Willelmi Malmesburiensis monachi opera omnia = accedunt Innocentii II ... opuscula, diplomata, epistolae : Jacques-Paul Migne [Hrsg.]. [179] [PDF]

Zitiervorschau

HARVARD C O L L E G E LIBRARY

FBOH THE BBQUBST OF

JAMES

WALKER

( C h M o f 1814) Prtident

of Harvard ColUge

" F M M M Maf ftrtm to works im tl» Intallwfl ••il Miml fTiilimm**

1 I 1 I

I I

PATROLOGLE CURSUS BIHLIOTBECA

C O M P L E T U S

8IVE CNIVBRSAI.IS. INTEC.RA. UNIFORMIS. COMMODA.

OECONOMICA,

O M I U M SS. P A T R U M , DOCTOBUM S C R I u T O R U M Q U E E C C L E S I A S T I C O R U M AR M\0

APOSTOLICO AD I N N O C E N T I I I I I TEMPORA KLORUERUNT; n n c u s i o

C I I I I O N O L O G I O A

O . M M U M QUM E X S T I T E R E M O N U M E N T O R U M C A T U O L I C i C T K A D I T I O M S PER DUODECIM 1'RIOKA E C C L E S L E SJECLJLA, II M \ EPITIONES ACCURATISSIUAS, INTER SF. l I Mi.ll F NONNtT.1.19 CODICIDCS UANUSCRIPTIS C O L L A T A S , I I I-.MI \M DII.IGF.NTER C . V S T I C V T A ; PISSF.RTATIONIRUS, COMMENTARIIS LECTIO.NIIIUSQUE VARlANTIDUS fONTINF.NTER I I I t STRATA ; OHNIBUS »11 l.ll.l » POST AUPL1SS1MA4 EDITIONKS ..H E I 1.11:1 » NOVIsSlMIS S.ECULIS DEIlENTUR A D S O L U T A S DETF.CTIS, AUCTA; IMIir.lllUS PARTICULARIUUS ANAHTICIS, SINCULOS SIVE TOMOS, S I V F . AUCTORES ALICUJUS MOUENTI SUIISFQUENTIDUS, DO.NATA , CAPITUI.IS INTUV IPSUM TEXTUM RITE DISrOSITIS, NF.CNON E1 T I T U I . I S SINCUI.ARUU PAGINARUM H A R G I N K M StPKRIORKH IIISTINGUF.NTIIIUS M |,it i |H|,i||. UATEIIlAH SIGNII ICVNTIIIUS, ADORNATA; OrERIIIUS l.l M DUDIIS TUU APOCRVPIIIS, M.IQl \ VERO AUCTOP-ITATE IN ORIH.NE AD 1IIADITI0NEH ECCI.ESIASTICAU POl.l.ENTIDUS, AUPLIFICATA ; MJOIttlS INDICtRUS GENERALIRUS I.OCUPLETATA : ALTERO SCH.II.ET l l E l t l M , QUO CONSULTO, nl I M . H II. UNUSQUISQIIR PATUUM IN QUORLIBET TIIEUA SCIUPSERIT UNO INTUITU CO.NSPICI\TUH ; AI.TF.KO S C K l P T L K . T . SACK.-E, E X Q U O L E C T O R I C O M P E R I R E S I T O I I V I U U QUI.NAU P A T H E S ET I N QUIDUS OPFIIUH S U O R U H LOCIS SINGULOS SINGUIOUUU LIDR0RUH SCRIPTUHyE TEXTUS COMMKNTATI S I N T . SDITIO ACCtlUATISSIUA, C.ETERISQUE OMNHIUS FACILE ANTEPONENDA, Sl PERPENDANTUR : CIIARACTERUU M T I I U T A S U I A R T . E QUAI.ITJS, INTEGItlTAS TEXTUS, PERFF.CTIO CORRECTIONIS, OPF.IIUM IIECUSOIIUM TUU VARIETAS I I M NUUEIIIS, F O H M \ VOl.UMINUH PF.IIQUAU COUUODA SIUIQUE IN TOTO OPEIIIS DFCUIISU CONSI \NTLR S I M I L I S , P R K T I I EXICUITAS, PR.ESERTIMQUE ISTA COLI.FCTIO, UNA, UETIIODCA ET CllltONOI.OGICA, SKXCENTORUU FRAGMK.NTOIIUU OPUSCULORUUQUE IIACTK.NUS IIIC II.LIC SPARSHI.UU, I I . I M I M AUTF.U I N NOSTRA DIRLIOTIIKCA , E X OPEHIUUS AD OUNKS £ T A T K S , LOCOS, LI.NGUAS FORUASQUE PERTINENTIDUS , COADUNATORUU.

SERIES S E C U N U A , IN Ql'\ PnODEUNT PATIlKS, D0r.T0r.ES SCniPTOBK^yL'E IXr.LESLE LA FIN.ii A CillEOOulO MAI..NO AD IN.NOCE.YHIU I I I .

S i c c u r a u t e 3 . ^ 3 . SOltgnc, • i i SIVI C M t S t U M COMPLETORUM IN SINGLTOS S C I E R T I f ECCLESIASTICJS «AMOS EDITORE. PATROI.OGIA HINA EDITION E TVPIS MANDATA EST, \ I I \ \ l ' M P i : LATINA, ALIA GRA5C0-LATINA.— VENEUNT MILLE ETTRECENTIS FRANCIS SEXAGINTA ET DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS L A T I N * ; OCTINGE.NTIS ET Mll.l.K TRECENTA GR l . i ; u - l . v I I \ 1.. — Mr.ltM I.ATINA UNIVERSOS AUCTOHES TUM OCCIDENTAI.ES, TUM O U I E M A L E S EQUIDEM AMPLECTITUR ; U l AUTEM, 1N EA,SOLA VEIISIONE LATINA DONANTURv

PATROLOGIiE TOMUS WILLELMUS MALMESBCRIENSIS

CLXXIX.

MONACHUS. INNOCENTIUS I I , COELESTINUS

I I , LUCIUS I I ,

ROM. P O N T . A N A C L E T L S A N T I P A P A . B E N E D I C T U S CAJNONICUS. L L C O F A K S I T I S . F K O V I N L S ABKAS.

ARNULFUS.

E X C U D E B A T U R E T V E N I T APCD J.-P. MIC.NE EDITOREM, I N V I A B4CTA WAilUOlSE, P R O P E P O R T A M L C T L T T / E P A R I S I O R U M V U L G O U ti\t LK N O M I N A T A M , SEU

PETIT—MONTROUGB.

1855

PROLLGOMUNA.

XYIU

>» rcstime de Galon son ereqne, de1'araour et A Jes dehorsd'une pi^tc affcclee, une miserable amspect de ses disciples et de la consideration du II en recut uu temoignage honorable r ee 4107; i i fut appele au nombreux conde Troyes convoque et preYide' par le pape al I I . I sc laissa s&uire par 1'eclat de tant de gloire, e semble le faire enlendre la lettrc d'Hildebert Jans, la s&Iuction ne fut pas de longue duree. 408, i l abandonna sa cbaire et son archidiacone* r se retirer a Saint-Victor oii i l prit Thabit chanoine hanoine regulier de saint-Augusiin. Sainl-Auguslin. uiuium, Gikluin, r fVoi, i o i , Robert, Goniier, Thomas, et piusieurs lesdesesdisciples le suivirentdans sa retraite(7). ifaut en croire Abailard, ce fut l'amhition qui l u i s i l Guillaume a Saint-Victor. Par celte d e -

bition. E n se retirant a Saint-Victor, Guillaume avait r e nonce a renseignement et aux applaudissements de l'ecc4e : i l voulait vivre seul a seui avec Dieu dans la meditation des veriles eternelles. Mais ses anciens eleves ne purent consentir a son silence. lis le soliiciterent de continuer ses lecons au sein.de la retraite qu'il s'etait cboisie, et revcque du Mans crut devoir joindre ses instances a celles de tant d'amis; i l ecrjvil au nouveau soiitaire une lellre que uous poss&ions tout entiere. i Votre conversation et votre conversion, lui dit-il, o n l rempii mon

B

ame de joie et l'onl fait tressailiir d'aliegresse. > U le felicite ensuite d'avoir embrasse* la veritable philosophie; i l lui rappelle avec elogeTexempIe deDiogene; i l 1'exhorte a se devouer tout entier a Dieu et & ne rien retrancher de son bolocauste. Puis i l ajoute: « Mais que sert la sagesse cacbee et le tresor que Ton enfouit ? L'or brHle mieux au grand jour qu^cDferme dans lcs teiiebres; les pcrles ne different pas des vils tufs si on ne lcs cxpose aux regards. Ainsi, la science que l'on communiquc saugmente; eiie meprise un possesseur avare, et, si eile n'est manifeste^e, elle s'echappe. Ne ferraez donc point les ruisseaux de votre doctrine ; mais, selon le conseil de Salomon,que vos sources coulent dehors, et que vos eaux se divisent sur les plaees publiques (10). i

phe hypocrite, i l cherchait a s'elever plus sureit a Pepiscopat (8). Mais 1'illustre rival de Guilne cede trop facilement aux inspirations de son >ur-propre et de sa jalousie; les soupcons qu'il jlraitmalicieusementinsiiiuer n*ont aucune vrailalance; ils sont meme contraires aux. temoignaI dcs contemporains. Au xu* siecle surlout, Jaume, pour arriver a 1'episcopat, n'avait qu'a je la carriere qu'il avait embrassee, et a contr les titres dont i l eiait revetu; i l e*tait arcbire et ecolatre d'uue des premieres Eglises du ume. Chacune de ces fonclions, prisc a part, le luisait naturellement aux premieres dignites de lise, surtoul si l'on considere quelle renommee q Guillatime ne put resister 4 des demaudes si gray Itait acquise. Les ponlifes ela.ent plus rarecieuses et si pressantes : i l reprit ses lecons, et t albrs choisis parmi lcs religieux que parmi les telle fut Forigine de la c^lebre ecole de Saint-Victor psseurs distingues. La plupart des grands evede Paris. Ses demeles avec Abailard sout connus, et de cette epoquedurent leur elevation a leclat Ton sait avec quelle mod^ralion affectee celui-cl ur enseignemenl. Yves, eveque de Chartrcs, raconte ses victoir*es. Toutefois elles ne furent point 'bert, eveque du Mans, plus lard archeveque de aussi facheuses pour Guiltaume ,qu'il semble Tinsis, Baudry, eveque de Rcnnes, Alberic, archenuer. Nous ne voyons pas que le credit et la rcpud de Bourges, Goscelin ou Joscelin, eveque de tation du 6avant professeur en aient beaucoup tres, Gilberc de la Poree, eveque de Peitiers, souffert. Ce fut meme a cette epoque, ou sou rival r, eveque d'Angers, Gautier de Mortagne, evenous le represente bumiltect abandonn^ detous(H), de Laon, avaient &e ecolatres de quclque caqu'i! fut elev^ sur te si^gc e^piscopal de Chalons. Des ale. On sait aussi combicn rarchidiacre avait lors 8% vie devient tres-active. I I se raontre grand irt a la nomination de Teveque, lorsque chaque dans Pepiscopat comrae i l s'etait montre savant et | avait le droit de presenler son candidat a babile dans les chaires publiques. 11 est 1'arae de robation du roi. D'aillcurs, nons „e trouvons , ^ inQ ihn.lnr teU»Paris. 1661. fol. 1—2.

W Wasserschleben Beltrage zur Geschichte der vorgraUanischen Kirchenrechtsquellen. Leipzig 1839. 8. Wattenbach Beitrage zur Geschichte der christlicben Kirche in Mahren und Bohmen. Wien 1849. 8. Wedekind Noten zu einigen Geschichtschrelbern dea deutschen Mittelalters. Hamburg 1823. 8.1—5 Wegelin Die Regesten der BenedicUner-Abtei Pfavers und der Landscbaft Sargans. Chur 1850. 4. Wenck Hessische Landesgeschichle. DarmsUdt und Giessen 1783. 4.1—3. Westphalen MonumenU inediU remm Germanicarum. Lipsi» 1759. fol. 1—5. (Wharton) Anglia sacra. Londini 1691. fol. 1—2. Wilkins Concilia Magn» Brilaniti» et Hiberni». L o n dini 1757. fol. 1—4. Wiltelmi Malmesbiriensls monachi Gesta regum A n g l o rum atque Historia novella ed. Hardy. Londiui 1810. 8. 1—2. Wirtembergisches Urkundenbucb. Stuggart 1849. 4. vol. I . Wurdtwem Notiti» hlstorico-diplomaUc» de abbatia Ubenstadt. Mogunti» 1766. 4. WOrdtwein Dicecesis Moguntina in archidiaconatus d l s UncU. Manhemii 1769. 4. 1—9. ^ Wurdtwein Subsidia diplomaUca. Heidelberg» 1772. 8. Wurdtwein Nova subsidia diplomatica. Heidelbergaa 1781.8.1—14. Y Yepes Corontca general de la orden de San-Benito (ValUd.) 1609. fol. 1—7. Z 6

Zaccaria Dell* anUcbissima badia d i Leno libri t r e . Venezia 1767. 4, Zacharia AnccdoU medii s v l . Aogust» Taurinornrn 1755. fol. Zacharia Cremonensium episcoporum series. Mediolanf 1749. 4. ^ Zapf Monumenta anecdoU. AugusUeVindelicorum 1785. Zyllesius Defensio abbati» imperialis S. MaxhninL 1638. fol. r

AftNO D O M I N I

UCXLIIL

INNOCENTIUS I I P O N T I F E X ROMA.NUS

PROLEGOMENA NOTITIA EX BULLARIO ROMANO 'COCQUELINES, Bullarum, prhileg. ampL Collect. Romsc 1739, f«d.> t. I I , p. 202.)

Gregorltts, natione Romanus, monacniis cceitobii Latcranensis Sanclorum Joannis Baptisue, Joannis evangelisiae atque Pancratii, itemque abbas monatvierii Sanctoruin Nicolai et primitivi onliuis Sanc*i Benedicti, loeo qui vocatnr Gabis, prope locum Burranum (1), mox diaconus cardinalis Sancti Angeli, electus est in Romanum pontificem die,15 Februarii 1130, Sabbato sequenti ordinalus esl presbyler, et i n crastino, die scilicet Dominica 33 mensis ejusdem, consecratus est pontifex. Sedit in pontificatti ann. x m , meus. v u , dies ix (2), imperantibus i n Oriente Joanne Gomneno, in Occidcnte Lotbario I I , hioc Conrado rege Romanorum. Obiil 24(3) Septembris 1143, et sepoltus est in basilica Lateranensi; post septem annos corpus ejus iranslatum est nd ecclesiam Sanct* Mariae Transtybertin tituli Cafixti. Vacavit aedes per diem. Sekuma vicesimum sextum in Ecciesia. Altera ab Innocenlti papae electionis die, Petrus Leonis filius, presbyter cardinalis S. Marias Trana(1) lla legil Baronius in arcbivo tituli Sanctse Praxedis. (2) Emortuali exchiso. Annos hic Imiocentii a die electionis enumeratos prxter morem (ut enim sa»pius dixi, ponlifieise adniintstrationi anni coinputandi sunt a die consecrationis) si quis admiretur, deboist»e me Innocentium ipsutn sequi adverut, qui in rescripto inferius ponendonum.7,quamvis datum u t die 22 Februarii 1132. Legiltir tamen : Datum, etc., VIII Kal Martii 1132, pontificatus Innocemii anno tit, et in eo quo lnnoceitiius papa monasteriiim 4e Chemiuon att ordiite S. Nicolai de Arroasia a«l

tybcritn, honio peccati, qni stiper clectum aCatbolicis Catholicum, et canouice, locum sanclum invaait arrois, igue, pecunia, non vitae vel virUitum nterilo (4), ei Anacleti secundi nomen accepiu Consecratus esl apud S. Petruin, quo die Innoceolius PP. apud S. Mariam Novara consecrabalur. In concilio Siampensia Gallis rejectus, el in Remensi ac Pisano exconiniunicalus, Undeut post s< ptiinum scbismatis aiiuuni mortous esl die 23 Jaituarii 1138. Corpus ejtia in latebris sepultum est. Schisma vketimum septimum in Ecctesia. Nono anno poutificatus domni Innocentii secnndi summi pontificU, mense Martio, primae indictionis, anno acilicet 1138, cum Anacletus anUpapa mortuus esset, cardinales sui consilio accepto, Gregorij&» cardinalem papam sibi et invasorem constiluunt, Victoremque appellant. Sedposlduos men&esabdicatis a Victore ad Innocentii papae pedes usurpatis insigiiibtiSi reddlta Ecciesiae pax est.

Cisterciensem translatum, eoanobie 13U5 ino^ujsiior haeretkae pravilati* adversus Albigenses dccrelus cst. Anno 1323 episcopus Tudensis i a t

?

%

%

f

INNOCEFUIUS II PONTiFEX ROMANUS.

27

28

G II e«ia constUiiUur, ct seqiiemi anno ad Lodevensem, sive Lodovcnsem sedem in Gallia Narbonensi translatus. Anuo tandem 1551 diem ulliinum clausil, sepullns in lemplo Prredicalorum Lemovicensiuin. Vir magni contilii, magna experientim, expertasque prudentias, ac religiouit probalaj; vir modettus atqne tentatut, ac humililate profundut; fama qralia tcientia, ac eloquentia clarnt; attimilatut intuper in fidei fervore, in zelo ac tinceritaie religionit, Patribnt primitivit. Hisce verbis delineatas habes prseclari hnjus vjri singulares praerogativas in ejus Vita antiquilus scripta et praefixa Speculo Sanclorali (boc eliam spissum opus est ab ipso eluctibraium, el adhuc luce carens), quam edidil Philipptis Labbeus in Nova Biblioth. mss. libror., tom. I I , pag. 512, uhi reliqua ad illius Vitam spectantia omnibns prostant. Appellatus autem fuit non Bernardus Guido, sed Bernardut Guidonit, hoc est tilius Guidonis, uti Paulus Warnefridi, et Petrus Damiani, cui a Damiano fratre Joco patris habito agnomen acccssit. Catalogum librorum, quos post sc Bcrn rdus reliquit, exbibuerunt, Dupinius in Bibliolb. eccles. et Caveus in Hisloria litteraria, ut aliosomitiam praeclarissimi hujiis scriptoris ac praesulis laudatores. Nunc mihi edocendus lector, asservari iu amplissiiua bibliothcca Ambrosiana pervetustiim codicem mss., complectentem varia Bemardi opera; diligenlissime scriplom, picturisque et auro exornatum se offert Liber. Diceres ipso auctore vivente, aique iliius etiam jussu conscriptum concinnatumque, u l principi alicui viro offerretur. Saltem non longe nb ipsi is aetate exaratum ptito per Antonitim quemdam Hispaiitim, cujus esl in calce meitlio. Ibi ergo primo occurrtint Floret Cnronicorum teu Catalogut ponlificum Romanorum. Joanni XXII papae dicalus cst libelltis. Auctor his vcrbis se prodil: Frater Bernardut Guidonit ordinit Prcedicatorum, inquititor haeretiae pravilatit in regno Francice per tedem apottolicam deputatut. Adnolalum in inargine libri oliin f u i t : Nota : Hic inquititor pottmodum fuit epitcopu* Lodonentit; scribo, Lodoventit. Tesiattir atilem Bernardus se cjusmodi Vitas collegisse usque ad annuitt xvi Joanuis pap.-e, sciliccl ad annutn 1531. Et profecto ad euin iisque anntim deducilur narratio rerum, qtianquam in fitte epistola? ad etnndem papam hsec leganlur : Datum Avenione vu Idut Augutti, exptelit annit iv, a creatione pontificatut vettri nec minut nec amplius vna die anno Domini 1320; scilicct eo anno haec scripserit Bernardus; ttiin, sicuti usu veuil, addiderit qtian identidem accidehantad suum usque dieitt emorlualein, sive adaunuiii 1131. $

%

%

%

%

VITA PRIMA AUCTORE BERNARDO GUIDONE.

Innocentitis I I , nalione Ronianns, ex patrc Joanne ^ lippi primogenili inopinata, sictit praemissum est, de regione Transtiberina. Ccepil anno Doinim 1130, niorte sublracti, consecratur in regem circa annum Domini 1137, regnavitque annis XLIII. quamvis in quadam chronica invenialur 1132. Sedil Sub bis temporibus eral pulchra et decora faciet annis x m , mens. vn, diebus v m ; vacavil episcoEcclesiae sponsae Cbristi, dum diversorum ordinuin palus dicbus u . Hic prius dictus esl Gregorius, fuitque diaconus cardinalis S. Vincentii, qui a ma- et professionum varielate circumdata fessctj: duni hinc Ciiiniacenses, inde Cislercienses, Carthusienj »ii parte cardinaliuin, et Pelrus Leonis a minori ad papaium dispariter eliguntur; Gregoritisqtie Inno- ses, Grandimoutenses et Praemonslralenses, inde ccntii, Petrus Leouis Anacleli nomine alteranttir. cliain diversi habilus, atque professionis sanctimoniales, el mulieres Deo devotas, el in paupertale, Sed Petro Leouis apud S. Petrum, ob parentclae suae forlitudinem, commorante, ipsam Ecclesiam continentia, sub obedienliae jugo regulaiiler vivenles, cnm manu armata, et per violenliam babuit, el au- se in religionis fervore invicem provocabant, et nova reum criicifixum, et pendentes coronas cum toto certalim in diversis iocis monasteria fuitdabantur. Carthusienses equidem monachi pullulabant paulaibe^amo nuri et argenti, et lapidibus pretiosis toltim, qui prac caeteris continentes, pesii avaritipe leus exspoliavit. Hoc idem ad Sanctam Mariam quampluriinos laborare videnles, terminos posucre, Majorem magno tiiesauro dilatam, et aliis Urbis ecdum certum numerum hominum, animaltum possesclesiis fecit; cum qtio thesatiro omnes pene Romasiouumqtie, quos eis nullo modo praetergredi lioeai, nos corrumpit. Innocentius vero nullum in Urhc liabens subsidium, cum cardinalibus Urbe egreditur, statuunt, et ipsi singuli singulas cellas habcnies, et in dtiabus galeis in Gallias proficiscitur, et a rege perfectius mundo mori, et caeteris diligeutius Deo vivere elegerunt. Franciae bonorifice est receplus, et Gallicana sibi adhaerenie Ecclesia, primo Remis, secundo Pisis Anno Domini 1132 Lotbarius II impcralor expeconcifiis celebralis, in papatu confirmatur, et Pclrns ditiones in Italiam paral, et cum episcopis et a r c h i Leonis ah omnibus episcopis Galltae et Germaniae episcopis Innocentium papam Romam deducens c o n anatbeinatizatur. In clironica vero Manini^ et in tra Petrum Leonis, qui monasierium S. Petri m o quadam alia scribitur quod primo in Claroniontc, nicrat, in Epompio Lateranensi in sede pontificali secundo vero Remis concilia celebravit C potenter collocaret: ipse siquidem Lotharius in i t n Ab eodem quoqtie Innoceutio papa Remis concilio peralorein ab ipso liinocentio coroualur. In quadnni Itabilo, el praesenle roge Francoinm, vm Kal. Novero nova chronica scribilur ipso modo: t A i u r o vembris, Ltidovicus filttis Ludovici, fralen^e PhiPomini 1139 Innocentius horlatu Lotbarii de GaJUa^

•9

I»ROLEGOMENA.

50

redicns, Y c n i t in llaliam, cui occurrit Loibarius cum A rcgni successorem. Florebat et Gtiillclmus comcs Nivernensis vir juslilia et honestale insignis, cujus e\ercitit mngno, ei cum episcopis ipsum Romam deducii: Petrum vero Leouis expugnans, totamquc posttnodom devotio mira emieuit, dum de polcnie soam progcniem exstirpans, ipsos ab Uibc relegai, principe saeculi factus esl in Carthusia huiniHinnis et Innocentiiirn etiam propria sede resiituit. Eodenipauper Christi. que anno Lotbarius in Laterano ab Innoceiitio curoPer idetn tempus sancius Malachias arcliicpiaconatur. » Haec ex pnedicta chronica, quae idcm, sub pus clarebal in Hibeniia virlittis foritta et totius peranno tamen alio, narrat esseg»'S(um. fectionis excroplar. Qtii inter c x i e n virtutum s u a Cumque praefatus Innocentius papa Romam red- rum insiguia mortuum suscitavit, pcr quem iu pnriret, pacificatis Januensihus el Pisanis, atiendeus tibus Hiberitiae rcintegrata esl (ides, rcligio propaquac sihi el Ecclesiae mngua fecissenl servitia, Ja- gala. Clarebat Gibertus Porrelaitus Pit tavorum epinuenscm episcopum, qui sub MedioJanen?! archiepi- scopus, doclor et inagister notniiiaiissituiis, el srienscopo erai, consliluitarcliiepiscopum; itemque Pisalia liberalium artium, et divinarum Scripttirawin num episcopum erigit in arcbiepiscopum Tusciae, exercilatus piuriiuum, ac fere incompnrabiliter ertttotiusque Sardiniae in primalcio. lloc autcm in praedilus. Hic post magnum Ancclliniiiii stipcr Ps.tltedicla cbronica nova factuin essc dcscribitur sub B gpistolas Pauli, Vitas saiictorum cont|>aclain anuo Domiui 1140. sacris dcliciis tittlci» edidit glossattiram. Anno DoCoronato vero Loibario in imperalorein, impcra- mini 1138, lnnocentius papa II confirinavit et privitor et papa ambo simul Apuiiam intravcrunt contra legio communivit abbatiam Beatae Mariae de ArdoRoigerium comitem, regemque Siciliae, qui lnnocenrello Cisterciensis ordinis in dioccesi Albicnsi, pi imo lio pnpae rebeiliset coutrarius eral, et Petro Leonis abbale tunc existeiilc ibideut Fulcone, poutilicalus favebat; ipsumque Rotgcrium de Apulia fugaverunt, ipsius Iiiuocenlio anno i x ; praefatamqtie coiifirinafugaloque Rolgerio Siculo, papa Romam, imperalor tionem succetlenie tempore itcravit et ampliori gravero Lolharius in Teiitoniain revcrtunlur. tia coinmunivit Alexauder pnpa I I I , aniio Doiiiini n u i n >

e l

Anno Domitti 1135 Henricus rex Angliae obit, ctii 1165, pontiiicatus sui anno v i . In monte Pesulano Slephanus ex sorore nepos in regntnn succedil; scd hujus monasterii fundairix fttit dcvota Caecilia nobilis magnapartcmutilatus, non multo post Noi thmanniam vicecomilissa Biitiricusis, qux» ibidcni juxta ostiii totam amittit. Filia regis Henrici, Mathildis, qtiae, ecclcsiae condiia rcquiescit. Scquenle* veistis sttpcr ut praemissum est supra, Gaufrido comiti Audcgalapidem sui tumtili stitit inscripti. vensium ntipserat, Ludovici rcgis Fraticortim Nortlt- q Omnit qui netcit ditcat qnoniam requietcit manniae diicaitim invadil, et in ipsa Auglia magnas Hoc tn tarcophago Coccilia vera virano ei mofeslias et calamilales suscilal, quem etiam I$ia monatierium fecit reliquitque domorum bello postinodtiin cepit; sed pro comite Roberto Culta vet inculta dant fralribut hwc bona mulla. fratre suo a rcgno capto eutn relaxat. Scquenli anno Ergo prustentet orenl, pariierque tequentet Domini 1136, Guilieluius comes Pii laviensis cl dux Hie pro defuncta quibut hmc tunt pratttita cuncta. Aqtiitaniae ad Sanctuin Jacobum profectus in ParaAnno Domini 1159 Joannes de Temporibus obit, sceve, morilur v IJus Aprilis, iti ecclesia B. Jacobi, qui annis CCCLXI vixerat a tempore Karoli Magni, et ante altare honoriflce sepelitur : qtit moriturus, ctijns armiger fuerat anno Domiiii 1140. Htigo cattoproceres, quos secum habebai, conteslatur u l fllia ntcus Sancli Victoris Parisius religioite el liitemrum sua major Alienordis Ludovico regi Francorum cinn scienlia clarus, et in seplem libcraliuin artiinn pcridticalu Aquilaniae uxor tradaiur; quam Ludovictis tia sui temporis ntillis secundus obiit. Qui eiiam praedictus praesenlibus opliniatibus regui sui sibi in tanla ingenii vivncitate el spiritus subtiliial* eiuiconjttgium jungit, nuptiis quam solcninibus celebra- cnil, u l suo lemporc vix liabuerit pnreitt. Emloin tis. Cujus pater Ludovicus Parisiis moritor infra tempore eodemqite coetiobio Richardtis vir seienlia mensem, et in ecclcsia Beati Dionysii anle corpus D et religtone insiguis clamit, qtii dc Triuiiate stibliipsius marlyris sepciilur Kalcndis Augusli, anno lixsime dlspulavil. regni sui xxvm, anno vcro Domitii 1137. Eodem lempore flt convenlus Senoitis, pracseute Florebat hoc tempore comcs Campauiae TheobalLudovico episcoporum et abbattiiu conlra Peirutn dtis paler orphanorum, dux vidtiarum, caecorum Abaelardum, qui qnadam profaua verlmnnn vel senocultis, pes claudorum, iu siistentandis pauperibus sutim novitale Eccle«iam scandatizahaf. Qui iniersingulariier munificus, fn exstrueudis monastcriis, pellnlus nb eis, cutn essct respoiisum, de justiiia et erga rcligiosos quosque incomparabilis largilaie. verilus, ad aiidientiain sedis apostolicae nppW!ai:s quem Dominns magnificavit et dilatavit in nobilis- cvadil, et noti multo post Cabilioni apud Saiiclmn Mnrcelluin obil. sima prole : Genuit enim Henriciim comitem, Theobaldum comitcm, Stephanum cotnitem, Gtiilieiinutu Hic Innocetilius papa concilio in Laterano sotemaxchiepiscopum Remensem, ftlias etiam pliires, qnaniter celebralo iufirmaliir el morilur, et in Literarum iiltiinam, Auelam nomine, Ludovicus rex Fran- netisi ecclesiar in concba porphyreliea sepelilur anno corum piissunus postmodum uxorein acoepii, sicut Demini 1144. lu quailam vcro cbronica scribittir l l * 5 scd primuiu inelitit» est knenduiu. ex_ sequeutibus apparebit; ex qua genuil Philippuin f c

51

INNOCENTIFJS II PONTIFEX ROMANUS.

VITA

5t

SECUNDA

AUCTORE PANDULPIIO PISANO.

Innoceuiitis, naiione Romanus, ex palre Joaune, de rcgioue Transliberina. Sedil annis x m , mensibiis v i ! dicbus V I I I , et cessavil episcopaius dies n . llic pcrrcxit ad Rogerium ducem Apuli.c cum exercilu Roinanorum; scd cum suis, cuin quibus fugain cepil, ?aplus csl ab co. Hic condamnavil totam partcm Pctri Leonis cuin ordinatione sua. Isie Petrus, Pctri Leonis tilius, a cardinalibus paucioribus csl clectus, ct Anacletus diclus : bosliiiter fecit aggredi Fracapauensium castra, et loca in quibus se Inuocentius cum cardinalibus receperat. Sed quia sic niliil profecit, cum manu armata ecclesiam B. Pelri apostoli adiit, et per violenliam babitam aureum crucifixum, pendeutesque coronas auri et argenti, ac lapidibtts preiiosis spoiiavit. Cyiuborium quoque, quod S. Leo papa construxerat,deslruxit. Hoc idem ad S. Mariam Majorem magno tbesauro dilalam, cl aliis Uibis» ccf

clesiis fecil, cum quotbcsauro postquam pcnc omnes Romanos corrupisset, Inuocculius papa nullum subsidiuin in Urbc babcns, ciim cardinalibus in duabus galcis transivit in Franciain, et a rege Franconun bonorifice rcceptus est, postquam in Claromonteet Remis celebrassct concitia. In redilu, pacificatis Januensibus et Pisanis, attendens quae sibi ct Ecclesiae feccranl servitia magua, Janucnsem episcopum, qui sub Mediolanensi fueraf, fecil nrchicpiscopum, et Pisanum primatem toiius Sardiniae. Hoc |Mox] corouato Lothario in iinperatorcin ambo simul iuiraverunt Apuliam, et fugato Rogcrio Siculo, qtii domno papac rebellis eral; Lotharius Christianissimus rediii in Tcutoniam, papa Romam. Ubi solemni cclebrato concilio scpultus est in Lateran. iu concha porphyrica miro opcre sculpta.

VITA TERTIA AUCTORE CARDINALl ARAGONIO.

Innocentius I I , natione Ronianus, de regionc Transtibcrina, cx palre Joanue, qtii elGregorius, diacontts cardinalis Sancli Angeli (4*), sedit annis x m , mcnsibtis vn, dicbus vin. Hic eadem die sub coulen* tione eleclus esl cum Petro Pclri Lcouis, presbytero cardinali titulo Sancti Cnlixti, anno 1130, xvi Kaleudas Martii, unde magtta in Urbe discordia orta, episcopi et cardiualcsse in partes duas conlulerunt. Sed uieiior (5) et sauior pars eidcm Iiiiioceutio, qui majoribus studiis et merilis jiivabatur, adhaesil. Onines eniin subscripii cum ipso couslanler sleterunt, Guilielmtis Pi\euestiuus, Maiihaeus Albanensis, Joannes Ostiensis, et Couradus Sabinensis,episcopi; Petrus quoque Sanc.i Martiiti, Joanncs Cremcnsis Snucti Chrysogoni, Httlicrtus Sancti Ciementis, Ansclmiis Sancti Latircntii iu Lucina, Jozelinus Sanctae Caeciliae, Gerhardus Saiicue Crucis, et Petrus Sanctae Auastasiac, prcshytcri cardinales; Roinanus Sanclae Marije in Porticu; Grcgorius Sanctorum Sergii et Bucchi; Aiincriciis Saui lae Mari;c Novae, apostolica» scdis caucellarius; Albcrttis Saiictt Tbeodori, ct Gttitlo Sauctae Mariaj iu via Lata diacoui «Mrdiiialus. (**) A. ct M., tiiuloSancii (5) A. e t M . , major^ ctc.

Awjeli^ ctc.

Tres vcro ex illis, qui adversoe parti adbaeseranl, vidclicct Desiderius Saucla? Pi axedis, Liulifredus (6) Saucti Vitaiis, et R. Sancloe Sabinae, ad pnpam l u noceutium sunl conversi. Petrus autem Petri Leonis ctini sectatoribus suis huiniliiatem Innoceiitii parvipcndens, non posuil Deum adjutorein sibi, sed sperans in mtiititudiiiediviiiarum, in potentin parenlum, ct in fortiludine munilioiium, hostilitcr fccit aggredi domos Fragepantim in quibus se lunocentius cum fralribus suis receperat. Scd contra spctn sibi accidit, quia et limoceiitii partem modicum latsil, et ejus snlellites non sine gravi damno sunl ad eum reversi. Unde in indignationem et iram commotus, ad Sanctiim Petrum cum mulliiudine maxima equitavit, et ipsain cepit Ecclesiam per violentiam. Introivit etiam in saitcluarium, et atireum crucifixuin pendentesque coronas cum loto tbcsauro auro ct argenti, ac prcliosis lapidibus, seu gemmis, quae Romani pontifices ct orlbodoxi impcratores in ecclcsia ipsa ctim omni dcvoiione obtulcranl, tanqtiam sacrilegtis praedo d i ripttil alque comniinuit (7). Ciburiuin quoque, quod supcr altare beaius Leo papa construxerat, dccru(6) M . , Lncci(tedns, A . , Luccafrcduu (7« M . , minuit.

33

PKOLEGOMENA.

34

stare i.raesumpsit. Snblatis nutem omnibus, ad pa- A sialti Eeclesiae atquc imporii balniii. Pnrccssit igitur iriarchium Beatae Mariae ( 8 ) accestfil, et ecclesiam rcgcm pontifex, ct pcr moiitcm Burdoiiis in Tuscinm ips.un inullo majore thcsauro ditalam exspoliare transicns, revcrsus cst Pisns, ubi convocatis Janihilominiis atlentavit. Ad alias praclerea Urbis ec- nucnsibiis, el reccpiis ab ulmque civitale suhTcienticlesias mnnus extendens, qnidquid in eis pretiosum bus juramctitis, quod de gucrra quae intcr ipsns civiittvciiil, similitcr rapuit ct asportavit. Tnlibus ergo lates cxciiatur, suo dcberent stare sine conlradiac tautis mercibus undiqne ( 9 ) dilaius, majorem ctione mandato, praeccpit ulrisquc ul p a c m de veualis Urbis pnrlein emcre studiiit corrumpcns nia- caclcro iutcr se firmam lenerent et ctisiodirent. joies, el minorcs opprimctts. Vulgus etiam ita sibi Atlendeus ergo beatus poutifex filialcm devotionem, astrinxit, ut praeler Fraiigcpanum, et Cursoniin et plurima opportuna obsequia quac in multis Ecclcnutnitiones papa Innocentius nullum in Urbe subsisiae nscessilatibus praediclae civilates Bomanis pondium hnbercl. Cuni igiltir pontlfex ipsc uiidiquc ita tificibus grnlis exhibueranl, et cas honornrc dignuin esset obscssus, ut nemo ad ejus praesciitiam siue duxit, et specinli praerogativa cxallare. Dc consuela pcriculo vitac posset accederc, consilium babuit igilur npo«tolicae scdis libcrnlitale priinattttn Eccleexeitudi Urbc, et transcundi ad partes Gallinriim. six Pisanac concessit super S irdini.e insutam, subAsccndil ergo in dunbus gnleiscuin omnibus f r n t r i - B jiciens ci Pnpulonieiisem episcoptim et trcs alios btis qui seciiin steierant, praeler Coomdtim Snl.i- episccpos in insula Comcx, Alerieuscm videlicet, nonseiu episcopum, qtiem vicarium in Urbc reliquit; Aiictcusem Janticnsem vero cpiet fattcium Tiberis difficullatc transcensa ad civita- scopum a subjectione Mcdiolnnensis archiepiscopi tem Pisanam cum prosperilate Domino auctorc pcr- emancipavii, ct specialem dc novo apostolitae scd s vcnit. Ibiqttc aliquandiu morun fnciens, de gravi inetropolitnntim conslituil, cui Bobiensein episcoguerra qtia? inter Pisanos ct Jantienses agilabatur, pum, et Priniiacenscm abbateut, qtiem creavit epifirniam tregtinm Doniino cooperanle composuit. Qtii- scoputii, obedire pra^cp.i. in eadem qitoqtie insula btts rite peractis iierum mare iutravit, el per Januam Corsicae tres cpiscopos nihilominus ei conccssit. tmnsiens, aptid Sanclum ^ g i d i t i m prospere appliPorro dum bacc agerenlur, rex Loibarius iu T u cavit. Procetlens autem per Vivaritim et Aiiiciunt, sciam vcnil,el apud Calcinariam in territorio Pisano Alverniae fiues intravit, et apud Claro.iionlem prU cuin eodem papa colloqtiiuro ilcruin habuit. Concoritinm concilium solemniter cclebravit; ibique rece- dantes igitur ut ad Urbem feslinare debereitt, rcx ptis ntiniifs Lolhnrii Theolonici regis, et dispositis per stmtam ptihlicani, et pontifex pcr maritimam, al.is qtiac ad Ecclesiac stnlum spcciare videbantur, g usqtie Viierbium proccsserunl. Itaqtie pariter colloiler suum versus pnrtes Franciac direxit. Unde fa- quentes processcrunt insimui pcr Oriam, ct Sabictum est quod Ludovictis rcx Francorum apud A u - ncnse, el Farfensc territorium; el appropiiiquaiites relianum, ct Ilcnricus rex Anglorttin npud Cantoltim Romae juxta ecclesiam Sanctae Agnelis castminclali cuiitdcm papam Innocentiiim cum gloria et lionore stint. Occurrcnlihtis atilem eis Theobaldo Urbis praedebito susccpertint. Poslmodtim vcro in Lothnrin- feclo, ac Petro Lalrotlis, cu:n aliis nobilibus Roniagiam transitum fecil et ei apud Leodittm praedicttis nis, et Transtibcrinis, intraverunl Romam anno rcx Lotharius cum episcopis et aliis rcgni Theoto- Doiuini 1154. Et poiitif x quidein iu pnlnlio Lalenici praelatis occurrit : ibique post jucundam recc- mnensi bospilaliir, et rex Lotharius in Monle Avcnptionem ipsius pontificis rcx ipse cum principibus tino tentoria fixit. Tunc Pisaui et Janucnses iu suis consilio habito expedilionem ad Urbem jurare auxilium pnpne Innocentii cum navali cxcrciiu Rofccit, et eumdem pontificem in secundo anno nd mam vcnictites, civitatem vctcrem, ttirrim de Pu!seJem beati Petri reducere spopoudit. Tunc poutifcx verejo, el totam Marmoratam eidcm pontifici subad regiium Franciac rediil, et gcnerali concilio do jtiganinl. Corouatus estautcin idem rcx in imperaquinqtte regnis couvocato Remis, inediantc Qtiadralorem Augustum ab eodem pontifice in ecclcsia gestinaseciindamsynodumcelebraviLQuibtiscxpIeiis rj Lalcranensi, n Nonas Junii; et exinde ad moiitem ad Urbis reditum se accinxit, el transiens per San- Aveniinmn ulrinque cum gaudio pariter reiiicrutit. clum iCgiditnn, et per Montem Jantiae, fincs Lom- Eo autem tcmpore maxiina pars Romanac urbis conbardiac inlravit, atquc aptid Astam solcmiiitalc Rc- vcrsa cst ad Iiiuoceutiitm papam, et vires Petri surrectionis Doiniiiicae celcbrala, vcnil Placentiam, Leouis valde stiut miiiutac. Quia vcro aesliviuii ibique congregntis episcopis et aliis Ecclcsiaruin cnuma lunc imminebat, et Romani aeris iiitempcricin praelatis, lam de Lombanlia quam de Rnveunalcnsi Tcutonici uon modice formidabant, disposilis iti provincia, el inferioris Marchiac partibus, tcrtium Urbe iis quae neccssaria videbantur fidelibtts cjusdcm pontificis, imperator ad propria reuiit, et pouconcilitim celebmvit. Interea rex Lotharitis, sicnl proiniscrat, iu Loin- tifcx itenim ad civitalcm Pisauain ; u< t rc Domino remeavit. Eo atitcm anno in majori ecclesi* bardtarn cum e*ercilu vcnit, el in Roncaliis ctitn Pisana, convocaiis omnibus Eccicsiarum praclatis do eodem papa ct Lombardis gciieralc colloqttitiiii de (8) M. Icgil in margine eodcm cliaractfre scr:pium : Vutl dicere ecctniam U. M. de Urbe.

(9) A., inique.

INNOCENTIUS II PONTIFEX

55

Hispania, Guasconia, Anglia, Franeia, Burgundia, A Alamannin, Hungaria, Lombardia cl Tuscia, quartiim concilium celebravit. In quo inler caelera fsliepiscopi qui inferius adnoinnlur, ftiertint deposili : Eustaehius, Valcniiiius, Aurasicensis, Peirus Terdonensis, Huhertus Lueanus, Bergomensis et Bojanus Aretinus. El quoniam Rogerius Siciliac comes contra unitatem Gnthoiicae Ecclesiae se erexerat, et Pelrum baeresiarcham in errore suo fovebat et defensabal, Christianissimus imperalor Lotltaritis zelo Dei et fidei accenstis, tanquntn Calholicus Ecclcsiac advocatus vires imperii dcutio cxcitavil, et ad exhaercdandiim, et de tolo iinpcrio expeileudtitii ipsum coinitem attemavil. Unde factum est quod in quinlo anno pomificnttis ipsius Innocentii una cum ipso

n

ROMANU*.

