerat. Huno i b i fasci® circumvolvunt : et quod honoratior i n diferaoriu locua non esset, i n prasepi o m nium altor reponiturr. Necesse enim erat, quamplurimia ad ceoaum et descriptionem confluentibus, multam poateriua advenientibua locorum relinqui penuriam. Itaque hospitii inopia ad euuc modum laborantem opificem rerum omnium Deura Verbom animantium praesepe excepil. Ibi pnatoree, gregea suoa noclu custodientea, praesenlia angelica circumfulait : et cum i n iimorem eoa spectaculum i d conjecisaet, timorem eum rursum illico poauerunt, angelo propiua ad coa accedente, et futuram orbi Islitiam, per eum qui genitus eeeet, indicaote. Gujua sermonem fidee statim vera atquedivina est conaecuta. Namque una cum illo inDuraerabilie coeleatium virtutum ac poteatatutn multitudo, circum tugariolum volitane, laudem omDium eummam Domino conoioebant : Gloria, diceatea, in excelsis Deo, et in lerra pax, in hominibut bona voluntas. Hoc modo, cum Duplex easet Deua (i) idemque bomo Verbum, humillime simul et magntGcentiaaime primordia primi ipaiua in terram per nativitatem deaconaua exhibuit : atque ut certo suam cum Judaeia cognationem confirmaret, bominia more Moaaics legi, ita ut decebat, debitum euum tribuit ritum. Et dio octavo, Dominico scilicet, circumciditur i a Bethlehera, i n domo Josephi, et i b i nomen Jesu accipit (salutem porro id eignificat), pro eo atque, anlequam conceptus eeaat, i d nomen divinus Τ 4 per oraculum praeacripaerat Gabriel. Deioda et puriQcationie exapeolat tempos. Postquam Τ Θ Γ Ο atatua, decennario numero quaier revoluto, aderat diee, ut maaoulua, et qui primne omnino el βοΐαβ valvam adaperuisaet, i n Hierosolymitannm a parentibue deportatur templum, ut i b i , juxta reoeptum morem aacriflciam oferret, par turturura, aut pullos duos columbarum, aobrietatem ecilicet, temperantiam, β* airaplicitatem i n oranibua aubindicana. l b i aane aderat, qui Spiritu ferebatur Simeon, et grandaeva Aona : euoique, qui in curru Cherubin vehitur, senilibas Bimeon excipit manibua. Ambo vero cum infantem parvulum viderent i n materno ainu §ubBilieQlem, magnum Ieraelia i n eo perapiciabant Deum. Et poelquam de eo q u s debebaot p r e d i oaeaent, at i d quod futurum erat, quamvia etib (1) θεάνθρωπος. Gujus bio perstringitur primua, iaque hurailia in terram adventus : ln similitudine enim hominum fac(us, et kabitu inventus ul homo. {Philipp. n , 7.) » E t eic, quia forma Dei accepit

Μ ή πω

668

δέ τήν οίκίαν

πεφθακότες, έν ά γ ρ ψ τ ι ν ι κα­

ταλύοντας ήσαν · Σ α λ ώ μ η ς δ* ήν

δ

αγρός. Πέμπτην

καί είκοστήν

είχε

μήν δ Δεκέμβριος ·

και τηνικάόε

τής

σ ο ύ , Λόγε, φιλανθρωπίας

τ δ μέγα τού

άφατου

άφράστου

τόκου τελείται

ταπεινδν,

καί φάτνη

μυστήριον.

πρδ;

Σ π ή λ α ι ο ν γαρ

ύποδοχήν

βοσκή μάτων

έ τ ο ί μ η , τψ τού ουρανού καί γής βασιλεΐ ηύτρέπιστο. Καί σπάργανα τούτον έν τ ψ μ ή είναι σεμνότερον φάτνη δ τ ο ύ παντός ήν,

πλείστων

πολλήν

τδπον

καταλύματι,

τψ

τροφεύς άνακλίνεται. Είκδς γάρ

πρδς

τοις

γεννωμένω

δ ι α λ α μ β ά ν ε ι · καί

τήν

ύστερον

άπογραφήν

έπιγινομένοις

άπορίαν εΤναι. Ά λ λ α

συρρεόντων»

τ ώ ν τ ό π ω ν τήν

τόπου μέν ουτω διαπορούμενον

τδν πάντων δημιουργόν Αόγον ή τ ώ ν ά λ ο γ ω ν έόέχετο.

Έκεΐ

σφετέρας τις

δή καί ποιμεσι

ποίμνης

αγγελική

νυκτός

φάτνη

φυλακή ν

περί τής

ποιούμενο ις,

επιστασία

περιήστραψε · καί κατάφοβοι

τ ω θεά-

ματι γεγονότες, έξω φόβου πάλιν ήσαν ευθύς αγγέλου έπιόημήααντος, διά

καί τ ή ν έσομένην τ ψ κ ό σ μ ψ χαράν

τ ο ύ γεννωμένου

πίστις

ώς αληθής

μηνύσαντος.

ευθύς

γάρ έκείνψ, καί στΤφος τό

σπήλαιον

Και

τψ

άπειρον

δυνάμεων

αινον

ύπερφυά τ ψ

περ-.θέον,

λόγψ

καί θεία παρείπετο · άμα ουρανίων Δεσπότη

άνέπεμπον, Δ ό ξ α , λεγόντων, εν ύ ψ ι σ τ ο ι ς θ ε ψ , κ α ί έπί

γής ειρήνη,

διπλούς

θεοπρεπώς §ιά

θρωπος

συγγένειαν

τ ψ Μωσέως

κατά τ ή ν όγδδην,

τε καί

είς γ ή ν καθόδου

βεβαίαν

δέ

παρ ιστών,

νόμψ

εΓτουν

ταπεινώς

αυτού

καθυπέδειξε ·

Ιουδαίους

ε υ δ ο κ ί α . Ούτω

Λόγος,

τ ά τ ή ς πρώτης

γεννήσεως

πρδς

έν ά ν θ ρ ώ π ο ι ς

ών δ θεάνθρωπος

άφοσιοι

κ α ί τήν

καί

τδ

ώς άδ-

εικός · καί

κατά τήν Κ υ ρ ι α κ ή ν περι-

ιέμνετας έν τ ή κατά τήν Β η θ λ ε ή μ ο κία τ ο ύ Ι ω σ ή φ ' ?

καί τήν Ι η σ ο ύ ς ρίαν

δέ τσύτο

φθήναι

δ

καταδέχεται

προσηγορίαν · σ ω τ η -

σημαίνει, καθά

καί π ρ δ τ ο ΰ σ υ λ λ η -

θειος

ταύτην

τόν τού καθαρισμού

έχρησε

αναμένει

Γαβριήλ.

παρήν τ ή ς δεκάδος κυκλουμένης και τδ

πρώτος

Οντως καί μόνος

έν Ίεροσολύμοις

άγεται

έφ' άπασιν

παρ ζ ν καί δ πνευματοφόρος

τό ειθισμένον, ζεύγος

ύπογράφβαν. Συμεών

τις " Αννα · και τόν έν άρματι γηραλέαις

κόλποις

χερσίν

μητρικοΐς

μέ ,'αν ένορώντες είς

πτώσιν

Έκει

καί ή

Χερουβίμ

δήπου

πρέσβη

έποχούρε-

ύποδέχυται, έν β ρ α χ ε ί βοΙφο -

έπισκαίροντι,

τδν

τού

Ισραήλ

θεόν, καί τ ά εικότα α ύ τ ψ προσλα ·

λήσαντες, τό τ ' ώς

μ ή τ ρ α ν , είς

ύπδ τ ώ ν τεκόν-

καί δύο νεοσσούς περιστερών, τ δ σώφρον

καί άκέραιον

νον

τετράκις, ώ ς άρσην

διανοίξας

Ιερόν

τών · ώστε δούναι θυσίαν κατά τρυγόνων,

Είτα καί

καιρόν, ' ϋ ς δέ ή κυρία

έσόμενον κείται

άριδηλότατα

πολλών

καί

αίνιξάμενοι,

άνάστασιν,

κιί

εις σημειον έσται άντιλεγόμενον * καί ώ ς τ ή ν παρθε­ νική ν

ψυχήν

αυτόν, "Ενα

ρομφαία

τών σαρκίνων δέ λόγος

άκριβεία τε μεών ·

ψ

έχει

βίου

λύπης διέλθοι έξ αυτής

τών έ η ' αρετή

διαβιούντων

δϊ] ποτε

όψέ ποτε δ·.'

δεσμών άπελύοντο. καί σεμνότητ;

τούτον είναι τδν Συ­

τ ψ κατά τδν προφήτην Ήσαίιν

fonr.atn aorvi, utrumque Dcus, utrumque bomo. Atque hoc lolum et Deos dicitur proptcr Deum, et homo qropter hominem. » (Arobr. Oemyiter.incarn, lib. i v , cap. 21.)

669

670

E C C L E S I A S T I & E H I S T O R I J E L I B . I.

χρησμψ έπιστήσαντι · ός φησιν, ' ι όού ή παρθένο ς Α involucpo, apertiesime tamen, osiendiseent, ut έν γ α σ τ ρ ί έ'ξει, καί λ ή ψ ε τ α ι υ\όν, όιαπιστείν scilicet i n raullorum positua easet ruioam airaul έπη ε ι τψ θείψ θεσπίσματι · ουτω δ* εχοντι άγγελον et resurrectionem, ct i a eignum c u i contradiceέπ ι στ ή ναι φασι χρώντα, μή άν άπολυθήναι τών του retur : denique ut virginalem anlmam, propter βίου δεσμών, εί μή τδ πιρ' αύτοΰ όιαπιστούμενον eum, doloria gladius olim pertranailurus esset: έπε θύραις δσον ήδη έγγίζον καί οψεσιν οίκείαις carnia vinculis deinde aunt solili. H U D C Symeoπιστώσαιτο, ού δή χ^ριν καί ε'ς βαθύ γήρας έληλαnem fama est ex eia fuiase u n a m , q a i virtute, κώς, καί τδν Χριστόν Κυρίου ίδών άφθαλμοΤς, καί digaitate, vitsqae sancttUte excellueruat : q n i τοις οικείοtς κόλποις όιαβαστάσας, τής σαρκός ευθύς cuni aliquando i l l i prophetas haiae oraculo legens άπολέλυται. iQCumberet, quod ait : Ecce virgo uterum gestabit, et concipiet filium , ct de dixioi ejue responsi fide ambigeret, angelum ita fluctuanti ei astitiaae ferunt, cum oracolo ejusmodi : noo illuin prius vitae bujue vinculis solutum i r i , quam i d , de quo credendo addubitaaset, pro foribas prbuo quoque tempore appropinquans, et oculis ipae suis C O Q apecluin, teslimonio auo confirmaret. Quam ob cauaani ad lantum aenium provectus, cum Ghristuia D o m i a i oculis auie conspexisset, eumdemque i a ulnis geataaset, c i r n i s mole protioas solutus atqae liberatua eat. l f

ΚΕΦΑΑ ΙΓ'.

Β

ν

Π ε ρ ί τοΰ έξ Α ν α τ ο λ ή ς π α ρ α δ ό ξ ο υ αστέρος τ ή γ ε ν ν ή σ ε ι άναφανέντος Χ ρ ι σ τ ο ύ · και περί τ ώ ν δωρ οφόρων Μ άγων • καί τ ή ς Ή ρ ώ δ ο υ

«

CAPUT XUI.

De stctla, qux praeter omnem opinionem de OrienU ad navilatem Chrisli apparuit: et de muneratoribus Magis, et de Herodis dolo.

άπατης. Εντεύθεν οί γονείς τδ παιδίον άναλαοόμενοι Ί η σοΰν, οΓκαδε εις Ναζιρέτ έπανήεσαν.

Καί γάρ ήν

εΓκδς διά τών μ' ήμερων, ώς Βηθλεεμίτας τδ είκδς άφοσιωσαμένους τή απογραφή, πρός τήν εις Ναζα­ ρέτ

οίκίαν

αύθις άναόραμεϊν, διά τήν προσοΰσαν

τούτοις τέως έκεισε περιουσίαν * καί έν αμφότερα·.ς γάρ διατρίβοντες ήσαν · τδ πορισμόν τινα, ώς γε εικάζειν, εκατέρωθεν έχειν. Καί δήτα δύο έξτ,ς παρψχηκότων ένιαυτών

μετά τήν άσπορον έκείνην κυο-

φορίαν, έν τη κατά τήν Βηθλεέμ ο!κία όιατριδούσης, τής θεομήτορος ώς δ* Ετεροι, πρδ δύο μάλλον ένιαυτών τής θείας γεννήσεως τών οΓκοι άπάραντες, έν φάτνη καί σιταργάνοις οντι Χριστψ, καί έν τψ κατσλύματι εΓτουν έν τψ σπηλαίψ έτι ούσης τής θεομήτορις, [οί Μάγοι άπδ Ανατολών]

παραγίνονται · δ δήτα

καί ακριβέστερο ν. Σοφοί δέ τίνες ούτοι καί τών εύ γεγονότων, καί κράτει πολλψ διαφέροντες · αστέρα καί γάρ τινα κατιδόντες επί χώρας, ούχ ενα τινά τών εξαρχής τψ ούρανίψ στερεώματι καταπεπηγότων · ουδέ οίον είναι βασιλέων διαδοχήν ύπαινίσσεσθαι. ούς βοθύνους.καί πωγωνίας, δοκίδας τε καί άκοντίας καί κομήέας, πρδς τούς εκείνων διαφόρους σ/ημαν.3μοΰς όνομάζουσιν. "ϋν πάντων τήν γένεσιν, άπδ τής δπέρ τδν αέρα περί τδ ύπερχεομένης

καί έκκαιομένης

αίθέριον κύτος

άναθυμιάσεως,

ο\

Deinde parentea, puero Jesa receplo, domum i a Nazaretb aunt reverai. Coogruebat enim, cum per quadragiota dies, Betblehemit© scilicet, nauoua auurn, i n censu et deacriptione, eo loco rite obiisaent, ut ad domiciliura auum in Nazareth redireot, propter eam, qua? tum ibi eia erat, aubstantiam et posseaaioaem. Utrobique enim babitabanl, quod atroqueloco p r o T e a l u m aliquem, utconjicere licet, baberent. Porro duobua elapeie annia, posl aponlaoeara illam seminisque expcrlein conceplionea), aterique gcetalionem, com i a doraicilio (1) Bethlehcmitioo virgo Doi mater ca&et, aeu potiua (ut a l i i tradunt) duobua anle divinam nativitatem annis, patria relicla ae i n viam Magi Persici dedere : atque itinere peracto, cum etiamnura i n preaepi facilsque jaceret Chriatua, et aimul i n diveraorio illoeivc apelunca versareturDei genitrix, in Bethlebem advencre : qnod quidem cerliua est (2), Sapieoiea autem i i , nobiliiatoque gcneris et opiboa ineignes fuere. Slellam quippe i n re^iooe aua conapexerant, non ex illia unam, quaa a primordio reram iirmamento cojli affixs s u n t : neque ex eia, quae prodigio et quasi «nigmate regura aucceaaionee prajDuntiaot, et dolia, barbatae, trabea, jacula, et comet» aeu crinita? pro formarum varietate nominanlur : quarum aane oiunium, orlua ab ex-

περι ταΰτα κομψοί φασι τήν σύστασιν έχειν · ού τοίνυν αστέρα τοιούτον καταθεώμενοι, ξένον δέ τινα D balatiooibus quaa aupra aereio, circura slbeream coelestemqae amplitudioam eiTuaao accenduntur, /.αί άήθη, πρόσγειον καί ύπέρλαμπρον, καί παραπλήσιον μεν τοις έν ούρανψ άστράσι, καταφανή δέ subslantiam capit (ut quidem i l l i , qui ejuanaodi άλλως μόνοις τοις περί ταύτα έσχολακόσι · καί ταΰτ' rebua ioquirendialaudem aibi etgloriam coruparaούκ έν βραχεί χρόνψ, άλλ' έπιτέλλοντα ήδη πρδ runt, traduni). Non itaque stellam ejus ganeria

» I a a . v i i , 14. ( ί ) Hanc s e D t e n l i n m sequitur Epiphaniua Contra Alogos. (2) « Gentis Perearum Magi aunt io observaiione rorum a u b l i m i u t u , impoatana, incantatioaibua, naturalibusque contrarioram conaensioDibue vacantes. Hajuamodi praatigiisqaoqaevidetur eladaiaee Balaam, q o i a Balaac evoeatoa eat, ut qaibHBdam

verbia malediceret Iaracli. Ille vcro : Exonetur, inquit, stella exJacob.et exsurget homo ex Israel, etc. (iVum. xxxv.) Quapropler locum Judaeae quaerentea, rccordatione veteria biatoria) venerant, ut cognoecereat ubi natua esaet rex Judasorura. » (Basiliua, in Serm. Naialis Domini.)

871

NICEPHORI

673

CALLISTI

i l l i viderant, eed novam plane et i n & o l i t a m , ad Α δύο μ ά λ ι σ τ α τών ένιαυτών, χαι ουχί μ ε τ ά δύο της γεννήσεως ε τ η , ά μ α τ ψ Χριστδν δ η λ α δ ή γεννηθηναι · t e r r a n i vergentem et plurimum relucentem, peraiέν άπδρψ τε καθεστώτες τ ψ ξένψ τής θέας, και ταϊτ milemque adeo reliquia coeli aatria ; neque aliis, περι αυτού ζητήσεσι πλείστον χρόνον έκδαπανήσανquam qui aedaribus eogooacendia operam dedisτες, έχοντες τε ά μ α καί τδν π ρ ύ π α λ α ι Βαλαάμ, sent, conspicuam et appareolem. Et illa quidem περί τούτου τδ έσόμενον προφοιβάσαντα * Γσως δέ n o n brevi, eed duos ante anooa, quam Gbristua καί παρά τ ώ ν αύτοΐς σεβόμενων ήρεμα μυσταγωnatus eaeet, exorta apparuit, na q u i a duobua post γούμενοι περί τής υπέρ λδγον τού θεοΰ Λόγου γεν­ nativitatem aonia editam putet. Sedenim Magi, cum DOVO isto apparentis eteile speotaculo i a ara- νήσεως, θεοΰ δέ τδ πλέον τήν ψυχήν εκείνων είς τοΰτο διερεθίζοντος * όπηνίκα δή ούν προνοίάις του b i g o a m considerationem conjecti eaaent, et de ea γεννηθέντος π α μ β α σ ι λ έ ω ς Χριστού, τδν αστέρα οιάdiu iDultumqoe inquirendo deliberareot : haberentque eimul veterem illum Balaam, qui de eo, περ έμψυχόν τινα καί νοεράν δύναμιν έκ Περσίδος qood futurum erat. Nomine afflatua ceciaerat : et προς 'ίουδαίαν κινοΰμενον κατενόησαν, ώσανεί fortaase etiam ab eia quoa i n veneratione atque δδηγψ έκείνψ χρησάμενοι, έν δευτέρψ θέμενοι πάντα, admiratione habuere, aacerdotibue paulatim per κατόπιν καί αυτοί εΊποντο. "Αγχιστα τοίνυν τής doctrinam, ad niyaleria ejua quae rationem oninem g Ιουδαίας περί Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ γεγονότες, ώς άν άν, οιμαι, excellit, Dei Verbi nativitatis, deducli eaaei.t (1) περιφανές καί έξάκουστον γένηται τό παράδοξο ν τής 7 6 m a x i m e vero Deue ipae a n i m o a eorum ad hoc γεννήσεως, δ μέν οδηγών αστήρ εύθΰς αφανής ήν. excitaret: proindeque aumoiiomnium regia Chriati 'Απορουμένοις δ' ούν έκείνοις καί διαπυνθανομένοις n a t i providentia stellaro. perioda atque a n i m a t a m τοΰ τικτομένου βασιλέως τήν γέννησιν · Έ ξ Ι ω γαρ, quamdam intelligentiaeque participem v i m , ex Perφασίν, ήκομεν έκείνψ άφοσιώσασθαι τ ή ν προσκύνηaideJodaeara veraua m o v e r i intelligerent: tanquam σιν · πασά τε ή πόλις μεστή θορύβων ή ν , καί μάλ­ viaB duce u s i praacedente ea, o m o i b u a poathabitia λον δ τηνικάδε τήν αρχήν τής πόλεως Ε χ ω ν Ηρώδης rebaa, ponr aunl tvecoti. Et j a m prope Judaaam δ βασιλεύς. Έδεδίει γάρ περί τ ζ ς αρχής, καί έν ipaamqae adeo Jerusalera erant, cum v i « dux αγωνία μάλιστα ήν, τήν αύτοΰ κατάλυσιν υφορώμεstelia, qoo (ut equidem puto) nativitaa ea q u e o p i νος Διό τοι καί είς έαυτδν συνεκαλεΐτο τ ο υ ς Ιερασθαι oionem fidemqoe omnem euperat fama increbre- λαχόντας τών Ιουδαίων · καί συν ά κ ρ ι β ε ί α διεπυνeceret, man.feataque lieret, derepenle dieparet. θάνετο έκαστα, ποΰ μέλλειν τδν παρ* αύτοις Χριστόν Cum ergo dubitanlea ί 11 ί de nativitaie recena nali γεννάσθαι τοις προφήταις π ρ ο ε ί ρ η τ α ι . 01 δέ έν regie tnquirerenl (Ab Oriente enim, dicentes, reΒ η θ λ ε έ μ τής Ιουδαίας έσήμαινον. Κ α ί δ προφήτης n i m u a , ut congruenlem i l l i cultum et adorationera Μιχαίας μάρτυς παρήγετο τδ άξιόπιστον τ ψ λόγψ pie peraolvaraue), cuncta urba tumultu inipletur : C διδούς • σεμνύνων τε ά μ α τήν Β η θ λ ε έ μ , κάκιιθεν m a x i m e vero, q u i tum regnum i b i obtinebat, Heέξελεύσεσθαι τδν τοΰ Ι σ ρ α ή λ ήγησόμενον προοοιrodea (2) conturbatar. Metuebat enim regno : et β ά ζ ω ν . Ό δέ λαθραίαις ταις ό μ ι λ ί α ι ς έξηκρίβου wv plurimum ne id ei abrogaretur, aollicitua erat. χρόνον, καθ' δν δ κείνος έκεΐνος ύπερεφάνη αστήρ · Itaque Judaeorum aacerdoteaad se coDvocat, accuκαί έν τψ λεληθότι τοις Μάγοις διεκοινολογειτο, ratiusque aingula perounctatur : et potisairaum, άπιέναι μέν εκείνους καί ζητειν τ δ ν τικτόμενον ubinam Ghriatum apud ipeoa naecilurum propbeta? εδρόντας δέ αύθις παλινοστειν, ώς άν άδροις έοοT a t i c i n a t i eeaent, inquirit. Hio i l l i Betblebem J u - δίοις οΓκαδε σφάς μέν ανάπεμψη, είτα δέ καί αυτός ds83 tndicant, et propbetam.Micbeam teatem i a u άπελθών, τδ είκδς άποτίση τ ψ άρτιγενε· βασιλει. 0\ danl, u l verbie auia fldera aatraerent. Gelebrat μέν ούν ουτω τοις τοΰ Ή ρ ώ δ ο υ παραβουκοληθέντες antem laudibuaque Betblabam ille effert, progreaλόγοις, τών Ι ε ρ ο σ ο λ ύ μ ω ν έξήεσαν. Κ α ι αύθις τφ •urum iode Israelis ducem divino inatinctu prediδδηγψ αστέρι περιτυγχάνουσιν · δς έ{ Ι ο » ποδιών oena. T u m Herodee secretia colloquiie eollicile el αυτούς, είς Ίουδαίαν ιούσιν έκρύβη · κ α ι δ ή σε«^ρα diligeoter tempus perquirit, ex quo nova illa ήσθέντες, ταις εκείνου καί αδθις ε7πόντο ήγεείβς, ^ illuxiaset stella : occulteque et latenter cum Magis άρρητου έ μ π λ ε ω ηδονής. Ώ ς δέ φ θ ά σ α ς έπί *Ρ Bermona communioato, ire quidem illoe, et eum rj οίκίαν ό αστήρ ε σ τ η , έν ή ή τε μ ή τ η ρ κα! δ άρχ*· qui natus eseet inquirere, cumque inveaiaacnt, κώτατος ταύτης υΐδς ήν, καί ώσανεί στηριχθείς ad ae reverti jubet, ut cum magnifico illoa viatico νητος εμενεν, ένταΰθά που κρύπτεσθαι τδ ζητο> adjutoe domum auam ramilteret, tum ipse quoque μενον καλώς οίηθέντες, τοΰ π ρ ό σ ω Ιέναι ίστηνεν. profectua juatiim receoa genito regi bonorem praeΈ π ε ί δέ καί οικίας εΓσω γεγόνασι, τ ή ν μητέρα κιί ataret. Illi igitur inaidioaia Herodis verbia decepti, τδ παιδίον θεώμενοι κατησπάζοντο, δπδ καλύο^ Hieroeolymia exeunt, et rursum in atellam vie άσήμψ καί πενιχρά διατρίβοντας, καί τ ά λ λ α της ducem incidunt : qure ab Orienie eia precedcna, :

εύτελείας, ούδεμίαν άπολιπόντας

(1) « Fortaaae vero, cum apparitione Domini adverearia poteatas reddila eeset infirmior, Magi etiam efficaciam auaoi abolitam ease aent.entee, roagoamque poleatatem nato regi alteatante8, proplerea muDeralioao *ua puaro adorationit bonorem

υπερβολή ν.

Άμέλει

prsiliterunt. » (Baailiua, ibid.) (2) « Triaaaimo iertio anno regni Herodia oatos eat Jeaus. Triceaimo quinto adveneront ad eum Mahi, el trieaaimo aeptimo morlaua eat Herodea.» (Epipb. Lonira Alog$$.)

Θ73 -.0

ECCLESIASTICvE

rtj.i-Όν xxl παρά τόν

-.{,;

ήλιχίας

/ *,,:•·

HISTOHIJE

διαλλί- Α

dtatap χαί auviiv, τήν δεξίωαΐν τ » όμοΰ χαί προοχύνησιν τ ώ ν Μάγων ιτροσίιτο • πρός S i χα! τ ί δ ώ ρ α ά χα! θ·όν ίδήλου τούτον χαί βασιλέα* τοΰτο γ ά ρ (βούλκτο, τό μ ί ν Α χρυσός, τό 4" ό > ' Βανος • ή 'Λ σμύρνα τ ή ν δι' έ μ ( νέχρωσιν προγράφουσα »jv. Α ρ κ ο ύ ν τ ω ς ούν χχταπροσκυνή σαΐτες, χα! περιδες ϊ ω ς χχτασπααάμενοι, χα! ώς 1"ιόν θεοΰ χα! βασιλέα τ ώ ν δλων τετιμτ,κίτες, ϊν τψ χαταλύματι διχνυχτεριΰααι δείν εχριναν, οίχείωσιν ώσανε! τήν πρός αυτόν έ ξ δ χ ω ς Ο/,ρώμενοι, χ»! τίμια ίντεΰθεν ώς ιίχός αύτοΤς μνηστευόμενοι. Κατ' έχείντ,ν δέ τήν νύχτα τοΰ όδί,γούντος αύτοΐς αγγέλου χρήοαντος, ώς βάοτιανον τόν 11 •-·..-. t - πσρχδραμεϊν, δι' άλλης όδοϋ πρός τ ί ο'χε'ια έπχνΐστρεφον ήθη, ώς δν διδάσκαλοι uxvov

674

L!B. I

Judasa cuntitrue evanuarat. Admodam e e o e Ivti, ..'·!'-· inoredibili volupUte ropleti, rureum duclum ittius s B q u u n t u r . Poatquara aulem 111 l u p r a do* munculam constitit, et quasi loco llrmiu» alflza, immota permaoait, ubi soilicet ol uiater ipsa e i divioieaimus ejue lilius eranl : 7 7 ibi lalere quod qomrebaot, recte existiraunlea, luagius progredi supersedenl. Ut auLuiu ία domam -unt ingresal, malreru el puerum conapexerunt, in obacura, h u mili el paupere casa vireatee, et ia rebue oranibus ad eununam parcimoniam et frugalilatem nibil reliqui facienlea. Αι puer ipae, pra»iur etatem quaei exaulleaa, el iotelligena exceplionem olflciumque, quod per dexirarum porreulionem flebat, adoratiooeinque Magoruin, et luunera iiea» eorum

111

πρός τάχος τή Περσών έχπεμφβώσι χώρα- χαί ή |j agaoscendo admiUebat, qux inunerj Ueum ipaam τοΰ τυράννου διαχοπή μανία, χαϊ μάΟοι άνηνύτοις ei regem deolarabant (1) : buno aiquidein έπιχιιρών. aururo, illum autem tliue iadicabat: myrrba porro morlero, mea oausa suaceptam adumhrabnt. Sed enim cuiu eum, pru eo alque c q u u m f u e r a l . adoratione proeecuii eseeni, dexireque adniodum anni accidiaaent, audiviaset, magnum de eo concepit raoerorem : et navigio consceaso, i n locis dcsertis versatus est, solitariae vit® Iranquillitale eum dolorem solana. Joaaaea igitur praBtar res alias, quibus pulcherrimis pollebat, martyrio quoque pro Cbristi nomine cobonealatus, coelorum, quibus dignus erat, consecutus est domicilium : tringinta et duobus annis, el mensibus insuper scx, muaere i a terris suo expleado peractis. CAPUT X X .

C

ΚΕΦΑΛ. Κ'.

De turpissima filuv Herodiadis morte, et HerodU obitu, et qux de eo Josephus commemoret, et ut idem Baptistam tnagis ornet laudibus.

ε ρ ί τ ο ύ α ί σχιστού μόρου τής Ήρωδιάοος, και τ ο ύ θ α ν ά τ ο υ Ή ρ ώ ύ ο υ · κ α ί ο Τα π ε ρ ι τούτου ιστόρησενό Ί ώ σ η π ο ς · κ α ί ώ ς ό Ι' ε π α ί ν ο υ τον β α π τ ι σ τ ή ν άγει.

Furibunda sedenim, et adultera, iacestaquc adeo illa. quaj quidem Herodis babebatur, revcra aulem P b i l i p p i erat conjux, vita longius acta, cum prius filiara et sallatricom acerbo fato sublatam vidisset, dcinde ipsa quoque decessil : fuluri sa>culi judicio et supplicio reservata, meras ibi quam citissimc divina* irae faecea, jntolerabiliaque indignatioais .Uomini calicem baustura. Filiae autem ejus (dignus enim eatj qui memori» commedetur) talis tuit obitus. Eundum ei quopiam brumali tempore erat, et fluviua trajiciendua : qui cum glacic ^ conatrictU8COugu;entatusquec3set,pede3eum Iransibat. Glacie autem rupta (idque non eine Dei n u mine) demergitur illa statim oapite tenua (2): et inferioribua corporia partibua lasciviene molliusque se movens aaltat, non in tcrra aed in undis : caput vcro sncleatum frigore ct glacie concretum, deinde etiam convulneratum, et a reliquo corpore, non ferro, aed glaciei crustis rescclum, in glacie

Έ

μαινάς

δοκούν

μέν

(1) En quomodo periit inatus. quasi non esset Deo dilectua.

II

μέντοι

καί

Έρώδου,

γυνή, μήκιστον μέν βίου τήν θυγατέρα και πρότερον

μοιχαλις

Φιλίππου

δε

ταις

εΤτα

καί

βίον

αύτη

καί

τό

άληθείαις

διηνηκυΐα, πικρψ

όρχηστρίδα τόν

κατιδούσα,

εκείνη,

δε

μόρψ

καταλύσασαν κατέρρηξε

τήν

ζωήν, τοις έκεισε δικαιωτηρίοις τ α μ ι ε υ ο μ έ ν η , άκοατον

δτον

ούπω πιομένη τον τής

γίαν καί τό δέ γε τ ή ς

κόνδυ

τού

άστέκτου

θυγατρός αυτής

οργής Κυρίου τ ρ υ εκείνου

θυμού. Ό

θάνατος (άξιον γάρ αυτόν

διηγήσασθαι (τοιόσδε τις ήν * Έ π ί τινα τόπον

ταυτή

όεήσαν ώρα χειμώνος πορεύεσθαι, καί π ο τ α μ δ ν δ ι α βαίνειν,

έπείπερ

εκείνος

γώς ήν, ύπερ νώτου αύτη γέντος

δέ

τού

συμβάν ήν, που

καί

ύγρώς

κεκρυστάλλωτο διήει

πεζεύουσα.

καί

πεπη-

Περιρρα-

κρυστάλλου, ούκ άθεεί δέ π ά ν τ ω ς τό

κατερρ'ύη

κεφαλής ·

μέτ καί

εύθός καί αυτή ά χ ρ ι ύπωρχεΐτο

σπαργώσα

λιγυζομένη, ούκ έν γ ή , ά λ λ ' έν ύδατι · Έ

κεφαλή τψ

κρύτι παγεισα,

καί τού λοιπού

διαιρ=ΟεΤσα

ειτα

καί

δή­ και δε

διαθραυσθεισα,

σώματος, ού ξίφει, ά λ λ α

(2) Quibna rebus peccamus, eiadem pluramque poeinas damus.

698

E C C L E S I A S T I C J E H I S T O R U E L I B . I.

κ ρ υ σ τ ά λ λ ω , υπέρ τών πάγων έπιθανάτιον μιαρά

κεφαλή

εις

ύπόμνησιν ών

μένους άνάγουσα. εις

μακράν

πολλά

μιάσματος

μήν

Ναι

θεία

ή

είωθυϊα,

γως είχε

ώρχεΐτο

βρχησιν · και δ π ' όψιν καί

δίκη,

έκτόπως

Ιόρασε τ ο ύ ;

Ήρώδην

καίπερ

μέτεισι, τ ή ν

καί αύτη τήν j | εκείτο πασιν

ύπερβολήν,

μισήσασα.

πατρί

τήν

πρόσεισιν ·

'Αρέταν

γέλλει · καί τήν έκρινεν είναι τήν στρατιάν

πάσαν

καί

τάλλα

ούχ υβριν*

τω

είναι

περί

αύτδν

οικεία

ποιούμενος ·

ήθη

ώς

δελφού διαστήσειε τ ή ν μένην α ύ τ ψ , 'Αρέτα

άνόραποδισάμε-

άνέστρεφεν.

Ηρώδης

πρότερον

γάμον

' Α ρ έ τ α ν ήρατο, ώς άν ή τ ι μ ω μ έ ν η ς

άναίρεσιν.

προσμαρτυρει,

μνηται,

και

τ ψ Εύαγγελίψ

συμφωνών.

Ιστορεί

βασιλείας

τόν

συνοι-

πόλεμον

τούτψ τής

πρδς θυγα­

διαφθαρήναι

Δικαιότατον

τοΰ

δέ διά

τήν

Έρωδιάδα

Αρχαιολογίας

ξεσι

και

μέαύτοΰ

όκτωκαιδεκάτω

περί

Ιωάννου

ής

αύτψ

Γαλλίων, μέντοι

τψ

που

λέ-

αύταϊς

φησι ·

της

μεθ'

κατακριθήναι * Βιέννα δέ ήν

Ι ο υ δ α ί ω ν έδόκει άλωλέναι

τόν

καί

άποπεπτωκεναι ·

βάθος τ ή ς εσπέρας κειμένη. Έ ν

τής

δέ

βαπτίσματος

τδ φυγαδευτήριον ' δμοροέ αύτη πόλις τών

τάδε

θυγα­

καί

κατά πάν έν τοις περί

Ήρώδην

καί είς ύπερορίαν πρδς τδ

γεγενη-

βασιλέως

Ήρώδου

τά-

οίκειώ-

παθεΐν δέ ταύτα διά τήν τού Ι ω ά ν ­

νου παραλογωτάτην Ίωάννην

μέν

έκ ν ό μ ω ν

άγαγέσθαι

πάντα τδν

δέ

Έρωδιάδος

ζώντος

κίαν · δι* ήν καί τδν Ι ω ά ν ν η ν άνελών, τρός * έν ψ π ο λ έ μ ψ

έργα-

Ταύτα

βίβλος, ά λ λ ά καί

τού Πέτρα (ων

πρός

αυ­

χώραν

γυναίκα εκείνου καί

σαιτο* άθετήσειε δέ τήν

στρατδν Ιστορεί,

άθροί-j

τήν

κατά νούν αύτψ κραταιώς

δ φιλαλήθης Ί ώ σ η π ο ς μαρτυρεί, τής τε

κάκει'νην

γυναικί θυγατρδς

διαφθείρας, καί τήν τε καί

τε

αναγ­

αφόρητου

ού μόνον ή τ ώ ν ιερών Ευαγγελίων

τέρα,

ίόίψ τούτον

λεπτδν

Η ρ ώ δ η · και

αυτού πυρί παραδούς

μνήμην

έξή-

τψ

ιδίαν ή τ τ ς

καί τάς

είς τέλος

τά

πρδς

τού

ήττον

επιτίθεται

νος, σύμπαν τε τό σάμένος, έπί

οΓκων

ένεγκοΰσα,

δέ βασιλέα

έκτισιν ήτει

δ'

σας δυνάμεις,

άποστόρ-

άνωθεν διελάβομεν · καί τήν

ύπεροψίαν

πράγματος. Ό

ούκ

"Αράβων

φθάσαντες

τοσαύτην

τού

ΰβριν

τά

πρδς την μ ο ι ­

χ α λ ί δ α δριμεις έρωτας, καί ταύτην τών λασεν, εκείνη

ούκ

ώς

οιμαι, τού

γάρ

Ί2ς

πρδς τήν γυναίκα διά τούς

θεω-

αύτδν

βραόύνειν

ή

« Τισί

δέ τών

τόν Ή ρ ώ δ ο υ στρατόν

ύπδ

τ ο ύ θεού καί μ ά λ α δικαίως τιννυμένου, κατά ποινήν τοΰ Ι ω ά ν ν ο υ τοΰ επικαλουμένου Βαπτιστοΰ · κτείνει γάρ

τούτον

δαίοις

Ηρώδης

κελεύοντα

αλλήλους

δικαιοσύνη

χρωμένοις.

καί

βαπτισμψ

βάπτισιν άποδεκτήν άμαρτάδων τοΰ

αγαθόν

άρετήν

άτε

προεκκεκαθαρμένης ·

πρός

τόν

συνιέναι.

αυτών

παραιτήσει

σώματος,

άνδρα, και τοις

έπασκοΰσι,

δή

καί θεόν

Ούτω

φανεϊσθαι,

καί

τής

τών

πρός

εύσεβεία

γάρ καί τήν μ ή έπί τίνων

χρωμένων, άλλ' καί

Ίου­

τά

ψυχής

άλλων

έφ' άγνεία δικαιοσύνη συστρεφομέ-

ν ω ν , καί γάρ ήρθησαν έπί πλείστων τ ή άκροάσει

τών

λ ό γ ω ν , δείσας Η ρ ώ δ η ς

αύ­

τ ο ΰ τοις

άνθρώποις, μ ή

τδ έπί έπ'

τοσόνδε πιθανόν

αποστάσει

τινί

φέροι,

(1) Aretae Arabnm rex contumeliam fili® eos ab Berode per repudium illatam, belio vindicat. (Joeepb. l l b x n u . )

694

ipaa saltationem lethalem exhibet: 9 6 apeclaculoque eo omnibus prabito, i n memoriam ea qum fecerat, apectantibus revocat. Herodem porro ipsum non multo post, viodicta divina, quamvia tardior lenliorqne i n plurimum eaae solita, itidem proaequitur, tam immanem, ot equidem puto, nefarii sceleria impuritatem praecipue sgre ferena. Quod enim Uerodea alieao proraua, propter vabementem acremqae adolters amorem, ab oxore arat animo, domo eam exegit. Haec ?ero tantam contumeliam non ferena, ad patrem euum ae contulit (Aretam autem (1) Arabum regem hunc fuiaae, aupra meminimua) et i l l i tam protervum despectam, aliaqae omnia ad minimum usqae recensena, v i n d i ctam tam indigne mulierique oon ferendae rei petiit. Ille vero non minua auaro quam filiς δ' έπί πασιν άνθίστατο τ ψ πειράζοντι, τάς γ ρ α studet, et cuncta ei regaa ostendit, daturumque φικάς μαρτυρίας παραδεικνύς, οπίσω τε τδν Σ α τ α se illi ea pollicetur, si procidens se adoraret : peναν έπεμπε, καί νικηφόρος εκείθεν κατήει, ού κατά riculum scilicet faciens exhibendae deolarandaeque divinitatie. Posteaquam auiam in rabua omnibus

δ ήγεμών

ύβρεσιν ·

ήξίου.

καί

νυκτδς,

τίνες

έπϋνθάνετο.

εκείνον

άρχιερε: προσετρί-

έμπτυσμοί,

οιά

τήν

κχλέσας,

τψ

(Ραπίσματα

πάσης

Ιουδαίοι

έπεστόμιζε

άποκρίσεως

διά

Χρι­

όμολογήσαντος,

Τούτων

παρήν, καί

βήματος,

τοϋ

ορκίζε­

ραόίως τού

βλάσφημον

Πιλάτον χείρας

δέ ήμερα

έπί

αύτψ

πρόσωπον

δ α ι γ α ζ ο ύ σ η ς πρός σιν. Έ π ε ί

θεοΰ Υίόν

αποφήνας.

έμπαροινούντες

ειτα

δ Ιερεύς,

ευθύς,

κόρρης

πρός

τόν

έστιν όν προσεδόκων

ήκηκόει

άναδολήν

διωρισμενι

Καϊάφαν

λαχόντα απάγεται ·

όμολογήσαι εί

πιρ-

άναοάλ-

ήγμένος

ένιαυτοΰ Ιεραρχεΐν στόν. 'ϋζ

αδυναμίι

αύτψ

ΓραφαΙς

τοίνυν

όνομα,

αναστρέφει

ήρημένας ·

έν

Ούτω

τών

μ ά χ α ι ρ α ν · καί

πάσχειν · λεγεώνας γάρ οί ώς πλείστας ειναι,

άλλ'

θερμοτέρψ

έλκύσαντι τήν

έπί

τοΤς Ι λ κ ο υ σ ι ν ήγετο.

το ούς τοΰ άρχιερέως δούλου, ω πεπληγός

τήν

παρυποφαίνων,

δυσχεραίνουν ·

άταράχψ φρονήματι

Ού τοΰτο μαθητών

ώς μεν

κατά τον

οίκείψ συνειδότι μηδέ

γάρ

είναι

iati cavendum pntant, vellet iotelUgi, non ipse auo traditori dediseet qood i n suam ille perniciem, aine culpa dantis, oum digni iodignus accepit. » (Id. l i b . i , De adull. conjug. ad Pollent. cap. 27.)

\

721 τά

E C C L E S I A S T I C i E H l S T O R I i E L I B . I. εγκλήματα

ύπό θάνατον άγοντα · ού μήν δέ ά λ λ ά j

τοις

κα? Ήρώδτβ τηνικάδε τούτον

άπέπεμπεν, ώ σ τ '

Ίεροσολύμοις

έλέγχψ γνωσθήναι, ει

τ ο υ τι άξιον όιεπράξατο · ώς δε και σκε, Ηιλατψ τσύ

αύθις

παρίστατο.

ύπήγον

αύθις

έγκλήματι,

·

καί

Και

ός

πάντως

έσειται

Πιλάτος ήνωτισμένος, καί

φιλία

προστριβείη

θεν καί τών δίφρων φιλαρχείν

τού

βασιλέα

Καίσαρα,

ηγεμονίας

τού

πολλού

όχλου

δοκεΐν

τραχήλου

τ ι καί βούλοιντο οι μέν μύδα

κόκκινη ν

θίνω

δρ^ν,

τά ιμάτια

τε

και

τήν

οί

πάλιν εΤχεν

βασιλεϊ

ώσπερ

κλίνοντες,

διατωθάζοντες. " Α λ λ ο ι καλάμοις τήι γόνας,

γέλωτι

οι καί

μυκτήρα

νοντο, Π ρ ο φ ή ν ε υ σ ο ν

λεύοντο * καί τόν

τής

πύλης

Κρανίου τόπον

σταυρός

οί

κατεπήγνυτο,

ρετό, καί

παρά τών

Ιουδαίων,

κεφαλήν

πζίον-

ραπίζοντες τάς

σια­

έπυνθά-

Χριστέ, τίς έστιν ό

ιδίοις αύθις

ά μ φ ι α σ ά μ ε ν ο ι , τόν σταυρόν

βα-

προσκύνησιν

παραζευγνύοντες,

ήμιν,

π α ί σ α ς σε. Είτα τοις

άκαν-

πέριστέ-

σκήπτρον

τήν

άφωσίουν αύτψ,Χ α ί ρ ε, ό β υ σ ι λ ε ύ ς τ ώ ν τες έπεκρότοφν. Είσί δέ

δήτα

άμφιασάμενοι,

κεφαλήν ώς

δέ γόνυ

αυ­

αυτόν, ε" -

έπ'

είληφότος. Καί

ψαντες, κάλαμόν τε έγείριζον σιλικόν ·

γε­ τοις

περιδύσαντες, καί τινα χ λ α ­

πορφυρίδα

ώς

στεφάνψ

ήττων

έςάψας,

σύρφακος

ά'δειαν

αυτόν

καντεύ-

έκκυλισΟείη, τψ

μιαιφόνοις άνηκε " καί τό πραιτώριον τ ό ν , τού

ελεγον. μ ή τι καί

όείσας

καί άνθρωποι ς αρεστός

νόμενος, φραγγέλλιον

εαυτόν

Άμαρτείν

Καίσαρος,

διά τόν

τής

ήμέραν

καθοσιώσεως

αίρουμένω,

Ταύτ' ό

μ ώ μ ο υ αύτψ

τή

τήν

τής

άτε δή

άπολύειν

θανά­

ούτος ουδέν εύρι­

Πάσχα προύβφλετο · οί δέ τ ψ

καθιστάντα

έπιδημούντι

έπ'

τούτον

ώμων

έξήγετο.

Ίματίοις

αΓρειν

Έπεί

διεκε-

δέ καί είς

μιαιφόνοι

κατέλαβον, και

άνήρτατο,

τοις

ήλοις

παριόντων πλείστα

ό

έπεί- '

διετωθάζετο.

"Ινα δέ καί ώς κακούργος λογίζοιτο, δύο ληστάς

παρ'

έκάτερα τόν ίσον τρόπον έκόλαζον . καί τίτλος

υπέρ

κεφαλής τήν α'ιτί»ν τής καταδίκης γ ρ ά μ μ α σ ι . Τών τόν

κατάδικον

κράτος

ληστών

δ' ό

μέν

τόν παράδεισον

έσήμαινε

όμολογήσας

έσύλα, καί

δέ ταχείς βίς κάκίαν

προσίγοΰσιν · 'οΤς ΰδωρ

είχε, Δ ι ψ ώ ,

δ'ξος χ ο λ ή

έ*ρρει πέτρα πηγάζουσα * καί

οί τό

χ ο λ ή ν προσήγον.

Έπειτα

είς

χείρας τό πνεύμα

τψ

μέλι

μέγα

Πατρί

τις

στρατιωτών

τψ

αύτίκα

διψήσασιν θηλάσαντες

άνακραγών, καί

παραθεμένος, άφίει

τ ό ζήν, καί νεκρός έφ' ικανού ά π η ώ ρ η τ ο . Ιουδαίων

Εντεύθεν

χαριζόμενος

έθνει, τήν πλευράν τ ή λόγΧη διώρυττε · καί τ ή α ί μ α καί

ύδωρ

παραδόξως

έξέβλυζε.

Πάντων

θίξει δ'

ποδών γενομένων τ ψ φ ό β ψ τών φονευτών, μόνη ήν τής

ή

άνά

επιλέγει.

συγκραθέν

έν άνύδρψ πάλαι

τήν

τών

θεόν

ένδον

είσήλαυνεν · ε τ φ ο ς ^ δ έ ώς βλάσφημος ύπερ-

ώ φ θ η . Έ π ε ί δέ άπαντα πέρας Οί

τριττοίς

μήτηρ

καί

νεκριύσεως

οίκείοις

έκαστα

ό

καί

φιλούμανός μετά

τήν

θεωρούντες.

Τό

ύ δ ω ρ , τής πλευράς ώσπερ έτι £εοντα, ταύτ' λοτίμως

μαθητής,

νέκρωσιν γε

μήν

τά

εκείνοι λίαν

εύλαβώς Έπειτα

πρό

όφθαλμοΐς αΤμα

ζώντος καινώς

σκεύει άρύονται.

εκ­

παρ­

τε ά μ α καί καί

καί

άπο£-

μήτηρ

φι­ ή

(

722

omnique humanitate alienum latratum eorum a u diens, quaenam ejus causa asset, rogat. Servator autem eum reaponeo non dignatur. Interim clamor ad crucem cura condemnandum esse, minaoi h o r ribtlique voce deposcentium, exaudiabatur. Ille autem, cum a conjuge sua Procla per internuntium, ne quid adversi oontra hominem juatum decemeret, admonitus, l O S tum sua ipae c o a scientia perculsus, abaolvare eum contendit; nihil enim capitalia afferebatur criminia. Sed eaim ad Herodem, qui tum Hierosolymie divereabatur, eum mittit, ut ille anquireret, ai quid capilali eupplicio digaum commieiseet. Ut vero ne ille q u i dem quidquam invcnit, apud Pilatum rursua siatilur. T u m i l l i crimea ei 183883 majestatie inteadunl, tanquam rcgem aeipsum constituerit : et Pilatum ad absolvendum propenaum, contra Gaeaaria arnicitiam facturum, si eura dimitteret, dicunt. Quod ubi Pilatus audivit, metuena ne malatn a Tiberio iniret gratiam, proindeque prefeotur» dignitate excideret: atque honorem retincndi, hominibusque plaoendi atudio victua, flagellum de collo ejua euspendit, el sanguiaariis camiOcibus flagellandura permittit. Etjam rursus i n preetorio Salvator erat: multitudoquo et vilissimi quique ex plebe i m punilatem aibi quodounqua vellent adveraus eura faciendi sumpaerant. Ibi ex impuris illie quidam veatimenta ei detrahunt, atque chamydem coccioeam i a morem purpurae circumdant. Preterea coroaa spinea caput ejus tanquam regia coronant, et arundinem sceptri loco ία manibua reponunt: aonnulli genibua flexia adorationem gestu ei offcrunt, Ave, rex Judxorum, cum riau coatumelioso iDgereotes. Aliqui arundiae caput palaantea plau£um addunt. Erant qui colaphia maxillas ejua oaedentes, irrisionemque naao per saonas suspenso jungantea quaererent : Vaticinare nobis, Christe. quis est qui ie pertuisit? Poatea suis ipaum veetibua ruraum indutum, crucein in humeroe tollere jubeat, et extra porlam producunt. Posteaquam autem ad Galvaria? locum eat vontum, i b i orux corapingitur, Servator i a eam auatollitur (1), clavia affigitur, et a pr®tereuntibus plurimia coaviciia oxagitatur. Ut vero malaficus atiacn existimaretur esse, duoa latrones ad partam utramque eodera aupplicii genere torquent. Titulue porro supra caput ejua poaitua ; coodemnationis causam t r i plici litlerarum geaere iadicabat. E x praedonibua Τ Θ Γ Ο alter, ipsum qui aic condemnatua eaaet, Deum profeaaua, paradisum rapit, euraque per vim i n grediiur : aller autem, ut blasphemus deapicitur. Caeterum cum omnia jam conaummata easeat, Silio, iuquit. Illi porro ad malitiam celerea, aceium ielle mistum confeatim afferuot: 1 H 9 quibus olim i o looia aridie aili preaaia, petra foatem provolvena, aquam subministraverat. Et fel praabeot, qui mel

(1) « Jesus v e r b u m Dei iacaroatum eOBpeneum esl euper lignum. » (Irea.) « Perioalam vero Deo statua sui nullum fuii. » (Terl.)

723

NICEPHORI

724

GALLISTI

antiquitua auxerant Postremo, cum voce magna Α θεομήτωρ χρηματίζει τψ μαθητή, τοΰ υ'ιοΰ τδ φιoonclamaaset, et in manue Patri spirilum commcnλοστόργως πρδς αυτήν εχειν άνατιθέντος τψ φιdane deposuisset, v i l a m finit. Et corpua morluutn λουμένψ. aliquandiu ita pandebat, cum ex militibus quidam, Judaeorum genti gratificaturu?, lalus ejos lancea perforat : ex quo vulnere aanguia et aqua, praslcr opinionem oranem, profluxit. Cum vero inetu horaicidarum omnea profugiesent, sola i b i aderat Mator, et quem diligebat diacipulua, q u i omnia qu83 vel antc vel poat mortem ejus gesta essent, oculis ipsi auia apectarunt : sanguinemque et aquam e latere ejue, quaai adhuc viventis, recens profluentcm, rcligiose simul et honorifice admodura vasculo exceperunt. Dainde et Deipara mater, discipnli maler dicitur : cui a ae raultum amalo Filius e a m commendane, u l pietatem q u a m parenlibus debcnt libori, ei praeataret, injunxerat. CAPUT X X X I . ΚΕΦΑΛ. ΛΑ'. Ex divinit passionibus quasnam Christo ut Den Τίνα τ ών Οε ίων παΟ ών ώς θεανθρώπου, και τίeidemque homini, et quasnam ut Deo ascribere να ώς θ ε ώ προ α ή κει λ ο γ ί ζ ε σ θ α ι · καί περί convenxa ; et de Christi, quoad animam, descensuτής έν α;όου μετά ψυχή ς καθόδου Χο ιστού* ad inferos : quando et quomodo eos quoque quiπ δτε καί πώς καί τους έν φ'όη τ ώ ν ο ε σ μ ώ ήλευθέρωσεν. apud inferos vindi fueranl, solutos liberaverit. Τά μέν ούν ειρημένχ πάθη ούχ ώς άνθρώπψ Enimvero affectiones et perpeasiones, quaa dixi- ' mua, Gbriato, non ut puro homini, aed u l Dco, ψιλψ τψ Χριστψ προσεγένοντο, άλλ' ώς θεανθρώπψ κατά τήν σάρκα * τά γε μήν ύπερ φύσιν άνθρωπίνην eidemqua horaint c a r n c accidere (1). A t quflecunδ'σα σε πρό τού θανεΐν καί μετα τήν άπδ τοΰ ξύλου que supra buinanae naturae oonditionem, et ante καθαίρεσιν καί ταφήν θεοπρεπώς έπ' αύτψ γεγο­ niortem, et post depositionem de cruce, sepulturamque ipaain magnifice, ut Deum decet, in co νότα ομολογουμένως τήν αύ:ού ήκριβωμένως εμ­ φαίνει θεότητα. Ταύτα δέ τίνα ; Σκότος ψηλαφητόν evenere, citra c o D l r o v c r s i a m , certo et evidenler άπό ς' ώρας 'έως 0' · ήλιος ούκ ακολουθία φύσεως ipaiua declaranl diviuitatem. Qu»nam vero ca έκλείπων, τψ δέ κτίσαντι συμπάσχων τε καί άπό aunt ? TeoebraB densa?, et propo contrectabilea, βεννύμενος, και αύθις άναλαμπόμενος · γή σειομένη · a aexta uaque ad boram nonam. Sol n o n ordina πέτραι ρηγνύμεται * τό τοΰ ναού σχιζόμενον καταaut ratioae natur» (z), aed quod Grcalori conipaπίτασμγ · μνήματα τε διαρρηγνύμενα, και νεκρό! teretur, per deliquiuin exsliaclua, et rurautn reluτών τάφων άλλόμενοι, καί πολλοίς τών αξίων γνω* cans : terreemolus immaaia, petrs rupta;, temph στοΐς εμφανείς καθιστάμενοι, καί τήν τοΰ άνιστάνvelum sciesum, immuoQenta aperta, et raortui ο τος αυτούς άνάστασιν ακριβέστατα παριστάνοντες. aepulcria exailientee, raultisque sibi notia, qui scilicet digni atque idonei viai fuerant, mauiaiesto C Ό γάρ ήλιος τής δικαιοσύνης Χριστός μ ε τ ά ψυχής apparoates : nec noa resurrectionem ejus, qui eos μόνης διαιρεθείσης τψ θανα'τψ τοΰ σώματος, επι­ φανείς ταΤς έν $δου όι { ψυχαΐς, τής πρός excitaverat, certisaimo comprobanies. Ipae cnim τόν παράδεισον οδοιπορίας οδηγός έχρημάτιζε, φω­ juatitiae Sol ChriaLus, aoima aola per mortem a corpore aegregata (:*), apud inferoa justorum a n i - τός αρχηγός καί ήγεμών αύτοΐς τής δδοΰ, ώσπερ δή καί τψ ληστή γεγονώς. Καί γάρ αυθημερόν, inis pr©ato fuit : et dux i»il I ΙΊ r» f 17 ι ι ο ν ί piacatoria rcinigantea, ad littus nappellunt. Ε navi itaque digresei, deaideratum illum auaviter aalutant el amplectuntur. E t ecce, in aolo prunaa ct piacem cum pane poaitum cernunt, aanctorum acilicet angelorum, ut puto manibua jontaculum praaparatum. Jubeniur praelcrea ct ex rccena captia piscibua aliquid aflerre ad epulaa. At illi conscenso navigio, rete pertrahunt piscibus conrertum, et mirnero et magnitudine prapstanlibua : ad c e n tum enim quinquaginta fit trea erant. Mirandum autem erat, cum tot et (auti i l l i eaeent, verriculum ruptum proraua non ease : adeo ut t?o ipso prodigio certo illia Dominutn eum osao conataret. Quapropter magna inter se affecti eunl volupiate atque laetitta: et ille cum eis ex eo quod propositum fuerat, communicavit cibura. Enimvero, C cum admirandum illud jentaculum finem auum haberet, non scrnel, sed iterum ac tertio Dominue Simonem intcrroguvit, an se plua aliia diligeret? non ille quidem reacire hoc volena (quomodo enim id ei opua essct, qui munifcsta compertaquo, etiam quae nondum facta essent, baberet ?), sed ut per triplicem cxprossam proaeesionern Iriplici mederelur negationi. ! 9 0 U t autem ille celerrime amorem esl profeesus, hactenus audivit se ?erum amorie indicium exhibtturum, quatenua re ipaa et opere ratiooales ovea paacerot. Id vero tura demum fore, si animam quoque, eicuti ipae, pro illieponere vellel : futururn enim, ut ipee ovibus prefeclus, itidem pcr crucem Deum glorificaret.

740

Τιβεριάόος θαλάσσης περί τήν τών Ιχθύων όιαπονουμενοις άγραν, όπτάνεται. Νύξ μέν γάρ δλη αότοίς άνηλίσκετο, πλείστα

πεπονηκότι,

μηδέν δ'

δλως τών ήλπισμένων εχουσιν. "Αμα δ* εψ τού Ιησού έπιστάντοΓ, καί χαλ^ν τδ δίκτυον τοίς δεξιοίς έγκελευομένου, πλήθος τοσούτον ιχθύων εΐλκετο, ώς μηδ' Ιλκειν

αυτούς

τήν

σαγήνην

Ικανώς

ϊχειν. Τφ

τοίνυν παραόόξψ τής άγρας δστις εις γνωσθείς ο έπί τυύ αιγιαλού, Πέτρον μέν αύτίκα ειχεν δ πλους · πήχεσι γάρ διακοσίοις τής γής άφειστήκεισαν · καί τψ θερμψ τού πόθου

διαπλοϊζδμενος,

δθονίφ έκ

τού σχεδόν εύρεθέντι, τά περί τούς μηρούς κύκλφ διαζωσάμενος, άναφυσών

ώς ήδιστα

καί άναπεμ-

πόμενος, πρδς Χριστδν Γετο. Οί λοιποί δέ τψ άκατίψ πρδς τδ ξηρόν διελαύνοντες ήκον. Ί2ς ούν απέβησαν, ί τδν ποθούμενον ήδέως ήσπάζοντο, ιδού έπ' εδά

κ α

' .~ ' . Π L.. > » .1. / « >' φους δρώσιν άνθρακιάν καί όψάριον καί ά'ρτον προ­

κείμενα, χερσίν αγίων, οιμαι, αγγέλων τδ άριστον έκεΐνο

έξειργασμένων.

Ένεγκείν

μέντοι

καί

άπό

τών άρτι νεαλών ιχθύων διεκελεύοντυ προς έστίασιν · καί δήτ' άναβάντες, είλκον τό δίκτυον.

"Εμπλεων

δ' άρα ήν ιχθύων μεγέθει τε μεγίστων καί άριθμψ πλείστων · είς τρεις γάρ καί ν' καί ρ' τδν αριθμόν διεπέραινον. Καί τό δή θαυμάσιον, δ'τι γε καί πολλών καί τηλικούτων όντων τό μέγεθος, τδ δίκτυον διερρωγός ουδαμώς ήν. 'ΐίς εντεύθεν τάσφαλές έαχηκδτων αυτόν εΤναι αλλήλων

τψ

τεραστίψ

τδν

Κύριον, παρ'

έν ήδοναις καθεστάναι, καί άμφω αύτοίς

εκείνου τών παρακειμένων είς βρώσιν μεταδίδοντος. Έπεί δέ τό θαυμαστόν εκείνο άριστον πε'ρσς ειχεν, ούχ άπαξ, άλλά καί δις καί τρις δ Κύριος άπεπειρατο τού Σίμωνος, εί πλείω τών άλλων έρψη αύτοΰ, ού γνώναι τούτο βουλεμένος (πώς γάρ ψ δήλα κιί τά μήπω γενόμενα ;), άλλ' V ομολογία, τρισσή τό τριττόν ίάσαιτο τής αρνήσεως. *Ως δ' εκείνος θίττον ώμολόγει, έν τούτψ ήκουεν '.κανώς έχειν τό γνήσιον παριστ^ν, ε? γε ποιμάνοι εργψ τά λογίχι πρόβατα. Τδ δ' Βσται, εί και τήν ψυχήν ως έχείνο; βουλοιτο τιθέναι υπέρ αυτών · επίσης γάρ καί αύτψ έσειται τών προβάτων ύπερισταμένω, διά σταυρού δοξάσαι τόν θεόν · τούτο γάρ ήνίξατα τδ νέον u£> όντα δ'που γ' έθέλειν ιέναι, γηρώντα δέ άλλψ ζο«νυσθαι χείρας έκτείνοντα, καί τήν πρδς θάνατε* άγεσθαι, δ'που τή φύσει μή θελητόν, τδ ζήν Ιοημεν) >* διηνεκώς. *ί!ζ δέ τών εί ρ η μένων συνήκε, τδν κατό­ πιν έπόμενον Ιησού θεασάμενος τδν έπιστήθιον μΐ-

Id oamque innuil verburn iliud, juniorera ipsum Q Οητήν, καί περί τής τελευτής εκείνου διεπυνθάνετο, quidem, quocunque voluisaet, iviaae, aenem autem Ό δ' ώς μάτην κα: εική τοις άνεφίκτοις τών θεοΰ alii manua ad vinciendum praabiturum, viamque κριμάτων τό βάθος άναδιρ^ν καί εξιχνίαζε ιν έθέλονad mortem ferentem, quam natura, vitam quam τα έπισκώπτων, Έάν αύτδν, φησί, Θέλα» τή παρούlongiesiroe producere cupiena, abhorreret, i t u ση έμμένειν ξ(οή μετά σώματος ^ως έρχομαι, έπεξrum. Iotellexit ille qua? dicta fuerant, et d i ιών τά κατά τήν Ιερουσαλήμ, ή και έν τη δευτέρα scipulum eum qui auper pectua Domini rccuδηλαδή παρουσία, τί τούτο πρδς σ£; Σύ, καθώς buerat pone sequentem vidit. Itaque et de fine ώρίσθης, ακολούθως έμοί πρδς τόν. διά σταυρού obituque ejua qudesivit. Ga3terum uominue, eo, θάνατον εύτρεπίζου. ΙΙερί δέ Ιωάννου % τίνος τών quod temere et frustra arcana inacrutabilia j u d i άλλων ού σοι, άλλ' έμοί μελήσει. Κάντεύθεν χαί φήμη διέπτη, μή τόν μαθητήν εκείνον θάνατον κα­ cii Dei inquirere et inveetigaro vellet, acriua obτ t δε ιν. Τήν γε μήν τών πολλών ύπόνοιαν διορΟούjurgato : Si eum, inquit, volo i n praesenti vita cum μ4νος ώς ούκ εγκαίρως έπαληθεόουσαν, Ούκ ειπεν corpore manere, dooec veniam (caaum Hieroaolj

741

E C C L E S I A S T I C J E H l S T O R I i E L I B . I.

74S

καί Α morum, aut secuodum adventum suum ecilicet innuena), quid id ad te ? T u , quemadraodum tibi con.titutum eal, itidom ut ego, ad crucis mortam ζήσεταί τε και άναστήσεται έν άφθάρτψ οιονεί σ ώ ­ le para. De Joanne vero, aut aliquo aliorum, non μ α τ ι , τ ή ν δευτέραν τ ο ύ διδασκάλου έκδεχόμενος libi, sed mihi curae eril. Atque inde faraa inere. παρουσίαν b u i t , diacipulura illum mortem non viaurum. Quam quidem multorum opinioneru tanquam importun a m ininuaquc veram ipse corrigene, Non dixit ei, inquit, Jeeus, quod moriturus non s i t ; moriturus est enim eo, quo Dei Genitrix, raodo : confestim vero reviviacet acresurgct, incorruptibili acili» oet corpore alterum magiatri exapectaturua adventum. αύτψ,

γάρ

φησίν, ό Ι η σ ο ύ ς ,

θανειτα:

δ'τι ούχ αποθνήσκει

μέν επίσης τ ή θεομήτορι * αύτίκα δέ

ΚΕΦΑΛ. Α ς " .

CAPUT X X X V I .

Ώ ς τ ε λ ε υ τ α ΐ ο ν είς τ ή ν Γ α λ ι λ α ί α ν ώ φ θ η , καί έ ν τ ψ ο ρ ε> t τ ώ ν Έ λ α ι ώ ν γ ε ν ό μ ε ν ο ς , ά ν ε λ ή φ θ η ε ί ς ο υ ρ α ν ο ύ ς , κ α ί έ κ ά θ ι σ ε ν έκ δ ε ξ ι ώ ν τού θεού.

Ut postremo in Galilxa sit visus : et cum in monlem Olivarum conscendisset. rtcepius in ccelum ad dextram Deilconsederit.

Deinde, juxta aublimera Mattbeura, ab eia cong apicitur in Galilaeaa monte, el ibi a Palre potestatcra summam coeli et terrae sibi, juxta humanitaχ ρ ά τ ο ς ουρανού καί γής δεδόσθαι πρός τού Πατρός, teru scilicet (1), traditam esse ooniirmat : eosque κ α τ ά τδ άνθρώπινον δ η λ α δ ή , τούτοις έβεβαιούτο · cobortatus, proficisci ad gentea omnes jubet, a r εΐς τε τ ά εθνη φοιτών προύτρέπετο · μυούν τε καί canis aacria initiaturos : baptizaturosquo in nomen β α π τ ί ζ ε ι ν είς δνομα Πατρός καί Π ο ύ καί αγίου Patria el F i l i i et Spiritus sancti, credentes, praeΠνεύματος τούς πιστεύοντας, τάς έντολάς τε φ υ λ ά τ oeptaque servaturos omnia : ae quoque faturum τειν άπάσας, καί μ ε τ ' αυτών διατρίβειν πάσας τάς cum eis per dies omnes, ad consuraraationernj usη μ έ ρ α ς Κως τ ή ς τού νύν αιώνος συντέλειας. Μετά δέ que sa3culi preaentia, pollicetur. Poatea por Beτ ο ύ τ ο διά τ ή ς Βηθανίας εξάγει μεν αυτούς έπί τό thaniam eoa in montcm Olearum ducit, et promiaδρος τ ώ ν Έ λ α ι ώ ν · καί τήν έπαγγελίαν ύπισχνεΐται sionom Spiritus promittit, in Jeruealem fidelicet τ ο ύ Πνεύματος, έν Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ δηλαδή καθήμενοις, aedentibua, exapectantibuaque, 1 * 1 donec coeliεως ού τ ή ν άνωθεν πανοπλίαν ένδύσωνται. Τάς γε tus divinorum omnia generis armorum spirituali μ ή ν έξαισίας ύπαγορεύσας της αποστολής έντολάς apparatu inatruerenlur. Et cum praecipua m a n ευλογίας τε, ώς έχρήν, αύτοΐς μεταδούς, βλεπόντων data et munera functionis aposlolicae concionana α υ τ ώ ν , είς ουρανούς αναφέρεται, φωτοειδούς νεφέ­ exposuiaset, benedictionemque eia, pro eo atque λ η ς περισχούσης αυτόν · καί άνελθών μετά τού προσλ ή μ μ α τ ο ς θεωθέντος, έκάθισεν έκ δεξιών τού Πατρός * decebal, largitua eeaet, 8 p e c t a n t i b u 9 eis, lucidia aimanube circumdatua, in coeloa aublatus eat (2), Ί ν α δέ μή διά λύπης αύτοΐς τό πράγμα γένηται · et cum ea, quam receperat, accesaione deiticata, όδύνην γάρ ήν εικός έμβαλεΐν αύτοΐς άπειρον, τήν reveraue ad dexlram Patria conaedit. Ne autem τού διδασκάλου στέρησιν · καί τούτου έμέλησε τ ψ ea rea Tnoororem eia crearet (quod n o n iniquum κ α λ ώ ποιμένι · αγγέλους γάρ διττούς έπιπέμπει, easet, eos magialro orbatoa imrnenao corripi d o τ ή ν τε πρός ουρανούς άνοδον ύπεμφαίνοντας, καί lore), et boc ipaum paslori bono curaa fuil. Angeθαυμαστής τίνος καί αρρήτου έμπιπλώντας τ ή ς loa entm duoe d e m i a i t , qui reditum ejua in coeloe χαρ μονής, τ ψ αύθις έπαγγείλασθαι ήκειν ούτω indioarent, admirandaqne et ineffabili eoe iropleτούτον μετά περιφανο.^ τής λ α μ π ρ ό τ η τ ο ς . Ταύτη rent lastitia, aic illum cuxn illualri magnificentia τ ο ι καί προσκΛΜ^}σαντες, άσμενοι πάλιν οΐκαδε έπαrediturum annuntiantee. Itaque adoratione peraντ,εσαν έν τψ δπερψω τήν τ ο ύ Παρακλήτου έκδεχόcta, libentea domum redeunt (3), el i a ccenaculo μενοι παρουσίαν. Ε υ χ ή δέ ή ν αύτοΐς ή διατριβή, ilio Paracleti exapectant adventum. Precatio a u t e m ώς και Λουκά; τ ψ θείψ δοκεΐ * τδν γάρ κατάλογον eorum erat exercitium, ut divua Lucaa testatur. τ ώ ν ένδεκα άπαριθμησάμενος, είτα επάγει * Κ α ί Catalogo namque undecim diacipulorum recenaito, ούτοι πάντες ήσαν προσκαρτερούντες όμοθυμ α δ δ ν τ ή π ρ ο σ ε υ χ ή κ α ί τ ή δ ε ή σ ε ι σ ύ ν γ υ ν α ι ξ ί D deincepa addit : Et omnes isti unanimes constanter "Επειτα,

κατά τδν ύψηλον Ματθαίον,

έν τ φ τ ή ς

Γ α λ ι λ α ί α ς δρει τούτοις όπτάνεται · τό τε τής εξουσίας

υ

Γ

4

καί Μαρία τ ή μ η τ ρ ί τ ο ύ

Ίήσού,

καί σύν τοΐς

li) Et exinanitionia formam. (2) « U l corpua non tam i n terrenia, sod in CGBlcatibus, et in Patria dextera collocaret. » Rulinua. «Hmc evangelicieacramenti et bumanae apei veritaa eat, humaaam naturam corruptibilemque carnem, per hujua glorie damuiationcm i n sternam ease transformatam aobataoiiam. » (Hilar. Psal. CXLUI.) « Uuigenitus Piliue ei quaeritur, i n ainu P a Iria evangelico spiritu reperitur. » ( Ambr. De incarn. Dom. sacr, oap. 15.) « Revera magnum et admirabile et stupore planum esl, carnem noatraro aareum eedere, et adorari ab angelis et arcbangelis et Cherubim et Seraphin. Hoo s»pe i n mente me-

orationi et precalioni incumbebanl, una cum tnulie-

cum veraana^exceaaura patior, et majora de genere bumano imaginor. Majora quippe video et clara exordia, multam Deoaatagente pro nalnra nostra.» (Ghrysoatomua, Bebr. u.) (3) Ut quidera conjectura colligere licet, poat diea duoa Hieroaolyma aunt reverai in Sabbato. Hujua anim gratia et Sabbati habebant viam, ut divua Lucaa dixit. Eat autem Sabbati iter paaaae bis mille qnantum videlicet caslra a tabernacolo teatttnomi abcrant; quemadmodum divinua constituit Moaee. Saacia porro et diviaa aaeenaio die quinta eat facta. (Niceph.) ;

NICEPHORI CALLISTI

743

744

ribtu, et ipsa Maria maire Jesn, cumque ipsius fra- Α ά δ ε λ φ ο ί ς α ύ τ ο υ · εως ού τδν ΘεΤον. Παράκλητον μετά δεκάτων ήμεραν της αναλήψεως, πεντηκοστή tribus, lantiaper dum Paracletum decimo ab asceoδέ άπδ τ ή ς τριημέρου έγέρσεως, ουσιωδώς κατιόντα aione, quinquagesimo auteni a triduana reaurrecέόέξαντο. tione dic, subataatialiter descendentera acciperent. CAPUT XXXVII.

ΚΕΦΑΑ. ΑΖ

Qua ratione triduana Domini fuerit resurrectio, qua Τίνι λ ό γ ψ τ ρ ι ή μ ε ρ ο ς item quadragesimo post die in CCBIOS ascenderit. τ α σ ι ς · jμ ε τ ά δε μ '

0

αύτψ άνοδος

μεν ή τ ο ύ Κ υ ρ ί ο υ άνάσήμέραν ή εις ούρατούς έγεγόνει

Verura enimvero, fortasse quispiam eorum qui Ά λ λ ' 'ίσως qtv τις τών σφόδρα φιλοπονειν ή ρ η μ έ diecendi atudio nullum refugiunt laborem, ct ejueτ ω ν , καί τοιούτοι, δή κατεξητασμένων, ε ρ ο ι τ ο , τίνος modi rebua inquirendis delectantur, queosierit, χάριν τριήμερος μέν ή τού Κυρίου ά ν ά σ τ α σ ι ς , ή V quam ob causam tertio quidem die Domini reaurεις ούρανόν αύτου άνοδος μετά τεσσαρακοστή ν ήμέ­ rectio, redilua autem in coalum quadragesimo perραν διεγεγόνει · δεκάτη δέ τό έξ εκείνου κ α ί πεντη­ acta a i t : decimo porro deinde, a sancta autem κοστή δ' άπό τ ή ς ιεράς αναστάσεως τ δ ΘεΤον Πνεύυι reeurrectione quinquagcaimo, Spiritua divinus, ita β τοΤς άποστόλοις έπιδημεΐ, πεμπόμενον ώ ς ύπόσχεut promiseus fuerat, miseus ία apostolos deacenσις · ο*ιομαι γάρ μηδέν ε ι κ ή , μ η δ ' ά θ ε ώ ρ η τ ο ν , καί ώς derit. Ifcfc Arbitror enim aihil temere el 6aau έτυχε τ ψ Σ ω τ ή ρ ι πεπράχθαι Λ ό γ ψ , σύν λ ό γ ψ πάντα aliquo, aingulari quapiam conaideratioao, a Serκαί α ρ μ ο ν ί α , οία ε ι κ ό ς , όιεξάγοντι, κάν κ α ί τόν άνvalore Verbo, cum ratiouo at ordino decenti, ut Ορώπινον νούν ύπερβαίνη τ ώ ά κ α τ α λ ή π τ ψ τής par eat, exseqiu»nti omnia, factum esse : nisi quod γνώσεως. Δ ο κ ε ί ούν μοι τ ο λ μ ώ ν τ ι τοίς ύ π έ ο εννοιαν propter cognitionia iacomprehenaibilis diflicultaτόν απάντων Δεσπότην μετά τρίτην ή μ έ ρ α ν τ ή ν άνάtem humanas nientis ea suporant cnptum. Mihι στσσιν διαπραγματεύσασθαι, δ'τιπερ τ ρ ι π λ ή ς ούσης quidem nonnihil super iotelligentium ipsam et τάξεως τής τ ώ ν ανθρώπων ζ ω ή ς , ά φ ' ούπερ τής notitiam audcnti, uaivcmlatia hujus Doriiitiua rcπατρίδος ή λ ά θ η μ ε ν , καί τών μεν πρό ν ό μ ο υ , τών δ* surrectionem suam proplerea in diem tertium ύ π ό νόμον, τών δέ μ ε τ ' ε κ ε ί ν ο υ ς , ο" καί τ ή ς έν χάριτι coaluliase videtur : cura tres prajcipui ordia^s, ζωής μ ε τ ε ι λ ή χ α σ ι , τόν ύπερ τής π ά ν τ ω ν σωτη^ίις eWe aatales hominum vitap, ex quo patria nostra θανειν έλόμενον, τριήμερον έγκαινίσαι έ χ ρ ή ν τ ώ κ ό ­ ejecti aumua, numercnlur, corum nimirum q u i σ μ ψ καί τήν άνάστασιν, εκάστη μ ο ί ρ α τ ο ύ γένους τήν aate legem datnm, deinde qui aub legc ipsn, po- έλευθερίαν έπισφραγίζοντα τ ή ς φθοράς, αναλογώ etremo qui poat 'eoa exatitere (qui etiam vitas, quaa ^ μέρει τ ή ς πρός τόν φοην αύτου καταβάσεως, μάλ per gratiam eat, participea sunl), quod is qui pro ^ — οέ της πρός — ~ τον - τάφον σ » μ α τ ι κ ώ-ς παραμονής λον aalute omoium mortem obeuadam auaceporat, reαυτού καί νεκρώσεως. Εί δέ τ ψ φίλον καί τήν οίον atituare triduanam mundo veatitatcm et dircptioτού γένους άναστοιχείωσιν καί άνάστασιν ε ς αίτίχν nem debuerit, unicuiquo parli earura i c i a t u m quaai άγειν τής δεσποτικής αναστάσεως, καί δ ι ά τ ό ταύττν a i g a o imprc930, libertale a corruptione et pcroiένεργουμένην ύπό τής τελεσιουργού τ ώ ν δλων Τριά­ cie, accommodata convcniontiquo proportione δος τρισί καταλελύσθαι τόν θάνατον ύ π δ τ ο ύ Λεσπ-j deacensue a d inferos, seu potiua corporalis i a ee- του τών δλων ήμέραις, ούδε ι ά π α ρ η μ ώ ν εις το pulcro manaionia mortincationieque auae, confirσυμφωνεΐν άντικείσεται · 6 γάρ Λ ά ζ α ρ ο ς τ ή ς κοσαιmaas. Quod ei c a i plaoeal, goneria humani i n κής στοιχειώσεως καί παλιγγενεσίας οίν τύπος, είς priaoipia elemantaque sua reaolutionem, ejuademτήν έπίκηρον αύθις έπανάγεται τ ά ξ ι ν , ή ν έν ΤΪΊ:que raatitutioacm, ad cauaam Dominic® reaurrcχειώδεσιν ίσαρίθμοις άρχαίς αυτός δ ι ε τ ά ξ α τ · . ΜΓΛ otionia referre : et proptereaquod ea a pcrfeclricc δέ μ' ημέρας τήν πρός ούρανόν άνεισι καί tpow rerum cuoctarum Trinitatc effncta a i t , Iribua, a τόν πατρικόν, επεί τοί γε καί ό νόμος τ ύ π ο ς ών τάι Domino omaium, diebus mortem eaeo abolitam, μελλόντων τοίς έκ φθοράς τικτομε'νοις, διά τοι affkmaie ; ab eo quoquo noatra α ο α diaaentiet αριθμού τούτου, ώσπερ Ιερού είσαγωγέιυς, τήν πρό; coatemplatrix coneidcralio. Lazarua eiquidem, D τό άγιον έχαρίζετο ε"σοδον. Διά τοι τούτο, κα: w muadane corruptionisolementariaque reaolutionis πρωτότοκος έκ νεκρών γενόμενος δ Χριστός, καί τήν el regeaerationie typua et excmplar, in falalem άφθαρσίαν καινίσας τψ π λ ά σ μ α τ ι , πρδς τδ ύπερουao morti etiamnum obnoxium reatituitur ordiaem, ράνιον καί άχειροποίητον και πάντων Ιερών ίερώτερον qaem i a elementaribua codem oumero p r i n c i p i i 9 αυτού άγιον τ ώ ν αγίων φαιδρώς είσελάύνων, άνιipae Chrisius coostiluerat. Quadrageaimo autem λαμβάνεται. die ad cceloa pateraumque revertitur tbroaum Dominua: quod et lex, reraoi futurarnm exempkr et flgura, iia qui ex corruptiooe progeaiti eagent, per hunc aumerum, quasi aacram daetorem, aditum et ingresaum ad aacra adyta permittit. Eam ecilicet ob cauaara etiam ouoo primogeailoe ex mortuie factus GbriatuB ( 1 ) , imraortalitatemque croaturse suaa per reatitutionem aaaereas, td 1

?

1

(i) « Primogeaitus mortuorum et priaoeps vita? Dei. Nam Deue tranaivit i o h o m i n a m , ut homo transeat ία Deum. >» (Irea. l i b . iv, cap. 59.)

745

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R I J S L I B . I.

aupercoeleale nullaque raaau factum, nccnon omnium aanctorom splendide ac magnifice contendena recipitur. ΚΕΦΑΛ. Λ Η ' .

aacrorum

Α

Π ο ί ψ λ ό γ ψ π ε ν τ η κ ο σ τ ή μέν μ ε τ ά Ά ν ά σ τ α σ ι ν , δ ε κ ά τ η δέ μ ε τ ά τ ή ν ' Α ν ά λ η ψ ι ν ή μέρα ό Παρ ά κ λ η τ ο ς τό θείον Π ν ε ύ μ α ο υ σ ι ω δ ώ ς τ ο ί ς αποστόλοις έπιδημεΐ.

476

sacratiasimum ipsius Sanctum CAPUT X X X V I I I .

Quali raiione quinquagesima quidem post Resurreclionem, decima aulem post Ascensionem die Paracletus, divinus videlicet Spiritus, subslantialiter ad apostolos venerit. %

Cseterum quinquagesimam diem reperio, non solum quod ipsa aacra, e radice sacra ortum ducat, της ημέρας, έν τψ πρός αυτήν άνακυκλεΐσθαι ταύ­ ex illa nimirum die, sua ipaius circulari i n ae την γεννώσης, ή άπό πάντων άνεπαύσατο ό Δη­ ipaam revolutione emergena, qua die, ab omnibua μιουργός δποτέρων βούλει τών έργων, τών τής επι­ qua3cunque voluisset operibue, aeu i a peregriδημίας, ή τής δημιουργίας * άλλ' δτι καί τύπον natione eua aeu in raundi conatitutione eiTectis, έπλήρου τής άφεσίμου καί άνεσπέρου ημέρας · διά Creator ipse conquievit, verutn etiam, quod l y τούτο καί παρ' οΐς τό παλαιδν έπολιτεύετο γράμμα, pum ei imaginem implevit perpetu® illiua orrmisώσπερ έν σκι? προφαινομένη, έδίδου πάντων έλευque vespera? exportis remiaaionia diei. Quapropter Οερίαν, έπί τούτο αριθμού τού τών ένιαυτών κύκλου etiam eia qui juxta veterera litteram vivebaot, καθισταμένου, δηλούντων, οιμαι, τών τελουμένων, g tanquam per umbram exhibita, libertatem rerum ώς μετά τήν έβδοματικήν ταύτην περίοδον τής omnium concedabat, circulari annorum curau in έπικήρου καί δουλικής ημών ζωής έπιστήσεται numero isto consistente : eisque rebue, q u s l u m εκείνη ήμερα, καθ' ήν τήν είς τό άρχαΐον αποκα­ agebanlur, indicantibus, post eeptimanum bunc τάσταση άναλαβείν δεήσει, καί τήν άνωθεν και fatis ac servituti obnoxiae vitae nostra? circuitum, πρώην έλευθερίαν. Έπεί ούν καί νύν ή τού Πνεύ­ adventuram esse diem illam, qua i n antiquum noa ματος επιδημία νέαν ήμΐν ήλθε βίου κατάστασιν atatum recipi, pristinamquo et ccelestem libertaδιαθήσουσα, καί πρός έκείνην τήν ήμέραν άπό τού tem restitai oporleret. Cum itaque et nunc Spiritua σκότους τής έν τψ παρόντι βίψ νυκτός διεγείρουσα · aancti adventus ita comparalua sit, ut novum noδιά τούτο έν ταύτη παραγίνεται τή ήμερα. Τό δέ γε bia v i t » modum praBacriberet, et ad illam ipaam μετά τήν άνοδον εΤναι δεκάτην, δ'τι ώσπερ ή έβδομη diem, ex obsoura et caliginosa prffiaentia v i t » έ©' έαυτήν κυκλουμένη, τήν τής αφέσεως πεντη­ nocte, noe excitaret : ideo i n hac ipsa advenil ille κοστής ήμέραν προήνεγκεν * οΰτως αύθις καί ή die. Decima autem ea cst poet Aecenaionem dies, τρίτη έφ' έαυτήν ανακυκλούμενη, ταύτην ήμΐν τήν quod, aicuti aeplenaria i n aeipsam per circuitum \εράν ήμέραν άνέτειλεν τής ουσιώδους επιδημίας rcversa, quinquagesimarri remiaaionie diem proτού Πνεύματος. "Ην δ' άκόλουθον άρα καί τούτο, fert : itidem ct tertia i n scipaam revoluta, hanc Τήν γε μήν πεντηκοστή ν ευρίσκω, ούχ

Ιερά και έξ ιεράς ρίζης έχει

τήν γένεσιν,

δ'τιπερ

εκείνης

t

,

—

· _

ού μόνον διά τήν τής θεαρχίας τριττύν, άλλ' δτι

^

-

t

1

ip am nobia eacram subatantialia Spirituaadventua diem creat. Eral quippe boc aic consequene et conκαί τό μέγα τούτο έργον τής του κόσμου εγερσεως seotaneum, non tantum propter divinam rerum τριταίος ό Λόγο; διεπραγματεύσατο λύγοις μυστι* omnium priocipia Trinitatem, verum etiam quod κωτέέοις, ώς μικρόν άνωθεν όιέλάβομεν. Ε'ίρηται ingene boc reauacitationia el realitutionia mundi μέντοι τισί, ώς δεκάτη μετά τήν άνοδον τό Πνεύμα, opua quod tertium i n Trinitate est Verbum, a r ό άλλος Ηαράκλητος, δ'τιπερ άνιόντι μετά τοΰ τεcana admodum, ut paulo ante memoraviruue, r a θεωμένου προσλήμματος τψ θεψ Λόγψ, έκαστη tione paregil. Dicium preeterea a nonnullie eat, τάξις τής έννεαρίθμου τών αγγέλων τελεταρχίας, decima ab Asceneione die Spiritum, alium quippe προσιοΰσα καθ' έκάστην, ώς όμοΟέψ τψ προσλήμParacletum, propterea veniase, quod reverlente ματι γεγενημένψ, σύναμα τω θείψ Δόγψ τήν cum deiGcata humanitalia accessione Deo Verbo, προσκύνησιν άφωσίου, τά τής καταλλαγής τοΰ ημε­ ex aovenaria principum augeloruui claaae, ordo τέρου γένους πανσόφως οίκοδομήσαντι * καί τό μετά quilibct seoraum accedena, acceaaioai ei deificatae ταύτα πέμπει τόν θείον Παράκλητον ώς ύπόσχεσις. una cum divino Verbo (I), debitam sacrarit atque Ούτω μέν ούν έπήλθεν ήμΐν περί τούτων είπεΐν · prasstiterit adoralionem : quippe qu® res reconουδέν γάρ εική ουδέ άθεώρητον ό Λόγος έπλήρου. Εί δέ τι καί άλλο μυστηριώδες έστιν, επάξιον τής D cilialionem generia noatri sapientissiine optimeΊησοΰ Χριστού φιλότητος, είδεΐεν άν οί είς βάθος

3

que adminiatrarit : 1 2 4 et poatea juxla proinia.

θεωροΐς όφθαλμοΐς τοΐς άπορρήτοις τών θεωδώς aionem, divinum missum esse Paraclatum. A d τελουμένων έγκύπτοντες. hunc quidem modum nobis haec dicera in mentem venit ; nihil enim temere, aut citra aingularem insignia considcrationia conteraplationem, Verbum ( i ) Deacripta eunt h s c ex veteribue Grscia tbeologis. Quid vero ad ea dicent nostrae setatia tbeoJogi, qui caroem Cbriati glorificatam, etc., i n ordinem creaturarum redigunt. et adorationem ejua i a dubium vocant? « A g u n t i a ccelestibua paschalia gaudia ipai angelici apiritua,el reeargentia Domini PATROL. G i . C X L Y .

r

gloriam admirantur: lastantur et delectantur in eo, quod forma aervi reversa sit i n foni.ara Dei, et exinauitio humilitatia ad depoeilae altitudinia redieril majeatatem. « (Cypr. Sertn. Paschal.) Inde Tbeologus Pascha Domiai dicit eaae τιμήν τής Τριάδος, hoc eat, honorem aive decus Trinitalia. 24

747

NICEPHORI

CALLISTI

748

fecit atque implevit. S i quid vero eat alteriua arcani myaterii, abditarum secretammque rerum Jesu amplitudine dignum, id i l l i viderint, quibua profundam altitudinem rerum ineffabilium divioituaque peractarum, acrioribua oootemplationie oculia perapicere est concesaum. GAPUT ΧΧΧΪΧ. Quod et ipse Josephus Servatoris nostri Jesu Christt in decimo octavo libro Historiarum suarum m f n tionem fecerit, et quibus de eo verbis ήί usus.

ΚΕΦΑΑ. Λθ'.

L

" Ο τ ι κα» ό Ί ώ σ η π ο ς μ έ ρ ν η τ α ι τ ο υ Σ ω τ ή ρ ο ι η μ ώ ν Ι η σ ο ύ Χρίστου εν τ ή ι η ' α ύ τ ο υ συγ­ γ ρ α φ ή · καί ο ι α περι αυτού α ύ τ α ΐ ς λέξεσιν ιστορεί.

