German Paratroopers 1936 - 1945 (Tomo B) 9607882210 [PDF]

Zitiervorschau

ISBN (SET): 960-7882-19-9 ISBN ( τ ό μ ο ς Β'): 960-7882-21-0 Copyright © Μ ά ρ τ ι ο ς 2005 Τ ί τ λ ο ς : Γερμανοί Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ έ ς 1936-1945 (ΤΟΜΟΣ Β') Σειρά: Commando Συγγραφέας: Μάνος Μαστοράκος Ε κ τ ύ π ω σ η : SCR1PTA γ ρ α φ ι κ έ ς τ έ χ ν ε ς - εκδόσεις, Λ. Β ο υ λ ι α γ μ έ ν η ς 550, 174 56 Αλιμος Διάθεση-Διανομή: Άργος Α.Ε. Π ρ α κ τ ο ρ ε ί ο διανομής Τ ύ π ο υ Ιερά Ο δ ό ς 150, 122 42, Αιγάλεω Εκδόσεις: «ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε.» ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 10, 11527ΑΘΗΝΑ, Τηλ: (210) 74.88.366-67, 74.89.941 Fax: (210) 74.88.367, e-mail: [email protected], Απαγορεύεται σε ο π ο ι ο ν δ ή π ο τ ε η αναδημοσίευση άρθρων, α π ο σ π α σ μ ά τ ω ν ή άλλου υλικού χ ω ρ ί ς την έ γ γ ρ α φ η άδεια τ ο υ περιοδικού. Χειρόγραφα και φ ω τ ο γ ρ α φ ί ε ς π ο υ στέλνονται για δημοσίευση δ ε ν επιστρέφονται, ανεξάρτητα α π ό το αν θα δ η μ ο σ ι ε υ θ ο ύ ν ή όχι. Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωμα π ε ρ ι κ ο π ή ς μ α κ ρ ο σ κ ε λ ώ ν επιστολών, υ π ό την π ρ ο ϋ π ό θ ε σ η ότι δεν θα αλλοιώνεται το νόημα τους. Ε ν υ π ό γ ρ α φ α άρθρα δεν εκφράζουν απαραίτητα τη γ ν ώ μ η του περιοδικού.

153

ΜΑΡΤΥΡΊΑ ΑΠΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΌ ΜΈΤΩΠΟ

1941 Διαβιβαστής Γκότφριντ Εμριχ (Gottfried Emrich) 30 Σύνταγμα, ίο Τάγμα, 4ος Λόχος Από μακριά φτάνει αχός πυροβό­ λων, μιά ακούγεται από δεξιά μας μιά από πίσω. Μας διαπερνά ένα περίεργο συναίσθημα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ταξιδεύουμε σε χαλασμένους δρόμους, μέσα από κατεστραμμένα από τις βόμβες δάση. Συχνά, αναζητούμε καταφύγιο από επιθέσεις ρωσικών αεροπλάνων που περνούν σε μεγάλο ύφος, δεξιά κι αριστερά του δρόμου, κάτω από δένδρα, χωρίς άλλα προβλήματα. Στα χωριά υπάρχουν λίγοι στρατιώ­ τες. Όσο προχωρούμε, ο θόρυβος των πυροβόλων δυναμώνει, το μέτω­ πο δεν είναι πλέον μακριά. Τώρα συναντούμε περισσότερο στρατό και οχυρώσεις. Μεμονωμένοι Ρώσοι αιχ­ μάλωτοι, οδηγούνται από φρουρούς στα αρχηγεία. Συχνά, προσπερνάμε κατεστραμμένα φορτηγά και οχήμα­ τα πυρομαχικών.

Ύστερα από την επιστροφή από την Κρήτη φύγαμε με άδεια για τρεις εβδομάδες, ένα χαρούμενο αντάμωμα με τους δικούς μας. 28-8-1941- Ξεκούραστοι επιστρέ­ φαμε τον Αύγουστο στο Βολφενμπύτελ. Αφού παραλάβαμε καινούργιο ιματισμό και οπλισμό, μεταφερθήκα­ με στο Γκράφενβερ. Από 'δω έφυγε και η Ισπανική «Κυανή» Μεραρχία για το Ανατολικό Μέτωπο. Ακολού­ θησε πάλι σκληρή υπηρεσία, βολές και νυκτερινές ασκήσεις. Πάλι υπη­ ρεσία στον Λόχο Διοικήσεως και τις Διαβιβάσεις. ιγ-9-194 · Επιθεώρηση από τον Στρατηγό Στουντέντ. Κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου, στις 24 του μηνός, μας μεταφέρουν ξαφνικά προς την Ρωσία για επιχειρήσεις ως πεζικό. Τοποθετούμαι ομαδάρχης σε ομάδα Διαβιβάσεων. 1

Η φάλαγγα μας συνεχίζει τον Από το Γκράφενβερ ως το Νοϋχάδρόμο της σε απίθανους δρόμους, ουζεν της Καινιξβέργης, μας μεταφέ­ που μας ταρακουνάνε και μας ζαλί­ ρουν αμαξοστοιχίες. Μας εγκαθι­ ΟΓκ. Έμριχστο Πετρούσκινο. (Emrich) ζουν. Η δράση της ρωσικής αεροπο­ στούν σε ένα κτίριο Διαβιβάσεων. ρίας δυναμώνει όλο και περισσότερο, αναζητούμε κάλυψη. Ο Μία μέρα παίρνουμε άδεια να επισκεφθούμε την Καινιξβέργη. οδηγός του φορτηγού μας λέει: «Εκεί πίσω είναι το Λένιν­ Λόγω της κακοκαιρίας καθυστερεί η προώθηση μας. γκραντ». Εκεί λοιπόν θα δράσουμε. Λίγο πριν σκοτεινιάσει, Από ένα κοντινό, προς το Νοϋχάουζεν, αεροδρόμιο, πετού­ φθάνουμε στον προορισμό μας. Οι οδηγοί μας λένε ότι από 'δω με μέχρι το Πλεσκάου. Πολλοί αισθάνονται άσχημα στην και πέρα δεν μπορούν να συνεχίσουν. πτήση. Περνάμε χαμηλά από το έδαφος, περιοχές με παρτιζά­ νους. Συχνά, παρατηρούμε αμυντικές θέσεις και φάλαγγες ανεφοδιασμού. Στο Πλεσκάου υπάρχει ένα πρόχειρο αεροδρό­ μιο. Πολλοί Ρώσοι αιχμάλωτοι τριγύρω. Το βράδυ μας μεταφέ­ ρουν στην άκρη της πόλεως σ' ένα άδειο στρατόπεδο. Τα κτί­ ρια μοιάζουν με φυλακές, με χοντρούς τοίχους χωρίς παράθυ­ ρα. Πολλοί παραμένουν έξω από φόβο μην ψειριάσουν. Η αυλή γεμάτη λάσπη και ακαθαρσίες αλόγων. Το πρωΐ μας μεταφέρουν στο αεροδρόμιο.

Μπροστά μας επικρατεί ησυχία, δεξιά και αριστερά μας όμως βροντάει ακατάπαυστα. Χωνόμαστε στο αριστερό αυλά­ κι του δρόμου και σκαλίζουμε τα τρόφιμα μας. Μας φρόντισαν καλά, έχουμε και κάτι να πιούμε. Ζαμπόν, σταφυλοζάκχαρο, τυρί, μία μικρή κονσέρβα χοιρινό, σοκολάτα. Γεμίζουμε τα όπλα μας και τα οπλίζουμε. Για πρώτη φορά έχουμε μαζί μας και καλά ακονισμένες λόγχες. Αντί για άρβυλα πτώσεως (σ.σ. τις αρβύλες των αλεξιπτωτιστών με ελαστικό πέλμα) φοράμε κανονικές μπότες.

Μεταφερόμαστε πάνω από δάση, αγρούς, εγκαταλελειμμέ­ νες θέσεις και βομβαρδισμένα χωριά στο Λούμπαν. Η πτήση αυτή είναι σύντομη και δεν μας καταπονεί όσο η προηγούμενη. Στο αεροδρόμιο του Λούμπαν επικρατεί μεγάλη κίνηση και βιασύνη. Αδειάζουμε γρήγορα το αεροσκάφος μας και ανεβαί­ νουμε στα φορτηγά που μας διέθεσε το πεζικό. Τα αεροσκάφη φορτώνονται με τραυματίες και φεύγουν αμέσως για τα νοσο­ κομεία των μετόπισθεν. Είναι εμφανές, ότι τα πράγματα δεν πάνε τόσο καλά.

Μας τοποθετούν στις Διαβιβάσεις. Η ομάδα μου αποτελεί­ ται από εμένα και δύο ακόμη άνδρες. Είμαι φορτωμένος σαν γάιδαρος. Μπότες, φόρμα αλεξιπτωτιστή, μαχαίρι, κράνος, μάσκα αερίων, πιστόλι, φτυάρι, όπλο και πυρομαχικά, φυσσιγγιοθήκες, θήκη με χάρτες και πολλά άλλα. Τοποθετούν την ομάδα μου στην διοίκηση του λόχου. Το στρατιωτικό μας βιβλιάριο αλλάζει όπως πάντα με ταυτότητα της Αεροπορίας. Μας μοιράζουν κουβέρτες και μ' αυτές τις ετοιμασίες περνούν 154

μερικές ώρες. Περιμένουμε να σκο­ τεινιάσει και πιάνουμε τις θέσεις μας. Οι άλλοι διαβιβαστές, Μάτες και Μαν, αποσπώνται στις διμοιρίες όλμων και βαρέων πολυβόλων. Τα φορτηγά φεύγουν. Όπου και να κοι­ τάξεις, παντού δάσος. Εκτός από το τάγμα μας, δεν υπάρχει εδώ κανείς άλλος. Επικρατεί ηρεμία πριν την καταιγίδα. Προχωρούμε με προσοχή ο ένας πίσω από τον άλλο μέσα στο δάσος. Περνάμε πάνω από ρίζες δέν­ δρων και ξέφωτα προς τα πρόσω. Πού να είναι άραγε το μέτωπο; Είναι 5 Οκτωβρίου 1941 • Μετά από πολύωρη πορεία στο δάσος μέσα στην νύχτα, σκοντάφτοντας και πέφτοντας, φθάσαμε σε ένα δασάκι όπου ο διοικητής του λόχου μας, Υπο­ λοχαγός Πάϊζερ, μας καθορίζει την θέση μας. Είμαστε μία ομάδα του λόχου με μία διμοιρία βαρέων πολυ­ βόλων και ομάδα Διαβιβάσεων με τους στρατιώτες Ρένερ, Πούτσερ, Βόγκαν, Φίσερ και Στάϊνερ. Δεν υπάρχει κανείς απ' αυτούς που θα αντικαταστήσουμε.

Έτοιμοι

για πτήση

στις 3

Οκτωβρίου

1941,

από αεροδρόμιο

της Καινιξβέργης στην Ανατολική

Πρωσία, μέσω Πλεσκάου,

Μπροστά μας απλώνεται ένα μεγάλο ξέφωτο με ψηλό χόρτο. Απέναντι μας είναι ο εχθρός. Συχνά, ρίχνουν δεξιά μας τροχιοδεικτικά πυρά που σβήνουν στον αέρα σαν πυγολαμπίδες. Εδώ επικρατεί νεκρική ησυχία. Ο διαβιβαστής Άπμοβιτς πρέπει αυτήν την νύχτα να συνδέσει με μία γραμμή τον λόχο με την διμοιρία των όλμων. Σκάβουμε τις θέσεις μας και ετοιμάζουμε τα πολυβόλα. Ανάμεσα σε τέσ­ σερα.μεγάλα έλατα κατασκευάζουμε ένα μεγάλο αμπρί. Το σκεπάζουμε με κορμούς δένδρων και χώμα. Την ημέρα υπάρ­ χει ησυχία, τοποθετούνται φρουροί, ενώ οι υπόλοιποι πέφτουν για ύπνο.

προς Λούμπαν.

(Emrich)

με μεγάλη προσοχή. Συχνά εξαφανίζονται αγγελιοφόροι ή μεταφορείς φαγητού. Παντού έχουν διεισδύσει παρτιζάνοι. Σκοντάφτεις επάνω σε πτώματα και υλικό επιδέσεως είναι πεταμένο ολόγυρα. Συχνά, αναζητούμε κάλυψη από την εχθρι­ κή αεροπορία. Μία μέρα σκαρφαλώνουμε σ' έναν μύλο απ' όπου φαίνεται η απέναντι όχθη με τον εχθρό και η γέφυρα του ποταμού. Εκεί εγκαθίσταται ο παρατηρητής πυροβολικού. Δεν πλενόμαστε πια, τα γένια μας μεγάλωσαν. Άρχισαν και τα χιό­ νια. Το έδαφος είναι υγρό και κρύο. Βελτιώσαμε τις θέσεις μας, όλα τα αμπρί συνδέονται με χαρακώματα. Ο χρόνος περνά με σκοπιές κι επισκευές των γραμμών. Για αντιαεροπορικά τοπο­ θετούμε ελαφρά πολυβόλα. Η αεροπορία μας εμφανίζεται σπάνια κι όταν η ρωσική δεν είναι παρούσα.

Από 'δω έχουμε καλή παρατήρηση. Το τάγμα μας βρίσκεται ημικυκλικά, γύρω από ένα ρωσικό προγεφύρωμα πέρα απ' τον ποταμό Νέβα. Δεν βαλλόμεθα από πυρά πυροβολικού, μόνο δεξιά μας συνεχίζουν τα τροχιοδεικτικά. Η κατάσταση αυτή μένει στην ιστορία σαν «αμυντικός αγώνας στο Πετρούσκινο». Μέχρι στιγμής έχουμε ησυχία, απώλειες μηδέν. Κατά την διάρκεια της ημέρας τοποθετούμε την γραμμή προς την διμοι­ ρία όλμων, που βρίσκεται σε μια αμμώδη λακκούβα. Για να φθάσεις εκεί πρέπει να περάσεις από έναν γυμνό ορατό χώρο. Από 'δω η απόσταση μέχρι τις ρωσικές θέσεις στην άλλη όχθη του Νέβα δεν είναι μεγάλη. Μαθαίνουμε για τις μάχες που προηγήθηκαν. Πριν φθάσουμε, επιτέθηκε εδώ ένα τάγμα του Συντάγματος Εφόδου Αλεξιπτωτιστών (σ.σ. το Π/Συν. Εφόδου υπό τον Ταγματάρχη Στέντσλερ). Παντού φαίνονται τα Ίχνη αυτού του αγώνος. Φίλοι και εχθροί που αλληλοεξοντώθηκαν κείτονται παντού. Η διμοιρία όλμων μάζεψε αρκετά ελαφρά πολυβόλα, βελτιώνοντας την άμυνα της. Τώρα κατανοούμε γιατί μας έφεραλ' εδώ άρον - άρον. Οι Ρώσοι αγωνίζονται εδώ με αυταπάρ\Ί]ση. Καθημερινά καταστρέφεται η κα/Μδίωση προς τις θέσεις των όλμων και του τάγματος και πρέπει να τις επισκευάζουμε

Η ομάδα των διαβιβαστών μου. Από αριστερά Βάγκνερ, Στάϊνμαν, στο Πετρούσκινο.

155

Φίσερ και (Emrich)

Χάρτης

της

περιοχής

των επιχειρήσεων.

διοικητής του λόχου μας από την κατεύθυνση που πήγε η σφαίρα. Άκουσα της χρονιάς μου. Προσπαθώντας να επισκευ­ άσουμε την γραμμή προς τα βαρέα πολυβόλα, αιφνιδιαζόμα­ στε από πυκνά πυρά. Οι Ρώσοι επιχειρούν με ασθενείς δυνά­ μεις να περάσουν πάλι το ποτάμι. Τα πολυβόλα μας βάλλουν καταιγιστικά πάνω απ' τα κεφάλια μας, που τα χώνουμε στην λάσπη. Περίεργα ακούγονται οι βολές του πυροβολικού. Οι οβίδες πέφτουν άλλες πέρα απ' το ποτάμι, άλλες στο νερό, άλλες επάνω μας. Το όλο σκηνικό είναι τρομακτικό. Χωνόμα­ στε σ' ένα όρυγμα στην όχθη και παρατηρούμε απέναντι. Το μέτωπο ησυχάζει. Επισκευάζω την γραμμή όταν ξαφνικά πετάει από πάνω μου, πολύ χαμηλά, ένα ρωσικό αεροπλάνο.

156

Πασπατεύοντας το καλώδιο μέσα στο σκοτάδι, φθάνουμε στις γραμμές μας. Όταν πλησιάζουμε τον σκοπό, μιλάμε επίτη­ δες δυνατά με τον συνάδελφο Μύλλερ για να μας καταλάβει. Χωρίς προειδοποίηση μας πυροβολεί χωρίς, ευτυχώς, να μας πετύχει. Ο σκοπός κοιμόταν και καθώς τον τρομάξαμε πυρο­ βόλησε. Τ' άκουσε για τα καλά και 'μεις την γλιτώσαμε μόνο με την τρομάρα. Ο καιρός χειροτερεύει, πέφτει πολύ χιόνι. Πριν λίγες ημέ­ ρες, χάσαμε έναν συνάδελφο στην αμμούδα από τραύμα στην κοιλιά. Τα βράδυα μεταφέρουμε το φαγητό απ' τα μαγειρεία. Τις πρώτες μέρες μας το 'φερναν εκείνοι. Τώρα πρέπει να το παίρνουμε εμείς από ολοένα και μεγα?ώτερη απόσταση. 157

κάλυψη πίσω από κορμούς δένδρων. Συνεχίζουμε, ο συνάδελ­ φος Γκόρσκι από το Μάϊσεν κι εγώ, να σέρνουμε τους κορμούς. Και πάλι αρχίζει, ξαφνικά, ο τρομερός κρότος από τις εκρήξεις των ρωσικών ρουκετοβόλων. Χώνουμε την μύτη μας στο χώμα, τα βλήματα σφυρίζουν, κομμάτια εδάφους πετούν δεξιά - αρι­ στερά. Παντού κρατήρες οβίδων, κάθε μέτρο εδάφους ανα­ σκάβεται. Σκεφτόμαστε ότι το σφυροκόπημα αυτό προαναγ­ γέλλει επίθεση των Ρώσων. Επέλεξαν ακριβώς τον τομέα μας, έτσι εξηγείται και η εμφάνιση του ρωσικού αεροπλάνου. Δια­ κρίνουμε πέραν του ποταμού μία καμινάδα. Από 'κει πάνω μας παρατήρησαν οι Ρώσοι όσο δουλεύαμε. Η πρόγνωση μας επα­ ληθεύεται. Από μακριά ακούμε τα «Ουράα», «Ουράα» των Ρώσων. Έρχονται, επιτίθενται!

κρέας. Κάθε ψόφιο άλογο που βρίσκουν, το σφάζουν. Μόνο σκελετοί απομένουν στους δρόμους. Αυτήν την ημέρα, ύστερα από μία μεγάλη πορεία, φθάνουμε σ' έναν νέο τομέα στο Σλύσσελμπουργκ. Την νύχτα κατασκευάζουμε τις καινούργιες μας θέσεις. Καθόμαστε εξουθενωμένοι στο παγωμένο χώμα. Την ώρα του φαγητού πέφτει απρόσμενα μία οβίδα μέσα στον χώρο μας. Σκορπιζόμαστε. Ένας παραπατά και πέφτει στο έδαφος. Ένα θραύσμα του άνοιξε την αρτηρία. Μετά, πάλι ησυχία. Η ομάδα μου τοποθετείται στην διμοιρία όλμων. Είναι παν­ σέληνος και το τοπίο φωτίζεται έντονα. Τα πάντα είναι χιονι­ σμένα. Συχνά οι οβίδες ανακατεύουν το χώμα. Τελικά βρί­ σκουμε τις κατάλληλες θέσεις. Αυτή την νύχτα δεν υπάρχει σταματημός. Αφού καθορίσθηκαν οι θέσεις των όλμων κατα­ σκευάζουμε το νέο μας αμπρί. Όλη την νύχτα σκάβουμε. Το επόμενο πρωί, συνεχίζουμε μεταφέροντας κορμούς δένδρων. Για καλή μας τύχη βρίσκουμε στο δάσος ένα εγκαταλελειμμέ­ νο αμπρί σαν σπίτι, απ' το οποίο παίρνουμε τους κορμούς. Πολύ κοπιαστική δουλειά μια και για να τους μεταφέρουμε στην νέα μας θέση, πρέπει να διασχίσουμε ένα ξέφωτο στο οποίο πέφτουν συνεχώς οβίδες. Το χάραμα πέφτω σ' έναν νερόλακκο, τα πόδια μούσκεμα, το παντελόνι παγωμένο. Το μεσημέρι μας αιφνιδιάζει ένας Ρώσος πι)ώτος την ώρα της εργασίας. Μας επιτίθεται και μόλις προλαβαίνουμε να βρούμε

Οι κανονιοβολισμοί εξασθενούν αλλά ακόμη μένουμε καλυμμένοι. Σφυρίζουν μεμονωμένα πυρά. Παραμένουμε πρηΜ]δόν, κανείς μας δεν έχει όπλο μαζί του. Τ' αφήσαμε στο αμπρί μας για να 'μαστε ελεύθεροι στην βαρειά εργασία μας. Οι κραυγές των Ρώσων ακούγονται τώρα δυνατά, ανάμεικτες με το κροτά/ασμα των πολυβόλων, των τουφεκιών και τις εκρήξεις των χειροβομβίδων. Πρέπει να φθάσουμε γρήγορα στα όπλα μας. Τρέχουμε ανάμεσα απ' τις εκρήξεις προς το αμπρί μας, πηδάμε μέσα και αισθανόμαστε ασφαλείς. Ένας λόχος του Μηχανικού μας, αντεπιτίθεται κραυγάζοντας. Οι Ρώσοι δοκιμάζουν να διευρύνουν το προγεφύρωμα τους στην θέση Βυμπόρσκαγια αλλά κι αυτήν την φορά απωθήθηκαν. Τραυματίες περνούν μπρος απ' τις θέσεις μας, τα πυρά σιγάσιγά ατονούν. Ο Γκόρσκι δεν ακούει την συμβουλή μου και τρέχει έξω απ' το αμπρί για να φέρει πάλι κορμούς. Μόλις φθά­ νει στο ξέφωτο αρχίζει πάλι καταιγισμός πυρών σαν εκδίκηση για την αποτυχημένη επίθεση. Παντού εκρήγνυνται οβίδες, στο έδαφος και στα δένδρα. Πυκνοί καπνοί σηκώνονται απ' το χώμα, τα πρόσωπα μας γίνονται μαύρα. Μόλις πέρασαν λίγα λεπτά αφότου ο Γκόρσκι βγήκε απ' το αμπρί, όταν ακούγονται πνιχτές φωνές που καλούν σε βοήθεια. Αυτός πρέπει να είναι ο Γκόρσκι. Ήταν σωστή αυτοκτονία. Δύο άνδρες βγαίνουν απ' το όρυγμα τους και τον φέρνουν μέσα. Βάζουμε το κεφάλι του πάνω σ' έναν ασύρματο. Έξω είναι πάλι όλα ήσυχα. Απ' τα μάτια του Γκόρσκι βγαίνει ένα πικρό βλέμμα. Αδύναμα, μας παρακαλεί να τον σκοτώσουμε. Το σώμα του έχει γίνει κόσκι­ νο απ' τα θραύσματα. Δύο άνδρες παίρνουν εντολή να τον μεταφέρουν στον χώρο επιδέσεως. Τον τοποθετούν σ' ένα αντίσκηνο, τα πόδια του κρέμονται. Με μια τελευταία ματιά αποχαιρετώ τον Έντμουντ Γκόρσκι, τον τελευταίο μου συνά­ δελφο απ' το Μάϊσεν, απ' το 4° Τάγμα Παρατηρητών. Ήταν ένας εξαίρετος άνδρας. Έχασα έναν καλό συνάδελφο από την ομάδα διαβιβαστών. Καθ' οδόν εξέπνευσε. Όταν αργότερα βρέθηκα πάλι στην Γερμανία, έγραψα στους γονείς του. Για μας ήταν σίγουρο ότι δεν είχε νόημα να παραμείνουμε σ' αυτήν την θέση. Οι Ρώσοι μας είχαν εντοπίσει και πίστευαν ότι εδώ υπήρχαν βαρέα όπλα. Ο διοικητής του λόχου διέταξε την αλλαγή θέσεων. Μόλις νύχτωσε, αφαιρέσαμε την γραμμή επι­ κοινωνιών από το παρατηρητήριο προς τους όλμους και ανα­ χωρήσαμε με όλο μας το υλικό, σε νέες θέσεις. Ανάμεσα σε αραιά δένδρα, βρήκαμε ένα σύμπλεγμα από αμπρί και ορύγ­ ματα. Οι ολμιστές οργανώνουν τις θέσεις τους. Εγώ κι ο διμοι­ ρίτης των όλμων Μύλλερ, διαλέγουμε ένα αμπρί 3X3 μέτρων. Η οροφή αποτελείται από 15 εκ. κορμούς και χώμα για προστα­ σία από τα θραύσματα αλλά όπως φαίνεται απ' τον περίγυρο, εδώ δεν έπεσαν πολλές οβίδες. Από ένα κιβώτιο πυρομαχικών

158

Η ζωή στα χαρακώματα του Πετρουσκινο.

(Emrich)

159

Δύο φωτογραφίες από την θέση

των όλμων στο Πετρούσκινο.

κρότοι των ρουκετοβόλων μας, το πρόσωπο μας φωτιζόταν από ικανοποίηση κι ένα ειρωνικό χαμόγελο έλεγε: «Λοιπόν, Ιβάν καλύψου! Για σένα είναι αυτές οι βολές. Θα σου φέρουν θάνατο και καταστροφή»! Από τις εκρήξεις τρέμει όλη η περιοχή σαν από σεισμό. Μαύρα σύννεφα υψώνονται σαν μανιτάρια, γεμάτα πέτρες, χώματα και ξύλα που πετιούνται ψηλά στον αέρα. Από αυτά τα όπλα, έπρεπε να 'χουμε περισ­ σότερα εδώ.

μ' εμάς. Άλλοτε συναντούμε φάλαγγες πυρομαχικών ή φάλαγ­ γες αιχμαλώτων, που μεταφέρουν υλικά του Μηχανικού. Σαν φαντάσματα βλέπουμε καμμένα ρωσικά άρματα, βαμμένα λευκά για παραλλαγή. Συχνά έχουμε χιονοθύελλες. Υπάρχουν Ρώσοι λιποτάκτες σχεδόν κάθε ημέρα. Συναντώ μερικούς που τους οδηγούν για ανάκριση στην διοίκηση του λόχου. Κουρελήδες, σωστά ερείπια. Ένας από αυτούς προσπαθεί να ξεδιψά­ σει σ'έναν λάκκο με βρώμικο νερό. Συναντούμε και δικούς μας τραυματίες. Ένας μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Ένα θραύ­ σμα του κατέστρεψε το σαγόνι. Περπατά άνετος, το χιούμορ δεν τον έχει εγκαταλείψει. Δύσκολα καταλαβαίνω τι λέει. Παραπατώντας πηγαίνει στο χειρουργείο κι από 'κει στην πατρίδα. Πόσες φορές δεν ευχηθήκαμε να βγούμε απ' αυτήν την κόλαση! Μερικοί χάνουν την ψυχραιμία τους.

Το πυροβολικό μας είναι πολύ που συχνά πέφτουν στις γραμμές οι σωλήνες φθάρηκαν και για Πολλές φορές αναρωτιέμαι τι θα ραγεί το άνθος της Γερμανίας.

ανακριβές, με κοντινές βολές μας. Από την μεγάλη χρήση αντικατάσταση τους τίποτα. επακολουθήσει. Εδώ αιμορ­

Σπάνια επεμβαίνει η αεροπορία μας στις συγκρούσεις. Μας λένε ότι είναι απασχολημένη στην περιοχή της Μόσχας. Σ' ότι αφορά την υγιεινή, όλα είναι πολύ πρωτόγονα. Σπάνια πλενό­ μαστε, όσο για να φύγει η χοντρή βρωμιά. Όλα τα πρόσωπα με γενειάδες.

Οι γραμμές μας αραιώνουν συνεχώς, το ίδιο και το μέτωπο. Χρειαζόμαστε απαραιτήτως ενισχύσεις. Επεκτείνουμε τα καλώδια μας προς τα δεξιά, εκεί όπου οι Ρώσοι βάλλουν συνε­ χώς. Και οι όλμοι μας βάλλουν ακατάπαυστα, οι σωλήνες κο­ ντεύουν να λιώσουν. Οι απώλειες του αντιπάλου, όπως μας λέ­ νε οι αιχμάλωτοι, είναι πολύ μεγάλες, ειδικά απ'τους όλμους. Σ' αυτήν την ανταλλαγή πυρών, φοβερές είναι οι εκρήξεις των «Νεμπελβέρφερ», οι πεζικάριοι πέφτουν στο έδαφος κι ανοί­ γουν το στόμα. Τέτοιες εκρήξεις δεν έχουν ξανακούσει, σίγου­ ρα είναι νεοφερμένοι από την Γερμανία. Όταν αντηχούσαν οι

Ο πόλεμος δείχνει το πρόσωπο του: τα κατάλοιπα ενός αλόγου.

(Emrich)

Στις 17 Νοεμβρίου μας αντικαθιστούν. Όλο το πρωινό απο­ συνδέουμε τις γραμμές μας, παίρνουμε μόνο αυτές που είναι σε καλή κατάσταση. Αν εξαρτιόταν από εμάς, θα τα παρατού­ σαμε όλα εκεί για να φύγουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα απ' αυτόν τον τόπο. Είμαστε πολύ προσεκτικοί για να μην μας τύχει κανένα κακό τελευταία ώρα. Συχνά μας λέγανε τις

(Emrich)

160

τελευταίες μέρες, ότι τώρα ήρθε η σειρά μας. Οι λόχοι οπλιτών είχαν μεγάλες απώλειες, ειδικά ο 3οςΛόχος από τον οποίο μεί­ νανε 10 άνδρες. Και ο Λόχος Βαρέων Όπλων είχε σημαντικές απώλειες. Επιτέλους, ήρθε η ώρα της αντικαταστάσεως. Κατά το μεσημέρι φθάνουμε στον σταθμό. Σ' ένα δασάκι βλέπουμε τμή­ ματα του ίου Συντάγματος, που προωθούνται στην πρώτη γραμμή. Φωνές από 'δω και από 'κει: «Στο επανιδε'ιν στην πατρίδα». Ξέρουν τι τους περιμένει γιατί πριν από 'μας ήταν αυτοί σ' αυτόν τον τομέα. Μετά την συμπλήρωση των τμημά­ των με νωπές δυνάμεις, τους ξαναφέρνουν εδώ. Παρά το κρύο, ιδρώνουμε. Το σύρσιμο των κιβωτίων οπλισμού επάνω στο χιόνι θέλει μεγάλο ζόρι. Τα κιβώτια είναι γεμάτα αφού περιέ­ χουν και τον οπλισμό των πεσόντων. Ο δρόμος περνά συχνά από δάση. Παντού δεξιά-αριστερά πολεμικό υλικό και καμμένα οχήματα. Σπάνια συναντάς κάποιον. Μόνον πινακίδες «Προς Ιατρείο Αλόγων» και διάφο­ ρα σήματα μεραρχιών (όπως της Ισπανικής Κυανής Μεραρ­ χίας) μας δείχνουν ότι κι άλλες μονάδες είναι παρούσες. Περνάμε από τάφους στρατιωτών, παραμελημένους στην έρημη γη. Καμμιά φορά έχουν περάσει από πάνω τους οχήμα­ τα. Άλλοι όμως είναι φροντισμένοι με λουλούδια σαν ευγνωμο­ σύνη προς τους πεσόντες. Κατά το βράδυ, φθάνουμε σε μία μεγαλούτσικη πόλη, όπου μας φορτώνουν σε ένα μεταγωγικό τραίνο. Από το όχημα κοι­ τάμε ένα συνεργείο επισκευών. Σκυθρωποί Ρώσοι πολίτες μας παρατηρούν. Δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι αντικατα­ σταθήκαμε και μπορούμε να φύγουμε. Το βράδυ, το τραίνο μας αναχωρεί προς άγνωστη κατεύθυνση. Έτσι προχωρούμε την νύχτα κι όλη την υπόλοιπη ημέρα. Είναι σκοτάδι, το τραίνο σταματά. Ακούγονται φωνές που μας προσγειώνουν στην σκληρή πραγματικότητα. Βρισκόμα­ στε σ' έναν μεγάλο σταθμό, ποτέ δεν έμαθα το όνομα του. Είναι αλήθεια ότι λίγο μας ενδιέφεραν τα ονόματα. Η έγνοια μας ήταν πότε να βρούμε την ησυχία μας. Ίσως χρειασθεί να περ­ πατήσουμε. Από μακριά λαμπυρίζουν φώτα από σπίτια. Ο αέρας μυρίζει καπνό καμμένου ξύλου. Πηδάμε απ' το τραίνο, φορτωνόμαστε τα πράγματα μας και βαδίζουμε πάνω απ' τις γραμμές, ακολουθώντας τον πρώτο. Παρά τα χιόνια, είναι κατασκότεινα. Κάνουμε φάλαγγα και προχωρούμε μεσ' το χιόνι. Ζοριζόμαστε αφάνταστα να τα σύρουμε, ο ιδρώτας τρέ­ χει απ' το μέτωπο μας. Κάποια στιγμή το κιβώτιο μου παθαίνει λάστιχο, μου βγαίνει η ψυχή να το σέρνω. Βαδίζουμε γύρω στην μιάμιση ώρα μέσα από δάση. Από μακριά ακούγονται γαυγίσματα σκύλων, οι δυνάμεις μας εξαντλούνται. Μένω πίσω γιατί καθυστερώ με το κιβώτιο μου. Οχήματα του λόχου μας έρχονται και παίρνουν αυτούς που έμειναν πίσω. Λέω στους συναδέλφους μου να ειδοποιήσουν να πάρουν και μένα. Μένω μόνος μέσα στη νύχτα και στα χιόνια, σ' έναν έρημο δρόμο της απέραντης Ρωσίας. Μακριά απ' τον δρόμο σβήνουν και οι τελευταίοι θόρυβοι των συναδέλφων μου. Μία ώρα έμεινα μόνος και παγωμένος από τον άγριο άνεμο. Έσερνα που και που το κιβώτιο μου χωρίς να συναντήσω ψυχή. Ήταν μία νύχτα φοβερή. Σε τέτοι­ ες στιγμές σκέφτεσαι διάφορα πράγματα. Επιθυμίες έρχονται και φεύγουν αστραπιαία. Να μπορούσα να κοιμηθώ σ' ένα σωστό κρεββάτι, να αλλάξω εσώρουχα που 'χουν γίνει μαύρα εδώ κι εβδομάδες στο σώμα μου. Να μπορούσα έστω και μία φορά να πλυθώ. Μ' αυτήν την σκέψη ανατριχιάζει όλο μου το

Μερικοί από

τους

άνδρες

των όλμων στις χιονισμένες

θέσεις

τους.

(Emrich)

σώμα. Όχι, δεν είναι από ψείρες. Στο πουλόβερ μου είχα βρει μερικές ψείρες ρούχων, όπως τις λέγαμε τότε. Εξαρτάται από το άτομο και την προσωπική του υγιεινή και καθαριότητα για να μην τον επισκέπτονται τα ζωύφια. Ξαφνικά, ακούω θόρυβο μηχανής και βλέπω ένα αμυδρό φως από τον φωτισμό ομίχλης του οχήματος. Επιτέλους! Στα γρήγορα ανεβάζουμε το κιβώτιο μου και πηδάω πίσω στην καρότσα. Στρίβουμε και περνάμε από ένα χωριό. Ακούγονται γαυγίσματα, βλέπουμε φωτισμένα παράθυρα και πυκνό καπνό να βγαίνει απ' τις καπνοδόχους. Σχεδόν ξημέρωσε. Σκιές πη­ γαινοέρχονται έξω από τα ξύλινα σπίτια. Στη συνέχεια περνά­ με μέσα από δάση και χωράφια και πάλι εμφανίζονται τα πρώτα σπίτια ενός χωριού. Σταματάμε, φθάσαμε στον προορι­ σμό μας. Όλα πια φαίνονται καθαρά, ξημέρωσε για τα καλά. Ρωτάω που βρίσκεται η μονάδα Διαβιβάσεων. Τους βρίσκω σε μια ξεχαρβαλωμένη ξύλινη καλύβα. Περνάω από την πίσω πόρτα, ανεβαίνοντας κάτι σάπια σκαλοπάτια, μέσα από έναν σκοτεινό διάδρομο σ' ένα δωμάτιο και μία κουζίνα όπου κατοι­ κούν πολίτες. Μία νεαρή παχουλή και βρώμικη γυναίκα κάθε­ ται στο τραπέζι. Στον τέντζερη βράζει ένας πυκνός χυλός. Κάτω απ' το τραπέζι και τριγύρω, παίζουν παιδιά ντυμένα με κουρέλια. Η κουζίνα είναι μικρή, ένα τραπέζι, μία καρέκλα και ένα ντουλάπι είναι όλη κι όλη η επίπλωση. Το μεγαλυτερο

161

Η Ομάδα Διοικήσεως του 4ου Λόχου στις 31

Οκτωβρίου 1941.

του 3ου Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών κατά

την αλλαγή

τομέως από

το

Πετρούσκινο

προς την Βυμπόρσκαγια

Επάνω στο καροτσάκι με τα υλικά διακρίνεται το τριγωνικό σημαιάκι με το έμβλημα του λόχου: Σε πράσινο πεδίο το

τετράφυλλο τριφύλλι - έμβλημα του Συντάγματος - και ένα πολυβόλο επί βάσεως. Από αριστερά Φονταίν,

Ρέννερ,

(;) και ο

Υπολοχαγός Πά'ίζερ διοικητής του λόχου.

(;),

Γκρύτσμαν,

(Emrich)

μέρος της το καταλαμβάνει μία σόμπα από πέτρες και πηλό που φθάνει σχεδόν ως την οροφή. Κοιτάζοντας προσεκτικότε­ ρα βλέπω έναν γέρο, τον πατέρα της γυναίκας, ξαπλωμένο επάνω απ' την σόμπα, στον λίγο χώρο ως την οροφή. Είναι σκεπασμένος με μία κουβέρτα. Πιθανόν, αυτός ο χώρος να είναι και υπνοδωμάτιο στις κρύες εποχές. Διερωτώμαι πώς θα καταφέρει να κατέβει ο παππούς από την σόμπα. Το διάστημα που έμεινα μ' αυτούς του ανθρώπους δεν είδα ποτέ τον παππού να κατεβαίνει απ' την σόμπα. Τα παιδιά θορυβούν, φωνάζουν και σκαρφαλώνουν στην σόμπα. Ο χώρος δείχνει μεγά} χρονολογείται και η π ρ ώ τ η π α ρ ο υ σ ί α τ ω ν Αλε­ ξιπτωτιστών στο βορειοαφρικανικό μ έ τ ω π ο . 2

Η μ ο ν ά δ α π ο υ ε π ι λ έ χ θ η κ ε γι' α υ τ ή ν την α π ο σ τ ο λ ή , ή τ α ν τ ο Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ό Τ ά γ μ α Αλεξιπτω­ τ ι σ τ ώ ν (Fallschirmjager L e h r Bataillon) τ ο υ X I Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ο ύ Σ ώ μ α τ ο ς , υ π ό τον Τ α γ μ α τ ά ρ χ η Μπούρκχαρτ. Τ ο τ ά γ μ α αυτό ή τ α ν το π ρ ώ η ν II/1, το οποίο κ α τ ά την Ε π ι χ ε ί ρ η σ η «Ερμής» εναντίον της Κρήτης είχε ριφθεί στο Η ρ ά κ λ ε ι ο , ό π ο υ είχε υ π ο ­ στεί ι δ ι α ί τ ε ρ α μεγάλες α π ώ λ ε ι ­ ες. Η μ ο ν ά δ α ε υ ρ ί σ κ ε τ ο στο στάδιο της ανασυγκροτήσεως λόγω ακριβώς αυτών των α π ω ­ λειών και δεν είχε σ υ μ μ ε τ ά σ χ ε ι στην ε κ σ τ ρ α τ ε ί α κ α τ ά τ η ς Σο­ βιετικής Ε ν ώ σ ε ω ς , π α ρ α μ έ ν ο ­ ν τ α ς στην Γερμανία, ό π ο υ και μ ε τ ε τ ρ ά π η σε ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ή μο­ ν ά δ α . Κατά τ ο π ρ ώ τ ο δ ε κ α ή μ ε ­ ρο τ ο υ Ι α ν ο υ α ρ ί ο υ , το τ ά γ μ α με­ τ α φ έ ρ θ η κ ε α ε ρ ο π ο ρ ι κ ώ ς μέσω Ι τ α λ ί α ς στο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο Σ α ν Μ π ε ν ί τ ο , 23 χλμ. ν ο τ ί ω ς τ η ς Τρι­ π ό λ ε ω ς στην Λιβύη κι α π ό εκεί κατευθύνθηκε προς το μέτωπο. Στις 21 Ι α ν ο υ α ρ ί ο υ , ο Ρόμμελ εξαπέλυσε την επίθεση του α ν α ­ τρέποντας τους Βρετανούς με σ ο β α ρ έ ς α π ώ λ ε ι ε ς και στις 6 Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ σ τ α μ ά τ η σ ε στην ί28)

Συζήτηση του Στρατάρχη Ρόμμελ με τον Ράμκε κατά την επίσκεψη του στις θέσεις της ταξιαρχίας στο

Ελ

Αλαμέιν.

(Συλλογή

συγγραφέως/KriegsberichterSchniber)

176

γραμμή της Γκαζάλα, περί τα 6ο χλμ. δυτικά του Τ ο μ π ρ ο ύ κ , έ χ ο ν τ α ς ανακαταλάβει το μεγα­ λύτερο μέρος τ η ς Κυρηλ'άΐκής. Σ' α υ τ έ ς τις επι­ χειρήσεις, π ο υ ο ύ τ ω ς ή άλλως δ ι ή ρ κ ε σ α ν λίγες η μ έ ρ ε ς , οι Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι ­ στές έ δ ρ α σ α ν επικουρι­ κά, κ α τ α λ α μ β ά ν ο ν τ α ς με εγχείρημα κατά τις αρχές Φεβρουαρίου την όαση Τζιάλο, εξασφαλί­ ζοντας έτσι το δεξιό πλευρό των προελαυνουσών γερμανοϊταλικών φαλαγγών. Λίγο αργότερα, αντικαταστά­ θηκαν α π ό έ ν α ιταλικό τ ά γ μ α πεζικού και στην συνέχεια ασχολήθηκαν με οργάνωση θέσεων χ ω ρ ί ς άλλη αξιοσημείω­ τη εμπλοκή, α φ ο ύ οι ε χ θ ρ ο π ρ α ξ ί ε ς είχαν τ ε ρ ­ ματισθεί. Κ α τ ά τα τέλη Μαρτίου, άρχισε η μετα­ φ ο ρ ά τους α π ό τ ο α ε ρ ο ­ δρόμιο της Ντέρνας στην Κρήτη και α π ό εκεί στην π ε ρ ι ο χ ή του Τ ά ρ α ν τ ο ς στην Ιταλία. (29)

Η άφιξη πορείες

των τμημάτων της

στην έρημο

και

πλήρη

Ταξιαρχίας «Ράμκε» φόρτο

Αυτή η π ρ ώ τ η γ ν ω ρ ι μ ί α με την Α φ ρ ι κ ή , π ο υ π ε ρ ι έ π ε σ ε έκτοτε σ χ ε δ ό ν στην α φ ά ν ε ι α , α π ε τ έ λ ε σ ε το προοίμιο μίας κ α τ ά πολύ ε κ τ ε ν ε σ τ έ ρ α ς και εξαιρετικά δ ρ α σ τ ή ρ ι α ς σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς στις επιχειρήσεις σ' α υ τ ό το θ έ α τ ρ ο ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν . Ό τ α ν μ ε τ ά την συντριπτική μάχη τ η ς Γκαζάλα και τ η ν κ α τ ά λ η ψ η του Τομπρούκ, ο Σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς πλέον Ρόμμελ, με την Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ­ ν η Σ τ ρ α τ ι ά Α φ ρ ι κ ή ς , ό π ω ς είχαν ο ν ο μ α σ θ ε ί ή δ η α π ό τον Ιανουάριο τα γερμανοϊταλικά στρατεύματα, έφθασε κατά τα τέλη Ιουνίου στην γ ρ α μ μ ή του Ελ Αλαμέιν μ έ σ α στο α ι γ υ π τ ι α ­ κ ό έ δ α φ ο ς , ζήτησε ε π ε ι γ ό ν τ ω ς ενισχύσεις γ ι α ν α συνεχίσει την προέλαση του π ρ ο ς την Α λ ε ξ ά ν δ ρ ε ι α και την Δ ι ώ ρ υ γ α του Σουέζ. Του εστάλη τ ό τ ε η 164η Μ ε ρ α ρ χ ί α Πεζικού, π ο υ μέχρι τότε α π ο τ ε λ ο ύ σ ε την φ ρ ο υ ρ ά της Κρήτης, ενώ π α ρ ά λ λ η λ α ζ η τ ή θ η κ ε α π ό τον Σ τ ο υ ν τ έ ν τ ν α αποστείλει κ ι εκείνος δ ύ ν α μ η ε π ι π έ δ ο υ ταξιαρχίας. Ε π ι θ υ μ ώ ν τ α ς ο τ ε λ ε υ τ α ί ο ς να δ ι α φ υ λ ά ­ ξει τον κ ο ρ μ ό της 7ης Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ή ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς , π ο υ εκείνη την ε π ο χ ή α ν α σ υ ν ε κ ρ ο τ ε ί τ ο μ ε τ ά τ η ν τ μ η μ α τ ι κ ή της ε π ι σ τ ρ ο φ ή α π ό τ ο Ανατολικό Μ έ τ ω π ο , σ υ ν ε κ ρ ό τ η σ ε μία τ α ξ ι α ρ χ ί α α π ό δ ι ά φ ο ρ ε ς άλλες μ ο ν ά δ ε ς Αλεξιπτωτιστών, π ο υ γ ε ν ι κ ά δεν α ν ή ­ κ α ν σ τ α ο ρ γ α ν ι κ ά τ μ ή μ α τ α τ η ς μ ε ρ α ρ χ ί α ς . Έτσι, υ π ό την διοί­ κηση του Υ π ο σ τ ρ ά τ η γ ο υ Ρ ά μ κ ε , η τ α ξ ι α ρ χ ί α απετελείτο α π ό :

λόγω

στις θέσεις της στο

ελλείψεως

οχημάτων.

Ελ Αλαμέιν πραγματοποιήθηκε με μακρές

(Συλλογή

συγγραφέως/Kriegsberichter Haas)

δευτικό Τ ά γ μ α . • το III Τ ά γ μ α ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Φ ρ ή ν τ ρ ι χ Χ ύ μ π ν ε ρ ) , το π ρ ώ η ν Π / 5 Τ ά γ μ α , τ ο υ ν έ ο υ 5ου Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Αλεξιπτωτιστών. • τ ο Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ό Τ ά γ μ α Αλεξιπτωτιστών, π ρ ώ η ν Ι Ι / ι Τ ά γ μ α ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Βάλτερ Μ π ο ύ ρ κ χ α ρ τ ) , π ο υ ε π α ν ή ρ χ ε τ ο κ α τ ' αυτόν τον τ ρ ό π ο στην Α φ ρ ι κ ή . Κάθε τ ά γ μ α π ή ρ ε την τελική ο ν ο μ α σ ί α Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς (Kampfgruppe) με το ό ν ο μ α του διοικητού του (π.χ. Kgr. K r o h , Kgr. V o n der Heydte κ.ο.κ.) κι έτσι π α ρ έ μ ε ι ν α ν γ ν ω σ τ ά στην εξέλιξη τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν . Τ η ν δ ύ ν α μ η τ η ς τ α ξ ι α ρ χ ί α ς συνεπ λ ή ρ ω ν α ν έ ν α ς λόχος Μ η χ α ν ι κ ο ύ , έ ν α ς λ ό χ ο ς α ν τ ι α ρ μ α τ ι κ ώ ν και μία μοίρα π υ ρ ο β ο λ ι κ ο ύ . Αν και η τ α ξ ι α ρ χ ί α σ υ ν ή θ ω ς α π ο ­ καλείται Τ α ξ ι α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών Ρ ά μ κ ε κι έτσι σ υ ν α ν τ ά τ α ι σε π ο λ λ ά έ γ γ ρ α φ α της εποχής, εν τούτοις η επίσημη ο ν ο μ α σ ί α της, ό π ω ς κ α θ ι ε ρ ώ θ η κ ε α π ό τ ο ν Σ ε π τ έ μ β ρ ι ο 194 , ή τ α ν « ι η Τ α ξ ι α ρ χ ί α Κ υ ν η γ ώ ν τ η ς Λ ο υ φ τ β ά φ φ ε » (Luftwaffen-jager brigade 1). Η τυπική δ ύ ν α μ η ενός τ ά γ μ α τ ο ς τ η ς (π.χ. του Σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α τ ο ς Μ ά χ η ς φ ο ν ν τ ε ρ Χ ά ϋ ν τ ε στις 2 Α υ γ ο ύ σ τ ο υ 1942) ή τ α ν 1.069 ά ν δ ρ ε ς . Η συνολική τ η ς δ ύ ν α μ η θ ε ω ρ η τ ι κ ά ανήρχετο σε 5 · 7 ° ° άνδρες. 2

(30)

• το I Τ ά γ μ α ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Χανς Κρο) π ο υ ή τ α ν το π ρ ώ η ν 1/2 Τ ά γ μ α και το οποίο είχε έλθει μόλις π ρ ο ολίγου α π ό το Α ν α ­ τολικό Μ έ τ ω π ο .

Η π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί α τ ω ν τ α γ μ ά τ ω ν γ ι α τ η ν μ ε τ α φ ο ρ ά στην Α φ ρ ι κ ή ά ρ χ ι σ ε κ α τ ά τις τελευταίες η μ έ ρ ε ς του Ιουνίου, με την χ ο ρ ή γ η σ η τ ρ ο π ι κ ο ύ ι μ α τ ι σ μ ο ύ . Α κ ο λ ο ύ θ η σ ε η μετακίνηση σ ι δ η ρ ο δ ρ ο μ ι κ ώ ς π ρ ο ς την Α θ ή ν α και α π ό εκεί η α ε ρ ο μ ε τ α φ ο ­ ρά στην Κρήτη.

