Gloaasrium mediae et infimae latinitatis. Domino du Cange. RS [vol 7] [PDF]

Zitiervorschau

GLOSSARIUM

TOMUS VII.

SIGL.E BENEDICTINORUM :

Praeponitur vocabulis de novo additis. Praeponitur explicationibus quibus aut apertius Cangii sententia explanatur, aut emendatur opinio. [ ] Includuntur quae in ipsum textum Cangii inserta sunt. SIGL^E EDITIONIS DIDOTIAN^E :

* [*] ** [**]

Additamenta CAEPENTERII separatim posita. Additamenta OARPENTERII Cangiano textui inserta. Voces novae quae in hac editione accesserunt. Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quae sunt Adelungii subjectum ADEL. SIGL^E NOSTR^; EDITIONIS :

Additamenta Editoris suis locis inserta. lis quse sunt DIEFENBAGHI subjectum DIEF. lis quae sunt ALOISII FRATI, Eq. Biblioth. municip. Bonon- Praef., subjectum FR.

GLOSSARIUM CONDITUM A CAROLO DU FRESNE

DOMINO DU CANGE AUCTUM

A M O N A C H I S O R D I N I S S. B E N E D I C T I CUM SUPPLEMENTIS INTEGRIS

D. P. C A R P E N T E R I I ADELUNGII, ALIORUM, SUISQUE DIGESSIT

G. A. L. H E N S C H E L SEQUUNTUR

GLOSSARIUM GALLICUM, TABULA, INDICES AUCTORUM ET RERUM, DISSERTATIONS EDITIO NOVA aucta pluribus verlis aliorum scriptorum A

Leopold FAVRE Membre de la Soci&e de 1'Histoire de France et correspondant de la Societ£ des Antiquaires de France.

TOMUS SEPTIMUS R —S

NIORT L. FAVRE, I M P R I M E U R - £ D I T E U R 1886

TOUS DIGITS RESERVES

217331

AD SCRIPTORES

MEDLE ET INFDLE LATINITATIS

R RAB

RAB

RAB

R. LITTERA numeralis, quae 80. denotat, unde versus :

vox Raba pro Rapa in Charta ann. 1391. apud Thomasserium in Consuetud. Bituric. pag. 245 : Habebunt decimam bladorum et agniculorum, canapium, Rabarum et aliarum rerum crescentium in dicta parochia. Alia ann. 1114. apud Stephanotium torn. 4. Fragm. MSS. pag. 13 : Decimam de agnis, vitulis, Rabis, lino et omnibus leguminibus. Rursum occurrit apud Baluzium Hist. Tutelensis col. 435. * Napus, rapae species, Gall. Navet, alias Rade et Rabbe. Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Raba, Prov. rapa, rapula ; vulgari idiomate, Rabo. Lit. remiss, ann. 1450. in Reg. 186. Chartoph. reg. ch. 71 : En laquelle terre ilz semerent des Robes ; et quant ce vint a la saison de cueillir et amasser lesdittes Rabes, ilz arriverent avecques leurs beufz et deux charrettes. Alise ann. 1468. in Reg. 197. ch. 22 : En icellui heritage, qui estoit tout seme de Rabbes, etc. Vide infra Rabea. * Rabe prseterea nostratibus dicta, Pars tibiae crassior, sura, vulgo le Gras de lajambe : unde iisdem Rabache nuncupatur Vestis, qua? tibias et crura tegit. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 4120 : Rabache dicuntur saraballa. quia crura et tibias tangunt (f. tegunt). Lit. remiss, ann. 1455. in Reg. 187. ch. 255 :

A I'occasion duquel cop ledit Valete... en tumbant se va attaindre de la coignie, qu'il tenoit, en la Rabe ou mol de I'une de ses jambes, en lieu mortel, que I'en appelle le bargault. * RABACIA, RABASCIA, Occit. Rabasso, Luteola, plant33 species, unde color flavus efflcitur, Gall. Rabasse. Leudae major. Carcass. MSS. : Item pro sexlario Rabacias,... ij. den. Turon. Leudae minor. MSS : Item de Rabascia,... de sextario duos denarios. Ubi versio Gallica ann. 1544 : Item pour chacun cetier de Rabasse, etc. * RABASSA, Eadem notione. Stat. artis parator. pannor. Carcass, renovata ann. 1466. in Reg. 201. Chartoph. reg. cb. 121 : Item quod nullus possit... ting ere seu tingi facere aliquos pannos, caput seu signum cotonis habentes,... cum vite seu Rabassa,... nee cum alio falso seu vili tinctu. * Rabace vero Instrumentum est piscatorium, in Stat. baillivi Senon. ann. 1327. inter Ordinal, reg. Franc, torn. 2. pag. 12. art. 9 : Nous deffendons la Rabace a touzjourz. * RABAIM, Titulus libri inter illos memorati, qui in Charta fundat. monast. Bonawal. ann. 1242. dantur, ut fratres possint liberhts sanctss contemplationi vacare et studio, inter Instr.

Ocloginta dabit tibi R. si quis earn numerabat.

Seu ut habet Ugutio : Ocloginta facit numerum, quae dicitur haec R.

Eidem literae si linea recta superaddatur, 80. millia significat. R. in superscriptions cantilenas, rectitudinem vel rasuram non abolitionis, sed crispationis rogitat. Notkerus Balbulus Opusc. Quid singulse literae significent in superscriptione cantilenae. Vide A. * R, pro S. et vicissim, saepius apud Scriptores, turn Latinos turn Gallicos, medii aevi. Qusssere, pro Quserere. Rasitas, pro Raritas. Apud nostrates vero id maxime obtinuit sub Ludovico XI. Mesire et Mesirier, pro Merise et Merisier. Vide supra Mesin. Charuble, pro Chasuble ; Fuseur, pro Fureur, in Lit. remiss, ann. 1481. ex Reg. 209. Chartoph. reg. ch. 151. * RAB A, pro Rapa. Processus de Vita S. Yvonis, torn. 4. Maii pag. 550 : Aliquando comedebat Rabas coctas cum farina. Raphanos intelligunt viri docti ; sed coqui non solent Raphani : malim ergo pastinacas hortenses intelligere, quas farina conspersas interdum coqui notum est. Oseterum occurrit eadem VII

RAB

RAB

RAB

torn. 6. Gall. Christ, col. 488 : Damns jour tombant, Inclinata et decedente VIII. PP. in epist. ad Car. imper. torn. primam partem et secundam Rabaim,:et die, in aliis Lit. ann. 1370. ex Reg. 100. 9. Collect. Histor. Franc, pag. 196 : Cech. 861 : Comme le suppliant passoit par terum de Widone Rabia, invasore scilicet librum Aurora. * RABALA, Gall. Rabale, Instrumen- devant I'oatel dudit Claye a Tournay a et rapaci, vestra gloria subveniat, et eutn tum quoddam operarium nescic ouod, f. heure d'entre deux wignorons Rabat jour, de finibus nostris... ejicere modis omniRuncina, vulgo Rabat. Lit. remiss, ann. et en passant trouva ladite Berte cloiant bus jubeutis. Vide infra Rapius. 1391. in Reg. 142. Chartoph. rag. ch. 57: les fenestres dudit. hostel. Eqdem signifl1 RABIARE, vel RABIRE, Rabie affligi, Soys-Rome print un instrument, appelle catu Rabbuiare dicunt Itali. furere. Glpssa3 Lat. Grasc. et Grsac. Rabale, dont il frappa le suppliant sur * Est et ludi genus ejusdem nomen- Lat. : Rabiat, Xuo-|ju|j(.v^cncto. In T 1. REMISSIO est causes commissss ad tendi. Hie Remissos intelligo yiros imMS. Sangermanensi legitur Reminiscor ; committentem facta missio ; item, quan- belles, malosque indigenas, qui pro deat in Glossis Grsec. Lat. : 'YTIOJJUJX- doque significat idem quod indulgentia, fensione regni pugnare detrectabant. v^o-xw, admoneo,moneo, comminisco, prae- in vet. Vocabulario juris utriusque. Va- Nostri quoque Remis usurparunt pro moneo. Verbum lTU(JU(ji.Yi 3.] etc. iterum iterumque pluat, redundant peram in Greeco-Latinis: 'Avuxpoirew, Vetus Judicatum in lib. 2. Chronic! S. aquae, dicitur Repluentibust exabundanMeplando. Vincentii de V u l t u r n o pag. 690 : Ut om- tibus, ut apud Papiam: Repluit, abundat. J REPLUM, Species mulieris, in Glossis REPLEGIARE, REPLEGIABILIS. Vide nes servi, qui subtracts erant qui ad Plegiua. ejus placitum venire noluissent, potesta- Isid. Suspicatur Vulcanius legendum * REPLEMENTUM, Abundantia, copia. tive eos apprehenderet, et in ipso servitio esse : Peplum, Species vestis muliebris. Memor. G. Cam. Comput. Paris, fol. 149. eos Replicaret, cum famulis, et filiis, et Vossius lib. 3. de Vitiis serm. cap. 42 : r°. ad ann. 1410 : Magnum itnpedimentum rebus, etc. Infra : Vel in tpsius prsssentia Peplum, vestis muliebris. Martinius retiet Replementum erat pro armariis came- sic eos Replicaret in servitio de ipso Mo- net Replum, quod ordo alphabeticus ibi rarum inferiorum, in quibus dicti com- nasterio, etc. Ad servitium repetere, in sit observatus, Replumque sit operimenpoti reponi consueverant, etc. Legibus Wisigoth. tit. 7. § 4. tum, quod vesti accornmodari potuit. « REPLETOR. Schol. MSS. ad Juven. Deinde, ut Reicinium a Reicio, sic Re| 1. REPLICATIO, in veteri Vocabul. sat. 5. vers. 260. apud Maium in Glos- Jur. est exceptionis facias exclusio ; et sic plum a Repello ex eadem causa dici posar. novo : Structores, Repletores menses. est quasdam exceptio competens acton tuit. Emendat ipse : Replum , Vestis * REPLEVINA, Cautio ad redimendum contra exceptionem rei, et istam semper mulieris. [* Glossar. vet. ex Cod. reg. aliquid capt.um, fldejussio. Scacar. ann. opponit actor: et contra Replicationem 7613 : Replum, quod replet species mulie1282. ex Cod. reg. 4653. A : De nobilibus actoris datur duplicatio reo; et iterum ris , ne templum facere debuisset.] Normannias proponentibus, quod licet non contra duplicationem rei datur actori [**' Vide Forcellin. in hac voce. Confer haberent juatitiam spates placiti, tamen triplicatio : et sic in infinitum extendere Repti.] omnis Replevina nantorum captorum pro licet. Tabularium Calense pag. 139. ad 1 REPODIARE, REPODIATIO. Vide, Podium. querela mobilis vel cataili, absque in- ann. 1256 : Die assignata coram nobis questa, ad ipsos pertinebat; et quod super ad interloquendum super exceptionibus 1 REPffiNITENS, Poenitens, dolens, hoc servientes domini regis eisdem inju- ex parte dictarum monialium, et Replica- Gallis Repentant. Repcenitentem suscipe riam faciebant. Habito super hoc consilio, tionibus ex parte dicti magistri, etc. me, Domine, in veteri Antiphonario Eccl. concordatum fuit quod omnis Replevina Charta ann. 1273. apud Baluzium torn. S. Petri in Vaticano, Edit. Thomasii in omnibus casibua ad regem pertinebat. 2. Histor. Arvern. pag. 277 : Rationibus, Romse ann. 1686. col. cxv. [** Repoeniexceptionibus, cavillationibus, Replicatio- tens indulgentiam consecutus est , in Vide Plevina in Plegius. A. verbo * REPLEVIRE, Fidejubere, cautione nibus et defensionibus tarn juris quam Anastas. Mirac. SS. Cyri et Joh. apud facti. Statuta Montis regalis pag. 86: Maium in Spicil. torn. 3. pag. 416.] redimere aliquid captum, Gall. Cautionner. Charta Phil. Pule. ann. 1354. in 50. Insuper quia saspe dictum est supra, quod « REPOFOCILIUM, Trefouel, in Glossar. Chartoph. reg. ch. 76 : Pro dictis autem etiam discussis, vel non discussis, excep- Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. Vide Retrofrancheriis dictus Symon suique Iiseredes tionibus procedatur, ne processus causes focilium. tenentur, quando burqenses et gentes impediatur, statutum est, quod omnes 11. REPONDERARE, Tantumdem pendomini de Bellomonte Rogerii capti deti- exceptiones, Replicationes et triplicatio- dere, square, Gall. Contrepeser. Epistola nentur apud Conchas, ad sufficientem nes, dilatatorise, declinatorias, perempto- Soldani vEgyptii in Chronico Jqhannis citationem eosdem Replevire. Vide Reple- rias, etc. Sed haec sunt Jurisconsultis de Whethamstede pag. 409 : Pugillus sigiare in Plegius. familiaria. Glossae Lat. Grsec.: Replicacio, quidem plebis, nunquid latitudinem ma11. REPLICA, Analabum , armilausa, 'AvTtTtapaypaip^. Ali88 Graeco-Lat.: 'Avti- ris poterit obumbrare, et velut gutta roris scapulare monachorum, resticulas duss, a itapaypafri, Replicacio, proscripcio, Repli- minima ultra aquarum mullitudinem in replicandp dicta: Laurentio in Amal- catio, perscriptio. litore posita, virtutem exercitus noslri thea, et in Martinii Lexico : quod con1 REPHGATIO BENEFICII, Remunera- Reponderabit ? sule. Vide Analabus. tio, compensatio. Diploma ann. 1322. 1 2. REPONDERARE, Rependere. Sido-

REP

REP

nius lib. 1. Epist. 4 : Reminiscaris, velle me tibi studii hujusce vicissitudinem Reponderare. Et lib. 5. Epist. 1 : Reponderatur tibi ex hoc consummatissima gloria. Adde lib. 9. Epist. 11. Claudius Mamert. lib. 3. cap. 15 : Pro falsitale veritatem alicui Raponderare. 1. REPORTAGIUM, Medietas decimae ; Reportage. Charta Theodorici Episc. Arabian, ann. 1150 ; Mater Ecclesia Ambianensis ex antiquo dignitatis suse privilegio obtinet medietatem decimne, quae vulgo dicitur Reportagium. Aliaejusdem anni 1172 : Cum prsedicti Monasterii fratres apud Flaisserolles commorantes Reportagium, medietatem videlicet decimal, quam Ambianensis Ecclesia de labore parochianorum suorum in territoriis Polivillse et Choisi agricolantium de antiquo obtinuerat, retinere attentassent. Charta ann. 1245. ex Tabulario S. Germani Pratensis: Ilia cujus esset major decima de Clamardo ratione praedictae consuetudinis sequens colonum suum haberet nomine Reportagii medietatem decimse terras illius sic cultae, etc. Charta G. Abbatis S. Florentii Salmuriensis ann. 1246. ex Tabulario S. Dionysii : Rations cujusdam consuetudinis, quae Reportagium sive Carrutagium vulgariter nuncupatur. Ita in alia Decani Paris, ejusd. anni Carturagium habetur ; [et melius, ni fallor, Carrucagium, in alia mox laudanda e M. Pastorali Eccles. Paris.] Alia anni 1166. in Tabulario Abbatiae S. Acheoli Dioecesis Amb. fol. 455 : Clamabamus siquidem inter nos invicem quasdam decimas per consuetudinem Reportagii. Et infra : Totam nihilominus decimam absque Reportagio possidebit. In eadem Charta : Nihil habebit Reportagii; sed tola ex integro decima ad jus et possessionem de Marcel deferetur, sicque manifestum et patens, quod neque Ecclesia de Marcel de curte de Bertencourt et culturis suis antiquis, neque Corbeiensis Ecclesia de omni territorio, quod ad jus et parochiam de Marcel pertinet, aliquid omnino reportabit. Charta ann. 1346. in M. Pastorali Eccl. Paris. lib. 23. ch. 95 : In locis illis duntaxat, quos coloni decimariae sive territorii nostri in eorum decimaria excolebant ratione cujusdam consuetudinis, quae Reporlagium sive Carrucagium vulgariter nuncupatur. Tabularium Altaeripae in Episcopatu Lingonensi ann. 1287 : Dictus Curatus illarn decimarn, quae debetur nomine Reportagii, accipict et habebit. Occurrit non semel in Tabulario S. Dionysii fol. 15. 16. 32. et in Tabulario S. Germani de Pratis fol. 103. [ut et in Tabulariis Compendiensi, et S.Medardi Suessionensis, etc.] JPF" Locum habebat Reportagium, cum ab hominibus seu colonis unius Ecclesiae agri excolebantur in vicino alterius Ecclesiae seu paroeciaa territorio ; tune enim medietatem decimae frugum ex iis agris nascentium percipere solebat prior Ecclesia, etiamsi nullum aliunde jus, nullam aliam in ea paroecia decimam habere consuevisset; hinc inter Ecclesias de Reportagiis dissidia. Hujus rei testis est Charta E. Prioris S. Martini de Campis ann. 1243. in Tabulario nostro Sangermanensi : Notum facimus, quod cum tails esset consuetudo inter villas de Meudonno et de Clamardo, quod si aliqua terra arabilis coleretur in territorio et parrochia de Meudonno per colonos et animalia commorantia in parochia de Clamardo, ille cujus esset major decima de Clamardo ratione praedictae consuetudinis, sequens colonum suum, haberet nomine Reportagii medietatem

decimse terrse illius sic cultae, et eadem consuetudine similiter uteretur villa de Meudonno in territorio et parochia de Clamardo. Tandem inter nos ad -quos special major decima de Clamardo et religiosos viros Abbatem et Conventum S. Germani de Pratis Paris, ad quos spectat major decima de Meudonno, fuit concorditer ordinatum, ita videlicet quod nos... supradictam consuetudinem remisimus... et quidquid nomine Reportagii in territorio de Meudonno percipiebamus... prsefatus vero Abbas et Conventus S. Germani prsefatae villas de Clamardo eandem consuetudinem remiserunt. ;: - Charta ann. 1499. in magn. Chartul. nig. Corb. fol. 75. v°: Quotiencumque coloni.... de Villers le Bretonneulx coluerant aut colebant agros territoriorum de Folliaco et Albigniaco, jus quoddam, quod Reportagium dicebamus, pertinere (asserentes) ex segetibus, messibus et sementis crescentibus in dictis territoriis de Albigniaco et Folliaco ; quod quidem Reportagium dicebamus alienum diversumque a jure decimas. Vide Raportus 2. et Report us 3. 2. REPORTAGIUM, Dictum, sententia, arbitrium, Gallice Rapport. Charta Libertatum Villae Maceriarum ann. 1233 : Si aliquis casus emerserit, qui in ista Charta, et per istam Chartam determinari non valeat, idem casus ad usagium patrise per Reportagium Scabinorum firmiter tenebitur. 1 REPORTAMEN, Actio reportandi proprie, relatio. Epistola Abbatis S. Albini apud Johannem de Whethamstede in Chronico pag. 440 : Honesti enim viri est hohesta dicere, in aliis vero vel interpretari in melius, vel omnino tacere. Igitur vel omnino taceatis, vel in melius Reportamen faciatis; hoc est, in meliorem partem accipiatis, mitiorem in partem interpretamini, ut satis patet ipso contextu. T 1. REPORTARE, Causam judicandam referre, Gall. Raporter ; hinc Reportator, Gallis Raporteur, Eelator causaejudicandae. Lobinellus torn. 4. Hist. Paris, pag. 525. plura refert Aresta Parlamenti sic terminata : Reportatum per N. vel N. Reportavit, et in Regestis ejusd. Parlamenti passim, N. Reportator. Juxta primam hujusce supremi Senatus institutiqnem duplicis erant generis Consiliarii. Alii judicabant tantum, nunquam reportabant; alii reportabant solum, non judicabant : quod discrimen sustulit Philippus VI. Edicto ann. 1344. torn. 2. Ordinal. Reg. pag. 224. n. 9. ubi : Que tous Rapportent... car tous doivent estre Rapporteur et Jugeurs. 1 2. REPORTARE, Transcriber, cedere, dimittere. Charta Henrici II. Ducis Lotharingiaa ann. 1243. apud Mireeum torn. 1. pag. 116 : Noverit Univert-itas vestra, quod Gosuinus Miles, dictus Bock, totum feodum, quod de nobis tenebat in territorio de Heimicsem, in pratis, aquis, piscariis... ad opus Abbatis et Conventus de Loco S. Bernardi... qui ab ipso Gosuino prssfatum feodum, titulo emptionis, juste acquisierunt, in manus nostras quasi veri domini et superioris ipsius feodi Reportavit, atque justo modo werpivit, nihil sibi juris, nihil suis heredibus in dicto feodo, ad prassens vel in posterum, reservando. Hoc feudum Monasterio venditum, dicitur in manus superioris domini Reportatum seu dimissum quod nemini feudum tenenti licitum fueritillud alienare sine licentia domini feudalis. Liter33 Margaretae Flandrise Comitissae ann. 1250. quibus pacem componit inter Wal-

132

REP terum Episc. Tornac. et Balduinura Comminii Dominum, apud eumd. Miraeum torn. 2. pag. 1233. col. 1 : Nos ambo (Balduinus et ejus filius) dictas justitias terrarum Episcopi... Reportavimus libere et absolute werpivimus et effestucavimus in manus illustns dominaz M. Flandriss et Hannonise Comitissae... Reportavimus et libere et absolute werpivimus et effestucavimus in manus dictse Z>. Comitissae, de consensu et voluntate ejusad opus dicli Episcopi et successorum ejus, patronatum Ecclesiae de Commines. Et col. 2 : Reportaverunt et in manus noslras libere et absolute dicti Balduinus Dominus de Commines et Balduinus filius ejus primogenitus werpiverunt et effestucaverunt, ad opus dicti Episcopi et successorum ejus, justitias dictarum terrarum Episcopi, etc. Vide Raportatio. * 3. REPORTARE, Restituere, emendare. Assis. apud Cadomum ann. 1234. ex Cod. reg. 4653. A : Judicatum fuit quod, sive veniret Robinus sive non, judicaretur quod dominus Jacobus Reportaret pro defeclibus Robini. * 4. REPORTARE SE, Gall. Se raporter, Deferre. Memor. D. Gam. Comput. Paris, fol. 150. r° : Dictus presbyter refferebat et Reportabat se penitus.et omnino de dicta cedula et de toto facto ex eadem dependente, informationi super hocfactse. j REPORTATIO, Transcriptio, cessio, rei possessae dimissio, Gallis Transport. Cornelii Zantfliet Chronicon apud Marten, torn. 5. Ampl. Collect, col. 414 : Eodetn anno (1421.) Johannes Conies Namurcensis pro certa summa pecunise vendidit Principi Philippo Dud Burgundise totum Comitaturn Namurcensem... ad quern juridice suscipiendurn et saisiendum missi sunt honorandi viri... in quorum manus facta est decenter Reportatio et effestucatio pra&dicti Comitatus mensis Junii die octava. Vide Raportatio. 1 REPORTATIONES, Commentationes,adnota'tiones. Testamentum Guillermi de Turre Canonici Claromont. ann. 1315. apud Baluzium torn. 2. Hist. Arvern. pag. 539 : Item lego ff. vetus meum et ff. novum, infortiatum, Codicem, Summam Asszonis et alias Reportationes et commenta super Corpus juris et Decretales meos Bernardo, etc. 1 REPORTATOR,-Gall. Raporteur, Relator causae judicandse. Vide Reportare 1. * REPORTATURA. Actio reportandi aliquid eo, unde fuerat allatum, Ital. Riportamento. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 70. ex Cod. reg. 4622. A : Item statutum est, quod fornarii de csetero habeant et habere possint pro coctura cujuslibet sextarii panis, portatura et Reportatura ipsius, tarn hyemali quam in aestate, denarios sex Vianensea. Vide Reportus 1. * REPORTORIUM SALIS, Salinum, Gall. Saliere. Lit. remiss, ann. 1362. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 93 : Quorum (hominum) unus salarias seu Reportoria salis de palea facere consueverat. Ubi legendum forsan Repositoria. Vide infra Repositorium 2. * REPORTUM, Relatio, expositio, Gall. Raport. Arest. ann. 1400. in Lib. 1. ordinal, artific. Paris, ex Cam. Comput. fol. 269. v° : Tamquam magister dicti artificii (barbitonsorum) per decem annos et amplius, operatorium in dicta nostra villa et alibi tenendo publice et notorie, bene et fideliter exercuerat, in nostroque Caslello Parisiensi et alibi Reporta de periculum (1. periculo) vulneralorum, etc. REPORTUNUS. Gloss. Graeco-Lat. : SxeT^IOC, Importunus, Reportunus. Latino-Graecas.]

REP

REP

T 1. REPORTUS, Italis Riporto, Relatio, reponebantur, ad mensam, apud Pliactio reportantis aliquid eo, unde fue- nium, Petronium, eutndemque in Fragrat allatum. Statuta Avenion. lib. 1. mentis pag. 9. 11. 31. 46. quod Composrubr. 25. art. 2 : Mplendinarius pro portu tile vocat Ennodius Epigr. 22. et Reportu cujuslibet salmatas grani vel j REPOSITORIUM, Id omne in quo alifarinse, tarn infra civitatem quam extra, quid reponitur. Perpetuus Turon. Episc. mercedem unius solidi Turon. tantum saec. 5. in suo Testamento legat Amalaconsequatur. rio presbytero capsuldm communem unam * 2. REPORTUS, Relatio, renunciatio, de serico, item pensteriurn et columbam Gall. Raport. Ordinal. Phil. V. ann. ad Repositorium ; id est, columbam ad 1319. in Reg. 58. Chartoph. reg. fol. 27. reponendam sacrosanctam Eucharisv° : Si quis in dicta villa contra deffensas, tiam, ut probat Mabillonius lib. 1. de vel ordinationes seu banna noctis facial Liturgia Gallic, cap. 9. num. 13. Breaut committal, ille de servientibus, qui viarium divisionis tbesaurorum Garoli hoc curias reportabit, habebit sex denarios M. ann. 811 : Harum divisionum... unaquaeque ab altera sequestrata, semotim in pro Reporto. * 3. REPORTUS, Jus percipiendi me- suo Repoaitorio cum superscriptione cividietatem decimae ex agris, quos homi- tatis ad quam perferenda est, recondita nes alterius paroeciae colunt, nostris jacet. S. Bernardus de Cqnversione ad etiam Rapport. Vide supra Raportus 2. Glericos cap. 3 : In illud siquidem (praArest. ann. 1354. 17. Jan. in vol. 4. ares- vae conscientiae) Repositorium, velut in tor, parlam. Paris. : Cum Us mota fuis- sentinam aliquam, tota decurrit abomiset... in casu novitatis ratione medietatis natio et immunditia defluxit. Computus decimarum ad causam Reporti certarum ann. 1244. MS. Bibl. Regiee : De quodam terrarum et vinearwn, etc. Vide Repor- Repositorio ad nebulas v. s. Statuta Eccl. Nannet. ann. 1365. apud. Marten, torn. tagium 1. 1 1. REPOSARE, Quiescere, nostris Re- 4. Anecdot. col. 930. et Statuta Eccl. Meld. eod. ann. torn. 2. Histor. ejusd. poser. Vide in Repausare2. * 2. REPOSARE, Desistere, cessare. Eccl. pag. 508 : Item, quod duae sint cuppas, seu duo Repositoria, unum videlicet Sent, arbitr. ann. 1500 : Taliter quod non potest ipsa aqua ire per bialeriam quod pro hostiis conservandis remaneat, dicti Glaudii Lamberti, adeo et in tan- alterum quod ad infirmos deferatur. Intum, quod dictum marlinetum dicti Lam- ventarium Eccl. Aniciensis ann. 1444: berti se Reposat, et non potest in eodem Item, quoddam estoy corporalium de operari. panno nigro Damacii. Item, quoddam Repositorium corporalium de veluto ni| REPOSCERE, Latinis notum pro Repetere. De magistro, qui discipulos dic- gro. Ubi Estoy (nostris Etui, Theca) et tata reddere jubet, dixit Terentiarms Repositorium idem sonant. Charta Petri Maurus de Carmine Anacreontio Cho- Noviom. Episc. ann. 1412 : Inmedio parriambico : Tu genus hoc memento red- tis dicti cimiterii pro cimiterio remanenlis fiat una crux honesta, et prope ipsam dere, cum Reposcam. T REPOSCONES, Flagitatores, qui conti- aliquod Repositorium conveniens ad renuo convitio debitum reposcunt, Lauren- ponendum ossa seu reliquias deffunctotio in Amalthea. Ammianus lib. 22. sub rum, quas reperientur in parte dicti cimifinem : Homines autem JSgyptii pleri- terii. Acta B. Andreaa pueri, torn. 3. Juque... sunt... Reposcones acerrimi. Vox lii pag. 464 : Reportatus rursum est theest non inelegans, judice -Vossio lib. 3. saurus (id est, corpus sacrum) ad ecclede Vitiis serm. cap. 42. sed dici non po- siam S. Apostoli Andreas in Rinn, non test, num Lucillius, vel alius veterum, amplius in cosmelerio, sed in Repositorio, usurpet; an demum inventa, Latinitate quod in templi pariete hunc in finem studio fuerat excavatum, recludendus. Ubi collabente. REPOSITARIUS, [Idem quod Reposta- Repositorium idem est quod Sepulcrum. rius, Thesaurarius.J Vide Salmedina in [** Eodem sensu apud Jul. Valer. de rebus Alex. M. lib. 3. cap. 95. ed. Mai. Zavalmedina. 1 1. REPOSITIO, Quies, Gall. Repos. Vide Repositum 3.] Synodus Valentina Monasterium B. Marias de bona Reposi- ann. 1581. torn. 4. Goncil. Hisp. pag. tions in oppido S. Salvii, vulgo Notre 288 : Rector et clerus intra ipsum EccleDame de bon Repos, apud Stephanotium sias archivum, Repositorium unum confitorn. 1. Antiq. Benedict, in Vasconia dant, cum tot scriniolis sive cellulis, quot in ilia Ecclesia beneficia fuerint: in quo MSS. pag. 286. 1 2.'REPOSITIO, Locus ubi quid repo- acta omnia et instrumenta ad beneficium nitur. Palladius.lib. 1. de Re Rustica spectantia in posterum recondantur, ita cap. 32 : Repositiones faeni, ligni, canna- ut singulas cellules singulis beneficiis deVide mox Repositum 1. rum, nihil refert, in qua pane fiant, putentur. 8 Pro vase Eucharistico, vulgo Ciboire, dummodo siccas sint. * 3. REPOSITIO, Deditio, Gall. Reddi- occurrit in Invent. S. Gapel. Paris, ann. tion. Charta ann. 1489. 11. Febr. in Lib. 1376. ex Bibl. reg. : Item quoddam Reporub. S. Vulfr. Abbavil. fol. 167. r° : sitorium, sive Cyboire Gallice, quod supra Paulo post reductionem seu Repositionem majus altare est appensum, in quo est dictse villas Abbatisvillae, post mortem Ka- quasdam cupa auri, ubi reconditum est roli ducts Burgondorum, in manibus su- sanctum Sacramentum. Aliud Gallicum ibid. : Item un cyboire pendant sur le premi domini nostri reg is, etc. *4. REPOSITIO, Dilatio in re judicia- grant autel, ouquel repose le tres-saint ria, Gall. Delay. Stat. Gasimiri III. ann. Sacrement. Annal. Trenorch. ad ann. 1447. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 157 : circ. 1562. inter Probat. ult. Hist, ejusd. Item decernimus quod omnes terminorum pag. 290': Allerent (les Heretiques) jusRepositiones seu dilationes inutiles cas- qu'd I'insolente impiete de briser le Reposentur et minorentur ; nam Repositio et sitoire, ou estoit le precieux Corps de N. dilatio terminorum, si fieri debet, aliter 5. J. C. non fiat, nisi vera infirmitate allegata. * Pro Armario, maxime in quo sacra ** REPOSITIONIS FESTUM, Dominica repohuntur, nostris etiam Repositoire, septuagesimae, qua Alleluia deponitur. in Stat. eccl. Tull. MSS. ann. 1497. fol. Vide supra in Alleluia. 17. r° : Mox incensat reliquias beati AmoREPOSITORIUM, Discus major, in quo nis existentes in Repositorio. Lit. remiss, "variae simul lances componebantur ac ann. 1479. in Reg. 206. Chartoph. reg. ch.

REP

133

259 : La suppliant rompit ung aulmoire ou Repositoire, et en icelle print ung calice. * REPOSITORTUM APIUM, Alvearium, Gall. Ruche d'abeilles. Lit. remiss, ann. 1366. in Reg. 98. Chartoph. reg. ch. 680 : Unum vissellum seu Repositorium apium, • et unamgerbarn seu javellam porrorum... furatus fuit dictus exponens. * Hinc Repos, pro Berceau, Cunabula, in Lit. remiss, ann. 1448. ex Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 587 : Le barseau ou Repos pour y couchier icellui enfant. Frpissart. vol. 2. cap. 103 : Les Gandois... trouverent le Repoz, ou le comte avoit este mis d'enfance, et le depecerent piece a piece. VA.SA. REPOSTORIA, In quibus quid reponitur. Papias : Vasa Repostoria, area, gazopkylacium, cibutum, loculus, scrinia, etc. Ordericus Vitalis lib. 13. pag. 898 : Tonnas falerni plenas, aliaque vasa Repostoria cum multis speciebus ex pretiosis opibus de suis locis transtulerunt. Vide Salmasium in Observationibus ad Jus Atticum et Romanum pag. 451. [** Et Forcellin. in voce Repositorium.] REPOSTORIUM SA.NGTIUS, ^rarium, vel potius Oimeliarchium, apud Gapitolinum in Antonino Philos. Glossae Basilica? : 'PeuoirtTopcoufji, 7iapa0v)xap£tov. 1. REPOSITUM, Fiscus. Testamentum Sancii I. Reg. Portugalliae 33ra 1217. apud Brandaonem torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 260 : Castera omnia de meo Reposito dentur leprosis Colimbrias. Infra Repositorium scribitur. [** Codicil. Sancii I. ann. 1188. apud S. Rosa de Viterbo in Elucidarii torn. 2. pag. 285. voce Repositio : Totum Repositum, tarn pannus, quam vasa argentea et scutellas, et culiares, et quidquid in Reposito est, et pannos quos habeo in S. Cruce taliados et per taliare, dent per albergarias pauperes mei regni. Unde discas Repositum esse locum, ubi instrumenta coenatoria reponuntur.] REPOSTARIUS, Thesaurarius. Repostarius major, in Charta aerae 1316. apud eumdem Brandaonem torn. 5. ejusd. Monarch, pag. 304. Vide Zavalmedina. 1 2. REPOSITUM, Secret!or camera. Leges Palatinse Jacobi II. Regis Majoric. in Actis SS. Junii torn. 3. pag. xi : Per officiales Repositi bene fiant ilia injuncta eorum officiis, quas ad servitia palatii diriguntur. Et pag. XL : In nostro Reposito sint duse personas, quas excupatores nominentur, ipsi enim tarn cameras nostras qvut,m palatia scobare et mundare teneantur. 1 3. REPOSITUM, Sepulcrum. Bulla Leonis IX. PP. in Actis SS. Junii torn. 3. pag. 671 : Ejus cadaver in quodam Reposito in ecclesia Fratrum Prasdicatorum... detulerat tumulatum. Vide Repositorium. 1 REPOSITURA, Repositio, seu actio reponendi. Vita B. Notkeri Balbuli, torn. 1. Aprilis pag. 582 : Erat Romas instrumentum quoddam ex theca ad Reposituram antiphonarii authentici. REPOSITUS, Secretus, arcanus. Will. Malmesburiensis lib. 4. Histor. Angl. cap. 2 : Illud Repositius praepositum non ita vulgabatur, etc. Robertus Bourronus MS. in Merlino: Elle me creanta que elle s'en partiroit en Repost de son pere. Hugo Plagon Gallicus interpres MS. W. Tyrii lib. 6. cap. 7 : Delitescentes, Reponnoient. Lib. 12. cap. 4 : In prasdictis latebant insidiis... Pour ce firent Repostailles et esmouchemens. [Des Fontaines cap. 20. num. 3 : Tu edifias par force en ma terre ou en Repost, id est,' Clanculum.,

434

REP

REP

REP

cies. Instr. ann. 1485. torn. 5. Sept. pag. gessit Salmasius de modousurarum pag. 736. col. 2 : Qui locus, ut ne inreverenter 554. et seqq. Constitut. Siculas lib. 1. tit. tractaretur, slabat coopertus cum, quodam 8 : Ut nullus aucloritate propria de injuSe sont dedens li temple mis... panno lanse, vulgo nuncupato Repostero riis et excessibus factis, vel faciendis in Ces out les Repostals garnis. posterum se debeat vindicare, nee Prxsavel Razel. | REPOSTORIA VASA. Vide Reposito- lias seu Reprsesalias facer e, vel guerram Le Roman de Ron MS. :' rium. in regno movere. Petrus de Vineis lib. 5. N'est chose si Reposle qui ne soil reveled, ** REPOSTULATIO, Repetitio, ut res Epist. 24 : Propt.er quod, licet frivolam Ne euvre tant oscure qui ne suit demonstre'e. mea ad me redeat; in chart, ann. 1378. occasionem assumens, de bonis ipsorum Observat Thomasserius in suo ad Bello- apud Haltaus. in Glossar. German, voce Tudertinorum Reprsesalias te velle facere manerium Glossario, Repost, et Repo- Ruck-forderung, col. 1561. comminaris. Et lib. eodem, Epistolae 48. naille in antiqua Decretalium InterpreT REPOTIA, Vox Latinis nota, quam titulus ita concipitur: Concedit licentiam tation^ pro electione clandestina vulgo quidam e recentioribus transtuleruntad quibusdam mercatoribus faciendi Pr&saaccipi.] convivia, quae in nonnullis religiosis lias contra rebelles, qui eos disrobaverunt. * Unde Reponle maladie, in Ohron. S. Ordinibus celebrantur recurrente pro- Concilium Avenionense ann. 1279. cap. Dion. torn. 3. Collect. Histor. Franc, pag. fessionis die, anno praesertim quinqua- 2 : Si contingat vel homines vel res quas225. Rebot, in Stat. Joan. III. ducis Brit, gesimo, quem Jubilseum vocant. Statuta hbet, animalia quasvis Ecclesiarum, sive torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1165 : En Ernesti Bavari Archiep. Colon, ann. personarum Ecclesiasticarum.... abduci lieu Rebot et encute, etc, A verbo Repoinre 1605. in Instrum. tomi 2. novae Gall. per aliquos aut aliquas in prsedictam sive et Reponre, Occultare, delitescere, in Christ, col. 162 : Nee in esculentis aut pignorationem aut Reprsesaliam, etc. iisdsm Chron. pag. 170 : II (Remi) se poculentis nnvi aliqui in monasteries fConcilium Paris, ann. 1314. apud Marpresenta hardiement devant sa face, qui sumptus fiant, ullave Repotia aut anni- ten, torn. 7. Ampliss. Collect, col. 302 : un poi devant ce se Reponnoit, ne ne s'o- versaria professionis convivia. Et si pignorationes quas vulgaris elocutio soit monstrer devant li (le Roy). Lit. ann. * REPOX, Praestationis species, vel Reprsesalias nominat, in quibus alius pro 1315. torn. 1. Ordinal, reg. Franc, pag. idem f. quod supra Reportus 3. Charta alio prsegravatur, tamquam graves legibus 107 : Celui qui Repaint le froment, etc. Guill. dom. Salionis ann. 1281. in Ghar- et sequitati naturali contraries, civili sint Ubi Latinum habet : Qui abscondit fru- tul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. fol. constitutione prohibits^, etc. Adde Regimentum, etc. Repondre, in Lit. remiss. 19. r° : Tria jornalia sunt in valore octo mina Paduae ad ann. 1302. torn. 8. Muann. 1397. ex Reg. 151. Chartoph. reg. eminarum bladi per medium annui red- ratorii col. 427. Chronicon Jacobi Malch. 259 : Lesquelles chases... elle porta ditus, exceplo le Repox. Infra : Tredecim vecii torn. 14. ejusd. Murator. col. 959. quse tenet de partagio, Privilegium Universitatis Lovan. ann. mucier et Repondre ou feurre d'un lit. jornalia terras 1426. apud Martenium torn. 1. Anecdot. Occurrit etiam in Chron. S. Dion. ibid, excepto annuatim le Repox. pag. 185. Reposer, eodem sensu, in Lit. T REPPARIUM, REPPERIUM. Vide Re- col. 1768. etc.] De Repraesaliis, consule parium. Epist. 12. Friderici II. Imp. ex iis, quas remiss, ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 413 : Icellui Jehan cacheement s'estoit enferme * REPPAYRIUM. Vide supra Repa- edidit Freherus torn. 1. Rerum Germanic. Bartholum in Tractat.de Repraesal. et Repose en une petite sienne maison. rium. 1 REPPAYSUTA, Idem quod supra Re- Guidonem PapaeDecis. 32.33. Chopinum Repus, Abditus, in aliis ann. 1406. ex Reg. 161. ch. 190 : Jehan Pichon, qui es- peysata, Pastus, a Francico Repaitre, lib. 3. de Doman. tit. 25. Bretium lib. de toit mussie et Repus derriere un buisson, Pascere. Computus Johannis Humberti Superioritate Regis cap. 17. etc. Literaetc. Inde En repast, repostement, etc. sub Guigone Dalph. ann. 1328. ex Sche- rum verp repraesaliae formulam exaravit Clanculum, occulte. Lit. remiss, ann. dis D. Lancelot : Item tradidit Johanni Rollandinus in summa Notariae cap. 9. 1407. in Reg. 161. ch. 285 : Comme le Viconis dicta die pro Reppaysuta equorum part. 2. extrem. [Vide voces Marcha pag. 279. et 280. Pignorantia et Reprensalise.] suppliant eust par maniere furtive et en dicti dotnini Dalphini, in. sol. •j REPPUS, Italis Reffo, Gallis Fil, Fi- p* Pfefflnger. ad Vitriarium lib.3. tit. 3. Repost pris et emporte, etc. Ne en Repost, ne en appert, in Ch. ann. 1306. ex Tabul. lum. Statuta Placentiae lib. 6. fol. 80. I 6. et Murator. dissert. 55. in Antiq. Ital. Carnot. En Requoi ne en appert, eadem v° : Sartores de drapis non possint acci- torn. 4.] * REPR^ESENTALIA, Eodem intellectu. acceptione, in Ch. ann. 1317. ex Reg. 61. pere de taliando et cusendo... videlicet de ch. 155. En Recoy ne en appert, in Lit. aliquo gonello drappi integri... ab homine Charta ann. 1282. apud Murator. torn. 4. cum suo Reppo sartoris albo et endego.... ann. 1354. torn. 4. Ordinat. pag. 301. Lit. Antiq. Ital. med. aevi col. 749 : Unde remiss, ann. 1373. in Reg. 105. ch. 139 : ultra in. sol. et vi. d. Et fol. 81. recto : prsedicti vicedomini fecerunt cassare et Lequel Perrins prins Repostement trois Item de aliquo guernimento de biseto mortificare omnes pignorationes et Reprsevaisseaulxou plus d'estaing.Repontement, vel albasio ab homine cum suo Reppo sentalia, quas haberent homines Venetias in Chron. S. Dion. ibid. pag. 199. Res- sartoris albo et endegho ultra n. d. super commune et contra commune et hoponnemuent, male pro Responnaument, Alium locum vide in Repediatura et mines Mutinse, taliter quod amodo inanin Stat. ann. 1359. torn. 3. Ordinat. pag. Repum. [** Confer Graff. Thesaur. Ling. tea sint nullius valentise. et vigoris. Dantes 373. art. 3. Repuntement, in Lit. remiss, Franc, torn. 2. col. 495. voce Reif, Funis, eisdem et omnibus aliis hominibus de Milann. 1390. ex Reg. 138. ch. 171. Repuse- lora.] tina licentiam ire et redire cum suis merment, in Lit. ann. 1409. torn. 9. Ordinat. "REPR^ENSALIA, Jus recipiendi, quod cimoniis et sine, absque impedimenta pag. 438. Hinc Repoistaille et Repoustaille, cuipiam per vim ablatum fuerit, idem aliquo pro illis pignorationibus et ReprseLatebra. Chron. S. Dion. ibid. pag. 183 : quod Repr&salise. Vide in hac voce. Stat. sentaliis, salva jurisdictione communis En diverges parties fuioient, li un aloient synod, eccl. Castrens. ann. 1358. part. 2. Venetiarum utique et lionore. a gar ant es viles et es Repoustailles des cap. 21. ex Cod. reg. 1592. A : Item uni1 REPR&SENTANEUS, Qui repraesentat, bois. Et pag. 245 : A I'abbe pria que il le versitas, quae concedit vel extendit Re- exhibet. Reprsesentanese potestatis re&receut en aucune Repoistaille lui et ses prseensalia sive marchas, contra perso- pectu aliquid facere, apud Tertullianum serjans. Repoistail, pro Receptaculum, nas ecclesiasticas vel bona ipsorum, nisi Apolog. cap. 27. perfugium, vulgo Refuge, azyle, apud hoc revocaverint infra mensem, ipso jure REPR£!SENTARE, Exhibere, sistere aliGuignevil. in Peregr. hum. gener. MS. est interdicta. Vide mox Repressalse. quem. Lex Ripuariorum tit. 31. |2: Quod ubi Deum alloquitur: REPR£SALI£, Jus recipiendi, quod si eum Reprsesentaverit, tale damnum incuipiam per vim ablatum fuerit, a voce currat, quale, etc. [Reprsesentare se, apud Fai moi de toi un esconsail, Gallica Reprendre ; [nostris Represailles, Gregorium Mon. in Chronico Farfensi, Un abril et un Repostail. Italis Rappresaglia et Ripresaglia. Alias torn. 2. Muratorii part. 2. col. 636.] Oc* Inde etiam accersenda videtur vox originationes affert Vossius lib. 3. de currit non semel apud Scriptores aevi Repoter^ pro Mentiri, quasi veritatem Vitiis serm. cap. 42. quem, si opus est, inferioris. Vide Prsesentare. abscondere. Lit. remiss, ann. 1462. in consule.] Auctor Breviloqui: Reprsesalia * REPR^ESENTARI, f. Sermonem haReg. 198. Chartoph. reg. ch. 332 : Tu en est potestas pignerandi contra quemlibet bere ad populum. Charta ann. 1142. Repotes, qui est a dire, Tu as menti. de terra debitoris data creditori pro inju- torn. 4. Cod. Ital. diplom. col. 1543: Haud scio an ab eodem fonte derivetur riis et damnis. Idem : Reprassalise dicun- Ipsa scholarum processio debet proftcisci Repotisser, quod Occitanis Contemnere, tur, quando aliquis oriundusdeuna terra usque ad ripam S. Marci de Brolio, et aspernari sonat. Lit. remiss, ann. spoliatur,vel damnificatur ab alio oriundo ibi Reprsesentart.... Scholse eant ad Re1450. in Reg. 185. ch. 48 : Tu me Re- ab alia terra, vel etiam si non debitum prsesentandum ecclesise S. Mariss Forpotisses, qui vault a dire, Comme tu me solverit ei; tune enim datur potestas isti mosse. spoliato, quod ei satisfaciat contra quemravalles. 11. REPR^ESENTATIO, Corporis forma, ^REPOSTARIUS, Thesaurarius. Vide libet in terra ilia, unde est spoliator vel species. Vita B. Coletae, torn. 1. Martii Repositum 1. debitor. 'AvSpoXYi^'.?, Graecis, Latinis Cla- pag. 591: Juvencula pulchrse Reprsesenta* REPOSTERO, Tapetis seu panni spe- rigalio, de quibus vocibus multa con- tionis et dulcissimss modestise. Morum occulte. Le Roman de la guerre de Troyes MS. :

REP paternorum Reprsesentatio, id est, Imago, imitatio, in Epistola S. Odilonis Abb. torn. 3. Cone. Hispan. pag. 187 : Reprsesentatio passionis et mortis Christi in tragoediis, in Regiminibus Paduse, apud Muratorium torn. 8. col. 375. Has repraesentationes improbant Patres Synodi Hispal. ann. 1512. torn. 4. Concil.Hispan. pag. 11. * 2. REPR-ffiSENTATIO, Hpnorarius tumulus, Gall. Representation. Obituar. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5191. fol. 88. v° : Percipit fabrica decem solidos in quolibet anniversario, pro Representations corporis dicti defuncti, quse debet fieri in choro in dictis anniversariis, ponendo unum pannum, ut consuetum est fieri in aliquibus anniversariis. 1 REPR^ESENTATIVUS, Qui repraesentat, ostendit, exhibet. Epistola Johannis de Mpnsteriolo apud Marten, torn. 2. Ampliss. Collect, col. 1417 : Moxque Agrippinam pervenimus, quse vulgo Colonia vocitatur, civitas profecto amplissima et ingentis honorificentise... et... magnificentise Reprsesentativa. 1 REPR^SENTATOR, Qui repraesentat, exhibet, imago est. Filius Reprsesentator Patris, Tertulliano adv. Praxeam cap. 24. Concilium in Hispania celebratum ann. 1215. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 169: Prsecipimus ne quis promoveatur in subdiaconum, diaconum vel presbyterum, nisi habeat competens... beneficium... et qui aliter ordinaverit, competenter provideat eidem in necessariis, vel a Reprsesentatore ipsius, ordinato facial provideri, donee ei competens beneficium fuerit assignatum. Ubi Reprsesentator em eum esse puto, qui aliquem praesentavit ordinandum. * REPR.ffiSSAL.ffi, ut supra Reprseensalia. Stat. synod, eccl. Burdeg. ann. 1359. ex Cod. reg. 1590: Decimus nonus (casus) est, qui concedunt Reprsessalas contra personas ecclesiasticas. Vide Reprensalise. 1 REPR.ffiSTARE, Prsestare, exhibere, tradere. Paulus JC. lib. 19. Dig. tit. 1. leg. 47 : Lucius Titius accepta pecunia ad materias vendendas sub pcena certa, ita ut, si non integras Reprsestaverit intra statuta tempora,poena conveniatur,partim datis materiis decessit, etc. Rursum OCcurrit eadem notione lib. 36. tit. 1, leg. 22. sed alia superius in Prsestare. 1 REPREHENSIBILITER, Male, perperam, sic ut reprehendi mereatur. Rufinus in Apologia pro Origene : Tertulliani libellum de Trinitate Reprehensibiliter scnptum inserentes. Magis Latine postea dixit : Fidei, quse a Tertulliano non recte scripta est. 1 REPRENSALIJE, Idem quod Reprsesalise, Gall. Represailles. Statuta Ecclesiarum Cadurc. R.uthen. et Tutel. apud Marten, torn. 4. Aneedot. col. 744 : Item, persona singularis ipso facto excpmmunicata est et universitas interdicta, quse concedit Reprensahas sive marchas, id est, pignorantias fieri contra personas ecclesiasticas, vel bona ipsarum, nisi concessionem hujusmodi revocaverint infra mensem. Eadem fere repetuntur ibid, col. 756. 1 REPREYSALLLE, Eadem significatione. Privilegia Studentibus in Studio Gratianopolitano concessa per Dalphinum ann. 1339. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. 412. col. 2 : Venienles ad dictum Studium, commorantes ibidem et recedentes ab ipso, pro aliqua guerra, pignoratione seu Repreysalliis, non possint capi, pignorari vel quovis modo delinen.

REP

REP

135

1 REPRESSIVUS, Qui vim habet repri- beratio. Invent. Chart, reg. ann. 1482. mendi. Petrus Blesensis Epist. 43 : Quia fol. 151. v° : Quatuor aliee litterse simul cum morbus in augmento est, nondum annexes, quarum tres sunt sigillatse sigillo est purgalione utendum ; usus sum Re- Yolendis comilissse Barri, super accordo pressivis (supple remediis) oleumque vio- facto inter earn et dominum de Longalaceum super cor et hepar et fronti cjus valle, cum suis fautoribus et adhserentiapposui. bus, ratione recuperationis seu Reprisise * REPRETIARE , ^Estimare, pretium ipsius comitissse, quse evaserat ex carceimponere. Charta ann. 1313. in Lib. rub. ribus templi Parisiensis, in quibus detiCam. Comput. Paris, fol. 400. r° : Reper- nebatur captiva de mandato reg is. Vide tum fuit superficiem dictorum boscorum Rescussa. per dictos gruerios, vocatis secum servien* REPRISIO FEUDI, Reprise de fief, in tibus forestse nostrse Rise et quampluribusc Consuet. Nivern. cap. 4. et Tree. art. 18. aliis fidedignis, fuisse Repreliatam vj . Homagium seu servitium feudale; quo xxviij. lib. v. sol. bonorum et fortium par- praestito, vassallus feudum a domino vorum Turonensium. recipit : unde Reprisire, illud praestare ; 1 REPREYSSALLLE. Vide in Repren- quo sensu Reprendre nude dixerunt, ut saliae. legitur in Chartul. S. Benigni Divion.: * REPRIMARE, Priorem statum resti- Ce sont les personnes notaubles et seculatuere, idem quod Repriorare, quomodo res, qui furent presens a Dijon le 17. jour etiam legendum conjectant docti Edito- du mois de May Van 1350. quant messire res ad Vitam S. Facund. torn. 6. Aug. Jehan de France due de Normendie, a pag.**482. col. 2 : Vivente beato papa Gre- cause dou bail de Philippe due de Bourgorio reformata (civitas Tadinum) et gogne meindre d'aage, Reprist de frere episcopatus in ea, et per annos trecentos Pierre abbe de S. Benigne de Dijon. Italici Reprimassent et restaurassent ter- Charta Joan, de Vergeio ann. 1297. in ras, etc. Vide Repriorare. Chartul. eccl. Lingon. ex Cod. reg. 5188. REPRIORARE, Ad priorem, seu pristi- fol. 27. v° : In qua Reprisione prsemisnum statum reducere. Alvarus in Vita sorum (feodorum) de now sic facta per S. Eulogii Presb. et Mart. num. 10 : me, interfuerunt testes inferius nominati. Fracta consolidans, inusitata restaurans, Et fol. 28. r°: Item recognovi et recognosco antiqua Repriorans, neglecla renovans. me tenere ab episcopo prsedicto suisque Idem in Epist.ad eumdem S.Eulogium: successoribus, nomine dictse ecclesise LinRepriorasti, mi domine, emolumenta prio- gonensis, in augmenlationem feodi mei, rum, etc. ea, quse recepi et Reprisivi a gardianis, ^REPRISA, Deductio ex proventibus sede vacante, nomine episcopatus Lingoalicujus prapdii, pro solvendis pensita- nensis. Recognovit dom. R. se Reprisisse tionibus, quibus obnoxium esse potest, et se lenere in feodum, in Ch. ann. 1259. quacumque ex causa. Charta ann. 1289. ibid. fol. 142. r°. Vide Relevare feudum apud Kennettum Antiquit. Ambrosden. et supra Reprisia 1. pag. 314 : Capitale messuagium valet per | REPROBABILIS, Reprobandus, rejiannum cum tola inclausa n. sol. el non plus, salva Reprisa domorum et aliarum ciendus, apud vet. Irenaei Interpretem officinarum. Charta Edwardi II. Regis lib. 4. cap. 33. n. 1. novae edit, et JoAngl. ann. 1308. apud Rymerum torn. 3. hannem Sarisber. lib. 7. Polycratici pag. 80. col. 1 : Totam terram nostrum cap. 20. * REPROBARE, Exprobrare, Gall, alias Ponlivi et Monstroll. cum omnibus exitibus et proficuis de prsedicta terra, ultra ratio- Reprouver, pro hodierno Reprocher. Lit. remiss, ann. 1357. in Reg. 89. Chartoph. nabiles Reprisas ejusdem, provenientibus, quamdiu nobis placuerit, eidem Consorti reg. eh. 34 : Prgediclus Fromage dixit et nostras, pro expensis hujusmodi, commit- Reprobavit prsefato des Poulies, quod ipse tendam duximus et assignandam. Alia non erat nisi quidam assidator scotorum, Henrici VIII. ann. 1511. apud eumd. etc. Aliae ann. 1362. in Reg. 93. ch. 74 : Rymer. torn. 13. pag. 310. col. 2 : Conce- Cum Guillelmus Madonees Mathseo Voudimus prsedictis mine Abbati et Conventui lart plura verba conlumeliosa dixisset, et eorum successoribus, quod ipsi terras, dicendo et Reprobando sibi contra verum tenementa, et redditus annul valoris qua- inter csetera, quod ipse erat unus garcio draginta librarum, ultra Reprisas, quse leprosus. Villehard. paragr.!89:JVep/aise de nobis seu de quocumque aho tenentur dam le Dieu que james me soit Reprove in capite, adquirere ac aliis mediis et mo- que je fuye de camp et laisse I'empereor. dis, quibus melius scierint, sibi et succes- Lit. remiss, ann. 1378. in Reg. 114. ch. soribus suis in suos proprios usus pro per- 80 : Icelle Colete comme femme de legiere petuo possidenda , optinere possint et volente et furibonde,.... pour ce que ledit valeant. Vide Thomam Blount in Nomo- Michaut.... lui Reprouvoit sa vie deshoneste, etc. Hinc Reprovier, pro Reprolexico v. Reprises. | REPRISAL!^, Reprisals, vel Reprisals,bandus, damnandus. in Vitis Patrum ut habet Thomas Blount in Nomolexico, MSS. : nostris Represailles, idem quod ReprseFille moult a fait grant annul salise, de quibus supra. Et lait Reprovier et hontage, * 1. REPRISIA, Pensio annua. Stat. Que enchainte ies par songnentage. ordin. Cisterc. ann. 1308. ex Cod. MS. S. Jacobi Leod. cap. 5 : Duxit generale ca- Vide mox Reprobrium. * Reprovier praeterea et Reprouver, nopitulum ordinandum, quod in omnibus abbatiis ordinis sint duo aut unus bursarii stris olim idem quod nunc Proverbe, deputati, qui Reprisias, reditus sive pro- Proverbium. Poem. reg. Navar. torn. 2. ventus ipsius abbatiss recipiant et custo- pag. 32 : diant, atque tractent. Charta ann. 1273. Ke bien save"s, ja n'iert, en Reprovier, ex Chartul. Campan. fol. 449. col. 2 : D'orgellex cuer, bone cangons cantee. Omne illud quod dictus Haetus poterat habere in vesturis, ventis, Reprinses, etc. Phil. Mouskes : Ubi Reprinse, idem yidetur quod RacheLi vilaias en Reprouver dist: tum et Relevium. Vide in his vocibus, Tant grate cieure, que mal gist. Glossar. Jur. Gall. v. Reprise de fiefet mox Reprisio. T REPROBATIGIUS, Idem quod Repro* 2. REPRISIA, Recuperatio, capti li- babilis. Glossae Lat. Grsac. : Reprobati-

REP

REP

HEP

Adde Graeco-Latinas. 1 1. REPROBATIO, Rejectio, Hebr. 7. 18 : Reprobatio quidem fit prascedentis tnandati propter infirmitatem ejus et inutilitatem. Tertullianus Apolog. cap. 13 : Nee electio sine Reprobatione. Idem adv. Judseos cap. 14: Lapis offensionis post Reprobationem adsumptus et sublimatus. Passim utuntur Scriptores Ecclesiastici pro Praedestinatione reproborum ad mortem, ut habet Isidqrus lib. 7. de Summo bono cap. 7. nostris Reprobation. * 2. REPROBATIO, vox forensis, Refutatio. Arest. ann. 1342. ex Chartul. 23. Corb. : Facta igitur per praefatum baillivum nostrum super prasmissa inquesta, tradilisque Reprobationibus per partem dictorum religiosorum, etc. * REPROBATORIUM, Eadem notione. Chron. Guill. Bardini ad ann. 1310. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 17 : Qui (reus) contra eum (Almaricum vicecomitem Narbonae) et ejus honorem proposuit Reprobaloria ignominiosa, quse a judicibus admitti debuerant, nisi de crimine Isezae-majestatis actum fuisset. T REPROBATRIX, Qua? reprobat. Disciplina Reprobatrix superbise, Tertulliano lib. 4. adv. Marcion. cap. 36. * REPROBE, Injuriose, Gall. A tort, injustement. Lit. remiss, ann. 1363. in Reg. 93. Chartoph. reg. ch. 256 : Inter ceetera ipsas ftonestas mulieres nominabat et vocabat ribaldas , dicendo Reprobe quod Anglici ipsas deturpaverunt et cum ipsis jacuerant. * REPROBRIUM. Opprobrium, dedecus, nota, Gall. Reproche. Lit. remiss, ann. 1361. in Reg. 91. Chartoph. reg. ch. 201 : Cum prsefati conjuges.... fuissent ab omni tempore lapso boni et legales mercatores, absque aliquomalo Reprobrio, etc. Vide supra Reprobare. 1 REPROBUS , Rejectus , reprobatus. Glossae Lat. Graec. et Grsec. Lat.: Reprobus, aSoxcfAo?. Passim occurrit in Scripturis sacris et apud Scriptores EccleSiasticos. Reprobi nummi, apud Ulpianum lib. 13. Dig. tit. 7. leg. 24. § 1. Reprobi testes, quorum testimonium invalidum esse debeat, in Notitia judicati ann. 843. Marcae Hispan. col. 780. Vox eorum tanquam funesta et Reproba contra neminem audiatur, in Charta Casimiri Regis Poloniae ann. 1335. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 509. * Pro Vitiosus, in Lit. ann. 1367. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 74 : Visitarent carnes vendendas ibidem, et caperent seu capi facerent carnes Reprobas et corruptas, etc.

REPROMISSA, Dos, quae mulieri repromittitur, nostris Reprise et conventions. Statuta Venetqr. ann. 1242. lib. 1. cap. 31 : De breviariis mulierum vadimonium comprobandi de sua Repromissa, etc. Cap. 39 : Chartula, quam fecit aliqua mulier in potestate viri sui, nulla ratione contra Repromissam suam et dimissorias, quse in ejusdem viri sui potestate devenerit, valeat. Adde cap. 53. 61. REPROMITTERE FIDELITATEM, in Capitulari 2. ann. 805. cap. 9. et lib. 3. Capitul. cap. 8. w REPROPIARE, Propius accedere. Ruodlieb. fragm. 3. vers. 586 :

pilli. Pro Accusare, in jus deferre, vide in Rectum.

A 36

I REPROCA , 'Eut'gSa , T, j^ra TYIV eop-

T^V, in Glossis Lat. Grsec. et Gr. Lat. Vulcanius emendat Repotia, yel Reci•proca. Martinius suspicatur retinendum esseReproca, quasi repetita, ut reprocari, pro reciprocari. * REPROCABE, [Objurgare. DIEF.] * REPROCHARE, Objurgare, crimen imponere. Charta ann. 1347. in Reg. 76. Chartoph. reg. ch. 298 : Cum nonnulli invidi et loquaces eidem Petro Clerico Reprochare, dicere. ac imponere conentur, etc. Reproucher, pro Reponere, obloqui, in Lit. remiss, ann. 1471. ex Reg. 197. ch. 182 : Icellui Alain Reproucha : Ceste vieille ne cessera meshuy de gourgousser. Reprocer un compte, Reprobare, improbare, in Ch. ann. 1339. ex Tabul. S. Joan. Laudun. : Et se aucunes personnes Reprocent ledit compte et facent opposicions coulourees ou raisonnables encontre ycelui ; et ycelles reproces ou opposicions veulent poursuir, etc.

