Tus Kampı Gün Sonu Özet Bilgiler Kadın Doğum [2] [PDF]

Zitiervorschau

KADIN DOĞUM’DA ÖNEMLİ BİLGİLER -2 (GÜN SONU ÖZET BİLGİLER) Doç. Dr. Kemal GÖL

1. Menstrüel siklus fizyolojisi ile ilgili olarak: - Teka lutein hücrelerinin temel sentez ürünü progesteron ve estradioldür - LH tetiğinin çekilmesi için serum E 2 düzeyinin yükselmesi (>200pg/dL) gereklidir - Granuloza hücrelerinden salınan inhibin ve follistatin FSH salgısını baskılar - Erken folliküler gelişim evrelerinde FSH granuloza hücrelerinde aromataz enzimini indükler - Yüksek progesteron düzeyleri santral sinir sisteminde opiat tonusunu arttırırarak GnRH puls frekansını düşürür. 2. Progesteron, progestin ve progestojen ne demektir? Progestin etkisi, doğal progesteron yoluyla veya progestojen olarak nitelendirilen sentetik progestinler ile elde edilebilir. Doğal progesteronun farmasötik formu, GIS de mikroorganizmalar ve sindirim enzimleri tarafından hızla metabolize edildiği için oral kullanımda etkinliği çok zayıftır. Bu nedenle progesteronun GIS emilimini arttırabilmek için, mikronize formları kullanılmaktadır. Progesteron etkili sentetik progestinler, progestojenler, oral etkili preperatlardır. Progestojenler iki gruptur; 1-) 21 C steroidler (17α OH Progesteron ile ilişkili) 2-) 19 C nortestosteron türevleri 21C grubu (medroksiprogesteronasetat, megestrol, medrogestone, klormadinone) hipotalamo-hipofizer sistemde, korbonhidrat ve lipit metabolizması üzerinde güçlü progesteron etkisine sahiptir. 19C nortestosterone grubu ise norethindrone (estranlar) ile ilişkili olanlar ve levonorgestrel (gonanlar) ile ilişkili olanlar olarak iki gruptur. Estranlar: noretindron asetat, noretinodrel, linesterol, etinodioldiasetat: hepsi in vivo noretindrona metabolize olurlar. Gonanlar: hepsi noretindrona metil grubu eklenmesiyle norgestrelden türetilmiştir. Proilaç norgestimattır ve iki basamakla levonorgestrele metabolize olur. Ayrıca 3 desogestrel türevi olarak üretilen yeni gonan bileşikleri de desogestrel ve gestoden dir. En son olarak, spironolakton benzeri bir progestojen olan drospirenon sentezlenmiştir. Potent progestasyonel etkisinin yanında antimineralokortikoid ve antiandrojen özellikleri olan bir ilaçtır. 3. Primordiyal germ hücrelerine mitoz ve mayoz sonrası oluşan hücreler hangi isimlerle tariflenir? Erkekte: Primordiyal germ hücresinden (sprematogonyum) spermatozoa oluşumuna spermatogenezis denir. Spermatogonyumlar, puberteyi takiben seminifer tübüllerde mitoz ile çoğalırlar. Bunu takiben, morfolojik değişim ile seminifer tübüllerdeki en büyük hücreler olan primer spermatositleri oluştururlar.

