Drita e Diellit 1 [PDF]

Zitiervorschau

1 Drita e Diellit

A

B

D

C

ta Dri E eis u t i D

H F D G E Drita E eis Ditu

Libër që u destinohet të rriturve që nuk dinë shkrim-lexim Shqip

Si të shkruhen shkronjat:

aloprut imnebks fqe ( dhgj z y v c5 x c 3

2

Me Rëndësi : Për të dhënë mësim me sukses, ju duhet ti ndiqni metodat dhe instrukcionet e mësimit që janë në “Udhëzim për mësim”. Personi që mëson këto mësime nuk mund të mësoj korrekt nëse ai nuk lexon dhe praktikon me kujdes “Çka mësuesi thotë” në udhëzim për mësim. Mësuesi duhet t‘i lexoj dhe përgaditet të mësoj secilin mësim, para se të mësoj nxënësin e tij. Mësoni sipas pesë hapave dhe të tjerat të dhëna në udhëzimin për mësim.

a la pa ra ta na ma ba ka sa fa qa da ha ga ja za va ça xa ca lla nja sha dha rra tha gja xha zha

e le pe re te ne me be ke se fe qe de he ge je ze ve çe xe ce lle nje she dhe rre the gje xhe zhe

ë lë pë rë të në më bë kë së fë që dë hë gë jë zë vë çë xë cë llë një shë dhë rrë thë gjë xhë zhë

i li pi ri ti ni mi bi ki si fi qi di hi gi ji zi vi çi xi ci lli nji shi dhi rri thi gji xhi zhi

o lo po ro to no mo bo ko so fo qo do ho go jo zo vo ço xo co llo njo sho dho rro tho gjo xho zho

u lu pu ru tu nu mu bu ku su fu qu du hu gu ju zu vu çu xu cu llu nju shu dhu rru thu gju xhu zhu

y ly py ry ty ny my by ky sy fy qy dy hy gy jy zy vy çy xy cy lly njy shy dhy rry thy gjy xhy zhy

Drita e Diellit Libri 1 Autorë:

Sadete Sadiku Iset Beka

Ndihmës:

Vicki Ivester

Artist:

Arben Dribrani

Libri 1 Paraqitja e shkronjave në Librin 1 do të jenë në vijim: 1 – a, l, o, p, r 2 – u, pr 3–t 4–i 5 – -m, tr 6–n 7–e 8 – m9 – b, bl 10 – mb 11 – k, kr, mbr 12 – s, br

13 – f, fl, st 14 – ll, pl 15 – fr 16 – q, str 17 – ë, ft 18 – d 19 – h, nd, dr, ndr 20 – g, gl 21 – ng 22 – j 23 – z,nj,mr,ps,zb,zj 24 – y, tj, nj, mj

25 – pj, ngr 26 – v, vr 27 – sh, shk,shp, sht, shm,sk,mp,vj 28 – dh, shtr, fsh 29 – rr 30 – fj, shj, mbj 31 – th, shq 32 – ç 33 – Kapitujt e shkronjave

Copyright © Literacy International, 2002 All Rights Reserved.

HYRJE Të rriturit të cilët dinë të lexojnë dhe të shkruajnë është mirë për kombin e tyre dhe kishën e tyre. Lexuesit e rritur mund ta kuptojnë dhe binden gjygjin e kombit të vet. Tani këtë mund ta lexojnë dhe kuptojnë më mirë, ai mund të lutet për kombin dhe udhëheqësit e tij.

2

Rregullat për mësim të sukseshëm: 1. Folni me qetësi . Jini i sjellshëm dhe me respekt. 2. Thuani aq pak sa është e mundur. 3. Gjithëmonë inkurajoni nxënësit tuaj. Lavdëroni atë shpeshë për përpjekjet e mira të tij. Asnjëherë mos u zemroni në gabime. 4. Asnjëherë mos thuaj “Jo ajo është gabim. A nuk e ke ditur atë?” 5. Mbani respektin , duke treguar nderin te nxënësit tuaj. Trajtoje atë si të barabartë: Asnjëherë mos u duk më i miri. 6. Asnjëherë mos qesh në gabim, as mos lejo të tjerët të qeshin. Mbani mend: Që të mësoni me rregull, mësuesi duhet ti kujtoj “Pesë hapat” për mësimin 1 dhe mësimet në vijim. Shiqoni faqet 8-11. Gjithëashtu shikoni – Udhëzimin për mësim. Mësimet në pjesën e pare janë paraparë të mësohen vetëm nga “Pesë hapat” dhe nga asnjë metodë tjetër.

Lutje – Përkushtim – Dëshmi

3

Para– leximi 1-4 Para se të mësoni nxënësin të lexoni mësimin e pare, përdoreni këtë ushtrim praktik për identifikimin e simboleve dhe shkronjave. Këto ushtrime do ta bëjnë mësimin më të lehtë për nxënësit qysh në mësimet e para. 1. Mësuesi thotë: “Ju lutem shiqoni këto kutia, një rresht në një here, duke vazhduar prej të majtës në të djathtën dhe prej fillimit të rreshtit deri në fund të rreshtit. Kur ta gjeni këtë

, ju lutem tregoni me gisht tek

ajo.” Mësuesi e vërteton dhe pastaj thotë “Tash ti bëje këtë.” Mësuesi bën të njejtën me

. Pastaj mësuesi thotë “Shumë mire”!

Mësuesi vazhdon të mësoj në mënyrë të njejtë me kutiat në vijim. Duke pyetur nxënësit që ti dallojnë simbolet dhe shkronjat duke bërë me gisht tek ato.

2.

HIM

3.

4.

m

n

m

Shënim: Mësuesi e vërteton , duke gjetur simbolet në kutiat e para të caktuara vet ( e para

dhe pastaj

), të gjitha gjashtë rreshtet,

kur nxënësit heshtin. Pastaj mësuesi i pyet nxënësit që ta bëjnë të njejtën gjë. Mësuesi ndihmon vetëm nëqoftëse është e nevojshme.

4

1

2

HIM IMH MHI HIM IMH MHI 3

4

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n 5

Para – leximit 5-8 Para se ti mësoni nxënësit tuaj pë të lexuar, përdore këtë ushtrim praktik për identifikimin dhe shqiptimin e shkronjave dhe fjalëve. 5. Mësuesi thotë: (1) “Ju lutem shiqoni këto kutia, një rresht në një kohë , duke shkuar nga e majta në të djathtën dhe nga fillimi deri në fund të rreshtit. Kur ju gjeni një shkronjë që duket saktësisht si kjo a, ju lutemi tregoni atë.” Mësuesi e vërteton pastaj thotë “Tani ju bëni këtë”. (2) Mësuesi përsëri tregon te a dhe thotë “Kjo është a. Thuaj a. Ju lutemi tregoni te a në kuti, duke thënë a çdo here.” Mësuesi e vërteton pastaj thotë “Tani ju bëni këtë”. Metoda e mësimit është e njejtë (1) dhe (2) është për identifikimin dhe pastaj shqiptimin u dhe o. Mësuesi çdo here thotë “Shumë mire”. Mësuesi vazhdon me tjetërin grup të kutiave (3), pastaj pyesin nxënësit së pari të identifikojnë pastaj të bëjnë shqiptimin e fjalëve ose pjesët e fjalëve.

6.

ora

top

ati

7.

lo

lu

la

8.