36

(a:ne qua: fnit Romte tempore Innocentii papce II. Httjits vero lcmporihtis in primo anno stii p o n t i ficatus lain valida fames Romae fuit, qtiod friimenti scxtaritjm qnmque solidis denaiiortim Papiensiiim vendcbattir. Htc bealus ponlifex annnale beneficinm cenliim videlicel librar.1111 Papiensis monetae jtftbV cibus, cl advocntis Routanae Urbis de camera sna cousiiiuit, et cos hujusniodi jurauicniuiii exhibere ordinavit. f

(ida

va

Juramenium qnon prmtuerunt advocati constituli a papa Innocentip in lioina. t In noiniue Domini Amen. Ego N.advocatus j o r o , quod ab hac hora in aniea placita, vel negotia Romanorum, in qtiibus advocaius ero, vel palronus pomifice Aquilao fines potcnter intravit. Pisani quo- ^ Roiuanorum malitiose non impugnaho, veldefendam, sed pro scicntia mihi a Deo praestila, secundum conque ad expulsionetn ipsius comilis vires suas iit stittttioncs, ac lcges, et honos mores ea trnctabo. Ec auxiliuni cjusdetn ponlificis excilaruiit, et pnepatato postqtiam jtislitia dceisdem cattsis a me cogoila in galeis et aliis itavibus inagno exerciltt vencrtint ftieril, si requisilus fucro, jtidicibus falefaciam, ct usque Saleruutn, exspoliantcs Amalfiam el RivcIIum eis in ?pso judicio assensum lneum adhibebo. Pre ctim aliis circtimpositis ntttiiiiis cnstris. Obscsso tium exinde non suscipiam, nec per me, nec per ilaqtie Bnrolo ac devicto, et subjugatis caelcris Aptisubmissam personam, nec suscipi permiilam; e l si liae civitalibus, pnedictus Rngcriuscoiiies in Sitiliain susccplum fuerit, postquam scivero, infra quindecim fecit coiifugiiim; ct imperator simiil ac pouiifex dies illud reddi faciam. Et patrocinium meum alicui comitem Rainoneni constituerunt dticetn Apuliae. habenti causam, si nb eo rogatus fuero, mnlo sludio Tnnto igilur tiiumpho, suflraganlihus beati Petri non ncgabo; salvis bcncficiis quae habemns nb ecclemeritis, habito, imperalor ad Alamaniiiam, ct ponsiis, vel aliis, ct exceplis encaeniis valenlibus duottfex ad Urbem ctun gloria redierunt. Posl paucos deciin dcnarios, qtia? gratis, et sine exactione nobis autcm dies Pclrits haeresiarcha in errore suo dcfunofleruntur. Ilacc omnia observabo bona fide, sine ctus cst et occulte scpulttis : ctijus scctatores cum tabescerent, et in seipsis deficcrent, ut honorabiliits fratide et malo ingeuio, quandiu papa Innocentius, vel successores sui centum libras, vei valens, denaposseut cum lunocentio papa cotnponcre, uniun cx riorum Papiensittm nobis advocalis el judicibus suis idoliserexcrunt,queni Rouiaiii Camecoriuin (10) derisorie appellaruiil. Evolutis autcm paucis diebus, annis singulis solvcnt. i poenitentia ducli, ad pcdcs ejusdem pomificis ipsum Hic bealus pontifex ecclesiam Beatae Mariac Dei idoftnn adduxerunt, el ab Ecclesia ntisericorditer Genilricis, tilulo Calixti, totam innovnvit et eonsunt recepli. Tunc tiniversa civitas conversa est ad struxit. Tectum Lnteranensis ecclesiae, qtiod repento liitiocentium tanquam ad pastorem et episcopum ceciderat, magnis trabibus oplime resarcivit. In eeclo animarum suarutti. Atidita est vox laetitiae iu lole sia quoque Beati Pauii litulum qui ruinam paliebaorbe, qttia Deo auctore factum esl unuui ovile et tur, constructo super columnis marmoreis niiiro, unus pastor; unde tntita pnx per studium et poten- firmissime roboravit, elpartem tecti ejusdem ecclctiam ipsius pnpse in endem Urbe viguit, qitantn non si.c longissimis trabibus resai;civit. Praet: rea ecclercmiuiscilur a ioiige retro tcmporibus cxstilisse. siam Sancti Siepbani in Coclio nionte prac nimia veEodem tempore, nnito videlicet Incarnalioiiis 1158, tustate qtiassalam optimc reparavil. In palatio Latcponlificatns vero ipsius domni Innocenlii anno x, D convocatis de omnibns panibtis nitittdi patrinrchis, archiepiscopis, episcopis et aliis Ecclesiarum pneiatis, grande concilitim celcbravil, in quo ullimo die inler caclera sunt haec capitula promu)gnta : c Si quis stiadenle diabolo liujus sacrilcgli reatum incurr t r i t , quod in ciericum, vel monachum violeulas ittantis injecem, auathemati suhjaceat, et itullus cpiscoporum illnm pracsumal absolvere, nisi mortis orgeitte periculo, donec apostolico conspecltii pra> sentetur, el ejtts mnndaluni stiscipiat. Ad hacc ordinaiiones factas a Petro Leouis, ct aliis schismaticis et luerctieis evactiamiis, et irritas cssc censemus. > N

(10) A., Curnecornium.

rancnsi duas cameras a fundamento constrtixil, et tolam longurnm sinino(ll) firmavit,atque alia niulla famosa suis lemporibus cgit. Circa fincm vero sui poniificalus populus Romnnus novitatis amator sub vciamenlo titiiitalis reipublicac contra ipsius voltintatem inCapiloliiimsenalum erexit. Hic ordinaliones fccit niultas per Decembrem et aSios menses, diaconos deccm et octo, presbyieros vigimi, et episcopos sexaginta duos per diversa loca. Defunctus est liomae octavo Kalendas Oclobris, et in ecclesia Lalerancnsi honorifice tumulalus in concba* porphyVclica, miro opere construci.-w

\ti) M. Summo. A., Simuo.

PROLEGOMENA.

57

U

EPlSTOLiE TRES PROCANONICA INNOCENTH ELECTIONE ASSERENDA. (MANSI, Conc.

f

X X I , 4 3 2 , ex codice Udalric.)

I. Cardinalium et epmoporum Sancta? Romana Eccletia ad Lotharium regem. L. divina inspirante clcmentia Rotnacoriim clarissiino regi, josiiiia rigore fulgeuli, episcopi N. ei N. cl cardinales Romaiii, cum carteris fralribus, saltilem et perpettiam de hoslibus sttis victoriain. Nullus Cliristianortitn ignoral, oplitite rex, qtiod Roitiana Ecclesia Dci instilutionc et sanctorum Patrum imilatione et religiosortim viroruin devotione, dotniua sit non Urbis, se I orbis ; et ea consistentc cuncta prospere consistttnt, eaque dellciente cuncta decrescunl. Et sicut altius excellii, sic ventorum ac tempestatum tyrannidem facilius a se repellit; et quauto rertim mtindajiarum turbinc couqtiassatur, tanto lucidius ptirificalur. Beatae igititr memoriae papa H. migraute et viam uuiversa lerrac ingrediente, nos episcopi el cardinalcs G. cardinalem diacontira Saucti Angeli, virum honesttiin, nioribtis compositum, Deo Dcumqtie timentibits charum, in siimmum pontiliccm clcginius, iu ecclesiam Laterancnsem constipatum catervis fidclitmi deduximus, et in sede summa positum nos et infinila religiosornm turba honoravimus. Post hoc in palatium ascendimus, et qua? ex more geri soleut complevimus et omnia iusignia potiiifica'lia I I . papae, Calixti (papae Paschalis papae ^stiorumque praedeccssorum ei Iribuitnus. ilis vero circa boram tertiam rite peraclis, Petrus Lconis liora sexta. qua Judas Chrislum crucifixil, e| tcnebramm caltgo mundum involvit, cum suis conspiratoribus alque consanguitieis aliisque manifesto prelio conductis, ecclcsiam Sancti Martii lurribus fratrum propinquam, festinanter adiit, cappam r u beam indecenter i n d u i i , fictiliaque pontificalus insignia arripuit. Seqticnti atitem die ecclesiam Reati Petri armis petiit, machinis circtimdedil, tecta murosque fregit, homicidiis peractis et nimia rjumaiii sanguints etTtisione, sic cum improbis apostolorum principis intravit januas. Altera atitem die arniata nianu ad Lateranensem ecclesiam perrexit, fumo, igne, sangtiine eam violcnter invasit. Palatinm conscendil, ponles confregit, sedes pontificum cotttrivit, sacrarium beati Laurentii aperuii, qnae optiina sibi visa sunt diriptiit, ad propria se recollegit. Poslbac palladium, ht quo douiiiius noslcr papa Iiinocenlius cum Catholica Ecclesia residebat, aggreoitur. Vcrum equitibus et equis plttriinis amissis in confusione suae ignon.iniac domum

ttirpilcr rece«sit. Depraedali dite, quia ego v i d mundum. » Sperale in eo qul et deducet suos in porlum voluntaUs eorum. Exhortamur ergo fraterniutem vestram ut con- imperavit venUs et mari, et facU est tranquniitas serveUs Romanae Ecdesiae unitalero, et invicu vir- roagna, qui et vobis tranquUliUtem dabit et paceui» tote resisUtis Cirardo Engolismensi, qui manifesli CerU vero siUset securi de consilio et auxilio sanctae matris Bitnricensis Ecdesiae. VolunUrii enim sdiismatis ducem se et signtferum facit; qui modo a sumus, et paratot nos exbibemus IribulaUonibus tructibus suts cognosdtur, cum anlislites Lemovieensem et PicUvensem catbolice el canonice ordi- vestris footpaU, et supporUre onera vestra in chanatos, asedibus suis indecenter expulerit, cum in riUle. Quod si Girardos ille, qui per invasionem Burdegalensis Ecclesiae archiepiscopom nominari ccelum os suum posuerit, el evidenter impugnet Catbolicam veriutem. Nos autem excommunicationis facit, obedienUam a vobis requirit,in promptu babct sententiam, quam super eum et snper faulores ejus prudentia vestra quid ei respondeatis* Quam enim dominuspapa promulgavit, annunliamus et obser- subjecUonem v d obedienUam debeatis i l l i , qoein Catholica Eeclesia in Remensi eondlio pro scbivari praecipimus. Electionera quoque quam de eo jam excommunicato Burdegalenses derici feceruul, im- tmate damnavit et excommunicavit, et ab omni ecclesiastico honore depotuit? Praeterea quem couprobamus, et ne qufsei obediat prohibemus, etc. t u t non esse Catholicum, consut non esse canonice |V. institulnm. Ad eosdem. His et aliit rationibns canonids muniu prudenVrjLCaitcus, Dei graUa primas Ecclesiarum Aquiuniae, venerabilibus ac dilectis in Christo fratribus tia vcstra falsitaU impndenter obsistenti prudenler Catholicis episcopis Burdegalensis Ecclestae suffra-. resistat, et domini pap* Innocentii innocentiam sequendo, in Calholica unitale sineuUa muutione aut ganeis, salutem et benedictionem. Gratias agimus Deo pro vobis, diiectissimi fratres, tilubatioiie persisut, ot legitime cerUntes , et isqoe quia fides vestra annunliatur in universo mundo. p in finem perseverantet, et salutem aeternam raerca mini et coronam, qoia < non eoronabitur quis, nisi FacU esUs Ecclesiae Dei exemplum et specolom virlegiUme certaverit; » quia < non qul coepil, ted qui l o t i t et fidei. Renovata est in vobis sanctorum marperseveraverit, hic talvus erit.»Desideramus collotjrrom fortitudo. Aliis curvanlibos genua sua anle quium fralerniuUs vestrae, et cum nobit Deut opBaal, vos pro ftde Catholica fideliter dimicatis, et portunitatem dcderil, locum idoneum eligemus, e4 Deo praesunte virtutem, invenli eslis in fide slabiles, praenuntiabimus vobis. Yaleat in Christo sinceritat et in opere efficaces. Vos estis qoi fide creditis, et ore profltemini veriutem. Yos estis quos adversita- vestra, venerabiles ac dilectistimi fratres. p

lom lurbo non frattgil, qttos tribulatio vel angnstia

47

INNOCENTIUS I I P A P A .

46

L O T H A R I I n i IMP. C O R O N A T I O ROMANA. Anno 1133, Jun. 4.) {PERTZ, Monument. Germ. Hist. Leg. I . I I , p?g.8i.J

Sententiam in Anacletum papam a principibus regni prolatam ex Dacherii Specilegio t. /7/, p. 4S5, 480, el Schalenii Ann. Paderb. p. 730, qui apographo Baluzii usus est proponimus. Juramenlum a Lothario in toronatione sua prorstitum jam pridem a Baronio editum exscripsimus ex Cencii iibro censuum in Arcliivo Vaticano mbr. anni circiter 4400, fol. 1331. %

1N A N A C L E T U M

PAPAM S E N T E N T I A .

Lolharius Dei gralia Romanorum rex, rrgibus, A archiepiscopis, episcopis, principibus, ei universis Dei fidelibus, ad quos lillerae islae pervenerint, saluiem. Majcstaiis divinae dispensationi et consilio placuit nos paironvm ac defensorem sanctae ecclesiae Romanac statuere, ideoque necesse habuimus pro i p sius libcratione propensius laborare. Cum igitur ascitis nobis archicpiccopis, episcopis el abbatibus, principibus, ducibus, comitibus e l marchionibus regni nostri; episcopos etiam, comiles, et alios barones Italiae nobtscuin duccntes, bellico apparatu siipati, adUrbem proficisceremur, nuntiosschismatici illius Petri Leonis frequenter habuimus. Qui n i mirum cx partc illius justitiam praetendenles, ipsi in jus ire paralo non debere audientiam denegari, nec hostiiibus impugnationibus molestari, publicis clamoribus asserebant. Diutinis ergo eorum inlcrpellationibus provocati, idipsum episcopis et cardinaiibus, qui cum domno papa lnnocentio erant, significare coacli sumus. Ipsi vero, tamquam canonicarum sanctionum et institutionum ecclesiasticarum non ignari, universam Dei ecclesiam jam super hoc promulgasse sententiam, Petrum Leonis ac complices suosdamnasseasserentes, quoderaluniversilatis non debere privatum fieri responderunt. Nos autem idipsum cum patienlia supportantes, et patrem nostrum papam Innocentium ad Urbem curo gloria duximus, et Lateranensi catbedrae restituimus. atque in monte Aventino castr&rceuti fai- q mus. Ibique Petrus Leonis aures nostras, et principum nostroruro, per Petrum olim Portuenscm

episcopum, et per alios fautores suos prauendendo justitiam, sollicitare non destitit. Qui etiam, munitiones et obsides se nobis daturos ad siifficientian» pro servando judicio, et viva vocc et lilleris promiserunt. Pacem igitur sine effusionc sanguinis reformare in Dei ecclesia ctipientes, quaa nobis illi dixerant, fratribusquicum domno papa Innocentio erant per nos ipsos significavimus. Caeterum ipsi, utpote pacis amatores, de juslitia confidentes, tam personas suas, quam Leonis, et filiorum suorum,- necnon Ccnlii, Peiri Frajapanis, et Petri Leonis, et munitiones in manu noslra Iibere obluierunt. Adversa vero pars dies redimere cupiens, sub velamine frauduIenUrum promissionum nos aliquanto temporc a nostra inlentione retraxit. Tandem quia ipsi saepe commoniti, implere quod promiserant noluer u n l , tamquam failaces ct perfidi, el tam divin» quam regiae majestatis rei, cum Petro Leonis ejusque complicibus damnati sunt, et hostes a principibus nostrae curiae judicati, videlicet Nortberto Magdeburgensi canceliario nostro, et A. Bremcnsi (12) archiepiscopis c l D. Osemburgensi, B. Padelbronnensi, An. Brandenburgensi, et B. Parroensi,R. Albensi, 0 . Aslensi, 0 . Creroonensi, G. Yporiensi, episcopis, el abbatibus, Henrico Fuldensi, A l berone Noerohurgensi, et Luneburgensi : proceribus, Alberone et Henrico marchionibus, Otbone, Sigifredo vexiUifcro , Herimanno , Wilbelmo de LomeJlo, Gothone de Marcbuingo, Hildebrando, et Tancredo de Prato comitibus , el Alberto dc Caslello.

(if) Adaibero arcbiepiscopus Bremensis eral Deibardtis episcopus Osnaburgensis, Bernhardus Paderbornensis, Ansbelrous Havelbergensis.

PROLEGOMENA.

50

CORONATIO Anno 1133, Jun. 4.

Hoc est juramentum quod dominus rex Loiharius A 9° Lotharius rex promitto et juro tibi domino lempore heresis fliii Peiri Leonis domino pape I n - pape Innoeentio tuisque successoribus securitatem vite nocentio prestilit anie fores basilice sancli Salvatoris et membri et maie captionis, et defendere papatum et qoe Gonslantiniana appellatur, in die qua coronatus honorem tuum el regalia sancti Petri que habes manu est ab ipso Innocenlio antequam coronam acciperet, tenere, et que non habes juxta meum posse recupedomino Cencio Frajapane juramentum computante, rare. et Octone nepote suo ac ceteris nobilibus Romanis ibi extstentibus: E

t

N O T I T I A DIPLOMATICA IN E P I S T O L A S ET PRIVILEGIA I N N O C E N T i l I I . (Philippus JAFF£, Regestu Rom. pont. p. 538.) t

4 Bullae bujus pontificis ostendunt annos Incarnationis vulgares a?que ac Florentinos et isanos (13). Imliciiones quoque sunt modo Ponlificiae modo ConsUntinopoliunae (14). Sententia, qua utitur Innocentius, biec est: ADJOVA NOS DEDS SILOTARIS KOSTER 30,44, 47,65, 80, 85, 90, 93, 96, 101, etc

Subscripserunt: ep. Albanensis. . » » » > » > > pr. > > » » > > > > > >

Mathaeus . . Alberliis . . . Rodulpbus . . Johannes. . Drogo. . . Albericus • • Guilielmus . Stepbanus . . Theodewinus . Conradus . . Guido. . . . Egidius . . Imarus . . Anastasiae

a 2 Nov. 1130 ad 7 Nov. 1135 a I I Jun. 1136 ad 19 Apr. 114* Ortanus . a 10 Aug. 1132 ad 12 Jan. 1136 Osliensis . a 2 Nov. 1130 acf 4 Jun. 1133 a 11 Jun. 1136 ad 30 Nov. 1>37 a 9 Apr. 4138 ad 1 Mai. 1143 "aenestinns a 7 Aug. 1130 ad 30- Jan. 1137 a 10 Jan. 1140 ad 1 Mai. 1143 S. Bufinae. a 10 Jun. 1135 ad 6 Mai. 1140 Sabinensis. a 7 Aug. 1130 ad 1 Mai. 1143 Tiburlinus. a 2 Nov. 1130 ad 25 Mart. 1139 Tusculanus a 26 Jul. 4138 ad 1 Mart. 1139 a 19 Apr. 1112 ad 26 Apr. 1143 card. t i i . S. Petrus • . . a 7 Aug. 1130 ad 20 Febr. Azo. . . . a 8 Jan. 1135 ad 27 Apr. Itibaldus . . a 6 Mai. 1140 ad 21 Jun. • > SS. aposto orum . . . . Gregorius. . a 26 Jul. 1138 ad 17 Dec. » > S. Gaeciliae Goselmus. . a 2 Nov. 1130 ad 15 Jul. Goizo . . . a 3 Apr. 1140 ad 13 Febr. > > S. Calixti Gregorius. . a 29 Apr. 1140 ad 1 Mai. > > S. Chrysogoni Joannes . . a 7 Aug. 1130 ad 21 Dec. Bernardus . a 27 Jan. 1137 ad 5 Mart. Guido . . . a 10 Jau. 1140 ad 23 Febr, > > b. c.ementis Ubertus . . a 2 Nov. 1130 ad 2 Sept. Boetius. . . a 22 Apr. 1139 ad 4 Mai. > > S. Crucisin Ilierusalem . Gerardus . . a 20 Febr. 1131 ad 15 Dec. > > S. Cyriaci Rusticus . . d. 9 Mai. 1131 > > Equilii Petrus . . . a 7 Aug. 1130 ad 9 Mai. > > S. Eudoxiae Comes. . . a 17 Dec. 1138 ad 1 Mart. > » SS. Jobanniset Pauli. . • Lucas . . . a 8 Mart. 1132 ad 6 Mart. Hubaldus . . a 23 Febr. 1141 ad 19 Mai.

1131 1ir>9 1141 1138 1132 1143 1143 1133 1137 1143 1133 4143 1141 1131 1139 1140 1144

(13) Annos Incarnationis vulsares, die25 mensis Decembris; annos Incarnationis Florentinos, tribus mensibus post Nativiutem Chnsli; annos Incarnationis Pisanos novem mensibus ante Christi Nativiutem auspicantur. (14) Indictionis Constantinopolitanae initium erat dies 1 mensis Septembris; Caesareae sive Coostantinianav dies 25 mensis Septembris; Pontiticiae seu Romanae, dies 1 mensis Januarii.

INNOCENTU I I P A P J E

pr. card. t i t . » > » i i » » » » » » » » » > » » » »

»

»

»

>

>

> > » •

» > > »

» > > »

jac. card. » »

» »

»

»

» »

» »

>

»

t I

» »

»

»

i

»

» » »

» » »

S. S. S. S. SS. S. S.

5.

Laurentii in Lucina . Laurentii in Damaso. Marcelli Mariae fundenUs oleum Marcellini et Petri . . Martiniin MonUbus . Pastoris

• Anselmus. • a 7 Aug. 1130 sd 21 Jun. 1141 . Ivo . . . . a 26 Jul. 1138 ad 15 Jan. 4142 Petrus. . . a 11 Jun. 1138 ad 28 Febr/1159 . Baldainos. . a 7 Jon. 1137 ad 12 Apr. 1138 . Crescentius • a 17 Dec. 1138 ad 1 Mart. 1139 . Petrus. . • d.20 Febr. 1131 Gripho. . . a 17 Dec. 1138 ad 1 MarL 1139 Petrus. . . a ! 6 A p r . 1140 ad 15 Nov. 1142 S. Praxedis Desiderius . d. 1 Mai. 1158 Chrysogonus. a 7 Jan. 1139 ad 11 Apr. 1141 Hubaldus. . a 21 Jun. 1141 ad 26 Apr. 1143 S. Prisca) • • * . . . Gregoriu*. . a 18 Jun. 1135 ad 7 Jun. 1137 Aainerius. . a 10 Jan. 1140 ad 26 Apr. 1143 S. Savinae . . . . . . Stancius . . a 1 Mai. 1138 ad 30 Sepl. 1142 S. Stephani in Celio monte. Martinus . . a 23 Jan. 1133 ad 19 Mai. 1142 S. Susanme Petrus. . . a 12 Jan. 1138 ad 11 Apr. 1139 S. Vestinae Lictifredus . a 21 Dec. 1133 ad 6 Mart. 1140 Thomas . . a 11 Apr. 1141 ad 1 Mai. 1143 S. Adriani Guido. . . a 12 Jan. 1134 ad 11 Jun. 1138 Ubaldus . . a 6 Mart. 1139 ad 13 Mai. 1141 S. Angeli Gregorius . a 23 Mart. 1138 ad 28 Febr. 1140 S S . Cosmae et Damianl juxta templum Romuii . . • Guido. . . a 8 Mart. 1132 ad 30 Sept. 1142 S . Eustachii juxta templum Agrippae Vassallus. . a 13 Mart. 1135 ad 25 Apr. 1141 S. Georgii ad velum aureum. Oddo . . . a 8 Mart. 1132 ad 26 Apr. 1145 S. Luciae i n Orphea (al. Orthea) Stephanus . a 25 Jun. 1132 ad 10 Jun. 1135 S. Manae Ln Aquiro . . , Ivo. . . . a 7 Febr. 1137 ad 12 Apr. 1158 Pctrus . . a 15 Dec. 1141 ad 22 Febr. 1143 S. Mariae in Dominica. . • G.erardus. . a 28 Febr. 1138 ad 22 Fehr. 1145 S. Mariae in Porticu . . . Romanus. . a 7 Aug. 1130 ad 21 Mai. 1155 Chrysogonus. a 26 Mai. 1135 ad 17 Dec. 1138 Ribaldus . . d.22 Apr. 1139 Petrus. . . a l O J a u . 1140 ad 23 Febr. 1145 S. Mariae in Yia Lata . . Guido. . . a 2 Nov. 1130 ad 21 Dec. 1133 Hubaldus. . a l 8 J u n . 1135 ad 1 Mai. 1145 S. Nicolai in carcere T u l liano Jbbannei. . d.21 Dec. 1133 Qcttviauus . a 9 Apr. 1138 ad 15 Fcbr. 1143 SS. Sergii et Baccbi . . . Gregorius . a 7 Aug. 1130 ad 1 Mai. 1143 S. Tbeodori . . . . . Albertus. . a 20 Febr. 1131 ad 9 Mai. 1151 SS. VitietModesti. • • . Boetius . . a 7 Jun. 1155 ad 25 Mai. 1138

*.

R. E. diac. card. Gnido . . . . a 29 Apr. 1140 ad 25 Apr. 1142 » > » Thomas. . . . a 16 Apr. 1140 ad 23 Febr. 1141 » » » Haimericus • . d.27 Jul. 1139 i » > Goizo, Rainerius. d. 6 Mart. 1140 prior subdiaconorum sacri palatii Jacinthus d. 1 Mai. 1138 sacri palaUi subdiaconus etprior scolae crucis Baro d. 1 Mai. 1138 » » > Joahnes d. 1 Mai. 1138 • > Galganus, Monachus, Baldicio, Vulgarius d. 1 Mai. 1138 R. E. subdiaconus Joanncs Paparo d. 1 Blai. 1138 Pala* builae sunt p. m. Aimerici S. R. E. diac. card. et cancellarii. , . . a Jnnio 1130 ad 20 Maii 1141 Lucae S. R. E. presb. card. agentis vicem domini Aimerici ejusdein ecclesiae diac. card. et cancellarii (auuo 1137 et 1138; buliae 278, 291, 292, 293, 324, 331, 352, 334, 335* 53** 339,340.

Baronis capeUani et scriptoris. Gerardi S. R. E. presb. card. ei bibliothecarii

.

,

.

a 21 Jun. 1141 ad 15 Dec. 1141 a 4 Jan. 1142 ad 4 Mai. 1145.

55

ENSTOUE

E T PRIVILEGIA.

54

INNOCENTII H PONTIFIGIS ROMANI

EPISTOL^E

ET PRIVILEGIA

1. A aliis fidelibus Deo per regnum Teutonlcum constlAd Lotharium regem. — Conradum regni intasorem tutis, salutem et apostolicam benedictionera^ ab Honorio excommunicatum nunliant. Cerardo Diiectissimus Pater noster felicis memoriae Hocardinali legatio apostolica per Cermaniam confirfiorius papa vices suas dilecto filio suo fratri nostro matur. G . cardinaU presbytero, religioso siquidem et pru(ADDO 1150, Febr. 18.) denti viro, in Teutonico regno commisit. Nos autem, [MANSI, Conci/.. 1X1,450.] G[RECORIUS] , quondara S. Angeli oardinalis dia- divina suffraganle cleroenlia, ipsius inbaerentes vestigiis,ut opus sibi injunctum, Deo duce, perficiat, conus, nunc autcm, Deo disponenle, in ponlificem Romanum electu8,[GuiLL.] PraenesUnas,[MATTHAus] B. Peiri auctoriute mandavimus. Ipsum ergo apostolicae sedis iegatum pro reverentia B. Petri et Albanensis, [JOANAES] Osliensis, [CBUKO] Sabinensis, sanctae RomanaeEcclesiae benigne suscipite: ad baec episcopi et catbolici cardinales qui Romae sunt, frateroitati vestne mandamus, quatenus iUustri LOTUARIO \Uustri et giorioso regi, et sanctae Eccleviro regi Lotbario, quem elegislis, et de sua p n i siae catbolicae defensori ac speciaii fiUo, salntem et denUa et bonesute contlsi, in regem assumpsistis, apostolicam benedictionem. Diiectissimus Pater noster felicis memoriae papa g opem et consilium unanimiter praebeaUs : et quoHonorius, cum tota sancla catholica Romana Eccle- niam quod de eo a nobis factum cst, a praedecessora nostro felicis memoriae papa Honorio , et sancu sia, quoniam maximum fructum de persona tua Romana Ecciesia confirmatum est, mandarous vobis, spertTit sanctae Ecclesiae veuturum , quod de te qtiatenus ipsuro iroperii digniutem, et bonoris plefactum est auctoritate apostolica confirmavit, et in nitudinem suscepturum , ad apostolorum limina Conradum regni invasorem excoromunicationis senproxima futura hieme transmitttUs, et ut honorifice tenUam p r o m u l g a v i L Nos autem, ipsius inhaerenies et potestttive veniat, et pacem consUtuere valeat, vesligiis, quoniam de tuae fidei firmilate et justilia et Ecclesiara defensare per [vestrarum personarum, valde confidimus, per dilectissimum fratrem nostruni aicut oportuerit exhibitionem eumdem virilitcr adGerbardum, cardinalcm presbyterum , apostolicae juvetis. sedis lcgatum, prudcnUae tuae mandamus, quatenus Datum apud Palatium x n Kalend. MarUi. proxima ventura bicme ad sedem apostolicam veIU. nias, honoris ct dignitatis plenitudinem , operante Domino, susceplurus. Sicut ergo tantumvirum deccl, Ad A.priorem et fratres ecciesiaS. FrigdianiLucensis. (AnnoliSO, Mai. 6.) i t t munitus accedas, ut ct pacem statuere, et hostes [BALUZ., Uiscell. edit. L u c , IV, 589.] Eceleskc et i m p e r i i , suiTragante divina gratia, va- G IMOCESTIUS, servus servorum Dei, dilectis filiis leas subjugare. Causam Halverstadensis episcopi A. [ATTONI] priori et caeieris fratribus S. Frigdiani, prarfato f r a l r i nostro G[erhardo], commisimus, salutem et apostolicam benedictionem. Colonicnsi vcro archiepiscopo , pro quo rogasti, ut Quanto vos i n amore reiigionis ferventiores esse libi fidelior sit, episcopale oflicium indulgcmus. Datum apud Paiiadium [f. Palatium] xu Kal. cognovimus, Unto ampliorem de vobis fiduciam gerimus. Siquidem P. [Petrus] Leonis sanctam RoMarlii. roanam Ecciesiaro moKtur opprimere et servituti II. pcrpetuae subjugare; ideoque firrailatis vestrae conAd Germanos.—Gerardo cardtnali ieqationem apostosuntiam exborttmur in Domino, quatenus in fide licam per Germaniam conjtrmat. B . Petri et dilectione nostra tanquam viri catholici (Anno 1150, Febr. 18.) firmiter persisientes, navero B. Petri, quae roodo [MAHSI, ConciL.XVI, 429.) inter procellas fluctuat, ad porturo salutis profusii G . [GREGORIUS] quondam diaconus cardinalis , ad Deuro precibus reducaUs. nunc autem, disponeute Doroino, Romanus electus Datujn Transtmerim u Noh. Maii, P . , univerais archiepiscopis, abbaUbus, clero et

INNOCENTII II PAPiE 5« poribus tuis babcat Ecclesia bonorero suum, et in IV. rcge suo lactetur, et in gloria tua floreat et glorielur. Ad Lothanum regem.— Etectionem tuam canonicam Exaltentur in diebus tuis Catbolici, et opprimanlur ei iilegitimam Anacleti narrat. Archiepiscopum Rabaerelici, ut regnum tuum Deus exaltet, et inimicos vennatem miitere se ad itlum significat. tuos sub pedibus tuis bumUiei. Ad haec venerabilem (Anno 1130, Maii 11.) fralrem noslrum praefalum G. archiepiscopuui luae [MXNSI, ConciL X X I , 428.1 gloriae attenlius iommendamus , rogauies ut pro IMOCENTIUS episcopus, servus servorum D e i , di- scdis apostolicae reverentia eum beuigne recipias lecto filio L., iilustri et glorioso Romanorum regi, ct honeste pertractes. Omnipotens Doininus' incolumero le, fili cbarissime, cuslodiat, ei Ecclesiaa salutem et apostolicam benedictionem. • Quod excellentia nobilitalis luae studiosa et fer- suae curis fideliter invigilare conccdat. Gloriosam filiam nostram R. [Kicbezain] reginam ex itostra vens in fidejilale B. Petri semper exstitit et devota parte devote salulcs, eamque pro suscipienda impetlivinae bonitatis gratia personain tuam bonoribus rialis benedictionis plenitudine una tecum ad uos decoravit, atque ad defensionem suac Ecclesiae , et venire iuvitamus. statum imperii reformandum ad regni fasligia subiimavit, pracdcccssorque noster feiicis menioriac ^ Datum Transtiberim v Id. Maii.

55

9

papa H. quod te per multam utilitatem credidit Ec desiae profuitirain, electioncm de le ab archiepi- Ad archiepiscopos, episcopos, abbates et principe* scopis, episcopis, ac rcgni principibus faclam pro per regnum Teutonicum constitutos. (Anno 1130, Jun.20.) unitate Ecclesia? et regni InvioIabiJiter conservanda aiictorilale apostolica coufirmavit, el pro imperialis [Philippus JAFF£, Regesta vontif. Rom., p. 561, ex codice capituli Olotnucensis.] dignilatis pleniliidiue suscipieuda per dileclum i i Venerabilibus fratribus, arcbiepiscopis, episcopis lium nostrum G. [Gerardum] sanctae Romanae Ecrlcsiae presbyterum cardinalem te ad sedero aposlo- et dileclis fiiiis abbalibus et principibus per reguuin licam evocavil. Quo niroiruro humanae couditionis Teutonicum conslitutis, salutem et apostolicaiu beexempto, quod ego dignus non f u i , episcopi el nedictionem. Divina faclum dispositione minime dubitamus, Catholici cardinales me licel invituni, el rcniteiitem In Homanum pontificero unaniniilcr elegerunt. Qui- quod dilectum filiuin nostrum Lolharium, viriiin bus, utaiiteDeuro ioquar, nulioainbitionis bonore, utique Calholicum el juslitiae cultorem, in rcgein tiulla omnino praesumplione assensum praebens, sed vobis unaniroiter elegistis. Praedecessor siquideiu noster, felicis merooriae papa Honorius, pro unilaie* sola tot lantoruroque religiosorum viroruro , non absque gravi periculo contemnenda , compulsus Ecclesiae couservanda el stalu imperii in mciius obedientia, confisus insuper de oinnipoteutis Dei reformando, quod a vobis de co factum fuerat, aucloritate aposlolica confirmavit, ipsumque pro misericordia injunctum mihi oflicium ad bonorcm l>ei et Ecclesiae Romanae suscepi. Postmodo vero suscipienda imperialis dignitatis plenitudine pcr Pelrus Leonis, qui papatum a longis retro tempo- dilectum filium noslrum, lalorem pneseniium, ribus affectaverat, parentum violentia , sanguinis G[erhardum] sauclae Roroanae Ecclesiae presbyterum cfltisione, decrostatione sanctarum iroaginum B. cardinalem, ad sodem aposlolicam evocavil. Quo f e t r i cathedram occupavit, el pcregrioos, ac reli- nimiruni bumanae condilionis Icge rebus humauis giosoi quosque , ad apostolorum liroina devotionis cxempto, quod [qoanquam?] ego dignus non f u i , causa venientes, caplos el letris carcerum squalo- episcopi el Catholici cardinales me licei invitum et ribusacferreis vinculis mancipatos, faiue, siti diver- renileiiteui in Romanuro pontificein comrouniter aisque tormentorum generibos cruciare uon desinil. elegerunt. Quibus, ut ante Deuro loquar, nulla honoris anibilione, nulia oronino praesiimptione Sanguinem quoque nostruin,el eprumqui uobiscum sunt sitibundo pectore concupiscens, gladiis, vene- D assensuiu praebens, sed sola tot tantorumque rciino ac mulliinodis prodilionibus vitae noslrae insidia- giosorum virorum, non contemnenda compulsus obedientia, confisus insuper de omnipotentis Dei tur. Pro cujus saevitia comprimcnda , ct slatu tam Ecclcsiae quam imperii in niclius reformando, per misaricordia, injiinctum mihi ofScium ad honorein Dei el Ecclesiae Romanae suscepi. Poslmodum vcro praesentia scripla , el venerabilem fratrem noslruin ii. [Gualleriuro] Ravennalein arcbiepiscopuro virum P[elri] Leouis, qui papatum a longis retro lemporibus aflectaverat, parenluin violentia, sauguinis utique religiosuui, prudentem, omniumquc moruro boiiestate conspicuum, excellenliae tuae iterato efliisione, destructione sacraruin imaginum, beati mandamus, quateuus proxima hieme curo archi- Petri cathedram occupavif, el peregrinos ac religiosos quosdam ad apostoiorum limina devotiouis episcopisac regui principibusadnostrampraesenliani vepias impcrialis dignitatis plenitudinein , coope- causa venientes, caplos el tciris carceris squaloribus rante Domino, suscepturus. Sil itaque , fili cbaris- ac fcrreis vincuiis mancipatos, faroe, siti, diversisque torrocnloruro gencribus cruciare non desinit. Per hime, regnum iquni adjutoriuro regni coeleslis , ut praesenlia ilaquc scripta el cbarissimos fratres nof ost temporale regnum, quod longaevuro libi Domistros, G[erharium] sanctae Bomanae Ecclestac propus faciat, cum ipso sine line possis regnare; leuv c

57 EPISTOL^E ET PRIVILEGIA. 5* sbycerum cardinalem et Gualleruin, Ravennatein ar- j i judicio recipere. Adjicinius quoque ut quascunqut possessiones, quaecunque bona jamdictum raonaslecbiepiscopum, universitali vestrae mandando praecipimus, ut matri vestrae, sanctae Romanae Ecclesiae, rium juste et legitime possidet, aut in fulurum inodo cum maxime opus esl, pro posse vestro sub- concessione pontificum, largitione principum, oblavenientes, pnefaium filium noslrum, regem Lotba- tione fidelium, seu aiiis justis roodis, raiionabiliier, riiint, ad bonorem et servitium nostrum animare praestante Domino, poteril adipisci, quieta vobis et attentius studeatis, ipsumquc proxima bieme ad integra conserventur. Decemimus ergo ut nulli oinnoslratn praesentiam adducatis, ut de eo, quod fa- jiino hominum fas sit idem monasterium temere pcrcicndum fuerit. praestante Domino, faciemus. Ad hacc turbare, aut ei subditas ecclesias vei possessioues praefatos legatos nostros G[erbarduro] presbyteruro auferre, minuere, seu lemerariis vexationibus facardinalem et Gualteruro, Ravennatein arcbiepisco- tigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro puro, dilectioiii vcstrae attcniius commeiidainus, quoruin susteiitalione et gubernatione concessa sunt, quos pro sedis apostolicae reverentia benigne susci- usibus oronimodis profulura. Si qua igitur in fuMruin piatis et iionestc traclelis. Omnipotens Dominus ecclesiastica saecularisve persona, banc nostrae constilutionis paginam sciens, contracam temere venire sua vos protectione custodiat ct tam in praesemi quatii in futura suae vobis ubcrtatciii bcncdictionis I * tentaverit, secundo tertiove commonila, nisi satisfactione congrua emendaverii, polestaiis honorisaltribuat. que sui dignitate careat, reamque se divino judici» Datum Pisis xn Kal. Juiii. exislere de perpetrata iniquiiaio cognoscai, et a VI. sacratissimo corpore et sanguinc Dei et Domini ReMomsteria congregationis Valtisumbrosa recipiuudemptoris nostri Jesu Christi aliena flat, atque i n tur sub tuteta sedis apostotica: cum aliarum yraexlremo examine districlae ultioni subjaceal. Cuntiarum et induttorum confirmatione (Anno 1150, Jtm.) ctis aulem eidem loco justa servaniibus sii pax [CoCQUELINES, lOIII. I I , p. 205.] Domini nostri Jesu Cbristi, quatenuset bic fructum bonae aclionis percipiant, et apud districtuin JudiINSOCESTICS episcoptis, servus scrvorum Dei, diieclo filio ATTHO.NI Yallumbrosano abbati, ejusquc cem praemia aelernae pacis iuveniaut. Amcn, amo«i, ameu. successoribus in perpetuum. Datum Pisis per manum Aimerici sanctae Romanm \d boc universalis Ecclesiae cura nobis a provifrore omnium bonorum Deo commissa cst u l el re- Ecclesiae diaconi cardinalis ct cancellarii, auiio l i > ligiosa diligamus personas, et beueplacentero Dco ^ carnationis Dominicae millesimo centesimo tricereligionem studeamus modis omnibus propagare. * b i m o , indictione oclava, poolificalus vero domui Nec enim Deo gratus aliquando famulatus impcndilur, Innocentii I I papae anno primo. si non ex cbaritatis radice procedcns a puritate VII. rciigiotiis fuerit convcrsatus. Hoc uimirum chari- Ad Didacum arehiepiscopum Compostettanum. — De tatis intuitu, dilecte iu Domiuo fili Altho abbas, ramuneribut missis gratias agit. tionabilibus postulationibus aiinucntcs, Vallumbrosa( A n n o l l 3 0 , Aug. 2.) [FLOREZ, Espana sagrada, X X , 5 1 1 . j num monasteriuin, cui Deo auctore praesides, cuni ornnibus monasteriis sibi subjectis sub apOalolicae IKNOCEMTIUS episcopus, servus servorum Dei, vcsedis tutela et protectione suscipimus, el scripti nerabili fratri DIDACO Composlellano archiepiscopo, pagina noslri coininuuiraus, slaluentes ut omnis salulem et aposlolicam benedictionem. iiumunitas, omnis libertas, quae a praedecessoribus Pro subjectione et obedienlia B. Petro et S. R. E. nostris felicis meinoriae Victorc, Gregorio seplimo, a fraternilale tua iinpensa, et xeniis nobis a muiiifi Urbano, et Paschale, Romanis ponlificibus, praefato centia tua transmissis, dilectioni tuae gratiarum monasterio concessa est, fuluris perpctuis lcinpori- persolvirous acliones. Nos euim personam tuam bus firma tibi tuisque successoribus, ac Valluinbro- j vera in Domino charitaie diligimus, et pro reverensanae congregalioni, iilibataque permaneanl. Sane tia B. Jacobi apostoli, el amore luo libenier Componulii bominuin liceat conversos aut monachos jam stellanam Ecclesiam honoramus. Postulationes sidicti monaslerii, seu eliam lolius congregatioitis, ausu quidem tuas per nuntios M. archidiacouuro, el P. temcrario capere, vei caplos retinere, seu aliquibus prcsbylerum nobis expositas pro tempore novitatis faligationibus iufestare. Porro fruciiium veslrorum nostrae ex parte admisimus, et ubi scriptura opus decimas, quas ubilibel propriis sinnplibus labori- f u i t , aposlolica scripta direximus. Praefaluin autcm busque colitis, absque episcoporum contradiciione, presbyterum tuae Ecclesiae capeilanum, qui pro u l i velepiscopaliura niinislrorum, vel piebannrum,xeiio- litale Composlellaiiae Eccleshr. luoquc servilio piudocbio vcstro reddendas possidendasquc sancimtis. riuium laboravil, fraternitali luae alleuttus commen Liceal vobis eliam clericos, c saeculo fugieules, seu datnus. laicoe ad conversiouem absque cujuslibet conlraDatuin Januai iv Non. Augusli diclione snscipere, et qui se devoveri.il in vcstro cosmetcrio sepelire, et tam ipsorum quam caeicroruiu tidclium oblationes sine aliarum ccclesiaruin pncJ

50

INNOCENTU 11 PAPiC

60

A ceris roborasse, a te saepe repetitas per violentiam deVIII. tines. Per apostolica igitur scripta fraternitati tuae Ad eumdem. — De iniqua consuetudine decreto regio mandamus quatenus villas, et aliasB. Jacobi possescassata. siones praefato modo susceptas, jam diclo venerabili (Anno 1150, Aug. 2.) fratri nostro Didaco archiepiscopo absque difficttl[FLOREZ, ubi supra, p. 510.) INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, vetate aliqua reddas, nec ulterius contra cjus volunnerabili frairi DIDACO Compostellano archiepiscopo, tatem dctineas. Ad baec mandamus libi ut vota salutem et apostolicam benedictionem. fidelium, quae B. Jacobo per parochiaro tuam debenSancta mater Ecclesia, quae admodum i n spiri- tur, juxla antiquam consuetudinem, absque contratualibus sine ruga, et macula, et schismate, in uni- dictionedari et oersolvi pennittas. tatis perpetuae spiendore clarescit, ita i n temporaliXI. bus nuliis gravaminibus affici, nullius angariis perAd P[elagium] archiepiscopum firacarensem. turbari , nihii debet extraordinarium suslinere. (Anno 1130, Aug. 2.) Expedit enim ut omnis Ecclesia in sui statns prae[FLOREZ, ubi supra p. 510. rogativa immobUiter perseverans, libera et immuINNOCBNTUJS episcopus, servus servorum Dei, vef

nis ab hujusmodi vexatione permaneat. Pravum igilur usnm, et iniquam consuetudinem, quae olim in Compostellana B. Jacobi babebatur Ecclesia, quoniam post morlem Compostellani ponlificis redditus episcopatus in regios deducebantur usus, et viduala pastore etper longa tempora Composiellana vacabat Ecclesia, a charissimo fiiio nostro Adefonso rege damnatam, et regaiis decreti auctoritate cassatam esse gaudemus : quod autem constitutum est ut defuncto episcopo in ipsa Ecciesia, non protrahatur, sed libera fiat eiectio, laudamus et auctorilate apostolica confirmamus. Datum Januae iv Non. Aug.

nerabili fratri P.,Bracarensi archiepiscopo, salutem et apostolicam benedictionera Praedecessor noster felicis merooriae papa Honorius pro excessu et conteroptu S. R. E. quae in consecratione Coiirobriensis episcopi commiseras, ut praeterita Dominica qua legilur : Ego sum pasior bonus ad suam responsurus venires praesentiam, fralerniutem tuam per apostolica scripu vocavit: tu vero nec venisti/.nec responsales qui causam tuam agerent ad sedem apostolicam misisti : et quia Unturo excessuro praelerire nou possumus indiscussum, per praesentia tibi scripta mandando praecipimus, quatenus proxima B. Mariae Purifica* IX. tione super his ad nostram praesentiaro venias reAd archeptscopos et episcopos Hispania. q spondere paratus. (Anno 1150, Aug. 2.) XU. [FLOREZ sc6t supra p. 511.] Privitegium pro Ecclesta Papiensi. INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, ve[ SPELTA, Historia di Pasia p. 289. ] nerabilibus fratribus archiepiscopis et episcopis per INNOCENTIOS episcopus, servus servoruro D e i , Hispauiaro constitutis, salutem et apostolicam bene- venerabili fratri BERNARDO Papiensi episcopo, ejusdictionem. que successoribus canonice subsiituendis in perReges, principes, et alii Dei fideles pro peccato- petuum. SacrosancU Romana et aposlolica Ecciesia ao Ipso rura suorum reroissione, et animarum salute, B. Jacobo vota voverunt, et ut absque molestia solve- Salvatore nostro Domiuo Jesu Chriato caput et rentur annuatim statuerunL Ut era;o participes cardo est Ecclesiarum omnium constiluta, non dico ipsius beneficii e x i s U l i s , fraternltati vestrae per a capite membra disce do terUove comroonita, si nou satisfacUone congma nonico fine decidas, aut coneordiam et pacem comemendaverit, potestatis bonorisque sui dignitate caponas. Ad hoc canonicis et roonachis praediciarura reat, reamque se divino judicioexistere de pcrpetrata Ecclesiarum mandando prsecipimus ut quod a te iniqoitate cognoscat, el a sacratissimo corpore et consiiio pracnominatoruro fratruro judicaturo fuerit, sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jeso absque retracutione observent. C b r i s t i aliena fiat, atque inextremo examine distriDatum apud Clarum montem ( 1 8 ) u i Nonas Dectae ulUoni subjaceat. Cunqtis autem eidem loco j u

cembris.

