Sprawdziany Przyroda Klasa IV [PDF]

Zitiervorschau

5112683 5

POLECAMY

5112683 5

I JA I MOJE OTOCZENIE Zadanie 1. Uzupełnij tekst, wykorzystując wyrazy pomocnicze z ramki. wieczorem, najtrudniejszego, krótkie, porze, przyjemność, posiłki, czynnie, porze

 Po przyjściu ze szkoły zrób krótką przerwę, zajmij się tym, co sprawi ci ..................................................................................................................... .  Staraj się odrabiać lekcje zawsze o tej samej ....................................... .  Odrabianie lekcji zaczynaj od zadania ................................................. .  Rób ………………… przerwy w nauce.  Nie odrabiaj lekcji późnym ...................................................................... .  Chodź spać o tej samej .......................... . Pamiętaj, że twój organizm w tym wieku potrzebuje na regenerację sił około 10 godzin snu.  Regularnie spożywaj ................................................................................. .  Staraj się odpoczywać ............................................................................. . Zadanie 2. Zaznacz X poprawne dokończenie zdania. Sen jest ważny dla organizmu, ponieważ: A. podczas snu planujemy zajęcia na następny dzień, B. w trakcie snu organizm odzyskuje siły, C. podczas snu najlepiej trawimy pokarm. Zadanie 3. Spośród wymienionych elementów przyrody wybierz i połącz liniami z okienkiem tylko te, które należą do przyrody nieożywionej. dąb

grad

pasikonik

mysz

PRZYRODA NIEOŻYWIONA

kamień

gleba

fiołek

woda

Zadanie 4. Co powinien zabrać ze sobą Jaś, aby podczas wycieczki mógł dokładnie obserwować ptaki? Wybierz i zaznacz X właściwą odpowiedź. A. mikroskop, B. lornetkę, C. lupę, D. aparat fotograficzny.

5112683 5

Zadanie 5. Napisz, jakich przyrządów użyjesz do: obserwacji bociana w locie – ......................................................................... obserwacji życia w kropli wody ze stawu – ................................................... obserwacji planet i gwiazd na niebie – ......................................................... obserwacji gąsienicy motyla – ........................................................................ Zadanie 6. Przedstawione na rysunku rodzaje zmysłów połącz liniami z odpowiednimi wrażeniami.

słone

plusk

lot

ostrość

zapach

ukłucie

szum

paluszki

wody

wróbla

pieprzu

ciasta

komara

morza

Zadanie 7. Ania poszła na nadmorską plażę. Od strony szumiącego morza wiał ciepły wiatr, a nad głową wesoło krzyczały mewy. Wymień zmysły, dzięki którym Ania cieszyła się spacerem: ........................................................................................................................................... Zadanie 8. Na których ilustracjach przedstawione są przyrządy i przybory przyrodnika? Wpisz ich nazwy obok rysunków.

N W

E S

5112683 5

Zadanie 9. Wskaż i podpisz elementy optyczne mikroskopu.

Zadanie 10. Oblicz, jakie powiększenie uzyskasz, jeśli okular mikroskopu powiększa 10 razy, a obiektyw 20 razy. Obliczenia: Odpowiedź: ............................................................................................................. Zadanie 11. Na podstawie rysunku podaj po 3 składniki przyrody ożywionej i nieożywionej. Elementy przyrody ożywionej: a) .............................................. b) .............................................. c) .............................................. Elementy przyrody nieożywionej: a) .............................................. b) .............................................. c) .............................................. Zadanie 12. Na podstawie ilustracji podaj 5 elementów, które utrudniają dziewczynce odrabianie lekcji. 1) ........................................... 2) ........................................... 3) ........................................... 4) ................................ 5) ...............................

40°C

5112683 5

Zadanie 13. Gdy planujesz doświadczenie, musisz postępować kolejno, według ściśle określonych zasad. Ponumeruj poniższe zdania, by przedstawiały właściwy porządek. Określ, co i jak chcesz zrobić. Zbierz odpowiedni sprzęt do doświadczenia. Zanotuj obserwacje. Postaw pytanie, na które szukasz odpowiedzi. Powtórki doświadczenia wykonaj w tych samych warunkach.

Zadanie 14. Rozwiąż krzyżówkę i odczytaj hasło. 1 2 3 4 5 6 7 8

1. Służy do wyznaczania kierunków geograficznych, niezależnie od pogody. 2. Dzięki niemu można obserwować organizmy niewidoczne gołym okiem. 3. Umożliwia rozpoznawanie barw i kształtów. 4. Czynny jest najlepszym sposobem spędzania wolnego czasu. 5. Jest składnikiem przyrody nieożywionej i nas otacza. 6. Pozwala obserwować lecące ptaki. 7. Inaczej eksperyment. 8. Ten zmysł znajduje się na języku. HASŁO: .................................. jest to ............................................................................... Zadanie 15. Rozwiąż rebus, a poznasz nazwę rośliny hodowanej w domach i pracowniach przyrodniczych.

RKIEL

KA KA

P

DRIVE

ROZWIĄZANIE: .................................................................................................................

5112683 5

II ORIENTACJA W TERENIE Zadanie 1. Oznacz na róży kierunków główne i pośrednie nazwy kierunków, wpisując ich międzynarodowe skróty.

Zadanie 2. Jakie kierunki widnokręgu wskazują narysowane strzałki? Wpisz ich skróty międzynarodowe. 1 ……………………………

4 3 5

2 ……………………………

6

3 …………………………… 4 ……………………………

2

5 ……………………………

1

6 ........................................

Zadanie 3. Korzystając z mapy, uzupełnij zdania, wpisując polskie nazwy kierunków świata całymi wyrazami.

KOSZALIN

ELBLĄG

BYDGOSZCZ Wi

sła

POZNAŃ

WARSZAWA ŁÓDŹ ła

Wis

a) Bydgoszcz leży na ..................................................... od Warszawy. b) Koszalin leży na ....................................................... od Elbląga. c) Łódź leży na ........................................................ od Poznania.

5112683 5

Zadanie 4. Rysunki przedstawiają różne sposoby terenowego określenia północy. Uzupełnij je, wpisując we właściwe miejsca kierunki za pomocą ich międzynarodowych skrótów.

1) ............

3) ........................

........... 2) ............

...........................

4) ............

.............

.............

Zadanie 5. Napisz, kiedy można wyznaczyć kierunki widnokręgu za pomocą wymienionych przyrządów (dzień, noc, zawsze). A. Gnomon – .......................................................................................................... B. Kompas – ........................................................................................................... Zadanie 6. Na podstawie rysunku uzupełnij tekst oraz wpisz nazwy kierunków na ilustracji. Jeśli w słoneczny dzień w południe staniesz plecami do słońca, to twój cień wskaże kierunek ..............., a po lewej ręce będziesz miał kierunek ............... .

