English-Polish Phrase Guide [PDF]

Zitiervorschau

ENGLISH-POLISH PHRASE GUIDE for getting around, about, and along in today's Poland by Oscar E. Swan University of Pittsburgh

To order a printed copy of this book, use the order form at the end of the list of materials under (double-click anywhere in this box). Tapes to this book are also available.

Web and CD Version In Adobe Acrobat Reader, find topics under Bookmarks. Within Bookmarks, search by using the .pdf search function (click the binoculars icon).

Copyright 1993 by Oscar E. Swan

Preface ..................... . Topical Index (Use Bookmarks to Find) I. Basic Communication Basic Sentence Patterns Using (Is) ........... Do You Speak..? ................. Exclamations.................. . Greetings and Related Expressions .......... Habitual Activities ................ Informal Commands ............... Needs, Wants, Preferences ............. . Opinions, Conversational Ploys ........... Questions ................... . II. General Interest Age and Appearance ............... Atmosphere, Weather ............... Buildings, Places in Town ............. Colors ..................... Compass Directions ................ Day, Week, Time Periods ............. Days of the Weeks ................ Eating at Home ................. Family and Work ................ Farm ..................... Holidays, Occasions ................ Is there any? There isn't any ............ Landscape, Topography (Manmade) ......... Landscape, Topography (Natural) .......... Living Situation ................. Months, Seasons, Years............... Rooms, Inside Buildings .............. Town, Directions ................. What Time is It? ................. III. Daily Routine Accommodations ................. Bathroom and things in it ............. Bedroom and things in it .............. Breakfast .................... Cooking Terms.................. Dining .................... Diseases .................... Doctor's, Dentist's ................ Emergencies .................. . Formalities ................... Going Out, City Entertainment ........... House, Home, Garden ............... Health, Illness .................. Kitchen and things in it .............. Liquid Containers ................ Living Room, Dining Room............. Love and Marriage................ Means of Travel ................. Media .................... Music, Art ................... Pharmacy ................... Polish Towns and Cities .............. Recreation, Sports, Games ............. Shopping . ................... Smoking .................... Sweets, Desserts .................

Tourism, Camping ................ Traveling ................... Wines and Spirits ................ IV. Special Needs and Services Automobile and Bicycle .............. Banks, Exchange, Commerce ............ Barber and Hairdresser............... Car Rental ................... Dry Cleaning, Laundry .............. Mail ..................... Photography .................. Telephone ................... V. Useful Lists Appliances ................... Animals .................... Animal Body .................. Body ..................... Church ..................... Clothing .................... Continents ................... Countries and Nationalities ............. Diseases .................... Dog Breeds ................... Family, Relations, Civil Status ............ Fruits and Nuts ................. Jewelry .................... Measurements, Dimensions ............. Military .................... Names
.................... Plants ..................... Politics, Economics, Current Events .......... Professions ................... Schooling .................... Signs of the Zodiac ................ Stores and Shops ................. Subjects of Study ................. Tools ..................... Trees, Shrubs, Flowers ............... Vegetables ....................

PREFACE The English-Polish Phrase Guide is intended for the traveller in Poland as well as for the increasing numbers of Englishspeaking people living and working in Poland for extended periods of time. The book provides a guide to basic Polish expressions, arranged topically and in order of increasing complexity, providing both a handbook for getting around Poland and an elementary textbook for those interested in learning to communicate their needs in Polish. Accompanying tapes ensure that pronunciation and intonation are taught in the most reliable way, by imitating a native speaker. This book contains no formal grammar. A grammatical overview of Polish may be found in the author’s Polish Grammar in a Nutshell, available separately. In lieu of grammatical explanations, most sections provide a selection of important words used in the forms in which they most frequently occur. Often these words are listed following sentence frames into which they may be inserted in the special forms when speaking or by way of practice when preparing to speak, for example: I would like some - -. tea. -teawater. -watercoffee. -coffeeand so on.

Prosz´ - -. herbata. -herbat´woda. -wod´kawa. -kaw´-

In illustrations, pronouns, verbs, and adjectives are given in the masculine form, with feminine forms given in parentheses, for example: How are you?

Jak si´ pan (pani) ma?

On the tapes which accompany this book, first the English is given, followed by the Polish, and then a pause, in which you are to repeat. Following the pause, the Polish will be given a second time. As to principles used in selecting topics and material, the author relies primarily on his own experience and best intuitions. He hopes that users of this book will encounter many pleasurable experiences in Poland, and that many will be encouraged to pursue the study of the Polish language further. Sincerest thanks to Wies∏aw Oleksy and Halina and Jan Majer for their many helpful corrections and suggestions on this work, and for helping to record the accompanying cassettes.

I. BASIC COMMUNICATION BASIC SENTENCE PATTERNS EMPLOYING "IS" What is that? That's a -map-. Who is that? Who is that man? Who is that woman (lady)? That is -my wife/husband-. my son-/-my daughter-my brother-/-my sister-my colleague (m./f.)-my best friend (m.)-my best friend (f.)-my acquaintance (m./f.)Who are those people? Those are our neighbors. Is that a/the -bank-? Yes, that is a/the -bank-. No, that is not a/the -bank-. This is a -pen-, and that is a -pencil-. That is either a -table- or a -chair-. That is neither a -table- nor a -chair-. That is both a -bar- and a -restaurant-. ` That is not a -table-, but a -chair-. Is that the same man?

Co to jest? To jest -mapa-. Kto to jest? Kto to jest ten pan? Kto to jest ta pani? To jest moja ˝ona/mój mà˝-mój syn/moja córka-mój brat(moja siostra-mój kolega/moja kole˝anka-mój najlepszy przyjaciel-moja najlepsza przyjació∏ka-mój znajomy/moja znajomaKto to sà ci ludzie? To sà nasi sàsiedzi. Czy to jest -bank-? Tak, to jest -bank-. Nie, to nie jest -bank-. To jest -pióro-, a to jest -o∏ówek-. To jest albo -stó∏- albo -krzes∏o-. To nie jest ani -stó∏- ani -krzes∏o-. To jest i -bar- i -restauracja-. To nie jest -stó∏- tylko(ale -krzes∏o-. Czy to jest ten sam cz∏owiek? Is that the same person? Czy to jest ta sama osoba? Is that the same animal? Czy to jest to samo zwierz´? No, it's a different one. Nie, jest inny (inna, inne). It's completely different. Jest zupe∏nie inny (inna, inne). Where is that? Gdzie to jest? That is here/there. To jest tu(tam. Whose car is that? Czyj to jest samochód? Whose briefcase is that? Czyja to jest teczka? Whose child is that? Czyje to jest dziecko? That is my car. To jest mój samochód. That is my briefcase. To jest moja teczka. That is our child. To jest nasze dziecko. What district is this? Co to za dzielnica? What bus is that? Co to za autobus? What's the number? Jaki to jest numer? What's the weather like today? Jaka dziÊ jest pogoda? What's that place like? Jakie to jest miejsce?

GREETINGS AND RELATED EXPRESSIONS Also fine. And you? Bad. Better not ask. Better not say. Bye-bye! Congratulations! Don't mention it. Excuse me, I beg your pardon. Excuse me. (when getting someone's attention) Fairly well. Great. Go ahead. Help yourself. Good evening. Good night. Good. Fine. Goodbye. Greetings! Welcome! Hello. Good day. Hi. Bye. How are you doing? How's it going? I like to talk with you. I'd be glad to. I'm very grateful to you. It's all the same to me. My fault. Nice to meet you. No harm done; that's o.k. No problem. Not bad. O.K. All right. Please. You're welcome. Pleased to meet you. See you. See you tomorrow. So long. So-so. Take it easy! Thank you. Thank you very much. That’s all right. That's very kind of you. Very well, thank you. What's up? You're very welcome.

Te˝ dobrze. A pan (pani)? èle. Lepiej nie pytaç. Lepiej nie mówiç. Pa pa! Gratuluj´. Nie ma za co. Przepraszam. Prosz´ pana. (Prosz´ pani.) DoÊç dobrze. Âwietnie. Doskonale. Prosz´ bardzo. Dobry wieczór. Dobranoc. Dobrze. Do widzenia. Witam! Dzieƒ dobry. CzeÊç. Jak si´ pan (pani) ma? Jak leci? Lubi´ z panem (panià) rozmawiaç. Bardzo ch´tnie. Jestem panu (pani) bardzo wdzi´czny (wdzi´czna). Wszystko mi jedno. Moja wina. Bardzo mi mi∏o pana (panià) poznaç. Nie szkodzi. Nic si´ nie sta∏o. Nie ma problemu. Nieêle. W porzàdku. Prosz´. Bardzo mi mi∏o. Do zobaczenia. Do jutra. Na razie. Tak sobie. Trzymaj si´! Dzi´kuj´. Dzi´kuj´ bardzo. To nic. To bardzo mi∏o z pana (pani) strony. Bardzo dobrze, dzi´kuj´. Co nowego? Co s∏ychaç? Prosz´ bardzo.

QUESTIONS Are you busy?

Czy pan (pani) jest zaj´ty (zaj´ta)? Do you have (some) time? Czy pan (pani) ma czas? Do you know what? Wie pan (pani) co? How are you? Jak si´ pan (pani) ma? How did that happen? Jak to si´ sta∏o? How do you know? Skàd pan (pani) wie? How do you -say- that? Jak to si´ -mówi-? -write-, -pronounce-pisze-, -wymawiaHow long will you be Jak d∏ugo pan (pani) tu visiting? b´dzie? How many people are here? Ilu tu jest ludzi? How much do you make? Ile pan (pani) zarabia? How much does that cost? Ile to kosztuje? May I call you? Czy mog´ do pana (pani) zadzwoniç? May I take you home? Czy mog´ pana (panià) podwieêç do domu? What are you doing? Co pan (pani) robi? What are you interested in? Czym si´ pan (pani) interesuje? What are you looking for? Czego pan (pani) szuka? What are you thinking about? O czym pan (pani) myÊli? What are you waiting for? Na co pan (pani) czeka? What can I do for you? Czym mog´ panu (pani) (How can I serve you?) s∏u˝yç? What do you do? Co pan (pani) robi?, Czym si´ pan (pani) zajmuje? What do you expect? Czego pan (pani) oczekuje? What do you feel like doing? Na co pan (pani) ma ochot´? What do you have? Co pan (pani) ma? What do you have in mind? Co pan (pani) ma na myÊli? What do you mean? O co panu (pani) chodzi? What does this(that mean? Co to znaczy? What happened? Co si´ sta∏o? What is that(this? Co to jest? What is this called? Jak si´ to nazywa? What is your name? Jak si´ pan (pani) nazywa? What sort of book is that? Jaka to jest -ksià˝ka-? What -street- is this? Co to za -ulica-? What time is it? Która jest godzina? What time are we leaving? O której wyje˝d˝amy? What time shall we meet? O której si´ spotkamy? What's going on? Co si´ dzieje? What's surprising about that? Co w tym dziwnego? When can I pick it up? Kiedy mog´ to odebraç? Where are you from? Skàd pan (pani) pochodzi? Where are you going? Dokàd pan (pani) idzie? Where can I find that? Gdzie mog´ to znaleêç? Where do you live? Gdzie pan (pani) mieszka? Where do you work? Gdzie pan (pani) pracuje? Where shall we meet? Gdzie si´ spotkamy? Which -bus- is that? Który to jest -autobus-? Who are you waiting for? Na kogo pan (pani) czeka? Who is that? Kto to jest? Whose shoes are these? Czyje to sà buty? Whose cap is this? Czyja to jest czapka? Whose billfold is this? Czyj to jest portfel? Whose child is that? Czyje to jest dziecko? Why do you say that? Dlaczego pan (pani) to mówi?

EXCLAMATIONS aha! bravo! ha-ha-ha! hey! hooray!`` uh-huh... humph! umhm... O God! oh dear! oh! ouch! there! ugh! uh... whoops! yeah! phooey!

aha! brawo! ha-ha-ha! hej! hura! hm-mm hm! mmhm... o Bo˝e! o Jezu! o rany! ojej! och! au! o! ech! ´h... hopa! no! tfu!

HABITUAL ACTIVITIES I... ...comb my hair. ...shave. ...cook dinner. ...do the dishes. ...do the laundry. ...do my makeup. ...earn a good salary. ...eat dinner at home. ...fish. ...get up early. ...go on walks. ...go shopping. ...go to bed late. ...go to the university. ...go to the movies, theater. ...hunt. ...listen to music. ...look after the children. ...play cards. ...raise flowers. ...read books papers. ...repair the car myself. ...rest (relax. ...ride a bike. ...run (jog) for pleasure. ...sit at home. ...ski. ...sleep soundly. ...stand in lines. ...study journalism. ...sunbathe regularly. ...swim every day. ...take a bath every day. ...take care of matters. ...take care of the house. ...tidy up the apartment. ...travel a lot. ...watch television and films. ...water the flowers. ...work as a lawyer. ...work hard.

Czesz´ si´. Gol´ si´. Gotuj´ obiady. Zmywam naczynia. Robi´ pranie. Maluj´ si´. Dobrze zarabiam. Jadam obiady w domu. ¸owi´ ryby. Chodz´ na ryby. WczeÊnie wstaj´. Chodz´ na spacery. Robi´ zakupy. Póêno k∏ad´ si´ spaç. Chodz´ na uniwersytet. Chodz´ do kina, teatru. Chodz´ na polowanie. S∏ucham muzyki. Pilnuj´ dzieci. Grywam w karty. Hoduj´ kwiaty. Czytam ksià˝ki i gazety. Naprawiam samochód sam (sama). Odpoczywam. Je˝d˝´ na rowerze. Biegam dla przyjemnoÊci. Siedz´ w domu. Je˝d˝´ na nartach. Twardo Êpi´. Stoj´ w kolejkach. Studiuj´ dziennikarstwo. Regularnie si´ opalam. P∏ywam codziennie. Codziennie si´ kàpi´. Za∏atwiam sprawy. Zajmuj´ si´ domem. Sprzàtam mieszkanie. Du˝o podró˝uj´. Oglàdam telewizj´ i filmy. Podlewam kwiaty. Pracuj´ jako adwokat, prawnik. Ci´˝ko pracuj´.

OPINIONS, CONVERSATIONAL PLOYS That is -curious-. -amusing-awful-boring-complicated-funny-important-interesting-naive-simple-strange-stupid-terrible-trite, trivial-unbelievable-urgent-wonderfulAnd how! And that's not all. And what do you say to that? And what (happened) then? Are you sure? Big deal! Excuse me for interrupting, but... From that it seems that... Granted that... I agree with you. I assure you that... I beg your pardon? I can imagine that... I consider that... I don't agree at all. I don't agree with you. I don't understand why... I doubt whether... I expect that ... I have a question. I have an idea... I hope that... I imagine that... I insist that... I know nothing about it. I see that in a different light. I suppose that... I think otherwise. I think so too. I think that... I wonder whether... I'd like to point out that... I'd like to say that... I'm afraid that... I'm certain that... I'm not sure I heard right. I'm not sure I understood. I'm glad that... I'm surprised that...

To jest -ciekawe-. -zabawne-okropne-nudne-skomplikowane-Êmieszne-wa˝ne-interesujàce-naiwne-proste-dziwne-g∏upie-straszne-banalne-niesamowite-pilne-wspania∏eJeszcze jak! I to jeszcze nie wszystko. I co pan (pani) na to? I co potem(dalej? Czy na pewno? Wielka rzecz! Przepraszam, ˝e przerywam, ale... Wynika z tego, ˝e... Dajmy na to, ˝e... Zgadzam si´ z panem (z panià). Zapewniam pana (panià), ˝e Prosz´? S∏ucham? Co? DomyÊlam si´, ˝e... Uwa˝am, ˝e... Wcale si´ nie zgadzam. Nie zgadzam si´ z panem (z panià). Nie rozumiem dlaczego... Wàtpi´, czy... Oczekuj´, ˝e... Mam pytanie. Mam pomys∏. Mam nadziej´, ˝e... Wyobra˝am sobie, ˝e... Upieram si´ przy tym, ˝e... Nic o tym nie wiem. Ja to widz´ w innym Êwietle. Przypuszczam, ˝e... Ja myÊl´ inaczej. Ja te˝ tak myÊl´. MyÊl´, ˝e... Sàdz´, ˝e... Ciekaw (-a) jestem, czy... Chcia∏(a)bym zwróciç uwag´ na to, ˝e... Chc´ powiedzieç, ˝e... Obawiam si´, ˝e... Jestem pewien (pewna), ˝e.. Nie wiem, czy dobrze s∏ysza∏em (s∏ysza∏am) Nie wiem, czy dobrze zrozumia∏em (zrozumia∏am). Ciesz´ si´, ˝e... Dziwi´ si´, ˝e...

If I understand correctly, ... In a word, ... In conclusion... In my opinion, ... In the first(second place... Is is true that... It comes to this: It is strange that … It seems to me that... It's difficult to say. May I say something? Maybe. My point is that... No matter. No wonder. Not always. Not at all. Nothing doing. Nothing of the sort. Of course. Of course not. On the one/other hand... Once again? Perhaps. Please go on. Possibly. That's possible. Precisely! Probably not. Probably so. Quite the opposite. Really? So? So... So what? Sorry, but I'm in a rush. Surely not. That depends on whether... That doesn't concern me. That doesn't make sense. That's a fact! That's a fine thing! That's impossible. That's not so bad. That's only your opinion. That's right! That's the way it is. The thing is, that... There's no comparison. What do you mean? What do you think... What's the difference? Yes, but... Yes, of course. You are crazy. You are right. You are wrong. You are joking. You don't say. You mustn't do that. You mustn't talk that way. You mustn't think that way.

JeÊli dobrze rozumiem, to... Jednym s∏owem... Na zakoƒczenie, ... Moim zdaniem, ... Po pierwsze(drugie... Czy to prawda, ˝e... Wychodzi na to, ˝e... Jest dziwne, ˝e… Wydaje mi si´, ˝e... Trudno powiedzieç. Czy mog´ coÊ powiedzieç? Byç mo˝e. Chodzi mi o to, ˝e... Niewa˝ne. Nic dziwnego. Nie zawsze. Wcale nie. Nie ma mowy. Nic podobnego. OczywiÊcie. OczywiÊcie, ˝e nie. Z jednej/drugiej strony... Jeszcze raz? Mo˝e. Prosz´ mówiç dalej. Mo˝liwe. W∏aÊnie! Chyba nie. Chyba tak. Wr´cz przeciwnie. Naprawd´? No wi´c? A wi´c... No to co z tego? Przepraszam, ale si´ Êpiesz´. Na pewno nie. To zale˝y od tego, czy... To mnie nie obchodzi. To nie ma sensu. To fakt! ¸adna historia! To niemo˝liwe. Nie jest tak êle. To jest tylko pana (pani) zdanie. Tak, tak. To prawda. Tak to ju˝ jest. Rzecz w tym, ˝e... Nie ma porównania. Jak to? Co pan (pani) sàdzi? Có˝ za ró˝nica? Tak, ale... Tak, oczywiÊcie. Pan (pani) zwariowa∏(a) Pan (pani) ma racj´. Pan (pani) nie ma racji. Pan (pani) ˝artuje. CoÊ takiego. Te˝ coÊ. Tak nie mo˝na. Tak nie mo˝na mówiç. Tak nie mo˝na myÊleç.