REPTATOR, etc. Vide in Rectum.

| REPTEMPTUS, pro Retentus, Detentus. Judicium ann. 821. in Probat. novae Histor. Occitan. torn. 1. col. 56 : Jacebat in lectulo suo.... ab segritudine Reptemptus. REPTI. Papias: Renones sunt velamina humerorum ex pectore usque ad umbilicum, atque tortis inllis adeo hispida, ut imbrem respuant, quos vulgo Reptos vocant, eo quod longitudo villorum quasi reptat. [Ex Isidore lib. 19. Orig. cap. 23. ubi additur ex Salustio : Germani intectum renonibus corpus tegunt. Turn IsiUtque suse palriae jam ccepit Repropiare. dorus:Dic(i autem Renones a Rheno GerREPROPITIAJfTE-Diyma dementia. For- manise flumine, ubi Us frequenter utunmula frequens in Chartis Ludovici Pii tur. Haec utcumque probant Repta et Imper. postquam a filiis regno dejectus, Reptem, intelligi posse de hujusmodi annis scilicet 833. et 834. illud rursum Reptis, utpote in usu apud Moguntinqs reassurapsit, cum in iis, ques id tempo- Rheni incolas.] Nescio, an hue pertiris praecedebant, sese divina ordinante neat, quod habet Epistola Ethelberti providenlia Irnperatorem Augustum ins- Regis ad Bonifacium Archiepisc. Mqcriberet. Id porro passim observare est guntinum, 40 : Reverentias vestras direxit in iis potissimum diplomatibus, qu33 devotio mea— nonnulla munuscula, id describuntur in Vita Aldrici Episcopi est caucum argenteum intus deauratum, Cenomanensis num. 9. 10. et 11. quae pensantem libras tres et semis, et duo data sunt ann. 18. Imperii, indict. 10. et Repta. Ibidem Epist. 77 : Misimus vobis 11. prioremque formulam praeferunt : parva xenia, id est, Reptem ruptilem et num. 12. 33. 34. 37. 39. 40. etc. quae unam, etc. ! REPTIVIDA PROLES. Mabillon. saec. data sunt ann. 23. et seqq. [** Vide Heumann. de Re Diplom. inde a Carol. M. 3. Bened. part. 2. pag. 125. ex Herkemperto et Leone Marsicanq locum hunc pag. 174.] 1 REPROPITIARE, Placare, propitiare. refert : Ille quidem (Ratchisus Rex LonTertullianus lib. 1. ad Nationes cap. 17: gobardorum) cum filiis ad B. Renedicti Neque imagines Csesarum Repropitiandot cosnobium profeclus est, ubi sub arlissima hostes populi nuncupamur. Acta S. Otto- vitas districtione vitam finivit : uxor vero nis, torn. 1. Julii pag. 456 : Hanc Repro- ejus Taxia nomine cum Reptivida prole pitiationem, quse. hominibus Repropitiat sua similiter mutato habitu, etc. Hie haePatrem, id est, Reconciliat. Hebr. 2. 17: ret vir pculatissimus. An nomen proUt misericors fieret et fidelis Pontifex ad prium virginis ? [** Nomen filiae Tassiae Deum , ut Repropitiaret delicta populi, erat Rottruda. Vide Chronic. S. Beneid est, Expiaret. Repropitiari, passive. dict, ad ann. 744. apud Pertz. Scriptor. Levit. 19. 22 : Orabit pro eo Sacerdos, et torn. 3. pag. 200.] pro peccato ejus coram Domino, et Repro1 REPUBERARE, Iterum vegetari. Sepitiabitur ei , dimitteturque peccatum. bastianus Perusinus in Vita B. ColumRursum occurrit 2. Reg. 21. 14. 3. Reg. b33 Reatinae torn. 5. Maii pag. 345. * : 8. 39. Translatio S. Felicis Confessoris, Contuebatur demum mater ipsa.... refloet omnia torn. 3. Concil. Hispan. pag. 296. col. 1: ridam carnem Repuberasse Dominus pro peccatis totius terras offensus, membra repleri. Haud ita absimili noet vehementer iratus, clementer Repropi- tione Columella lib. 2. cap. 8 : Senectus tiabitur. nee revirescere nee Repubescere potest. | REPUBLICARE, Idem quod simplex REPROPITIATUS, Iterum propitius factus, pacatus, in ChronicoReichersperg. Publicare. Litterse Henrici IV. Regis ann. 1177. [Post multas tribulationes , Angl. ann. 1412. apud Rymer. torn. 8. multaque gravamina, quse. peccatis exi- pag. 768. col. 1 : Intelleximus quod illi gentibus perpessa est Ecclesia in ilia nota de partibus Flandriaz dictas treugas in dualitate, per annos fere viginti duos, singulis locis et placeis,quibusproclamari tandem Repropitiato Domino facta est consuevit, nuper Republican et proclaconcordia. [Salyianus lib. 7 : Hanc pro mari fecerunt. muneribus sacris dederunt domino retriT REPUDIUM, Renunciatio, juris sui butionem, ut in quantum eos beneficiis ad cessio. Gesta Guidonis Episc. Oenoman. se illexerat ad Propitiandum, in tantum apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 342 : Quidquid habebat in illo cimeterio illi ab eo recederent. REPROVARE, pro Reprobare, quompdo nobis inlegre, quiete, in eleernosyna dimiReprouver dicimus, in Legibus Luith- sit, concessit atque donavit, ejusque Reprandi Regis Longobardorum tit. 5. pudvim in manu nostra roboravit. | 1. [« 8. (2, 2.) Ubi Murator. Repro- 1 REPUERESCERE, pro Repuerascere, betur.] ut est apud Tullium de Senectute cap. * Ranprover, eodem sensu, apud Pe- ult. Glossae Lat. Graec. : Repueresco, uatrum de Fontana in Consil. pag. 88. Xiv itat? yivojAat. Mox ante melius : Repuerasco, avavY]7rtoO[jiat. art. 4. 1 REPUGNACULUM, Career equorum, 1 REPSUDERE. Glossae Lat. Graec. et Graec. Lat. :Repsudit, EiurpomaCeTai. Mar- pdcXfn;, in Glossis Lat. Graec. et Graec. tinio videtur legendum esse Reincidit, Lat. in febrem scilicet, quod quidam e recen* REPUGNARE ICTUM, Repellere, retioribus dixerint lutTpoitca^etv, pro •umnpo- tundere,ictum a seavertere. Lit. remiss, Recurrere. ann. 1399. in Reg. 154. Chartoph. reg. REPTARE , Increpare , exprobrare, ch. 407 : De plato dicti ensis dictus cleriGall. Reprocher, Hisp.Retar. Lit. remiss, cus percussit ipsum Rernardum,.... et niann. 1381. in Reg. 120. Chartoph. reg. chilominus sibi abstulit quandam securim ch. 322 : Dicta Johanna dictum Petrum sive pigassam, cum qua ipse Bernardus increpaverat seu Reptabat , quod idem ictum dicti ensis Repugnaverat. Vide Petrus cotidie accipiebat bona dicti pu- supra Rebatere.

REP

REQ

SREPUGNATIO, Clarigatio, Gall. Re- Unde legendum forte Reprassentetis, et presuilles. Lit. remiss, ann. 1361. in Reg. de reprassentando, stipulatione scilicet 89. Chartoph. reg. ch. 706 : Ratione cu- facta ut dom. de Bieberstein denuo carjusdam Repugnationis factas contra non- ceri mandaretur nisi infra terminum nullos de Giemo, qui...per modum guerrse praescriptum lytra promissa soluta esin terra domini de Sulliaco venerant. set.] Reputare dixit Ulpianus pro ComVide supra Reprseensalia. puture, Rationem supputare, putare, ut | REPUGNATOR, Qui repugnat, obsti-et Reputatio, pro Computatio, Gaius lib. tit, Quasi Repugnatore cessante, apud 10. Dig. tit. 2. leg. 19. * Reputer vero nostri dixerunt, pro ReBedara lib. 1. Histor. cap. 17. * REPULA , Repudium accipit a peti- trancher, Resecare, ab offlcio vel societione honoris. Glossar. vet. ex Cod. tate aliquem arcere. Stat. pro Arcubal. ann. 1389. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, reg. 7641. * REPULSA, Rebellio, defectio, Gall. pag. 278. art. 1 : Se lesdits arbalestriers Revolte.'Lii. Joan, locumten. reg. Franc, de la confrarie dessus dicte, ou li uns in Occit. ann. 1360. ex Reg. Joan, ducis d'eulx, eust ou eussent affaire contre le Bitur. in Cam. Comput. Paris, fql. 32. v°: prouchain sane de un de leurs confreres, Prasdiclas inobedientias, rebelliones seu ou pluseurs, tenuz est d'aler entre deux, Repulsam domino nostro prsedicto (regi) sur estre Reputez desonserement. Pluries et nobis nomine regio forefactas totaliter ibi. Quae interpretatio firmatur ex alio reputamus. Stat. ann. 1399. torn. 8. earumd. Ordinat. pag. 338. art. 16 : Sur peine d'estre Rese| REPULSATUS , Repulsus. Vita S. Francae, torn. 1. Aprilis pag. 384 : Fures quiez de leur serement. Unde Resecation, Repulsati et extinctum est incendium op- eodem sensu, in Lit. ann. 1383. torn. 7. posit tone Reliquiarum. jam laudato pag. 35. Sed et Resequer, | REPULSIO, pro Repulsa, minus pro-pro Tollere, delere, in Charta ann. 1403. bum videtur Vossio lib. 3. de Vitiis ex Bibl. reg. : Duquel inventoire ostez et serm. cap. 42. legitur apud Valerium Resequez, ou faites aster et Resequer yceulx cinq lampiers. Maximum. REPULSORIUM.Hegesippus de Excidio VI. REPUTATIO, Existimatio, fama, urbis Hierosol. lib. 3. cap. 5. de Antio- Gall. Reputation. Historia Cartusiensis chia : Persarum quondam caput, nunc apud Marten, torn. 6. Ampliss. Collect, Repulsorium. i. munimentum, quo ar- col. 153. ad ann. 1082 : Si denique homo centur Persae a flnibus Romanorum. [S. tantse dignitatis et famss.... indubitanter Ambrosius in Psalmum 118 : Verbum damnatus est, quid nos miseri homunenim Dei Repulsorium tssdiorum est, quo culi ac nullius Reputationis facturi susomnus animae, sopor mentis excluditur.] mus ? * Repulsement, Expulsio, in Lit. re7 2. REPUTATIO, Lamentatio muliemiss, ann. 1457. ex Reg. 183. Chartoph. rum, quse suis cantibus luctuosis in fureg. ch. 243 : Pour le Repulsement et neribus omnes ad lamentandum excitadeboutement de noz ennernis les An- bant, hinc Reputatrices et Reputuntes, glois, etc. dictse, quod defunctorum gesta reputa1 REPULSORIUS. Repulsorise cohortes, rent seu enarrarent : de quibus jam suQuse dispositse sunt ad hostium incur- pra dictum est, in yqce Cantatrices. siones repellendas, apud Ammianum Constitutiones Frederici Regis Siciliae cap. 101 : Quoniam Ruputationes (Repulib. 24. cap. 3. edit. Valesii. * REPUM, Filum. Comput. ann. 1380. tationes) cantus et soni, qui propter deinter Probat. lorn. 3. Hist.'Kern. pag. 30. functos celebrantur , unimos astantium col. 1 : Item pro Repo sive filo necessario convertunt in luctum, et movent eos quopro dictis xxiiij. scudetis corduratis, etc. dammodo ad injuriam Creatoris, prohibeVide Reppus. mus Reputantes funeribus adesse, vel uliee T REPUNCTARE, Iterum puncture, seu mulieres, quse earum utuntur ministerio, nee in domibus seu Ecclesiis, vel sepultupunctis distinguere. Vide Puncture. * Unde Gallicum vetus Repoindre, in ris, vel alioquocumque loco, nee pulsentur circa funebria guidernse vel guiternss, vel Mirac. B. M. V. MSS. lib. 1 : timpana, vel alia solita instrumenta, quas CH le Repoint, et cil le pinche. arsmagis ad gaudium, quam ad tristitium REPURGIUM , Purgatio, x- RES DOTALIS, Donatio, qua3 a pa- Charta ann. circ. 1315. ex Chartul. S. etc. Vide Areraqium. rente filiae fit propter nuptias aut in- Maglor. Paris, ch. 56 : Le serjant fist la * REREFEODUM, Feudum, quod per tuitu matrimonii. Charta Phil, uxoris Resaisine en la meson dudit Lucas de la medium tenetur a superior! domino, Erardi de Brena ann. 1221. in Chartul. prise, qui faite y avoit este par ledit sernostris Rerefie et Rierefie, ut legitur in Campan. fol. 19. v°: Rem dotalem sive jant de S. Eloy, en mettant son gant a Stat. ann. 1374. torn. 6. Ordinat. reg. maritagium alienare non posse de eodem terre en signe de Resaisine de ladite prise. Franc, pag. 46. Charta Hugon. duels jure certiorata, etc. Burgund. ann. 1270. ex Chartul. S. * RES TEBR^E, Segetes. Charta Milon. 1 RESAISITUS CEEDITOR, Qui per saiMart. Augustod. : Damus etiam prsedic- abb. S. Petri Meledun. ann. 1226. in sinam hypothecam, quam habebat in tis religiosis.... Rerefeodum rerum, quas Chartul. Barbel, pag. 903: Hugo de Es- bonis debitoris, mutavit in jus dominii alii tenent a prssdictis Guillelmo, Jo- paillart miles dedit dictis fratribus et investiturae bonprum ejus. Ita Nohanne et Chandoiseaul. Vide supra Re- pasturas per totam terram suam, tarn menclator idiotismi Leodiensis ad calfeudum. proprias quam communes, salvis tamen cem Observat. Caroli Meani in Jus ci] REREGARDA, Jus custodise compe- Rebus terrarum et coopertionum. vile Leodiensium. tens hpmini ligio aut vassallo nomine | RES RELIGIOSE, Sepulcra. Vide Re- f RESALE, Species mensurae frumentariae, f. eadem quae Resa. Statuta Capidomini sui superioris. Inquisitiones ligiosus locus in Religio. factse in loco Oysentii torn. 1. Hist. | RES SOLI, est Res immobilis, in veterituli Tull. ann. 1497. cap. de Praepositis: Percipit adhuc super qualibet decima, Dalphin. pag. 20: DominusHugo Ricardi Glossario juris utriusque. est homo ligius Comitis et... tenet tres 1. RESA, Mensuras frumentarise spe- communem valorem quadraginta Resaparies Reregardse totius Oysentii, et debet cies, [f. eadem quae mox Res.] Tabula- lium excedente, duo Resalia bladi fruinde placitum ad miseric.ordiam, ut su- rium Absiense : Quibus adhuc largitus menti; si subtus quadraginta, unum. pra : et quando feudarii tenent placita, est unam Resam avenae, et dimidiam gal- Vide Raseria. qui ea debent tenere bis in quolibet anno, linam, quam habebat de terra, etc. Idem * Nostris Resaul. Charta ann. 1286. ex debet esse praesens loco domini Comitis et videtur quod Raseria, de qua voce su- Chartul. S. Gengulf. Tull.: Duodecim cavere ne ipsi feudarii gravent homines pra. Vide Reisa. denariorum Tullensiurn et unum Resale domini Comitis ; et tune debet habere ci* Reise, in Charta ann. 1246. ex Char- avenss. Trois Resauls de blef, in Ch. Henr. bum suum cum uno scu.tife.ro super dictis tul. S. Petri de Monte: Jaikemins de comit. Barr. ann. 1337. ibid. Alia Radul. hominibus rationabiliter,vel levare a quo- Bovigney... doit a Jean de Haucourt... a abb. S. Apri ann. 1294: Debentur undelibet manso decem et octo denarios pro tousjours trois Reise de froment. Un Reis cim carnes porcinse... una cum xxx. Resatent, arbitr. ann. 1214. ex Tabul. eccl. Camerac. : Cum inter capitulum B. Marise Cameracensis ex una parle, et Ansellum villicum de Fontanis ex altera, de Requisitionibus terrarum.... qusestio verteretw;.... de Requisitionibus terrarum ex communi partium consennu terminavimus in hunc modum : quod si quis mansum habens sine alia terra, mansum ilium per successionem, vel emptionem, vel per pignus, vel alio quocumque modo, requisierit, et inde per villicum fuerit investitus, etc. Vide supra Requestus 2. [*s Passi m Requirere et relevare feoda. Vide in Relevare.] 1 REQUISITORLE LITERS. Vide supra Recaplivatoriss lit&rse. REQUISTUM, Requisitio, Gallis Requeste, [vel potius Enqueste, Inquisitio.] Vetus Notitia Judicati apud Perardum in Burgund. pag. 33 : Venerunl Leudo Episcopus et Adelardus Comes Missi Dominici in Comitatu Augustodunense, et fecerunt ibi venire ipsos pagenses nobiliores per bannum Regis, et fecerunt Requistum inter Wlfaldum Episcopum et Hercardum Comitem, per illos, quern Wlfaldus ibi denominavit. [In MS. habetur Requeslum, quod magis placet a recto Requestus. Vide in hac voce.] ] RERA, 'HfjincoTCov, in Glossis Lat. Grsec.^et Graec. Lat. Martini us emendat, Rica, YI^C/COTOV, nisi corruptum est ex oraria, quibus scilicet os obvelabatur. Lucil. Sat. lib. 2. jungit :

140

RES

libus avenae. Charta Ferrici de Lothar. ann. 1412. in Chartul. priorat. Belleval.: Ti'ente Resaulx froment et avoine, c'est assavoir dix Resaulx froment et vingtz Resaulx avoine. Vide supra Resa 1. * RESALLIRE, Resilire, Gall. Rebondir, alias Redonder; unde Resaltus, yulgo Rebondissement, olim Regauxt et Rejault. Lit. remiss, ann. 1355. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 509 : Dictum cutellum contra quoddam hostium projecit ; qui cutellus ex ictu dicti hostii contra prsedictam Mariam Resalliit, et ex hujusmodi Resaltu supra dexteram partem colli ipsius Marias casu fortuito cecidit, Alise ann. 1455. in Reg. 183. ch. 30 : Au moyen d'icelle planchette le coustel Redonda stir le chief de la mere du suppliant. Alise ann. 1390. in Reg. 139. ch. 194 : ~Le suppliant en gettant ladite busche, ou du Regaust d'icelle attaindi une petite fillette, etc. Alias ann. 1423. in Reg. 172. ch. 349 : Le suppliant getta une de ses sayettes a la main, laquelle frappa un arbre, et du Rejault ou ressort qu'elle fist contre ledit arbre, etc. Vide infra Ressortire 2. * Hinc Rejaust dictum nostratibus Convivium, quod postero die festi alicujus ecclesiae patroni fit. Lit. remiss. ann. 1384. in Reg. 125. ch. 81 : Icellui Thevenin par bonne amour et affection feust alez soupper... en I'ostel de Regnaut des Planches tavernier au Rejaust de la feste dudit monsieur S. Jehan Baptisle. Vide supra Recp.ptum 1. * RESALLUM. Vide supra Rasallum. * RESALTUS. Vide supra in Resallire. RESALVARE, Salvam rem prsestare, Garentir. Placitum ann. 877. in Tabulario Casauriensi : In eo modo ut mensuremus ipsas res ; et si plus nobis exinde evenire debet, nobis adimpleatis in supradictis villis, dum usque ipsam terliam partem adimpleatis. Et si plus fuerit de ipsa re, quam nos dicimus, nos vobis Resalvamus de ipsa re, dum vos ipsas duas portiones habeatis. * RESANARE, Ital. Risanare, Sanare, sanitatem restituere. Locus est supra in Reinfirmari. 1 RESARCIARE, pro Resarcire , restituere. Advisamenta Curiae Eccl. Brioc. MSS.: Executio non fiat ante solis ortum, nee post solis occasum ; quas si fiat, executor expensas Resarciare teneatur. 1 RESARCINACIO, TTcopacprj, in Glossis Lat. Gr. Aliae Graee. Lat.: 'Yrcopatpy), Plicatura, Resarcinacio, Subsutio. RESARGINARE. [Iterum sarcinare. * RESASIRE DE SACRAMENTO, Dicitur dominus superior, cumsubditos vassalli sui sacramento ab eo absolutos, denuo ipsos obligat. Charta Odon. ducis Burg. ann. 1209. in Chartul. Campan. fol. 28. r° : Cum Blancha illustris comitissa Trecensis palatina Milonem de Monte-regali dissasivisset de sacramento hominum Chableiarum ....... Tandem dicta comitissa ad instantiam precum nostrarum dictum Milonem de sacramento illo Resasivit. * RESAUDARE, a Gallico Resouder, Iterum ferrumine agglutinare. Comput. MS. fabr. S. Petri Insul. ann. 1469: Item pro Resaudando unum frustum cupreum ad vas aquae benedictse, vj. sol. Hinc * RESAULDATIO, Ferruminatio, plumbatura, in alio Comput. ejusd. fabr. ann. 1532: Antonio plumbario pro pluribus, Resauldationibus, etc. * Resauder, pro Restituere, sanare, in Vita J. C. MS. ubi de auricula Malcho restituta :

RES

RES

hisce Literis praemittitur ibidem col. 474. * s Nostri Rescindre, a Latino RescinEt cum tetigisset auriculam ejus, sanavit dere, dixerunt, pro Abolir, annuller. Lit. eum, Lucae cap. 22. v. 51. 1 RESAXIRE, Idem quod Resaisire, remiss, ann. 1481. in Reg. 208. Chartoph. Rem alias possessam recuperare. Chro- reg. ch. 196: Que si en faisant iceulx nicon Senon. cap. 21. ad ann. 1202 : Rex contraulx, il eussent este enormement vero Fridericus, audita morte Friderici deceuz, que en ce cas il les Rescindist, Ducis, villam de Rotsem, quam ei in pi- cassast et adnullant. * RESCLANAGIUM, f. pro Recerdagnore dederat, sibi Resaxivit. vulgo Reliage, cum circuli dolio1RESAYSIARE, Idem quod Resaisire gium, reparantur. Comput. MS. eccl. S. et Resaxire. Formulare Anglic. Thomse rum Petri Insul. ann. 1402: Item Petro as Madox pag. 259: Sub pcena Resaysiandi Truyes pro saulone totam prasfatam virgatam terras in rum cellarii, viij. sol.et Resclanagio petiamanus hseredum meorum, si Abbas RESGLAUSA. Concilium Avenionense prasfatae assignations meae aliquo tempore ann. 1326. can. 11: Molendina, piscarias? contraire prsesumpserit. sive Resclausas, etc. Ita editio 1 RESCAGTUM, Gall. Rachat. Vide Res- pasquerias, Gassendi, non Reclusas, ut nova editio cattum. Conciliorum. [Charta ann. 1158. apud | RESCALDARE, ab Italico Riscaldare,Stephanotium torn. 8. Fragm. MSS. pag. Gall. Rechauffer, Rursum calefacere. 59 : Concedimus praefatse canonical (NarJohannis de Bazano Chronicon Mutin. bonensi) decimam omnium piscium, quos apud Murator. torn. 15.'col. 597: Et ita nostri homines apprehenderint in non potuerunt siccari frumenta vel blava, aqualibus molendinorum ipsius pontis, et ita se Rescaldaverunt in granariis, id sive in ipsa Resclausa episcopali, nee non est, calefacta sunt et fermentata. et in marl sive in stagnis, sen in flumi* Rescafer, pro Chauffer, inter Redit. nibus atque paludibus. Recognitio ann. comitat. Hannon. ann. 1265. ex cam. 1263. ex Schedis Praesidis de Mazaugues : Comput. Insul.: -Si doit li cuens faire Recognosco me... ad feudum francum et Rescafer ce four trois fies I'an, a sen liberum tenere... Resclausam, quas dicitur coust. Beal et passagium de Berbegal, etc. Sse*RESCAPTUM, Gall. Rachat, Redem- pius occurrit in Transactione ann. 1515. tio, idem quod Rachetum et Relevium. ex iisdem Schedis ; ubique pro loco ubi Vide in his vocibus. Charta Steph. de concluduntur aquae, Provincialibus ResSacrocaesare ann. 1229. ex Lib. albo clavo, Gallis Ecluse. Vide Exclusa.] 1 RESGLOSARIA, Idem quod Resclausa. episc. Carnot.: Nos facimus homagium ligium reverendo patri Galtero, Dei Charta ann. 1160. Marcae Hispan. col. gratia episcopo Carnotensi, de villa Mar- 1329 : Supradictum quoque honor em chevillse, facta primo eidem episcopo cum aquis, cum pratis et pascuis, cum sufficienli satisfaction de Rescapto suo. molinariis et rego et caputrego, cum Resclosariis... damus, etc. Vide Riscattus. 1 RESCLUM, f. Fenum autumnale, T RESGATTUM, RESGAOTDM, ab Italico Gall. Regain. Concordia Roberti Abb. de Riscatto, Gall. Rachat, Redemtio. OhroMonberolfcu.ro. Constantino de Condanicon Dominici de Gravina, apud Mumina; apud Baluzium Histor. Tutel. rator. torn. 12. col. 597 : Circa Rescattum col. In prato pascuam unius equi captivorum miserorum continuo intende- usque435: media Madia et Resclum ipsius, bant. Ibid. col. 607: Pro suo Rescatto panicium et rabas de terra de Aquina, et solverat uncias GXX. Rursus col. 669: Solvisset nobis pro suo Rescacto florenos ginestos cum fulgeria, etc. 1 RESCONSA, RESCOSSA, etc. Vide Resquingentos. 1 RESCELLA, Parva res. Vide Recula. cussa. * RESCOUARE, a Gallico Rescoure et * RESGELLUS, Libri involucrum. Vita S. Otton. torn. 1. Jul. pag. 426. col. 2: Rescouir, Captum eripere, liberare, reCodex autem, in quo psalmos decantabat, cuperare. Arest. parlam. Paris, ann. ex Cod. reg. 9822. 2. fol. 152. V : manuali frequentia rugosus et admodum 1385. Curia parlamenti, domino Philiberto teobfuscatus erat;... codicem vetusto spolia- nente elargivit certos prisionnerios vit involucro, et novam mercatus pellem, laicos sedem, Barro super Albam, qui detineeumque decenter cooperiens, etc. Veteri- banturderatione ejus, quod Rescouavebus Rescelhs codex exutus, etc. rant quemdam prisionariurn. Lit. remiss, * RESCHAISONS, vox Gallica, quse di- ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. citur de vino depurato et defecato. Co- ch.80: Ryvet dit au soubsergent qu'il dex MS. Germ. Prat, ubi de Adsequat. n'emporteroit point ces gaiges, et les lui mensur.: xvj. jalonni faciunt modium Rescoui. Memor. E. Cam. Comput. Paris, vini Aurel. an Reschaisons, et xviij. ja- ad ann. 1391. fol. 258. r°: Pierre Arquier lonni en vindemiis. Nostram autem in- escuier huissier d'armes du ray,... aplaye terpretationem probant quas paulo ante etgaige Vamende de ce que... il fist desoleguntur : xvj. sextaria vini clari faciunt beissance a Jaque de Compiegne huissier modium vini Paris, in vindemiis vero du tresor, lequel avoit mis la main a lui,... xviij. sextaria faciunt modium vini Paris. en seRescouant dudit huissier. Resqueure,1 RESCISIO. Liters Hugonis Archiep. eodem sensu, in Lit. ann. 1360. torn. 5. Rotomag. ad Ademarum Abb. S. Tybe- Ordinal, reg. Franc, pag. 495. art. 21. rii ann. 1134. in Probat. novae Hist. Esqueure, in Stabil. S. Ludov. cap. 118. Occitan. torn. 2. col. 475 : Hanc Rescisio- Vide Rescuere. nem, eodem R. Agathensi Episcopo attes* RESCOUSSA, RESCOUSSIA, Recuperatante sic factam, nos, et nobiscum sic tio, aggressio, violentia, vis alicui ilassidentes supranominati Archiepiscopi lata, ipsa etiam mulcta ob Rescoussam et Apostolicae sedis Legati et Episcopi, et imposita, Gall. Rescouce et Rescousse. quamplures autentici et religiosi viri Liber nig. episc. Carnot. ad ann. 1289 : approbamus, etc. Sed omnino legendum Prsefato domino epiticopo emendavit alte puto Restitutionem; hie enim agitur de et basse omnia, quae sibi forisfecerat, ocrestitulione Ecclesias de Reciano B. Tybe- casione deadvocationis et Rescoussse ac rii Monasterio adjudicata in Concilio defectuum sibi ab ipso episcopo et gentibus Montispessulano ejusdem anni, quod suis impositae. Charta ann. 1280. ex CharL'oreille prist c'avoit coppde, Au fel Juis 1'a Resaud^e.

RES tul. S. Vine. Laudun.: Levando emendas occasione immissionis et Rescoussias seu Rescoussiarum, et puniendo omnes in dictis prisiis et Rescoussiis, seu occasione dictarum prisiarum et Rescoussiarum quoquo modo delinquentes. Alia Joan, comit. de Roucy ann. 1338. ex eod. Chartul.: Se en prenent les gages esdis molins pour la deffaute de paie de la cense, lesdis fermiers ou lews gens faisoient a la gent de nous... Rescouce, force ou violence, etc. Alia ann. 1296. ex Chartul. 23. Corb.: Et se en ce faisant (la saiSie) aucuns leur fait Rescousse ou forche, etc. Resquesse, eodem sensu, in Lit. remiss, ann. 1389. ex Beg. 138. Chartoph. reg. ch. 291: Perreton Chauvelrescoui des mains des offtciers des religieux de S. Jean de Laon lesdiz prisoniers... Demande grace, attendu... qu'il ne fut oncques consentant des batures desdiz Ladaus ; mais seulernent complice de ladite Resquesse;... pardonne les Resquesse et ban dessusdiz , in Gloss. Lat. Gr. [avTtXaXta, Graecis hodier- haereditatis ad aliquem, ad quern jure nis.] Resonantia tympanorum , apud pertinet. Petitio ann. 1292. apud Rymer. Thwroczium in Attila. [Resonantia fis- torn. 2. pag. 575: Patricius Comes de tularum, apud Marten, torn. 4. Ampliss. Marchia supplicat quod super regno Scotiae. sibi fiat justitia, quod debet de jure Collect, col. 393.] 1 RESONARE, Idem ac Sonare, quod sibi obvenire propter defectum successiovide suo loco: Dici, referri. Notitia ju- nis descendentis a Rege Scotiss Alexandra dicati ann. 843. torn. 3. Concil. Hispan. ultimo, per reversionem et Resortum ad pag. 142. col. 2: Nomina (testium) in Ildam filiam Willelmi quondam Regis suas conditiones Resonant, id est, cum Scotiae. Vide Resortiri. suis conditionibus relata sunt. Donatio 1 2. RESORTUM, Districtus judicis, ann. 806. in Probat. nova? Hist. Occitan. Gall. Ressort. Vide Ressortum. torn. 1. col. 34: Hunc alodem superius * RESOSARE, Radere. Charta ann. Resonatum adquisivit domnus Willelmus 1339. in Reg. 72. Chartoph. reg. ch. 534 : Karolo et Ludovico Imperatoribus. Charta Cum ad nostri pervenisset auditum conGislaberti Episc. Barchinon. ann. 1405. tra Bernardum Ebrardi sutorem, civem apud Marten, torn. 1. Collect. Ampl. Caturci, quod idem Bernardus pecunias col. 410: Si ego aut prasdicti Canonico- regias aureas, videlicet regales auri, et rum meorum non reddideremus ipsum argenteas, raserat seu Resosaverat, vel debitum ad supradictum terminum, te- retonderat falsum committendo;... idem neat ipse supradicto monasterio vel ejus Bernardus ultra.... confessus fuit, quod servientes supra dicta ecclesia S. Vincen- ipse raserat seu Resosaverat quosdam tii, sicut Resonat, usque dum reddirae sint denarios in pauco numero. supra dictse uncise auri ad supra dicto « RESPARSIO , Effusio. Lit. remiss.

RES

RES

ann. 1359. in Reg. 90. Chartoph. reg. ch. extraneus in locum filiorum adoptelur. 362: Cum amara Resparsione lacryma- Exstat similis apud Marculfum lib. 2. rum nobis.... extitit expositum, quod, etc. form. 13.cum hoc tit.: Si quis extraneum * RESPECTABILIS, a Gall. Respectable, hominem in loco filiorum adoptet. Ubi Cui debetur reverentia. Charta ann. Respectualis videtur esse traditio respec1478 : In contractu.... matrimonii initi tiva, ut nostri dicunt, cum adoptans inter dominum Antonium de Levy ex omnia sua bona adoptive tradat, vicisuna, et Respectabilem et potentem domi- sim adoptivus victum et vestitum adopnam Joannam ejus veram consortem, etc. tanti tribuat. T RESPEGTUARE, RESPECTUATIO. Vide * RESPEGTARE, Differre. Vide mox in infra Respectus 4. Respectus 4. | RESPEGTATOR. Vide mox in Respec- 1RESPEGTUM, Dilatio, Respit. Vide Respectus 4. tor 1. 1. RESPECTUS, Visitatio, divinae sciliJRESPECTIO, Respectus, ratio, Gallice Egard. Nullius habita Respeccione cet gratiae aut ultionis, benedictionis in periculi, apud Gualterum Hemingford. vitam aeternam, maledicti9nis in gehende Gestis Edwardi III. Angl. Regis nam. Sapientia Salomonis cap. 3. de nag. 288. Vide alia notione in Respectus Sanctis : Et in tempore erit Respectus illorum, ubi Graeca habent, xa\ lv xaipw 1. et 2. 1 RESPECTIVE, Comparate, Gall. Res- eiuerxoitr)? auTtov exXtmil/oum. [Testament. pectivement. Vulgare est recentioribus, S. Carilefi apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 80 : Oportet ut non inveniat antiquis inauditum. * Mutuo, vicissim. Oharta ann. 1249. unumquemque hominem imparatum, ne ex Tabul. S. Florent. Salmur. : Quae sine aliquo boni operis Respectum (sic) praemissa omnia et singula, dictae paries, migret de sseculo. Eadem habentur in nominibus quo supra, pro se et succes- Traditione Haregarii ibid. pag. 88. In soribus Respective, alter alteri tenere, Charta ann. 1090. apud Stephanotium perficere et adimplere... promiserunt Res- torn. 3. Antiq. Pictav. MSS. pag. 636. legitur, sine aliquo Respectu discedat a saepective. culo. Fulcuinus de Gestis Abbatum Lo| 1. RESPECTIVUS, Qui refertur ad alium, Gall. Respectif. Epistola Inno- biensium torn. 6. Spicil. Acher. pag. 570: centii III. PP. torn. 2. Concil. Hispan. Ecce ex Respectu miserantis Dei, ex adypag. 635 : Quia tua sunt privilegia dona- tis templi duse columbss evolant, quas terna tionis certa et absoluta; sua vero sunt circuitione acies obsidentium valiant : privilegia confirmationis seu redintegra- subsequitur post hsec pluvia prsegrandis, tionis conditionalia tantum et Respectiva. etc.] Commodianus : Vide Respectualis. Prsefatio nostra viam errantt demonstrat, T 2. RESPEGTIVDS, Circumspectus, Respectumque bonum, cum venerit saec'uli meta. consideratus, Gall. Circonspect. Acta B. RESPEGTIO, Eadem notione. [Sap. 3. Osannse torn. 3. Junii pag. 670 : Quippe 13 : Quss nescivit thorum in delicto, habesupra modum Respectiva erat. 1. RESPEGTOR, RESPECTATOR. Anasta- bit fructum in Respectione animarum sius in Sergio PP. : Prasdictus vero Pas- sanctarum.] Alvarus Cordubensis in Vita chalis non post multum tempus, et ab S. Eulogii : Eram namque jam dicti ilofficio Archidiaconatus pro aliquibus in- lustrissimi viri auditor : et dum frequencantationibus et lucis, quos colebat, vel tius ejus limina tererem, incultumque sortibus, quas cum aliis Respeetoribus ingenium acuerem, tandem Respectione tractabat, Dei beatique Petri Apostolo- divina (i. inspiratione) hujus tanti viri rum Principis interveniente judicio pri- societate conjungor. 2. RESPECTUS, Agri vel praedii, de quo vatus est. Codd. alii praeferunt cum aliis Respectaloribus suis. Quo loco Respec- litigatur, inspectio, Respectio, Gallis seu Normannis, Monstree, aliis Veue. Vetus tatores videntur esse aruspices, seu extorum vel etiam astrorum inspec- Notitia Judicati ann. 868. apud Perardum in Burgundicis pag. 148: Ipse autem tores. 2. RESPECTOR, Prsefectus urbis, vel Hildebernus respondit ei, quod non juste, provinciae, qui Theutonibus Rewart, in sed injuste eum mallasset: Alcaudus vero Charta ann. 1256. apud Haraeum in Cas- contra eum Vuidridum stipulavit, unde tellanis Insulensibus pag. 14. [et in alia ante has dies per judicium Scabinorum Margaretse Flandrise Comitissae apud ad Respectum fuerunt. Alia Notitia ann. Bucelinum lib. 2. Gallo-Flandrise pag. 870. apud eumdem : Interpellavit seu 263.] In alia anni 1238. in Probat. Hist. mallavit quondam hominem nomine HilGuinensis pag. 515. occurrit Respector debernum, et dixit, quod Hildebernus ante amicitise Insulensis, qui vulgo Reward, hos dies per judicium Scabinorum ad Resseu, uti alii vocant, Major urbis. [* Vide pectum fuissent super res sancti Benigni, quas idem Hildebernus injuste retinebat, in Warda.] 13. RESPECTOR, Inspector, cujus est etc. Chronicon S. Benigni Divionensis inspicere ne qua fraus flat in aliqua re. pag. 452 : Ad hoc denique ventum est, ut Respectores ponderum et aliarum mensu- Respectum caperent utraque pars super rarum dicti loci, in Literis Caroli V. ipsam silvam, quibus Comes Richardus Franc. Regis ann. 1366. apud D.Secousse cum plurimis civibus Divionensibus.... intorn. 4. Ordinat. Reg. pag. 676. Erit enim terfuisse ad justitiam diffiniendam nosciDeus Respector conscientiae tuae, Gregor. tur. Vide Visio. Turon. lib. 10. Hist. cap. 8. scilicet ut 3. RESPECTUS, Census annuus, praaspro meritis vel remuneret vel puniat. tatio annua. Charta Angelranni Comitis Vide Respectus 1. Pontivi, apud Hariulfum lib. 4. cap. 21: RESPECTUALIS, Qui observantiam erga Ea scilicet ratione, ut nullus suorum aliquem praestat, Gall. Respectueux. successorum amplius ullos Respectus, vel Vita S. Attractse Virg. num. 13 : Et sic parvas vel magnas consuetudines ab eo omnes Lugnenses non sunt bene Regi expeteret. Synodalis Respectus, qui vulgo Connachtise Respectuales. Supra enim Synodaticum, in alia Charta, eod. cap. dlcuntur Lugnenses Regi Connachtiss Charta alia AdalberonisEpiscopi Virdurestitisse. nensis ex Tabulario S. Vitoni : Libera Exstat apud. Lindenbrogium 58. for- fieret deinceps ab omni Respectu et servimula Adoptionis, cum hoc titulo : Tra- tio, etc. [Fundatio Canonicorum in Ecditio Respectualis, sive Epistola, qualiter clesia de Haeltert ann. 1046. apud Mi-

RES

147

raeum torn. 2. pag. 811 : Duodecim denarios solvet pro Respectu singulis annis. Fundatio alia ann. 1091. ibidem pag. 813: Nullique aliquem Respectum solvens, nisi quatuor denarios tantum Episcopo Leodiensi, in cujus parochia sita est. Charta Lamberti Atrebatens. Episc. ann. 1097. apud eumd. Miraeum torn. 1. pag. 167. col. 1 : Sub Respectu duodecim de~ nariorum in Ccena Domini ad servitium Episcopi.] Charta Stephani Episc. Metensis ann. 1126. apud Meurissium : Prsster hsec concedimus eis terram de ipsa foreste ad arandum centum jornales ad unamquamque sectionem, et ad pratum faciendum libere, et sine Respectu alicujus juris vel reditus. Tabularium S. Genovefae Paris, ann. 1183 : Quitavit consuetudines et obventiones de hominibus suis de Petrafonte, scilicet Respectus, manum mortuam seu caducum, et forixmaritagium. Liber Ramesiensis sect. 38. et 143 : Sedecim caseos et duas vaccas pingues de terra mea Hichelinge, pro Respectu annuo eidem Ecclesise procurari decerno. Charta Balduini Episcopi Tarvanensis anno 1026. in Tabulario S. Bertini : Ut sicut Ecclesia sanctse Dei Genitricis Marise, cui auctore Deo deservio, possidet terras superius nttminatus sine censu vel quolibet Respectu, ita prssdicta Ecclesia S. Bertini libero ac perpetuo jure possideat ipsa altaria sine Respectu, atque circada, atque a personatus omnimoda exactione. Charta Ratbodi Episcopi Noviomensis ann. 1093. ex Tabulario S. Bertini : Ecclesise S. Bertini ad monachorum usum altare de villa, quse Calvus mans in Vallibus dicitur,... sub personatu perpetuo tenendum concessi, tali quidem conditione, quod una quaque persona decedente aliam prsedicti Sancti Abbates seu Monachi Noviomensi Episcopo prsesentent personam, cui ipse Episcopus ejusdem altaris personatum commendet : persona vero restituta quinque tantum solidos Episcopo seu ejus Archidiacono tribuat, et uno quoque anno in festivitate S. Remigii pro Respectu altaris sibi commissi tres eis similiter solidos solvat, et ad eorum Synodum celebrandum veniat, sicque ab omni exactione libera permanent. RegestumPhilippiAug.Herouvallianum fol. 74 : Concedimus 22. lib. reditus et 4. sol. in censibus, et in molendinis 16. libr. et in Respectibus Natalis et Paschae 17. sol. etc. Chronicon Valciodorense pag. 560 : Ipse denique ne omnino apud matrem Ecclesiae haberetur ingratus, in eadem villa Rornereis in Respectu quindecim denariorum Valciodorensi Ecclesiae partem alodii dedit. Pag. 561 : Cumque secundum Regulam S. Benedicti pro puero prsedicti parentes suam petitionem facerent, et in Rouz tarn pro se, quam pro eodem Respectum duorum solidorum nobis tradiderunt. Pag. 562 : Valcidiorensi Ecclesise. partem alodii tradidit, duosque solidos in Respectu illius fratribus ejusdem Ecclesiae quotannis solvere constituit. Denique pag. 565 : Viginti quatuor solidi Leodiensis monetse ex Respectu Mansionariorum habebantur. Adde Barthol. Fizenium in Hist. Leod. pag. 318. 362. Aresta Pentecost, anno 1266. in 1. Regesto Parlamenti fpl. 151 : Concessit D. Rex Majori et Juratis Ambianens. quod ad aquitationem debitorum villae suae possent levare de quibuslibet 20. solidatis mercaturae venditis in villa Ambianensi de illis de communia sua ab emptore, videlicet unum denarium : quod cum facerent Major et Jurati praedicti, accedens Episcopus Ambian. ad D. Regem, ex hoc conquestus fuit, asserens ipsam costumatn,

148

RES

quam vocabat malam toltam, in, prsejudicium Ecclesise suss, et in elusionem libertatis in favorem Ecclesiss datge, quae dicitur Respectus S.Firmini,concessam fuisse propter quod petebat eamdem penilus revocari... Determination fuit.... quod idem Episcopus super hoc audiendus non erat. Exstat in Regesto Urbis Ambianensis sequens Charta, ex qua docemur, cujusmodi fuerit census ille, qui exsolvebatur Ambiani in festo S. Firmini Martyris : Gaufridus divina permissions Ambianensis Ecclesiss Minister humilis, omnibus Christi fidelibus, ad quos litterss istae pervenerint, in Domino salutem. Noverint universi, quod cum inter nosexuna parts, et Major em ac cives Ambianenses ex altera, diutius contentio verteretur, super eo, quod petebamus quatuor denarios de Respectu a quolibet hornine uxorato existente de communia, qui mercabatur Ambiani, et esset subscriptus in Tabula B. Firmini Martyris, tandem de consilio et confessions virorum venerabilium Decani et Capituli nostri Ambianensis, inter nos et prssfatos cives ad pacem pervenimus in hunc modum. Nos siquidem mitius agere volentes cum civibus memoratis, ordinavimus pro bono pads, quod vir et uxor ejus in vita sua tres denarios monetas currentis Ambianensis in festo pr&fati Martyris pro Respectu suo annualim persolvent, et sic de theloneo suo immunes erunt per annum, nee poterimus cogere aliquem ad solvendum Respectum, nisi prius 15. dies elapsi fuerint a festo memorato. Si autem vir sive uxor ejus decesserit, niliilominus ille, qui superstes erit, tres denarios persolvet : et si contigerit virum aut mulierem esse extra civitatem tempore, quo Respeclus debet persolvi, infra 15. dies postquam redierit, licsbit ei solvere Respectum suum, tres scilicet denarios, aut reddere theloneum suum anni illius, recepto a talibus corporaliter juramento, quod bene tres denarios ipsi domino solvere tenebuntur de Respectu. Sciendum est, quod non poterimus aliquo modo contradicere, quin omnes qui de communia extiterint, aut qui communiam jurare voluerint, sub prsedicto Respectu trium denariorum in tabula recipiantur supradicta : omnes etiam illi, qui de communia fuerint, oportebit ut intrent in tabula, et ut nomina singulorum in eadem conscribantur. Notandum est prseterea, quod pro pace ista, quam praediximus, recepimus a saspedictis civibus novies viginti libras Parisienses in augmentum reddituum Thesaurariae refundendas. Ut igitur hssc prasmissa robur perpetuum obtineant, praesentem Chartam exinde confectam, et a nobis et a dictis Decanis et Capilulo benigne concessam et approbatam tarn sigilli nostri auctoritate, quam ipsius Capituli sigillo fecimus roborari. Actum anno Verbi incarnati 1226. mense Novetnbri. Denique Tabular. Episcopatus Ambian. ann. 1374: Sur ce, que nous Evesque disions de nostre droit a nous appartenir un droit, que on dit le Respect de S. Firmin, qui est tel, que chascun bourgeois et bourgoise de ladite ville nous doit chascun an trois deniers parisis, oil que il demeure, et que on nous doit apporter a Amiens, ou a nos fermiers a certain terme, etc. RESPECTIO , Idem quod Respectus, Census. Tabularium S. Amandi apud Haraeum in Oastellanis Insulensibus ag. 178. [et apud Martenium torn. 1. ollect. Ampliss. col. 362. ex Donatione ann. 1002 :] Quse familia uno quoque anno in festivitate S. Amandi, quae est 7. Kalend. Novemb. persolvat de Respec-

8

RES

RES

tione capitis sui duos denarios, de rnortua vero manu sex, etc. Ubi Respectio capitis, idem valet ac census capitis, de quo egimus supra in voce Capitalitium. REGARDUM dicitur in Regesto Philippi August! Herouvalliano f. 96: In Regardo ad Natale pro pane 8. sol in Regardo ad Pascha pro pane 6. sol. et 1200. ova appreciata 30. solid. Quippe Respectus Gallice Regard dicitur : unde colligi videtur, Gallos nostros Regards vocasse ejusmodi census annuos, quos Latinae Tabulae Respectus vocant. [Vide Regardum 4. suo loco.] 4. RESPECTUS, RESPECTUM, Mora, dies dilatus, prorogatio diei, Gallis Respit. Capitulare 3. Ludovici Pii ann. 819. cap. 1 : Et si Comes infra supradictarum noctium numerum mallum suum non habuerit, ipsum spatiutn usque ad mallum Comitis extendatur, et deinde detur ei spatium ad Respectum ad septem nodes. Leges Edwardi Confess, cap. 15 : Si inveniri non poterant, mensis et unius diei Respectum habebant ad eum inveniendum. Matth. Paris ann. 1236 : Dum Respectum et dilationem caperet. [Super Respectu et dilacione, in Literis Caroli V. Franc. Regis ann. 1364. apud D. Secousse torn. 4. Ordinal. Reg. pag. 541. Conventio inter Henricum Regem Angl. et Robertum Flandri^ Dalphinus vir suus et ipsa prsesentialiter guerram habent, pacem, treugam vel guerram cassam, appeysamentum vel Respeytum, vel aliquod aliud remedium de jure vel de facto non facient, vel accipient seu habebunt, absque eo quo D. Archiepiscopus, etc. 0 Hinc Respis dictae Inducias a judicibus inter partes indictae. Lit. remiss, ann. 1411. in Reg. 165. Chartoph. reg. ch. 236 : La c.oustume du pays (d'Artqis) est telle que incontinent que un me/fait a un autre, et en eitst que debat ou une buffe baille'e, les eschevins et bailliz du pays baillent et ordonnenl treves entre les parties, qu'ilz appellent Respis. SALVUM RESPECTUM, seu Sauf respit vocant Practici nostri prorogatiqnem, quam dominus yassallo cqncedit ad praestandum hominium: ita in Consuet. Britanniae art. 252. 267. [Charta ann. 1383. apud Lobinell. torn. 2. Histor. Britan. col. 636 : Ad requestam dicte nobilis Johanne de Radesiis, D. Johannem Roaut Militem ponit in suo Salvo respectu et sufferentia de homagio usque ad festum Nativitatis S. J. B. Sauf respit de hornmage jusques a un an, in Regesto ann. 1457. ibid. col. 1202.] Habetur in Regesto de negotiis Ludovici Ducis Andegavensis et Regis Sicilies Charta Petri Comitis Alencionis et Pertici 1. Sept. anni 1386. qua se duo homagia ligia debere profitetur Reginae Sicilise, Ludovici Regis matri, alterum pro Vicecomitatu Bellomontensi, alterum pro terra Sonnensi, ratione Ducatus Andegavensis et Comitatus Cenomanensis. Mox in eadem Charta hasc verba adduntur : Et pour ce que madite Dame est d present en lointain pays, parquoi ne pouvons pas de present aler pardevers elle pour luy faire lesdits foys et homages, que nous sommes tenus faire, nous aist d nostre requeste mis en ses Saufs respits durant sondit bail, par ainsi que nous avons voulu et encore voulons que ledit Respit durant bailie d madite Dame, et soil d'autel effet, comme si nous lui avions fais lesdits fois et homenages, etc. In Regesto Constabulariae Burdegalensis fol. 151. Soveals Respitez. RESPECTARE, Diiferre, Respectum seu moram dare, tempus prorqgare, Donner du respit. Respiter, apud Villharduinum num. 32. 246. Leges Ethelredi Regis apud Habam cap. 7 : Saepe etiam pravi judices judicium pervertunt, vel Respectant, et non finiunt causam, donee voluntas eorum impleatur. Epistola Henrici I. Regis Angl. ad Anselmum Archiepisc. Cantuariensem, apud Eadmerum lib. 4. pag. 101 : Mando vobis, ut Respectetis asquo animo et bona voluntate benedictionem Thomsz Eboracensis Archiepiscopi usque ad Pascha, etc. Leges ejusdem Regis cap. 28: Defensor aut Dominus de furto pulsatorum, si semel aut amplius Respectaverit erga vicinum diem vicinaliter et absque justitiae majoris auctoritate condictam, curiam suam perdet. Dies Respectatus, prorogatus, ibid. Placitum Respectare, c. 29. 41. 50. 59. [et in Chartul. Dunensi Ch. 93.] Stephanus Tornac. Epist. 23 : Quarto convenerunt litigantes coramjudice, et quarto filii hominum, qui judicant terram, ut vulgariter loquitur, judicium Respectarunt. [Le Roman de la. Violette MS. :

Entres en Mez orendroit sans Respit.

Occurrit passim in Consuetud. municipal, locis indicatis a Raguello. Vocem hanc Gallicam a Latino respirare quidam deducunt: nam ut debitores, qui a creditoribus ad solvendum acrius urgentur, suffocari et strangulari in leg. 1. C. Th. de Praed. curial. sine deer, non alien. (12. 3.) et in Evangelic Matth. cap. 18. vers. 28. et seq. ita quibus conceduntur induciae, quo se a debiti onere exsolvant, respirare dicuntur Senatori lib. 2. var. Epist. 38. ** PONERE IN RESPECTUM, Diiferre. Rot. 10. Sutham. de anno 26. Henr. III. in Abbrev. Rotul. torn. 1. pag. 4 : Demandam de 28. libr... ponat in Respectum usque ad reditum Regis de partibus transmarinis. Placit. ann. 9. Ric. I. Norf. in Abbr. Placit. pag. 20 : Assisa magna ponitur in Respectum usque ad adventum justitiariorum in parlibus illis. Vide in Ponere.

RES Ceste a bien sa mort Respitie, Et say de ce moult grant pitie".

Ibidem infra: Lors s'en va n'a plus Respitie, Trestous en pleurent de pitie.

Le Roman de la guerre de Troyes MS. : Mes ce qe sa suer ot devind, Cassandra ot profiticie, Ni puet plus estre Respilie, Tot averidront les destinees Qe maintes gens feront iries.j

149

RES

RES

claudatur, et quod, durante Respectu gentium armorum, non aperiatur; seel fallito et cessante toto Respectu prsedicto, et existente pace in prsssenti provincia, possit aperiri, et non aliter. Ressoignement, eadem acceptione.a verbo Ressongner, Metuere, reformidare. Lit. remiss, ann. 1375. in Reg. 120. Chartoph. reg. ch. 192: Icellui Jehannot par I'espace de long temps, pour le Ressoignement dou f a i t , s'estoit renduz fugiliz et absentez. Aliae ann. 1369. in Reg. 100. ch.322: Lequel Honnetre estoit horns cremus et Ressongnez a avoir a faire a lui. Froissart. in vol. 1. cap. 45: Les Ressongnoient moult les Anglois,... et ne pouvoit nul issir d'Angleterre, qu'il ne fust veu et robbe, et tout mettoientdmort. Resoigner, in Lit. ann. 1363. torn. 3. Ordinal, reg. Franc, pag. 631. Reaongnier, in Mirac. MSS. B. M. V. lib. 2 :

runt, dicentes, quod omnes et singuli articuli superius de dicto Rogero attestati veri sunt et notorii, unde Respiciatum est et adjudicatum, quod praedictus Rogerus ut proditor et inimicus Regis et regni distraclus sit et suspensus, etc. Vide Esgardium. S5P" Resploitier simili signiflcatione dixit le Roman de Vacce MS. :

* Quod et pro Salvare, liberare, absqlvere dixerunt. Lit. remiss, ann. 1349. in Reg. 78. Chartoph. reg. ch. 260 : Colins Petiz et Aveline sa fernme estant sur le point de estre executez, ladite Aveline dist devant tous que ledit larrecin avoit este commis par le mouvement et conseil d'elle;.... et requist aus dites gens gardans ladite justice et aus autres illuee estant, que I'en le voulsist Respitier de Preudom tel fu doit Resongnier, mort et li quittier ledit fait. Aliae ann. Plus que ne face fu Griois. 1388. in Reg. 132. ch. 322 : Icellui munier chey en icelle eaue, et illecques fu naye, Hinc Ressongnaument, Timide, in Lit. sans quel'exposant... le peust aucunement remiss, ann. 1454. ex Reg. 184. ch. 507: secourir, ne Respiter. Repiter, in aliis Quant icellui Boucler percent qu'il ne ann. 1452. ex Reg. 181. ch. 139 : Lesquelz pourroit contrester au suppliant, il fut prisonniers seroient mis en main da jus- content de lui bailler ladite dague assez tice eccle'siastique, et par ce moyen Repitez Ressongnaument, pourveu qu'il ne lui en feroit point de desplaisir. de mort. * 8. RESPECTUS, Nomen, jus. Charta RESPECTUARE, Eadem notione. Quoniam Attachiamenta cap. 90. § 2 : Et si Henr. archiep. Senon. in Chartul. S. vocat puerum infra setatem, loquela erat Germ. Prat. sign, tribus crucibus fol. Respectuata usque ad setatem pueri, id 56. v°. col. 2: Hugo abbas... supplicavit est dilata. Homagium Respectuare, in nobis, ul... duo altaria, quse prasdecessores Parlamento de depositione Regis Ri- ejus abbales, sub titulo et Respectu vicariorum, a nostris prsedecessoribus tenuecardiII. T RESPICERE , Eodem significatu. rant, remotis et condonatis vicariorum [* Nequaquam : ibi enim Judicare, de- personis prsedictse ecclesix beati Germani, cernere sonat. Vide Regardum 5. et Res- sub censuali tenore possidenda in perpepiciare.] Charta ann. 1254. e Regesto tuum concederemus. Idem ergo est ResOlim : Idcirco Respectum fuit, quod pectu vicariorum tenere, atque precario damna mercatori redderet. possidere. ** RESPECTQM HABERE AD ALIQUEM, RESPECT a ATIO, Mora, dilatio. Leges Burgorum Scoticor. cap. 29. 11 : Qui- Sponsorem eum appellare. Chart, ann. cunque factus fuerit novus burgensis de 1301. in Guden. Cod. Dipl. torn. 3. pag. terra vasta, et niillam terrain habuerit 3 : Et hos quidern redditus noster of(iciahospitatam, potest habere Respectuatio- tus qui tune extiterit ipsis praesentabit, nem, quse dicitur Hirset, in primo anno, quod si non fecerit prsedictus Heyn et sua et post prirnum annum hospitabitur, et uxor ad nos et officiatum preedictum quisedificabit terram suam. [Litterae Jacob! cumque fuerit, Respectum habebunt. Vide Scotorum Regis ann. 1498. apud Goto- Recursus 5. T RESPERSUS APPELLATIONS Tribuni fredum in Hist. Ludovici XII. Franc. Regis per Johannem de S. Gelais pag. Plebis, id est, dictus seu vocatus Tribunus Plebis, lib. 12. Cod. Theod. tit. 1. 308. edit. 1622: Cum libera quiete et mora, subditorum navibus et mercibus, rebusque leg. 74. 1 RESPEYTUS, Gall. Repit. Vide Resaliis quibuscumque, absqite litteris salvi conductus aut Renpectuationis quibus- pectus 4. cunque, pro se, navibus et rebus omnibus 11. RESPICERE, Differre. Vide in Respectus 4. habitis , etc.] Vide Sufferentia 3. | 5. RESPECTUS FORESTS. Vide Re-T RESPICERE AD DEI CULTUM, Ad Religionem Christianam converti. Lex 1. gardum 2. ! 6. RESPECTUS SUCCESSIONS, Jus Cod. Theod. lib. 16. tit. 8. de Judaeis : Judseis et Majonbus eorum et Patriarchis succedendi se'u partem hsereditatis ob tinendi. Charta Johannis Ducis Slesiae volumus intimari, quod si qui, post hanc ann. 1330. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. legem, aliquem, qui eorum feralem fugeMSS. pag. 553 : Praedictus noster frater rit sectam, et ad Dei cultum Respexerit, Dux Henricus Saganensis et heredes sui saxis aut alio furoris genere, quod nunc successionis in media parte terrarum nos- fieri cognoscimus, ausus fuerit adtemptrarum, prout superius exprimitur, Res- tare, max flam mis dedendus, et cum ompectum habebunt. Habetur supra pag. nibus suis participibus concremandus. 551 : Frater Dux Henricus Saganensis et * 2. RESPICERE ALIQUEM MUNERE, sui heredes justam ipsorum portionem Respectum suum erga aliquem munere post mortem nostram in prsedictis terris profiteri. Petrus Cantor lib. 1. Summae nostris exspectabunt. MS. cap. 96 : Processu temporis mediator * 7. RESPECTUS, Terror, formido, ne iste suggerit canonicato, ut Respiciat episbellum aut quid mali accidat, idem copum aliquo munere, ne argui posset inquod supra Regardum 3. Vide in hac gratitudinis, etc. voce. Instr. ann. 1381. inter Probat. RESPICIARE, vox Practicorum, quae torn. 3. Hist. Nem. pag. 47. col. 2: Dic- idem sonat quod Considerare, seu Estus commissarius ordinavit, quod porta garder, ut nostri efferebant, Sententiam sive porlaletum apertum et constructum pronunciare, Judicare cum cognitione in muro novo, a parte ecclesiae beati Ni- causae. Henr. de Knyghton ann. 1331: colai, de cayronis et lapidibus fortiter Qui omnes ad invicem consulentes vene-

Ernouf est vostre horn lige, si vous peut bien aidier. Si poez bien cez plait, s'il vous plest, Resploitier, Si enquerez la chose, si en saurez miex jugier.

Vide Explectare in Expletum 1. 1 RESPIRACULUM, Respiratio. Claudianus Mamertus lib. 2. cap. 12: Redactss paululum Respiraculo pauses vires. 1 RESPIRAMENTUM, Ovidio Respiramen. Laxamentum et Respiramentum, apud S. Augustinum lib. 7. Confess, cap. 7. » RESPIRATIO, Relaxatio, qua quis respirare potest. Leges Portugal, sub Alph. reg. inter Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, torn. 1. pag. 9: Quoniam nos concessit Deus quietari, et dedit victoriam de Mauris nostris inimicis, et propterea habemus aliquantum Respirationem, etc. 1 RESPIRIUM , 'Avauvo^, in Glossis Lat. Gr. Alias Graec. Lat. : 'A.vy.mor\, Spiritus, Halittts, Respirium. 1 RESPLENDENTIA, Splendor, fulgqr. S. Augustinus Epist. 155. novae Edit, alias 52. ad Macedonium : Sicut luculentis ingeniis non defit Resplendentia veritatis. i RESPONCELLUS. Vide mox in Responsorium. 1 RESPONCUM, RESPONCUS. Vide Responsum 2. 1. RESPONDERE, Pro alio spondere, Ga.\lis-Respondre pour quelqu'un. Capitula Caroli M. lib. 3. cap. 44 : Nemini liceat servum suum propler damnum ab • illo cuilibet inlatum dimittere, sed juxta. qualitatem damni dominus pro illo Respondeat, vel eum in compositionem, aut ad posnam petitori offerat. Lex WisigOth. lib. 5. tit. 4. | 18 : Nam qui talem servum comparasse dignoscitur , si Respondere vel satisfacere pro crimine ejus noluerit, etc. Ita Responsum dare pro alio, usurpat eadem Lex Wisigoth. lib. 4. tit. 2. 115. | 2. RESPONDERE, Prsestare, solvere. Diploma Conradi II. Imper. ann. 1027. apud Illustr. Fontaninum ad Calcem Antiq. Hortae pag. 389 : Insuper concedimus, ut nullus homo audeat Respondere mallaturam advocato ejus. Eadem habentur in Diplomate Henrici III. Imp. ann. 1040. ibid. pag. 393. pro quibus in alio ejusdem Imperatoris Diplomate ann. 1043. e Tabulario Casauriensi, legitur : Concedimus et ut nullus mallaturam Persolvat advocato ejus. Simili notione Chronicon S. Trudonis apud Acherium torn. 7. Spicil. pag. 464 : Prior vero custodi domus infirmorum de istis viginti quatuor tantum solidis singulis annis Responderet. Diploma Henrici Ducis Slesiae ann. 1337. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSS. pag. 10 : Non solum pro expensis, verum etiarn pro damnis, quse sustinuerimus, nobis Respondere tenebuntur. ••'l RESPONDERE DE FEODO, Feudalia servitia exhibere, praestare. Pactum inter Rob.Delph. comit. Clarom. etabbat. Medii-Montis ann. 1283. in Reg. 61. Chartoph. reg. ch. 54 : Castellaniam vel capud (feudi).... non poterimus retinere ; sed comes nobis in terra plana tenebitur permutare, nisi maluerimus in alium

150

RES

RES

RES

quam etiam Responsalibus, vel militibus, siarius, apud Liberatum Diac. cap. 23. seu aliis personis. Utuntur passim Scrip- Diurn. Roman, pag. 40. tores, Facundus Hermianensis lib. 4. RESPONSATICUM. Capitulare Sicardi cap. 3. Gregorius M. lib. 1. Epist. 42. lib. Principis Beneventani ann. 836. cap. 14 : 2. Ind. 10. Epist. 39. Ind. 11. Ep. 6. 7. De tertiatoribus vero hoc stetit, ut nulla lib. 3. Epist. 20. lib. 4. Epist. 3. 8. [Diur- nova eis a parte Reipublicse imponatur, nus Rom. pag. 40.] Histor. Miscella in excepto antiqua consuetudine, hoc est Zenone, Alexander III. PP. Epist. 9. 38. Responsaticum solum, et angarias, et 50. ad Petrum Abbat. Oellensem, Aimoi- calcarias. Et mox : Nulla alia nova imnus lib. 3. Hist. cap. 66. Joan. Sarisber. ponatur a parte Reipublicse ad eos, qui se Epist. 7. Matth. Paris ann. 1246. Petrus dividunt, nisi tantummodo Responsatide Vineis lib. 1. Epist. 3. Monasticum cum et angarias supra scriptas. Cap. 31 : Anglic, torn. 1. pag. 303. etc. Vide Apo- Ut singula castella non tollant Responsacrisiarius, Responsum. [** Marcam de ticum, nisi de locis sibi pertinentibus. Cone. S. et I. lib. 5. cap. 16.] [Vide mox Responsio.] 3. RESPONSALIS, Procurator, qui pro 1 1. RESPONSIO, Sponsio, fidejussio, alio in jure respondet, qui in se suscipit Gall. Caution. Privilegia Dalphinatus judicium, ait Fleta lib. 6. cap. 10. § 18. ann. 1349. torn. 2. Histor. Dalphin. pag. Regiam Majestat. 1.1. cap. 21. de Esso- 588. et torn. 5. Ordinat. Reg. pag. 45. niis, | 4 : Tune ad quartum diem venial,num. 27 : Item, quod ipse Dom. Dalphivel cerium Responsalem mittat. Ubi Ske- nus vel successores.... non possint, nee nasus, i. Procuratorem,qui pro eo respon- debeant levare, vel retinere victualia dent. Adde cap. 25. § 2. lib. 2. cap. 16. § nisi pro justo pretio et nisi primitus 38. lib. 3. cap. 15. § 2. cap. 17. § 4. Apud de dicto pretio illis, quorum essent vicBractonum lib. 4. tract. 1. c. 32.12. et tualia, realiter per solutionem, aut Resin eodem Fleta lib. 4. cap. 6. | 7. diciponsionem sufficientem ydoness personse, tur magna esse differentia inter Attor- quse se obligaret de solvendo unum innatum, et Responsalem. [** Glanvilla lib. fra mensem proximum dictum pretium, 11. cap. 1. sqq.Vide Phillips. Histor. Jur. Angl. pag. 117. sqq.] Oharta Thomas |'S. RESPONSIO, Gall. Responsion, vox Comitis Sabaudise, apud Guichenonum in usu in Ordihibus Militaribus S. Joag. 51: Cum... nee ipsi per se, vel per hannis Jerosolymitan. S. Lazari, etc. esponsalem comparuerint, etc. [Charta qua significant'annuam pensionem a ann. 1134. e Tabulario S. Tiberii: Abbas quolibet Equite totius Ordinis Procuravero Casae-Dei, qui ad eumdem diem et tori solvendam. Charta fundationis Moeumdem locum auctoritate Apostohca a nasterii Belliloci ann. 1259: Unam marnobis vocatus fuerat, nee ipse venit, nee cham sterlingor.um argenti ad opus dictee pro se Responsales misit. Adde Thomam domus S. Johannis Jherosolimitani annis Rlount in Nomolexico, Chartam ann. singulis et non amplius percipiatis et 1134. in Probat. novas Hist. Occitan. habeatis ibidem pro Responsione in subsitorn. 2. col. 475. aliam ann. 1180. apud dium Terras sanctse. Litteras procuratoMirseum torn. 2. pag. 1185. col. 1. et in- rise et plenas potentias Magistri et Conter Instrutn. novas Gall. Christ, torn. 3. ventus ultramarini Ordinis Domus S. col. 135. aliam ann. 1182. apud Marten, Johannis Jerusalem Alberto de Castrotorn. 7. Ampliss. Collect, col. 87. Bullam nigro concessas ann. 1313. apud Rymer. Alexandri III. PP. ann. circiter 1186. torn. 3. pag. 461. col. 1 : Dantes et conceapud Lobinellum torn. 2. Hist. Britan. dentes eidem (Alberto) plenum et libecol. 320. aliam Innocentii III. torn. 2. ram facultatem bajulis seu domibus, Histor. Eccl. Meld. pag. 90. Chronicon per eum vel alium seu alias limitatis taliMauriniac. apud Duchesnium torn. 4. ter, Responsiones certas et pingues, ad pag. 367. etc.] utilitatem Terrss sanctse negotii, impoSSS" Responsales etiam vocabantur nendi, ipsas bajulias et domos regendas apud Cistercienses ii, qui Abbatum et administrandas ad vitam vel alias ipsis, morbo detentorum vices acturi in Capi- quibus expedire noverit, committendi et tularia generalia dirigebantur. Statuta conferendi, etc. Ibidem col. seq.: Et a ejusdem Ordinis ann. 1276. apud Mar- Procuratoribus nostris loca nostra tenenten, torn. 4. Anecdot. col. 1452 : Abbates, tibus.... ad quorum manus Responsiones, qui causa inftrmitatis remanserint a Ca- talliee, subventiones.... pervenerint.... pepitulo generali in domibus propriis, Res- tendi, audiendi, exigendi et recipiendi de ponsales idoneos mittant sicut in Carta hiis, etc. Bulla Pii IV. PP. in Privilegiis caritatis continetur: qui in itinere per Equitum S. Johannis Jerosol. pag. 172 : Abbates vicinos et litteras se excusent. Pensiones seu Responsiones et onera Responsales autem prssdicti, explelis ne- super domibus, prseceptoriis et aliis be* Respons, eadem notione, in Consil. gotiis suis, incontinenti de Cistercio hospitalis hujusmodi imponi soPetri de Font. cap. 13. Reg. Corb. 13. exeant et ad propria revertantur. Statuta neficiis sign. Habacuc ad ann. 1512. fol. 146. v° : ann. 1189. ibid. col. 1263 : Qui pro alia lita, etc. SPT Harumce Responsionum instar Jehan Garin sera plaige, cauxion, Res- causa quam pro infirmitate de Capitulo etiam vocat Paulus III. ponds et principal debteur. remanserint , pro se Responsalem non Responsiones Papa pensitationes, quas e redditibus 2. RESPONSALIS, Nuntius : interdum mittant. in communem usum refundere deet Apocrisiarius, et qui Responsa seu 4. RESPONSALIS, Epistola, qua aliqui suis bebant Canonici aliique Ecclesias Insulse negotia Ecclesiastica peragebat. Theo- respondetur super scriptis in alia episBarbaras Beneficiati, ut discimus ex dorus Responsalis venerabilis Ecclesiss tola, vel litteris. Ita apud Petrum de Bulla ejusdem Papas ann. 1549. pro Carthaginis, in Constit. Justiniani de Vineis lib. 5. Epist. 29. 30.122. 125. sascularisatione ipsius Monasterii torn. Africana Ecclesia. Anastasius in S. Vi* 5. RESPONSALIS, Alterius sponsione 1. Maceriarum ejusdem pag. 264. ubi taliano PP : Hie direxit Responsales suos cum Synodica juxta consuetudinem in flrmatus. Lit. CarolLVI. ann. 1418. torn. habetur : Ipsique (Canonici).... prioratus Regiam urbem apud piissimos Principes. 10. Ordinat. reg. Franc, pag. 495 : Cons- et alia beneficia ab eodem monasterio Ita in S. Zacharia pag. 78. Anselmus tituant suos locatenentes, bonos viros et dependentia obtinentes, Responsiones Leodiensis cap. 106 : Responsalem suum notabiles,... qui etiam sint Responsales, etiam, refusiones et librationes nuncupatas, et alia onera per eos in dicto monascum suis lileris illo transmisit. Chroni- viri fideles, etc. 1 RESPONSAMEN , Responsum. Posi- terio fievi et supportari solita, in omnibus con Moriniacense ann. 1119 : Thornam hujus loci Abbatem primum Responsalem tum veremur tertio Responsamini cala- et per omnia perinde ac si suppressio et misit. Capitulare Sicardi Princip. Bene- mum,in Miraculis SS. Aurei et Justinae, creatio prsediclse faclse non fuissent, faciant et supportent. vent. cap. 13 : Ut in ipsa trajecta sit li- torn. 3. Junii pag. 70. centia transeundi tarn negotiantibus, RESPONSARIUS, Responsalis, Apocri* Responsion, in Lit. ann. 1377. torn. 6. transferre, qui comiti Respondent de feodo prsedicto, prout ille, a quo acquisierimus, tenebatur. * 3. RESPONDERE, Reddere, Hisp. Responder, eadem notione. Charta Austorg. abb. Montis-a!b. ann. 1303. ex Tabul. ejusd. monast. : Elemosinarius... solvat quolibet anno ...... decimam vini, quam quondam eleemosinarii dicti monasterii ratione dictx eleemosinarise consueverunt percipere in decimariis sive territoriis, quas Respondent et levantur per cabanarios nostros del Grazes et de Tescone. * 4. RESPONDERE ERGA, Orimen impositum diluere. Scacar. Paschae apud Rotomag. ann. 1228. ex Cod. reg. 4653. A : Judicatum est quod Nicolaus Carbonel non Respondit erga Cornemole de seuta, quam faciebat erga eum de proditione domini regis. Respoingner, moRepondre, in Charta ann. 1306. ex Tabul. Carnot. : Item se il estoit appelez en ladile cour du comte, et Respoingne de sa bone volente,... sanz nul contraignement, etc. * RESPONDERIA, [Caution : « De X. libris Turonen. grossorum argenti in quibus dictus d. Guillelmus predicto domino de Cheolrone ex causa Responderie sibi facte pro dom° nostro dalphino. » (Chevalier, Inv. Arch. Delphin. n. 850. an. 1330.)] * RESPONDERIUS, Fidejussorius. Stat. ann. 1399. torn. 11. Ordinal, reg. Franc. pag. 33 : Pro instrumento confessionis et obligationis alicujus debiti ; item mutui Responderise constitutionis dotis, emphiteosis, etc. » RESPONSABILIS PETITIO, Actio juridica, cui responderi debet. Arest. ann. 1351. 30. Apr. in vol. 2. arestor. parlam. Paris. : Dicebat petitiones prssdiclas et easdem obscuras et non Responsabiles fore declarari debere. 1. RESPONSALIS, Gall. Respond ant, Qui pro alio spondet. [Responsable, in Glossis Lat. Gall. Sangerman. MSS.] Charta Hugonis Episcopi Lingon. ann. 1221. in Tabular. Camp. Thuani fol. 171 : Nos nobilem mulierem Rlancham illustrem Comitissam Campanise constituimus plegiam et Responsalem pro nobis super 700. lib. etc. [Charta Curiae Suession. ann. 1265. e Tabulario S. Medardi ejusd. urbis : Constituerunt se et fecerunt .... dicto Conventui plegios et Responsales de dicto contractu.] Adde Petrum Abbat. Cellensem 1. 9. Ep. 12. Graeci avrtopwVVJTYIV vocant, de qua voce Salmasius de Modo usurar. pag. 718. 721. 726. et nos quasdam ad Alexiadem pag. 307. Glossas Latino-Grasc. : Spopondit, \>nia%tto, av-

S

RES Ordinal, reg. Franc, pag. 261. et in aliis ann. 1406. torn. 9. pag. 186. * EESPONSIO, Prsestatio qusevis annua. Stat. MSS. eccl. Tull. ann. 1497. fol. 3. v°: Gengulphini nequeunt sub gravibus pcenis prxvenire pulsationem majoris tiujus ecclesise ; exceptis vigilia et die festi beati Gengulphi, in quibus eis licet pulsare ad libitum, mediante Responsione unius modii vini ad Bayart. * 3. RESPONSIO, Consensus. Jac. Gothofr. in leg. 1. Cod. Theod. de Raptu virginum vel viduarum (9, 24.): Nihil ei (qui raptum facit) secundum jus vetus prosit puellsR Responsio. J RESPONSIS, Indulgentia, venia, remissio. Leges et Consuetudines Furnenses MSS. ex Archivo Capituli S. Audomari : Et si aliquem inde occideritei in perpetuum Responsis denegetur, et omnia bona sua erunt in gratia Comitis, nee unquam potent reconciliari. 1 RESPONSIVA, Epistola qua quis respondet alteri. Epistola Edwardi III. Regis Angl. ad Carolum IV. Imp. ann. 1347. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 466: Cum Prselatis et Proceribus ac peritis aliis habere volumus colloquium et tractatum; et juxta digestum ibidem consilium, tune vestrss Celsitudini gratam et congruam, per Dei gratiam, facere Responsivam. Super quo vestram recepimus Responsivam, in alia ejusdem Regis Epistola ann. 1343. apud Rymer. torn. 5. pag. 360. col. 1. Pro Responsione quavis et ore splum data sumitur in Statutis Cadubrii lib. 1. cap. 16: Et prsecepta, quse dicti Vicarius, vel alii eorum officialium vel nuncii fecerint sibi attendere et observare, et ambasciatas sibi impositas a Vicario vel alio Officiali fideliter et veraciter facere et Responsivam factam referre. 1 RESPONSIUNGULUM, RESPONSIONARIUM. Vide mox in Responsorium. 1 RESPONSOR, Praes, sponsor, Gall. Repondant. Litterae Petri Cabilon. Episc. ad Ludovicum VII. Regem Franc, inter Instrum. nova3 Gall. Christ, torn. 4. col. 242 : Josserannus Responsor de pace extitit. Occurrit apud Horatium, lib. 1. Epist. 16. pro Jurisperito sen viro prudenti, qui de jure consultus respondet: Quo Responsore, et quo causae teste ienentur.