5112683 5

ul. Różana

Zadanie 7. Określ pełnymi polskimi nazwami kierunki ulic, którymi Zosia idzie z domu do szkoły.

ul. Bluszczowa

ul. Konwaliowa

Zosia idzie:

ul.

M

ul. Szkolna

a ow w l a

1. ul. Konwaliową w kierunku ……………..…….……… 2. ul. Bluszczową w kierunku ……………………………. 3. ul. Malwową w kierunku ………………………..……. 4. ul. Różaną w kierunku ………………………..………. 5. ul. Szkolną w kierunku ……………………....…………

Zadanie 8. Wiedząc, że Poznań leży na południowy zachód od Bydgoszczy, natomiast Toruń na północny wschód od Poznania, a Białystok leży na wschód od Torunia, napisz nazwy tych czterech miast przy odpowiednich kropkach.

Zadanie 9. Odczytaj zaszyfrowane hasło. Zacznij od miejsca zaznaczonego kropką. Przesuwaj się po rysunku tak, aby odczytywane kierunki wskazały ci zaszyfrowane litery. Litery te wpisane kolejno ujawnią, czy znasz kierunki geograficzne. NE – W S–A NW – O E–R

S A

SW – B

Zadanie 10. Jaś urodził się 20 lipca, Agnieszka 30 maja, Ania 15 października, Zosia natomiast 15 lutego. Napisz, które z dzieci urodziło się: a) latem ................, b) zimą ................, c) wiosną ................, d) jesienią ..................

5112683 5

Zadanie 11. Schematyczny rysunek przedstawia widomą wędrówkę Słońca nad widnokręgiem po drodze oznaczonej literami A, B i C. Na podstawie zamieszczonego schematu uzupełnij tabelę. A B C

E N

Linia

u

okręg

widn

S W

Droga A B

Kierunek geograficzny, z którego Słońce wschodzi NE

Kierunek geograficzny, na który Słońce zachodzi W

B C

Nazwa

równonoc jesienna

Data

22 XII

Zadanie 12. Odszukaj niespodziankę. Poruszaj się w stronę zgodną z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Swoją drogę rozpocznij od zaznaczonego punktu. 1 kratka na płn. zach., 2 kratki na płn., 1 kratka na płn. zach., 1 kratka na płd. zach., 1 kratka na płd., 1 kratka na płd. zach., 2 kratki na płd., 3 kratki na zach., 1 kratka na płn. wsch., 1 kratka na płn., 1 kratka na płn. wsch., 4 kratki na zach., 2 kratki na płd. zach., 1 kratka na płd., 3 kratki na zach., 2 kratki na płn. wsch., 2 kratki na płn., 3 kratki na płn. zach., 1 kratka na płn., 3 kratki na płn. wsch., 2 kratki na płd., 1 kratka na płn. wsch., 2 kratki na płd., 1 kratka na płn. wsch., 2 kratki na płd., 1 kratka na płn. wsch., 2 kratki na płd., 7 kratek na wsch., 2 kratki na płd. wsch., 3 kratki na płd.

5112683 5

III PLAN, MAPA, SKALA Zadanie 1. Odczytaj zaszyfrowany tekst, wpisując w miejsca kropek odpowiednie słowa. Przechodzimy obok

................................................................. . Wchodzimy na

_ _ _ _ _ _ _ _ .................... i przechodzimy przez Po lewej stronie rozciągają się

............................................

..................................... . Dochodzimy do

.............................................. i rozpoczynamy piknik na plaży. Zadanie 2. Narysuj w skali 1 : 20 plan stołu, którego rzeczywiste wymiary wynoszą 60 cm x 40 cm. Pod rysunkiem podpisz skalę 1 : 20. Obliczenia wykonaj obok rysunku.

Zadanie 3. Odcinek trasy rowerowej narysowany na planie w skali 1 : 100 000 ma długość 12 cm. Oblicz, jaka jest rzeczywista długość trasy.

Odpowiedź: …………………………………………………………………………………….................….. Zadanie 4. Na mapie odcinek ma długość 7 cm. W rzeczywistości jest to odległość 14 km. Jaka jest skala tej mapy? Zaznacz X poprawną odpowiedź. A. 1 : 200 000;

B. 1 : 2000;

C. 1 : 20 000;

D. 1 : 2 000 000.

Zadanie 5. Podaną skalę liczbową zamień na skalę mianowaną i liniową. a) Skala liczbowa 1 : 100 000 b) Skala mianowana c) Skala liniowa

5112683 5

Zadanie 6. Utwórz brakujące skale.

1 : 5000

1 : ...................

0

0

m

1

2

3

km

Rozwiąż zadania 7, 8, posługując się planem Torunia.

TORUŃ centrum 1 : 4500 Zadanie 7. Skalę planu Torunia przedstaw w postaci mianowanej. ........................ Zadanie 8. Odległość między Rynkiem Staromiejskim a katedrą św. św. Janów na tym planie wynosi 2 cm. Jaka jest ta odległość w rzeczywistości? Obliczenia:

Odpowiedź: .....................................................................................................................

5112683 5

Zadanie 9. Większy obszar przedstawia mapa sporządzona w skali: A. 1 : 4 000 000,

B. 1 : 40 000 000,

C. 1 : 40 000,

D. 1 : 400.

Zadanie 10. Wpisz w prostokąty podane niżej skale liczbowe tak, aby były one uporządkowane od najmniejszej do największej.

Zadanie 11. Które zdanie dotyczące skali mapy jest prawdziwe? Zaznacz X poprawną odpowiedź. A. B. C. D.

Im Im Im Im

mniejsza skala, tym dokładniejsza treść mapy. większa skala, tym większy mianownik skali. większa skala, tym dokładniejsza treść mapy. mniejsza skala, tym mniejszy mianownik skali.

Zadanie 12. Zakreśl X największą skalę. A. 1 : 40 000 B.

0

200 400

600

m

C. 1 cm – 5 km D. 1 : 5 000 000 Zadanie 13. Aby na planie były umieszczone szczegóły, np. ogrodzenie, przystanek autobusowy, to musi on być sporządzony w skali: A. dużej,

B. małej.

Zadanie 14. Mapa jest zorientowana, gdy igła kompasu wyznaczająca północ ustawiona jest: A. równolegle do drogi na planie, B. wzdłuż rzeki na mapie, C. równolegle do lewej ramki mapy, D. wzdłuż górnej krawędzi mapy.