INFORMAL COMMANDS The following commands are given in informal style, and should be used only with close friends and family. Be quiet. Cicho bàdê. Calm down. Uspokój si´. Come here. Chodê tu. Do this for me. Zrób to dla mnie. Don't be -stupid-. Nie bàdê -g∏upi (g∏upia)-. -a bore-nudny (nudna)-impudent-hardy (harda)-ridiculous-Êmieszny (Êmieszna)-stubborn-uparty (uparta)-that way-taki (taka)Don°'t be afraid. Nie bój si´. Don't be angry. Nie gniewaj si´. Don't be surprised. Nie dziw si´. Don't be silly. Nie wyg∏upiaj si´. Don't bother me. Nie przeszkadzaj (mi). Don't concern yourself. Nie przejmuj si´. Don't do that. Nie rób tego. Don't get upset. Nie denerwuj si´. Don't hurry. Nie Êpiesz si´. Don't worry. Nie martw si´. Forgive me. Wybacz (mi). Get off my back. Odczep si´. Get rid of that. Rzuç to. Give me a break. Daj (mi) spokój. Give me that. Daj mi to. Give that back. Oddaj to. Go away! Idê stàd! Guess! Zgadnij! Have a good time. Baw si´ dobrze. Help me. Pomó˝ mi. Hurry up. PoÊpiesz si´. Leave that be. Zostaw to. Let's not talk about it. Nie mówmy o tym. Put this on. W∏ó˝ to. Shove off! Wypchaj si´! Shut up. Zamknij si´. Sleep well. Âpij dobrze. Stop it. Przestaƒ. Take it easy. Trzymaj si´. Take that off. Zdejm to. Take this. Weê to. Tell me... Powiedz mi... Wait. Czekaj.

DO YOU SPEAK...? I don’t speak Polish very well. Do you speak - -? -English-German-French-Spanish-ItalianHow does one say that -in Polish-? Please repeat that. Please say that again. Please speak more -slowly(loudly-. I don't know that word. Just a minute, I’ll check in the dictionary. I understand. I understand a little. I don't understand. I don't understand anything I don't understand that word. I understand everything. I know.
I don’t know. I hear. I don’t hear. I see. I don’t see. I have no idea. Is this correct Polish?` What? (I beg your pardon?) What does that mean?

Nie mówi´ po polsku zbyt dobrze. Czy pan (pani) mówi - -? -po angielsku-po niemiecku-po francusku-po hiszpaƒsku-po w∏oskuJak to si´ mówi -po polsku-? Prosz´ to powtórzyç. Prosz´ to jeszcze raz powiedzieç. Prosz´ niech pan (pani) mówi -wolniej(g∏oÊniej-. Nie znam tego s∏owa. Zaraz sprawdz´ w s∏owniku. Rozumiem. Troch´ rozumiem. Nie rozumiem. Nic nie rozumiem. Nie rozumiem tego s∏owa. Wszystko rozumiem. Wiem. Nie wiem. S∏ysz´. Nie s∏ysz´. Widz´. Nie widz´. Nie mam poj´cia. Czy to dobrze po polsku? Prosz´? Co to znaczy?

NEEDS, WANTS, PREFERENCES Could you - - me... -bring-do-give-hand-help-show-tellI’d like - -. Give me - -. -a pencil-a ballpointI feel like... I don't feel like... I'd gladly do that. I’m hungry. I’m thirsty. I'm sleepy. I’m tired. I’m lost. I’m sick. I feel bad. I need -help-. -adviceI want to... I’d like to... ...buy something. ...do something. ...drink something. ...eat something. ...find something. ...go somewhere. ...see someone. ...telephone somewhere. I have to... ...catch my breath. ...do some shopping. ...fix dinner. ...get up. ...go home. ...go to sleep. ...go to the bathroom. ...hurry. ...rest. ...take a bath. ...take care of something. ...tidy up. ...wash my clothes. ...wash my hands. I prefer to ... ...do that myself. ...not say anything. ...stay at home. Did you get a good night's sleep?

Czy pan (pani) mo˝e mi... -przynieÊç-zrobiç-daç-podaç-pomóc-pokazaç-powiedzieçProsz´ - -. -o∏ówek-d∏ugopisMam ochot´ na... Nie mam ochoty na... Ch´tnie to zrobi´. Jestem g∏odny (g∏odna). Chce mi si´ piç. Chce mi si´ spaç. Jestem Êpiàcy (Êpiàca). Jestem zm´czony (-a)˘. Zgubi∏em (-am) si´. Jestem chory (chora). êle si´ czuj´. Potrzebuj´ -pomocy-. -poradyChc´... Chcia∏(a)bym... ...coÊ kupiç. ...coÊ zrobiç. ...si´ napiç. ...coÊ zjeÊç. ...coÊ znaleêç. ...gdzieÊ pójÊç. ...kogoÊ zobaczyç. ...gdzieÊ zatelefonowaç. Musz´... ...odetchnàç. ...zrobiç zakupy. ...ugotowaç obiad. ...wstaç. ...iÊç do domu. ...iÊç spaç. ...iÊç do toalety. ...si´ Êpieszyç. ...odpoczàç. ...si´ wykàpaç. ...za∏atwiç jakàÊ spraw´. ...posprzàtaç. ...zrobiç pranie. ...umyç r´ce. Wol´... ...zrobiç to sam (sama). ...nic nie mówiç. ...zostaç w domu. Wyspa∏eÊ (wyspa∏aÊ) si´?

II. GENERAL INTEREST AGE, APPEARANCE, CHARACTER How old are you? I am - - years old. -twenty-thirty-forty-fifty-sixty-seventy-eightyYou don't look your age. You look - - . -great(well(bad-pretty(ugly-young(old-tired-sleepyWho is that man(woman -in the glasses-? -in the black sweater-? -in the cap-? -in the hat-? pretty(beautiful(graceful(old woman handsome(old man interesting person an older(younger person tall, short, thin, fat blond m./f. brunet(brunette That's a great dress! He(she is - -. -ambitious-an angel-arrogant-boring-greedy-intelligent-naive-niceHe's (she's) not as nice as he (she) looks. That's Adam(Eve for you. He is like his father. She is like her mother. She is ugly as sin (night). He's as dull as a hammer. He's as stupid as an ox.

Ile pan (pani) ma lat? Mam - - lat. -dwadzieÊcia-trzydzieÊci-czterdzieÊci-pi´çdziesiàt-szeÊçdziesiàt-siedemdziesiàt-osiemdziesiàtPan (pani) nie wyglàda na swoje lata. Pan (pani) - - wyglàda. -Êwietnie, dobrze, êle-∏adnie, brzydko-m∏odo, staro-na zm´czonego (zm´czonà)-na niewyspanego (-spanà)Kto to jest ten pan(ta pani -w okularach-? -w czarnym swetrze-? -w czapce-? -w kapeluszu-? ∏adna(pi´kna(zgrabna(stara kobieta przystojny(stary m´˝czyzna interesujàca osoba starsza(m∏odsza osoba wysoki, niski, szczup∏y, gruby blondyn(blondynka brunet(brunetka Znakomita sukienka! On(ona jest - -. -ambitny-anio∏em-zarozumia∏y (-a)-nudny (-a)-chciwy (-a)-inteligentny (-a)-naiwny (-a)-sympatyczny (-a)On (ona) nie jest tak mi∏y (mi∏a), jak wyglàda. To jest ca∏y (ca∏a) Adam (Ewa)! On jest podobny do ojca. Ona jest podobna do matki. Ona jest brzydka jak noc. On jest t´py jak m∏ot. On jest g∏upi jak baran.

ATMOSPHERE, WEATHER What's the weather like? What a gorgeous day! It's -nice- here. -beautiful-, -ugly-boring-cold-, -hot-comfortable-, -uncomf.-dry-, -wet-foggy-humid-pleasant (weather only)-pleasant-, -unpleasant-rainy-stuffy-sunny-, -cloudy-warm-wonderful-, -awfulIt's raining. It's snowing, hailing. There's a frost, wind. There's going to be a storm. There's thunder and lightning. thunder, lightning The sun(moon is shining. The stars are shining. What's the temperature? It's 18 degrees above( below. Dress warmly. What's the weather forecast?

Jaka dziÊ jest pogoda? Jaki Êliczny dzieƒ! Tu jest -∏adnie-. -pi´knie-, -brzydko-nudno-zimno-, -goràco-wygodnie-, -niewygodnie-sucho-, -mokro-mglisto-parno-pogodnie-przyjemnie-, -paskudnie-deszczowo-duszno-s∏onecznie-, -pochmurnie-ciep∏o-wspaniale-, -okropniePada deszcz. Leje. Pada Ênieg, grad. Sypie Ênieg. Jest mróz, wiatr. B´dzie burza. B∏yska si´ i grzmi. grom, b∏yskawica Âwieci s∏oƒce/ksi´˝yc. Migocà gwiazdy. Ile jest dziÊ stopni? Jest osiemnaÊcie stopni ciep∏a(mrozu. Ubierz si´ ciep∏o. Jaka jest prognoza pogody?

LANDSCAPE (NATURAL) What a beautiful view! cliff, bare rocks cloud, clouds (dark) cloud, clouds (light) desert Earth, on Earth environment environmental protection field, fields forest, forests gulf (bay), gulfs hill, hills island, islands lake, lakes land, lands meadow, meadows moon mountain, mountains mouth of river nature ocean, oceans peninsula, peninsulas plain, plains planet, planets pollution river, rivers rock, rocks sand sea, seas sky, skies source of river star, stars stream sun valley, valleys wilderness world, in the world Let's go on a walk to the woods(park. We took a stroll in the woods. We're going on an excursion -to the Mazovian lakes-. -to the Tatra/Carpathian/ Sudeten mountains-. -to the sea, mountains-. I spent my vacation -at the sea-, -in the mountains-.

Jaki pi´kny widok! ska∏a, ska∏y chmura, chmury ob∏ok, ob∏oki pustynia Ziemia, na Ziemi Êrodowisko naturalne ochrona Êrodowiska pole, pola las, lasy zatok, zatoki wzgórze, wzgórza wyspa, wyspy jezioro, jeziora ziemia, ziemie ∏àka, ∏àki ksi´˝yc góra, góry ujÊcie przyroda ocean, oceany pó∏wysep, pó∏wysepy równina, równiny planeta, planety zanieczyszczenie rzeka, rzeki kamieƒ, kamienie piasek morze, morza niebo, niebiosa êród∏o gwiazda, gwiazdy strumieƒ, potok s∏oƒce dolina, doliny puszcza Êwiat, na Êwiecie Chodêmy na spacer do lasu(parku. SpacerowaliÊmy w lesie. Jedziemy na wycieczk´ - -. -na Mazury-. -w Tatry/Karpaty/Sudety-. -nad morze-, -w góry-. Sp´dzi∏em (-am) urlop -nad morzem-, -w górach-.

LANDSCAPE (MAN-MADE) bridge, bridges building, buildings canal, canals castle, castles dam, dams ditch, ditches factory, factories farm, farms highway, highways mill mine, mines monument, monuments nature preserve power station railroad track(s) ruins smoke smokestack, smokestack telephone pole tower, towers town, towns village, villages windmill, windmills

most, mosty budynek, budynki kana∏, kana∏y zamek, zamki tama, tamy rów, rowy fabryka, fabryki gospodarstwo, gospodarstwa szosa, szosy m∏yn, m∏yny kopalnia, kopalnie pomnik, pomniki rezerwat przyrody elektrownia tor kolejowy, tory kolejowe ruiny dym komin, kominy s∏up telefoniczny wie˝a, wie˝e miasto, miasta wieÊ, wsie wiatrak, wiatraki

FARM animal, animals barn, in the b. chicken house, in the ch. h. combine country, in the country farm, on the f. farmer, farmers fertilizer granary, in the gr. harvest hectare, 30 hectares land, on the l. livestock manure orchard peasant, peasants pigsty, in the p.st. pitchfork plow reaper, mowing machine scythe sewer stable, in the st. thresher, threshing machine to plow, I plow, (s)he plows to reap, I reap, (s)he reaps to sow, I sow, (s)he sows tractor wagon well, in the well yoke I grow -wheat-. -oats-, -barleygrain-, -sugar beetsWe raise -sheep-. -pigs--horses-, -cows-chickens-, -geese-, -ducksWe till the soil.

zwierz´, zwierz´ta obora, w oborze kurnik, w kurniku kombajn wieÊ, na wsi gospodarstwo, w g-rstwie rolnik, rolnicy nawóz sztuczny spichlerz, w spichlerzu ˝niwa, zbiory hektar, trzydzieÊci hektarów rola, na roli inwentarz nawóz sad ch∏op, ch∏opi chlew, w chlewie wid∏y p∏ug kosiarka kosa siewnik stodo∏a, w stodole m∏ocarnia oraç, orz´, orze kosiç, kosz´, kosi siaç, siej´, sieje traktor furmanka studnia, w studni jarzmo Uprawiam -przenic´-. -j´czmieƒ-, -owies-zbo˝e-, -buraki cukroweHodujemy -owce-. -Êwinie-, -konie-, -krowy-kury-, -g´si-, -kaczkiObrabiamy ziemi´.

FAMILY, WORK family I have a large(small family. husband. I have a husband. wife. I have a wife. I am married (m.) I am married (f.) I am single. I am a bachelor. I am engaged. We are engaged. I'm already a grandfather/ grandmother. I am divorced. child, children We have children. I don't have any children. The children are still small. The children are already grown. They go to a public/ private//community school. My son/daughter is at the university. I work as an -engineer-. I am an -engineer-. I have a good job. I work in an office. I work in administration/ production. What does your husband do? What does your wife do? My wife also works. My wife works at home. Everyday life is difficult. I work from 8 to 3. I work from 9 to 5. I work from morning to night. I leave for work early. In our country, we don't work as hard as you. In our country it's different. I return from work late. I have worked there for five years already. I am unemployed. How much do you make? I have a good/low salary. I save a lot in the bank. I pay a lot of taxes. I pay a lot for -food-. -my apartment-clothing-insuranceWe had to take out a loan. I have three weeks of

rodzina Mam du˝à(ma∏à rodzin´. Mà˝. Mam m´˝a. ˝ona. Mam ˝on´. Jestem ˝onaty. Jestem zam´˝na (m´˝atkà). Jestem nie˝onaty (niezam´˝na). Jestem kawalerem. Jestem zar´czony (-a). JesteÊmy zar´czeni. Jestem ju˝ dziadkiem/ babcià. Jestem rozwiedziony (-a). dziecko, dzieci Mamy dzieci. Nie mam dzieci. Dzieci sà jeszcze ma∏e. Dzieci sà ju˝ doros∏e. Chodzà do paƒstwowej/ prywatnej/spo∏ecznej szko∏y. Syn/córka studiuje na uniwersytecie. Pracuj´ jako -in˝ynier-. Jestem -in˝ynierem-. Mam dobrà prac´. Pracuj´ w biurze. Pracuj´ w administracji/ produkcji. Co robi pani mà˝? Co robi pana ˝ona? ˚ona te˝ pracuje. ˚ona pracuje w domu. ˚ycie codzienne jest trudne. Pracuj´ od ósmej rano do trzeciej po po∏udniu. Pracuj´ od dziewiàtej rano do piàtej po po∏udniu. Pracuj´ od rana do wieczora. Wychodz´ do pracy wczeÊnie. U nas nie pracuje si´ tak ci´˝ko, jak u was. U nas jest inaczej. Wracam z pracy póêno. Pracuj´ tam ju˝ pi´ç lat. Jestem bezrobotny (-a) (bez pracy. Ile pan (pani) zarabia? Mam dobrà/niskà pensj´. Du˝o oszcz´dzam w banku. P∏ac´ du˝y podatek. Wydaj´ du˝o na -jedzenie-. -mieszkanie-ubranie-ubezpieczenieMusieliÊmy wziàç po˝yczk´. Mam trzy tygodnie urlopu.

vacation. medical care I have free medical care. I have a scholarship. I have a maternity leave. The scholarship comes to 2 miliony zlotys a month. I make 3,000,000 zlotys a month. union. I belong to a union. I have to change jobs. I'm looking for work. I found a new job. I got a raise. I got a promotion. average salary I have -a full-time position-. -half-time employmentunemployment unempl. compensation work place

opieka lekarska Mam bezp∏atnà opiek´ lekarskà. Mam stypendium. Mam urlop macierzyƒski. Stypendium wynosi dwadzieÊcia milionów z∏otych. Zarabiam trzy miliony z∏otych na miesiàc. zwiàzek. Nale˝´ do zwiàzku. Musz´ zmieniç prac´. Szukam pracy. Znalaz∏em (-am) nowà prac´. Dosta∏em (-am) podwy˝k´. Awansowa∏em (-am). Êrednia p∏aca Mam -pe∏en etat-. -pó∏ etatubezrobocie zasi∏ek dla bezrobotnych zak∏ad pracy

LIVING SITUATION Where do you live? I live in the city/country. I live in a single-family house. We're building our own home. I live in an apartment/duplex. It is a cooperative/owned apartment. There are three rooms with a kitchen and bath. I live -in a dormitory-. -in old construction-in apartment blocksI rent a -room-. -apartment-efficiency apartment-. I live together with my parents. My parents live with us. I live with some friends. I'd like to have my own apartment. I'm looking for a new apartment. I'm moving out. I'm moving to a new apartment. I'm looking for a small furnished apartment. I'm calling about the advertisement. What's the cost? Is everything included in that? Which district is that? It's in the very center. How much do you pay for your apartment? What's the rent? I pay 800 dollars a month. I also pay the -gas- bill. -electricity-heating-phone-water-

Gdzie pan (pani) mieszka? Mieszkam w mieÊcie/na wsi. Mieszkam w domku jednorodzinnym. Budujemy w∏asny dom. Mieszkam w mieszkaniu/ bliêniaku. Jest to mieszkanie spó∏dzielcze/w∏asnoÊciowe. Sà trzy pokoje z kuchnià i ∏azienkà. Mieszkam -w akademiku-. -w starym budownictwie-w blokachWynajmuj´ -pokój-. -mieszkanie-kawalerk´Mieszkam razem z rodzicami. Rodzice mieszkajà z nami. Mieszkam u znajomych. Chcia∏(a)bym mieç w∏asne mieszkanie. Szukam nowego mieszkania. Wyprowadzam si´. Przeprowadzam si´ do nowego mieszkania. Szukam ma∏ego mieszkania z umeblowaniem. Dzwoni´ w sprawie og∏oszenia. Jaka jest cena? Czy w tym sà wszystkie Êwiadczenia? Która to jest dzielnica? To jest w samym centrum. Ile pan (pani) p∏aci za mieszkanie? Jaki jest czynsz? P∏ac´ osiemset dolarów na miesiàc. P∏ac´ te˝ rachunek za -gaz-. -Êwiat∏o(pràd-ogrzewanie-telefon-wod´-

EATING AT HOME breakfast, dinner, supper for breakfast, dinner, supper Breakfast is ready. Dinner is ready. Supper is ready. We're inviting you to our place for dinner. Please come to the table. Bon appetite! How do you like this meat(fish(soup? Everything tastes wonderful. May I give you more of something? May I serve you something else? May I pour you some more wine(beer(vodka(water? No thanks. Nothing more for me, thanks Just a little, please. Please pass the salt(pepper. To your health! Here's to the -guests-! -hosts-ladiesI'll wash up, all right? What shall we do after - -? -breakfast-dinner-supper-

Êniadanie, obiad, kolacja na Êniadanie, obiad, kolacj´ Âniadanie gotowe. Obiad gotowy. Kolacja gotowa. Zapraszamy do nas na obiad. Prosz´ do sto∏u. Smacznego! Jak panu (pani) smakuje to mi´so(ta ryba(ta zupa? Wszystko znakomicie smakuje. Do∏o˝yç czegoÊ? Podaç panu (pani) jeszcze coÊ? Nalaç panu (pani) jeszcze wina(piwa(wódki(wody? Dzi´kuj´. Ju˝ nic dla mnie, dzi´kuj´. Tylko troch´, prosz´. Prosz´ o sól(pieprz. Na zdrowie! Zdrowie -goÊci-! -gospodarzy-pi´knych paƒJa pozmywam, dobrze? Co b´dziemy robiç po - -? -Êniadaniu_ -obiedzie-kolacji-

IS THERE ANY? THERE ISN'T ANY Is there any... ...butter? ...cabbage? ...cheese? ...coffee? ...fresh bread? ...ham? ...juice? ...meat? ...milk? ...mustard? ...sauce? ...sausage? ...sugar? ...tea? ...Turkish coffee? ...water? There isn't any... ...butter. ...cabbage? ...cheese. ...coffee. ...fresh bread. ...ham. ...juice. ...meat. ...milk. ...mustard. ...sausage. ...soda water. ...sugar. ...tea. ...water

Czy jest... ...mas∏o? ...kapusta? ...ser? ...kawa? ...Êwie˝y chleb? ...szynka? ...sok? ...mi´so? ...mleko? ...musztarda? ...sos? ...kie∏basa? ...cukier? ...herbata? ...kawa po turecku? ...woda? Nie ma... ...mas∏a. ...kapusty. ...sera. ...kawy. ...Êwie˝ego chleba. ...szynki. ...soku. ...mi´sa. ...mleka. ...musztardy. ...kie∏basy. ...wody sodowej. ...cukru. ...herbaty. ...wody.