Quidam tamen legunt Quo res sponsore, etc. RESPONSORIUM, RESPONSORIUS CANTUS, Cantus Ecclesiastic! species, sic dictus, inquit Isidorus lib. 1. de Eccl. Offic. cap. 8. et lib. 6. Orig. cap. 19: Quod uno canente, chorus consonando respondeat. Rabanus lib. 2. de Institut. Cleric, cap. 51 : Responsoria ab Italis longo tempore ante (Antiphonas) sunt reperta, vocata hoc nomine, quod uno canente chorus consonando respondeat. Antea autem id solus quisque agebat, nunc interdum duo vel tres communiter canunt, choro in plurimis respondents. Idem lib. 1. pag. 33 : Inter Responsoria vero et antiphonas hoc interest, quod in antiphonis unus dicit versum, in Responsoriis vero alternant versibus chori. Gennadius de Scriptoribus Eccles. ait, Musaeum Episcopum Massiliensem scripsisse Responsoria Psalmorum, Capitula tempori et lectionibus congruentia, etc. Alcuinus Poem. 3. [** Maio Classic. Auctor. torn. 5. pag. 389.S. Aldhelm. de laud. Bugg. vers. 52.] : Hymnos ac Psalmos, et Responsoria festis Gongrua promemus subter leslitudine tempi!.

[Idem Alcuinus de divinis Offlciis: In

454

RES

RES

Calendis etiam, seu diebus anniversaries, per novem Psalmos et Responsoria, seu lectiones, simili modo officia persolvuntur. Benedictus Levita in Gollectione sua lib. 5. cap. 49: Laicus non debet in Ecclesia Lectionem recitare, nee Alleluia dicere, sed Psalmum tantum, aut Responsoria, sine Alleluia.] Vide Concilium Toletan. IV. can. 16. Amalarium lib. 4. de Offic. Eccl. cap. 11. et in Eclogis pag. 1358. Monachum Altisiodor. S. Mariani ann. 947. Durandum lib. 5. Ration, cap. 2. num. 52. 53. Durantium de Ritibus Eccles. lib. 2. cap. 19. lib. 3. cap. 19. [et Caesarium lib. 8. Miracul. cap. 5. et 6.] RESPONSORIA et Responsorium , promiscue dicitur in Statutis antiquis Gartusiensibus 1. part. cap. 28.114 : Quando festum Dedicationis accidit in Dominica, in qua necesse est inchoare Responsoriam novam, quss solis Dominicis cantatur, etc. * RESPONSORIUM MODULATUM. Stat. Gaufr. abb. Rivipul. ann. 1157. ex Cod. reg. 5132. fol. 102. r°: Cantor ebdomadarius in loco suo Responsorium beatae Mariae, non breve, sed modulatum solus decantabit. RESPONSORIOLUM , Breve responsorium. Statuta Ordinis de Sempringham pag. 718 : Novitii Responsoria non incipiant, nee versum cantent; sed Responsoriola et versiculos dicant. RESPONSIUNGULUM, in Statutis Antiq. Cartusiens. 1. part. cap. 36.119. cap. 38. § 4. et alibi. 1 RESPONCELLUS, Eadem notione, in antiquo Ceremoniali MS. B. Marias Deauratse : Item (tempore Paschali) omnes Responcelli terminantur cum Alleluia. Infra: In festis Sanctorum fiunt Responcelli de vercibus Nocturnorum precedentium, nisi sit inceptio instorie (sic) et dicuntur cum Alleluia Item in Dominicis que ab octava Penthecostes eveniunt usque ad Kalendas Septembris, nisi sit inceptio istorie, tercium Responsorium et septimum atque undessimum sumuntur de Trinitate, et pro quartis Responsoriis dicuntur Responcelli, sed non sumuntur de vercibus nocturnorum, ymo sunt propria, que durant per tptum tempus estatis sine aliquali mutatione; et sunt isti, qui sequuntur. Primus est : Domini est terra et plenitudo ejus. y. Orbis terrarum et universi qui habitant in eo. * Gloria Patri, etc. Secundus est : Ad te, Domine, levavi animam meam. y. Deus meus in te confido non erubescam. * Gloria Patri, etc. Tertius est: In te, Domine, speravi, non confundar in seternum. y. In justitia tua libera me et eripe me. * Gloria Patri, etc. Hinc patet quantulum sit discriminis hosce Responcellos inter et Responsoria, quaa post tertiam juxta usum Romanum, vel post quartam cujusque Nocturni lectionem juxta usum Benedictinum decantantur. Vide Responcum in Responsum 2. RESPONSORIALE, Liber Ecclesiasticus, continens responsoria, Amalario in Prologo de Ordine Antiphonarii; qui RESPONSONARIUM , Durando lib. 6. Ration, cap. 1. num. 24. [Necrologium Parthenonis S. Petri de Casis : 15. Aug. Randona domino. d'Aleto dedit duos libros vocatos Responcier.] * Responsoire, in Inventar. MS. eccl. Camerac. ann. 1371. RESPONSORIA, Papise, sunt, qux Jurisconsulti respond/ere dicuntur consulenlibus. 1. RESPONSUM, Negotium, maxime illud, quod foris peragitur, de quo Domino Responsum datur. Liberatus Diac.

cap. 16 : Gennadius quidem ibi remansit, ut cum aliis Responsa faceret Episcopi. Regula S. Benedicti cap. 31: Fratres, qui pro quovis Responso proficiscuntur. Vita ejusdem S. Benedicti cap. 12: Mos etenim cellas fuit, et quoties ad Responsum aliquot egrederentur Fratres, cibum potumque extra cellam minime sumerent. Gregorius Mag. lib. 3. Dial. cap. 36: Durn jussione Pontificis mei in Constantinopolitanss urbis Palatio Responsis Ecclesiaslicis observirem. Idem lib. 6. Ind. 11. Epist. 29 : Cumin urberegia Responsa Sedis Apostolicse facerem. Epist. 52: Sabinianum Diaconum pro Responsis Ecclesiasticis faciendis ad dommorum vestigia transmisi. Adde Epist. 54. lib. 4. Epist. 36. lib. 5. Epist. 60. lib. 6. Epist. 37. lib. 7. Ind. 1. Epist. 5. 7. lib. 11. Epist. 47. et alibi. S. Bonifacius Moguntin. Archiepisc. Epist. 29 : Obsecramus, ut hunc Missum literarum mearum Romam pergentem propler Responsa Ecclesiastica, et orationum causa, per vestros fines conservatum transire permittatis. Petrus Diac. lib. 4. Chron. Casin. cap. 66: Demum vero pro Responsis Casinensis cosnobii Apocrisiarius ad Lotharium Imp. directus, etc. Florentius Wigorniensis ann. 1062 : Arm'enfredum Sedunensem Episcopum, et alium, qui a domino Papa Alexandra pro Responsis Ecclesiasticis ad Regem Anglorum Eadwardum missi, etc. Vita S. Geraldi Abbatis Grandisilvas num. 3 : Coepit, ut solitus erat, quocumque Ecclesise SUM Responsis necessarium habebat percurrere, etc. Infra : Cum vero ad matris gremium, expleto diligenter Responso, remeabat, etc. Vide Alexandrum II. PP. Epist. 12. etc. ADRESPONSUM, unica voce, Apocrisiarius, Responsalis, qui negotia alicujus curat, et de iis responsa dat, qui mittitur ad responsum dandum de negotiis, pro quibus mittitur. Glossse nomicaa in Cod. Reg. sign. 2023: 'ASpsffrcovcrov, sis a7r6xptcrcv. Ita porro dicti, qui a Magistro militum deputabantur in Provincias, ut de militibus, qui in iis degebant, euni admonerent, et responsa inquirenti darent. Julianus Antecessor Constit. 17. de Prastore Pisidiae: Habeat autem et carrucam argenteam, et securim, et fasces, et Adresponsum propter milites. Ita Constitut. 19. de Praetore Thraciaa, et Const. 33. de Moderatore Heleneponti. Ubi Scholiastes ad Constit. 17 : Adresponsum dicitur, qui deputatus est a Magistro militum, ut, quid opus sit, a competente judice in milites fieri, responsum, id est, ministerium ei exhibeat: et solet deputari iste a Magistro militum eo, sub quo provincia ilia est. De scrinio auri Adresponsum, vide Pancirollum ad Notitiam Imperii Oriental, cap. 80. A RESPONSIS, Eadem notione. Papias in Magister: Qui dat responsa regalia. Ita Codex MS. Gloss. Sax. ^Elfrici : A responsis, i. Magister responsorum, ildestasr a n t r a c a . Joan, de Janua: A responsis, indeclinabile: qui dat responsa principis. LIBERUM RESPONSUM. Charta Lotharii Regis Francias apud yassorium in Noviomo pag. 925: Suscipimus etiam earn (Ecclesiam S. Eligii) in conductu et custodia nostra, tarn substantias ipsius, quam et homines capilales ejus, qui sicut ab antiquo in omni regno nostro sub Libero Responso, sine alicujus Advocati infestatione extiterant, ita in perpetuum sub tutela nostra et succedentium nobis Regum permaneant. Apud Petrum- de Fontanis a nobis editum, Perdrerespons en court dicitur, qui juri stare idoneus

452

RES

•non est, vel testimonium perhibere-Vide cap. 13. 2. RESPONSJJM, Idem quod Responserium. Vide Graduate. [Nonnihil discri.minis est Responsum, seu Responsorium, inter et Graduate. Hoc peculiare Responsorium est, quod in gradibus, sive juxta pulpiti gradus, canitur ; illud vero, quod Matutinis aliisve horis canonicis, ubi voluerit clerus, cantari consuevit.j * Necrolog. eccl. Paris. MS. iij. Idus •Jul.: Singulis vero clericis, qui in missa Hesponsum vel Alleluia in organo triplo vel quadruple decantabunt, etc. Ubi idem quod Graduale. j RESPONQUM vel RESPONQUS, Eadem notione. Ceremoniale MS. B. Marise Deauratae : Primus (Responcellus) loco quarti Respond; et secundus dicitur loco octavi Respond; terdusque dicitur loco duodecimi Respond. Diebus vero in quibus est istoria propria, et in festis habentibus proprietatem chantus non habent locum Responcelli, sed omnes Respond dicuntur per ordinem, et etiam in festis in albis vel in capis seu majoribus. 13. RESPONSUM , Idem quod supra Repositorium, nisi ita legendum est, Sportella aliudve genus vasis, in quo aliquid reponitur. Pelagius libello 10. num. 18: Dedit.ei aurum et nummos, et rescellas, et omne, quod in Responso suo habebat. * 4. RESPONSUM. SAL DB PRIMO RESPONSO, f. Quod primum venditur. Charta Joan, comit. Burg. ann. 1242. inter Probat. torn. 1. novas Hist. Burg. pag. 107. col. 1 : Concessimus Deo et JBeatse Marise de Tart centum solidos Stephanienses in puteo Salinarum annuatim accipiendos, in sale videlicet de primo Responso, quod est post festum Omnium Sanctorum, prout sal et Responsum tune valebunt. 1 RESPUBLICA, Fiscus regius. Leges Caroli Magni cap. 123. apud Murator. torn. 1. part. 2. pag. 109. col. 1: Similiter et de rebus, quse ad Rempublicam pertinent, si Comes aut Ministerialis Reipublicse cuiquam concesserit, pro infidelitate computetur. Eodem vocabulo eademque significatione passim utuntur eorum temporum Scriptores. * Charta ann. 959. apud Murator. torn. 1. Antiq. Ital. med. eevi col. 991 : Concedimus in ecclesia S. Maximi, sita intus hanc nostrum Salernitanam dvitatem a domino Guaiferio principe bisavio meo, de aquario antiquo nostrse Reipublicse pertinente, etc. Alia Henr. II. Germ, et Ital. reg. ann. 1007. ibid. col. 992 : Centum libras puri argenti, medietatem nostrse Reipublicse et medietatem prsenominatse ecclesise, se compositurum procul dubio cognoscat. [** Plura ibi apud Murat. inde a col. 984. Vide Savin. Histor. Jur. Roman, med. temp. torn. 1. § 22. not. n.] 1. RESSA, Quod apud nos did potest visibilis aut laudabilis tentatio. Papias. [** ut ex Origen.] % 2. RESSA, Idem quod Rixa, Ital. Rissa, Zuffa, Gall. Demele, Combat. Stat. Bonon. ann. 1250-67. torn. I. pag. 24: Excepto quod si aliquis meus equus morireturvel vulneraretur in prelio vel Ressa in servitio communis bon. quod debeat mihi emendari secundum extimationem de eis factam. [FR.] 1 RESSAISIARE , RESSAISIRE , Gall. Resaisir, Iterum comprehendere, occupare, recuperare, in possessionem restituere. Codex Legum Normannicarum apud Ludewig. torn. 7. Reliq. MSS. pag. 326 : Ad visionem autem, demonstration

RES facta, justiciarius debet querelato precipere, quod ipse Rexsaisiat querelantem. Edictum Philippi VI. Franc. Regis ann. 1347. apud de Lauriere torn. 2. Ordinat. Beg. pag. 267 : Ipse serviens deberet ipsum reum compellere ad loca Ressaisianda, si aliquid inde fuerit levatum, seu ablatum, aut alias explectatum, antequam ipsum ad oppositionem redperet, locis vero Ressaisitis deberet idem serviens capere debatum, etc. Charta Caroli V. Franc. Regis ann. 1369. apud Lobinellum torn. 3. Hist. Paris, pag. 474. col. 1 : Et si in casu novitatis inter ipsos Religiosos... ac prsedictos homines et aliquos alias, ratione bonorum quorumcumque dicti Monasterii (Coelestinorum Paris.) oriatur opposilio vel debatum, de loeis ablatis, si sint in rerum natura... primitus et ante omnia realiter et de facto Ressaisitis, dictum debatum et rem contenliosam ad manum nostrum tamquam superiorem ponant. Vide Resaisire, Resaysiare et Saisire. ® RESSALHITA, an Pastus, vel Perfugium contra aeris inclementiam, ab Italico Rezzo ? Pact, inter Eustach. de Levis dom. de Saxiaco et monast. de Proliano ann. 1321. in Reg. 60. Chartoph. reg. ch. 195: Dicebatur dictum monasterium, si contingeret sua animalia propter nives vel asperitatem temporis, vel quamlibet aliam causam, pro Ress'aIhita vel aliter venire et declinare ad feuda seu pascua territorii de Saxiaco, nullam posnam, justitiam vel bannum solvere teneri. * RESSARCHIA, Perquisitio, inquisitio, Gall. Recherche. Chron. Nem. ad ann. 1490. inter Probat. torn. 3. Hist, ejusd. pag. 8. col. 2 : Nam linguae Ocdlanenses dicebant quod villse francse et liberse dictarum trium g eneralitatum in hujusmodi Ressarchia, ac etiam gentes ecclesiastics!, nobiles ruralia possidentes, et alii privilegiati debebant comprehendi.... Tandem obtinuerunt quod ipsa Ressarchia fiat uniformiter in qualibet quatuor generalitatum. Infra: Pour besongner ou fait de la Ressarche, etc. ® RESSARE, Serra desecare, Gall. Scier; unde Ressator, Desector. Lit. remiss, ann. 1415. in Reg. 168. Chartoph. reg. ch. 324 : Cum consules loci de Mirisvalibus baronise Montispessulani emissent fustes et tigna magna et grossa, quas et quse voluerunt facere scindi vel Ressari, ut inde fierent pastes et trabes;... et quia pro Ressando seu scindendo dictas fustes, etc. Comput. ann. 1400. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 154. col. 1: Ressatoribus pro Ressando unam peciam dictarum fustarum, viij. grossos. Vide Resea et infra Ressegare. * RESSARIRE, pro Ressasire, ex frequenti mutatione s in r, In possessionem restituere. Lit. Phil. Pule. ann. 1294. inter Probat. torn. 1. Hist. Nem. pag. 133. col. 1: Significavit nobis dilectus noster abbas monasterii S. Petri de Psalmodio, quod cum ipse et ejus monasterium... dissariti per gentes nostras fuissent, ut dicitur, de prsedictis ; postmodum ipsi Ressariti fuerunt de prsedictis piscationibus, etc. '-RESSAYRE, Eodem intellects Lit. remiss, ann. 1378. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 18. col. 1 : Eosdem omnes et singulos ad prsedicta et alia quseque officia per ipsos tenenda, ipsos et eorum quemlibet reabilitamus et Ressaymus et reintegramus, et ad plenum restituimua. Hinc » RESSAYZIMENTUM, Restitutio. Comput. ann. 1400. ibid. pag. 152. col. 1 :

RES Magistfo Johanni Valuntatis notario, pro processu facto de Ressayzimento arrologii ad utilitatem Nemausi, etc. Vide Ressaisiare. * RESSE6A, RESSEGUA, Offlcina, ubi serra desecatur , idem quod Resea. Charta senesc. Bigor. ann. 1391. in Reg, 142. Chartoph, reg. ch. 80 : In quo quidem molendinario idem supplicans vult et inlendit facere et conslruere unam Ressegam, ad sarrandum fustes et arbores utriusque conditionis, illamque Ressegam cum omnibus suis munimentis et artifidis ad sarrandum necessariis. Vide mox * RESSEGARE, Resecare, serra desecare. Charta Gadif. de Aula milit. senesc. Bigor. ann. 1376,in Reg. 148. Chartoph. reg. ch. 52 : Paulus de blogareto dedit monasterio Scalse Dei licentiam sediftcandi molendinum Resseguse, ad Ressegandum fustes. Alia ann. 1393. ibid. ' Quod omnes fustes, quse in eadem Ressegua sarrabuntur, sint et extrahenlur a nemoribus propriis domini abbatis Scalse Dei. Vide supra Ressare. * RESSELARE, Furem aut furtum recipere, occultare, pro Recvlare. Vide in hac voce. Comput. ann. 1357. inter Probat, torn. 2. Hist. Nem. pag. 190. col. 2 : Pro fadendo justidam nonnullorum dicti loci, qui quandam quantitatem brigandorum Resselaverant , cum rebus furatis apud Albaronum. * RESSERCIO, Restauratio, restitutio. Charta Henr. episc. Clarom. ann. 1392. in Reg. 153. Chartoph. reg. ch. 169 : Una cum refectione, Resserdone et plenaria restitutione omnium et singulorum dampnorum, expensarum et intere&se. 1 RESSERIA, Grex ovium. Vide -Rasseria. RESSIA, [f. Idem quod Resea.] Testamentum Aimonis de Sabaudia D. Villsefranchse ann. 1398. apud Guichenonum : Donavit.... quandam Ressiam, quam ipse Dominus Ayrno construi fecit super Bealeria Saviliani in Aycalibus dicti loci. | RESSIDENTIA, Assidua comtnoratio, Gall. Residence, Ital. Residenza. Correctiones Statutorum Cadubrii cap. 71 : Nisi venerit habitatum cum familia sua in Cadubrio, et personaliter in territorio et contracla Residentiam fecerit. Rursum occurrit ibidem cap. 64. Vide Residentia. 1 RESSIUS, Species casei. Vide Rassius. 11. RESSORTIRE, RESORTIRE, Practicis nostris Ressortir, Habere jus appellationis ad superius tribunal. Arestum Parlamenti ann. 1341 : Prsefato Comite replicanle, quod cum Ducalus et Perria prsedicti immediate moveant et teneantur a nobis ratione nostrse Coronse, ex causa Perrise Resortiant immediate ad nostrum Parlamentum Frandse, ut pars et membrum Coronse nostrse, et per consequens, de ratione communis usus et observantise notarise regni nostri, cum feuda moventia aliqua castellania et immediate Resortantia (a Gallico Ressortant) ad eamjudicentur et tenninentur secundum usum et consuetudinem loci, unde movent, etc. Confirmatio pacis initse ann. 1334. inter Humbertum Dalphinum et Aymonem Comitem Sabau.dise, torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 351. col. 2 : Acto etiam et expresse convento inter ipsos dominos, quod nullus ipsorum dominorum vel success, et hsered. suorum in dictis feudis vel eorum aliquo valeat aliqualiter Ressortire, hoc est, si bene interpretor, jus habere ressorti seu supremam jurisdictionem. Hie sermo est de feudis quse Dalphinus a

RES Contrite Sabaudiae, vicissimque Comes Sabaudiae a Dalphino tenebat. In hisce feudis vetantur ressorlire, hoc est, supremam jurisdictionem exercere, quia feudprum conditio haec est, ut feudalis Dominus in iis suprema jurisdictione potiatur, a qua lege hie recedere vetantur principes sibi invicem feudatarii. 1 RESSORTIRI, Eodem significatu. Litterae Ludoyici XI. Franc. Regis ann. 1474. in Privilegio Equitum Ordinis S. Johannis Jerosol. pag. 21: A jurisdictione cujuscumque judicis temporalis, praeterquam a nostra, hactenus exemptos penilus fuisse et esse, nobisque et nulli alii in superioritate et Ressorlo immediate subjacere, el ad sedem regiam, non alibi, Ressorliri consuevisse. 1 RESSORTISSARE, RESSORTIZARE, RESORTISARE, Eadem notione. Litterae Caroli Johannis Franc. Regis primogeniti ann. 1358. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 296: Ressortizant sintque in possessions et saisina Ressortizandi coram dicto Baillivo.... Senonenxif etc. Litterae ann. circiter 1387. apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. 130. col. 1 : Quod omnes et singuli subditi villas Lugduni Resorlissant et ad Ressortissandum veniant in omnibus casibus ressorti in sede Matisconensi, in qua antiquilus Ressortiri solebant, sub posna 500. librarum Turon. alias per quamlibet contrarium facientem committenda. Rursum occurrit col. seq. Arestum Parlamenti ann. 1400. e Tabulario Corbeiensi : Ab antiquo notorie exempli ab ArchiepiscopoRemensiet Episcopo Ambianensi, et in curia Romana Resortisantes erant et fuerant. * 2. RESSORTIRE, Resilire. Lit. remiss, ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 351 : Cum Johannes Pignolet.... dictum baculum ad dictas guillas jactaret, et de altera parte dicti baculi quandam ulmum in dicta platea existentem attigisset, accidit quod dictus baculus ab alia sui parte Ressortivit, et casu fortuito percussit Odinum de Rutello. Hinc nostris Ressort,pro Rebondissement, contre-coup, RepercusSUS. Du rejault ou Ressort qu'elle (la sayette) fist conlre ledit arbre, in Lit. remiss, ann. 1423. ex Reg. 172. ch. 349. Alise ann. 1416. in Reg. 169. ch. 248 : Pour ce que a celle heure, qui estoit bien basse, on veoit tres peu, le suppliant en ferant icelui Boutemie, eust fcru de Ressort ledit Gauteron, qui se mettoit entre deux pour despecier la noise, sur le bras, etc. Ressourte, eadem acceptione, in aliis Lit. remiss, ann. 1395. ex Reg. 149. ch. 323 : Lequel Moinginot prist une selle de bois, et la getta contre ledit Jehan Mel; et ne scet se de droit cop ou de Ressourte, il en fu feru. Vide supra Resallire. * Aliud sonat eadem haec vox Ressort, idem nempe quod Dedit, mulcta, qua mulctabatur is, qui ab aliqup pacto resiliebat seu recedebat, in Lit. remiss, ann. 1450. ex Reg. 185. ch. 104 : Lesquelz promisdrent croire Jehan de Percey, au Ressort de deux saluz d'or et ung salut de vin tant pour despens que pour le barbier ou tnalefacon. Vide supra Repentalia. * RESSORTIVUM REMEDIUM, Jus appellationis ad superiorem judicem. Lit. ann. 1369. torn. 5. Ordinal, reg. Franc, pag. 324 : Visum fuerat necessarium quasrere erga dominum meum, ut eorum dominum superiorem, remedium Ressortivum, sicut ab hactenus eis competierat, etc. RESSORTUM , Quicquid intra sortes ntinetur , seu jurisdictionis termi- < VII

RES nos : districtus judicis. [Gallice Ressort. Stylus Curiae Parlamenti cap. 3 : Nee seneschallis, nee de ipsorum Ressorto.] Vide Casanovam lib. 1. de Franco allodio cap. 9. S5ST Passim occurrit pro quovis cujuscumque judicis districtu, non raro etiam pro suprema jurisdictione, supremo tribunal!, ubi majpres causae dijudicandse, ad quod a minoribus tribunalibus provocatur, et a quo non potest provpcari, nostris etiam Ressort. Gonventio Philippi III. Franc. Regis cum Canonicis S. Mederici Paris, ann. 1273. apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. 27. col. 1 : Habebunt etiam dicti Canonici in hospitibus dictas terras et in dicta tola terra justitiam super mobilibus... item super verbis contumeliosis, alapis sive buffis, melleis sine sanguine.... nee nos, nee successores nostri in praemissis seu aliquo de praemissis aliquid de castero reclamare ratione Ressorti (poterimus,) excepta, ut dictum est, justitia super ictibus orbis, vel aliis, ex quibus vensimile esset, vel etiam contingeret, quod percussus moreretur. Litterae Philippi IV. Franc. Regis ann. 1291. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 1243 : Conquestus est nobis dilectuset fidelis noster Comes Haynnoniae, quod in terra sua de Ostrevanno, de qua nobis fecit homagium, sibi et gentibus suis ac subditis fiunt plura gravamina et indebitas novitates : unde cum intentionis nostras non sit in terra prasdicla habere nisi homagium et Ressortum ; mandamus vobis... permittatis eumdem Comitemsuosque subdit'os suis dominiis, feodis, justitiis etjunbus uti et gaudere pacifice, eo modo quo eis gaudebant antequam de dicta terra ad homagium nostrum venisset, salvis nobis Ressorto et superioritate prssdictis in ipsa terra. Charta Edwardi I. Regis Angl. ann. 1296. apud Rymer. torn. 2. pag. 713. col. 1 :Et etiam quod Senescallo Vasconiss et aliis ministris nostris, ne de judiciis majoris et curias Raionas, nisi per viam appeilationis et Ressorti, se aliquatenus intromitterent.... inhiberemus. Homagium domini castri S. Baudilii factum Abbati S. Victoris Massil. ann. 1296. ex Archive ejusdem S. Victoris armar. Ruthen. n. 42 -.Faciamque proclamari nomen S. Victoris in signum supremi dominii et Resorti. Vetus Inquesta dejuribus Abbatise Beccensis MS. : Vidit eos utentes inpluribus casibus deplacito ensis, et ita fama communis tenet, prseterquam de rapo, de focagio et Resorto. Enumeratio jurium Castri Auzeti ann. 1394. e Regesto Camerae Comput. Provinciae signato Armorum fol. 70 : Superioritate tamen regia, appellationibus.... Ressorto et homagio ligio et sacramento fidelitatis reservatis. Arrestum Parlamenti ann. 1394. apud Menesterium in Probat. Hist. Lugdun. pag. 72. col. 2: Volens ipse controversias inter Franciae Reges, Archiepiscopum et cives Lugdunenses.... subortas extinguere, jurisdictionem domaneriam dictas villas Lugdunensis, retento sibi et successoribus suis inter castera jure superiorilatis et Ressorti, ac casteris juribus regalibus in eadem.... retento etiam sibi et suis successoribus prasdictis Ressorto tarn secundarum appellationum ab extra villss Lugdunensis provenientium ad Archiepiscopum et Capitulum, quam primarum a judice ordinario Archiepiscopi in eadem villa Lugdunensi interjectarum Archiepiscopo Lugdun. etc. Pluries recurrit ibi et alibi. T RESORTUS, Eadem notione. Litterae Edwardi II. Regis Angl. ann. 1315. apud Rymer. torn. 3. pag. 508. col. 1 : Et quod

RES

153

post hujusmodi emptionem, personse multorum locorum et baillivarum prsedictarum et Resortuum, etc. " Ransoure, eadem notione, in Charta, ann. 1256. ex Chartul. Campan. fol. 465 : Vinz livrees de terre que il tient an som demoyne et Ransoures et as apartenances. * RESSUERE, Exsiccare. Charta ann. 1235. inter Instr. torn. 11. Gall. Christ, col. 259 : Tenetur.... facere pannos lineos lavari, et eosdem et sericos Ressuere. 11. RESTA, Gall. Restes, Debets, Reliqua rationum. Gharta ann. 1354. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 216. col. 1 : Dominus Comes cupiens solvere Restam et arreragia, etc. Litterae Johannis Franc. Regis ann. 1362. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 566: Ad solvendutn nobis... Restas quas per fines compotorum suorum hujusmodi debentur. Resle debite Regi, in Memorial! MS. Camerae Comput. Paris, ann. 1378. fol. 207. Scheda ann. 1379. e Tabulario S. Victoris Massil. : Viginti florenos solvatis de Resta centum illorum per civitatem debitos. Procuratio ann. 1392. torn. 9. Spicil. Acher. pag. 293 : Ad petendum et recuperandum in totum vel in parte Restam dotis promissas nobis. Apocha Petri Camerae. Episc. ann. 1397. e Bibl. Reg. : Cognoscimus recepisse summam 334. lib. 14. sol. 7. den. cum picta Turon. monele Cameraci currentis pro parte nostra Reste compoti magistri Guillelmi Floriti receptoris temporalitatis in Cameraco. Charta ann. 1428. e Chartulario S. Vandregesili torn. 2. pag. 1746: Occasione decem octo modiorum vini boni, sani, puri et sufficientis, ad mensuram Meduntee sibi debitorum de Resta solutionum prssdictorum sex modiorum quinque annorum prsscedentium , etc. Sententia arbitralis ann. 1446. e Tabulario Cqrbeiensi : Compelli ad solvendum viginti seplem lotos cum dimidio loto vini ex Resta debitos.... et pro Resta ejusdem decimds debitos, etc. Conventip ann. 1522. e Schedis D. le Fournier : Dictis hominibus non liceat aliquod avere, nee animalia grossa nee minuta, ad medias Restas, et medium crementum accipere neque tenere. Adde novam Gall. Christ, torn. 3. col. 220. Instrum. et Lobinelli Glossarium torn. 3. Hist. Paris. Vide Resturn. T 2. RESTA, pro Rasta. V. in hac voce. t 3. RESTA, Agger, moles aquis continendis. Bernardus Thesaurarius de Acquisitione Terrae Sanctae cap. 206. apud Murator. torn. 7. col. 843 : In universa siquidem JEgypti terra construclas sunt Restas sive clusse, quas aquam Nili retinent, quum suo more succrescit. | 4. RESTA. Miracula S. Johannis Gualberti, torn. 3. Julii pag. 388 : Ex Senarum civitate adolescentem acrem et fortem, catena etiam ligatum et innexum, nam funium Resta lacerasset, cum affines nobilissimi viri, multis comitantibus, traherent, etc. Viri docti suspicantur idem esse quod Textura ; sed forte melius legeretur restes. Vide mox Restis. * 5. RESTA, Jactura, decessip. Hinc Tenere ad medias Restas et medium crementum, ex Gharta ann. 1522. in Resta 1. laudata, est Tenere ad medietatem accretioniset decessionis,quod ad medium lucrum et perdre dicitur, in Charta ann. 1490. ex sched. Pr. de Mazaugues. Pact, inter dom. et universit. de Albarno ann. 1516. art. 23 : Averum quas essent ipsorum hominum proprium, vel ad medias Restas ilia tenentium. Vide Mejaria 1. J RESTABILIMENTUM, a Gallico Retablissement, Restitutio. Arestum Parla20

454

RES

menti aim. 1393. 14. Febr. e Tabulario Corbeiensi : Per idem arestum prefata curia, quod Restabilimentum de presenti per signum dumtaxat fiet, ordinavit et ordinal. Concilium Paris, ann. 1416. apud Marten, torn. 4. Anecdot. col. 349 : Secundus punctus tractati in dicto Concilia Parisiensi fuit super Restabilimento personarum missarum et mittendarum pro toto regno ad generate Concilium Constantiense. 1 RESTABILIRE, Iterum stabilise, restituere, redintegrare, Gall. Retablir. Condonatio rebellibus Carcassonae incolis a Carolo VI. Franc. Rege indulta ann. 1383. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 1593 : Ac bonam famam ipsorum in integrum Restabilimus , remittimus et omni modo reducimus per praesentes. -RESTABLISSAMENTUM, Eestitutio, redintegratio, Gall. Retablissement. Arest. parlam. Paris, ann. 1384. in Cod. reg. 9822. 2. fol. 133. y°: Quando res, de quibus erant controversies, realiter et de facto ponebantur in manu regis, et fieret Restablissamentum realiter et de facto, etc. Occurrit rursum ibid. fol. 106. v°. ad ann. 1328. Vide Rextabilimentum. 1 RESTABLITIO, Idem quod Restabilimentum, Restitutio. Regestum Parlamenti ann. 1348. apud Baluzium torn. 2. Hist. Aryern. pag. 425 : Guillelmo de Randone Milite in curia nostra pelente contra Seraudum Delphini Militem fieri Restablitionem inferius declaratam ; auditis partibus, curia nostra ordinavit, quod de omnibus et singulis per dictum Beraudum seu ejus gentes.... Restablitio fiet.... mandantes.... quatenus ipsum Beraudum ad dictum Restablitionem omni postposita dilatione compellant. 1 RESTAGNATIO, Exundatio, redundatio, Gal lice Debordement, Regorgement; item Moles aquis opposita. Vox nota Plinio prima signiflcatione. Privilegium Alberti Magdeburg. Archiepisc. ann. 1225. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 24 : Slatuentes, ut civilas aggerem seu Restagnationem ad lacum construere ac conservare et reparare perpetuis ternporibits expensis propriis teneatur. Concordia ann. 1228. ibidem pag. 58 : Cum super dampnis dicte domus sancte Conegundis, que ex Restagnatione Sale, occasione retinaculi molendini in Gummerst, que domus eadem sustinet et in posterum cogitur sustinere, inter nos ad invicem questio verteretur, concordavimus in hunc modum, etc. Videsis alium locum in Batura aquae. 1 RESTAGNATUS, Exundans, redundans, nostris Qui regorge. Ermenricus Monachus Augiensis de Grammatica, apud Mabillon. torn. 4. Analect. pag. 330 : Sed eheu idem ipse tarn habilis fons ne late flueret, quam ssspe machinamenlis obstruitur ; eremus prodit ac bestise loquuntur, donee Restagnatus in sese, et non sine periculo sui patientissime se exedebat , Deoque eum protegente armis rempublicam defendebat. * RESTALAGIUM, RESTELAGIUM, Feni residuum, quod rastro colligi potest, cum fenum in cumulos coacervatum est aut in fasces collectum. Charta ann. 1221. ex Lib. albo episc. Carnot. : A prima die qua incipiunt prata episcopi falcari, usque ad ultimam quadrigatam, famulus majoris habet quatuor denarios pro custodia et servitio, quod ibi facit, et medietatem logise et Restelagium. Alia ann. 1265. in Tabul. S. Petri Carnot. : Dicebant se habere debere in prato, quod vocatur magnum pratum apud Tyvas, in dominio dictorum abbatis et conventus,

RES Restalagium.... et medietatem cujusdam logise, quse fiebat quolibet anno ad custodiendum dictum pratum. Vide Rastellagium. 1 RESTANCI^ COMPUTORUM, Rationum reliqua, Gall. Restes, debets, in Memoriali Cameras Comput. Paris, mensis Septembris ann. 1364. fol. 80. recto. Restantise conlractuum, in Chronico Cornelii Zantfliet ad ann. 1332. apud Martenium torn. 5. Ampliss. Collect, col. 203. Vide Resta 1. [» et Haltaus. Glossar. German, voce Hinder'stellig, col. 918.] 1. RESTARE, Sistere, consistere, perstare, permanere, durare. Pactus Legis Salicae tit. 17. | 5 : Si quis hominem, dirigere habet prseceptum Regis, et.... aliquis extra ordinationem Regis Restare eum facit, aut adsalire eum prsesumpserit, etc. Fulcherius Carnotensis lib. 1. Histor. Hieros. cap. 13 : Quo, frater, fugis 9 Resta, ne timeas. Adde cap. 14. Matthseus Paris pag. 515 : Equos et homines meos fecit Restare, donee paagium extorsisset. Utuntur Latini Scriptores. Propertius : Dum vincunt Gr;eci, dum Restat barbarus Hector.

Arnobius lib. 3 : Neque enim Restare sine assertoribus potest religio Christiana. [Adde Notitiam ann. circiter 1200. apud Marten, torn. 1. Collect. Ampliss. col. 1037. Chronicon Dominici de Gravina apud Murator. torn. 12. col. 177. Translationem S. Augustini Cantuar. torn. 6. Maii pag. 423. etc.] [** Folcuin. Gest. Abbat. Lobiens. cap. 16 : Gens Northmannorum.... subinde Restans, subinde progrediens, ubi resistentem vidit neminem,quaquaversum sibi libitum visum est, ferebalur.] * 2. RESTARE, Detinere, manus in aliquem injicere, idem quod Arrestare 1. Charta ann. 1331. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 1002 : Comparuit in judicio coram nobis (bajulo regio de Maurenxs) Heylas Frequandi.... dicens se fore Restatum per Helyam Fabri locumtenentem nostrum, petens a nobis si idem locumtenens ipsum Restaverat deprsecepto nostro: cui respondimus quod sic ; et insuper iterato Restavimus ipsum manu et ore, et in arresto dicti domini regis et nostro posuimus. * 3. RESTARE^ Superesse, reliquum esse. Charta ann. 1364. ex Tabul. D. Venciae : Reliquos vero mille florenos auri dicti ponderis ad solvendum Restantes, ordinavit fore solvendos per dictum magnificum emptorem. Vide Resta 1. 1 RESTAURA, Idem quod infra Restaurum. Concordia ann. 1378. apud Schilterum in Glossario Teutonico v. Restaverzinsen: Ipse quoque prior, Fratres et Conventus in recompensationem et Restauram dictarum oblationum, quse, dictse parochise. detrahuntur, ipsi parochiae et rectori pro tempore dederunt et assignaverunt duas libras denariorum singulis annis. In sententia ann. 1401. ibid, laudata, de eadem re habetur Restaurum oblalionum. ] RESTADRAMENTUM , Instauratio , reparatio, aedium sarta tecta. Chronicon Monasterii S. Launomari de Magenciaco ad ann. 1077. apud Stephanotium torn. 4. Fragm. MSS : Trothardus Prior loci Magenciaci.... adiit dominum Guillelmum Tyernensem, -Principem clarissimum, deprecatusque est, ut pro salute patris sui Guidonis donaret sibi et S. Launomaro in sylva sua amplissima, quse vocatur Borno , unde semper habeatur calefactum, asdificamentum et Restauramentum domorum suarum. 1 1. RESTAURARE, Bulla Nicolai II.

RES PP. ann. 1061. apud Hickesium Gramm. Anglo-Saxon, pag. 177 : Nullus Rex, Dux, Marchio.... prsesumat.... hanc tui episcopalus confirmationem in aliquo Isedere, vel minuere, aut Restaurare, hoc est, infringere, aliudve simile agere ; sed vereor ne mendum sit in hac voce, quae non occurrit in aliis similibus sequendi formulis et cujus notio, si responderet verbo, contraria omnio videretur ; nam Restaurare pro Instaurare dixerunt Tacitus lib. 3. et 4. Justinus lib. 2. Ulpianus leg. -4. fin. Dig. ad Legem Jul. de adult, quod tamen verbum uti barbarum respuit Scaliger senior, Cardanumque eo qui saepius utentem redarguit Exercit. 195. quod non Restar sed Instar dicatur. Servius ad Virgilium J5neid. 2 : Instar autem est ad similitudinem ; unde non Restaurata, sed Instaurata dicuntur se,dificia ad antiquam similitudinem facta. Sed haec Servii non impedierunl quominus verbum Restaurare passim usurparent recentiores. VideVossium lib. 4. de Vitiis serm. cap. 21. * 2. RESTAURARE, Resistere, refragari. Charta ann. 1231. apud Lam. in Delic. erudit. inter not, ad Hist. Sicul. Bonincont. part. 3. pag. 158 : Promiserunt etiam et juraverunt non esse in consiho, vel facto, seu assenlimento, quod castrum S. Miniatis perdat honorem, vel sua jura diminuat, et contrafacere volentibus bona fide Rest aurabunt. Restoier, pro Rest ituer, dedommager, Damnum resarcire, compensare. Charta Joan, comit. Drocens. ann. 1288. ex Reg. Chart, comitat. Montisf. in Cam. Comput. Paris, fol. 39. v° : Et s'il avenoit que nostre chiere mere se sentit en aucune chose deceue, nous li serions tenus a Restoier et acroistre. Vide Restaurum. 1 RESTAURATIO , Instauratio ; item Compensatio. Vetus Interpres S. Irensei Graecam vocem 'AuoxaTaa-Taan; Restauratio vertit lib. 1. cap. 21. num. 3. ult. edit. Restauratio servitutis, Juliano lege 7. Dig. de Fundo dotali. Restaurationes Ecclesiarum, de quibus exstat Praeceptum Caroli M. apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. 262. et seqq. Rentaurationes Monasteriorum et ceterarum Ecclesiarum, in Gestis Aldrici Episc. Cenoman. ibid. pag. 276. Charta ann. 1228. e Chartulario S. Vandregesili torn. 1. pag. 1186 : Et si aliquo casu non poterimus eidem garantisare diclam masuram et dictam granchiam, tenebimur memoratis Religiosis in alio feodo nostro tarn supra masura quam supra granchia ssepedicta Restaurationem facere competentem. Hinc Restauratio equorum, nostris Restour, olim dinebatur Regum Principumve consuetudo, qua vassallorum suorum, ad eorum submonitiones castra sequentium, equos aestimabant, ut si quod in bellis damnum paterentur, resarcirent ipsi : qua de re dictum est in voce Equus, egitque R. P. Daniel lib. 3. de Militia Francica pag. 171. Vide mox Restaurum. * Mulcta domino solvenda ob damnum illatum. Charta Adalber. episc. Leod. ann. 1124. in Chartul. Cluniac. ch. 401 : Restaurationem similiter sancto Petro et ipsis fratribus dedit ; ita ut medietatem ipsius Restaurationis ecclesia, medietatem ipse advocatus teneat. T RESTAURATOR, aliis Instaurator, nostris Restaurateur, Qui restaurat, restituit, redintegrat. Occurrit apud Sponium pag. 27. Miscell. et alibi apud 1 RESTAURATDM, Jusculum salubre et delicatum, Gall. Restaurant. Miracula MSS. Urbani V. PP : Aperiens os suum

RES

RES

guerrarum. Hue etiam pertinet vetus Gharta apud Ughellum in Episcopis Teatinis : Quod si Miles dextrarium aut loricam in obsequio illo perdiderit mihi Goffridus vel suus hssres reddere debet et tamdiu ei nullum debeo facere servitium. [Vide Restaura.] * Gharta ann. 1295. inter Probat. torn. 4. Hist. Occit. col. 107 : Duo millia servientum peditum ad ejusdem D. nostri regis vadia et Restaura consueta. Alia Phil. Pule. ann. 1299. in Lib. rub. Cam. Comput. Paris, fol. 445. r°. col. 2 : Mandamus tibi quatenus eidem Guillelmo dictos sex denarios, per diem sibi concessos ratione servientis prsedicti de nostro una cum suis vadiis assuetis et cum Restauro equorum, si qui mortui fuerint pro nostro servitio faciendo, quamdiu nostrse placuerit voluntati, deliberes et persolvas. Item pour Restour de chevaus.... xxv. liv. Tour, pour cheval, in Reg. ejusd. Cam. sign. Croix fol. 182. v°. Restong vel Restoug, pro Restour, in Charta Joan, de Failouel ann. 1276. inter Probat. torn. 1. Anna!. Praemonst. col. 585 : Je ai donne a, I'eglise de madame saincte Elisabeth de Genly toute telle droiture, comrne j'ay, en cent verges de terres.... en Restong d'un muid de bled.... que je leur devois. STAURUM, Eadem notione, in Charta ann. 1211. apud Georg. Pilonum in Hist. Bellunensi pag. 106. v : Et de ea re illis evicta Staurum prsestare.... debet. RESTAURUM. Arestum 11. Jan. 1322 : Cum... certas haereditates Guillelmo Vicedomino de Carnoto vendidisset, ac pro dictis hsereditatibus.... certum Restaurum seu abonamentum in quadam litera Arnbian. ballivise facia super hoc contentum fuisset, etc. * RESTELAGIUM. Vide supra Restalagium. * RESTELLENSIS COMITATUS, Nomine ad vulgare vocabulum Retel accedente, pro Reitestinus, pluries in Annal. Victor. MSS. ad ann. 1308. Vide Notit. Galliar. Valesii pag. 468. col. 2. '* RESTELLUS, Cataracta in pqrtis urbium, Gall. Herse, alias Relel. Hist, belli Forqjul. in Append, ad Monum. eccl. Aquilej. pag. 49. col. 1: Affidam petentes.... venerunt usque ad Restellum sub Quant eel avoit perdu en Richart 1'Estoron, etc.] porta castri. Rastellum, apud Murator. torn. 3. Antiq. Ital. med. sevi col. 1201. Dantes in Parad. Cant. 5: Lit. remiss, ann. 1386. in Reg. 130. Dunque che vender puossi per Ristoro ? Chartoph. reg. ch. 36: Pour passer par Le Voyage d'outremer du Comte de Pon- icellui guichet, le suppliant et son varlet tieu MS. : J'ay perdu mon frere, si veuil descendirent a pie,... et lui passe trouva avoir cette dame en Restor. Belloman. le Retel cloz et ferme. Vide Rastellus. MS. cap. 67: Quant li jugemens est fes 1 RESTER, f. Canterius, tignum, Angl. d'aucune cose, que oil n'a pas en se main, Rafter , Gall. Chevron , solive. Vetus ne en sa baillie, ancois convient qu'il. Charta apud Somnerum in Tractatu de porcache qu'il I'ait, ou qu'il en fasse Gavelkind pag. 22 : Et de 200. Resters de Restor, en tel cas doit estre trives donnees gavel-tyrnber de redditu, quihbet de londe porcacier, qu'il ait ce que fu jugie gitudine 13. ped. de quibus proveniunt contre li, ou qu'il face soufisant Restor. de tenemento de Barewafesyle 100. et de Pactum seu foedus initum inter Philin- tenemento de Moninden 100. pum Pulchrurn Regem Franciae, et WilRESTIARIUS. Vide Restis 1. lelmum Comitem Hannoniensem 28. ] RESTIGULA, RESTIGULARIUS. Vide Octob. ann. 1314 : Li dui Marechal de Restis 1. France, ou li un d'aus, ou aucuns autres * RESTIPULATIO, Jus colligendi stipuprud'homs a ce commis priseront, et esti- las ex agris, peracta messe. Chartul. S. meront loialment par leurs sermens les Joan. Angeriac. fol. 118. y°: Dedit.... chevals mors, et les chevals de nos gens, Restipulationem de sestate, sicut prssposiet nous en fera nos dis Sires plain Res- tus debet habere. Vide Restoblagium. tour selonc leur prisie. Et se ledit Mares* RESTIPULUS, Ager cultus de novo, chal, ou cil qui le prisie devroit fere, in quo remanent stipulae ex demessis entendent tant que aucun cheval fousse frugibus. Charta ann. 1197. ex Tabul. mart ou perdu, si rendroit nos Sires de- 5. Viet. Massil. : Quod (iter) descendit a vant dit la valeur des chevals par prisie Restipulo, quern fecit Petrus dementis et de bonne gent. Et infra : Asquiex li Rois cum croso dicti Restipuli, etc. Vide mox nos Sire paiera gaiges et Restors. Occur- Restitus. rit passim in Oomputis Thesaurariorum 1. RESTIS, Fasciculus rerum quarumper vim cum cultello posuit in os suum de Restaurato, in dictum os remansit, nee poterat transglutire per guttur. * RESTAURATUS. SALVUS RESTAURATUS, Literae, quibus a cujuslibet damni restauratione quis absolvitur. Charta Oonradi II. reg. Sicil. arm. 1269. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 277 : Loggiam et fundacum Pisanorum de Neapoli restituimus et concedimus et damus Pisanis, expensis nostrse curise reaptandam;.... et quod dictum fundacum ematur per curiam nostrum a nobilibus de Brancacciis, vel aliis quorum esset, vel dabimus inde eis salvum Restauratum a curia nostra. RESTAURUM, Restauratio damni, Ristoro Italis. Rollandinus in Summa Notarise cap. 3: Quam (lanam) confessi et contend fuerunt se ex causa emptionis pro tali, gualis est sine ullo Restauro, habuisse et recepisse, etc. [Transactio aim. 1219. in Corpore Diplom. Juris Gentium pag. 159. col. 2 : Palatinus Comes.... praeposituram Wildeshusensem Ecclesise Bremensi contulit in proprium, in Restaurum videlicet damnorum, quse tempore discordise Ecclesise'illata fuerunt. Concordia ann. 1238. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 58 : Fratres renunciaverunt omni Restauro dampnorum. Rursum occurrit in Litteris Henrici Merseburgens. Episc. ibid. pag. 249. in aliis ann. 1241. apud eumd. Ludewig. torn. 1. pag. 61. in Testamento Ottonis IV. Imper. ann. 1218. apud Tolnerum in Probat. Hist. Palatinse pag. 63. Statuta datiaria Riperise fol. 2. cap. 1 : Absque eo quod aliquod Restaurum peti possit per dictum emptorem a dicta communitate. Et fol. 15. cap. 21: Sine spe vel respectu alicujus Restauri sive rependii dandi vel faciendi sibi per dictam communitatem. Litterse Philippi Franc. Regis ann. 1294. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 74: Dalphino et ejus filio pro ternpore, quo ipsi nobis in dicta guerra assistent, faciemus de nostro ministrari vadia et equorum Restaura, quee de consuetudine Franciss solent hujusmodi stipendiariis assignari. Simili notione le Roman de Vacce MS:

RES

155

piam, maxime piscium, reste colligatus. Vita S. Joannis Eleemosynarii cap. 19 : Mille Rentes siccatorum piscium, qui Menomenss dicuntur. Liber Miraculorum S. Baboleni cap. 2 : Institutum est a rectoribus antiquis Fossatensis Ecclesise, ut naves per gyrum ipsius Insulse discurrentes, censum persolverent ob piscationis meritum , quern nuncupant vulgariter Restes. Resta, Italis est alliorum vel ceparum sertum. Vide Martialem lib. 2. Epig. 32. SS" Eadem notione , qua Italicum Resta, legitur Reis in Historia belli sacri Gallico idiomate apud Marten, torn. 5. Collect. Ampliss. col. 591: Lors le fist Quirsac despouller tot nu, et aporter une Reis d'aus, mes ail n'y estoient mie. Vide Restum 2. RESTIS, RESTICULUS LINT, Fasciculus reste ligatus. Helmoldus lib. 1. cap. 12 : De quolibet aratro mensura grani, et quadraginta Resticuli lini, et 12. nummi puri argenti. Cap. 14 : De quolibet scilicet aratro, quod duobus bobus aut uno constat equo, mensura grani, et 40. Restes lini, et 12. nummi probatse monetse. Vide Ligassa. Quid vero restis dicatur in capite allii, vide apud Plinium et Marbodaeum lib. 1. de Virtutibus herbarum cap. 5. | RESTIOULA, Eodem signilicatu. Acta fundationis Mureasis Monasterii apud Eccardum de Orig. familiae HabsburgoAustriacse col. 224 : Arat et secat fcenum, et metit sepitque et pullos dat et lini Resticulas. RESTICULARIUS, Restio, CTXOCVOUXOXO!;, in Gloss. Gr. Lat. MSS. Editae habent Resticularis. In iisd. Glossis MSS. : Restor,otvReslicularis, o-xoiva;. Editae : Resor, ffX ^?- [Item : Restio, (T/otvorpocpo?, in Glossis Lat. Gr. Fronto : Restiarius, qui facit restes, Restio, qui vendit. [** Restiarius occurrit in veter. Inscript. apud Forcell. in hac voce et in Notit. Mof unt. apud Gudenum in Godic. Diplom. torn. 2. pag. 499. Gemma Gemmarum : Restiarius, Germ, ein Wydmacher, Resticularius idem.] RESTICULI FERREI, Virgae ferrese leviores. Passio S. Quintini Martyris : Sanctum Quintinum torqueri in tantum trocleis prsecepit, ut membra ejus a suis juncturis solverentur : Resticulis insuper ferreis eum csedi, et oleum candens et picem, et adipem ferventissimam dorso ejus jussit infundi. 2. RESTIS, Mensura agraria, de qua sic Johan. Mariana lib. de Ponder, et mensuris cap. 21 : Canna ab Italis accepta, palmorum 10. Restis palmorum 33. Octoginta Restes leucam faciunt. Porro reductis palmis ad pedes, Restes 800. continent pedes 19800. nimirum 400. passus fere. -3. RESTIS. Charta Henr. V. imper. apud Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Chron. imper. Leon. Urbevet. pag. 192 : Concedimus ut in ssspedicto flumine Ami quxlibet utilia sibi sedificia construant.... Nee ulli hominum ibi sedificare, vel Restes aut molendinum ponere liceat, sine abbatis et fratrum consensu. Quse totidem verbis leguntur in Ch. Henr. V. ann. 1187. ibid. pag. 197. Melius tamen Folles habet Charta Otton. IV. ann. 1209. ibid. pag. 215 : Indulsimus ut Folles eorum et omnia molendina ipsorum in fluminibus sedificata vel sedificanda, ab omni nunciorum nostrorum exactione libera.... sint. Ubi ferrariarum fabricarum folles significantur. | RESTITUERE, Recuperare, recipere. Privilegia a Johanne Franc. Rege Ju-

156

RES

dseis concessa ann. 1360. apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 479: Et si aliquis dictorum offtciariorum contrarium facere conetur vel attemptet, eisdem per dictos Judeos vel Judeas vel gentes ipsorum impune volumus non pareri: quinymo eisdem concedimus ut ad (a) dictis bona sua capere presumentibus, possint dicta bona Restituere ab eisdem sine emenda. Puto legendum Rescuere, ut supra legitur hac notione. Huic lectioni non parum favet versio Gallica, quae sic est: Et ou cas que aucuns des dessusdiz officiers s'efforceroit ou vouldroit efforcier de faire le contraire, nous voulons que yceulx Juys ou Juyves et leurs genz y puissent desobeir, et Requerre leursdiz biens, sanz ce qu'il puissent pour ce estre traiz ou poursuiz en aucune peine ou amende. 1 RESTITUS, perperam pro Vestitus, Cultus; ager consitus, in quo fructus insunt. Oharta ann. 1083. apud D. Calmet in Probat. Hist. Lotharingiae torn. 1. col. 481 : Dedit scilicet eidem Ecclesise. in perpetuam dotem mansum unum indominicatum et quatuor Restitos et montem a turn extrema usque ad aquam cum banno, etc. * Non puto ; Restitus enim, ut Restibilis, dici potuit, pro Gultus, ager consitus; unde Ung champ grant et Restile, apud Rabelais, l i b . 4. cap. 45. pag. mini 189. Vide supra Restipulus. 1 RESTITUTIO, Mandatum Principis aut Magistratus scriptum, quo alicui restituitur possessio rei ablatae: cui mandato saepius expresse nuncium remittit, qui rem aliquana alienat. Oonventio ann. 1030. apud Kennettum Antiquit. Ambrosden. pag. 344: Renuntiantes in hoc facto omnibus impellationibus super hoc habitis, appellationibus, in integrum Reslitutioni, regise prohibitioni et omni alii remedio juris canonici et civilis sibi competentibus et competituris, quse ipsis Religiosis de Burncester poterint prodesse, ac eisdem religiosis Oseney in hoc facto obesse. 1 RESTITUTIO TEMPORALIUM dicitur ilia, quae fit abs Regibus, cum scilicet Praelatis recens electis et institutis restituunt praedia ecclesiastica, quae praelatura per obitum vacante possident jure regalias : de quo jure et restitutions jam pluribus dictum est in Regalia 2. Kennettus Antiq. Ambrosden. pag. 330. ad ann. 1297 : Abbas de Oseney a obiit anno regni Regis Edivardi vicesimo quinto, et ante Restitutionem temporalium dictse abbatise successors dicti Abbatis dictse domus electo factam, petiit Eschaetor ad opus domini Regis cupam et palefridum dicti Abbatis defuncti, etc. Vide Thomam Blount in Nomolexico Anglic. 1 RESTITUTOR, Qui resistit. Charta Roberti Franc. Regis ann. 999. apud Doubletum Histor. San-Dionys. pag. 825: At non minori Restitutores recompensantur gloria, qui sese obdentes periculo, prsedonum pericula, calumnias atgue insidias patiuntur. 1 RESTOBLAGIUM, Idem quod Estoublagium, de quo suo loco, Onus, ut videtur, colligendi vel pensitandi stipulas post peractam messem, a Gallico Estouble, aliis Esteule, Provincialibus Restouble, Stipula remanens in agris peracta messe, fortassis a Latino Restibilis de agro dictus, ut Paulus habet in Epitome Festi, qui biennio continuo senfur farreo spico, id est aristato ; quod ne fiat, solent, qui praedia locant, excipere. Vide locum in Manducalis.