( I S ) Annc 1130, quo. Innocentius II concilium apud Clarum montem celebravit

INNOCENTII II PAP/E

71

72

XXII. A rabili fratri VILCRINO Bittiricensi arcbicpiscopo, salulem et aposlolicam benediclionem. EccUtios S. Martini Nivernentit bona con/irmat. Qnerelam dilecli noslri Suggerii abbalis Sancti (Anno 1130, Dec. 19.) Dionysii adversus Her. Clusinum abbatem accepinm«, [Gall. Chritt. X I I , Instr. p. 340.] . INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci, quod ecclcsiam Sancti Martialis, de Sancto Desidcrato, et ecclesiam Beati Marini de Corciaco ci i n dileclo filio STEPHANO priori ecclesiae S. Marlini in Nivernensi suburbio constitutae, et ejus fratribus tam juste absiulerit. Nos igitur suam cuiqne servare j u stiliam cupientes, eidem abbati per apostolica scripia praesentibus quam futuris, canonicam vitam ibidem mandando praecepimus quatcnus tertio Kpl. Oclob. professis in Domino salutem. ad tnam praseiiliam veniat, pracfato filio nostro In eminenti apostolicae sedis specula disponenle Suggerio abbati de sua qticrimouia responsurus, aut Domino constituti, religtosis dcsideriis assensum sufficienles responsalcs transmittat, et tunc atidiiis praeberc, et tam ecclesiasticas personasquam eoruin utriusqtie partis ralionibns fratcrnilatis tuaediscreiio loca maxime quae religionis nitore coruscant a pravorum bominum debemus incursibus defensare. Hac praedictae controversiae, debitnm finem imponat, elc. XXIV. igitur ratione inducli, dilecte in Fomino fili SteAd Her. Clutinum nbbatem. pbane prior, luis rationalibus poslulalionibus clcmcn- B (Anno 1151?) ter annuentes, et praedece9Soris nostri felicis memo[DOUBLET, Hittoire de Saint-Denyt. p. 489.] riae papae Honorii inhaerentes vestigiis beati Martini INNOCENTIUS episcopus, scrvus servorum Dei, dileNivernensis ccclesiam, cui Deo auctore praesides, apostolicae sedis suffragio roboramus; per praesentis cto filio HER., Clusiuo abhati, salutem et apostolicaisi itaque privilegii pagiuam statuimus ut quascunque bcttedictioncm. Dileclus noster Snggcrius abbas Sancti Dionysii possessiones, quaecunque bona eadem ecciesia i n praesentiarum juste et legiiime possidet, aut in futu- advcrsum te conqueri non dcsistit, pro eo vidclicct rum concessione ponlificum, liberaiitate regum vel quod ecclesias Beati Martialis,de Sancto Desiderato, prineipum, oblalione fidelium, seu aliis juslis modis ct Sancti Marini de Corciaco ei injuste abslulcris. Eapropter per pncsentia scripta tibi mandando pncpoteril adipisci, firma tibi tuisque successoribus ct illibatapermaneanl.Inquibus haecpropriis nominibus cipimus quatenus tertio Kalendas Octobris veneraadnotanda subjunximus, videlicet duas ecclesias de bilem fratrem nostrum Bituricensem arcbiepiscopum Luciitiaco cum pertinentiis suis, capellam de Baefias, adeas, vel sufflcicnles responsales transmittas, juxta ipsius judicium praefato fllio nostro Suggerio abbatl ecclcsiam de Buciaco, ecclesiam de Moresca, ecclesiam de Coloncetlo, ecclesiam dc Bazolis, ecclesiam C satisfacere praeparatus, alioquin proxima beati Lucs de Spiriaco, ecclesiamdemonte Rumilionis,eccIesiam festivitate ad nostram pnrsentiam venias, eadem de S. Audoeno, confirmamtis etiam vobis donatio- super querimonia responsurus, etc. XXV. nem annonae quae in dedicationibns ecclesiaruin Privilegium pro abbatia Fontit Ebraldi oflertur a Promundo Nivernensi episcopo ecclesiae (Anno 1131, Jan. .0.) vestrae collatam. Ad haec corroboramus vobis eccle[PAVILLOW, Vie de Roberl d*Arbrittel p. 6-6.] siam S. Martini de Guiespcio cum pertinentiis suis, INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dilevidelicet ecclesiam Sancti Germani de Escaio, S. cla? inCbristo P. [PETROMLLJE] abbatissae monasterii Georgii de Scaduno, Sancti Laurentii de Onacho, S. Fontis Ebraldi, ct sororibus ibidem divino famulaiui Stephani, ecclesiam S. Hilarii, Sancli Symphoriani, mancipatis tam praesentibus quam futuris in perpcde Suency, cl S. Desiderii super Hicaunam ab codem tuum. fratre nostro Fromundo episcopo vobis concessam ; Quoniam siue verae cultu religionis, nec charitatis ita scilicet ut in ipsa B. Martini ecclesia de Gispeio, sicut in vestra ordo canonicus secundum B. Augu- unitas polest subsistere nec Deo gratum exbibcri, stini regulam futuris perpcluo temporibus inviolabi- ^ sicut expedit aposlolicae auctorilati religiosas persouas diligere et religiosa loca, tnaxime quae beati liter conservetur. Praeterea ecclesiam Sancti Leodegarii de Saxeis-Bordin vobis nihilominus coufirma- Petri juris existunt, et ad Bomanam spccialiter spectant Ecclesiam scdis apostolicac munimiiie confoverc. mus. Si qua ergo in posterum, etc. Ideoquc dilecta in Domino filia P. (Petronilla) abbaEgo lnnoccnlius Catholicae Ecclesias episc. tissa tuis juslis et rationabilibtis postulationibus Datum Disesiae per manuin Aimerici S. Romanae annuentes, monaslerium sanctimonialium Fontis Ecclesiae diaconi cardinalis etcancellarii, xiv Kalend. Jantiarii, mdict. i x , anno Incarnationis Dominicae Ebraldi sub jurc et prolectiouc B. Petri posilum, cui 1130, pontiflcatus domini Innocentii papae I I anno Dco auctore pracsides, ad exemplar praedecessorum nostrorum communimus et scripti nostri pagina roprimo. boramus; slaluenles utqiiaecunquebona,quascunque XXIII. posscssiones quae monasterium inprau>eiiliaruin Ad Vularinum Bituricensem archiepitcopum. juste etlcgiiime possidet, vel in futurum concessione ( A i i n o l l 3 1 ?) principuxa, libcralitate regum vel principnm, obla[DOURLET, Hitt. de Saint-Denyt, p. 489.} JNNOCF.NTIUS episcopus, servus servorum Dei, vene- tione fideiium rationabiliter auctore Deo polerit x

t

9

EPISTOLA ET PRlVlLEGtA. •diptsei laut iibt quam liis qtiae tibi in eodem regi- a Amsuriei de Mexlenttn : terram planaro et exempl* mine rcgtilariter successerint, Qrroa et illibala pcr- ex dono Nivardi de Metlino; et fratris ejus ac mauianeant in quilius Iwec proprlis nominibus duxiinns tris, conccdentibusuoc Nivardo de Satollia Ex •dnotanda : loctmi videlicet Brajerac cnm suis per* dono Rcnrici illusiris Angiornm regis, sexaginU tinentlis ex dono Aimerici prioris, et omnium fra- marcas de redditu ejusde Londria de Orma civiutis, trum ejusdem loci, concedeuie hoc Tolosano episcopo* et quadraginu marcas de firma civiutis Wintoniac. Locom Paradisi ex douo Fortis de Bic, et Amauvis Decernimus ergo ut nulli omnino bominum lieeat 4e Paradiso cunt uxore ettiliis suls, concedente hoc idem coenobium temere periurhare, aut ejus possesRaymondo Agennense episcopo : locum de Fontniils siones auferre, vel abtaUs rethiere, minuere, vel ex donocomitisf beobatdi concedente boc Bochardo temerariis vexauonibus fatigare, sed omnia integra Mehleifsi eptscopo: terram desertam, quant idero conserventur eorum pro quorum sustenuiione et ftucbardus Meldensis episcopus praefelo monastcrio gubernailone concessa sunt» usibus omnimodis proex dono coucessii. Locum de Fonlanis qui est in futura. Si qua igitur in futurutu ecdesiastica saeeularisve persona* banc nostraecoostituttonis paginant Petragoricensi episcopatu ex dono Bernardi Sancti sciens, conlra eamtemere venire tetiuverit, secundo Au»terit, el lleltae Cwberti, et Bovis c t m i ; necnon f

Arnaodi de Joncelia, ei HeKae ile Marollio, el Heliae B lertiove commoniu, si non salisfactione congrua tle Castellione, et aliornm phirium, conecdente emendavertt, potestalis bonorisque sui digniute VuHlefmo Petragoricensi episcopo: locum pontis careat, reainque se divino judicio existere de perpei r a u iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corporo et pontis Cainoui ex dono Fitkonis eomitis Aodcgavorum ; kxum Kremeiueex dono Eliae Thysi, et sanguine D d et Bedemptoris nostri Jesu Cbristi aliena fiat, aiqne in extremo examine strictae ullioni et Benedicti de Mauriunia et Bernardi de Parcelliano, stibjaceat. Cunctis autero eidem locojusU servantibus coocedetite boc Petro Xanionensi episcopo. Locura sit pax Domiui nostri Jesu Cbristi, quatenus et hic Cerasorum ex dono Gotfredi vice-comitisToarcensis, fructum bonae actionispcrcipiant, et apud dislriclum et uxoris ac filtorum suorum, concedeute Iioc Ainierico Uerberli fifto; necnon et decimas frumcntatto- Judicem praemia seternae pacis invenianL Anien. Ego lnnocentius Caibolic* Ecclesiae episcopus. uum ejusdem Goflredi vice-comilis, quae in proprieDatum Sumpis anno Incaruationis Dominicss uile sua e r a n t . . . . . Locum Porcariae ex dono 1 1 3 0 , pontificalus atilem domini Inoocentii papae I I ioannts de Bellomonte, et decimas molendinorum suorum atque cellarii, suis concedentibus filiis ; lo- anno i . cum VaUicuarum et ierram Villae-Novae ex dono BoXXVI. dulphi Maliclavelli, IderU de Mirobello, concedenie hoc Vuillelmo de Pinetlis; locum Capreolonnn ex Ad Petmm Delloracenseat episcopum ei eanonicos.— «iono Carbonelli de Cbenlche ; locum Jarrhje, ex Vetat nt monackos S. Luciani mottstent occasione pattdlorum quoiab eis exigebant, et ob alias cautat dono Guilleltni de Mirobelloel Gani fratris ejus ; iodonec ipse venerit utriutque partis rationes audicum Ascai ex dono doronae Remfredis, et Arraudi, et iurus. Beloti deClaris-vallibus, Ribolelll de llaja, ct fralris (Antio 1 1 3 1 , Jan. 2 7 . ) s u i ; locum Fontis-Alerti ex dono Alexatidri de Pe[D. B O I W B T , lom. XV, p. 3 7 1 . ] cenaria, et Alexandri de Herbergamento ; locum ftegreperiae ex dono Mauriiii Ptielli, et Direx d* INNOCBNTIUS episcopiis servus servorom Dei, veneVallicula ; rocum Asinornm ex dono Cuidouis PicUrabili P [CTRO] episcopo ct dileclis filiis canonicls viensis, el Gaufredi Malumroinat, el ex concessione Belvacensibus, salulem el apostolicam benediclioRolandi Savaricii et sorortsejus et Goffridi dePocejo, et Gisleberti de Losduno, et Aionis filii ejus, et Gi- nem. Veniens ad nos dilectus filius noster S [ERLOJ, raodi Berlai. Locum S. Karilefli, ex dono Kalonis de Blazonio, el ea quae ad ipsum locumperiinent, do- aboas monasurii S. Lucian i,questus estquod contra naU cidem monaslerio Fontis-Khraldi a Goffredu de priviiegia a Romanis ponti licibus, a regibus etBelva* Doc, ct Griscia matre ejus et Pltilippo de Blazonio ; censibus episcopis monast erip suo collau, locum locuui Malthac ex dono Alberici de Montc-Joanue, ipsum multis et variis exact ionibus infestelis. Eapro* boscuin, terraro, qux est juxta illud, et inoleiidiiium pter universiuU vestrae praecipimus qcatenus lam ex dono Ogisi, et Offredi fratris ejus ; Jocum Valen- praefatum Seiionero abhaiem quam monasterium tbai douaturo ab Aimerico de Passavanl, et Rainaldo sibi coinmissum, donec ad partes vestrasprocuraiite Domino veniamus, in pace dintitutis. Cum autem de Senzajo, el Petro Blojo; locum Ramonariae ex doiio Goffredi UrseUi, et Guillclmo Sanloiiensi donau praeseiiles fuerimus, audi tis utriusque partis ratioafjnc concessa ; locum Colungenliarum cx dmio nibut, quod justum fuerit, inter vos, suffragante gratia, sutuemus. A i vero fer opero quoties ab Aaleib, et Alberici filii ejus, et qttidquid in emlem loco Adam filius Garini habuit, ex dono ipsius vobis abbate et fratribus praedicti roonaslerii adversus com:essum; Pbilippo fratre ejtts et Goffredo vice- parochianos tuos queRelam acceperis, postquam a lecoramuniii fuerint et non resipuerint, debiUm romite, et cum uxoreet filiosuo Petro idem conee de cis jusUUam facias, neque occasione pastillodcutibus, et quidquid est in loco Sibrei, ex dono 2 PATOOL. CLXXIX. C

D

INNOCENTH II PAPiB

75

7«

Tiini(18*)quosabeise\ig]tis,usquediiminnoslra tcr- / , larisve persona, banc nostrae c o i i S l i l u t i o t t i s paginattt minetur prne. ciiiin, nllnm ois niolcstiam inferatis. s c i e n s , conlra eam lemere vcnirctentaverit, secundo terliove commonita, si non satisfactione congroa Dalnm Provini, v i Kal. Februarii. emendavcril, polcstatis lionorisque sui digniiate c*XXVII reat, reamque se divino judicio de perpetrata i u i Onniia bona ecclesia: Sancla? Mariasde Belloloco co/ifirmal et sub tancw sedit aposlolicce pairocinio sws- quilale exislere cognoscat, et a sanclissimo corpon* cipit. nc sangniue Dci el Domini nostri Redemptoris Jcs:i (Anno 1131, Febr. 14.) Christi aliena fial, atque in exlremo examine d i s l r i [HUGO, Annal. ord. Pwmonstr. I , 254.] ctae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco INNOCENTICS episcopus, servus servorum Dei, dileclo jura servanlibus, sit pax Domiui nostri Jesti Christi, qiiatcnus ct bic fructum bonae actionispercipiant, et f i l i o O o o N i abbali ecclesiae SanclaeMariae de tielloloco, qme super Albam fluvium sila est, cjusqtie succes- apud districlum Juiiicem praemia atcrnae pacisinve» niant. Amen, amen. soribus regulariter stibstiluendis in pcrpeluum. Ego Innocentius Catbolicae Ec< lesiae episcopus. Ad boc universalis Ecclesiae cnra nobis a proviDalum Cataiauni per manum Aimerici sancta* soro omniuin bonorum Dco commissa esl, ul et religiosasdiligamuspersonas, et bcne placente Deo * Bomanae Ecclesiae diaconi cardinalis ct cancellarii, religionem studeamtis modis omnibus propagaie. decimosexio Kalendas Marlii, indictionc ix, lucarnaQuapropter, dilecle in Domino flli Odo abba», vene- lionis Dominicae anno 1 1 3 0 , ponlificatus auteu» rabilis fratris nostri Hatlonis Trecensis episcopi domni Innocenlii I I papie anno secundo prccibus inclinati, tuis postulalionibus clcmenter XXVIII. annuimus, et Beatae Mariae ecclesiam, cui Deo auAd Didacum Compostellanum epitcopum. c t o r c prxsides, apostolicae sedis patrocinio coinmn(Anno 1 1 3 1 , Febr. 16.) nimus, siaiuentes ut qnaecunque bona, qoascunque [FLOREZ, Espana sagrada, X X , 5 2 1 . ] possessioncs eadem ecclesia iiipraeseniiartim juste INNOCENTIUS cpiscopus, servus scrvorum Dei, ve~ et legitime possidet, aut in fulurum concessione nerabili fratri DIDACO Cotnposlellano archiepiscopo» pontificnm, largitione principum, oblationc fidclium seu aliis justis modis, procuranie Domiuo, potei it salutem et apostolicam bencdictionem» c

1

adipisci, firma libi tuisque successoribus, et illibaia pcrmancant, in quibus bacc propriis nominibus d i i ximus adnotanda, territorium videlicet in quo prae- ^i fata illa ecclesiaconstructaest, et aquam a Gessenna -villa nsque nd Juvaiuzeum cum banno ab Airardo. quondnm Bregnensi comite, praenominaiae ecclesiac concossam, sane in toto comitaiu Bregnensi juxta qiiod a praedicio Airardo et Gualtero (iiio ejus Bregucnsibus comitibus staiuium est, et in perlincntiis • oppidi Beliefortis, pecora fratrum ipsius loci libera pascua tam in nemorequam iu campeslribus babeaui. Porro capellam quae conslructa est in nemore Dcr vcnsi, a ftlio noslro Simone domino Caslri Bcllcfortensis, ei Amelina quondam matre ejus pnedictm JScclesiae donata, usuaria et iu nemoribus ad r p - u m ^astrum perlinenlibus ad focum facicndtim etcactcra iiecessaria,el Rosteramcumappendiciissuis c x duno Guaruerii militiset Mainardi fratrisejus, el Vendo- I ) lium et terras Darzeicurlc eidem Ecclesiae in p e r p c * tuum confirmamus. Decimas anlem laborum qnns pra-dicli monasterii fratres propiiis sumplibus excolunt, iiulltts ab eis praesumal cxigere. Deccminius crgo ut nulli omnino bominum liceat praefaiam ecclesiam lcmere perturbare, aul c j u s possessioncs auferre.vel ablatas retinere.minuere, vei temerariis vexalionibus fatigare, sed omnia integra conserveutur eorum pro quornm gubernatione et stistentaiioue concessa sunt, omnimodis usibtis profulura, salva nimirum dicecesani episcopi debita juslitia et revercntia. Si qua igilur in fuiurum ecclesiastica saecu-

Praedecessores nostri apostotici viri Romani ponlifices personam luam, el Composielianam Ecclesiam, devotam B. Pclri sanclaeqtie B. E. Aliam, dilexcr u n l , cl nos ipsorum vcstigiis iiihilomiuus volim u * inbaerere, ac preces tuas in bis qtiae possumus c t debemus, admitlere. Statum igittir Ecclesiae et noslrum tibi tanqnam Catholico viro, el familiari a p o stolicae sedis amico, duximus inliinandum. Celcbmto itaque solemniter apud Clarum montem praeteritis B. Martini oclavis concitio, charissiuins filius uosier Ludovicus Francorum rcx, apud S. Benedictum super Ligerim nobis laetanter occurrit, et inde tisque ad civilalem Aurelianensem, nos animo jucundo deduxil. Postmodum vero illustris rex Anglortim Ilenr. apud Carnotuni praesemiam suam huiniliier nobis eshibuil, el suum consilium et auxiiiiim ad Ecclesiac liberatioiiem promittens nobis et fratribus nostris de bonis suis solalia minislravit. Pcr«iclis itaque ctim praefotis regibus quse aJ utilitatem Dei spcciare cognovimus, Leodium propcramus : ibi enim gloriosus filius noster l scripsi. cando, utile duxintus consilio fratrum nostrorutu Ego {Jbertus presbyter cardinalis tlluli Sancti episcoporum ct carditialium proxiina B. Lucae fesliClemetitis sobscripsi. vitate Remis praesianic Domiuo conciUum celebraEgo Austieus presbyter cardiiialis Utui Sancti re. Jdeo fralres ct filios nostros archiepiscopos, Ciriaci subscripsi. Ego Gregorius diaconos cardoralis litoli iSanoto- episcopos, abbales, et alios religiosos ac sapieoles «rirosAlamanniae, Lotharingiae, Franciae, Northraanruin Sergii et Bacchi srtbeewpsi. Ego Ajbe*us diaconus cardoialis Ululi Sancti niae, Augliae et Hispaniae convocare decreviraus. Pcr praesentia igitur scripta el cbarissimum filium ncTlieodori ttfbseripsi. Ego Wfltelmus diaooaos cardinatis ajtuli S. 11 ariae strjim G. sanctae R. E. subdiaconutn fraierniiatitua. mandando praecipimus, quatenus oinni occasioue l i i Via Lata. Datuin ftahomagi p«»r mamim Ahnerici,sanctae remota praefato termino ad iiostrani praesentiam Romanae EccJesite diacoui •cardinalis et canoellarii, venias, tit luo et aliorum fratrum nostroruro freti septimo idus Maii, iiidiclione nona, Incamaltonis consiiio valeainns, et crrata corrigere, el quae ad Domifricae anno 1131, penttffictttis domini lonocen- bonorcm Dei slatuenda fuerinl suffraganle ipsius gratia stabilire. Praediclum vcro filium nostrum tii I I papx anno «ecundo. G. qtiem paternoe aflectionis brachiis amplexamur, XLV. Ubi, queui specialiler diligimiis, atieutius commenDomut hotpitalit Falt$rna?, auensu flenrici Auglorum regi$ a Gonfrido eondito?, prolectionem susci- dauuis, rogantes tit eum* pt o rcverentia B. Petri, et pil potsestionetque confirmul. cliaritate nostra benigne rccipias, et boneste pcrtractes.

B

Dal. Belvaci xiv Kal. Junii. [Ntutttria pi«, p. 751 ] . lififOCEirrios episcopus, servtis servorum Dei, d i XLVII. I m o filio GonnuDO, saiotent et apostelicaro benediAd abbatem Cluniacen$em Petrum. — De cenlum ctionem. nxarcis in Anglia ab Denrico rege datit. ( A n n o i i 3 l , Maii 20.) fix injuncto nobis a Deo apostohitus officio, reliIMANSJ, Concil. X X I , 407.] giosis desideriis debemns assensum praebere, ut I I oejts devotio celerios s o r H a t t t r euectitm. Quocirca, INNOCEKTIUS episcopus, servus servomm Dei, dtdthtcte in Dommo Mi GonfrHle, tuis poslulaliombus lecto lilio PETRO Cluiiiacensi abbali, cjusque succcsciemerrter annuimus, ei hospitalcm domum dc Fale- soribus regulariicr substituemlis, in pcrpetuum.

EMSTOLJE E T PRIVIU&IA.

Donationes et beneficia quae ad sustenutionem A lectis filris clero et populo Alrebaleusi, safcifem e l fratrrjm a regftos, principibas et aliis jtrris reKgioapostolicam benedictfonem» nis amatortbos sacrosancil» prsestantur ecclesii», Venientem ad iios venerabiltm fratrem nostrum tanquam ea qtrae divini juris effecta sunt, avetoriiato Aivisam episcopum vestnim debiu cbariuie susceapostolica vokimus cemmuuteare. Per praesetrtis ita- pimns, ipsuroqoe cum gratia sedis apostolicne f t que scripti paginam, donatioiiefn a clfarissimo fibe litterarum nostrarum prosecutione ad v o s duxiintts nostro Henrico illostri el glorioso Anglorum rege d * reoiUteodom. UniversitaU* iuooe vestrae per pra> cenUun marcis argenti per annos singulos Clonia- sattia scripla roandando praecipimQS quatenoseum censi monasterio persotvendts factam, sexaginfc* benigne recipiatiset honeste tractetis, e t q u e u u videlicet in tclonio Londomensi, et quadraglnu irr qaam preptio pastori et animaram vesirarum efritelonio Lincolniensi, apostoltcae sedis ptrocinio r o scopo obedientiam et reverentiam bumHiter deferaboramos. Haec aotem donatlo apod Rotbomagom tis, ad reouperandas qooqtie poasessiooes Eccleshe, ab eodem filio nostro Henrico rege, Incamalionis quss distractae sunt, et pacem reformandam ac raDominicae anno 113!, indiclione i t , mense Matov piores coercendos, sicut boni aedevoti HKi, ei a u x i die Dominica in nostra ct fratrom nostrorum prae- Heni unanimiter praebealis. sentia facu est, GuHlelmi scilicet Praenes.ini epi- B Dala Gompendii xiv Kai. Jntti. scopi, Joannis tituii S. Cbrisogorti, Hombertt S# XLIX. CJementis, Ruslici S. Cyriaci, Gozelini & Caecilia?, Cualtero abbati S. Vedasti praacipit ut Alviso epucopo prcsbyterorum cardinalium ; Gregorii SS. Scrgii et Atrebawui obediat. Bacchi, Aimerici canceJJarii, Guidonis S. Mariae in (Attno 1131, Jsn.) Via Lata, dtaconorum cordbialtmo; Otdegarii Terra* [BALUX,, ubisupra p. 164.] concitsis, Hugoms Rotbomagensis arehieptsroponim? bifOCEHTtSs episcopus, s e r v u s servorum Dei, d i Gaufridr Carnotensis, Joannis Lexoviensis, Joannis lecio fllto GUALTESO abbati Saneti Vedasti. salotetu Sagiensis, episcoporum; Bernardi ClaraevaJlis, Suge- et apostolicam benedictlonem. rii S . Dtonysir, Bosonis de Bacb©> abbstom; GuilIn sede juititiae a Domino constitutr ita aocters lelmi ccrottis de Warena, Roberti flfii ipsios regis Domino debemus nostra defeiidere ut tmieuique Eccomitis de Glocerio, Roberti de Sigillo, Roberti de ciesiae sua jsra serventur. Juxla paiernoram qaoqt* Laha,Rabelis canierarii de Tanearvflla, Nahelis the- eaaonum sanciiones uon Untum a nobis coaventi sanrarii, HaaJonis prioris Santli Osquakii. Decerni- qood potestaiis est fieri, sed potius quod rauanis mus ergo ut nolH omtiino bommum llceat pnefatum ordo exigit singttlis exhiberi. Hujus ergo oonatdent* monasterium super eadem donaiione fuluris tem-» ^ tiools intaitu dileciioni Uiat per praeseotia scriptasoribus infestare, aut eant auferre, minnere, vel matidsmos et mandando pnecipintus ot qoemadmoaosu lemerario fatigare; sed inlegra cooservetttr, dum per praedcoosoorum nostrorum Urbaui, Paeorum pro quorom gubernatione st suslentatioue aebalis, Calixti* Romansram ponlificum, prtvilcceoeessa est ttsibus profutura. Si quia igitor in pogia sutotum est, el per nosiasos postmedum i u n o sterom ecetesiastica ssBcotarisve persona tianc nostrai vatum, venerablH f r a l r f i nostro Alviso Aircb^tensi coiulrmationis paginam sciens, e t c episeopo canonicam subjectionem et obedies tiam Egs Innocentios Calholicae Ecclesi» ep. sobscripsi * deferas* Ego GoiUelmos Proenestinos epJsespos* ssbscrip. Ego Joannes Ostiensis episeopus, sabscripsi. Ad Bugonem Rbthomagensem episcopum:— Petit pe+ Ego Guido Tiburcios epiacopns, sabscripsl. cuniarum subsidia corrogari ad reparandam Xovio* mensetn ecelesiam, inoendio cum domibus efiseojd Ego Gregorius diaconus eardinalia S8. Sergii et et canonicorum combustam* Baccbi, subscripsi. (Anno 1131, Jun. 27.) Ego Joannes l i L S. Chrysogoni presb. card. subscripsi. D |D BOCQCET, Recueil, toin. XV; p. 372.] 9

Ego Ulbertns t i l . S. Clementis presb. card. subscripsi. Ego Goselinns presb. card. l i t . S. CaeeiHas, sobscripst. Datitm Belvaci per mannm Aymerici S. R. E.dtac card. el canceHarii, x u i Kalettd/ Jutiii, indict. x i , Incamaiionis Doutinicae an. 1131, poulificatus vero iloti.ini Innocentii papaeil anno n . XLVIII.

Cicro ei populo Atrebatensi Alvtsunx episcopum commendat. ( A n n o U 3 i , Jun. 18.) [BALCX., Misceit. I I , 1 6 4 . ]

bciocEiiTius episcopus, servus servorum Dei, di-

INMOCENTIUS e p i s c o p t t s , s e r v u s servorum Dei, vo-

nerabilt fratri, HEIHUCO [corr. IIDOOMI} Rotbomsgensi archiepiscorK), e p i s c o p i s et dilectis filiis abbalibus» clericis, baronibus, et aiiis Dei fldelibus per Rotbomagensem provinciam constitutis, saiotem et •[*> sudicam beaediciionem. Utilis est et gratiosa atlmodum videri debet apud genus btimanum baes commiiiatio, ubl pro tempo* ralibus a e l e r n a , pro iransiioriis immuUbiiia c o u f e r u n l u r . Dalor eiiim et remunerator omnium b o i t o rum Dontinus, sub c t i j u s jnrisdiclione et d o m i u i o o m n i a c o m l u d u n l u r , b o n a m voluntatem irremtiner a t a m n o n d e s e r e n s , depleiiitudinc abundanlixsua; p r o m i n i i n i s m a x i m a . et pro lerrenis p r a e b e r e ca>

10# M 1NN0CENTH I I PAPiF kstia consoevit. Caeterum, quid apnd Noviomura, / surottnt. Cum enim canones et sacne leges prolMpeccatis exigentihus, nuper contigerit; qtiomodo beant laicos, quantumlibct religiosos, res ecdesiavepiscopalis et maler eeelesia cum domibus episcopa- sUcas admiuistrare, et officiales sive oeconomos non permitunt in ecclesiisconstiUii nisi clericos: si qnis libus incendio(22) snnt concrematse, dilectionem talia praedia, possessioiies ecclesiasticas, vel reddivestram non credimus latere. Qoia igittir umae calamitati misericorditer compati et pieutis intuHu tus divinis rebus desUnatos, ausu sacrtlego detinere fraterna suffragia ministrare debemus, universila- praesumpserit, ut spiritus salvus sit, anatncmaits est tem vestram per praesentia scripta exbortamur in sentenlia feriendtis, el a corpore ac sanguine DomiDomino, atque in remissionem peccatorum injungi- ni separandus. Verum nullus debet in archidiaconum eligi, nisi prius fuerit diaconatus functus oflkio. t n u 8 , u t , ad pnefatam ecclesiam ad bonorem et servitium Domiui • reparandam, de facultatibus Qttod si quisquam laicus, aviditale rerum ccclesiavobis a Deo collatis soiatia transmittatis, qoatenus sticarum, boc sibi nomen vindical, non debet ar* cbidiaconus sed arcbidiabolus appellari. Porro cerctitn Psaknista veraciter decantare: Domine, ditexi tissimi juris est Ecclesias Dei non baerediurio jttre decorem domut tum et loeum habitationii giotimtuce (PsaL xxv, 8), atque in ccelesti patria cotons im- aiiquem, non secundum carnem successorem expemarcescibili, praeslaotc Domino [donari], valeatis. * ' tere, sed ad sui regimen et oflkiorum suorum dispensaUonem honesUs, sapienles et religiosas perDatum Crispiaci v K a l Julii. sonas exposcere: honor nainque ecclesiasticus non Ll. est sanguittia, sed meriti. Si quis igitur praebendas, Ad Hugonem Rothomagentem archiephcopum.—Horpra^posituras, capellanias, ecclesias, aut ecclcsiasiica tatur ut varia coerceat flagitia. oflicia jitre successionis exposlulare praesumpserit, (Anno 1 1 3 1 , Jul. 2 6 . ) optalis dignitaUbus careal, et gravi poena pro Uutis [MANSI, Concil., X X I , 4 2 1 . | exccssibus percellalur. Ad certitm quoque Ecclesias INNOCENTIUS, servus servorum Dei, venerabili frat r i HCJGONI Rothomagensi archiepisropo, saiutem et titulum debet quis in presbyterum ordinari: cujus pcrpeluo desUoatur servitio ab ea non rccedat, nisi apostoiicam bcuedicttouem. pro communi uUliute suas praclatus ad alia translcQui io Ecclesia Dei praesiflens nomine censetnr rat. Sacris est canonibus obvium, et locationi ac episcopi, studcat ut aclio sua conveniat nomini; si enim, cum potest, alios ab errore non revocai, se- conductioni rerom forensium proximum, comluctiipsumerrare demonstrat. Consenlire namque videtur tlos et mcrcenartos prcsbyleros, quasi ievissimot crranli qui ad resecanda ut corrigi debeant non ^, iiansfugas et volatiles, ecclesiasttcis serviliis raancipari. Presbyier aulem, post assnmpUm animarom eoncurrit. Coitsetttirc est. cnm qni posset redarguere taceat vei adulclur. Sed quid prodesi alicui siio curam, si ad synoduiti, ubi de flde, de moribus, ei errore non poihii, qui consensum praesiat erranti? ordioc peeniteniiae debet instrui, vocatus noo iverit, Sacerdos igttorans lcgem ipse se argtiit sacerdotem etse aliqtta constieiudine excusare contendit: qnia non esse ; sacerdotis enim est scire legem, et ad se pasloris et fratruin praesentiae subtrahil, flagiinterrogaiionem respondere de lege. Si scit, agno- tbrtiin cumtilom, quorum timore pneseniare so scat se nonesse rustodem cbartarumetelementorum judici embescit, ipsemet sibi inesse insinuaU Ibae legis, sed animarum : servus siquidem qui lalentum cnim lantum consuetudines quae ncc raiioni, ncc a Domino siisceptiim in sodario reponit, mnltiplici- canonibus coniradicunl, observari mercnlur. Tales ter vapulabit. In provincia Norlhmanniae,ciijiissp?ri- igitur cl Um prasumptorcs presbyicri Ecclesiac administraUone priventur, a cujus tiniiatc se dividuut. tualis adiiiinistratio libi, charissime frater, est a Deo comniissa, multa mala, proul acccpimus, pul- Ad haec certum est quoniam eccicsiasiicum benetilulanl, quae in aitis locls vel omnino non fuerunt, cium non debet esse furlivum, et quisquis non consentienle cpiscopo ad ordinent provehilnr, ipse vel sunl destiettidiiie obumbrata. Novae siquidem causae nova dcbettir sentetitia, el novis morbis no- ] I sibi causa est probans ct maiiifcsta tti ultcrius mm vam discretus medicus adhibet medicinam; qui n i - dcbcat promovcri. Admiitaniur igitur ad sacrum ormirum, si non senserit emoliimeitltim (bmenti, ue diitcm quibtts naliilium, moruni, ct sialtts dignitas tota ptttrescat compago corporis, incisione vel cau- sulfragattir: qni cnim absquc lcgitiuio sunt inatriterio depellanlur. Pravum uliquc cst ct deieslabilc, ntonio procrcati, juxta icges vttlgo couccpti, quibus el digna animadversione plectendum, quod in opi- iiiccrtus csl paler; vcl spurii, id cst, siue patre lilii scopalu Rothomagensi qtiidam laici jura srbi cpisco- appcllati * nisi pcntiissioue imperiali solemnitcr i n palia usurpare, altariutn obiationes aufcrrc, ccclc- dulta, ad palcrnam successionem noh admittunlur. Qui aiilcm palerna h.ereuiiaie indignus jttdicatur, ne siasiicos redditus occupare; quidam etiam, quod inoitsiruosum est, se archidiaconos noniiuarc prae- lanquam Dci n.inistcr indcbite ofliciis ecclesiasticis %

1

(22) Pscttilo Roberlus dc Montc,a Pistono cdilus, ail aimutn 1 1 3 1 , a i l : ( Ecdcsia pcue S. .Mariac iu cpj^copatu, lolaque pene civitas Noviomciisis iuccndio conflagrovit, jtisto (uifcrliir) iufnrtiitiio, qttia suninitini potiUficein Inuoccntittin vcrbis irrisoriis

mnlii exhonoraverunt. i Idcm habct Guillclmns Naugitis in Cbronico. Vcrtitn liaticcalninniamoptiitto rcftilal Vassorius in Aunalibtts Noviomensibus, nec quidquam talc suspicari Miiit limocenlii epislola.

401

EPISTOLJE E T

PRIVILKIA

102

appUretwr eonstdcraitone est exactisshna provideo- A Gcrvasii et Protasii juris babeiis, deeimas eUara, de ihtm. Cacterum, qtti se turpiludini et hihonesUe tribus clausis vimtarura quas praedicius frater noster viiae snbjecit, Reo moribus contradtceus, militatu- Ilugo Antissiodorensis episcopus in vestra parocbia ms ad castra Dominica non accedat. llli vero qui nosciiur possidere. Nihiloroinus decimam de ciansa publicts rtinclionibus sunt asiricti, curiae ofBciis sancti Salvatoris qui est Castaneli vobis confirmar obligali, senritutis mole gravantur; quoniam nemo raus. Decernimtis ergo ut nulli omnino bominum potest duobus dominit sertire, nulla ratione, duoi liceat praefalam ccclesiam leroere perturbare, aut svpradietis gravaminihus obnoxii fuerint, in dericos (^us possessioncs anferre, vel ablatas retinere, m i erdinentur. Inscios eliam litterarum et divinae lcgis nuere, aut leroerariis vexalionibos fatigare, sed i^naros, qunsi troncos inutiles, honestas et ratio omnia conserventur eorum, pro quorom guberoaprobibet onfrnari. Tu ergo, fraler cbarissime, offitione et sustenlalioue eoncessa suni, uslbus omnicium pastoris et evaugelisue diiigenler adimpiens, roodis profutura, salva nimirum in omnibns dieecehaec loquere el exbortare, argue, obsecra, increpo, sani episcopi reverenlia ac justiiia. Si qua igiuir in qnatenos botwc viue tuae exemplo et praedicatioois fulurum cccJesiastica aaecularisve persona, banc vcrbo, ovcs libi commissas, divina sufTragairle granoslrae constiiuiionis paginam siens, conlra eam da, cnrn frocla eente*iino Domino valeas praesen- * temere venire tenlaverit, secondo tertiove commotare. £t quidquid super tstnlis uagitiis coerccndis n i t a , si non satisfaclione congma emendaverit, lui arMirii deliberata discretio canonice consti- polesuiis honorisque sul digniute careat. reamque uterit, nos auctoritatc apostoiica ratum babcbi- se divino judicio exislere de perpelraU iniqniUle mns. cognoscat, et a saeraiissimo oorpore et sanguine Dci el Douiini Redemptoris nostri Jesu Cnrisit alieua fiat, alquo i u extremo examine dkUriclae Lll. uUioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco j u s u PrizHegium pro monasterio Sancti Amatoris Anthtiodorenth. servantibus sit pax Domini nosui Jesu Cbristi ( 4 n n o l ! 3 t , Sept. 24.) qsatcnus el bic fructum bonae aclionis percipianl, [Ls Bnur, Bist. ecdis. et chile o?Auserre tom. I I , et apud districtum Jndkem praemia aetcmae pavis preuv., p. 264.] iaveniant. Amen, amen, amen. INKOCSKIIUS episcopus, servus servorum Dei, dileEgo lunocenlius Catholicae Ecdesiae episeopos. etts filiis Huauco priori el fralribus ecclesiaR Sancti Dsltim Anlissiodori per manum Emerici sauclae Amoloris qoae in Aulissiodorensi suburbio s i u cst, ^ Romanae Ecclesiai diacooi cardinalis et canceHarii. regitUreoi v i t a u i p r o f c s s i s i n p e r p e t u u m ocuvo Kalend. Oclobris, indicUone decima, IncarA d boc nobis a Deo pastoralis officii cura comnationis Dominicae anno ! ! 3 ! , pontificatus vero missa est nt beneplacentcm Deo religionem lalmre- domni Innocentii papae U anuo secundo. mus sutuere et stabilitalem exacla diligentia conLIIL scrvare. Proinde dilecli in Domino filii venerabilis Odonem abbatem S. Medardi Suettionentem contecrat fratris n o s t r i Dugonis Anlissiodoreiisis cpUcopi pridie Katendat Octobrit. reiigionis siquidem el paupcrura amatoris, cujus, (Anno ! 1 3 ! , Sept. 30.) nnnucnte stedio el diligenli solliciludine in vestra [Chronic. S. MedanH Suestion. lap. ACHBSV, est Eteiesia religio i n s t i l u U prccibus utciinaii, SpicH. II, 4*9.] veslris ratronabilibus p o s U i l a l i o o i b u s annuimus, el LIV. ecclesiam Sancti Amaloris in qua divino vacatts Ad Hugonem Bothomagensem archiepitcopum.—Conserviiio, apostoiicse sedis sufTragio communimus. firmatio jurium et prmdiorum Ecctesim Rotkomagensis. In piimis otique sutuimus ut in eadem ecclesia secnndnm B. Augustini Regttlam, ordo canonicus (Anno 1131, Oct. 6.) perpetuis temporibus conservetur; ei nullus i b i nisi rj [Maitsi, COHCI'/.. XXI, 423.] LWOCEKTIUS episcopus, servus servorum Dei, vesecundum eamdem Regulam c a n o n i c a m v i l a t n pronerabili fratri HUGOKI Rolbomagcnsi jirchiepiscopo fessus, canonicus substiluatur. Quascunque praelerea potfsessiones, quaecunque bona inpraesentiaruin ejusque successoribus canonice substiluendis, in juste et legiiime possidetis, aut i n fnturam c o o - perpetuain memoriaio. Aposlolicae sedis consueta benignius et discreU eessione poutillciim, liberalilnte principum, oblaUone fideltum, seu aliis justis modis, pnesunic Do- simplicilas de pleiiitudine gntia: snac, fecundis suc* m m o poteritis adipisci, firma vobis i n perpeluiiin cessibus plene lionorificentiis, et beneficiis plorimos et ilitbau pcrmaneant, i n q u i b u s haec p r o p r i i s noobligai, cl circa domesticos et humiles filios chariUtis suae indeficientem affluenliam ubi opus fuerit mitribtts duximus a d n o U n d a : ecclesiam videlicet Sancti Petri de Canuaninis, e t duas capellas i n repraescnlal. Propensiori igitur ratione prospiciendnm est n l si qnando beneficium sett obsequium ab eadem parochia, c a p e l l a m v i d e l i c e l de Orgiaco, ct capeliam de Villa-Ferreoli cum decimis e t praiis, aiiquo pie oblalum soscepimus, ut longe stipcriorcs et ecclesiam Sancti Martini de Lanosicco cum apin retribuendo quam in conferendo appareanms. uon mcnsura pari v d «qualilaie, se Sancti Petri quae de Cardoneto dicitur commoran- ^ nesiac pcrsonae, qnibus uiiqtie mortitn c i siaius tes, in ea quae praeteritis iemporibus libertaie niau- dignitas suffragatiir, inibi ordinenlur. Saue in coescrtuil, de cactcro maneant. Decernimus crgo nt nobiis, quae vel antiqiiilus in lua parocbia counulli omnino hominura liceai praefalam ccclesia.ni S l r u c t a 8 i i n l , vcl lu ipse dcvolionis inluilu coustituisti, Beati Marlini temere perturbare, atil ejus posses- seu aliis juslis modis Ecclesiai luae inire poteris, vei siones auferre, vel ablatas rctinere, minuere, aut ab aliquo dcinceps ffdciiura infra tuain dioeccsim d i aliquibus moiestiis faligare, sed oinnia integra conviua inspirante gratia, conslriientur, sacrae religioserveiilureorum,proqiiorurosustenlaiione et gu- uis ordinem mancre dccernimus. Nec alicui liceat bernalione concessa sunt, usibus profutura. Sanc ejusdem insiitntionis formam iillaientts pcrmiiiare, cbrisma, oleum sanctum, ordinalioncs canonicortun nisi fortead melioris slalus praerogativam, praestante qui ad sacros ordincs fuerint promovendi, a TuroDomino, promovere voluerit, ncc id alicnjus >ingiijiensi accipietis arcbiepiscopo, si quidem gratiam el lari judicio commiltalur, sed omniiim roonasleriocouimuuioncm apostolicae sedis habuerit, et ca ruin ad Baliergensem Ecclesiam pertinentium, aut graiis ac sine pravitate vobis exbibere volueril; saniorts pariis consilio ac consensu fieri dcbere alioqtun ea a quolibel Catholico suscipielis episcopo. sanciinus. Si quis aulera buic nosirae consiiiuUoiti Canonicus autem vester, si ecclesiaritm quae ad jus D lemere eontraire tentaverit, secundo lcrtiove comarchicpiscopi pertinent canonicus fuerit, beneficio monitus, si non factum suum digna salisfaciione refittalo, excommunicandi euro archiepiscopus non correxeril, a sacratissimo corpore et sanguine Dei iiabeat facuitatem. Si qua igitur in poslerum eccle- ac Doroini Redemptoris Jesu Christi aliemis liat, a l siastica saecularisvepersona, hane nostrae consiilu- que in extremo examine districiae subjaceat ultioui. tionis paginam sciens, contra eam venire lemere Conservantes eisdem locis quae jttsla siml, omninotenlaveril, secundo lerliove commonita, si non lenlis Dei et beatorum apostoLoruin Petri el Pauli satisfaclione congrua eroendaveril, potesiatis hono- ac noslram graiiaui consequautur. risquesui diguiiaie careat, rearoquese divinojudiLIX. cio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, el a Ad Vtgerium epitcopum Andegaventem. — De con«acratissimo corpore et sanguine Dei ac Dotnini firmatione pottettionum et pmilegiorum Ecctetiae Andegaoentit. Hederoptoris nostri Jesu Chrisli aliena fiat, atque in extremo examine districtae uliioni subjaceat. Ciui(Anno 1131, Oct. 29.) ^ctis* autem eidcm loco justa scrvantibus sil pax [BALUZ., MitceU., IU, 15.] Douiini ttostri, Jesu Cbristi qiiatenus et hic fructiiui JNKOCENTIUS episcopus, servus scrvonim Dei, ve-

109

EPlSTOLiE ET PRIVILECIA.