Atque equidem qu® de Gbristo i n aacrorum "Οσα μέν τή θεία τών Ιερών Ευαγγελίων βίδλφ Evangeliorum l i b r u m relata suat, ut ea quam περί Χριστού άναγέγραπτα:. ώς σοντεμόντα ήν breviaaime exponi potuerunt, ad hunc sese habent ειπείν, τούτον εσχε τόν τρόπον. Ακόλουθο ν δ' οιμαι, raodum. Reliquurn nunc oase puto, Josephum quo- καί τόν φιλαλήθη παρ' Έβραίοις Ιστορικόν Ίωση. πον είς μέσον προθέμενον, οία περί τού Σωτήρος que, veritatia amantem apud Hebraeoa hiatoricum, ημών Ιησού Χρίστου διέξεισιν έν τψ ιη' της Α ρ ­ in medium producere, et quae ie io decimo octavo χ α ί ο λ ο γ ί α ς, ώσπερ τινά κορωνίδα, τή πρώτη μοι Antiquitatum libro de Servatore noatro Jeau Chriato τών Ιστοριών έπιθείναι · περί γάρ τού Προδρόμου acripta reliqueril, primo buio bistoriarum Jibro, tanquam coronidem apponera. Cum enim da p r « - Ιωάννου διεξελθών, δ'σα μικρόν άνωθεν όιέλάβομεν, είτα καί περί τού Χριστού αύταίς λέξεσιν ούτω oaraore Joanne, ea quae paulo ante recenauimua, expoauiaaet, deinde de Gbriato verbie bisce ita ρ φησί * « Γίνεται δέ κατά τούτον τόν χρόνον Ιησούς, acribit : « Exatitit eo tempore Jeaue, vir aapiena, άνήρ σοφός, ε? γε άνδρα λέγειν αύτδν χρή. *Πν γάρ ai quidem virum eum dicere faa est. Eral enim παραδόξων έργων ποιητής, διδάσκαλος ανθρώπων operum, opinionem fldamque omnem excedentium, τών ηδονή τάληθή δεχόμενων. Καί πολλούς μέν τών effector, et hominum eorum qui libenter veritaΙουδαίων, πολλούς δέ καί άπό τού Ελληνισμού tem complectereotur, magiater. Mulloe enim airaul έπηγάγετο. O Χριστός ούτος ήν. Καί αύτδν, ένet ex JudflBie, et ex Grsoorum auperaliiione, i n δείξει τών πρώτων ανδρών παρ' ήμίν, σταυρψ έπιdiaciplinam suain aacivit. Gbriatua ia iuit. Et cum τετιμηκότος Πιλάτου, ούκ έπαύσαντο οί τδ πρώτον eum, principum apud noa virorum delatione, Pilaαυτόν άγαπήσαντες. Έφάνη γάρ αύτοίς, τρίτην tua crucia supplicio affeciaaet, non tamen, qui ante έχων ήμέραν πάλιν ζών, τών θείων προφητών ταυ­ eum eranl complexi, consectari suparsederunt. τά τε καί άλλα περί αυτού θαυμάαια είρηκότων, Apparuit quippe illia tertio poat dia auperstea ac Εισέτι τε νύν τών Χριστιανών άπδ τούδε ώνομζ· redivivua, quandoquidem divini propbet» et boo σμένων ούκ έπέλιπε τό φύλον. ι Ταύτα καί ό et alia de ao admfrenda vaticinati fuerani. Ει ad Ίώσηπος. hodiernum usque diem, q u « ab eo eat cognominata, Cbriatianorum gena non defecit, HRC JOgephua. f

1 * 5 CAPUT X L . C De divimi humamique oris corporiique figura et furma Πε Scrvatoris nostri Jesu Christi.

ΚΕΦΑΛ. Μ'.

Σ ω τ ή ρ ο ς η μ ώ ν Ι η σ ο ύ Χριστοί g εt αντή^ςδρτού ικ ή ς μ ο ρ φ ή ς τ ε καί δ ι α π λ ά σ ε ω ς .

Porro elfigioa formse Domini noatri Jeao Ghriati, eiouli a veteribus accepimus, talia propemodura, qaatenue eam craaaius verbia comprehendere licet, fuit. Egregio ia vividoque vulla fuit. Gorporie ata tura ad palraoa proraua aeptem. Caaariem babuit aubflavara, ac non admodum densam, leniter quodammodo ad criapoa declinantem : auperoilia nigra, non perinde inflexa. E\ oculis fulvia et aubflaveacentibua roiriQca prominebat gratia (1). Acres i i erant, et nasus longior. Barbae capillua flavus, nec adraodum demiaaua. Gapitia porro capillos tulit prolixio. ree. Novacula enim caput cjus non aacendit, neque maausaliqua hominis.praiterquam matria,in tenera ρ duntaxat eetate ejua. Collum fuit aenaim declive, ita u l noo arduo el extento nimium corporia atatu eeaet. Porro tritici rcferena coloretn (2), non ro-

καθειμένην. Μακροτέραν δέ τήν τρίχα τής κεφαλης περιέφερεν. Ουδέ ποτε γάρ ξυρδς άνέβη Ιπί τήν κεφαλήν αύτου, ουδέ χειρ άνθρωπου, πλήν της μητρός αυτού νηπιάζοντος. Ήρεμα επικλινής τον

ί ! ) Gen. X L I I de Juda dicitur, χαροποί ol οφθαλ­ μοί αυτού άπ* οίνου. Fuivi oculi ejus α vino. Fuarunt et Domino Christo oculi χαροποί, id eal, fulvi, splendeacentea, nigrorie babentes aliquid. Theo-

dorus Gaza fulvot vertit i n Aristotele, q u i leooem ooulos habere acripsit χαροπούς. (2) De oolore tritici matareacantia hoo intelligendum, qui cum modica laaoedine rabetoiU

Έ ημών μεν,

μέντοι

διάπλασις

τής μορφής

τού Κυρίο»»

Ιησού Χριστού, ώς ές αρχαίων παρειλήοιτοιάδε

τις, ώς

έν τύπψ

περι λαβείν,

Ωραίος μέν ήν τήν δψιν σφόδρα* τήν γε μήν ήλικίαν, εΤτουν άναδρομήν τού σώματος, έπτά σπ·.8ι· μών ή ν τελείων, έπίξανθον έχων τήν τρίχα καί « πάνυ όασείαν,

μάλλον

μέν ούν καί πρδς τό ούλο*

μετρίως πως άποκλίνουσαν.

Μέλαινας

δέ γε τις

όφρύς εΤχε, καί ού πάνυ έπικαμπείς · τούς δέ οφθαλ­ μούς

χαροπούς

τινας

καί ήρεμα

έπιξανθιζοντας.

ΕύόφΟαλμος δ' ήν καί έπί^ιν. Τήν μέντοι τρίχχ τού πώγωνος ξανθήν τινα είχε, καί ούκ είς πολό

750

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R L E L I B . I.

749

αυχένα, ώς μηδέ

και έντεταμένην Α tundam auL acutam habuit faciem, sed qualia m a Iris ejus crat, pauluro deorsum versum vergeutern, ac raodica rubicundam : gravitatem atque prudeoού στρογγύλην εχων τήν όψιν έτύγχανεν, άλλ* iiam cum lenilate conjanctam, placabilitatemque ώσπερ τής μητρός αύτοΰ μικρόν ύποκαταβαίνουσαν, iracundiae expertcm p r » ae ferentem. Peraimilia ολίγον δ' έπιφοινισσομένην, δ'σον ύπογαίνειν τ δ denique per omnia fuit divins et immaculatfle suae σεμνδν τε καί συνετον τοΰ ήθους καί ήμερον, και Genitrici. Ac haac quidem bactenua. Gompleclitur τδ καθάπαξ άόργητον. Κατά πάντα δε ήν έ μ autem primus bic historiarum liber aanoa trigiata Φερής τή θεία καί πανασπίλω εκείνου μ η τ ρ ί . tres, inilio sumpto a quadrageaimo aecundo A u Ταΰτα μέν έν τούτοις. Περιέχει δέ ή παρούσα μοι guati Caeaaria jam senescentis imperii anno, quo πρώτη τών Ιστοριών χρόνον ετών τριών πρδς λ', Dominus noster Jeaua Chriatua cum carne ex άρξαμένη μέν άπδ τοΰ τεσσαρακοστού δευτέρου έτους τής μοναρχίας Αυγούστου Καίσαρος, ήδη λ ή ­ eancla processit Virgine : fine autcm i a decimum nonum (1) Tiberii Ceaarie imperantis annum deaiγοντος, δτε καί ό Κύριος ημών Ιησούς Χρίστος nenta. qui quidcm a mundo condito (2) quinquiee μετά σαρκός έκ τής αγίας προήλθε Παρθένου · milleaimus quingenteaimue tricesimus nonua,a naκαταλήςασα δέ άχρι καί τού έννεακαιδεκάτου έτους έχειν

πάνυ

όρθιον

τήν ήλικίαν τοΰ σώματος. Σιτόχροος δέ, και

Τιοερίου κόσμου

Καίσαρος μέν έτος

ήδη καταρχομενου · δπηνίκα Β livitate autem Domini t r i c e 9 i m u s tertiua fnit(3). ,εφλθ', άπό

δέ

τής

θείας

τοΰ

Κυρίου

γεννήσεως

τρίτον

πρός

τοΤς

τριάκοντα

έπεραίνετο.

recentiorum quaa e sacris Bibliia acceperunt ratio(1) Nicephorus, atque alii itidem auctore*, pasaionem Ghrif*ti Jeeu Salvatoris Dostri, i n dccitnum D69 accederet. Sed in poateriore iata et accuratiore aditione, millenoa POS annoa ubique reatitui, itaut nonum imperantis Tiberii annura referuiit : quo in Graeco exemplari positoa reperi. Feoi id ea poanno conaulea tuere Fur. Gamill. Arunlius Sorinonianua, e l Gn. Domitiua/Enoburbus. At Lactautiua, * tiaaiinuin adductus ratione, quod et Lactantium et Auguatiaura viderem acripsiaae, «tate eorum aexInstU. dioin. l i b . iv, Tibarii, inquit, anno q u i n tum mundi millenariam cucurriase. Lactantius, dccimo, id est, duobus Geminia consulibus, anle lib. Inslit v n , cap. 14 : « Sciant, inquit, philoaodicm aeptimum Gal.Aprilium,Judaei Gbristum cruci affixerunt. . Eorutn consulucn integra nomina fue- pbi, qoi ab exordio mundi aaBOulorum roillia enurum : G. Rubeiliua Geminue, ei G. Fusius Geminua. merant, nondum; aextum milleaimum annum ease Lactaatiua Tertulliaai aententiara eat aecutue, cii- concluaum, quo numero explato consummationem j u s haic ?crba eunl in l i b . Adversus Judaeos : « T i - ^ fieri neceaae est, et bumanarum rerum atatum i a b c i i quiritodi*cimo aanoimperii paaaus estGhriatua, -· roeliua reformari. » Auguat. De civit. lib. xx, c. 7, de mille nnnia Apocalypseos acribana, « In ultimia annoa habena quaai 30, cura paterctur, etc. Quse i n q u i l a n n i s mille, iata reaagitur, i d eat, sextoanpaasio perfecta est aub Tiberio Caeaare, coas. R u Q o r u m milliario, tanquam sexto die, cujua nuno bellio Gemino, et Rulino Gemino, mense Martio, apatia poateriora volvuotur, aecuturo deinde Sabtemporibus Paacbae, die octavo Gal. A p r i l . die prima Azymorum :quo .ignum ut ucciderent ad ve- bato, quod non babet veaperara. c Α qoa ratiooe non multum annotatio Nicephori annorum mundi aperam, a Moae fuerat praaceplum. » diacrepat. (2) Hic mihi ingenua fatendum eat, cum ingentcm esao videreuiinter velerea et novos chrouoiogoe (3) Neolarici chronologi admodum a veleribue et teiiiporunrj observaiorea diaaimanliara, anaia a diacrepant. Quorum quidam bunc annum mundi condilo mundo notandia, me in Nicephori noBtri condili cenaent eaaa 3995. Teodorua Bibliander prioria editinnia libria ubique mille annos detraponit 4011. xiase, ut notatio ejue ei computatio propiua ad

NICEPHORT C A L L I S T I

751

752

ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ ΧΑΝβΟΠΟΓΑΟΓ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΤΟΜΟΣ Β'.

NICEPHORI CALLISTI XANTHOPULI

ECCLESIASTICiE TOMUS

1 3 0 C A P U T I. Vt post ascensionem Domini Matthias pro Juda in numerum duodecim apostolorum sit cooptatus.

HISTORIiE II.

Α

ΚΕΦΑΑ. Α . Ή ς μ ε τ ά τήν του Κ υ ρ ί ο υ ά ν ά λ η ψ ι ν Μ α τ θ ί α ς άντί Ι ο ύ δ α τψ τ ώ ν δώδεκα α π ο σ τ ό λ ω ν συγκατελέχθη χορψ.

Ιδία μέν ούν δ'σα γ* έχρήν περί τε θεολογίας Prioao libro, quae opus fuit, de Vorbi divinitate, καί τής αρχαιότητος τού καθ ήμας δόγματος· ετι et doctrine Chrietian» antiquissima origine, quod δέ ώς σύγχρονος ήν ή κατά τό Εύαγγέλιον πολι­ videlicat inetitutum ex pra?ecriplo Evangelii viτεία τψ κόσμψ, παρά τών πάλαι σκιωδώς θεοφιλών vendi, nna cum ipso muodo exstitit, a veteribus ενεργούμενη ανδρών · καί ώς αϊ κλήσεις τού Σωτή­ Deo dilectie bominibua, quasi per umbram freρος ημών δι' αίδούς ήγοντο καί τοΐς παλαιοις · καί qaeotatum : prsterea quod appellationea Servatoπερί τής άνωθεν ές αύτδν Ήρώδην κατιούσης ria nostri in magnum antiquitus fuerint honorem,

apostoli, cum ex monte Oliveti i n domum Joannis άναστραφέντων είς τδν έν τή Σ ιών οΤκον Ίωέννου evangelifltffl ad Sion ailam (ubi quoque Dei Geniτοΰ Βύαγγελ ιστού, δπου δή καί τήν Θεοτόκο ν, πρδς trix a virgine eodemqae discipulo servata uaque ad C τοΰ παρθένου καί μαθητού φυλαττομένην, άχρι δή vitatem obitum ejua, ut antiquitue fama obtiuet, καί τής ζωηφόρου αυτής τελευτής λόγος αρχαίος vixit ) reverai eeeent, orationique et precationi τήν διατριβή ν έ'χειν έτι κρατεί* δεήσει τε καί προσ1

ν α ί

v

x a ?

r £

τ

753

ECGLESlASTICifi

ευχή προσανεχόντων

H I S T O R I J E L I B . II.

754

ωσει ρκ' ήθροι- Α vacarent; paulo poat, cura eo qaaai oentum et σμεν ων, Πέτρος δημηγορών πρώτος, τόν όωδέκατον viginti conveoiseeal bominea, Petrue, conoione αριθμόν

τής

μετά μικρόν

αποστολικής

εκλογής

άναπληρούν

habita, primua duodenarium apoatoiice electionia numarum supplendum esse arbitratur : et ex aeptuagiata iilis, q u i et eermone et opara illuatrea eaeent, duoa producit, ut ex eie alter pro Juda, qui auum ipae prodiderat Magistram, locatn i n i nieterii sortiretur. Justue et Malthiae delecli iati erant. Gum autem aortes miaae easent, adhibita congruenti oratione, ut, qui idoneus verbi miniaterio easet, coelesti euffragio et indicio declararetur, aore in Matlbiam pervenit. Ila aacratua ille numerua suppletur, Matthiaaqua impoaitione manuum duodecim apoatolis adecribitur.

ψετο δείν · καί δή τούς λόγψ καί εργψ διαφανείς έκ τών έβδομήκοντα, δύο δέ ήσαν

ούτοι, προΐστα

έκάτερον, ώσθ' ένα τούτων άντί Ιούδα, δς τόν οί­ κεΐον παρεδίδου Λιόάσκαλον, τόν τόπον τής διακο­ νίας μεταλαχεΐν. Ίούστος λεγέντες ήσαν. Ιερών

δέ καί Ματθίας οί επι­

δέ κλήρων ευχή

τή προσ-

ηκούση γεγενημένων, ώστε δή τόν άποχρώντα τή διακονία τού λόγου ψήφω τή άνωθεν τεκμηρίψ δή τινι έκφανή γε εΤναι, ό κλήρος

έπί Ματθίαν έχώ-

ρει · καί ευθύς τόν άγιον έπλήρου χορόν, xfi δωδεκάδι τών αποστόλων έναρίθμιος καταστάς ταΐς τών χειρών έπιθέσεσι. ΚΕΦΑΑ. Β'.

Β

Περί τ ή ς τ ο ύ π α ν α γ ί ο υ Π ν ε ύ μ α τ ο ς έν τ ή Πεν­ τ η κ ο σ τ ή ε π ε λ ε ύ σ ε ω ς * καί τών γ ε ν ο μ έ ν ω ν τ ο ΐ ς ά π ο σ τ ό λ ο ι ς σ η μ ε ί ω ν καί περί τ ώ ν π ι σ τ ώ ν ο μ ο ν ο ί α ς καί δ ι α γ ω γ ή ς · καί τ ή ς τ ώ ν ζ' διακόνων π ρ ο χ ε ιρ ίσεως. Καί δή δεκάτη μέν ήμερα παρήν μετά τήν Ά ν ά ληψιν, πεντηκοστή

δέ

μετά τήν Άνάστασιν,

καί

αθρόοι πάντες τψ ύπερψψ ήσαν. Καί ευθύς, τρίτη δέ ώρα τής ημέρας ήν, ήχος τις βίαιος έςηχεΐτο, ρεούσης ώσπερ αΓφνης πνοής, τόν τε οίκον άπαντα έμπιπλών · καί πυρός

δέ γλώσσαι τοΐς μαθηταΐς

ισάριθμοι διαμερισθεΐσαι, ταΐς

έφ' ένί

κορυφαΐς προσκαθήμεναι

τούτων

εκάστψ

έωρώντο. Κάντεύθεν

πλήρεις τού παναγίου γενόμενοι Πνεύματος, γλώσσαις

διαφόροις έλάλουν τήν τού θεού δόξαν, καί

τήν Ιησού

θεότητα

τοΐς

ένδραμούσιν

έκήρυττον.

Συνεχύθη γάρ, φησί, τό πλήθος τ ψ τής βροντής ήχψ,

καί περί τό

ένωτιζόμενοι

δωμάτιον

τών γλωσσών.

έθεον, τό διάφορον Παρήσαν γάρ έξ άπά­

σης γής σχεδόν διά τό τής ημέρας έπίσημον Πάρ­ θοι, Μήδοι καί 'Ελαμΐται, Σύροι τε άμα καί "Αρα­ βες,

'Ρωμαΐοι

καί Ιουδαίοι,

Φρύγες καί Καππα-

δόκαι' καί τοσούτον κατάπληκτοι ήσαν τω θαύματι. τψ

τούς μέν συνιέναι, τούς δέ μή, ώς καί μέθην

έγκαλεΐν εκείνο ι ς, καί όιαλοιόορεΐσθαι καί

διαφόρψ

τών πυνθανομένων

τή ποικίλη

Etiam decima ab Aecansione, quinquageaima aulem ab Reaurrectione aderatdies, omneeque una in ccenaculo congregati erant : oum derepeote tertia diei bora aonitua ingens, laaquam vento aubito at vehemeati flante, exauditur, totamque ia complet domum, et iingu® igneae pari oum diaoipulia numero dispertii», in uuiuacujaaqne vertioe oooaidere videntur. llaque illi aanotiaeimo Spirita pleni, variia linguis gloriam Dei loquuntur, d i v i nitatemque Jeau eis qui confluebaot, depredicaat. Accurrebat enim, inquit, multitudo ad tonitrni sonitum, et circum domum eam ourrebat, varietatem audiena linguarum. Aderant quippe tam i b i , propter diei oelebritatem, ex omai prope orbe, Parihi, Medi el E l a m i t e , Syri aimul et Arabea, Romani et Judaei, Phrygea et Gappadocea. Et i l l i ueque adeo miraoalo eo sunt consternati, qaod quidam loquentea intelligereot, q u i d a m vero m i nus, ut ebrietalem quoque eis probroae objioerent, et vario multiplioiqua percunctaalium colloquio

Οΐς δ

ooQvioiarentur. Ad quos divus Petrua, 1 8 9 divino

άνοίξας στόμα, και τό τών

γον, λόγοις άδαμαντίνοις τά κατά τόν Σωτήρα δι-

aperto ore, causam varietatie lioguarum iadicaas, D O Q vinucc i d , eed Spiritum saactum eeae dicebat, qui per apactatorem Dei Jool " promiaaas eaaet, extremts vidalicet diebaa eum a Deo super carnem omnem effusam i r i . Oraculumque id allegane, Qrmissimia serraonibua Servatoria rea gestaa confir-

εξιών. Καί προύτρέπετο

m a b a t , o m o e a q u a cobortabatur, ut par pceniten-

θειος Πέτρος θεσπέσιον γλωσσών ύποδεικνύς

οιομιλία.

CAPUT II. De Spiritus sancti ipso die Pentecostes subUo adventu, et miraeulis per Apostolos editis. De fidelium unanimitate et vita, el de sepiem diaconorum seu ministrorum electione.

α ί τ ι ο ν , μή τόν οινον ελεγεν

εΐναι, τδ Πνεύμα δε τό άγιον, δ διά τού θεόπτου έπήγγελται Ίωήλ, ταΐς

ύστάταις τών ήμερων έκ-

χέειν θεδν έπί πάσαν σάρκα · και παρίστα τόν λό­

καί έπί τψ σωτηρίψ ζεσθαι, καί

τδ

πάσι μεταμέλω

τού Ιησού

Πνεύμα

χρήσθαι,

ονόματι

λαμβάνειν ·

βαπτί-

αύτοΐς γάρ

εΐναι τήν έπαγγελίαν καί τοΐς τέκνοις τούτων διεβεβαίου, καί ούς άν δ Κύριος προσκαλέσηται. Καί αύτίκα ώσεί τρισχίλιοι τψ θείψ προσήλθον

βαπτί-

σματι, οι καί τή κοινωνία διδαχή τε άμα καί προσ­ ευχή Καί

καί συνεστιάσει τών αποστόλων πολλών

σημείων

« Joal i i , 28.

προσέμενον.

διά τών θείων αποστόλων

tiam resipiscerent, i n aalutifero Jeaa D o a n n e baptizarentur, et Spiritum acciperent. Ipeie eaim, liberiaque eorum, et quos preteraa Dominoe v o casaet, promissionem pacaliaram ease coafirmabal. Et confestim ad tria raillia bominum ad divioum accedunt baptiamum, qui etiarn iode per communionem i n doctrioa aimul et oratione, atquc etiam meae® participatione oum apoatolia perseverabant.

755

NICEPHORI CALLISTI

756

I t cum multa miracula perdivoeapoetoloeederen-^ γεγενημένων, δέος έπί παση ψυχή ήν. Πολλοί δέ

tur, timor animum omnem ocoupabat. Multi porro facaltatea euaa vendentea, ad apostolorum pedes ponunt, et quae ad neceeearium usum eaaent, duntaxat capiunt. Gommunia quippe omnia erant oranium, et uno vivebant in loco : neque cuiquara dicere licebat, ββ quidquam habere proprii. Quod aane cum Ananiaa et Sapbira audendum aibi putarent, ut qui divino mentiti easent Spiritui, repenlina morte tolluntur. Ια templo quoque coaveniebant, laudibus Dcum vabentes, et cibum cordia aimplicitate ooramunem babentea Quamplarimi autem ad divinum admittebantur lavacrura, el divina vie atque virtua apoatoloa conaequantur : nibil proraua erat malorum, quod non presentia

τά προσόντα διαπιπράσκοντες, τοις ποσί τών απο­ στόλων

έτίθουν, και τό πρδς χρείαν μόνον λαμβά­

νοντες ήσαν. Κοινά δέ πάντα ήν τοις πάσιν, δ μου τε ήσαν, ούδενί

τε έξήν είπεΐν Ιδιον τι κεκτήσθαι ·

δ δήτ' 'Ανανίας καί Σάπφειρα πράττειν νομίσαντες, ώς τφ θείψ διαψευσάμενοι Πνεύματι, αίφνης ανάρ­ παστοι θανάτω έγένοντο. Καί τψ Ιερψ δέ άμα συνήγοντο, άίνούντ3ς μέν τόν θεόν, καρδίας τητι τής τροφής

προσήεσαν τού θείου βαπτίσματος άξιούμενοι, θείι τε δύναμ·.ς τοΤς άποστόλοις παρείπετο * καί ούδεν ή ν τών δεινών, δ μή τή παρουσία καί άφ-η εκείνων ώς τάχιστα έδραπέτευε.

Προύκειντο τοίνυν έπί θυ­

ρών καί έν ύπαίθροις ο\ χρονία·.ς νόσοις έκ δαπανώ-

6t attactu illorum celerrime difTugeret. Itaque pro β μενοι, ώς άν γε, σκιάς τού Πέτρου

foriboe et sub dio in plateia deponebantur, q u i diuturnia coulecti erant morbis, ut aaltem umbraa Petri participea facti, ab ea qua premebautur « g r i tudiae liberareotur. In quibua illo quoqua fuit,qui a nativitate sua pedum uau privatua, ac templum decumbebat: attaotu enim apoatolicarutn manuum artubua recuperatia exeilire eat visua. lnde vero oontra eoa invidia exoritur, que nornen Jeau pro fundo ailentio premendum boriabaiur. lllia autem id baudqoaquam tolerandum fuit. Cum ergo multa cum libertate verbum publicitua praedicarent, i n publicam conjiciuntur cuatodiam. Ceeterum per angeloa inde educti, et templum ingreaai, idem quod antea facera perguot. Doinde ab Aona et

δε άπλο-

συμμετέχοντες. 'Ως πλείστοι δέ

ηύμοιρηκότες,

τό πιέζον άπόθωνται · σύν οΤς καί δ τούς πόδας έκ γενέσεως πεπηρωμένος, καί τψ Ιερψ προσεδρεύων, τή τών αποστολικών

χειρών

άφή αρτιμελής καί

άλλόμενος άνεδείκνυτο. Εντεύθεν

καί τούτοις φθό­

νος έφύετο, καί τό τού Ιησού Ονομα σιγής βυθοΐς έγκαταόύιιν

προύτρέποντο. Τοΐς

δ'

ουδαμώς * άλλ' αύθις τόν λόγον τοντες, έν τηρήσει δέ

δυναστεία

άνασχετδν ήν

παρρησία κ η ρ ύ τ -

δημοσία καθίσταντα·.. Αγγελική

εξάγονται · καί τψ Ιερψ γενόμενο·.,

τά Ομοια διεπράττοντο Συνέδριον έπί τούτοις τοΐς περί τόν "Ανναν καί Καϊάφαν καθήστο · καί δ παρ* έκείνοις τά πρώτα έχων, Γαμαλιήλ άφεΐναι

μάλλον τό κατά

τούς

ούτος έλέγετο,

αποστόλους

έργον

παρήνει καί συνεβούλευε · συνίστασθαι γάρ ανάγκη,

Caipha concilium cugitur: 1 3 3 e t q u i facileapud Q ε' θεώ βουλομένω έστι · Μή καί θεομαχεΐν ύμΐν γί-

eoa princepe eral Gamaliel **, non prohibendum apoatolorum opua eese auadebal, hortabaturque, coalescere et obtinere id neceaaario oportere, ai ita Deo viaum esaet : etiamque atque etiana videndura eia eaae dicena, ne bellum contra Deum auaciperent. Tbeudam quoque quemdaui et Judara G a lilasum i n medium aiFerebul, q u i censui et deecriptioni primae, multitudiaia manu ooacla, reetitiaaet : et, quod coatra voluntatem Dei cooatu suo •eniaaet periiaaet. T u m illi apoetoloa plagia m u l ctandoa ourant ; et abaolutia, ne quid poatbac in nomine Jeau vel dioerent, ?el faoeruni, praecipiunt, Sed enim cum ingena magia magiaque ad iidern

νοιτο, σκοπεΐν χρή, έπιλέγων. Καί θευδάν τινα καί τόν Γαλιλαΐον Ίούδαν τψ μέσψ παρήγε άντιστάντα απογραφή, καί πλήθος

τή πρώττ,

έφελκυσάμενον

καί διαφθαρέντας, τψ μή κατά βούλησιν ένηργηκέναι θεού. Καί οΐ μέν πληγαΐς αποστόλους, άπέλυον, μή έπί πράττειν τι ή

λέγειν

μή* ώς πλείστου τή

ύποδαλόντες τους

τψ Ιησού

πίστει συρρέοντος, γογγυσμδς

πρός τών Ελληνιστών ήν, ώς τών σφετέ:ων ραμένων χηρών. Καί δήτα οί περί μέτοχοι

Πνεύματος, έπτά δέ ήσαν,

έπιθίσ:·. χειρών

ονόματι

παρεγγυώμενοι. Στίφους γε παρε»·

Στέφανον θείον ευχή τε εε'

διακονεΐν τοΐς κοινοις

επιτρέπον­

τα». · εκείνοι δέ τού θείου λόγου μόνου

προεστάν»

conflueret multitudo, iridignatio i n ea et murmur D δεΐν έκρινον.

Gracorura exoritur, quud viduae eorum deapicarentur. I t i Stppimnua, et cum PO sex v i r i , difioi participea Spiritua, precatione et raanuum ioipoaitione ad minialerium publicum delecti ordinaotor. Ipsi vero apoatoli aoli aibi verdo vacandum eaae atatuunt. C A P U T III. ΚΕΦΑΑ. Γ . De ordinatione Jacnbi fralris Dei, et expositio de ge- Περί τής χειροτονίας Ι α κ ώ β ο υ τ ο ύ άδελφοθέnere Josephi, sponsi Mariae et Joannis Bapiistx, ου καί δ ι ή γ η σ ι ς πε^ί τού γ έ ν ο υ ς Ι ω σ ή φ τοΰ nec non ianctisstmx Dci GenilricU : ex scriplis μνή στορος καί Ι ω ά ν ν ο υ τού Βαπτιστού*, κα; Clementu collecloris, eoodii, ef llippolyti, qui τ ή ς α γ ν ή ς θ ε ο μ ή τ ο ρ ο ς * έκ τ ώ ν Κλήμεντος apostolorum successores fuerunt, ilecerpta. τού σ τ ρ ω μ α τ έ ω ς , Εύωδίου τε κ α ί Ι π π ο λ ύ ­ Sane quiriem et Jacobum, qui frater Domini d i cebatur, quod spooai Josephi Gliua ia, et mater Jeau aponea Joaephi eaaet, propter excellentem « Act. ν, 39.

του, οί δ ι ά δ ο χ ο ι τών α π ο σ τ ό λ ω ν έγένον;». Καί δή καί Ιάκωβου, δς τού Κυρίου αδελφός έλέ­ γετο, δ'τιπερ τού μνήστορος Ιωσήφ παϊς έτύγχανεν ών, μνηστή δέ οί αύτψ ή μήτηρ τού Ιησού · τούτον

757

E C C L E S I A S T I C J E HISTORIiE LIB. II.

ούν τον Ιάκωβο ν, δν τφ περιόντι τής αρετής και τοΐς j ejue virtutum et prscipua alia ornamenta, Juatum λοιποΐς προτερήμασε. Δίκαιον άπαντες έπεκάλουν, ab omnibua cognominatum, primum Hierosolymiτής έν Ίεροσολύμοις Εκκλησίας πρώτψ τήν έπισκο-

tane E c c l e a i * epiaoopum creaat. Teetatar hoo Clemene oontextor i n sexto DisposUionum libro, 'Τποτυπώσεων ό στρωματεύς, ούτωσί γράφων · c Πέad buno modum scribena : « Patrua et Jaoobua et τρον και Ίάκωβον και Ίωάννην μετά τήν άνάληψιν Joannes, quoa Domiaua prsoipuo dignatus fnerat τού Σωτήρος, ώς άν και ύπδ τού Κυρίου προτετιμηbonore, poat ascenaionem ejus, gloriam non affeμένους, μή έπιδικάζεσθαι δόξης * άλλά Ίάκωβον τδν ctarunt, aed Jacobum Juatum epiacopum HierosoΔίκαιον, έπίσκοπον τών Ιεροσολύμων έλέσθαι. » Έν lymorum alegerunt. Ια aeptimo autem ejusdem arδέ τψ έβόόμω τής αυτής υποθέσεως έτι καί ταύτα gumenti libro heec quoque de ao commemorat: περι αύτοΰ διεξέρχεται · « Ίακώοψ τψ Δικαίψ καί « Jacobo Juato, ei Joanai, et Petro poet reeurreΙωάννη καί Πέτρψ μετά τήν άνάστασιν παρέδωκε ctioaem Dominui cogaitionem et ecieatiam tradidit* τήν γνώσιν δ Κύριος. Ούτοι δέ τοΐς λοιποΐς άποστόHanc illi raliquis apoatolia, atque i i rursum aliie λοις παρέδωκαν * οι δέ λοιποί απόστολοι τοΐς έβδομήaepluaginta, quorum unua quoque Barnabaa foit, κοντα · ών εις ήν καί Βαρνάβας. Δύο δέ γεγόνασιν tradiderunt. Duo autem fuera J a c o b i : alter Justua, Ίάκωβοι* εις δ Δίκαιος, ό κατά τοΰ πτερυγίου β λ η - | qui ex t e m p l i pinnaoulo dejactua, et a fullone fuate θείς, καί ύπδ κναφέως ξύλψ πληγείς είς θάνατον * ad necem uaqua ceaua eat; alter autem qui capite έτερος δέ δ καρατομηθείς. » Αυτού δή τοΰ Δι/.αίδυ est ab Heroda p l e x u a . » 1 S 4 Juati porro iatiaa et καί δ Παύλος μνημονεύει γράφων · " Ε τ ε ρ ο ν δέ τών Paulua mentionem facit, soribeaa: Alium autsm α π ο σ τ ό λ ω ν ούκ εΓδον εί μ ή Ί ά κ ω β ο ν τόν ex apostolis quemguam non vidi, prmter Jacobum ά δ ε λ φ ό ν τοΰ Κ υ ρ ί ο υ . Ό δέ πολύς τά θεία Εύώδιος, fralrem Domini " . Porro divinua Evodiua, qni et τών Ιερών δ' αποστόλων καί ούτος διάδοχος, έν τοΐς ipae saactorum apoatoiorum auocaaaor fuit, i n αυτού σύγγράμμασι, μάλιστα δε έν τή επιστολή ήν Gommentariis auia, prcoipue autem i a epietola Φώς έπέγραψε, καί ταΰτα προστίθησιν, « Ό Χριστός, quam Lucem inacripait, haec quoque poeuit, « Cbriλέγων, ίδίαις χερσί τδν Πέτρον μόνον έβάπτισε * 81 us, inquieaa, manibua ipsa s u i s Petrum taatamΠέτρος δέ Άνδρέαν καί τούς Ζεβεδαίου υιούς · raodo baptixavit. Pelrua porro Andream, et fllioa Ανδρέας δέ καί οί τοΰ Ζεβεδαίου τούς λοιπούς Zebedaei. I i deincepa reliquoa apoatoloa. 8eptuaαποστόλων. Τούς δέ έβδομήκοντα Πέτρος καί Ιωάν­ ginta autem illoa Petrus et Joannea Tbeologua νης δ θεολόγος βαπτίζουσι · » προσεπιλέγων καί diclua baptizaruot. » Adjioit ia prcterea illa : ταύτα · « Άπδ τοΰ βαπτίσματος Ιως τοΰ πάθους « Α bapiiamo uaque ad paaaionem Ghriati interΧριστού ετη διελθεΐν τρία * άπδ δέ τόΰ πάθους καί ceaaiaae annoa trea : a paaaione vero, reasarreτής αναστάσεως καί αναλήψεως είς ουρανούς μέχρι ^ ciione, e i ascenaione ejus i a coelos, ueque ad lapiτής λιθοβολίας Στεφάνου ετη εΤναι έπτά · άπδ δέ τής dationam Stephani annoa aeptem : a Stephani μαρτυρίας Στεφάνου μέχρι τοΰ φανέντος τψ Παύλψ deinde martyrio, uaque dum Paulnm lux ciroumφωτός μήνες έξ · άπδ τοΰ φανέντος τψ Παύλψ φω­ iudit, menaaa aex. Inde uaqua ad sanot® Dei Geniτός μέχρι τής τελειώσεως τής αγίας Θεοτόκου έτη γ'. tricia deceaaom, anoof traa. Caeterum tempaa omne Τά δέ πάντα άπδ τής γεννήσεως τού Χριστού άχρι a nativitate Gbrieti uequa ad Dei Genitrioie m i g r a τής μεταστάσεως τής αγίας Θεοτόκου έτη λέγει εΐlionam, annoa fuiaae dioit quadraginta quaioor. να; μδ'. Τόν δέ όλον τής ζωής αυτής χρόνον έτη Totiua autem v i l e ejua, aanoa quinquaginta novem. είναι νθ'. Τριετής γάρ γενομένη τψ \ερψ προσήχθη, Siquidem trimula cum easet, i n templum eet praeκαί έν τοΐς Άγίοις τών αγίων ετη ένδεκα διεβίβασε, beatata, et i b i i n aanclia aauctoram traduxit annos καί ευθύς διά χειρός τών ιερέων τω Ιωσήφ πρδς undeoim. Deinde vero sacerdotum manibua J o φυλακήν παρεδόθη. Τεσσάρας δέ μήνας έν τή οικία sepho ad custodiam eat tradita: apud qoam oum τοΰ Ιωσήφ διετέλεσε · και ύπό τού αρχαγγέλου ευαγ­ maosea peregieaai quatuor, ab angelo Gabriele γελίζεται Γαβριήλ · καί τίκτει τό φώς τοΰ κόσμου, l s t u m illum aocepit nuntiura. Peperit autem mondi χρόνων υπάρχουσα ιε', τή είκοστή πέμπτη τοΰ Δε­ ipsiue lucem, annum ageQtquindecimum, vicaaima κεμβρίου μηνός. Είτα έτερα λγ' ετη ζή * ά καί δ προ­ I quinta die mensia Decambria. Deinoepa alioe annoa αιώνιος Αόγος καί Γίδς αυτής έπί τής γής διεβίβασε· p e r e g i t triginta tres, quoa etiam eternum ei aoieκαί μετά τήν σταύρωσιν έν τή τοΰ Ιωάννου οικία ssBoulare Verbum et Filiue ejus i n terrie axegit. έτη διετέλεσεν ια' · ώς δμού τά ετη ταύτης ν' καί Poat cruois autem eupplicium illud i n domo Joanθ' συνάγεσθαι. Έν δέ τή είρημένη οικία τού Ιωάν­ nis annoa implevit uodecim : ut etatia ejua a n n i νου τό πρώτον τού Πάσχα μυστήριον δ Κύριος σύν simul collecli aint quinquaginta et oovem. Ia ea τοις μαθηταΐς πράσσει. Εκείθεν ύμνήσαντες, έξήλipsa Joannie domo primum Pascba myaticnm conθον είς τό Ορος τών έλαιών είς χωρίον Γεθσεμανή. vivium Dominue oum discipulie inatituit. Iode Έκεΐ διά τόν φόβον τών Ιουδαίων περιεκλείοντο. bymno dicto in m o o t e m Olivarum exierunl, ad Έκεΐ τών θυρών κεκλεισμένων, άναστάς ώφθη τοΐς villam Geieemani. Ibidem propter matum Judaeoμαθηταΐς * καί είς πρόσωπον αυτών έμφυσφ, καί τδ rum diecipuli claadebantar. Ibidem etiam foribue πήν έγχειρίζουσι. Και μαρτυρεί Κλήμης έν ς' τών

M

Qaiat. i v , 19.

759

NICEPHORI CALLISTI

760

clausis, cum resurrexisset, ab ipais est vieae, cum Α Πνεύμα τό άγιον δίόωσιν. 'Εκεΐ τ ή ογδόη ή μέρα τά in faciem quoque eorura inapiravit, et Spiritum κατά τόν θωμάν έπιστούτο. Έκει τό Πνεύμα τό άγιον eis sanctura dedit. Ibioctavo post die Thomae fidea έν ε"όει γλωσσών κατά τήν Πεντηκοστήν έπεόήμησεν. est confirma : 1 3 5 eo Spiritua ganctus, apecie Έκεΐ και τόν δίκαιον Ίάκωβων πρώτον έπίσκοπον linguaruro, ipaa Pentecoate advenit. Ibidem Jacoτών Ιεροσολύμων έχειροτόνησαν, καί Στέφανον καί hum Justum primum Hierosolymorum epiacopum τού; εξ διακόνους προύβάλοντο. » Τήν δέ Οικίαν ταύ­ apoetoli ordinarunt, el Stephanum cum reliquia την τόν Ίωάννην πρίασθαι μετά θάνατον, λόγος, τού sex diaconie legerunl. » Hanc porro doroura Joanπατρός αυτού Ζεβεδαίου; δς ίδιοναύκληρος λέγεται * nes fertur coraparaase poat mortem patrisaui Zebeεπίσημος δ' ήν τών έν Γαλιλαία μετοικούντων ανδρών. daei, qui quidem propriaa navia reclor fuiaae perΤελευτών γάρ, άμφω τοΐς υΗσι τόν έν τ ή Γαλιλαία hibelur, celebris inter Galilfleao incolas vir. Deceκλήρον ε"ασεν, Ίακώβψ καί Ιωάννη. Ό μέν ούν dene autem i n Galilaea, Gliia ambobua Jaoobo ei Ιωάννης τήν κατά κλήρον αύτψ ό'.αφέρουσαν κτή­ Joanni haereditatem reliquit. Joannps igitur patrem σιν Καϊάφα τώ τού ένιαυτοΰ εκείνου άρχιερεΐ άπημsuam, quas ex baereditate ei cesaerat, Gaipba3 ejua πόλει. Ού χάριν διά τήν καταλλαγήν καί γνωστός anni poatifici vendiderat. Quapropter, per vendiαύτψ ήν, ώς έν τψ κατ' αυτόν Εύαγγελίψ φησίν. tionia ejus addictionem, notua quoque ei erat, |β 'Αποβαλόμενος δε τήν έν τή Γαλιλαία κτήσιν, οΤκον aiculi ipae in Evangelio aao dicit. Alienala autem έν Ίεροσολύμοις έν τή λεγομένη αγία Σ ιών προσad eum modum, qu© ei obveoerat i n G a l i l s a , εκτήσατο έτερον · ένθα ή πάναγνος μήτηρ Χριστού poaaeaaione, aliam domura Hieroeolymia ad aan- άχρ'. καί τής έσχατης αυτής διήγεν ημέρας. Επίσης ctam (ita enim dictaerat) Sion, aibi comparavit, in δέ καί ό αδελφός Ιάκωβος έπραττε * και ούτος γάρ qua deinde puriasima mater Ghristi, ad extremura τήν έν τϊτί Γαλιλαία κτήσιν παρωσάμενος, είς Ιερο­ uaque diem aaum vitam peregit. Conaimiliter vero σόλυμα γεγονώς, κηρύσσων ή ν τόν σωτήριον λόγον et frater Jacobus fecit,· nom ct ie, bonia auia i n ταΐς δώδεκα φυλαΐς τού Ισραήλ. Ούκ άκαιρον δέ Galilaea alienatis, Uierosolymis fuit, atqueibi aaluοιμαι καί ταύτα παρενεΐραι τή Ιστορία, τ ψ θείψ Ί π tare verbum duodecim tribubua larael pra?dicavit. πολύτψ, ος Πόρτου τής πρεσβυτέρα; 'Ρώμης επίσκο­ Non importununi equidem,ut puto, f u m t , pra»πος έτύγχχνεν ών, είρημένα, περί τού άδελφοθέου eenti inaerere hiatoria», quae divinus Hippolytus Ιακώβου. « Ιωσήφ, λέγων, ό τέκτων, έκ τής γυναι­ Portue veteria Rom« epiacopue, de Jacobo (1) tratro κός αυτού Σ ; λ ώ μ η ; , ήτις ήν θυγάτηρ Άγγαίου, Dei memoriemandatareliquit : « Joaepb, inquiena, άδελΰοΰ Ζαχαρίου τού προφήτου καί πατρός τοϋ faber, ex uxore aua Salorae (que quidem filia fuit βαπτιστού Ιωάννου, ό δέ Ζαχαρίας καί 'Αγγαΐος υΙοί Aggei, fratria Zachari» prophet», ejuedemque (J ήσαν Βαρακίου τού άρχιερέως, τεσσάρας άρρένας Joannis Bapliataa palris : Zachariaa vero et Aggwua υ^.ούς γενν^, Ίάκωβον, Σίμωνα, Ίούδαν και Ίωση * filii erant Baracbis aacerdolia) quatuor auacipit καί θυγατέρας δύο, τήν Έσθήρ τε καί τήν Θάμαρ* maeculos filios, Jacobum, Siraeonera, Judam, et ώς εΤναι τήν Σαλώμην καί τόν Βαπτιστήν Ιωάννων Joaen: et item filiae duas, Eather et Thamar (2): ita αδελφών δύο τέκνα αρρένων. Ό γάρ 'Αγγαΐος υιός ut Saloms ipsa, et Joannes Baptista, duorum fraμέν έστι Βαραχίου, θείος δέ Ιωάννου * ομοίως χιί trum marium liberi fuerint. Etenira Aggaeua filius Ζαχαρίας, αδελφός μεν 'Αγγαίου, Σαλώμης δέ θείος quidem est Barachi;*\ patruus autem Joannis. S i τής γυναικός Ιωσήφ. Σαλώμην δέ φημι ού τήν έν militer et Zacbariaa Irater quidem Aggei, patruus Βηθλεέμ μαΐαν · εκείνη γάρ άπό Βηθλεέμ ού», autem 8alomaa Joaephi conjugia. Salomeo pono ανεψιά τής Ελισάβετ ήν, καί τής αγίας παρθένο» dico, non illam i n Bethleem obatetricem (illa Μαρίας, ώς ό/,λοΐ τό κατά Αουκαν Ιερόν Ευαγγέλιο*. enim Betbleemitica, consobrinn Elizabetbae erat, et Τρεις γάρ ήσαν άδελφαί άπό Βηθλεέμ, θυγατέρα item aanctae virginia Mariaa, ut hoc aacrum LUCE Ματθάν τού ιερέως, καί Μαρίας τής αυτού γυναιχός, Evangelium indicat), 1 3 6 siquidem trea fuere έπί τ ή ; βασιλείας Κλεοπάτρας καί Κασώπαρος τοϋ 80ΓΟΓΘ6 Bethleemiticas lilia? Mattban aacerdotia, el Πέρσου πρό τής βασιλείας 'Πρώδου υΐού Αντιπά­ Mariae con.jugia ejua, sub Cleopatra» et Caaoparia τρου. "Ονομα τζ πρώτη Μαρία καί τή δευτέρα Σόβη, Pereae regno, ante Uerodie Antipatri filii regnum. τ5 δέ τρίτη Άννα Ονομα ήν. Έγημεν ή πρώτη V* Primaa Mariae aecund® Sobac, tertiw Annae nomen Βηθλεέμ ή Μαρία, καί έτεκε Σαλώμηο τήν μαΐαν* erat. Nupsit prima in Beetbleem Maria, et peperit έγημεν ή δευτέρα έν Βηθλεέμ ή Σόβη, καί έγέννητε Salomen obatetricem. Nupail quoque aecunda i t i τήν Ελισάβετ. Έγημε καί ή τρίτη Άννα είς γήν dem in Betbleem Sobe, et genuit Elizabetham, τής Γαλ-.λαίας, και έγέννησε Μαρίαν τήν θεοτόκον, Nupsil poatrerao et tertia Anna in terra GaliUca, έξ ής άνέτε·.λεν ήμΐν Χριστός ή αλήθεια. Ίίς ε:να·. et prolulit Mariam Dei Genitricem, ex qua nobia i

τήν τε Σαλώμην έκείνην τήν μαΐαν, τ ή ν Έλίσά&τ,

(1) Epipbaniua, adveraus Nazaraeos, scribit Jaoobum bunc primogenitum Glium Joaepbi, non ex Maria virgiue matre, sed ex conjuge alia euaceptum et sanctiticalum fuiase : eideruque Iratrca aridit, Joaen, Judara el Symeonem ; itidem ut llippolytua. Hoc ipsuin quoquc Epipbaniua scribil alveraua

Antidicomarianitas. Hieronymua: « Jacobua, qui appellatur fratcr D j i n i n i , cognomento Justus, nl no!inu!li exittimant, Joaepbi ex a l i a uxore, at auteui mibi vidctur, Mari® aororia matria Domini, cujua Juaunea io hbro suo m e m i o i i , uliua. » (2) Mariam et Salomon. Epiph.

761

762

E C C L E S I A S T I C J E H I S T o R L E LIB. I I .

και τήν θεοτόκον, αδελφών τριών θηλειών θυγατέ­ ρας. Εντεύθεν ούν ό Βαπτιστής Ιωάννης, χαι Ι η ­ σούς ό αληθινός θεός ημών, ανεψιοί λέγονται είναι, εΐτουν εξάδελφοι. Τίός δέ τού Ιωσήφ ό Χριστός λέ­ γεται είναι, επειδή τών υίών αυτού άδελοός έστιν, έκ τής συναναστροφής καί συγγενείας τού 'Αγγαίου, αδελφού Ζαχαρίου τοΰ Ιερέως. » Ταΰτα μέν δή καί Ιππόλυτος.

ΚΕΦΑΑ. Δ'.

exortue est Ghristue, ipsa veritae. Ita ut Salome iata obstetrix, et Elizabeth, et Dei mater, trium aororum reperiaatur fllise. Proinde Joannes Baptiata, et Jeaua verua Deue noster, coaaobrini esse dicuntur, Josepbi vero filiua Chriatua eaae dicitur, quod filiorum ejua frater eaaet, proptar conversationem familiarem et cognationem Aggei, fratria Zaoharie aacerdotia. » Atque haec quidem Hyppolytua. CAPUT. I V .

Περί τών παρ' Έ β ρ α ί ο ι ς α ρ χ ι ε ρ έ ω ν , δσοι άπό 'Ααρών μέχρι Ι α κ ώ β ο υ τοϋ πρώτου Ι ε ρ ο ­ σ ο λ ύ μ ω ν επισκόπου, καί αυτής α λ ώ σ ε ω ς Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ διεγένοντο.

De pontificibus Hebragis, qui ab ipso Aaron ad J a cobum primum Hierosolymitanum episcopum et ipsam captivitatem Hierosolymorum usque ordine suceesserunt.

Έγώ δέ καί δσοι αρχιερείς άρξάμενοι άπό 'Ααρών ές Ίάκωβον δή τούτον τόν άδελφόν τοΰ Κυρίου, και άχρις ού ή πόλις έάλώ, τή συγγραφή παραθήσομαι. Τοΰ Ιακώβ τρίτος παις γέγονεν ό Λευΐ · τοΰ Λευΐ Καάθ · τοΰ δέ Καάθ Αβραάμ έτερος, έξ ούπερ γίνε­ ται Μωσής τε καί 'Ααρών. Καί ό μέν Μωϋσής ηγε­ μόνευσε τής τοΰ λαού πορείας έξ Αιγύπτου τψ Ίσραήή * 'Ααρών δέ πρώτος άρχιερεύς ύπό τοΰ αδελ­ φού Μωσέως χρίεται. Πρώτος ούν 'Ααρών * δεύτερος Ελεάζαρ · τρίτος Φινεές · τέταρτος Έλιέζιρ · πέμ­ πτος Βοχί * έκτος Όζει · Εβδομος Ήλεί · όγδοος Άχιτώβ · έφ' ού δ προφήτης Σαμουήλ προφήτης ήν άμα καί ιερεύς, καί κριτής τοΰ λαού · ένατος 'Αβιμέλεχ, δν άνεΐλε Σαούλ μετά τών Ιερέων διά τήν τοΰ Λαυ\δ δεξίωσιν * δέκατος Άβιάθαρ, δς μόνος διασω­ θείς άπό τών άναιρεθένταν Ιερέων παρήν * ενδέκα­ τος Σαδώκ, έφ' ού δ vaoc ύπό τοΰ Σολομώντος ψκοδο­ μή Οη · είτα 'Αχιμάας · τρισκαιδέκατος 'Αζαρίας, Ίωράμ έπί τούτψ · έπειτα Ίωδάς, ός ετη ρλ' έζησεν · οΰτος καί τήν Γοδολίαν έξαλεΐψαι τό τοΰ Δαυίδ γένος βουλομένην άνεΐλε · μετά τούτον 'Αξιωράμ · Φαδαΐος έπ' έκείνψ · καί άλλος Σουδαΐος · Ίκούλος έτερος · καί εικοστός Ίωάθαμος' Ουρίας δς έπί Ά χ α ζ καί Έζεκίου Ιερατεύει* Νηρί, Ίωάς, Σελμά, Χελκίας, δ ς έπί Ίωσίου τοΰ ευσεβούς ίεράτευε * Σαρέας, Ί ω σεδέκ, έφ' ού ό λαός αΙχμάλωτος ύπό τοΰ Ναβουχοδονόζορ ήχθη · Ιησούς ό Ίωσεδέκ, έφ' οΰ οί Ιουδαίοι ύπό τής αιχμαλωσίας ύπό Κύρου άνείθησαν, καί μετά τοΰ Ζοροβάβελ τοΰ λαού προέσιη * Ιωακείμ, έφ' ού Έσδρας άνέγνω τούς νόμους · τριακοστός δ Έλιασήφ· είτα Ίωάχας, έφ' ού τά κατά τήν Έσθήρ καί τδν Μαρδοχαΐον έγένοντο · Ιωάννας, έπειτα 'ίαδαιος, έφ' ού δ έν Γαριζίν ψκοόομήθη ναός· Όνίας, Σίμων, Ελεάζαρ, έφ' ού αί βίβλοι ύπό τών οβ', Πτολεμαίου τοΰ δευτέρου βουληθέντος, πρός τήν Ελλάδα μετεβλήθησαν γλώσσαν · Μανάσσης, Όνίας, Σίμων. Τεσσαρακοστός δ' ήν Όνίας · Ιησούς έπειτα καί Όνίας έτερος, έφ' ού τά δεινά ύπδ τοΰ Επιφα­ νούς 'Αντιόχου τψ λαψ συνέβη · Άλκιμος, δν κατ-

Ego vero etiam, qui pontifioes, ab ipao Aaron incipiens, ad Jaoobum iatum fratrem Domini, et ad capiain uaque urbem fuerint, hietoria? huic attexara. Jacob ipaiua tertiue filiuefuit Le?i, hujue autem Gaath, hujua rureum Abraham (1) alter, ex quo Moaes e i Aaron geniti aunl. E t Moaea quidem dux profectiouia populi Israel ex iEgypto fuit. Aaron (1) autem primus pontifex a fratre Mose eet unctua. Primua itaque Aaron, eecundua Eleazar. terliua Pbiaeea, quartus Eliezer, quintua Bocchi, sextus O z i , aeptimua E l i , octavue Achitob, eub quo vatee Saiuuel, aimul propheta et aocerdoe et judex populi fuil. Nonnus Abimelecb, quem uoa cum eacerdotibua Saul, propler Davidam benipne ab eo acceptum, occidu. 1 S 7 Decimue Abiathar, q u i anua ex c®ais i l l i s aaccrdotibua aalvua auperfuit. Uodacimua Sadoc, aub q u o templum a Solomone coDStruotum e s t : buic aucceasit Achimaaa, i l i i ruraucn tredecimua Azariaa. Hunc aecutus Joram : illuui Jodaa, q u i annoa centum et triginta vixit, et Godoliam Oavidia genua exatinguere v o leotem interemit. Huio ordine aucceeseruut A x i o ram, Pbada?ue, SudaBus, lculua alter, et viceaimua Joathamua : buno eecutus Uriaa, qui temporibua Aohaz e i Ezechi» aacria praefuit : illum Neri, Joas, Selam, Gbeloiaa, q u i aub pio Josia pontificatum adminiatravit. Poat hunc fuii Sarcaa : deiiide J o aedeo, aub quo populua a Nabuchodonoaor captivua eat abductua : poatea Jeau Joaedeo filiua, aub quod Judaei e captiviiata a Gyro liberi diroiaai auot : ia una cum Zorobabel Judaeorum g nti praafuit. Huic aucceaait Joacbim, aub quo EoJras l.^es recitavit. Huac aecutua triceaimua Eliaaepb. Illi Joachaz, i n quem rea ipsiua Eatbar et Mardoobei incideruat. Deinde fueruut Joanaea (3), itemque Jadsus (4), quo tempore teraplum in Garizim aediflcatucn eat, Oniaa, 8imon (5), Eleazar ; aub quo (6) libri de Ptolemeei .aecundi eenteniia a aeptuaginta duobua interpretibue i n Graecum aunt trans-

(1) Ainram is dioilur Exod. v i , N u m . m . (2) Gatalogus pootiflcum Judaicorum al Hieroaolymilanorum, uaque ad Jacobum fratrem Domini, initio ab Aarone aumpto. (3) Poat Joannem latam, alii Judam l a m m u m

eacerdotem ponunt, qui Jeaum fratrem auum germaouni Hierosolymis in teraplo interfecarit. (4) Uuuc alii Judnm vocant. (5) Hic Juatua appellatua. (6) Joaepb. i i b . u, cap. 8.

t

763

NICEPHORI

GALLISTI

764

lati sermonem. Manaaaes, Onias (i), Simon. Qua- \ έστησεν ό Άντίοχος, μή όντα έκ φυλής Ιερατικής, άνελών τόν Όνίαν. Έπί τούτου και Όνίας 6 του drageaimua numero Oniaa, Jeaus (2), ei Ooiaa Όνίου υιός, φυγών είς Αΐγυπτον, ναόν δ'μοιον τψ έν a l i u a : quo teropore populua ab Anliocho Epipbane graviter eat afflictua. Alcimua (3), quem, cum non Ίεροσολύμοις οίκοδομεϊ έν τώ Ήλιουπολιτ*β νομψ · μδ' Ιούδας 6 Μακκαβαΐος, έκ τών παίδων Ά σ α μ ω eaaet ex tribu aacerdotali geuitus. Anlioohua, Onia ναίου ών. Είτα Ίωνάθαν ό αδελφός · καί Σίμων ό ceso, pontificam conatiluit. Hujus aatate fuil Oniaa, αδελφός* Ιωάννης, ό καί Ύρκανός· "Αριστόβουλος, Ooiaa filiua, qui in jEgyptum profugiena, templum ός καί διάδημα πρώτος έαυτψ περιτίθησιν · Ίαννέας, ibi Uiaroaolymitano simile i n Heliopolitarum preeδ καί Αλέξανδρος * πεντηκοστός δ' ήν Ύρκανός, έφ' fecturaaxatruxit. Puat huno quadrageaimua quartua ού Πομπήιος ό 'Ρωμαίων στρατηγός, τήν πόλιν πορex Aaamonaei Qliia, Judaa Machabeaus; cui ordine θήσας, τά τού Ιερού κειμήλια προσαφείλετο· να' suocesserunl, Jonatbaa frater, rureua Siinon frater Αντίγονος, δς Πάρθους κατά τού ιερού έπηγάγετο, Joaones, qui et Hyrcanua dictus: Ariatobulua, qui κατά Ύρκανοΰ, ύπό δέ 'Πρώδου τής Ιερωσύνης έκprimua diadema sibi imposuit: Janneaa, cui etiam βάλλεται * νβ' Άνάηλος, ύπό Ήρώδου καταστας, ού Alexandri nomen fuit. Quinquagesimue porro fuit τού αρχιερατικού γένους ήν * Αριστόβουλος δν Ηρώ­ Hyrcaoua, sub quo Pompeiua Romanus dux, urbe δης καθίστησι, τόν 'Ανάηλον διωσάμενος * καϊ αύθις vaaiata, aacra quoque templi donariaaeoum abatu lit. Quinquageeimus primua Antigonue (4), qui δολοφονήσας τόν Άριστόβουλον, καθίστησι τδν 'Ανάη­ λον. Τούτον δή τόν 'Ανάηλον Ιησούς δ τού Φαβί δια­ Parthos proplerHyrcani inimicitiaa advaraua temδέχεται. Είτα Σίμων δ Ήρώδου κηδεστής γίνεται· plum adduxit, et ab Heroda pontificatu dejactus μεθ' δν Ματθίας * είτα Ίώσηπος, δν Ίώζαρος δ ι έδέ­ eat. Quinquageaimua aecuudus Anaelus ab Herode, ξατο. Εξηκοστός δ' ήν Έλεάζαρος, έφ' ού Ηρώδης cum D O D eaaet aacardotalia generia, pontifex έτελεύτα κακώς· Ιησούς ό τοϋ Σεέ, μεθ' δν Ά νάνος creatua eat. 1 8 8 Qnioquagpsimua tertiue Arieto ό τοϋ Καϊάφα πενθερός · Ίσμάηλος δ τού Φαβί · Έλεά­ bulua, quem Herodea, Anaelo rejecto, aubstituit : ζαρος ό τοϋ Άνάνου. Σίμων ό Καμίθου. ξζ* ήν idemque ruraue, Aristobulo dolo caeao Anaelum Καϊάφας, δ καί Ίώσηπος, έφ* ού τό σωτήριον πάθος reetituit. Anaelo Jeaua Pbabi Giius (5) euccessit: δ Κύριος ημών υπέρ ημών κατεδέξατο. Ίωνάθη δ daiode Simou Horodia aocer ponlifex ilt : poet Άνάνου, Θεόφιλος δ αυτού αδελφός, Σίμων δ Βοητοϋ, buoc Mattbiae, deinde Joaephua, cui Jozarua succeaait. Sexageaimus porro fuit Eleazarua, aub quo εβδομηκοστός δέ πάλιν Ίωνάθης δ Άνάνου* είτα Ματθίας δ αδελφός, Ήλιναΐος * Ίώσηπός τε δ τοϋ Herodee paasime periit. Et vero ordine aucceaaeΚαμή * Άνανος Άνάνου, δς Ίάκωβον τδν τού Κυ­ runt, Jeaua Sease filiua, Anaoua Caiph» aocer (6\ ρίου άδελφδν καί πρώτον Ιεράρχη ν τών Ιεροσολύμων Iamaelua flliua Pbabi (7). Eleazarue Anani filiue, Simon Camitbi filiua. Sexageeimue eeptimue fuit C άνεΐλεν · ψ καί Παύλος πα(5ρησιαζόμενος, Τύπτειν σε μ έ λ λ ε ι δ θεός, τ ο ί χ ε κεκον ιαμένε, Ιξεΐπεν • Ciiphaa, qui etiatu Joaephue dictua est, aub quo Ιησούς ό Γαμαλιήλ * όγδοηκοστός έπί τούτοις Ματ­ pro nobia aalutiferum mortem Dorainue obiit. Poat θίας ό Θεοφίλου, έφ' ού δ πρός 'Ρωμαίους πόλεμος bunc Jooaibas (8) Anaoi filiua, Theophilua ejua ετει όγδόψ τού Καίσαρος Κλαυδίου τήν αρχήν είλήfraier, Simon Boeihi filiua, deinde Jonatbaa Anani φει* καί έπί πάσι τελευταίος Φιναΐος έφ' ού ή τε πό­ filiue, poat bunc frater ejua Mattbias, aiox Eliua?us: λις καί δ ναός καί τό έθνος άπαν ύπό Τίτου έάλω, ruraum Joaepbus Camaa filius : quem icaecutua eat καί πάντα τά ,τοϋ ναού καί τοϋ νόμου, παντάπασιν Anaoua Anani filius (9) qui Jacobum fratem Do~ άπέσβη καί διε^ρύηκε. Καί ταΰτα μέν έν τούτοις * m i n i , primum Hieroaolyraorum epiacopum, intereήμεΐς δέ αύθις έπί τήν τών αποστολικών Πράξεων oiii. Huio quoque, magna diceadi libertate uaua Pauτήν τής ιστορίας (5ύμην άνάγωμεν. tua, PerciUMurus e*t te Deus, dixit, paries dealbate * . E i porro succesait Gatoalielia illiua Jeaua, buio Matbiaa Tbeopbili iilius : aub quo, octavo C l a u d i i Ceiaris anno, bellum cootra Roraanua auaceptum, initium babuit. Postremus omnium Pbinaeuafuit, aubquourba templum, et gene cunota a Tito capta, omneeque et terapli at legis ree prorsua exatinct» corruernat. Atque haec quidem eicse babeot. Noa varo ad apoatolicarum rarum bisturiam ex diverliculo redeamoe. 4

1 4

Aot. x x i n , 3.

(1) Apud alioa Oniaa iele D O D reoenaetur, eed Manaaaee 8imon aubetituitur. (2) Hic etiam Jason dictus. Huic Antiochua aacerdotium abatulit, et id Oniae, qui et Menelaua d i ctua, conceaait. Unde aediiio mota, propter Jaaonem et Menelaum fratrea. (3) Alcimua a Lyaia aammua aacerdoa constitutua. (4) Pacorus Parthorum rox Juda»ia bellum i n d i x i t : Antigonaa a Partbie, victia et captia P h a aelo et Hyrcano, rex conatituitur. Phaaelua aibi mortem conacivit. Antigonue Hyrcano aurea p r e -

acidit. (Hegesipp. l i b . i ; Joaepb. l i b . x i v , cap. 24.) (5) Alii babent, Sabetis fil. (6) Aoanum Gynmiua auraranm pontiflcam consaliluit. (Joeaph. lib. xviu, cap. 5). (7) Iamaelem Jabi filium, Valeriua Gratoa Anaoo amoto pontificem creavit, ui aupra i i b . i , cap. 29. (8) Sed non pontiflcatus bujua tempore. Nam hic iaanuuiu a Gbriati nativitate 22 inoidit. Anoo porro Cbrieti 33 idem Gaiphat pontifex fuit, cum Ghriatua pro nobis, eto. (9) Pro Anano i n Evang. legilar Annat, et i n Aot. apost. Ananias.

E C G L E S I A S T I C i E H I S T O R I J E L I B . II.

765

isecAPUT ν.

ΚΕΦΑΛ. Ε'. Περι

Στεφάνου τοΰ πρωτομάοτυρος, Παύλου τοΰ σκεύους τ ή ς εκλογής.

766

και

De Stephano primo martyre, et Paulo vase electionis. Στεφάνψ πλείστη χάρις τοΰ Πνεύματος ήν, πολ­ Stepbano plurima Spiritus gratia orat, multaque λών τε αυτουργός έγένετο τεραστίων. Έπεί δέ καί ia prodigia edebat : et cum eloquentia multum λύγου δυνάμει κρατών δημηγορών ούκ άνίει, πεί­ valeret, concionarique non cessaret, omnibus Serθων πάντας σέβειν τδν Σωτήρα καί Κύριον έξάπτει vatoria et Domini cultum auadene, furora Juda?i μέν είς μανίαν τδ Ίουδαϊκόν· και άφθονο·.ς λίθοις accenduntur. Α quibue ingenti vi lapidum obruπαρ* εκείνων βληθείς, πρώτος τδν υπέρ Χριστού tus, primue ipse pro Christo mortuua, στέφανον, άνεδήσατο στέφανον. "Ετι δ' ούν εμπνέων, δόξη hoc est coronam accepit. CaBterum cum adhuc θεία καταυγασθείς, διε^ρωγδτας μέν έώρα τούς apiraret, divina illuatratus gloria, cceloe apertoa, ουρανούς, τδν δέ Σωτήρα ές δεξιών έστώτα θεοΰ, et Sarvatoreru ad dextram Oei alaatem, seque conέπιρ^ωννύντα δήθεν αύτδν. Εκείνος δέ, δ'λη ψυχή firmantem vidit. Itaque ipse aoima tota ad desideπρδς τδν ποθούμενον διαβαίνων, υπέρ τών φονευτών ralum i l l u m anhelana, pro percuisoribua auia, ae ηύχετο, μήτι τήν άμαρτάδα τούτων έν λόγψ ποιεϊ­ eorura pecoata Deus in ratiooem aliquam corapaσθαι • θεόν. Ό μέν ούν ούτω διέβαινε πρδς θεόν. taret, orane, i l a ad Deum migravit. Maxima vero Μεγίστου δ' εντεύθεν καί πρώτου διωγμού πρός αυ­ inde et prima a Judaaia Eccleei» Hierosoljmitanc τών Ιουδαίων κατά τής έν Ίεροσολύμοις Ε κ κ λ η ­ ooorta 68t paraecotio. Porro discipuli oranea, extra σίας γεγενημένου, καί τών μαθητών απάντων πλήν duodecim illos, per Judeeam et Samariam dispersi τών όώόε/α άνά τε τήν Ίουδαίαν καί τήν Σαμάρειαν aunt. Quidam etiam eorum ad Pbaenioem, et C y διασπαρέντων, τινές τοότων καί έως Φοινίκης καί prura, el Aotioobiam usque pervenere. nondum i l l * Κύπρου καί Αντιοχείας ήκον, ούπω μέν τολμώντες gentibue ipaie fldei verbum commuoicare ausi, aoτοΐς Ιθνεσι τοΰ τής πίστεως λόγου μεταδιδόναι" μόlieqae tantum Judaais id annuntiantea. T u m Paulus νοις γε μήν Ίουδαίοις τούτον κατήγγελον. Τηνικάδε quoque, Tarso civitate ortua, cum i n lege patria καί Παύλος έκ Ταρσού μέν τής πόλεως ών, τψ πα(Pharisaeus enim erat) accurale et diligenter a τρίψ οέ νόμψ, Φαρισαΐος γάρ ήν, ύπδ διδασκάλψ prsceptore Gamaliele eruditus eseet, aamulatione Γαμαλιήλ ές άκρίβειαν παιδευθεΐς, καί τψ νομικψ legis flagraoe, eamque apoetolico marte admodum ζήλψ διακαιόμενος, δρών τούτον ήδη ταΐς άποστοconcuti videne, multum detrimenti Eocleaiia affereλικαΐς κατασειόμενον έμβολαΐς, τήν Έκκλησίαν bat. Ao primum quidem caedie Stepbani euaaor σφοδρώς έλυμαίνετο. Καί δή πρώτα μέν τή αναιρέ­ erat, eorumque veatea, qui lapides i n i l l u m jeceσει Στεφάνου σύμβουλος ών, τά τών λίθοις αυτόν rant, eervaverat. Deinde in domoa Gdelium impaβαλόντων Ιμάτια διετήρει * τοις οίκοις δέ τών πιστών l u m , taoquam agreetis quaBpiaro et immania fera, προσβάλλων, οιά τις θήρ ωμός τε ταί άγριος, άν­ faoiena, viros aimul et feminas vinctaa trabebat, et δρας τε καί γυναίκας ειλκε, καί φυλακής οικοις in carcerem conjiciebat. Sed ia poatea, aeriuaaliπαρεδίδου, κάν ές ύστερον όψέ ποτε σφοδρώς έπαιqnanto, ingentes admodum minas apirana, epiatoγίζων, έπιστολάς πρδς τών Ιερέων αιτών άδειαν laaque a eacerdotibua, impune ei fore quidquid adτούτψ έπαφιείσας, τδ πρδς βουλής κακόν τή έν Δα- varsi, arbitrio suo, in Bccleaiam Damaacenam oonμασκψ Εκκλησία διαπράττεσθαι · εκλογής σκεΰος tuTiaaet, petena, Electionis vaa, non ex hominiboa, ούκ έξ ανθρώπων, ουδέ δι' ανθρώπων, άλλά δι' άπο- neque per hominea, aed per revelalionem Jetu καλύψεως Ιησού Χριστού, καί θεού Πατρός, τοΰ Gbristi l 4 0 e t Dei Patria, q u i illum ex mortuis έγείραντος αυτόν έκ νεκρών, καί απόστολος μέγι­ euaoitavit, maximusque Apostolua deaignatur, cum στος άναδείκνυται, ούρανίψ φωτί τήν Οψιν κατασβεquidem cceleati lumine oculi ejua perstricti atque σθείς, καί φωνή εκείθεν ανελκυσθείς, Σ α ο ύ λ , Σ α ο ύ λ , exetincti, et voce ccelitaa ab iastituto eao retraλεγούση, τ ί με δ ι ώ κ ε ι ς ; δς, 'Ανανίου τάς χείρας ctus ossel, Saul, Saul, dicente, quid m# persequtέπιβαλόντος δι' άποκαλύψεως, είδεν αύθις · καί τά ris ? Hic, oom ei Ananiaa per arcanam revelaένδον μάλλον καταυγασθείς, αύτίκα οίος καθ' ημών lionem manua impoeuisset, viaum mclpit : c i in έπνει, τοιούτος υπέρ ημών ήν · ώς τάχιστα παντί animo auo longe etiam magis illuatratue, oonfeatim τψ προστυχόντι παριστ^ν έχειν έκ τών Γραφών, quam aotea contra noa ferooiter epirabat, tam αληθή θεδν είναι Χριστόν · ές τοσούτον δέ μίσος τοΐς acriter pro nobia etare incipit, ita ut celorrtme όμοφύλοις έλθεΐν, ταΐς τών λόγων πλεκτάναις άφυomnibuaqui cum eo sermonem sererent, aatraeret, κτον έχουσι τήν άπολογίαν, ώς καί κρύφα θάνατον atque ex Scripturie probaret, Cbriatum verum eaee αύτψ βούλεσθαι σκαιωρεΐν · έφήδρευόν τε ταΐς πύDeuro. In tantam autem apud popularea suoa, qui λαις τής πόλεως Δαμασκού · καν οί μαθηταί τδ i n perplexibili oratione summam et inevitabilem δράμα διεγνωκότες, καθήκαν διά τοΰ τείχους χαλάdefensionem collocabant, pervenit invidiam, n l σαντες έν σπυρίόι· δς καί έν Ίεροσολύμοις γενόμε­ per doJum occolto cedem ei struerent, eaque de νος, πεΐραν [προσήγεν ές ταυτό συνιέναι ταΐς μαθη­ cauaa ad portas civitatie Damaaci io inaidiia excaταΐς. Δόλον δ' εκείνοι τά Παύλου οίόμενοι, έξετρέbarent. Sed enim dieoipuii, tecoa ea oognita, e 9 1

** Aot. i x 4. }

767

768

NICEPHORI CALLISTI

muro eum in sporta demiaerant. Qui cum Hiero- \ ποντό

eolyma pervenisaet, periculumque, ut ei cum d i acipulia oonvenire licerel, feciaset, fraudulenter eum i l l i agere credentes avereabanlur, neque pcrauaderi poterant, eadam eum cum ipsis aentira, Gerto quippe aciebant, quam adversua illos fuerit, qui veluti igneni proraua contra Bccleaiae apirarit. Ao nisi Barnabag, elarus i n eeptuaginta illorum aacripto ordine vir, oratione aua, vera eaae, quae ille p r « ae ferret, confirmaaeet, et quae illum fa eientem vidieaet, tealificatua eaaat, ra iofecta abiiaaet. Itaqae Barnab» auaao admittitur : qui deinde,

τε

καί

ήκιστα

πείθεσθαι

εΤχον, έκείνοις

δμόφρονα καθεστάναι, ακριβώς γε είδότες, ώς αντι­ βαίνων

ήν, καί

πυρ

άντικρυς

πνέων

κατά τ ή ;

Εκκλησίας · ώστ' εί μή Βαρνάβα; · επίσημος δέ ού­ τος τψ τών ο' κατειλεγμένος χορψ · συ ν ί στ α, λόγοις

αληθή

γε εΤναι τά κατ' αυτόν πείθων, καί δσα έώρα

πράττοντα

διαμαρτυρόμενος, κάν κενός απηλλάγη.

Νυνί δέ καί είσδέχεται · καί τά ?σα πράττων ήν τοΐς έν Ίεροσολύμοις Χριστόν

αληθή

τικαθιστά μέν ων

διαλεγόμενος,

καί

πείθων τον

θεόν εΤναι. Τών δ' Ελληνιστών αν­ αύτψ,

καί

κτεΐναι

μελέτην

δή

ποιούμενων τόν άνδρα, τής άπό τών μαθητών «ρο-

eadem q u « alii faciena, Hieroaolymis diaputabat, μηθείας τυχών, κατάγεται είς Καισάρειαν * είτα είς argumentiaqueChrietum verum Oeum eaae conilrΤαρσόν αναπέμπεται, τήν Έκκλησίαν έπαύξων mabat. Ceterum cum Hellenietas ei adverearentur. Χριστού, καί προστιθείς άεί τούς πιστεύοντας, caedemqua homini molireotur, diacipulorum pru- Β Ά λ λ ά ταύτα μέν ύστερον.

videntia Caeeaream deducitur. Inde porro Tarautn mittitur, Cbristi Eccleaiam adaugena, et a l i q u o s i l l i credentea aemper adjiciens. Sed de his poatea. ΚΕΦΑΑ. ς^. CAPUT V I . Περί Φ ι λ ί π π ο υ ενός τών έπτά δ ι α κ ό ν ω ν * καί De Philippo uno ex septem diaconis, el de Simone τού μάγου Σ ί μ ω ν ο ς · ετι τε Κ α ν δ ά κ ο υ τού Biago. Item de Candace dynasia regxnm ASthiopum. δυνάστου τ ή ς β α σ ι λ ί σ σ η ς Α Ι Θ ι ό π ω ν · καί Item de miraeulit cap. 4.) Eodem mortuo, regnum ejua Agrippac juniori Glaudiua tradidit : q u i i d usque ad vasUtionem Hieroaolymorum o b t i o t i i l (Ibid., cap. 9.)

κ α τ α τον λιμόν καί τήν τών αποστόλων διακονία» ειπών, είτα επάγει . « Κ α τ ' εκείνον δέ τδν καιρό», τόν έπί Κλαυδίου δηλαδή, έπέβαλεν Ηρώδης ό βισιλεύς (δν δέ 'Αγρίππαν Ίώσηπος λέγει, τούτον ό Λουκάς Ήρώδην καλεί * ισως διώνυμος ήν) · επ­ έβαλε τάς χείρας κακώσαι τινάς τών άπό τής Έχκλησίας. 'Δνείλε δέ Ίάκωβον τόν άδελφδν Ιωάννου

E C C L E S I A S T I O E H I S T O R I ^ L I B . II.

783

786

dio. » Do quo Glemens quoque στρωματεύς, seu conlexlor, raemoria quiddam dignum i n septimo έκ τής άνωθεν παραδόσεως είληφέναι φάσκων αυτήν * Disponlionum libro ox inajorum tradilione acce« "Οτιπερ ό είς τό μαρτύριον άγαγών αυτόν, ίδών αυ­ ptum ecripsit: « Quod is, qui illum ad martyrium τόν γενναίψ ψυχής παραστήματι διαγωνιζόμενον, ducebat, cum eum generose admodum, et magna Χριστιανόν καί αυτός εαυτόν εΤναι άνωμολόγει · καί cum constaotia ad supplicium ire viderel, ae quoάμφω ούν, φησί, συναπήχθησαν * » καί κατά τήν que Ghristianum esse professus ait. Uterque igitur, όδόν ήξίωσεν αύτψ άφεΟήναι ύπό Ιακώβου. Ό δ' inquit, simul abducli aunt. » Atque ioter eundura, ολίγον σκεψάμενος, Ειρήνη σοι, ειπε · καί κατεφίnoxam sibi ille a Jacobo remilti rogavit. Jacobum λησεν αυτόν · καί ούτως αμφότεροι έκαρατομήθησαν. porro paululum deliberaese : moxque ad i l l u m , Pax Ίδών γε μήν Ηρώδης, ώς φησιν ή θεία Γραφή, ώς l i b i , dixisse : osculumque ad voccm eam addidisse, πρδς ηδονής ήν Ίουδαίοις ή τού Ιακώβου άνείρεet aic utrumque capiie truncatum esse. Herodes σις, καί Πέτρον συσχών, ύπό φρουράν έτίθει, άλύσει aulem, ut aacra inquit Scriptura, curn gratain esse βαρεία περιβαλών, καί τήν εκείνου άναίρεσιν έν Judaeis Jacobi caedem videret, Petrum itidem comμελέτη δή εΤχε. Κάν έπραξε τό άνόσιον, εί μή prchensum, gravique catena vinctum, i n custoνύκτωρ άγγελος έπιστάς, τών μέν δεσμών άνήκεν · diam conjecil, eidemque supplicium itidem capiεις δέ τήν τού κηρύγματος αύθις ώδοποίει διακονίαν. talc molilus eat. Et perfecisset ille impiam illam Και τά μέν τής κατά Πέτρον θείας οικονομίας έν caedem, nisi angelua noctu adveniena, vinculie i l l u m τούτοις · τά δέ τής κατά τών αποστόλων έπιχειρήliberasect, et in pristinum praadicandi verbi m i στως 'Πρώδου ού/.έτ' έν άναβολαϊς ήσαν τή δίκη, niaterium reduxisset. Atque equidem res divin» άλλ' έξ αυτής μετήει, καίπερ είωθυΐα βραδύνειν ώς dispositionia de Petro, aic 86 tum babuere. Caateτ ά πολλά. rum vindicta conalum Herodis i n apostoloa nefai u m p o r s e c u l u r a , m i n i m e c e s s a b a t ; s e d quae a l i a s ut plurirnum tardior esse consuevit, tum proeto μαχαλά. « Περί ού καί Κλήμης ό στρωματεύς έν τή

έβδομη τών Τ π ο τ υ π ώ σ ε ω ν

μνήμης άξιον Ιστορεί,

B t a t i i u affuit.

ΚΕΦΑΛ. ΙΓ'. Ώ ς ' Λ γ ρ ί π π α ς , ά καί Η ρ ώ δ η ς , τούς αποστό­ λους ε λ ά σ α ς , Οε ίας δίκης α ύ τ ί κ α π ε π ε ί ρ α ται. Έπεί

γάρ μετά τήν κατά τών αποστόλων έπι-

C A P U T XIII. Ut Agrippa, gui et Hcrodes dictus eu perseculione in apostolos cxpta divinam stalim vindictam sit expertus. %

%

Gum etenim poat eum, qui dictus est, in apo-

χείρησιν είς Καισάρειαν

ώρμησεν. έν ήμερα τών β stolos eusceptum conatum, Gaesaream veniaaet, επισήμων έσθήτι περιφανεΐ κοσμησάμενον, διάτοcelebri quodam die, splendida ornatus veste, maρόν τε καί λαμπρόν πρό τού δικαστικού βήματος

gna vocis conleatioDe vehementius copioeiueque pro tribunali ad populum verba fecit. A d cujua τος, θεού φωνή καί ούκ ά ν θ ρ ω π ο υ · αύτίκα, τδ orationem cum plebe acclamasset: Dei vox, non hominiSy confestim, ut eacra? Lilter» inquiunt, Ιερόν φησι λόγιον, άγγελον τούτον άοράτψ πληγή aogelus occulta plaga eum m u l e l a v i t : uode etiam πατάξαι · κάντεύθεν άποψύξαι γενόμενον σκωληκόa vcrmibua corrosue atque consumptus, anlmam βρωτον. Καί δή σύν άλλοις καί τούτο θαυμάζειν egit. Enimvero praeter alia, illud quoque mirari μοι επεισιν, δ'πως δ παρ' 'Εβραίοις Ίώσηπος καθάraihi in meotem venil, quod Hebraeorum biatoriπαν συνάδειν έοικε τή θεία Γραφή · οΤα γάρ καί cua Josapbua, i n univereum divin® Soriptare conπερί τής τελευτή< Ήρώδου έν τψ ιθ' τής Α ρ χ α ι ο ­ aona scribere videtur. Qualia namque de Herodia λογίας θιέξεισιν, αύταΐς λέξεσι παραθήσομαι. 1 5 3 obitu i n decimo nono Antiquitalum Iibrome« Τρίτον, φησίν, έτος αύτψ τής δλης Ιουδαίας β α moret (1), vurbis ipsius referre libet : :αί διελύετο. acilicet de Ghrialo myslerium, et regnum coolorum buto promulgal nuntiu. Alque ad bunc niodura cum in Occidente evangclica reluceret luccrna, illicel Siincn ip&e una cum fraude et seduclione su», confeetim exslinctus cvanuit. CAPUT X V . β De Evangelio secundum Marcum, cl ut in Aujxjpto et Alexandria ab eo primum monachorum viia sil instiluta.

ΚΕΦΑΛ.

ΙΕ'.

11 ε ρ ί τ ο ύ κ α τ ά Μ ά ρ κ ο ν α γ ί ο υ Ε ύ α γ γ ε λ ι ο υ · καί ώ ς έν Α ί γ ύ π τ ψ κ α ί Α λ ε ξ ά ν δ ρ ε ι α ύ π ' έ κ ε ί ν φ π ρ ώ τ ψ ή τ ώ ν μ ο ν α χ ώ ν π ο λ ι τ ε ί α κ α τ ή ρ ξατο.

Tantum autem i n auditorum animis pictatis roΤοσούτον δ' ένήκε ταΐς τών α κ ρ ο α τ ώ ν ψυχαΐς τό liquit lumen Petrus, ut auditie contenti csso, ct in τής ευσέβειας φέγγος ό Πέτρος, ώς μ ή αύτάρκως iis quic aine scripto, de divino vorbo addidiciaeent, έ'χειν τοΐς ήκουσμίνοις, μηδέ τψ ά γ ρ ά φ ψ τ ο ύ θείου permanere non posscnt. Quam ob causatn Marcum, λόγου Οΐλειν έμμένειν * προσλπταρήσαι δέ Μάρκον, quicum apo9toluraconsectabatur,magnaanimurum ός τ ώ άποστόλψ τηνικάοε παρείπετο, υ π ό μ ν η μ α τι contentionc obtestantur, ut monumentum aliquod τής άγραφου διδασ/.αλίας, και διά γ ρ α φ ή ς έκείνοις traditce aine scripto disciplina?, in littcras relatum, έάν · καί μ ή πρότερον ά π α λ λ ά τ τ ε σ θ α ι , εψς ού τόν άνδρχ τήν άςίωσιν κατεργάσασΟαι · δ γνύντα τόν cis relinqueret: nequeprius inde discedcrot, quam άπύ-τολον τυύ θείου μυήσαντος Π ν ε ύ μ α τ ο ς , ήσθήναι id quod rogatus esset, perfccisset. Quo cogniio apoανδρών προθυμία, καί ές εκείνου κυρώσαι stolus, difini instinclu Spiritus, perquam cst tam τη ι eximia eorum virorura delcclatua voluntatc et c u τήν γ ρ α φ ή ν εαΐς 'Κκχλησίαις άναγινώσκεσθαι. TI'Jού κατά Μάρκον Ε υ α γ γ ε λ ί ο υ Κλήμης piditate : proindeque scriptum id judicio suo com- την α ί τ ί α ν Τ π ο τ υ π ώ σ ε ω ν Ιστορεί. Σ ύ μ ο ω ν α δέ probavit, et ut in Ecclesiis legeretur constiluit. ^ έν εκτψ τ Hanc quippe causam scripti a Marco Evnngclii cz αύτώ καί ό Ίε;.απολίτης επίσκοπος δ ι έ ξ ε ι σ ι Παπάς. stitiese, Clemcna in scxto Disposilionum tradit. Λιά τοι τούτο καί Πέτρου τό κατά Μ ά ρ κ ο ν ΕύαγγέAtque hia conaona Ilierapolitanus episcopus comλιον λέγεται. Μέμνηται δ ε τ ο ύ Μάρκου εν τ ή πρώτρ αυτού επιστολή δ Πέτρος, ήν έν ' Ρ ώ μ β διάγοντα λό­ memorat Papias. Proptereaque Petri, quod secunγος έχει σύνταξα». · έν ή τροπικώς κ α ι τ ή ν 'Ρώμην dum Marcum csl, dicilur Evangelium. Mcminit Βαβυλώνα καλεί ούτω λέγων · Α σ π ά ζ ε τ α ι υ μ ά ς ή porro Marci io priore Epistola 8ua Pelrus, quam έν υ α ό υ λ ώ ν ι σ υ ν ε κ λ ε κ τ ή , κ α ί Μ ά ρ κ ο ς ό υιός Roma^ageue composuisee fertur, in qua ctiam i i μ ο υ . "Ον Λουκάς εν ταΐς Πράξεσι καί Ί ω ά ν ν η ν αιgurate Romam Babyloncm nominat, ita ioquiens : λεΐ. Φασί δέ τόν θεσπέσιο ν Μάρκον, κ α ί πρώτον ϊτ." Salutat vos ea qux in Ilabyloue e$t, coelccta, et Αιγύπτου καί Αλεξανδρείας σ τ ε ι λ ά μ ε ν ο ν , τό ΕύαγMarcus filius tncus . Queui Lucas quoque in Actis γέλιον κηρυξαι δ συνεγράψατο, Ε κ κ λ η σ ί α ς τε ηJoannem vocat. Dicunt pra?Lerea divinum hunc στήσασθαι, καί τήν έκεΐσε τών Χ ρ ι σ τ ι α ν ώ ν μονα/ιMarcum, primum in /Egyptuin et Alexandriam κήν πολιτείαν νομοθετήσαι. Τοσαύτη δέ συνΕρρύη m i s B u m , Evangolium quod conscripsil praciJicasse, πληΟύς ανδρών τε καί γυναικών Ecclesiae ordinasse, atquc'ei quaa ibi cst Chrietiaύν ιέκ π ρ ώ τ η ς , δ φασιν, |Ι norum monacborum solitarito vitaj legcs dedisse. D ε ι σ β ο λ ή ς , ώς καί τήν δι' ασκήσεως ήσεως α υ τ ώ ν οιλοσο- 1 Tanta autcm virorura et mulierura a primo statim οίαν καί ά γ ω γ ή ν , δίαιτάν τε καί δ ι α τ ρ ι ο η ν , καί ττ> iuitio confluxit multitudo, ut exercitii studiiquc σύμπασαν πολιτείαν άνάγραπτον θεΐναι τόν περιeorum pbilosophiam, institutum, 1 5 7 mores, νίβόητον έπ'άμφοτέραις φιλοσοφίαις Φ ί λ ω ν α * δν ΐ|ίtam, ratiuucmqne conscrvationia omncm, i a scriτρψ κατά ' Ρ ώ μ η ν τόν θείον λόγον κ η ρ ύ τ τ ο ν τ ι λ ό γ ο ; p t u i D n l d e r i t , io utroque philosopbice genere ceεχει καί είς όμιλίαν έλθεΐν. leberri::!U8 Philo : quem ad colloquium Petri, Rom« divinum Verbum praedicanlia, fama est pervcnisee. 21

\ς\

CAPUT X V I . QucUia tapientissimns Philon memorix pmtideiit, de eis qui primum in ,€yijfito Chrhti philosophiam professi sint et exercucrint.

Ο ι α ό σ ο φ ώ τ α τ ο ς Φ ί λ ω ν π ε ρ ί τ ώ ν ε ί ς ΑΓγ >πτον τήν κατά Χριστόν φ ι λ ο σ ο φ ί α ν άσκούντων πρώτος ιστόρησε.

Non tantum vero iedivinalaude et proidicalione elTert institutum ejua lciiipurie apostnlicorum ex

τότε

* 1 Peir. v, 13. 7

ΚΒΦΑΑ.

Ού

μόνον

τοίνυν

αποστολικών

θειάζων ανδρών

έστι τ ή ν πολιτείαν έξ

Εβραίων,

ώς

τών

Ιοικε,

793

ECCLESIASTICJE HISTOBIJE

γεγονότων,

άλλά

πλείστα τών

καί

προσχποόεχό μένος, καίπερ

παλαιών

έπισυρομένων.