• το II Τ ά γ μ α ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς φ ο ν ν τ ε ρ Χ ά ϋ ν τ ε ) , το π ρ ώ η ν 1/3 Τ ά γ μ α , π ο υ είχε μ ε τ α τ ρ α π ε ί κι αυτό ό π ω ς ε ί δ α μ ε σε Εκπαι-

Τμηματικά κ α τ ά τον Αύγουστο, πάλι αεροπορικώς, έγινε η μ ε τ α φ ο ρ ά τ ω ν μονάδων στην περιοχή του Τ ο μ π ρ ο ύ κ και α τ ό 177

Ένα αμπρί στην γραμμή Ελ Αλαμέιν φτιαγμένο των ενόντων με

του εκ

αντίσκηνα,

πέτρες κι' άδειες θήκες βλημάτων (Συλλογή

πυροβολικού. συγγραφέως/

Kriegsberichter Schnltzer)

εκεί η π ρ ο ώ θ η σ η π ρ ο ς το μέτωπο, π ο υ ολοκληρώθηκε μέχρι τα τέλη του μηνός. Ευθύς εξαρχής η ταξιαρχία αντιμετώπισε π ρ ό ­ βλημα με τις μετακινήσεις της, επειδή το μεγαλύτερο μέρος των οχημάτων της, π ο υ αφικνείτο με πλοία, α π ω λ έ σ θ η κ ε λ ό γ ω κατα­ βυθίσεων. Έτσι, οι μονάδες υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ α ν να διανύσουν μεγά­ λες αποστάσεις πεζή, εξυπηρετούμενες εν μέρει α π ό οχήματα άλλων σχηματισμών. Οι απώλειες στην θ ά λ α σ σ α συμπεριέλα­ βαν εκτός τ ω ν οχημάτων και ποικίλο άλλο υλικό, με συνέπεια να δυσχεράνουν αμέσως οι συνθήκες διαβιώσεως. Κατ'αυτόν τον τρόπο, δεν διετίθεντο σχεδόν καθόλου μαγειρεία εκστρατείας, έχοντας περιορισθεί σε ένα α ν ά τάγμα, και μοιραία τα τ μ ή μ α τ α επί μακρόν κ α τ α ν ά λ ω ν α ν αποκλειστικά ξηρά τ ρ ο φ ή . Παρομοί­ ως, υ π ή ρ ξ α ν δυσκολίες και στην χορήγηση ποσίμου ύδατος. Φ υ σ ι κ ά δεν υ π ή ρ χ ε π ε ρ ί π τ ω σ η , π α ρ ό τ ι καλοκαίρι, στην έρημο ν α χ ο ρ η γ ο ύ ν τ α ι τ α ι α τ ρ ι κ ώ ς α ν α γ κ α ί α 6-7 λίτρα η μ ε ρ η ­ σίως αλλά η χ ο ρ ή γ η σ η γ ι α μ ε γ ά λ α χ ρ ο ν ι κ ά δ ι α σ τ ή μ α τ α ή τ α ν κ ά τ ω κι α π ' το ελάχιστο όριο τ ω ν 2 λ ί τ ρ ω ν . Λ ό γ ω του ότι το μεγαλύτερο μέρος τ ω ν α ν δ ρ ώ ν τ η ς μ ο ν ά δ ο ς α π ε τ ε λ ε ί τ ο α π ό ν έ ο υ ς rj και ι8 ετών, π ο υ ο ο ρ γ α ν ι σ μ ό ς τ ο υ ς δεν είχε ακόμη την αντοχή α ν δ ρ ώ ν μ ε γ α λ υ τ έ ρ ω ν ηλικιών, πολύ σ ύ ν τ ο μ α ο αριθμός των ασθενών ανήλθε σε άνω των ι . ο ο ο , εκ των οποί­ ω ν τ α 3/4 έχρηζαν ν ο σ ο κ ο μ ε ι α κ ή ς π ε ρ ι θ ά λ ψ ε ω ς ενώ και α π ό τους θ ε ω ρ ο ύ μ ε ν ο υ ς υγιείς πολλοί ή σ α ν εκείνοι π ο υ δεν ε δ ή λ ω ν α ν , λ ό γ ω φιλότιμου, τ η ν α σ θ έ ν ε ι α τ ο υ ς π α ρ ά μόνον ό τ α ν έ φ θ α ν α ν στο έ σ χ α τ ο όριο τ η ς α ν τ ο χ ή ς τ ο υ ς . Τ ο ι ο υ τ ρ ό π ω ς , μ ο ν ί μ ω ς π ο σ ο σ τ ό 12% π ε ρ ί π ο υ τ η ς συνολικής δ υ ν ά μ ε ω ς , ευρίσκετο εκτός μ ά χ η ς λ ό γ ω α σ θ ε ν ε ι ώ ν . Τ ο ηθικό, π α ρ ' όλα α υ τ ά , π α ρ έ μ ε ι ν ε υ ψ η λ ό υ π ό την ε ν ε ρ γ η ­ τική διοίκηση του Ράμκε, π ο υ έ χ α ι ρ ε εξαιρετικής εκτιμήσεως μεταξύ τ ω ν α ν δ ρ ώ ν του Σ ώ μ α τ ο ς . Η τ α ξ ι α ρ χ ί α μ ε τ ά τ η ν άφιξη της στο μ έ τ ω π ο , δ ε ν τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ ε ω ς σ υ μ π α γ ή ς σ χ η μ α τ ι σ μ ό ς σε κ ά π ο ι ο ν τ ο μ έ α , αλλά δ ι α μ ο ι ρ ά σ θ η κ ε μεταξύ τ ω ν ιταλικών μ ε ρ α ρ χ ι ώ ν πεζικού σ ε μία π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α ανέλθει τ ο ηθικό τ ω ν

τελευταίων μαζί με την μαχητική τους δ ι ά θ ε σ η α φ ο ύ σ υ ν ε χ ώ ς α π ο τ ε λ ο ύ σ α ν την αχίλλειο π τ έ ρ ν α , πλην ε λ α χ ί σ τ ω ν π ε ρ ι π τ ώ ­ σεων, στις επιχειρήσεις του Ρόμμελ. Έτσι, τα μεν Σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α ­ τ α Μ ά χ η ς Κρο και φ ο ν ν τ ε ρ Χ ά ϋ ν τ ε τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ α ν π ε ρ ί π ο υ στο μέσον του μ ε τ ώ π ο υ , στην π ε ρ ι ο χ ή τ ω ν υ ψ ω μ ά τ ω ν Ρουβέϊζατ, ε κ α τ έ ρ ω θ ε ν της Μ ε ρ α ρ χ ί α ς « Μ π ο λ ώ ν ι α » ενώ η υ π ό λ ο ι π η δ ύ ν α μ η τ η ς τ α ξ ι α ρ χ ί α ς νότια, κ ο ν τ ά στο τ έ ρ μ α τ ο υ μ ε τ ώ π ο υ , π ο υ ή τ α ν τ ο μεγάλο β ύ θ ι σ μ α τ η ς Κ α τ τ ά ρ α . Η σ υ ν ε ρ γ α σ ί α με τους Ιταλούς ή τ α ν εν μέρει μόνο αρμονι­ κ ή . Ό π ω ς π α ρ α τ η ρ ο ύ σ ε ο φ ο ν ν τ ε ρ Χ ά ϋ ν τ ε , μία μεγάλη μερί­ δ α Ι τ α λ ώ ν αξιωματικών, π ο υ είχε φιλοβασιλικές π ε π ο ι θ ή σ ε ι ς , αντιμετώπιζε με δ υ σ θ υ μ ί α τους Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς π α ρ ό τ ι η π α ρ ο υ σ ί α τ ω ν τελευταίων είχε κ α τ α σ τ ε ί α ν α γ κ α ί α λ ό γ ω α κ ρ ι β ώ ς της ιτα­ λικής σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ή ς α ν ι κ α ν ό τ η τ ο ς ν α π ρ ο σ τ α τ ε ύ σ ε ι τ α ε δ ά φ η τ η ς α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ί α ς τους. Α π έ μ ε ν ε , λοιπόν, η άλλη μ ε ρ ί δ α τ ω ν Ιταλών αξιωματικών, π ο υ είχε α π έ ν α ν τ ι στους Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς σ υ ν τ ρ ο φ ι κ ή δ ι ά θ ε σ η , γ ι α να βασισθεί ε π ά ν ω τ η ς η εν όπλοις συνεργασία. Αυτό φ υ σ ι κ ά το φ α ι ν ό μ ε ν ο δεν περιορίζετο μ ο ν ά χ α σ τ α π λ α ί σ ι α της γ ε ρ μ α ν ο ϊ τ α λ ι κ ή ς σ τ ρ α τ ι ά ς τ η ς Α φ ρ ι ­ κής αλλά σ υ ν η ν τ ά τ ο σε όλη τ η ν κ λ ί μ α κ α τ η ς ιταλικής ι ε ρ α ρ χ ί α ς και τ ω ν Ε ν ό π λ ω ν Δ υ ν ά μ ε ω ν τ η ς χ ώ ρ α ς και σ ' όλα τ α π ο λ ε μ ι κ ά θ έ α τ ρ α , με ζημιογόνες σ υ ν έ π ε ι ε ς στον α γ ώ ν α του Άξονος. Η κατάληξη του κ α τ ε φ ά ν η το ε π ό μ ε ν ο έτος με τ η ν σ υ ν θ η κ ο λ ό γ η ­ ση της Ιταλίας και τ η ν δ η μ ι ο υ ρ γ ί α δύο ξ ε χ ω ρ ι σ τ ώ ν κ ρ α τ ώ ν , του ενός στο π λ ε υ ρ ό τ ω ν Σ υ μ μ ά χ ω ν και τ ο υ άλλου στο π λ ε υ ρ ό της Γερμανίας. (31)

Κατά τα τέλη Αυγούστου, ο Ρόμμελ α π ε φ ά σ ι σ ε να επιτεθεί γ ι α μία ακόμη φ ο ρ ά , σ ε μία π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α κ α τ α σ τ ρ έ ψ ε ι την 8 η Σ τ ρ α τ ι ά και να κ α τ α λ ά β ε ι την Αλεξάνδρεια, π ο υ ευρίσκετο σε α π ό σ τ α σ η 90 χλμ. π ε ρ ί π ο υ α π ό το μ έ τ ω π ο του Ελ Αλαμέιν. Η Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η Σ τ ρ α τ ι ά Αφρικής είχε λάβει κ ά π ο ι ε ς ενισχύσεις σε π ρ ο σ ω π ι κ ό και υλικά, π ο υ είχαν ε π α ν α φ έ ρ ε ι την ισορροπία, μέχρις ορισμένου βαθμού, α π έ ν α ν τ ι σ τ α σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α της Κοι178

νοπολιτείας αλλά ο Γερμανός Σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς δεν μ π ο ρ ο ύ σ ε να αναμένει την π λ ή ρ η ενίσχυση τ ω ν μ ο ν ά δ ω ν του. Καλά επιβε­ βαιωμένες π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς α ν έ φ ε ρ α ν την π ρ ο σ έ γ γ ι σ η στην Αίγυ­ πτο μεγάλων ν η ο π ο μ π ώ ν α π ' τις Η Π Α , π ο υ μ ε τ έ φ ε ρ α ν πλήθος υλικών και μεταξύ α υ τ ώ ν π ο λ υ ά ρ ι θ μ α ά ρ μ α τ α ν έ ο υ τ ύ π ο υ . Εάν αυτές οι ενισχύσεις κ α τ έ π λ ε α ν ε γ κ α ί ρ ω ς και διοχετεύοντο στο μέτωπο, τότε η ό π ο ι α ι σ ο ρ ρ ο π ί α δ υ ν ά μ ε ω ν θα α ν ε τ ρ έ π ε τ ο ορι­ στικά υ π έ ρ της βρετανικής πλευράς. Ε π ε β ά λ ε τ ο , λοιπόν, η α ν ά ­ ληψη επιθετικής π ρ ω τ ο β ο υ λ ί α ς σ' έναν α γ ώ ν α με τον χ ρ ό ν ο , πριν ο αντίπαλος π ρ ο λ ά β ε ι να ισχυροποιηθεί. Το σχέδιο π ρ ο έ ­ βλεπε π α ρ α π λ α ν η τ ι κ έ ς επιθέσεις μικρής κλίμακος στο βόρειο τμήμα του μετώπου, με σκοπό την καθήλωση των εχθρικών ε φ ε δ ρ ε ι ώ ν . Η κυρία επίθεση θα εξαπελύετο στο νότιο τμήμα, όπου θα συνεκεντρώνετο ο όγκος τ ω ν τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν δυνά­ μεων, με σ κ ο π ό την δ ι ά σ π α σ η του εχθρικού μετώπου, την π ρ ο ­ έλαση σε β ά θ ο ς κι α κ ο λ ο ύ θ ω ς την σ τ ρ ο φ ή π ρ ο ς τα βόρεια με κατάληξη τις ακτές, προκειμένου ν α κυκλωθεί και ν α κ α τ α ­ σ τ ρ α φ ε ί ολόκληρη η 8η Στρατιά. Στην συνέχεια, α ν α τ ρ έ π ο ν τ α ς ό,τι υ π ο λ ε ί μ μ α τ α θα εξακολουθούσαν να μάχονται, θα συνεχίζετο η π ρ ο έ λ α σ η π ρ ο ς την Αλεξάνδρεια και το Σουέζ. Η σύλλη­ ψ η του σχεδίου έ φ ε ρ ε την τυπική σ φ ρ α γ ί δ α της τακτικής του Ρόμμελ. Εν συγκρίσει, όμως, με το π ρ ό σ φ α τ ο π α ρ ε λ θ ό ν , οι συν­ θήκες είχαν αλλάξει. Κατ' α ρ χ ά ς , οι Βρετανοί είχαν αλλάξει τους κ ώ δ ι κ ε ς τους, τους οποίους είχαν α π ο κ ρ υ π τ ο γ ρ α φ ή σ ε ι και π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν συστηματικά οι Γερμανοί. Μ ε τ ά , με την χ ρ ή σ η του σ υ σ τ ή μ α τ ο ς α π ο κ ρ υ π τ ο γ ρ α φ ή σ ε ω ς U L T R A , ο ι Βρε­ τανοί ή σ α ν π λ ή ρ ω ς ενημερωμένοι ε π ι τ ρ έ π ο ν τ α ς στον ν έ ο , α π ό τα μ έ σ α Αυγούστου, διοικητή της 8 η ς Στρατιάς, Αντιστράτηγο Μ π έ ρ ν α ρ ν τ Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ , ν α π ρ ο σ α ρ μ ό σ ε ι α ν α λ ό γ ω ς και μ ε ευχέρεια χ ρ ό ν ο υ τις δ υ ν ά μ ε ι ς του. Τέλος, γ ι α μίαν ακόμη φ ο ρ ά , ο ιταλικός π α ρ ά γ ω ν δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε α ξ ε π έ ρ α σ τ ε ς δυσκολίες στο ζήτημα του α ν ε φ ο δ ι α σ μ ο ύ . Δεν ετηρείτο α υ σ τ η ρ ή σιγή α σ υ ρ ­ μάτου κ α τ ά τον πλου τ ω ν ν η ο π ο μ π ώ ν , με α π ο τ έ λ ε σ μ α την π α ρ α κ ο λ ο ύ θ η σ η και τον εντοπισμό τους. Ακόμη χειρότερα, ένας υ ψ η λ ό β α θ μ ο ς Ιταλός αξιωματικός τ ο υ Ν α υ τ ι κ ο ύ α π ό σταθμό επικοινωνιών στην Μ ά ρ σ α - Μ α τ ρ ο ύ χ ν υ χ θ η μ ε ρ ό ν έδινε π λ ή θ ο ς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς στον α ρ χ η γ ό τ ω ν ιταλικών μυστικών υ π η ρ ε σ ι ώ ν Ν α ύ α ρ χ ο Μαουτζέρι, π ο υ ό π ω ς α π ο κ α λ ύ φ θ η κ ε μεταπολεμικά, είχε ά μ ε σ η ε π α φ ή με τις συμμαχικές μυστικές υ π η ρ ε σ ί ε ς και κ α τ ά το 1943 διευκόλυνε την α π ο β ί β α σ η Αμερι­ κ α ν ώ ν π ρ α κ τ ό ρ ω ν στο ιταλικό έ δ α φ ο ς , προκειμένου ν α προλει­ ανθεί η συμμαχική α π ό β α σ η και η ιταλική συνθηκολόγηση. * Σ υ ν έ π ε ι α όλων αυτών, ή τ α ν η συστηματική κ α τ α β ύ θ ι σ η τ ω ν μεταγωγικών πλοίων π ρ ο ς την Αφρική και ειδικά τ ω ν πετρελαι­ ο φ ό ρ ω ν . Υπ' α υ τ έ ς τις συνθήκες, η τελευταία α π ό π ε ι ρ α του Ρόμμελ γ ι α τ η ν π ρ ο έ λ α σ η π ρ ο ς την Αλεξάνδρεια δεν είχε καμμία ελπίδα επιτυχίας. 132

Μέσα

στο

αναγκαίος ο

πυκνά

ναρκοθετημένο μέτωπο

συχνός έλεγχος και

του Ελ Αλαμέιν ήταν

καθαρισμός διαδρόμων για

τις

περιπόλους και τα τμήματα εφοδιασμού που εκινούντο από θέση σε θέση.

Εδώ Αλεξιπτωτιστής ομάδος Σκαπανέων κατά αποστολής

Α φ ο ύ ό μ ω ς υ π ή ρ χ ε ά γ ν ο ι α όλων α υ τ ώ ν , ο ι π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί ε ς της ε π ι θ έ σ ε ω ς π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ α ν κ α ν ο ν ι κ ά . Οι Αλεξιπτωτι­ στές θα σ υ μ μ ε τ ε ί χ α ν και σ τ α δύο σκέλη τ η ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ς . To I Τ ά γ μ α με ν έ ο διοικητή τον Λ ο χ α γ ό Σ β ά ϊ γ κ ε ρ σ' α ν τ ι κ α τ ά σ τ α ­ ση του Κρο, π ο υ είχε μ ε τ α φ ε ρ θ ε ί στο επιτελείο τ η ς ταξιαρχίας, λ ό γ ω α σ θ ε ν ε ί α ς του αξιωματικού ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν Λ ο χ α γ ο ύ Σ α χ τ κ α θ ώ ς και τ ο Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς φ ο ν ν τ ε ρ Χάϋντε, θ α σ υ μ μ ε ­ τείχαν στις ε ν έ ρ γ ε ι ε ς κ α θ η λ ώ σ ε ω ς του ε χ θ ρ ο ύ σ τ α υ ψ ώ μ α τ α Ρουβέϊζατ, π ο υ διέσχιζαν π ε ρ ί π ο υ στο μέσον, οριζοντίως, την γ ρ α μ μ ή του μ ε τ ώ π ο υ . Στο νότιο τ μ ή μ α , ό π ο υ θ α επεχειρείτο και η α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ή ε ν έ ρ γ ε ι α , τα άλλα δ ύ ο τ ά γ μ α τ α τ η ς ταξιαρχίας (Συγκροτήματα Μάχης Χύμπνερ και Μπούρ-

(Συλλογή

συγγραφέως/Kriegsberichter

την εκτέλεση του

είδους.

Rechenberg)

κ χ α ρ τ ) , α π ό κοινού μ ε δ ύ ο τ ά γ μ α τ α τ η ς ιταλικής Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Αλεξιπτωτιστών «Φόλγκορε» και λ ο ι π ά τ μ ή μ α τ α υ π ο σ τ η ρ ί ξ ε ­ ως, μ ε τ ά την διάρρηξη του ε χ θ ρ ι κ ο ύ μ ε τ ώ π ο υ θ α π ρ ο ή λ α υ ν α ν σ ε ορισμένο β ά θ ο ς και σ τ ρ ε φ ό μ ε ν α κ α τ ό π ι ν π ρ ο ς Βορράν, θ α εγκαθίσταντο αμυντικά για την κάλυψη του πλευρού των ν ο τ ι ό τ ε ρ α π ρ ο ε λ α υ ν ο υ σ ώ ν φίλιων δ υ ν ά μ ε ω ν . Η ε π ί θ ε σ η ε ξ α π ο λ ύ θ η κ ε στις 22.00 τ η ς 3 0 ή ς Αυγούστου 1942. Στον Βορρά, το Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς φ ο ν ν τ ε ρ Χάϋντε εξετέλεσε την π ρ ο β λ ε π ο μ έ ν η περιορισμένη επιθετική του κίνηση, βελτιώνοντας τις θέσεις του σ τ α υ ψ ώ μ α τ α Ρουβέϊζατ και συλ179

τον α γ ώ ν α και να επανέλθει στις 4 του μηνός στις γ ρ α μ μ έ ς εκκι­ ν ή σ ε ω ς , ε γ κ α θ ι σ τ ά μ ε ν ο ς π λ έ ο ν α μ υ ν τ ι κ ά . Κατ' α υ τ ό ν τ ο ν τ ρ ό π ο , τ ε ρ μ α τ ί σ θ η κ ε η ύστατη π ρ ο σ π ά θ ε ι α του Άξονος γ ι α την προέλαση π ρ ο ς την Αλεξάνδρεια. Α φ ο ύ ε π α ν ή λ θ α ν τ α Σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α τ α Μ ά χ η ς τ ω ν Αλεξιπτωτι­ σ τ ώ ν στις αρχικές τ ο υ ς θέσεις, ο ρ γ α ν ώ θ η κ α ν α μ υ ν τ ι κ ά π ί σ ω α π ό π υ κ ν ά κ ι ε κ τ ε τ α μ έ ν α ν α ρ κ ο π έ δ ι α και σ υ ρ μ α τ ο π λ έ γ μ α τ α . Στο δ ι ά σ τ η μ α π ο υ μ ε σ ο λ ά β η σ ε μέχρι την τελική μάχη του Ελ Αλαμέιν, δ ι ε ν ε ρ γ ο ύ ν τ ο ε κ α τ έ ρ ω θ ε ν ε γ χ ε ι ρ ή μ α τ α με ολιγάριθ­ μ α τ μ ή μ α τ α , κ α τ ά τις ν υ κ τ ε ρ ι ν έ ς ώρες, εναντίον π ρ ο κ ε χ ω ρ η μένων φ υ λ α κ ί ω ν . Αυτές οι συγκρούσεις, β ρ α χ υ χ ρ ό ν ι ε ς αλλά εξαιρετικά βίαιες, α π ο σ κ ο π ο ύ σ α ν στην σύλληψη α ι χ μ α λ ώ τ ω ν γ ι α συλλογή π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν και δ ι α τ ή ρ η σ η τ ο υ α ν τ ι π ά λ ο υ σ ε συνεχή ε π ι φ υ λ α κ ή . Μ έ χ ρ ι τις 9 Ο κ τ ω β ρ ί ο υ , η τ α ξ ι α ρ χ ί α είχε α π ω λ έ σ ε ι α π ό την εμπλοκή τ η ς στις επιχειρήσεις 97 ν ε κ ρ ο ύ ς , 214 τ ρ α υ μ α τ ί ε ς και 15 α γ ν ο ο ύ μ ε ν ο υ ς ενώ 525 α σ θ ε ν ε ί ς είχαν μ ε τ α φ ε ρ θ ε ί σ τ α μ ε τ ό π ι σ θ ε ν . Στις 23 Ο κ τ ω β ρ ί ο υ , π α ρ α μ ο ν ή τ η ς βρετανικής ε π ι θ έ σ ε ω ς , η τ α ξ ι α ρ χ ί α δ ι έ θ ε τ ε δ ύ ν α μ η 3-376 ανδρών. (33}

Πλήρωση

υδροδοχείων

πάντα διετίθετο

των Αλεξιπτωτιστών με

σε ανεπαρκείς ποσότητες.

κονίστρα,

το

πολύτιμο

που

Ο λευκός σταυρός στα

τα διαφοροποιεί από εκείνα

(Συλλογή

νερό

Η βρετανική ε π ί θ ε σ η με την ε π ω ν υ μ ί α "Lightfoot", ε ξ α π ο ­ λ ύ θ η κ ε το ίδιο β ρ ά δ υ στις 21.οο, στον βόρειο τ ο μ έ α του μετώ­ π ο υ . Έ χ ο ν τ α ς εξασφαλίσει α ν α λ ο γ ί α 2 π ρ ο ς ι σε άνδρες, ά ρ μ α ­ τ α μάχης, π υ ρ ο β ο λ ι κ ό και ε λ α φ ρ ά υ π ε ρ ο χ ή σ ε α ε ρ ο σ κ ά φ η αλλά ε π ι π λ έ ο ν έ χ ο ν τ α ς σ τ α μ ε τ ό π ι σ θ ε ν όγκο ε φ ο δ ί ω ν σε αντί­ θεση με την Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η Σ τ ρ α τ ι ά Α φ ρ ι κ ή ς , π ο υ εμαστίζετο α π ό ελλείψεις, ο Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ , ύ σ τ ε ρ α α π ό σ φ ο δ ρ ή π ρ ο π α ρ α ­ σκευή π υ ρ ο β ο λ ι κ ο ύ , α π ο π ε ι ρ ά θ η κ ε να διαρρήξει με τον όγκο των δυνάμεων του το γερμανοϊταλικό μέτωπο, χρησιμοποιώ­ ν τ α ς μαζικούς σ χ η μ α τ ι σ μ ο ύ ς τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν . Π α ρ ά τ η ν έντονη π ί ε σ η , οι γ ε ρ μ α ν ο ϊ τ α λ ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς άνθεξαν, ενώ εξέσ π α σ α ν βίαιες α ρ μ α τ ο μ α χ ί ε ς . Μ π ρ ο σ τ ά σ' α υ τ ή ν την αντίστα­ ση, π ο υ μετέβαλε την σ ύ γ κ ρ ο υ σ η σε μάχη φ θ ο ρ ά ς , η βρετανι­ κή διοίκηση εξετέλεσε στον κεντρικό και νότιο τ ο μ έ α σ ε ι ρ ά μικρής κλίμακος ε π ι θ έ σ ε ω ν γ ι α ν α σ υ γ κ ρ α τ ή σ ε ι επί τ ό π ο υ τις α ν τ ί π α λ ε ς δυνάμεις, μ α κ ρ ι ά α π ό τ ο ε π ί κ ε ν τ ρ ο του κυρίου α γ ώ ­ ν ο ς . Οι Αλεξιπτωτιστές μέχρι τότε είχαν π α ρ α μ ε ί ν ε ι αμέτοχοι στην εξέλιξη τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν . Δ έ χ θ η κ α ν ό μ ω ς τ η ν ε π ί θ ε σ η ινδικών και ελληνικών τ μ η μ ά τ ω ν , τ α ο π ο ί α ωστόσο και α π έ ­ κρουσαν.* *

των καυσίμων.

συγγραφέως / Kriegsberichter Seeger)

3

Τελικώς, η μάχη στον Β ο ρ ρ ά ά ρ χ ι σ ε να γ έ ρ ν ε ι υ π έ ρ τ η ς βρε­ τ α ν ι κ ή ς π λ ε υ ρ ά ς κ α θ ώ ς ο ι α π ώ λ ε ι ε ς της Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς Α φ ρ ι κ ή ς δεν ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν ν α α ν α π λ η ρ ω θ ο ύ ν , σ ' αντίθεση με τ ο ν α ν τ ί π α λ ο . Στις 2 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , ο Ρ ό μ μ ε λ υ π ο ­ χ ρ ε ώ θ η κ ε να διατάξει την σύμπτυξη των μονάδων στην Φούκα, 110 χλμ. δ υ τ ι κ ά του Ελ Αλαμέιν. Μ ί α δ ι α τ α γ ή του Χίτ­ λερ γ ι α ε π ι τ ό π ο υ ά μ υ ν α δεν κ α θ υ σ τ έ ρ η σ ε γ ι α πολύ την π ο ρ ε ί α τ ω ν γ ε γ ο ν ό τ ω ν . Στις 4 του μηνός, το μ έ τ ω π ο δ ι α σ π ά σ θ η κ ε και η σ τ ρ α τ ι ά α ν α γ κ α σ τ ι κ ά ά ρ χ ι σ ε την ο π ι σ θ ο χ ώ ρ η σ η της. Η Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών δεν έλαβε την αρχική διαταγή οπισθοχωρήσεως, α γ ν ο ώ ν τ α ς την γενικότερη κ α τ ά σ τ α σ η μέχρις ότου έγινε αντιληπτό ότι οι γειτονικές ιταλικές μονάδες είχαν εγκαταλείψει τις θέσεις τους. Μ ο ν ά χ α το Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς φ ο ν ντερ Χάϋντε, π ο υ ευρίσκετο βορειότερα, υ π ό την διοίκηση της 90ής Ε λ α φ ρ ό ς Μεραρχίας, κ α τ ά φ ε ρ ε εγκαίρως να ακολου­ θήσει τον όγκο της στρατιάς κ α τ ά την οπισθοχώρηση του. Σε α υ τ έ ς τις δύσκολες στιγμές, ο Ρ ά μ κ ε α π έ δ ε ι ξ ε ε μ π ρ ά κ τ ω ς γιατί ευρίσκετο τόσο ψ η λ ά στην εκτίμηση τ ω ν α ν δ ρ ώ ν του. Η τ α ξ ι α ρ χ ί α ή τ α ν α π ο κ ο μ μ έ ν η α π ό τ η ν υ π ό λ ο ι π η σ τ ρ α τ ι ά και α π ό τ α λ ι γ ο σ τ ά ο χ ή μ α τ α της, τ α μισά ή τ α ν μοτοσυκλέτες. Τ α 180

υ π ό λ ο ι π α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ α ν γ ι α τ η ν μετακίνηση τ ω ν β α ρ έ ω ν όπλων. Σ κ έ ψ η π α ρ α δ ό σ ε ω ς δεν υ π ή ρ χ ε . Έτσι, η μ ο ν ά δ α π ρ ο ­ χ ώ ρ η σ ε πεζή μ έ σ α στην έρημο, π ρ ο ς τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η της Φούκα. Τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς , ε ξ ε π έ μ φ θ η σ α ν α ν α γ ν ω ρ ι σ τ ι κ έ ς π ε ρ ί π ο ­ λοι γ ι α ν α ε ξ α κ ρ ι β ώ σ ο υ ν την δ ι α μ ο ρ φ ω θ ε ί σ α κ α τ ά σ τ α σ η . Ο ι α ν α φ ο ρ έ ς ή τ α ν ανησυχητικές. Μ ε γ ά λ ο ι μηχανοκίνητοι βρετα­ νικοί σχηματισμοί α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν τις υ π ο χ ω ρ ο ύ σ ε ς γ ε ρ μ α ν ο ϊ ταλικές φ ά λ α γ γ ε ς και με δ ε δ ο μ έ ν η την κ α θ υ σ τ ε ρ η μ έ ν η α π ο ­ χ ώ ρ η σ η της τ α ξ ι α ρ χ ί α ς α π ό τις θέσεις της, π α ρ ε ν ε β ά λ ο ν τ ο ή δ η μεταξύ α υ τ ή ς κ α ι τ ω ν φ ί λ ι ω ν σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν . Μ ί α α π ό π ε ι ρ α του Σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α τ ο ς Μ ά χ η ς Μ π ο ύ ρ κ χ α ρ τ ν α π ρ ο χ ω ρ ή σ ε ι τολ­ μ η ρ ά π ρ ο ς την ακτή με ι τ α λ ι κ ά ο χ ή μ α τ α , α π έ τ υ χ ε . Η μ ο ν ά δ α βρέθηκε εν μέσω βρετανικής τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς μ ο ν ά δ ο ς κι α ν α ­ γ κ ά σ θ η κ ε ν α π α ρ α δ ο θ ε ί . Τ α υ π ό λ ο ι π α , ωστόσο, τ μ ή μ α τ α της ταξιαρχίας, συνέχισαν σ τ ω ι κ ά τ η ν π ο ρ ε ί α τους. Τότε, έ φ θ α σ ε νέο σ ή μ α α π ό την Σ τ ρ α τ ι ά π ο υ α κ ύ ρ ω ν ε ω ς χ ώ ρ ο σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ­ σεως τ η ν Φ ο ύ κ α και όριζε ω ς ν έ α τ ο π ο θ ε σ ί α τ η ν Μ ά ρ σ α Ματρούχ, ακόμη πιο δυτικά. Για τον Ρ ά μ κ ε , α υ τ ό σήμαινε σχε­ δόν τ η ν κ α τ α δ ί κ η τ η ς μ ο ν ά δ ο ς του, κ α θ ώ ς ο καινούργιος π ρ ο ­ ορισμός α π ε ί χ ε πλέον π ε ρ ί τ α 3 0 0 χλμ. Χωρίς ε φ ο δ ι α σ μ ό , μ η χ α ν ο κ ί ν η τ α μ έ σ α και εν μέσω ε χ θ ρ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν , η ε λ π ί δ α της σ υ ν ε ν ώ σ ε ω ς με την Σ τ ρ α τ ι ά σ χ ε δ ό ν έσβηνε. Π α ρ ' όλα αυτά, συνέχισε α τ α λ ά ν τ ε υ τ ο ς την π ο ρ ε ί α του χ ω ρ ί ς σ κ έ ψ η παραδόσεως. Στις 6 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ ν ω ρ ί ς το πρωί, α ν α π ά ν τ ε χ α , η ε λ π ί δ α π ή ρ ε και πάλι σ ά ρ κ α και οστά, όταν οι ανιχνευτικές του π ε ρ ί ­ πολοι α ν έ φ ε ρ α ν ότι δ ύ ο μεγάλες φ ά λ α γ γ ε ς β ρ ε τ α ν ι κ ώ ν ε φ ο δ ι ο π ο μ π ώ ν ή σ α ν σ τ α θ μ ε υ μ έ ν ε ς σε κοντινή π ε ρ ι ο χ ή . Εν τ ά χ ε ι κ α τ α σ τ ρ ώ θ η κ ε τ ο σχέδιο δ ρ ά σ ε ω ς . Α θ έ α τ α τ α τ μ ή μ α τ α π ε ρ ι ε κ ύ κ λ ω σ α ν τις ε φ ο δ ι ο π ο μ π έ ς κ α ι σ τ η ν κ α θ ο ρ ι σ μ έ ν η σ τ ι γ μ ή ξ ε π ρ ό β α λ α ν α π ό τους π ε ρ ι φ ε ρ ε ι α κ ο ύ ς α μ μ ό λ ο φ ο υ ς , α ι φ ν ι δ ι ά ­ ζοντας π λ ή ρ ω ς τ ο υ ς α ν ύ π ο π τ ο υ ς Βρετανούς, π ο υ δεν π ρ ο έ τ α ­ ξαν ο υ δ ε μ ί α α ν τ ί σ τ α σ η . Οι ε φ ο δ ι ο π ο μ π έ ς , π ο υ προορίζοντο γ ι α μία βρετανική τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ταξιαρχία, μ ε τ έ φ ε ρ α ν ν ε ρ ό , τ ρ ό φ ι μ α , π υ ρ ο μ α χ ι κ ά κ.ά. ό,τι δ η λ α δ ή α κ ρ ι β ώ ς είχαν α ν ά γ κ η οι Αλεξιπτωτιστές. Με καινούργιο λοιπόν π ρ ο σ ω π ι κ ό , τα βρε­ τ α ν ι κ ά φ ο ρ τ η γ ά π ή ρ α ν π ο ρ ε ί α π ρ ο ς την ακτή και π α ρ α κ ά ­ μ π τ ο ν τ α ς άλλες βρετανικές φ ά λ α γ γ ε ς χ ω ρ ί ς ν α γίνουν αντιλη­ πτοί, οι Αλεξιπτωτιστές κ α τ ά φ ε ρ α ν να φ θ ά σ ο υ ν στις η Ν ο ε μ ­ βρίου στην π α ρ α λ ι α κ ή ζώνη, ό π ο υ και σ υ ν ά ν τ η σ α ν έ ν α γ ε ρ μ α ­ νικό α ν α γ ν ω ρ ι σ τ ι κ ό α π ό σ π α σ μ α τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν α υ τ ο κ ι ν ή ­ των. Η σ ω τ η ρ ί α είχε επιτευχθεί! Ό χ ι μόνο ο όγκος της τ α ξ ι α ρ ­ χίας είχε δ ι α σ ω θ ε ί αλλά κ α θ ' οδόν α π ε λ ε υ θ ε ρ ώ θ η κ ε και α ρ ι θ ­ μός Γ ε ρ μ α ν ώ ν και Ι τ α λ ώ ν α ι χ μ α λ ώ τ ω ν , τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς μ ε τ έ φ ε ­ ραν σ τ α μ ε τ ό π ι σ θ ε ν έξι β ρ ε τ α ν ι κ ά φ ο ρ τ η γ ά . Το ίδιο α υ τ ό π ρ ω ­ ινό, ο Ρ ά μ κ ε π α ρ ο υ σ ι ά σ θ η κ ε στο επιτελείο του Ρ ό μ μ ε λ εν μέσω σ υ σ κ έ ψ ε ω ς σχετικής με την τ α ξ ι α ρ χ ί α τ ο υ , η ο π ο ί α ε θ ε ω ρ ε ί τ ο ως οριστικώς α π ω λ ε σ θ ε ί σ α . Μαζί του είχε φ έ ρ ε ι 829 Αλεξι­ πτωτιστές. Συνυπολογίζοντας το Συγκρότημα Μάχης φον ντερ Χ ά ϋ ν τ ε αλλά και άλλα μ ε μ ο ν ω μ έ ν α τ μ ή μ α τ α , π ο υ κ α τ έ φ θ α σ α ν τις ε π ό μ ε ν ε ς ημέρες, η δ ύ ν α μ η της μ ο ν ά δ α ς α ν ή λ θ ε και πάλι γ ύ ρ ω στους 2.000 ά ν δ ρ ε ς . (35)

Γι' α υ τ ό ν τον άθλο, ο Ρ ά μ κ ε π α ρ α σ η μ ο φ ο ρ ή θ η κ ε στις 13 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ μ ε τ α Φύλλα Δ ρ υ ό ς επί του Σ τ α υ ρ ο ύ τ ω ν Ι π π ο τ ώ ν . Λίγες η μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α , α ν ε χ ώ ρ η σ ε οριστικά γ ι α την Ε υ ρ ώ π η . Η τ α ξ ι α ρ χ ί α έ χ ο ν τ α ς δ ύ ν α μ η ενισχυμένου τ ά γ μ α τ ο ς , α π ό τα κατάλοιπα των Σ υ γ κ ρ ο τ η μ ά τ ω ν Μ ά χ η ς Σβάϊγκερ και Χ ύ μ π ν ε ρ , έλαβε θέση στην ν έ α αμυντική γ ρ α μ μ ή Μ ά ρ σ α ε λ Μπρέγκα, στα όρια Τριπολίτιδος και Κηρυναϊκής. Το (36)

181

ΜΑΡΤΥΡΊΑ ΑΠΟ ΒΌΡΕΙΟ ΑΦΡΙΚΉ 1 9 4 2 Δεκανέας Γκότφριντ Έμριχ (Gottfried Emrich) 4ος Λόχος, Τάγμα «Φον ντερ Χάϋντε», Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών «Ράμκε» Στο Ντάιμπεριτς αρχίζει ξανά η συ­ νηθισμένη υπηρεσία στο στρατόπεδο. Η εκπαίδευση στους όλμους και τα πο­ λυβόλα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη. Τμήματα του ίου Λόχου αποσπώνται για την συγκρότηση του 4ου Συντάγ­ ματος. Υπαγόμεθα τώρα πλέον απευ­ θείας στο XI Αεροπορικό Σώμα και η νέα μας ονομασία είναι 4ος Λόχος τον 3ου Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών. Ως νέο τακτικό έμβλημα το τάγμα υιοθε­ τεί ένα τετράφυλλο τριφύλλι με ενδιά­ μεσα ένα "L". (σ.σ. αρχικό τ ο υ Lehr Bataillon, δ η λ α δ ή ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ο ύ τ ά γ ­ ματος όπως είχε χαρακτηρισθεί η μ ο ν ά δ α του). Στην στολή εξόδου μας φέρουμε τώρα λωρίδες στην ξιφολόγ­ χη μας με τα χρώματα των λόχων, η δική μας είναι κυανή. Αυτήν την εποχή χορηγείται επίσης μία νέα στολή για τους Αλεξιπτωτιστές. Περ­ νάμε πολλές ώρες στα πεδία βολής και I TO τάγμα εκτελεί επιπλέον εκπαιδευτι­ κά άλματα. Πρέπει να πραγματοποιή­ σουμε ως λόχος άλμα με το όπλο στο χέρι, μία πρωτοποριακή απόπειρα που έχει πραγματοποιήσει ένα τάγμα πρωτύτερα.

πρέπει να πηγαίνω στους γονείς του επιλοχία στο Βερολίνο για να πλυ­ θούν τα ρούχα του εκεί. Παίρνω άδεια πολλές φορές για το Σαββατο­ κύριακο. To "Haus Vaterland" στο Βερολίνο προσφέρει την ψυχαγωγία μας, όπως επίσης και τα "Bayriches Zell" και "Mokaefti". Περνάμε εκεί πολύ ωραίες ώρες αν και καμμιά φορά το παρακάνουμε. Συνέβη εκεί ένα γεγονός, το οποίο αργότερα μου το αφηγήθηκαν συνάδελφοι αφού εκείνο τον καιρό βρισκόμουν στο Γκρόσμπορν. Ήταν η τελευταία Κνριακή στο Βερολίνο και είχαν πιει στο "Haus Vaterland". Σε μερικούς ήρθε η ιδέα να πηδούν με σαλταρίσματα από μία σκάλα και άλλα παρόμοια παιδιαρίσματα. Αντό ήταν φνσικά υπερβολικό και ο ιδιο­ κτήτης ήρθε κι έκανε παράπονα. Μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου τον τύλιξαν στο μεγάλο χαλί τον διαδρόμου, τον έστησαν στον τοίχο και ξέσπασαν σε γέλια. Σε μας Ο Γκ. Έμριχ στην πλατεία της Αγοράς Χανίων, 7 Αυγούστου 1942. (Emrich). συνέβη κάτι επίσης δυσάρεστο στο "Mokaefti". Κάναμε ένα παιχνίδι, από το οποίο έσπασε η τζα­ μαρία και 'μεις την κοπανήσαμε σαν κακοποιοί. Η ημέρα του άλματος μας έχει υγρασία και ομίχλη και η Μετά τα Σαββατοκύριακα μας στο Βερολίνο, στην επιστρο­ ζώνη ρίψεως είναι ένας αγρός οργωμένος όχι μακριά από το φή μας στο στρατόπεδο πηγαίναμε για μερικές στάσεις με τον αεροδρόμιο Νταίμπεριτς. Οι αρχηγοί ρίψεως είναι νέοι με υπόγειο σιδηρόδρομο και μετά με τον προαστιακό μέχρι τον μικρή εμπειρία. Κοντά στην ζώνη ρίψεως υπάρχει ένα καλώδιο κομβικό σταθμό Βούστερμαν. Ένας δρομ'ισκος μέσω τον υψηλής τάσεως, όπου δυστυχώς συνέβη ήδη ένα δυσάρεστο δάσονς μας έφερνε γρήγορα στο στρατόπεδο διά μέσον ενός ατύχημα,όταν ένας αλεξιπτωτιστής έπεσε στο καλώδιο και αθλητικού χώρον παρ' όλες τις απαγορεντικές πινακίδες. Αυτό σακατεύτηκε με βαρειά εγκαύματα. όμως δεν μας ενδιέφερε αφού ήταν βράδυ και γυρίζαμε πάντα Βρίσκομαι τώρα μέσα στο αεροσκάφος, η ορατότητα προς την τελευταία ώρα για να παρουσιασθούμε. Ένα βράδυ χρησι­ το έδαφος λόγω της πυκνής ομίχλης είναι δύσκολη και γι' αυτό μοποίησα πάλι αυτόν τον δρόμο κι εκεί με σταματά ένας επι­ καθυστερούμε να πέσουμε, κάποιος με τραβάει πίσω. Βλέπω λοχίας πον σκοπεύει να μ' αναφέρει στην φρονρά. Κατά την ακόμη τους τελευταίους Αλεξιπτωτιστές που έπεσαν από το είσοδο στο στρατόπεδο έπρεπε να δείξω στην φρουρά το στρα­ αεροπλάνο να χαμηλώνουν. Ύστερα από μία δεύτερη βόλτα τιωτικό μου βιβλιάριο, ήταν όμως ξεκάθαρο ότι η αναφορά θα πλησιάζω την θύρα εξόδου κι ακούγεται η διαταγή: «Ετοιμα­ μου κόστιζε γι'αυτό έπρεπε γρήγορα να σκεφθώ κάτι. Μπήκα σθείτε για ρίψη»! Στέκομαι και πάλι στην έξοδο, εκ νέου όμως μπροστά από τον επιλοχία για να δείξω τα χαρτιά μου. Μόλις με συγκρατούν. Προσπερνάμε ακόμη μία φορά το σημείο αφέ­ το έκανα, αρπάζω αμέσως το βιβλιάριο και την κοπανάω μ' σεως. όλες μου τις δυνάμεις. Ο επιλοχίας φωνάζει να με σταματή­ Δεν είναι και τόσο ωραίο συναίσθημα αυτό για μένα. Τελι­ σουν. Όλα όμως πήγαν μία χαρά. Με έναν μεγάλο κύκλο γύρω κά, μετά την επόμενη στροφή πέφτω όπως και οι υπόλοιποι από το γήπεδο και άλλα κτίρια, φθάνω στο κατάλυμα μας για τον αεροπλάνου. Προσγειώνομαι σωστά στο έδαφος, σπρώ­ να κοιμηθώ. Δόξα τω Θεώ ο επιλοχίας δεν με γνώριζε. χνοντας μακριά μου το τυφέκιο. Αυτό ήταν το 8ο άλμα μου. Κάνα - δυο άνδρες αφήνουν στον αέρα τα όπλα να πέσουν με Στις 31-3Ί94 προήχθην σε Obergefreiter. (σ.σ. ι δ ι α ί τ ε ρ ο ς αποτέλεσμα να καταστραφούν. γ ε ρ μ α ν ι κ ό ς β α θ μ ό ς π ο υ δεν αντιστοιχεί σε ελληνικό α λ λ ά συμ­ βατικά θ ε ω ρ ε ί τ α ι ισότιμος του δ ε κ α ν έ ω ς ) . Αυτό δίνει ιδιαίτερο Ο επιλοχίας μου αναθέτει το πόστο της καθαριότητος, το κέφι στον αρχιλοχία μας. Πριν το γεγονός, έπρεπε κάτω από οποίο μου προσφέρει περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Συχνά 2

182

0

φακός

συλλαμβάνει

έναν από

τους

νεαρούς Αλεξιπτωτιστές

που ήρθαν να αναπληρώσουν τα κενά που άφησαν πίσω τους οι (Συλλογή

σφοδρές μάχες

στο Ανατολικό

συγγραφέως/Kriegsberichter

Μέτωπο.

Kussmann)

τροφή για τροπικό κλίμα και με την ελάχιστη δυνατή κατανά­ λωση. Σε μία νυκτερινή βολή με τα LG II, πέφτει μία βολή στους άνδρες μας. Το αποτέλεσμα: ένας νεκρός. Λόγω του γεγονότος διατάσσεται μεγάλη διοικητική εξέταση. Επακολου­ θεί άσκηση με αλεξίπτωτα,κατά την οποία κάθε λόχος πρέπει να πραγματοποιήσει ένα νυκτερινό άλμα. Μια Κυριακή οδη­ γούμεθα στο Τέμπελμπουργκ. Το αεροδρόμιο βρίσκεται στα περίχωρα και στον ελεύθερο χρόνο μας περιδιαβαίνουμε την γύρω περιοχή, καταπνίγοντας την δίψα μας σ' ένα μαγαζί. Στις 2ΐ.οο η πρώτη ομάδα επιβιβάζεται στο αεροπλάνο. Η νύκτα δεν είναι ήρεμη, το σκοτάδι είναι πίσσα και ψιχαλίζει. Ο διοι­ κητής του λόχου Υπολοχαγός Πάϊζερ είναι κάπως αβέβαιος για την διεύθυνση του άλματος. Ο διοικητής του τάγματος Ταγμα­ τάρχης φον ντερ Χάϋντε εμφανίζεται με το χέρι σε επίδεσμο από προηγούμενη ρίψη. Φορά το αλεξίπτωτο κι απογειώνεται με το επόμενο μεταγωγικό. Μετά το άλμα εμφανίζεται μπρο­ στά μας με ματωμένη μύτη, τώρα πια δεν υπάρχει περίπτωση να κάνουμε πίσω. Έρχεται και η σειρά του αποσπάσματος Διαβιβάσεων. Το­ ποθετούμε τις επιγονατίδες κι ετοιμαζόμαστε για το άλμα. Ε­ πάνω από το χιτώνιο, στον ζωστήρα, φέρουμε σακκίδιο μάχης και υδροδοχείο. Καθόμαστε στο μεταγωγικό, όλα γύρω μας είναι μαύρα. Μέσα από το παράθυρο διακρίνουμε τα φώτα του Τέμπελμουργκ, είμαστε λίγο πριν τα μεσάνυχτα. Αντηχεί η γνωστή διαταγή: «Έτοιμοι»! (Fertigmachen) «Έτοιμοι για άλμα»! (Fertigmachen zum Sprung). Ο πρώτος άνδρας στέκει στην θύρα εξόδου. Με το σφύριγμα της κόρνας πεταγόμαστε στο σκοτάδι, διακρίνω την φωτεινή σηματοδότηση στην Ζώνη 183

(Επάνω και δεξιά): Ο 4ος Λόχος του Τάγματος φον ντερ Χάϋντε το πρωΐτης 5ης Αυγούστου

1942,

μία ημέρα πριν την πτήση από το αεροδρόμιο της Ελευσίνος προς το Μάλεμε. (Emrich)

πατάτες - βραστές πατάτες! Είμαστε τυχεροί που παίρνουμε το επίδομα άλματος κι εγώ εισπράττω, σαν δεκανέας, 34 Μάρκα. Το βράδυ έχουμε πάντα έξοδο και συχνά επιστρέφου­ με πολύ αργά. Παίρνουμε τον δρόμο μέσα από το πεδίο βολής, περνώντας πάνω απ' την περίφραξη. Σ' αυτόν τον σύντομο χρόνο αναπαύσεως μας στο Χιλντεσχάϊμ, περνούμε πολύ ωραία. Με τον καιρό βγήκε σταδιακά η φήμη στον πληθυσμό ότι οι Αλεξιπτωτιστές είναι τσαμπουκά­ δες. Σίγουρα έγιναν εδώ από τους προηγούμενους κάποιες άσχημες καταστάσεις αν και το δικό μας τάγμα δείχνει καλύ­ τερη συμπεριφορά. Η πειθαρχία μας ήταν αψεγάδιαστη. Η εκπαίδευση της μονάδος στο ΧΊλντεσχάϊμ πραγματοποι­ είται σε τελείως διαφορετικά αντικείμενα. Οι λόχοι εκπαιδεύο­ νται στα ανεμόπτερα. Ένας τύπος, με εννέα θέσεις, φτιαγμέ­ νος από ξύλο και ύφασμα. Καθένας κάθεται σ' έναν πάγκο, ο ένας πίσω από τον άλλο. Οι τέσσερις πρώτοι συμπεριλαμβανο­ μένου και του χειριστού κοιτούν προς τα 'μπρος, οι άλλοι κάθο­ νται κοιτώντας προς την ουρά. Βρισκόμαστε τώρα στο αερο­ δρόμιο καθισμένοι στο γρασίδι και πρέπει να περιμένουμε υπομονετικά ως ότου έρθει η σειρά μας να επιβιβασθούμε με πλήρη εξάρτυση και οπλισμό στο ανεμοπλάνο. Μηχανικοί της Λουφτβάφφε τρέχουν τριγύρω με χάρτες, το ανεμόπτερο ζυγί­ ζεται με τον φόρτο του, σε κάθε άνδρα είναι γνωστό τι κουβα­ λά σε οπλισμό, πυρομαχικά και μηχανήματα περιλαμβανομέ­ νου και του δικού του βάρους. Αυτό γίνεται συνέχεια, το ανε­ μόπτερο αναρτάται και ζυγίζεται σε ζυγαριά και μετά κάθε άνδρας ξεχωριστά, γιατί που και που είτε πρέπει να αφαιρε-

184

δύο τροχοί του ανεμοπτέρου αποκολλώνται και πέφτουν στο έδαφος. Το μεταγωγικό μας ανεβάζει σε ύψος 2.οοο μέτρων. Αιωρούμαστε σε ευθεία πτήση κι άξαφνα μας διαπερνά ένα τρεμούλιασμα, σημάδι ότι το ανεμόπτερο απελευθερώθηκε από το μεταγωγικό. Το καλώδιο κρέμεται πίσω από το μετα­ γωγικό και κατόπιν θα αφεθεί επάνω από το αεροδρόμιο. Δυστυχώς κανείς από 'μας δεν μπορεί να τα δει όλα αυτά. Είμαστε δεμένοι με ζώνες μέσα στο ανεμόπτερο. Τώρα ρίχνε­ ται το ανεμοπλάνο με την μύτη, μία πρωτόγνωρη εμπειρία, αισθάνεσαι το στομάχι να γυρνάει. Σε κάθετη πτήση με γωνία 8ο° από τα 2.οοο μέτρα πλησιάζουμε ταχύτατα την γη. Κατά την διάρκεια της καθόδου, τα τοιχώματα τρεμουλιάζουν, πίσω στην ουρά του ανεμοπτέρου ανοίγει ένα αλεξίπτωτο (σ.σ. γ ι α φ ρ ε ν ά ρ ι σ μ α ) . Μία σειρήνα στην θέση του χειριστή και το κροτάλισμα ενός πολυβόλου, που αυτός ενεργοποιεί, δίνουν ηθική υποστήριξη στους επιβαίνοντες. Δεν έχω κανένα πρόβλημα κατά την κάθετη εφόρμηση, μονάχα μετά την άφιξη μου στο έδαφος παρατηρώ ότι εξαιτίας της απότομης υψομετρικής δια­ φοράς η ακοή μου χάνεται για κάμποση ώρα,τ' αυτιά μου σφυ­ ρίζουν. Στο ανεμόπτερο έχουμε την αίσθηση ότι θα πάρουμε κωλοτούμπα καθώς τα πόδια έχουν υψωθεί στον αέρα. Κατό­ πιν, ο χειριστής επιχειρεί την προσγείωση, προσκρούουμε, συρόμαστε για κάμποσο στο έδαφος και σταματούμε. Ξεπηδά­ με απ' τις θυρίδες εξόδου και πιάνουμε θέσεις. Τώρα βλέπουμε πόσο δύσκολο είναι να προσανατολισθούμε αμέσως. Το ανεμό­ πτερο μας προσγειώθηκε σε 2θ μέτρα το πολύ από τον σταυ­ ρό.

185

Μεταφορά Αλεξιπτωτιστών με Γούνκερς-52 από

την Αθήνα στην Κρήτη,

ενδιάμεσο

σταθμό

προς το μέτωπο

της Βορείου Αφρικής.

(Bosshammer)

θεται το Απόσπασμα Διαβιβάσεων. Το απόσπασμα, αποτελεί­ ται εν μέρει από παλαιούς και έμπειρους άνδρες αλλά επίσης και από εντελώς νέους. Βαδίζουμε για μια ακόμη φορά τραγουδώντας βροντερά μέσα από το Χιλντεσχάϊμ για τον σιδηροδρομικό σταθμό επιβι­ βάσεως και από εκεί κατευθυνόμαστε προς τα νότια. Σε λίγες μέρες διασχίζουμε την Γερμανία, Αυστρία και Γιουγκοσλαβία. Το τραίνο προσπερνά στρατόπεδα περιφραγμένα με συρματο­ πλέγματα και πύργους σκοπών. Υποθέτουμε ότι τα στρατόπε­ δα αυτά έχουν φτιαχτεί για παρτιζάνους κι αντιστασιακούς. Στα Σκόπια, ο συρμός σταματά για λίγο. Λίγο έχει αλλάξει η εικόνα της πόλεως από την γνωριμία μου μ' αυτήν ένα χρόνο πριν. Στην πλατεία του σταθμού υπάρχει μια μεγάλη σκηνή για τον ιατρικό έλεγχο επιδεινούμενων ασθενειών των διερχο­ μένων ασθενούντων. Ο δρόμος συνεχίζεται κατόπιν στο ελληνικό έδαφος. Αισθά­ νεται κανείς σαν να 'χει μπει σε τελείως άλλο κόσμο. Ξερή χώρα, κυπαρίσσια, ελαιώνες, η ειδυλλιακή εικόνα Ελλήνων αγροτών που κάθονται στα γαϊδούρια τους, πάνω απ' όλα όμως ατέλειωτος γαλανός ουρανός. Οι γραμμές χώνονται μέσα στα βουνά, η ατμομηχανή αγκομαχάει, ο συρμός διατρέχει μια μεγάλη στροφή, δεξιά κι αριστερά πανύψηλα κυπαρίσσια κι ελαιώνες. Κατεβαίνουμε σε μια πεδιάδα. Το βλέμμα πέφτει στην Αθήνα, η Ακρόπολις, το σύμβολο της πόλεως υψώνεται στο βάθος. Δεξιά, βλέπουμε σε κάποια απόσταση ένα αερο­ δρόμιο (Τατόι). Η κοιλάδα εκτείνεται ακόμη περισσότερο. Δια-

186

Μάλεμε,

Κρήτη

1942. Αλεξιπτωτιστές, Γιούνκερς-52

σε πρώτο

πλάνο,

που

τους μεταφέρουν στην Βόρειο Αφρική.

θα

αναμένουν με άλλα διάσπαρτα τμήματα του στρατού, (Συλλογή

ανήκουμε σε μια ταξιαρχία γου Ράμκε, με την οποία

την ώρα επιβιβάσεως στα

συγγραφέως/Kriegsberichter Dressier)

υπό την διοίκηση του Υποστρατή­ θα μεταφερθούμε στην Αφρική.

Εκτός από το τάγμα μας, υπάγονται σ' αυτήν άλλα τρία τάγ­ ματα (Μπούρκχαρτ, Κρο, Χύμπνερ) όπως επίσης μικρότερες μονάδες. Διακρινόμαστε μεταξύ μας με στενές διαφορετικές ταινίες περασμένες απ' την μασχάλη (κόκκινες, κίτρινες, λευ­ κές και γαλάζιες). Εδώ συναντούμε επίσης το Τάγμα Μπούρ­ κχαρτ γνωστό μας από το Νταίμπεριτς-Έλσγκρουντ. Μετά την σύντομη παραμονή στους ελαιώνες, μεταφερόμαστε στο αερο­ δρόμιο της Ελευσίνος. Σε μια βόλτα μας απολαμβάνουμε την αίσθηση ενός θερινού κινηματογράφου. Το αεροδρόμιο είναι επιχειρησιακή βάση για Γιούνκερς-88 (βομβαρδιστικά του LGi). Την ημέρα προ της απογειώσεως, μας μιλά ο Υποστράτηγος Ράμκε. Το βράδυ βολευόμαστε σε διαδρόμους και έξω στην ύπαιθρο. Το πρωί της 6ης Αυγούστου 1942 επιβιβαζόμαστε στα γεν­ ναία Γιούνκερς-52. Τα μαγειρεία εκστρατείας φορτώνονται σε ιταλικά μεταγωγικά Σαβοΐα. Ανεβαίνουμε γρήγορα ψηλά αν και δεν κρατά πολύ αυτή η πτήση. Στο αεροδρόμιο Τατοΐου, βάση ιταλικών καταδιωκτικών, το σμήνος μας πραγματοποιεί μια ενδιάμεση προσγείωση για συμπλήρωση των δεξαμενών με καύσιμα. Όλα γίνονται πολύ γρήγορα, δεν χάνεται χρόνος. Τώρα βρισκόμαστε ξανά στον ουρανό κι' η Αθήνα απλώνεται κάτω μας. Πετούμε επάνω από την Ακρόπολη. Υπάρχει μια πανοραμική θέα απ' αυτό το ύψος στα σπίτια και την γαλάζια θάλασσα,μιά απ' τις ωραιότερες πτήσεις που θυμάμαι ποτέ. Είναι υπέροχα κάτω απ' αυτόν τον ουρανό τον Νότου. Πριν ένα και πλέον έτος βρισκόμασταν στο ίδιο αντό αεροπορικό δρομολόγιο, πηγαίνοντας σ' έναν άγνωστο προορισμό. Αντή\' την φορά είναι ξανά η Κρήτη, ο πρώτος μας προορισμός. Τα αεροσκάφη θα ανεφοδιασθούν ξανά και θα περιμένουν. Στα

187

πόλη βρίθει από στολές, άνδρες των αντιαεροπορικών, Ιταλοί ναύτες. Στέκομαι τώρα μπροστά από την μεγάλη σιδερένια πόρτα κρατώντας τον βαρύ θυροκρούστη. Η πόρτα ανοίγει, παρου­ σιάζεται η κόρη, η Μαρία που αναφωνεί την ίδια στιγμή: «Γκότφριντ»! Αμέσως αναγνωρίσθηκα, δεν είχα αλλάξει και πολύ. Η μητέρα έρχεται να με χαιρετίσει με ένα ποτήρι δροσε­ ρό κόκκινο κρασί. Αναμνήσεις επανέρχονται όταν βρισκόμουν σ' αυτό το σπίτι ένα χρόνο πριν και η μητέρα, τότε που είχα ασθενήσει, μου περιποιόταν τα πόδια με οικιακά φάρμακα. Έχω πολλά να διηγηθώ. Θυμόμαστε τον Ραμ, τον Σμιτ και τον Ρέννερ. Δύο από αυτούς αναπαύονται πια στα βάθη της Ρωσίας. Μου εύχονται καλή τύχη στην Αφρική και μ' αποχαι­ ρετούν. Ο δρόμος με βγάζει στο πρώην διοικητήριο του λόχου μας. Τώρα είναι εγκατεστημένο εκεί ένα αναρρωτήριο.