110

uerabili fralri ULCERIO AtmVgavensi episcopo, ejus- A Cbrisli alieoa flat, atqne in extremo examine distri qtte successoribus canonice substilucndis in perpe- clac ultioni subjnccat. Cunctis autem ddem loco luum. justa servantibas sit pnx Domini nostri Jesu Cbristi, In eminenti npostolicae sedis specula disponenle quatenus fructum bonae aclionis percipiant, ei apud Romino constituli, cx iiijnucto nobis a Deo apo- distrrclum Judicem praemia aeternae pacis iuveniant. siotntus oflkio religiosos viros debemus diligere et eorum loca sancla? Romanae Ecclesiae niunimine Ego Innocenlius Catholicae Ecclesiae e p i K o p o s defensare. iEqiium etcnim ac rationabile estul quos ss. erga bealuin Petnun et nos ipsos in opporlunilatiDalum Rerois per manum Haymirici sanclae Robus fideles et devoios esse cognoscimus, cos ct a manae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, iv pravorum bominum nequitia lueamtir et in suis pe- Kal. Novembris, indictione x, lncarnalionis Domititionibus ciementer exaudire cureiiius. Proinde, nicae anno 1131, poniificatus vero domini l o n o venerabiiis frater Ulgeri episcope, vir siquidem centii papae secundi anno secundo. prudens ac r e l i g i o n i 3 amalor, tuis juslis postulatioLX. uibus assensum pnebentes, Andegnvensem EccleMonastetii MuUersdorfensis protectionem suscipiL siara, m i Deo auctore praeesse dignosceris, praesen- D (Anno 1131, Oct. 29.) tis scripti patrocinio coinmunimiis, staluenlcs ut [LANC, Regesta, I , 134.] qusecunque possessioties, qnarcunque bona in ptaeLXI. sentiarum ad camdem Ecclesiam juste et canouice Ctero et poputo Hiidesheimensi significat Godeharpertiuere noscuntur, attt in futurum largitione regum, dnm quondam episcopum in synodo Rementi stm* ctoium ordinibus ascriptum esse. liberalitate principum, oblatione fidelium, seo aiiis jusiis modis auxiliante Domino polerit adipisci, linna tibi tuisque successoribus et illibata pcrmaneant, in quibus baec propriis nominibus adnolanda subjunximus : ccclesiam videlicet Beati Joannis Baplistae, quae in Andegavis civitatis suburbio sita esl, quam nimirum illustris vir Gaufridus comes junior t i b i reddidit, ut videlicct tam tu quaro successores tui jus plenissimum doroiuii ei abbalis staluendi iu ea canonicos, et taro in praebendis quam in aliis

(Anno 1131, Oct. 29.) [MANSI, ConciL, X X I ,

463.)

episcopus, servus servorsm Dei, oV lectis Aliis clero et populo Hildenesbeimcnsi, sahiiem et apostolicam benedictionem. Veniens ad nos venerabilis fraler nosler Bernardus episcopus vester in plenaria synodo, quae Remis per Dei gratiam fnerat congregata, auesutione fratmm nostrornm episcopomm, et abbalnm, et omnibus rebus ad ipsam perlinentibus dispouendi C aliorum qui secum veneranl, S. meinoriae Godehardum episcopum vestrum ktudabiliter vixisse hi tacultalem Iiberam babeatis. Probibemus aotein ne mttndo, et tam in vila qnam post rooiiem roultis qots praebendam aut decanaluro ipsius Ecciesiae, miraculis coruscasse asserait. Unde nos curo frausque duro persona de medio sublata fueril, donet aticui vcl promittat, DetesUbiles vero illas ct bomi- tribus noslris omnipotenli Deo gratias referenies, habito eonim consilio, et collaudaiione, quia eumd d i i rea3 exspecUliones et successiones damnamus, dem in coelis cum sanctis credimus coronari, ipsum nec quaelibet persona tale donum vel promissum inter sanotos bonorari praecipimus, mandanles vobis suscipcre vel capitulum coucedere audeal. IIsc quoque penitus admonerous ne quisquaro laicus jus u i et eidem beaio viro solemnitalem in veslra Ecaliquod in eadero Ecclesia vcl in aliqua ipsius Ec- clesia sUtuatis, et ad eam annualiter conrenire curetis. desiae praebenda praesumal expelere vei aliquid Data Remis iv Kal. Novemb. reddituum ejus cxpetcre. Porro ecdesias et villas Chureii et Solonae cum oronibus suis appendicils, LXII. quemadmodum a nobili viro Roberto de Buscnciaco Petro Venerabili Cluniacensi abbatt locum qui dicitur Prins asserk. Ubi Jet Ecdesiae luae sunt traditae ae concessae, ^ apostolica auctoriute firmanius. Nulli ergo omnino (Anne 1131, Oct. 31.) bominum liceat praedicum Ecclesiam teinere per- ' [MANSI, Concil^ X X I , 4 1 6 . ] turbare, ant cjus posscssiones auferre, vel ablaUs ImtocKKTtrjs episcopus, servus servorum D d , dileretinere, mtnuere, aut aliquibos molestiis fatigare, ctis in Cbristo filiis, PETBO abbati et mooachisCuised omnia integra couserventur eoram, pro quorum niacensibus in perpetuum. gubernatione ac sustenUtione concessa sunt, usibus Ex apostoHeae sedis adminislratione, qoae extraorprofutura. Si qua igitur m futttnitn ecdesiaslica dinaria sont, volumus corrigere; et quae ordinata, saecularisve persona, banc nostrae constituiisnis pa- ad mdiorero sutum deducere; et u i in soae boniutis ginam sciens, cootra eam temere venire tenUverit, firmiute permaneant, vigore ecdesiastico roborare. secnndo lertiove commoniu, si non satisfaciione Eapropter, dilecte in Domino flli, donatkmem a G i eongrma emendaverit, potesUtb bonorisque digni- rmoet fratribus, de loco qui didtur Prins, cum suis u t e careat, rearoque se divino judicio existere de pertinentiis, Remis in palatio vensrabilis fratrisnoperpelrau iuiqoitate cognsscat, eta sacratissinio stri Rainaldi ardiiepiscopi nobis facUm, vobis cencorpore et sangniue Dei ac Domini Redemptoris Jesu cedimus, donamus, et tradimus, ac per praseniis liuiocEifTitJS

11!

INNOCENTtl II PAP.E

ttl

tcripti paginam confirmarrms. NuiMi ergo ouuiiiio A laveril» a sacratissimo corporc nc sanguiiic Dei el hominum fas sit praefaitim locum lemere peruirbare, Domiui Reriempioris Jestt Chrisli alicmis fial, aique atti ejos posses^iones auferre, vei ablalas retinere, in exlremo examine disirict-c tillioni subjaceat, nisj minuere, vcl aliquibus vexationibus fatigare: sed praestimptionem stiani digna satisfactione correxeriL omnin dominio c i possessioni Cluniac. monasteni Conservanles aittcm bealorum apostolorum Petri et perpcluo intcgra conservenltir. Si quis autem buic Pauli, cc nostram benedictionein et graiiain conscnosine constiiulioni iemerario ausn contraire len- qiianlur. Ainen. laverit, etc. Datum Remis iv Nonas Novembris. Datum Remis 11 Kal. Novembris. LXIV. LXIll. Ad Steplianum Cislerciensem abbatem. Ad Sugerium S. Diouysii abbatem. (Anno 1131, Nov. 4.) (Anno 1131, Nov. 2.) ID. BOCQIET, t. XIV, p. 217.] |DOUBLET, Bi$t. de Saint-Denys, p. 487.] taxocENTitiS cpiscopus, scrvtts scrvorom Dei, diINNOCENTIUS episcopus, servus servorum l)ei, d i - lccto in Cbristo ftlio STEPIUNO Cislerciensi abbati, saitiiem et apostolicam bencdictionem. leclo . filio SUERIO [al. SUCCERIO] , abbati Sancti Quoniam turbatus et inqtiieius aniniiis oor. mr.est Dionysii, ejusque successoribus regulariter substiDco dignuiu farattlntum impeiidere,nostrum estpaci tucndis in perpetuum. Ne illa quae raliounbiliter constilula, vel ordine et trauquillitati Ecclesiarura ct scrvorum Dei, attxilianle Doraino, propensius providcre. Controver»iam judiciario decisa, vel per coucordiam te;minala siquidetii inter filios nostros Heibcrtum S. Slcphani bunt, recolendi desuettidine obumbrent, sollicita Divionensis, et Herbertum S. Seqtiani abbates acprovirieiitia persuadct cbarta ct atlrnmento firmare. Noiumus cnim litcs et conlroversias in infiniluni ex- cepimus ngitari. Quia igitur te sapientcm, discretum teudi, scd pact et tranquiilitaii Ecclcsiarum dili- et religiosura virnm esse cognovimns, dilectioni tuae mandnmns quatenus, sialulo titriqne parti lermino, gentiam adliibere. Conlroversia siquidem fiiii nostri Lanzouis abbalis et monaslerii Sancti Micbaeiis su- causnin audins canoniccque definins, et auditis ulriusque parlis rationibus, quod inter vosdiscretio per fiuvium Mosae in lerritorio Yirdunensi, advcrlua slatucrit, inviolabiliter servetur. sum te ct monasterium Sancli Dionysii, cui auctorc Dattim Remis u Nonas Novembris. Dco piaesides, diulius agilata,per venerabiles fraLXV. tres noslros Matlbaeum Aibanenscm episcoptim, Bulla pro ccenobio S. Satyri. Rainaltluni Hemenseui arcbicpiscopuni, Goslenum ^ (Anno 1131, Nov. 5.) episcopum Suessionensem et Alberonem Treviren[CaU. Chri$t. nov., Jnstr., t . I I , lnstr. p. 52. sem electum, et dilecios filios, Tytoinum, GorgienINNOCENTIUS episcopus, scrvus scrvortiin Dci, d i sem abbatem, inagistrum Ottonem Metenseni, et Simonem praeposilum Ambianensem , boc modo ter- lectis filiis PETRO abbmi et fratribus iu ecclesta Beati Satyri divino famulattii mancipatis tam nraeminalaest, et a nobis praesentis scriptt pagitta conl i r r a a t a . d vidclicet Larizo abbas et successores scntibus quara fultiris in P. P. M. sui, ac mouastcritim Sancti Micbaelis, de villa SaIn apostolicae sedis specula, disponci.ic Domino, lona siugulis annis quiitque marcas boni atirei me- coiistituti, ex injuncto nobis a Deo npostolntus ofdinna quadragesima Dominica, scilicet qua cantatur hVio religiosos viros debcmus dihgere et ad religioLatare, Jeru$alem Itcmis in monasterio Sancti Hencm propagaitdnm libcnter operam dnre. Quocirca, tnigii cerio nunlio tuo, vcl successorum tuorum, aut tlilecti in Domino filii, quieti et uiiiitati ccclestae inonaslerii S. Dionysii, vel abbati, aut priori Sancti Bcali Sntyri in qua tlivino vacalis servitio salubriter Remigii ad opus vcstrum persolvant. Et quidquid providcntes, cam sanctm Bomanae Ecclesiae suffragio Jial, quidquid eveirial de Salona villa, praefalum muniendam duximus. In prirais si quidem slaluenles beali Michaelis monasierium, vel nbbas ejusdem D u l ordo canonicus sccundum bcali Augiistini ReJoci, nutttio monasterii sancli Dionysii, aut vsstro guiara ibidem perpeluis temporibus irrefragabiliter noniinaiam quanlitntem argenti statuto terniino conservetur.Sane decedentibus canouicissaectilaribus semper exsolvant. Ac per hoc, dilecle in Domino fili qui ibi sunl, praebeuriis eorunt in usum rcgularittm Suggcri ahbas, ct monasterium tibi commissum frntrura retlaciis, nullus nisi canonicam vitam prouiitdquid advcrsus monasieriiim et abbatetn Sancli fessus eis substituatur. Quascunque praeterea posMichaciis calumniabaris dimisisli, ct peniius refu- sessioncs aut boua inpraesciitiarunt juste et canonice possidere videroini, aut in futurum concessiotie tasti. Condictum est eiiam ut ct lu et monasierium Sancti Diouysii,et abbas Sancti Michnelis, cum mo- pontificuni, largitione reguro vel principum, oblatione fitielium, seu aliis justis modis, praestanie Donasterio tuo, tara conccssione capiiuii vestri, qtuin niino, poteriiis adipisci, firma vobis in perpetuum i m p r e s s k M i e sigilii hoc pactum ad invicem firmarel i s . Caeterum Lanxo abbas concessionem episcopi et illibata permaneaut. Deoeruimus crgo ut uulli Virdiinensis sigilli sui aucloritate firmalam debet omnino boroinuro iiceal praefatam ecclesiam tcntere quaerere, el tibi conferre. Si quis autem huic nostri pertubare, aut ejus possessioues aulcrre, vcl ablatas rctitiere, minuere, aut aliquibus vexatiouibus coufirmaiioni sciens, teuterario ausu coutraire teuB

f

t

tl3

EPISTOL/E E

fatigare; sed omuia integra conscrvcntttr eorum,< pro quorom sttstenutione et gubernatione concessa sunt. osibus profutura. Saneobennte le, dilecle in UfNninofili Petre, noneejusdem loci abbate, nulhts ibi per stibrepiionem sul violentiara praeponatur, nisi rjnem fralres ipsius loci secundom Dei timorem ct beati Attgustini Regulam tibi praevtderint eligendum. Stauiimiis etiam ut bpsius ecclesiae bona nulkis stbi audeat usurpare, sed tn tua et eorum qoi post te regnlariter successerittt, libera dispositione permaneant, snlva niminim dkecesani jepiscopi justilia et reverentia. Si qua igitur in foturom ecclesiaslica sav tularisve persena,hanc nostneconstilutionis paginam sciens, contra eam temere venire, teiitaverit,seciindo tertiove commoniu , si non satisfactione congrua emendavcrit, polcsiatis honorisqtte sui digniVaIleusis Buiia pro inttiiulione canonicorum regularium in abbatis, et aliorum reiigiosortim virorum, praenoccenobio Sancti Laudi Conttantientit. roinaUm de duobus ecciesiis controversiam boc (Anno 1132, Mart. 2.) ntodo per concordiam lerminavil, ut videlicct ipsa[Catt. Chritt. t . X I , Instr. 238.] ruin ecclesiarutn, u m tu quaro fraires tui dimidiaro p IIMOCENTIUS episcopus, servus scrvorum Dei, veportionem ei ecclesis Sancti Slepbani reiiquam mencrabili fralri ALCARO Consuntiensi episcopo, dieuiem obtineat. Quia igitur quae ad pacem stint cjusqiie sticcessoribus canonice substituendis in in Ecdesia Dei debemus sutuere, el praefato filio pcrpetuiiro. nostro Siepbano abbate, concordiam sUbilium Timc Ecclesia Dei stto ordine regitur, cumejos aucloritaie aposlolica roboramus, et ut nulli super regimen sapicnti ei religiosae personse commiuilur. boc veslrani ecclesiam liceai infestare, praesenli Gauderous admoduro, cbarissime fratcr Algare epidecreto sancimus. Si quis igitur huic noslrx consii- scope, quoniam te ad administrationem ConstanUttioui scicnter conlraire tentavcril, anaihcmatis tiensis Ecclesiae divina dispensatio evocavii; ideoscmentia percellatur. que tibi ct Ecclesiae tuae in posterom providetites, bona et possessiones, libertaies et immunitaics quae Ego liinocenlius Catbolicae Ecctesiae episcopus. DaU Cluniaci per manus Aymerici sanclae Ro- nsque ad ha?c tempora quiete el legiUroe Consuntiensis Ecclesia noscitur possedisse, tibi et tnis sucmanae Ecclesiae diaconi cardinalis ei canccllarii, n ccssoribus privilegii noslri munimine roboramus. ldus Februarii, pontificalus vero donini Iiinocentii Praterea Sancti Laudi quae in civilaie RoiboinaII papae anno u . f

t

INNOCENTIt I I pAPifi

f?7

I M

geitsi sita est ecclcsiam, et Sancti Laudi in Constan- i Lduxerint, excommunicaiioni eliam sttbjaceaiii. St vero aliqui absque ipsorum monncbonim prsesentia, tiensi episcopatu cum perlinentiis ct Itbertalibus suis, vobis ut ad canonicum ordinem redigatis as- ea qu.-e ad victum vel vestituni fralrum Cluniaceitsi coenobio Deo servienlium pertincnt, alicubi depraesensn principis, concedimus. Audivimus enim ibi saeculares irregtilariter vivere, ita lamen ut dece- dati ftierint, nisi infra decem dies ablata reslilucrint, eos anatbemati ipso faeto subjacere praecipidenlibus saecularibus praebcndae cteleeinosynae eormn in usum regularium cedant; obeunte vero praelato, utus, c l in lerra coruin divina prohibemus officia celebrari. Loca quoque in quibus se receperint, niiltus ibi qualibct violeutia praeponatur, uisi quem qiiandiu pracsenles fuerinl, a divinis obsequiis, praecanontci coinmuni assensu secundiim Dci timorem ler infaiitiiim baptisma et morientium pcenitentlks, et statuia sedis apostolicae providerint eligeudtim. cessare jubemus, et nullus eerumdem praesumptoSi qttis igitur liauc uoslrae conslilulionis paginam rum nisi a salo Romano ponlifice absolvatur. Porro atisti lemerario, c l c . . . quisqiiis praefatis fralribus ubicunqite manentibus, Datutn Vieiiuae sexlo Nonas Marlii, anno Domini qnaclibel alia, praeter ea quae superios ennmeravi1152. mus, violenler abstulcrit, nisi infra decem dies LXXXIX. abiata restituerit, excoinmiiuicationi subjaceat, nee 3!onatterium Cluniacen$e qui die dedicalionit altarit absolvaiur donec capitale reddat et congrue satlsmajorit adierint, iit panitentim tutceptai die$ facial. Sane archiepiscopis et episcopis, in quornm X L remittit. parochiis hoc perpelratum fneril, anctorilate beati ( A n n o l i 5 2 , Mart. 2.) Petri et noslra praecipiinus ut, posiquam clamor ad \Pibliolh. Ctuniac. \>. 4580.] INNOCENTIUS episcoptts, servits servorum Dei, aiires eorum pervenerit, vel nialefacium iiihotuerit, discreto filio PETRO Cluniaccusi abbati, ejusquc praescriptam excommunicationis senteiiliain, l e p i sncccssoribus rcguiariter subsiiluendis in perpe- ditatc seposita, faciant observaii. %

tumn. Liberalilatis laudabile gcnus est ut qtii se bealo Pelro, el sanelac Romanae Ecclcsiic liumili devolione exponunt, majorcm familiaritatis praerogalivam et digniora beneficia sortianlur. Quam gratum Deo Cluniaceuse monastcritim famulatum impendal, el qiiantum apud bomines nilore rcligionis fulgeat, Ecclcsia Dei novil, et vebementer exsultat. iEqnitatis igitur postulal ralio itt idcm locus aposlolicae dileclionis privilegio gautleat, et lam in capite quam in membris liberlaicm oblineal. Nos siqufdem tno* nastcrium ipsum, quod spccialiler ad jus beati Petri et sanciae Roniaiiac spcctat Ecclesiae, pcr nos ipsos visitavimus, et eodcm die, quo revolutis multorum annorum spatiis praedeccssor nosler felicis mcmoriae papa Urbanus ibidem majus altare cousecraverat, cum arcbiepiscopis et episcopis qui iiobiscum con • veneraut, cooperanto Spiritus sancti gralia idem inonasteriiim soleinniler dedicavimus. Dcvotioni qtioqtie et bumiliiati fidelium, qui pro amore Dei, el ipsius loci revcrenlia in anniversario dedicalionis illuc conveiiinnt, prospicienles, ipsis quadraginla dies pceuilenliae sibi injunctae, de gralia Dei confisi, beatorum apostolorum Petri et Pauli auctoritaie remisiinus. Staluiinus etiam ul immunitas ejusdem coenobii invioiata et integra fuluris lemporibus conservetur. Et si quis infra terminos banni, qui ab eodem praedecessore noslro circa Cluniacum constituti sunt, scienter bomines capere, vulnerare, vel res dicli coenobii violenter auferre praesutnpserit, excommunicationis sentenlia sit innodatus, ei tandiu excoiiimunicatus maucat quousque abbita restituat, et Cluniacensibus mouacbis de iUaia injorta congrue satisfaciat. Ad.hoc adjicicntes decrevimus ui qiiiciinque Cluniaccnscs monacbos, vcl eorunv socios cepcrini, aut ca qua portavcrinU vcl COIH

(

Ego lunocentius Catholicac Ecclesia episccpus. Dattim Viennae per mannm Aymerici S Romanae Ecclesias diaconi cardinalis ct cancellarii, itidict. x i , ponUficatus nostri anno Ul, vi Nonas Martii. XC. Ai Petrum Venerabilem Cluniacentem abbalem. — Controversia inler Cluniucum et abbat. S. Ayidii compotita. ( A n n o l l 5 2 , Mart. 8.) t\lA.isi,Ca/trf/.,XXI, 400.] iNNncrrmus episcopus, scrvtis servontm Dci, cltarissitno in Chrislo IHio PETSO Clun. ahbati, ejusque successoribus regulariler substlluendis, in perpettiiim. Qu:e ad pncem spcctant EcclesiaE, libenti animo 8taliierevoiuinus,etul futuris lemporibus iuvioLibililer observenlitr, atteuta diligeutia providerc. Litciu siquidem et controvcrsiam, tu charissime in Doiiiiuo fili Pelre abbas, el Cluniacense monasterium, ac ordine terminata. Ut videlicet si, qttod absit! rcKgionis ordo in raonasterio S. jEgidii iraniiiiultts Tuo r i t , ibidem tuo el successorum tuorum prnecepio c t consilio reformelut. oi qtiando vero te vel successorcs tuos ad idem monasterium ive couligerii, r c verenter suseipiamini, ct quandiu ibi fueritis, cum vestris omnibus honcsle procuremini. Rcsidentli quoqiie in sede ejtisdem abbatis, et capitnhun r e gendi, prxdicto abbate vcl successorihus snis praescuiibus, et quae Utidem corrigcnda fucrbii^ corrir

419

EPISTOLiE ET PRIVILEGIA.

«30

gendi habeatis liberam facuhalem. Verumumen A qnos litierae islae pcrvencrint, salutem cl apostolieodsm abbaie dscedenU, vel ad locum alium ipso cam betiedtctkwem. vel ejus sucoessoribus Irsnsmigrsniibus, fraires moLiberaliutis laudabile genus est, nt qni ss B. Muuerii S. iEgidii eligendi de congregatioue sua Petro et sanrtae Romanac Ecclesiae humili devotioue ahiMteni absqoe impedimcnto babeant liberlatem. exponunt, majorem familiariutis praerogalivani c i l u i tamen nt ipsis pro abbste, quiad aliud uransierit digniora beueficia sorlianlur. Quam gratum Dco mouaslerium, de nullo alio, praeUrquam de Clunis- Cluniacense moiiasleriuiu faniulatum impendal, et oetisi mooastcrio pasiorera assuinere ltccaL Quo quantum aptid homiiies nilore religiouis fulgrat, iiuuirum defsncto, veletiam remoto de congrega* Ecclesia Dci novil, ei vehsraenter exsului. jEquitalione soa, eligendi abbaUm, cum pnodklo Ureen tis igiUir postulat raiio ut idem lo. us aposlolicae diaeuore, eamdem babeant faculuiem. Pro recompen- lectionis privilcgio gaudeat, et tam in capite quam satione quoque fsiigationum expensarumque quas in membris libertaum obtineat. Nos slquidem monauimirum tn vel prasdecessores tui pro saonasterio sterium ipsutn, quod specialirer ad jus B. Pctri et S. Romanae specut Ecclesiae, per nos ipsos visitaS. ifisjidii pertolistis, idem abbas consensn frairum suornm, obsdientism quse Limaniiom nuncopatur vimtis. Et eodem die quo revolutis mulionun annocmn perftnentiis suis, libi et per le Chiniaeensi mo- B mmspaiiis praedecessoi noster felicis memoriaepnpa Urbanus ibidcm niajus altare consecraveral, cum nasterio donsvit, et in jus ejus ae ht proprieuiem in perpetunm transtuiil. Quod si quis vos sttper archicpiscopis el episcopis qui nobiscum conveneeadem obedieniia molesuverit, pnefatus Petros ab- rant, cooperante Spiriltts sancli gratia, idem mobas se ac successores suos secundum justitiaro au- nasteriuin solemniter dedicavimus. Devolioni quoetores et defensores constiluiL Tu vero, dilecte fili que et bumilitali fidclium, qui pro amore Dei, et Peire abbas, praeter ea qoae dicu suni queriinonlaB, Ipsius loci rcverentia in anniversario dedicalionis qtiatm adversus monasterium S. jEfidii habebss, ba- illuc convenerint, prospicicnlcs, ipsis quadragima bito fratrum tuomro consilio, in perpetuum rcimn- dies poenitentiae sibi injunctae, de gratia Dei confisi, tinsti. Sututom etiam est ot si Cluniaceitse mona- B. apostolortim Pelri ct Pauli aucloritatc reiuisimus. sterium super monasterio S. «Egidii bsberet aliqna Sutuimits ctiam ut iinmuuitas ejusdem cceuobii iitprivHegia, vel ccenobium S. iEgidii super Limantio, violau ct integra futuris temporibus conscrvetur, utrinque reddanlur. Si qua vero exsuni generalia, ut, si quis infra lemiinos banni qui ab eodem pradecessore uoslro circa Cluniacum constituli sunl. nulluro in boc vigorem obtineant. Auctoriuie igiiur D e i et noslra praecipimtts ut praedicta eonvenlio 6cieuier homiiiem capere, vuluerare, vcl res ejus » t ^ . l ! . i U m A :.urMMk:rii.MMAMK.MiM «inforra prac*umpserit, nrnrtviiiffincorif excommtinicaiionis o v f»rknintnn ts>nlinnis csentemia Anlanl! » auferre absque iliius contradictione irrefragabiliter perperitn perceilaiur, qtiousqtie nblaU reslituat, el abbali ac observetur. Si quis vero pracdictae concordiae in hunc nostrae confimiaiionis [jussum] contraire prae- monachis de illata injuria congme satisfaciau Ad baec adjicicnies decrevimus ut quicunque Ciuuiacei.soutpserit, indignationem beatorum Petri et Pauli ses monacbos vel comm socios ceperini, aut ea quae ae nostram iitcurrat, et ab incoepto fmstreiur. Ego Innocenlius Catholicae Ecclesiae episc. subsc. porlaverinl vel condtixeriul, cxcommunicaiioni subjaceaul. Si vero^aliqui absqoe ipsomm nioiiachoruui Ego Maltlucus Albancnsis cpisc. subscripsi. praesentia, ea qua» ad victum vcl vejtitum fratrutn Ego Routanus d^ae. card. S. iiariae in Porlicu in Cluitiacensi coenobio Domino servieutitim pcrliNoles subscripsi. Ego Joannes tit. S. Chrysogoni prcsb. canl. sub • uenl, alicubi depraedali fueriiif, nisi infra quadraginta dies cominoiiiii ablata resiilueriiil, eos anascripsi. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii e i Bacchi, themali subjacere praecipiinus, et in terra eoruui diviua prohibemus oftjcia celebrari. Loca quoqne in subscripsi. quibusse reccpcnni, donec praescntes fueriiit, a d i Ego Lucas presb. card. tit. SS. Joanuis et Pauli, jy vinis obscqiiiis, practer infanliutn baptisraa et tnogtibscripsi. Ego Otlo. diac. card. S. Georgii, snbscripsi. rientittra poeniteiitias, cessare praecipimus : et niilhts Ego Gukto diaconus card. SS. Cosmae et Damiaui, eommdero prapsumptoram, praeter timorcm mortis, nisi a Romano ponlifice absolvatur. Porro quisqtiis subscripsi. Datutn Valentiae per manum Aimerici S. R. praefatis fratribus ubicunque manenlibus, quaelibet E. diaconi card. et cancell., vin Kal. [leg. Idus] alia, praeler ea quae superius enumeravimus, abstuM a r i i i , Incarnat. Dominicae anno 1132, ponti- lerit, nisi infra quadraginta dies post nostraro coro* moniiionem ablala restitueril, excommiiuicationi ficatus vero doinni Ittnocentii papae II anno i u . subjaceai, nec absolvatur doncc capitale rcddat, et XCI. congmc saiisfaciat. Quod si baec perpetrata esse Ad arckiephcopot et ephcopot omnet. — PrhUegia noveriiis, aut clamor super boc ad aures vestras Cimniacentia. pcrvenerit, vobis praecipicntes mandamus quaientts (Anno 1132, Mart.J8.) praefaum aoimadversionis seuUntiam pcr vcstras [Miirsi, Conri/., XXI, 4 0 * . ] IRSOCEHTIUS episcopns, servus servorura Dei, ve- facialis parocliias finuiier observari. Dalttm Valenttac viu Idus Martii. nerabtlibus fratribus archiepiscopis et cpiscopts, ad A

INNOCENTI II PAPiE

131

n t

XCII. A perlurbare, aui eju* possessiones auferre, vel abiatas retinere, minuere, aul aliquibus vexaUonibtu Abbatibut, clero, principibut et popnlo Trevirenti ti» gnifieat, quem etegittent, Alberonem a tete contefatigare, sed omnia integra conservenlur eorum, p r o cratum ette patlioque donatum. Cui ut obediant quorum gubernatione et sustenutione coucesam monte. sunt, usibus omnimodis profulura. Si qua igitnr i n (Anno 1 1 3 2 . Mart. 1 1 . ) fulurum ecclesiastica saecttlarisve persona, banc [JAFF£, Begetta pontif. Bom. p. 568. « In labulario regio Berolino.Ex Scliedis Pertzii. > Incipiln Cha- nostrae constilutionis paginam sciens, couira easn rissimum fratrera nostrum. » ] temere venire tenUverit,secundo Urtiove commoniU , si non salisfaclione congrua emendaverit, p o XCIII. tesutis bonorisque digniute careal, reamque se Privitegium pro monatterio Trenorcienti. divino judicio existere de perpeirau iniquilale co(Anno 1132, Marl. 1 6 . ) gnoseai, el a sacralissimo corpore ac sanguitte Dei [COCQUELINES, I . I I , p. 2 0 6 . ] et Domini Redemptoris noslri Jcsu Cbristi aUeoa INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci, dilefiat, atque in extremo examine districtae ultioni subcto in Qirisio filio PETRO Treuorciensis monasterii •bbati.ejusque successoribus regulariler subslituenJ T * . * "J*f .'" «"••»•• ... sit pax Domini nostri Jesu Cliristi, quatenus et b k dis, iu perpeluuin fructumbonaeaclionis percipiant, et apud districlum Quostiescunque illud a nobis petilur, quod ralioni Judicem praemia aeternac pacis iuveniant, Amen. cognoscitur convenire, animo nos decet libenti conEgo binoccnlius Catbolicc Ecclesiaeepiscopus subcedere, et petcnlium desideriis congruum impertiri scripsi. suffYagiuni. Proinde, dilectc iu Domino iili Peue Ego Lttcas, presbyter cardinalis lituli Sanctonsoi abbas, luis rationabilibus poslulalionibus asseusum praebentes, Trenorciense raonaslerium, cui Deo au- Joannis et Pauii subscripsi. Ego Romanus diaconus cardinalis Sanctae Mariae ciore praesides, ad exemplar praedecessorum nostroin Porticu subscripsi. rum Homanorum pontilicum, apostoiicae sedis paEgo Gregorius diacoous cardinalis Sanctoruna Irocinio communiraus. Per praescnlis igitur priviScrgii et Bacchi subscripsi» legii paginara aposlolica auctoriute sUluiintis, ut Ego Otlo diaconus cardiuaUs Sancti Georgii s u u qiiaecunquc bona, quascunque possessioncs Catholiscripsi. cornni imperatornm, scu caeieroruin priiicipnra largiEgo Guido diaconus cardinalis Sanclorura Co^oaae tione, episcoporura concessione, scu caeierorum etDainiani subscripsi. fidelium oblatione ad idera coenobiuin legitimc i n Dalum Yalentiae, per manttm Aimerici sanciae Ito» praeseuiiarum pertinenl, sive in fulurum jusle po- C t e i i l adipisci, firma tibi luisqiiesuccessoribus et illi- maiiae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, x v n bata pcrmaneanl. Sane definitionein quara inter Kalend Aprilis, indiclione x, Incarnationis Doiniuicas vestrum et beati Fiorcntii monasterium de ecclesiis anno 1 1 3 2 , pontificatus vero domni Innocentii papas Sanclae Crucis, et Sancti Nicolai, a dominis pracde- U anno i u . XCIV. cessoribus nostris, sanciae memoriae Urbano, atque Buiia pro monatterio Tyronemi. Calixto ex eorum scriptis facUm cognovimus, aucto(Anno 1132, Mart. 16.) ritate sedis aposlolicae confirmamus. Ad haec adji[MABILLON, Annat. Bened. VI, 6 3 6 . ] cientet ut idem iocus in qoo beati Valeriani martyris, INNOCENTIUS episcopus, servtis servorum Dei, dilect sancli Philiberti confessoris corpora requiescunt, cto filio GuiLLBLMoTyronensi abbali ejusque succesab omui jugo saecularis potestalis liberin perpeltium conservelur. Nec episcopo liccat cujuscunque dice- soribus regulariter instiluendis in perpeliium. Oflicii iiostri nos bortaiur auclorius ecclesiarum ccsis, eumdera excomuiunicationis, absolutiouis peromniuro ctiram gerere, et earum quieti et u t i l i u t i , turbare, aut cruces, seu quaslibet exacttoncs novas burgo el caelcris monastcrii posscssionibus irrogare. P auxiliante Domino, providere. Quam ob rero, dilecte Missas quoque in eodcm monasterio publicas cele- in Doroino fili Guillelroe abbas,charissiroi fratris nostri Gatifridi Carnotensis episcopi precibus inclinati, m i s brari, vel slaliones ab episcopo praeler abbatis vel fratrum volunUtero fieri prolribeinus. Pneterea pro rationabilibus poslulalionibus rleroenler anuuimus, rcverentia bealae Mariae matris Domiui, ctrjus nomine et Tyronense S. Triuiutis monasterium, cui Deo locus vesler insignitus est, in Annuntialione Domi- auctore praesides, apostolicae sedis patrociuio duxirous nica hyinnum angelicum inler missarum soiemnia muniendum. Slaluirous enintulquaecunquepossessioabbati vel fratribuspronuntiareconcedimus.Obeunte nes aul bona in praesentiaruro ad idcm mouastcriuui autetn ejusdem loci abbate, ntilius ibi qualibel sub- jusle et canonicc pertinere noscuntur, aul in f u t u rcplionis astutia seu violentia pnrponatur, nisi rum conccssioue poutificum, iargitione regum v e l qucm fratres communi cousensu, vel pars consilii principum, oblatione fideiium, seu aliis juslis inodts, sanioris, secundum Deum el B. fienedicii Begulam praestanieDomiiio,eidem loco oflerri coiiligeril,uruia provideriiK eligendttm; ab apostolicae sedis episcopo, tibi luisque successoribus et illibau permaiteant; i n vel ejns legato, consecrandtim. Nulli ergo omnino quibus baec propriis nominibus adnoUnda subjunbominum fas sit, praenoroiuatuin ccenobium tciucrc ximus/ l n regno Angiix in episcopatu S. David f

m

R a

W

m

h

D

t

o

f

t

«55

EPISTOL.C ET PRIVILEGIA.

134

ecclesfo S. Mariae tle Cathmeis cum appcndiciis suis. A eos arctioris cbarilalis bmchiis amplecUmnr, el I n rpisropata S. Andrcae de Scotia, abbalia Sattciae sub ipso sanclae R o n i a n P ) Ecciesiae greiuio ramma Mariae Rochaborgensis cum appenditiis suis; ecele- rius fovere curemus. Dignum eienim est o i pit siam SS. martyrum ioannis et Pauli de Ogra cum mater erga bumiles filios amplioiem exhibeat bo* appenditiis suis; ecolesiam S. iEgidiide Casienariis; rigniutem, et eos a pravortim bomintiro iucursio erclesiam S. Leonardi de Ferreriis; ecclesiam S. ne defendal. Quocirca, dilccte in Domino flli GniiMariae de Asneriis ; ecciesiam S. Mariae de Telio; lelme, te sicut hominem et fldelem nostrum, ae ecclesiam S. Laurenlii de Drigia; ecclesiam S. Pe- specialeiu B. Peiri mililem, et haereditatem tusm, t r i de Audita ; ecclesiam S. Martini dc Hildreviila; montem scilicet Pcssulanum cum palude, ct bona ecclesiam S.Mariae Magdalenae de Jarzia; ecclcsiam tna qnae in praesenliartim legitirae possides, sub S. Mariae de Aguille; ecclesiam S. Joannis Baptistae B. Petri luieiam proteciioneinque suscipimus, el de Murgeriis; ecclesiam S. Andreaede Anglia cum per praesenlis scripti paginam communimus, s U appenditiis suis. Decernimus ergo ut nulli omnino tuentes u l nulli oniuino bominum licest pcrsonam i i i a m , seu praefatam baeredilaiein, aut bona deiu hominum liceal vestnun monaslerium perturbare, cepsperturbare, auferre, minucre, vel aliquibus moaut ejus possessiones anferre, vel ablatas retinere, miuuerc, seu aliquibus molestiis faligare; sed omnia B lestiis fatigare. Si quis hoc atienUre praesumpserit, integra cooservenlur eorom, pro quorum guberna- indigtiationem beaiorum apostoloruin Pelri ct Pauli tioue et sustentatiooe coocessa suni, usibus profu- ac nostram se iiicursurum non ambigat. tura, salva nimirum dioecesanorum episcoporum Dalitm Aveuioni, ix Kal. Aprilis, pontiflcalus revcrentta. Decimas sane iaborum quos propriis nostri anno 1 [111]. maiiibus aut sumptibus cotitis seu etiam vesirorum XCVL auisnalium absque alicujus cootradiclione vobisconAd Pelrum Venerabilem.— Prhiiegium de monatteeedimus nossidendas* Si qoa igitor in posterum rio Beataf Marim de Charitate tupru Ligerim, quod tit temper prioratut ordinit Ctuniacentit, el s u n ecclcsiastica saecuiarisve persona hanc noslrae conquam abbat ibidem iutiituutur. siiuitionis paginam sciens, contra eam lemere venire ( A t i n o i t 3 2 , Marl. 30.) tentaverit, secundo tertiove commoniu, si non fa[Butlar. Cluniae., p. 48.] c t u m digna saiisiaciione correxerii, potesutis honoINKOCENTIUS episcopus, scrvtts servorum Dei, risque sui periculum patialur, el a sacralissiino corpore^et sanguine Dei et Domini nostri Jesu Chri- dileclo in Christo filio PETRO Cluniacensi abhati sti aliena Aat. Conscrvantes autem eidem loco quae ejusquc successoribus regulariter subsiituendis in jusla sont,omnipoteniis Dei et bealoruro aposloloriim ^ pcrpetuiim. Dispensalrix el provida sancu mater apostolica P e i r i et Pauli gratiam consequantur. Amcn, smen, Romana Ecclesia, susccpu ab ipso Salvatore nostro Amen. Domino Jesu Christo auctoritale el privilegio, sinKgo Innocentios CalbolicjeEctlesiae cpiscopus. gulis Ecclesiis suas dignilates moderantc rationo Ego Lucas presbyler cardinalis Sanctorum Joaunis dislribuit.. Cum enim beato Petro a Domino dictum et Pauli. Kgo Gregorius diaconus cardinalis Sanctorum s i t : Ttt atiquando contertut confirma fratret tuot, e l : Tibi dabo ctatet regni ccciorum ; e t : Quodcunque Sergii el Baccbi. ligaveris tuper terram erit tigalum et in cettit; et . figo Ollo diaconus cardinalis S. Georgii. Ego Guido diaconus cardinalis Sanctorum Cosmae post resurreciioncm dictum sil ei lcrtio gregeni Dominicam pascere. Secundum antiquorura consueet Damiani. 4 ludinem in civiUlibus, in quibus a prudeulibtis Pauira Vaieniiae per manum Aimeriei sanctae Ronu*nae Ecclesiaediacouicardiiialis ct caiiccarii, de- jura dabanlur populis, beatus Petrus et ejus sticcesatTtoseptimoKal. Aprilis,indictioiie x, Incanialionis sores episcopos, arcbiepiscopos, et primates , qtii Duininicae anno i i o i , poinificatus aulem douiini 0 de lege divina populitm inslruerent, slaluentnt. In novis vero et reiigiosis quibusdain locis abbates, liuioceuiii papae U anno lcrtio. qui fratrura congregalioni scirent praeesse et prodXCV. esse, sunt a sede apostolica constlluti. De atiis Ad GuUlelmum Montispestulani dominum. — Prr- autem ad verae buroilitatis custodlam, qtiae omniuin touam ejut el bona omnia ad eum periineulia, tub iuteia ei protectione Romasue suscipil hccietiae, ne virtuium .condimenlum est; et stiperbiam alqtte iuvidiam, quae setnper eam comiuntur, propeilil, quit ea auferre, minuere, aut aiiquibut motettiit (aligare audeat. ^ ut essent scmper obedienliae ei prioralus, est n i ( A I I U O ! I 3 2 , Manii 24.) bilominus insiitiiium. Praedecessorum ergo iiosiro[D. BouQOET, Recudl, I . XV, p.375.] rum vestigiiis inhaereiites decernimus, ut ecclesiac IxjocESTirjs episcopus, servus servoruni Dei, d i - Sanclae Mariae de charitale qnae a bonae niemoriat lecto in Chrislo filio GOJLLELMO, domiuo Monlis- Gaufrido Antissioilorensi episcopo, GHillelmo Nipessulani, salutem et apostolicam benedictionem. vernensiunt comite, el Bcrnardo de Cailan, et alits fidelibus, ad quorum jus, locus ipse, u m in teraiEquiutis et jostiiiae ratio persuadet ul quos erga B. 1'etrum et nos ipsos devotiores esse cognoscimus, poraiibos, quam in spirilualibus perlinebat, Clu* v

1*5

INNOCENTll I I PAPiE m niaceusi mouaslcrio a prima fundalionc oblala esl, j cbisquc ejusdem connobii, ut tibi, diiecte itt Domitto sempcr obedieniia et prioraius vester fuiuris lem- fiii Petre abbas, bumiiilcr pareant, ct ut abbalem juxta dispositionem uiamet consilium eligaot, per poribtis nianeat. Inierdicimus igitur ex parle beali aposiolica scripia mandaiuus. Petri et nostra, ut nulli omnino bominum liceat Datum apud Vapingutn, i u Kalendas Aprilis. abbaiem iu codem loco statuere, sed fratres ibidem XCVIII. Doniino famulantes, Cluniacensis abbatis, el proprii prioris co ntenli regimine, quod professi sunl Ad Guillelmum Montispessulani domiuum. — Devotionem ejus erga se et Bomanam Ecclesiam comexpleant, ct grala Deo vola pcrsolvant. Si quis mendat utque in bono proposilo perseveret horaulem bujus nostrae consiituiionis traiisgressor tatur. e i s t i l e r i t , irain Dei et iudignationes beatorum ( A n n o i l 3 2 , April. 13.) aposlolorum Petri et Pauli noverit incursurum. [D. BOUQUET, Becueil, t. XV, p. 377.] Anien. INNOCENTIUS episcopus, servns scrvoruin Dei, d i Ego lnnoccutius Caiholicae Ecclcsiae cpiscopus. lecto in Cbristo iliustri viro GMLLELKO de Montek

%

Siguum iuanus meae : ADJUVANOS, DEUS SALUTARIS

pessulatio, salulem et apostolicam benedictkmern, Amorem et servitiunt, quod B . Pelro et nobis Datuin aptid Vapiugum per manitm Aymerici 1 * eshibere non cessas, freqtietiter recoliinus, et super sancta? Ecclesiae Romamc diaconi cardinalis et canhis devotioni toab cordc et ore muitimodss gratias cellarii, i u Kal. Aprilis, indicl. x, Incarnationis Do- exhlbemus; et quoniam gratum famnlantis obseniinicae anno 1132. quium verae dileciionis praemium promeretur, noa personam tttam, sicul inulloties libi significavimtts, UXCVIh sincerae cbaritaiis bra Monet ut sibi Papiam obviam veniat f26). praeleriiam Epipbauiae solcmnilatem inducias con( A n n o i l 5 2 , April. 17.) cessiinus, tit vidclicct lunc ad noslram vcnirent [AMADCSII in aniist.Baven. Chronol., 111,121.1 praesentiam libi de lui3 qucrimoniis respondcre Cl. parati. Ipsi vero elapso eo lcrmino, uec venerunt, ncc nitscronl responsales : sed duos monacbos cx parte Ecclesue B. Alexandri Bergomaiis possessiones et privilegia confirmat. fratrum nostrorum R. arcbiepiscopo, cl N. Mori' (Anno 1132, Maii 31.) nensi episcopo, ac dilecti filii nostri T. illustris [Lurus, Codex diplom. Beryomatis, I I , p. 963.] Flamirensium cotuilis, longiores pacis poslulantes INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i iuducias direxerunl. Nos autem omnem eis occaleclis flliis PETRO praeposiU), e i fratribus inecdema sionem atifcrrc volcntes, ipsos usquo ad praeteriiam B . Alexandri Pergamensis Domino servienlibus mediam quadragesimam sustintiimus, qui nimirum tam praeseniibus quam futuris, in pcrpetuam m o nec etiam tuiic venerunt, nec aliquos qui cattmoriam. sain suam agerent destinarunt. Quia igitur, neque Oflicii noslri nos hortattir auctoritas ecclesiarum nos jus stricium urgcl, neque postulat aequiias, ut eis iu sua conlumacia perduranlibits prolixiorein omnium curam gerere et earum quieti et u t i l i l a i i , auxiliante Domino, salubriter providere. Quamtermiuuin concedamus, te de pracfata Beati Bertiui obrcni, dilecti in Domiuo filii, veslras postubiiioncs abbatia ad reformationem rcligionis praedecessoruiit bcutgiiius admittentcs, Beati Alcxandri eccJesiam iiostrorum inliacrenies vcstigiis investivimus, monaNOSTER.