RES

RES

* Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. Esteule, frequentius Chaume, aliis Restouble, Provincialibus Estouble. Statuta 7657 : Restoble, Prov. slipula. 1 RESTOEGT, Belgica vox. Leges Fur- Caroli Siciliae Regis et Comitis Provinnenses ex Archive S. Audomari: Qui- ciae apud Saraynam pag. 300 : De non, cumque obsidum probare poterit per co- mittendo ignem in Restuchiis camporurn. ram insultum in eum factum fuisse, id Et mox : Occasions comburendi eorum est Restroect. exigere debet per plegios et Restuchias ad seminandum. aliter remanebit. [*# Apud Warnkoenig. | RESTUGIUM, Eadem notione. ChroHistor. Fland. torn. 2. document, pag. nicon Dominici de Gravina apud Mura76. in his consuetud. ann. 1240. art. 30. tor. torn. 12. col. 686 : Vas plenum oleopro Restoect vel restroect scriptum est in porta dicti castri veteris projecit auxiiestoc.] lio tenebrarum et umbra animalium prseRESTOLIENCUS, Tabularium Abbatise dictorum, et consequenter, non videntibus Conchensis in Ruthenis Oh. 226 : Tres nostris sociis, Restucium et ignis imponi~ solidos denarios Lemovicanos, et 8. dena- tur januis dicti castri. Voces fortean rios Obliencos, et dimidium modium de ducuntur ab Hispano Estuche, Italis civada, etc. At in Oharta 341 : Hoc est Stucchio, nostris Etuy, Theca, quod in solidis in octo quatuor Lemovicanos, et spica stipulae seu paleae frumentum inde quatuor de Otonencos. Et Ch. 443 : volvatur. Vide Estoblayia et RestoblaEt 4. denarios pro carrigio, et quatuor gium. | 1. RESTUM, Reliquum, residuum, Restoliencos, et medietatem de meo manso, etc... et unum panem, et sex ad messes, Gall. Reste. Litterae Henrici VII. Regis et sex ad calendas, et duos de carrigio, Angl. ann. 1499. apud Rymer. torn. 12. et duos Restoliencos, etc. Ita varie hsec pag. 734. col. 2 : Ad fidelem et debitam vox scribitur in hoc Tabulario, cujus solulionem et satisfactionem residui et Resti dictas summie. Rursum occurrit apographum duntaxat legimus. 5S1P Omnino prsetulerim Ottonencos pag. 769. col. 2. et torn. 13. pag. 34. col. vel Ottonenchos, qui iidetu sint quod 2. Vide Re^la I. ^2. RESTUM, Idem quod supra Restis Denarii seu solidi de Otone, ab Ottone M. Imperatore sic appellati, ut supra I. Fasciculus, manipiilus, Gall. Botte, et ubi de cepis agit.ur Glane. Charta MS. dictum est in Olo. RESTOLLARE, Retardare, impedire, in pro communia Balneoli ann. 1208 : Saumata ceparum unum Restum solvet. Decretis Hungaricis. Vide Resultare. 1RESTOR. VideResticularius in Restis 1. * RESTDS. RESTA. DEGIMA, f. mendose | RESTORACIA. Charta ann. 1293. epro Recta decima, Quae jure consueto Chartulario S. Vandregesili torn. 1. debetur. Charta ann. 1210. in Chartul. pag. 805 : De orto qui fuit Nlcolai de Campan. fol. 447. v°. col. 2 : Terrse, quae Camba sito juxta glaiolias suas ; de qua- de nemore de Roseto, quod est in grueria darn Rettoracia sita apud Caudebeguet. ipsius, reducentur ad culturam, ponentur An Praedium omni suo instauro, seu ad consuetudinem, videlicet ad Restam agraria supellectile instructum ? Vide decimam et arpentum et quatuor denaInstaurum. rios censuales ; nee carior ibi consuetude | RESTRICT, Funes in aucupio, apudpoterit assignari. Vide in Rectus. L a u r e n t i u m i n Amalthea. \ RESTUUS. Charta ann. 1214. ex Ar* RESTRINGITOR, Comes assiduus, qui chivq Castri Vitreii : Petrus Dux Rrialicui adhseret, ab Italico Ristringere, tannias de assensu Aelidis Comitissse Brieadem notione. Charta ann. 1290 : Capi- tannise uxorin mese, dedi Simoni Anchetanei et Restringitores debeant esse et se- rio fideli seruienti meo les Restuus de Toqui egregium virum, qui dictum insignem rigne, prata, terras, sicut ei Foucaudus portabit, et commorari sub ipso insigni, serviens meus bonavit. An saltus, silvae ? et suis Restringitoribus obedire, et a sua An potius idem quod Restuchia ? schiera non discedere. A Latino RestrinRESULGARE, Dividere, in Glossis Aragere, nostri dixerunt Restraintif, hodie bico-Lat. vox, ut videtur, agricolarum, Restringent. vox medicis nota. Lit. re- qui contrarios sulcos in arando efflmiss, ann. '1443. in Reg. 176. Chartoph. ciunt. reg. ch. 311 : Quant le suppliant vit le 1. RESULTARE, Resistere, repugnare, sang,... il appella de ses voisins, par les- avTEiTOiv. Papias : Resultat, contradicit. quelx il fit faire ung Restraintif. Ejus- Gregorius Turonens. lib. 10. cap. 15 : dem originis est vox G-allica Restridisse, Sed nos Resultare coepimus, dicentes, pro Locus angustus, vulgo Etroit, res- quod non accederemus ad hunc locum. serre, in Lit. remiss, ann. 1466. ex Reg. Mox : Sicarios istos cum armis ante os200. ch. 138 : Ainsi que le suppliant et tium oratorii adstare jubet, ut scilicet reung nomme Archambault furent issuz pugnantes contra judicem, si vim vellent liors dubois... en une Restridisse des ap- inferre, pariter Resultarent. [Leo Mapartenances de la plaigne. Mox : Retri- gnus Epist. 92. pag. 621. Edit. Quesneldisse. Unde Restroit, Angustiae in Lit. lianse : Neque ullo modo sinas in Orienann. 1371. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, talibus Ecclesiis... ab improbis hasreticis pag. 403 : Par les Restroit et passages de Evangelio Resultari. Et pag. 623 : Cum noslre royaume, etc. Restrinction, Reduc- in Ecclesia Dei omnia ordinata esse contio, imminutio, in Stat. ann. 1367. ibid, veniat, ut in uno Christi corpore et excelpag. 17. art. 10 • La Restrinction par lui lentiora membra suum offtcium impleant, faitte sur le nombre d'yceulx sergens, etc. et inferiora superioribus (non) Resultent.] 1 RESTRUERE, Restituere, iterum ex- Hac etiam notione usurpant Gregorius struere, instaurare. Tertullianus App- Mag. lib. 7. Moral, cap. 14. lib. 9. cap. log. cap. 6 : Licet aras Restruxeritis. II. lib. 1. Epist. 20. lib. 2. Epist. 8. Hist. Idem de Resurrect, carnis cap. 31 : Miscella ann. 9. Nicephori, Formula 27. Deus earn Restruebat fidem, quam popu- ex Baluzianis, etc. lus destruebat. Vetus Interpres S. Irenaei S5S° Haud ita dissimili notione lex 89. lib. 4. cap. 34. num. 4 : Templum Res- Cod. Theod. tit. 1. de Decurionibus tructum est tune, post reditum Judaso- (12, 1.): Omnes omnino, quos paterna obrum e captivitate Babylonica. Vita S. sequia municipes fecerunt, Resultandi Gerardi, torn. 3. Aprilis pag. 213 : Et curise nexibus, queelibet avorum atque ecclesiam, quam Restruxerat, dedicavit. majorum stemmata referant, licentiam | RESTUCHIA, Stipula remanens in penitus amittant, id est a curia resiagris peracta messe, Gallis plerisque liendi, earn declinandi, eive sese sub-

RES

RES

trahendi. Lex 181. ejusdem tituli : Si Chronicon Estense ad annum 1238. apud guis suum dscurionem vindicare voluerit, Murator. torn. 15. col. 308 : Marchio, Resijudicis dealt copia, in eumdem manus supletis viribus, sua renuperavit et ea injections concessa, sciet ad examen co- fortiter communivit. gnitoris ResuUantem esse dediicendum, 1 RESURGENDUS, Resurrecturus, a verbo Scriptoribus ecclesiasticis notisid est resilientem. 2". RESULTARE, Similitudinem referre, simo Resurgere, A mprtuis excitari, in Glossis Vindocinensibus Pricaei ad Gall. Resusciter. Concilium Toletan. XV. inter Hispanica torn. 2. pag. 723 : Apologiam Apulei,quern consulepag.39. | 3. RESULTARE, NTasci, oriri, evenire,Cum non sine animabus suis Resurgenda Gall. Resulter. Bulla Innocentii VI. PP. sint corpora. * A verbo Resurgere, nostri Ressourad Carolum Imperat. ann. 1356. apud Ludewig. torn. 6. Reliq. MSSI pag. 15 : dre et Extre ressours, pro So relever et Bernardus Episcopus Aptensis, quern ad Estre releve, dixerunt. Lit. remiss, ann. instantiam tuam in Almaniam hoc anno 1373. in Reg. 105. Ohartoph. reg. ch. transmisimus, ut informet se de commodo 213 : Icellui Basin feri du poing par la et ificommodo, quod Resultaret Ecclesise tests le suppliant, par tells maniere Ratisbonensi. qu'il chay a terre ; et quant il fu Ressours T RESULTATIO, Adversus conatus. en estant, etc. Alise ann. 1424. in Reg. Charta ann. 4. Carol! Regis apud Ste- 173. ch. 20 : Du horion de laquelle bills phanotium torn. 3. Antiq. Pictav. MSS. icellui Guillaume dernoura comme tout pag. 275 : Resultacio sua nullum obtineat pasme ; et apres ce se Rssourdi, etc. Aliae efectum, et hec cessionis bonorum homi- ann. 1472. in Reg. 195. ch. 776 : Apres lanum. manibus roborata omnique tempore quelle cheute et que lesdittes parties se maneat inconvulsa. Aha ann. circ. 890. furent relevees et Ressourses, etc. Aliae apud D. Fleureau Hist. Bles. part. 5. ann. 1480. in Reg. 206. ch. 463 : Icelle pag. 202 : Omnes superius memoralse res Jehanne et Buffe supplians abatirent a cum omni integritate, sine aliqua Resul- terre icellui Chrestien ;... mais ce nonobtatione, aut contradictions, aut judicum stant ledit Chrestien se Ressourdit, et consignatione... revocentur. Vide Resul- quand il fut debout, etc. Occurrit denitare 1. que in Lit. ann. 1371. torn. 5. Ordinat. * RESULTATOR, [Saliens equo. DIEF.] reg. Franc, pag. 462. et in Bestiar. MS. 1 RESULTIO, Idem quod Resultatio, si ubi de Resurrectione J. C. : non ita legendum est. Diploma LudoEn Resourdanl rapareilla vici Pii Imp. ann. 814. apud Marten, Noslre vie, qui ne faura. torn. 2. Ampliss. Collect, col. 24 : Absque Alias Resuscitement. Vita J. C. MS. : alicujus infestations aut Resultione aut Apres son Resuscitement, diminoratione. Vaut demouslrer apcrtemcnt j 1. RESULTUS, Actio resiliendi apacto A Marie la pecceris et conditione. Charta Odonis Ducis Anchois qu'a lous ses amis. Burgundies apud Perardum in Burgundicis pag. 338 : Quod si ego resilirem ab t 1. RESURRECTIO, Reditus ad vitam, institutis dictse Communise Resultus fac- Gall. Resurrection, passim apud Scriptus nunciaretur Regi Francorum per Ab- tores Ecclesiasticos, praesertim ubi de batem Cistercii... Terram meam interdicto glorioso Christi reditu loquuntur propsupponant, donee Resultum Communise ter singular,em ejus excellentiam. emendaverim. Adde pag. 341. 345. et vide 5S3* Resurrectionis Dominicae solemnitatem, quibusdam in Ecclesiis, Quinto Resultatio. * 2. RESULTUS, Applausus, ut vide- Kalendas Aprilis, seu vigesimo octavo tur. Charta Almar. archiep. Aquens. Martii, quod hac die Christus resurann. 1002. in Tabul. Montis major. : rexisse crederetur celebratam fuisse, Tandem sumpto consultu, mag no quidem nos docet Perpetuus Turon. Episcopus Resultu, praedictus prsesul ac clericatus sseculo quinto apud Gregorium Turon. cunctus dedere conlaudantes sibique con- sub finem libri decimi ; hie enim enumerans prsscipuas anni festivitates hsec firmantes. RESUMERE, Vires recipere. Commo- habet : Natalis Domini, Epiphania, Redianus Inst. 71 : Mitte nummos, et unde surrsctio v. Kal. Aprilis, et prseter earn se Resumere possit. Galli dicimus, se re- Pascha, quod mobile erat, ut bene observat Mabillonius de Liturgia Gallic, prendre. RESUMMONIARE, [Iterum submonere, pag. 103. Dies Ascensionis, dies QuinquaCitare. Resummonitio, Iterata monitio.] gesimus, seu Pentecostes, etc. '* Error irrepsit in nota numerica Vide Submonere. * RESUMPINUS. [« Resumpinus, so- apud Greg. Turon. legendum enim est miers. » (Lex. Lat. Gal. Bibl. Ebroic. n. vj. kal. Aprilis ; si quidem in veteribus kalendariis hsec festivitas ad diem 27. 23, xm. s.)] "RESUMPTA, Actusplubicus in scholis Martii, non 28. assignatur. Extat praetheologicis, in quo de veteri et novo terea ejusdem Gregorii antiqua editio Testamento disputat novus doctor, ut ubi legitur : vj. Calendas Aprilis in Recpmitiis sacrse facultatis interesse pos- surrectione D. N. J. C. ad basilicam sit, juribusque doctoratus potiatur. domni Martini. Haec ex animadversioniStat. Universit. Tolos. ann. 1366. ex bus D. Le Beuf. Cod. reg. 4222. fol. 84. y° : Statuimus | RESURRECTIO DOMINICA, Quaevis quod pro Resumpta magistri novi, qui dies Dominica. Translatio S. Genulfl earn facere voluerit, vacetur hora vespero- ann. circiter870. apud Mabillon. saec. 4. rum duntaxat. Benedict, part. 2. pag. 235. num. 38 : 1 RESUMPTIVUS CYGLUS. Vide Cy- Quaedam enim rnulier Tethberga nomine, clus. dum messis tsmpors die Sabbathi, jam RESUPINUS, pro negligent! et disso- illucescente ipsius diei vespera, in Resurluto, in lege 23. Dig. de Probationibus. rectionis Dominicse prima Sabbati, ex (22, 3.) [Hanc vocem usurpavit Martialis multiplicatis manipulis mergeten collipro eo, qui procumbit facie in coelum gare nititur, subito digitis in volam deversa, lib. 9. Epigr. 44 : flexis ac erumpents sanguine, audax manus et missra diriguit. Ubi et illud obiQuaeque tulit, special Resupino sidera vultu.] ter observari potest, solemnitatem diei 1 RESUPLETUS, Resumtus, receptus. Dominicas a Sabbati vespera incepisse.

RET

157

De Dominica, non de Paschali die, pariter intelligendus est Auctor Vitas S. Romarici Abb. saec. 2. Benedict, pag. 419. num. 12. cum ait : Nam et hoc ei (S. Romarico, qui obiit mense Decembri) specials Dominus tribuit munus, ut die qua ipse triumphans ex inferis remeavit, vir sanctiis solutus membris ad prxmia capienda egressus fuisset. Vide Dominica Resurrectio in Dominica. * RESURREGTIO, Tempus Paschale, in Caeremon. MS. S. Mariae Crassensis : Orationes per tolam Resurrectio>iem. * RESURRECTIO B. MARINE, Festum Puriflcationis, quo die a partu surrexit. Vide supra in Resurgendus. Charta Henr. de Vienna in Chartul. Campan. ex Cam. Comput. Paris, fol. 393. v°. col. 1 : Actum anno gratix 1218. mense Februario, in crastino Resurrectionis B. Mariae. 1 2. RESURRECTIO, Septima e noyem partibus hostiae consecratae in Missa Mus-Arabica. Vide Hostia. 1 3. RESURRECTIO etiam dicitur in bellis et dissidiis, cum veluti sopita reviviscunt magisque concalescunt. Ottoboni Annales Genuenses ad ann. 1188. apud Murator. torn. 6. col. 358 : Sepultse igitur inimicitiss et discordise, peccatis exigentibus, habuerunt Resurrecltonem. Et ad ann. 1190. col. 364 : Interfecerunt enim ibi proditionaliter absque ulla causa, proh dolor, Lanfranchum Piper, virum utique nobilem, consularem et egregium : propter quod civiles discordise et seditiones Resurrectionem habuerunt et recidivam. 1 RESUSCITARE, Iterum suscitare. Resuscitare sopitam iram, Ovidio lib. 8. Metamorph. Resuscitare querelam, in Charta ann. 1153. et Chronico Reicherspergensi. Resuscitare sopita discrimina, in Litteris Ludovici Siciliae Regis ad Carolum V. Imp. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 475. Resuscitari legatum, quod perierat, dicitur in Lege 27. Digest, de adimend. vel transfer, legatis. (34, 4.) Resuscitandae reliquiae, Prudentio lib. 6. Peristeph. Resusciter nostris, Mortuum ad vitam revocare : qua notione Resuscitare dicunt Scriptores ecclesiastici. Hinc 1 RESUSCITATIO, Mortui ad vitam revocatio. Tertullianus de Resurrect, cap.30 : Nulla opinor Resuscitatio, si non hxc erit ipsa, quae Ezechieli revelatur. Adde cap. 25. 1 RESUSGITATOR, Qui denuo suscitat,. aut mortuum revocat ad vitam. Tertullianus de Resurrect, cap. 57 : Ostendit non tantum Resuscitatorem carnis, verum etiam redintegratorem. Beda lib. 2.. Histor. Angl. cap. 1 : Gregorius in tantum contra nascentem hseresim novam la~ borare contendit, ut nullus exinde sit inventus, qui ejus Resuscitator existeret. 1 1. RETA. Statuta Massil. lib. 2. cap. 39. 12 : De vestibus autem masculorum constituimus, ut non accipiant fsartores} nisi justo modo qui sequitur, videlicet de clamide hominis cum penna et frezio, vel Reta, vel profilo 11. sol. Sed ex subsequentibus patet legendum esse veta? quod idem est, ni fallor, quod Latinis Vitta. Vide Veto, suo loco. * Codex MS. eorumd. Stat. praefert ibi Veta. 1 2. RETA, Ital. Rete, Rete capiendis piscibus. Charta ann. 1136. apud Muratorium delle Antic. Estensi pag. 287 : Cum omnibus generibus Retarum, tarn sagenarum quam aliarum rerum ad capiendos pisces longos et curtos. Quid Retee fuerint Gellio, dicitur in Retarius.

158

RET

RET

ejusd. Monasterii: Item Retaule... unam cahillam (casullam) veluti rubei cum stola et manipulo.... item una-^tabula in altari, in qua fit consecratio. Miracula MSS. Urbani V. PP. : Nichilominus faceret unum Retaule depingendo ibidem figuram dicti domini Urbani Papas ad sui honorem,si dictus infans viveret.VidQ mox Retaulus. f RETAULUS, Idem quod Retaule. Visitatip ann. 1416. ex Archive S. Victoris Massil. : Item reperit desuper altari imagines depictas B. Marise cum duobus Retaulis desuper ystoriatis. Necrologium Abbatiaa S. Petri de Oasis 12. Januarii : Katerina de Langiaco dedit Ecclesise S. Petri quandam casulam de camelot rubeam, et quendam Retaulum de Innocentibus ad honorem SS. Innocentium. Vide Reyretaule et Rotabulum. ] RETE, Ornamentum sericum ad instar retis contextum. Acta S. Deodati, torn. 3. Junii pag. 871 : Cum peculiari quoque ornamento sericeo , in formam piscatorii retis, cooperiente albam, tunicellam atque dalmaticam a cingulo usque ad pedes, quod vulgo Rete vacant. Concilium Mexicanum ann. 1585. inter Hispan. torn. 4. pag. 340 : Superpellicea Rete aliove eleganti artificio elaborata, aut adeo contracta, ut infra genii non diw.ittantur, ne induant (Clerici.) * RETE-CURRENTIS, Retis species, quo utuntur in capiendis sardinis. Charta ann. 1291. in Tabul. Massil.: Alius (modus) ut a quibusdam a modico tempore citra inventus, ad capiendum sardinas, qui dicitur sardinalis seu Rete-currentis, etc. t RETEGERE, Rursus operire, tegere, Gallice Recouvrir. Computus ann. 1202. apud D. Brussel torn. 2. de Feudorum usu pag. CXLI. Expensa: De Domibus Retegendis xn. sol. Utuntur Latini pro Aperire. T RETEMPTUS, pro Retentus, pluries scribitur in Charta ann. 1252. apud D. Seconsse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 388. RETENEMENTUM. Charta Ricardi I. Regis Anglise apud Rad. de Diceto ann. 1197: Sine aliquo Retenemento eorum, quss ad molendina pertinent, vel ad molturam, etc. [D. Brussel torn. 2. de Feudorum usu pag. xix. prsefert Retinernento.] Vitse Abbatum S. Albini : Omnia mea.... sine aliquo Retenemento do et concedo, i. nihil mihi retinendo. [Occurrit eadem notione in veteri Charta incerti anni apud Thomam Madox Formul. Anglic, pag. 54. in alia ann. 1114. in Probat. nqvse Hist. Occitan. torn. 2. col. 391. in alia ann. 1128. ibid. col. 446. in alia 1 RETARI, Irretiri. Charta Philippi ann. 1212. in Historia MS. MontisRegis Franc, in Chartis Ducum Nor- majoris, in alia ann. 1217. ex Archivo man, et Regum Franc, pag. 1063 : Vo- Majoris-monasterii, etc.] lumus etiam , ut nullus eorum possit 1 RETENTMENTUM , RETINEMENTUM. Retari de usura, nee jurea fiat super Chartularium S. Illidii Olaromont. fol. eum, vel super heredes ejus. Vide mox xxxx. xix. verso: Dono et concedo sine exceptione et sine Retinemento MonasteRetarius. rio S. Illidii omne jus, etc. Et alibi : De| RETARIUS, Qui a retis purgat flumina, Vetus Inscriptio : Negotiator et Re- derunt mihi sine exceptione et sine Retitarius Britannicianus. Sunt autem Retse nemento, etc. Charta ann. 1186. in MaceGellio lib. 11. cap. 17. Arbores, rami, riis Insulse Barbaras torn. 1. pag. 124 : virgulta, junoi aliave his similia, in ri- Idem vir nobilis dedit et concessit eidem pis fluminum aut in ipso alveo, a reti- monasterio in perpetuam eleemosynam bus sic dicta,quod navibus impedimento sine omni Retenimento, etc. Adde Charsint, easque praetereuntes retineant et tarn ann. 1109. in Probat. novse Hist. quasi irretiant; hinc Edictum Prsetoris Occitan. torn. 2. col. 373. etc. apud eumdem Gellium loco laudato: | RETINAMENTUM. Charta ann. 1113. Qui flumina Retanda publice redempta apud Mabillon. torn. 3. Analect. pag. habent, etc. 473 : Concedimus praedictis Martyribus in 1 RETAULE, Ornatus altaris toreuti- canonica sine Retinamento ullo ad possicus, quo tabella sacra solet includi, dendum perpetuo jure. Richardus Rex nostris .Reta&te.Inventarium capellarum Anglise in Chartis Ducum Norman, et S. Victoris Massil. ann. 1377. ex Archive Regum Fr. pag. 1052 : Quando hsec per-

Drocarum ann. 1180. apud Duchesnium in Hist. Drocensi pag. 237. non ausim affirmare : Bannos nostros de vino ad hoc restrinximus, quod uno mense inter Natale Domini et initium Quadragesimse, et alio mense inter Pascha et Nativitatem Beali Joannis , bannurn nostrum , ita etiam quod vinum non ememus, ut ipsum bannum vendamus, tertiam etiam acciDicas dicenda dote, sileas Relacenda.. norum Retalliam concessimus non fieri. 1 RETACIARE, Verbum, ut conjecto, Forte pro iterata tallia. [Vide supra Redetortum a Gallico Rechasser, Repel- taiare.] * RETANDA, Purganda, in vet. Gloslere, abigere. Charta ann. 1045. apud Thomam Madox Formal. Anglic, pag. sar. ex Cod. reg. 7641. Vide in Retarius. 66 : Et si contingat, quod aliqua averia 1 1. RETARDARE, Impedire, cavillatiode prsedictis octo bobus et duobus jumentis prssdicti domini Johannis, vel suc- nibus implicare, negotium facessere, cessorum suorum, in prsedictis duobus pro Graeco avagaXXstv, vel litsxstv. Vetus clausis defeclu clausurse, aliquo tern- Interpres S. Irensei lib. 5. cap. 9. num. pore intraverint et absque wardo facto, 1: Id est quod ab omnibus hssreticis prosine gravamine et imparcatione Reta- fertur in amentiam suam, ex quo et nos ciantur. Alia incerti anni ibid. pag. Retardare et ostendere conantur, non 310 : Et si canting at, quod averia prss- salvari plasmationem Dei. * Desavancer, Moram seu impedimendicti Galfridi , vel hseredum suorum , transierint aliquo tempore infra prsefata turn afferre, vulgo Retarder, in Lit. reclausa, pro defectu clausturse, bono modo miss, ann. 1405. ex Reg. 160. Chartoph. Retacientur sine inparcatione. Gualterus reg. ch. 19: Pour garder I'onneur d'icelle Hemingford. de Gestis Edwardil. Regis fille, que on tenoit estre pucelle, et que Angl. pag. 48 : Retaciati sunt a multitu- elle ne feust Desavancee de son mariage, dine magna velut oves in ovile. Rursum etc. T 2. RETARDARE, Resilire, mutare prooccurrit, ibidem pag. 23. Forte melius positum, Gaspari Berthio in Glossario legeretur Recaciare. | RETAGLIATOR, Qui particulatim diapud Ludewig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. vendit, distrahit, ab Italico Ritagliare, 91. ex Historia Palsestina: Interea FulPer partes scindere, aut singulasres pe- cherius, qui cum juvenibus XX. armatis cuniapopulo vendere, nostris Vendre en adscenderat, duos fratres Pyrrhi interedetail. Statuta Montis-regalis pag. 180 : merat: quod licet Pyrrhus non ignoraret, Item statutum est, quod quselibet persona, tamen a promisso fidei pacto non Retarcujuscumque conditionis existat, vendens davit. victualia, sive sit specialis, sive sit Reta* 3. RETARDARE, Recuperare, captum gliator, sive tabernarius, sive aliqua per- eripere, idem quod supra Rescoudre. Lit. sona vendens ad minutumtetc. Vide mox remiss, ann. 1353. in Reg. 82. Chartoph. reg. c h . 2 : Cum quidam servientes duRetaiare. 1 RETAIARE, Particulatim divendere, calus Burgundise plura animalia grossa Ital. Ritagliare. Statuta datiaria Riperise habitatorum villas de Aguilleyo.... in quofol. 9. v°. cap. 16 : Et si dictum porcum dam prato religiosorum de Busseria.... seu mezenas, tarn recentes quam salsas pascendo existentia capere voluissent ; Retaiaverit, seu vendiderit ad petias vel prsedicti habitatores.... prs&dicta animalia ad minutum, teneatur solvere emptori de facto Retardarunt, taliter quod serdatii carnium de minuto. Gallis Retainer vientes preefati ea minime adducerepotueest Rescindere, resecare, ut Italis Rita- runt. Vide supra in Rescussa. gliare proprie ; unde eodem verbo usi RETARE, pro Reri, Putare. Flodoardus sunt pro Particulatim distrahere, quod lib. 1. Hist. Rem. cap. 20. de Visione res frustatim scindant, qui singula- Herigarii : Item ceu prius, ille visum Retim yendunt. Hac utraque notione to tans, mane neglexit perficere jussionem. Retail dicunt Angli. Vide Th. Blount Vide Rectare in Rectum. [Le Roman de in Nomolexico v. Retail et mox Re- Vacce MS. : tallia. II engroutat, ainsi morut, * Hinc, ni fallor, Retailler dicitur de Et plusors de sez compactions, Et des meillors de ses Barons, acie, quse in varias cohortes discedit, Ne sorent onques qui Reter, apud Guill. Guiart. ad ann. 1267 : Ne qui hair, ne qui biasmer.] T RETACERE. Reticere. Capitulate 1. ann. 802. cap. 2 : Ne aliquem inimicum in suum regnum causa inimicitise inducat ; et ne alicui inftdelitate illius consentiant aut Retaciat, pro Retaceat, reliceat, si bene puto. * B. de Amoribus in Speculo sacerdot. MS. cap. 50 :

A eus, a eus, nous les avons, Puisque leur lourbe se Retaille.

RETALIATE, Talionem reddere, Rendre la pareille. Sigebertus de Translatione S. Luciae : Credibile est, quod meritis sanctse Virginis in prsesenti seeculo peccatis illius a Deo fuerit Retaliatum, et loco et spatio poenitendi a Deo sibi indulto,animss ejus in futuro sit consultum. [Sed et Aulus Gellius lib. 21. cap. 1: Quod per imprudentiam factum est, per imprudentiam Retaliari debet. Le Roman de Vacce MS.: Poise lui que si loing s'est en vain travailliez Poise lui que du don est si tost Retailliez.]

RETALLIA, Idem quod Ritaglio Italis : qui bus vendere a Ritaglio, est vendere a minuto et a pezzi tagliati, nos dicimus en detail. Johannes Villaneus lib. 7. cap. 13 : doe sono mercatanti a Ritaglio de' panni Fiorentini. Sed an id retallia omnino sonet in Charta Roberti Comitis

RET

RET mutatio facta fuit integre cum omni sequela et moltura sua, sine aliquo Retinamento eorum, quse ad molendina pertinent. Eadem forma qua Relinaculum dictum est Retinamentum. 1 RETINIMENTUM, Eodem intellectu. Charta ann. 1127. in Probat. Hist. Occitan. torn. 2. col. 444: Ego Rolandus de Bisano, absolve el guirpio per fidem sine enganno et sine ullo Retinimenlo, etc. Similis exstat locutio in alia Charta ann. 1142. ibidem col. 495. Adde Chartarn ann. 1172. in Instrument. Novae Gall. Christ, torn. 6. col. 86. aliam Godefridi Lingon. Episc. in iisdem Instrum. torn. 4. col. 179. etc. f RETINENTIA., Eadem notione. Donatio ann. 1080. in Instrum. novas Gall. Christ, torn. 6. col. 23 : Sed haec omnia remaneant sine ulla observatione et Retinentia omni tempore in communia prsedictse. Canonical S. Pauli. Rursus occurrit in alia Donatione ann. 1142. ibid, col. 37. Conventione ann. 1111. in Probat, novae Hist. Occitan. col 378. in Charta ann. 1145. ibid. col. 510. in alia ann. 1149. ibid. col. 525. etc. Vide Retenta, Retentatio 2. Retentus et Retinaculum. 1 RETENEZO, Idem quod infra Retentio 4. Pascuum , in quo herbam foenumve secari vetitum est, ut uberior sit pastus animalium. Transactio Florentii de Castellano Domini de Masalguis cum incolis ejusdem loci ann. 1438. 20. Aprilis ex Schedis Praesidis de Mazaugues: Quod... contractus hominibus ipsis vel universitati aliquatenus prsejudicare non possit nunc nee etiam in futurum, quoad alias Retenezones antiquas et consuetas, imo per eum contraction "vonfirmentur. Interpretatio Gallica reddit les Retentions anciennes. t RETENIMENTUM. Vide Retenementum. 1 RETENS. Terragium. Bellijoci : Pro in ipsa platea construendo et confici faciendo excluaam et Retentem aquss ad serviendum molendino. Legendum puto Retinentem, aggerem aquis retinendis, licet nulla sitautographo abbreviationis notula. * RETENSIO, Possessio, usura, Gall. JbMissance.Charta ann. 1231.inter Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, torn. 1. pag. 27: Denique promittimus (nos Jacobus rex Aragon.) bona fide et sine enganno vobis dare et facere juvamen, auxilium, valensam et defensionem et Retensionem prsedicti regni (Majoricarum.) 1 RETENTA. Charta Raimundi Comitis Tolosatum ann. circiter 1095. inter Instrum. novae Gall. Christ, torn. 2. col. 330 : Hanc lerram cum omnibus ejus redditibus.... concede et largior prszdicto Dei Genitricis altari, absque omni Retenta, et absque omni usu mei vel meorum parentum. Hoc est, absque ulla exceptione, nihil prorsus inde mihi retinendo. Vide Retenementum, Retentatio 2. et Retentus. 1 1. RETENTARE, Retinere. Codex Theod. lib. 11. tit. 1. leg. 12 : Si militares viri aliquos ex his penes se Retentant, etc. Et lib. 7. tit. 18. leg. 14 : Occultaloresque eorum (desertorum) ad subeundam pcenam, quse Divi genitoris nostri constituta est legibus, volumus Retentari, teneri, serva'ri. Capitulare 8. ann. 803. et lib. 6. Capitul. cap. 370: Qui... res Ecclesise a Regibus petere, aut Retentare, vel auferre, aut invader e, vel vastare praesumpserint, etc. Charta ann. 1130. apud Miraeum torn. 1. pag. 380. col. 2:

RET

RET

Ex quibus tamen novem libris novem so- Nam praedium a vassallo venditum polidos quotannis Retentabit. Charta ann. test dominus, reddito et exsoluto con1046. ex Archivo S. Victoris Massil. ar- dicto pretio, sibi retinere, ita etiam mar. Forojul. num. 2 : Sancto Victori et agnati,praedia avita preesertim, ab agnaSociis, quorum monasterialis Ecclesia tis distracta, Droit de retrait et de retecorpora se gaudet Retentare,'id est, ser- nue, in Charta ann. 1427. apud Thomasvare, possidere. Regni sen imperil Reten- serium in Consuet. Bituric. pag. 126. taverunt habenas, in Vita B. Leonis IX. Charta Libertatum oppidi de S. Paladio PP. apud Eccardum de Orig. familiae in Biturigib. ann. 1279 : Ita tamen quod Habsburgo-Austriacae col. 172. Vide mox Retentionem non poterimus petere nee Retentatio 1. et Retentator. habere de hceredilatibus ipsorum homi| 2. RETENTARE, Eligere, instituere.num sitis in censivis nostris, quamdiu Codex Theod. lib. 3. tit. 17. leg. 3: In- aliquis de genere venditoris velit Retenlustris Prsefectus urbis, adhibitis Decem- tionem habere, qui attingat venditori de viris e numero Senatus Amplissimi et latere, a quo movet res alienata. Vide Prsetore Clarissimo viro, qui tutelaribus Consuetud. Meledun. art. 127. Bituric. cognitionibus praesidet, Tutores Curato- tit. 19. Senonens. art. 185. Silvanect. resque ex quolibet ordine idoneos faciat art. 226. Arabian, art. 18. 43. Claromont. Retentari; et sane id libero judicio, ex- art. 93. Bellilocensem art. 5. Castellepertesque damni constituent judicantes. tensem in Biturigibus art. 31. etc. de 1 3. RETENTARE, Excludere, submo- Nancaeis in Biturigibus art. 10. 11. etc. * Hinc Litlera retentionis, qua quis 60 vere vel interdicere. Codex Theod. lib. 10. tit. 10. leg. 21 : Ac ne generaliter in jure uti se velle significat. Charta ann. omnes haec fuerit constituta, summis di- 1860. inter Stat. Delphin. pag. 33. v°: De gnilatibus usque ad Secundicerium Nota- litteris Retentionis et laudationis, tres riorum hoc aervari decermmus, ceteris ab grosses. hac licentia Retentatis, ne dum nimia | 4. RETENTIO, Pascuum, in quo heriargitas tenditur, publica commoditas ne- bam foenumve secari vetitum est, ut glegatur. uberior sit animalium pastus. Transac1 1. RETENTATIO, Possessio, seu ad- tio Honorii Domini de Masalguis cum ministratio. Appendix Juliani Episc. incolis ejusdem loci 8. Aug. ann. 1490. Tolet. ad Hildefonsi librum de Scripto- ex Archivo Praesidis de Mazaugues : ribus Eccles. torn. 3. Concil. Hispan. Quod liceat... facere Retentiones pro eopag. 81. et torn. 6. Miscell. Baluzii pag. rum animalibus aratoriis et de basto, lid3: Ascitus autem in pontificatum nono las tamen et honestas, prout sunt assueti gloriosi Recesuinthi Principis anno, no- facere, citra tamen prsejudicium averis vem annis et duobus fere mensibus clarus pasquerii. Campos hujuscemodi Devenhabitus fuit vitas mentis et Retentatione dudos appellant Provinciales. Vide Retenezo et Defensa 3. regiminis. Vide Retentare 1. 1 2. RETENTATIO, Retentio, actio qua 1 5. RETENTIO, Tributum quodvis, ut quis aliquid sibi retinet seu reservat. videtur. Charta Aimerici de Narbqna Charta ann. 1202. e Chartulario Clunia- ann. 1176. in Instr. novae Gall. Christ, censi: Notum facio... dedisse domui Ini- col. 46 : Convenio etiam et plivio, quod montis possessionem... integre sine aliqua monasterium (Fontis-frigidi) jam dictum, Retentatione in perpetuo possidendam. et ea quse ad ipsum ullo modo pertinent, Galli diceremus sans reserve. Vide Rete- manuteneam et deffendam pro posse meo nementum, Retenta et Retentus. et sensu, sicut mea propria, et sine censu RETENTATOR, Qui res alterius retinet, et usatico, et sine omni Retentione. Hoc detinet, in leg. 2. 3. Cod. Th. Unde vi, est, nullum mihi retinendo seu exigendo (4, 22.) leg. 8. de Censitorib. (13,11.) eod. tributum pro defensiqne mea ; nisi forte Cod. apud Majorianum nov. de Bonis sine omni Retentione idem sonent quod vacant. Ennodium lib. 1. Epist. 7. et absque ulla exceptione quaecumque moSenatorem lib. 1. Epist. 8. 22. lib. 2. Ep. nasterii sunt defendam. Vide Retine10. [Glossae Lat. Graec. : Retentator, Sia- mentum. Homagium Comiti Armaniaci xcacr/oc. Alise Graec. Lat. : AiaxdTo^o?, praestitum ann. 1418 : Item plus in prsePossessor, Detentator, Retentator. Vide dicto loco habet et percipit feuda agraria, supra Retentare 1.] rendas, oblias, vestas, laudimia, investio1. RETENTIO , Copiarum militarium nes, Retentiones, etc. coactio, quas Princeps ad suum, uti di* 6. RETENTIO, Refectio, reparatip, cimus, servitium retinet, Gallis Retenue. Gall. Entretien, reparation. Retenure, in Henricus de Knyghton ann. 1347: Rex Chartul. Corb. sig. Ezechiel ad ann. Edwardus ordinavit cuatodiam super vil- 1421. fol. 108. r° : Ou cas qu'il y aroit lam Calesise, scilicet 300. viros armatos, pourreture ou ruine esdiz edefices, par 700. sagittarios. Comes Derbies Henricus deffaulte de malvaize Retenure et par habuit de Retenlione sua, 800. armatorum negueligence, etc. Charta ann. 1290. in et 2000. sagittariorum usque ad treugam Chartul. Thenpl. ex Cod. reg. 5649. fol. captam, de quibus 30. ad bannerium, etc. 58. v°: Cum discordia esset... super ReEt anno 1359 : Rex fecit Retentionem, tentione seu refectione cooperturae cansimiliter et Domini Regni fecerunt, qua- celli parrochialis ecclesiae de Castellione, lem pr& valetudine non audivimus fac- etc. Alia Phil. Pule. ann. 1312. in Lib. tam nostris anteactis temporibus, pro ali- rub. Cam. Comput. Paris, fol. 424. v°: quo passagio ultra mare faciendo, etc. Statuentes quod omnes domus prsedictae,... Vide Retinentia. regum Francorum quibuslibet expensis et 2. RETENTIO, vox Practicorum, Pro- sumptibus, coopertura et aliis quibuscumtestatto. Stabilimenta S. Ludovici lib. 2. que Retentionibus necessariis alque refeccap. 20 : Et doit fere Retenue, que I'en tionibus, quolienscumque expediens aut appelle Protestation. Se mettre en esgart, necesse fuerit, retineantur ac etiam repaou connoissance de Cour, sauf son Rete- rentur. Dantes receptori nostro prseposinail. Mettre son Retenail en chascun es- turae Parisiensi... in mandatis, ut domos gart. Sauver son Retenail. Mettre son ipsas, cum clausuris suis, hujusmodi ReRetenail, saepe in Assisiis Hierosolymi- tentionibus et refectionibus de nostro retanis»MSS. cap. 2. 3. 8. 23. 25. 26. 27. 31. fid, retineri ac reparari faciat. Charta 33. 65. ann. 1327. in Reg. 64. Chartoph. reg. 3. RETENTIO, Practicis, Retractus, ch. 583 : Ad opus Retentionis, ac supporqui duplex est, feodalis, et agnatorum. tationis onerum ecclesise SS. Innocentium

160

RET

et charneni ejusdem, etc. Item uxori ipsius Colardipro Retentione veterum albarum ecclesise, xx. sol. in Comput. fabr. S. Petri Instil, ann. 1475. Vide infra Retinere 2. * RETENTIVUS, [« Saturnus est minera virtutis Retentive. » (B. N. Ms. Lat. 10272. p. 112.)] 1 RETENTURA, Idem quod Relentio 5. Homagium mox laudatum ann. 1418: Item omnia alia et singula feuda et oblias, guas habet et percipit in loco et juridictione de Rupelaura, cum vendis, laudimiis, invesiituris, Retenturis, acapituris, et retroacapituris et aliis juribus ad dicta feuda pertinentibus. * Idem mihi videtur quod Rachetum vel Relevium. 1 RETENTUS, Actio qua quis aliquid sibi retinet ac reservat. Dotatio Monasterii S. Mariae de Ovarra ann. 813. torn. 3. Cqncil. Hispan. pag. 125. col. 2 : Tradimus omne nostrum jure el potestatem et dominationem, absqus ullo Retentu, ad proprium alodem. Charta Ayraerici Archiepisc. Narbon. ann. 940. apud Mabill. torn. 3. Annal. Benedict, pag. 711. col. 1 : Sic damus Domino Deo et monasterio (S. Pontii Tomeriensis) prsedicto in perpetuum absque omni Retentu, libp.re et absolute, et absque omni usatico, etc. Charta ann. 1142. in Probat. novae Histor. Occitan. torn. 2. col. 496 : Raymundus Pontii Comitis S. Egidii filius, et Dei gratia Comes Tripoli concedit Umberto venerabili ecclesise Aniciensis Episcopo, absque ulla obligatione et absque ullo Retento juris et dominii, etc. Vide Retenementum, Retenta, et Retenlatio 2. } 1. RETENUTA, Actio qua quis sibi retinet seu reservat jus aliquid faciendi. Edictum Johannis Fr. Regis ann. 1363. de Judiciis, apud D. Secousse torn. 3. Ordinat. Reg. pag. 652. num. 5 : Et si garandum quis petierit, non faciendo Retenutam de causa defendenda, si garandus defensionem cause in se non assumeret, volumus quod defensor, in deffectu garandi, ad ipsius cause defensionem admittatur, si velit. Quae sic eleganter reddit Olariss. Editor in Summariis : Quoyqu'un deffendeur, en demandant la permission d'appeller son garant, ne se soit pas Reserve la faculte de se deffendre, etc. * 2. RETENUTA, Copise militares, quas princeps ad sua stipendia servitiaque retinet, praesidium, Gall. Garnison, alias Retenue. Lit. remiss, ann. 1391. in Reg. 140. Ohartoph. reg. ch, 313: Nonnulli homines armorum.... ad vadia noslra seu de Retenuta nostra minime existentes, etc. Aliae ejusd. ann. ibid. ch. 303: Comme Pierre Guittart chevalier, pour le temps qu'il estoit seneschal d'Agennoy, eust avec lui certaine Retenue de gens d'armes pour la tuition et defense de ladite seneschaucie, etc. Aliae ann. 1441. in Reg. 176. ch. 401 : Guillemin Mauvoisin, qui estoit de la garnison, gaiges et Retenue du Mont S. Michiel, etc. Vide Retentio 1. et mox Retinentia 2. RETEPENY. Statuta Synodalia Roberti Dunelmensis Episcopi ann. 1276. cap. 3 : De rebus liberorum decimandis, et mortuariis inde solvendis : Porro huic Sanctioni adjicimus, quod si plures liberi proprium habentes, in parentum pariter familia vivant, ad denarios, qui vocantur Retepenis, minime arceantur : cum sicut communiter intrinsecus aluntur a parentibus, sic in exlrinsecis ab eisdem loetentur pariter se defendi. [** Supra scriptum Rekpenis.]

RET

RET

% RETERCARE, Terram aratro tertio tor. torn. 6. col. 35 : Captus sum ut piscis scindere, Ital. Terzare, Gall. Donner un hamo, et sicut avis improvida in Retiacutroisieme labour. Stat. Bonon. ann. lum cecidi deceptoris.] IRETIARIUS, Ad rete pertinens, vel 1250-67. torn. II. pag. 368: Ordinamus quod rustici qui promittunt laborare pos- decipiens, vel qui retia facit, Johanni de sessiones tefieantur arrumpere remenare Janua. Gloss. Lat. Gr.: Retiarius, XivoOet Retercare et quarto sulcu seminare. XO?, StXTUOTtXoXO?, StXTUOCpOpOC, StXTu66XoC. Adde Glossas Grssc. Lat. in his vocibus. [Fa.] f RETERE. Diploma Childerici II. Reg. Reiiarii Latinis dicti Gladiatores a rete, Franc, in Historia Mediani Monasterii quod sub scuto gestabant^ ut mirmilpag. 13. et torn. 3. SS. Julii pag. 212: lones, contra quos pugnabant, involveNos homines illos, qui commanent in Mo- rent. De his Quintilianus lib. 6. cap. 4. nifensishem et Onenheim, quantumcum- Suetonius in Claudio, Tertullianus de que ad parti fisco nostro Retebant, tarn Spectaculis cap. 25. Festus, Isidorus lib. freda quam reliquas functiones, Valedio 18. Orig. cap. 54. Lipsius in Saturnaliabbate ad monasteriolo Confluentis, hoc bus, Erasmus in Adagio, Contra Retiaplena et Integra voluntate visi fuimus rium ferula: quod occurrit apud Juveconcessisse. Ubi Retebant fortean est pro nalem Sat. 8. et Martialem in Praefat. Redebant, Redibant, obveniebant; sed lib. 2. quodque dictum volunt in eos, ut ut legendum est, ex similibus Ins- qui inflrmo praesidio contra maxime trumentis liquet haec verba, ad parti instructum pugnare praesumerent. De fisco nostro retebant, reddi posse, ad par- retibus in conflictu adhibitis vide Catern fisci nostri pertinebant. [** Pro Red- rolum de Aquino in Lexico Militari v. debant. Sensus est, Valedio concessimus Retia. | RETIATICUM, f. Tributum pro retiquantum homines commanentes, etc. fisco nostro reddebant, non homines bus in siiva tendentis exsolutum. Charta Rodulfi Reg. Fr. e Tabulario Majorisipsos.] monasterii : Nee telonium, aut inferenf RETERN. Vide infra Retorn. RETERTIARE, Tertio, ut Binare ite- das, aut rotaticum, vel ripaticum, sive r u m , agrum arare. Rollandinus in portalicum, seu etiam exclusaticum, vel summa Notarise cap. 5 : Promisit prse- nauticum, vel Retiaticum , aut herbatidictam terram, earn videlicet quse aratoria cum... exigere prsesumal. Vide infra Veest, congruis temporibus bene arumpere, naticum. !5 " Haud scio an non melius legeretur remenare, Reterzare, et quarto sulcu seminare omnibus suis seminibus, etc. Reliaticum, intelligereturque de vecti*. RETGE. [Gall. Tuile. Vide Recape- gali, quod pro facultate religandi naves rator.] ad palos exsolvebatur. Conjecturae favet RETHARI^E TABERN^:. Caper de ver- vox Nauticum quae praecedit. Vide supra bis dubiis : Cetherise tabernse, ques nunc Nautaticum. Retharise non recte dicuntur. 1 RET1GA, pro Redica. Vide in hac * RETHIACULUM, vel Rethiculum, Re- voce. RETIATORES, Qui retia facere sciunt, seul Gallice, in Glossar. Lat. Gall, ex in Capitulari de Villis cap. 45. [Vide Cod. reg. 521. Vide Retiaculum. j RETHIBERE, pro Redhibere, Reddere, Retiarius.] RETIATUS. Regino in Inquisitions solvere, apud Gotofredum in Glossario Episcopor. cap. 10: Videndum etiam quot Nomico Codicis Theodosiani. « RETHINGA. Charta Henr. II. reg. alii libri ibi sint, et an bene sint Retiati. Angl. pro libert. Norman, in Cod. reg. Ita Codex Parisinus praefert, cum alii, 4651.: Fiat autem usus de franco plegio ut et Hincmarus, recitati; quod nihil sic videlicet, quod pax nostra teneatur, et est, ut recte monet vir doctissimus Baquod Rethinga Integra sit, sicut esse con- luzius, qui Retiatos, putat libros dici, suevit. Retingra ibi habet Reg. S. Justi quasi retibus ac neryis compactos. Quid in Cam. Comput. Paris, fol. 36. r°. col. si reliati, vel religati legatur, quomodo 2. unde Retinga male edidit Rrussel torn. nos libros bene compactos appellamus? * RETIGELLA, vox Italica, Reticulum, 2. de Usu feud. pag. vj. Vide infra in muliebre capitis tegmen et ornamenhac voce. | RETHUM, Rete, laqueus, cassis, Gal-tum. Inventar. ann. 1349. apud 01. V. lice Rets. Charta Philippi Comitis Bolon. Garamp. in Dissert. 2. ad Hist. B. ann. 1232. ex Archive Camerse-fontis: Chiarae inter not. pag. 143 : Unum par Unum Concedimus prasdictis Abbati et Conven- linteaminurn cum Reticellis tui, et eorum servientibus ab eisdem mis- pannum lineum pro intrando balneum sis, facultatem et potestatem omnimodam sive stufam, laboratum ad Reticellas, etc. venandi seu fugandi cum canibus, avibus, Perlis, ghirlandis, Redisellis et coronis, furonibus, Rhetis et alio quoque modo, ad ibid. pag. 62. Vide infra Reticula 2. et Retiolum. omnes feras, etc. | RETIA, Species clathri certo lucer- RETICERE. Statuta Ordinis S. Gilbert! narum aut cereorum numero instruct! de Sempringham pag. 783 : Nullus prssin Ecclesiis. Papias : Faro, vasa sunt sumat omnino aliquem vivum vel morluminatoria, quse nos Relia dicimus, di- tuum, in consortium Sanctimonialium verso modo formata. Additio ad Ordinem suscipere. vel eas sine assensu earum ut Rom. apud Mabillon. torn. 2. Musei Ital. suscipiant. compellere: Suscepti vel supag. 154 : Sed dominus Pontifex accipit sceptse pecuniarn foris retinere vel RetiXX. sol. in nocturnis stationibus, quando cere. Reticere dico, si vel terra vel animaaccenduntur Retia, et in diurnis quando lia dantur pro vivo vel defuncto funere. &RETICINUM, Reticulum, Ital. Retiaccenduntur candelss. Laurentius in Amalthea: Retia, se, Retiaculum, par- cino. Tract. MS. de Re milit. et mach. vum rete, et gradus parvus altaris, ex bellic. cap. 164: Homo in barcha cum Vocabulario Ecclesiastico. Vide Pharus. duobus Reticinis et fune trahente barRETIACULUM, [sicut et Reticulum, Par- cham ac volgente stilum Reticinorum, vum rete, Johanni de Janua.] Anasta- ducitur super flumen descendens. sius Biblioth. in Praafat. ad Qctavam 1 1. RETICULA, pro Reticulum, Ital. Synodum : Prseterea et aliud iniquitatis Reticella. Chronicon Atinense apud Mususs Retiaculum, quo mentes simplicium rator. torn. 7. col. 904: Constructum caperet, texens, etc. [Mag. Boncompa- etiam ibi est sepulchrum ejusdem Saturni gnus de Obsidione Anconse apud Mura- variis et diversis marmoribus ornatum,

RET in quo ejus ossa posita sunt, missa in quodam sereo loculo in modum Reliculss factum. Pro reticulis seu retibus feris capiendis, Raisiax nostri alias dixerunt. Le Roman de la Rose MS.:

RET

RET

161

alicujus Retinentia, dicitur, qui alicujus sa terre, ne le pent, ne ne doit Retenir obsequio addictus est, familiaris, do- par I'assise. mesticus. Statuta secunda Roberti I. Idem jus dominis erat in Judaeos. Regis Scotise cap. 34. | 2 : Nee aliquis Statutum S. Ludovici de Judseis ann. gerens robas domini, nee aliquis de con- 1238: Nee aliquis in toto reg no poterit silio suo, vel Retinenlia sua, etc. [Chro- Retinere Judseum alterius dominii, et Au conin prendre ou vous tended, nicon Anglic. Thomae Otterbourne pag. ubicumque aliquis invenerit Judseum Et le furet qui sans faillir 203 : Occurrerunt sibi plures domini et suum, ipsum licite capere poterit, tanLe doit faire es Raisiax saillir. valentes cum suis Retinentiis, nullis la- quam proprium servum, quamcumque Et alibi: men animo nocendi Dud Lancastrise. Et moram fecerit Judseus sub alterius domiinfra: Confestim venerunt plurimi de nio, vel in alio regno. Vide Percursus. Narcisus fu un damoisiax familia palris sui et sua propria Retinen* 2. RETINERE, Sarta tecta aedium Qu'amoui'S tindrent en leur Raisiaus. tia.] Vide Retentio [et Retenementum.] tueri, sediticia reficere, reparare, Gall. Hodie Reseau vel Reseuil dicimus subti* Quae ad victum et vestitum neces- Entretenir, alias Retenir. Charta Nic. lius reticulum seu reticulatum textum saria s u n t , ab aliquo recipere, Gall.: episc. Camerac. ann. 1270: Prasterea tenue atque rarum. Vide Retiolum. Etre entretenu par quelqu'un. Vide infra dictus Robertus de Barastre dominus tenetur... dictse capellae asdificium, de om* 2. RETICULA, i. Mitra capitis, Coife Retinere 2. a femme. Glossar. Lat. Gall, ex Cod. * 2. RETINENTIA, Eadem notione at- nibus et singulis ad dictum asdificium reg. 7684. Vide Retiolum. que supra Retenuta2. Stat. pro reformat, spectantibus Retinere perpetuum, sumptiT RETICUS IGNIS. Anastasius Bibl. in regni Navar. ann. 1322. in Reg. Cam. bus ejus propriis. Alia Petri abb. AquiCoelestino PP : Hie dedicavit Basilicam Comput. Paris, sign. Noster fol. 437. r°: cinct. ann. 1310. in Reg. Phil. Pule, ex Julias, in qua obtulit post ignem Relicum Castellanus dicti castri habeal decem Bibl. reg. sign. 9607. 3. ch. 61: Tenentur omnia patenam argenteam pensantem libras 15. homines, et pro. quolibet homine quinque eliam praenominati magistri Observat Bencinus, in Codice Flor. Bibl. raficia tritici et viginti solidos per annum, sedificia ejusdem (domus) quss nunc sunt, S. Marci pro Reticum, legi Geticum: ultra Retinentiam consuetam, quas est de Retinere de palo, lata, clavis, etc. Charquod, inquit, videtur indicare post cla- decem hominibus , quinquaginta raficia tul. Thenol. exCod. reg. 5649. fol. 102. dem Urbi illatam ann. 410. a Getis, seu tritici et decem libras Turon. et sic erit v°: Debet dictum molendinum suis sumpGothis sub Alarico. Huic conjectures tola Retinentia de viginti hominibus, cen- tibus et expensis bene et sufficienter Renon parum fa vet, quod idem Auctor tum raficia tritici et viginti libras Tu- tinere. Occurrit praeterea in Ch. ann. scribit in Leone : Hie renovavit post cla- ron Item cum castrum Doro haberet 1304. inter Instr. torn. 10. Gall. Christ, dem Vandalicam omnia ministeria sacra majorem Retinentiam quam deceret, fuit col. 481. Charta ann. 1340. in Chartul. argentea per omnes Titulos constata. ordinatum, quod dictum castrum habeat 23. Corb.: Et sont et seront tenu lesdits t RETIFEX, Qui facit retia, juxta vim pro Retinentia totius anni'lx. sol. et xv. religieux de Retenir bien et souffisamvocis ; juxta rem, Piscator. Missale Go- raficia tritici. Hinc patet ea voce non ment lesdites voies. Instr. ann. 1406. ex thicum apud Mabill. de Liturgia Gallic, praesidiarios milites tantum, sed et Bibl. reg.: Et est aussi assavoir que pag. 220 : Apostolicutn et toti almum eprum stipendia et ad victum necessa- iceulx moulins sont fors a Retenir et de sssculo diem, quo Retifex ille prseclarus ria, scriptores signiflcasse. Vide Grarni- grans coustemens, et y faut souvent faire Andreas post inluminatam prsedicatione sio in Garnire. grans reparations. Lit. remiss, ann. Achaiam, felici martyrio coronavit. 1455. in Reg. 183. Chartoph. reg. ch. 93 : ® 3. RETINENTIA, Jus quod habet quis * RETILARE, Aperire, demonstrare, in in rem aliquam. Charta ann. 1162. inter Comme pour la Retenue et entretenement du pays de Cayeu assis sur la mer, qui y vet. Glossar. ex Cod. reg. 7613. torn. 6. Gall. Christ, col. 439: vient deulx fois jour et nuit,... soit necesRETIMENTUM , Receptus, receptacu- Instr. Sic remota omni Retinentia nostra, dalum, Hispanis Retraimiento. Charta Ja- mus Deo et B. A/aria? de Rivo-nitido om- saire Retenir et reparer les chaussees cobi Regis Aragpnum ann. 1128. apud nibusque habitantibus in ipso loco, totum et cathiches estans autour et a I'environ Joan. Dametum in Histor. RegniBalea- habendum et tenendum ad omnem volun- dudit pays, etc. Vide supra Retentio 6. rici pag. 204 : Item ad eorum cognitionem tatem suam in toto, et de toto sub proprio ® 3. RETINERE, Testari, afflrmare ; ibi remaneant in stabilimento et Reti- jure et allodio in perpetuum faciendam. quo sensu Sdutenir dicimus. Chartul. mento terrae illi, qui partem terras habere Campan. ex Cam. Comput. Paris, fol. 00 4. RETINENTIA, Conditio, exceptip. 452. v°. col. 2 : Et hoc paratus sum ubique voluerint, vel alias per se conslituant Sub hac Retinentiss forma, quod, etc. in defensores. Ubi stabilimentum, est nostestari et Retinere in curia vestra, et chart, ann. 1353. apud Haltaus. Gloss. ubicumque debebo. trum Ei-tablissement. 1. RETINA, P-oTtva, in Glossis Latino- Germ. col. 1989. voce Vorbehalt, et Re*4. RETINERE, Aliquem in dignitate, Graec. Aliae Graec. Lat. P^iva, Retina, et tenula 1. quani obtinet, tueri, conservare. Chron. PYJTEVYJ, Resina. 1. RETINERE HOMINEM ALTERIUS, Pontif. Leon. Urbevet. apud Lam. in 1 2. RETINA, Virgilio Retinaculum lib. olim vetiturn omnino, quod tenentes ita Delic. erudit. pag. 100 : Theodora impe1. Georg. Habena, Ital. Redine, unde glebse adstringerentur, ut a dominorum ratrix, propter Arthemium episcopum de nostris Resne. Anonymi Salernit. Chro- servitio eos abstrahere cuiquam non hseresi condemnalum, quia ipsum Retinere nicon cap. 68. apud Murator. torn. 2. liceret. Charta anni 1221 : De omnibus, noluit, misit in exsilium in Pontiam inpart. 2. col. 224 : Apprehensaque equi qui possunt retinere apud Cabilonem sulam. Nisi legendum sit Restituere, ut Retina, celeriter eum Beneventum duce- homines ; nullus potest retinere hominem pag. seq. ubi de eadem re agitur. alterius in Cabilone vel appendiciis, nisi ] RETINGA, f. Quies, cessatio, ab Anbat, etc. Le Roman d'Athis MS.: juste et pacifice fuerit homo a domino suo glico Resting, quod idem signiflcat. Athis s'elance entre leur gent, separatus. Assisiae Comitatus Campaniae Charta Henrici Regis Angl. ann. 1155. Par la Regne le cheval prent. ann. 1296 : Dicebant ipsos fratres esse apud D. Brussel torn. 2. de Usu feudorum Vide Glossarium mediae Graecitatis in homines de corpore, et tanquam homines ad calcem pag. yi: Fiat autem usus de de corpore sequebantur ipsos, et petebant francho plegio, sicuti videlicet quod pax PsTsva. 1 RETINACULUM, Actio qua quis all- tanquam suos homines sibi liberari. Ta- nostra teneatur, et quod Retinga sic inquid excipit, sibi retinet seu reservat. bularium Abbat. Reigniacensis Ord. tegra sit, ut esse consuevit. [* Vide ReCharta ann. 1123. e Tabulario Absiensi: Cisterc. ann. 1251: Cum controversia thing a. ] * RETINGRA. Vide supra Rethinga. Hoc autem donum meum... Petro Abbati verteretur ad invicem inter nos, et super AbsiaR absque ullo Retinaculo concessi. eo, quod nos Abbas et Conventus voleba1 RETINIMENTUM. Vide supra Retenementum. Chartularium Carqli-loci pag. 1 : Ego mus habere et Retinere homines ad ma® RETINNIRE, Respondere ad literas Manasserius de Bulis do Ecclesias Karoli- nendum in territorio nostro, quod dicitur loci locum scilicet in quo situm est terra S. Petri juxta villam de Lugis, ego aut ad interrogationem alicujus. Epist. cosnobium sine Relinaculo totum. Et vero Robertus (de Tanlaio) e contrario supposititia, ut videtur Tillemontio, pag. 3: Cum suis pratis undigue sine dicebam, quod in eodem territorio nullus cujusdam Eusebii ad Cyril. Alex, apud Retinaculo.Vide Retenementum, Retenta, poterat Retinere homines ad manendum Baron, ad ann. 417: Gratias ago Deo Retentatio 2. et Retentus. vel habere, absque mea permissione vel meo, quod beatitudinis tuse dulciora melle | RETINAMENTUM, Idem quod Reti-voluntate, etc. Assisiae Hierosol. MSS. epistolaris officii eloquia promerui: quia naculum. Vide in Retenementum. cap. 270: Se aucun vilain s'en part, ou percutienti Retinnire dignatus es, domine j RETINAX, Retinendi studiosus, apud s'enfuit de la terre de son Seignor, et vait sancte omnique honore colende, beate Symmachum lib. 1. Epist. 47. en autre terre, et il demeure auci come papa, etc. 1RETINEMENTUM, Idem quod Reti- par apaut, ou sodees dou Seignor, il doit RETIOLUM, diminut. a Rete, Muliebre naculum. Vide in Retenementum. torner en la terre de son Seignor si lost capitis tegumentum. [Glossae Latino1. RETINENTIA, Gall. Retenue. Esse de comme il le requerra, que celui qui I'a en Graec. et Graec. Lat.: Retiolum, xecpaXoVII 21

162

RET

RET

8eo; xpa?et, Bardit, Rugit. Lex Longob. lib. 1. tit. 19. | 13. p* Roth. 320.]: Si quis cervtim domesticum alienum, qui non Rugit, inlricaverit, etc. si guis cervum domesticum, qui tempore suo Rugire solet, intricaverit, etc. Adde Edictum Rotharis Regis tit. 104. § 11. Sic etiam fortean legendum in Lege Alamannorum tit. 99. § 1: Si quis bisontem, bubalum, vel cervum, qui prugit, furaverit, etc. Ubi MSS. alii habent brugit, editio vero Tiliana, pringit. Est autem cervorum RUGITUS, Qui vulgo Gallis Rut, Ari-

RUI

RUL

RUM

235

stoteli oxeta, qui per duos fere menses terra, in Tabulario Absiensi fol. 222. Hesychio idem est atque 'Aypotxo?, Rusdurat, et incipit a festo S. Catharinae. Ruinatss turres et domus, in Chronico ticus. * Rule vel Rulle, Ludi genus, globoIdem ait, rugitum cervorum incipere Parmensi apud eumdem Muratorium rum nempe, apud nostrates et Italos, mense Boedromione, ac desinere Mse- torn. 9. col. 848. 1 RUINATIO, Ruina, destructio. Vitas quibus Rulla et Rullo dicitur, a Rullare, macterione, ac per totum Pyanepsionem, qui inter eos menses medius est, durare. Patriarcharum Aquileiensium apud Mu- circumvolvere. Lit. remiss, ann. 1377. Id tempus ipsa voce Rugitus , designat ratorium torn. 3. Anecdot. pag. 246: in Reg. 111. Chartoph. reg. ch. 212 : Fulbertus Carnot. Epist. 102: Rex pro- Tempore vero Ruinationis Ecclesise prss- Marot de Cluseau cordouennier et Janin de Vaugaviler... alerent audit hostel pour ximo Rugitu, ut dicitur, venire habet in « RUINARI, Ruinam facere. Stat. MSS. y boire, avec lesquelx ledit exposant se silvam Legium, etc. Annales Franc. Bertiniani ann. 864 : Hludovicus Italigs 1m- eccl. S. Laurent. Rom. : Aliquse partes joua au jeu de la Rule. Aliae ann. 1417. perator nominatus, a cervo, quern in Ru- ipsius ecclesise totaliter minantur rui- in Reg. 170. ch. 33 : Comme Arnault de gitu positum sagittare voluit, gravissime nam, et nisi de celeri remedio providea- la Forge et Pierre Fontan se feussent alez tur, totaliter Ruinari timeantur. Vide jouer a la Rulle ou boules, etc. vulneratur. -RULLEIUS, f. Rivulus. Charta Henr. RUGIRE praeterea dicuntur animalia, Ruinare. | RUINOSUS. Rolandinus Patav.de fac-comit. Tree. ann. 1165. in Chartul. mocum ruminant et remandunt, in quibus sunt etiam cervi, ut testatur PJinius tis in Marchia Tarvisina lib. 6. cap. 5. nast. in Argona fal. 17. r°: Johannes de dedit omnes terras cultas lib. 10. cap. 73. Fleta lib. 2. cap. 76. § 8: apud Muratorium torn. 8. col. 257 : Scie- Possessa Ita quod praebenda (equorum) coram bo- bant enim se omni anno, in die de Coena et incultas, quse sunt a cruce de lapidabus conferenda stramine avense misceatur Domini, anathematizatum Romas coram ria usque ad Rulleium. Nisi colliculum vel frumenti: aresta enim straminis or- multitudine Ruinosa, quse illic tali die intelligas, nostris Ruillon. Vide supra deacei Rugitus eorum impediret. Ibidem colligitur de diversis regionibus mundi. in Roya. * 1. RUMA, Eminens pars gutturis. cap. 79. 1 7. de multonibus, seu verve- Sed videtur omnino legendum numeGlossar. vetus ex Cod. reg. 7613. Vide cibus: Cumque eorum natura sit Ru- rosa. Ructa. * Quod ita prasstare nolim ; ea quippe giendi, ac id, quod mandatur, nullatenus * 2. RUMA, Pugna, in eod. Glossar. pro venerit ad Rugitum, possibile est hujus- locutione baud male signiflcatur Ruens modi multonibus per putrefactionem illius multitude, Gall. Qui se jette en foule. Runa. Vide in hac voce. * RUMAGIUM. Charta ann. 1346. in Ruyneux vero dicitur, qui ruinam aliis fosni in stomachis remanentis deperire. 1 RUGNARIUS, Idem forte qui supra infert, in Lit. remiss, ann. 1470. ex Reg. Cod. reg. 8387. 4. fol. 27. r° : Impositiones Ruarius. Ordinarium Laudunense apud 195. Ghartoph. reg. ch. 447 : Icellui de aliquas in dicta villa (Liburniae) super Marten, de antiqua Disciplina in divinis Lanches tenoit tous les gens de la ville en certis causis (major et jurat!) imposueOfflciis pag. 95 : Duo de subdiaconis qui telle subjection, pour ce qu'il estoit fort runt, videlicet super venditione vinorum, salis, Rumagio, lectivagio, etc. Ubi legenprocedentes fuerunt in Missa aquam et craint, Ruyneux et dangereux. T RUISELLUS, Rivulus, Gall. Ruisseau. dum suspicor Fromagio. manutergium deferunt ad Episcopum. * RUM AN, vel ROMAN, Arabice, Malum Rugnarius legit vel alius pro ipso. Can- Videlicet usque ad Ruisellum de Noevilla, tores prssdicti cantant coram Episcopo, in Charta ann. 1257. torn. 4. Hist. Har- granatum. Inde Romania, cibus qui inde dum epulatur. Ut Ruarius a Rua, sic cur. pag. 1654. Vide Ruissellus. fit. Glossar. medic. MS. Simon. Januens. Rugnarius a Ruga flngi potuit. ] RUISETUM, pro Russetum : quod vi- ex Cod. reg. 6959. ] RUMANIA. Vide Romania. 1 RUGOSITAS, Rugarum contractio desis. 11. RUMARE, Ruma seu mamma alere. proprie, et per metaphpram Austeritas, 1 RUISSELLUS, Idem quod Ruisellus, Tertulliano de Patientia cap. 15 : Frons Rivulus. Juxta Ruissellum venientem de Glossae Lat. Graec. et Gr. Lat. : Rumatt nulla mosroris aut irss Rugositate con- piscatura, in Oharta ann. 1467. ex Sche- I[A6pw[ji.aT^Et, dat cibum. Et alibi : Rumo, Martinius emendat,9r(Xa?w, quod tract a. D. Aubret. Occurrit rursus in Ohar- 6-oXiai^w. in iisdem Glossis exponitur, Lacto, ] RUGULA, Parva ruga, seu plica, Jo- dis tulario S. Vandregesili torn. 1. pag. 354. sugo, lacteo. @-/)Xa?£tv mpdo de nutrice hanni de Janua ; Petite fr.pnce, in Glossis et alibi. mammam praebente dicitur, ut Luc. 11. Lat. Gall. Sangermanensibus MSS. Vide * Nostris Ruyot, pro. Ruisseau, Incile, 27. alia notione in Ruga 2. et 23. 29. modo de infante 'lac suquod aquse decurrunt. Lit. remiss, gente, ut Romulus et Remus ^\ Rostrum, Puvvpi;, Rictus, Rustrum, Roster. ^ RUSUM, pro Rursum, a veteribus dictum fuisse, docet Scaliger ad Catullum pag. 58. T 1. RUSUS, "ArpaxTo;, in Glossis Lat. Graec. Aliae Gr. Lat. "ATpax-uo?, Fusum, Fusus, Rusus. Puto mendose scriptum fuisse Rusus pro Fusus. * 2. RUSUS. Vide supra Rusis. 1. RUTA, Platea. Ruta mercatoria, in veteri Charta apud Paradinum lib. 2. Historiae Lugdun. c. 104. Vide Ruga. [Eadem notione Charta ann. 1267. ex Archivo Monasterii de Bono-nuncio Rotomag. : De masura sua sita inter masagium Emeline dicte Renier ex una parte,

RUT et Rutam domini Petri dicti Mortaigne ex altera, adbutantem ad magnum vicum, etc. In alia ann. 1276. ex eodem Archivo legitur, adbuttantem ad Ruttam. Vide Rua.] 52®- Haud satis scio qua notione Statuta Vercell. fol. 146. recto : Item domini Ubertus Lanfranchus et Bartholinus fratres de Pectenatis debent Communi Vercellarum annuatim solidos viginti Pap. pro una Ruta balbacane, quse est post domos illorum de Pectenatis. * Charta ann. 1381. in Reg. 119. Chartoph. reg. ch. 130 : Deinceps non sit ibi via, Ruta seu Her, etc. 2. RUTA. Rythmi veteres de fundatione Abbatise Pratensis in Flandria, apud Buzelinum:

RUY

245

T RUTIGILIA, 'AxpoOtvta in Glossis Lat. Gr. Aliae Graec. Lat. : 'AxpoOivta, Ruticilia, Proscle, pro Prosicise, ut apud Festum, ad quern Scaliger consulendus est. 5Je RUTILUS. [Tremulus. DIEF.] » RUTINA, Roueneure, in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. reg. 7692. an Color equi, vulgo Rouan ? Vide supra Ruffus-grissus. * RUTRIFER, Ruricola, qui rwtro terram colit. Benzo episc. A!bens, in Henr. III. apud Ludewig. torn. 9. Reliq. MS. pag. 373 : Quid putatis de Brandello, qui est compar aspidis?.... Ultra furias furentum furit iste Rutrifer, contra Deum, contra reg em declarando jugiter... Natus matre suburbana de patre caprario, cucullatus fecit nidum in Petri solaria, si' Juxta villara, quam praedico, Virgin! deservierunl moniace potius ejusdem xrario. Quae protulit Salvatorem, virgo tamen incorrupta 1 1. RUTTA, Platea, Gall. Rue. Vide Quae caelitus dat splendorem, magis quam oculis Ruta. Ruta 1. Vim vocis non percipio, nisi legendum } 2. RUTTA, Ctohors praadonum vel militum ; Rutuarii, Milites vel praedosit Vuta, i. visa, ex Gallico Veue. * Haud felici conjectura : qui enim nes. Vide Rumpere. ^ 2. RUTTA, Via , semita vicinalis. dici potest visum oculis dare splendorem ? ea igitur voce rutam intellige, Stat. Casalis saec. xiv. inter Monum. quae medicis planta est oculis recrean- Hist. Patr. Taur. torn. II. col. 1072 : De dis, illuminandisque aptissima. Vide viis seu Ruttis vicinalibus per vicinos inglarandis. — Item statutum et ordinatum Diction, med. 3. RUTA, Praedonum cohors. Vide est quod si fuerit ahqua Rutta, vel via vicinalis in burgo Cassalis propter quam Rumpere. 1 RUTARE. Anonymus Salernitanus aliquis vicinorum noluerit quod inglare::= in Chronico cap. 78. p Pertz. cap. 92.]: tur vel soletur vel fiat cuniculum propter Princeps Siconulfus omnes anticipat, eum- aquas discurrendas, et si major pars vicique (aprum) forti ictu percussit, atque in norum Rutte vel vie fuerit in concordia terram videlicet protinus mortuum Ruta- aptandi.... rector communis Cassallis tevit. An pro Urtavit Italica et Gallica neatur et debeat compellere quemlibet divoce, inquit Cl. Muratorius torn. 2. part. ctorum Rutte adsolvendum.—Hinc liquet 2. col. 231. Retineri posse Rutavit sua- qua ratione pariter intelligi debet vox dent Glossae Lat. Graec. in quibus Ruto Ruta in loco Stat. Vercell. supra allato. exponitur KaraSaUw, Dejicio, pros- Vide Rttta, n. 1. [FR.] terno : quae notio belle convenit loco * RUTTORIA, Ager nuper vel jam olim citato. Sic etiam Graeco-Latinae: Kara- proscissus et ad culturam redactus, 6a>,^w, Deicio, Ruto, as, Prosterno,Sterno. idem quod Rupiura. Charta Will, coRUTARII, Praedones , milites. Vide mit. Pontiv. ann. 1143 : Concedimus partem forestse de Guiffers a forgiis, Rumpere. RUTEFOLIUM. Joan. Sarisberiensis sicut via dividit ad Ruttoriam, a RuttoEpist. 196: Neque hoc ille impediet vester ria sicut magna via dividit, usque ad Collega Batoniensis, qui utinam submer- terram de Corcellio. In Charta confirmagalur in termis (thermis) quibus dignus tionis semel legitur Ruitoria. Vide in est, quas meruit, ut conjiciatur in Rutefp- Rumpere. lium, cujus Pectonus (an Pictonus ?) in | RUTUBARI, mendose. Vide Ructuari. poenam delinquentium memimt, aut sepe* RUTUSMATA. [Auriga. DIEF.] liatur in Salinario Heduorum. ] RUVARDUS, Defensor, patronus, vel * RUTELA. Aldovrand. de Insect, lib. idem qui supra Rebbardus. Amelgardus 5. cap. 12. pag. 605: Arabes Phalangia lib. 2. de Gestis Ludovici XI. Regis Rutelas nominant. Rasis de morsibus Franc, c. 31. apud Marten, torn. 4. AmRutelse, etc. Haec ex animadv. D. Falco- pliss. Collect, col. 815: Trajectenses net. suss spei onme stabilimentum in Rege 1 RUTELING.Chronicon Magdeb. apud Francorum primum reposuerant, Haltausium in Calendario German.pag. deinde in Duce Clevensi, cujus fratrem 83 : Quo facto inventus est, cultellum eva- Engelbertum in suum Defensorem seu ginatum, qui Ruteling dicitur, sub toga Ruvardum asciverant, fosdere facto cum habere. Vide Rutellus. [«* Ejusd. Hal- eodem Duce, quod eis auxilio foret adfutaus. Glossar. German, col. 1546. voce turus. Renting.,] f RUVINARE, Gall. Ruiner. Vide Ruinare. | RUTELLIUS, Fornicator, Johanni de Janua. | RUVOR, Species arboris, eadem quae RUTELLUS, Teli genus, rutabulum. supra Rover, Robur, Gall. Rouvre. StaHistoria Australia ann. 1296: In lecto suo tuta Montis-regalis pag. 229 : Qusslibet sagittatus, postea gladiis et Rutellis con- persona de civitate Montis-reg. et posse, fossus, demum capite truncatus,... vitam possit plantare et allevare super suam finivit. [Vide Ruteling.1 possessionem, tam intus villam quam exRUTERI. Vide in Ritteri. tra, arbor em pirus, nucis, pomorum, cas* RUTEUS. [Pastoralisbaculus.DiEF.] tanearum, Ruvoris, cerri et cujuscumque | RUTHARII, RUTHERI , Praedones.generis.... Et qui incideret adpedem seu cauzegnum aliquam arborem castaneaVide supra Rumpere. 1 RUTHRUM, Spina peregrina, apud rum alicujus hominis specialis , solvat bannum solidos viginti, et idem intelligaJosephum Laurentium in Amalthea. | RUTICA, Ka(Aa£, in Glossis Lat.Graec. tur de Ruvore, quercu, cerro, nuce, pomo, Aliae Gr. Lat. : Kajjiai, Rutica, pertica, piru, etc. sudes, longurius, fuscina. Legendum est | RUXFURLONGA, Modus agri vel ut in MS. Sangerman.: Kajxa?, Rustica campi, de quo vide in Furlongus. * RUYNUS, perperam pro Rumor, ut pertica.