6

lopa lora luan

5

6

a

u

o

ora

top

ati

u

o

a

top

ati

ora

o

a

u

ati

ora

top

a

u

o

ora

top

ati

u

o

a

top

ati

ora

o

a

u

ati

ora

top

8

7

lo

lu

la

lopa lora luan

lu

la

lo

lora luan lopa

la

lo

lu

luan lopa lora

lo

lu

la

lopa lora luan

lu

la

lo

lora luan lopa

la

lo

lu

luan lopa lora 7

5 Pesë hapat Mësuesi duhet t‘i mbaj mend këta pesë hapa: 1. Mësoni fjalët me piktura. 2. Gjeni fjalët e fotografisë. 3. Mësoni në kutia. 4. Përdorni kartolinat me fjalë. 5. Mësoni fjalitë. Hapi 1 : Mësoni fjalët me piktura a) Kjo është një pikturë e lopa. Thuaj lopa. b) Çka është kjo pikturë? c) Kjo fjalë është lopa. Lexoni lopa. d) Çka është kjo fjalë? e) lopa fillon me lo. Lexoni lo. f) Kjo është lo. Lexoni lo. g) Edhe kjo është lo. Lexoni lo. h) lo mbaron me o. Lexoni o. i) Kjo është o. Lexoni o. j) Çka është kjo ? Kjo? Shumë mirë! k) Çka është kjo fjalë? Shumë mirë! a) Kjo është një pikturë e ora. Thuaj ora. b) Çka është kjo pikturë? c) Kjo fjalë është ora. Lexoni ora. d) Çka është kjo fjalë? e) ora mbaron me ra. Lexoni ra. f) Kjo është ra. Lexoni ra. g) Edhe kjo është ra. Lexoni ra. h) ra mbaron me a. Lexoni a. i) Kjo është a. Lexoni a. j) Çka është kjo? Kjo? Shumë mirë! 8

k) Çka është kjo fjalë? Shumë mire! l) Çka është kjo fjalë? (lopa) Çka është kjo fjalë? (ora) Shumë mire! Hapi i dytë: Gjeni fjalët me piktura. a) Çfarë është kjo fjalë? (lopa). b) Ju lutem tregoni me gisht fjalën lopa çdo vend në këtë mësim dhe secilën kohë lexoni lopa. a) Çfarë është kjo fjalë? (ora). b) Ju lutem tregoni me gisht fjalën ora çdo vend në këtë mësim dhe secilën kohë lexoni ora. Shenim: Nëse nxënësit nuk mund ta gjejnë secilën ngjarje e lopa ose e ora mësuesi tregon me gisht te fjala dhe tregon te fjala e njejtë nga pikturat , duke thënë “A duket kjo fjalë si kjo? Çka thotë kjo? ( fjala nga piktura)…… Çka thotë kjo (e njejta fjalë)…..” Mësuesi thotë “Shumë mire”! Hapi i tretë: Mësoni në kutia Kutiat 1 dhe 2 a) Çka është kjo fjalë? (lopa) b) lopa fillon me lo. Lexoni lo. c) Kjo eshte lo. Lexoni lo. d) lo mbaron me o. Lexoni o. e) Kjo është o. Lexoni o. f) Çka është kjo? Kjo? Kjo? Shumë mirë! Shënim: Nëse nxënësi nuk mund ta kuptoj një fjalë me piktura në një kuti, mësuesi nuk duhet ti tregoj atij. Mësuesi tregon tek ajo fjalë në kuti dhe pastaj tek e njejta fjalë nga piktura, duke thene “A duket kjo fjalë si ajo?”…….. Mësuesi thotë “Shumë mire”! 9

Kutiat 3,4 dhe 5: Pyet “Çka është kjo”? Kutiat 6 dhe 7: a) Kjo fjalë është opa. Lexoni opa. b) opa fillon me o. Lexoni o. c) Kjo është o. Lexoni o. d) Çka është kjo? Kjo? Shumë mirë! a) Kjo fjalë është ra. Lexoni ra. b) ra mbaron me a. Lexoni a. c) Kjo është a. Lexoni a. d) Çka është kjo? Kjo? Shumë mirë! Kutiat 8 dhe 9, mësuesi pyet, “Çka është kjo?” Nëse fjala (ose një pjesë e fjalës ) në një kuti është e re dhe nuk ka qenë e mësuar, mësuesi thotë “Kjo është ________. Lexoni________.” Hapi i katërt: Përdorni kartolinat me fjalë Fjala në kartolinë ka qenë e mësuar, pra mësuesi pyet “Çka është kjo” për secilën kartolinë. Nëse nxënësi nuk i kupton një fjalë me piktura , mësuesi nuk duhet ti tregoj atij. Mësuesi tregon me gisht tek fjala në kartë, dhe tek e njejta fjalë me piktura duke thënë: “A duket kjo fjalë si kjo”? …… Nëse fjala në kartolinë nuk është fjalë me piktur dhe nxënësi nuk e kupton atë, mësuesi thotë: “Kjo është _________. Lexoni ______. Çfarë është kjo”? Hapi i pestë : Mësoni fjalitë “Ju lutem lexoni fjalët në fund të këtij mësimi.” 1. “Këto fjalë së bashku na tregojnë neve diçka. Së pari lexoni këto fjalë 10

qetë dhe pastaj të më tregoni mua çka thuajnë ato”. 2. “Shumë mire, ti vetëm lexo______________________.” 3. “Tani ju lexoni fjalitë me zë.” Në çoftç se nxënësi nuk i kupton të gjitha fjalët në fjali, pastaj: 1. “Së pari unë do të lexoj fjalitë.” 2. “Tash ti lexo me mua. Shumë mirë”! 3. “Tash lexo vet fjalitë. Shumë mirë”! Mësimi i shkrimit për mësimin 1 Pas mësimit të leximit me të gjithë 5 hapat për secilin mësim, aty duhet të jetë një ushtrim shkrimi për mësimin e shkrimit të fjalëve dhe rrokjeve të reja. Këtu është një shembull për një mësim të shkrimit , të vazhdoni me mësimin 1. Nxënësi duhet ti ketë letrat në rregull dhe duhet të shkruaj në vija. Kur nxënësi i shkruan zanoret , fjalët, pjesët dhe fjalët ai duhet ti shqipëtoj ato. Mësoni të shkruani me çdo mësim.

aaaaaa oooooo lo lo lo pa pa pa ra ra ra lopa lopa lopa ora ora ora ora ra. ra ora. opa lopa! lopa ra. Nga mësimi 12 ose më herët , mësusi duhet ti ndihmoj nxënësit ta shkruajnë emrin e tij ( shihni fq. 14 Libri 2 për konstrukcione) dhe të shkruani numrat ( fq. 15 Libri 2).