5112683 5

Zadanie 15. Który element nie pasuje do pozostałych? Krótko napisz, dlaczego tak sądzisz. A. dolina, kotlina, wzgórze Nie pasuje ................................................., bo ............................................................... B. góra, dolina, pagórek Nie pasuje ................................................., bo ............................................................... Zadanie 16. Wybierz i zamaluj okienko z nazwą barwy, za pomocą której dana forma terenu jest przedstawiona na mapie hipsometrycznej Polski. Wody Żółta Brązowa Niebieska

Niziny Czerwona Zielona Biała

Wyżyny Niebieska Zielona Żółta

Góry Zielona Żółta Brązowa

Zadanie 17. Odczytaj z rysunków poziomicowych wysokości bezwzględne i oblicz wysokości względne przedstawionych form terenu. A.

B.

300 50 400 600 0 700

2 200 22 10 24 230 0 25 0 0

wysokość bezwzględna ...................

wysokość bezwzględna ...................

wysokość względna .........................

wysokość względna .........................

Który z rysunków przedstawia: – formę wypukłą (pagórek) – formę wklęsłą (kotlinę)

5112683 5

IV POGODA Zadanie 1. Różnice ciśnienia atmosferycznego są przyczyną powstawania wiatru. Obserwujemy wtedy np. odchylanie się chorągiewki. Zaznacz na rysunku, jak odchyli się chorągiewka.

W

N

Zadanie 2. Uzupełnij tabelę.

PRZYRZĄD

CO NIM MIERZYMY?

JEDNOSTKA POMIARU

termometr ciśnienie atmosferyczne

m/s lub km/h ilość opadów higrometr Zadanie 3. Którym z poniższych wyrazów nie opisujemy wiatru? Prawidłową odpowiedź zaznacz znakiem X. A. wichura,

B. powiew,

C. burza,

D. huragan.

Zadanie 4. Zaznacz na skali termometru: (A) -6°C (minus) (B) +17°C (plus)

(A)

(B)

Zadanie 5. Zaznacz znakiem X podpunkt, w którym wszystkie określenia opisują pogodę. A. temperatura, zachmurzenie, północ, ciśnienie; B. zachmurzenie, prędkość wiatru, opady, przyroda nieożywiona; C. przesilenie zimowe, temperatura, ciśnienie, nasłonecznienie; D. nasłonecznienie, opady, ciśnienie, zachmurzenie.

5112683 5

Zadanie 6. Na schematycznym rysunku wpisz w chmurki symbole N (niż) i W (wyż) oraz zaznacz strzałką kierunek bryzy w nocy.

Ląd

Morze

Zadanie 7. Narysuj w tabeli odpowiednie symbole meteorologiczne.

SKŁADNIK POGODY

SYMBOL

BURZA ROSA ŚNIEG

O WSCHODNI

WIATR PÓŁNOCNO-WSCHODNI

Zadanie 8. W niżej podanych zdaniach wykreśl nieprawidłowe wyrażenia zawarte w nawiasach.  Najwyżej nad powierzchnią Ziemi znajdują się chmury (pierzaste/kłębiaste).  Chmury pierzaste zbudowane są z niewielkich (kropelek wody/kryształków lodu).  Chmury warstwowe często zapowiadają (zmianę pogody/długotrwałe opady).  Chmury kłębiaste burzowe są wysokie, potężne, (ciemnoszare/białe), często dają ulewny deszcz.  Jeżeli po słonecznym zimowym dniu następuje gwiaździsta, bezchmurna noc, to z pewnością w nocy będzie (silny mróz/padać śnieg). Zadanie 9. Uzupełnij zdania.   

Nad morzem wieje wiatr, który nazywamy ……………….................................…. W ciągu dnia wiatr wieje od …………..................... w kierunku…………. – jest to …………….............................................. W nocy wiatr wieje od ……….............… w kierunku ……..………........…. – jest to ………….............................................….

Zadanie 10. Lodowa pokrywa na drodze, powstająca z padającego deszczu przy temperaturze powietrza poniżej 0°C, to – podkreśl właściwą odpowiedź: A. grad,

B. szron,

C. gołoledź,

5112683

D. szadź.

5

Zadanie 11. Rozwiąż krzyżówkę i odczytaj hasło. 1 2 3 4

1. 2. 3. 4.

Służy do mycia, picia, podlewania roślin. Stan skupienia pary wodnej. Otacza nas. Umożliwia oddychanie.

HASŁO: ....................................................................... Zadanie 12. Wykreśl nieprawidłową informację w zdaniu. A. Im wyżej położony jest punkt obserwacji, tym widnokrąg jest mniejszy/większy. B. Południe słoneczne obserwujemy wtedy, gdy Słońce jest najwyżej/najniżej nad widnokręgiem. D. Jeżeli ogrzejemy/schłodzimy powietrze, to zmniejszy ono swoją objętość. E. Wyż/Niż atmosferyczny jest tam, gdzie nacisk powietrza na powierzchnię Ziemi jest większy. Zadanie 13. Agatka mierzyła temperaturę powietrza w ciągu letniego dnia. Oblicz amplitudę temperatur. Godzina pomiaru Temperatura

powietrza (°C)

24

4

6

8

12

16

20

12

14

16

19

25

27

25

Obliczenia:

Odpowiedź: .................................................................................................................................

Zadanie 14. Rafał opisał pogodę, jaka towarzyszyła mu na klasowej wycieczce. Rozszyfruj opis zapisany symbolami stosowanymi na mapach pogody.

•

Z rana padał • .............................., a niebo było .............................................. . Wiał silny  ......................................... i nagle spadł ....................................... . W godzinach popołudniowych niebo stało się .................................................., ale wieczorny powrót do domu utrudniła gęsta ............................................... .

5112683 5

Zadanie 15. Określ kierunek wiatru, używając pełnych polskich nazw.

....................................

....................................

....................................

Zadanie 16. W jakiej skali meteorolodzy określają siłę wiatru? A. Celsjusza, B. Kalvina, C. Beauforta, D. Richtera. Zadanie 17. W ciągu doby zarejestrowano następujące temperatury powietrza: Godzina pomiaru Temperatura powietrza (°C)

7

13

19

23

8

15

10

7

Oblicz średnią dobową temperaturę powietrza. Obliczenia: Odpowiedź: .................................................................................................................... Zadanie 18. Odczytaj wskazania termometru.

A .......................

B ........................

5112683

C .......................

5

V SUBSTANCJE I PROCESY Zadanie 1. Jaki to stan skupienia? Podpisz rysunki.

.........................

.........................

.........................

Zadanie 2. Napisz, jakie zjawiska ilustrują poniższe modele. A. OZIĘBIENIE

B. ...............

.....................................

OGRZEWANIE

.....................................

Zadanie 3. Ciała stałe mają: A. B. C. D.

dużą ściśliwość, stały kształt, zmienny kształt, dużą ściśliwość, stały kształt, małą ściśliwość, stały kształt, nie są ściśliwe.

Zadanie 4. Które stwierdzenie dotyczące gazów jest prawdziwe? A. B. C. D.

