Respuestas Cuaderno ABIAN 3.2 [PDF]

Zitiervorschau

KOADERNOA

Bigarren hiruhilekoa Lehen Hezkuntzarako 3. mailarako Euskara Abian koadernoa Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Teresa Grence Ruizen zuzendaritzapean sortu, diseinatu eta gauzaturiko talde-lana da. Koaderno honen prestatze- eta argitaratze-lanean honako talde honek esku hartu du: TESTUA Josu Goikoetxea Gezuraga Jon Ander Rojo García IRUDIAK Alex Orbe Kristina Fernández EDIZIOA Ainhoa Basterretxea Llona Joseba Santxo Uriarte PROIEKTUAREN ZUZENDARITZA Joseba Santxo Uriarte Maite López-Sáez Rodríguez-Piñero

LEHEN HEZKUNTZA

Euskara Abian

Aurkibidea 6. unitatea IRAKURMENA. Bob, elurretako erraldoia ��������������������������������������������4 HIZKUNTZAREN ERABILERA. Lehen, orain, gero �������������������������������6 ORTOGRAFIA. A itsatsia ���������������������������������������������������������������������9 EGITEN JAKIN. Pertsonen deskribapena�������������������������������������������10

7. unitatea IRAKURMENA. Adarra jotzen ������������������������������������������������������������12 HIZKUNTZAREN ERABILERA. Oraintxe eta egunero �������������������������14 ORTOGRAFIA. H letra �����������������������������������������������������������������������17 EGITEN JAKIN. Gutuna ��������������������������������������������������������������������18

8. unitatea IRAKURMENA. Senar-emazteak eta bisigua ��������������������������������������20 HIZKUNTZAREN ERABILERA. Baldintza �������������������������������������������22 ORTOGRAFIA. Ba- partikula �������������������������������������������������������������25 EGITEN JAKIN. Gonbita ��������������������������������������������������������������������26

2

9. unitatea IRAKURMENA. Tximinoen erreinuan �������������������������������������������������28 HIZKUNTZAREN ERABILERA. Aginduak��������������������������������������������30 ORTOGRAFIA. S, x, z ������������������������������������������������������������������������33 EGITEN JAKIN. Objektuen deskribapena�������������������������������������������34

10. unitatea IRAKURMENA. Handitzean ere ���������������������������������������������������������36 HIZKUNTZAREN ERABILERA. Noiz? Non? Nola? �����������������������������38 ORTOGRAFIA. Ts, tx, tz ��������������������������������������������������������������������41 EGITEN JAKIN. Kartelak �������������������������������������������������������������������42

Berrikusketa orokorra����������������������������������������������������������������������44

3

6

Irakurgaia

Bob, elurretako erraldoia Egun batean, bikote bat eta haien semeak, Pepito, Leopoldo eta Manuel, mendira joan ziren oporretan. Arratsalde batean, inguruak elurrez zuritu ziren, eta haurrak jolastera irten ziren. –Egin dezagun Bob izeneko panpina erraldoi bat! –proposatu zuen Pepitok. –Kapela eta makila ekarriko ditut nik! –esan zuen Leopoldok. –Nik begiak, sudurra eta ahoa egingo dizkiot –oihukatu zuen Manuelek. Elurrezko panpina amaitu zutenean... erraldoia eskuak mugitzen hasi zen! Haurrak beldurtuta ihesean abiatu ziren. –Zergatik zoazte? Ez dizuet minik emango! –oihukatu zuen elurrezko panpinak. Haurrek buelta hartu zuten eta izakiarengana hurbildu ziren. Berehala hasi ziren harekin jolasten. Orduak pasatu zituzten horrela, elurretan gora eta behera, pozik. Haurrek berebiziko laguna aurkitu zuten ustekabean. Iluntzen hasi zenean, agur esan zioten panpinari. Hurrengo egunean, haurrak erraldoia egin zuten lekura itzuli ziren. Han, kapela eta makila aurkitu zituzten, ur putzu batean flotatzen. Goian, eguzkia zegoen, bere izpiez mundua berotzen. Argentinako ipuina (moldatua)

1

Erantzun honako galdera hauei.   Nora joan zen bikotea semeekin?

Mendirå joa> Ωe> opor®eta>.   Zer egin zuten Pepitok, Leopoldok eta Manuelek elurra egin zuela ikustean?

E”lur®ezko panpinå erraldo^ ba† egi> zu†e>.   Zer egin zuten haurrek erraldoia mugitzen hasi zenean?

I”™eßea> abiat¤ zi®e>, ∫±ldurturi§.   Zure ustez, zer gertatu zitzaion hurrengo egunean panpinari?

Urt¤ egi> Ωelå, eguzkia§ jo ziolako. 4

IRAKURMENA 2

3

Lotu. Zer egin zuen seme bakoitzak? Manuel 

  elurrezko panpina erraldoia egiten hasi zen.

Pepito 

  kapela eta makila ekarri zituen.

Leopoldok 

  begiak, sudurra eta ahoa egiten saiatu zen.

Markatu. Zer esan nahi du esaldi honek? Haurrek berebiziko laguna egin zuten ustekabean.

  Haurrek lagun eskas samarra egin zuten ustekabean.   Haurrek sekulako lagun ona egin zuten ustekabean. 4

Markatu testuaren laburpen zuzena. Ondoren, kopiatu. Pepito, Leopoldo eta Manuel oso mutiko jatorrak zirenez, lagun berria egin zuten: Bob. Ordutik aurrera, beti elkarrekin ibiltzen ziren jolasten, beren oporrak amaitu arte. Hiru anaia oporretan zeuden mendian eta elurrezko panpina bat egin zuten. Bat-batean, panpinak bizia hartu zuen eta haurren lagun egin zen. Hurrengo egunean, mutilek ur-putzu bat aurkitu zuten panpinaren ordez.

Hiru mutiko oporretan joan ziren mendira ondo pasatzeko asmotan. Bakoitzak jolas desberdinak egin nahi zituen: batek eskia, besteak elur-bolak eta azkenak elurrezko panpina. Azken mutikoa panpinaren lagun egin zen, eta berak pasatu zuen ondoen.

IPUINAREN LABURPENA H”ir¤ anaiå opor®eta> Ωeu∂e> µendia> etå elur®ezko panpinå ba† egi> zu†e>. B, panpina§ biziå hart¤ z¤e> etå haur®e> lagu> egi> Ωe>. H”ur®engo egu>ea>, muti¬e§ u®-putz¤ ba† aurkit¤ zu†e> panpina®e> or∂eΩ. 5

Lehen, orain, gero GOGORATU Aditzak ekintza noiz gertatu den azaltzen du. Adibidez:

1

2

Lehen, txikia nintzen.

Orain, gaztetxoa naiz.

Gero, nagusia izango naiz.

Lotu, esaldiak osatzeko. Lehen 

  patiora aterako naiz lagunekin.

Orain 

  askotan joaten ginen familiaren baserrira.

Gero 

  etxean nago nire logelan.

Adierazi esaldi hauek lehen, orain edo gero adierazten duten.

Le™e> Gero Orai> Le™e> Gero Orai>

  Eskola aurrean zegoen patioa guztiz aldatu zuten.

  Nire lehengusua Ameriketara joango da udaberrian.   Unax Maitanerekin bankuan eserita dago.   Atzo, izugarri kostatu zitzaidan lokartzea.

  Bihar, ikasle batzuek antzerkia egingo dute eskolan.    Negua da, baina eguraldi ederra dago gaur. 3

Osatu beheko esaldiak hitz hauekin. Duela zazpi urte Iaz

        6

Datorren udan Une honetan

D¤elå zazp^ ur†æ U>æ ho>eta> I”aΩ Dator®e> uda>

, oinez ibiltzen ikasi nuen. , eskolako liburutegian nago. , bigarren mailan egon nintzen. , hondartzara joango gara.