11

Mësimi 1

( a, l, o, p, r )

lopa

lo

o

lo

o

o

ora

ra

a

ora

a

a

1

2

lopa lo lo

lo lo lopa

3

ora ra a 4

a la

o lo

lo la

5

la

lo

lopa 12

a ra ora

opa

ora

6

7

opa

o

o

opa 8

ra

a

a

ra

9

a

o

ra

lo

ora ra. ra ora. opa lopa! lopa ra.

lopa

opa

ra 13

Mësimi 2

( u, pr )

ura

u

u

u

u

u

lula

lu

u

lu

u

u

1

2

ura

u

u

ura

3

lula lu lu 4

o lo

u lu

lu lo

5

lo

lu

ura 14

lu lu lula

lula

pra

6

7

orar orar ora

ora ora orar

8

9

lora lo lo oo

lo lo lora

pa

a

pra

a

a

pa

a

pra

10

11

pa

lu

pra

la

lopa ra pa orar. pra ora ra. ura ra. lora pa lula.

orar

pa

lora 15

Mësimi 3

(t)

patat

tat

ta

tat

ta

ta

lopata

ta

a

ta

a

a

tt

1

2

patat patat pata 3

na ta lopata

4

a ta

u tu

5

ta tu

ta

patat 16

lopata ta na

patat patat patat

tu

lopata

lopatat

(o)

6

7

lau lau lau

u au lau

8

prap prap pra

pra prap prapp

pata pa pa

pa pa pata

9

lopatat lopata lo

lo lopata lopatat 10

9

la

ta

lau

tu

lora lau patat. pata u la. o – prap pata! lora lau lopatat. lopata ra prap.

lau

prap

(u)

pata

la 17

Mësimi 4

(i)

topi

pi

i

topi

pi

i

ariu

riu

ri

ariu

ri

ri

1

3

2

topi topi topi tt

topi topi topi

i li

u lu

ariu ariu ari 4

li

5

lu li ti

lu tu topi

18

ari ariu ariu

ariu

topat

i

6

7

topat topat topat 8

iliri iliri iliri

iliri iliri iliri

topat topat topat 9

op op top

top op op

10

ilirit ilirit ilirilirit

ilir ilirit ilirit

11

ra

li

ri

pi

iliri lau topat. ilir, ra ora. o – prap iliri pa top! ilirit i ra topi. o – ariu, iliri la topat!

ilirit

top

iliri

ilir 19

Mësimi 5

(m, tr)

1

pu

u

pu

pu

u

porta

por

po

por

por

po

2

pula pu pu

pu pu pula

3

porta por po

po por porta

4

i ri

o ro

5

ri ro

ri pi pula 20

pula

ro po porta

trup

pulat

6

7

pulat pu pu

pu pulat pulat

8

ati ati ati

ati ati ati

trap trap trat

tratra tra trap

9

prapa prapa pra

pra prap prapa 10

11

trap

i

trup

im

iliri i ra trup. trap – trap – trap ra porta. o – ati im, porta ra. ----prap pula ra. pula ra prapa. lora i la pulat. prapa

trap

im

ati 21

Mësimi 6

(n)

luani

ni

i

ni

ni

i

piano

no

o

no

po

o

1

2

luani luani luani

launiu launi luani

3

piano piano piano

4

i ni

o no

5

ni no

ni ri luani 22

piano piano piano

no ro piano

nita

luan

6

7

artani artani ar

nita nita ni

nnitapn nita nita

pianon pianon piano

piano pianon pianon

artani artani artani

8

9

luanin luan lu

luanin luanin luanin 10

11

nin

non

nin

non

artani luan topa. artani pa luanin. o – luan, artani la topat. ---nita luan piano. nita, iliri, arta, luanin piano. arta, iliri lan pianon. nita la pianon.

artani

luanin

pianon

lan

arta 23

Mësimi 7

(e)

1

tre

e

trepi

e

e

patate

te

e

te

e

e

ëaee

2

treni tre tre

patate patate patate

tre tre treni

3

patate patate patate

4

e re

i ri

5

re ri

re ne treni 24

treni

ri ni patate

lopen

tani

ata

7

6

ruanin ruan ru

ru ruan ruanin

8

luante luante lu

luante luante luante

9

punuan nuan nuan

nuan nuan punuan 10

porte te e

e te porte

11

ne

te

ni

tre

iliri e lora ruanin lopen. iliri ruante lopen e luante top. eni te patatet tani! iliri e lora punuan te patatet. ata i lan patatet pran porte. ---ilir e lora eni te treni. ilir e lora eni te ne. topi ra pran trenit. luante

eni

trenit

patatet 25

Mësimi 8

(m-)

miu

mi

i

misu

i

i

lumi

mi

i

lumi

i

i

1

2

miu mi mi 3

4

e me

i mi

u mu

me ne

mi ni

mu nu

5

miu 26

i mi lumi

lumi mi i

mi miu miu

lumi

mamin

me mi mu

miun

me

6

7

mamin mami ma

notonin notonnu noton notonin no notonin

ma mami mamin 9

8

ruante ruan ru

murit mu mu

ru ruan ruante

10

mu mu murit

12

11

me

mu

miun

te

miu

miut

lora e pa miun te porta. lora: o mami, miu-miu! mami i ra miut te porta. miu ra pran murit. ---mami e lora te lumi. lora e iliri luanin te lumi. ata luanin me pata. mami i ruante ata. lora e iliri notonin me mamin. notonin

murit

mami

miut 27

Mësimi 9

( b, bl )

balona

ba

a

a

a

ba

a

a

a

ba

banane ba 2

1

balona balona ba

banane ba ba

baëa ba balona

3

4

a ba

o bo

e be

ba pa

bo po

be pe

5

balona 28

ba ba banane

mori

beratin

ba bo be

banane

era

6

7

beratin beratin be

beratinka beratin beratin

mori mo mo

moëa mo mori

9

8

bleu bleu ble

bananen banane ba

ble ble bleu

10

ba banane bananen

12

11

po

ba

ura

pa

be

uri

berati luan me balona. o – lora e ilir, eni te ura me balona. berati i ruan balonat te porta. balonat i mori lora. lora e iliri luanin me beratin te ura. --mami i beratit bleu banane. berati i mori bananet te ura. tani ata po luanin me top. berati pati uri e mori bananen. balonat i mori era. bleu

po

uri

bananet

balonat 29

Mësimi 10

( mb )

buria

buri

bu

buri

buri

bu

lepuri

lepur

pur

lepuri

lepur

pur

1

2

buria buri bu

lepuri lepur lepur

bu buri buria

3

4

e be

i bi

u bu

be te

bi ti

bu tu

be bi bu

5

buria 30

lepur lepur lepuri

lepuri

more

bie

loren

at

6

7

lyo mo more

more more mo

beri beri beri

beri be be

8

9

tremb tremb tremb

tremb tremb tre 10

papritur papri papri

papri papri papritur

12

11

mu

bera

ni

mo

beri

ne

ilir a e more at buri? berati e iliri ruanin lopen. lopa bani mu-mu, lora u tremb! lora: mami – lopa, lopa! mami: berat e ilir eni me buri te lora. ta – ta – ta bie buria. lopa ra. ---berati e iliri me loren te ura. papritur ata pan ni lepur. lepuri u tremb! lora: beri – beri, ni lepur! o – lepuri im, lepuri im. mu-mu

beri

tremb

papritur

lepur 31

Mësimi 11

( k, kr, mbr )

buka

ka

a

buka

a

a

kali

ka

a

kali

a

a

1

2

a ka buka

buka buka buka

kali kali ka

3

4

a ka

e ke

u ku

ka ba

ke be

ku bu

ka ke ku

5

buka 32

ka ka kali

kali

arka

kam

pak

bler

biri

6

7

arkapula arka arka arka arkapula arka

krenar kre kre

kre kre krenar mbe mbe mbeti

9

8

mbretit mbreti mbrea

mbrea mbreti mbretit

mbeti mbe mbe

10

11

12

oi

ke

pak

ai

kam

po

krenar a e ke bler buken? po mami, e kam bler. krenar a ke uri? po mami, pak po. tani biri im mere buken. buken e ke te arka. ---kali i mbretit mbeti te lumi. mbretit i iku kali e i mbeti lopa. ai e kaloi lumin e mori kalin. mbreti tani e ruante kalin. kali e lopa mbeten te mbreti. krenar

buken

mbeten

iku

kaloi

kalin 33

Mësimi 12

( s, br )

lapsi

si

i

lapsi

si

i

sirtari

sirtar

sir

sirtar

sir

sir

1

2

lapsisi lapsi lapsi

lapsi lapsi lapsii

sirtari sirtar sir

3

4

i si

u su

e se

si ki mi

su ku mu

se ke me

si su se

5

lapsi 34

sir sirtar sirtari

sirtari

punoni

mik

libri

lapsin

6

7

mos mos mo

mo mos mos

matematikes ttikes kes

matematikes ttikes matematikes

9

8

libri bri i 10

i bri libri

koken koken kokenkokenkoken koken koke 12

11

ku ke kam

si mi bri

ik it in

mami, ku e kam lapsin? po ku e ke librin e ke lapsin. po librin ku e kam mami? biri im ku e ke koken, te topi? o mami, tani koken e kam te lapsi e libri. librin e matematikes e kam te arta. artan mos i ik librit. mami, librin e kam mik. tani po iku te arta. lapsin e librin i kam mbi sirtar. i mora mami. punoni e mos luani te arta. nuk e kam topin mami, e kam librin. ani, biri im, ani.