TOWN, DIRECTIONS direction. in what d.? way. what way? Can we go there on foot? What are you looking for? Do you happen to know where is the nearest - -? -hotel-mailbox-telephone-churchExcuse me, where is the -American Embassy-? Is it -close to- here? -far fromHow does one get (by vehicle(on foot) - -? -home-to the bank-to the bar-to the cafe-to the church-to the embassy-to the hotel-to the institute-to the museum-to the office-to the opera-to the post-office-to the restaurant-to the school-to the stadium-to the theater-to the universityGo (by vehicle(on foot) - -. -along this street-along this sidewalk-along this path-to the right-to the left-straight ahead-this way-that way-there and backcross street crossing intersection railroad tracks signpost traffic traffic circle traffic lights Do not cross. One-way traffic. Please show me on the map/city map. That isn't on the map/ city map.

kierunek, w jakim kierunku? strona, w którà stron´? Czy mo˝emy tam iÊç pieszo? Czego pan (pani) szuka? Czy pan (pani) si´ orientuje gdzie jest najbli˝sz-y(a - -? -hotel-skrzynka pocztowa-telefon-koÊció∏Przepraszam, gdzie jest -ambasada amerykaƒska-? Czy to jest -blisko- stàd? -dalekoJak dojechaç(dojÊç - -? -do domu-do banku-do baru-do kawiarni-do koÊcio∏a-do ambasady-do hotelu-do instytutu-do muzeum-do biura-do opery-na poczt´-do restauracji-do szko∏y-na stadion-do teatru-na uniwersytetNiech pan (pani) jedzie( idzie - -. -tà ulicà-tym chodnikiem-tà Êcie˝kà-na prawo-na lewo-prosto-w t´ stron´-, -t´dy-w tamtà stron´-tam i z powrotemprzecznica przejÊcie skrzy˝owanie tory kolejowe drogowskaz ruch rondo sygna∏y drogowe PrzejÊcia nie ma. Ruch jednokierunkowy. Prosz´ niech pan (pani) mi to poka˝e na mapie/planie miasta. Nie ma tego na mapie/planie.

BUILDINGS, PLACES IN TOWN bank. -in the bankbar. -in the barbuilding. -in the bbuildingcafe. -in the cafechurch. -in the churchcustoms office. -in the c.o.hotel. -in the hotelhouse, home. -at homemarket (open air). -at the m.monument. -by the m.movie theater. -in the m.th.museum. -in the museumoffice. -in the officeopera. -in the operapolice station. -at the p.st.post-office. -in the p.o.prison. -in prisonrestaurant. -in the restaurantschool. -in the schoolstore. - in the storetheater. -in the theatertravel office. -in the tr. o.university. -at the university-

bank. -w bankubar. -w barze budynek. -w budynku-kawiarnia. -w kawiarnikoÊció∏. -w koÊcieleurzàd celny. -w urz´dzie celnymhotel. -w hoteludom. -w domutarg. -na targupomnik. -przy pomnikukino. -w kiniemuzeum. -w muzeumbiuro. -w biurzeopera. -w operzeposterunek policji. -na posterunku policjipoczta. -na poczciewi´zienie. -w wi´zieniurestauracja. -w r-racjiszko∏a. -w szkolesklep. -w sklepieteatr. -w teatrzebiuro podró˝y. -w biurze p.uniwersytet. -na u-tecie-

ROOMS, INSIDE BUILDINGS building, in the building entrance, by the entrance exit, by the exit room, in the room window, in the window The window is open. The window is shut. door, in the door The door is open. The door is shut. The door is locked. Please shut/open the door. Please don't shut/open the door. roof, on the r. attic, in the attic floor, on the fl. wall, on the w. ceiling, on the ceiling corner, in the corner basement, in the basement elevator, by the elevaator stairs, by the stairs Let's take the stairs. escalator upstairs downstairs to upstairs to downstairs Let's go upstairs. Let's go downstairs. inside outside outdoors floor (storey), on the floor ground floor , on the gr.fl. -1st- floor -2nd-3rd-5thOur room is on the -1st- floor. -2nd-3rd-5th-

budynek, w budynku wejÊcie, przy wejÊciu wyjÊcie, przy wyjÊciu pokój, w pokoju okno, w oknie Okno jest otwarte. Okno jest zamkni´te. drzwi, w drzwiach Drzwi sà otwarte. Drzwi sà zamkni´te. Drzwi sà zamkni´te na klucz. Prosz´ zamknàç/otworzyç drzwi. Prosz´ nie zamykaç/otwieraç drzwi. dach, na dachu poddasze, na poddaszu pod∏oga, na pod∏odze Êciana, na Êcianie sufit, na suficie kàt, w kàcie piwnica, w piwnicy winda, windà schody, schodami Wejdêmy schodami. schody ruchome na górze na dole na gór´ na dó∏ Wejdêmy na gór´. Zejdêmy na dó∏. na wewnàtrz na zewnàtrz na dworze pi´tro, na pi´trze parter, na parterze -pierwsze- pi´tro -drugie-trzecie-piàteNasz pokój jest na -pierwszym- pi´trze. -drugim-trzecim-piàtym-

DAYS OF WEEK I'm leaving - Sunday. -on SundayMonday. -on MondayTuesday. -on TuesdayWednesday. -on Wed.Thursday. -on ThursdayFriday. -on FridaySaturday. -on SaturdayWhat's the day today? Today is Sunday.

Wyje˝dam - -. niedziela. -w niedziel´poniedzia∏ek. -w p-∏ekwtorek. -we wtorekÊroda. -w Êrod´czwartek. -w czwartekpiàtek. -w piàteksobota. -w sobot´Jaki jest dziÊ dzieƒ? Dzisiaj jest niedziela.

DAY, WEEK today yesterday tomorrow day before yesterday day after tomorrow in the morning in the afternoon in the evening at night this morning yesterday evening tomorrow afternoon on Monday morning on Wednesday evening on Friday afternoon on Sunday at night day, days two/three/four days in two days in five days all(every day night, nights two/three/four nights five nights all/every night hour, hours in an hour in two hours in five hours minute, minutes second, seconds week, weeks in two weeks in six weeks all week every week/month/year daily every week this week(year

dziÊ, dzisiaj wczoraj jutro przedwczoraj pojutrze rano po po∏udniu wieczorem w nocy, nocà dziÊ rano wczoraj wieczorem jutro po po∏udniu w poniedzia∏ek rano w Êrod´ wieczorem w piàtek po po∏udniu w niedziel´ nocà dzieƒ, dni dwa/trzy/cztery dni za dwa dni za pi´ç dni ca∏y dzieƒ(ka˝dego dnia noc, noce dwie/trzy/cztery noce pi´ç nocy ca∏à/ka˝dà noc godzina, godziny za godzin´ za dwie godziny za pi´ç godzin minuta, minuty sekunda, sekundy tydzieƒ, tygodnie za dwa tygodnie za szeÊç tygodni ca∏y tydzieƒ co tydzieƒ/miesiàc/rok(u) codziennie ka˝dego tygodnia w tym tygodniu(roku

MONTHS, SEASONS, YEARS I was born - -. January. -in JanuaryFebruary. -in FebruaryMarch. -in MarchApril. -in AprilMay. -in MayJune. - in JuneJuly. -in JulyAugust. -in AugustSeptember. -in SeptemberOctober. -in OctoberNovember. -in NovemberDecember. -in Decemberfall, in the fall spring, in the spring summer, in the summer winter, in the winter month, months two(three(four months seven months in four months in five months year, years two(three(four years eight years in a year in two years in ten years What's the date today? Today is the first of November. This is 1993. century, age in the 20th century

Urodzi∏em (-am) si´ - -. styczeƒ. -w styczniuluty. -w lutym marzec. -w marcu-kwiecieƒ. -w kwietniumaj. -w majuczerwiec. -w czerwculipiec. -w lipcusierpieƒ. -w sierpniuwrzesieƒ. -we wrzeÊniupaêdziernik. w paêdziernikulistopad. -w listopadziegrudzieƒ. -w grudniujesieƒ, w jesieni (jesienià) wiosna, na wiosn´ (wiosnà) lato, w lecie (latem) zima, w zimie (zimà) miesiàc, miesiàce dwa(trzy(cztery miesiàce siedem miesi´cy za cztery miesiàce za pi´ç miesi´cy rok, lata dwa(trzy(cztery lata osiem lat za rok za dwa lata za dziesi´ç lat Którego jest dzisiaj? Dzisiaj jest pierwszy listopada. Mamy rok tysiàc dziewi´çset dziewi´çdziesiàty trzeci wiek w dwudziestym wieku

COMPASS DIRECTIONS That's located - -. east. -in the easteastern north. in the northnorthern south. -in the southsouthern west. -in the westwestern northeast southwest

To si´ znajduje - -. wschód. -na wschodziewschodni pó∏noc. -na pó∏nocypó∏nocny po∏udnie. -na po∏udniupo∏udniowy zachód. -na zachodziezachodni pó∏nocno-wschodni po∏udniowo-zachodni

HOLIDAYS, OCCASIONS All Saints' Day Dzieƒ Wszystkich Âwi´tych Easter Wielkanoc Christmas Bo˝e narodzenie Christmas Eve Wigilia Corpus Christi Âwi´to Pracy Mother's Day Dzieƒ Matki. New Year Nowy Rok Thanksgiving Dzieƒ Dzi´kczynienia anniversary rocznica award nagroda birthday urodziny engagement zar´czyny graduation (high school) matura graduation (university) dyplom name-day imieniny occasion, on the occasion of okazji, z okazji a raise awans wedding Êlub Best wishes! Najlepsze ˝yczenia! Congratulations! Gratuluj´! Good luck! Powodzenia! Long may (s)he live! Niech ˝yje! A hundred years! Sto lat!* Happy Holidays! Weso∏ych Âwiàt! Happy New Year! Szcz´Êliwego Nowego Roku! Good luck! Powodzenia! All the best! Wszystkiego najlepszego! Same to you! Nawzajem! To your health! Na zdrowie! * The traditional birthday and name-day toast.

WHAT TIME IS IT? What time is it? It's -one o'clock-. -two o'clock-three o'clock-five after one-quarter after two-three-thirty-quarter to five-ten till sixWe are late. We still have time. We have lots of time. We don't have time for that. for what time? at what time? at one(two (o'clock) by three(four (o'clock) before six(seven (o'clock) after eight(nine (o'clock) We begin at ten. We finish at eleven. It's already after twelve. What time shall we meet? What time do you have to be home? I have to be home by eight. It's time. It's high time. It's time to -sleep-. -get up-go-, -return-

Która jest godzina? Jest -godzina pierwsza-. -godzina druga-godzina trzecia-pi´ç po pierwszej-kwadrans po drugiej-wpó∏ do czwartej-za kwadrans piàta-za dziesi´ç szóstaJesteÊmy spóênieni. Jeszcze mamy czas. Mamy du˝o czasu. Nie mamy na to czasu. na którà godzin´? o której godzinie? o pierwszej(drugiej do trzeciej(czwartej przed szóstà(siódmà po ósmej(dziewiàtej Zaczynamy o dziesiàtej. Koƒczymy o jedenastej. Ju˝ jest po dwunastej. O której si´ spotkamy? O której pan (pani) musi byç w domu? Musz´ byç w domu o ósmej. Ju˝ czas. Najwy˝szy czas. Pora -spaç-. -wstawaç-iÊç-, -wracaç-

COLORS beige black blue brown cream-colored green grey light green navy orange pink purple red salmon yellow light yellow dark brown What color? I prefer that in -green-. -black-white-red-

be˝owy czarny niebieski, b∏´kitny bràzowy kremowy zielony szary seledynowy granatowy pomaraƒczowy ró˝owy fioletowy czerwony ∏ososiowy ˝ó∏ty jasno˝ó∏ty ciemnobràzowy Jakiego koloru? Wol´ to w -zielonymkolorze. -czarnym-bia∏ym-czerwonym-

III. DAILY ROUTINE FORMALITIES accompanying persons border border control border crossing citizenship customs customs control driver's license marital status passport control passport number personal identification place of birth place of residence stay, visit student ID transit visa visa Visa issued in ... Your documents, please. How long do you plan to stay in Poland? Please fill out this -form-, -survey-. What places do you plan to visit? You'll have to pay duty.

osoby towarzyszàce granica kontrola graniczna przejÊcie graniczne obywatelstwo c∏o kontrola celna prawo jazdy stan cywilny kontrola paszportowa numer paszportu dowód osobisty miejsce urodzenia miejsce sta∏ego zamieszkania pobyt legitymacja studencka wiza tranzytowa wiza Wiza wystawiona w ... Dokumenty prosz´. Jak d∏ugo pan (pani) zamierza zostaç w Polsce? Prosz´ wype∏niç ten -formularz-, -ankiet´-. Jakie miejsca pan (pani) planuje odwiedziç? Musi pan (pani) zap∏aciç c∏o.

EMERGENCIES accident Attention. Watch out. danger emergency Emergency Number: nine-nine-nine robbery mugging burglary thief What happened? Quick! Right away! Help! Call a doctor. Call an ambulance. Call the police. Call the fire department. Please call a priest. It's already too late.

nieszcz´Êliwy wypadek Uwaga. niebezpieczeƒstwo nag∏y wypadek Pogotowie Ratunkowe, numer dziewi´ç-dziewi´çdziewi´ç. rabunek napad w∏amanie z∏odziej Co si´ sta∏o? Szybko! Zaraz! Pomocy! Prosz´ wezwaç lekarza. Prosz´ wezwaç pogotowie. Prosz´ wezwaç policj´. Prosz´ wezwaç stra˝ po˝arnà. Prosz´ wezwaç ksi´dza. Jest ju˝ za póêno.

ACCOMMODATIONS Are there any free rooms Czy sà wolne pokoje in the hotel? w hotelu? What’s the price of a room Ile kosztuje pokój na per night? jednà noc? Your last name? Nazwisko pana (pani)? My name is - -. Nazywam si´ - -. Do you have a reserCzy pan (pani) ma rezervation? wacj´? Yes, here’s the confirmation. Tak, tu jest potwierdzenie. I’d like a... Prosz´... ...single room. ...pokój jednoosobowy. ...double room. ...pokój dwuosobowy. ...room with a bath. ...pokój z ∏azienkà. ...room with a shower. ...pokój z prysznicem. ...room with hot water. ...pokój z ciep∏à wodà. ...suite. ...apartament. Is there a - - in the room? Czy w pokoju jest - -? -telephone-telefon-television-telewizorCould you show me Czy mo˝e pan (pani) mi the room? pokazaç ten pokój? Where is the key? Gdzie jest klucz? Where is the elevator? Gdzie jest winda? The elevator doesn't work. Winda jest nieczynna. Where are the stairs? Gdzie sà schody? What floor is it on? Na którym to jest pi´trze? Fine, I’ll take it - -. Dobrze, bior´ go - -. -for one night-na jednà dob´-for two nights-na dwie dobyWhat’s my room number? Jaki jest numer pokoju? May I help you with your Czy mog´ pomóc panu (pani) luggage? z baga˝em? Thanks, I'll manage. Dzi´kuj´, dam sobie rad´. After you. Prosz´. The room is -empty-. Pokój jest -wolny-. -occupied-zaj´ty-fine-dobry-dirty-brudny-clean-czysty-small-ma∏y-large-du˝y-all right-w porzàdkuThe - - doesn’t work - - nie dzia∏a. -heating-ogrzewanie-electricity-Êwiat∏o-switch-kontakt-socket-gniazdko-tap-kurek-toilet-sp∏uczkaThere's no hot water. Nie ma ciep∏ej wody. The window doesn't want Okno nie chce si´ otworzyç. to open. May I speak to the manager? Czy mog´ rozmawiaç z kierownikiem? I'd like to order a taxi/ Chcia∏(a)bym zamówiç wake-up call taksówk´(budzenie for 6 o'clock. na godzin´ szóstà. Is there a - - in the hotel? Czy w hotelu jest - -? -conference room-sala konferencyjna-fax machine-telefax-late-night snack bar-nocny bar-restaurant-restauracja-

When will I get my passport? Can I have breakfast sent to the room? Please make the bill out to my company. Can I pay - -? -by check-with a traveller's check-with cash-with a credit card-

Kiedy otrzymam paszport? Czy mog´ dostaç Êniadanie do pokoju? Prosz´ wystawiç rachunek na mojà firm´. Czy mog´ zap∏aciç - -? -czekiem-czekiem podró˝nym-gotówkà-kartà kreydytowà-

TOURISM, CAMPING backpack campfire camping campground city map coach excursion guest rooms guide guidebook highway map housing (lodging) office information kayak mountaineering no vacancy private lodging registration card resort home sleeping bag tent tentground tour leader tourism tourist m./f. tourist home tourist information tourist travel office Are there any free places? Please fill out the registration card.` Does the campground have ...electricity? ...showers? ...toilets? Where can I fix something to eat?

plecak ognisko camping }kamping| teren campingowy plan miasta autokar wycieczka pokoje goÊcinne przewodnik (przewodniczka) przewodnik mapa samochodowa biuro kwaterunkowe informacja kajak wspinaczka brak miejsc kwatery prywatne karta meldunkowa dom wczasowy Êpiwór namiot pole namiotowe pilot (pilotka) turystyka turysta (turystka) dom turystyczny informacja turystyczna (IT) biuro turystyczne Czy sà wolne miejsca? Prosz´ wype∏niç kart´ meldunkowà. Czy camping ma ...elektrycznoÊç? ...prysznice? ...toalety? Gdzie tu mog´ coÊ ugotowaç?