6 HIZKUNTZAREN ERABILERA 4

Osatu testua beheko taulako aditzekin.

Oskar suhiltzailea Oskar suhiltzailea

d¤ dit¤ d^æ dirå

dira

. Sutea denean, sua itzaltzen

du

, mahuka luze bat erabiliz. Suhiltzaileen etxea

herriaren kanpoaldean

5

då dago

die

. Oskarrek hantxe pasatzen

gauak. Noizean behin, norbaitek suhiltzaileei deitzen sua delako. Oskar eta haren lankideak han joaten ziztuan kamioian.

dago da ditu

Osatu esaldiak, adizki egokiak erabiliz.   Gaur, Ixone primeran dago, baina atzo gaixorik .

Ωegø±> z¤e> zit¤e>

 Gaur, Ixonek esnea edan du, baina atzo ura baino ez edan.  Gaur, Ixonek kolore ona du aurpegian, baina atzo masailak gorri-gorri .  Gaur, Ixonek galtzerdi meheak jantzi ditu, baina atzo galtzerdi lodiak jantzi

zit¤e>

 Gaur, Ixone eskolara joan da, baina atzo etxean geratu 

Ωe>

6

.

.

Osatu testua, aditz egokiak erabiliz.

Egun handia

izango då joango naiΩ gustatuko zai† ibiliko dirå saiatuko naiΩ lagunduko dida†æ

Bihar, egun handia (izan)

Lehen aldiz, gurasoekin (joan)

niretzat.

izotz-pistara,

patinekin ibiltzera. Izugarri (gustatu)

; ziur

nago. Batzuk abiadura handiz (ibili)

, baina

ni ez erortzen (saiatu)

patinekin ibiltzen eta haiek niri (lagundu)

. Gurasoek badakite .

Irrikan nago ordua iristeko!

7

HIZKUNTZAREN ERABILERA 7

Aukeratu aditz zuzena kasu bakoitzean eta osatu esaldiak.

dago

  Iban oso alai

gaur, izeba datorrelako bisitan.

  dago



  zegoen

  Saioa iaz Elorrioko auzo batean

biz^ Ωe>

  bizi zen



  egongo da

.

  biziko da

  bizi da

  Bihar, gauza ugari ditugu egiteko eta egun gogorra   izan zen



  izan da

  kosk egin zizun

  kosk egingo dizu

8

  etorri zidatzaidan

  kosk egin dizu

  etorriko zait

oheratu

kostatu

nago

jantzi egingo

Goizean goiz Atzo gauean berandu asko

o™erat¤ kostat¤

ere, gaur, oso pozik

nintzen eta lokartzea

zitzaidan. Hala

nago

,

ostirala delako. Lehenik, gosari on-ona

p®estatuko

dut eta Mixina

emango garbituko jantz^ egingo

katuari ere jaten

diot.

Geroxeago, hortzak ditut eta

eskolara joateko.

naiz

aspaldiko partez.

  etortzen zitzaidan

Bete testuko hutsuneak azpian dituzun aditzekin. garbituko

8

eta!

etorr^ zitzaida>

  Lehengo ostiralean, lehengusina bisitan

.

  izango da

kos§ egingo diz¤

  Ez ibili zirikatzen txakurra,

izango då

emango prestatuko

6

A itsatsia 1

ORTOGRAFIA

Osatu testua taulako hitzak erabilita. planeta

pertsona

animalia

paisaia

gauza

Marte

pla>etå

Marte Eguzki Sistemako laugarren

da.

Planeta Gorria ere deitzen zaio bere koloreagatik.

Paisaiå

oso berezia du, mendi garai eta

arroila sakonez osatua. Baliteke

animaliå

txikiren

bat han bizitzea, ura badago-eta. Marten ez da gizakirik egon

πertsonå gauzå

oraindik, baina

askori gustatuko litzaieke

hara joatea. Izan ere, 2

ederra litzateke!

Berridatzi esaldiak adibidean bezala.  

horretan lau

daude.

H”abiå hor®eta> la¤ arrautzå dau∂æ.  

zaharrak

ederra zuen buruan.

E”r®eginå zaharra§ koroå e∂errå z¤e> burua>.  

horretako

handia oso dotorea da.

E”lizå hor®etako giltzå handiå oso doto®eå då. 3

Bilatu letra-zopan -kada edo -keria duten sei hitz. Ondoren, idatzi ondoan. Z

K

O

I

L

A

R

A

K

A

D

A

I

L

A

K

N

D

H

H

L

T

U

L

K

T

O

N

T

A

K

E

R

I

A

F

I

D

U

N

I

B

P

E

N

I

F

E

N

I

R

K

U

M

R

U

T

P

A

R

K

T

R

I

P

A

K

A

D

A

R

K

E

F

A

O

S

A

E

F

O

X

I

E

R

S

Z

I

O

R

R

G

X

A

S

R

I

P

L

A

T

E

R

K

A

D

A

I

A

X

O

D

H

P

I

A

D

A

E

A

koilarakadå tonta§eriå tripakadå pla†erkadå zikin§eriå a¬ƒer§eriå 9

EGITEN JAKIN

1

PERTSONEN DESKRIBAPENA

Idatzi adjektibo egokia irudi bakoitzaren azpian. indartsua

bihurria

indartsuå

2

goibela

alaia

goi∫±lå

bihurriå

alaiå

Osatu beheko deskribapena, esaldi hauek erabiliz.

  batez ere futbola

  Ile luzea eta beltzarana



  betaurreko gorriak

  ez da erraz haserretzen

Nekane Nekanek hamabi urte ditu eta Hernanikoa da.

I”¬æ luΩeå etå ∫±ltzaranå

du eta eskolara joateko bi motots jartzen ditu. Begi marroiak ditu, baina ondo ikusten ez duenez,

∫±taur®eko gorria§ eΩ då erraΩ haßer®etΩe> ba†eΩ e®æ futbolå daramatza.

Nekane oso neska lasaia da,

. Egia

esan, oso gutxitan gertatzen da hori, baina haserretzen denean, ez zaio azkar pasatzen. Nekaneri kirola egitea asko gustatzen zaio, 3

Aukeratu. Zein da Nekane?

 

10

.

 

 

6

4

Sailkatu adjektibo hauek itxuraren edo izaeraren arabera. argala

serioa

altua

beltzarana

alferra

zintzoa

itsusia

ilegorria

eskuzabala lodia

ederra

lotsatia bihurria

betaurrekoduna

alaia zekena

ausarta

buruargia

argalå, itsusiå, i¬egorriå, altuå, ∫±ltzaranå, e∂errå, lodiå, ∫±taur®ekodunå ßerioå, lotsatiå, alaiå, eskuzabalå, bihurriå, Ωe§enå, a¬ƒerrå, zintzoå, ausartå, buruargiå

Itxura:

Izaera:

5

Aukeratu goiko bina adjektibo, zure itxura eta izaera deskribatzeko. (Eredua)

lodiå alaiå

Ni, itxuraz, Ni, izaeraz, 6

eta eta

∫±taur®ekodunå eskuzabalå

naiz. naiz.

Egin zure zaletasunen zerrenda. (Eredua)

mis†eriozko filµ etå liburua§ biolinå jotΩeå lagu>eki> jolas†eå

Nire zaletasunak

eta

7

, dira.

Idatzi zure deskribapena. (Eredua)

Horrelakoa naiz ni

M”uti¬ lodiko†eå etå ∫±taur®ekodunå naiΩ n^. De>e§ dio†æ oso alaiå etå eskuzabalå naiΩelå. M”is†eriozko filµ etå liburua§ ditu† gustuko, etå baitå lagu>eki> jolas†eå e®æ.