Primer spermatositlerin mayozu tamamlaması ile spermatidler (23X / 23Y) oluşur. Yani primer sparmatosit birinci mayozu bitirdiğinde sekonder spermatosit, ikinci mayozu tamamladığında spermatid haline gelir. Oluşan spermatidler ise spermiyogenezis denilen maturasyon sürecini takiben spermatozoa haline gelirler. Bu süreçte golgi aparatından akrozom, sentriollerden ise kuyruk kısmı gelişir. Kadında: Kadın gonadında, gonadal çıkıntıya ulaşarak ovaryen diferansiasyonu başlatan primordiyal germ hücrelerinde (oogonyum) mitoz 20.gebelik haftasında sona erer. Overin diferansiasyonu ve 20.gebelik haftası arasında overlerde germ hücrelerinde hem mitoz hem de mayoz vardır. Oysa ki 20. gebelik haftasını takiben overde germ hücrelerinde mitoz durur ve germ hücrelerinde sadece mayoz vardır ki bu da ancak fertilizasyon olursa tamamlanır. Mayoz I oositte 40 yıl veya daha uzun sürebilir. Primer oositin profazı fötal hayatta başlar ve I. Mayoz profazının diploten evresinde arrest olur. Mayoz I sadece ovulasyon ile tamamlanır. Bunu takiben hemen mayoz II başlar ve eğer fertilizasyon olursa tamamlanır. Mayozun kadınlarda bu kadar uzun sürmesi, hata şansını arttırır ve artmış anne yaşı ile artan sitogenetik anomali riski ilişkisi buna bağlıdır. Primer oosit, Mayoz I‛i tamamladığında sekonder oosit ve bir polar cisimcik oluşur. Mayoz II tamamlandığında ise (fertilizasyon) ovum ve 3 polar cisimcik vardır. 4. Epididim, vas deferens, seminal vezikül gelişimi (Wolfian elemanlar), maskulinizasyon, spermatogenez testosterona, eksternal genitalya, üretra, prostat ve androjene duyarlı bölgelerdeki kıl follikülleri dihidrotestosteron a duyarlıdır. DHT duyarlı bölgelerde lokal olarak 5alfa redüktaz enzimi ile T dan DHT sentezlenmeltedir. 5. En sık görülen primer amenore sebepleri: 1-Gonadal disgenezi (%30) 2-Mülleryen agenezi (%20) 3-Testiküler feminizasyon (%10) En sık görülen sekonder amenore sebebi ise gebeliktir. Gebelik dışında en sık sekonder amenore sebebi ise anovulasyondur. 6.En sık hiperandrojenizm sebepleri: a-over kaynaklı (PCOS) %80 b-adrenal kaynaklı %1-2 c-perifer kaynaklı %15-30 7. Steroidogenezde hız belirleyici en önemli faktörler nelerdir? Steroidogenezisde en önemli hız belirleyici faktörler; ortamdaki LDL Kolesterol miktarı, kolesterolun hücre içine giriş ve mitokondriye taşınma hızı (LH etkisi) ve kolesterol yan bağları yıkıcı enzim aktivitesi (scc) (LH etkisi) dir.

384

TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

8. Kör vajen ve uterus yokluğu hangi hastalıklarda görülür? - Mülleryan agenezi - Testiküler feminizasyon - 5 alfa redüktaz eksikliği 9. Puberte prekoks etkeni olabilecek over tümörleri hangileridir? - Granuloza hücreli tümör - Sertoli leydig hücreli tümör - Embriyonal karsinoma 10. Hipofizde null adenomların en sık kaynağı olan hücre ve salgısı nedir? - Null adenomlar prolaktinoma (%50) dan sonra en sık görülen adenomlardır (%30). Sıklıkla gonadotrof kökenlidir ve FSH alfa subüniti salgılarlar. 11. Postmenopozal hastalarda kombine hormon replasman tedavisi ile kanser ilişkisi nasıldır? - Over ve serviks kanseri riski değişmez - Uygun protokollerde endometriyum kanseri relatif riski azalır - Kolorektal kanser relatif riski azalır

Overin adrenalden farkı, 21 hidroksilaz ve 11βhidroksilaz reaksiyonlarının gerçekleşmemesidir. Bu nedenle overde gluko ve minerelokortikoidler sentezlenmez. 16. Seks Hormon Bağlıyıcı Globulin sentezini azaltan, arttıran faktörler nelerdir?