BREAKFAST What can we get for breakfast? breakfast assortment I’ll have... ...a boiled egg. ...a fried egg. ...bacon. ...bread. ...butter. ...cheese. ...coffee with milk. ...coffee. ...cornflakes. ...cottage cheese. ...fruit chunks. ...ham. ...honey. ...hot chocolate. ...jam. ...milk. ...oatmeal. ...orange juice. ...a roll. ...scrambled eggs and ham. ...smoked meat. ...some juice. ...tea. ...toast. ...yogurt. Do you care for anything else? That's all, thanks.

Co mo˝na dostaç na Êniadanie? zestaw Êniadaniowy Prosz´... ...jajko gotowane. ...jajko sma˝one. ...bekon. ...chleb. ...mas∏o. ...ser. ...kaw´ z mlekiem. ...kaw´. ...p∏atki kukurydziane. ...twaróg. ...kompot. ...szynk´. ...miód. ...kakao. ...d˝em. ...mleko. ...p∏atki owsiane. ...sok pomaraƒczowy. ...bu∏k´. ...jajecznic´ na szynce. ...w´dlin´. ...sok. ...herbat´. ...grzanki. ...jogurt. Czy jeszcze coÊ dla pana (pani)? To wszystko, dzi´kuj´.

DINING I feel like (having)... ...lunch. ...dinner. ...something hot. ...something cold. ...something sweet. ...something good. ...something to eat. ...something to drink. Let me invite you for coffee/ ice cream/to a cafe. Where is a good Polish restaurant? I’d like a table for two (three, four) four people. Is this table taken? No, it's free. self-service Where can I wash my hands? Where’s the toilet? Pay toilet. Where’s the cloakroom? Cloakroom obligatory. May we see the menu? May I help you? And what for you? I'd like tomato soup, a pork chop, and a beer. And for me a veal cutlet, please. May we please have... ...an ashtray. ...a knife(fork(spoon. ...a plate. ...a glass(napkin. ...another chair. ...salt(pepper. ...more bread(butter. ...more water(wine. ...one more beer. ...appetizers. ...soup. borshch ...sour soup. Bon appetite! How do you like the... ...fish/beef/mutton/pork/ veal/liver? ...meat? ...roast? ...chicken/beefsteak/omelet/ cutlet/goulash? It's a little too - -. sweet/sour/sharp/salty/ strong/weak/cold/hot It's not very fresh. How do you like these noodles/canapés/ herring twists? Thank you. Everything was very good.

Mam ochot´ na... ...obiad. ...kolacj´. ...coÊ goràcego. ...coÊ zimnego. ...coÊ s∏odkiego. ...coÊ dobrego. ...coÊ do jedzenia. ...coÊ do picia. Zapraszam na kaw´/na lody/ do kawiarni. Gdzie jest dobra restauracja z polskà kuchnià? Prosz´ stó∏ na dwie (trzy, cztery) osoby. Czy ten stó∏ jest zaj´ty? Nie, jest wolny. samoobs∏uga Gdzie mog´ umyç r´ce? Gdzie jest toaleta(ubikacja? Toaleta jest p∏atna. Gdzie jest szatnia? Szatnia jest obowiàzkowa. Prosimy kart´. S∏ucham pana (panià)? A co dla pana (pani)? Prosz´ zup´ pomidorowà, kotlet schabowy, i piwo. A dla mnie prosz´ sznycel ciel´cy. Czy mo˝emy prosiç o... ...popielniczk´. ...nó˝(widelec(∏y˝eczk´. ...talerz. ...szklank´(serwetk´. ...jeszcze jedno krzes∏o. ...sól(pieprz. ...jeszcze chleba(mas∏a. ...jeszcze wody(wina. ...jeszcze jedno piwo. ...zakàski. …zup´... …barszcz. ...˝urek. Smacznego. Jak panu (pani) smakuje... ...ta ryba/wo∏owina/baranina /wieprzowina/ciel´cina/ wàtróbka? ...to mi´so? ...ta pieczeƒ? ...ten kurczak/befsztyk/ omlet/kotlet/gulasz? Jest troch´ za - -. s∏odki/kwaÊny/ostry/s∏ony mocny/s∏aby/zimny/goràcy Nie jest zbyt Êwie˝y (-a, -e). Jak panu (pani) smakujà te kluseczki/kanapki/ rolmopsy? Dzi´kuj´. Wszystko by∏o bardzo dobre.

May I have the check, please? We'd like to pay. It's on me, all right? Together or separate checks? Please keep the change, thank you. tip

Prosz´ rachunek. ChcielibyÊmy zap∏aciç. Ja zapraszam, dobrze? Razem czy osobno? Reszta dla pana (pani), dzi´kuj´. napiwek

Note: Poles often say Smacznego on beginning a meal and, more often, Dzi´kuj´ upon getting up from a meal.

SWEETS Nothing more, thanks. Just a small portion. Is there any... ...cheesecake/croissant? ...dessert/tort? ...poppy seed roll? ...pudding? ...sugar? ...whipped cream? Are there any... ...candies? ...chocolates? ...crepes? ...donuts? ...ginger cookies? ...ice cream (ices)? ...pastries? ...tea cookies? I don't like sweets.

Ju˝ nie mog´, dzi´kuj´. Prosz´ tylko ma∏à porcj´. Czy jest... ...jakiÊ sernik/rogalik? ...jakiÊ deser/tort? ...jakiÊ makowiec? ...budyƒ? ...cukier? ...bita Êmietana? Czy sà... ...cukierki? ...jakieÊ czekoladki? ...naleÊniki? ...pàczki? ...pierniczki? ...lody? ...jakieÊ ciastka? ...herbatniki? Nie lubi´ s∏odyczy.

SMOKING Do you smoke? May I light up? Please don't smoke. For Smokers No Smoking Please don't smoke here. You smoke too much. Would you like a cigarette? Thanks, I don't smoke. I'm giving up smoking. cigarette, cigarettes pack of cigarettes cigar. I smoke cigars. pipe. I smoke a pipe. ashtray May I have an ashtray. There's no ashtray. Do you have a -matches-? -a lighter-a light-pipe tobacco-

Czy pan (pani) pali? Czy mog´ zapaliç? Prosz´ nie paliç. Dla palàcych Palenie zabronione Prosz´ tu nie paliç. Za du˝o pan (pani) pali. Czy pan (pani) chce papierosa? Dzi´kuj´, nie pal´. Rzucam palenie. papieros, papierosy paczka papierosów cygaro. Pal´ cygara. fajka. Pal´ fajk´. popielniczka Prosz´ o popielniczk´. Nie ma popielniczki. Czy pan (pani) ma -zapa∏ki-? -zapalniczk´-ogieƒ-tytoƒ fajkowy-

WINE AND SPIRITS What would you like to drink? I’d like... ...a bottle of good wine. ...beer. ...brandy. ...champagne. ...cherry liqueur. ...egg liqueur. ...dry wine. ...red wine. ...sweet wine. ...vodka. ...whiskey. ...white wine. To your health! I'd like something nonalcoholic.

Czego si´ pan (pani) napije? Prosz´... ...butelk´ dobrego wina. ...piwo. ...koniak. ...szampana. ...wiÊniówk´. ...adwokat. ...wytrawne wino. ...czerwone wino. ...s∏odkie wino. ...wódk´. ...whisky. ...bia∏e wino. Na zdrowie! Prosz´ o coÊ bez alkoholu.

LIQUID CONTAINERS beer mug, in the b.m. kufel, w kuflu bottle, in the bottle butelka, w butelce cup, in the cup fili˝anka, w fili˝ance glass, in the glass szklanka, w szklance mug, in the mug kubek, w kubku shotglass, in the shotglass kieliszek, w kieliszku* wineglass, in the wineglass lampka, w lampce I'd like a - -. Prosz´ o - -. -bottle of wine-butelk´ wina-cup of coffee-fili˝ank´ kawy-glass of tea-szklank´ herbaty-glass of vodka-kieliszek wódki-glass of wine-lampk´ wina-mug of beer-kufel piwa-mug of hot chocolate-kubek kakao* kieliszek refers to most kinds of stemmed glasses.

TRAVELING airport, at the a. bus station, at the b.st bus stop, at the b.st. taxi stand, at the t.st. train station, at the tr.st. baggage check conductor passenger, passengers seat reservation transfer I’d like a ticket to -Krakow-. first-class ticket one-way ticket return ticket second-class ticket Where is the bus station located? When does the next - - leave? -bus/train/express trainCan I reserve a seat? Are there -sleeping cars-? -seat reservationsIs there a dining car? How does one get from Warsaw to Krakow? The best way to get there is -by taxi/by train-. You'll have to go there on foot. How long does it take from Lodz to Lublin? How far is it from Gdansk to Wroclaw? From Rzeszow to Katowice is around 200 km. That's a whole day's ride. All seats for today are already sold out. The train is 30 minutes late. We'll get on here and ride three stops. Excuse me, I'm getting out. Ticket, please.

lotnisko, na lotnisku dworzec autobusowy, na dworcu autobusowym przystanek autobusowy, na przystanku autobusowym postój taksówek na postoju taksówek dworzec kolejowy, na dworcu kolejowym przechowalnia baga˝u konduktor pasa˝er, pasa˝erowie miejscówka przesiadka Prosz´ bilet do -Krakowa-. bilet pierwszej klasy bilet w jednà stron´ bilet powrotny bilet drugiej klasy Gdzie si´ znajduje dworzec autobusowy? Kiedy odchodzi nast´pny --? -autobus/pociàg/ekspresCzy mog´ zarezerwowaç miejsce? Czy sà -wagony sypialne-? -miejscówkiCzy jest wagon restauracyjny? Jak si´ dostaç z Warszawy do Krakowa? Tam si´ jedzie najlepiej -taksówkà/pogiàgiem-. Trzeba b´dzie tam iÊç na piechot´. Jak d∏ugo si´ jedzie z ¸odzi do Lublina? Jak daleko jest z Gdaƒska do Wroc∏awia? Z Rzeszowa do Katowic jest oko∏o dwustu kilometrów. To jest ca∏y dzieƒ jazdy. Miejscówek na dziÊ ju˝ nie ma. Pociàg jest opóêniony trzydzieÊci minut. Wsiàdziemy tu i pojedziemy trzy przystanki. Przepraszam, wysiadam. Bilet, prosz´.

MEANS OF TRAVEL land, air, sea airplane. -by planebicycle. -by bicycle bus. -by bus-car. -by carhansom cab. -by h.c.motorcycle. -by motorcycleship. -by shiptaxi. -by taxitrain. -by traintrolley. -by trolleyWe're going -by train-. -by hitchhikingI'm going there -by car-. We're returning -by bus-.

làd, powietrze, morze samolot. -samolotemrower. -roweremautobus. -autobusemsamochód. -samochodemdoro˝ka. -doro˝kàmotocykl. -motocyklemstatek. -statkiemtaksówka. -taksówkàpociàg. -pociàgiemtramwaj. -tramwajemJedziemy -pociàgiem-. -autostopemJad´ tam -samochodem-. Wracamy -autobusem-.

POLISH TOWNS AND CITIES I live - -. town. in a town town center. in the t.c. downtown. in d. village. in a village in the country Bialystok. in B. Bydgoszcz. in B. Czestochowa. in Cz. Gdansk. in G. Katowice. in K. Kielce. in K. Lodz. in L. Lublin. in L. Olsztyn. in O. Opole. in O. Poznan. in P. Rzeszow. in Rz. Sopot. in S. Szczecin. in Szcz. Torun. in T. Warsaw. in W. Wroclaw. in Wr. Zakopane. in Z. Zielona Gora. in Z. G. Warsaw is the capital of Poland. Gdansk is the main Polish port. Lodz is an industrial city. Mazowia is an important agricultural region. Silesia is the most important industrial region. What is the largest Polish town? What is the most important Polish port? How does one get to - -? -town-the town center-Bialystok-Bydgoszcz-Gdansk-Katowice-Kielce -Krakow-Lodz-Lublin-Olsztyn-Opole-Poznan-Rzeszow-Sopot-Szczecin-Torun-Warsaw-Wroclaw-Zakopane-Zielona Gora-

Mieszkam - -. miasto. -w mieÊciecentrum. -w centrumÊródmieÊcie -w ÊródmieÊciuwieÊ. -we wsina wsi Bia∏ystok. -w Bia∏ymstokuBydgoszcz. -w BydgoszczyCz´stochowa. -w Cz-wieGdaƒsk. -w GdaƒskuKatowice. -w KatowicachKraków. -w Krakowie¸ódz. -w ¸odziLublin. -w LublinieOlsztyn. -w OlsztynieOpole. -w OpoluPoznaƒ. -w PoznaniuRzeszów. -w RzeszowieSopot. -w SopocieSzczecin. -w SzczecinieToruƒ. -w ToruniuWarszawa. -w WarszawieWroc∏aw. -we Wroc∏awiuZakopane. -w ZakopanemZielona Góra. -w ZielonejGórze Warszawa to stolica Polski. Gdaƒsk jest g∏ównym portem polskim. ¸ódê to przemys∏owe miasto. Mazowsze to wa˝ny rejon rolniczy. Âlàsk to najwa˝niejszy rejon przemys∏owy. Jakie jest najwi´ksze polskie miasto? Jaki jest najwa˝niejszy polski port? Jak si´ jedzie do - -? -miasta-centrum-Bia∏egostoku-Bydgoszczy-Gdaƒska-Katowic-Kielc-Krakowa-¸odzi-Lublina-Olsztyna-Opola-Poznania-Rzeszowa-Sopotu-Szczecina-Torunia-Warszawy-Wroc∏awia-Zakopanego-Zielonej Góry-

SHOPPING The store is open from 9:00 to 17.30 every day except holidays free (non-working) Saturday closed for inventory lunch break price price reduction retail price sale under renovation Are you last (in line?) What are you looking for? I'm looking for a present. That's very -pretty-. -expensive/inexpensive-tasteful-fashionableThat is too -expensive-. -big/smallCan you show me -that handbag-? -something else-something better? -something cheaper? I prefer something in a different color. I'd like to try them on. What is that made of? brass. of brass cotton. of cotton. crystal. of crystal glass. of glass leather. of leather linen. of linen metal. of metal nylon. of nylon paper. of paper plastic. of plastic silk. of silk wool. of wool How much is this (each)? How much do you want for this? What size is that? And that? That’s not quite it. I like that. I don't like that. Here is something nice. Is this worth getting? I'll take this one (that one). Please wrap it up. Please wrap it in paper. I have too little money. That's a little too much for me. Why is it so much?

Sklep jest czynny od dziewiàtej do siedemnastej trzydzieÊci codziennie. z wyjàtkiem Êwiàt wolna sobota remanent, inwentaryzacja przerwa obiadowa cena obni˝ka cen cena detaliczna wyprzeda˝ w remoncie Czy pan(i) jest ostatni(a)? Czego pan (pani) szuka? Szukam prezentu. To jest bardzo -∏adne-. -drogie/tanie-gustowne-modneTo jest za -drogie-. -du˝e/ma∏eCzy pan (pani) mo˝e mi pokazaç -t´ torb´-? -co innego-coÊ lepszego-coÊ taƒszegoWol´ coÊ w innym kolorze. Chcia∏(a)bym je przymierzyç. Z czego to jest? mosiàdz. z mosiàdzu bawe∏na. z bawe∏ny kryszta∏. z kryszta∏u szk∏o. ze szk∏a skóra. ze skóry len. z lnu (lniany) metal. z metalu nylon. z nylonu papier. z papieru plastyk. z plastyku jedwab. z jedwabiu (jedwabny) we∏na. z we∏ny (we∏niany) Po ile to jest? Ile pan (pani) chce za to? Jaki to jest rozmiar? A tamto? To nie jest to. To mi si´ podoba. To mi si´ nie podoba. Tu jest coÊ ∏adnego. Czy warto to kupiç? Bior´ to (tamto). Prosz´ mi to opakowaç. Prosz´ niech pan (pani) to owinie w papier. Mam za ma∏o pieni´dzy. To jest troch´ za du˝o jak dla mnie. Dlaczego tak drogo?

I don't have that much money on me. I can't afford that. Please pay at the cashier's. How long after can I return this? I'd like to return this; it ...doesn't work. ...it's too large(small. You can ask for a refund. No refunds.

Nie mam tyle pieni´dzy przy sobie. Nie staç mnie na to. Prosz´ zap∏aciç w kasie. Po ilu dniach mog´ to zwróciç? Chcia∏(a)bym to zwróciç, bo ...nie dzia∏a. ...jest za du˝e(ma∏e. Mo˝e pan (pani) z∏o˝yç reklamacj´. Reklamacji nie uwzgl´dnia si´.

GOING OUT, CITY ENTERTAINMENT Do you have some time tomorrow evening? What are you doing this week-end? I intend to stay at home. What do you feel like doing? What do you propose? Would you like to come with us? Gladly. Unfortunately, I can't. What’s on -at the movies-? -in the theater-at the opera-at the balletWho is appearing at the cabaret? What time does the - - begin? -concert-movie-performance-showThere's a good program on television today. It's worth seeing that film. It's not worth going there. Are there still tickets for this evening? How much do the tickets cost?` I'd like two tickets for eight o'clock. When is the exhibition/ gallery open? actor, actress leading role movie, theater director, (f.) orchestra director, (f.) Where can we go dancing? Shall we dance? Gladly! No thanks. May I cut in? Let's make an -excursion-. -picnic-

Czy pan (pani) ma czas jutro wieczorem? Co pan (pani) robi w ten week-end? Mam zamiar zostaç w domu. Na co pan (pani) ma ochot´? Co pan (pani) proponuje? Czy pan (pani) chcia∏(a)by pójÊç z nami? Bardzo ch´tnie. Niestety nie mog´. Co grajà -w kinie-? -w teatrze-w operze-w balecieKto wyst´puje w kabarecie? O której - - si´ zaczyna? -koncert-film-przedstawienie-seansDziÊ w telewizji jest dobry program. Warto zobaczyç ten film. Nie warto tam jechaç. Czy jeszcze sà bilety na dziÊ wieczór? Ile kosztujà bilety? Prosz´ dwa bilety na godzin´ ósmà. Od której wystawa/galeria jest czynna? aktor, aktorka g∏ówna rola re˝yser, re˝yserka dyrygent, dyrygentka Gdzie mo˝emy iÊç na dancing? Zataƒczmy? Zataƒczymy? Ch´tnie! Nie, dzi´kuj´. Czy mo˝na? Pojedêmy na -wycieczk´-. -piknik-

HEALTH, ILLNESS How do you feel? I feel... ...awful. ...better and better. ...fine. ...wonderful. ...terrible. ...worse and worse. I feel queasy. I don't have an appetite. I've caught something. I tire easily. I have... ...appendicitis. ...a fever. ...a cold/cough. ...diarrhea. ...the flu/a migraine. ...a strep throat. ...tonsilitis. ...the blahs. Have you been to ...the doctor? ...the dentist? ...a specialist?