Nolakoa zara zu?

11

7

Irakurgaia

Adarra jotzen Gaur egun, urruti daudenekin komunikatzeko aukera asko ditugu: posta, sakelako telefonoa, Internet... Antzina ez zen hain erraza. Hala ere, herri bakoitzak komunikatzeko bideak topatu zituen; adibidez, Amerikako indiarrek ke-seinaleak egiten zituzten jakiteko zer tokitan zeuden; egiptoarrek uso mezulariak bidaltzen zituzten… Euskal Herrian, Bizkaian hain zuzen, deiadar-mendien tontorretara igotzen ziren, eta bertan sua piztu eta adarra jotzen zuten. Horretara, inguruko herrietakoek Gernikako batzarretara joateko deia jasotzen zuten. Batzar haietan, lurraldeen arteko akordioak egiten zituzten. Azkenaldian, sakelako telefono batekin lekutik mugitu gabe jakin dezakegu pertsona bakoitza non dagoen zehatz-mehatz. Tekla bat sakatzea nahikoa da nahi dugun informazioa jaso eta bidaltzeko. Baina egungo sakelako telefonoa nahiz Internet erosoak badira ere, ez da antzinako su-piztea eta adarra jotzea bezain kilikagarria!

1

Adierazi irudi hauetako bakoitza zer lurraldetan erabiltzen zen.

E”gipto>

2

E”uska¬ Herria>

A”µerika>

Begiratu goiko irudiei eta lotu, esaldiak sortzeko.

Euskaldunek 

  kezko seinaleak 

  erabiltzen zituzten tokia seinalatzeko.



  uso mezulariak 

  erabiltzen zituzten batzarrera deitzeko.

  adarra eta sua 

  erabiltzen zituzten mezuak bidaltzeko.

Indiarrek 

Egiptoarrek  12

IRAKURMENA 3

Erantzun galdera hauei.   Gaur egungo komunikatzeko zein aukera aipatzen dira testuan?

Postå, sa§elakoå etå I”nter>e† aipatΩe> dirå.   Nondik egiten zuten dei batzarretara joateko?

Deiada®-µend^e> tontor®etati§.   Non egiten zituzten batzarrak eta zertarako?

Gernika>, lurral∂æe> ar†eko akordioa§ lortΩeko.   Zer egin dezakegu gaur egun sakelako telefono batekin?

Lekuti§ mugit¤ ga∫¶, norbai† no> dagø±> jaki>. 4

Adar baten bidez hotsa ateratzeaz gain, zein da adarra jo esamoldearen esanahia?   Zuhaitz bateko adarretatik zintzilikatzea.   Sirena edo alarma baten soinua imitatzea.   Beste pertsona bati burla edo txantxa egitea.

5

Markatu. Zein iruditan gertatzen da komunikazioa?

6

Osatu esaldiak, taulako hitzak erabiliz. kilikagarriak   Mikel eta ni

zehatz-mehatz

akordio ΩehatΩ-µehatΩ kilikagarria§

  Ikastetxeko zuzendariak

  Liburu honetako abenturak

akordio

batera iritsi gara: ogitartekoa bion artean banatuko dugu. jakin nahi du zer gertatu den patioan. dira. 13

Oraintxe eta egunero GOGORATU Ekintza oraintxe gertatzen ari dela adierazteko: Ni orain margotzen ari naiz. Ekintza normalean gertatzen dela adierazteko: Ni egunero parkera etortzen naiz.

1

2

Lotu galderak eta erantzun egokiak.

Zer egiten ari da postaria? 



Zer egiten ari da zurgina? 



Zer egiten ari da udaltzaina? 

  Egurra mozten ari da.   Trafikoa zuzentzen ari da.   Ardiak zaintzen ari da.

Zer egiten ari da ile-apaintzailea? 

  Gutunak banatzen ari da.



  Ileak orrazten ari da.

Zertan ari da artzaina? 

Erreparatu irudiari eta erantzun. Zertan ari dira?   Zertan ari da neska?

M”usikå entzu†e> ar^ då.   Zertan ari da mutila?

I”rakurtΩe> ar^ då.   Zertan ari da gizona?

A”harraus^ egi†e> ar^ då. 3

Aukeratu eta idatzi. Ekintza hauetatik, zer egiten duzu zuk egunero? bizikletan ibili

mendira joan

dutxa hartu

hortzak garbitu

irakurri

musika entzun

telebista ikusi

gela txukundu

dutxå hartΩe> du† etå hortza§ garbitΩe> ditu†, musikå entzu> eta †e¬ebistå e®æ ikus†e> du†.

Ni / Nik, egunero,

14

7 HIZKUNTZAREN ERABILERA 4

Zer egiten ari da Eli? Zer egiten du egunero?   trikitia jotzen du, asko gustatzen zaiolako.   betaurrekoak jartzen ditu telebista ikusteko.

Eli orain 

  bainujantzia janzten ari da igerilekura joateko. Elik egunero 

  ikusten ditu albisteak, munduan zer gertatu den jakiteko.   belarra mozten ari da, gehiegi hazita dago-eta.

5

Aukeratu erantzun zuzena kasu bakoitzean eta osatu esaldia.

irakurtΩe> du†æ

  Eneritzek eta Imanolek egunero ordu erdiz



  irakurtzen dute   Ander biolina

 Autoa



  garbitzen dugu

, zikin-zikin dago-eta.

  garbitzen ari gara

joa†e> naiΩ

 noa

gurasoen aurrean.

  jotzen du

garbitΩe> ar^ garå

  Ni astero



  irakurtzen ari dira

jotΩe> ar^ då

  jotzen ari da

mendira, arnasa garbia hartzera.

  joaten naiz

  Unai bertsolaria denez, arratsaldero bertso berriak

6

  asmatzen ari da

.

asmatΩe> dit¤

.

  asmatzen ditu

Lotu zutabeak, esaldiak osatzeko. Zu 

  kartetan jolasten ari da orain.

Amaia 

  nire etxean egiten dute lo udako gau batzuetan.

Lehengusuek 

  maiz ibiltzen zara Interneten nabigatzen.

Ni 

  ikasleek egin dioten eskaria aztertzen ari da.

Irakaslea 

  euritakoarekin ateratzen naiz egunero neguan. 15

HIZKUNTZAREN ERABILERA 7

Berridatzi esaldiak maiztasuna emanez, adibidean bezala.   Une honetan, Irene kirola egiten ari da. Igandero, Irenek kirola egiten du.   Une honetan, Ainhoa txiste bat kontatzen ari da. Goizero,

A”inhoa§ txis†æ ba† kontatΩe> d¤.

  Une honetan, Jon afaria prestatzen ari da familiarentzat. Gauero,

A”ndoni§ åfariå p®estatΩe> d¤ familia®entza†.

  Une honetan, Ibon dutxa hartzen ari da. Astean birritan, 8

I”bo>e§ dutxå hartΩe> d¤.

Irakurri testua, azpimarratu aditzak eta sailkatu.

Tximeleta-biltzaileak Azkenaldian, astebururo joaten gara pinpilinpauxa bila Jone eta biok. Kaiolatxo batean sartzen ditugu, minik eman gabe. Une honetan, harrapatutako pinpilinpauxak zenbatzen ari gara. Tximeletak kutxa barruan jolasten ari dira. Ni haiei begiratzen ari naiz, poz-pozik, eta Jone tximeleten ezaugarri batzuk aztertzen ari da. Datuak bildutakoan, berriz ere, askatzen ditugu eta tximeletak kutxatik agur eginez ateratzen dira.

 Astebururo…

joa†e> garå sartΩe> ditug¤ askatΩe> ditug¤ a†eratΩe> dirå   Une honetan...