Ιουδαϊκών

έΟών

τηνικάδ'

Άπισχυρίζεται δε τφ λόγφ,

μηδέν

τι τής αληθείας προτιμότερον Οέσθαι, μηδ' έξ εαυ­ τού τι προστιθέναι αίρεΐσθαι. Σώζει γε μήν τό σύγ­ γραμμα

ακραιφνείς τούς εισέτι

πεφυλαγμένους κανόνας. Έ

νύν τή

Εκκλησία

δ* επιγραφή

αύτψ του

λόγου, ΙΙερϊ β ί ο υ θ ε ω ρ η τ ι κ ο ύ , ή περί Ικετών έστι, Θεραπευτάς καλών τούς τήν τοιαύτην πολιτείαν μετερχομένους · ή τψ οΰτώς τηνικάδε

καλεισΟαι,

μ ή π ω τής Χριστιανών κλήσεως ετι πεπλατυσμένης · ή

ότι τής περί τό θείον καΟαράς

καί ειλικρινούς

θεραπείας ένεκα, ή τψ, τάς τών προσιόντων ψυχάς άπαλλάττοντας

τών

άπό κακίας παθών, οΐάπερ Ια­

τρούς

άκεΐσθαι

άλλως

έχει, ούτι πω

καταρχάς τών προσόντων

καί

θεραπεύειν ·

οικείων

οπωσδήποτε

ή

διατείνεσθαι

άναγκαιον. Ούς

έξίστασθαι

λέγει

καί τών

αύτοϊς φιλοσοφείν αρχόμενο ι ς ·

εΤτα δέ

καί πάσαις φροντίσι βιωτικαΤς άποταγήν ποιησαμένους, έξω τε τειχών

γενέσθαι, καί

έν

τισι

μονα-

γρίοις καί κήποις, ή καί ό'ρεσί τισι τάς διατριβάς ποιεϊσθαι, τάς τών άνομοίων επιμιξίας ώς ράς

ούσας

έκτρεπομένους,

τόν

προφητικόν

βλαβεβιον

άσκούσί τε καί ζηλούσι πίστει ζεούση. Ού μόνον δέ εκεί, άλλά καί άλλαχού τής γής τούτο τό γένας είναι φησιν · εοει γάρ αγαθού τελείου καί τήν Ε λ ­ λάδα καί τήν Βάρβαρον μετασχεΐν. καί

μάλιστα πλεονάζον

Έν Αίγύπτφ δέ

όραται περί

τήν

Αλεξάν­

δρεια·/. Καί έν έκαστη δε μον.$ οίκημα Ιερόν εστίν ΙδεΤν · δ σεμνεΐον

καλούσι

και

μοναστήριον, έν ψ

μονούμενοι τά τού σεμνού βίου μυστήρια μυούνται * έν ψ ουδέν εισάγεται, ού σιτίον, ού ποτόν, ουδέ τι άλλο τών πρός τάς σωματικάς χρείας επιτηδείων · άλλά λόγους τε καί νόμους, ρήσεις τε προφητών καί ύμνους Οεοπνεύστους, καί άλλα

οΤς επιστήμη καί

ευσέβεια είς αύξησιν ήκουσαι, τέλος άριστον κτώνται. Τό δ* έξ εω μέχρι δή

καί εσπέρας διάστημα

άσκησίς

έστιν αύτοΐς. Ταΐς

γάρ

φούντες

Γραφαΐς τήν πάτριο ν φιλοσοφούσι φιλυσο-

φίαν. "Ιίσπέρ γάρ

ίεραΐς

έμφιλοσο

τινα* κρηπΐδα πρώτην προκατα-

βαλλόμενοι "τήν έγκράτειαν, τάς λοιπάς τών αρετών έποικοδομούσιν αυτή. Καί γάρ ούδενί αυτών έξέσται πρδ ηλίου δύνοντος σιτίον ή ποτόν προσενέγκασθαι. Τό γάρ περί άρετήν φιλοσοφείν φωτός άξιον εκείνοι ς ώς εικός κρίνεται. Σκότους δέ τό περί τάς τού σώ­ ματος άνάγκας έστράφθαι. Είσί δε ο*ί καί διά τριών κάί πλειόνων ύπομιμνήσκονται 6 πόθος τής επιστήμης

τροφής, οΐς πλείων

ένίδρυται. Τινές δ' οΰτως

ένευφραίνονται καί τρυφώσιν

ύπό σοφίας έστιώμε-

νοι, άφθονα χορηγούσης τά δόγματα, ώς καί πρός διπλασίονα χρόνον άντέχειν, καί μόλις δι' εξ ήμερων τροφής

αναγκαίας

μετέχειν

προσεθισθήναι.

Αι γε

(1) Jesua Hebraico sermone curator dicitur, sive medicua et salvator : et a b boc fortasae nomine Jessa?i priua dicti sunt, quam Ghristianorurn cognumenfidelea obtinaerunt. AbAntiocbia namqne, aicuti veritatie argumentum habet, diacipuh el Ecclesia Doi u o i v o r s a Christiani dici cceperunt. Reperias ejua r e i argumenluui, si Philonia coram e n t a r i o B legerie i n libro ejus quem De Jmxis i n -

L I B . II.

794

Judaais, ut vidctur, progenitorum virorum : scd id quoque judicio suo comprobat, quamvis etiam tum pluriraas veterura Judicorum consueludinca obeervarent. Aaeoverat quoque verbis disertie, n i hil se veritate ducere prius aut antiquiua, neque quidquam ex eo ipso rei ipsi adderc conslituisse. Quapropter scriptum i d , canonea et regulas» quuj eliam nuno in Ecclesia scrvantur, liquido continet. Ioscriptio autera libri est, ct litulus. De viia contemplalrice, sivo de supplicibus. Eos autera qui vitara ejuecemodi amplexi cssent, Οεραπευτάς (1), boc est, cultorea seu curatores vocat : vcl quod ita tum appellarentur, nondura Cbristianorum nomine late diffuao : vel propter purum sincerumque Dei cullum : vel quod tanquam medici, excrcorent, curarent, atque coleront eorura qui ad eos venissent, animos, omni eos vitiorum perturbatione liberantes : vel aliam quamcunque ob c a u sam : neque enim de eo contendere necessarium est. Uos a principio, cum Cbrisliana pbilosopbia iniliarenlur, dicit, rem familiarern facultatesque suae relinquere solitos esso : ac deinde nunlio omnibus vilae hujus curis ot sollicitudinibus reraisso, extra muros in eemotis aliquibus agris ct hortis, aut etiam montibus versari atque vivere, diasimiliumque omnium conaueludinem tanquara perniciosam avereantes, vitam propbeticam flagranti atque ferventi fide meditari atque aemulari. Non eoluin autem eo i n loco, vcrum etiam alibi in orbe terrarum hoc genus fuisse scribit. Decebat quippe B u m m i booi et Gra?ciam et Barbariam parlicipes Geri, in /Egypto tamen ct maxime circa Alaxandriam institutum hoc frequentari. Ια unaquaque autem solilaria, inquit, mansione aacram domum reperiaa, quam σεμνεΐον (2), hoo est honestatis gravitatisquc locum et monaaterium vocant: i n quo scilicct ab aliis sojuncti et solitarii, houealaB aanctasque vitas mysteriia imbuuntur. Eo nibil i n fertur vel frumenti, val potus, vel eliam alterius τή ad neeeaaarium corporia usum pertincntis. 1 5 8 Scrmonea iantum et leges, diclaque propbctarum atque hymnos divinitus inapiratos ibi meditantur, atque etiacn alia, quibua doctrina ct pietas augeacene, summum consequitur bonuio. Intervaltum porro temporis ab ipso diluculo ad veaperam usque, i n exercitio eos conlinet. Sacris enim incumbentee Littcris, in patria sedulo deaudant philosopbia. Ac quasi fundamentum primum jacicnles ipsam continenliam, reliquas ei auperatruunt virtutes ; nequc ante solis occasum alicui ox eis panem aut polum sumere licet. Virtutis enim studiumluce dignum, i l a ut par e s t : contra ecripsit. Qui horura vitaa consuetudinem et laudes exponens, et monaaleria quaa iu regione ciroa M a rias lacum babuere cominemorana, non de aliia quam Ghrialiania, primi8,biatoriam texuit, locis eia peragratia. (Epipb. I X , De Nazorstis.) (2) Σεμνεΐα ηυη sulum oiouacborum, eed b o m i num Cbristianorum ooinium oraloria.

795

NICEPHORI CALLISTI.

aulem ad tenebras perlinere eas, quas ad Dece3sa- Α riuin corporis uaum summunlur, curas judicaut. Sunt autemqui poat tres aut plures dies demum cibi remiaiscuQtur, qaibus videlicet major doctrtnae incst cupiditae. Nonnulli etiam ita laetantur, deliciiaque affluunt ciroa sapientiae cpulas, p l u r i mas suppeditantes doctrinas,ut dupplicatum etiam id tempus se abstineant, et sexto vix die de necessario alimento participare consucverinl. Expositiones porro sacrorum oraculorum por allegorias arcanas occuitasquc scntentias, et aoagogas eive contemplatrices et mysticas intolligentiaa i n s l i tuunt. Studium siquidera, ct quasi l e i philosophorum istoruru animaati persimile est, cujus corpus uuda verba sint, anima autem abstrusus i n i l i i s et invisibilie eensus. Sunt quoque apud eos et mulie- ρ res solitariffi, Οεράπευτιδες, hoc est cultrices dicla?0,

796

μή Ιερών εξηγήσει λογίων έν άλληγορίαις αύτοις δι' υπονοιών καί άναγωγαΐς εννοιών κατασκευά­ ζονται. Ή γαρ νομοθεσία τοΐς φιλοσόφοις τούτοις ζώψ προσείκασται · και σώμα αύτψ ή ρητή λέξις · ψυχή δέ έστιν ό έναποκείμενος ταύτη αόρατος νους. Είσί δε παρ' έκείνοις καί γυναίκες μονάστριαι καί Οεραπευτίδες καλούμεναι, τήν αυτήν Ιεράν πολι­ τείαν καί κάταστασιν μετερχόμεναι · ών α\ πλείους γήρα κοσμούνται σώφρονι, και παρθενίαν καί άγνείαν, ούκ ανάγκη, άλλ' έκ προαιρέσεως εκουσίου άσ/.ούσι, καί τών περί τδ σώμα ηδονών άλογήσασαι, ού θνητών, άλλ' αθανάτων έκγόνων ώρέχθησαν · ά μόνα τίκτειν άφ' εαυτής οΐα τέ έστιν ή θεοφιλής ψυχή. Καί τοίνυν δύο πολιτειών τψ βίψ τών ανθρώ­ πων ούσών, μιας μέν καί μετριωτέρας τής έν γάμψ ντ

ω

ν

διαγωγής, ετέρας δέ τής ύπερκοσμίου καί άγγελικής, τής θεοφιλούς δηλαδή παρθενίας · τής μοναδικής δηλαδή καί καθαρας βιώσεως * εί τις τδν εννομον καί άμίαντον ελοιτο γάμον, μέμψεως μέν πόρρω, πλήν ήττόνων χαρισμάτων επιτυχής γίνεται * σωφρόνως γάρ καί ούτος βιούν λέγεται, καί έν τριάνοντα τον τής αρετής καρποφορεί άσταχυν · μόλις γάρ έν έξήκαντα · ψ δέ μετιέναι ακραιφνώς τήν αγγελική ν ζωήν γένοιτο, εί καί τραχεία τις καί αν­ άντης, ρ^διόν γε έσται καί έν έξήκοντα καρποφορήσαι καί εκατόν, εύ μάλα της τελειότητος εύστοχήσαντι. Συγγράμματα δε αύτοΐς είναι παλαιών ανδρών λέγει, ο'ί αρχηγοί τής αυτών δόξης γενόμε­ νοι, πολλά μνημεία τής παρ' αύτοις άλληγορουμένης ιδέας άπέλιπον · οις οιά τισιν αρχέτυποις χ ρ ώ μενοι, τόν τρόπον μιμούνται. Ο'ί ο μα ι δ' εΤναι τά

quaa sacram hano vitam et inatilulum sectanlur quarum plereque modosta et sobria senectule omataa, puritatem et virginitalom non necessitatc, aodeponlanea animi destinatione collunt; nullamque corporie voluplalum curani aut rationem h a bente8,nonmortalium, sedimmorlalium liberorum gignendorum cupiditalem obtinent, quales libcroa sola ex aeipsa Dei amans anima procreare poleat. Vcrumenimvero cum duo sint hominum vilae i n atituti genera : utiiu» nimirum, ejusque inferioris conjugalie conauetudinis : alterius autem superm u n d a n a 3 et angelics. Deo videlicet dilcct® virginitatis, ac solitariaa puriorisque conversationis : si quia legitimum ac impollutum sequatur inatriraonium, longe ille quidem a reprchenaione abeat, ^ θεία τών αποστόλων Ευαγγέλια, καί τάς Παύλου έπιστολάς έρμηνείαν γραφών παλαιοτέρων ώς ει­ eed pauciora ei conlingunt chariamata et dona. κός διηγούμενα. Ού μόνον δέ Οεωρούσι, φησίν, άλλά Sobrie enim pudiceque el is vivere dicitur, et Iriκαί ύμνους νέους ποιούσιν, άσματα καί ψδάς είς gecuplum virtutia fert fruclura, difficulter certo quidem aexagecuplum. 1 5 9 Cui vero sincere an- θεόν διά παντοίων μέτρων καί ρυθμών σεμνότερων χαράσσοντες. Εί δέ τψ δόξει μή τόν Φίλωνα περί gelicam vitam degere ait datura, eliam ai ea aapera τής κατά τό Κύαγγέλιον πολιτείας ταύτα διεξιέναι a i t e t a r d u a , facile tamen ei fuerit sexageouplum» άρμόττειν δέ καί άλλοις δύνασΟαι · άλλά γε μήν atque etiam centuplum ferre fructum, certo scilicet πειθέτω άναμφήριστον είναι, ώς τήν ημών διαγρά­ ad perfectionem el s u m m u m bonum collimanti. φεται πολιτείαν · ώς καί ές δεύρο μή παρ' άλλοις Scripla autem iis eese dicit veterum, qui auctores άλλά παρ' ημών μόνοις τούσδε τούς κανόνας καί et ducea profeBaioais eorum exatilere, et raulta monumenta ide® et formae ejus quas allegoriis de- τούς τρόπους τής πολιτείας διατηρεΐσθαι, τάς τε έπί ταυτόν συνόδους, καί τάς ιδία μέν γυναικών, lectatur poet se reliquerunt, virorum : iia illi quaa» ιδία δέ ανδρών διατριβάς · καί τάς έξ έθους ασκή­ arcbetypis, primieque cxemplaribus utentea, rao" σεις έτι νύν παρ' ήμΐν μόνοις τελουμένας · δς καί rem modumque eum imitantur. E a porro raonumenta divina apostolorum Evangelia, et Pauli D μάλλον ασιτίας, και δεήσεις, καί περί τά θεια λόγια σχολήν έν όλονυκτίοις προσευχαΐς, κατά τήν τού Epistolaa ease puto, interpretalionem anliquaruin σωτηρίου πάθους έορτήν καί πρό γε αυτών έκτελεΐν Scripturarum rectam conlinentes. Non eolum auείώθαμεν. Έν οίς προσιστορεΐ δ δηλωθείς συφός tem, inquit,contemplalionivacant, sed novosetiam hymnoa, carmina, et laudea i u Deum omni genere τούς τε λέγεσθαι ειωθότας παρ' ημών ύμνους · καί ώς ενός μετά ρυθμού κοσμίως έπιψάλλοντος οί λοι­ graviorum numerorpm atque rhytbmorum comποί καθ' ήσυχίαν άκροώμενοι τών ύμνων τά άκροτι* ponunt. Videbitur fortasee cuipiam, Philonem non λεύτια συνεξηχούσι · καί ώς κατ' αυτόν γ* εκείνον τόν haeo de evangelicaj vitae institutia dixisse, ut qu» aliis quoque accommodari q u e a a t : sed is certura καιρόν, έπί στιβάδων χαμευνούντες, οίνου μέν τό παράπαν, ώς αυτός αύτοΐς ρήμασιν έπέγραψεν, ου­ indubitatumquceese sibipereuadeat, nostram illum depinxiase vivendi coneuetudinem. Gum ad hodier- δέ άπογεύονται * άλλ' ουδέ τών έναίμων τινός * ύδωρ δέ μόνον εστίν αύτοΐς ποτόν καί προσέψημα μετ' num uaque diem non apud alios quam apud no$ρτου άλες καί ύσσωπον. Έπί τούτοις τδν τρόπον etros bomines regulas tales viveudiquo morea

797

E C C L E S I A S T K L E HISTOKIJE LIB.

II.

798

γράφει τής προστασίας, τών τάς Εκκλησίας έγκε- Α oonservari compcrlum s i t : conventue scilicct i n unum, et aeorsitn quidera muliorum, seorsiin etiam πασιν άνωτάτω τής επισκοπής προεδρίας. "Οτι γε virorum frequcntatas convcrsationes, eolitaquc et μήν περι τών πρώτων κηρύκων τής εύσεβείας, καί elala exercitia, qua3 etiam nunc nos soli, ct m a τών παρ' έκείνοις άρχήΟεν παραδεόομένων έΟών, ό ximo uaa cuoi inedia cibique abeiiaentia, cum Φίλων ταύτ' εγραφεν, εύδηλον · εΓ τφ μετ' ακριβού*: precibus, et cum divinorum oraculorum mcditaεπιστασίας τήν δηλωθεΐσαν Ιστορίαν τάνδρος έπελtione, ct pervigiliia et orationibua, aalutiferaj Pasθειν γένοιτο. aionis feriis, alque ctiam anlc cas ferias celebraro coneuevimus. Addit insuper Pbilo el illud : Solere apud noa i l a cantari hymnos, ut cum unus certis conservatis numerie, rite atque decenler praeeat, reliqui tacite illum audieates, bymnorum tandem extremas parlee conciaant. Praiterca temporibus suis illos humi iu aiibadiia lorisquo atraminoia jaoere eolitos, vinura prorsus, ut ipeiua verbis utar, noo gualassc, neque quid juam aanguinei attigissc referi. Potum quippe illia fuiaaa aquam tantum, cibum autcm cum pano aalcm ct byssopum. Ad hajC morera quoque Eccleaiia pra?aidentium prassulum d e s c r i b i t : atquo i n iis, cum cateroruin rainiatror u m munia, tum summae omnium episcopalia dignitalis sublimitatem. Quod vero baeo Philo do p r i m i s pielatia p r a B c o n i b u s et traditia ab eis antiquitus moribus scripserit, satis ci perauasum fuerit, qui diligenter et acourate, quam diximus, historiam ejus viri legere volucrit. χειρισμένων · τάς τε άλλας διακονίας, καί τάς έπί

ΚΕΦΑΛ.

ΙΖ'.

β

Ι Ο Ο CAPUT XVII.

Ι Ι ε ρ ί τών σ υ γ γ ρ α μ μ ά τ ω ν τ ο ύ Φ ί λ ω ν ο ς * καί l)e Philonis scriptis, et de moribus ejusdem. οίος ήν τον τ ρ ό π ο ν . Pbilo porro ipee et verbia est copiosue, el senΌ δέ Φίλων πολύς έστι τφ λόγψ καί πλατύς ρέων tentiis dilTusus : exponendis autem per arcanam et ταΤς διανοίαις · μετέωρος δέ τις καί υ ψ η λ ό ; έν ταΐς mysticam interpretationem divinis Scripluris altus τής θείας Γραφής θεωρίαις, ποικίλην τινά καί ποet sublimia, plurifariara sacrorum oraoulorum λύτροπον τών Ιερών Λόγων ποιούμενος τήν ύφήγηtexens enarralionem. Oslondit id partim i n c o m σιν * καί δείκνυσι τούτο μέν έν ταΐς είς τήν Γένεσιν mentariie auia i n Gcnesim, quibus tilulum indidit, πραγματείαις αυτού, άς Ι ε ρ ώ ν ν ό μ ω ν Α λ λ η γ ο ­ Sacramm legum allegorve, parlim in distinctioρ ί α ς έπέγραψε τούτο δέ καί έν οΐς διαστολάς τών nibus, ambiguitatibua, el solulionibua earum Scriέν ταΐς Γραφαΐς ζητουμένων λύσεις τε καί απορίας pturarum, quas in quocstionera trabuntur, summaκεφαλαιωδώς εισάγει. Εισί δέ αυτί») καί έτερα ιδίως πεποιημένα σπουδάσματα. Τά Περί γεωργίας δύο· l i m el per capita relalis. Sunt praUerea alias καί τά Περί μέθης τοσαύτα * καί άλλα διαφόρων quoque ejus aeorsim edita? lucubrationea. De agnεπιγραφών ήξιωμένα' οίον, Ό Περί ών νήψας ό cultura d u « ; De ebrictate totidoni. A l i a item variνούς, ε ύ χ ε τ α ι καί κ α τ α ρ ά τ α ι * δ' τε Περί σ υ γ χ ύ - ρ orum litulorum ecripla; qualo est, Quas res mens σεως τών διαλέκτων* καί ό Περί φυγής καί αΐsobria per orationem vel prccetur, vel deprecetur; ρέσεως* έτι τε ό Περί φύσεως κ α ί ευρέσεως* καί item De linguarum confusione ; De rebus expeUndis δ Περί τ ή ς περί τά π α ι δ ε ύ μ α τ α συνόδου* καί el fugicndis; De natura et inventione ; De congressu άλλος αύτψ πεπόνηται, Τίς δ τών θείων έστι κ λ η ­ quxrandx eruditionis gratia. Alius praeterea liber, ρ ο ν ό μ ο ς , ή περί τής εις τά "σα καί ενάντια τομής· Quis sit raum dioinarum hxrcs * c l de ea q o « fit καί ό Περί τών τ ρ ι ώ ν α ρ ε τ ώ ν · καί άλλος δ Τών in aequalia aut inaaqualia scctione ; ilem, De iribus μ ε τ ο ν ο μ α ζ ό μ ε ν ω ν , Χαί ών ένεκα μετονομάζονται* virlulibus; itom De tis quorum mutunlur nomina, ct έν ψ καί ΙΙερί Δ ι α θ η κ ώ ν λέγει συντεταχέναι πρώ­ quibua cx cauais mutantur: i n quo ee quoque τον καί δεύτερον· καί Περί ά π ο ι κ ί α ς δέ αύτψ καί ecripsisae de Testamentis priuium et aecundutn Hβ ί ο υ σοφού έτερος έσπουδάσθη λόγος* καί Περί brum teslatur. Composuit ctiam librum De secessu - γ ι γ ά ν τ ω ν άλλος* Περί τε τού κατά Μωσέα Οεοet vita sapieiilis; alium quoque De gigantibus. Deeo π έ μ π τ ο υ ς είναι τούς όνείρους πρώτος, δεύτερος, quod, ul est apud Mosem, somnia divinitus immittanτρίτος, τέταρτος, πέμπτος. Καί τών μέν είς τήν tur, libroa quiaque. Atque basc cquidem sunt, quae Γένεσιν είς ημάς έλθόντων τοσαύτα * εις δέ τήν i a Genesim ab eo ecripta, ad noa parvenerunt. In "Εξοδον ζητημάτων καί λύσεων πέντε έ'γνωμεν Exodum vero quasetionum eolutioaumque quinque

καίτό Π ε ρ ί τ ή ς σ κ η ν ή ς * τδ ΙΙερί τ ώ ν δέκα λ ο- D libros ejua eaae oognovioaus : unum De tabemaculo, γ ί ω ν * καί τά Περί τών αναφερομένων έν ειδει U D u m De Decalogo; De iis qux sub specie legumlata ν ό μ ω ν είς τά συντείνοντα κεφάλαια τών δέκα ad Decalogum referuntur, libros quatuor ; De tacriλόγων,α',β',γ',δ'* καί τό Είς τάς Ιερουργίας τών ficiis animalium ei qux sint sacrificiorum genera, ζ ώ ω ν * καί τίνα εΓδη τών Ουσιών. Καί Περί τών librum unum. Item De propositis in lcge prxmiis, π ρ ο κ ε ι μ έ ν ω ν έν τψ ν ό μ ψ άθλων, καί ε π ι θ υ ­ lionoribus icilicct et pwiis Invcniuntur etiara einμ ι ώ ν καί άρών. Εύρηται δέ αυτού καί μονόβιβλα * gularcs ejus libri : Ι Ο Ι ul De Providentia, Contra oioc ό Περί Προνοίας, δ Κατά Ι ο υ δ α ί ω ν , καί Ό Judseos De republica ; Alcxander, sive De animanπ ο λ ι τ ό ς * ετι δέ Ό Α λ έ ξ α ν δ ρ ο ς , ή Περί τού λό­ tibus irrationalibus rationem habentibus; ilem, Ser γον έ'χειν τ ά άλογα ζ ώ α . πρός τούτοις δ Περί τού vos este malos omnes. E l qui hunc conaequitur» f

799

800

NICEPHORI CALLISTI

Omnibus modis bonos libsros esse. Secundum hos, ^δούλον ε ί ν α ι π ά ν τ α φ α ϋ λ ο ν ' φ εξής και ό Περι τοΰ π ά ν τ α σπουόαΐον είναι ε λ ε ύ θ ε ρ ο ν . Μεθ' ού; De vita contemplatrice (i), seu de supplicibus e$t ό ΙΙερί βίου θ ε ω ρ η τ ι κ ο ύ ή Ι κ ε τ ώ ν σ υ ν τ έ τ α κ compositus : unde ea translulimus, quas do apostoται, έξ ού τά τε περί τών αποστολών, και τά περι τή; lis et primis Cbrislianorum inetitutis et moribus τών Χριστιανών πολιτείας άρχήθεν διεληλύθαμεν. supra diximus. Hebraicorum quoquo nominum i n Καί τών έν νόμψ δε καί προφήταις Εβραϊκών ονο­ lego ct propbetis interpretationcs ejus eseo perhiμάτων έρμηνεΐαι τού αυτού εΤναι λέγονται. Ούτος bentur. Itaque Philo iste, Ciao imperante, cum ούν Γα ίου κρατούντος τή 'Ρώμη έπιφοιτήσας, τέ Roman venisset, libros de Caii anientia el vccordia περί τής Γα (ου φρενοβλαβείας, ά μετά ήθους καί compoauit, quos pcr urbanitatem et ironiara De ειρωνείας Π ε ρ ί αρετών έπίγραψεο, έπί τής 'Ρω­ virlutibus inscripsit. E O B deindo Glaudii temporiμαίων συγκλήτου κατά τούς χρόνους Κλαυδίου bus cuni in senatu ibidem recitasset, lanta fuerunt διήλθε. Τοσούτον δέ θαυμασθήναι τούς λόγους αύτ·]>, in admiratione, ut digni judicati sint, qui in B i ώς καί τής παρ' έκεΐνοις βιβλιοθήκης άξιωθήναι. bliolhecam Palatiaam roferrentur. ΚΕΦΑΛ. ΙΗ'.

CAPUT XVIII. Περί τών σ υ γ γ ρ α μ μ ά τ ω ν τ ο ύ φ ι λ α λ ή θ ο υ ς De Josephi veritatis conseclaloris libris, et quales Ί ω σ ή π ο υ ' καί οίος ήν καί ο ύ τ ο ς . cjus quoque mores fuerint. j Κατά δέ τούς αυτούς χρόνους μικρόν ύστερον καί Eodem porro saeculo, paulo poel el Josophus Ίώσηπος έγνωρίζετο, άνήρ καί ούτος Εβραίος μεν floruit (2), el ipee vir Judajus genere, ct ex eacerγένος, καί έξ Ιερέων ων, τοσούτον δέ διαπρέψας έν doiibus ortus. Tantum autcm disciplinarum doτοις μαθήμασιν, ώς καί τήν Ελλάδα γλώσστν καί clrina excelluit, ut summam et patriae et Grascae πάτριον είς άκρον άσκήσαι. Καί πολλά μέν καί ού­ linguiB peritiam eit consecutue. Mulla is quoque τος συγγράμματα καταλέλοιπεν * ού φασι καί τέ volumina reliquit. Machabxorum cerle libros ejus Μ α κ κ α β α ϊ κ ά συγγράμματα είναι, και μάλιστα τδν esBO ferunt : potiesimumquo cum qui inscriptus ΙΙερί τού α ύ τ ο κ ρ ά τ ο ρ ο ς λ ο γ ι σ μ ο ύ . Έ ν είκοσι μεν est, Animum rationemque ctse, qux tummum in ούν λόγοις τά τής Α ρ χ α ι ο λ ο γ ί α ς άπαντα διεξέρχεhomine obtineant imperium. — Antiquitalcs Judaicas ται. Έπτά δέ αύτψ Είς τήν Ι ε ρ ο σ ο λ ύ μ ω ν συνviginti libris est complexue. Soptom autem D* τ ά τ τ ο ν τ α ι ά'λωσιν · ούς λόγος έχει καί τδν Καίσαρ* bello Judaico Hieresolymorumque evorsione c o m Τίτον ιδίαις γεγραφότα χερσί, δημοσιεύεσθαι παν­ posuit, quoa fama fert, Titum Gassarem manuum ταχού προστάξαι, καί τή έν 'Ρώμη τών βιβλίων suarum subscriptione, publicari ubiquc, atque αναθέσει καταλεγήναι. Συντάττονται δέ αύτψ κιί etiam in Roraana bibliotbeca rcponi jussisse. E d i dit ctiam alioa duos De anltquilale libros, in q u i - έτεροι δύο λόγοι Περί α ρ χ α ι ό τ η τ ο ς , έ ν οΐς Εβραίους bus Hebraeos primos hominum omniura exstitisso, ^| πρώτους είναι πάντων φησί, καί τάς παρ* αυτοί; άρχαιοτέρας γραφάς. "Ετι δέ καί αντιρρήσεις Προς scriptaque eorum caeleris votuaiiora csse ait. Prav lerea Conlra Appionem grammaticum, qui lum ora- Ά π ί ω ν α τόν γ ρ α μ μ α τ ι κ ό ν κατά Ιουδαίων τηνικάδε συντάξαντα λόγους πεποίηται, και πρδς άλλου;, tionee ad?ersus Judaeos inveclivas scripserat : et οΐ διαβάλλειν τά πάτρια τού Ιουδαίων επεχείρησα conlra alios itidem, qui patiia Judaeorum gentie έθνους. Τούτων δ' έν τώ προτίρψ λόγψ τδν άρισμόν inatitula et morca calumniari auei fucrant, refutaτής παλαιάς τών ένδιαΟήκων γραφών τίθησί τινα tionee. l n quaruin refutationum oratione prima τά παρ' Έβραίοις αναντίρρητα, ώς άν έξ άρχχίι; nuraerurn tcstaaienlarioruin eeu canonicorum veπαραδόσεως αύτοΐς ρήμασι διά τούτων διδάσκων. terie, quod dicitur. Teatamonti librorum iniene, Λέγει ούν, ώς « Ού μυριάδες βιλλίων είσί παρ' ήμΝ qui apud Hebraeoe majorum traditionc recepli eint, άσυμφώνων καί μαχόμενων * δύο δέ μόνα πρός τοι; 1 0 9 et citra ambiguitatem atque controvereiam είκοσι βιβλία · οίς τά τού παντός έχοντα χρόνον τή* omnem pro legitimis verisque habeantur, hisce άναγραφήν τά δικαίως θεία πεπιστευμενα. Κ»" verbia dooet (3). « N O Q multa voluminum nobis τούτων πέντε μέν έστι τά Μωυσέως · ά τούς τε νό­ sunt m i l l i a , diesonantium inter ΘΘ atque pugnanμους περιέχει, καί τήν τής άνθρωπογονίας παράδοtium, sed viginti tantum ot duo libri, acta temporum omnium complectentca, qui quidera juatis ^ σιν μέχρι τής αυτού τελευτής. Ούτος δ χρόνος απο­ λείπει τρισχιλίων όλίγψ ετών. Άπδ δέ της ΙΙωσέω; de cauaia divino afflatu scripti eese creduntur. τελευτής μέχρι τής 'Αρταξε'ρξου, τού μετέ Ξέρξη* Horum quinque eunt Mosis, legesque ipsas atque ΙΙερσών βασιλέως οί μετά Μωυσήν προφήται τι hamani generis propagationem atque successionem κατ' αυτούς πραχθέντα συνέγραψαν έν τρισί xr. ad illius obitum uaqueconlinent, quod tempus non δέκα βιβλίοις. λ\ δέ λοιπαί τέσσαρες ύμνους είς ita multum a ter mille annia abeet. Deinceps (1) Buidas, Philonis recensens lucubrationee, nuic libro tilulum dat, Περί τής διαγωγής τών Χ ρ ιστ ιανών.

(2) Veapasianua, Jolapata oppido subacto, Josepbum cepit: eum Romam ad Neronem miltere staluit. At ille imperium Rom. ipai Veepaaiano el Tito deberi poat Neroncm divinana, eie parauasit

ut caplivum sa in castria aecum relinerent. Apud quoe deindc Rom» in magno fuit honore ; atataa etiam ei, propter historici styli nitorem, i b i publicitua ost posita. (Suid.) (3) Jo^npbua, De canonivis Veterti Testamenli libris.

801

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R I J E L I B . II.

802

τδν θεδν, καί τοΤς άνθρωποι; ύποθήκας τού βίου Α vero (1) a Mosia morto usque ad Artaxerxis, q u i apud Peraas X c r x i aucccssit, regnum, q u i poat περιέχουσιν, Ά π ό δε Άρταξέρξου μέχρι τού καθ' Mosen fucrunt, propbctic, t o m p o r i b u B eis geslas, ημάς χρόνου γέγραπται μεν έκαστα · πίστεως δε sunt persecuti libris trfidccim. Qui voro sunt r e l i ούχ όμοιας ήξίωται τοϊς πρό αυτών, διά τό μή γε­ qui quatuor, hymnoa ct laudea in Deum compoνέσθαι τήν τών προφητών ακριβή διαδοχή ν. Δήλον sitas, et pra3cepta hominum vitae babent. Ab A r l a δ* έστι πώς ήμεις έ'ργφ πρόσιμεν τοις ιδίοις γράμxorxe autom ad nostram uequc ajtalem [peracriptae μασι · τοσούτου γάρ αιώνος ήδη παρωχηκότος, ουτε quidem aunt res univeraoe: sed non eam libri talea, προσθεΐναί τις ούτε άφελεΤν άπ' αυτών ούτε μεταquam illorum qui eoe pra3ce88erunt apud nos meΟειναι τετόλμηκε. Πάσι δέ σύμφυτόν έστιν έκ πρώ­ ruerunt fidem : proptorca quod non tam certa της γενέσεως Ίουδαίοις τό νομίζειν αυτά θεια δόγ­ atque cxplorata propbolarum posteriorumaitaucceeματα, καί τούτοις έπιμένειν, καί ύπερ αυτών, εί aio. Satis porro res ipsa declarat, qua religione δέοι, θνήσκειν ήόέως. » Ιΐρός δέ τω τέλει τής κ* α ρ ­ nos libroa noslroe adire atque vereare soleamus. χ α ι ο λ ο γ ί α ς εμφαίνει έν τέσσαρσι συγγράψαι βιCum eoitn tol jam saecula prneterierint, nemo U Q έλίοις .ΙΙερί θ ε ο ύ , δ'σαι πάτριαι όόξαι, και περί τής quam inventns eat, qui vel addcre quidquam, veουσίας αυτού, καί περί τών νόμων · διά τί κατ' α ύ τούς τά μέν έξεστι πράττειν, τά δέ κεκώλμται. Καί g detrahere, vel mutare deniquc in sacrosanclis oraculis ausus fucrit. Omnibus quippe, ab ipao ortu, άλλα δέ αύτψ σπουδασθήναι ό αυτός έν τοις αυτού Judtcis igenitum est, divinitus proditam oam esae καταλέγει συγγράμμασιν. Έν δέ όψ τής Α ρ χ α ι ο ­ doctrinara credere, in eaqne constantor peraeveλογίας τέλει διαβάλλων Ίούστον Τιβεριέα τινά κατά rare, atque adco, si opus eit, pro ea etiam non τούς αύτούΓ αύτψ καιρούς μή αληθή γεγραφότα, gravale ipaam adire ot perferre mortem. » A d σύν πολλαις καί άλλαις άς επάγει τούτψ εύθύνας flnemautem viceaimi Antiquitatum libri indicat, καί αύταΤς λέξεσι ταύτα φησιν · « Ού μήν έγώ σοι quatuor ae composuiase libros De Deo, quae Judfleoτδν αυτόν τρόπον περί τής έμαυτού γρφής εδεισα · rum de eo aint patriae opinionea de aubatanlia ά λ λ ' αύτοις έπέδωκα τοις αύτοκράτορσι τα βιβλία, ejus, et de legibus. Qua propterapud eoa qusedam μονονού τών έργων ήδη βλεπομένων. Συνήδειν γάρ permissum sit facere, qua^dam vero siot prohibita. έμαυτώ τετηρηκότι τήν τής αληθείας παράδοσιν · Alia insuper a so editaesse idem ipae i n operibus έφ' ή μαρτυρίας τεύξεσθαι προσδοκήσας, ού διή8 U H asaeverat. Vcrum in Γιαβ Antiquitatum, i n μαρτον. Καί άλλοις δέ πολλοίς έπέδωκα τήν Ιστο­ Juelumjqucmdam ex Tiberiade, qui de eisdem, ρίαν, ών εν ιοι καί παρατετυχήκεσαν τψ πολέμψ, quibua ipso tomporibus et rebua, minus vera scrtκαθάπερ βασιλεύς 'Αγρίππας, καί τίνες αυτού τών peil, atylo invobena, c u m a l i a permulta ei vitio dat, συγγενών. Ό μέν γάρ αυτοκράτωρ Τίτος οΰτως έκ μόνων αυτών έβουλέθη τήν γνώσιν τοΤς άνθρώποις C tum hiece utitur verbia: « Non equidem, inquit, παραδούναι τών πράξεων, ώστε χαράξας τή αυτού itidem atquo tu, scriptia moia timui. Sed imperaχειρί τά βιβλία, δημοσιεύεσθαι προσέτσξεν · δ δέ toribua ipaia libros mcoa obluli, curn res ipeai βασιλεύς Άγρίππ*ς ξ' καί β' έγραψεν έττιστολάς, gealai propomodum adhuc ccrnerentur. Conscina τή τής αληθείας παραδόσει μαρτύρων. » Ά φ ' ών enim ipae sum m i h i , me veritatis consectand® καί δύο παρατίθησι. Τοσούτον δε τψ συγγραφικψ praecepta conscrvasae. Cujua cum me tcatimonium χαρακτήρι άνθεΤ, τόν θου/.υόίδην μιμούμενος, ώς conaecutarum sperarcm, non mo fofellit opinio. μηδένα τό έξ εκείνου έασαι τό πρωτειον κληρώσαCum multia namque aliia biatoriam mcam legendam exbibui, ex quibua nonnulii in bcllum ipsum σΟαι, ταΤς κχι^αΤς άεί χαίρων τών υποθέσεων, καί etiam inciderunt, quemadraodum Agrippa rcx (2), μετ' ευκολίας πάσης · μή τού τής τέχνης τόνου χα1 6 3 ot quidam cognati ejus : tum imperator λών, ήπίως μάλα καί Ίλαρώς διέρχεται, ύπερφυώς εκφράζων, κάν τψ δη μηγορεΤν άβρυνόμενος. Ό μέν Titua, adeo per acriptorum raeorum monaraenta ούν Φίλων τή φιλοσοφία φαίνεττι τό πλέον έσχολα-

taotummodo rerum geatarum cognitionem i n h o -

κώς · Ίώσηπος δέ τών τής ρητορείας οργίων έοικε

minea vulgari voluil, ut manua auae

πλειον μετεσχηκέναι · κάκεινος μέν πρός Πλάτωνα

historiam conaigDatam

publicari

adnotatione

preceperit. Rex

άφορων, ούτος δέ πρός τόν θουκυδίδην. Άλλά τά D praeterea Agrippa eexaginla et duaa acripait e p i μέν κατά Φίλωνα καί Ίώσηπον έν τούτοις. 'Πμεις atolaa, quibua fidei atque vcritatie Hislori» moas δε πάλιν έπί τήν άκολουθίαν τών αποστολικών perhibot teatimonium. » E x quibus duas quoque έπανέλθωμεν πράξεων, έν έπιτόμω αύτάς διερχόapponit. Tantopera autom hislorioo, rebua quoque μενοι. ad iraitationem Thucydidiaacribendia, alylo cnitet, ut ncminom i a ea laudo primaa ferre paliatur. Siquidcm novia aubindo gaudena argumentie, cum lacilitate multa, nibil de artis vigoro remitlena, suavia admoduro et Iffilua incedil : ct cum miriQca cjua eat elocutio, lura in concionibua gloriam et laudem mcruit singularem. Philo certe quidem pbiloaopbbe plarimura operae navasse, at Joaepbua oratorum sacra magis coluisse vtdetur. E t Hle ad (1) Euaeb. l i b . m , cap. 10. Theodorue Bibliander a mundo condito ad Moaae obitum, numarat annoa 2438.

(2) Hic Agrippa uaquo ad Hieroaolymorum excidium duravit, Herodis Agrippa? (de quo L u c . n i Aot. circa flnem acribit) fihua.

NICEPHORI

803

C A L U S T I

804

Platonem, hic ad Thucydidem respexit. Sed de Philono etJosepho salia. A d ordinem enim et con(cxtum aclopura apostolicorum redire nos convenit, n l pcr corapendium summatim ea percurr.tmas. CAPUT XTX.

Α

ΚΕΦΑΑ. ΙΘ'.

Ut Paulus genics ad professionemfideiChristinncV • τΌ· "π) ;ω ςό Π α ύ λ ο ς τ ά έ θ ν η τ ή κ α τ ά Χ ρ ι σ τ ό ν perduxeril: et de qu έρημΙας εις τό Έλαιών χαλούμενον δρος, έχεϊθεν Ueinde illa quoque pauoia interjeotia infert : οΧ4ς τε ήν »ίς "Ιεροσόλυμα παρελθείν βιάζισθαι · " Majore inauper calamitata Judaoa alTrcil pro/ι' χρατήσας τής τε 'Ρωμαϊχής φρουράς χαί τοΰ phata jfigypliui. Adveaieua enim i n regionem eoδήμου τυραννεϊν, χρώμενος τοΤς συμπεσοΰσι δορυrum praietlgiator, et qui propbete aibi Udem arφόροις. Φθάνει δ' αυτού τήν δρμήν Φήλιξ ΰπανrogaret, ad triginta m i l l i u m , quoe eeduxcrat, τιάσας μιτά τών 'Ρωμαϊκών οπλιτών · χα! τ.άς δ hominum mulLilmiιnem cogit.Eoa ez aolitudine i n δήμος συνεφήψατο της αμύνης. "Ωστε συμβολής moDtem qui Olivarum eel diclus, ducil. Ex eo γινομένης, τδν μεν Αίγύπτιον φυγείν μετ' ολίγων, looo polerat Hicroeolyma vl capere : auparatuque διαφθαρήναι δέ χαί ζωγρηθήναι πλείστους τους συν Romanorum prasidio, tyranni.lcin aibi in populo, i

Γ ·

»

IΓ I

I—

'

"

« »

Λ

αύτψ, ·ι Ταΰτα Ίώσηπος έν τή δευνέρφ τής Ίουδαϊ: αλώσεως διέξεισι τών Ιστοριών. Τούτου δή τοΰ Αιγυπτίου χαί αϊ Πράξεις μέμνηνται τών αποστό­ λων, ένθα τδ Ιουδαίων πλήθος τοΰ Παύλου χατεστααίαζεν · λέγει γάρ δ χιλίαρχος. Ούχ δρα α ύ ε ί δ Α ι γ ύ π τ ι ο ς , 4 π ρ ό τ ο ύ τ ω ν τ ώ ν ήμερων άναστατιύσας χαί « ξ α γ α γ ώ ν έν τ ή έρήμω τους τ ε τ ρ α χ ι σ χ ι λ ί ο υ ; άνδρας τ ώ ν σι καρίων ;

. .w—.—-w. - —

|

' ~4

*

·

aalallitio eo, qnod aecum impetum i n urbem b c turam eeeet, fretua vindioare. Sod enioi oonatum ejaa prsevenil Felix, nam ia Romanorum copiaa uoa cum Hieroaolymitane plebia auxiliie, contra eum d u c i t : et pugna comnii9sa, iEgypiiue cum paaoia fugero cogilur, 1 7 8 ct quam pluriml in exeroitu ejua vel cteduntur, vel capiuotur. » U*o Joiophua in Beeuado de oaptivitale Judaica Uielo-

r i a r u m libro referl. Hujua aulom .Egyplii c l Acta apoetolorum meotioDem faciuat, ubi J u d u o r u m multiludo Beditionem conlra Paulum excitat. Dicit enim ad eum tribunua : Non lu ,€gyptiui ille ts, qui paucis anle diebus tumxltu per sedilionem concitato in solitudinem ad qualuor millia hominum ticariorum eduxti »· f » ΚΕΦΑΑ. Κ Ζ ' . Π ε ρ Ί τ ώ ν τοΰ αποστόλου Πέτρου θαυμάτων. ών ν ττ ιι ρ ρα ά ττ ω ω νν τοϋ τοϋ Ηαγου Μάγου Σ ω νν οοςς ' χ α ί x s i i ττ ω £ ί( μ μω ώς αμφότερους τ ή ς ' Ι ' ώ μ η ς δ Νέρων έξήλααεν. Κέρωνος δε τήν αρχήν διοιχοΰντος, Σίμων δ Μά­ γος έν "Ρώμη, σημεία διά γοητείας τελών ήν. Κύνα γοΰν πρώτον πρδ τής οΈχίας μέγιστον δεσμοϊς τισι /.ι- •-./•'·,., δι' έχείνου ους μή πρδς γνώμησ ήν «ύτψ προσιέιαι άνεϊργε. Πίτρος δε 4 μέγας έλθών Βιάσασθαι Σίμωνα, χαί τδν χύνα άπηγριωμένον, χαί φόβον ένιέντα !δών, γνούς τε ώς πολλοίς θανείν αΐτιος γίγονε πρδ τοΰ Πέτρον έλθεΐν, είσιίναι έπι· " Act. x x i , 38. (1) Αιαφόρους, plorimos, varioB.

D

CAPUT XXVII. De Petri apoiloli miraculit,et ilenx Simoiiit Uagi pr&stigiii; ci ul utrumque Nero Roma e.ryulerit. Nerone autem imperanle, Simon Magua R o m a miraoula per impoataraa et praesligia edebat. Canem autem maximum pro foribna catenis vJDOlum babebat, per quem ad BQ venire ToleDtee, si oi minua placuiseent, arcebat. Advenit porro m a g n u e ille Petrus ad Simoncm TiBeodam : qui caaem eum olTeralura el borrandum in ae ferri videna, cura auctorem eumdam,

aaie

adventuai e u u m ,

827

NICEPHORI

morlis permultis

GALLISTI

8K

fuiaae, qui ingredi voluissent, Α κεχειρηκότας, λύει μεν αύτίκα τδν χύνα, καί άν-

ntellexiaeet, vinculis eum solvil, atque humaoa Toce annuntiara hero suo, Petrum Ghristi servum adesse, jubet.Ganis porro quo juasua fuerat modo,

θρωπίνη φωνή, είσαγγέλλειν

έκέλευεν, ώς

Πέτρος

δ τού Χριστού δούλος ήκε πρδς σέ. Τού δέ κονο; καθ'

δν προσετάγη τρδπον τήν άγγελίαν

τελέσαν-

D u n t i u m perfert. A d earo rem, qui tum cum S i - τος, έννεοί μέν ήσαν οΊ συνήσαν τψ Σίμων ι · τδν &

mone erant, conaternati obstupuerunt. Quibus ille : n i b i l i d novi ease, ee quoque eadem facere poaie dixit. Itaque canem exire, et Apostoluin ad 86 vooare jubet. Petrua accitua ingreditur. Ibi i n colloquio mutuo multa inler se verba faciunt. M i raculia equidem et variia prodigiorum operibua Simon longe auperatur. Quapropter multi ex illia ad Cbrietum accedunt, atque baptiamum aubeunt. Enimvaro et Simon ipse, deemonum ei ineervientium opera, multa admirando faciebat. Nam u l

φάναι, μή ξένον οιεσθαι τδ πραχθέν · κάμοι γέρ Ισχύς τά δμοια δρ$ν * και τψ κυνί

κληθείς · πρδς λόγους τε ήκον Ικανώς

mantium

formaa mutabat. Quoadam autem, cum

διαμιλλη-

θέντες άλλήλοις. Τοΐς γε μήν τεραστίοις καί ταίς τών θαυμάτων πτκναΐς ένεργείαις άπειπεΐν Σίμανε · πογλούς

δέ τών εκείνου Χριστψ προσελθειν, καί τλ

βάπτισμα

δέξασθαι.

τοις παρεπομένοις

Πολλά δέ καί

ανδριάντας κινεΐσθαι έποίει τε πυρϊ

Σίμων

έποίει

δαίμοσιν ενεργούμενος · καί γ »

atatuae moverentur curabat, at i n sdibue vaea at- g σκεύη, ένθεν κάκεΐθεν

que instrumenta domeatica se aponte propria hinc inde traneferebant, et ipsa flammis circumdatua noa urebatur, Ferebatur quoque volans i a aore. 1 7 9 E x lapidibus, fuco hominibas objecto, panee faciebat. Draconis quoqua formam induebat, et i a variae animantium speoiea mutabatur : duplici facie indutua conspiciebatur, i n aurum sese lotum tranaformabat, forea veotiboe et clauitria probe communitas et occlusas dicto aperiabat, vincula ferrea diarutnpebat, i n conviviia omnifariam formularum eimuiacra exbibebat, ut plurim» ante eum prascederent umbras efflciebaat, quaa defunctor u m dudum eese animaa nagabatur. Neo ipae modo, ad quem vellet, transformabatur epeoiem : verumetiam alioa quoa voluiaaet,in variarum ani w W» %mm*m • %Λ* · W W «• W W«M »WWV V} * *A ¥ U l t%ft* \Μ ***

έκέλευεν έξιένιι

καί είσκαλεΐν τδν άπδστολον. Καί δς είσήει μετε-

βαλλόμενος,

· καί

τά

κατ*

olxov

μετετίθει - αυτό;

αυτόματα

ούκ έκαίετο,

καί

αέρα

εις

άνίπτατο · έκ λίθων άρνους φαντάζων έποίει * δράκοντός τε μορφήν ύπεδύετο, καί είς διάφορα ζώΰη εΓδη ήμείβετο. Αύο πρόσωπα περεκείμενος έωρατο' εις χρυσύν αθρόως μετεβάλλετο. θύρας κλεισί

κατησφαλισμένας

διήνοιγβ

μοχλοΐς κει

(5 ή ματ ι · καί

δεσμά έκ σιδήρων διέλυε * κάν τοΐς δείπνοις δέ ο * τοδαπών ιδεών είδωλα παρίστη · γεΐσθαι τούτου

πλείστας

σκιάς

τε πρσί}-

παρεσκεύαζεν,

&ς ψυχέ;

είναι τών πάλαι τεθνηκότων έληρώδει.

Ούκ αυτό;

δέ μόνος πρδς τδ δοκούν μετεσχημχτίζετο, άλλά κε: ούς ήθελε, πρδς ειδη παντοίων

ζώων

μετέοαλλε.

καί τινάς δέ πλάνον πειρωμένους έλέγχειν, προ»· πείψ

τινί

φιλίας

ύποποιησάμενος,

συν εστιών έποίει · κάντεύθεν ποικίλαις w w w w-w w

w

w ww w

-

·· - — — —

τοις νόσοις καί δαίμοσιν άγρίοις

αληθώς

βούν

θύ*#η

και δυσιι-™ -

υπέβαλλε. Ταύτζ

δή καίτοι αυτά τού μέν τού θείου Πέτρκ, planum eum et aourram ββββ coarguere et convincere tentareat, amicit® praetextu aimulalo, boΣίμωνος δέ ψευδή φαννάζοντος, Νέρων καί άμφ« vem aacriGcans, ad epulas invitabat, et inde m u l είσεκάλει. Ίκανώς δέ μή οίος τε ών διαγνών» το tiformibue eieque inourabilibus morbie el immaniκρεΐττον, καί τδν τού γόητος διακρΐναι, τέβ*; boa daemonibus subjiciebat. Haec atque his similia, ώς καινών τεραστίων έπιόημιουργούς, καί ϊ-ρε*» oum divua quidem Petrua vare ao reipsa, Simon τόν τε Πέτρον καί Σίμωνα τότε μέν της "Ρώμης aulem falso et i m p o 8 t o r a r u m fuco facerent, Nero ώσανεί πλάνους έξήλαυνεν * ύστερον δε, οΤάπερ «ΐ utrumque etocat : et oum, quod melius esset d i αύτδς βέβηλος καί ανόσιος, τψ βεβήλψ καί γίητι epicere non posset, t u m quidera, ut ineolentium μέλιστα Σίμωνι προσετέθη. prodigiorum effeotoree, araboa, tanquam errones et acurraa, Roma expellit. Poatea a u t e m animum ad impoetorem et impurum Simonam, quippe et ipe impurus et impiua, m a x i m a corg feret.

αληθή

CAPUT XXVIII.

ΚΕΦΑΑ. K H .

Ul Paulus Hierosolymis cum esset, sese tempori et loro prudenter accommodarit, in eo quod ibi juxta veterem legis ritum vixit : et ut gravi catena vinctus α tribuno concionabundus, quse ei acciderint, disseruerit. Item ut Cxsaream ad prxsidem Felicem sit deductus* in custodiamque conjectus.

Ώ ς Παύλοςέν ' ί ε ρ ο σ ο λ υ μ ο ι ς γ ί ν ό ι ι ε ν ο ς , ο ί κ ο ν ί -

Eiedem temporibus, Paulua ona cum diacipulis suis, oollectia aarcinia, Ceeearea aecendit Hierosol y m a : et die sequenli ad divum Jacobum hieraroham et praebyteros veniena, eos aalutat, et quae Deua per ipsum apud gentee effeciaaet, exponit. D l i porro gloriam primum Deo ierebant: deinde Paulum admonebant, qaam plurima esae J u d e o rum fldoliom millia, q u i legig xelo et «mulalione

γ,ορων.Και ωςείς Καισάρειαν τ ψ ήγεμόνιΦι λ ιχι δ ι ε π έ μ φ θ η , κ ά κ ε ΐ σ ε φ υ λ α κ ή πυρεδύβι;. Τούτοις δή τοΐς χρόνοις καί ΙΙαύλος άπδ Καισα­ ρείας σύναμα τοΐς αυτού μσθηταΐς επισκευάσαμε*»:, άνέβησαν είς Ιεροσόλυμα. Τή δ* έπιούση, πρδ; « ι θείον ίεράρχην Ίάκωβον καί τούς πρεσβυτέρου ι*· θών, ήσπάζετο, έπιφέρων, καί άν θεδς δι* αυτού τοι; Ιθνεσι κατεπράξατο· Καί τά μέν πρδστα δόξαν ένξγον θεψ · εΤτα παρτ^ννυν, ώς Πολλαί μυριάδες τδ» πιστευσάντων Ιουδαίων είσί ζήλψ τον νόμοο

W

I

829

ECCLESIASTICE

τόμενοι· τε-ϊν

ο" κα! περί οοΰ κατήχνηται, ώς άποστα-

εκείνου

πιριτομήν, «μμένειν.

πάντας

χαί

μή

Κα!

διδάσκει;, τοΐς

καταργείν

πατρψοις

συνεβοΰλευον

τ* τήν

έθεσιν

οίχονομία.

έθίλε -,

χρώμενον,

άγνιοθήναί τ ι κατ* τόν νόμον χαϊ ξυρώ χρήσαοθαι, Γνα μή δοχών

εΓη λύειν τδν νόμον. Καί δ μεν άγνι«

αάμενος, ε'αήει Ιουδαίοι

τδ "ιερόν · οί γ» μήν άπδ τής Άοίας

τούτον

Οΐασάμενοι, χείρας

στρατηνουμινοι.

ετεινον

θυμψ

Καί παρακροτοΰντες αλλήλους, ώς

Βιβηλοΰντχ τδ ιερόν, έξεϊλκον έχεϊθεν τδν ΙΙαϋλον, χαί

χτιίνειν έδίψων. Ό

δ'» τής σπείρας

χιλίαρχος

τ ή ν σύγχυσιν ήνωτισμένος τής πόλεως δρδμω πολλώ χατασπευαας, τών μέν χειρών έξήρπαζε

τών οονών-

Τίον' ϊυσί δέ βαρτίαις περιβαλών άλύσεσιν, είς τήν τιαρεμβολήν «cpi

ήγε. Κα! τδν Αίγυπτιον είναι νομίσας,

ου πρδ

Ταρσέχ

μέν

βραχέος είρήκαμεν,

8 « τών αναβαθμών *0

διηριύτχ. Ό

δέ

εαυτόν τής Κιλικίας είναι ελεγεν · έπί στήσας, έπειτα λέγειν έκέλευεν.

δέ Παύλος, τά χατ' αύτδν

έστώς

διεξήει ·

ώς

γνώριμος μέν εΓτ, ζήλον τού πατρώου νόμου αΰχών, Γαμάλιήλ τάχριό'ες τής θρησκείας μαθών,

•r.3-,i τ ώ

χαϊ ώς έπιστολάς παρά τών πρεσδυτέρ-uv λαβών, είς Ααμασκδν ήλαυνε, δεσμώ περιβαλείν, οι Χριστόν έκήρυισον · χα! ώς φώς αυτόν άπειρον έξ ουρανού περιήστραψε · χα! ώς φωνής τινός ξένης έν μεΟέξει έγένετο. Πηρός τε εντεύθεν γενόμενος περιήει · χα! ώ;

ύπδ 'λνανίου πάλιν Ισχε τό φώς · χα! ώς εσχε

τδ

βάπτισμα τ ώ Ίησοΰ ονόματι σφραγισθείς. "Α δή

ιιάντα διιξιών, είς δχλον

μείζονα

ήρε τδ πλήθος,

Α?ρε αϋ:όν, λέγοντες. Ού γάρ χαθ^χιι ζήν τόν τοιού­ τον. Κα! ό χιλίαρχος, μάσ:ιξιν αύτδν ήπειγε. Κδν έχείνος

'Ρωμαΐον

έαυτδν

έπιιπών,

τών

πληγών

άπηλλίττετο. Ά μ α δ' ΐω τάσφαλές ό χιλίαρχος γνώ» ναι έθέλων, τούς αρχιερείς κα! τό συνέδριον μετε•τέλλετο. Και πάλιν δ Παύλος δημηγόρος ών, ύπδ 'Ανανίου τδ στόμα έτύπτετο · δν δ Ιΐαϋλος αρχιερέα γε Οντα μή είδώς, τοΐχόν τε κεκονιαμένον έκάλει, χβί παρά τόν νόμον τήν κρίσιν έξάγοντα. ΚΓτα

με-

βόδω τιν! φαριββΐον εαυτόν ώνόμαζε, χαί ώς δτι νεχρών κηρύττει

άνάστασιν, είς χριτήρων παρεισήγε-

τ ο . Μ' ού χαϊ πρός Φαριααίων τά πιστά σχών, μ η ­ δέ» τι δΐ7μαρτάνειν, j n o τ/j

χιλιάρχου

δεδοικότος, μή τι τώ πλήθει άπρεπων.

Νυκτός

γένοιτο

δ' έπιστήνα:

ά»τ[ρπϊστο πράξαι τών

λόγος Χριστόν, κα!

θαρσείν έγχελεύεσθαι. Επίσης τι ώς καί έν Ίερου· βαλήμ χάν τή

'Ρώμρ

(ΐαρτυρείν δπετίθει, "Ορχοις

δέ τινίς ήσφβλίζοντο, πεϊσαι μέν τους Ιερείς έξάγειν τον Παύλον τής πόλεως · αυτούς δ' έν έτοίμω ΙΫειν χΐεί-ε·.ν

αυτόν. *0 δήτα Παύλος μαθών, ήγγελε γάρ

δ τής αδελφής αυτού παις τήν βουλήν, τψ χιλιάρχω έμήνυεν. Ό δ.ομα,

δυσ'ιν

δέ, Κλαύδιος Ιχατοντάρχος

λάοοις, σύν Ιππεΰσιν

δέ χα!

Λυσίας

ήν

αύτώ

διαχοσίοις δεξιο-

έβδομήχοντα

παρεδίδου τδν

Θ.Ιον'Απόστολον · χτήνει έπιβιβάσας *ίς Καισάρειαν νυχιδς, τώ ήγεμόνι Ψήλιχι σύναμα επιστολή τοΰτον παρίπεμπε. Καί ός δεξάμενος τούς έξ Ιεροσολύμων ήχοντας, χατ' αύτοΰ είπών τούς χατηγορσύντας

έχ-

ίέχεσθαι, τψ πραιτωρίψ ·Ηρώδου φυλάττεσθαι παραγγύα.

HISTOllIjG

L I B . II.

830

percili, de eo certiorae iacti caacnl, quasi oranea dooeret a lege deilcere, drcurooieionom abolere, et patrios morea negligcre : proiadeqae auctorea eunaoreaquo ei erant, ut conailio ad lcmpua accominodato, purillcaretur, ot ex legi* prajecripto caput raderet, oe scilicet lcgem abrogare videretur. Atque ille q u i d e m i l a puriilcatua, templum iagreditur : Jiid.-ei a u t c m Aaiaui eo oonapectu, 180

ira v e b e m o a t i o r e d u c t i ,

a i a n u a ei inferunt,

et aliua alium cokortali, tanquam eum qai leuiplutn profanaret, indo exlrabunt, et oocidere tnoliuntuf. CiEleruiii cobortia trlbunua, tumullu eo oivilatis audilo, magaa cuni oeleritate accurrit, et Puulum ez percuisorum manibue rapliim, gravibua duabua calania vinctum, in caelra ducil : et quod eum iCgypliura i l l u m eeeo, do quo paulo unte d i x i m u B , opinaretur, idipaum inquiril. Ille aulem Taraenaem se ex Cilicia ease dicit. Deinde cum eum i n gradua slatuissel, cauaam dicerejulbi Paulus elana, do r e b a s tuia commeraorat, quod epectatum acilicetealis eeaet, xelo ee ot (einulalioae pttrim legie n a g r a a t e i Q , apud Gainalielem cxremoaiea cjus a c c u r a t e et diligentor didiciaie : accepliaque a eeoiotibua epialolia, Damoacum, u l ibi \a vincula, qui Cbrieium prsdicaa&cot, conjiceret, contendiise. Immenaam vero lum coelitua lucem circum ae o o r u a c a a a e , vooemque inaudilam a n t e a ad ae d e l a l a m eaao : excscalum inde circuieae, visum poatca rorsua ab Anunia recepiese, deniqne baptiamo coneigndlaiD, Jeau Cbri&to nomen dedisae. Heo omnia cuin reierrct, txiagia etiam roagiaque lumulluari mullitudo i n c i p i t : t o l londum eurn osae. neque talem homiaem vivore debare, olamilana. Tutn tribunue Paulum uagellla orgebal. At ille, cura Romanura so citem e«ae d i ceret, plagia liberaiur. Deinde, cuni prima luce tribunua, rem omnem oertiua cogooecere volena, pontifice» el conailiom evooat : alque i b i cum Paulua ruraua concionaretur, ab Anania i n os v a r b e r a t a r . Quem Paulue pontiflcem ease ueacieos, cum parielem eum dealbatum vocal, tum i l l c g i timuui ioiquuinque ei judioium objioil : deinde conailio qaodam pro lompore capto, Pbarieajuin ao nominat : et q u o d morluorum reaurreotionem prasdicet, p r o p l e r e a ae In Jua trahl dioit. Hoo modo, Phariaasorum aibi, oihil eura otiminie a d miaiase credenlium, conciliat atudia : ot Iribanue veritaa, ne qaid m u l t i t u d o , qaod niinus deeeret, faceret, eum abduoil. Noctu vero Chnatue l'aulu aeaietena, forti animo esse j u b e t : eumque aicuti Hieroaolymia, ita Rora» q u o q u e de ae leetiUcaluriiin eaee dioit, Erantautem quldaio qui jurataeoto conGrmaverent, parauaauroa aa qaidem aaccrdolibua, u i Paulutn e oivitate producerenl, ipaoa voro ad eum necandum paratoa foro. Quod cum Paulua oogno*iaaei (nam id ao eum aororia ejua Uliua detulorat), tribuao 1 8 1 tigni&oat. Ille porro, Claudins scilicet, Lysias (ita enim tocabatur duobus c e D t o r i o a i b o r , duoeoliaqae hastalis, et eeptuaginta

831

NICEPHORI GALUSTI

833

eqnitibua, divioum oommittit Apostoluro, ut noolu jumenlia vehentem. Ceaaream c u m epistola ad Felicem dacerent. Et ille, cum eoa qui Hierosolymis venienent, excepieaat, exspectaturamqoa ae, qui eum accuaarenl, dixisset, i n Herodis praetorio asservari illum j u b a l . CAPUT X X I X .

Λ

ΚΕΦΑΑ. Κθ'. Ή ς [ δ ι ε ι λ έ χ θ η ό Παύλος τ ο ι ς έξ Ι ε ρ ο σ ο λ ύ ­ μων ή χ ο υ σ ι χ α ί περί Φ ή λ ι κ ο ς χ α ι Δροοσ ί λ λ η ς καί ΦήστΟυ, δς δ ι ά δ ο χ ο ς ijv Φιλι­ κός* έφ' ου Π α ύ λ ο ς πα($^ η σ ι α σ ά μ ε ν ος, έχβκαλεΐτο τδν Καίσαρα.

17/ Paulus cum eis qui Uierotolymis venerant, se defendens disputarit. De Pelice et Drusilla : item de Festo, qui Felici mccessit, apud quem libere catua dicta, appellavit Cxsarem. Quinque dies intercessere, cum eeniores nicrosolymis eo veniunt, Ananias pontifex, et oraior quidam Tertullua nomine : q u i cum alia raulta Paulo, accuaana, nugis euia et eloquentiffl convenientia objicit : tum ut pestiferum et eeditiosum hominem conviciis proacindit, profanantem s a n ctum et templum ipaum. Insuper etiam, roagni et gravis criminie loco adjicit, anteeignanum hunc eaae Nazarenorum aect©. Paulus vero facile c r i minibua aliis orationa euavi confutatia, colere ae Deum, juxla eam qoam i l l i dixisaent sectam : ne- Β

Πέντε ήμέραι τδ έξ εκείνου ήσαν * χαί πρεσβύτε­ ροι εκείθεν ήκον, Άνανίας τε δ άρχιερεύς, χαί ρ^τωρ τις Τέρτυλος δνομα * δς καί άλλα

μέν τού Πώ­

λου κατηγορών ήν, άξια τής εκείνου φλυαρίας χει πιθανότητος · τέως γε μήν ώς λοιμδν χαί στασιώδη έλοιόορεΐτο, βεβηλούντά τε τδ άγιον

χαϊ τδ Ιερόν·

καί ώς μέγα τι δεινδν προσωνείδιζε, πρωτοσταττ,ν λέγων είναι τούτον τής Ναζωράίων αίρέσεως. Παύ­ λος δέ τά μέν άλλα ραόίως άπεωθεΐτο, ήδίστψ λόγψ διακρουόμενος · λατρεύειν δέ θεψ καθ* ήν εκείνοι έφασαν αίρεσιν ώμολόγει, μηδ' άπο τών Ιν νόμψ χα! προφήταις είρημένων δν · επίσης τε τοις λοιδορούβι

que 86 iia qaa) ία lege aut p r o p h e l i s eint, dictis refragari; neque aliier quam accueatoree conviciatoreaque euoa credere conetituiaae : annuntiare etiam mortuorum q u i vel pie, vel i m p i e vixiasent, reeurreotionem, qua de re p o t i s s i m u m i n praesenli causa judioium sit, profitetur. Quibus auditis, Felix j u d i c i u m ad Lyeiae t r i b u n i adventum comperandinat.Qui tribunus quamprimum v e n i 8 s e t , c a u s a m 8 e iterum auditurum dicit. Paulum autem i n custodiam mittit, ncque quemquam ad eum adire, quaequeei u s u i e e s e n t y S u b m i n i e t r a r e v o l e n t e m , probibet. Ceterum paulo poet Felix una cum Drusilla uxore accersitum Paulum, de aalutifero verbo conciooantem audil. Itaque metu ex concione ejus coDcepto,

πιστεύειν

αίρεΐσθαι * πρεσβεύει ν

τε

καί τήν τώ·

νεκρών έξανάστασιν, τών τε δσίως βεβιωκότων κύ μή · υπέρ ού και τήν δίκην μάλιστα τούτψ

ταύτν

γενέσθαι. *Ων είρη μένων Φήλιξ άκουσας, δπερετίθει τήν κρίσιν, Αυσίαν τδν χιλίχρχον- έκόέχεσθχι ειπών· ού ήκοντος δ'σον ήδη, τά τών λόγων αύθις γενέσθαι. Καί φρουρά μέν τδν Παύλον έδίδου * ήκιστα δ' έχε*λυε τόν βουλόμενον προσιέναι τε καί τδ πρδς χρεάν έκείνψ ύπηρετεΐν. Μετ' ολίγον

δέ

Δρουσίλλη τή γυναικί, τδν Παύλον

Φήλιξ σύνερι μεταστειλάμενοι,

ήκουον τδν σωτήριον λόγον διεξιόντα. Δέους δέ «λη· σθείς, ήρεμα τούτον απέλυε, καί τ ή ν πίστιν λαβείν ούκ έθέλων, χρήματα προσεδόκα λήψεσθαι · δΓ ο τα\

Felix paulatim eam absolvebat. ProfeesioDem vero β συνεχώς μεταπεμπόμενος, ήδέως πρδς λόγους χετο. Διετίας δέ πληρωθείσης, Πόρκιος Φήστος fc» fidei susoipere nolens, pecuniae ee ab eo acceptuΝέρωνος διάδοχος έπέμφθη Φήλικος. *ϊ£ άπδ Κ«· rum sperabat: earaque ob causam frequenter cum eo accito familiariue libentiuaqae sermonee con- σαρείας εις Ιεροσόλυμα άναοαντι, οί περί Ά * νίαν τδν Ιεράρχην ήξίουν, είς Ιεροσόλυμα τδν Πι> ferebat. Enimvero biennio exacto, Portiue Festos λον καλεΐν * ώς άν γε κατά τήν δδδν, χρόφα διαχει­ a Nerone sacceeeor Felici m i t t i t u r : qui cum Caesarea Hieroiolyma aecenderet, Ananias pontifex, ut ρισθείς τψ ξίφει πρδς τών συνωμοτών. Τδν φήστκ δέ άπείπασθαι τήν άξίωσιν · εκείνους δέ τ ή Kna» Paulum eo vocaret r o g a t : 1 8 3 eo nimirum c o n ρεία προσβαλεΐν, καί τδ άμφίβολον διαλύεσθ*.! silio, u l i n itinare clam ferro ille a conjuratis t r u oidaretur. Featue petitionem eam rejicieoe, eos Cae- Έπεί δέ Φήστος καί τδ πρεσβυτέρων ήκον, έπί β £ ' ματος Παύλος τά παρ' εκείνων εισαγόμενα ώς Ιβτδι aaream, ubi controversia decideretur, venire jubet. αράχνης διέλυε, μηδέν τι έξημαρτηκέναι, ούτε εις Eo cum Festus et preebjteri veniaeent, Paulua pro tribunali crimina eibi ab eia objecta, tanquam ara- τόν νόμον, ούτε μήν είς τδ Ιερόν άπο£εικνύς o p i m nearum telam eolvit, nibil se vel i n legem, vel i n Καί Φήστος μέν Ίουδαίοις χωριζόμενος, είς Ίερ* σόλυμα άναδαίνειν τδν Παύλον ϊλεγεν. Ό δ' άπηξίββ, lemplum admiaiaae pulcherrime demonstrana. Ao έπί τψ Καίσαρος βήματι παρεστάναι φάσκων. *£>• Festot quidera, ut Judaeis gratificaretur, Hieroso-j

,

σ

|ν

1

l y m a Paulum venturum eese dioit. Id vero ille deprecatur, ad Caesarie tribunal ae alaturomatteatana. Nemini quippe fas ease, bominem ad Geaarem proTocantem, J u d s i a per gratiam donare. Ad buno modum c u m Paulua lechna qaadam Featum con-

u

·

ι

·

ι ·ι

ι

χ

—

θεν ούδενί έξεστι χαρίζει ν Ίουδαίοις άνδρα έπ:«* λούμενον Καίσαρα. Οΰτω τού Παύλου τέχνη κατ* σχόντος τόν Φήστον, εκείνος σκέψει δούς τά τον πράγματος, Καίσαρα, φησίν, έπικέκλησαι * προς Καίσαρα πορεύση.

Btrinxieeet, ille Γ Θ i n conailiam relata atque deliberata, tandem, G«aarem, i n q u i t , atppeJlaati, ad Ceaarem ibia.

ΚΕΦΑΑ. Λ'. Π ε ρ ί Ά γ ρ ί π π α καί Β ε ρ ν ί κ η ς , χ β ί τ ή ς αυτούς δ η μ η γ ο ρ ί α ς τού Π α ύ λ ο υ . Έπί νίκη

i

προς

τούτοις Άγρίππας ό βασιλεύς, σύναμα Βερτή

γυναικί, είς Καισάρειαν

άφίκοντο

προς

Φήστον. Δ'βτριβής δ' έφ' ημέρας πολλάς έκεϊσε γ ε γενημένης, Φήστος τά κατά τον Παύλον τψ βασιλεΤ άνειπεν δπως δέσμιος ύπδ Φήλικος καταληφθείς, καί ώς δίκην κατ' αυτού αϊτού μένων τών πρεσβυ­ τέρων καί αρχιερέων, έπί τδ βήμα τον άνδρα ήγαγον τών κατηγόρων παρόντων · μηδεμιά; δ' αίτίας τάνδρι φανείσης, ώς γε ύπονοεϊν ήν, πρός γε μήν αύ­ τδν, ζητήματα τινα προύτεινον περί τής σφών δει­ σιδαιμονίας, καί περί τίνος Ιησού τεθνήκότος · δν Ιφασκεν δ Παύλος ζήν. Έμού δ' έν απορία καθεστώ-

τος

834

E C C L E S I A S T I C J E H I S T O R L E L I B . II.

833

De Agrippa

CAPUT X X X . et Berenice : et de concione, quam apud eos Paulus habuit.

Inlerea Agrippa rex, una cum Bernice conjuge Cffisaream ad Festum venit. Atque i b i cum plures diee moraretur, Featua causam Pauli regi exponit, ut aoilicet ia vinctos a Felice relictus fuerit, et ut praesbyteri et pontifices, officium judicia adveraoa eum i m p l o r a r i n t : ut denique pro tribunali hominem accuaatoribua prasaentibua statuerit, atque i b i nihil criminis i n reo, quantum euspicari licuerit, compertum eit, praeterquam quod quseetionea quaedam de superstitione ipsorum, et de quodam Jeau defuncto, quem Paulus vivere assareret, ab a c c u aatoribue ei objicerentur. Et cum ipae dubiue an-

πρδς τήν τούτων διάκρισιν, δ ΙΙαύλος τήν τού ο cepaque de judicio boc essem, Paulua ad cognitio

*ψ

ήδη

ολιγανθρωπία,

τή

Σίμωνι

τών

πολλή

Ο ι μ Ι ν ω , iv πάντα

τ«

κάλων

βιΐναι

τας

τοαούτω

χλήβεις

'Ρωμαίων • αυτήν

φόνω,

τοΰ

κροσέχειτο.

Πέτρω

Χριστός

Καί

ό'τιπιρ

Σίμωνι

" Ρ ώ μ η τής

παρρησία

γήβεν

δε τ ο ύ τ ' έν έ τ ο ί μ ω τάς

ε'ς

ουρανούς

πράττειν

ό ασε­

πάντων, ; μέγας άνιισι ;

έστί. Καί ευθύς

άνω έφέρετο τοις Πέτρος δ'

έπιτρέψσς.

ύστερον

οία πλάνος

τψ

έν

Καί

μέσου

άπωλείας

Σ ύ δέ άρα τί φής

Κάμοί

χείρας,

Σίμωνι

αύτψ, •

ίφη

έχ

Νέρων

ούν

ύστατον

τ ι ίνα ς

νίοις εαυτόν

τψ

Νέρωνι.

χινών, αίτιων

ώς

Πολλάχ-.ς

ύπερογχωθείαης

οός

λίιν

Εντεύθεν

χαί αύτψ

λίγου,

«ύτών,

άντιχαταστάς,

ό

δυσ-

ασθενή

γεγενημένην.

γεγενημένων.

ΙΙίτρος

τψ

πέμψας, ((φι ι

αύγχλητον

συγχλήτω τε

μάλλον

εκείνος

χατ'

τήν

κροσοχθίσσς αύτοϊς, τ ψ κ λ ά ν ω

βείας

τη

πράξεις,

πάροδος, τοΐς άποατόλοις εκετι-

ή ν , τό

πλήθϊΐ

πλήθος προοιόν-

π** ιστι ,/•'-••,,

ίνηρσμένων

τ·.ς

τό

χραταιούμενος

ώπλίζετο · χαϊ

νών

ώς

ώς

έχτρεπόμενος

εύαεδείας αναιρεί

άμφω

αριθμόν εΤναι τους

ανόσιους

τής

πολλούς

έξαισίοις χαί

υπέρ

ώς

άγουσι δ α ι μ ο -

έν

αγωνία

μάλ­

λον ήν, κ α ' τ ψ θ ε ώ εν χαρδία διωμιλεΐτο. Καί Π ν ε ύ ­ ματος βαις

πλήρης

γενόμενος

δυνιμεαιν,

κρήνης

ΐπετίμα

άπονωρεϊν

άφ' ύψους

ρ ά γ η Oavuiv. Ο ι γι μήν τών δας

αΐρομίνω

οδόντες

ήσαν,

πρυσίαις.

χαί

διερρωγότχ

όρώντες ·

Παύλου σαφώς χηρυττόμενος.

Ι·β*

ού

νειον

δεύρο

ές

Σίμωνος

τισι,

και

ί r a p p i t t v ήρξατο

(άΑρήήτοις τρου

καί

κύμβα/ον άνάξιον δρΟΙφ

εθιπτον. Παύλου ούτως

ήγούμενον τψ ι / ι , ; π :

διε£τό

χχί

& ύπό

Πέτρου

όνομα

τοϋ

τόπω Σιμώ-

Άντιχρίστου

Άναβιώναι

μεν

Νέρων

δ'ε

μαθών

διέφθχρτο,

αίτήααντα, επίσης

χζιρψ καί ή μ ε ρ α

οδν ·

ώς

όδωδώς, ήν, άπειπόντες έν

Σίμων

• χαί

βί­

παλινωδίαν

έπί πλείστον προΰχειτο

χειν εις ούρανόν · Παύλον ταυτψ

τήν

διελέγ/ον.

θιψ

Τψ γε μήν

πέπτωκεν,

χιχλήβκεται,

άπώλειαν

α ύ θ ι ς έδόκει 8ε

οΓκτιστον

αύτίκα

οωναΐς τε δ ι α -

μέγας,

χχί

έαμα

οία

έξαπίνης

έδοων, θεός

μετεωριζούΚαί

συντριβείς,

δήμων

εύφήμουν,

Εις,

ταΐς

εχείνου.

έφέρετο,

ξύλψ

τψ

ώς

ώς

ύπδ Π έ ­

Πέτρον

μίν

άνεσκολόπισεν ·

Λιδχσχάλω παθεΐν έν

αν γ * κούφιος lyot

τρέ-

δε τ ψ ξίφει άν^ρει έπί τ ι μιά\

.s.,0

"Ετέθησαν

δε έν

όδψ

(I) « Dicat Slmoo qui so ma>!natn virlulem [»ei, et merotriuulam s u a m Spirilum eaoctiim appellaT i l , quomodo lempore corlo ilomiedobitum naturm p e r eucoi-eaicmeniad &e delatiiin perecdvcrit.quando i i i niedia ipaa u r b e conciduna exslinclue esl? » (tipipban. ndversue Simoniaro. h-ereaim.l « Cuin SI-IIOD ae Chnalurn d i e e r e i , ol lanqumn flliam ad palrern ββ νοΙβπΊ.ι nnscreret po8se conscendere, atque elalua aubito magicia arlib s vulare cnepisael, luac Ι···τ·ι- l l x n g e n i b u a precatuu est Oomiaum, el prcoatione aaucta vicit magicam Jevitatem, et v e l u t vmolum i l l u r a de B u b l i u i i a e r e depoauil, et

De miraculii apenoturum llonue edilu. Ue inlentu Antichritti Simonit :«l ul l'elrui el ftittttu Hom/t marhjrii ccttamen tiluolvcnnt. Sed o.niin cuni i b i mirilici» amborum miraculis [,ιιιΐιι ad Chrislianiaiaum c o n l ) a e r i ! l muliiUido, ut numerue ejus iniri non posaet : JNero penos qaem aumma reruin «rnl, aJ iniproba impiaque delapsus Hagitia, oa ro nognila, contra ipBarn ΊιVII.ι oultue arnialur pielatcm : et percueaoribue dieposilis, tot ildolea Terro nocat RomanoB, ut o l i a m acoalua a>itnodum j a m propler paucitatem aui ordioie hominum imbecillia, aliae eupor aliaa accumulataa cedus sgro forret. Inde Simoni admodum a p o s t o l o B pereoquenti.adilue liber ad eeua tum et Neronem datus. Atque U omnem (ul in proverbio esl) inovet funem, ut i l l o r u n i etiam n o mina e medio lolleret, lanquam qui r v l i s taDtat mullitudinit auctorea iuiespni. 1 0 3 llaque Noro apoeloliB nil.-ii.-ii7 planum Simonciu ipse quoque planue cet cooiplezue. Cara igilur 1'elrue, Simoai ρ·--..-ι.-π--, cum eo a r p e oooOictatui- eBBet, tumorque impietnli in inalelloo illo eupra modum ."·.crevissel, poatreuio quam licealiuaiBsimo πι o o n epeotu omnium Ilomai ad Pelruiu, Τα vero qoid a i 8 ? i n q u i t : proptereane Chriatua luus magoua enl, quod α terra oaaloa oooecendit? quin et niihi id faoere proolive est. Et conrestim manibu* extonsi*, a u r B u m vereum, dtemooibue euiu, quibua ΒΘ permiaerat, duconiibus ferebatur. Petrua autem adniodam anxius esso, et oum Deo i n corde pcr preoationem colioqui. et tandem apiritu plonua, potealales iliaa quao nefariura bomiaem in Bablitno altolloiiaDt, increparo, ot ut ab eo diecedereol j u bere. At illo atatim prscopa deoraum veraum fertnr. ··! Ιιιιιιιί alliaua morluuaquerumpitor. tbi ex populo qui anlea Simonem divinoi uaurpaalem hoaores laudibua celebraverunl, aubito Ha prostralum videntes, laudeequo printinie pcr paliaodiani recanlante», ingenli claraque rooe : Uniis est magnua D P U I , acclauianl, quem Pelrua et P a u l u i apcrie el claro predicant. Looua lanc ipse, in qucm lucluoaluui hooapectaoauai incidii, ad bodieroum uequo diem 8imoaiuai vooalar, etiammum Simonis Antiohritli pernioiem oi i D l o r i t u m dccl.irana (I). Et orant Ibi nonnulli.qui eum reriolurum 0888 opinarentur,ut ob id diulius ia pulilioo jaouit. CaBlorum ubi jam caduver dilHuere, mulcquo olero pneoipitio in taxo elidenaorura ejua ooofrogil,«elc. Λu.-.ι.-!:hu.--, io Sermonibue Dctanclit.) ι·ΐ· ·. Aug. epiat. 8 0 , de jejunio diei Sabbaii agcas : κ Eat quidem, ioquil.ethieo opioio pluritnoruni,'|tiatnvia eam plerique falairn perbibeanl, quod aposlolua Pelrua Romaj r.umSimone tnagno die Dominico cert a t u r u s , propler ipenm raagoae leatiliouie periculum |.ri.ii.· ,-.iiin ujuadem urbie eccleeia jejunaveril, el conseoulo tam proapero glorioaoq^uo lucceasn, cumdem inorem tenuerit, eumque nnitaUe aint nimiiullif occidentalea EccleBiio. »

851

NIGEPHORI

CALLISTI

859

coopit, re d e s p e r a l a in occuitie illum aepeliere Ι ο - Α τ ή λεγόμενη Ό σ τ η ν σ ί α , έτους έβδομου κ α ί τρια· c i i . Nero autem certior factua, a Petro et Paulo κοστού μετά τό σωτήριον πάθος Χ ρ ί σ τ ο υ διαγενοeimonam peremptum eeae, Petrum quidem pediμένου. Φασί γε μ ή ν Παύλον πρότερον κ α ι διαμαρbue auraum v e r e u m aublatis (nam id ita petierat ; τύρχσθαι Νέρωνι, ώς μετά τ ρ ί τ η ν ή μ έ ρ α ν τ ή ς έχeimul quod 86 indignum reputaret qui ilidem ut τ ο μ ή ς παρχσταίη αύτψ ζ ώ ν . Ο δή καί γενόμενον. Magiater auue recto corporia etatu pateratur, aimul είς εκπληξιν ήγεν. Έ π ε ί γάρ, ώς ή πρόρρησις ut levior expeditiorque ei i n coelum easat curaus) είχε, μετά μόρον υπαρ έκείνψ π α ρ ί σ τ α τ ο , καρρηin crocem egit. Paulum vero gladio feriena occidit, σία τε τόν Χριστόν θεόν ώ μ ο λ ό γ ε ι , καί τήν eodem tempore, eodemque die. Bepalli autem aunt σωτηρίαν μ ή έν ά λ λ ψ ο ν ό μ α τ ι ^ έν τή in Oalienei, q u « dicitur,vir triceaimo eeptimo poat Ι η σ ο ύ προσηγορία έδείκνυ. Τόν δέ π ε ι ρ ά σ θ α ι μεν salutifarara Gbriali paaaionem aano. Feruot aulem ώς λόγος, κρατεΐν, ήκιστα δέ δύνασβαι, τ ή ς όψεως Panlum Neroni antea testalora eaee, se i l l i toriio αύτίκα τών εκείνου άφιπταμένης χ ε ι ρ ώ ν . a cede aua die vivum repraeaeataturum. Quod ubi eal factum, in conaternalionem i l l u m oonjeriL II cum poal mortem Paulus, ita ut predixerat.certo et vere i l l i aaeistens, libere GhrialQm esae v e r u m Deam profiteretur, neque veram ealutem io alio quam Jeeu noarine eaea ottenderet: i l l a m q a i d e m dieaat conatum eaae, minimc aulem (quod visio ea repenle ovanuerit) coroprahendere P a a l a m potuiaae. 1 9 4 GAPUT X X X V l l . Β ΚΕΦΑΛ. ΛΖ'. De crudelitate et turpUudine Ncronis: qualia quidam ΙΙερί τ ή ς ώ μ ό τ η τ ο ς καί α ί σ χ ρ ο υ ρ γ ί α ς Ν έ ρ ω ­ ν ο ς · κ α ι ο Τά τ ί ν ε ς τ ω ν κ α θ ' ή μ α ς ε κ κ λ η σ ι α σ ­ ex ecclesiasticis scriptoribus nottrit de eo, deque τ ι κ ώ ν α ν δ ρ ώ ν π ε ρ ί α ύ τ ο ΰ κ α ί τ η ς Ι ε ρ ά ς τε­ sacro obilu sanciorum apostolorum memorix pro dideiint ; et de divina eorum vultus fucieique /*λευτής τών άνίων αποστόλων ιστόρησαν, ν

αληθή

αληθή

gura.

Kt divini qaidem apoetoli ita martyrii cureum perfecere. Nero autem quo magia imperii ejue crevore vires, eo deterior factua, ad nefandiaaima qu&que acelera eat prolapeus, armia etiam contra eam q y e Deo praeatalur pietaiem aumptie. Illiua varo improbitatem, morumque Importunitatem percurrere, nequaquam praeeentia videtur oase opar». Quiounque autem nominie parversitatem, apertnmqae furorem perepicere velit, is monumenta hialoriarom, qu® multa a multie de rebua ejue cum flde et cura sunt compoaiia, oonsulero polerit. Gum enim permultorum interitue auclor exetitiaeet, adeo ae ceedium piaculis,'coDtaminavit, nihil rerom omnium cum jratione et m o d o facieoa ot poatrcmo n c c h a r i s s i m i s q u i d c m capitibus parcerei : et citbara) musictaque carmioibus opcram navans, atque indeccntibus proraue, infamibua et moretriciis motibua ludeoe, ridiculeque prorsus ία theatro publice ealtaoa, neque quidquam o m nium quae Deo ingratn invieeque sunt reram i n tentatam relinqueoe, primue ίρβθ acerbieeimus rerbi v e r » pietatis hostis exataret: el .'denantiatia ei qa© contra i l l a m straote eraat inaidiie, raatrem ipae soam, fratrem et conjugem ferro auetulcrit t et innumerabiles praterea ex clarisaimia R o man» urbis civibaa, qui etiam genere aibi propinqoi r M o n l , variia soppliciorum generibua perquam c m d i l i t e r iuteremerit. Ad quae omnia illud etiam addidit, ut primua ipae imperalorum omnium impietatia ejus q u » adversue Deam euecepta eel, primitiaa tulerit. Itaquead sumroam ejue inaaniam hoo fuit reliquum, ut mente per inlempcriaa captuf, manat tandem ipeeaibiafferret: qualoordecim a n D i a . praeter paucoa admodum menees, imperio c u m ignomluia et probro lummo adm.Diatrato. Cqjoe etiam Tertullianue, Romanua acriptor mcntionem facit hisce varbia: « Coneulila commenta-

και π ε ρ ί τ ή ς δ ιαπλασεως. Ούτω

μέν

θεοειδοΰς

αύτώνμοροής

μ α ρ τ υ ρ ί ο υ oiijva

οί απόστολοι τό του

σαν στάδιαν. Νέρων δέ δσον τό κράτος μ ε ί ζ ο ν βανε, κατά τοσούτον έπί

τάς

καί

κατά τής

άνοσιωτάτας

ζετο.

Τό

τε τό

ήθος

φίλον

μέν

ούν

τά

καί

ό«ο&

γάρ

φιλτάτων

καί

τε

τι

άνά

τών

τό

γεγονώς, επιβουλής

μητέρα

ζυγον τψ ξ ί ε ι

καί

έκ

τών

ποικίλαις θανάτων ίδέαις αυτοκρατόρων

άπάρξηται. τάς

τής

Μανίας

φρένας

βασιλείαν, μηνών καί

δεόντων

τό

άκρον

πρός

τό

δλλους

wt

Ρωμαίων,

ασεβείας

έλάσας,

κάντεύθεν

δέκα

τινών,

εαυτό»

χρόνοι ς τήν

άκλεώς

'Ρωμαιο^

διιθύνα,-.

Τερτυλλιανός

ώδέ πως

γράφων

μνήμασιν

υμών.

τούτο τό

δ ό γ μ α , ήνίκα μάλιστα έν ' Ρ ώ μ η , τήν σνί-

τολήν ξαντα.

πασαν

Έ κ ε ΐ δή

« Έντύχετε

χώμεθα.

Ό

ού/

εί μ ή

τής

κολάσεως

γάρ είδώς μέγα

ημών

εκείνον νοήσαι τι

τοΐς ύπο-

εύρήσετε π ρ ώ τ ο ν Νέρωνε,

ύποτάξας, ώ μ ο ς ήν είς

Τοιούτψ

&ν,

ποιεϊναι ·

άν πρώ­

θείον

τελευταΐον

τοΐ^

6

μνείαν

καί

μην>

τ ή ν όμό-

τούτ' ένέδει, ώ ς κατά

είς

τέσσαρσι

αύτψ

και

επισήμων

διασεισθιίς, ξίφει

διεχρήσατο, Τούτου δέ

δ'

δέ

έργων

εύσεβείι;

ύποβαλών, άιεηνΟκ άνεΐλε.