Nie można ich sprężyć. Są bardziej ściśliwe niż ciecze. Nie wypełniają w całości naczynia, w którym się znajdują. Drobiny są uporządkowane.

Zadanie 5. Jakie właściwości ciała stałego wykorzystuje: a) chłopiec bujający się na gałęzi? ....................................................................... b) szklarz przycinający szybę? ................................................................................. c) górnik wydobywający węgiel w kopalni? ......................................................... d) garncarz wyrabiający naczynia? ....................................................................... e) łucznik naciągający łuk? ....................................................................................

5112683 5

Zadanie 6. Wpisz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe. Jeśli zdanie jest fałszywe, wpisz literę F. 1. Parowanie zachodzi w każdej temperaturze. 2. Parowanie polega na odrywaniu się drobin w całej objętości cieczy. 3. Wrzenie polega na odrywaniu się drobin od powierzchni cieczy.

Zadanie 7. Uzupełnij zdania. a) Przemianę lodu w wodę nazywamy ....................................................................... b) Przemianę wody w parę wodną nazywamy ......................................................... c) Zamiana pary wodnej w ciecz to .............................................................................. d) Temperatura 0°C to temperatura, w której woda ................................................ e) Temperatura 100°C to temperatura, w której woda .............................................. Zadanie 8. Nazwij przemiany, w wyniku których powstaje lód. WODA

LÓD

PARA WODNA

Zadanie 9. Rozwiąż rebus.

KO O

N + DNA

DIO + DZ

RK RKA KA +

Odpowiedź: ..................................................................................................................... Zadanie 10. Połącz nazwy zjawisk z kolumny pierwszej z odpowiednimi określeniami z kolumny drugiej. 1. PAROWANIE 2. KRZEPNIĘCIE 3. SKRAPLANIE 1. ...........................

A. zamiana pary wodnej w ciecz B. zamiana wody ciekłej w parę wodną C. zamiana wody ciekłej w lód 2. .............................

3. ....................................

Zadanie 11. Napisz, co powstanie (roztwór czy zawiesina) po połączeniu ze sobą wymienionych substancji. A. woda + piasek ...................................... B. woda + ocet ......................................... C. woda + sól ............................................. D. woda + cukier .......................................

5112683 5

Zadanie 12. Mieszaniną niejednorodną jest: A. B. C. D.

roztwór octu w wodzie, roztwór soli w wodzie, zawiesina mąki w wodzie, roztwór cukru w wodzie.

Zadanie 13. Zaznacz X szereg, w którym są tylko mieszaniny jednorodne. A. B. C. D.

Powietrze, mosiądz, złoto. Woda z solą, kakao, woda z opiłkami żelaza. Powietrze, woda z octem, woda z solą. Woda z solą, woda z olejem, srebro.

Zadanie 14. Roztwór składa się z: A. B. C. D.

substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika, substancji nierozpuszczalnej i rozpuszczalnika, substancji w stanie stałym i rozpuszczalnika, mieszaniny niejednorodnej i rozpuszczalnika.

Zadanie 15. Zaznacz zdanie zawierające informację o zmianach spowodowanych reakcją chemiczną. A. B. C. D.

Rozpuszczanie cukru. Rdzewienie gwoździa. . Powstawanie rosy. Opadanie osadu mąki w zawiesinie.

Zadanie 16. Określ, czy jest to przemiana chemiczna, czy zjawisko fizyczne. Wstaw znak X w odpowiedniej rubryce tabeli. Zjawisko fizyczne

Cięcie chleba na kromki Zmieszanie sody z octem Smażenie mięsa Pieczenie ciasta Gotowanie jaj Mieszanie sałatki

5112683

Przemiana chemiczna

5

Zadanie 17. Podane substancje wpisz w odpowiednie rubryki tabeli: dwutlenek węgla, azot, tlen, węgiel, żelazo, rudy miedzi, siarka, magnez, rdza, chlor, woda SUBSTANCJE ZŁOŻONE

SUBSTANCJE PROSTE

Zadanie 18. Który rysunek przedstawia model budowy: A. dwutlenku węgla, B. wody, C. tlenu. Wpisz pod modelami właściwe symbole literowe.

węgiel

1. A. ........

tlen

wodór

2. B. ........

3.

4.

C. ........

Zadanie 19. Jeśli przemiana jest odwracalna, wpisz literę O; jeśli nieodwracalna, wpisz literę N. 1. Rdzewienie jest przemianą .............................. 2. Zamarzanie wody na powierzchni jeziora jest przemianą ................................... 3. Ścinanie białka jajka kury podczas gotowania jest przemianą ............................. 4. Topnienie lodu w szklance z napojem jest przemianą ..........................

5112683 5

VI OD KOMÓREK DO ROŚLIN I GRZYBÓW

Zadanie 1. Rysunek przedstawia budowę komórki roślinnej. Rozpoznaj i podaj nazwy wskazanych elementów. A

D

A

B C D E

B C E

Zadanie 2. Wymienionych poniżej przedstawicieli roślin przyporządkuj do odpowiedniej grupy. kosodrzewina, bez czarny, lipa drobnolistna, płonnik, jodła, torfowiec, języcznik zwyczajny, orlica pospolita MCHY

ROŚLINY NAGONASIENNE

PAPROCIE

ROŚLINY OKRYTONASIENNE

Zadanie 3. Wskaż X poprawną odpowiedź. Porosty są organizmami symbiotycznymi, ponieważ: A. B. C. D.

biorą udział w procesie tworzenia gleby. komórki bakterii współżyją z komórkami glonów. są zjadane przez ludzi i zwierzęta. komórki glonów współżyją z komórkami grzybów. .

Zadanie 4. Wskaż X poprawną odpowiedź. Porosty składają się z: A. B. C. D.

glonu i bakterii. mchu i bakterii. glonu i grzyba. glonu i mchu.

5112683 5

Zadanie 5. Wybierz i zaznacz X trzy zdania zawierające cechy charakterystyczne grzybów. A. B. C. D. E. F.

Grzyby są samożywne. Grzyby są cudzożywne. Wśród grzybów są jednokomórkowce i wielokomórkowce. Wśród grzybów są wyłącznie jednokomórkowce. Grzyby nie mają ściany komórkowej. Grzyby mają ścianę komórkową.

Zadanie 6. Nazwom grzybów przyporządkuj ich znaczenie w życiu człowieka. A. B. C. D.

Pleśniak Maślak Pędzlak Drożdże

A. ........................

1. Smaczny grzyb jadalny. 2. Stosowane do wypieku pieczywa. 3. Powoduje psucie się żywności. 4. Stosowany do wyrobu antybiotyku.