ΩenbatΩe> ar^ garå jolas†e> ar^ dirå ∫±giratΩe> ar^ naiΩ az†ertΩe> ar^ då 16

7

H letra 1

ORTOGRAFIA

Berridatzi esaldiak, irudiei dagozkien hitzak zuzen idatzita.   Xabik zazpi

galdu ditu eta orain ez du

ireki nahi.

Xabi§ zazp^ hortΩ gald¤ dit¤ etå eΩ d¤ ahoå i®ek^ nah^.   Txakurra

gainera igo da

eskatzeko.

Txakurrå maha^ gai>erå igo då ™ezurrå eskatΩeko.  

azpira joango gara,

beltzak datoz-eta.

Z”uhaitΩ azpirå joa> garå, ho∂e^ ∫±ltza§ datoΩ-etå. 2

Idatzi definizioei dagozkien hitzak eta osatu hitz gurutzatuak.

2. Lo egiteko altzaria:

4. Txikia ez dena: 5. Garrasi egin:

6. Bigarrenaren aurrekoa: 3

Aukeratu. Zer dira?

3

O 1    H A M E A 4    H

Z 5 A B I H O A N D I A R H U R 6    L E H E N A K A T U  

3. Berria ez dena:

2

 

hamab^ o™eå zaharrå handiå oihukat¤ ¬e™enå

 

1. Dozena bat:

  ate

   ur

  hari

  ahate

  hur

  ahari

  har

  haran

  lehoi

  ar

  aran

  leiho 17

EGITEN JAKIN 1

GUTUNA

Markatu. Zein da gutuna?

Aitor

Berlin, apirilaren 7a

Hozkailuan espagetiak dituzu. Laster iritsiko naiz etxera. Bitartean, ez ireki atea inori. Aita

Kaixo, Aitor. Berlinen nago. Hemen hotz handia egiten du. Bihar Parisera abiatuko gara eta handik idatziko dizut lasaiago, gauza asko egin behar ditugulako abiatu aurretik. Besarkada handia Irune

Hey, parkean ordu erdi barru? Gauza 1 kontatu behar dizut.

2

Bete gutunaren atalak goian aukeratu duzuna kontuan izanda.

B’erli>, apirila®e> 7å K”aixo, A”ito®. B’erli>e> nago. Heµe> hotΩ handiå egi†e> d¤. B ∫±ha® ditugulako abiat¤ aur®eti§. B’esarkadå handiå I”ru>æ

DATA:

HASIERAKO AGURRA: INFORMAZIOA:

AMAIERAKO AGURRA: SINADURA: 18

7

3

Ordenatu gutunaren atalak zenbaki bidez. Guk hiru egun daram atzagu Parisen eta ha inbat gauza ikusi ditugu: Louvre m useoa, Eiffel dorrea… baina onena iristear dago, bihar Eu rodisneyra joango ga ra eta! Paristik trenez joango gara hara, eguna pasa tzera. Hau da irrika! Bi egun barru bueltatuko gara etxera .

3

Kaixo, Aitor! Zer moduz zabiltzate Ataun aldean?

2

Irune

Jaso besarkada bero-beroa Paristik! 4

4

5

n Paris, apirilare

10a.

1

Osatu beheko gutuna, falta diren datuak idatziz.  Aitor

  Ataun, apirilaren 14a

 Kaixo, Irune!

  Muxu handi-handi bat!

 Zer-nolako inbidia eman didazun!

A”tau>, apirila®e> 14å K”aixo, I”ru>æ! Ni ere gustura ibiliko nintzateke Parisen, baina ezin naiz kexatu. Ataunen geratu banaiz ere, oso denbora gutxi egin dugu herrian, batera eta bestera ibili baikara. Atzo, Donostiara joan ginen; aurrekoan Baionara eta, eguraldi ona egiten badu, ostiralean Zumaiara joango gara. Hara joateko irrikan nago!

M”ux¤, hand^-hand^ ba†!

A”ito® 19

8

Irakurgaia

Senar-emazteak eta bisigua Behin, senar-emazte batzuek bisigu bat zeukaten afaritarako prestatzeko. Arratsaldean, gizona mendian zela, andreak arraina erre eta jan egin zuen. Menditik etorri zenean, emazte jatunak senarrari esan zion: –Peru, guri jazoko ez zaigunik ez dago. Bisigua iltzetik esekita eduki dut eta, jauzi batez, errekara ihes egin dit lotsagabeak! Gizona, hori entzunda, erreka bazterrak arakatzera joan zen. Alferrik izan zen, noski. Etxera bidean, arrain-saltzaile baten otzaran bisigu eder bat ikusi zuen eta «Hor hago, begi-gorri!» esanda, hartu eta etxera eraman zuen. Peruk, etxera heldu zenean, lapiko handi batean sartu zuen bisigua eta sutan jarri. Lapikoaren ondoan geratu zen, makila eskuan zuela, arrainak bigarrenez ihes egin ez zezan. Lapikoko ura laster hasi zen irakiten, borborka. Peruk, arrainak ihes egin nahi zuelakoan, makilaz kolpe galantak eman zizkion lapikoari, eta zati-zati eginda utzi zuen. Euskal Herriko ipuina

1

Begiratu irudiei eta ordenatu testuaren hurrenkeraren arabera.

2

2

4

1

3

Begiratu aurreko ariketako irudiei eta adierazi esaldi bakoitza zer irudiri dagokion.

4   Peru lapikoaren ondoan geratu zen zelatan, arrainak ihes ez egiteko. 2   Peruk errekan begiratu zuen, ea arraina han zegoen. 1   Emazteak bisigua ezkutuan erre eta jan egin zuen Peru ezertaz ohartu gabe. 3   Peruk bisigua arrain-saltzailearen otzaran ikusi zuenean, hartu egin zuen. 20

IRAKURMENA 3

Aukeratu erantzun zuzena kasu bakoitzean.   Zenbat bisigu daude kontakizunean?



  Bisigu bakarra.

  Bi bisigu.

  Hiru bisigu.

  Nork uste du bisigu bakarra dagoela?



 Peruk.

  Arrain-saltzaileak.

 Emazteak.

  Arrain-saltzaileak.

 Emazteak.

  Nork daki bi bisigu direla?

4

 Peruk.

Adierazi esaldi hauek egia (E) ala gezurra (G) diren.

G   Bisigua hegazti mota bat da. G   Bisigua erreka bazterretan bizi da. G   Arraina harategietan saltzen da. E   Bisiguak begi gorriak ditu. 5

Lotu esanahi bereko hitzak eta osatu esaldiak hitz horiekin. jazo 

 miatu

jauzi 

 gertatu

arakatu 

 saski

borborka 

 pil-pil

otzara 

 salto

  Atzo,

jazo

zena ezin dut sinetsi: bisigua saltoka hasi zitzaidan lapikoan.

  Matxinsaltoek egunean mila   Ura

borborkå otzarå arakat¤

  Rxanogorritxok   Ongi

jauz^

baino gehiago egiten dituzte.

ari da; beraz, makarroiak uretara botako ditut. batean eraman zizkion jakiak amonari.

logela; ziur bertan duzula galdu duzun arkatza. 21

Baldintza GOGORATU Baldintzazko esaldiak bi zati ditu. Lehenengoan, ba- partikula agertzen da, eta bigarrenean, aditzak -ko/-go hartzen du.

1

2

Txorimalo bat jartzen badugu, txoriek ez dituzte haziak jango.

Lotu esaldiak.

