Patrologiae cursus completus. 095, patrologiae graecae : omnium ss. patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum : sive latinorum, sive graecorum [PDF]

Zitiervorschau

ι. ι. Λ··· - ν

PATROLOGLE "

CDRSUS COMPLETUS,

SEU BIBLIOTHECA

UNIVERSALIS,

INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, CECONOMICA,

OlfHI SS. PATRH, DOCTORUM SCMPTOItllQUE ECCLESIASTICORII, SIVE

001 AB .ένθ

LATINORUM, 81VE GltiECORUM,

APOSTOLICO AIJ ΤΚ Μ ΡΟΗ Λ CONCIUI TIUDEST1N! (ΑΧΝΟ 1545) ΡΗΟ LATINIS ΕΊ COXCILII FLORESTIM 'ΛΛ'Λ'. 1439) NiO GILECIS FLOIWEHOST :

RKCUSIO 0»MLM OU.fi KXSTITKRK

CHRONOLOGICA

MONUMKNTORUM CATHOLICJC TRADITIONIS PKR QUINDKCIM KCCLKSLE SiECULA ET AMPMUS,

PRIMA

J B X T A KDlTiONES AGCURATIS8IMA8, INTKH 6E CUUQUE N0NNULLI8 C0DIGII1U3 MANU8GRIPTI8 C0LLATA8, PBHQUAM DILItiENΓ Κ Κ C A 8 T 1 G A T A ; D18SERTATI0NIBU9, COIIIIKNTAIUIS, VARIISQUK LEGT10NI11U8 CONTINBNTKR ILLUSTRATA ; 0MN1BU8 OPKRMUS P 0 8 T AMPLIS8IMAS KDITI0NK8 QU.« TRIUUS N0VIS8IUIS SiKCULIS DEBENTUR AB80LUTAS, DETECTI8, A U C T A ; INDICIBUS PARTICCLARIBUS ANALYTIGIS, 8INGUL0S 8IVK T0M08, SIVE AUCTORKS ALICUJU8 U U M E N T I 8UB8BQUENTIBU8, DONATA '. CAPITULI8 INTRA IPSUU TEXTUM IUTK DI8P08IT18, NECNON E T TITULI8 SINGULARUM PAGINARUM MARGINKII SUPERIOREM IHSTINGUKNTIBU3 SUHJKCTAMgUK MATERIAM SIONIFICANTIBU8, A I J O R N A T A ; 0PERIBU8 GUM DUBII8, TUM APOGKYPHIS, A L I Q U A VKRO AUCTORITATE IN ORDINE A D TRADITIONKM F.CGLK8IASTIGAM POLLENTlllUS, AliPLIFICATA \ aOU>T38 t"T AMI'LIL'8 LOGUPLKTATA INDICIUT S Λ('Γ.Τ01*TEU, GOMPARB. HCBMX ERIT ; 8ECU8 F.NIM CUJU.^QUE VOLLMINIS AMPLITl.*UINKM NKCNON ET DIFFICUI.TATES VARiA PRKTIA ^EQUABUNT, ATTAMEX. 81 QUIS t M A T INTKGUE KT 8K0R8IM COLLEGTIONEM r.R/ECO-LATINAM, VEI. KAMDF.M EX Gli/ECO LATINΒVER8AM Κ Β OOODQUE T O L U M E N PRO NOVEM VKI. PllO SEX FllA.NCI.S OBTIMEBIT. Ι^Τ.Γ. CONDniUMCS SKItlERUS PATROLOfll^ K T O U U EXCfftlS A P P L I C A N T I R . V

PATHOWGIAi

GHACAi

TOMUS

XCV.

s. j o a n n k s dam\sckm:s. EXCUDEBATUR ET VENIT ΑΡΙΊ) J.-P. MIGNE EDITOREM, DI1U DIGTA VAMBOISE, OLIM PROPK PORTAM LUTETLE PARISIORLM VULGO WENFEIi Ν0Μ1ΝΑΤΛΜ, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MOEMA PARISINA. W4