B. ........................

C. ........................

D. .........................

Zadanie 7. Wybierz zestaw, w którym wymieniono wyłącznie grzyby jadalne. Właściwą odpowiedź zaznacz X. A. pieprznik jadalny, lisówka pomarańczowa, mleczaj rydz; B. mleczaj wełnianka, borowik ponury, borowik szlachetny; C. borowik szlachetny, opieńka miodowa, smardz stożkowaty; D. smardz stożkowaty, gąska zielona, goryczak żółciowy.

Zadanie 8. Wskaż wspólną cechę mszaków i paprotników. Właściwą odpowiedź zaznacz X. A. B. C. D.

Pastorałowato zwinięte liście. Niewielkie rozmiary. Rozmnażanie przez zarodniki. Kłącza i chwytniki.

5112683 5

Zadanie 9. Uzupełnij tabelę, dokonując podziału roślin ze względu na ich budowę. pierwotek, okrzemka, groch, pietruszka, sałata morska, skrzyp polny

WIELOKOMÓRKOWCE PLECHOWCE ORGANOWCE

JEDNOKOMÓRKOWCE

Zadanie 10. Jakie owoce można zerwać jesienią w sadzie? Zaznacz X właściwą odpowiedź. A. gruszki, śliwki, brzoskwinie; B. jabłka, gruszki, śliwki; C. czereśnie, wiśnie, morele; D. gruszki, nektarynki, jabłka. Zadanie 11. W każdym zdaniu skreśl niewłaściwe określenie. A. B. C. D. E. F.

Kalarepa ma jadalny(ą) łodygę/korzeń. Bulwa ziemniaka jest korzeniem/łodygą. Ciernie kaktusa są liśćmi/łodygami. Jadalną częścią kalafiora jest kwiatostan/liść. Jadalną częścią brokułu jest łodyga/kwiatostan. Jadalną częścią marchwi jest łodyga/korzeń.

Zadanie 12. W wykropkowane miejsca wpisz nazwy jadalnych części roślin. A. B. C. D.

pomidory – ..................................... kapusta – ........................................ fasola – ........................................... chrzan – ..........................................

5112683 5

Zadanie 13. Do nazwy kwiatostanu przyporządkuj odpowiedni numer rysunku.

A.

B.

C.

D.

E.

główka ...........; koszyczek ...........; baldach ...........; wiecha ...........; grono ............

Zadanie 14. Połącz typ owocu z właściwym przykładem.

A. B. C. D. E. F.

jagoda pestkowiec strąk ziarniak orzech skrzydlak

1. wiśnia 2. fasola 3. pszenica 4. pomidor 5. owoce klonu 6. orzech włoski

1............ 2............ 3............ 4............ 5............ 6............

Zadanie 15. Zaznacz X te zdania, które opisują rolę łodygi u roślin.

A. Przewodzi produkty fotosyntezy z korzeni do liści. B. Przewodzi produkty fotosyntezy z liści do korzeni. C. Przewodzi wodę i sole mineralne z korzeni do liści. D. Przewodzi wodę i sole mineralne z liści do korzeni.

5112683 5

VII WŚRÓD ZWIERZĄT I PROTISTÓW Zadanie 1. Rozpoznaj przedstawione niżej organizmy jednokomórkowe. Podaj ich nazwy, a przy strzałkach wpisz nazwy organelli ruchu.

.........................

......................... .........................

A. .........................

B. .........................

C. .........................

Zadanie 2. Rozpoznaj owady i podaj rodzaj ich aparatu gębowego.

A. ................................... – aparat gębowy ....................................................... B. ................................... – aparat gębowy ...................................................... C.................................... – aparat gębowy ...................................................... Zadanie 3. Przyporządkuj wymienione niżej zwierzęta do poszczególnych grup. winniczek, rurecznik, osa, kalmar, langusta, mrówka, nereida, sercówka MIĘCZAKI

PIERŚCIENICE

OWADY

5112683

SKORUPIAKI

5

Zadanie 4. W którym szeregu są wymienione w kolejności owad, pajęczak i skorupiak? Zaznacz X właściwą odpowiedź. A. B. C. D.

modliszka, krzyżak, skorpion; osa, skorpion, rak; komar, roztocze, skorpion; mucha, kosarz, wesz.

Zadanie 5. W każdym zestawie skreśl nazwę, która nie pasuje do pozostałych. A. B. C. D.

ośmiornica, małgiew, krewetka, wstężyk; dżdżownica, pijawka, tasiemiec, nereida; rozgwiazda, rekin, płoć, dorsz; padalec, boa dusiciel, aligator, rzekotka.

Zadanie 6. Wpisz do tabeli odpowiednie zwierzęta. żmija zygzakowata, wróbel, żaba trawna, mysz, sum, borsuk ZWIERZĘTA STAŁOCIEPLNE

ZWIERZĘTA ZMIENNOCIEPLNE

Zadanie 7. Połącz w pary pojęcia i opisy związane z rozrodem ryb. A. T arło

I Miejsce rozrodu ryb

B. T arlisko

II Jaja ryb

C. Ikra

III Okres rozrodu ryb

A. .........................

B. ............... .........

C. ..........................

Zadanie 8. Podkreśl gatunki ryb, które żyją w Morzu Bałtyckim. śledź, karaś, dorsz, okoń, lipień, sandacz, szprot

5112683 5

Zadanie 9. Wymienione niżej płazy przyporządkuj do grupy bezogonowych lub ogoniastych, wpisując odpowiednie cyfry. 1 – traszka grzebieniasta, 2 – kumak górski, 3 – żaba trawna, 4 – salamandra plamista, 5 – traszka karpacka, 6 – rzekotka drzewna, 7 – ropucha zielona Bezogonowe: .................................................................................................................. Ogoniaste: ....................................................................................................................... Zadanie 10. Wybierz te cechy budowy żaby, które ułatwiają jej życie w wodzie. Poprawne odpowiedzi zaznacz X. A. B. C. D. E. F.

Śluz na ciele. Workowate płuca. Błona pływna między palcami. Opływowy kształt ciała. Nozdrza zamykane klapkami. Oczy osłonięte powiekami.

Zadanie 11. Podpisz elementy budowy ptasiego pióra. 1. 2.

3.

1. .........................

2. .............. ..........

3. ..........................

Zadanie 12. Jeśli zdanie jest prawdziwe, wpisz literę P; jeśli fałszywe – F. 1. Wszystkie gady składają swoje jaja na lądzie. 2. Ciało gadów pokrywa cienka skóra i śluz. 3. Zapłodnienie u gadów jest zewnętrzne. 4. Padalec i wąż Eskulapa są przykładami gadów chronionych. 5. Zaskroniec jest jedynym jadowitym gadem żyjącym w Polsce.