koken

matematikes

nuk

mbi

librin 35

Mësimi 13

( f, fl, st )

flamuri

fla

a

flamuri

fla

a

telefoni

foni

fo

telefoni

fo

fo

1

2

flamuri fla fla

telefoni foni foni

flaka fla flamuri

3

4

o fo

e fe

i fi

fo lo to

fe le te

fi li ti

5

flamuri 36

foni foni telefoni

telefoni

flamurit

fo fe fi

kemi

tek

6

7

fe fe festen

festen fe fe

fa fa fare

fare fa fa

8

9

mobi mobil mobil

mobil mobil mobi 10

amerikan ameri amerikan amerikan amerikan ameri 12

11

ku ka ke

lo po mo

fe fa fla

ku e kemi flamurin, artan? flamurin e kemi tek iliri. po ku mbeti iliri sonte. ai nuk u pa fare tek ne. arta e ka ni flamur amerikan. po, po, eni pra te arta. po iliri ku mbeti? ai e ka flamurin. a ka telefon iliri? po ka telefon, ka telefon mobil. telefononi ilirit. alo, alo, ilir sot kemi festen e flamurit.

mobil

telefononi

sonte

sot

alo 37

Mësimi 14

( ll, pl )

llamba

llamb

lla

llamb

lla

lla

molla

lla

a

molla

lla

a

1

2

llamba llamb lla

molla lla a

lla llamb llamba

a lla molla

3

a lla

e lle

i lli

o llo

lla la ba fa

lle le be fe

lli li bi fi

llo lo bo fo

5

llamba 38

molla

4

lla lle lli llo

mbaruan

librat

6

7

mbaruan mba mbarua mbarua mbaruan mba 8

kaploi ploi oi

oi ploi kaploi

merini rini rini

rini rini merini

9

solli lli i

i lli solli

10

12

11

mbi mba mbe

i iu ie

ra pra bra

ne nuk kemi llamb. po ti artan ke llamb? po, po, kemi. eni tek ne, merini librat. o artan, ku e kemi llamben? - llamben e kemi mbi sirtar. mami solli pak molla. mollat i kemi tek ara. mollat mamit iu mbaruan. llamba e artanit u mbarua. na kaploi nata. bora bie pa pra. iliri iku. mbeta me beratin e lonin.

kaploi

solli

merini

nata

bora 39

Mësimi 15

( fr )

lisi

si

i

lisi

si

i

traktori

traktor

trak

traktor

trak

trak

traktori traktor trak

trak traktor traktori

1

2

i si lisi

lisi si i 3

4

u tu

i ti

e te

o to

tu fu ku bu

ti fi ki bi

te fe ke be

to fo ko bo

5

lisi 40

traktori

filloi

tu ti te to

nisemi

binin

6

7

filloi lloi oi

oi lloi filloi

8

kulloste lloste lloste

lloste lloste kulloste

fletet fle fle

fle fle fletet

9

afro fro o

o fro afro

10

12

11

lo llo lloi

ni nin nis

babi babit babai

babi mori traktorin. ai punon token me traktor. te ara kemi lisin. patatet i kemi para lisit. ne nisemi te ara pas babit. filloi era. artani kulloste lopen te ara. babai i punonte arat te lisi. lopa ra te lisi. artani u nis te traktori. lisit i binin fletet. babi: artan ik te lopa. mos u afro tek traktori. artani iku te lopa.

kulloste

afro

fletet

token

lisit

babi 41

Mësimi 16

( q, str )

qeni

qe

e

qe

e

e

qiriri

qi

i

i

i

qi 1

2

qeni qe qe

qe qe qeni

qiriri qi qi

3

4

i qi

a qa

u qu

e qe

qi pi bi fi

qa pa ba fa

qu pu bu fu

qe pe be fe

qi qa qu qe

5

qeni 42

qi qi qiriri

qiriri

friken

fik

kur

mban

6

7

qante qan qa

qa qan qante

8

flinte flin fli

fli flin flinte

besnik bes be

be bes besnik

9

strofka strof stro

stro strof strofka

10

12

11

mba mba mban

fi fri fli

nik fik frik

qeni besnik. qenit ia kam friken. qenit besnik nuk ia kam friken. ai i ruan pulat e mia. ne i kemi pulat e mira. ne nuk mbetemi pa pula. mami i mban ato te strofka. qeni im e ka emrin llesi. kur bie nata llesi im ruan. mami mori qirin se llamba u fik. posa ra nata qeni flinte. pulat nuk po flinin. mbi sirtar qiriri qante naten. lora po flinte.

flinte

qirin

mia

posa

llesi 43

Mësimi 17

( ë, ft )

ëmbëlsirë

ëmbël

ë

ëmbël

ë

ë

nëna

në

ë

në

në

ë

1

2

nëna në në

ëmbëlsirë ë ëmbël ëmbël ë ëmbëlsirë 3

4

ë në

e ne

a na

u nu

në më rë kë

ne me re ke

na ma ra ka

nu mu ru ku

5

ëmbëlsirë 44

në në nëna

nëna

kuptonin

në ne na nu

qorton

pastër

6

7

pë pël pëlqen

pëlqen pël pë

përpara për për

për për përpara

9

8

plotësonte plotë plotë

plotë plotë plotësonte

10

kërkesën kër kër kër kërkesën kër 12

11

së më rë

nën tën sën

për fër kër

artani i pëlqen ëmbëlsirat. nëna për festën e flamurit nuk punon. artani mbetet pa bukë. ai kur ka festë e mer ëmbëlsirën. nëna e qorton atë. së pari mere pak bukë e më pas ëmbëlsirë. artani e ftoi artën për festë. nëna e artanit e ftoi nënën e artës. u bënë katër e festuan tok. artani e arta i mbanin librat përpara. ata mësonin për lakmi. i mbanin librat pastër. kur nuk kuptonin kërkonin nënën. nëna i mbante afër. ata kërkonin përsëri ëmbëlsirë. nëna ua plotësonte kërkesën artanit e artës. ata i mbaruan mësimet.