Euri-zaparrada hasten bada, 



Galtzerdi lodiekin ibiltzen badira, 



Gozoki gutxiago jaten badu, 



Egia esaten badu, 



Gatz gehiegi egiten badiozu, 

  ez dute oinetan hotzik izango.   ez zaio inor ere haserretuko.   esekitako arropak bildu beharko dituzu.   jatekoa gaziegi izango duzu.   txantxarra gutxituko zaio.

Osatu esaldiak, adibidean bezala.   Xabi etxera joaten bada... (ogitartekoa prestatu) Xabi etxera joaten bada, ogitartekoa prestatuko du.   Alazne eta Hodei eskolara joaten badira... (lagun asko egin)

A”laz>æ etå H”o∂e^ eskolarå joa†e> badirå, lagu> asko egingo dituz†æ. Z”¤e§ okin∂egirå sartΩe> baza®e†æ, ogiå erosiko duz¤æ.   Zuek okindegira sartzen bazarete, (ogia erosi)

  Txakurrak katua ikusten badu, (zaunka egin)

Txakurra§ katuå ikus†e> bad¤, zaunkå egingo dio.   Zientzia-azokan parte hartzen badugu, (esperimentua prestatu)

Z”^entziå-azoka> par†æ hartΩe> badug¤, esπeriµentuå p®estatuko dug¤. Gurasø±^ et≈ea> laguntΩe> bad^e†, pozi§ jarriko dirå.   Gurasoei etxean laguntzen badiet, (poz-pozik jarri)

22

8 HIZKUNTZAREN ERABILERA 3

Osatu baldintzazko esaldi hauek aukeraketa zuzena eginez.

erortΩe> bazarå

  Haitz artean

  erori bazara  Asko

  erortzen bazara

ikas†e> badu†

  ikasteko banu  Ozenago

  ikasten badut

  abestuko dute

4

izango naiΩ

, behar den bezala

uz†e> badituz¤æ

.

  izan naiz

entzungo dug¤. .

  entzun da

  entzungo dugu

, gurasoek gehiago

  utziko baduzue

.

  hartzen duzu

  izango naiz

  abesten badu

  uzten badituzue

hartuko duz¤

  hartuko duzu

, nagusitan medikua

a∫±s†e> bad¤

  Argiak piztuta

, kolpe ederra

ordainduko du†æ. .

  ordainduko da

  ordainduko dute

Bilatu sei aditz letra-zopan eta, ondoren, osatu esaldiak aditzon baldintzazko formekin. I

O

A

P

U

S

K

A

T

U

E

D

E

R

K

G

B

W

R

R

A

Y

A

N

N

M

B

H

A

L

E

K

T

H

G

J

O

L

A

S

T

U

S

T

S

Y

I

H

D

E

R

F

R

T

U

R

I

A

T

T

R

T

J

A

N

D

F

G

A

Z

Z

E

U

R

G

H

I

T

A

H

E

D

A

N

ja†e> bad¤ jolas†e> bagarå a∫±s†e> badu† puskatΩe> baduz¤æ ikas†e> bad¤ eda†e> badu†æ

  Platerean duen guztia   Arratsalde osoan   Hain ozen

  Kontuz, lanpara

  Estik liburu osoa   Mendizaleek ura

, izugarrizko betekada izango du.

, izerditan amaituko dugu, baina pozik.

, azkenean eztarria urratuko zait. , berria erosi beharko duzue!

, asko jakingo du horri buruz. , egarria asetuko dute. 23

HIZKUNTZAREN ERABILERA 5

Ordenatu hitzak eta osatu esaldiak.   egiten / Elkarrekin / amaitzea / badugu / lortuko dugu. / lana

E”lkar®eki> egi†e> badug¤, lanå amaitΩeå lortuko dug¤. Osaba§ txakurrå ekartΩe> bad¤, A”ito® izut¤ egingo då. Frutå ja†e> badug¤, osasu> onå izango dug¤.   txakurra / ekartzen / badu / Osabak / Aitor / egingo da. / izutu

  badugu / Fruta / jaten / izango / osasun / dugu. / ona

6

Sortu baldintzazko esaldiak, adibidean bezala.   Zuek film barregarria aukeratu

ongi pasatu

Film barregarri bat aukeratzen baduzue, ongi pasatuko duzue.   Haiek labea itzali ez

pastela erre

L”a∫±å itzaltΩe> eΩ badu†æ, pas†elå er®eko za^æ.   Guk korrika bizkor egin

neka-neka eginda amaitu

K”orrikå bizko® egi†e> badug¤, >ekå->ekå egindå amaituko dug¤. L”o®eå u®eztatΩe> eΩ badu†, ziµeld¤ egingo då.

Nik lorea ureztatu ez

7

zimeldu

Sortu baldintzazko esaldiak, emandako pausoei jarraiki. Alaskara joan

bidaia bat egin

loteria tokatu

hartzak ikusi

Eukeneri loteria tokatzen bazaio, bidaia bat egingo du. Bidaia bat egiten badu,

A”laskarå joango då. A”laskarå joa†e> badå, hartza§ ikusiko dit¤. 24

8

Ba- partikula

ORTOGRAFIA

GOGORATU  Ba- partikula aditzari loturik idatzi ohi dugu. Galderetan, baina, bereiz ager daiteke al partikula daramanean:

1

Badaramazu guztia?

Ba al daramazu guztia?

Irakurri elkarrizketa eta azpimarratu ba- partikula daukaten hitzak.

Agur hotzari! –Badator udaberria, badoa negua! –Eta udaberriarekin batera, txoriak ere badatoz! –Udaberria heltzeko irrikan nengoen. Badakit arin samar dela, baina prestatu al dituzu txankletak eta bainujantzia? –Horiek udan jantziko ditugu! Badauzkazu udaberriko arropak prest? Nik mahuka motzeko elastikoak atera ditut eta txamarra lodia armairuan gorde dut. 2

Aukeratu galdera egokia.   Ez, ez noa, etxean geratuko naiz.

  Bazatoz zinemara?

  Zatoz zinemara?

  Al zatoz zinemara?

  Ba daukazu arkatzik?

  Badaukazu arkatzik?

  Ez, ez daukat arkatzik.

  Daukazu arkatzik?

  Bai, badakit. Oraintxe kontatuko dizuet. 3

  Dakizu txisterik?

  Ba al dakizu txisterik?

  Txisterik dakizu?

Idatzi galderak beste era batera, adibidean bezala.   Badaukazu dirurik?   Ba al dago urik?

Ba al daukazu dirurik?

B.   Zer ordutan izango da?

A”rratsal∂eko ße^eta>.   Zer idatziko duzu bukaeran?

A”nimat¤ etå etorr^. Priµera> pasatuko duz¤æ! 2

Kopiatu gonbitaren hasieran jarriko zenituzkeenak.

Atsegin handiz gonbidatzen zaitut...

Arratsaldeko seietan iza

ngo da...

iz zure zain...

Han izango na

Gonbidatu nahi zaitut, adiskide maitea...

Ez hutsik egin, ondo pa

satuko dugu!

Pozik nen

goke etorr

iko bazina

A”tßegi> handiΩ gonbidatΩe> zaitu†... Gonbidat¤ nah^ zaitu†, adiski∂æ mai†eå... Pozi§ >engo§æ etorriko bazinå... 26

...

8

3

Markatu gonbitaren amaieran jarriko zenituzkeenak.

Ilusio handia egiten dit.

Zu han izatea espero du

t.

aituzu.

Zain izango g

4

Ekitaldia plazan egingo dugu.

Kaixo, lagun maitea. Zatoz, oso

ongi pasa

tuko dugu

!

Idatzi gonbita. (Erantzun eredua)

GONBITA A”diski∂æ mai†eå: A”tßegi> handiΩ gonbidatΩe> zaitu† ni®æ ur†e∫±†etΩæ-jairå. H”a> izango garå lagu> guztia§. Priµera> pasatuko dug¤! E aurπegiå marraztutå.   Zer gertatu zitzaion Iratxeri baloi aerostatikoarekin?