9

(*3) 10 April. (2C) Epis ola uacc,

butn, sine dtibto est ad lnnocenlium I I refercnda. Caiivto I I pcrperam t r i -

137

EMSTOUE KT PRIVILEGIA.

in qun dlvino vacatis scrvitio ad exemplum praede- A cessoris nostri fidelis memoriac papae Pasclialis apoStolicae sedis privilegio duximus municndam, s l a tuentes ut quaecunque possessiones seu bona ad eamdem inpraesentiarum jusle et canonice perlinent, aut in fulnmm concessione ponlificum, largitione regum, vcl principum, oblatione fidelium seu teslra justa acqnisitione, vel aliis modis rationabiliter praestante Domino poteritis adipisci, firma vobis in perpetuum et illibata serventnr; i n quibus lisec nominatim duximus exprimenda: Concessionem viddicet decimarurn a bonae mcmoriae Adeberto Pergamensi episcopo, ecclesiae vestrae praeposito, factam, quemadmodom in scriptisejusdem episcopietcanonicorum beatorum martyrum Alexandri ct Vincentii continetur, ut eaedem decimae perpelois fratrum usibus fj

13o CII.

Uonasterium S. Sahatoris Pamensis sub protectione sanctat Romana EccUsim suscipit, ejusqut bona confirmat. (Anno 1132, Jonii 3.) [MARGARINI, Buliar. Casin., tom. I I , p. { & . )

INNOCENTIUS episcopns, servos servorum Dei, dileclo in Christo filio JOANNI abbati Venerabilis monasterii, quod dicitur D. Salvatoris, secus Papiain siti, ejusque successoribus regulariter subsiilucndis in perpctuom. Ad hoc nobis a Deo pastoralis officii cura commissa esl, ut quicti et ulilitati omnium Ecclesiarum particulari dcbeamus solliciludiue providere, et ne pravorum bominnm fatigentur molestiis, eas auctoritate scdis apostolicae communire.Quapropter, cedant; ecclesias quoque de Licina ct de Lcmcne, dilec te in Domilio fili Joannes abbas, tuis rationa* et de yiHa, saiva siqnidem in eis dioecesani episcopi JusiUia et reverentia. Porro bonos Usus et rationa- bilibtis postulationibus assensum prebcnles, Domini biles consuelndines a praedecessore nostro p>ae Salvatoris monasterium cui Deo attctore praesidest recordatiouis papa llonorio vobis firmatas, nos cum omnibus ad ipsum pertinentibus, ad cxemplaf quoque auctorilate apostolica roboramus. Decerni- praedecessorum nostrorum feiicis memoriae Joannis* Benedicti, Paschalis, Calixti, Bomanorum pontifinius ergo ot n u l i i omnino bominum fas sil vestram c£clesiam temere perturbare, aut ejus possessiones cum, sub beati Pctri tutela et aposiolicae sedis auferre vel ablatas relicere, minucre, aut aliquibus protectione suscipimus. Quod nimirum c tiam S. Bartholomaei in suburbio Novariensi, abbadecessorum nostrorum statuta concedimus. Si qua tiam S. Salvatoris de Casale, abbatiam S. Sllani de ergo in futurum ccclesiaslica saecularisve pcrsona, Romagnano,capeiIam S. Nazarii, capeliam Omnium hanc nostroe constitutionis paginam sciens, contra eam Sanctorum el S. Salvaloris, capellam S. Matlhaei, temere venire tentaverit, secundo lertiove commo- ^ capellain S. Andrcae, capellam S. Stephani. Extra n i t a , si non satisfaciione congrua emendaveril, civitatem, plebem S. Albini de Morlario cum paropotestatis honorisque sui dignitate careat, reamque chia sua, el septem capellis, videlicet S. Laurentii, se divino judicio existere de perpctrata iniquitatc S. Julii, S. Gaudentii, S. Vicloris, S. Quirici, S. M i cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine cbaclis, S. Pelri, iu quibus Novariensis episcopus Dei et Doniiui Rederoptoris nostri Jesu Christi cpiscopale jus habere dlgnoscilur. ln campo Lato aiicna fiat, atqne in exlremo examine dislriciae pleDem S. Petri, ecclesiam S. Gaudentii, cccles. ultioni subjaceat. Cunctis aulem eidem loco jusla S. Majoli, cccles. Aicxandri, ecclesiam de Berredo, servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, et cnpeilaro S. Nazarii, plebcro Vegevenensero cttm quatenus et bic fruclum bona3 actionis percipianl, capellis suis, plebem de Cassiolo, ecclesiaro de Ceet apud districtum Judicem. praemia aeternae pacis redano, et de Gravalona, ecclesiam Camari, eccieinveniani. Amen, amen, ameru siam Romeiuini et Galiali. Plebem Olegii cum caEgo lunocentius Catholicae Ecclesiae episcopns. Ego Uberlus presbyler cardinaiis tituli Sancli Clcmenlis subscripsi. Ego Anseimus presbyter l i i . S. Laurenlii in L u Cina ss.

Ego Cosmas presbyter cardinal. tituli S. Caeciline ss. Ego Lucas presbyter cardinal. tilul. SS. Joannis et Pauli ss. Ego Dominicus diacon. card. l i l . S. Maricc in Porlicu ss. Ego Gregorius diacon. card. Sanctorum Sergii ct Bacchi ss. Ego Otto diaconus cardin. S. Georgii ss.' Ego Guido diacon. card. Sanctorum Cosmae et Damiant ss. Datum Placenlia?, per manum Aimerici sanclae Romanae Ecclesiae diacoui cardinalis et cancellarii, tertio Nonas Junii, indiclionc xx, Incarnationis Dominicae anno 1 1 3 3 , pontiflcalus vero domni lnnocentii 11 papae anno u i . CIII.

Ecclesiam Novarientem tuendam $u$cipit et Li/i(redi episcopi ac ejus successorum possessiones coii/irmal. (Anno 1 1 3 2 , Jun. 23.) [UGHELLI, Italia $acra, I V , 7 0 4 . ] INNOOENTIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili

fratri

LITIFREDO

Novariensi

episcopo,

ejusque succcsseribus canonice substiluendis in perpcluum. lu etnineiiti apostolicae sedis specula disponente

pellis suis, piebero de Dulciagi, cuin capellis suis, ccclcsiam S. Julii novam et antiquam, plebem Varaii cum capellis suis,plcbem de Gallicocurocapellis suis, plebem Gaudiani cum capeiiis suis, piebein S. Jnlii cum capcllis suis, plebem Vemenia? curo capellis suis, plebcin Baveni cum capcilis suis , capellam S. Angcli et S. Remigii, plebein de Intro cum capeltis suis, plebero Mergotii cuin capeliis suis, plcbem Oxulae cum suis pertinentiis. Ecciesias ontnes, quae sunl in valle Sicidae. Plebem Grinasci, e t capcllasJtomaniani, plebero Agamii cura suis p e r l i nenliis, et Seciani cuin suis perlinentiis, plebein Xuni cum capeliis suis, plebcm Quiregii, plebem Pctrori, cum monaslerio et suis capellis, plebem de Casali, et castro, el villam ejusdem Casalis, plcbem Arcamariani cum capellis suis, ecciesiam Monticelli, plebem Vespolati cum capeilis suis. Quascuni quejiraeterea ecclesias intra vel extra civitatem Novariensis Ecclesia possidet, aut in futururo c o n cessione pontiflcum, largilione regum, vel p r i n c i pum, oblationc fldelium, seu aliis juslis modis, pracstante Domino, poterit adipisci, firnia vobts in perpetuum,et iniemerata manere decernirous. Prohihemus etiam ut njulius absque tua vel successorum tuorum assensu vel iibera volunlate in Novariensi episcopatu, salva sedis aposlolica* reverentia, ecclcsiam fundare praesumal. Nulli ergo oronino hominuin fas sit praefatam Eoclesiam tcmere perlurbare, aut ejus possessiones aufcrre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexatiouibus fatigare, sed omnia cum inlegritate serventur eorum, pro quorum gubcruatioiic ct s u -

141

EMSTOLJE ET

PRIVII.EGIA.

142

stenutiobe concessa sunl, osibus omnimodi» pro- A illibsta permaneant. In quibus haec propriis nominifntora. Si qua igitur in posterum ecclest&stica seu * ;bus exprimenda subjunximus : In civiiale Novariae saecularis persona, hanc nostrac constitutionis pagi- ecclesiam S. Ambrosii : in Tercado ecclesias S. Cassiani, et S. Michaelis, et S. Ambrosii, in nam sciens, contra eam venire lemere tentaverit, secundo tertibve commonita, si non satisfaclione Veura ecciesiam S. Gaudentii cum omnibus decimis congrua emendaverit, potestatis bonorisque sui d i - suiset manso uno, in Matheo ecclesiam S. Mnrtini gnitate careat, reamque se divino judicio existere cum omnibus decimis suis etmanso uno, in Insarno de iterpetrala iniquitate cognoscat, et a sacratis- ecclcsiain S. Damiani cum omnibus decimis suis ct simo corpore ac sanguine Dei et Domini Re- manso uno, in Matheo ecclesiam S. Mariini cum demptoris nostri Jesu Gbristi aliena fiat> alqne in omnibus decimis suis et mansis octo, et districto totius villae, in corte nova ecclesiam Sancti Michacextremo examine dislrictae nltioni subjaceat. Ganctis autem eidem Ecclesiae justa servanlibus sit lis cum oniuibus decirois suis, et sex mansis ct totius villae districlo, in Quartaria ecclesiaro S. Mapax Domini Nostri Jesu Chrisli, qtiatenus et hic fructnm bonae actionis percipiaut, et apud joli, cum omnibus decimis suis, et sex mansis et totiusvillae districto, in Quarlaria ecclesiam S.Madistrictam jedicem praemia aeleraae pacis inve^ jol: cnro omnibus decirais suis, el terris et districto nfant. villae totitis, in Baceno ccclesiaro S. Gaudentii cum Ego Innocentius Catbolicae Ecciesias episcopns possessionibus domus Tertianae, decimam Trcdaci sobsc. Ego Ubertss presb. card. tH. S. Clementis sub* ctim decem mansis, decimam Romentini, deciitiatn Galiati, decitnam Caineri, decimam Pernoti, deciseripsi. mam Bcrzini, «jecimam Camiliani et Aguniati, deciEgo Anselinus presb. card. t i t . S. Lanrentii in roam Oblati,dccimam Novasse cuin oronibus lerris Lucina subsc. ad eamdero curtcm perlinentibus, decimam GonEgo Jomelsus presb. card. t i t . S. Cacciliae diauae cum posscssionibns quas lcnct in eadcm villa, subsc. Sgo Lucas presb. card. t i t . SS. Joannis et Pauli decimam Granotii, decimam Monticelli et viginli tuodios flcti, decimaro Guilcngi, cum possessionibus sul>sc. quas tbidem tenetis, decimam Sociaci et mansos Ego Romanus diac. card. S. Mariae in Porticu quos ibi habelis. Castrum Nomenonii cum omni sof)sc. dislricto tolius viilae , et decimis et viginti mansis. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii et Bacchi dccimam Paliati cum duodecim mansis, duos roansos suLsc. %

Ego Stepbanns diac. card* S. Luciae in Orfeu C in Tcrdobialo, unum mansum in Vespolalo, in Nibisttbsc. Kola mansum tmum, in Garbagna mansos duos, in Ego Otto diac. card. Sancti Georgii subsc. Slodegarda duos mansos, in Casulino roansum nnunt, et flcti soldos quindecim veteris monetae MeDatum Placentiae per mannm AKmerici sanctae diolanensis, el quindecim modios annonae, duas Romatiae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellar r t , v u Kal. Julii,indicl.xi, Incarnatioois Dominicac partes caslri Mositii cum capelia S. Stephani, et i%33, pontificatus vero doro.. Innocentii papae U districto, et teloneo, et honore, el duodecim tnatisis, in Gargarengo mansum unum, in Landioht anno i i i msnsum ttnuro, in Silavengo mansum unum ei moCIV lendinum, in Carpiniano mansum unum cum d i Ecclestce Notariensis canontcorum bonk confirmat. stricto ejusdem mansi, in Agaimo mansum unum, (Antto 1132, Jun. 25.),* inSiciano mansum unum ctim servis, et ancillis et ( U G H E L L I , i o t d . , p. 706.] ficto sex soldoruro, in Fara mansuin unum quarta parte districti Cisti cum tribus mansis et dimidio. IICNOCEHTIUS episcopus, servus servoruro Dci, dilectis filiis Novariensis Ecclesia? canonicis, tam prac- jy >n Caltiniaca tres mansos et roolendinum unum, in Dulciago tres mansos cum districto eorum maneosentibus quam futuris in perpeluum. In eminenli apostolicae sedis specula divina dispo- rum, in Mommo sex roansos et molendinuro, in Albo mansum ttntiro curo districlo, in Pramoxclio nenle clemenslia coniituti, boncstas personas patema debemus charitate diiigere, et ne ipsi, vel piscariam unam, aliam piscariain juxta caslrum Domini, in Maxeria fictum quadraginla denariorum eorum bona pravorum boroinuro agitentur molcstiis, veteris monctae Mediolaneusis, Canaturo, et Oglon sollicile volurous providere. Quamobrem, dilecti m Domiuo filii, venerabMts fratris noslri Litifredi epi- cum piscariis, olivetis suis, et ancillis suis. Ad haec scopi vestri precibus inclinaii veslris ralionabilibus adjicicntes decimas et alias possessiones, quas in peiilioiiibus duximus annuendum. Slatuimus igitur Novariensi civitale babetis, et diflinitionem contront quascunque possessiones, vel bona inpraesen- versiae, quaede obedientia,et reverentia clerirorum tiarum jusie ei canonice possidetis, aut in futurutn S. Gaudentii, et obsequiis mortuoruro inter cos et concessione pontificum,largitione principuni, obla- clericos ejusdem Ecclesiae agitabatur a bonae roemotionefldelinm, sen alits justis modis praestante Do- rire Ricardo Novariensi episcopo recte faclam, et a rolno potcrilis adipisci, flrma vobis in perpetuura et praedkto fratre nostro Litifredo episcopo vestro

INNOCENtil ii R\KA

TiS

firmatam, atque a pradecessore nosiro snuctae re- < i cordalionis papa Ilon. roboraiatn vobis nihilominus conlirmauius. Decernimus ergo ut nulli boniinura ticeat yos super bts, qusc universilali vestra prascnlis scripli pagiua roboravimus , infcstare, attt aliquam vobis lemerariam imminutionem iuferrc, led omnia cuin inlegritalc serventur veslris usibus profutura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica laecularisve persona, banc noslra consiitutionis paginam sciens, contra eamtemere venire teutaverit et lecundo terliove commonita satisfaetione congrua non emendaverit, a sacratissimo corpore ac sangtiine Dei et Domini noslri Redcmploris Jesu Cbristi aliena fial, alque in exlremo examine d i striclae ullioni subjaceat. Cunctis aulera vobis jtista servantibus sit pax Domini noslri Jesu Christi, 1 1

quatenuset bic fnictum bonae actionis percipiant, at apud dislriclum Judicein pramia aeternae relribulionis inveniant. SignaU, etsubseripta hoc modo, videlicet : Ego lnnocentius Catholieae Ecclcsi» cpiscopot attbsc Ego Uberlus prcsb. eard. t i t . S. Clcmcnlis subsc. Ego Anselmus presb. card. l i t . S. Laurcntii in Lucina subsc. Ego • presb. card. S. Caeciliae subscripsi. Ego Ego Romnus diac. card. S . Mariae in Porticu subsc. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii et Bacchi subscripsi. Ego Stephanus diac. eard. S . Luciae in Orfea subsc. Ego Olho diac. card. Snncii Georgii subsc. Ego Guido diac. card. SS. Cosmac ct Damiani auhsc. Datum Placcntiae per manum Avmerici diaconi card. ct cancellarii S. B. E . , vu Kalcnd. Juln, imlict. x i , lucarn. Dom. atiito 1133, poiilificalus aulem D. Itinoccntii papae II anub i u . CV. Canonicis S. Alexandti Bergomatis qnasdam eccle» sias ad sedem apostolicam spectantes eoncedtt. (Anno 1132, Jun. 28.) [Lurus, Cod. diplom. Bergom. It> 966.} INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, ditectis in filioP[ETRo]praposilo et canouicis ecclcsiae Beati Alexandri Pergameusis, saluiera et apostoli*am benedictionem. Qui fideliorcs et devotiores B. Pclri filiis csse probaulur, debent a sede apostolica diligi et iu suis jpporluniUlibus propcnsitis adjuvari. Eapropler, dilecti in Domino filii, dcvotiouis vesirae sludiura sitendentes, ecclesias Sonclae.Triniutis, Sancti Salratoris, Sancti Michaelis quae sunt iu Virgis, et eeilesiam S. Eusebii, qnae ad jus beali Pclri specialilcr MrrVincre nosctuitur, chariUli Ycstrae coramisimus. 9

u t

Vosira igiiur interest sic iu ooedientia sedis aposiolica? et ejus amorc persistere ^nalenns ejus gratiam mercnmiui fidcliter relinere, ut eardem ecclcsftan nequaquain sub vcstra custodia deteriorentur , sed in mcliorem sutum, auxiliante Deinhio, redocantur. Dat. Placenliae, IV Kaleudas Julii. CVI. Ecclesiam Aqulleiensem sedecim episcopatuum me*trovolim confimat, Peregrinoque patriarchoi nsnos pa(lii rationalis, nacci crucis concedit (Anno 1132, Jun. 29.) [UGHELLI, Jtalia sacra l . V, col. 62. j I i t n o c E N T i u s episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri PKREGRINO Aquileiensi patriarchae, cjusque s t i c c e s s o r i b u s canonice substituendis in perpetumn. t

9

9

Domus Domini decora, circumaraicta varieUle, columnas.habct, alias in summo splendere positas, alias iri medio, alias in ultimo coilocatas. SanctJr namque Bomana Ecclcsia, quae ab ipso Salvatore per beatum Peirum principalura oblinuit, opifices suos alios episcopos k i s l i t u i t , qoi clero praessent, ei populorum curam animarum gererent, alios ar-* chiepiseopos, qui episcopis manum consecratkmis imponerent, et jura dantes poiestate metropolitiea concilia celebrarent, alios primatcs, qui soli R o mano subessenl ponlifici. ei super archiepiscopos e t provincias priinatum haberent. Eaprqpter, diiecte frater in Chrislo, Peregrine Aquileiensis palriarcha, t i b i , et pcr te sanetae Aquilciensi Ecclesiae, c u i auctore Dco praesse dignosceris, potcstatem super sexdecim episcopalus, vidciicet Polensem, Tergestinum, Parontinum, Pelenensem, Emoneiisem, C o n cordiensem, Tarvisiensem, Cenelensem, Beloncrvscm, Fclirensem, Paduanum, Vicentinuro, Trrdeiyttnum, ftlantuanum, Vcronetisem, Cumanum, m e Iropolitico jure concedimns, abbatias quoqiie sciiices Osciacensem, Mostcensem, Rosaciensem, Belinieor sem, Sextensem, Pirensem, Sanctam Mariam n d Organuin tibi et tuis successoribus duximus roborandas. Pallii vcro usum, ralionalis, alqtte nacci, qui pradeccssoribus tuis pro ipsius Ecclesiae digni~ Utc a nostris anlecessoribus csi coucessus, nos j ^ Inm libi qtiam tuis successoribtis confirmainus, h i s videliccl dicbus qut in Ecclesue tuae privilegiis c o n tinentur. Sane quocunquc pcrrcxeris crucera lc e t tuos succcssores dcfcrendi licentiam auctoritale beaii Pelri et noslta largimur. Porro comiiatus, marchiam et ducatum regalibus, seu imperialibus privilegiis Eccleske luae concessa, nos quoquc praesentis decrett sanctione nihilotninus roboramus» Slaluimus eliam ut quascunqtie possessiones, quaecunque bona Aquileiensis Ecclesia inprasenliarum justeel legitiine possiJet, aulin ftituruin,praslante Domino, poteril adipisci, firma vobis el illibata permaneanl, salvo nimirttm in omnibus sanctae Romanae Ecclcsiae jure ac reverentia. Decernimtis ergo ul nulli hoininum liceal prafatam Ecclesiam(

1

145

EPISTOLifi ET PRIYILEGIA*

teraere perturbare, aut egus possessiones auferre, A vel archipeshyterum adeos, u l secundum censnram v e l ablalas retinere, minuere, aui aliquibus vexa* ecclesiaslicam poeniteniiara eis iiijnngai. Quod si a tua dilectione super hoc tertio iuvitati adiiuplcre tionibus fatigare. Sed omnia integre conservenlur eorum, pro quorum gubernatione et siistentationc conieinpserint, tihi poenilentiam eis tribuendi l i c o n c e s s a s u n t , usibus omnitnodis profutura. Si qtia cciitiam aposlolica aucturitate concedimus. igitur in fulitruin ecclesiastica ssecularisve persona Dat. Phtceiitiae 11 Kal. Julii. lianc nostrae constilutionis p a g i n a n t scietts, contra CYIIL c a m temere venire tenlaveril,secundo tertiove com- Dona omnia et prMtegia maiiasierii Sancli Xisli. m o n i t a , si non salisfaclionc congrua emendaveril, Placentinas dioscesis coufirmaU poteslalis bonorisque sui digmtate carcat, reara(Anno U52,tJul. 14.) quc s e divino jndicio de pcrpetrala iniquitate co( COCQUELINES, t. I I , p. 214.] guoscat, et a sacratissimo corporc et sanguine Dei INNOCENTILS episcopus, servus scrvorum Dei* ac Domiui Kedemploris nostri Jesu Cbrisli alicna ODDO.M abbaii vcnerabilis monaslerii S. Xisti quod liat, atque iu cxlremo exnmine d i s l r i c U c uliioni Placentia? situiu est, ejusquc buccessuiibus rcgulasubjaccat. Cunctis autem eidem Ecclcsiae jusla serriler substiluendis, in perpetuum. vanlibus six pax Domiui nostri Jesu Cbristi, q u a i e - B Ad boc nniversalis Ecclesiae cura nobis a provinus et hic fruclum botiae aclinnis percipiant, et apud sore omnium bonorum Dco commissa cst, ut reltdistrictum Judicem praemia aetcrnae pacis inveniant. giosas diligamus personas, ct bencplacenieui Deo Amen. religionein siudeamus modis omuibus propagare. £go Innocentius Catbolicae Ecclcsiae cpiscopus Nec enim Deo gratus aiiquando famulatus tmpeit* suLscripsi. ditur, nisi, ex charitatis radico procedens, a puriEgo Lbertus presbyter cardinalis l i t , S. Clemcn- tate religionis fueril conservatus. IIoc uimirum tis subscripsi. cbaritatis iniuilu pracdecessores noslri fclicis tneEgo Anse'muspresbyler cardinalis t i l . S. Lauron- roori;c Paschalis et Calixtus Roinani ponlilices, t i i in Lucina subscripsi. in monasterio Sancti Xisti, quod Plucentiae situm Ego Soziliuus-prcsbyter cardinalis lit. S. Caecilia est, rcligioiiero, quae Ibi ex leuipore jara longo deaubscripsi. feceral, reformare volentes, sapieulium ac religioEgo LIICJS presbyter cardinalis tituli Sanctorum sorum v i r o r u m , et praecipue egregiae memoriae Jonmiis el Pauli subscripsi. comitissae Mathildis, precibus ct consilio, pro femiEgo Romaims diaconus cardiualis Sanctae Mariae nis ibidem irreligiose vivcnlibus, mouastici ordinis C viros coiistitueruut, el te, dilccte iu Chrislo fili in Porlicu subscripsi. Oddo, ad reslaurandum in eodem loco sccundum Ego Gregorius diaconus cardinalis Sanctorum B. Benedicti Regulam disciplinae nionasticae ordU 6ergii el Bacchi subscripsi. nero, in abbalem iiiis auctorilate apostolica praepoEgo Stephanus diaconus cardinalis S. Luciae i n suerunL Orpbea subsrripsi. Nos itaque eorumdem antecessorum nostroroiti Ego Otto diacoous cardinalis S. Georgii ad Velum inhaerendo vestigiis, provisionem seu disposilioAuretim subscripsi. nem ab eis faciam, et privilegio rounilam, praesenDatum Placcntiae per nianum Aimerici sancia? tis scripti robore coiifirraamiis, et inviolabiliicr ftirtoinanaeEcclesiaediacoui cardinaliset canccllarii, 111 turis lemporibus observari deceruiraus; et scriptiira |kal. Julii, ind. x, lucarnalionis Dominicae anno illud quod a praedecessore noslro feiicis memoriae papa 1132, pontificalus vcro D. Innocenlii papae U , Calixlo, dum in Galliarura partibus essct, ab illius anno I I I . loci monialibus subreptum csse dignoscitur, in S. N. Ego Petrus not. ut vidi in priviiegio ita irritum revocamus. Ipsum vero locum el univcrfta srripsi, nec dictionem, vel tyttabam addidi nec prce* D ad eum pertineuiia suh apostolicae sedis tutela cl termisu protectione scrvnnda censemus, a quorumlibct i u CFII. feslantitnn molesliis libera,. sicut ab antecessoribus Ad A[ltonem] priorem eccletice S. Frigdiani Lucensis. noslris Roinanis ponlificibus noscitur tnstituttitn. (Anuo 1132, Jun. 30.) Statuimus ctiain t i l univcrsa praedia, vcl possc*[BALUZ. MitcelL IV, 5 8 9 . ] siones quas Angelberga imperalrix, ejusdem moINSOCENTIUS episcopus , servus servorum Dei, di- naslerii fundatrix, illuc contulisse cognosciltir, lecto in Christo filio A. priori S. Fridiani, salutem seti quaectinque alia boun, qtiascuiique villas, fami* ei aposlolicam beuedictioncm. liasf> cellas, ecclesias idera cccnobium inpraesenImis superna, lerrenis coelcstia, (emporalibus liarum jtisle et legitime, sive iu posleruin concesaetema, et mortalibus sunt immoitalia pnrpoiieiida. sione pontificum, lafgitione priucipum, oblalione Discreta siquidem omnipotenlis Domini providenlia fidelitun, scti aliis justis modis, prajslanle Domino, non nos pecudum pastores constiluit, sed aniina- poteril adipisci, firma tibi tuisque successoribus rum custodes elegit. Ne igitur animae fidelium om- el illibata permaneant. In quibus haec propriis 110uino depereant, si qui poblice criminosi vel ince- miuibut ad notauda suhjou&iiuus : In Piaceniia iu stuosi iit parocbja tua faerint, Lucanuin episcopum 9

147

INNOCENTII H PAPiC

141

xenodocbio ecclesiam Sancti Petri, ecclesiam A tionis Dominicae anno 1153, ponihrcatus vero oomni S. Marlini in Burte, ecclesiam Sancise Brigidoe, ecInnocenlii papae secundi anno i u teg. iv 1. clesiam Sancti Andreae, extra portani MediolancnCIX. sem, ecciesiam S. Mariae in capite Trebiae, ecclesiam Sancti Petri, in Centoria ecelesiam S. Barlho- S. Atuomm martyris in urbe Piacentina bona, jura\ et privilcgia omnia confirmau lomaei, in Scopora duas capellas ; in Castronovo, ( A n n o i i 5 2 , Jul. 15.) ecclesiam S. Michaelis, et ecclesiam Sancli Bartho lomaei, in Wardastalla ecclesiam Sancli Pctrr, | COCQUELIKES, M, p. 215.1] ecclesiam S. Georgii, ecclesiam S. Manini, et ecINKOCENTIUS cpiscopus, servus servorum D e t * clesiam S. Barlholomaei; in Luciaria ecclesinm dilecto fiho Azom praeposito ecclesiae Sancti A u l o S. Georgii cum capellis suis ; in curte Nova eccle- nini mariyris, quae iu civitate Placentina posita est, siam S. Laurenlii : in campo Miliario. ecciesiam ejusque snccessoribus canonice substituendui i a S. Petrl. perpetuum. Officii nostri nos hortatur auctoriias pro ecclev NuHi ergo bominum fas sit prxfalum moiiastesiarum siatu satagere, et earum quieti et utilitaii riura tcmere perturhare, ntit ojiis possessiones auferre, velablntas rethiere, miuuere, aut aiiquihus ® saluhriter, auxlliante Domino, providere. Dignum nnmque et bonestati conveniens esse cognoscitur, vexatronibus faligarc, sed omnia integre conserveiitur eorum pro quonrai gubernatione et susten- ut qui ad Ecciesiarum regimen assumpti surous, tatione concessa sunl, usibus omnimodis profutura. eas pravoruro hominum nequitia defensare c u r e mus. Proinde, dilecle in Domino fili Azopraeposite» Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuisjustis postolationibus assensum praebenies, e c tuorum quolibet successorum, nuNus ibt qualibet clestam Beati Antonini martyris, cui Deo auclore subreptionis astulia seu violentia praeponalur, nisi praesides, aposlolicae sedis privilegio communimus. quem fratres comniuni consenso, vel fratruin pars Statuhnus eiitm ut quaecunque praedia, quaecunconsHH snniorrs de suo, si potuerit idoneus iiiveuiri, que possessiones aut bona tam in ecclesiis quam colicg o secundum Dei timorem, et B. Benedicti in aliis rebos, ab episcopis Placentinae ecclesiac, R*gulam, praeviderint eligendum. Quod si persona seu aliis Dei fidelibus eidem ecclesiae sunt concessa, in eodem monasterio ad abbatiae admhiistrntionem firtna tibi tuisque successoribus et iljibau pertaiis non fuerit, de Casae Der ccenobio eligatur, maneant. In quibus haec propriis nominibus d u x i qtiandru videlicct illic monastici ordinis disciplinn. Doinmo praesunte, viguerit : Eleclus atitcm a Bo- £ ntus expriroeuda : ecclesiam scilicet B. Mariae i n Curtina, quae prope ecclesfam Sanctorum Antonini mnno benedicalur ponlifice. Quidqttid prxtcrea et Victoris roartyrum s i u est, curo usibusct conlibertatis, seu dignitatis praedecessores nostri pra> suetudinibus, quas in eadent ecclesia] inpraesentianomhiato monasterro, per authentica privilcgiorutn rum juslas habere videmitii, ut videlicet in omnibus scripta concesserunt, nos quoque pnescnlis privileMariae festivitatibus tertiam partem cnudclarum gii auctoritate concedimus, ct ratum haberi per tcmpora futura censemus. Sane euin ad bene re- habeatis, atque secunduro Deuro ibidera sacerdotea et clericos ordtnetis : vos autem in ecclesia vestra gendum Idem tlbi commissum sit coeuobitim, canonici ob revcrentiam B. Autonini martyris, cujua possessiones et bona ipsius integre in tua maneant potcsiate; capellani ipsius ecclesiae libi nihilomi- sacralissimo corpore ipse locus prius e*stitit deco ratus, in B. Mariae purificatione ipsam capellam nus sint subjecti. Si qua Igitur in futtirum eccleannis singuiis visitabitis. In territorio Plectula ecsiaslica saecularisve persona, hanc nostras consiiiuclesiam S. Antonini niartyris cura sorte integra, e t tionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, si non SE- dole, et cum oblationibtis totius anni, quemadmodum a bonoe recordationis Dionysio episcopo Platisfactione congrua emendaverit, poteslatis bonor

r

:

risque sui digniute careat, reamque se divino D centino pro ecclesia Sancti Syri vobisin contracam* judicio existere de perpetrau iniquitate cognoscat, bium concessa esac dignoscilur : in qua nimirunx ct a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Do- secundum Deum ordinaodi minislros libera sit vobis iniui Redemploris nostri Jesu Christi alicna fial, facullas. In (^ragnan.o capellam Sancti Michaelis cum omni sua dotc, et lotius anni oblationibus a atque in exiremo examine striclae ultioni subjaceal. venerabili fratre nostro Arduino Phccntino e p i - . Ctiuclis autem eidem loco justa servantibus sit pax scopo Ecclesiae veslrae hoc modo concessam, u t Domini noslri Jesti Cbrisli, quatcnus et bic fructum in eadem capella ponendi clericos, et removendi, bonae actionis percipiant, et apud dislriclum Judi^em stt libera vobis potestas, et ad sacros ordines p r o pramiia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, movendos suo lempore Placenlino episcopo pr-aeaiwii. sentandi; a plehe vero Tunensi ipsius loci preEgo Innocentfus Catholicae Ecclesiae episcopus sbyter chrisma et olcuro sanctum suscipiat; el vo>subscripsi. catus ad litanias, et ad baptisroum illtic, absque Datum Cremonae- per manum Aymerici sanctre conlradictione aliqua vadat, salva ecclesisc vestrJO Rojuanx Ecclesiae diaconi cardinalis et cancelip oronibus aliis juslitia et revcrentia. larij, i i Uus Julii, indictione s [ eg. xji |, Incarnaf

149

150

EPISTOLi£ ET PRIVILEGIA.

Pneterea orones alias liberutes, seo rationabiles coBStietndines, a Placeiitinis episcopis ecclesiae vcsine concessas, quieias vobis et integras futuris teinporibus manere decernimus. Porro si te, vel clericos tuos gravari praesenseris, sedem apostoli{ a m quae subvenire solet oppressis, vobis libere liceat appellare. Bona igitur et possessiones qoas in posierum concessione pontifictim, largitione principum, oblotione fidelium, seu aliis justis roedis» aoxiliante Deo, poterilis adipisci, firma vobis et integra manere sancimus : salva minirum dioecesani episeopi justitia el reverentia. Nuili ergo omnino hominum fas sit praenominaUm Ecclesiam u mere perturbare, atit ejus possessiones auferre, vcl abUus retitter*, minuerc, auialiquibusvexatiouibus fatigare, sed omnia integra conserventureorum pro qoorum gubernatione et sustenutione concessa suut, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur i n futurum ecclesiaslica saecularisve persona, banc noatrae constiiutionis paginam sciens, conlra eam lemere venire tcnuvcrit, secundo tertiove commoniU, si non satisfactione congrua emendaverit, potesutis honorisque sui dignilate careat, reamque se divino judicio existere de perpetraU iniquilaie rognosccal, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jcsu Christi aliena fiat, atqne in extremo examine districiae ultioni snbjaceat. Cucctis autem eidetn ecclesiae p t s U servaolibus sit pax Domini nostri Jesu Citrisii, quatenus el hic fructum bonae actionis percipiaot, et apud districturo Judiceroj praemia acternae pacis inveniant. Amen. Ego Inuocentius Catholicai Ecelesiae episcopus subscripsL Ego Guiilelmas Praenestinus eptscopus subscripsi. Ego Anselrons presbyler cardinalis tituli Sancti Laurentii iu Lueiua subscripsi. Ego Joannes Ostiensis episcopus subscripsi. Ego Petrus Papiensis episcopus subscripsi. Ego Joselmus presbyter cardinalis. tituli Sanciae Cxciiiae subscripsi. Ego Lucas presbyter cardinalis tiluli Sanctoruro Jo4iuiis et Pauli subscripsi.

CX. A ttenrico Angtorum regt significat de ttngoni archi • episcopo Rothomagensi prarcepisse ut ejus de abbatibus quibusdam voluniati sattsfaceret. Sed hortatur ne abbates tinat acephalot esse. ttugonem archiepi» scopum commendat (Anno 4132, Jul. 15.) [MANSI, Concil., X I I , 4*4. j

IN.IOCENTICS episcopus, servus servorum Dei, charissimo in Christo fllio HENRICO illustri et glorioso regl Anglorum, salutem et aposlolicam benedictionem Quemadmodum personam luam sincera chartuto diligimus, i U iis quae ad honorcm ittum spectare cognoscimus et secundum Deum possumus, dare operam parali sumus. Venerabtli siquidem fratri nostro & Hugoni Rotbomagensi archiepiscepo per scripta nostra roandavimus, et consilium dedimus, quatenus de abbalibus iilis de quibus tua nobis siguificavit serenilas, assensum luae praebeat voluntati. VerumUrocn quanto altius divin» pielatis provideniia, pcrsonam tuam bonore, sapientia et divitiis decoravit, Unto amplius eam obnoxiam sibi constituii, et ad suum obsequtum arctius alligavit. Expedit igitur ut regno, sive ducalu, a divina dispositione tibi couir roisso, tuo tetnpore pravae consueludiues amputcntur, et vitioruiu radicibus resecatis, bona qu;equa pcr tuae nobililatis studiuro, Dotuino cooperante, planlenlur. Aliter cuiro abbateset reliqui clerici nec graturo Deo faniulaluni impendere, nec animarum suarum saluti poterunt providere; imo acepbali, id est siue capite, reputabuiiiur, nisi cpiscopis suis et praelatis dcbita fuerint humiiitate subjecti liiide providendum est a tua prudeulia ne ipsi oiuuino libcre et sinc jugo vivendo, in superbiain elati, animaruro suarum detriroentum incurrant, et libi, qtiod absitl ante conspeclum superni judicis imputetur. Ad excellentiam vero tuam et prudeuliaro pertinet, ut praedictum fralrem nostrum Hugonein archicpiscopum, Untum siquidem virum, tam discrctum, de cujus religione et sapientia sancta Dei Eccle^la lasUlur, diligas et honores, el nuliis molestiis iuquie-. Uri pcrmitlas. Datum Cremonae |d. JuIU.

CXI. Ego Romanus diaconus cardinalis lituli Sanclae D &d Hugonem archiepiscopum Rothomagen*em.-Ut Mariae ut Porticu, subscripsi. nonnihil juris ecclesiasiici regi deferat exlwrtaiur* Ego Otto diaconus cardioalis Sancti Georgii sub(Anno 1132, Jul.) scripsi [MANSI, Concit. X X I , 426.] Ego Guldo diaconus cardinalis Sancloruro Cosmae INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, chaet Ditniani subscripsi. rissimo fralri HLGOM Rothomagensi arcbieplscopo, Datum Cremonae per maiiuni Aiiuerict sanctae salutem et apostolicam benedictionem* Itouianae Ecclesiae diaconi cardinalis et slmiiiler Quemadmodum sit concedenduin regibus st lercauccilarii, Idibus Jtilii, indictioite dccima [leg. utt- raruro principibus , quorum potestalc ac justttia deiiina ] , lncarnationis Dominicae anuo 1133, pon- Dei Ecclesia, el Cbristianus popultis proteguntur, sificaius vero Innocentii p.ipae II anno iv. proul credimus, tua fraternitas non ignorat. Caeteruro charissimus filius noster rex Augiorum Uetiricus, prolit accepimus , est adversum u graviier indignatus quod contta consuetudiuem suam, et aliorum ducum Nortbmaunt&, a quibusdaiu sbbaiif

I5fi

INNOCENTII II PAI'.€

ptis 'professionem ei obedientiam suscepisti. Quoil profeclo qoanivis juslum fuerii, el nobis in concilio Remensi mandatum, p r o ejus cbaritate a rigore Justilinc aliquando condesoendere debemus , et pro lemporc ipsius Toluntali assensum praebere. Crcdiiniis euim, sicul nostris auribus intimatum esi, et IIOS ci praescripla noslra mandavimus , quoniam si ci deluleris quod ad honorem el jus Rolhomagensis ccclesia? pertinet, cum pienitudine graliae suae inuosleriim obtinebis. Unde fialeniilatem tuam rogamus atque mandainus ,'quatenus de abbatibus illis ejus voluntati consenlias, et si qucm de abbatibus ligasti, absolvas. CXII. Privilegium pro monasterio de Tilieto. ( A n n o i i 3 2 , Jul. 26.) JMORIOMDI, Monumenta Aqnensia, tom. I , col. 4 8 . ] I i m o c E i f T i u s episcopus, servus servorum D c i , dileclo l l l i o OPIZZOXI abbati inonasterii B. Marhc virginis, el S. Crucis de Civitacula, ejusque succcstoribus regulariter substituendis in perpeluum. Ad boc universalis Ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas diligamus personas etplacente Deoreligfonem sttideainus modis omnibus propagare. Nec enim Deo gratior aiiquis famulatus impendilur, nisi ex radice charitatis procedens a pravitate reiigiouis fueril conservatus. Hoc nimirum cbarilalis iutuitu, diiectcin DominotiliOpizzo abbas,venerabilis fralris nostri Azonis Aquensis episcopi,el fralris ejusilluslrisviriAnsermi marcbionis precibus inclinati,ejus fustis poslujalionibus clemeuter annuimus, et I E G tiasterium B. Mariae matris Domini, et S. Crucis, quod nimirum ab eodem marcbionc, et matre sua, uec non fratribus, filiis et uxoribus suis in Aquensi cpiscopatu constat esse fundatum, cui Deo auctore praesides, apostolicae sedis pauocinio communimus; in primis siquidem slatucntes ut ordo monasticus secundum B.BenedictiRegulam.el formam religionis fratrum Cisterciensis monasterii futuris temporibus, ibidem inviolabiliter pcrseveret. fiona igitur et posscssiones, quae ad eumdem locum inpra^semiarnm juste et canoniee perlinere noscuntur, atit in futurum concessione pontificum, largitione regum, vcl principum, oblalionc fidelium, seu aliis justis modis procurante Domino poleril adipisci, firma sibi, suisque successoribus, ct iliibata permaneant, quidquid vidclicet in loco qui Boschus dicitur, vel ubicunque a prsefato marchionc, seu ab aliis Dei ftdelibus eidem monasterio constat essc collatum. Sancimtis etiam ut nec marchiones, ncc oliquis eidcmlocoadjacentium regionuin occasione pacis aut guerrae, seu regalis fodri monachos, vel conversos tn eodem loco comroorantes in personis, vel eorum tubstantiis, opprimere, inquietare, vel ab eis aliquid exigere, aut violentiam aliquam inferre praesumat. De vineis quoque, quae apud castrum Varagii sunt, id ipsum auctoritate apostolica constituimus/ Dcci-

l ^

mas sane laborum, quos propnis m a n i D U S , aut sumptibus colitis, et de auimaiibus vestris nullus a vobis expeiere, vel recipere audeat. Inlerdicimas aulem ue moiiacbos, vel conversos veslros post factamin vestro monnsterio professiouem, aliquisepiscoporum, abbalum ipsorum, vel aliqua persona alsque libera vestra licentia recipere, vel retinereperlenlet. Sed lanquaro suaeprofessionis praevaricatores redire ad locum ipsnm compcllantur. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat praefattim monaslerium temere perttirbare, autejtispossessioiies auferrc, vel ablatas retisere, minuere, aut uliqutbus vexatiouibus fatigare, sed omnia inlegre conserventur eorum, pro quorum gtibernalione et sustenlauone concessa sunt, usibus omnimodis profutura, ^ saiva nimiruni Aquensis episcopi juslitia ac debita reverentia. Si quis igitur ecclesiastica saeculaiisve persona, banc nostrae constiluiionift paginam sciens, contra eant temere veuire tentaveril, secundo tertiove commonita, si iton satisfaclione congrua emeii. daverit, polestatis bonorisque sui digttitate careat, reamque se divino judicio exislere de pcrprelata iniquiiaie cognoscal, et a sacratissiroo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jeso Christi aliena fiat, alque in extremo examine dislrictae ultioui subjaceat. Cunctis autem eide^ro loco justa servantihus sit pax Domini nostri Jesu Christi, qualenus et hic fructuro bonae actionis percipiaBl, et apud districtum Judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Innoccntius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Guillcltnus Pracnesliuus cpiscoptis Ego Uberlus prcsbyter cardiualis tituli S. Laurenlii in Luciua. y Ego Lucas presbyter card. tituli SS. Joaimii et Pauli.