Γ

AVIS 1MP0RTANT D*aprts une des lois proTidentielles qui regisaent le moode, rarement les oeuvres au-dessus de Tordinaire se foat sans contradictions plus ou moins fortee et nombreuses. Les Ateliers Catholiques DO pouvaieot gucre echapper Α ce cachet divin de leur utilito. Tanlot on a nio leur exislence ou leur importaoce; tantot on a dit qu'ils etaient fermes ou qu'ils allaient l'*tre. Cependant ilg poureuiveni lear carriere de^uis 24 aos, et les productions qui eo sortent deviennent de plus en plus gravos et soigneee: aussi paratt-il certain qu'amoiDS d'6vonements qu'aucune prudenco humaine oe saurail prevoir ni empecher, ces Ateliers ne se fernieront qoe quand la Bibliothique du Clergt sera termince en ses 2,000 volumes in-4\ Le passo parail un sur garant de ravenir, pour ce qu'il y a a esperer ou Α craindre. Cependant, parmi les calomuies auxquelles ils se soot trouves eo butte, i l eu est deux qui ont ete continuellement ropotees, parce qifotant plus capitales, leur effet entrainait plus de consequences. De petits et ignares concurrents se sont donc acnarnee, par Ieur correspondance oo leurs voyageurs, Α ropeter partout que nos Editions etaient mal corrigees et mal imprimees. Ne pouvaot attaquer le fond des Ouvrages, qui, poor la plupart, ne sont que les chefs-doeuvre du Cathohcisme reconnus pour tels dans tous les temps etdans tous les pays, l l fallait bien ae rejeter sur la forme dans ce qiTelle a de plus serieux, la correction et l'impressioo; en eflet, fes chefs-dOeuvre ra£me n'auraieut qu'une demivaleur, si lo texte en etait inexact ou illisible. II est tros vrai que. dans le principe. un nuccos inoul dans les fastes de la Typograpbie ayant force 1'Editeur de recourir aux niecaniques, afio de marcher plua rapidement et de donner lea ouvrages Α moindre prix, quatre volumes du double Cours d'Ecrilure tainte et de ThSologie furenttires avec lacorrection insuffisar.te donnee dans lcsimprimeries Α presque tout co qui s'edile; il est vrai aussi qu'un certain nombre d'autres volumes, appartenant Α diverses Publications, furcnt imprimAs ou trop noir ou trop blanc. Maie, depuis ces temps oloignes, les mecaniques ont cede letravail aux presses Α bras,et !'impressioQ qui en sort, sans Atro du luxe, atteodu que le luxe jurerait dans des ouvragts d'une t«lle nature, cst panaitement convenable sous tous les rapporls. Quaut Α la correction, i l est defait quelle n'ajamais έΐέ portee si loin dans aucuoe edilion aucienne ou contemporaine. Etcomment en serait-il autrement, apres toutos les peioes et touies les depenses que nous subissons pourarriver apurger nos epreuvesde toutes fautos? L/habitude, en typographie, mAme dans les meilleures maisons, estde ne corngerque denx £preuves et den confercr une troieiomeavcc la seconde, sans avoir propare en rieo le manuscrit de 1 auteur. Dans les Ateliers Catholique* la diflerence est presque incommensurable. Au moyende correcteurs blaucbis sous le harnais et dont le coup d' στον τδν μονογενή ΥΙδν χαΛ Λόγον του Πατρός, φώς unigeniium Filium et Verbum Patrie, loinen da έχ φωτός, Θεδνάληθινδν έχ Θεού αληθινού, σαρχω* lumioe, Deum verun» de Deo tero, incarnatum et θηναί τ« χαΛ ένανθρωπησαι έχ Πνεύματος άγιου, χαΐ hominem fattura eaae ex Splritu aancio 61 ex έχ της αγίας, ένδοξου Θεοτόκου καϊ άειπαρθένου aancla glorioaa Deipara ei semper virgino Uaria Μαρίας. Θεδν τέλχιον τδν αύτδν, κα\ ανθρωπον τέ- C eumdera Deum perfecium, ei honiiDem perfecluni, λει*ν, ένα χαΛ μόνον Γίδν, χα\ πρδ της σαρκώσεως, unuiq el solum Filiuin, tum*anie inearoaiionem, χαΛ μετά τήν σάρχωσιν * όμοούσιον τψ Πατρ\ κατά. lum post Jncaroationem : ejuadem essenue cum τήν θεότητα, χατά πάντα όμοιον ήμΐν, χα\ όμοούσιον Palre quoad deiUtem: qaoad omnia eiroilem nobia, ήμίν χατά τήν ανθρωπότητα, χωρίς αμαρτίας γενό* ejusdemque essenfue nobificom quoad bumaniiatem μενον Ανθρωπον * πρδ αΙώνων μέν έχ του Πατρός aioe peccalo facluAi boininem : anto axcula quidem γεννηθέντα χατά τήν θεότητα, έπ' έσχατων δέ τών ex Paire, poatremia aoiem diebus eomdom propter ήμερων τδν αύτδν δι' ημάς χα\ διά τήν ήμετέραν noa et propief nosiram aaluiem ex aancia Dei« σωτηρίαν έχ της αγίας Θεοτόκου καϊ Άε t παρθένου para ci ecmpor Virgioe Maria uaiuro, qui unoi Μαρίας, Ινα χα\ μόνον. ΥΙδν έν δυσ\ φύσεσιν, άσυγ- ei aoiui Filiua in duabua naloris cilra confuχύτως, άτρέπτως, αδιαιρέτως γνωριζόμβνον. Δύο sionem , ciira couversionem, cilra diviaionem agχάρ φύσεις συνηλθον άλλήλλαις καθ Ινωσιν αδιάσπα­ noscilur. Duae enim oaiurae congreas» atinl inier στου» έ\ονγχυτον, Ατρεπτον. Ό γάρ σαρξ, σαρξ ae invicem per unioncra iudivuUara, iuseparabilem, έστι, χα\ ού θτότης,. εί. χα\ γέγονε Θεού σαρξ* confuaionis cl converaionia espertem. Caro enhn ομοίως χαΛ ό Λόγος, Θεός έστι χα\ ού σαρξ, εί και ^ est caro, non deitas, elsi Dei caro facia esi. Pari μίαν έποιήσατο τήν σάρχα διά της οίκονομίας * δύο inodo el Verbum Deus est (9), et non caro, laroeui τοίνυν τάς φύσεις είναί φαμεν, Ινα δέ Χριστ&ν, χα\ unam effeceranl carnem per dispcnsaiionem. Duas ΥΙδν, χα\ Κύριον τδν του Θεού Λόγον ένανθρωπή- igilur naturas csse diciioua (10), aed unum Cbriσαντα xal σεσαρχωμένον. Ού γάρ τήν εαυτού δόξαν etumel Filiuin eiDoroinuin, Dci Vcrbum,quod boino 1