Αλεξιπτωτιστής

του

θέσεις.

Τάγματος

Στο μανίκι

έμβλημα του (Συλλογή

φον ντερ Χάϋντε

παρατηρεί τις εχθρικές

του διακρίνεται το ιδιαίτερο και ανεπίσημο 1°° Λόχου,

ένας σκορπιός σε λευκό πεδίο.

συγγραφέως / Kriegsberichter Schnitzer)

παράθυρα έχουμε τοποθετήσει πολυβόλα έτοιμα για κάθε περίπτωση και μας έχουν μοιρασθεί σωσσίβια για τυχόν κατάρριψη μας. Στην έκφραση των προσώπων μας είναι ανάγλυφη η ανα­ μονή για νέες εμπειρίες. Πλησιάζουμε τώρα το νησί που ανα­ δύεται σκούρο μπροστά μας. Τα αεροπλάνα μειώνουν ταχύτη­ τα και χαμηλώνουν στο μικρό αμμουδερό αεροδρόμιο Μάλεμε που βρίσκεται δίπλα στην θάλασσα. Ετοιμαζόμαστε για προ­ σγείωση. Τα μεταγωγικά υπερπηδούν άμμο και πέτρες μέχρι την θέση σταθμεύσεως τους,όπου φρουροί της Λουφτβάφφε τοποθετούνται για την προστασία τους. Κατά την κατάληψη του νησιού δόθηκε σκληρή μάχη για την κατοχή αυτού του αεροδρομίου και κατάλοιπα υπάρχουν μέχρι σήμερα, ύστερα από έναν χρόνο. Στα υψώματα που απλώνονται νότια, βρί­ σκεις στρατιωτικές συσκευές, κράνη, αντιασφυξιογόνες μάσκες, ανατιναγμένα αντιαεροπορικά.. Ύστερα από μια σύντομη πορεία φθάνουμε στον χώρο ανα­ παύσεως για την νύκτα, στην πετρώδη κοίτη του ποταμού Ταυρωνίτη, νοτίως του αεροδρομίου. Οι σκηνές εδώ είναι κέντρο διερχομένων, υπό την επονομασία «στρατόπεδο των Στούκα» (Stukalager). Περιφερόμαστε στα γειτονικά αμπέλια. Μέχρι τα μεσάνυκτα έχουμε άδεια επί λόγω τιμής. Ετοιμάζομαι φυσι­ κά γρήγορα για να πάω στα Χανιά που απέχουν το πολύ 15 χλμ. Με μερικούς συναδέλφους παίρνουμε δρόμο και καθ' οδόν σταματάμε ένα ελληνικό φορτηγό, που μας μεταφέρει στην πόλη αν και όχι κατευθείαν. Ο δρόμος μας οδηγεί σε στρατιωτικά νεκροταφεία και διασχίζουμε το κατεστραμμένο χωριό Γαλατάς, που δοκιμάσθηκε τόσο πολύ. Τώρα βρισκόμαστε στην πόλη. Με ένα «ευχαριστώ» προς τον οδηγό, πηδάμε απ' το φορτηγό και σκορπιζόμαστε. Περ­ πατώ αργά μόνος μέσα από γνωστές οδούς προς το σπίτι, το γωνιακό εκείνο σπίτι στον δρόμο που ήμασταν εγκατεστημένοι και όπου είχα παραμείνει σαν μοναδικός φρουρός τις τελευ­ ταίες 14 ημέρες πριν την αεροπορική επιστροφή μας στην Αθήνα (σ.σ. α ν α φ έ ρ ε τ α ι σε μ α ρ τ υ ρ ί α του α π ό τ η ν Μ ά χ η τ η ς Κρήτης π ο υ θα δ η μ ο σ ι ε υ θ ε ί π ρ ο σ ε χ ώ ς ) , θα συναντήσω άραγε γνωστούς μου εδώ; Γρήγορα διαδίδεται τριγύρω: «Οι Αλεξι­ πτωτιστές είναι ξα\'ά εδώ»! Παλαές φΰαες ξαναζωντανεύουν. Η

Ήταν μια εξαίσια ημέρα για μένα. Σ' ένα καφενείο πίνω μερικά λικέρ και άλλα ποτά μαζί με συναδέλφους που συνά­ ντησα. Το βράδυ γυρίζουμε πίσω στο Μάλεμε. Μέσα στην σκηνή ανάμεσα σε αποκοιμισμένα σώματα, βρίσκω καταφύγιο περικυκλωμένος από μύγες και κουνούπια. Η νύκτα είναι ζεστή και ο ύπνος λίγος. Στις 9 Αυγούστου, από το πρωί) επικρατεί κίνηση στο στρα­ τόπεδο. Ψάχνουμε προσεκτικά τις αφημένες αρβύλες για τυχόν σκορπιούς, χορηγείται τροφοδοσία και κατόπιν μεταφε­ ρόμαστε ομαδικά στο αεροδρόμιο. Τα πληρώματα με κοντά παντελόνια μονάχα και γυμνό το υπόλοιπο σώμα, γεμίζουν τον χώρο. Επικρατεί ήδη μεγάλη ζέστη. Οι κινητήρες γυρνούν, τα αεροσκάφη προχωρούν από τους χώρους σταθμεύσεως στον διάδρομο εκκινήσεως. Απογει­ ώνονται τώρα το ένα μετά το άλλο, πετούν σε καμπύλη επάνω από το αεροδρόμιο και οργανώνονται σε σχηματισμό. Φοράμε πάλι τα σωσσίβιά μας. Το μεταγωγικό είναι εξοπλισμένο με πολυβόλο και ως προστασία μας υπάρχουν τρία Μέσσερσμιτιιο. Από κάτω πάλι η γαλανή θάλασσα, διακρίνουμε με ευκρί­ νεια τα κύματα ελπίζοντας να μην μας επιτεθούν βρετανικά καταδιωκτικά. Η αεροπορική προστασία μας ίπταται τριγύρω μας αδιάκοπα. Δυόμισι ώρες κρατά αυτή η πτήση. Κάθε μέρα αυτά τα σμήνη διασχίζουν αυτό το δρομολόγιο μεταφέροντας άνδρες και εφόδια από την Ευρώπη στην Αφρική. Είμαστε τυχεροί που πιάνουμε γη. Ο 3ος Λόχος που ανεχώρησε μετά από μας δεν είχε και τόση τύχη: καταρρίφθηκε ένα μεταγωγικό από βρετανικά καταδιωκτικά. Εξαιτίας βλαβών των μηχανών, ένα αεροσκάφος προσθαλασσώθηκε, στο οποίο μεταξύ των άλλων βρισκόταν ο Ανθυπολοχαγός Τοτ, γνωστός μας από ειδικό τμήμα του Μηχανικού στον λόχο μας κατά την επιχείρηση της Κρήτης. Το αεροσκάφος μας τώρα υπερίπταται του λιμένας του Τομπρούκ. Από κάτω ένα συνονθύλευμα από πλοία και κατάρτια. Το σμήνος μας σε μια μεγάλη σειρά, χαμη­ λώνει και μερικοί παρατηρούν τα μεταγωγικά να προσγειώνο­ νται. Ετοιμαζόμαστε να αποβιβασθούμε. Το πλήρωμα μας σπρώχνει έξω για να ξεφορτώσουν γρήγορα καθώς φάνηκαν αιφνιδιαστικά εχθρικά αεροπλάνα. Το αεροσκάφος μας ήδη ξεκολλάει από το αφρικανικό έδαφος κι απογειώνεται. Είχαμε προϊδεασθεί να δούμε φοίνικες, η πραγματικότητα όμως μας προϋπάντησε. Παχιά κίτρινη άμμος υψώθηκε από θύελλα επάνω από το αεροδρόμιο, καθώς πηδάγαμε από τα μεταγωγικά. Τα γυαλιά μας δεν προφυλάσσουν τίποτε, ο κονιορτός διεισδύει από παντού, τα μάτια πονούν, ο καυτός ήλιος χτυπά στο κούτελο. Προσπερνάμε έναν νέγρο που σκε-

Βρετανικός στρατιωτικός χάρτης (σε σμίκρυνση) που βρέθηκε από τονΓκ. Έμριχ σε εγκαταλελειμμένη θέση. Με πράσινη γραμμή καταδεικνύεται ο αρχικός χώρος συγκεντρώσεως του Τάγματος φον ντερ Χάϋντε και η εν συνεχεία προώθηση του στην Γραμμή του Ελ Αλαμέιν. Με κόκκινη γραμμή απεικονίζεται η οπισθοχώρηση της μονάδος, αρχικά πεζή και κατόπιν με οχήματα προς συνάντηση της οπισθοχωρούσης Στρατιάς. (Emrich) πάζει μ' ένα κά

φτυάρι

στον δρόμο.

ματα

μας

βρίσκονται

σκευές μας. κε

καθ'

Δεν Ο

τους

τους

πριν

περιπέτεια, Δεν

σπάσματος μαχικά. Περνούν οχήματα

ξαναδούμε

μονάχα

μερικά

διοικητής

του

ομαδάρχες του

το

δεν

Διαβιβάσεων Οι

υπόλοιποι

διαρκώς κάθονται

να

απο­

καθώς

μας έναν

μεταφέρει

με

δυνατό

Μπροστά,

δεξιά

βράχοι.

Συναντούμε

τις

μαζεύει

πληροφορεί δικές

του

στην

την

Ελ

και μας.

Προχωρούμε

ο

Ντάμπα, αρχίζει

Από

ματος,

βασικά

στον

αριστερά,

δρόμο,

όπου

μέρες,

φθάνει τα

κορν-μπηφ

«πεθαμένος άνθρωπος»,

(σ.σ.

μας. την

το

βράδια από

ή

στο

τον

ιταλικές

μέτωπο,

αυτοκίνητο

μας

Προχωρού­

Βία

μάτι,

νεκροταφεία

πρέπει να πάρουμε

λάφυρα,

το

προορισμό

στρατιωτικά

μερικές

εφοδίων με

Μπάλμπια. άμμος

και

ξαπλώνουμε οδηγό

και

οχυρά. του

κονσέρβες

οι κ ο ν σ έ ρ β ε ς α υ τ έ ς ,

στην οχή­ κρέ­ πασί­

γνωστες σε όλους τους μαχητές του «Άφρικα Κορπς» για την κακή τους ποιότητα έφεραν τα αρχικά A . M . που οι Γερμανοί

φορτηγόμεπυρο-

τα μετέφραζαν και σε «αρχαίος ά ν θ ρ ω π ο ς » - A l t e r M a n n - ή

άλλα πάνω

έτσι

Τροφοδοσία

κοντά

των τύχη

ασφαλτοστρωμένο

κι

άμμο. ατος

η

καλά

μέρος

Είχαμε

απο­

άνδρες

σ'ένα σ'

τώρα

φαντασθούμε.

μερικούς

σκαρφαλώνουν λόχου

ότι

τους

δυνάμεις πρέπει

την επιχείρηση

να

και

όλους

να

σ'

χλμ.

τορπιλλίσθη-

χωθούμε

του

οι

μεγαλύτερο 6οο

έγινε

φάλαγγες μεταφορικών άνδρες

και

το

απόσταση

πλοίο

Μ' αυτήν μένα

σε

Το

λόχου

μπορούσαμε για

μεταφέρεται

οχή­

πράγματα

ποτέ.

και μας και

τώρα;

επίσης

συγκεντρώσεως,

Ελ Αλαμέιν.

δύσκολο

όπως

τελι­

Τα

Φθάνουμε

θα κατευθυνθούμε Ελλάδα

στον χώρο

όπως

ήταν

στην

άνδρες

κατευθυνθεί

4θχλμ.

κρατήρα μίας βόμβας.

τα

και

και

καθένας με να

θα

οδόν

περισυλλέγουν. διμοιρίτες

τον

Προς τα πού

του

πιο κοροϊδευτικά «γάιδαρος Μουσσολίνι» - A s i n u s

Musso­

τα

lini).

καταδιω­

Τομπρούκ

κτικά.

αυτοκίνητα. σ' το

αυτά

189

Για

καλή

μας

τύχη

δεν μας επιτίθενται

εχθρικά

πια

κοντά

με

αυτοκίνητο.

στο μέτωπο. Αυτός είναι Την

αεροπορικές

τον

την εχθρικό

μπαράζ πυροβολικού

του

νεκρό,

τον

για

τις

μέσα

Καθοδηγούμαστε

με

οι

Ντέϊρ

δων

της

από

διάφορα

ότι

μια

επίσης

φιάλες

απ' τον

διοικητή

πότε

'δω,

πότε

άλλη

θέση.

Φθάνοντας ροκόπημα

To δίπλωμα απονομής οτονΓκ. Έμριχ του τιμητικού περιβραχιονίου «Άφρικα» για την υπηρεσία του στην Βόρειο Αφρική, όπως και σε όλο το προσωπικό που υπηρέτησε σ' αυτό το μέτωπο. (Emrich)

με

μπορούλ' τους

Στις

12 Αυγούστου

βρίσκουμε στερά

τον χώρο

του

τάγμα μας

να

ξεκουρασθούμε. κλίμα,

τον

η

δύθηκε

κανονιοβολεί

Ως

Μας

(από

χώρο

Στις

αντιμετω­ ση

ποντίκια

της

αφού

ανα­

υποβρύχιο,

συγκεντρώσεως.

Το

ιταλικό

νότια

διαμέσου

της σωπο της

ανταποδίδει.

Σ' ένα

ανοικτό

ερήμου,

ζωή. Άμμος

όχημα,

εντελώς και

πέτρες

γραμμή στην

των

ατέλειωτη

σκόνη,

παντού

δόντια.

Μεμονωμένα

διαδέχονται

προχωρούμε

σκόνη,

απομακρυσμένοι είναι

τα μόνα

τηλεγραφικών άμμο.

Τα

κόκκοι φυλάκια

σηματοδοτούν

τον

δρόμο.

Συχνά

αναζητήσουμε

κάλυψη

τα

καταλήγουμε

εξαιτίας

ή

τρίζουν άδεια

είμαστε εχθρικών

μια

και

είναι

παρουσιάζονται.

βράχοι

την

θέση

καθημερινή

και

για

σερνόμαστε

μικρή.

πνιγμένα ανάμεσα

στην

Λόφοι

αλληλοβενζίνης

υποχρεωμένοι πυροβολικού,

και

ύψωμα κακή

ου.

του

φλεγόμενα

είμαστε

190

τροπικό

Βορρά άρματα.

Τα

Το

Τόμμυ

και

σφυ-

να

βρού­ Σκά­

-

εδώ

τοποθετούμε κατά

όρυγμα

την

ενώ

ο

πυρών χωνόμαστε ευχάριστη

καλώδια

και

κατάσταση

ξαναστρώνονται

Υπολοχαγός Πάϊζερ, μας

τα

εξαντλείται.

νυκτερινή

επίθε­

αντικειμενικούς

σκοπούς.

εχθρός μας.

Μόνο με

το

άνοιγμα

αυτά

κτηνάκια

σε

μεγάλα

τα

που χώνονται

αμέσως

πρόβλημα στο

αυτήν

κυρίως

της

γίνεται ύψωμα

την

το

φορά.

βράδυ.

μεταφέρομαι

στην υγείας

παραλία. μου

όμως Ινδού

είναι

αρρωσταί­

συχνότερο. του

πρό­

προσκομιδή

Σεπτεμβρίου

σύντομα

σκάψιμο

στο

η

Εκστρατείας

βελτίωση

στο

είναι

μέτωπο ΐβ

μέτωπο,

τοποθεσίας,

σε

απώλειες.

στο

απόθεμα

Νοσοκομείο στο

Διαβιβά­

γερό

για

ακολούθως:

και πολύ

Το

ένα

-

ένας

στις

η

πέφτει

άρματα μάχης

άνδρες ως

ακόμη

αλλά

Τόμμυ-

μετακινούνται

πραγματοποιείται

και

πάλι

νεκρού

εξάψαλμος

Απόσπασμα

έχουμε

τα

ο

μεταφέρεται

βαρειά.

Τόμμυδες

Στον

Ένα

στο

αλλαγή

Υπήρχαν

πυροβολικού

περίπτωση

επιθετικές

μπάνια

πάλι

μια για

Οι

να Αργά

ημέρες

και

αέρα.

άγριος

δεν

περιορισμέλ'ους

μαζεύονται

Επιστρέφω

ακόμη

στα

κάνιστρα αεροπλάνων.

νω

1942

δυσεντερία

πολλά

στο

εύφλεκτο

έδαφος

επικεφα/>ής μας,

με

που

έλεγαν

ήταν

το

από

δύο

ακρίβεια.

στα χείλη.

από

14

Κάνω

Θεώ

σε

ο μεγαλύτερος

διατροφής,

Ασθενώ

Ξεπερνού­

βλέπουμε.

καλωδίων

άμμου

έδαφος,

σε

τα

απ' που

σώματα

πεδινό

μεσάνυκτα

προς

ο

τόσο

που Ωστόσο,

δεχόμαστε

κανονίζουμε

Αυγούστου

Είναι

ετικέτες

πολεμικά

εύρημα!

πυρ

στο

μουδιάζοίΎ.

και

μαρμελάδας,

σμήνη.

θέσεις

τω

μόνο

τάγματος

υψώμα­

διάσπαρτα

Πολυβόλων

α\'απαύεται

μεγάλσ]

3θ

του

αποτελείται

ενός

θέσεις μας. Απ' τους

Διοικήσεως,

σ' αυτό. Δε\' είναι

θέσεις

με

Ρου-

αρκετές μέρες σ' αυτήν την τοπο­

καθιστοί

και

Οι μύγες είναι

αντιτετανικό

τα

άλλες

τις

Βαρέων

δόξα

κ?£ΐδώσεις

διευθετεί με

Αργά-αργά

με

και

σε

το υοη der

οι

μας

ελεύθερο

Ακίνδυνο

μας

Τα

έξω

στον

Ριχνόμαστε

νύκτας

δύο μέσα

αυτή,

συγκεντρωθού­

σκόνη.

εμβολιάζουν

οι

το

κεφαλαία

κινίνου

την

Ένα

τα

να

χάπια

σκορπιούς

έμβλημα

με

είναι

πέσου­

ύψωμα

έδαφος

ιταλικές

για προστασία

ασυρμάτους.

άλλος

αρι­

νέες

όρυγμα

της

να

ιταλικών μονά­

γραμμή

περιεχόμενο

φωτίζει

Ομάδα

στις

Η

στο

μεταξύ

Επακολούθησε

Διμοιρία

να χωρέσουν

διάρκεια

πορεία,

τζαμί,

τακτικό

για

και

πανικός.

τον

στο

V.H.

πολλά

τους

πρωί ξεσπά

πυροβολικό

μακριά

με

σύντομη

δίπλα

ημέρες

Με

μια

αλεξίπτωτο

καύσωνα

μονάδα. και

Ένα

την

μερικές

το

ερήμου.

με

Ελ Ντάμπα.

στυλιζαρισμένο

Περνάνε

Γνωριζόμαστε

της

από

(απ' το Ramke) αριστερά και

συμπληρώνεται ορό.

στην

ένα

δεξιά.

και

πίζουμε

ύστερα

συγκεντρώσεως μας

δρόμου έχει

γράμματα R Heydte) με

1942,

το

Περνάμε

κάλυψη,

ένα

στην

λόχου.

πυροβολικού.

κάποια

βουμε

για

παρότι

έτοιμοι

μας

τοποθεσία

τίποτε.

η

μια

και

νύκτα.

Προχωρούμε

Είμαστε

ασβεστώδες

αναφλέγεται

'κει.

Κατόπιν

έχει

Τραβάμε

αποσκευές

ιδρώτας,

καλοδεχούμενο

ότι

ημέρας

φαίνεται

και

μας

θεοσκότεινη

φωνές.

φιάλες με

του

δεν

θεσία.

από

καθόλου

λόχος

βαρείες

κυλά

προορισμό

Μολότωφ.

δες

σεων

ο

Μπακχάους.

Βρισκόμαστε

Ένα

να

της

ανάπαυση,

μια

κρύες.

στο

βρήκαν

άρχιζε

φως

σώμα

«Μπολώνια».

αποδείχθηκε

Το

με

Στο

στον

νερό.

αμέσως

σε

μας

παρατημένη

Μερικοί

άνοιγμα

άμμο

πολύ

λαγούμια

περιείχαν

υπάρχει

Υποδεκανέα

ελ Σέϊν.

Μεραρχίας

Ήταν

υλικά.

ταξιδιού μας

κούραση.

επιτέλους

στο

τος.

είναι

απ' την

Φθάνουμε βέϊζατ,

τέλος.

νύκτες

κάτω

δεν

φορτωμένοι με

στην

μεταξύ

δεν υπάρχει

Αφρική

νύκτα,

θέσεις μας,

όπλων

ώρες,

του

ασφαλέστεροι

ένα

πρώτο

κιβώτια

επίλογος

ωστόσο,

Από

τώρα

ο

αισθανόμαστε

επιθέσεις.

Αυτήν, ύπνος.

νύκτα

Γίνεται και

Η διατροφή

στο είναι

κλίμα. εξαπολύουν μεγάλη και Το

στα

επίθεση

βορειοδυτικά

βράδυ

της

στις

προβάλλουν

2ας Νοεμβρίου

23

Οκτωβρί­

καπνοί δίδεται

από δια-

ταγή

να

κατευθυνθούμε

επιστρέψει

μέσω

μαζί μας μονάχα μην

σε μια

τα

το

του

μετώπου

ανατινάζονται

να

μεταφερθούν ουρανό.

πήραμε

και

παρατήρησαν έρημο

υπό

Κατάρα.

μεταξύ λίγη

οπλομηχανήματα Διαβιβάσεων.

εσχάτων.

Κατόπιν

τάγμα οι

προς

στιγμή

σβολές ζεται

πλήττουν

Μια

μονάδα

βρίσκεται

σε

λωτίζονται μεταξύ συνεχίζει

στο

αεροδρόμιο

εξέλιξη.

επίσης

γεμίσουμε με

την

οπισθοφυλακή Στην μεγάλος λούς

και

ένα

μας.

μια

στην

δρόμο

απώλειες,

άλλο με

μας

σα

από Η

περιοχή

επίθεση

στην

από

ούς

Ιτα­ να

την

Εδώ

Για πλοίο

εκρήξεις.

Νωρίς

βαίνουμε

τον

πίσω

από

ντρώσεως ξανά

την σε

γερμός

διοίκηση

δεν

καθώς

την

διάβαση Έτσι

Νοεμβρίου φυσικά

για

κάποια

της

ότι ερήμου

αναγκαζόμαστε τον

δρόμο

απλό,

προς

να τα

σε

ησυχία

Μέσα οι

στην

Τόμμυδες και

δυτικά.

όμως δεν έχουμε πια

μέχρις

μας

Αυτό

και

νύκτα

αυτή

ξεσπά

έχουν στα

μπορεί να

κανένα

όχημα.

νού

του

όπου

Κατά

την

στον

4οΛόχο που

από

ένα

'κει με

έρχονται

από

προκαλούν

ιταλικής

του

κι

Διασταυρωνόμαστε

εντύπωση

μιας

παρα­

διάρκεια

καθώς κι

Τριπόλεως.

στα

και

μεραρχίας

την

ανάμε­ Μελανοχι-

πλοίο

στο της

προς Έτσι

κλείνει

ως Κατά

και η

για

επιβίβαση

από

αποπλέει

στο

από

την πατρί­

ιταλικό

την

Τρίπολη

για

Πέρασα

καλά

το

να

δω,

ορίζοντα,

την

Μάλτα.

Οι

προσεκτικοί.

Με

την

διάβαση

Αδελφές και τα

νοσηλεύομαι περιπέτεια

Εκεί

μου

νερά

βρίσκεται

νοσοκόμες

φρέσκα μέσα

πρωί μπόρεσα

ηρεμότερα

στην

Ιταλοί

191

Στε­

κατόπιν

έτοιμο

ένα

φροντίζουν, Κατευθυνόμαστε

194

2

φθάνω

Πανεπιστημιακή

στο

Κλινική.

στην Αφρική.

(Από επιστολή στον συγγραφέα το καλοκαίρι τον 2003)

την

ήσαν

του

και

μας

λαχανικά.

Δεκεμβρίου

διάστη­

νοσοκομεια­

νωρίς

Νάπολι.

το

ένα μετα­

κάποιο χρονικό

και

σε

νοσοκο­ τα

άλλα προς

Μετά

το

παλαι­

το

επίσης

αργότερα βυθίσθηκε.

μπήκαμε

στην

Βορράν.

εγώ.

που

τραίνο.

προσφέρουν

το μέτωπο,

κι

ταξίδι

του

Μεσσίνα

Ίνσμπρουκ

εγκατεστημένο

φοβερή

συγκεντρώνονται

αυτό,

ιδιαίτερα

αποβιβασθήκαμε μας

Εδώ

«Βίρτζιλο», Το

είναι

αποτελούμενο

ιιης επι­

η

εξαθλιωμέ­

στέκομαι

σκοπευτικού

Τριπόλεως,

σειρά μου

νοσοκομειακό

ακούγε­ Οι

να

στην Ελ Αγκείλα

κατεύθυνση

βάθος

μετόπισθεν της

η

φυσιολογικά

παρακάμψει

νύκτα

Αισθάνομαι

βοηθά

χιλιομέτρου»,

προορίζομαι

πέρα

η

και

και

ότου

συνα­

επάνω

ακαταστασία,

θαλάσσιο

ανάμε­

και

βρούμε

μια

πρώτο μου

αναλαμβάνει

πάλι

να

περιλαμβάνεται

ανε­ συγκε­

δρόμο

αλλά

την

κι

νοσοκομειακή

τον

βρίσκονται

ξαναπάρουμε

κι

τον χώρο

σύντομη από

όλα

φλόγες

κίνηση

τάγματος μια

φορά

Γύρω

διαβάσεως,

παράμερα

πο?ώ.

διαδίδεται μέσω

από

Λίγο

ώρα.

βρίσκουμε

του

ύστερα

βρίσκουμε

κρατά

της

Καπούτζο

διοικητής

στην Αθήνα.

μας. ται

Ο

την

ξαναμπαίνουν

δρόμο

φρούριο

βράχους,

ανάπαυση

πρωί όλα

ελικοειδή

το μας.

περίθαλψη σα

το

αυτήν

μια

για

φυσικά

'κει

κό

σημαντικό

άλλη

στην

φρένο

οποίους

άλλα με

δα.

Νάπολι.

πιο

για

βροντά

αμέσως

στους

φορικά,

το

Όμως

Κάθε

κυριαρχεί

συγκέ­

φωτιστικά

αβλαβές,

αλεξίπτωτα.

πίσω

καλύτερα.

δρόμου

στρατεύματα

της βου

πήγαινε-έλα.

πάνε καλά για μας ακόμη και το όχημα μας παραμένει σώο κι

με

πηδούμε ως παρα­

αυτοκίνητο,

πάλι. με

Ιδιαίτερη

πόλη

συνεχές

έρχεται

πέφτουν

να

το

πηδάμε

της

μονάδες

του

στρατώνες

μείο.

μα

που

του

αντιαρματικό.

ιταλικά

Αερο­

Βρετανική

φωτίζεται

Πριν

«Στρατόπεδο

υπάρχει

φυγάδες

αεροπορικές

βλέπει

σημαίνει

και

κομμάτι

κάποιες

αυτοκίνη­

ξανά

κίνηση.

Παρουσιάζομαι

και

αποσκευές.

το

αεροσκάφη

αυτό

μπαστούνι

κατεύθυνση.

τους

εχθρικά

το

ένα

σκαρφαλώ­

κι

εγώ

μέχρι

τώνων.

δυτικά.

υποχρεωμένοι

να

νοσοκομείο

γερμανικά

διατροφή

από

για

ολοκαί­ πυροβόλο

οποίο

υποχρεώνουν

ξεσπά

ανακούφιση

στο

που

μας

ένα

Το

σακκ'ιδια

οδηγώ

φθά­ αερο­

μεταφέρω

έχουμε

φθάνουμε

παρελκόμενο.

αντίθετη

τα

μου

σε

Αγκείλα.

έξω

σε

το

Καθ' οδόν

τελειώνουν

Τελικά

στέλνουν

Ελ

μισός

αυτοσχέδιο

έχασα

οδό.

Χαλφάγια,

Είμαστε

αεροπορική

η

με

ταξιδιού

στέρεη

προς

της

διάβαση.

σφοδρή

Ολόκληρη

τον

διάβαση

οχήματα.

μπροστά

εξαπολύει

ντρωση

την

δίδω

όχημα. Ανακατευόμαστε με μια

φίρδην-μίγδην

εγκαταλελειμμένα

διανυκτερεύσουμε πορία

την

χωρίς σε

βελτιώσουμε

το

ξαναπαίρνουμε

συνωστισμός,

κι

αιχμα­

όχημα

ένα

να

πλαϊνά χαντάκια

όλα

δυσεντερία κι

μου.

μάχη

Το

ξανά

στα

πόδια

εντελώς

από μου

y Νοεμβρίου,

όλοι

τραυματί­

βορειοδυ­

και

συγκρο­

στο

να παραλάβω

οδηγού,

οδηγό

ξαναμπαίνει

συνεχίζει δίπλα

τον

Όταν

Η τα

Η νερό

τομάτες πια

Ένας Ιταλός αναλαμβάνει

εμφανίζονται

για

φάλαγγα

νος

ο

του

κάλυψη.

τάγματος

να

ορμούμε

ως

τους. 'δω.

πια πίσω μας,

και

στρατιώτης

ουρανού,

που

και

αυτοκίνητο

όχημα.

προ­

αναλαμβάνει

με

παρουσιασθώ

φεύγουν με

ύψος

το

καμπίνα

καμπίνα:

μονά­

απ' τον λόχο μας.

Μπαίνουμε

του

την

φορά

του Αποσπά­

επιλοχίας

αυτοκίνητο

στις

από

που

χαμηλό

από

να

στην

πολιτικό

Γερμανός

από

φορά

τηρητής

το

όπλων

πόσιμο

υπάρχουν

βρίσκονται

όχημα μου

τους Ιταλούς πίσω.

επιθέσεις

τελευταία

εχθρικές

στρέφουν προς

του

βενζίνη

πριν

με

φυγής.

Τμήματα

ευκαιρία

Μπάρντια,

ένας

περνάμε

Φούκα.

Έχουμε

συσκευές

νύκτα

φθάνει

της

και

να

κι'

κάθε

στην

Την

πρώτες

Αλεξιπτωτιστών

των οποίων κι και

οι

την εντύπωση

αργότερα μέσα

το, κάθε

από

το

μονάχα

Δεν

πρέπει

συγκεντρώσεως

μοναδικός

ήδη

αντιαεροπορικής

Οι

μας

δίνουν

κατευθυνθεί εμφανίζονται

οχήματα.

Όλες

πίσω.

οχήματα μας

λίγο

καθώς

μας

'δω.

γραμμές

Τα

όμως

αυτόνομα που

από

χώρο

Σαν

οι

ενόντων,

ζούμε

αντιαρματικό

βρίσκουμε

μέχρις

των άνδρες

εξαφανιστεί

των

Ντέρνα

το

Κουατάνι,

να

μιας

αφήσω

κάτοικοι,

και

μέρες

να

διαρκώς.

Εδώ

μακρύκαννο σ' ένα

ορίζοντα

αναγνωριστικά

να

νουν Ιταλοί

επίσης

Για

η

προσδένεται

αμυνθούμε

διαταγή

Στον

πυροβολικού

οπισθοφυλακή. τικά,

ξανά

και

τάγματος

όπως

εκ

Βεγγάζη.

καταδιώκουν

να

μένουν

τις

ελ

πρέπει

αυτοκίνητα

Όλα

σε

στην

δρόμιο, τον

απειλή τους

μονάδες.

νουργιο

αερο­

βρεθεί

δυσκολότερο.

την

φορτώσουν

επιθυμία

οπισθοχωρώντας

νουμε

της

τα

να

Το Τομπρούκ

ναρκοπέδια,

να

κρυφή

του

καταμετρούνται

μερικά

στο πόδι.

στην

βύθισμα

συγκεντρώσεως

Εδώ

με

Διαβιβάσεων

πορεία

παρουσιάζονται

Ντέϊρ

τημένες

δεν

το

να

Νοεμβρίου

την

πρέπει

το

γαλέτες

Τόμμυδες

από

προς

είναι

νυκτε­

εξαναγκάζουν με

οχήματα

έχει

διατροφή

αεροσκάφη.

έρχεται

και μας παίρνουν

2/3

των μονάδων

διερχόμενα

Καθένας

σημεία

τον

η

μέσα

να

δεν μπορούν

Οι

συναίσθημα

και

βορειοδυτικά.

καταφθάνουν

σματος

νύκτας

συνεχίζεται

χώρο

τα

Τόμμυδες

δος

Άσχημο

τα

συσκευές

της

καλά,

άλλα

που

τα

πάρουμε

απ' όλα

σε

Νοτιοδυτικά.

τα

Τάρφα

πρώτα

πυρκαγιά

κατεύθυνση

για

από

σε

Διερχόμαστε με

Στον

ελ

προστασία

Τα

ημέρα

Θα

τω μεταξύ

διάρκεια

Την

μας.

λαγούς.

Ντουβέϊρ

και

πυρομαχικά,

τα

φώτισε

πάνω

τους

ήδη

καύσωνα.

από

σαν

Εν

προς

πυροβολικού

Αφού

πλάνα

νερό.

την

πεζή

τίποτε.

πυρ

απαραίτητα

κεφαλής

Ο λόχος πρέπει να

ναρκοπέδια.

μεταμορφώνουν

Κατά

πορεία

χωρίς

πόσιμο

όλμων.

στα

άκρως

ξεχάσουμε

ρινό

θέση

διαδρόμων

ΤΥΝΗΣΊΑ 1 9 4

κατόν

m^mmmima *

ί

2

επτά χιλιάδες άνδρες των συμμαχικών

σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν α π ο β ι β ά σ θ η κ α ν στις βορειοαφρικανικές ακτές. Οι Αμερικανοί στην Κ α ζ α μ π λ ά ν κ α

]

Ι

JKLrr-Ai

j

τ ο υ Μ α ρ ό κ ο υ κ α ι το Ο ρ ά ν τ η ς Α λ γ ε ρ ί α ς , οι Β ρ ε τανοί στο Αλγέρι. Έντονες υπόγειες διεργασίες,

αλλού σίγησαν και αλλού συντήρησαν την γαλλική άμυνα. Η κυβέρνηση του Βισύ φανερά κατεδίκασε την εισβολή, κρυφά όμως την επεδοκίμασε. Έτσι με αυτήν την επαμφοτερίζουσα στάση, που οι μη μυημένοι δεν ήσαν σε θέση να αποκωδικο­ ποιήσουν, οι Γάλλοι διοικητές κατά περίπτωση διευκόλυναν είτε τ ο υ ς Σ υ μ μ ά χ ο υ ς ε ί τ ε τ ο ν Ά ξ ο ν α . Ο α ν τ ι κ ε ι μ ε ν ι κ ό ς σ κ ο π ό ς της εκστρατείας ήταν η κατάληψη της Τυνησίας και η αποκο­ πή και καταστροφή της Τεθωρακισμένης Στρατιάς Αφρικής, που

οπισθοχωρούσε

από

την Αίγυπτο. Αν και σημαντικός

αριθμός συμμαχικών στρατευμάτων παρέμεινε καθηλωμένος γ ύ ρ ω στο Μ α ρ ό κ ο και την Αλγερία λ ό γ ω της γενικοτέρας αβε­ βαιότητος, ο διοικητής της Βρετανικής ι η ς Στρατιάς Σ τ ρ α τ η ­

192

ν α ε γ κ α τ α σ τ ή σ ο υ ν τις π ρ ώ τ ε ς τ ο σ ο κ ρ ί σ ι μ ε ς κ α ι ρ ε υ σ τ έ ς ή μ ε ­ ρες, έ ν α π ρ ο γ ε φ ύ ρ ω μ α μ ε σ η μ α ν τ ι κ ό β ά θ ο ς . Τ ο π ν ε ύ μ α α υ τ ό ε π ι β ε β α ι ώ θ η κ ε μ ε ξ ε χ ω ρ ι σ τ ό τ ρ ό π ο τις α μ έ σ ω ς ε π ό μ ε ν ε ς η μ έ ­ ρες κ α τ ά τ η ν επιχείρηση κ α τ α λ ή ψ ε ω ς του α ε ρ ο δ ρ ο μ ί ο υ της Γκαμπές.

Αλεξιπτωτιστές κατά την μεταφορά τους με Γιουνκερς-52 στην Τυνησία. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Hietscher)

193

το

αεροδρόμιο

της

πόλεως

Γκα­

μπές στην Νότιο Τυνησία. Η επι­ χείρηση

ήταν

ζωτικής

σημασίας

αφού με την κατάληψη της Γκα­ μπές θα εξακολουθούσε να παρα­ μένει ανοικτή προς την Τυνησία η οδός

υποχωρήσεως

της Στρατιάς

του Ρόμμελ. Τα τμήματα επιβιβά­ σθηκαν στο αεροδρόμιο Λα Μ ά ρ σ α σε 12 Γιούνκερς-52 νωρίς το πρωί και κατευθύνθηκαν χωρίς προβλή­ ματα προς τον αντικειμενικό τους σκοπό. Κ α θ ώ ς , όμως, άρχισε η δια­ δικασία της προσγειώσεως, ξέσπα­ σε από κάτω σφοδρό αντιαεροπο­ ρικό π υ ρ α π ό τ η ν γ α λ λ ι κ ή φ ρ ο υ ρ ά . Τα

αεροσκάφη

υποχρεώθηκαν

έτσι να α π ο μ α κ ρ υ ν θ ο ύ ν , ντας τον

δρόμο της

παίρνο­

επιστροφής.

Ε ν ώ ό μ ω ς τ α έξι μ ε τ α γ ω γ ι κ ά μ ε τ ο ν λόχο από το Στρατηγείο του Κέσ­ σελρινγκ επέστρεψαν στην Τύνιδα, τα άλλα έξι με τ ο υ ς Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ έ ς προσγειώθηκαν σε ανοικτό πεδίο, περί τα 40 χλμ. από την Γκαμπές. Έχοντας έρθει αμέσως σε συνεν­

Μετά την άφιξη στο τυνησιακό έδαφος, αυτό το τμήμα των Αλεξιπτωτιστών αναμένει διαταγές για την μετακίνηση του. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Hielscher)

νόηση

με

αεροπλάνου

τον του,

επικεφαλής ο

του

Κέμπα κατέ-

στρωσε εναλλακτικό σχέδιο καταλήψεως του αεροδρομίου με

Κατάληψη αεροδρομίου Γκαμπές

χερσαία πλέον προσβολή, ειδοποιώντας σχετικά και τα υπό­ λοιπα αεροσκάφη που μετέφεραν τους άνδρες του. Α φ ο ύ ο

Στις 17 του μηνός, μία διμοιρία του III/5 Τ ά γ μ α τ ο ς με επι­

λόχος αποβιβάσθηκε, ο Α ν θ υ π ο λ ο χ α γ ό ς εξέπεμψε μία περίπο­

κεφαλής τον Ανθυπολοχαγό Κέμπα, από κοινού με έναν λόχο

λο με ποδήλατα προς την κατεύθυνση του αεροδρομίου. Η

του Στρατηγείου του Κέσσελρινγκ, διατάχθηκε να καταλάβει

περίπολος ενέπεσε, ωστόσο, σε γαλλική ενέδρα και μόλις και μετά βίας κ α τ ό ρ θ ω σ ε ν α δ ι α φ ύ γ ε ι χ ω ρ ί ς ν α μ π ο ρ ε ί ν α ειδοποι­ ήσει σχετικά το κυρίως τμήμα. Ο Κέμπα, εξακολουθώντας να παραμένει χωρίς πληροφορίες, έστειλε τότε μία δεύτερη περί­ πολο επτά ανδρών. Η περίπολος έπεσε και αυτή σε γαλλικό τ μ ή μ α που είχε τ η ν υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η α ρ μ ά τ ω ν και υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε ν α παραδοθεί. Ό τ α ν οι άνδρες μεταφέρθηκαν εμπρός στον Γάλλο διοικητή, η τ ό λ μ η και η φ α ν τ α σ ί α έ δ ρ α σ α ν και πάλι. Ο επικε­ φαλής της περιπόλου με θρασύτητα απαίτησε την παράδοση του αεροδρομίου, ειδάλλως το επόμενο πρώΐ αυτό θα εβομβαρδίζετο! Ο Γάλλος διοικητής θεωρώντας την όλη ιστορία α π ά τ η , διέταξε τον εγκλεισμό τ ω ν α ι χ μ α λ ώ τ ω ν σ' ένα κελλί και την επανάληψη της ανακρίσεως την επομένη, επισείοντας και την απειλή της εκτελέσεως σε περίπτωση που ο ισχυρισμός τ ω ν Γ ε ρ μ α ν ώ ν απεδεικνύετο ψ ε υ δ ή ς . Τ η ν ε π ο μ έ ν η τ ο πρωΐ, κ α τ ά τις ί ο . 0 0 , ο ι α ι χ μ ά λ ω τ ο ι μ ε τ α φ έ ρ θ η κ α ν κ α ι π ά λ ι γ ι α α ν ά ­ κριση. Τότε όμως, ακούσθηκε ο βόμβος μεταγωγικών συνο­ δευόμενων από σχηματισμό καταδιωκτικών. Μ π ρ ο σ τ ά σ' αυτό το θέαμα, οι Γάλλοι ετράπησαν σε φυγή αφήνοντας το αερο­ δρόμιο αφύλακτο. Ο επικεφαλής των αιχμαλώτων, που ήσαν π ι α ε λ ε ύ θ ε ρ ο ι , κ α τ ά φ ε ρ ε κ α ι β ρ ή κ ε τ ο π ι σ τ ό λ ι μ ε τις φ ω τ ο β ο ­ λίδες του που είχαν εγκαταλείψει οι φρουροί του και βγαίνο­ ντας έστειλε τα συνθηματικά σήματα προς τα αεροπλάνα, που προσγειώθηκαν αυτήν την φορά ανεμπόδιστα. Με τον ανορθόδοξο αυτό τρόπο καταλήφθηκε εγκαίρως το

Η άφιξη των πρώτων τμημάτων των Αλεξιπτωτιστών σε κεντρική οδό της Τόνιδος. (DDF)

αεροδρόμιο της Γκαμπές, ακρογωνιαίος λίθος του προγεφυρώ-

194

Στιγμές αναπαύσεως για τους Σκαπανείς στο «δάσος των κάκτων». (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Biedermann)

ματος στην Τυνησία, πριν κ α τ α φ θ ά σ ο υ ν εκεί τα συμμαχικά

χεία, π ρ ο χ ώ ρ η σ ε προς την κ α τ ε ύ θ υ ν σ η της Τ α μ π ά ρ κ α . Α π ό

στρατεύματα. Ό τ α ν δύο ημέρες αργότερα φάνηκαν οι αμερι­

την αντίθετη κ α τ ε ύ θ υ ν σ η εκινείτο μία π ρ ο φ υ λ α κ ή της Βρετα­

κανικές μηχανοκίνητες προφυλακές, οι Αλεξιπτωτιστές εξαπέ­

νικής 78ης Μεραρχίας, αποτελούμενη από ένα τάγμα πεζικού

λ υ σ α ν ε ν α ν τ ί ο ν τ ο υ ς β ί α ι α π υ ρ ά κ α ι τις υ π ε χ ρ έ ω σ α ν σ ε ο π ι ­

ενισχυμένου

σθοχώρηση. Η κατοχή της Γκαμπές ισχυροποιήθηκε με την

τ μ ή μ α πολυβολητών και μία πυροβολαρχία τ ω ν 25 λιβρών.

άφιξη

Στις 17 του

δύο ταγμάτων της ιταλικής Αεροκινήτου Μεραρχίας

«Σουπέργκα»,

που

μετεφέρετο

κι

αυτή

εσπευσμένα στην

Τυνησία.

με

τεθωρακισμένα

μηνός,

μεταφοράς

προσωπικού,

στο Τζεμπέλ Αμπιόντ τα δύο τμήματα

συγκρούσθηκαν. Έ χ ο ν τ α ς καταλάβει αμυντικές θέσεις λίγο νωρίτερα, οι Βρετανοί επέτυχαν να καταστρέψουν μερικά γερ­ μανικά τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν α και να α ν α κ ό ψ ο υ ν έτσι την π ρ ο έ λ α σ η .

Άμυνα σε Τξεμπέλ Αμπιόντ και Τζέφνα

Οι Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές με την σειρά τους, κατέλαβαν τα

Στον Βορρά, το Τ ά γ μ α Μ η χ α ν ι κ ο ύ Αλεξιπτωτιστών, υπό τον

γύρω υ ψ ώ μ α τ α αναπτυσσόμενοι αμυντικά και με την υποστή­

Τ α γ μ α τ ά ρ χ η Βίτσιχ, ενισχυμένο με λ ί γ α τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν α στοι­

ριξη δ ύ ο ι τ α λ ι κ ώ ν α υ τ ο κ ι ν ο υ μ έ ν ω ν π υ ρ ο β ό λ ω ν S e m o v e n t e 4 0

195

Ένα από τα ιταλικά αυτοκινούμενα πυροβόλα Semovente 40 που υπεστήριζαν το Τάγμα Μηχανικού Αλεξιπτωτιστών. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Biedermann) Ο Ταγματάρχης Βίτσιχ κατά την λήψη διαταγών από τον Στρατηγό φον Μπρόϊχ, διοικητή της ομωνύμου μεραρχίας, στο «δάσος των κάκτων». (Kriegsberichter Habedanck)

έ σ τ ω και σε μικρογραφία. Σε μία χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ή π ε ρ ί π τ ω σ η , τ η ν ν ύ κ τ α τ η ς 2 ΐ η ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , κ α τ ά τις 0 3 . 0 0 , μ ί α ι σ χ υ ρ ή π ε ρ ί π ο λ ο ς ε ι σ έ δ υ σ ε σ ε ο ι κ ι σ μ ό σ τ ο Τ ζ ε μ π έ λ Α μ π ι ό ν τ ό π ο υ είχε στρατοπεδεύσει μία βρετανική μονάδα. Παρότι οι επιδρομείς έγιναν αντιληπτοί από έναν φ ρ ο υ ρ ό , δεν α π ε χ ώ ρ η σ α ν α π ό τον ο ι κ ι σ μ ό π ρ ο τ ο ύ ρ ί ξ ο υ ν α π ' τ α π α ρ ά θ υ ρ α κ α ι τις π ό ρ τ ε ς ε κ ρ η ­ κ τ ι κ ά μ έ σ α σ τ α α γ ρ ο τ ό σ π ι τ α , π ο υ δ ι α λ ύ θ η κ α ν α π ' τις ε κ ρ ή ξ ε ι ς . Μ π ρ ο σ τ ά στην συνεχιζόμενη πίεση του εχθρού, ο Βίτσιχ υποχρεώθηκε να οπισθοχωρήσει σε νέες, καλύτερα προσφερό­

α π έ κ ρ ο υ σ α ν ε π ί δ ι ή μ ε ρ ο τις ε π ι θ έ σ ε ι ς ν έ ω ν α φ ι χ θ έ ν τ ω ν β ρ ε ­

μενες αμυντικές θέσεις στην περιοχή της σήραγγος της Τζέφ-

τανικών τμημάτων, που επεχείρησαν να διανοίξουν την οδό

ν α , ό π ο υ κ α ι α π έ κ ρ ο υ σ ε ό λ ε ς τις β ρ ε τ α ν ι κ έ ς α π ό π ε ι ρ ε ς π ρ ο ε -

προς Μπιζέρτα. Ο Βίτσιχ έστησε τον σταθμό διοικήσεως του στο

αποκληθέν

«δάσος των κάκτων»,

λάσεως. Έτσι, χάρη στην αποτελεσματική δράση των σκαπα­

μία ευρεία περιοχή

νέων, ο βόρειος τομέας του γερμανικού μετώπου σταθεροποι­

γεμάτη από αυτά τα φυτά. Εκεί δέχθηκε και την επίσκεψη του

ήθηκε, ενισχυόμενος στην συνέχεια α π ό ν έ α συνεχώς αφι-

Σ τ ρ α τ η γ ο ύ φ ο ν Μ π ρ ό ϊ χ , ο ο π ο ί ο ς σ υ ν ε κ ρ ό τ η σ ε ε κ ε ί ν ε ς τις η μ έ ­

κνούμενα γερμανικά και ιταλικά τμήματα.

ρες τ η ν ο μ ώ ν υ μ η αυτοσχέδια Μ ε ρ α ρ χ ί α , στην οποία υ π ή χ θ η και το Τάγμα Μηχανικού.

Μετξέξ ελ Μπαμπ

Οι σκαπανείς, οι οποίοι δεν ή σ α ν το σύνηθες π ρ ο σ ω π ι κ ό για κατασκευές μονάχα γεφυρών και λοιπών έργων αλλά τμήμα με

Ό π ω ς είδαμε π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ω ς , η επιτυχής π ρ ω τ ο β ο υ λ ί α του

κ α θ α ρ ά επιθετική μορφή, ειδικευμένο κατ' εξοχήν στην χρήση

Λ ο χ α γ ο ύ Κ ν ό χ ε ε π έ τ ρ ε ψ ε , μ ε σ υ ν ο μ ι λ ί ε ς μ ε τις γ α λ λ ι κ έ ς Α ρ χ έ ς ,

εκρηκτικών και στον ναρκοπόλεμο, αναζητούσαν κάθε ευκαι­

την π ρ ο ώ θ η σ η σε ευρεία ζώνη και σε βάθος γ ύ ρ ω από την

ρία γ ι α ν α α ν α β ι ώ σ ο υ ν κ α ι π ά λ ι τ ο π ν ε ύ μ α , τ ο υ Ε μ π έ ν Ε μ α έ λ

Τύνιδα. Στις ιό Νοεμβρίου, ο Κνόχε ήρθε σε επαφή με τον

196

Γάλλο

Στρατηγό

Μπαρρέ,

ζητώντας του να επιτρέψει την είσοδο των γερμανικών στρα­ τευμάτων στην ζωτικής σημα­ σίας πόλη Μ ε τ ζ έ ζ ελ Μ π α μ π . Η πόλη α υ τ ή ευρισκόμενη επί του

ποταμού

Μετζέρντα και

ενός τ ω ν κ υ ρ ί ω ν ο δ ι κ ώ ν αξό­ νων προς την Τύνιδα,

ενείχε

μεγάλη σημασία για την γερ­ μανική διοίκηση προκειμένου να επεκταθεί σε ακόμη μεγα­ λύτερο

βάθος

το

γερμανικό

π ρ ο γ ε φ ύ ρ ω μ α και να απομα­ κρυνθούν εγκαίρως οι αγγλοαμερικανικές προφυλακές, που προσήγγιζαν Γάλλος φάνηκε

επικίνδυνα.

στρατηγός, λιγότερο

Ο

όμως,

συνεργάσι­

μος από άλλους σ υ ν α δ έ λ φ ο υ ς του.

Με διάφορες κωλυσιερ­

γίες παρέτεινε τον χ ρ ό ν ο τ ω ν συνομιλιών, κερδίζοντας χρό­ νο μέχρι την άφιξη σημαντι­ κών συμμαχικών ενισχύσεων.

Προώθηση των Αλεξιπτωτιστών - Σκαπανέων σε νέες θέσεις. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Biedermann)

Έτσι, π α ρ ά το γεγονός ότι το III Τ ά γ μ α του Κνόχε δεν ήταν πλήρες, περιλαμβάνοντας περί τους 3 0 0 άνδρες μονάχα, διετάχθη από τον Κοχ να επιτεθεί και να καταλάβει την π ό λ η . Ο Κοχ, γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ς ότι οι Γάλλοι διέθεταν στην ευρύτερη περιοχή δύναμη μεραρχίας, έδωσε οδηγίες στον Κνόχε ώστε σε περίπτωση ισχυρής αντιστάσεως να μην επιμείνει, αλλά να αναμείνει ενισχύσεις. Στις 19 Νοεμβρίου ύστερα από βομβαρδισμό που πραγμα­ τ ο π ο ί η σ ε σ χ η μ α τ ι σ μ ό ς « Σ τ ο ύ κ α » , κ α τ ά τ ι ς 11.30, ο ι Α λ ε ξ ι π τ ω ­ τ ι σ τ έ ς ε ξ α π έ λ υ σ α ν τ η ν ε π ί θ ε σ η τ ο υ ς . Α ν α τ ρ έ π ο ν τ α ς τις γ α λ λ ι ­ κές θέσεις επέτυχαν να π ρ ο ω θ η θ ο ύ ν βαθειά μέσα στην πόλη, περνώντας στην δυτική όχθη του Μετζέρντα. Ωστόσο, βαθμι­ αία ο ρυθμός της π ρ ο ε λ ά σ ε ω ς ε κ ά μ φ θ η , όχι μόνο γιατί οι Γάλ­ λοι ήταν υπεράριθμοι όσο, κυρίως, γιατί είχαν ενισχυθεί από την προηγουμένη ήδη, με αμερικανικά άρματα μάχης. Έτσι, οι Αλεξιπτωτιστές υποχρεώθηκαν να επανέλθουν στην γραμμή εκκινήσεως. Η πρόθεση όμως για την κατάληψη του Μετζέζ ελ Μ π α μ π δεν εγκαταλείφθηκε. Το ίδιο βράδυ, ο Α ν τ ι σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Κ ο χ έ φ ε ρ ε α π ό την Τ ύ ν ι δ α μία μεγάλη π ο σ ό τ η τ α ε κ ρ η κ τ ι κ ώ ν . Εφόσον μία κλασσική επίθεση πεζικού δεν εφαίνετο π ρ ό σ φ ο ­ ρη για τον επιδιωκόμενο σκοπό, οι Αλεξιπτωτιστές θα χρησι­ μοποιούσαν καταδρομικές μεθόδους για την κατάληψη της πόλεως. Συγκροτήθηκαν δέκα ομάδες Αλεξιπτωτιστών εφο­ διασμένες με εκρηκτικά, έχοντας ισαρίθμους στόχους. Α π ο ­ στολή τους ήταν η διείσδυση και η ταυτόχρονη καταστροφή των στόχων αυτών, που θα διέλυαν το αμυντικό σύστημα του εχθρού. Η σιωπηλή διείσδυση άρχισε ακριβώς τα μεσάνυχτα της ΐ 9 η ς / 2 θ ή ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ . Μ ί α ώ ρ α αργότερα, στις ο ι . ο ο κ ι α φ ο ύ

Άφιξη Αλεξιπτωτιστών για επάνδρωση θέσεων προς επέκταση του γερμανικού προγεφυρώματος σε βάθος στην Τυνησία. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegseberichter Pirath) 197

Παρατήρηση των εχθρικών θέσεων σε κάποια στιγμή ανάπαυλας. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Schnitzer) τοποθετήθηκαν τα εκρηκτικά χωρίς ο αντίπαλος να υποψια­

δος», σε γερμανικά χέρια.