ftoi

përsëri

mësimet

mësonin

afër 45

Mësimi 18

(d)

dielli

die

di

dielli

di

di

radio

dio

di

di

di

dio 1

2

radio dio dio

di die dielli

dielli die di 3

4

i di

e de

ë dë

o do

di bi fi ti

de be fe te

dë bë fë të

do bo fo to

5

dielli 46

dio dio radio

radio

fillonte

di de dë do

donte

prisnin

6

7

deri de de

de de deri

temperatura tura tura

tura tura temperatura

9

8

maksimale maksi mak 10

mak maksi maksimale

fli fli fliste

12

11

në rë më

fliste fli fli

de die dio

lë kë të

radio dielli. radio dielli po fillonte të fliste për motin. moti sot me diell. temperatura maksimale deri 25. babi donte të punonte në arë. iliri e lora më prisnin te ura. sonte e lamë të luanim me top. po babi më kërkonte mua. iliri e lora më prisnin me top te ura. o babi të lutem lëre për nesër se, iliri e lora po më presin. së pari mësimet. po babi, më ka mbetur kimia. mirë, biri im, mirë. unë e kam babin më të mirë në botë! kimia

lëre

mësimet

botë

nesër 47

Mësimi 19

( h, nd, dr, ndr )

hëna

hë

ë

ë

ë

hu

u

u

u

hë

hutini hu

1

2

hutini hu hu

hë hë hëna

hëna hë hë 3

4

e he

i hi

o ho

ë hë

he de fe ke

hi di fi ki

ho do fo ko

hë dë fë kë

5

hëna 48

hu hu hutini

hutini

plotë

he hi ho hë

sodisnim

diku

duart

6

7

ndimi ndimi këndimi

këndimi ndimi ndimi 8

hënën hë hë

hë hë hënën

ndriste ndri ndri

ndri ndri ndriste

9

dritare dri dri

dri dri dritare

10

11

hë kë të

12

ndo ndi ndri

nin nim nit

natë e qetë. hëna doli e plotë. ndriste tërë kohën. diku këndonte hutini. unë e ardi këndonim qetë-qetë. këndimi i hutinit sikur u ndal. ne dolëm në dritare për të parë hënën. hutinin nuk e pamë. hëna doli e plotë, e bukur. ne e sodisnim e këndonim. nëna na luti të pastronim duart e të flinim. ne mbetëm për pak kohë në dritare. e pamë hutinin të strukur në pemë. ne i lamë hënën e hutinin e ramë të flinim. natën e mirë hënë, natën e mirë hutin.

dritare

ardi

këndimi

dolëm

ndal 49

Mësimi 20

( g, gl )

glob

glo

o

o

o

go

o

o

o

glo

gomë go 1

2

gomë go go

glo glo glob

glob glo glo 3

4

a ga

e ge

o go

ë gë

ga qa ha da

ge qe he de

go qo ho do

gë që hë dë

5

glob gomë 50

go go gomë

kontinentet

ga ge go gë

adriatik

hartën

petriti

6

7

gabimet ga ga

ga ga gabimet

8

mësuesi suesi suesi

suesi suesi mësuesi

europën euro eu

eu euro europën

9

qortoi qor qo

qo qor qortoi

10

11

met men min

12

kën tën mën

të to toi

petriti përdori gomën në tërë fletoren. mësuesi e qortoi për gabimet. petrit kur gabon përdore gomën – porositi mësuesi. petriti e kuptoi gabimin. tani gomën do ta përdorë fare pak – premtoi petriti. në fletoren e petritit tani nuk ka gabime. mësuesi mbante globin në dorë. këtu në këtë top kemi botën. këtu keni europën, amerikën… kemi detin adriatik. petriti: unë e kam hartën e botës. mësuesi: mirë, mirë. në hartë i ke kontinentet, detet, malet. petriti: unë i kam mësnar disa, mësues. fletoren

detet

premtoi

gabon

porositi 51

Mësimi 21

( ng )

flutura flu

dora do 1

u

u

u

do

o

o

o

2

dora do do

flu flu flutura

flutura flu flu 3

do do dora

4

u du

o do

ë dë

i di

du hu qu gu

do ho qo go

dë hë që gë

di hi qi gi

5

flutura 52

flu

dora

flora

du do dë di

fatoni

lart

6

7

fluturonin flutu flu

flu flutu fluturonin

prindët pri pri

pri pri prindët

9

8

darkën dar dar dar darkën dar 10

përgadiste përga për 12

11

du duam duart

për përga përgadiste

lu flu flo

nga nda ndë

fluturat fluturonin lule më lule. flora e fatoni luanin me flutura. fluturat kanë frikë. ato fluturonin lart. fluturat, fluturat, ne i duam! – bërtitnin flora e fatoni. fluturat nuk u ndalën. ato u iknin nga duart. dora e fatonit mbeti pa flutur, flora fluturonte lule më lule. dikur para natës ata ikën te prindët. nëna po punonte, përgadiste darkën. oh – nënë kemi uri. mirë lani duart. kur ti lani duart uluni të hani darkën.

uluni

duam

bërtitnin 53

Mësimi 22

(j)

jaka

ja

a

ja

a

a

jeleku

je

e

je

e

e

1

2

ja ja jaka

jaka ja ja

jeleku je je

3

4

a ja

e je

o jo

ë jë

ja ga qa ha

je ge qe he

jo go qo ho

jë gë që hë

5

jaka 54

je je jeleku

jeleku

pëlqente

ja je jo jë

jonin

t’i

6

7

jën jën bojën

bojën jën jën 8

punoj noj oj

oj noj punoj

qiellit qie qi

qi qie qiellit

9

jehonës jeho je

je jeho jehonës

10

12

11

ku kë kën

mos mend mund

qej qen qente

nëna po i punonte jehonës jelekun. jeleku mbante bojën e kuqe. jehonës nuk i pëlqente boja e kuqe. jo, mami, të lutem. mua më pëlqen boja e kaltërt. e kaltërt, si kaltërsia e qiellit. mirë atëherë, këtë do ta punoj për jonin. jonit do t’i pëlqej me siguri. mirë mami, por mos më haro mua. - jo, jo. po si e do jakën? jaka mund të jetë bojë – dielli. mirë, mirë, po ngadalë se po më fluturon në hënë me këto mend. ou – mami! kaltërt

boja

kuqe

haro

mund 55

Mësimi 23

( z, nj, mr, ps, zb, zj )

zemra ze

zogu zo 1

e

e

e

zo

o

o

o

2

zemra ze ze

ze ze zemra

zogu zo zo

3

zo zo zogu

4

a za

e ze

o zo

u zu

za sa ja ga

ze se je ge

zo so jo go

zu su ju gu

5

zemra 56

ze

zogu

mezi

za ze zo zu

zana

momente

6

7

a zja tezja

tezja zja a 8

zbukuron zbu zbu zbu zbukuron zbu 9

njerëzit nje nje 10

nje nje njerëzit

zabelit za za 12

11

goi gonte gime

pse tre mbe

za za zabelit

mër fër për

zana e zamiri u nisën te tezja. tezja jetonte afër zabelit. atje jetonin momente të bukura me tezen. tezja u tregonte tregime e iu jipte ëmbëlsira. ajo mezi priste të luante me nipin e mbesën. zogu e zbukuron malin, - u tregoi tezja. po pse teze disa i fusin në kafaz? ata e duan lirinë, si ne njerëzit. kafazi i zogut nuk dallon nga burgu i njeriut. po teze sa mirë fluturon në qiell! po, po, biri im, zogu e do lirinë. ne e duam tezen, ajo ka zemër të mirë. pse

kafaz

jipte

zamiri

nisën

jetonte 57

Mësimi 24

( y, tj, nj, mj )

ylberi

yl

y

yl

y

y

yjet

yje

y

yje

y

y

1

2

y yl ylberi

ylberi yl y 3

4

e je

ë jë

i ji

o jo

je ge de be

jë gë dë bë

ji gi di bi

jo go do bo

5

ylberi 58

y yje yjet

yjet yje y

yjet

ngisnin

je jë ji jo

buzë

mahniti

6

7

largohej largo larg

larg largo largohej

8

njeri nje nje

nje nje njeri

tjetrin tje tje

tje tje tjetrin

9

mbrëmje mbrë mbrë

mbrë mbrë mbrëmje 11

10

ndi mbi ngi

12

hej tej kej

nje tje mje

arta e erandi dolën të luanin. ata mbanin në duar lule të bukura. duke kaluar urën përmbi lumin e bukur, ata u ndalën. atje larg buzë malit panë një ylber të bukur. ata i mahniti ajo bukuri e ylberit. filluan të ngisnin drejt tij. sa u dukej afër, ai përsëri largohej. dikur u ndalën e filluan të bisedonin. arta: mua më pëlqen ylberi, lulet. erandi: mua më pëlqen nata me yje, ajo bukuri mahnitëse. arta: oh, sidomos kur e kemi qiellin e hapur plot yje, më pëlqen. duke biseduar njeri me tjetrin, ata nuk e hetuan se ylberi po tretej në hapsirën qiellore. erandi: o – arta iku ylberi. arta: sa keq, eja të ikim, sonte në mbrëmje do të sodisim yjet.