JOAiN. VEGELINI iNOTiE. (8) Di*s ut suttnantia. Vide similem descripiio- cerint, diclu durum videlur, el auclorilate velerum nem Dei apudCyrillam deTrioiiale,. p.2;.Damasc. q«od sciain deslituitur. Aliud est cuio Cyrillue . . lib. i , c S . dixii unam esse Dei Verbi incarnaiam naiuram, (S) Ei Verbmm D*u$ e*r $1 non caro, tametti quod ab ipso oriuodoxe, et apud Daraasc. lib. ιιι, oneai eftccruut vamem per di$pensaiionem. Puio 41, explicatur. pro foeabalo, carnem, esae legendum hyposiatin; (10) Dua$ naturas e$$e dicimut, itd unum C/iriquod Deoa Yerbum et caro aasumpia imam bysfum, elc. Yide eiiam Damaacenum lib. m, c. 7, poaushB ieceriut. Quod enim unam carucm fequod eal de cotnppsiu Dei Yerbi bypoalasi. 9

15 S. JOANNIS DAMASCENI 16 faciora ei locarnatam est. Mon enim tuam gtoriaai Αήλάττωτεν φ Δεσπότης ότι σΑρχα ανέλοί** *pW imminoil Domioun § qaia carnetn atattmptit. Ante- μίν γάρ λαβείν αότόν τήν σάρκα χ Λ ταπχινώσαε qoan enim carnem aunipsil et buniliavit semet* εαυτόν» άγγελοε μόνον έγΙνωσχον αότόν* Ιπχιό^ όσ Spsnm (i l) soli angdi cognoacebaBl oum. Pofteaquam όταπείνωσιν όαυτόν Απασαή *w ανθρώπων φύσις autem bamiliavU aeipftum, Bohersa bomlnara na- όπέγνω αότόν. *0ρ|ς πώς ή τα««{νωσις οόχ ΙΙάτlara cognotii eenu Yidoa quomodo bomiliaiio nan τωσιν οΙργάσατο, άλλά πλιΐον αύτοδ τήν όόξανόιαoperata ait ImrainttUonem, sed magis gloriam feoe- λάμφαι Ιπο(ησιν. ΕΙ 61 τις των πσριέργων λέγει» rit etacescere/Quod «i vero eorloaorani aliqoi* δτ* ή όεότης έν τφ σταυρφ ήν, ή οόχ ήν «otxl αυ­ ων μεν τήν ίερολογίαν ταύτην άναμελπόντων, εκείνου δε τήν μύησιν

πρώτου εκείθεν έκβεξαμένου. Nicaphorus Callistus, lib. xvur, cap, 51, Trisagiunj istud ceusei ab aposlolis ipsis Ecclesi® per manus datum esse. In fine actionis I concilii Chalcedonensis, postquam Dioscorus deposilione dignus est judicatus, Orientales, seu dicecesis Antiochenee episcopi, ΌΓΦ cateris ipsum cecinerunt. Quia vero id gestum fuit pofit aliquot annos ab obilu Procii, addam auctorem alium antiquiorem, scriptorem nempe vite sancti Basiiii Magni, qui a imiltis Amphilochiua Iconiensls fuisso putalus fult: ceeterum recentior non est Proclo, aut Chalcedonensi concilio; quippe qui, contra ac eetatis istius usus tulit, tres TriIlilatis diviuaB personas esse docet, τρία ίνΌΛύσταια,μ&ς ουαίας, μι&ς δυνάμεως, utd; υποστάσεως, nihil discernendo hyposlasim ab essentia. Hic porro narrat Basilium, cum Nicae» in templo Saricti-Diomedis versaretur. Xrisagium carmen istud pronuntiasse. Quod ad ejus interpolationem ailinet, Calcndio praosui Antiochenus, ut turbas, quas Cnapheus concitabat, sedaret, ante voces istas, qui crucifixus e$ pro nobis, duas alias p r » raisit, Χρίστε βασιλευ, Christe Rex, qu® veluli yersiculi secundi initium forent, ila ut celebrata pnmum Trinitate, Cbristi deinde clementia invocaretur. Hoc vero additamentum cum suo auctore Fullp postmodum pessumdedit, cseterique deinceps synodi quartaB adversarii canlicum rctinuerunt, uti fuerat a P.etro immutatum. Quocirca Severus horum antesignanus, Julianusque Halicarnassensis, Anastasio imperatori suggerunt, ut Macedonium Constantinopolitanum cogat Fullonis inlerpolatkmem admittere; quod cum pro volis non cessisset, Macedonio ejecto, Timotheus io ejus locam ordinatar, qui, cum illam denuo introducere tentasset, imo edicto decreto in Ecclesiis sanxisset, popufo ob novitalem, Deipassianorumque hffiresis suspicionem tumultuante, coeptis aliquantum desistere coactus iuit. Caetcrum ex Chronico Alexandrino et ex Joannis Malala Annalibus apparet, paucispost annis Byzanlinos non admodum illud additamentum cxhorruisse. Abno quippe Justiniani vi. die 12 NoYembris, cuin tola civilas ob terro motum in forum Constantioi concurrisset, omncs in hunc modum precatos esse referunt : Sanctus Deus, sanctus forti$ santtus immortalis, qui erucifixus es pro nobis, miserere nobis. Tunc deinde diluculo conclamasse : Fince, fortuna 9

ChrUtianorum. Crucifixc, serva nos, el urbem nostram. Auguste Justiniane, vincas : Άρον, καΰσον τδν τόμον τδν εκτεθέντα άτ:δ τών επισκόπων της συνόδου Χαλκηδόνος. Tolle, exure tomum cdt-

tum ab episcopis synodi Chalcedonensis. Verum is furor diutinus non fuit, etimperaloris cura et ediclis Trisagium canticura expurgatum fuit, firuiataque fides Cbalcedonensis. Interim vero Sevcrus, arrepla sub Anastasio sede Antiochena, Orientalibus persuaserat, ul Trisagiuai hoc in Christi honorem cura additamento FuIIonis rocitare pergerent. Fragmenla quajdam oralionis ipsius de hoc argumento et in Annuntiationem, apud me habeo, in quibus faletur Trisagium Seraphicum, quod Isaia) cap. vi legilur,ad Dominum Sabaoth, Iresque Trinitatis personas leruiinari, είς Ινα· Κύριον ΣαβαώΟ καταλήγουσα, τήν μίαν έν τρισ\ν ύποστάσεσι κυριότητα καϊ

