Die Frösche des Aristophanes mit ausgewählten antiken Scholien [PDF]

Zitiervorschau

KLEINE TEXTE FÜR V O R L E S U N G E N UND Ü B U N G E N B E G R Ü N D E T VON HANS L1ETZMANN H E R A U S G E G E B E N VON K U R T ALAND

66

DIE FRÖSCHE DES ARISTOPHANES MIT AUSGEWÄHLTEN ANTIKEN SCHOLIEN

HERAUSGEGEBEN VON

WILHELM SÜSS UNVERÄNDERTER NEUDRUCK

V E R L A G W A L T E R DE G R U Y T E R & CO. VORMALS G. J. GÖSCHEN'SCHE VERLAGSHANDLUNG — J. GUTTENTAG, V E R L A G S B U C H H A N D L U N G — GHORG R E I M E R — KARL J. T R U B N E R VEIT & COMP.

B E R L I N 1959

Archiv-Nr. 8Β:·128ΰ

VORBEMERKUNGEN I TEXT. Die Überlieferung der Frösche des Aristophanes ist, wie .die der dramen des dichters überhaupt, im allgemeinen vortrefflich. Korruptelen sind selten, wo sie aber vorhanden sind, wie Frösche 1028 und 1256, da pflegt die aussieht auf definitive heilung gering zu sein, trotz der fülle der vorgeschlagenen konjekturen. Als haupthandschriften sind zu betrachten: ein R a v e n n as (R) s. XI, ein V e n e t u s (V) s. , ein V a t i c a n u s U r b i n a s (U) s. , ein Parisinus· (A) s. , ein A m b r o s i a n u s (M) s. . Daneben kommen als quellen für die herstellung des textes die worte der scholien, insbesondere die angeführten stichworte, in betracht, ferner die vielen hunderte von anfuhrungen aristophanischer verse in dem lexikon des Suidas (Zusammenstellung der letzteren bei Coulon, Quaestiones criticae in Aristophanis fabulas. Diss. phil. Argentorat. ed. Keil et Reitzenstein XIII, i), 245 ff. Zwischen diesen zeugen muss die kritik eklektisch verfahren, die früher beliebte bevorzugung von R und V ist unberechtigt, zumal seitdem Coulon (a. a. o.) durch eine eingehende tabellarische Statistik gezeigt hat, dass Suidas mit M und A zusammengenommen die älteste stufe der Überlieferung darstellt. SCHOLIEN. Die altattische komödie, durch die entwicklung der gattung zum klassischen intriguen- und Charakterlustspiel und die dieser entgegenkommende aristotelische kunstkritik zunächst ganz in den Hintergrund gerüdct, fand etwa vom beginn des Jahrhunderts an wieder freunde und leser. Diese erwedcung der noch nicht klassischen Vorstufe der komödie, wenn man im sinne der peripatetischen ästhetik sprechen will, ermöglichte die gelehrte beschäftigung. Lykophron beginnt mit der Ordnung des vorhandenen bestände», es folgen die textkritischen, glossographischen, exegetischen bemühungen der alexandrinischen gelehrten, eines Aristophanes, eines Aristarch. Didymus redigiert das vorhandene material. Unsere scholien bieten in ihrem kern die noten eines gewissen Symmachus (I jahrh. n. Chr.?), der seinerseits auf Didymus fusst. Alle die genannten handschriften weisen solche interlineare und mär· ginale notizen auf, ausser ihnen auch noch solche, die für die textkritik wenig ausgeben und da ignoriert zu werden pflegen. Das zeichen , das einige male in unserer ausgäbe begegnet, geht auf einen Lauientianus des Jahrhunderts, der Plutus, Wolken, Ritter und Frösche umfasst. Die scholien geben ein bild von der weite der alexandrinischen philologie und von ihrer arbeitsmethode. Wir lesen textkritische noten, erörterungen über den vorzug dieser oder jener lesart, mitteilungen über Varianten, begründungen von athetesen (so vgl. zu Frösche 15. 169. 6n. II22. 1240. 1283. 1440. 1452). Es werden über die Verteilung eines verses oder einer grösseren partie unter mehrere personen erwägungen angestellt, auch hier finden sich angaben über eine verschiedene Zuweisung in den ausgaben verschiedener herausgeber (z. b. zu 372. 431. 568. 607. 1414. 1418). Wir finden grammatische belehrungen elementarer oder komplizierter natur, insbesondere sind attische „glossen" als solche kenntlich gemacht (z. b. 121. 482. 558. 636. 826). Sehr übel dagegen ist oft die qualität der etymologischen noten (z. b. 740).

4

VORBEMERKUNGEN

Eine gruppe für sich bilden die metrischen schollen, die wir für den froschchor vollständig mitteilen, um eine probe von der eigenart dieser interpretation zu geben, im übrigen aber ignorieren. Historische und antiquarische noten liest man z. b. zu 693. 1196. 1422, talmudtstische Spitzfindigkeiten etwa 53 und 647. Die dem gedankenzusammenhang nachgehende exegese im einzelnen ist meisterhaft entwickelt. In zahlreichen fällen ist die Aristophanesinterpretatien nach früheren missglückten versuchen (bewusst und unbewusst!) gerade auf diesem gebiet in die bahnen der alten wieder eingelenkt. Von höchstem werte für uns sind natürlich stoffliche belehrungen über parodien tragischer vorlagen, parallelstellen komischer konkuirenten. Derartiges kommt gelegentlich auch den bemerkungen über ( zu gute, d. h. über die vielen unberühmten, denen ein zufall eine art von Unsterblichkeit verschafft hat und über die antike und moderne Interpreten sich als scheinbar wissende verbreiten. Im übrigen aber darf diese gruppe der scholien als die schwächste und inhaltsloseste angesehen werden. Die angaben über einen X und sind, wie man sofort sieht, aus den komikerstellen selbst erschlossen, ohne dass über die intentionen des witzes auch nur in der mehrzahl der fälle klaiheit erreicht worden wäre, weswegen denn auch eine fülle von möglichkeiten hier uns gewöhnlich zur auswahl vorgelegt wird. Einige wenige Stückchen erfreuen und überraschen durch persönliche wendung, wie wenn zu Fr. 1021 bemerkt wird, in freilich nicht ganz klarer ausdrucksweise, die äschyleischen Ferser seien vor den Sieben gegen Theben aufgeführt worden, man dürfe dem dichter den fehler nicht verargen, ebensowenig den kritikern den tadel des dichters, wenn zu Fr. 354 mitgeteilt wird, Aristarch nehme an, dass der chor sich in einzelgruppen auflöse, manches aber wieder vom gesamtchor gesprochen werde, und der Scholiast schelmisch fragt: was hat wohl Aristarchos darüber gewusst? Damit sind wir in die frage des scholienstiles eingetreten. Meist ist die erklärung in form der paraphrase gegeben, die, ohne weiteres oder mit einem too als einleitung vorgetragen, fast durchweg leicht verständlich und beachtenswert ist. An einigen stellen entfernt sich die Umschreibung von der uns zugänglichen vorläge so weit, dass der verdacht berechtigt erscheint, der kommentator habe nicht unseren, sondern einen anderen text kommentiert (so etwa zu 1256 und 1285). Nicht immer aber ist das scholion verständlich. Selbst wenn man, wie billig, diesen notizen eine weitgehende Sorglosigkeit des ausdrucke konzediert und dem Wortlaut nicht weiter nachgeht, wo nur der sinn unzweideutig kenntlich ist, so fehlt es doch nicht an fällen, in denen durch eine allzu gedrängte ausdrucksweise oder durch ausfall eines für das Verständnis als Voraussetzung notwendigen sätzchens sinn und absieht der bemerkung im dunkel bleibt. Häufig ermöglicht ein blick auf die totalität des materials das Verständnis einer abgerissenen bemerkrug, mit der allein wir nichts rechtes anzufangen wüssten. In die eigenart der antiken kommentierweise führt an der hand zahlreicher beispiele ein R ö m e r , Studien zu Aristophanes und den alten Erklärern desselben I 1902, eine schrift, die wir als „Römer" ohne weiteren zusatz zitieren. Die scholienmasse ist alles andere als ein organisches ganze. Verschiedene möglichkeiten der erklärung stehen nebeneinander, häufig freilich bilden sie keinen gegensatz. Besonders da, wo es sich um die aufhellung eines witzes handelt, wollen oft verschiedene, von den alten erklärern herangezogene möglichkeiten im interesse einer erfassung der eigentlichen intention des scherzes gemeinsam gewürdigt sein. Oft wird polemisiert, teils mit, teils ohne

VORBEMERKUNGEN

-

nennung des gegners. Bei den namentlichen anführungen muss beachtet werden, dass wir häufig die namen der großen alezandrinischen philologen in Verbindung mit später aufgegebenen, von vornherein kontroversen Interpretationen finden, während ihre hauptleistung stillschweigends zum gemeingut aller kommen tare wurde, ein sachverhalt, der für ihre all· gemeine Würdigung nicht vergessen werden darf. Bei der auswahl aus dem überaus reichen material, das in einzigartiger weise und besser als irgendwo sonst einen einblick in die philologische arbeit des altertums gestattet, leitete uns der doppelte gesichtspunkt, das stofflich beachtenswerte und das formal, methodisch oder historisch, interessante vorzulegen. Diplomatische genauigkeit des abdrucks ist zur zeit unmöglich, da wir eine verlässliche und übersichtliche ausgäbe des weitverstreuten materials nicht besitzen, vielleicht auch nie besitzen werden, da die kostspieligkeit und der ungeheuere umfang eines solchen Unternehmens vielleicht nicht ganz dem ertrag an neuen erkenntnissen entsprechen würde. Einstweilen orientieren die ausgaben der Aristophanesscholien von D i n d o r f in dem 3 bücher umfassenden IV band seiner ausgäbe des dichters, Oxford 1838, und von D üb n er, Paris 1877. Eine sichtung des materials versuchte K o n r ä d Z a c h e r , Die Handschriften und Klassen der Aristophanesscholien, Leipzig 1888 (ursprünglich Fleckeisens Jahrbücher für kl. Phil, suppl.-bd. XVI, 501 ff.) Lediglich für den gerade in den scholien unvergleichlich den übrigen codd., insonderheit dem Venetus an gute des materials und Vollständigkeit und klarheit der Fassung nachstehenden Ravennas steht die Sache günstig. Rutherford hat in einem „typothetischen meisterwerk", seinen „Scholia Aristophanica in the Codex Ravennas", London 1896, das Ravennas· material in übersichtlichem abdruck vorgelegt. Neben diesem dankenswerten drittel des werkes bietet seine eigene anordnung und ausgäbe, sowie seine Übersetzung ins Englische und seine noten eine fülle von irrtümern und willkürlichkeiten, die zum teil in dem erwähnten Römerschen werke eine vernichtende kritik erfahren haben. Rutherfords abdruck hat jedenfalls die unzuverlässigkeit der vorhanden ausgaben in hunderten von fällen gezeigt. Für unsere zwecke war eine angäbe über herkunft und vorkommen ebenso überflüssig, wie mitteilungen über kleine Varianten des ausdrucks. Ebenso durfte im interesse der kürze in allen fällen, wo ein missverständnis ausgeschlossen war und die mitteilung nicht durch besondere interessen empfohlen wurde, auf die „lemmata", die Stichworte des textes verzichtet werden. III HÜLFSMITTEL. Kritische ausgäbe der Frösche von van V e l s e n , Leipzig 1881, daneben die von B l a y d e s , Halle 1889, um der grösseren ausführlichkeit in der anführung der konjekturen der editoren und der lesarten der codd. deteriores willen beachtenswert Kommentierte ausgaben von F r i t z s c h e , Zürich 1845, v a n L e e u w e n , Leyden 1896, Kock. Für alle religionsgeschichtlichen fragen, die Vorstellungen von dem kotstrom der unterweit, dem seligen leben der geweihten, den typischen frevlerreihen vgl. Albrecht Dieterich. Nekyia, Leipzig 1893. Die Verwendung der dichterkritik des aristophaneischen agon zwischen Aischylos und Euripides zur gewinnung tatsächlicher belehrung in der späteren literatur zeigt an dem beispiel des kothurn A. K ö r t e , Festschrift zur 49. Phil.-Vers. 1907, 198 ff. . Ebenso sind eine reihe von typischen Vorstellungen über das Verhältnis der beiden tragiker zu ihren rollen und ihrer kunst, die sich in den tragikerscholien finden, auf diese quelle zurückzuführen.

Τ α τοδ δ ρ ά μ α τ ο ς π ρ ό σ ω π α Ξανθίας Διόνυσος Ηρακλής Νεκρός Χάρων Παραχορήγημα βατράχων Χορός μυστών Οίκέτης Πλούτωνος θεράπαινα Περσεφόνης Πανδοκεότρια α' Πανδοκευτρια β' = Πλαθάνη Ευριπίδης Αισχύλος Πλούτων

Τπόθεσις Δ ι ό ν υ σ ο ς εστί μετά θεράποντος Ξ α ν θ ι ο ύ κατά Εδριπίδου πόθον εις "Αιδου κατιών £χει δε λεοντην και ρόπαλον προς το τοις έντυγχάνουσιν ε'κπληξιν παρέχειν. έλθών δε ως τον Ή ρ α κ λ έ α πρότερον, ΐνα εξέταση τα κατά τάς όδοδς, η και αυτός επί τον Κέρβερον φχετο, καΐ ολίγα άττα περί των τραγικών τούτω διαλεχθείς δρμ^ προς το προκείμενον. έπεί δε προς τη Αχερουσία λίμνη γίνεται, δ μεν Ξανθίας, δια το μη συννεναυμαχηκέναι την περί Άργινουσας ναυμαχίαν, υπό του Χ ά ρ ω ν ο ς ουκ αναληφθείς πεζή την λίμνην κυκλφ πορεύεται, δ δε Διόνυσος δυο δβολών περαιοΰται, προσπαίζων δμα τοις κ α τ ά τ ο ν π ό ρ ο ν $ δ ο υ σ ι β α τ ρ ά χ ο ι ς καΐ "γελωτοποιών, μετά ταύτα δ' εν "Άιδου των πραγμάτων ήδη χειριζόμενων οίτε μυσταΚχορευοντες εν τφ προφανεί καΐ τον ν!ακχον ^δοντες εν χοροΰ σγήματι καθορώνται, δ τε Διόνυσος μετά

τοδ θεράποντος είς ταδτδν έρχεται τούτοις · των δε προηδικημένων οπό Ηρακλέους προσπλεκομένων τω Διονύσω δια την εκ της σκευής άγνοιαν, μέχρι μεν οδν τίνος ουκ άγελοίως χειμάζονται, βίτα μέντοι γε ως τον Πλούτωνα καΐ την Περσέφατταν παραχθέντες άλεωρης τογχάνουσιν. εν δε τούτφ έ μεν ιών μυστών χορός περί του την πολιτείαν έςΊσώσαι καΐ τους άτιμους έντιμους ποιησαι χάτέρων τινών προς την Αθηναίων πόλιν διαλέγεται, τα δε λοιπά τοδ δράματος μ,ονόχωλον, άλλως δε τερπνήν και φιλόλογον λαμβάνει σόστασιν. παρεισάγεται γαρ Ευριπίδης Αίσχύλω περί της τραγικής διαφερόμενος, το μεν Ιμπροσθεν Αίσχολοο παρά τφ "Άιδη βραβεΐον έχοντος καΐ τοο τραγφδικοο θρόνοο, τότε δε Εδριπίδοί) της τιμής άντιποιησαμένοο. συστήσαντος δε τοο Πλούτωνος α6τοΐς τον Διόνοσον διακοόειν έκάτερος αδτοϊν λόγοος πολλούς καΐ ποικίλους ποιείται, καΐ τέλος πάντα Ιλεγχον και πασαν βάσανον οδκ άπιθάνως έκατέρου κατά της θατέρου ποιήαεως προσαγαγόντος, κρίνας παρά προαδοκίαν 6 Διόνυσος Αϊσχυλον νικάν, Ιχων αυτόν ως τους ζώντας ανέρχεται. Το δε δράμα των ευ πάνυ καΐ φιλολόγως πεποιημένων. έδιδάχθη επί Καλλίου του μετά Άνιγένη δια Φιλωνίδου είς Λήναια. πρώτος ην. Φρύνιχος δεύτερος Μούσαις· Πλάτων τρίτος Κλεοφώντι. οδτω δε έθαυμάσθη το δράμα δια την Ιν αυτώ παράβασιν ώστε καΐ άνεδιδάχθη, δς φησι Δικαίαρχος. Αριστοφάνους υπόθεσις βατράχων. Μαθών παρ' Ηρακλέους Διόνυσος την όδόν προς τους κατοιχομένους πορεύεται, λαβών το δέρμα καΐ τδ σκύταλον, άναγαγεΐν θέλων Έδριπίδην λίμνην τε διέβαινεν κάτω καΐ των βατράχων άνέκραγεν εύφημος χορός. ϊπειτα μυστών εκδοχή. Πλούτων δ5 ίδών ως Ώρακλεί προσέκρουσε δια τον Κέρβερον. ως δ* άνεφάνη, τίθεται τραγφδίας άγων, καΐ δη στεφανοΰταί γ* Αϊσχυλος. τούτον δ' άγει Διόνυσος είς φως, οδχΐ μα Δί' Ευριπίδην.

Βάτραχοι Ξ ΑΝ. Ειπώ τι των ειωθότων, ώ δέσποτα, Ιφ* οίς αεί γελώσιν οι θεώμενοι; ΔΙΟ. νή τον Δι5 δτι βοόλει γε, πλην „πιέζομαι*', τοΰτο δε φύλαςαι* πανό γαρ έστ' ^δη χολή. s ΞΑΝ. μηδ' έτερον άστεΐόν τι; ΔΙΟ. πλην γ' „ως θλίβομαι". Ξ ΑΝ. τί δα!; το πανό γέλοιον είπω; ΔΙΟ. νή Δία θαρρών γε· μόνον έκείν' δπως μη 3ρεΐς. ΞΑΝ. το τί; ΔΙΟ. μεταβαλλόμενος τάνάφορον δτι χεζητι^ς. ΞΑΝ. μηδ3 δτι τοσοδτον άχθος έπ5 έμαοτώ φέρων,, ίο ει μη καθαιρήσει τις, άποπαρδήσομαι ;., ΔΙΟ. μη δηθ5, Ικετεύω, πλην γ* δταν μέλλω 'ζεμε''·· ΞΑΝ. τί δητ' Ιδεί με ταύτα τα σκεύη φέρειν ειπερ ποιήσω μηδέν ώνπερ Φρύνιχος εΐωθε ποιεΐν και Λόκις κάμειψίας; is σκεύη φέροοσ 3 έκάστοτ' εν κωμωδία. ΔΙΟ. μη νον ποίησες· ως εγώ θεώμενος, δταν τι τούτων των σοφισμάτων 'ιδώ, πλεΐν ή 'νιαοτφ πρεσβύτερος απέρχομαι. ΞΑΝ. ώ τρισκακοδαίμων a*ps έ τράχηλος ουτοσί* 2ο δτι θλίβεται μεν, το δε γέλοιον οδκ έρεΐ. ΔΙΟ. είτ' οδχ δβρις ταοτ* Ιστί και πολλή τροφή, δτ3 εγώ μεν ων Διόνυσος, οίος Σταμνίοο, αδτδς βαδίζω και πονώ, τοοτον δ' δχώ, ίνα *μή ταλαιπωροϊτο μηδ' άχθος φέροι; as ΞΑΝ. οδ γαρ φέρω 'γώ; ΔΙΟ. πώς φέρεις γαρ, δ ς γ ' δχεί; ΞΑΝ. φέρων γε ταοτί. ΔΙΟ. τίνα τρόπον; ΞΑΝ. βαρέως πανό. ΔΙΟ. οοκοον το βάρος τοδθ', δ σο φέρεις, ό'νος φέρει; ΞΑΝ. οδ δηθ' δ γ 'έχω 3γώ καΐ φέρω, μα τον Δί* οδ. ΔΙΟ. πώς γαρ φέρεις, δς γ' αδτος δφ' έτέροο φέρει;

39]

FROSCHE

jo ΞΑΝ. οδκ οίδ'· ό δ' ώμος οδτοσι πιέζεται. ΔΙΟ. συ δ' οδν επειδή τδν #νον οδ ψ$ς σ' ώφελεΐν, εν τφ μέρει σο τον ϋνον άράμενος φέρε. ΞΑΝ. οΐμοι κακοδαίμων τί γαρ εγώ οδκ έναομάχοον; ή τΑν σε κωκυειν v έκέλεοον μακρά, as ΔΙΟ. κατάβα, πανοοργε. και γαρ εγγύς της θύρας ήδη βαδίζων ειμί τησδ', οΓ πρώτα με Ιδεί τραπέσ·θ·αι. παιδίον, παΐ, ήμί, παϊ. ΗΡΑ. τίς την θόραν έπάταξεν; ως κενταορικώς ένήλαθ·' δστις* ε'ιπέ μοι, τοοτί τί ην;

Ι *0 δανθίας ευθύς εν τ§ sla^oX-jj δι α β αλλ s ι τους τε χωμφδοος ως γελοίοις χρωμένους. 3 ®l°v e&too ti είς ταδτα 2»λισθαίνειν · ως xal Ιν δεοτέραις Θεομοφοριαζοόσαις (fr. 323^) 4 θεράπων φηοιν ως διάγβ τοότο τοδπος οδ δύναμαι φέρβιν σχβόη τοααδτα xal τδν ώμον θλίβομαι. ενταύθα δε φησιν δτι οδ δύνομαι άνέχβσθαι τοδ θλίβομαι λεγομένου. 6 γέλοιον Αττικούς, γβλοΐον δε χοινόν. ή δε σημασία η αδτή. 13 Δίδαμδς φησιν 8τι νδν Φρονίχοο τοδ κωμιχοδ μέμνηται, ως παρ* Ικαστα

ποιητής, ως ψοχρος χωμψδεΐται* λέγει δε αυτόν xal Λόχον οδ οδδέν φέρβται. 15 τριχώς: Ι\ η γαρ σχβϋηφοροδοιν, II) ή οχεόη φέροοοιν, III) ή σχεοηφόροος (δνορας ποιοδσι). εστί δε βεβιαομένοςοο λόγος* εΐπερ ποιήσω μηδέν ων οδτοι ποιοδσι, σχεοηφοροδντας είσάγοντες μετά πολλών, περιλείπβται οδν αχοόειν απλώς ων οδτοι εΐώθασι «οιβΐν τοις σχεοηφοροδσιν, tva τ6 σχεϋηφοροδσι σημαίν^ πτώσιν δοτιχήν. (Diese Voraussetzung bietet eine vierte interpretationsm glichkeit, wenn man nicht annehmen will, dass das anfangsscholion I gleichfalls die form als dativ fasste. Wundern muss man sich, dass im altertum und in der neuzeit der harmlose vers so schwere bedenken verursacht hat. Getilgt von Dindorf, Bergk, Meineke, Blaydes, von anderen ver ndert. Er bringt lediglich eine feststellung der Voraussetzung, dass die konkurrenten als packtr ger auf der b hne auftreten, d. h. nach einem h ufigen Sprachgebrauch solche personen auftreten lassen. Was sie dabei machen, n mlich schlechte witze, ist durch das vorhergehende gen gend deutlich geworden.) 22 επαιξεν, επεί ο χέραμος εν έαοτφ βαστάζει τον οίνον ωσπερ παΐδα χαΐ τρέφει. 3Ο χατηνέχθη 8μως xal αδτος Ιπι το πιέζομαι. 33 δτι τΦ προτέρψ Ιτει επί 'Αντιγένοος περί Άργίνοοααν Ινίχων ναυμαχία οί 'Αθηναίοι συμμαχοόντων δούλων, προχαχωθέντες ίλλαις ναυμαχίαις, οδςτινας ήλευθέρωσαν. 35 τ^ Χ» 8τι χατάβα σί * προς τοί>ς αξιοδντας, δτι χατάβηθι λέγεται μόνως. το δε πανούργε, ,εΐς μεν μετριώτερον φαμέν, Άττιχοί δε επί σφοδράς βλασφημίας. '. R mer a. a. Ο. 4°· 38 Ι. δβριστιχώς, χαΐ τοΰτο οιδεν Ή. έχ της προς αδτο5ς μάχης. Π. αντί τοδ μαλαχώς. είρωνεύεται γαρ 6 Ή. δ γαρ Δ μαλακός χαΐ τρυφηλός· cf. R mer 149·

ARISTOPHANES

40 ΔΙΟ. ό παις. ΞΑΝ. τί Ιστιν ; ΔΙΟ. οδκ ένεθυμήθης ; ΞΑΝ. το τί ; ΔΙΟ. ως σφόδρα μ' Ιδεισε. ΞΑΝ. νή Δία, μη μαίνοιό γε. ΗΡΑ. οδ τοι μα την Δήμητρα δόναμαι μη γελάν καίτοι δάκνω γ' έμαυτόν αλλ* δμως γελώ. ΔΙΟ. ώ δαιμόνιε, πρόσελθε* δέομαι γαρ τί σου. 45 ΗΡΑ. αλλ' ουχ οίος τ ' εΐμ' άποσοβησαι τον γέλων, ορών λεοντην επί κροκωτώ κειμένην. τίς ό νους; τί κόθορνος καΐ ρόπαλον ξυνηλθέτην; ποΐ γ^ς άπεδήμεις; ΔΙΟ. έπεβάτεοον Κλεισθένει . . . ΗΡΑ. κάναομάχησας ; ΔΙΟ. και κατεαόσαμέν γε ναός των πολεμίων ή δώδεκ' ή τρισκαίδεκα. 5ο ΗΡΑ. σφώ; ΔΙΟ. νή τον Άπόλλω. ΞΑΝ. κ^τ' ε'γωγ' έξηγρόμην. ΔΙΟ. και δητ' επί της νεώς άναγιγνώσκοντί μοι την Άνδρομέδαν προς έμαοτόν εξαίφνης πόΦος την καρδίαν έπάταξε πώς οί'ει σφόδρα. 55 ΗΡΑ. πόθος ; πόσος τις ; ΔΙΟ. μικρός, ήλίκος Μόλων. ΗΡΑ. γυναικός; ΔΙΟ. ου δητ'. ΗΡΑ. άλλα παιδός; ΔΙΟ. ουδαμώς. ΗΡΑ. αλλ' ανδρός; ΔΙΟ. άπαπαί. ΗΡΑ. ξυνεγένου τω Κλεισ·θ·ένει ; 5 ΔΙΟ. μη σκώπτέ μ', ώδέλφ'· ου γαρ αλλ Ιχω κακώς' τοιούτος Γμερός με διαλυμαίνεται. 6ο ΗΡΑ. ποίος τις, ώδελφίδιον; ΔΙΟ. ουκ Ιχω φράσαι. δμως γε μέντοι σοι δι5 αίνιγμών έρώ. ί|δη ποτ' έπεθύμησας εξαίφνης Ιτνους; ΗΡΑ. Ιτνους; βαβαιάξ, μυριάκις γ' Ιν τφ i(j ΔΙΟ. άρ' έκδιδάσκω τδ σαφές, „η 'τέρα φράσω;" 6s ΗΡΑ. μη δητα περί Ιτνους γε · πάνυ γαρ μανθάνω. ΔΙΟ. τοιουτοσί τοίνυν με δαρδάπτει πόθος Ευριπίδου. ΗΡΑ. και ταΰτα του τεθνηκότος; ΔΙΟ. κοδδείς γέ μ* αν πείσειεν ανθρώπων το μη οόκ έλθεΐν έπ' εκείνον. ΗΡΑ. πότερον εις "Άιδου κάτω; ?ο ΔΙΟ. και νή Δί' εϊ τί γ* Ιστιν Ιτι κατωτέρω. ΗΡΑ. τί βουλόμενος; ΔΙΟ. δέομαι ποιητοΰ δεξιού. οί μεν γαρ ούκέτ' είσίν, οί δ' δ'ντες κακοί. ΗΡΑ. τί δ'; ουκ Ίοφών Cfl! ΔΙΟ. τοΰτο γαρ τοι και μόνον

8θ]