Zadanie 13. Wskaż X zestaw zawierający wyłącznie cechy budowy ptaków umożliwiające im latanie. A. brak pęcherza moczowego, kości pneumatyczne, krótkie nogi zakończone pazurami; B. kości pneumatyczne, grzebień na mostku, brak pęcherza moczowego; C. brak pęcherza moczowego, kończyny przednie przekształcone w skrzydła, płaski dziób; D. dobrze rozwinięte mięśnie poruszające skrzydłami, płaski dziób, grzebień na mostku.

5112683 5

Zadanie 14. Na podstawie rysunków określ, jakim pokarmem odżywiają się poniższe ptaki. W ramki wpisz właściwe symbole literowe. A. Myszy i inne gryzonie. B. Rzęsa wodna, ślimaki. C. Owady, myszy. D. Ziarno, owoce.

Zadanie 15. Podkreśl cechy właściwe tylko ssakom. stałocieplność, żyworodność, 7 kręgów szyjnych, zróżnicowane zęby, oddychanie za pomocą płuc, opieka nad potomstwem, gruczoły mleczne, obecność powiek, małżowina uszna

Zadanie 16. Uzupełnij tabelę. ZWIERZĘ

MIEJSCE SCHRONIENIA

NIEDŹWIEDŹ BÓBR LIS

5112683 5

VIII ŻYCIE NA LĄDZIE I W WODZIE Zadanie 1. Uzupełnij tabelę. Wpisz rodzaj skały macierzystej tworzącej daną glebę. Gdy gleba jest bardzo żyzna, wpisz +++, gdy o średniej żyzności ++, a mało żyzna +. RODZAJ GLEBY

GLEBA BIELICOWA

GLEBA BRUNATNA

CZARNOZIEM

SKAŁA MACIERZYSTA ŻYZNOŚĆ

Zadanie 2. Na profilu glebowym zaznacz skałę macierzystą i warstwę próchniczą.

Zadanie 3. Podpisz ilustracje, podając właściwą nazwę drzewa, z którego pochodzą pokazane fragmenty pędów.

A. ....................

B. ..................

C. ..................

D. .................

E. ..................

Zadanie 4. Dobierz nazwę zboża do rysunku kwiatostanu i zaznacz X właściwą odpowiedź.

A. B. C. D.

A.

B.

C.

D.

(a) żyto, (a) owies, (a) jęczmień, (a) pszenica,

(b) owies, (b) jęczmień, (b) żyto, (b) żyto,

(c) jęczmień, (c) pszenica, (c) pszenica, (c) owies,

(d) pszenica, (d) żyto, (d) owies, (d) jęczmień.

5112683 5

Zadanie 5. Połącz rośliny uprawne na polach z otrzymywanym z nich produktem. I II III IV V I .....................

buraki cukrowe żyto, pszenica jęczmień owies s łonecznik, rzepak II .....................

A. kasza B. olej C. cukier D. mąka E. płatki

III ......................

IV ......................

V ......................

Zadanie 6. Przyporządkuj nazwy roślin do odpowiednich grup roślin występujących w poszczególnych strefach jeziora. oczeret, tatarak, grążel żółty, kosaciec żółty, moczarka kanadyjska, sit, rogatek, grzybień biały, rdestnica, rzęsa, wywłócznik, pałka wodna STREFA PRZYBRZEŻNA

ROŚLINY PODWODNE

ROŚLINY O LIŚCIACH PŁYWAJĄCYCH PO POWIERZCHNI

Zadanie 7. Wpisz pod rysunkami nazwy zwierząt związanych ze środowiskiem wodnym.

1. ...............

7. ...............

2. ...............

8. ...............

3. ............... 4. ...............

9. ............... 10. ...............

5. ............... 6. ...............

11. ............... 12. ...............

Zadanie 8. Rysunek przedstawia budowę zewnętrzną ryby. Zaznacz na nim płetwy nieparzyste i podaj ich nazwy.

5112683 5

Zadanie 9. Ryby posiadają linię naboczną. Jaką rolę ona spełnia? Zaznacz X poprawną odpowiedź. A. informuje o ruchach wody; B. pomaga w utrzymaniu równowagi;

C. ułatwia pływanie; D. ułatwia oddychanie.

Zadanie 10. Zaznacz X szereg, w którym wymieniono drzewa rosnące w lesie liściastym. A. lipa, modrzew, buk, dąb; B. klon, lipa, brzoza, buk;

C. jodła, sosna, świerk; D. olsza, klon, sosna.

Zadanie 11. Połącz w pary typ lasu z roślinnością w nim rosnącą. I II III

łęg grąd ols

A. jesion, olsza czarna, knieć błotna B. wierzba, olsza, topola C. grab, dąb, lipa drobnolistna

I ...............................

II ..............................

III ...................................

Zadanie 12. W podanych niżej zdaniach skreśl błędne określenia tak, aby każde zdanie było prawdziwe. A. Podszyt/Ściółka leśna to warstwa lasu składająca się z krzewów i młodych drzew. B. Podrost/Przyrost to młode drzewa rosnące w jednej z warstw lasu. C. Ściółka leśna/Runo leśne składa się z obumarłych szczątek roślin i zwierząt. Zadanie 13. Wymienione poniżej rośliny i zwierzęta przyporządkuj do poszczególnych warstw lasu. opadłe liście, świerk, buk, kalina, jarzębina, pieprznik jadalny, dżdżownica, wrzos WARSTWY LASU

ROŚLINY I ZWIERZĘTA

KORONY DRZEW PODSZYT RUNO LEŚNE ŚCIÓŁKA

Zadanie 14. W odpowiednim miejscu w łańcuchu pokarmowym podpisz jego ogniwa. kapusta

królik

....................................

lis

....................................

.................................

Zadanie 15. Z wymienionych organizmów ułóż dwa łańcuchy pokarmowe. zboże, stonka, kura, bażant, lis, liście ziemniaka 1. ......................................................................................................................................... 2. ........................................................................................................................................