Jak si´ pan (pani) czuje? Czuj´ si´... ...fatalnie. ...coraz lepiej. ...dobrze. ...wspaniale. ...okropnie. ...coraz gorzej. Jest mi s∏abo/niedobrze. Nie mam apetytu. Zarazi∏em (-am) si´ czymÊ. Szybko si´ m´cz´. Mam... ...zapalenie Êlepej kiszki. ...goràczk´ (temperatur´). ...katar/kaszel. ...biegunk´, rozwolnienie. ...gryp´/migren´. ...angin´. ...zapalenie migda∏ków. ...chandr´. By∏ pan (by∏a pani) ju˝... ...u lekarza? ...u dentysty? ...u specjalisty?

DISEASES arteriosclerosis cancer chicken pox disease heart disease immunization lockjaw mange measles mumps pneumonia roseola, German measles smallpox stroke tuberculosis vaccination venereal disease whooping cough I have all my shots.

mia˝d˝yca t´tnic rak ospa wietrzna choroba choroba serca uodpornienie t´˝ec parch odra mumps, Êwinka zapalenie p∏uc ró˝yczka ospa zawa∏ serca gruêlica szczepienie choroba weneryczna ksztusiec Mam wszystkie szczepienia.

DOCTOR'S, DENTIST'S general practitioner specialist dentist Where does it hurt? My -head- hurts. -heart-stomach-throat-leg-, -legs-hand-, -hands-tooth-, -teethI've broken my - -. -leg-arm, hand-fingerI’m sick. You're fit as a fiddle (lit., as a fish). Are you taking any medicine(vitamins? I'll examine you right away. I have to take your temperature. We'll have to take an X-ray. I'll write you out a prescription. You'll get an -injectionright away. -anesthetic-sedativePlease don't -breathe-. Take the medicine three times a day. Stay in bed until tomorrow. They'll take you to the hospital. Please calm down. Please rinse. When were you last at the dentist's? We'll have -to extractthat tooth. -fillDo you use anesthesia?

lekarz ogólny specjalista dentysta (dentystka) Co pana (panià) boli? Boli (bolà) mnie -g∏owa-. -serce-brzuch-gard∏o-noga-, -nogi-r´ka-, -r´ce-zàb-, -z´byZ∏ama∏em (-∏am) sobie - -. -nog´-r´k´-palecJestem chory (chora). Pan (pani) jest zdrów (zdrowa) jak ryba. Bierze pan (pani) jakieÊ lekarstwa(witaminy? Zaraz pana (panià) zbadam. Musz´ zmierzyç temperatur´. Musimy zrobiç rentgen. Wypisz´ panu (pani) recept´. Zaraz pan (pani) dostanie -zastrzyk-. -zastrzyk znieczulujàcy-Êrodek uspakajàcyProsz´ nie -oddychaç-. Niech pan (pani) bierze ten lek trzy razy dziennie. Niech pan (pani) zostanie w ∏ó˝ku do jutra. Zabiorà pana (panià) do szpitala. Niech si´ pan (pani) uspokoi. Prosz´ wyp∏ukaç. Kiedy pan by∏ (pani by∏a) ostatni raz u dentysty? B´dziemy musieli -usunàçten zàb. -zaplombowaçCzy pan (pani) u˝ywa znieczulenia?

PHARMACY I’d like something... ...for a cold. ...for a cough. Can you recommend something for... ...hay fever? ...diarrhea? ...a headache? ...sore throat? ...a stomach ache? ...sunburn? ...a toothache? adhesive tape antibiotic aspirin bandage band-aids cotton dressing drops elastic bandage eye-drops feminine napkins medicine nose drops ointment pill, tablet prescription prescription medicine sleeping pills suntan oil. vitamin, vitamins Can I drive a car(drink alcohol after taking this medicine? How am I to take this? during meals before meals after meals

Prosz´ o coÊ... ...na katar. ...na kaszel. Czy mo˝e mi pan (pani) coÊ poleciç na... ...katar sienny? ...biegunk´? ...ból g∏owy? ...ból gard∏a? ...ból ˝o∏àdka? ...oparzenie s∏oneczne? ...ból z´bów? plaster antybiotyk aspiryna banda˝ plastry z opatrunkiem wata opatrunek krople banda˝ elastyczny krople do oczu podpaski (higieniczne) lekarstwo, lek krople do nosa maÊç pigu∏ka, tabletka, pastylka recepta lekarstwo na recept´ tabletki na sen krem do opalenia witamina, witaminy Czy po za˝yciu tego lekarstwa mog´ prowadziç samochód(piç alkohol? Jak mam to braç? w czasie jedzenia przed jedzeniem po jedzeniu

LOVE, ROMANCE, MARRIAGE affair betrayal boy/girl-friend church wedding civil wedding divorce engagement envy, out of envy first love forever get married They are getting married. They got married. hatred, out of hatred honeymoon in love m./f. love, for (out of) love love at first sight lover m./f. marriage, married couple misalliance never again partner (m./f.) pregnant regret relationship remembrance sadness separation, parting wedding Adam broke off with Eve. Eve broke off with Adam. They have fallen in love. He (she) is divorced. He's a bachelor. I adore/idolize you. I despise you. I hate you. I long for you. I love you. I miss you. I'll never get married. (f.) I'll never get married. (m.) I'm engaged. m./f. I'm getting married. (f.) I'm getting married. (m.) I've fallen in love. m./f. She is expecting. She is pregnant. She got pregnant. They are divorced. They love each other. They're getting a divorce. They're in love. They're getting married. We're engaged.

przygoda, romans zdrada ch∏opak/dziewczyna Êlub cywilny Êlub koÊcielny rozwód zar´czyny zazdroÊç, z zazdroÊci pierwsza mi∏oÊç na zawsze braç/wziàç Êlub Biorà Êlub. Wzi´li Êlub. nienawiÊç, z nienawiÊci miodowy miesiàc zakochany (-a) mi∏oÊç, z mi∏oÊci mi∏oÊç od pierwszego wejrzenia kochanek/kochanka ma∏˝eƒstwo mezalians ju˝ nigdy partner (partnerka) w cià˝y ˝al stosunek wspomnienie smutek roz∏àka, rozstanie Êlub Adam zerwa∏ z Ewà. Ewa zerwa∏a z Adamem. Zakochali si´. On(a) jest rozwiedzony (-a) On jest kawalerem. Uwielbiam/ubóstwiam ci´. Gardz´ tobà. Nienawidz´ ci´. T´skni´ za tobà. Kocham ci´. Brak mi ciebie. Nigdy nie wyjd´ za mà˝. Nigdy si´ nie o˝eni´. Jestem zar´czony (-a). Wychodz´ za mà˝. ˚eni´ si´. Zakocha∏em (-am) si´. Ona oczekuje dziecka. Ona jest w cià˝y. Ona zasz∏a w cià˝´. Oni sà rozwiedzeni. Kochajà si´. Rozwodzà si´. Oni sà zakochani. Biorà Êlub. JesteÊmy zar´czeni.

RECREATION, SPORTS, GAMES sport(s). Do you do any sport? I play - -. basketball bridge cards handball hockey pin-ball ping-pong poker soccer, football tennis volleyball race (running) playing field. on the p.f. stadium. at the st. team track. on the tr. rowing. I row. ski, skis. I ski. swimming. I swim. track and field. I run. skates. I skate. roller skates. I roller skate. Do you know how to - -? -swim-ski-roller skate-play bridge(tennisI like to play tennis. I play a little chess. I'm not interested in sports. I don't do sports. I don't like sports.

sport. Uprawiasz jakiÊ sport? Gram - -. koszykówka. -w k-k´bryd˝. -w bryd˝akarty. -w kartypi∏ka r´czna.-w pi∏k´ r´cznàhokej. -w hokejabilard. -w bilardping-pong. -w ping-pongapoker. -w pokera pi∏ka no˝na. -w pi∏k´ no˝nàtenis. -w tenisasiatkówka. -w siatkówk´bieg boisko. na boisku stadion. na stadionie dru˝yna tor. na torze. wioÊlarstwo. Wios∏uj´. narta, narty. Je˝d˝´ na nartach. p∏ywanie. P∏ywam. lekka atletyka. Biegam. ∏y˝wy. Je˝d˝´ na ∏y˝wach. wrotki. Je˝d˝´ na wrotkach. Umie pan (pani) - -? -p∏ywaç-jeêdziç na nartach-jeêdziç na wrotkach-graç w bryd˝a(tenisaLubi´ graç w tenisa. Gram troch´ w szachy. Nie interesuj´ si´ sportem. Nie uprawiam sportu. Nie lubi´ sportu.

MUSIC, ART I play - -. accordion. -on the ac.flute. -on the f.guitar. -on the g.harmonica. -on the h.piano (upright). -on the p.piano (grand). -on the gr.p.violin. -on the v.I've played the -violinsince childhood. I'm taking lessons. I'm giving lessons. music I'm listening to music. popular, classical m. musical instrument chords notes songs You sing very nicely. art art gallery artist m./f. bust copy exhibition folk art forgery frame glass-painting graphic arts landscape likeness nude (portrait) painter m./f. painting paper-cuts picture portrait sculpture statue still life I didn't know that you Painted/sculpted/drew.

Gram - -. akordeon. -na akordeonieflet. -na fleciegitara. -na gitarzeharmonijka. -na harmonijcepianino. -na pianinie fortepian. -na fortepianie-skrzypce. -na skrzypcachGram -na skrzypcachod dziecka. Bior´ lekcje. Udzielam lekcji. muzyka S∏ucham muzyki. m. popularna, klasyczna instrument muzyczny akordy nuty piosenki Pan (pani) bardzo ∏adnie Êpiewa. sztuka galeria sztuki artysta(artystka popiersie kopia wystawa sztuka ludowa falsyfikat rama malowanie na szkle grafika krajobraz podobizna akta malarz(malarka malarstwo wycinanki obraz portret rzeêba posàg, statua martwa natura Nie wiedzia∏em (-am), ˝e pan (pani) maluje/rzeêbi/ rysuje.

MEDIA antenna. on the air article, articles book, books commercial(s) daily (paper) documentary interview magazine, magazines mass media monthly (periodical) newspaper, newspapers press conference radio program radio. on the r. report reportage satellite transmission screen. on the screen serial soap opera spokesperson subscription television film television program television set television. on t. the news the Polish press the sports news weather report weekly (paper) I read foreign newspapers. I read in the paper that... I watch a lot of television. I saw on television that... I heard on the radio that... They said on the radio that... We don't have a TV at home. What magazines do you subscribe to? I listen to the radio every evening. What kind of books do you read? I recently read in a book that... Can you recommend me something to read? I'm writing a -book-. -report(article(review-

antena. na antenie artyku∏, artyku∏y ksià˝ka, ksià˝ki reklama, reklamy dziennik program dokumentalny wywiad czasopismo, czasopisma Êrodki masowego przekazu miesi´cznik gazeta, gazety konferencja prasowa program radiowy radio. w radiu sprawozdanie, raport reporta˝ transmisja satelitarna ekran. na ekranie serial, tasiemiec opera mydlana rzecznik prenumerata film telewizyjny program telewizyjny telewizor telewizja. w telewizji wiadomoÊci prasa polska wiadomoÊci sportowe prognoza pogody tygodnik Czytam gazety zagraniczne. Czyta∏em (-am) w gazecie, ˝e... Oglàdam du˝o telewizji. Widzia∏em (-am) w telewizji, ˝e... S∏ysza∏em (-am) w radiu, ˝e... Podali w radiu, ˝e... Nie mamy telewizora w domu. Jakie czasopisma pan (pani) prenumeruje? S∏ucham radia ka˝dego wieczoru. Jakie ksià˝ki pan (pani) czyta? Czyta∏em (-am) niedawno w ksià˝ce, ˝e... Czy pan (pani) mo˝e mi poleciç coÊ do czytania? Pisz´ -ksià˝k´-. -raport(artyku∏(recenzj´-

HOUSE, HOME, GARDEN apartment block blok attic, in the attic strych, na strychu balcony, on the b. balkon, na balkonie basement. in the b. piwnica. w piwnicy corridor. in the corridor korytarz. na(w korytarzu door. in the doorway drzwi. w drzwiach doorbell dzwonek duplex bliêniak entryway (front hall) przedpokój. w przedpokoju fence p∏ot fireplace. in the f.pl. kominek. w kominku flowerpot doniczka garden, in the g. ogród, w ogrodzie garret, in the g. poddasze, na poddaszu grass trawa hedge ˝ywop∏ot housing development osiedle lawn trawnik lock zamek plants, flowers, shrubs roÊliny, kwiaty, krzaki roof. on the r. dach. na dachu room, rooms pokój, pokoje shingle(s) gont sidewalk, on the s. chodnik, na chodniku single-family dwelling dom jednorodzinny stairs. on the st. schody. na schodach stairwell klatka schodowa terrace. on the t. taras. na tarasie watering can konewka window, windows okno, okna yard podwórze How many rooms are there? Ile jest pokoi? The door is always Drzwi sà zawsze locked(open. zamkni´te(otwarte. The doorbell doesn't work. Dzwonek nie dzia∏a. Someone's ringing/ KtoÊ dzwoni/puka. knocking.

LIVING ROOM: SALON DINING ROOM: JADALNIA armchair, in the armchair fotel, w fotelu blinds (roller/Venetian) rolety/˝aluzje chair, in the ch. krzes∏o, na krzeÊle chandelier ˝yrandol curtains firanki daybed, on the d.b. tapczan, na tapczanie dining room, in the d.r.jadalnia, w jadalni draperies zas∏ony end table, on the e.t. stolik, na stoliku fireplace, in the f.p. kominek, na(w kominku furniture meble hanger, on the h. wieszak, na wieszaku lamp, lamps lampa, lampy lampshade aba˝ur, klosz living room, in the l.r. salon, w salonie table cloth, on the t.cl. obrus, na obrusie picture, pictures obraz, obrazy rug dywan sideboard kredens sofa, couch kanapa table, on the t., at the t. stó∏, na stole, za sto∏em vase wazon There is no separate dining Nie ma oddzielnej jadalni. room. I have to -straighten up-. Musz´ -robiç porzàdki-. -set the table-nakryç do sto∏u-

KITCHEN: KUCHNIA apron broom can, tin. in the can coffee-grinder coffee-maker corkscrew cupboard, in the cupboard dish, dishes dish towel dishwasher dryer dustbrush dustpan electric stove food processor fork, forks freezer frying pan, in the frying pan gas stove jar, in the j. kitchen knife, knives opener oven plate, plates pot, in the pot refrigerator, in the r. saltshaker shelf, on the shelf sink, in the sink spoon, spoons stove/oven, in/on the stove sugar bowl teapot, in the t.p. utensils wastebasket, in the w.b. I have to -fix dinner-. -wash the dishes-wax the floor-scrub the floor-

fartuch szczotka, miot∏a puszka, w puszce m∏ynek do kawy ekspres do kawy korkociàg szafa, w szafie naczynie, naczynia Êcierka zmywarka automatyczna suszarka zmiotka Êmieçniczka kuchenka elektryczna robot kuchenny widelec, widelce zamra˝arka, zamra˝alnik patelnia, na(w patelni kuchenka gazowa s∏oik, w s∏oiku kuchnia, w kuchni nó˝, no˝e otwieracz piekarnik, w piekarniku talerz, talerze garnek, w garnku lodówka, w lodówce solniczka pó∏ka, na pó∏ce zlew. w zlewie ∏y˝eczka, ∏y˝eczki piec, w(na piecu cukiernica czajnik, w czajniku sztuçce kosz na Êmieci, w koszu Musz´ -ugotowaç obiad-. -pozmywaç naczynia-zapastowaç pod∏og´-wyszorowaç pod∏og´-

COOKING TERMS The following phrases are given in the infinitive, as if instructions in a cookbook. Bake in the oven. Beat the eggs. Boil in the skins. Chop the onion finely. Clean the fish. Cook with seasonings. Cut into slices(pieces. Dip in milk. Douse with sauce. Fry in butter. Fry until golden. Grate the cheese. Grease the sheet. Grind the pepper. Heat up the lard. Keep in the refrigerator. Let it sit for an hour. Mash the butter. Mix well. Peel the potatoes. Put in the oven/ refrigerator. Put on the soup. Knead the dough. Season to taste. Serve hot/cold. Serve immediately after cooking. Set the timer. Sprinkle with bread crumbs. Sprinkle with lemon juice. Steam the potatoes. Strain the noodles. Take out of the oven/ refrigerator. Thin with water/milk. Toss in flour. Toss into boiling water.

Upiec w piekarniku. Ubiç jaja. Ugotowaç w ∏upinach. Drobno pokrajaç cebul´. OczyÊciç ryb´. Ugotowaç z przyprawami. Pokrajaç na plastry(kawa∏ki. Zanurzyç w mleku. Polaç sosem. Usma˝yç na maÊle. Obsma˝yç na z∏oty kolor. Zetrzeç ser na tarce. Wysmarowaç blach´ t∏uszczem. Zemleç pieprz. Rozgrzaç smalec. Przechowywaç w lodówce. Pozostawiç na godzin´. Rozetrzeç mas∏o. Dok∏adnie wymieszaç. Obraç kartofle. W∏o˝yç do piekarnika/ lodówki. Wstawiç zup´. Rozwa∏kowaç ciasto. Doprawiç do smaku. Podawaç na goràco(zimno. Podawaç bezpoÊrednio po ugotowaniu. Nastawiç minutnik. Posypaç tartà bu∏kà. Skropiç sokiem z cytryny. Odparowaç kartofle. Odcedziç kluski. Wyjàç z piekarnika/ lodówki. Rozrzedziç wodà(mlekiem. Obtoczyç w màce. Wrzuciç do wrzàcej wody.