SHBG azalır

SHBG artar

Obezite

Estrojenler

Hiperandrojenizm

Kombine oral kontraseptif

Kortikosteroidler

Gebelik

Sentetik progestinler

Hipertiroidizm

Karaciğer Parenkim Hastalığı Hipotiroidizm Menopoz Hiperinsülinizm

17. Menstrüel Fizyoloji Özeti:

- Meme kanseri relatif riski artar 12. Modern kontraseptif yöntemler içerisinde etkinliği en yüksek olan yöntem hangisidir? Modern kontraseptif yöntemler içerisinde etkinliği en yüksek olan yöntem progestojen implantlardır. (Norplant, implanon)

@

Tüm postkoital kontraseptif uygulamalar içerisinde etkinliği en yüksek yöntem RIA uygulamasıdır. Hormonal postkoital kontraseptif uygulamalar içinse yüksek doz lenonorgestrel uygulamasıdır.

Normal menstrüel siklus hipotalamus, hipofiz ve overler arasındaki son derece hassas regülasyonu yansıtmaktadır. Overlerden salınan seks steroidleri, hipotalamustan salınan GnRH, gonadotropin salgısını modüle etmektedir. Ayrıca bir takım peptidler, biyojenik aminler de hipotalamo hipofizer sistem üzerine etki göstermektedir. Beslenme düzeyi, fizik aktivite, santral sinir sistemi hastalıkları ve sistemik hastalıklar da gonadotropin salgısını etkileyip, menstrüel disfonksiyon, amenore, anovulasyona yol açabilir.

14. XY Gonadal disgenezi zemininde en sık gelişen over tümörü hangisidir?

Normal menstrüel siklusda özetle aşağıdaki değişiklikler olmaktadır:

XY gonadal disgenezi olgularının yaklaşık yarısında gonadoblastoma gelişmektedir. Bu gonadoblastoma olgularının da yarısında malign tümör disgerminoma gelişme riski vardır.

1- Hipotalamus pulslar halinde arkuat çekirdekten GnRH salgılar (portal dolaşıma).

13. Postkoital kontraseptif uygulamalar içerisinde etkinliği en yüksek yöntem hangisidir?

15. Steroidleri sınıflandırınız: Seks Steroidleri: 21 karbonlular à kortikoidler + progestinler (pregnane) 19 karbonlular 18 karbonlular kolesterol(27C)

Pregnan (21C)

à androjenler (androstane) à estrojenler (estrane) à pregnane (21C) à androstane (19 C) à estrane (18 C) Androstan (19C)

Estran (18C)

Pregnenolon

DHEA-S

Estron

17OH Pregnenolon

DHEA

Estradiol

Progesteron

Androstenedion

Estriol

17OH Progesteron

Testosteron

Estetrol

Deoksikortikosteron

Dihidrotestosteron

Kortikosteron Aldosteron Kortizol

2- Ön hipofizde GnRH pulslarına yanıt olarak pulsatil FSH ve LH salınımı olur. 3- FSH uyarısıyla follikül, preantral, antral fazları geçerek, preovulatuvar follikül haline gelir. Dominant folliküldeki granuloza hücreleri artan düzeylerde estrojen sentezler ki bu da endometriyal kalınlaşmaya yol açar. 4- Yükselen estrojen düzeyleri LH tetiğini sağlar ve ovulasyonu takiben LH etkisiyle luteinize olan follikül progesterone salgılamaya başlar (C.Luteum). Yükselen progesterone ve 17OHprogesterone düzeyleri endometriyumda sekretuvar dönemi başlatır. 5- Konsepsiyon olmazsa 14 günde korpus luteumun ömrünü tamamlamasıyle progesterone düzeyleri hızla düşer ki bu da endometriyal spiral arteriollerde spazm, iskemik doku disorganizasyonu ve çekilme kanamasına yol açar (menses).