σθεί τίποτε, δέκα ισχυρότατες εκρήξεις τράνταξαν την νύχτα

Η κατάληψη της πόλεως αποτελεί αυθεντική περίπτωση,

συντρίβοντας αντίστοιχες εστίες αντιστάσεως. Μ η ν έχοντας

όπου η εκμετάλλευση του στοιχείου του αιφνιδιασμού επέτρε­

τον χρόνο να συνέλθουν από τον αιφνιδιασμό, οι αμυνόμενοι

ψε στον ασθενέστερο αντίπαλο με την χρήση ανορθόδοξου

δ έ χ θ η κ α ν βίαιες επιθέσεις με α υ τ ό μ α τ α π ο υ εκμηδένισαν κ ά θ ε

μ ε θ ό δ ο υ να επιτύχει π λ ή ρ η τακτικά αποτελέσματα. Ο Κ ο χ παρ'

αντίσταση. Με διαλυμένο ηθικό οι Γάλλοι ετράπησαν σε άτα­

ό λ α α υ τ ά δ ε ν ε π α ν α π α ύ θ η κ ε σ τ η ν ε π ι τ υ χ ί α τ ο υ . Δ ι έ τ α ξ ε το\

κτη φυγή ενώ και οι Αμερικανοί έχασαν πέντε άρματα, που

Λ ο χ α γ ό Σίρμερ, επικεφαλής ενός Συγκροτήματος Μ ά χ η ς , να

εξουδετερώθηκαν με την χ ρ ή σ η εκρηκτικών. Η αυγή βρήκε

προωθηθεί ακόμη

την Μετζέζ ελ Μ π α μ π , την αποκαλούμενη και «Πύλη της Τύνι-

κ ά π ο ι α π ρ ό ο δ ο , γ ρ ή γ ο ρ α α ν α χ α ι τ ί σ θ η κ ε α φ ο ύ β ρ έ θ η κ ε αντι-

198

δυτικότερα.

Αν

και ο

Σίρμερ

σημείωσε

μέτωπος με σταδιακά αφικνούμενα νέα αμερικανικά τμήματα. Έτσι, υποχρεώθηκε να οπισθοχωρήσει και πάλι στην Μετζέζ ελ Μ π α μ π , αποκρούοντας νέες επιθέσεις αμερικανικών και γαλ­ λικών

μονάδων.

Η

αδυναμία ωστόσο

των Αλεξιπτωτιστών

έγινε έκδηλη κ α θ ώ ς δεν διέθεταν ε π α ρ κ ή βαρέα όπλα, σε αντί­ θεση με τον αντίπαλο που τουλάχιστον στην περίπτωση των βρετανικών και αμερικανικών σχηματισμών εκτός της π λ ή ­ ρους κλίμακος των οργανικών βαρέων όπλων πεζικού, παρέτασσε σε σημαντικούς αριθμούς άρματα μάχης και πυροβολι­ κό. Α π ό γερμανικής π λ ε υ ρ ά ς εκείνες τις ημέρες δεν υ π ή ρ χ α ν ακόμη αρκετά διαθέσιμα τεθωρακισμένα στοιχεία και εκείνα της ι ο η ς Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, που αφικνείτο εσπευ­ σμένα σ τ η ν Τυνησία, ή σ α ν ολιγάριθμα επί του π α ρ ό ν τ ο ς και υποχρεωμένα να σπεύδουν προς διάφορα σημεία του μετώ­ που. Η πιο σοβαρή υποστήριξη στην οποία μπορούσαν να υ π ο ­ λογίζουν οι Αλεξιπτωτιστές, ή σ α ν τα π υ ρ ο β ό λ α τ ω ν 88 χλστ., τα

οποία χρησιμοποιούμενα

ως

όπλα

ευθυτενούς

τροχιάς

παρείχαν εξαιρετικές υπηρεσίες για την εξουδετέρωση πάσης φύσεως χερσαίων στόχων. Η πίεση κατ' αυτό τον τρόπο συνεχίσθηκε κατά της Μετζέζ ελ Μ π α μ π , που στις 21 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ σχεδόν περικυκλώθηκε α π ό αμερικανικά ά ρ μ α τ α μάχης κι έτσι κατέστη επιβεβλημένο να εγκαταλειφθεί. Ο Σίρμερ οπισθοχώρησε στα υ ψ ώ μ α τ α ανατο­ λ ι κ ά τ η ς π ό λ ε ω ς α π ' ό π ο υ ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε ν α ε λ έ γ χ ε ι τις π ρ ο ­ σβάσεις της κι ανέλαβε, επικεφαλής του III Τάγματος, την απόφραξη

των

οδών

προελάσεως των

Συμμάχων.

Με την

σειρά του ο Λοχαγός Κνόχε ανέλαβε την διοίκηση του νεοσυγκροτηθέντος II Τάγματος του 5ου Συντάγματος Αλεξιπτωτι­ στών. Α π ό τις 2θ του μηνός είχε αρχίσει η άφιξη και του Σ υ ­ ντάγματος Αλεξιπτωτιστών

Μπάρεντιν.

Ο

Συνταγματάρχης

Μπάρεντιν, προερχόμενος από το Μηχανικό, ήταν ο διοικητής των

διαφόρων

οργανικών

μονάδων

του

XI Αεροπορικού

Ο συνεχής έλεγχος και καθαρισμός του ατομικού οπλισμού είναι βασική εγγύηση για το πεδίο της μάχης. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Bledermann)

Σώματος. Από αυτά τα τμήματα, πολυβολητών, διαβιβάσεων, υ γ ε ι ο ν ο μ ι κ ο ύ κ.λπ.,

ο Μπάρεντιν σχημάτισε ένα Σύνταγμα

Αλεξιπτωτιστών των τριών ταγμάτων, το οποίο υπό την ονο­ μασία «Σύνταγμα της Λ ο υ φ τ β ά φ φ ε Μπάρεντιν» (Luftwaffen

έλεγχο της περιοχής. Στις ι8 Νοεμβρίου, ήταν η σειρά του 2ου

Regiment Barenthin) αφίχθη στην Τυνησία και υπήχθη διοικη­

Τάγματος Αλεξιπτωτιστών υπό τον Αντισυνταγματάρχη Τζώνυ

τικά στην Μεραρχία φον Μπρόϊχ.

Φροστ, να αναλάβει δράση. Αποστολή του ήταν η κατάληψη

Με την νέα αυτή μονάδα, οι Αλεξιπτωτιστές κατά το τελευ­

της πόλεως Σους, 6ο μίλια νοτίως της Τύνιδος, που ωστόσο

ταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου επάνδρωσαν το μέτωπο της

ακυρώθηκε προκειμένου να πραγματοποιηθεί νέα ρίψη στην

Τυνησίας ως ακολούθως: στον Βορρά το Σύνταγμα Μπάρεντιν,

Ενφινταβίλ, 30 μίλια βορειοδυτικά της Σους. Ούτε ό μ ω ς κι

ακολούθως το Τάγμα Μηχανικού και κατόπιν το 50 Σύνταγμα.

αυτή η αποστολή εκτελέσθηκε, α φ ο ύ για μια ακόμη φ ο ρ ά τ ρ ο ­

Στην περιοχή

του τελευταίου επρόκειτο να δοθούν και οι

ποποιήθηκαν τα σχέδια της Βρετανικής ιης Στρατιάς στην

τελευταίες σοβαρές συγκρούσεις κατά το 194 » στον «δρόμο

οποία υπήγοντο οι αλεξιπτωτιστές. Λίγες ημέρες αργότερα,

2

στις ιη του μηνός, α φ ί χ θ η μια ν έ α διαταγή που όριζε ως αντι­

για την Τύνιδα».

κειμενικούς σκοπούς του 2ου Τάγματος Αλεξιπτωτιστών την κατάληψη των αεροδρομίων στην Πον ντυ Φαχς, Ντεπιέν και

Ούντνα Πρώτη σύγκρουση Γερμανών και Βρετανών Αλεξιπτωτιστών

Ούντνα και την κ α τ α σ τ ρ ο φ ή των εκεί ευρισκομένων εχθρικών αεροσκαφών. Η ρίψη θα επραγματοποιείτο στην Πον ντυ Φαχς σε από­

Α π ό βρετανικής πλευράς, αντίστοιχη δραστηριότητα ανέ­

σταση 40 μιλίων από την Τύνιδα και μετά την ε κ π λ ή ρ ω σ η της

πτυξε η ιη Ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών της ιης Αερομεταφερό­

α π ο σ τ ο λ ή ς τ ο υ εκεί, τ ο τ ά γ μ α θ α κ α τ η υ θ ύ ν ε τ ο σ τ η ν Ν τ ε π ι έ ν ,

μενης Μεραρχίας. Στις 12 Νοεμβρίου, το 3ο Τ ά γ μ α Αλεξιπτω­

σε απόσταση 19 χλμ. από την Ζώνη Ρίψεως και κατόπιν στην

τιστών κατέλαβε από αέρος, σε συνδυασμένη επιχείρηση με το

Ούντνα, καλύπτοντας 32 χλμ. επιπλέον. Ο σύνδεσμος με τα

6ο Κομμάντο, το αεροδρόμιο της Μπον, χωρίς αντίσταση από

χερσαία τμήματα της ιης Στρατιάς θα επραγματοποιείτο στο

την γαλλική του φρουρά. Στις ιό Νοεμβρίου, το ίο Τ ά γ μ α Αλε­

Σαιν Συπριέν, με την άφιξη της 6ης Τεθωρακισμένης Μ ε ρ α ρ ­

ξιπτωτιστών ερρίφθη κοντά στην πόλη Μ π έ τ ζ α την οποία και

χίας. Λίγο πριν απογειωθεί η μονάδα, ο Φ ρ ο σ τ π λ η ρ ο φ ο ρ ή θ η ­

κατέλαβε αμαχητί, συνδεόμενο και με 3-000 Γάλλους που υπο­

κ ε ότι τ ο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο σ τ η ν Π ο ν ν τ υ Φ α χ ς , είχε ε κ κ ε ν ω θ ε ί ό π ω ς

δέχτηκαν τους Βρετανούς φιλικά και ανέλαβαν από κοινού τον

κι αυτό της Ντεπιέν. Επομένως, η Ζ ώ ν η Ρίψεως μετετίθετο

199

Κίνηση Αλεξιπτωτιστών σε ανώμαλο έδαφος υψώματος της Τυνησίας. (DDF) στην Ν τ ε π ι έ ν με αντικειμενικό σ κ ο π ό , τ ώ ρ α πια, την Ούντνα.

ξεις μ ι α κ α ι ο ι ε ν ι σ χ ύ σ ε ι ς θ α κ α τ έ φ θ α ν α ν σ ύ ν τ ο μ α , ο Φ ρ ο σ τ ,

Στις 29 Νοεμβρίου, το 2ο Τ ά γ μ α Αλεξιπτωτιστών ενισχυμένο

αισιόδοξα σκεπτόμενος, ανέπτυξε τους λόχους του για άμεση

με μία διμοιρία του ί ο υ Λ ό χ ο υ Μ η χ α ν ι κ ο ύ Αλεξιπτωτιστών,

προέλαση κατά του αεροδρομίου της Ούντνα. Καθώς τα τμή­

επιβιβάσθηκε, στο αεροδρόμιο Μαιζόν Μπλανς, σε 44 αμερι­

ματα άρχισαν να

κ α ν ι κ ά μ ε τ α γ ω γ ι κ ά C-47- Ο ι α π ώ λ ε ι ε ς α π ό τ η ν ρ ί ψ η π ε ρ ι ο ρ ί ­

ξέσπασαν πυρά βαρέων όπλων και πολυβόλων, που προεκάλε-

πλησιάζουν

τα κτίρια του

αεροδρομίου,

σ θ η κ α ν σ ε έ ν α ν ν ε κ ρ ό ά ν δ ρ α κ α ι ά λ λ ο υ ς έξι τ ρ α υ μ α τ ί ε ς , π ο υ

σαν με την ταχυβολία τους τις πρώτες απώλειες. Ο αντισυ­

πέφτοντας σε βραχώδη τμήματα του εδάφους υπέστησαν τα

νταγματάρχης προωθήθηκε γρήγορα προς τα εμπρός, ζητώ­

συνήθη τραύματα του είδους.

ντας να μάθει από πού προήρχοντο τα πυρά. Α π ά ν τ η σ η σαφής δεν μπόρεσε να δοθεί αλλά σύντομα οι προπορευόμενοι δύο

Κατά τις ι ό . ο ο π α ρ ο υ σ ι ά σ θ η κ ε και η π ρ ώ τ η π ρ ο φ υ λ α κ ή της Στρατιάς, αποτελούμενη

από τρία τεθωρακισμένα οχήματα

λόχοι εισήλθαν στον χώρο του αεροδρομίου. Μέσα, ωστόσο,

Χάμπερ του 56ου Συντάγματος Τεθωρακισμένων. Η εμφάνιση

στις ε γ κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς του δ ε ν υ π ή ρ χ α ν ούτε ά ν δ ρ ε ς αλλά ούτε

αυτών των οχημάτων δημιούργησε εύλογα αισιοδοξία, καθώς

και αεροσκάφη του εχθρού. Το αεροδρόμιο ήταν εγκαταλε­

θ ε ω ρ ή θ η κ ε ότι ο κ ύ ρ ι ο ς ό γ κ ο ς τ ω ν χ ε ρ σ α ί ω ν δ υ ν ά μ ε ω ν θ α

λειμμένο και αυτό. Με την άφιξη των Βρετανών αλεξιπτωτι­

ακολουθούσε σύντομα, ενισχύοντας τους αλεξιπτωτιστές σε

στών στα κτίρια του αεροδρομίου, ο αντίπαλος παρουσιάσθη­

μια κατά τα φαινόμενα επιτυχημένη αποστολή. Έτσι, ο Φ ρ ο σ τ

κε κι αυτός στο πεδίο της μάχης.

συνέχισε μόνος με το τάγμα του από την Ντεπιέν προς την

Α φ ή ν ο ν τ α ς τ η ν άριστη π α ρ α λ λ α γ ή τους σ τ α ερείπια ενός

Ούντνα, υπολογίζοντας ότι ύ σ τ ε ρ α α π ό ολονύκτια πορεία θα

α ρ χ α ί ο υ ρ ω μ α ϊ κ ο ύ υ δ ρ α γ ω γ ε ί ο υ , έξι ά ρ μ α τ α μ ά χ η ς ε μ φ α ν ί ­

έφθανε στον στόχο του κατά την αυγή. Μ έ σ α στο σκοτάδι της

σθηκαν συνεχίζοντας το πυρ κατά των ανδρών του Φροστ. Η

νυκτός, κατά διαστήματα, διεκρίνοντο τα φ ώ τ α των προα­

εχθρική ό μ ω ς αντίδραση δεν περιορίσθηκε μόνο στην αντίστα­

στίων της Τύνιδος σε μακρινή απόσταση, ενθαρρυντικό σημά­

ση των αρμάτων. Καταδιωκτικά M e - 1 0 9 , από χαμηλό ύψος.

δι για τους στρατιώτες που διεπίστωσαν την εγγύτητα του

πολυβόλησαν τις θέσεις τ ω ν Β ρ ε τ α ν ώ ν αλεξιπτωτιστών, παρα­

τ ε λ ι κ ο ύ σ κ ο π ο ύ ο λ ο κ λ ή ρ ο υ τ η ς ε κ σ τ ρ α τ ε ί α ς . Κ α τ ά τις 0 7 - 3 0

χ ω ρ ώ ν τ α ς λίγο αργότερα τον χ ώ ρ ο σε «Στούκα» που διενήρ-

της 3 θ ή ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , η α π ό σ τ α σ η είχε κ α λ υ φ θ ε ί σχεδόν όλη

γ η σ α ν β ο μ β α ρ δ ι σ μ ό . Μ ο ν ά χ α η κ α λ ή κ ά λ υ ψ η τ ω ν ανδρώλ'

και γ ύ ρ ω στις ι ι . ο ο , ύ σ τ ε ρ α α π ό κ ά π ο ι α στάση και την ανα­

απέτρεψε την πρόκληση

γκαία αναδιάταξη της μονάδος, αποκτήθηκε οπτική επαφή με

αεροπορικές επιθέσεις.

τον στόχο.

σ ο β α ρ ώ ν α π ω λ ε ι ώ ν α π ' α υ τ έ ς τις

Τα τ μ ή μ α τ α ό μ ω ς ήσαν εκτεθειμένα. Κ α θ ώ ς δεν ήταν δυνα­

θεωρώντας, ύστερα από την παρουσία το απόγευμα της

τή η συνέχιση της παραμονής τους στο αεροδρόμιο, αποσύρ­

π ρ ο η γ ο υ μ έ ν η ς τ ω ν τ ρ ι ώ ν α ν α γ ν ω ρ ι σ τ ι κ ώ ν θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν , ότι

θηκαν με το πέσιμο της νυκτός σε ένα σημείο δυτικότερα, που

δεν υπήρχε κάποιος σοβαρός λόγος για υπερβολικές προφυλά­

ό π ω ς φ α ν ε ρ ώ ν ε ι και η γαλλική ο ν ο μ α σ ί α του - Πριζ ν τ ε λο -

200

διέθετε πηγή νερού, απαραιτήτου για τον ανεφοδιασμό της μονάδος. Οι απώλειες, η κ ό π ω σ η και η μείωση των πυρομαχι­ κών εξανέμισαν την όποια αισιοδοξία διακατείχε τους άνδρες για την α π ο σ τ ο λ ή . Με την ελπίδα ω σ τ ό σ ο , ότι οι μονάδες της ιης Στρατιάς ήταν δυνατόν να καταφθάσουν την επομένη, ο Φ ρ ο σ τ εγκατέστησε μια ενέδρα στις προσβάσεις τ ω ν θέσεων του τάγματος, προσδοκώντας να παρασύρει τον εχθρό και να κερδίσει χρόνο. Και α π ό την άλλη πλευρά ό μ ω ς τα αντίμετρα ή σ α ν άμεσα. Η εμπλοκή τμημάτων του Γερμανικού 5ου Συντάγματος Αλεξι­ πτωτιστών στην κοντινή Μεντζέζ ελ Μ π α μ π , εξασφάλισε αμέ­ σως την απόσπαση στοιχείων για την αντιμετώπιση της βρετα­ νικής απειλής στην Ούντνα. Τ μ ή μ α τ α των ί ο υ και ι ο ο υ Λ ό χ ω ν του συντάγματος με την υποστήριξη

ενός τεθωρακισμένου

ουλαμού αναγνωρίσεως, ανέλαβαν την παρενόχληση του βρε­ τανικού τάγματος, ενώ αποσπάσματα του ί ο υ Τάγματος Αλεξι­ πτωτιστών υπό τον Λοχαγό Γιούνγκβιρτ θα πραγματοποιού­ σαν μετωπική επίθεση. Τ ι ς π ρ ω ι ν έ ς ώ ρ ε ς τ η ς ι η ς Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ , φ ά ν η κ ε α π ό τις β ρ ε ­ τανικές θέσεις η προσέγγιση ενός μηχανοκινήτου γερμανικού αποσπάσματος προς την κατεύθυνση της ενέδρας. Οι Γερμα­ νοί όμως αιφνιδίασαν μια ο μ ά δ α Βρετανών που είχαν πάει για υδροληψία στην πηγή και η ενέδρα κατ' αυτόν τον τρόπο, καθώς τα φίλια τμήματα αναμείχθηκαν με τα εχθρικά, δεν

Αιχμαλωσία ενός Βρετανού υπαξιωματικού του υγειονομικού που είχε παραμείνει πίσω με τραυματίες του Βρετανικού 2ου Τάγματος Αλεξιπτωτιστών, κατά την οπισθοχώρηση της μονάδος από την περιοχή της Ούντνα. Αριστερό - με το πηλίκιο - ο Λοχαγός Γούννκβιρτ. (DDF)

μπόρεσε να ενεργοποιηθεί. Ξέσπασε τότε ανταλλαγή πυρών π ο υ είχε ω ς α π ο τ έ λ ε σ μ α τ ο ν θ ά ν α τ ο τ ο υ ε π ι κ ε φ α λ ή ς τ ω ν Γ ε ρ ­ μανών αλεξιπτωτιστών Υπολοχαγού Γιάν, οπότε και το από­ σ π α σ μ α οπισθοχώρησε συναποκομίζοντας και τους Βρετανούς α ι χ μ α λ ώ τ ο υ ς που είχε συλλάβει στην π η γ ή .

Σίντι Μ π ο υ Χατζέμπα, το οποίο ανεπτύσσετο σε δύο επιμέρους

Ύστερα από ώρα, ο Λόχος C ανέφερε την προσέγγιση τριών

κορυφές.

νέων τεθωρακισμένων που έφεραν τα σήματα αναγνωρίσεως

Ο ι Γ ε ρ μ α ν ο ί π ε ρ ι έ σ φ ι ξ α ν τ ο ν κ λ ο ι ό κ α ι κ α τ ά τις 1 5 · 0 0 , μ ε

τ η ς ι η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς . Ε υ λ ό γ ω ς υ π ε τ έ θ η ότι ε π ρ ό κ ε ι τ ο γ ι α τ η ν α ν α ­

την συνοδεία ελαφρών α ρ μ ά τ ω ν και τεθωρακισμένων εξαπέ­

μενόμενη άφιξη των προφυλακών και τρεις άνδρες βγήκαν

λυσαν την επίθεση τους. Η επίθεση υποστηρίχθηκε από πυκνό

α π ό τις θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς γ ι α ν α τις π ρ ο ϋ π α ν τ ή σ ο υ ν . Τ α τ ε θ ω ρ α κ ι ­

πυρ όλμων και πολυβόλων που προξένησαν νέες απώλειες. Το

σμένα όμως ήσαν γερμανικά, έχοντας κυριεύσει τα σήματα

κύριο βάρος της εφόδου ανέλαβε το Συγκρότημα Μ ά χ η ς του

αναγνωρίσεως - κίτρινα τρίγωνα - στην Ντεπιέν και συνέλα­

Λοχαγού Κνόχε. Οι άνδρες αναρριχήθηκαν από δύο πλευρές

βαν τους αλεξιπτωτιστές, στέλνοντας τον έναν εξ α υ τ ώ ν και

στο ύ ψ ω μ α που υπερήσπιζαν οι Βρετανοί. Α π ό τον σταθμό

πάλι πίσω για να μεταφέρει μήνυμα παραδόσεως στον Φροστ.

διοικήσεως του ο Φροστ παρετήρησε την πρόοδο που εσημεί-

Σ ύ μ φ ω ν α μ' αυτό, οι Βρετανοί ήσαν πλήρως περικυκλωμένοι

ωναν οι Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές. Σύντομα σε κάποια σημεία

και δεν υπήρχε ελπίδα διαφυγής. Ο αντισυνταγματάρχης όμως

των γραμμών του τάγματος του ξέσπασε αγώνας εκ του συστά­

απέρριψε κάθε ιδέα καταθέσεως των όπλων και απεφάσισε το

δην. Ό π ω ς α ρ γ ό τ ε ρ α εσημείωσε ο ίδιος στις αναμνήσεις του

ίδιο βράδυ να επιχειρήσει δ ι α φ υ γ ή α π ό τον εχθρικό κλοιό προς

για την

τ α δ υ τ ι κ ά , σ ε μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α ν α σ υ ν α ν τ ή σ ε ι τις μ ο ν ά δ ε ς τ η ς

μερικές

ι η ς Στρατιάς που απείχαν μερικές δεκάδες χιλιόμετρα. Ή δ η

εχθρούς.

μ έ σ ω α σ υ ρ μ ά τ ο υ ε ί χ ε π λ η ρ ο φ ο ρ η θ ε ί ότι η Σ τ ρ α τ ι ά α δ υ ν α τ ο ύ ­

με

σε να συνεχίσει την προέλαση προς την Τύνιδα και φυσικά κά­

φρέσκα

θε επαφή με τους αλεξιπτωτιστές, προς το παρόν απεκλείετο.

γνώριζαν

τα

μάχη: Αυτοί

δικά μας

βαρύ εξοπλισμό του. Οι όλμοι των 3 ιντσών που τα πυρομαχι­

άνδρες

κά τους ήσαν πλέον ελάχιστα, καταστράφηκαν, όπως και οι

λής,

ασύρματοι που οι μπαταρίες τους είχαν εξαντληθεί. Οι τ ρ α υ ­

οι

τελευταίοι

αλλά με και

καλύτερα μου

την θέση μου μπορούσα να παρατηρήσω

ανάμεσα

οι

τμήματα

αλλεπάλληλες

Το τάγμα, αναγκαστικά, έπρεπε να απαλλαγεί απ' όλο τον

«...από

αναμετρήσεις

επιθέσεις

από

τους

πρέπει τα

διαφορετικά ακόμη

πολύ

άνδρες

ταχυβολία.

και

χειρίζονται

προσπαθούσαν

αντίπαλοι

ανώτερη

έμπειρα

να

στους

μου

χρησιμοποιούσαν

να

επιδέξια

και

παρόμοια

τους όπλα

Οι Γερμανοί είχαν να

όπλα

παραδεχθώ τους.

σημεία βρουν τους

και

καλές

ότι

Εξαπέλυαν ενώ

οι

θέσεις

βο­

υπερφαλλάγιζαν...».

Ε π ά ν ω στο Σίντι Μ π ο υ Χατζέμπα, οι απώλειες στις γραμμές

ματίες παρέμειναν και αυτοί πίσω με την προστασία και την

των

φροντίδα λίγων ανδρών του υγειονομικού, προκειμένου να πα­

βαθμό. Κ α θ ώ ς η μάχη κ ο ρ υ φ ω ν ό τ α ν , εμφανίσθηκαν και πάλι

ραδοθούν στους Γερμανούς.

μερικά γερμανικά αεροσκάφη για να πολυβολήσουν και να

Βρετανών

αλεξιπτωτιστών

αυξήθηκαν

σε

επικίνδυνο

Η πορεία ο π ι σ θ ο χ ω ρ ή σ ε ω ς π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ ε με τον αντί­

βομβαρδίσουν το βρετανικό τάγμα. Εκ λάθους όμως προσέβα­

παλο να παρενοχλεί συνεχώς με πυρά πολυβόλων και κυρίως

λαν τα γερμανικά τμήματα, γεγονός που ανέκοψε την επίθεση

όλμων από τα γ ύ ρ ω υψώματα, που οι εκρήξεις τους και τα

και προσέφερε την κρίσιμη στιγμή μια ανάσα στους αμυνόμε­

θ ρ α ύ σ μ α τ α α π ' τ ο π έ τ ρ ι ν ο έ δ α φ ο ς π ο λ λ α π λ α σ ί α σ α ν τις α π ώ ­

νους. Κ α θ ώ ς λίγο αργότερα άρχισε να πέφτει το σκοτάδι, ο

λειες. Η ν έ α τ ο π ο θ ε σ ί α π ο υ κ α τ έ λ α β ε τ ο τ ά γ μ α ή τ α ν τ ο ύ ψ ω μ α

ρυθμός της μάχης χαλάρωσε και σταδιακά το πυρ έσβησε.

201

Ολιγόλεπτη στάση σε θαμνώδη περιοχή νοτιοδυτικά της Τύνιδος. Ένας ντόπιος οδηγός - καθιστός στο κέντρο βοηθά στην κίνηση του τμήματος. (DDF) Ο Φροστ δεν έχασε χρόνο για ανάπαυση. Χωρίζοντας την

Ή δ η , η δ ύ ν α μ η τ ο υ 2ου Τ ά γ μ α τ ο ς είχε μειωθεί στους 2 0 0

μονάδα του ανά λόχους, έδωσε την διαταγή να κινηθούν μεμο­

π ε ρ ί π ο υ ά ν δ ρ ε ς κ α ι ο Φ ρ ο σ τ , α φ ο ύ δ ε ν υ π ή ρ χ ε π ρ ο ο π τ ι κ ή ενι­

νωμένα προς τα δυτικά για αναζήτηση των φίλιων τμημάτων.

σχύσεως του,

Με την βοήθεια της πυξίδος οι λόχοι, μέσα από εξαιρετικά

βράδυ. Με το κάλεσμα της κυνηγετικής του σάλπιγγας, που

απεφάσισε να διασπάσει τον

κλοιό

το

ίδιο

δύσβατο έδαφος, προσπάθησαν να βρουν τον δρόμο τους.

δεν απεχωρίζετο στις επιχειρήσεις και α π έ β η το χαρακτηριστι­

Πολλοί δεν τα κατάφεραν. Πέφτοντας σε ενέδρες που είχαν

κό του γνώρισμα, ο αντισυνταγματάρχης με την έλευση του

στήσει οι Γερμανοί, άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν και άλλοι σκοτώ­

σκότους και υπό συνεχείς συμπλοκές, μετακινήθηκε και πάλι

θηκαν.

δυτικά,

προς την κατεύθυνση

της λοφοσειράς Τζεμπέλ Ελ

Λίγο πριν το χ ά ρ α γ μ α της 2ας Δεκεμβρίου, ο Φροστ επικε­

Μ ε ν γ κ ο ύ μ π . Ή δ η η δ ύ ν α μ η τ ο υ τ ά γ μ α τ ο ς ε ί χ ε μ ε ι ω θ ε ί σ ε 110

φαλής των Λ ό χ ω ν Διοικήσεως και Υποστηρίξεως καθώς και

άνδρες και ελάχιστα πυρομαχικά απέμεναν, προεξοφλώντας

του τμήματος Μηχανικού, κατάφερε να συναντηθεί με τον

σε περίπτωση νέας αναμετρήσεως, την υποχρεωτική πλέον

Λ ό χ ο Α κοντά σε μια αγροικία Α ρ ά β ω ν , ενώ τμηματικά άρχι­

κατάπαυση του αγώνος.

σαν να καταφθάνουν και τα υπολείμματα των Λ ό χ ω ν Β και C,

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 3ης Δεκεμβρίου, ο κύριος

που είχαν σχεδόν διαλυθεί. Η μονάδα οργανώθηκε σε περιμε­

όγκος των υποχωρούντων Αλεξιπτωτιστών συναντήθηκε με

τρική ά μ υ ν α και απεστάλη μια περίπολος προς την κ ω μ ό π ο λ η

μικροομάδες ξεκομμένων σ υ ν α δ έ λ φ ω ν και όλοι από κοινού

Φούρνα, όπου σύμφωνα με τους Άραβες υπήρχαν οι πλέον

κ α τ έ φ υ γ α ν σε μια αγροικία Γάλλων αποίκων, α π ο φ ε ύ γ ο ν τ α ς

προωθημένες βρετανικές προφυλακές. Η περίπολος όμως ενέ-

στην διάρκεια της πορείας τους κάποια γερμανικά τεθωρακι­

πεσε σε γερμανική ενέδρα και όλοι οι άνδρες, συμπεριλαμβα­

σμένα που παρουσιάσθηκαν. Α π ό την αγροικία ο Φροστ μπο­

νομένου και του επικεφαλής, σκοτώθηκαν. Έτσι εξέλιπε και

ρούσε να διακρίνει την Μετζέζ ελ Μ π α μ π , την οποία όπως τον

α υ τ ή η π ι θ α ν ό τ η τ α ε ν ι σ χ ύ σ ε ω ς τ ο υ τ ά γ μ α τ ο ς , τ ο ο π ο ί ο δ ε ν είχε

πληροφόρησαν οι αγρότες κρατούσαν οι Σύμμαχοι.

λάβει ο π ο ι α δ ή π ο τ ε βοήθεια είτε α π ό το έ δ α φ ο ς είτε α π ό τον

Η σωτηρία της αποκομμένης μονάδος πραγματοποιήθηκε

αέρα, από την ημέρα της ρίψεως του.

το ίδιο εκείνο πρωινό, όταν τα τμήματα της συναντήθηκαν με

Οι Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές επανέλαβαν την επίθεση τους

αμερικανικά τεθωρακισμένα προερχόμενα από την πόλη. Με

κ α τ ά τις 1 5 · 0 0 , ό π ω ς κ α ι τ η ν π ρ ο η γ ο υ μ έ ν η η μ έ ρ α . Α υ τ ή ν τ η ν

συνολικά ι 8 ο διασωθέντες άνδρες, αφού προστέθηκαν ομάδες

φορά ωστόσο, σε ανοικτό πεδίο, το συντονισμένο πυρ των

φυγάδων στο κυρίως τμήμα του Φροστ, το 20 Τ ά γ μ α Αλεξι­

αμυνομένων τους καθήλωσε. Έ ν α τ μ ή μ α που εισέδυσε μέχρι

π τ ω τ ι σ τ ώ ν είχε χ ά σ ε ι κ α τ ά τ η ν ε π ι χ ε ί ρ η σ η τ α 2 / 3 π ε ρ ί π ο υ τ η ς

τις

βρετανικές θέσεις,

νεκρούς

δυνάμεως του και χρειαζόταν άμεση ανάπαυση και αναδιορ­

εξουδετερώθηκε και ανάμεσα στους

συμπεριελαμβάνετο

και

ο

Ανθυπολοχαγός

Ίσμερ,

γάνωση.

υπασπιστής του Λ ο χ α γ ο ύ Κνόχε.

202

Τεμπούρμπα Α π ό τις 26 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , η Βρετανική 3 6 η Ταξιαρχία α σ κ ο ύ σ ε ισχυρή πίεση προς την κατεύθυνση της Τεμπούρμπα, συγκοι­ νωνιακού κόμβου σε μικρή απόσταση από την Τύνιδα. Τυχόν κατάληψη της καθώς και του γειτονικού αεροδρομίου Τζεντέϊντα, θα άνοιγε διάπλατα για τους Συμμάχους, τον δρόμο προς την Τύνιδα, αυτήν την φορά από άλλο σημείο. Πολύ σύντομα, μ έ σ α σ τ η ν Τ ε μ π ο ύ ρ μ π α π ε ρ ι κ υ κ λ ώ θ η κ ε έ ν α ς λ ό χ ο ς και μία διμοιρία Σκαπανέων Αλεξιπτωτιστών, που εξακολουθούσαν να ανθίστανται. Καθώς τα τμήματα των Αλεξιπτωτιστών φυσιο­ λογικά ήταν αδύνατο να συγκρατήσουν ολόκληρο το μέτωπο, εμπρός στην απειλή της καταρρεύσεώς του ο διοικητής του 9θου Σώματος Στρατού Στρατηγός Νέρινγκ κατηύθυνε προς την Τ ε μ π ο ύ ρ μ π α κάθε διαθέσιμη δύναμη επί τυνησιακού εδά­ φους. Τα πρώτα στοιχεία της 5

0 1

Π ζ Επιλαρχίας Βαρέων Αρμά­

των τύπου «Τίγρης» καθώς κι εκείνα της ι ο η ς Τεθωρακισμέ­ ν η ς Μεραρχίας, αρχικά α π έ κ ρ ο υ σ α ν της προωθήσεις τ ω ν βρε­ τανικών αρμάτων των 36ης και ι ι η ς Τεθωρακισμένων Ταξιαρ­

μερα με κ ά ποιο σχετικό έ γ γ ρ α φ ο και γι' αυτόν τον λ ό γ ο ο Ά­

χιών, κ α θ ώ ς και τμημάτων της Αμερικανικής ιης Τεθωρακι­

ρεντ συγκαταλέγεται σε μια ιδιαίτερη κατηγορία άξιων μ α χ η ­

σμένης Μεραρχίας. Α κ ο λ ο ύ θ ω ς , κ α τ ά τα τέλη Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , ετοι­

τών, που το θέμα της παρασημοφορήσεώς τους με την συγκε­

μάσθηκε η

κριμένη υ ψ η λ ή διάκριση, παραμένει σε αμφιβολία/ *

γερμανική

αντεπίθεση

για την

απώθηση

του

εχθρού πέραν της Τεμπούρμπα. Μ έ σ α στα πλαίσια αυτά, μία διμοιρία Σκαπανέων - Αλεξι­

37

Εγχειρήματα με ανεμόπτερα

πτωτιστών, υπό τον Αρχιλοχία Άρεντ, ανέλαβε την αποστολή

Το 1942 έκλεισε με δύο ε γ χ ε ι ρ ή μ α τ α π ο υ ε ξ ε τ ε λ έ σ θ η σ α ν με

να διεισδύσει μέσα α π ό τις εχθρικές γ ρ α μ μ έ ς και να α π ο κ ό ψ ε ι

ανεμόπτερα στην Ανατολική Αλγερία. Συμμετείχαν συνολικά

την οδό ανεφοδιασμού στα μετόπισθεν της Βρετανικής ι ι η ς

ι8 άνδρες του 3ου Λόχου του Τάγματος Μηχανικού Αλεξιπτω­

Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας και των τ μ η μ ά τ ω ν της Αμερικανι­

τιστών, με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Φρήντριχ. Μαζί τους

ιης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας. Την νύκτα της 3θής

συμπεριελήφθησαν και δύο Άραβες σαν οδηγοί, που μοιρά­

Νοεμβρίου, ο Άρεντ και το τμήμα του διεισέδυσαν αθόρυβα

σθηκαν ανά ένας στις δύο ομάδες. Ο αντικειμενικός σκοπός

κ α ι κ α τ έ λ α β α ν τις θ έ σ ε ι ς τ ο υ ς κ ο ν τ ά σ τ ο Ε λ Μ π α τ ά ν , σ ε μ ι α

ή σ α ν δύο γέφυρες, η μία στην περιοχή Σαιν Α ρ ν ώ και η άλλη

γέφυρα του ποταμού Μετζέρντα, ιππαστί της οδού ανεφοδια­

( σ ι δ η ρ ο δ ρ ο μ ι κ ή ) μ ε τ α ξ ύ Μ ο ρ σ ό κ α ι Τ ε μ π έ σ σ α . Ο ι ο μ ά δ ε ς επι­

κής

σμού. Α φ ο ύ κάλυψαν τα πεδία βολής με δύο πολυβόλα, ακο­

βιβάσθηκαν σε δύο D F S - 2 3 0 και συρόμενα από ισάριθμα

λ ο ύ θ ω ς ναρκοθέτησαν και την οδό. Ό τ α ν την επομένη π α ρ ο υ ­

Χάϊνκελ-ιιι απογειώθηκαν από το αεροδρόμιο της Μπιζέρτα,

σιάσθηκε μια φ ά λ α γ γ α του εχθρού, τα επικεφαλής ένα - δύο

στις 23.53 της 29ης Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ . Η ώ ρ α π ρ ο σ γ ε ι ώ σ ε ω ς κ ο ν τ ά

τεθωρακισμένα

οχήματα,

προσέκρουσαν

στις νάρκες

στην περιοχή τ ω ν στόχων υπολογίσθηκε περίπου στις 0 2 . 3 0

και

της 3θής Δεκεμβρίου.

καταστράφηκαν, ακινητοποιώντας τα υπόλοιπα οχήματα. Ο αντίπαλος στην π ρ ο σ π ά θ ε ι α του να εφοδιάσει τις μαχό­ μενες ανατολικότερα μονάδες του, επεχείρησε με επανειλημ­ μένες

επιθέσεις

τμημάτων

πεζικού

να

( 3 8 )

Οι αποστολές όμως απέτυχαν. Ενδε­

χομένως λόγω λαθών από απειρία των χειριστών των Χάϊνκελ αλλά και λ ό γ ω της επαγρυπνήσεως των Γάλλων φ ρ ο υ ρ ώ ν των γεφυρών, τα αποσπάσματα έγιναν αντιληπτά, καταδιώχθηκαν

εξουδετερώσει την

κ α ι οι άνδρες σ υ ν ε λ ή φ θ η σ α ν . Μ ο ν ά χ α ο Φ ρ ή ν τ ρ ι χ και ο ένας

διμοιρία του Άρεντ και να διανοίξει και πάλι την οδό. Εις μάτην

Τυνήσιος οδηγός κατάφεραν να αποδράσουν και να επανέλ­

ό μ ω ς , γ ι α τ ί ε π ί δ ι ή μ ε ρ ο ο ι Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ έ ς α π έ κ ρ ο υ σ α ν ό λ ε ς τις

θουν στις γερμανικές γραμμές. Οι υπόλοιποι άνδρες δ ι κ ά σ θ η -

επιθέσεις.

καν ως πράκτορες, καταδικάσθηκαν κι εκτελέσθηκαν, παρότι

Τ ο ίδιο χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α σ τ η ν περιοχή της Τ ε μ π ο ύ ρ μ π α ,

έ φ ε ρ α ν τις κ α ν ο ν ι κ έ ς τ ο υ ς σ τ ο λ έ ς .

π ρ ο ω θ η μ έ ν ε ς σ υ μ μ α χ ι κ έ ς μονάδες, ύ σ τ ε ρ α α π ό μια α δ ι ά κ ο π η

κατάληξη,

μάχη, υπέστησαν σοβαρή ήττα και υποχρεώθηκαν να οπισθο­

δηλαδή α κ ρ ι β ώ ς ένα χ ρ ό ν ο μετά την π α ρ ά δ ο σ η ! Οι υπόλοιποι τρεις, του 5 ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Αλεξιπτω­ τιστών, επίσης σ υ ν ε λ ή φ θ η σ α ν και π έ θ α ν α ν υ π ό ανεξακρίβωτες σ υ ν θ ή κ ε ς κ α τ ά τον Μ ά ι ο και Ιούνιο 1 9 4 4 ο υ π ό γαλλικό έλεγ­ χο σ τ ρ α τ ό π ε δ ο α ι χ μ α λ ω σ ί α ς στο Ζ α γ κ χ ο υ ά ν της Τυνησίας.

(40)

Ανάλογη μ α χ η τ ι κ ό τ η τ α και ε π ι δ ε ξ ι ό τ η τ α ε π έ δ ε ι ξ ε και ο Α ν θ υ π ο λ ο χ α γ ό ς Γκερτ Μίσκε, ε π ι κ ε φ α λ ή ς του ί ο υ Λόχου Α ν τ ι α ρ μ α τ ι κ ώ ν , του Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Μ π ά ρ ε ν τ ι ν . Π α λ α ί μ α χ ο ς τ η ς Κρήτης και του Ανατολικού Μ ε τ ώ π ο υ , ο Μίσκε είχε ήδη δια­ κριθεί γ ι α τ η ν δ ρ ά σ η του τον Μ ά ρ τ ι ο και τον Απρίλιο σ τ α υ ψ ώ ­ μ α τ α τ η ς Βορείου Τυνησίας, α π ο κ ρ ο ύ ο ν τ α ς ε χ θ ρ ι κ έ ς επιθέσεις τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν . Στις 5 Απριλίου στο Σίντι Α μ π ν τ ά λ λ α , με τα 4 ε ν α π ο μ ε ί ν α ν τ α α ν τ ι α ρ μ α τ ι κ ά π υ ρ ο β ό λ α τ ω ν 50 χλστ. του λόχου τ ο υ , α π έ κ ρ ο υ σ ε μία ακόμη εχθρική διείσδυση α ρ μ ά τ ω ν μ ά χ η ς π ο υ α π ε ι λ ο ύ σ ε τ ο π λ ε υ ρ ό του ι ό ο ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Τ ε θ ω ­ ρακισμένων Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν . Στις 6 του μηνός, ο ε χ θ ρ ό ς ε π α ν έ ­ λ α β ε τ η ν ε π ί θ ε σ η τ ο υ και ο Μ ί σ κ ε κ α τ έ σ τ ρ ε ψ ε 8 ά ρ μ α τ α , δ ι α ­ τ η ρ ώ ν τ α ς τον σ ύ ν δ ε σ μ ο μεταξύ του ι ό ο ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς και του Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Μ π ά ρ ε ν τ ι ν , α π ο φ ρ ά ζ ο ν τ α ς την οδό Μ α τ έ ρ Τύνιδος στην εχθρική π ρ ο έ λ α σ η κι ε π ι τ ρ έ π ο ν τ α ς την αντεπί­ θεση της 1 5 η ς Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς . Ο Μίσκε π α ρ α σ η ­ μ ο φ ο ρ ή θ η κ ε με τον Σ τ α υ ρ ό τ ω ν Ι π π ο τ ώ ν ενώ είχε και την τύχη να δ ι α φ ύ γ ε ι , α ν ά μ ε σ α στους τελευταίους, απ:ό την Τυνησία.

σ τ

(42)

Σημειώσεις 40. Σχετικά με

την δράση

τον Σαίφερ

στον Kurowski

"Deutsche Fallschirmja-

ger". σελ. 302, στον KUhn ο.π. σελ. 179 και στον Lucas ό.π. σελ. 9441. Για

(41)

τον Μίσκε

στους

Thomas-Wegmann

«Die Ritterkreuztrager 1939~1945»

σελ. 191-192.

Οι επιχειρήσεις στην Τ υ ν η σ ί α έληξαν λίγες η μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ­

42. Αναφορά

209

στο Der Deutsche Fallschirmjager,

τεύχος 3/1998.

210

ΑΝΑΣΥΓΚΡΌΤΗΣΗ TOY X I ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΎ ΣΏΜΑΤΟΣ 1 9 4 3

Ό

π ω ς π ρ ο α ν α φ έ ρ θ η κ ε , κ α τ ά τ α μέσα Φ ε β ρ ο υ α ­ ρίου 1 9 4 3 ά ρ χ ι σ ε η σ υ γ κ ρ ό τ η σ η τ η ς 2 α ς Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών αρχικά στην π ε ρ ι ο χ ή τ η ς Β ρ ε τ ά ν ν η ς και κ α τ ά τις α ρ χ έ ς του κ α λ ο κ α ι ρ ι ο ύ σ τ η ν πόλη Αλ τ η ς Ν ο τ ί ο υ Γαλ­ λίας. Η ν έ α μ ο ν ά δ α είχε ω ς π υ ρ ή ν α τ ο ε μ π ε ι ρ ο π ό λ ε μ ο 2 0 Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτιστών, πλάϊ στο οποίο σ χ η μ α τ ί σ θ η κ α ν τ α ν έ α 6 ο και 7 0 Σ υ ν τ ά γ μ α τ α Αλεξιπτωτιστών. Ε π ι κ ε φ α λ ή ς της μ ε ρ α ρ χ ί α ς τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ ε ο Α ν τ ι σ τ ρ ά τ η γ ο ς Χ έ ρ μ α ν Ράμκε. Μαζί μ ε τ η ν ι η Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών, τ ο X I Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ό Σώμα επρόκειτο να αποτελέσει την αερομεταφερόμενη εφε­ δ ρ ε ί α τ ο υ Γερμανικού Σ τ ρ α τ ο ύ , έτοιμη ν α ε π έ μ β ε ι σ ε ο π ο ι ο δ ή ­ π ο τ ε σημείο του π ο λ ε μ ι κ ο ύ θ ε ά τ ρ ο υ ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν τ η ς Μ ε σ ο ­ γ ε ί ο υ ξ ε σ π ο ύ σ ε κ ρ ί σ η . Μ ε τ ά τ η ν π α ρ ά δ ο σ η της Τ υ ν η σ ί α ς τ ο ν Μ ά ϊ ο , π ρ ο έ β α λ ε σ α φ ώ ς ο κίνδυνος εισβολής σ τ η ν Ν ό τ ι ο Ε υ ρ ώ ­ π η α π ό τις σ υ μ μ α χ ι κ έ ς δ υ ν ά μ ε ι ς τ η ς Βορείου Α φ ρ ι κ ή ς . Ε π ε ι δ ή ό μ ω ς δεν υ π ή ρ χ α ν σ α φ ε ί ς ενδείξεις γ ι α την τ ο π ο θ ε σ ί α εισβο­ λής, οι δε ε π α π ε ι λ ο ύ μ ε ν ο ι τομείς εξετείνοντο σε μία τ ε ρ ά σ τ ι α α π ό σ π α σ η α π ό τ α γ α λ λ ο ϊ σ π α ν ι κ ά σ ύ ν ο ρ α ω ς την Ελλάδα, ή τ α ν α π α ρ α ί τ η τ η η ύ π α ρ ξ η μίας κινητής ε φ ε δ ρ ε ί α ς με ι κ α ν ό τ η τ α

α μ έ σ ο υ α ν τ ι δ ρ ά σ ε ω ς . Η ε κ π α ί δ ε υ σ η ε ν τ α τ ι κ ο π ο ι ή θ η κ ε τόσο στο ε ν α έ ρ ι ο στοιχείο της με συχνές ρίψεις α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ ώ ν και χ ρ ή σ η ε λ α φ ρ ώ ν και μέσων α ν ε μ ο π τ έ ρ ω ν γ ι α μ ε τ α φ ο ρ ά π ρ ο ­ σ ω π ι κ ο ύ και β α ρ έ ω ς υλικού στο π ε δ ί ο της μάχης, όσο και με την διεξαγωγή εκτεταμένων ασκήσεων χερσαίων επιχειρήσε­ ων. Τ ο καλοκαίρι τ ο υ 1943» X I Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ό Σ ώ μ α , π λ η ρ έ ­ στερο όσο π ο τ έ άλλοτε στο π α ρ ε λ θ ό ν , π ά ν τ α υ π ό την διοίκηση του Στουντέντ, α π ο τ ε λ ο ύ σ ε μία ετοιμοπόλεμη αεροκίνητη ε φ ε ­ δρεία, δ ι α θ έ τ ο ν τ α ς την ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών (14-015 ά ν δ ρ ε ς ) , υ π ό τον Α ν τ ι σ τ ρ ά τ η γ ο Ρ ί χ α ρ ν τ Χάϊντριχ και την 2 α Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών ( 1 3 . 6 0 0 ά ν δ ρ ε ς ) υ π ό τον Αντιστρά­ τ η γ ο Χ έ ρ μ α ν Ράμκε. το

Επιπλέον, μ ο ν ά δ ε ς τ ο υ Σ ώ μ α τ ο ς , ό π ω ς τ ο Τ ά γ μ α Μ η χ α ν ι ­ κ ο ύ , π ο υ α ν α σ υ γ κ ρ ο τ ή θ η κ ε υ π ό τ ο ν Τ α γ μ α τ ά ρ χ η Βίτσιχ, κ α θ ώ ς κ α ι τ μ ή μ α τ α Δ ι α β ι β ά σ ε ω ν , Α ν τ ι α ε ρ ο π ο ρ ι κ ώ ν κ α ι λοι­ πών βοηθητικών σχηματισμών, σηματοδοτούσαν την αναγέν­ ν η σ η του Σ ώ μ α τ ο ς τ ω ν Αλεξιπτωτιστών μ ε τ ά την Μ ά χ η της Κρήτης κ α ι την π ρ ο σ ω ρ ι ν ή έκτοτε α π ο μ ά κ ρ υ ν σ η του α π ό τον φ υ σ ι ο λ ο γ ι κ ό του π ρ ο ο ρ ι σ μ ό εξαιτίας β ε β ι α σ μ έ ν ω ν εκτιμήσεων γ ι α την α π ο σ τ ο λ ή και την χ ρ ή σ η του.

Ειδικό πακέτο για τους Αλεξιπτωτιστές. Λουκάνικο, τυρί, ψωμί από σόγια, καφές, σοκολάτα, γαλέττες, τσιγάρα, σταφυλοζάκχαρο, μαστίχα. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Wahner/DerAdler) (Αριστερά). Το εξώφυλλο του περιοδικού "DerAdler" αναφερόμενο στις ασκήσεις του XI Αεροπορικού Σώματος την άνοιξη του 1943. (Συλλογή συγγραφέως) 211

ΑΣΚΉΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΝΌΤΙΟ ΓΑΛΛΊΑ, ΑΝΟΙΞΗ 1 9 4 3 Ηi *

ϋ

(Επάνω αριστερά). Ρίψη Αλεξιπτωτιστών κατά την διάρκεια ασκήσεως στην Νότιο Γαλλία. (Επάνω). Αλεξιπτωτιστής οπλισμένος με MP 40 κατά την διάρκεια εικονικών οδομαχιών. (Αριστερά). Ανασυγκρότηση των τμημάτων μετά την ρίψη. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Wahner, Baitz, Hegert, Stickers, Maciocszek)

212

(Αριστερά). και

Χρήση

καπνογόνων

εκρηκτικών για μεγαλύτερη

απόδοση

αληθοφάνειας

στην

απεικόνιση μίας μάχης μέσα σε κατοικημένο (Κάτω αριστερά).

τόπο.

Εκπαίδευση

για αγώνα εντός κατοικημένων τόπων. Ένα στοιχείο πο,

' ι προσπερνά

προσεκτικά

ένα

σταυροδρόμι.

(Κάτω δεξιά). Η αληθοφάνεια των

ασκήσεων

προκαλούσε

ακόμη και τραυματισμούς των συμμετεχόντων.

213

214

ΙΤΑΛΊΑ 1 9 4 3 ΣΙΚΕΛΊΑ

Ρίψη των Αλεξιπτωτιστών της 1ης Μεραρχίας στην Σικελία. Παράλληλα με τους άνδρες ρίπτονται και τα κάνιατρα με τα λοιπά εφόδια. (Συλλογή συγγραφέως/ Signal)

Τ

η ν ν ύ κ τ α τ η ς 9 η ς / ι ο η ς Ιουλίου 1 9 4 3 , ε ξ α π ο λ ύ θ η κ ε

κ ο υ σ ώ ν , στο ν ο τ ι ο α ν α τ ο λ ι κ ό ά κ ρ ο τ η ς ν ή σ ο υ . Η ά μ υ ν α είχε

η σ υ μ μ α χ ι κ ή ε π ί θ ε σ η κ α τ ά τ η ς Σικελίας. Τις π ρ ώ ­

α ν α τ ε θ ε ί σ τ η ν Ιταλική 6 η Σ τ ρ α τ ι ά ( Σ τ ρ α τ η γ ό ς Α λ φ ρ έ ν τ ο

τ ε ς μ ε τ α μ ε σ ο ν ύ κ τ ι ε ς ώ ρ ε ς π ρ ο σ γ ε ι ώ θ η κ α ν στην

Γκουτσόνι) με 4 μ ε ρ α ρ χ ί ε ς και 2 τ α ξ ι α ρ χ ί ε ς α κ τ ο φ υ λ α κ ή ς ,

ν ή σ ο αε ρ α γ ή μ α τ α τ ω ν Β ρ ε τ α ν ι κ ή ς ι η ς και της

κ α θ ώ ς και 4 μ ε ρ α ρ χ ί ε ς πεζικού ως ε φ ε δ ρ ε ί α στο εσωτερικό.

Αμερικανικής 8 2 α ς Αερομεταφερομένων Μεραρ­

Υποχρεωμένες αυτές οι μονάδες να κρατούν υπερεκτεταμέ-

χιών και με το π ρ ώ τ ο φ ω ς ά ρ χ ι σ ε η α π ό θ α λ ά σ σ η ς α π ό β α σ η . Η

ν ο υ ς τομείς, έ π α σ χ α ν π α ρ ά λ λ η λ α και α π ό μ ε γ ά λ ε ς ελλείψεις

μεν Αμερικανική 7η Σ τ ρ α τ ι ά ( Σ τ ρ α τ η γ ό ς Τζωρτζ Π ά τ τ ο ν ) με

υλικού, ε ν ώ τ ό σ ο το ε π ί π ε δ ο ε κ π α ι δ ε ύ σ ε ω ς όσο και το ηθικό,

μία τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η και 3 μ ε ρ α ρ χ ί ε ς πεζικού, α π ο β ι β ά σ θ η κ ε

ύ σ τ ε ρ α α π ό τόσες σ υ σ σ ω ρ ε υ μ έ ν ε ς ήττες, ή τ α ν ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά

στην περιοχή μεταξύ Λ ι κ ά τ α και Σκολίτι, στις ν ό τ ι ε ς π α ρ α λ ί ε ς

χ α μ η λ ό . Μ ό ν ε ς αξιόλογες μ ο ν ά δ ε ς ή τ α ν η α ν α σ υ γ κ ρ ο τ ο ύ μ ε ν η

της Σικελίας, η δε Βρετανική 8η Σ τ ρ α τ ι ά ( Σ τ ρ α τ η γ ό ς Μ π έ ρ -

γ ε ρ μ α ν ι κ ή Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η , πλέον, Μ ε ρ α ρ χ ί α Χ έ ρ μ α ν Γκαίριν-

ν α ρ ν τ Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ ) με 4 μ ε ρ α ρ χ ί ε ς πεζικού και 2 μ ο ν ά δ ε ς

γκ, ό π ω ς ε π ί σ η ς και η 1 5 η Μ ε ρ α ρ χ ί α Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν Γ ρ ε ν α -

Commando, μεταξύ τ η ς χ ε ρ σ ο ν ή σ ο υ Π έ τ σ ι ν ο και τ ω ν Σ υ ρ α ­

διέρων.