Mend^ ba†e> kontrå jo etå eror^ egi> Ωelå.   Nora iritsi zen oinatzei jarraituz?

H”aitzulo ba†erå irits^ Ωe>.   Zer agindu zuen tximinoen erregeak Iratxe entzun ondoren?

K”artΩelarå erama†eko agind¤ z¤e>. 28

IRAKURMENA 2

Bilatu testuan hitz hauen esanahi bera duten hitzak.

er®ein¤ kex¤ eror^ amait¤ oihukå



  erresuma:

  kobazulo:



  protesta:



  jausi:



  bukatu:



  garrasika:

  kartzela:   gailur:   larritasun: 3

oinatΩ haitzulo esπet≈æ tonto® estutasu>

  oin-arrasto:

Ordenatu ipuinaren laburpenaren atalak. Ondoren, kopiatu behean.

4   Han, preso hartu zuten. Bat-batean, Iratxe esnatu egin zen. 3   Haiei jarraituz, milaka tximino zeuden haitzulora iritsi zen. 5   Ametsa izan zen dena. izeneko neska bidaiari batek istripua izan zuen 1  Iratxe baloi aerostatikoarekin. 2   Baso batean, tximino-irudiak eta oinatzak ikusi zituen.

IPUINAREN LABURPENA I”rat≈æ iΩe>eko >eskå bidaiar^ ba†e§ istripuå iza> z¤e> balo^ åerostatikoa®eki>. B, tximino-irudia§ etå oinatza§ ikus^ zit¤e>. H”a^e^ jarraituΩ, milakå tximino Ωeu∂e> haitzulorå irits^ Ωe>. H”a> p®eso hart¤ zu†e>. B, I”rat≈æ esnat¤ egi> Ωe>. A”µetså iza> Ωe> ∂enå. 29

Aginduak GOGORATU Aginduak hiru eratara eman ditzakegu. Adibidez:

1

Joan kale honetatik.

Zoaz kale honetatik.

Joan zaitez kale honetatik.

Begiratu irudiei eta aukeratu zer aginduko zenukeen.   Ken zaitez errepide ondotik!   Kontuz baloiarekin, min hartuko duzu eta!   Ez jaurti gogor, baloia apurtuko duzu eta!

Hurbildu zaitez telebistarantz!  Ikus ezazu telebista hurbilagotik!  Urrundu zaitez telebista ikusteko!  2

Lotu esanahi bera duten aginduak. Etorri hona!

3

  Zabiltzate kontuz!

Egon geldi!

  Zoazte gelara!

  Etor zaitezte hona!

Kontuz ibili!

  Zaude hemen!

  Egon zaitezte geldi!

Joan gelara!

  Zatozte hona!

  Ibil zaitezte kontuz!

Egon hemen!

  Zaudete geldi!

  Joan zaitezte gelara!

Idatzi aginduak beste era batera, adibidean bezala.   Etorri azkar!    Zatoz azkar!     

Etor zaitez azkar!

E”torr^ et≈erå! E”to® zai†ez†æ et≈erå! Joa> ™eµendi§! Z”oaΩ ™eµendi§! Z”au∂e†æ ho®! E”go> zai†ez†æ ho®!

  Egon hor!    30

  Egon zaitez hemen!

    Zatozte etxera!   

   

    Joan zaitez hemendik!

   

9 HIZKUNTZAREN ERABILERA 4

Erantzun galderei, aditz hauek erabiliz. zaitez

itzazu

zaitezte

ezazu

  Zer esango zenioke txakurra zirikatzen dabilenari? Utz   Zer esango zenioke beldurrez dagoen haur txikiari? Egon

ezaz¤ zai†eΩ itzaz¤ zai†ez†æ

txakurra bakean! lasai, txikitxo!

  Zer esango zenioke zure komikiak etxean dituen lagunari? Ekar   Zer esango zenieke korridorean korrika dabiltzan haurrei? Ibil 5

bihar. astiro!

Ipini baiezko agindu hauek ezezkoan, adibidean bezala.   Eros itzazu ogia eta gazta. Ez itzazu eros ogia eta gazta.   Utz itzazu liburuak mahai gainean!

E”Ω itzaz¤ liburua§ utΩ maha^ gai>ea>!   Joan zaitez parkera bizikletan ibiltzera.

E”Ω zai†eΩ par§erå joa> bizik¬eta> ibiltΩerå.   Etor zaitez seiak baino lehen.

E”Ω zai†eΩ eto® ßeia§ baino ¬e™e>. 6

Inguratu kasu bakoitzean forma egokia.   Saioa, ekar ezazu / ekar itzazu hor dauden klipak.  Ez ezazu / itzazu arropak edozein lekutan utz.  Itxi itzazu / ezazu begiak xaboirik ez sartzeko.  Itzal ezazu / itzazu telebista egongelatik joan baino lehen.  Jantz itzazu / ezazu jertsea.  Eraman itzazue / ezazue aulkiak ondoko gelara.

31

HIZKUNTZAREN ERABILERA 7

Ordenatu hitz hauek aginduak osatzeko.   itzazu / Eros / mesedez. / sagarrak,

E”rofi itzaz¤ sagarra§, µeße∂eΩ.   horrenbeste. / zaitez / Ez / kezkatu!

E”Ω zai†eΩ hor®en∫±s†æ §ezkat¤!   zaitez / jantzita. / festara / Joan / dotore.

Joa> zai†eΩ ƒestarå doto®æ jantzitå.   itzazu / hondartzara. / Eraman / betaurrekoak

E”rama> itzaz¤ ∫±taur®ekoa§ hondartzarå.   Eman / mesedez. / nire / iezadazu / ogitartekoa,

E”ma> ^ezadaz¤ ni®æ ogitar†ekoå, µeße∂eΩ. 8

Idatzi txarteletako agindu bakoitza dagokion esaldiaren azpian. –Ibil zaitezte kontuz!

–Zoaz etxera atseden hartzera.

–Har ezazu kamamila.





–Ez, presta ezazu beste zerbait.

  Gaur, oso nekatuta nago eta ez dut kirolik egingo.

Z”oaΩ et≈erå atße∂e> hartΩerå.   Bihar, azalorea prestatuko dut bazkaltzeko?

E”Ω, p®estå ezaz¤ ∫±s†æ Ωerbai†.   Bihar, eskiatzera joango gara neba-arrebok!

I”bi¬ zai†ez†æ kontuΩ!   Hau da tripako mina!

H”a® ezaz¤ kamamilå. 32

9

S, x, z 1

ORTOGRAFIA

Osatu testua, taulako hitzak erabiliz. asko • itsasoan • marrazoa • zelaian • istorio • nekazari • bizi • gazia

Kontu harrigarria

I”storio

asko biz^ Ωelaia> marrazoå >ekazar^ gaziå

harrigarri

entzuten ditugu,

baina orain kontatuko dizuedan hau nik neuk izan dut. Atzo, ibai ondoko

etzanda lasai-lasai

nengoela, arrain handi bat ikusi nuen uretan, igerian. Ikaratu egin nintzen, arrain hura

zela pentsatu nuelako.

Korrika joan nintzen auzoko

bati ikusitakoa

kontatzera. Barrez hasi zen eta esan zidan: «Marrazoak

itsasoa>

bizi dira, ur

behar dute.

Ikusi duzuna amuarraina zen, mutil! Aurten ikaragarriak daude».

2

3

Idatzi irudiei dagozkien hitzak.

leizezulo

ur-jauzi

soro

kostalde

baserri

haize

itsaslabar

kaxa

Irakurri definizioak eta idatzi hitzak, -xka atzizkia erabiliz.   Herri txikia.