BEDROOM: SYPIALNIA bed, in bed bedlinen blanket, under the b. feather bed comforter, quilt, counterpane mattress night light nightgown night stand pillow pillowcase pyjamas robe sheet wardrobe I have to -make the bed-. -unfold the bed-

∏ó˝ko, w ∏ó˝ku poÊciel koc, pod kocem pierzyna ko∏dra materac nocna lampa koszula nocna nocny˘ stolik poduszka poszewka pi˝ama szlafrok przeÊcierad∏o szafa Musz´ -zrobiç ∏ó˝ko-. -roz∏o˝yç ∏ó˝ko-

BATHROOM: ¸AZIENKA bath bath towel bathtub brush, hairbrush cologne comb cosmetics deodorant facecream hairdrier lipstick makeup mirror, in the mirror perfume powder razor (safety) blade, blades razor (straight) shampoo shaving cream shower soap tile, tiles tissue toilet, toilet bowl toilet paper toothbrush toothpaste towel, towels tweezers Is the bathroom free? May I -wash my hands-? -brush my teeth-comb my hair-shave-take a bath(shower-

kàpiel r´cznik kàpielowy wanna szczotka do w∏osów woda koloƒska grzebieƒ kosmetyki dezodorant krem do twarzy suszarka do w∏osów szminka makija˝ lustro, w lustrze perfumy puder ˝yletka, ˝yletki brzytwa szampon krem do golenia prysznic myd∏o kafel, kafle chusteczka higieniczna klozet, muszla klozetowa papier toaletowy szczoteczka do z´bów pasta do z´bów r´cznik, r´czniki szczypczyki Czy ∏azienka jest wolna? Czy mog´ -umyç r´ce-? -umyç z´by-uczesaç si´-ogoliç si´-wziàç kàpiel(prysznic-

IV. SPECIAL NEEDS AND SERVICES AUTOMOBILE, BICYCLE axle bearing body (of car) brake, brakes brake lights breakdown car, automobile chain choke clutch convertible crank crash delivery van driver's license exhaust fender fine flat frame front door, back door front seat, back seat fuel fuel oil garage, in the g. gas gas can gear, gears gearbox gear-shifter guarded parking hand brake handlebar(s) headlights hood hub jack no parking oil pedal(s) radiator rear view mirror rim (of wheel) road inspection saddle speed limit spoke spring, springs station wagon steering wheel suspension ticket tire, tires traffic jam traffic traffic accident traffic ticket transmission fluid truck

oÊ ∏o˝ysko karoseria hamulec, hamulce Êwiat∏a stopu awaria wóz, samochód ∏aƒcuch ssanie sprz´g∏o kabriolet korba kraksa samochód dostawczy prawo jazdy spaliny b∏otnik kara defekt rama przednie drzwi, tylne drzwi przednie siedzenie, tylne s. paliwo olej nap´dowy gara˝, w gara˝u benzyna kanister bieg, biegi skrzynia biegów przerzutka parking strze˝ony hamulec r´czny kierownica Êwiat∏a (drogowe) maska piasta lewarek nie parkowaç olej peda∏(y) ch∏odnik lusterko wsteczne obr´cz kontrola drogowa siod∏o ograniczenie szybkoÊci szprycha spr´˝yna, spr´˝yny kombi kierownica zawieszenie mandat opona, opony korek ruch wypadek samochodowy mandat olej do skrzyni biegów ci´˝arówka

trunk turn signals unleaded gas valve wheel, wheels wipers windshield Where can I park? Where is the nearest auto repair? Where is the nearest gas station? Fill ‘er up, please. I have to get gas. Check the tires(oil, please.

baga˝nik migacze benzyna bezo∏owiowa wentyl ko∏o, ko∏a wycieraczki szyba Gdzie mog´ zatrzymaç samochód? Gdzie jest najbli˝sza autonaprawa? Gdzie jest najbli˝sza stacja benzynowa? Do pe∏na, prosz´. Musz´ zatankowaç. Prosz´ niech pan sprawdzi opony(olej.

CAR RENTAL I’d like to rent a car. For how long? for a day for two days for three days for four days for five days for six days for a week for two weeks for a whole month Do I need an international driver's license? Insurance is included in the cost.

Chcia∏(a)bym wynajàç samochód. Na jak d∏ugo? na jeden dzieƒ na dwa dni na trzy dni na cztery dni na pi´ç dni na szeÊç dni na tydzieƒ na dwa tygodnie na ca∏y miesiàc Czy musz´ mieç mi´dzynarodowe prawo jazdy? Ubezpieczenie jest wliczone w cen´.

BANKS, EXCHANGE, COMMERCE zloty 1 zloty 2 zlotys 5 zlotys 100 zlotys 1000 zlotys 2000 zlotys 5000 zlotys 1000000 zlotys dollar, dollars 2, 3, 4 dollars 5, 20, 100 dollars account agency auction bank account bank bankruptcy black market capital change coin credit transfer currency exchange currency enterprise euro free market. on the fr. m. hard-currency account interest joint venture market, on the market money partnership retail price stock exchange stock, share time certificate wholesale price wholesaler Where can I change some money? What time do the banks open? Until what time is the bank open? I'd like to cash a traveller's check. I would like to change
some dollars into zlotys. What is today's exchange rate? I'd like to open/close an account. I'd like to withdraw from/ deposit to an account. Can a foreigner have a bank account? What's the percentage rate?

z∏oty, z∏otówka jeden z∏oty dwa z∏ote pieç z∏otych sto z∏otych tysiàc z∏otych dwa tysiàce z∏otych pi´ç tysicy z∏otych milion z∏otych dolar, dolary dwa, trzy, cztery dolary pi´ç, dwadzieÊcia, sto dolarów konto agencja aukcja, licytacja konto bankowe bank bankructwo czarny rynek kapita∏ reszta moneta przelew wymiana walut. kantor waluta przedsi´biorstwo euro wolny rynek. na wolnym rynku konto dolarowe oprocentowanie, odsetki joint-venture rynek, na rynku pieniàdze spó∏ka cena detaliczna gie∏da akcja bon terminowy cena hurtownicza hurtownia Gdzie mog´ wymieniç pieniàdze? O której godzinie otwierajà banki? Do której godziny sà banki czynne? Chcia∏(a)bym zrealizowaç czek podró˝ny. Chcia∏(a)bym wymieniç dolary na z∏ote. Jaki jest dzisiaj kurs wymiany? Chcia∏(a)bym za∏o˝yç/ zlikwidowaç konto. Chcia∏(a)bym w∏o˝yç na konto/pobraç z konta. Czy obcokrajowiec mo˝e mieç konto bankowe? Jakie jest oprocentowanie?

TELEPHONE There’s a call for you. Was there any call for me? Hello? Who is speaking? This is - - speaking. This is he(she. Good-bye. Is Jan there? I'd like to speak with... ...Mr. Jan Nowak. ...Mrs. Maria Wolska. ...the director. This is he(she. Please hold. He (she) isn't here. How long will I have to wait? I'd like to order a longdistance (intercity) call. I'd like to call the United States. Please give me the telephone number under the name... Please insert a coin. The line is busy. The number is no longer in service. There is no answer. They've cut us off. What's the number? What is the area code? Why don't you try again later? conversation dial a number dial dial tone hang up information no one on the line receiver telephone book/booth town central wrong number

Telefon do pana (pani). Czy by∏ do mnie telefon? Halo, s∏ucham? Kto mówi? Tu mówi - -. Przy telefonie. Do widzenia. Czy jest Jan? Chcia∏(a)bym pomówiç z... ...panem Janem Nowakiem. ...panià Marià Wolskà. ...dyrektorem. Przy telefonie. Prosz´ chwileczk´ zaczekaç. Nie ma go (jej). Jak d∏ugo musz´ czekaç? Chcia∏(a)bym zamówiç rozmow´ mi´dzymiastowà. Chcia∏(a)bym zadzwoniç do Stanów Zjednoczonych. Prosz´ mi podaç numer telefonu na nazwisko... Prosz´ wrzuciç monet´. Linia jest zaj´ta. Numer ju˝ nie jest aktualny. Numer nie odpowiada. Roz∏àczyli nas. Jaki jest numer telefonu? Jaki jest numer kierunkowy? Niech pan (pani) spróbuje póêniej jeszcze raz. rozmowa wykr´ciç numer tarcza sygna∏ ciàg∏y od∏o˝yç s∏uchawk´ informacja, biuro numerów g∏uchy telefon s∏uchawka ksià˝ka/budka telefoniczna centrala miejska z∏y numer

MAIL post-office, at the p.o. mailbox mailman window (in post office, etc.) zip code There's a letter for you. There's a package for you. Are there any letters for me? I'm writing a letter to... I'm sending a package to... ...my wife. ...my husband. ...my fianceé. ...my fiancé. ...my mother. ...my father. ...my brother. ...my sister. ...my son. ...my daughter. stamp, stamps 2, 3, 4 stamps 5, 10 stamps postcard, postcards I'd like a stamp for a letter to the United States. air-mail stamp regular stamp special delivery stamp I'd like to send a - -. -telegram-registered letter-a packagePlease fill out the form.

poczta, na poczcie skrzynka pocztowa listonosz okienko kod pocztowy List dla pana (pani). Paczka dla pana (pani). Czy sà dla mnie jakieÊ listy? Pisz´ list do... Wysy∏am paczk´ do ... ...swojej ˝ony. ...swojego m´˝a. ...swojej narzeczonej. ...swojego narzeczonego. ...swojej matki. ...swojego ojca. ...swojego brata. ...swojej siostry. ...swojego syna. ...swojej córki. znaczek, znaczki dwa, trzy, cztery znaczki pi´ç, dziesi´ç znaczków pocztówka, pocztówki Prosz´ znaczek na list do Stanów Zjednoczonych. znaczek na list lotniczy znaczek na zwyk∏y list znaczek na ekspres Chcia∏(a)bym wys∏aç - -. -telegram-list polecony-paczk´Prosz´ wype∏niç formularz.

BARBER I’d like a haircut/shave. short(medium Take off a little from the - -. -sides/front-back/topI'd like a crew cut. Please shave my head. Please give me a shampoo. bald beard head of hair mustache sideburns

Prosz´ mnie ostrzyc/ogoliç. krótko/Êrednio Prosz´ przystrzyc troch´ - -. -z boków/z przodu-z ty∏u/z góryProsz´ Êciàç w∏osy na je˝yka. Prosz´ zgoliç w∏osy. Prosz´ umyç g∏ow´. ∏ysy broda czupryna wàsy baki

HAIRDRESSER'S I’d like a new hair style. Please... ...color my hair. ...dye my hair black. ...give me a permanent. ...lighten my hair. ...put my hair in curls. ...trim my bangs. ...trim my hair. ...wave my hair. I'd like the wet Italian look. I'd like to have a style like the one in this picture.

Chcia∏abym zmieniç uczesanie. Prosz´... ...ufarbowaç w∏osy. ...przefarbowaç na czarno. ...zrobiç trwa∏à. ...rozjaÊniç w∏osy. ...zakr´ciç w∏osy na lokówki. ...przyciàç grzywk´. ...podciàç w∏osy. ...zrobiç fale. Prosz´ Êciàç w∏osy na mokrà W∏oszk´. Chc´ mieç fryzur´ jak ta na tym zdj´ciu.

DRY CLEANING, LAUNDRY bleach drier dry cleaner's dry cleaning dying grease spot starch laundry (wet) laundry detergent mangle spot wash(ing) washing machine Could you wash this and dye it black? How much would express cost? Is my laundry ready? Please wash this but don't use starch. There's still that spot on the left leg. The skirt shrank. You'll have to wash this by hand.

Êrodek wybielajàcy suszarka pralnia chemiczna pranie chemiczne farbowanie zat∏uszczone miejsce krochmal pralnia (na mokro) proszek do prania magiel plama bielizna pralka Czy mo˝na to upraç i ufarbowaç na czarno? Ile kosztuje pranie ekspresowe? Czy moje pranie jest gotowe? Prosz´ to upraç ale nie krochmaliç. Jeszcze jest ta plama na lewej nogawce. Spódniczka si´ skurczy∏a. Trzeba b´dzie to upraç r´cznie.

PHOTOGRAPHY Where can I have prints made? At the photographer's. Do you do passport pictures? Do you make slides? I’d like a film for this camera. I'd like to have this camera repaired. When can I pick it up? Where can I develop this film?

Gdzie mog´ zamówiç odbitki? U fotografa. Czy robicie zdj´cia paszportowe? Czy robicie slajdy? Prosz´ o film do tego aparatu. Chcia∏(a)bym daç ten aparat do naprawy. Kiedy mog´ to odebraç? Gdzie mog´ wywo∏aç ten film?

V. USEFUL LISTS FAMILY, RELATIONS, CIVIL STATUS aunt, aunts baby, babies bachelor, bachelors boy, boys brother-in-law, b-rs-i.-l. brother, brothers child, children cousin (male), cousins cousin (female), cousins daughter, daughters divorced man divorced woman family father-in-law, fathers-i.l. father, fathers fiancé fiancée former husband former wife gentleman, gentlemen girl, girls grandfather, grandfathers grandmother, grandmothers half brother half sister husband, husbands in-laws, parents-in-law lady, ladies man, men married man married woman mother-in-law mother, mathers nephew niece parents relative, relatives sister-in-law, sisters-in-l. sister, sisters son, sons spouse stepmother stepfather uncle (mother's brother) uncle (father's brother) widower widow wife, wives woman, women

ciocia, ciocie niemowl´, niemowl´ta kawaler, kawalerowie ch∏opiec, ch∏opcy szwagier, szwagrowie brat, bracia dziecko, dzieci kuzyn, kuzyni kuzynka, kuzynki córka, córki rozwodnik rozwódka rodzina teÊç, teÊciowie ojciec, ojcowie narzeczony narzeczona by∏y mà˝ by∏a ˝ona pan, panowie dziewczyna, dziewczyny dziadek, dziadkowie babcia, babcie przyrodni brat przyrodnia siostra mà˝, m´˝owie teÊciowie pani, panie m´˝czyzna, m´˝czyêni ˝onaty m´˝atka teÊciowa, Êwiekra matka, matki siostrzeniec, bratanek siostrzenica, bratanica rodzice krewny (krewna), krewni szwagierka, szwagierki siostra, siostry syn, synowie ma∏˝onek (ma∏˝onka) macocha ojczym wujek, wujkowie stryjek, stryjkowie wdowiec wdowa ˝ona, ˝ony kobieta, kobiety

Note: mój brat, moja siostra, moi bracia, moje siostry. Similarly with twój twoja twoi twoje, nasz nasza nasi nasze, wasz wasza wasi wasze.

FIRST NAMES Some of the English names are approximate correspondents only. Common nicknames, if available, are given in parentheses. MEN'S NAMES My name is - -. Adam Albert Andrew Anthony Arthur Carl Cesar Chester Christopher Edward Francis George Gregory Jack James John Joseph Ladislaus Louis Matthew Marian Mark Martin Matthew Michael Mitch Miroslav Paul Peter Rafael Richard Robert Sigmund Stanley Stephen Thomas Victor Vincent Vladimir Valdemar Walter Wieslaw Zbigniew Zdzislaw

Mam na imi´ - -. Adam (AdaÊ) Albert Andrzej (Andrzejek) Antoni (Antek) Artur (Arturek) Karol (Karolek) Cezary (Czarek) Czes∏aw (Czesiek) Krzysztof (Krzysiek) Edward (Edek) Franciszek (Franek) Jerzy (Jurek) Grzegorz (Grzesiek) Jacek Jakub (Kuba) Jan (Janek) Józef (Józek) W∏adys∏aw (W∏adek) Ludwik Maciej (Maciek) Marian Marek Marcin (Marcinek) Mateusz Micha∏ (Micha∏ek) Mieczys∏aw (Mietek) Miros∏aw (Mirek) Pawe∏ (Pawe∏ek) Piotr (PiotruÊ) Rafa∏ (Rafa∏ek) Ryszard (Rysiek) Robert Zygmunt Stanis∏aw (Stasiek) Stefan (Stefek) Tomasz (Tomek) Wiktor (Witek) Wincenty W∏odzimierz (W∏odek) Waldemar (Waldek) Wojciech (Wojtek) Wies∏aw (Wiesiek) Zbigniew (Zbyszek) Zdzis∏aw

WOMEN'S NAMES Agata Alexandra Alice Alina Annette Ann Barbara Bernice Bo˝ena Catherine Christine Dana Dominique Dorothy Elizabeth Eve Gabriela Grace Halina Hanna Hedwig Helen Irene Jane Joanne Judith Julia Laura Magdalene Margaret Martha Mary Marzena Miroslawa Monica Olga Sophia Stanislawa Susanne Sylvia Teresa Ursula Veronica Yolanda Yvonne

Agata (Agatka) Aleksandra (Ola, Oleƒka) Alicja (Ala) Alina (Ala) Aneta (Anetka) Anna (Ania) Barbara (Basia) Berenika Bo˝ena (Bo˝enka) Katarzyna (Kasia) Krystyna (Krysia) Danuta (Danusia) Dominika Dorota (Dorotka) El˝bieta (Ela) Ewa (Ewunia) Gabriela (Gabrysia) Gra˝yna (Gra˝ynka) Halina (Halinka) Hanna (Hanka) Jadwiga (Jadzia) Helena (Helenka) Irena (Irenka) Janina (Janka) Joanna (Joasia) Judyta Julia (Julka) Laura Magdalena (Magda) Ma∏gorzata (Ma∏gosia) Marta Maria (Marysia, Maryla) Marzena (Marzenka) Miros∏awa (Mirka) Monika (Moniczka) Olga (Ola, Oleƒka) Zofia (Zosia) Stanis∏awa (Stasia) Zuzanna (Zuzia) Sylvia Teresa (Tereska) Urszula (Ula, Urszulka) Weronika Jolanta (Jolka) Iwona (Iwonka)

SIGNS OF THE ZODIAK signs of the Zodiac I was born under the sign of - -. Aries III.21-IV.19 Taurus IV.20-V.20 Gemini V.21-VI.20 Cancer VI.21-VII.22 Leo VII.23-VIII.22 Virgo VIII.23-IX.22 Libra IX.23-X.22 Scorpio X.23-XI.21 Sagittarius XI.22-XII.21 Capricorn XII.22-I.19 Aquarius I.20-II.18 Pisces II.19-III.20

znaki Zodiaku Urodzi∏em (-am) si´ pod znakiem - -. Baran. -BaranaByk. -BykaBliêni´ta. -BliêniàtRak. -RakaLew. -LwaPanna. -PannyWaga. -WagiSkorpion. -SkorpionaStrzelec. -StrzelcaKozioro˝ec. -K-ro˝caWodnik. -WodnikaRyba. -Ryby-

BODY ankle, ankles back backbone, spine beard bone, bones brain breast, breasts brow buttocks calf, calves chest cheek, cheeks chin collar bone, clavicle complexion ear, ears elbow, elbows eye, eyes eyeball face, faces finger, fingers foot, feet forehead gall bladder gums a hair, hair hand, hands head, heads heart intestine, intestines joint, joints kidney, kidneys knee, knees leg, legs lip, lips liver lung, lungs neck (back of) mouth mustache nail, nails navel neck nose organ palm, palms pancreas pupil rib roof of mouth shoulders skin stomach temple thigh, thighs toe, toes tongue throat tooth, teeth waist wrist, wrists He/she has -light- hair.

kostka, kostki krzy˝e kr´gos∏up broda koÊç, koÊci mózg pierÊ, piersi brew poÊladki ∏ydka, ∏ydki pierÊ policzek, policzki broda obojczyk cera ucho, uszy ∏okieç, ∏okcie oko, oczy ga∏ka oczna twarz palec, palce noga, nogi ; stopa, stopy* czo∏o woreczek ˝ó∏ciowy dziàs∏a w∏os, w∏osy r´ka, r´ce' g∏owa, g∏owy serce jelito, jelita staw, stawy nerka, nerki kolano, kolana noga, nogi warga, wargi wàtroba p∏uco, p∏uca kark usta wàsy paznokieç, paznokcie p´pek szyja nos narzàd d∏oƒ, d∏onie trzustka êrenica ˝ebro podniebienie plecy skóra brzuch skroƒ udo, uda palec u nogi, palce u nogi j´zyk gard∏o zàb, z´by pas, talia przegub, przeguby On (ona) ma -jasne- w∏osy.

-dark/red/chestnut-thin/thick-

-ciemne/rude/kasztanowe-rzadkie/g´ste-

*The word noga refers to either the leg or foot, stopa specifically to the bottom of the foot. Similarly, r´ka refers both arm and hand, with d∏oƒ palm being used to narrow reference specifically to the (inside of the) hands.