215

Η

αφερεγγυότητα των ιταλικών

στρατευμάτων

Οι άνδρες με παραλλαγμένα αλεξίπτωτα προσγειώνονται - εδώ σ' έναν αμπελώνα - στην σικελική γη. (Συλλογή συγγραφέως/Signal) π α ρ ο υ σ ι ά σ θ η κ ε α π ό την π ρ ώ τ η στιγμή τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν μ ε την α σ θ ε ν ή ά μ υ ν α και τις μαζικές π α ρ α δ ό σ ε ι ς μ ο ν ά δ ω ν , π ο υ ε π έ τ ρ ε ψ α ν στους Σ υ μ μ ά χ ο υ ς ν α α ν α π τ υ χ θ ο ύ ν σ τ α δ ι α κ ά σ ε κ ά π ο ι ο β ά θ ο ς , έ χ ο ν τ α ς ν α α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ο υ ν ουσιαστικά μόνες τις γ ε ρ μ α ν ι κ έ ς μεραρχίες, π ο υ σ ή κ ω σ α ν και το βάρος του α γ ώ ­ νος. Π α ρ ά την έλλειψη σ θ έ ν ο υ ς τ ω ν ιταλικών δ υ ν ά μ ε ω ν ν α υ π ε ­ ρ α σ π ί σ ο υ ν το π ά τ ρ ι ο έ δ α φ ο ς , η γ ε ρ μ α ν ι κ ή και η ιταλική η γ ε ­ σία α π ε φ ά σ ι σ α ν ν α κ α τ α β ά λ ο υ ν κ ά θ ε π ρ ο σ π ά θ ε ι α γ ι α ν α κ ρ α ­ τηθεί η Σικελία. Ο Σ τ ρ α τ η γ ό ς Χανς Χ ο ύ μ π ε , διοικητής του 1 4 ο υ Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ο υ Σ ώ μ α τ ο ς Σ τ ρ α τ ο ύ , α ν έ λ α β ε ν α συντονί­ σει την ά μ υ ν α π α ρ α μ ε ρ ί ζ ο ν τ α ς ε ύ σ χ η μ α την ιταλική διοίκηση και π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ί ζ ο ν τ α ς την ενίσχυση τ ω ν γ ε ρ μ α ν ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ­ ων με ενισχύσεις α π ό την η π ε ι ρ ω τ ι κ ή Ιταλία. Στις 11 Ιουλίου, η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών ετέθη σε σ υ ν α γ ε ρ μ ό . Οι δ ι α τ α ­ γ έ ς τ ο υ Σ τ ο υ ν τ έ ν τ π ρ ο ς τ ο ν Χάϊντριχ ή τ α ν η άμεση μ ε τ α φ ο ρ ά της μ ε ρ α ρ χ ί α ς στην Σικελία. Η μετακίνηση ε π ρ ό κ ε ι τ ο να γίνει τμηματικά. Ως πρώτη μονάδα ορίσθηκε να αναχωρήσει το 30 Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτιστών ( Σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Λούντβιχ Χάϊλμαν). Τ ο σ ύ ν τ α γ μ α α ν ε χ ώ ρ η σ ε α π ό την Αβινιόν κ α τ ά τις ι ό . ο ο της ίδιας η μ έ ρ α ς και π ρ ο σ γ ε ι ώ θ η κ ε στο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο Π ρ ά τ ι κ α ντι Μ ά ρ ε τ η ς Ρ ώ μ η ς . Την ε π ο μ έ ν η , 1 2 η Ιουλίου, τ ο σ ύ ν τ α γ μ α επανεκκίνησε και με ε ν δ ι ά μ ε σ ο σ τ α θ μ ό την Ν ά π ο λ η , ε ρ ρ ί φ θ η κ α τ ά τις 18.15 στην π ε ρ ι ο χ ή τ η ς Κ α τ ά ν ι α στην Σικελία. Την

Ζώνη Ρ ί ψ ε ω ς είχε μόλις πριν λίγες ώ ρ ε ς επιλέξει ο Λοχαγός Σ τ ά ν γ κ ε ν μ π ε ρ γ κ , π ο υ είχε α φ ι χ θ ε ί ω ς σ ύ ν δ ε σ μ ο ς γ ι α την υ π ο ­ δοχή τ ω ν τ μ η μ ά τ ω ν της μ ε ρ α ρ χ ί α ς . Τ ο 3 ο Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτω­ τιστών, δ υ ν ά μ ε ω ς 1 . 4 0 0 π ε ρ ί π ο υ α ν δ ρ ώ ν , σ ύ ν τ ο μ α α ν α σ υ ­ γ κ ρ ο τ ή θ η κ ε και κ α τ ε υ θ ύ ν θ η κ ε π ρ ο ς Ν ό τ ο ν γ ι α ν α υ π α χ θ ε ί στο Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς Σμαλτς, π ο υ α π ο τ ε λ ο ύ σ ε τ μ ή μ α τ η ς Τ ε θ ω ­ ρακισμένης Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Χ έ ρ μ α ν Γκαίρινγκ και συγκρατούσε την π ρ ο έ λ α σ η τ ω ν Β ρ ε τ α ν ώ ν . Λίγο α ρ γ ό τ ε ρ α ε ρ ρ ί φ θ η και ο Λόχος Δ ι α β ι β ά σ ε ω ν τ η ς με­ ρ α ρ χ ί α ς (Λοχαγός Φασλ), ενώ γ ι α τις α μ έ σ ω ς ε π ό μ ε ν ε ς ημέρες π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ί σ θ η κ ε η ρίψη και τ ω ν υ π ο λ ο ί π ω ν μ ο ν ά δ ω ν .

Η γέφυρα Πριμοζόλε Αφού εγκαταστάθηκαν τα συμμαχικά προγεφυρώματα στην Σικελία, το κ έ ν τ ρ ο βάρους τ η ς π ρ ο σ π ά θ ε ι α ς α ν έ λ α β ε ο Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ , μ ε σ κ ο π ό ν α π ρ ο ω θ η θ ε ί κ α τ ά μήκος τ η ς ανατο­ λικής α κ τ ή ς τ η ς ν ή σ ο υ και ν α φ θ ά σ ε ι στην Μ ε σ σ ή ν η , π α γ ι δ ε ύ ­ ο ν τ α ς τ α ι τ α λ ο γ ε ρ μ α ν ι κ ά σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α και ν α τερματίσει τον α γ ώ ν α . Ως ά μ ε σ ο ς αντικειμενικός σκοπός, π ο υ εκρίθη ότι θα διήνοιγε την οδό π ρ ο ς τον Βορρά, ο ρ ί σ θ η κ ε η πόλη Κατάνια. Το σχέδιο του Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ π ρ ο έ β λ ε π ε την ρίψη της Βρετανι­ κής ι η ς Τ α ξ ι α ρ χ ί α ς Αλεξιπτωτιστών, τ η ν ν ύ κ τ α τ η ς 1 3 η ς / Ι 4 η ? Ιουλίου στην π ε ρ ι ο χ ή τ η ς γ έ φ υ ρ α ς Πριμοζόλε επί του ποταμού 216

Σιμέτο ν ο τ ί ω ς τ η ς Κ α τ ά ν ι α και τ η ς κ α τ ά λ η ψ η της. Ε κ π α ρ α λ λ ή λ ο υ , α π ό β α σ η α π ό θ α λ ά σ σ η ς τ ο υ 3 ο υ Commando γ ι α την κ α τ ά λ η ψ η τ η ς γ έ φ υ ­ ρ α ς Μαλάτι, ν ο τ ι ό τ ε ρ α . Μ ε τ ά τ η ν κ α τ ά λ η ψ η των δ ύ ο γ ε φ υ ρ ώ ν , η 5 θ ή Μ ε ρ α ρ χ ί α Πεζικού, ενισχυ­ μένη μ ε την 4 η Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η Ταξιαρχία, θ α διασπούσαν το γερμανικό μέτωπο και αφού δ ι ή ρ χ ο ν τ ο α π ό τις ε ν λ ό γ ω γ έ φ υ ρ ε ς , υπελογίζετο να εισέλθουν στην Κ α τ ά ν ι α στις 15 του μηνός. Το σχέδιο α π α ι τ ο ύ σ ε την κ ά λ υ ψ η 4 5 π ε ρ ί π ο υ χιλιο­ μ έ τ ρ ω ν σ ε δ ι ά σ τ η μ α 2 4 ω ρ ώ ν . Ό π ω ς κ ι εκείνο στο Άρνεμ, έ ν α χ ρ ό ν ο α ρ γ ό τ ε ρ α πάλι α π ό τον Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ , ή τ α ν ι δ ι α ί τ ε ρ α αισιόδοξο, υ π ο τ ι ­ μ ώ ν τ α ς τ η ν θέληση γι' αντίσταση του α ν τ ι π ά λ ο υ . Και τ α δ ύ ο ε π έ π ρ ω τ ο , υ π ό τις ιδιαίτερες σ υ ν θ ή ­ κες τους, ν α μην τ ε λ ε σ φ ο ρ ή σ ο υ ν . Στις 13 Ιουλίου, ε ρ ρ ί φ θ η στην ΖΡ τ η ς Κ α τ ά ­ ν ι α τ ο ί ο Τ ά γ μ α Π ο λ υ β ό λ ω ν ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Βέρ­ ν ε ρ Σμιτ ο ε π ο ν ο μ α ζ ό μ ε ν ο ς " M G Schmidt") ως συνέχεια των αφίξεων των τμημάτων της ιης Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών. Η μονάδα κατέλα­ β ε θ έ σ ε ι ς ν ο τ ί ω ς τ η ς γ έ φ υ ρ α ς Πριμοζόλε, λίγες ώρες πριν την άφιξη των βρετανικών αεραγημάτων. Η επιχείρηση των τελευταίων, όπως όλες οι σ υ μ μ α χ ι κ έ ς α ε ρ ο μ ε τ α φ ε ρ ό μ ε ν ε ς ε ν έ ρ ­ γ ε ι ε ς σ τ η ν Σικελία, α π έ β η κ α τ α σ τ ρ ο φ ι κ ή και α υ τ ή . Α π ό τ α 145 μ ε τ α γ ω γ ι κ ά , κ α τ α ρ ρ ί φ θ η κ α ν 1 4 και ά λ λ α 2 6 α ν α γ κ ά σ θ η κ α ν ν α ε π ι σ τ ρ έ ψ ο υ ν στην Τυνησία κτυπημένα από φίλια αντιαερο­ π ο ρ ι κ ά π υ ρ ά (του σ υ μ μ α χ ι κ ο ύ στόλου). Α π ό τ α υ π ό λ ο ι π α , 4 8 α ε ρ ο σ κ ά φ η έ ρ ρ ι ψ α ν τ ο υ ς αλεξι­ π τ ω τ ι σ τ έ ς σ ε δ ι ά σ π α ρ τ ε ς π ε ρ ι ο χ έ ς και μόνο 3 0 κ α τ ά φ ε ρ α ν ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή σ ο υ ν την ρίψη επί του στόχου. Το αποτέλεσμα ήταν μονάχα 295 ά ν δ ρ ε ς α π ό τ ο υ ς 1.856 τ η ς Β ρ ε τ α ν ι κ ή ς ι η ς Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτιστών να προσγειωθούν κ ο ν τ ά σ τ η ν γ έ φ υ ρ α . Π α ρ ' όλα α υ τ ά ο ι Ιταλοί υ π ε ρ α σ π ι σ τ έ ς της, τελείως α π ρ ό θ υ μ ο ι ν α συνε­ χ ί σ ο υ ν τ ο ν πόλεμο, π α ρ α δ ό θ η κ α ν α μ έ σ ω ς επι­ τρέποντας στους Βρετανούς την αναίμακτη κατάληψη της γ έ φ υ ρ α ς . Τελείως διαφορετική ήταν όμως η αντίδραση του ίου Τάγματος Πολυβόλων. Οι Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές κ α τ έ ρ ρ ι ψ α ν με τα π ο λ υ β ό λ α τ ο υ ς 3 μ ε τ α γ ω γ ι κ ά κ α ι σ ύ ν τ ο μ α ά ρ χ ι σ α ν ν α π ε ρ ι σ φ ί γ γ ο υ ν τις βρε­ τ α ν ι κ έ ς θ έ σ ε ι ς ε κ π έ μ π ο ν τ α ς π υ κ ν ό και α κ ρ ι β έ ς π υ ρ , π ρ ο ξ ε ν ώ ν τ α ς σ ο β α ρ έ ς α π ώ λ ε ι ε ς κ α ι συλ­ λαμβάνοντας 82 Βρετανούς αλεξιπτωτιστές.

Στο έδαφος απλώνονται σημαίες σηματοδοτήσεως για τα φίλια αεροσκάφη. (Συλλογή συγγραφέως/ Signal)

Ο ι Β ρ ε τ α ν ο ί και σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν α τ ο 2 ο Τ ά γ μ α ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Φ ρ ο σ τ ) υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ α ν έτσι γ ι α δ ε ύ τ ε ρ η φ ο ρ ά μ ε τ ά την Τ υ ν η σ ί α ν α α ν τ ι μ ε τ ω π ί ­ σουν ε κ ν έ ο υ τ ο υ ς Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ έ ς τ η ς άλλης π λ ε υ ρ ά ς . Ό π ω ς και τότε, τ α π ρ ά γ μ α τ α π ή ρ α ν άσχημη τροπή. Το βρετανικό τάγμα που ούτως ή άλλως είχε δ ύ ν α μ η 1 4 0 α ν δ ρ ώ ν μ ο ν ά χ α , δ η λ α ­ δ ή δ ύ ν α μ η λ ό χ ο υ , είχε ο ρ γ α ν ω θ ε ί σ ε δ ύ ο υ ψ ώ μ α τ α ν ο τ ί ω ς τ η ς γ έ φ υ ρ α ς , π ο υ είχαν λ ά β ε ι τ ο υ ς κ ω δ ι κ ο ύ ς «Τζώνυ I » και «Τζώνυ I I » . Κ α τ ά τις 0 6 . 3 0 ο ι Γ ε ρ μ α ν ο ί ε π ι τ έ θ η κ α ν μ ε σ φ ο ­ δ ρ ό τ η τ α και κ α τ έ λ α β α ν το τ ε λ ε υ τ α ί ο . Κ α θ ώ ς η ε π ί θ ε σ η τ ο υ ς

Επακολουθεί η ταχεία συγκέντρωση των τμημάτων. (DDE) κ α τ ε υ θ ύ ν θ η κ ε μ ε τ η ν ί δ ι α β ι α ι ό τ η τ α κ α τ ά τ ο υ άλλου υ ψ ώ μ α ­ τ ο ς , φ ά ν η κ ε ότι τ ο β ρ ε τ α ν ι κ ό τ ά γ μ α θ α α ν τ ι μ ε τ ώ π ι ζ ε τ η ν εκμηδένιση. Ωστόσο, το καταδρομικό «Νιουφάουντλαντ», π ο υ ε κ ά λ υ π τ ε ν ο τ ι ό τ ε ρ α την α π ό β α σ η τ ο υ 3 ο υ Commando, 217

ν ο ν τ α ς τ ο υ ς ν α εγκαταλεί­ ψ ο υ ν την γ έ φ υ ρ α , η ο π ο ί α κ α τ ά τις 1 8 . 3 0 ε π α ν ή λ θ ε στην κ α τ ο χ ή τ ω ν Γ ε ρ μ α ­ νών. Ό,τι απέμεινε από το τμήμα της Βρετανικής ιης Ταξιαρχίας Αλεξιπτωτι­ στών, συγκεντρώθηκε στην αμυντική π ε ρ ί μ ε τ ρ ο τ ο υ 2 ο υ Τ ά γ μ α τ ο ς στο ύ ψ ω μ α «Τζώνυ I » . Ω σ τ ό ­ σο, μία π ε ρ ί π ο υ ώ ρ α α ρ ­ γότερα κατέφθασαν απ' τον Ν ό τ ο τ α π ρ ώ τ α ά ρ μ α ­ τα της 4ης Τεθωρακισμέ­ ν η ς Ταξιαρχίας, α ν α κ ο υ ­ φίζοντας τους αποκαμωμένους αλεξιπτωτιστές. Α­ πό γερμανικής πλευράς, το β ρ ά δ υ ε ρ ρ ί φ θ η και το Τ ά γ μ α Μ η χ α ν ι κ ο ύ με δύο μόνο λόχους (Λοχαγός Χάϊντς Ά ν τ ο λ φ ) . Έ τ σ ι , η γερμανική άμυνα στην γ έ φ υ ρ α Πριμοζόλε συγ­ κ ρ ο τ ή θ η κ ε α π ό τον Λόχο Διαβιβάσεων, το Τάγμα Μ η χ α ν ι κ ο ύ και τ ο Τ ά γ μ α Πολυβόλων, π ο υ δ ι ε κ π ε ­ ρ α ι ώ θ η κ ε κ α τ ά την δ ι ά ρ ­ κεια της νυκτός στην βόρεια ό χ θ η . Ό σ ο γ ι α τ ο 3 0 Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτι­ στών α φ ο ύ κ ά π ο ι α στοι­ χ ε ί α του π ρ ο έ τ α ξ α ν έντο­ νη ά μ υ ν α στην κίνηση του 3 ο υ Commando, έχασε κ ά θ ε ε π α φ ή μ ε τ α μετόπι­ σθεν και θ ε ω ρ ή θ η κ ε α π ό την γερμανική διοίκηση ως οριστικώς α π ω λ ε σ θ έ ν . Ο Χάϊλμαν ό μ ω ς δεν α π ο ­ θαρρύνθηκε. Χρησιμο­ π ο ι ώ ν τ α ς γ ι α κ ά λ υ ψ η χεί­ μ α ρ ρ ο υ ς και τ ο π ο θ ε σ ί ε ς με έντονη βλάστηση, ο δ ή ­ γ η σ ε την μ ο ν ά δ α του ύ ­ σ τ ε ρ α α π ό τ ρ ι ή μ ε ρ η π ε ρ ι π ε τ ε ι ώ δ η π ο ρ ε ί α μ έ σ α α π ό τις βρετα­ ν ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς και πάλι στις γ ε ρ μ α ν ι κ έ ς θέσεις. Στις ι 6 του μηνός, ο σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς ή τ α ν στην ευτυχή θέση να α ν α φ έ ρ ε ι την ε π ά ν ο δ ο της μ ο ν ά δ ο ς του, π ο υ ε π ε β ί ω σ ε χ ά ρ ι ς στην α π ο ­ φ α σ ι σ τ ι κ ή διοίκηση του αλλά και χ ά ρ ι ς στην π ε ι θ α ρ χ ί α και το σ θ έ ν ο ς π ο υ επέδειξαν οι ά ν δ ρ ε ς του.

ε ξ έ π ε μ ψ ε έ ν τ ο ν α π υ ρ ά , α ν α χ α ι τ ί ζ ο ν τ α ς τ ο υ ς Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς Αλε­ ξιπτωτιστές. Βορείως τ η ς γ έ φ υ ρ α ς , ο Λ ο χ α γ ό ς Σ τ ά ν γ κ ε ν μ π ε ρ γ κ συγκέ­ ντρωσε εσπευσμένα 2 0 0 περίπου άνδρες από διάφορες βοη­ θητικές υ π η ρ ε σ ί ε ς και μαζί με τον Λόχο Δ ι α β ι β ά σ ε ω ν σχημάτι­ σε έ ν α α υ τ ο σ χ έ δ ι ο σ υ γ κ ρ ό τ η μ α μάχης, ενισχυμένο με έ ν α α ν τ ι α ε ρ ο π ο ρ ι κ ό τ ω ν 8 8 χλστ. και μερικά α ν τ ι α ρ μ α τ ι κ ά . Μ ε α υ τ έ ς τις δ υ ν ά μ ε ι ς ε ξ α π έ λ υ σ ε μία διπλή α ν τ ε π ί θ ε σ η . Οι β ο η ­ θητικοί ε π ι τ έ θ η κ α ν σ τ η ν γ έ φ υ ρ α κ α τ ά μ έ τ ω π ο , χ ω ρ ί ς ν α επι­ τύχουν κ ά π ο ι ο α π ο τ έ λ ε σ μ α . Ο λ ό χ ο ς ό μ ω ς τ ω ν Δ ι α β ι β α σ τ ώ ν Αλεξιπτωτιστών διέσχισε τ ο π ο τ ά μ ι και π ρ ο σ έ β α λ ε π λ ε υ ρ ι κ ά τους Βρετανούς, π ρ ο κ α λ ώ ν τ α ς βαρείες α π ώ λ ε ι ε ς και υ π ο χ ρ ε ώ ­

Στις 15 Ιουλίου, ύ σ τ ε ρ α α π ό έντονη π ρ ο π α ρ α σ κ ε υ ή π υ ρ ο β ο ­ λικού, οι Βρετανοί ε π ι τ έ θ η κ α ν κ α τ ά τ ω ν θ έ σ ε ω ν τ ω ν Αλεξι­ π τ ω τ ι σ τ ώ ν στην γ έ φ υ ρ α , με δ ύ ν α μ η τ ά γ μ α τ ο ς , ενισχυμένη με ά ρ μ α τ α μάχης. Η ε π ί θ ε σ η ωστόσο α π ο κ ρ ο ύ σ θ η κ ε με την α π ώ ­ λ ε ι α και 3 β ρ ε τ α ν ι κ ώ ν α ρ μ ά τ ω ν . Την ε π ο μ έ ν η 16 του μηνός, οι Βρετανοί εξαπέλυσαν, μία ώ ρ α μ ε τ ά τ α μεσάνυκτα, ν έ α επίθε-

218

σ η . Έ ν α τ ά γ μ α κ α τ ά φ ε ρ ε ν α διασχίσει τον π ο τ α μ ό ε γ κ α θ ι σ τ ώ ν τ α ς π ρ ο γ ε φ ύ ­ ρ ω μ α στην βόρεια ό χ θ η , ε ν ώ με το πρώτο φως επαναλήφθηκε η κατά μέτωπο επίθεση στην γ έ φ υ ρ α . Το μοναδικό γ ε ρ μ α ν ι κ ό π υ ρ ο β ό λ ο τ ω ν 8 8 χλστ. κ α τ έ σ τ ρ ε ψ ε 5 ά ρ μ α τ α και γ ι α μία ακόμη φ ο ρ ά π ρ ο σ κ ρ ο ύ ο ν τ α ς στην έντονη αντίσταση των Αλεξιπτωτι­ στών, τ ο βρετανικό πεζικό υ π ο χ ρ ε ώ ­ θηκε ν α ο π ι σ θ ο χ ω ρ ή σ ε ι . Κ α θ ώ ς είχε ήδη παρέλθει η προβλεπομένη ημέρα κ α τ α λ ή ψ ε ω ς τ η ς Κατάνια, ο Μ ο ν τ γ κ ό ­ μερυ ενέτεινε την πίεση τ ο υ γ ι α ν α δ ι α σ π ά σ ε ι τ η ν ά μ υ ν α τ ω ν Αλεξιπτωτι­ στών. Κάτω α π ό τ ο σ φ ο δ ρ ό π υ ρ 159 π υ ρ ο β ό λ ω ν , κ α τ ά τις ο ι . ο ο τ η ς 1 7 η ς Ιουλίου, το βρετανικό πεζικό ε ξ α π έ λ υ ­ σ ε ν έ α ε π ί θ ε σ η . Τ ο βρετανικό π ρ ο γ ε ­ φ ύ ρ ω μ α σ τ η ν βόρεια ό χ θ η εξακολού­ θ η σ ε ν α ελέγχεται α π ό τους Αλεξιπτω­ τιστές α λ λ ά η πίεση ά ρ χ ι σ ε σ τ α δ ι α κ ά να αυξάνει σε όλους τους άλλους τομείς. Στην δ ι ά ρ κ ε ι α του π ρ ω ι ν ο ύ , ο α γ ώ ν α ς έ λ α β ε την μ ο ρ φ ή τριβής, επι­ φ έ ρ ο ν τ α ς βαρείες α π ώ λ ε ι ε ς και στους Σύλληψη Βρετανών αλεξιπτωτιστών στις μάχες γύρω από την γέφυρα Πριμοζόλε. δ ύ ο α ν τ ι π ά λ ο υ ς . Τ α γ ε ρ μ α ν ι κ ά αντι­ (Συλλογή συγγραφέως/ Signal) α ρ μ α τ ι κ ά ό μ ω ς κ α τ α σ τ ρ ά φ η κ α ν και η γ ε ρ μ α ν ι κ ή ά μ υ ν α άρχι­ Γραμμή τ η ς Αίτνας, υ π ε ρ α σ π ι ζ ό μ ε ν η μ ε δ ι ά φ ο ρ α τ μ ή μ α τ α τ η ς σ ε ν α λυγίζει. Π ρ ο κ ε ι μ έ ν ο υ ν α μην π έ σ ε ι η γ έ φ υ ρ α σ τ α χ έ ρ ι α τις κ ω μ ο π ό λ ε ι ς Τ σ ε ν τ ο ύ ρ ι π ε , Ρ ε γ κ α λ μ π ο ύ τ ο , Μ π ρ ό ν τ ε κ.λπ. τ ω ν Β ρ ε τ α ν ώ ν , ο Λ ο χ α γ ό ς Ά ν τ ο λ φ ο δ ή γ η σ ε ο ίδιος, επανειλημ­ σ υ μ μ ε τ έ χ ο ν τ α ς ε ν ε ρ γ ά τόσο στην π ρ ο σ ω ρ ι ν ή α ν α χ α ί τ ι σ η τ ω ν μένως, φ ο ρ τ η γ ά φ ο ρ τ ω μ έ ν α μ ε βόμβες α ε ρ ο π λ ά ν ω ν α π ' τ ο Σ υ μ μ ά χ ω ν στην π ρ ο α ν α φ ε ρ θ ε ί σ α α μ υ ν τ ι κ ή τ ο π ο θ ε σ ί α , όσο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο της Κατάνια, ε π ά ν ω στην γ έ φ υ ρ α , γ ι α ν α την α ν α ­ και εν σ υ ν ε χ ε ί α στον υ π ο χ ω ρ η τ ι κ ό ελιγμό π ρ ο ς τ η ν Μεσσίνα. τινάξει. Ο ι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ό μ ω ς α π έ τ υ χ α ν κ ά τ ω α π ό τ ο π υ κ ν ό Στις ι 6 Α υ γ ο ύ σ τ ο υ , ύ σ τ ε ρ α α π ό μια ά ρ ι σ τ α ο ρ γ α ν ω μ έ ν η εκκέ­ βρετανικό π υ ρ . Οι σ κ α π α ν ε ί ς φ ο ν ε ύ θ η κ α ν ή π λ η γ ώ θ η κ α ν . Ο ν ω σ η , τ α γ ε ρ μ α ν ι κ ά και ιταλικά σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α μ ε τ α φ έ ρ θ η κ α ν ίδιος ο Ά ν τ ο λ φ , σε μια τ ε λ ε υ τ α ί α α π ό π ε ι ρ α , θ υ σ ι ά σ θ η κ ε και ο στην η π ε ι ρ ω τ ι κ ή Ιταλία τ ε ρ μ α τ ί ζ ο ν τ α ς τον α γ ώ ν α στην Σικε­ ίδιος κ α θ ώ ς π λ η γ ώ θ η κ ε β α ρ έ ω ς και λίγο α ρ γ ό τ ε ρ α π έ θ α ν ε . Για λία. Μαζί τ ο υ ς και η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών π ρ ο ε τ ο ι μ α ­ την α υ τ ο θ υ σ ί α του, μ ε τ α θ α ν α τ ί ω ς τ ι μ ή θ η κ ε μ ε τον Σ τ α υ ρ ό τ ω ν ζόμενη ν α α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ε ι τις επικείμενες ν έ ε ς σ υ μ μ α χ ι κ έ ς α π ο ­ Ι π π ο τ ώ ν και π ρ ο ή χ θ η σ ε τ α γ μ α τ ά ρ χ η . βάσεις. (43)

Η γ έ φ υ ρ α κ α τ ε λ ή φ θ η α π ό τ ο υ ς Βρετανούς, κ α θ ώ ς οι Γερ­ μανοί Αλεξιπτωτιστές υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ α ν ν α ο π ι σ θ ο χ ω ρ ή σ ο υ ν . Τ ο Τ ά γ μ α Μ η χ α ν ι κ ο ύ είχε απομείνει μ ε 7 0 μ ο ν ά χ α ά ν δ ρ ε ς και κ α θ ώ ς όλοι οι αξιωματικοί είχαν τεθεί εκτός μάχης, τ η ν διοί­ κ η σ η α ν έ λ α β ε έ ν α ς επιλοχίας. Ω σ τ ό σ ο , η ο π ι σ θ ο χ ώ ρ η σ η δεν μ ε τ α τ ρ ά π η κ ε σε φ υ γ ή . Πολύ π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο , δεν άνοιξε τον δ ρ ό μ ο π ρ ο ς την Κατάνια. Οι Αλεξιπτωτιστές ο π ι σ θ ο χ ώ ρ η σ α ν κ α τ ά 4 χλμ. σε μια φ ύ σ ε ι οχυρή σειρά υ ψ ω μ ά τ ω ν , ό π ο υ και ε γ κ α τ έ σ τ η σ α ν ν έ α γ ρ α μ μ ή α μ ύ ν η ς . Την ί δ ι α η μ έ ρ α κ α τ έ φ θ α σ ε και τ ο 4 0 Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτιστών ( Σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Έ ρ ι χ Βάλτερ), το οποίο και ενίσχυσε το γ ε ρ μ α ν ι κ ό μ έ τ ω π ο ν ο τ ί ω ς τ η ς Κατάνια. Μ π ρ ο σ τ ά στην ά κ α μ π τ η ά μ υ ν α π ο υ π ρ ο έ β α λ α ν και τις ε π ό μ ε ν ε ς η μ έ ρ ε ς οι Αλεξιπτωτιστές, ολόκληρο το συμ­ μαχικό σχέδιο υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε ν α μ ε τ α τ ρ α π ε ί και τ η ν π ρ ω τ ο β ο υ ­ λία τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν α ν έ λ α β ε η Αμερικανική 7η Σ τ ρ α τ ι ά στην δυτική π λ ε υ ρ ά της Σικελίας. Η Κ α τ ά ν ι α δεν έ π ε σ ε π α ρ ά στις 5 Α υ γ ο ύ σ τ ο υ , όταν τ η ν ε γ κ α τ έ λ ε ι ψ α ν οικειοθελώς οι Γερμανοί σ τ α πλαίσια της σ τ α δ ι α κ ή ς ο π ι σ θ ο χ ω ρ ή σ ε ω ς π ρ ο ς Β ο ρ ρ ά κ ι ε κ κ ε ν ώ σ ε ω ς τ η ς Σικελίας. Η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών μείον το ίο Σ ύ ν τ α γ μ α π ο υ είχε π α ρ α μ ε ί ν ε ι στην Ν ά π ο λ ι έ δ ω σ ε και μια άλλη σ ε ι ρ ά π ε ι σ μ ό ν ω ν μ α χ ώ ν στην λεγομένη

Σημείωση 43· Αναλνηκά για την μάχη

στην γέφυρα Πριμοζόλε στο

«Objectif Messine» του

Yues Buffetaut σελ.112-125 καθώς και στους Thomas - Wegmann σελ. 4~5-

219

ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ «ΔΡΥΣ» ( E I C H E )

Ειδικό ένθετο για την απελευθέρωση του Μουσολίνι στο περιοδικό «Σύνθημα». (Συλλογή συγγραφέως)

220

Η απελευθέρωση του Μουσσολίνι από το Γκραν Σάσσο

Ρώμη (Αντισυνταγματάρχης Χέρμπερτ Κάππλερ), μπόρεσε να εντοπίσει μ ε α κ ρ ί β ε ι α τον ν έ ο χ ώ ρ ο κ ρ α τ ή σ ε ω ς του Μουσσολί­ νι, σ τ ο Γκραν Σ ά σ σ ο . Η τ ο π ο θ ε σ ί α αυτή είναι μια κ ο ρ υ φ ή τ ω ν

Στις 24 Ιουλίου, δ ι α ρ κ ο ύ σ η ς της μάχης γ ι α την Σικελία,

Αβρουζίων ο ρ έ ω ν ύ ψ ο υ ς 2.914 μέτρων, α ν α τ ο λ ι κ ά τ η ς Ρώμης,

συνεκλήθη ε κ τ ά κ τ ω ς στην Ρώμη το Μ ε γ ά λ ο Φασιστικό Συμ­

με έ ν α ο ρ ο π έ δ ι ο , το Κ ά μ π ο Ι μ π ε ρ α τ ό ρ ε σε ύ φ ο ς 2.112 μ έ τ ρ ω ν ,

βούλιο γ ι α την εξέταση της κ α τ α σ τ ά σ ε ω ς . Ύ σ τ ε ρ α α π ό μια

στο οποίο υ π ά ρ χ ε ι και το ο μ ώ ν υ μ ο ξενοδοχείο. Το ξενοδοχείο

θυελλώδη σ υ ν ε δ ρ ί α σ η με ψ ή φ ο υ ς 19 κ α τ ά , 7 υ π έ ρ και 2 α π ο χ έ ς ,

αυτό που τον χειμώνα φιλοξενούσε φίλους των χιονοδρομιών,

ζητήθηκε η π α ρ α ί τ η σ η του Μουσσολίνι. Ο Ιταλός δικτάτορας,

είχε κτισθεί λίγο π ρ ι ν τον π ό λ ε μ ο και κ α θ ώ ς δεν υ π ή ρ χ ε τότε

φ α ν ε ρ ά κλονισμένος α π ό την σχεδόν καθολική α π ο δ ο κ ι μ α σ ί α

α μ α ξ ι τ ό ς δ ρ ό μ ο ς , ε π ι κ ο ι ν ω ν ο ύ σ ε με τις υ π ώ ρ ε ι ε ς του ό ρ ο υ ς με

π ρ ο ς τ ο π ρ ό σ ω π ο τ ο υ , έ χ ο ν τ α ς ω ς α ν τ ί π α λ ο ακόμη και τον

έ ν α τ ε λ ε φ ε ρ ί κ δ ι α μ έ σ ο υ μιας κοιλάδος.

γ α μ π ρ ό του Τσιάνο, π ρ ώ η ν υ π ο υ ρ γ ό τ ω ν Εξωτερικών, ο οποίος

Στις 8 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ , ύ σ τ ε ρ α α π ό σχετική

εκ τ ω ν υ σ τ έ ρ ω ν α π ο κ α λ ύ φ θ η κ ε ότι δ ι α τ η ρ ο ύ σ ε σχέσεις με την

σ υ ν ε ν ν ό η σ η μ ε τον Σ τ ο υ ν τ έ ν τ , π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ ε μια φ ω τ ο γ ρ α ­

Ιντέλιτζενς Σέρβις, υ π έ β α λ ε την π α ρ α ί τ η σ η του στον βασιλέα

φ ι κ ή α ν α γ ν ώ ρ ι σ η ε π ά ν ω α π ό τ ο Γκραν Σ ά σ σ ο μ ε έ ν α H e - m ,

Βιττόριο-Εμμανουέλε III. Στην θέση τ ο υ , ως ν έ ο ς α ρ χ η γ ό ς της

κ α τ ά την ο π ο ί α χ ρ ε ι ά σ θ η κ ε να μισοβγεί ο ίδιος α π ό το α ε ρ ο ­

ιταλικής κ υ β ε ρ ν ή σ ε ω ς , τ ο π ο θ ε τ ή θ η κ ε ο Σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Μ π α ν τ ό -

σ κ ά φ ο ς και ν α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή σ ε ι την φ ω τ ο γ ρ α φ ι κ ή του μ η χ α ν ή ,

λιο, π ο μ π ώ δ η ς και υ π ε ρ φ ί α λ ο ς τις ε π ο χ έ ς τ ω ν εύκολων νικών

όταν του α ν α κ ο ί ν ω σ α ν ότι οι σ υ σ κ ε υ έ ς του α ε ρ ο π λ ά ν ο υ είχαν

αλλά τ ώ ρ α α π ο φ α σ ι σ μ έ ν ο ς , σε πλήρη συνεννόηση με τον βασι­

υ π ο σ τ ε ί β λ ά β η . Έ σ τ ω και φ τ ω χ ή ς π ο ι ό τ η τ ο ς , ο ι φ ω τ ο γ ρ α φ ί ε ς

λέα, ν α σ υ ν ά ψ ε ι α ν α κ ω χ ή μ ε τους Σ υ μ μ ά χ ο υ ς .

α π ε κ ά λ υ ψ α ν την ύ π α ρ ξ η ενός μικρού τ ρ ι γ ω ν ι κ ο ύ π ε δ ί ο υ δ ί π λ α

Από γ ε ρ μ α ν ι κ ή ς π λ ε υ ρ ά ς , η α ν α τ ρ ο π ή του Μουσσολίνι ήταν

στο ξενοδοχείο. Με βάση α υ τ ό το π λ ά τ ω μ α σ χ ε δ ι ά σ θ η κ ε η επι­

σ α φ έ ς ότι, π α ρ ά τις ε π α ν ε ι λ η μ μ έ ν α δ ι α τ υ π ω θ ε ί σ ε ς π ε ρ ί του

χ ε ί ρ η σ η , η ο π ο ί α πλέον κ α θ ί σ τ α τ ο ε π ε ί γ ο υ σ α , α φ ο ύ την ί δ ι α

αντιθέτου δ ι α β ε β α ι ώ σ ε ι ς α π ό την ν έ α ιταλική κ υ β έ ρ ν η σ η , θ α

ημέρα ανακοινώθηκε η συνθηκολόγηση της Ιταλίας περιλαμ­

ο δ η γ ο ύ σ ε πολύ σ ύ ν τ ο μ α στην συνθηκολόγηση της Ιταλίας.

β α ν ο μ έ ν η ς στους ό ρ ο υ ς τ η ς και της υ π ο χ ρ ε ω τ ι κ ή ς π α ρ α δ ό σ ε ­

Έ τ σ ι λοιπόν, κ α τ α σ τ ρ ώ θ η κ ε μία σειρά α π ό σ χ έ δ ι α γ ι α τον α φ ο ­

ως του Μουσσολίνι σ τ ο υ ς Σ υ μ μ ά χ ο υ ς .

πλισμό, με κ ά θ ε μέσο, τ ω ν ιταλικών σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν , τ ό σ ο στην

Α φ ο ύ α π ο ρ ρ ί φ θ η κ ε η ι δ έ α της α ν ό δ ο υ στο ο ρ ο π έ δ ι ο είτε

Ιταλία όσο και στην Χ ε ρ σ ό ν η σ ο του Αίμου και την σ υ ν ε π α κ ό ­

πεζή είτε με το τελεφερίκ, γιατί θα ε χ ά ν ε τ ο το στοιχείο του α ι φ ­

λουθη κ α τ ' α υ τ ό ν τον τ ρ ό π ο δ ι α τ ή ρ η σ η του ελέγχου α π ό τις

νιδιασμού και θ α π α ρ ε ί χ ε τ ο χ ρ ό ν ο ς στην ιταλική φ ρ ο υ ρ ά ν α

γ ε ρ μ α ν ι κ έ ς δυνάμεις. Π α ρ ά λ λ η λ α , ο Χίτλερ, ε ν δ ι α φ ε ρ ό μ ε ν ο ς

αντιδράσει, α π ο ρ ρ ί φ θ η κ ε και η σ κ έ ψ η γ ι α ρίψη αλεξιπτωτι­

ά μ ε σ α γ ι α την τύχη του Μουσσολίνι, με τον οποίο ή τ α ν φιλικά

στών, κ α θ ώ ς ο α ρ α ι ό ς α έ ρ α ς σ' αυτό το υ ψ ό μ ε τ ρ ο και οι δ υ ν α ­

συνδεδεμένος, επεδίωξε την α ν ε ύ ρ ε σ η κι α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η του,

τοί άνεμοι θα δ ι έ σ π ε ι ρ α ν τους ά ν δ ρ ε ς . Άλλη μια τολμηρή και

δ ε δ ο μ έ ν ο υ ότι μ ε τ ά την π α ρ α ί τ η σ η του είχε τεθεί υ π ό περιορι-

σ υ ν ά μ α π ρ ω τ ο π ο ρ ι α κ ή γ ι α την εποχή σ κ έ ψ η , η μ ε τ α φ ο ρ ά με

σμόν σε ά γ ν ω σ τ η τ ο π ο θ ε σ ί α . Την αποστολή αυτή ανέλαβε, στις

ελικόπτερα του τ ύ π ο υ Φόκε Αχγκέλις 2 2 3 μ ε δ ι π λ ά σ τ ρ ο φ ε ί α

26 Ιουλίου, ο Λ ο χ α γ ό ς Ό τ τ ο Σκορτσένυ, διοικητής της ειδικής

και μ ε τ α φ ο ρ ι κ ή ι κ α ν ό τ η τ α 6 α τ ό μ ω ν , επίσης αποκλείσθηκε,

μονάδος τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ες Ες «Φρίντενταλ», ο οποίος το ε π ό μ ε ­

ε π ε ι δ ή το Κέντρο Ε λ ι κ ο π τ έ ρ ω ν στην Ε ρ φ ο ύ ρ τ η δεν είχε δ ι α θ έ ­

ν ο κιόλας π ρ ω ΐ α ν ε χ ώ ρ η σ ε γ ι α την Ιταλία, ε π ι κ ε φ α λ ή ς 3 θ κ α τ α ­

σιμα. Ω ς μοναδικό λοιπόν μέσον π ρ ο σ ε γ γ ί σ ε ω ς τ ο υ ο ρ ο π ε δ ί ο υ ,

δ ρ ο μ έ ω ν και 10 αξιωματικών τ ω ν π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν του Γ ρ α φ ε ί ο υ

α π έ μ ε ι ν α ν τα α ν ε μ ό π τ ε ρ α και αυτή η λύση συζητήθηκε στην

VI (AmtVI) της Υπηρεσίας Α σ φ α λ ε ί α ς (SD) τ ω ν Ες Ες. Εκεί

σ ύ σ κ ε ψ η π ο υ π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ ε στο επιτελείο του Στουντέντ.

υ π ή χ θ η σ α ν στην διοίκηση του X I Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ο ύ Σ ώ μ α τ ο ς , σ ε

Σ ύ μ φ ω ν α με την εκτίμηση του τελευταίου, η π ι θ α ν ό τ η τ α α ν ω ­

άμεση ε π α φ ή με τον Στουντέντ, π ο υ ή τ α ν επίσης α π ό τους ελα­

μάλων π ρ ο σ γ ε ι ώ σ ε ω ν λ ό γ ω του α π ρ ο β λ έ π τ ο υ σ ' α υ τ ά τ α ύ ψ η

χίστους γ ν ώ σ τ ε ς α υ τ ή ς της α π ό ρ ρ η τ η ς α π ο σ τ ο λ ή ς .

καιρού, μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α α ν α β ι β ά σ ε ι τις α π ώ λ ε ι ε ς π ε ρ ί π ο υ στο 8 ο % . Αν υπολογισθεί ότι π ρ ο ε β λ έ π ε τ ο η κ ά θ ο δ ο ς 12 α ν ε μ ο π τ έ ­

Επί έ ν α ν ολόκληρο μ ή ν α α ν α λ ύ ο ν τ α ς και α ξ ι ο λ ο γ ώ ν τ α ς τις συνεχείς π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς π ο υ σ υ ν έ λ ε γ ε η S D , ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ και το

ρων D F S - 2 3 0 μ ε έ ν α σύνολο ι ο 8 α ν δ ρ ώ ν , τότε τ ο π ρ ο α ν α φ ε ρ ­

επιτελείο του α ν ί χ ν ε υ σ α ν τα ίχνη του Μουσσολίνι, α ρ χ ι κ ά στην

θέν π ο σ ο σ τ ό α π ω λ ε ι ώ ν θ α ά φ η ν ε έ ν α τ μ ή μ α 2 0 α ν δ ρ ώ ν μονά­

Ν ή σ ο Π ό ν τ σ α ν ο τ ί ω ς τ η ς Ρ ώ μ η ς , στον Ν α ύ σ τ α θ μ ο τ η ς Λ α Σ π έ -

χα, α ν τ ι μ έ τ ω π ο , σ ύ μ φ ω ν α με τις τελευταίες π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς , με

τσια, στην Βόρειο Σ α ρ δ η ν ί α και κ α τ ό π ι ν στην ν ή σ ο Μ α ν τ α λ έ -

2 θ ο κ α ρ α μ π ι ν ι έ ρ ο υ ς . Ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ ό μ ω ς πίεσε γ ι α την ά μ ε σ η

ν α , ό π ο υ ο λ ο χ α γ ό ς , λίγο έλειψε να χ ά σ ε ι τ η ν ζωή του, ό τ α ν

εκτέλεση του σχεδίου, πριν ε ν δ ε χ ό μ ε ν η ν έ α μ ε τ α φ ο ρ ά του Μουσσολίνι σε άλλη τ ο π ο θ ε σ ί α . Εν τέλει και α φ ο ύ επείσθη ο

κ α τ ά την δ ι ά ρ κ ε ι α α ε ρ ο π ο ρ ι κ ή ς α ν α γ ν ω ρ ί σ ε ω ς , τ ο α ε ρ ο σ κ ά ­

Στουντέντ, ά ρ χ ι σ ε η κ α τ ά σ τ ρ ω σ η του σχεδίου. Εκτός τ ω ν ολι­

φ ο ς H e - m i στο οποίο ε π έ β α ι ν ε , κ α τ έ π ε σ ε στην θ ά λ α σ σ α

γ ά ρ ι θ μ ω ν κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ες Ες, η μ ο ν ά δ α π ο υ θα

ύ σ τ ε ρ α α π ό κ α τ α δ ί ω ξ η δύο β ρ ε τ α ν ι κ ώ ν κ α τ α δ ι ω κ τ ι κ ώ ν . Σ '

α ν ε λ ά μ β α ν ε το βάρος της α π ο σ τ ο λ ή ς ή τ α ν το Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ό

α υ τ ή ν την π ρ ο σ π ά θ ε ι α α ν τ λ ή σ ε ω ς π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , εκτός α π ό

Τ ά γ μ α Αλεξιπτωτιστών

τους Ιταλούς, π ο υ μόλις σ υ ν ε κ ά λ υ π τ α ν την ε χ θ ρ ι κ ή τ ο υ ς δ ι ά ­

(Fallschirmjager

Lehr Bataillon)

το

οποίο γ ι α λόγους α π ο κ ρ ύ ψ ε ω ς μ ε τ ο ν ο μ ά σ θ η κ ε σε 1/7-

θ ε σ η , κ α τ α δ ε ί χ θ η κ ε , ε μ φ α ν ώ ς πλέον, ο α π ο π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ τ ι ­ κός ρόλος της Α μ π β έ ρ ( γ ε ρ μ α ν ι κ ή ς Υ π η ρ ε σ ί α ς Π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν )

Σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο σχέδιο, 9 0 ά ν δ ρ ε ς του ί ο υ Λ ό χ ο υ (Υπολοχα­

μέσα σ τ ο υ ς κύκλους τ η ς ο π ο ί α ς δ ρ α σ τ η ρ ι ο π ο ι ε ί ™ μια ο μ ά δ α

γ ό ς φ ο ν Μ π έ ρ λ ε π ς ) μαζί μ ε ι 6 κ α τ α δ ρ ο μ ε ί ς τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ε ς Ε ς

α ν τ ι φ ρ ο ν ο ύ ν τ ω ν π ρ ο ς το κ α θ ε σ τ ώ ς του Χίτλερ, με ι θ ύ ν ο ν τ α

και τον Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ , θ α π ρ ο σ ε γ ε ι ώ ν ο ν τ ο στο ο ρ ο π έ δ ι ο , ε ν ώ τ ο

ν ο υ τον ίδιο τ ο ν α ρ χ η γ ό τ η ς υ π η ρ ε σ ί α ς Ν α ύ α ρ χ ο Κ α ν ά ρ η και η

υ π ό λ ο ι π ο τ ά γ μ α μ ε ε π ι κ ε φ α λ ή ς τον Μ ο ρ ς και τ ο υ ς υ π ο λ ο ί π ο υ ς

ο π ο ί α π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε μ ε θ ο δ ι κ ά ν α π α ρ ε μ π ο δ ί σ ε ι τον ε ν τ ο π ι σ μ ό

ά ν δ ρ ε ς τ ω ν Ε ς Ε ς θ α ε ξ α σ φ ά λ ι ζ α ν τ ο ν σ τ α θ μ ό του τ ε λ ε φ ε ρ ί κ

και την α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η του Μουσσολίνι.

στις υ π ώ ρ ε ι ε ς του όρους, α π ο κ ό β ο ν τ α ς και όλες τις π α ρ ά π λ ε υ ­

Τελικώς, κ α τ ά τ α τέλη Α υ γ ο ύ σ τ ο υ , ύ σ τ ε ρ α α π ό α π ο κ ρ υ π τ ο ­

ρες οδούς. Κρίθηκε ε π ί σ η ς α π α ρ α ί τ η τ η η π α ρ ο υ σ ί α ενός υ ψ η ­

γ ρ α φ ή σ ε ι ς ιταλικών μ η ν υ μ ά τ ω ν , το κλιμάκιο της SD στην

λόβαθμου Ιταλού στρατιωτικού, προκειμένου, όπως υποστήρι-

221

222

223

α ν ε μ ο π τ έ ρ ω ν α π ό την Γαλ­ λία, μ ε τ έ θ ε σ α ν τ η ν ώ ρ α ενάρξεως της αποστολής στις 1 4 . 0 0 . Κατά τις ι ι . ο ο ά ρ χ ι σ α ν τελικά ν α π ρ ο σ γ ε ι ­ ώνονται τα αεροσκάφη με τ α σ υ ρ ό μ ε ν α ό π ι σ θ ε ν τους ανεμόπτερα. Τα πληρώμα­ τ α ε ν η μ ε ρ ώ θ η κ α ν γ ι α την φ ύ σ η τ η ς α π ο σ τ ο λ ή ς τους και α φ ο ύ τ ο υ ς ε π ι σ τ ή θ η κ ε η π ρ ο σ ο χ ή γ ι α τις α ν α π ό ­ φ ε υ κ τ ε ς α ν ω μ α λ ί ε ς του πλατώματος, τους επιση­ μάνθηκε η ανάγκη προσεδαφίσεως κατά το δυνατόν π λ η σ ι έ σ τ ε ρ α στο ξ ε ν ο δ ο ­ χείο. Η α π ο σ τ ο λ ή τ ω ν ανεμο­ πτέρων καθορίσθηκε ως ακολούθως: Α ν ε μ ό π τ ε ρ α ι κ α ι 2: συνολικά ι8 Αλεξιπτωτι­ στές με 4 π ο λ υ β ό λ α και 14 Ο Μουσσολίνι πλαισιωμένος από Αλεξιπτωτιστές. Δίπλα του ο Ταγματάρχης Μορς αυτόματα τυφέκια F G 4 2 , και πίσω του (με το κράνος) ο Υπολοχαγός Σούλτσε. (Bosshammer) γ ι α την κ ά λ υ ψ η ολοκλήρου ξε ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ , να α π ο φ ε υ χ θ ε ί κ α τ ά το δ υ ν α τ ό ν η α ι μ α τ ο χ υ ­ του χ ώ ρ ο υ και τ ω ν τ μ η μ ά τ ω ν τ ω ν α ν ε μ ο π τ έ ρ ω ν 3 και 4· σία και να α π ο κ α τ α σ τ α θ ε ί η πολιτική ισχύς του Μουσσολίνι. Α ν ε μ ό π τ ε ρ ο 3: ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ με τον Σολέτι και η κ α τ α δ ρ ο ­ Για τ ο ν λόγο α υ τ ό ε π ε λ έ γ η ο Σ τ ρ α τ η γ ό ς τ ω ν Κ α ρ α μ π ι ν ι έ ρ ω ν μείς τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ες Ες. Αποστολή τ ο υ ς η είσοδος στο ξενοδο­ Σολέτι. Ως η μ ε ρ ο μ η ν ί α της ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ς ο ρ ί σ θ η κ ε η 1 2 η χείο, η ε ξ ο υ δ ε τ έ ρ ω σ η τ η ς φ ρ ο υ ρ ά ς και η π ρ ο σ τ α σ ί α του Μ ο υ σ ­ Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ και ώ ρ α ε ν ά ρ ξ ε ω ς η ο ό . ο ο . σολίνι.

Η εκτέλεση της επιχειρήσεως Α π ό τις 0 5 . 0 0 της 1 2 η ς Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , τ α τ μ ή μ α τ α ή σ α ν π λ ή ­ ρως έτοιμα γ ι α α ν ά λ η ψ η δ ρ ά σ ε ω ς . Τόσο ό μ ω ς η α ρ γ ο π ο ρ ί α α φ ί ξ ε ω ς του Σολέτι, όσο κυρίως η κ α θ υ σ τ έ ρ η σ η α φ ί ξ ε ω ς τ ω ν

Α ν ε μ ό π τ ε ρ ο 4· 9 κ α τ α δ ρ ο μ ε ί ς τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ες Ες, με α π ο ­ στολή την είσοδο στο ξενοδοχείο και την υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ η ς ομά­ δος του Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ . Α ν ε μ ό π τ ε ρ α 5 και 6: Αλεξιπτωτιστές με ε π ι κ ε φ α λ ή ς τον Υ π ο λ ο χ α γ ό φ ο ν Μ π έ ρ λ ε π ς και α π ο σ τ ο λ ή την ε π ι τ ή ρ η σ η των εξωτερικών χώρων ξενοδοχείου.

του

Α ν ε μ ό π τ ε ρ α y, 8, 9, 10, 11 και 12: Αλεξιπτωτιστές ε φ ο δ ι α σ μ έ ν ο ι με 2 ελαφ ρ ε ί ς όλμους και 4 β α ρ έ α ό π λ α , μ ε α π ο σ τ ο λ ή την κ α τ ά λ η ψ η ε π ι κ α ί ρ ω ν θέσε­ ω ν και π α ρ ο χ ή κ α λ ύ ψ ε ω ς στα υπόλοιπα τμήματα. Για τ η ν α π ο μ ά κ ρ υ ν σ η του Μουσσολίνι από το Γκραν Σ ά σ σ ο , θ α εχρησιμοποιείτο ένα ε λ α φ ρ ό α ν α ­ γ ν ω ρ ι σ τ ι κ ό τ ύ π ο υ Φίζελερ Στορχ με τον Σμηναγό Γκέρλαχ, π ρ ο σ ω π ι κ ό χειρι­ στή του Σ τ ο υ ν τ έ ν τ .