5112683 5

Zadanie 16. Dokończ zdania, wpisując odpowiednie określenia z ramki. Niektóre z nich możesz wykorzystać wielokrotnie. producent, konsument mięsożerny, konsument roślinożerny, reducent A. ....................................... to inaczej drapieżca. B. ....................................... jest pierwszym ogniwem łańcucha pokarmowego. C. ....................................... powoduje rozkład organizmów. D. ....................................... to inaczej roślina. E. ....................................... jest samożywny. Zadanie 17. W przyrodzie łańcuchy pokarmowe tworzą sieć zależności pokarmowych. Na podstawie poniższego schematu wykonaj polecenia. lis zając

żaba

ślimak

kapusta A. Wypisz wszystkie organizmy, które w przedstawionej sieci pokarmowej są konsumentami I rzędu. .............................................................................................................................. B. Wypisz wszystkie organizmy, które w przedstawionej sieci pokarmowej są konsumentami II rzędu. .............................................................................................................................. Zadanie 18. Wskaż X parę organizmów o tym samym typie odżywiania się. A. hiacynt, mysz; B. owsik, kanianka;

C. łuskiewnik, mak; D. dzik, ziemniak.

Zadanie 19. Wśród wymienionych nazw organizmów podkreśl producentów. rzęsa wodna, rozwielitka, dąb, borowik szlachetny, stonka ziemniaczana, maślak, jaszczurka zwinka, forsycja, kawka, kąkol polny Zadanie 20. Podkreśl te czynniki, które są niezbędne roślinom do wytworzenia pokarmu. cukier, dwutlenek węgla, chlorofil, azot, woda, światło Zadanie 21. Wymienione poniżej organizmy przyporządkuj do określonej grupy i wpisz do tabeli. dzik, tasiemiec, niedźwiedź, wilk, kleszcz, dżdżownica, żbik, sarna, rurecznik, winniczek SAPROFAGI

ROŚLINOŻERCY

MIĘSOŻERCY

5112683

WSZYSTKOŻERCY

PASOŻYTY

5

KARTA ODPOWIEDZI WŚRÓD ZWIERZĄT I PROTISTÓW

SUBSTANCJE I PROCESY Nr zadania

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Nr zadania

ODPOWIEDŹ

stan stały, stan gazowy, stan ciekły skraplanie, topnienie D B sprężystość, kruchość, kruchość, plastyczność, sprężystość P, F, F

1 2 3 4 5

topnieniem, parowaniem, skraplanie, zamarza, wrze

krzepnięcie (zamarzanie); resublimacja para wodna 1B; 2C; 3A zawiesina, roztwór, roztwór, roztwór C C A B

6 7 8 9 10 11 12 13 14

Zjawisko fizyczne Przemiana chemiczna

X

Cięcie chleba na kromki

16

X X X X

Zmieszanie sody z octem

Smażenie mięsa Pieczenie ciasta Gotowanie jaj

X

Mieszanie sałatki

SUBSTANCJE PROSTE

17

18 19

Nr zadania

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

15 16

SUBSTANCJE ZŁOŻONE

azot tlen węgiel żelazo siarka magnez chlor

2 3 4 5 6

OD KOMÓREK DO ROŚLIN I GRZYBÓW ODPOWIEDŹ

A. wodniczka (wakuola), B. chloroplast, C. mitochondrium, D. ściana komórkowa, E. jądro komórkowe języcznik zwyczajny, orlica pospolita

OWADY

SKORUPIAKI

rurecznik, nereida

osa, mrówka

kalmar, langusta

B A. krewetka, B. tasiemiec, C. rozgwiazda, D. rzekotka ZWIERZĘTA STAŁOCIEPLNE

ZWIERZĘTA ZMIENNOCIEPLNE

wróbel, mysz, borsuk

żmija zygzakowata, żaba trawna, sum

A. III, B. I, C. II

śledź, dorsz, lipień, sandacz, szprot Bezogonowe: 2, 3, 6, 7; Ogoniaste: 1, 4, 5 A, C, D, E 1. stosina, 2. dudka, 3. chorągiewka P, F, F, P, F B Od lewej: B, A, C, D 7 kręgów szyjnych, zróżnicowane zęby, gruczoły mleczne, małżowina uszna niedźwiedź – gawra, bóbr – żeremie, lis – nora

ODPOWIEDŹ RODZAJ GLEBY SKAŁA MACIERZYSTA

GLEBA BIELICOWA

GLEBA BRUNATNA

CZARNOZIEM

piasek

glina

less

+

++

+++

ŻYZNOŚĆ

A1; B4; C3 1. N, 2. O, 3. N, 4. O

PAPROCIE

PIERŚCIENICE

winniczek, sercówka

Nr zadania

1

MCHY

MIĘCZAKI

ŻYCIE NA LĄDZIE I W WODZIE

dwutlenek węgla rudy miedzi rdza woda

płonnik, torfowiec

ODPOWIEDŹ

ameba – nibynóżki, eugena – wić, pantofelek – rzęski A. motyl – ssący, B. mucha – liżący, C. pszczoła – gryząco-liżący

7 8 9 10 11 12

ROŚLINY ROŚLINY NAGONASIENNE OKRYTONASIENNE kosodrzewina, bez czarny, lipa jodła drobnolistna

D C B, C, F A3; B1; C4; D2 C C

WIELOKOMÓRKOWCE PLECHOWCE ORGANOWCE sałata morska, groch, skrzyp polny pietruszka

13 14 JEDNOKOMÓRKOWCE

15

pierwotek, okrzemka

16

B skreślenia: korzeń, korzeniem, łodygami, liść, łodyga, łodyga A. owoce, B. liście, C. nasiona (owoce), D. korzeń A; D; B; C; E 1. B , 2. C, 3. D, 4. A, 5. F, 6. E B, C

17 18 19 20 21

5112683

u dołu skała macierzysta, u góry warstwa próchnicza A. lipa B. sosna C. brzoza D. świerk E. jodła C IC, IID, IIIA, IVE, VB STREFA PRZYBRZEŻNA oczeret, tatarak, kosaciec żółty, sit, pałka wodna

ROŚLINY O LIŚCIACH PŁYWAJĄCYCH PO POWIERZCHNI moczarka kanadyjska, grążel żółty, rogatek, wywłócznik grzybień biały, rdestnica, rzęsa

ROŚLINY PODWODNE

1. karp; 2. rozwielitka; 3. pijawka; 4. rak; 5. łyska; 6. czapla; 7. kormoran; 8. perkoz; 9. błotniarka; 10. zatoczek; 11. okoń; 12. oczlik

płetwa grzbietowa, płetwa ogonowa, płetwa odbytowa

A B IB, IIC, IIIA

skreślenia: ściółka leśna, przyrost, runo leśne WARSTWY LASU KORONY DRZEW PODSZYT RUNO LEŚNE ŚCIÓŁKA