FR SCHE

II

Ιτ* εστί λοιπον αγαθόν, ει καΐ τοδτ' δρα* οδ γαρ σάφ' οίδ' οδδ' αδτό τοοθ' δπως Ιχει. ΗΡΑ. είτ' οδχΐ Σοφοκλέα, πρότερον ϊντ' Εδριπίδοο, [ΐέλλεις άνάζβιν, είπβρ εκείθεν δεί σ' Αγειν; ΔΙΟ. οδ, πρίν γ' v Ίοφώντ', απολαβών αδτδν μόνον, ανεο Σοφοκλέοος 8 τι ποιεί κωδωνίσω. κάλλως ό μ4ν γ* Ευριπίδης, πανούργος ων, 57 άτατοί U άτταταί AM cf. Thesm. 1191 67 Ηρα om. codd. add. K ster cf. schol. 76 οδ Bentley 77 άνάξβιν Halm (cf. μέλλω) άνάγβιν RV άναγαγεΐν UAM (vermutlich konjektur). 40. 41 χαθόλοο γαρ τοιούτον είσάγοοσι τον Διόνοαον ως οντά δειλόν. λέγει μειραχεοόμβνος ως δβίσαντος αδτδν τοδ Ήραχλέως. — Δίδυμος αντί του „υώ μανβίης" (als opt), πιθ-ανώτβρον ofc αντί „δπέλαββν σβ μαίνεαθαι ο Η." 4^ καίζ*ι· λέγβται γαρ χαΐ επί νβώς το έπιοατεόβιν χαΐ επί οονοοσίας χατά μεταφοράν των αλόγων Cuuv επιβαίνοντα auvooetaCet. Κλεισθένης 6 Σιρορτίοο i«9 αίσχρότητι χωμφδ·ϊται. *^ν λβΐος το γένειον* διό χαΐ εδνοοχψ elxaCei αοτόν (vgl. auch Thesmoph.). 51 σχώπτβι τον Διόνυσον .. . δηλών δτι ίναρ ταδτα έΊΐραξβν, οΐ δ( φασιν Διόνοοον λέγει(ν) ως των Ιπίτηδβς ψίοδομίνων Ιπιλεγοντων τοδτο. οί 8i τφ Ήραχλεΐ προσνέαοοσι τοδτο. Die in aer personenverteilung allerdings v llig unmassgebliche berlieferung gibt das Wort dem X., mit recht 53 ^ια τ' Κ·ή °^^° Tl των RP° ^λίγοο διδαχθέντων χαΐ χαλών, ΤΛι- 1 «ύλην, Φοινίσαας. Άντιόπην; ή ii Ανδρομέδα όγδόψ ίτβι προήλθαν, αλλ οδ οοχοφαντητά ην τα τοςαδτα. 55 Δίίομός φηοιν 8τι δόο Μάλωνες elotv, 6 δποχριτής χαΐ 6 λωποδύτης· χαΐ μάλλον τον λωποδότην ως Ιοτι μιχρος το σώμα. Τιμαχίδας (cf. schol. Ran. 223. 611. 849· i2ii. 1270. 1282. 1294 Susemihl, Griech. Lit. i. d. Alezandrinerzeit Π, i88f) δΐ τον όποχριτήν λέγβοθαι vovl Μόλωνα. — noiCti · S ότι γαρ μεγαλόσωμος δ Μόλων (diese scholienmasse typisch f r die vollkommene ratlosigkeit der sp teren unbekannten χωμφδοόμ*νοι gegen ber). 57 Suidas: aicicaπαί. οογχοταθβτιχύν επίρρημα, βΐρηχότος γαρ τοδ Ό. χτλ. (?) S hier mit RV gegen UAM! 03 ως άδηφάγον τον Ήραχλία χωμφδοδαι 64 b έΌτι το ·}ιμιστίχιον ίδ Εδριπίδοο Τψιπόλης fr. 703 iiandt a. Aufl. 67 Τίνες βοόλονται iv «ρόοωπον λέγειν 5λον. τινές δβ topiCoooi* το τοδ τεθνηχότος ως τοδ Ή. λέγοντος αδτό. — οδτω γαρ χαΐ οΑ διδασκαλίαι φέρουσι, τβλεοτηοαντος Εδριπίδοο τον διον αδτοδ δβδιδαχέναι δμώνί>μον 6ν δστβι Ίφιγένβιαν την ίν Αδλίδι, Άλχμαίωνα, Βάχχας. 7β Εδριπίδοο εξ ΟΙνέως (fr. 565 Nauck) οα δ* ώδ1 ίρημος ζομμαχων απόλλοοαι, οί μ4ν γαρ οδχέτ1 βίαίν, οΐ δ* δντες χαχοί. cf. die parodie des Rhinton Cicero ad Attic. I, 20, 3. 78 χωμφδβΐται γαρ δ Ίο|ών δ οίος Σοφοχλέοος, ως τα τοδ πατρός λέγων ποιήματα. 79 "^ τοδ δοκιμάσω, 8τι τινά των ορνέων οοχιμάζεται τφ τοδ κώδωνος ψόφφ. «αϊ τοδς Τπποος οδτως έδοχίμαζον κώδωοιν βΐ ψοφοδββΐς el*v, χαΐ τοδς δρτογας. Δημήτριος (Ίξίων cf. .schol. Ran. 184. 3°8· 97°· 99°· ΙΙ96. Vesp. 240, V gel 1569) δε προσλαμβάνει χαΐ δτι χατά τάς φολαχας t't έγρηγόρασι χώδωσι διβσήμαινον, 8πως δν φθέγγωνται. Ueber D. L, der h ufig gegen Aristarch polemisiert, Susemihl II, 164 ff.

ARISTOPHANES

ΗΡΑ. »s ΗΡΑ. ΗΡΑ. ΗΡΑ. ΗΡΑ. 90 ΔΙΟ.

95

ΗΡΑ. ιοο

ΗΡΑ. ΗΡΑ. >°5 ΔΙΟ. ΗΡΑ. ΔΙΟ. ΔΙΟ. no

„5 ΗΡΑ.

fg

καν ξυναποδράναι δεΰρ' επιχειρήσει! μοι* ό δ' εδκολος μεν ένθάδ', εδκολος δ' εκεί. Αγαθών δε πού 'στιν; ΔΙΟ. άπολιπών μ.' 'άποίχεται, αγαθός ποιητής και ποθεινός τοις φίλοις. ποΐ γης 6 τλήμων ; ΔΙΟ. ες μακάρων· εδωχίαν. ό δε Ξενοκλέης; ΔΙΟ. έξόλοιτο νή Δία. Πυθάγγελος δε; ΞΑΝ. περί έμοο δ' ουδείς λόγος έπιτριβομένου τον ώμον ουτωσί σφόδρα. οδκουν Ιτερ* Ιστ* ένταοθα μειρακόλλια τραγφδίας ποιοοντα πλεΐν ή μ,όρια, Εδριπίδοο πλεΐν ή σταδίψ λαλίστερα; επιφυλλίδες ταδτ* εστί και στωμύλματα, χελιδόνων μ,οοσεΐα, λωβηταΐ τέχνης, S φροδδα θάττον, ην μόνον χορόν λαβή, άπαξ προσοορήσαντα t^j τραγψδί^. γόνιμον δε ποιητήν αν οδχ εδροις ^τι ζητών αν, δστις ρήμα γενναΐον λάκοι. πώς γόνιμον; ΔΙΟ. ώδί γόνιμον, δστις φθέγξεται τοιοοτονί τι παρακεκινδονεομένον, αΙθέρα Διός δωμάτιον, ή χρόνοο πόδα, η φρένα μεν οδκ έθέλοοσαν δμόσαι καθ5 ιερών, γλώτταν δ' έπιορκήσασαν ίδίο^ της φρενός. σε δε ταδΐ' αρέσκει; ΔΙΟ. μάλλά πλεΐν ή μαίνομαι. ή*μήν κόβαλά γ' εστίν, ως και σοι δοκεϊ. μη τον έμόν ο«οει νοδν · Ιχεις γαρ οικίαν. και μην άτεχνώς γε παμπόνηρα φαίνεται. δειπνεϊν με δίδασκε. ΞΑΝ. περί έμοϋ δ9 ουδείς λόγος. αλλ' ώνπερ Ινεκα τήνδε την σκεοήν Ιχων ήλθον κατά σήν μίμησιν, ίνα μοι τους ξένοος χους σους φράσειας, el δεοίμην, οισι συ Ιχρω τόθ', ήνίκ* ήλθες επί τον Κέρβερον; τούτους φράσον μοι, λιμένας, άρτοπώλια, πορνεΐ', ανάπαυλας, έκτροπάς, κρήνας, όδοός, πόλεις, δίαιτας, πανδοκευτρίας, δπου κόρεις δλίγιστοι. ΞΑΝ. περί εμού δ' οδδείς λόγος. ώ σχέτλιε, τολμήσεις γαρ Ίέναι και σο γε;

I24 ]

FR SCHE

ΔΙΟ.

μηδέν έτι προς ταοτ', άλλα φράζε των οδών 2πη τάχιστ* άφιξόμεθ' είς "Αιδοο κάτω* και μήτε θερμήν μήτ' άγαν ψοχράν φράσης. ΗΡΑ. φέρε δη, τίν* αότών σοι φράσω πρώτην; τίνα; μία μεν γαρ Ιστιν άπο καλώ καΐ θρανίου, κρεμάσαντι σαυτόν. ΔΙΟ. παδε, πνιγηράν λέγεις. ΗΡΑ. αλλ' Ιστιν ατραπός ζύντομος: τετριμμένη, ή δια θοείας. ΔΙΟ. αρά κώνειον λέγεις;

«

8ΐ καν Dobree xal codd. έπιχειρήσειεν δν Α 83 οΐχβται RV άποίχεται UAMS «οδ ποτ' ier Cobet IO2 vto R l&iqt ceteri ΙΟ3 μάλλά Person μάλα R μ&λλα V xal μάλα UAM Ιΐ6 ΔΙΟ. χαΐ σύγε Seidler, van Leeuwen, von Velsen, alii Zl8 δπη MU δπως RV αφίξομ' VU άφιξόμεθ' R 83 τραγωδίας ποιητής, Αθηναίος, οίδς Τιααμβνοδ. χωμφ-δεΐται είς θηλότητα (Thesm.!). 85 ως περί τετελεοτηχότος λέγει, ώσανεΐ εΐνε τάς μακάρων νήσους, δτι Άρχελάφ τφ βασιλβΐ μέχρι τελεοτης μετ* £λλων πρλλών συνην εν Μακεδονίφ xai μακάρων εοωχίαν ?φη την εν τοις βασιλείοις διατριβήν (kontamination ana beiden redewendungen). 86 οίος Καρκίνου, Βς χωμφδεΐται ως δξεστος εν τ§ «οιήσει. 87 δσημος τραγφδός. τραγψδίας ποιητής μοχθηρές. 91 πλέον ή σταδίφ Ευριπιδου (ρλυαρώτερα. είς τούτο γαρ Ευριπι&ης έκακί^ετο. τούτο δε ως επί δρόμος χαθώ« χαι εν τ* συνήθεις λέγομεν („meilenweit") cf. R mer 18 f. 92 επιφυλλίδες τα επικείμενα τοις μεγάλοις βότρυσι βοτρόδια. στωμυλματα: λάλοι. 93 χβλιδόνων μουσεία παρά τα εν 'Αλκμήνη Ευριπίδου (fr. 88 Ν) πολΰς ο^ άνεφπε κισσός, εδΦυης κλάδος, χελιδόνων μοοσεΐον. cf. R mer 187· αντί του β ά ρ β α ρ α και ασύνετα, χαι γαρ ή χελιδών επί των βαρβάρων καΐ εν τοΐς έξης (68ο) οδ περιβρέμεται Θρηικια χελιδών. παροιμία Ιπΐ των π ο λ υ λ ό γ ω ν καΐ επαχθών ταττομένη. Beide gesichtspunkte wollen hier beachtet sein. Hesych. s. τ. ως βάρβαρα χαΐ άσόνετα ποιουντων των τραγικών, cf. Aesch. Ag. 1050. 9^ φοσιχόν τίνα χαΐ μη βεβιασμένο ν, γεννητικόν. Ri. 51?· Man beachte die einf hrung von „frau kom die" in des Kratinos Πυτίνη. 100 a Ευριπίδοο έχ Μελάνίππης (fr. 487 Ν) ομνυμι δ' Ιερόν αίθέρ' οΐχησιν Διός ΙΟΟ b εξ Αλεξάνδρου (fr. 42) xal χρόνου πρόβαινε ποός (προυβαινε Elmsley??) IQ2 παρά τα Ιξ Ιππολύτου Εύριπίδου (6ΐ2) ή γλώβσ' Αμώμοχ* ή δε φρήν άνώμοτος. ΙΟ3 αντί του σοΙ άττικώς. σημειωτέον οέ ότι καΐ οι Αττικοί κέχρηνται τφ τοιοότω σχηματισμώ, ως xai Εδριπίδης εν Βάκχαις (503) καταφρονεί με και Θήβας δδε. 103 τούτο παρά το Ιν 'Ανδρομάχη1(?) μη τ$ν εμ&ν οικεί νουν, εγώ γαρ αρκέσω cf. Eur. Andr. 237. S« ! Phoen. 602 Jr. 144 N, Iph. Aul. 331. 107 ταδτά με, φησί, δίδασκε και μη κρίνε τραγψδίας δτι αδηφάγος 6 Ή. 113 *Ρήνα?: γράφεται κρημνούς, δσα δε οι όδοιποροδντες επάνω της γης εόρισκουσι καθ δδόν, ταΰτα και αυτός οΐόμενος καΐ δπό γην είναι έρωτα περί τούτων. II6 ο Ή. προς τον Ξ. (?) Ι2Χ τοδ καλώ ή ευθεία 6 καλώς, θρανίων: εφ' ων Ιστάμενοι οί άπαγχόμενοι άρτώσιν εαυτούς άπολακτίζοντες αυτά. 123 σύντομος: ου μόνον έπίτομον λέγει άλλα καΐ σύντομον. τετριμμένη: ως επί όδοδ (via trita), άμα δε κα'ι προς το κώνειον δια θυείας τριβόμενον.

!*

ARISTOPHANES

Γ12 C

ΗΡΑ. μάλιστα γε. ΔΙΟ. ψυχράν γε καΐ δυσχείμερον · ευθύς γαρ άποπήγνυσι τάντικνήμια. ΗΡΑ. βουλει ταχεΐαν και κατάντη σοι φράσω; ΔΙΟ. νή τον Δί', ως ίντος γε μη βαδιστικού. ΗΡΑ. καθέρπυσόν νυν ες Κεραμβικόν. ΔΙΟ. κφυα τί; ΗΡΑ. άναβάς επί τον πυργον τον δψηλον ΔΙΟ. τΐ δρω; ΗΡΑ. άφιεμένην την λαμπάδ' εντεύθεν θεώ, κάπειτ* έπειδάν φώσιν οι θεώμενοι είναι, τόθ* είναι καΐ σο σαοτδν. ΔΙΟ. ποί; ΗΡΑ. κάτω. 9 ΔΙΟ. αλλ άπολέσαψ,' Αν εγκεφάλου θρίω δόο. οόκ αν βαδίσαιμι την όδόν ταύτην. ΗΡΑ. τί δαί; ΔΙΟ. ^νπερ συ τότε κατήλθες. ΗΡΑ. αλλ' έ πλους πόλος. ευθύς γαρ επί λίμνην μεγάλην ^ξεις πάνυ Αβυσσον. ΔΙΟ. είτα πώς περαιωθήσομαι; ΗΡΑ. εν πλοιαρίφ τυννουτωί σ' άνήρ γέρων ναύτης διάζει δυ' δβολώ μισθδν λαβών. ΔΙΟ. φευ. ως μέγα δυνασθον πανταχού τω δ&* όβολώ. πώς ήλθέτην κάκείσε; ΗΡΑ. Θησευς ^γαγεν. μετά ταΰτ' δφεις καΐ θηρί' ό'ψει μυρία δεινότατα. ΔΙΟ. μη μ* Ικπληττε μηδέ δειμάτου · οδ γαρ μ* αποτρέψεις. ΗΡΑ. είτα βόρβορον πολύν καΐ σκώρ άείνων εν δε τουτφ κείμενους &ι που ξένον τις ήδίκησε πώποτε, παϊδα κινών τάργόριον υφείλετο, μητέρ* ήλοίησεν» ή πατρός γνάθον 150 έπάταξεν, ή 'πίορκον δρκον ώμοσεν, ή Μορσίμου τις ^σιν έζεγράψατο. ΔΙΟ. νή τους θεούς έχρτ]ν γε προς τουτοισι κεί την πυρρίχην τις ϊμαθε την Κινησίου. ΗΡΑ. εντεύθεν αυλών τίς σε περίεισιν πνοή, 155 όψει τε φως κάλλιστον, ωσπερ ένθάδε, καΐ μυρρινώνας, και θιάσους εδδαίμονας ανδρών γυναικών, καΐ κρότον χειρών πολόν. ΔΙΟ. ούτοι δε δη τίνες είσίν; ΗΡΑ. οί μεμυημένοι,

1 6θ]

ΞΑΝ.

FR SCHE

νή τδν Δί' εγώ γοδν ανος άγων μοατήρια. άτάρ οδ χαϋέ£ω ταοτα τον πλείω χρόνον.

127 κατάντη χαί ταχεΐαν V 129 εΐτα RVM χάτα V 141 φεδ selbst ndig in RV, zum vorhergehenden gezogen in M 143 taut' A ταδθ' V toot' R toot' superscripto au U 147 ήοιχηχ* V 159 άγω RV άγων UMA 126 από των ποίων γαρ 6 θάνατος άρχεται — πρώτον αυτά χαταψύχων (Sokrates im Phaidon!). 127 κατάντη: οδτως *ΑττιχοΙ αντί too κατωφερή. 128 εμού δηλονότι. 129 τόπος Άθήνησιν, δποο σονετέλουν οΐ Αθηναίοι xat' ένιαυτόν λαμπαδούχον αγώνα* προς δε τφ τόπφ τοότφ πυργον τινά δπάρχειν φααιν. εφ 8ν συμβουλεύει αυτόν αναβάντα θεωρεΐν την λαμπάδα, xal Βταν οί πρώτοι λαμπαδ^οντβς άΦεθώσιν χαί αδτδν από too πύργου άφεΐναι εαυτόν χάτω. 131 έγενοντο τριΐς λαμπαδηδρομίαι Ιν τφ Κβραμιχώ, 'Αθηνάς, Ώφαίοτοο, Προμηθέως. 133 γράφεται δε ίν πολλοίς είναι (so in unserer berl.) αντί του βΐητβ. λέγοι ο' αν τις χαί τούτο λόγον ?χβιν* ως των θβωμένων Ιπιχελευόντων τφ τλ αημβΐον αφιέντι χατά τ6 άρχαΐον σχήμα, οδτως είναι. 134 'Αρίσταρχος προς το σχήμα χεϊρε κάχτενεις; ΔΙΟ. ιδού. ob μη φλυαρήσεις έχων, αλλ' άντιβάς έλ^ς προθόμως; ΔΙΟ. κφεα πώς δονήσομαι, άπειρος, άθ-αλάττωτος, άσαλαμίνιος ων, ειτ' έλαόνβιν; ΧΑΡ. ρ^στ5· άκοόσει γαρ μέλη κάλλιστ', έπειδάν εμβολές δπαί. ΔΙΟ. τίνων; βατράχων κύκνων θαυμαστά. ΔΙΟ. κατακέλεοε δη. ώ δπόπ, ώ δπόπ. βρεκεκεκέξ κοάζ κοάς, βρεκεκεκέζ κοά£ κοάξ. λιμναία κρηνών τέκνα ζυναολον δμνων βοάν φθ-εγξώμεθ*, εδγηρον έμάν άοιδάν, κοά£ κοάξ, ην άμφί Νοσήιον Διός Διώνοσον εν Λίμναισιν ίαχήσαμεν, ήνίχ' δ κραιπαλόκωμος τοις ίεροϊσι Χότροισι χωρεί κατ5 Ιμόν τέμενος λαών δχλος. βρεκεκεκέζ κοάξ κοάξ.

197 &κιπλεΐ RVU Ιπιπλίΐν AM ίτι «λβΐ K ster 2OI deest in R προβαλβϊς V 202 φλααρήσνς UAM 2l6 Διώνυοον Gottfr. Hermann (vgl. El. doctr. metr. 742 if.) Δι6νοαον codd. 104 Ι. παρά tb αδοος τοος νβχρους είναι, ως οντος τίνος εν "ΑιΒοο οδτως λβγοαένοο λίθ·οο. II. το μίν φαινόμενον λίθος ην Αδαίνοο αλοόμβνος, τα δ* αληθ-ες (?) οδτως ίχβι · παρά τ&ν λίθον α&αίνοο καΐ ζηραίνοο (spiel mit dem imperativ). ΠΙ. φασί δε α&αίνοο λίθον τινά λίγβσθ·αι

12θ]

FR SCHE

lg

Άθήνησι (Ρ), παρ' 8ν οίχείως από του αδαίνοο παρήχθη, επειδή οί πολύν χρόνον περιμείναντές τινας βΐώθααι λέγειν „αυος γέγονα περιμένων". εοιχε δ& θρυλοόμενον τοΰτο ήδη. IQO τίνι οίωνψ. δύναται δε τούτο χαΐ ό Δ. «αϊ & Η. λέγειν. 197 ήτοον επί το μεταχειρίζεσθαι ταύτην · 6 δε παρανοήαας επάνω ταύτης Ιχαθισεν . . . διό χαΐ έπιπλήττεται παρά του Χάρωνος. 2ΟΟ είσάγοοσι γαρ τον Διόνοσον προγαστορα χαΐ οίδαλέβν από της αργίας χαΐ οΙνοΦλυγιας. 202 προς τα ρεύματα άντιβάς(?). 204 c ή δια *ήν π*Ρ* ΣαλαμΖνα ναυμαχ"ίαν (?) in δτι ή μεν ετέρα των δκηρετίδων νέων Σαλαμινία βχαλεΐτο (?), ή δ* ετέρα Πάραλος. 2θ8 βισθβοις μέλους χοροδ μονοοτροφιχή. ης προτίθεται το τοιούτον χώλον δαχτολιχον δν δίμβτρον άχατάληχτον. χατά γαρ ρονοποδίαν μιτρβΐται τα δαχτολιχά. τα 8t τοδ χοροδ χωλά εΐαι δοοχαιδεχα, ων το πρώτον χαΐ δβύτβρον τροχαιχα έβθημιμβρη, τον^ πρώτον Ιχοντα πόδα τρίβ^αχον ήτοι χορβϊον. »Ι δε βοόλιι, «αιωνιχα δίμβτρα άχατάληχτα, ix παίωνος τβτάρτοο .χαΐ διιάμβοο. τα έξη« δύο χοριαμβιχά δίμετρα χαταληχτιχά, ήτοι έφθημιμβρη. το πέμπτον τρίμβτρον χαταληχτικόν. το Ιχτον μονόμετρον ίι ΐαμβιχ·ίι βάοις. το ίβίοάον δίμβτρον δπερχατάληχτον Ίωνιχόν από μείζονος, το δγδοον νορίαμρΐιχόν τρίμβτρον αχατάληχτον, τοό μεν πρώτου ποδός πενταοολλάροο της πρώτης μαχράς βίς δύο βραχείας διαλοομένης ix χορβίοο χαΐ Ιάμβοο. δθεν ίσως χαΐ χοριαμβιχόν έχληθη. τοδ δε δεοτέροο Ίωνικοδ από μείζονος, τοδ δε τρίτου διιάμβου. το ενατον χοριαμβιχόν δίμβτρον αχατάληχτον. το εξής δμοιον. τι παρατέλεοτον τρίμβτρον αχατάληχτον Β καλείται προσφδιαχον δια το τον πρώτον ?χειν πόδα Ιωνιχόν από μείζονος, το τελεοταΐον ως το πρώτον, επί τφ τελεί »ορωνϊς. 2Ο9 τοδτα χαλβΖται παραχορηγήματα, επειδή ουχ όρώνται εν τφ θέατρα» οί βάτραχοι, o68fe δ χορός· άΐλ' Ιοωθεν μιμοδνται τους βατράχους, ο δε αληθώς χορός έχ των ευσεβών νεκρών σονέστηχεν. 2X1 ελλείπει δ καί ?ν' ·} λιμνών χαΐ χρηνών τέχνα. χαΐ γαρ εν χρήναις γίνονται χαΐ εδρίσχονται βάτραχοι. 2X2 την μετά σόλων χοινήν. 2X6 λείπει παΐοα. λιμναίοι: τόπος Ιερός Διονύσου εν ω χαΐ οιχος χαί νεώς τοδ θεοδ (από των έαοτών λιμνών μεταφέρουσιν Ιπΐ τον εν Λίμναις Διόνυσον λεγόμενον). Καλλίμαχος εν Έκάλ^ * „λιμναίφ δε χοροατάδας ήγον έορτάς". Νόβα δε τόπος της Αραβίας, ένθα γεννάται ο Διόνυσος. το Ιαχήσαμεν αντί τοδ Ιαχοδμεν(?). τον ίν Νύσΐβ χώρο; Αίθιοπίας, ιννηθέντα ϋίόν δηλονότι. Νόσιος 8έ δ Διόνυσος τοις Ίνδοΐς ονομάζεται κό της εν Ίνδοΐς Νύσης. οδ μόνον δε εν Ίνδοΐς, αλλά χαΐ πάσι τοις προς αχτίνα Ιθνεσιν, ως φησι Φιλόστρατος εν τω Απολλώνιου τοδ Τυανέως βίφ (Π, 3 Ρ· 24)> χραιπαλόχωμος: δ χωμάζων εν χραιπάλοις τοΐς ίεροΐς. τοδτο μετωνομία χαλεΐται' δ χατά μέθην γινόμενος δμνος. 2ΐ8 Χυτροι εορτή παρ9 'Αθηναίοις. άγεται δε παρά ταύτην την αΐτίαν, ην χαΐ Θεόπομπος έχτίθεται γράφων οδτως: „διασωθέντος οδν τους ανθρώπους, 'ζπερ έθάρρησαν ήμερα, τω ταύτης ονόματι προσαγορεδσαι χαΐ την έορτήν άπασαν. . ίπειτα θύειν αύτοΐς εθος Ιχοοσι των μεν 'Ολυμπίων θεών ουδενΐ τΊ παράπαν, Έρμ·^ δε Χθονίω* χαΐ της Χύτρας ην εψοδσι πάντες οί χατά την πόλιν ουδείς γεύεται των ιερέων, τοΰτο δε ποιοδσι rg ήμερα, χαΐ τους τότε παραδομένους δπέρ των αποθανόντων Ιλάσασθαι τον Έρμήν". ήγοντο δε αγώνες α&τόθι οί Χότρινοι χαλούμενοι, χαθά φησι Φιλόχορος εν τ·ρ Sxrg των Άττίδων. Vgl. Theop. fr. 342 M ller I Philochor. fr. 137 M ller I. 2IQ εαυτών τέμενος λέγουσι το Ιν Λίμναις τοδ Διονύσου Ιερόν, προς δ& την δμωνυμίαν, ότι εν λίμναις εΐσΐν οί βάτραχοι, Λίμναι δ& χαΐ Ιερόν, εφεξής δε σύστημα χαΐ περίοδος αμοιβαία έπτάχωλος ιαμβικών διμέτρων άχαταλήχτων, πλην τοδ χωλού, φ χέχρηνται ως έφυμνίω δμοίου τφ πρώτψ τοδ μέλους αυτών, επί τφ τέλει παράγραφος.

Ϊ

2O

ARISTOPHANES

ΔΙΟ.