 

  Jateko tresna.

 

  Liburu txikia.

 

  Kale txikia.

 

™errixkå sar∂exkå liburuxkå ka¬exkå 33

EGITEN JAKIN 1

OBJEKTUEN DESKRIBAPENA

Idatzi baloi aerostatikoaren atalak dagokien tokian. erregailua

sokak

oihala

saskia

oihalå

soka§ er®egailuå 2

saskiå

Erreparatu irudiari eta markatu. Hauetako zein ezaugarri ditu irudiko baloi aerostatikoak? Baloi aerostatikoa Baloia urez bete behar da hegan egin dezan. Baloi aerostatikoaren zati handiena oihal bat da. Baloiak bi hego ditu, airean zehar joan ahal izateko.

Beheko aldean saski bat du, jendea edo gauzak eramateko. Oihala eta saskia soken bitartez lotzen dira. Oihala aire beroz bete behar da, hegan egin dezan. Baloia berez gidatzen da; ez du gidaririk behar.

Aire beroa erregailu baten bitartez lortzen da. Baloia gidatzeko, gidariak haizea eta aire-korronteak ezagutu behar ditu. 34

9

3

Egin baloiaren deskribapena. Lehenik, idatzi atalak eta, ondoren, idatzi ezaugarriak.

BALOI AEROSTATIKOA ATALAK:

1. 2. 3. 4.

oihalå saskiå er®egailuå soka§

DESKRIBAPENA:

B bitar†eΩ lotutå. Oihalå ai®æ ∫±roΩ ∫±†æ ∫±ha® då, ™ega> egi> ∂eza>. H”or®etarako, er®egail¤ ba† erabiltΩe> då. B sas^

sasi

pagoa

izenak ere ikasi zituen. artea zen.

batean muntatzen zuten.

pagoå

lizarretik bereizten ikasi zuen.

Idatzi. Zertan ari dira?

txor^e> iΩena§ ikas†e>



zabuå muntatΩe>

habia§ bilatΩe>



liburuå ∫±giratΩe>

Lotu esanahi bereko hitzak eta osatu esaldiak.

zelatatu 

  altxatu



aupatu 

  espiatu



muntatu 

  eraiki

muntat¤ aupat¤ Ωelatat¤

  Amak eta semeak armairua

zuten atzo arratsaldez.

  Lapur batek beste lapurra leihoraino   Otsoak artaldea

zuen, barrura sartu ahal izateko.

zuen gau osoan, baina artzaina adi zegoen. 37

Adberbioak: Noiz, Non eta Nola GOGORATU Adberbioek ekintza noiz, non eta nola gertatzen den zehazten dute. Aditzen ondoan kokatzen ditugu.

1

2

Ondo egoten da gaur hemen.

Lotu esaldi bakoitza dagokion erantzunarekin.

Nola egin ditut marrazkiak?   Iaz.



Noiz ikasi zenuen igeri egiten?   Bikain.



Non dago zure izebaren etxea?   Hurbil.

Begiratu irudiei eta adierazi nola dagoen mutila irudi bakoitzean.

tris†æ   Gaur, Aitorri oparia egin diote eta oso

pozi§ pozi§ haßer®æ tris†æ

haßer®æ

dago.

  Gaur, Aitorri jertsea zikindu diote eta oso   Gaur, Aitorri txoria hil zaio eta oso 3

dago.

Osatu esaldiak emandako hitzekin.



txioka  Txoria  Txakurra  Katua

38

dago.

lo

hazka

txiokå hazkå lo

ari da. ari da. dago.

10 HIZKUNTZAREN ERABILERA 4

Sailkatu adberbio hauek adierazten dutenaren arabera. iaz

5

etzi alai

ondoan urruti laster isilik

NOIZ

NON

iaΩ etz^ las†e®

hurbi¬ ondoa> urrut^

NOLA

zaunkå ala^ isili§

Egin bikoteak aurkako esanahia duten adberbioekin. Ondoren, osatu esaldiak. gainean azpian  Mahai

beti sekula

daude liburuak, ongi ikusteko moduan. garaiz iristen, jarri iratzargailua.

  Begiratu ea auto  Ander

gai>ea> azpia> ∫±t^ ßekulå

gai>ea> ßekulå azpia> ∫±t^

  Ez bazara

6

hurbil zaunka

dagoen baloia.

dabil bihurrikeriak egiten, goizetik gaueraino.

Osatu esaldiak, kasu bakoitzean aukera zuzena eginez.  



lan gutxi egin genuen;   aurten

 



Heµe> Polik^

aur†e>

  iaz zure bolaluma dago, eta

 inon  



I”aΩ

  hor egin behar dituzu ariketak, ez

 oinutsik

 poliki

, berriz, pila bat.

 pozik

ho®

zure koadernoak.

 hemen

p®esakå

.

 presaka 39

HIZKUNTZAREN ERABILERA 7

Idatzi galdera egokiak, adibidean bezala.   Ikasleak bikain egin du aurkezpena. Nola egin du ikasleak aurkezpena?   Hemen itxarongo dizuegu.

No> itxarongo diguz¤æ?   Ikasleak pozik atera dira ikasgelatik.

Nolå a†erå dirå ikas¬ea§ ikas@elati§?   Baserritarrak goizean goiz joan dira azokara.

NoiΩ joa> dirå baßerritarra§ azokarå?   Amonak gozo-gozo hitz egin dit.

Nolå hitΩ egi> diz¤ amona§?   Txoriari atzo aldatu nion ura.

NoiΩ aldat¤ Ωenio> urå txoriar^? 8

Osatu testua taulako adberbioekin. garaiz

berandu

gaur

oinez

bakarrik

gaizki

Egun gogorra

Gau®

garaiΩ ∫±rand¤ oi>eΩ

ez naiz eskolara

heldu. Autobusa etorri da eta, gainera, bete-beteta zegoen; beraz, egin behar izan dut bidea. Eskolara heldu eta ikaskideek ariketak bukatuta zeuzkaten. Horregatik, jolas-orduan geratu behar izan dut gelan ariketak egiten. Oso sentitzen naiz; ez da nire errua izan!

bakarri§

40

gaizk^

10

Ts, tx, tz 1

ORTOGRAFIA

Osatu hitz gurutzatuak, irudietako hitzak zuzen idatziz. 3 2 1

I

T

3

A

S

S O

N

5

T

Z

I

X

N

X

S

I

T

A

A

M

Z

N

T

I

A

P

S

N

O

A

O

N

A

2

4

H

6

M A

H

T

A

S

A

A

Osatu hitzak, ts, tx edo tz erantsiz.  paperontzi

 itsasargi

  tximino

 hontza

 ikatz

 jertse

 zulotxo

 loreontzi

 mahats

  txanpon

  txikitu

 lokatz

Irakurri eta kopiatu definizio bakoitzari dagokion hitza.



tximinia

distiratsu

hitzontzi

motz

hitzontz^ ets^ tximiniå distirats¤ motΩ

etsi

  Asko hitz egiten duen pertsona:

.

  Amore eman; itxaropena galdu:

.

  Teilatutik gora ateratzen den hodia:   Distira handia ematen duena:   Luzera txikikoa dena:

. .

.

41

EGITEN JAKIN 1

KARTELAK

Lotu kartelak eta leloak zenbaki bidez.

1

2

NON: Z  arauzko hondartzan NOIZ: ekainaren 10etik 20ra

3

Eguna: 6a, astelehena Ordua: 18:00 Tokia: ludoteka

LELOAK

3   Zatoz ipuinekin amets egitera! (Ipuin-kontalari baten emanaldia). 1   Ez xahutu ura, urria da eta! (Ura aurrezteko kanpaina). 2   Olatuekin dantza egiten ikasi nahi duzu? (Surf-ikastaroa). 2

3

Lotu leloak eta helburuak.