246

RYP

RYT

statim estintus est. Graecis Tuuo?, Sordes ulcerum. * RYTHMAGHIA. V. supra Rithmachia. Non sis detractor, nee Ruynorum novus actor. RYTHMICI VERSUS. Marius Victorinus * RUZA. Pulvis quernei corticis, quo lib. 1. Artis Grammaticae : Rythmus est coria inflciuntur. Oharta ann. 1281. pedum temporumque junctura velox, diapud Murator. torn. 2. Antiq. Ital. med. visa in arsi vel thesi, vel tempus, quo sylaevi cql. 902 : Synapis, Ruzse, cornuum, labas metimur.... Differt autem Rythmus a metro, quod metrum in verbis, Rythsaponis, tarsii, setae, etc. Vide Ruzia. in modulatione ac motu corporis sit, j RUZIA, Pulvis, ut puto, quernei cor- mus Isidorus lib. 1. cap. 38 : Rythmus ticis ad inficiendum corium. Statuta etc. qui non est certo fine moderatus, Datiaria Riperise fol. 4. recto: De quali- versus tamen rationabiliter ordinatus pedibet soma Ruziss pensium duodecim, solidi sed bus currit. Statuta Ordinis Praemonstratres. Vide Roseum, Ruchia et-Ruscal. tensis distinctione 3. cap. 6 : Quicumque w RYNGILDIA, RINGILDIA., Offlcium etiam Rythmis vel versibus, aut libello Ringildi, de quo Wotton. in Glossar. famoso projecto per compita, patres suos Leg. Wallicar.: Rhingyle, in aula prseco, aut fratres infamaverit de aliquo crimiin curia apparitor, qui paries litigantes, ne, etc. testes et advocates citabat. Vide Leges At rythmicos versus vocarunt ScriptoWallic. lib. 1. cap. 39. Vetus Notit. in res aevi inferioris, quos alii Leoninos, The Record of Caernarvon, Introduct. seu opioTsXeuTov?. Alvarus in Vita S. pag. 11 : Raglottus cujus officium est Eulogii num. 3 : Epistolatim in invicem omnes redditus firmarum et exitus offlcii egimus, et Rythmicis versibus nos laudisui levare per manus Ringildorum suo- bus mulcebamus. Epist. 4. inter eas, quse rum, etc. Vide Raglorium. Abbr. Rotul. S. Bonifacio Moguntino adscribuntur : pag. 54. torn. 2. Edw. III. Cestr. rot. 19 : Obsecro, ut mihi Aldhelmi Episcopi aliJRex commisit Joh. de Leye Ryngildiam de qua opuscula, seu prosarum, seu metroNancton. habendatn quamdiu, etc. Ibid, rum, aut Rythmicorum mittere digneris. pag. 53. North-Wall. rot. 14 : Rex com- Idem Liber Epistolarum S. Bpnifacii misit Petro de Overton balliviam ragolo- Epist. 65 : Tertium quoque (carminis getise et Ringildiss commotide Talebolionin nus) non pedum mensura elucubratum, comitatu Angleseise una cum wodewardia sed octonis syllabis in quolibet versu comcantredse de Mergonnyth, etc. Ibid. rot. positis, una eademque littera cornparibus 15. Rengeldia. linearum tramitibus aptata cursim ca** RYPTICUS MORBUS. Chronic, comit. lamo perarante caraxatum tibi.... dicavi. Capuse apud Pertz. Scriptor. torn. 3. Adde Epist. 68. Vita S. Theofredi num. pag. 208: Paid Rapinatu... a suis propter 10 : Mierologum cudens de mundi lapsu hoc maledictus et vecsatus, morbo Ryptico senario, determinat cum sermone Rythvidetur. B. de Amoribus in Spec, sacerdot. MS. cap. 26. De peccato linguae :

RZY mico. Ordericus Vitalis lib. 10: Miserias captivilatis suse ut erat jucundus et lepidus,... multotiens retulit Rythmicis versibus cum facetis modulationibus. Vide Leonini versus, et Politici versus, Salmasium ad Histor. August, pag. 351. et Vossium de Poematum cantu et viribus Rythmi, editum Oxonii ann. 1673. ] RYTHMUS. Monachus S. Audoeni Rotomag. in Historia Johannis Abrinc. ad calcem Gestorum Archepisc. Rotom.: Finitis itaque Kyrie eleyson cum duobus Rythmis, exacto Gloria in excelsis, quod incceptum ab Abbate Ricardo Sigiensi (Sagiensi) chorus celeberrime fuerat executus cum laudibus. Versiculos intelligo vocibus Kyrie eleyson intersertos, de quibusjam dictum est in Farsa 2. Tropos intelligit Johannes Prevotius in notis ad Johannem Abrincensem pag. 146. Quid autem sint Tropi in cantu, dicitur suo loco. jjc RYTHYMUS, [Rhythmus : « Rythymorum compositor etC propheta. » (B. N. Ms. Lat. 16089. f. 110 .)J * RYXIS, Incisio, in Gloss, ad Alex, latrosoph. MS. lib. 1. Passion, cap. 97 :. Oportet ergo eo (mellicrato) uti,.... et Ryxim faciat aut diabrosim operetur. * RZYP. Chron. Bohem. ad ann. 1300. apud Ludewig. torn. 11. Reliq. MSS. pag. 129 : Qui Czech cum fratribus et consortibus suis dictam terram absque incola totam provinciam eandem repletam nemoribus et feris reperiens, locavit se super quendam montem, qui communi vocabulo Rzyp nominatur; quod in Latino Respiciens dicitur.

S SAA S LITTERA. numeralis quse 7. denotat. Unde versus: S. vero septenos numerates significant.

Seu ut habet Ugutio : Ebdomadae specie S. suscipit ordine seplem.

At in Notis numerorum antiquis dicitur littera S. conflcere septuaginta. Eidem si recta linea superaddatur, 70. millia signiflcat. S. in superscriptione cantilenas, susum vel sursum scandere, sibilat. Ita Notkerus Balbulus in Opusc. : Quid singulse litterse significent in superscriptione cantilense. Vide A. 1 S. pro 0. saBpius in MSS. Codicibus prsemittitur vocalibus e, i, y ; et vicis-

sim 0. pro S. ante easdem vocales non raro occurrit. 1 S. pro H. scriptum aliquando monet Eccardus, in Notis ad Pactum Leg. Sal. pag. 15. Hinc Germani Suite vel Sude dicunt a Saxon. Hudde. 1 S. in R. mutatum legitur in was pro war, in virlos pro virlor. Vide eumdem Eccard. ibid. pag. 47. 48. et Schilter. in Gloss. Teuton. 1 S. vocibus etiam a conspna incipientibus ex crassiore pronunciatione prasflxum, ut pluribus ostendit Claubergius in tractatu de sibilo veterum Germanorum. Exempla prseterea proferunt laudati Eccardus pag. 32. 75. et Schilterus. ^ S. notis arithmeticis postpositum, semissem denotat.

9

Quod gratis dictum videtur; semissem signiflcat hsec litera apud Romanos, quando ponderibus , numismatibusve aut monetis insculpta est. Vide Molinetum in Museo S. Genov. pag. 49. SA, Persica lingua, Rex; quo nomine donantur plerique e Sultanis. Vide Will. Tyrium lib. 3. cap. 1. Reyneccium in Stemmate Persicorum Sultan, in Appendice ad Aitonum, Scaligerum lib. 3. Ganonum Isagogic. pag. 315. ult. edit. Seldenum de Tit. honorariis i. part. cap. 6. § 5. 6. 7. et Henricum Valesium ad Ammian. lib. 19. 1 SA, interjectio est apud Schilterum in Glossario Teutonico. SAAL. Andreas Suenonis lib. 5. Legum Scaniae cap. 2: Satis liquet omnibus di-

SAB visionem in tres partes sequales, videlicet in tres tertias faciendam, quarum quselibet ob frequentem usum, speciali nomine, in vulgari nostro Saal. Vide Gorsum. * Quantitas pecuniae triginta marcas comprehendens. Leg. Danicae apud Ludewig. torn. 12. Reliq. MSS. pag. 178: Item quicunque fuerit executor homicidii, habeat de quolibet Saal trex marcas pro executione et labore suo. Et pag. 183: Item statuendum est, quod in quolibet Saal, sit summa triginta marcarum in prompeta pecunia. * SAARI, Hseretici Valdensium sectarii in Gonstit. Freder. imper. ex Cod. reg. 10197. 2. 2. fol. 20. r°. Vide Sabatati. SABAJA, Cerevisiae, vel potus species apud Illyrios. Ammianus lib. 26: Cujus e muris probra in eum jaciebantur, et injuriose compellebatur, ut sabajarius. Est autem Sabaja ex ordeo vel frumento in liquorem conversus paupertinus in Illyrico potus. Vide ibi Henr. Valesium. S. Hieronymus in Isaise cap. 19. de Zytho : Genus potionis ex frugibus a quoque confeclum,etvulgoinDalmati3sPannoniseque provinciis gentili barbaroque sermone appellatur Sabajum. 1 SABAJARIUS. Vide in Sabaja. T SABANA. Vide mox in Sabanum. SABANUM , Mappa, vel facitergium, Ugutioni et Joanni de Janua. Glossarium GF. Lat. : SaSavov, Sabanum, linteum. Glossae MSS.: Sabanum, linteum villosum. Lexicon Gr. MS.^Reg. cod. 930: Hzpit}\i.ct} TO SaSavov TOU? (Sputa; TOU xafivovto; airo4'r}xov' Glossse antiquae MSS : Manutergium, ad tergendas manus vocatum, Sabanus autem Grascum est. Glossse ad lib. 1. Alexandri latrosophistae de Passionibus : Sabanum, pannus subtilis. Alibi: Sabanum, pannus factus de cotone. Matth. Silvaticus: Sabanon, Gr. Sabanum, indumentum est, pannus asper abstersorius, scilicet quo homines utunturin balneis, vel etiam quodlibet linteum ad hoc deputatum. Denique Papias : Sabanum, lavamentum. In MS. laumentum: sed legendum linteamentum. Vegetius lib. 3. Artis veterinariae : Sabanis validioribus abstergatur. Gregorius M. lib. 3. Dial. cap. 17 : Vestimentis indutum, et constrictum Sabano, superveniente vespere, sepelire nequiverunt. Ita enim legendum pro Sabbato convincit Grsecus Paraphrastes, xai TW aaSavw 7c£piXtaavT£?. Occurrit passim tiaec vox apud Scriptores, eumdem Gregorium lib. 4. Dial. cap. 55. Theodorum Priscianum lib. 2. cap. 9. Victorem lib. 3. de Persecut. Vandal, veterem Interpretem Juvenal. Sat. 14. v. 22. Octavium Horatianum de rebus medic, pag. 40. 41. 44. 90. Marcellum Empiric, cap. 8. 15. 20. 26. Interpretem Histor. Apollonii Tyrii pag. 9. Aldhelmum de Laude Virgin. Fortunatum in Vita S, Radegundis cap. 9. 17. Baudouiniam in Vita ejusdem Radegundis cap. 11. Eudesindum Episc. Dumiensem in Charta aerae 1016. apud Yepez et torn. 5. pag. 435. 444. Hermam lib. 3. Pastor, cap. 8. Bonifacium Moguntin. Epist. 10. Guibertum Novig. lib. de Laudibus S. Mariee cap. 10. et lib. 3. de Vita sua cap. 10. in Notis Tyronis, in Codice Caroline Epist. 27. in Vita S. Paterni Senonensis Mon. cap. 15. Gariopont. lib. 3. cap. 26. 71. Gloss. Lindenbrogii in Lino inciso, et Cujacium lib. 9. Observ. cap. 9. etc. SABANA, in Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis ann. 781. apud Sandovallium, quomodo Hispani safeanas etiamnum hac notione usurpant. Vide Sebast. de Cobarruvias in Thesauro

SAB

SAB

247

linguae Castell. [Exposit. ant. Liturg. Valdensium sectam in Hispania prseserGall, apud Marten, torn. 5. Ampl. Col- tim viguisse par sit credere, quorum lect, col. 98: Membra parvoli Sabana, id hseresis propria fuisse ibi annotatur, est candido ac vilali (villoso) linteo exter- quod dicerent in aliquo casu non esse guntur, ne corium ei ledalur.] jurandtim, et potestatibus Ecclesiasticis 1 SABANES, Eadem notione. Vide Gal- vel secularibus, non esse obediendum, et nabis. posnam corporalem non esse infligendam SAVANUM non semel dixit, Graaca sci- in aliquo ; et similia. Exstat apud Marialicet enuntiatione, Apitius lib. 5. cap. 1. nam in Prsefat. ad Chronic. Lucse Tu5. 6. lib. 7. cap. 6. [* Sic emenda : lib. 6. densis Diploma Aldefonsi Regis Aragocap. 2. et 8. lib. 7. cap. 6. et lib. 8. cap. num contra Valdenses et Insabbatatos. 7. Vide Rhodium de Acia pag. 175. 176. [De iisdem praeterea pluribus agitur in et 177. ubi ex hac voce Apicium fuisse Doctrina de modo procedendi contra Hispanum Carol. Avantius conjicit.] hasreticos, apud Marten, torn. 5. Anecd. Argumentum Epistolse S. Basilii ad col. 1797.] Insabbati dicuntur Groppero Simpliciam apud Lambecium lib. 3. de lib. de Euchar. art. 4. cap. 36. quam Bibl. Csesarea pag. 132 : 'H aik?) Si[//rcXY)- appellationem sortiti videntur ab ea xi'a TcpoaTaTTet euvo^o'? *vr) axXr)pa TYJV oatpuv sou Tvapaa^tyywv, xapTepixw? Ta oara (joy 8ie9Xi6e?. Gregorius Decapolita de Miracul. S. Gregorii num. 47. de Saraceno, qui Monachum induerat : Koc\ i&E V c u r ] TtvaTOVI^POVaaxxov Tpi^vov, etc. Et n. 49 : 'EvoeSy^lvoc Ta SyawS'o -rpsvtva, etc. Vide Socratem lib. 7. cap. 22. Cingulum sacceum, apud S. Hieronym. Epist. 22. cap. 12. ex eodem panno, quo sacci fiebant. [Vide Gloss, med. Graecit. in Saxxo;.]

SAGCUS, pro eo lecti instrument©, quod Paillasse vocamus. Regula Ordinis Ganonicorum S. Marci de Mantua in Regesto Alexandri IV. PP. anni 7. Epist. 24. ex Bibl. Regia : Sufficiat autem cuilibet unus Saccus et unum capitale de plumis, quod duorum pedum longitudinem

253

SAG

SAG

non excedat. [Oharta ann. 1267. in Ghartul. Domus Dei Pontisar. : Debet unum sextarium avense,.... et culcitram et Saccum et duas corvatasin anno.] Vide Fisco. 4. SACGUS, Fiscus, thesaurus. Augustinus in Psalmum 146. et ex eo Isidor. lib. 20. cap. 9 : Fiscus, Saccus est publicus. Charta Rogerii Regis Siciliae apud Constant, lib. 4. Hist. Siculae pag. 187 : Sed si ex commissis per eos aliquid regio compelat Sacco, etc. SA.CCULUS, Eadem notione. Arnobius in Psalm. 118 : Nummus non est in Sacculo, vestimentum in conditis non est, etc. MiXtapocffiwv aaxxc'a Ivvla, apud Scylitzen pag. 545. Gregorius M. lib. 1. Epist. 42 : Quia nos Sacculum Ecclesise ex lucris turpibus nolumus inquinari. [Hue etiam spectant quae de Johanne Gorziensi leguntur apud Mabill. torn. 3. Annal. pag. 418 : Illud semper cavit, ne Sacculus monasterii qualibet unquam doli vel miserorum fraude vel calamilate contaminaretur.] Charta Longob. in Bullario Casinensi torn. 2. pag. 12 : Quia suscepi in prassentia testium ego Rotharit Abbas a vobis Anselperga Abbatissa ex Sacculo ipsius Monasterii per Misso vestro in auro solidos novos prsetestatos ac coloratos numero 44. finitum pretium, etc. SAGCELLUM et SACBLLUM , Eodem etiam signiflcatu. Corippus lib. 4. vers.

tavit, etc. Acta purgationis Caeciliani : Confitere, quod folles dedit Victor, ut Presbyter fieret. Castus dixit : Obtulit, domine, Sacellum, et quod habuerit, nescio. SACELLABIUS, Sacelli, seu fisci custos. Gloss. Gr. Lat. : BaXavcio Glossar.

512

SOL

Alibi:

SOL

Medietatis insuper de Solaribus, terris, hortis, vineis, etc. [Tabul. S. Petri Vosiensis fol. 65. v°: Dedit Solarem suum qui est apud ecclesiam de Sando, in quo Le Roman d'Auberi MS.: Gaufredus Prsepositus eedificavit domum.~] 1 SOLARIUM, Eadem notione. Charta As Sellers pendent ies pailes de quartier. Willelmi dom. Montispessul. ann. 1103. Le Roman d'Amile et d'Amy MS.: apud D. Brussel torn. 2. de Usu feud, pag. 727: Et Solarium Rogerii Nign, Des gens emplissent et maisons et Solliers. quod est juxta domum Aldra. Charta Angli The Solar appellant viliorem et apud Stephanot. torn. 2. Antiquit. Benon elegantiorem domus cameram. ned. Lemovic. MSS. pag. 292: Dederunt T SOLARIOLUM, dim. a Solarium. Vita Deo et S. Petro Vosiensi Solarium quod S. Austrulft Abb. Fontanell. ssec. 3. Be- erat juxta ecclesiam S. Victoria, et ortum ned. part. 2. pag. 134: Habet quoque et omnem terram quse inibi est. (turricula) in media sui Solariolum, in SOLARIATUS, et SOLERATUS, Solariis quo codex ille evangelicus cum capsa ilia instructus, sedificatus. Charta Joannis servabatur, cui desuper aptum est la- Episcopi Ticinensis ann. 922. apud quear. Ughellum in Episcopis Veronensib.: * Nostris Solier. Consuet. Neapol. Cumque xenodochio meo offero coquinam MSS.: Si domus habeat tria membra sive meam Solariatam, et stabulum meum, Solaria, vel plura, unum super aliud, et nee non et terrulam juxta se positam, sit diversorum dominorum, et unus ipso- etc. Infra : Casam vero Solariatam habirum dominorum vendat suum Solarium, tationis mese cum curticella et coquina emptor tenetur ipsum Solarium emptum, simul sibi cohssrentia, etc. Alia anni 954. jure congrui, dare habenti Solarium pro- apud eumdem torn. 5. pag. 1539: Oratoximum exparte inferiors ipsi Solaria ven- rium S. Pantaleonis super pusterula, dito. Si sint tria Solaria, et vendatur cum scala marmorea, duobus cubucellis, Solarium medium, habens domum infe- uno terrineo, et alia Solariato subtus hunc riorem et solo contiguam, jus congrui pro castellum Ponte, etc. Alia ann. 1193. torn. Solaria media vendito exercere potest, 7. pag. 585 : Tradidit... pro parte fraterise excluso habente extremum Solarium, quod ejusdem Salernitanse Ecclesise integram superius constitutum est. Lit. remiss, terram cum casa fabricata Solerata, et ann. 1376. in Reg. 109. Chartoph. reg. apothecis, etc. Vide Oct. Ferrarium in ch. 431: Enfermerent ledit Juenin en une Solaro. chambre d'un hostel de taverne, qui ^ SOLARATUS, Eodem significatu. estoit en un hault Solier. Sinai, Sinault Charta Theobald! ann. circ. 901. apud et Synau nostris etiam sonat Tabula- Murator. torn. 3. pag. 86: Dona tibi turn, cubiculum superius, maxime vero domus duas Solaratas junctas in vicinio stabuli vel ovilis partem superiorem, tuse ecclesise. quee ab infima perticis tantum separa* SOLARIUM, Suggestum, Gall. Tritur. Lit. remiss, ann. 1406. in Reg. 161. bune, apud Cl. V. Garamp. in Dissert. ch. 163 : Le suppliant ymagina qu'ilz 1. ad Hist. B. Chiarae pag. 125. ubi de feussent ou Sinai dessus (ladite bergerie) Repentitis: In pede ecclesise. quoddam qui est bien dix piez de hault, et print Solarium pro chore, in quo more Sanctiune eschielle et la dreca contre le tref monialium horas diurnas et nocturnas dudit Sinai en montant amont. Alise ann. dicerent, ac missas et alia divina officia, 1411. in Reg. 165. ch. 150: En un Sinault quse in ecclesia decantarentur, audirent. cabaust ou loigis qu'il avoit en I'eglise et Chorum ecclesiee intelligit idem Vir forteresse du lieu d'Aurreville, etc. Alise eruditus ex Ordinar. eccl. Silvanect. ann. 1414. in Reg. 167. ch. 371 : Le sup- supra laudato, ubi Salarium legendum pliant en entrant audit hostel eust de- proponitur: sed utrum bene rursum mande ou es-tu, es-tu ceans? laquelle dubius hsereo. femme lui eust respondu ouil, je suis en 12. SOLARIUM, Vectigal, quod pro ce Sinault,... descendi ladite femme dudit solo penditur, apud Ulpian. ff. ne quis Sinault, etc. A un Synau dessus Ies brebis in loco. leg. 1. | Si quis. (lib. 43. tit. oil icelle Jehanne esloit montee, in aliis fr. 2. § 17.) Vide Solagium. ann. 1416. ex Reg. 169. ch. 295. 11. SOLARIUS, Calcei species. Corn* Hinc Solarium dicitur de armario, put, ab anno 1333. ad ann. 1336. torn. 2. in quo sunt capsulae ductiles, ad instar Hist. Dalph. pag. 284 : Item, pro duobus contabulationum domus dispositse, in paribus stivalorum et duodecim paribus Invent. MS. thes. Sedis Apost. ann. Solariorum pro domino, ill. flor. Vide 1295 : Unam cassam argenti factam ad Sola 1. modum archss,.... et habel unum fundum * Solier, in Charta ann. 1328. inter sen Solarium in media, et de subtus in Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 243. Solaria sunt tres cassetss parvse de ar* 2. SOLARIUS, SOLERIUS, Domus congento, quse extrahuntur de ipsa per par- tignatio, tabulatum. Charta ann. 1309. tem anteriorem cum tribus anulis parvis. in Reg. 41. Chartoph. reg. ch. 88: Item SOLARIS, Locus idoneus solaria a3difi- domus liberorum Salomonis de Melgorio, cando, nostris Masure. Charta Sanctii in quibus sunt tres siculi (leg. soculi) et Reg. Aragon. eerse 1090. in Hist. Pinna- tres Solarii, quse conjunguntur cum palatensi lib. 3. cap. 9 : Et adhuc unum do tio dicti vicecomitis. Alia ann. 1308. in eis Solarem, ut ipsi se adoptaverint, in Reg. 44. ch. 123 : Item hospitium, in quo quo possint facere bonas casas ad habitan- est furnus, et sunt quinque portalerise dum. Ubi legendum,adopraverint, supra inter soculos et Solerios.... Hospitium in monuimus. Alia Adefonsi Regis Hispa- quo sunt septem stagia inter soculos et niae eerae 1163. apud Anton, de Yepez in Solerios. Chron. Ord. S. Benedict! torn. 4. pag. 1 SOLARUS, Nummus argenteus Man458 : Intro, terminum vestrum nullus om- tuanus. Acta B. Aloysii Gonzagae torn. nino hominum audeat intrare Solares, 4. Junii pag. 883 : Tune jussu Duds univel construere domos, absque voluntate cuique Nobilium quidem, ducato argenAbbatis, etc. Tabularium Bellilocense teus novus, civium vero, Solarus item in Lemovic. n. 172: Et domum Geraldi novus distributisunt, ad oblationem Beato de Boissa, et Solarem Bernardi de Godor. faciendum. Innocentius III. PP. lib. 13. Epist. 61: * Inter monetas Cameracenses fuit et Ses verra 1'en des murs et des Sellers, El des grans sales, ct des pales pleniers.

SOL nummus argenteus, qui Solas vel Soulas nuncupabatur. Stat. Joan, episc. Camerac. ann. 1421: Deniers d'argent, appellez Soulas, lesquelz auront cours pour douze deniers piece. Item, demi-deniers blans, appellez Demi-Solaus, lesquelz auront cours pour six deniers la piece. TSOLATGE, ut supra Solagge. Tabular. S. Petri Vosiensis fol. 65. v° : Hoc donurn concesserunt Bernardus Amalvinus et Gautfredus frater ejus, et dederunt in. denarios de Solatge. Vide supra Solagium et Solarium 2. * Charta ann. 1406. in Reg. feud, cpmitat. Pictav. ex Cam. Comput. Paris, fol. 128. v°: Je Jehan Chauveron chevalier... advouhe tenir... xxiv. solz de rente es Solatges de Duisac. SOLATIARI, Consolari. Radulfus de Dicetp pag. 607 : Sibi namque Galenses Solatiari possunt ad invicem, quod mors unius ex suis multorum in mortibus Marchionum Anglis lugubres, et Normannis exosas excepit exequias. [Epist. Eugenii III. ad Alphonsum Regem Hispaniarum inter Concilia Hispan. torn. 3. pag. 358: Et ipsius (Dei) Solatiante dementia debeas ad resurreclionis gloriam pervenire. Charta ann. 1352. ex Regest. 81. Chartophyl. Reg. num. 11: Qui se Solaciabant et invicem loquebantur. Vide Solari.] ISOLATIARE, Fidejubere, apud Macros in Hierolex. ex leg. 3. de exercitalibus. Vide Solatium 4. SOLATIARE, et SOLATIARI, Auxilium vel solatium impertiri, prsebere. Lex Longob. lib. 1. tit. 14. § 3: Si dux exercitalemsuurn molestaverit injuste, Gastaldius eitm Solatiet, etc. Adde § 5. [*:;:: Rothar. 23. 24.] Codex Carol. Epist. 6 : Non nos patiaris perire, et ne moreris aut differas nobis Solatiandum. fGapit. Lud. II. ann. 850. tit. 1. cap. 3: Audivimus quoque quod quidam domos et possessiones habentes, concilient sibi atque consocient latrones aliunde venientes, eosque occulte foveant et Solatientur ad tale facinus perpetrandum.] Vide Gregorium M. lib. 1. Epist. 61. lib. 2. Ind. 11. Epist. 1. 48. lib. 3. Epist. 27. et alibi non semel. SOLATIARI, Animum relaxare, Se divertir. Arnulfus Lexoviensis Episcopus ad Radulfum de Diceto Londoniensem Archidiac. cujus exstat historia : Dominus quoque Willelmus de Ver ex pro8. missione tenetur ut veniat, vobisque invicem Solatiari poteritis, et nobis sanctx solemnitatis gaudia duplicare. [Comput. ab ann. 1333. ad ann. 1336. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 278: Pro barca et piscibus quando dominus ivit Solatiatum per mare, taren. in. Charta ann. 1351. ex Regest. 81. Chartqphyl. Reg. n. 101 : Ludendi et Solaciandi causa. Alia ann. 1354. ex Regest. 82. ejusd. Chartophyf. n. 688: Causa Solaciandi et spaciandi. Codex MS. de Albigens. ex Bibl. D. de Chalvet Senescalli Tolps. : Dum simul comedissent ipse et alii prsedicti in boria antedicta, et exivissent domum ad Solaciandum in pratis circum jacentibus, et sederent sub quadam arbore, etc.} Le Roman de Gaydon MS : Et ci se font aisier et Solatier.

SOLATIATOR. Auxiliator. Capitula Caroli C. jtit. 1: Restiterunt, fatemur, in nobis, et in viris Ecclesiasticis, nee non et in reipublicse nostrse Splatiatoribus, hujusmodi materisz et fomites dissensionum, ut manifesto patesceret, nos divina gratia indigere, etc. 1 SOLATIATIM , Solatiandi, seu animum relaxandi causa. Epist. Caroli de

SOL Malatestis ann. 1410. apud Marten, torn. 7. Ampl. Collect, col. 1169 : Omnes post prandium Solatiatim accesserunt, et sic per totam illam diem Jovis nihil fieri possibile fuit. 1 SOLATIOSE, Eodem signiflcatu. Vita S. Humilitatis torn. 5. Mali pag. 206: Die quadam sorores, cum esset illiterata, earn vocarunt, et ut legerel secundse mensss, ut mos est monialium, Solatiose, ut sestimo, injunxerunt. 1 SOLATIOSUS, Delectabilis, jucundus. Epistola Ducis Burgundise ann. 1401. apud Marten, torn. 1. Anecdot. col. 1675 : Nam totiens Solatiosis jocundamur cordis affectibus, quotiens prospera exinde perpendimus. Adde Acta SS. torn. 3. Mail pag. 488. Solatiosissimus, in lib. 3. de Imitat. Christ! cap. 21. n. 2. Vide Solativus. * Ital. Sollazzare, nostris Soulasser et Soulassier. Lit. remiss, ann. 1380. in Reg. 118. Chartoph. reg. ch. 49: En lui requerant et priant honnestement et secretement que il se voulsist abstenir de frequenter avec ladite Jehanne leur suer, et lui deporter de plus Soulassier avec elle. Alise ann. 1455. in Reg. 191. ch. 204 : Le suppliant et Jehan Jourdin parloient et Soulassoient ensemble. Soulagier, eadem acceptione, in Mirac B. M. V. MSS. lib. 1: Bien matinet en un este Pour lui esbatre et Soulagier, En la forest ala cachier.

* Hinc Soulas, pro Bande, compagnie, turba, in Lit. remiss, ann. 1398. ex Reg. 154. ch. 165: Ainsi comme s'en venoient de ladite foire sept compaignons en deux Soulas ou compaignies, etc. Vide supra in Solagiamentum. 1. SOLATIUM, Salarium, quod Iv irapauyrit; Xoyw datur, ut habet Procopius in necdotis. Utitur non semel Julianus Antecessor Const. 115. 123.124. ut et lex 4. Cod. de Sportul. (3, 2.) Capit. Car. Gal. ap. Tusiacum cap. 13 : Et si illi duo missatici ad hoc non suffecerint, nobis ad ternpus hoc mandent, qualiter aut per nos, aut per filium nostrum, aut sicut viderimus, eis necessarium Solatium transmittamus. T 2. SOLATIUM, Ludus, spectaculum, Gall. Jeu, divertissement. Regimina Padua3 apud Murator. torn. 8. col. 427 : Hie fecit fieri in Padua maximas choreas et Solatia dominorum et dominarum et magna hastiludia. Ibidem col. 450: Hoc anno (1300.) Milites et Nobiles et alii Judices Paduss et frataless Paduse fecerunt in hastiludiis et aliis Solaciis, cum pulchris vestibus. Charta ann. 1355. ex Regest. 82. Chartophyl. Reg. n. 256 : Cum Johannes de Bernonvilla accessisset.... visurus festum seu Solatium, etc. 3. SOLATIUM, Quodvis auxilium, BorjOsta, Ayde. Jornandes de Rebus Geticis cap. 32 : Ila convenit pascisci, ut Placidiam sororem Principis redderet, suaque Solatia Romanes Reipublicse, ubi usus exidenegaret. Adde cap. 45. 53. f 4.eret,58.non Ita usurpant Gregorius M. lib. 1. Epist. 13. lib. 10. Epist. 25. Regula Tarnatensis, Regula S. Benedicti, etc. Gregorius Turon. Jib. 5. cap. 39. lib. 6. cap. 12. 42. lib. 9. cap. 20. 29. 43. lib. 10. cap. 3. 9. Gesta Dagoberti cap. 27. Decretum Childeberti cap. 4. Lex Longob. lib. 1. tit. 6. § 1. tit. 9. § 2. tit. 14. § 2. [« Roth. 41. 13. 22.1 Capitula Caroli M. lib. 7. cap. 165. "[*» 234.] Capitul. ann. 807. cap. 5. Freculfus torn. 2. Hist. lib. 4. cap. 22. Marculfus, etc. Vide Consolatio.

t

vir

SOL

SOL

513

* Soue et Souage, eadem acceptione, in remansisset, nisi qusedam paucitas quse Lit. remiss, ann. 1452. ex Reg. 184. dicitur la Solatura, B. Francisca id quod Chartoph. reg. ch. 204 : Icellui Paumelle, remanserat per cribrum ducens, pauperiqui comme collecteur d'une taille assize, bus dedit. pour la Soue ou Souage dupays commun, 1 SOLATURUS, pro Solandus. Vita S. en icelle ville de Gontalmaison , etc. Dunstani torn. 4. Maii pag. 356: Matris Asouagement dicitur Emancipatio, in vice custodiendam ac pura virginitatis Cons. Petri de Font. cap. 34. art. 17. Se integritate Solaturam susceperat. tu ne t'asentis pas a le volente ton pere, 1 1. SOLATUS. Caligse Solatge, f. Aperta?, ne tu ne pues contre ceste cose estre aidie's pro soluta?. Acta ad Concil. Basileense par son Asouagement. apud Marten, torn. 8. Ampl. Collect. col. 244 : Nullus portet corrigias auri | 4. SOLATIUM, Fide'jussio, apud Macros in Hierolex. ex leg. 3. de exercita- vel argenti ornatum habentes, nee caligas libus. Vide in Solatiari. Solatas, nee mitras siriceas. Joh. Demus5. SOLATIUM, Alia notione, [nempe sis in Chron. Placent. apud Murator. pro Refectip.] Testamentum Berti- torn. 16. col. 581: Caligse portantur Solalee chramni Episc. Cenoman.: Et Abbas cum scarpis albis, de subtus dictas caligas loci illius Solatium preebeat, et postea in Solatas et in ssstate et in hyeme, et alicrastinum Abbasdet illis dignissimam re- quando portant scarpas et caligas Solatas fectionem. Vide Consolatio 1. cum puntis longis onciarum 111. 533" Haud scio an a Solatium hoc si•••• Melius, ni fallor, ab Italico Solato, gnificatu deducenda sit origo vocis Gal- soleis consutus. Stat. MSS. eccl. S. licse Solain, qua in Chronico MS. Fis- Laur. Rom.: Canonici.... caligas Solatas camnensi portio monachica designatur ; et arma offensiva in dictis processionibus an a verbo Solere, quia quotidie solet non portent. Vide Solare 3. prseberi. * 2. SOLATUS , Pavimentis stratus. 1 6. SOLATIUM, Colloquium. Epist. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. 94. ex Cod. Roberti Prioris Celsiniensis ad Abbat. reg. 4622. A : Item quod nulla persona.... Cluniac. ann. 1409. apud Marten, torn. 7. aliquid aliud sordium projiciat in merAmpl. Collect, cpl. 1114 : Post autem fini- catum vel in vias publicas Solatas. Vide tum eorum Solatium, dominus Patriarcha Solerare et mox Solere 2. intravit sacristiam, ubi eramus saltern ^ SOLAX. [Pecus multum depascens. quadraginta congregati de Concilio. DlEF.l * SOLCEQUIUM. [« Solcequium, sou7. SOLATIUM, SOLACIUS, SOLATIA, Gallis Aide, Qui vel quse Monachis aut site. » (Lex. Lat. Gall. Bibl. Ebroic. n. Monialibus officium et munus aliquod 23. XIII. s.)l ^ 1. SOLDA, Taberna mercatoria, idem peragentibus in adjumentum datur. Chrodogangus Metensis Episc. in Re- quod Selda: nisi etiam ita legendum gula Canonic, cap. 9 : Imbecillibus autem sit, in Charta ann. 19. Richardi II. Reg. procurentur Solatia, ut non cum tristitia Angl. apud Th. Blount in Nomolex. : hoc faciant; sed habeant omnes Solatia, Remisimus totum jus nostrum et clasecundum modum congregationis , aut mium.... in una Solda cum pertinenciis positionem loci. [Instr. ann. 1180. apud in Leominstr. scituata in alto vico inter Lobinell. torn. 2. Hist. Britan.col. 339: Soldam quondam Ricardi Spicer et SolSub testibus his, Johanne de S. Servantio, dam quae fuit Philippi Collinge. Bernardo Priore S. Salvatoris de Dinan, * 2. SOLDA, Fsex vinaria, Provinc. et Jorda.no Solatia ejus, etc. Constit. Or- Soudo, Gall. Lie. Index portorii castri din. Vallis-caulium apud Marten, torn. de Landon ann. 1378: Salmata Soldse, 4. Anecd. col. 1655 : Qui magister erit de duodecim denarios. infirmitorio, loqui poterit cum Solatia.] * SOLDADA, Valor unius splidi. CharLiber Ordinis S. Victoris Parisiensis tul. Celsinian. ch. 881 : Dimitto etiam MS. cap. 17 : Hospitarius major Solatium trecentos solidos aut trecentas Soldadas. habere debet aliquem de conversis fratri- Vide in Solidata. bus, etc. Occurrit ibi non semel, et in 1 SOLDADERIUS, SOLDAERIUS. Vide libro Usuum Ordinis Cisterciensis cap. infra in Solidata. 47. 90. 94. 115. apud Rainardum Abbat. f SOLDANA, Araris, Gall, la Saone. Cisterc. in Instit. cap. 59. 75. in Statut. Charta ann. 1364. ex Regest. 98. CharOrdin. Praemonst. dist. 1. cap. 10. et tophyl. Reg. num. 3 : Cum mercator realibi passim, in Statutis Ordinis S. Gil- maneret per patriam Burgundies inter bert! pag. 745. 758. etc. ubi et Solatius Divionem et Cabilonem super Soldanam interdum dicitur. Vide Consolatio. iens in suas mercaturas, etc. SOLATIA, de Moniali pag. 776 : Licet 1 SOLDANARIA, SOLDANATUS, SOLDAinfirmaries monialium Solatium habere. NIA, SOLDANUS. Vide in Sultanus. Habetur rursum pag. 764. * SOLDANUS. Vide infra in Syndicus. 1 8. SOLATIUM, Ager cultus, f. pro | 1. SOLDARE, pro Solidare, reficere. Solanum. Chron. SiciliaB ad ann. 1326. Anonymus Salern. apud Murator. torn. apud Marten, torn. 3. Anecdot. col. 95: 2. part. 2. col. 228 : Sed dum eorum sciDeinde redierunt usque ad mare Tonna- licet res deperissent ibidem, nee sumtum rise Solantis de tenimento Panormi, per haberent, quatenus naves fractas Solipsam eamdem viam damnific-antes vineas darent, etc. et Solatia maritimarum dictorum locorum 1 2. SOLDARE, SOLDARIUS, SOLDATA. Sicilix. Vide infra Solidata. 1 SOLATIUS. Vide Solatium 7. * SOLDARIUM, Agrarium, prsestatio | SOLATIVUS , Qu.i solatium affert.ex solo seu agris, idem quod Solagium. Elmham. in Vita Henrici V. Reg. Angl. Charta Herman, march, ann. 1071. inter cap. 67. pag. 193 : Aliosque Solativos con- sched. Mabill.: Ecclesia autem nostra gratulandi modos, jocundos applausus, et sit libera et immunis a pensione Soldarii consolaciones mutuas exercebant. Vide et ab exactione totius servitutis. Vide Solatiosus in Solatiari. mox Soldator. 1 SOLATURA, Pulveres et siliquse graJf. SOLDATA,Merciumquantitas, cujus narii, ab Ital. Solaro, granarium. Acta pretium, ut vocis etymon sonat, uno 5. Franciscse Rom. torn. 2. Mart. pag. splido adstimaretur. Stat. Comm. Nova93 * : Alio quoque tempore maximss penu- rise inter Mon. Hist. Patr. Taur. torn. rid3, cum ejus vir vendidisset certam quan- XVI. col. 699 : Et salvo eo quod liceat cuititatem frumenti, et in granario nihil libet ducere vel portare staria duo breni, 65

514

SOL

denarios vi. panis, starium unum vini, unum caseum, sen usque ad Soldatas duas caseorum, vel seratii, etc. [Fr.] SOLDATARIA, SOLDADERA, Meretrix, ab Hispanico Soldada, merces, stipendium : a merendoenim dictas meretrices observat Nonius, quae mercede copiam corporis sui faciunt. Jacobus I. Rex Aragon. in Constitutionibus Catalaniae MS3. : Statuimus, quod nos nee aliquis alius homo nee dominas demus aliquid alicui joculatori, vel joculatoriss, sive Soldatarix, sive militi salvatge, etc. Et infra: Statuimus, quod nullus joculator, veljoculatrix, nee Soldataria, praesentes vel futuri, nee ilia quss olim fuit Soldataria, sedeat ad mensam Militis, nee Dominee alicujus, nee ad gausape eorundem, nee comedant, nee jaceant cum aliqua Dominarum in uno loco, vel in una domo, nee osculentur aliquem eorumdem. Concilium Toletanum ann. 1324. cap. 2: Casterum quia in parlibus istis morbus detestandse inhonestatis irrepsit, quod mulieres, quse Soldaderas vulgariter nuncupantur, intrant publice domos Praslatorum et Magnatum ad comedendum et alia, loquentes prava et inhonesta colloquia, plerumque corrumpentia bonos mores, facientes spectaculum de seipsis, etc. Adde Chartam Dionysu Regis Portugall. serae 1347. pro erectione Studii Conimbricensis apud Brandaon. torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 322. [Vide Sodaria in Sodes.] 1 SOLDATES, SOLDATUS, SOLDEABE, SOLDEABIUS, SOLDENABIUS, SOLDEBIUS.

Vide in Solidata. * SOLDATOR, Soli seu territorii incola et cultor. Arest. ann. 1366. mens. Febr. in vol. 5. arestor. parlam. Paris : Cum quadam die habitantes et Soldatores villse Aureliaci, cum magna multitudine gentium armorum, equitum et peditum venissent, etc. * SOLDEA. Stat. ord. S. Joan. Hierosol. ann. 1584. torn. 2..Cod. Ital. diplom. col. 1887: Soldea a solido dicta, quod est nummi genus , Gallis, Italis, Hispanis usitatum; unde soldea stipendium dictum est. Ibid. col. 1789 : Statuimus quod Soldese fratrum solvantur per totum mensem Septembris;.... fralres autem qui de bonis ordmis nostri habent provisionem, aut domos aut alias reditus ultra sexaginta florenos Rhodi currentes, Soldeam a communi serario -non sumant. Occurrit rursum col. 1825. Vide in Solidata. SOLDICUS. Vide Syndicus. 1 SOLDINUS, ut Solidus, Monetse species. Continual. Chron. Andr. Danduli apud Murator. torn. 12. col. 419: Item hoc tempore idem dominus Dux monetam mezaninorum de novo fieri jussit, fecitque statuitiones, quod Soldini amplius non fabricarentur. 1 SOLDITIARIUS, SOLDUM. Vide in Solidata. * SOLDONERIUS, Miles, qui stipendio meret , ab Italico Soldo, stipendium. Chron. Forojul. ad ann. 1305. in Append. ad Monum. eccl. Aquil. pag. 33. col. 1 : Subito fecerunt impetum in eos quidam Theotonici, Soldonerii domini patriarchs. Vide in Solidata. SOLDURH, Gallis veteribus dicti devoti homines, et utriusque fortunae socii satellites principum. Horum meminere Caesar, lib. 3. de Bello Gall, et Athenaeus lib. 16. cap. 13. cui .^po? yrj?, apud Julia- se. Pag. 300: In Melito Sortem imam, quam num in Mysopog. Sortes enim proprie detinet Corbolus. Adde pag. 291. et torn. appellabant Romani agros, quos in pro- 8. pag. 36. [** Vide Grimm. Antiq. Jur. vinciis a se devictis occuparant, sorte German, pag. 534.] ** SORTIGILLA, Charta Vendit. ann. Militibus divisos, ac assignatos. Scribit Procopius lib. 1. de Bello Vandalico cap. 750. apud Brunett. in Cod. Dipl. Tusc. 5. Gizericum post captain Romam, in torn. 1. pag. 535 : Sorticilla mea de casa, Africa muris urbes exuisse, agris Afros seo et urto, seo et curtem de casa et vinea spoliasse, plurimos ac optimos Vandalis in casale Agelli ad orcia, qui ipsa sorte divisisse, qui sua aetate Vandalorum meam quam vobis vindedi.... quanta mihi xXripo?, seu sortes vocabantur. Sed prae- inter germano meos cuntiti sortis, etc. sertim sortis nomenclatura donata agro- Proprie pars quae in bonorum divisione rum pars apud Gothos et Burgundiqnes, alicui evenit, possessiuncula. Vide Sorquse in debellatis Provinciis turn victo- tio et Sorticellus. T SORTES, inter terras incultas recenribus, turn antiquis possessoribus sortito evenerat: ii quippe tertia fundorum sentur in Statutis Vercell. lib. 5. fol. parte devictis Romanis relicta, residuas 128: Item quaslibet persona civitatis et sibi usurpavere. Sorte autem divisos districtus Vercellarum possit.... ad cultum ejusmodi agros negat Dominicus de reducere... possessiones quae appellantur... Prserogativa alodiorum cap. 5. § 11. id- Sortes, molte, vel glaree pertinentes ad que elicit praesertim ex eo, quod portiq ispsum jure dominii directi vel quasi. Romani Sors etiam appelletur : quasi SORTES STARE dicuntur, quaa suis tervero totum agrum yictores cum antiquis minis ac limitibus semel finitae ac cirpossessoribus sortiri, et singulorum cum scriptse, deinceps ratse permanent. portiones sortis vocabulp donari non Lex Longob. lib. 2. tit. 29. § 3. [«* Liutpr. potuerint. Vide Tertia. [**. Gesta vendit. 73. (6,20.)]: Res ipsas dividant, sic tamen, confecta sub Justinian. Imperat. apud ut omni tempore Sortes stare debeant, et Marin. in Diplom. Papyr. num. 115: adsequatio percurrat. Tit. 35. § 7. Liberas autem inlibalas portiones duorum [** Liutpr.69. (6,16.)] : Alise vero res, quae fundorum ab omni nexu fisci, deviti po- divisae fuerint inter fratres seu nepotes, puli privative et ab here alieno, litibus, vel ubi mensura tracta est, Sortes stantes causis controversihisque omnibus, nee non adsequantur. Vide Sortissare in Sortiri. Ab his fundis ducta metaphora, ipsa a Sorte barbarica (vel barbarici) et a ratione tutelaria et curse, etc. Vide Savinii etiam regna, quee victoribus cesserant, Histor. Jur. Roman, med. temp. torn. 2. sortis nomen adepta sunt, ut Gothica cap. 5. | 103. et 106. Adde Trans!at. S. sors, apud Sidonium lib. 7. Epist. 6. Alexandr. cap. 1. Apud Pertz. Script, Sortes Vandalorum. apud Victorem Vitorn. 2. pag. 675. Dudon. de Gest. Nor- tensem lib. 2. et 3. pag. 19. 35. Idem Siman, lib. 3. pag. 91.J Lex Wisigoth. lib. dqnius lib. 9. Epist. 5 : Non tamen medii 8. tit. 8. § 5: Sortem suam claudere. Lib. itineris objectis quantum ad solvendum 10. tit. 1. | 7 : Si vineam in aliena terra spectat offtcium, nostra sedulitas impediquis plantaverit, inquaSorlem nonhabet. retur: nisi quod per regna divisi a comIn textu, in quo (territorio) ipse consors mercio frequentioris sermonis, diversarum non est. Terra sortis tilulo adquisita, in Sortium jure, revocamur. [** Annal. Lege Burgund. tit. 1. § 1. [** Terram Xantenses ad ann. 858: Ludevicus rex

SOR orientalis conventum populi Sortis suss apud Wangionem habuit.] SSS" Ejusdem originis est nomenclatura, qua Clerus Sors Dei passim appellatur a Scriptoribus Ecclesiasticis. De laudibus Berengarii Augusti apud Murator. torn. 2. pag. 399 : Interea Sors lecta Dei circumdata saccis, Vota facit, etc.