STORES AND SHOPS antique store auto parts auto (parts) store bakery bakery and sweet chop bar barber's beautician's book store boutique cafe chemist's clothing store, clothing dairy products delicatessen department store electronics electrical appliance store farmer’s market fish store flower shop food (grocery) store footware folk crafts furniture furniture store garage gas station hardware household goods ice cream stand jeweler's, jewelry liquor store meat store music store musical instruments pastry store perfume store pharmacy photographer's (phonograph) records pizzeria repair restaurant self-service shoe repair souvenir shop sporting goods stationery store sweets store toy store used book store variety store

sklep z antykami; Desa cz´Êci samochodowe auto-sklep, moto-sklep piekarnia cukiernia bar, lokal fryzjer m´ski fryzjer damski ksi´garnia butik kawiarnia drogeria dom odzie˝owy, odzie˝ nabia∏ delikatesy dom towarowy sprz´t elektroniczny sklep elektryczny targ sklep rybny kwiaciarnia sklep spo˝ywczy obuwie wyroby ludowo-artystyczne; Cepelia meble sklep z meblami gara˝ stacja benzynowa wyroby ˝elazne artyku∏y domowe stoisko z lodami jubiler, bi˝uteria sklep monopolowy sklep mi´sny sklep muzyczny instrumenty muzyczne ciastkarnia perfumeria apteka sklep fotograficzny p∏yty (gramofonowe) pizzeria naprawa restauracja samoobs∏uga naprawa obuwia sklep z upominkami sprz´t sportowy artyku∏y papiernicze artyku∏y cukiernicze sklep z zabawkami antykwariat sklep wielobran˝owy

APPLIANCES air conditioner blow-dryer cassette CD player computer dishwasher dryer fan food processor freezer hi-fi set-up iron mangle microwave printer radiator radio record record player refrigerator sewing machine stereo stove tape recorder tape television set turntable typewriter VCR vacuum cleaner washing machine Does the radio work? The radio is broken. The TV is broken. The washer is broken. Where can I get this fixed? Turn it on. Turn it off. Put on some music. Turn it down. Turn it up.

klimatyzator suszarka do w∏owów kaseta odtwarzacz p∏yt kompaktowych komputer zmywarka suszarka wentylator robot kuchenny zamra˝arka wie˝a ˝elazko magiel piecyk mikrofalowy drukarka kaloryfer radio p∏yta gramofon, adapter lodówka maszyna do szycia stereo piec magnetofon taÊma telewizor talerz maszyna do pisania video, magnetowid odkurzacz pralka Czy radio dzia∏a? Radio jest zepsute. Telewizor jest zepsuty. Pralka jest zepsuta. Gdzie mog´ to naprawiç? W∏àcz to. Wy∏àcz to. Nastaw jakàÊ muzyk´. Nastaw ciszej. Nastaw g∏oÊniej.

CLOTHING, APPAREL bathing suit (women's one piece) belt, belts beret, berets blouse, blouses boots (women's) bra, bras briefs buckle, buckles button, buttons cane, canes cap, caps clothing coat, coats collar, collars contact lenses cuff, cuffs decolletage derby hat, d. hats dinner jacket, d. jackets dress, dresses eyeglasses folk costume fur, furs girdle glove, gloves gown, gowns handkerchief, -chiefs hat (with brim), hats hose jacket, jackets (ladies') jacket, jackets (men's) knee-socks knickers necktie, neckties night gown, nightgowns panties panty hose pocket, pockets pullover, pullovers purse, handbag, purses raincoat, raincoats robe, robes running shoes sandal, sandals scarf, scarves (long) (square) seam, seams shawl, shawls sheepskin coat. sh. coats shirt, shirts shoes, shoes shorts skirt, skirts slacks, trousers sleeve, sleeves slip (full slip), slips slippers smoking jacket, s. jackets sneakers socks sole of shoe, soles

kostium kàpielowy trykot pasek, paski beret, berety bluzka, bluzki kozaki biustonosz, biustonosze slipy klamra, klamry guzik, guziki laska, laski czapka, czapki ubranie p∏aszcz, p∏aszcze ko∏nierz, ko∏nierze soczewki mankiet, mankiety dekolt melonik, meloniki smoking, smokingi sukienka, sukienki okulary strój ludowy futro, futra gorset r´kawiczka, r´kawiczki suknia, suknie chusteczka, chusteczki kapelusz, kapelusze poƒczochy ˝akiet, ˝akiety marynarka, marynarki podkolanówki pompy krawat, krawaty nocna koszula majtki; gatki; figi rajstopy kieszeƒ, kieszenie pulower, pulowery torebka, torebki deszczowiec, deszczowce szlafrok, szlafroki adidasy sanda∏, sanda∏y szalik, szaliki chustka chustki szew, szwy szal, szale ko˝uch, ko˝uchy koszula, koszule but, buty szorty spódniczka, spódniczki spodnie r´kaw, r´kawy halka, halki kapcie; papucie; pantofle bon˝urka, bon˝urki adidasy/tenisówki skarpetka, skarpetki podeszwa, podeszwy

strap, straps straw hat suit, suits (jacket-and-skirt suit) (men's or women's suit) sweater, sweaters sweatsuit, training suit tee shirt, tee shirts tennis shoes (high-top) (low-top) top hat, top hats undershirt, undershirts underwear vest, vests

rzemieƒ, rzemienie s∏omiany kapelusz kostium, kostiumy garsonka, garsonki garnitur, garnitury sweter, swetry dres koszulka, koszulki tenisówki trampki cylinder, cylindry podkoszulek, podkoszulki bielizna kamizelka, kamizelki

JEWELRY agate amethyst bead bracelet brooch, stickpin chain coral necklace costume jewelry cuff link diamond earring (clip-on) earring (pierced-ear) emerald engagement ring fob, pendant glasses, frames gold, of gold gold necklace handwork jewelry necklace pearl, pearls pin precious stones, jewels ring (band) ring (with stone) sapphire silver, of silver silver bracelet stone watch

agat ametyst paciorek, paciorki bransoletka broszka ∏aƒcuszek korale bi˝uteria spinka do mankietu diament klips, klipsy kolczyk, kolczyki szmaragd pierÊcionek zar´czynowy breloczek okulary, oprawki z∏oto, ze z∏ota z∏oty naszyjnik r´czna robota bi˝uteria naszyjnik per∏a, per∏y broszka klejnoty obràczka pierÊcionek szafir srebro, ze srebra srebrna bransoletka kamieƒ zegarek

TOOLS adjustable wrench anvil ax, axes chisel drill file hammer knife, knives ladder needle and thread pick plane pliers saw scissors screw driver scythe sickle shears shovel spike tongs tool, tools vise wedge wrench, wrenches

klucz francuski kowad∏o topór, topory d∏uto Êwider pilnik m∏ot nó˝, no˝e drabina ig∏a i nici wyka∏aczka hebel, strug obc´gi pi∏a no˝yczki Êrubokr´t kosa sierp no˝yce ∏opata Êwiek kleszcze narz´dzie, narz´dzia imad∏o klin klucz, klucze

SCHOOLING assistant professor associate professor class quiz classes comprehensive examinations diploma education elementary school engineering school entrance examinations examination first-year student general education school grade (mark) A B C F grade (in school) high school high school certificate higher education higher-education institution instructor lecture hall lecture on biology lecturer, language teacher liberal arts high school middle (=high) school pass (grade) professor pupil scholarship school (in general) school, gradeschool school-teacher (f.) school year semester student subject technical high school university vacation(s) I passed all exams. I flunked math. I got credit for English. Are there any questions? Please close your books. Please close your books. Silence!

adiunkt docent klasówka zaj´cia egzaminy dyplomowe dyplom edukacja, wykszta∏cenie szko∏a podstawowa politechnika egzaminy wst´pne egzamin student (studentka) pierwszego roku szko∏a ogólnokszta∏càca stopieƒ, ocena piàtka czwórka trójka dwójka klasa szko∏a Êrednia matura wy˝sze wykszta∏cenie szko∏a wy˝sza wyk∏adowca sala wyk∏adowa wyk∏ad z biologii lektor (lektorka) liceum szko∏a Êrednia zaliczenie profesor uczeƒ (uczennica) stypendium uczelnia szko∏a nauczyciel (nauczycielka) rok szkolny, akademicki semestr student (studentka) przedmiot technikum uniwersytet wakacje Zda∏em (-am) wszystkie egzaminy. Obla∏em matematyk´. Zaliczy∏em j´zyk angielski. Czy sà jakieÊ pytania? Prosz´ otworzyç ksià˝ki. Prosz´ zamknàç ksià˝ki. Cisza!

SUBJECTS OF STUDY subject. I study - -. accounting architecture astronomy biology chemistry computer science construction economics English studies environmental protection fine arts foreign languages forestry gardening geology history international relations language and literature law library science linguistics literature management mathematics medicine music nursing pharmacy philosophy physics studio arts teaching Polish language first (second) grade first, last year

przedmiot. Studiuj´ - -. ksi´gowoÊç. -ksi´gowoÊçarchitektura. -architektur´astronomia. -astronomi´biologia. -biologi´chemia. -chemi´informatyka. -informatyk´budownictwo. -b-ctwoekonomika. -ekonomik´anglistyka. -anglistyk´ochrona Êrodowiska. -ochron´ Êrodowiskasztuki pi´kne. -ki -nej´zyki obce. -j´zyki obcychleÊnictwo. -leÊnictwoogrodnictwo. -ogrodnictwogeologia. -geologi´historia. -histori´stosunki mi´dzynarodowe. -stosunki m-wychfilologia. -filologi´prawo. -prawo bibliotekarstwo. -b-rstwoj´zykoznawstwo. -j-wstwoliteratura. -literatur´zarzàdzanie. -zarzàdzaniematematyka. -matematyk´medycyna. -medycyn´muzyka. -muzyk´piel´gniarstwo. -p-rstwofarmacja. -farmacj´filozofia. -filozofi´fizyka. -fizyk´sztuki plastyczne. -ki -ne pedagogika. -pedagogik´j´zyk polski. -j´zyk polskipierwsza (druga) klasa pierwszy, ostatni rok

PROFESSIONS He/she is an - -. actor actress architect banker baker barber biologist book-keeper book-keeper (f.) boss butcher chairman chairperson chemist clerk clerk (f.) cook cook (f.) counselor dancer dancer (f.) dentist dentist (f.) doctor driver electrician engineer eye-doctor eye-doctor (f.) farmer hairdresser (f.) industrialist journalist journalist (f.) judge laborer laborer (f.) lawyer librarian librarian (f.) linguist maid manager mason miller musician nurse pharmacist pharmacist (f.) photographer physicist pilot plumber policeman porter priest professor sailor salesperson salesperson (f.) schoolboy

On (ona) jest - -. aktor. -aktoremaktorka. -aktorkàarchitekt. -architektembankier. -bankierempiekarz. -piekarzemfryzjer. -fryzjerembiolog. -biologiemksi´gowy. -ksi´gowymksi´gowa. -ksi´gowàszef. -szefemrzeênik. -rzeênikiemprzewodniczàcy. -prz-cymprzewodniczàca. -prz-càchemik. -chemikiemurz´dnik. -urzdnikiemurz´dniczka. -urz´dniczkàkucharz. -kucharzemkucharka. -kucharkàdoradca. -doradcàtancerz. -tancerzemtancerka. -tancerkàdentysta. -dentystàdentystka. -dentystkàlekarz. -lekarzemkierowca. -kierowcàelektryk. -elektrykiemin˝ynier. -in˝ynieremokulista. -okulistàokulistka. -okulistkàrolnik. -rolnikiemfryzjerka. -fryzjerkàprzemys∏owiec. -prze-wcemdziennikarz. -dziennikarzemdziennikarka. -dziennikarkàs´dzia. -s´dziàrobotnik. -robotnikiemrobotnica. -robotnicàadwokat. -adwokatembibliotekarz. -b-rzembibliotekarka.-bibliotekarkàj´zykoznawca. -j-wcàgosposia. -gosposiàdyrektor. -dyrektoremmurarz. -murarzemm∏ynarz. -m∏ynarzemmuzykant. -muzykantempiel´gniarka. -piel´gniarkàaptekarz. -aptekarzemaptekarka. -aptekarkàfotograf. -fotografemfizyk. -fizykiem. pilot. -pilotemhydraulik. -hydraulikiempolicjant. -policjantemwoêny. -woênymksiàdz. -ksi´dzemprofesor. -profesoremmarynarz. -marynarzemekspedient. -ekspedientemekspedientka. -ekspedientkàuczeƒ. -uczniem-

schoolgirl seamstress secretary shoemaker shop-keeper singer singer (f.) soldier student student (f.) surgeon tailor taxi-driver teacher teacher (f.) translator translator (f.) waiter waitress worker worker (f.) writer writer (f.)

uczennica. -uczennicàkrawcowa. -krawcowàsekretarka. -sekretarkàszewc. -szewcemsklepikarz. -sklepikarzempiosenkarz. -piosenkarzempiosenkarka. -piosenkarkà˝o∏nierz. -˝o∏nierzemstudent. -studentemstudentka. -studentkàchirurg. -chirurgiemkrawiec. -krawcemtaksówkarz. -taksówkarzemnauczyciel. -nauczycielemnauczycielka. -nauczycielkàt∏umacz. -t∏umaczemt∏umaczka. t∏umaczkàkelner. -kelneremkelnerka. -kelnerkàpracownik. -pracownikiempracownica. -pr-nicàpisarz. -pisarzempisarka. -pisarkà-

ANIMALS adder, adders ant, ants antelope, antelope badger, badgers bat, bats bear, bears beaver, beavers bedbug, bedbugs bee, bees beetle, beetles bird, birds bison, bison (European) boar, boars buffalo, buffalo(es) (Am.) bull, bulls bumblebee, bumblebees butterfly, butterflies camel, camels canary, canaries carp, carp cat, cats caterpillar, caterpillars catfish, catfish chicken, chickens cockroach, cockroaches cod(fish) cow, cows crane, cranes cricket, crickets crocodile, crocodiles crow, crows cuckoo, cuckoos deer, deer doe, does dog, dogs dolphin, dolphins donkey, donkys dragon, dragons dragonfly, dragonflies duck, ducks eagle, eagles earthworm, earthworms eel, eels elephant, elephants elk, elk falcon, falcons ferret, ferrets finch, finches fish, fish(es) flea, fleas fly, flies fox, foxes frog, frogs gander, ganders giraffe, giraffes gnat, gnats goat, goats goldfish, goldfish goose, geese grasshopper, grasshoppers guinea pig, guinea pigs hare, hares

˝mija, ˝mije mrówka, mrówki antylopa, antylopy borsuk, borsuki nietoperz, nietoperze niedêwiedê, niedêwiedzie bóbr, bobry pluskwa, pluskwy pszczo∏a, pszczo∏y chrzàszcz, chrzàszcze ptak, ptaki ˝ubr, ˝ubry dzik, dziki bizon, bizony byk, byki trzmiel, trzmiele motyl, motyle wielb∏àd, wielb∏àdy kanarek, kanarki karp, karpie kot, koty gàsienica, gàsienice sum, sumy kura, kury karaluch, karaluchy dorsz, dorsze krowa, krowy ˝uraw, ˝urawie Êwierszcz, Êwierszcze krokodyl, krokodyle kruk, kruki kuku∏ka, kuku∏ki jeleƒ, jelenie sarna, sarny pies, psy delfin, delfiny osio∏, os∏y smok, smoki wa˝ka, wa˝ki kaczka, kaczki orze∏, or∏y d˝d˝ownica, d˝d˝ownice w´gorz, w´gorze s∏oƒ, s∏onie ∏oÊ, ∏osie sokó∏, soko∏y ∏asica leÊna, ∏asice leÊne ∏uszczak, ∏uszczaki ryba, ryby pch∏a, pch∏y mucha, muchy lis, lisy ˝aba, ˝aby gàsior, gàsiory ˝yrafa, ˝yrafy muszka, muszki koza, kozy z∏ota rybka, z∏ote rybki g´Ê, g´si konik polny, koniki polne Êwinka morska, Ê-ki morskie zajàc, zajàce

hawk, hawks hedgehog, hedgehogs hen, hens heron, herons hippopotamus, -mi hornet, hornets horse, horses insect, insects jaguar, jaguars junebug, junebugs kangaroo, kangaroos leech, leeches lion, lions lizard, lizards louse, lice lynx, lynxes magpie, magpies mammal, mammals mare, mares mink, minks mole, moles monkey, monkeys mosquito, mosquitoes moth, moths mouse, mice mule, mules nightingale, nightingales nutria, nutrias octopus, octopi opossum, opossums owl, owls ox, oxen parrot, parrots partridge, partridges peacock, peacocks pelican, pelicans perch, perch pheasant, pheasants pig, pigs pigeon, pigeons rabbit, rabbits raccoon, raccoon rat, rats rattlesnake, rattlesnakes raven, ravens reindeer, reindeer reptile, reptiles rhinoceros, -ses ram, rams rooster, roosters salmon, salmon sardine, sardines seal, seals shark, sharks sheep, sheep shrimp, shrimps skunk, skunks snake, snakes sparrow, sparrows spider, spiders squirrel, squirrels stork, storks swallow, swallows swan, swans

jastrzàb, jastrz´bie je˝, je˝e kura, kury czapla, czaple hipopotam, hipopotamy szerszeƒ, szerszenie koƒ, konie owad, owady jaguar, jaguary chrabàszcz, chrabàszcze kangur, kangury pijawka, pijawki lew, lwy jaszczurka, jaszczurki wesz, wszy ryÊ, rysie sroka, sroki ssak, ssaki koby∏a, koby∏y norka, norki kret, krety ma∏pa, ma∏py komar, komary mol, mole mysz, myszy mu∏, mu∏y s∏owik, s∏owiki nutria, nutrie oÊmiornica, oÊmiornice opos, oposy sowa, sowy wó∏, wo∏y papuga, papugi kuropatwa, kuropatwy paw, pawie pelikan, pelikany okoƒ, okonie ba˝ant, ba˝anty Êwinia, Êwinie go∏àb, go∏´bie królik, króliki szop, szopy szczur, szczury grzechotnik, grzechotniki kruk, kruki renifer, renifery p∏az, p∏azy nosoro˝ec, nosoro˝ce baran, barany kogut, koguty ∏osoÊ, ∏ososie sardynka, sardynki foka, foki rekin, rekiny owca, owce krewetka, krewetki skunks, skunksy wà˝, w´˝e wróbel, wróble pajàk, pajàki wiewiórka, wiewiórki bocian, bociany jaskó∏ka, jaskó∏ki ∏ab´dê, ∏ab´dzie

tick, ticks tiger, tigers toad, toads trout, trout tuna, tuna turtle, turtles vulture, vultures wasp, wasps weasel, weasels whale, whales wildcat, wildcats wolf, wolves worm, worms zebra, zebras

kleszcz, kleszcze tygrys, tygrysy ropucha, ropuchy pstràg, pstràgi tuƒczyk, tuƒczyki ˝ó∏w, ˝ó∏wie s´p, s´py osa, osy ∏asica, ∏asice wieloryb, wieloryby ˝bik, ˝biki wilk, wilki robak, robaki zebra, zebry

DOG BREEDS I'd like to have a - -. Alsatian bloodhound boxer dachsund great dane greyhound hunting dog mutt pekinese pinscher pointer poodle retriever setter sheepdog spaniel terrier

Chcia∏(a)bym mieç - -. wilczur. -wilczuraogar. -ogarabokser. -bokserajamnik. -jamnikadog. -dogachart. -chartapies myÊliwski. -psa myÊliwskiegokundel. -kundlapekiƒczyk. -pekiƒczykapinczer. -pinczeraogar. -ogarapudel. -pudlaaporter. -aporteraseter. -seteraowczarek. -owczarkaspaniel. -spanielaterier. -teriera-