Πρός δ' αύ τοΐς πασι καί τος

της

άδελφήν

ύπήγε. ΙΙυρίους

?

προσηκόντων

τού

λι-

θέατρο»

θεοστυγών

λόγομ

γένει

διώκτης

φείσασία!.

πορνικοϊς

τε

τε

π

ές ύστερον

άσέμνοις

μηδέν

| ί τοσαύ­

τ ι λ ο γ ι σ μ ψ κρίτ-

ά π ο λ ι π ώ ν , πρώτος πικρότατος

κ«α-

ι σ τ ο ρ ι ώ ν διί)-

καταστάς,

ουδέν

χ ρ ώ μ ε ν ο ς , γελοίως

θείσης, τήν

μοι

δ τ ψ γε μήν

εναργή

τήν

αίτιος

καί

κκί

·

έντυΧεΐν

μιαιφονίαν,

έξορχούμενος,

1

ώπλί­

μοχθηρίαν,

κ α τ ' αυτόν α κ ρ ι β ώ ς διελθόντ«ν.

μη δε τών

ΚιΟαρψδίαις γύσμασι

άπωλίσθαινε,

έπιμάλλον

λελόγισται

πάρεστιν

γάρ άπωλείας

ώς

κράςεβσν

εκείνου

τάνδρός,

μανία ν,

την ήλατε τήν των,

τήν

προσήκον

γήσεσι, πολλών Ιίολλών

τών

ελάμ­

π ρ ο έ κ ο π τ ε , κιί

ήν, τό γε νυν διατρέχε ιν ή κ ι σ τ ά

σκαιότητα

θεωρήσαι

χείρον

είς Θεόν εύσεβείας

παρούση σ χ ο λ ή

{

έπί τό

χιϊ

αγαθόν ή ν ,

π ά ν τ α ς , διώά ρ χ η γ ψ κανδύναται, ώς ύκο

Νέρωνκ

ι

EGGLESIASTICiG HISTOHLE LIB. II.

853 κατακριθήναι εΐχε. Ταύτη πρώτος

ανακηρυχθείς,

γούν ούτος ό θεομάχος

έπί

τάς τών

αποστόλων

έπήρθη σφαγάς · καί Παύλος δή νύν έπ' αύτζς ' Ρ ώ ­ μης τήν κεφαλήν άποτμηθήναι, και Πέτρος ωσαύ­ τως

άνασκολοπισθήναι

κατά

ταυτόν

Ιστορούνται.

Καί πιστούται γε τήν ιστορίαν ή Πέτρου και Παύ­ λου είς δεύρο κρατήρασα έπί τών αυτόθι κοιμητη­ ρίων πρόσρησις. » Ουδέν δέ ήττον Γάϊος

όνομα,

Ό μέν δή Τερτυλλιανός ταύτα.

και εκκλησιαστικός

κατά

Ζεφυρΐνον

άνήρ

έτερος;

'Ρωμαίων γεγονώς

έπίσκοπον, ός δή Πρόκλω τής κατά Φρύγας προϊσταμένψ γνώμης όιαλεχθεις, αυτά δή ταύτα περί τών τόπων,

άνθα

τών είρη μένων

αποστόλων

τά ιερά

σκηνώματα κατατέθειται, φησίν · « Έφώ δέ τά τρό­ παια τών αποστόλων εχω δειξαι · έάν γάρ θέλησης άπελθεΐν έπί τόν Βατικανόν, ή έπί τήν όδόν τήν Όστηνσίαν, εύρήσεις τά τρόπαια τών ταύτην Ίδρυ- ' σαμένων τήν Έκκλησίαν. ι

'12ς δέ κατά τόν αυτόν

άμφω καιρόν έμαρτύρησαν, ό πρόπαλαι

Κορινθίων

επίσκοπος Διονύσιος εγγράφως 'Ρωμαίοις ομιλών ώδε σεάρίστησι · Τ α ύ τ α καί ύμεις διά τ ή ς τ ό σ α ύ τ η ς νουθεσίας

τ ή ν ά π ό Π έ τ ρ ο υ και Π α ύ λ ο υ φ υ -

τ ε ί α ν γεν ν ηθείσαν ' Ρ ω μ α ί ων τε καί Κ ο ρ ι ν ­ θ ί ω ν σ υ ν ε κ ε ρ ά σ α τ ε . Καί γάρ ά μ φ ω καί είς τήν ή μετέραν Κύρ ινθον φυτεύσαντες η μ ά ς ,

ομο­

ί ω ς έ δίδαξαν · ο μ ο ί ω ς δέ καί είς τ ή ν Ί τ α λ ί α ν ό μ ό σ ε δ ι δ ά ξ α ν τ ε ς , έ μ α ρ τ ύ ρ η σ α ν κατά τόν αυ­ τόν κ α ι ρ ό ν . Ταύτα δέ παρεθέμην, ώς άν γε μάλλον τ ά τής αποστολικής ιστορία^ ακριβώς πιστωθείη. Ούκ αγνοώ γε μήν, ώς είσιν ο'ί λέγουσι μετά ενός χρό­ νου παρέλευσιν κατά τήν αυτήν ήμέραν τψ μαρτυρίψ τόν καί Παύλον τελειωθήναι. Είχόν γε μήν τής θέσεως τής μορφής καί τού σώματος οί θείοι ούτοι απόστολοι, ώς έν τύπψ οιαλαβειν, ουνως. Ό μέν θείος Πέτρος τήν ήλικίαν μέτριος ήν, έπί τό ύρθιον έχων αυτήν άναβαίνουσαν. "ϊπωχρος δέ τήν ό*ψιν καί μάλα λευκός· ούλος τά; τρίχας τής κεφα­ λής καί τού πώγωνος καί δασύς · ού μήν καί κά­ θε ι μένας έχων αύτάς · ύφαίμους ώσπερ καί οίνω~ •πούς προβάλλων τούς οφθαλμούς · άνεσπακώς τάς οφρύς * καί (3ινα μακράν μέν, ού μήν δέ καί είς άξύ καταλήγουσαν, άλλ' ώσανεί σιμή ν κεκτημένος. Ό δέ γε θεσπέσιος Παύλος μικρός ήν καί συνεσταλ­ μένος τό τού σώματος μέγεθος, καί ώσπερ άγκύλον αυτό κεκτημένος, σμικρόν καί κεκυρώς * τήν Οψιν λευκός,

καί

τό

πρόσωπον προφερης * ψιλός τήν

κεφαλήν * χαροποί δέ αύτψ ήσαν οί οφθαλμοί κάτω 3έ

καί τάς

όφρύς είχε

νευούσας * εύκαμπή καί

ρέπουσαν δλψ τψ προσώπψ περιφερών τήν ρ*ΐνα. Τήν

ύπήνην

έχων

δασειαν

καί

καθειμένην

αρκούντως

ραινομένην δέ ταύτην καί τήν κεφαλήν ύπό

σιολιαΐς ταΐς

θριξίν.

Όρώμενοι

δέ καί άμφω οί

Χριστού μαθηταί θεοειδεΐς τίνες ήσαν, Πνεύματος τε αγίου καί θείας χάριτος εμπλεψ * ώς καί τοΐς όρώσι π ι στ οΐς κάκ μόνης θέας

άοράτως

ένιέναι

χάριν

αύτοΐς * ώστε ρυθμίζει ν τόν μετά πίστεως βίον, καί πρός τό βέλτιον άγεσθαι. Άλλά περί μέν τών κο­ ρυφαίου Χριστού μαθητών άρκε: τοσαύτα.

884

rios vestros ; illio reparietia primum Neronem i n haoc eectam tum maxime Rora» orientera, C e a a riano gladio ferociiase. 1 9 5 Sed lali dedicaiore damnalionia veslra eliam gloriamur. Qui enim acit i l l u m , intelligere polcat, non niei grande a l i quod bonum aNerone damnalum.Ad h u n c m o d a m primus iste Dei oppugnator ronunliatos, ad caedem apoatolorum est actua. E t Paulua quidem Rome capite plexus. Petrus autem crucifixas eaee eodem lempore traduntur. Rem hanc confirmat P e l r i et Pauli huousque etiam obttnena eorum q u « i n i b i aunt coaraeteriorum appellatio.» Atque h e o q u i dem, quem paulo ante allegavimaa. Tertuliianua 8ed non minua et alius scriptor eocleeiaeticue Gaiue noraine, q u i Zepbyrini Romaoi epiacopi lempore vivena, cootra Proclum Catapbrygaa h e reaia duoetxi acripsit, de looia ubi aacra tabernacula eorum apoatolorum repoaita 8unt,haeo refert: c Ego vero apoatolorum tropea demonatrare poaaum. Si enim i n Vaticanum a u i Oettensem viam ire velie, apoatolorum qui Eccleaiara liane fuodarunt, Iropea inveniea. » Quod autem eodem tempore ambo m a r l j r i u m aubiere, dodum Dionysiua Corinthiorum episcopuaad Romanoa acribent, ila aatruit : Sed et ws per lalem dodrinam *t cohortationem, planiatianem Romanm el Corinthix EccUsue α Petro et Paulo consitam, canjunxistis. Ambo enim et Corinthi apud nos verbum tertnlei eadem docuerunt: et isthic in lialia apud vos, cum eadem simul promulgattent, eodem tempore martyrio suni perfundi. Ceterum baeo propterea auot • adducta, ut certiore iide rea apoatolioa hietoria conflrmarantur. Non enim ignoro, eaae quoadam qui dicnnt, uno exaoto anoo, die eodem, martjrio Paulam qaoque finera v i t » cepieae. 8taturam a n tem et corporia formam divi apostoli, quantum per deacriptionem aimplioiorem aaaeqoi licet, t a lem babuere. Petrus equidem non crasaa corporia statura fuit, aed mediocri et q u « aliquaudo eaaet erectior, faoie aubpallida et alba adraodum : oapilU et capitia et barb® criepi et denai, eed non admodum prominentea fuere: oouli quaai saoguine reaperai et oigri, supercilia aublata : naaua autem longior ille quidem, non tamen i a acomen desinena, aed preeaue, simoeque magie. 1 N Paataa autem corpore erat parvo et contracto, et qaaei , incurvo, atque paulalam inflexo, faoie oandida, annosque plurea p r « te ferente, et capite calvo; oculia multa inerat gratia, aupercilia deoreum fersom vergebanl; naiua pulohre ioflexoe, idemqae loogior; barba denaior, et eatia promiasa : eaquo non minua quam capilis coroa, canie etiam r e aperea erat. Ambo autem Ghriali diacipoli, cnm inepicerentur, divinum quiddam p r e aa ferabant, Spirita eancto et divioa gratia ita reforti, a t q u i eoa viderent fldeles, exaapectu solo aroanam qaamdam et latentem conciparent gratiam, moreaque et vitam una cum flde rite conformarant, et in meliue convertarent.

885

NICEPHOHI

CAPUT XXXVIII. j Quomodo frater Domini Jacobus certamtn pro Chrislo peregerit. Sed b « c de primoribua Christi discipulis sint eatis quorum martyriis expositis, cuni ad hunc locam pervenerimus, consequena esee videtur, et reliquorum decem vitee finem i n secuodo hoc tomo partiriogere: non quod eodem tempore beatum felioemque exitum omnea aint consecuti, sed id fleri oporiere duximue, ut e l compendioea et d i l u eida nobis constet historia. Deinde q u i eorum conjugium sint complexi, q u i q u e aincera Ecclcaiae acripta reliqueriot, memoraturi, finemque i t a aecundo boic aacra? Historiae volumioi impoaituri : ut acilicet poat primum, qui Ghriati res omoes continet, aecundum hunc de duodecira apostolorum aclia abaolvamus librum : quamvie Iongius nobis inetituta excrcaoat biatoria. Scd eoira post Petri et P a u l i obitura, Jacobi. qui f r a t e r Domini est oominatus, at Ecclesiam Hierosolymitanam primue ab ipao Servatoro Christo, aeu (ut quidam volunl) ab ipsis etiam postea apostolis sibi commieeam admioistrandam suecepit, Obliaaque (1), boc est Juatua, appellatus est, mortem exponam. 1 9 7 Quod enim divua Paulue J u d e o r u m doluro, pcr Fettum et provooationem ad Gesarem, effugissel : i l l i qaae i n Paulum struote non processeraot, eaa i n Jacobum convertunt ineidiaa. Qualcm aulcm is habuerit finem,Hegeeippu8,qui p r i m e succesaionis apoatolorum temporibua vixit, inquinlo Comraentariorum auorum l i b r o a d h u n c m o d u m reconaet: SuacipitaulemBccleeiam unacum apoatolie adrainistrandam fraler Domini Jacobua, qui ab omnibue Justua cognominatus eet, abipeius Domiaiadnoetrausque lempora. Plurea equidem hoc nomine fuereJacobi: aed iete ex ipeomatrissu® uterosanctusfuit: vinum etsicoram non bibit.nequede animantequopiamcoroedit, novaculasuper caputejue noo accondit, oleo nncluanoneat.balnco quoqueminimeueus.Huic uni i n sancla ingredi faa erat: n e q u e veetem laneam u l l a m , ecd lineam tantum gealabat. Solus q u n o d o que in teroplum ibat, ibique ία geoua procumbere et pro remieaiooe peccatorum populi orare comperiebatur. Ganua quidem ejus cameli ioatar per callum iadoruerant, propterea quod semper ea inflecteret, adorans ad Deum. Cum itaque multi etiam ex principibua fldem amplecterentur, tum ullus ooncitatue eat a Jodeia, Bcribia et Pbariaeis : qui eo periculi rem devenisae dicebant, ut populua oroiiis Jesum pro exapectato illo Chriato baberet. Quare, ad Jacobum coavenieatei, i n q u i u o t : Cohortaraur te, ut cobibeaa populum, qui de Jesu ipeo eaductu8 eel, Gbrietum eum esse existimaos. Die•oade, q u s a u m u B , iie qui ad diem Paecha? huc V6oere, opioionem et fidera de Jeeu. T i b i eoim paremue omnes, et cum populo oaiverso teetifl* camur te justum esae,u8que personarum rationcm

CALLISTI

856 ΚΕΦΑΑ. Λ Η ' .

Ώ ς ό τού Κυρίου

αδελφός

Χριστόν Έμοί τών

δέ άρα ενταύθα είναι

κρίνεται

τό

τ ό ν χατε

αγώνα.

γενομένψ

κορυφαίων αποστόλων

άκόλουθον

Ιάκωβος

διεξήλθεν

τού

τέλος

λ ό γ ο υ , χι!

διεξεληλυθότι,

καί τ ώ ν λ ο ι π ώ ν

τού βίου πέρας τ ψ παρόντι

μοι δευτερψ

όιαδρχμεΐν · εί καί μ ή έν ?σψ χ ρ ό ν ψ

δέχα τι

τ ώ ν τόμων

τού

μακχρίη

τέλους τούτων έκαστος ε ί λ η χ ε ν " ά λ λ ' *ιν ευσύνοπτα εΓη τό σ ύ γ γ ρ α μ μ α , βεΐν,

καί

όσοι

τε

δσοι

ακραιφνή

ταλιπόντες τουτονί

τόμον

λων

είτα

τ$

ούτω

Ε κ κ λ η σ ί α κι-

καί

τ ή ς ιεράς ιστορίας τ ά τών δώδεκα

συγγραφής

τόν

καί

Παύλου

τελείωσιν

αδελφός

τού

Κυρίου

έλέγετο ·

ρας

Έκκλησίαν

Χριστού τών

γάρ

έγκεχείριστο ·

αποστόλων

έκαλεϊτο,

6' έστι

τού θείου

Φήστου

πρώτος αυτών

έπί τόν Ι ά κ ω β ο ν

αύτψ τ ό τέλος, Ή γ ή σ ι π π ο ς

( 'Οβλίας δε

άπό τ ώ ν τού

Οίον

«

έν τ ή π ρ ώ τ ο ι τ ώ ν τ ώ ν Υπομνη­

μετά

« Διαδέχε­

τών α π ο σ τ ό λ ω ν ό αδελ­

φός τ ο ύ Κυρίου Ι ά κ ω β ο ς , ό ο ν ο μ α σ θ ε ί Δίκαιος

δ:ι

έπιχι-

ή ν έ κ ε ί ν ψ ήρτυον

τρέπονται.

μάτων αυτού τούτον Ιστορεί τόν τ ρ ό π ο ν Έκκλησίαν

Παύλη

Καίσαρα

στόλων διαδοχή γενόμενος, τ ή π έ μ π τ η ται δέ τήν

Σωτή­ καί πε­

έπιβουλήν

τόν

λεσαμένου, εκείνοι τ ή ς επιβουλής έκπεσόντες,

τ ή ν Ιερο­

τού

διηγήσομ.χι .

δή

μετε

Ίωκώο^

τίνες,

τήν τών Ιουδαίων ά«

δή

καί

ύστερον

δίκαιος)

άποδράντος,

τ ά τ ή ς παρ­

τήν

δέ

δεύ­

κ α ί αποστό­

παρά

ώς

μετά

οιεξιόντα,

μ ο ι , καί

Πέτρου

σολύμων

δεύτερον

διαπεραναι,

μαθητών

προχώρηση

διαλε·

ήσπάσαντο ·

διαπεραίνοντα* κάν καί είς μ ή κ ο ς

τήν

ρά

καί

τ ά περί Χ ρ ι σ τ ο ύ π ά ν τ α

τούτον

ούσης ός

δείν ή γ η μ α ι · τήν σ υ ζ υ γ ί α ν

συγγράμματα

άπήεσαν,

τόν πρώτον τερον

οδτω

τούτων

ύ π ό πάντα*

χρόνων

μ έ χ ρ ι και

η μ ώ ν · έπεί πολλοί Ι ά κ ω β ο ι έ κ α λ ο ύ ν τ ο .

Ούτος δε h

κοιλίας

μητρός

ούκ έπιεν,

Κυρίου

αύτοΰ άγιος ήν ·

ουδέ εμψυχον

φαλήν αύτοΰ ούκ άνέβη. Έ λ α ι ο ν βαλανείψ

ούκ έχρήσατο.

άγια είσιέναι. νας. τε

Τούτψ

καί σ ( κ » έ π ί τήν ΧΙ-

ούκ ή λ ε ί ψ α τ ο , μόνψ

Ουδέ γάρ έρεούν έφορε ι,

Καί μόνος είσήρχετο κείμενος

ο ί ν ον

έφαγε · ξυρός

άλλά

εις τόν ν α ό ν ·

έπί τοΐς γόνασι,

καμήλου,

σινδό-

εύρίσχπί

καί α ι τ ο ύ μ ε ν ο ς ύπερ

τοΰ λαού άφεσιν * ώς άπεσκληκέναί τ ά γ ό ν α τ α δίκην

χ*

έ ξ ζ ν είς w

διά τό άεί κάμπτειν

αύτο»

προσκυνοΰντι

τ ψ θ ε ψ Π ο λ λ ώ ν ούν πιστευόντων καί τ ώ ν

αρχόντων,

θόρυβος ήν τών Ι ο υ δ α ί ω ν καί γ ρ α μ μ α τ έ ω ν

καί Φα­

ΐ ρ ι σα (ων λεγόντων δ'τι κινδυνεύει π ά ς & λ α ό ς Ιησού* τόν Χριστόν προσδοκ^ν. Έ λ ε γ ο ν

ούν συνελθόντες τφ

Ί α κ ώ β ψ · Ηαρακαλούμέν σε, Ι π ί σ χ ε ς

τ ό ν λαδν, Ιπεί

έπλανήθη εις Ίησούν, ώ ς αύτοΰ δντος

τ ο ύ Χριστού*

παρακαλούμέν σε πεΐσαι τούς έλθόντας ραν τοΰ Π ά σ χ α

περί

Ίησοΰ ·

μεθα · ήμεΐς γάρ μαρτυρούμεδτι δίκαιος

εΤ, καί πρόσωπον

είς τήν ήμί-

σοί γ α ρ π ά ν τ ε ς πειβόσοι

καί π α ς ό λαός,

ού λ α μ β ά ν ε ι ς .

ΠεΤσ^ν

ούν σύ τόν δχλον περί Ι η σ ο ύ μ ή π λ α ν α σ θ α ί · και γ*? πάς ό λαός καί πάντες πειθόμεθά τό

πτερύλιον

(1) Diotus etiam Obliae, boc esl munimentum populi at juetitia.

τού Ιερού,

σοι. Σ τ ή θ ι

Γνα άνωθεν

ούν έπί

·?{ς επιφανής,

857

E C C L E S I A S T l C i E H I S T O R L E L I B . II.

858

babere. Perauade ergo multitudini, ne de Jesu erret. Cuoclue enim populua et omnes noa tibi τ ω ν εθνών. Έ σ τ η σ α ν ούν οί προειρημένοι γ ρ α μ μ α ­ obtemperamus. Gonaiate igitur in templipinnaculo, τείς καί Φαρισαΐοι τόν Ίάκωβον έπί τ ό πτερύγιο ν ut cum ex auperiore loco omnibue aia conspicuua, τ ο ΰ ναοΰ · καί έκραξαν αύτψ, και είπον · Δίκαιε, tum verba tua ab omni exaudiantur multitudine. σοί πάντες πείθεσθαι όφείλομεν * καί έπεί ό λαός Propter featum enim Paacha? convenerunt tribus πλανάται οπίσω Ι η σ ο ύ τ ο ΰ σταυρωθέντος, άπάγomnea una oum gentibus. Statuerunt igitur, qui dicti eunt Scribae etPharisa3i, Jacobum i n pinnacuγειλον ή μ ι ν τίς ή θύρα τ ο ύ Ί η σ ο ΰ . Καί άπεκρίνατο lum templi, et vociferati auot dicentea : Ο J u φ ω ν ή μ ε γ ά λ η · Τί μ ε επερωτάτε περί Ι η σ ο ύ τ ο ΰ ste, tibi omnee obtemperare debetnua : et quandoυ ι ο ύ τοΰ άνθρωπου ; Καί αυτό; κάθηται έν τ ψ ούρανψ quidem populusfide suadeJesu crucifixo aeductae έκ δεξιών τ ή ς μεγάλης δυνάμεως · καί μέλλει έρχεerrat, aonuniia nobie, quod ai Jeau oatium. 1 9 8 σθαι έπί τών νεφελών τού ουρανού. Καί π ο λ λ ώ ν π λ η Ille vero voce magna reepondit: Quid me de Jeau ροφορηθέντων καί δοξαζόντων έπί τ ή μαρτυρία τ ο ΰ Filio borninia interrogatia ? Ipse sedet i n coclia, ad Ι α κ ώ β ο υ , καί λεγόντων, 'ϋσαννά τ ψ υΐψ Δαοιδ · dextram magna? virtulie et potealatia, venturueqoe τ ό τ ε πάλιν οι αυτοί γραμματείς καί ΦαρισαΤοι πρός α λ λ ή λ ο υ ς ϊλεγον · Κακώς έποιήσαμεν τοιαύτη ν μ α ρ - | est i n nubibuscoeli. Ibi, cum multia de oerta i n d u bitataque fide satiafaotum esaet, gloriabantur laeti τυρίρν παράσχοντες τψ Ίησοΰ. Άλλ' άναβάντες, de Jacobi leatimonio, et dicebani, Osanna filio D a κ α τ α β ά λ ω μ ε ν αυτόν, ίνα φοβηθεντες, μ ή πιστεύσωvid. Scribaa autem ipai et Pharisaei inter so d i c e σιν αύτψ. Καί έκραξαν λέγοντες · ' β ω , καί ό Δίκαιος bant: Male fecimus,qui lantum Jeau procuravimas άπλανήθη · καί άναβάντες, κατέβαλλον τόν Δίκαιον, i e s t i m o D i u m . Verumageaecendamue, et dejiciaraue κ α ί Ιλεγον ά λ λ ή λ ο ι ς , Αιθάσωμεν αυτόν · καί ήρξαντο eum, ut populue conterritus non credat e i . E t λ ι θ ά ζ ε ι ν . Έ π ε ί δέ καταβληθείς ούκ άπέθανεν, ά λ λ ά aimul exolamaruol dicentee : 0 , o, e l Jaetaa ipse στραφείς έθηκε τ ά γόνατα λέγων · Π α ρ α π α λ ώ , Κυ­ par errorem eeduotua est. Itaquepinnaculumaacenρ ι ε θ ε έ Π ά τ ε ρ , αφ ες α ύ τ ο ϊ ς · ο ύ γ ά ρ ο ι δ α σ ι τ ί denles, Justum ipsum peseumdederunt, et aliue π ο ι ο ΰ σ ι ν · οδτω κατσλιθοβολούντο)ν αυτόν, εΤς τών ad illium dixit. Obruamus eum lapidibus : et inceΙερέων τών υιών ' Ρ η χ ά β τών μαρτυρουμένων ύπό perunt eura lapidare. Gum aulem dejectus i a p r « Ι ε ρ ε μ ί ο υ τ ο ΰ προφήτου, έκραζε λέγων · Παύσασθε · τ ί ποιείτες ; Εύχεται υπέρ η μ ώ ν ό Δίκαιος. Καί λ α ­ cepa nondum mortuua easet, sed conversus genua posuiaset, dicena : Obsccro te, Domine Deua Paler β ώ ν τις τών κναφέων τ ό ξύλον ψ έπίεζε τ ά ιμάτια, remitte ipaie, nesciunt enim quid faciunt : sio, ήνεγκε κατά τ ή ς κεφαλής τ ο ΰ δικαίου. Καί ούτως inquam, cum lapidea i n eum oblerere pcrgerent, έμαρτύρησεν, έτει έβδόμψ τής αρχής Νέρωνος · καί UDUS ex aacerdotibua filiia Rechab, de quibus teέθαψαν αυτόν έπί τ ψ τόπψ παρά τ ψ ναψ . καί ετι atiflcatueeet propbeta Jercmiaa, exclaroans :Deaiαυτη ή σ τ ή λ η μένει έκει. η Μάρτυς ούτος αληθής atite,ioquit,qaid facitis? Jualuaipsepro vobia orat. Ίουδαίοις τε καί ' Έ λ λ η σ ι γεγενηται, ό'τι Ί η σ ο ΰ ς ό Bt fullonum quidam, ligno quo veatas complanabat Χ ρ ι σ τ ό ς έστι. Καί ευθύς ή πολιορκία τοΐς Ι ο υ δ α ί ο ι ; arrepto, caput Juati comminuit : atque ille i t a άρΧήν έλάμβανεν. Ο δ τ ω δέ τις ήν θαυμάσιος ό Ι ά ­ martyrio eat defunctua (1), anno eeptimo imperii κωβος καί έπί δικαιοσύνη διαβόητος, ώς καί τούς Neronia; et aepultus est in loco quodam juxta temπαρ* Ίουδαίοις έμφρονας ταύτην άνομολογεΐν αιτίαν plum, et columella ejua nomine inacripta adhuc τ ή ς πολιορκίας αυτών, τ ό κ α τ ' αύτοΰ άγος · ώς δή i b i manet ». Verua ia teetie Judeis aimul et G r s καί αυτός Ί ώ σ η π ο ς εγγράφως διαμαρτύρεται ώδέ cia fuit,Jeaum esae Ghrialum. Poateastaiim Judaeoπ η λέγων · c Ταΰτα δέ συμβέβηκεν Ίουδαίοις κ α τ ' ram oppugnatio, urbiaque Hierosolymitane obsiέκδίκησιν Ι α κ ώ β ο υ τοΰ δικαίου · δς ήν αδελφός Ι η ­ dio coapii. T u m mirificua aulem jualitiaquc clarus σού τοΰ λεγομένου Χρίστου · έπειδήπερ δικαιότατον fuit Jacobua, ut etiaro prudentiorea apud Judaaoe βύτόν όντα οι Ιουδαίοι άπίκτειναν. » Ν α ι μήν καί viri i n piaculum adversue eum pcrpetratum c a u έν τψ είκοστψ τ ή ς *Α ρ χ α ι λ ο γ ί α ς καί τόν θάνατον aara Judaioi belli ex profeaao referant.Quemadmoαύτοΰ διά τ ο ύ τ ω δηλοΐ · « Πέμπει δέ Καίσαρ ' Α λ β ΐ D dum i d ipae quoque Joeephua ecriplis euis teetaνον είς τήν Ίουδαίαν έκαρχον, Φήστου τ ή ν τελευτήν lur, alicubi ita dioena:« Jadaeia autem ha?a acoideπυθόμενος. Ό δέ νεώτερος "Ανανος, δν τ ή ν ά ρ χ ι ε ruot, propter Jacobum Justum, qui frater erat ρωσύνην ε'πομεν παρειληφέναι, θρασύς ήν τόν τρό­ Jeau, qui dictus fuit Ghriatua, ultione divina v i n πον, καί τ ο λ μ η τ ή ς διαφερόντως. ΑΓρεσιν δέ τ ή ν dioandum : quandoquidem illum, oum jusli&aimus Σαδδουκαΐων (μετήει, ο7περ είσί περί τάς κρίσεις Θ83ΘΙ, Judaei i n t e r e m e r u n t . » Sed i n vioeaimo. ώ μ ο ι παρά πάνιας τούς Ιουδαίους. Ά τ ε δ ή ούν Antiquitatum mortem etiam eju9 hiace verbia expoτοιούτος ών "Ανάνος, νομίσας εχειν καιρόν έ π ι τ ή n i t : « Cesar Festi morla audita, Albinum i n Jud®δειον, διά τ ό τεθνάναι Φήστον, 'Αλβΐνον δέετι κατά am praefectum m i t t i l . Ananua autem junior, qoem τ ή ν όδόν ύπαρχε ιν, καθίζει συνεδριον κριτών · καί pQntificatum iniisao diximua, moribus confldens, παραγαγών είς αυτό τόν άδελφόν Ι η σ ο ύ τ ο ΰ Χ ρ ι ­ el audax admodum, ex socla Sadducaeorum erat, καί rj εύάκουστά

γάρ τ ό Π ά σ χ α

σου τ ά ρ ή μ α τ α παντί τ ψ λ α ψ . Διά j

συνεληλύθασιν

οί πάσαι

φυλαί

μετά

1

στού

λεγομένου, Ι ά κ ω β ο ς

όνομα

αύτψ,

καί τινας

(1) Quidam cedem Jaoobi i n terlium Neronia imj Paulus vinctua Romam ettabductua.

rii anoura referuat : eecundum acilicel, poetquam

859

NICEPHORI

CALLISTI

qui in judiciie eupra omnes alioa Judaeos Α ετέρους, ώς παρανομησάντων κ α τ η γ ο ρ ί α ν ποιησάB»vi suut et crudeles. Talie itaque cum eseet A n a - μένος, παρέόωκε λευσθητο μένους. " Ο σ ο ι δ* έόόκουν επιεικέστατοι τών κατά τήν πόλιν εΤναι, και τα nus, opportuQum idoneumque lempua ae Fealo περι τούς νόμους ακριβείς, βαρέοκ ήνεγκαν έπί defuncto, cura adhuc Albinua i n ilinere esset, τούτψ. Και πέμπουσι πρός τόν β α σ ι λ έ α κρύφχ, » ι nactum esae existimans, judicum consilium cogit : ρακαλούντες έπιστειλαι τψ 'Ανάνψ μ η κ έ τ ι τοιαύτα et fratre Jesu, qui dicebatur Cbrietus, Jacobo ci πράσσε'.ν · μηδέ γάρ τό πρώτον α υ τ ό ν ορθώς πεnoracn erat, quibusdamque aliia in judicium proποιηκέναι · Τίνες δ' αυτών καί τόν ' Α λ β ΐ ν ο ν ύπανduotis, et actione legum prwvaricatarum inetituta, τιάζουσιν, άπό τής Αλεξανδρείας όδοιπορούντα · ut lapidarentur effecit. Quicunque aulem i n urbo και διδάκουσιν, ώς ούκ εξόν ήν ' Α ν ά ν ψ χ ω ρ ί ς αυ­ ocquiores legumque periliorea videbantur caee gra. τού γ ν ώ μ η ς καθίσαι συνέδριον. ' Α λ β ί ν ο ς δέ πεισθείς viler id tulore. Et ad imperatorom clam legaloa τοις λεγομένοις, γράφει μ ε τ ' οργής τψ ' Α ν ά ν ψ , λ η misero oratum, ut illo ad Ananum, ne ampliua ψεσΟαι παρ αυτού δίκας απειλών. " Ε ο ι κ ε ν ούν κιί talia faceret, ecriberet : cum quippe nec antea ό βασιλεύς 'Λγρίππας, διά τούτ' ά φ ε λ ύ μ ε ν ο ς αυτού recte fecisse aaseverantes. Nonnulli etiam Albino τήν ίερωσύνην, άρξαντος μήνας τ ρ ε ι ς , καί Ίητού obviam proceseere. Alexandria iter facienti, eumque docuere, non licuiaee Anano, citra ejus aontcntiam τψ τού Δαμναίου αυτήν παρασχεϊν. » Τ ο ι α ύ τ α μεν καί τα κατά τύν Ί ά κ ω ο ο ν , ού ή π ρ ώ τ η τ ώ ν καθο­ et voluntatem, conailium judicii facieodi gratia λικών εΤναι πιστεύεται επιστολών, ώ ς κ α ί ή τού cogere. Albinus porro verbis ejusmodi persuasua, Ι ο ύ δ α , πάσαις έκκλησίαις λ α μ π ρ ώ ς π α ρ ρ η σ ι α ζ ό μ ε ad Ananum animo commolo acripait, poeaasque se ναι · καν καί τέως μ ή τίνες τ ώ ν λίαν αρχαίων ab eo aumptururo minatua eat. Quia et Agrippa μνε(αν τούτων πεποίηνται. rex eam ab cauaam pontiQcatam ei, quem trea admioistraveral menaea, adeniisao, eumqueJeau Damoaei iilio (1) dedisse videtur. » Et J a c o b i quidemres sio 80 habuere. Hujue esse creditur prima i n t e r catbolicae Epietola, ad o m n e s cccleaias : u l ipsias quoque J u d s , raagnifioe cum libertate multa scripia? quamvis ulriusque vetustiores m e n l i o n e m nullam faciant.

1 · ·

}

1

CAPUT X X X I X . De Andrea et Barlholomxo sacrotanctis apostolis, quomodo martyrio pro Ckrislo sint cotionestati.

ΚΕΦΑΑ. Περί'Ανδρέον

Αθ'.

Βαρθολομαίου

τών

ά[ποστόλων · ώς τψ υπέρ Χ ρ ι σ τ ο ύ ^

Pust buac et Andreas, corypheei Petri frater, q u i primum Dominum Joannie indicio cognovit, germanumque suurn ad eumdumadduxit,rito vero, et ut decebat prorsus eum, qui vocatue fueral primue, usquo ad Gbrieti in coclura aecensionem, veetigiis ejus insistens, ofiicio euo functus ost. Et coclitus in epecie igncarura linguarum Spiritus eancti gratia accepta, sorto quoque ei .provincia n r i t t c r e t u r : i n Gappa-

dociam ecilicet, G a l a t i a m ot Bithyniam. Quitius ille peragralis, ad cam quoque accesait q u s A n thropophagorum dicilur, et ad Scyiharum solitudioes, ad utrumque Pontum Euxinum, 2 0 0 orasque eoptentrionales et australee, ad ipsum quoque Byzaotia eolum. Ubi eccleeie a se primum iostiluta?, primum epiecopum divum Stacbyn pr©- ^ fecil. Deinceps Thraciam, Macedoniam, Theeeal i a m , et Achaiam pcragravit. Ια quibue provinciis omnibue, longo tempore sermooibus diviois, s i gniaque ot prodi^iis miriiicis Christum glorificans, tandem a proconsulo Mgsmio \n crucem quoque eal actua : illo ci criminc objecto, quod conjugem ejus Maximillarn, fratremque Stratoclem, impietatam ejue detestari docuisaet et ad Gbristi fidem adduxiaaet. Philippus autem et Bartholomeue Syriam et Aaiam supcriorem sorliti sunt. Atque in eorum locorum civitatibue omnibas, fidei f u n damentis jactis, templa construxerunt, eacerdotes-

ιερών

μαρτυρίφ

κατεποσμήθησαν.

(

ea o b l i g i t , u t ud gontca

καί

Έ π ί δή τούτψ καί Α ν δ ρ έ α ς τρου

κασίγνητος,

Κύριον

έπιγνούς, καί

έλκυσα ς,

τόν

πρώτον

καλώς

π ρ ω τ ο κ λ ή τ ψ , άχρι Χριστψ έν

κατ' *χνος

εΓδει

πύρινων

καί

ή

καί

τήν,

τε

καί καί

Βιθυνών

ή

τώνι

καί

ούν

αύτψ

μέν

διελάγχανυν.

Εύξεινος καί

Νότον

έφ'

ψ

Στάχυν

τε

πόντος

αυτού

έν

ό'πασι

λόγοις

τε καί

Οεοπρεπέσι

Πνεύμιτ*;

είς

τά

καί

γε

μή*

έκάτερος · τί

Αχαΐας

ήν

έν

έκεΐσι

κ α ί Μακε­

έλθών

σημείοις

τόν Χριστόν δοξάσας ούκ έλαχίστοις

τό τε

έπίσκοπον τον

Έκκληση

καί

έθνη

Γαλατί*

κλίματα,

πρώτος ούτος επήζατο · είτα διά Θ ρ ά κ η ς δονίας, Θεσσαλίας

άνόόΜ άνωβέν

ώνόμασται, η π

καί πρώτον

καταστήσας

ήν τφ

τήν

Επήλθε

Ανθρωποφάγων

Βορράν

γε

τού

τον

είς αυ­

ούρανόν

τήν

έρημία,

θείον

χρεών είς

χάριν

Σκυθών

Βύζαντο; πέδον ·

Ιωάννου στρωτός

ούτος

τε

πρός

ώς

τής

γλωσσών

Καππαδοκία

τών

παρά

σύγγονον

πολιτευσάμενος, κ α ί

κλήρψ

είσόεςάμενος, έστέλλετο.

τόν

δή

ό τ ο ύ κορυφαίου Πέ­

μέν

· έφ' οίς καί τέρασι

χ ρ ό ν ο ι ς , ύ*ο

τού ανθυπάτου Δ ' γ α ι ά τ ο υ τψ σταυρψ κ α ί ούτος προσή λ ω τ α ι , έγκλημα οί άπαγαγόντος, ό'τιπερ

τήν γαμε­

τήν αυτού Μαξιμίλλαν, καί τόν ά δ ε λ φ ό ν Στρατοκ).εσ, Χριστψ

προσαγάγοι,

δυσσέβειαν. Φ ι λ ί π π ψ καί 'Ασία

ή άνω

τής πίστεως

τήν δέ καί

κεκλήρωτο.

θεμέλιον

εκείνου

βδελυξαμενο»;

Βαρθολομαίψ Τόν

Συρία τε

ά π ρ α γ η τοιγαρούν

έπί τάς εκείνων πάσας πόλεις

καταπήξαντες, ναούς τε ψκοδόμουν, κ α ί ιερέας πρού· βάλλοντο. "Ο γε μήν Φίλιππος τάς

(1) Jesum huao illium Gamalielie fuiaae, dixit supra eodem cap. 4.

τ ή ς ' Λ σ ί α ς διιών

861

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R I i R L I B . II.

862

πόλεις, χαί είς Ίεράπολιν τής Φρυγίας έρχεται, Α que et epiecopos eis prsfeoerunt. Philippae etiam έπίσημόν τε ουσαν, πλούτψ πολλψ βρίθουσαν, και Αaia3 urbibusperegratis, Hierapolim Phrygia? p c r ούκ άμοιρούσαν ονόματος * τόσον γε μήν ε'όώλοις

venit, civitatem opulentam atquo celebrem, n o minique ipeam suo respondentem. Adeo autcm καί ακάθαρτο ν θαλαμεύειν, έντίμφ τε θεραπεία idolie addicta erat, ot etiam viperam, impuram τιμ$ν οία θεψ, καί τισι θυσίαις έκτρέφειν, και veoeDOsamque fcram, sacrario inclusara, tanquam ύπερφυώς προσανεχειν αυτή. Ά λ λ ά τού Αποστόλου Deum magDifico prsciquoque cultu veneraretur, τψ τόπψ έκιδημήσαντος, συνείπετο δέ οί καί ή σύγ- eacriOciisqae quibuedam fovcret, et tota i l l i m i r i γονος αύτψ Μαριάμνη, παρθενίαν έπανηρημένη τήν fice addicla essct. Sedenira cum eo apostolu.; διά βίου, ευθύς τό τε κατείδωλον τής χώρας εσοένpervenisset, una cum aorore aua Mariamne, quae νυτο, καί τό θράσος τών έποικων δαιμόνων ασθενές eum, cum dudum v i l a m per virginitatem sibi e x i ήν. "Η γε μήν είρημένη θεός έχιδνα οίκοθεν άνε£gendam statuissct, comitabatur : atatim idoloruc ρήγνυτο, καί ώς άπό πυρός φλέγοντος έξηλαύνετο, cultus i n ea regione exstinctos, et insolantia i n αισχύνη τε οί ταύτη δή προσανέχοντες έκαλύπτοντο. colentiura i b i daeroonum est labefacta. Siquidem θαυμάτων γαρ καί τεραστίων δ'τι πλείστων έπιρvipcra illa Deaa appellata, ex domicilio euo erupit, ρεόντων διά τε Φιλίππου καί Μαριάμνης, στάσις τψ g et quasi ab ardente igne profugit.Illicet, qui illura πλήθει άνερριπίζετο · οί μέν γάρ τψ Βαρθολομαίου tanto studio coluerant, pudore afTecti sese occulκαί Φιλίππου θεψ προσετίθεντο · ή ν γάρ καί Βαρθο­ tant. Csterum cura quamplurima a Pbilippo et λομαίος έξ ύπογύου είς συνεργίαν Φιλίππψ παρά Mariamne miracula ederentur, seditio i n multituτού Κυρίου άκοσταλείς * οί δέ καί έτι τή όαιμονιώdine exoritar. Partim enim Bartholomaei et P h i δει προλήψει προστετηκότες ήσαν. Οί καί έπισύHppi Deo adhaerebant (ex propinquo enim B a r στασιν ποίησα με νο ι. είσπεσόντες άθρόον, Φίλιππον tholoma3UB Philippo a Domiuo auxilio miasaa μεν εκείθεν πόθεν διαπράσαντες, καθάπερ τι σφάfuerat), partim vero da»moniaoe,per anticipationem γιον έπί τίνος κίονος κατά κεφαλής άπηώρουν · Βαρconcept® praesumptioni intenli permanebant: qui θολομαΐον δέ δρθιον έπί ξύλου κατά σχήμα σταυρού etiam conjuratione ,'et coitione facta, eom impetu άναρτώσιν. Ούτω δ* έχοντες σχήματος, τρέπονται prorsus i n apostoloa irruant, eisque arreptis, μέν εις εύχήν * ύπενόστει δέ ό χώρνς ευθύς εις βάθος P b i l i p p u m quidem tanquam viclimam quamdam μέγιστον συνιζάνων · συγκατεσπώντο δέ οί λαοί. Έν in columna capite suspendunt, Barlholoma?um χρψ δε κινδύνου καί ή πόλις πάσα καθίστατο. Α ί autem directom i n ligoum eub crucis forma agunt σθόμενοι δέ οί περιλειφθέντες ώς έκτισις άπωλείας 9 0 1 Atque i l l i lalibus affecti suppliciis, ad preτής εις τούς μύστας Χριστού παροινίας ταύτα έστιν, cee^convertuntur. Cedebat autem statim Iocus, i n έξάκινα πάντες τήν κατά Χριστόν ήσπάζονιο πίστιν · (] multamaltitudinem s u b s i d e n S y S i m u l q u e m u l t i t u d o καί 6 μέν Βαρθολομαίος τών δεσμών άπελύετο * ός demergebatur, atque i t a i n B u m m u m tota urbs τόν γενναΐον Φίλιππον όσίως τηνικαύτα τ ψ μαρτυdecidit periculum. Ibi, q u i reliqui erant, eentienρίψ τελειωθέντα τή γή καταθέμενος, καί τήν πόλιν lcs paraiciem et cladera,eara vindictam esse ejus. πάσαν φωτίσας καί Χριστψ παραθεμένος, μετά qu® i n sacros Cbristi minislros contumeliose p a χρόνους ές ύστερον καί αυτός, έν Ούρβσνοπόλει τής Irata fuerat i n j u r i a , confestirn omnes fidem Chrisli Κιλίκων επαρχίας σταυρψ πάλιν άνατιθείς, πρός sascipiunt : et Bartbolomcus ab eis vincuHa aolτόν μόνον ποθούμενον ανατρέχει Χριστόν. vitur, qui Pbilippo aancte fortiterque tum malyrio dafancto, Bepnltaraa honore praestio, et orbe tota illuatrata, Chrietoque dicata, aliquanto post tempore QrboDopoli provincie C i l i c i s r i n crucem ruraua actua, a d , unice desideralum Cbristum κροστετηκυίαν, ως και έχιδναν θηρίον ίοοόλον τε

migr&fit.

ΚΕΦΑΑ. Μ'.

CAPUT X L .

De Thoma. Jacobo Alphxi, Simone Zelote Juda, Περί Θ ω μ ά , Ι α κ ώ β ο υ τ ο ύ Ά λ ^ α ί ο υ , Σ ι μ ω ν ό ς qui et Lebbxus est dictus ; ei dc Matlhiu qui in τε τ ο ύ Ζ τ λ ω τ ο ύ , Ι ο ύ δ α τ ο υ καί Λ ε β α ί ο υ , locum proditoris est subrogatus. καί Μ α τ θ ί ο υ , τ ο ύ ά ν τ ί τ ο ύ π ρ ο δ ό τ ο υ κατα- Q λεγέντος. 9

θε»μά δέ τού καί Διδύμου πώς άν παραδράμοιμεν τους περιμανεϊς διά Χριστόν έρωτας ; ός δή καί τόν έπ* Αιθίοπας και Ίνόούς κλήρον λαχών, πρός τήν πορείαν άποκναίων ήν καί αναδυόμενος * τό μέλαν καί δύσμορφον τής όψεως, πρός δέ καί τό τού νού ζοφώδες καί δύσκολον έκτρεπόμενος, τήν πρός αυ­ τούς άφιξιν άνεβάλετο. Εμφανώς δ* ό κάλλει ωραίος αύτψ «αραστάς, άνηρέθιζε τής διακονίας άντιποιεΐσθαι · καί γε τ ασφαλές πρυτανεύων ήν · συνεϊναί τε αύτψ διά βίου καί τού άθλου σύνχίρεσθαι * άμέλει τι χαί τινι τών Αιθιόπων, οίς εμπορικός καί ήττων κάρΙοβς ό βίος, τούττν διαπιποάσκει. Καί ούτω δή

Quomodo autem T h o m e , qui el Didymue dictua est, vehementissimum i n Christom amorem prea tereamus?qui ^tbiopee et Iodos eortitue a profectione ea abhorene, eeee aubdacebat: nigrosque et deformea e a r u i n geniiom vultus, pretereaque caliginosas atque iniractabiles earurn mentes aversaos, iler ab eos euum differebat. Apcrle igitor et clare e i , is q u i foruia speciosus eet, assialit, e u m q u e ad iniaisterium suum capeBscndum cohortalur. Et ut ctrtum secururaque r e J d t r e t , cum co se per vilam omneui futurum, auiiliumque i n c e r taminibue laturum poUicetur. Quin eliam ouidam

863

864

NICEPHORI CALLISTI

ex jEthiopibus, quibue ex mercatura lucria inscr- f viena est vita, ut vendaiur effeoit, atque ita ei aditum ad JStbiopea facit. Inde in notitiam S m i u daei, regionis ejua principie, rcgnum illi coelorum atudioaisaime parana, pervenit, ct miraculis prodigiisquo maximia Partbos, Medoa, Indoa, ipsosque iEtbiopoa i n admiralionum adducit. Adhaec, q u i cunque in extrema Orieutia ora, et ad ultinium Oceanum colunt : insulam quoque quam Taprobancm vocant, genlemquo Bracbmanum praedicatione verbi illuatrat. Tcrupliaquo ubiquc uiaxiinis, aliiaque pro eo atque deeebatrebus omnibus sancle ordinatia, poatremo lanceis latue confoaeus, ad eum cujua ipaa pertreclavcrat lalua, pcrvonit. 9 · 2 Porro Jacobua etiam Alpbaei iilius, el ipae ex duodecim illia unus, juxta cjus qui oum regebat Bpiritua aancti voluntatem et ductura, ab apoatolorum oorpore aejunclus, Uaza) p r i m u m , doindc Elcutheropoli, et iu vicinis ibi eoruindem populorum civilatibua versaue, maxiioa queeque m i r a cula e d i t : et ccolealibua Spiritus aancli aeruionibus ab eo pacata quadam et ineruii vi ad gentea delatia, testimonium regni Cbriati maxiraa incremarita capit. Poatbaic ad /Egyptioa extramamque oorum regionem perveniene, et Gbristum Servatorem et Deum Θ38β aununtian*, ad urbeui tandem cri Ostracinaa nomen esi, adit. Atque ibi oum aatie longo teinpore vixiasot, periculiequo et certaminibua plurimis conflictatus easat, tandem ad conilrmandam eorum quoa docuerat salutem, cruci ipae quoque a quibuadam, qui verbo lidoi adversabantur, afiigitur, ut et in ipso non ita multum imitatio morlia Magistri sui abcssel.Operfie proLiuui etiaiu fuerit, Sinionem Cana Galilojaj ortum, qui proplcr flagrantein i u Magiatrum euum urdorem, aummamque ovangelicai rei per oinnia curam, Zolute^ cognominalua est, hic referrc. Acccpto cnim ie coclitus advcniente sancto Spiritu > jEgyptum, Cyrenem, ct Africam, dcinde Mauritaniam, et Libyam omuem, Evangelium depra?dicans percurrit : eamdemqua doctrinaui oLiam ad ocuidentalem oceanura, insulasque Britannicaa pcrfcrt. Permultis vero signorum ct prodigiorum miraculis, divinaque doctrina Cbrislum, ita ut debuit, celebrando, innumerabilibuaque inauper srumnis at aftliclionibue obviam eundo, postremo et ipse incredibili quadam laetilia mortem per orucem aubiens,ad Magialrum auum traneiit. Non minuf et divua Judaa, nou Iacariotea ille, aed alter, cui duplex cognomen fuit, Tbaddaei acilicei et Lebbrei, Gliue quidom Joacphi, frator aulem Jaoobi, qui β pinnaculo lempli dajaclua fuerat, Judeam primum et Galileam, Samarium et Idumaam» deinde Arabiaa civitates, necnon Syrias et Meaopotamiee regionoa, sagena Evangelii cepit. PoeLremo Edeasaiu pervonit, Abgari civitatera, ubi antea aller quoqua Tbaddeue ex aeptuaginta illia unue Gbriatum docuerat. 3 0 S Atque cura i b i , a i quid adbuc ex alteriue illiua miaialerio de-

τήν

έπ'

Αιθίοπας

όαίψ τ φ

τής

λεπτουργών

ε*σοόον

χώρας

έκείνψ έν

μασι δέ και τεράτων δους τε καί Ι ν δ ο ύ ς , ξας • έπί

έποιείτο.

Εντεύθεν

άρχοντι κ α θ ί σ τ α τ α ι ουρανοί;

τά

βασίλεια,

εξαίσιοι; εργοις άκρα

καταπλή-

τής

έψας γής

μέρν Βραχ-

έλαχον κατοικεΐν, καί τά έσλατα τ ο ΰ ' Ι Ι κ ε α ν ο ύ νήσόν τε ήν μάνων

Ταπροβάνην

τε

μέγιστους

προσήκε

θέμενος

απανταχού,

καταστησάμενο;

διατρηθείς

τήν

έψήλάφησε,

τοΰ

καί

ίερώς, έν

πλευράν, προς τ δ ν

μετεχώρησε.

Ναι

τού άγοντος

ζωοποιού στόλιον

αυτόν

IIνεύματος, μακράν

γενόμενο;,

Έλευθερουπόλει, ομοφύλων

έν

πόλεσι

πρός τους

έξ

μαρτύριον

τής

Εντεύθεν

τή

δσα οί,

ύστέρω

λόγχαις

τών τε

εθνών

αυτής, τόν

έκεϊσε

τό

αττα

ίαχύϊ

βασιλείας

μέγιστε

ά μ ά χ ψ , το έπεδίδσ».

ταΐς

καί

Σα>τήρα ττ^

έπί

·0στραχίν|

χ ρ ό ν ψ τ ά ; διε-

π ε π ο ι η κ ώ ; * κίνδυνοι ς

άμα

τε

μαθητευθέντων αύτψ σ ω τ η ρ ί α ς ,

ούτος

πρό;

στεως

προσηλούται, "ίνα κάν τ ο ύ τ ψ

* τής

τοΰ

άπο

Διδασκάλον

Κάνα τής

έπί πασι τής ώνίμαστο,

Διδάσκαλον

Δίγύπτψ

λών,

παροΰσιν

Κυρήνη τε

Μαυριτανίαν τε καί

Εύαγγελίψ διαδραμών, είσοαλών, μενο; ·

διάπυρον

καί

τάς

πολλοίς

καί

γάρ τή#

άνυμνήσας '

άπειροις

δέ

Ισκαριώτης, άλλ

εστί, τ»

έσπέριον

ώκεανπ

θαυμάτων

θλίψεων

καί

αυτού

Ιούδας

ό

πρός

δή τούτοις

πάσαν τήν γήν,

τ ή σαγήνη τού

· "Εδέσση τ ε , ή

στάς, δπου δή

Συρίας

έβδομήκοντα

ήν

εί;,

καί τά

καί Γαλιλ«'?, τε τις

Μεσοποταμία;

ή ν , ύστερον έτ:'.-

ό έτερος θαδδαΐο;, ό; κατά

Χριστόν

σάλπισε ' καί τδ ένδέον έκείνψ κ ά λ λ ι σ τ α λόγψ τε θείψ,. καί

Ίωσήο, κασίγνη-

Ε ύ α γ γ ε λ ί ο τ ζωγρή-

Αύγάρου πόλις

πρότερον

ό

Άραβείας καί

ούχ δ

θαδδαϊος

βληθείς

Σαμαρεία τε καί Ί δ ου μαία * τ ή ς

τών

Διδάσκαλον

θειος*

Αεβαΐος έκέκλητο · οΰ π α τ ή ρ μ έ ν

τ ο ; έτύγχανεν ών, έν Ι ο υ δ α ί α π ρ ώ τ ο ν

σα;

εξετασθεί;,

ψ ή κλήσις δ ι ώ ν υ μ ο ς ·

1

έχιδιί-

ώ ς χ?ε·τ(

σταυρού θ ά ν α τ ο ν άλήχτφ

Ι ά κ ω β ο ς δέ ό κατά τοΰ πτερυγίου

πόλεις,

εύαγγελιβί-

Χριστόν

τινί χ α ρ ^ είσδεξάμενος, πρδς τόν ) μετεχώρησεν. 'ίΐσαύτως

προσφι­

Λιούης

νήσους

καί

τών

διά

Αφρική

τής

βρεταννικά;

τέλος καί οΰτος, τόν

κχί τή»

έπιφοίπ,-

ξεσι, θεολογία τε καί διδασκαλία

γάρ καί

ζήλον, Μετά

πρός

δέ σημείοις

δέ κι'ι τό« Ζηλωτής 5 i

Πνεύματος

καί τ ή δσον

της χί·

πόρρω είτ,

άκριβειαν ούτως

έντάξαι.

αύτψ τοΰ παναγίου

σταυρφ και

μ/ή ός

χι:

βεδιί»-

λόγψ

Άξιον

Σίμωνα,

ευαγγελική; πολιτείας τοΐς

έπιπτάσαν

τιμ

μιμήσεως.

Γαλιλαία;

τόν πρός τόν

σιν,

άνθισταμένων

τίνων

έσχι-

καί θεο»

άθλοι; ώ ; πλείστοι; ένηθλ*ηκώ;, ύ σ τ ε ρ ο ν είς σιν τών

w τώ»

υπερβοε*

άριστα

προσοαλών,

τελευταΐον

είτα

αγίου

λεγο|λένη πόλει γενόμενος, π ο λ λ ψ τ ψ έκεϊσε

τών άκο-

περίοικοι;

Χριστόν Ί η σ ο ύ ν

εύαγγελισάμενος, τριοάς

ήγεσίαν τού

πρώτα,

έπεισφέρων

Αίγυπτψ

τοΰ ' i X -

σώματι

Πνεύματος

Χριστού

πλευρά*

ό

δ ώ δ ε κ α , κάτι

διατρίψας, τ ε ρ ά σ τ ι α δέ

τήν

καί

μέν

ταΐς

κηρύγματος ·

καί

τψ

Γάζη

καί

διεπράξατο. ' Ρ ή μ α σ ι

τιαΐς

βουλήν

τών

τάλλα ού

μήν

φαίου Ι ά κ ω β ο ς , ε ί ; δέ καί ούτος τήν

το

καλοΰσι, κ α ί

έ'Ονος αύτψ εί'σω

νεώ;

θαύ­

Π ά ρ θ ο υ ς , Μή-

προς δέ καί Α ι θ ί ο π α ς

δή τούτοις δσοι τε τ ά

Σμιν-

γνώριμος,

προσε-

εκπληρώσας,

έξαισίοις έργοις δοξάσας Χριστόν,

E C C L E S I A S T T C J E H I S T O R L E L I B . II.

865

866

pulcherrime explevisset, Christumque simul ε ί ρ η ν ι κ ψ τ έ λ ε ι π ρ ό ς α υ τ ό ν δ ι α β α ί ν ε ι . Ό δ ' α ΰ γ ε Α eseet, p ul concionibus et operibus admirandie Μ α τ θ ί α ς , ό τ ό έ λ λ ε ι μ μ α τ ή ς δ ω δ ε κ ά δ ο ς εφαρμόσαμεe t d i v i nia ni gloriiicasaet, morle pacifica et quieta ad i l l u m ν ο ς , οΰτος δέ τ ή π ρ ώ τ η Αιθιοπία π ρ ο σ β α λ ώ ν , και τ ή commigravit. Mattbias porro, qui jacturam duoθ η ρ ι ω δ ί α κ α ι ά π ε χ θ ε ί α τ ώ ν ά λ ο γ ί σ τ ω ν ε κ ε ί ν ω ν εθνών denarii apoatolorum numeri sarserat, primam π λ ε ί σ τ α π ε π ο ν η κ ώ ς , ό σ α τ ' έχρήν λ ό γ ο ι ς καί ε ρ γ ο ι ς jEthiopiam adiit : atquo i b i a fcrie, infestie, τ ψ θείψ Ε ύ α γ γ ε λ ι ψ ε π ι δ ε ι ξ ά μ ε ν ο ς , καί τ ψ Χ ρ ι σ τ ψ immanibusquo gcntibue multa pertulit. Gum vero, τ ά πλήθη όπαγαγών, τ ώ λογισμψ κραταιούμενος, quae oportuit, et verbis et factis divino Evangelio τ ό ν τ ο ΰ μαρτυρίου στέφανον ά ν ε δ ή σ α τ ο . mulliludinem accuraulaeset, anirao annuntiando praostitiaset, et Chriato magnam bumiaum intrepido et forti martyrii coronam suscepil (1). CAPUT XLT.

ΚΕΦΑΛ. ΜΑ'. ΙΙερί

τ ο ΰαγίου

αποστόλου καί εύαγγελιστοΰ Ματθαίου.

De sancto apostolo el cvangclisla Matthxo.

Β

Mattbsus, autcm, expublicania assumptus,ignea lingua non minorem quara primarii apostoli g r a κ λ η ρ ο ^ ά μ ε ν ο ς γέρας τ ή ν κ α τ αυτόν ιστορίαν τ ώ ν tiam conaecutus, sacrorum Evangcliorara historiam Ιερών Ευαγγελίων πρώτος Έοραίοις κατάρ/εται. primus Hcbraeie ecripsit. Is quoque aaoctue apoΠ ο λ λ α Τ ς τ ο ι γ α ρ ο ύ ν καί ο ύ τ ο ς ό θειος α π ό σ τ ο λ ο ς π ε stolua, profectionibus multis, ex alia regione atque ρ ι ό δ ο ι ς τ ό ν Χ ρ ι σ τ ό ν ε ύ α γ γ ε λ ι σ ά μ ε ν ο ς , χ ώ ρ α ν τ ε έκ gento in aliam eubindo migrans, Evangelio preeχ ώ ρ α ς α μ ε ί β ω ν , κ α ί έθνος έξ έ θ ν ο υ ς , έ σ / α τ ο ν ύ π ό dicando perfeclia, ad poslremum Spiritus sancli τ ο ΰ άγοντος αυτόν Πνεύματος καί έπί τήν τ ώ ν ductu ad Anthropophagorum terram, i n civitatem Ανθρωποφάγων χώραν α π ά γ ε τ α ι , έν τ ι ν ι πόλει» cui nomcn estMyrmena?, pervcnit: in quaPlatone, Μ υ ρ μ ή ν η ή ν αύτψ Ονομα · έ φ ' ή δή καί Π λ ά τ ω ν α acctatore auo, episcopo dcclarato, ipse ! n quemτ ό ν α ύ τ ο ΰ φ ο ι τ η τ ή ν έ π ί σ κ ο π ο ν ά ν ε ι π ώ ν , αυτός έ π dam civitati proximum collem conscendcns, ot τ ι ν ι τ ώ ν ά γ χ ι θ ύ ρ ω ν τ ή π ό λ ε ι α ν ι ώ ν ο ρ έ ω ν , τ ή ν τ ο ύ sibi goniis ejus ealus revclaretur, orat. Hoc ita Εθνους σ ω τ η ρ ί α ν ά π ο κ α λ υ φ θ ή ν α ι π ρ ο σ η ύ χ ε τ ο . Ο ύ τ ω agenli apostolo, Dominua Jesu formosi pueri δ ' Κχοντι τ ψ ά π ο σ τ ό λ ω , ό Κ ύ ρ ι ο ς Ι η σ ο ύ ς ώ ρ α { ψ specie asaiatena, cum pacem i l l i precatur, tum τ ή ν όψιν π α ι δ ί α φ ο μ ο ι ω θ ε ί ς , κ α ί π λ η σ ί ο ν σ τ ά ς , ε ί vtrgam i n xnanue ei dat. E a m , cum descendisset, ρ ή ν η ν τ ε α ύ τ ώ Ι π ι φ θ έ γ γ ε τ α ι · έ π ε ι τ α ράβδον έ γ χ ε ι · C i n urbe ad eoclesia?, quam i p s f r c t Androaa c o n ρ ί σ α σ , Τ α ύ τ η ν , έ φ η , κ α τ ι ώ ν έν τ ή π ό λ ε ι π ρ ό ς τ ή struxiasct, portam plantare jubet, i n arborem π ύ λ η τ ή ς ε κ κ λ η σ ί α ς , ήν σ ύ καί Α ν δ ρ έ α ς ψκοδοmagnam et oxcolsam illico evasuram. fructumque μ ή σ α τ ε , καταφύτευσον, καί είς δένδρον μέγα καί plurimum magnitudinn simul et paporo aliis longe υ ψ η λ ό ν ε υ θ ύ ς ε π ι δ ώ σ ε ι . "Ο γ ε μ ή ν κ α ρ π ό ς α ύ τ ψ auperiorem laturum : fontem praoterea copiosum στολύς εσται σ φ ό δ ρ α , π α ρ α λ λ ά τ τ ω ν τ ε τ ο ύ ς π ο λ λ ο ύ ς el pellucidum, cum loni ausurro, ex radice ejus τ ψ μεγέθει, καν τ ή γεύσει δ ι α φ έ ρ ω ν ώ ς π λ ε ί σ τ ο ν · erupturum esse pollicitus : i n quo quicunque π η γ ή δ έ ά φ θ ο ν ο υ κ α ί δ ι ε ι δ ο ύ ς ύ δ α τ ο ς , έκ τ η ς α υ τ ο ύ Anthropophagi lavisscnt, eorum simul et vultus ρ ί ζ η ς κ ε λ α ρ ύ ζ ο υ σ α π ρ ο σ ε λ ε ύ σ ε τ α ι · έν ψ τ ώ ν Α ν ­ ad formam decentiorem coropositum et corda θ ρ ω π ο φ ά γ ω ν ό'σοις λούσασΟαι γ έ ν ο ι τ ο , ή τ ε όψις agrosti fcritatc posita, ad placabilitatom at leniπ ρ ο ς τ ό ε υ π ρ ε π έ ς μ ε τ α ρ ρ υ Ο μ ι σ Ο ε ί η , α*ί τ ε κ α ρ δ ί α ι tatum convorsum, prorsusquc cos in raeliua m u τ ό α γ ρ ι ο ν ά π ο θ έ μ έ ν α ι , π ρ ό ς τ ό είρηναΤον μεταχω tatum i r i . Deaccndcnti igitur, civilatia ejus p r i n . ρ ή σ ο υ σ ι , καί τ ή ν έπί τ ό βέλτιον άλλοίωσιν έξουσι. cepe una cum conjuge ct filio 3 0 4 (Fulvianorum Κ α ί δ ή κ α τ ι ό ν τ ι , ό τ ή ς π ό λ ε ω ς εκείνης β α σ ι λ ε ύ ς patri et fllio, Pnlvianao autem matri nominaeranl) προσυπήντα, σ ύ ν α μ α γυναικί κ α ί τ έ κ ν ψ . Φ ο υ λ β ι α obvius fit. Malignis autcm i l l i excruciabantur s p i ν ό ς δ έ κ α ί Φ ο υ λ β ι ά ν α χ α ί Φ ο υ λ β ι α ν ό ς ή σ α ν αύτοΤς β ritibus. Quibus c u m manue statim imposniaset. τ ά ο ν ό μ α τ α , πνεύμασι πονηροΤς εξεταζόμενοι · ό ι ς doomonea illi turbatores profugerunt. Pangit vero τ ά ς χείρας ευθύς έπιθείς, έζήλαυνε τ ό λ υ π ο ύ ν . et virgain illam, ct confestira ea i n arborem ex* Ε π ή γ ν υ δ έ καί τ ή ν ρ ά β δ ο ν , καί είς δένδρον ευθύς crescit : aimulque a radice undam, cum aspectu μ ε τ ε σ κ ε ύ α σ τ ο . Καί ή π η γ ή £ιζόθεν τ ό ΰ δ ω ρ π ρ ο ή ε ι , a m o Q n a m , turo potioni commodam, ecatentem proπ ό τ ι μ ο ν καί διειδές αναβλύζουσα. Έ π ε ί δέ τ ό π λ ή ­ fert. Hoc tam ineigoi miracolo moltitudo consterθ ο ς σ υ ν έ ^ ρ ε ι , τ ό π α ρ ά δ ο ξ ο ν έ κ π λ η τ τ ό μ ε ν ο ι , εκείνος nata, cum eo conflueret: ille e superiore Joco, Ι π ί μ ε τ ε ώ ρ ο υ έ σ τ ώ ς , τ ή π α τ ρ ί ψ εκείνων γ λ ώ τ τ η τ ό patriaejue gentis lingua, salutifcrum eia annantlat σ ω τ ή ρ ι ο ν κ α τ ή γ γ ε λ λ ε κ ή ρ σ γ μ α . Κ α ί έύθύς ό'λη ψ υ χ ή Evangeliura. Et statim ex intimo animi affectu, i n τ ψ εκείθεν ρ έ ο ν τ ι ΰ δ α τ ι έ β α π τ ί ζ ο ν τ ο . Κ α ί γ ε τ ο ΰ co ipeo fonte, aacro lavanlar baptismo : fructusque κ α ρ π ο ύ τ ο ΰ δένδρου μεταλαμβάνοντες, τήν κ α λ itidem arborie illiue guatalo, omnium pulcherrima λ ί σ τ η ν Οντως ά λ λ ο ί ω σ ι ν ή λ λ ο ι ο ύ ν τ ο . Φ ο υ λ β ι α ν ώ δ έ illa mulatione perfriiuatur. Fulvianua vero statlm μ ε τ έ μ ε λ ε ν ευθύς · κ α ί τ ό π λ ή θ ο ς μ ε τ ά ό ρ έ ο ν τ ψ ά π ο pcenitentia ductus, et quod multitudinem ad apoσ τ ό λ ψ ο ρ ώ ν , ζ ή λ ψ περικαιόμενος ή χ θ ε τ ο · καί σ τ ρ α elolum confluere videret, a?mulatiea6 sinietra Έκ

δέ τελωνίου

δ έ γ λ ώ σ σ η ούκ

Ματθαίος

έλαττον τοίς

παρείληπται ·

πρώτοις τών

πύρινη

αποστόλων

1

(1) Lapidibua pene obratas, a d p o a t r e m a m secari percaaeus.

867

NICBPHORI CALLISTI

acceneua, gratiter id ferre, manumque roilitarem ad eum eomprehendendum mittere. Quae cum re infecta rediret, ipsemet quamplurimis secum ductis, contra apostolum i t ; atque intor eondum plaga inviaibili ictus, visum amittit. Ibi multia precibus apoatolo cxorato, oculorum quidem vim prietinam recipit, cor autem ejus induratum ccecumque permaoet. Nulia enim interpoaita mora, apostolum clavislongia terrajaffigi jubot,pioique el bitumini ministri ejus multa supcraccumulantee sarmeota, raaloriamqne aliam facile ignem c o r r i pientem iojicientes, ab inferiore parte eam accendunt. Verum ea rcs practer apem et exspectationem in roris evadit refrigerium. Quod ubi multiludo vidit, Matthaei Deo aggregatur. Princepa autem edivereo prostigias case, qure apoatolo accidebnnt, credens, et i r a exardescena, quoa ex argento ot auro bahebat factitios deoa (duodecim autorn erant) efferri jubet; eisque circum Matthflei pyram diapoaitia, ut vidolicet eorum ope i g n U ofiicium auurn faceret, incendere illam prajcipil. Ita sarmenta quidom flammam corripiunt, incendium autem adversua deoa convertitur, eoaque comminuit diffluentes. Undo ainaulacrum tanquam aerpentia ardcntia prosilit : ct a tergo principie prorepena cum ingcnti aibilo eum pcrsequitur, ita ut non facilo illi caaet i n regiam auam confugere. Quapropter dcspcraiia rcbua omnibus, illc denuo ad apoatolum convortitur, oumque ut ab impetu conacquentia eum aerpentis liberetur, obsccrect. Apostolus autem,quod bora j a m instaret qua ad desideratum aibi Christum transiret, rcbue oranibus poatpoaitia, ignem i n c r c p a t : 3 0 5 atquo iarepentc cxatinguitur, et serpeae ille evanascit. Principi autem extrcmia, qua) oportuit, roandatis expositis, omnibusque precalione confirmatis, in paca cmittit spiritum,cl ad Chriatum tranait.Cujus quidcm aacrum corpua in aurco rcspositum lccto, splendidiequc involulum vestibtis,palatioFulvianus infert. Idquo arca» ferreaj, pluir.bo insupcr probo communilffi inclusum, demittoro i n mare jubct, hoc aic cogitana : Si is, qui illud ab igne conscrvatum tutalus eaaet, ab undia quoque ut i n fcrrea urna posituin aupernalarot, vindicaret, se diia auia omnibusrepudialie, uni quem illa praedicnsset Deo, per pietatia cultum, acrviturum. Cum orgo Sta i n raaro projicerotur, statimque divina id ] coolitua gubcrnante manu i n littore rursum exponeretur : populus univeraus urbc effusus, P l a lone episcopo prascunt.e, hymnis laudibusquc a Mattbaeo praedicalum concelebrat Doum.FuIvianna vero, rebus omnibus posthabitia aacrum auscipit baptismum, et Matthaei aibi nomen arrogat, occallo quodam aroaooque apoetoli ductu. Simulque,qui ejua imperio aubditi erant,omnes patriam Buperstitionem rejicientee, divinum complecluatur lavacrum. Deinde post annos trca epiecopus quoque Plato ad sempiterna conscendit tabernacula. Porro Fulvianaa adhuc vivenle epi-

i τιάν πέμπων, συλλαβεΐν Ικειρατο. 'Qc

δέ άδυνάτως

εΤχον, αυτός δ'τι πλείστους περιβαλλόμενος, άκεισι · και άοράτφ μάστιγι τάς όψεις πεπήρωτο. Πολλά & τοΰ

αποστόλου καταδεηΟείς, ίάτο μέν

τάς δψεις ·

τήν δέ καρδίαν ετι πηρός ήν. Και μικρόν δσον χαΟηλοΐ μέν τόν άπόστολον ήλοις μαχροΐς κατά γήν · πίσση δέ καί άσφάλτω καί κολλήν κληματίδα, καί ύλην άλλην πυρί

έπιοορήσαντΕς

φίλην έκιδαλόν-

τες, πΰρ κάτωθεν δπανήπτον. Τό δέ παρά δόξαν εί; δρόσον μετεσκευάζετο. Ταΰτ' ίδόντες τ ό πλήθος, τ* Ματθαίου θεψ προσετίθεντο. Ό

δ' αύ

γε κρατών,

γοητείαν εΤναι τά τψ άποστόλψ τελούμενα οι^θείς. καί τω θυμψ περιοργής γεγονώς, τούς έξ αργύρου καί χρυσού πεποιημένους αύτψ

θεούς,

ήσαν, έξενεγκεΐν έκέλευε, περικύκλω

δώδεκα ο*

τε τής xxri

j τού Ματθαίου πυρκαϊας στήσαντας, τήν πτειν, ώς άν γε τή αυτών αρωγή τ ά

ΰλην ανά-

οικεία όρίίε.

το πύρ. Τούτων δέ γενομένων, άνήπτον

τήν ύλην.

Τό δέ πΰρ κατά τών θεών μάλλον έχωρει, καί τού­ τους έλέπτυνε ρέοντας. Όμοίωμα δ' εκείθεν ώ; καιομίνου έξέΟορε δράκοντος, καί τού

βασιλέως κατό-

πισθεν είρπε, καί συρίττον μέγα έδίωκεν · ώς μ$ έκ τοΰ ράστου έκείνψ Ινεΐναι τών χωρείν. Άπειπών

ούν,

έπί

τόν

βασιλείων ε'·» άπόστολον αύθις

έγίνετο, καί τ ή ; ορμής τοΰ καθέρποντος ήντιοόλιι ρυσθήναι. Ό δ' απόστολος τής ώρας ήδη ένστίσς; πρό;

τον ποθούμενον διαβαίνειν

Χριστόν, πάντων

έξω γενόμενος, έπετίμα μέν τψ π υ ρ ί , καί αύται έσοέννυτο · καί ό δράκων ευθύς αφανής ή ν. *Υτψ πών δέ τψ άρχοντι δσα έχρήν, καί

πάντας εύχιις

στηρίξας, έν ειρήνη άφίει τό πνεύμα, καί διίόαινε πρό; Χριστόν. Τό γε μήν ιερόν τού

αποστόλου « η

νο; έπί κλίνη; χρυοέας έν διαφάνέσιν έσθήμαΐΐν ό Φουλβιανδς έπιθείς εισάγει πρός τά ανάκτορα. Γλωϊσοκόμψ Οέ σιδήρου πεποιημένψ καί

μολιβδψ απ>ι-

λισάμενος, κατά θαλάσσης άιρεΐναι προστάσσει, τοότ' έν νώ

Οέμενος, ώς Εί ό τοΰ πυρός

έκεΐνο δ·!;*;

ύπέρτερον, εΓγε δή καί τοΰ ύδατος διανήξασθαι ύχό σιό/;ρέα τή λάρνακι κατισχύσειε, τ ψ λατρεύσω θεψ, παρά οαΰλον τούς

εκείνου μω*

έμούς θεμενος.

Έπεί δ* ούτως έχων ε|$ρίπτετο, καί μετά βραχύ τή; άνωθεν

διακυδερνώσης

έπανεσώζετο, ή πόλις

χειρός,

τξ

χέρσψ α Μ 7

πάσα χυθείσα

τού

τοΰ επισκόπου Πλάτωνος ηγουμένου, τόν θαίου

κηρυττόμενον

τοις δλοις

καί

ϊστεος^

ύπό Μπ-|Ι

ανυμνούν θεόν. Άπειχων δ 1 είσδέχετί!

I

βάπτισμα " καί τήν, Ματθαίος, διαμείβεται κλήσι»

Φουλβιανός, τδ

θείον

Ι

έν άπορρήτω τοΰ αποστόλου μυσταγωγία * χαί αύ- 1 τίκα πάντες οί ύπό χείρα τήν πατρψαν δεισιδοιμονίαν άπο^ραπίζοντες, τό θείον λουτρόν κατησε» ζοντο. Τρίτος έξήκει μετά τοΰτο ένιαυτός, καί Ιΐλατων μίν δ επίσκοπος πρός τάς αιωνίους μετεχώρει σκηνάς · Φουλβιανός δ' έτι ζώντος

τού έπισχόζ»

άλλψ μέν τής αρχής «αρεχώρει, αυτός δέ τιπεινώ σεως σχήμα περιβαλλόμενος, τά Ιερά τε τών Χρι­ στιανών

μυηθείς δργια, τήν τού

πρεσβυτέρου χει­

ροτονίαν παρά τού θείου καταδέχεται Πλάτωνος* «ύ μετά τήν ένθένδε άπαλλαγήν, τού θεσπέσιου απο­ στόλου διά νυκτερινής μυήσοντος

δψεως, καί τήν

869

E C C L E S I A S T I C / E H I S T O R L K L I B . II.

870

άξίαν τής επισκοπής άναδέχεται · γνησίως δε τφ Α ecopo, a l i i regnam conceseit : et ίρββ eubmisBfe Εύαγγελίω ύπηρετήσας, καί πολλούς διά τής πίστεως humililatie habitu assumpto, c u m aecretioribae οίκειώσας

θεψ, προς

τήν άμείνω

ζωήν

μεταοέ-

Cbristianorura initialus est sacris, tum

preabyteri

βηκεν. ordinationem a divo suscepit Platoae. Poet cujue ex b a c viia deooasum, ab sancto apoatolo per nootornara viaionem admonitus atque consecratns, epiacopalem quoque assumpsil bonorem. Et cum rite sacro ministrassct Evangelio, multosque per fidem lucrifecieaet Deo, vitam quoque hanc meliore alia commutavit. C A P U T XLII.

ΚΕΦΑΑ. ΜΒ'.

Π ε ρ ί τ ο ύ αγίου άπο στ όλου καί ε ύ α γ γ ε λ ι σ τ ο ύ Ι ω ά ν ν ο υ τ ο ύ θ ε ο λ ό γ ο υ , καί τ ή ς θείας α υ ­ τού μ ε τ α σ τ ά σ ε ω ς . Αοιπός τοίνυν ήμίν ό ήγαπημένος καί επιστήθιος μαθητής · ού τάς περιόδους καί τάς έν αύταις θεοσημείας καί ύπερφυεϊς πράςεις τε καί θεολογίας άφη-

De sancto ttf-ostolo ei evangclista Joonne. et divina ejus irantlalione.

de

Snperest nobia Joannes dilcctua ille, quique supra pectua Mngistri recubuit, discipulua: cujua profectiones, in cisque rairacula divinaque opera

γείΐ)0αι είς λεπτόν κατιόντας, ώσ.τερ καί τών άλλων ρ edita mirificosque et arcanos

de Deo aermones,

μαθητών καί αποστόλων, πρός τψ άμηχάνψ καί τής

sicuti et aliorum discipulorum et apostolorum res

άνά χείρας πραγματείας τε καί σχολής ώς πο(5ρω

gcstas, sigillatira exponere, praBterquam quod virium noatrarurn non est, ab instituto quod i n manibue babcmus opere 9 0 6 alionum etiam easa arbilror. Sedenim historiarum monumenta produnt, divinissimum bunc Evangeliatam, poat Jesu in coelum aecensum,cum Matro Dei i n ca quam ad 8ion fuissc scripsimus, domo eua vixisse, usque ad illiua ad Dominum migrationem. Postea autem in Aeia Ghriatura per Evangolium promulgasac, ibique templum Dianro aolo acquasse. Cieterum pcrsecutionis sub Domitiano tompore exsilio d a mnatum ct in instflam Palmum relegatum decimo quarto imperii illiue anno, ubi scilicet Spirilu sanclo plenus, Evangclium suum sublimcn i n modum

τάτω

μάλιστα

εΤναι νομίζω. Ίστόρηται δ' ούν, ώς

ό Οειότατας ούτο^ ευαγγελιστής μετά τήν είς ουρα­ νούς άνοδον Ιησού συνήν τή μητρί τού θεού έν τψ κατά τήν Σιών ο?κω αυτού άχρι τής πρός Κύριον έκδημίας

αυτής ·

έπειτα

δ' έν 'Ασία

γενόμενον,

εύαγγελίζεσθαι τόν Χριστόν · ένθα καί τόν ναόν τής Αρτέμιδος

κατηδάφισεν · έν δε τψ κατά

Δομετια-

νόν διωγμψ έν Πάτμψ τή νήσψ ύπερορίη καταδικασθήναι τψ τετάρτψ καί δεκάτψ έ'τει αυτού τής αρ­ χής.

"Ενθα

δή καί τό κατ' αυτόν Εύαγγέλιον εμ­

πνευσθείς τψ άγίψ Πνεύματι ύψηλώς άνεβρόντησιν · άλλά δή καί τήν ίεράν αυτού και ένθεον ' Α π ο κ ά λυψιν.

Μετά γε μήν τήν Δομετιανού τελευτήν εις

τήν τής Ασίας Έφεσο* άνελθών, τάς αυτόθι έκκλη- C inlonuit, sacramque ct divinitus inapiratam Apo σίας όιεΐπε * καί πή μέν νέώς άνίστα, καί κλήρους

Καί ό μέν έόεχετο, ύπεσχημένος όσα καθήκει μή έν

calypsim protulit. Qui deinde posl Domitiani obitum Ephcsum i n Asiam reveraus, qucc i b i fuere ecclesias rexit, lempla construena, clorum omncra docens, ecclesiatrurnque sacros ministros instinctu Spirilus sancti ad perfectionem instituens. Et cum aliquando in civitate quadam esset, adoloscenlcmquc vullu quidem liberali c l honealo, animo tamon et ingcnio fervido conapexisaet, episcopum

δευτε'ρψ ποιεϊσθαι· Ιωάννης δέ είς Έφεσον επλει. Ό

loci ejus intuitus, Runc, ioquit, tanquam dcposilum

δε λαβών τόν νεανίσκον, οΓκοι μέν είχε καί τρέφων

libi cura ei dilujentia summa. sub Chrislo alque Ec-

έθαλπε* καί τψ φωτί προσήγε τής γνώσεως. Χρόνψ

clesia ejus teste, commendo. Atque illequidem i l l u m ,

δ' ούν τής ακριβούς επιμελείας ύφίησιν, ώς τό τέ­

nibil 80 i n eo excolendo rcrum omnium praetermissurumpollicitu8,eu8cepit. Joannea autem Epboeum rediit. Epiacopus porro ille adolescentom

δ'λους ήρμόζετο, καί τω θείψ τήν ίερωσύνην κστήρτιζε Πνεύματι · έν τινι δε πόλει γενόμενος, και τινα νεανίσκον

ίδών, άστείον μέν

τήν Οψιν, ύπόθερμον

δε τήν ψυχήν, τψ έπισκόπψ έμολέψας. Τούτον, έ φ η , σοι

παρακατατίθεμαι

σπουδή

τ ή πάση έπί

μ ά ρ τ υ ρ ι τψ Χ ρ ι σ τ ώ κα: τ ή Ε κ κ λ η σ ί α

αυτού.

λειον τής κατά Χριστόν σφραγιδος έπιστήσας αύτψ τώ δ' άνέσεως ουτω πρό ώρας έπειλημμένψ προσ-

φθείρονταί

τίνες

ήλικες

αργοί

καί άπερρωγότες, [) domi auffi fovcbal, et ad coguilionie et doctrinaj

έθάδες κακών καί ανάγωγοι. Καί τά μέν πρώτα δι' εστιάσεων άτοπων λωποδυτεϊν συνεπάγονται · έπειτα καί δεύτερον καί τρίτον κακόν συμπρίττειν ήξίουν, Άς

δέ χρόνψ κροϊόντι

κατ' ολίγον τοις πονηροϊς

προσ3ΐ0ίζετο, καθά τις ίππος εύσθενής τόν χαλινόν ένδακών, κατά

βαράθρων

έφέρετο.

Τής κρείττονος

δ' ελπίδος διαπεσών, καί έν άπογνώσει τού λοιπού τό

σώζεσθαι

θέμενος.

ληστήριον

συνεκρότει. Καί

αυτός τού πονηρού εκείνου συλλόγου Ιξήρχε, χαλε­ πός

τις έξαπίνης προσβάλλων

τών

άλλων

διαφέρων

μιαιφονία

τοϊς παριούσιν, ώς τε καί

ώμότητι.

Χρόνος έν μέσψ συχνός. Καί έπεί πάλιν παρζν δ

lucem ducebat. Procedonto autem deioceps tomporo, attentiorem illam diligentiam et curamremittit, ut qui supreraum et pcrfectum Gbristi aignaculum ci jara impressisset. Illo aulem cum an.ie tempus potestati suaa permissue esaet, atqua i n euper ab aequalibus suis oiio corruptis, praefractis, malisque artibua imbutis, ct discipline omnia i m putientibua corrumperetur, primum propter i l l i cita intempestivaque convivia predatum ab eia ducitar, ac mox iterum ac tertio ad porpetranda maleficia invitatur. Deinde vero quo longius, eo quoqae magis sceleribue atque Gagitiis assucfactue,

871

NICEPHORI C A L U S T I

8»

perlnde alque equus robostue fraenum mordene i n Α απόστολος. " Α γ ε δ ή , τψ έπισκόκψ έφη, σοι πα ρ α κ α τ α θ ή κ η ν έπί μ ά ρ τ υ ρ ι τ ψ Χ ρ ι σ τ ψ κατεbarathrum fertur. Et cum j a m spe orani meliore π ί σ τ ε υ σ α , άπόδος ή μ ΐ ν . Ό V έξεπλήττετο, χρήexcidiaeet, ealutemque ipsa suara complorasaet, ματα οίόμενο; α ούκ Ελαβε συκοφαντεΐσθαι. 'Ααεlatronum predonumque complectitur vitam, ipaeque adeo maleficorum manipulo a se oollecto lan - στεΐν μεν ούν τ ψ Ιωάννη λέγοντι ούκ ένήν άλλ' ουδέ πιστεύειν πάλιν ειχεν οίς ού συνέγνωκεν. 'ύζ quam dux p r x e s t : et alios foritate cffidiumque δε τον νεανίσκον εφ η και τήν αυτού ψυχήν, βύθιό» iramanitate longo superans, impetum subiude ίο τι στέναξα; και έπιόακρύσας, Πάλαι, φησίν, έκεΐ­ viatoree, ex improviao factilat. Intercedunt anni aliquot, ot apostolus ruraum i b i adeat. Qui ad νο; τέθνηκεν. Εξώλης γάρ τις και παμπόνηρο; έγένετο άνθρωπος · καί V έρώ σοι τό κεφάλαιον τώ» epiacopum : Age, i n q u i l , quod tibi Chriito teste advocaiOy credidi, mihi depositum redde. 9 0 7 Ibi κσκών, ληστές · καί τήν Έκκλησίαν λιπών ληστερι* ille obstupescit, pccuniauiquo a ee, quam non ac- κού τινο; εξηγείται συντάγματος τό βρος κατειλςφώ;. Καταρρήσσων δέ τήν έσθήτα ό απόστολος, είcepiaaet, per sycopbantiam cxigi putat. Fidem μωγή τε πολλή τήν κεφαλήν τύψας, Π ρ έ π ο ν τ α γι certequidem Joanni diconti non haberc, proraus φύλακα τ ή ς τ ο ύ αδελφού ψ υ χ ή ς κ α τ έ σ τ η σ α . non licebat: ncque rursus ad ca credenda, quorum sibi conscius non cssct, induci poterat. Ut autem g * Α λ λ " ί π π ο ; ήδη π α ρ έ σ τ ω , κ α ί ή γ ε μ ώ ν τιςγενέσΟω μοι τ ή ς ο δ ο ύ . Καί ευθύς αύτόθεν έλαυνε, την adoleacentein ille, animamque cjua flagitabat, alle έκκλησίαν λιπών · καί φθάσας τόν χώρον, ύπό τών admodum Buapirio ducto illacrymane : Jarududum, inquit, ille mortuus e s t ; pardilua enim, c l modia όπτήρων εκείνου καταλαμβάνεται · μήτε «εύγων, μήτε μήν παραιτούμενος, άλλ' έπί τούτψ φάσκυν omnibus pernicioeus homo cvasit, ot ut caput tibi έληλυθέναι · καί γ' έπί τόν άρχοντα σφών άγειν malorum ejus indiccm, praedo : nam Eccleeia rcπρούτρεπετο. Ό δέ τέως μέν, ώσπερ ελαχεν (οπλισμέ­ licta, ot monte quodam occopato, praedonum ducit manuro. T u m apostolua veate aciaaa, el capite BQO νο;, ένόδιο; ΐστατο · ώς δέ κατ* ολίγον προσιόντα τσ# Ίωάννην έγίνωσκ-ν, οί τάχοτς εΤχεν, όπισθεν ήλαοcum ejulatu et planclu multo pulsato : Egregium νε. Καί ό; κατόπιν ό Ιωάννης έδίωκεν, άνχκράτος sane custodem, inquit, animx fmtris constitui. Sed τού γήρω; καί τών άλλων έπιλαθόμενος, μέγα xr equus mihi detur, ei dux itineris aliquis adsit. διάτοθον έκβοων, Τί με φεύγεις τ ό ν "γέροντα, τον ConfeBtira itaquc ex co loco ab cccleaia ire pergit: σαυτού πατέρα, τέκνον, τόν γ υ μ ν ό ν τ ε καί ίοot cum ad regionem dcaignalum pervenisaet, ab exπ λ ο ν ; Μή φόβος ύ π έ σ τ ω · έτι σο ι ζ ω ή ς έλχΙ; ploratoribuB illius comprchcnditur, nrquc fugera ένεστιν. Έ γ ώ τόν υπέρ σού λ ό γ ο ν δ ώ σ ω Χρισ­ cupiens, nequc quidquam deprecana. Quin imo ea τψ- εί δέοι δέ, καί αυτήν ψυχήν υ π έ ρ τήςσής dc causaveniese se dicit, scque ad ducem corum deduci petit. Illcporro tum i t a forte, ut armatus C προήσομαι τ ά χ ι σ τ α . Σ τ ή θ ι καί π ί σ τ ε υ ε , erat, i n via stabat. Ut autem Joannem paulalimad Χ ρ ι σ τ ό ; με ά π έ σ τ ε ι λ ε ν . Ό δέ τούτων άκουσα;, 8Θ venicntera cognovit, quam celerrime potest reπρώτα μέν έστη κάτω βλέπων * είτα τ ά όπλα περιεtrocedit Joannea autcm eencctaj suae, rerumque δύετο * καί τρόμψ πολλψ συνεχόμενος, πικρώς άν»aliarum omnium oblitua, illum consequitur, i n δύρετο. Προσιόντα δέ περιέβαλε τόν άπόστολον, ά; γ genti vocc clare inclamane : Qnti/ me fugis, juvenis ενόν τ ο ι ; δάκρυσι παραιτούμενος, καί γόνυ κλίνω», senem, patrem tuum, fili, nudum atque incrmem μόνην συνείχε τ ψ κόλπψ τήν δεξιάν. Ό δ' έπομνύμι· armatut 1 {acessat metus! adhuc tibi viix spcs esl νο;, κατηγγυάτο τήν σωτηρίαν, καί ώς άφεσι; αύτφ reliqua. Ego pro te Christo rotioncm reddam : ad παρά τού Σωτήρός έστι. Καί τήν γε δεξιάν εκείνου ώ; ii opus fuerit, ipsc pro tua animam mcam statim τ ή μετανοία κεκαθαρμένην καταφιλών, Ιπί τήν έκκλη­ projiciam. Consiste- tneque α Christo missum tibi σίαν ήγαγεν αύθις. Ευχή τοιγαρούν δαψιλεΐ καί crede. T o m ille, bis auditie, primum consiatit, συνέχει τ ή νηστεία τούτψ μάλιστα συναιρόμενος, ^ oculis i a terram dcmifaia : deinde arma deponit, τ ή τε γλυκεία τών λόγων σειρήνι τ ό οίδαινον τί; * ac tremore multo corroptus acerbiesimo lamentaψυχή; αυτού κατεπ^δων, ού πρότερον εκείθεν έξηιι, t u r : acccdeotemque compleclitur epoetolum, et πριν ή στερρώ; αυτόν έπιστήσαι τή εκκλησία · μέγα lacrymie, quod potuit, noxam deprccatur, geni- Q busque £lexi8 dexteram aolam einu cobibuit. T u m Joannee jurejurando addilo, salutem, noxaequo remisaionem illi a Servatore pollicetur : dextram ejua per pcenitenliam jam cxpiatam deosculatur. eumque i n eccleeiam reducii.Ibi irequentibue orationibue, jejuniisque conlinuis cum eo vacans, suavique verbornm Sirane tumorem animas illiue tanquam incantationc ourana, non priua ex eo loco abiit, quam valentem illum et firmum prorsu Eccleeiae reatituit. 1 0 8 Magnum mediuefidiue ille hoc eccleeiie pcBnitantiae epecimen, pulcberrimumqne regeneraliontB exemplum, atque adeo t r o -

το

ύτο

μετανοία; δ ιδού;

έκκλη σία ι ς

παράδειγμα,

γνώρισμά τε κάλλιστον παλιγγενεσίας, καί τρόπαιον αναστάσεως πρό τής κοινής όρώμενον άναστάσε»;. Ταύτα Κλήμης ό στρωματεύς έν τψ, Τ ί ς ό σωζό­ μενος π λ ο ύ σ ι ο ς , συγγράμματι καθιστόρησεν. Έγώ δ' ενταύθα γενόμενος, δείν οΤμαι καί τόν τής ίιρΐ; μεταστάσεω; τρόπον τού θείου αποστόλου τούτο» έπισημήνασθαι. 'ιίς γάρ ήδη τήν πρός θεόν έκδη­ μίαν αυτού άνωθεν προδιέγνω, τήν τε ήμέραν κει ώραν, τούς ιερείς καί λειτουργούς της εκκλησία; παραλαβών, καί δσοι πίστει ζέοντες ήσαν τών αδελ­ φών, έξω τής Έφεσίων πόλεως γίνεται · επί τι δε τών άγχιθύρων γεώλόφον είωθός Ον έκείνψ έκεΐσι

ECCLESIASTICiE HISTORLE L I B . II.