Θεότητα · at Trisagium ecclesiasticum ad Christum Filiumve proprie referri, qui ejusdem ac P^ter et Spiritus sanclus glori© coosors boc pacto declarelur; adeoque exiremifi inipietalis esse nolle vocem hanc addere, Qui crucifixus es pro nobis : "Ηδη τινές εις τούτο ήλΟον ασεβείας, ώς τ?1 Τριταγίφ cpfif,, ήν άναφέρομεν τφ Σωτήρι Χριστφ, λένοντε;· "Αγιος ό θεδς, άγιος Ισχυρδς, άγιος

αθάνατος, μή άναπέμπειν τδ, ό σταυρωθείς. Eos eDim qui sibi repugnarent, ceu 4 8 0 Nestorianos traducebal. Cumitaque Severus Orientalibus persuasisset Tnsagiuui lolum Chrislo potius cani debere, quam Trinilati, Ephremius qui paulo post ipsum Antiochenam Ecclesiara rexit, etsi catholic» fidei studiosissunus erat, ne turbis seditionibusve occasionem praeberet, salius duxit concedere, ut Trisagium ab Orientalibus seoundum interpretamenlum islud cum inlcr-

21

DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA.

82

polatione caneretur. Ejus verba recffabo, ut habentur apud Photium, cod. 228, c i epistoia ad ZeDObinm Monophrsitam. Illi quidem qui Orientis partes incolunt, quia hymnum istum ad Dominum Jesum Chrishm rcferunt, διά τούτο μηδέ ν άμαρτάνειν επισυνάπτοντας τδ, δ σταυρωθείς δι* ήμΑς, idcirco neqxiaquam peccant apponendo, « qui crucifixus es pro nobis » (boc est Theopaschitarum errons suspicione liberantur); Byxantini vero ti Occidentales (Graeci utique) carmen istud $ublimi$simo et tacroiancto bonitatis fonti, consubstantiali TrinUati tribuentes eam ob rem non sustinent ut ea vox, « qui erucifixus t$ pro nobii, » inteneratur, ne pasrionem Trinitati affingant. Cceterum tv πολλαίς ταϊς κατά τήν Εύρώπην έπαρχίαις, άντ\ τού, δ σταυρωθ*\ς OV ή|ΐάς,τό, αγία Τριάς, έλέησον ημάς, έπάγειν, in muUi$ Europa regionibus, pro his verbis, « qvi crueifixui es pro nobis » i&tctc alia injiciunt, « TrinUat sancta, mi$erere nobis. » Kphremio tamen assentiri veretur Photius, propter auctoritatem Patrum, qui Petri Fullonis aaditamentum rejecerunt, eo quod Trinitas hoc hymno celebretur : τής γάρ τριαδικής θεολο­ γίας Ομνον clvot τδ δοξολδγημα. Et corte, cum Damascenus interpolationera hanc proscripserit, etiam in libris quos Damasci scripsit nominemetropolit® etantislitis sui Petri, hinc collegero atriarchas Antiocbenos, quiEphromio successerunt, cum catholic© doctrinae tenaces essent, risagium etiam hymnum.expurgasse, ne qu« supercssenl Monopbysitici veneni reliquiaa. Epistol© Damasceni in editione Basileeosi 1575 coniextus Greeciis innumeris mendis et erratis typothetarum scatet, qu© omnia stibnotare piguit. Eum vero contuli ac reeeosui. ad tres codices Regios 1991, 2930 et 3441, nec oon ad chartaccum allerum recentissimum, el fragmenlum quod reperi in Reg. 3451. t

t

¥

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΧIOPAANHN APXIHANAPITHN

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΡΙΣΑΓΙΟΥ ΥΜΝΟΥ. EPISTOIA AD JORDANEM ARCHIMANDRITAM

DE

HYMNO

TRISAGIO.