1. Ez lotsatu, dantzatu mingaina!    Natura eta ingurumena zaintzeko.



2. Jaten dugun hura gara.    Euskararen erabilera bultzatzeko.



3. Zure mundua, zure etxea.    Elikadura osasuntsua bultzatzeko.

Erreparatu kartel hauei eta idatzi aurreko ariketako lelo egokienaren zenbakia.

2

42

3

1

10

4

Erantzun. Zertarako erabiliko zenuke lelo hau? (Erantzun eredua)

Zure laguna naiz. Zain nazazu.

A”nimalia§ etå maskota§ ong^ zaintΩeko. 5

Egin kartela goiko leloa erabiliz. Horretarako, idatzi leloa eta hari lotutako marrazkia. (Erantzun askea)

43

Berrikusketa orokorra 1

Aukeratu forma egokia eta osatu esaldiak.

joa> gi>e>

babarrunak erostera.

  joan ginen

  joan gara

  joango gara

  Gaur, okindegian lan

egi> du†æ

, nahiz eta jaieguna den.

  egin dute

  egingo zuten

  Atzo, Tolosara



  egiten ari dira

  Bihar, ez gara eskolara joango, izeba Antoni bisitatzera

  joan ginelako

  Une honetan, txakurra 2

  lo zegoen

  joan garelako

lo dago   lo dago

  joango garelako

bere etxolan.

  lo egon da

Erreparatu irudiei eta idatzi. Zertan ari dira une honetan?

Neskå i@er^ egi†e> ar^ då. K”antariå a∫±s†e> ar^ då. M”utilå irakurtΩe> ar^ då. 3

Irakurri testua eta azpimarratu forma zuzena.

Aitonaren baratzea Garikoitz asko ikasten ari da / ikasten du azkenaldian. Garikoitzi asko gustatzen zaizkio landareak. Horregatik, ahal duen guztietan, aitonaren etxera joaten ari da / joaten da. Aitonak baratze txiki bat du etxearen atzealdean eta egunero-egunero lan egiten ari da / lan egiten du han, barazkiak zaintzen. Orain ere belar txarrak kentzen ari da / kentzen ditu. Garikoitz aitonaren ondoan dago. Mutikoak beti laguntzen ari da / laguntzen dio pozik aitonari. 44

joango ga®elako .

4

5

Lotu, baldintzazko esaldiak osatzeko.

Gela txukuntzen badut, 



Oporretan bazoaz, 



Edalontzia jausten bazaizue, 

  ederto pasatuko duzu.   zati guztiak batu beharko dituzue.   gurasoak poz-pozik jarriko dira.

Irakurri esaldiak eta idatzi aginduak. Zer esango diezu?   Mikelek motxila ahaztu du parkean.    Zoaz motxilaren bila!

B dit¤ eskai¬era§.   Noiz ikusi zenuten oreina zelaian? (bart)

B.   Non bizi dira zure osaba-izebak? (gertu)

Ni®æ osabå-iΩeba§ @ert¤ biz^ dirå. 45

Berrikusketa orokorra 8

Bilatu letra-zopan irudi bakoitzari dagokion hitza. A

9

H O A

I

A

E

I

Z

A

U

M F

A

H

T

E

A

A M

I

N O A

L

N H

H

A

H

E

Z

U R

R

A

A

H

I

E

E

D H

I

I

I

A M T

S

A

E

U

T

A

I

K

U

I

O B

Z

D

A

H O D

E

I

A

A

O

Z

S

A M A

B

I

T H

Berridatzi esaldiak irudiei dagozkien hitzak zuzen idatzita.   Filipa izeneko

ri

egosiak gustatzen zaizkio.

Filipå printΩesar^ arrautzå egosia§ gustatΩe> zaizkio.   Gure auzoko

10

hori oso trebea da futboleko

Gu®æ auzoko >eskå oso t®e∫±å då futbo¬eko baloia®eki>.

Osatu testua, hutsuneetan s, x, z, ts, tx edo tz jarriz.

Kostaldeko istorioa Istorio hau kostaldeko herrixka batean entzun nuen. Itsaso txarra zegoen egun batean, itsatsontzi bat haitzen kontra jo eta txiki-txiki eginda geratu zen. Itsaslapurren ontzia zen eta txanponez beteta omen zegoen. Gizonek txanponak hartu eta leize batean gorde zuten altxorra. Herriko nekazariek diotenez, elizaren alboko zelaian haritz bat dago, eta zuhaitz horren azpian, zulotxo bat. Hortik leizerainoko pasabidea omen dago; zuloa aurkitzen duenak altxorra aurkituko du. 46

rekin.

11

Aukeratu galdera egokia.   Bai, banoa, berehala izango naiz prest!   Ba zatoz kalera?

  Bazatoz kalera?

  Ba al zaude kalean?

  Badaukazula dirurik?

  Daukazu dirurik?

  Al dakizu non den jaia?

 Ba al dakizu non den jaia?

  Ez, ez daukat dirurik.   Ba al daukazu dirurik?

  Ez, ez dakit non den.   Dakizu non den jaia? 12

Egin zure familiako pertsona baten deskribapena. (Erantzun eredua)

ahizpå txikia§ S då atßeginå etå alaiå! lodiko†eå då. B’eg^ bizia§ dit¤ etå i¬eå oso kizkurrå. S bihurri§eria§ egi†e> dit¤. B’et^ dago pozi§ etå bar®ekå.

Nire

Itxuraz,

Izaeraz,

13

Idatzi dantzaldi baterako gonbidapena, behar diren datu guztiak idatziz. (Erantzun eredua)

Guraso mai†ea§: A”tßegi> handiΩ gonbidatΩe> zaituz†eg¤ M”usikå-eskolako ikastur†æ ama^erako saiorå. Ostiralå. A”rratsal∂eko zazpia§. Herriko antzokiå.

Eguna: Ordua: Tokia:

47

Arte-zuzendaritza: José Crespo. Proiektu grafikoa: Pep Carrió. Azaleko irudia: Leila Méndez. Proiektu-burua: Rosa Marín. Irudien koordinazioa: Miren Pellejero eta Maitane Barrena. Proiektuaren garapenerako arduraduna: Javier Tejeda. Garapen grafikoa: Raúl de Andrés eta Jorge Gómez. Zuzendaritza teknikoa: Jorge Mira. Zuzendariordetza teknikoa: José Luis Verdasco. Koordinazio teknikoa: Maitane Barrena eta Jesús Muela. Prestaketa eta muntaketa: Miren Pellejero eta Maitane Barrena. Zuzenketa: Amaia Lasheras. Argazkien dokumentazioa eta aukeraketa: Marina de León-Sotelo. Argazkiak: GETTY IMAGES SALES SPAIN/Thinkstock; HIGHRES PRESS STOCK/AbleStock.com; SANTILLANAREN ARTXIBOA.

© 2015 by Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L. Legizamon poligonoa Gipuzkoa kalea, 31 48450 Etxebarri (Bizkaia) PRINTED IN SPAIN ISBNa: 978-84-9894-507-2 PK: 508409 Lege-gordailua: M-10878-2015

48

Lan hau edozein modutan erreproduzitzeko, banatzeko, jendaurrean erakusteko edo aldatzeko, nahitaezkoa da beraren jabeen baimena izatea, legeak aurreikusitako kasuetan izan ezik. Lan honen zatiren bat fotokopiatu edo eskanerretik pasatu nahi izanez gero, jo CEDROra (Centro Español de Derechos Reprográficos / Erreprografia Eskubideetarako Espainiako Zentroa, www.cedro.org).