εγώ δε γ' άλγεΐν άρχομαι τον δ'ρρον, ώ κοά£ κοάζ· ομΐν δ' ίσως ουδέν μέλει. aas BAT. βρεκεκεκέ£ κοά£ κοάξ. ΔΙΟ. αλλ5 έζόλοισα' αί>τφ κοά£· οοδέν γαρ έστ' αλλ* ή κοάξ. ΒΑΤ. είκότως γ', ώ πολλά πράττων · έμέ γαρ ϊστερξαν εβλοροί τε Μοοσαι 23° xal κεροβάτας Πάν, ό καλαμόφ&ογγα παίζων προσεπιτέρπεται δ* ό φορμικτάς *Απόλλων, Ινεκα δόνακος, δν δπολόριον Ινοδρον εν λίμναις τρέφω. 235 βρεκεκεκέζ κοά£ κοάξ. ΔΙΟ. Ιγώ δε φλοκταίνας γ' έ'χω, χω πρωκτός ίδίει πάλαι, κ4τ' αδτίκ' έγκόψας έρεί — ΒΑΤ. βρεκεκεκέξ κοάξ κοάξ. 240 ΔΙΟ. αλλ', ώ φιλφδδν γένος, παόσααθε. ΒΑΤ. μάλλον μεν οδν φθεγζόμεσθ', ei δη ποτ' ευηλίοις εν άμέραισιν ήλάμεσθα δια κυπείροο καΐ φλέω, χαίροντες ψδης 245 πολυκολόμβοισι μέλεσιν, ή Διός φεόγοντες ο'μβρον Ινοδρον εν βοθφ χορείαν αιόλαν έφθεγξάμεσθα πομφολυγοπαφλάσμασιν. is« ΔΙΟ. βρεκεκεκέζ κοάζ κοάξ. τουτί παρ' δμών λαμβάνω. ΒΑΤ. δεινά τάρα πεισόμεσθ·α. 229 εοτβρξαν μεν Hermann 239 ΒΑΤ· Reisig 243 codd. 248 έφθεγξόμίσθ-α V έφθ-βγξάμβθ-α UA 252 πβισόμ»6·α RU 221 Διόνοαος δεινοπαθ·ών Ιπι τψ χω«ηλατβΐν. 222 ορρον: τδν χαλοόμενον ταΰρον, μέρος 8έ lott της πογής. ορρον: Ήρωδιανός βαρύ ν* t αδτό. 223 ^ι« τ° οονεχές α&τών έπίφθ·ϊγμα παίζων λέγβι. ορρον δε τον λεγόμενον ταΰρον το μεταξύ των δεδομων. Καλλίστρατος την δοφάν χαΐ το ίερον όστοδν. Δίδυμος την τράμιν, οδχ ως τινβς το Ισχίον,

252]

FR SCHE

21

Ιν&εν καΐ το δρρωδβΐν (!), τον ορρον Ιδροδν. "Ομηρος (ο 204) „ίδιον, ως Ινόησα" τοδτο γαρ πάσχοοσι οι φοβούμενοι, οι γαρ δεδοιχότες Ιδίοοσι τον δρρον. ol ok την οαφύν καΐ το iep v οστοδν. πώς οδν εν Δυσιατράτ^ (964) διώρισται · „ποία δ1 οσφ&ς, ποίος δ1 ορρός", rjj προφορφ δε Τιμαχίδας (vgl. zu 55) δρρόν ως ορ&όν. 226 σον α&τφ δηλονότι τω κοάξ. "Ομηρος (Φ 8) „αλλ* αδτοϊς Τπποιοι καΐ δνδρασι". 228 είσθ-εσις μέλους έτερο» μονοοτροφιχοδ ix κώλων διαφόρων οριτώ. ων το πρώτον τροχαιχόν τρίμετρον βραχυκατάληκτον. το δεύτερον Ίωνικόν τρίμετρον ακατάληκτον, τοδ πρώτου ποδός «αιώνος τετάρτου, των δε εξής διτροχαίων, το τρίτον χοριαμβικόν δίμετρον βραχοχατάληχτον εκ παίωνος τετάρτου χαΐ τροχαιχης σοζονίας. τ6 τέταρτον δίμβτρον άχατάληχτον έχ παίωνος τβτάρτοο χαΐ διτροχαιοο. τ6 πέμπτον χοριαμβιχον δίμβτρον 6π»ρχατάληχτον ix παίωνος τετάρτοο χαΐ Ιαμβικών οοζογιών moi διιάμβων. το ϊχτον δίμβτρον άχατάληχτον, έχον αμφω τω πόδβ έςασαλλάβω. τ6 εβδομον ΐαμβιχον δίμετρον άχατάληχτον. το τελεοταϊον δήλον. ίη\ τφ τέλει χορωνίς. 23Ο χεροβάτας: (Ι) 6 είς τα χέρατα των ορών βαίνων ΐ} 6 επί χέρατος βαίνων η (Π) επειδή χηλάς ?χειν δοχεΐ ταύροι), διδ χαΐ αίγοβάταν χαι τραγοβάμονα λέγοοοιν. (Ι) 6 βαίνων επί των κεράτων, χέρατα δε φασι τα ακρωτήρια. (ΠΙ) Δίδομος δε φηοι ήτοι δτι χέρατα έχει ή (Π) οίον χεροβάτης, την βάσιν Ιχων χεράτινον. ως ιστορείται τα κάτω τράγοι) ?χων. δ χαλαμόφθογγα παίζων: ^εΐ σόριτγι ηδεται δ Πάν, ήτις εστί έχ καλάμων. 232 Κτι οί αρχαίοι χαλαμφ αντί κερατίου έχρώντο. ή ^δεσαν μεν το κέρας, άνέφερον οί τω ονόματι επί την άρχαίαν χρήσιν, ως και χορδάς λέγομεν έτι νδν τάς ix των νεύρων, δτι το παλαιόν έντέριναι ήσαν. δτι κάλαμος πάλαι αντί τοδ χέρατος δπετίθετο rjj λύρα. χαΐ δια τοδτο ix σονηθείας κάλαμον χαλοΰσι το χέρας, ως Σοφοίλής ίν ΑΙχμαλώτισι (fr. 33 Ι*) »δφυρέθη σοο κάλαμος ώςπερεί ,λόρας". Vgl. Pollux IV, 62. 236 τα των χειρών έπαναστηματα από τοδ κωπηλατ»ΐν. 241 εΐσθεσις μέλοος έτέροα μονοστροφικοά εκ χωλών διαφόρων δέκα. ων το πρώτον χοριαμβικόν i£ επιτρίτων καΐ κρητίκοδ. το β' τροχαιχόν δίμετρον άκαταληκτον. το τρίτον δμοιον, τοδ τρίτοο ποδός τριβραχέος ή χορείοο. το τέταρτον δμοιον καθ-αρόν. το πέμπτον έπιχοριαμβιχόν δίμβτρον άκαταληκτον εκ παίωνος τετάρτου καΐ χοριάμβου, το έκτον δμοιον σπονδειοκατάληκτον τω δεοτέρω ποδί. το εβδομον Ιαμβικόν δίμετρον όπερκατάληκτον. τα έζής δύο τω δεοτέρω πέφοκεν δμοια. το τιλεοταΐον δήλον. επί τω τέλει χορωνίς. 244 «ρλέως λοχμώδες φοτόν οδ μνημονεύει Θεόφραστος παραδηλών δτι (ποτάμιος Aid. Suid.) βοτάνη εστίν ως το βοότομον. μέμνηται αδτοδ χαΐ εν Άαφιαράψ (fr. 24 Κ) »πόθεν V λάβοιμι βύσμα τφ πρωκτφ »λέων" του δε «ρελέως (?) γεγεμισμένον ην το ορός της Αττικής, αφ* οδ καΐ δ δήμος εκλήθη. 245 νηκτιχόν

πιπτοοοών εν τφ πηγών ή λιμνών 5δατι πομφόλογες ήτοι φόσκαι συνιστάμενοι, αοτίκα διαφθ-ειρόμεναι ήχον άποτελοδσί τίνα. 251 το λέγειν βρεκεκέζ παρ' δμών εμα·9·ον. — αντί τοδ αφαιρούμαι (?), Τνα μη λέτητε το κοάξ. ή αμοιβαία αδτη Ικθεσις των μελών τρισΐ διαιρείται περιόοοις. χαΐ είσι της μεν πρώτης περιόδου χωλά πέντε · ων το μεν πρώτον δίμετρον άχατάληκτον καΦαρόν ΐαμβικόν το δεύτερον τροχαικόν δίμετρον δμοιον. το τρίτον δμοιον τοδ δεοτέροο τρίβραχον έχοντος η χορεΐον. το τέταρτον δμοιον έφθημιμερές. το τελευταϊον δήλον. 252 (Ι) πάθοιμεν αν εκ της βοής, ην iwl τοοοδτον παρατενοδμεν, εφ' δσον οίοι τε ώμενΟ. (II) »Ι μέλλεις άφαιρεΐσΦαι ημών δηλονότι το βρεκεκέζ. ε! σιγησομεν Α direkt nach π. im text.

22

ARISTOPHANES

254

ΔΙΟ. δεινότερα δ* Ιγωγ', έλαόνων 255 ei διαρραγήσομαι. ΒΑΤ. βρεκεκεκέξ κοάξ κοάξ. ΔΙΟ. οίνώζετ'· ob γαρ {tot μέλει. ΒΑΤ. άλλα μην κεκραςόμεσθά γ' όπόσον ή φάρογ£ αν ή|ΐών 2όο χανδάνη δι' ημέρας βρεκεκεκέ£ χοάζ κοάξ. ΔΙΟ. τοότφ γαρ οδ νικήσετε. ΒΑΤ. οδδέ μην ήμας σο πάντως. ΔΙΟ. οδδέ μην δμεϊς γ' έμέ οδδέποτε* κεκράςΌμαι γαρ 265 κδν μ,ε δέη δι' ημέρας, Ιως αν δμ,ών επικρατήσω τφ κοάξ, βρεκεκεκέζ κοάζ κοάξ. Ιμ,ελλον Αρά παύσειν ποθ5 δμ,ας του κοάξ. ΧΑΡ. ω παδε, παόε, παραβαλοδ τφ κωπίφ. 27ο Ικβαιν', άπόδος τον ναολον. ΔΙΟ. Ιχε δη τώβολώ. ΔΙΟ. δ Ξανθίας. ποο ΞανίΚας; ή Ξανθιάς; ΞΑΝ. ιαο. ΔΙΟ. βάδιζε δεορο. SAN. χαίρ', ω δέσποτα. ΔΙΟ. τί εστί τάνταοθΌΐ; ΞΑΝ. σκότος καΐ βόρβορος. ΔΙΟ. κατεΐδες ουν ποο τους πατραλοίας αδτόθ·ι 27S και τοος έπιόρκοος, οδς Ιλεγεν ήμ,ΐν;- ΞΑΝ. σο δ1 οδ; ΔΙΟ. νή τον Ποσειδώ 'γωγε, και νονί γ' ορώ. άγε δη, τί δρώμεν; ΞΑΝ. προϊέναι βέλτιστα νφν, ως οδτος ό τόπος εστίν οδ τα θηρία τα δείν' Ιφασκ* εκείνος. ΔΙΟ. ως οίμώζεται. 28ο ήλαζονεόεθ·', Γνα φοβηθ-είην εγώ, είδώς μ,ε μ,άχιμ,ον $ντα, φιλοτιμοόμενος. οδδέν γαρ οδτω γαϋρόν έσθ·1 ως Ηρακλής. εγώ δε γ* εδςαίμην αν έντοχειν τινι, λαβείν τ' άγώνισμ* άζιόν τι της όδοο. 28s ΞΑΝ. νη τον Δία · και μην αίσθ-άνομαι ψόφου τινός. ΔΙΟ. πού ποο 'στιν; ΞΑΝ. έξόπισθεν. ΔΙΟ. έξόπισθ' ΞΑΝ. αλλ* εστίν εν τφ πρόσθε. ΔΙΟ. πρόσθε νον ΞΑΝ. και μην ορώ νή τον Δία Όηρίον μέγα.

2 Ο 4-1

FR SCHE

3·!

ΑΙΟ.

ποιόν τι; ΞΑΝ. δεινόν παντοδαπον γοον γίγνεται· τότε μεν γε βοος, νονί δ* δρεός, τότε δ' αο γονή Ϊ90 ωραιότατη τις. ΔΙΟ. πού Ότι; φέρ5 έπ' αδτήν ίω. ΞΑΝ. αλλ' οοκέτ5 αδ γονή *στιν, αλλ' ήδη κύων. ΔΙΟ. "Εμ,ποοσα τοίνον εστί. ΞΑΝ. πορί γοόν λάμ,πεται δπαν το πρόσωπον. ΔΙΟ. καΐ σχέλος χαλκοδν έχει; 263 b del. Dindorf 265 * V με δ·$ R κδν με δ-jj Υ καν με δει UM χάν με δέη Α x v δέ·β Cobet. Pronuntiandum per synizesin 266 το R V τω UA 269 τω κωπίω Blass 2?Ι Ξανθιά V Ξανθιάς AM ή «οο Ξανθιάς R 279 οΐμώζεται V 28ΐ φιλότιμον γένος 286 'στιν RM omissum VUA έξόπισθεν ιθι R έξόπισθεν αδ ΐθι V έξόπισθεν νυν Τθι UAM Ιξόπισθ' ΐθι Dobree 290 πότε (bis) UAM 257 ^5 δεατέρας περίοδοι) τα χωλά ομοίως πέντε τοΐς δνω χαθ' Ιχαστον δμοίως έχοντα, ό μέντοι πρώτος τοδ τρίτοο χώλοο ποος τρίβραχύς έοτι. δει νοεΐν ως οί βάτραχοι δπό οχηνήν εΐοίν, αλλ' ο&χ Ιν τω φανερψ. ή μέντοι φωνή α&τών εζαχοόεται, ώοπερ χαΐ αδτοί χατά την λίμνην ήχοοσιν. έπεί οδν διαλελοίπαοι χαΐ χορός Ιγεγόνει, δια τοδτο(?) λόγον Ιποίηοεν 6 Διόνοοος, εμελλον χτλ. 259 θηλυχώς την φάρυγγα λέγει. 20Ο αντί τοδ δάνηται, Ιξιοχό^. δι' 8λης ημέρας. 20Ο της τρίτης περιόΒοο τα κώλα οχτώ. ων τα μεν πέντε δμοια πάντως τοΐς δνω πλην τοδ τετάρτου τον δεύτερον πόδα τρίβραχον έχοντος. τ6 δε εχτον χαΐ δγδοον Ιαμβικά τρί μετρά αχατάληχτα. το γαρ εβδομον δήλον. Ιπΐ τφ τέλει χορωνίς. 264 έξωθεν προοληπτέον το νιχήαεις. πάντως: παντελώς. 268 σιωπώσιν οί βάτραχοι χαι έτερος χορός εΐοέρχεται, ως προείπρμεν (257)» δ των μοοτών, δς εστίν άναγχαΐος. 209 κορωνίς αμοιβαία είοιόντων των υποκριτών, οί δί στίχοι Ιαμβικοί τρίμετροι άχατάληκτοι μς'' (46), ων τελεοταΐος (315) αλλ'' ηρεμεί πτήξαντες άχροαοώμεθα, μετά δε τον μβ' χώλον Ιαμβικόν έφθημιμερές^!} το „αόλεΐ τις ένδον", δ χατά παρεπιγραφήν φαοι χεΐσθαι. ως χαΐ έξης το „διαόλων προσαολεϊ". παδσαι της κωπηλασίας, παραβαλοδ δε τω πλοίφ. 270 Καλλίστρατος, δτι τον ναδλον άρσενιχώς, χαΐ οδχΐ το ναδλον εΐώθασι λέγειν, διασψζεται δε ή γραφή, καΐ εστί παρά τοΐς νεωτέροις(Ρ) „καΐ ναδλος ήμΐν της νεώς οφείλεται" (cf. Fritzsche zu der stelle). οδ μόνον άρσενιχώς, αλλά χαΐ δια δύο λλ λέγεται. 271 iv "Αιδοο λοιπόν τα πράγματα. 272 Ιαδ: τοδτο δ Ξανθιάς φησί. μίμημά Ιστι συριγμού. 274 "να χωμφδήσ1^ τοί>ς Αθηναίους ως τοιούτους σχώπτει τους εν τω θεάτρω, λέγων, 8τι νδν ορώ ενταύθα τους πατραλοίας. 275 ° Ηρακλής δηλονότι. 28θ ήλαCovβύετo: αντί τοδ εψεύδετο* καΐ Μένανδρος· „άλαίών καΐ θεοΐσιν εχθρός" (fr. 875 Κ;. 28ΐ φιλοτιμούμβνος: χενοδοξών. έπιδβιχνύμενος. 282 παρά τα εκ Φιλοκτήτοο Εδριπίδου (fr. 788 Ν) οδδεν γαρ οδτω γαδοον ως άνήρ Ιφυ. 286 ως φοβούμενος Διόνυσος ταδτα λέγει* δθεν δε αίσθάνεται τοδ ψόφου, εκείθεν αδτόν άγει χα! προβάλλει. 293 Έμπουσα τοίνυν : φάντασμα δαιμονιώδες δπό Εκάτης έπιπεμπόμενον. φασίν αδτήν μονόποδα είναι καΐ έτυμολογοδσιν οίον „Ινα πόδα", δοχεΐ δε χαΐ ταΐς μεσημβρίαις φαντάζεσθαι 8ταν τοΐς χατοιχομένοις έναγ^ωσιν, ?νιοι δε την αδτήν rg Έχατρ, ως Αριστοφάνης εν τοΐς Ταγηνισταϊς (fr. 500· 5Ο1 κ) »X*ovia *' Εκάτη σπείρας οφεων έλελ^ομένη". εϊτα επιφέρει ,.τί καλείς την Έμπουσαν". Vgl. R mer 30 anm. ι. 294 τΦ Χρλχώ προσέθηκε το βολίτινον επίτηδες, Ινιοι δε όνου σχέλος λέγουσι, διό κοκ παρά τισι χαλεΐσθαι δνόκωλον (?) βόλιτος γαρ κυρίως

24

ARISTOPHANES

295 ΕΑΝ. νή τον Ποσειδώ, καΐ βολίτινον θάτερον, σάφ* Ισθι. ΔΙΟ. ποΐ δήτ5 αν τραποίμην ; ΕΑΝ. ποί 8' εγώ ; ΔΙΟ. ίερεδ, διαφύλαξόν μ,', Γν' ώ σοι £ομπότης. ΞΑΝ. άπολοόμεθ', ώνα£ Ήράχλεις. ΔΙΟ. οδ μη καλείς μ.', ώνθρωφ', ίκετε&ω, μηδέ κατερείς τοδνομα. a» ΕΑΝ, Διόνυσε τοίνον. ΔΙΟ. toot' £θ' ή^ον θατέροο.' "θ5 ^περ Ιρχει. ΞΑΝ. δεδρο δεδρ*, ώ δέσποτα. ΔΙΟ. τί δ' Ιστι; ΞΑΝ. θαρρεί· πάντ' αγαθά πεπράγαμεν, Ιξεστί θ' ώσπερ Ήγέλοχος ήμ,ϊν λέγειν εκ κυμάτων γαρ αδθις αδ γαλην ορώ.

305

^μ,ποοσα φρούδη. ΔΙΟ. κατόμ,οσον, SAN. νή τον Δία. ΔΙΟ. καυθις κατόμ,οσον ΞΑΝ. νή Δί*. ΔΙΟ. &μοσον. ΞΑΝ. νή Δία. ΔΙΟ. οιμ,οι τάλας, ως ώχρίασ* αί>τήν Ιδών ΞΑΝ. όδί δε δείσας υπερεπυρρίασε σοδ. ΔΙΟ, οίμ-οι, πόθεν μ,οι τα κακά ταοτι προσέπεσεν; 3to τίν' αΐτιάσομ,αι θεών μ* άπολλόναι; ΞΑΝ. αιθέρα Διος δωμ,άτιον ή χρόνοο πόδα. αδλεί τις ένδοθεν. ΞΑΝ. οδτος. ΔΙΟ. τί Ιστιν; ΞΑΝ. ο6 κατήκουσας; ΔΙΟ. τίνος: ΞΑΝ. αυλών πνοής. ΔΙΟ. εγωγε, καΐ δ^δων γέ με αβρά τις είσέπνεοσε μοστικωτάτη. 3ΐ5 αλλ* ηρεμεί πτήζαντες άκροασώμεθα. 298 a nota ίβρεός UA ebenso 300 a U μ1 del. Person 300 τοδτο γ' ήττον RV τοδτο γ' Ιοθ·' ήττον AM τοδτ' Ιβ·5 Dhidorf γαλήν RV γαλήν* UA 3°° ^ personas distribuit van Leeuwen. 306 itoo V μου, AUM 310 οίτιάοωμαι Dindorf 311 SAN RV rasura delet. M 312 ff F r die personenverteilung vgl. 300 ff. X. beginnt nach seiner skurrilen Zwischenbemerkung von neuem. το των 2νων άκοπάτημα. — tb δε 8λον, φησί Κράτης, εοικέ τι βΐναι φάντασμα παντοίακίιν γινόμενον. τινές 8λον tb πρόσωπον §ν λέγοοαι. Also trennten andere τ& πρόσωπον als akkusativ ab? 2O7 Ι Ιβρέως τίνος άχολοόθοο(?) αί>τοδ μέμνηται. Π Ιν προηδοία vM&MAi b τοδ Δι6ς(?) ίβρίύς, αποροδσι δε τίνες πώς από τοδ λογβιοο πβριβλθών *αΙ χροφθβΐς οπισθ-ev τοδ ιερέως τοδτο λέγβι, φαίνονται δε ο&χ »ΐναι επί τοδ λογ«ίοο, αλλ9 επί της ορχήστρας, Ιν ^ δ Διόνοσος ίνέβη χαΐ ό πλοδς έπβτβλβΐτο, ώστβ μηχέτι δμοιως λόγον βίναί, αλλά μην οδ δια παντός δπισθε δβΐ γενέσθαι αυτόν. ΙΠ παρά ταΐς Φέαις προεδρίςι Ιτετέμητο 6 ίερεας τοδ Διονόσοο. προς σονήθειαν ο5ν καλεί ο

FR SCHE

Διόνοσος τον Ιερέα. IV ήδη γαρ ην των μεμοημένων χατά την οχηνήν γενόμενος. V οΐ δε φασιν άτοπον είναι νομίζειν άχολοοθεΐν αδτοΐς ίβρέα (cf. Ι), μη γαρ εμφαίν*σθ·αι · τδ δ* άληθϊς οδτως ίχειν. οί μβΥάλοις χαχοϊς περιπίπτοντες πρδς Ιερείς ερχόμενοι ixktoov αδτοος εοχάς όπερ αοτών ποιεϊσΦαι βίς άπαλλαγήν. χατά οον μίμηβιν εκείνων χαι οοτος νδν λίγβι. VI Ιχειν δε φασι χαί λόγον είναι τίνος τδν οτίχον

από αοναλοιφής άρχεται. 3°0 πιθ-ανώς το του δειλοδ ηθ-ος, τα μηδαμώς θ-έλειν φανερδν γ«νέσθ·αι. 3*>Ι ΐθ' ·]§περ ίρχ»ι: τοδτο Ιμφααιν παρέχει ως προερχομένου αδτοΰ πρότερον δπιοθβν τοδ ίβρίως οντος. Rutnerford (Schol. Ar. I, 3 T 4) : This supplies an indication (of the order in which they were walking) seeing that before this D. walked in front, the priest being behind (???) Vielmehr: wir haben hier einen hinweis darauf, dass Dionysos hinter dem r cken des priesters vorr ckt. Voraussetzung scheint, dass Xanthias die worte spricht. 303 Ήγίλοχος τραγφδίας όποχριτής, δν χαί εν τφ Όρέοτρ Ε6ριπί$οο προστάντος οδτψ του πνεύματος εν τψδ? τω οτίχψ εχ χομάτων γαρ αδθις αδ ταλήν' 6ρώ αιφνιδίως δφθήναι σονελόντα την αυναλοιφήν (φαοι ?). τούτον δε χαι ως άτερπή την φωνήν Πλάτων σχώπτει. — δτ-ι Η. 6 τραγικός όποχριτής ων τοδ Εδριπίδοο Όρέοτην δποχρινομενος οδτω προηνέγχατο, ώοτε μη δποχωρήοαι εχ της οοναλοιφης τδ γαληνά, αλλά διαχωρησαι μάλλον ώστε οόξαι την γαλήν αατον ειπείν, διό χαι ένθ-άδβ πειρατέον οδτω προφέρεσθ-αι. εν ενίοις μέντοι των Ε&ριπίδοο εδχρινώς γράφεται γαληνά, ως δ' αζιοΰσί τίνες Αττιχοί γαλην περισπώαι λέγοντες ως ' (d. n. wohl: „vielleicht aber bestand gar kein unterschied in der aussprache von γαλήν' und γαλην und das auffallende an H. war lediglich sein unsch nes organ." Dann w re hinter χροοήν der gedanke zu erg nzen: der unterschied lag in der aussprache des accents. Einwand: „ein solches versehen des Schauspielers ist schwer glaublich.") εστί δε παροιμία (?) επί των διαφογόντων τα λοπηρά. οί δε λέγοντες ποιήτριαν εϊναι τδν Ήγέλοχον Αθήνησι τοδτο συνεχώς χρωμένην τω Ιπει χαί Αλλ' δττα των αδτοσχεδίως σοντιθέντων οδχ ανεχτά τερατεοονται. 3θ8 Ι 6 τοδ Διονόσοο ίερεός. πορρδς γαρ ην χατά φόοιν. παρ' όπόνοιαν δε τδ έπορρίασε πρδς τδ ώχρίασεν. II Άρίσταρχος δε φησιν εφ' έαοτοδ λέγειν τδν Ξανθ-ίαν χαί γαρ διότι πορρός, οδτως επιχεχλήοθαι, χαθάπερ Πορρίας καΐ Σμικρίνης. III δ δΐ Ίξιων, επί τίνος των καθήμενων, ξάνθ-δν τδ χρώμα Ιχοντος. εν Ιθ·ει γαρ είναι διαοχώπτείν τοος άχροωμένοος, ως χαί Ιίλάτων εν Παιδαρίω ποιεί (fr. 94 Κ). Εόπολις δε τδν τοδ Διονόσοο Ιερέα ονομάζει αίγίπορρον αντί τοδ πορρόν (Αίγες fr. 19 Κ), τδ γαρ άνθ-ος εχειν φησί Δημήτριος ίχανώς έροθρον. IV εχχαλόψας τδ αιδοΐον είπε τοδτο πρδς τδ έπορρίασε παίζων, πορρδν γαρ ην χαΐ τδ αΐδοΐον. V έξεκαόθη χατά τδ πρόσωπον. 311 &*& τ°δ τδν Εοριπίδην. α&τοδ γαρ ην δ ίαμβος* η την έπιθομίαν Εοριπίδοο τοδ ταδτα λέγοντος. 312 κατήχοοσας: περρισσή ή κατά. α&λεΐ τις ίνδοθεν: παρεπιγραφή. σημαίνει γαρ δτι ?σωθ·έν τις ηδλησε μη δρω-

26

ARISTOPHANES

[316

ΧΟΡ. "Ιακχ5, ώ "Ιακχε. Ίακχ', ω ν!ακχε, ΞΑΝ. τοΰτ εστ' έκεΐν', ώ δέσποθ·5, οί μεμοημένοι ενταύθα που παίζοοσιν, οδς Ιφραζε νών. 320 $δουσι γοδν τον ν!ακχον 3νπερ Διαγόρας. ΔΙΟ. κάμοί δοκοοσιν. ήσοχίαν τοίνον αγειν βέλτιστόν εστίν, ως αν είδώμεν σαφώς. ν ΧΟΡ. !ακχ', ώ πολοτίμητ' εν ^δραις ένθάδε ναίοιν ν ακ 325 Ι χ'> ω νΙα*χε· έλθέ τόνδ' ανά λειμώνα χορεδσων, όσίοος ες θιασώτας, πολόκαρπον μεν τινάσσων περί κρατί σφ βρόοντα 330 στέφανον μορτών θρασεΐ δ' έγκατακροόων πόδι την άκόλαστον φιλοπαίγμονα τιμήν, 335 χαρίτων πλείστον ϊχοοσαν μέρος, άγνήν ίεράν όσίοις μόσταις χορείαν. ΞΑΝ. ώ πότνια πολοτίμητε Δήμητρος κόρη, ως ήδό μοι προσέπνευσε χοιρείων κρεών. ΔΙΟ. ουκοον άτρέμ' Ι£εις, ην τι και χορδής λαβής; 340 ΧΟΡ. Ιγειρε* φλογέας λαμπάδας εν χερσί γαρ ηκεις ν !ακχ', ώ ν!ακχε, νοκτέροο τελετής φωσφόρος αστήρ φλογΐ φέγγεται δε λειμών 345 γόνο πάλλεται γερόντων άποσείονται δε λόπας 320 δι' αγοράς, in margine γράφεται διαγόρας V cf. schol. 3^4 πολοτιμήτοις εν RVUAM unmetrisch πολοτίμοις εν Hermann πολοτιμήτοις Ιδραις mit schlechten codd. Aldina, Brunck, Bergk, πολοτίμητ' Ιν Ιδραις Reisig Coniect. p. 299 Dindorf 329 άμφΐ UAM 334 τιμήν RVUAM 335 έχοοοι V άγνήν ίεράν RVA άγνάν ίεράν UM 336 μόσταισι RVUAM μετά μόαταιοι Kock άμα μ. Fritzsche ίεράν del. editores plerique 340 γαρ ήκει RV γαρ ηχείς UAM τινάοοων "Ιακχ' ώ "Ιακχε RVM τινάοσων u> "Ιαχχ ώ "Ιαχχβ U τινάοοων ω "Ιαχχ, "Ιακχε A Deleverunt: γαρ ήχει(ς) Hermann, τινάοοων Bergk, cf. schol. 344 φέγγεται R φλέγεται VUA φλέγγβται Μ φλέγβται 3ή φλογΐ Hermann 316 μετεβλήθη ό χορός εϊς μόστας.