Τφ Θιοημήτψ, χάί ζήΜρ θεΐψ χεχοσαημέημ, χν· Α Veneranio i * Deo ac dirino zetoflagranti DopUp 'JopddrQ αρχιμανδρίτη, Ίωάττης ό Δαmino Jordani archimondritas Joanne* Datnatc*μα&χητός, kr ΚυρΙφ χαίρειγ. mu, in Domino $alulem. α*. Τού πρδς σέ μου πόθου ή άκρότης, ώ Πατρών 4. Suramum meum ijoo te prosequor studiom,^ &ρ-.στε, ούχ έξ άστατου προφάσεως τάς άφορμάς κέ- ο Patrum opiime, non ex inslabili quadam occar χτηται, αλλ* έχ θείας αγάπης, ή ουδέποτε έχπίπτειν flione natum esl; sed ex divina chariiale, quas ila ττέφυκεν/Ισμεν γάρ σου της πίστεως τδ δρθδδοξον, comparata eal, ol nuoquam excidal. Noviuiuseniai τδ δρθότομον τού λόγου τής αληθείας, τδ τού ζήλου quara recie de Ode scnlias; quam recte (raeiea 6ιάπυρον·, της πρδς Θεδν αγάπης τδ ακραιφνές, έξ aermonem veriialla; quam ardeuli acsiuea zelo; ής χα\ δι* ήν πρδς τδν πέλας πέφυχας δέσμιος* ή qoatn tioceros advorsua Deum amor, ex quo, cl μέν έστιν ώσπερ πηγής πρώτης σύμβολον. Χαράκτη- propter qoem proximo quoque nalurali veluli oodo ρίζιιν γάρ ό!δβν ή πρδς τδν πλησίον αγάπη τδν πρδς devinttua sis. Ule cnim inslar primi fonlie est: hic Θάδν έρωτα."Ισμεν σου τών τού Θεού λόγων τήν έπι- vero secundi; imo prioris argumenium : qoia dile* πόθησίν τε χα\ χατατρύφησιν, ή σοι μέλιτος γλυχυ- ciio proximi amorem erga Deum cerlissimis notis τέρα λογίζεται* έφαντάσθης* γάρ τδ θείον κάλλος, exprimil. Non nosfugil, quo divinorum eloquiorum xal πρδς αυτό ύπόπτερος άνεφοίτησας, xal γέγονας ^ dcsiderio tenearis, ui voluplatem 4 8 1 q « « Θεού xal τών θείων έμφάσεων άχηλίδωτον Ισοπτρον, illis percipis, ipso quoqoe mello dulciorem experiaχάλλος Ιχων τήν αρετήν, χα\ ταΐς αυτής άχριβεστά- rie. Divinam enim pulcbritudinem animo conciτοΛς γραμμαΐς, άψευδές %ού θείου κάλλους, ώς άρχε- pieng, menlia peniiia alisque eubvecms, DeTdmτύπου παντός αγαθού, έχμαγείον γενόμενο;. Διό σέ noruroqae simuUcroram purissimum speculura eva9

%

t

u a i

• Edila διάπειρον.

b

YABIiE LEGTIONES* R. 1 έφαντάσθη σοι.

x

28 S JOANNIS DAMASCENI 24 aiaii, «I virloiis formotiUite niUUi per anjna Α ποθουντες, άρετήν ποθούμε* xac Θεδν, έξ Λ σοιτά aocQrauttimt lineamoola dlfhii deeorfa, qni boni τής αρετής προττρήρατα. A λλ',οΐμοι,ώ Π^τερ,* otlofJoa exemplir as4, io 16 referag imagtnem. Qua- μβι! Πώς ό τής Έχχλησΐκξ Ιχθρο Leg. ol θείοι. Edit μόνος. 1 Beg. 3451 hic addit λεχθειη.

k

VARiiE LECTIONES. V. int. Jetum. Legebal per abbreviaiioaem δν,υΐίη ano cod. reperi.