INSORTIS, vel INSORTUS, in sortem non datus, vel possessus. Charta Ottonis Imperat. ann. 996. apud Ughellum torn. 5. pag. 668 : Quamque in planiciebus, divisis et indivisis, sortis et Insortis, cultis et incultis, etc. Vide Sortitus. f 5. SORS, Idem videtur quod Usagium, Jus utendi foresta. Chartul. S. Andreas Vienn.: Tribuo Sortem in sylva quae vocatur Eruxia, ut habitatores Jalzinii et habitatores S. Genesii fruantur silva, seu bestise. eorum , quemadmodum necesse fuerit. * SORTE, vox Italica, Fortuna. Consuet. Neapol. MSS : Si domus locata necessaria refectione indigeat, et requisitus locator ab inquilino intra xv. dies post requisitionem detractavit sive distulerit reparationem, et ipse inquilinus suis Sorticibus illud reparari fecerit post ipsos dies xv. potest quod impendent pro rata inpensione debitam imputare. Ubi pro impensis adhibetur. SORTELIA, SORTILIA, Annul us, Hispanis, Sortijuela. Charta Alfonsi Regis Portugal!, seraa 1260. apud Brandaon. lib. 13. Monarch. Lusitan. cap. 24 : Et pro multo servitio, quod nobis fecistis in pacto, quod habuimus cum Dom. Stephana Braccarensi Archiepiscopo, et in mullis aliis locis, ubi vobis fuit necessarium, et pro una Sortelia, quam nobis dedistis pro robora. Quse sic vertit idem Brandaon : Et por hum Annel que no destes pera mayor firmeza. Testam. Sancii I. Reg. Portugall. apud eumd. torn. 4. pag. 260: Et post mortem meam habeat.... meos annulos et Sortilias, exceptis duobus annulis, quos mando dari filio meo. * Acad. Hispan. in Diction. Sortija, Annulus digitalis. Testam. Masaldae reg. ann. 1256. torn. 1. Probat. Hist, geneal. domus reg. Portugal, pag. 31: Item mando ibi duas Sortellias et tres lapides saphiros. Ibid. pag. 32: Item infanti domino Petro fratri meo.... aliam Sortellam magnam, etc. 1 SORTELLUM, Plantae vel corticis species, quse tinctoribus prohibetur, in Stat. pro arte parat. pann. Carcass, renovatis ann. 1466. ex Reg. 201. Chartoph. reg. ch. 121 : Item quod nullus possit tingere seu tingi facere aliquos pannos, caput seu signum cotonis habentes, cum... Sortello, qui sunt tinctus pravi. * SORTIARE, Sortiri, per sortes rei eventum experiri. Gall. Tirer au sort. Lit. remiss, ann. 1350. in Reg. 80. Chartoph. reg. ch. 501: Biberunt usque ad valorem, viginti denariorum, pro quibus denariis ipsi Sortiaverunt cum talis quis eorum solveret. Sortir, pro Experiri, in Lit. ann. 1378. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 337. art. 7: Us voulsissent Sortir autre juridiction que la nostre. Vide Ressortire. * SORTIARIA, Sortilegium, maleficium. Ordinat. MS. S. Petri Aureseval.: Finita prsefatione (in benedictione fontium) capellanus altaris habeat dicere in publicum, ne aliquis vel aliqua ausu temerario faciant aliquas Sortiarias vel maleficia ex aqua fontium. SORTIARI^E, Veneflcae, Sorcieres. Capitula Caroli C. tit. 39. § 7: Malefici homi-

SOR nes et Sortiarias. Hincraarus de Divprtio Lotharii: Alii autem cibo a Sortiariis dementati, etc. Rigordus ann. 1194: Ipse Rex, ut dicitur, maleficiis per Sortiarias impeditus, uxorem tarn longo tempore cupitam, exosam habere cospit. Concil Valentin, ann. 1248. cap. 12 : De sortilegis et Sortiariis, quocumque nomine, censeantur, etc. * SORTIARIUM, ut Sortiaria, apud Petr. Subesti de Cultu vineae Dpm. part. 3. cap. 4 : Fiunt multae invocationes magicsB et Sortiaria. f SORTIARIUS, Magus, sortilegus, Sorcier. Statuta Eccl. Nannet. apud Marten. torn. 4. Anecdot. col. 961: Item, singulis diebus Dominicis et festivis Sortiarios et Sortiarias, et ad eos vel eas ob hanc causam concurrentes,... excommunicatos prsecipimus nunciari. Hue spectat Bulla Bonifacii VIII. PP. ann. 1303. apud Rymer. torn. 2. pag. 932. ubi memorantur aniles fabulae quas de sortilegis garriunt mulierculae: Dudum ad audientiam nostram.... pervenit, quod venerabilis frater nosier W. Conventrensis et Lichefeldensis episcopus erat in regno Anglise et alibi publice defamalus, quod diabolo homagium fecerat, et eum fuerat osculatus in tergo , eique locutus multoliens. Vide Diana et Scobaces. * Alias Sors, nisi tamen sit pro Carnifex,Gall.Bourreau. Vide Sorrenlialis. Lit. remiss, ann. 1373. in Reg. 103. Chartoph. reg. ch. 373 : Lesquelx suppliants relevant icellui signe de justice, seurvint illecque un homme,... lequel dist et cria a haulte voix:.... Or vois-je Men que vous qui faites ce gibet, estes tous Sors et bourreaux. * Cum Sortiarii morbos diversis sortilegiis inferre olim putabantur, aegros ex iis convalescere etiam autumabant, si ipsi malefici egregie vapularent aut ter negarent se sortilegium aliquod fecisse. Lit. remiss, ann. 1407. in Reg. 162. ch. 157 : Aucunes personnes d'icelle ville de Mante dirent au suppliant que la femme de Lannoy avoit ensorcele une sienne niepce,.... et lui donnerent a entendre que s'elle le renyoit par trois /bis, ycelle niepce par la maniere du dire seroit garie. Alias ann. 1455. in Reg. 187. ch. 150 : Pour ce que en la parroisse de Torzie ou pais de Rouannois estoit fame publique, passe a quarente ans, que Huguenin de la Men et Jehanne sa femme, gens de labour, et aussi le feu pere audit Huguenin esloient souspeconnez d'eslre sorciers et d'avoir fait morir et demourer malades plusieurs personnes et besles, et a ceste cause avoient este souventeffois menaciez et batuz par plusieurs, et tellement que par le moyen desdites bateures, icelles personnes et besles venoient a convalescence et garison, ledit Andre suppliant fut meu d'avoir semblablement souspecon sur lesdiz Huguenin de la Meu et Jehanne sa femme d'avoir fait mourir son bestail. Laquelle chose venue a la notice de la femme dudit Huguenin, elle dist a la femme dudit Andre suppliant, appellee Alayre , telles ou semblables parolles : Vostre mary a dit que j'ai fait malades ses besles, il a mal dit, et avant qu'il soit peu de temps II s'en appercevra Men. Et tantost apres icelles parolles dittes, icellui jour mesme ladite Alayre soudainement fut surprinse de certaine grant maladie, telement que la nuit ensuivant elle cuida morir. Par quay ledit Andre suppliant le lendemain ala devers ladile Jehanne femme dudit Huguenin et la menassa de battre, en lui disant qu'elle estoit cause de la maladie de ladite Alayre sa femme, et lui dist que se elle ne la faisoit inconti-

SOR

SOS

535

nent guerir, qu'il la batroit tant qu'elle tes adaequentur. Vide supra Sortes stare ne seroit jamaiz Men. Et lors icelle in Sors 4. Jehanne doubtant ladite bateure respondi SORTICULARIUS, Divinator, veneflcus, audit suppliant qu'il la laissast et qu'elle Sorcier. Concilium Narbon. ann. 589. seroit tantost guerie ; et le lendemain en- cap. 14 : Divinatores, quos dicunt esse suivant icelle Alayre fut guerie de sadite caragios atque Sorticularios. maladie. INSORTIARE. Decretum Tassilonis Du* SORTICELLUS, Modulus agri. Charta cis Bajwar. de Popularib. Legib. § 5 : Landberti imper. ann. 898. apud Mura- De pugna duorum, quod Wehadinc vocator. torn. 5. Antiq. Ital. med. aevi col. tur, ut prius Insortiantur, quam parati 281 : Curtem unam in loco Caclia.no vel sunt, ne forte carminibus, vel machinis ejus vocabulis cum Sorticellis triginta,... diabolicis, vel mag ids artibus insidian~ cum omnibus adjacenliis vel pertinentiis tur. Ubi insortiare non videtur esse fascinare, sortibus diabolicis innectere, suis. Vide Sors 4. 1 SORTICULARIUS. Vide in Sortiri. Gall. Ensorceller : sed adversus sortes *« 1. SORTILEGIUM, Sortitio, divisio munire. INSORTIGARE, In sortem mittere, Enquaeductis sortibus fit. Charta ann. 1260. apud Haltaus. in Glossar. German, sorceller. Leges Henrici I. Regis Angliae voce Los, col. 1270: Si bona nostra Sorti- cap. 71 : Si autem Insorticatus non fuerit mortuus, etc. legio dividere non contingit. ft* 2. SORTILEGIUM, Divinatio. JohanSORTIVIDUS, Qui videt per sortes, in nes de Janua : Sortilegus, qui futura Gloss. Isid. [Id est, Graavio, qui judicat legit et colligit per sortes, unde hoc Sorti- de rebus futuris ex oraculi sententia, legium, talis divinatio. Occurrit passim. qui consulit oraculum.] * SORTILEGUS. [Sorcier: « Fuit de* Sortisser, pro Divinare, praesagire, nuntiatus Petrus Montellionis dictus apud Froissart. vol. 2. cap. 37 : Lequel Quoquatus, quod est ipse Sortilegus, in- subtil homme Sortissoit Men tout ce qui cantator, divinator, de nocte vadit quo- leur en advint. |SORTITOR,Qui rem aliquam sortitur. cumque , intrat per cameras clausas, latrocinia revelat... loquitur cum mor- Ccnventus ann. 1038. inter Cone. Hisp. tuis, futura prenunciat. » (Chevalier, torn. 3. pag. 203 : Alioquin hujus instituVisit. Episc. Gratianop. p. 41.)] tionis servatorem coelestis patriss optaveT SORTILIA, ut Sortelia. Vide in hac runt fieri Sortitorem ; contra quippe rebellem in ignibus perpetuis stabilem. voce. « SORTITUS, In sortem datus, posses** SORTILOGI, pro Sortilegi, occurrit passim. Epistola Ottonis Babenberg. sus. Charta ann. 1096. inter Monum. Episc. ann. 1124. in Ekkchard. Chron. eccl. Aquilej. cap. 58. col. 549 : Cultum apud Pertz. Scriptor. torn. 6. pag. 264 : et incultum, divisum et indivisum, SortiOmnem ritum et pravitatem paganam tum et insortitum. Vide in Sors 4. T SORTIVIDUS. Vide in Sortiri. abiciant, domus ydolorum non construant, j SORTIVIS, Fons, scaturigo, Ital. Sorphytonissas non adeant, Sortilogi non tiva, vel Sorgiva acqua, Gall. Source. Stasint. Vide supra in Sors 2. Placent. lib. 5. fol. 58. y°: Si quis « SORTIMEN, Fons, scaturigo. Charta tuta duxerit aquam ex aliquo flumine publico, Caroli IV. imper. ann. 1354. apud Lude- seu Sortivibus, vel scolaturis, et steterit wig. torn. 10. Reliq. MSS. pag. 179:Cum et ille a quo causam habet, vel alter jure et libera potestate extrahendi seu ex- ipse eorum in possessione, seu quasi, ducendi trahi faciendi de dicto flumine aquam ad ipsam aquam per xx. annos continues, irrigandum prata,.... necnon de quolibet posdt molestari ab aliquo. fonte, Sorlimine seu sulatura, etc. Vide non 1 SORTUMEN, ut Sortivis. Charta SigisSortumen. mundi Rom. Reg. ann. 1432. in Bullar. * SORTIO , Haereditatis portio, qua3 Casin. torn. 2. pag. 304. col. 1 : Prata, forte alicui obvenit. Charta ann. 1000. pascua, aquas, fontes, Sortumina, etc. apud Murator. torn. 5. Antiq. Ital. med. Supra Surtunina legitur. Vide in Sur33vi col. 621 : Et ipsa terra mihi est perti- gere. nentes a pars supradicti genitoris mei, et | SORTUS, Modulus agri. Vide Sors 4. ipsius genilori meo pertinente^ fuit a pars j SORURCULA,diminut. a Soror. Guido genitori sui ;et ipsius genilori mei in Sor- Aretinus in Form, modorum : Consulto \ionem obvenit a germannis suis. Vide agens modus tertius abjecit Sorurculam Sors 4. et in Sortitus. [ft* Charta Adopt, ^. ne vicinam amitteret. Sororcula, apud ann. 988. apud de Blasio Series Princip. Plaut. in Fragm. Clitell. v. 25. Salern. num. 64. pag. 124 : Per anc carSORUS. Vide Saurus, et A Ilex. f ,ula donavit et tradidi tibi predicto Jo1 SOSARIUM, Lorica. Vita Caroli Mahanni talem Sortionem de omnibus rebus, gni: Insignia victories suse Sosaria, mulos, substantiismeis, etc. Occurrit ibiiterum. captivosque Mauros misit. Ubi Sosania Vide Sorticilla.] legendum videtur, a Gr. c-waavcov, quod 1. SORTIRE, pro Sortiri. Capit. Syn- epdem signiflcatu usurpant Grseci recenodor. Orient, can. 6. inter Cone. Hispan. tiores. Vide Gloss, med. Graacit. in SoOtorn. 2. pag. 327 : Permaneat in loco in jc SOTBARBA, [Ga.U.Soubardier:« ...Fed diendo.... Set si ex opposito ad dictum tum vestrum dedi, quibus Sospitatione fieri cigonhiam putei... Item pro columparietem, in parte ubi Soscia vel aliqua prsslata, quam ex sententia, Deo favente, pna ipsius et pro cruce et Sotbarbas » apertura, est aedificium vicinum....: Veinquiro. Vide Sospitare. (Arch. Histor. de la Gironde, T. 22, rum si' velit tectum facere quod recumbat valeatis | SOSPITATOR, Qui Sospitatem, salu-p. 413.)] ad ipsurn parietem de suptus ab ipsa So- tem dat. Utitur Apuleius. Sospitatorem SOTHALE. Vide Filctale. sicia sive alia apertura quas est in ipso vocant Jesum Lactantius lib. 1 SOTILARIA, ut Subtalares. Vide ibi. pariete pro lumine tantum ingrediendo, 4. cap. Christum [Gall. Cave, cellier : « Solvi per palmum unwn cannss aedificet. Si et alii. 26. Arnobius adv. Gentes lib. 2. prosjcSOTO, mundando voltam sive Soto » autem velit astracum facere debet desu| SOSPITUS, Incolumis. Mirac. S. Urs(Arch. Histor. de la Gironde, T. 22, ptus ab ipsa Soscisia, vel alia apertura, mari torn. 2. April, pag. 567 : Mira Dei p. 188.)} quas non est pro aspectu habendo, per spa- potentia cuncta ilia immersorum exa[Subtalaris : « Abstulit tium cannse unius xdificare... Et ubicum- mina Sospita obviavere et lasta. Vide ab*eoSOTOLARIS, mediam caligam cum Sotolari (saque fit mentio de apertura, tntelligitur supra Sospitare. gitta, id est, fulmen ; Diar. Burchard. Sositia totum rotundum, vel aperturam -«: SOSSIA. Vide supra in Soscia. ed. Thuasne, II, 84, an. 1493.)] fenestrss cum cantonibus factse. Sossia | SOSTA. Facere Sostam, Mutuum dare * SOTOLUM, [Ut Sotulum: « In grande supra in Dossitia. Ad marginem prioris cum foenore, ab Italico Sosta. Vide Solta. Vabrio illo solario cum ipsas egecenciis articuli legitur scriptum manu alicujus Statuta lib. 1. cap. 12. n. 1 : Et suis, et cum ipsas tonnas septem in notatoris : Vide si habet fenestram seu quod de Massil. dictis denariis seu solutione ipso SotoloefL modios de vinoStephano Sussacam pro lumine ingrediendo. Legi eorum nulli personal facient Sostam sive episcopo dimitto. » (Cart. Conchar. Ruetiam potest Sussaram. credentiam, nee inde furtum aliquod fa- then. pag. 159, ann. 1076.)] 1 SOSDALERIUS. Sententiam arbitra- cient (Glavarii.) [* Instr. ann. 1391. inter * SOTOR, [Calceator. DIEF.] lem ann. 1292. inter Abbatem.et Consu- Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 114. col. SOTTUS, Stolidus, bardus, Gallis Sot. les Gimont. subscribunt Monachi fr. 2 : Item quod dictus Guilhermus fuit Theodulfus Aurelianensis Episcopus lib. Oliverius sacrista, fr. B. de Monte acuto mercator animalium, quse tradidit sub 3. Carm. 1 : furnerius, fr. Julianus cellerarius meia- nomine precario pluribus hominibus reciUtque sit hie aliud, nil nisiScottus erit. nus, fr. Arnaldus de Mota Sosdalerius. pientibus dicta animalia ad Sostam, sive Cui si litterulam, quae est ordine tertia, tollas, Is forte qui hospitibus suscipiendis prse- ad tempus solutionis eidem faciendse.] Est Inque secunda suo nomine forte sedet. erat. etiam Italis Sosta, Funis nautici spe* SOSIA, [Lucrator. DIEF.] Infra : cies : unde * SOSOBS, an Protectio, tutela, salvus | SOSTARIUS, Qui attendit ad Sostam, baud dubium quod sonat, hoc et erit. conductus ? Constit. MSS. Jacobi II. reg. in Notis Fr. Barberini ad Docum. d'AAragon. ann. 1306 : Quod (dominus ca- mor. edit. Ubaldini pag. 257. Eodem lib. Carm. 3 : stri) habeat assignare eis judices pares 1 SOSTOUM. Reparat. factae in SenesHie Sottus, Scottus, cottus trinomen habebit. curies, et facere seu dare eis Sosobs secun- callia Carcass, ann. 1435. ex Cod. MS. dum usaticum Barchinonensem, si extra- 01. V. Lancelot : Item pro faciendo Sos- Nondesunt,qui putant hoc genere cavilli hit ipsos extra feudum. toum novum unius mole dicti molen- Theodulfum carpsisse Joannem Scotum, dini, etc. seu Erigenam, qui, ut scribit Simeon | SOSPES, is. Candidus in Vita Eigilis j SOSTRALE, Stramentum pecuarium Dunelmensisann.884. etex eo Matthaeus Abb. Fuld. saec. 4. Bened. part. 1. ex feno et paleis, Fuxensibus rusticis Westmon. et Rogerus Hovedenus, cum pag. 245 : Spustre, vulgo Litiere. Ad Sostralia col- Caroli C. mensae assideret, quiddam feQuern Deus omnipotens Sospem de sede paterna ligenda, in Charta fundat. Monast. cisse, quod Gallicanam comitatem offenConlocat, etc. Fontis-Guillelmi ann. 1124. torn. 1. Gall. deret, urbane increpatum aCarolo hocce Ibidem pag. 246 : Christ, novae edit, inter Instr. pag. 190. scommate : Quid distat inter Sottum et Scottum : cui ille retulit solemne convicol. 1. Forte virum ostentat, absque discrimine Sospem SOSTRI, Servorum species apud Sue- tium in auctorem, et respondit, Mensa Confeclum, etc. cos, quorum optima erat conditio, ut tantum. Quid hoc dicto facetius, inquit | SOSPITALE, f. Projectum, Gall. Sou-quibus peculium et familiam habere Simeon ? interrogaverat Rex de morum pente. Statuta Genuens. lib. 4. cap. 42. concessum esset, et testari liceret. Vide differenti studio, respondit Joannes de fol. 106. v°: Prohibeant ipsi Potestates, ne Joann. Stiernhookum lib. 2. de Jure loci distante spatio. Cujacius ad leg. 3. aliqua persona sibi subdita vendat alicui Sueonum vetusto pag. 217. C. Qui accusare poss. et Hensius in cap. foritaneo.... aliquod lignamen, ex quo * SOSTRUM, a Graeco wwdTpov, Merces Marci 2. a Syriaco Sote, i. stultus, dedunaves, galeas, vel aliud vas navigabile, medico debita, idem quod Soteria, mu- cuntralii a S^M^MS. Quid si a Graeco aa in Gloss. Lat. rantur agri: xoupo;. Gloss. Lat. Gr.: Gr.: SxuSaXa, Stercura, quisquilia, in Gr. Sterculinum, xoTrpooo^elov, xoTrpfa. Julia- Lat. 1 STERCUS, Narium excrementum.Vita nus Antecessor Constit. 58 : Quod laboraverunt tantum sestimatio fiat, non au- MS. Wenwalpei ex Tabul. Landevenec.: tem propter emponemata, et Stercolinum Nares , inquil , mess dolore vulnerum aliqua ratio moveatur. Sin autem sine plense Stercus concremant ab ardore, ut holeribus hortus sit, similiter sine holeri- vides, tantse infirmitatis. 1 STERGUTIUM, Latrina. Vide Secesbus restituatur, et nulla iterum sestimatio sus. fiat de Stercolino. 1 STERENATES. Vide Stravaces. STERCORACES, Stercora, Indiculus s(c STERGERE ,\ [Interficere ; dolere. Superstitionum et Paganiarum, in Con- "T\TiriTji ~j cilio Liptinensi ann. 743 : De auguriis "\ STERIA, 6'pjJ!.a6o?, in Gloss. Lat. Gr. vel avium, vel equorum, vel bourn Stercoracibus. [Apud Baluz. torn. 1. Capit. col. Leg. Seria. Vide Salmas. ad Inscript. 151. legiiur, vel bovum stercore, vel Ster- Herod, pag. 15. et ad Plinium pag. 809. tunatione.] 1 STERIFIUM, Stapes, quo in equum STERCORATIUM, Eadem notione. Ger- quis tollitur. Hist. Novient. Monast. vasius Tilleberiensis part. 1. de Otiis apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1127 : Imperial.: Qusedam sunt inter apothecas Quo visa equus cui super sedebat perterriEcclesise membra, quxdam ad sentinarn tus, ac rapidis passibus totus in praeceps actus, densissimam silvam expetiit. CumStercoraria promenda. STERCORANIST^S, Haeretici, qui Eu- que puer non valens residere, ad terrain charistiae Sacramentum secessui obno- decidisset, pes ejus Sterifio sive ascensorio xium esse censebant. Algerus lib. 2. de sellse, inhsesit, ac sic per devia et abrupta Eucharist, cap. 1 : Non sunt igitur obser- tractus, calcibus equi et objectu arborum vanda Grsecorum Hsereticorum, qui me- miserabiliter est protritus. rito Stercoranistse vocantur, deliramenta, STERILENSIS MONETA. Vide Esterlinputantes, celestem escam velut terrenam gus. indifferenter accipi, et in sordidum ven* STERILES, Intestina, in Gloss, ad tris secessum emitti. Humbertus Cardi- Alex. latrosoph. MS. lib. 1. Passion, cap. nalis in Respons. ad Nicetam Pectorat.: 6 : Accipiat vero Steriles et pedes de boSed, 6 perfide Stercoranista, qui putas bus. Occurrit etiam in aliis Gloss, ex fideli participatione corporis et sanguinis Cod. reg. 6881. Vide Stenlinse. Domini quadragesimalia atque Ecclesia* STERILLUM, Barba Deo apta, in vet. stica dissolvi jejunia, omnino credens, Glossar. ex Cod. reg. 7613. Monstra yercoslestem escam velut terrenam per aqua- borum, pro Barba de capra. Vide Stirilliculi foetidam et sordidam egestionem lum. * STERIS, i. Pellicula, quae vocatur main secessum dimitti, plane sentis cum trix, in npta interlinear! ad seen. 1. act. Ario. STERCORARE, Alvum exonerare, 1. Comoediae sine nomine ex Cod. reg. stercore inquinare, in Canon. Pcenit. 8163 : Sterem cribavit misere mor&us.Vide apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 45: Si Stera I. 1. STERIUM, Statio, i. solitarii habitaaves Stercorant in quemcumque liquorem, hujusmodi tollatur stercus, et mundetur tio. Papias. * 2. STERIUM. ^Estuarium. Vide supra cibus aqua benedicta, et sumatur. STERCORISARE, STERCORIZARE, Ea- Esterium. STERLA, in Dialogo creatur. dial. 53 : dem notione. Byzynius in Diario belli Hussitici apud Ludewig. torn. 6. Reliq. Avis est similis grui : magnum enim haMSS. pag. 199: Vasa autem prgedicta bet rostrum et periculosum. | STERLINGARIS, ut Esterlingus. Vide continentia confringentes, vel in eo Ster~ corisantes, etc. Adde Statuta Collegii S. in hac voce. Litterae Raymundi Comit. Tolos. ann. 1248. apud Marten, torn. 1. Bernardi ann. 1493. apud Lobinell. torn.

596

STE

Anecd. col. 1040: Item {confitemur nos habuissej ex alia parte centum aureos, et quindecim marchas Sterlingares , quas pro Bertrando Ricardi misit Sycardo Alamanni. 1 STERLENCUS , Eadera notione, in Compositions inter Gaufridum II. Aptens. Episc. et Raubaudum de Agouto ann. 1233. ex Schedis Prses. de Mazaugues: Restagnus et Guirannus habuerant castrum S. Martini quod proprium erat Ecclesize Aptensis, retento tamen pro sensu jure dominii Sterlenco uno annuatim. STERLINGUS. Vide Esterlingus. 1 STERLINQUUS, Eodem signiflcatu ac Esterlingus, in Charta ann. 1341. apud Rymer. torn. 5. pag. 259. 1 STERLINUS, ut supra Stellinus. Vide in hac voce. Vita dom. Hildeburgis apud Acher. torn. 2. Spicil. pag. 690: Dedit etiam decimam Sterlinorum suorum de redditibus quos habebat in Anglia omnibus diebus vitas suas. STERMENTORIUM, Stabulum jumentorum. Unde Josephus, in 10. Annalium : Josephus hsec audiens posuit idola in Stermentorio Cameli. Et etiam Stermentoria dicuntur, quae in lectis solenl sterni. U^utio. 1 STERNATUS, pro Stratus, Gall. Jonche. P. Amelius in Ord. Rom. apud Mabill, torn. 2. Musei Ital. pag. 535: Item parata fuit capella circumquaque de pannis, et Sternata de frondibus de verta. Vide infra Sternutus 2. STERNAX, Caballus pavidus, qui homines rejicit de dorso suo, in Glossis MSS. Aliae Isidori: Sternaces, pavidi. Ita etiam Glossae Antiques MSS. Sueno in Hist. Danica cap. 5: Casu inopinato , equi Sternacis prascipitio, arbori illisusinteriit. 1 STERNAX, Humilis, qui se sternit, apud Sidon. lib. 5. Epist. 14: Ad haze te festa cervicum humiliatarum, et Sternacium civhtm suspiriosa contubernia, peto. 11. STERNERE, Pacificare, prssparare, insellare, obruere. Will. Brito in Vocabul. MS. Gloss. Lat. Gall. Sangermanenses: Sternere , Pacifier , preparer , enseler, accraventer. 2. STERNERE, pro Scribere. Passio S. Maximiliani: Dion dixit, Sterne nomen ejus. Cumque Stratum fuisset, Dion dixit: quia indevoto animo militiam recusasti, congruentem accipies sententiam, caeterorum exemplum. Vide Glossarium mediae Graecitatis in KaTaa-rptovsyetv. T 3. STERNERE, Subjicere , ultimo gradu et loco collocare, in Cod. Theod. tit. de Domesticis (6,24.) leg. 5. . * STERNICIUM, Stramentum, palea quae equis sternitur, Gall. Litiere. Stat. Avellae ann. 1496. cap. 185. ex Cod. reg. 4624 : Si aliqua persona posuerit balchas seupaleas, vel aliquod Sternicium pro fimo faciendo, etc. Ibid. cap. 184. habetur Externicmm. Vide Stertura. * STERNITUS, Stratus, ad terram dejectus, Ital. Slernato. Stat. civil. Cumanae cap. 96. ex Cod. reg. 4622. fol. 155. r°: Et quod similiter non possit.... exportare plodas infichatas, nee Sternitas. Vide Sternatus. 1 STERNOMENTUM, STERNOTUM, STERNUMEN, uTapjxoc, in Gloss. Graec. Lat. Sternutamentum. STERNUM, Torus, toral, stratus, dTpw(jtvYJ, in Gloss. Graec. Lat. 1 STERNUTATIO , Sternutamentum , Gallice Eternuement, inter auguria recensetur in Indiculo superstitionum et paganiarum in Cone. Liptinensi an-n. 743. Vide [» Grimm. Myth. pag. 647.] supra Stercoraces, et mox

STE 1 1. STERNUTUS, Eadem notione qu£ Sternutatio. Pirminii li bell us apud Ma bill. torn. 4. Analect. pag. 586: Prxcan tatores et sortilegos, karagios, aruspices divinos, ariolos, magos, maleficos, Ster nutus et auguria per aviculas, vel alia ingenia mala et diabolica nolite facere nee credere. 2. STERNUTUS, pro Stratus, in Rythmo de Verona, torn. 1. Analector. Mabillo nii, pag. 371. [** Veron. illust. col. 369.]

STH

solebat, quas secundum illorum linguam S tear a vel Osterstuopha vocantur. Plura apud Haltaus. in Glossar. German, col. 1743. voce Steuer.] [Statuta Ardacens. ann. 1356. apud R. Duellium torn. 1. Miscell. pag. Ill: Steuras vel collects^. Charta Alberti Ducis Austriae ann. 1286. apud Ludewig. torn. 4. Reliq. MSS. pag. 267: Ad nullas teneantur collectas, contributiones, dacias sive Steuras.] Steura seu precaria, in aliquot Constitutionibus Adolphi Imper. ann. 1293. et 1299. Foro lato spacioso Sternuto lapidibus, apud Goldastum torn. 1. Constit. Imper. Ubi in quatuor cantus magni instant fprnices, Sigismundus Monachus in Chronico Plateae mirse Sternutae de sectis lapidibus. Augustano ann. 1370: Carolus Rex exe| STEROLOGIA, Postloquium, in Gloss. git ab Augustensibus 36. millia FlorenoSangerm. num. 501. a^ Graeco-barbaro rum, et a Judasis 10. millia pro Steura, arepoXoysa, pro uff-repoXoyta unde efforma- etc. Helwicus in Rationario Styriae : In tum Sterologia, pro hysterologia. Vide Pirchwelde habentur annuatim de Steura Stera \. 40. talenta novorum Wiennensium, etc. * STERPARE, vox Italica, Extirpare, Chronica Salisburgensia ann. 1461: Eoevellere. Stat. Taurin. ann. 1360. cap. dem anno propter impositionem Steuras 127. ex Cod. reg. 4622. A : Item teneatur per Archiepiscopum tota rusticitas ad judex vel rector excutere pro bampno a resistendum se eregit. Adde Constit. Friquolibet incidente, devastante seu Ster- derici II. Imp. de privilegiis civitatis pante plantam alevatam viridem primo Norinbergensis § 11. apud eumdem Golanno ejusdem, solidos duos. Vide mox dastum , Chronicon Henrici Rebdorff. * STERPERE, Eadem notione, in Bulla ann. 1296.1346. Chronicon Constantiense Greg. IV. PP. ann. 828. apud Murator. pag. 626. Pontanum lib. 7. Rerum Datorn. 3. Antiq. Ital. med. aevi col. 41 : nicarum pag. 478. Leonhartum Pauholz Terra culta et Sterpeta insimul juges in Chron. Bavar. Chronicon AulseRegiae triginta. Vide infra Stirpere. cap. 27. ^Eneam Silvium in Hist. Bohem. STER.PI.flE, Caudse serpentis, in Glossis cap. 61. Metropolim Salisburgensem antiquis MSS. torn. 10. pag. 164.378. torn.2. pag. 68. etc. 1 STERPUS, ab Italico Sterpo, Stirps, | STEWRA, Eadem notione, in Charta truncus, Gall. Souche. Acta S. Bertrandi Mathiae Reg. Bohemias apud Ludewig. torn. 1. Jun. pag. 796: Cum invenisset torn. 1. Reliq. MSS. pag. 509. Vide Berna. unam leporem juxta quoddam sepe, seu 1 STEYRA, pro Steura, in Charta Alad pedem unius Sterpi, etc. berti Ducis Austr. ann. 1342. apud Steye*\ STERQUILINIUM, Stercorum rece- rer. in Comment, ad Histor. Alberti II. ptaculum. Notitia judicati ann. 994. in col. 63 : Ita etiam quod ab omni exacAppend, ad Marcam Hisp. col. 950: Et tione, Steyra et gravamine, turn vigiliaibi invenerunt infra Sterquilinio juxta rum quam laborum qualiumcumque Prinipsam parietem terminum anticum, et cipum et civium sint exempte. Infra hadescendit per ipso vallo usque in ipso betur Steura. aquale. Utitur Columella lib. 1. cap. 6. 1 STURA, apud Georg. Christianum * STERRERIA. Vide supra Starrene. torn. 1. Rerum Mpgunt. pag. 649 : Omnes * STERTINA, Aratri culter, quo terra census, Sturas, sive exactiones precarias Sternitur seu versatur. Glossar. Lat. vini, vulgo Halwin nuncupari solitas juGall, ex Cod. reg. 7692 : Stertina, coue dicia, etc. (leg. f. cputre) de cherue. [*« F. cauda. STIURA. Vetus Charta in eadem MeVide Grimm. Gramm. torn. 3. pag. 414.] tropoli Salisburgensi torn. 2. pag. 30 : Nisi idem sit quod Stiva. Vide Stifa. Nee in quoquam fideles nostros tatn Cle1 STERTOR, pro Strator, nisi me fallo. ricos quam Laicos, aut in pernoctationiVide in hac voce. Epitaphium Gerbirgae bus, vel in Stiuris, seu regalibus, sive in Abbat. Geisenfeldse apud Mabill. torn. 4. qitalibet re licet minima molestare debent. Analect. pag. 51: [Litterae Rudolphi et Ludovici Comit. Palat. ann. 1306. apud Tolner. inter Hie jacet in tumba Gerbirgis filia Regis Instr. Hist. Palat. pag. 83: Hanc graGraeci Stertoris, Eberhardique fuit tiam fecimus, ut curia dicta llmungeshof Neptis, hujus loci prima fertur Praelata fuisse. in tuo offtcio sita, quae ipsum monaste| STERTURA, Substramen , Gall. Li-rium proprietatis titulo respicit, Stiuris, tiere. Charta Majoris de Doulaincourt exactionibiiSf vel aliis servitiis quibuscumann. 1244. in Tabular. Compend. : Ab- que libera esse debeat in futurum.] bati et suis providebit idem Major de STEYGNATUS. Monasticum Anglic, stramine, tarn ad lecta facienda, quam torn. 3. part. 2. pag. 80: Una fanona de ad sternendum per hospicia, et ad Ster- panno serico, praster frontellum, pro Misturam equorum faciendam. sis ibidem, cum frontello Steygnato. [Hoc STERZER. Reinerus de Valdensibus : :st fortassis, nqtis variegato ac disItem Hypocritarum, qui vulgariter Sterzer tincto, vel punctis interstincto, ita ut vocantur, qui fingunt sibi infirmitates, et legendum sit Stigmatus. Vide in hac fmgunt subitam sanitatem. Infra : Item voce.] falsss peregrines, quas vocantur Sterzer. ' STEYLE, Septum ad intercipiendos [ft* Errones, homines vagi. Vide Schmel- jisces. Glossae Caes. Heisterbac. in Reg. leri Glossar. Bavaricum torn. 3. pag. 660.] Prum. torn. 1. Hist. Trevir. Joan. Nic. STEURA, STIURA, Vectigal, tributum, ab Hontheim pag. 675. col. 2: Venna est nstrumentum sumtuosum et satis utile^ collatio, etc. ex Germanico Steur. '** Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc. jinde pisces capiuntur, quod appellamtts... ;om. 6. col. 704. voce Stiura. Grimm. Steyle. Vide Statio 11. T STEYRA, ut Steura. Vide in hac voce. Antiq. Jur. German, pag. 298. Chart. Arnolphi reg. German, ann. 889. confirj STHANERIUS , Stamnarius , GalL mata ann. 993. apud Eccard. in Franc. Potier d'etain, in vet. Catalogo ConfraOrient, torn. 1. pag. 392 : Decima tributi... .ernitatis B. M. Deauratae Tolos. Vide quae de partibus orientalium Francorum Stagnum 2. ad fiscum dominicum annuatt,.n persolvi ! STHEMA, pro Schema, Habitus, vesti-

STI

STI

STI

597

tus, ornatus. Johannes Biclariensis in gurgite qui vocatur Lodweres, etc. Adde * STIGARE, Instigare, incitare. Instr. Chron. : Aramundatus Saracenorum Rex pag. 815. ann. 1384. inter Probat. torn. 3. Hist. Constantinopolim venit, et cum Sthemate 1 3. STIGA, pro Sirica, vel Striga, Ve- Nem. pag. 74. col. 1 : Qni (proceres Marsuo, Tiberio Principi cum donis Barbariae nefica, in Hist. MS. Monast. Gemmetic. garitarum) venerunt apud Nemausum Stigantes consules Nemausi ut juvarentur, occurrit. Vide Scema 1. et Stemma 1. pag. 53. 1 STICARE. Correctiones statutonim etc. Vide Stiga. 1 STIBA, lx£T)vY), in Gloss. Lat. Gr. pro Stiva. Cadubrii cap. 117 : Jubemus quod nullus * STIGARIUS, Secundus inter officiales hospes aut tabernarius.... in ejus taberna fodinarum salis ; .an qui operariqs inci1 STIBADIUM. Vide Stipadium. seu hospitio ludere nee Sticare permittat tat, quomodo nostris Piqueur, alia licet 1 STIBULATIO, ut infra Stipulatio. Charta ann. 23. Ludovici Pii apud Ste- tarn de die quam de node sub poena libra- ex origine? Stat.de salis fodinis ann. Qui vero Indent seu Sti- 1451. inter Leg. Polon. torn. 1. pag. 166 : phanot. torn. 3. Antiquit. Bened. Pictav. rum 25. Pap MSS. pag. 220 : Cum adnexa Stibulatione cabunt in quallbet taberna seu hospitio Statuimus jura officialium. Primo vicemanus nostras subterftrmabimus, et bonis tarn de die quam de nocte cadant ad zuppario datur media marca qualibet hominibus ad roborandum tradimus. Alia pcenam lib. 25. Pap... et hancmet posnam septimana. Item Stigario in Bochnia unus ibid. pag. 230 : Ut hssc facta nostra firma incurrere intelligatur quicumque non es- ferto. Item Stigario in Wieliczka septem perduret cum Stibulatione subnixa ma- set hospes sive tabernarius, qui in ejus grossi. Ibid. pag. 169 : Statuimus, quod nus nostras proprias subterfirmavimus, et domo Sticare seu ludere permitteret. Pro omnes tragarios rebelles quotiescunque post nos bonis hominibus ad ftrmandum palis munire occurrit supra in Bati- crimen commiserint, seu laborare noluerint, extunc idem Stigarius debet eos tradidimus. Occurrit rursum haec for- folium. STIGATA, Dalmatis, Propugnaculum, laboribus destituere. [** Germ. Steiger.] mula ibid. pag. 272. ^ STIGILLIDIUM. [Stillicidium : « Stil>fc [«Inviolabilem obtineat flrmitatem, munimentum, Bastida Italis. Historia Stibulatione annixa. » (Don. Metropol. Obsidionis Jadrensis ann. 1345. lib. 1. ligidium, goutiere. » (Lex. Lat. Gal. Bibl. cap. 24 : Quam Italici et Longobardi BasEbroic. n.23. XIII. s.)] Ruthen. Sept. 856. mus. Arch. dep. p. 18.)] tidam . Dalmatici et Chroati Sticatam T STIGINA. Vide infra Stigna. * STIBULUM, Mangonel. (Glos. Lat. appellare consueverunt. Occurrit pluries '* STIGIO, an Stirpium eradicandarum Gal. Bibl. Insul. E. 36. XV. s.)] ibi. [Germanis et Hungaris Stechen est venditio? Libert, loci de Mirabello in 1. STICA, Tunica, in Gloss. Isid. Pa- lignum teres et longiusculum, quo cli- Reg. 74. Chartoph. reg. ch. 564: Item pias, et Glossae Lat. MSS. ex Bibl. Reg. tellse jumentariaa funibus adstringun- quod de permutatione , donations seu Cod. 1013. habent Stiga. Alibi : Strigium, tur.] Vide Steccata in Steccare. legato et pro Stigione arborum non solgenus vestimenti. Savaro striga legendum | STIGCARE, Palis et sudibus munire,ventur ventas, quia sic est usitatum. censet. Vide Striga 1. \Stigia, tunica, Italis Steccare. Chron. Domin. de Gra1 STIGIUM, Genus vestimenti. Vide Stigium, genus vestimenti, in iisdem Isi- vina apud Murator. torn. 12. col. 714: Stica 1. dori Gloss. Vossio de Vitiis sermonis Sed perveniens Summam invenit ipsam * STIGLDS, STILUS, Ital. Stile; Lignum cap. 50. nimis laxa videtur Isidori inter- bene fossatam et Sticcatam, et infinitis teres et longum. Tract. MS. de Re milit. pretatio, Sticamque pro Sticta, x^wv armigeris custoditam. Vide Steccare. et mach. bellic. cap. 93 : Notandum est xaTaaTcxTo;, scriptum suspicatur, et tu* Haud scio an inde Sticher, quod quanta magis rota distat a centra Stigli, nicam notis variegatam ac distinctam fuste percutere significare videtur, in magis giratur et frequentius, quia jam intelligit. A Grseco iey[xaivw, Stuppero. $>.eyy.ovvi, Civaria cap. 22. Adde Joan. Briton pag. cess, ad Hist. Cassin. part. 1. pag. 430. Stupperatio.Stupporo, Edit, habet Suppuro, et 7. 26. 27. col. 2 : Item quando Stupatum seminatur Suppuratio. G10SS33 MSS.: Stu55H" Eodem jure gaudent Ecclesias vel ad garnum, facit decimam. Vide Stuppa- peratus, stupefactus,antiquae forte pro stupo- Monasteria, quibus a dominis concesrius in Stupare. ratus. sum est. Charta Roberti Comit. Augien« STUPEFACTIVUS, Stuporem geneSTUPULA. Vide Stuba et Stupla. sis ann. 1059. ex Tabul. S. Michaelis de rans, Ital. Stupefattivo. Chron. circa 1 STURA, ut Steura. Vide ibi. Ulteriori pprtu : Si homines abbatis pistempora Alex. PP. VI. in Diar. Ital. STURGO, Avis species. Tract. MS. de cem, qui dicitur Sturgeon, capiant, totus Montisfalc. pag. 157: Alii serunt aloe Re* milit. et mach. bellic. cap. 16 : Stur- est sancti Michaelis. Eadem habent Litterebintina, qux acutissimum et quodam cones faciunt equis fugam et irruunt in terae Philippi Pulchri ann. 1301. in eotnodo Stupefactivum odorem habebat. eos ac pungunt cum aculeis in summitate dem Tabul. * STUPELLUS, Crater, scyphus, men- alarum dictos equos. 1 STURIONUS, ut Sturgio. Statuta Plasurae species. Annal. Placent. ad ann. fSTUREMANNUS, Gubernator navium, cent. lib. 6. fol. 79. v° : Item Sturionos et 1461. apud Murator. torn. 20. Script. Ital. Germanis Steurmann, Angl. Steersman. conutas, pro qualibet libra, xini. den. col. 908 : Item quod non teneantur levare nig. Scaccarii pag. 369 : Item 1 STURIOLANENSIS, Ad Sturionem persalem, nisi quando voluerint, et pro soli- Liber boni et legales homines in tinens. Charta Stephaniae Comit. Prodis duobus pro Stupello. Vide Stopellus constituentur portibus qui capiant sacramenta om- vinciae ann. 1063. in Hisjtor. MS. Montis in Staupus. nium Sturemannorum et marinellorum Majpris : Et in Tarasconensi castro in | STUPERARE. Vide Stupperare. navium ibi applicantium. fluvio Rhodani de duobus navigiis Sturio1 STUPERE, Stupa uti. Vide in Stuba. STURIO, Piscis, qui maximo lanensi mercimonio hoc totum conferi\ 1. STUPHA, Stagni obturamentum, inSTURGIO, mensis honore babetur apud eos, in mus. id quo stagnum occluditur, Gall.Bonde, fluminibus capitur : subit enim 11. STURIA, f. Canalis. Statuta VerPale. Charta Dombensis ann. 1541: quorum mari flumina. Hunc silurum Paulus cell. lib. 3. fol. 93: Item statutum etordiUque ad Stupham seu fracturam ac be- eJovius Ausonii existimavit, ut et Vos- nalum est quod aqua Sturie que fluit per cium ejusdem stagni. : Hermolaus Hiccam apud Athe- locum Tridini, fluere debeat recta via per 12. STUPHA, ut Stuba, unde STU- sius naeum, alii Tursionem Plinii: Lupum alveum veterem. PHARE, Stupha uti. Vide in Stuba. j 2. STURIA, Storea. Testam. ann. nonnulli; quidam Attilum Padi: deni1 STUPHERUS, ut Stuferus. Vide ibi. Rondeletus Acipenserem Romano- 1389. ex Tabul. S. Antonii Massil.: Cort STUPIDARE, Frequenter stupere, ex que literis nobilitatum Sturjonem esse pus meum portetur ad sepulturam prssGlossarii membranis laudat Vossius lib. rum Vide Salmasium ad Plinium dictam super una litheria coopertum de 4. de Vitiis serm. cap. 26. Utitur Mart. volunt. pag. 1315. Anglo-Saxones s t y r i g a , An- una Sturia cum quatuor candelis cerse. Capella lib. 1. pag. 235 : glo-Britanni Sturgeon vocant. Alanus de Vide Storia 1. Pectore saxiGcam dicunt horrere Medusara, Insulis in Planctu naturae : lllic Sturgio 1 STURIONUS, STURIOLANENSIS. Vide Quod pavidum Stupidet sapiens solertia vulgus. sui corporis nobilitatem individuali sui supra Sturgio. ~* STUPIDUS, Stupendus. Stupidum corporis benedictione, mensis offerebat 1 STURMA, STURMUM, STURMUS, Semiraculum in Vita S. Galli apud Pertz. regalibus. Gotselinus Monachus lib. de ditio, leve praelium, impetus, conclamaScript, torn. 2. pag. 17. lin. 33. Miracul. S. Augustini Episcopi Cantuar. tio ad arma. Vide Stormus, Stremita et *» STUPIFEX, Stupidus, in Chron. Co- cap. 17 : Piscis scilicet Rhombus longitu- Strumum. Litterae Reginardi Leod. mit. Capuae apud Pertz. Script, torn. 3. dinis pedum 14. capitur, qui vulgo Sturio Episc. ann. 1034. apud Marten, torn. 4. pag. 208 : Land, segnis et stupifex appellatur. Occurrit etiam apud Altfri- Ampl. Collect, col. 1172: Nunqtiam nisi

exierit, : ut medicus cum medicamento aut sirico Stupavit, et posted, sanavit, etc. Jac. Hemricurtius de Bellis Leodiensib. cap. 26 : II fist remplir et Stopeir de terre les entrees et les sospiraz, etc. [Oharta ann. 1343. in Cod. MS. Colbert. 2591: Pour clorre et pour Estouper ledit puis, et pour maconner dessus, etc.] Joan. Villaneus lib. 7. cap. 144: Le mura erano la notte riparate, e Stoppate con tavole, o con sacchi di lana. [Vide Stopare.] * Unde Destoulper, Obstructa patefacere, aperire. Lit. remiss, ann. 1389. in Reg. 138. Chartoph. reg. cb. 14: Adenet des Fortes se transporter nagaires en I'ostel de son pere, y ftst ouverture pardevers les courtils et Destoulpa un huys, par lequel il entra en I'estables dudit hostel. * Aliud vero sonat Estouper, nerape Illudere, fallere, a voce Gallica Estoupe, ,Fraus, fallacia, jocus, torn. 2. Fabul. pag. 218.

?

622

STU

ab Abbate et ministris ejus se intromittet (Advocatus) de aliqua justitia ibi facienda, vel de Sturma, sive burma, nisi evocatus pro hoc ipso fuerit, Eursum occurrit in Charta Henrici itidem Leodiens. Episc. ann. 1081. ibid. col. 1175. Litterae Angeli Pechinolii ad Innocent. VIII. PP. ann. 1489. apud Illustr. Fontanin. in Antiquit. Hortae pag. 476: Praemissa celeriter parte copiarum, ipsam civitatem Viennensetn, in quam hastes ipsi jam impetum fecerant, primum ab ipso impetu, quern Sturmam vacant, et tandem a iota obsidione liberavit. Epist. Joannis Corvini ad Ladislaum in Ghron. Mellic. pag. 446: Ipse Imperator Turcorum post horam vesperarum feria quarta incipiens circa ipsum castrum pugnam manualem, vulgo Sturmam incepit, in tantum ut per tolam noctem et feria quinta usque ad horam prandii duraverit. T STUEMUM. Memoriale Potest. Regiens. ad ann. 1244. apud Murator. torn. 8. col. 1112 : Et fuit ibi unum Sturmum et veniendo Reginus Potestas condemnavit eos in D. lib. Rexanorum. Annal. vett. Mutin. ad ann. 1245. apud eurad. torn. 11. col. 62: Et sequenti die fecerunt etiam magnum Sturmum, scilicet illi de Rubertis et illi de Sesso. 1 STUKMUS. Ottoboni Annal. Genuens. ad ann. 1192. apud eumdem Murator. torn. 6. col. 366 : Hoc anno etiam multse seditiones fuerunt in civitate, et undique Sturmi et prgelia multa. Anna!, vett. Mutin. torn. 11. col. 74: In vigilia S. Leonardi incepti fuerunt Sturmi et rumores in civitate Mutinse,... qui Sturmi duraverunt usque ad horam Completorii. Chr. Domin. de Gravina torn. 12. col. 617: Pulsante campana ad Sturmum, universus populus ad domos concurrit Angeli supradicti, quid esset exinde faciendum. Et col. 620 : Campanam pulsari mandarunt ad Sturmum. Statuta Astens. cpllat. 11. cap. 35. fol. 30 : Si quis major annis 15. in civitate vel in burgis ad Sturmum, vel alio loco extra Sturmum malo animo de arcu, vel balista projecerit, etc. * STURMADE. Codex MS. ubi de visione quadam ex Bibl. Major, monast.: Post dorsum quoque meum stat unus immundorum spirituum, qui easdem bestias in me incitat. Nam quando dicit, Sturmade, Sturmade, tune mihi imminet acutissima posna. Me autem hoc verbum numquam audiente, interrogavi quid hoc esset. Qui ait: Apud tortores loci hujus dicitur, Perforate. Nam quando hoc dicit, imperat bestiis suis me cornibus perforare. T STURMFAN. Albertus Argentin. ann. 1349 : Carolus Rex hoc audito statim banerium suum, quod dicitur Sturmfan, super turrim ecclesias Spirensis constituit. [** Vexillum incursionis hostium index, quo proposito ad arma conclamatur.] 1 STURMINARE, Strumento, ut videtur, projicere. Statuta Astens. collat. 11. cap. 126. fol. 73. v°: Statutum est quod non sit aliqua persona que audeat projicere seu Sturminare lapides de nocte super aliquam domum habitationis alicujus persone habitantis in civitate nee trahere seu projicere vel Sturminare aliquos lapides ad aliquam fenestram seu barchonum vel hostium alicujus domus habitationis alicujus civis Astensis. 1 STURMUM, STORMUS. Vide Sturma. j STURNELLUS, diminut. a Sturnus, Gall. Etourneau. Rolandini Patav. Chron. apud Murator. torn. 8. col. 328 :

STY Quasi veloces accipitres cum irruunt in Sturnellos, aut volantes aquilss cum sseviunt in columbas. JSTURNINUS, Sturnus, vel ad sturnum pertinens. S. Hieron. in cap. 66. Isaiae: In martyrio rubri, vel Sturnini in volatu, vel varii in virtutibus, vel candidi in virginitate. [* Vide supra Storinus.} 1 STURNUS, pro Sturmus, in Charta Henrici Imper. ann. 1012. de juribus Advocati Monast. Florin, ex Schedis D. Maillard : Si quis de familia vel potestate Advocati Sturnum vel burinam fecerit, etc. Vide Sturma. [* Vide supra Stornus.] STUROLffi , vel SGUROL^^ Pusulae, Gallis Rougeolle. Michael Scotus de Physionomia cap. 10 : Oportet de necessitate, quod quilibet homo natus tempestive aut tarde habeat quatuor passiones inevitabiles, scilicet variolas, Sturolas, fersas, et scabiem humidam vel siccam. Infra scurolss scribitur. * STUROLLUS, f. Leguminis species. Comput. ann. 1488. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 48. col. 1: Item pro decem libris cum dimidia Sturollorum et fanafrachis, videlicet j. solid, x. den. 1 STUS, Ictus, Germ. Stos, a Stossen, tundere, ferire. Pactus Leg. Salicae tit. 17. ex Cod. Guelferbyt. edit. Eccardi : -Si quis ingenuus ingenuum de fuste percusserit, utsanguis non exiat, in. colobus, hoc est semper unusquisque Stus ternus solidus solbat. ^ STUSSIRE. [Tussire : « Ridens quidern cum Stussit.... inverecundus et tyrannus judicatur. » (B. N. MS. Lat. 16089. fol. 102^.)] ] STUSTARE, Pulsare. Ceremoniale MS. B. M. Deauratse Tolos.: Postea Prior Stustat insquillam ter vel quater, ut omnes ad sonum insquille surgant. Rectius alibi Tusiare. Vide in hac voce. 1 STUTA, Equile, ut videtur: Stuot quippe equum et Stute equam vocant Germani. Gloss. MSS. Florent.: Equaritia, Stuot. Testam. Tellonis Episcopi Curiensis ann. 766. apud Mabill. torn. 2. Annal. Bened. pag. 708. col. 1: Inprimis salam cum solario subter caminata, desuper alias cominatas subter cellarium, caquina, Stuta, circa curtem stabulum, tabulata, etc. Vide Stuot. 11. STUTH. Placitum ann. 14. Henrici VII. Reg. apud Th. Blount in Nomolex. Anglic.: Per Stuth clamat esse quietum de exactione pecunise a singulis villis per vicecom. comitatus Cestrias. Vide Stud. )»uml.etinfraSummerimts.[** Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 6. col. 224. voce Sumbir.] * SUMBRUM, [Ut SOMBRUM 2: « Pro quatuor solidis turon. reddendis singulis annis.... in.... domo leprosorie (Lingonensis) in die lune post festum Pentecostes videlicet solummodo in Sumbro. » (Coll. Oampan. B. N. 1.152. n. 11. an. 1307.)] JSUMELARIUS COQUIN^. Vide in Sagma. * SUMELLA, Calcei solea, GaU.Semelle. Charta ann. 1245. in Chartul. Cluniac.: Ministret omnibus monachis vestimenta,... caligas unas et duo paria calciorum, unum par sotularium cum Sumellis. Vide supra Semellator. * Sumial vero, si tamen bene lego, est Mensura vinaria, in Libert. d'Aigueperse ann. 1374. ex Reg. 198. Ghartoph. reg. ch. 360: Les mesures de vin, c'est assavoir le Sumial et les autres petites mesures du vin a vendre a detail, etc. Vide supra Simasia. J SUMERIUS, Jumentum Sarcinale. Yide Sagma. t SUMILUS. Litterse ann. 1358. torn. 4. Ordinat. Reg. Franc, pag. 189: Quod dicta pecunia non (cum) fuerit levata seu exacta, apportetur per Sumilas communitates cujuslibet Senescallise. Mendum esse pro Singulas vidit 01. Editor. 1 SUMINATA, Scrofa. Lampridius in Alex. Severe cap. 22 : Jussit ne quis Suminatam occideret. Adjective usurpatur apud Arnobium lib. 2. Suminata caro, id est, suilla. » SUMINUS, ut Sumberinus. Charta ann. 1270. apud Guden. Cod. Diplom. torn. 3. pag. 685 : Seminacionem duorum Suminorum lini. *SUMIS, in Pacto Leg. Salicae edit. Eccardi tit. 1. 11. pro Sunnis. Vide in hac voce. s|c SUMISUS. [Italis Sommessa, hauteur du poing avec le pouce leve: « Item Hercules, ut opinor, nudus, barbatus, integer, longitudinis unius Sumisi Item Hercules nudus, juvenis , cum pele leonis, minus quam unius Sumisi.» (Inv. Card. Barbo ex Transcriptione Mttntz, 1457.)] ^ SUMITAS, proSwmmitas, Gall. Sommet, in Statutis criminal. Saonae cap 42. fol.93. j SUMITTANTES PERSONS, pro Sub missae, ni fallor, delegatae. Charta Henrici I. Imp. ann. 1014. apud Murator delle Antic. Estensi pag. 112 : Ut si un quam in tempore ipsi suorumque herede^ ac proeredes, aut eorum Sumittante, personas adversus eandem Eufraxia ab batissa, etc. Sumissa persona, in Charta ann. 1001. ibid. pag. 126. Submittente. personse, ibid. pag. 132. ex Charta Otto nis III. Imp. ann. 998. *SUMLUI, Voxdoctis Editoribusplan< ignota, nisi forsan sit nomen loci. Vita

SUM

SUM

Steph. reg. Hungar. torn. 1: Cum collegium. [Cone. Narbon. ann. 1430. wgo pro elevando corpore frustra cona- apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 358 : rentur, qusedam inclusa juxta ecclesiam Requirimus', et rogamus, et exhortamur, ancti Salvatoris Sumlui, nomine Charitas, et Summamus ut prsedictos abusus supeetc. rius declaratos reformare... velitis. Occur1. SUMMA, Sors pecunise creditae. rit praeterea apud eumd. torn. 7. Ampl. Summa crediti, in leg. 1. Cod. Th. de Collect, col. 617. torn. 3. Hist. Harcur. Jsuris (4,10.) Capitis summa, apud Pau- pag. 755. torn. 3. Hist. Paris. Lobinelli um in Collect. Sentent. [Adde Ordin. pag. 107. etc.] T SUMMA.TIO, Submonitio, admonitio, lumberti II. ann. 1340. torn. 2. Hist. denuntiatio, Gall. Sommation. Regest. Dalph. pag. 407. et Lexic. Calvini.] " 2. SUMMA, Summarium, breviarium, Magn. Dierum Trecens. fol. 90. v°: Nee jralliceSomme. Testam. HenriciArchiep. poterat quin eidem nobili fieret praejudiEbredun. Cardin. Ostiens. ann. 1271. cium sine sufficienti Summatione, gentes, inter Instr. torn. 3. Gall. Christ, novae seu suam justitiam capere, nee etiam imdit. col. 180: Summam meam ligatam pedire. Per litteras Summationis aut relego vicecancellariae Romanae, et aliam quisitionis, in Charta ann. 1546. apud solutam Studio Parisiensi. Vita Alexan- Rymer. torn. 15. pag. 95. 1 2. SUMMARE, Pecuniae summas exdri III. PP. apud Murator. torn. 3. pag. 447 : Et cum fecisset sibi conscribi Evan- igere, Gall, dicimus Lever des sommes gelia et aliquos libros Bibliae in vulgari et d'argent. Berntenius in Chron. Mariennonnullas auctoritates Sanctorum quas rod. apud Leibnit. torn. 2. Script. BrunSummas appellavit, etc. Inter ejusmodi svic. pag. 444: Fuit quippe (Hermannus opera Celebris est Summa sancti Thomse Abbas) homo agricola ac multa sevit et Aquinatis, in rebus Theologicis ; Pla- messuit, multaque pecora nutrivit, unde centini, Azonis, Aurea nuncupata Summa pecuniam copiosam multoties Summavit. Hostiensis, in utroque j u r e ; Angeli de Germani dicunt Summiren. 1 3. SUMMARE, Summa rerum capita Clarassio, quse Angelica dicitur, in rebus ad conscientiam seu mores pertinenti- annotare, summatim dicere, in Gemma. bus ; et aliae quas hie appellare super- Cone. Pisan. ann. 1409. apud Marten, flu um est. Vide Summistse. [** Savin. torn. 7. Ampl. Collect, col. 1095: Fuit Histor. Jur. Roman, med. temp. torn. 2. Summatum et in brevi recitatus effectus cap. 8. | 20. et torn. 3. cap. 24. | 209.]singulorum articulorum contra duos con1 SUMMA., Epitome, synopsis, compen- tendentes productorum. Bulla Alexandri dium , Gall. Sommaire. Libros quoque VI. PP. torn. 1. Bull. pag. 351 : Cum itaplurimos inter quos prsecipuum librum que officium recipiendi, videndi, SumDecretorium cum Summis ejus a Magis- mandi, et referendi litteras apostolicas, tris compositis scribere fecit Gotfridus etc. Hinc Comes, apud Acher. torn. 5. Spicil. pag. 1 SUMMA.TOR, Qui in epistolis observat praecipua capita, eaque Papae suggerit, 529. in Ohron. Casaur. * Inter varios hujus nomenclaturae li- ibidem : Officium Summatoris literarum bros celeberrimaestSwmma artis notarial, per Cameram prsedictam expediendarum quam Rolandino Passagerii civi Bono- hujusmodi, ad instar aliorum dictse curias niensi tribuendam esse, non Patavino, offtciorum perpetuorum, auctorilate Aposut Cangius censuit, probat Murator. tolica, tenors prsesentium erigimus et torn. 1. Antiq. Ital. med. aevi col. 667. instituimus. Idem torn. 3. col. 930. meminit cujus14. SUMMARE, Onerare. Vide in Sagma. * 5. SUMMARE, Summam conflare, dam operis Medico-chirurgici ann. 1275. cui titulus: Summa conservationis et colligere, Gall. Sommer. Stat. colleg. curationifi , quse Gulielmina dicitur. mag. Gervasii cap. 9. ex Cod. reg. 4354. Summa Bernardina memoratur in Instr. A. fol. 26. r°: Officium autem dispensaann. 1392. inter Probat. torn. 3. Hist. toris.... de misiis et receptis cum eodem Nem. pag. 165. col. 1. Obituar. eccl. Lin- clerico scribere, computare et Summare. gon. ex Cod. reg. 5191. fol. 56. v»: Qui Lit. remiss, ann. 1407. in Reg. 161. Symon de Bosancuria dedit ecclesiae Lin- Chartoph. reg. ch. 285: Deux petits gegonensi libros juris civilis et canonici, vi- toiers a compter et Sommer, etc. Vide delicet.... Sommam Monardi, Sommam supra Assummare. Joffredi. Charta ann. 1348. in Lib. Anni'f SUMMARIE, Summatim, in Correct. vers. S. Germ. Prat. fol. 51. r° : Comme... Statut. Cadubrii cap. 134. frere Guillaume de Paris, a present prieur * Parensonmet vero , quasi Par-ende nostre eglise, de sa bonne pourveance somme, pro Insuper, Gall. En outre, et du bien de lui, nous ait loiaument par-dessus, in Testam. ann. 1382. apud achete et acquis un livre ou volume, ap- Menag. inter Probat. Hist. Sabol. pag. pelle Somme des confesseurs, en deux 392 : Ge vuil, commande et ordenne que volumes, translate de Latin en Francois en outre et Parensonmet tout ce que j'ay par maistre Gieffroy des Neefs, etc. divise dessus et declaire, cent messes * SUMMA., Deliberatio summatim red- soient dittes, etc. acta. Stat. Universit. Aurel. ann. 1341. f SUMMARIETAS, Brevitas. Bulla deex Cod. reg. 4223. A. fol. 60. v° : Item mentis VII. PP. torn. 2. Bullar. pag. quod litteras seu Summas facultatum prx- 496 : Commissarius mittendus, Episcopus dictarum per se ipsius non emet, nee re- velvicarius.... rationem administrationis tinebit (librarius). hujusmodi, cum omni Summarietate, inte] 3. SUMMA MONTIS, Vertex, Gallice gritate et Severitate audiant. Justice SomSommet. Chronic. Farf. apud Murator. miere, apud Lobinell. torn. 2. Hist. Britorn. 2. part. 2. col. 539 : Et pro solidis tan. col. 584. L. concessit in Bucciniano cum ecclesia SUMMARII , Qui faciendae rationis sancti Andrese , Summam mantis S. summarum quarumque periti sunt. Jul. Cosmse. Vide Summum. Antecessor. Constit. 58 : jEstimationem 14. SUMMA, SUMMA.GIUM, Onus. Vide autem definire constitutio jubet non solum ab ipsis hortulanis, sed etiam ab his, quos 1. SUMMARE, Submonere, adhortari, Summaries consuetudo appellat. Vide ex Gall. Sommer. Gerardus Machetus Novell. 30. et 44. et ibi Cujacium. Episcopus Castrensis Epist. 352 : Monui j 1. SUMMARIUM, SUMMA.RIUS, SUMpatrem ipsius Summando et recommen- MA.TA, SUMMATARIUS. Vide supra in dando, ut filium suum hortaretur intrare

SUM c

2. SUMMARIUM, a Gallico Sommier, Tignum minus. Comput. ann. 1486. ex Tabul. S. Petri Insul.: Item sectoribus pro sectione unius Summarii in quatuor paries ad serviendum summitati sive tecto capellee. S. Katherinse, xx. solidos. Vide Sommerium. *SUMMAROLUS, Conductor alienorum bonorum. Stat. Bonon. ann. 1250-67, torn. III. pag. 191 : Quoniam plerumque comune ban. defraudatur ab officialibus et illis qui conducunt molendina stationes et alias res comunis, que per comune ban. locantur, idcirco statuimus et ordinamus quod omnes officiates comunis bon. et omnes Summaroli qui conducunt molendinum vel molendina comunis, et omnes alii qui conducunt stationes et alias res comunis, et omnes alii qui contrahunt cum, comuni teneantur et debeant bonam et ydoneam securilatem prestare comuni bon. — Congruit hsec vox locutionibus italicis : Dare, fare, pigliare a somma un lavoro, od altra cosa. [FR.] * 1. SUMMATA. [Gallice charge: « Anniversarium Johannis Athena, qui dedit conventui unam Summatam frumenti annuatim. » (Chevalier, Necrolog. Fratr. Praedicat. Gratianop. p. 12.)] ^ 2. SUMMATA, a yoce Italica Sommata, Cibi genus salati.Diarium Paridis de Grassis saec. xvi. edit, ab Alois. Fratio in Collect, inscripta: Document! e studi di st. patr. per le prov. di Romagna, torn. I, pag. 29 : Deinde Communitas prsesentavit Papas quadraginta paria pullastrorum, capponum decem, anserum decem, et decern Summatas, et decem prosultos, etc. [FR.] SUMMATES Classis Alexandrine, Praefecti, in leg. 32. Cod. Th. de Navicular. (13, 5.) 1 SUMMATIGA, Census Episcopo pendi solitus a Glericis ipsi subditis ; unde fortean Summatica dictus. Vide Synodus. Charta ann. 1074. torn. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 9 : Ita ut... ad synodum quotannis venial, et Summaticam ceterorum more persolvat. Charta Manassis Archiep. Rem. ann. 1076 : Dedi et subject coenobio S. Sasoli altaria duo Atteiss videlicet et Caprissae, ut ea fratres perpetuo sine personatu leneant, tantum Summaticas pertolvant. 1 SUMMATICUM. Vide in Sagma. 1 SUMMATIM, Statim. Charta ann. 1243. ex Bibliot. Reg. : Quandocumque vero dictum nemus vendi contigerit dictum monasterium totam pecuniam sine contradictions percipiet et Summatim. 1 SUMMATIO. Vide in Summara 1. SUMMATIT.E, ex Gr. a^y.\t.oi^oLl^condiscipuli, apud Ordericum Vitalem in Praefat. Gloss® MSS. : Simatides, condiscipulus. 1 SDMMATOR. Vide in Summare 3. t SUMMATUS, Summa, rei caput. Gesta Tancredi apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 175 : Hsec Boamundus et cum eo qui Summatum subtilius discernebant Normannus et Flandrensis Comites. j STJMMEARE, Carro vehere, onerare. Vide in Sagma. Chartul. SS. Trinit. Cadom. fol. 48. v°: Debet.... super hxc.... Summeare quaque hebdomada et facere braisium. 1 SUMMEIOLUS, £voupY)TY|;, in Gloss. Lat. Gr. Sangerm. MSS. ^ SUMMENTUM, avGspstov, in Gloss. Lat. Gr. Aliae Gr. Lat. : 'AvGepeoSv, menturn, Subrnentum, Summentum. * SUMMERE, Implere, bibere. Glossar. vet. ex Cod. reg. 7641. * SUMMERINUS , Idem quod supra Sumberinus. Cbarta ann. 1389. torn. 2.