32° Διαγόρας μελών ποιητής

FR SCHE

27

δθεος, 8ς χαΐ καινά δαιμόνια είσηγεΐτο, ώσπερ Σωκράτης. και δ μεν Άρίσταρχος Διαφόρου νυν μνημονεΰειν φησίν οδχ ως οδόντος αδτοδ τοος θεούς, αλλ' εν ειρωνεία κειμένου του λόγοο, αντί τοο χλευάζοντας, Ιξορχουμένοΰ. ανακινεί οδν τους Αθηναίους 6 «ωμικός. δθεν καί οι Αθηναίοι ως οιαχλευάζοντος τοί>ς θεούς καταψηφισάμενοι άνεκήροζαν τω μεν άναιρήσοντι αργυρίου τάλαντον, τω δε ζώντα κομίσαντι δόο. επειθον δε καΐ τοί>ς δλλους Πελοποννησίους, ως ιστορεί Κρατερός εν rj συναγωγή των ψηφισμάτων, ην δε ούτος Τηλεκλυτοο παις, Μήλιος τλ γένος, τον χρόνον κατά Σιμωνίδην καΐ Πίνδαρον. οΐ δε τδ „δι* αγοράς" περίσπώαιν, ως Απολλόδωρος δ Ταρσεύς (Susemihl Π, 178) καί φασιν "Ιακχον λέγειν, ον qt oooiv Ιξ άστεως δια της αγοράς ίξιόντες είς Έλεοσΐνα. γέγονε δε καΐ έτερος χωμωδούμενος επί μβγέθει. "Ερμιππος εν Μοίραις (fr. 42) μ*ί{ων γαρ ή νδν δη 'στί, καΐ δοκεΐ γέ μοι, εάν τι τούτων έπιδίδωται ημέρας μείζων εαεσθαι Διαγόροο. 324 t>*a των § μυστηρίων εστίν ή εΐκάς, εν ·§ τον "Ιακνον έξάγοι>οι πολοτιμητοις δε εν εδραις, καθό συνίδροται rj Δήμ,ητρι ο Διόνυσος* εΐοΐ γοΰν οΤ φασι Περσεφόνης αδτον είναι, οί δε rfi Δημητρι ουγγενέαθαι. δλλοι δί έτερον Διονύοοο τον "Ιακχον, ο{ δε τον α&τόν. — πολίχυιμήτοις εν εδραις: καθό φιλοτιμότεροί είσιν οί μεμοημένοι εν ^δοο ως σαφίς ποιεί εν τρ Είρην^ (375) οεϊ γαρ μοηθηναί με itplv τεθνηκέναι. 329 βρύοντα: άνθοδντα, θάλλοντα. 33° μοροίνω ατεφάνω Ιοτεφανοδντο οί μεμυημένοι, οδχ, ως τίνες νομίζοοαι, κισαίνφ. 6 δε Απολλόδωρος καί τοί>ς θεσμοθέτας φησι δια τούτο μοροίνιρ στέφεσθαι, δτι οίκείως έχει προς το φοτον ή θεός καί 5τι τοΐς χθονίοις άφιέρωτο .. . Διονόσοο οεδωκότος, οτε άν-

χαθάπερ ην έπηγγελμένον, όποσχεσθαι λέγουσιν a rg τον φίην τοδτο δράσειν, τοο Διονύσου των μάλιστα τερπόντων αδτφ άντίψυχον άντ' εκείνης πέμψαντος. τδν δε Δ. πυθόμενον τα παρά των κάτω θεών έπεσταλμένα σοφίσασθαι πρδς ταΰτα καί τριών όντων αδτφ μάλιστα ήγαπημένων, τοδ τε κίσσου και της αμπέλου καί της μυρσίνης, άποστεϊλαι τοΐς κάτω θεοΐς αδτήν. δηλοΐ δε και Ίοφών δ τραγικός. 331 λείπει γέραιρε ή αδξαινε (?). ακόλαατον: μη οεομένην κολάσεως, αναμάρτητον. τιμάν: χορείαν. το δε εγκαταχροόων προς το δσίοις μόσταις (?>. 33® τοδτο είπε δια το κρεοφαγεΐν εν τοις Θεσμοφορίοις καί 8τι Δήμητρι καί Κόρ·» θάοοσι το ζψον. επειδή εν τοΐς Δημητρίοις χοίροι θυονταις. ίνιοι δε φασιν οδτω λέγειν τους Αττικούς περισπωμένως τ6 χρεών, οδκ δλογος δε ή περισπωμένη* γέγονε γαρ το πάθος lv aorg τ^ γενική, κρεάων ως γεράων, είτα κρεών ως γερών, θόουσι . . . τον χοΐρον, διότι λομαντικός Ιστιν. 339 ή βιλή«ί ή ιών εντέρων εστί χορδή, ην είλητον καλοδμεν ημείς. 34° νοητέον οδτως: Έγειρε φλογέας λαμπάδας εν χερσί τινάσσων. ήκβις γαρ νακτέροο τελετής φωσφόρος αστήρ. 44343 το μοστηριακον πδρ φωοφόρον λέγοοσι. λέγβι δε επεί τίνα „νυκτός λέγει, „αΐνιγματωδώς" δια το λαθεΐν τους άμοήτοος. ή δτι εν νοκτΐ άγεται τα μυστήρια, άξιοδσι δε τίνες αυτήν την λαμπάδα φωβφόρον αστέρα λέγειν, ο δε λόγος κολοβός εστίν, ει μη τί» τινάσσων αντί τοδ τινασσόμενος λαμβάνεται, εν δε τ ι σ ι ν έ κ λ έ λ ο ι π » το τ ι ν ά σ σ ω ν . Ίακχ' ω "Ιακχ» αναλόγως τς στροφΐ γράφουσι καί τλ χιρσίν είς το ίγειρε (?) σονάπτοοσιν ήκβις γαρ κατά αναοτροφήν. 344 λειμών γαρ άνάκειται και δνθη άνειμένα τοΐς μόσταις εν τω πεδίφ. δηλοΐ δε χαΐ Σοφοκλής. 345 δια ^ήν ΧαΡ^ν νεαζοοσιν οΐ γεροντβς. ή δε δόναμις iv γόνασιν, ως καί 6 ποιητής (Homer) λέγει. — ως των μυστών oVctuv γερόντων.

2g

350

ass

ARISTOPHANES

[348

χρονίους τ* ετών παλαιών ένιαοτοός, Ιεράς οπό τιμής. σο δε λα{1πάδι φλέγων προβάδην Ιξαγ' έπ* άνθηρον £λειον δάπβδον χοροποιόν, μάκαρ, ^βαν. εοφημεΐν χρή χάξίσταοθαι τοις ήμετέροισι χοροΐσιν δστις άπειρος τοιώνδε λέγων, ή γνώμη μη καθαρεόει, η γενναίων Αργία Μοοσών μήτ' είδεν μήτ' έχόρεοσεν, μηδέ Κρατίνοο τοδ ταοροφάγοο γλώττης 'βακχεΐ' έτεγ) βωμολόχοις Ιπεσιν χαίρει, μη 'ν χαιρφ τοότο ποιοδσιν, η στάσιν έχθράν μη καταλύει, μηδ' εδκολός εστί πολί-

36ο

365

3?ο

^ αλλ* ανεγείρει καΐ ριπίζει, κερδών Ιδίων έπιθομών, ή της πόλεως χειμαζόμενης δρχων καταδωροδοκςΐται, ή προδίδωσιν φροόριον η ναός, η τάπόρρητ* αποπέμπει έζ Αιγίνης, Θωροκίων ων, εικοστολόγος κακοδαίμων άσκώματα καΐ λίνα καΐ πίτταν διαπέμπων εις Έπίδαορον, η χρήματα ταΐς των αντιπάλων νοοσίν παρέχειν τινά πείθει ή κατατιλ^ των Έκαταίων, κοκλίοισι χοροισιν οπαδών, ή τοος μισθ-οος των ποιητών ^ήτωρ ων είτ* άποτρώγει, κωμωδηθείς εν ταΐς πατρίοις τελεταίς ταΐς του Διονύσου · τούτοις αδδώ καδθις άπαοδώ καοΰ-ις το τρίτον μάλ' άπαοδώ 1 έζίστασθαι μόσταισι χοροΐς · δμεΐς δ ανεγείρετε μολπήν 347 καλαιοος AMU χρόνων U χρόνους Λ χρονιών Μ 349 RAMVU τιμάς edd. post Brunckium 35° φλέγων RVAMU φεγγών Bothe 354 ήμ-βτέροις RVM 355 γνώμην Μ 359 «ολί-της AM 360 ένιγβίρει Μ 365 παρίχων Α πβίθων Υ avantifret U 366 έπφδων R όποιων VUA 3»9 ιοότοις άπαοδώ R ία« expunctum) τούτοις ittv άπαοδώ Α τοότοις άπαοδώ UM τούτοις α&οώ V τδ omiserunt VUAM. 347 avcl τ°δ »to βαρί» νή< ηλικίας καΐ του γήρως." Zahlreiche konjekturen. Vgl. Blaydes. Coulon 218, 350 απτών τγ λαμ.πάδι(?) προβαίνων τφ ^ud-μφ. 351 Ι «ροοληπτέον το »ίς. Ιξαγβ βίς το πάνθηρον χαΐ ϊλ»ιον δάπ»δον. πάνθ^ιρον II παντοίαπών θηρίων ν. II τινές δΐ άναγιγνώοχοοοιν έπ άνθηρόν. (Voraussetzung

370]

FR SCHE

29

f r I: έ"ξαγε πανθηρόν δάπεδρν) 35* χοροπαιόν ήβην λέγει 4) την αυτού του Διονύσου ήλικίαν την τους χορούς χαθιστώσαν ή τους χορεύοντας μύστας. 354 Άρίαταρχος int τούτων λέγει τον χορόν μεμερίσθαι «Ις μερικά ανάπαιστο, Αλλά 81 άμείβεσθαι τον χορόν. «αϊ τί αρά συνείδεν 6 Άρίσταρχος; (vgl. zu 372) δύναται δε καϊ ivouC«vfov εΐναι το λεγόμενον, πολλαχού δΐ μεμερίσθαι «αϊ είς οΊχορίαν το λοιπόν, ς εν "Αιδου μύστας »αίνεται λέγειν, αλλά τι αλήθεια δια τους εν Έλεοσΐνι. Ινταδθα καϊ υφίστατο ή σκηνή τοδ δράματος. 357 1 τοος(?) περί Άρίσταρχον οίομένους δτι ταύρος ην α&τοΐς το έπαθλον. II είρηται δε παρά το Σοφοχλέους εκ Τυρούς (fr. 607)· Διονύσου τοδ ταυροφάγου. «αϊ δτι φίλοινος ην και δια «οΰτο το βπίθετον του Δ. ούτω περιτιθέασι. ΙΠ οί δε „λέγει τολμηρά", τόλμηρώς γαρ διέσυρε το&ς Άθηναίοος εν τοις δράμασι. 35$ το'ί πΡΪ? X"Ptv *α^ °^κο κολακείας, από δ& των λοχώντων περί τους βωμούς κοΛ βουλομένων τι λαβείν μενενηνεκται η λέζϊς. Ι τινές δε „τοδ ταδρον ίπαθλον λαμβάνοντος" IV η „του λαίμαργου". 3 O ταύτα προς τους ρήτορας. $63 προς τους ποιήσαντας τους Φερεχράτους Πέρσας, τα γαρ απόρρητα ηχούσαν (ήχουσεν Dobree, ήχουσιν codd.) ως νυν ήμΐν ίθος. (νυν ΐχ των μυστηρίων Ιθος ein Laurentianus nath Dindorf. Die stelle ganz unklar. ,.Hoc dicit scholiasta απόρρητα, qiue Aristophanes de rebus vetitis dixit, Persarum auctorem de mysteriis dixisse" Meineke Π, i, 321. „Loci, qui in Persis fuerat, reprehensio ex grammatico genere est, non historico." Fritzsche. Eine polemik ber die bedeutung des wertes kenntlich in schol. Thesm. 362. δήλοι ενταύθα 8τι λέγουσιν χαΐ ομοίως ήμΐν τα Απόρρητα ό"δ μόνον άπηγορευμένων (επί των απ. ?) Im brigen bleibt der sinn dieser bemerkung v llig dunkel.) απόρρητα δε Ιλεγον τα απειρημένα έξάγεσθαι. εν γοδν τούτοις επιφέρει άσχώματα καϊ λίνα και πίτταν. δήλον, δτι οοδέν Ιδεί άποπέμπειν τούτων εξ ΑΙγίνης, ων Θωρυχίων τα απόρρητα 'Αθήνηθεν αποπέμπει. 5τε οδν προς τοος Πελοποννησίους ην 6 πόλεμος, απόρρητον ην τα προς ναοπηγίαν έξάγειν. ήτοι δε δ θ. Ιξ ΑΙγίνης ων ή εις Αίγιναν έξάγων. χαθό οή χοινόν έμπόριον ή Αίγινα. — θ. ταξίαρχος ην ίν τοις Πελοποννησιαχοΐς των Αθηναίων, ος πίσσαν έπεμψε τοις άντιπάλοις είς το άνάψαι την έαυτοΰ πόλιν. δθεν γνωσθείς Ικωαφδεϊτο επί προδοσία, τινές δε Θορυχίων γράφουσιν, αντί του τα των Θορυκίων μιμούμενος. (Suidas bat statt dessen: l δε αντί του τον θωρυχίωνα μιμούμενος δς ην Αίγινήτης ταξίαρχος.) Vgl. R mer 175. είχοστολόγος: τα εικοστά ev τ^ χρίσει συνάνων. 3^3 άσχώματα: είς διφθέρας γαρ ΐάς διανοίας τάς έαυτοΰ γραψας έπεμπε τοις πολεμίοις εν rg Αακωνιχ« (?). αΌχωμα δερμάτιόν τι, φ Ιν ταΐς τριήρεσι χρώνται, καθ' δ ή κωπη βάλλεται. 305 Κύρος γαρ Λυοάνδρω έπεμψε χρήματα τότε ε!ς πόλεμον δανείου χάριν. 3^6 Κινησίαν τον διθυοαμβοποιόν χωμωδεΐ, δς είσήνεγχεν εν οράματι την Έχάτην χαΐ κατετιλησεν αυτής (?) ή επειδή ήρυθρίασε ποίημα-γραψας είς Έχάτην (?) ή χατατιλδ: ήγουν ασεβώς διάκειται περί τα της Εκάτης αγάλματα, δτε πανηγυρίσει. Κινησίας δε τούτο πεποιηχεν(Ρ). 3^7 τούτο είς Άρχΐνον, μήτςοτε δΐ χαι είς Άγύρριον (εις άργύριον codd. cf. schol. Eccl. 102 'Αγύρριος: στρατηγός θηλυοριώδης, δρξας εν Αέσβφ. καϊ τον μισθόν δε των ποιητών συνετεμε κτλ.), μέμνηται δε τούτων χαί Πλάτων εν Σκευαΐς (fr. 133) xal Σαννυρίων εν Δανά-jj (fr. 9)· ούτοι γαρ (προ)ιστάμενοι της δημοσίας τραπέΟηί tov μισθόν των χωμψδών Ιμείωσαν κωμωοηθέντες. τους μισθούς: οδς έλαβε παρά της βουλής αυτοΐς παρασχεΐν. 3^9 παΡα τήν το° ίεροφάντοο καϊ δαδούχου πρόρρησιν τήν iv rg ποικίλη στοά.

3O

375

37?

3«ο 3βι

385

390

394 395 396 39»

4οο

4°s

ARISTOPHANES

και παννυχίδας τάς ημετέρας, αϊ τήδε πρέπουσιν χωρεί δη νυν π&ς ανδρείως είς τους ευανθεΐς κόλπους λειμώνων έγκρούων κάπισκώπτων και παίζων και χλευάζων. ήρίστηται δ' έςαρκοόντως. αλλ' £μβα χ&πως αίρήσεις την Σώτεφαν γενναίως τη φων^ μ,ολπάζων, ή την χωράν σώζβιν ^ρήσ' ες τάς ώρας, καν Θωρυκίων μ,ή βοόληται. δγε νον έτέραν δμνων Ιδέαν την καρποφόρον βασίλειαν, Δήμ,ητρα θέαν, έπικοσμ,οδντες ζαθέαις μ,ολπαΐς κελαδεϊτε. Δήμ,ητερ, αγνών οργίων Ανασσα, σομ,παραστάτει, και σώζε τον σαΰτ^ς χορόν · και μ,' ασφαλώς 'πανήμ^ρον παΐσαί τε και χορεόσαι* και πολλά μ,έν γελοία μ,' είπεΐν, πολλά δε σπουδαία, και της σ^ς εορτές άξίως παίσαντα και σκώψαντα νικήσαντα ταινιοδσθαι. Αγ' εία νον και τον ώραΐον θ·εδν παρακαλείτε δεορο φδαΐσι, τον ξονέμ-πορον τήσδε της χορείας. ν ϊακχε πολυτίμητε, μέλος εορτής ήδιστον εύρων, δεΰρο σονακολουθ-ει προς την θεόν καΐ δείζον ως Ανευ πόνου πολλήν όδδν περαίνεις ν !ακχε φιλοχορευτά, συμπρόπεμπέ με. σοι γαρ κατασχίοωμν επί γέλωτι κάπ* ευτέλεια τον τε σανδαλίσκον

Λ ι 7]

FR SCHE

χαΐ το ράκος, κάζβυρες ωστ' άζημίοος παίζειν τε και. χορευειν. "Ιακχε φιλοχορεοτά, συμπρόπεμπέ με. και γαρ παραβλέψας τι (ΐειρακίσκης νον 8ή κατεΐδον, και μ,άλ5 εδπροσώποο, συμ,παιστρίας, χιτωνίου παραρραγέντος τιτθίον προκύψαν. Ίακχε φιλοχορεοτά, σομ,πρόπεμ,πέ μ,ε. 37? δη del. Bentley νδν del. Bekker 373 «πους Μ 374 *ών καθ1' $δου λειμώνων Α των λειμώνων Μ 375 "**& σ*ώπτων UAM 377 ς ζώντας άνω „νεκροός" φαοιν. — δτι κατετρίβησαν εν τοϊς κακοΐς οπό των στρατηγών. — ή διότι το άρχαΐον ρόνημα άποβεβλήκασιν — η διότι οι εν τφ κοσμώ άνθρωποι, et καΐ δσιν, αλλά τοις του βίοο ματαίοις έγχολινδοόμβνοι δβινότβρα των τβ^νηκότων πάαχοοαι (ώντβς κολαζόμβνοι — ή διότι πολλοίς καχοΐς oico των δημαγωγών κατατριβόμενοι άναιβθητως ΐχοοοιν ως νβκροί αίτοος άτιμωρητοος έώντβς. jfapiiv δε το δπό των νβκρών τους ζώντας καλβΐοθαι νβκροός. — ίνα διάβαλλ-ρ το&ς * Αθηναίους ως άσθενβΐς καΐ νβχροός. 421 αντί ταυ βΐπβΐν δημαγωγίας ή πολιτβΐας, μοχθηοίας εϊπβν, χαριέντως προς τα κακά α&τών. 4^3 αντί του τον Καλλιαν. — Ελ*ιαθ«νους yap ην οΙός(?) — δποτίθβται οίον Κλεισθένους, οδ το όνομα οδκ βϊπβ. καθ* ομοιότητα του πατρός ίν,ταΐς ·ρημίαις καΐ πβρί τάς τα^ ας καΐ τοος τάφοος κακώς ?πασχ*ν. — διαβαλλ»ι τ£ν Κλβισθένη ως φαολόβιον «αϊ προς τοδ Σββίνοο κορνεοόμβνο*. διό καΐ δεινοπαθούντα φησιν 4«1 -qj τοότβο τβλβοτΐ. 4^3 το^5 Χατα τον «όλεμον άποθανοόοι δημοσία τάφοος προετίθισαν. το ,05ν τίλλβιν τάς τρίχας καΐ κόπησθαι 5μα μεν ως επί τετελεοτηχότι άμα δε ·ΐς μαλακίαν και το κόπτεσθαι χακεμφάτως. 4^7 Όνοματοποΐ8Ϊ(ται) τούτο, ως προς την μαλακίαν Κλεισθένους, παρά το αΐβχρόν. πιθανώς δε το „δστις". Ιμ^αίνει οδ τον οπό ενός περαινόμενοϋ. Πέπλασται δε αδτω ώσκερ 6 Σββΐνος, οοτως xal 6 Άναιρλόστιος. άναφλάν γαρ Φλέγον το μαλασσε(ν το αίδοΐον. f στιν δε καΐ δήμος 'Αττικής Άναφλόστιος. καΐ Σεβΐνος ίσως παρά το βινεϊν. Ιστι δε καΐ Σεβΐνος ώνομαστ μένος παρά Πλάτωνι. Ποιητή (fr. 117 Κ), 4?9 ηαρεγραμμάτισε δΙά/ την άσέλγειαν παρά το *Ιπ«ονίκοο είς πορνομανη. το δε ίππος πολλαχρΰ επί τοδ μεγάλοο λαμβάνοοσιν* „ίππόπορνε". κωμφδεΐται δε καί & Καλ— λίας ως απαθών την πατρικήν, οοσίαν καί μάλΙστα επί γυναιξί μεμηνώς. ίι του χτηνοβάτου (?). 43° ενδεδυμένον. 431 Διόνυσος. £λλοι 81 τ

και μιαρέ και παμμίαρε και μιαρώτατε, δς τον κόν' ημών έξελάσας τον Κέρβερον άπηξας αγχών κάποδράς φχοο λαβών, δν εγώ 'φόλαττον. άλλα νον έ'χει μέσος* 4?ο τοία Στογός σε μελανοκάρδιος πέτρα Άχερόντιός τε σκόπελος αίματοσταγής φρουροοσι, Κωκοτοδ τε περίδρομοι κόνες, ν Εχιδνά θ' Ικατογκέφαλος, ή τα σπλάγχνα σοο διασπαράξει, πνεομόνων τ' άνθάψεται 475 Ταρτησία μόραινα· τω νεφρώ δε σοο αότοΐσιν έντέροισιν ήματωμένω διασπάσονται Γοργόνες Τειθράσιαι, εφ' εις εγώ δρομαΐον ορμήσω πόδα. ΞΑΝ. οδτος, τί δέδρακας; ΔΙΟ. έγκέχοδα· καλεί θεόν. 455 Ιλαρόν AMU iepov RV διατρίψβις RV

γβόση R

4^2 διατρίψης UA ϊιατρίψ^ς Μ α 464 Αίακός RUAM cf. sdiol. (*ep s.

479]

1. V.) So auch im folgenden. καλεί ΞΑΝ RVU

FE SCHE

474 πλευμόνων R

479 ante

448 πολυρρόθους (sic!): πολυήχους. 453 Μοϊραι: οί θεσμοί. 456 αντί τοδ Ιμοσταγωγήθημεν. μυστήρια δε εκλήθη παρά το τοί>ς άκούοντας μόβιν το άτομα, και μηδενί τοδτα έξηγεΐσθαι. μυειν δε έατι το κλβίειν το στόμα. 459 αντ^ τοδ »το&£ Ιδίους", τους πολίτας.^ άντέστραπται δε τούτο το Ιδιον αντί του Ιδιωτικού και οΒτω πολλάκις είρηται. σημειωτέον δε δτι καΐ Ιδιώτης λέγεται 6 προς γένος ίδιος και 6 αμαθής. („Gelegentlich hat ίδιος eine neigung zu der bedeutung von Ιδιωτικός". Ueber Rutherfords transposition des mittleren bestandteils άντ. etc. bis εΐρηται zu schol. 890 vgl. R mer 178.) 460 έπανάληψις το „τίνα" (Volkmann, Rhet.a 466). 461 ως επί ξένων 4^2 (γεΰσαι:) αντί του αψαι. Άττικώς. 4^3 (λήΜ·' Ο το φρόνημα. 4^4· 4^5 ^ ε'€ f">v Ιν "Αιδοο. τί δε τον Αιακον λέγει άποκρίνασθαι ; δπερ άπίθανον (so im Venetus). 465 ^ παραπλήσια εστί τούτοις τα εν τψ Θησεΐ πεποιημένα, παρ' Ευριπίδην (fr. 383 und 384) εκεί γαρ τοιούτος ην σπουδαίων και τοιαύτα λέγει προς τον Μίνωα, διστάσαι δε δν τις μη και ταΰτα μιμεΐτα·. Αριστοφάνης, προείρηται 8τι πολύς εν τούτω τψ γένει εστίν Αριστοφάνης 408 αποδράς αντί του άποδράσας. 4^9 έχει: °δτως Αττικοί το ,εχ^ απδ του ενομαι δευτέρου προσώπου, αντί του μέσον ελήφθης εκ μβταφοοάς των αθλητών. 47Ο δια το της λέξεως φοβερον βίπβ μελανοκάροιος πέτρα, ου γαρ έχει καρδίαν ή πέτρα, εκ μεταφοράς των αγρίων ανθρώπων, και τα μεν έαυτφ πλάττων λέγει, τα δε εξ Κδριπίδοο, προς φόβον Διόνυσου. 47^ οίον πανταχού δυνάμενυι περιστρέφεσθαι. λέγει δε τάς Ερινύας. 473 ° τόπος οδτος παρά τα εν τψ θησεϊ Ευριπίδου (384 Ν) : κάρα τε γαρ σου συγχέω κόμαις δμοδ £ανώ τε πεδόσ' έγκέφαλον, ομμάτων δ δπο αίματοσταγείς πρηστήρες ^ευσονται κάτω. έάναι τε δ' Aid. et θ. βάνατε δ V. αίμοσταγβΐν πρηστήρες codd. 474 Αττικοί τον πνεύμονα: „πλευμονα" λέγουσιν ως και το νίτρον: „λίτρον" [„Νίτρον: τούτο Αίολευς μεν αν εΐποι, ώσπερ ουν και ή Σαπφώ δια τοδ ν. 'Αθηναίος δε δια τοδ λ. λίτρον." Phrynichus p. 305 UQd Lobeck zu der stelle. Dagegen: „Scrips! cum Dindorfio πνευμόνων. Nimium diu crediderunt atticistis illud πλεΰμων άττικώς, πνεύμων έλληνικώς. Tandem a Brunckio, Porsono, Hermanne Blomfieldio, Bothio intellectum est πλεΰμων formam esse vulg rem, qua et tragicis et in versibus tragicis Aristophani abstinendum esset." Fritzsche. 475 Μόραινα δαίμων φοβερά* παρά τ6 μόρβσθαι* παρά τα εν τω Θησεΐ Ευριπίδου. Ταρτησίαν δε είπε μυραιναν, προς το Ικπληκτικώτερον δια τδ έκτετοπισμένον. λέγουσι δε και Ταρτησίαν γαλήν αντί του μεγάλην. ή Ταρτησσος Ιβηρική πόλις. παρά την "Αορνον λίμνην (περί alii: „In travesty of lake Avernus" Rutherford! cf. Suidas). αντί δε του εϊπεΐν εχιδναν μυραιναν εϊπεν. το γαρ Στυγδς επί πλησίον είπε τούτοις, εστί δε ταύτα Ιν Θησεϊ πϊποιημένα Ευριπίδη* εκεί γαρ τοιούτος εστί onou aCv 6 Ευριπίδης, οίος ενταύθα παίζων (vgl. schol. 465ff)· 477 απο δήμ-ο» τήζ Αττικής πονηρού, ουκ εΙκή δε τούτο εΐπεν, αλλ' έοίκασι τον δήμον τούτον δ ίο Βάλλε ιν ως κακοπράγμονα (?). είσί ok οδτοι από Τίθραντος τοδ Πανδιονος παιδός επώνυμοι, είς δε την ΑΖγηίδα φυλήν κατανενέμηνται. — τόπος Λιβύης, ένθα αϊ Γοργόνες διέτριβον. 47^ δρμήσω: αντί του κινήσω. 479 ^ων ° Ξανθιάς δια τον φόβον άποπατήσαντα τον Δ. φησίν „οδτος κτλ." καλεί θεόν: Ι 5τι πρδς tb εν ταΐς θυσίαις έπιλεγόμενον. έπβιδάν γαρ σπονδοποιήσωνται, έπιλέγουσιν έγκέχυται (έκκέχυται alii). καλεί θεόν, πρδς δ εζειληκται είς τούτο. II το οέ „καλεί θεόν" τίνες δλλως άποδεδώκααιν οδτως: εν τοις ληναικοΐς άγώσι τοδ Διονύσου 6

3*

16

ARISTOPHANES

[480

4βο ΞΑΝ. ώ καταγέλαστ5, ουκοον αναστήσει ταχο πριν τινά σ' ίδεΐν άλλότριον; ΔΙΟ. αλλ3 ώρακιώ. αλλ* οΐσε προς την καρδίαν {ίου σπογγιάν. ΞΑΝ. ιδού λαβε. προσθοϋ. ποο 'στιν; ώ χρυσοί θεοί, ένταοθ5 £χεις την καρδίαν; ΔΙΟ. δείσασα γαρ 485 εις την κάτω μου κοιλίαν καθείρποσεν. ΞΑΝ. ώ δειλότατε θεών συ κάνθρώπων. ΔΙΟ. εγώ; πώς δειλός, δστις σπογγιάν ^τησά σε; οόκ αν έτερος γ' αοτ5 ειργάσατ5 άνηρ. ΞΑΝ. άλλα τί; ΔΙΟ. κατέκειτ' αν έσφραινόμενος, ειπερ δειλός ην 49« εγώ δ' άνέστην καΐ προσέτ5 άπβψησάμην« ΞΑΝ. ανδρεία γ*, ώ Πόσειδον. ΔΙΟ. οΐ(ΐαι νή Δία. σο δ' ο6κ έ'δεισας τδν ψόφον των ρημ,άτων και τάς άπειλάς; ΞΑΝ. οό μ.ά Δί' οδδ* έφρόντισα. ΔΙΟ. ϊθι νον, επειδή ληματι^ς κάνδρβΐος εί, 495 σί> μ^έν γενοο 'γώ, το ρόπαλον τοοτι λαβών και την λεοντήν, εϊπερ άφοβόσπλαγχνος εΙ· εγώ δ' £σομ.αί σοι σκεοοφόρος εν τφ μ,έρει. 3ΑΝ. φέρ§ δη ταχέως αοτ5· οδ γαρ αλλά πειστέον και βλέψον είς τον Ήρακλειοξανθίαν, s» ει δειλός Ισομ,αι και κατά σε το λήμ,' έχων. ΔΙΟ. μ.ά Δί* αλλ5 αληθώς οόκ Μελίτης μ,αστιγίας. φέρε νον, εγώ τα στρώματ5 αΐρωμ,αι ταδί. ΘΕΡ. ώ φίλταθ' ^κεις Ήράκλβις; δεδρ* εισιθι ή γαρ θεός σ' ως έπόθβθ* ^κοντ', ευθέως 505 ^πεττεν δρτοος, ήψε κατερικτών χ6τρας έτνοος δό3 ή τρεις, βοδν άπηνθράκιζ' δλον, πλακούντας ώπτα, κολλάβοος. αλλ5 εισιθι. ΞΑΝ. κάλλιστ', επαινώ. ΘΕΡ. μ,ά τον 5Απόλλω οό μ,ή σ' εγώ 5 περιοψομάπελθόντ , Ιπεί τοι και κρέα άνέβραττεν δρνίθεια, και τραγήμ,ατα 5ιο 488 οδχ δν ε«ρος γ* ούτ? V οδχοον Ετϊρος γ* αδτ' RU οοχοον ίτ·ρος ταδτ* AM 501 ϊμβλίττης R μβλέτης ν 54 ο* omie. codd. 507 ίβδρ* etot*t RM κατέχων λομ,πάία λέγβι* „xaXette θ·«όν", xal οί 6πο«οόοντες

FR SCHE

7 -ι

βοώοιν „Σεμελήιε Ίακχβ πλουτοδότα". Ill ως προς βοήθειαν λέγει. ου γαρ Διόνοσος θ·δς ην, δτι^εΐπεν αδτω »*άλει θεόν". τοδτο δε ως Ιν κωμφδίφ «έπλααται. IV «Ιώθασιν οί μεγάλοις κακοΐς περιπίπτοντες θεόν Ιπικαλείαθαι προς άρωγήν θυσίας τινός δποαχέσει. δείκνυσι δϊ εντεύθεν, ως δ Δ. οδχ fort θεδς ως Ιν χωμφδίφ παίζων, το δε Ιγ«.