» DE HYMNO TRISAGIO EPISTOLA. 30 χσΛ Πατήρ, έξ οδ θεές ό-ΥΙός, xa\ θεδς τδ Πνεύμα Α ttonem coeuniiom numerum declarenl (ϊ) Τ εαυ­ τό αγιον* άγιος Ισχυρός ό Υίδς ή ένυπόστατος θεοΰ ctui Ρεχι (5) eiPaier, ex quo Deua Filius, ei Deas δύναμις· άγιος αθάνατος τδ Πνεύμα τδ αγιον, τδ Spirilus gauclug : mnclu* foriis Filiua, Dei gubgiζωοπο*δν, καθώς φησιν ό Απόστολος * c Ό νόμος τού alena virloe : ianclut immorialii Spirilna eanclos, πνεύματος τής ζωής. ι Ούχ ότι ούχ Ι στι θεδς ό vivificang, quemadtnodum ait Apoaioloa · c Lex ΥΙός, ή τό Πνεύμα τό αγιον, οόδ* ότι ούχ έστιν Ισχυ­ gpiriiug vitae .i 484**on dum ternariuin nomeram expriinit, χσΛ πολυμάχαρος χώραν Εχει. Τδ δέ σημαντιχόν του nonnisi de ipsomel numcro proprie enanliari po* τριαδικού αριθμού ού δυνατόν, t i μή έπ* αυτού χυleat : v. gr. διώνυμος dici neqoit, qai nomina dao ρίως τού αριθμού λεχθήναι * οίον, αδύνατον μή δύο non babet, oec τρίχροος, quf iribus eoloribua prae- ονόματα έχοντα, διώτνμοτ είπείν, χα\ τδν τρεΤς cBloe non oai. Quaro cum trinominem aliquem vo- χροιάς μή έχοντα , τρίχροοτ. "Οταν ούν λέγωμεν eapius, indicaoaua ipsnm Iribai unluro nomiuibus τριώτνμογ, δηλούμεν, τρία μόνον Εχειν ονόματα όν ingtgniri. Dura aulem τρισάγιον, ter tancium dici- τριώνυμον προσαγορίύομ&ν».Έάν δέ ε ίπω με ν τρισmiia, in aancla quidem Trintiale locum liabei: άγιοτ, έπ\ μέν τής αγίας Τριάδος χώραν Ιχει. ΤρεΤς quippo cum ires duniaxal personaa eomplectaiur, γάρ μόνα; υποστάσεις έχουσα, έκαστης αγία; ούσης quaruin quflrfiboi el gancia eal ac celebralur, jnre* χαΛ ύμνου μένης, οίχείως άν λεχθείη τρισάγιος. ΕΙ que ac proprie τρισάγιος ier tancta praedicaiar. Ve- Οέ έπ\ μιάς υποστάσεως βηθείη, ύποτοπάσει τις» ή riiin «ι de uoa peraona canereiur, aospicari quis ώς τρεΤς αγίας ουσίας, ή τρείς αγίας υποστάσεις posael, eam vcl iribus csscniiie, vel iriboa byposia- κέκτηται * ων έκάτερον άθέμιτόν τε χά\ άσεβες έπ\ aibos conatare: qoorutn uirumquo do onica divi- μιάς τών τής θεότητος είπείν υποστάσεων. Καϊ τούτο nitaiie persona aaserere nefarium oi inpium eat. B δέ φαίημεν, ώς τδν Τρισάγιον ύμνον έχφαντορικόν Quin poiiua noc dicinuig absurdura prorsus eaae, όντα τών τριών τής θεότητος υποστάσεων, άτοπον ad unam ex divinttalig personia Trisagium byru- μι$ τών τής θειότητος υποστάσεων • άνατιθέναι. ΕΙ num referre; ut qui tras diviniiatis personaa aperte μέν γάρ τού κοινού τής ουσίας ε Γη σημαντικός, doelarot. Nam si conununero eseeniiam significarei, έλέγετο άν έφ' έκαστης τών·υποστάσεων* σημαντιde unaquaque persona pronunliareltir, Cum aoiero χδν δε Οντα τού αριθμού τών τριών υποστάσεων, ούχ trium peraooarutn numeruin designct, ab re pror- εύκαιρον έπ\ μιάς αύτδν λέγειν, Γνα μή έννάγιον τήν 8oa fueril illaiqf 4 8 5 de ana eflerre, ne alioqut άγίαν Τριάδα άποφηνώμεθα. Ό γάρ τρ\ς αριθμός έφ' noviea-sancuni easo Triniiaiein effuMamus. Siqui- έαυτδν πολυπλασιαζόμενος , τδν εννέα άπαγεννφν dem lernarios in se rouliiplicaiug, novenarium αριθμόν πέφυκεν. nomerom gigniu ε'. Είπομεν, ώςό δύο κεκτημένος ονόματα, διώνυ5. Diximua eum qui duo nomioa babeal, binominera diei, et qui iria nomioa, nec plura, nec μος λέγεται, χα\ τριώνυμός έστιν ό τρία Εχων ονό­ pauciora, trinominem. Cur ergo ter lanlum san- ματα, χα\ ούτε πλείονα, ούτε έλάττονα. Τί ούν τρίeins Pater, aut Filius, aul Spiritus aanclue dici- (j τον μόνον άγιος ό Πατήρ, ή ό ΤΙδς, ή τό Πνεύμα τδ lor ? numquid solua Pater in Iribua personis gub- άγιον ή τρισυπόστατος ό Πατήρ μόνος, ή ό ΤΙδς ataiil, aut solus Filius, aut golus Spirilua sanclus, μόνος, ή μόνον τδ Πνεύμα τδ άγιον, tv* έκαστος ut quilibet ler sauclue praedicetur ? abait 1 Imo inQ- λεχθείη τρισάγιος; μή γένοιτο. Άλλά κσΛ άπειράχις niiies infinite sanclus. A l aancta ditiniUs, in i r i - απείρως. Ί1 δ* αγία θεότης, ώς τρείς μόνας ύποστά* bas peraonia exgiaiena, merito ter sancia proclanaa- σεις Εχουσα αγίας, είχότως άν (δηΟείη τρισάγιος· tur. Cum iiaque Triaagiua bymnua irea deiiaiia "Οστε ούχ έπ\ μιάς τών υποστάσεων χρή λέγειν τδν persona* indicet, de una peraona dicendua non Τρισάγιον ύμνον, ένδειχτιχόν υπάρχοντα τών τριών esl. Kam deflnitura numerum indeniiilse deilaii τής θεότητος υποστάσεων. Όρισμένον γάρ αριθμόν aaaignare non posaumaa, pratler eaaentiae uniiatei», ούχ Εστιν είπείν έπ\ τής αορίστου θεότητος, εί μή ei peraonaruro Triniiaiem. Enim vero al quig a μονάδα μέν ουσίας, Τριάδα Οέ υποστάσεων. Εί γάρ nobis scisciielur, cur bapiizando triplicem iinmer- τις ημάς Εροιτο, άνθ' ότου βαπτίζοντες, τρίτον ποιού­ sionom racimua, quidnam aliud regpondebimug, μεθα τήν χατάδυσιν, τί άν άλλο φαίημεν, ή ότι καθ* nlei qnod pro qualibet persona aemel iromergamug, έχάστην τών τής θεότητος υποστάσεων, μίαν χατά­ ac ler, quia tres parsonaa sunt, non autein ler pro δυσιν, χα\ τρείς διά τδ τρισσδν τών υποστάσεων, χαΛ qnalibet persona? nam alioqui novem immersionea D ού τρείς καταδύσεις χαθ* έχάστην τών υποστάσεων; adbibcndsc forent, qaod oinnioo nefae eaaet. Eaque ή ούτω γε, εννέα τάς καταδύσεις έποιούμεθα* όπερ ciiam ralione ad uuamquamque immereionem no- άθέμιτόν Ψ. Διδ χαθ* έχάστην τών καταδύσεων, τό men uniuae tribus porsonis pronuntiamus. Eodem όνομα μιάς τών τριών υποστάσεων έπιλέγομεν. inodo ai qa^ratar a liobis, cur hmt vox tanetu$ ler Ούτω χα\ έάν έρωτώμεθα. τίνος χάριν τρις τ τό, canitur, ηοη bis aut qnaier; propter Triniiatoa in άγιος* λέγεται, άλλ' ού όΛς ή τετράχις; διά τήν iribua poraonia avbaistenleoi id fleri, vere dixeri- τρισυπόστατον θεότητα άληθεύοντες φαίημεν. Πώς tmig. Quanaaa itaquo raiione Triaagium byrontioi ου ν τδν Τρισάγιον ύμνον έπΙ μιάς τών υποστάσεων de tina portona caneva poaaemuaT aic etcnim noa εΓποιμεν; ψεύστας γάρ εαυτούς χα\ παραβάτας τών ipsos mendacea, verborumque noslrornm refracia- ημετέρων συνιστάνομεν λόγων* έχάστη τών τής riog consiUweremu*. Unaqiueque doilalia persona, θεότητος υποστάσεων, ώς φησιν ό θείος Βασίλειος 0