SUM Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 895: In siligine Ixxxvj. maldra , septem cum dimidio Summerinis,.... in avena ccxliv. maldra unum Summerinum. Hist. Ratispon. ad ann. 1492. apud Oefelium torn. 2. Script, rer. Boicar. pag. 510. col. 2 : Eodem anno magna fuit caritas in, partibus Alemannise etprsesertim in Bavaria. Vendebatur enim unum Summer tritici pro media floreno. [** Sumerinus, incharta ann. 1259. apud Guden. Cod. Diplom. torn. 3. pag. 684.1 1 SUMMERIUS. Vide in Sagma. j SUMMIPOTENS, Omnipotens, in Charta dotalitii ann. circiter 1000. apud Marten, part. 2. Collect, novae vett. Script, pag. 12 : Ego Sulpitius in nomine Summipotenlis Dei, ipsiusque gratia, voluntate, et permissione ipsius omnipotentis Dei, etc. 1 SUMMISSARII, Presbyter! in Ecclesia Argentinensi inferioris ordinis, quibus ex officio competit majus sacrum seu Summam Missam, ut vocant, celebrare ; unde vocis origo : id quippe inter eorum offlcia praacipuum est, etsi alia ipsis committantur, ut exsubjiciendis videre est. Ordinar. Eccl. Argent, apud Martenium de Divin. Offlc. pag. 209: Quo finito, cantor vadat ad cameram exuendo se, quia in reliquo officio Summissarius potest supplere vices ejus. Ibid. pag. 449. ex eodem Ordin. : Ppstea legantur lectiones a Summissariis, a majore incipientes, etc. Statuta ejusd. Eccl. Argent, ann. 1400. ibid. pag. 615: Item, quod Summissarii chori ecclesise pr&dictee intitulali ad Missus ipsorum, debitis temporibus in choro pro horis canonicis et divinis officiis incipiendis et finiendis repr&aentent se. Denique pag. 617 : Item, tarn majores quam minores levitse chori ssepedicti Summissarios et annimissarios descendendo de camera, et ascendendo eamdem, ante et post Missam eorumdem prsecedant et associent,... quodque majores levitse prsedicti sequantur et associent Summissarium, post Missam usque adgradus dormitorii. Protestatio canonicorum Eccl. S. Thomse, S. Petri Junioris et S. Petri Senioris ann. 1525. apud Lud. La Guille inter Instr. Hist. Alsat. pag. Ill: Theobaldus Balthener, Jacobus Sculteti Summissarii, etc. * Vel quod iis solis liceret in summo sive majori altari sacram liturgiam peragere, ut discimus ex Statutis MSS. eccl. S. Thomse ejusdem urbis fol. 22: Cum prseler Summissarium in ecclesia nostra in summo altari ad officium chori nulli celebrare licet, etc. Cum autem sex tantum essent Summissarii in ea ecclesia ipsisque hoc officium nimis grave visum fuisset, instituti sunt in eorum subsidium Vicarii summissarii, quos Assiduos yocarunt, quique interdum in laudatis Statutis Semisummissarii nuncupantur, quod dimidia tantum parte redituum, quos Summissarii percipiebant, fruerentur. Nplim tamen praestare yocis hujus originem aut a Summa missa aut a Summo altari esse deducendam ; sic quippe forsan appeilati sunt, quod canonicis submissi et eorum vicarii proprie essent. Vide Summissus. 1 SUMMISSUS, SUMMITTENS, pro Submissus et Submittens, in Charta ann. 1176. inter Probat. Hist, famil. de Gondi torn. 1. pag. 54. SUMMISTA, au^ffTYic, apud Ordericum Vitalem Jib. 1. pag. 330. 333. Vide Hieronym. in Ruffin. lib. 3. cap. 9. Epist. 13. sub fin. et Epist. 25. cap. 2. [** Intimus Summista regius, in Translat. S. Hyme-

SUM

655

rii apud Pertz. Scriptor. torn. 3. pag. 266. not. 23.] SUMMISTA. Caesar Egassius Bulaeus in Hist. Academiae Paris, ad ann. 1120. scribit, Hugonem de S. Victore librum edidisse, quern Summam Sententiarum appellavit, hincque Summas et summarum Theologicarum libros dici et appellari cceptos, eique Summistas Theologos suam originem et appellationem debere. [Vide Summa 2.1 * 1. SUMMITAS, Culmen, fastigium, Gall. Gamble, faite. Locus est supra in Summarium 2. Vide ibi. * 3. SUMMITAS, Immoderatio, Gall. Exces. Annal. Placent. ad ann. 1470. apud Murator. torn. 20. Script. Ital. col. 927 : Focnum eo anno fuit in Summitate pretii, ita ut plaustrum ascenderit ad libras sexdecim denariorum. Galli diceremus, a un si haut prix. SUMMITTERE, pro Submittere, apud Baldricum Noviom. lib. 1. cap. 33. 1 SUMMIVIRGIUS , apxtpag8oO X o?, in Gloss. Lat. Gr. MSS. Sangerm. in editis, Summus liclor. Vide Virgarius. j SUMMONERE, SUMMONITIO, SUMMONITOR. SUMMOSA. Vide in Submonere. 1 SUMMOSANGTUS, pro Sanctissimus, crebro occurrit in Tabul. Vierzonensi. * SUMMOTIO, pro Summonitio, Citatio, vocatio. Cbarta Henr. comit. Tree. ann. 1179. inter Inst. torn. 12. Gall. Christ, col. 56 : Liberos et emancipates esse concessi a custodia carceris et ab exercitus Summotione. Infra : Submotio. Vide in Submonere. ] SUMMULA, dimin. a Summa, compendium. Vide Summulistae. Carol. M. 27. Guido 4.] diam cum emulis et adversariis nostris nisi spectetur vox Germanica Saumnus, ipsum castrum obsidentibus inire non de- cunctatio, mora. Wendelinus vero vobebimus. Vide Suonbouch. cem Sunnis a Teutonico Sun, vel Son | SUNAG. Vide supra in Carno. deducit, i. separatus, segregatus, quia, « SUNALHA, f. Ramulus. Charta ann. qui sunnim proponunt, ut plurimum 1332. in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. abesse a judicio propter negotia cogun-

SUN

SUN

tur. Salmasius ad Spartianum pag. 20. inter Ordinat. Reg. Franc, torn. 4. pag. a Sontico morbo, etymon arcessit, quern 338 : Cum ex relatione Majorum, Scabinonon pro caduco duntaxat, sed pro qua- rum et Communitatis villas S. Audomari vis etiam graviori aegritudine in duode- intellexerimus, quod qussdam consuetudo cim Tabulis accipi observat, ita ut sun- vulgariter dicta Ensoine, quae potius abunia, vel sonnia dicta sit quasi sontia. sus et corruptela meruit appellari... Tale Sed aliud nos etymon attigimus in So- statum importans, ut videlicet si aliquis niare. [** Vide GratT. Thesaur. Ling. quantumcumque purus, ignocens, immuFranc, torn. 6. col. 241. Grimm. Antiq. nis in remotis partibus, peregrinationis, Jur. German, pag. 847. sqq.j mercationum aliave necessaria et honesta 1 SONNA, in Vita Gregorii VII. PP. causa consistens, super aliquo crimine, saec. 6. Bened. part. 2. pag. 449 : Venient vel questione in Halla villas prsedictse, in infra terminum Asscensionis Domini, judicio vocaretur, nisi in eodem instanti exceptis legitimis Sonnis, id est, morte, responderetur publice pro eodem, Non est in villa, reus et convictus super sibi imvel gram infirmitate, vel captione, etc. SUNNIA. Marculfus lib. 1. form. 37: positis, per judicium habebatur. Charta Ipse nee venisset ad placitum, nee ulla conventionis inter Henricum Regis Sunnia nuntiasset. Vetus Placitum apud Angl. et Robertum Comit. Flandr. in Mabillon. torn. 4. Vitar. SS. Ordinis S. Libro nigro Scaccarii pag. 9 : In auxiBened. pag. 619 : Nee nulla Sunnia nun- lium Regis veniet, nisi per aliquam harum ciasse affirmat. Editio sannia praefert, quatuor Essoniarum remanserit, etc. In [pejus apud Felibian. Hist. Sandion. alia ibid. pag. 18. legitur, Exoniorum. Essoine, pro impedimentum, seu negopag. xiv. legitur, Samnia.] SONIA. Vetus Placitum sub Chlodoveo tium quo aliquis distrahitur occurrit in III. Rege, apud eumdem Mabillonium : Litteris Carpli V. Reg. Franc, ann. 1369. Nee misso in vice sua derixsisset, nee torn. 5. Ordinat. pag. 202 : Avec grant nulla Sonia nunciasset. Formulae vett. Essoine et destourbier d'eulx et de leurs incerti auctoris cap. 22. et 38 : Nee ipse gens.] ille ad id placitum venit, nee missum in ESSONIUM, apud Rogerum Hoveden. vicem suam direxit, gui ullam Soniam pag. 549. in Regiam Majestat. lib. 1. c. nuntiaret. Baldricus lib. 3. Chron. Ca- 7. g 1. etc. merac. cap. 42: Et si Sonia eos tenuerit, EXONIUM, Eadem notione. Gauterius probetur ipsa, et infra aliam quadrage- Cancellar. de Bellis Antiochen. pag. 446: simam placitum expectabitur. Praecepitque suis omnibus absque omni 1 SONIUM, in Tabul. S. Florentii ann. dilatione et Exonio illic tendere. Charta 1198 : Et similiter quitaverunt Oliverius ann. 1223. in Probat. Hist. Vergiac.: de Dinan et fratres ejus Priori Pontis de Quoniam audivimus excusationetn veDinan Sonium curias quod repetebant. stram, quod ad nos pro Essonio corporis vestri personaliter accedere non potestis, SOINUS, SONIUS, ESSOINUS, etc. LegCS Henrici I. Regis Angl. cap. 29 : Nisi etc. competens Soinus eum detineat. Alii codd. * Essoine, in Lit. ann. 1369. torn. 5. habent Essoinus. Soinus et sonius, cap. Ordinat. reg. Franc, pag. 202. Charta 41. Nisi competens Soinus intercedat, cap. Hugon. de Castell. ann. 1219. in Char50. Nisi Soinus legalis eum detineat, cap. tul. Campan. fol. 50. v°: Notum facio 51. Nisi Soinus intercedat, cap. 61. Atque me jurasse super sanctos Blanches illustri hinc liquido apparet, unde vox Soin, comitissse Trecensi et Theobaldo comiti pro cura, animi anxietas, occupatio, apud nato ejus, quod fortericias meas redIpsi autem mihi fecerunt junos originem ducat; cum qui ejusmodi dam eis excusationibus utuntur, quo minus juri rare in animas suas, quod infra xl. dies stent, negotiis distentos sese profttean- postquam fuerint extra Exonium suum, michi reddent eas ita munitas, sicut eis tur. Vide Soniare. ESSONIA, EXONIA, EXONIUM, Idem traditas fuerant bona fide. Alia ann. 1209. quod Sunnis, a quo profecta haec vpca- ibid. fol. 53. y°: Postquam ab Exonio suo bula, nostris Exoine, Essoigne. Assisize fuerint expediti. Postquam de Negotio suo Hieros. MSS. cap. 8: Venir par Essoi- liberati essent, in alia ann. 1220. ibid, gne, c'est alleguer excuse. Vetus Consue- fol. 55. Quarente jours apres ce que ses tud9 Norman. MS. 1. part. sect. 4. cap. Essoines lui seront failliz, in Lit. ann. 1. ait, exoniam esse un delaiement, qui 1262. ibid. Essonium passim, eodem monstre cause par quoi cil, qui est semons, sensu, in laudato Chartulario. Vide sune vient pas a court. Exoine ou excusa- pra in hac voce. tion, in Oonsuetud. Mqntfortensi art. 43. * ESSOIGNIA, pro Essonia, ut EssoiEnsognie et Exsonie, in Consuet. Han- gnare, pro Essoniare, Excusationem noniensi art. 14. 68. [Essoigne leel, in proponere. Scacar. S. Mich, apud RotoLitteris Philippi VI. Reg. Franc, ann. mag. ann. 1232. ex Reg. S. Justi Cam. 1330. torn. 2. Ordinat. pag. 53. Essoyne Comput. Paris, fol. 24. r°. col. 1: Judicaloyal, in Litteris Johannis Reg. Franc, tum est quod dominus Zacharias de Reann. 1354. ibid. torn. 4. pag. 152. Essoine, niers non potest Essoignare se de recordaapud Bellomaner. cap. 2. et 3.1 [* Essoi- tione scacarii petita, sicut breve de nova niement apud Bellomaner. MS. cap. 2. dessaisina, si prius fuerit Essoignia et pag. 8. r°. col. 1.] Hincmarus Remens. deffectus. in Quaternionib. a Cellotio editis, et Frustra porro viri docti aliunde, quam Opuscul. 29 : Qui mittens ad Dominatio- a sunnis, vocis istius etymon accersunt, nem vestram, excusationem impossibili- quam Budseus, Perionius, et H. Stephatatis suss illuc veniendi mandavit, requi- nus a Graeco s|6(xvu(76ai effictam putant, sita est, quam patriotica lingua nomina- quod est, excusare jurejurando absentiee mus Exonia, quia venire nequiverit. causam ejus, qui vadimonio obstrictus est. Hincmarus Laudun. in Schedula Epis- Jacobus Bourgoing lib. de Orig. et usu copis et Regi porrecta pag. 434 : Ssecu- vulgarium Linguarum pag. 14. ab exolare judicium non adii, et Exoniam, nerare deducit. Cujacius in tractatu 7. scilicet personam, quse ftrmaret, quod ad Africanum ad leg. 23. de Oblig. et illic venire nequirem, non transmisi. act. a Latino barbaro exidoneare, id est [Charta ann. 1167. ex Tabul. B. M. de non esse se idoneum affirmare, priorem Bononuntio Aurel.: Ad mandatum Prio- improbans sententiam : cui favent codiris sine Exonio fenatores submonebit. ces MSS. Legis Alamannor. c. 44. § 1. Litterae M. Comit. Atrebat. ann. 1306. qui exoniare se habent, ubi editi idoVII

SUN

657

neare. Sed Cujacii quoque nee aliis placet, Pithceo, Bignonio, Spelmanno, Vossio, etc. qui prpbabilius censent, a voce sunnis et sonnia hauriendum etymon. Vide Sonare 3. S3®" Sunnis vero originem repetit Hickesius in Dissert. Epist. pag. 8. a veteri Maeso-Gothico Sunia, veritas : quod impedimentum, quo quis ne ad curiam se sisteret prohibebatur, verum et legitimum esse probare tenebatur. Hinc Essoniare, pergit ille, optime respondet verbo Sunian, quod probare verum," verificare, jurejurando confirmare sonat. Sed curiosius exquisita mihi videtur isthaec originatio ; sincerior est ilia magisque nativaquam proponit Vir doctissimus in Soniare. Vide in hac voce. Varias autem Essonias, seu excusationes, (Essonia rationabilia apud Hovedenum pag. 549. et in Regiam Majest. lib. 1. c. 8.) quse injure proponi solent, recensent libri forenses, L. 2. D. si quis cau. in Jud. sist. Lex Wisigoth. lib. 2. tit. 1.118. 33. Speculum Saxonicum lib. 2. art. 7. Stabilimenta S. Ludovici lib. I. cap. 118. Petrus de Fontanis in Consilio cap. 4. vetus Consuetudo Normannica MS. 1. part. sect. 4. c. 1. et seqq. Edita cap. 39. Assisiae Hierosol. MSS. cap. 215. et seqq. Regiam Majest. lib. 1. c. 8. Glanvilla lib. 1. cap. 10. et seqq. Britton. c. 122. Bracton. lib. 5. tract. 2. cap. 2. 4. et Fleta lib. 6. cap. 7. 8. 9. 10. 13. ex quibus aliquot ex ejusmodi Essoniis delibabimus. Fortescutus de Laudib. Legum Angliae c. 52 : Crebro in deliberationibus judicia maturescunt ; sed in accelerato processu, nunquam. Quare Leges Angliae Essonium admittunt, qualia non faciunt. Leges alias mundi universi. ESSONIUM DE MALO LECTI, Cum quis morbo ita detinetur in lecto, ut ad judicium venire non possit. Qui quidem marbus dicitur Inftrmitas de resseantisa. Prima Statuta Roberti I. Regis Scotise cap. 6: Pro Essonio, quod Gallice vocatur Mai de lit, hoc est malum de lecto, Anglice Bed evill. Essoine de maladie residente, in Consuet. MS. Normann. Vide Statutum 2. Westmon. cap. 19. Regiam Majest. lib. 1. cap. 8. | 3. Glanvillam lib. 1. c. 18. 19. Statuta Roberti I. Regis Scotiae c. 6. g 1. 2. Radulphum de Hengham in Summa magna cap. 3. 4. 9. in Parva c. 1. Bractonum lib. 5. tr. 2. c. 4. I1. 2. 3. cap. 7. | 1. cap. 8. 9.10. 11. 12. et seq. Fletam lib. 6. c. 10. Consuet. Cenoman. art. 95. etc. Adde prseterea Speculum Saxon, lib. 2. art. 7. * ESSONIA DE MALADIA RESIDENTS, Cum quis morbo ita detinetur domi, ut ad judicium venire non possit. Scacar. apud Cadom. ann. 1234. in eod. Reg. fol. 29. r°. col. 2 : In Essonia de maladia residente, necessarius est garentus. Assis. Bajoc. ann. 1236. ex Cod. reg. 4651: Judicatum fait quod Essonia de maladia residente non erat recipienda ex parte ejus, qui in placito debiti, quod debebatur ab eo, illam Essoniam fecerat. Exone de maladie, in Lit. ann. 1377. torn. 6. Ordinat. reg. Franc, pag. 274. Vide Essonium de malo lecti. ESSONIUM DE MALO VENIENDI, Cum quis infirmitate ita est detentus et impeditus, ut venire non possit. De eo agunt 1. 2. § 1. D. si quis cau. in jud. sist. Regiam Majest. lib. 1. cap. 8. | 3. Bracton. 1. 5. tr. 2. c. 4. § 1. 4. 5. c. 5. 6. 7. 9. Fleta lib. 6. c. 9. Radulfus de Hengham in Summa magna cap. 3. 4. 9. in Parva c. 1. Britton. c. 125. Ensoine de son corps, apud Petrurn de Fontaines c. 83

658

SUN

suo

SUP

SUONBOTJCH, Charta pacationis pris4. n. 18. 24. Essoine par enfermete qui vost, en disant qu'il estoit si malade, q'ue vient d'aventure, in Consuetud. Norman. lespies nepourroient porter le corps. Alise cis Germanis, ex Suon, pax, pactum et ann. 1410. in Reg. 165. ch. 72 : Jehan Buck, liber, libellus. Charta Alaman. MS. j EXONIUM PROPRII CORPORIS, Eadem Cotirtois en Essoinant icellui Gilet par Goldasti 28. et apud Vadianum de Colnotione. Charta Philippi Aug. Beg. Fr. devant le bailli,... proposa une faulse Es- leg, et Monast. pag. 87 : Placuit inter ann. 1267. apud Marten, torn. 1. Anecd. soine. Essoinier, Soingniier et Soinniier, nos Chartam pacationis ex utraque parte col. 804 : Archiepiscopus, vel Episcopus, apud Petr. de Font, in Consil. pag. 121. allevari, quod Tiutisce Suonbouch nominamus, etc. Ubi Vadianus : Alemannis non posset se exoniare super his, nisi ha- art. 19. et 20. 1 EXONIARE, Eodem significatu. Leg. Suonen, erat, pacificare, reconciliare, beret Exonium proprii corporis; et si Exonium proprii corporis haberet, tune Normann. apud Ludewig. torn. 7. Reliq. transigere : unde Suonbouch, Charta, id loco suo mitteret bona fide fideliorem et MSS. pag. 245: Quod ibi accesserit pro A. genus conventiones complexa. [Vide legaliorem quam posset invenire ad id quern in crastino Exoniabit, etc. Ensoi- Gloss. Teuton. Schilteri in Suona et gne, impeditus, Gal). Embarasse, in vul- Sona 2. supra.] faciendum. SUO SGIENTE, Dedita opera, nostris a * Homag. Radul. dom. de Baugency gari carmine de praelio Azincurt. ann. ann. 1244. ex Chartul. archiep. Bitur. 1415. apud Monstrelet. torn. 1. c. 149. ubi son escient. Charta ann. 1062. ex Tabulario Conchensi in Ruthenis : Et hoc fol. 170. r° : Par plusieurs feis vous aie de Carolo V I : juraverunt, ut in jamdicto Monasterio, requis par mes lettres pendans et par mes Chief Ensoigne par piteuse adventure, etc. nee in ipso burgo, hominem illic non homes liges lemien que vos tenes por I'Es* EXONIARE CORPORE, Graviter vul- assalient, nee feminam per iram, nee per soine de man cars, oil je aie este longuement et su encores. nerare, in discrimen vitae adducere, no- mortem, nee per captionem, nee suam ESSONIUM DE MALO VILLAS, Cum quis stris alias Exoiner, vel Mettre en Essoine substantiam illis tollaM, nee faciant inprimo die in curia comparuerit, et se de corps, aut de mart. Lit. remiss, ann. juriam ad homines egredientes et reobtulerit, et sine responso eodem die 1453. in Reg. 182. Chartoph. reg. ch. 136: gredientes a mercato, nee feminas Suo recesserit, si propter aliquam infirmita- Le suppliant voyant et doubtant qu'elle sciente. t SUPALTA, x£xa ad judicium venire non po- torem, qui dicitur Essoniator, qui prae1 SUPPARUM, SUPPARUS, Eadem notest. Assis. Abrinc. ann. 1236. in Reg. S. tendat excusationem summoniti esse ta- tione. Gl. Gaspar. Barthii apud LudeJusti Cam. Comput. Paris, fol. 30. r°. lem, quod venire non possit. Soli vero wig. torn. 3. Reliq. MSS. pag. 250. ex col. 1 : Rene potest quis facere se Esso- illius fidei creditur, nee oneratur cau- Afranio : Puella non sum, Supparo si inniari de via consilii, postquam fuit in tione fidejussoria, scilicet plegiorum; duta sum. Odo in Carm. devaria fortuna assisia et respondit. sed domino probatio incumbit, utrum Ernesti Ducis Bavar. apud Marten, t. 3. * ESSONIA DE VIA CURLE, Cum quis essonium sit verum. Bracton. lib. 5. Anecd. c. 345 : in itinere ad curiam, infirmitate aliqua tract. 2. c. 2. | 3. Vide prima Statuta.... fluitantque per imos Suppara talos. detinetur. Scacar. apud Cadom. ann. Roberti I. Regis Scotiae cap. 6. §2. 1234. in cod. Reg. fol. 29. r°. col. 2 : In j EXONIATOR, Eadem notione, in Leg. Vide Brachiale et Camisa. Essonia de via curise, sufficit quod esso- Norman, supra laudatis : Ipse exoniatus * SUPATUS, Falcula. Glossar.Lat. Gall, niator dicat sine garanto, quod paratus tenetur emendare vel salvare exonium ann. 1348. ex Cod. Reg. 4120 : Supatus, est deresnare ad esgardum curise. suum per suum juramentum, in omnibus dicitur Gallice Fauchon. ESSONIARE, Essoniam, seu excusatio- verbis in exonio expositis, vel per jura1 SUPEDIUM. Vide Suppedium. nem proponere, in Regiam Majest. lib. mentum Exoniatoris. T SUPELLECTICARIUS, qui et a Supel1. c. 7. 8. 21. 25. et in Fleta lib. 5. c. 2. 1 SUNTONATOR, in vet. Inscript. quee lectile dicitur, Ministerii genus apud 12. [Essoigner, in Statuto Philippi VI. Genuse visitur : Tustactus Suntonator Romanos turn urbani, turn militaris, Reg. Fr. torn. 2. Ordinat. pag. 68. Es- Regis Tholomsei, etc. Sponio in Itiner. qui supellectilem curabat, apud Ulpian. soinier, apud Bellomaner. cap. 3.] Exo- part. 3. pag. 35. et 36. Musicus est seu Augusti libertus quidam in yet. Inscripnier, vel Exoiner, in Consuet. Cenoman. Symphonies Praefectus, a Grsec. wuv, cum, tione memoratur a supellectile castrensi. art. 95. et TOVO?, tonus, concentus. Vide Salmas. ad Lamprid. in Alexandro, * Essoiner et Essonner, nostris. Lit. j SUNTRIGUN, Seorsum, in Gloss, x. et Vossii Lex. Etymol. remiss, ann. 1391. in Reg. 141. Chartoph. circ. seeculi ad calcem Collect. Canon. 1 SUPELLICIUM. Vide Superpellicium. reg. ch. 155 : Pour excuser et Essonner MS. ex Biblioth. DD. Chauvelin Sigillo1 1. SUPER, Ad, contra, ad versus. ledit doyen, maistre Pierre Wautier vint rum Reg. Custodis. Charta ann. 1087. ex Tabul. S. Albini pour lui en jugement devant icellui pre* SUOL. Vide supra Sol 3. Andegav. : Excepto quod chastellum (sic)

SUP

SUP

ejus custodient, quando Super hostes suos t>limior, acutior, xopu9a(a apiiovta, Ma- | perget. Oharta conventionis inter Henri- ximo Tyrio serm. 3. Hugo a S. Victore cum Reg. Angliae et Robertum Corait. in Speculo lib. 1. c. 3 : Voces autem gra- \ Flandr. in Lib. nigro Scaccarii pag. 12 : ves, et acutas, et Superacutse, innuunt triEt si illo tempore Rex Philippus Super bus modis praedicandum esse tribus ordiRegem Henricum in Normanniam intra- nibus Ecclesise, etc. Chronicon S. Trudoverit. Oberti Cancellarii Annal. Genuens. nis lib. 8. pag. 441 : Multa autem propter apud Murator. torn. 6. col. 308: Ut irent negligentiorem suam perficiendi opens cum eis Super Pisanos. Lex Salica tit. 47. velocitatem, quse per graviores literas 11 : Si quis Super alterum in villam mi- notari debuerant, per acutas, sive Supergrare voluerit, etc. Id est, alio nolente et acutas notavit, et quse per acutas, sive per Superacutas, per graviores : quod ininvito. Vide Sequela 4. * Sur, eodem sensu, in Lit. ann. 1370. correctum reliquit, alia sollicitudine intorn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 378. tercurrente. [Guido Abbas Cisterc. de art. 28 : Et s'aucuns Sur la paix de la Musica : Quse enim Superacutarum liville crieepar sergent... villenoit ou feroit neam tenet, in acutis est in spatio, et e personne, etc. Eadem praepositio inter- converse.\ 1 SUPERAFFEODARE, Fundum, qui ab dum apud nostrates Chez sonat. Lit. remiss, ann. 1400. in Reg. 155. Chartoph. alio tenetur, in feudum alteri concedere. reg. ch. 249 : Jehan Fauquet et sa femme, Consuet. Brageriac. art. 70: Item, si quis qu'il avoit espousee le Dimenche devant, fundum emphyteota teneat a quodam dovindrent Sur Robin Thinel, pere de laditte mino directo, et feodatarius velit ipsum femme, afin que eulx et leurs prouchains fundum Superaffeodare, etc. Art. 71. leamis s'entrefeissent compaignie et s'as- gitur, Superfeodare. Utrobique versio semblassent pour disner et boire ensemble Gallica habet, Suracaser. VideCasarel. et Feudum. en I'ostel dudit Thinel. * SUPERAGERE, Subtrahere, rem conT SUPER, pro Sub. Oharta Ricardi I. Reg. Angliae inter Ordinat. Reg. Franc, cessam repetere. Charta ann. 1097. apud torn. 5. pag. 317 : Prohibemus ne aliquis Lam. in Delic. erudit. inter not. ad Hoeos inde disturbet Super forfaituram de- doapor. Charit. part. 3. pag. 1081 : Unde cem librarum Turonensium. Galli dici- repromittimus nos Hugo et Raineri et Lotterius atque Rulgari germani comiti mus Sur peine de, etc. * 2. SUPER, pro Subter, Gall. Au des- una cum nostris eredibus... (si) aliquanto sous. Charta Bern. Aton. vicecom. Nem. tempore in aliquo exinde intentionaveriann. 1177. inter Probat. torn. 3. Hist. mus, aut retolli vel Superagi qusesienOccit. col. 141 : Trado tibi B. prseposito mus, etc. Ubi Subtrahi habet Charta ann. Nemausensis ecclesise et cseteris canonicis 1104. ibid. pag. 1093 : Et si aliquando ego duos solidos censuales, quos dabatis mihi prasnominatus Ugo comes, vel meus heres pro tabula, quse sunt vel fieri possunt ex contra prssdictum ospitale suosque recutraque parte vise, ab acua qua est Super tores in aliquo exinde intentionavericloquarium S. Eulalise, usque ad viam, mus, aut retolli, aut Subtrahi qusssieriqua discurrit ad pratum. Chartul. S. Sul- mus, etc. SUPERAGIUS, vox ibrida, ex super et pit. Bitur. fol. 78. v°: Damus terrse unam parvulam, quse sita est Super murum ci- aytos, sanctus. Itinerarium Gregorii XI. vitatis Biturigss. PP. : Electa fuit a Deo et gloriosa Vir* 3. SUPER, Prope, juxta. Charta fun- gine Maria ab initio in monte Superadat. abbat. Aquilar. ann. 832. inter Pro- gio. Infra: Templum S. Marias in Superbat, torn. 1. Annal. Praemonst. col. 104 : agio. Invenit unam porcam cum suos filios laT SUPERALE, Vestis quse aliis superintitantem Super unam ecclesiam subtus duitur. Acta S. Ethelredae torn. 4. Jun. unum arbor em. pag. 530 : Hinc insignia ornamenta eccle* 4. SUPER, Erga. Barel. serm. 2. in sise SUSR contuht, videlicet albam prseclaDomin. 1. Quadr. : Incompassio, vel cru- ram cum amicto et Superale cum stola et mampulo. Vide Superaria. delitas et duritia Super pauperes, etc. * Nostris alias Sur-bout, pro Debout, SUPERALIA, 'ETOvSOTn?, in Gl. S. BeStans. Lit. remiss, ann. 1459. in Reg. 189. nedicti cap. de Vestimentis. Sed leg. Chartoph. reg. ch. 363: Apres que icellui Superaria. Vide infra. Drouet ot mengie ung mors de pain et SUPERALTARE, bifariamsumi videtur, beut une fois Sur-bout a la table ou soup- nempe pro Ciborip, quod altari imminet, poit le suppliant. et Altari portatili. T 1. SUPERA, Navis. Gloss. Isidor. Leg. SUPERALTARE, priori notione, usurSuppara, navis vela. pat Joannes Beka in Egilbodo Episc. | 2. SUPERA, Rugaturse dicuntur panni.Traject. 13 : Obtulit eidem Ecclesise de Papias. liberali munificentia Superaltare totum * Hinc in Glossar. Lat. Gall, ex Cod. aureum, cum multimodis gemmis incomreg. 7692 : Super a, manche de sourpelis, parabilis pretii valde fulgidum, de cujus vel chemise. Vide Suparum. cacumine lapis, ut fertur, Hostularius | SUPERABREPTIO, Occupatio violentafurtive sublatus fuit, qui nocturnis temet injusta. Capit. Caroli C. tit. 39 : Abs- poribus totum sacrarium radiis emicantique dolositate aut deceptione, vel Superab- bus illustrabat. Vitse Abbatum S. Albani reptione illi sincerus auxiliator et coope- pag. 71 : Ipsius enim fratris Guillelmi manu tabula picta ante altare B. Virgirator reo. SUPERABSTINERE, [Excommunicare.] nis, cum Superaltari aelato, et Cruce suConcilium Toletanum I. can. 13: De his, perposita, etc. SUPERALTARE, Altera notione. Synoqui intrant Ecclesiam, et deprehenduntur nunquam communicare, admoneantur, et dus Exoniensis ann. 1287. cap. 4 : Nee si non communicant, ad poenitentiam ac- Missas nisi in altaribus et Superaltaribus cedant: si communicant, non Superabsti- consecratis aliqualiter celebrentur.Inquineantur : si non fecerint, abstineantur. sitiones Archidiaconorum dioecesis Lincolniensis ann. 1233. cap. 40: An SuperVide Abstinere. altaria sint honesta, et non molentur SUPERABUNDUS, Superbus, viroEpoyx ^TCprjipavoi;, in Gloss. Gr. ubi sic legendum super ea colores, et quse Ecclesise sint deputo, pro super-vacundus. Infra : 'Yirep- dicanda& ? Concilium Sarisberiense ann. 1217. cap. 40 : Superaltaria nimis stricta -TtXeova^w, Superabundo. SUPERACUTffi, Tonus in musica su- non habeant, super quse periculose cele-

SUP

659

bratur ; sed competenler ampla. Inventarium Ecclesiaa Eboracensisin Monastico Angl. torn. 3. pag. 174 : Item unum Superaltare pretiosum de jaspide, ornatum in circumferentiis cum argento et auro, ac lapidibua pretiosis subtilis. Item unum Superaltare de rubeo jaspide ornata in circumferentiis cum cupro deaurato. Idem duo Superaltaria de rubeo marmore, ornata cum argento, quorum unum stat super 4. pedes argenti, et alterum sine pedibus, super quem S. Joannes celebravit, quando sibi apparuit Spiritus sanctus, ut insua legenda patet. Inventarium Eccl. S. Pauli Londinensis ibid. pag. 313 : Superaltare de jaspide ornatum capsa argentea deaurata, et dedicata in honors B. Marise et omnium Virginum. Pag. 331 : Tria Superaltaria benedicta, 7. osculatoria, etc. Pag. 333 : Unum Superaltare de jaspide, incluso platis argenteis deauratis, in quo continentur reliquiae Sanctorum, etc. Ibidem part. 2. pag. 84 : Item sex Superaltaria, videlicet unum de jaspide lapide argento ligato, et deaurato; et unum de alabastro, et alia 4. de marmore. Ex quibus omnibus confici videtur superaltare idem esse, quod tabula itineraria, seu altare portatile, quod altari non dedicate superponatur. \ SUPERANEUS , Superior. V. Superaria. SUPERANNATUS, Qui annum aetatis excessit, Gall. Suranne. Monasticum Anglic, torn. 3. pag. 153 : Et si in tempore pannagii 20. porcos, Superannatos habuerit, etc. [Chartul. SS. Trinit. Cadom. fol. 45. v° • Inter gerces et hogastres, medietate,.. 'gerces et medietatem hogastres Superannatos et 40. agnos, etc.] * Charta Will, comit. Lincoln, inter Probat. torn. 2. Annal. Praemonst. col. 211. Pasturam septingentis ovibus et totidem agnis, usque Superannati fuerint, concessit. Italis, -Sopranno, nostris Seuranne. Lit. ann. 1371. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 476. art. 7 : De toutes autres aumailles, comme vaches et veaux Seurannez, et aussi de touz poursseaux Seurannez, etc. « SUPERANNUALE, Quod ex reditu annuo residuum est, reliqua. Charta Theob. comit. ann. 1222. in Chartul. Campan. fol. 316. r°: Domum magistri Andrese.... franchivi, tali videlicet conditione, quod de theloneo et consuetudine, quse inde provenient, habebit dictus Andreas vel hseredes, et prius recipient, quadraginta solidos, et residuum inter me et prsefatum Andream vel hseredes ejus sequaliter dividetur, excepto Superannuali, et erit dicti Andrese et heeredum suorum. » SUPERANNUM, Eodem ut videtur, intellectu. Hinc Dare in Superanno, est dare ea conditione, ut quis reliqua colligat et habeat. Charta ejusd. comit. ann. 1222. ibid. fol. 316. v«: Anselmo Silvatico de Cremonia dedi et assignavi in feodo et homagio ligio quicquid habebam in redditibus mercati de Superanno apud Pruvinum; qui .redditus consistunt in theloneo vini, etc. Rursum alia ibid. fol. 356. v°: Cum donassem theloneum pornorum et alluetarum et pelliparise de Pruvino in Superanno, tandem dictus magister illud theloneum mihi quitavit. | SUPERANUS, Ex optimatum ordine, princeps. Vetustse Membranae apud Ludewig. torn. 8. Reliq. MSS. pag. 221 : Ladislaus.... improvisus hostibus supervenire moliebatur. Unus vero eorum, qui Superani dicuntur, vehementer ei cepit obsistere, monens ne tempus pugne sta-

660

SUP

tutum perveniret, etc. llle etiam Superanua viriliter pugnans cum multis aliis interfectus est. Vide Summus et Subtanus. « SUPERAPPREHENDERE , Improvise opprimere, circuravenire, Ital. Soprapprendere, Gall. Surprendre. Formal, promis. hominum patrim. S. Petri in Tuscia ex God. reg. 4189. fol. 6. v° : Item promitto jura, possesstones et bona RomansB ecclesiss existentia in patrimonio beati Petri per me, vel per alium non Superapprehendere et occupare. SUPERARE, pro Superesse , usurpat Lucifer Calaritanus lib. 1. pro S. Athanasio : Ego Superavi solus prophetarum. 1SUPERARGENTARE, Argento operire. Charta Ludovici VI. Reg. Franc, ann. 1117. apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 345 : Henricus Lotharingus.... ad capsam, in qua corpus beati Maglorii requiescit, Superargentandam,.... duodecim marchas argenti.... condonavit. SUPERARIA, Vestis, quae superinduitur, in Glossis Isid. et apud Papiam. [Suppararia, ex Gloss. Isid. apud Graeyium.] Glossae Gr. Lat. habent ITOVSVTYIO instata , (1. .instita) Superaria. Glossy Lat. Gr. habent ITOVSUTK;. Cotta vel camisia superanea, in Charta Octaviani Cardinalis apud Ughell. torn. 3. pag. 634. [Vide Superale et Superftcium 2.J SUPERASSIS.E, quae Latinis Superin* dicta. Vide in hac voce. Gharta Edwardi III. Reg. Angliae torn. 2. Monast. Anglic, pag. 71: Quieta de omnibus placitis, .... et de assisis, et de Super'assists, et de omnibus forisfactis, etc. [Alia Richardi Reg. Angl. ann. 7. regni ejusd. torn. 4. Hist. Harcur. pag. 1281: Prssdicti monachi.... sint quieti de theloneo, de surnmoncionibus assisse et de assisis et Superassisis et aquagiis, etc.] * SUPERAT, Residuum, quod summam aliquam superat seu excedit. Comput. MS. monast. Clareval. ann. 1364. fol. 5. r°: Pro eodem soluto domino abbati in quodam Superat de pecunia sibi tradita per manum domini Cisterciensis. Vide Superplus. •-= SUPERATIO, Victoria. Epist. synodi Aquisgr. ad Pipp. Aquit. reg. ann. 836. torn. 6. Collect. Histor. Franc, pag. 354: Vestram excellentiam flagitamus ut hoc opusculum, quod in longinquum felicem ejus (regni) protelationem, vestrorumque hostium Superalionem digessimus, etc. * Surmontement dicitur Impulsio, qua quis vincitur et superatur. Lit. remiss, ann. 1450..in Reg. 180. Chartoph. reg. ch. 102: Icellui prestre considerant sa faulte, et honteux de son orgueil ou Surmontement de temptacion de I'ennemy, sacqua ung coustel qu'il avoit et en frappa le suppliant. 1. SUPERAUDIRE, Leges Kanuti Regis Angliae part. 2. cap. 43: Et inveritent hoc ipsi testes in fide Dei et domini sui, quod ei in vero testimonio sint, sicut oculis superviderunt, et auribus Superaudierunt, quod recte hoc acquisivit. Phrasis Saxonica, inquit Somnerus : Saxonibus enim o f e r h y r a n , ut Anglis overheare, est auribus accipere, vel audire. Alias 2. SUPERAUDIRE, est Negligere, insuper habere. Vide Overhemessa. * SUPERAUGMENTARE, Accrescere , adjicere. Acta S. Peregr. torn. 1. Aug. pag. 79. col. 2: Cum pr&dicta tribulatio Superaugmentaret, maligni spiritus clamare cceperunt: Projicite in mare ilium Peregrinum, et cessabit tempestas.Charta. Phil. Pule. ann. 1299. in Lib. rub. Cam.

SUP

SUP

Robertus Superbiose et rigorose eidem fohanni dixit et respondit, quod pro ipso nichil, nisi pejus, faceret. | SUPERBITUDO, Superbia. Acta S. Bartholomaei Eremitas torn. 4. Jun. pag. 835 : Si lamen sui juris met as Superbit udo non excesserit. SUPERBRACHIUM, Ornamentum brachiorum. Vide Brachiale. | SUPERBUS, Virilis, a-pivop, in Gloss. Lat. Graec. Addit Codex Reg.: Superbia, virilitas, ayrivopta. 1 SUPERCJELUM, Supremum tegmen, Pour Chrestiente essaucier, baldachinum, umbella, Gallis Cie.1, eaEt pour la loi Dieu Souhaucier, etc. dem notione. Acta S. Elizabethae torn. 2. Jul. pag. 212 : Et in anguiis pilaria ferVita J. C. MS. : rea super quibus est fabricatum SupercssL'enfes Iheht et amenda, lum. Leges Palatinae Jacobi II. Reg. Et son lignage Sourhaucha. Majoric. inter Acta SS.tom. 3. Jun. pag. SUPERAUGURIARE.Auguriaconsulere. LXXIX : In processione vero corporis Halitgarius Episcop. Cameracensis in Christi, portetur corpus ipsius in quadam super quod Poenitentiali cap. 6: Si quis sacrilegium custodia valde pulchra, fecerit, id est, quos Aruspices vacant, qui honorifice Supercselum apportetur, una auguria colunt, Superauguriaverit, aut cum octo vel decem intortitiis supradictis. quocunque malo ingenio, 3. annos in pane Vide Supracellum. et aqua. * SUPERCALIX, Velum, quo calix te« SUPERAURARE, Gall. Surdorer, gitur. Instr. ann. circ. 1220. apud MuraDeaurare. Surorer, in Lit. remiss, ann. tor. torn. 5. Antiq. Ital. med. aevi col. 1381. ex Reg. 120. Chartoph. reg. ch. 135 : 805 : In unaquaque statione, quando dodebet Quatre verges d'argent Surorees, etc. Wil- minus papa vadit ad S. Petrum habere camisos, amitos, stolas, manilel. Brito Philippid. lib. 2 : pulos, corporalia, Supercalices, manuterQuern Superaurata volucer Jovis iraminet ala. gia de Alemannia, etc. Quae Rigord. ad ann. 1215. sic reddit : 1 SUPERCAPELLITIUM, Lineum capiPro vexillo erexerat aquilam Deauratam tis tegmen, Amictus. Statuta MSS. Ausuper draconem. gerii Episc. Conser. ann. 1280 : Sub SUPERAVUS, nude in Gloss. Arabicp- pcena suspensionis ab officio prohibemus Lat. Atavus. Suselle, seu Susayeul, in ne capuellse baptizatorum ponantur in veteri Geremoniali a nobis laudato ad aliis quam in ecclesiasticis usibus ; videliJoinvillam pag. 201. cet inde fa'ciant Supercapellitia, etc. SUPERAZEMULARIUS, Qui mulionibus 1 SUPERGAPITARE, Praecellere, propraeest. Vide Azemblarius. prie Toto capite supereminere. Asca1. SUPERBIA, Dolus. Pactus Legis Sa- nius in Epist. ad Humbertum : Quid licae tit. 35. §5: Si quis ligatum per Su- Hunnorum rabiem commemorem, aut perbiam, aut per virtutem a Gravione Nortmannorum fortitudinem,cum hi santulerit, etc. Est enim hoc loco Superbia, guinabiles canes non tantum Hunnos radolus, nostris Supercherie, ita ut oppp- bie, sed et robore Nortmannos longe Sunatur virtuti, seu vi, uti redditur in percapitent. Edit. Pith. tit. 34. Eadem Lex tit. 41. § SUPERGAPITULUM, Index capitis, seu 16: Si quis per Superbiam aut per inimi- capituli. Claudius Taurinensis in Apocitiam, caballos aut jumenta aliena tri- logetico adversus Theodemirum Abbabatterit. Capitulare Pipini Regis Italiae tern : Epistolam tuam, cum adjunctis cap. 36 : Et si fuerit aliquis, qui per in- Supercapitulis plenam garrulitate atque genium fugitando de Comitatu ad alium stoliditate per quemdam accepi rusticum Comitatum se propter istum sacramentum partitorem. distulerit, aut per Superbiam jurare noSUPERCAPTIO. Vide Superprisia. luerint semoti, etc. Lex Longob. lib. 1. * SUPERGAPUT, Capitis tegmen et ortit. 16. | 5. [» Liutpr. 125. (6, 72.)]:namentum. Si Testam. reginse Mafaldae quis dolose (edit. Heroldi malitiose) aut ann. 1256. torn. 1. Probat. Hist, geneal. per Superbiam mulierem percutere domus reg. Portug. pag. 33 : Unurn prsesumpserit, etc. Adde lib. 2. tit. 36. § Supercaput ad filiam suam barrado cum 3. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 43 : auro. Qui igitur facit advocatum contra domi11. SUPERCEDERE, Succedere : unde num suum per Superbiam, perdat quod de Supercessio, Successio. Quaest. ac monita eo tenet. vett. Jurisperit. apud Murator. torn. 1. 1 2. SUPERBIA, Bona, facultates. Sta- part. 2. pag. 163. col. 1 : Supercessio Lege Romana. Si homo decesserit et reliquerit tuta Montispessul. MSS. ann. 1204. ex God. Colbert.4936: Puella qusenumquam filium, vel filiam et neptum filium de suo habuit virum non possit nubere sine con- filio, vel filise, ssqualiter succedant. Simisilio parentum suorum, vel cognatorum, liter omnes Supercedant illi, qui de infevel gadiatorum, et ille qui earn duceret riori linea venerint. Pluries ibi. 1 2. SUPERGEDERE,Suspensum tenere, sine consilio jam dictorum, incidat in manus domini persona ejus et tota sua Gall. Suspendres Charta Caroli V. Reg. Superbia. Legendum forte Substantia. Fr. ann. 1366. torn. 4. Ordinal, pag. 678 : Vide Superbus. De gracia speciali eisdem concedimus, * 3. SUPERBIA, Ornamenti muliebris quod hujusmodi Consulatus non possit genus. Reg. visitat. Odon. archiep. Ro- eis interdici, auferri, Supercedi vel arrestomag. ex Cod. reg. 1245. fol. 18. r°: Prse- tari, vel aliter ad manum nostrum poni, cipimus quod de csstero non apponatis etc. crocum in peplis, nee habeatis Superbias * Superceder, eadem notione, in Comcrispatas, nee zenas argenteas aut sca- ment. Cond. ad ann. 1561. torn. 1. ult. catas. edit. pag. 74: M. de Guise... leur manda qu'il les prioit de surceoir et Superce* SUPERBIOSE, Superbe, arroganter, Ital. Superbiosamente. Lit. remiss, ann. der leur assemblee. « SUPERCELLENS, Excellens. Litter. 1355. in Reg. 84. Chartoph. reg. ch. 167 : Comput. Paris, fol. 445. r°. col. 2 : Superaugmentavimus vadia sua assueta, quss a nobis percipit per diem, ratione custodies garennss nostrse prsedictss, de sex denariis Paris, per diem, cum restauro equorum. Surplier, eodem sensu, in Testam. Caroli reg. Navar. ann. 1376. ex Cod. reg. 8428.3. fol. 110. v°: Laquelle chappelle nous entendons et voulons estre Surpliee et eslargie en edifices. Nostris praeterea Souhaucier et Sourhaucher, pro Augere. Guill. Guiart.:

SUP ad Carol. IV. Imperat. ann. 1359. apud Guden. Cod, Diplom. torn. 3. pag. 425 : Vestra Supercellens dominatio. 1 SUPERGELLIO. Vide Supersellium. * SUPERCENSIVA, Incrementum census, Gall. Surcens. Charta ann. 1211. ex Tabul. capit. Carnot.: Ego Gaufridus de Galardone miles.... vendidi capitulo Carnotensi pro centum quadraginta libris quidquid censivae vel Supercensivas habebam intra bannileugam Carnotensem. Vide Super-census. SUPERCENSUS, Gallis Surcens. [Tabul. S. Albini Andegav. ann. 1269 : Fulco de Torallo minor Miles.... vendidit et concessit... cannes fructus quoshabere poterat... in censibus , Supercensibus, hominibus, etc.] Charta Philippi Reg. Fr. ann. 1308. ex 2. Regesto ejusd. Reg. n. 9 : Item 8. lib. et 10. sol. annul Supercensus super plures domos in villa de Ponte S. Maxentii, etc. [Vide Gloss. Jur. Gall, voce Surcens.] 1 SUPRACENSUS , Eodem intellectu. Charta ann. 1332. ex Archive D. de Flammarens : Convenit dictus Guillelmus quod ipse non avoabit dictam fasendam ab alio domino, nee in dicta fasenda ponet aliquem Supracensum, nisi de voluntate heredis supradicti. I SUPERGESS10. Vide Supercedere 1. 1 SUPERGHORI, Sedes superipres in choro; pluries occurrit hsec vox in MSS. Eccl. Lugdun. 1 SUPERCILICIUM. Vide in Superpellicium. * SUPERGILIOSE, Superbe, arroganter. Annal. Berlin, ad ann. 870. torn. 7. Collect. Histor. Franc, pag. 108 : Carolus Aquis egrediens, uno itinere Compendium venit : ubi et duodecim missos fratris sui Hludovici pro divisions regni accepit, qui Superciliose, tarn de sanitate corporis Hludovici, quam de prosperitate,.... elati, etc. Hinc Supercilium rebellionis, in Chron. Alber. torn. 10. ejusd. Collect, pag. 289. Nostrates Sorcil et Surcilliere dixerunt, pro Sourcil, supercilium. Le Roman de Robert le Diable MS. : Mais 1'emperere le regarde Voit les Sorcieulx enfles et gres.

Lit. remiss, ann. 1379. in Reg. 115. Chartoph. reg. ch. 336 : Herve de Mauny seigneur de Thorigny feri icellui sergent de so main par le visage, et telement que d'un anel qu'il avoit en ses doiz, en fist saillir le sane environ la Surcilliere de I'ueil. Sursielle et Sursille, pari sensu, usurparUnt. Lit. remiss, ann. 1422. in Reg. 172. ch. 181 : Le suppliant frappa icellui Pierre,... et I'attaint ung seul cop du plat de son espee sur la Sursielle. Au dessus de I'ceil sur la Sursille, in aliis ann. 1425. ex Reg. 173. ch. 230. * SUPERCILIUM, pro Superlicium, Vestis ecclesiastica, in Ordinar. MS. S. Petri Aurese-vallis. Vide Superpellicium. SUPERCILIUM FLUVii,non semel apud Ammianum. Vide Lindenbrog. ad eumdem pag. 9.1. edit. * SUPERCGELUM , Cortina quadrata, quse ciborii vice altari imminet, quam vulgo Ciel appellamus, Ital. Sopraccielo. Martyrol. MS. eccl. Narbon.: Anno nativitatis Christi 1482. Reginaldus de Borbonio Narbonse archiepiscopus dedit capitulo prsesentis ecclesise Supercoslum, quod est detaffatan (sic) livido supra altare majus dictse ecclesise. Vide Supercaslum et Supracellum. 1 SUPERGOLORARE, Colorem superlinire. S. Bernardus Tract.de Cantu torn. 1. pag. 695: Quorumdam vero litteram ut

SUP

SUP sanctam et Evangelicam retinenles, honestate et pulchritudine cantus Supercoloravimus, etc. « SUPERGONSILIARII, Qui ad consilium praeter consuetudinem vocantur. Libert. Figiaci ann. 1318. torn. 7. Ordinat. reg. Franc, pag. 660. art. 3 : Possint (consules) et poterunt eligere SuperconSUPERCOPA, Operculum cupse,seu poculi, apud Brandaon. torn. 4. Monarch. Lusitan. pag. 304. 1 SUPERCOQUUS, Magister coquorum. Cencius in Ord. Rom. cap. 26 : Ferrarii de columna debent facere circulos caldarise, quotiens a Supercoquis domini Papa? fuerint requisiti. « SUPERCRESCENTIA, Redundantia, superfluentia. Charta ann. 1214. inChartul. Campan. fol. 289. col. 1 : Novum fossatum per quod aqua decurrit, implebitur tali modo, si Supercrescentia aquas, venerit, aqua liberum habeat transitum per fossatum illud. o SUPERCUBITUS, Armus, Gall. Epaule. Jura vicecomit. Biter, in civit. Albiae ann. 1252. inter Probat. torn. 3. Hist. Occit. col. 494 : De omnibus porcis, qui ibi occiduntur, tibiam dextram anteriorem Supercubitum. Leg. forte distinctis yocibus super cubitum, hoc est, supra juncturam tibiae. T SUPERCUNNUM, ecprjgtov, ernxutrc!?, in Gl. Lat. Graec. Additur, Puberale, in Graec. Lat. SUPERDEMANDA, vox forensis, cum Actor in processu litis plus petit quam continet libellus actionis, ut est apud Bractonum lib. 4. tract. 1. cap. 16. § 5. vel cum dominus feudi majorem censum, quam ei debetur, a vassallo exigit: quo sensu accipitur vox Surdemande in yeteri Consuetud. Normann. cap. 114. in nova art. 3. 52. 53. SS3" Atqui cum dominus aliquid praeter debitum postulabat a vassallo ; hie judicem adibat, a quo ab exactione domini eximebatur per breve, quod de Superdemanda vocabant: neque aliter intelligenda haec vox in locis Consuetud. Normann. laudatis, ut ex Glossa ipsa manifestum est: Bref de Sourdemande est ainsi appelle, pource qu' il est fait pour soy deffendre des rentes et des services que les seigneurs des fiefs demandoient de leurs tenans, etc. Ghartul. S. Vandreg. torn. 1. pag. 1183: En I'assise de Roen qui fu I'an de grace mil 11. chens quatrevins et quinze le Joesdi apreis la S. Vinchent, Guillaume des Mons fu mis en amende pour un brief delessie : lequel brief il portoit d'une Sordemande d'un servise de Chevalier vers I'Abbe et le Convent de S. Vandrille, apreis laquele amande les dis Abbe et Convent ourent attaint la saisine des namps qui avoent este delivrez par la vertu dudit brief donne comme dessus. Vide Argentraeum in Consuet. Britan. art. 30. Basnag. in Consuet. Norman, art. 51. et Gl. Jur. Gall. v. Surdemande. SUPERDICERE, Accusare, criminari, insimulare : Saxon, f o r s e c g a n : quomodo Galli dicunt, Dire quelque chose sur quelqu'un. Leges Edgari Reg. Angliae cap. 9: Et qui aliquem injuste Superdicere prsesumat, unde vita vel commodo pejor sit, linguss suse idoneus erit, si accusatus de hoc non idoneaverit, etc. * Non alia, ut videtur, notione, aut pro Audacter exprobrare, accipienda vox Sorfrongner, in Poem. Alex. MS. part. 1:

661

Gil de Cadres n'ont mie conneu la besongne, Si come Emenidus de Gadres lor Sorfrongne.

SUPERDIGTIONES , Superscriptiones deletis imponi solitae. Marculfus lib. 2. form. 17 : Et ut haec pagina hujus testamenti in disceptationem venire non possit si quse liturse, caraxaturse, adjectiones, Superdictionescjue factx sunt, nos eas fecimus, vel facere jussimus, dum testamentum nostrum ssspius recurrimus, vel emendavimus. De hac formula vide in Charaxare. « SUPERDIURNARE, Morari, diem ducere, Gall. Sejourner. Annal. Berlin, ad ann. 869. torn. 7. Collect. Histor. Franc, pag. 104 : Lotharius.... usque Placentiam viij. Idus Augusti pervenit. Ibique Dominica die Superdiurnans, etc. Vide Subjurnare. * SUPERDOMINATIO, Suprema jurisdictio. Charta ann. 1263. in Reg. S. Ludov. ex Chartoph. reg. fol. 62. v°,: Item, tenet (comes Fuxi) ab eodem (rege) nemora et Superdominationem domus Bolbonae Item Superdominationem hospitalis S. Johannis del Tor. Pluries ibi. Vide Superioratus 1. SUPERDUCERE, Jus denegare, Gall. Surmener. Nam mener par court, pro jus facere aliqui dicebant. Assisiae Hierosolymitanae MSS. cap. 208 : Nous vous prions come nostre Seignor, que vous, nostre Per tel, tenes a droit, et menes par vostre court, et li faites faire I'esgart, que il vous a requis. Cap. 213: Que il li facent avoir I'esgart premier requis, et que il le maint raisonablement par sa court come son home et per. Hinc vox Surmener, pro jus denegare, eodem cap. : For que je vous prie et requiers come mes Pers, que vous ne me souffres end a Surmener^ tant come je euffre droit a faire. Et infra: Et bien saches, que tant comme il vodra faire droit en vostre court par ses Pers, nous ne souffrirons que vous le Surmenes, ains le mainlindrons a droit si come nous devons. Le Roman de Garin : Par ceus enforce et la noise et li cris, Moult Surmenoient Loherans, ce m'est vis.

Alibi : Or vos Sormoinent li Hongre et li Danois.

[Ubi Surmener est Male habere, Malmener] -SUPERDULIA, pro Graeco Hyperdulia, Cultus, qui a Catholicis sanctis exhibetur, vel, ut rectius loquar, Deiparae ; nam Dulia ad sanctos quoscumque pertinet, Hyperdulia ad Beatissimam Virginem, ut Latria ad Deum, uti monent docti Editores ad Acta S. Sebaldi torn. 8. Aug. pag. 772. col. 2 : Cephas et monarcha supremus militantis Ecclesise ipsum instituit revereri mente devota, et Superdulise cultum, ut decet sanctum, prsecepit exhiberi. * SUPEREBULLIRE , [Supereffluere : « Caveas autem ne Superebulliat. »(B. N. ms. lat. 16089, f. 113 ».)] 1 SUPEREG-ANEUM, f. Foenum autumnale alterum, Gall. Second regain. Locus est in Reganeum. 1 SUPEREGLANGELIARE, f. Superevangeliare. Testam. S. Gennadii saec. 5. Bened. pag. 35 : In thesauro ecclesise, (offero) calicem, coronam, et Supereglangeliare argenteum, lucernam, et signum sereum. Paulo ante legitur, Evangeliarium : hie vero libri Evangeliorum integumentum intelligo. 1 SUPEREROGARE, Ultra praescriptum facere. Bulla Honqrii III. PP. ann. 1226. in Bullar. Carmelit. pag. 4 : Hsec breviter scripsimus vobis, conversations vestrae

662

SUP

formulam statuentes, secundum quam vivere debeatis. Si quis autem Supererogaverit, ipse Dominus cum redierit, reddet ei. Hinc 1 SUPEREROGA.TIO, Gallice Surerogation, Quod sponte fit et praeter debitum. Charta ann. 1250. apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. Ill : Cum non haberemus mobilia per quorum distractionem tale periculum evadere valeremus, nee per precarias, nee per emphiteusin, nee etiam per Supererogationem subtractionis usum quottidianarum necessitatum nostrarum prsenotata debita solvi possent, etc. * SUPERERUBESCERE. [« Cui gene atque oculi Supererubescunt cum humiditate quadam, ebrii vinique amatores. » (B. N. ms. lat. 16089, f. 99 ".)] T SUPERESSE, Instare, imminere. Marianus in Vita B. Joannis Bonvisii torn. 5. Mail pag. 109 : Idea quando hora comedendi Supererat, et dolore flere incipiens, infirmario dicebat : Oportet ut omnino hsec sumam ? SUPEREXCEPTUS, Spretus, contemtus, in Legibus Adelstani Regis apud Brompton. fol. 850. * SUPEREXGREMENTUM , Quod excedit, Gall. L'excedant. Gharta ann. 1232. in magno Chartul. nig. Corb. fol. 130 v°: Et si plus valeret prasdicta decima quam duodecim modios, Superexcrementum esset nostrum. Sourmontant, eodem sensu, in Pedag. Divion. ex Cod. reg. 4653. fol. 24. r° : Li Sourmontant ne doit ne paage ne vante. Vide Superplus. 1 SUPEREXGRESCENTIA, Accretio, incrementum. Testam. Roberti I. Comit. Claromont. ann. 1262. torn. 2. Hist. Arvern. pag. 269: Item remittoillam Superexcrescentiam et quitto pro me et meis in perpetuum, quam posuit et fecit Astorgius Salvages. * SUPEREXIRE, Licitari, auctioni addere ; unde Superexita, Auctionis incrementum, accretio. Mandat. senesc. Bellie, ann. 1496. inter Probat. torn. 4. Hist. Nem. pag. 66. col. 2 : Pro cridando et publicando seu cridari et publicari faciendo, ut qui ad emolumenta revas exire et Superexire voluissent, venissent coram nobis et aliis officiariis regiis facturi et audituri eorum exitas et Superexitas super dictis firmis. Vide supra Exire 2 * SUPERFACERE, Benefacto adjicere. Ghron. Bohem. apud Ludewig. torn. 11. Reliq. MSS. pag. 246 : Deinde anno Domini 1108. uxor ejusdem Swatopluck peperit filium, quern post quinque hebdomades Henricus Romanus rex de sacro fonle levavit, et Superfaciens videlicet tria millia marcarum argenti compatri suo Swatopluck omnino remisit, rogans eum ut adversus Hungaros secum, pro tune imperio rebellantes, armata potentia procederet. 1 SUPERFARI, Insuper effari, addere, Gr. ImXlyeiv. Vetus S. Irenaei Interpres lib. 1. cap. 21. num. 3 : Alii autem et Hebraica nomina Superfantur, ut stupori sint, etc. 1 SUPERFEODARE. Vide Superaffeodare. * SUPERFEUDARE , In retrofeudum , Gall. Arriere-fief, quod et Superfeudum appellabant, concedere. Gharta ann. 1318. in Reg. 59. Ghartoph. reg. ch. 229 : Dictum feudum in toto seu in parte nequeat Super feudari, vendi, dari, impignorari, biscambiari , nee aliter alienari. Charta ann. 1247. in Chartul. Raim. VII. comit. Tolos. pag. 142: Arnaldus de Pinu et Poncius de Pinu vendiderunt Ray-

SUP mundo comiti Tolosae.... omnes illas oblias et dominationes illis pertinentes, quaa ipsi habebant ratione Superfeudi in curia, quas fuit quondam Bertrandi de Gavarerio ; quas oblige et dominationes ratione Superfeudi eis reddi et persolvi debebant. Alia ann. 1326 : Convenit dictum feudum non dare ad Superfeudum, nee aliter a se alienare, cur dom. Raimundus Ysalguerii, nee ejus ordinium possit inde perdere.... aliquid suarum dominatianum. Vide in Feudum. 11. SUPERFICIALITER, Leviter, tenuiter, Gallice Super'ficiellement. Summa Mag. Pauli apud R. Duellium torn. 1. Miscell. pag. 62 : Ut cum mora et non Superficialiter confiteatur. Balth. Spingeri Iter Indie, apud Marten, in Itiner. Litter, pag. 365 : Superius succincti et Superficialiter viam peregrinationis nostrse. proposuimus, etc. ft 2. SUPERFIGIALITER, Superficie tenus. Bulla Honorii IV. PP. in Chartul. Cluniac. : Qui (episcopi) privilegia Sedis Apostolicse vel irreverenter impugnant, vel Superficialiter eorum varba tenentes contra ipsorum gestiunt intellectum. 1 1. SUPERFIGIARIUS, Qui terrse vel praedii alicujus fructibus utitursub pensione annua illi exsolvenda qui fundi dominus est. Statuta Genuse lib. 1. cap. 34. fol. 61. v° : Non tamen audiatur in pensione petenda qui steterit ultra annos quinque, quod ipsam pensionem,libellum, censum, vel terraticum non petierit, si pensionarius, livellarius, vel Superficiarius juraverit ipsam pensionem, canonem, terraticum vel censum aut livellum se solvisse. ^2. SUPERFICIARIUS, Exterior. Passio S. Thomae apud Marten, torn. 3. Anecd. col. 1739 : Nunc exteriorem (hominem) indumenta Superficiario sub birro secretius munivit, etc. Vide Superficium 2. 1 SUPERFICIES, Domus fastigium, culmen, Gall. Faite, charpente. Gharta Johannis de Castellione Comit. Blesens. ann. 1265. ex Schedis Cl. V. Lancelot : Si contigerit casus per quern debet secundum judicium dictorum abbatis et conventus fieri ravale seu destructio vel rei alterius existentis in aliquo dictorum locorum immunium et quitorum, ut dictum est supra, mandatum dictorum abbatis et conventus Superficiem ligneam domus destruendse, et Superficiem rei alterius de quibus fieri ravale opporteret, tradent preposito Carnotensi et terratn dictorum abbatis et conventus ad comburendum, et statim dictus prepositus vel ballivus dietorn Superficiem comburent, etc. Vide mox Superficium 1. * SUPERFICIES NEMOBIS, Silvse sectio, caesura, Gall. Taillis, alias Seurefait, Surefait. Dicitur promiscue in Pandect, de vitibus, arboribus, plantis, segetibus, quas Superficiem terrse occupant. Vide Glossar. juris Gal. v. Surpoids. Charta Theob. comit. ann. 1233. in Chartul. Campan. : Notum facio,.... quod cum dilecta et fidelis mea Maria de Nuelliaco mihi vendiderit Superficiem nemorum suorum de Nuelliaco pro xlv. libris Pruvin. ego concedo et volo, quod eidem Marise vel tiaeredibus suis in venditione dictorum nemorum non possit fieri prsejudicium in futurum, si contigerit quod ipsa vel heeredes sui Superficiem venders voluerint nemorum prsedictorum. Alia Aalid. dominse S. Sepulcri ann. 1247. ibid. fol. 448. v. col. 2 : Je ai vendu toute la part que je avoie et devoie avoir par droit au bois de Semont; c'est assavoir le Surefait et le treffons de la terre de chascun arpant par xlv. solz de Provenisiens forz.

SUP Charta abb. et convent, de Yaucourt ann. 1260. in Reg. 30. Chartoph. reg. ch. 272 : Avons escangie a monseigneur Guillaume chevalier, seigneur de Longueval et de Framerville, le terre de no menair que nous aviens a Longueval, si comme il se comporte, a tout le Seurfait, sanz le burc et le grant maison qui nous demeurent. Baillons la despoille et le Seurfet de plusieurs pieces de bois, in alia ann. 1317. ex Reg. 56. ch. 42. Sorpois, eadem acceptione, in Charta ann. 1280. ex Chartul. S. Petri de Monte : Kant je morrai, li terre revenrait, ansi com elle serait, quel bleif k'il i ait, a la maison de S. Pierre sole et quite et hoir keje aie ne pueent ne ne doient niant reclamer, ne en treffons, ne en Sorpois. Surpoids, in Consuet. Sedan, art. 215. et Vitriac. art. 93. Vide Superpositum 1. 1. SUPERFICIUM , 'Ercotxo86iAY)!J(.a , in Gloss. Grsec. Lat. [Alia Lat. Gr. : Superficium , £7toixo8o!JLY)tJi.a , SKITEY!; ofXY][AOC, in Cod. Reg. Superasdificium.] Vide vett. Inscript. 138. et 608. 8. 1 2. SUPERFIGIUM, Vestis qusedam exterior, quae aliis superinduitur. Vetus S. Irenaei Interpres lib. 2. cap. 14. n. 2 : Quasi centonem ex multis et pessimis panniculis consardentes, finctum Superficium subtili eloquio sibi ipsis praeparaverunt. Vide Superaria et Superficiarius 2. * SUPERFINITAS, Dicitur de re cultus et ornatus nimium exquisiti, Ital. Sopraffine, optimus. Bulla Innoc. IV. PP. pro Praemonstr. : Abbates... frenis, sellis, pectoralibus et calcaribus deargentatis , aut alia Superfinitatem habentibus, sed simplicibus solummodo et absque fimbriis, non utantur. SUPERFLUITAS, Excessus in exactionibus, malatolta. Tabularium Dervensis Monasterii : Monachi sancti Petri et beati Bercharii proclamationem fecerunt ad magnanimum Comitem Theobaldum de Superfluitate quam Comes Breonensis faciebat eis, etc. Vide Mensura 2. et Superimposita. SUPERFLUOSA. Radulphus de Hengham in Parva cap. 7. ait disseisinam fieri, cum manu opus alicujus impeditur per Superfluosam et hoc in tenemento diu ante appruato, etc. Ubi ad marginem editor apposuit ; nonnullis, vel per superfluam, aliis Superstitiosam. « SUPERFLUUM, Terrarum pertinentiae infra mensuram mansorum non contentae, ut est in chart, ann. 1309. apud Haltaus. Glossar. German, col. 1437. voce Oberland, quern videas.Charta ann. 1363. in Sagittar. Hist. G9than. pag. 409 : Unum quartale mansi proprii terras arabilis, cum Superfluo, quod vulgariter Obirlende dicitur. Adde Schmeller. Glossar. Bavar. torn. 2. pag. 477. SUPERFLUUS, in Glossisantiquis MSS: Incongruus, importunus, inquietus. [Pro injustus, non semel occurrit in God. Theod. lib. 10. tit. 13. leg. unic. de petit, et desistent. et lib. 11. tit. 30. leg. 39. 42.1 SUPERFODERE, pro Superfidere, quomodo Saxonice O f e r t r u w a n , nimium, et plus justo Mere. Leges editae sub Adelstano Rege Angl. cap. 13. apud Bromptonum : Prsecipimus hiremannis nostris, ut omnis homo sciat, quando pecus suum habeat, et quando non habeat, in testimonio vicinorum suorum, et nobis monstret vestigium, si non possit invenire infra tres nodes, quia credimus plures idiotse nesciunt quomodo peculium suum aget, et Superfodiunt in pace nostra: unde praecipimus, ut ipse infra tres nodes

663

SUP

SUP

SUP

vicinis suis judicet, si per solutionem velit habere, etc. SUPERFORANEUM, Supervacuum, de qua voce vide Savaronem ad Sidonium lib. 1. Epist. 7. SUPERFRONTALIS. Vide Frontale. 1 SUPERFUGIUM, vTrofpuyv], in Gloss. Lat. Gr. SUPERFUNDERE. In Lege Burgund. tit. 53. mater superstes esse fllio dicitur, rebus Superfusis humanis, id est ut infra habetur, cum contraria fatorum decreta vertuntur. * Nostri a Lat. Superfundere, Gall. Verser dessus, Sorfondre dixerunt. Vitse SS. MSS. ex Cod. 28. S. Viet. Paris, fol. 6. y°. col. 1. ubi de S. Eulalia : Apres li prevos li fist les mameles Sorfondre de oyle ardant. 1 SUPERFUNDERE, Ornare. Quos certa privilegia Superfundunt, in God. Theod. lib. 6. tit. 35. leg. ult. SUPERFUSI, dicti, quibus ob morbum, vel periculum mortis, baptismus conferebatur superfusa salutari aqua, non vero immersione, uti qbseryatum in voce Clinicus. Vetus Poenitentiale MS : Parens, cujus filius non baptizatus obiit,uno anno posniteat : si Sacerdos, ad quern pertinebat, vocatus venire neglexerit, ipse propter damnationem animse, judicio sui Episcopi castigetur. Sed et omnibus licet fidelibus, ubi forte morituros invenerint non baptizatos, immo prseceptum est, animas enpere a diabolo per baptisma, id est benedicta simpliciter aqua in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti, intinctos aut Superfusos aqua. Synodus Nemausensis ann. 1284. cap. de Baptismo : Si tamen tanta copia aquse haberi non possit, ut infans in ea totaliter mergipossit: cum scutella vel scypho vel alio vase aliqua quantitas aquss super infantem effundatur a baptizante, et effundendo dicat baptizans, etc. Vide Synodum Celichytensem ann. 816. cap. 11. Perfusum, eadem notione, dixit Ruflnus, ubi Eusebius lib. 6. Histor. cap. 43. repixu6£i? habet. SDPERFUSIO, PBOFUSIO , PERFUSIO, cum [vinum et] aqua post communionem Sacerdotis calici a ministro infunduntur. Synodus Bajocensis ann. 1300. de Presbytero, qui duas Missas eodem die celebrat : Celebraturus quoque secundam Missam, vinum Superfusionis non sumat ; sed ministro habenti bonam conscientiam conferat. Aliis verbis Synodus Coloniensis ann. 1280. cap. 6 : Et tune in prima Missa post perceptionemSanguinis, non utatur ablutione vini et aquae ; sed reservet in tuto ac honesto loco, et eatn accipiat in secunda Missa, vel det honestse personse jejunse, quam noverit ad hoc esse paratam. Synodus Nemausensis ann. 1284. cap. de Eucharistia : Prsecipimus etiam, quod in Calice magis de vino quam de aqua ponatur, et quod Sacerdos, postquam totum acceperit Corporis et Sanguinis Christi Sacramentum, duas receptiones faciat juxta consuetudinem Ecclesise Nemausensis, videlicet primam de vino puro tantum, secundam de vino et aqua, et cum ista secunda simul Perfundat digitos super calicem, et postea recipiat:nisi cum eodem die aliam Missam debuerit celebrare, quia tune non debet recipere nisi sanguinem : quod si faceret, secundam celebrationem impedit. Cap. de celebrat. Missarum: Tamen si in prima Missa post receptionem corporis Christi et sanguinis Profusionem acceperit, non debet secundam Missam in prsedictis casibus celebrare. 1 PROFUSIO. Concil. Tarracon. ann.