«t

*

«

.

· *

r

_

_

?

_ _

«Ο ν

t __ „„ . -

Τ 5

Λ

»

καρδίας. 4*2 σπογγζάν: οξοτόνως αττικοί. 4^3 «οδοτιν: ο Διόνϋοος(?) φοβούμενος λέγ«ι, ποδ δστίν ή καρδία μοο (sic versum inter personas distribuit Dobree). — κο&στιν ή καρδία σοο; ώ χροσοΐ θ·εοί, ένταδθ·' !χ«ς την καρδίαν, ?vda μοο την χεΐρα «ροσήγαγβς; ήνοον πβρί τον πρωκτόν. ο δε τίθηοι τον οηόγγον «ς ti αιδοΐον α&τοδ γέλωτας χάριν. 487 ΐοδ γαρ δβιλοδ to olneiov σιωπάν, οδ τ6 λαλβϊν. το δε „εγώ" ή μόνον κατ' Ιρώτησιν \ κα$' 6μαλιαμ&ν μέχρι τοδ „δειλός". 4&9 °' τφ φόβφ Ικλοόμίνοι οσφρήσει τον πόνον «αόοοοιν. δ δε πόνος αϋτοΐς i« καρδίας γίντται. " " "" αποψώμβοθα δ1 φρον*ΐς. γρά«

σομμιγνος οδν τα δόο δμοδ ·Ιπ«ν Ήρακλειοξανθίαν. ζΟϊ αντί τοδ „δ ΙκΜβλίτης Ηρακλής*'. Ιν γαρ Μβλίτ^ δήμφ της Αττικής έμοή^η Ηρακλής τα μικρά μυστήρια, ίοτιν δε εκεΐ καΐ ίερδν Ηρακλέους, εκλήθη δ& άπο Μελίτης νομφης. { έμίγη δ Ή. μαοτιγίαν δε ως προς δοδλον. παρά δε την οπόνοιαν σίώπτει. το δε του Ηρακλέους ίγαλμα Iprov Γελάδοο τοδ Άργιίοο, τοδ διδασκάλου Φειδίου, ή δε ΐοροσις έγενετο κατά τον μέγαν λοιμόν, 8θ·εν καΐ έπαΰσατο ή νόσος, πολλών ανθρώπων άπολλυμένων. 'Απολλώνιος δε οδ κακώς όπονενοήσθαί βησι το κωμψδεΐσθαί τίνα. Ισως δε 8τι ήρχε, δια τοδτο οδκ ώνομάσθη η το ολίγον πρότερον είρήσθαι. Κα)λίας γαρ δ Ίππονίκου εν Μελίτη ωκει. παρεικάζει δε αοτδν άμα τφ Έρακλεΐ, &μα χλευάζων δια το λεοντή iv ταϊς μαχαις χρήσθαι, ως Ιν τοις οπίσω |429) κόσθου λεοντήν ναυμαχεΐν ενημμένον. Ιπεί ει γε όντως Ιπΐ τον Ήρακλέα ανέφερε τί μάλλον είπε •

" ^

-^r ·* t

,f

.·

·

* *.

«*« *

· . · ·

'

'_

.

*τ·τ

* *.

Μελίτης, εξ Οίου, εκ Κοθωκιδών. πώς δε και παλαιότβρον atvai Αριστοφάνους το Αγαλμα, εΐ ακμάζοντος τοδ λοιμού ίδρόθη; 'σχεδόν γαρ μειρακίσκος ήδη ήπτετο των αγώνων. 5°3 θεράπαινα "Αιοοο λέγει ταδτα προς τον Ξανθίαν Ιχοντα την λεοντήν. δούλη Περσεφόνης. 5°4 ή Κόρη δηλονότι. 5 γεννάδας άνήρ. χωρείς γαρ είς το δίκαιον, άποδόεσθε δη. ΞΑΝ. πώς οον βασανιεΐς νώ δικαίως; ΟΙΚ. £αδίως·

644]

FR SCHE

πληγήν παρά πληγήν έκάτβρον. Ξ ΑΝ. καλώς λέγεις. ίδοο, σκοπεί νον fjv μ.' δποκινήσαντ' ιδ^ς. 6θ9 δεδρο R 6l2 a ΑΙαχός RAM 6l8 βασανίζω RUAM βασανίσω V 2O Ιπί τ« τας UAM 6ai πριν pro πλην RA 624 &Ρ~ γόριον Μ 625 ^ *(· UA ιοδτον δε β. UAM cf. echol. 626 αδτόν VUA 6$8 χλαυαοντα R 644 άποχινήσαντ' V. cf. schol. άχολοόθοος 6κ6 Ξανθ·ίοο, από τοδ „εΐεν, χαΐ μάχει" έως του „σχέτλια μεν χαί δεινά". — οδχ βδ οδδέ χυρίως το πρόσιτον προκαλείται, δύναται δε Αλλοις μεν λέτειν το πρόσιτον έπομένοις αοτψ, δλλοος δε Ιτι χαλεΐν, ων χαί τα ονόματα »ϊρηχεν ως δούλων ή τοξοτών βαρβάρων. (Man nahm anstoss an dem dual. Die aporie hier behoben durch trennung von solchen, die zuerst bei dem t rh ter waren (αδτώ?), und solchen, die nun noch gerufen werden. Die ausdrucksweise durch den mangel eines Subjektsbegriffes unklar. R mer n anm. 3). 6ll Τίμαχίδας Βραχέως άξιο! κρος έλεοθ-έροος παΐδας τφ έκχαολήματι τοδ πράσοο τύπτοοσιν ή τοδ γητείοο. (χαλεπώτατα nicht in ελαφρότατα zu ndern.) 623 εάν βλάψω μέρος τοδ σώματος. 625 οϋτω: οίον £νει> τιμής, οδδέν θέλω δπέρ αυτού, τινές οέ μη δητ' έμέ γε, τούτον δε βασάνιζ' άπαγαγών. αδτόν μεν οδν. είναι δε χαί όλον τοδ Ξανθίοο (?) „Scribere voluit τοδ Διονύσου" Fritzsche (Pnota Dionysi ante 425 U), Fritzsches scholieninterpretation bestechend, aber nicht n tig. Es konnte an eine berfl ssige usserung des schadenfrohen Xanthias gedacht werden. Vgl. auch Coulon 219. 626 ή χατά αντί της οπό. 628 εν οργ-jj λέλεχται το αγορεύω. 632 ταΰτ' άχούεις; 6 παρά τοδ Πλούτωνος τούτο φησι τφ Ξανθιά, αντί του „όντως ει δοδλος·'. 636 το τόπτει δεύτερον πρόσωπον άττιχώς. 6 Διόνυσος προς τον Ξανϋίαν, δτι Ήραχλέα σαοτόν λέγεις, τινές φασι τοδ Ξονθ-ίοο 8λον είναι (von Rutherford f lschlich zu 637 gezogen, in der brigen berl. ausser R. lautet die fortsetzung:), τινές δε τοδ Δ. προς τον Ξ. θεός γαρ ό Ήραχλής, 8ν δ Ξ. έμιμεΐτο. 638 προτιμήσαντα: φροντίσαντα των πληγών, άττιχώς, 4] επιστραφέντα τοδ δαχρόσαι ή άποιμώξαι ενεχα. 644 δποχινήσαντα: χινηθέντα ή σαλεοθέντα. παραχινήσαντα (!): εχτραπέντα τοδ χαθεστηχότος.

4.6

645 OIK.

ΟΙΚ. ΟΙΚ. ΞΑΝ. 65» ΟΙΚ. ΔΙΟ. ΟίΚ. 655 ΟΙΚ. ΟΙΚ. ΞΑΝ. ΟΙΚ. ΔΙΟ. 66ο ΞΑΝ. ΞΑΝ. ΟΙΚ, ΔΙΟ. 66s ΔΙΟ. ΟΙΚ. 670 ΔΙΟ. 6;5 ΧΟΡ.

68ο

ARISTOPHANES

[645

ήδη 'πάταξα σ'. ΞΑΝ. ου μα Δί'. ΟΙΚ. ουδ' έμοί δοκείς. αλλ* είμ* επί τονδΐ και πατάξω. ΔΙΟ. πηνίκα; και δη 'πάταξα. ΔΙΟ. κ^τα πώς ουκ Ιπταρον; ουκ οίδα· τοοδί δ' αύθις άποπεφάσομαι. οδκουν άνυσεις; ίατταταϊ. ΟΙΚ. τί τάτταταϊ; μών ώδυνήθης; ΞΑΝ. ου μα Δί!, αλλ* έφρόντισα δπόθ' Ηράκλεια τάν Διομείοις γίγνεται. άνθρωπος ιερός, δεΰρο πάλιν βαδιστέον. ίου Ίου. ΟΙΚ. τί fotiv; ΔΙΟ. ιππέας ορώ. τί δητα κλάεις; ΔΙΟ. κρομμύων έσφραίνομαι. έπεί προτιμάς ουδέν, . . . ΔΙΟ. ουδέν μοι μέλει. βαδιστέον ταρ' εστίν επί τονδί πάλιν. οΓμ,οι. ΟΙΚ. τί Ιστι; ΞΑΝ. την ακανθαν Ιξελε. τί το πράγμα τοιχτί; δεορο πάλιν βαδιστέον. Άπολλον — ος που Δηλον ή Πόθων' Ιχεις. ήλγησεν ουκ ηκουσας; ΔΙΟ. ουκ Ιγωγ', έπεί ιαμβον Ίππώνακτος άνεμιμνησκόμην. ουδέν ποιείς γαρ, άλλα τάς λαγόνας σπόδει. μα τον Δί', αλλ' ήδη πάρεχε την γαστέρα. Πόσειδον, ΞΑΝ. ήλγησέν τις. δς Αιγαίου πρώνας ή γλαύκας μέδεις αλός εν βένθεσιν. ου τοι μα την Δήμητρα δυναμαί πω μαθείν όπότερος υμών εστί θεός. αλλ* εισιτον* ό δεσπότης γαρ αυτός υμάς γνώσεται χή Φερσέφατθ', ατ' δντε κάκείνω θεώ. ορθώς λέγεις· έβουλόμην δ' αν τοΰτό σε πρότερον ποησαι, πριν έμέ τάς πληγάς λαβείν. Μοΰαα χορών ίερών έπίβηθι και Ιλθ' επί τέρψιν άοιδάς έμας, τ6ν πολύν δψομένη λαών δχλον, ου σοφίαι μυρίαι κάθηνται, φιλοτιμότεραι Κλεοφώντος, εφ' ου δη χείλεσιν άμφιλάλοις δεινον έπιβρέμεται

684]

FR SCHE

47

θρηκία χελιδών, επί βάρβαρον έζθ[ΐένη πέταλον κελαδεΐ δ' έπίκλαοτον άηδόνιον νόμ,ον, ως άπολεΐται, 652 άνθρωπος Dindorf 655 έπειτα UM 6?0 αδτός ομάς AV ομάς αυτός RUM 673 νοησαι V ποιησαι RUMA schol. 684 χελαρόζει R Suidas τρόζει Fritzsche κβλαδεΐ VUAM. 645 πιθανόν τον Ξανθίαν πρώτον τύπτεσθαι. προσποιείται γοϋν μη αίσθάνεισθαι λέγων: οδδ' έμοι δοχεΐς(?). οδτω γαρ χαί το „οδ μα Δί', αλλ' έφρόντισα δπόθ' Ηράκλεια τάν Διομείοις" τίνες μεν δτι Ξανθιάς, είς αδτόν γαρ έλεόσεται ατέ δη Ήραχλέα τέως οντά. τιν,ές δε δτι Διόνυσος. £χει .Βε χαί τούτο λόγον, δτι θεράπων νυν εστίν δ Διόνυσος χαί πρώτος τύπτεται. 646 κηνίχα: ως μη αίσθανόμενος και αυτός δ Διόνυσος λέγει: πότε με ετυψας. 647 °°* ^σθόμην. δ γαρ πταρμός κεφαλής χίνησις καΐ αΐσθησις, έπεί οί θιγόντες του μυχτηρος λεπτώ χάρφει πτάρνυνται ?) δσφραίνονται προσενεγχόντες (seil, το χάρφος). οδτω, φησιν, ,ήψατό μου ή πληγή, 8ν τρόπον άπτεται χάρφος μυχτηρος. Vgl. R mer 176. 649 ου σπεύσεις, αυτός δ μαστιγουμενος έπιχελεύων τω τόπτοντι. Ιατταταΐ: τοδτο ως άλγήαας λέγει. 651 τάν Διομείοις: οημος της Αίγηίδος φυλής, από Διόμου του Ηρακλέους (irrtum oder Schreibfehler, mit Suidas) R mer 190. από Διόμου ερωμένου του Ή. hat die ber), ausser R. ίστιν δε Ήράκλειον αυτόθι, περί οδ και Τιανός φησι δηλών δτι Δίομος Ηρακλής έγένετο (Διόμω Ή. έχει ουνεγένετο Fritzsche. Ueber Rhianos Suseroihl I, 399 ff. Die erw hnung in den Herakleia?) Vgl. R mer 164 f. 652 αποδέχεται αδτόν δ τόπτων ως δερόμενον και φpovτίCovτα των μυστηρίων. 653 * δ Ιου Ιού ως αϊσθόμενος δ Διόνυσος λέγει, ως θαυμάζων ιππέων £φοδον. προφάσεις δε έζεορίσχουσι γελοίως. 654ΐ0υτ°Τάρ συμβαίνει, το δαχρύειν ακουσίως, τοις δσφραινομένοις χρομμύων. — ταδτα γαρ παρεχτιχά δακρύων. 655 δύναται το αδτό πρόσωπον λέγειν δλον (?) 057 έπάρας τον πόδα την πτέρναν δειχνύσι. 658 a ως δοσχρίτως Ιχων τοδτο λέγει δ Αιακός. 659 $δειν προσποιείται αϊσθόμενος δ Διόνοαος. — οί γαρ άλγοδντες τους θεοί>ς ανακαλούνται. 66ΐ ως άλγήσας καΐ συγκεχυμένος οδκ οΐδε τί λέγει, έπεί οδχ Ίππώνακτος, αλλ' Άνανίου. επιφέρει δε δ Άνανίας αδτψ ή Νάξον ή Μιλητον η θείαν Κλάρον ?κου καθ ίερ' η Σκόθας άφίζεαι. (Ueber A. siehe Crusius, Pauly-Wiss. I sp. 2057 und Gerhard, Phoinix von Kolophon 207 f.) 662 b χάθαιρε (?) σποδεΐν γαρ κυρίως το τους βωμούς χαθαίρβιν. 664 δ έτερος των τυπτομένων λέγει (die person also schon im altertum kontrovers). 665 παρά τα Σοφοχλέους ix Λαοχόωντος (f. 342) Πόσειδον δς Αίγαίου μέδεις πρώνας η γλαυχάς μέδεις εδανέμου λίμνας εφ' δψηλαϊς σπιλάδεσσι στομάτων. 675 χάνταδθα παράβασίς" Ιστιν, αλλ οδχ ?^ει πάντα μέρη της παραβάσεως, αλλά μόνα τα τέσσαρα, την ψδήν, το επίρρημα, την άντωδήν, το άντεπίρρημα. 679 Κλεοφών στρατηγός Αθηναίος, και εις τοΰτον τον δημαγωγόν δλον δράμα φέρεται Πλάτωνος και επιγράφεται δμωνυμως αδτώ Κλεοφών. διαβάλλεται δε .ως ξένος χαί άμαθης χαί φλύαρος. 68ΐ χωμωδεΐται ως υίός Θράσσης* ούτος δε ην δ χαλούιιενος Κλεοφών δ λυροποιός. '••καΐ Πλάτων εν Κλεοφώντι δράματι βαρβαρίζουσαν προς αδτόν πεποίηκε την μητέρα. Siehe schol. zu 93· 684 έπίχλαυτον: οερόν, θρηνητικόν. άηδόνιον δε νόμον, παρόσον ή αηδών τον εαυτής ιόν ¥Ιτυν·θρη>βΐ. τοδτον έπίχλαυτον φδειν λέγει συνειδότα έαυτω δεινότατα περί την πόλιν πεπανουργηκότι*

?

ARISTOPHANES

685

690

695

7θο

706

7ΐο

7ΐ6

72ο

[685

καν !σαι γένωνται. τον ίερδν χορον δίκαιον εστί χρηστά τη πόλει ζομπαραινεϊν καΐ διδάσκειν. πρώτον ούν ήμίν δοκεΐ Ιξισώσαι τους πολίτας κάφελείν τα δείματα. κει τις ^μ,αρτε σφάλεις τι Φρονίχοο παλαίσμασιν, έγγενέσθαι φημί χρην*αι τοις δλισθοδσιν τότε αΐτίαν έκθεΐσι λδσαι τάς πρότερον αμαρτίας. είτ' Ατιμόν φημι χρηναι μηδέν5 είν* εν Τβ πόλει. καΐ γαρ αίσχρόν εστί τοος μεν ναομΛχήσαντας μίαν καΐ Πλαταιές εδθος είναι κάντί δούλων δέσποτας. κοδδέ ταδτ' Ιγωγ* £χοιμ' αν μη οδ καλώς φάσκειν

Ιχειν, αλλ* επαινώ· μόνα γαρ αότά νοον ε^ζοντ* εδράσατε. προς δε το&τοις είκος δμΑς, οι μεθ·' ομών πολλά δη χοΐ πατέρες έναομάχησαν καΐ προσήκοοσιν γένει, την μίαν τα&την παρεΐναι ξομφοράν αΐτοομένοις. άλλα τ^ς βργης άνέντες, ώ σοφώτατοι φύσει, πάντας ανθρώπους έκόντες συγγενείς κτησώμεθα κάπιτίμοος καΐ πολίτας, δστις οίν ζονναομαχη. εΐ δε ταοτ' δγκωσόμεσθα κάποσεμνονοόμεθα, την πόλιν και ταοτ' Ιχοντες καμάτων εν άγκάλαις, δστέρφ χρόνφ ποτ5 ααθις εδ φρονεΐν ο6 δόξομεν. ει δ' εγώ δρθδς ιδείν βίον άνέρος ή τρόπον δστις Ιτ' οΐμώζεται, οό πολύν οδδ' ό πίθηκος οδτος ό νδν ένοχλών, Κλειγένης ό μικρός, 6 πονηρότατος βαλανεύς δπόσοι κρατοδσι κοκησιτέφροο ψευδολίτροο κονίας και Κιμωλίας γης, χρόνον ενδιατρίψει* ίδών δε τάδ' οδκ είρηνικός Ισθ', ίνα μη ποτέ κάποδοθ^) μεθύων νεο ξύλοο βαδίζων. πολλάκις γ' ήμΐν έ'δοξεν ή πόλις πεπονθέναι ταδτον ϊς τε των πολιτών τους καλούς τε κάγαθούς, ίς τε τάρχαΐον νόμισμα καΐ το καινόν χροσίον.

72θ]

FR SCHE

49

695 τοΰτ' RM 700 φύοιν V 703 τοδτ' U Bentley είδώς codd. cf. scholia 717 γ1 omissum RVM

714 ? Ιδών δ1 Hermann

685 Τσάι: αί ψήφοι δηλονότι, όπερβολιχώς δε είπεν, δταν γαρ ΐσαι αί ψήφοι γένωνται, απολύεται δ κατηγορούμενος. Ευριπίδης εν 'Ιφιγένεια; •CQ εν Ταύροις (1469) Ιξέσωσα δε χαΐ πρίν γ5 'Αρείοις εν πάγο^ ψηφοος ΐβας κρίνασ', 'Ορέστα . . . 686 το τοιούτον παράβααις καλείται, απερ ελεγον επιστρέφοντες προς τους θεωμένους. ίστι δε 6 τρόπος δταν χαταλιπών τα έξης του δράματος 6 ποιητής συμβουλευτή τοις θεωμένοις 9> δλλο εκτδς λέγ-fl τι της υποθέσεως. 688 εξιαώααι: τουτέστιν έντιμους ποιήσαι τοος ατιμωθέντας. τοιαύτη γαρ χατάστασις ενειστηχει, χαθ' ην έφυγαδεύθησάν τινβς των πολιτών χαΐ ατιμοι έγένοντο. ίσως χάνταΰθα περί των δ λέγει στρατηγών, οίον : χαΐ ει τις ήμαρτε of αλείς, άπολογησάσθω χαταχληθείς. δείματα: τάς ατιμίας λέγει, τους φόβους άφελεΐν άπδ των ευλαβουμένων. 689 Ι έπεί 6 τραγικός Φρύνιχος εν Άνταίφ δράματι περί παλαισμάτων πολλά διεξήλθεν, ως πρόκειται. ?θος δε ?χουσιν οί κωμικοί παρακωμωδεϊν τους τραγιχο5ς, δτι πολλάκις χαΐ συνεχώς χρώντα'ι τοις αδτοίς. II στρατηγοΰντος αυτού ήττήθ-ησαν Αθηναίοι χαΐ πολλοί αυτώ προσεχρούσθησαν ως προδόντι τον πόλεμον. έγενετο δε στρατγός, If' οδ πολλοί ημαρτον των τραγιχών (? πολιτών Meineke, στρατηγών andere) χαΐ έτιμοι έγένοντο. (Diese richtige beziehung nach Didymos und Krateros mitgeteilt auch schol. Lysistr. 313.) ΠΙ τινές δε τούτον (den des textes, nicht den vorher erw hnten) χωμικον ποιητήν λέγοοσιν, 8ς κινούμενους τους χορούς είσηγε χαΐ παλαίοντας. 6θΟ δλισθοΰσιν: ήμαρτηχόσιν. 693 το"ί συνναυμχήσαντας δούλους 'ίίλλάνιχός (vgl. Kullmer, Jahrb. f r kl. Phil. XXVII (1902) 634 ff.) φησιν έλευθερωθηναι χαί εγγραφέντος ως Πλαταιεΐς συμπολιτεύσασθαι αυτοΐς, διεξιών τα επί Άντιγένους του πρδ Καλλίου (also ΟΙ. 93» 2 = 407/6). — . χαΐ Πλαταιάς δε είπεν, ως χαι των Πλαταιέων αφεντών ελευθέρους τους συνναυμαχήσαντας περί Σαλαμΐνα. 698 Γσως περί των δ' στρατηγών λέγει των σωθέντων έχ των περί Άργίννουσαν συνναυμαχησαντων. κατεδικάσθησαν γαρ αδτοί μη άνελόμενοι τους νεκρούς. οΐ μεν ε| όπομείναντες θανάτψ εχολάσθησαν. οί δε λοιποί δ εφυγον οδς 'Αριστοφάνης χαταχαλεΐσθαί φησι χαΐ επιδίκους είναι. JQO άνέντες: παυσάμενοι. 7°3 ^αν ^ "*ς μεγάλα αμαρτήματα υπερωρονήσω^εν χαΐ μη θβλήσωμεν άνεΐναι τοις συνναυμαχήσασι. JO4 Δίουμός φησι παρά το Αίσχυλου. εστί δε όντως παρά Άρχιλόχφ ψυχάς έχοντες κυμάτων εν άγχάλαις. θέλει δε είπεΐν: χαΐ ταύτα δντες εν πολλοίς χινδύνοις. ένειστήχει γαρ δ Πελοποννησιακός πόλεμος. R mer 13. A^t^iftf^i.

*.* Λ. ί. . . - _

ff__

ΛΛ _. ti . _ _ ? _ _ _ Q __ __Τ.

.^ ^*i ί.. ^,.

Μ

4*4κ

^

5ίον Ανερος, ω συναπτέ είς το χρόνον. 79 ο ΚλεΐΎ ένης ' φαίνεται (!) περί τα πολιτικά καΐ των πλουσίων μεν είναι, ξένος δε χαΐ βάρβαρος οδτος. μικρός δε ην τω σώματι. 710 δέον είπβΐν 6πόσης κρατοΰσι γης, ουκ είπεν, αλλ' έπήνεγκεν δσα παρέχεται βαλανεος τοις λουομένοις σμήμοίτα. Κιμωλία γη: μία των Κυκλάδων αδτη νιτροφόρος γη. τον οδν Κλειγένη εν τοιούτψ ηθει λέγει ως περ εϊ ελεγεν : πονηρότατος εστί πάσης γης όπόσης οί βαλανεΐς κρατοδσι, Κιμωλίας χαΐ τέφρας και της λοιπής της τοιαύτης, εστί δε είδος λευκής γης. 714 το «λήρες: ενδιατρίψει εΐδώς τάδε (also mit elision ediert im text). R. 715 οδχ ήσυχος, αλλ' οίον ένοπλος. 7*Ο ^φ προτέρω Ιτει έπι Άντιγένους £Ελλάνιχός φησι χρυσοΰν νόμισμα χοπήναι. χαΐ Φιλόχορος ομοίως το έχ των χρυσών Νικών. (Siehe zu 693·) S ss, Die Fr sche des Aristophanes.