385

KADIN DOĞUM’DA ÖNEMLİ BİLGİLER

18. Puberte evreleri nelerdir?

23. Kadında inkontinans tipleri nelerdir? Sosyal ve hijyenik sorun yaratan ve objektif olarak gösterilebilen istemsiz idrar kaçırılması olarak tanımlanır. İnkontinans tanı değil bir semptomdur. Temel olarak kadında en sık görülen inkontinans tipleri:

@ PUBERTE EVRELERİ 1- Akselere büyüme (8-9 Yaşlar) 2- Meme gelişimi (telarş) (∼ 10 yş) 3- Pubik ve aksiller kıllanma (adrenarş) (10-11 yş) 4- Maksimal büyüme hızı 5- Menarş (∼13 yş) 19. Ambigious genitalyalı yenidoğanda öncelikli olarak yapılması gereken acil tetkikler kan gazı, pH ve sodyum ,potasyum düzeyleridir. 20. Kadında en sık görülen sekonder dismenore sebepleri nelerdir? - endometriozis - adenomyozis - RIA 21. Kadında en sık görülen veneryal hastalık ve akıntı etkeni nedir? Kadında en sık görülen veneryal hastalık T.Vaginalis enfeksiyonudur, en sık lökore etkeni ise bakteryal vaginozis dir.

1- Stres İnkontinansı: Üretrovezikal açının bozulmasına (pelvik relaksasyon) bağlı olarak öksürme, ıkınma, gülme gibi intraabdominal basıncı arttıran durumlarda idrar inkontinansı ile karakterizedir. 2- Urge İnkontinansı: Mesanenin dolum fazında detrusor kasındaki kortikal inhibisyondan kurtulan istemsiz kontraksiyonlarına bağlı gelişen idrar inkontinansıdır (detrusor overaktivitesi, instabil detrusor). 3- Total İnkontinans: Sıklıkla pelvik cerrahi veya radyoterapi komplikasyonu olarak gelişen ürinerfistüle bağlı sürekli idrar inkontinansıdır. 4- Taşma İnkontinansı: Detrusor kasındaki yetersiz kontraksiyon veya atoniye bağlı idrar retansiyonu ve mesanenin fazla gerilmesi neticesinde gelişen idrar inkontinansıdır. Postvoiding damlama şeklinde idrar kaçağı da üretra divertikülünü düşündürmelidir. 24. Genital ülserlerde ayırıcı tanı:

Hastalık

22. Ektopik gebelik riskini arttıran faktörler nelerdir?

@ Ektopik Gebelik Rölatif Riski Risk Faktörü

Geçirilmiş Ektopik gebelik ................................................ 10 Tubal Elektrokoagulasyon ................................................. 9 In Utero DES....................................................................... 6 Geçirilmiş salpenjit............................................................. 4 Yardımcı Üreme Teknikleri (ART) .................................. 4 İnfertilite............................................................................. 2.5 Sigara kullanımı ................................................................... 2.5 Multipl seksüel partner ..................................................... 2.1

Ülser Sayısı

Ülserde Ağrı

LAP

Sifiliz

Sert kenarlı

Tek

Ağrısız

Ağrısız

Şankroid

Krater tarzında

Bir/birkaç

Çok ağrılı

Ağrılı

Donovanyoz

Kırmızı, genişleyen

Çok

Ağrısız

Genelde yok

LGV

Yüzeyel

Tek

Ağrısız

Ağrılı

Genital herpes

Kenarları girintiçıkıntılı

Birden çok

Ağrılı

Ağrılı

Rölatif Risk

Tubal cerrahi ....................................................................... 20

Ülser Özelliği

386

TUSDATA BİLİMSEL TOPLANTI MERKEZLERİ

25. Tek parametre bakıldığında Down Sendromu taramasında en duyarlı marker hiperglikolize hCG (İnvazif trofoblast antijen :ITA) dir. 26.Malformasyon ve deformasyon ne demektir? Malformasyon; fetusun veya bir yapının genetik olarak anormal olması, yanlış gelişime programlı olması neticesinde gelişir (diastrofik displazilerdeki ekstremite anomalileri).

aktivasyonu ve mikroanjiyopatik hemoliz sonucunda gelişen trombositopenin varlığı preeklampside hastalık tablosunun ağırlaştığına dair ilk bulgulardan birisidir. 31. Gebelik tanı kriterleri nelerdir?