VARliC LEGTIOMES. 0

" Ediia ιτροσαγορευόμενον. » Reg. I τών αυτών υποστάσεων, deesl τής θεότητος. Duo codd. ήν. J» Sic Μεε. Vei. imerpr. nefarimn : edit. αδύνατον, τ Regti 2 τρίτον. Vol. inlerpi. itriiitm.

DE UYMNO TRI9AGIO KPISTOLA.

34

l J t f f / i V n j i . ΕΤ; Πατήρ t Πατήρ, xa\ Α ut Jivlnui aii Batiliui, p«r uniuiem enunttalur. « t ; "Λ". ·->;, B n μ ί α ·: r. &• ίβΟΊ,, μ ι α y O f , Unui Paier, ei ιιηικ Sanclus, eo quod uun ail ή·*4τη «p*k 4«*«Tdffn; * ού τρισάγιος 4 Πα­ Lypouaala: »na ler uncla nalura divlnliai, qtila τήρ, β«τ μία ύπύαζαβις · οΐι τρισάγιος 6 ΐΉς, βτι iret byposlatfi auni : non ler «ancius e*l Paier, μίβ ι>»£ττ«σις • oi τριαάγιο» τδ Πνινμι το αγ»ν quta aiiica peraona; DOU Unn ler uoetut Fillui, quia Ατι μία irotmffK * ta Πν.ϋμι τ6 «γιον χαΐ «αν· nna quoquc pcrsona ; non ilrm ι·τ aanciu* Spiritua "ι ·βμ«ας Α των βιοφάροκ χα\ Οεοκνιϋο-τΜν Ηα- unciui, qula unica peraona. Sancioram Pairum p*r» jrwfci 4c\ obv avaitvoj eaerj «νις**>ών«. t-jinrus Spiriium «Jncliini π «ανάγιον, id tU, mtvli* -* Eii χατολήγοντα δέ αΕς ένάδα, καϊ είς κυριότητα μίαν. perapicue dixii, quod Dominum Sabaolh laudando άγιασμάν. ι Ιδού τρανώς Ιφη, ότι τ*»ν Κύριον Σα- (qui quidero Deus est in iribus poraonia exaiana) δαωό ύμνούντα, δς έστιν εις βεδς έν τρισίν ύπο- bymnum canorent qui aternario quidem incipicns, στάσεσιν γνωριζόμενος, Ιλεγον τδν ύμνον , τδν έν lioo eal triplici canlu irea pcrsonaa iriiiio celetprrrj μέν άρχ·,, τουτέστι τδν έν άρχ«, μέν τριττόν, braoa, ad uniialem unamque domtnaiionem deeiύμνον τών τριών υποστάσεων, χατολήγοντα δέ tίς nebai; quia Trinilaa personaniro, terna sanclilale έναδα, χσΛ είς χυρώτητα μίαν, άγιασμόν * τουτέστιν, declarata, substaniia» unilaa esl unaque dominaiio. δτι ένας ουσίας, χαι μία χυριότης τφ τρισσφ άγια- Alque adep haj voces, εοχοίχε, lanctui, $anctu$, εμφ δηλούμενη ή τριττύς * τών υποστάσεων. "Ωστε trea peraonas, non onatn, denio&sirant: iauc vero, τδ, "Αγιος, άρος, άγιος, τών τριών υποστάσεων Dominus Sabaoth, divinitalem unam ac doMiualio* έστιν ένδειχτικόν, ού μιας· τδ δέ, Κύριος Σαΰαώθ, ncm. της μιάς όεότητος χαΛ κυριότητος έμφαντιχδν. ιγ\ "Ετι τού αυτού άπδ Ο λογού Περϊ της έν 13. Pratlerea ex ejuadem libro ix, De adoratione πνεύματι προσχυνήσεως · # ΤΟ δέ τών άνωτάτω m spiritu: c Supremarom aitlein virlotum veiut deδυνάμεων oiovti πως έντενές τι χαϊ άχάρεστον, είς fixam oculorinn aciem, cl ioexplebile diviui pro•εοπτίαν ύποφσίνειν έοιχεν, τδ βλέπειν άε\ τά Χε- apectna deaiderium, illud videtor oslendere, quod · ρουόΊμ έπ\ τδ Ιλαστήριον έν τφ τοιψδε σχήματι. Gberubim in propiiialorium aeroper inloerenliir. Γράφει χα\ δ προφήτης Ησαΐας λέγων · Ettov τον Atque eiiam laaiaa propbeia de ejuemodi babiia Κύριον XaBatoe, χαθήμενον έπΙ θρόνου οψηΛον iU scribit: Vttfi Domixum Sabeoth udentm super **l επηρμένου, χαϊ Σεραφϊμ είστήχεισαν χύχΛφ Q aoirxm oxeeUum σΙ etomtum. Serxpfam iUbant ovrcif. ΚαΛ Ιξ μέν έχάστφ πτέρυγας έχπιφυχέναι circa iltxd: atque aex qxiden alaa olriqiie faiaae φησί · χαλύπτιιν δέ αυτά, ταΤς μέν δυσΐ τους πύδας, aiiTelaroaotem ipaa,daabaaqaiden pedea,duabua ταΐς δέ 6υσ\ τά πρόσωπα, πχτάσθαι δέ ταΐς έτεραις. ι vero taciem, ac deaiqoe doabua reliquia volare. » Καϊ μιτά βραχέα- · Τδ ίλαστήριον άρα