4

cO

ARISTOPHANES

[7 21

οδτε γαρ τουτοισιν οδσιν οό κεκιβδηλευμένοις, άλλα καλλίστοις απάντων, ως δοκεΐ, νομισμάτων, χαΐ μόνοις ορθώς κοπείσι καΐ κεκωδωνισμένοις Ιν τε τοις "Έλλησι καΐ τοις βαρβάροισι πανταχού, 725 χρώμεθ' ουδέν, άλλα τούτοις τοις πονηροϊς χαλκίοις, χθες τε και πρώην κοπεΐσι τφ κακίστφ κομμάτι, των πολιτών θ' οδς μεν ϊσμεν ευγενείς και σώφρονας άνδρας οντάς καΐ δικαίους και καλούς τε κάγαθούς, και τραφέντας εν παλαίατραις και χοροΐς και μουσική, 730 προυσελοομεν, τοις δε χαλκοΐς καΐ £ένοις και πυρρίαις καΐ πονηροϊς κάκ πονηρών είς απαντά χρώμεθα υστάτοις άφιγμένοισιν, οΐσιν ή πόλις προ του οόδέ φαρμακοΐσιν εική ρ^δίως έχρήσατ' Αν. άλλα καΐ νυν, ανόητοι, μεταβαλόντες τους τρόπους, 73S ΧΡίσ^6 τοί? χρηστοϊσιν αύθις* καΐ κατορθώσασι γαρ εδλογον κδν τι σφαλητ', εξ αξίου γοϋν του |6λου, ^ν τι και πάσχητε, πάσχειν τοις σοφοϊς δοκήσετε. ΟΙΚ νη τον Δία τον σωτήρα, γεννάδας άνηρ ό δεσπότης σου. ΞΑΝ. πώς γαρ ουχί γεννάδας, 740 δστις γε πίνειν οίδε και βινεΐν μόνον; ΟΙΚ. το δε μη πατάζαι σ' έξελεγχθέντ5 άντικρυς, δτι δούλος ων Ιφασκες είναι δεσπότης. ΞΑΝ. φμωξε μέντδν. ΟΙΚ. τούτο μέντοι δουλικόν εδθυς πεποίηκας, δπερ εγώ χαίρω ποιών. ΞΑΝ. χαίρεις, ικετεύω; ΟΙΚ. μάλλ5 έποπτευειν δοκώ, 740 δταν καταράσωμαι λάθρα τφ δεσπότη. ΞΑΝ. τί δε τονθορόζων, ήνίκ5 αν πληγάς λαβών πολλάς άπίης θυραζε; ΟΙΚ. και τοϋθ' ηδομαι. ΞΑΝ. τί δε πολλά πράττων; ΟΙΚ. ως μα Δί' ουδέν οίδ5 εγώ. 75ο ΞΑΝ. όμόγνιε Ζεΰ · και παρακουων δεσποτών αττ' αν λαλώσι; ΟΙΚ. μάλλά πλείν η μαίνομαι. ΞΑΝ. τί δε τοις θύραζε ταύτα καταλαλών; ΟΙΚ. εγώ; μα Δί', αλλ' δταν δρω τούτο, κάκμιαίνομαι. ΞΑΝ. ώ Φοΐβ' ΧΑπολλον, Ιμβαλέ μοι την δεςΊάν, 7ss και δος κόσαι καυτος κύσον, καί μοι ρράσον, προς Διος, δς ήμΐν εστίν δμομαστιγίας . . .

758]

FR SCHE

τις ούτος οδνδον εστί θόρυβος χή βοή χω λοιδορησμός ; ΟΙΚ. Αίσχόλοο κεόριπίδου. 73O? προοσελοδμεν R ,προσελοδμεν VUAM 741 έξελέγξαντ' Μ cf. scholia 743 οιμωζε RVUA οιμωζε Μ ωμοξε Brunck 75® · · · · cf. schol u. R mer Rh. M. LXm (1908) 353 757 χαί βοή RV χή βοή UAM 721 αντί τοδ „οδ χαχούργοις οόδε χεχαπηλευμένοις, άλλα χαθαροΐς". τοΐς παλαιοΐς δηλονότι άνοράσι. 7*3 δεδοχισμασμένοις, έχλελεγμένοις ακριβώς. 7*5 τ°ΐζ άδοχίμοις χαί μεμιγμένοις χαλχω ως επί νομισu>v. χαλχία i ως χροσια ΐλεγον τφ σχήματι, χαλχά σχεύη. νδν ως χαχον νόμισμα τδ χροσοδν οδτως εΐπεν. δύναιτο δ' αν χαί το χαλχοδν λέγειν, επί γαρ Καλλίοο χαλχοδν νόμισμα έχόπη. 730 προσελοδμεν: ovct του προπηλαχίςΌμεν, έλαόνομεν, έχβάλλομεν (R mer 195)» όβρίςομεν, άτιμάζομεν. „Vix habet speciem verbi graeci. Videntur autem grammatici graeci unice in producenda syllaba laborasse, de origine autem hnius verbi nihil explorati habuisse. Plerique enim, qui προσελεΐν retinuerunt, metri indicio ducti confugerunt ad digamma aeoiicum, non atticum. Alii non agnito digammo, ut tarnen metro utcumque succurrerent, formam προοσελεΐν excogitarunt" Fritzsche. πορρίαις: αντί τοδ δοόλοις* όνομα γαρ δούλου 6 Πορρίας. από τίνος δούλου flopρίοο, ως Ξανθιάς άπο ΒανΦίοο τινός, ων 'ο μεν ποροός ην την χόμήν, ο δε ξανθ·ός. 733 φαρ^Μίχοϊσι: τοΐς λεγομένοις χαθ-άρμαοι, τους γαρ φαόλοος χαΐ παρά της φοοεως επιβοολβοομενοος είς άπαλλαγήν αοχμοΰ η λιμοδ ή τίνος των τοιούτων £Φοον, οΒς εχάλοον χαθάρματα. 73^ t λογον: χρηοθαι δηλονότι. — χατά την παροιμίαν aici χαλοδ ζόλοο χδν άπαγξασθαι. θέλει οδν λίγειν βέλτιόν εστί χρήσθαι τοΐς γενναίοις στρατηγοΐς xal δεδοχιμασμένοις ή τοΐς φαόλοις* χδν γαρ δέ·^ παθεΐν, χρεΐττον απ' αγαθού ή φαόλοο πάσχειν. 738 Πλούτωνος οΐκέτης (R, sonst ΑΙαχός ή Πλ. οΐχ.) προς τον τοδ Διονύσου Ξανθίαν. 740 βινεΐν: σονοοσιάζειν, γαμεΐν. 8τι οί χομίζοντες την ήλιχίαν το σονοοσιάζειν αρχάς Ιχοοσι τοδ β ί ο ο . δλλοι δ& παρά το β υ ε ι ν δεδωχασιν (!). 741 έξελεγξαντ : γράφεται έζελεγχθέντα. λείπει δε το &αομάζω ή τοιοδτόν τι. — δντιχρος: φανερώς. 743 ^ ίο λοιδορεΐν τον δεσπότην απόντα. 745 Οί τ^ μυστήρια παραλαμβάνοντες μόσται χαλοδνται, οί δε παραλαβόντες (παραλαμβάνοντες RV) τα μοστήρια τφ αοθις ένιαυτψ έφορώσιν αδτά χα'ι Ιποπτεόοοσι χαΐ εποπτεύοντες χαιρουσιν επί τφ πολλά πράττειν . . . λίαν οδτως ήδομαι, ως δοχεΐν μοστήρια Ιποπτεόειν χαΐ έορτ^ειν. το δε μάλλ' είπεν αντί τοδ οόχ άλλα, Ιν οΤψ τρόπφ λέγομεν : ο6χ οίον ήδο-

r

τα χείλη χινών. 749 το ^ πολλά πράττων η αντί τοδ „χαίρεις τονθοροζων, ήνίχα πολλά μόχθος χελεόοντος τοδ δεσπότοο" νοητέον (?) ή οδτω : τί δε χαίρεις πολλά πράττων, ήγοον πάσχων ή μόχθων, ιν' ί ί> του Αίαχοδ λόγος κατ' εΙρωνείαν(Ρ) ή τοδ οΐχέτοο λέγοντος οδτω χαίρω ως μα τον Δία οδδέν α*λλο οίδα, είς 8 χαίρω εγώ (die richtige auffassung ergibt sich aus Ran. 228.) 750 την Ομοιότητα θαoμάCωv λέγει οίον ώ 6μοιότητος (ομοιότατε R). το δε „παραχούων" ουχ ως ημείς εΐώθαμεν λέγειν : χαταορονών των λεγομένων παρά των δεσποτών, αλλ' ίσως το λάθρα έπαχροωμενος. ένθεν xal ώταχουστάς οί Άττιχοί φασι. 753 οδτως Ιλεγον το άποσπερματίΟειν, ως οί ονειρώττοντες. ήδομαι ώσανεΐ άπoσπεpμaτίCωy. 750 στιχτέον επί το μαστιγίας. μέλλων γαρ αυτοδ

C2

ΞΑΝ.

ARISTOPHANES

Γ? 59

ά. ΟΙΚ. πράγμα, πράγμα μέγα κεκίνηται, μέγα ?6ο εν τοις νεκροϊσι και στάσις πολλή πάνυ. ΞΑΝ. εκ του; ΟΙΚ. νόμος τις ένθάδ' εστί κείμενος από των τεχνών, δσαι μεγάλαι και δεξιαί, τον άριστον δ'ντα των έαυτοδ οοντέχνων σίτησιν αυτδν εν προτανείφ λαμβάνειν, θρόνον τε το5 Πλοοτωνος έξης, ΞΑΝ. μανθάνω. 765 ΟΙΚ. έως άφίκοιτο την τέχνην σοφώτερος Ιτερός τις αυτού· τότε δε παραχωρεΐν Ιδεί. ΞΑΝ. τί δήτα τουτι τεθορυβηκεν Αίσχόλον; ΟΙΚ. εκείνος είχε τον τραγωδικον θρόνον, ως ων κράτιστος την τέχνην. ΞΑΝ. νονί δε τίς; · 771 01Κ. δτε δη καττ^λθ' Ευριπίδης, έπεδείκνυτο τοις λωποδυταις και τοΐσι βαλλαντιοτόμοις και τοΐσι πατραλοίαισι και τοιχωρόχοις, δπερ Ιστ3 έ" *Αιδοο πλήθος, οί δ' άκροώμενοι 775 των άντιλογιών και λογισμών και στροφών όπερεμάνησαν, κάνόμισαν σοφώτατον κδίπειτ' έπαρθείς. άντελάβετο τοο θρόνου, Γν' Αισχύλος καθηστο. ΞΑΝ. κοόκ έβάλλετο; ΟΙΚ. μα Δί', αλλ' ό δήμος άνεβόα κρίσιν ποιείν ?8ο όπότερος εΐη την τέχνην σοφώτερος. ΞΑΝ. ό των πανούργων; ΟΙΚ. νή ΔΊ5, ουράνιόν γ' όσον. ΞΑΝ. μετ' Αισχύλου δ' ουκ ήσαν έτεροι σύμμαχοι; ΟΙΚ. ολίγον το χρηστόν εστίν, ώσπερ ένθάδε. ΞΑΝ. τί δηθ' ό Πλούτων δραν παρασκευάζεται; 7»5 ΟΙΚ. αγώνα ποιείν αυτίκα μάλα καΐ κρίσιν κ#λεγχον αυτών της τέχνης. ΞΑΝ. κ#πειτα πώς ου και Σοφοκλέης άντελάβετο του θρόνου; ΟΙΚ. μα Δί' ουκ εκείνος, αλλ' εκυσε μεν Αισχυλον, δτε δη κατήλθε, κάνέβαλε την δεξιάν, 79° κάκεΐνος υπεχώρησεν αυτώ του θρόνου* νυνί δ' Ιμελλεν, ως εφη Κλειδημίδης, Ιφεδρος καθεδεΐσθαι* καν μεν Αίσχυλος κράτη, ϋίςειν κατά χωράν ει δε μη, περί της τέχνης διαγωνιείσθ' Ιφασκε προς γ' Ευριπίδην.

SOO]

FR SCHE

Ξ AN. το χρημ·' #p' few«; OIK. νή Δί5, ολίγον ύστερον. κάνταοθα δη τα δεινά κινηθ-ήσεται. και γαρ ταλάντφ μουσική σταθμήσεται ΞΑΝ. τί δε; μβιαγωγήσοοσι την τραγφδίαν; ΟΙΚ. καΐ κανόνας Ιζοίσοοσι και πήχεις επών, καΐ πλαίσια £όμ.πηκτα — ΞΑΝ. πλινθεόσοοσί γε;

53

795

8θΟ ξόμπηχτα UAM ξυμπύχτα V συμπτύχα R πλινθεύσουσί γε UMA πλινθβόσουσί τβ R «λινθβόουσί τε V πυνθάνεσθ-αι περί τίνος πράγματος δουλικού σιωπά άχούαας ένδον γενομένου θορύβου, περί οδ «αϊ έξης πυνθάνεται. ου γαρ δρχίζει αυτδν χατά too Διός, ίνα εΐπ^ αυτώ περί της ένδον βοής. — δύναται 04 σονάπτεσθαι από του „χαί μοί φρασον" μέχρι του „χω λοιδορησμός". ώσπερ φοτμέν έταιρεΐος Ζευς χα! δμόγνιος χαί ξένιος χαΐ δσα τοιαύτα, οδτω χαί δουλιος. δ των δούλων έφορος, έπε! δε οί δούλοι μάστιξιν δπόχεινται χαΐ πληγαΐς, δια τοδτο δμομαατιγίας είπεν. η βοολόμενος είπεΐν, 8ς ημάς νδν είαήγαγβ, παίζων παρ* δπόνοιαν εΐπ$ν δμομαοτιγίας. — αντί τοδ είπεΐν δμόγνιος, ως ίμπροαθ-εν, ί) δμάδελφος ειπεν δμομαστιγίας, οίον δμόδοολος. 7^4 ταΰτα μεταφέρει από των εν rjj Άττιχ^ έθ·ών εις τα χαθ·' ^δοο. 7«5 77* 7« εγγΰς τοδ Φρόνοο του Πλούτωνος. βαλάντια τέμνοοσιν, S εν ταϊς ζώναις άπ^ωρημένα φέρουσιν άνθρωποι. 774 αντΙ το^ πλήθ-ος των τοιούτων εστίν εν δοοο. 775 τ">ν άντιλογιών: «αρίστησιν α&τοδ τδ περί τοος λόγοος σαθ-ρόν. χα! εν άλλοις „στρεψίμαλλος την τέχνη ν Εδριπίδης" (63° Κ·), γράφεται (χαμπών, χαμπτών) λογισμών, („in rasura correxit λι> ex λο et deinde supra λο scripsit λο prima manus in M" v. Velsen. Die glosse ist bei dem scholion in die textkritische notiz eingedrungen.) τδ δε χάμπειν δμα μεν πρδς τα μέλη, &μα δε πρδς τδ εξελίττειν χα! άναδόεσθαι. "Ομηρος (Λ 105) „δίδη μόσχοισι λύγοισι". Δίδυμος δε „λογισμών" άπδ των συνδέσεων τοδ λόγου. 77" διαβάλλει δε Εοριπίδην ένταδ^α ως λίαν πανοδργον χα! τα τοιαύτα Ιν τοις οράμασι έπιτηδεόοντα. 77^ λίθοις δηλονότι. 783 δείχνοσιν ως πρδς τδ θ-έατρον. μιγνόει δε τα Ινθάδε τοις έχει. νδν γαρ ο6 χαθ·' §δοο λέγει. 79® Καλλίστρατος ο«χ ως παραδεδωχότος Αισχύλου τδν θρόνον τω Σοφοχλεΐ, αλλ' ως παραδεδεγμένου αυτδν χαί όποχεχωρηχότος. R mer Rh. M. LXIII (1908) 357 ^· 79^ Κλβιδημίδης: Καλλίστρατος, δτι Τσως Σοφοχλέους υίδς ούτος (?). Απολλώνιος δε δτι Σοφοχλέους δποχριτής (?). τοδτο δε πόθεν σχέψασθε. διαβάλλει δε χα! Κλειδημίδην ως χαχόξενον (Ρ). 793 a εάσειν οΰτως ως βδρεν Αΐσνόλον χαθ·έςεσθαι. 79^ ,,^είον" λέγουσι τδ όπερ των υΙών βίς τα Απατούρια δπδ των πατέρων είσφερόμενον. δια τδ έπινβΐν τους «ρράτορας έπ! του σταθμού του ίερειου „μεΐον, μείον", δτι Τστατο, 'Αριστοφάνης εν Δράμασι δεδήλωχεν (fr. 286 Κ), τοδτο δε χέχληται χουρεΐον απδ των κούρων, δπερ ων έθ-ύετο χα! έπιζήμιόν τι τοις ήττον είσάγουσιν άπεδέδοτο. χαθάπερ αυτός φησιν Αριστοφάνης (a. a. o.) αλλ' εύχομαι 'γωγ' έλχόσαι σε τδν ζογόν, ?να μη με προσπράττωσι γραδν (?) οΐ φράτερες. -μειαγωγδς δε έλέγετο δ προάγων τδ ίερεϊον. μειαγωγεΐν την τραγφδίαν: πρδς τδν ζογδν προσάξουσι χα! στησοοσιν. οΟΟ πλαίσια: τα των ξύλων τετράγωνα ώςπερ πλινθία, εν οις πλινθεύουσι. τδ δε σύμμιχτα (R, ξύμπυχτα V σόμπυχτα Θ σύμπηχτα Μ) πρδς ουδέν αλλ' οίον περιττά χα! σοφά. τοδτο οΐ πρδς τδν Εοριπίδην.

Γ

&»

ς4

ARISTOPHANES

[SOI

OIK. χαί διαμέτρους και σφήνας, ό γαρ Ευριπίδης κατ1 Ι'πος βασανιεϊν φησι τάς τραγωδίας. ΞΑΝ. ή που βαρέως οίμαι τον Α1σχ6λον φέρειν. ΟΙΚ. Ιίβλεψε δ! ουν ταυρηδόν έγκυψας κάτω. ΞΑΝ. κρίνει δε δη τίςταΰτα; ΟΙΚ. τοΰτ' ην δυσκολον 8ο6 σοφών γαρ ανδρών άπορίαν ευρισκέτην. οδτε γαρ Άθηναίοισι συνέβαιν* Αίσχολος, ΞΑΝ. πολλούς ίσως ένόμιζε τοός τοιχωρύχοος, ΟΙΚ. ληρόν τε τάλλ' ήγεΐτο τοδ γνώναι περί 8ιο φύσεις ποιητών είτα τφ σώ δεσπότη επέτρεψαν, ότιή της τέχνης έμ-πειρος ην. αλλ' είσίωμ,εν ως δταν >* οι δεσπόται έσποοδάκωσι, κλαόμ,αθ' ήμϊν γίγνεται. ΧΟΡ. ή που δεινόν έριβρεμέτας χόλον Ινδοθεν Ιζει, «is ήνίκ' αν όξόλαλον παρίδη θήγοντος οδόντα άντιτέχνοο· τότε δη μανίας οπό δεινής δμ,ματα στροβήσεται. Ισται δ' ίππολόφων τε λόγων κοροθαίολα νείκή, σκινδαλάμων τε παραξόνια, σμ-ιλεύμ,ατά τ' Ιργων, 820 φωτός αμυνομένου φρενοτέκτονος ανδρός ρήμαθ' ίπποβάμονα.

φρίζας δ5 αυτοκόμου λοφιας λασιαυχενα χαίταν, δεινόν έπισκόνιον ζυνάγων βρυχώμενος ησει ρήματα γομφοπαγή, πινακηδόν άποσπών ess γηγενεΐ φυσήματι· Ινθεν δη στοματουργός έπων βασανίστρια λίσπη γλώσσ', άνελισσομένη φθονερούς κινούσα χαλινούς, ρήματα δαιομένη καταλεπτολογήσει πνευμόνων πολύν πόνον. 830 ΕΓΡ. ουκ αν μεϋείμην του θρόνου, μη νουθετεί, κρείττων γαρ εΐναί φημι τούτου την τέχνην. ΔΙΟ. Αισχύλε, τί σιγ^ς; αίσθάνει γαρ του λόγου. ΕΓΡ. άποσεμνυνεΐται πρώτον, απερ εκάστοτε εν ταΐς τραγψδίαισιν έτερατευετο. «35 ΔΙΟ. ώ δαιμόνι5 ανδρών, μη μεγάλα λίαν λέγε. ΕΓΡ. έγψδα τούτον και διέσκεμμαι πάλαι ανθρωπον άγριοποιόν, αυθαδόστομον.

FR SCHE

55

Ιχοντ' άχάλινον άχρατές άπόλωτον στόμ,α, άπεριλάλητον, χομποφαχελορρήμονα. άθόρωτον R cf, scholia 8θΙ διαμέτροος: τοί>ς διαβήτας, ως "Ομηρος (Β ;ί>5) „οτβφόλην έπι νώτον εΐσας" διάμετρος: ή Ιν τφ χόχλφ χέντρον τέμνοοσα μέσον γραμμή, διαβήτης. σταφόλη, δπερ εστίν όνομα παρά τοις άρχιτέχτοσιν £κ\ της χαθιεμένης μολοβδοο τιθέμενον (durehmesser, zirkel, lotblei.) 807 ήρεσχεν, έστοίχησεν. oOQ Αθηναίους μεν σονβτούς ήγβΐτο, πονηρούς δε το&ς πλείστοος. διό μη έπιτρίψαι αδτοΐς την κρίσιν. τοος δε αλλοος άνθρώποος λήρον ήγβΐτο προς την τοιαότην έξέτασιν. 8ΐΙ αδτοδ γαρ ο άγων. 8ΐ2 δταν γαρ οι δβσπόται σποοδάζωσι θδττόν τι άπαρτισθηναι επιπλήττοοσι τοις δοόλοις, ίνα θάττον ένεργώσι. 8ΐ4 β ΑΙσχόλος προς το βροντώδβς των ρημάτων χαΐ κομπώδβς οία εστί χάχβΐνα εν άρχ·Η τοδ Προμηθέως χθονος μεν ίς τηλοορόν ήχομβν πέδον, Σχόθην ες οΤμον άβατον χτλ. 8ΐ5 ά«ί> μτταφοράς slit» των χοίρων, οι δταν βίς μάχην παρασκβϋάζωνται τούτο ποιοδβι. 8ΐΟ σχινδαλμος χορίως το π*ρϊ τον φλοιον του χαλάμοο ξέσμα. «αραξόνια οί οίον χινδονώδη χαΐ παράβολα περί τον τροχον έλχόμβνα απ i του Αξονος. άβΐ γαρ το μίρος τούτο xiwoveoei (r). „Clavus axium rotae continendae praefixus" Fritzsche nach Pollux I, 145 Bekk. Anecd. p. 58. Die kleinen schr ubchen entgegengestellt den γομφοπαγη βήματα des Aischylos und seinem πιναχηoov άποσπάν. σμιλβόματα τα έχβαλλόμβνα από σμίλης αντί τοδ διαγλόμματα έρβθίοματα. („the chips thrown out by a σμίλη or graving tool" Rutherford, „opera limata" unm glich, da σμ. Abfalle, wie sie bei den ίργα entstehen, bedeutet, nicht ernste produkte der ίργα. Er ist nur στοματοοργές, nicht φρβνοτέχτων. lul. or. IV p. 77 Ιργάτης γαρ iori χαι τούτων αγαθός, οδχ όποσμιλ«όων ο&δέ άπονοχ^ων ρ^ηματα. Rutherford fasst ερεθίσματα alsglosse zu νβίχη. Es sollte im sinne des scholiasten jedoch so viel wie „pikante, kleine gew rze" bedeuten.) 8ΏΟ τοδ ix της α&τοΰ φρενός τεκταινομένου χαΐ σοντβθίντος Αίσχόλοο. ταδτα δε λέγει, επειδή τοιοότοις δνόμασιν Αΐσχολος εχέχρηνο χτόκον άποτελοΰσι. 822 ώσεί ε\πεν: 6ργισθ*1ς ωσπερ σος. είς 8ν δε σονήγαγεν 6μοδ άμφοτέρας τάς Όμηριχας είχόνας, την τε επί τοδ λέοντος, εν τφ „λασιαόχενα χαίταν" χαΐ την 4πΙ τοδ σοός. "Ομηρος : π&ν δε τ* έπισχόνιον χάτω 2λχεται, οσσε χαλόπτων (Ρ 136). 824 &*οοκών τα έήματα ώαπερ πίναχας από πλοίων, οδχ, ως Ευριπίδης, σχινδαλάμοος. R mer 1 68 f. 826 λίσπη: τφ τόνφ ως χίστη. Απολλώνιος δε οζόνει ως ψιλή. ή εχτετριμμένη χαΐ λεία. οδτω γαρ λέγονται οΐ τοιοδτοι Αστράγαλοι, αφ1 οδ χαΐ οΐ λίσποι τα Ισχία. Καλλίστρατος δε θηρίδιον λεπτόν σφόδρα. 827 φθονεροος δε ως φθονοομένου τοδ Εόριπίδοο Ιπΐ σοφί^ (?). Von R mer Rh. M. a. a. o. auf die kritik in den dramen selbst am Vorg nger bezogen, z. b. in der Elektra an Aischylos. 820 τα ip τοιαύτα βήματα (wie sie A. spricht) μετά πολλού εξέρχονται πονοο. 30 οδχ Αν μεθείην: γράφεται χαΐ μεθείμην (μεθείην R). προς τον Αισχόλον Εόριπίδης (vielmehr zu Dionysos.) 833 απονοεΐται. σιωπών &περηφανεΐ πάλιν, 8περ έποίει ζ&ν σεμνότητος γαρ Ενεχα Ιπιπολύ έσιώπα Αΐσχολος εν τοις θεάτροις είαιών, ως τοδ Αιβχόλοο τερατεοομένοο Ιν ταΐς λρχαϊς των δραμάτων. 837 άγρίοος είσαγοντα χαι ώμο&ς τοος ήρωας. R mer Rhein. Mus. LXni (1908) 346 f., ebenso zu 838. 838 Φρύνιχος άθύρωτον. οί 8i γράφοοσιν άπύλωτον αντ'ι τοδ άνεφγμένον χαΐ πύλην μη Ιχον, μη χαλιναγωγοόμενον μηδέ χρατοόμενον. (Phrynichos die hauptvorlage des Photius cf. Reitzenstein, Der Anfang des Lex. des Photius XXXIX, 43). 839 a οδχ είδότα λαλεΐν ή οίοο (οίον codd.)

S

ARISTOPHANES

840 ΑΙΣ. αληθές, ώ παΐ της άροοραίας θεοδ ;

845 ΑΙΣ. ΔΙΟ. ΑΙΣ. 850 ΔΙΟ.

«55

86ο ΕΓΡ.

86s ΔΙΟ. ΑΙΣ. ΑΙΣ. 87ο ΔΙΟ.

σο δη (is ταοτ', ώ στωμολιοσολλεκτάδη και πτωχοποιέ και ρακιοσορραπτάδη ; αλλ' οϊίτι χαίρων αοΥ έρεΐς. ΔΙΟ. παο', Αίσχόλε, καΐ μη προς δργήν σπλάγχνα θερμήνης κότω. οδ δήτα, πρίν γ' αν τούτον άποφήνω σαφώς τον χωλοποιόν, οίος ων θρασόνεται. αρν' #ρνα μέλανα παίδες έξενέγκατε· τοφώς γαρ έκβαίνειν παρασκευάζεται. ώ Κρητικάς μεν σολλέγων μονωδίας, γάμοος δ5 άνοσίοος είσφέρων είς την τέχνην, έπίσχες οδτος, ώ πολοτίμητ' Αίσχόλε. από των χαλαζών δ5, ώ πονήρ' Ευριπίδη, ανάγε σεαοτον εκποδών, ει σωφρονεΐς, Γνα μη κεφαλαίφ τον κρόταφόν σου ρήματι θενών υπ' οργής έκχέη τον Τήλεφον · σο δε μη προς όργήν, Αίσχδλ', αλλά πραόνως Ιλεγχ', ελέγχου* λοιδορεΐσθ·αι δ' οό πρέπει δνδρας ποιητάς ώσπερ. άρτοπώλιδας. σο δ' εδθ·ός ώσπερ πρίνος έμπρησθεις βοό^ς. Ιτοιμός είμ' Ιγωγε, κοοκ αναδύομαι, δάκνειν, δάκνεσθαι πρότερος, ει τοότφ δοκεΐ, τάπη, τα μέλη, τα νεόρα της τραγφδίας, και νή Δία τον Πηλέα γε και τον Αιολον και τον Μελέαγρον, κάτι μάλα τον Τήλεφον. σο δε δη τί βοολεόει ποιεϊν ; λέγ', Αίσχόλε. έβοολόμην μεν οδκ έρίζειν ένθάδε· οδκ έζ Γσοο γαρ εστίν άγων νφν. ΔΙΟ. τί δαί; 8τι ή ποίησις ουχί σοντέθνηκέ μοι, τοότφ δε σοντέθνηκεν, ώσθ' Ιξει. λέγειν, δμως δ' επειδή σοι δοκεΐ, δράν ταοτα χρή. ιθι νον λιβανωτόν δεορό τις καΐ πόρ δότω, 8πως αν εοςωμαι προ των σοφισμάτων, αγώνα κρϊναι τόνδε μοοσικώτατα· όμεΐς δε ταΐς Μουσαις τι μέλος υπ^σατε.

88θ]

ΧΟΡ.