SPECIFICALLY ANIMAL BODY PARTS back beak, beaks claw(s), talon(s) fang, fangs feather, feathers fin, fins fur gills hair head, heads hoof, hooves horn, horns mane muzzle neck, nape snout tail trunk

grzbiet dziób, dzioby szpon(y), pazur(y) kie∏, k∏y pióro, pióra pletwa, pletwy futro skrzela, skrzele sierÊç ∏eb, ∏by kopyto, kopyta róg, rogi grzywa pysk kark ryj ogon tràba

PLANTS (GENERAL) blade, blades branch, branches bud, buds bush, bushes corona (of tree), coronas flower, flowers grass leaf, leaves moss, mosses mushroom petal, petals plant, plants root, roots shrub, shrubs sprout, sprouts stem, stems; stalk, stalks stump, stumps thorn, thorns tree, trees trunk, trunks vine, vines weed, weeds wildflowers

êdêb∏o, êdêb∏a ga∏àê, ga∏´zie pàczek, pàczki krzak, krzaki konar, konary kwiat, kwiaty trawa liÊç, liÊcie mech, mchy grzyb, grzyby p∏atek, p∏atki roÊlina, roÊliny korzeƒ, korzenie krzew, krzewy kie∏ek, kie∏ki ∏odyga, ∏odygi pniak, pniaki cierƒ, ciernie drzewo, drzewa pieƒ, pnie winoroÊl, winoroÊli chwast, chwasty kwiaty polne

TREES, SHRUBS, FLOWERS apple tree ash, ashes aster, asters beech, beeches birch, birches cactus, cacti carnation, carnations chestnut, chestnuts daffodil, daffodils daisy, daisies elm, elms forsythia geranium, geraniums ivy juniper, junipers larch, larches lily, lilies linden, lindens mallow, mallows maple, maples mulberry, mulbierries mushroom, mushrooms narcissus, narcissi oak, oaks palm, palms pansy, pansies pear tree, pear trees pine, pines plum tree, plum trees poplar, poplars rose, roses sunflower, sunflowers sycamore, sycamores tulip, tulips violet, violets willow, willows

jab∏oƒ, jab∏onie jesion, jesiony aster, astry buk, buki brzoza, brzozy kaktus, kaktusy goêdzik, goêdziki kasztan, kasztany ˝onkil, ˝onkile stokrotka, stokrotki wiàz, wiàzy forsycja pelargonia, pelargonie bluszcz ja∏owiec, ja∏owce modrzew, modrzewie lilia, lilie lipa, lipy malwa, malwy klon, klony morwa, morwy grzyb, grzyby narcyz, narcyze dàb, d´by palma, palmy bratek, bratki grusza, grusze sosna, sosny Êliwa, Êliwy topola, topole ró˝a, ró˝e s∏onecznik, s∏oneczniki jawor, jawory tulipan, tulipany fio∏ek, fio∏ki wierzba, wierzby

STAPLE FOOD ITEMS baking powder baking soda beans bouillon bread bread crumbs butter buttermilk cheese cooking oil cream dough fat fish flour lard, shortening macaroni meat milk noodles olive oil potatoes poultry rice roll, rolls salt sugar yeast

proszek do pieczenia soda fasola bulon chleb tarta bu∏ka mas∏o maÊlanka ser olej Êmietana ciasto t∏uszcz ryba màka smalec makaron mi´so mleko kluseczki oliwa ziemniaki, kartofle drób ry˝ bu∏ka, bu∏ki sól cukier dro˝d˝e

VEGETABLES beets beets with horseradish broccoli brussel sprouts cabbage carrots cauliflower celery champignon mushrooms corn cucumbers, pickles egg plant green beans green salad, lettuce mushrooms onions peas pumpkin radish slaw sorrel spinach squash tomatoes zucchini

buraki çwik∏a broku∏y brukselki kapusta marchewka, marchew kalafior seler pieczarki kukurydza ogórki bak∏a˝an fasolka szparagowa sa∏ata grzyby cebula groch, groszek dynia rzodkiewka surówka szczaw szpinak kabaczek pomidory cukinia

HERBS AND SPICES Season to taste. Add a pinch of - -. allspice anise basil bay leaves camomile carraway seed chervil chicory chives cinnamon cloves coriander cumin dill fennel fenugreek garlic ginger herb tea herb horseradish jasmine mint mustard nutmeg paprika parsley pepper saffron sage savory spice tarragon

Przyprawiaç do smaku. Dodaç szczypt´ - -. ziela angielskie any˝ek. -any˝kubazylia. -bazyliiliÊcie laurowe rumianek. -rumiankukminek. -kminkutrybulka. -trybulkicykoria. -cyrkoriiszczypiorek. -szczypiorkucynamon. -cynamonugoêdziki kolendra. -kolendrykmin. -kminukoperek. koperkukoper. -koprukozieradka. -kozieradkiczosnek imbir. -imbiruherbata z zió∏ek ziele, zio∏o, zió∏ko chrzan jaÊmin. -jaÊminumi´ta. -mi´tymusztarda. -musztardyga∏ka muszkato∏owe paprika. -paprikipietruszek pierprz. -pieprzuszafran. -szafranusza∏wia. -sza∏wiczàber. -czàbruprzyprawa draganek. -draganku-

FRUITS AND NUTS I'd like half a kilo of - -. Prosz´ pó∏ kilo - -. almond migda∏. -migda∏ówapple jab∏ko. -jab∏ekapricot morela. -morelibanana banan. -bananówblack currant czarna porzeczka. -nej -kicherry czereÊnia. -czereÊnicoconut kokos. -kokosówfig figa. -figfruit owoc. -owocówgooseberries agrest. -agrestugrapefruit grejpfrut. -grejpfrutówgrapes winogrona. -winogronlemon cytryna. -cytrynnut orzech. -orzechóworange pomaraƒcza. -pomaraƒcz(y)peach brzoskwinia. -brzoskwiƒpear gruszka. -gruszekpineapple ananas. -ananasapomegranate granat. -granatówpoppyseed mak. -makuplum Êliwka. -Êliwekraisin rodzynka. -rodzynekraspberry malina. -malinred currants czerwona porzeczka. -czerwonej porzeczkisour cherry wiÊnia. -wiÊnisour plum w´gierka. -w´gierekstrawberry truskawka. -truskawektangerine mandarynka. mandarynekwalnut orzech w∏oski watermelon arbuz. -arbuza-

POLITICS, ECONOMICS, CURRENT EVENTS Agreement/pact agriculture arms race balance of trade(payments bill budget budget deficit Church-State relations constitution the courts demonstration dictatorship domestic industry earnings economic cooperation economic crisis economic reform economic situation European Economic Community (EEC) elections(referendum emigration(immigration exile, in exile export(import extremist fall of the zloty money forecast foreign trade free elections freedom of speech freedom of the press freedom/independence GNP the government heavy(light industry high/low standard of living industry inflation law left/right-wing element loans the nation (people) negociations opposition political party political situation politics, policy press press agency president prime minister propaganda public opinion quarter (of year) revolution rise(fall in prices Second World War sejm(parliament society state enterprise Third-World countries

porozumienie/uk∏ad rolnictwo wyÊcig zbrojeƒ bilans obrotów(p∏ac ustawa bud˝et deficyt bud˝etowy stosunki KoÊció∏-Paƒstwo konstytucja sàdy, sàdownictwo demonstracja dyktatura przemys∏ krajowy zarobki wspó∏praca ekonomiczna kryzyz ekonomiczny reforma gospodarcza sytuacja gospodarcza Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) wybory(referendum emigracja(imigracja wygnanie, na wygnaniu eksport(import ekstremista spadek z∏otego prognoza handel zagraniczny wolne wybory wolnoÊç s∏owa wolnoÊç prasy wolnoÊç/niepodleg∏oÊç dochód narodowy rzàd przemys∏ ci´˝ki(lekki wysoka/niska stopa ˝yciowa przemys∏ inflacja prawo lewica/prawica kredyt naród pertraktacje opozycja partia polityczna sytuacja polityczna polityka prasa agencja prasowa prezydent premier propaganda opinia publiczna kwarta∏ rewolucja wzrost(spadek cen druga wojna Êwiatowa sejm(parlament spo∏eczeƒstwo przedsi´biorstwo paƒstwowe kraje trzeciego Êwiata

United Nations (UN) uprising I don't belong to any party. Let's not talk about politics. I don't know who I'll vote for. I'm not criticizing the government, but I'm not praising it either. I don't know how to respond to that. That's only a matter of - -. -time-(-faith-(-good willTheoretically yes, but in practice, no.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) powstanie Nie nale˝´ do ˝adnej partii. Nie mówmy o polityce. Nie wiem na kogo b´d´ g∏osowaç. Nie krytykuj´ rzàdu, ale te˝ go nie chwal´. Nie wiem jak mam na to reagowaç. To jest tylko kwestia - -. -czasu-(-wiary-(-dobrej woliTeoretycznie tak, ale w praktyce nie.

CHURCH, RELIGION angel, angels archbishop atheist (m./f.) baptism bible bishop blessing buddhism cardinal Catholic m./f. Christian m./f. church, in church church service communion conversion cross denomination devil Evangelical (Lutheran) ch. faith, belief faithfulness fasting forgiveness funeral God heaven, in h. hell, in h. holy, sacred hymn Islamism Jew, Jews martyr m./f. mass miracle monastery Orthodox church paradise, in p. parish parson, vicar, rector pilgrimage pope prayer(s) prayer-book priest primate Protestant church religion Roman Catholic Church sermon sin superstition(s) synagog temple wake Uniate Church vow, marriage Do you believe in God? Do you go to church? Did you (pl.) have a church wedding?

anio∏, anio∏owie arcybiskup ateista, ateistka chrzest biblia biskup b∏ogos∏awieƒstwo buddyzm kardyna∏ katolik, katoliczka chrzeÊcianin, chrzeÊcianka koÊció∏, w koÊciele nabo˝eƒstwo komunia nawrócenie krzy˝ wyznanie (religijne) diabe∏ KoÊció∏ ewangelicki wiara wiernoÊç post przebaczenie pogrzeb Bóg niebo, w niebie piek∏o, w piekle Êwi´ty (-a, -e) hymn religia muzu∏maƒska ˚yd, ˚ydzi m´cz´nnik (m´czennica) msza cud klasztor KoÊció∏ prawos∏awny raj, w raju parafia proboszcz pielgrzymka papie˝ mod∏y, modlitwa modlitewnik ksiàdz prymas koÊció∏ protestancki religia KoÊció∏ rzymsko-katolicki kazanie grzech zabobon(y), przesàd(y) synagoga Êwiàtynia stypa KoÊció∏ unicki Êlub Czy pan (pani) wierzy w Boga? Czy pan (pani) chodzi do koÊcio∏a? Czy wzi´liÊcie Êlub koÊcielny?

MILITARY admiral aggression air force aircraft carrier antiaircraft cover armed forces armored car army artillery battalion battle battle ax bayonet bomb bomber border patrol bow, arrow bullet cannon chemical weapon colonel company corporal cruiser defense division draft enlisted man fighter (aircraft) flame thrower gas mask general grenade gunboat helmet infantry invasion pass, on leave lieutenant machine gun major maneuvers marshal military service mine ministry of national defense mortar musket navy officer parachute pistol rifle rocket, rockets round, cartridge sergeant shield shot soldier spear submarine

admira∏ agresja lotnictwo lotniskowiec ochrona przeciwlotnicza si∏y zbrojne samochód pancerny armia, wojsko artyleria batalion bitwa berdysz bagnet bomba bombowiec wojska ochrony pogranicza ∏uk, strza∏a kula, pocisk dzia∏o, dzia∏a broƒ chemiczna pu∏kownik kompania kapral krà˝ownik obrona dywizja, oddzia∏ pobór szeregowy myÊliwiec miotacz ognia maska gazowa genera∏ granat Êcigacz he∏m piechota najazd, napad przepustka, na przepustce porucznik karabin maszynowy major manewry marsza∏ek s∏u˝ba wojskowa mina ministerstwo obrony narodowej moêdzierz muszkiet marynarka oficer spadochron pistolet karabin rakieta, rakiety nabój sier˝ant tarcza strza∏ ˝o∏nierz oszczep lódê podwodna

tank torpedo trench, trenches uniform war weapon(ry)

czo∏g torpeda okop, okopy mundur wojna broƒ

MEASUREMENTS, DIMENSIONS centimeter (.39 in.) decagram (.352 oz.) density depth distance foot* gram (.035 oz.) half half kilo (1.1 lb.) half liter (.53 qu.) hectare (2.47 acres) height hour, hours inch, inches' (2.54 cm.) kilogram (2.2 lb.) kilometer (.62 mi.) length liter (1.057 qu.) meter, meters (39.37 in.) mile, miles* (1.6 km.) millimeter (.04 in.) minute, minutes one and a half ounce* (28.5 gr.) percent pound, pounds* (.45 k.) quarter space thickness time width How much does that weigh? How far is that? How much is that? How long(wide(deep( tall is that?

centymetr, centrymetry dekagram, deko g´stoÊç g∏´bokoÊç dystans stopa, stopy gram, gramy pó∏ pó∏ kilo pó∏ litra hektar wysokoÊç godzina, godziny cal, cale kilo(gram), kilogramy kilometr d∏ugoÊç litr, litry metr, metry mila, mile milimetr minuta, minuty pó∏tora, f. pó∏torej uncja procent funt, funty çwierç przestrzeƒ gruboÊç czas szerokoÊç Ile to wa˝y? Jak daleko to jest? Ile to jest? Jak d∏ugie(szerokie(wysokie to jest?

* These measures are not used in contemporary Poland.

CONTINENTS America, American American m./f. Africa, African African m./f. Antarctica, Antarctic Asia, Asiatic Asian m./f. Australia, Australian Australian m./f. Europe, European European m./f.

Ameryka, amerykaƒski Amerykanin, Amerykanka Afryka, afrykaƒski Afrykanin, Afrykanka Antarktyda, antarktyczny Azja, azjatycki Azjata, Azjatka Australia, australijski Australijczyk, Australijka Europa, europejski Europejczyk, Europejka

COUNTRIES AND INHABITANTS Afganistan, Afgan Afgan m./f. Albania, Albanian Albania m./f. Argentina, Argentine Argentenian m./f. Austria, Austrian Austrian m./f. Belgium, Belgian Belgian m./f. Bosnia, Bosnian Bosnian m./f. Brazil, Brazilian Brazilian m./f. Bulgaria, Bulgarian Bulgarian m./f. Byelo-Rus, Byelo-Russian Byelo-Russian m./f. Canada, Canadian Canadian m./f. Chile, Chilean Chilean m./f. China, Chinese Chinese m./f. Columbia, Columbian Columbian m./f. Croatia, Croatian Croat m./f. Cuba, Cuban Cuban m./f. Czech Republic Czech m./f. Denmark, Danish Dane m./f. Egypt, Egyptian Egyptian m./f. England, English Englishman(woman Estonia, Estonian Estonian m./f. Finland Finn m./f. France, French Frenchman(woman Germany, German German m./f. Great Britain, British Brit m./f. Greece, Grecian Grecian m./f. Holland, Dutch Dutchman(woman Hungary, Hungarian Hungarian m./f. India, Indian Indian m./f. Iraq, Iraqi Iraqi m./f. Iran, Iranian Iranian m./f. Ireland, Irish Irishman(woman

Afganistan, afgaƒski Afgan, Afganka Albania, albaƒski Albaƒczyk, Albanka Argentyna, argentyƒski Argentyƒczyk, Argentynka Austria, austriacki Austriak, Austriaczka Belgia, belgijski Belg, Belgijka BoÊnia, boÊniacki BoÊniak, BoÊniaczka Brazylia, brazylijski Brazylijczyk, Brazylijka Bu∏garia, bu∏garski Bu∏gar, Bu∏garka Bia∏oruÊ, bia∏oruski Bia∏orusin, Bia∏orusinka Kanada, kanadyjski Kanadyjczyk, Kanadyjka Chile, chilijski Chilijczyk, Chilijka Chiny, chiƒski Chiƒczyk, Chinka Kolumbia, kolumbijski Kolumbijczyk, Kolumbijka Chorwacja, chorwacki Chorwat, Chorwatka Kuba, kubaƒski Kubaƒczyk, Kubanka Czechy, czeski Czech, Czeszka Dania, duƒski Duƒczyk, Dunka Egipt, egipski Egipcjanin, Egipcjanka Anglia, angielski Anglik, Angielka Estonia, estoƒski Estoƒczyk, Estonka Finlandia, fiƒski Fin, Finka Francja, francuski Francuz, Francuzka Niemcy, niemiecki Niemiec, Niemka Wielka Brytania, brytyjski Brytyjczyk, Brytyjka Grecja, grecki Grek, Greczynka Holandia, holenderski Holender, Holenderka W´gry, w´gierski W´gier, W´gierka Indie, hinduski Hindus, Hinduska Irak, iracki Irakijczyk, Irakijka Iran, iraƒski Iraƒczyk, Iranka Irlandia, irlandzki Irlandczyk, Irlandka

Israel, Israeli Israeli m./f. Italy, Italian Italian m./f. Japan, Japanese Japanese m./f. Korea, Korean Korean m./f. Latvia, Latvian Latvian m./f. Lithuania, Lithuanian Lithuanian m./f. Macedonia, Macedonian Macedonian m./f. Mexico, Mexican Mexican m./f. Mongolia, Mongolian Mongol m./f. Norway, Norwegian Norwegian m./f. Peru, Peruvian Peruvian m./f. Poland, Polish Pole m./f. Portugal, Portuguese Portuguese m./f. Romania, Romanian Romanian m./f. Russian, Russian Russian m./f. Scotland, Scottish Scot m./f. Serbia, Serbian Serb m./f. Slovakia, Slovak Slovak m./f. Spain, Spanish Spanish m./f. Sweden, Swedish Swede m./f. Switzerland, Swiss Swiss m./f. United States of America Turkey, Turkish Turk m./f. Ukraine, Ukrainian Ukrainian m./f. Uruguay, Uruguayan Uruguayan m./f.

Izrael, izraelski Izraelczyk, Izraelka W∏ochy, w∏oski W∏och, W∏oszka Japonia, japoƒski Japoƒczyk, Japonka Korea, koreaƒski Koreaƒczyk, Koreanka ¸otwy, ∏otewski ¸otysz, ¸otyszka Litwa, litewski Litwin, Litwinka Makedonia, makedoƒski Makedoƒczyk, Makedonka Meksyk, meksykaƒski Meksykaƒczyk, Meksykanka Mongolia, mongolski Mongo∏, Mongo∏ka Norwegia, norweski Norweg, Norwe˝ka Peru, peruwiaƒski Peruwiaƒczyk, Peruwianka Polska, polski Polak, Polka Portugalia, portugalski Portugalczyk, Portugalka Rumunia, rumuƒski Rumuƒczyk, Rumunka Rosja, rosyjski Rosjanin, Rosjanka Szkocja, szkocki Szkot, Szkotka Serbia, serbski Serb, Serbka S∏owacja, s∏owacki S∏owak, S∏owaczka Hiszpania, hiszpaƒski Hiszpan, Hiszpanka Szwecja, szwecki Szwed, Szwedka Szwajcaria, szwajcarski Szwajcar, Szwajcarka Stany Zjednoczone Turcja, turecki Turek, Turczynka Ukraina, ukraiƒski Ukrainiec, Ukrainka Urugwaj, urugwajski