Ο Μουσσολίνι εν μέσω των απελευθερωτών του. Αριστερά ο Σκορτσένυ και μεταξύ αυτού και του Μουσσολίνι με το μπλε τζόκεϋ ο Μορς. (Kriegsberichter Schneiders)

224

Ε ν ώ τ α α ε ρ ο σ κ ά φ η ήταν π α ρ α τ ε τ α γ μ έ ν α σε σ ε ι ρ ά κι έτοιμα γ ι α την α π ο σ τ ο λ ή , κ α τ ά τις 12.30 σήμανε συναγερμός, όταν ένας

σχηματισμός

συμμαχικών

βομβαρδι­

στικών π α ρ ο υ σ ι ά σ θ η κ ε κ ι ά ρ χ ι σ ε ν α βομβαρδίζει το α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο . Οι ά ν δ ρ ε ς διασκορπίσθηκαν σε διάφορα ορύγμα­ τ α ενώ α λ υ σ ι δ ω τ έ ς εκρήξεις τίναζαν πελώριους πίδακες από χώμα. Η αγω­ νία κορυφώθηκε αφού η

επιδρομή

απειλούσε να ματαιώσει τα πάντα. Ενώ ό μ ω ς σ χ ε δ ό ν όλοι π ε ρ ί μ ε ν α ν μ ε τ ά το τέλος του β ο μ β α ρ δ ι σ μ ο ύ ν α δ ο υ ν τ α υπολείμματα των αεροσκαφών να φλέ­ γ ο ν τ α ι στις θέσεις τ ο υ ς , κ α ν έ ν α α π ό αυτά

δεν

είχε

πάθει

οποιαδήποτε

ζημιά. Οι σ υ ν έ π ε ι ε ς του β ο μ β α ρ δ ι σ μ ο ύ φάνηκαν αργότερα,

ό τ α ν κ α τ ά την

φ ά σ η τ η ς α π ο γ ε ι ώ σ ε ω ς , λ ό γ ω τ ω ν πολ­ λών κ ρ α τ ή ρ ω ν π ο υ είχαν διανοίγει, 2 ανεμόπτερα υπέστησαν βλάβες κι ανα­ γκαστικά παρέμειναν πίσω. Έτσι, η δύναμη

μειώθηκε

από

ιο8

σε

90

άνδρες. Η πτήση όμως των υπολοίπων

Ο Στουντέντ παρασημοφορεί Αλεξιπτωτιστές και χειριστές ανεμοπτέρων μερικές ημέρες μετά την Επιχείρηση «Δρυς». (Συλλογή συγγραφέως)

σ υ ν ε χ ί σ θ η κ ε κ α ν ο ν ι κ ά . Κ α τ ά τ η ν δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς π τ ή σ η ς και σ ε ύ ψ ο ς 3 - 5 0 0 μ έ τ ρ ω ν , γ ι α κ ά π ο ι ο α δ ι ε υ κ ρ ί ν ι σ τ ο λόγο τ ο α ν ε μ ό ­

α ι μ α τ ο χ υ σ ί ε ς αλλά είχε και σ ο β α ρ ό τ α τ η πολιτική σ η μ α σ ί α . Η

π τ ε ρ ο του Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ β ρ έ θ η κ ε στην π ρ ω τ ο π ο ρ ί α τ ο υ σχηματι­

α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η του Μουσσολίνι ή ρ θ ε ω ς α ν τ ι σ τ ά θ μ ι σ μ α στην

σμού και ο λ ο χ α γ ό ς υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε να κ α τ ε υ θ ύ ν ε ι τ ο ν χειριστή

α π ο σ τ α σ ί α του βασιλέως Βιττόριο Ε μ μ α ν ο υ έ λ ε και του Σ τ ρ α ­

του σ ύ ρ ο ν τ ο ς α ε ρ ο σ κ ά φ ο υ ς π ρ ο ς τον στόχο, α ν ο ί γ ο ν τ α ς μια

τ ά ρ χ ο υ Μ π α ν τ ό λ ι ο , μ ε την δ η μ ι ο υ ρ γ ί α κ α τ ' α υ τ ό ν τον τ ρ ό π ο

τ ρ ύ π α στο π ά τ ω μ α τ η ς α τ ρ ά κ τ ο υ κ ι α ν α γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ α ς χ α ρ α κ τ η ­

δ ύ ο δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ ώ ν κ ρ α τ ώ ν , ε κ τ ω ν ο π ο ί ω ν τ ο μεν έ ν α σ υ ν τ ά ­

ριστικά σ η μ ε ί α του ε δ ά φ ο υ ς . Ό τ α ν τ α α ν ε μ ό π τ ε ρ α π ρ ο σ ή γ γ ι -

χ θ η κ ε με τους Σ υ μ μ ά χ ο υ ς , το δε άλλο υ π ό τον Μουσσολίνι

σαν τ ο Γ κ ρ α ν Σ ά σ σ ο , α π ο σ υ ν δ έ θ η κ α ν και ά ρ χ ι σ α ν μ ε τ α χ ύ τ η ­

συνέχισε τον π ό λ ε μ ο μέχρι τέλους ω ς σ ύ μ μ α χ ο ς της Γ ε ρ μ α ν ί α ς .

τα τ η ν κ ά θ ο δ ο τους. Κ α θ ώ ς η α π ό σ τ α σ η ε μ ε ι ώ ν ε τ ο , έγινε αντι­

Αξίζει ε δ ώ να σ η μ ε ι ω θ ε ί ότι η σ ύ ν α ψ η σ υ ν θ η κ ο λ ο γ ή σ ε ω ς με

λ η π τ ό ότι το π λ ά τ ω μ α ή τ α ν επικλινές κι όχι ε π ί π ε δ ο ό π ω ς ε θ ε ­

τους Σ υ μ μ ά χ ο υ ς και η έ κ π τ ω σ η του Μουσσολίνι α π ό την θέση

ω ρ ε ί τ ο και ε π ί σ η ς δ ι ά σ π α ρ τ ο α π ό π έ τ ρ ε ς δ ι α φ ό ρ ω ν μ ε γ ε θ ώ ν .

του, δεν ε ξ α σ φ ά λ ι σ ε τ α α ξ ι ώ μ α τ α ο ύ τ ε του βασιλέως, α φ ο ύ

Π ρ ώ τ ο π ρ ο σ ε δ α φ ί σ θ η κ ε τ ο α ν ε μ ό π τ ε ρ ο του Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ α κ ο ­

μ ε τ α π ο λ ε μ ι κ ά τ ε ρ μ α τ ί σ θ η κ ε ο βασιλικός θ ε σ μ ό ς στην Ι τ α λ ί α

λουθούμενο από τα υπόλοιπα, υπερπηδώντας με τραντάγματα

ούτε και του Μ π α ν τ ό λ ι ο , π ο υ σ ε λ ι γ ό τ ε ρ ο α π ό έ ν α ν χ ρ ό ν ο υ π ο ­

τ α φ υ σ ι κ ά ε μ π ό δ ι α . Τ α α ν ε μ ο π λ ά ν α π ρ ο σ γ ε ι ώ θ η κ α ν στις π ρ ο ­

χρεώθηκε σε παραίτηση από τους Συμμάχους.

β λ ε π ό μ ε ν ε ς γ ε ν ι κ ά θέσεις τους π λ η ν του υ π . α ρ ι θ . 8, το ο π ο ί ο

Τις ε π ό μ ε ν ε ς η μ έ ρ ε ς υ π ή ρ ξ ε ι δ ι α ί τ ε ρ η π ρ ο β ο λ ή τ η ς επιχει­

π έ φ τ ο ν τ α ς π ρ ο φ α ν ώ ς σ ε κ ά π ο ι ο κενό α έ ρ ο ς σ υ ν ε τ ρ ί β η σ ε π λ α ­

ρ ή σ ε ω ς α π ό τα μ έ σ α μαζικής ε ν η μ ε ρ ώ σ ε ω ς και ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ

γιά, 8 ο ο μ έ τ ρ α α π ό τ ο ξ ε ν ο δ ο χ ε ί ο τ ρ α υ μ α τ ί ζ ο ν τ α ς και τ ο υ ς ί ο

και ο ι ά ν δ ρ ε ς του β ρ έ θ η κ α ν στην π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή της ε π ι κ α ι ρ ό ­

ε π ι β α ί ν ο ν τ ε ς . Δ ε ν υ π ή ρ ξ α ν ω σ τ ό σ ο άλλες α π ώ λ ε ι ε ς , κ α θ ώ ς ο

τητος. Τ ο γ ε γ ο ν ό ς α υ τ ό δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε έ ν α είδος π ι κ ρ ί α ς σ τ ο υ ς

α ι φ ν ι δ ι α σ μ ό ς ήταν π λ ή ρ η ς . Οι κ α τ α δ ρ ο μ ε ί ς και οι Αλεξιπτωτι­

Αλεξιπτωτιστές,

στές δεν ά φ η σ α ν π ε ρ ι θ ώ ρ ι α α ν τ ι δ ρ ά σ ε ω ς σ τ ο υ ς σ α σ τ ι σ μ έ ν ο υ ς

α γ ν ο ή θ η κ ε η δική τ ο υ ς συμβολή στην ε π ι χ ε ί ρ η σ η π ρ ο ς ό φ ε λ ο ς

Ιταλούς, α κ ι ν η τ ο π ο ι ώ ν τ α ς τους. Κάποιοι μ ε μ ο ν ω μ έ ν ο ι π υ ρ ο ­

τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ε ς Ες, γ ι α πολιτικούς λ ό γ ο υ ς .

π ο υ θ ε ώ ρ η σ α ν ότι π α ρ α γ κ ω ν ί σ θ η κ α ν και

βολισμοί δεν είχαν σ υ ν έ χ ε ι α . Ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ και οι ά ν δ ρ ε ς του

Ο Σ τ ο υ ν τ έ ν τ π ρ ο έ β η σε δ ι α μ α ρ τ υ ρ ί α , χ ω ρ ί ς ω σ τ ό σ ο να

κινούμενοι τ α χ ύ τ α τ α μ έ σ α στο ξ ε ν ο δ ο χ ε ί ο β ρ ή κ α ν κι α π ε λ ε υ ­

αλλάξει κάτι. Γι' α υ τ ό ν τον λόγο, ε π ι θ υ μ ώ ν τ α ς ν α α ν α γ ν ω ρ ί σ ε ι

θ έ ρ ω σ α ν τον Μουσσολίνι.

την σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ ω ν α ν δ ρ ώ ν του και ν α α π ο κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ ο α ί σ θ η μ α δικαίου, π α ρ α σ η μ ο φ ό ρ η σ ε τ ο υ ς σ υ μ μ ε τ α σ χ ό ν τ ε ς Α ­

Έ ξ ω , ο Σολέτι έ π ε ι σ ε τον Ιταλό διοικητή να μην π ρ ο β ά λ ε ι

λεξιπτωτιστές με τον Σ ι δ η ρ ο ύ Σ τ α υ ρ ό Α' Τ ά ξ ε ω ς . Μ έ χ ρ ι ό μ ω ς

ο ι α δ ή π ο τ ε α ν τ ί σ τ α σ η . Έ τ σ ι σε ελάχιστη ώ ρ α , ο αντικειμενικός

και σ ή μ ε ρ α , δ ι α π ι σ τ ώ ν ε ι κ α ν ε ί ς σε σ υ γ γ ρ ά μ μ α τ α τ ω ν Αλεξι­

σκοπός ε π ι τ ε ύ χ θ η κ ε α ν α ί μ α κ τ α και λίγο α ρ γ ό τ ε ρ α το Φίζελερ

π τ ω τ ι σ τ ώ ν εκείνη την π ι κ ρ ί α , π ο υ τείνει μ ε την σ ε ι ρ ά τ η ς ν α

Σ τ ο ρ χ π ρ ο σ γ ε ι ώ θ η κ ε γ ι α ν α α ν α χ ω ρ ή σ ε ι ε ν μέσω ζ η τ ω κ ρ α υ γ ώ ν

ε λ α χ ι σ τ ο π ο ι ή σ ε ι την συμβολή του Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ στην α π ο σ τ ο λ ή .

Γ ε ρ μ α ν ώ ν και Ιταλών, φ ο ρ τ ω μ έ ν ο εκτός του Μουσσολίνι και με

Είναι γ ε γ ο ν ό ς όμως, ότι ο Χίτλερ στον Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ α ν έ θ ε σ ε τ η ν

τον Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ . Η επιδεξιότητα του Σ μ η ν α γ ο ύ Γκέρλαχ να α π ο ­

α π ο σ τ ο λ ή α π ε λ ε υ θ ε ρ ώ σ ε ω ς του Μουσσολίνι, ο λ ο χ α γ ό ς κ α τ έ ­

γειώσει το α ε ρ ο σ κ ά φ ο ς α π ό έ ν α μικρό κι υ π ο τ υ π ώ δ η δ ι ά δ ρ ο μ ο

βαλε μ ε γ ά λ ε ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς γ ι α συλλογή π λ η ρ ο φ ο ρ ι ώ ν , π ο υ

ε π ά ν ω στο βουνό, μ ε τ α φ έ ρ ο ν τ α ς με α σ φ ά λ ε ι α στο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο

λίγο έ λ ε ι ψ ε να του στοιχίσουν την ζωή και τέλος είχε ε ν ε ρ γ ό

Π ρ ά τ ι κ α ντι Μ ά ρ ε τους επιβαίνοντες του, ε π ι β ρ α β ε ύ θ η κ ε με

παρουσία στην επιχείρηση, ολοκληρώνοντας την αποστολή

τον Σ τ α υ ρ ό τ ω ν Ι π π ο τ ώ ν . Π α ρ ό μ ο ι α διάκριση έλαβε και ο χει­

του με ε π ι τ υ χ ί α .

ριστής του α ν ε μ ο π τ έ ρ ο υ του Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ , Α ν θ υ π ο σ μ η ν α γ ό ς Μάϊερ-Βένερ ό π ω ς φ υ σ ι κ ά κι ο ίδιος ο Σ κ ο ρ τ σ έ ν υ .

(44)

Σημείωση

Η ε π ι χ ε ί ρ η σ η είχε π α γ κ ό σ μ ι ο α ν τ ί κ τ υ π ο κ α θ ώ ς όχι μόνο

44- Σχετικά στο

ή τ α ν τ ο λ μ η ρ ή κ ι ά ψ ο γ α εκτελεσμένη α π ο φ ε ύ γ ο ν τ α ς π ε ρ ι τ τ έ ς

«My Commando

Operations"

τον Skorzeny,

στον Lucas ύ.π.

σελ. 105-107, στον Kurowski ό.π. σελ. 321-325 και After the Battle No 22.

225

ΜΑΡΤΥΡΊΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ «ΑΪΧΕ» Επιλοχίας Μπερντ Μποσχάμμερ (Bernd Bosshammer), ι Λόχος, Εκπαιδευτικό Τάγμα Αλεξιπτωτιστών ος

εΗ έκθεση αναφέρεται στην επιχείρηση του Γκραν Σάσσο στην Ιταλία στις 12-9-1943 οπδ το Εκπαιδευτικό Τάγμα Αλεξι­ πτωτιστών (Fallschirmjager Lehr Bataillon) το οποίο για λόγους παραλλαγής γι' αυτήν την επιχείρηση ονομάσθηκε Ι/γ.

Αυτή η σύνθεση ίσχυε τόσο για το Εκπαιδευτικό Τάγμα όσο και το Ι/γ. Δεν έλαβαν όμως όλοι μέρος στην επιχείρηση του Γκραν Σάσσο. Έως τις 9 Σεπτεμβρίου ήμα­ σταν σε σκηνές στην λίμνη Αλμπάνο. Από εκεί πήγαμε να αφοπλίσουμε την Ιταλική 103η Μεραρχία Πεζικού (σ.σ. Μεραρ­ χία «Πιατσέντσα» - Piacenza) στην περιοχή Αλμπάνο Τζεντσάνο. Εκεί καταλάβαμε το διοικη­ τήριο του ιιιου Συντάγματος Πεζικού και αφοπλίσαμε το ευρι­ σκόμενο στην περιοχή Αρρίτσα, ιταλικό σύνταγμα πυροβολικού.

Ο Ταγματάρχης Χέρμαν είχε ασθενήσει και περιεθάλπετο και έτσι την διοίκηση ανέλαβε ο Ταγματάρχης Μορς. Στις 30-91943 ο Ταγματάρχης Μορς πα­ ρέδωσε την διοίκηση στον Ταγ­ ματάρχη Χέρμαν και μεις ξανα­ γίναμε το Εκπαιδευτικό Τάγμα.

Το τάγμα με τα κυριευμένα φορτηγά Φίατ, έγινε πλήρως μηχανοκίνητο καθώς όλα μας τα οχήματα ήσαν στην Γαλλία. Όποιος δεν είχε εκπαιδευθεί ως οδηγός μέχρι τότε, εκπαιδεύθη­ κε εκεί. Αυτό ήταν χρήσιμο καθώς την επομένη ημέρα μετα­ φερθήκαμε στο Φρασκάτι, στον ελαιώνα του ηγούμενου του Μοναστηριού «Κολλέτζιο Νόμπιλε Μοντραγκόνε». Ο Επιλοχίας Φράντσεν σκοτώ­ θηκε όταν προσπάθησε να αφο­ πλίσει μια χειροβομβίδα. Σαμποτάζ, μερικές χειροβομβίδες είχαν συναρμολογηθεί χωρίς επιβραδυντικό φυτίλι. Στις u-9-1943 1 διοίκηση του τάγματος έθεσε σε συναγερμό τον ίο Λόχο. Δεν πληροφορηθήκαμε την αιτία. Ως συνήθως κυκλοφόρησαν οι πιο αλλόκοτες ιστορίες. Όλοι μιλούσαν για την διάλυση της ιταλικής κυβερνήσεως και των ανωτάτων αξιωματικών. Καθ' όλη την διάρκεια της ημέρας ελέγχθηκαν όπλα και εξοπλισμός, ετοιμά­ σθηκαν τα κυριευθέντα οχήματα κι ανεφοδιάσθηκαν με καύσιμα.

Ο Μπ. Μποσχάμμερ κατά το 1943. (Bosshammer)

Ο Γιούπ Βιρτ, ο υπεύθυνος για τα αλεξίπτωτα, φόρτωσε συσκευασμένα αλεξίπτωτα. Πέρασα όλη την ημέρα στο διοι­ κητήριο μαζί με τους Δεκανείς Λάμπερτ Κλάϊν και Τόνι Νάντλερ. Είχαμε αρκετά πράγματα να κάνουμε αφού ενημε­ ρωθήκαμε για τις διαταγές. Μια ομάδα ασυρματιστών και μια ομάδα διαβιβαστών με συσκευές μεγάλων αποστάσεων υπό τον Επιλοχία Ρίπκε της Διμοιρίας Διαβιβάσεων και δύο του Υγειονομικού, προστέθηκαν στον λόχο. Μοιράσθηκαν πυρο­ μαχικά. Στο διοικητικό όχημα, ένα αιχμαλωτισμένο αυτοκίνη­ το με ασύρματο, προστέθηκε ένας υποδεκανέας που δεν ήξερα το όνομα του. Ο χώρος έγινε πολύ στενόχωρος και πέρασα την περισσότερη ώρα με το να ελέγχω την υπηρεσία των ανδρών.

226

Ομάδα Αλεξιπτωτιστών του Εκπαιδευτικού Τάγματος με πλήρη εξοπλισμό μετά το πέρας της επιχειρήσεως στο Γκραν Σάσσο. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Schneiders) Αργά το

απόγευμα

του ίου Λόχου,

ο

Υπολοχαγός φον Μπέρλεπς,

διατάχθηκε να πάει

διοικητής

στην ενημέρωση,

Η νύχτα

για

τους

διμοιρίτες

και

τους

ομαδάρχες

ήταν

σύντομη. Ήδη στις 05.00 έπρεπε να σηκωθούμε. Στις 05-55 τα

στην

διοίκηση του τάγματος. Κατά τις 22.00 επέστρεψε με έγγραφα

κυριευμένα

και

αεροφωτογραφίες.

τους οδηγούς τους, οι οποίοι μόλις τις 2 προηγούμενες ημέρες

τον

κυριευμένο

Βρισκόμουν

ιταλικό

στο

πομποδέκτη

διοικητικό

όχημα με

που χρησιμοποιούσαμε.

φορτηγά

Φίατ

έμαθαν να βάζουν εμπρός,

Όλοι οι διμοιρίτες και ομαδάρχες διατάχθηκαν να πάνε στην

ετοιμότητα

του

καν και δόθηκε κατάσταση συναγερμού ι. Οι συγκεντρωθέντες

Μπέρλεπς.

Η

ενημερωθήκαμε

κατά τις 07.00 φύγαμε.

οι

πληροφορίες

ήταν

άκρως

απόρρητες

και για πρώτη φορά μάθαμε ότι θα ήταν μια αποστολή χωρίς αλεξίπτωτα

αλλά

με

ανεμόπτερα.

Στην Γαλλία,

κοντά

στο

με

καύσιμα

και

να στρίβουν και να φρενάρουν,

ήσαν έτοιμα στον δρόμο. Κάθε διμοιρίτης ανέφερε την πλήρη

μεγάλη σκηνή του διοικητού τον λόχου. Οι σκοπιές ενισχύθη­ ότι

ανεφοδιασμένα

με

συνθηματικό

αναχώρηση

φως

στον

καθυστέρησε

Υπολοχαγό

κάπως

και

φον τελικά

Πίσω έμεινε ένα μεγάλο τμήμα και διπλοσκοπιές. Το τι έγινε με τους άλλους λόχους το

έμαθα αργότερα.

Ξεκίνησαν στις

Λαβάλ, είχαμε εκπαιδευθεί στα ανεμόπτερα, ειδικά στις ταχεί­

03-00 με τα κυριευμένα φορτηγά και μισή διμοιρία Κυνηγών

ες προσεδαφίσεις. Οι τροχοί έπεφταν μετά την απογείωση και

Αρμάτων και ένα απόσπασμα μοτοσνκλετιστών υπό τον Υπο­

υπήρχε

λοχαγό Χανς Βέμπερ προς το Ασσέρτζι.

αλεξίπτωτο

Στόχος και

επιβραδύνσεως στο

ανεμόπτερο DFS-230.

αντικειμενικός σκοπός της επιχειρήσεως παρέμει­

Κατευθυνθήκαμε

ναν απόρρητα, όπως το Ίδιο ονόματα και τοποθεσίες. Οι αερο­ φωτογραφίες δεν ήσαν ιδιαίτερα καλές. οικοδόμημα άνδρα, Οι

σ'

ένα

βουνό.

Γινόταν

Έδειχναν ένα μεγάλο

κουβέντα

για

ανεμόπτερα DFS-230

κάποιον

Ο

τον οποίο φρουρούσαν 250-300 επίλεκτοι στρατιώτες.

προβλεπόμενες

θέσεις

προσγειώσεως

σημειώθηκαν με έναν σταυρό.

των

Ρώμη

και

σταματήσαμε

στο

και

τα

Υπολοχαγός φον Μπέρλεπς

αεροσκάφη ανέφερε

έλξεως Χένσελ-126.

στον Στρατηγό Στου­

Μετά την ενημέρωση των αξιωματικών στα κοντινά κτίρια,

Υπήρχαν επίσης σχέδια με το

στην οποία επίσης παρευρέθηκαν οι χειριστές των αεροσκα­

εσωτερικό του οικοδομήματος. Με αυτά ασχολήθηκε ο Επιλο­

πολύ καλά.

την

ντέντ την ετοιμότητα του ίου Λόχου.

ανεμοπτέρων

φών και των ανεμοπτέρων, μας αναγγέλθηκε για πρώτη φορά

χίας Άμπελ. ΟΆμπελ, επίσης, έκατσε πάνω από μία ώρα με τον Υπολοχαγό φον Μπέρλεπς,

προς

αεροδρόμιο Πράτικα ντι Μάρε. Εδώ ήσαν ήδη σταθμευμένα τα

ότι

ίσως επειδή τα ιταλικά του ήταν

θα

κατευθυνόμασταν στο Γκραν Σάσσο

όπου βρισκόταν

κρατούμενος ο Ντούτσε και τον οποίο έπρεπε να απελευθερώ­

(Ήταν καθηγητής Λατινικών σ' ένα σχολείο).

σουμε. Αυτό,

ει

δυνατόν, χωρίς μάχη.

Μας επιτρεπόταν να

Ύστερα απ' αυτό, είχαμε στο διοικητικό όχημα μια συζήτη­

πυροβολήσουμε μονάχα εάν η φρουρά άνοιγε πρώτη πυρ και

ση γύρω από την διατροφή, τα όπλα και τα πυρομαχικά. Ο

μονάχα ύστερα από διαταγή των διμοιριτών και των επικεφα­

Γιούπ Βιρτ έπρεπε να ξεφορτώσει τα αλεξίπτωτα τον. Ο Β'ιλλν

λής. Εκεί, επίσης, πληροφορηθήκαμε ότι μία ομάδα έπρεπε να

Ίργκανγκ, ο μάγειρας μας, ο οποίος ως τότε δεν είχε καθόλου

παραμείνει πίσω επειδή θα πετούσε μαζί μας ο Σκορτσένυ με 7

δράση όπως και ο Βιρτ, θα συμμετείχαν στην επιχείρηση με

άνδρες του. Ήταν η ομάδα που 'χε προβλήματα στην διαδρομή

την 3η Ομάδα.

με το φορτηγό της αλλά έφθασε ακριβώς πριν την απογείωση.

227

κάλυψη. Μπορούσαμε να δούμε στον ουρανό έναν αγγλικό σχη­ ματισμό και λίγο μετά να ακού­ σουμε να πέφτουν οι βόμβες σε απόσταση.

Είμασταν

τυχεροί.

Δόθηκε διαταγή, όλοι στ' αερο­ πλάνα,

οι μηχανές ανάβουν και

ταυτόχρονα τον

έρχεται

επικεφαλής.

βλάβη.

Ο

το

όχημα

Είχε

πάθει

φον Μπέρλεπς πήρε

τον οπλισμό τον καθώς και το σακκίδιο

τον γιατρού που βρι­

σκόταν

στο

αυτοκίνητο

κατόπιν

πήγε

στο

Τότε

μερικοί

φτβάφφε

άνδρες

έφεραν

υψηλόβαθμο

και

ανεμόπτερο. της Λου-

έναν

Ιταλό

αξιωματικό.

Όπως

μάθαμε αργότερα, ήταν ο Ιταλός Στρατηγός

της

Αστυνομίας

Σολέττι, που τον έφεραν από την Ρώμη.

Ο

Στρατηγός

Στουντέντ

τον είχε επιλέξει διότι θεωρούσε ότι η παρουσία του μπορούσε να Αλεξιπτωτιστής, που εκτός του ατομικού του όπλου κρατά και πιστόλι φωτοβολίδων εξετάζει ανεμόπτερο που υπέστη ζημιές κατά την προσεδάφιση του. (Bosshammer)

οι ομάδες μας απετελούντο από 14 άνδρες. Αυτοί που υποχρε­

Η εκκίνηση είχε ορισθεί για τις 13-ΟΟ και ο σχηματισμός

αγανακτισμένοι.

ανεχώρησε ακριβώς στην ώρα του.

Αυτό ήταν κατανοητό. Ο επικεφαλής της μονάδος των ανεμο­ των

ήταν

ο

Ανθυποσμηναγός

αεροσκαφών Χένσελ-126

ο

Μάγερ-Βένερ.

Κατά την πτήση τηρήθηκε η προγραμματισμένη τάξη. Τα

Επικεφαλής

αεροσκάφη πετούσαν σε σχηματισμούς των τριών. Στο πρώτο

Υποσμηναγός Χαϊντενραίχ.

Τότε μας είπαν πάλι ότι 2 αεροσκάφη είχαν πάθει βλάβη κι

αιματο­

πιστόλι του. Μπήκε τελικά στο ανεμόπτερο του Μάγερ-Βένερ.

δή τα ανεμόπτερα μπορούσαν να πάρουν μόνο ίο άνδρες και

πτέρων

άσκοπη

Ο Σολέττι είχε χλωμιάσει

και ήθελε να αυτοπυροβοληθεί γι' αυτό του πήραμε αμέσως το

Έπρεπε να μείνουν επίσης και μερικοί άλλοι από τον λόχο επει­

ώθηκαν να μείνουν πίσω ήσαν φυσικά πολύ

αποτρέψει μια χυσία.

αεροσκάφος

πετούσε

ο

επιτελής

Λάνγκουτ. Γνώριζε την περιοχή

ότι άλλοι ι8 στρατιώτες δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν. Για

του

Στρατηγείου

Λοχαγός

από προηγούμενες αναγνωρί­

σεις.

τον επικεφαλής ήταν πολύ δυσχερές να αποφασίσει εκεί, ποιος

Τα ανεμόπτερα της πρώτης τριάδας: στην μέση προπορευ­

θα ακολουθούσε και ποιος όχι. Ο Υπολοχαγός φον Μπέρλεπς

όμενο αυτό με τον Υπολοχαγό φον Μπέρλεπς, αριστερά αυτό

περίμενε για το αυτοκίνητο του, που είχε στείλει πίσω για να

με

βοηθήσει το χαλασμένο φορτηγό. Το φορτηγό είχε έλθει, όχι

Γκράντλερ. Στην δεύτερη τριάδα, στην μέση ο Ανθυποσμηνα­

όμως και το αυτοκίνητο που είχε το εξοπλισμό του. Στις ΐ2.οο

γός Μάγερ-Βένερ με τον Λοχαγό των Ες Ες Όττο Σκορτσένυ,

άνοιξαν

πυρ

τα

αντιαεροπορικά,

αεροπορικός

συναγερμός,

τον Επιλοχία Άμπελ,

δεξιά

αυτό με

τον Ανθυπολοχαγό

έναν μεταφραστή, τον Στρατηγό Σολέττι και 7 άνδρες των Ες Ες. Στα άλλα δύο ανεμόπτερα οι Επιλοχίες Βίλλυ Ράντεν και Ματιάς Χεκ.

Στην

τρίτη

τριάδα πετούσε

το

υπόλοιπο

τον

λόχου. Το δέκατο ανεμόπτερο πετούσε μεμονωμένα πίσω από την τρίτη τριάδα. Τα ανεμόπτερα πετούσαν με ένα μεγάλο καλώδιο για να κερδίσουν ύψος. Η δεύτερη τριάδα δεν ακολούθησε την πρώτη (σ.σ. σε ύ ψ ο ς ) και έτσι προηγήθηκε. Όπως μάθαμε μετά τον πόλεμο, ο Σκορτσένυ είχε συμφωνήσει με τον Χαϊντενραίχ από πριν γι' αυτό, ώστε να προσγειωθεί πρώτος στο Γκραν Σάσσο. Έτσι ανατράπηκαν τα σχέδια της πτήσεως και της επιχειρήσε­ ως. Στις 14-00 ακριβώς, από τα μικρά παράθυρα του ανεμο­ πτέρου δεξιά κι αριστερά είδαμε τον ορεινό όγκο του Γκραν Σάσσο και ένα μικρό μαύρο σημάδι, το οποίο ήταν το αθλητικό ξενοδοχείο Κάμπο Ιμπερατόρε. βυθισθήκαμε

προς

προσεδαφίσεως.

Ο ΛοχαγόςΧάραλντ Μορς διοικητής του Εκπαιδευτικού Τάγματος (1/7) μετά την επιτυχή κατάληξη της επιχειρήσεως συγχαίρει τον Υπολοχαγό Γκέοργκ φον Μπέρλεπς, επικεφαλής του 1ου Λόχου που προσγειώθηκε με ανεμόπτερα στο Γκραν Σάσσο. (Bosshammer)

τον

Το καλώδιο αποσυνδέθηκε και

στόχο,

στην

προκαθορισμένη

Όμως εκεί είχε προσγειωθεί ήδη

θέση

ένα άλλο

ανεμόπτερο. Ο χειριστής έκανε μια γρήγορη στροφή, ένα τρά­ νταγμα διαπέρασε όλο το σκάφος και μετά συρθήκαμε στο έδαφος με μια υπόκωφη βροντή.

228

Όλοι σπρώχθηκαν προς τα

μπρος αλλά μετά άνοιξαν οι μεγάλες θυρίδες αποβιβάσεως και όλοι πεταχθήκαμε έξω με τέτοια ταχύτητα όπως ακρι­ βώς και στις ασκήσεις. Είδαμε σε 120-150 μέτρα απόσταση το ξενοδοχείο και μπρο­ στά στην είσοδο του πολλούς στρατιώτες που δεν εφαίνοντο όμως σε επιφυλακή. Η φρουρά είχε προφανώς αιφνιδιασθεί και πίστευαν ότι δεν είμαστε Γερμανοί στρα­ τιώτες αλλά μάλλον ήλπιζαν ότι είμαστε Βρετανοί ή Αμερικανοί, που ήθελαν να πάρουν τον Ντούτσε. Ένας και μοναδι­ κός πυροβολισμός έπεσε και αυτός από τον μάγειρα μας Βίλλυ Ίργκανγκ. Είχε απασφαλίσει το όπλο του και ασυναίσθη­ τα πάτησε την σκανδάλη. Ευτυχώς που οι περισσότεροι στρατιώτες δεν άκουσαν τον πυροβολισμό μέσα στην γενική ανα­ στάτωση παρά μόνο αυτοί που ήσαν μαζί του στο ανεμόπτερο. Τις επόμενες εβδο­ μάδες και μήνες ο Ίργκανγκ εξ αιτίας αυτού του πυροβολισμού συνεχώς εμπαι­ ζόταν. Είχαμε όμως τύχη που η τουφεκιά δεν είχε συνέπειες.

Κατά την 50ή επέτειο της απελευθερώσεως του Μουσσολίνι στις 12 Σεπτεμβρίου 1993, συνάντηση, στο Γκραν Σάσσο κατά την διάρκεια μεγάλης εκδηλώσεως από τον τηλεοπτικό σταθμό RAI1 του γυιου του Μουσσολίνι καθηγητού Ρομάνο Μουσσολίνι (κέντρο) του Μπ. Μποσχάμμερ (αριστερά) και του Συνταγματάρχη ε.α. Χ. Μορς (δεξιά). (Bosshammer)

Ο Άμπελ, ένας από τους πρώτους που είχαν προσγειωθεί κοντά στο ξενοδοχείο, βρισκόταν ήδη μέσα στο εσωτερικό του και ύστερα από λίγα λεπτά φάνηκε μαζί με τον Μουσσολίνι στο παράθυρο. Οι Ιταλοί στρατιώτες ακινητοποιήθηκαν, κατέθε­ σαν τα όπλα τους και συγκεντρώθηκαν όλοι στην μεγάλη τρα­ πεζαρία. Το ανεμόπτερο με τον Επιλοχία Χεκ κατά την φάση της προσγειώσεως παρεξέκλινε και δεν προσεδαφίσθηκε στον στόχο του. Το σκάφος κατευθύνθηκε σε μία ανώμαλη πλαγιά και διαλύθηκε. Επτά από τους επιβάτες του τραυματίσθηκαν, άλλοι ελαφρά και άλλοι σοβαρά. Με κτυπήματα στο κεφάλι, σπασμένα χέρια και τραύματα στα πόδια, τελικά όλοι την γλί­ τωσαν. Εκτός από έναν στρατιώτη, οι υπόλοιποι μπορούσαν να περπατήσουν. Οι τραυματίες μεταφέρθηκαν με το τελεφερίκ κάτω, όπου σ' ένα φορτηγό τους φρόντισε ο δρ. Μπρούννερ. Πέρασαν 15 λεπτά από την προσγείωση μας και τότε φάνη­ κε ο Ντούτσε με μαύρο παλτό και μαύρο καπέλο, πολύ χλωμός στο πρόσωπο με τον Άμπελ και μερικούς άλλους στην είσοδο του ξενοδοχείου. Πίσω από τον Ντούτσε βρισκόταν ο Σκορτσέ­ νυ. Ο φωτογράφος των Ες Ες αλλά και από 'μας ο Υπολοχαγός φον Κάιζερ και ο Τόνι Σνάϊντερς, είχαν μπόλικη δουλειά. Η ομάδα των διαβιβαστών είχε στο μεταξύ αποκαταστήσει επαφή με τον σταθμό του τελεφερίκ κάτω στην κοιλάδα και είχε μεταδώσει την είδηση της απελευθερώσεως.

ξενοδοχείο περικυκλώθηκε και δεν επετράπη σε κανέναν να μπει μέσα. Το πεδίο προσγειώσεως για το Φίζελερ Στορχ καθα­ ρίσθηκε από τις μεγάλες πέτρες και κατόπιν δόθηκε η συνθη­ ματική φωτοβολίδα για την προσγείωση του. Ο Σμηναγός Χάινριχ Γκέρλαχ κατάφερε να προσγειωθεί πετυχαίνοντας σχεδόν το ακατόρθωτο. Ένα δεύτερο Φίζελερ με τον Αρχισμηνία Χουντ προσγειώθηκε στον σταθμό της κοιλάδος. Η προ­ σγείωση τον Γκέρλαχ έγινε πριν ακόμη εγκαταλείψει το ξενο­ δοχείο ο Ντούτσε. Ο Γκέρλαχ αναφέρθηκε στον Ντούτσε και του είπε ότι θα τον μετέφερε με το αεροσκάφος στο αεροδρό­ μιο Πράτικα ντι Μάρε. Όλοι οι στρατιώτες που δεν είχαν ανα­ λάβει καθήκοντα φρουράς ακόμη και οι Ιταλοί, συνόδεψαν τον Ντούτσε στο αεροπλάνο. Εγώ προσωπικά έμεινα για επιτήρη­ ση δίπλα στο ξενοδοχείο. Από στρατιώτες που ήσαν κοντά στο αεροπλάνο, έμαθα αργότερα ότι ο Σκορτσένυ επέμενε να επι­ βιβασθεί στο αεροσκάφος ενώ ο Γκέρλαχ αρνιόταν. Τελικά ο Σκορτσένυ μεταφέρθηκε κι αυτός πίσω από τον Ντούτσε. Η μηχανή πήρε όλες τις στροφές της, μετά έγινε η απογείωση και το αεροσκάφος βυθίσθηκε μέσα στην χαράδρα. Ωστόσο, ο Σμηναγός Γκέρλαχ κατάφερε να ξανασηκώσει το αεροπλάνο και να πάρει τον δρόμο της επιστροφής για το Πράτικα ντι Μάρε. Εν τω μεταξύ, άρχισε η μεταφορά προς τον σταθμό της κοι­ λάδος με το τελεφερίκ. Η επιχείρηση έληξε, η επιστροφή των ανεμοπτέρων δεν ήταν πλέον εφικτή κι έτσι διαταχθήκαμε να τα καταστρέψουμε. Ανατινάχθηκαν και κάηκαν. Έμειναν μονάχα οι μεταλλικοί σκελετοί τους.

Κάποιοι είχαν ήδη ανέβει από τον σταθμό της κοιλάδος επάνω στο ξενοδοχείο και από τους πρώτους ήσαν ο Ταγμα­ τάρχης Μορς, ο Υπολοχαγός Καρ/^ Σονλτσε, ο Υπολοχαγός Χ. Γ. Κουρτ και αρκετοί αξιωματικοί και στρατιώτες. Ο Υπολοχα­ γός φον Μπέρλεπς ανέφερε στον Τα)'ματάρχη Μορς. Ο Ντού­ τσε παρακάλεσε να μην μεταχειρισθούν τους φυλακές του σαν αιχμαλώτους, αλλά να τους αφήσουν ελεύθερους. Πολλοί απ' τους Ιταλούς δεν είχαν ακόμη αντιληφθεί τι είχε παιχθεί εδώ πριν μερικά λεπτά. Ήσαν ευτυχείς που κανείς δεν πυροβόλησε εναντίον τους.

Νεκροί ευτυχώς δεν υπήρξαν ούτε από μας ούτε από τους Ιταλούς. Η αποχώρηση έγινε τμηματικά με το τελεφερίκ. Κάθε φορά κατεβάζαμε μαζί μας για ασφάλεια και έναν Ιταλό αξιω­ ματικό. Μ' όλα αυτά σύντομα βράδιασε και όλα τα τμήματα διανυκτέρευσαν σε σκηνές στους πρόποδες του Γκραν Σάσσο.

ΓΕκθεση συντεταγμένη το i960 που εστάλη στον συγγραφέα το 1997)·

Οι διμοιρίτες ανήγγειλαν στα τμήματα τους την επιτυχία. Το

229

ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΟ ΙΤΑΛΙΑ

Ο

Ένα τμήμα Αλεξιπτωτιστών αναπαύεται για λίγο αθέατο σε μια μικρή αυλή κατά την διάρκεια των συγκρούσεων στην Νότιο Ιταλία. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Haas)

ι ε π α φ έ ς α υ τ έ ς με τις ο π ο ί ε ς οι Ιταλοί π ρ ο σ π ά θ η σ α ν ν α δ ι α ­ πραγματευθούν τους όρους σ υ ν θ η κ ο λ ο γ ή σ ε ω ς τους, συν­ δυάσθηκαν με προτάσεις για τ α υ τ ό χ ρ ο ν η εκτέλεση σ υ μ μ α χ ι κ ή ς α π ο β ά σ ε ω ς στην η π ε ι ρ ω τ ι κ ή Ιταλία, π ρ ο κ ε ι μ έ ν ο υ ν α α π ο φ ε υ χ θ ε ί η α ν α μ ε ν ό μ ε ν η γ ε ρ μ α ν ι κ ή αντί­ δ ρ α σ η . Μ ά τ α ι η ω ς π ρ ο ς τους όρους σ υ ν θ η κ ο ­ λ ο γ ή σ ε ω ς , π ο υ ή σ α ν αυστηροί σ' α υ τ ο ύ ς τ ο υ ς τ έ ω ς ε τ α ί ρ ο υ ς τ η ς Γερμανίας, η π ρ ο σ π ά θ ε ι α α υ τ ή , α φ ο ύ εξέτασε τις π ι θ α ν ό τ η τ ε ς ακόμη και α ε ρ α π ο β α τ ι κ ή ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ς στην Ρ ώ μ η , κατέληξε στον σ υ μ β ι β α σ μ ό να α ν α κ ο ι ν ω θ ε ί η Ύστερα από σύντομες συγκρούσεις, ιταλικά στρατεύματα πιστά στον Μπαντόλιο κατέθεσαν ιταλική συνθηκολόγηση ταυτοχρόνως με τα όπλα κι οδηγούνται στην αιχμαλωσία. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Haas) συμμαχική α π ό β α σ η στον Κόλπο τ ο υ Σ α λ έ ρ ν ο . Για τ ο ν λ ό γ ο α υ τ ό και π α ρ ' όλο π ο υ η π α ρ ά δ ο σ η τ η ς Ιταλίας το Στενό της Μεσσίνα. Π ο λ ύ γ ρ ή γ ο ρ α , μην αντιμετωπίζοντας υ π ε γ ρ ά φ η στις 3 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ 1 9 4 3 , στο Σ τ ρ α τ η γ ε ί ο του Αλε­ ουσιαστική αντίσταση π ρ ο ω θ ή θ η κ ε π ρ ο ς Β ο ρ ρ ά ν προετοιμά­ ξάντερ στο Κασιμπίλι κ ο ν τ ά στο Π α λ έ ρ μ ο , α π ό τους Σ τ ρ α τ η ­ ζοντας άλλες μικρότερες α π ο β ά σ ε ι ς κι ε γ χ ε ι ρ ή μ α τ α κ α τ ά των γ ο ύ ς Ζανούσι και Καστελάνο, π α ρ έ μ ε ι ν ε μυστική επί μία ολό­ ιταλικών Ν α υ σ τ ά θ μ ω ν του Τ ά ρ α ν τ ο ς , Μπρίντιζι και Μ π ά ρ ι . κληρη ε β δ ο μ ά δ α μέχρι την α π ό β α σ η στο Σ α λ έ ρ ν ο στις 8 Η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών ευρίσκετο ακόμη στο στά­ Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ . Πριν ό μ ω ς κι α π ό τ η ν ί δ ι α τ η ν ιταλική σ υ ν θ η κ ο ­ διο της α ν α σ υ γ κ ρ ο τ ή σ ε ω ς μ ε τ ά τ η ν εκκένωση τ η ς Σικελίας και λ ό γ η σ η , ο Μ ο ν τ γ κ ό μ ε ρ υ α π ό τις 3 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ είχε εισβάλει τις α π ώ λ ε ι ε ς π ο υ είχε υ π ο σ τ ε ί εκεί. Έ χ ο ν τ α ς υ π α χ θ ε ί στο 7 6 0 στην Νότιο Ιταλία, στην π ε ρ ι ο χ ή τ η ς Καλαβρίας, διασχίζοντας Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ο Σ ώ μ α Σ τ ρ α τ ο ύ ( Σ τ ρ α τ η γ ό ς Χερ) μαζί με τις 230

9 Γ•

Με την υποστήριξη ενός Κυνηγού Αρμάτων οι Αλεξιπτωτιστές κινούνται προς το μέτωπο μέσα από δρόμους μιας τυπικής νοτιο'ίταλικής πόλεως. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Haas) 2 6 η και 2 9 η Μ ε ρ α ρ χ ί ε ς Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν , η μ ε ρ α ρ χ ί α α ν έ λ α β ε ν α κ α λ ύ ψ ε ι τ α α ε ρ ο δ ρ ό μ ι α της Φότζια στην π ε ρ ι ο χ ή τ η ς Απουλίας, ύ σ τ ε ρ α α π ό τις ν έ ε ς βρετανικές α π ο β ά ­ σεις σ τ ο υ ς π ρ ο α ν α φ ε ρ θ έ ν τ ε ς ν α ύ σ τ α θ μ ο υ ς . Έ τ σ ι τ ο ί ο Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτιστών, π ο υ ετηρείτο στην Ν ά π ο λ ι , κ α τ ε υ ­ θ ύ ν θ η κ ε π ρ ο ς τ η ν Α π ο υ λ ί α αλλά η μ ε ρ α ρ χ ί α δεν σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ­ θ η κ ε ολόκληρη, κ α θ ώ ς δ ι ά φ ο ρ α τ μ ή μ α τ α τ η ς ε ν σ ω μ α τ ώ θ η κ α ν λ ό γ ω α ν ά γ κ η ς σ ε άλλους σχηματισμούς. Κατ' α υ τ ό ν τ ο ν τ ρ ό π ο τ ο 3 0 Σ ύ ν τ α γ μ α και μέρος τ ο υ 4 ο υ υ π ή χ θ η σ α ν στην 2 6 η Μ ε ρ α ρ χ ί α Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν , ενώ τ α Τ ά γ μ α τ α Π ο λ υ β ο λ η τ ώ ν και Μ η χ α ν ι κ ο ύ σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ θ η κ α ν σ τ η ν Κοζέντσα, στην Κεντρική Καλαβρία. Ο Σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Κέσσελρινγκ, θ ε ω ρ ώ ν τ α ς ότι η Κ α λ α β ρ ί α α π ο τ ε λ ο ύ σ ε εν δ υ ν ά μ ε ι π α γ ί δ α γ ι α τ α σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α του, λ ό γ ω της ι δ ι ό μ ο ρ φ η ς γ ε ω γ ρ α φ ι κ ή ς δια­ μ ο ρ φ ώ σ ε ω ς τ η ς (άκρη του « π ο δ ι ο ύ » της Ιταλίας), π ο υ ε υ ν ο ο ύ ­ σ ε ε χ θ ρ ι κ έ ς α π ο β ά σ ε ι ς σ τ α μ ε τ ό π ι σ θ ε ν , α π ο σ ύ ρ θ η κ ε ε ν τάχει π ρ ο ς Β ο ρ ρ ά γ ι α ν α π ρ ο β ά λ ε ι αντίσταση σ τ η ν γ ρ α μ μ ή α π ό την Σκαλέα, στην δυτική α κ τ ή , μέχρι τ ο ν Τ ά ρ α ν τ α και τ ο Μπρίντιζι στην Α δ ρ ι α τ ι κ ή . Π ε ρ ι σ τ α σ ι α κ ά , μόνο, δ ό θ η κ α ν κ ά π ο ι ε ς μά­ χ ε ς ε π ι β ρ α δ ύ ν σ ε ω ς ό π ω ς στο Πίτσο, όταν έ ν α σ υ γ κ ρ ό τ η μ α μά­ χ η ς της 2 6 η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν ενι­ σ χ υ μ έ ν ο μ ε τ ο Π Ι / 4 Τ ά γ μ α Αλεξιπτωτιστών π ρ ο σ έ β α λ ε τ η ν αποβιβασθείσα Βρετανική 231η Ταξιαρχία, προκαλώντας κ ά π ο ι ε ς α π ώ λ ε ι ε ς πριν α π ο σ υ ρ θ ε ί π ρ ο ς τα βόρεια. Η υ π ό λ ο ι π η μ ε ρ α ρ χ ί α σ τ η ν Απουλία, έ χ ο ν τ α ς ν α δ ι α φ υ λ ά ξ ε ι πολύ μ ε γ ά ­ λους τομείς ό ν τ α ς και η ίδια α π ο δ υ ν α μ ω μ έ ν η , π ε ρ ι ο ρ ί σ θ η κ ε σε μετρίας ε ν τ ά σ ε ω ς ο π ι σ θ ο χ ω ρ η τ ι κ ο ύ ς α γ ώ ν ε ς . Π ρ ά γ μ α τ ι , στις 9 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , η μ ο ν ά δ α διέθετε μ ο ν ά χ α το ίο Σ ύ ν τ α γ μ α (μείον έ ν α τ ά γ μ α ) και έ ν α τ ά γ μ α του 4 ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς . Π λ η ν τ ω ν 3 ο υ και 4 ο υ Σ υ ν τ α γ μ ά τ ω ν π ο υ ό π ω ς ε ί δ α μ ε ή σ α ν στην Καλαβρία, τ ο ελλείπον Ι Π / ι Τ ά γ μ α του ί ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς είχε υ π α χ θ ε ί π ρ ο σ ω ρ ι ν ά σ τ η ν Μ ε ρ α ρ χ ί α Χ έ ρ μ α ν Γκαίρινγκ στην Νάπολι. Ε ν ώ λοιπόν αυτή ή τ α ν η κ α τ ά σ τ α σ η της μ ε ρ α ρ χ ί α ς στην Νότιο Ιταλία, ό π ο υ είχε εμπλακεί σε χ ε ρ σ α ί ε ς επιχειρήσεις, στον Β ο ρ ρ ά η άλλη μ ο ν ά δ α του XI Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ο ύ Σ ώ μ α τ ο ς , η 2α Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών, α ν έ π τ υ ξ ε έντονη δ ρ ά σ η σ τ α πλαί­ σια τ ω ν α ν τ ι μ έ τ ρ ω ν κ α τ ά της ιταλικής α π ο σ κ ι ρ τ ή σ ε ω ς , εκτε­ λ ώ ν τ α ς και τις τελευταίες επιτυχείς ρίψεις τ ο υ Σ ώ μ α τ ο ς σ' αυτόν τον π ό λ ε μ ο .

231

Με καλή κάλυψη κι' ευρύ πεδίο βολής, αυτοί οι δύο πολυβολητές είναι σε θέση να υποστηρίξουν την κίνηση των συναδέλφων τους σ' αυτό το οικιστικό τετράγωνο. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Haas)

232

Η ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΡίΧΜΗΣ

Τανκέτες CV35 κυριευμένες από τους Αλεξιπτωτιστές, κατευθύνονται σε κεντρικά σημεία της Ρώμης. ήταν ενδεικτική και τ ω ν ιταλικών π ρ ο θ έ σ ε ω ν , δ ε δ ο μ έ ν ο υ ότι ήσαν μονάδες γενικά καλής ποιότητος, όταν την ίδια στιγμή στην Νότιο Ιταλία δεν υπήρχαν π α ρ ά ισχνοί σχηματισμοί για να αντιμετωπίσουν την βέβαιη συμμαχική εισβολή. Στις 8 Σεπτεμβρίου, στις 1 8 . 0 0 , σε ε κ π ο μ π ή του ραδιοφωνι­ κού σταθμού του Αλγερίου ανακοινώθηκε από τον Στρατηγό Αϊζενχάουερ η ιταλική συνθηκολόγηση. Σχεδόν μιάμιση ώρα αργότερα, ο Στρατάρχης Μπαντόλιο, σε διάγγελμα του προς τον ιταλικό λ α ό ε π ε β ε β α ί ω σ ε την συμμαχική α ν α κ ο ί ν ω σ η , επι­ β ε β α ι ώ ν ο ν τ α ς τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς κ α ι τις γ ε ρ μ α ν ι κ έ ς υ π ο ψ ί ε ς . Σ τ ι ς 2 0 . 0 0 , ο Χίτλερ διέταξε την εφαρμογή του σχεδίου «Άξων». Τ μ ή μ α τ α της 2ας Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών (Αντισυνταγμα­ τάρχης Μέντερ-Έγγεμπερτ, σε αντικατάσταση του ασθενήσα-

Κατεστραμμένες μοτοσυκλέτες Γκούτσι Άλτσε και ένα κυριευμένο τεθωρακισμένο όχημα αναγνωρίσεως ΑΒ41 από τους άνδρες της 2ας Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών. (Συλλογή Ν. Arena)

233

Μετά την πτώση της Ρώμης. Οι μέχρι χθες σύμμαχοι, ύστερα από την μεγάλη ανατροπή της καταστάσεως προτιμούν να γυρίσουν τις πλάτες οι μεν στους δε. Το χαμόγελο ωστόσο του Αλεξιπτωτή (αριστερά) είναι ενδεικτικό για το ποιος είναι κύριος της καταστάσεως.

Ιταλοί αξιωματικοί παραδίδουν τα ατομικά τους πιστόλια στους Αλεξιπτωτιστές της 2ας Μεραρχίας. Σε πρώτο πλάνο πολυβόλα Μπρέντα υποδ. 37 και επάνω στο απλωμένο αδιάβροχο συσσωρευμένος ο οπλισμός των αξιωματικών.

Ιταλοί αξιωματικοί του Τεθωρακισμένου Σώματος «Καρμπόνι» παραδίδουν στους Αλεξιπτωτιστές τα άρματα της μονάδος. Συνολικά, μετά την κατάληψη της Ρώμης παραδόθηκαν περί τα 400 τεθωρακισμένα κάθε τύπου.