873

874

Α p«um reeuacitalionie atque restitutionls anle c o m muncm illam resurrcctionem conatituit. Quod sic Clemcns ό σ τ ρ ω μ α τ ε ύ ς , scu contextor, in commenκ λ η σ ί α ς άνετίθει θ ε ψ . Σ κ α λ ί σ ι δέ τ ι σ ι και δ ι κ έ λ λ α ι ς tario co qui inacriptus est : Qui divcs sulvus fiat, δ τ ι τ ά χ ο ς άνορύττειν μνημεϊον δ ι ε κ ε λ ε ύ ε τ ο · είτα ad memoriam poalcritalia scriptum raliquit. Vcrum νουθετειν ή ρ χ ε τ ο . θεολογία τοίνυν καί ύ π ο θ ή κ α ι ς enimvero cum ad hunc locum perveaerimus, neέ ξ α ι σ ί α ι ς κ α τ α ρ τ ' σ α ς του5 π ε ρ ι ό ν τ α ς , τ ή τ ε π ί σ τ ε ι cessarium esse duxis, acram quoquc tranalationem κ α ί έ λ π ί δ ι , έ π ι μ α λ λ ο ν δέ τή αγάπη, οιάπερ καί divi iatius apostoli persequi. Gum enim dudum ή γ α π η μ έ ν ο ς , τ ά ς εκείνων κ α ρ δ ί α ς έ δ ρ ά σ α ς , άναθείς transitionem suam ad Deum, diemque [et horam τ ε τ ψ Σ ω τ ή ρ ι Λ ό γ ω , κ α ί τ ο τ έν Κ υ ρ ί ψ υσαττον cjus praevidiseet, saoerdotibus minialriaque Eocleά σ π α σ μ δ ν έ π ι δ ο ο ς , εαυτόν τ ε τ ή τ ο ύ σ τ α υ ρ ο ύ σ $ ρ α aiee, et praeterea quicunque flagranli eseeat iide γ ί δ ι άσφαλισάμενος, πάντων δ ρ ώ ν τ ω ν , εΓσεισι τ ό fratribus aasumptia, extra Epbcaiorum urbem proτ ί ν η μ ε ΐ ο ν · άνωθεν τ ε τ ή ν π λ ά κ α οί έπιθεϊναι δ ι ε κ ε ­ greditur : et cum eis in vicinum quemdam tumuλ ε ύ ε τ ο , καί κ ρ α τ α ι ό τ ε ρ ο ν ά σ φ α λ ί σ α σ θ α ι · είς τήν l u m , quo frequenler ire precationi operam daturua ε ξ ή ς δέ ί ό ν τ α ς , άνοίγειν τ ε τ ο μ ν ή μ α καί σ α φ ώ ς solebat, conscendit, ibi vebementius orana, E c δ ι ο ρ ? ν . Ό μέν ούν [ ώ ς τ ο ί ς έ ν τ α φ ί ο ι ς ή ν διεσκευασ μ έ ν ο ς , κ α τ ι ώ ν γ ε τ ο ό ρ υ γ μ α καί ά ν α π ε σ ώ ν , εύθί>ς c l c s i a s Deo c o m m e Q d a t : inox sarculis quibuadam et sepulcrum aibi prtecipit : τ ό ν ό φ ε ι λ ό μ ε ν ο ν ΰ π ν ο ν δ ι κ α ί ο ι ς κ έ κ ο ί μ η τ α ι , είς β α θ ύ * ' ligonibua celeriter ' ' " fodi " deinde eos qui tum adcrant, arcanis de Deo verbia γ ή ρ α ς έ λ θ ώ ν , έξηκοστψ ό γ δ ό ψ ένιαυτψ μ ε τ ά τ ό π ά ­ ei praecepti9 oplimia de fido epe et potiasimum θ ο ς τ ο ύ Σ ω τ ή ρ ο ς Χ ρ ι σ τ ο ύ . Δει γ ά ρ α ύ τ ψ , μ ά λ λ ο ν δ έ dilectiono (quippe dilcctua ipae) erudit. Et corda Χ ρ ι σ τ ψ , καί τ ψ σ ο φ ψ π ε ί θ ε σ θ α ι Χ ρ υ σ ο σ τ ό μ ψ είς eorum confirmana, Servatori Verbo commendat, μ α ρ τ υ ρ ί α ν τ ο ΰ τεθνάναι παράγοντι τ ό , Κ α ί ούκ Postremoque illia in Domino ealvere et valere ε ί π ε ν α ύ τ ψ ό Ι η σ ο ύ ς , δτι ο ύ κ ά π ο θ ν ή σ κ ε ι , ά λ λ ' , juaais, ubi ae crucia eigno communiaaet, i n monu* Ε ά ν α ύ τ δ ν θ έ λ ω μ έ ν ε ι ν Ε ω ς έ ρ χ ο μ α ι (τήν Ι ε ρ ο υ ­ mentum deacendit : operculumque ei imponere, σ α λ ή μ άπολέσων * παρέμεινε γάρ άχρι τ ό τ ε και et id firmiua communire, denique reverti eoa poπ ρ ο σ ω υ έ β ω έπί τ ώ ν χ ρ ό ν ω ν Τ ρ α ϊ α ν ο ύ ) , τ ί π ρ ό ς σ έ ; alridie, sepulcrum aperire diligenterque perapiΤ ο ύ τ ο μέν ο ύ ' τ ω ς έ γ έ ν ε τ ο . θ ε ο ύ δ έ τ ι ς ά ρ ρ η τ ο ς δ ό ξ α cere mandat. Hoc modo cum ille, ut veatibue κ α θ * ήν ώ ρ α ν α υ τ ό ς οιδεν ευθύς έ π ι λ ά μ ψ α σ α , τ ό sepulcralibue amictus erat, in fossam descendiaψ θ ά ρ τ ό ν εκείνου σ ώ μ α κ α ί γ ή ι ν ο ν είς α κ ή ρ α τ ο ν κ α ί aet, aeque ad obitum compoauiseot, statiin eo qui ά φ θ α ρ τ ο ν ( ώ τ ο ύ θ α ύ μ α τ ο ς !) μ ε ν α σ τ ο ι χ ε ι ώ σ α σ α , έν juatis debetur, aopitur aomno : cum quidem ad τ ψ θείψ ανελάμβανε π α ρ α δ ε ί σ ω μετά τ ή ς π α ν υ μ ν ή multam aenectutem poat pasaioncm Servatoris τ ο υ καί θ ε ο μ ή τ ο ρ ο ς , ώ ς μ η τ ρ ό ς α ύ τ ο ΰ γ ε γ ε ν η μ έ ν η ς δή

παραβάλλειν

ται

άναβάς, τή

τ ε καί π ρ ο σ ε ύ χ ε σ θ α ι , μ ε θ ' ώ ν ε φ η -

ευχή

σύντονος

γ ί ν ε τ α ι , και τ α ς

εκ­

1

U

1

1

L

!

J

1

f

(

-

Ι

Γ

^»

— "·

I

I

Γ

^

l ~ i

II

1'·

Άχρήν

καί

γάρ

αυτόν

ήρεμα π ω ς τ ή ς

ρ

*

Chriali acxageaimo octavo anno pervenisaet. Oportet enim nos ipsi, ac polius Cbrislo, et aapienti α φ θ α ρ σ ί α ς καί τοΰτον μ ε τ ε σ χ η κ έ ν α ι , μητέρα κτηcredere Chrysostomo, ad teatificandam mortera σ ά μ ε ν ο ν άειπάρθενόν τ ε καί ά φ θ ο ρ ο ν , ή γ α π η μ έ ν ο ν ejua illud adduceoti : Et non dixit ei Jesus, illvm δ έ ύ π ε ρ φ υ ώ ς τ ψ Χ ρ ι σ τ ψ , κα'. ά δ ε λ φ ό ν τ ο ΰ τ ή ς αθα­ morilurum non esse : scd, Si volo manere donee νασίας ταμείου γ ε γ ε ν η μ έ ν ο υ . Καί τοίνυν είς τήν veniam (llierosolyma videlicet everaurus : vixit ε ξ ή ς οίς έ π ι ν έ τ η α π τ ο κατά τ ό έ π ι τ α γ μ α έπελθόντες, enim ad id usque tempua, atque etiam aliquanto, τ ό π ώ μ α π ε ρ ι ε κ ό μ ε ν ο ι , ά λ λ ψ μέν ο ύ δ ε ν ί , μ ό ν ο ι ς δ έ ad Trajaai soilicet aetatem, longiua), qaid ad te? Et τ ο ί ς ένταφίοις σ π α ρ γ ά ν ο ι ς π ε ρ ι τ υ γ χ ά ν ο υ σ ι . Καί τ ά Joannee quidem i l a diem suura obiit : Dei autem μ έ ν π ε ρ ί * Ι ω ά ν ν ο υ έν τ ο ύ τ ο ι ς . inoffabilia atque invesligabilia gloria, ea quam ipae aolus novit, bora illuceacens, corpue ejua torren u m et corruptibile i n immortale et incorruptibile (o miraculuoa iogens !) Iransmutavit, et io divinum paradiaam, itidem at omnibua laudibus celebraadam Dei Genitricem quae per gratiam mater ojua t* fuit, recepit. t 0 9 Decebat quippe et Ipaum, qui matria loco incorruptam eemperque virginem habuisset, et dileotus i n primis miriilce Christo fuiaaet, fraterque adeo immortalitatis promptuarii exstiliaaet, paulatim quodammodo immortalitatia participem fieri. Porro die sequenti, quibua i d commiaaum fuerat, ita ut prsceptum acceperant, ad monumentum venerunt : operculoque ejua avulao, nibil ibi aliud quam aepulcralia lintea reparerunl. Atque baec quidem de Joanne (1). χάρίτι.

υ

(i) De divoram apoatolorum Pelri, Pauli Joannis marlyria, Tertull. De Prxscriptionibus hxreticorum, « Felix, inquit, Eccleeia, cui totam doctrin a m apoatoli cum aanguine auo profuderunl: ubi Petrua paaaioni Domtnice adaequatur, ubi Paulua J o a n n i a exita coroaatar: ubi apoatolua Joannea, noateaquam i n oleum igneum deraeraue, nibiique i b i paaaus, in insolam releeatur. » Hieronymua : • Nonnulli aatraere volant, Virginem Mariam jam reauscilatam beata com Cbriato immorlalitate i n PATKOL. Ga. G X L Y .

cffileatibua voatiri. Quod el de beato Joanne EvaQgelisla, ejus miniatro, cui virgini a Christo virgo commisaa eat, plurimi asaeverant, quia in eepulcro ejua (ot fertur) D O D nisi manna invenitur, quod et acaturire ccrnitur. Verumtamen quid borum veriua cenaeatur, ambigimua. Meliua tamen Deo totum, c u i n i b i l impoa8ibilee8t,commitlimua,quaii) aliquid temere dennire velimua aoctorilate nostra, quod non probamua. » S8

876

NICEPHORI CALLISTI

875 CAPUT XLTIl.

ΚΕΦΑΛ. ΜΓ.

De sanctis aposlolis ct euangclistis Marco et Luca, qai ex numero septuaginta discipulorum fucrunt.

Περί τών αγίων α π ο σ τ ό λ ω ν χ ι ! ευαγγελιστών Μάρκου τ ε κ α ί Λουκά τ ώ ν έκ τ ώ ν έ β ι ο μ ή κοντά.

Ναι μήν καί Μάρκον καί τόν ΘεΤον Λουκάν. ει κα­ Gsterum Marcum quoque et sanctum Lucam, τ οΤς έβδομη κοντά κατηρίθμηνται, τ ο ι ς παρούσι ν ένetiamei inler scptuaginta illos numerentur, adjunτάξαι δείν οίμαι, άτε δή τόν μέν Πέτρφ, θάτερον οί gere lamen istia visum esl, quod alter quidem τόν Λουκαν Παύλψ μαθητευθέντας · κ α ! ώς εύχγνε· Petri, alter autem Pauli fuerit discipulus : eoaque λιστάς, τοις δυσί μεγίστόις εύαγγελισταϊς συγχατεut evangeliataa maximie duobus evangelietie c o n λέγειν χρεών. Άμέλει τοι περί μέν Μάρκου καί τοΰ numerare conuenit. Sod enim de Marco, ejusque κατ' αυτόν κηρύγματος έν Αίγύπτψ κ α ί έν τ ψ rapin iEgypto predicatione, i n boc ipso libro antea όντι τόμψ ήμιν αρκούντως ειρηται · ούτος δε άδελa nobis satis est dictum. Is enim Pctri aororie iiliua, imperante Tiberio, iEgypto et Libyai B a r - φιόούς ήν ΙΙέτρψ τψ άποστόλψ. Έ π ί δε Τιβερίου Καίσαρος τή Αίγύπτψ καί Λιβύη, Ετι δε καί τ ή Βαρ­ bariaaque universffi, Cbriati verbum evangelizaoe βαρική πάση τόν Χριστού λόγον εύαγγελισάμενος, annuntiavit, Evangelium auum dictante atque comprobanle Petro scripsit, apud Cyrenoioa et Penta- ~ καί ύπαγορεύοντος Πέτρου τδ κατ* αύτδν Ευαγγέλιο* συγγραψάμενος, έν Κυρήνη τε καί Πενταχέλει politanos quam plurima admiranda fecit, ecclesiaa πολλά καί άπειρα έργασάμενος, καί εκκλησίας ανοι­ construxit : clcrum et episcopos, alque alta i n s u κοδόμησα;, κλήρους τε καί επισκόπους, καί τάλλι per quae opus erant, rite et ordine conslituit. Et tandem Alexandriam eat revereus : ubi cum q u i - προσηκόντως διενεργήσας, είς τ ή ν Αλεξάνδρεια πάλιν έπάνεισι · δπου δή τάς διατριβάς ποιούμενη buedara fratribus, i n loco cui Buceli nomen erat, ήν έν τοις Βουκέλου όνομαζομένοις μχτά τινοι» habitavit, libereGbristum depraadicans. Atque tum αδελφών, παρρησία τόν Χριστόν κ η ρ ύ τ τ ω ν . Οί τοί­ ibi cultores idolorum repente impetum i n eum νυν τών ειδώλων Οεραπευταί αΓφνης α ύ τ ψ έπιθέμεfaciunl, funibue pedea conetringunt, atque ita νοι, σχοινίοις τούς πόδας διαλαβόντες, άπηνέστερον crudelera in modum per urbem raptant. Ilaque ειλκον. Πέτραι δέ ταις σαρξίν αυτού προσπίκτοοσζι, corpua ejua aaxia alliaum, admodum conscinditur, ταύτας κατέζαινον, αίματος κατα^έοντέοντος. Φροοα] et sanguis cx co abundo profluit. Deinde carcari δέ περικλεισάντων, δπτάνεται αύτψ Κύριος, τήν μέλvirum sanctum includunt. Ibi ei apparel Dominus, λουσαν [αύτψ δόξαν προδιαγραφών. Πάλιν δε tr.i futuram illi gloriam praenuntians. 9 1 0 Denuo τής πλατείας έξαγαγόντες, άπηνώς εΤλκον. Ούτω δή autera ex carcere cxlractum, per plateas imraanisσυρόμενος, τό πνεύμα παρατίθησι τ ψ θ ε ψ . 'ΑντΙsime trabunt. Atque ad buno modum raptatus, tandem spiritum Deo commendat, corporis i n - C λαμπον μέντοι αί τού σώματος χ ά ρ ι τ ε ς ταΤς τή; ύ> χής άρεταίς · μεσηλιξ δέ τι και μεσαιπόλιο; ήν. gentibus gratiis, anima3 virtutibua mirifico c o l l u Λουκά; δ' έξ Αντιοχείας ειλκε τ ο γ έ ν ο ς , ήτις *r.i centibus atque corrcspondentibua. Fuit autem is τήν Κοίλην κείται Συρίαν, τέχνη μ ί ν ίατρδς, άχρι* etaturae ct octatis atatee, atquc semicanus. Lucas δέ τήν ζωγραφον τέχνην έξ επισταμένος, θήδαις I' autem Antiocbiae, qu» i a Coelesyria esl, orlue, έν έπταπύλοις τψ θεσπεσίψ περιτυχών Παύλψ, τή» arte quidcm medicua, sed et pingcndi peritiaaimus, Thebis, quae urbe septem habuit portas, ad Paulum πατρψαν πλάνην άπείπατο Χριστψ προσιών · έντ! δέ σωμάτων τήν τών ψυχών ήλλάξατο θερα«?Λ vonit : atquo ibi nuulio errori palrio rcmisao, ad Καί δή τό κατ' αυτόν Εύαγγέλιον συνέγραψα :ο Πι> Gbristum acceaait, pro corponim curatore animaλου ύπαγορεύσαντος · ωσαύτως δέ καί τ ά ς τών ετ* rum medicua factua. Evangclium is auum Paulo στόλων Πράξεις. Συνδιαγαγών 5 * έν *Ρώμ$ ί dictante scripait, atque ilidem apoatolorum Aola. Παύλψ, έπανήκει τ ή Ελλάδι αύθις. Πολλούς *εή Gum Paulo autem Romre cum fuisset, in Graeciam φωτί τής θείας γνώσεως ποδηγ*}σας, ύπό* τών eat reversus, plarimoaquo ibi divines doctrinae et τούντων τόν θείον λόγον έπί καρποφόρου έλιί* cognitionia luce iJluetravit : et tandem a divini αναρτηθεί;, ού γάρ ήν ξύλον ξηρδν ώ σ τ ε είς xarr Yerbi contemptoribua ex fructifera oleae arbore auspeneug, quod aridi ligni unde crux fleret copia D ρόν διασκευασθήναι, τ ψ θεψ τήν ψυχήν παρατά σιν, όγδοήκοντα ετών γενόμενος, ώ ς φασιν. *ΌΧ· non esset, Deo spiritum commendavit, cum octuaδέ τό σώμα αυτού κατετέθη μεταξύ μνημείο» «ώginta, ut dicitur, annos natua easet. Ubi aulem λών, προσευχή τών πιστών κατ α μηνύεται · κολλύρ* corpus cjua inler alia complura monumenla sopulγάρ ιατρικά δ θεό; ύσεν άνωθεν τ ο ύ θείου αύτ» tum esaet, fidelium oratione est indicalum. Saluμνήματο;, εί; σύμβολον, οΤμαι, τ η ς αυτού ίατρεί* bria enim Deue collyria coolitua in monumentum Έξ ού καί γνώριμος δ τάφος τ ο ι ς αυτού πασι « ί ejus demisit, ad iodicium, u l opinor, curaa eanaίστατο. Φασί δέ αύτδν πρώτιστον τ ή ν τ « Χριστού ι*· tionisquo ejus. Undc etiam sepulcrum ejus a fldeκόνα καί τής αύτδν θεοπρεπώς τεκούσης, ετι δ » » libus emnibus eat cognitum. Fertur ia quoque τών κορυφαίων αποστόλων, διά ζωγραφικής ίστο^,· primue Ghristi, et quae eum ita ut Deum decebat σαt τέχνης · καντεύθεν είς πάσαν τ ή ν οικουμένη» τι genuit, matris, atquo iiem principum apoatolorum τοιούντο ευσεβές καί πάντιμον Ιργον έξενεχθήνΛ effigiem pingendi arte adumbraaae : unde i n omnem Τό γε μήν αίδούς. άπάσης ά^ιον τδ ίερδν αυτού λ£ deinde habilabilem orbem tam venerandum et pre-

877

E C G L K S I A S T I C J E HISTORIiE L I B . II.

ψανον

Κωνστάντιος,

δ τού μεγάλου

υιός, δι' Αρτεμίου τού μεγίστου

μάρτυρος έκ Θη­

τοκλήτου "Ανδρέου έκ Πατρών τής Αχαΐας, έτι δέ κα: έκ τζς έν "Ασία Εφέσου Τιμοθέου τού αποστό­ λου, έν τή έπωνύμω τού πατρός αυτού πόλε·, τ ψ τών σηκψ σεβσσμίως κατέθετο. Ά λ λ α

περί μεν τών θείων τού Χριστού φοιτητών αρκούν­ τως άν εχοι. Έν μέντοι τ ψ τρίτψ βιδλίψ και περί τών λοιπών αποστόλων και τών έκείνο'.ς διαδόχων έρούμεν, καί δσοι τούτων έγγραφα κατέλιπον υπο­ μνήματα. Τέως γε μήν έπί τψ καρόντι τίνες ήσαν οί

μαθηταί Χριστού ρητέον · τίνες δ' αύ έκ τούτων

τήν συζυγίαν ήσπάσαντο, καί δσοι τών Χριστού δια— τριβών κατέλιπον υπομνήματα· τίνες τε αύθις έπιστολάς * τίνα τε τών συγγραμμάτων, ώς άναντίρρητα καί Ινδιάθηκα ή Εκκλησία

quidem certa

ejus, honore quovis dignas, Conatantius, Conalantini Magni Gliua, per Artemium, maximura illura martyrem, ThebU, sicuti eliain q u i primus ad apostolatum esL vocalus, A n d r e s , Patria ex Acbaia, et ilidem Tiraotbei apostoli ex Asiee Epbeao, i a cognominem patri suo urbem tranalalas, templo sanctia apostolis sacro intulit. Verum de divinia Gbristi discipulis haec dicta sufficiant. In tertio enim deinde libro, de reliqais apoatolis, eorumque auccessoribus, et q u » quisque eoram reliquerit scripta, bistoriam texemua. In praeaeotia i l l a peraeqaenda veniunt, qoinam fuerint Cbriati apoatoli : 9 1 1 qui ex iia conjugea fuerint, q u i rerum a Cbristo geatarum monumenta ediderint, q u i

βών μεταχομισάμενος, ωσαύτως δέ και το τού πρω­

Ιερών αποστόλων

878

Κωνσταντίνου Α tioeum opus eet illatum. Reliquias

R

προσήκατο * τίνα

etiam epistolaa : quee item scripta, ut irrefragabi

lia et teatamentaria, Eccleaia receperit: quae etiam

τε πάλιν ώς νόθα καί παρε'γγραπτα άπεώσατο.

ut spuria ct adulterina rejecerit.

ΚΕΦΑΛ. ΜΔ'. Τ ί ν ε ς ε ί σ ί ν ο ί δώδεκα Χρ ιστού μ α θ η τ α ί καί α π ό σ τ ο λ ο ι , καί δσοι έκ τ ο ύ τ ω ν γ ά μ ψ ώ μ ί λησαν.

CAPUT X L I V . Qui sint duodecim Christi discipuli et apostoli, el qui ex eis malrimonium contraxerint.

Δώδεκα μέν ούν ήσαν οί απόστολοι, έοδομήκοντα

Atque equidem duodecim fueruot apoatoli: septuaginla autem diacipuli. E t prteter hos, innumerabiles alii. Quandoquidem vero multi, qui fuerinl diacipuli, ignorant, feciendum putafi, u l sacra eorum nomina acripto huic inaererem. Gorypheus itaque et princepa chori cjus, est Petrus; eecundue, frater ejus Andreas ; tertius, Jacobue, q u i Zcbedaei eal dictus; quartua, Joannes frater ejus dilectoe ille, et virgo, q u i supra pectus Magistri

δε μαθηταί · άλλοι δ* έπί τούτοις μύριοι. Έπεί δ* άγνοεΤν πολλοίς έπεισι, τίνες οί μαθηταί, άναγκαΐον ψήθην καί αύτάς τάς ιεράς αυτών κλήσεις τοΤς παρ* ούσιν Ιντάξαι. Κορυφαϊος μέν ούν τού χορού Πέτρος εστί · δεύτερος Ανδρέας

δ αδελφός αυτού · τρίτοι

Ιάκωβος ό τού Ζεβεδνίου έπικληθείς · καί Ιωάννης ό αδελφός αυτού, δ ήγαπημένος, παρθένος τε άμα καί επιστήθιος · πέμπτος Φίλιππος · Εκτος Βαρθολ •

μαιο

-

»

'

»

ρ

Θωμάς έβδομος* είτα Ματθαίος εύαγγελιστής όγδοος · ένατος πρδς τούτοις Ιάκωβος ό τού 'Αλφαίυ υΙός, ούχ δ άδελφόθεος · δέκατος Ιούδας · ψ θαδδαιός τ ε καί Αεβαίος ήν έτερον όνομα • ός υιός μέν

έτύγχανεν ών τού μνήστορος Ιωσήφ, αδελφός

δε Ι α κ ώ β ο υ , ός άδελφόθεος έπωνόμαστο * ενδέκατος έπί τούτοις Σίμνω δ Ζηλωτής * καί δωδέκατος δ προ­ δότης

Ιούδας · ού τή απληστία τής φιλαργυρίας

διαρραγέντος,

Ματθίας

τδν

δωδέκατον

έπλήρωσεν

αριθμόν. Ούτοι μέν ούν οί ταΤς άληθείαις Χριστού μαθηταί. *0 μέντοι Παύλος, τ δ σκεύος τής εκλογής, ούτε τ ο ι ς δώδεκα συγκατείλεκται, ούτε μήν έν τοις έβδομήκοντα · ά λ λ ' έν πάσίν έστι καί πρδ πάντων και μετά πάντων, οΐάπερ ούρανόθεν κληθείς, διαφέ­ ροντας ύπερ απαντάς τ ψ θείψ Εύαγγελίψ πεπονη-

»

-—σ-»

r c c u b u i t ; quintue,

*—

*

tr

σ

P h i l i p p a s ; scxtus, Bartholo-

maeua ; Tbomas, septimua ; deiude avangelUta Matihxus, octavus; nonua post hoe, Jacobus A l pbaei Filitis, non alter ille frater D o m i n i ; decimus, Judas, qui itcm TbaddaeuB, alque etiam Lebbaeua est diclus : ia filius quidem fuit Josephi aponsi, fraier autem Jacobi quem fratrcm Dei dixere; u n decimus horura, Simon Zelotea ; duodecimus, proditur Judas : qui c o m inexplebili avariti» cupiditate crepuiaaet, Matthias duodenarinm explevit numerum. E l Π quidem aont rcvera Chrieti diacipuli. Paulua vero, electionia vas, neque ioter duodecim, neque inter aeptaagiota receneatur : sed in omnibus is est, et ante omnee, e l cnm omnibua ; quippe q u i ccelitua vocalua ait, et eupra

κώς. Έκ μεν τούτων τήν συζυγίαν ούτοι ήσπάσαντο, ρ omnes prscipne divino Evangelio propagando l a ώς φησι

Κλήμης

ό στρώματεύς έν τψ τρίτψ τώ*/

λόγων, ούς Σ τ ρ ω μ χ τ ε ί ς επιγράφει· κατά γαρ τ ώ ν άθετούντων τούς γάμους μάλα φερόμενος, ουτω κατά λέξιν καί τάδε διέξεισιν · α Ή ούτοί γ' άν καί τούς αποστόλους

άκοδοκιμάσουσι ; Πέτρος

μέν γάρ και

Φίλιππος έπαιδοποιήσαντο · Φίλιππος δέ καί τάς θυ­ γατέρας άνδράσιν

Ιξέδωκε.

Καί δ' γε Παύλος ούκ

όκνεΊ Ιν τινι επιστολή τήν αυτού σύζυγον προσαγορεύσαι, ήν ού περιεκόμιζε διά τδ τής υπηρεσίας εύσταλές. » Περί μέντοι τού θείου Πέτρου καί έν τψ έβδόμψ στρωμανεΐ

τδν μακάριόν φησι τούτον τήν

γυναίκα θεασάμενον άπαγομένην τήν έπί θά-

boraverit. Εχ hie conjugiam snnt amplexi, ut q u i dem Clemens contextor, i n terLio libro eorum Commeatariorum quoa ΣτρωματεΤς inecripail, tradii : in oppugnatorea namque conjugii acriu9 i n vehens, eic verbis hiace utilur : « An i s t i iandem apoatolos quoque rejicient? Petrua siquidem e l Pbilippua Iiberia craandie operam dederunt. P b i lippua porro filias ethm auaa viria in matrimonium locavit. Paulus quoque non veretar i a epUtola quadam comparem suam salutatione compellare : 9 1 9 quam quidem ille propterea secatn non circumduxit, o t faciliue ei expeditioaqae eeset Verbi

NICEPHORI GALLISTI

879

880

rainisteriuro. » De divo sane Petro, i n septimo Α νατον, ήσθήναι μίν τής κλήσεως χάριν καί τής έχ» οικον ανακομιοής · έπιφωνήσαι δ* ευ μάλα προτρεquoque corum quoa diximus, libro, « Bcatus Pe πτικώς καί παρακλητικώς έ; ονόματος προσειπόντα · trus, inquit, cuui uxorem auam ad mortem abduci Μ ε μνη σ ο , ώ αΰτη , τ ο ΰ Κυρ ( ο υ . Τοιούτος ήν ό τών videret, simul et ingenti ast voluptate aiTectus, μακαρίων γάμος, καί ή τών φιλτάτων τελεία διαθεtum quod a Deo vocarelur, tum quod i n proprium σις. Ά λ λ ά καί Πολυκράτης, τής έν 'Εφέσψ δέ χάρ­ domicilium reverterelur ; el pulcbre admodum ο ικίας επίσκοπος ήν. Ούίκτωρι γράφων τ φ 'Ρωμαίβν eam allocutus atque cobortatua est, ac de nomioe έπισκόπψ, τοΰ τε Φιλίππου μεμνηιαι, καί τών θυγα­ quoque i t a compellavit : Memineris, ο mea, Domini. obsecro. » Et talis quidern bcalorum bominum τέρων αύτοΰ, καί Ιωάννου τού Εύαγγελιστού, ώ& πως λέγων · « Καί γάρ κατά τήν 'Ανίαν μεγάλε conjugii fuii atatus : tam perfecta eorum qui aibi easent cbariaaimilinter se, animorum affectio. Sed στοιχεία κεκοίμηται, άτινα άναστήσεται τ ή έσχατε, et Poiycratee, eccleaiaa Ephesiorum epiecopus, ad ήμερα τής παρουσίας τοΰ Χριστού, έν flj ερχετει μετά δόξης έξ ουρανού, καί αναζητήσει πάντας τούς Victorem, Romanum epiecopam, scribens, Pbilipάγιους · Φίλιππον τών δώδεκα αποστόλων Ινα, δς αεpi, filiarumque ejua, aique Joannia Evangelisls κοίμηται έν Ίεραπόλει, καί δύο θυγατέρες αυτού meminit biaoe quodammodo vorbia : « Etenim in Asia magna profeasionia noatraB conquiescunt et β γεγηρακυιαι παρθένοι. Καί ή έτερα αυτού θυγάτηρ έν άγίψ Πνεύματι πολιτευσαμένη, έν 'Εφέσψ άνιdormiunt initia, qu® restituentur alque resueciiaπαύεται. "Ετι δέ καί Ιωάννης ό έπί τ δ στήθος τοδ buntur die extremo adventus Cbriati, i n quo cum Κυρίου άναπεσών, ός έγενήθη ιερεύς τδ πέταλον ταgloria e coelo veniet, et aanctos omnes resuacitaφορεκώς. καί μάρτυς, καί διδάσκαλος, ούτος βν bit. Philippua videlicet, ex duodecim apoatolis ' Εφ έσω κεκοίμηται. » Ά λ λ ά καί Γάϊος ού μικρφ unue, q u i Hierapoli dormit : et d u s item filiae πρόσθεν μνείαν έποιησάμεθα, συνψδά τοΐς είρημί· ejus, qua3 virgines consenuerant. Et alia praeterea νοις πρός τινα Πρόκλον οΰτω φησί · « Μετά τούτ«* filia ejus, quae in Spiritu sancto vitac cursum peregit, Ephesi quieecit; itidemque Joannes qui au- προφήτιδες τέσσαρες αί Φιλίππου γεγενηνται έν Ίε­ ραπόλει τή κατά τήν Άσίαν. Ό τάφος αυτών εστίν pra pectus Domini recubuit; quique quod sacroέκεΐ καί τοΰ πατρός αυτών. » Μνημονεύει μέντοι rum antietes esset, insigne episcopale ge»tavit, καί ό θείος Λουκάς έν ταΐς Πράξεσι καί τού έτέ:» testie et dootor egregiua. Epheei obdormivit. » Φιλίπποο, όύ τοΰ αποστόλου, τών θυγατέρων, ώς αίQuin et Caiua, cujua paulo ante meminimus, bia eimilia ad Proclum quemdam ita scribit : c Post κεΐναι προφητικού χαρίσματος ήξιώθησαν, έν Ε Ε σαρεία τψ τότε τής Παλαιστίνης ά μ α τ ψ πατρί δ:ιhunc propbetissa? qualuor, Philippi fiJian, H i c r a τρίβουσαι, κατά λέξιν οΰτω φάσκων · " Η λ θ ο μ ε ν εις poli i n Asia fuere : ubi earum patriequa etiam eat eepulcrum. » Mentionem itidem i n Actia apo- ^ Κ α ι σ ά ρ ε ι α ν , και είσελθόντες ε ί ς τ δ ν οίκον Φ:· λ ί π π ο υ τοΰ ε ύ α γ γ ε λ ι σ τ ο ύ δ'ντος έκ τ ώ ν έπτι, stolicis divus Lucas facit alteriua Philippi, D o n έμείναμεν παρ* α ύ τ ψ . Τ ο ύ τ ψ δ ε ή σ α ν παρθέ­ apoatoli, filiarum, ut propbetici illao spiritus graνοι θυγατέρες π ρ ο φ η τ ε ύ ο υ σ α ! . Τοις πολλοί; & tia fuerint condecorata?, cum Cfieaare» Palestinaa καί έκκρίτοις τών καθ' ημάς ού δοκει Παύλον όμιλήσαι adhuc cum patre auo essent, in haec verba acriγάμψ, ίεί' τψ τεκμηριώσασΟαι τοΐς εκείνου ρήμικν bene : Venimus Cxsaream, et ingressi in domum έξεστιν, έν οίς περί παρθενίας φιλοσοφεί, "Ηθελο», Philippi evangelisLv, wiius ex septem, apud eum λ έ γ ω ν , είναι πάντας ώς κ ά γ ώ . Τό δέ, Χαϊ, ί mansimut : ci crant filice quatuor prophetantes . μοι καί σ ύ , σύζυγε, ού τη γυναικί, άλλ* άνδρί τ.τ. Multia autem, cisque magnis apud nos viris, non οΰτω πως κάλου μέν ψ ισως γράφει, videtur Paulua conjugcm habuiaae : idque ex ver?e

bis ejue, quibus virginitatem et coelibaLum commcadat, colligunt, cum dicit : Pervellem cquidt* omnes esse, ut ego sum* . lllud vero, Salve mihi et tu compar , non mulieri, aed viro c u i p i a m , itafortaaae nominalo, diotum putant. 2 1 3 GAPUT X L V . ΚΕΦΑΛ. ΜΕ'. D Τίνες τών α π ο σ τ ό λ ω ν έ νδ ι ά θ η κ α Β ι ο λ ία κβτί· Qui ex apostolis testamentarios sioe canonicot reliquerint libros : et de sacrosanclis quatuor Euanλ ι π ο ν * καί π ε ρ ί τ ώ ν ί ε ρ ώ ν κ α ί ά γ ίων τεττεgeliis, ex quibus causit sint scripta, atque dc eorum ρων Ε υ α γ γ ε λ ί ω ν , έκ ποίας α ί τ ί α ς έγράφη­ ordine. Ilem de aposlolorum Actis, catholicisque σαν, καί περί τ ή ς αυτών τ ά ξ ε ω ς , έ τ ι οέ καί ei aliis sanctorum aposlolorum Epistolis. 9

40

HucuBque de duodecim apostolorum norainibu», et qui inter eos mariti fuere, diximus. De iis vero qui ecripta post se reliquerunt, qua? legitima et toslamentaria habcntur, et de eacria quatuor Evangeiiia, ac divinia apoatolorum Actia, tum autem do Epiatolia catholicia, simol et aliia inauper et de ordine earum, atque etiam q u s Ecciesia ut * Act. Χ Χ Ί , 8. · · I Cor. v n , 7.

4 0

Philipp. ιν, 3·

περί τ ώ ν Π ρ ά ξ ε ω ν , καί τ ώ ν κ α θ ο λ ι κ ώ ν ε ι ί έτερων Ε π ι σ τ ο λ ώ ν τών α γ ί ω ν αποστόλων. Αί μέν ούν τών δώδεκα αποστόλων κλήσεις, » · όσοι έν συζυγίαις ούτοι · δσοι γε μ ή ν συγγραμμζη καταλελοιπότες είσίν, ά καί ώς ένδιαθηκα κατελέγι;σαν, έτι δέ καί περί τών ιερών τεσσάρων Ευαγγελίων, τών τε θείων Πράξεων αποστολικών, καί τών Επιστο­ λών τών τε καθολικών καί τών άλλων, καί της β> τών τάξεως, έξης άν ε*ίη δηλούν. δ'σα τε νόθα καί τ$

881

882

E C C L E S I A S T I C J E H I S T O R I J E L I B . II.

Εκκλησία απόβλητα. Κα» πρώτον περ: τών θείων μοι Ευαγγελίων ίστορητέον. Υπομνήματα μίν ούν τών τού Κυρίου διατριβών δύο μόνους τών δώδεκα Τσμεν συγγραψαμένους, Ματθαίον κα: Ίωάννην · καί έκ τών ο' δύο έτερους, Μάρκον καί Λουκαν. Καί παντας δε δι' ανάγκης κατέχει λόγος έπί τό γράφειν έλθεΐν. Αύτίκα γάρ πρώτος Ματθαίος ό έκ τελωνίου, Εβραίο ι ς τόν σωτήριον λόγον κηρύξας, έπείπερ άπαίρειν έφ* έτερα τών εθνών διά σπουδής είχε, πατριψ γλώττη τό κατ* αυτόν Εύαγγέλιον μετά ιε' έτη τής Χριστού αναλήψεως κατχλελοιπώς, τό λεΐπον τής αυτού παρουσίας διά τής γραφής άπεπλήρου. Χρόνψ δέ πολλψ ύστερον Μάρκου τε καί Λουκά ύπό Πέτρψ τήν κατ' αυτούς τών Ευαγγελίων εκδοσιν πόιησάντων, Ίωάννην πρότερον άγράφω χρώμενον τψ κηρύγματι, μετά λ' καί ς' ετη τής είς ούρανόν ανόδου Χριστού, ύστατον πάντων λόγος καί αυτόν έπί τό γράφειν έλθεΐν, ταύτην αίτίαν προβεβλημένον · τών τριών ευαγγελιστών τά συγγράμματα, πασιν ήδη «κδεκομένα, έπεί καί είς χείρας ταύτα ήκον τώ Ί ω dhrvvj, αποδοχής μέν αυτά πολλής άξιώσαι, καί άλήΦειαν αύτοΤς έπιμαρτυρήσαι · ένδεΐν γε μήν έφασκεν ίιτε δή ταΤς γραφαΤς λειπόντων τινών, δσα γε τω 2ωτήρι έν τοις πρώτοις τού κηρύγματος πέπρακται. Καί γάρ καί οί τρεΤς μόνα τά μετά τήν κάθειρξιν πν τψ δεσμώτη ρ ίψ τού Ιωάννου έ©* ένί ε τ ΕΙ τψ Σ ω τ ή ρ ι πεπραγμένα συγγράφουσι · καί γ* έν ταίς καταρχαϊς τών βιβλίων τούτ* επισημαίνονται. Ό μέν •γάρ Ματθαίος ευθύς μετά τήν τεσσαρακονθήμερον νηστείαν καί τδν έπί ταύτη πειρασμόν τού χρόνου τής ιδίας αναγραφής άρχεται. Ά κ ο υ σ α ς γάρ, φησίν, ό Ι η σ ο ύ ς Οτι Ι ω ά ν ν η ς π α ρ ε δ ό θ η , άνεχώρησεν άπό τ ή ς Ι ο υ δ α ί α ς είς τ η ν Γ α λ ι λ α ί α ν . Τά δ' αυτά καί Μάρκος.Μετά δέ παραδοθήναι τόν Ί ω ά ν ν η ν , λέγων, ήλθεν Ι η σ ο ύ ς είς τήν Γ α λ ι λ α ί α ν . Ιίαρακλησίως δέ καί Λουκάς πριν ή τών κατά Χριστόν άρξασθαι πράξεων, τά περί Ιωάννου καί Έρώδου διεξελθών, καί ώς κατέκλεισε τόν Ίωάννην έν τη φυλακή, Επειτα τάς τού Χριστού πράξεις έκτίθησι. Κάντεύθεν τόν άπόστολον Ίωάννην παρακληθέντα, τδν πρός τής καθείρξεως Ιωάννου χρόνον, καί τά έν αύτψ τψ Σωτήρι διαπεπραγμένα τψ κατ' αύτδν Εύαγγελίψ σύνταξα σθ α ι · καί τούτο διαφδρως έπισημήνασθαι,ποτέ μέν λέγοντα, Τ α ύ τ η ν α ρ χ ή ν έ π ο ί η σ ε τ ώ ν π α ρ α δ ό ξ ω ν ό Ι η σ ο ύ ς * άλλοτε δέ, μεταξύ τών Ιησού πράξεων μνήμην τού Βαπτιστού ποιούμενον, πολλά περί αυτών όιεξέρχεσθαι · ώς, Έ τ ι τ ο ύ τ ο υ β α π τ ί ζ ο ν τ ο ς έν Αίνων τ ή πόλει εγγύς τού Σ α λ ε ί μ * οίς δ' επιφέρει καί τό, Ούπω γάρ ήν Ι ω ά ν ν η ς β ε β λ η μ έ ν ο ς εις φυλακήν, τούτ' άριδήλώς παρίστησιν. Εύδηλον ούν, ώς ό μέν Ιωάννης τά πρό της καθείρξεως αυτού τή αυτού γραφή χαραδίδωσιν, οί δέ λοιποί τρεις τά μετά τήν κάθειρ­ ξιν. Κάντεύθεν τοις γε ακριβώς έπιστατούσιν ουδέ διαφωνεΤν άν οί εύαγγελισταί δόξαιεν, ε* γε ό μέν τά πρώτα τού Χριστού περιέλαβε, καί δσα γε 1

i i ) Bpiphaaiaa contra Kbiooitaa acripait, E v a n §BliQ|ft Joannif e t i a n ax Gnaco i n Hebreom aenno-

notha el illegitima repudiaverit, reliquam eet ut ecribamuB. Ac primum quidcm de divinia E?angeliis eat dicendum. Itaque de rebue Servaloria e l Domini nostri duoa ex duodecim apo&tolis taatum bistoriaro scripbisse scimus, M a t t h s a m el Joannem,et ex septuaginta illis itidem duos, Marcum et Lucam. Omnes autem isti neceea'tat6 qoadam ad ecribendum adducli esse videnlur. Statim enim primua Matth&us publicanns, Hebroia s a l n tifero Yerbo predicato, quandoquidem alio ad gentes ire malurabat, aermone patrio Evangelium auum, elapsia quindecim post Christi aacensionem annia, scripsit: atque id eia relinquena, abeentiam auam profectua scripto praesenti compenaavit. Longo deinde intcrcedente tempore, Marcua et Lucae Evaogelia aua, juseu Petri et Pauli, composuerunt. Joannes autem (i), qui priua aine acripto verbum depraedicasset, post triginla aex a Cbriati asceosione annoe, postremue omnium creditur ad scribendum descendisse, tali ei prebita caota et occasione. T r i u m prioram evangelistarum libri passim j a m publicati erant. Qui cum i n Joanais quoque manus perveniesent, recipiendoa eoa ease censuit, fidem illis veritatis atteetatua : deaiderar tamen i n eie qoaedam dixit, quae Servator initio prsdicationis gessisset. Etenim tree i l l i rea t a n tammodo Cbriati unius anni, a vinculis Joannis exorsi, proaequuntur : i d quod i n priocipiia ecriptorum auoram indicant. Siqaidem Mattbcus poat expositum quadrageaimale jejuniam, et q a s i d consecuta eat tentationem, ab eo tempore scriptumauum texit. 9 1 - 1 Audiens enxm inquit, Jesus, %

quod in

Joannes

Galilzam.

Postquam

tradilus

esset, reversus

est

exJudxa

Consimiliter et Marcua acrip9it :

autem

tradilus

esset Joannes,

venit

Jesus

Itidem porro et Lucas, priuaqaam res Chrieti narrare incipit, dc Joanne et Herode, quomodo ia iilum i n carcerem conjecerit, comraemorat, ac deinceps Chriati acta exponit. Proinda apostoius Joaanea, rogatue, lempoa quod Joannia viacula prtncea&it, et res i n eo a Servatore actaa, in Efangelium auum retulit. Atque i d ipae diserte et varie ostendit, aliquando quidem dicens : Hoc

in

Galilxam.

initium

miraculorum

suorum

fecit

Jesus.

Nonnun-

quam autem inter mediaa Jcsu res, Baptista l a n tura faciena mentionem, pluribusque eas persequena, u l i b i : Cum ille adhuc bapiiiarct in &non civitale prope Sn/im ; et alibi item, cum illud i n fert : Nondum enim Joannes conjectus erat in rarcerem, boc aperte coofirmat. Satis igitur constat, Joannem quidem rea Christi anle Baptiets vincr.la ot plurimom prosecotum eaae : reliquos aulem tres, qua? post i d terapua ab eo eunt acls scripsisse. Qaaproptor quibue iata accurata ratioae obaervabuntur, roinime diaeidere inter ae evangeliats videbuntur : ai bic quidem prioree Ghriati

nem tranalatum io gazopbylaciia Judvorum aaservatum esae apud Tiberiadem.

883

NIGBPHORI

res, quas illi prffiterierant, complectitur, i l i i autem posteriorea commeuaorant. Osiendit i d satis, quod Joannea quidem Servatoris genealogiam carnalem proteriit, a Matthaio et Luca antehac expressam. Theologiam autem et divinam generationem ajus, tanquam illa longe prffistaatiorem, ct eibi a S p i ritu aancto reservatam, ab inilio Evangelii sui explicat. Fortasae autem et aliae quasdam causas afferre quis poaait, quare Joannes Evangelium eaum scribendi consilium ceperit. Quod cnim i l l i praecipuum illud resuscitati Lazari rairaculum maximum futurs resurrectionis speciraen omiseront, neque veram illam tbeologiam principioquo carenlem geaerationem, tum autem neque suprema morituri Salvatoria mandata, testamenti instar obtinentia attigerunt, satia caus® babuisae vidctur, cur ad illa tria Evangelium auuni adderet. Marcus autem, qua adduclua causa auum quoquo acripserit, paulo anle i n quindecimo libri bujua oapite relulimus. C u m 3 1 5 enim Petrus adver8U8 Simonem fortiter rem gereret, vaslitatique i l liue obviam iret, ac simul occidentali orae lucem inferrel, tanturo concionum suarum in animoa auditorum immiait desiderium, ut viva voce contenti βββθ non poaacnt. Quamobrem i l l i Marcum, qui tum apoatolum comitabatur, rogarunt, u l concionee a Petro babilas, i n manumentum acriptis relatae, ipaia relinqueret. Deleotatus est apostolus tam propenso illorum deaiderio, et Marco Evangel i u m dictavit, atquo ut id i n eccleaii doinccps legeretur aanxit. Talem caueam Evangelii secundom Marcum receoaot Glemena in eexto Dispositionum libro ; alque itidom Uicrapolitanua episcopua Papias. Sanctus porro Lucas initio etatim acripti sui consilium, quo ad scribondum pervenerit, exponik. Dioit anim, plures quidem, dc quibue ipee certo edoctus esset rebus, temere ecribera ausoa fuisse : so autcm dubiis ancipitibusquo libros rejectia, et aermonum veritatis ccrtitudine percepta, quippe qui cum Paulo et csteria apostolis vixerit, illorumque bisce da rebua colloquiis, con•ictu, et familiari coneuetudine sit adjutua, necesaario ad conacribondam Evangelium adduclum esae. Hasc germana aunt et nativa aposlolorum Evangelia, j a m inde ab initio promulgata, ct quae indubitat® certeeque fidei i n Eccleaia habentur. Idem vero Lucaa et Actorum apostolicorum compoeuit l i b r u m , Pauli (ut aiunt) jussu. Atque equidem duo ex duodecim, et duo item ex septuagiata diacipulie et apostolis, quatuor Evangcliorum acripturam abeolverunt. Porro divua Jacobus, frater Domini, duodecim Iribubua unam catholicam conscripsit epistolara : duas itidem Petrus, et tree divinus Joannea : unam autem Judas, Jacobi, fortaaae autem et Domini dioendoa frater :,quas numero septem univereas, ut germanas atque naiivas, dudum Eccleaia recepit, et in numerura Novi Testamenli vernaculoruro librorum quaro maxime retulit : sicuti etiam quatuordecim divi Pauli

884

CALUSTI

έχεινot παρέλιπον * οί o αύ γε τα έπί τέλει τούτψ f

γενόμενα όιεξήλθον. Δείχνυται δε, οΐς 6 μέν Ιωάν­ νης

τήν μέν

σαρκικήν τού Σωτήρος

γενεαλογία*

παρέόραμε, Ματθχίψ τε καί Λουκά προγραφεΐσαν * τής δέ θεολογίας κατάρχεται, οΤά τίνος κρείττονος προς τού θείου IIνεύματος ταμιευθείσης αύτψ. "Ισως δέ χαί δι" αλλ* άττα τεκμηρίωσαιτ' άν τις τον Ίωάννην έλ­ θεΐν έπί τήν γραφήν, δτι τε τδ κατά τδν Λάζαρο* έξαίσιον

έκεΐνο τέρας

παρήκαν,

μ*γίστην

ένδειζι»

τής έσομένης αναστάσεως μνηστευόμενον * καί δτιπερ ήκιστά γ ' εκείνοι τής άναρχου γεννήσεως καί θεολο­ γίας καί τών έπί τέλει διαθηκψων ενταλμάτων μνεία* πεποίηνται · ών δή χάριν τούτον έπί το κατ* αύτδνΕύαγγέλιον δρμήσαι λύγος. Τής δέ τού κατά Μάρκον Ευ­ αγγελίου γραφής αΊτιον, δ μικρψ πρόσθεν έν τφ ιε' κεφαλαίψ τού παρόντος συντάγματος διελάβομεν · ως τού Πέτρου κατά τού εναγούς άνδριζομενου Σίμωνος, καί τήν εκείνου λύμην έκλύοντος, καί έν εσπέρα τ3 φώς

ένιέντος

τής πίστεως,

τοσούτον

λόγων εκείνου ταΐς τών ακροατών

*ίμερον τώ»

ένθεΐναι ψυχαίς,

ώς μή μέχρι λόγων Οέλειν έμμένειν ·

λιπαρήσιι δε

Μάρκον τηνικάδε τψ άποστόλψ έπόμενον, υπόμνημα έ'γγραφον τών άγράφως

είρη μένων

τούτψ

καταλι-

πειν. Έσθέντα τοιγαρούν τδν άπό στόλο ν τν^ καλή τώ? πιστών προθυμία, ύπαγορεύσαι Μάρκω

τδ Εύιγγέ-

λιον, καί έξ εκείνου κυρώσαι τήν γραφήν ταΐς έχκλησίαις

άναγινώσκεσθαι. Ταύτην

αίτίαν

Κλημτ,ς

τού κατά Μάρκον Ευαγγελίου έν τ ή έκτη τών Ί'χοτυπώσεων επίσκοπος

ιστορεί · ωσαύτως καί Παπίας, ώς μικρόν

ό

Ίεραπολίτη;

άνωθεν

πλατύτερο*

ήκριβώσαμεν, τψ πεντεκαιδεκάτψ δ η λ α δ ή

κεοαλιίφ

τού παρόντος συντάγματος. "Ο γε μ ή ν θείος ΛοΛίς, αρχόμενος τού συγγράμματος, τήν αίτίαν προτίσεσι, δι' ήν έπί τήν άναγραφήν ήλθεν · π ο λ λ ώ ν γάρ, or,j», προπετώς διήγησιν τιθεμένων, ών αύτδς πεπληΜ* φορηται λ ό γ ω ν , άπαλλάττων τής αμφιβόλου συντί· ξεως, ώς τάσφαλές τών λόγων τής αληθείας ειδά* ά' τε δή καί Παύλψ καί τοΐς λοιποΐς άποστόλοις τ* διαγαγών, κάκ τής εκείνων καί

διατριβής

πάμπαν

συνουσίας

ομιλίας τι

ωφελημένος,

άνζγχιίω;

έπί τήν τών Ευαγγελίων συνελαθήναι γραφήν. IXJTJ γνήσια

τών αποστόλων

και

Ευαγγελία,

άνεχαΟ».

παραδεδομένα, καί άναμφήριστα παρά πάσης έχχλη-Ι σίας γινώσκεται. Ό

δ' αύτδς Λουκάς

αποστολικών Πράξεων

βιβλίον

και τό τώ* ]

συντάττει, ώς jwi, 1

Παύλου κελεύσαντος. Δύο μέν ούν έκ τών δώδεχι χαί δύο έκτων ο' μαθητών χαί αποστόλων τ ή ν τώντεσσιρ»* Ευαγγελίων γραφήν έκτιθέασι. Καί

δ θειος δε Ίί-

κωβος δ τού Κυρίου αδελφός μίαν

καθ ολική ν ταΐ;

δώδεκα φυλαΐς συντάττει έκιστολήν · δύο δέ δ Πέτρο; έκτίθησι, καί τρεις δ θεσπέσιος Ιωάννης * μίαν & δ Ιούδας ό αδελφός τού Ιακώβου, Ίσον δέ είχε"* τού Κυρίου *

ας δή έπτά

ούσας

ώς γνησίας t

Εκκλησία προσίεται άνωθεν, καί έν

τοΐς οίχείο-ς

τών τής νέας Διαθήκης βιβλίων εγκρίνει ώς μχλ:· στα * πρός δή ταύταις καί τάς ιδ' τού θείου έπιστολάς * δς έν παρασκευή λόγων

Uuhi

δυνατώτχτος,

νοήμασί τε ικανός γεγονώς, ουδέν τι τούτων πλέον γράψαι προείλετο, καί ταύτα

μυρία καί άκόρρητι

885

E C C L E S l A S T I C i E H I S T O R I i E L I B . II.

λέγειν έχων, άτε δή και έπί τόν τρίτον άνεληλυθώς \ epiatolaa, qui aimul et verborum et aententiarum ούρανόν, καί έπί τόν θεοτερπή παράδεισόν έπαρθείς, apparatu instructiasimus, nihil aibi preterea scriκαί

τών

άρρητων

εκείνων

άκουσα ι

καταξιωθείς.

bendum esse duxit, cum quidera innumeros de rebua arcanis et ineffabilibua potuisaet componere έπιστάμεθα, παραόεοομένην τή Εκκλησία. Τά δέ 9 1 6 libros, quippo qui i n tertium usque coBlum παρά ταύτα νόθα τε καί παρέγγραπτα. "Ως γε μήν raptua, et i a paradiaum divinia voluptatibue afεχουσι τάξεως τά βιβλία, ούτω δή κάμοί επήλθε περί fluentum sublatus, maximas i b i , quaa dicere noa τ ο ύ τ ω ν ειπείν τάς αίτίας διηγουμένφ τής συγγραφής, 68t, rea audiverit. Deinda e l Joannis Apooalypeim καί τ ώ ν εκθεμένων αυτά. novimus Eccleaia postremum traditam. A l i a a u tem, prater beec, omoia illegitima eunt et adulterina. Ordo autam librorum aimul,oum oausam edilionia aactoreaqae eoram exponerem, a me reoensitaa eat.

"Υστατον δέ και τήν τού Ιωάννου

'Αποκάλυψιν

ΚΕΦΑΑ. Μς"\

CAPUT XLVI.

Π ε ρ ί τ ώ ν ά μ φ ι β α λ λ ο μ έ ν ω ν ένδιαθήκων β ι ­ De Uitamentariis libris quibusdam in dubium vocaβ λ ί ω ν , βπως ές ύστερον τό έμπεδον ε σ χ ο ν g tiSj ut postea robur el auctoritatem obtinuerint κ α ί π ε ρ ί τών ά λ λ ω ς νόθων καί παρεγγ'ράItem de supuris et adulterinis, omninoque reproπ τ ω ν , καί π α ν τ ά π α σ ι ν α π ο β λ ή τ ω ν . bnndis scriptis. Έ π ε ί δέ τίνες τών αρχαίων πολλά τών είρη μένων ώβέλισαν τών ασφαλώς τ ή Εκκλησία παραόεόομένων, φέρε καί περί τούτων βραχέα όιεληλυθότες, τόν δεύτερον καταπαύσω μεν τόμον, ά' φησιν Εύσέβιος ό Παμφίλου παρατιθέμενοι. ΙΙερί

μέν τών ειρημένων

τεσσάρων Ευαγγελίων ούδενί πω μέχρι καί ές δεύρο αμφίβολος έκράτησεν έννοια ' γνήσια δέ καί οικεία μάλα

τών

συγγραψαμένων

είναι

άνωμολόγηται.

Επίσης δέ φημι δόξαν ύπεΐναι καί περί τής βίβλου τών Πράξεων. Έν άμφιβόλοις δ* ήσαν ή τε πρώτη τών Καθολικών "Ιακώβου τού αδελφού τού Κυρίου, χαί ή έβδομη "Ιούδα τού αδελφού αυτού, ετι δέ καί

Quandoquidem vero apud antiquos quidam, ex eis libria quoe retulimus, Ecclesi» certo traditoe, obelo quoedam confoderunt : de ea quoque re o b i pauca dixerimus, et q u » Eueebius Pamphili t r a diderit adduxerimus, aecundo huio tomo fioem imponemus. Ao de quatuor quidem qu® diota sunt Evangeliis, nemo adhuc ad bunc usque diam controvereiam movit, omnesque ea germana et nativaesee santprofeeei. Idem quoque de Actorum libro dicendum. De quibas autem addubitatum sit, baec sunt. P r i m a inter c a l h o l i o a B . Jacobi, fratrisDoraini : et aeptima Jud», fratria e j u t : item

apud antiquoe fuit opinio. Prsterea ex tribua q u s d i -τριών Ιωάννου, πλήν τ ή ς πρώτης, αί καθεξής δύο euntur esse Joannis, extra primam, reliquis d u a μέχρι πολλού άντελέγοντο · καί άλλου πρεσβυτέρου bus aliquandino noo integra data est auotorilaa : Ι ω ά ν ν ο υ είναι ταύτας λόγος κατείχεν, δς έν Έφέσω nam alteriua Joannia presbyteri esae credite sunt, qui Ephesi post Joannem habitaterit, ut Paptaa χιετά τόν Ίωάννην παρφκησεν, ώς φησι Παπίας ό Hierapolita dicit, duo monumenta Epheai esse ""Ιεραπολίτης, δύο μνήματα έν Έφέσψ είναι ίστοmemcrans, uniua atque alterius J o a n a i i : quorum ^ ώ ν ομωνύμων Ίωαννών * ών ενός τού πρεσβυτέρου anius, presbyteri dioit, discipulum seipsum n o m i επιλεγομένου καί δμιλητήν εαυτόν λέγει. Καταλέγων nat. Recenaens enim apostolorum Baniorea, et -γάρ τους πρεσβυτέρους τ ώ ν αποστόλων, καί τών duorum iatorum meminit, i l a inquiena: « Quod 3ύο τούτων μέμνηται ούτωσί φάσκων « Εί δέ που καί 8i quando quiepiam, qoi eeniorum apoatolorum •χαρηκολουθηκώς τ ι ς τοίς πρεσβυτέροις έθλοι, τούς aectator fuiaaat, adveniaaet, seniorum requirebam τ ώ ν πρεσβυτέρων άνέκρινον λόγους * τί Ανδρέας, ή verba ei sententiaa, quid acilicet Aadreaa dixieeet, Πέτρος ειπεν, ή Φίλιππος, ή Ιάκωβος, ή τι Ιωάννης, aut Petrua, aut Pbilippus, aut Jaooboa : aut quid ή Ματθαίος, ζ τις έτερος τών τού Κυρίου μαθητών * Joannes, Matthaiua, aut alius quiequam Domini ά τε 'Αρ'.στίων καί ό πρεσβύτερος Ιωάννης. Ού γάρ τά έκ τ ώ ν βιβλίων τοσούτον με ωφελεί ν ύπελχμβχ- D diacipulorum : q u e item Ariation, aut Joannea preabjter. Non enim libris tantum me, quantum νον, δσον τ ά παρά ζώσης φωνής. » Τούτου γούν viva voce adjuvari, credebam.»Ejua igitur presτού πρεσβυτέρου τ ή ς έν Έφέρφ παροικίας τήν δευ­ byteri ecclesiae Epboaiorum aecuadam e l tortiam τέραν καί τρίτην επιστολή ν, πρδς δέ καί τήν 'Απο­ epislolam, 9 1 7 et Apocalypsim ioauper, nonnulli κάλυψιν ειναί τίνες έφαντάσθησαν * τών δέ επιστο­ 688Θ eomniarunt: Pauli autem epietolarum, p r » λών Παύλου, πλήν τ ζ ς πρός Εβραίους, άναμφίλεterquam quae ad Uebrsoa eet, omnea indubie χτοι πάσαι διέμειναν. Κλήμης δέ καί αυτής ό ' Ρ ώ ­ cerlaeque permanaere auctoritalis. Et Clemcns R o μης μνείαν ποιείται, καί ρητοις τισι τών έκεΐσε roanus, cum mentionem ejua ipsiaaepiatola* facit, φερομένων έμπρέπει. "Οθεν σαφώς παρίσταται μή tum auctoritatibus etiam locorum quorumdam qui vfov εΤναι ταύτης τ ό σύγγραμμα · καί γε είκότως i a ea sunt, decooter utitur. Unde aatis apparet, τοις λοιπόΐς τού Παύλου συγγράμμασι καταλέγεται. non novam ejus eese editionem, rectaque inter Τό γε μήν αίτιον τής περί ταύτην αμφιβολίας τούτ' reliqua Pauli acripta ceoaeri. Cauea quidem, quod γενέσθαι λόγος, δτι μή συνήθως έν ταύτη ό θείος de ejus auctorltate eit addobitatum, iUa esae videΑπόστολος τ δ εαυτού προβάλλεται δνομα, ώσπερ κάν -ή δευτέρα παλαιοίς

τού Πέτρου επιστολή, ώς άτε δή τοίς ρ posterior Petri epietola. Da bia enim ancepe

έν άμφιλέκτοις γεγενημένα». Τών δέ γε

887

NICEPHORI

tur, quod non itidem, ut in aliia suis epistolis fe- { cit, divus Paulus nomen ei suum preflxeril. Id vero factum, ne i n ipso etatim procBmio, tanquam ab eia descivieael, eos pertorbaret.Quapropter recte nomen auum omiait, presertim cum aermona p a trio ad Hebreoa eam Apoatolua scriberet. Quam doiode alii quidcm a Luca evangelieta, alii ΤΘΓΟ a Clemente, quod veriaimilina eat, versam 6886 aeeerunt. Pereimilia enim eat epiatols ad Hebraeoa atylaa, per omnia. Glementis e p i s l o l » . 8en« i e Q l i e praeterea utriuaque non admodum inier so differunt. Sed enim libri i i , tametai oontroverai ab antiquis sint babiti, postea tamen in omnibus q u » aub CCBIO eunt Eccleaiis, auctoritatem sacrosanctam et irrefragabilem obtinuerunt, et tanquam principia atque elementa pietatia n o 8 t r e aempiterna permanaerunt. Caeterum illegitima et a d u l terina oranino ecripta esse, scire debemus : Prav dicationem, q u « dicitur. Petri, et quod eecundum eum est Evangelium ; Actorum item ejua l i b r u m , et quae aub nomine ejue circamfertur Apooalypaim. Accepimua vero intcr ambiguaa quoque auoto rilatia acripta eesa Aotorum Pauli librum : el eura qui Pastoris babet tilulum, quera Herm© quidam aacribunt ei, cui i n Epiatola ad Romanoe Paulue aalutem nuntiari jubet. Nonnullia autem ia admodom vidotur eeee neceaaariua, a i i preeoipue qui prima pietatia disounl rudimenta, multum affcrena maturi fruclue et atilitatia. Non pauci q u i dem certe apud antlquoa eo eunt uai, inter aeoititiaetiam eat Barnabffl,qu» circuraiertur, epistola: et quaB dicuntur Apoatoloruradoctrinae. Eodemquoque loco habendum aeoundum Hebreoos Evangelium : quo in primis, qui i u Gbristum ex Hebraeis crediderunt, aunt delectati. Verum enimvero noceasitas quaedam nobia imposita erat, ut mentionem inferremua librorum eorum, qui vel ex professo pcr veram constantemque traditionem ab Ecclesia accepti, vel conetroveraaB quidem fuere auctoritatia, $ 1 $ plorimorem tamen lemporum usu et prosoriptione coraprobati, i n toetamentariorom atqoe oanonicorum acriptomm numerum relati sont: ut scilicet norimue, q u » legitimas et, proprie aint Ecclesiae ecriptur»,et q u a item ab ea q u » falao nominatur aoientia, in primarioram referantur apoetoloram nomioa, Petri puta, et T b o m s , et Matthi», et foriaaee aliorum etiam quempiam EvangeHa ct Aota apoatolorum complectentce qnalet stmt, quae Andreae et Joannia prsferunt nom i n a : quaram nullus apoatolicorum eucceesorum, aut ecclesiaelicorum deincepa ecriptorum mentionem facit. Stjlue quoque earum longe ab elocutione et more apoetolico abeet. Et institutum eliam atque acntentia earum, exipectationi ei quam titulos promiltit, minime reapondet, et a recta ipsiua veritatia doctrina longiaaime excidit. Unde astruere licel» acripla talia a viria daemonam malorum i n tempiriii agitatia ease oonflcta. Quam ob cauiam ea ot aacititia et adultorina attiogenda non aant,

1

CALLISTI

888

ταΐς άλλαις έπο ί η σε ' τούτο δέ, *ίνα μή έχ προοιμίων εκείνους θορύβηση ώς μεταβληθείς · δθεν και τήν εαυτού κλήσιν, ώς λύγος, παρήκεν. "Αλλως τε δέ και εγγράφως τή πατρίψ γλώττη Έβραίοις τήν επιστολής διωμιληκότος τού Αποστόλου, οί μέν τδν εύαγγελιστήν Λουκάν, άλλοι δέ Κλήμεντα ταύτην έρμηνεύσαί φασιν · ψ και πείθεσθαι άμεινον. "Ομοιος τε γάρ έφ' άπασιν δ τής φράσεως χαρακτήρ τή επιστολή Κλήμεντος

δ τής πρδς Εβραίους σαφώς διασώζε­

ται · τά τε νοήματα έν άμφοτέραις, ού πάντη διεστηκότα. Ταύτα μέν εί και αμφίβολα τοις πρδτερον έδοξαν, άλλ* ούν άπάσαις ές ύστερον ταΐς ύπ' ού­ ρανόν έκκλησίαις τδ άνάντίρρητον έσχηκότα έγνώκαμεν · καί ώς άρχαί καί στοιχεία τής καθ* ημάς εύσεβείας, αιώνια

διαμένοΰσι. Παντάπασί

γε μήν

ώς νόθα καί παρέγραπτα ταύτα είδέναι όφείλομεν, τό λεγόμενον Κήρυγμα Πέτρου, κάί τό κατ' αυτόν Εύαγγέλιον, και δ Πράξεων αυτού βιβλίον ώνόμασται, καί ή φόομε'νη αυτού 'Αποκάλυψις. Παρειλήφαμέν γε μήν έν άμφιλέκτοις

είναι καί τό τών

Πράξεων Παύλου βιβλίον, καί τδ τού Π ο ι μ έ ν ο ς εχον έπιγραφήν, δ Έρμα σύγγραμμα ειναί τίνες οιονται · δν καί Παύλος, έν τή πρός 'Ρωμαίους, προσρήσεως άξιοι. Τισι δέ τούτο καί άναγκαιότατον έόοξε, τοΐς μάλιστα είσαγωγικοΐς ούκ ελαχίστη ν παρέχον συντέλειαν. Ούκ ολίγοι

μέντοι τών παλαιών συγγρα­

φέων τούτψ έχρήσαντο. Έν νόθοις καί ή Βαρνάβα φερομένη επιστολή, καί αί λεγόμεναε τών αποστόλων διδαχαί · ήδη δ* έν τούτοις καί τό καθ' Εβραίους Εύαγγέλιον άριθμείσθω • ψ μάλιστα ων

οί έξ Εβραί­

Χριστψ προσιόντες έχαιρον άσμενίζοντες. Έ π '

ανάγκης δέ μοι τούτων μνείαν ποιήσασθαι έξεγένετο, τάς τε άνωμολογημένας τών βίβλων κατά τήν αληθή τής

Εκκλησίας παράδοσιν, και τάς άλλας άντιλε-

χθείσας μέν, χρόνψ δέ πλείστψ βεβαιωθείσας, καί παρά πάσι ταΐς ένδιαθήκοις καταλεγείσας · ώς άν ταύτας τε είδέναι έχοιμεν, δσα ι γνήσιαι της Ε κ κ λ η ­ σίας γραφαί, καί δσα ι πρδς τών άπό τής ψευδωνύ­ μου γοώσεως έφ' ένί τινι τών πρώτων άνατέθεινται αποστόλων · Πέτρου φέρε είπεΐν, Θωμά τε καί Ματ­ θαίου, Γσως δέ καί τίνων άλλων Ευαγγέλια περιέ­ χουσας καί Πράξεις αποστόλων

έτερων,

ώσπερ ας

'Ανθρέου καί Ιωάννου προβάλλονται · ών ούτις τών αποστολικών στικών

διαδόχων καί τών καθεξής εκκλησια­

συγγραφέων

μνείαν

πεποίηται. Ό

δ*

αύ

χαρακτήρ πό£ρω πη έλαύνει τής αποστολικής φρά) σεως καί τού ήθους. 'Απ^δει έπηγγελμένων

μέντοι καί ή

τών

έν τούτοις προαίρεσίς τε καί γνώ­

μη · καί τού ορθού τής αληθούς δόξης μακράν που εκπίπτει,

κάντεύθεν

κακοδαιμονίας

μεστών

παρίσταται ανδρών

ώς

τά

τοιαύτα

είσιν άναπλάσματα.

Τοίνυν μηδέ ώς νόθοις τούτοις προσιτέον, άλλ± ώς άτοπα πάντη παραιτητέον, καί φυγή τή πάση φευκτέον τούτων ώς μάλιστα * έκείνοις δέ μόνοις προσεκτέον ώς θεοπνεύστοις, καί πιστευτέον

απλώς

ώς

εχουσιν οΰτω λέξεως τε καί φράσεως. Οί γάρ θεοει­ δείς απόστολοι βίψ διαλάμποντες ύπερφυεΐ, καί κατ ά­ κοσμο ι τάς ψυχάς υπάρχοντες

άπάση δήτ' αρετή,

Ιδιώται δ' άλλως δντες τήν γλώτταν, καί θάρρος γε

88'J

890

E C C L E S I A S T I C . E I H S T O R I A L I B . III.

μήν ού μίτριον τ$ άνωθεν αύτοΤς δεδωρημένη δυνά- Α eed omnino polius deteslanda, ot modia omnibua ιι·.·. >.'•/· ϊντις, πειθοϊ λόγων τά τοΰ διδασκάλου quara maximo fugicnrta : atque aliie illla laatum ut divinitus inapirati» Incumbendum, atque airaπρεσδεύειν μαθήματα, · J-.L ήδεσαν, οΰτ' i i t t y i i pliciter i l a ut etiam acripta sunl eredendura. I>>pouv. Ttj παραδοξοποιώ δέ ξυνάμει τοΰ Πνεύματος, yini aiquidem apoalull, saoctitato vitnj supra n a χαί ταϊς τών θαυμάτων ΐνι ργείο; είς άπόδεφν χρώμενοι, τήν >π-. · . 3 - ι- / .· γνώσιν κχτήγγελον, i i i ! m captum eonapicni, ct omni genere virtutia in anirai auia cxornati, qaaravis alioqu! ΟΓΘ rudi τοΰ τεχνηέντως διομιλεΐσθαι κα! γρά. ·: •/ έν έλαχίaermooeque incomplo.fiduciam lamcn ex conoeaaa σηΐ |»ο(ρα ποιούμενοι. Τούτο δέ ήσαν διαπραττόeis ocBlitus v l et gratia epiranlea, Magielri sul μ!'·•·.. είδότες ώς μείζον! τινι χα! όπερ άνθρωπον doctriaam oralione ad poreuadendum composila διακονία ϋπηρετούμινοι. Ilep! μέντοι Κλήμιντος. promulgare neque sciverunt.neqae adeo tentarunt"Ιγνατίου τοΰ θεοοόρου. Πολυκάρπου τι κα! Ίουβχίνου, χι! τών λοιπών αποστολικών διαδόχων, χα! Sed Spiritua eancli rea longa oiaximas ©fflcicnle virtute, et miraculorom operibuademonetratiODum ntp? ών συνεγράψαντο, έν τή έ?εξής ρηθήσεται el probationum looo ntentoa, et arlifloioae vol l o Ιστορία. Κα! τά μεν τών αποστολικών πράξεων, c u t i o n i B vel aoriptionis ralionem nuliam babenloe, χχι ώς διέβησχν έκαστος τών δώδεκα πρδς θεδν, χα! τίνα αυτών συγγράμματα γνήσια τ ι χαϊ ένδιάθτ,χα, „ cccletlem diaeiplinam aonuntiarant. Idque i U fe ceruat, quod se majori ouidam, quam quod boiv τούτοι;. Έγώ δε πέρας ήδη χαι τή δευτέρα μοι minum aasequerelur oaplua ministerio ineervire τών Ιστοριών έπιΟήσω, εις μήχος δή έκταθείσπ. έξ aoirent. C s l e r u m de Clemcnte et deifero IgDalio, αναγκαίου ' άρξαμένη μέν άπδ τοΰ έννεακαιδεχάτου Polycarpo et Jostino, nliisquc apoatolorum »ucΣτους Τιβερίου Καίσαρος, / δε άχρι καί τοΰ ceesoribus, ct qum scripta i i Ecclasite reliquerint. τεσσαρεσκαιδικάτου έτους Νέρωνος, χαθ' δ Πέτρος in sequcnti commeraorabimua biatoria. Atqtie χα! Παύλος ο! κορυφαίοι τών αποστόλων τδν τοϋ eqaidetn acta apoatolorum et obitus, quo ex iluoμαρτυρίου άνεοήσαντο στέφανον. Περιέχει δέ χα! deeim illis qaiaque ad Denm transierit, ecriplaque •ή παρούσα μοι δευτέρα τών Ιστοριών χρόνον ετών eorum germana el canonioi, aic ee, ut dixinius, Ζβδομον και τριαχοστόν · όπηνίκα κόσμου μέν έτος 'ε-.-.: , άπδ οέ τής θείας τοΰ Κυρίου γεννήσεως έδδο- habent. 9 1 0 Finem v e r o jam aecuado quoqoe tomobuio, qai neceaaario iolantam adecinio oono μηχοστον τέλειον ίπεραίνετο. Tibcrii uaque ad quarlum docinium Nerouia annum, qao apostolorum principea Pelrus ot Paulua tnarlyrii rceeperuut coronam evaeit, magaitudinem, impono. CoDtinet eutcm m i b i et eecuuda b * c hieloria aanos Iriginta aeptura : oum quidem a inundo condito quinquiea railleaimua quiugenteeiraus ecptuagesimaequialus ( I ) , a Cbrieti autem nativilate LXX omniao poractueoeeet aonua(8). :

(1) Secundum reoonliores Chronicoa 4048. (2) Annus a nalivilato Chriali Salvaloria 70 inoi«lii πι tempue imperii & E > a r u m Scr. Sulpil. Galbn

ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ

raenaium 7. M. Sylfli Othoni» A . Vitelliimona. 8, dier. 10.

mons.

3. dler. 5. ci

ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ

ΞΑΝΘΟΠΟΙΆΟΓ

Ε Κ Κ Α Ι Ι Σ Ι Α Σ Τ Ι Κ Η Σ

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Σ

ΤΟΜΟΣ Γ'.

NICEPHOKI CALLISTI XANTHOPULI

EGGLESIAST1GJS

HISTORIiE

TOMUS 111· ΚΕΦΑΛ. Α'. C Τ ΐ » ε ς πρώτοι διάδοχοι τ ώ ν Ιερών αποστόλων 'εγίνοντο. Καλώς δε ίρα, οΐμαι, χαί ώς χρεών γε ήν, δ δεύ•χερος τών τόμων ήμΐν πέρας αίσιον !σχ* ταΐς άπο-

* * » CAPUT I. Qui primi tanctorum apoitolorum fuerinl succeiures. Iloolo e q u i d u m , u l pulo, Dobia s o o u n d u s lomus ebl u b s u l u l u a , qui apostoliot acltt et ecnpta, ita Ut

NICEPHORI CALLISTI

891

deouit, complexae/.secuado loco primas pra? r o l i quis lulit. Ια tertio autem, qui nuno nobia i n m a nibus est, primam illorum succeasionem cxponemua : quomodo scilicet diviai Verbi pradicatio per universum orbem increbuerit, et qui • i r i maximis quibuaque ecclesiis prajfuerint. Continebit is quoque eam, quae totam ubique Judaeorum gentcm, metropolimque eorum Hierosolyma sustulit, internecionem : nec non ecclesiasticos scriptores atque doctorea, q u i poat ocoidionem eam floruerunt, et qui ex illis certamine fortiter et generose peraeto martyrii tulerunt coronam, quive ruraua falso nominatae acienti» praeierunt duces. Itaque divi apostoli, sicuti diximua, per omnem dispersi terram, provinciaa orbis ad Evangeliura prffidicandum aorte partiti eunt. Petrus quidem Hierosolymia primum, deinde Galatiaj ct Bilbyniae, nec non Asiee superiori, Cappadoci® et Itali® cunctae verbum praedicavit. Joannea autem in Asia annis pluribua c u m docuieset, diem tandem suum obiit. Andrea3 porro, qua) aunt ad E x i n u m ore, Scythia 2 3 3 universa, Byzanlium, Macedonia et Gracia3 continena, provinoiaa fuere. Tbomaavaro Partbis, Indis et insulffi Taprobaoffi Evangelium promulgavit. iEgyptum et Libyam aliue, aliua item extremas Oceani regiones el insulas Britannicas sortitua eat. Quas provinoias prope omnea tanquam ccelestis quaedani volucrls, Paulus orbera babitabilem circumcirca peragrane, pervolavit: et ab Hierosolymis exoraua, usque ad Illyricum aumma cura et fide vere pietatis doclrinam dieseminavit, firmisairaaque Ecclesia? fundamenta jecit. Horum autem aemulatorea adeo niulti fuere, uteoa numerare facile non ait, qui nimirum abunde aatia et de Verbo et de Spiritu cum percepisaent, u l fundalaa ab illia ipai contrueront eccleaias, idonei judicati sunt, qui Domiai pascerent gregem, atque in apostolorum euccedoront locum, accurate probeque ab illis ipeia apoatoHa eruditi. Quaproptcr i i quoque magao animo salutifera regni ccelorum semina paaaiin aeverunt. Acri enim vebementique vera philoaophiae amore pcrciti, primum juxta salutare prasceptum egenia subslantiam facultateaque^auaa diatribuere : ac deinde liberaliter, aliia quoque inobedientibus adhuc fidei verbo gentibue, divinorum oraculorum prodidere doctrinam. Atque ubi in recens jactia fundamentis, eccleaiisque inatitutie, paatorea ordinaeeeot, alio ipai ae contulere. Et gratia Dei miraculia uberrimo diffuaa, nationea eiraul lotas ad finem pertrahebal. LoDgum auteni esaet omnea, qaicunque p r i m e apoatolorura suoceaeionia tompore per babitabileru orbem pastorea ecolesiarum apoalolicatn et e?angelicam euscepero funotionem, sigillatim receniere. Satis autem fuerit ex multis paucoa referre, quoe etiam monumenta apoatolica? Eccleaiae indioavere. Primua equidem divua Paulua complurium i n Epiatolia auia m e m i n i t , quoa et cooperarios et r

iA

" Pbilipp. ιι, 25.

802

στολικαίς πράξεσι χαί γραφαις άποχρώντως ένδιαπρέψχς, χαι εκ δευτερείου τδ τών άλλων πρώτε ιον κτησάμενος. Τψ δ' άνά χείρας τρίτψ γε δντι τά τη; πρώτης εκείνων διαδοχής ϊσται διεξελθεΤν, δπως τε είς πασαν τήν γήν τά τοΰ θείου κηρύγματος

εκ ι δ έ­

δωκε · τίσι τε τούτων τών μεγάλων παροικιών προστήναι

εκρίθη · έτι

δε καί τήν κατασχούναν

παντί τών Ιουδαίων ϊθνει πανωλεθρίαν,

τφ

καί αύτξ

τή μητροπόλει αυτών Ιερουσαλήμ διαλήψεται, χαί δσοι δή μετά ταύτην εκκλησιαστικοί συγγραφείς χαι διδάσκαλοι άνεφάνησαν * και τίνες έκ τούτων άνδρι* κώς διαγωνιζόμενοι

τδν τού μαρτυρίου άνεόήσαντο

στέφανον · τίνες δ' αύθις τής ψευδωνύμου γνώσεως καθηγήσαντο. Οί μ'ΐν ούν θείοι απόστολοι άνά πάσα» διασπαρέντες τήν γήν, κλήρψ τήν

οικουμένην διε-

μερίσαντο, καθάπερ έρρέθη μοι · και

Πέτρος μέν έ*

Ιερουσαλήμ πρότερον, έπειτα Γαλατία καί Βιθυνία, τή τε ανωτέρα Ασία,

Καππαδοκία; τε

πάση έκήρυττεν · Ιωάννης

και

δ' έν Α σ ί α

Ίταλίς

διατρίψχς,.

χρόνψ πολλψ ύστερον τδ τέλος εσχεν. Ανδρέα δέ τα περι τδν Εύξεινον καί τήν Σκυθίαν

πάσαν, Βυζάν-

τίόν τε, Μακεδονία τε, καί ή περί τήν

Ε λ λ ά δ α ήπει­

ρος ό κλήρος ήν. Θωμάς δέ Πάρθοι ς καί Ίνδοίς, τί> τε

νήσψ

Ταπροβάνη

έκήρυττεν.

Αίγυπτου

δέ κε:

Λιβύη ν άλλος έλάγχανε. Τοίς δ' έσχάτοις τού Ωκεα­ νού και ταίς Βρεταννικαις νήσοις Έπί

έφίστατο έτερος.

δέ τούτοις πασιν οιά τις πτηνδς

Παύλος διέθει, κύκλψ διατρέχων

τήν

αιθέριος ύ οικουμένην,

και άπό Ιερουσαλήμ μέχρι του Ι λ λ υ ρ ι κ ο ύ σπουδή τ$ πάση

τά

τής

εύσεβείας

σπέρματα

κρυπτών, καί

τάς κρηπίδας αρραγείς τή Εκκλησία, κκταβιλλόρενος. Ζηλωταί μέν ούν τούτων πολλοί καί

σχεδόν μή

άριθμψ ύποπίπτοντες γεγόνασιν, Ικανώς λόγου καί πνεύματος έχοντες τάς ιδρυθείσας τούτοις έκκληση; οίκοδομεΐν, καί δόκιμοι κριθέντες τήν αυτών

ποιμαίνειν, καί

επέχοντες διαδοχήν, οια

τοις τοιούτοι;

παιδευθέντες' ο'ί καί τά σωτήρια σπέρματα τής τώ* ουρανών βασιλείας άδεώς σπείροντες ήσαν · τψ σψοδρψ γάρ τής αληθούς φιλοσοφίας νυττόμενοι Ερβτι, ένδεέσι τάς ουσίας έώντες πρότερον κατά τήν σιντήριον προσταγήν, φιλοτίμως εΤχον έτέροις άνηκαν έ'θνεσι τού τής πίστεως λόγου τήν τών θείων λόγο» παραδιδόναι γραφήν. Είτα έπί τοις ξένο ι ς θεμελίου k έγκαθιστώντες ποιμένας, αυτοί έφ* έτερα έπορεύον- ! το. ΈπεχεΤτο γάρ καί ή τού θεού χάρις αυτανορε πλήθη

έπισπωμένη τοίς θαύμασι. Καί

μακρόν 5*

ειη πάντας καταλέγειν έξης, δσοι κατά τ ή ν πρώττ,* διαδοχήν

έν ταΤς κατά τήν οίχουμένην έκκλησίαις

ποιμένες,

καί

τόν

έπανηρημένοι βίον

άποστολικδν

καί

γεγόνασι. Πλήν

ευαγγελικά

αρκέσει δή έχ

πολλών ολίγους ειπείν, ούς ύπόμνησις άποστολικί,; Εκκλησίας

ύπεσημήνατο.

Πρώτος τοίνυν

δ θεσπέ­

σιος Παύλος πολλών έν ταίς Έπιστολαίς αυτού μνείη ποιείται, ούς καί συνεργούς καί

συστρατιώτας κ*

λεί. Ά λ λ ά καί Λουκάς ούκ ολίγων έξ ονόματος μνη­ μονεύει * οίος εκείνος Τιμόθεος τήν έν 'Εφέσψ κρά­ τος είληχώς παροικίαν * ώς καί Τίτος τών έπί Κρή-

E C G L B S I A S T l C i E H I S T O R L E L I B . III.

893 της * Βαρνάβας

τε καί Δούκας * Μάρκος

894

τε καί Α commilitones vocat. Sed et Lucas non paucos n o -

minatim l a u d a t : qualis Timolheua ille eat, qu* primus Ephesi aortitua eet ecolesiam, aicuti et έκείσε καθηγήσατο μητροπόλεως · Αίνος τε καί Titus Cretas : qualie euam Baraabas, et Lucas ipse, Κλήμης δ ιερός · δ' τε Οεοφόρος Ιγνάτιος, καί ό θαυ­ Maroua et Crescens, qui Gallias rexil. Praelerea ex μάσιος Άπολλώς, καί οί έβδομήκοντα · καί άλλοι, Areopagitis aapientisaimna Dionysius, qui etiam ους ού (5^όιον τφ λόγψ διαδραμείν. Athenia metropolitanae prsfuit Eocleaie. 2 2 4 Linus item, et sacer Glomens, divinus Igaatiua, admiraodue Apolloe. Item eeptuaginta i l l i omnee, atque eliam alii, quoe oratioao recensere iacile noo eat. Κρήσκης τών Γαλλίων ήγησάμενος · ετι δε καί 6 έξ

Αρείου πάγου σοφώτατος

Διονύσιος, δ;

καί τής

ΚΕΦΑΑ. Β'.

CAPUT II.

Π ε ρ ί τών μετά τούς αποστόλους ' Ρ ώ μ η ς , Ά λεξανδρεία ς, ' Α ν τ ι ο χ ε ί α ς κ α ί Ι ε ρ ο σ ο λ ύ μ ω ν . ,

ϋβ ii$ qui post aposlolot Rotnx, Alexandrix, Antiochix et Hierosolymis prcefuennl Ecclesix, aliisque

τ ή ς Ε κ κ λ η σ ί α ς ή γ η σ α μ έ ν ω ν · καί έ τ ε ρ ω ν * * άποστολικοίς διαπρεπόντων χαρίσμασι 0? γε μήν τών μεγάλων παροικιών προεδρεύσαντες ούτοι δν είεν. Μετά τήν

Πέτρον

έν 'Ρώμη πρώτος

έπισκοπήν διαδέχεται, Αίνος ού καί Παύλος έν

τη

πρός Τιμόθεον έκ 'Ρώμης

ποίηται.