Χριστδς,δς Ac paucia inierjeclianPropiiiaiorium ifaqoeChriχα\ έν σαρχΛ πχφηνώς, ουδέν ήττδν έστι θιδς χα\ stua eat; qui etal in carno apparaU, nihilomtutis Κύριος φύσιι τ · χα\ άληθιία, πιριιστώσας έν χύ- natara ti verilaie Deoa ac Doniboa eat; ipsequo*χλω δουλοπριπώς χα\ αύτδς έχων τάς άνωτάτω que aupremaa vlttatet aeae undequaque circuroδυνάμεις. · ΕΓ γε μή πεπήρωταί τις τάς τού νού aiantea habena. » 84 eorapoa meniis eat, 4 8 1 αισθήσεις, είδέναι Ι χ ε ι τ δ , χαϊ αυτός, ένδειχτιχδν polesi inlelVigere, bia verbia, t>*# quoqui, indieari, ύπάρχειν τού μή μόνον αύτδν ίχειν χύχλφ τάς δυνά­ non eum solura vinuiea caneniea circum ae babere, μεις ε)δούσας, μηδέ μονφ άναπέμπεσθαι τδν Τρισ­ neque ad ipsum duniaxai ler aanctum bvmnum άγιον ύμνον. Τδ γάρ λέγειν, χα) αυτός, διά τυύ, rcferri. Nam, cum dieil, ipU qxoqve, per banc coχαϊ, συνδέσμου δηλοΓ, ώς χσΛ δ Πατήρ χα\τδ Πνεύμα. pulam, quoque, liquido demonatral, Patrem eiiam Το γάρ χαϊ , προσδήκην δηλοί, συμπλεκτικός« όν el Spirilum aimul cekbrarl. Nam quia vox, σαοοχ. τόν eJHS iu coelii raioioie vacuu» erai: scpulcro clauούρανον έξέτεινεν ώσε\ δέ^ιν. Έν νεκροίς έλογίζετο, dcbatur, el coeluw sicut pellcm exlendebat: cum χσΛ τόν $δην έσχύλευσε. κάτω πλάνος έσυκοφαντείτο, morluis sesiiinabalur, ci inferaum spoliabai: imχαι άνω άγιος, άγιος, άγιος έδοξολογείτο. · Έγώ posior deorsuie audiobat, ae aursum eanclua, μένουν χα\ έν μι&χαΛέν δυσί,χαίπλείοσι παλαιαίς sanctus, eanclus, praedicabalur. > Ego quidem in Ρ&λοις άπαξτό, άγιος, άνέγνων τόν ίερώτατον Πρό- uno cl altcro ac in niullia codicibos velustis seχλον λέγοντα. Εί δέ τρίς αυτόν φάναι J τό, Άγιος, inet lanlutn lancim, aacerrimum Proclniu dixiase δώσομεν, τής αυτής εννοίας έχεται τοϊς προγεγραμ- legi. Tamei&i vero ipsuni ler, sancius, dixiaae μένοις. 'Οτιπερ ως εΤς τής αγίας Τριάδος συνομο­ concedamtia, boc eodem aensu atque iUa qiua λογείται Πατρί χαϊ Πνεύματι, τών Σεραφιμ βοών- prascedunl, accipiendum crH; nempe quod, cum unua ex Triniiate aii, aimul cuui Palre et Spiritu των, Άγιος, άγιος, άγιος, Κύριος Σαΰαώθ. a Seraph.u* celebreiur, clamauiibus, $anetu$, Q sanclui, sanclut Dominus Deut Sabaolk. ιη'. Τού αυτού αγίου Πρόκλου, έχ τού εγκωμίου 48. Ejusdeoa aancii Procli cx laudalione aanτού είς τήν άγίαν Θεογενιχόν», ού ή αρχή. Πάσα* cl& Dei Genilricis, cujua initfum eat, Omnia itiix* μ*τ al papzvplm χαϊ χατηγύρεις· ι Ουδέν τοίνυν moma ae feHivitaies, id etiam proferuul: ε Nibil έν βίφ οίον ή Θεογενικός Μαρία · περίελθε ούν, ώ igUur i» mundo cutu Dei Genitrice Haria confeiri άνθρωπε, πάσαν τήν χτίσιν τψ λογισμφ, καϊ βλέ· poleal: crealuram omnero, ο bomo, peragra, ac «ε, εί έστιν ίσον ή μείζον τής άγιας Θεογενικοϋ. perspice, ao quidqoam ait, quod sanclam DeipaΠερινόστησον τήν γήν, περίβλεπε τήν θάλασσαν, ram exaquel, aut auperet. Terraro undique luslra, τΛΑυ-ραγμόνησον τόν αέρα, τους ουρανούς τή δια- mare clrcumspice, aerem ac coelos aoinio perνοία έρτύνηαον, τάς αόρατους πάσας δυνάμεις ένθυ- scrulare, viriulea omnea iavUtbilca invealiga, μήθητι, και βλέπε, εί έστιν τοιούτον θαύμα έν πάση cogila el vide, an ixi omnibus eondiiis rebua iilτ$ χτίσει*οί οΰρανο\ μέν γάρ διηγούνται δόξαν θεού, lum sii ejusroodi miraculum. Elenim coeli qiiidcm άγγελοι λειτουργούσι μετά