1329. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 287 : Quandocumque vero duas Missas celebrari contigerit, sacerdos caveat, ne post sumptionem sanguinis in prima Missa, vinum Profusionis accipiat. Ita CALICEM PROFUNDERE, in veteri Poenitentiali MS. de Presbytero : Qui non Profuderit calicem in fine solennitatis,SO. dies posniteat. Ubi CALIGEM PERFUNDERE dixit Petrus Damianus lib. 5. Epist. 18 : De celebrandis vero Missarum solenniis nos hanc regulam in disciplinatis Ecclesiis et didicimus, et tenemus, ut calicem differamus in Missarum fine Perfundere, si nosmetipsos eodem die sacrificium denuo speramus offerre : alioquin quandocumque sacras hostias immolamus, in fine calicem semper Perfundimus. Porro sive jejunamus, sive reficimur, hanc Perfundendi regulam non mutamus. Quod autem perhibes quosdam dicere , quia postquam Perfundit calicem, non est dicendus jejunus, etc. Capitula Theodori Archiep. Cantuar. cap. 55 : Qui perfundit calicem, dum solennitas Missae celebratur 50. dies posniteat. T SUPERFUSUM, Quod in censu, vel persequatione alicujustributi inique alicui impositum et adscriptum est, in Cod. Theod. lib. 13. tit. 11. de Censitor. leg. 4. 1 SUPERGREDI, Gr. vrepgai'vav, Transilire, despicere, nihil curare, efferre se super aliquem. Capitul. lib. 7. cap. 175 : Ut nullus Episcopus alterius Episcopi plebes usurpet, aut alium conculcet Episcopum vel Supergrediatur. Vetus S. Irensei interpres lib. 1. cap. 8. n. 1 : Ordinem quidem et textum Scripturarum Supergredientes, etc. Idem lib. 4. cap. 19. n,l: Supra enim Deum factse sunt cogitationes ipsorum, Supergressi cordibus suis ipsum magistrum, suspicione quidem superelati et Supergressi, veritate autem declinantes a vero Deo. Supergredi leges, eas transgredi, violare, apud eumdem lib. 5. cap. 26. num. 2. * Surmarcher, eadem notione, in Lit. remiss, ann. 1451. ex Reg. 184. Chartoph. reg. ch. 104 : Icellui Gerard respondi que ledit Olivier vouloit tousjours Surmarcher chacun. * SUPERGUARDARE, Ital. Soppragguardare, Diligenter custodire. Stat. Pistqr. ann. 1107. apud Murator. torn. 4. Antiq. Ital. med. sevi col. 548 : Item habebo curam et studium die noctuque faciendi custodiri et Superguardari castrum Serravalle, et ejus munitiones ad honorem et salvamentum civitatis Pistorii per bonam fidem sine fraude. Surgarde Custodum praecipuus, in Charta ann. 1321. torn. 1. Probat. Hist. Brit. col. 1317 : Item doit le veneour doudit monsour Herve dire de bouche au Surgarde doudit monsour Rolland, se il le puet trouver, le jour quand Us devront coure. 1 SUPERGULA , pro Superregula, ni fallor, RegulaB transgressio, violatio. Charta Curise Arelat. ann. 1253. ex Cod. MS. D. Brunei fol. 88 : Si aliqui alii cives eligerenlur ad cognoscendum malefachas et omnes Supergulas. SUPERHABERE, pro Insuper habere, Despicere, negligere, in Legibus Anglicis non semel. * SUPERHABUNDANTIA , Affluentia, maxima copia , Ital. Soprabbondanza. Charta vendit. comitat. Montispenc. ann. 1385. in Reg. sub Joan, ducis Bitur. ex Cam. Comput. Paris, fol. 111. r°: Verum quia omnia supradicta capi seu comprehends non poterant in pelle unica

pergameni propter facti substantiam verborumque Superhabundantiam, etc. *SUPERHAUTO, Secundus hauto seu spicse non omnino trituratae minoraque stramina, qua? secundo colliguntur. Charta ann. 1234. in Chartul. C. eccl. Camerac. ch. 82: In stramine, palea, Superhautone et tredecimo vase fructuum ex ipsa decima provenienlium. Vide Hauto. SUPERHUMERALE, Vestis Pontiflcum in veteri Lege. Exod. 28. 6 : Et fecerunt Snperhumerale de auro et hyacintho et purpura, et cocco, etc. Passim ibi. Sic vero describitur ab Eucherio : Ephod, vestis sacerdotalis, quse Superindumentum, vel superhumerale appellatur. Est autem velut in caracallae modum, sed sine cuculo, cujus vestimenti duo sunt genera, unum lineum et simplex, quod Sacerdotes habebant ; aliud diversis coloribus, et auro gemmisque contextum, quo soli Pontifices utebantur. Vide Honorium Augustod. lib. 1. cap. 226. Ivonem Carnot. Serm. 2. de Rebus Ecclesiast. Innocent. III. lib. 1. de Myster. Missse cap. 18. 53. etc. SUPERHUMERALE, appellarunt etiam nostri, Pallium Aschiepiscopale, de quo suq loco egimus. Gregorius M. lib. 1. Epist. 24: In utroque humero Sacerdos velamine Superhumeralis astringitur, ut contra adversa et prospera virtutum semper ornamento muniatur. Maximus Monachus in collat. cum Principibus apud Anastasium in Collectaneis, de Imperatore : Neque indicia Sacerdotii fert, Superhumerale scilicet et Evangelium. Superhumerale pallium vocat. Joan, de Beka in Hist. Episcopor. Ultraject. in S. Willebrordo : Eundem in Ecclesia S. Petri cum Superhumerali pallia solenniter Archiepiscopum ordinavit. Et in S. Bonifacio : Tradens eidem Archiepiscopalem benedictionem cum Superhumerali pallio, etc. 'Q^ocpoptov Graecis dicitur, quod in Concilio VIII. act. 22. 9. Superhumerale vertit Anastasius Bibliothec. ut apud Theophanem Auctor Hist. Miscellae lib. 22. pag. 707. edit. Canisii. Glossae MSS. Regi33 col. 2062 : 'Qji.6X'.vov TO IK\ TWV w'^wv wjioqjoptov. Vide Magnum Chronicon Belgicum pag. 111. Baronium ann. 869. num. 19. etc. S3®" Pallio simillimum est Superhumerale quo utitur Episcopus Tullensis, ut ex Ceremonial! ejusdem Eccl. colligitur apud R. P. Benoit Hist. lull. pag. 168 : Cum Episcopus utitur Superhumerali, et de hoc privilegiatus exstitit ab antiquo.... dicitur Superhumerale, ab humero, quia super humeros ponitur post casulam. Est stola larga, fimbriata, circuiens humeros desuper, cum duobus manipulis dimissis ante et retro, circa scapulas, ex utraque parte, in modum scuti rotundi. Rursum : Cum Episcopus celebrat utitur Superhumerali ratione decanatus quern gerit , quia decanus aliorum Episcoporum existit, id est, Metensis et Virdunensis. SUPERHUMERALE , Idem interdum quod Amictus. Udalricus lib. 3. Consuet. Cluniac. cap. 13 : Et alligat Superhumerale, id est amictum. [Eadem habentur apud Bernardum Mon. in Ord. Cluniac. part. 1. cap. 53. Expositlo Offic. divin. ad calcem Job. Abrinc. pag. 414: Sequitur Superhumerale, quod fit ex lino purissimo.] Gilbertus Lunicensis Episcopus de Usu Ecclesiastico ait, Ostiarios, Exorcistas, et Acolythos, in officiis suis solere indui Superhumerali, alba, et cingulo, et tamen posse perfrui conjugio. 1 SUPER!, Homines superstites, vivi. Jonas in Vita S. Columbani saec. 2. Be-

SUP

SUP

SUP

ned. pag. 6 : Et si me quempiam laudare repererint qui adhuc Superis junctus sit, etc. Idem in Vita S. Eustasii ibid. pag. 117 : Febrium igne ita succensa est, ut vix jam Superis reddi crederetur. Utitur rursus idem Jonas in Vita S. Burgundofarae ibid. pag. 443 : Qui reyersus ad Superos, in Vita S. Waningi ibid, pag. 974. Quern superi nan recipiunt, inferi Deum esse cognoscunt, ex Fausti Episc. Serm.apud Marten, torn. 9. Ampl. Collect, col. 153. SUPERJACTARI MA.LEFICIUM. Lex Salica tit. 21. | 3 : Si quis alteri aliquod lefidum Superjactatus fuerit, etc. Nos dicimus, Jetter le sort sur quelqu'un. 1 SUPERICONIC.E LITTERJE, vox ibrida ex Super et IxcSv, imago: ita vocantur Litterae in imagine alicujus Sancti appositae, quales visuntur in libris ecclesiasticis. Greg. Turon. in Vitis Patrum cap. 6: Videns autem in oratorio litter as Supericonicas Apdstolorum, reliquorumque Sanctorum, explevit eas in codice. SUPERJEJUNARE. Vide Superpositio 3. SUPERILLUSTRES. Speculum Saxonicum lib. 1. art. 3: Ad hunc modum clypeus seu dngulum militare in septimis terminatur : primum quippe habet Rex Romanorum, secundum Episcopi, Abbates, et Abbatissse, qui et Superillustres dicuntur : tertium Laid prindpes, ex quo facti sunt Episcoporum subditi et vassalli, qui lllustres nuncupantur; quartum Nobiles et Liberi Domini, etc. * SUPERILLUSTRIS, Illustrissimus, Titulus honorarius regum nostrorum. Charta ann. 1308. in Reg. 40. Chartoph. reg. ch. 143 : Johannes Britonis legum doctor clericus Superillustris domini nostri Francorum regis, etc. Vide lllustres. SUPERIMPOSITA , SUPERIMPOSITIO. [Excessus in exactionibus, malatolta.] Charta Ludovici Pii Imp. apud Puricellum in Monumentis Basilicas Ambrosianae pag. 215 : Nullasque prsestationes, vel annuas donationes seu quaslibet angarias, et Superimpositas exactiones superimponere et exigere audeat. Infra : Si quis autem ex his, qui sub imperio nostro degunt aliquam subtractionem, injustamque exactionem, vel angariam, aut Superimpositionem sponte ingesserit, etc. [Charta ann. 1079. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 48: Alia Superimposita eis non fiat. Vide Superfluitas, Superindictum , et Superponere 1.J [** Chart. Longob. ann. 765. apud Brunett. in Cod. diplpm. tusc. torn. 1. pag. 590 : Reconfirmavi ad 12. operas, quod sunt dies 12. manualis, et nihil tibi vel ad heredibus tuis superponere promitto; in ea vero ratione, ut si ego vel hhd. meis.... amplius Superinponere festinaverimus nisi ipsi 12. dies, etc.] T SUPERIMPOSITIO, Subscriptio. Charta Arnulphi Chiniac. Comit. ann. 1097. apud Miraeum torn. 1. pag. 670. col. 2 : Quern devotionis mess traditionem , ne quis ei scrupulus, vel calumniator invidus post dies obviet, utrorumque filiorum meorum Ottonis et Ludovici, nurus etiam mese Adeleid manuurn Superimpositione confirmari volui. Vide Superimposita. 1 SUPERIMPOSITUM. Vide Superponere 1. T SUPERINDE, Propterea. Litter* Henrici VII. Reg. Angl. ann. 1492. apud Rymer. torn. 12. pag. 482 : Nos rata, grata, et firma habituros et observaturos, et Superinde lileras patentes novas aut confirmatorias.... daturas, etc. SUPERINDICTUM , SUPERINDICTIO , Quidquid prater indictionem provincialibus imponitur. Nam ut notat Asconius

in 3. Verrinam, tria sunt genera pensitationum, canonis, oblationis, et indictionis. Canon, seu Canonici tituli, sunt ordinaries praestationes : Indictio, quod praeter canonemindicitur: Superindictio, quod praeter indictionem pro aliqua imminente necessitate imponitur. Vide Codicem Justin, et Theodos. tit. de Superindicto. [Charta Frederici II. Imp. ann. 1223. ex Schedis Praes. de Mazaugues: Prohibemus ne qui Comes aut Marchio praesumant inquietare, vel quibuslibet collectis aut exactionibus aut Superindictis gravare. Conventio ann. ma1251. inter Carolum I. Andegav. et Provinc. Comit. et Arelat. art. 9 : Item dominus Comes vel ejus vicarius... non poterit... eos (Arelatenses) compellere ad mutuum faciendum, nee aliquam exactionem novam, seu Superindictionem, vel pedagium novum facere. Vide Superimposita et Superponere 1.] T SUPERINDITIO , pro Superindictio, Eadem notione. Locus est in Inditio. 1 SUPERINDUCTA, Mulier extranea, concubina. Willelmus Armor, de Gestis Philippi Aug. apud Duchesn. torn. 5. Hist. Franc, pag. 81 : Octavianus Apostohcse Sedis legatus mittitur in Franciam ; ad cujus suggestionem Rex a se Superinductam abjecit superficie tenus, et uxorem suam recepit in suam gratiam semiplenam. carnis debitum ei non reddens.... Philippus puer et Maria soror ejus quos Philippus Rex ex Superinducta genuerat, a Papa Innocentio legitimantur. Vide Subintroductse. * Annal. Victor. MSS. ad ann. 1215 : Hoc anno rex Philippus dedit Philippo filio suo juniori, quern Philippum ex Maria Superinducta, filia duds Boemiss genuerat, comitatum Boloniae, quern tenuerat Reginaldus. Quod repudiata Ingeburga, Mariam in matrimonium duxerat, sic appellatur. Vide supra Subtrahere. 1 SUPERINDUCTUM, ut Superindictum, apud Senator, lib. 1. Variar. cap. 14. SUPERINSIGNE, Sagum militare, quod armorum insignibus distinctum gestant in bello Milites. Vide Jupellum, in Jupa. SUPERINSPECTOR , Episcopus. Senator in Psal. 108 : Episcopus dictus Superinspector, eo quod Domini gregem ipsius gratia suffragante, quasi pastor cautissimus, alia sede custodial, etc. Hinc Superinspicere dicuntur. Episcopi apud Sidonium lib.' 6. Epist. 1. lib. 9. Epist. 3. Vide Episcopus, et Superintendens. 1 SUPERINTENDENS, Episcopus eadem ratione dicitur qua Superinspector. S. Hieron. Epist. ad Evagrium : Hoc quidem Greece signiftcantius dicitur eTtiaxoTtoOvTsc, id est, Superintendentes. Unde et nomen Episcopi tractum est. Hinc Superintendere quibus prsefiduntur, Episcopi dicuntur in Epist. Liciniani ex S. August. lib. 29. de Civ. Dei cap. 19. apud Baluz. torn. 7. Miscell. pag. 3. et torn. 2. Cone. Hispan. pag. 427. Hinc 1 SUPERINTENDENS appellatur Praepositus templi in civitate London, pro Germanis, in Charta ann. 1550. apud Rymer. torn. 15. pag. 243. 1 SUPERINTENDENS , Cui incumbit summa cura rationum negotiorumque, Gallice Surintendant. Instr. domus Slesitarum Viennae apud Raimund. DuelHum torn. 1. Miscell. pag. 225: Item si contingeret rationem fieri de regimine domus per aliquem Superintendentem, etc. 1 SUPERINTENDENTS, Superintendentis munus, Surintendance, ibid. pag. 224 : Primo, quod Facultas habeat Superintendentiam nomine domini Abbatis. Occur-

rit etiam in Compositions Cardinalis Turonii cum Monachis Sangerm. ann. 1543. * SUPERINTENTOR, Episcopus. S. August, in Exposit. ad Psalm. 116 : Greece quod dicitur Episcopus, hoc Latine Superintentor, quia superintend^, quia desuper videt. Vide Superintendens. T 1. SUPERIORATUS, Praestantia, excellentia, suprema jurisdictio. Charta Henrici IV. Regis Angl. ann. 1400. apud Rymer. torn. 8. pag. 121: Dictique Prior et Mpnachi eisdem Abbati et Conventui dimidiam marcham argenti, nomine pensionis sive redditus, in signum dominii sui Superioratus, singulis annis solvere tenentur. Vide Superioritas. 1 2. SUPERIORATUS, adject. Major, ad Superioratum seu supremam jurisdictionem pertinens. Charta ann. 1338. torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 356. col. 1 : Item, quod nedum appellationes ad regiam curiam pertinentes et pertinere debentes tollere nituntur, quin imo jurisdictionem superiorem regiam inverters et omnino tollere conantur;.... quin imo nuncios regios cum per curiam regiam in causis et casibus Superioratis contingit illuc mitti, afficiunt contumeliis, verberibus et opprobriis. 1 3. SUPERIORATUS, Praetextus, Gall. Erode. Statuta Eccl. Arabian, apud Marten, torn. 7. Ampl. Collect, col. 1226: Mantellum, houdam vel epitogium non portent, seu vestimenta quaecumque virgata, partita, vel discissa aut Superiorata de fustana, pannisque sericis vel aureis, seu aliis quibuscumque, sed lanificio dumtaxat. 1 1. SUPERIORITAS, ut Superioratus 1. Chronic. Angl. Th. Otterbourne pag. 62: Bonifadus Papa querelam posuit contra Regem Edwardum, quod injuste usurpasset Superioritatem inregno Scotiss. Charta ann. 1400. apud Rymer* torn. 8. pag. 122 : Ab omni jurisdictione, Superior'itate, potestate, etc. Charta qua Renatus Rex concedit Baroniam Grimaldi Johanni Cossa ann. 1456. ex Schedis Praes. de Mazaugues : Sola dumtaxat Superioritate et homagio.... nobis et nostrse curias reservatis. Statuta criminalia Saonae fol. 117: Decernentes prout in eis respective continetur, et hoc salva tamen semper Superioritate, auctoritate et jurisdictione M. D. Potestatis dictss civitatis Saonas. Occurrit etiam apud Ludewig. torn. 5. Reliq. MSS. pag. 316. Supperioritas, in Litteris ann. 1358. torn. 3. Ordinat. reg. Franc, pag. 297. * 2. SUPERIORITAS, Locus vel pars superior. Inventar. ann. 1476. ex Tabul. Flamar. : Et in tnagno orreo sive granerio, quod est in Superioritate sive capite ejusdem castri, etc. Et in quadam camera} quse est in Superioritate prssdicti castn, prope vicem, per quam ascenditur in eodem castro. SUPERISTA, ^Edituu^, ex Graeco SrepiffTYi;. Glossae Biblicae MSS. : Neoxopo?, XOCT^TWP vaoy, vmepttrrr)?. Annales Francorum Lambeciani ann. 882. lib. 2. Comment, de Caesar. Bibl. pag. 353: Quidam Gregorius nomine, quern Romani Superistam vacant, dives valde, in paradiso S. Petri a suo collega ocdsus est. Anastasius in S. Hadriano pag. 100 : Missi Stephanus Sacellarius et Paulus Superista ad prsenominatum pergerent Regem. Alii Codd. habent Super ista, disjunctis vocibus, sed perperam. In Leone IV. pag. 199 : Gratianus Magister militum, et Romani Palatii egregius Superista ac Consiliarius. In Benedicto III. idem Gratianus sacri Superista Patriar-

664

SUP chii dicitur. In Hist. Translat. S. Sebastian! cap. 4 ; Erant.... et dignitati Apostolicss sedulo assistentes Quirinus Superista, Theophylactus Nomenclator , etc. Apud Luithprandum lib. 6. cap. 6. sub flnem, inter primates Romanae ciyitatis recensetur Stephanus filius Joannis Superista. Ex his emendanda yetus inscriptio Mediolan. apud Puccinellum in Zodiaco Mediolan. part. 3. pag. 378 : f Guillelmus de Porno Superstes hujus Ecclesiae, hoc opus multaque alia fieri fecit. Legendum enim Superistes. SUPERJUDEX, Magistratus dignitas, apud Lusitanos. Vide Brandaon. lib. 15. Monarch. Lusitan. cap. 41. J SUPERJUMENTARIUS, Qui Jumentariis praeest. Sueton. in Claud, cap. 4 : Superjumentarium ex industria sibi appositum. Vide Casaubon. in hunc locum, et supra Jumentum. T SUPERJURAMENTUM. Vide mox Superjurare. SUPERJURARE, [Juramento testari.] Capitula Theodori Archiep. Cantuar. cap. 47 : Si quilibet ingenuus gram infamia publicetur, ut eum populus Superjuraverit, criminasum haberi, si se excusare voluerit, ferro se examinet. SUPERJURARE, Juramentum, a paucioribus praestitum, juramento plurium praeponderatum superare, vincere, evertere, atque adversarium falsi convincere. Ita Somnerus. Lex Ripuar. tit. 79 : Si quis homo propter furtum comprehensus fuerit, et legitime Superjuratus, et judicio Principis pendutus, vel in quolibet patibulo vitam finierit, omnes res ejus hseredes possideant, exceptis capitali et dilatura, quae in locum restituant. Ubi Superjuratus, dicitur reus, qui plurium testimoniis criminis convictus est, quam ipse innocentiam suam probavit. Concilium Triburiense ann. 895. cap. 22: Si quis fidelis libertate notabilis, aliquo crimine aut infamia deputatur, utatur jure, juramento se excusare: si vero tanto talique crimine publicatur, ut criminosus apopulo suspicetur, et propterea Superjuretur, aut confiteatur et poeniteat, aut Episcopo vel suo misso discutiente per ignem candenti ferro examinetur. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 74: Et qui culpam exigit de fure occiso, eat se tertio, ut duo sint de cognatione patris, tertius de cognatione malris, et juret, quod in cognato suo nullum factum erat, pro quo de vita forisfactus esset, et eant alii cum duodecim, et Superjurent ei in mundiciam, quae ante dicetur. Eadem ferme habentur in Legibus Athelstani Regis cap. 16. ubi rectius: Et eant alii cum 12. et Superjurent eum in contaminationem, sicut ante dicebatur. Capitula de Weregildis post Concilium Grateleanum ann. 928 : Et qui sic promotum hominem non habet, ipse causam suam Superjuret, vel amittat. Burchardus Wormaciensis Episcopus in Lege families cap. 22 : Similiter erit ex parte matris, nisi se cum judicio Scabinorum aut proximorum testimoniis superari possit. Adde cap. 17. SUPERJURAMENTUM, in Legibus Adelstani Regis cap. 5. apud Bromptonum pag. 850. pro prxjuramento accipi observat Somnerus. SUPERLARIUM, Labium superius. Leges Kanuti Regis cap. 51. apud Bromptonum : Eruantur ei oculi, et truncetur ei nasus, et aures, et Superlabium, etc. Philippus Moushes in Ludovico VIII:

SUP

oris circuitum significari diximus supra in Banlauca. Vide ibi. T SUPERLATIVUS, Optimus, prsestantissimus, Gall. Excellent. Gesta Consulum Andegav. apud Acher. torn. 10. Spicil. pag. 424 : In Autissiodorensi etiam urbe aulam propriam et vineas vini Superlativi bajulas, et prsedia suburbana possidebat (Ingelgerius Gastinensis Comes.) Hinc 1 SUPERLATIVE, Excellenter. Henr. Huntindon. in Epist. ann. 1153. apud eumdem torn. 8. Spicil. pag. 182 : Oxinfordise quidem pr&posuit Alveredum, cui successit Walterus Superlative rhetoricus. 1 1. SUPERLEGTILE, Stragulum, quod lecto insternitur, vel etiam id omne quo lectus instruitur. Bulla Benedict! XII. PP. apud Stephanot. torn. 10. Fragm. MSS. pag. 115: Sic oculos avaritise caecitas excsecavit, quod necdum lectos et alia Superlectilia eorumdem hospitalium et leprosariarum per eos ibidem reperta conservare ac adaugere, ut tenebantur, damnabiliter obmiserunt,etc.Gharia ann. 1343. torn. 1. Hist. Dalphin. pag. 201. col. 1 : Quod dicti monachi et capellani habeant et habere debeant segregate et ad partem domus, suam coquinam, cellarium, granerium, aysimenta, cubilia et Superlectilia aliaque sibi necessaria. * 2. SUPERLECTILE, pro Supellectile, supellex quaevis. Lit. Petri comit. Autiss. ann. 1229. torn. 5. Ordinat. reg. Franc, pag. 718. art. 35: Constitui etiam et concessi, ut dictis hominibus (Mailliaci) ad aisamenta sua, videlicet dolia, cupas, cistas, et omnia alia Superlectilia, de quocumque nemore sint, sive (1. sine) omni occasione. vendere liceat. Libert. Villeefranchaa ann. 1369. ibid. pag. 700. art. 6 : Concessimus quod senescalli aut alii officiarii regii aliqua de causa non capient vel arrestabunt equitaturas, carnalagia sive Superlectilia aut alia eorum bona consulum aut habitatorum dictas villas, etc. Vide infra Supletale. SDPERLICENTIA, Licentia extraordinaria. Statuta pro Monasterio S. Andreae Avenionensis ann. 1253 : Et quia nihil Monacho commune cum urbibus, tarn Abbati quam Priori firmiter inhibemus,ri~eMonachis Avinionem intrare volentibus dent passim licentiam, vel frequenter ; sed si cui Superlicentiam dederint semel in hebdomada, non dent iterum in eadem, nisi causa subsit rationabilis et expressa, de qua causa licentise non dubitent quin sit vera. [Apud Acher. torn. 8. Spicil. pag. 238.1 1 SUPERLICIUM, ut Superpellicium. Vide ibi. SUPERLIMINARE, in Hist. Miscella, yuepOupov, apud Theophanem ann. 6. Justiniani. 'AvuSipXtov, apud Anonymum de Locis Sanct. cap. 7. [Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Superliminare, Entree de maison, dessus.] SUPERMAGNAS. Vide supra Magnas. SUPERMAGNUS, Maxim us. Vita Clementis V. PP. apud Murator. torn. 3. pag. 679. col. 1: Postquam Supermagnus effectus fuerat, post similem fortunes gloriam, ignominiam est perpessus. * SUPERMANENS, Inquilinus, colonus. Charta Will, comit. Vienn. ann. 1222. inter Probat. ult. Hist. Trenorch. pag. 186: Quitavi in perpetuum ecclesise Trenorchiensi quicquid juris habet apud Villamnovam, quss Silviniacus nominatur, secundum quod a Supermanentibus Mais transit on pies, et puis oreilles, oatrife divisum est et testificatum. Vide Nes, Baulevres, et crevoit jous. Manentes. * Voce Baulevre vel Banlevre totum ' SUPERMISSA, Epistola, QUSB canitur VII

SUP

665

in Missa. Glossae MSS. S. Germani Paris, ad Prisciani Graeca vocabula : ImercoX^, et eutoroXtov idem est, i. Supermissa. Alcuinus lib. de Divin. Offlc. : Epistola dicitur Supermissa, eo quod super vetus Testamentum et Evangelium Missa sit, non causa dignitatis ; sed ut quisque, qui Evangelium fuerit ingressus, ibi inveniat medicinam salutis. Eadem verba habet Remigius Autisiod. lib. de Celebratione Missae. Honorius Augustod. cap. 96 : Lectio dicitur a legendo. Epistola dicitur Supermissa Episcopi super stola dicitur Missa, quia sicut Prophetise super legem, ita Epistolss Missae sunt super Evangelium. Summa Magistri Puntii Provincialis MS. ex Bibl. Thuana Cod. 525: Epistola est Supermissa c.... sitis prsesentibus, non inertse * composita quse in recipients affectum, et indicat delegantis. SUPERNA8, natis,Superna colens.Joan. de Janua. [Souvrain, in Gloss. Lat. Gall. Sangerm. MSS.] * SUPERNATURALITER. Charta ann. 1337. torn. 2. Hist. Trevir. Joan. Nic. ab Hontheim pag. 129. col. 1 : Et est sciendum quod eadem capella et curia ibidem .... spectant totaliter, sine aliquo intermedia et immediate, Supernaturaliter et temporaliter, ad cameram domini archiepiscopi Trevirensis. Id est, quoad res spirituales et temporales. Vide Spiritualitas. | SUPERNAVIGARE, De nave dicitur quae alteram praacurrit. Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 253: Quarum una (navis) ventis pro voto fruens, disposuit Supernavigasse navem, in qua filius regis erat, sed providentia probitateque naucleri, obliquantis dracenam subito navemque girantis, navis regia vastse ratis declinavit impetum. Gloss. Lat. Graec.: Supernavigo, sTrtTcXew. ^ SUPERNIS, Desuper, avw9ev, in Gloss. Lat. Gr. Superius, in MSS. T SUPERNOMEN, Cognomen, Gall. Surnom. Judicatum ann. 969. in Addit. ad Chr. Casaur. apud Murator. torn. 2. part. 2. col. 958: Et querelati sunt super Walteri, qui Supernomen vocalur Aczo. Placitum ann. 1014. ex Chartul. Farf. apud Mabill. torn. 4. Annal. Bened. pag. 706. col. 1: Benedictus qui Supernomen Bocca-pecu vocatur. Vide Supranomen. * Seurnommer, Non consueto cognomine aliquem appellare. Lit. remiss. ann. 1404. in Reg. 159. Chartoph. reg. ch. 105 : Icellui Robaultdist au suppliant qu'il amenderoit ce qu'il avoit Seurnomme son filz, en Vappellant Jaquemin Morart, et on le appelloit Jaquemin Robault. SUPERNUMERARIUS, qui supra numerum usitatum accidit, Gall. Surnumeraire. Veget. lib. 2. cap. 19 : Deputabantur milites, qui vocantur Accensi, hoc est postea additi, quam fuisset legio completa, quos nunc Supernumerarios vacant. Eosdem Super-numerum, vel Supra-numerum vocat Sueton. in Claudio. SUPER-OBLATA, Offertorium seu Oratio quae fit super Oblata. Acta SS. torn. 4. Jun. pag. 698. de Festis S. Joannis Bapt.: Et Super-oblata, eadem quss yrsedicto in Romano est secreta festi. ** SUPERONERARE COMMUNEM PAS- ' TURAM, Immodice abuti jure compascendi. Placit. ann. 43. Henric. III. Reg. Angl. Sutht. rot. 10. in dprso in Abbrev. Placit. pag. 147: Quare injuste superhoneraverit communem pasturam suam in ',a Rugge, ita quod in ea plura habet animalia et pecora, quam habere debet et ad

666

SUP

ipsum pertinet habendum, secundum liberum tenemenlum suum, quod habet in eadem villa Consideralum est, quod praediclus Hugo de cetera non habeat in prsedicta paslura niai tantummodo 8. boves, vaccas vel juvencas, 6. porcos et 20. oves ad plus, et sit in misericordia, quia prius eandem pasturam Superhoneravit, etc. Vide ibid. pag. 123. rot. 7. Aliud ann. 17. Edward. I. ibid. pag. 217. Coron. Buck. rot. 13: Gilbertus.... et Augustus frater ejus Superoneraverunt communam paslurae de Wotton de260. bidentibus post mensuracionem factam ibidem. Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 106. 523. Leiseri Jus Georgic. lib. 2. cap. 14. sect. 37. 1 SUPERORDINARE, Aliquem loco alterius ordinare, subrogare. Epist. Sigeberti Mon.ad Leod»ann. 1102.apud Marten, torn. 1. Ampliss. Collect, col. 592 : Taceo Guacherum, qui Apostolici assensu approbatus et prior ordinatus fuit, subito exordinatum, excommunicatum, et alium ei Superordinalum. 1 SUPER-OS , Callus ossi adnascens. Vita S. Raynerii torn. 3. Jun. pag. 464: Qu& habebat Super-os durissimum ut lapidem, juxta juncturam manus et brachii dexlri, magnitudinis fere ovi gallinse. Vide mox. Superossum, et Supprossum. 11. SUPEROSSUM, Gallus ad equi genu, vulgo Suros. Durandus in Speculo juris lib. 4. partic. 3. de empt. et vend. tit. 43 : Vendidit unum equum cum uno Superosso in tali crure, etc. * 2. SUPEROSSUM, Tumor super ossum, hominum morbi 'genus, Gall. Suros, Ital. Soprosso, Hisp. Sobrehuesso. Codex MS. eccl. Vesunt. apud CMfflet. in Vesunt. part. 2. pag. 136: Quidam mcrbus super alteram manum increvit, quern vulgus Superossum solet vocitare. Vide Super-os. \ SUPERPALLIUM, Umbella, baldachinum. Vita Eugenii IV. PP. apud Baluz. torn. 7. Miscell. pag. 509: Intravit (Imperator CP.) Ferrariam, ubi erat Eugenius Papa et Concilium congregatum, die quarta Martii cum solemnitate, sicut solet Romanus recipi Imperator, Superpallio super caput, Cardinalibus et tota curia comitantibus. Vide in Pallium 2. * SUPER-PEDES, Idem quod practicis nostris Sans deport, sine mora. Instr. ann. 1390. inter Probat. torn. 3. Hist. Nem. pag. 104. col. 2 : Mandarunt per servientes et alias, nos et dictos nobiles pignorari et exequtari in bonis nostris et dictorum nobilium rigorose et indebite, et contra forrnam juris et Super-pedes, pro certis pecuniarutn summis, etc. Nisi ad judices referatur, qui stantes et non pro tribunali, ut moris est, sedentes, hanc sententiam tulerant. j SUPERPELLICEATUS, SuPERPLICIATUS. Vide mox in Superpellicium. SUPERPELLICIUM, Vestis linea, manicata, sic appellata, inquit Durandus in Ration, lib. 3. cap. 1. n. 10. 11: Eo quod antiquitus super tunicas pellicias de pellibus mortuorum animalium factas induebatur, quod adhuc in quibusdam Ecclesiis observatur. Superpelliciale indumentum, in Actis Archiepiscop. Rotomagens. pag. 453. Gauterius de Bellis Antiochen. pag. 461: Archiepiscopus sacerdotali Superpellicio indutus, etc. Caesarius lib. 8. cap. 97 : Quosdam 'viros Candidas in Superpelliciis et tonsura Clericorum adesse vidit. Will. Malmesburiensis lib. 1. de Gest. Pontif. pag. 215 : Plus 40. Canonicos cappis et superpelli-

SUP ciis ornaverat. Regula Ordinis Sempringhamensis pag. 725 : Ministris altaris sint Superpellicia cum capuciis, quas caput et colli nuda protecjant, cum Sacerdolalibus vestimenlis induendi fuerint, etc. [Concil Avenion. ann. 1509. apud Marten, torn. 4. Anecd. col. 387: Ferant continue et deponent Superpellicium cum longis manicis decens et honestum. Ilia quse manicas non habeant, olim per aliquos ferri consueta, ab eis et eorum quolibet sub excomm.unicationis pcena di? missa penitus est rejectaJ] Occurrit praeterea haec vox in Legibus Edwardi Confess, cap. 36. apud Michaelem Scotum lib. 4. Mensae Philosophicse cap. 9. Matthseum Paris ann. 1237. 1247. pag. 302. 493. Will. Thorn, in Chron. Cruceum in Episcopis Cadurcensibus n. 114. Catellum Mb. 5. Rerum Occitanar. pag. 901. Barralem in Chronolog. Lerinensi torn. 2. pag. 167. Sammarthanos in Episcopis Magalonensibus ann. 1339. etc. * Constit. ant. S. Petrimont. ord. S. Aug. torn. 2. Monum. sacr. Antiq. pag. 435 : Post completorium fratres ad lectos venientes, cum gravitate in lectis suis assideant, et extractis postea ante lectum sotularibus, crura sua cum honestate ad se contrahant, deinde operimento, quo se debent tegere, usque ad asselas adduclo, tune demum Superpellicia exuant, et ita provide juxta se reponant, ut ilia resurrecturi mox in promptu habeant. Ubi tamen indusium significari videtur, vulgo Chemise. Vide mox infra * SUPERPILLIGIUM , Eadem notione. Charta ann. 1239. ex Chartul. S. Petri Insul. sign. Decanus fol. 185. v°: Quamdiu manebunt in hospitali, usus hospitalis observabunt, ferentes exterius Superpillicia sive nigras capas. f SUPERPELLICIUM CONOEDERE, Clericum facere, aliquem inter cleros et canonicos admittere. Statuta Clementis IV. PP. pro Eccles. Aniciensi apud Marten, torn. 2. Anecd. col. 483 : Quod nulli in ipsa ecclesia Superpellicium concedatur, nisi de legitimo matrimonio, bonss famae, etc. Quod quilibet clericus cui a modo Superpellicium concedetur, juret capitulo ipsius ecclesise fidelitatem servare, etc. j SuPERPELLiCEUM una cum capucio in processionibus portare inhibent Statuta Arnaldi Episc. Magalonens. ann.* 1339. inter Instrum. torn. 6. Gall. Christ, novae edit. col. 383. Superpelliceum porro vestis fuit propria Canonicorum regularium, quanl nunquam deponunt: adeo ut eo ipso, quod Ecclesiae Cadurcensis Canonici superpellicio uterentur, Regulares fuisse ab initio quidam contenderint, et de hac re ad Innocentium IV. PP. rescripserint, quo illos adRegulam revocaret, ut est apud Cruceum n. 110. Liber Ordinis S. Victoris Parisiensis MS. cap. 18: Superpellicium et tunica lanea, quantum fieri potest, unius longitudinis esse debent, ad minus pleno palmo a terra distantia.... Et ut manicse Superpelliciorum non plus duobus palmis ultra digitos promineant. Hanc Superpelliciorum longitudinem attigit etiam Stephanus Tornacensis Epist. 123. ubi de Canonicis regularibus : Regularem habitum sic prssfertis exterius, ut interius conservetis. Hujus habitus indicium principale vobis mitto, Superpellicium novum, candidum et talare, quod reprsesentet vobis vitse novitatem, munditise candorem, perseverantiss finem. Et in Concilio Basileensi ann. 1431. statutum est, ut Canonici Eccle-

SUP siarum Cathedralium, floras Canonicas dicturi, cum tunica talari, ac Superpelliceis mundis ultra medlas tibias longis, vel cappis, juxla temporum ac regionum diversitatem, Ecclesias ingrederentur : non capucia, sed almucias, vel bireta tenentes in capite. [« Annalista Saxo ann. 1044 : Hactenus Hildenesheimensis clerus tam districta religione obsequio dei se mancipaverat, ut in professione canonica dis~ trictione gauderet monachica... DelicatiO" ris etiam vestitus tam nulla eis erat cura, ut gulas, quibus nunc ardet clerus, nescirent, linguas pelliciales ac manicas non pallia, sed nigrato panno ornarent, linguas autem claustralium Superpelliciarum non minus quam tunicarum equestrium fibularent.] Superpelliciorum Canonicorum Regularium forma varia fuit. Quippe ex Constitutione Benedicti XII. PP. superpelliceum, quo in Choro utuntur, longiores manicas habet. Cui non amplae, sed strictae manicae sunt, Rochetum, seu Romana camisia dicitur, quod eo utantur potissimum Itali. Quod undique per circuitum clauditur, Cotia vocatur. Sarrocia, ad latus aperta sunt, et nonnisi ad 4. digitos inferne clausa, sine manicis, colobium referentia.Cum foras prodeunt, parva sarrocia accipiunt, undique aperta, qualia dantur Novitiis. Latitudo non excedit 4. digitos, et ut scapulare Monachorum, hinc inde dependet, non tamen sine plicis. Auc.tores fasciam appellant et hastam. Incommoditas in obeundis muneribus hanc variationem intulit. Verba sunt Nebridii a Mundelheim in Antiquario Mon. In eamdem ferme sententiam haec scripsit Joan. Buschius lib. 1. cap. 23: Habitus Canonicorum Regularium est vestis linea, sive lota linea, quam Romani Roketum Romanum, Germani Subltle, Sarracium, sive Scorlicium appellant. Habitus iste in diversis mundi climatibus diversimode formatur. Quidam enim Roketum Romanum, sive subtile deferunt, in lateribus integrum usque ad- calceos pene porrectum, cum manicis integris usque ad manus, sive ad cubitum extensis. Alii hanc lineam portant in forma longi latique scapularis, sine manicis in laleribus apertam, aut circa tibias ad latitudinem palmss manus, more Cartusiensium consutam, aliquando cum rugis, aliquando sine rugis et plicis, quam Sarracium vacant. Tertii hanc lineam vestem deferunt in forma parvi et brevis scapularis de collo dependentis, quam Scorlitium nuncupant. Vide Claudium Molinetum de Habitibus Canonic. Regul. [** Glossae antiq. apud Graff. Thesaur. Ling. Franc, torn. 2. col.431: Sarroch, Paludamentum. Vide ibid. torn. 6. col. 267.] 52®- Superpelliceum etiam vocatur apud Moniales Cuculla major, ut colligitur ex Statuto ann. 1209. pro Monasterio Jotrensi ex Cod. 10. Bibl. Pithoaanae : Habeat quaelibet monialis quolibet anno duo Supplicia (f. Superplicia) alba et duo nigra, quse terram tangant. Idem docet Tabul. Calense pag. 412: L'an de grace 1438. leSamedijour de S. Cecile 22. de Novembre fu Madame de Cheles sainte Baupteur par devers M. de Paris pour lui faire aucunes requestes, entre lesquelles il lui donna et octroia congie el licence de porter cottes noires par dessoubs le Surpellis noirs pour elle et pour toutes ses Religieuses, toutefois que bon leur semblera tant dehors comme a I'eglise pour supporter leurs necessitez. SUPERPELLIGIA. mulieribus quibusvis tribuunt etiam Galbertus Flandr. in

SUP

SUP

SUP

667

Vita Caroli Comitis num. 51. et liber SUPERPLUS, Residuum, quod sum- Charta ann. 1039. apud Ughell. torn. 3. Miraculor. S. Ludgeri Episcopi Mimi- mam aliquam excedit, Gallis Le surplus: pag. 301. SUPERIMPOSITUM , In Charta Caroligard. num. 44. TrcepTiXeov, Zonarae in Alexio Gomn. pag. * Quod de indusio, Gall. Chemise, aut 237. et Glycse. Leges Adelstani Regis Crassi ann. 882. apud eumdem torn. '5. de linea veste tune intelligendum esse apud Greateleyam cap. 1 : Excipiatur pag. 1572. 2. SUPERPONERE, Praeferre, antepoputo. Lit. remiss, ann. 1350. in Reg. 80. inprimis capitate repetentis de Pecunia Chartpph. reg. ch. 57 : Mulierem ipsius ipsius, et dividatur postea Superplus in nere. Capitulare Pipini Regis ann. 793. pictoris in suo pelicone, cum quodam Su- duas partes, unam partem habeat uxor cap. 10: Placuit, ut ubi lex erit, prsscellat perpellicio desuper, existentem percussit ejus, etc. [Liber niger Scaccarii pag. 334: consuetudini, et ut nulla consuetudo Sudictus Dionysius; et dicto suo ense Et Superplus jacet super dominium perponatur legi. prsBdiclum Superpellicium perforavit, os- meum. Et pag. 339 : Superplus quatuor » SUPERPORTORIUM, SUPERPORTUS, tendens quod earn vellet inter ficere. Sur- milites, quos domino Regi debet, jacet Tributum, quod in portubus, sive pro super dominium suum.] peliz, eodem intellectu, in aliis Lit. ann. appulsu ad portum exsolvitur. Pact, in1388. ex Reg. 135. ch. 48 : Une cotte sim*\ SUPERPLUSAGI-UM, Eodem signifl- ter Raim. V. comit. Tolos. et abbat. S. ple a femme en un pelicon de peaulx catu. Charta ann. 1341. apud Rymer. Egid. ann. 1160. inter Probat. torn. 1. de conins, avec le Surpeliz dont il estoit torn. 5. pag. 287 : Idem Bernardus de Hist. Nem. pag. 36. col. 2 : Recedendo a envelopez. Quod pelli superinduatur, sic Superplusagio nobis respondeat. Alia lite et controversia, qus& erat inter nos et videtur appellatum, vel fortean a plica- ann. 1405. apud eumd. torn. 8. pag. 404 : monasterium S. Egidii desuper portu sive turis. Item quod de Superplusagio inde, si quod de portorio S. Egidii,... ut de cetera molibere liabeat et SUPELLICIUM, pro Superpellicium, in fuerit, nobis ad scaccarium nostrum sin- nasterium S. Egidii, quiete possideat ipsum Superportum sive Statutis Juhelli Archiepiscopi Turon. gulis annis fideliter respondeatur. ann. 1233. SURPLUSAGIUM, Eadem notione, ex Superportorium, etc. Vide Portus 8. SUPERPOSITA, Morbus seu laesio 1 SUPPELLICIUM , Eadem notione. Anglico Surplusage. Charta Edwardi III. Translat. S. Greg. Nazianz. torn. 2. Mail Regis Angl.: Et de Surplusagio exituum equina inter carnem et ungulam, faciens pag. 457 : Canonici rocheto et Suppellicio eorum, si quod fuerit, etc. Ordinationes rupturam carnis ibidem, etc. Petrus de induti. Statuta Eccl. Meldens. apud de Marisco Romeneiensi: Satisfaciant Crescentiis lib. 9. cap. 51. cujus vetus Marten, torn. 4. Anecd. col. 893 : Nulli in omnibus quod conjunctum fuerit per Gallicus interpres vertit supposte. T SUPERPOSITI PSALMI. Vide Superclerico permittatur servire altari, nisi in prsedictum computum inter eos de SurSuppellicio vel cappa clausa. Occurrit plusagio recepto de averiis venditis, etc. positio 3. 11. SUPERPOSITIO, Exactio extraorpraeterea in Statutis Eccl. Aurelian. Surplusage, apud Will. Stanford, in Pladinaria. Vide in Superponere 1. apud eumd. torn. 7. Ampl. Collect, col. citis Coronas lib. 2. cap. 13. | 2. SUPERPOSITIO, Accessio, incre* Suerplus, in Testam. Helvid. uxor. 1274. | SUPPELLICIA, Eodem signiflcatu, inJoan. dom. de Insula ann. 1274. ex Char- mentum. Charta Hererici ann. 868. apud Compute ab ann. 1333. ad ann. 1336. tul. Vallis N. D.: Et se ainsi estoit que Marten, torn. 1. Ampl. Collect, col. 190 : torn. 2. Hist. Dalphin. pag. 277: Item, Suerplus eust en nos muebles et en nos Post meum obitum res ipsse cum omni melioratione ac Superpositione ad ipsum pro factura Suppelliciarum septem pro calieux, etc. Vide supra Superat. capella domini, taren. 12. * SUPERPLUVIUS, Pluvius abundan- sanctum recipiantur locum. Vide Super1 SUPEBLICIUM, Pari intellectu. Syn- ter. Hist, monast. S. Florent. Salmur. positum 1. 3. SUPERPOSITIO, et SUPERPOSITIO odus Trecor. ann. 1329. apud Lobinell. torn. 10. Collect. Histor. Franc, pag. torn. 2. Hist. Britan. col. 1604: Prsecipi- 266 : Campana quoque argento permisla, JEJUNII, dicitur jejunium strictius, et Superpluvio quod majori abstinentia observatur, mus quod sacerdotes et beneftciati jejuni sonora atque dulcissima intrent synodum in Superliciis. Statuta tractu super arcualam turrem cadens, quam caetera jejunia,quae ex regula,aut ab Ecclesia indicuntur: ita ut si quis minutata, etc. Eccles. Constant, apud Marten, torn. 4. 1 SUPERPONDIUM, Auctarium ponde- semel in die edat, in ipso, ut vocabant, Anecd. col. 801 : Jejuni statim post pulsationem campanae grosses intrent synodum, ris, ut mox Superpondus. Gloss. Lat. superposito die a cibo vel etiam a potu et Superliciis cum stolis presbyteri et Su- Gr.: Superpondium, uTtsp^erpov. Apuleius penitus abstineret; quod Poenitentialis perliciis beneftciati, etc. Nullus legat lib. 6. Metamorph.: Exiguum scilicet et MS. Super'jejunare dixit: In quarto Super jejunet ad Nonarn, et a carne et vino epistolam sine Superlicio, vel cappa illud tantss molis Superpondium. SUPERPONDUS, Quod pondus excedit, abstinent se. Concilium Eliberitanum clausa, ex iisdem Statutis ibidem col. 810. Occurrit rursum col. 956. et 1075. Gallice Surpois, Occitanis Subrepes. Fpri can. 26 : Errorem placuit corrigi, ut omni torn. 1. Gall. Christ, novae edit, inter Morlanenses art. 18: Si aliquis cambiat Sabbati die jejuniorum Superpositionem Instr. pag. 70. col. 2. in Fragm. ex Ordi- in hac villa, et Superpondus unius ster- celebremus. In eodern Concilio cap. 23 : nar. Eccl. Rotomag. ad calcem Job. lini accipiat in marcam, si probari possit, Jejuniorum Superpositiones per singulos Abrinc. pag. 200. 201. et alibi. 6. solid, dabit pro damno. [Vide Super- menses placuit celebrari. Regula Magistri cap. 53 : Qui vero voluerint Fratres 1 SypERcrLiciUM, perperam pro Su- pondium.] perlicium, in Statutis Caroli VI. ann. 1. SUPERPONERE, Ultra debitum exi- jejunium superponere, in ipso superpo1401. pro reformat. S. Capellse Paris, gere. Censum superponere, in Prsecepto sito die in labore cum Fratribus non apud Lobinell. torn. 3. Hist. Paris, pag. Caroli M. pro Hispanis ann. 812. et in spectentur, solummodo laborantibus Fra138 : Diclam cappam, si voluerit, liceat ei Capitulari Wormaciensi ann. 829. cap. tribus legant, ut otiosi non sint, et pro dimittere, et in Supercilicio remanere. pane, verbo Dei reftciantur. Ubi diserte 15. Vide Superimposita. 1 SUPERPELLTCEATUS, SUPERPELLICIASUPERPOSITIO , Exactio extraordina- indicator in superpositis jej uniis a pane TUS, Superpelliceo indutus. Charta ann. ria. Judicium Aganonis Episcopi Au- abstinuisse jejunantes, proinde super1258. torn. 2. Rer. Mogunt. pag. 710: Ut gustodunensis : Oppressiones injustae et positionem fuisse strictius jejunium: canonici in Annunciatione B. M. V. qua Superpositiones illicitae, quse ita infra ex- nos dicimus Redoublement dejeune. cappati hucusque fuerant, perpetuo Su- primuntur : Quando ex unoquoque manso JEJUNIUM DUPLEX, appellatur apud perpelliceati incedant. Hugonis Metelli ab habitatore possesso porcus et agnus, S. Hieron. in Epitaphip Paulae cap. 1: Epist. 41. torn. 2. Monument, sacrse An- gallina et pullus, fosnum et annona, de- Quoties autem inftrmilate corpusculi, tiq. pag. 386 : Ecce isLi sunt Superpelli- narii, necnon etea, qu&necessaria erant, quam incredibili abstinentia et duplicatis ceati, isti sunt tunicati, quia si regnum solebant extorqueri. Ita contraxerat jejuniis, vexabatur, etc. Cap. Dei oblinealur vestibus.... Tunicati exorSUPERPOSITUM, est Pensitatio extra- 10 : Lascivientem adolescentularum cardium sumpsenint a Norberto, Superpelli- ordinaria, qu33 praeter consuetam impp- nem crebris et duplicalis frangebat jejuceali a B. Augustino. Statuta Collegii nitur. Synodus Romana sub Eugenip niis, malens stomachum dolere , quam Ardac. apud R. Duellium torn. 1. Mis- II. cap. 26. ex edit. Holstenii : Nulli li- mentem. Et apud A n o n y m u m Suession. cell, pag. 126 : Volumus quoque ne ullus ceat Episcoporum a subjecto Sacerdote, in Vita S. Vodali cognprnento Benecanonicorum aut vicariorum tempore di- vel aliquolibet Clerico, et piis locis datio- dicti, n. 4: Jejunio duplici reliquorum vini offtcii chorum vel ecclesiam intrare nes ultra Statuta patrum exigere, aut charismatum diadema .coronavit. Quo debeat, nisi fuerit Superpelliciatus. Superposita in angariis inferre. Honorius loco jejunium duplex dicitur, quomodo 1 SUPERPLTCIATUS, Eadem notione, III. PP. in V. Collect, tit. 16. cap. 2. ad gemina Superpositio in Actis Martyrum in Litteris Henrici VII. Abb. Fuld. ann. Decan. et Capitul. Compostell.: Sic de- Numidarum n. 8 : Continuatis in carcere 1565. apud Schannat. Dioeces. Fuld. nariis, tollitur de vigesimandis illis du- gemina Superposilione jejuniis, et oratiopag. 315: Prsecipimus quod universi et bitatio quos Superpositum appellatis. Ubi nibus ssepe repetitis, etc. In q u i b u s scilisinguli capellani... dictis decano et ca.no- vigesimalio denariorum est id, quod cet a pane et potu abstinebatur. Cunicis in habitu el relligione, videlicet Su- vulgo dicimus le sol pour livre : neque jusmodi forte fuit jejunium SS. Patrum. perpliciati et piliati (pileati) inperpetuum enim placet Cironi interpretatio. de quibus Nilus Narrat. 3r. -pag. 34. qui se conforment. SUPRAPOSITIO , Eadem notione, in alternis diebus, napa [Aiav Ti{j.£pav, reflcie-

668

SUP

bantur, cum alios Hanoi transigerent. Duplicis jejuna meminit etiam Faustus Regiensis Epist. 8 : Si trepida parum amplius rudimenta permittunt, alternis hyemales dies jejuniis transigantur: qu& sicut moderari convenit, ita necesse est duplicari : duplicari, inquam, duo enim sunt abstinentiae genera : unum est incontinentise appetitum a cibo et potu, et a diversis carnalium suavitatum illecebris coercere ; et vomere crucis terrain subjecti exterioris edomare, et necessitate potius quam voluptati temperata moderatione servire paulum, si permittat infirmitas, vel alternis diebus, donee vis longae, consuetudinis dissuescatur, accipere. Ubi quod Faustus alterna jejunia, Belethus cap. 11. jejunia alternitatis vocat. Quod porro continuare jejunia dicunt Acta Numidarum Martyrum, id per o-uvdbrrEiv TY)V vYjo-TEtav dixit Sozomenus lib. 1. cap. 11. ut et Vita S. Paphnutii num. 53. Superpositio igitur in jejunio erat strictius cseteris jejunium, ut fuit illud quod Monachi ^Egyptii Quadragesimal] tempore observabant. S. Hieron. Epist. 22 : Jejunium totius anni sequale est, excepta Quadragesima, in qua sola conceditur districtius vivere. Vita S. Samsonis Episc. Dolensis lib. 1. cap. 10 : Jejuniis ac vigiliis prolixioribus plus omnibus Fratribus ibidem habitantibus sese exercebat, ita ut Superpositiones interdum autem et triduanas facere contendebat. Lib. 2. cap. 12 : Superpositiones frequentissimas, nee non et biduanas, interdum autem et tolas hebdomadas, id est 7. dies totos peragens, septimo demum die reficiebatur. Rabanus Maurus lib. 2. de Institut. Cleric, cap. 25 : Qui constituta atque demandata jejunia servare neglexerit, peccat: Qui autem expletis legitimis, privata super expenderit, propriam mercedem habebit. Nam leguntur aliqui Sanctorum per biduanas, sive per triduanas, sive etiam per totam hebdomadam jejunium extendere : plerique quod nee vinum, nee siceram biberint, nee aliquid manducaverint, prszter panem siccum et olera : alii quod ab omni carne se abstinuerint, etc. Ita Epiphanius in Exposit. fldei Catholicae n. 22: O\ 8s crrcoySaiot StuXa; xat Tpuras, xa TerpaTtac UTtsp-uevrat, xa 8Xv]v TYIV iSoojjiaSa (naa^aTo;,) five? a)(P'TWV aXexTpuovwv xXayyrjc T/J

SYM Symbologizantes alia beneficia emerunt, &tc \. SYMBOLUM Christian! appellant summam fldei Catholics, quasi, ut quidam censent, Collationem, quod, ut aiunt, Apostoli simul convenientes, quod quisque sentiret ac crederet, in illud contulerint. S. August. Serm. 115. de Tempore : Quod Greece Symbolum dicitur, Latine collatio nominatur. Collatio idea, quia in unum collata Catholicse legis fides Petrus dixit: Credo in DeumPatrem, etc. Joannes dixit: Creatorem cceli et terras, Jacobus dixit, etc. Leo. I. PP. in Epist. ad Pulcheriam Aug. : Ipsa Catholici Symboli brevis et perfecta Confessio, quse duodecim Apostolorum totidem est signata sententiis. Ratherius Veron. in Itinerario : Ipsam fidem, id est, credulitatem Dei, trifarie prseparare memonter festinetis, hoc est secundum Symbolum, id est Collationem Apostolorum, sicut in Psalteriis correctis invenitur. Excerpta Chronologica edita a Scaligero post Eusebium : Eodem anno congregata Synodus in Nicasa 318. Episcoporum sub Alexandra Archiepiscopo Alexandrise, in qua Symbolum S. Trinitatis est manifestatum, etc. Liber Faceti: Articuli fidei snnt bis sex corde tenendi, Quos Christi socii docuerunt pneumate pleni. Credo Deum, Petrus inquit, cuncta creantera ; Andreas dixit, Ego Credo Jesum forte Christum. Conceptum natum Jacobus, passumque Johannes, Infernos Philippus fregit, Thoraasque revixit; Scandit Bartholomaeus, veniet censere Mathseus. Pneuma minor Jacobus, Synion peccata remittit, Restituit Judas carnem, vitamque Mathias.

Vide Ruffinum Aquileiensem in Symbolo, Isidorum lib. 2. de Ecclesiast. Offic. c. 24. Leidradum Lugdun. Archiepise, de Sacramento Baptismi cap. 4. Belethum cap. 40. Durandum lib. 4. c. 25. n. 7. et seqq. Honorius August, lib. 1. c. 88 : Credo in Deum Constantinopoliin tana Sijnodus composuit; sed Damasus Papa ad Missam cantari instituit. Adde Bernonem lib. de Missa cap. 2. Durandum de Ritib. Ecclesiae lib. 2. cap. 24. prseterea Jo. Gerardum Vossium, et Usserium Armachanum in Syntagmatib. de Symbolo. SYMBOLUM VIOLARE, Peccare. S. Laurentius Novariensis Episc. Hqmil. 1 : Violavi Symbolum meum, corrupi pactum in ipso vestibulo Fontis conscriptum. SYMBOLUM AGGIPERE et reddere dicebantur baptizandi, qui, antequam tingerentur, Symbolum memoriter proferebant, apud S. Augustin. Epist. 67. Homil. 42. c. 1. Serm. 135. de Temp. cap. 1. Ferrandus Diaconus Carthagin. in Epistola ad S. Fulgentium Episcopum Ruspensem : Hie ergo dominorum ftdelium diligentia Sacramentis Ecclesiasticis imbuendus ad Ecclesiam traditur : fit de more Catechumenus: post aliquantum nihilominus temporis propinquante solemnitate Paschali inter Competentes offertur, scribitur, eruditur. Universa quoque Religionis Catholicss veneranda mysteria cognoscens atque percipiens, celebrato solenniter scrutinio, per exorcismum contra diabolum vindicatur, cm se renunciare constanter, sicut hie consuetudo poscebat, auditurus symbolumprofitetur. Ipsa insuper sancti Symboli verba memoriter in conspectu fidelis populi clara voce pronuncians, piam regulam Dominicas orationis accepit, simulque jam et quid crederet, et quid oraret intelligens, futuro baptismati parabatur, etc. SujigoXov aitayylXXetv, in Concilio Laodic. can. 46. et Synodo Trullana can. 78. ubi dicitur, baptizandos oportere fldei Symbolum discere, et

SYM quinta Feria ultimae septimanse, vel Episcopo, vel Presbytero reddere. Gloss. Graec. Lat.: 'AmxYY^Mw in\ {J.aOr)|j.aTa>v, reddo, memoro. Ordo Romanus ait, reddi in SabbatoPaschatis.autPentecostes, ut et Amalarius lib. 1. de Eccl. Offlc. c. 8. Habetur Homilia S. Maximi Taurinensis Episcopi in Traditione Symboli, ubi Mysterium Symboli tradere: et alia S. Fulgentii, quae est 78. ad Competentes post traditum Symbolum. Vide Canones S. Patricii cap. 7. Illud autem addiscendum dabatur Competentibus in die Palmarum, ut habent Isidorus lib. 1. de Eccles. Offlc. c. 27. lib. 2. cap. 21. 22. Alcuinus lib. de Divin. Offlc. Rabanus lib. 1. de Instit. Cleric, cap. 26. Atto Episc. in Capitulari c. 16. etc. [Cone. Agathense can. 13: Symbolum ante octo die Paschse Competentibus prasdicetur.] Vide Giossar. med. Grsecit. voc. MaOr^a, col. 851. et S^(i6oXov, col. 1477. Spr Peculiaris est missae Mozarabicse ritus a Concilio Toletano III. ann. 589. can. 2. praescriptus ut symbolum post Canonem a sacerdote hostiam consecratam super calicem tenente ante Orationem Dominicam recitetur. Vide Mabill. de Liturg. Gallic, lib. 1. cap. 1. et 4. SKIf Symbolum, quod sub nomine S. Athanasii circumfertur, ad Primam recitari coepit, ann. 922. in Ecclesia S. Martini Turon. ut discimus ex Statuto Capituli ejusd. Ecclesiae apud Marten, torn. 1. Anecd. col. 62 : Anno Domini DCGCGXXII. Calendis videlicet Junii hortatu et suasione atque servitio cujusdam fidelis fratris gregis inclyti confessoris Christi B. Martini, Adam sacerdotis, et granicarii, necnon et pseudoforensis villas praepositi, statuerunt ejusdem gregis generaliter fratres, et statuentes confirmaverunt ut ex illo tempore, quandiusculum stetisset, cantarent fratres generaliter ad horam primam tarn festis diebus quam et quotidianis catholicam fidem quam S. Athanasius Spiritu sancto dictante composuit, id est, Quicumque vult salvus esse. SYMBOLUM LUMINIS, seu potius Symbola, Census pro luminaribus Ecclesise. Leges Kanuti Regis Angl. cap. 14: Et fiat in anno Symbolum. luminis, primum in vigilia Paschas obolus cerae de omni hida, in Festo omnium SS. tantundem, tertio tantundem in Festo sanctae Marise Candelarum. SYMBOLUM AismvLE. Concilium Enhamense ann. 1009. cap. 12 : Luminarium census terquotannis penditor. Sed aequissimum est, ut animae Symbolum, (quam pecuniam sepulchralem vacant) semper dependatur, cum sepulchrum sit effosum. Ubi Decreta Synodalia ejusdem Concilii can. 13. habent: Munera nee non defunctorum animabus congruentiaputeo impendantur aperto. T SYMBOLUM, Convivium, comessatio Hist. Liutprandi apud Murator. torn. 2. pag. 431: In his namque (ecclesiis) Symbola faciebant, gestus turpes, etc. 1 SYMBOLUM, Campana. Vide Simbalum. 1 SYMBOLUM, in scholis dicitur Tessera quae Gallice loquentibus dabatur Magistro exhibenda ut punirentur. Vide Histor. Paris. Lobinelli torn. 5. pag. 128. * 2. SYMBOLUM, Ciborium seu sacra pyxis, in qua Corpus Christi asservatur. Arest. parlam. Paris, ann. 1354. in Reg. 82. Ohartoph. reg. ch. 251 : Ymaginem beatse Marise Virginia seu Symbolum, in quo Corpus Christi reponebatur instinctu diabolico perforarant. Ordinar. MS. S. Vulfr. Abbavil. xiv. saec.: Thesaurarius

SYM

SYM

687

juxta medium responsorium surgit et Psal. 41 : Festa cum hie homines celebrant vadit cum duabus torsiis queesitum vas de suss luxuries, consuetudinem habent consSymbolo, in quo Corpus Christi reponi et tituere organa ante domos suas autponere conservari consuevit. Vide Symbola. Symphoniam, vel quaecumque musica ad *» 3. SYMBOLDM, Signum, vexillum. luxuriam servientia et illicientia. FortuRicher, lib. 3. cap. 69 : Collectus exerci- natus lib. 4. de Vita S. Martini: tus ibat ergo per cuneos Simbolo disDonee plena suo cecinit Symphonia flatu. tinctos. ] SYMBOLUS, a Gr.fffyfouXos,Consi- Galfridus de Vino salvo in Poetria MS. liarius, Praefectus urbis. Vita S. Ste- seu de Coloribus Rhetoricis : phani Sabaitse torn. 3. Jul. pag. 545: Cymbala prsecara, concors Symphonia, dulcis Ob negotia qusedam necessaria cum poliFistula, somniferae citharae, vitulseque jocosae. tica , turn ecclesiastica, ad Symbolum Damasci atque ad judicem frequenter Nicolaus de Braya in Ludovico VIII: itans, domi nostrse hospitium sibi dele. . . . Non sistrum defuit illic, gerat. Tympana, psalterium, cilhara, Symphonia dulcis. * SYMEA, Singe. (Glos. Lat. Gal. Bibl. Occurrit preeterea apud S. Hieronymum Insul. E. 36. XV. s.J * SYMERINUM , Mensurae species , in Epist. ad Damasum. [* Giossar. ProGerm. Simmer. Annal. coenob. Bebenhus, vinc. Lat. ex Cod. reg. 7657: Simphonia, ad ann. 1281. apud Ludewig. torn. 10. Prov. sambuca. Chyphonie , in Mirac. Reliq. MSS. pag. 418 : Item donaverunt MSS. B. M. V. lib. 1: nobis.... in Grossen Heppach duo SymeCar lues c'a court vient symonie rina salis. Vide supra Syemelinga. Et ele trait sa Chyphonie, etc.] SYMMACHUS. Liberatus Diaconus cap. 23 : Per portitores literarum velocissimos Vetus Poeta Gallicus MS. in Poemate, quos sEgyptii Symmachos vacant. cui titulus, le Lusidaire : 1 SYMMELLUS, pro Simenellus. Vide Psalteres, harpes et vieles, ibi. Giges, et Chifonies beles. | SYMMISTA, a Gr. erutxfuiaTrio Sacrorum eorumdem particeps et collega. Chron. MS. Bertrandi du Guesclin : Utuntur S. Hieronymus, Sidonius, ApuEt s'avoit chascun d'eux apres luy un Sergent leius, et alii. [** Decanoet Symistis suis, Qui une Chiffonie va a son col portant, apud Ekkehard. IV. de Gas. S. Galli Et )i deux Menestrers se vont appareillant, cap. 16. Augustensis episcopus, summus Tous deus devant le Roy se vont Chiphoniant. Et Mahieu de Gournay les va apperchevant, Symmista imperatoris, in Herimann. Et les Chifonieux aloy priser tant, Aug. Chron. ad ann. 1029. Vide SumEn son cceur alloit moult durement gabant, mista.] Nude pro Pontifex occurrit in Et H Rois lui a dit apres le geu laissant; Vita S. Romani Archiep. Rotom. apud Et que vous samble, dit-il, sont-il bien souffisant » Marten, torn. 3. Anecd. col. 1659: Dist Mahieu de Gournay : Ne vous iray celant, Ut sit revera Domini Symmista sacerdos.

A Symmista priori notione sine dubio, voce corrupta, ut recte observat P. de Colonia in Histor. Litteraria Lugdun. torn. 2. pag. 68. sex Presbyteri qui in festis solemnioribus Archiep. Lugdunensi sacra peragenti assistunt, Site muses vulgo appellantur. SYMNISTA, pro Symmysta, (TU[A{jLy