FR SCHE

57

ώ Διός εννέα παρθένοι άγναί Μουσαι, λεπτολόγοας ξονετάς φρένας αϊ καθοράτε ανδρών γνωμ,οτύπων, δταν είς Ιριν δ£ομερί|ΐνοις Ιλθωσι στρεβλοΐσι παλαίαμ,ασιν άντιλογοδντες, ελθετ' έποψόμ,εναι δόναμ,ιν δεινοτάτοιν στομιάτοιν πορίσασθαι

s/s

ββο

843 πβδα> RAM 847 μέλανα R μέλαιναν VUAM cf. schol. 853 άναγε R άπαγε VUAM 865 au δε τί RAM τι δαι συ V σο δαι τί U 88θ πορίσασθε AMU o x Αν τις πβριλαλήσαι. b βαρυρήμονα. φάκελοι γαρ τα Βαρέα φορτία δια ξύλων. 840 ev ερωτήσει αντί τοδ όντως δη σο. δτι λαχανβπώλιδος οίος ην Κλειτοδς ο Εδριπίδης, Αλέξανδρος φησι (?) εΐρηται δε παρά το Εδριπίδοο (fr. 885) ά"ληθ·ες ώ παΐ της θαλασσιάς &EOU. Βαροτονητέον δε το δληθ·ες. 841 στωμόλα βήματα σαλλέγων. 846 a δια τοος τρεις: Φιλοχτήτην, Βελλεροφόντην, Τηλεφον. 847 ς τοιαότης γενομένης θοσίας τψ Τυφώνι επί τφ λήξαι τας καταιγίδας, τους χαταιγιδώδεις άνέμοος τοφώς χαλοοσι. τοότψ ενόμιζον μέλανα δρνα σφάίβιν, 8πως λήξ^ τ6 πνεύμα. 849 ^ °& μ^ν ε^ί τ^\ν τοδ Ίχάρο» μονωδίαν εν τοις Κρησί. ^ραοότερον γαρ δοχεΐ είναι το πρόσωπον. R mer 182. II Απολλώνιος δε 8τι δύναται χαι είς την Άερόπην την εν ταΐς Κρήσσαις είρήσθ·αι, ην εΐοήγαγε πορνεύοοσαν. Ζα Κρητιχάς R mer Rhein. Mus. LXIII (1908) 349 f. 850 Ι οΐμαι (so R, οϊμαι δε im Zusammenhang mit dem vorausgehenden sonst) δια τα ev τω Alόλψ. II Τιμαχίδας δε δια την ev τοις Κρησί μίξιν Πασιφάης προς τον ταδρον. —. εχ των εν τψ Αίόλφ Κανάνης χα: Μαχαρέως ή, ως τίνες III Δανάης χαΐ Μεγαρέως αδελφών, εδόχει γαρ τοις παλαιοΐς πανό εναγές είναι ταΐς άδελφαΐς μίγνοσθ·αι. η δτι' IV Φαίδρα, ης το πάθ·ος εδραματούργησε, Κρησσα ην. χαί γάμοος ένοσίοος λέγει δια το αίκήν έρασθηναι μεν Ιππολύτου, δν 6 Θησεος εξ 'Ιππολύτης ίσχε, μιας των 'Αμαζόνων, μη δονηθεΐσαν δε τελέσαι τον ερωτά δια την 'Ιππολύτου σωφροσύνην αγχόνη χρήσασθαι. „Hunc versum cum praecedenti nimis arte coniungentes veterum interpretum complures facinus aliquod in insula Creta commissum nunc significari sibi persuaserunt.*' v. Leeuwen. 854 χεφαλαίφ: άδρώ. χαί Ιν Νεφέλαις (981) ob δ' έλέσθαι δειπνοδντ' έξην χεΦάλαιον της ^αφανίδος. 855 τον Τήλεφον: ώσανει εφη τον έγχέφαΧον ιδιώτατα δε τον Τήλεφον χωμωδεΐ. 859 ^τί ή πρίνος χαιομένη ψόφον ποιβϊ, Ιστι δε ή πρίνος ξύλον πιχρότατον. 86ΐ ως επί άλεχτροόνων. 862 νεδρα: κεφάλαια. 864 ώσεί Ιφη: χα'ι δν χωμωδεΐς Τήλβφον είς μέσον φέρω (die accus. abh ngig von δάχνειν und δάχνεσθαι). 868 έπεί τα Αΐαχύλοο έψηφ'ισαντο διδάσχειν. κομπώδες δε τοδτ' εφη. των γαρ δονατών και μετά θάνατον αδονται τα ποιήματα. 869 σοναπο&ανοδσα πάρεστιν τψ Ευριπίδη εν τω Αιδ^ χαί εξει αδτήν σόμμανον. 874 π Ρ^ί τον Χ°Ρ°ν Σπάσατε ίσον τω προάσατβ, ως δπογραμμές τις ων (προγραμμος). (προσοίσατε codd. cf. Etym. Magn. 782, 4. schol. Vesp. 55.) 877 γνωμοτόπων: των ταΐς γνώμαις αλλήλους τοπτέντων (?). των τας οίχείας γνώμας δια των λόγων τοπούντων. ή των τόποος αδτάς τοις δστερον χαταλιμπανόντων (?).

58

88s ΔΙΟ. ΑΙΣ. ΔΙΟ. «90 ΔΙΟ. ΔΙΟ. ΕΓΡ.

895 ΧΟΡ.

9οα

90s ΕΓΡ.

91°

ARISTOPHANES

[ggj

ρήματα και παραπρίσματ' επών. v v γαρ άγων σοφίας ό μέγας χωρεί προς £ργον $]δη. εδχεσθε δη καΐ σφώ τι, πριν τδπη λέγειν Δήμητερ ή θρέψασα την έμήν φρένα, είναί με των σων δξιον μοστηρίων. έπίθες λαβών δη καΐ σο λιβανωτόν. ΕΓΡ. καλώς· έτεροι γαρ είσιν οισιν εδχομαι θεοΐς. ι'διοί τινές σοι, κόμμα καινόν; ΕΓΡ. και μάλα. ftk δη προσεόχοο τοΐσιν Ιδιώταις θεοϊς. αίθήρ, έμόν βόσκημα, και γλώττης στρόφιγζ, και ξόνεσι και μοκτηρες δσφραντηριοι, ορθώς μ' έλέγχειν ων αν απτωμαι λόγων. και μην ήμεΐς έπιθομοομεν παρά σοφοΐν άνδροϊν άκοοσαι τινά λόγων έμμέλειαν Ιπιτε δαίαν δδόν. γλώσσα μεν γαρ ήγρίωται, λήμα δ' οδκ Ατολμον άμφοΐν, οόδ* ακίνητοι φρένες. προσδοκαν οδν εικός εστί τδν μεν άστεΐόν τι λέξαι και κατερρινημένον, τδν δ' άνασπώντ' αοτοπρέμνοις τοις λόγοισιν έμπεσόντα σοσκεδάν πολλάς άλινδήθρας επών. αλλ' ως τάχιστα χρή λέγειν οδτω δ' δπως έρεϊτον αστεία και μήτ' εικόνας μήθ' οι' αν Αλλος ειποι. και μην έμαοτον μεν γε, την ποίησιν οίος ειμί, Ιν τοΐσιν δστάτοις φράσω, τούτον δε πρώτ' έλέγςω, ως ην άλαζών και φέναζ, οΤοις τε τους θεατάς έξηπάτα, μώροος λαβών παρά Φρονίχω τραφέντας. πρώτιστα μεν γαρ ένα τιν' αν καθϊσεν έγκαλύψας, Αχιλλέα τιν' ή Νιόβην, το πρόσωπον οοχί δεικνός, πρόσχημα της τραγωδίας, γρόζοντας ουδέ τοοτί*

FR SCHE

9 1 8]

ΔΙΟ.

ΔΙΟ.

μα

τδν Δι' οδ δήθ'. ΕΓΡ. δ δε χορός γ' ήρειδεν όρμαθοος δν μελών εφεξής τέτταρας ςΌνεχώς αν οι δ* έσίγων. 9 ξαμβαλεΐν οδ ρ4δι5 ην. ΔΙΟ. νή τους ί>εοός, εγώ γοΰν ήδη ποτ' εν μακρψ χρόνφ νυκτός διηγρύπνησα τον ξουθον ίππαλεκτροόνα ζητών, τίς εστίν #ρνις. ΑΙΣ. σημεΐον εν ταΐς ναυσίν, ώμαθέστατ', ένεγέγραπτο. ΔΙΟ. εγώ δε τον Φίλοζένου γ' ψμην "Ερυξιν είναι. ΕΓΡ. είτ' εν τραγωδίαις έχρήν κάλεκτρυόνα ποιήσαι ; ΑΙΣ. συ δ', ώ θεοΐσιν εχθρέ, ποία γ' εστίν αττ' Ιποίεις; 937 ΕΓΡ. ουχ ίππαλεκτρυόνας μα Δί,' ουδέ τραγέλαφους, απερ συ, αν τοΐσι παραπετάσμασιν τοις Μηδικοΐς γράφοοσιν · αλλ' ως παρέλαβαν την τέχνην παρά σου το πρώτον ευθύς 94» οίδοΰσαν υπί> κομπασμάτων και ρημάτων επαχθών, Γσχνανα μεν πρώτιστον αυτήν και το βάρος άφεΐλον έπυλλίοις καΐ περιπάτοις και τευτλίοισι λευκοίς, χυλον διδους στωμολμάτων, άπδ βιβλίων άπηθών · είτ' άνέτρεφον μονψδίαις, Κηφισοφώντα μιγνός. είτ' οδκ έλήρουν δ τι τδχοιμ', ουδ' έμπεσών Ιφυρον, 946 άχλ' οδ^ιών πρώτιστα μεν μοι τδ γένος είπ5 αν ευθύς του δράματος. ΔΙΟ. κρεΐττον γαρ ην σοι νή Δί' ή τδ σβίυτοϋ. ΕΓΡ. ίίπβιτ' άπδ των πρώτων έπων ουδέν παρηκ' αν άργόν, αλλ' έΤ,εγεν ή γυνή τέ μοι χω δούλος ουδέν ήττον, 95ο χω δεσπότης χή παρθένος χή γραΰς αν. ΑΙΣ. Ιίτα δήτα οδκ άποθανεΐν σε ταΰτ' έχρή7 τολμώντα; ΕΓΡ. μα τδν Άπόλλω* ΕΓΡ.

FR SCHE

6,

δημ,οκρατικόν γαρ αδτ' εδρών.

ΔΙΟ. τοδτο μεν Ιασον, ώ τάν. ου σοι γαρ εστί περίπατος κάλλιστα περί γε τοότου.

919 *αθήτο U 920 φθ-έγξοιτό τι U φθέγξαιτο Α 935 *ολοχτρόονα R lemma schol. Rv cf. schol. 932 936 |πο? δγ' R ποϊαττ* V ποίο γ' UMA 943 "*' ηθών libri cf. schol. Q20 διίει: άνόοιτο δν, είς τέλος αν ήλθ·εν. 921 ω παμπόνηρος: ή Ιγώ (?), η αδτος νοεί. χαΐ προς μεν τον Διόνοσον: ω παμπόνηρος εγώ, 6 εις πάντα πονηρεοόμενος χαΐ πάντα εξετάζων οία έφεναχιςόμην δπ' oiko Ιπΐ τούτψ. προς δ& τον Αίσχόλον, ατίξον είς τδ παμπόνηρος χαί το „ώ" αντί τοδ -ρεδ ώ παμπόνηρος υπάρχει αδτός ταδτα πονηρεοόμενος είς άπάτην των θεατών. g22 σχορδινφ: οδτως ελεγον τ6 παρά φόσιν τα μέλη έχτείνειν, τινές δε περί τοός Ιγειρομένοος έ| δπνοο δταν χαομώδεις οντες Ικτείνοιεν τα μέλη, δπερ σομβαίνει καΐ περί τοος άλλως πως βασανιζομένοος χαί δtαoτpεfoμέvooς τα μέλη. Q25 μορμορωπά: χαταπληχτιχά, φοβερά, έχ μεταφοράς της μο^μοδς της τα βρέφη φοβοόσης. Q20 αγνωτα: άπο τοδ δγνωτος* ου γαρ παρασχηματίζεται άποτοδ „άγνώς" είς οδδέτερον γένος, ως φηαιν Ήρωοιανός. R mer 52. 928 Σχαμάνδρους: ναραχτηριατιχον χαΐ τοδτο, δτι πολύς Αίσχόλος εν τω πόταμους χαΐ όρη λέγειν. R mer 188 f. Q2Q a επίσημα ασπίδο'ς αλλόκοτα, ζητείται ποδ μάλλον οοναπτέον το „ήπαοπίδων έπόντας", ij τοις άνω (unter welcher. Voraussetzung man έπ'. . . lesen musste) η τφ „γροπαιέτοος χαλχηλάτοος" (so R). 931 «αρά το εξ 'ίππολότοϋ (378) ήδη ποτ' δλλως νοχτός εν μαχρφ χρόνφ. 932 προείρηται, (? cf. schol. Pac. 117?» Αν. 8οο), 6τι έχ των Μυρμιδόνων εστίν (fr. 134) επί νεώς „επί δ1 αίετός ξοοθ·ος ίππαλεχτροών" το δε ίππος αντί τοδ μεγάλου, γράφεται χολοχτρόονα (cf. 935 a(^n· critica, zu welchem vers die bemerkung auch geh rt; der Schreibfehler hat l cherlicher weise eine glosse den lexikographen beschert cf. Suidas und Hesych s. v.), ως γένος τι Περσιχόν άττελάβοις δμοιον (so Suid. άντελάβοις R λάβοις V) Ιππαλεχτροών ε! χαΐ τοΐς φιλοαόφοις απηγόρεοται μη είναι, αλλ' έσίΐ TJJ άληθ·εία ζώον ^αλάσαιον, δν χαΐ τις των χαθ' ημάς εδρών χατά τύχην έξιοντα άπεχτονώς χαΐ πάσι νεχρον δείξας ένέγραφεν εν τ^ σημαία αδτοδ χαί τ^ άοπίδι, ως δν χαΐ τοις u-ή ειδόοιν b αθ·λος χηρόττοιτο. 934 ^να διαβάλ^ αδτον ως αμορφον. —. οδτος γαρ ως κτηνοβάτης έχωμωδεΐτο η ως αηδής. 938 παραπετάσμασι: τοΐς Περσιχοΐς βήλοις (βήλον = velum). 942 εΐώθααιν οί χαχοόμενοι περιπατεΐν. διατρι^αϊς. ως επί άσθενοδντος διαλέγεται. 943 °^κ απο ^τισάνης, αλλ' άπο ήθ·ών ανδρών χαί βιβλίων, γράφεται δ! χαί άπηθών αντί του έχλεγόμενος. 944 °"τι εδόχει δοδλος ων 6 Κηφισοφών σομπονεΐν αδτώ χαί μάλιστα τα μέλη. δν χαί σονεΐναι TJJ γοναιχί α5τοδ χωμωδοδσιν. έτερος δε εστί Κτ^ισοφών δ χαί το ψήφισμα είσενεγχών υπέρ τοδ είρχθ-ηναι της εν προτανείω αιτήσεως. 94^ την όπόθ-εσιν. Q47 °τί δοσγενής ό Εδριπίδης. 648 ώσπερ σο την Νιόβην χαΐ τον 'Αχιλλέα έποίησας μηδέν λέγοντας, έπη χαλοδσι χαί τα ϊαμβεΐα. 95° αντ' τ°ο τ" α&τi δρτι μωροί ήτε. 9QO Μαμμάχυθοι : Άρίσταργος φησιν ωνοματοπεποιησθαι. πώς οδν, Δημήτριος φησιν, εϊ μη σύνηθες αδτοΐς το όνομα, ot) χαί δράμα 8λον οδτως έπιγέγραπται Μαμμάχοοθοι; 5 τίνες Πλάτωνος λέγοοσιν (auch von - Metagenes dieser titel berliefert Rock I 7O4). — . αντί τοδ μαμμόθρεπτοι. Δίδυμος, 5τι Μαμμάχοθος χαί ελιτίδης επί μωρία διεβέβληντο, χαθάπερ χαί 6 Βοοταλίων χαί ό Κόροιβος. — . Μελιτιδην oi τον εδήθη, παρά το μέλι. ή χαί γεγονέ τις οδτω μωρός. 99^ ^στ'ιν ^ α&τη αρχή Μορμιδόνων Αισχύλο» τοδτο δε παρά την δπόνοιαν (fr. 131 Ν).

&

99»

64

ARISTOPHANES

μόνον δπως μη σ' έ θομος άρπάσας 995 εκτός οίσει των έλαών δεινά γαρ κατηγόρηκεν. αλλ' δπως, ώ γεννάδα, μη προς δργήν άντιλέξεις, άλλα συστείλας, #κροισι ιοοο χρώμενος τοις ίστίοις, είτα μάλλον μάλλον α"ςεις, καΐ φυλάξεις, ήνίκ* αν τ& πνεύμα λεΐον καί καθ-εστηκδς λαβής. αλλ' ώ πρώτος των Ελλήνων ποργώσας ρήματα σεμνά »»s και κοσμήσας τραγικον ληρον, Ό-αρρών τον κροονον άφίει. ΑΙΣ. θυμούμαι μεν τη ξοντοχία, καί μοο τα σπλάγχν' αγανακτεί, ει προς τούτον δεΐ μ' άντιλέγειν ίνα μη φάσκη δ' άπορεΐν με, άπόκριναί μοι, τίνος οονεκα χρή θ-αομάζειν άνδρα ποιητήν; ΕΓΡ. δεξιότητος καί νοο-θ-εσίας, δτι βελτίοος τε ποιοομεν wie τοος άνθ-ρώποος εν ταΐς πόλεσιν. ΑΙΣ. τοοτ' ουν ει μη πεποίηκας, αλλ' εκ χρηστών καί γενναίων μοχθηρότατους άπέδειξας, τί παθεΐν φήσεις έί^ιος είναι; ΔΙΟ. τεθνάναι* μη τούτον έρωτα. 5 ΑΙΣ. σκέψαι τοίνον οίοος αδτοος παρ έμοο παρεδέξατο πρώτον, ει γενναίους καϊ τετραπήχεις, καί μη διαδρασιπολίτας, 1015 μηδ' άγοραίοος μηδέ κοβάλοος, ώσπερ νον, μηδέ πανοόράλλα πνέοντας δόρυ καί λόγχας καί λευκολόφους τρυφαλείας καί ττηληκας καί κνημΐδας καί θυμούς έπταβοείους. ΕΓΡ. καί δη χωρεί τουτί το κακόν κρανοποιών αυ μ' έπιτρίψει. και τί συ δράσας ούτως αδτούς γενναίους έςεδίδαζας;

1029]

FR SCHE

65

ΔΙΟ. ΑΙΣ.

Αισχύλε, λέςον, μηδ' αυθαδώς σεμνανόμενος χαλέπαινε. 1020 δράμα ποιήσας ΧΑρεως μεστόν. ΔΙΟ. ποίον; ΑΙΣ. τους Ιπτ* επί Θήβας· δ θεασάμενος πας αν τις άνήρ ήράσθη δάϊος είναι. ΔΙΟ. τοοτί μεν σοι κακόν είργασται · θηβαίοος γαρ πεποίηκας ανδρειότερους εις τον πόλεμον και τούτου γ' είνεκα τυπτου. 5 ΑΙΣ. αλλ υμΐν αυΥ έξην άσκεΐν, αλλ' ουκ επί τοΰτ' έτράπεσθε.ι είτα διδάξας Πέρσας μετά τουτ' έπιθυμέϊν έ£εδίδα£α νικάν αεί τους αντιπάλους, κοσμήσας ε'ργον άριστον. ΔΙΟ. έχάρην γοΰν, ήνίκ5 ηκουσα περί Δαρείου τεθνεώτος, ό χορός δ' ευθύς τω χειρ' ώδί συγκρουσας είπεν ιαυοϊ. IOOQ βέλτιστους VUAM βελτίους R ΙΟΙΟ ταΰτ' RU ΙΟΙΙ μοχθηρούς R μοχθηρότατους UM μοχθηρότερους τ' V IOIQ τί αο R συ τι VUAM έδίδαξας RA ?δειξας V 1026 Ιδίδαξα RVUAM Ιξεδίδαξα Bentley cf. 1019 adn. er. 1028 ? ήνίχ' ήκοοοα «epi RVAMU rjj vix^ άχοόσας παρά Fritzsche. Zahlreiche vorschlage, ήχοοαα glosse f r ein synonymem ? Nicht de morte Darii, sondern de Dario mortuo. Fers. 620 ff.

995 °τι εμφαίνει τι ώρισμένον λέγειν χαί μάλιστα, ως έπ' αχρου Ιπποδρόμου έλαϊαι ήσαν, χαθ ας έξεφέροντο οι όποπίπτοντες χατά τον *-1 μον. θέλει δε ειπείν Ιχτός τοδ προχειμένοο ή έπεί είπεν 6 Διόνοοος „τίς της έλάας παρέτραγεν" (!) παρά το παρέτραγε παίζων 6 χορός τοΰτό φησι. 999 « κ ροισι: τοις εν αχρω δεχομένοις τ6 πνεύμα χαι μη χατά το μέσον. — γαλώντες ήδη χατά σμιχρόν αγοοοι την ναδν είς το πρόσω τοδ πλοδ. —. επάξεις τδν λόγον χατ' αύτοδ. ΙΟΟ4 έτι 6 χορός, αδξήσας χα'ι μεγάλα ουν εΙπών. ΙΟΟ5 δτι αλλήλους διαβάλλοοσι χωμιχοί χαΐ τραγιχοί. ΙΟΙ2 γελοίου χάριν βίίίεν. ήδη γαρ άπέθανον. R mer 42 ff. ΙΟΙ7 αντί τοδ μεγάλους από μεταφοράς της άσπίδρς τοδ Αΐαντος. ΙΟΙ 8 χράνη χαί λόφους διηγοόμενος άφανιεϊ με τψ πατάγω των ονομάτων. 1021 οι ΙΙέρσαι πρότερον (472) δεδιδαγμένοι είαιν. είτα οΐ Επτά επί Θήβας (4^7)· νυν δε το δστερον πρότερον είπε. πλην ουδέν τψ ποιητή Ιγχλητέον (οδδέν γαρ εστίν άχριβώσαι το τοιούτον) οδδέ τοις άπελέγχοοσιν αυτόν. ΙΟ24 δήλον ως οδ φίλων όντων τοις Άθηναίοις των Θηβαίων, άλλα διαφερομένων. ΙΟ2Ο το είτα χαί το μετά τούτο οδ θέλουοιν άχούειν προς τάς διδασχαλίας, αλλ' εν ίσω τψ „χαί τοδτο έδίδαξα χαί το έτερον" (aus chronologischen bedenken, cf. schol. 1021). IO28 έχάρην γοόν ήνίχ' ηχούσα: Εν τοις φερομένοις Αίσχύλου Πέρααις ούτε Δαρείου θάνατος απαγγέλλεται (dieser auch von modernen erhobene einwand ist nichtig, da der ausdruck anders gefasst werden muss οδτε χορός τάς χείρας συγχροόσας λέγει Ιαυοϊ, αλλά τα μεν πράγματα όπόχειται εν Σοΰσοις χαί περίφοβός εστίν ή μήτηρ Ξέρζου εξ ονείρου τινός* χορός δε Περσών γερόντων διαλβγόμενος προς αδτην, είτα ά"γγελος άπαγγέλλων την περί Σαλαμΐνα ναομαχίαν χαί την Ξέρξου φυγήν. Χαΐρις (Susemihl Π, i66f. schol. Αν. 877» schol. Vesp. 672) δε φησι το Δαρείου αντί του Ξέρζοο. σύνηθες γαρ τοις ποιηταΐς Ιπΐ των υίών S ss, Die Fr sche des Aristophanes. 5

ARISTOPHANES

ιο4ο

[l 030

.

ταδτα γαρ άνδρας χρή ποιητάς άσκεΐν. σκέψαι γαρ απ'

ΑΙΣ.

ως ωφέλιμοι των ποιητών οί γενναίοι γέγένηνται. Όρφευς μεν γαρ τελετάς θ5 ήμίν κατέδειξε φόνων τ' άπέχεσθαι, Μοοσαΐος δ' έξακέσεις τε νόσων και χρησμούς, Ησίοδος δε γης εργασίας, καρπών ώρας, άρότοος· ό δε θείος "Ομηρος από τοο τιμήν και κλέος Ισχεν πλην τοδδ' δτι χρήστ' έδίδαξε, τάζεις, άρετάς, οπλίσεις ανδρών; ΔΙΟ. καΐ μην οό Παντακλέα γε έδίδαξεν δμως τον σκαιότατον πρώην γοον, ήνίκ' Ιπεμπεν, το κράνος πρώτον περιδησάμενος τον λόφον ήμελλ' έπιδήσειν. 5 αλλ δλλοος τοι πολλούς άγαθοός, ων ην και Λάμαχος

δθεν ήμή φρήν άπομαξαμένη πολλάς άρετάς έποίησεν,

Πατρόκλων, Τεόκρων θομολεόντων, ?ν* Ιπαίροιμ5 Ανδρα πολίτην άντεκτείνειν αότον τούτοις, οπόταν σάλπιγγος άκοόση. αλλ' ο£> μα Δί' ου Φαίδρας έποίοον πόρνας οάδέ Σθενεβοίας, ούδ' οιδ' οδδεις ^ντιν' έρώσαν πώποτ' έποίησα γοναΐκα. io4.sETP. μα Δί5 οο γαρ έπην τϊ)ς Αφροδίτης ο?)δέν σοι. ΑΙΣ. μηδέ γ' έπείη. αλλ' επί σοί τοι και τοις σοΐσιν πολλή πολλοδ 'πικαθήτο, ώστε γε καυτόν σε κατ' οδν £βαλεν. ΔΙΟ. νή τον Δία τοοτό γέ τοι δη. α γαρ ες τάς άλλοτρίας έποίεις, αυτός τοότοισιν έπλή-

γης. ΕΓΡ. και τί βλάπτοοσ', ώ σχέτλι* ανδρών, την πόλιν άμαί Σθενέβοιαι ;

IO5l]

FR SCHE

67

ΑΙΣ. ότι γενναίας χαΐ γενναίων ανδρών άλόχοος κώνεια πιεΐν, αίσχονθείσας δια τους αοος Βελλεροφόντας. ΙΟ45 O O>* T&P ην R °δδ* Ϊ*Ρ ^ν VM 'πιχαθοΐτο codd. correxit Hermann

°° Ϊ*Ρ

τοις των πατέρων ονόμασι χρήαθαι. προς 8ν εστίν εΐπβϊν 8τι εν τψ δράματι (297) λέγεται Βέρξης μεν αυτός Cjj τβ xal βλέπβι φάος. Ήρόδιχος δε φησι (Susemihl II 24 ff-, der Krateteer in seinen viel benutzten und zitierten Κωμωδούμενοι) διττού γεγονέναι τοδ θανάτου χαΐ την τραγωδίαν ταύτην περιεχείν την εν Πλαταιαΐς μάχην. (F r die verderbten ersten worte liest man seitDobree διττας γενομενας τάς χαθέσ*ις xal etc. Aber das ταύτην zeigt, dass eine bestimmtere ang be vorausgegangen ist, in der von dem θάνατος des Dareios gesprochen wurde, dass also eine gr ssere partie hier ausgefallen ist.) δοχοδαΐ' δε ούτοι l Πέρσα', δπό του Αίσχύλοο δβδιδάχθαι εν Συραχούσαις σποοδάσαντος Ιέρωνας, ως φησιν Ερατοσθένης εν γ' περί κωμωδιών. (Sie kamen also f r eine Verspottung durch den attischen komiker berhaupt nicht in betracht. Eratosthenes berichtete von einer zweiten auff hrung in Sizilien, Herodikus l ste die Schwierigkeit durch das auch in modernen kontroversen noch gesch tzte asylum ignorantiae verschiedener ausgaben. Der verf. unseres scholions widerlegt (?) Herodikos. Die einzige ihm bekannte sonstige auff hrung k nne nicht in betracht kommen. Zur sache vgl, Schoenemann, Herodicea, Rhein. Mus. XLII (1887) 467 ff. van Leeuwen, Mnemosyne XVIII (1890) 70.) Δίδομος 8τι ο& κεριέχοοσιν θάνατον Δαρείο» οί Πέρσαι το δράμα, διό τινές διττας χαθέσβις τοοτέστι διδασκαλίας των Περσών φασι, χαι την μίαν μη φέρβσθαι. τινές δε γράφοοσι „τοό Ξέρξοο" του Δαρείοο. οί δε δτι τοις χορίοις αντί των πατρωνυμΊχών χέχρηνται χα'ι δτι ο Ξέρξης, οί δε δτι εΐδωλον Δαρείοο φθέγγεται, έχείνοο τεθνηχότος δηλονότι. ΖΟ32 8τι πολλή δόξα χατβΐχε περί Όρφέως, ως τελετάς σοντετάχοι. 1033 τον Μοοσαΐον παΐδα Σελήνης χαι Εδμόλποο Φιλόχορός φησι. οδτος δε περί λόοεις xal τελετάς χαΐ χαθαρμο&ς σονέθηχεν, δ δε Σοφοχλης χρησμολόγον α&τόν φησι. ΙΟββ διαβάλλει τον Πανταχλέα ως άμαθη Ιν τψ δπλίςεσθαι. μέμνηται δε τοότοο χαΐ Ευπρλις εν Χροσω γένει „Πανταχλέης σκαιός" (fr. 296). 1037 έπόμπευεν. 1038 δέον έπιδησαντα τον λόωον τότε το χρόνος περιθέσθαι. χαι "Ομηρος εμφαίνει τοδτο (Γ 33^): χρατι δ' επ' Ιφθίμφ χονέην ευτοχτον εθηχεν ιπποοριν, δεινον δε λόφος χαθύιτερθεν χ ίνεοεν. Ο39 ° Λάμαχος οδτος άριστος ήν τα πολεμικά, ήν δε επί των χρόνων Αίσχόλοο χαι Αριστοφάνους στρατηγός 'Αθηναίων, μέμνηται δε τοότοο χαΐ εν τοις Άχαρνεδσίν. ΙΟ4Ο όθεν: ήγουν εχ τοδ 'Ομηροο. IOQ2 άντεχτείνειν: άνταποδίδόναι, έξισοΰν, δμοιοδν. ΙΟ43 a δια τον 'Ιππόλικον δράμα Ε5ριπίδου. b Σθενέβοιά εστίν ήν "Ομηρος "Αντβιαν λέγει, ήτις ήράσθη του Βελλεροφόντου, οδ μη 6παχοό·ντος χατβψεόσατο προς τον ίδιον άνδρα Προΐτον ως βιαζομένη. χαι 8ς ίπεμψβ τούτον είς τον πενθβρόν αυτοδ άναιρεθησόμενον, έλθόντος οδν έχεΐσε Ββλλεροφόντοο χαΐ χαθαροδ φανέντος μη φέρουσα την αίσχυνην ή Σθενέβοια χωνείφ έχρήσατο. 1047 ^ διαβάλ-jj την γυναΐχα τοδ Εοριπίδοο. το δε „Β. γαρ είς τάς αλλότριας έποίεις" διπλώς νοητέον: ή 8τι τάς των άλλων μοιχευων(Ρ) γυναΐχας χαι αυτός δφ' έτερων τουτί πέπονθας. η δ. έποίεις περί τάς ετέρας, λέγω δη Φαίδραν χαΐ Σθβνέβοιαν, μοιχευομένας αί»τάς λέγων, τούτοις Ιπλήγης. αντί τοδ: xal αυτός την γυναΐχα μεμοίχεοσαι.