γράφων, μνείαν πε-

Ούτος δ' έπί χρόνο ι ς δέκα πρός δυσί τήν

λειτουργίαν κατασχών, Ούεσπασιανού καί Τίτου τού παιδός χρατοΰντος,

Άνεγκλήτψ

καταλιπών

αυτήν,

τού βιούν άπαλλάττεται. Τίτου δέ τής ηγεμονίας τψ δευτέρψ ένιαυτψ, 'Ανέγκλητον 'ίσον δή χρόνον τψ Αίνψ τάς ιεράς ήνίας λαμπρώς διοικήσαντα, ό σο­ φός διαδέχεται

Κλήμης

τών εύ γεγονότων ών, καί

είς Καίσαρας αναφερών τού γένους περί ού μικρόν ύστερον

τήν βλάστην ·

έρούμεν. Τούτον συνεργόν

item viris apottolici* pollentibus donis. Qui vero magnarum ecclesiarum praeeidea fuere, ii sunt. Post Petrum Romae primus episcopatum ausoepit Linua : cujua Paulue i n ea quam Roma ad Timotheum eoripsit Epistola, meationem facit. Hio ouai aoaia duodecim epiecopale adraiaietrasaet ministerium, Vaspaaiano filiosque ejua Tito imperantibua, Anacleto i d relinquens, v l l a exceaeit. Seoundo porro imperii T i t i anno, Anacleto, q u i totidem anaia magniflce Eoclesiam ibi gubernaverat, aucoeaeit eapiena ille Gleinena, illuetri genere clarua, et ad Caeaarum gentem orlum auum referens: de quo paulo post plura, Hunc cooperatorem suum fuiaee, ad Pbilippenaee acribene testa-

αυτού γενέσθαι Παύλος Φιλιππησίοις γράφων φησί · C tur Paulua : Cum Clcmente, inquiene, et Μ ε τ ά καί Κ λ ή μ ε ν τ ό ς καί τών λ ο ι π ώ ν συνεργών μου,

ών τά ά ν ό μ α τ α έν β ί β λ ψ ζ ω ή ς . Τής δ' έν

Άλεξανόρεία παροικίας μετά Μάρκον τδν θείον εύαγγελιστήν πρώτος Άνιανός τήν έπισκοπήν έκληρούτο. Τετάρτψ δ' ετει τής Δομετιανού άρχς δύο πρδς εικοσιν άναπλήσας εττ, τό βιούν απολείπει. δέ

μετ' αύτδν Άβίλλιος

επί

δέκα πρδς

τρισί

Δεύτερος

τόν θρόνον λαμβάνει · ού

καλώς

ίερασαμένου, Κέρδων

τήν έπισκοπήν διαδέχεται. Άλλά καί τών έπ* Α ν ­ τιοχείας μετά Πέτρον τε καί Λουκάν, Εύόδιος πρώ­ τος καθίστατο. Τούτου δέ δεύτερος ριζετο. Ένιαυτοίς μης

Ιγνάτιος

έγνω-

δ* έπ' εννέα διαπρέψας, έπί "Ρώ­

Τραϊανού τρίτψ ένιαυτψ ύπ'

όδούσι

θηρίων

άλήθεται. Τούτου διάδοχος τρίτος άπό τών άποστό-

reliquii

cooperatoribus meis quorum nomina in libro vilx conscripta sunlΙα Alexaadrioa aulem Ecoleaia, post divum Marcum evangelialam, episoopatum primue obtinuit Aoianua. Quarto autem imperii Domitiani anno, oum vigiati duoe aanoa Eccleaia prffifuiaaet, vita eat defuactua. Post huao Abilliue sedem eam recepit: qui cum eam tredeoim rite gubernans annia obtinuisset. Gerdoai eam successori reliquit. Antichenam aulem, post Petrum et Luoam, primua Evodiusgubernavit. Ab boc eecundus fuit Ignatiua: ie cum annos novam epiacopalum deceater omaiao i b i administrasset, Rom© tertio Trajani anno beatiarum dentibua est commolitua. Hujua aucceeaoria, numoro ab apoatolis

λων "Ηρώς δνομα ήν. Τής δ' έν 'Ιεροσολύμοις Έκ- j) tartii. noman arat HeroB. Ια Hiarosolymitano vero μετά τόν τού Κυρίου άδελφδν *Ιάκωβον, epiacopalu, quora frater Domini Jacobua triginta τριάκοντα έτη επισκοπήσαντα, Συμεών μετά νήν annos teauerat, poat Hieroaolymorum everaionem, τών Ιεροσολύμων άλωσιν, δ τού Κλοπά ειτουν 8ymeon Gleopbffi filiua, q u i patraelia Servatoris Κλεόπα υιός, ανεψιός δέ τού Σωτήρος εΤναι έλέγετο, fuiaee dicilur (1), i l l i auocesait. Tertiue ibi ex o r διάδοχος ήν. Τρίτος δ* έπ' έκείνψ Ίούστος τών έξ dino Justus, eorum qui ex Judaeia tum crediderant Ιουδαίων πεπιστευκότων τηνικαύτα πολλών είς ών. uoua, epiacopua f u i t : q u i quidem 2 2 5 epiaoopi Ά χ ρ ι δέ καί τών χρόνων Τραϊανού τήν Ίερατείαν ad Trajaoi uaque tempora functioaem euam perούτοι παρείλκον, έτι τω βίψ περιόντος τού ήγαπηduxeruat, cum adbuc i n vivia easet dilectue ille μένουκαί μαθητού. Καθ' δν καιρόν καί Πολύκαρπος ao diacipulus. Quotempore etPolycarpua Smyro© έν Σμύρνη τής Ασίας διέπρεπε παρά Ιωάννου τήν in Aaia floruit, ab eo ipao Joaona epiacopua creaέπισκοπήν έγκεχειρισμένος · Παπίας τε Ίεραπολίtua. Papiaa quoqoe tum Hierapolita i n aua ipae της άνήρ λόγψ κεκοσμημένος, καί τής Γραοής ώς patria episcopatue magiatratu eat functua : viroum κλησίας

4

» Pbilipp. ιν, 3.

(i) Gleopbam fratrem fuiase Joscpbi, eponai Virgiais matris, Hegaaippua oap. 9 .

contaatatai oat. Infra

895

NIGEPHORI CALLISTI

eloquentie clarua, tum aacrarum Litterarum quam maxime peritue. Sed et Qaadratua ea ©tate propbelico dono, una cum Philippi filiabua, enituit: et alii praeterea plures, apostolica gratia illueires atque conepicui, apoatolorumque succeseionem sorliti. Varum de Clemente, Ignatio, Polycarpo et Papia, quao par erit, deinceps in hoc ipao libro narrabimus. In prssentia enim ea tantum, quae ad primam aposiolorum aucceaaionem pertinent, oslendere instituimus. C A P U T III. Qux causa Romanis fuerit Judxis belli inferendi. Quanlo tempore Judxi post Christum bello impetiti non sinl. Et ut fideles homines per revelationem admonili Hierosolyma reliquerint, et Pellam migrarint. Et quanto tempore alienigenx tx Herode progeniti apud Judxos reguum obtinuerini. Nuno vero operae pretium eet referre, quomodo Judaeorum adversus Romanos raotum ait bellum ·' q u t B caueae simul et prodigia Hierosolymorum praecesserint eversionem : et quomodo tandem ea urbe perpetratae in Ghriatum impietatis inaaneeque veoordiffi pcenaa luena, ait everea. Atque equidem quffi aub imperio Neronis, et ante id Felioe post Pilatura Judeeam provinciam obtinente, Judaeia acciderint (i), cladea, cum pontifices civilibua armia conlra ae invicem et adveraue primores c i ? i tatis armarentur, et unuaquisque eorum ad res novaa apectana, ducem ae ipsum constitueret, nemine id prorsua prohibenta: cumque summa esaet et aacerdolum impudentia, et rebellium sloariorum licentia : tum aulem cum pontifex Jonathaa et multi innuper alii praeclari viri clam ocoiderentur : denique cum pseudopropbeta iEiryptiuaquaas plurimiaseduotietrigtntamilliahominum perdaret, et reliqua i a perturbato civitatia statu, nemine vel imperandi vel parendi officium praestanle, committerentur, i n proximo exposuimus libro. Decimo eana imperii Neronis anno m a x i mum exortum esse belium, magnamque universee Judaeorum genti accidisae calamitatem, Josephua commemoral (2) : et prater plurima alia detrimenta, circiter decem millia eorum qui 2 2 6 honorea magiatrataaque apud Judwos gesaerunt, flagris concisoa HieroaolymU, et tandem i n crucam actoa a Floro (3) gravam praeterea tumultum contra Judaeos per omnem Syriam raotum eese tradtt, oum ex univeraa genle pleriqae a civitatum incolis non aliter atque ab hostibus tam crudeliter csderentur,ut passim in oivitalibus loca omnia conapicerentur jacentium inecpultorumcadaverumlplena, puerorum aimul et senum, mulierum quoque, quarum ne pudendae quidcra partea conteclffi fuis•ent. Et quamvia tota ea provincia innumeris essei referta cladibna, lamen ea q u » fuerant ab unoquo(i) Seditio et intestinumbelJum obortum in ainguiis civitaliboe Joca omnia i n J u d s a aanguine et cadavaribua implevit (Joseph. De bell Jud. l i b , i v , f » p . 9 ; Hegeaipp. l i b . iv, cap. 6.)

896

μάλιστα έμπειρος, τής προεδρεύων. Έπι

αύτου

τούτοις

πόλεως

ΐερατικώς

δε χαί Κοδράτος

διέλαμ.

πε προφητικψ χαρίσματι σύναμα ταίς Φιλίππου θυγστράσιν ένδιαπρέπων. Και άλλοι πλείους κατά τού­ τους ήσαν, άποστολικοις χαρίσμασιν

έκφανείς,

τήν

μετά τούς αποστόλους διαδοχήν κληρωαάμενοι. Περί μέντοι

Κλήμεντος,

Ιγνατίου,

Πολυκάρπου τε

Παπίου τά εικότα τοίς εφεξής ή παρούσα

μοι

καί δια-

λήψεται ιστορία. Νύν γάρ, 6'σον τό τής αποστολικής διαδοχής πρώτως ένδείξασθαι προέθετο. ΚΕΦΑΛ. Γ'. Τίνα α'ιτια τής κατά Ι ο υ δ α ί ο υ ς μ ά χ η ς τ ο ί ς ' Ρ ω μ Ο ί ο ι ς έγένετο · και πόσον χ ρ ό ν ο ν Ι ο υ ­ δαίοι μ ε τ ά Χ ρ ι σ τ ό ν ά π ο λ έ μ η τ ο ι διέμεΐναν · καί ώς οί πιστοί δι* αποκάλυψε ω ς λ ι πόντε ς τήν Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ , εις τήν Π έ λ λ α ν ψκησαν π ό λ ι ν . Καί όσον καί έπί πόσον χ ρ ό ν ο ν οί έξ Ή ρ ώ δ ο υ ά λ λ ό ψ υ λ ο ι τού Ί ο υ ο α ί ω ν ή ρ ξ α ν έ'θνόυς. Τού λοιπού δέ προύργου γενήσεται

διελθείν τψ

παρόντι λόγψ, δ'πως ή κατά Ιουδαίους πρός 'Ρω­ μαίους άνεκινήθη μάχη " τίνα τε α"τια καί σημεία τής λεον

Ιερουσαλήμ

αλώσεως προηγήσαντο, καί ώς τέ-

διεφθάρησαν δικαίαν

τιννύντες δίκην τής κατά

Χριστού μανίας καί ασέλγειας. "Οσα μέν ούν τούτοις έν ταίς άρχαΐς Νέρωνος, Φήλικος τήν ήγεμονίαν τής Ιουδαίας

μετά Πιλάτον

όιέποντος,

τών ιερέων κατ' αλλήλων

συνέβη παΟείν,

καί πρδς τούς

πρώτους

δπλιζομένων τής πόλεως, καί ώς έκαστος

νεωτερί­

ζων ήγεμών ήν, ούδενός οντος τού έπιπλήσσοντος · περί τε τής τών

ιερέων άναιδείας και τών νεωτερι­

ζόντων σικαρίων

ληστών · ετι δέ ώς άρχιερεύς αυ­

τών Ίωνάθης καί πολλοί τών παρ' αύτοίς επισήμων κρύφα διεφθάρησαν · προσέτι δέ καί ώς τρισμυρίους δ

ψευδοπροφήτης

Αιγύπτιος

άπατήσας

πλείστους

διέφθε'ιρε * καί τά λοιπά τής αναρχίας αυτών ιδιώ­ ματα έν τή προ ταύτης

δΐ3λάβομεν ιστορία. Δεκάτψ

δ' έτει τής άρχήσ Νέρωνος μέγιστον άναρριπισΟήναι πόλεμον

Ίώσηπος

ιστορεί, καί

πολλήν

τψ

παντί

έθνει τών Ιουδαίων γενέσθαι τήν συμφοράν · έπί δέ πλείστοις άλλοις μυρίους δσους τών παρά Ίουδαίοις έν τιμαίς

δντας

Ιερουσαλήμ

μάστιξιν αίκισθέντας έν

αυτή

ύπδ Φλώρου άνασταυρωθήναι

καί τινα δέ δεινήν

ταραχήν

Ίουδαίοις

τή

δηλοί ·

κατειληφέναι

καθ' δλην τήν Σωρίαν πανταχόσε τών άπό τού έθνους πρός τών κατά πόλιν ενοίκων τρόπψ πολεμίων ανη­ λεώς πορθουμίνων, ώστε δρ^ν τάς πόλεις άταφων

μεστάς

σωμάτων, καί νεκρούς άμα νηπίοις γέρον­

τας έ^ριμμένους · γύναια δέ μηδέ τής έπ' αΙδώ σκέ­ πης

μετειληφότα · καί πάσαν μέν τήν έπαρχίαν με-

στήν άδιηγήτων συμφορών · μείζονα δέ τών εκάστψ τετολμημένων τήν έπί τοίς άπέιλουμένοις

άνχστά-

τωσιν. Ταύτα [μέν πρδ τού πολέμου ήγήσασθαι Ί ώ ­ σηπος ιστορεί · έπεί δέ τήν πρδς 'Ρωμαίους ύπο­ ταγήν Ιουδαίοι εις προδπτον άπεώσαντο, Νέρων τψ κατ' εκείνων

ύπερζέσεως

θυμψ, Ούεσπεσιανψ

τψ εκείνου παιδί Τιτψ, έξ Αχαίας καί

καί

Ιταλίας άγέ-

(2) Lib. χχ, cap. ult. De bell. Judaic. l i b . u , oap. 13. (3) Tacit. l i b . x x i de avaritiaet cradelitateCeaiii F l o r i , Judeee procuratorla.

897

H I S T O R I J K L I B . III.

ECCLESIASTICiC

pi.i/ov στρχτιάν άθροίσας, κατά Ιεροσολύμων ίπεμ- Α « Ι πε,

τοΐς

ιίρημίνοις έπιτρέψας πολιονκίαν.

αιανδς τοιγσροΰν ταϊς κατά "Ιουδαίων

ι|β

perpelrala icelera superahat ea, φ ι » por minaa

tienuntiala

Οΰιτπε-

fucrat,

ovoraio.

U x o quidorn

hollum

praiceseisse, J o s e p h u s . s c r i b i l . S u d e n i r n nnrn .1 n-l n

έναορυνόμενος

νί/.κς, έπ'ι μάλλον προύχώρει · Ιουδαίο·. 81 μή μδ-

aperte R o m . i n i s r c b e l l a r e n t . N e r o c o n t r a

νον κατά 'Ρωμαίων

e x a n i t : et V e a p a s i a n u i n n i i u m q u e ejue T i t t i m

ώπλίζοντο, πολλή» 8«

χατά Χρίστου ' μυρίιις S' επιβουλαϊς

μάλλον

A c b o i a ot I l a l i a c u m o i e r c i t u

κατ' εκείνων

cne i r a ex

valido e l i n t o l e n l l

χεχρημένοι, και τοις χατ' αύτοΰ φδνοις έχαιρον, ώς

a d v e r e u a U i e r o 8 o l y m 8 , u r h i e cjus

εδϊ'.ξε Στέφανος χα! 4 τοΰ Ζεβεδαίου Ιάκωβος, και

mandata, miait. Voepaaianus

6

obaidione

porro

ex

illia

plerisque,

κα!

quae Η J u d s i s r e t a l i t v i c l o r i i s . g l o r i a p u r t a , b o l l u m

ί λ λ ο ι πλείστο:. Τών δε λοιπών ταϊς εκείνων έπιβου-

id m a g i e m a g i a q u o p r o e o c u l u a ust : c i Judasi n o n

άπεληλαμένων γής · οΰ μήν δε

tanlum contra Romanos, verum oliam coatra C b r i -

ν.-ΜΙ ομώνυμο;

λαϊς τής Ιουδαίας

δ τοΰ

Κυρίου χααίγνητος,

άλλα χαί τοΰ λαοΰ τής έν Ίεροσολύμοις

Εκκλησίας

μυστικοΐς τ ο ι χα! Οείοις χρησμοϊς τών τισι >,-'·>; δΐ'

JT.;\

:

ί ΧΟΧαλ ,ψ:·.,;

πίλει

προσοιχεΐν

o e d i b u s aunt l a H a l i . Id q u u d aatis

indicavil Ste-

p b a n u a i p s e , Z o b o d o i l i l i u i J a c o b o i , ftique cogno-

πδλεως,

χελευσθήναι • Πελα

• ύ τ ή όνομα • ώς αν γε πανταπασι τών

ipeurn n r m a s u m p e o r a n t . lCt c u m i n n u i n c r a a

Romania totendorunt insidiae, l u m Cbrietiunoruin

i/.ί ·,Ί . :τ ·, πρδ

τ ο ΰ πολέμου, λίγος ϊχει μετανασθήναι τής κχι' τινι

BIMIII

δοκίμων

ήν Q m i n i e i p i i u a U o m i n i c o n a o b r i n u s , a t q u c a l i i

θείων έκλε-

>'/·-·'.·.".·. ανδρών, αυτήν ώς οια καΟέδραν καί μ η -

tiono e o r u m J u d a a e u n t o x p u l a i . Q u i n

τρο>χολεν άρχικήν, κά! τήν ταύτης περίχωρον

Ίου-

Bierosolymitanie Eccloaia

ίαι'αν, ώς πλείστα δή κατά Χρίστου και τών

θείων

αύτοΰ φοιτητών κακά μιτέλΟοι ανθρώπων

άφανισθείη. Έκ"

οδν

τεσσαρά­ Σωτήρος

απείρατοι

λίας, πρδς

δέ χα! Ώς

τίνος

τος,

θεοΰ

παραδόξου

μεεανοίας

εργασίας

8' επιστροφής

ϊρχους

Οεήλατον

μεν

αφαιρεθέντος,

πανωλεθρίαν,

έπεσπάσαντο.

ή χι στ α

θεοΰ

"Ετη

τά

μέν γάρ

έο'

τών

λοφύλων Ιουδαίοι κατήρχοντο · Η ρ ώ δ η ς

perpelraasont, d i v i n a m exclperent v i a d i c t a m , u n i -

άλ-

r c t u r . A n n i a a e d c n i m q u a d r a g i n U poat

ο!δς αύτοΰ ετη εννέα ' τούτψ δέ δ άδελφδς

tcmpus praberet,

αύτοΰ

doctrina 9 9 7

Βαπτιστήν

apoelolorum

διάγε-

λούμενος, δ τδν Ίάκωδον

άνελών μαχαίρα, ί τ η

cosque

bollo

ρ-f nι

:ι·.:u?

ad r o e i p i a o c n d i i m v i t a ,

C u m aulem

curarenl, lanquam

p i a m et obioo a u b l a t o , d i v i n i t u e

ζ'.

illis

adniiruiidisquo oporibui fovilarot.

oonverterontur

Μετά τοΰτον Ά γ ρ ί π τ α ς , δ καί 'ϋρώδης χβ-

tolle-

asccnsio-

\η οαιίοβ (1), J u d a i nperto

o p p u g n a l i ηοα s u n t : q u o d D o u s

γονώς.

Chri-

v c r s a q u e e o r u m n a t i o ox h o m i n u m n u m o r o

μίν γάρ δ *· n e m S e r v a l o r i e

ξίφει άνεΐλε, τέσσσρα πρδς τοις είκοσιν έτη

Hiorosoly-

e l u m d i v i n o s q u o c j u s apoeloloa m a l a q u a m p l u r i r n a

« ρ ώ τ ο ς ς ετη ζ' πρδς λ ' ήρξε, μεθ' δν Αρχέλαος δ 'Πρώοης οιάοοχος γίνεται · δς οή και τδν

ipsa

tropolia, Ooitimaque el J u d e a , quod contra

οία τήν

δπδ

dereliota

m o r u m c i v l t a t e . t a n q u a m c a l b c d r a ot p r i m a r i a m e -

κρίνον­

έχατόν

rcddila

ut J u s s a f u e r a l , c o m m i g r a v i t : ut ecilicot a p i i a d i viniaque viria omnibua

Ιερών

εαυτού;

είχδτα

revolationem

o l i n o p p i d u m q u o d d a m c u i P o l l a n o m o n erat, ila

χαι·

εΤχον,

p e r ecorelatn

e u n t , B r t m o n i t a . a n t e i p B u m b f l l l u m c i v i t a t e exccnail:

εκ τε τής Οιατριοής χαί διδασκα­

άπ·)στδλων. (ή

ετη

διαμεμενήχασι, τοΰ

ρδν ΰπανοίγοντος

d a n i ibi t i r i i

πάμπαν ή γενεά εκείνων έξ

κοντα μετά τήν εις ουρανούς άνοδον τοΰ

imo plcba

uaiverea, arcanie q u i -

b u a d a m e l d i v i a i e reaponsie, quaj p r o b a t i a q u i b u e -

διαπεπραγμένην, ή τού θεοΰ

δίκη, Ίνα γε

quam

p l u r i m i . S i q a i vero a d b u o e r a n l r e l i q u i , pereecu-

divorutH

minioic

ut

clauelro q u o -

ingruonlein eibi

Τοΰτον δε δ υΐδς αύ-οϋ διαδέχεται. Άγρίππας δέ χα!

i n t e r n e o i o n e t n , j u » t o J u d i c i o D e i , i n seipeoa

οΰτος ώνδμαατο δ νεώτερος, έ ο ' ου Παΰλος - • • ' ' , ·

t r a x e r u n l . E n i m v c r o annoa ceotum eub aliealgenia

σία έχρήσατο. Είκοσι δέ πρδς τρισίν ϊ τ η

per>

t i i i T i i n i r e g i b a s . Ileradea e n i m p r i r a u s a n n i s t r l -

τετελεκώς

διαγέγονεν, Εως οΰ τήν παντελή πανωλεΟρίαν εσχον

ginta

Ιεροσόλυμα,

A r c h e l a u a Qliue e j u a a n D o a novetn : c u i i r a l e r njus

U e r o d o e (2)

euccodeoe, ia q u i B a p t i s l a m g l a d i o

aoatulit,

A g r i p p a , q u i et l l o r o d e s (3) n o m i n a t u a eat, et J a c o b u m coeaor llliu» ojue fuit A g r i p p a e l causain

seplem

corum

viginti

regnum

quataor

i n t e r o m i t , annos

unaos

leplem :

ipee, j u n i o r s o i l i c e t , a p p o l l a t u i ; a p i i d q u e m

teiiuit. post regauvil. atque

libere

pco

d i x i t . V i g i n t i a u l e m el trea a a n o a is r e g a u t n a d m i a i a t r a v i i , q u o a d uaque o c c i d i o n e

huao Deiade

bujus ao

auo-

Paulus

Uierosolyma

p r o r e u a ioleriere. Κ Ε Φ Α Α . βλ

D

" Ο τ ι κ α !! κ ρ δ χ α ι ρ ο ΰ σ η μ ε ί α θ ε δ θ ε ν μ έ γ ι σ τ α έ π τ ά τ ά χαταληψδμεναι πάθη τήν Ί ε ρ ο υ β α λ ή μ προεαή μαινον. Κα'. παράδοξοι δέ Οεςσημεϊαι τδ μέλλον δ'σον οΰπω αυμδαίνειν

τεχμηρίοις

δή τισιν

άριδήλοι;

δπεφαι-

(I) Ilognum ab Antooio H e r o d i d a t u m , v i c l o r A a g u s t u s a u x i l : et gontem Judiroruni c o e r o i t a m . l l b e r i Herodie quadripartito rexero. S u b T i b e r i o ulea.C. Cxtarie mors motum J u d a i c u m d i r e m i t .

J

laudiua defunotia rogibua, aat ad modioum r e d a o l i i J u d s a m provinolam equilibui Homania aut

CAPUTIV. VI antc bellum Judaieum maxima seplem prodigia divinitus cladem Hitroiolymitan qisn-ni» in prnvinms», ut in t h e a t r i s et spf-rv culia vellerro necarentur, vel besliis objicerentur, distribut^s : qui vero i n t r i d e c i r a u m septirr. :a anoum fuisaent, captoa, et sub corona venditos e?sf\ IsOrurnque tantum n u m e r u ^ n , pra?*er q u o i diximua, ad novem myriadaa ^3) pervcniaae dicit. Aiqne hajc ita a c t i sunt s e c u n d o i m p f j toria Veapasiaai anno. C A P U T VIII. Β ΚΕΦΑΑ. Η . De verbis Christi. quibus Hierosolymis exilium prxΠιζ\ τ ώ ν τ ο ύ Χ ρ ι ω νν ο ι α ττ> ζ : τ » υ ν τ ο υ Α ρ ι σσ ττ οο ύυ π π ρροο ίρ ρο ή η σσ εε ω dixit : et de hutoria Josephi. Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ * καί περί τ ή ; α υ γ γ ρ - χ φ ή ; Ί * · σ η π ο υ.

Hec injuriarum atque coniumeliarum Servalori Σ ω τ ή ρ α υ ο ρ ε ω ; α υ τ ώ ν τί Τοιαύτα τ ή ; ε! έ π ί χ ε ι ρ α . Α κ ο λ ο ύ θ ω ς δέ θ α ύ μ α ζ ε ιν έ ς ε σ τ ι τ ώ π ι . τ jllatarum pracmia fuere et auloramenta. Quod si προ; ά π α σ α ν τ ή ν ι σ τ ο ρ ί α ν τ ο ύ σ υ γ γ ρ α φ έ ω ς τ α ; τοϋ quia biatorici ejua narratiuni oracula Servaloria Σ ω τ η ο ο ; η μ ώ ν Ι η σ ο ύ Χ ρ ι σ τ ο ύ ρ ή σ ε ι ς ττχρατιθεμει'». noetri Jeau Cbriati adjecent, ad-niranda ei rea videΕ ύ ρ ή ι ε ι κα'. γ ά ρ π ω ; ώ ; αληθώς τ τ ρ ο ρ ρ ή σ ε ω ; o x p r bitur. Veram enLn cl.ira-nque fuiaac prxdictionem, diviDamqua pra^co^ailioiiein toruru qu.u virUite φ ν ν ύ ; ε"#^ι, ΑΧ. θείας π ρ ο γ ν ώ σ ε ω ς τ α λ ε / Ο έ ν τ α Οεδ-νάμει * ώ ; γε δη παρόντα τ ά έ σ ό μ ν α κατ-.δλ^; divioa praenuatiata fucrant, rcponct. (Jau euim καί π ρ ο ε ι π ύ ν τ ο ς * καί π ο τ ε μ έ ν έ π ι δ α κ ρ ύ ο ν τ ο ς , ταύτι futura erant, ea lanqnam prajboUi.i pro*vidit aiquo λ έ γ ε ι ν , ώ ; ή τ ώ ν ι ε ρ ώ ν Ε υ α γ γ ε λ ί ω ν γ ρ α ^ ή Π::ΓΓ: predixit : aiquidein illacryajufis aliquandti, sicuti π ρ ο ς α ύ τ η ν Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ * L\ έ γ ν ω ς κ α ί γ ε σ ύ έ ν : , aacrorum Ev.ingeiioruiii s c n p U lcstanttjr, ad ή μ ε ρ α τ α ύ τ η τ ά π ρ ό ς ε ί ρ η ν η ν σ ο υ . Ν •* δε Hicroiolyma conversus, ha;c d i x i t : Si coynori-nes έ κ ρ ύ ο η ά π ό τ ώ ν ο φ θ α λ μ ώ ν σ ο υ * ύ τ ι f - '> J ; ' et /u, in die Imc, ea qux al pn..nn tuxm sunt nuuc autem ubiconditu sunt ab oiulis tuia. Quo- (* ή μ έ ρ α ι έ π ί σ έ · χ α ί π ε ρ ι ο α λ υ ύ σ ι σοι ο : έ χ niim vcniuxt dus in U, et circumduccnl libi ί/ιισ ο υ χ ά ρ α κ α · κ α ι π ε ρ ι κ υ κ λ ω J O υ σ ί σε, κ α ί : * · mici tui vullum, ct cirrum labanl tc, cl compriment έ ς ο υ σ ί σ ε π ά ν τ ο θ ε ν · κ α ί έ δ Z Q ι ο ύ σ ί σ ε κα". τ : te un-lcqituque, et ad lerrum jrostc/neht, ei hbr/uS τ έ κ τ α σ ο υ · π ο τ έ δ ' αύθις π ε ρ ί τ ο ύ λ α ο ύ * " Ε σ τ α " ί tucs . I J a l i l i i iurs«i>, do ρη|.·)Ι·ι : E'il num, i n ανάγκη μ ε γ ά λ η έ π ί τ η ς γ ή ς κ ? ο ρ γ ή q u i t , necesitn^ inyrn&in ie*ni. tt ira adotrxus popuτ ο ύ τ ω * κ α ί π ε σ ο ύ ν τ α ι έν σ τ ό μ α τ ι μαχα-pa; tum huhi-. : et ndnil ια ore yludi ct captivi duten- κ α · α ? χ μ α λ ω τ ι σ θ ή σ ο ν τ αι ε ι ς π ά ν τ α τ ά έ θ . τ tur ud ytnles omnes, et Jf.-uulcm con.ulcabitar α καί Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ εσται π ά τ ο υ μ έ τ η ύ π ό τί. gfititibus, donec iuipleanlat tem oru qintium . Et ε θ ν ώ ν , ά χ ρ ι ς ο ύ π λ η ρ ω θ ώ σ ι χα ι ρ ο ι έ θ ν ώ . . · lurpum : Cum lidcriiis circumdMam ab fxercitu Καί π ά λ ι ν · « ' Ό τ α ν Γ δ η τ ε κ ύ κ λ ο υ μ έ ν η ν i * : J:rusnlf-m tum sciloip quoi af*profdnquavtrit vasiiστρατοπέδων τήν Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ , το'τε γνίτι tiex rl dcsdntio t ju* . Et iterum : Yx nutem geδ τ ι η γ γ ι κ ε ν ή έ ρ ή μ ω σ ι ; αυτής · χ α ί α ύ θ ι ς · Ο^σί StiinWnts utfrutK, ct lnctnniibns in dii\us ι/Ί< . δ έ τ α ί ς έν γ α σ τ ρ ί έ χ ο ύ σ α ι ς κ α ί τ α Τ ς θήλαζαOnile ΐ'/το, ie /igu vf xlra inrvhd in hi.m-in, neque σαιςεν έκείναις ταίς ή μ έ ρ α ι ς . Προσεύχ^ί in Sni.b-iii.m. brV enln tnm offli.tio muyn, ^uulis δ ε Ί ν α μ ή γ έ ν η τ α ι ή φ υ γ ή υ μ ώ ν χε ι μ ώ ν ο ς l a > atitci α tnuu !o widit.t huru*q ie hoi / M 7 , tiequ •' J) ο ά τ ο υ . " Ε σ τ α ι γ ά ρ τ ό τ ε θ λ ί ψ ι ς μ ε γ ά λ η , Ϊ'* potlei fufv.ra tst . V . πι Μ r . u i u i w f o , q - i a m v i d ούκ έγένετο ά π ' α ρ χ ή ς κ ό σ μ ο υ ε ω ς τοϋνϋ*. :

£

;

4 5

Χ

;

9

46

r

%

A1

1

48

%

r

l9

h.Ti:

S i T v ; . O r ηr,»>Ux r i l , p l : i r i ' a r . a n q u e :

m»-do

t»'mp(-'f« ; n*.»*-ir>

bonitat» m

exhiliuorit

• Liic. x i \ , Α±Η. 8

r r ^ i μ.ΜΗΐϊ I i t i f n a : m - i : et

4 3

ιιυιι

br«ve

tu\

pceuiteiUiaj

Luc. χχί, 23, 21.

47

ibid. 20.

(1) Drt ')P.-'\r* n'»

έπιδειξαμένου χρη·στ/ ( T r a n q u i l l . ) I J x o r e m i t e m M j a m , A u g u et>ni . (KlittOp.) (3) Q u i i't ιι11irnus* f u i t . (4· F l a v i a D n m i t i l l a propter Christum in inpu-

lam aub Domiliano deportata. (Eutrup. lib. i x , i n fin.) (5) Flavii Cleiueutia, q u i patruelia Domitiani fuit, Tranquillue i n Domitiano meminit, eicuti le

persocutionia Chriattanorum, sub J u d a i c i fisci nomine : « Prstor ca?ieroa, inquit. Jariaicus fiacus acerbiaaima aclua est, ad quem deferebantur, qui vclut profcaai Judaicam intra urbem viverent vitam : vcl disaimulata origine, imposita genli Iributa non pependieaent, » etc. (6) « Domitianua agoatoe Salvatoris repertos proj»ier inopiam cootempsit et absolvit. InterJadauos ( j u o q u e acerbitate tormentorum et cruentis-

sima? quapationia exquiri genuaDavid,atqueiuterfiei pr.Tceplum est; quaai adbuc futurua eesetexeemine David, dum propbetia aanctie et invidctur et credilur, qui regoum poeait adipiaoi. » (Eutrop.)

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R I J ! L I B . III.

918

ήν, άτε παις ών Ιωσήφ · ώς δήλοι καί Ήγήσιππος Α traxisse. Fuerat autem Judas frater Domini, seούτω γράφων · « "Ετι δε περιήσαν οί άπό γένους cundum carnem; Josephi quippe filius. Qua de re τοΰ Κυρίου, υίωνοί Ιούδα, τού κατά σάρκα λεγομέ­ Hege&ippua iia scribit : « Supererant adhuc geneνου αύτοΰ αδελφού * ούς έδηλατόρευσαν ώς έκ γένους

ria et familisB Domini nepotes ex Glio Juda?, qui frater Domioi j u x t a carnem dictua est. Eoe, quod gentis Davidis ease delati fuiasent, Evocatua ad Domitianum adduxit. Metuebat enim, ita ut antebao Herodes, advendum Cbristi. ltaque eos illle, eaaenine famili® 2 3 9 Davidis, rogat. Quod cutn essent profesai, rursus ab eis, quae eorum essent poaaesaionea, et quantam pecuniurum summam haberaat, quaerit. Atque ei i l l i respondent, non amplius eis esse quam novem rnilliurodenariorum patrimonium commune, quod diviaum ex parte dimidia ad quemque eorum pertineret : neque id

οντάς Δαυίδ • τούτοις δ' ό Ήουόκατος ήγαφε πρός Δομετιανόν Καίσαρα. Έφοβεΐτο γάρ τήν παρουσίαν τοΰ Χριστού, ώς και 'ίΐρώδης · και έπηρώτησεν αυ­ τούς ει έκ Δαυίδ εϊσι · και ώμολόγησχν. Τότε έπττ)ρώτησεν χρημάτων

αυτούς πόσας κτήσεις εχουσιν, ή κυριεύουσιν. 01 δέ

είπον

πόσων

έννακισχίλια

δηνάρια ύπάρχειν αύτοΤς μόνα, εκάστψ αυτών ανή­ κοντος τοΰ ήμίσεος. Καί ταΰτα

ούκ έν άργυρίοις

Ιφασκον έ'χειν, άλλ' έν διατιμήσει γής πλέθρων λθ' μόνων · ές ών καί τούς φόρους άναφέρέιν, καί αυτούς αύτουργοΰντας διατρέφεσθαι. Είτα δέ καί τάς χείρας

τάς εαυτών έπιδεικνύναι μαρτύριον τής αυτουργίας, β in pecunia numerata, aed i n aestimatione et pretio τήν τοΰ σώματος σκληρίαν, καί τούς άπό τής συνε­ undequadraginta agri jugerum consistfre. Unde χούς εργασίας έναποτυπωθένται έπί τών ιδίων χει­ ρών

τύλους

παριστάντας.

Έρ^τηθέντσς

δέ περί

τού Χριστού καί τής βασιλείας αυτού, οποία τις ε'ίη, καί πή, καί πότε φανησομένη, λόγον δούναι, ώς ού κοσμική μέν, ούδ' επίγειος, επουράνιος δέ καί αγγε­ λική τυγχάνει, έπί συντέλεια τού αιώνος γενησομένη * όπηνίκα έλθών έν δόξη, κρίνειε ζώντας καί νεκρούς, καί αποδώσει εκάστψ κατά τά επιτηδεύματα αύτοΰ. Έφ'

οΤς μηδέν αυτόν κατεγνωκότα τόν Δομετιανόν,

άλλά καί ώς ευτελών καταφρονήσαντα,

ελευθέρους

μέν αυτούς άνεΐναι, καταπαΰσαι δέ διά προστάγμα­ τος τόν κατά τής Εκκλησίας διωγμόν. Τούς δ' άπο· λυθέντας ήγήσασθαι τών εκκλησιών, ώς αν δή πάρτυρας όμού

καί

άπό

γενομένης τε ειρήνης,

γένους οντάς

τοΰ Κυρίου,

μέχρι Τραϊανού παραμεΤναι

αυτούς τψ βίψ. » Ταΰτα μέν ό ΊΙγήσιππος · Τερτυλιανός

δέ καί αυτός τήν Δομετιανού πεποίηται

μνείαν, γράφων ώς ε Πεπείραται μέν καί Δομετιανός ταυτά ποιεΐν έκείνψ, μέρος ών τής Νέρωνος ώμότητος · άλλ' οΤμαι άτε έχων τι συνέσεως, ώς τάχος έπαύσατο, ανακάλεσα μένος καί ούς έξηλάκει. »

ΚΕΦΑΛ. ΙΑ'. ' ^ ί ε λ ε υ τ ή Ο ύ ε σ π α σ ι ά ν ο ύ , Τ ί τ ο υ τε καί Δ ο μ ε ­ τ ι α ν ο ύ καί Ν ε ρ ο ύ α · καί π ε ρ ί τ ο ύ β α σ ι λ έ ω ς Τραϊανού. Κρατούντος δ' έτι Ούεσπεσιανοΰ, λοιμόν φασι μέ­

p

curo tnbutum penderent, tum ipsi manibua auia opus facientes, aumptua tolerareni. Deinde m i n u a euas ostendunt, ut corporia duritia et callia continuo labore ductia, operae suaa comprobarent. De regno autem Ctaristi, quale id eaael, ubi et quando babiturum easet i n i l i u m , interrogati : Non raundanura i d , neque terrenum, sed coelesle et angelicum fore teatantur, in saEculi conaummaiione : cum adveniena ille cura gloria vivos et mortuos judicaturus, et cuique juxta studia et facta eua praemium reddiiurua esset. Sedenim re ita c o m perta, Domitianue ipse illos non condemnat, sed tenuitate illorum contempta, simul el liberoa eos dimittit, et edicto propoaito peraecutioneai ecclesiarum inhibet. Ita illi absoluti, eccleaiis, ut tesies aimul et agnati Domini, praefuerunt : et pace r e d dita, uaque ad Trajaai tempora pervenerunt. » Hajc Hegeaippua. Sed et Tertullianua Domitiani m e a tionem facit : « Teataverat, inquiena, et Domitianus, portio Neroaia de crudelitate, eadem qua* ille faoere. Sed, ut opinor, aliquid babena ralionis et prudenlia», mature destitit, revocatie etiaoi iis quos i n exailium egaral. » CAPUT XI. Obitus Vespasiani Titi, Domitiani, et Nervae, et de imperatore Traiano. %

Imperante autem etiamoum Vespaaiano, ingentem pestUentiam Romae graaaatam eaae dicunt, i l a κάστην έπί πλείσταις ήμεραις Ονήσκειν · όπηνίκα D ut diebua pluriraia quotidie aupra decam bominum καί τόν έν 'Ρόδψ κολοσσόν, χαλκού πεποιημένον, milla exstinguerentur. Quo tempore fama etiam στήλην 'Ροδίους τψ Διί άναθείναι λόγος, έπτά έπί fert, Rhoiioe colossum nreum centum et viginti είκοσι καί εκατόν πόδας εις υψος έκτρέχοντα · καί eeptem pcdum Jovi in urbe sua dicaaae. Rom® τό έν 'Ρώμη δέ Καπιτώλιον πρός δαπάνην γενό­ Gapitolium, quod coDflagraverat,Vespa8iamia240 μενον ούτυς αύθις άνήγειρεν. Έπί δέκα δέ ετη τήν reatiluit : qui imperio anoia decem adminietralo, αρχήν διιθύνας, τψ παιδί Τίτψ τήν βασιλείαν λιπών, rooriens fllio Tito i d reliquit. Sub boc moaa Veauτελευτ?. Τότε δή καί τού Βεσουβίου ορούς ραγέντος, viua ruptua, tantum evomuit incendii,at regionem τοσούτον φασιν εκείθεν πύρ άναβλΰσαι, ώστε τήν proximam civitatesque vicioas proraua vastarit. παρακειμένην χώραν σύν ταΐς άγχιθύροις πόλεσιν Maximopere ia contendebat Romam bravi tempora άφανίσαι. Δι άγώνΟΓ δε ποιείται τήν 'Ρώμην εύbeatara reddere et felicem; atudiuroenim «apienti», δαίμονα έν ολίγοις Ιτεσιν άποφήναι · σοφίαν γάρ liberaiiumqueartium diaciplinam'plurimum amaκαί τήν τών λόγων παιδείαν διαφερόντως ήγάπα · vit. Joaephum,ut virum egregium et pr«clarum,in γαν έπί 'Ρώμης γενέσθαι, ώς ύπερ μυρίους καΟε-

1

NICEPHORI GALLISTI

910

« *

aummo babu it bonore. Cujua eliam libros m a n i - Α * καί αυτόν Ίώσηπον οία δή λόγου άνδρα τιμχΐς jriptos (1), in Rumanam bibliothecam ύπεροαλλούσαις τιμ?ν, τά τε εκείνου β·.βλ»'χ ίδίχύ bus uuie deacriptoa reposuit. S e l enim cum annos irea imperium leγρχψαι χερσι, καί ταίς βιβλιοθήκχις τής 'Ρώμς; ω

nuiaset, ct aeativo tempore plnriinum inde

inlerdiu iter facien?,

έναποτάξαι. Τρισί δ' έπ' ένιαυτοις τήν άρχή* διφ-

e niribua sanguinem emiaiaset, aique

κηκότα, ώρα θερεία δι* ήμερα; όδοιπορήσαντα, « ·

animo defectua fuiaaet, Domitianus frater

ejue, imperandi cupMitato victus, veneno

euni

αΤμα δια τών μυκτήρων ούκ ολίγον

προέμενον, κέ»-

τεύθεν

ό τούτου ΧΙΓ.-

λειποδρανούντα, Δομετιανδ;

sustulit, atquc adbuc spirantem in loculos funrri

γνητος, τού τ ή ; μοναρχία; έρωτος ήττων γενόμενο*,

paratos impoeuil. Hic porro impie, et, ut paucis

οαρμάκω αυτόν αναιρεί · ετι δ' εμπνέοντα ταΐ; « ·

dicam,

κρικαΐς θ/καις έναποτίθησι. Ούτος

improbe proraua imperium administrans,

δ* άθέω; καί τί

et auipaiim sficundum a N^rone veras pietatis stn-

όλον φά/αι μοχθηρώ; τή άρχή χρώμενος, μετά Νί-

diosorum

ρωνα δεύτερος διώκτης τω εύσεοεί

non

h«>minum

peracrutorem constituena,

paucos necavit, ut paiilo ante diximua. Sub

μέρει αναφανείς

ούκ ολίγου; διέφθειρεν, ώ; μικρδν άνωθεν διελάοο-

hujusenim imperio ot Timotheus, ct Oneaimus, ct

μ:ν. Έ π ' αυτού γάρ καί Τιμόθεος,

Dionyaiua Areopagita, curaum suum pro Chrislo

κα' Διονύσιος ό Αρεοπαγίτης, τδ δπέρ Χριστού στί-

και Όνήσιμ*.

martyrii ntadto absolverunt. Ejua tctale Apollo- ρ διον έδραμον. Έπί τούτου καί δ Τυανεύς Άπολλύδν άπδ · 'Ρώμης Βυζαντιον ί· niua (2) quoque Tyaneua vixit, quem bistoriaR pro. νιο; έγνιορ·'ζετο, - . · » • — 2.. »..'. 1ές n..r 2

dunt

κ·.ντα δφεων καί σκορπιών πλήθος δαιμονικά ι; τιη

Rouia Ryzantium vcniese, atque ibi daemo-

niacia quittusdam prneatigiis atque incantationibua

ά:;.ητοποι»αις

magnam vim sprpentum et acorpionurn fugasse, et

χτΑ-νώσαί τε πρό; τούτοι; καί τών *ίππων τήν «τι-

praeierea

ξ·?ν * καί άλλ' άττα τεράτων

l*erocissirno9

quosquo equoa

frenasee*

καί

έπικλν,σεσι

ουγαδεΰσαί

oar. *

άνά με στ α Ιστορούσα

αυτόν οιαπράξασθαι * δν ώ; οίλον δντα Νερούα Δο-

aliaque mulla prodigiosa fecisse. Ilunc, quod Ner" vae charus esset, Domitianug, cum priug totondia-

μετιανδς έ'μφρουρον είχε, πρότερον άποκείρα;. "Ht

get, mox conjecit i n custodiam. Sed cum Domiiia-

ετη δε πεντεκαίδεκα καί οΰτο; δ Δομετιανδ; τη άρχί

nus per quindecim anno9 imperium gesaiaset, a

διάνυσα;, καί τψ νεψ σφαγείς τοΰ Διδς, Νερούα καί

coDJuratiB in templo J O T U occiaua, Nervae(3)id

άκων παραχωρεί τ ή ; άρχή;.

invitus reliquit. l u q u e senatus, actia ejuH abolitis,

λύσασα τοΤ; αδίκως άπεληλαμένοις τ ά ς εξορίας, ΧΙ:

cxsules revocavit, ciaque

τών οικείων σφίσι μετέχειν άνηκε. Τ$τε δή τότε λί­

bona aua reatitnit. T u m

Τοίνυν

ή

σύγκλητο;

quoqueJoannem, a«»oslorum ex Paimo.quo relega-

γος καί τόν άπόστολον Ίωάννην

tua tuerat, Epheaum rediiaae, atque ibi eccleaiaare-

θέντα φυγής, έν Έφέσψ πάλιν έλθεΐν, καί τάς αύτόΙ:

xiase feruot, Sed enim et Nerva, cum anno unnet

£

εκκλησίας

διέπειν.

τής έν Πάτμφ λ>

Νερούαν δέ καί

αύτδν ένιαοτά

paulo diutiue imperaseet, defunctus Trajanum ba-

κα

μικρόν τι πρό; αύταρχήσαντα Τραϊανός διαδε-

buit aucceaaorem ; sub quo adhuc discipulus ille,

χεται. Καί έπί τούτου δέ έτι τψ βίψ ττεριήν 6 ΕΓ.·

qui supra pectua Domini recubuit, in Asia vixit.

στήΟιος μαθητής έν Ασία ποιούμενος τάς διατριβές"

Tnstantur boc Ireneeus Lugdunenaie cpiscopus, et

καί τό μαρτύριον τψ λόγψ διδόασιν

Alexandrinus

C!emen9 contextor, 2 4 1 qui ambo

Λουγδούνων επίσκοπος και δ Άλεξανδρεύς Κλήοη;

fidei verbum admodum promulgarunt. Horura alter

ό στρωματεύ; · καί άμφω δέ τόν τής πίστεως λό**

Ειρηναίος τε ό

facit :

μάλα ήσαν πρεσβεύοντες. "Uv δ μέν πρότερος έν Είτ*

« E t omaes preebylori, qui cum Joanne diacipulo

τέρψ τών Πρός τάς α'ιρέσεις τάδε κατά ρήμα ςτ-ϊ

in

xi Aduenus hxreses libro heec

verba

Domioi i a Asia sermonea contulerunt, te9tes 9 u n t ,

« Καί πάντες οί πρεσβύτεροι μαρτυρούσιν οί κατι ττ

haBO a Joaone tradita esso. Mansit enim oum eia

Άσίαν 'Ιωάννη

ueque ad Traj»ni tompora, et verus est certusque

κότες

testis

μεινε γάρ αύτοίς μέχρι τών Τραϊανού χρόνων · ι&Ι

traditionum ab apostoli9 acceptarum. Cle-

τψ τού Κυρίου

πσραδεδωκέναι

ταύτα

μαθητή

τδν

Ίΐοάννην. Παρέ­

m»*r.5 vero ia t»o libro cujus titulus est, Qui dives

μάρτυς αληθή; έστι τ ή ; τών αποστόλων

stilvus fiat, tempore hoc diaene indicato, et hislo"

σεω;. · Κλήμη; δέ καί αύτδς τδν χρόνον

ria, quarn ante uarravimus de pra?done por resi-

1

συμδεόΐτ-

πιρ»»·* επίσης-

νάμενο; έν τω, Τίς ό σ ω ζ ό μ ε ν ο ς π λ ο υ σ ιος. λόγο,

piaoentiam servaio, exposita, haec quoqua ferin ita D * · Λ l ™?"? πρόσθεν ήμίν ε:ρημέντ ν Ιστορία, ecribens: « Audi tabulam, non fabulam, sed ora- δπως τόν ληστήν διεσώσατο, έπιοίρει καί ταΰτί, κ

tionem veram de Joanne apoatolo nobis proditara,

τ

ν

1

4

γράφων ούτως* c "Ακουσον μύθον, ού μύθον, άλλ'οτι

et memuria conservatam. Po9teaquam enira ty-

λόγον, περί Ιωάννου τού αποστόλου

λεγόμενον, κ*

ranno (Domitianum autera prorsus dicii) defuncto

ήμΐν

πεουλχγμένο*.

(1) Tranguillus pcribit, Tiium velociBeinie nobis r x c i p p r e 9 o l i t u r n , c u i n amanucnsibue suis per jocum ludumque ceriantem, imitari cbirographa qusecunque vidisBOt, ac prooteri saepe, ae maximum ialsarium esee |»otiiis>se. Non mirum i a q u e tuerit, si libroeipse aeptem Juaepbi De bello Judaico manu aua detscripserit.

is in judicio disparuil. (Lact. l i b . v , cap. 3.) (2) Nerva omnea qui impietotia i n deas r*ti fo*-

(2j Huno cum DomitiaauB punire vellet, ropente

παραδεδομένον,

καί

μνήμη

r a n t , Cbri9!ianos ecilicet, absolvi v o l u i t . Et edico v e t u i t , no scrvi deinde dominoa crirotDareDter, onve liceret aut impiclatis (Cbriatianiemi) aut Jodaics secla3 quempiam debino i o e i m u t a r i . (Dioa.)

« Norvapueros ct puellaa egaaialpareQtiboa natos aumptn publico per Italiam a l i j a s s i i . » (Entrop.

921

E C C L E S I A S T i C i E H I S T O R I J E L I B . III.

Έπεί δή γάρ του τυράννου τελευτήσαντος (Δομετιανόν δε πάντως φησίν) άττό τής νήσου Πάτμου μετήλθεν εις Έφεσον, » καί δ'σα έξης.

t

ΚΕΦΑΛ. ΙΒ'. Περί

933

ex insula Patmo Epheaum rediit, » et q u « aequntur. C A P U T XII.

τ ο ΰ μ ε τ ά τδν Μάγον Σ ί μ ω ν α αίρεσιάρχου Μενάνδρου.

δευτέρου

De Menandro, secundo α Simone archa.

Mago hwrcsi-

Έπι δέ τής αυτής αρχής, μετά Σίμωνα τδν Μά­ Subeodem imperio, poatSimonem illum Magum γον, άξιόμαχον δ'πλον τής διαβολικής ενεργείας inaignem diabolics operationis et efficacire a r m a δεύτερον άναδείκνυται Μένανδρος, έκείνψ μέν μ α turam exhibuit Menander, discipulus ejus, Saraariθητευθείς, Σαμαρεύς δ' ήν καί ούτος ώσπερ εκείνος, tanua itidero ut ille, imposturis certe etcarminum ταΤς γε μήν γοητείαις καί τερατολογίαις έν δευτέρψ pra»siigiis longe magiatrum poet ee relinquens. τδν διδάσκαλον Οέμενος · έαυτψ γάρ τήν τοΰ Σωτήρος Sibi ipsi enim 8 e r v a t o r i 9 nostri vendicebat honoημών άνετίθει τιμήν, καί άνωθεν άπεστά/θαι rem, aeque eccelo salutis hominumergo demisaum Ιληρώδει τής των ανθρώπων ένεκεν σωτηρίας. Έδίesse nugabstur, illud etiam docena : neminem unδασκέ γε μήν, μή άλλως πρδς Ισχύος έχειν τινά τών quam aliter ex certamina cum mundi architectia κοσμοποιών αγγέλων περιγενέσθοι, εί μή τις διά i aDgelis congressum, viotorem abiturum, quam si της αύτοΰ γοητείας διέλθοι, καί δ'περ αύτδς παρεδίdisciplinam magicaram prajstigiaruro suam omoem δου βάπτισμα λούσαιτο Έφασκε γάρ τούς τούτου probe teneret, et quem ipse tradidissat baptiamum καταξιωθέντας άγήρως δισβιώσκειν, ά ιδίου καί αθα­ gubiret. Quo baptismo ei quem dignatus es3et,eum νάτου μετέχοντας βιοτής. Μέμνηται τούτου δ' τε experlem aenactutia, sempitemam et immortalem προύρηθείς Ειρηναίος, καί δ έν φιλοσόφοις μάρτυς vilam victurum esea dicebat, Meminit bujua, quera άριστος Ίουστίνος, τοΰ τε Σίμωνος μνείαν ποιού­ modo nomioavimus, Irenaeus, c l iteai ex pbilosoμενος, καί αύτοΰ δή τούτου, οΰτω λέγων • « Μένανpbis martyr et teatie optiraue Justinus, Simonia i l δρον δέ τινα καί αύτδν Σαμαρέα, τδν άπδ κώμης lius atque Menandri buju9 mentionem faciene, atΚαπαρατέως γενόμενον, μαθητήν τοΰ Σίμωνος, οίque ita dicens : « Menander quidam, etipseSamaστ ρηθέν τα καί αύτον ύπδ τών δαιμόνων, καί έν ritanus, i n vico Caparatensi ortus, Simonia d i s c i Αντιόχεια γενόμενον, πολλούς εξαπάτησα ι διά μα­ pulua, 2 4 2 non minus quatn ille dfflmomoram γικής τέχνης ο'ίδαμεν · δς καί τούς αύγψ επόμενους furore afflatus, perraultos Antiocbiae vivens magica ώς μή αποθνήσκοντας Επεισε · καί νΰν τινές είσιν arte seduxit, qui eliam sectatoribua auia nunquam άπ' εκείνου τοΰτο δμολογοΰντες. » Ήν δέ άρα δια­ eos morituros eeee persuaait. Exstant etiaranum βολικής ενεργείας διά τών τοιώνδε γοήτων τήν , | illlius discipuli nonnulli, qul boc Idem profitenΧριστιανών προσηγορίαν ύτυδυομένων, τδ μέγα tur. » Verum enimvero diabolice plane hoc erat της θεοσέβειας μυστήριον έπί μαγεία σπουδάσαι solertiae, per tales magos, qui Gbrislianorum eibi, διαβαλείν, διασΰραί τε δι' αυτών τά περί ψυχής prstextua gratia, nomen aumpsiaaent, ingeoti d l αθανασίας καί νεκρών αναστάσεως εκκλησιαστικά vinse pietatia mysterio magicarum pr-esligiarom δόγματα. inuerecalumniam, atque ecclesiastica de a a i m a -

rum immortalitate et mortuorum resurrectione dogmata tradocere atque at ertere. ΚΕΦΑΛ. ΙΓ'. Περί τ ή ς τ ώ ν ' Ε β ι ο ν α ι ω ν

αίρέσεως.

.• Οί μέν ούν ούτως άπατης εΤχον · Ετεροι δέ τής περί τδν Χριστόν διαθέσεως τόν θεού ΓΊδν ίκανώς άποσπασαι μή έχοντες, ευτελή δοξάζειν περί αύτοΰ ε'σηγούντο. Έβιωναίους τούτους οί πρό ημών ώνό-

C A P U T XIII. De hderesi Ebionitarum. Atque i l l i quidem ita bomioea soduoebant. A l i i porro, cum hominea a profeasione et fide io Cbristum Filiura Dei omnino abstrabere non possent, tenuiorem de eo opiniooam induxerunt. Ebionsos boa majores oostri nominarunt ; dignoa proraae

μασαν. Τοιαύτης δ' έτυχον προσηγτρίας, εύστόχως τήν τής διανοίας αυτών πτωχείαν ύποφαινούσης * ) qui appellationem eam obtinerent, directe et certo ούτω γάρ παρ' Έβραίοις ό πτωχός ονομάζεται · meotia eorum inopiam et mandicitatem declaranψιλδν καί γάρ άνθρωπον μόνον τδν Χριστόν έδόξαtem : ita enim apud Hebreos mendicas vocaζον, κατά προκοπήν ήθους δεδικαιωμένον · ήρμένον μέν καί γεγεννημένον άπό Μαρίας, καί έκ συνάφειας τού Ιωσήφ τήν αρχήν έσχηκότα · καί ού ρ^διον

ελεγον διά μόνης τής κατά Χριστόν πίστεως περιείναι τό σώζεσθαι, εί μή καί τής νομικής θρησκείας τ»ς μέτοχος ε*ίη, χάκείνην δή τήν πολιτείαν μέτεισι. Της δ' αυτής αιρέσεως εις δύο διηρημένης, οί μέν ταύτ' ελεγον · οί δέ προσί-ντο έκ Πνεύματος μέν αγίου καί τής Παρθένου Μαρίας γεγεννήσθαι Χριστόν, ού μην καί προϋπάρχοντα Αογον τε καί σοφίαν τού

tur. Siquidem purum tantum bomiDem Chrietum esse docuerunt, morum proficieate acceasiooe j u aiificatum : qoi ex Maria genitoa primum exatiterit, et ex coogreaau Josepbi initiumBumpserit : et praeterea, quod non facile quiequam per solam fidem ia Cbristum salvus fieret, niei etiam legia caeremooiaa aervaret, et eam vivendi ralionem 80 queretur. Haaresi bac et aecta in duaa partea disaecta, alieri quidem, q u » modo diximus, eeneerunt, altari autem admieerunt qaidem i l l i , ex Spirila

934

NICEPHORl GALLISTI

923

sanctoet Maria virgina Christumnatara esse, e u m - Α άναρχου είναι θεοΰ. Κάντεύθεν καί οΰτοι τ ή εκείνων περιετρέποντο ασέβεια. Επίσης γάρ κάκείνο ις χι: dem autem quod antea ab a?terno fuerit, Verbum ούτοι τήν κατά νόμον λατρείαν ώς πλείστον περιέet aapientiam principio carenlia et aetcrni Dci esse ποντες ήσαν. Άμέλει τοι και πάσας μέν τοΰ Απο­ peroegarunt. Proindoque et i i in eadem cum alteστόλου τάς έπιστολάς άπεσείοντο, άποστάτην τε τότ» ris illis versati sunt impietate. Itidcm e n i m , u t i l l i , ΙΙαϋλον έκάλουν, μόνψ δέ τψ καθ* Εβραίους Κύχγlegis cultum et observationem plurirnum compleγελιω διετέλουν προστετηκότες · και τό μέν Σάοβιctabantur. Illicat el Apostoli epiatolaa omoea, apoatatam et desertorom Pauluin appellantea, rejicie- τον καί τήν άλλην αυτών παρατήρησιν επίσης έκείνοις έφύλαττον · παραπλησίως δ* ήμίν καί τι; bant : et soli quod eecundum Hebraeoa arat, EvanΚυριακάς έτίμων είς μνήμην τής τοΰ Χριστού άνιgelio adhaerere peraeverabant. Et curn Sabbatura στάσεως. aliamque eorura obaervationem omnem ex ;i»quo cum illia acrvarcnt, nihilomioua et nobiscum Dominicos dics ad Cbriati resurreclionia meraoriao colebant.

2 4 3 CAPUT XIV. De Cerintho

hxresiarcha.

ΚΕΦΑΑ. ΙΔ'. Περί Κ η ρ ί ν θ ο υ τ ο ΰ α ί ρ ε σ Τ ά ρ χ ο υ .

Τή δ' αύτη τοΰ χρόνου φορ? και Κήρινθόν τιη Eadem aetate et Cerinthum quemdam alteriua g άλλης αίρέσεως άρχηγόν Γάϊος έκκληστιαστιχο; hflereais ducem fuis^e, scriptor ecclceiasticus Ca*ua άνήρ ιστορεί γενέσθαι · t Ά λ λ ά καί Κήρινθος ό δι' a*r> commemorat, ita dicens : « Sed et Cerinthua per reκαλύψεων ώς ύπό αποστόλου μεγάλου γεγραμμέν** v e l a t i o n e 9 velut a magno apostolo scriptas, verboτερατολογίας ήμίν ώς δι' αγγέλων αύτψ δεδιδαγιιένα; rum porlenta nobis lanquam per angolos ei tradita ψευδόμενος έπεισάγει, λέγων, μετά τήν ανάσταση» mentitua inducit, poet reaurrectionem aatruena terrenum futurum Gbrisli regnum, el homines i n έπίγειον ε?*αι τό βασίλειον τού Χριστού · καί τ-άλι* έπιθυμίαις κάί ήδοναίς έν Ιερουσαλήμ τήν σί:χι carne conversationem cupiditatibus ?oluplatibus πολιτευομένην δουλευειν * καί έχρός υπάρχων τιί; subjectam denuo apud Jeruaalem babituros. Atque Γραφαίς τοΰ θεοΰ, αριθμόν χιλιοετίας έν γάρ-ο cum eaorarum Dci Scripturarum ait hoatia, aeduεορτή θέλων πλανών λέγει γενέσθαι. » Τού δ' αύτι3 cere bomines volens, mille lamen annorum nuptiaκαί Διονύσιος ό Αλεξανδρείας μέμνηται έν δευτέςι rum celebritatibua destinatum refert (1). » Ejus etiam Dionyaiua Alexandrinus i n secundo Promis- τών Επαγγελιών περί τής Ιωάννου Άποκλύψεως* sionum de Joanois Apocalypsi libro meminit: « Ce- t Κήρινθον, λέγων, τόν και τήν ά π ' εκείνου κλχ ε> σαν Κηρινθιανήν αίρεσιν συστησάμενον , αξιόπιστα rinthura, dicena, q u i et a ae nominatani Garinthiaέπιφημίσαι Οελήσαντα τψ εαυτού πλάσματι δνομε. nara haereaim instituit, condignum idoneumque figmento BUO noraen eibi vulgo arropare voluiaao. C Τούτο γάρ εΤναι της διδασκαλίας αυτού τό δόγμα" έπίγειον εσεσθαι τήν τοΰ θεοΰ βασιλείαν · καί w Diaciplinae quippa ejus illam fuiase dootrinam, αυτός ώρέγετο, φιλοσώματος ών καί πάνυ σαρχ-χκ» Terrenum Dei regnum fore: etquarum rerum ipae, έν τούτοις δνειροπολείν εσεσθαι γαστοος καί τώ* qui corporiaaui amans et admodum carnalis eaaet, ύπό γαστέρα πλησμονών, τούτ' έστι σιτιοις χ* cupiditate tenoretur, ventria videlicet, et earum qu® aub veatre aunt partium voluptatia et exube- ποτοίς καί γάμοις · καί δι' ών εύφημότερον τιύτι ψτ^θη ποριεισθαι, έορταίς καί θυσίαΐς χαί ίε^είκ» rantia, i n eia taaquam in somnis vitatn peraotum σφαγαις. » Καί Διονύσιος μέν τ α ύ τ α · Ειρηναίος«, i r i : boc eat, i n epulia, compotationibus, conjugiia, καί άλλας ιλίγγου πλήρεις φαντασίας έν τ ή πράη ot quibue haec plausibiliora gratioeioraque fore larτών Πρός τ ά ς αιρέσεις προθέμενος, εν τψ τ:ίτ·" giuaque proventura pula?it,diebua fe3tie,eacrificii8, et victiraarum mactationibua. » H«o Dionysiu*. τής αύτοΰ πραγματείας καί άλλην ήμιν περί α*το5 ί λήθης ιστορίαν ούκ άξίαν έπιφε'ρει · -ζν έκ παλιοί· Ireneua autem, cum alia etiam plura vertiginia plena deliramenta ejua in primo Conlra hozreses l i - σεως Πολυκάρπου τού Σμυρναίων επισκόπου έχε:» φησίν · ώς χρείας γενομένης, τόν άπόστολον Ίωάν bro propoauit, tum i n tertio ejusdem operia de eo νην βαλανείψ χρήσασθαι · γνόντα δέ, [έν] τψ μέλλε* memoria dignam hiatoriam recenaet, quam per β

traditionem Polycarpi Smyrnaei episcopi ae acce- D είσιεναι, Κήρινθον ένδον όντα, θύραζε όσον τάχο; piaae dicit. Gum namque aliquando JoaDnem apoαύθις άναπηδήσαι, μηδέ τής αυτού στέγης μεταλϊstoliui balneo uti oporlarct, et cum j a m illuo χείν έκείνψ δίκαιον κρίναντα · είσηγήορασθαί τε κι: ingreaaurua Gerintbum intua eaae cognovia9et, τοίς μετ' αύτοΰ τοΰτο, Φύγωμεν, έπειπόντος. μή τ? quanta potuit celeritatainde refugit, ne aub eodem βαλανείον ήμίν συμπέση, ένδον δντος Κηρίνθου τον quidem tecto una cum illo manere justum eaae τής αληθείας έχθροΰ. opinatue : quod etiam iia qui cum eo erant perauasit : Fuginmus, inquiens, ne b a l n e o r a coacidat, in quo veritatis iaimicus Gerinlhue lavat.

(1) Chiliaalaram aive Millenariorum origo.

ECGLESIASTICiE HISTORLE LIB. III.

925

ΚΕΦΑΛ. ΙΕ'.

936

2 4 4 CAPUT XV.

L

Π ε ρ ι τ ή ς αίρέσεως τ ώ ν λ ε γ ο μ έ ν ω ν Ν ι κ ο λ α ϊ τ ώ ν , ώς άπό Ν ι κ ο λ ά ο υ , ενός τών έπτά δ ι α ­ κόνων, συνε'στη.

De hxreti eorum, qui Nkolaitse dicuntur, ut ea α Nicolao, uno ex septem diaconis, orto exsLiierit

Προς τούτοις τετάρτη άπό Σίμωνος έπί βρχχύν

Prater has, quarta quoque a Simooe brevi l e m pora, q u a Nicolaitarum diciiur bareaie, viguit : cujua et Joanoea i n Apocalypai meminit. Aoctor ajua fuit Nicolaua, eorum unus q u i una cura S t e pbaooad pauperum curamet minieteriura i n Actie apoetolicia aunt delecti. Ia, ut Alexandrinua Clemena in tertio ConUxtionum libro ait, cum formoaam baberet uxorem, aique poat Servatoria a s 8 u m p t i o o e m , ab apoatolis zeloiypia orimen objactum eaaet, io medium productam,quicunque vellet ducere eam juaeit; eique facto congrueoa quoque ^ adjecit dictum, Abutendura βββο oarne (i), i n quieoe. Quo quidem ille verbo, ut ego puto, non aliud, quam carne ad illegitimaa voluptatet noa utendum, neque appetitui libidinum ejus i n d u l genduni eaae ioeinuavit. Qui autem bsreeim ejaa complexi aunt, factum simul dictumque ejua eine Judicio eecuti, impudenter fornicatione utuntur. Sed eoim Nicolaom cum nulla alia muliere qoam conjuge eua coosueviaae faraa eal : ex liberie quoe, genuit, femine quidem i n virginitate conaenueruot, filium autem i a incorrupto coelibatu quoque permaoeiaae acimue. Qu» cum citra conlrovereiam ita ae babeant, aatia apparet, quod ille uxorem, propter quara zelotypoa visus easet, io medium apostolorum produxil,id velut repodiationem affectionie carnalia fuiaae : eumqae per abaeam

χρόνον καί ή Νικολαΐτών λεγομένη αΓρεσις άνεφάνη, ής x a t

Ιωάννης έν τή Αποκαλύψει μνείαν ποιείται.

Αρχηγός δέ ταύτης Νικόλαος ήν, εις τών μετά Στε­ φάνου έπί τή τών ενδεών θεραπεία έν ταις Πράξεσιν ιστορίας αξιωθείς. Ούτος τοιγαρούν, ώς ό 'Αλεξανδρεύς Κλήμης έν τφ τρίτψ φησί Στρωματεί,ώραίαν έχων γυναίκα μετά τήν τοΰ Σωτήρος άνάληψιν πρός τών αποστόλων ζηλοτυπίαν όνειδισθείς, έπί μέσης αυτήν άγαγών, γήμαι παντι τψ προύτρέπετο · καί ρήσιν τη τοιφδε πράξει

κατάλληλον

έπήγεν, ό'τι

παραχρασθαι δει τή σαρκί · όπερ, ώς έγψμαι, ούδεν έτερον είναι, ή τό

μή καταχρασθαι

είσηγείσθαι ·

οιονεί τδ μή ένδιδόναι τή δρέξει τών της σαρκός θελημάτων. Οί δέ τήν α*ίρεσιν αύτοΰ μετιόντες, τψ γεγενημένψ καί τψ είρημένψ χωρίς τίνος βασάνου χατακολουθήσαντες,

άνέδην

τή

πορνεία

χρώνται.

Καίτοι γε λόγος τδν Νικόλαον μή τινι έτερα παρ' ήν έγημεν δ μίλησα ι · άλλά καί οί έξ εκείνου φύντες, αί μέν θήλειαι κατεγήρων παρθενίαν άσκοΰσαι · έν άφθορία δέ καί τδν εκείνου υίόν παραμείναι έγνωμεν. Τούοων δ' δμολογουμένων, έοικεν ώς αποβολή πάθους ήν ή ές μέσον τών αποστόλων τής ζηλοτυπουμένης έγκύκλησις γυναικός · και τών διά σπου­ δής ηδονών εγκράτεια τδ παραχρασθαι τή

σαρκί

έόΐδασκε * μή γάρ βούλεσθαι δυσί κυρίοις δουλευειν, χατά τήν τοΰ Σωτήρος έντολήν, ηδονή καί Κυρίψ·

Φασί δέ καί τδν Ματθαίον οΰτω διδχξαι * σαρκί μέν C carnia contioentiam

et

accuratam

voluptatam

corapreaeionem docuieee, quippe qui j u x l a , Servaνήν ενδιδόντα · ψυχήν δέ αΰξειν διά πίστεως καί (oria preeceptum, duobus herit, voluptati ecilicet γνώσεως. Ταΰτα μέν περί τών καταρχάς παραχαet Domino, inaarvire noluerit, Ferunt autem et ράττειν τδν αληθή τής πίστεως λόγον έπικεχειρηκόMatthiara doceotem i t a tradidiaae : Expugnandam των, θάττον δέ διαρρυέντων, έπιτόμως ειρήκαμεν · quidem eeae carnam, eaque abutendaro, neque ei κατά καιρόν δέ και τούς λείποντας θήσομεν. quidquaro ad voluplalem indulgendum; aoimam aolem per ffctatm et oognitionem veram alendam atqoe aagendam. Umc de illis, q u i a principio veram et aincerara fldei doetrinam adalterare eum conati eaaent, atatim tamon diffluxerunt, compendiose diximue, I O O Joeo etiam de reliquia dicturi. μάχεσθαι και παραχρασθαι μηδέν αυτή πρός ήδο-

ΚΕΦΑΑ. 1ός ιστορεί έν τ ή παρ* αυτού συγγραφείση ' Ρ ω μ α ΐ κ ή nue i n defensione sua, quarn Roroana conacripait βιολογία, ούτω διεξιών · « Καίτοι εύρήκαμεν καί lingua, commemorat biace prope verbia : c Atqui τήν είς ή μ α ς έπιζήτησιν κεκωλυμένην. ΙΙλίνιος γάρ Κ Ε Φ Α Λ . ΙΖ'.

Περί τ ο ύ κ α τ ά Τ ρ α ΐ α ν ό ν δ ι ω γ μ ο ύ * καί οίον

1

C invenimus inquiaitionem quoque i n ooa p r o h i b i tam. Plioiua enim Secundus, curo proviociam rege ret, damnatis quibuadam Cbriatianie, quibusdam χλήθει, διό ήγνόει τί αύτψ λοιπόν εΓη πρακτέον, gradu pnlsis, ipsa tandem raoltiludine parturbaΤραϊανω τ ψ βασιλεϊ άνεκυινώσατο, λέγων, εςω τού tua, e.\ quid de caetero ageret nesciua, consuluit μή βούλεσθαι αυτούς είόωλολατρεΐν, μηδέν άνόσιον tunc Trajanuro tmperatorem, allegana, praeter έν αύτοΐς εύρηκέναι. 'Εμήνυε δέ και τούτο · ά ν ί σ τ α obstiDaiionem non saoriucandi, nihil se acelerati σΟαι εωθεν τ ο ύ ; Χριστιανούς, καί τόν Χριατόν de eis comperisaa ; inainaana quoque et illud, θεού δίκην ύμν&ϊν · κχί πρός τό τήν έ π σ τ ή μ η ν α υ ­ aurgere atque convenire snmmo mane Christiaτ ώ ν διαφυλάσσειν, κωλύεσθαι φονεύειν, μοιχεύειν, noa, el Cbriatum tanquam Daum carrainibus l a u πλεονεΛΤεΐν, άποστερεΐν, καί τ ά τοίτοις όμοια. Ηρδς dare, et ad coneervanlam eorum disciplinam, ταίτ* αντέγραψε Τραϊανός, τό τών Χριστιανών bomicidium, adulteriura, fraudem, parfidiam, et φύλον μ ή έκζητεΐσθαι μέν, έμπεσόν δέ κολάζεσθαι. » cetera acclera prohibere. Ab q u » Trajanua reacripeit, Cbriatianos inquirendoa non eaae, oblaloa autem puniendos. »> Σικούνδος ηγούμενος

επαρχίας,

νους τινας

άξιας

καί τής

κατάκρινα; Χριστια-

έκοαλών,

ταραχθε ς ;

τψ

ΚΕΦΑΛ. Ι Η ' . D Μ α ρ τ ύ ρ ι ο ν τ ο ύ αγίου Κ λ ή μ ε ν τ ο ς ' Ρ ώ μ η ς . κ α : Hartynum π ε ρ ί τών σ υ γ γ ρ α μ μ ά τ ω ν αυτού. Κατ'

έκεΐνο

δέ

διέπρεπε * πρός

δέ

οιείπε ·

τε

Ιίαπίας

Π;γκρατιός

τε

καιρού

καί

καί

επιστήθιου

Κλήμης τήν

ήν έν Ίεραπόλει ό

Πολύκαρπος · ών οί μέν

'Ρωμαΐος

έτι

Ιγνάτιος

έν

'Ρώμη

Άντιόχου

συγγραφών ·

τής Σμυρναίων

πρόεδρος

Πέτρου, Πολύκαρπος δε τού

ήσαν δ μ ι λ η τ α ί . Τούτων δ μ\ν Κ λ ή μ η ς άνωθεν ήν, και τ ή βασιλική φυλή κατά

•γένος προσήκων, Φαύστου τινός καί Ματθιδίας υ\ός, παντοία δέ παιδεία Ε λ λ η ν ι κ ή

(!) A l i i babent, Faustini.

συντραφείς, καί π ά -

CAPUT XVIII. sancii Clemenstis Romani. et de libris ejus. Εο tempore adbuc Uonrn Cleraens enituit, et Iiinatins Ecclesiam Antiocbenam rexit. Papiaa a u tem Hierapoli arriptie edendis operara dedit. V i x i t etiam Pancratius, et Snayneiiaium anl ates P o l y carpu» : quorum illi quidem Petri diacipoli, Polycarpua autem ejua qui aupra peciua Domini recubuit, aectator fuit. Glemens porro Romae i l luatri loco natua, genaaque suum ad imperatorea Romanoe referene, Fau«»ti ( 1 ) cujnadara et Mat:

931

NICEPHORI CALLISTI

W

thidiae Gliue, variis Greecorum disciplinia eruditua, Α σαν τήν τών όντων γνώσιν είς άκρον άσκήσας, κει τψ κορυφαίψ τών αποστόλων περιτυχών, ?)πέρ μοι atque in omni genere scientiarum summe exerciε?ρηται, καί το κατά Φριστδν μυστήριον μηηθείς, tatua, apostolorum principis familiaris fuit, eicuti κηρύττει το Εύαγγέλιον Άπειθών δ' ούν τοις εντελ­ anteaa me dictum est : a quo arcana Chrisiisacra edoctue, Evangelium promulgavit. Gum 2 4 8 a u - λόμενοι; Τραϊανψ, ύπερόριος έχ ' Ρ ώ μ η ς ε*ς τινε πόλιν τή Χερσώνι παρακειμένην ερημον πάντη χα: tem imperala Trajani ηοα faceret, in civitatem αύ/μηράν γίνεται. Πολλοίς δέ δεινοΐς δια τήν ι·; quamdaoi obscurara et desolatara Gbersoni (1) Χριστδν δμολογίαν ώμιληκώς ύστερον, άγκυρα σι­ vicinam eet relegalus (2); multiaque caaibua proδηρά τού τραχήλου έξαρτηθείση, τψ τής θαλάσπ); pter Gbrieti confessionem confliciatus, tandom a n βυθψ απορρίπτεται. Παράδοξον δέ τι τής μνήμη; cora ferrea β collo ejua suspeosa, in altum mare έν ιστάμενη ς αύτψ έπιγίνεται. Έ π ί γάρ τρία μίλα projicitur. De quo eupra opinionem praisentia τής Θαλάττης διαιρούμενης έφ' ήμέραις έπτά, rpwmemori» quiddam accidit. Siquidem mari diebua ίασιν οί έπιφοιτώντες · καί το σκήνος τού μάρτορβς eeptem ad tria millia paaauum divieo, mluti eo κατασπάζονται, νεώ έκεϊσε θεία δυνάμει ανεγερ­ eunt, et martyria corpua exosculantur, iemplo θέντος. Καί ποτε δέ τής θαλάσσης οία έθος διαιρ&divina virtute excitalo. Et cum aliquando maro ut asaolet, divisum easet, populusque atata ibi eacra g θείσης, καί τού λαού τά είωθότα τελέσαντος, xii αύθις ύποχωρήσαντος, παιδίον κατά λ ή θ ν τ«» peregiaaet, atque inde ruraus reverteretur, eveτεκόντων έκεϊσε δή έναπολειφθήναι έγένετο · ές nit, ut per pareotum oblivionem illic puer q u i ταυτο δέ τής θαλάσσης έλθούσης, τδν παΐδα νήπιο* dam r e l i D q u e r e t u r . Atque ubi mare i n aese rediit, δντα καλυφθήναι τοίς κύμασιν · εισέπειτα δ' έσαύβι; puer lenallua etiamnum undis eet obrulue. Deinde άνακεχωρηκότος τού κύματος, τούς γονείς πρόπλcum rureum fluctus racaaaiaaent, pareates eo a o Οόντας. εύρειν υγιές τδ παιδίον καί ευτραφές, τή ceaaere, e i puellum salvum et validum loculo gaocli martjris aaaidentem repererunt. Qua re co- τού α γ ί ο υ παρακαθήμενον λάρνακι. Ού δή πεΓ> σμένοι έμάνθανον, έκ τής τού παρακειμένου διατρέgnita, intellexerunt, eura per inhabiiantem ibi φεσθαι χάριτος, καί τής τών εναλίων θηρίων διατηgratiam (otura, et oitra nocumentum a feris inariρείσθαι λύμης άνώτερον · ο'ί καί τίμ άποστόλφ τβ nia conaferalum eaaa. Quapropter Apoatolo, quem είκδς άφοσιωσάμενοι, μετά τού αφετέρου παιδβς decuil atque oportuit, honore babito, curn puero πρδς τά οικεία έπανήεσαν ήθη. ΙΙερί μέν ούν wJrw BUO domum aunt reverei. De Glemento boc antea καί άνωθεν διελάβομεν, Όμολογουμένην μέν σ5» quoquo diximus. Epiatolam hujua nomine editam, τούτου έπιστολήν Εύσέβιος ίστορεΤ δ Παμφίλοο, ftfmagnam et admirandam, Euaebiua Pampbili attinγάλην τε καί άξίαν πολλού θαύματος· 9ρ ώς άπο τη; git : quara Romanao Eccleaiae nomine Corinthiis, cum apud eoa tum seditio esact, ecripait : eam et C -Ρωμαίων Εκκλησίας Κορινθίοις διαπέμπεται, στά­ σεως έκεϊσε τηνικάδε γεγενημένης. Ταύτην δι λέ^ι: antiquitus el suo lempore publice in Eccleaia καί εκ πάλαι καί έπ' αυτού έπί τ ψ κοινψ τής Έ«lectam dicit, in qua muhie aententiia Epiatolae κλησίας δημοσιενομένην είναι· έν η καί πολλι νοή­ Pauli apoaloli ad Hebracos uiitur. F u i l et alia aub ματα έκ τής πρδς Εβραίους τού αποστόλου Πα^λ» bujua nomine epiatola, priori longa impar, quam χρήται επιστολής. Καί άλλη δέ αυτού φέρεται επιveterea ignorasse, idem Euaebiua scribit : qui στολή τής προτέρας κατά πολύ άποδέοτσα, περί η;ί porro et exigua ejua acripla, qu-a Peiri et Appioαυτός φησιν Εύσέβιος, μή έν έπιστήμτ) ταύτης τ-Λ* nia eaae ait dialogum, reprobat : quae nimirum άρχαίονς είναι. Παραγράφεται δ' δ Παμφίλου xi ainceram cariamque apoatolicae orthodoxiro forτά μικρά τούτου συγγράμματα · ά φησι Πέτροο t r mam retinere negat. Ego vero i l l i , ai de eia quaa Άπίωνος διάλογον είναι, ά μηδ* σώζειν τδν σχρ^ί nuno apod noa GlemeDtina dicunlur, aentit, non τής αποστολικής άρθοδοςίας χαρακτήρα φησιν. Εγώ aaeentior ; ea enim Eocleeiee recepta aunl. Si vero δέ, εί μεν τά νύν παρ' ήμίν Κλημέντια ονομαζό­ prelerea aliqua ainl alia, nibil refragor. Hunc μενα λέγει, ού πείθομαι · ταΰτα γάρ τ?ί 'Εχκλη« autem et apoalolicarum conatitutiooum, et aacroκαί εύπαοάδεκτα · ει δ' ετερά ε'σι π α ρ ά ταύτσ, λέ­ r u m quoque caoonum ipeorum, auctorcm ease credimus. Ceeterum de epiatola ad 2 4 9 Hebrsos Q γειν ούκ έχω. Τούτον συγγραφέα και τών άποπολικών διατάξεων, άλλά δή καί τών Ιερών αυτών κα­ ancepa eet opinio, biccine an Luraa evangelista νόνων πιστεύομεν. Περί μένθοι της πρδς Εβραίο.»; eam transtulerit, a Paulo, cujua nativa et propria άμφήριστος δ λόγος εστίν, είτε ούτος ε*ίτε Λουκά; eat, primum dictatara. δ ευαγγελιστής έξέδοτο ταύτην, Παύλου γνησίαν ούσχ» καί πρώτως ύπαγορεύσαντος.

ΚΕΦΑΛ. ΙΘ'.

CAPUT XIX. Ui divinus Ignatius rx Anliochia Romom delafm, provter Christum besltis devorandus objeclus sit : et de episiolis ejus. Divi Glementia res sic ae babuere. Ab omnibua

Ώ ς καί δ θεοφόρος Ι γ ν ά τ ι ο ς έξ Ά ν τ ι ο γ ι : » ; έπί ' Ρ ώ μ η τ διά Χ ρ ι σ τ δ ν θ η ρ ( ω ν άγεγόνει β ο ρ ά * κ α ί π ε ρ ί τών ε π ι σ τ ο λ ώ ν α υ τ ο ύ . Τά μέν ούν τού θείου Κλήμεντος τούτον άσχετο

( ί ) Gbereonenaem alii vocant. (2) Clemena jueau Trajani i n insulam oet depor-

tatui, in qua dao milia C b r i s t i a n o r a m ad eecanda marmora damnatorum invenit.

»33

E C C L E S I A S T I C J E H I S T O R L E L I B . III.