(Συλλογή Ν. Arena) 234

Οι συγκρούσεις για την κατοχή της Ρώμης έληξαν. Οι Αλεξιπτωτιστές επιτηρούν την φάλαγγα των φορτηγών που θα οδηγήσουν τους παραδοθέντες Ιταλούς στην αιχμαλωσία. (Συλλογή Ν. Arena) ντος Ράμκε) κινήθηκαν π ρ ο ς α φ ο π λ ι σ μ ό τ ω ν π ρ ο κ α θ ο ρ ι σ μ έ ­ νων ιταλικών μ ο ν ά δ ω ν ε ν ώ ο όγκος τ η ς μ ε ρ α ρ χ ί α ς (έξι τ ά γ μ α ­ τ α ) , κ α τ ε υ θ ύ ν θ η κ ε π ρ ο ς την Ρ ώ μ η α π ό Ν ό τ ο , μ ε π α ρ ά λ λ η λ η κίνηση τ η ς 3 η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν α π ό Βορρά. Οι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς ιταλικές μ ο ν ά δ ε ς δεν π ρ ο έ β α λ α ν αντί­ σ τ α σ η . Η ανακοίνωση τ η ς σ υ ν θ η κ ο λ ο γ ή σ ε ω ς σ ή μ α ι ν ε τον τ ε ρ ­ ματισμό ενός π ο λ έ μ ο υ γ ι α τ η ν συνέχιση του ο π ο ί ο υ δ ε ν υ π ή ρ ­ χε πλέον η θ ι κ ό . Η κ υ ρ ι ώ τ ε ρ η α ν τ ί σ τ α σ η α ν α π τ ύ χ θ η κ ε σ τ α ΛΌτιοδυτικά π ρ ο ά σ τ ι α τ η ς Ρ ώ μ η ς α π ό τ μ ή μ α τ α της Μ ε ρ α ρ χ ί α ς « Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ο ι της Σ α ρ δ η ν ί α ς » (Granatieri di Sardegna) και από δ ι ά φ ο ρ α τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν α στοιχεία. Α ν α γ κ α σ τ ι κ ά , η π ρ ο έ ­ λαση διεκόπη μέχρι την άφιξη τ ω ν α ν τ ι α ρ μ α τ ι κ ώ ν τ μ η μ ά τ ω ν της μ ε ρ α ρ χ ί α ς κ α θ ώ ς και τ ω ν β α ρ έ ω ν όπλων, π ο υ α ν έ λ α β α ν την εκμηδένιση τ ω ν εστιών α ν τ ι σ τ ά σ ε ω ς . Οι σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ι ς σ υ ν ε χ ί σ θ η κ α ν μέχρι τ ο β ρ ά δ υ τ η ς 9 η ς Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , στην δ ι ά ρ ­ κεια τ ω ν ο π ο ί ω ν οι Αλεξιπτωτιστές χ ρ ε ι ά σ θ η κ ε να α π ο κ ρ ο ύ ­ σουν ε π α ν ε ι λ η μ μ έ ν ε ς επιθέσεις τ ω ν ιταλικών τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν κ α ι να ε ξ ο υ δ ε τ ε ρ ώ σ ο υ ν τις θέσεις α μ ύ ν η ς του ιταλικού πεζι­ κού. Τις ν υ κ τ ε ρ ι ν έ ς ώ ρ ε ς ά ρ χ ι σ α ν δ ι α π ρ α γ μ α τ ε ύ σ ε ι ς γ ι α τ η ν κ α τ ά π α υ σ η του π υ ρ ό ς και την ε π ο μ έ ν η η μ έ ρ α , ι ο η Σ ε π τ έ μ β ρ ι ­ οι·, με δ ι α τ α γ ή του στρατιωτικού διοικητή τ η ς Ρ ώ μ η ς , κ ά θ ε Βντίσταση τ ε ρ μ α τ ί σ θ η κ ε . Οι Αλεξιπτωτιστές έ χ α σ α ν κ α τ ά τ η ν διάρκεια τ ω ν μ α χ ώ ν ί ο υ π ε ρ ί π ο υ ά ν δ ρ ε ς αλλά ε ξ α σ φ ά λ ι σ α ν τις ζωτικές οδούς α ν ε φ ο δ ι α σ μ ο ύ τ η ς Ρ ώ μ η ς , κ υ ρ ι ε ύ ο ν τ α ς όχι μόνο τ η ν π ρ ω τ ε ύ ο υ σ α αλλά και πλούσιο υλικό, στο οποίο σ υ μ π ε ρ ι ε λ α μ β ά ν ο ν τ ο και 4 0 0 τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν α κ ά θ ε είδους, που π έ ρ α σ α ν σ ύ ν τ ο μ α σε γ ε ρ μ α ν ι κ ή υ π η ρ ε σ ί α . ί45)

235

Η Ρ ί Ψ Η ΣΤΟ Μ Ο Ν Τ Ε ΡΟΤΟΝΤΟ

Σ

προβλεπόμενες ΖΡ. Ωστόσο, οι Αλεξιπτω­ τις 5 Σεπτεμβρίου ο Στουντέλτ: τιστές έχοντας προσγειωθεί περιμετρικά κάλεσε στο στρατηγείο του τον του στόχου, γ ρ ή γ ο ρ α ανασυγκροτήθηκαν Τ α γ μ α τ ά ρ χ η Βάλτερ Γκέρικε, κι άρχισαν να πιέζουν τον αντίπαλο α π ό διοικητή του II/6 Τάγματος και όλες τις πλευρές. Ο Γκέρικε, έχοντας σχη­ του ανέθεσε, σε πλήρη μυστικό­ ματίσει έ ν α π ρ ο σ ω π ι κ ό τ μ ή μ α ε φ ό δ ο υ , τητα, την αποστολή κ α τ α λ ή ψ ε ω ς του Ιταλι­ διάνοιξε τον δρόμο μέχρι το κτίριο του κού Γενικού Επιτελείου στο Μόντε Ροτόντο Γενικού Επιτελείου. Ό τ α ν πριν το μεσημέ­ σε περίπτωση ιταλικής συνθηκολογήσεως. ρι ο α γ ώ ν α ς τερματίσθηκε, σ τ α χ έ ρ ι α τωλ' Με αυτήν την ενέργεια και την αιχμαλωσία Γερμανών περιήλθαν ως αιχμάλωτοι 150 του Στρατηγού Ροάττα, Αρχηγού του Ιταλι­ αξιωματικοί και 2 . 4 0 0 άνδρες. Ο Ροάττα κού Γενικού Επιτελείου, θα παρέλυε οποια­ όμως και το επιτελείο του είχαν διαφύγει δήποτε αντίδραση των ιταλικών δυνάμεων εγκαίρως, π ρ ο β λ έ π ο ν τ α ς π ρ ο φ α ν ώ ς κά­ απέναντι στα γερμανικά αντίμετρα. Το ποιου είδους γερμανική ενέργεια. Λίγο αρ­ Μόντε Ροτόντο είναι ένα ύ ψ ω μ α περίπου γ ό τ ε ρ α ωστόσο, τις π ρ ώ τ ε ς μεταμεσημβρι­ ι 6 ο μέτρων και τότε τα κτίρια του Γενικού νές ώρες, η κ α τ ά σ τ α σ η α π έ β η δυσμενέστα­ Επιτελείου περιεβάλοντο α π ό αλλεπάλληλες τη γ ι α τους Αλεξιπτωτιστές κ α θ ώ ς άρχισαν ζώνες οχυρωματικών έργων και κωλυμάτων, ν α α φ ι κ ν ο ύ ν τ α ι τ μ ή μ α τ α μιας ιταλικής ενώ η προσέγγιση προς την τοποθεσία ήταν τεθωρακισμένης μεραρχίας π ο υ στάθμευε απα γ ορ ε υ μέ νη . Ευρισκόμενο βορειοανατο­ στην Ρώμη. Ο α γ ώ ν α ς πλέον έλαβε α π ε ­ λικά της Ρώμης κι όχι σε μεγάλη απόσταση γνωσμένη μ ο ρ φ ή γ ι α επιβίωση, κ α θ ώ ς οι α π ό αυτήν, το Γενικό Επιτελείο π έ ρ α ν της Ο Ταγματάρχης Γκέρκε (αριστερά) άνδρες του Γκέρικε δεν διέθεταν αντιαρ­ ισχυρής φ ρ ο υ ρ ά ς του, μπορούσε επίσης να σε συνομιλία με Ιταλό αιχμαλωτισθέντα ματικό οπλισμό γ ι α να αντιμετωπίσουν την αξιωματικό. (DDF) υπολογίζει και στην συνδρομή των στρατευ­ α π ρ ό σ μ ε ν η αυτή επίθεση. Οι συγκρούσεις συνεχίσθηκαν μέχρι μάτων, π ο υ έδρευαν στην πρωτεύουσα, σε περίπτωση κινδύνου. την έλευση της νυκτός, ο π ό τ ε σε σ υ ν δ υ α σ μ ό με την σταδιακή Εκτός α π ό την λεπτομερή μελέτη τ ω ν υ π α ρ χ ό ν τ ω ν χ α ρ τ ώ ν , ο κ α τ ά π α υ σ η τ ω ν μαχών στην Ρώμη και την έναρξη διαβουλεύσε­ Γκέρικε θέλησε να έχει μία σ α φ έ σ τ ε ρ η εικόνα τ ω ν Ιταλικών ων μεταξύ Γερμανών και Ιταλών, ο Στουντέντ ε π έ τ υ χ ε τον τερ­ εγκαταστάσεων. Έ τ σ ι α π ο π ε ι ρ ά θ η κ ε μία πτήση ε π ά ν ω α π ό το ματισμό του α γ ώ ν ο ς και στο Μόντε Ροτόντο και την ανεμπόδι­ Μ ό ν τ ε Ροτόντο επιβαίνοντας ενός αναγνωριστικού Φίζελερ στη α ν α χ ώ ρ η σ η τ ω ν Αλεξιπτωτιστών α π ό εκεί. Οι απώλειες Στορχ. Οι προειδοποιητικές όμως βολές τ ω ν ιταλικών αντιαερο­ ανήλθαν σε 32 νεκρούς, 57 τραυματίες, 31 πορικών, τον υ π ε χ ρ έ ω σ α ν ν α απ ο τραβ ηχτεί αγνοούμενους και ί ο βαρέως τραυματίες, πριν προλάβει ν α α π ο τ υ π ώ σ ε ι την δ ι α μ ό ρ ­ π ο υ παρέμειναν σε ιταλικό νοσοκομείο. φ ω σ η και οχύρωση τ ω ν Ζωνών Ρ ί ψ ε ω ς του Η επιχείρηση δεν πέ τ υχε τον αντικειμενικό τ ά γ μ α τ ο ς του. Η δεύτερη του π ρ ο σ π ά θ ε ι α , της σκοπό γιατί τα σημαίνοντα στελέχη πλέον συγκεκαλυμμένη, ήταν πολύ επιτυχέ­ του ιταλικού Επιτελείου είχαν ήδη δ ι α φ ύ ­ στερη. Προσποιούμενος έναν απλό οδηγό, γει. Η ίδια η μ ο ν ά δ α κινδύνευσε άμεσα π ο υ ανεγνώριζε το δρομολόγιο γ ι α την διέ­ α π ό την αντεπίθεση των ιταλικών τεθωρα­ λευση ενός γερμανικού σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς πεζι­ κισμένων και μόνο η εκτόνωση τ ω ν συγ­ κού, κ α τ ά φ ε ρ ε και εισήλθε στην α π α γ ο ρ ε υ ­ κρούσεων στην γειτονική Ρώμη και η έ­ μένη περιοχή με συνοδεία Ιταλών φ ρ ο υ ρ ώ ν ναρξη δ ι α π ρ α γ μ α τ ε ύ σ ε ω ν την διεφύλαξαν κι α φ ο ύ δ ή θ ε ν ολοκλήρωσε την αποστολή α π ό άσχημες εξελίξεις. Ωστόσο, ο αντίκτυ­ του, ε π έ σ τ ρ ε ψ ε μόνος και βγήκε α π ό την πος της, κρινόμενος α π ό άλλη σκοπιά, αμυντική π ε ρ ί μ ε τ ρ ο , έ χ ο ν τ α ς α π ο κ τ ή σ ε ι απέβη εν μέρει θετικός. Η ρίψη αυτή, σε πια μία συνολική εικόνα του στόχου. Με συνδυασμό και με τις άλλες επεμβάσεις αετην αναγγελία της ιταλικής συνθηκολογή­ ρ α γ η μ ά τ ω ν και χ ε ρ σ α ί ω ν επιχειρήσεων σεως το βράδυ της 8 η ς Σεπτεμβρίου, το της 2 α ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Αλεξιπτωτιστών, συνε­ τ ά γ μ α ετέθη σε συναγερμό. Νωρίς τις πρωΐ τέλεσαν σε ουσιαστικό βαθμό στην κατά­ της επομένης κ α τ ά τις 0 6 . 3 0 , συνολικά 52 πτωση του ιταλικού ηθικού και σε παραί­ μ ε τ α γ ω γ ι κ ά Γιούνκερς-52 α π ο γ ε ι ώ θ η κ α ν τηση α π ό π ε ρ α ι τ έ ρ ω ιδέες αντιστάσεως α π ό το αεροδρόμιο της Φότζια, στα π ε ρ ί χ ω ­ α φ ο ύ κ α τ α δ ε ί χ θ η κ ε η γερμανική τακτική ρα της οποίας σ τ ρ α τ ο π έ δ ε υ ε η μονάδα. Η ευκαμψία, π α ρ ά τ ο υπεδέεστερον αριθμη­ άφιξη στο Μ ό ν τ ε Ροτόντο σ υ ν ο δ ε ύ θ η κ ε τικώς των σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν . α π ό ζωηρό αντιαεροπορικό π υ ρ , π ο υ π ρ ο ε κάλεσε τις π ρ ώ τ ε ς απώλειες. Ούτε όμως η ρίψη π ο υ ε π α κ ο λ ο ύ θ η σ ε ή τ α ν α π ό λ υ τ α Μετά την παράδοση των Ιταλών ακριβής, α φ ο ύ κ ά π ο ι α τ μ ή μ α τ α ε ρ ρ ί φ θ η επακολουθεί η έπαρση της γερμανικής σαν σε απόσταση μέχρι και 4 χλμ. α π ό τις σημαίας στον χώρο. (DDF) (46)

(47;

236

ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ «ΧΡΥΣΌΣ ΦΑΣΙΑΝΌΣ» (GOLDFASAN) Η ΡΙΨΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΑΗΨΗ ΤΗΣ ΝΉΣΟΥ ΕΛΜΠΑ

17 Σεπτεμβρίου 1943. Η ρίψη του 111/7 Τάγματος Αλεξιπτωτιστών στην νήσο Έλμπα. Λίγο α ρ γ ό τ ε ρ α , π α ρ ο υ σ ι ά σ θ η κ α ν και τ α α π ο β α τ ι κ ά π ο υ μετέ­ φ ε ρ α ν τ μ ή μ α τ α του 2 0 0 ο ύ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν α π ό την Κορσική, ο π ό τ ε και ολοκληρώθηκε η κ α τ ά λ η ψ η της Έ λ μ π α . Η αναίμακτη αυτή ρίψη με το αίσιο τέλος της, ε π ε β ε β α ί ω σ ε γ ι α μία ακόμη φ ο ρ ά την ευελιξία και α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κ ό τ η τ α τ ω ν Αλε­ ξιπτωτιστών του X I Αεροπορικού Σ ώ μ α τ ο ς , π ο υ χ ρ ε ι ά σ θ η κ ε αυτή την π ε ρ ί ο δ ο να επιλύσουν κ α τ α σ τ ά σ ε ι ς πριν αυτές εξελι­ χ θ ο ύ ν σε ιδιαίτερα περίπλοκες και γ ι α τις οποίες τα συμβατικά στρατεύματα αποδείχθηκαν ανεπαρκή.

Μετά την κατάληψη του Πόρτο Φερράϊο, ο Ταγματάρχης Χύμπνερ (αριστερά) συνομιλεί με βαθμοφόρους του τάγματος του. 237

Τυπικό ιταλικό τοπίο στα Ανατολικά Απέννινα, όπου έδωσε τις μάχες της η 1η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Wanner) 238

ΤΕΛΕΥΤΑΊΟΙ ΜΉΝΕΣ ΤΟΥ 1 9 4 3 ΥΠΟΧΩΡΗΤΙΚΟΊ ΑΓΏΝΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ «ΓΡΑΜΜΉ ΓΚΟΥΣΤΑΒ»

Σ

τις 0 7 . 3 0 της 9 η ς Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , ε π ο μ έ ν η ς της α ν α ­ κ ο ι ν ώ σ ε ω ς της ιταλικής σ υ ν θ η κ ο λ ο γ ή σ ε ω ς , π ρ α γ ­ μ α τ ο π ο ι ή θ η κ ε α π ό β α σ η στον Κόλπο του Σαλέρνο, ν ο τ ί ω ς της Νάπολι, α π ό την Αμερικανική 5η Σ τ ρ α ­ τιά. Με δ ύ ν α μ η 4 μ ε ρ α ρ χ ι ώ ν και 5 άλλων μ ο ν ά δ ω ν Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν , α μ ε ρ ι κ α ν ι κ ώ ν και βρετανικών, η α π ό β α σ η α π ο ­ σ κ ο π ο ύ σ ε στην κ α τ ά λ η ψ η τ η ς Νάπολι, την διάνοιξη δ ρ ό μ ο υ π ρ ο ς τ η ν Ρώμη και τον ψ υ χ ι κ ό κλονισμό τ ω ν Γ ε ρ μ α ν ώ ν , π ο υ θ α ή σ α ν υ π ο χ ρ ε ω μ έ ν ο ι , μόνοι πλέον, ν α συνεχίσουν τον α γ ώ ν α κ α τ ά τ ω ν Σ υ μ μ ά χ ω ν . Τον τ ο μ έ α του Σ α λ έ ρ ν ο κ α τ ε ί χ ε η Γ ε ρ μ α ­ νική ι 6 η Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η Μ ε ρ α ρ χ ί α , η ο π ο ί α γ ι α ν α φυλάξει την μήκους 35 π ε ρ ί π ο υ μιλίων α κ τ ο γ ρ α μ μ ή , είχε μοιρασθεί σε 4 σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α τ α μάχης. Ω σ τ ό σ ο , η μ ε ρ α ρ χ ί α αυτή π ρ ο έ τ α ξ ε σκληρή ά μ υ ν α π ε ρ ι ο ρ ί ζ ο ν τ α ς τ ο β ά θ ο ς του σ υ μ μ α χ ι κ ο ύ π ρ ο γ ε ­ φ υ ρ ώ μ α τ ο ς . Με α υ τ ή ν τ η ν εξέλιξη τ η ς μάχης, ο Σ τ ρ α τ ά ρ χ η ς Κέσσελρινγκ σε σ υ ν ε ρ γ α σ ί α με τον Σ τ ρ α τ η γ ό Φ ή τ ι ν γ κ χ ο φ , διοικητή της ι ο η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς , ά ρ χ ι σ ε ν α σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ε ι π υ ρ ε τ ω ­ δ ώ ς σ τ ρ α τ ε ύ μ α τ α α π ό ολόκληρη την Νότιο Ιταλία γ ι α ν α α ν τ ε ­ πιτεθεί και να εκμηδενίσει τις σ υ μ μ α χ ι κ έ ς δ υ ν ά μ ε ι ς στο Σ α λ έ ρ ­ ν ο , α φ ή ν ο ν τ α ς τ ο β ά ρ ο ς τ ο υ α γ ώ ν ο ς ν ο τ ι ό τ ε ρ α κ α τ ά τ ω ν βρε­ τ α ν ι κ ώ ν π ρ ο ω θ ή σ ε ω ν στην Κ α λ α β ρ ί α και την Απουλία, στην ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών και μερικούς άλλους μικρότε­ ρους σχηματισμούς. Ούτε ό μ ω ς και υ π ό α υ τ έ ς τις σ υ ν θ ή κ ε ς η μ ε ρ α ρ χ ί α ή τ α ν σ ε θέση ν α π α ρ α τ ά ξ ε ι ολόκληρο τ ο δ υ ν α μ ι κ ό της, κ α θ ώ ς τ ο 3 0 Σ ύ ν τ α γ μ α ( Σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Χάϊλμαν) υ π ή ­ χ θ η στην 2 9 η Μ ε ρ α ρ χ ί α Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ω ν Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν .

Η μ ο ν ά δ α αυτή έ σ π ε υ σ ε α μ έ σ ω ς στο Σ α λ έ ρ ν ο και α π ό τα π ρ ώ τ α τ μ ή μ α τ α της π ο υ ε π ε ν έ β η σ α ν στην μάχη ή τ α ν το 1/3 Τ ά γ μ α Αλεξιπτωτιστών. Τ ο τ ά γ μ α , στις ί ο του μηνός ε π ι τ έ θ η ­ κ ε μ ε σ φ ο δ ρ ό τ η τ α κ α τ ά του βρετανικού 9 ο υ Τ ά γ μ α τ ο ς / Ρ ό α γ ι α λ Φιζιλίρς, το οποίο και α ν έ τ ρ ε ψ ε , α ν α κ α τ α λ α μ β ά ν ο ν τ α ς τ η ν κ ω μ ό π ο λ η Μ π α τ ι π ά λ ι α . Στην συνέχεια, τ ο τ ά γ μ α ετέθη υ π ό τ η ν διοίκηση της ι 6 η ς Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς . Η α φ α ί μ α ξ η ό μ ω ς τ η ς ι η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Αλεξιπτωτιστών συνεχί­ σθηκε, κ α θ ώ ς τ ο συμμαχικό π ρ ο γ ε φ ύ ρ ω μ α σ υ μ π ι έ σ θ η κ ε τις α μ έ σ ω ς ε π ό μ ε ν ε ς η μ έ ρ ε ς και π ρ ο ε τ ο ι μ ά σ θ η κ ε η γ ε ν ι κ ή γ ε ρ μ α ­ νική α ν τ ε π ί θ ε σ η . Μ έ χ ρ ι τις 12 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , είχαν α φ ι χ θ ε ί α π έ ν α ν τ ι στο μ έ τ ω π ο του Αμερικανικού 6 ο υ Σ ώ μ α τ ο ς Σ τ ρ α τ ο ύ και υ π ό την διοίκηση τ η ς 2 6 η ς Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς , δύο τ ά γ μ α τ α του 4 ο υ Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών. Έ ν α ακόμη τ ά γ μ α του ί ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς , υ π ό τ η ν διοίκηση τ η ς Τε­ θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Χ έ ρ μ α ν Γκαίρινγκ στον βόρειο τ ο μ έ α τ ο υ Σαλέρνο, α π έ φ ρ α σ σ ε την οδό σ ε μια μ ο ν ά δ α τ ω ν Ραίηντζερ, στο π έ ρ α σ μ α Τσιούντσι. Στις 13 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , εξα­ π ο λ ύ θ η κ ε η α ν τ ε π ί θ ε σ η αλλά το έντονο π υ ρ του συμμαχικού πυροβολικού και η π α ρ έ μ β α σ η της α ε ρ ο π ο ρ ί α ς α ν α χ α ί τ ι σ α ν τους Γερμανούς. Στις 14, έγινε φ α ν ε ρ ό στην γ ε ρ μ α ν ι κ ή διοίκη­ ση ότι ο ε χ θ ρ ό ς δεν ή τ α ν δυνατόλ' να ριχθεί στην θ ά λ α σ σ α και

Ανεβασμένος σε μια σκάλα ο Αλεξιπτωτιστής αυτός βάλλει με την αυτόματη αραβίδα του ΜΡ40 κατά τις μάχες προ της «Γραμμής Γκούσταβ», το φθινόπωρο του 1943. (DDF)

Αναμονή νέας συμμαχικής επιθέσεως γι' αυτό το στοιχείο πολυβολητών, που από τους σκόρπιους κάλυκες του Mg 42 φαίνεται ότι έχουν απωθήσει ήδη κάποια εχθρική προώθηση. (DDF)

Το τυφέκιο εφόδου Αλεξιπτωτιστών FG42 (Fatlschirmjagergewehr 42) εισήχθη σε υπηρεσία ειδικά για το Σώμα κατά το 1943. Αν και επιτυχημένο και πρωτοποριακό όπλο, η παραγωγή του τερματίσθηκε λόγω εισαγωγής σε χρήση άλλων πιο εξελιγμένων τυφεκίων εφόδου. Παρήχθη συνολικά σε περίπου 7.000 τεμάχια. Τεχνικά χαρακτηριστικά: διαμέτρημα 7,92χλστ., βάρος 4,5 κιλά, γεμιστήρας 20 φυσιγγίων, ταχυβολία 750 βολές/λεπτό, αρχική ταχύτης βολίδος 761μέτρα/ δευτερόλεπτο.

ο Κέσσελρινγκ υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε να α ν α φ έ ρ ε ι στον Χίτλερ ότι η κ α τ α θ λ ι π τ ι κ ή υ π ε ρ ο χ ή π υ ρ ό ς τ ο υ σ υ μ μ α χ ι κ ο ύ ν α υ τ ι κ ο ύ και α ε ρ ο π ο ρ ί α ς , μ α τ α ί ω σ ε κ ά θ ε ελιγμό. Στις ι 8 Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , ά ρ χ ι σ ε η σ τ α δ ι α κ ή α π ό σ υ ρ σ η τ ω ν γ ε ρ μ α ν ι κ ώ ν τ μ η μ ά τ ω ν προς Βορράν, κ α θ ώ ς η π ρ ο έ λ α σ η της Βρετανικής 8 η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς α π ό Ν ό τ ο ν ά ρ χ ι σ ε να γίνεται α π ε ι λ η τ ι κ ή , ο π ό τ ε και τ ε ρ μ α τ ί σ θ η κ ε η α μ φ ί ρ ρ ο π η μάχη στο Σ α λ έ ρ ν ο . (48)

Την ίδια π ε ρ ί ο δ ο , η ε ξ α σ θ ε ν η μ έ ν η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτω­ τιστών π ρ ο σ π α θ ο ύ σ ε ν α α π ο κ ό ψ ε ι την π ρ ο έ λ α σ η τ ω ν Βρετα­ ν ώ ν στην Απουλία. Ι δ ι α ι τ έ ρ α ς σ η μ α σ ί α ς ή τ α ν η υ π ε ρ ά σ π ι σ η και διατήρηση των αεροδρομίων της Φότζια. Εάν αυτά π ε ρ ι ή ρ χ ο ν τ ο σ τ α χ έ ρ ι α τ ω ν Σ υ μ μ ά χ ω ν , τότε η α ε ρ ο π ο ρ ί α τους θ α α π ο κ τ ο ύ σ ε ένα εξαιρετικά σ π ο υ δ α ί ο ε φ α λ τ ή ρ ι ο γ ι α την εξαπόλυση μαζικών ε π ι δ ρ ο μ ώ ν α π ό πολύ μ ι κ ρ ό τ ε ρ α α π ό σ τ α ­ ση, κ α τ ά τ ω ν βιομηχανικών π ε ρ ι ο χ ώ ν της Ν ο τ ί ο υ Γερμανίας και τ ω ν π ε τ ρ ε λ α ι ο π η γ ώ ν του Πλοεστίου στην Ρ ο υ μ α ν ί α . Η με­ ραρχία, όμως, δεν ή τ α ν δ υ ν α τ ό ν ν α κ α λ ύ ψ ε ι τ ε ρ ά σ τ ι ε ς α π ο ­ στάσεις με ελλιπείς δυνάμεις. Π ρ ο κ ε ι μ έ ν ο υ να α π ο φ ύ γ ε ι μία ε π α π ε ι λ ο ύ μ ε ν η π ε ρ ι κ ύ κ λ ω σ η , ο Χάϊντριχ α ν α γ κ ά σ θ η κ ε , την ν ύ κ τ α της 2 ό η ς / 2 7 η ς Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , ν α ο π ι σ θ ο χ ω ρ ή σ ε ι σ ε νέες θέσεις βορείως και δυτικώς της Φότζια. Έ χ ο ν τ α ς την π ε π ο ί θ η σ η ότι θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α δώσει την κ υ ρ ί α μάχη ν ο τ ί ω ς τ η ς Ρώμης, ο Κέσσελρινγκ κ α τ ά φ ε ρ ε να πείσει τον Χίτλερ γ ι α τ η ν α π ο δ ο χ ή τ ω ν ι δ ε ώ ν του, υ π ε ρ ι σ χ ύ ο ­ ν τ α ς τ ω ν α π ό ψ ε ω ν π ο υ ε π έ μ ε ν α ν σ τ η ν ε γ κ α τ ά λ ε ι ψ η σχεδόν ολοκλήρου της Ιταλικής Χ ε ρ σ ο ν ή σ ο υ και την π ρ ο β ο λ ή αμύνης μόνο στο βόρειο τ μ ή μ α της, π ρ ο κ ε ι μ έ ν ο υ να α π ο φ ε υ χ θ ο ύ ν α­ π ο β ά σ ε ι ς σ τ α μ ε τ ό π ι σ θ ε ν και εγκλωβισμός τ ω ν σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν π ο υ θα κ α τ ε ί χ α ν θέσεις α ρ κ ε τ ά νότια. Έτσι, ά ρ χ ι σ ε η σχεδίαση τ η ς λ ε γ ο μ έ ν η ς «Χειμερινής Γ ρ α μ μ ή ς » ν ο τ ί ω ς της Ρώμης, με τ η ν ε λ π ί δ α ότι το ι δ ι α ί τ ε ρ α ορεινό έ δ α φ ο ς τ η ς χ ώ ρ α ς , π ο υ διεσχίζετο α π ό π ο λ υ ά ρ ι θ μ α υ δ ά τ ι ν α κ ω λ ύ μ α τ α και ο άσχημος

Το τμήμα των σκαπανέων κινείται με ταχύτητα προς τον αντικειμενικό του σκοπό. (Συλλογή συγγραφέως/KriegsberichterSeeger)

Μετά την προπαρασκευή πυρός, ο διμοιρίτης δίνει το σύνθημα της επιθέσεως με εκτόξευση φωτοβολίδος. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Seeger) καιρός, θ α α ν έ κ ο π τ α ν την συμμαχική π ρ ο έ λ α σ η . Ως α π ο τ έ λ ε σ μ α αυτού του σχεδιασμού ο ρ γ α ν ώ θ η κ ε εν τάχει μία σ ε ι ρ ά α μ υ ν τ ι κ ώ ν γ ρ α μ μ ώ ν βορείως τ η ς Νάπολι, με τις ονο­ μασίες «Βίκτωρ», « Μ π ά ρ μ π α ρ α » , « Μ π έ ρ ν χ α ρ ν τ » και «Γκούσ τ α β » . Α π ό αυτές, οι τρεις π ρ ώ τ ε ς θα κ α θ υ σ τ ε ρ ο ύ σ α ν τον αντί­ π α λ ο μέχρι την ολοκλήρωση της τελευταίας, επί της οποίας θα εδίδετο και ο κύριος α γ ώ ν . Η «Γραμμή Γκούσταβ», η ο π ο ί α σε α ρ κ ε τ ά σ η μ ε ί α ε φ ά π τ ε τ ο της «Γραμμής Μ π έ ρ ν χ α ρ ν τ » , ξεκι­ ν ο ύ σ ε α π ό το Μιντούρνο στις ακτές της Τυρρηνικής και α κ ο ­ λ ο υ θ ώ ν τ α ς τ ο ν π ο τ α μ ό Γκαριλιάνο, διήρχετο ε μ π ρ ό ς α π ό τ ο Κασσίνο. Εν συνεχεία π ρ ο χ ω ρ ο ύ σ ε κ α τ ά μήκος του π ο τ α μ ο ύ Ράπιντο και εισδύοντας μέσα α π ό ορεινούς όγκους, κατέληγε στην Αδριατική, βορείως τ ω ν εκβολών του π ο τ α μ ο ύ Σ ά ν γ κ ρ ο . Σχέδιο εμπνευσμένο από τις μάχες κατά της Καναδικής 1ης Μεραρχίας στο ανατολικό τμήμα του Ιταλικού Μετώπου. Δύο πολυβολητές εκτοξεύουν χειροβομβίδες κατά των επερχομένων Καναδών. (Συλλογή συγγραφέως/ Kriegsberichter Baitz)

Κατά τα τέλη του Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ ενώ το 140 Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ο Σ ώ μ α Σ τ ρ α τ ο ύ με 3 μεραρχίες ανέλαβε την ά μ υ ν α στην «Γραμ­ μή Βίκτωρ» π ρ ο ς την π λ ε υ ρ ά της Τυρρηνικής, το 7 6 0 Τ ε θ ω ρ α ­ κισμένο Σ ώ μ α με άλλες 3 μεραρχίες, εκ τ ω ν οποίων η μία ήταν η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών, ανέλαβε τον τ ο μ έ α π ρ ο ς την Αδριατική. Στην μ ε ρ α ρ χ ί α α ν α τ έ θ η κ ε και πάλι ένας μεγάλος τομέας, α π ό το Τέρμολι στις ακτές της Αδριατικής ως τις π α ρ υ ­ φ έ ς της ορεινής ζώνης. Το Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς Ρ ά ο υ (Ταγμα­ τ ά ρ χ η ς διοικητής του Π / 3 Τ ά γ μ α τ ο ς ) μ ε δ ύ ν α μ η 4 0 0 α ν δ ρ ώ ν , υ π ε ρ ά σ π ι ζ ε το Τέρμολι. Νοτιοδυτικά α υ τ ή ς της πόλεως στο Λάρινο, ε γ κ α τ α σ τ ά θ η κ ε το ίο Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτιστών (Αντι­ σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Καρλ-Λόταρ Σουλτς) ενώ ακόμη δυτικότερα άλλα τ μ ή μ α τ α της μεραρχίας α π έ φ ρ α ζ α ν την 17η Εθνική Οδό, άξονα π ρ ο ε λ ά σ ε ω ς της Καναδικής ι η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς . Στις 3 Οκτω­ βρίου, πριν τα χ α ρ ά μ α τ α , η συμμαχική Ταξιαρχία Ειδικών Α π ο -

στολών (Special Service Brigade) επιτέθηκε στο Τέρμολι, δια­ σ π ε ί ρ ο ν τ α ς τ ο Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς Ράου και κ α τ α λ α μ β ά ν ο ν τ α ς την π ό λ η . Η συμμαχική επίθεση ε π ε κ τ ά θ η κ ε και πιο δυτικά, υ π ο χ ρ ε ώ ν ο ν τ α ς και το ίο Σ ύ ν τ α γ μ α σε ο π ι σ θ ο χ ώ ρ η σ η . Οι μάχες συνεχίσθηκαν με ένταση ως το τέλος του π ρ ώ τ ο υ δ ε κ α η ­ μέρου του μηνός, με την οριστική α π ώ θ η σ η τ ω ν Γερμανών. Το ίδιο διάστημα, οι Καναδοί π ρ ο ω θ ή θ η κ α ν επί της 1 7 η ς Εθνικής Οδού αντιμετωπίζοντας το Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς Χάϊλμαν, π ο υ απετελείτο κυρίως α π ό το 30 Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτι­ στών, ενισχυμένο με έ ν α τ ά γ μ α του ί ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς . Αργότε­ ρα, κ α θ ώ ς ο α γ ώ ν α ς κ ο ρ υ φ ώ θ η κ ε , π ρ ο σ τ έ θ η κ α ν ως ενισχύσεις 241

Στις μάχες μεταξύ των ποταμών Σάνγκρο και Τρίνιο, οι Αλεξιπτωτιστές πολέμησαν έχοντας στο πλευρό τους μία ειδική μονάδα Ορεινών Κυνηγών. ένα Τάγμα Ορεινών Κυνηγών Υψηλών Ορέων. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Wahnem τ ο 4 0 Σ ύ ν τ α γ μ α Αλεξιπτωτιστών και στοιχεία α π ό άλλες μ ε ρ α ρ ­ χίες του 7 6 ο υ Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν ο υ Σ ώ μ α τ ο ς . Ό π ω ς π α ρ ε τ ή ρ η σ α ν

Συνομιλία μεταξύ αξιωματικών των Αλεξιπτωτιστών και των Ορεινών Κυνηγών Υψηλών Ορέων. (Hochgebirgsjager). (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Wahner) 242

μ α τ α του 4 ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Αλεξιπτωτιστών. Ο ι ά ν δ ρ ε ς τις ι η ς Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών προέταξαν σκληρότατη άμυνα στις ε π ι θ έ σ ε ι ς της Κ α ν α δ ι κ ή ς ι η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς και τ η ς Ινδικής 8 η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς και ό π ω ς πολύ χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά σ η μ ε ί ω σ ε ο Σ τ ρ α τ η γ ό ς Γιόαχιμ Λέμελσεν, διοικητής του 1 4 ο υ Τ ε θ ω ρ α κ ι ­ σμένου Σ ώ μ α τ ο ς , «...ήσαν οι κατάλληλοι άνδρες στην κατάλ­ ληλη θέση».^ Οι μ ά χ ε ς στον τ ο μ έ α α υ τ ό δ ι ή ρ κ ε σ α ν α π ό 22 Δεκεμβρίου έ ω ς το τέλος του μηνός, ο π ό τ ε οι Σ ύ μ μ α χ ο ι π ρ ο ω ­ θ ή θ η κ α ν α ρ γ ά και μ ε α π ώ λ ε ι ε ς στην π α ρ α θ α λ ά σ σ ι α κ ω μ ό π ο λ η Τ ό ρ ρ ε Μ ο ύ κ ι α , επί της Αδριατικής. Εκεί η ε π ί θ ε σ η της 8 η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς σ τ α δ ι α κ ά ε ξ α σ θ έ ν η σ ε και μετ' ολίγον σ τ α μ ά τ η σ ε λ ό γ ω τ η ς ε π ε λ θ ο ύ σ η ς κ α κ ο κ α ι ρ ί α ς αλλά και της σ φ ο δ ρ ή ς γ ε ρ ­ μανικής α ν τ ι σ τ ά σ ε ω ς . Α π ό τ η ν Αδριατική, τ ο β ά ρ ο ς τ ω ν επι­ χ ε ι ρ ή σ ε ω ν μ ε τ α τ ο π ί σ θ η κ ε στον τ ο μ έ α του Κασσίνο, ν ο τ ί ω ς τ η ς Ρ ώ μ η ς . Έ τ σ ι η «Γραμμή Γ κ ο ύ σ τ α β » δ ι α τ η ρ ή θ η κ ε α π α ρ α β ί α ­ στη στο ανατολικό π λ ε υ ρ ό της, ύ σ τ ε ρ α α π ό μία σ ε ι ρ ά ε ν τ ό ν ω ν α γ ώ ν ω ν στην ο π ο ί α π ρ ω τ α γ ω ν ι σ τ ι κ ό ρόλο δ ι ε δ ρ α μ ά τ ι σ ε η ιη Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτιστών. Ο Χάιντριχ α π ο τ ι μ ώ ν τ α ς στην σ ω ­ στή της δ ι ά σ τ α σ η τ η ν μ α χ η τ ι κ ό τ η τ α τ ω ν α ν δ ρ ώ ν τ ο υ , ό τ α ν π α ­ ρ α σ η μ ο φ ο ρ ή θ η κ ε μ ε τ α Φύλλα Δ ρ υ ό ς επί του Σ τ α υ ρ ο ύ τ ω ν Ι π π ο τ ώ ν στις 5 Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ 1 9 4 4 Υ α τι? μ ά χ ε ς στην Ο ρ τ ό ν α και την α ν α χ α ί τ ι σ η του ε χ θ ρ ο ύ , ε δ ή λ ω σ ε ε π ι γ ρ α μ μ α τ ι κ ά : «Κά­ θε άνδρας της Μεραρχίας μου αγωνίσθηκε γι' αυτήν την διά­ κριση». ^ ι

15

Σημειώσεις 48. Σχετικά στο

"Debarquer a Salerne" τον

"The Mediterranean

49. Molony ό.π. σελ. 503 50. ό.π. σελ. 508 51. ό.π. σελ. 506 52. Thomas - Wagmann σελ. ιοο

243

Yves Buffetaut σε/^68-82 και στο

and Middle East" Vol.Vmv

C.

Molony.

ΑΙΓΑΊΟ 1 9 4 3 Η ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΛΈΡΟΥ

Με έντονα τα σημάδια από την ένταση της μάχης, το τμήμα αυτό των Αλεξιπτωτιστών αναπαύεται στο πλάϊενός αναχώματος. (Συλλογή Weiser) ν ή , δεν κ α τ ά φ ε ρ α ν να ενισχύσουν τους Ιταλούς π α ρ ά με ελάχι­ στα τ μ ή μ α τ α . Οι τελευταίοι, είχαν ε γ κ α τ α σ τ α θ ε ί στα Δ ω δ ε κ ά ­ ν η σ α ήδη α π ό το 1912, κ α τ ά την δ ι ά ρ κ ε ι α του ιταλοτουρκικού πολέμου και η α ρ χ ι κ ά προσωρινή κατοχή τ ω ν νησιών είχε μετα­ τ ρ α π ε ί σε μόνιμη. Ανάλογη ή τ α ν και η στρατιωτική υ π ο δ ο μ ή έχοντας φυσιολογικά ως κέντρο την Ρ ό δ ο κι ακολούθως την Κω, α π ό π λ ε υ ρ ά ς χ ε ρ σ α ί ω ν και α ν τ ι α ε ρ ο π ο ρ ι κ ώ ν δυνάμεων. Ό σ ο ν α φ ο ρ ά στην Λέρο, αυτή είχε ο ρ γ α ν ω θ ε ί σε ν α ύ σ τ α θ μ ο χ ά ρ ι ς στον φυσικό λιμένα του Λακκίου, ενώ π ε ρ ι μ ε τ ρ ι κ ά είχε οχυρωθεί με ά φ θ ο ν ο πυροβολικό γι' α π ό κ ρ ο υ σ η οιασδήποτε ε π ι θ έ σ ε ω ς . Τις π α ρ α μ ο ν έ ς τ ω ν σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ω ν διετίθεντο 3 π υ ρ ο β ο λ α ρ χ ί ε ς τ ω ν 152 χλστ., 2 των 120 χλστ., 4 τ ω ν 102 χλστ., ι τ ω ν 90 χλστ. και 14 τ ω ν 76 χλστ. Πλάϊ σ' α υ τ έ ς υ π ή ρ χ ε και η αντιαεροπορική ά μ υ ν α με 14 π υ ρ ο β ό λ α τ ω ν 102 χλστ., 6 τ ω ν 90 χλστ., 38 τ ω ν γ6 χλστ. και 49 μυδραλλιοβόλα. Π έ ρ α ν του ναυτι­ κού π ρ ο σ ω π ι κ ο ύ υ π ή ρ χ ε και έ ν α τ ά γ μ α του ί ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς

244

Οι άνδρες του 1/2 Τάγματος Αλεξιπτωτιστών επιβιβάζονται στα Γιούνκερς-52 σε αεροδρόμιο των Αθηνών για την ρίψη τους στην Λέρο. (Συλλογή Σαμάρκου) Πεζικού τ η ς 5 ° ή ? Μ ε ρ α ρ χ ί α ς «Ρετζίνα», α ν ε β ά ζ ο ν τ α ς τον συνολικό α ρ ι θ μ ό τ ω ν α ν δ ρ ώ ν σ ε 5 - 5 0 0 π ε ρ ί π ο υ . Η ιταλική αυτή φ ρ ο υ ρ ά ε ν ι σ χ ύ θ η κ ε σ τ α δ ι α κ ά με τ η ν Βρε­ τανική 2 3 4 η Τ α ξ ι α ρ χ ί α Πεζικού, η ο π ο ί α α ν έ π τ υ ξ ε τα τ ρ ί α τ ά γ ­ μ α τ α τ η ς ( 4 0 Μ π α φ ς , 2 0 Ρ ό α γ ι α λ Άϊρις Φυζιλίρς, ί ο Κινγκς Ό ο υ ν ) στον βόρειο, κεντρικό και νότιο τ ο μ έ α τ η ς Λ έ ρ ο υ . Έ ν α ακόμη τ ά γ μ α της, τ ο 2 ο Ρ ό α γ ι α λ Γουέστ Κεντ, μ ε τ α φ έ ρ θ η κ ε στην Σ ά μ ο . Την διοίκηση όλων τ ω ν δ υ ν ά μ ε ω ν είχε α ν α λ ά β ε ι ο Τ α ξ ί α ρ χ ο ς Τίλνεϋ, π α ρ α μ ε ρ ί ζ ο ν τ α ς ε υ σ χ ή μ ω ς τον Ιταλό διοι­ κητή τ η ς ν ή σ ο υ Α ν τ ι ν α ύ α ρ χ ο Μ α σ κ έ ρ π α . Κ α θ ώ ς η Ρόδος έ π ε σ ε σ τ α χ έ ρ ι α τ ω ν Γ ε ρ μ α ν ώ ν στις ι ι Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ και α κ ο ­ λ ο ύ θ η σ ε η Κως στις 4 Ο κ τ ω β ρ ί ο υ , με την κ α τ ά λ η ψ η κι άλλων μικρότερων ν ή σ ω ν , κ α τ ά τις α ρ χ έ ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ α π έ μ ε ι ν ε η Λέρος μαζί με την Σ ά μ ο ως τ ε λ ε υ τ α ί α σ τ η ρ ί γ μ α τ α της βρετανοϊταλικής σ υ μ μ α χ ί α ς στο Αιγαίο. Μ ε την έλλειψη ό μ ω ς τ ω ν α ε ρ ο δ ρ ο μ ί ω ν της Ρ ό δ ο υ και της Κω, π ο υ είχαν κυριευθεί α π ό τ ο υ ς Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς , μοιραία η τοπική α ε ρ ο π ο ρ ι κ ή υ π ε ρ ο χ ή είχε περιέλθει σ ' αυτούς, α φ ή ν ο ν τ α ς στους Β ρ ε τ α ν ο ύ ς την α μ φ ί β ο ­ λης α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κ ό τ η τ ο ς ναυτική υ π ε ρ ο χ ή , ό π ω ς είχε ή δ η δεί­ ξει η ε μ π ε ι ρ ί α της Κρήτης το 1 9 4 · 1

Α π ό την άλλη π λ ε υ ρ ά οι Γερμανοί, έ χ ο ν τ α ς εξασφαλίσει την Ρ ό δ ο μ ε τ η ν Μ ε ρ α ρ χ ί α Ε φ ό δ ο υ Ρόδος, σ υ ν ε κ ρ ό τ η σ α ν τ ο Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς Μύλλερ, α π ό τ ο ό ν ο μ α του Σ τ ρ α τ η γ ο ύ Φ ρ ή ν τ ρ ι χ - Βίλχελμ Μύλλερ διοικητού τ η ς 2 2 α ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Πεζικού στην Κρήτη. Αυτό το σ υ γ κ ρ ό τ η μ α μ ά χ η ς απετελεττο κ α τ ά κύριο λόγο α π ό 2 τ ά γ μ α τ α και μ ι κ ρ ό τ ε ρ α τ μ ή μ α τ α π υ ρ ο ­ βολικού, α ν τ ι α ε ρ ο π ο ρ ι κ ώ ν και Μ η χ α ν ι κ ο ύ α υ τ ή ς τ η ς μ ε ρ α ρ ­ χίας, ε ν ι σ χ υ μ έ ν α με 2 άλλα τ ά γ μ α τ α α π ό άλλες μ ο ν ά δ ε ς πεζι­ κού π ο υ έ δ ρ ε υ α ν στην Ελλάδα. Σ τ η ν δ ι ά θ ε σ η του Μ ύ λ λ ε ρ επί­ σης υ π ή ρ χ ε έ ν α τ ά γ μ α Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν , έ ν α ς λ ό χ ο ς Α μ φ ι β ί ω ν Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν κι έ ν α ς λόχος Αλεξιπτωτιστών της Μ ε ρ α ρ χ ί α ς « Μ π ρ ά ν τ ε ν μ π ο υ ρ γ κ » . Αυτός ο λ ό χ ο ς είχε εκτελέσει ή δ η δ ύ ο ά λ μ α τ α π ρ ο η γ ο υ μ έ ν ω ς στην Α σ τ υ π ά λ α ι α και Κω, γ ι α τ α ο π ο ί α

245

ρα α π ό αλλεπάλληλες με­ τ α θ έ σ ε ι ς τ ω ν ημερομηνι­ ών λόγω προβλημάτων στις θ α λ ά σ σ ι ε ς μ ε τ α φ ο ­ ρές, τ ε λ ι κ ώ ς ω ς η μ έ ρ α ενάρξεως της Επιχειρή­ σεως « Τ υ φ ώ ν » (Taifun), της επιθέσεως δηλαδή κ α τ ά της Λέρου, ο ρ ί σ θ η ­ κε η 1 2 η Ν ο ε μ β ρ ί ο υ . Ενώ ο όγκος του Σ υ γ κ ρ ο τ ή μ α ­ τ ο ς Μ ά χ η ς Μύλλερ ευρίσκετο ή δ η στην Κω, ανα­ μένοντας την άφιξη από θ α λ ά σ σ η ς τ η ς τελευταίας ο ρ γ α ν ι κ ή ς του μονάδος, ενός τάγματος της ιιης Μεραρχίας Εκστρατείας τ η ς Λ ο υ φ τ β ά φ φ ε α π ό την Αττική, ε κ δ ό θ η κ ε α π ό το XI Αεροπορικό Σώμα η δ ι α τ α γ ή μ ε τ α φ ο ρ ά ς στην Ε λ λ ά δ α τ ο υ 1/2 Τ ά γ μ α τ ο ς Αλεξιπτωτιστών α π ό την Ιταλία. Η μονάδα, με _ Η ρίψη το μεσημέρι της 12ης Νοεμβρίου 1943 επάνω από το ύψωμα Ράχη. (Die Deutsche Wochenschau) ο ρ γ α ν ι κ ο ύ ς λ ό χ ο υ ς και δ ύ ν α μ η 4 7 ° συνολικά α ν δ ρ ώ ν , μ ε τ α κ ι ν ή θ η κ ε μέσω Βιτέρμπο θ α α ν α φ ε ρ θ ο ύ μ ε ε κ τ ε ν έ σ τ ε ρ α σ ε ε π ό μ ε ν ο κ ε φ ά λ α ι ο . Τελευ­ στο α ε ρ ο δ ρ ό μ ι ο Φ ε ρ ρ ά ρ α σ τ η ν Κεντρική Ιταλία και α π ό εκεί τ α ί α ενίσχυση α π ε τ έ λ ε σ ε το 1/2 Τ ά γ μ α τ η ς 2 α ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς με ε ν δ ι ά μ ε σ ο υ ς σ τ α θ μ ο ύ ς σε Βελιγράδι και Θεσσαλονίκη, π ρ ο Αλεξιπτωτιστών, με διοικητή τον Λ ο χ α γ ό Μ ά ρ τ ι ν Κύνε. Ύστε­

246

Μετά το τέλος της μάχης το τάγμα μετακινείται συντεταγμένο σε άλλη θέση. Ο τρίτος άνδρας από δεξιά φέρει τυφέκιο εφόδου FG 42. (Der Landser) σ γ ε ι ώ θ η κ ε στο Τατόι, μέσα σε χ ρ ο ν ι κ ό δ ι ά σ τ η μ α 4 η μ ε ρ ώ ν . Το

Η ρίψη και η κατάληψη της νήσου

γ ε ρ μ α ν ι κ ό σ χ έ δ ι ο εισβολής, θ α εξεδηλώνετο κ α τ ά τ η ς Λέρου τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς α π ό την δυτική κι ανατολική π λ ε υ ρ ά . Η Δυτική

Ξ ε κ ι ν ώ ν τ α ς α π ' την Κω και την Κάλυμνο την ν ύ κ τ α τ η ς

Ο μ ά δ α τ ω ν α π ο β α τ ι κ ώ ν θ α μ ε τ έ φ ε ρ ε έ ν α τ ά γ μ α πεζικού στον

ι ι η ς / ΐ 2 η ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , ο ι στολίσκοι εισβολής έ φ θ α σ α ν κ α τ ά τ α

Κόλπο τ η ς Γ ο ύ ρ ν α ς . Η Ανατολική Ο μ ά δ α θα α π ε β ί β α ζ ε 2 τ ά γ ­

χ α ρ ά μ α τ α ε μ π ρ ό ς στις α κ τ έ ς τ η ς Λ έ ρ ο υ . Η Ανατολική Ο μ ά δ α

μ α τ α πεζικού στο βόρειο τ μ ή μ α τ η ς Λέρου, στον ό ρ μ ο του

επέτυχε να εγκαταστήσει δύο

Κ ρ υ φ ο ύ και στην Βαγιά, με α π ο σ τ ο λ ή α ν τ ι σ τ ο ί χ ω ς την κ α τ ά ­

βορείως και ν ο τ ί ω ς του Κόλπου τ ω ν Αλίντων π ι έ ζ ο ν τ α ς π ρ ο ο ­

λ η ψ η του υ ψ ώ μ α τ ο ς Κλειδί και τ η ς εκεί ε γ κ α τ ε σ τ η μ έ ν η ς

δ ε υ τ ι κ ά τα υ ψ ώ μ α τ α Κλειδί και Πιτύκι. Η Δυτική Ο μ ά δ α ω σ τ ό ­

βαρείας ιταλικής π υ ρ ο β ο λ α ρ χ ί α ς «Τσιάνο» (4 π υ ρ ο β ό λ α τ ω ν

σο, δεν έγινε δ υ ν α τ ό ν α π ρ ο σ ε γ γ ί σ ε ι τον Κόλπο τ η ς Γ ο ύ ρ ν α ς

βαρείες

σταθερά προγεφυρώματα

152 χλστ.) κ α θ ώ ς και την κ α τ ά λ η ψ η τ ω ν β ο ρ ε ι ό τ ε ρ α ε υ ρ ι σ κ ο ­

α φ ο ύ , βαλλόμενη α π ό

μένων π υ ρ ο β ο λ α ρ χ ι ώ ν τ η ς ν ή σ ο υ . Ν ο τ ί ω ς του Κόλπου τ ω ν Αλί-

χίες, υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ ε να ε π ι σ τ ρ έ ψ ε ι στην Κάλυμνο. Η α π ο τ υ χ ί α

ιταλικές ε π ά κ τ ι ε ς π υ ρ ο β ο λ α ρ ­

ν τ ω ν , ο Λόχος Α μ φ ι β ί ω ν Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν « Μ π ρ α ν τ ε ν μ π ο ύ ρ -

αυτή έ θ ε σ ε α μ έ σ ω ς σε κίνδυνο ολόκληρο το σχέδιο, γ ι α τ ί α ν α ­

γ κ ε ρ » ό φ ε ι λ ε ν α κ α τ α λ ά β ε ι τ ο ύ ψ ω μ α Πιτύκι και τ η ν π υ ρ ο β ο ­

βλήθηκε α μ έ σ ω ς και η π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ι σ μ έ ν η ρίψη τ ω ν Α λ ε ξ ι π τ ω ­

λ α ρ χ ί α «Λάγκο» (4 π υ ρ ο β ό λ α τ ω ν 120 χλστ.). Το τελευταίο

τιστών π ο υ ε π ρ ό κ ε ι τ ο ν α συνδέσει τ α π ρ ο γ ε φ υ ρ ώ μ α τ α , αλλά

τ μ ή μ α , π ο υ θα π ρ ο σ έ β α λ ε την Λέρο, ή τ α ν το 1/2 Τ ά γ μ α Αλεξι­

και γιατί, ε π ι π ρ ο σ θ έ τ ω ς , η Ανατολική Ο μ ά δ α θα α ν τ ι μ ε τ ώ π ι ζ ε

π τ ω τ ι σ τ ώ ν τ ο οποίο θ α ε ρ ρ ί π τ ε τ ο επί του υ ψ ώ μ α τ ο ς Ρ ά χ η , μ ε

μόνη π λ έ ο ν το β ά ρ ο ς τ ω ν ε χ θ ρ ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν . Π ρ ά γ μ α τ ι , η

σκοπό ν α α π ο κ ό ψ ε ι την Λέρο σ τ α δύο και ν α σ υ ν ε ν ώ σ ε ι τ ο

εκκίνηση του τ ά γ μ α τ ο ς α π ό τ α α ε ρ ο δ ρ ό μ ι α του Τ α τ ο ΐ ο υ , Ε λ λ η ­

δυτικό μ ε τ α α ν α τ ο λ ι κ ά π ρ ο γ ε φ υ ρ ώ μ α τ α . Α φ ο ύ κ α τ ε λ α μ β ά ν ε -

νικού και Ελευσίνος, ό π ο υ είχε δ ι α σ π α ρ ε ί , ά ρ χ ι σ ε κ α τ ά τις

το το βόρειο τ μ ή μ α της Λ έ ρ ο υ , εν σ υ ν ε χ ε ί α θα ε π α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ ε

Ο 4 · θ θ . Ε ν ό σ ω ό μ ω ς ο σ χ η μ α τ ι σ μ ό ς τ ω ν Γιούνκερς-52 υ π ε ρ ί -

η π ρ ο σ β ο λ ή τ ο υ νοτίου τ μ ή μ α τ ο ς . Η π ε ρ ι ο χ ή του υ ψ ώ μ α τ ο ς

π τ α τ ο τ ο υ Αιγαίου Π ε λ ά γ ο υ ς , έγινε γ ν ω σ τ ό ότι τ ο τ ά γ μ α π ο υ

της Ρ ά χ η ς είναι το σ τ ε ν ό τ ε ρ ο σημείο της Λέρου μεταξύ του

όφειλε ν α α π ο β ι β α σ θ ε ί στην Γ ο ύ ρ ν α και ν α ε ξ α σ φ α λ ί σ ε ι την

Κόλπου τ ω ν Αλίντων κι εκείνου της Γούρνας. Π α ρ ' ότι εντελώς

Ζώνη Ρ ί ψ ε ω ς , είχε α π ο κ ρ ο υ σ θ ε ί . Έ τ σ ι τ α α ε ρ ο σ κ ά φ η υ π ο χ ρ ε ­

α ν τ ε ν δ ε ι κ ν υ ό μ ε ν η ως Ζώνη Ρ ί ψ ε ω ς η π ε ρ ι ο χ ή αυτή α φ ο ύ π ρ ό ­

ώ θ η κ α ν και α υ τ ά ν α ε π ι σ τ ρ έ ψ ο υ ν π ί σ ω στην Αττική ε ν α ν α μ ο ­

κειται περί π λ α γ ι ά ς υ ψ ώ μ α τ ο ς μ ότι αυτό σ υ ν ε π ά γ ε τ α ι α π ό

νή νέων διαταγών.