1

Ego Roinands diaconus card. S. Mariac in Porticu. Ego Gregorius diaconus card. SS. Sergii et Baccbi. Ego W, diac. card. S. Mariae in Yia Lala. Ego Oito diacon. card. S. Georgii ad Vclum Aureum. Ego Gtiido diaconus card. SS. Cosmac ct Damiatti. Datum Brixueper manum Aymerici,diacon. card. snnctae Roiuaiioe Ecclcsia» ct cnnccllarir, vu Kal. Augitsti, indictionc x, Incarnationis Domiiii aniio I I 5 i , pontilicatus vero domini Iunocen'.ii II papje aitito tertio. . CXIIi. Mouastcrii Lenensis tutelam suscipit, priciiegiaqne et possessiones confirmai. (Anno 113?., Jul. 26.) [ ZACCARIA, DelU badia di Leno 1 1 4 . ]

t53

EPISTOLA

E

CXIV. Priviiegium pro canontcis ecclesia? S. Mariat Placentince. (Anno 1132,JuL 2 9 . ) [COCQUELINES t. I I , p. 216.

]

IKHOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i lectis in Christo filiis JOA&U praeposito, et canonicis Beatae Mariae Placenlinac matricis Ecclesine, tam praesentibtts quam futuris in perpetuum. Oflicii nostri nos liortalur auctoritas, pro Ecclesiaruxn statu satagere, ct earum quieti et utilitati salubriler, auxiiiantc Domino, providere. Dignum namque et bonestati convcnicns essc cognoscilur, ut qui ad Ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas et a pravonim boiuinum nequitia tueamur, et beati Pclri, atque apostolicx sedis patrociuio muniamus. Quodrca,dilectiin Domino filii, veslris rationabilibus postuiationibus clemcnler annuimus, et B. Mariae Placcntinam Ecclestam, in qua divino serviiio vacalis, pnesentis privilegii pagina roboramus; slatueutes, ut qttascunque possessioncs, el quxcunqtie bona inpraescntiarum eadem ccclcsia justc ct legitimc possidct, aut in futurum concessionc pontificum, libcraUtate reguro vel principuro, oblatione iidclium, scu aliis justis modis, praslautc Domino, poterit adipisci,firma vobis vcslrisquc successoribus, et iUibala permaneant. In quibus hacc propriis noniinibcs adnotanda subjunximus: plebem vidclicct Carmtani cum capcllis suis, plebero Scptiroae cuin capcllis suis, plcbem Pomariae cum capellis suis, plcbcm Verdeti curo capellis suis, plebcm Montisalti cuoi capcllis suis, plebem Cassianl cum capellis suis, plcbem Viculi cum capellis suis, plebem Sancti Gcorgii cum quinqqc capellis, duabus in Paderna, et una in Judaea, alia in Castroziano, alque alia in Glariola; capeilas sane. in civitatc, scilicet Sanetac Eupbemiae, Sancli Gervasii, Sancti Protasii, Sancli Petri de Foro, Sancli Juliani, Sancti Martini dc Foro, Sancti Doraini, Sancti Alexandri, Sancti Martini dcBurgo,Sancli Vincenlii, Sancti Stepbaui, Sanctorutn Joannis et Pauli, Sancti Zenouis, Sanctt Faustini, Sancti Micbaelis, Sanctae Agatbac, SanclaeMariaede Sperone, quarum ubiqne presbyteri, in Sabbato sancto baptizare et catecbizare in vestra majori ecclesia de consuetudine debent; vobis nibilomtnus confirmamus decimas totius civiiatis, et praedictorum pjebium, exceptis decimalionibus plebis de Verdelo; castrum praetcrea montis Bcgii, castrura Cassini, roedietatera castri Gosolenghi, inedielatem caslri Vicnli, castrura Carntiani. Ad hacc praesenti decreto sancimus ut nulli episcoporum liceat in eoclesia vestra, perttonis, vel bonis, contra antiquara consuetudinem et libertatem, aiiquam exactionem imponere. Decemimus ergo ut nulli omnino honynuro fas sit praenominatam Ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones attferre, vei abiatas rctinere, minuere, aut icuterariis vcxationibus fatigare, sed omnia iutegvffate conserventur eorum, pro quorum guberna-

PftiVlLKGIA.

4U

tione et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutun. Si qua igilur in foturum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae constltulioois paginam sciens, contra eam teraere venire tentaverit, secundo tertiove comraoniia, si nott satisfaclione congrua eraendaverit, poiestatis honorisque sui dignitate careat, reamqtte se divino judicio existere de perpetrala iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dci et Domiiti Redemptoris nostri Jesu Cbristi aliena fiat, atque in exireroo examine disirictae ultioni subjaceat. Conctis autetti eidem loco jura sua servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quateuus et hic fructum honae actionis percipianl, el a p u d d t s l r t ctum Judicem praemia aeternae pacis inveniant* Aroen. Ego Innocentius Calbolicae Ecclesix subcripsi.

episcopus

Ego Guiilelmus Praenestinus episcopus subscripsi. Ego Ubertus presbyter cardinalis tituli Sancti Clcmentis subscripsi. Ego Ansclmus presbyter cardinaiis t i l . Sancli Laurcntii iti Lucina subscripsi. Ego Lucas presbyter cardinalis t i t . Sanctorum Joannis et Pauli subcripsi. Ego Romanus diaconus cardinalrs l i L Sanctae Mariae in Porticu, subscripsi. Ego Grcgorius diaconus cardinalis Sanctorum Sergii et Bacchi subscripsi. Ego Guido diaconus cardinalis Sanctae Mariae i n Via Lala subscripsi. Ego Olto diaconus cardinalis Sancti Georgii ad* Velum Aureum, subscripsL Ego Guido diaconus cardinalis Sanctorom Cosraae et Damiani subscripsi. Datum Brixiae per manum Aymerici, sanctae Romanoe Ecciesiae diaconi cardinalis et cancellarii, iv Kaleud. Augttsti, indiclione x, Incarnationis Dotninicae a t i i t o 1133 ; pontificalus vero doraui Innoceniii 11 papa; anuo iv.

cxv.

Privileainm pro monasterio SS. Faustini et Jovita Urtxiensis dioscesis, ordirifs Casineusis. ( A n n o i l 3 2 , Ang. 10.) [ COCQUELINES, t. I I , p. 217.

]

cpiscopus, scrvus servorutn D e i , dilecto fiiio ALBERTO abbati nionasterii Sanclorttm Faustini et Jovitae, qood in Brixicnsi suburbio silum est, ejusque successoribus rcgulariter substiluendis in perpetuum. Ad hoc universalis Ecclesiae cura nob[s a provisore omnium bonorum Deo commissa cst, ut religiosas diligamus personas , et earuro quieti et utilitati salubriter auxiliante Doroino provideutes, Ecclesias in qutbus famulontur apostoiicae sedis inutiiinine faveamus. Monasterium igitur beatorum raartyrum Faustitij el Jovitae, a fratre nostro bonde meraoriat Bambertorquondain Brixiensi episcopo fundalum, bxocENTius

ISS

INNOCENTII

I I PAPiE

tS*

el ipsius bonis et possessiouibus diutuin esse cogno- A cconobiuut icmere perlurbare, aul ejus possessiones auferre, vel ablaus retinere, minuere, aul aliauibus scilur, ob eorumdem martyrum praesentiara corporalem, lam apud ccclesiasticas quam saeculares per- vexalionibus fatigare; sed omnia integra conservcntur eorum, pro quorum gubernatione el susteosonas maximo bonore ac reverenlia dignum babetur. Unde pradecessores nosiri felicis memoriae, Stephanus talione concessa sunt, usibus omnimodis proDitura, el Galixlus, Romani pontitices, locum ipsum specia- salvo unius librae argenti censu, annis singulis liusdilexerunt, et suis sci iptis aposlolicis roborarunt. Brixiensi Ecclesiae persoivendQ. Obeunie vero te . Proinde, dilecte in Domino tili Albcrte abbas, tuis nunc ejusdein ioci abbate, vei tuorum quolibet soe* cessorum, nuilus ibi qualibet subreptionis astutis ralionablibus postulaiionibus pra-bentes assensum, praefalum Sanclorum martyrum Faustini el Jovilae scu violentia praeponalur, nisi quem fralrcs vel monastcrium, cui, Deo auctore, praeesse dignosceris, fralrum parsconsiliisanioris,secundiim Dei limorein apostolicae sedis privilegio communimus, staluenles ei beati Benedicli Begulam providerinl cligeudum. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisvo ut quascunque posscssiones, quaecunque bona idem monasterium inpraesenliarum , juste et legitime persona, banc uostrae constitutionis paginam sciens, coutra eam lemere venire tenlaverii, secundo lerpossidet, aut in futurum concessione pontiflcum, iargitione regum vel principum, oblatione fideliuin, B liove commonita , si non satisfactione congma emendaverit, poteslatis honorisque sui digniuio seu justis modis, praesUnte Domino, polerit adicareal, reamque se divino judicio exislere de perpe» pisci, firma tibi tuisque successoribus, et illibaU trata iniqdilate cognoscat, et a sacratissirao corporo permaneant. et sanguine Dei et Dotnini Bedcmptoris nostri Jesa lu quibus haec propriis nominibus exprimenda Christi aliena fiat, atque in exlremo exainine, d i stibjungimus : Ecclesiam Oinnium Sanclorum, in slriclae ultioni subjaceat. Cunclis autem ciiletn luco castro praedictae civitalis conslructam, ecclesiam Sanciae Mariae in Yergnano cum pertinentiis suis; justa servantibus sit pax Domini noslri Jesu Chrisii, quatenus et hic fruclum bonac actiouis percipiant, iu curiicella ecclesiam Sancti Michaelts, Sancti et apud districtura Judicein praemia aelernae pacie Zenonis, cum omnihus, quae in Flumicello veslro cssnobio perlinent, ecclcsiam Sanctae Mariae in Mei- inveniant. Amen, amen, anicn. Ego liiuocenlius Calbolicae Ecclcsiae episcopus ss, znne, Ecclesiam Sancti Stephani cum omnibus quae Ego Hodulphus Ortanus episcopus ss. apud Sale ralionabiliter possidetis, hospitalem doEgo Ubertus presbyler cardinaiis tituli S. Clemum de Deuno cuin rebus ad ipsnm pertinenlibus, meniis ss. quidquid etiam idem monasterium in circoilu suo Ego Ausclmus presbyler cardinalis tiluli Sancti cum hospitali domo el iis qtiae ad ipsam pertincnt, C JM6le possidel; braidnm, quae Sancti Faustini dicilur, Latirenlii in Lucina ss. Ego Lticas presbytcr cardiualts tiluli Saitctoiiiiii • cum molendinis et aliis in ea aedificiis constitutis, et capella Sancii Domiui, braidam quae Campus- Joannis et Pauii ss. Ego Gregorius.diaconus card. Sanctorura Scrgii Malxus vocatur, castnim Turbokt cuin ecclcsia cl Bacchi ss. Sancti Andreae, quac est infra caslrum, d extra cum duobus aliis ecclesiis, videiicet Sancti Martini et Ego Guido dtaconus card. Sanctorum Cosmae et Sancti Cassiani, curtem Buenni cum caslro etcapeila Damiani ss. Snueti Faustini, medietatem castri Yulpini cuin Daluro Brixiae per manum Ayraerici sanctae I t o ecclesia Sancti Slephani iufra castrura, et extra manae Ecclesiae diaconi cardinal. et canccliarii, iv ccclesiara Sancli Gervasii; in Ciramo ecclesiam Sancti Idus Augusti, indictione x i , Incarnationis Dominicae Faustini, el qnaecunqtie alia quiete ibidem tenere anno 1133, pontificatits autem^dorani Innocentii I I videtnmi, redditus vel fictum quod hnbiutores Asulae pap«c anuo iv. omnes ct singuli persolvendum vestro coenobio conCXYL t

cesserunl, quaecunquc praeterea in Calciuado, Cur- ^ PriviUgium pro parlhenone S. Julice, BrixiensU dicrcesis, ordinis Casinensis. ticelle, Yse, Pisonge, Balis no, loco Sancti Vigilii, (Anno 1132, Aug. 30.) Monticello, Provenze, Gussago, Bivatica, Carpe[ C O C Q U E L I N E S , I I , p. 218.] nedo, Bemedcllo, etPoute Carolo, in praesenti i n INNOCENTIUS episcopus , servus servorura D c i , dictione decima vestro raonasterio pertinere noscuntnr. Uiud eliam quod a praenominaio fraire noslro dilectae in Christo filiae CONSTANTIA abbatissae monaRamberio episcopo usibus fratrum ejusdem mona- sterii Domiui Salvatoris nostri, el sanctae Juliae s e r i i concessum est, ei scripio roboraiuro, ut videlicet virginis etraarlyris quodNovum dicitur, et in civiialo poieslalero ei iicentiam habeatis, quanturo vestris Brixiae fundatum est, ejusque sororibus lam p r c snfficiat necessitatihus, de monle Denno ligna acci- sentibus quam futuris in perpetuum. pere, nos quoque vohis jtuctoriuie aposiolica conEx apostolicac .sedis aucloriute, in qua, dispoiirmamus. Decimas sane possessionum vestrarum nente Domino, constiluli sumus, oronibus Ecclesits, quas usque ad haec lempora juste el pacifice videroini et praecipue iilis quae ad jus et domiuiuro beati Pelri possedisse, vobis habendas possidendasque. perlincre noscuntur, debitores existimus, ut eas et Nulii ergo omnino bominum fas sit, saepcdictum a pravorum hominum incunibu» dcfcoscmui, ei sub

158 EPlSTOLiE I r PBIVILEGIA. p i o sanctae Romanae Ecclesiac gremio confovere cu- L tiam indnlgemiis, ecciesias ad honorem Dej conreraus. ldcoque, chnrissima in Christo fllia Con- slruere, mercatum ct caslella in lerris praefati s l a i t t i a abbalissa, tuis ralionabilibus postulationibus monaslcrii, ubicunqtie volueril, pro utililate ejusdem benignitate debita praebentes asscnsum, Beatx Juliae monasterii construere. Nullus etiam episcopus, dux, roarchio, comes, vicecomcs, seu aliqua magna, v i r g i n i s ac marlyris rnonasteriuin, cujus uliqne cura t i b i , largiente Domino, comrolssa esl, quod videlicet parvaque persona ullum districlum in aliquibos locis ipsius roonasierii tenere, vel judicare, aut aliquod i n f r a civilatem Brixianam a nobilis meroorlae Ansa regina coustat esse construclum, aposlolicae sedis placiuim absque hcenlia abbaiissae Iiabere praesumat, privilegio cominunimus. Statuimus eniro ut quae- aut res ipsius spirituales, saecularesve, quovis modo cunque praedia , quascunque fpossessiones , quae- alienare, vel molestiain ei inferre, aut fodrum vei mansionaiicum, seu ripaiicum, aut paratas, sive ciinque bona cx muniflcentia praefatae reginae, seu etiam ex largitione illuslris memoriae imperalorum, aliquas audeant funcliones exigere. Decimas pratterea fructutnn laborum veslrorum, quospropriis exeolilis q n i post eam regni gubemacula susccpcrunt, vel ab aiiis fidclibus collala, idem monasteriuin iupraesen- suinptibus, el districtttra servorum etliberorum, ad veslrum ccenobium pertineniiura, vobis Itsbenda t i a r u m jusle el legitime possidet, aut in futurum coucessione poniificum, liberalilale regum vel prin- t firmainus. Chrisma, oleum sanctum, consecrationes altarium sive basilicarum , ordinaliones abbatissae cipum, oblalione fidelium seti aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma libi tuis- vcl monacharum, seu clericorum vestrorum, qui ad que sororibus, et bis quae robis in eadem religionc sacros fuerint ordines promovendi, seu quidquid ad succcsserint, et illibata permaneanl, in quibus haec sacrum mysteriura pcrlincnt, a qtiibuscunque mth propriis nominibus adnotanda subjunximus : Ser- luerilis Catholicis suscipiatis episcopis, qui niittirtim ntionem scilicet, cum duabus ecclesiis, Domini v i - absqtie pravitalej c l reprehensione aliqua, ea vobis delicet noslri Salvatorls et Sancti Viti martyris, concedanl, quemadmodura a praedccessoribus nostris Cervanicam ctim ecclesia Sanclae Juliae roartyris, felicis metnoriae Paulo et Calixio Rotnanis pontisV Nubclariaro cum ecclesia Sancti Laurentii, Bcrcia- cibus, vestro monasterio, pro fragilitate feminei sexus, constatcsse concessttm. Si qua igitur in posg i i m cura duabus ecclesiis, Sancti Zenonis elSancli temm ecclcsiaslica saecularisve persona, hanc nostras Stephani, Maghonem vicum c u m ecclesia Sancti A l e x a n d r i , Tjtnolinam cum ecclesia Sanclae Juliae, constitutionis paginam sciens, contra eam temere Burbadam cum ecclcsia Sanclae Mariae, Alfianuro vetiire lcntaveril, sccundo lcrtiove comiiioniia, si non salisfaclioitc congrua emendaveril, polestatis curn ccclesia SauctaeJulfce, Monlicellum cumecclesia honorisque sni dignitale careal, reamque se divioo Satictae Mariae, Vocem cum ccclesiis Saocli Pelri ci S.tncti Laurentii.Calvatonem cum ecclesiU Sanctae judicio existeredeperpelrata iniquitaie cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei el Domiui • Mariae ct Saucte Juliac, Scandoloriam cum ecclesia Sancli Michaelis, Ctconiariam cum ecclesia Sanclae Redemptoris noslri Jesu Christi aliena fial, aiqus in extremo examiue dislriciae uliioni subjaceat, Mariae, Gosenagum cum ecclesia Sancti Martini confessoris, Miliarinam, cura ecclesia Sanctae Juliae Cunctis auicm eidem loco jura sua servantibus sit pax Doraiui noslri Jesu Cbristi, quateiius et hic et Sermidam. Praeterea quascunquc alias curtes, vilfas, eastella, frucitim bonae actionis percipiaut et apud dislriclum ecclesias et omuia ad idem monastcrium pcrlinentia, Judicem praemia aeternae pacis mvetiiant. Amen, vobis nihilomiiius confirranmus. Praescnli quoque de- amcn, atnen. **1

#

(

creto sancirous ut praedictnro roonasteriuro, apoEgo Innocenlitts Calbolicae Ecclesi;e episcopus ss. stolicae sedis proteclione et regia derensione muniEgo Guilielmus Proenestiutis episcoptts ss. i t n n , sub uullius unquam alterius potestale, vel Ego Ulberlus presbyter cardin. tiltili S. Clemeiu jurisdictionibus redigatur, adeo ut quisquam satis ss. cerdolum, nisi ab ipsius loci abbatissa fucrit invita- j Ego Lucas preubyter cardinalis tit. Saticlorum ttis, nec missarum solemnia ibi celebrare praesutnat. Joannis el Pauli ss. Nuili ergo omnino hominum fas sit, pnenoininalum Ego Roraauus diaconus card. Sanciae Mariac in coenobium temere perlurbare, aut ejus possessiones Porticu ss. atiferre, vel ablatas retinere, ininuere, autaliquibus *Ego Gregorius diaconus card. Sanctorum Sergii vexationibusr fatigare, sed omnia inlegra conseret Bacchi ss. venuir earum, pro quarum gubernalione et sustenEgo Guido diaconus card. Sanctoruin Cosmae et tatione concessa sunt, usibus omnimodis proftttura. Damiani ss. Obeunte vero te ipsius ioci [abbatissa , vei aliqtia $ Ego Guido diaconus cartL S. Mariae in Via Lata ss. illarum , quas libi in eodem regiinine successeEgo Oddo diaconus card. Sancti Georgii ad Veluin r i o t , nulla ibi qoaHbet subreplionis asluiia seu viotenlia praeponalur, .nisi quam sorores comrouni Aureum ss. coiisensu, vcl soromm pars consilii sanioris, secunDatum Brixiae per manum Aymerici sanctae Rodum Dei timorem el beaii Benedicli Begularo, prae- roanac Ecclesia? diaconi canliuaiis ct cancellarii, ut videril eligcndaro. Sane ipsius loci abbalissae licenKalendas Septembris, iudictione x i , Incarnaiiosis

i& ;INN0CENTH II PAPifi Domiiiicse anno i I:>3, pontiucatus vero domui l u - A bonae aclioias percipiaiiv, el apuildistriclum Judiccin praemia aeternae pacis iuveniant. oocenlii II anno IV. Ego Innocenlius Catholicae Ecclesiae cpiscopus ss» CXYIl Ego YVilhelmus Praencstinus episcopus ss. Pnviiegium pro ecclesia S. Petri de Guastalla. Ego Romanus card. S. Mariae in Porlicu ss. (Anno 1132, Sept. 7.) Ego Ubcrtus presbyter Card. t i t . S. Clemcntis ss[AFFO, Storia di Guastalla, 1,333.] Ego Oddo diaconus card. Sancli Gcorgii ad YeINNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i * luui Aureum ss. lectis Itlirs JOANNI archipresbytero el fiatribus Eccle-

4*9

Dat. apud S. Beuedictum per manum Aioierici siae D. Pelri quae in Guastallensi pago sila esl, tam Sdncla- Bomanae Ecclesiae diaconi cardinal. et canpraesentibtis quam fuluris in pcrpeluum. ccllarii, vn Idus Scpleinbris, indiciioiie x, pontifica. Justitiae et rationis aequilas persuadet ul qui a lus vcio Innoceutii papae 11 anno m , iitcarnaltotiis successoribns suis sua dcsiderat maiidala servari, Dominicje anno 1133. praedecessoris sui voluntate slaiuta custodiat. Eapropter, dilecti in Doinino iiiii, vesiris justis desideCXVIII. riis accommodaitles assensum, Ecclesiam vestram a Ecclesue S. Frigdiani Lucensi asserit ecclesiam S. Sulcaioris, a Landulfo episcopo ferraricnsi conprsedecessore nostro felicis memoriae papa Gregorio * cessam. quinto in ptebem de Capella promolam et a succes(Anno 1132, Ocl. 5.) sore ejus sanctae rccordalionis papa Pascbali privi[Bullar. Lateran., i i . J legii sui munimine roboratam, sub aposlolicas sviis CXIX. tutelatn proiectionemque nostram suscipiamus, et D. Petri patrocinio commendemus, staluentes tit Decernit ut monachi monasterii Sancli Georgii Uo> joris sub apostolicat sedis protectione recepti de quascunque possessiones seu dccimas, quaccunque catero sibi eliganl> quein ipsi duxcrint in abbatem. etiam bona eadem Ecclesia inpraesentiarum juste (Anno 1152, Octobr. 7.) et cnnonice possidet, attt in futurum conccssione [CORNELICS, Ecclesioj VcneKe, t. YHI, p. 218.] pohtificum, liberaliiate regum vel principum, oblaINNOCENTIUS episcopus, servus servoruui Dei, d i tione fidelitim seu aliis justis modis, praeslanle Domiuo potcrit adipisci, firma vobis et illibata perma- Jeclo filio TRIBUNO abbali monaslerii S. Georgii, quod in Yenetae partibtis silutti cst, ejtisqtte successo* neanl. De cbrismate etoleosancto alque ordinalione ribus regulariler substiluendis in perpetuum. clericorum, sive consecrationibus ecclesiartun, a quoctmqtte velitis episcopo Catbolico accipiendi l i - ^ Officii noslri horlalur aticloritas pro nos Ecclesiacentiam vobis libcram indulgemus. Ad haec adji- ! ruiti stalu salagereet earum qtiieti et ulilitati salubrilerauxilianie Domino providere. Dignuni namque et clentes decernimus ut nullus ecelesiam infra terminos honestum el conveniens esse dignoscilur, ut qui ad vesirne parochiac, nisr quae vobis debeal csse subjeEeclcsiarum rcgimeu assumpti stnntis cas el n p r a cta, absque veslra licentia aedificnre praesumat, vortim hominum nequitia tueamur, el apostoitcas salva tamen in omnibus apostolicae sedis auctorilate sedis patrocinio lueatnur vel muniamus. lilcoqoe, et reverenda dignilate suprascrjptae plebis. Capellas dilecle in Domino fiii Tribune abba, tuis raiiottabiquoque Sancti Barlhotomaei, Sancti Georgii et Sancii (ibus postulatiouibus benignitate dcbita duximtis Martiui ad jus vestrae ecclesiae pertinentes, et a anuuendum, et beati Georgii monasleritim, cui Deo prafatis decessoribus nostris vobis firmatas in vestra auciore praeesse dignosceris, sanctse Rontaiiae Ecsubjectione perpeluo roanerc sancimus. NuIIi ergo archiepiscopo, episcopo vel abbati, duci aut mar- clesiac privilegio roboramus. Per praesentis eniin scripti paginam aposlolica auctoritate slaluimus, n t cliioni, comiti seu capitano, judici aut gastaldioni, locus iile sub beali Pelri lutela et protectionc liber i n nec omnino alicui hoininum fas sil praefatam Ecclcsiam temere perturbare aut ejus possessiones au- perpetuum conservelur : nec palriarcba, nec episcoferre, vcl ablalas relinere, imminuere, aul aliquibus ; pus, neque persona ecclesiaslica saectilarisve praesuvcxalionibus faligare, sed omnia integra conserven- inal le vel successores tuos invitos ad conciltura tur eorum, proquorum gubemaiione elsustentatione cogere, aul in vos vel ia monacbos vcstros excomconcessa fuerunt, usibus omnimodis profutura. Si rounicatos, seti ejcctos aul ftigitivos absolvere vel qua? igitur ecciesiastica saecuktrisve persona, hanc suscipcre, aut sine tuo luorumque successorum nostrae consliiutionis paginam sciens, conlra cam consensu ad ordines promovere. Praetcrea quascimlemere vcnire tentaverir, secundo tertiove commo- que possessiones, quaecunque bona tibilibei ivletu nila, si non salisfaclione congrua emendaverit, po- monasterium inprxsentiarum jitste ct legittme posleslatis houorisque sui diguilaie careal, rcamquese sidel, aut in fulurum largienle Domino polerit divino jtidicib existere de pcrpclrata iuiquilaie co- adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata pcrmaneant. Chrisma, oleum sanctum, cousccragnoscat, ct a sacralissimo corpore ac sanguinc Dei tioues altarium, seu basilicarum, ordinationes mo-, et Doinini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in exlremo examine districlae ultioni subjaceal. nachorum qui ad sncros fuerint ordines promovendi, a dicecesnno accipietis episcopo, siquidero gratiam Ctinctis autem eidem loco jusia scrvantibns sit pax Dotnttii nostri Jesu Cbristi, mjalentis ct iiic fructum c| communionem aposlolicac sedis hauucrit, et si ea

EPISTOLifi ET MtlViLEClA.

161

iCi

gralis ac sine pravitatc voluerit exhibcre. Alioqtiin A bus defendeiHlo arctiori deheamus ebarilale diligere, pro eorumdem sacramenlornm susceptione Calholi- quas beato Petro et sanctae tlomanae Ecciesiae non cum, quem voluerilis episcopum adcatis, qui aposto- estdubiumspecialius adhaerere. Dignum namque et licae scdis fuitus auctoritatc, quod postulatur, indul- honesle conveniens esse cognoscitur ut qui ad Ecclesiarum regimen assumpti sumus, earum quieti el geal. Obeunte vero le nnnc ejusdem loci ahbate, vel tuorum quolibet successomm, nullus ibi qualibet utililati saiubriler, auxiliante Domino, providere cu/emus. Proinde, dilecle in Domiuo fili lideprande sobreptionis astutia seu violenlia pracponalur, nisi abba, luis rationobilibus postulationibus beiiiguitate quem fratres communi consensu, vel fratmm pars debita duximus anuuendum et Nonantulanuiu beati consilii santoris secundum Dei timorein, el bcati Silvestri monasterium, cui Domino auctorc praeesse Benedicti regulam elegerint. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum fas sit pncnominatum coeno- dignosceris, quod ulique ab Astulfo Lougobardoruni bium lemcre perturbare, aut ejus possessioncs rcgo, cjusdcm loci fundatore, bealo Peiro oblatum auferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus cst, ad excmplar praedecessorum nosirorum fclicis vexatiouibus fatigarc, sed omnia integra conserveit- memoriae Leonis, Alexandri, Paschalis el Calixli Romanorum ponlilicum, apostolicae scdis privUegio lur eomm pro quorum gubernationc el siistenlatione concessa sunl usibus omnimodis profulura. Ad judi- B comrauniinus. Staluimus cnim u l quaecunque praedia, qnascunquc possessioncs seu boua idera monasleriuiu cium autem perccptae hujus a Boinana Ecclesia liberl»lis aureos dttos quotannis Lateranensi palatio iiipraescnliarum juste el legitimc possidel, flrma persolvetis. St quis igitur palriarcba, arcbiepisco- libi, tuisque successoribus ei iliibala permaneani, in quibus hxc propriis nominibus adnotanda subjun-» pos, episcopus, aut ecclesiastica saccularisve persona, in futurum banc noslrae constiltilionis paginain gimus: ipsum videlicet castellum Nonanlulanura, scicns, conlra eam lemere vcnire lenlaveril, secuudo castellura Vetus, Galiatium, Cathiniaiiuitt, Fanatium, Lixanum, Sclopinum, Sanioiium, Campilium, Mara!ertiove commoniia, si non satisfactione congraa cinendaverit, polestatis houorisque sui dignilale num, Pratum Albinura, monasteriura Sauclae L u c i * rareat, reaiuque se divino judicto existere de per- cura ecclesiis et perlinenliis suis, ecciesiain Sanpelrata iniquiiate cognoscal, el a sanctissimo csrpore ctissiraac Trinilalis de Savino, Manzoliuum, Ravaiium, Rastcllinum, Sanctam Mariara de Gruiuolo, el sanguioe Dei et Domini nostri Redempioris iestt C h r i s t i »'jena fiat, alque in exlremo exatnine Spinalberli, Solariam, Roncalia, Camoranam, Curlilc Siccum, casicllum Pollacci, Trecentula, Boudedistrfctae uitioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco num, Nogariaro, castellum Celhira, et Marzaliara cum sua jura servantibus sit pax Domint nostri Jesu Cbristi, qualcnus et hic fructttm bonae actkmis per- » pertiuciitiis eorum. Praeterea castellum Cellulae, ctirleui Bagusae, castellum Theodaldi cum omnibus cipianl et apud districtum Judicem praemia aeternae alodiis, quae in ipso comitaUi Ferrariensi Bouifacius pacis iuveniant. Amen, amen, amen. Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae episcopus ss. marchio acquisita possedit, veslro in pcrpetoum monasterio conlirinamus, quae coitiitissa Mathtldis Ego Goalterius S. Bavennalis archiepiscopos ss, de oblatione, quara Sancto Petro et Roroanae EccleEgo Guillelmus Pracnestintis cpiscopus ss. Ego Romanus diac. card. S. Mariae ht Porticn ss. sise dedcrat, vobis nuper dcdisse cognoscitur, sub EgoGiegoriusdiac card. SS. Sergiiet Bacchi ss. ccnstt scilicct utiiusaurei annuo, in civitale Papicnsi Ego Oddo diac. card. S. Georgii ad Vellum Au- ecclesiam Saucti Quirici, in Piaceuiina ecclesiara Sancti Silveslri, in Monticello ecclesiam Saucti rcum ss. Datutn Nonanfula? per manum Aimerici sanctae Georgii, in Crcmona ecclesiara Sancti Silvestri, ecRomanae Ecclcsiae diac. card..cl cancell., Nonas clesiam Sanclae Crucis, et ccclcsiam Sancti BeueOctobris, imlictione decima, Incarnalionis Dommi- dicti, in Parmensi ccclesiam Sancti Silveslri, i n cae anno millcsimo centesimo trigesimo tcrtio, ponti- snburbio Vicentiae ecclesiara Sancti Silvestri, in £caltis vcro domni Innocentii Ilpapac anno 111. j ^ Lrberlino ecclesiara Sancti Silvestri, in MonlesUieaj ccclesiara Sancii DanieUs cum omnibus ad ipsara periincntibtis, iu Tarvisina civitale ecclesiam SanUouasterii Nonantulani posssssionc$ el privilegia ciae Marix», et Saiictae Fuscbaecitm liberlate,; capeiconfirmal. lis, et onuiibns ad eam perlinenlibus. Sane nec (Anno 1132, Oct. 12.) MuUnensi otimino, nec alicui cuiqoam episcopomm, [MURATORI, Antiq. ltai. t. V, p. 429.] vel principom, aul alicui ecclesiaslicae, saecularivo ImiocENTius episcopus, servus servorum Dei, dilecto in Chrislo filio ILDEPRANDO Nonanlulani mo- personae liceai supradicto monastcrio, aut ejus celnasterii abbali, ejusque successoribus regolariter hs vel ecclesiis, aliisque possessionibus gravamen ibi vivenlibus in perpetuum, salutem et apostolicam Inferre, exactiones rmponere, placilura, sivc colloquiuro, praeter ahbatis ac frairuui voluuiatem, indibenedictionero. Curo omnibus Ecclcsiiset ecclesiasticis personis cere vel iencre. Obeunte vero te nunc ejusdem locf debitores ex apostolicae sedis auctoritate ac bene- abbate, vel titorum quolibcl soccessortim, nullus ibt volentia existamus, illis taroen ardentitis providere qualibel subreptionis aslutia seu violentia proponanos esnvenit, ut eas a pravoruro hominuin incursi- Utr, nisi qusm fratres communi consensu, vel frsf t

cxx.

$

INNOCENTU II PAPi£

163

164

#

Ego Georgitts diaconus cardinalis Sanclorum Ser trum pars consilii sanioris, secundtim Dei tiniorem, A gii el Bacchi sttbscripsi. el beali Benedicli Regulam, prxviderint cligendum, Ego OJdo diaconus cardinaiis Sancti Georgii ac qtii nimirum ad apostolicae sedis praesulem conseVclum Aureum subscripsi. crandus accedal. Cbrisma, oletim sanclum, conseEgo Romantis diaconus cardinalis Sanclae Maria crationes allarittm, seu basilicarum, ordinaliones in Porticu subscripsi. monacliorum, qui ad sacros ortlioes ftieriul promoDatum NonantuIa3 per manum Aimerici sancta vendi, sive clericorum eidem monaslerio, cellis vel Romanrc Ecclcsiae diaconi cardinalis et cancellarii ecclesiis pertinentium, a quo malueritis, Calholico accipietis episcopo, si qnidem gratiam et commu- quarto Idus Octobris, indictione x , Incarnalionii Dominicae amio 1133 , pontificatqs vero Innocenti nionem aposlolicae sedis babuerit, et si ea gratis et pap;c 11 anno terlio. sine pravitate volitcril exhibere. Non enim episcoportim cuiquam permillimus invito abbate in moCXXL nasterio vcl monasterii ccllis seu ccclesiis, ordinaAd Bertholdum abbatem S. Blatii. — Approbat te pa liones facere, missas publicas celebrare, vel eartim rationem ecciesice Burglentis ab eccletia Eggen heim. decimas vindicarc, nec dc ipso monasterio, vel ejus (Anno 1132, Nov. 4.) rebus rescriptum subripere, aut quolibet modo im- ^ [D. GERBERT, Uitt. Nigrce Silvaj, III, p. 66.] pctrare cuique personae facultas sit. Quod si fcrte INNOCENTIUS episcopus, servus servorum foei, d i pnesumptum fuerit, irrilum penitus habealur. Nec lecto lilio BERTHOLDO abbali monasterii S. Biasi episcopis facultas sit, monaslerii vestri clericos sinc ejusque successoribus reguiariler substiluendis i i tui consensus deliberatione, inlerdiclionis aut cxperpetuum. eommttnicationis senlcnlia coercere; quaecunqtie praelerea in posterum concessione ponlifictim, liberaiilate regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis praenominatum monasterium atixiliante Domino polcrit adipisci, vobis praesenti scriplo firmamus. Porro ;lia dignilalis insignia, quibus antecessorcs tui inter missarum solcrania uti noscilur, nos personae tuae cx aposlolicae sedis benigniiaie coucediinus, u l scilicet in diebus solemnibus ad inissarura oflicia celebranda dalmalica, milra, chiro- Q Ihccis el sandalis induaris. Ad haec adjicienies decernimiis u l nulli omnino hominum fas sit praefatum eoenobium temere perturbare, e t c , ut in omnibus semper apostolicae sedis, cujus est proprium, muniminc ac protectione congaudeat. Si quis igitur in ftuurum archiepiscopus, vel cpiscopus, imperalor sive rcx, princeps, aut dux, comes, vh 'comes, judex, caslaldio, aut ecclesiastica saecularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens , conlra eam teniere venire tenlaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverii, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino judicio existere, elc. Ego Innocentius Catholicae subscripsi.

Ecclesiae

episcopus

Ego Guillelmus Praenestinus episcopus subscripsi. Ego Lucas presbyter cardinalis liluli Sanctorura Joannis ei Pauli subscripsi. , (27) Chronicon eellae hujus Burglensis scripsitConradtts S. Blasii monachits, quod editiit uoster P. Rustentis Heer itt anonymo Murensi ubi plurima banc bullam ilitistrantia habenlur. (28) Ecclesia 9. Joannis in villa Eggenheim ad pcdem monlis Burglensis parochialis fuil, ac mutala relijione adhticdum est. (29) Ex charla Hermanni episc. Constantiensis anni 1155~liquet quod Udalricus I episcop.Xonstantiensis de Dillingen, qui obiil anno 1127, transluler i l ecclcsiam Burgbin in polcsiatem monacborum atictoritate papac Ifonorii atque Mogunlini archiepiscopi Adalbcrti. Negotium crgo hocjain incceperat

Qtiemadmodum ea quae a nobis slalutinlur, firn\i volumus et illibala consislere, ila qttae a frairihui nostris ralionabili studio gesla sunt, intemcratj custodiri sancimus. Proinde, diiecle in Domino f i l Bertholde abbas, quod de.Burgala (27) cella et ca pelta S. Joannis, quae in loco qui Ekkeueim (28 dicilur sila esl, a venerabilibtis fralribtts rosti i bonae memoriae Odelrico(29) Constaniiensi episcopo el successore ejus itidem Odelrico, consensu a r chipreshyteri, ac caelerorum presbyterorum i i l i u parochiae slatutum est, auctoritate sedis apostolic^ confirmamus, u l videlicet praedicla Burgala cell2 e Ecclcsia B. Joanuis, quae nimirum praefalis epi^co pis consentienlibus in allodio constructae sunt, q u o Quarnerius el Agtiipertus (30) ad convcrsionem v e nientes monasterio B. Blasii, cui Deo auciore pr«£ sides, oblulerunt, cum suis pertinentiis perpettn jam dicti ccenobii juris exislant, ila lamcn, ut i praenoniinala Burgala cella fratres monasteiii Sancl Blasii libcre el absqtie alicujus contradiclione Dc mino famulenlur, et in ecclcsia B. Joannis in p e d montis aedificala plcbs divina percipiat sacramenta et unaquaeque suis contenta sil terininis, qucmat D modum a supradictis episcopis noscitur insliluttirr Nulli ergo hominum fas sil hanc paginam n o s t r confirmalionis infringere vel jmitare, sed o n i n i : sicut superius csl cxpositum, perpctuis fuluris t e n Udalricusl; perfecit vero succcssor ejus IJdalrict I I , Constanliensis episcopus, cujus confirinaiio.tran] actionissuper loco Burgulutn abbali S. Dlasii asseti habetur apud P. Hergoll, Cod. Probal. I . I I , p . p. 154, c data Basileae an. 1130, 8 Febr., i q u i di< convenit cum feria vn, seu Sabbato. (30) Sunl hi Wernherus de Kaltenhach, e j u s q i frater Wiperlus, qui stib Btislcno abbale cir< ann. 1120 moiiachi in S. Blasio eflecli bona S L iu Burglcn, Lkinheim, Kallinbach aliaqne e i t l e inonaslerio conlulertinl, ut ex cilaio Burgleusi Chn nico liquet. k

m

Itt

EPISTOLJE E f

frttlVILECIA.

I66\

osua stabiliuic servenlur. Si quid autem A nnere, aut temerariis vexaUonibus faUgarc; scd omnia integra conscrventur regularium canonjcoruni bajts nostrae constimtionis temcrator exstiterit, usibus in perpetuum profulura. Si quis aulem buic yignationem beatorura aposlolorura Petri ct Pauli nostrae conslitutioni lemerario ausu conlraire tentaK aoverit incursurura. verit, secundo tertiove commonitus, si non satisfaEgo Innocentius saiholicae Ecclesiae cpiscopus. clione congrua emendaverit, polcstatis bonorisque Data PLaceuCke 11 Nonas Novembris. sui dignitate carcal, atque senlenlia* excomrauniCXXII. calionis subjaceat. Conservantes aulem omnipoM Cuufredum Camotensem et Stephanum Paritiententis Dci gratiam ct aetcruae vitae praemia conscum. episcopos. — Ut Aurelianensi subdecano ac quantur. mcm koaorcs et bona abiata restitui satagant. Ego Inuocenlius Calbolicae Ecclesiae episcopus (Anno 4132, Nov. 5.) subscripsi. [ M A A S I , Coneit., XXV, 401.] . Datum Placentiac xiu Kaicndas Deeembris, indibaocESTtus episcopus, servus servorura Dei, vessabifibos fratribos GAUFRIDO Carnolensi, aposto- clione x , Incarnationis dominicae anno 1133, ponlifat* sedis legato, et STEPHAXO Parisiensi, ephcopis, ficatus Domni Innocenlii papae I I anno 111. B CXXIV. sasjtem et apostolicam benedictionem. Ad Petrum Venerabilem Ctuniacensem abbatem. — Prost novit vestra fraternitas, damna et iujurias S S . Facundi et Primithi in Hispania camobium ItlectJs filiis nosiris Arcbembaldo Aurelianens! stibconceditur. seeano, magistro G. e t eorum sociis irrogatas, et aosores sibi ablatos, resliluendos, in veslro arbitrio et asnmatione posuimus. Quod quia minime implemm esse accepimus, dileclioni vestrae mandamus atfie precipimus, u t quemadmodum bene iuclioasm,m nomine Domini procedatis, et eamdem cauu a enectni mancipetis. 1 Ptacentiae Nonis Novembris. CXXIII. pro Ecclesia S . Utsi Augustensis {prot. Tarantas.). tAnno 1132, Nov. 19.) [tmeriat Patriee Uonumenta, Cbartre, I , p. 769, cx ' arcbiv. collegiaL S . llrsi d'Aosta ( L . C.).J boocESTics episcopus, servus scrvorum Dei, a^erabUi fralri HESSESTO Augustensi episcopo snccessoribui caoooice subsiiluendis, in Asottoucae sedis modcramini congruit religiosorsm Virorom desideriis clemenrer annuere, et ut gratnm Deo suscipianl incremenlum staim eis suffragmra impertiri. Tuis igitur, frater venerabilis Uerberfe eptscopc, postulationibus annuentes, eccie1 Saocti Ursi quae in Augusiensis civitatis su5sita est, scripti nostri pagina coiuniopimus. Stauwmus enim ut, juxla volum tuum ct collatidaet assensum fratruro tuorum, videlicet iio- p tssss sraposili, Slephani archidiaconi, ac tolius , ordo canonicus in eadem Ecclesia futuris •s invraiabiliter conservelur, alque deceeaoocicis, qui ibidem inpraesentiarum noscuotur,' nullus eis nisi v i u m professus sebirgetur. Quaecunque praelerea boua, praenominau Ecclesia in praesenti ! decima juste et legiiirae possidet, aut in • eoBcessione pontificuin, oblaiione fidelium, fis Jostis modis, praesunte Domino, poteril ti i n u a fratribos in ea regularilcr vivenUbus, ttJKhiU permaneanL Nuili ergo omnino bominum fctst sraefaum Ecciesiam temere pcrlorbare aut qas sosoessiones aufcrre, vel ablaus retinere, rai-

(Annoll32, Dec.13.) J M A J I S I , Concit. X X I , f

410.]

INNOCENTICS episcopus, servus scrvornm D c i , dilecto PETSO Cluniacensi abbati, ejtisque successoribus regulariter substituendis, in perpeluum. Ignem venit Dominus mittere in terrara, et vult u l ardeal. Quia ergo gratuila Dei beneficia sacmra Cluniacense collegium suae visitationis gratia illustravit, ignem in eo cbaritatis accendit, et discreta religionis bumilitate perfudit: aequissimi juris cst, ut quod gratis accipit, fratribus indigenlibus devote ' impendat, lapsos relevet, tepidos excitci, et piae religionis radios, et benc Deo placcnlis couversationis odorem, divcrsas mundi illustrando provincias, longe lalequc transfundal: ct sic auior et gloria d i vini cultus, qux copiosc, Deo gratias, vigent in viie, per vesirsm adminislrationem Deo grata et fecunda ubertate mulUpiiocntur iu propogine Mooastcrium crgo SS. martyrum Facundi et Prhuilivi, quod in Ilispaniarum partibus situm est, et ad jus B. Pclri conslatspecialiler pertinere, qui a reltgionis nitorc, el lemporalium rerum opulenlia, quibus pristiuis temporibus eulorueral, unde^vaide dolemus, pcccatis exigentibus excidil: nos, quorura praecipue interesl in anliquura revocare, illuslris filii nostri Aldefonsi Hispaniaruro regis vola clemenlius admittenies, vcIris poslulalionibus impcrtimur assensum. Igiltir locura ipstim cum suis omnibus perlinenliis tibi, dilectc in Domino fili Petrc abbas, luisque succcssoribus, salvo nimirum B . Petri censu annuo, et S. B . E. in omuibus dcbita justitia et rcverentia, ad reformaiionem religionis, ct rcrum tcinporalium incrementum, ex apostolica? sedis bciiigniiate comroiltimus. Vestra itaque, cbarissimi filii, intenrst ut ope, elconsilio, vcslraque instantia, religio in codeui monasterio reformetur, et tam in interioribus quara in exterioribus locus ipse ad statum et dignitatem pristinam auxiliante Domino reducatur. Ego Innocentius Catbolicae Ecciesiae episcopus, subscripsi.