ROŚLINY I ZWIERZĘTA świerk, buk kalina, jarzębina pieprznik jadalny, wrzos opadłe liście, dżdżownica

producent, konsument I rzędu, konsument II rzędu Np. zboże

kura stonka

lis oraz liście ziemniaka bażant lis

A. konsument mięsożerny; B. producent; C. reducent; D. producent; E. producent A. zając, ślimak; B. lis, żaba B rzęsa wodna, dąb, forsycja, kąkol polny dwutlenek węgla, chlorofil, woda, światło SAPROFAGI

dżdżownica, rurecznik

ROŚLINOŻERCY MIĘSOŻERCY WSZYSTKOŻERCY

sarna, winniczek

wilk, żbik

dzik, niedźwiedź

PASOŻYTY

tasiemiec, kleszcz

5

KARTA ODPOWIEDZI JA I MOJE OTOCZENIE Nr zadania

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

15

ODPOWIEDŹ

przyjemność, porze, najtrudniejszego, krótkie, wieczorem, porze, posiłki, czynnie B grad, kamień, gleba, woda B lornetka, mikroskop, luneta, lupa język – słone paluszki, ostrość pieprzu; oko – lot wróbla; ucho – plusk wody, szum morza; nos – zapach ciasta; skóra – ukłucie komara wzrok, słuch, dotyk (skóra) lupa, kompas, mikroskop, aparat fotograficzny okular, obiektyw, lusterko Mikroskop powiększa 200 razy. przyroda nieożywiona: kamienie, chmury, słońce, woda; przyroda ożywiona: drzewo, kwiaty, zwierzęta włączone radio, bałagan na biurku, lampa po lewej stronie, zła pozycja, wysoka temperatura 2, 3, 4, 1, 5 kompas, mikroskop, wzrok, odpoczynek, powietrze, lornetka, doświadczenie, smak; hasło: przyroda, jest to wszystko, co nas otacza i powstało w sposób naturalny cyklamen

1

7 8 9 10

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Nr zadania

1

NE

Kierunek

Kierunek

z którego Słońce wschodzi

na który Słońce zachodzi

A

NE

NW

B

E

W

B

E

W

C

SE

SW

SE

2

Nazwa przesilenie letnie równonoc wiosenna równonoc jesienna przesilenie zimowe

3 4 5

2

0

50

100

0

150

1

2

3

km

m

1 : 100 000 1 cm – 45 m 45 m x 2 = 90 m Odpowiedź: Rzeczywista odległość wynosi 90 m. B 1 : 15 000 000; 1 : 300 000; 1 : 70 000; 1 : 5000; 1 : 20

C B A C A. wzgórze, jest wypukłą formą terenu B. dolina, jest wklęsłą formą terenu wody – niebieska; niziny – zielona; wyżyny – żółta; góry – brązowa A. wys. bezwzględna 700 m n.p.m., wys. względna 400 m (kotlina); B. wys. bezwzględna 250 m n.p.m., względna 50 m (pagórek)

POGODA ODPOWIEDŹ W

N

termometr barometr wiatromierz deszczomierz higrometr

CO NIM MIERZYMY?

temperatura powietrza ciśnienie atmosferyczne prędkość wiatru ilość opadów wilgotność powietrza

JEDNOSTKA POMIARU

stopnie Celsjusza (°C ) mmHg lub hPa m/s lub km/h mm %

C odpowiednio zaznaczone temperatury powietrza D W

7

Data

SKŁADNIKI POGODY BURZA ROSA ŚNIEG WIATR PÓŁNOCNO-WSCHODNI

8

22 VI 21 III

9

23 IX

10 11 12

22 XII

12

1

Skala mianowana: 1 cm – 100 000 cm; 1 cm – 1000 m; 1cm – 1 km

N

6

Rysunek:

Nr zadania

12 km. A

PRZYRZĄD

E S

12 cm x 100 000 = 1 200 000 cm = 12 000 m = 12 km Odpowiedź: Rzeczywista długość tej trasy wynosi

Skala liniowa:

1. N, 2. NE, 3. NW, 4. W, 5. S, 6. E a) północny zachód, b) zachód, c) południowy wschód Od lewej: 1. NS, 2. NS, 3. NS, 4. SN A. dzień, B. zawsze północny, zachodni 1. wschodnim, 2. południowym, 3. północno-wschodnim, 4. północnym, 5. wschodnim Od lewej: Poznań, Bydgoszcz, Toruń, Białystok Rozwiązanie: BRAWO a) Jaś, b) Zosia, c) Agnieszka, d) Ania Droga

11

N

W SW

4 5 6

5

ODPOWIEDŹ NW

3

4

ORIENTACJA W TERENIE

Nr zadania

2

3

13 14

PLAN, MAPA, SKALA

15 16

ODPOWIEDŹ

kościoła, ścieżkę, most, sady, jeziora 60 cm : 20 = 3 cm; 40 cm : 20 = 2 cm; rysunek o wymiarach 3 cm x 2 cm

17 18

5112683

SYMBOL

wykreślamy: kłębiaste, kropelek wody, zmianę pogody, białe, padać śnieg bryzą, morza, lądu, bryza morska (dzienna), lądu, morza, bryza lądowa (nocna) C woda; gazowy; powietrze; tlen; hasło: azot wykreślamy: mniejszy, najniżej, ogrzejemy, wyż 27 - 12 = 15 Odpowiedź: Amplituda temperatur powietrza wynosi 15. deszcz, całkowicie zachmurzone, wiatr wschodni, grad, bezchmurne, mgła północny, północno-zachodni, zachodni C 8 + 15 + 10 + 7 = 40; 40 : 4 = 10 Odpowiedź: Średnia dobowa temperatura powietrza wynosi 10°C. A. 12°C, B. -3°C, C. 5°C

5

GRA DOMINO „POSPOLITE GATUNKI DRZEW I KRZEWÓW” POSPOLITE GATUNKI DRZEW I KRZEWÓW

SOSNA ZWYCZAJNA

JAŁOWIEC POSPOLITY

ŚWIERK POSPOLITY

DROBNOLISTNA

JODŁA POSPOLITA

DĄB SZYPUŁKOWY

MODRZEW EUROPEJSKI

KASZTANOWIEC

CIS POSPOLITY

KLON POSPOLITY

LIPA

ZWYCZAJNY

5112683 5

OLSZA CZARNA

WIERZBA BIAŁA

BUK ZWYCZAJNY

JESION WYNIOSŁY

TOPOLA ZWYCZAJNA

GRAB ZWYCZAJNY

BRZOZA

BRODAWKOWATA

BEZ LILAK

JARZĄB POSPOLITY

LESZCZYNA POSPOLITA

Instrukcja:

POSPOLITE GATUNKI DRZEW I KRZEWÓW

Porozcinaj kartoniki wzdłuż linii, a następnie pomieszaj je. Układanie domina zacznij od elementu z napisem „Pospolite gatunki drzew i krzewów”. Następnie do ilustracji dopasuj podpis. Powodzenia! 5112683 5

POLECAMY

5112683 5

POLECAMY

Autor: Grzegorz Wrocławski Opracowanie graficzne: Krzysztof Tonder Zdjęcie na okładce: Mateusz Patalon

Wydawnictwo LITERAT ul. Łazienna 28, 87-100 Toruń tel.: 56 6539540 e-mail: [email protected] Copyright © by Literat, Toruń ISBN 978-83-7898-370-5

Zapraszamy do księgarni internetowej www.ksiegarnia-najtaniej.pl

5112683 5