τόν τρόπον. Ό δέ περιβόητο; πασιν. Ιγνάτιο;, δεύ- j τερο; ων της κατά Άντιδχειον ΙΙετρου διαδοχής, Τραϊχνψ ει; τήν Άντιόχειαν γενομένω, έπεί έλεγχων ούκ άνίει τήν δεισιδαιμονίαν τάνδρό;, δέσμιον εκεί­ θεν ει; 'Ρώμην εκπέμπει λε'ουσι παραοληθήναι βοράν, μή τήν εις Χριστόν έξομνύμενον πίστιν. Καί τοίνυν δέσμιος δι* Ασίας ίων μετ' ασφαλούς τής φρουράς, καί ταίς κατά πόλιν παροιχίαις έπιδημών, προτροπαΤς κα: δμιλίχι; έττερίώννυ ταύτας. Καί έπεί τψ τηνικάδε άρτι πρώτως αιρέσεις ήρεμα πως έπαδρησιάζοντο, φυλάττεσθαι ταύτα; προύτρέπετο, κα* τής αποστολική; παραδόσεω; τοί; όροι; ες ακριβές έμμένειν · τάσφαλέ; δέ μνηστευόμένος, καί εγγράφως δε.ν ήγείτο διατυπούσθαι. Καί γ* έν τή Σμυρναίων γενόμενος, ένθα Πολύκαρπο; ίερώς έξηγεΤτο, μίαν έπιστολήν τή Έφεσίων διέπεμπεν έκκλησ'α, 'Ονησιμου μεμνημένος ποιμένος. Καί ά λ ­ λην δέ τή πρός Μαιάνδρψ Μαγνησία έπέστελλε, Δάμα τινός επισκόπου μνείαν ποιούμενος · άλλην δέ τοΐς έν Τράλλεσ·., Πολυβίου τηνικάδε διέποντο; τήν αρχήν. Τετάρτην έπί τούτοις τή 'Ρωμαίων Εκκλη­ σία γράφει, παράκλησιν προτείνων, μή έμποδών αύτψ γενέσθαι τού μαρτυρίου, καί μικροψύχως διατεθέντας, τής προσδοκώμενης ελπίδος παρασκεύασα·, διαπεσεΐν. "Αξιον δέ καί τινα ρήματα τής εκείνου γλώττης πρός ενδειξιν τ ή ; μεγίστης άνδρίας εκεί­ νου καί πίστεως τή συγγραφή παραθεΐνα:. Γράφει δέ ούτως · « Ά π ό Συρίας μέχρι 'Ρώμης Οηριομαχώ διά γής καί θαλάσσης, νυκτός καί ημέρας ένδεδεμένος δέκα λεοπάρδοι; · δ έστι τάγμα στρατιωτικό ν · ο7 καί ευεργετούμενοι χείρους γίνονται. Έν δε τοΐς άδικημασιν αυτών μάλλον μαθητεύομαι · άλλ' ού πα?ά τούτο δεδικαίωμαι. Όναίμην τών θηρίων τών έμοί ετοίμων · α καί εύχομαι, σύντομα μοι εύρεΟηναι · α καί κολακεύσω, συντόμως με καταφαγείν * κάν αυτά δε άκοντα μή θέλοι, έγώ προδιάσομαι. Συγγνώμην μοι έχετε. Τί μοι συμφέρει ; έγώ γάρ γινώσκω, εί μή νύν άρχομαι μαθητής γενέσθαι, μ η ­ δέν με ζηλώσαι τών αοράτων καί ορατών, 'ivz Ιησού Χωστού επιτύχω. Πύρ καί σταυρός, θηρίων τε ανατάσεις σκορπισμοί όστέων, σJγκoπαί μελών, άλεσμοί δλου τού σώματος, κολάσει; διαβόλου ε'ς ι" εμ* έρχέσθωσαν · μόνον Ιησού Χριστού επιτύχω, η Ταύτα μέν άπδ τής Σμυρναίων έπέστελλε πόλεως * έπί δε Τρωάδος γενόμενος, γράμμασι τή Φιλαδελ©έων εκκλησία προσομιλτΐ · καί Σμυρναίοις άλλην διαχαράττει · καί αύτψ δέ ιδία τψ προέδρω ταύτης Πολυκάρπψ έτέραν έπέστελλεν, δμού μέν καί ώς θείον άνδρα τιμών, ώς δ' άττοστολ'κόν ποιμένα, οία δή καί αύτδς ποιμήν αγαθός τήν ποίμνην τούτψ παρατιθέμενος · φροντίζειν τε αυτής άξιων, καί είσηγεΐσθαι ταύτι^ τά κρείττονα. Έν δέ τή πρό; Σμυρναίους καί τισι χρήται ρητο'ς περί τού Χρι­ στού, ούκ οΤδ' οπόθεν έρανισάμενος · « Έγώ δε καί μετά τήν άνάστασιν έν σαρκί αυτόν εΤδον, φησί · καί πιστεύω δντα · καί 5τε πρδς τους περί Πέτρον έ λ ή λυθε, καί έφη αύτοΐς, Λάβετε, ψηλαφήσατέ με καί ι δ ε τ ε , δτι ούκ ε ι μ ί δαιμόνιον ά σ ώ μ α τ ο ν * καί εδίύς αυτού ήψαντο καί έπί στ ε υ σαν. » Ειρηναίος

934

autem celebratua Ignatiui, secundue i a Antiooheaa Eccleaia Petri auccesaor, cum Trajani, qui tum Antiochi» erat, noo desioerel reprebendere eupcrslitioaem, vinctcs Romaoi ut ibi leooibue eeca objiceretur, si tidem Cbristinon abjuraret, missus e s l : et Asiam cura firma militum custodia vinctua peragrana, eccleaiasque oppidatim adiens, sermooibua famiiiaribua et cobortatioaibus confirmabat, et quoniaro tum primum hsresea paulatim liberiua se proferre auderent, ul sibi ab eia caverent, doctrioeque apoatol carum traditionum conataoter insiBtereot, admonebat. Quod ut illis certiue perauaderet, i n litterai cobortationea suas referendas esee duxit. Itaque Smyrnae cum esact, ubi P o l y carput ecclesiara rcgebat, epiitolam unam ad Epheaiorum ccclesiam dedil, Onesimi paatoria mentioacm faciens. Aliam autem Magnesi» et M e s a n drum aite acripait, io quaepiscopi cujuadem Damae memioit. Aliam item ad ecclasiam q u » Trallibus fuit, miait, cui t u m Polybiua prsfuit. Quartam porro ad Romanam acripsit Eccleaiam, cum ampla exbortatiooe, ne quod martyrio ejus objicereat irapedimeatum, neve propter animorum imbecillitatera quidquam agerent, ut ipso ooncepta oplalaquo ape sua excideret. Oper» prelium vero eat, verba aliqua linguae illiua, ad fortitudinis et fldei ejua magnitudinem declarandam, hietoria3 buic apponere. Scribit eoim ad hunc m o d u m : · A b ipsa Syria Romam usque, terra marique, diu n o ctuqua cura beatiia mihi depugnaodum est, c a m decem videlicet leopardia, boc eat, militari maoipulo, qoi beoeficiia affecti longa etiani deteriorea fiunt. VerumiDJuriia eorum magia etiam magieque erudior. Verumtamen ea de causa justificatus noa eum. 950 Quam velim mibi j a m adesae, q u s ία me deetinatffl paratcque auotbostie.quaa etiam ut quampriraum reperiam opto. Eaa per aaaentationem et palpationem demulcebo, ut me quarn calerrime davorent. Atque etiam ai i d facere uolont, ego eaa vim illia inferene iacitabo. Date m i h i , qaeao, banc vaniam. Quid mibi expediat, oovi. Nuoc enim demum discere iocipio, aibiloptare a u l deeiderare rerum omnium et iovieibilium et vieibillum, ut ad Jcsum Cbristum veoiam. Ignea, crucea, bealiarum cjbortee, dieeipatiouea ossiura, membrorum C O Q cUionea, tolius corporia comoiulitiones. et diaboli lormeota et eupplicia ία me progrediantur, ut modo a 1 Jeaum Cbrieiuin perveoiam. » Atque h s c S m y r nae acripait. Cura autem Troade esset, per litteraa cum Pbiladelpbic ecclaaia collocutua eat. Epitlolam quoqoe ad Smyrosoa de-Jit, et aliam item eeoraim ad epiecopum eorum Polycarpum, aimul et ut virum divioum bonoraaa, et velut apoetolico pastori (quippe etipae paator boaua) gregem c o m menddDB : additis qooque precibua, ut curam illius habere, el q u c opiima easeat, eum docere vellet. Ia epietola ad Smyroaeoe verbia qoibuadam ioaigoibua de Cbriato a t i t u r ; q u e uodc deaumpserit, noa aatie acio ; « Ego varo aliam pott reaarre-

NICEPHORI CALLISTI

935

ctionem in carne», inquit, eura vidi, oredoque eum Α esse. Et cum ad Petrum et eos qui cum eo erant venit, eiaque dixit : Accipite, contrertate, et v i dete aae non eese daeraonium incorporeum; etatim aum tetigerunt, et crediderunt. » Sed et Ipsc fren«us martyrium ejue novii, et epietolarum ejua mentionem facit: « Queroadmodufn no>trorum q u i dara dixit, propter profeaeionem atque tesiificationem de Deo ad beatias cundemnatua : Frumantum sum Dei, et per bestiarum dentea commolor, ut purua einceruaque inveniar panU. » Polycarpua autem, in epietolaauaad Philippeneea, biace verbis ejua meminit: · Obaecro igitur vos omnes, ut obediatia quibuadabeti9,6tomnem patientiam exerceatia, quam ad oculum vidiatia, non aolum in beatis

δέ

τ

ο

986 μαρτύριον αύτου οίδε, χχί τδκ> έκιστο

λών αυτού μνείαν ποιείται, γράφων ούτως c 'βς είπε τις τών ημετέρων δια τήν προς θεδν μαρτυρίαν χατακριθείς προς θηρία · "Οτι σΐτός ει μι θεο5, χαί δι' οδόντων θηρίων άλήθομαι, ινχ χαθαρές άρτος ευρεθώ. » Μέμνηται δέ αύτοΰ χαί Πολύκαρ­ πος έν τή προς Φιλιππησίους τούτου επιστολή, ού­ τωσί πως διεξιών * « Παραχαλώ ούν πάντας υμάς, πειθαρχεΐν καί άσκείν πασαν ύπο μονήν ήν ε!δετι κατ' οφθαλμούς, ού μόνον έν τοις μακάριο ι ς, Ίγνετίψ καί 'Ρούφω και Ζωσίμψ, άλλά χαί έν άλλοις τοίς έξ ημών, καί έν αύτψ Παύλψ χαί τοΐς λοιποί; απόστολοις ' πεπεισμένοι δ'τι ούτοι πάντες ούχ είς κενδν Ιδραμον, άλλ' έν πίστει χαί διχαιοσύνη · χι· δτι είς τόν όφειλόμενον αύτοΐς τόπον είσί ταζτ a

viria Ignatio et Ruto et Zoaimo, aed otiam in aliia β Ευ^ίψ, ψ χαϊ συνέπαθον. Ού γάρ τον νΰν ήγάετ· σαν αιώνα, άλλά τδν υπέρ ημών αποθανόντα, χαί δ-.' nostre profeaaioaia bominibus, atqtie adeo in ipso ήμας ύπο τοΰ θεοΰ άναστάντα. » Έ ξ η ς δ' επιφέρει* Paulo et reliquis apoalolis, illud perauaeum babenα Έγράψατέ μοι καί ύμεΐς χαί Ιγνάτιος, τνα έάι sea quod i l l i omnesnon in vanum cucurrerint, aed τις άπέρχηται είς Συρίαν, καί τ ά π α ρ ' ημών άποin flde et juatitia,et quod i n debiio destinatoque eia κομίση γ:άμματα · δ'περ ποιήσω, έάν λάβω καιρόν loco aint apud Dorainum,cui etiam compaasi eunt. εύθετον, εΓτε έγώ, εΓτε δν πέμπω πρεσβεύσοντα, NoQenim praesenscomplexi amaveruntsaeculum^eed καί (περί υμών. Τάς έπιστολάς Ιγνάτιου τάς χεμeam qui pro nobis mortuue esl, et «jui propter nos a Deo ast reauacitatue. • 2 5 1 De epistolis ita scriφθείσας ήμΐν άπ' αύτοΰ, καί άλλας ας ε'χομεν χιρ' b i t : «Scripaistia m i b i e t v o s , et Ignatiua, ut cum ήμΐν, έπέμψαμεν ύμΐν, καθώς ένετείλασθε' βΊτο€ς quia in Syriam ierit, litteras ad voe perferat: quod ύποτεταγμέναι είσί τή επιστολή ταύτ^ · έ; ών με­ quidera curabo, opportunum nactuatempus, vel ego γάλα ώφεληθήναι δυνήσεσθε* περιέχουσι γάρ πίστη» ipae, vel ie quem milto, qui ait pro nobis nuntium καί ύπο μονήν καί πασαν οίκοδομήν τ ή ν είς τε* lllo perlaturus. Epietolas Ignatii ab eo ad noa mi8_ Κύριον ημών άνήκουσαν. » Έν δέ ' Ρ ώ μ η γενόμι· aaa, et alias item, quaa nobiacum habuimua, ita u l νος, καί ποικίλαις βασάνοις εξετασθείς πρότερο», joeetstis, ad voa miaimua; q u » quidem l i t i e r i s ί μηδέν τι τ ο ΰ προσήκοντος κ α θ υ φ ε ί ς φρονήμ* neice uostria sunt adjunct», quibua mulium adju τος, τέλος έπί μέσου θεάτρου δυσί λίουσι παραολ*,vari poteriia. Complecluntur enim fidem, et paθείς, τέλει τοΰ μαρτυρίου έχρήσατο. Τ ώ ν ούν αε> tientiam, et eedificationem omnem, qua3 ad Domiκών αύτοΰ καί τών άπαλωτέρων δστέων κατιόν* num noatrum refertur. » Romae porro cura prius Οέντων, δσα τών στενότερων ύπελείφθη, χρό*φ varia tormenta pertuliaaet, neque quidquam de πολλψ ύστερον έκ 'Ρώμης είς Ά ν τ ι ό χ ε ι α ν οί έκι> conatanti decentique aua sententia remiaiaaet νου θιασώται άνήγαγον. Τοιαύτα καί τά κατά τδν 6ε*3ΐ poetremo in medio theatro duobug leonibua objeΊγνάτιον. otue, martyrio eat detunotua : et caroea quidem ejua atque oesa tenoriora beetiae d e v o r a r a n t : qoccuoque autem firmiora reliqua iuera, multodeinceps terapore Roma Antiocbiam ab a o d a l i b u a aecUtoribuaquaejue aont perlata. Haec deipeo divino Ignatio. κ α

CAPUT X X .

ΚΕΦΑΑ. Κ'.

De Papia Hieropolila : el qux ab eo, prseter communem opinionem, memorise sint prodita.

Περί τοΰ Ί ε ρ α π ο λ ί τ ο υ Π α π ί α , κ α ί τ ώ ν rsp«δόξως ί σ τ ο ρ η θ έ ν τ ω ν α ύ τ ψ .

Papiaa vero Hierapolitaous et ipae vita apostolica clarus fuit, multaque Eccleaiae soripta reliquit: quorum quinque tantum, quae Dominicorum sermonum expoeitionom inscripeit, circuraferuntur. Eorum Irenaeus quoque mentionem faoit, ita i n quiens : « Dc iis Papias, J o a a o i 8 quidam auditor Polyoarpi autem eodalis, vir priscue, acripio tealalor, inquarto voluminis sui libro.Quinqueenim composuit. » Papias porro ip^a, i n Prnceroio scriptorum suoruir, ae oculis auia apoatolos non v i diaae, bed fidei profesaionem ab eis qui illia noti atque (amiliarea fuarunt, addidiciaee, biace verbie innoit : « Non gravabor eoim, inquit, quaecunque a preibyteria reoie didioi, ao reote memoria? m a u -

Παπίας δ' δ Ίεραπολίτης αποστολική χαί ούτος διαπρέψας βίψ, πολλά συγγράμματα τ ζ Έχχλτ,σίε κατέλιπε* πέντε δ' ούν αύτψ μόνα έφέρετο, α λο γιων Κυριακών έπέγραψεν έξηγήσεως. "βν καί Ει­ ρηναίος μνείαν ποιείται, ουτω φάσκων · « Ταντα χα: Παπίας, Ιωάννου μέν ακουστής, Πολυκάρπου δ εταίρος γεγονώς, αρχαίος άνήρ, εγγράφως έπιμϊρ· τΰρεΐ έν τή τετάρτη τών εαυτού βιβλίων - έστι +ν αύτψ πέντε βιβλία συντεταγμένα. » Παπίας δέ ο£χ αυτόπτην εαυτόν έν τψ προοιμίω τ ξ ς βίβλου τώ* αποστόλων λέγει * τά δέ τής πίστεως είληφέναι er/παρά τών εκείνοις γνωρίμων, δι' ών επισημαίνεται λέξεων * « Ούκ όκνήσω γάρ σοι, φησί, καί δσα αστέ παρά τών πρεσβυτέρων καλώς (μαθον χχί χαλόκ

t

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R I J E L I B . III.

937

έμνημόνευσα, σύνταξα ι, ταϊς έρμηνείαις διαβεβχιούμενος ύπερ αυτών άλήθειαν. Ού γαρ τοΤς

πολλά

λεγουσιν Εχαιρον, ώσπερ οί πολλοί, άλλά τοΐς τ ά λ η θ η διδάσκουσιν οόδέ τοΐς τας άλλοτρ(ας έντολάς μνημονεύουσιν, άλλά τοΐς τάς παρά τού Κυρίου τ ή πίστει

δεδομένος, χαί παρ' αυτής

παραγινομενοις

τ η ς αληθείας. Εί δέ που χαί παρηχολουθηχώς τις τ ο ι ς πρεσβύτεροις ίλθοι, τούς τ ώ ν πρεσβυτέρων ανέ­ κριναν λόγους · τ ί Ανδρέας, ή τ ί Πέτρος εΤπεν, ή τ ί Θωμάς, ή Φίλιππος, ή τ ί Σίμων, ή Ίάχωβος, ή τ ί Ι ω ά ν ν η ; , ή Ματθαίος · ή τις έτερος τ ώ ν τού Κυρίου μαθητών, ά τε Ά ρ ι ο τ ί ω ν χαί 6 πρεσβύτερος Ι ω ά ν ­ ν η ς , τού Κυρίου μαθηταί, λέγουσιν. Ού γάρ τ ά έχ τ ώ ν βιβλίων τοσούτον με ώφελεΐν ύπελάμβανον, δσον τ ά παρά ζώσης φωνής χαί μενούσης. » Έ π ι σ η μ ή νασθαι δέ χ ρ ή , ώ ; δις την Ιωάννου δμωνυμίαν τ ψ συγγράμματι καταλέγει · ών τήν μέν τοΐς άποστόλοις

συγκαταλέγει,

ώς έξδν τΤναι τδν ήγαπημένον

νοεΐν · τ ή δέ προστ'θησιν τερον

άνομάζει

a

'Αριστίωνα, χαί πρεσβύ-

ού τίνες άγνοήσαντες τήν δμωνυ­

μίαν, τάς μετά τήν πρώτην δύο Έπιστολάς Ιωάννου χαί τ η ν Άποχάλυψιν είναι ένδμισαν · έν Έφέσψ γάρ χαί ούτος δ πρεσβύτερος διατριβών ήν, ένθα χαί δύο μνήματα λόγος εισέτι μνημεία

σώζεσθαι αμφότερα Ιωάννου

δμωνύμω; λεγόμενα. Έπεί

δ' δ είρη μένος

Παπίας χαί άλλα τινά παράδοξα ίστορεΤ ταΐς εαυ­ τού βίβλοις, ώ ς έχ παραδύσεως τ ώ ν πρδ εκείνου είς αύτδν έλθόντα, φέρε καί περί τούτων βραχέα διαληψώμεθα. Αύτίκα γάρ τδν χατά τήν Ίεράπολιν Φ ί ­ λιππον, ού χαί τάς θυγατέρας προφήτιδας είναι δ λόγος διείληφεν, ενα τ ώ ν δώδεχά φησιν αποστόλων, ού τ ώ ν έπτά διακόνων, ώς Αουκάς έν Πράξεσιν ιστο­ ρεί. Ώμιληκέναι δέ χαι ταΐς έχείνου θυγατράσι λέ­ γει * παρ* ών γνώσαί

φησι καί νεκρού άνάστασιν

χατ' έχειν ο γενομένη ν καιρού. Περί

μέν τοι Βαρ-

σαβά, δς έπεκλήθη Ίούστος, ού αί Πράξεις

μνείαν

πεποίηνται, λέγει, ώς δηλητηρίου φαρμάκου υπέρ­ τερος

ωφθη διά την τού Κυρίου χάριν π ι ώ ν . Καί

άλλα δέ πλείστα ώ ; έκ παραδόσεως άγραφου παραβολάς τινας καί διδασκαλίας τού Σωτήρος, χαί τινα άλλα

ώς άν μυθιχώτερον Ιστορεί. Καί χιλιάδα δ'

ετών Εσεσθαι

μετά τήν έκ νεκρών

άνάστασιν τ ή ς

Χριστού βασιλείας σωματικώτερον έπί ταυτησί τής γ ζ ς δποστησομένης * ά οιμαι αγνόησαν τα τ ά έν έπαγγελίαις ειρημένα μυστικώς, παχύτερον έκλαβέσθαι * άτε δή καί τδν νούν τοιούτος, ώς έκ τ ώ ν αυτού λ ό γ»ν

τεχμηριώσασθαι έξεστι* πλήν πολλούς είς τδν

δμοιον ζήλον εΐλχυσε τδ άρχαΐον τού άνδρδς αίδουμένοος * ώσπερ ούν Ειρηναίος, χαί εΓτις άλλος έκείνψ επίσης φρονών έναπέφηνε. Και άλλαι δέ παραδόσεις έχ τ ώ ν προδεδηλωμένων Ά ρ ιστίων ο; χαί τού πρεσ­ βυτέρου Ιωάννου Ιχειν φησίν * έφ' άς τούς φιλομα­ θείς παραπέμψαντες, άναγκαίως ά φησι περί κου χαι Ματθαίου τ ώ ν ευαγγελιστών

Μάρ­

διαλήψομαι.

Αέφαι δέ ούτω. « Καί τούθ' δ πρεσβύτερος

έλεγεν

Ι ω ά ν ν η ς - Μ άρχος μέν ερμηνευτής Πέτρου γενόμε­ ν ο ς , δσα έμνημένευσεν, ακριβώς έγραψεν. Ού μέν-

938

davi, veritatem eorum interpretatione conflrmane, tibi exponere. Minimo enim i i a e a m , ut T a l g a e h o r o t a a m aolet,deletantut, q a i m a l t a dicerent, aed q a i vera docerent: neque q u i aliena, eed q u i a Domino, et ab eia quibua cumipaa veritate oonsnetudo fait,de flde tradita precepta eommeroorareoe, 9 5 ) Qood ai quando aliquis preebyterorum eactator adveniret, eorum ipaoram requirebam earmonea : quid aciiicet Aadreat, quid Petrua dixisset: quid Thomas, aul Pbilippos, aot Simon, ant Jacobue : aot qaid Joanoes, aut Maltbeue, aut quid aJiaa qoieqaam Domini diacipulorum : aut qoid etiam Ariation, et Joannea preebyter, e i ipal diecipuli Domini dicant. Non enim tantom ma libria adjuvari, quantora viva at preaanti voce, arbitratoa aura. » Notandum porro eat, bia eum i n scripto hoc Joaoaia nomine u t i : primo qoidem, u b i apoatoloram nomenclataram inetituit, ut dileciam illara inlelligere lioeat : eacando autem loco, Ariationem et Joannem adjicit, et preabyterom vocat. Gojae qaidam igooraatee commune c a m apoetolo nomen.poaterioreaduas Joannie Epistolaa et Apocalypeim apoatolo ipai aeoripserunt. Epheei namqoe preabyler quoque iate vixit, obi eiiam nune duoexataxedicuntur m o D u m e n t a , qua? eodem nomine Joannia foronlur. Qiiaadoquidam antem idem Papiaa alia quoque admiranda quedam i n libria suis refert, a deceaaonbua ania per manue aibi tradita, agedam de eia quoque pauca dioamas. Statim enim P h i l i p p u m , eum qui Hierapoli fuit, et filiae propbeliaaaa, ot antea dictum eat, habuit, UDum ex duodecim apoatolia, non ex teptem illia diaconie, quoa io Actia recanset Lucaa, fuieee mem o r a t ; et aecuro filiabus ejns o o l l o c a t a r a eeae a i t , unde inlellexerit eiate ea mortuum qaemdam r e sarrexisae. De Barsaba aaoe quidem, qui Juslua cognomioatuseet.et cujua i n Actis fit mentio, illud refert, quod, veneno peatifero haueto, n i h i l eeaeerit par Domini gratiam detrimenti. Sed et alia plurima ex majorum eine soriplo traditione accepta, nt parabolaa et doctrinas Servatoria quaadam, et item alia fabulose quodam modo comraemorat, Miile quoque aonorum poet mortuorom resorractionem fore dioit Chrieti regnaro, corporaliter in bac terra producandum,quod illuro, ignorantem promiasioaee arcano quodam myeterio esae editaa ita craaaiaa accepiaae credo, quippe qui meota acri noQ fuerit, i d quod ex l i b r i t ejua c o n j i c e r e licet; mulioatamen i n eamdem emulationem, vet u e t a t e m viri admiratoa, pertraxit: 9 5 S eicuti Irenaeus, et s i quis preterea alioe ejuadem c u m illo eat tententie et opinionia (1), ostendit. Quin aliaa eiiam ee, ab eis q o i dicti a a n t , Arieiione e i preabytero Joaone, traditiooee habere d i o i t : ad quas atudioaoe rejiciens, q o e de Marco et Maltheo evaogeliatia tr*dit, necaeaariohic persequenda eate pntavi. Ita enim s c r i b i t : « Hoo qooqae Joaanea

(1) Q o i opioioniset h e r e s i s o j n i sant, Χιλασταί, boc est, Millenarii dioantar. PAIML. GB. C X L V .

80

NICEPHORI GALLISTI

939

940

presbyter dixit. Marcus, quod Pelri esaot ioterprcf, Α τάξει τά υπό τοΰ Χρίστου τ] λεχθέντα τ) πραχθέντα * ούτε γάρ ήκουσε τοΰ Κυρίου, ούτε παρακο­ qu© memori» coramendaverat, certo et diligenter λούθησαν αύτψ * ύστερον δέ, ώς εφην, Πέτρψ, ος coascripsit, αοα tamen eenrto dictorum factorumque Chnsti o r d i n e . Non enim audivit, neque c o n - ιερός τάς χρείας έποιειτο διδασκαλίας * άλλ' ούχ ώσπερ σύνταξιν τών Κυριακών ποιούμενος λογίων * aectatus eat Domioum, aed p o a t e r i a s , u t d i x i , P e t r i ώστε ουδέν ήμαρτε Μάρκος ούτως ένια γράψας ώς discipulus f u i t ; q u i q a i d e m ex usa auditorum d o άπεμνημόνευσεν · ενός γάρ έποιήσατο πρόνοιαν, ctrinam t u a m promulgavit, ηοα ordine aermonea et oracula Domiai commemoravit. Qoapropter m i - τοΰ μηδέν παραλιπείν ών ήκουσεν, ή ψεύσασθαί τι έν αύτοΤς. Ματθαίος δ' Εβραίοι διαλέκτψ τά λόγια nima hallucinatua est Maroue, s i c p l e r a q u e scribeoa συνετάξατο* ήρμήνευσε δε αυτά ώς ήν δυνατός έκα­ ut ea memoria fuerat coasecutus. Uaum enim boo eibi i a scribendo p r o p o a u e r a t , ne quid eorum q u » στος . » &έχρηται δέ αυτός μαρτυρία^ άπό τής Ιωάννου προτέρας Επιστολής καί άπό τής ΙΙέτρου audiaaet, omitleret, neve a veritate aberraret. M a t ομοίως. Καί άλλην δέ Ιστορίαν προτίθησι περί γυ­ tbeue ?ero eermone Hebraico librum a u u m c o m ναικός έπί πολλαίς άμαρτίαις διαβληθείσης έπί τού posuit, q u e m deinde, ut q u i a q u e potuit, eat ioterΚυρίου. Άλλά καί τά τψ Παπί φ συγγραφέντα τοΰpretatus. » Utitur adem Papias leatimoDiis et auotoritatibue ex priore Joaonis, et itidem ex Β τον εχουσι τόν τρόπον priore Peiri Epistolis. Addit preterea biatoriam aliam, de muliere, q u e multis crimioibua apud Dominam eit delata (1). E t P a p i s quidem acripta ad hunc ee babent modum. T O t

CAPUT X X I . De Quadralo et Aristide, apostolicis plane viris, qui pro dejentione /idei notlrx Apologios scripserunl.

ΚΕΦΑΛ. ΚΑ'. Περί Κοδ(5άτου καί * Α ρ ι σ τ ε ί δ ο υ ,

αποστολι­

κών ανδρών, υπέρ τής κ α θ ' ημάς π ί σ τ ε ω ς εγγράφως α π ο λ ο γ ί α ς π ο ι η σ α μ ε ν ω ν .

Floruit aotem eo iempore divious quoque QuaΚαί Κοδράτος δέ ό θείος τηνικαύτα διέπρεπε, dratue : cui nibil eorum doaorum, qu® apostolicoa κατά μηδέν ένδέων τών τής αποστολικής διαδοχής deceot aucceaaores, defuit. ltidem vero el Arietiχαρισμάτων. Ωσαύτως δέ καί Αριστείδης, άνήρ des, vir retate ea ingeati fidei nostr» ©mulationeet τηνικάδε τψ υπέρ τής καθ' ημάς πίστεως ζήλψ ardore flagrane Ambo dootrina, fervore, et vitaa πυρούμενος · παραπλήσιοι δέ καί άμφω τόν τε λό­ Chrietian© moribua pares; ambo etiam orationes γον καί ζήλον, καί τή ασκήσει τής κατά Χριστόν ad >Elium Adriaoum, qui Trajano ία impario sucπολιτείας. Αμφότεροι δέ λόγους τψ μετά Τραϊαceaeit, quibua Chriatiauum dogma defenduatpcomνόν Αίλίψ Άδριανψ προσφωνοΰσιν υπέρ τοΰ καθ' posuerunt, cum improbi quidam bomines Ecclesiaa ήμας δόγματος, τινών γε πονηρών τοις ήμετέροις urgere atque perseqai aggredereatur. In quibus έπιτίθεσθαι πειρωμένων · έν οίς εύτι κατανόησα ι orationibus videre eat noo exiga aorum virorum Q ού μικρά τινα τεκμήρια τής τών ανδρών λαμπρός διανοίας καί τής αποστολικής όρθοτομίας. Κοδραaplendidiffi mentis apostolicsque et rect» doctrio© τος μέντοι καί τό άρχαιον αύτοΰ σοφώς παραδείindicia. Quadratua quideni certe priscam sioceriiatem etfidem 6uam aatia declarat iia ipsis quae ae- κνυσιν, έξ ών φησιν αύταίς λέξεσι γράφων · « Τυύ δέ Σωτήρος ημών τά έργα άεί παρήν · αληθή γάρ quuntur verbia: « Servatoria autem noetri opera ήν · οί θεραπευθέντες, οί άνασταντες έκ νεκρών, οί eemper praeto fuere, 2 5 4 quippe q o » vera eaούκ ώφθησαν μόνον θεραπευόμενοι καί άν ι αναμέ­ sent : qui eanali fuerant, qui a mortuia suscitati, νο ι, άλλά και παρόντες · ουδέ έπιδημουντός μόνον non eolum cum ourarentur et exauscitarentur, sed τοΰ Σωτήρος, άλλά καί άπαλλάγέντος, ήσαν επί poatea etiam viveatee coaliaue apparueruat: et χρόνον ίκανόν · ώς τε καί είς τούς ημετέρους χρόνους non tantum oum Salvator i n terris verearetur, veτινές άφίκοντο. ι rum post disceesum quoque ejua loogo vixerunt tempore, adoo ut noaaulli eliam ad noatram duraverint aetatcra. » CAPUT XXIL Quse etiam sub Trajano Judxis aeciderint cladet. Ac Γθβ quidem noetrs ita florebaot, quotidianumqae iacrementum capiebaat, radicibue apoatolicorum virorum, q u i tum multi io vita erant, doctrio® alte actis, et eanctorum martyruro aangoine ubertim rigatia. Judaeorum autem natio frequentibue aliieqoe auper aliaa aocamulatia oladibua admodum accidebatur. Dacimus octavua i m erit TrajaDiagebaturannue,cam Judeoram rureua

ΚΕΦΑΛ. ΚΒ'. ~ "Οσα καί έπί Τ ρ α ϊ α ν ο ύ Ι ο υ δ α ί ο ι ς " κακά.

έπισυνέβη

Τά μέν ούν ημέτερα ούτως ήνθει, καί καθ' ήμέ­ ραν είς έπίδοσιν ήγοντο, ρίζας βαθείας καταβαλ­ λόμενα ταις τε τών αποστολικών ανδρών διδασκαλίαις (πολλοί δέ ήσαν τψ βίψ) καί τοίς τών μαρτύ­ ρων αιμασι πιαινόμενα* τά δέ τών Ιουδαίων συχνοιν καί άλλεπαλλήλοις ήκμαζε τοίς κακοίς. "Ογδοον μέν ούν καί δέκατον έτος τψ αύτοκράτορι τούτψ τη άρχή διηνύετο, καί Ιουδαίων κίνησις αύθις ήγεί-

(1} Eam Evangelium secundum Hebreoe continet. (Buaeb. l i b . i u , oap. olt.)

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R I i E L I B . III.

941

942

ρετο, κα] τ δ περιλειφθέν του πλήθους ήφάνιζε. Α ε ι - Α excitatue ett motus [ ( i ) : qni qaod relinqaom γαρ

χαί

στασιώδους

πνεύματος

έμπεσόντος

αύτοΐς, χαί τόν θυμδν μάλλον άναρριπίζοντος, πρδς τους

συνο(χους έστχσίαζον Έ λ λ η ν α ς .

Αλεξάνδρεια

χαί Αίγύπτψ χαί τ η

ρ-ήνφ έχράττετο. ξήσσντες, τ φ

Κατά

αλλήλων συνήψαν κάδε

μικρόν

μετ' εκείνον

Καί τούτ' έν προαοίχφ Κ υ -

δέ τήν

ένιαυτψ

στάαιν αύ-

μέγιστον

τδν πόλεμον. ΉγεΤτο

χατ'

δέ τηνι-

Λούπο* Αιγύπτου. Καί τά μεν πρώτα τ ά τών

Ιουδαίων

έκράτει· οί

δ' Έ λ λ η ν ε ς

φυγή

άχόσμφ

χρησάμενοι, τοίς έν Αλεξάνδρεια άπροόπτως θέμενοι Ίουδαίοις, ζωγρούσί

έπι-

τε αύτίκα καί μαχαί­

ρας έργον ποιούνται. Συμμαχίας γούν οί έν Κυρήνη τ η ς έχείνων αποτυχόντες, χαταθέουσι της Αιγύπτου

ejos

popali fuit, sastulit. Gum oienim gravie et aeditioso8 eoa afflaaset apiritoe, q a i iram vindictamqae vehamentiaa commovit, tumoltum adveraus oives 8U08 Qnecoa i n civitate Alexandrina, i n iEgypto,et vicina ei Cjrene c o n c i v e r u n t . Quo deinde paolatim gliscenle, q a i proxime c o D s e o a t u s est, aano maximum oonflarant bellum (2). Tenebat tom com i m perio proviaoiam iEgyptum Lopus. E t p r i m o m q a i d e m J a d a i eaperioras easa : Graeci aatem ex torpi etfoeda tagacoQgregati, ex improviso JodsBoa Alexandria? adoriri, et partim ferro caadere, partim captivoa abdocere. Itaqae qoi C j r e n e erant, eobaidio lali amisao, conctam percorront iEgyptam,

'«< **i ηγουμένου Αούπου * χχί δ δρ$ν κακδν qaam Lopas adhao adminiatrabat: et qaam poeείχον, άδεώς εχρασσον. Αείσας τοίνυν Τραϊανός, ^ eunt, impano inferuot oladem. E a re permotot Trajanaa Mariium Torbonem eo c a m valido miltit πέμπει Μάρκιον Τούροωνχ μετ' αξιόμαχου δυνά-

exeroilo, qui cum J a d e i a cominoa congrederelur el claaeem maritimam peditum eqaitamqoe coneequuntor aoxilia. Martioa porro brevi multie variisναμις · δς χαί έν έλαχίστω χρόνψ πολλαις τε χαί que oarlaminiboe commiesia, belloqoo forliteroonπβτντοίαις μάχαις τδν πρδς αυτούς πόλεμον γενναίως fecto plorimas myriadaa Jodaaorum, non Cyrenaiδιενεγκών, πλείστας μυριάδας Ιουδαίων ού τ ώ ν oorum eolom, verom |£gyptiorum qooque, qoi άπδ Κυρήνης μόνον, άλλά χαί τ ώ ν άπ' Αιγύπτου regi aoo Locio (ita enim dicebatur) auxiliaria τ ψ σφών βασιλεϊ συμμαχούντων, Λούχιος ήν αύτψ tolerant arma, contracidat 2 5 5 Veritue aotem δνομα, αναιρεί. Ύ π ό π τ ω ς δ' ί χ ω ν μή τοις δμοφύTrajanus, ne i l l i qooqae qui i a Mesopotamia erant λ ο ι * χαί οί έν Μεσοποταμία επίσης έπίθωνται, pari modo popalaribue soie bellam inferrent, Λουχίω Κυχτψ προσέταττε τής ύπ' αύτδν επαρ­ Lacio Qaielo maodat, ot proviociam aoam Jadeia χ ί α ς δσον τάχος έχκαθαίρειν αυτούς. Καί δς χρύφα oppreesis repurget. Quaproptar ille occulte copiie στρατηγιχήν τήν παράταξιν ποιησάμενος, υπάγει militariboa comparalie, illoa aggreaeae, taQtam τ ψ ξίφει πλήθος έχείνων, ού ραδίως άριθμψ ύποaorum ferro concidit moltitodinam, qoanta non πίπτον. Ού δή χάριν χαί της Ιουδαίας ήγιμονία έ —-— · · ji ι /1 ' * μ&ως, ύπχντιάσαι χατά στόμα τοις Ίουδαίοις. Σύν

δε

τ ή ναυτική πεζική τε καί ιππική παρείπετο δύ-

αάτοχράτωρ

τδν

Αούχιον

καθιστή - ώς χαί οί έ ξ ω - I · facile a u b n u m e r a m

cadere

poeait.

fiamqae

ob

6εν αναγράφεις τ ώ ν χρόνων Ιστόρησαν.

oaas&m L a c i u m p r o Y i n c i » J u d a e prefeeit imperttor, tiooti i d qaoqae profani A Q D a i i a m ecriptoree memorie prodidere.

ΚΕΦΑΛ. Κ Γ . Π ε ρ ί τ ο υ τ ρ ό π ο υ Τ ρ α ϊ α ν ο ύ , χαί τ ώ ν έ π ^ ' Α ν τ ι ο χ ε ί α ς έ ρ γ ω ν α υ τ ο ύ · κ α ί π ε ρ ί τ ώ ν ε' γ υ ­ ναικών μαρτύρων.

C A P U T XXIII. De trajani tnoribus Η operibus, structurisqus qus quas Anticchim ficri euravil: el de quinfue martyribxa feminis.

Φασί γε Τραϊανδν

μήν τοσούτον είναι τού

καί

την

πονηρίαν

π*τ
(Traj a n o f apod P l i n . joDioremin Pan^yrico.JTrajanue qooqoe ad amicoa dixil,talem seeaaa imperatorem privatie et civiboe, qualem eibi ipaa imperatorem privatoe optaaaet. idem fiscom lienem vocavit qood eo crescente raliaoi artae Uboaccrent. (4) Decebalo eorom dooi pacem dedit.

943

NIGBPHORI GALLISTI

944

quod i b i Perearum rex reliquieeet, neoarent : ΘΘ Α πόλεως κτείνειν, ούς δ Περσών κατέλιπε βασιλεύς έτοιμο ν δ* αυτόν έπικουρείν είναι, καί τδν Πέρσι·

ad aoxiliuro eis fereodum, Pereioumque metum tollendum, preato adease. U l i , qood jusai fueraot, faciunt. Et ipse cum Persie prelio coogresaua, rege eorura c»so, clarisaimaque peportata victoria, quem voluit eia regem dat. E t inde i n eam urbem victor ioareseua, muhia eam ©dificiis exornat, mnltoa etiam Chriatianoe ioterimit. Ια quibua et quinque jvirginea fidem palam profitentea comburit, et oeeibua earum ad aummum combustis, cineribuaque aeri commiatie, ahena quaedam et alia vaaa fleri oural, eaque publioo lavacro quod ipae magniflcentiBsime conatruxerat, dicat. Verum enimvero qaicunque eo lavatum ingrediebantur, qaamprimum oalidaa atiigiaaent aquae, oaligioe

κδν

φόβον

Άντιοχείς

περιαιρείν. άνήρουν.

δ*

έπιπεσόντες,

δε κρατών

Πέρσαις έπέθετο, καί αναιρεί

ευθύς

τδν εκείνων

τοίς

κατάρ-

χοντα. Εμφανή δέ κατ' εκείνων τήν νίκην αρά μεμένος, δν αύτδς έβούλετο τοίς Πέρσαις βασιλέα καθίστη. Τροπαιούχος δ' είσελάσας τήν πόλιν, πολλοίς οικοδομήμασι κατεκόσμει. Πολλούς δέ τών Χριστια­ νών άνήρει · έν οΤς καί πέντε παρθένους τήν πίστιν τρανώς διακηρυττούσας πυρί παραδέδωκε. Τα δ' δστα τούτων σφοδρώς

κατακαύσας, καί τήν έκ τούτων

σποδιάν τψ χαλκψ συμμίξας, τήγανά τε καί άλλα σκεύη τψ συμμίκτψ

έκείνψ χαλκψ τψ δημοσίψ

άνετίθει λουτρψ, δ αύτδς μεγαλοπρεπώς ψκοδόμει.

aimul et vertigine correpti, cum impelu inde pro- - Και τοίνυν

oarrebant et conciderant. Gauaa vero ejue mali cogoita. Trajanus ut alia ex e r e puro vaea baloeo pareaiur mandat ; 2 5 6 priora aulem Ula i n fornacibua cooflata, ίο quinqoe tranaformat atatoaa, eosqae virginum combastarum forma et babitu pro balneo collocat.

Νύκτωρ

Ό

τών

δσοιπερ

θερμών

είσηεσαν

ύδατων

λούσασθαι,

άψασθαι, σκοτου

πλήρεις γινόμενοι, φοράδην έξήγοντο τες. Γνούς δέ τδ αίτιον

άμα τψ καί δίνης

καταπίπτον­

δ Τραϊανός, έτερα τψ λου­

τρού σκεύη χαλκού αμιγούς ηύτρέπιζε · τά δ* αύ πρότερα χωνεία παραδιδούς είς στήλας διεμδρφωσε πέντε, καί πρδ τού βαλανείου άνίστα είς τδ τών όπ' αυτού κεκαυμένων σχήμα τύπων.

CAPUT XXIV. De imperio jEUi Adriani, et de suprema sub eo Judxorum internecione. Undeviglnti annis et menaibaa aex Trajanoa imperiom admioietravit, et moriena i d Adriano sororis a o » (1) viro reliquit. Poblioa ia statim civitatiboa reraittit debita,et vectigalia m o l t a Romanis

ΚΕΦΑΑ. ΚΔ'. Περί τ ή ς β α σ ι λ ε ί α ς Α ί λ ί ο υ ' Δ δ ρ ι α ν ο ύ · κ α ί περί τ ή ς κ α τ ' αύτδν ύ σ τ α τ η ς τών Ι ο υ δ α ί ω ν π α ν ω λ ε θ ρ ίας. ΕΓίκοσι δ' έπ' ένιαυτοίς αρχήν

κατεσχηκώς

δέουσιν

έξ τήν

δ Τραϊανός, Άδριανω

μηνών

τψ επ'

αδελφή γαμβρψ τήν αρχήν καταλείπει. 'Ανίησι δ' ευθύς τάς δημοσίας τών πόλεων όφειλάς, καί πολ-

donat, onde ei i n urba divini deoreti euot booores. C λού; δέ φόρους τοίς 'Ρωμαίοις

χαρίζεται · δθεν ή

Nicaeam et Nicoraediam, quae raoto terr» roollom detrimenti ceperant, firmo circuindat moro. Legea qaoque ad Draconis et Solonia Athenionsium legialatorum imilaiionem proraulgat. Rabellasse etiam sub ipso Jodsos el templom Hieroaolymia reatitoera foluisee dicunl. Qua de cauaa Adrianus quinquiginta et octo royriadas eorom uoo die i n torfecit (2), et qoacooque ex vetaslia ffldiflciie reliqaa adhuc fueraot, diroit proraus, et aolo i l a equavit(3), ot ne lapia quidem super lapide permaoarel, et oraculum Servatoria, ad exltura aoom perdootom, verborum ejue certitudinera corrobor a r e t : civilatisque potois pomceriis plorimom cootractis, denoo cam euo aub noraioe exoitavit, et

τιμάς. Νίκαιαν δέ

πόλις καί

Οεϊκάς

Νικομηδε'αν

χεσιν αύτάς

(1) Naptia ex aorore soa. (Dion.) (2) Boo eet, quinquiee cantena et octuagiota millia.

τούτψ

σεισμψ

περιβάλλει.

παθούσας, δχυροις τείΚαί νόμους

δέ συντίθη-

σιν, έκ τών παρ' 'Αθήνησι νομοθετών Δράκοντος τε καί Σόλωνος τάς άφορμάς έσχηκώς. Στασιάσαι δ' έπί τούτου και τδ Ιουδαίων αύθις φασι. Προς βου­ λής δ* ήν έκείνοις καί τόν έν Ίεροσολύμοις νεών ανίατων. Μυριάδας

δέ τούτον δκτώ καί πεντήκοντα

φασιν έπί μιας ημέρας αυτών άνελείν τής τοιαύτης χάριν επιχειρήσεως · δσα γε μήν τή πόλει περιελείφθη τής έκ πάλαι σα ι, καί παντάπασιν

οικοδομής

λείψανα

ερείπω­

άφανίσαι· Ίνα μηδέ τδ μείναι

λίθον έπί λίθψ, λόγιον τού Σωτήρος είς πέρας έλθόν, τάσφαλές τών λόγων έςακριβώσαιτο. Είς άπαν

appellatione eua ei impoaita, iEliam vocavit, atque Q δέ τήν πόλιν

io ipeo templi adyto atatoam ipse au«m oollucavil. Qoam 8i qois noo inepte abomioationem desolationie noniinet, i u loco aaooto, j u x l a Sarvatorie dictuoi, ataotem, uiioime ie judicio meo errarit. Solia autein Grecis ioooleodam eam dedit. Idem Adrianua templuoi etiam Gyzici exetroxit, maximum et oeleberriuium, e l item urbem eara, q u a bodie qaoqua nomea ejua obtinet, Adrianopolim. Quas vero et Ariaton Paileoa de poalrema Judeorum

άφωσίου

άπομειώοας

ταύτην εγείρει, και τήν

έπί τψ σφετέρψ ονόματι προσηγορίαν

αύτη δούς,

Αίλίαν ώνόμασεν. Έν αύτψ δέ τψ άδύτψ τού Ιερού καί τό εαυτού άνίδρυσεν εΊδωλον * δ άν τις προσ φόρως βδέλυγμα

έρημώσεως

προσειπών

έν τόπψ

άγίψ έστώς, κατά τήν τού Σωτήρος φωνήν, ούκ άν οιμαι άμάρτοι. Έλλησι δέ μόνοις τήν πόλιν έδίδου, καί κατοικείν έπέτρεπεν. Ούτος δέ δ Αδριανός καί τδν έν Κυζίκψ νεών άνιστ^ί, μέγιστον τινα καί περι'φανέστατον καί τήν ές δευρο τδ αυτού κτησαμέ-

(3) J u l . Severoa io Jodeam misaos ab Adriano, arcea 50 diruit, at vicoe 980 ferro et igoi vaitavit. (Dion., Oroi. l i b . v i i , cap. 13.)

Μ5

E C C L E S l A S T I C i E R I S T O R L E L I B . III.

νην πόλιν Αρίστων

Οία δέ χαί Α obaidione litterie prodiderit, commodura fuerit ex

δνομα τήν Άδριανούπολιν.

δ Πελλαίος αύθις περί τ ζ ς ύστά:ης πο-

λιορκίας αυτών Ιστορεί, χαλόν αύταις λέξεσιν έπακούσαι.

·

Καί δήτα τής Ιουδαίων αποστασίας αύ­

θις είς μέγα χαί πολύ προελθούσης, 'Ρούφος έπαρ­ χ ο ς δΥν τής Ιουδαίας, στρατιωτικής αύτψ συμμαχίας &πδ βασιλέως χρώμενος

πεμφθείσης, ταις

σφοδρώς

έπεξήει,

946

άπονο ία t ς

αυτών

μυριάδας αθρόως α ν ­

verbis ejas cosnoscere : · Porro rebellione aiqae defectione Judeorum lungiua raraum progreasa, Rufus Judaee prsfectua, acceptia ab imperatore mililaribue copiis, et vecordia eorum, pro occasione bene gerendae r e i , aubinde asus, infestia contra eoe aigoia eat progreaaue, 2 5 7 et plurima paaaim millia v i r o r o m aimul et feminarum, a t q u e

Βαρχωχέβας,

e t i a m poeroram concidit, bellique jore loca eorum direpta i n poteatatem auam redegit. Dox Judaeorom tum Barcbochebaa (1) erat, quod nomen stellam

δ δ ή α σ τ έ ρ α δηλοί, τά μέν άλλα φονικός καί ληστρι­

•igoificat : caetera v i r eanguioarios e i prcdator :

δρών

δμοΰ χαί γυναικών

χαι παίδων

διαφθείρων,

πολέμου τ ε νόμψ τάς χώρας αυτών έξανδραποδιζόμενος. Έστρατήγει δέ τότε Ιουδαίων κός τ ι ς άνήρ ·

έχί δέ τ ή προσηγορία οία έπ' άν·

νόμου

χαί διατάξεσιν

ex nomine a u t e m suo perditie mancipiie prodigioee δοαπόδων ώ ς δή έξ ουρανού φωστήρ αύτοίς κατεληpersuaserat, coelilua ae lacem deraissum eeee, q u e λυβώς, κάκου μενοις τε έπιλάμψαι τερατευόμενος. afflictos atque oppreasoa illoatraret. Quam maxime Άκμάσαντος δέ τού πολέμου έτους δγδόςυ καί δε­ g aotom bello flagrante, decimo octavo imperii κάτου τ η ς ηγεμονίας Αδριανού, κατά Βιθθηρά Adriani anno, ad Bittheram civitatem monitiaeiπάλιν, ήτις ήν όχυρωτάτη, τ ώ ν Ιεροσολύμων ού mam, nec i t a longe a Hierofolymia aitam, com σφόδρα πό(&^ω διεστώσα, τ ή ς τε έξωθεν πολιορκίας diuturnirr obaidio i n s t i t a l a , rebelleaque et rerom χρονίου γενομένης, λιμψ τε καί δίψει τ ώ ν νεωτεDovarum aiudioei fame ac eiti ad extremom exiρ ο π ο ι ώ ν είς Ισχατον ολέθρου περιελαθέντων, καί tiam redacti easent, at q u i e i a tante vecordie τ ο ν τ η ς άπονοίας αύτοίς αιτίου τήν άξίαν έκτίσανa u c t o r fuieset, dignas par vindiclam deditaet pceσαντος δίκην, τ δ παν έθνος έξ εκείνου καί τής περί naa, gena tota ex eo tempore vicinam in circuitu τ ά "Ιεροσόλυμα γης πάμπαν έπιοαίνειν εΓργεται Hieroaoljmia regionem proraus attingere probibita δόγματι

Αδριανού, ώς άν

μ η δ έ έξ άπόπτου θεωροΐεν τ δ πατρψον

έδαφος έγ-

χελευσαμένου. » Ούτω δέ της πόλεως είς παντελή φθοράν τού Ιουδαίων έθνους τ ώ ν πάλαι έλθούσης, έξ αλλοφύλου τε γένους ή

οικητόρων

συνοικιοθείσης,

μετέπειτα συστασα 'Ρωμαϊκή πόλις είς τήν τού

κρατούντος

Αίλίου Αδριανού τιμήν

γορεύεται. Και ούτω

Αίλία

προσα-

μέν Ιουδαίοι και έπι τούτου

την έσχάτην της κατά Χριστού μανίας άπέτισαν δί­ κην · ημείς δέ χαί έπί τήν διαδοχήν τ ώ ν θείων αύθις ανδρών χωρήσωμεν.

ΚΕΦΑΑ. ΚΕ'. Τίνες κ α τ ά τούτουτ τούς χ ρ ό ν ο υ ς τ ώ ν μ ε γ ά ­ λ ω ν παροικιών τ ή ι ε ρ α τ ι κ ή διέπρεπον λ ε ι τοοργία.

eat, idqne aic coDStitutione ct aanctione Adriani

f a c t o m : q a i boc eic jussit, at i l l i ne aspicere q o i dem ex loco quopiam editiore p a t r i a m solum poeseot. » Ad hanc modaro urbe Hieroeolyrooruro J u daicom populom, antiqataaimoa auoe colonoa, i n .teroecione aumma amiait, et postea ad advenia culta atque inhabitaU, ut Romana plane c i v i t a a , ^ i n imperatoria jElii Adriani booorem jElia eat appollaU. Ae ai qaidem etiam aub hoc J u d e i extremum contra Chrietum per furorem perpetrati piaculi Inere auppliciam. Noe autem r u m u n ad diviooram viroram doaceod&mae eucceteionem. CAPUT X X V . Qui ea xtate maximis quibxaquc ecclesiis episcopati ministeno prxfuerinl.

Duodecimo impemntie Trajaai anno, cum E v a reatoa poniiflcatam R o m » octo annoa geiaiaset, ξανδρος πέμπτη ν άπδ Παύλου χαί Πέτρου κατ άγων Alexander quiotua a Paulo et Pelro aoccesbor διαδοχήν, τδν θρόνον λαμβάνει. Τ ρ ί τ ψ δ' Ετει της eccleeiam regeodam soscepit. Qui tertio A l r i e n i 4ρχής Αίλίου Αδριανού δέκατον ετος εκπληρώσας imperii aono, deceonio i n epiacopali functond Α λ έ ξ α ν δ ρ ο ς , Ξύστψ ταύτης έξίσταται. Της δ' D expleto, Xyato eam conceaait. Duodecimo p u r r o ηγεμονίας Αδριανού δωδέχατον έχούσης έτος, Ξ ύ Adriani anno, comXyatus d e c e D o i a i D itidetx eccleστον δεκαετή διαγενόμενον χρόνον τ ή τής * Ρ ω μη ς eia3 prsfoisset, Teleaphorae ei succeeeit. Verum et επισκοπή έβδομος άπδ τ ώ ν αποστόλων Τελεσφόρος boc, undecimo pontiflcalie miaiaterii eai anno, διαδέχεται. Καί τούτοο δ' ένδεκατψ τής λειτουργίας 2 5 9 vita per martyrium defuneto, ot Ireneae ένιαυτψ τ δ βιούν μεταλλάξαντος τέλει μαρτυρίου, inquit, Hyginue provinciam ejos eat_ sortitaa, ώ ς φησιν Ειρηναίος, ΤγΤνος τδν κλήρον τής επι­ primo imperii Antoniai, qui Pias eat dictus, aano. σκοπής έκληρούτο, έτος πρώτον Άντωνίνου δς Hjgino porro post quartum a n D u m mortoo, Pius Ευσεβής έπεχέχλητο, έχοντος τ ή άρχή. Ά λ λ α γάρ aucceeeit (2). Atqae buic rorsum Anioetus, viceμετά τέταρτον τ η ς επισκοπής ετος άποβαλλομένου simo imperantis P i i anoo. Anicetat autem aodecim Αωδεχάτψ

έτει

τ η ς Τραϊανού βασιλείας

Εύαρέ-

«τοο δγδοον έτος έπί 'Ρώμης ίερατεύσαντος, Α λ έ ­

(1) Barohoebebae perdoellis iste, Juatino ptailosopko et martjre lette, apod Enseb. lib. i Temporibue τον έν ακμάζων τδν χρόνον έκ τής πρδς Ούήρον απο­ quoque eia, pari c u m iia quoa diximua vita» i n e t i λογίας υπέρ τού καθ' ήμας δόγματος · ή λαμπρότατε, tuto, parique i n eccletiam ardore, Sardenaia e p i ούσα, καί χρησίμως μάλα διέξεισι, τ ψ αστείοι κει ecopue Melito fuit : quem satia patet ea quoque πιθανφ τδν άκροώμενον άγχουσα. stata floruiasa, Indical id defensio ejus quam pro Cbriatiano dogmata a d Verum acripait, l u c a l e n U m admodurn et utilem, oratiooia u r b a n i t a t e et perτ

ο

δ

υ π

1

euadeudi virtulc auditorem maxime moveaa atque afflciena. ΚΕΦΑΑ. ΚΖ'. *11ς Α δ ρ ι α ν ό ς έ π ι σ τ ο λ ή ν ύπερ Χριστιανέ έπεμπε, ώ σ τ ε μ ή ά κ ρ ί τ ω ς η μ ά ς έλαύνειν.

2 6 1 CAPUT XXVII. Vt Adrianus edicto pro Christianis publice proposito vetuerit, ne in nos, indicta el non indicata causa, iXvirelur.

Ιστορεί γε μήν δ σοφώτατος Ίουστΐνος ύπερ Χρι­ Memoria3 inandavit aapientissimue JustinuB, στιανών γράμματα δεξαμενον τδν Άδριανδν, ώς |ή Adrianum pro Cbriatianis litterae a Graniano Serenio ad aa scriptae accepieee : periniquum eeee, Β δίκαιον εΤναι βοή δήμου χαριζομένους, Ιπ* ουδεμι? προφάσει άκρίτως κτείνειν αυτούς. Γρανιανδς δέ Σ*· quod i l l i vociferationi populi donarentur, nulloque ρίννιος δ τά γράμματα διαπεμψάμενος ή ν, άντιγρέjueto praeteitu indicta c a u s a necareotur. Quaproψαι Καίσαρα Μινουκίψ Φουνδάνεμ τ η ς 'Ασίας άν#> pter reacripium i& ad M i n i t i u m Fundanum A s i s πατεύοντι, μηδένα κτείνειν έγκελευάμχνον, εύλό-yoo procoDeulem miaerit, namiaeai de caetero occidi μή προηγουμένης κατηγορίας. Και αυτήν δ' έκείντ,ι jubaoB, niei legitima justaque praeceBsiaaet accuτί,ν έπιστολήν, ώς είχε λέξεως, προστίθησι τφ ονγaaiiu. Reeciiptumquc i d i o librum auum de verbo γρίμματι, ταύτα προλέγων αύτοΐς · « Κ α ί έξ επιστο­ ad verbum retulit, haec prsfalua : « Poaaumua hoo λής δέ ταύτα τού μεγίστου και επιφανέστατου Καί­ a vobia ex rescriplo m a x i m i ei illustriesinji Ceesaσαρος Αδριανού τού πατρός υμών έχοντες άχιιτε* ria Adriani patria veatri, qui ita ut per supplicem υμάς * καθά ήξιώσαμεν κελεύσαι τ ά ς κρίσεις γενέ­ libellum rogaviuiue, judicia exerceri juasit, petcre ; σθαι, τούτο ούχ ώς ύπδ Αδριανού κελευσθέν μέλλε» idque non tatu quod ab Adriano mandatum eit, ήξιώσαμεν * άλλ' έκ τού έπίστασθαι δικαίαν « ( « Λ quani quod juetam esae petitionem noetram aciaτήν προσφώνησιν. Ύπετάξαμεν δέ καί της έπιοτ»» EQUB. Subjrtcin.ua autem epietol» Adriani exemλής Αδριανού τδ άντίτυπον, Ίνα κάν τούτο/ άλτίεΰει» plum, ut bac quoque parte, veritate noe niti cogaoscatie. Qua> epielola ex Romaoa io Graecara £ ημάς γνωρίζητε. Και αύτη έκ 'ΡαιμαΥκής ε"ς τήν Έλληνικήν δύναμιν μεταληφθείσα · Αδριανός Καί­ lioguam tranalata, baoc compleclitur BeDteotiam σαρ Μ ινουκίφ Φουνδάνψ · έπιστολήν ένδεξάμην-ρAdriaous Ceeear Minutio Fundano. Litteraa a Serenio Graniano, viro clariesimo, cui tu i n pro- φείσάν μοι άπδ Σερεννίου Γρανιανού λαμπροτατ» άνδρδς, οντι να σύ διεδέξω. Ου δοκεί μοι ούν τδ τΰ· vincia auccessiati, accepimua. Inquirenda nubie γμα άζήτητον καταλιπείν, ΐνα μήτε οι άνθρωποι α· roa proreue esse videtur, ne bouiinea innocentes ράττωνται, καί τοίς συχοφάνταις χορηγία xxxnpopprimantur, neve calumniatoribua occasio grassaiidi praebeatur. Quod si proviociales l u i perseγ'ας μή παρασχεθή. ΕΙ γούν σαφώς είς ταύτην τΐ? cutionea adversus CbriaUanos euas proceaau legi•ιξίωσιν οί έπαρχιώται δύνανται διισχυρίζεσθσι vra timo pro tribunali probare poeaunt, unam eam τών Χριστιανών, ώς χαί πρδ βήματος άποχρίνχσΗ; sequaotur viam, neque aolia petitionibue atque έπί τούτο μόνον τραπώσιν, άλλ* ούχ άζιώσεσιν, » 5 vociferationibua utantur. In primis 6 Q i m convenit, μόνον βοαίς * πολλψ γάρ μάλλον προσηκεν, εί τ« ei qui ad accupandum accedere veliot, ta cautam κατηγορεΐν βούλοιτο, τούτο σε διαγινώσκειν. Έ?. τις legilime cognoecere. Itaque ei quia eoe detulerit, ούν κατηγορεί καί δείκνυσι τι παρά τούς vojis* alqua probaverit oontra legee quidquam c o m m i πράττοντας, ούτως δριζε κατά τ ή ν δύναμιν τ » ai^ae, lu pra delicti qualitaie ita aententiam adverαμαρτήματος · ώς μά τδν Ήρακλέα ζΐ τις ευκοοι» r

g

-g —

———

—

— — « .. w»

_

ι

Γ

11

-»

—-»

ι

—I

w.

k

w«.vy>-

6U9 eoa (eres, ut mebercule, q u i caliimni» cauaa ^ τ'α; χάριν τούτο προτείνει, διαλάμβανε δπέρ τ/,ς crimen cuiquam intendiase compertua fuerit, pro δεινότατος* καί φρόντιζε ούτως, δττιος αν έκδικήrauieficii gravitate in e u m modis omnibua animadσειας. » Καί τά μέν τής δπέρ η μ ώ ν γραφής Αδρια­ vertaa. » Beacriptum Adriani pro nobia editum, νού τοιαύτα. U l e fuit.

2 6 2 CAPUT X X V I I I . De xuccessore Adriani Antonino, ul et ipse prxfectis in Asia suis scrip&erit, et peneculionem Chnttia* norum p/ohibuerit. Poatquaio vero is uno et vigioti annis imperio

ΚΕΦΑΑ. ΚΗ'. Αέρι τ ο ύ μετ* Ά δ ρ ι α ν δ ν Ά ν τ ο υ ν ί ν ο υ , ώς αύτδς τ ο ι ς έν Ά α ί α Ι π έ σ τ ι λ λ ε , τδν χ·ί ημών διωγμδν άναστέλλων. Έπεί

δ' εκείνος μετά πρώτον

χαί είκοστδν τής

admin.Btrato n a t u r e d e b i t u m persolvit, A n t o o i u u B

αρχής έτος τδ χρεών έλειτούργησ*ν, Άντωνίνος ί

Pius ei aucceeait: ad queui et a d aeaatum RomaD u m Juetinue memoratam Apologiam, Cbriatianoa

αρχήν δποζώννυται, Πρδς δν τήν προειρημένην έ

Πίος, ψ καί Ευσεβής έπίκλησις ήν, τήν 'Ρουμα^ν

»53

E C C L E S I A S T I O E H I S T O R l i E L I B . III.

Ίουστινος καί τή συγκλήτω γράφει άπολογίαν ύπερ ημών. Ύφ' ής 6 βασιλεύς κινηθείς

και ύφ' έιέρων

άλλων πλείστων αδελφών τών έπι τής Ασίας ύπό τών έπιχωρίων δήμων, σκώμμασι και ΰβρεσι διατωθαζομένων ώς μάλιστα, τψ κοινψ τής Ασίας διεχάραττε γράμματα · S δή και αυτά, ώς είχε λέξεως, τή

συγγραφή παραθήσομαι * · Αυτοκράτωρ Καίσαρ

Μάρκος Αυρήλιος Άντωνΐνος άρχιερεύς

Σεβαστός, Άρμένοις,

μέγιστος, δημαρχικής

εξουσίας το πέμ­

πτον καί το δέκατον, ύπατος το τρίτον, τψ κοινψ τής Ασίας χαίρειν. Έγώ μέν οΐδ' δτι καί τοϊς Οεοϊς επιμελές έστι μή λάνθανε ιν τούς

τοιούτους. Πολύ

γάρ μάλλον εκείνοι κολάσαιεν άν τούς μή βου λ ο μέ­ νους αύτοΤς προσκυνεΐν ή ύμείς, ούς εις ταραχήν εμβάλλετε, βεβαιούντες τήν γνώμην αυτών ήνπερ έχουσι περί υμών ώς άθεων κατηγορούντες. Ειη δ* άν κάκείνοις αίρετόν, το δοκεΐν

κατηγορουμένους,

τεθνάναι μάλλον, ή ζήν, υπέρ τού οικείου θεού. "Οθεν και νικώσι προϊέμενοι τάς εαυτών ψυχάς, ήπερ πει· θόμενοι

οίς άξιούτε πράττειν αύτοΐς.

Περί δέ τών

σεισμών τών γεγονότων καί γινομένων ούκ άτοπο ι δμας ύπομνήσαι άθυμούντας δ'τανπερ ώσι, παραβάλ­ λοντας δέ τά ημέτερα προς τά εκείνων. Οί μέν ούν εύπαρρησιαστότεροι γίνονται προς τον θεόν · ύμεις δέ παρά πάντα τδν χρόνον καθ' δν άγνοείν δοκείτε, τών τε θεών καί τών άλλων αμελείτε, καί τζς θρη­ σκείας τής περί τδν άθάνατον, δν δή τούς Χριστια­ νούς θρησκεύοντας

έλάύνετε καί διώκετε εως θανά­

του. Υπέρ δέ τών τοιούτων ήδη καί πολλοί τών περί τάς επαρχίας ηγεμόνων καί τψ θειοτάτω ημών έγρα­ ψαν πατρί · οίς καί αντέγραψε μηδέν ένοχλείν τοίς τοιούτοις, εί μή έμφαίνοιντό τι περί τήν 'Ρωμαίων ήγεμονίαν έγχειρούντες. Καί έμοί δέ περί τών τοιού­ των πολλοί έσήμηναν · οΤς δή καί αντέγραψα κατακολουθών τή τού πατρός γνώμη. Εί δέ τις έπιμένοι τινά τών τοιούτων

είς πράγματα

φέρων,

ώς δή

τοιούτον, εκείνος δ καταφερόμενος άπολελύσθω τού εγκλήματος, καί έάν φαίνηται τοιούτος ών · δ δέ καταφέρων ένοχος εσται δίκης. Προσετέθη έν 'Εφέσψ έν τψ κοινφ τής Ασίας. » Τοιαύτα δέ καί τά Ά ν -

9S4

defendens, conscripail. Α quo ille, et aimul a b a l i i t quamplurimia fratribua, qui a provincialibua i a Asia convioiia et injuriis gravibua coDtumelioaiasime exagitabantur, permotus, litteraa publice ad A a i s populoa dedit, quaa itidem ad verbum inaerere historie ooatr» eat visum. « Imperator C»aar Marcue Aurelius Antoninua Auguatus, Armenicua, pontifex maximus, tribun. poteat. xv, cos. III, communi Aai® salutem. Equidem e c i o , diia qaoqae ipsis c u r » eeae, ne talea bomines lateant. Malto eaira magia i l l i viodicaverint eoa qui cultum illie tribuere nolint, quam v o a , q u i oontra eoa tumultum commovetia : opinionero quoque eorum quam de vobia conceperunt, at albeoa VOB nullorumque prorsus deorum criminentur, c o n f i r m a n t e B . Q u i bus proatabiliua etiam est, dum a c c u e a r i arguique videntur, pro Deo suo mori potius, quam i n vita maoere. Proindeque viotorea evaduol, animaa ipai e u a e citiua projioientea, quam ut a vobie persoasi, quod voa vultia, faciant. De terremotibus autam, qui vel fuere, vel adbuc fiunt, noo importuntim fuerit, v o a , q u i ea de causa animoe despondiatis, admonere, ut ecilicet rea veatraa cum rebua illorutn conferatia. Atque i l l i quidem liberioribua majoribuaque erga Deum sunt a n i m i s : voe autem loto hoc tempore, quo causaa eorum ignorare videmioi, deoa et res aliaa oegligitia, et Gbristianoa a cultu i m m o r t a l i a Dei quem i l l i venerantur arcelis, et ad mortem usque peraequim.ni. Gaterum de iia antea quoque multi provinciarum rectorea divo patri noslro scripaerunt. Quibua ille rescripsil, n i b l l molestiae faceasendum eaae illie, prseterquani ai quid cootra imperium Romanum moliti eeae deprehenderenlur. Quia et ad me molti de eia litterae dederunt : quibue de pairia mei, quem m i b i i m i tandum eaae duxi, aeotentia resoripai. 2 6 S S i vero quiapiam perseveraverit cuiquam Gbriatianorum, quod talia ait, negotiom exbibere, delaiut quidem crimine abaolvetur, quamvie talis ease compertus s i t : delator autem ipae poeaas dabit. Propoaiia ett biBc epistola Ephesi, i n oonventu pablico Aeia3. »

των'νψ δπέρ ημών γεγραμμενα.

UaBO aio et Antoainue pro Cbristiania reaoripait. ΚΕΦΑΑ. Κθ'.

CAPUT X X I X .

Περί τού α γ ί ο υ Ε υ σ τ α θ ί ο υ , τ ο ύ καί Π λ α κ ί δ α * καί τ ο ύ α γ ί ο υ Ε λ ε υ θ ε ρ ί ο υ τ ο ύ έ ν ' Ι λ λ υ ρ ι ο ί ς επισκόπου.

De sancto Eustathio, qui el Placidas dietus fuU. Item de sancto Eleutherio Ulyrici episcopo*

Πρδ δέ τών γραμμάτων τούτων πολλοί τών υπέρ

Antequam autem ejuamodi ederentur littere, pernaulti dicuotur egregie oertamen pro Ghrialo pertuliaae : quorum onuaetiam fuitvictoria clarus marlyr Euetathius. Ia aub Trajano ducis exercitua gerena dignilatem, Placidae dioebalur, et.genere et opibua illustria. Gum vero plurimia eniteret ornaraentie, postremo coelesti quoque vocatiooe eat coboaeatatua. Etenim in eolitudine quadam venanti Gbristas cerfi coraibua inaidena apparait, eumqoe arcan® aapieotis conailio ad ae pertraxit, et aimol q u » ei eventura eaaeni prsdixit. Itaque baptizataa cuui tota domo aaa, Ghristo ae dedidit. Veram

Χριστού αγώνα διενεγκείν λέγονται · ών

είς έστι

καί δ άξιόνικος μάρτυς Ευστάθιος· ψ έπί Τραϊα­ νού τήν τού στρατηλάτου

περιβεβλημενψ

άξίαν

ΠλακΙδας όνομα ήν, τών εύ γεγονότων καί πλούτψ διάσημος καί

ών.

Μυρίοις

δ' ένωραϊζόμενος

τής άνωθεν κλήσεως

κατηξίωται.

άγαθοίς

Κατά γάρ

τινα Ιρημον κυνηγία έσχολακότι. δ Χριστδς έλάφου κέρασι καθήμενος &πτο απορρήτου σοφίας βουλήματ ι,

καί πρδς

έαυτδν έλκει,

καί τά

μέλλοντα

ή κει ν αύτψ προηγόρευσεν. Έπεί δέ καί τού θείου μετέσχε

λουτρού,

πανοικεσία

Χριστψ

πρόσεισιν.

^

NICEPHORI C A L L I S T I

955

enimvero occulta et arcana exploralione atquo, excasaione rebua omnibua statim e a t n a d a t u B . N a m opibus bonoribuaque omnibua projeotia, uxore etiam et iiberis longo tempore caruit. Atque i t a aerumnia ferendia, veluti alter quidam Job factue, poatea, q u e m a d m o d u m et ille, Servatoria dispositione, una cum uxore et flliia Agapio etTheopiato, ad priatinam reetitutus eat felicitatem et gloriam. Multia deinde victoriia ab hostibus reportatia, quiboe magno terrori erat, cum Rom® eaaet apud Adrianum, qui de rebua multis eura eat percunotatua, quod daemonibus aacriflcare recuearet, in aereura taurum igne candentem uoa cum coojuge et liboris conjectos, vitam i b i raorte commutavit. cum quidem illia sic martyrio defunctia, ne pilum quidem ignia conaumpaerit, nec detrimentum aliud attulerit. Ea ipsa aetate prsstanti virtute juvenia Eleutberiua i n Illyrico erat. Rom» is quoque ortae, matre Antbia, quam magnue ille Paulos ad profeasionem Ghriatiaoam perduxiaae fertur. Illa vero filium quoque religiooia ejus haeredem fecit, el Anioeto Romaoo epiecopo t r a d i d i t : 2 6 4 a quo aacraa Litteras edoctua, tacro cleri Dumero ineeritur, et quioto decimo aetatis anao diaconi gradum oonaequitur : mox trienoio poel preabyler creator : et deinde viginti o a t u a annos Illyrici epiacopue deligitur, vita priore eigaia miraculisquo ingentibua edendia transacta. Ubi vero quamplurimie ad Cbristum perductis, ab Adriano accereitue, fldem Cbriati conetantiesime defendit, primum i n leotum ferreum ignitum reponitur, deinde i n ahenuro oleo et arvina ferventi plenum conjicitur, atque mox i n foco igne conferto coliocatur. Cum autem bia tormentia omnibua auperior eaaet, i n fornacem igne ad summum calefactam, qui p r i mom Ceraborem opificem ejue, quod Gbrisii complexua easel fidem, exceperat, protruditur. Porro Eleutherius ex cuatodia deincepa extractoe, indomitieque equie alligataa, huc atque illuc t r a b i t u r : et v i d i v i n a vinculis ejua eolutis, mootem quemdam conacendit, atqoe i b i aliquandiu versatur, cum feria qaaa cicures reddebat habitana. Atqae cum Dei pracepta promulgaaaet, et quingenloe ad divinum perduxiaaet lavacrum, rureum i n conapeotum imperatorie pertraotue, beetiia objicitur : et cum ab iis quoque aalvus conaervaretur, ex m i l i libua d u o impetum i n eum faciunt, atqueoccidunt. Mater etiam filia vitam flnienti circumfuaa, itidem ot ille, martyrii coronam excepit.

Άπορρήτω

δέ τη δοκιμασία γυμνός ευθύς γενόμε­

νος, καί τά περιττά του πλούτου και τής δόςης άποοαλών, και γυναικός, και παίδων αλλότριος ·: Μ·ι• μάλα τοΰ D aquee copiam adesse, quae iabaptismoperficieado, νδατος έν «έτίιας xcxoiavrai. οις τό βάπτισμα ίΟος et coasuetadiaa aaUqua, etlege oerta et inviolata O c p i Τ ώ ν ί ύ · Έβραέων τ ώ ν ύ π ό ά μ μ ο υ χ α ί « χ ό παίδων υ χ ι ρ α υ ώ ς β α π τ ι σ θ ί ν τ ω ν .

9

(I) A L Dakm*

975

NICEPHORl C A L U S T I

requirerentur, causati eunt, et propterea io t a n - Α έχ παλαιού χαέ νόμος οντος διη*ργ€£σί tarum rerum penuria petitlotii ejua ηοα anoueταύθ' ως αμήχανα χροβαλλόμχνοι, r u n t : 2 7 7 Judaeus porro i a sententia aua perτήν αΖτησιν άπισιίοντο. Επιμένοντα maasit, et jurejuraado eoe, ut sibt ealisfacereut, Έβραϊον χαί ©ρχοις έχβιαζόμινον, οί adegit. Ilii itaque detsactis homiai vestibas, areaa άμσίων έχιίνον γνμνώσχντις, ί ΐ τ χ τ$ quee i b i erat, pro aqua usi, io nomine Patris et τ ώ τ ο π » άμμω χρησάμχνοι ά ντ ι νδατ< Filii et Spiritua aancti, tertium areaa i n eum c o a ματι τοΰ Πατρός χαί τοΰ Τίοΰ χαέ τοι jeota, baptizarunt. Per hano tam insolitaua et ματος τοΰτον βαχτίζουσι, τ ρ ί τ ο ν τη* ς a d m i r a n d a m aacrorum myiteriorum initiationem, χιάμινοι. T J σ*ι χαραδόξο» ρ υ σ τ α imbecillitate o m n i tanquam vinculo quodam ia ao- έχιΓνος οΓά τ η * ς χιδης τής άρρβαστύ lutus, loage meliua q u a m illi validus j a m proraua xpitrov ή fxtivoi διήννβ τήν όδόν ν γ iter fecit. Postquam autem domuai auat reversi, •ανιίς. 'Ος δέ οιχαδι έχανήλθον, Δ ιοί rem e a m a d D i o o y s i u m AlexaodriaB episcopumreσχόχω τής 'Αλιζανδρέων avtOtvro τ ό tuleruot. Ille vero admiratiooe stupena, ecclesiam δι μαθών χαί έν ιχχλήξβι τοίς x c x p de ea consuluit. C u i visum est, aqua iaauper ad f^tvof. τ£ 'Εχχλησία ixocvouro τ ή ν eum aodum initiatum, juxta Ecclesiae traditionem ταύτη έδόχιι χαί τώ ύδατι έπιχλύσαι ι abluendum esse : ut ita, quod sacro ei deesset, τής Έχχλησίας παράδοσιν, τ ώ λοιπβ •arciretur. Simile quiddam accidisse etiam sub άρχισθιίσαν. Επίσης δΊ γενέσθαι χα Aathaaaaio Magao. historiee tradnat. Verum eevo σίου τοΰ μιγάλον ίστόρηται. Ά λ λ ά χαί euam nostroidem factum esae n o v i m u i . Cbristiaημάς χρο'νοις τοιούτον τ ι ycvoptvov ί n o r u m pueris Hebraeus puer familiaria erat et : στιανών παισί* Εβραίων χ α ί ς σννόμιλσ. c u m eis ad mare coleolibus aataodi iacessisset τ£ παραλία προσοιχούντις χολυμέαν t cupiditas, coneeoutus est eos Judaeue. Uuoc per συνιιχιτο δέ χαί ό έξ Ε β ρ α ί ω ν παί. l u d u m pueri a u d u m a d mare ataatem baptizaruot, χαίζοντις οί χαιδις, γυμνόν τ £ θαλ prineipio atatimnoo i n v i t u m : posteaquam veroet έβάχτιζον, έχοντα πρότιρον x a r a O t t u v a tertiam d i v i o i Numiaia appellatiooem nomioarunt, τήν τρκτήν ώς ίθος ιχίχλβσιν τήν et s i m u l tertiam mersionem peregeruat. extrema τήν Ισην χατάδνσιν Ιχραξόν, τ ό έχ ) l i o e » vestia textura disciasa. et q u i circa haec freύοασμα ιίς μέρη διιλόμ*νοι, σνμβόλι quentatur, imagiaario amictu facto,ia capite ejua τά τοιαύτα έχοίονν αναβολής · χ « ί ΰχί arcanam mysticamque galeam adumbraruat : μυστιχόν χρόνος «ύ μάλα έ τ ν π ο ν ν . Είτ deiade pro cereo dextram ligao teoui armaates, τήν διξιάν λιτττώ ξύλω όπλίσαντις, τό q u » ejua sacri etritua sunt, mysteria o m o i a abγωγιας άχαντα έχπΐλουν. Τέλος χαί ι aolverunt: poatramo et circum vicinum templum ψιθυροΰντα νιων ψάλλοντ«ς txopsuovri paalleates obambularuat. U i vero etiaui templum χαί fta$taav. τοΰ θιίου μίτιλάμβανη iogressi auat, sanctum muaua receperuat. ldeui "Επραττβ δ' έχίσης χαί ό ν ι ω σ τ ι avfi porro ex aequo, q u i ita baptismo ioitiatus erat, ίγνώσθη τ £ λατονργοΰντι τό δράμα ι fecit. Quam rem per diligeateui iuqui&itioaem ΧΌίησκμήω, έπί τήν Κωνσταντίνου oogaitaiu, qui i b i sacria praaiuii ad Eocleeiam Cooάνήγιτο. Καί ό χαϊς μιτιστιλλιτβ, ataatiaopoiitaoatn reouutiavfl. Eo puer etiam est Εβραίων ττιιρωμτνων άντιχ(σθαι. 'Exj accitua: c u m quidem Judaei, ue i d fieret, multa χαι Ι 7 Π τούτω τό ένδιον τ ^ μνοττρηί moiirentur. Atque i b i quoque decretum, ut etiam ρουν * χαί ιίς πέρας τό χριθιν ήγιτο * i n llio quod deesset, juxta mysterii exsecutiooem ιίς ήλιχιαν ήχων ίίρωσύνης έχϊβαινι. I compleretur : atque i d ita est factum. Qui puer, ρος τοΰ μιγίστου ναού Ιχρημάτιζι · χαί < ubi a d j u s t u m a t a t e m perveait, i d sacerdotii ordiιϋσιτι τοις ζύσι διατιλιϊ. Ένταΰθα tt nem est aliectus: etaedituus seu custos m a x i m i χαί τρίτη μοι ταύτη χέρας τών tστόρι* templi factua, etiamaum i b i vivit. Hoc loco iiaem χρόνον πιριιχούση δίντλρον προς τό ά quoque tertio huic bistoriarum Jibro impoao, q u i ^ άρξαμένη μέν άπό τής αρχής Γάλββα* ληξάση δέ άχρι δή χαί όλον τής αρχΗ ^ aauos coatiaet ceatum et duos : i a i l i u m quippe χου Ουήρου υιού 'Αντωνίνον τού ΧΜ^Χ' aumpsit α Galbae et Oihoois [et VitelliiJ iuiperio : χόσμου μέν έτος ι χ ' ίβδομο'ν τ ι xd 2 7 8 exituui autem ad Marci Veri, tihi Antooini αχό δι τής θιίας τοΰ Κυρίου σαρχιιΐ«Κ ^ p n m i , imperii iioem h a b e t : c u m a mundo coadito νήσιως έχατοστόν χαί έβδομηχοστό> quioquies mille eexiageati et septuagiata seppaivrro. tem (1), a diviaa auteui Domiai mcaraatione et nativitate ceatum et septuagiata duo a m i praUariisaeat. (1) Juxla receatiores chrooicos 4149.

ECCLESIASTIC/E HISTORWS L l B . I V .

078

ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ ΧΑΝΘΟΠΟϊΑΟν

ΕΚΚΑΗΣIΑ 2Τ I Κ ΗΣ ΤΟΜΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Δ'.

NICEPHORI CALLISTI XANTIIOPULI

ECCLESIASTIC^l HIST0RLE TOMUS IV Α

ΚΕΦΑΑ. Α ' .

>( - ί ; β ί β λ ο υ τ η » , ι •'•· ι ι ί ρ η χ ι ν * , : · • σ υ γ γ ρ α ρ ι ύ ς * χαί π·ρΙ ώ ν χαί tv τι;

ο β τ β ύ τ ι ι τ ' υ ϊ ιστοριών ιίιαλιίψιτβ«.

! τών αποστόλων ολυχάρπω ά χ ρ ι ΰστίρου, Οϋόρου στόλοι ,

ταίς

ό ς χαι Φιλόσοφος

ώνόμαστο,

υιός r.-. ηαριτάΟ». Οί βιιότατοι

άκλώ τώ»

ϊαυτοίς -;-,-:·',' ίς

πρώτο σιαόΌχΑ ίπί τ ώ χαΐ «ς άρχ*» Ά ν ω ·

ο'ί

τη»

όΊσασχαλιας τώ λόγοι παραοοξοις έ»ιρ· o i x o u u i v a v ώ ς ιίχός 'ν/ηrf.i

«κυμάτων

συναστιία

έπιοΊίξισιν.

άπαν

ίρώντις,

ταίς

Οι ο'ί μ η ' ί χ ι ί ν ο υ ς , σμι-

2 8 1 C A P L T I. Pvxfalio libri: de rjuibus rebus el antta dixerit, tt deinceps in quarlo Uoc libro sit dicturus. Prima quidem uposlolorum sucressio io divino Polycarpo, usque ad Anlooioi posterioris tempora, qui e l Plnlosophue nominalus eet, et Lueii Veri frater (1) et in imperio eonsors fuil, d u r a v i l . A c dlvi apostoli simplici J Q docendo oratione usi, slu» pesceudis miraculorum facli* orbem terne, i U u l decuil, eihi «ubdidere, coeleili v i atque virtute, et -pu-iiii- deiuonsirailonibus omnia eOicientes. Q u i vero eis successere, aliquanlo illis iaferiores. v i r tutcm eorum assecuti αοα t u o t : prope lamea r i t » spleadore ad eos acceesere, ηοα i l a l i m p l i c e m , ut

ο ύ χ Α ι ί σ χ ς μ ι » , ίγγύς Λ τού βΙο\ι «γίνοντο, λογω 3i τινι «ι^οίμινοι, ώσ.τιρ οι (xiiviuv όΊοασχαλοι. g magistrieoniiu.oralionem coaseolautes. E l pnmus • π ρ ώ τ η βίβλος ήμϊ» χαλώς γ ι ποιούσα, saue Hislori» btijus liber, siculi p a r fuit, Chrisli άριστον άπαντα όΊιξίλβιν • ό ό" ifi\M τ« res orunes exposuit. Sucuodus, uposlolorum el d i hciivQv τ ά τών μαθητών (xtivou χαί άποscipulorum ejus, quanlum licuit, gesta proseculue γ ' ί » ί » π ι ρ ι ι σ χ ο . Ή ό*Ί τρίτι; τά τί)ς eet. Tertius primam illorum suocessioncm c o m ιίνων διαίοχϋί συντόμως άπαντα πιραpendiose receosuit. Ια quarto hoc, qui oobU est in ·»' άνά χιϊρας «μίν οΊιλβιίν ίσιίται, όσοι ir, maaibus,commemorabimu8,qui posl i l l o s i m p r o b i υς ιτονιροί τ ι χαί γόιτις, τώ χαδ' «μας el imposlores, aoslra abusi doolriua, 2 8 2 ffefP αίνοι όΌγματι, rij Χριστού ποίμνη παριισChristiaao plurimum altulere delrimeoti. Eis u i m i Οΐς οίτα, οίκπιρ τισιν ο*λιΟρίοις ψυ- ruru veluU pemiciosis aoimaruui ioslrumeatia et ιοις οΊαχόνοις τι άπωλιία; ο μισόχαλος perdilioaie adaiiaistrio, hoaesli pielatisque m i m i , ι-;·.ν>· χατιστρατβγιι μ*βοσοις, χαι cus ille, enm se ooatra Ecclesiam, almd e j u s iiopuΈχχλασίας ώπλίίιτο · χαι όσους ό**. πά- gnnndm slratagema aggressus, armarel, est usus. θιού πρόνοια τούτοις άντιχαΟίστα, λόγοις Et quos e diverto Dei provideatia illis oppoeuerit ΐ ' - ' . , . · ) · . ιώντας, χαϊ τά ίχιίνω» ιύχιμώς viros, qui eoolra impias illorum hnreses (ortiter ιόντα;, Si' kfffayvv ύποόΊίζιων xal Q reai gereutes, verbisque venlatis pugoaotes, facile χατά τ ύ ν /'nm σ τ ρ α τ ι υ ο μ ή ο υ ς αίρ^σιων. ccBpla eorumf compreesere : nouiiaaque eorum uai ο " α ν τ ώ » τ ώ » ό*ιό*ασχάλω» χαι τάς doctorum, ι·ι i c r i p t a , et cuiu qua quisque l i i t r c i άχοοιοντις,

αμπροτ«τ·

is e l A n t o o i o u i h i , prsterea Divi fratrei io jure civili dicunlur.

079

NICEPHORI C A L L I S T I

sit congressus, qumxe prntera raemoralu digna Ecclesiiereliquerint moaunieata.apponam. Deinde illustriasanctorum martyrum certamiaa exsequor. E l quem Qtiem qucestio anliquitus de feslo Pascbffl or(a a c c e p e r i l : prelerea de aliis qtiibusdam viris, aposlolicis dolibus claris, cominemorabo. B l sic, Oeo adjuvanle. exlremam quoque buic libro i m p o nain maoum. l a i l i u m porro lade sumeodum.

χλβσΐ ιςχαΐ τ 01 συγγράμματα ' •>':•/ Tt αΐρίση · .'•>στο; τούτων άντιχατισττ), χβί όσα 3i ίτιρα άξια λογού xai συγ^ ρ» ήριμχίν. Όρώ» γάρ τάς άνά ττάσαν χώραν 'Εχχλβσίας αωστςρων 5 · · / ' . / ---ι-.-"οίον χαί γ(γανωμινον t - _ γιννοίον οι οίον άχμάζονσαν άνά ιτάσα> τβν 7*** χα'ι τήν (ϊς τόν Χωτβρα χαί Κύριον βμών Ίβσούν Χριστόν χιστιν, οία ό*4 χοινό; ί/Ορό; χαϊ τ ί ς τώ» ανθρώπων σωτβρίας πο'4μιώτατος, (ν αβλλού τας χατά τίς 'Εχχλβσίας χινών μβχανάς, προτιρο» μ» τοΖς ίξωθχν ίπιισι οιαιγμοίς, άροην άνατπάσαι ταύτβν πιιρώμινος " ώς ό" άπιχρούσθι χαί ·>-.»;'.ι.· στο τίς ι- / .--ι-·:, τοϊς μαρτυριχοίς χαταχ»*· γόμπος αίμασιν, ιτιραν ίτράπιτο · χαί ό*ολιρώς ί ί τ ' (πινοη, ώς άν απατηλοί τι χαί γοι;τ ρον όΊιλάβομτ». Μιχρόν οι όΊαλιπών, ίτιρβνς τβρο> τώό*ιις «ν τοίς πρόσθα βμΐ» βΊίβλωμϊνοις /_••'.·ν: ίξβγιιρη. "Αϊτό γάρ τοί προιιρβμήον Αΐινάνο'οον αμφίστομος τις χαί ο*ιχίο>αλος ό>ιώό*βς ο'ύναμις Βρ*> ιλΟούσα, άρχβγού; ό*νιί» αϊρίσιων τίχτΜ * Σατ»ινίνος χαΐ Βασιλιίο**; ήσαν αυτοί; τα όνο'ματα '2< χαί τόν μίν 'Αντιόχιια, άτιρβν ο'ί ΒασιλιίόΤβ» rpoβγαγη Άλιξάνίριιβ. Καί άμαω ο'ί, β μι» χατά Ζνρίαν, ό i\ χατ' Αϊγυπτον, οισ'ασχαλιίου χχτ?.5·«>

(1) Saltirainua eliam nhristum pbaotasmale pasm m esse docuit, et resurrectioaem negavit- (Tertull. De hmret.) (2) Basilidei, mter Cffitera deliramenta. Cbrislum ηοα a Deo, qui creavit omnia, sed ab Abraxas, i n

pbaotasniate, ηοα ία subeUatia carais m i e s u m : nec a Judaeis cruci affixum, sed S i m o n e m ejui Ticem pasaum. et proiode erucitixum ηοα ado* randum esse, blaterarit. (Terlullianus.)

t

E C C L E S i A S T I C i E H I S T O R I i E L I B . IY. Ιημισούς.

982

ού* Ειρηναίος τόν Σατορνινον Α A^eaaadrum, emeatitum eise dicit : Baeilidem autem portentosas coafiaxisse fabulas, et arcaaa·ησί * τόν γι μή» Βασιλιίδην ηρατώδιις άναχλάσαι μυθοχοιίας· rumiaeffdbiliunique reruin praB se fereotem sciea'Αχ«>ρρητοτέρ««ν Λ σχηματιζόμινος μιτασχκν, ιΐς tiam, lateotem earum aeasum et inveDtionem i n τό άχχιρον rruvc την έχίνοιαν. Πλιίστων δ' ούν infinitura extendisse. Et cura eo temporequam p l u XJBT* fxxtvo χχιρού ιχχλησιαστιχών ανδρών λογιχαϊς r i m i ecclesiastici v i r i obviam illis, a recta ratione άχχντήσισι τόν άποστολιχόν χρατυνοντ&ιν όρον ιΐσίν. petitis argumeotis, euntes, apostolica obtioerent Οί τούτοι» χαΐ προ»υλαχτιχάς ιρόδονς τών δηλ&ι9»decreta : fuere quoque inter eos, q u i i n libria suis σώ» αίρέσιοι» σνγγράμμασιν ιδίοις χαταλιλοίχασιν ' contra iosidias taliuui hflBresium praeservativa p r « β* οίς χαέ Κάατνρ *Αγρίχπας όνομα ίλιγχον τή ς cepta reliqueriat. Ia quibus et Castor Agrippa reΒασιλιέδσυ δκνότητος χαταλ·>ίχιι, τήν έχιίνου μίν prebeaaioaem Rasiiidis importuDitatis e d i d i t : p r n γοητιία» έχραένων * τά δ' απόρρητα διιχνύς τοΰ stigiaaque ejus et arcaoa proferens, i a Evangelium ανδρός, « ς μίν τό Εύαγγέλιον τέσσαρα χαί ιϊχοσι vigioti et quatuor libros eum composuisse a i t : Barψησΐ τούτον βιβλία έχθέσθαι · Βαρχαββάν δί χαΐ cabbamque e.l Barcopb prophetas, q u i ία rerum Βαμχώχ, ανύπαρκτους δή τινας χρορήτας, ιίς χαnatura auoquam fueriot, ad barbarorum h o m i a u m τάπληζα» τών βαρβάρων ίαυτώ ύψιστη.. Πυθαγορι- Β terroreui sibi coastituisse, Pythagoricum sUeoUum ία luxisse, et res oulio ία discriniioe poaere d o χή» δί «σηγατο χαΐ ούτος σι«χήν, άδιαοορβΐν τι cuisse : periade atque tempore exigeote, abaqua Ιδίδασχχ · χαί γι χχιρού χαλούντος, άχαραουλαχτως exceptioae o m n i p r s c i s e fidem abjurare, et g u τήν χίστιν έξόμνυσθαι, χαΐ τών έν ιέδ*ιλιίοις τι9υstare q u s idolis sinl mactata, liceret. Atque e q u i ΧΧΜ0 άχογιύισναι. Καί πιρί Βασιλιίδον δι χαραdem de Baailide Irenaeus similia uarraas, 2 8 4 " χλησία ό Ειρηναίος ιιχών, τό τής έχιίνου χλανης pudeadumerrorem ejua pulcbre iaapertum produαχιχράν ιύγινώς χατιοώρασι. Σύγχρονον δι τούτοις xit. Gujus idem fuissecoavum refertCarpocratem. χαί Καρχοχράτην ιτιρον ίστοριι γίνεσθαι, ός τών eorum q u i Goostici (!) appellaotur, auctorem et IWOTCXWV λιγ·μένβ*ν αρχηγός άνι?χνη * χα'ι ιίς djucera: queui αοα puduitpropaJam artem uiagtcam ιραύχιον τα τής μαγιίας ήξίον χαραδιδόναι * ούχ exercere, q u a m pater ejus Simou clam et aubdola ως ό χατήρ αυτού Σιμό» χρύβδην χαι δολιρώς. professus fuerat. Gloriam is aucupabatur (2), et ϊοτμνννιτο δ' ούν τοΐς χατά χιριιργίαν ΰχ' αύτώ aeae efferebat artibus curioais, per ea pbiltra a m a τιλουμένοις οιλτροις, όνιιροχομχοις τισι χαι παρ ί­ toriaqu® coaficiebatperdffimoaeaqui aomaioruoi δρους δαίμοσιν. Εΐσηγιϋτό rc χρήναι δραν άπασαν visionee immittebaat, etiliisaaaesaoreaexsiatebaaL οχτχοουργία» τούς ιίς τό τέλιιον τής χαρ' αυτοί ς ανατοτγβ^ίας ρουλορένονς άναδρααιΐν - ώς μή έςόν C Docebat quoque, omoem eoa oportere perpetrare turpitudinem. qui ad perfeclioaem arcaaoram s a τούς χαρ' αύτοίς χαλουμένους -άρχοντας διαcrorum auoruui pervenire velleut : neqao fieri δρανχι, cc μή χασι τά δι' άρρητοχοιίας άχονιίμοιιν poaae. ut quispiam eos effugeret, q u i m u a d i p r i a cipes apud eos appellareotar, aiaiiafaadis foeditatibas o m a i b u i satisfeciaset Ό

fii»

ταντά ψινδολογήσαι τώ Μινανδρ«ι

ΚΕΦΑΑ. Γ\ Ocpc

Ούάλίντίνου, Κ ύ δ ν ν ο ς , Μαρχί»νος τ ο ύ Π ο ν τ ι χ ο ν χαι Μάρχου.