një

sidomos

drejt

bisedonin 59

Mësimi 25

( pj, ngr )

fyelli

fye

e

fye

e

e

kitarja

ja

a

kitarja

a

a

1

2

fye fye fyelli

fyelli fye fye

kitarja ja a

3

4

a qa

i qi

o qo

ë që

qa ga fa ha

qi gi fi hi

qo go fo ho

që gë fë hë

5

fyelli 60

a ja kitarja

kitarja

atmosfera

qa qi qo që

tensionohej

dritoni

6

7

muzikore muzi muzi muzi muzikore muzi

tingëllimë tingë tingë tingë tingëllimë tingë

8

9

pjesë pje pje 10

pje pje pjesë

ndërhynë ndër ndër ndër ndërhynë ndër 12

11

nga ngë ngri

kën lën tën

ia ua uo

dritoni e berati e donin muzikën. ata mernin pjesë nëpër orë muzikore, nëpër festa. ata luanin e këndonin bukur. dritoni i binte fyellit, kurse berati kitarës. ata bisedonin ditë për ditë për muzikën. një ditë ata duke biseduar filluan paksa të ngrisnin zërin. dritoni mendonte se fyelli ka një tingëllimë më të mirë se kitarja. berati mendonte të kundërtën, kitarja mbetet mbreti i muzikës. duke parë se atmosfera po tensionohej, ndërhynë arsimtari i muzikës. të dy instrumentet e luajnë rolin e tyre në muzikë. muzika, melodia, kënga do të mbetej e mangët si pa fyellin, si pa kitarën. dritoni e berati ulën kokën përpara arsimtarit.

instrumentet

tyre

melodia

arsimtari

dy 61

Mësimi 26

( v, vr )

violina

vi

i

i

i

vi

varka

var

va

var

var

va

1

2

vi vi violina

violina vi vi 3

4

a va

i vi

o vo

u vu

va ra za sa

vi ri zi si

vo ro zo so

vu ru zu su

5

violina 62

va var varka

varka var va

varka

lundronim

va vi vo vu

italisë

miqtë

6

7

kosova va a

a va kosova

8

vetëm ve ve

ve ve vetëm

violinës vio vi

vi vio violinës

9

vrojtonim vro vroj vroj vro vrojtonim 10

12

11

në një nje

nda ndi ndro

va var vro

një ditë me diell po lundronim nëpër detin adriatik. lundronim me varkë në drejtim të italisë. unë e arsimi po sodisnim detin. sodisnim kaltërsinë, bukurinë, natyrën që dinte të krijonte vetëm zoti. nëpër atë bukuri mahnitëse përpara na dilte kosova… përpara syve kaltërsia, atje diku brenda nëna, farefisi, miqtë, njerëzit e mirë që lamë pas. arsimi nuk fliste, nuk flisja as unë, vrojtonim njëritjetrin, vrojtonim detin, po nuk flisnim. diku atje në fund të varkës ndihej një zë i violinës që vetëm na riste mallin. violina binte qetë sikur donte të ruante qetësinë e asaj dite. ne sodisnim detin… nëpër atë bukuri mahnitise përpara na dilte kosova…

farefisi

syve

krijonte

fund

brenda 63

Mësimi 27

( sh, shk, shp, sht, shm, sk, mp, vj )

shkolla

shko

o

o

o

shpa

a

a

a

shko

shpata shpa 1

2

shko shko shkolla

shkolla shko shko

shpata shpa shpa

3

4

o sho

a sha

e she

ë shë

sho ho so vo

sha ha sa va

she he se ve

shë hë së vë

5

shkolla 64

shpa shpa shpata

shpata kishin

sho sha she shë

bëheshim heroi është horizontet kujtojmë

ishte

6

7

skë skënder skënderbeu

skënderbeu skënder skë 8

shumë shu shu shu shumë shu

9

shmorë shmorë shmorë shmorë dëshmorë

shtur dëshmorë

pamposhtur shtur

shtur

shtur

pamposhtur

10

12

11

sha shpa mba

nder njer vjer

toj roj mbroj

mësuesi na porosiste: shkolla është tempull i diturisë. në fillim nuk e kuptonim. më vonë e kuptuam. ai mendonte e punonte që ne të bëheshim dikur zot të vetvetes. të shkolloheshim, të bëheshim njerëz të mirë. shkolla ishte drita që na i hapte horizontet e jetës. për këtë shkollë kishin punuar e kishin flijuar jetën shumë dëshmorë. ne i kujtojmë e i nderojmë ata. heroi ynë skënderbeu me shpatën e tij kishte mbrojtur tokat tona. shpata e tij kishte qarë rugën e lirisë. në shkollën tonë e mbajmë me kujdes portretin e skënderbeut me shpatën e tij të pamposhtur. kemi mësuar shumë vjersha, këngë, tregime, për bëmat e skënderbeut. ai është heroi ynë kombëtar.

nderojmë

vonë vjersha flijuar diturisë kombëtar

tempull 65

Mësimi 28

( dh, shtr, fsh )

dhelpra

dhel

dhe

dhel

dhe

dhe

edhi

edh

e

edh

e

e

1

2

dhelpra dhel dhe

dhe dhel dhelpra

edhi edh e

3

4

a dha

e dhe

i dhi

u dhu

dha sha sa va

dhe she se ve

dhi shi si vi

dhu shu su vu

5

dhelpra 66

e edh edhi

edhi

jesh

dha dhe dhi dhu

shpellë

mashtroi

6

7

ujk ujku ujkut

ujkut ujku ujk

gëlltisësh sësh sësh sësh sësh gëlltisësh

8

9

fshe fshe fshehur

fshehur fshe fshe 10

dhur dhur lodhur

12

11

pra prës për

lodhur dhur dhur

shte shpe shpë

edhe edhi edhin

ujku dhe dhelpra jetonin në një shpellë. e kalonin mirë. dhelpra ishte si një lloj këshilltare e ujkut. një ditë prej ditësh ujku ishte lodhur, uritur, plakur dhe i lutet dhelprës t’ia kryej një punë. e di dhelpër, unë të kam mike, shko e sillma edhin atje nga stanet. mirë, mirë, po ti të jesh gati si të vij edhi ta gëlltisësh. herën e parë e mashtroi dhelpra edhin dhe e solli. edhi shpëtoi disi e iku. herën e dytë përsëri e mashtroi dhelpra dhe e solli në shpellë. ujku e gëlltiti të tërin. dhelpra ariti që t’ia hajë trutë disi fshehur nga ujku. ujku: po ku mbeten trutë e edhit, dua edhe ato ti ha! dhelpra: mos kërko më o ujk se edhi nuk kishte tru. po si mund të ketë tru një edh që i shpëton një herë ujkut dhe përsëri bie në duart e tij.