5*

68

ARISTOPHANES

Γ I OS 2

πότερον β3 ουκ δ'ντα λόγον τοότον περί της Φαίδρας £ονέθηκα; 5 3 5 ΑΙΣ. μα Δί , αλλ δ'ντ · αλλ* άποκρόπτειν χρή το πονηρόν τον γε ποιητήν, και μη παράγειν μηδέ διδάσκειν. τοις μεν γαρ παιδαρίοισιν £στι διδάσκαλος όστις φράζει, τοις ήβώσιν δε ποιηταί. πανό δη δει χρηστά λέγειν ήμας. ΕΓΡ. ην οδν σο λέγης Αοκαβηττούς και Παρνασών ήμΐν μεγέθη, τοοτ' εστί το χρηστά διδάσκειν, δν χρην φράζειν άνθρωπείως; ΑΙΣ. αλλ' ώ κακόδαιμον, ανάγκη μεγάλων γνωμών καΐ διανοιών 'ίσα και τα ρήματα τίκτειν. κάλλως είκος τοός ήμιθέοος τοις ρήμασι μείζοσι χρησθαι· καί γαρ τοις ίματΐοις ημών χρώνται πόλο σεμνοτέροισιν. άμοό χρηστώς καταδείξαντος διελομήνω σο. ΕΓΡ. τί ETP.

ΑΙΣ.

ιοϋδΑΙΣ. ΔΙΟ. ΑΙΣ. ιο7ο

δράσας; πρώτον μεν τοός βασιλεύοντας ρακί άμπισχών, ΐν' έλεινοί τοις άνθρώποις φαίνοιντ' είναι. ΕΓΡ. τοδτ' οδν έβλαψα τί δράσας; οδκοον έθέλει γε τριηραρχεϊν πλοοτών οδδείς δια ταοτα, αλλά ρακίοις περιειλάμενος κλάει και φησί πένεσθαι. νή την Δήμητρα, χιτώνα γ' ϊχων οολων έρίων δπένερθε · καν ταοτα λέγων εξαπάτηση, παρά τοος ιχθος άνέκοψεν. είτ* αδ λαλιάν έπιτηδεόσαι καΐ στωμολίαν έδίδαξας, ή 'ξεκένωσεν τάς τε παλαίστρας και τάς πογάς ένέτριψε των μειρακίων στωμολλομένων, καΐ τοδς παραλούς άνέπεισεν άνταγορεόειν τοις δρχοοσιν. καίτοι τότε γ', ήνίκ' εγώ 'ζων, οδκ ήπίσταντ1 αλλ' ή μάζαν καλέσαι καΐ ροππαπαΐ ειπείν. 5

1084]

ΔΙΟ.

ΑΙΣ.

FR SCHE

νή τον Άπόλλω, και προσπαρδεΐν γ5 εις το στόμα τω θαλάμακι, και μινΰώσαι τον ξόσσιτον, κάκβάς τινά λωποδοτήσαι·κ>75 νον δ' αντιλέγει κοδκέτ' έλαόνων πλεΐ δευρί καδθις έκεΐσε. ποίων δε κακών ουκ αίτιος έστ' ; οο προαγωγούς κατέδειζ* οδτος, και τικτοόσας εν τοις ίεροϊς, «>8ο και μιγνυμένας τοΐοιν άδελφοΐς, και φασκοόσας οδ ζην το ζην; κ^τ' εκ τοότων ή πόλις ημών όπογραμμ,ατέων άνεμεστώθη, τούτον U τοιούτον RVAM

1058 χρήν Fritzsche χρή codd.

ΙΟ57 °fr>v βήματα 8ptoi παραπλήσιο. (Diese auch von den modernen acceptierte interpretation zur ckgewiesen von R mer, Rhein. Mus. LXIII (1908) 348. Es handelt sich, wie auch 928, um die διάνοια, um die Vorliebe des Aischylos f r grossz gige, die niedere realit t verlassende geographische Schilderungen. Diese interpretation trifft wohl das richtige, nur zeigt (1059) die rechtfertigung des A., dass er diese dinge allerdings als organische „stilistische" Beigaben seiner dem grossen zugewandten διάνοια fasst. R. erinnert an die «λάνη der Ιο im Prometheus, die erz hlung der Klytamestra von der Feuerpost u. a.) 1063 δια ΟΙνέα χαι Τήλεφον xal τους Αλλους. ΪΟ67 οίον ένδεδυμένος ενδοθεν Ιρίωνχιτώνα. Ιθ68 αντί του παρά τα Ιχθυοπωλια. το δε τοιούτον Άττιχον. Εοπολις (fr. 304) περιήλθαν ίΐς τα σχόροδα xal τα χρόμμοα. αναφαίνεται περί τα ίχθ-οοπώλια αγοράζων, τροφών ·6ρίσχεται. ΙΟ7Ι παραλούς: τους χωπηλάτας. Πάραλος γαρ χαΐ Σαλαμινία τρνήρβις βίρηναρχιχαΐ. κοινώς δε παραλούς τοος έχ των τριηρών ναυτας (in der Verwendung dieser aristophanischen stelle), οδ γαρ ίδιον τι λέγοι αν περί της παραλού τριήροος νεώς. άτιμοι St οοτοι ήσαν (?). Die letzten 4 ^orte von R mer (182) auf eine obsc ne auslegung des τάς πυγάς ένέτριψεν bezogen. 1073 επίφϋεγμα ναοτιχον παρααχεοαστ'.χον της κωπηλασίας. ΙΟ74 τψ θαλάμαχι: τω χωπηλατοόντι εν τψ χάτω μέρει της τριήρους, οί Φαλάμαχες ολίγον έλάμβανον μισθον δια το χολόβαΐς χρησθαι χώπαις παρά τάς αλλάς τάζεις των έρετών 8τι μάλλον είσιν έγγος του δδατος. ήραν δε τρεις τάξεις των έρετών, χαι ή μεν χάτω θαλαμΐται, 4ι δε μέση ζυγΐται, ή δε δνω θρανΐται. Ιθ8θ ΙγραΛε γαρ την Αυγην ωδίνοοσαν Ιν ίερώ. Ιθ8ΐ ως αί του Αίολου 6·ογατερες. ΙΟ&2 εστί μεν παρά τα Ιχ Φρίξου Εδριπίδου τίς δ' οίδεν εΐ το ζην μεν εστί χατθανεΐν το χατθανεΐν δε ζην (fr. 833 und 638) αλλ' δ λέγων εστί Φρίξος, ούτος δε ως παρά. γυναιχός είρημένον αδτό λέγει (die angef. verse ans dem Polyidus). ϊδεΐν οδν χρη μήποτβ τον αυτΐν νουν παρ' Ευριπίδη γυνή λέγ·)5 χαι μήποτε τ6 δπο της τροΦοδ Ιν Ίππολότφ λεγόμενον (192) αλλ4 8τι τούτου φίλτερον ά*λλο σχότος αμπίσχον χρυπτει νεφέλαις χαΐ τα έξης. Ιθ84 τών γραμματευειν βουλομένων χαι μη στρατευεσθ-αι ή χαΐ επί

•JQ

1085

AMSTOPHANKS

και βωμολόχων δημοπιθήκων, έςαπατώντων τον δημον αεί* λαμπάδα δ' ουδείς οίος τε φέρειν υπ' άγυμνασίας Ιτι νονί. ΔΙΟ. μα ΔΓ οδ δη*', ωστ' έπαφαυάνθην ιο9ο Παναθηναίοισι γελών, δτε δη βραδύς #νθ·ρωπός τις Ιθ-ει κόψας λευκός, πίων, υπολειπόμενος, κάΙ δεινά ποιών κ$θ' οΐ Κεραμής εν ταισι πόλαις παίοοσ' αότοο 1095 γαστέρα, πλευράς, λαγόνας, πυγήν ό δε τυπτόμ^ενος ταΐσι πλατείαις δποπερδόμενος φυσών την λαμπάδ' Ιφευγε. ΧΟΡ. μέγα τδ πράγμα, πολύ το νεΐκος, αδρός ό πόλεμος έρχεται, ι κ» χαλεπον ουν Ιργον διαιρεΐν, δταν ό μεν τείντο βιαίως, ό δ' έπαναστρέφειν δόνηται κάπερείδεσθαι τορώς άλλα μη sv ταδτψ καθησθον είσβολαί γαρ είσι πολλαΐ χάτεραι σοφισμάτων, "es 8 τι περ ουν £χετον έρίζειν, λέγετον, Ι'πιτον, ανά δ' ϊρεσθον τα τε παλαιά και τα καινά, κάποκινδυνευετον λεπτόν τι και σοφόν λέγειν. εΐ δε τοΰτο καταφοβεΐσθον, μι) τις άμαθία προση mo τοις θεωμένοιαιν, ως τα λεπτά μη γνώναι λεγόντοιν, μηδέν όρρωδεΓτε τοϋΟ·1* ως ουκ Ιθ' ούτω ταΰτ' Ιχει. έστρατευμένοι γαρ είσι, βιβλίον τ* έχων Ικαστος

[l 185

FR SCHE

μανθάνει τα δεξιά· αϊ φόσεις τ9 άλλως κράτισται, νυν δε χαΐ παρηκόνηνται μηδέν οδν δείσητον, άλλα πάντ' έπίξιτον, θεατών γ' οονεχ', ως #ντων σοφών. ΕΓΡ. χαΐ μην έπ' αυτούς τους πρόλογους σου τρέφομαι, δπως το πρώτον της τραγφδίας μέρος πρώτιστον αοτοΰ βασανιώ τοο δεξιοδ. ασαφής γαρ ην εν τη φράσει των πραγμάτων. ΔΙΟ. καί ποιον αδτοϋ βασανιεΐς; ΕΓΡ. πολλούς πάνυ. πρώτον δε μοι τον έζ Όρεστείας λέγε. ΔΙΟ. δγε δη σιώπα, πας άνήρ. λέγ5, Αίσχολε. ΑΙΣ. Έρμι) χθόνιε, πατρώ' εποπτεύων κράτη, σωτήρ γενοο μοι σύμμαχος τ' αΐτοομένφ.

j

«25

ΙΟ&9 &στ* έ«' άφαοάνθην RSuidas ώστ* άπαφαοάνθην VAM ώστ' U Ι1θ6 άναίέρβτον codd. ανά ο' ίρβσθον Bergk τοος γραμματείς διοβάλλβι. „όλ·θρος γραμματέας" σακοφαντών (Demosthenes gegen Aischines XVlll 127). IOo5b των τον δήμον χολαχεοόντων χαΐ κβιθύντων. Ζθ87 Ret γαρ λαμπαίοογβίν εν Ήφαιατβίοις χαΐ Παναθ-ηναίοις. IO8Q έίηράνθην. IOQ3 b οπίσω ων. a: iv ένΐ λβοχοπίων, αντί τοδ λιπαρός. IOQ3 ^**' γ^Ρ ^ άγων ιγίν«ο. χαΐ εν Πλοότφ πρώτφ (fr. 442) twv λαμπαδηφόρων τ» ιτλβϊατον αΐτίαν τοις 6βτάτοις πλατειών, τοΰτο δε φησιν E f ρόνιος, δτι από του βν τφ Κεραμβιχώ αγώνος της λαμπάδος, χαΐ τοος όατάτοος τρέχοντας από (?) των αγοραίων τόπτεσϋαι πλατείαις (οπό των νεανίσκων) χεροί. «αϊ λέγονται αϊ τοιούτοι Εβραμειχαΐ πληγαί. ΙΙΟΟ διαχρίνειν. ΙΙΟΙ τβίν^: φιλονβιχήοΐβ (contendit). IIO2 τορώς: σαφώς, αχριβώς. ΙΖΟ3 αντί τοο μη εν τφ αδτφ τόπφ χαΐ λόγω χαΐ τρόπω τάς άντιλογίας ποιεΐσθαι ΙΙΟ4 είσβολαί: αφορμαί, αρχαΐ φιλονειχίας, είσοδοι. ΖΙθ8 χινδονεόοντες λέγετε, τοοτέστι τολμώντες (riskiert). ΙΙΙ4 εν είρωνείο; „δεξιά". —. δεξιοος νομίζοοοι τοος στρατεοομένοος χαΐ επαίνοο αξίοος(?), τους δε διαδιδράσχοντας τάς στρατείας φιλοδίχοος είναι χαί σοχοφάντας (?). ή το εναντίον (!) ίνα ^ „πάντες οΐ αμαθείς {ζω Ιστρατεομενοι είσίν (?). R mer 175· 11X6 παρηχόνηνται: παρωξομμένοι είσΐ οί θεαταί. ίχ μεταφορ&ς των ξιφών, απερ άχονώσιν είς μάνην ερχόμενοι οί άνθρωποι, οίχειοΰται δε ένταδθα 6 'Αριστοφάνης τοος θεατός. ΖΙ2Χ τοο δεξιοδ: εν είρωνεία. ΙΙΛΛ πραγμάτων: γράφεται χαί „βημάτων". 1124 τετραλογίαν φέροοσι την *όρέστειαν αί διδασχαλίαι, Αγαμέμνονα, Χοηφόρορς, Ε&μενίδας, Πρωτέα σατοριχόν. Άρίσταρχος χαί Απολλώνιος τριλογίαν λέγοοσι, χωρίς των σατοριχών. Iia6 τ6 πατρώα χεχίνηκε την άμφιβολίαν. ήτοι γαρ „του έμοδ πατρός** 'Ορέστης φηοΐν ft τα χατ* "Αιδοο λέγει πατρψα χράτη τοο Έρμοο, χαθ·* & χαί χθόνιος ο Έρμης.

•j2

«3ΑΙΣ. ΕΓΡ. ΔΙΟ. ΑΙΣ. »35ΕΓΡ. ΑΙΣ. ΑΙΣ. ΑΙΣ. ΕΓΡ. «40 ΕΓΡ.

ΑΙΣ. «4S ΕΓΡ. ΔΙΟ. ιΐίοΑΙΣ. ΔΙΟ. ΑΙΣ. ΕΓΡ. «55ΔΙΟ.

ΔΙΟ. ιι6οΑΙΣ. ΕΓΡ. ΑΙΣ.

ARISTOPHANES

[l 128

ηκω γαρ ες γήν τήνδε και κατέρχομαι. τούτων έχεις ψέγειν τι; ΕΓΡ. πλεΐν η δώδεκα. αλλ' ουδέ ταοτα πάντα γ5 ίστ' αλλ' ή τρία. έχει δ' Ικαβτον εΐκοσίν γ' αμαρτίας. Αίσχολε, παραινώ σοι σιωπάν ει δε μη, προς τρισίν Ιαμβείοισι προσοφείλων φανεί. εγώ σιωπώ τώδ'; ΔΙΟ. εάν πείθ-ij) γ5 έμοί. εδθύς γαρ ήμάρτηκεν οοράνιον δσον. δρό£ς φημί τον Όρέστην κατελθεϊν οΐκαδε· λάθρα γαρ ήλθεν, ob πίθων τοος κορίοος. ευ νη τον Έρμην δ τι λέγεις δ' ου μανθάνω. πέραινε τοίνον Ιτερον. ΔΙΟ. ΐθι πέραινε σο, Αίσχύλ', άνόσας · ok δ' εις το κακόν απόβλεπε. τόμ.βοο δ' έπ' αχθφ τφδε κηρόσσω πατρί κλόειν, άκοοσαι. ΕΓΡ. τοδθ* έτερον αύθις λέγει, κλοειν, άκοοσαι, ταδτδν δν σαφέστατα. τεθνηκόσιν γαρ ϊίλεγεν, ώ μοχθηρέ σο, οις οδδέ τρίς λέγοντες έ£ικνοόμεθα.

II 3Ο πάντα τούτα ΥΑλΙ ταύτα πάντα R 1 144 ε*εΐνος R μείζον AMV μάλλον RU II57 ή*"> edd.

η -ι

1165

1170

1175 H47

ΙΙ30 τρία : έξωθεν προσληπτέον τί> έπη ή Ιαμβεΐα. 1133 α&τφ χαί έτέραν μέμψιν προς rjj πρότερα η τιμωρηθηναι (w rtlich: du bleibt ihm weitere verse schuldig, kannst ihm nicht draufgeben). 1136 6pqi ς 8« ληρβΐς : b Αίσχόλος δε τον θάχον τον έμον παράδος Σοφοχλβΐ τηρεΐν, χαΐ διασώζειν, ην &ρ' εγώ ποτέ δβδρ' άφίκωμαι. τούτον γαρ εγώ σοφί$ κρίνω δεύτερον είναι. μέμνησο δ', δπως 6 πανούργος άνήρ

'5«>

Ι48θ ξενίσω codd. conr. Meineke 15x5 θρόνον RVAM Φώχον U Χ5Χ7 «Λ σψζειν VUAM «αϊ διασώζειν R λοτού (6ιι) „ή γλώττ' ομώμοχ', ή δε φρήν άνώμοτος". 1475 Λ«ρά τα ·Ιξ Αΐάΐοο Εΰριπίδοο (fr. 19) « δ' αΐβχρόν, ηΛ» αή τοΐσι χρωμένοις δοχ1}; Ι47& παρά τα εχ Φρίξου Ε&ριπίδοο. το δε χώδιον προσέθηχεν, επειδή χαθευδειν ίφη. —. τοδτο εχ Ιππολύτου δράματος (?) „τις οίδεν, εΐ το ςήν μεν εστί κατ&ανεΐν το χατθανεΐν δε ζην, δπνοδν δί το κατθανεΐν (?) Ι4ο3 μαχάριον (!): λείπει το πράγμα, Γ/ ^ μαχάριον το πο&γμα. Ι491 δτι νυν την προς Σωχράτην έταφιαν δήλοι, Παναίτιος δι βλα ταύτα περί έτέροο Σωχράτοος φησί λ*γ·σθ·αι, των περί σχηνάς φλοάρων, ως Εδριπίδης. —. τον Σωχράτη ενταδ^α κατηγορεί, ζ&ν γαρ οοτος ως πολϋλόγος χατηγορεΐτο, 8τι πολλούς λόγοος εν τοις εργαστηρίοις χαΐ τραπέζαις διεξήρχετο περί φιλοσοφίας. Χ497 °^ον oxapceμοΐς, λεπτολογίαις. σχιαγραφίαις. σχαριφιόειν γαρ το το&ς ζωγράφοος όποτοπώσαι πρώτον τους γραφομένοος. 1499 **ίπει το εστίν, ως xal τδ Όμηριχόν (δ 834) «Ι δ ήδη τεθνάαι xal είν άίδαο δόμοισι. 1501 των ημετέρων: πάντες γαρ οί Φεοί αδτήν φιλοδμεν δια την προς ημάς ε&σέβειαν. —. τοδτο ?φη Ο Πλούτων, ίπεί προσήκει ή Άττιχή Δήμητρι xal Κόρ-ρ. 1504 ιαως σχοινίον έπιδίδωσιν αύτφ 6 Πλούτων προς άγχόνην η τι τοιούτον σόμβολον θανάτοο. ως ξένος δε 6 Ε[λεοφών κωμωδεϊται. ή δτι γέρων ων. {μέλλε μετ' ολίγον τεθν4ιξεοθαι. ή ως αγχόνης δξια Ιπραττε. Χ5°5 το^ φορολόγοις. τους περί πόροι) χρημάτων εϊσηγοομένοος λέγει, εδη V Αν βχοινίον, Β έπιδίδωσιν αοτφ. Coulon 220. 1506 πονηρία οδτοι Ιχωμφίοόντο' ο& πάντως δε δ Μόρμηξ των ποριστών εστίν, αλλά δη οΓονται από άλλης αρχής, ουδέ XT.. ,

,^,

*

t

,.

t

.

,

^β(Λ

τι ^ ___ _ . .. ίων μέμνηται εν τγ Πρωταγόρφ (p. 3 J 5 Ε), ην γαρ των περί τοος καιροος τοότοος ατρ^ατηγοοντων. ηγεϊτο δε τοδ μέροος τοδ ναοτιχοδ. τάχα δ' δν ρδτος εΤη, ον xal παρεγγεγραμμένον λέγοοσιν. ο!χεΐον γαρ α&τοδ το „στίξας αδτοός". ην γαρ ξένος, xal Εοπολις μέμνηται εν Πόλεσιν οδτως περί τοδ Αδειμάντου (fr. 210) ο?>χ άργαλέον δήτ' Ιστί πάσχβιν τοδτ* Ιμέ τον Λευχολοφίδοο παΐδα του Πορθαονος. „Leucolophidae filius, cuius nominis brevior forma Leucolophus metri causa ponitur" van Leeuwen.

A ISTOPHANES

ΠΑ.

FR SCHE

- 33]

και ψευδολόγος χαΐ βωμολόχος μηδέποτ' εις τον θάκον τον έμον μηδ' α*κων έγκαθεδεΐται. φαίνετε τοίνον ομεΐς τοϋτφ λαμπάδας ιεράς, χάμα προπέμπετε

τοίσιν τούτοο τοδτον μέλεσιν ΧΟΡ.

καΐ μολπαΐσιν κελαδοδντες. πρώτα μεν εδοδίαν άγα·θήν άπιόντι ποιητή ες φάος δρνομένφ δοτέ, δαίμονες οί κατά γαίας, n(j δε πόλει μεγάλων αγαθών άγαθάς έπινοίας. πάγχο γαρ εκ μεγάλων άχέων παοσαίμεθ' αν οδτως άργαλέων τ' εν δπλοις ζονόδων. Κλεοφών δε μαχέσθω κδλλος ό βοολόμενος τούτων πατρίοις εν άροόραις.

1522 θώχον U

1529 γαίας R γαϊον VUAM

1523 μηδέ ei τινβς έχοντα τοδτον λαβόντβς χα^ίααι έθβλήσοοοι. 1524 άνάπτετβ, ω μΛσται. 1528 εδχολιαν περί την δδόν. ταύτα δε παοά τα Ιν Γλαόκφ Ποτνεεϊ Αίσχόλοο (fr. 36) „βοοδίαν (liv «ρώτον ά«ό στόματος χέομεν". 1531 το »«auσαίμε^α" εΐπεν 6 Χ°ρ6ς, διότι τω αέν δοχεϊν Ιν "Αιδοο ην, το δ* αληθές Άθήνηαιν, Ιν^α Ιτελεΐτο το δράμα. 1532 οδ χαΐ Ανω έμνήσθη (678). μαχέσθωσαν οδν Κλεοφών χαΐ οί άλλοι, Boot τοότφ 2μοιοί βίοι ξένοι, βν ταΐς πατρίαιν οότών χα'ι μη εν τ^ Άττιχ^ χινείτωβαν πολέμους· οδ γαρ εστίν αδτών πατρίς αδτη.

Manuldrudt von P. Ullmann G. m. b. H., Zwickau Sa.

WERNER JAEGER

PAIDEIA Die Formung des griechischen Menschen. 3 Bände. Groß-Oktav. Ganzleinen. I.Band: 4. Auflage. IX, 513 Seiten. 1959. DM19,80 2. Band: 3. Auflage. VIII, 418 Seiten. 1959. DM 16,80 3. Band: 3. Auflage. VIII, 418 Seiten. 1959. DM 18,80 PAUL

FRIEDLÄNDER

PLATON 2., erweiterte und verbesserte Auflage. 3 Bände. Groß-Oktav. Ganzleinen. I.Band: Seinswahrheit und Lebenswirklichkeit. 390 Seiten. 1954. DM 28,— 2. Band: Die Platonischen Schriften. Erste Periode. 335 Seiten. 1957. DM32,— 3. Band: Die Platonischen Schriften. Zweite und dritte Periode. 1960. In Vorbereitung KURT

HILDEBRANDT

PLATON Logos und Mythos. 2., durchgesehene und durch ein Nachwort ergänzte Auflage. Groß-Oktav. Mit l Abbildung. VIII, 396 Seiten. 1959. Ganzleinen DM 32,— MAX WEGNER

LAND DER G R I E C H E N Reiseschilderungen aus sieben Jahrhunderten. Mit einer farbigen Tafel, 16 Tafeln, vielen Zeichnungen im Text und eine Karte. Oktav. VI, 336 Seiten. 1955. Ganzleinen DM 12,— W A L T E R DE G R U Y T E R & CO. / B E R L I N W 3 5 vormals G. J. Göschen'sche Verlagshandlung / J. Guttentag, Verlagsbuchhandlung / Georg Reimer / Karl J. Trübner / Veit & Comp.

EDWIN MAYSER Grammatik der griechischen Papyri aus der Ptolemäerzeit Mit Einschluß der gleichzeitigen Ostraka und der in Ägypten verfaßten Inschriften. I.Band: Laut- und Wortlehre. II. Teil. Flexionslehre. 2., umgearbeitete Auflage. XV, 215 Seiten. 1938. Broschiert DM 45,— I.Band: Laut- und Wortlehre. III. Teil. Stammbildung. 2. umgearbeitete Auflage. VIII, 308 Seiten. 1936. Broschiert DM 60,— 2. Band: Satzlehre. Analytischer Teil, 1. Hälfte. XX, 390 Seiten. 1926. Gebunden DM 67,50 Analytischer Teil. 2. Hälfte. XIV, 629 Seiten. 1933. Broschiert DM 120,— 2. Band: III. Teil: Satzlehre. Synthetischer Teil. VI, 265 Seiten. 1934. Broschiert DM 54,— EDUARD SCHWARTZ

Gesammelte Schriften 4 Bände. Ganzleinen. Groß-Oktav. 1. Band: Vergangene Gegenwärtigkeiten. Mit einem Titelbild. XV, 392 Seiten. 1938. DM 13,50 2. Band: Zur Geschichte und Literatur der Hellenen und Römer. X, 358 Seiten. 1956. DM 38,50 3. Band: Zur Geschichte des Athanasius. XII, 336 Seiten. 1959. DM 42,— 4. Band: Zur Geschichte der alten Kirche. In Vorbereitung. ÄKS der SAMMLUNG GOSCHEN Griechische Sprachwissenschaft von W. Brandenstein. 2 Bände I: Einleitung, Lautsystem, Etymologie. 160 Seiten. 1954. (117) II: Wortbildung und Formenlehre. 192 Seiten. 1959. (1181118 )

Geschichte der griechischen Sprache. 2 Bände I: Bis zum Ausgang der klassischen Zeit von O. Hoffmann. 3. Auflage bearbeitet von A. Debrunner. 156 Seiten. 1953. (111) II: Grundfragen und Grundzüge des nachklassischen Griechisch von A. Debrunner. 144 Seiten. 1954. (114)

Geschichte der lateinischen Sprache von F. Stolz. 3., stark umgearbeitete Auflage von A. Debrunner. 136 Seiten. 1953. (492) W A L T E R DE G R U Y T E R & CO. / B E R L I N W35 vormals G. J. Göschen'sche Verlagshandlung / J. Guttentag, Verlagsbuchhandlung / Georg Reimer / Karl J. Trübner / Veit & Comp