Şüpheli

Olası

Kesin

Bulantı-Kusma

Karında Büyüme

Fetal Kalp Atım Tespiti

Deformasyon ise genetik olarak normal bir fetüste, anormal uterin çevreye bağlı olarak gelişen yapısal bozukluktur (şiddetli oligohidramniyosdaki ekstremite kontraktürü).

Pollaküri

Uterusda Büyüme

USG ile Görülmesi

Halsizlik

Serviksde lividite,yumuşama

Fetal Hareket Görülmesi

Embryotoksik etki malformasyona, Fetotoksik etki ise deformasyona yol açar.

Fetal Hareket Hissi

Braxton Hicks Kontraks.

X-Ray de Fetal İskelet

Amenore

Ballotman

Memede şişkinlik

Fetal Yapıların Palpasyonu

Chadwick Bulgusu

Gebelik Testi

27. Trizomi 21 biyoşimik tarama testleri nelerdir? Hangi parametreler kullanılmaktadır? A) Erken Üçlü Test: 11-14. gebelik haftalarında yapılır. Transvajinal USG ile fetal ense kalınlığı ölçümü (NT1

Term Gebelik

1-2

Amniyosentez

1-3

Spontan Abortus

3-4

Medikal Abortus

5-6

Termde Doğum

14-17

Uygunsuz Kan Transfüzyonu

90-95

40. Fetal hidrops sebepleri:

Çoğul gebelik

1- Şiddetli fetal anemi

Nöral tüp defektlerinde amniyon mayi asetilkolinesteraz düzeyleri de yükselir. 36-Normal vajinal doğumda fetusun yaptığı kardinal hareketler nelerdir?

Doğumda Kardinal Hareketler I-Pelvik Girim II-Orta Pelvis

III-Pelvik Çıkım

2- Kromozom anomalileri: Trizomi 13, 18, 21, Triploidi, Turner Sendromu 3- Fetal kardiyovasküler ve pulmoner anomaliler 4- Fetal renal ve hepatik anomaliler 5- K o n j e n i t a l e n f e k s i y o n l a r : Toksoplazmozis, Rubella, Sitomegalovirüs, Parvo B19 virüs, Sifiliz, Leptospirozis

1-Ekstansiyon

6- Metabolik Hastalıklar: Gaucher‛s, Gangliosidozis, Mukopolisakkaridozis

2-İnme

2-Eksternal Rotasyon

7- Maternal Sebepler: Diabet, Şiddetli anemi

3-Fleksiyon

3-Ekspulsiyon

8- Plasenter Sebepler: Koryoanjiyoma, Venöz tromboz

1-Angajman

1-İnternal Rotasyon

37. Gebelikte makat geliş sebepleri nelerdir, doğum şekli neye göre karar verilir? MAKAT GELİŞ: Termdeki gebelerde %3-4 görülür. Prematürite, yüksek paritede, çoğul gebeliklerde, polihidramniyos, oligohidramniyos, fetal anomalilerde, daha önce makadi doğumu olanlarda, uterin anomalide, plasenta previada ve pelvik tümörlerde daha sık görülür. En fazla saf makat görülür. Makadi gelişlerin %6 sında fetal konjenital anomali vardır. Saf makatta %0.5, tam makatta %5-6 ve ayak gelişte %15-18 kordon sarkması riski vardır. Eğer pelvis darsa, tahmini fetal ağırlık 2500 gm altında (1 yıl) İyonize radyasyon Talk pudrası Erken menarş, geç menopoz Meme ve endometriyum Ca öyküsü

BRCA1 geni 17. kromozomda (17q) ve BRCA2 geni 13. kromozomda (13q12) yerleşmiştir. Tümör supresör gen olarak görev yaparlar. Bu genlerin mutasyonlarına sahip

Karyotip

Patoloji

Klinik prezentasyon