vij

kryej

ditësh

sillma

shpëtoi

këshilltare 67

Mësimi 29

( rr )

rrushi rru

rrota rro 1

rru

u

u

u

rro

o

o

o

2

rru rru rrushi

rrushi rru rru 3

4

e rre

o rro

u rru

ë rrë

rre dhe de he

rro dho do ho

rru dhu du hu

rrë dhë dë hë

5

rrushi 68

rro rro rrota

rrota rro rro

rrota

interesant bëhej

rre rro rru rrë

vizitonim

shokë

6

7

rrotullohej rro rro rro rrotullohej rro 8

rrotulluar rro rro rro rrotulluar rro 9

rrugës rru rru rru rru rrugës 10

udhëtonim udhë udhë udhë udhëtonim udhë 12

11

që një shtë

rrota rrotë rrotën

rrushi rrushin rrushit

ishim nisur në prizren të vizitonim një shokë. ishte një largësi prej dy orësh nga qyteti ynë. ne e kishim vendosur të shkonim atje. kishim menduar të dilnim të shetisnim, ishte hera e parë që e vizitonim, hera e parë në prizren. na treguan se është një qytet i bukur dhe shumë i pastër. duke shkuar rrugës ne pamë vreshtat e rrushit. atje pamë edhe një si ndërtesë ku bëhej përpunimi i rrushit. një rrotë e madhe rrotullohej në ajër ajo rrotë mua më kujtoi rrotën e mullirit të ujit. atë e sillte uji, kurse këtë era. rrota duke u rrotulluar shtypte rrushin, rrushi sillte lëngun. ishte disi interesant për ne që nuk kishim parë kurrë se si përpunohej rrushi. rrota rrotullohej e ne vendosëm të udhëtonim më tutje në drejtim të prizrenit.

lëngun

prizren

qyteti

vreshtat

shtypte 69

Mësimi 30

( fj, shj, mbj )

shah

ah

a

shah

ah

a

shishe

shi

i

i

i

shi 1

2

ah ah shah

shah ah ah

shishe shi shi

3

4

a sha

i shi

e she

ë shë

sha dha rra va

shi dhi rri vi

she dhe rre ve

shë dhë rrë vë

5

shah 70

shi shi shishe

shishe

barabart

sha shi she shë

fjalë

shishja

7

6

nganjëherë nganjë nganjë nganjë nganjëherë nganjë 8

ndoshta a shta shta a ndoshta

9

hudhnim hudh hudh

hudh hudh hudhnim

10

12

11

shpe shta shtë

mbë mba mbja

ftoh ftoh ftohtë

ftohtë ftoh ftoh fja shja mbja

artani dhe unë luanim shpesh lojën e shahut. luanim mirë, ishim gati të barabart nganjëherë e ngisnim njëritjetrin me fjalë, por të nesërmen kërkonim të luanim përsëri. ndodhte nganjëherë që ti hudhnim figurat nga inati, mirëpo përsëri duhej ti kërkonim. një ditë menduam që të luanim dhe ai që humbë ta pijë një shishe me ujë. shishja duhet të kishte një litër ndoshta nuk ishte ide e mirë, mirëpo vendosëm. loja filloi, koncentrimi ishte maksimal. filluan të na piknin djersët, që të dy e donim fitoren. loja mbaroi, mua më takoi shishja dhe një litër ujë. loja është lojë, humbja është pjesë e lojës. këtë e kuptova por pak me vonesë. shishja me ujë të ftohtë ishte ilaq i mirë për mua.

ilaq

humbja

litër

njëri-tjetrin

koncentrimi 71

Mësimi 31

( th, shq )

thika thi

thes the 1

thi

i

i

i

the

e

e

e

2

thi thi thika

thika thi thi

thes the the

3

4

i thi

a tha

e the

u thu

thi shi dhi hi

tha sha dha ha

the she dhe he

thu shu dhu hu

thes

lumturia

thi tha the thu

5

thika 72

the the thes

shpirtit

vogla

marrur

7

6

shëmbëllente

shë

rrëshqitur rrë

shë

shë

rrëshqi

rrëshqi

shë

shëmbëllente

rrë

rrëshqitur

8

9

bardhësinë bardhë bardhë

bardhë

bardhë

bardhësinë

10

gëzoheshin

shin

heshin

heshin

12

11

vo zo plo

shin gëzoheshin

mri shpi shqi

rrë shkë dhë

blerta dhe blerimi e donin stinën e dimrit. dimri ishte i ftohtë mirëpo ata nuk i pengonte. bora ishte lumturia e tyre. i gëzoheshin shumë borës. bardhësia e saj shëmbëllente në bardhësinë e shpirtit të tyre. blerta bënte gati sajën. blerimi i merrte skitë dhe niseshin me shokët për të rrëshqitur. u shuqeshin faqet nga të ftohtit mirëpo ata nuk e ndienin atë. blerta dhe blerimi i gëzoheshin dimrit sepse do të vinte viti i ri. babadimri e kishte thesin plot me dhurata për fëmijët. atë thes dhe babadimrin i prisnin me padurim. thika e blerimit ishte gati për ta hapur dhuratën që do të vinte me babadimrin bashkë. vitin e kaluar nuk mund ta hapte dhuratën me duart e tij ende të vogla. baba i kishte marrur thikën dhe ia kishte hapur. në kuti kishte qëlluar një veturë. tani priste befasinë tjetër nga babadimri.

dhurata

befasinë

fëmijët

blerta

bashkë 73

Mësimi 32

(ç)

çanta ça

çekiçi çe 1

ça

a

a

a

çe

e

e

e

2

ça ça çanta

çanta ça ça

çekiçi çe çe

3

4

a ça

e çe

i çi

u çu

ça qa ja ga

çe qe je ge

çi qi ji gi

çu qu ju gu

ça çe çi çu

5

çanta 74

çe çe çekiçi

çekiçi

çajupi

çaj

lus

6

7

çaj çaju çajupi

çajupi çaju çaj

drejtonte drej drej

8

drej drej drejtonte

9

rregulloj rre rre

rre rre rregulloj

10

ndërprerë ndër ndër ndër ndërprerë ndër 12

11

ça çan çaj

te të tën

babi babain babait

çajupi ishte bërë gati për të shkuar në shkollë. sonte ai do të nisej më herët. piu një çaj, morri çantën dhe u nis. nëna: po pse kaq herët more birë? çajupi: do të shkoj te babi i petritit me petritin. nëna: po pse? çajupi: ai ka puntorinë dhe punon me çekiç. do ta lus të më rregulloj sajën. nëna: po çantën e more? çajupi: po, po, ditën e mirë! çajupi u takua me petritin në puntorinë e babait të petritit. çajupi e luti babain e petritit që t’ia drejtonte sajën. çekiçi i tij binte pa ndërprerë. ai e mori sajën e çajupit dhe i ra me çekiç. saja u bë si të ishte e re. çajupi e petriti morën çantat dhe u nisën për në shkollë.

drejtonte

rregulloj

ndërprerë

takua 75

Mësimi 33a

lora lo nita ni

Kapitujt e shkronjave:

Lo Lora Ni Nita

Ma Mami

mami ma dritoni dri

Dri Dritoni

qeni Qe qe Qeni berati be

Be Berati

lora e pa miun te porta. Lora e pa miun te porta. mami e lora te lumi. Mami e Lora te lumi. qeni besnik. Qeni besnik. nita luan piano. Nita luan piano. nita, iliri, arta, luanin piano. Nita, Iliri, Arta, luanin piano. dritoni e berati ulën kokën përpara arsimtarit. Dritoni e Berati ulën kokën përpara arsimtarit. ishim nisur në prizren të vizitonim një shokë. Ishim nisur në Prizren të vizitonim një shokë. 76

Të gjitha shkronjat e mëdha dhe të vogla: Mësimi 33b a A artani rr Rr rrushi i I iliri Rrushi Iliri Artani j J

bB

berati Berati

cC

cuca Cuca

çÇ

çajupi Çajupi

l L lora Lora

dD

dritoni Dritoni

ll Ll llesi Llesi

dh Dh dhelpra Dhelpra

jehonës Jehonës

k K krenar Krenar

s S

sirtar Sirtar

sh Sh shkolla Shkolla t T

topi Topi

th Th thika Thika

m M mami Mami

u U

ura Ura

eE

europën Europën

n N nita Nita

v V

violina Violina

ëË

ëmbëlsirë nj Nj një Ëmbëlsirë Një

x X

xixëll Xixëll

fF

festen Festen

g G glob Glob

o O ora Ora p P prizren Prizren

gj Gj gjeraqina q Q qeni Qeni Gjeraqina hH

hëna Hëna

r R radio Radio

xh Xh xham Xham y Y

ylberi Ylberi

z Z

zamiri Zamiri

zh Zh zhaba Zhaba 77

Mësimi 33c

Lexoni këto fjali:

Mësuesi mbante globin në dorë. Këtu ne këtë top kemi botën. Këtu keni Europën, Amerikën… Kemi detin Adriatik. Ne i kujtojmë e i nderojmë ata. Heroi ynë Skënderbeu me shpatën e tij kishte mbrojtur tokat tona. Ishim nisur në Prizren të vizitonim një shokë. Ishte një largësi prej dy orësh nga qyteti ynë. Ne e kishim vendosur te shkonim atje.

Shkruani emrin tuaj këtu:

78

Mësimi 33d

Sa shkronja të mëdhaja janë shkruar:

A B C C5 D E ( FGHIJ E KLMNOP QRSTU VXYZ 01234 56789 2

5

Si ti shkruani numrat:

79

Mësimi për kartolinat me fjalë Duke ndjekur faqet ku janë fjalët dhe pjesët e tyre me qenë të përdorura vetëm me hapin e 4 të secilit mësim . Numrat e mësimit janë mbrapa secilës kartolinë me fjalë. Nëse mësuesi i bën kopje këto kartolina me fjalë , me masë të njejtë, në faqet tjera , faqet e ndjekura do të mbahen në libra., për përdorim të ardhëshëm. Nxënësit gjithëashtu mund të bëjnë kartolina me fjalë për ti përdorur personalisht. Për hapin e 4 të secilit mësim, kopjo këto kartolina për vazhdimin e mësimeve që po i mësoni . Mbani kartolinat për përsëritje dhe përdorni që t‘ju bien ndër mend përsëri duke ndjekur mësimet. Për shembull: Për mësimin 1, mësuesi duhet t‘i kopjoj të gjitha kartolinat që në fund e kanë një 1. Përdorni ato për hapin 4 të mësimit 1, duke filluar me mësimin 31 dhe me mësimet vijuese, mësuesi dhe nxënësit i bëjnë fjalët e tyre me kartolina për secilën fjalë të re. Fjalët e reja në çdo mësim mund t‘i gjeni në fund të faqës tek çdo mësim.

80

topat

orar

ra

ariu

pra

pa

iliri

patat

lo

top

lopata

ora

pula

lau

lopa

porta

la

opa

trup

prap

lu

ati

ta

ura

trap

o

lula

im

topi

lora

81

82

1

2

4

1

2

4

1

3

4

1

3

4

1

3

5

1

3

5

2

3

5

2

3

5

2

4

5

2

4

5

balona

ruante

prapa

banane

eni

luani

berati

punuan

piano

mori

porte

artani

bleu

miu

nita

uri

lumi

pianon

buria

mami

luanin

lepuri

notonin

treni

bie

murit

patate

tremb

me

ruanin

83

84

5

7

9

6

7

9

6

7

9

6

7

9

6

8

9

6

8

9

6

8

10

7

8

10

7

8

10

7

8

10

flamuri

biri

papritur

telefoni

lapsi

mu-mu

sot

libri

buka

alo

nuk

kali

festen

mos

iku

fare

matematikes

krenar

amerikan

punoni

pak

mobil

koken

arka

llamba

mik

mbretit

molla

sirtar

mbeti

85

86

10

11

13

10

12

13

11

12

13

11

12

13

11

12

13

11

12

13

11

12

13

11

12

13

11

12

14

11

12

14

pëlqen

qiriri

bora

përpara

besnik

kaploi

plotësonte

strofka

solli

ftoi

friken

lisi

mësimet

mban

traktori

dielli

llesi

babi

radio

ëmbëlsirë

kulloste

deri

nëna

filloi

temperatura

pastër

nisemi

fliste

afër

qeni

87

88

14

16

17

14

16

17

14

16

17

15

16

17

15

16

17

15

16

18

15

17

18

15

17

18

15

17

18

16

17

18

flora

glob

maksimale

fatoni

gomë

mirë

lart

gabimet

hëna

uluni

europën

hutini

përgadiste

mësuesi

strukur

fluturonin

kontinentet

ndriste

jaka

detet

duart

jeleku

adriatik

ndal

jonin

flutura

qetë

bojën

dora

sodisnim 89

90

18

20

21

18

20

21

19

20

21

19

20

21

19

20

21

19

20

21

19

20

22

19

20

22

19

21

22

19

21

22

fyelli

njerëzit

punoj

kitarja

mezi

jehonës

dritoni

ylberi

qiellit

kënga

yjet

zemra

muzikore

yje

zogu

atmosfera

drejt

zana

tingëllimë

një

zamiri

violina

keq

tezja

varka

tjetrin

zbukuron

kosova

largohej

zabelit

91

92

22

23

25

22

23

25

22

24

25

23

24

25

23

24

25

23

24

25

23

24

25

23

24

26

23

24

26

23

24

26

rrugës

tempull

varkës

prizren

dhelpra

vrojtonim

shah

edhi

vetëm

shishe

lodhur

shkolla

litër

fshehur

shpata

ftohtë

gëlltisësh

vjersha

nganjëherë

rrushi

skënderbeu

hudhnim

rrota

shumë

koncentrimi

rrotullohej

pamposhtur

thika

rrotulluar

kombëtar 93

94

26

27

29

26

28

29

26

28

30

27

28

30

27

28

30

27

28

30

27

29

30

27

29

30

27

29

30

27

29

31

Mësimi 3 5 9 10 11 12 13 14 15 16 17 19 20 21 23 24 25 26 27 28 30 31 34 36 37 38 40 41 42 43 44 45 48 49 51 60 63 64 66 69

pr tr bl mb kr, mbr br fl, st pl fr str ft nd, dr, ndr gl ng mr, ps, zb, zj tj, nj, mj pj, ngr vr shk, shp, sht, shm, sk, mp, vj shtr, fsh fj, shj, mbj shq zgj, ngj kth, zj, shkr sj, nx, vd, jt mbl, dhj, ndj zhd, nx, çk gr çf çd thj, ndrr zv, qj, shpj shpr, zbr skll, çm zhg vl psht shfr zbr shtj

95

96