τι

De Valentino,

C A P L T ΠΙ. Cerdone, Marcione Marco.

Ponlico et

Atque i i quidem sub A d r i a n i imperio exsutisae dicuotur : aub Aatoaiao aulem, q u i Piaa est ap' A V T M C M V . Ύγίνου τής *ΐ«*μαί*»ν 'Εχχλησίας pellatus, Ecclesifie Romaaae Bygioo prasidente.idem ijmtpino, ό αυτός Ειρηναίος Ούαλιντίνον χαΐ ΚέρIreasua Valentinum (3) et Cerdonem baBreaium δοχια ίδιας αίρέσιβ*ς χχτάρξαι γτσίν · ούς χαΐ άρauarum auctores fuisse s c r i b i t : q u i Marcioaia quoΧφύς τής Mxpxiwyo; χλανης γβνέσθαι. Έχΐ 'Ρώque erroris duces exstiteriat, et R o m » uterque χης ik χαΐ iafu τό τής χλχνης θιομισϊς δίδα- D scholam e l gymaasium iuvisi Deo dogmatiscoosti·χαλ«Ησν συνέστησαν. Γρανκ γαρ ούτβ*ς · · Ούα- tueriot. Scribitautem adhuoc modum:«Valeauaaa «Μνος μίν γαρ ηλθιν ιίς 'Ρώμην 'ι--•: J βυβό» άπιιρο» ό Ειρηναίος ιύχιρώ; •>:%-.. ι. τ ι ; . χαί τη» χάτοιβη aoavg χαί λαοπλάνο» ϋλπν, τόν έμαωλιύοντα τίς πλάνης έχιίβιν ίξΐίχιι χαί άπογυμνοί, λιλκΟυϊαν οΰσαν ώς τά πολλά χαί άπόχρυβον. Καί Μάρχον 3' ϊτιρον χατ' αυτούς -,-α-'. = ,· Viyii, χυϋιίας τίς χατά μαγιχί» ϊμπιιρότατον * Sm τάς μυσαρά; τιλιτάς τούτοις ί ί τ ' ίχ^αίνιι τβίς γράμμασιν' ι Οί μίν γάρ αύτώ» νυμ^ώ»« χατασχιυάζουσι, χαί μυσταγωγίας ίπιτιλοϋσι μττ' ϊπιόρίσιών τίνων τοις τιλουμίνοι; • χαί πνιυματιχόν γάμον ο>άσχουσιν ιΓναι τό ύπ' αυτών γινομινον χα­ τά τίν ομοιότητα τών άνω συζυγιών · οί Λ άγουσιν ιΐς ΰό'ωρ * χαί |3απτί{οντις, ούτως ιπιλίγουσι», Εί; όνομα αγνώστου πατρός τών όλων * ιί; aliStiav μητίρα πάντων • χαί ιίς τόν χατιλβόντ* ιι; τον Ίησοΰν. Είσί 3't οί χαί Έβραίχα ονόματα ιπιλί­ γουσι πρός τίν τών τιλουμήων μάλλον χατάχλε-

ΚΕΦΑΑ. Α'.

CAPUT IV. De Tatiano et Severo, et de hxreti

£>».•?•>; ίπίσχοπβς, «ίς r i » Έχχλχσία» ϊλθών χαί ιξομολογούμινος, ούτω ο c:- :' λα9ροσΊό*ασχαλών, ποτί ο'ί ιτάλιι ίξομολογούμινος, ποτ» Λ ϊλιγχόμινος ιγ' οί; itiSnvxt xaχώς, χαί αγιντΰ ι·.-. τίς τών άοιλσών συνοέίας. ο Ταύτα μίν h> τώ τρίτω τώ» προς τάς αίρίσκς · « Λ τώ πρώτω αΰβις πιρί Κίρίωνος χαί ταύτα ο*ιι;ιΐ7ΐ * • Κιρίων ·)! τις άπό τών πιρί Ιιμωνα τά; ά^ορμά; Ιαχών, χαί ήτισημίσας έ» Τ$ 'Puun in-i Ύγίνου, ΐνατον χλίρον τίς ϊπισχοπιχίς ίιαόΌχίς αϊτό τώ» αποστόλων ίχοντος, iSiSeit τό» Οπό τοΰ νόμον χαί προρητών χιχι,ρυγμινον Μι·,» μη ιΐνχι πατίρα τοΰ Κυρίου ημών Ιησού Χριστού * τόν uf» γάρ γνωρΙ ζισΊνι. τό» ο'ί άγνώτα ·ίναι · χαί τό» μη όίχαιον, τό» Λ αγαθόν ϋπάρχιι». » ΑιασΊξάκσνος οι

Encratitarum.

POBI Salurnioi et Marcionis Encraularum hieresim connalam esse tradunt : cujus priacepa iuisse ferttir Tatianus ( I ) , qui discipulue Juslini m a r l y m f u i i s e perhibetur. Sed tanliiper d u m oum illo erat, aihil reruin hujusmodi protnlit. Post«,··.·-ομρ» μίν ούν χαί προρήτας, χαί ούτοι ο*ίχονται. χαϊ τά Εύαγγίλια • ΐσϊαις τισιν ϊρμη»ιίαις πρός τό όΌχούν ϊαυτοις, τά τίς ΰράς Γρααίς μιβαρμόζο»τχ;. Τ-.'

(1) Tatiaous, Encratilarura hsresis auctor. Eocrat//iB aulem dicuntur, quaal conlinenles.

E C C L E S I A S T I C i E H I S T O R L E L I B . IV.

965

t ? αχόστολον Παύλον βλασσημοϋντις, σχώμμασι διαβάλλουσι * χαι το τών Επιστολών αύτοΰ βιβλίον χπντάχασιν άθιτούσιν · επίσης δί χαι τήν βίβλον τών Πράξιων. Ό uirroi Τατιανός, συναγωγήν τινα χα* σννάσιιαν τών θιίων Εύαγγιλίων πιποιημένος, τ*>ν Δ ι ά τ ι σ σ ά ρ ω ν έχιίνω προσηγορίαν ιδοτο * δ χα'ι Ιχιχολύ προήγι τού χρόνον * Φασί δι αυτόν χαί τί­ νος τού Αποστόλου μιτασράσαι ?ωνάς, ίπιδιορθουρινος δήθιν τό τής ·ράσιως άχαλλές. Πολύ δέ τι πλήθος συγγραμμάτων ό Τατιανός χαταλέλοιχιν * in ό ράλι στα διαβόητος αύτώ λόγος ίστίν, ός πρός "Ελληνας έχιγέγραπται * έν ω τών έχ παλαιού χρό­ νο» ριμνημένος, τών τι παρ' 'Ελλησιν αρχαίων χαΐ τών χροοητών παλαιοτιρον τόν Μωύσήν άποδιίχνυσο. *Ος δή λόγος, πάντων τών αύτώ σνγγραα-έντο*ν δβχα κάλλιστος ιΐναι χαΐ ώοιλιμώτατος * ώς χαμοί άναγνώναι ιγένιτο. Τοιαύτα χαί τά χατά τούς bt Τχτιανού, ιι δι βούλιι, Σιυηριανού προέβη.

sacras Scripturae accommodantee. Apostolum a u tem Paulum maledictis et conviciie proscindeotes, Epiatolarum ejus l i b r u m , et itera apostolorum A c t a proraua rejioiunt. Tatianus porro iste quatuor Evangeliomm eoociliatioaeai et concordantiam fecit, eique libro nomeo Διά τισσάρων imposuit, id estUnum Evangelium ex quatuor collectum, q u i longo etiam duravit tempore. Ferunt eum quoque quasdam Apoatoli transtiilieae atque immutasse voces, ut aciiicet ioelaboratam eiocutionis expoliretaimplicitatem. Magnam praeterea librorum v i m ia r e l i q u i t : ία quibus maxime celebratur, quce a d Graecos sive geotea acripta ab eo est oratio. Ια ea veterum temporum memoriam ac priscoe persequeas, o m n i u m antiquorum apud Grcecos et prophetarum vetuatiaaimum fuisse Mosen o e t e n d i t : q u i l i b e r ejue o m n i u m quos ille conscripsit, elegaotissimus videtur, aicuti et me legere m e m i a i . Heec de secta Tatiaoi, aeu mavis, Severiani, dicta sufficiaot

ΚΕΦΑΑ. Ε'.

CAPUT V .

Ο π ο» ς ή τού θ ι ο ύ χ ά ρ ι ς τά τών αιριτιχών δ ι ι σ χ έ δ α σ ι , πολλά χα'ι άλλα προβαλλό­ μ ε ν η • ά ν α σ τ ή σ α σ α δ ι χαί άνδρας τ$ αυ­ τ ο ύ ' Ε χ χ λ η σ ί * · χαί χατάλογος τών ι χ χ λ η σ ι α σ τ ι χ ώ ν συγγραφέων.

Ut gratia Dei hsereticorum conatus diseusserit: cum multaalias eisimpedimenta objiciensjum viros doctos, eloquentes et pios in Ecclesia excilans. Item catalogus ecclesiasticorum ejus temporis scriptorum.

Τούτων χατ' έχιίνου ς τούς χρόνους ιχιρνέντων, χαΐ δι' αυτών, τόν άρχαΐον τού γένους χολέμιον, τους μίν ο&τρώς ούτως ιίς άπώλιιαν ιξανδραχοδίζοντα · τοις δ* Ιθνισιν έντιύθιν, ταΐς αυτού τιρατοέαις χαί αίσχρουργίαις, δνσοημίας ότι πλιίστην οχριο υσίαν χαί διαβολή ν τω παντί Χριστιανών ΐθνιι, xoi τώ ταύτης σωτηριώδιι λόγω χαταχιομένην ιίσάγοντα ' ως συμβαίνον τοιαυτην δή τινα ύπόνοιαν δοσσιβή τοΐς μήχω χιστιύσασι χαθ' ημών διαδίδοσθαι. οΐαπιρ άθιμίτοις Ιργοις πρός μητέρας χαί άδιλ^άς χρωμένων, άνοσίαις τι διαίταις χα'ι χολι* τοέαις ήμας ένασχημονοίν * ούχ ήνιγχιν ιχιχλιΐον χαραμένιιν αυτούς ό τής ημών χηδόμινος σωτηρίας. "Οβιν χαί τα νόθα τής 'Εχχλησίας δόγματα χαταμαρόν διάττοντα, θάττον έσβέννυντο, χαί ύχ' αυτών άχ*λσγχοντο, άλλων έχ* άλλοις χαινοτομουμένων, χαέ έχανισταμένων άλλή)οις ώσχιρ έν χυμάτων Ιχανασιάσισιν * ύχορριόντων άιί χαί οθιιρομένων οίς «Μχέλας τινάς χαί πολυτρόπους ιδέας * χαί τέλος αχ τά αννποστατον χκταληγύντων. Προύβαινι δί τά τ|ς αληθιίας, χαί ίχι τό μάλλον προιίιι, αυξησίν τ α * χαΐ μέγιθος συνιστώ ς χοριζούσης ίντιϋθιν * άα γάρ ωσαύτως ιίχιν ή τής καθόλου 'Εχχλησίας Ιαρχρότης τι χαί χατάστασις * τό π σιμνόν αυτής z d σώφρον χαί ίλινθέριον - χαί τό τής ινθέου χολιταας αυτής, χαί ιΐλιχριν'ις τής ριλοσοοιας, 'Ελλησί τι χαί βαρβαροις άποστίλβον μάλα χαθιωράτο. Καί τοίνυν έχιίνων οια δήτ' ανυπόστατων τώ μαχρώ χρόνο* διαρρυέντων, χαί ή τού χαθ' ημάς δόγματος διαβολή σννιρρύη. Μόνη δ' ή χαθ' ήμας άνομολογονμένχ διιτέλιι πίστις τι χαί διδασκαλία έπί σιμνώ Π χαί σώσρονι χαταστήματι, χαί οιλοσοσία δογμά­ των χχρ«σνών ιχιχρέχουσα * ώς μηδινί τον λοιπού

A d huoc m o d u m temporibua illis hnreses s u p p u i l u l a r u o t : et per eas vetua generis nostri hoatia heereticos quidem miserabiliter ία jus auum et perditioaem pertraxit; apud gentes autem, auis ipse portentosis turpibusque foeditalibus, m a x i m a m coatraChristiaaum aomea, et aalutiferi verb i doctrinara, gravissimae iofamia3 c a l u m n i a m ίαd u x i t : ut q u i o o n d u m a d fidei nostra? professionemessent pertracti, i m p i a m a d m o d u m de nobis conciperent suspicionem, quasi oefaodia l i b i d i n i bu8,matribus sororibuaque nostris com uoisceremur, impuroqae proreax aceleratae vitae geaere coatamioaremur. Sed αοα d i u hnretieos tulit, q u i salutie nostrea curam gerit, Deus. Nam adulterioa Eccleaiea dogmala,qu8e paulatim emicueraut, brevi sunt extiucta. et a s e i p s i s 287 abolita, c u m alii super alios novis rebus stndereat, atque inter se contlictarentur : αοα aliter q n a m fluotuum commotioaes iasurgeates subiade. a l q u e d e c i d e a tes, i a varias multiplicesque abeunt formas, et postremo ut oibil eorum appareat e v a n e s c u n t . Contra, veritatis i p s i u s causa tum i n c r e r a e n t a sua capiebat.magisque io dies augebalur, accessiooem quamdam et roburcertum ex haereticorum i n s u l tu sumeas. Semper eaim sibi constabat Ecclesiae catbolicee splendor el satus : et castitas ejus, p u dicitia, libertas,divinus vitae morumque d i s c i p l i n a B ordo, doctriaseque siaceritas, apud Graecoa simul et Barbaros mirifice relucere cernebatur. Atque illis utpote quae miaime subsistaat, temporis i o a gioquitate diffluentibus, simul eliam coorta ία doctrioam oostram iavidiosa calumnia diffluxit ; solaque quam aos profitemur iides et doctrina,

9

i n t e r

s e

CALLISTI

siacerorumque dogmaturo philosophia, ia casto Λ sJmul et puro slalu suo pulcbre a t q u e decenter persliiit, ut deinceps nemo facile per calumaiaui o o D l r a eam infame quidquam et indecorum proferre auderel. Quam rem veteres, si q u i aliquando adversusEcclesm-catholicaidoclrinaniinBiirgerent, m primis studio habuerunl, propter impurorum et profanorum homiaum vaniloqueatiam. Et hoo quidem sic i p s a gratia et provideutia Dei multis, i l a ut decuit, modia efflciebat: oihilominus tamen illa a l i o i quoque, qui ejusmodi deliramentaoppugaarent, in medium produxit.cum perniciosis illio el coascelerati* pedem collaluros, et uou taolum editis libris, verum euam βίαβ scripto firmissimis demonstraliooum atque ratioaum probalionibus, impiarum bsresium mendacia debellaturos. Ια g q u i b u i post Clemealem, Igaatium el Polycarpum, priaius Justiaus ex pbilosophie m a r l y r f u i t : de quo ία proximo, qnihunc p r e o e * s i l , l i b r o d i x i m u i . Post eum liegesippus laudem mull&m obliouit. Ab bocterlius Dioaysius,Corialhioruai episcopus. Quartus, Autiocheaus Theophilus. Deiade Philipput, e! Modestus, Melilo, Apolliaarius et Mueanus. Secuadum bos decimum locum coaseoulus est Bardesanes Syrus. Qui saoeomoes plurima variaque reliqueruat i c r i p l o r u m moaunienta : de quibus, quaatum poterimus, i a prxseoti dicemus toaio. 2 8 8 Siculi i a reliquie quoque racietaus : aec m e m o n a m iilorum qui hosce s u a t subsecuti, iatercidere patiemur. Faniemun eliam deioceps inenlionemPaotasni.et Alexaodrioi Clementis, q u i a volumiae euo cogoomiaatus est Στρωματιύς, seu Contextor: preterea Rbodooiset Miltiade, Apollol i i et Sttrapioois, Ireosi e l l l i p p o l y u , et caterorum usque a d ipsum docussimum Originem : q u i o r a l i o n i i virtiilo. doctrioa, monumealisque libronira plurimum professioai Cbristianm c o a l u l e r u D t mom e n i i . De Papia quidem, Q u a d r a t o ,

ίξιίνοι w T f t w » τι χαί άσιμ»σν - ι ' » τ . »»τ' χρωμένω j••/'•:>/. έπιςϋ'ριιν · ά ii

τοίς πάλαι iii

σπου-

•jfr. iaen,

έπισυνισταμηοις χατά τβϋ χαβολου τίς

'Κ'/'α»;

ό'όγματο; Τ ι ς Των

ρωνιας. Καί

1 Ί ω ν χάριν XCrO-

τούτο μι» ή τοϋ θιοΰ πρόνοια τι χαϊ

χάρις πολλοίς τρο'ποις ώς χριών όΊιπράττιτο "

όμως

d" Jau ταίς τοιαύταις ϊρισχιλίχις άντιστρατνγουχτχς χαί τινας έτερους παρίγα

ιϊς

άλιτιιρίοις χαί πχλαμναιοις

τούτοις

μέσο»,

όμόαι

/•.·•.',..-»,.

θι' έγγράρων μόνον χατά τών ά9έων τού ψινοΌυς ρισιων

στρατιυομένοις, άλλά χαί ό*Γ άγράρων

άό*αμαντίνων ώ; ιίπιίν μιτά

Κλόμιντα

χαί

άποίιίξιων. 'Εν οΐς Ίγνάτιον

χαί

Πολύκαρπο»,

Ίουστίνος ό η μάρτυσι ριλο'σορος ί » " όστις ήν αού οίος, ίχιίνου λέγοντος, ιν η}

ιστορία. Μιτά ο*ι τούτον

πρό ταύτχς όΊχλάέομχν

Ήγίσιππος .-,»

ΙήΜΜς, δόξας τινχς χαρατί&ιται' «Γς δή *αί λογι­ κώς άχαντήσαι

έχαγγέλλιται,

εαυτού

ιν

δόξαν

ές ύστιρον xcei τήν

ίτέρω χαραθιΐναι

Έ τ ι ρ ο ν δ ί χαΐ χ α τ ά Μαρχέωνος

συγγράμματι.

τού Ποντιχού

«οσ:άΐΓΐι βιβλίον, Ιν £ χαί ταύταδιέζιισι * « Ναρχίωνα Μ

τ ι ν α Ποντιχον,

ορισομένους άλλον

ός χαί

νΰν fri διδάσκων τούς

τινά ιενκι νομίζιιν μιίζονα τού

δημιουργού βοού * ος χαί χατά παν γένος άνθρώχων #ια τής

τών

δαιμόνων συλλήψιως χολλούς

βλάσφημα λέγιιν, χαϊ άρνιΐσθκι

Ιχιισι

τόν χοιητήν τούδι

τούτον όμολογιΐν χιχοιηχέ-

e

νοα. Καί χχντις οί άχο τούτων ώρμημένοι, ώς ίοβ>

cantur : h a u d aliter q u a m . c o m pbilosopais n o n

f u v , Χριστιανοί χαλούνται * όν τρόχον χαί ού χοινών

\ s i o t c o m m Q n i a dogmata, q u o d tamen pbiloso-

όντων δογμάτων

τοΐς ψιλβσ όφοις, τό έχιχαλσυμχνον

άνομα τ ή ς φιλοσοφίας χοινόν έστιν. » λάγωχ · α "Εστι δι ήμΐν χαί τών γιγατημένων

σύνταγμα χατά χασών

αίρίσιων " ώ ιί

δώσομιν. ν χ * } διάλογον δι

βούλισσι έντυχιΐν,

χρός Ιουδαίους χοιιΐται

όν T f Έφοσίων διατριβών, χρός χαρ'

ΟΤς έξης έχάγΐι

Τρύφωνα έχίσημον

"Εβραίοις άνδρα χροσγωνιΐ * όν ω σαφώς χα-

μιοτφ, όχως ή τού θιού χάρις

έχί τόν τήςχίστιως

τούτον λόγον ιΠχυσιν " όχως r t τοΐς οιλοσόσοις μβ> #ήμ*σι τήν σχουδήν χατχνάλωσι · χαί ώς έντιΰθιν Ιχφνμως

έχί

τήν τής άληθιέας

Ιδραμ*

(ήτησιν.

Λ έ γ ι ι δ ί , ώς χαί Ιουδαίοι συσχινήν χατά τής Χρι­ στού

διδασχαλέας

συνοστήσαντο,

τοιαύτα Τρύοωνι

διιξ'ών · « Ου μόνον δί ού μιτινοησατι ίγ οις έχράξατσ

χαχώς,

τότσ,

αχό

άλλα

άνδρας

7#ν.

λέγοντος acptaiv άβοον χιοάνθαι Χριστιανών,

Ίΐρουσαλήρ

ίχλιχτούς

έχλιξάμινο*

έξέχέμψατι ιις

χασαν τήν

χαταλέγοντές το ταΰτα, άχιρ χαθ' ημών οί άγνοούν· τις ήμας άχαντις λόγου σιν " ώ σ η ού μόνον άδιχέας έαυτοΐς αίτιοι ύχχρχιτι, άλλα χαί τοΐς άλλοις άχο> σιν άχλώς άνβρώχοις. » Γράοιι αύτοΰ

χρόνων

δί χαΐ ότι έχί τών

χαρίσματα χροοντιχα έχί

βοού ΊΕχχλησία διέχμιχχ,

τ$ τού

Παρίστησι δ* ίν τούτω

χαί τήν 'Αχοχάλυψιν όμοΧογουμένην icvac τού Ιωάν­ νου. Έ τ ι γι μήν Ινέσταται διιλέγχων τόν Τρύφωνα, ώτ

Ιουδαίοι χολλά

χιριΐΐλον

τινα

διαρρήδην

χιρί

τών

χροσητιχών ρητών

Χριστού άναγγέλλοντα.

Καί άλλοι δί χλιΐστο» χόνοι έρσέρονται τού ανδρός. Ούτοι δ* η σαν δια σχουδή; τοΐς χαλαιοις τ ά αυτού, ώ ς χ α ί Εφηναΐσν έν πτάρτω τών Πρός τάς σ ΐ ι ς χαέ τίνος MfU

αυτού

αίρέ-

μνημσνιύιιν οωνάς, έν οίς

* ΚαΙ χαλώςΊουστϊνος έν τω Π ρ ό ς Μ α ρ χ έ ω ν α

σ^οτάγματι ση σιν, ότι

Αύτώ

τώ

Κυρίω

ούχ άν

•νχέσνην, άλλον θιόν χατκγγέλλοντι χαρά τόν δ η μιουργόν * »

χαί ιν τ ώ χέμχτω δι τής αυτής ύχο-

Ιέχοως χαλιν · « Καί χαλώς ό Ίουστΐνος χρό μίν τής

τού

Ιση, ότι

Κυρίου χαρ ουσίας ουδέ χοτι ό

Χκτανάς έτόλμησι βλάσφημη σαι τόν θ ι ό ν

άτι μη-

phias dicitar, commune omoibas est aomen. » Quibus verbis poatea i i l o d addit : Eat aatem nobis contra omnes haaresea volumen compositum, quod vobis, ai T o l e t i s , legendum d a b i maa. » Edidit quoque a d Judaeoa d i a l o g a m . quem Ephesi c u m essat, Tryphoni, celebri apud Hebraaoa T i r o , qnem ebam i n eo aeeam disserentem iatrodacit, d i c a T i t Ια eo clare p r o f i t e t u r , divioa gratia ae ad fldei nostraa profeasiooem esse pertractam : proiadeque e a m m a l t a m studii i n paiiosophorum discipliais coaeumpsisset. aaimo se percupido a d yerilatis iaqaisiaooem decarrisse. Dicit quoque multa Jodflaos coatra Christi doctrioam i o s i d i o s e molitos esse, hujusmodi a d Tryphonem verbis uteoa: « Noo modo aatem a o a egiatis auper eis quaa male fecistis, p o 3 a i t e a t i a m : sed viroe ezimios delectos Hieroaolymis i n omoes orbis partes m i sislie, q u i Chrislianam sectam ut atheam et deoa aboleotem, impietatiaqoe maaifeatffi eompertaoi eaae dicereot; eaque o m a i a de oobis. qnas qui noa igooraat. loquuatur, receasareat. Quapropter n o n vobia t a n t u m i p a i a , m m

aliis etiam prorsus o m -

nibos homioibas i n i q u i U t U e a t U auctores. ο Scribit praterea, astate s u a d o n a propheliea i a Eeclesia Dei eoitaiase. Asaerit etiam pro c o o f e s a o haberi, Apocalypsim Joanois ease. Redarguit deoiqne T r y pbooem a c r i t e r , quod Judaei m o l i a prophelarum d i c l a , maaifeste de Christo vaticioanua, suatuleriat. Aliie quoque plures ejus exstiteruat lucubratiooea. Adeo a u t e m acripta ejoa •eteribus io pretio fuere, ut Ireaeaua i n quarto Adoersus haereses l i b r o dieta q u e d a m ejoa r e f e r a t . dicens : « Recte v e r o

Justiausio libro Α dvertus Marcionem iaquit:« Quia Domiao ipsi fidem aoa haberem, ai alium q u a m rerum coaditorem Deum deauaUaret. » Raraua i n qaioto ejusdem operis : c Recte Jastiaas dixit» quod aate Domiai adveatuo. n o a auaus fuerit Satanas blasphemare Deum. quippe q u i o o a d u m coa*

δ έ χ ω ιιδώς αυτού τήν χατάχρισιν. » Καί τά μίν ούν

demnauoaem s u a m sciret. » J a i t i o i scripta aic se

Ίανστένου όν τούτοις.

habeat. *

991

NICEPHORI 290

C A P U T VII.

99*

CALLISTI

ΚΕΦΑΑ. Ζ'.

Α

De Begesippo et scriptis ejus.

Πιρί

Ήγησίπχου

καί

συγγραμμάτων

των

αύτοΰ.

Eadem eetate et Hegesippue viguit. Qainque is libris integram et simplicem evangelic» professionis reliquit doctrinam : i n quibua satia indicat, multos se coaveaiase, c u m Romam proficiaceretur, episcopos, a quibus unam eamdemque doctrinam acceperit. Mentionem etiam facit Clementis a d Coriothios epistolae, cujus loca queedaoi receoset Commemorat quoque, ut i n episcopi eorum P r i m i colloquium pervenerit, atque inde Romam trajecerit, c u m episcopatum i b i Anicetus teaeret. Cujua diaconum Eleutherum memorat, q u i Soteri suc-

Ήγήσίχπος δι $ν

χρόνοι ς.

πλήρη

τι

χαΐ ούτος

Πέντι

μέν

τοις αύτοίς άχμάζων

ούν συγγράμμασ»

διίξιως χατέλιχι τήν διδασχαλίαν * tv οις έααανής έστιν ώς πολλοίς συνιγένιτο τών επισκόπων τήν ίς 'Ρώμην στιλλόμινος,

έξ ών μίαν .τήν διδασχαλίαν

παριιληφέναι ση σι. Μέμνηται δΐ χαί τής Κλήματος πρός Κορινθίους επιστολής, μέρη τινά ταύτης δ αξ­ ιών - χαί ώς συμμίξιιι Πρίμω τώ ταύτης έπισχοχω * άοιχέσθαι τι ίχιίθιν

ιις 'Ρώμην. Άνιχήτου Ιχισχο-

πούντος * ού διάκονον τόν Έλιύθιρον λέγιι, ός τόν

Και α

cesait, aicuti is Aniceto. Ια urbibus porro omoibus β Σωτήρα διιδέξατο * ούτος δι τον Άνίχητον.

aaoam se teatatur iaveoiase prodicatiooem, quema d m o d u m scilicet lex, propheta?, et Dominue ipse docuerit. Meminit itidem ioitiorum heereaium q u a r u m d a m , i t a ioquieaa: ο Posteaquam Jacobus Justus martyrio eat defuoctue, sicuti et Domioue, idem ob verbum : i u locum ejus patrui ejua Cleopha? tilius Symeoo est auffectus, quem omaes Domiai fratrem consobrinum secuadum esae retu(eruat. Propterea autem Ecclesiam vocaveruat virgiaem. quod aoadum esset iaaoibus et vaais corrupta doctrinis. Primua eam depravare ccBpit, quod i a petitioae episcopatus repulaam tulisset, Tbebutes (1), uuua eorum numero q u i ex septem h»resibus i a populo Judaico prosemioatis, oriebaatur : a quibus et Simon eat, uode Simoniani . —^ —™ ρ dicti et Cleobius, uade Cleobiaai : et Dositbeus, uade D o s i t b e a a i : et Gortheeus, uade Gortb«ani: fetMasbotbeus, uade Masbotheaai. A b iis autem et V e a a o d r i a a i , et Marcionistee, et Carpocratiaai, et Yalentiniaoi, et Basilidiani, et Saturoioiaoi. Hi pro ae quisque proprias seorsim ipduxeruat opiaioaes. A b iis Pseudochristi, pseudopropbetaB, pseudapo-

stoli, q u i uQitatem Eeclesiffi diviseruot peraicioais sermoaibus adversus Deum et adversus Ghriatum ejus. Scribit vero de Judeeoruua quoque haereeibus, diceoa : « Fueruot autem variae quoque i a circumcisiooe ialer filios Israel adveraus tribum J u d a et t h r i s t u m ipsum senteotice et aectaa : Yidelicet JHessaeorum, Galilaeorum, HemerobaptisUrum,Maabotheorum, Samaritaaorum, Sadduceeorum, Pha- j riseeorum. » 2 9 1 Scribit insuper alia p l u r i m a , quorum partem aatea suo quaeque loco adduceatea retulimus. Atque ία iis quaedam ex Hebraeo et Sy-

ούτος

χαί άχλουστάτην τής ιύαγΦίλιχής άχο-

πασαις δι ταις πόλισιν

ύγι'ις ιύρηκέναι

λέγιι τό

κήρυγμα, ώς ό νόμος χηρύττιι χαί οί προφήται χαί ό Κύριος. Μέμνητοι δι χαί ούτος άρχος τίνων, ούτω δαξιών · «

Καί μιτά

αίρέσιών

τό μαρτυρήσαι

Ίάχωβον τόν Δίκαιον, ώς χαί ό Κύριος όπί τώ ούτι· λόγω, πάλιν ό έχ θιίου αυτού Συμοών ό τού Κλοπά καθίσταται επίσκοπος, όν προέθιντο παντις άνιψ.όν ίίναι τού Κυρίου διύτιρον. Διά τούτο γάρ έχάλουν τήν Έκκλησίαν παρθένον * ούπω γάρ ισθαρτο άχοαΐς

ματαίαις. Άρχιται

δέ ό θιβουθίς,

δια τό μή γίνε­

σθαι αυτόν έπίσκοπον, ύχοφθιίριιν * άπό τών έπτά αίρέσιών χαί αυτός ην έν τώ λαώ " άφ' ών Σίμων όθιν οί Σιμωνιανοί · χαί Κλιόβιος, όθιν Κλιοβιανοέ * χαί Δοσίθιος, όθιν Δοσιθιανοί ' χαί Γορθαίος, όθιν Γορθοιανοί * χαί Μασβώθιος, όθιν Μασβωθιανοί. 'Από τούτων "

μιν Άδριανισταί,

χαί Μαρχιανισταί, χαί Καρχοχρα-

τιανοί, χαί Ούαλιντινιανοί, χαί Βασιλιιδιανοί, χαί Σχ-

τορνινιανοί * έκαστος ιδίως χαί έτέρως ιδίαν δόξαν χ χ ρΐισηγαγον. Άπό τούτων ψιυδόχριστοί, ψιυδοχροφήται, ψιυδαπόστολοι * οιτινις έμέρισαν τήν ένωσιν τής 'Εχχλησίας φθοριμαίοις λόγοις χατά τού θιού χαί χατά τού Χριστού αυτού, ο Ίστορχϊ δέ χαί πιρί τών έν Ιου­ δαία αίρέσιων, λέγων * c Ήσαί δι χαι γνώμαι διάφοροι έν τη πιριτομ$ cv υίοις Ισραήλ τών χατά τής ουλής Ιούδα χαί τού Χριστού αύται * 'Εσσαίοι, Γαλιλαίοι, Ήμιροβαχτισται,

Μασβωθαΐοι.

Σαμαριϊται,

Σαδ-

δουχαιοι, Φαρισαίοι. » Καί ίτιρα δϊ πλιίστα γράφοι, ών έχ μέρους ήδη χροτιρον μνιίαν έχοιησαμιθα,

b

οίχιίοις χαιροΐς τό προσήχον παρατιθέμινοι, Έν οίς ^ έχ τι τού χαθ' Εβραίους Εύαγγιλίου, χαί τού Σ υ ριαχού, χα'ι ιδίως ιχ τής Έβραΐδος διαλέχτου, τινά τίθησιν, έμφαίνων

έξ Εβραίων Χριστώ χροσιλθιϊν.

Μνιίαν δι χαί άλλων χοιιΐται έξ Ίουδαιχής άγραφου

χαραδο'σιως. Πανάριτον δι σοφίαν χαί τάς Παροιμίας riaco Evaogelio, et de Hebraica liogua affert. T u m Σολομώντος χαλιΐ * ού μο'νος δι ούτος, αλλά χαί autem satis iodicat, a Judaeis se ad Gbristianismum Ειρηναίος, χαί σχιδόν χάντις οί άρχαιότητι διαφέpervenisse.Mentionem quoque aliarum rerum facit ροντι ς. Διέξιισι δι χαί πιρί τών λίγομινων Ά * · · ex Judaica aiae scripto traditioae. Et virtute omaj χρύφων, λέγων ιχί τής χατ' αυτόν γινιας προς τίνων refertam sapieotiam Proverbia Solomoois vocat : αίριτιχών τινά τών ίχιίσί πιπλασμένα χαριντιθήναι. αοα ipse vero tantum, sed el Ireaaeus, et plerique omnes qui vetustate suat iasigoes. De iis autem libris q u i Apocrypbi dicualur, dicit, astate s u a ab baereticis quibusdam, ea quae sunt conficta, iUie esse clam iaaerta.

(1) A l .

Thebulis.

ECCLESIASTICiE

993 ΚΕΦΑΑ. Η'. Π ι ρ ί Διονυσίου

τοΰ

HISTORIiE

UB.

CAPUT VIII.

i

Κορινθίων

επισκόπου,

χαΐ τ ό ν επιστολών αύτοΰ.

IV.

De Dionysio

Corinihiorum ejus.

episcopo, et epistolis

A b hoc ad Dionysium Corinthium oratio convertenda, q u i ecclesiee ejus loci praefuit : et OOQ solum pio et sancto labore eis q u i curee ejus fueροικίας χχτήρχι, χαι «ις τ$ ένθέω φιλοσοφία οΰ rant, commissi, sed etiam q u i i n longinquis essent μόνον τοΐς ύπ' αυτόν, άλλα καί τοΐς ύχ' αλλοδαπής regionibue, p l u r i m u m profuit, omaibus seipsum δο^ιλώς έχορήγιι, χασιν έαντόν παρέχων, οίς καθοfacilem praebens, et epistolas catbolicas a d eos λιχαΐς ταΐς ιχιστολαΐς προσωμίλιι * ών μία χρός scribeaa : q u a r u m una ad LacedaBmooios est, c a Λαχοδαιμονίους έστι, χατήχησιν πιο αχούσα ορθο­ tecbesim et institutionem ortbodoxiea rectiorisque δοξίας, πιρί ιιρήνης τ · xol ένώσιως ύποτιθιμένη · doctrin» contiaens : cujus titulus est. De pace et tfvrtpa πρός Αθηναίους, πρός τήν αχραιανή πίστιν uoitate. Secundam a d Athenienses dedit, q u a eos αυτούς διογιίρουσα · ίλιγχόν τι πιραχιι ώς αν όλιa d sinceram fidem complectendam excitat, c u m γώρως πρός τήν άχριβή τοΰ Εύαγγιλίου πολιτιίαν legitima objurgatione : quod parum essentad acδιαχααένους · ώς χαί μιχροΰ ό*κν άχοστήναι τοΰ πράγματος * άφ' ου Πούπλιον τοίς κατ* έχιϊνο χαιροΰ ^ curatum evaogelicee doctriaee et vilse institutum i n t e n t i ; quippe q u i prorsus fere a professione διωγμοΐς, έχισοραγϊσαι μο^τυρίω τόν βίον συνέβη · Christiana descixeriat: ex quo i a eorum tempoοίς Κοδρατον μιτά Πούπλιον ΐστοριί τής 'Εχχλησίας r u m persecutioae Publius episcopus eorum et vita ν>νιμονιΰσαι, οΰ ταΐς σχονδαΐς έχισνναχθήναι πάλιν martyrio coneignata excessit: cui Quadratum s u c αώτονς φησι, χαί τήν άναζωπυρησιν αύθις γινέσθαι cessisse, eccleaia guberaanda, couamemorans, stuτής χίστοΜς. 'Εν ί επιστολή διίχννσιν, ώς προτροdio diligentiaque ejua coaventus tidelium deouo παΐ; Παύλον χαΐ Διονύσιος ό Άριοχαγίτης τής έν agi caepisse. et fidei igniculos rursus excitatos Άθτόνκις έχχλησίας προίστη. Άλλη δι αύτώ πρός ease, dicit. In ea epiatola quoque indicat, Pauli Νιχομηδιΐς έγράφη επιστολή · έν $ τή Μαρχίωνος cohortatione Dionysium Areopagitam episcopatum αίρέσιι σφοδρά μαχομινος, τώ ίχχλησιαστιχώ χανόνι ecclesiae Athenieasium suscepisse. Scripsit aliam ατοιχιΐ. Καί τοις χατά Κρήτην Λ χαί Γόρτυναν έχquoque ad Nicomediee ecclesiam, i n q u a Marcionis χλησίαις άλλη έμοίριται * έν $ αποδοχής χαί τόν bfleresim vebetneater impugaana, ecclesiastico c a όχοένης ιχίσχοχον φιλιχχον αξιών, ώς τήν 'Εχχληnoni insistit atque iaoititur. A d Gortynios etiam, χίαν λαμπρώς ανδραγαθούσαν διέχοντα * Φυλχττισθα* et reliquaaper Cretam ecclesias alia circumfertur, τ ι χρός τώ τέλιι χαραινκ χαί τό σχολιόν χαί διά· in q u a , c a m episcopum eorum P h i l i p p u m , quod στροοον τών αίριτιχών. Άμάστριδι δι χαί ταΐς ecclesiam suam fortitudiois et virtulis omnislaude χατά Πόντον έχχλησέαις έχιστέλλνν, Βαχχυλίδον χαί fioreotem rite gubernavit, c o m m e n d a t : 2 9 2 t u n * Έλχίστου, ώς χροτριψαμένων, μνιίαν χοιιΐται τώ i n fiQe eos bortatur, ut sibi a fraude et perversi* γράμματι, Παλμαν το έχέσχοχον ιχιίνοις χαραση· tate beereticorum caveaat. Amastridi porro et μαένιται · έν $ όχιστολ| χολλών Γραοιχών λύσιις Ponticis ecclesiis scribens, Bacchylid», et Elpisti, διασαοΐΐ * ιίσηγιϊται μήν ώς πλιίστα πιρί τι άγνίίας qui eum a d scribendum sint coborlati, e l Palm» χαί γάμον. Προστάττιι γι μήν χαί τούς ίξ οίκσδηepiscopi meatioaem inferU Ia ea epistola multas ποτοΰν αιρέσοως, ή χόημμχλιέκς, ή αμαρτίας επι­ Scripturarum aolutioaea et declaratiooes e x p o o i l : στρέφοντας, ασμένως χροσέισθαι. Ταύταις δι χαί ή multa de caatitate et conjugio referi. Jubet etiam πρός Κνωσσέονς ίστίν όοιξής * έν η τώ έχισχόπω omaes q a i aquacaaque hasreai, delicto, et peccato αυτών DtvuTfV xxpami, μή τό βαρύ οορτίον τής per poenUeatiaai convertaatur ad Ecclesiam, b e όφνοίας ώς έχάναγχις έχιτιθέναι τοις άδιλοοΐς * τής nigoe recipi. Has consequitur, quae ad Goossios δι τών πολλών άσθινιίας χαταστοχάζισθαι. Πρός ήν est data epistola : i n q u a episcopum P i o y i u m a d έχιΐνος άντιγράοο» θιιχζιι τόν άνδρα χαί άχοδέχιmonet, ne coehbatus oaus, taQquam necessarium ταο" διιταί γι μήν στιρροτέροις γράμμασι τήν fratribus impooat (1), sed iniirmitatis multorum άμοένοι χαί τιλιίσν τροφήν αύτοίς έχιχορηγιΐν · ώς άν μή τοΐς νηχιώδισιν έντροφέντις, λάθωσι χατα- > rationem habeat. A d q u a m ilie rescribens, c u m virum eum admiratur, laudat, et complectitur : γηράσαντις T J δια γάλακτος αγωγή " δι' ης επιστο­ tum ab eo maturiores iirmioresque petit litteras, λής χαί τό τού Πινντοΰ χιρί τήν όρθόδοξον πίστιν, quibus iliis meliorem solidioremque c i b u m imperI τι λόγος χαί ή χιρί τά θιΐα σύνισις χαί τό τών tiat, ne puerilibus iaautriti alimectis, i n lactia όαηχόων ώφέλιμον δισδιίχνυται. Καί Σωτήρι δί τώ nutricatioae coasenescant. Per q u a m epatolam, Τής 'Ρώμης έχισχόπω άλλην ύπαγοριύιι έπιστολήν, n o n modo Pinytua orthodoxam recLamq ue i i d e m , όξ ϋς βράχια παραθιϊναι δίκαιον ήγημαι· ιξ ών τό Ν ι τ ΐ δι τοντον όχι τόν Κορίνθίον Διονύσιον (3α*

διστέον τώ λόγω, διικνυντις, ότι τι τή; αυτόθι πα­

(1) De onere co&libatas d i v i Ignatii exttant sen» Si guis potest i n castitate manere, ob earois Dominicffi h o n o r e m , citragloriatioaem m a neat Deeet aatem et nubentes et nuptas de aeatentia epiacopi o o D j o g i u m iastituere. at niiptia) teoliaB : α

jtttta D t ^ e o i U r a J b a i t f ^

a«oiiiid«iafoadaai

l i b i d i a e m . Goalibatus j u g u m nemiai imposueris. Est eaim respericulosa. et custoditu, cuua obtioetur, difficilis, quaodo ex necessitale servatur. J u veoibus nuptias permitte, priusquam meretricia amoribus corruinpaQlur. (Ια Qnomologico Grmco i i b . i , cap. 14. ) %

NICEPHORI CALLISTI

995

sedeloquentiam, divinamqueprudentiarD etcuram Α ί δ ι α , quam de gregis aui profectu e l ulililate ge»sil, salis declarat. Sed ad Soterem quoqne RomaD B urbis epiecopum epistolam dedit, ex qua perpauca bic mserere placuit, de oonsueludine ecclesiarum, quee usque ad perseculionemduravit. Eam c u m ipse quoque approbet, ila refert : < Jara iode ab iniuo b s c vobis est consuetodo, ut fralreo omnes vario beneliciorum genere aCQcialis : et ecclesiis tnultis, quae passim s u a t i n urbibus, subsidiummiltalis : per quod j a m d u d u m etegenorum peaunam recrealis, et fralres in m e l a l l i i opus facienles allevaitt, tnoremque Roraaaum a majorib u s a c c a p l u m Romaai retinetit. Queia non modo conservavit, s e d a d a u x i l eliam, bealus episcopus

μέχρι τοΰ οΊωγμοϋ «υλαττόμινον ϊχιίνοις 19ος πα­ ριστάτκι. "Ο χαί άχοέοχίς αξιών, ούτωσί ποις σΊέξιιαιν · « 'Εξ -·,'//.; γάρ ύμΐν ϊβος έστι τοΰτο, πά»· τας μη «οΊλοους ποιχίλως ιϋιργιτιϊν * έκχλιοσίαις τι πολλαΐς ταίς χατά πάσα* πόλιν ιρόοια πιαπιιν ώσ*ι μη τόν των 3iouivcuv πινίαν άναψύχοντας, ίν μιτάλλοις ο'ί άό*ι).ροίς ύπάμχονσιν •"'/.'' 'Ί > Ε· Λ ' ών πέμπιτι αρχίβιν έροέίων • πκτροπχράο*έίος 'Ρωμαίων "Ρωμαίοι «υλάττοντις · 5 ού, μο Ί α τ ι τ ό ρ ο μακάριος υμών έπίσχοπος Ζωτό άλλά χαί βύξϊχι», !-·./.''··""/'•>'' f»«* τον οιαπιμ μένπν σαψίλιιαν τήν ιι; τούς αγίους, λόγοι; οι χαρίοις τού; ανιόντα; άόΊλρον;, ώς τιχνα «•ιλοστοργος τταραχαλΰν. β Έν ταύτη ό*β έπιστολί χαΐ :ί,; πρό; Κορινθίους τού Κλιίμιντος μνιία» 1

Λ

vesler Soter, eum l i b e r a l i l e r munera sanctis t u b - Β ποιιϊται έπιστολίς, σΊιλών ώς άνέχαβ» ίβιι ο χ τοι παλαιώ έπ' 'Εχχλιισίας ταύτην άναγινώσχισβαι. Λέmittendo, tum fratres ad n o i redeuntes, ut filios γιι γάρ ' · Τόν σομιρον ούν Κνριαχίν άγίαν ο'ί euoi pater a m a n U s i i m u s , sermonibus bealie coγομιν, έν $ άνέγνωμιν υμών τήν έπιστολήν, i v horlando- >< Ια ea ipsa epistola e( Cleoienlis ad ίξομιν άιί ποτι άναγινωσχοντις νουθιτιίσσαι · ώς Ceriolbios epittolm meminit, superioribus tempoτςν χροτέραν ήμίν ό*ιά Κλήμιντος γραριΐσα*. » •Ετι "Ετι ribus more aatiquo io Ecclesia eam legi solilam ρ«. γι :ι τ,ι χοκ πιρί τίΰν ϊό*ίων επιστολών οΰτος ώ; ραsiguificaas, 2 9 3 m q u i l eaim : « Hodierauai tranόΊουργΓΟΜσω» τοιαύτα ' « 'Επιστολάς segimus sacriuu Dominicuio diem, quo epistolam veslram legimus, q u a m eliaai deiaceps semper άίι>5-.Ίϊ κΐιωσάντων μι γράψαι, έγραψα · χα'ι cohoriatioois institulioaisque aostrss gratia legeτας οί τού έιαβόλου άχόστολβι ζιζανίων γιγιμίχασ mm, m u s : ilidem tit allerara illam a Clemente a d oos ά μίν ίξαιρούντι;, ά ο'ί π»οστ»4ιντι; - οΐς τό οϋαι scriptam. ·· Insuper el de epistolis ipse euis, l a n - χιίται Οΰ θαυμαστόν άρα, ιί χαί των Κυριχχων q u a m callide depravalie, ita s c r i p s i t : « Kpislolae ραόΊουργβσαί τινι; ΐπι6ι6λ«νται γραοΰν, όαατο χαΐ e n m i fratrum rogatu scripsi, sed eas diaboli apoταίς οΰ τοιαύταις ίπιβίβουλιϋχασι. u Καί - ο ο ; Χρυσο^όραν ο'ί πιστοτάτην άό*ιλ«>άν άλλη τούτον έστϊν atoli zizaoiis coiuplevcnmi qumdam quidem e z puageatea, quiedam autem iasereotes. Quibus V m Q επιστολή · ί o*i τά χατάλλχλα γρααων, τ ί ς )»>ιχί; i l l u d est repositum. Νοα mirandum eliam τροαής ένιπίμπλα. 'Εν τούτοις μίν χαί τ* Λ . · · . . < · reposiium. πυα m i r a a a u m certe, cerie, si si enam τροαης Domioica scripla aoooulli corrumpere sunt ausi, σίου. quaado oostris, eliam illis longe d i s s i m i l i b u i , iasidias struxeruat. « Est etiam epistola ejus ad (,hry• o p h a r a m , adissimam sorarem : cuiille conveniealia acribeas, raitoaali eam exsatiavit a i i m e a 10. ilasc de Diouysio. CAPUT IX. ΚΕΦΑΑ. θ ' . et de Modesto,

Πιρί «ι&νίλου *Αντιοχιίας, χα) Μ ο ί έ σ τ τ ν . χαί τ ί ς σ υ γ γ ρ α ρ ί ς αυτών.

Theopbili auleui Aatiocbiee episcopi ad Aotolycum Ires faruotur laslitutioaum libri. El adversus Hermogeois hsreaim liber, m quo mullis utitur leetimooiis ex Joaoois Apocalypsi. Exstaot ejus quoque scripla alia, diviais referla doclriois. Cseterum ea tempestate, cum baaretici zizaoiorum more, io sincera et pura semeote Ecclesie, valde succrescereat. ecclesiarum per orbem episcopi illoa periode alque sylvestres feraa propelleodo arcebant, aliquaado quidem scriptis a d rratres exhortaliooibus et prasceplit, aoaauoquam Tero eliam sola verboruiu vi io (aciem hoBlibut ad eos everteodos coogressi; quaadoque libns edilig, denxii atque cerlisoonfulalioaibus eosloageamaadaates. Ex qnibus eliam U D U S est, de quo D U D C agiinus, Tbeophilus, forlis sane propagaator: quem vontra Uarcionem sirenue rera gessiise.erroreaique ejus t t fraudem in publicum produxisse, ex libria ejus qui adhuc clroumferunlur, salis apparet. Sed aoa is modo conlra PoaUoum M&rcioaem depu-

i-".'j-fi'':-j Λ, όν 'Αντιοχιίας έπίσχοπον ίγννιι». πρό; Αύτόλυχον τρία ιμοιριται στοιχιιωόΊ; συγράμματα, χαί πρός τήν Ερμογένους αίρισιν ϊτυ·., η ω χαί πολλοίς τισι χρίται ρπτοίς τίς Ιωάννου awov 'Αποχαλύψιως · χαί ΐτιρα ό*ί αυτού βιβλία ϊγ»ω βιίων μιστά χατχχίσιων. Τών ό" αίριτιχών χαύτα ζιζανίων l u t » τώ ιΟ.ιχρινιϊ τ ί ς 'Εχχλχ σπόρω τ-·/·· ιπιγυομένων, οί άνά r i v οίχουμι'ντ?ν τών έχχλησιών ήγιμόνις οίά τινας άγρίβνς ϋακ; οιασοβοΰντι; άνιΐργον, ποτί μίν πρός τούς άο*ιλ·-:-,: έγγράοοις νονβισίαις χαί (ΐσιγίσισιν, Ιστι 3" r ίτι χαί ταϊς αύτοπροσώποις τών λόγων μάστι' γυμνώς ούτω πρός άνατροπήν χωροΰντις * πι ν χαί έγγράροις ϋπομνίμασι τώ σννιχιί τών έλεγχα· χαί ΐχριβωμένω μαχραν άπιλαύνοντις, Καθ' ών ίό χαί ό νύν ήμίν ιι; θιωρίαν προχιίμινος θιο^ι/ος άνα'ριχώ; στρατιυσάμινο;, ό*ίλος έστί πολύς ρέων χατά Μαρχίωνος, ι; ων ιίσέται ϊμ^ιρομένων οί· χιιων λόγων τίν Ιχιίνου πλάνων στιρρώς ϊστβλιτινι-. Οϋχ οΰτος οι μόνος χατά τοϋ Ποντιχοϋ Mmp*

Dr Theophilo

Anliochix eorumque

episcopo, scriptit.

(

ι

998

ECCLESIASTIO* HISTORLE LIB. IV.

997

χέωνος ένίστχτχι, άλλα χαί Φίλιππος, όν χρό |9ρα- Α g n a v i t : 2 9 4

8 6 ( 1

e t

P M K p p M i qnem paulo ante

Γορτύνη

βχ Dionyaii verbis episcopum Gortyne fuisse didi-

έγνωμιν, σπουδαιότατον χανυ

c i m u s . l u c u l e D t u m adversuseumdemedidit l . b r u m ,

λόγο* χατ' Ιχιίνου έξήνιγχι · ναι μήν χαί Ειρηναίος •ανδρός χατααωράσας χλάνην, διασιρόντως έξήλογξ*·

eicuti et Irenaeue : et Modeatus, q u i pree ceteris maxime imposturas ejua et et deprehendit redarg u i L Quin e i plures alii certamea conlra eum sua-

fjd

e e p e n m t : qnernxn moaiunenta a d hoe nsque tem-

χέβς

cx τών

Διονυσίου

παροιχίας έπίσχοπον

σωνών

τής

b

χαά Μόδοστος * ος τών άλλων οος πλιϊστον τήν τοϋ άλλοι δι

χλιίους

«νάνο: χατ'

αύτοΰ ένοστη-

ααντο ' Ο Υ χιΐ τκ υπομνήματα παρά τοίς ·ιλομα-

pus a atadioait rant οοαοβττχίβ»

OVrcv ές διύρο δαοιρυλάττονται.

CAPUT X .

ΚΕΦΑΑ. ι'. Πορί

Μιλίτωνος τοΰ Σ ά ρ δ ι ω ν · χαΐ ων Ζγραψι χ ρ α γ μ α τ ι ι ώ ν αύτοΰ.

πιρί

Κατά δή τους χρόνους τούτους χαί Μιλίτων τής όν Ζαρδοσκν έχχλησιχς, Άχολλινάριός τι τής Ίιρβ-

ιτολιτάν έχίσχοχοι

ιγνωρίζοντο,

λόγοις

έπιχμέχοντις * οι δή χαί άμρω. Μάρχω Άντωνίνω τ ώ ν«ω λοτούς ύχιρ τής ημών χίστιοις ιδία έχάτιρος χροσισώνησαν. Ό μέντοι Μιλίτων

χαί διττούς Πβρί τοΰ Π ά σ χ α λόγους συντίθησιν · όν οίς έμοαίνιι άρχόμονος, χβθ' όν χρόνον τά βιβλία αονόταττι, τούτοις τοίς 1ου

ρήμασιν · c Έχί Σιρουίλ-

άνθνχάτου Παύλου τής

Ασίας,

ω Ζαγγαρις

χαιρώ όμαρτύρησιν, ιγένιτο ζήτησις χολλή ιν Αοοδιχιέα χιρί τού Πάσχα,

ίμχισόντος

χατά χαιρόν

όν όχοίναις τοις ήμέραις, χαί έγράοη ταύτα, ο Τού­ το»

δι

τών

λόγων

μνιίαν χοαίται έν τ δ

χαί ό

'Αλβξανδριύς Κλήμης

σσιτέρω Π ι ρ ί

τού

Πάσχα

λόγο* " άν δια Μιλίτωνα συντάξαι ίστοριϊ. Λόγος δ'

ότβρος τοΰ Μιλίτωνος

Π ι ρ ί π ί σ τ ι ω ς άνθρώ-

χου χ α ί χ λ ά σ ιωςτήν όπιγρααήν ι&ησώς* χχί ό Πιρί ο χ α χ ο ή ς χ ίστιως* χαί ό Π ι ρ ί αίσσητηρίων, ίχί δή τούτοις ό Π ι ρ ί ψ ν χ ή ς αύτώ χαί σώματος χ ι · χονημένος ίστέν. Έν οίς χαί Π ι ρ ί

qjus.

Eitdem temporibue Melito quoque Sardensis, e i Appollinarius Hierapolitanorum ecclesiae epiacopi, floroere: qui ambo seoraim Marco Antomino j u n i o n pro ChristianaB religionis defensione scriptos libroa dicartrot. Melito sane duos De Paschaie c o m poeuit libros, i n q u o r u m principio, quo tempore eoa conscripserit, osteadit hiace varbia : c Sub SerriHo Paulo Aeiffi proconsule, quo tempore S a n garis m a r t y r i m u obiit, queestio magoa Laodicece, de Paschate, quod tempestive i n eos incidit diea, eat exorta, haec quoque a me sunt perecripta. ο Istorum l i b r o r a m Clemens quoque Alexandrinaa meminit i n suo De Paschaie opere, qaod se p r o pter Melitonem composuisse testatur. Praeterea Melilionie liber circumfertur, De conOersalione et prophelis, item De Bcclesia, aliua De dieDominico,

αέριται, ό Π ι ρ ί χολιτιίας Q alius De natura

χαί π ρ ο α η τ ώ ν · χαί ό Πιρί ' Ε χ χ λ η σ ί α ς χαί ό H i p i Κ υ ρ ι α χ ή ς ότι δ ι ό

epucopo, et opusculis

τι διααρο- Β eloquentia aimul apostolicaque doctrina i n primia

πώς άχμάζοντις, χαί τοίς τών άχοστόλοιν δόγμασιν

οντολογίας

De Melitone Sardenn

λουτρού

ά λ η θ ι ί α ς * χαί ό Π ι ρ ί χτίσιως χαί

χαί

γινέσιως

Χ ρ ι τ ο ΰ * χαί ϊτιροι δι αύτώ συνιτάγησον· ό Π ι ρ ί χ ρ ο ο > η τ ι ί α ς χ α ί αολνξινίας · ότι δι Ή

χλιίς·

χαί τ ά Π ι ρ ί τού δ ι α β ό λ ο υ , χαί τής 'Αποχαλύ^ ί ω ς Ι ω ά ν ν ο υ * χαί ό Π ι ρ ί ενσωμάτου θ ι ο ύ · χαί t i r χρός 'ΑντωνΙνον Ιχί χασι βιβλίον · έν ω χαί τινα τοιαύΓΟ χαβ' ημών τηνιχάδι γινόμονο ίστοριϊ * « τή •γάρ αύ χώχοτι γονόμονον. λέγων, νΰν διώχοτοι * τό τών

tt crtatione

hominis

inscriptus.

Item De obedientia fidei: De sennbus [eorumque sedibus]. Alius praterea, De anima et corpore. Rursus, De lavaeroet veritale; Uefide, et de nalivitate Christi. Ineuper De prophetia, etde hospitatilate. ltem ia q u i dicitur Clavis: Dediabolo, De Apocalypsi Joannis, De deo corpore induto. A d hos accedit liber aotonino oblatus, i n quo contra nos tum iemporis patrata talia q u s d a m memoraU « Quod anteanunquam eatfactum, id nunc tandem fit, ut eultorea Dei affligantur, et noviaedietia pro* positia per Asiam proscribantur. 2 9 5 Impudentissimi enim aycopbantffi, et qui alieois boois anim u m per capiditatem et avaritiam adjecere, occaeione ex principam constitulionibus arrepta, d i u

γένος, χαινοίς έλαυνόμονον δογμασι χατά rj ooctuque propalam excutiunt et rapiunt eos q u i τήν 'Ασέαν.

O i γαρ

όναιδιίς ολόφαντοι χαί τών

όλλοτμέοιν έραστοί, τήν

έχ τών διαταγμάτων έχον-

τις όνρορμήν, «νανιρώς ληστίύουσι νύχτωρ χαί μίθ' ήρορα» διαρχάζοντις

τούς μηδιν άδιχοΰντας. Καί

oi pcv αού χιλιύσχντος τοΰτο χράττιται, Ιστω χ « Ιύς γονόμίνον * δίχαιος γάρ βασι)ιύς ούχ άν άδίχως ^λθν>σατΓθ χώχοτι · χαί ήμιίς ήδέως οέρομιν τοΰ τοοοάτον θανάτου τό γ^ρας. Ταύτην δέ σοι χροσσέρομον

I

τους

δέη σιν μόνην, ίνα αυτός χρότιρον έχιγνούς τής

τοιαύτης

χρένοιας, ύ

φιλονικίας

ιργάτος

διχοίως

άξιοι θανάτου χαί τιμωρίας, ή σωτη-

ρϊας χαί ησυχίας ιΐσίν. Εί δι χαί χαρά σού τό σώμα wyfi

hntff

t

suU τό χοχνόν τοΰτο

διάταγμα,

nihil admisere mali. A c ai quidem h « c juasu tuo fiant, sit aane recte factum. Justus enim princeps nihil injosti etataerit uaquam : et nos aequo l i bentique aaiino ceedium ejuamodi ferimus pream i u m . Te vero iilud modo rogamus, ut ipse prius rem dispicias, auctoreaque tanLae pertloaciae inquiras, atque ex aequo et bono decernas, supplicione et morte, an salute etquiete sint digoi. Sin autem te quoque minime sciente nova b » c constitulio et aanctio haec eat promulgata, ut inuailato proraut more i n nos seviatur, quod antea ne adveraas Barbaros quidem hostes fieridecuit: malto magis oobaeorandoa nobis es, ne nos i n tam aperta et pu*

NICEPHORI CALUSTl

999

b l i c a violentia

****

et direptione deepicias. Posthec Α iwf*

etiamillarefert: «Philosophia nostraantea quidem inter Barbaros viguit, et c u m i n Romaui i m p e r i i provinciis, ex majoribus tuis uno Augusto C®sare rerum poiiente, effloresceret, a d m o d u m imperio tuo commodavil. Ex eo namque tempore i n immenaum res Romana crevit: cujua tu. auccesaor optatus factus, diutiasime i m p e r i u m administrabia, s i una cum iilio tuo, philosophiam islam, quee c u m imperio quasi simul nutrita, et cum Augusto i n * cremeata sua cepit, cooservaveris. Ea quippe et a majoribus tuis, p r » cseteris reiigionibua, esthabita i n pretio. Professionem porro nostram reipublicae bono esse, illud i a primis iodicat, quod vigorem suum habere coeperit vigente maxime i m p e r i o : et

1000 βαρβάρων

χρέπιι

πολλώ μάλλον διόμιθά τοιαύτη δημώδιι

πρότιρον

πολιμίων,

σον μή πιριιδιίν

ημάς cv

λιηλασία. ο Τούτοις δ'

έπίφέρι*

καί ταύτα* « *Η γαρ χαθ' ημάς φιλοσοφία πρότιρον μιν έν βαρβάροις ήχμασιν * έπανθήσασα σι τοίς σοϊς ιθνισι χατά τήν Αυγούστου τού σού προγόνου μιγάλην αρχήν, έγινήθη μάλιστα τ£ σ£ βκσιλιία αισισν άγαθον * ίχτοτε γάρ ιις μέγα χαί λαμπρόν τό * Ρ ω μαίων ηύξήθη χράτος * ον

σύ διάδοχος ΐυχταίος

γέγονάς τι χαι ίση, μιτά τού παιδός ουλάσσων τής βασιλιίας τήν σύντροοον χαί συναρξαμένην Αύγούστω οιλοσοφίαν, "Ην χαί οι πρόγονοι σον χρός τοις άλλαις

θρησχιίαις

τιχμήριον

έτίμησαν. Καί

τού πρός

συναχμάσαι

τούτο

μέγιστον

αγαθού τόν χαθ' ημάς λογον

τί} χαλώς άρξαμένη βκσιλιία, έχ

τον

quod ία Augusti rerum adminiatrationem n i h i l ad- β μηδέν οαύλον άπό τής Αυγούστου αρχής άπαντήσαι,

versi inciderit, sed ediverso prospera omnia et preeclara ex arbitrio et voto o m o i u m successerint Soli repertisunt Neroet Dornitianus, qui ab invidis et male conciliatis quibusdam bominibus perauasi, professionem D o s t r a m calumni» expositam eaae voluerunl. Α quibus, more ioiquisaimo, per illos impudentis sycophanliffi profluxit mendacium. Sed enim p i i parentea tui imperitiam iliorum correxerunt, multis aa3pe rescriptis eos objurgautes, q u i de nobis praeter legea et aequitatem, quidquam atatuere aut tentare fuiaseot ausi. Inter quos avus tuus Adrianua, cum a d alioa plurea, tum ad F u n danum proconaulem Asiae praefecttim, ea de re acripsit. Pater quoque tuus, tecum imperii res a d mioietrana,

ία e d i c t o 6 0 q u o d

άλλά τουναντίον τάς

άπαντα λαμπρά χαί

ιύχάς.

υπό τίνων βασχάνων

Μόνοι

πάντων

ένδοξα χατά άναχιισθέντις

ανθρώπων, τόν χαθ' ημάς έν

διαβολή χαταστήσαι λόγον ηθέλησαν Νέρων χαι Αομιτιανο'ς- άφ' ών χαί συνηθιία

χαρά τούς

τό τής συκοφαντίας «λόγω τοιούτους

ρνήναι

συμβέβηνι

ψιύδος. Άλλά τήν έχιίνων αγνοιαν οι σοι χατέρις

έχηνωρθώσαντο,

ιυσιβιίς

πολλάχις πολλοίς έχιχλή-

ξαντις εγγράφως, όσοι χιρί τούτων νιωτιρέσαι έτόλμησαν. Έν οίς ό μίν πάππος σου Αδριανός πολλοίς μίν χαί άλλοις, χαί Φουνδάνω δΐ τώ άνθυπάτω ηγού­ μενοι τ£ς Ασίας γράφων φαίνιται * ό δι πατήρ σου χαί σού τά πάντα διοικούντος έν τώ ταίς πόλισι, χιρί τού μηδέν νιωτιρίζιιν, χιρί ημών έγραψιν · έν οίς χαέ ^ i ° 5 Ααρισσαίους, χαί χρός θισσαλονιχιίς χαί χρός

a civilates, 296

w

nominatim vero ad Larisseeoa, et Thessalooiceoses, et Greecos omaes, ne quid rerum novarum iieret, , dedit, de nobis scripsit. Te vero ampliua etiam, q u i d e religiooeoostraeamdem q u a m illi, imovero humanitati et pbilosopbiae accomodaliorem obtines sententiam, facturum esse persuaeum habemus, quee petimus, omnia.» Heeoille io oratioaead Antoninum. Ια eis autem, quaa acripait, Eclogia et Scripturarum compeodiis, statim a priocipio, Onesipboro caidam eo opere iascripto, veteris instrumeoti extra controversiam positos libros receoset. E u m autem v i r u m laudibua vehit, quod et fide probata fuerit, et niultum studii io Scripturis a d disceodis posuerit. Hierosolyma autem se ea gratia profectum esae aserit, ut certa i b i de libris eis

πάντων

β

e

παντός Έλληνας. Σέ δι

μάλλον

χιρί τούτων τήν

αυτήν έχιίνοις έχοντα γνώμην, χαί χολύ γι φίλανθρωχοτέραν χαί

φίλοσοφωτέραν, πιπιίσμιθα

πάντα

χράσσιιν όσα σού διόμιθα. ο Ταύτα μέν έν τώ χρός 'Αντωνίνον * έν δί ταΐς γροφίίσαίς ιύθύς άρχόμινος,

χατάλογον πρώτον

όμολογουμένων τ£

παλαιά Τραγί}

αύτώ έχλογαίς ποιιίται

βίβλων,

τών

'Ονησι-

φόρω τινί τήν έχλογήν προσνωνών * όν «δι' έχχένου χοιιΐται,

οια πιρί τήν πίστιν δόχιμον, χαΐ τά τής

Γραοής ιιδέναι μα

σχουδήν τιθιμινον.

δι άφίχέσθαι λέγιι, χαί

Είς Ίιροσολν-

ηχρίβωχένοα σπουδή.

Καί «τύθύς αριθμών, χαταλέγιι αύτάς ούτως * α £ν τ

έστι τά ονόματα, Μωσέως χέντι * Γένισις, "Εξοδος Αριθμοί, Αιυϊτιχόν, Αιυτίρονόμιον * Ιησούς Ναυή ·

Κριταί, 'Ρούθ,

Βασιλικών δ',

Παραλιιχομένω*

ρ,

comperiret. Itaque numerum et aomeacJaturam Ψαλμών, χαί Σολομώνος Παροιμίαι, ή χαί Σοφέα eoruua profereos: « Quioque, inquit, sunt Mosis Εκκλησιαστής * Ασμα ασμάτων * Ίώβ * Προφητών * l i b r i , Geoesis, Exodus, Leviticus, Nuoieri, Deute- Ήσαίου, Ίιριμίον, τών ιβ' έν μονοβίόΤω · Αανιήλ, rooomium : Jesus Nave, Judicum, Rutb, Regum Ίιζιχιήλ, 'Εσδρας. ν Είτ' έχιοέριι * α 'Εξ ών χαί quatuor, Paralipomenon duo, Psalmorum Davidia τάς έχλογάς ιχοιησάμην ιις ιξ βιβλία διιλών. ο Τοι­ . liber ; Salomoois Proverbia, sive Sapientia; Ecαύτα δή τινα χαί τά τού Μιλίτωνος. clesiastes, Caaticum c a a t i c o r u m ; Job ; Propbetarum, Isaice, Jeremia3, et duodecim propbetanim l i b e r : Daniel, Ezecbiel, Esdras. Deinde i n f e r t : « E x quibus Eclogas aelectasque aeoteiilias et doctrinaa collegi, i n sex, libroa digeataa. » H « c de Melitone. τ

ECGLESIAStlCifi fllSiOftLE LIB. IV.

1001

CAPUT X I . De Apollinari Hierapolita: item de MusanoetBardesane Syro, et de scriplis eorum.

ΚΕΦΑΛ. ΙΑ'. Π ι ρ ί ' Α χ ο λ λ ι ν α ρ ί ο υ τοΰ Ί ι ρ α χ ο λ ί τ ο υ · Ι τ ι δ ι χ α ί χ ι ρ ί Μουσανοϋ, χ α ί Βκρδησάνου τοΰ Ζ ύ ρ ο υ , χαί τών συγγραφίντα»ν αύτοίς. Τον δ" 'Αχολλιναρίου χολλά αχ» ιστορούνται χαι

Apollinarie autem, c u m multa alia, tunc haec quoque feruntur. A d Aotonium pro fide oratio. Quinque libelli i n quibus c u m Graecis seu gentilibus agit. De veritate liber u n u i et alter. A d J u daaos item libri duo.et qucB praterea contra Phryg u m h«resim c o m p o s u i i : quaa n o n longe postres novas i n Eccleaiam induxit, tum primum autem pullulare coepit, ex q u o Mootauus c u m pseudoprophelissis suis a vera fidei v i a declinavit. Da Apolliuari Hierapolitano taDtum. Muaaoi autem, cujus antea meminimua, puleherrimus exstat De»

άλλα · μ*#* ών χαί ταΰτα ό χρός 'Αντοινίνόν λόγος νχίρ τής χίοτινς * χαί ιτιρα xtvri συγγράμματα, χρός "Ελληνας χοιούμινα τόν διάλογον * frc Λ χαΐ χνμί

άληθαας χρώτον χαί διύτορον * ώσχυτ5>ς δί

χαί χρός Ιουδαίους frtpo δύο

9

χαί ά χατά τής τών

Φρνγών αίρόοηοκ συνιτάξχτο, μιτ* ού χολύν χρόνον χαοστομηθιίσης, rorc funv

αρχομένης,

δ* ούν άρτι χρώτως

ήρεμα

τού Μοντανού άμα ταΐς

αύτοΰ

100*

^ιυοοτροφήτισι τήν χαριχτροχήν άρξαμινου. Ταύτα χαΐ χιρί τού Ίοραχόλιοις 'Αχολλιναρίου. Μουσανοΰ

δί, άν άνονίιν ό λόγος διέλαβι, χαί τούτου δί λόγος g hortatoriusliber,

a d q u o s d a m i r a t r e a a b e o compo-

*^ ^ - - -' Α — Μ χάλλιστος οοριται, ' Α χ ο τ ρ ι χ τ ι χ ό -ς, χρός a»***^m τινας ά.

a i t n a

δολφονς αύτώ σνντιθιίς, έχί τήν τών Έγχρατιτών

r u m deflexerant: 2 9 7 q u « e i a quoque temporibus

αΖριχιν

νόοΦα* χρό μιχροΰ ή ιστορία τόν Τατιανόν ύχιση

exorta, novaiii peraiciosamque heeresim et opinio* nem i a urbem iatulit. Ducem ejus et auctorem fuisae, historia noatra aotea Tatianum, Justioi martyris auditorem, propagatorem autem Seve*

αήνχτο · ός χαί τού μάρτυρος Ίουστίνου άχροασά-

r u m , indicavit. Oe Encratitis Irenaeua quoque i t a

ρανος { ν . Ηύξήσι δί Ζιυήρος αυτήν ύστιρον - χιρ ί

χαΐ «ρέμα χατηγορούντις τού άρστν χαί θήλυ ιίς

acribit : « Α Saturniao et Marcione Contineotes Dominali,DoacoDlrabendum matrimonium docuerunt, aimuletprimam Dei creationem rejicieutes, et tacite eum quid ad b o m i n u m propagationem ma* acuium et femiuam creasaet, accuaaatea. Iidem

γένοσιν άνθρώχ«ν χτποιηχοτος * χαί τών λιγομέν«ν

quoque abstiQendum esse a b eiequce ipsi a o i m a l a

άλογίοτΜς

ύχοχλιθιντας,

»« •* n Λ *M ΑΛ Α >M 17n.AAA«ja4W_ titaa, 4q* au« ti Ι\·ΟΒΙΔ· p r e t e r ·rationem ad aectam Eocratita-

χαί ταύτην τοΐς

τοτο χρονοις ίχισχαριίσαν, ξόνχν τι χαί φθοριμχίαν ^Ουδοδοξίαν τ ώ χόσμο» ιίσάγουσαν · ή ς άρχηγόν γι-

ώ» χαι Ειρηναίος τάδι φησίν · « 'Αχό Σατορνίνου χαά

Μαρχίοινος

οί χαλούμινοι

Έγχρχτιϊς

άγαμίαν

όχήρυξαν, άθιτούντις τήν πρώτην πλάσιν τοΰ θιοϋ,

dicunt, iostituerunt: maiam referentes gratiain, q u i cuncta creaxit, Deo. · Peraegaot etiam p r i m i hominia aalutem. Heecquoqae de Musaao.Ea ipaa t f τον χρΜΤΟχλάστου σωτηρία. » Έν τούτοις δή tempeatate, cum Phrygum aliorumqueetiam haeremk'% Μου σανός. Έ τ η δί τώ αύτώ τής τών Φρυγών aes io Mesopotamia exundarent Bardesanes Syrus, οφΙσιοις χαί άλλοι» χιρί τήν Μίσην χλημμυρούσης eam linguarum a l i a r u m , tum Syri aermoQis periτών ποταμών, Βαρδησάνης ό Σύρος άνήρ, ϊδρις μίν tusimus, praeterea vero haereticia refeJlendis exer» χαντοίων λόγοκ, τφ δί Σύρβ«ν σ*»ν$ διαλιχτιχώτ*eitatiasimus, adversus Marcioaem et aiios quosτος, χαί ίχανός τοίς τοιούτον άντιχιξάγισθαι, χρός d a m ^ u i n q u e Tariaotiiim interse dogmatum auctoτι Μαρχίωνα χαί τινας άλλους χιντι διαφόροιν res, strenue c u m eie coagressus, Dialogos, et i n χροϊσταμένους δογμάτοιν γινναίους συστησάμινος δια) άγους, rf Ιδία διαλεχτοί έξίδϋχι μιτά χαί άλ­ euper alia p l u r i m a scripla, aermone suo •eroaculo e d i d i t : quae,quod fortiter tidei verbum propugoa* λον ΟΊ/γγραφέντοιν χλιίστο» αύτώ * ούς οί τούτου rent, plures e ua audilores i n Graecam Iranstulere άχροααάμινοι, χολλοί δί ίσα», άνδριχώς τώ λόγοι χροίχτα/ιένου, ΐίς τήν Ελλάδα γλώσσαν ίχ τής Σύ- l i o g u a m . Ια iis liber eat, quem a d A a t o a i n u m de fato coascripsit, satie i n eo Patrem Verbi expriραο ρ^τήνογχαν * έν οίς χαί ό χρός 'Αντβ*νϊνον χιρί mena. Sed et alia opuscnJa eum occasioae ex per* βς αύτώ χονηθιίς έχανώς τόν Πατέρα τοΰ ΑΪγον χαραχτηρίΟν εστίν * άλλά δή χαί τάλλα όσα aecutione accepta, edidisae teruot. Atque hic q u i " " λόγος ** " dem Vaieotiai p r i i n u m sectalor f u i t : quem c a m τού διοιγμοΰ ιχιι τούτον συγγραimprobasset, fabulosasque ejas doctrinas et opi* fhau Τής Ούαλινττνου δ' ούτος ταχρώτα διατριβής niooes satis refellisset, ipse quidem aibi ad perfeόν, χοτταγνούς τούτου χαί χατά τής ίχιίνου μυθοctionem et ίΐηβαι rectae fidei pervenisse est visus : νχαας Ιλιγχον ίχανόν άνοστη σας, δοχιί μίν χ&»ς ηοα omnino tamen veteris opioionis suas, quae i n αόιός άτντφ χρός τό τέλιιον άνιλθιίν τής όρθότητος · h a b i l u m abierat, sordes abelersit. σδ μν>ν χκντάχχσί γ ι χαί τόν τής χαλαιάς ΐξινς

Χαρ*

αύτοίς ιμψύχοιν άχοχήν ιίσηγήσαντο, άχαρι-

οΎούντις τ ώ χχντα

χιχοιηχότι

θ ι ώ * άντιλέγουσί τ ι Q

l

β

£όχα» εμφανώς άχιξύσατο.

ΚΕΦΑΑ. IB . r

Πορί Γ α ί ο υ χ α ί Τ ι ρ τ υ λ λ ι α ν ο ύ , οια γράφΐι* ώ ς ό χ ί Μάρχου δίψη τής σ τ ρ α τ ι ά ς Ιν Γ α λ λ£αις χ α τ ι χ ο μ έ ν η ς , ταΐς ι ύ χ α ί ς τών ή μ ι τόρο*ν ό θ ι ό ς άνοιθιν ύ σ · , χαί χ ι ρ α υ ν φ τούς Ό χ ο λ ι μ ί ο υ ς διόφθιιρο. Κα* άλλοι δί χολλοί τήν Ισον P A X X O L . Ga. CXLY.

ίχοντις γνώμην

CAPUT XII. De Cajo et Tertulliano: qui scripsii, cum Marci temporein Germania exercitus sili laboraret,Deum precibusnostroimm militum exoratum pluisse,hostesque fulmine concidisse. Sed et alii plures asquali plane aoimo pro iidu 31

1003

NICKPHORI CALLISTI

nostra decertarunl, et a d v e n u s bcrese* depugna- Α ύχίρ τ ί ; «faaof άγ*.νιζόμ»οι, -τρός τ» τάς «ίοέο^ις runt: Eccle»i τον Η . · . . . '" > ο'ί ξένον x a l άιθις τοί; iroxiiaioi; oo-rcv, i x x i c χτβν i v . Ούτοι ϊ ίχουσιν έτιρον χχρχόΌξοτιρο Ιηιγίϊΐται · βχχχτος γάρ ιιβττιτκ» άϊρόον, ιχχίνον; μη ιι; ονγ4* ίλβννον · «ν^νός ό" ο'μβρος ι-*-ι%ρκγιι;. τ ι » όσον ο-;*»> μέλλουτκν ό Ί α » β α ρ « » » » # - Β οτρκτιάν τί otff ι/i,; avtxTaro τ«[ς T M V όμιτιρακ· . «ις ο'ί χ α ι τοίς έ*«ιθιν ίοτοριχ·ϊ; αα«γ»> οίς μέλλον γιγονί τά χατά τον ς Βοέοχρχς avayoaou». Οΰ μίν τβίς όμνν ιύ^χις έ χ ( » ο ι τό χαρ«ΟΌξον χ,ίΐ,Ο'νουοι ' χ*ις γάρ ά»οχι*έ·κ " - " ' « κρος ίμάς έχοντος; ίϊοι 0*1 γι ςμιτιροι, xai όμά fClU, βχλ». χαί άχχχοοβίι τοι T p o x w « μ η τό - - ο χ_0'η ixiypafouTiv * ών ιΐς χχί 'Αχολλινοίριος, irropwv τάν τοχ» «μΐΐέρνν ίκιύ«» λιγιΰνχ ένταξη τον Ι ί α 7 ΐ / ι χ έθ-xii τον ντρχτοϋ r.y. c ; ι · τ 0 a ι . έχ •*βτΰν ουνίοτοχυϊαν inJpin ' ί χχί τίν χιοαν·»€Γ-Κ χροοιγορέβτν έχ Λ χ τ κ ι · . . ; έχτίνκτο. Ναι u « . x u · Τιρτνλλιβ-ρος άξιαχρ«·ς ά» ιί« τάίι "·»μι rovoa ίι·;··-* - · Μάρχου τον οννιτοιτάτου ^«αιλίν; έχιβτολάς ιίνέτι νύν ο^έρισβχι ' έν χΐς χυτός μ χ ρ τ ϋ ρ ο · τχι έν Γιρμχνίχ ύό*·τος άχορίχ μέλλονται τόν Β ΓΟΟΙ τον οιχνΟιίριτβκι, ταίς Twv Χριοηχνο» (ϋχαΐς σιο-ΰο-βχι. • Τοντον H fmei χχι θάνατον άχχιλίοοχ τοίς χχτογοροΤν ίμ6ν ιχιχιιροννιν, οίς ι-•.< : ι · · Irane, Dion auclorest. Suidas rem o m D e m i n J a l i a a i i i n quemdam mv-irη oonjecista «Idetor. (4) lnvi iratre- U n l i C b n i l i a o e leffioois b«nt> ficii meruores, per rescriptuta eliam C b r i a i i a i u a religionem coniirmarunt. ChhstiaDO* a c c u u n vttuerunt, et ejuidem conditioois cum c-elerit M S » in hiiiioribusadjpiiioendioconeliiueruiil. Conoinutio eorum p«r*lriogilur I. Generaliter, |. fin. ff. De deeah : « Eio qui J n d a i c a m fuperoiiiiooain (Chriilianam profeo-ionom iolellife) •equnntur, ii ι ·.·ι Vera* et Anloniauo honoras adipisci p e r m i i ^ ruot, i e d et neceioilalem eis i i n p o - u e r u o l , qui aupersUUoaem eorum n o a lederenU · l U l p - i

1006

ECCLESIASTlCiB H I S T O R I J E L I B . IV.

1000

α ΠοταχοΙ βνν οί άνομο* ούτοι, ot χαθ' ημών μόνον Α satia idoneus et locuples ejus ra faerit teetis, q a i s c r i b i t : ο Marci prudentissimi imperatoris etiam litteras exstitisse, 2 9 9 quibus illam Germanicam sitim,cum j a m j a m a q u a r u m penuria exercitus periturus esset, Christianorum m i l i t u m precationibus impetrato i m b r i discassam contestatur. » E u m demque imperatorem capitis quoque poenam, et quidem tetriorem constituissa dicit Ghriatianoram aecoaatoribaa. A c peinceps aubjungit: < Quales ergo leges istae, qaas adveraas aos soli exrcent i m p i i , injusti, crudeles ? quas Vespasianns ηοα

iaoviai, άσιβιίς άδιχοι, ώμοί ; ούς οντι Ούισπιχιανός έφύλαξι (5), χαίτοι γι Ιουδαίους νιχήσας * ούς χαί Τραϊανός ix μέρους ιξουθένησι χ·*λύ·*ν έχιζητασθαι Χριστιανούς - ούς ούτι Αδριανός, χαίT O C 7* «άντοιν τά πιρίιργα χολυχραγμονών, ούτι ά Ενοτβής έχιχληθιίς έχιχύροισι; ο Γάιος δι έχί Ιαρνρένον, διάλιξιν χατά Πρόχλου σχουδαστού γράψας, σφόδρα μιγίστήν ίσχι τήν δόξαν αυτόν χροχντιίας τής χαινής χροφητιίας. Καί τά μίν χιρί τούτου ταύτα.

aarrarit (!), quamvis Judaaoram victor ? quas Trajanus ex parte frustratus sit, vetando inquiri GhriTquas neque Adrianua, q u a n q a a m curioaitatum oraoium explorator, neque q u i appellatua eonfirmarit Τ » Cajus auiem anb Zephyrino, advereus Proclam Montani atudiosum d i a l o g o eompoaito, i n quo temerariam ejua audaeiamtazat, quod novam induxentpropbetiamfmaximam est eootecutas laudem et g l o r i a m . ΚΕΦΑΑ. II*. Β CAPUT ΧΓ1Ι. f j i p i Ειρηναίου τού Αουγδούνινιν ι χ ι σ χ ό χ ο υ * ό»ς χ α ι έχ* αυτού π α ρ ά δ ο ξ ο ι θ ι ο σ η μ ι ί α ι έγένοντο. Ειρηναίος δι ό τής Ασυγδούνοιν παροιχίας χρηματίανχς έχίσχσχος, ήν 'Ροδανός ααραρριι, διαδιξάμινος Ποθκνόν, έο' όλοις έπσιν έννονήχοντα τώ μαρ· τνρΙο» σύν τοίς έν Γαλλία μάρτυσι τιλ*ιο»θέντα, πιρί 4W διαληψόμιθα b βραχιϊ, άχουστής έγένιτο Πολυ­ κάρπου χατά τήν άχαλήν αυτού ήλιχίαν. ΚαΙ ούτος ά*ί χολλά χαί διάφορα μνήμης άξια χαταλέλοιχιν ύχοανήματα. Πέντι δ* ούν αύτώ μόνα νύν οχριται * ά χαΐ όχχγραψιν Έ λ ι γ χ ο ν χαί ά ν α τ ρ σ χ ή ν τής ψ ι υ δ » ν ν μ ο υ γνώσίοις· Έν τοίνυν τώ διυτέρο» συντάγματι ούγινώς χαριστή σιν, ώς χαί έχ' αυτού fri ταΐς έχ-

De b^enxo Lugduncnsiepiscopo.ut ejus quoque mlate prxdictiones et vaticinia divimtus, qum prope fidem exctderent, tint edita. CaBterum I r e n s u s , Lugdunensis civitatis, q u a m Rhodanus preterfluit, episcopus, Polbini, q u i nonaginta annoa natns cutn reliqois i n Galiia znartyribua, de quibus paulo poat agemus, vitam fioiit, succesaor: i n tenera sua etate Polycarpi auditor foit, et multa variaque memoria digna reliquit monumenta. Sed quinque ejus exstanl l i b r i , q u i bus tituium fecit, Confutatio el evertio falso nominatm scienti* (2). In aecundo porro libro diaerte astruit, adhue suo tempore tu ecclesiis p l u r i m a exstitisse divinee et miracula edentis Tirtulis i n d i χλησίαις τής θιίας xol χαραδοξοχοιού δυνάμονς Q c i a . Ita enim i n q u i t : « Tantam abest ut exsusci χΐοΐστα η σαν τα ύχοδιέγματα. Αέγιι γάρ ούτως U n d o r u m mortuorum dono, per oratiooein, quemο Τοσούτον άχοδέουσι τού νσχρόν έγιΐρχι, χχθώς ό admodum ipae Dominus 3 0 0 t apostoli feceΚύριος ήγιιρο, χαί οί άχόστολοι διά πρόστυχης χχί runt, polleant, ut persaepe, necessitato intarveb τφ άδιλοότητι δι χολλάχις διά τό άναγχαίον· τής niente,interfratres, ecdesia ejusloci o m n i orante, Χ0ΤΓ« τόχον έχχληχιας χάσης αίτησαμίνης, μιτά et jejunio accedente ac supplicationibus muliia. »v>of*aflc χαί λιτανοίας χολλής, έχέστριψι τό πνιϋμα spiritut io corpua dafuncti reversos, homoqae το» τοτο^αντν/χότος · χαί έχαρίσθη ό άνθρΜχος ταίς precibut aanctoram donalua sit. > Et r u r s u m : ούχαΙς τώ» » Κοά αν·ις · t Ει δί χαί τόν Κύο Quod aiperspeclratajitam, etquasifot^obje^to, ροον οχρΓασαοάοοχ τά τοιαύτα χιχοιηχίναι φήσουσιν, hac Dominum fecisse dicent, ad prophetica illia έχί τά χρι^ηποά αοάοαντις αυτούς, έξ αυτών έχιscripta deduetis, oatendetnas, o m n i a i s t a i t a d e e o δοχφομίν χάντα OVTOMJ χιρί αυτού χαί χροιιρήσσαι pnedicta, proindeque euam certo facta esse, jpχα4 γογονέναι βιβαένς, xoi αυτόν μόνον ιίναι τόν aumque aolum F i l i u m eaae Dei. Quapropter i n Τίόχ τού βοού. Αιό χαί έν τώ έχοίνου ονόματι οί ejus quoque nomioe veri germanique ejuadiaeiflltfiC αύτοΰ μαθηταί χαρ* αύτου λαβόντις τήν χά­ p u l i , accepta abeo gratia,aliis hominibus benigne ρο*, έχιτιλούσιν έχ* ούιργίσία τφ τών λοιχών άνfacere, aicuti ab eo quiaque donum est consecu. D tus, perseveranL Natn quidam daemones profliν, χαθώ ς κίς έχαστος τήν δβ^οαν ιΖληφ ι χαρ' gant, aliqui fatura prmnuntiant, visionesque et Ιΰ. Οί μίν γάρ δαίμονας έλαύνουσιν, οί δί χαί responsa habent prophetica. Nonnulii aegrotis subι·σιν έχουσι τών μιλλόντοιν, χαί οπτασίας χαί •eniunt, et manuum imposiuone eos restituuot. μήααις χροφητιχάς ' άλλοι δί τούς χάμνοντας διά της Jam vero, aicuti diximua, mortui etiam resuscitati τών χοιρών έχιθέοτο»ς iwrrai, χαί ύγαίς άποχαθιsuut, q u i satis d i u inter nos fuerunt superstilea. avoVxtv. "Ηδη δί, ύς έφαμον, χαί νιχροί ήγέρθησαν, Quid enim dicam ? c u m numerum donorum Dei χοχ χαρέμκναν σύν ήμιν έτισιν ίχανοίς. Καί τί inire non liceat, quas per orbem terrarum omnem γαρ ; ούχ έστιν αριθμόν ιίχιό τών χαρισμάτων, ών Ecclesia a Deo accepta, i n oomine Jeau C b m t i , ΐχαντος τοΰ χοσμου ή Έχχλησία χαρά τού βιοΰ e

\

(I) Ούχ ίφύλαξι. Servari h i c dictum, l i c a t a p a d Tewntium, i f e infensut G a W a a n i m hwralinof uni TidelioeL

servat.

1007

NICEPHORI CALLISTI

sub Pontio Pilato croeifixi, quolidie populis beoc- Α λαβούσα, ίν τώ ονόματι Ίησον Χριστού τοϋ στον·

faciendo exhibel et pnestat ' neque quempiamdefraudans, neque argeDtum emimgerjs. Sicuti enim graluilo a Dco accepil, lla etiam graluilo ea dispeusat. »Similia quoquealio locoprofert: « S i c u l i multosaadimus fratres in Ecnlesia prophelica dona habenten, variis per S p i h t u m linguis loqui, hominumque occulla in lucem, utililalis eorum gratia, proferre, e l niysteria arcanaque DeieonMliadeclarare. » lla3c hacteaus.

c

iiri

ΐύΐργίσία

Ποντίου Πιλάτου έχάστης ημέρας iir" Τών ίβνών

u ι) ri

tTiTC/ιΓ.

ι;'»η«ώ»«

τινα;, μήτι

ίξαρ; υριζομένη, Ώς γάρ ό*ωριάν Γλα5ι

παρά θιου,

όΊωράν χαϊ

αΊαχανιΐ. Η Καί έν έτέρω

ο'ί λόγω τά παραπλήσια λέγιι " η Καθώς χαϊ πολλών "-"