!

π λ ε υ ρ ά ς φ υ σ ι κ ώ ν α ν ω μ α λ ι ώ ν εν τούτοις η α π ό φ α σ η γ ι α την

Κ α θ ώ ς η εξέλιξη τ ω ν σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ω ν δεν ε φ α ί ν ε τ ο ι κ α ν ο π ο ι ­

π τ ώ σ η εκεί του τ ά γ μ α τ ο ς , ε λ ή φ θ η όχι μόνο γ ι α τ ο α ν α γ κ α ί ο

ητική, ο Σ τ ρ α τ η γ ό ς Μύλλερ α φ ο ύ π ρ α γ μ α τ ο π ο ί η σ ε α υ τ ο π ρ ο ­

στρατηγικό α π ο τ έ λ ε σ μ α αλλά και διότι ως α ν ο ρ θ ό δ ο ξ η ε ν έ ρ ­

σ ώ π ω ς μία ε ν α έ ρ ι α α ν α γ ν ώ ρ ι σ η του π ε δ ί ο υ της μάχης, διέταξε

γ ε ι α ενείχε τ ο στοιχείο τ ο υ α ι φ ν ι δ ι α σ μ ο ύ του α ν τ ι π ά λ ο υ . Τ α

την ε κ ν έ ο υ α π ο γ ε ί ω σ η τ ω ν μ ε τ α γ ω γ ι κ ώ ν και τ η ν ρίψη τ ο υ

γ ε γ ο ν ό τ α α π έ δ ε ι ξ α ν τ ο ο ρ θ ό ν της σ κ έ ψ ε ω ς .

τ ά γ μ α τ ο ς στην π ρ ο β λ ε π ο μ έ ν η ΖΡ, ε π ι δ ι ώ κ ο ν τ α ς π ά σ η θ υ σ ί α 247

Ο Πύργος Μπελλένη στα 'Αλιντα είχε μετατραπεί σε νοσοκομείο για τους τραυματίες όλων των μονάδων, μεταξύ των οποίων και Αλεξιπτωτιστές. (DDF) την α π ο κ ο π ή του βορείου τ μ ή μ α τ ο ς τ η ς ν ή σ ο υ α π ό τ ο νότιο. Κατά τις 13-30, συνολικά 4 0 Γ ι ο ύ ν κ ε ρ ς - 5 2 ε μ φ α ν ί σ θ η κ α ν ε π ά ν ω α π ό τ ο κέντρο τ η ς Λ έ ρ ο υ , π ε τ ώ ν τ α ς α ν ά τ ρ ι ά δ ε ς σ ε χ α μ η λ ό ύ φ ο ς . Π ρ ώ τ ο ς έ π ε σ ε στο κενό ο Λ ο χ α γ ό ς Κύνε, α κ ο ­ λουθούμενος αμέσως μετά α π ό τους άνδρες του. Αντίθετα με κ ά π ο ι ε ς π ε ρ ι γ ρ α φ έ ς , π ο υ ε π ι μ έ ν ο υ ν σ ε μία α ν α κ ρ ι β ή ε π α ν ά λ η ­ ψ η κ ά π ο ι ω ν σ κ η ν ώ ν α π ό την Μ ά χ η τ η ς Κρήτης, ό π ο υ ορισμέ­ ν α τ μ ή μ α τ α , ό π ω ς έ χ ο υ μ ε δει, υ π έ σ τ η σ α ν β α ρ ύ τ α τ ε ς α π ώ λ ε ι ε ς ή δ η α π ό την ώ ρ α τ η ς κ α θ ό δ ο υ π ρ ο ς τ ο έ δ α φ ο ς , στην Λέρο τ α π υ ρ ά π ο υ ε ξ α π ο λ ύ θ η κ α ν δεν είχαν ιδιαίτερη π υ κ ν ό τ η τ α . Έτσι, ο ι Αλεξιπτωτιστές π ρ ο σ γ ε ι ώ θ η κ α ν στην π ρ ο κ α θ ο ρ ι σ μ έ ν η Ζ Ρ και γ ρ ή γ ο ρ α α ν α π τ ύ χ θ η κ α ν στην γ ύ ρ ω π ε ρ ι ο χ ή μ ε τάξη και σ υ ν ο χ ή . Ο ι ο ς Λόχος (Υπολοχαγός Χάαζε) κ α τ έ λ α β ε τον Άγιο Γ ε ρ μ α ν ό ( ύ ψ ω μ α 6 7 ) , π ε ρ ί π ο υ ι χλμ. β ο ρ ε ι ο δ υ τ ι κ ά της Ρ ά χ η ς , α π ο κ ό π τ ο ν τ α ς την ο δ ό π ρ ο ς το Π α ρ θ έ ν ι . Ο 3 ο ς Λόχος (Υπολο­ χ α γ ό ς Ρ ά α μ π ε ) σ τ ρ ά φ η κ ε βορειοανατολικά, ε ν ώ ο ι 2 ο ς Λόχος (Υπολοχαγός Φέλνερ) και 4 ο ς Λ ό χ ο ς (Υπολοχαγός Μέλλερ Α σ τ χ ά ϊ μ ε ρ ) π ρ ο χ ώ ρ η σ α ν π ρ ο ς τ η ν κ α τ ε ύ θ υ ν σ η του Μ ε ρ ο β ι γλίου, α π ω θ ώ ν τ α ς 2 β ρ ε τ α ν ι κ ο ύ ς λ ό χ ο υ ς και δ ι ε υ ρ ύ ν ο ν τ α ς το προγεφύρωμα. Με α υ τ ή ν την κίνηση, οι Αλεξιπτωτιστές όχι μόνο α ι φ ν ι δ ί α ­ σαν τον α ν τ ί π α λ ο , π ο υ δεν α ν έ μ ε ν ε π ρ ο σ γ ε ί ω σ η α ε ρ α γ η μ ά τ ω ν σ ε μία π λ α γ ι ά υ ψ ώ μ α τ ο ς , αλλά α π ο κ ό π τ ο ν τ α ς την Λ έ ρ ο σ τ α δύο, α π ο σ υ ν ε τ ό ν ι σ α ν την δ ι ε ξ α γ ω γ ή τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν του Τ α ξ ι ά ρ χ ο υ Τίλνεϋ. Στο εξής, το βρετανικό τ ά γ μ α στον Β ο ρ ρ ά ( 4 ο / Μ π α φ ς ) ε π ρ ό κ ε ι τ ο ν α διεξάγει, α π ο κ ο μ μ έ ν ο , μία συνεχή μάχη τ ρ ι β ή ς δ ί χ ω ς δ υ ν α τ ό τ η τ α ενισχύσεως, ε ν ώ και το ίδιο το Μεροβίγλι, ό π ο υ και η έ δ ρ α της β ρ ε τ α ν ι κ ή ς διοικήσεως, απειλείτο π λ έ ο ν ά μ ε σ α α π ό τις π ρ ο ω θ ή σ ε ι ς τ ω ν Αλεξιπτωτιστών, π ο υ ε π ε δ ί ω κ α ν π α ρ ά λ λ η λ α ν α σ υ ν δ έ σ ο υ ν και τ α τ ρ ί α γ ε ρ μ α ν ι ­

248

στην π ρ ώ τ η γ ρ α μ μ ή . Π α ρ ά την εξαιρετικά τ α ρ α γ μ έ ν η θ ά λ α σ ­ σα, οι Γερμανοί κ α τ ά φ ε ρ α ν να μ ε τ α φ έ ρ ο υ ν ν έ ε ς ενισχύσεις σ τ α π ρ ο γ ε φ υ ρ ώ μ α τ α τ ω ν ανατολικών α κ τ ώ ν της Λ έ ρ ο υ . Έ τ σ ι με την συνεχή υ π ο σ τ ή ρ ι ξ η τ η ς Λ ο υ φ τ β ά φ φ ε , π ο υ είχε την αδιαφιλονίκητη υ π ε ρ ο χ ή στον α έ ρ α , το τέλος α υ τ ή ς της η μ έ ­ ρας βρήκε τις γ ε ρ μ α ν ι κ έ ς θέσεις σ τ α θ ε ρ ο π ο ι η μ έ ν ε ς πλέον. Κατά τις 0 5 . 0 0 της 1 4 η ς Νοεμβρίου, ο ι 2 ο ς και 4 ο ς Λόχοι Αλεξιπτωτιστών ε π ι τ έ θ η κ α ν κ α τ ά του Μ ε ρ ο β ι γ λ ι ο ύ σε σ υ ν δ υ α ­ σμό μ ε την ε π ί θ ε σ η τ ο υ Π / 6 5 Τ ά γ μ α τ ο ς στην π α ρ α λ ι α κ ή οδό π ρ ο ς την Α γ ί α Μ α ρ ί ν α . Για την α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η αυτού του διπλού κινδύνου, ο Τίλνεϋ α ν α γ κ ά σ θ η κ ε να κινητοποιήσει κ ά θ ε δ ι α θ έ σ ι μ ο ά ν δ ρ α . Εξαπέλυσε κ α τ ά τις 0 9 . 3 0 μία αντεπί­ θεση με 3 λ ό χ ο υ ς στην Ρ ά χ η γ ι α να εξουδετερώσει τους Αλεξι­ πτωτιστές. Π α ρ ό τ ι κ ε ρ δ ή θ η κ ε κ ά π ο ι ο έ δ α φ ο ς , σ ύ ν τ ο μ α η γ ε ρ ­ μανική αντίσταση σκλήρυνε, με α π ο τ έ λ ε σ μ α την ε π ι β ρ ά δ υ ν σ η της π ρ ο ε λ ά σ ε ω ς . Τα κ ύ ρ ι α σ η μ ε ί α της α ν τ ι σ τ ά σ ε ω ς τ ω ν Αλεξι­ π τ ω τ ι σ τ ώ ν στην Ράχη ε ν τ ο π ί σ θ η κ α ν στο ύ ψ ω μ α 1 0 9 κ α θ ώ ς και σε έ ν α π α ρ α κ ε ί μ ε ν ο ύ ψ ω μ α , π ο υ έμεινε στην Ι σ τ ο ρ ί α ως «Λόφος τ ο υ π ρ ο β ο λ έ ω ς » , π ρ ο φ α ν ώ ς α π ό κ ά π ο ι ο ν ε γ κ α τ ε σ τ η ­ μένο εκεί ιταλικό π ρ ο β ο λ έ α . Ο λ ό φ ο ς α υ τ ό ς κ α τ α λ ή φ θ η κ ε κ α τ ά τις ι ι . ο ο , αλλά κ ά θ ε επίθεση κ α τ ά του υ ψ ώ μ α τ ο ς 1 0 9 α π ο κ ρ ο ύ σ θ η κ ε . Τελικώς, η α ν τ ε π ί θ ε σ η κ α θ η λ ώ θ η κ ε και η υ π ό ­ λοιπη η μ έ ρ α δ ι έ ρ ρ ε υ σ ε με τ ο π ι κ έ ς σ υ γ κ ρ ο ύ σ ε ι ς και π ρ ό σ κ α ι ­ ρες ε δ α φ ι κ έ ς εναλλαγές, χ ω ρ ί ς να μεταβληθεί ο υ σ ι ω δ ώ ς η γ ρ α μ μ ή του μ ε τ ώ π ο υ .

ν τ α τ μ ή μ α τ α δεν είχαν κ α τ ο ρ θ ώ σ ε ι ν α σ υ γ κ ε ν τ ρ ω θ ο ύ ν . Ό τ α ν όμως άρχισε, τ α ο π ο ι α δ ή π ο τ ε α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α του β ο μ β α ρ δ ι ­ σμού είχαν π α ρ έ λ θ ε ι και η ε π ί θ ε σ η κ α θ η λ ώ θ η κ ε κι αυτή μ π ρ ο ­ σ τ ά στην ά κ α μ π τ η αντίσταση τ ω ν Αλεξιπτωτιστών, γ ι α ν α εκφυλισθεί λίγο α ρ γ ό τ ε ρ α με βαρείες α π ώ λ ε ι ε ς . Αυτή υ π ή ρ ξ ε και η τ ε λ ε υ τ α ί α βρετανική α ν τ ε π ί θ ε σ η , π ο υ π ρ ο σ π ά θ η σ ε να αλλάξει την π ο ρ ε ί α τ η ς μάχης. Σ τ α υ π ό λ ο ι π α μ έ τ ω π α , επίσης, η π λ ά σ τ ι γ γ α έγειρε υ π έ ρ τ ω ν Γερμανών, κ α θ ώ ς τα τ μ ή μ α τ α του Πιτυκίου κ α τ έ λ α β α ν και το Κάστρο τ ω ν Ι π π ο τ ώ ν α π έ ν α ν τ ι α π ό τ ο Μεροβίγλι ε ν ώ τ ο Π / 6 5 Τ ά γ μ α Πεζικού μέχρι τ ο β ρ ά δ υ κ α τ έ λ α β ε τ η ν π ε ρ ι ο χ ή Αγίας Μ α ρ ί ν α ς - Π λ α τ ά ν ο υ - Παντελίου. Με την άφιξη και του Τ ά γ μ α τ ο ς Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν εκείνη την ν ύ κ τ α , σ χ ε δ ι ά σ θ η κ ε γ ι α την ε π ο μ έ ν η η τελική ε π ί θ ε σ η κ α τ ά του Μ ε ρ ο β ι γ λ ι ο ύ π ο υ είχε πλέον σ υ σ φ ι χ θ ε ί α π ό βόρεια, α ν α ­ τολικά και νότια.

Η τρίτη αυτή η μ έ ρ α τ η ς μ ά χ η ς ή τ α ν κρίσιμη γ ι α τ ο υ ς Γερ­ μ α ν ο ύ ς α φ ο ύ υ π ο χ ρ ε ώ θ η κ α ν ν α π ε ρ ι π έ σ ο υ ν στην ά μ υ ν α σ ε όλα τα μ έ τ ω π α . Τελικά, η κρίση υ π ε ρ π η δ ή θ η κ ε π α ρ ά τις α π ώ ­ λειες, χ ά ρ ι ς στην α π ο φ α σ ι σ τ ι κ ό τ η τ α με τ η ν ο π ο ί α σ υ γ κ ρ α τ ή ­ θηκε σε όλες τις π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι ς ο ε χ θ ρ ό ς . Ν έ ε ς ενισχύσεις α φ ί ­ χ θ η σ α ν εκείνο το β ρ ά δ υ στο Πιτύκι ενώ α π ό τον Π ε ι ρ α ι ά το Τ ά γ μ α Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν « Μ π ρ α ν τ ε ν μ π ο ύ ρ γ κ ε ρ » ( Ι Π / ι ) επιβιβά­ σ θ η κ ε σ ε δ ύ ο π ρ ώ η ν ιταλικά ε λ α φ ρ ά αντιτορπιλλικά υ π ό γ ε ρ ­ μανική σ η μ α ί α πλέον κι α π έ π λ ε υ σ ε με π ρ ο ο ρ ι σ μ ό την Λέρο. Ο Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς φ ο ν Ζάλντερν, διοικητής του Π / 6 5 Τ ά γ μ α τ ο ς Πεζικού, ο ο π ο ί ο ς είχε α ν α λ ά β ε ι την διοίκηση τ ω ν μ α χ ό μ ε ν ω ν τ μ η μ ά τ ω ν σ τ η ν Λέρο, α ν α π ρ ο σ ά ρ μ ο σ ε τ α σχέδια του και α π ε ­ φάσισε να επικεντρώσει την προσπάθεια του κατά του Μερο­ βιγλιού, π ο υ ή τ α ν και το κέντρο τ η ς ε χ θ ρ ι κ ή ς α ν τ ι σ τ ά σ ε ω ς .

Στις 0 4 - 0 0 τ η ς ι ό η ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , ο φ ο ν Ζάλντερν εξαπέλυσε την ε π ί θ ε σ η του. Αλεξιπτωτιστές, Κ α τ α δ ρ ο μ ε ί ς και Πεζικό κ ι ν ή θ η κ α ν στις α π ό τ ο μ ε ς π λ α γ ι έ ς του Μ ε ρ ο β ι γ λ ι ο ύ . Χ ρ ε ι ά σ θ η ­ κε η κινητοποίηση κ ά θ ε δ ι α θ έ σ ι μ ο υ α ν δ ρ ό ς γ ι α να αναχαιτι­ σθεί π ρ ο σ ω ρ ι ν ά η γ ε ρ μ α ν ι κ ή ε π ί θ ε σ η . Το τέλος ό μ ω ς δεν ή τ α ν μακριά. Τ α υ π ο κ λ α π έ ν τ α β ρ ε τ α ν ι κ ά σ ή μ α τ α π ρ ο ς τ ο Κάϊρο φ α ν έ ρ ω ν α ν την δεινή θέση π ο υ είχαν π ε ρ ι έ λ θ ε ι οι Βρετανοί. Α ν α θ α ρ ρ η μ έ ν ο ι οι Γερμανοί ε π α ν έ λ α β α ν τις ε π ι θ έ σ ε ι ς τους και κ α τ ά τις 17-30 η τύχη της Λ έ ρ ο υ ε π ι σ φ ρ α γ ί σ θ η κ ε ό τ α ν μία ο μ ά δ α Γ ε ρ μ α ν ώ ν Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν διεισέδυσε μέχρι τ ο υ π ό γ ε ι ο σ τ ρ α τ η γ ε ί ο του Τίλνεϋ και τον υ π ο χ ρ έ ω σ ε σε π α ρ ά δ ο σ η . Ελά­ χιστοι κ α τ ό ρ θ ω σ α ν να δ ι α φ ύ γ ο υ ν π ρ ο ς Τουρκία, κ α θ ώ ς η μεγάλη μάζα τ η ς φ ρ ο υ ρ ά ς τ η ς Λέρου, 3 - 2 0 0 Βρετανοί και 5 · 3 5 θ Ιταλοί, ο δ η γ ή θ η κ α ν σ τ η ν α ι χ μ α λ ω σ ί α .

Τις π ρ ώ τ ε ς π ρ ω ι ν έ ς ώ ρ ε ς της 1 5 η ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , ο Τίλνεϋ ε π ε ­ χ ε ί ρ η σ ε ν έ ε ς α ν τ ε π ι θ έ σ ε ι ς με αντικειμενικό σ κ ο π ό την κ α τ α ­ σ τ ρ ο φ ή τ ω ν γ ε ρ μ α ν ι κ ώ ν δ υ ν ά μ ε ω ν στην π ε ρ ι ο χ ή Ρ ά χ η - Άγιοι Σ α ρ ά ν τ α . Σ τ η ν ε π ί θ ε σ η σ υ μ μ ε τ ε ί χ α ν 3 λόχοι. Σε π ε ρ ί π τ ω σ η επιτυχίας, τ μ ή μ α τ α α π ό τ ο α π ο μ ο ν ω μ έ ν ο τ ά γ μ α τ ω ν Μ π α φ ς στον Β ο ρ ρ ά θ α α π ε π ε ι ρ ώ ν τ ο ν α σ υ μ π ι έ σ ο υ ν και διαλύσουν, κ ι ν ο ύ μ ε ν α π ρ ο ς Ν ό τ ο , τα α π ο δ ι ο ρ γ α ν ω μ έ ν α , ό π ω ς υ π ή ρ χ ε η ελπίδα, γ ε ρ μ α ν ι κ ά τ μ ή μ α τ α . Κ α τ ά τις 0 8 . 3 0 , ε ξ α π ο λ ύ θ η κ ε η α ν τ ε π ί θ ε σ η στην Ράχη αλλά μ π ρ ο σ τ ά στην π α ρ α τ ε τ α μ έ ν η και π ε ί σ μ ο ν α αντίσταση τ ω ν Αλεξιπτωτιστών, μόλις στις 1 4 - 0 0 έγινε δ υ ν α τ ή η κ α τ ά λ η ψ η του υ ψ ώ μ α τ ο ς 1 0 9 . Οι α π ώ λ ε ι ε ς ό μ ω ς γ ι α τους Β ρ ε τ α ν ο ύ ς ή σ α ν τόσο βαρείες, π ο υ υ π ο χ ρ ε ώ θ η ­ κ α ν ν α ε γ κ α τ α λ ε ί ψ ο υ ν τ ο ύ ψ ω μ α και ν α ε π ι σ τ ρ έ ψ ο υ ν στις γ ρ α μ μ έ ς τους. Κ α θ ώ ς ο Τίλνεϋ έ β λ ε π ε ήδη α π ό το μεσημέρι την επίθεση του ν α αντιμετωπίζει δυσκολίες, ο ρ γ ά ν ω σ ε και­ ν ο ύ ρ γ ι α ε π ί θ ε σ η μ ε ν έ α τ μ ή μ α τ α κ α τ ά τ η ς Ράχης, π ο υ υ π ο σ τ η ­ ρίχθηκε α π ό έντονη π ρ ο π α ρ α σ κ ε υ ή π υ ρ ο β ο λ ι κ ο ύ όσων ιταλι­ κών πυροβολαρχιών εξακολουθούσαν να διαθέτουν επαρκή π υ ρ ο μ α χ ι κ ά . Η ε π ί θ ε σ η , π ο υ είχε ορισθεί να εξαπολυθεί στις 1 5 - 0 0 , μ ε τ α τ έ θ η κ ε μισή ώ ρ α α ρ γ ό τ ε ρ α κ α θ ώ ς τ α σ υ μ μ ε τ έ χ ο ­

Οι γερμανικές απώλειες κ α τ ά την Μ ά χ η της Λέρου ανήλθαν σ ε 2 4 6 νεκρούς, 6 7 7 τραυματίες και ι 6 2 αγνοούμενους. Α π ό τους π α ρ α π ά ν ω οι Αλεξιπτωτιστές είχαλ' 70 νεκρούς και 98 τραυματίες. Οι απώλειες αυτές α π ό δύναμη 4 7 0 Αλεξιπτωτιστών (εκτός τ ω ν Α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τ ώ ν « Μ π ρ α ν τ ε ν μ π ο ύ ρ γ κ ε ρ » ) , α π ο ­ τελούν γ ι α το είδος της αποστολής, ένα λογικό ποσοστό, α φ ο ύ ο ρόλος τους στην ν ι κ η φ ό ρ α αυτή μάχη υ π ή ρ ξ ε καθοριστικός. ί53)

Σημείωση 53- Σχετικά με την μάχη 69, στο

Battle No 90.

249

τηςΛέρον στο

«Αιγαίο 1943"

τον συγγραφέως σελ.50-

"The Brandenburgers" τον Kurowski σελ.256-262 και στο After the

ΜΑΡΤΥΡΊΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΡΟ Λοχαγός Μάρτιν Κύνε (Martin Kuhne) Διοικητής 1/2 Τάγματος Αλεξιπτωτιστών Η δύναμη τον τάγματος κατά την ρίψη ανήρχετο σε 47θ άνδρες. Άλλοι 2θ παρέμειναν στην Αθήνα ως διοικητική μέριμνα. Το ηθικό του τάγματος μου υπήρξε καλό. Η δεύτερη, αναγκαστικά απογεί­ ωση μας στις 12 Νοεμβρίου (σ.σ. η μεσημβρινή) μας επηρέασε δυσάρεστα. Η κατάληξη της μάχης, ήταν μέχρι την τελευταία ώρα αβέβαιη για την μονάδα μου. Το ηθικό των βρετανικών στρατευ­ μάτων που ενεπλάκησαν στην μάχη εναντίον μας ήταν εξαίρετο και πειθαρ­ χημένο. Δεν παρατηρήθηκε διαφορο­ ποίηση από το ηθικό των Βρετανών που αντιμετωπίσαμε στην Ιταλία. Δεν είμαι σε θέση να εκτιμήσω επα­ κριβώς την μαχητική απόδοση του Λόχου Αλεξιπτωτιστών «Μπραντεν­ μπούργκερ». Ο λόχος αυτός ήδη κατά

την ρίψη υπέστη υψηλές απώλειες και κατόπιν τα εναπομείναντα αξιόμαχα τμήματα επεδίωξαν την συνένωση με το κυρίως σώμα των «Μπραντενμπούρ­ γκερ» (σ.σ. π ρ ο φ α ν ώ ς εννοείται η αυτο­ ν ο μ ί α του λόχου κι α ρ γ ό τ ε ρ α η συνένω­ ση του με τους Αμφιβίους Καταδρομείς και τ ο Π Ι / ι Τ ά γ μ α Κ α τ α δ ρ ο μ έ ω ν ) . Η επαφή μας με την Λουφτβάφφε υπήρξε στενή και τα «Στούκα» μας υπεστήριξαν ενεργητικότατα προσβάλ­ λοντας με ακρίβεια τους στόχους. Η επαφή μας με τα τμήματα της 22ας Μεραρχίας Πεζικού υπήρξε ομαλή, παρά τις προσβολές του βρετανικού πυροβολικού και ναυτικού, μέσω αγγε­ λιοφόρων και προσωπικών συναντήσε­ ων των διοικητών των ταγμάτων.

(Από επιστολή στον οτυγγραφέα στις 22 Μαρτίου 2 θ θ ΐ )

Ο Λοχαγός Κύνε μετά την επιστροφή του από την Λέρο στην Ιταλία, παρασημοφορημένος πλέον. (Krey)

Επιλοχίας Χορστ Χαμ (Horst Hamm) 1/2 Τάγμα Αλεξιπτωτιστών

0 Επιλοχίας Χορστ Χαμ. ΟΧ. Χαμ στην Ιταλία κατά το 1943. Φέρει φόρμα παραλλαγής «Luftwaffe-Splittermuster» και το θερινού τύπου παντελόνι της Λουφτβάφφε. Πίσω του ένα κυριευμένο ιταλικό φορτηγό Φίατ. (Krey) Όταν ανεβήκαμε στα αεροπλάνα με προορισμό την Λέρο ήμασταν γεμάτοι ενθουσιασμό. Ξέραμε τι έρχεται, τι μας περι­ μένει αφού έπρεπε να πέσουμε μέρα - μεσημέρι, σε πλήρη θέα του εχθρού σε ακάλυπτο έδαφος. Όταν πετάς κι ετοιμάζεσαι να πέσεις, νοιώθεις στο σώμα μία απερίγραπτη ένταση. Πέφτεις μέρα, ο εχθρός σε βάλλει, η καρδιά κοντεύει να σπά­ σει. Ενώ ήμασταν ακόμη στα αεροπλάνα, τα βλήματα των αντιαεροπορικών που έσκαγαν κοντά μας, ταρακουνούσαν τόσο πολύ το αεροσκάφος που έσφιγγε η καρδιά σου. Οι πιλό­ τοι είχαν εντολή να μας αφήσουν σε μια ορισμένη απόσταση από το έδαφος που είναι απαραίτητη για σίγουρη προσεδάφι­ ση. Λόγω όμως των εχθρικών πυρών δεν τήρησαν το απαιτού­ μενο ύφος για ρ'αρη. Αυτό φυσικά εξαρτάται από την ταχύτητα του αεροσκάφους, την ταχύτητα του ανέμου... Όταν το απαι­ τούμενο ύψος μειωθεί και μάλιστα υπό τα συνεχή εχθρικά πυρά, υπάρχουν προβλήματα. Πολλοί τραυματίσθηκαν από την απότομη πτώση στο σκληρό έδαφος, άλλοι παρασύρθηκαν στην θάλασσα κι όσον αφορά εμένα ειδικά, έμπλ,εξα στους

ιμάντες του αλεξιπτώτου. Και βέβαια όταν πέφτεις μέσα σε μία φωτιά πυρός, θέλεις πραγματική τύχη για να γλιτώσεις. Αυτοί που μάζευαν μετά το τέλος της μάχης τα αλεξίπτωτα, μας έλε­ γαν ότι ήσαν διάτρητα. Η ειδικότητα μου ήταν οπλουργός. Μετά την προσγείωση μας καταλάβαμε μια ιταλική θέση αντιαεροπορικών των 2θ χλστ. Τα όπλα ήσαν έτοιμα για βολή, είχαν όμως εμπλοκές. Τακτοποιήσαμε το πρόβλημα και πραγματοποιήσαμε μερικές βολές. Καθώς όμως οι αμυνόμενοι είχαν σχέδια πυρός για όλα τα σημεία του νησιού, δεχθήκαμε αμέσως πυρά και καλυφθή­ καμε στα πολυβολεία. Μας ειδοποίησαν ότι σε κοντινό ύψωμα υπάρχει ένα αντιαεροπορικό πυροβόλο των 102 χλστ., εκτός δράσεως, κατεστραμμένο (σ.σ. στην π υ ρ ο β ο λ α ρ χ ί α PL 211 στο ύ ψ ω μ α Ρ ά χ η ) . Το επόμενο πρωί ανεβήκαμε στο ύψωμα. Εξέ­ τασα το όπλο και διαπίστωσα ότι είχαν αφαιρέσει το σκόπευτρο και τον μηχανισμό πυροδοτήσεως. Τα όπλο πρακτικά ήταν άχρηστο. Σκέφθηκα ότι κάτι μπορεί να γίνει, πράγμα που και έκανα. Δεν ξέρω τι φήμες κυκλοφόρησαν περί αυτού. Ρύθμισα, ωστό­ σο, το όπλο μέσα από την κάννη, τακτοποίησα το πρόβλημα πυροδοτήσεως, το γέμισα και το πυροβόλο ήταν έτοιμο. Αυτά 251

ΟΧ. Χαμ (κέντρο) μαζί με άλλους δύο συναδέλφους του 1/2 Τάγματος στην Ιταλία, μετά την επιστροφή από την Λέρο. (Krey) που κυκλοφόρησαν περί κλείστρου κ.λπ. είναι ανυπόστατα. Έριξα 3-4 βολές αλλά σταμάτησα γιατί δεχθήκαμε αμέσως πυρά κι αναγκασθήκαμε να πέσουμε στο έδαφος. Αυτά συνέ­ βησαν εκεί Μετά αποσυρθήκαμε στα υψώματα κι ακολούθη­ σε διαφορετική δράση. Πολεμούσαμε και μασούσαμε ό,τι είχα­ με στις τσέπες μας. Ευτυχώς αυτά τα τρόφιμα που μας είχαν εφοδιάσει ήταν υψηλής θρεπτικής αξίας κι ενέργειας και μας κράτησαν στα πόδια μας. Επιτεθήκαμε κατά του εχθρού, νέες μονάδες κατέφθασαν, ο εχθρός εξαπατήθηκε για την δύναμη μας κι έτσι επικρατήσα­ με. Οι βρετανικές μονάδες αιφνιδιάσθηκαν ενώ εμείς ήμασταν πολύ λίγοι. Οι Βρετανοί σε ορισμένα πράγματα λογάριαζαν χωρίς τον ξενοδόχο κι αιφνιδιάσθηκαν. Η νίκη ήρθε χάρη στο υψηλό μας φρόνημα και την άριστη εκπαίδευση μας.

(Από συνέντευξη στον συγγραφέα, στις 26 Σεπτεμ­ βρίου 2004, στην Λέρο)

Υποδεκανέας Φραντς Κρέϋ (Franz Krey) 1/2 Τάγμα Αλεξιπτωπστών Υπηρετούσα ως υποδεκανέας στην διοίκηση του 1/2 Τάγμα­ τος. Μέναμε στο ξενοδοχείο «Ντιάνα» στην Εκάλη, κοντά στο αεροδρόμιο Τατοΐου. Εκεί οι λόχοι προετοιμάσθηκαν για λίγο καιρό. Στις 12 Νοεμβρίου ξεκινήσαμε από τα αεροδρόμια Κα/.αμακ'ιου (σ.σ. Ελληνικό) κι Ελευσίνος. Καθ' οδόν δόθηκε δκπα,-ή επιστροφής γιατί οι αποβατικές δυνάμεις στην Γούρ-

Ο Υποδεκανέας Φραντς Κρέϋ. (Krey) να δεν επέτυχαν τον αντικειμενικό τους σκοπό. Δεν προλάβα­ με να αποβιβασθούμε και ξεκινήσαμε πάλι για να πέσουμε στην περιοχή μεταξύ των Κόλπων Γούρνας κι Αλίντων. Όταν περνούσαμε με τα αεροπλάνα επάνω από τον Κόλπο της Γούρνας μας έβαλαν από κάτω με τροχιοδεικτικά. Όταν κατόπιν φθάσαμε κάτω υπήρχε έντονη μυρωδιά από μπαρού­ τι. Ένας Βρετανός που χειριζόταν αντιαεροπορικό στα Άλιντα. μου έλεγε ότι τα αεροπλάνα περνούσαν τόσο γρήγορα που δεν προλάβαινε να γυρίζει το αντιαεροπορικό. Πέφταμε ανά 13 άνδρες κι η απόσταση μεταξύ μας ήταν 15-16 μέτρα. Έπρεπε λοιπόν να προσέχουμε πολύ. Εντυπωσιακό είναι όταν βρεθείς κάτω και βλέπεις τους άλλους να πέφτουν ακόμη. Μικρά, αβοήθητα ανθρωπάκια. Όταν πέφτουν πολλοί το θέαμα είναι εντυπωσιακό, η δε ψυχολογική πίεση μεγάλη και γι αυτούς που πέφτουν και γι' αυτούς που τους περιμένουν. Μετά την προσγείωση μας βαδίσαμε προς το ύψωμα Ράχη όπου μας προϋπάντησαν Ιταλοί στρατιώτες, χειριστές αντιαε­ ροπορικών, οι οποίοι και παραδόθηκαν. Την επομένη ημέρα 252

προσπαθήσαμε να προωθηθούμε, δεν μπο­ ρέσαμε όμως να ανατρέψουμε τις αμυντι­ κές γραμμές των Βρετανών κι έτσι σταθε­ ροποιήσαμε τις θέσεις μας μεταξύ Μεροβι­ γλιού και Ράχης. Αργότερα κι αφού μονά­ δες της 22ας Μεραρχίας Πεζικού αποβιβά­ σθηκαν στο νησί, ο διοικητής του τάγματος μας Λοχαγός Κύνε, μας κατέβασε από τα υψώματα, άφησε ένα μικρό τμήμα εκεί και μας οδήγησε στον Κόλπο Άλιντα. Επί μέρες πολεμούσαμε με ειδικές τροφές υψηλής ενέργειας, όπως σοκολάτες, Ντεξτροενεργκέν, ζαμπόν, ειδικές εμπλουτισμένες γαλέτες, μαύρο ψωμί, τυρί σε σωληνάρια. Είχαμε επίσης σε αφθονία τσιγάρα. Επειδή δεν υπήρχε πλέον εφοδιασμός, περνούσα­ με με ξηρά τροφή. Οι Άγγλοι αντιμετωπίζο­ ντας αδιέξοδο παραδόθηκαν. Μετά την συνθηκολόγηση τους, μεταφερθήκαμε λίγες ημέρες μετά με δύο πρώην ιταλικά αντιτορπιλλικά στην ηπειρωτική Ελλάδα, κι αποβιβασθήκαμε στον Πειραιά.

Γκέοργκ Γκόλντσμιτ (Georg Goldschmidt) 0 λόχος μου ξεκίνησε από το αεροδρό­ μιο του Καλαμακίου νωρίς το πρωί της 12ης Νοεμβρίου αλλά η ρίψη αναβλήθηκε και κατά τις ιο.ΟΟ επιστρέψαμε στο αερο­ δρόμιο. Ύστερα όμως από μισή ώρα περί­ που ξεκινήσαμε και πάλι για την Λέρο, όπου και πέσαμε λίγο μετά τις ΐβ.ΟΟ.

Στην αρχή του πολέμου, όταν πέσαμε στην Ολλανδία, το μοναδικό μας όπλο ήταν ένα πιστόλι. Έριχναν τον οπλισμό μέσα σε ειδικά κιβώτια και τον παίρναμε στο έδαφος. Μ' ένα πιστόλι δεν μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα. Αργότερα, το 1942, κάθε αλεξιπτωτιστής έφερε επάνω του ένα αυτόματο. Τα πολυβόλα τα κρε­ μούσαμε από την εξάρτυση του αλεξιπτώ­ Ο Αλεξιπτωτιστής Γκέοργκ Γκόλντσμιτ. του μ' ένα κορδόνι 5-6 μέτρων για να προ­ (Goldschmidt) σεδαφισθεί μαλακά. Κατά την πτώση μας ρίχναμε χειροβομβίδες κι άλλα εκρηκτικά για να εκφοβίσουμε τους αμυνόμενους. Αυτό ήταν ένα κάποιο πλεονέκτημα για Το 1/2 Τάγμα αποσπάσθηκε από το 2ο Σύνταγμα Αλεξιπτω­ μας. Σκεφθείτε, κάθεται ο άλλος κάτω σε μια καρέκλα και πυ­ τιστών κι απετέλεσε τον πυρήνα για την δημιουργία του νέου ροβολεί όπως ο κυνηγός τα πουλιά. Ωστόσο, μας φοβόντουσαν ιοου Συντάγματος, το οποίο εστάλη στην Ιταλία. κι αυτοί. Όταν προσγειωθήκαμε δεν αντιμετωπίσαμε άμεση Έδρασα εκτός της Λέρου και στην Αφρική, στην Ταξιαρχία βρετανική αντεπίθεση. Παρουσιάσθηκε μονάχα μια χούφτα Ράμκε αλλά δοκίμασα και τον παγωμένο χειμώνα της Ρωσίας. στρατιωτών που ύστερα από κάποια πυρά μας, εξαφανίσθη­ Πολλές φορές ήμασταν υπό την διοίκηση άλλων μονάδων, στις καν. Έτσι δεν είχαμε σοβαρές απώλειες στο έδαφος παρά μόνο οποίες πάντα ήμασταν καλοδεχούμενοι. Γνώριζαν κι αναγνώρι­ όσους σκοτώθηκαν ή τραυματίσθηκαν στον αέρα και στο έδα­ ζαν την μαχητικότητα και την ποιότητα της εκπαιδεύσεως μας φος από αντιαεροπορικά πυρά κι ανώμαλες προσγειώσεις. και τους γέμιζε λύπη όταν κάποτε αποχωρούσαμε από κοντά Η τελική μας νίκη βασίσθηκε στο καλό ηθικό μας που είναι τους. Η φήμη μας συνόδευε παντού και φάνταζε μυθική. Εμείς θέμα μακρόχρονης προετοιμασίας. Ήμασταν ενθουσιώδεις αλε­ προσπαθούσαμε πάντα να την επαληθεύουμε και να την διατη­ ξιπτωτιστές κι εκτελούσαμε στο ιοο% τις διαταγές που παίρναμε. ρούμε με τα ανάλογα επιτεύγματα.

(Από συνέντευξη στον συγγραφέα, στις 26 Σεπτεμ­ βρίου 2004, στην Λέρο)

(Από συνέντευξη στον συγγραφέα, στις 26 Σεπτεμ­ βρίου 2004» στην Λέρο)

0 Γκ. Γκόλντσμιτ (πρώτος δεξιά) με την ομάδα του στην Ολλανδία το 1940. (Goldschmidt) 253

εξώφυλλο του περιοδικού "DerAdler" με θέμα Αλεξιπτωτιστές-διαβιβαστές στο Ανατολικό Μέτωπο του 1943. (Συλλογή συγγραφέως) 254

ΑΝΑΤΟΛΙΚΌ ΜΈΤΩΠΟ 1 9 4 3

255

Με την υποστήριξη ενός πυροβόλου εφόδου Stug III οι Αλεξιπτωτιστές επιτίθενται κατά σοβιετικών θέσεων. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Haas) κ α τ α λ η φ θ ε ί , επί τ ό π ο υ κ α τ α μ ε τ ρ ή θ η κ α ν π ε ρ ί π ο υ ι ο ο νεκροί του ε χ θ ρ ο ύ , άλλοι 6ο σ υ ν ε λ ή φ θ η σ α ν α ι χ μ ά λ ω τ ο ι και κ α τ α ­ σ τ ρ ά φ η κ α ν ή κ υ ρ ι ε ύ θ η κ α ν 9 ά ρ μ α τ α μάχης. Το ρ ή γ μ α π ο υ είχε διανοίγει ν ο τ ι ο δ υ τ ι κ ά του Ορέλ α π ο φ ρ ά χ θ η κ ε και ο Βίττιχ, έ χ ο ν τ α ς τ ρ α υ μ α τ ι σ θ ε ί στην δ ι ά ρ κ ε ι α τ ω ν μ α χ ώ ν γ ι α π έ μ π τ η φ ο ρ ά , δικαίως π α ρ α σ η μ ο φ ο ρ ή θ η κ ε μ ε τον Σ τ α υ ρ ό τ ω ν Ι π π ο τών. Λίγο κ α ι ρ ό α ρ γ ό τ ε ρ α , τ α τ μ ή μ α τ α ε π έ σ τ ρ ε ψ α ν στην Γαλλία και ά ρ χ ι σ ε η εκ ν έ ο υ α ν α δ ι ο ρ γ ά ν ω σ η του XI Α ε ρ ο π ο ρ ι ­ κού Σ ώ μ α τ ο ς , ό π ω ς έχει εξιστορηθεί. Στην μ ε γ ά λ η , ωστόσο, καταστροφή στο Στάλινγκραντ που τερματίσθηκε αρχές Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ , τ η ν τύχη τ ω ν α ν δ ρ ώ ν τ η ς 6 η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς συμμε­ ρίσθηκαν και κ ά π ο ι α στοιχεία α ν τ ι α ε ρ ο π ο ρ ι κ ώ ν και ε φ ο δ ι α ­ σμού της 7ης Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ή ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς , π ο υ είχαν π ρ ο σ κ ο λ λ η ­ θεί στην Σ τ ρ α τ ι ά και π α ρ α κ ο λ ο υ θ ή σ ε ι τις επιχειρήσεις τ η ς α π ό τις α ρ χ έ ς του π ε ρ α σ μ έ ν ο υ φ θ ι ν ο π ώ ρ ο υ , όταν τ ί π ο τ ε ακόμη δεν π ρ ο ε δ ί κ α ζ ε την τελική τ η ς ήττα. (54)

Οι μ ά χ ε ς π ο υ ε π α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν μ ε τ ά την θερινή γ ε ρ μ α ν ι κ ή επίθεση στο Κουρσκ, σ υ ν ε χ ί σ θ η κ α ν με α μ ε ί ω τ η ένταση και τους ε π ό μ ε ν ο υ ς μήνες. Έ χ ο ν τ α ς α ν α λ ά β ε ι την π ρ ω τ ο β ο υ λ ί α τ ω ν ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ω ν , ο ι Σοβιετικοί π ρ ο ω θ ή θ η κ α ν μέχρι τ ο ν π ο τ α μ ό Δ ν ε ί π ε ρ ο , τον ο π ο ί ο και δ ι έ β η σ α ν σε ο ρ ι σ μ έ ν α σημεία, κ α τ ά τ α τέλη Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ , τ μ ή μ α τ α του 2ου Ουκρανικού Μ ε ­ τ ώ π ο υ . Στην ε π ί θ ε σ η ε ν ε π λ ά κ η σ α ν δ ι α δ ο χ ι κ ά και τ α 3 0 και ί ο Ο υ κ ρ α ν ι κ ά Μ έ τ ω π α , πιέζοντας τ η ν γ ε ρ μ α ν ι κ ή Ο μ ά δ α Σ τ ρ α ­ τιών Ν ό τ ο υ . Ή δ η εκείνη την ε π ο χ ή οι Σοβιετικοί διέθεταν 256

Εξώφυλλο της επιθεωρήσεως "Wiener lllustrierte" με ανταπόκριση από την δράση των Αλεξιπτωτιστών στο Ανατολικό Μέτωπο. (Συλλογή συγγραφέως) 257

258

(Επάνω). Αντιαρματικό ετοιμάζεται για βολή. Αφ' ότου εχρηαιμοποιούντο πλέον ως μονάδες πεζικού, οι μεραρχίες των Αλεξιπτωτιστών είχαν πλήρη κλίμακα βαρέως οπλισμού. (Κάτω). Κατάληψη εχθρικών χαρακωμάτων. Μέσα στα ορύγματα κείται σωρός νεκρών του εχθρού.

259

Νεκροί Σοβιετικοί στο λασπωμένο πεδίο της μάχης. Αριθμός Σοβιετικών αιχμαλώτων οδηγείται υπό συνοδεία στα γερμανικά μετόπισθεν.

260

Φλογοβόλο εν δράσει κατά εχθρικού οχυρού. (Συλλογή συγγραφέως/Kriegsberichter Stickers) μεγάλη α ρ ι θ μ η τ ι κ ή υ π ε ρ ο χ ή σε ά ν δ ρ ε ς και υλικό α φ ο ύ δ ι έ θ ε ­ τ α ν σ ε ολόκληρο τ ο Ανατολικό Μ έ τ ω π ο 3 3 0 μ ε ρ α ρ χ ί ε ς έναντι 197 γ ε ρ μ α ν ι κ ώ ν . Οι σ φ ο δ ρ έ ς μ ά χ ε ς ε ξ α κ ο λ ο ύ θ η σ α ν μέχρι τις

α ρ χ έ ς Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , ο π ό τ ε και ά ρ χ ι σ α ν ν α δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι ρήγ­ μ α τ α στο γ ε ρ μ α ν ι κ ό μ έ τ ω π ο κ α θ ώ ς τ ο Κίεβο, π ρ ω τ ε ύ ο υ σ α της Ο υ κ ρ α ν ί α ς , έ π ε σ ε στις 6 του μηνός και το Ζιτομίρ στις 12. Πα

Πλήρως προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αυτοί οι δύο άνδρες κινούνται γρήγορα με σκι για την αποστολή τους. (Συλλογή συγγραφέως/'KriegsberichterHaas) 261

να αντιμετωπίσει την δυσμενή αυτή κατάσταση η Α ν ω τ ά τ η Διοίκηση της Βέρμαχτ (OKW) υποχρε­ ώ θ η κ ε ν α αναζητήσει και πάλι κάθε διαθέσιμη δ ύ ν α μ η α π ' όλα τ α μ έ τ ω ­ π α . Στις 8 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , η 2α Μ ε ρ α ρ χ ί α Αλεξιπτωτι­ σ τ ώ ν έ λ α β ε την δ ι α τ α γ ή γ ι α ά μ ε σ η μ ε τ α φ ο ρ ά στο Ανατολικό Μέτωπο. Η μονάδα ανεχώρησε από την Ιταλία με σοβαρές ελλείψεις, α φ ο ύ α π ό τα 9 οργανικά τ ά γ μ α τ α της, άφησε πίσω τα 4· Από α υ τ ά το 1/2 Τ ά γ μ α συμμε­ τείχε στην επιχείρηση κ α τ ά τ η ς Λέρου κ ι α ρ γ ό ­ τ ε ρ α μαζί μ ε τ ο Π / 6 Τάγμα απετέλεσαν τον πυρήνα συγκροτήσεως τ η ς 4 η ς Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Αλεξι­ πτωτιστών στην Ιταλία.

Ο Ανθυπολοχαγός Ε. Λεπκόφσκι (αριστερά) με άνδρες του τον χειμώνα 1943-44 στο Ανατολικό Μέτωπο. (DDE) Το 1/7 Τ ά γ μ α μ ε τ ε τ ρ ά π η και πάλι σε Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ό Τ ά γ μ α και τ ο Π Ι / 6 Τ ά γ μ α μ ε τ α φ έ ρ θ η κ ε στην Γαλλία γ ι α τον σ χ η μ α τ ι σ μ ό 1ζ 3Π9 Μ ε ρ α ρ χ ί α ς Αλεξιπτωτιστών. Ως μερική α ν α π λ ή ρ ω σ η α υ τ ώ ν τ ω ν κ ε ν ώ ν ε ν σ ω μ α τ ώ θ η κ ε στην μ ε ρ α ρ χ ί α τ ο Π / 5 Τ ά γ μ α ( Τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Σίρμερ), τ ο ο π ο ί ο σ υ γ κ ρ ο τ ή θ η κ ε α π ό τ α κ α τ ά ­ λ ο ι π α του 5 ο υ Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς Αλεξιπτωτιστών. Σ ε α ν τ ι κ α τ ά σ τ α ­ ση του α σ θ ε ν ο ύ ν τ ο ς Ρ ά μ κ ε , την διοίκηση τ η ς μ ε ρ α ρ χ ί α ς α ν έ ­ λ α β ε ο Α ν τ ι σ υ ν τ α γ μ α τ ά ρ χ η ς Κρο. τΤ

Η μ ο ν ά δ α α φ ί χ θ η τ μ η μ α τ ι κ ά , και υ π ή χ θ η στο 4 8 0 Τ ε θ ω ρ α ­ κισμένο Σ ώ μ α Σ τ ρ α τ ο ύ , της 4 η ? Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η ς Σ τ ρ α τ ι ά ς . Στις 2 8 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ , α π ό κοινού μ ε την ι η Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η Μ ε ρ α ρ χ ί α τ ω ν Β ά φ φ ε ν Ε ς Ε ς « Λ α ϊ μ π σ τ α ν τ ά ρ τ ε » , έλαβε ω ς α π ο σ τ ο λ ή την α ν α χ α ί τ ι σ η τ ω ν σοβιετικών π ρ ο ω θ ή σ ε ω ν στην περιοχή του Κοτσέροβο. Ο α γ ώ ν α ς ε ν τ ο π ί σ θ η κ ε σ τ η ν δ α σ ώ δ η π ε ρ ι ο χ ή Μ π έ λ κ α Τ ε τ έ ρ ε φ , ό π ο υ ύ σ τ ε ρ α α π ό σκληρές σ υ γ κ ρ ο ύ ­ σεις έγινε δ υ ν α τ ή η α π ώ θ η σ η τ ο υ ε χ θ ρ ο ύ . Την ά μ υ ν α ε π α κ ο ­

λ ο ύ θ η σ ε η α ν τ ε π ί θ ε σ η και στις 6 Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ η μ ε ρ α ρ χ ί α συμ­ μετείχε στις ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς κ α τ ά του Ραντομύσλ. Κ α θ ώ ς μία ν έ α κρίση ε ξ έ σ π α σ ε ν ο τ ι ό τ ε ρ α , η μ ο ν ά δ α μ ε τ α φ έ ρ θ η κ ε στις 15 Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ στο Κ ι ρ ό β ο γ κ ρ α ν τ . Εκείνες τις ημέρες, π α ρ έ λ α β ε την διοίκηση α π ό τον Κρο ο Υ π ο σ τ ρ ά τ η γ ο ς Γ κ ο ύ σ τ α β Βίλκε. Α μ έ σ ω ς μ ε τ ά την άφιξη στον ν έ ο τ η ς π ρ ο ο ρ ι σ μ ό , η μ ε ρ α ρ χ ί α συμμετείχε σε α ν τ ε π ί θ ε σ η κ α τ ά του Π ε ρ β ο μ ά ΐ σ κ α π ό κοινού μ ε την ι ι η Τ ε θ ω ρ α κ ι σ μ έ ν η Μ ε ρ α ρ χ ί α και την 2 8 6 η Ε π ι λ α ρ χ ί α Π υ ρ ο β ό λ ω ν Ε φ ό δ ο υ . Η γ ε ρ μ α ν ι κ ή π ρ ο έ λ α σ η εσημείωσε μία σ τ α θ ε ρ ή π ρ ό ο δ ο και τ ο Π ε ρ β ο μ ά ΐ σ κ κ α θ ώ ς και μία σειρά υ ψ ω ­ μάτων, καταλήφθηκαν μετά από έντονες συγκρούσεις. Σ' α υ τ έ ς τις μ ά χ ε ς δ ι α κ ρ ί θ η κ ε ι δ ι α ί τ ε ρ α ο Α ν θ υ π ο λ ο χ α γ ό ς 'Εριχ Λ ε π κ ό φ σ κ ι , διμοιρίτης του 5 ο υ Λόχου. Στις 19 του μηνός, α π έ ­ κρουσε μία εχθρική α ν τ ε π ί θ ε σ η υ π ο σ τ η ρ ι ζ ό μ ε ν η με ά ρ μ α τ α μάχης. Στις 21 Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ κ α θ ώ ς η γ ε ρ μ α ν ι κ ή επίθεση κ α τ ε υ ­ θ ύ ν θ η κ ε π ρ ο ς την Ν ο β γ κ ο ρ ό τ κ α , α ν έ λ α β ε διοικητής του λόχου

262

Στοιχείο όλμου των 81 χλστ. εν δράσει. (DDF)

ύ σ τ ε ρ α α π ' τον θ ά ν α τ ο τ ο υ ε π ι κ ε φ α λ ή ς . Η π ό λ η κ α τ α λ ή φ θ η κ ε ό π ω ς και τ ο ύ ψ ω μ α 167 π ο υ την ελέγχει, αλλά τ ο ο π ο ί ο δεν έγινε δ υ ν α τ ό να κρατηθεί. Την ε π ο μ έ ν η η μ έ ρ α , ο Λ ε π κ ό φ σ κ ι με τον 50 Λόχο, α ν έ λ α β ε την α ν α κ α τ ά λ η ψ η του. Δ ύ ο σοβιετικά τ ά γ μ α τ α το υ π ε ρ ή σ π ι ζ α ν αλλά η ορμή τ ω ν Αλεξιπτωτιστών υπερνίκησε κάθε αντίσταση. Διασπώντας το φ ρ ά γ μ α των α ν τ ι α ρ μ α τ ι κ ώ ν π υ ρ ο β ό λ ω ν , ο λόχος, μ έ σ α σε δ ύ ο ώ ρ ε ς κ α τ ά ­ φ ε ρ ε ν α κυριεύσει τ ο ύ ψ ω μ α α ν α τ ρ έ π ο ν τ α ς τον ε χ θ ρ ό . ' Στις 2 3 Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ , μ π ρ ο σ τ ά σ ε ολοένα αυξανομένη σοβιετική α ν τ ί σ τ α σ η , ύ σ τ ε ρ α α π ό μ ε τ α φ ο ρ ά ν έ ω ν ενισχύσεων, η γ ε ρ μ α ­ νική π ρ ο ώ θ η σ η τ ε ρ μ α τ ί σ θ η κ ε και οι Αλεξιπτωτιστές μ ε τ έ π ε ­ σαν σε ά μ υ ν α . Οι Σοβιετικοί α ν έ λ α β α ν τότε την επιθετική π ρ ω ­ τοβουλία π ρ ο σ π α θ ώ ν τ α ς να α π ω θ ή σ ο υ ν του Γ ε ρ μ α ν ο ύ ς με μαζικούς β ο μ β α ρ δ ι σ μ ο ύ ς και συνεχείς ε π ι θ έ σ ε ι ς με ά ρ μ α τ α μάχης και πεζικό. Αν και οι Αλεξιπτωτιστές α π έ κ ρ ο υ σ α ν τον αντίπαλο π ρ ο κ α λ ώ ν τ α ς του βαρείες α π ώ λ ε ι ε ς εν τούτοις το γ ε ρ μ α ν ι κ ό μ έ τ ω π ο ά ρ χ ι σ ε ν α π α ρ ο υ σ ι ά ζ ε ι τριγμούς, π ο υ έμελ­ λε λίγες η μ έ ρ ε ς α ρ γ ό τ ε ρ α , με την έλευση του ν έ ο υ έτους, να δημιουργήσουν νέες δυσχερείς συνθήκες. (55