167

INNOCENTH II PAPitt

I6S

Ego Gtiillclnins Prameslintis episc. subscripsi. A batiam Beati Joannis Baplislae; ecclcsiam Beatae Ego Urbauus presb. card. l i l . S. Clenientis subMariae; ccclesiam Beati Joannis evangclisiae; ecclcscripsi. siam Sancti Nicolai; ecclesiam qnae dicitur Gratia Dei; abbatiam Ilaldcsleve; prseposituram Sancia* Ego Anselrous presb. card. subscripsi. Mariac Galla? in episcopatu Ossenburgeusi; ecciesiani Ego Lticas presb. card. l i l . SS. Joanuis et Pauli, Eugcrii in Monasleriensi episcopalu; abbaliani de snbscripsi. Ego Guido diac. card. S. Mariae in Via Lain sub- Borchorst in Moguntinensi dioecesi, etc Ad hoc praedecessorum noslrorum sanctorum virorum, Joannis, scripsL Ego Oddo diac. card. S. Georgii ad Velum Au- Benedicti elLeonis , Bomanorum pontificum, vestigils inhacrentes, crucis cl pallii praerogativam e l d i reum, subscripsi. Datum Bononi33 per manum Aymerici S. B. E. gnitatcm metropolitanam, quemadmodum in corom continetur privilegiis, vobis concedimus et super c i diac. card. el cancellarii, l d . Decemb., indicl. x, Incarnatiouis Dominicae anno 1152, ponlificalus do- vitales et cum cpiscopali dignilate vobis nibilominus roboramus. Quaeque praeterca in futurura libe* miui lnnocentit papae 11 anno m . ralitate regis, largitione principum sentibtis quam futuris inibi regulariier subalituomlis de llorrona, possessiones de Castello de Sojana, de itt perpctuum, etc. Negoriana, de liivonlto, deMassa, de Monlcgemule. Qnaecunque praeterea bona praefalum ctienobium i n .... Statuentes «t quascunque possessiones, quae* pncscsitiarum juste et lcgitime possidet, aut in fu- csnque bons inpraeseniiarum juste et Icgitime posturum coucessione pogtificiim, largitione rcgum, vel sidet.... lirroa vobis in perpciuum ct illibata pcrma* principom, oblatione fidelium, scu aliis justis modis, ncant; in quibtis hrcc adnotanda subjunximus t pnestante, Domino poteril adipisci, vobis prsesentis 1 \ possessiones de prope Fontanis cnm appcndiciis ea* scripti pagina confirmamus. Decernimusergoutnullt rum, prata, colonantias, cum omnibus ad cas p c r l i - . episcopov nulli omnino bominnni liccat praefalum coe- nentiis, etc Apud Jambri domos ct terras ab I * nobiuin temere perturharc, aut ejus posscssiones an- Inslri viro Teobaldo Blcsensium comite roonasterio ferre, vei ablatas retinere, minuere, aut aliquibtts vestro donationis littilo conccssas, etc texationibns faligare, sed omnia integra serventiir Datum Pisis pcr manum Aimerici sanctac Romanae c o r u m , pro quornm gubernatione et sustctiiaiione Ecdesiae diaconi cardinalis et canccllarii, qttinto «mcessa suni, usibus omnimodis profutura. Si qtta Idtis Februarii, indictionc x i , poniiflcatus vero dofn posterum ecclesiastlca saccularisve pcrsoua, banc miui luuoceuUi papac II anuo iv. nostrse cousUtulionis paginam scietts, contra cam CXXVIII. temere venire tentaverit, secundo terliove coramoEccksia* Cetlemis tuperioris discinfinam Prurmon* n i t a , si non satisfactione congraa emendaverit, postratensem bonaque conprmat. testatis bonorisque sui dignilate careat, reamque (Anno 1 1 3 3 , Febr. 20>) se diviito jodtcio existcre de perpetrata iniquRate [Huco, Anual. S. ord. Prrvmonstrat., 1.1, p. 3 8 4 . | rogiioscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine I.VNOCEXTICS cpiscopus, scrvus scrvomm Dci, d i * Dei et Domini Redemptoris nostri iesu Christi aiiena * ! lecto filio JOAX.M Gellcusis ccclcsix prxposiio, fiat, atque in extremo examine disirictae ultioni ejusque succcssoribus rcgulariter subsUtucndis io stibjaceai. Cunctis autem eidem loco sua jura ser- perpetuum. vantibus sit pax Dontini nostri Jesu Cbristi, quateApostolicxe sedis moderaroini congruit rcligiosos nus et hic fructum bonac aclionis percipiant, et apud viros debila bcnignitate diligcrc, ct eorom loca prodistricinm Judicem praemia aelcrnac pacis inveniant. tecUonis suae patrocinio communire. Quaproptcr, Amen. dilecte in Domino fili Joannes praepositc, tuis ra* E#o Innocentius CalboIicaeEcclesiai episcopus SS. tionabilibus postuiationibus accommodanles asscnAfMUYA NOS, DEOS , SALUTARIS NOSTER. sum, Cellensem Beati archangcli Michaelis ecclc* Cgo Guiliclmus Prxnestintis episcoptis SS. siatu, quae juxta Wirtzcburgenscm civitatcm a tc ct Ego Joannes Ostiensis episcopns SS. llenrico fratre loo> devotionis i i i l t i i l o , fundatarcsso Ego Anselmus presbyter cardinaiis tituli S. Laudigiioscittir, praesenti privilcgio duximus* roboran* dam. In primis siquidem siatucntcs ut ordo canorentii i n Lucina SS. nicus>qui sccundttm B. Augustini Bcgulam, vcncrnEgo Lncas presbyter cardtnalis tituli Sanctortim Joaonis ct Pauli SS. I bilis fratris nostri Norberti Magdcburgensis archi* Ego Martinus presbyter cardinalts Utuli Sancti * episcop?, religiosi ulique et prudcntis viri, ani.iicnte studio, esl inibi instilutus, pcrpctuis teroporibus in Stepbani in Caelio raonte SS. Cgo Oddo diaconos cardinalis Saoctorum Gosmae eadem ccclesia inviolabilitcr conservctur. Fratrcs quoquc q u i , divina inspirnntc clcmcntia, ibidcm ad et Damiani SS. Datom Pisis per manum Aimerici sanctae Romanae conversionem vencrinl, post faciam in codem loco Ecclesiae diaconi cardinallis et cancellarii, x Kalend. professionem, ad alia loca convolandi non habcant Februarii, indictione x i , Incarnaiionis Dominicae facultoiem; nullus arcbicpiscopus, cpiscopus, abbas, •nno 1134, ponUficatus vero domni liuiocentii I I vel quilibet aiius sine praepositi sui liceoUa, eos suscipere aut susceptos reUnere praesumai; hoc papae anno i v . Ego Marchesrus sacri Lateranensis palatii ,..»••» enim et sacris regulis jnbibetur, et ab ecclesiasiicis personis convenit csse alienum. Porro permutatio* peldicus jodex authenticum vidi el legiel SS. nem illam, quae inler te el venerabilem frairem ne» Ego Albertus nolarius apostoiicae sedis aulhenU* sirum Embricum Wirliburgcnsem episcopuut, coocum illod vidi et legi et SS. Ego Aiberlus notarios apostoiicae sedis autnenti* sensu canonicorum suorum, super eodem loco r n * Uooabiiiler facta est et oer scripti sul paginam curo iHttd vidi et legi et SS.) %

PAWL.

CLXXlX,

0

m

171

INNOCENTII I I PAPi£

cxxx.

confirmala, nos autcm aitctoritatc apostolica robo- A ratnus. Quaectinque praeterea per vos ab eodem epiArchiepiscopis, episcopis et abhatibus per Toletanam, scopovel redempta, vel aliorum fidelium oblattonc Bracarcnsem, Compostetianam provincias cotulitutis significat A. Ecciesiw Ovetensis invasorem a eidem ecclesiae canonice collata sunt, aut deinceps sese excommunicatum esse. justis modis,*auxiliante Domino, conferri contigerit, (Aniio 1135, Mart. i . ) tibi luisque successoribtis firma in perpetuttm el it[FLOREZ, ibid.] libata permaneant, salva nimiruni dioecesani cpiINNOCENTIUS episcopns, servus servortim Dci, veacopi justilia et reverenlia. Deccrnimiis ergo ut ncrabilibus fialribus arcbiepiscopis, episcopis et nulli omnino bominum liceat eamdem ecclesiam abbatibus per Tolelanam, Bracarensem, Composleltemere infestare, aul ejtis possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet molesliis lanam provincias constilutis, salutem et apostolicam fatigare, sed omnia intcgra serventur eorum, pro benediciionem. qttorum sustentatioiie et gubernatione concessa sunt, I Dileciionem veslrani nolumus ignorare quoniam in A. Ovelensis Ecclesiae occupatorem pro eo quod usibus profutura. Si qua ergo in posterum ecclesiastica saecularisve pcrsona , banc noslne conslitucontra probibiiionem legali nostri consecrationem tionis paginam sciens, contra eam temere venire 6 susccpit, et post suspensionem per nuntium sedis tentaverit, secundo tertiove commonita, si non sa- aposiolicac in cum faciam, el a nobis postmodum tisfactione congrua emendaverit, poleslatis bono- coiifirmalam, celebrare oftlcitim episcopale tenlavit, risque sui periculum patialur, atque a sacratissiino communicato fratrum noslrorum consilio excomcorpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris municationis sententiam promulgavimus : ideoque noslri Jesu Christi aliena fial. Cunclis aulem eidem vestram praesentibus litteris duximtts commonendam ecclesiae, quae sunt justa servantibus, sil pax Dominl fraternilatem, quaienus vos ab ipso tanquam ab nostri Jesu Cbristi, quatenus Iiic fructum bonae excommunicato sollicite custodiatis, el subjeclos aclionis percipiant, el apud districtum Judicem vestros, ut ab eodem pariter se obscrvent, nibilopraemia aelernae pacis inveniant. Amen , amen, minus moneatis. anien. Dat. Pisis Kal. MaMii. Datum Pisis per manum Almcrici sanctae Romanae CXXXI. -Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, x Kalcnd. Ecclesta* rerranensis possessiones petenle LanduUo episcopo, confirmat. Marlti, indict. x i , Incaruat. Doitiinicae ainto 1133, (Auno 1155, Marl. i i . ) ponlificatus D. Iunocentii II papae anno m . %

[COCQUELINES, I I , p. 209. CXXIX. INNOCENTIUS episcopus, scrvus scrvorum Dei, veAd Didacum archiepiscopum Compostellanum, Ariam Legionensem et P[etrum] Lucensem. nerabili fratri LANDULPHO cpiscopo, consulibus et (Anno 4133, Mart. I.) populo Ferrariensi in perpetuum. [FLOREZ, Espana sagrada,XX, 529.] Ad boc in apostolicae sedis calhedra, disponente BKOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, ve- Domino, constituli esse conspicimur, ut justis ponerabilibus fratribus DIDACO Compostellano arcbi- slulationibus liberiori animo praebeamiis assensnro, episcopo, AMJE Legionensi, el P. Luccnsi episcopis, et quos devotiores ad noslrum obscquium, et sancix salulcm et apostolicam benedictionem. Romanae Ecclesiae specialius adbaerere cognoscimus, lnspectis fraterniiaiis vestrae litteris vesaniam scilicet ejusdem piae matris gremio familiarius conalque iuobedientiam illius Ovctensis manifcste co- fovere curemus. Quia igitur vos, dileeti in Domino gtiovimus, qui nimirum quoniam peccalum peccalo filii, bcato Pelro et nobis q u i , licel i n d i g n i , ipsius adjicere minime formidavit, et coutra interdicli vice fungimur, noslrisqtie soccessoribus ornnem senlentiam primum per legatos nostros in eum da~ obedientiaro ei graturo obsequium exbibittiros prot a m , e t postmodum noslra auctoriiaie firmatam,^ misistis, praedecessorum nostrorum sanctae recorepiscopale oflkitim celebrare tentavit, nos eum atidationis Adriani.Bcnedicti et Paschalis Boroanorom ctoritatc Spirilus sancli cxcominunicaiioni subjiciponliftcum, inhxrentes vestigiis, Ferrariensero Ecmus, et ut ab eo tanquam ab excommunicato absticlesiam Unquam specialem apostolicae sedis filiam, ncatis, solliciludini veslrae mandando praecipimus. sanctae Bomanae Ecclesiae patrocinio cororounimus, De caetero super amore et reverentia quam erga S. et ei fundos suos praesentis privilegii pagina roboraR. E. et nos ipsos geritis, mullimodas vobis gratias rous. In quibus haec propriis nominihus adnotanda referentes veslram experientiam praesentibus littcris suhjunximus : roassam videlicel Babylonicam, qux commonemus, quatenus ad ea qu» R. Petro expevocalur Ferraria, cum duodeciro fundis suis, cui dire noverilis, propensius intendalis, etpro ipsius duodeciro alias massas nostras minores cum omni servitio tanquam boni et devoii fiiii efficaciter labo- obedientia ac servitute subjugamus, id est inassam rttis. et ripam Palatiolus cum duodecim fundis suis, siDal. Pisis Kal. Marlii (31). mulque massaro Quartisianam cum duodecim fundis c

(31) Innocenlius, Gallia peragrata

in Italiam rediit anno 1132.

173

ENSTOLiE ET PRIVILEGIA.

174

suis, ei simtliter massam Popularem cum duodecim A nuenlcs, praefatos comiiatus Ferrariae, et generale civitatis placitum, ac Comacli riparum cum omni fundis suis, nec non massam Corulum, et massam Salelum cum viginli quatuor fundis suis, et massam j u r e , quod infra civitatem et comitatum ad domiSencticam, et Taslilionero, cum fundis suis, massam nium sanctae Romanae Ecclesiae perlinet, alicui m i quoque qtiae vocatur Firmignana cum omnibus fun- nime tribuemus, nisi aut communi civitatis vestrae, dis suis; quas massas cum omnibus suis periinentiis, aut Ferrariensi episcopatui, ila tamen, ut quanlum de dominio et jure atque poiestate sanclae sedis exinde ab illis habere poterimus, vos beato Petro aposioiicae, a praefatis praedecessoribus nostris Ec- justa compensatione bonorum ac sapienlum consilio, rlesiae Ferrariae concessas, nos quoque eidem pra> persolvatis. Ad haec de veslra fidelitate aique servisentis decreti auctoritate firmas slatuentes, tit tam tio plurimuro confidenles, oflensas ilias, quas nobis tibi, frater Landulphe episcepe, quam tuis etiam et praedecessoribus nostris intulistis, vobis ex benisuecessoribus in singulis massis ecclesias cum clcricis gnitate sedis apostolicae condonamus. Pro tantis diaeonibus, et presbyteris ordinandi et consecrandi itaque perceptis a sede aposlolica beneficiis, vestra hceniia permittatur. Termini autem Ferrariensis universitas nobis noslrisque successoribus per procomitatos bis finibus distinguuntur : ab oriente ab prium nuntium in commune... juvabitque in civitaie, nna parte fluminis Padi, ab aitera nostfa massa et toto comitaiu Ferrariae justiliam beaii Petri et Pltisoalia, et Veteraria; transeunt flumen Sandali sanctae Romanae Ecclesiae nos et successores nosiros osque Buccilelitm, per Bucciletum transeunt flumen recuperare, retinere ac defendere bona fide juvabiGabianampcrLuduriuni,circurndant viilam magnant lis. Si qua igilur in fuiurum ecclesiasiica saeculalfadrariam, perveokntes osque Malletum, a Mallelo risve pcrsona, hanc nostne constiiulionis paginam pergunl juxta arginem Anxianum, per paludes pi- sciens, contra eam temere venire tenlaverit, aut scarias usque Vitricaro, et transeuntes Vitricam Ferrariensem Ecclesiam super bis quae dicta sunt, perveniuBl usque fossam Buranam, et inde exeunt roinuero, aut sauctae sedi apostolicae sua in ei jura*. in Padum, et descendunt usque ad occidcntem quae superius significaU sunt, auferre praesumpserit, usque Ulmuro formosam quae cerla finis inter Ro- poenae ei coroposiiionis nomine reddat eidera sanciae roatniam et Longobardiam. Ab altera autem fluminis sedi aposiolicae auri optimi iibras centum; et nisi p a r t e fines sunt stmiliter : ab oriente callis de Ane, quae male praesurapta sunt, satisfactione congrua q o i terroinus cst iuter nostrum comilatum Coma- emendaveril, potestalis bonorisque sui digniAie clensem, etexiendunt se per paludes et piscarias careat, reamque se divino judicio exislere de pcrnsque ad fossalura SUvulae, et circumdant raassara ^ petrala iniquilate cognoscat, et a sacratissiino corCorneti et" Lacinanus, quae ~ * " — de nostro coraitatu p Fer« o r e el sanguine Dti ei Domini Redemptoris nostri rarce suul. Dcscendenles inde ad occidenlem per Jesu Cbristi aliena fiat, alque in exlremo exaraine paiudes et piscarias usque flunten T a r t a r i , exeunt districtae ultioni subjaceat. Cunclis autem praefatis usque in fluinen Padi. Porro habitaloribus ipsius ecclesiis justa servantibus sit pax Domini noslri inassae inajoris Ferraria* pravas et malas consuetu- Jesu Christi, qualenus ei bic fruclum bonae actionis diues amoveraus, nisi lamen, sicuti solili sunt, ad percipianl, et apud dislrietum Judicem praemia siuTragium sanctae Romanac Ecclesiae per eorum aeternae pacis ittveniant. Araen. nuntium unaquaeqtie libcra pcrsona oe moneia VeEgo liinocciitius Catholicae Ecclesiae cpiseopus. neiiarom dcnarios singulos, juxta antjquam conDaiura in lcrrilorio Vulterrano per raanum Aysuetudinero, dabil. Census vero, et tributi, atque merici sauciae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis ttlonci ripa et flurniue, unam medieiatem pro beoe- ei canceiiarii, v Idus Mariii, indiclione x u , Incardiciione ad comrounem utililalero et ineiiorationero, nalionis Dominicae anno H 3 3 , oontificatus doniini. seu restaurationem jam dictae majoris massae conce- liinocentii papae I I anno iv. d i m u s ; alteram vero medielalero ad nostras roanus CXXXU. A

:

reservarous. Simililer telonei dc mercalo unam me- D Ai^^ dietatem ™u\* nobis rretinemus, ; , . n . , c «allerara i i ^ m vvero « nr»f.iA praefaio nosiro Ferrariae episcopo condonamus. Placiium sane generaie similiter in dominio ac potestale sanctae Romanae Ecclesiae reservamus, u i videlicet coram nostro nuntio, semel in anuo faciente justitiam , ab omnibus pcr tres dies custodiatur. CoUectaitt vero vei fodrum , aut pravara vel injuslam functioncin, aut daiionem, seu consuetudinein nequaquam exigimus, scilicet omnia pro Dei timore aique amore praefatae nostrae sanctae ecclesiae Beati Georgii, omnibus habilatoribus ipsius majoris massae pepercimus, aliasqueuminores roassas ei, sicut supra dicium est, cum omnibus suis servitulibus subjugaBIUS. Praelerea vestraa devotionis desiderio anm

0l

A

A

$em ex epmopo arthiepi$copum (a*\ ctum paliio decorat eique Uarianeneem, Nebteneemji Accietuem epi$copo$ $uffraganeo$ $ubjiciL (Anno 1133, Marl. 19.) [UGHELLI, llatia $acra IV, 8S9.] INNOCEKTIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fralri STRO Januensi archiepiscopo, ejusque successoribus canonice subsiiluendis in perpetuum. Jusius Dominus, et jusliliam dilexit, aequilaiem vidil vultus ejos. Si pro bomine perdito huinanatus est Dei Filius, et pro ejus redempiione alque saluie mortem ignominiosam pertulit, Catholica igitur et sancta Dei mater Ecclesia, ne filii sui dajncreaftrr, perpetuo bona sua bilari vultu ct mente jucunda.

S y r u m

Janutn

9

*175

176

INNOCENTU H PAPifc

quouiam ht Ipsum xquitatis et juslUiae ratio posiu- A Ego Rudolphtis Ortamts epise. Ego Joanites l i t . S. Cftrysogoni presbyter careroo uullus iuienlicii seu excommunicationis sentenliam mimiiie beneflciis, nobiscum parilcr gratulemini. ct sbsque jiista et ralionabili causa in vos audcat pro divinae majesUli grates debitas refcratis ; illud mulgare. Cbristna, oleum sanclum, consecraiioues C omnimodis exorantes, ut causam ecclesiae, uunc usque in suo palrocinio sustenuum, magis ac maaltarium seu basilicarum , ordinationes clericogis atlollat, ei bonis principiis exitus meliores a d l i K r n m , qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a dioecesano suscipielis episcopo, siquidem Catbolicus beat. Credimus enim qsod preces veslrae majorem fuerit, et gratiam sedis aposlolicae babueril, ei si ea efficaciam apud Deum obtineant, quam saecularis gratis et absque pravitate aliqua vobis volueril ex- poientia quorutnlibet atnaiortim. Nos aitiem i a urbe cum charissimo filio nostro Romanorum rege biberc. Alioquin Catbolicum, quem malucritis, adeaits anlistitcin, qui nimirum noslra fultus aucto- Lothario constiluti, super soiiiciiudine ac studio quod ritaie quod poslulalur iudulgeat, Quaecunque prae- super sancum Romanam Ecclesiam geritis, devolerea botia eadem Ecclesia iopraesentiarum juste et tioni veslne mullimodas gratias exbibemus, f t quue legitime possidet, aut iu futurum concessioiie pontifi- ad liberationem Eccleshe pertiiieitl, Deo gralias^ eom, largitione regum vel principum, oblalione A- salubriier operamur. delium, seo aliis justis modis praestanie Domino poData Laierani x. Kal. Junii. t e r i t adtpisci, Arma tibi luisque successoribus et i l CXXXVL libaia permaneanl. Nulli ergo otnnino bomiuum fas Mouatterium Brugnatenseudemeptscopateminstituii Januensis Ecctetice tuffraganeanu sit eauidcm ecclesiam lemere periurbare, aut ejus ( A n n o l l 3 3 , Maii 27.) possessioaes aufcrre, vel ablalas retinere, niinuere, [UCBELLI, Italia sacra, IV, 9S4.] sul aliuuibusvexalionibtis fatgarc, et otnnia iulcgra b x o c E H T i u s episcoptis, s e r v u s scrvoruin Dei, d i serveutur luis el successorum luorum usibus profulecto filio IIDEPRANDO Brugnatensi eiecto , e j u s q u * lora, salva diofcesaiti episcopi revereniia. Siquaigisuccessoribus canonice substitiiendis iu perpctur i n posierum ecciesiastica saecularisve persona, tuuin. hanc nosirae eoustituftouis pagiuam sciens, conlra Quemadmodum sedes apestoKca universis per eum lemere venire tcniaveril, secundo lertiove orbem Ecclesiis praelau consistit, dicente Domino coinmooiu, si nou satisfactione congrua emendavead Pelmm : Tu et Petrut et tuper hanc petram ctdir i t , potesUtis bouorisqoe sui dignitate careat , ficabo Eccletum meam ei tibi dabo ctavet regnl reamque se diviuo judkio existcre de pcrpetrata cmtorum (Molih. x v i ) ; i u nimiriim semper ei licult iniquiute cognoscai, alque a sanctissimo corporo doos episcopatus i n unum redigere, opporttiuitate ac sanguine Domini Redempioris noslri Jesu Cbrisii temporis in duo dividere, novoscreare, et abbatias slieua fiat, et in exlremo examine districtae uittoui 9

4

cxxxv.

%

D

9

9

#

179

INNOCENTn IIPAPJ5

f i atla vencrabilia foca episcopa.is prserogativae culmine decorare. Iloc nimirum dispensationis intuitu pro bono pacis, et Ecclesiae Catbolicae sahite, atque suffragio Brugniatensc monasterium, "quod in honorem beati Petri aposloli, sanctoruinque Laurentii et Columhani constructum esse cognoscitur, praesenii scripti pagina communimus, ipsumque episcopalem sedem de caelero fore decernimus, statuentes ut ecclcsiae, quae citra ipsum sunt, castella quoque, et villae, quae sui juris existunt, etdera ccenobio parochiali jure subjaccant, et pontifex qui ibidem pro tempore fuerit, decimas, oblationes et alia, tam in temporalibus quam spiritualibus, tanquam proprius episcopus habeat et disponat, atque Januensi Ecclesiae tanquam metropolitanae suae obediens, et subjectus existat. Hlud etiam buic nostrae constitutioni addendum esse censuimus, ut universa quae vei concessione poniiftcura, oblatione fidelium eidem Ecclesiae collata sunt, vel deinceps auxiliante Domino juste et canonice confereutur, sibi suisque successoribus firma semper et iliibata permaneont, salva nimirum in omnihus sanctae Roraanae Ecclesiae j u stilia ct reverentia. Decernimus ergo ut nulli omnino bominom fas sit praefatam Ecclesiam temere pcrturbare, aut ejus possessiones auferre, vel oblatas. relinere, miuuere, aut aliquibus vexalionibus fatigare, sed omnia integre conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt usibus omniuo profutura. Si qua igitur in futurura ecclesiastica saecuiarisve persona,hancitoslrae i constiiuiionis paginam sciens, conlra eam venire tentaveril, sccundo tertiove commonita, si non satisfactione congrua emendaverit, poteslalis honorisque sui dignitate careal, reamque se divino j u dicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini nostri Redemptoris Jesu Cbrisii aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem haec nostra statuta servantibus sit pax Domini nostri Jesu Cbristi, quatenuset hic fruclum bonae actioitis percipiant, et apud dislrictum Jjudicera praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Ego Innoceniius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Guillelraus Praenestinus episcopus SS Ego Churrardus Sabinensis episcopus SS. Ego Rodulphus Horlanus episcopus SS. Ego Joannes l i t . S. Chrisogoni presb. card. SS. Ego Gerardus tit. S. Crucis presb. card. SS. Ego Anselmus presb. card. SS. Ego Lucas presb. card. t i t . SS. Jo. et Pauli SS. Ego Romanus diac. card. S. Mariae in Porticu SS. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii et Baccbi SS. Ego G. diac. S. Mariae in Via Lata SS. Ego Oddo diac. card. S. Georgii SS. Datum Laterani per manora Aimerici sanctae Roman« Ecclesiae diac. card, et cancellarii, vi Kalend. Juitii, indictione x i , ann. 1133, pontificatus vero D. papae Innocentii secundi anno iv.

i

*«#

cxxxvir.

Ad Adalberonem Hamburgensem arcnieptscopum. — Ul omnes episcopi Danice, Suediie, Norvegiee, e l c » illi subjeclt sint. ( A n t i o t l 3 3 , Maii27.) [LAPFEKBEHG, Hamburgisches Urkundenbuch p. 13fc.\ 9

INNOCENTIUS episcopus, servus scrvorum Dei, venerabilt ADALBERONI Hammenburgensi archicpiscopo, ejusque successoribus, salulem ei apostoiicam benedictionem. Ad hoc in B. Petri calhedra, disponenle Domino, constiluli esse conspicimur, quatenussingulls Ecclesiiseiccclesiasticis personis suam conservemusjosiitiam; et qualiter, tam tcmporatiter quam spiritualiler ejus status inleger perseverei, salubriter prot videre curemus. Dignum enim et rationabile est u t sicul sacrosancta Dei Ecclesia unitatis ac fidei perpetua mater cxistil, ila ejus privilegia cuslodianlor iiiaesa, el nuiiis molestiis, nullis oppressionibus parvorum horainum faligelur. Saepe ulique venerabilU frater noster Adalhero HamenburgensU archiepiscopus, in praesentia praedecessorum nostrorum felicis memoriae Calixti et Honorii, ac nostra, qucstns est, Ascetum Lundensem ctcpiscopos alios Daciae, tibr debitam, sicul raetropolitano suo, qtieraadroodum in anliquis privilegiis Gregorii, Sergii, Leonis, Benedicti, Nicolai el Adriani, Boraanoruro pontificum coiiiinelur,obedientiam deuegare. Frequenter autem et a praedictis praedccessoribus nostris Calixtc et Honorio, atqoe a nobis, eir mandatum esl u i autatf • luaro et ilammenburgensis Ecclesiaeredirenlobedientiam, aut si quam super hoc juslaro se coiifiderent ratiouera habere, atl sedem apostolkam vcnirent osiendere prseparati. Ipsi vero aposlolicis cpnlemnenles obedire inandaiis, ncc venerunt, uec responsales raiserunt. Quia igilur lucrtnn nemo de sua> coutumacia debet oblinere, ex delibcrato fratrttm nosirorum episcoporum et cardinariutn consilio, lanx Lundensero quam alios cpiscopos Daciae libi restituimus. Ad formam itaque privilegiorum Gregorii, Sergii, Leonis, Nicolai, Bencdicli el Adriani, episcopalus Daciae, Suc.diae, Norwcigiae, Farriae, Croulondiae, Halsingaldiae, Islandiae, Scridevingiae, el Sclavorum, charissimi fiiii nostri Lotharii regis prccibus ^ inclinali,tibi el perteIlammcnburgensiEcclesisc su;c scilicet melropoii, prxsentis scripti pagina conliimainus. Si qua igilur in futuruni ecclesiasiicasaecularisve persona, hanc nostrae constilulionis paginam sciens,contra eam leraere venirc tentaverii. secuudo lerliove commonita, si non satisfaclione congrua emendaveril, polestatis bonorisque sui digniiate careat, reamque se divino juilicio existere de perpe* trala iniqiiilale cogiioscal, el a sacralissiino corpore et sangukte Dei c l Doroini Rederoptoris nostri Jesu Christi alienafiat, atque in exlrerooexaroiuedistrictae nltioni subiaceat. Cuuctis autein baec siatuta servanlibus silpax Domini nostri Jesu Chrisli, qtialcnuset hic fruclum bonae actionis percipiani, elapud d i s t i i ctum Judicem praeuiiaaelcruu* i>a< is iiivctiiant. Atneik t

IS!

EPISTOLJE E T

PRIVILECIA.

I »

Datum Romae apud monleni Aventinum, pcr ma- A fralri nostro Adalberoni Hammenbtirgensi archiepimim Almeriei S. R. 15. diac. card. etcanccllarii, v i scopo, lanquam melropolilano tuo, humiltter pareas; K.il. Junii, indiclione x i , Incarnaiionis Dominicae el u l cpiscopi lerras tuae ad ipsius obedientiam rednnno 1135, pontificatus vero domni Intiocentii papae eant, pro factiltate libi a Deo coliata diligenter I I annotv efiicias. Datum apud moniem Avenlinum vi Kal. Juniii.

CXXXVUl. Ad

Nicotaum

Danorum regem. — Ejusdem argumenti. (Anno 1133, Maii 27.)

CXL. Ascerum episeopum Lundensem jubet metropolitm A[datberoni] parere. (Auiio 1133, Maii 27.)

[LAPPENBERG ibid. p. 133.]

ISKOCENTIUS episcopus, servus senrorum Dei, dilecto in Cbrislo filio NICOLAO illusiri Danorum regi, saluiem et aposiolicam benedictionem. Praedecessores noslri feiicis memoriae, Gregorius, Sergius, NicoJaus, Bencdicius et Adrianus, Romani B pontifices, Haiumenburgensem Ecclesiam melropoliro statuerunt, etei tam Lundensein quam alios episcopaios Daciae subdiderunt. Caeterum frater noster Atlalbero Ilamenburgensis arcbiepiscopus, tam praetlecessorum iiostrorum lempore, quam noslro, questus est quod earurodem Ecclesiaruro episcopi debitam sibi reverentiam exhibere contemnant. Pro quo n i m i r u m cum a praetlictis praedecessoribus noslris Calixto et Honorio, atque a nobis, sil eis per scripta roandatum, ut ad sedcm apostolicam venirent responsuri super haccausa, nec venerunl, nec responsalcs miserunt. Nos itaque unicuiquc stiam justitiam volenlcs conservarc, communicato fralriim nostrorum cousilio, praefalo fratri noslro Adalberoui archiepiscopo, quemadroodum in anliqiiis privilegiis C praenominalorum Sergii, Gregorii, Leonis, Bencdicli, Nicolai et Adriani Romanorum pontificum coniinet u r , tam Lundensero quam alios episcopalus Daciae restituimus. Tuae iiaque prudentiae per apostolica seripta rogando mandamus, qiiateuus eidero fralri nostro Adalberoni archiepiscopo, tanqtiain metropolitano tuo, bumiliter pareas, et, ut episcopi tui regni ad obedientiam redeant, diligeuter satagas adiiuplcre. Datttin apud moiilcin Aveiilintun, vt Kal. Juuii. CXXXIX. Ad

Suedorum regem. — Ejusdem argumenli. ( A n i i o l l 3 3 , Maii 27.) ILAPPESBERG, ibid.,

p.

154.]

episcopus, servus servorum Dei, dilecto i n Cbristo filio Suedorimi regi, saluiem et apostolicam benedictionero. VenerabiKs frater noster Haronienburgensis archiepiscopos ad aposloltcam scdero veitiens, itt nostra praesentia questus est, quod cuin episcopis regni tui, sicut anliqua praedecessoruro uostroruro Gregorii, Scrgii,Leonis,Benedicii,Nicolai ctAdriani, Romanorumpontificum, privilegia indicare noscuntur, metropoliiano jure praesideat, debitam ci obedienliam de* negare praesumanl.Quia igilur nostri oflicii est roale gesta corrigere et ad viam rectitudinis revocarc, nubilitati luae rogando mandamu?, qualenus praefalo LvaocESTrtJs

n

[LAPPEMBERG, ubi supra, p.

135.]

LINOCENTIDS episcopus, servus servorum D e i , ASCERO, episcopo Lundinensi,saiutem etapostolicam benediclionem. Quemadroodum piris naiuralis est alterum non Ixdere, ila nimirum noslri officii laesum adjuvare. Caeteruro veuerabilis fraler noster A. llanimenburgensis archiepiscopus conquestus est coraro bcatae memoriae Calixto et Honorio, et jaro etiam nobis, quod ei debitam obedientiam et reverentiam tanquam metropolilano luo negligas exbibere. Qua de re curo el ab ipsis et a nobis saepe per litteras et nuntios evocatus sis, nec per te, nec pcr tuos lameu scdem apostolicam visitasli. Quia igilur noslri oflicii esl singulis sua conservare, fralernitati tuae per prav sentia scripta serio roandarotis, ut ad ejus subjeciionero et reverentiatn redeas et ei tanquam metropolitano luo in omnibus pareas. Dalum aottd monlem Aventinum vi Kalendas j jj u n

CXLL Suedias episcopis proscivh ut melropolitce A[dalbe* r o n t j , archiepiscopo tiamburgensi, oblemperenl. ( A n n o l l 3 3 , Maii27.) [Ibid.] IflNOCEimrjS episcopus, servtts servorum Dei, venerabilibus frairibus, universis cpiscopis Sueduc, salulem et apostolicam benediciionem. iOquuro est ut qui aliis praecsse desiderat, suis pnelaiis revereri humiliter non erubescat. Caetertrm venerabilis frater noster A. Ilamminbergensis (sic) archiepiscopus, ad sedem apostolicatn veniens, graviter questus est quod cum vobis, sicut esl [eliaro] in aniiquis privilegiis Gregorii, Scrgii, Leonis, Benedicii, Nicolai et Adriani, Romanorttm pontificum, continelur, melropolilico jure praesideat, debilam ei obedienliam subtrabatis. Quod profecto a vobis est tanto studiosius corrigeudum, quanto subjecto populo etiam in boc bonae conversationis exempla debitores esiis impendere. Per praesentia iiaque scripta fraternilati vestrae roandamus qualeuus praefalo fratri noslro A. Uamminburgcnsi archiepiscopo, lanquam meiropolitano veslro, obedieniiam el rcverenliam deferatis el nullam ei super hoc molestiain de caetero irrogeiis. Datum apnd montem Avcutiiitim v i KalcndasJuuii.

4« INNOCENTH I I P A P i * A rans [pra»clare remcgeris]. Digntim est tgitttr ot CXLII. sedes npostolira, qua? de te tant devotr iilio plenis fulta super certis episcopatibus in Potonia ei citra, visceribus gralulatur, tuis obsequiis atqite iaboribu* urcliiepiscopo Magdeburgensi subjeciis. debita benignitatc respondeat; et le ad suum scrvi(Aniio 1133, Jun. 4.) tium cxscquetidum, ampftus obnoxiom faciat. [BOLI.A.ND., lom. V I Juuii, p. 48.] f »

Proinde, venerabilis frater arcniepiscope, queriINXOCENTHJS episcopus, servus servoruro Dei, veinoniam illam quam adversus episcopos Poloniae, in »ei abili frairi NORBEBTO episcopo, salulem ei apouostra praesentia deposuisti, scriptur» et atramenio. stolicam benediclioneni. duximus cominiiteudam. Afferabas enim praefatae Sacrosancta Romana et aposiolica Ecclesia, ex regionis episcopos ex antiqua insiilulione, Magdequo te in iiiium speciatem assuropsit, tuae devotionis fervorcm atque industriam in suis opportonitatibus burgensi Ecclesiae jure metropolittco subjacere, et ad confirmationem tuae partis, auctoritatem praedeeertis indiciis comprobavit. CaHerum novissime cessoruin nostrorum, Joannis (33), Bcnedicti (34) et diebus istis, eum divinae dispositionis providentia Leonis (35) beatae memorine praetendebas. Qitos ninos, licet indignos et minos idoneos, ad aposlolatus mirum episcopatus, qui ultra Salam, Albiam ei administrationem placuil evocare, id ipsum in persona tua magis ac magis enituir, luaeque fidei ac re- B Oderam, esse lunc tcmporis videbanlur, seu qut ibidem in antea, divina essent cooperante cleinenlia ligionis constantia non tantum viciuis, sed etiam dtsponendi, inlerventu Ottouis piissiroi angusti suprerootis nationibus evidenter innoluit; siquidem nec posuisse Magdehnrgensi Ecclesiae astruebas (36) quolabor aliqtiis temporalis, nec alicujus minae seu rtim videlicel episcopa(uttmnominahaec sunl: Albtam blaudiiiae efficere potiierunt, quin adversus Petri Leonis lyrannidem inurum incxpugnabilem le oppo- et Odcram, Stetin (57) et Lubits (38); uitra Odentm vero Pomezamia (39), Potattiait (40), Gtiesen (41) nens, et ad ipsius regis ctaliorum principtim corda, }ii B. Pclri obedienttam iuduceuda, cflicaciter laho- Cracow (42) Wralislavia (43) Craci-Witz (44), Ma-

(33) Joannis, utique XIII, qni archiepiscopattun a maii Ballico, circiter decera niilliarihns gennanKt ratuitt confinnalumque habtiil, et primtuii ejus arcis ab HamlHirgo in orlum solisu Subfuit oltm epicltiepiscoptim Adalberium instittiit pallioque donascopatui Altetuburgensi, in eolem iracluab Olione vit, ac varia ei privitegia, per suas litteras, de quibus magno fundalo. Scd Alleiuburgo deficiente, et L u egimus concessit. beca emergente, cpiscopatus paitlaiim a Lttbecs u t i (34) Est is fieiiedictns VII, de cujtts item Klteris, ex ujs lilleris apparet denominari coepit, et omntito t*rtitnoue praecipue liiulo jaiu locuti aumus. fj cum suo episcopo eodem iranslaitis fuit anno 1163. (35) Leo ille aiiusesse non poiesi,quainqtiioctavus (39) Est in Prussia irans Vibtulaiii fliimen, inter Hlius nominis passitn venit, ab aliqutbus iitlcr veros Elbengam el Toruniiira, cuiscopatus vero ejus deinponiifices, a pterisque iitter pseudopoiitifices nu- de Cubnensi cojijuncliim l u i l . xneratus. V " u i i i quid ille piivilegii ecclesiae archi(40) Pornam uon recte vocal Chronicum Magdoepiscopali Magdeburgensi concesserit, anie inoriutts, burgense; nielius Poznani, chroiiographtis Saxonkt, quam isle arcbiepiscopus fuit constituitts, capere nunc Pomania , trans Oderain, el cis Warsam flunon possum; nisi forte aliquod sub ejus noinine vius ogiscopatus prirous, qui in Pohinia iustilulus scriptum apocryphiim, uti sub noiuine Joaniiis XIII, s i l ; ui'r'dictum supra, itiveneril suo temporc Norberlus. (41) Gnesna, nunc notissima Polonkc civiias, p r i (36) Hxc asiructa sunt ex litteris de institutione matus tittiio insignis. lpsam lamen ante aiintim 9^9 nvcbiepiscdpaius, dalis a Joaiine papa atque ab Otepiscopalera non Tuisse, visnm nobis est snprn. Hine toue imperatore. vero, ex bulla, inquaui, pra-missa iniioceutii papa?, (37) SieMnuiu et Sletina Laiinis, urbs praecipua videri potesl, tunc, quando illa scripta fuil, nondum Pomeraniae ad sinisiram Oderae Quminis ripatn, r.on habttisse archiepiscopalum legitiine insliitilum, nead modum louge a mari Ballico ct ftugia illic iitsula. dum primalttm Poloniae. Qtio eniin paclo, si GneNott reperio urbem illam nomitie proprio episcopa* sneitsis icmpore Norberli et innoceiitii 11 a Romaois lcm fuisse. A l reperio in Vila S. Ottonis episcopi ponlilicibus archiepiscopus el primas Poloniae agniBauibergensis, Pomeranorum apostoli, quod ipse ad tus, alque adeo legitiraa poiestate MagdcburgCHis^ annum 4124 in conversionem genlis istius incumraetropoli subtracttis autea fuisset : Norbertus titnc bens, annoque fortassis eodem aul sequenii ad pro- D Gnestiaiii suae tne^ropoli vindicare aut Iniioceutius nriatu redire sedem feslinans, cttin de episcopatti subjicere illi voluisset? Relinquo baec egu inleriiu Poinerauiae pro vbto suo tunc ordinare uon poluit, in siatu. quo tuttc fuerunt. Tautum bic conor i l l u de prudenlia ducis Poloniae Boleslai III coufisus, ei strare tiro meo inodulo btillam. cx oiio commisil ordinandum. A l ille unum de ca(IfyCracovia, nolior et baec civilas, qttam ut pltira nelianis suis, Adalbertum noraine..... pnesulatus bicdici de illa debeant. Archtcpiscopalcra nunquam Itonorc in genle illa sublimavit. Ulrum is siabilem per se fuisse supra inemiiiimus. inox sedem sihi elegerit, aut exeraplo Ottonis oppit43) Primaria ducalus Wralislaviensis, totiosqoe datiin regionem peragraveril; utruiti etiani^ ah inilio Silesiae civiias, ad Oderant fluvitim, episcopaiu i n Steiiiium sedi episcopali designatum fuerit a ponti- sigjnita saeculoxt.Smoryorzovia eo irauslaium fuisso iice Bomano, cui deinde Juliua praelala sit roihi qui- episcopalum scribit piugossus, sed baec non satis dcm ignoiuro esi. Habucril lameu illo ipso tempore certa. Norbertus raiioncro (quod dubilari non poiest) cur (44) Krusi9ica(A\\\nCruuncia) vetusquondam regia, Sietiniiui suae jurisdtciioni viudicaverit, lanquam lacu auiplbsimo Golpo circumdata, inquit Plngos* oiviiatem episcopalem, au( sub iilo nomine cpisco- sus, ubi et sedes, episcopalisfundata fuit, quae posica paium Poiueraniensem; aualiter vocatur in notitiis Wladislaviaro trans|ata s i t , uti idero scribit, soU occlssiarura antiauis. initium lib. u . A l noroen primom adhuc reliuuisse (38) Vuigjo nvalLubeck, Latine Lubeca,notissimqm episcopatum iiium anno 1133, constat ex uac buiU smporium ut circulo iuferioris Saxouiae baud procul pontificia. T

115

EPISTOL.C ET PRIVILEGIA.

sania(45) etLodilacum (46). Undc legitirois daUs iu- A duciis, earttitidem ecclesiaruin episcopos, ut tihi de lua queriinouia respoudereni,tain per litleras, quam per iiunlios, semel alque seeuudo ad nostram praescntiam invitavimus; ipsi vero non venerunt, nec ad nos respousales aliquos iransmiserunt. 3. Visum est igiiur nobis et fralribus tmslris, quod nec ipsi de conttimacia sua lucrari debercnl, uec Magdeburgeitsis Ecclesia diulius propriajustitia privareiur. Ideoque, charissime frater Norberte archiepiscope, ex aposlolicae scdis beuiguitale atque juslitia, de prsedictis episcopalibus et lermiuis, quos jam dicti praedccessoreK noslri antecessoribtis tuis coiicessissc, et Ecclesiae luae perlinere uoscuiitur; |eiu possessiottcm emisimus et investivtuius; el u l de caetero itletn episcopi fralernilati tuae obedianl, pcr scripla nostra praecipiiuus ; niliiUHuittus libi luisque successorihus el per vos Magdcburgensi Ecclesiae, qucniadiuodtim praeiioniinalos episcopatus, sic etiam iu posterttm mihi (metiu$ i u i b i ) , auxiliaute Doinino fuerinl ordiuaitdi, irrelrac u b i l i l e r possidendos, jure petpetuo conflrmamus (47). 4. Tua igitur, frater dileclissitne, inieresl in amor e et obedietitia sanctae Ecclesiae Romauae persisiere, et pro his, quae ad bonorcm et uiililaletn ejus spectare cognoveris atienu diligentia vigilare. Ut autem boc, quod a nobis caiiotiice insiituium est, fttabtle matieat, apostoiica censura sub divini judicii attestailone, jiibettius, ut nuUa persona parva vel Q piagna, aut quilibet sticcessorum nosiroriim haec, quae siatuiittus, iufringere praesumat. Iliijus privilegii violator, cutit Juda proditore aeteruis suppliciis Ueputandus damnelur. Ego liiuoceiilius Catholicae Ecclesiae episcopus. £go WUhelmus Praeuestinus episcopus. E^o Joannes, Ostiensis cpi*coptis. Ego Conradus Sabiueiisis episcopus. Ego Joanttes, l i t . S. Chrisogoni presbyt. cardin. Ego Gerhardus, presbyier cardiu. t i t . Sancue Crttcis.

186

Kgo Qlto o>cun. cardin. Sauctorutn Gosroae et Daitiiani. Datum Lalerani per roaniiro Almcrici snncUe Romauae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, u Nonas Junii, indictione xt, Incarnatioiiis DomitiicaB a n i i o t i 3 5 , ponliflcatus vero doinni Innocenlii IJ papaeanno iv, CXLlll. Bemardo Paderbornen$i episcopo el ejn$ $ucce$$oribu$ u$um raiionalie concedit. (AnnoiI53, Jtiti. 5.) [SCBATEW, Annate$ Paderbjrn.,

1, p. 732.

INXOCEHTIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri BERKARDO Padelborgeusi

episcopo

ejusque sticcessorihus caiiouice promoveudis. Sicut oniiie daium optiinum et ouine donum perfecluut desursuiu est, el a Patre luinintiro dcscesdere Scripiurac sacrae auctoritas proteslatur; itaproeul dubio nostraro gloriaro alque laetitiain fore credimus, si fralres nostri digni liouore inveniuulur, et pro sua probilaie alque scicnlia de utaguis bonoribus ecciesiasiicis ac diguilaiibus ad altiora provfe bi proitiereniur. Uoc profeclo iuluitu, quouiam mulla de luae devoiioniserga beatum Petrutn sludio, venerabiiis frater Bernarde episcopc, nostris sunt auribus nuutiata et boc ipsum certis indiciis comprobavimus, acquum cst u l pro impen*o obsequio a sede apostolica amphus bouoreris, el ul de caelero fratcrniuietu tuaiii nobis tuagis obnoxiaiu statuimus» tain temporaliler quatit spiritualiler graturo eiuow» itietiluiu, Doiiiino cooperaiite, recipias. Et quoniam tattquam Aarou ad poiitiflcalis diguitaiis fasligium divina provideuiia credimus evocaium, et loco Moysi ad regiuien es, et principatum Cbristiani popiili constitutus, eorumque quoque digiiitatis le priucipem constiluimus, el usum raiioiialis libi tuisquo successoribus ex aposlolicae sedis beiiiguitate concedimus. Hoc vidciicet sancieittes ut eodem his diebu^ pcr parocbiam luam infra ecclesiam dtuitakat uta^ miui, qui in praesenlis scripti pagina perscribuniur. !d est: Coena Domini, Pascha, Ascensione, PenteEgo Anselmus presbyter cardtu. l i l . S. Laurenlii coste, Natali beaii Joannis Bupttslae, fesiiviiatibiis i u Lttctna. beau>rum aposlolorum Peiri et Pauii, solemnitatibus Ego Lucas presbyter cardiu. |it. Saiiclorum Joan,D jieauo Ifariae et Omnium Sanctorum, NaUli Domini uis et Pauli. Cgo Martinns presbyter cardiit. l i t . S. Stephani et Epiphania. In consecralionibus quoque ecciesiarum infra tuam parochiam, nec non etiam ordinain Caelio inoiite. tionibus clericorum, iu anniversario dcdicalionis Ego Koiitamis diaconus cardin. Sanche Mariae in padelburgensis Ecclesiae, el in feslivitate sancii. Porlicu. Ego Gregoritis diaconus cardin. Sattctoriim Sergii Liborii. Tua itaque, frater dileclissiiue, interert, ut quod iq facie geria Ecciesia? operum tuorum comei Bacchi. (4o) Credidcriin Masoxiam sive Mazotiam. scrihl dehere, cujus uoiuiiie ducatus esl in media fere Pobmia; el episcopatus Mazoviensis sub archiepiscopo ^nesnensiinvenilurui uolitiis episcopatuumaiiliquis apud Caroium a S. Paulo et alios. f46) Nulla Polonis sob tali nomiuatione civitas episcopalis. Intellifri debet Wladislavia ad Vislit(ain Ouvium ejusque episcopatus; quem eo Krusviua deialuiu fuissf, s$i jbit idem qui supra-ftolsgssua.

(47) Nota lcrminum quo pontite* pronimtiat Norberlo et pcr ipsum successoribtts ejus ac M.igleburgensi Ecclesiae cx juslilia deberi siibjcrtioueiii et obedienUam a praedictis omnihus episcopis. El cis bac prjerogativa lotum priniatum Magdebtirgensi* Ecclesiae, qucro sibi pctit Norbertus confirtitari, consisicre autumo, tuiu ex bulla, tum cx supra d * duclis.

187

INNOCENTII I I PAPJS

181

mentlet effeclus, et lua dileciio hac semper gratia A meruisii, licentiam utendi miira et annulo libt t«;«que successoribus nibilominus impertimur. Abbas valeat dignior inveniri. vero Ego limocentius catholicae Ecclesiae episcopus. Signum manus meae, AWUVA NOS, DEUS, SALUTARIS sil etiam nostra auctorilale aposlolica pcr ejus scripli paginam conflriuaium. Nulli ergo omniuni homiNOSTER. Datuut Laterani per manum Aimerici sanctse Ro- ntim liceal prafalum coenobium temere pcrlurbare, manae Ecclesiae diaconi cardin. et cancellarii, Non. aui ejus possessiones auferre, vel ablatas reiinere, Juiii, indictione x i , anuo Dominicae Incarnat. 1135, niinuere, aul aliquibus vexaiionibus faiigare, sed ponliOcatus vero domni Iiinocenlii I I papae anno i v . omitia integra conservenlur, eorum pro qtioruui CXLIV. gtibcrnatione et sustentalione conccssa sunt usibus Monaslerii Satvatoris el S. Bonifacii Futdensis p o i - omnimodis profulura sessiones et privitegia, pelente Bertoo abbate, conemendaverit, poteslalis honorisque sui diguilale cafirmat. reat, reamque se divino judicio exislere de perpe(Anno 1133, Jtin. 5.) trata iniquilaie cognoscat, et a sacralissimo corpore [DRONXE, Cod. diplom. Fuld. 385.] . ^ , ac sanguine Dei INNOCENTILS episcoptts, servus servorum Dei, d i - n . . . . . . . . .... „ I I . . . o i . . . . praemia aelernae pacis mvenianl. Amen. leclolilioBERTOoabbati monasterii Salvatoris Domini (S. p.) Ego Innoceniius Catboiicae Ecciesiae epinoslri Jesu Christi Sancti Bonifacii, quod situm est scopus (B. V.) jttxta ripam fluminis quod Fulda vocatur, ejusque Datum Lalerani per manuro Almerici sanctae Bosttccessoribus regulariier subsliluendis in perpemanae Ecclesiae diaconi cardinalis el cancellarii, ttitim. Nonis Junii, indictione x i , liicarnationis Dorninicx Oflicii noslri nos hortatur auctoritas pro Ecclesiis anno 1133, ponlificalus vero doroni lunoceoui Dei, tam prope quam longe posilis, attentam solliciaituo iv. iudinem gerere, et earum quieti et utiliiali salubritcr CXLV. auxiliaute Domino providere. Digntiin naraque et Ad Lotltarium et Btchizam. — Concedit aUodium bonestaii convenicns esse cogtioscitur ut qui ad terrarum comitissat Mathildce. Ecclesiarum regimen assurapti suinus, eas et a pra(Anno 1153, Jun. 8.) vorura boniiiittm nequilia tueaimir, et apostolicae [MANSI, Concii., XXI, 592.] sedis muiiiiiiine roboremus. Eapropier, dilecte in ISNOCENTIUS papa I I , LOTIIARIO impcratori Augtisto Domino fiii Bcrtboeabbas, tuis rationabilibus posttilationibus clementer anuuiinus, et Salvatoris Domini C et RIGET imperalrici. Si auctoritas sacra ponlificum et polestas impenostri Jesu Cbristi monastcritim, cui Deo auctore rialis vere glutino cbaritalis adinvicem complentur. praeesse dignosceris, sanctae Romanae Ecclesiae p r i vilegio communimus. Statuimus cnim ut quascunqtie omiiipotenii debitus famulalus libere poierit cxhiberi, et Christianus populus grala paceet iranqtiillipossessioues, quaecunque bona idcm monasteritim tate gaudebit. Nibil enim in praesenti saeculo cst inpraesenliariim jtiste et legitime possidet, aul in potitifice clarius, nihii rege sublimius : uibil est fulurum concessione ponliflcum, largiiione regtim quod lumine clariore praefulgeat quam recta fides in vel principum, oblalione fidelium (48) praedecessori prittcipe, nihil cst quod ita ncqticat occasui subjatuo llecberlo rcligioso abbati rcspcclu dilectionis %

donatum, etc periinere noscuiitur. Prohiberaus aulera oranem . . in cujus diuecesi constatesse constructum contrarie tate eidem monastcrio perpeluo firma esse sanciinus, biterdicimus nullus ibi qualibet subreptiouis astutia seu violenlia praeponatur, nisi qtiem fratres comrouni consensu, aut fratrum pars consilii sanioris secundum beati Benedicli Begulam ciegerint. Staiuimus aulem ut congruis temporibus nosirae sollicitudini ecclcsiasticae inliraetur, qualiier religio monastica inler fratres luo regimini commissos regulari habiiu d i r i gatur

^ " in Domini nostri Jesu Cbristi motiasteriuro, cui auctore Domino praesides, sanctae Bomanae Ecclesiae privi- Cremonensi episcopatu, toco qui Turris Trintina dicitur, qttam utique dilectus filius noster Oberius legto communimus. Sutuhnus enim ut quidquid auctoriute praedecessorum nostrorum, vel impera- Brixiensis Ecclesiae canonicus, cum consensu patris torom, Pippini scilicet et Caroli, et aliorum prin- sui RiccheHni, et fratrum suorum Octonis, Laneipom, ei Prumiensi monasterio consut esse conces- franchi, Bellranni el Wiilelmi, per manus nostras beato Petro, sub annua pensione sex dcnariortiin sum, atque suis praeceptis munimentisquefirniatum, tibi tuisque successoribus stabile firrauraque con- Medioianensis raoneiae, Lateranensi palalio aunis singulis oblulil persolvcnda. sccundum beati Beussisut. Prctcrea qoascunquc uossessioitcs^ se'» bona

ftf

INNOCENTll fl P A P J K

dicli ct VaJlumbrosani moitasierii Regtilam religio A statuatur, eam cum snis peititientiis omnibus tibi, tuisque successoribus, el per nos vestro monaslerio, sub praedicio censu concediinus, et praesentis scripti pagina roboramus, Tua vero, in Dotnino fiti charissinie, interesl ut, juxta desiderium venerabilis fratris nostri Bernardi Veronensis episcopi, cujus uiroiruro voluntate et precibus boc ipsuro facluro est, et praefati Oberti, ac suorum parenlura devotione in praenoroinau ecciesia religionem iostituas, et ut grata inibi Domhio servitia impendantur totis viribtis elaborare quascunque possessiones, praeterea quaecunque bona VaUumbrosatinm monasteriuro inpraeseiitiarura juste et lcgitime possidet, aut in futurum concessione pontificum, liberaiiiate reguin vcl principuro, oblatione fldelium, seu aliis juslis modis, * praestante Domino, poterit adipisci, finna vobis in pcrpetuum.et iliibaU permaneant. Decernimus ergo, e t c , utque usibus omnimodisprofutura. Si qua igitur, c t c , utque aeternae pacis inveniant. Salva nimlrtuii dicecesani episcopi reverenlia. Gunctis, etc. Aiiien, amen, amen. Ego Inuoceitiius Gatholicae Ecclesiae episcopus. Ego Guilelmus Praeneslinus epjscopus subsc. Ego Ubcrtus presb. card. tit. S. Gleroentis SS. Ego Liucas preso. card. t i u SS. Joaunis et Paull subsc. Ego Romanus diac card. 9. Mariae in Porticu SS. Ego Guido diac. card. S. Mariae in Via Lala SS. Datum Senis per manus Almerici S. R. E. diac £ card. et caiiceliarii, I V Non. Septerobris, indictione x i Doro. Incarn. anuo 1133, pontificatus vero dojn. liiuocentii papae I I auno i u [iv.J 9

CXLVIIi. R[ainaldum\ Rementem et D\ leg. Oenricum] Seu*~ nentem arguil quod citiut excommunicationit teif ientiam in eot non tuterint qni priorem S. Victorit inlerfecerunl.

I M

niundana censura proprtis mucronibus accltigaiur. Quae namque bellica clades, et iraraanis hostilitas» vel aeris inclenientia taiitain strageiti poptilo D c i inferre valebil, quam si sacerdotes, quibus a n i t u a rum cura et divina sacramenU coiumissa s u n t , quibus non obedire periculosum est, et clericos iar sorte Dei assumptos, el monachos contingat occidi ? Quia igitur perpeiraU flagitia si sequatur impunilas, audaciara caeleris conferuni delinquendi, ne U n t i sceleris immanilas, el profana leinerilas postcris vesligia foeda relinquat, et sui conUgii imiutores efficiat, ejusdero flagitii contplices sacrae rigore d i s r i plinae prosiernite, uijustusde promulgau justitta gandeat, et hoc audicns impius coiiqtiiescat: si euina xelus vestrae ultionis in consimili crimine exarsisset, uefas geminatum bodie non fuisset adraissum. E V H giiate igitur, fratres, quibits legis diviuae dispettsatioue commissa est potestas, et omni dissimulatioue reraou adversus parricidas illos, et bujus crimiuis conscios, graviter pieclendo jusle auimadvertite. Si quid enira a vobis disstmulaliim et omissum ftierit, cognoscetis id ad animarum vestrarumct officii periculum pertincre : sane quidquid superhis pru.iciuia vestra decreverit, B. Peiri et nostra erit firiuitaie subuixum. Sanclorum siquidem Palruin decrela, el novissima et anliqua conciliorura s u t u u , vos i u struunt quid oporteat in bujusraodi casu decerut. Ad baec mandamus ut corpus praelati boni v i r i , qui corant jttdice supento modo de sua justitia et inno* centia teslimoniuro perbibet, et sub obcdientia viveus in obscquio proprii est interfeclus episcopii, iu sua ecciesia Uonorilice titiitulciur. Pata Pisis 21 Deceutbris [lcg. xvi Kal. Dec.}.

CXLIX. Ad Attonem epitcopum Pittoriensem. — De iinmumUtte kcctetioj Putoricuti concetta. (Amio 1133, Dec. 21.) [.MaNsi,Cofirt/., X X I , 493.] (Anno 1133, Nov. 16.) hftoCEMTtts cpiscopus, servus servorum D e i , [D*ACHERT, Spicil., I I I , 493.] vcnerabili fratri ATTONI Pistorieusi episcopo, ejus^ IitifOCEHTics cpiscopus, servus servonun Dci, ve- que successoribus caitonicc prouioveudis, itt pcrpe* nerabiiibus fratribus B. Remensi, B. Senoncnsi uiiuu. arcbiepiscopis, et eoruut cpiscopis, saiutein et apoPislorieusis Ecclesia, largiente auclore omuium stolieam benedictioncra. bonorum Doiuino, Tuaciae partibus a louge reiro llorrenda caedes dilecii filii itosiri bonae memorias 0 leinporibus bujus specialis praerogaiivae muuus obtinuit, ut sapieiitura et discretorum pastorum Tbomae prioris S. Victoris, audienlium corda turba.regimine praefulgeret, et tam in spiritualibus quatn vit, et nos fralres nostros gravi rooerore perfudit: quid autem prodest Galliaro moustrorum horriliUi- in temporalibtis per eoruro industriam grattim Dco tate non foedari, nec haereiica pravitate non pollui, suscipcrct iucreiuentum. Gaudctnus equidem, et si in ea sacra dignius effusione sanguinis sacerdo- debita jucunditaie laelatiiur, qirouiam superiuc dis«* Ulis fcedatur ? Umle tnirandum valde est qttoniam, posltioiijs providculia. le, vcncrabilis fraler A l t o regiutnto filio nostro chaiissiroo iliustri et glorioso cpiscope, sapientem, utique virum et in religiouo Ludovioo Fiancorum rcge, cujus regalis vigore prubatum, e}usdem ioci pastorem constituit, et ad juslitiae bomicida», sacrilegi et flagiliosi gravissima guliernandum et instruendura doctrinae et vitas sunt animadversione coercendi, um atrox, tam de- exempio populum suura mjseraiione diviita vocavii. tesubile facinus aliquorum temerariorum nefandis Qiianto igitur vita tua rciigiosior esi, ct praefau ausibus, temporibus suis fuerit attenlatum. Exsur- Pisloriensis Ecclesia, cui auclore Dco praesides^ gant igitur leges, quoniam in tanti atrociute faciuo- cxistil B. Petro devolior, Unto ex injunclo aposioria silere non dCbcnt» ct um cccle«iasiica quam lalus oflicio raagii grau uobis incumbit ucccssitas

19*

EPISTOLit ET PRIVILEGIA.

191

u t prierramiriatam Ecclesiam llbi a Deo commissam, A ligittm hominium faciet dileciisftliUnoslrisStepbaiio auctoritate apostolica privilcgiis muniamus, et el snbdecano, Si. pnrposito, et alits cognatis et nepojire siuim illibafe et integre observemns. Ad exem- tibus Arcbembaldi bonae memoriae Aurclianetisls pLirigitur pnpdecessornm nostrorum felicis memorlae sobdecani, qui boc recipere voluerint, et tam ipsis I3rbani et Paschalis Romanomm pontiflcum, praesenU qtiam omnibus aliis qui cum eodem defuncto fuerant decreto statuimus ut universa quae inpraesentiarum exsultati, vitam et membraet bona j u r a b i t ; et cum eadem Ecclesia juste et legitirae possidet, aot in eo meliorcs de cognattone ipsitis eamdem securita* fntiirum concessione pontiflcum, largitione regom tcm jurabunt. Hoc etiam addilo quod fideiiter lalm* vei priticipitni, oblatione fldelium, seu aliis joslis rabit,quatenusHenricussimiliter juret idem et faciai, ntodis, praeslanle Dotnino, potcrit adipisci, firma et uterqne Aureiianensi Ecclesiae quain graviicr sinttibi luisque snccessoribus et illibata permaneant. laeserunt, satisfaciet. Praeterea Herveus de Viconovo, SlaUiimus eiiam u l dioecesis Pislorieusis episcopattts, llugo nepos ejus, et Tbebaldus Hcrvei, et cnm eo sicnt ejus lermini pnrdiclonim noslrontm privile- tot milites ot centesimum ntfmerum compleani, et gits distincti stint, sic in jure et conditione, Pisto- ccntttm quadraginta de melioribus burgensibus urhis riensi episcopo sinealicujtts molestia vel iuquietudine Aurelianensis, quos ad boc poterunt invenire, prav perseverent : per qttos nimirum tenninos sub- B diclis Arcberabaldi subdecani parentibus hominia scriptae capellae etecclesiae constttutae esse noscunfacient. Quod si llenricus boc jurare noiuerit, prav tnr, e t c dictns Goffredtis hoc per senihilominus faciet adimEgo Innocentios Calholicae Ecclesiae episcopus, plcri. snbscripsi. Deinde vero proxima Omnium Sanctornm festivH Ego Willelmus Praenestmos eolscopus subscri- tate nostrose conspectui pnesentabunt, poenitenuam quam eis injungere voluerimus fldeliler susceputri, psi« tunc per nos sb excommunicationis vinculo absolEgo Matthaeus Albanensis episcopus subscripsl. Ego Joannes tilsli S. Chrysogoni presbyter vendi. Denique praefatus Si. subdecanus, ctSi. pra> -posilus mortem jam dicti Archembaldi recolendae eardinalis subscripsi. Ego Goitifredos cardinalis presbyter tiiuli S. memoriae eidem Goffredo in conspectn fratmm nostrorum pro Dei amore misericorditer indolscntnt, Jostioae, subscripsi. Ego Lucas presbylcr canlinalis liluli Sanclonrm et boc ipsum facSent aliis niiliUbus ejusdem subdecani interfcctoribus, qui Aurelisnensi Ecclesisr, et P e i r i l/loannif et Pauli, suhscripsi. Ego Martinus presbytcr cardinalis tiluli S. Ste- parentibtis inlerfecti satisfaciant. Veruintamen ipsi ^ omnes interim extra Ecclcsiam ct in pcenilentia erunt, phani in Cxlio monle, subscripsi. fcgo Gregorius diaconus cardinaUs tilnli Saneto- et si quem eoram ad exircmum vilae venire contigeril, et absolutio ab cxcoinraiinicaiione et vialicum r u m SergiretBacchi, subscripsi. non negabittir. Voluintis autem ut pro his qui EccleEgo Guido diaconus cardiualis Sanctae Mariae in siae salisfeccrint, Aurelianensis Ecclesia ullerius a Via Lata, subscripsi. Ego Odo diaconus cardinalis S. Georgii, sub- «livinis non cesset officiis. Si qui aulem de eistlem interfectoribus se ab ipsa satisfactione stiblraxcrint, scrpsi. donec in terra de spcciali dominio gloriosi tllii Ego Joannes diaeonus cardinalis S. Ntcolai in noslri Lodovici Fraucorom regis in ipso AureliaCarccre Tuliiano, sttbscripsi. Datnm Pisisper manum Haimcrici sancta* Roma* nensi cpiscopattt manseriut, lota civilas el arcbidianae Ecclesiae diacoui cardiitalis et canceilarii, x t i conatus Slephani de Garlanda usque ad eortim Kal. Januar., indict. x u , Incarnal. Dominicae salisfaclionem a divinis vacel oflkiis. Ideoque solli1135, poiitificaltis vero domini lnnoc. papae U anno cittidini vestrae mandaraits, n i qtiia siaitts icrrae notior vobis exislit, dc modo saiisfactiottis et absoluquarto. lione Ecclesiae, quae sub interdicto tcneiur, vics CL. nostra providere curetis. Ad Caufredum Carnotentem el Stephanum Paritiens r m , epitcopot. — Quatn pamitenliam inlerfecloree Datnm Pisis sexto ldus Januarii. Archembatdi tubdecani Auretianentit agere tenean€LI. Ctir, ut tatitfaciant ei ab excommunicatione abtot' Prmleginm pro monatterio Retbacenti. tantur. (\nnoil34, J a n . i l ) (Anno 1 1 3 4 , Jan. 8.) [DUPLESSIS, Hitt. de CEglite de Ueaux, 1I,p.27«] [ P A C S E R Y , SpiciL, 111,493.] fefKOCENTtos episcopas,- scrvus servorum Dei fcnocEKTius episcopus, servus servorum Dei, venerabilibus fralribus GAUFREOO Camoteusi aposto- dilecto in Christo NATALI Resbacensi abhali, cjus* bcae sedts legato, et STEPHINO Parisieusi episcopts, que sucecssoribus regtilariter promovendis in per~ peltinra. salntem et apostolicam bcnedictionem. Quemadraodum ex gestorom veternm scripti» Moverit vestra dileclio quoniam Goffredus de Viconovo nuper ad nos vcniens, in praesentia Fratram agnovimus, vir quidam venerahilis, Dado notnine naUone Franrigena, in loco qui Resbacns dicitur nestroram jure jnrando firtnavit, qtiod salva fidtlittle charissimi filii noslri Lodovici Francortim regis soper rivum cjttsdem noininis in Jtago Mitidensi, cJs» #

9

1«5 INNOCENTll u PAPiC; m volionis inlttiiu monasierium acdificavit, quod vide- A nibus, el omnibus suis appendiciis cultis et inculiis; lieel Jerusalein voluit appellari, ipsumque in hono- villam quae dicilur Herbicia, cum ecclesia, deciroa, rem apostolorum Pelri el Pauli solemniier conse- servis, anciUis, pralis, pascuis, el suis appendrcTis cratum, consilio et assensu S. Faronis Meldensis cullis et incultis; villam quae dicitur Agillimansio, episcopi, ei aliorum plurimorum episcoporum nec cum ecclesia, decima, servis, ancillis, pascuis, praUs non eiiam regum Franciae, B. Petro el sanctae Roet sibi adjacentibus, cullis et incultis; decimam manae Ecclesiae obtulil, quod nimirum cuin egrcgio villae quae dicilur Senionia, citm terra appendente, abbate Agillo, el abbalibus sibi substituendis, el cum servis el ancillis ; lerram et decimam villae qtiat commonachis, seu clericis ibidem Domiuo famulan- dicilur S. Lupi, cum servis etanciilis ; villaro quae tibus sibi ad regendum commissis, ei cum omnibus dicilurLaqtieius stiper ripam Malronaefiuminis, cum rebus atque hominibus eidem monastcrio subjectis servis, anciliis, pratis, pascuis el suis appendiciis, aul suhjiciendis, in poteslalione, dominatione ac culiis ei incullis; supra eamdem ripam , possessiodefensione aposlolicae sedis, praedecessores noslri nem quae dicilur Porteion, et alleram, quae dicitur bonae memoriae Joannes el Mariinus Bomani ponti- Vernoiiuro; el ecclesiaro quae Capella vocalur, cum fices susceperunt, et scriplis apostolicis roborave- servis et ancillis, pralis, pascuis, el aliis appcndiciis runU Nos itaque corum inhaerenies vesligiis, le ' cullis et incultis; casuura quod appellatur Brecus, dilecte in Domiuo fili Natalis abba, cum eodem in villa quae dicilur minor Brociacus, terramcum monasterio, cui, Deo gralias, praeesse dignosceris servis et anciliis, praUs ct pascuis, et aJiis appenin luiela el patrocinio sanciac Bomanae Ecclesiae dtciis, culUs et incokis, e l c . Porro Ubertatem k i ac noslro suscipimus, el praeseniis priviiegii pagina qua idem Resbacense roonasterium cum parocbianis coromunimus: statuentes ut quascunque possessio- ecclesiis sibi adjacenlibus, videlicef Sancii Joannis, nes, quaecunque bona idcm monasterium juste et S. Nicolai, S. Dionysii, S. Xeodegaru et S. Chricanonice possidet, autin fuiururo concessioue ponslophori haclenus mansisse cognoscilur, vobis pra> lilicumi, largiiione regum seu principum, oblatione senti decreto firroavirous, u l videlicet abbas ipsius iidelium, seu aliis juslis modis praestante Domino loci nullius nisi lantum Romani poulificis judicio noteril adioisxi, firma tibi tuisque successoribus el ei ditioni, vel admonilioui subjaceai: presbyteri iUibala: permaneanl: in quibus haec propriis nomi- qtioque supradiclarum ecclesiarum ncqtie ad symv nibus duximus exprimenda : Burgutn videlicet ipsius dum dioecesani cpiscopi, vel ad aliam ejus admoniquodResbacus diciturcum omnibiis suis appendiciis lionem ire cogantur; sed potius luae ac successoruni cum ecclesiis et decimis, curo servis et anciliis, cum luorum poieslali ei ordinalioni cum suis omuibus pratis aul pascuis, cum aqua quae dicitur Mucra, ' parochiaiiis subjecli exislant; nec in eisdem paroseu omnium piscaltone, insulis quoque et molendi- chianis clioecesanus episcopus aut aliquis ejus o|finis, nec non et piscatoriis, cum pontibiis eliam cialis quactinque occasione justiliaro vel admouiUocunctisque ipsius aquae transitoriis, et cum omnibus nem babeal; quinimo de omni re, tuo et sttcce#sibi adjacentibus, cullis cl incultis: viilam Orleii et sorum tuoruni judicio reiinquunlur. Ui autem libervillam Monlboilron cum carurodero villaruro eccle- tas ejusdem ntonaslerii ueqtiaquaro futuris temposiis, decitnis, servis et anciilis, pratis c l pascuis, ribus roiuuaiur, sed potius illibata servelur, tiinili ei cuiu omnibus eisdem adjacentibus , culiis ct modo censemus u i pro exiorla professione quam te, incultis ; villam quae Ulciacus dicilur et villam dilccle fili Natalis abba, fratri nostro bonae inen.oquae Seplcmsortes dicilur cum earumdem viilarum riae Buicardo Meldensi episcopo pacis intuiiu fecisse ecclesiis, decimis, servis el ancillis, pratis et pascuis, acccpirous, nulluin impediinenluro tibi vcl tuis et earum appendiciis, cullis et incultis : porlum de successoribus generetur. Ad baec adjicientes staFay ; dimidiam villaro quae Brigenium dicilur, curo tuiiuus ne quisquaro omnino absque missione vel maire ecclesia, ct decimis ad eam periinentibus, cum auctorilate sanciae Bomanae Ecclesiae cunidein loservis et anciliis, cunt pratis et pascuis, et aliis •) cum, seu ecclesias in quibus parocboruni convcntus circum adjacentibus tam cultis quaro incuilis : viK- fit, a sacris officiis prohibere praesumat, aut prolaro quae dicitur Moniigniacus, cutn ecclesia et de- pter hoc divinum intermiiialur allaris officium nisi cimis, et sibi circum adjaccnlibus pralis pascuis, forte, quodabsit, lalis offehsa vel culpa vobis a terris culiis et incultis; villam quae dicilur Capella pravis hominibus injusle fueril irrogala, pro qua super Mucraro, ei viliam quae diciiur Cormaiot noslra aucloritaie alque iicenlia communiti io eossuper earodem ripam ; ei villaro quae dicitur Meile- deut malefaciores anaihematis senlentiae secundum raie super eamdem ripam, cum earumdeni villarum canones proferatis, quos etiam , prout oporlueril, ecclesiis, decimis, servis et ancillis, roolendinis, ligandi aut solvendi facultatcm . . . fecisse videmus piscationibus, pralis, pascuis, el omnibus appen- apostolica vobis benigniiate conccdimus. Praeterea diciis; cultis ct inculiis : villam q u * dicilur campus presbyteros in omnibus ecclesiis quas babeUs, pra> Coeilus cum ccclesia, deciroa, servis, ancillis, praii ter illas quinque supradiclas, constitueudos juxla pascuis et oronibus appendiciis, cultis et inculiis consuetudinem eligatis eosque in eisdem locis Doinaulam quae dicilur Bcllus-Locus, cuin ecciesia, mino serviiuros dioecesanis episcopis praesentetis. dcrjaia, servis, ancillis, pratis, poscuis, piscatio- Chrisma veru, olcum sancturo , consecraiioues a i 1

t

107

EPISTOLiE E

U r i t i m vel eeclesiarom, ordinaiiones mooacliorum vel ciericorum, qui ad sacros ordines f uerinl promovendi, a dicecesano suseipietis episcopo si quidein graiiam apostolicae sedis liaboeril, el ea vobisabsqoe pravitate et exactione exhibere voluerit: a quo cliaiti benedictionem abbatis libere ct absjue cxactiotte professiouis percipialis; alioquin qtietnhbel Catbolicum adeatis anlistilem, qui noslra fulius auclorilate, qttod postulalur indulgeal. Ad indiciuin atilem bujus a Romana Ecclesia libertatis duos b i sanlios nobis noslrisqtie successoribiis annualiter persolvelis. Nulli ergo boininum fas sil vestrum monasierium temere perturbare, aul ejus possessioties auferre, vel ablaus relinere, imminuere, ant aliquibus vexationibus faugare, sed omuia i u legra couserveniur eorum pro quorum gubernaiioue et sustenUtione concessa sunt, usibus omnimodis profuiura. Si qua igitur in fulurum ecclesiasiica saecularisve persona, banc noslram consliiulionis paginam sciens, contra eam lemere venire leuUver i t , secundo leriiove commonila si non saiisfaclione congrua emendaveril,poteslalis honorisque sui diguitale careat, reamque se divino judicio existere de perpetraU iniquiute cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris atostri Jesu Christi alicna fiat, aiqne in exlremo exaluiue districtaeultioni subjaceat.Cunctisauiem eidem loco j u s u servanlibus sit pax Domini noslri Jesu C b r i s i i , quateous et hic fructum bonae actionis percipianl, el apud districtum Judiccm praemia aeternae pacis inveniant. Auieo. Ego Itinoccnlius Calbolicae Ecclcsiae episcopus subscripsi. Kgo Cuillelmus episcopus Praenesiinus subscripsi. Ego Mallbaens Albanensis episcopus subscripsi. Ego Girardus presbyler cardinalis subscripsi. Ego Atiselmus presbyler cardinalis subscrip&i. Ego Liclifridus presbyler cardinalis subscripsi. Ego Luras presbyter cardinaiis ecclestuc Sancti Joannis et Pauli subscripsi. Ego Guido iudignus sacerdos subscripsi. Ego Gregorius diaconus cardinalis SS. Scrgii et Bacchi subscripsi. Ego Albertus diaconus tituii S. Theodori subscripsi. Ego Guido diaconus cardinal. S. Adriani subscripsL Daia Pisis per manum Aymerici sanclae Romanae Ecclesiae diaconi cardinal. et canceilarii, secundo Idus Januarii, indict. x u , Incarnationis Dominicae anoo 1154, pontificatus vero domui Innocenlii secundi papae anno quarlo. CLII. Bnila per qnam Franckentatente camobinm $tabititur ac stmmt in protectionem $uncta* $edi$ recipitur. (Anno 1154, Jan. 25.) [ScBumuT, Hi$t. epitcop. Wormat., tom. I I , p. 66.] ImiocEimus cpiscopus, servos servorum D e i ,

PRIVILEGIA.

19*

dilcciis filiisGoiLBERToprarposito ecc.esiaeS. Mariae Magdalenae, quae sita est in loco qui FranckenUl, ejusqne fratribus in perpetunm. Reiigiosam v i u m eligentibus congrua nos oportet consideraiione prospicere; quamobrem, dilecti filii, vestras pelitioiiesclcmenteradmittimus, et B. Mariac Magdalenae ecciesiam in qua divino vacalis ofiicio iu B. Pelri prolectione suscipimus, inprirois quidcm sutucntes ut ordo canonicus, qui secunduin B. Augustini Begulam ibidem noscilur institutus, in eadem ccclesia perpcluis lemporibus inviolabililer serveltir, univcrsa quoque bona, quae inpraesentiarum ad eumdem locum canonice periinent, aut i n fuiurum, auxiliante Domino, adipisci poleritis, vobis, vestrisque successoribus ejusdem scripti ntunimine roboramus, in quihus haec propriis nominibus duximus adnoUnda : ecclesiam videlicet, quae in loco Omerscheira dicilur in honore sanclorura omnium consecratam, in qua religiosae mulieres Domino descrvire noscuntur, quam nimirura cum oronibus suis pertineutiis sanctae Bomanae Ecclesias stiffragio pariter ^duximus prolcgendam. Omnia etiam, quae a nobili viro Erkemberlo, vestrae ecclesiae fundatore, scu aliis Dei fidelibus, eidem loco, devolionis iniuilu collau suut, firnia vobis in ^.erpeiuura mancre decrevimus. Porro decimas oronium rcrum , quas infra sepu ct iromunilatem vestrain babucritis, quemadmodum a venerabili fratre nostro Burchardo, qui clBuggo, Guormatieiisi episcopo, vobis concessae aut reniissae suut, nos qucque vestrae ecclesiae pcrpetuo habendas, apostoiica auctoritate sancimus, alque juxia ejusdcm fratris noslri conslitulionem in auxilium Guorniaiicnsium episcoporutu poenitentes suscipiendi, cl infirmos visiUndi liccnliam habcatis, el tit sitis ab omni saeculari exactioue quieli, qtiidquid juris, seu privilegii alia clauslra iu Guormaliensi episcopatu rationabiliter babere vidcutur, vos quoque nibilominus obiinere decernimus. —Obeunte vero te nunc ejusdem ioci praeposito, vel luorum qtiorumlibel successorum, nullus ibi qualibet subreptionis astulia, seu violentia pracponaiur, nisi qucm fralres ejusdem loci,omniuin assensu, seu pars sanioris consilii, sccundum Dei tiraorem, et beali Auguslini regulam praevideriut eligendum. Nulli ergo bominum fas sit praediciura locum lemere periurbare, aut cjus possessiones auferre, vel ablatas retinere, immiiiuere, aul aliquibus vexalionibus fatigare, sed omnia iulegra el illibau conserveiitur, corum pno quorum gubernatione ei suslcuUlione coucessa sunl usibus omnimodis profulura. Si qua igilur in fulurum ecclesiastica saecularisve persona, hanc noslrae constilulionis paginatn sciens, conlra eam temere venire tentaverit, sccundo tertiove comrooniU, si non saiisfactioue congrua emendaverit. poiesuiis honorisque sui digniute careat, rearoque se exisiere de perpeiruu iuiquiuie cognoscat, et a sacraiissiroo corpore ac sanguine Dei et Domini Redcmptoris ootlri Jesu Chrisii alicna fiat, atque in cxtreuio exaniine t

INNOCENTlt n t>At\fc districtae uttioni suhjaccat. Cunctis auiem eidem A Quarata cum ecclesia Sancli Andre» ct cnrle *ti»« caslmm de Sama cum ccclcsia sanclas Flonr, et ellent. Privilegiuin eiiim sihi in hoc appellandi Pnviiegium pro Ecctesia Silvet MumUc. sancu Romana reservavil Ecclesia. Quam sit itam( A n n o ! l 3 5 , Maii28.) [Annal. Camaldut., III, p. 242] que necessarius appellandi usus, nento esi qui nelnitocentios, anno 1155, aucloritate npestolica, jy i a t , quippe cum judicaiiiium iniquiutem et impec u m Ptsanis adhuc moraretur, ut legitur in veieri ritiam corrigal. Appellalione autetn inteipo&iu, bvft sommariis FoiHisbotii, conlirmavit Beeniiani orania in statu suo permaneanl, ei landiu nihil erit coneessam a praedecessore suo Leone papa IX, fra- iunovandum quandiu de appellalione ab co, ad quem tribus Siivae Mundae, aedificandi suum inonasterium provocattim, fueril pronuntialum. Caetenira quod in ad tute vivendum, et possidendi aucloritatc sua do- laicis cuipabile videtur, in ciericis criminosmn. At natioHes, oblaiiones u m pro vivis, qoam defunclis, vero juxla imperiales saucliones, si judices ordinarii et babendi suarum renim decimaiiones ex dono apo- provocaiiones aestimaverini respuendas, xxx pondo stolicae sedis, deserendo monasierium priraum quod auri muliantur, el assessores et ofliciales eorum tos nobiii viro Griffo conslructum dicilur, in comiUlu lidem nisi publice restilerint, ei actis evidenlibus Arreiino, et pro ejusdem dcvotione fundatutn, cui contradixerint. Quanu igilur animadversione sil quamdam filiam suam praefccit religionis intuilu, et pleclendus judex ecclesiasticits, qui doclriitain masanctimoniales feminas ei j u n x i l : quod quidem mo- tris suae sanclae Roroanac Ecclcsiae objicit et privileoasieriura filine suae inhonestate permolus auferens gium beati Petri infringcre nililur, parein se facieus ad virorum oflicium pcrmulavit et libcrlaie donavil. Jesu Chrislo et supcr aposiolorum scdem ^scendcns, g c

«28 INNOCENTIl 1 PAP;E possidet, ab orani personatn libera sancimus, de T i g o r juslitiae in promptu habens ulcisci omiiem i n qnibus nulla per cpiscopos vel eorum ministros obedieiitiam non ignorat.Exhortaniurigitur fraterniexaclio quibuslibel occasiotiibtis exigatur, nec abstaletii vestram in Domino, ut qiiciiiadmoduiu d i que canonico jtidicio inveniantur, salva in oiunibus guitatem vestram desideralis illibaiam a sede apodioecesani episcopi cauonica juslitia. stolica custodiri, ila erga subditos milcs sitis el praeInsttper inconvulse confirmamus u l preshyteri ad rogalivam atidieiitiae in nullo imminuere aul infringere de canero attentetis. Alioquin de lanli excessus eadcm altaria ministraiuri, prius ab abbate et ab iinpuuitate non judicabiinur apud Dominuin ticgli- ecclesia sua elecli, dcinccps episcopo vel arcbidiagentes, tepidi sive rei. Ex oflicio siquidem apostola- cono, seu decano praesentcittur, a quibus curam lus injtincta est nohis a Deo necessitas, tit majoribus auiiitaruni suscipiaul. Abbati aulein pro rcbus * d honorifice providenles, miitora saluhriter sine lae- nionasieriuiii pcrtinenlibtis debilaro siibjeclioiiemexIiibcaiti. Siatuimus etiaro ut exceptis i l l i s , qui ad sione ciircinus. proprios liiulos ordinati sutil, de ecclesiis veslris Data Pisis, 111 Kal. J u n i i . prcshyleros, si ininus idonci fueriui, removealis, et CLXXIX. asscnsu dioecesani episcopi idoncos subslilualis: et Privilegium yro monatterio Nobiliacenti. ne quis parochiaiiiiiii vcsirum iufirmum oleo jiutn(AnnoIi55, Jun. 2.) gat, vel cxtra piirochiam dtical, aut mortuum sine [DUCHESNE, liitt. de lu maiton de Bithune.] vestro coiiseusu sepeliat. INNOCENTIUS episcopus, servus servoruui Dei, diLiceal quoqtie vobis de nolariis criminibus exleclo filio GUALTERO ahbati Nobiliaci nioitastcrii coiitiiiuiiicare, ct cxcomiiiunicati ab cpiscopo et ejus ejusque successoribus regiilariler substiiucudis in niimsiiis pro excouuuuiiicatis habcautur, et lusi pcrpetitutii. ...Confirmamtis etiam lerram, juxta mare sitam, pervos nulio modo absolvaiilur.Curias auletu vestras quamGuillelinusBetbunieiisis advocaius, coiicedenie iu Gailia sitas ab omni decima, excepta frugtim, Ucomite Flandrcnsi Theodorico, pro comuiuiatione de beras consiiluimus, et lerram, quae propriae terrae vestrae alluvione maris concrescit, vobis et ecciesiae Reschesburg eidem ccclcsiae dcdil, etc. Data Pisis per manuui Aiincrici saitctae Romanae vestrae confirmamus. Monacbum quoque de ccenobio vestro ad ecclesiasiicum ordinem promovenduoi, Ecclesiae diacotti cardinalis, et caiiccllarii, IV Nonas scu pro alia quaiibet causa absque consensu abbatis Junii, iudictione x m , liicariiationis Dominicae aiino tollendi nemo unquam habeat iicenliam. 1 1 3 6 , poiitificauis doinui liiiiocentii papae I I Ilaec itaque consUtutionis decrela auctoritate Dei anno x i . et uosira perpetua stabilitate et sine abqua consUCLXXX. tiiiitius rcfragatioue servari, nec a quoquam qualiPrivilegia libertatetque abbatice S. Petri in tnonte Blaudinio, ordinit S. Bcnedicti, confirmantur. bct occasioiiu immutari. Servanti sit pax et beoedi(Anno 1155, Jun. 2.) ctio; iion servanU, nisi resipuerit, perpeuia maas[ M I R J U , Opp. dipiom. IV, p. 10.] diclio. IMNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae episcopus. lecto filio GILRERTO iuonaslcrii Dlandiniensi abbaU, Ego Wilhelmus Praenestinus episcopus. ejnsque succcssoribus in pcrpcluum. Ego MaUhaeus Albanensis episcopus. Apostolicae atictoritati expedit religiosas personas Ego Guido indignus sacerdos. diligere et earum loca pia protecltone mtinire, quodEgo Gersrdus presby ter cardiuaiis Sanclae Cmcis que grave eis est levigare et relaxare, ut ex indulta in Jerusalem. consolationisgratia iu obsequio Dei prompUores exiEgo Lucas presbyier cardinalis Saucioram Joanuis stant el Pauli. Eapropter praerauiin Rlandiniense coenobium sub Daium Pisisper msnum Aimerici sanctae Romauae solius beati Petri et nostra ditione atque protectioue ^Ecclesiae diaconi cardinalis el canccilarii, qusrto spccialiter suscipimtis, et perpetuo manere decrevi- Nouas Junii, indictione decima lerlia, IncarnaUonis inus. Aposlolica auctoritate conslitueittes, ttt niilltis Dominkaeanno millestnio ceutesiniotricesimo sexto, deinceps episcopus praesumat de ejiisdem coeuobii pontificalus domni lititocenlii papae I I anno scredditibus, rebus, curlis, vcl v i l l i s , quolibet modo cundo. quidquam miituere nec itumissioncs nliquns facere, CLXXXI. nec audeat ibidcm calhedram collocare, neque ordi- Ad llenricum Leucorum epitcopum. — Coufirmut nes facere,uec coiiiiiiuiiem cxsliucre, nequeplacenta concordiam facttun inter iptum et Fridericum comitem Tullentem. tenere, nec i i l l a m itnperandi poteslatcm e x c r c e r e , (Anno 1155, J t t n . 6.) nisi ab abbalc el frairihus cjttsdein loci fueril ro[MANSI, Concil. XXI, 4 1 9 . ] galus. Missas sane publicas vel M a i i o n e s in eodem INNOCENTIUS episcoptis, servus scrvorum Dei, vcmonaslerio ab episcopo ficri, c l episcopmn ibidem frequenlcr veuire, n i s i ab abbate el fratribus fucrit ncrabili fralri HENRICO Lcuchorum episcopo, ejusque successoribus cnnonice promovendis, in perpevocattis,omuino prohibemtis. Altaria vcro qusc idcm ccenobium canonice nunc tuuro.

327

m

EPlSTOWfc ET

S u t i t u lralrum notiroram sicut irrationabilia debemus ecclesiaslicae disciplime modcratione corrigere, ita nihilominiis convenit eorum bene gesla firmare. Quamobrem, venerabtlis fraier Ilcurice episcope, pacem et concordiam, qoae post multas gncrras ct labores aiooe expensas inter te et nobilem virom Predericum comitem Tullenscm, iu praesentia venerabilium fralruin nostrorum Altuini episeopi Sanctae Rufinse, tunc apostolicae sedis logati, Alberonis Treverensis arcbiepiscopi et suffragaiieorum snoruin, Stepbani videlicct MetensU, Alberonis Virdunensis,episcoporum, necnon aliorum nobilium principitm, videlicet Simonis ducis, Adeleitlis ducissae uxoris suae, Rainaldi Barrensium comiiis, Gaiteri de Cundricurte, Odonis de Mclaino, ct Petri de Rressejo, Rutile in Treverensi parochia fccia csl, pnesentis scripU pagina confirmamus, el futuris temporibus ratam manere deceraimus. l u scilicct ut de bospiuliute, seu consuetiidine, quam praefatos cooies Frederkus in praebcnda fratrum Tulfcnsis Ecclesias sibi usurpare contra justitiam nitebatnr, nibil sibi deiuceps ex debito audeat vittdicare. VerumUmen si praedictus comes Visccriaci in praebenda fratriim bis iu anno cum septem vel oVceni miliUbns tastum bospiuri voluerit, id ipsum ei miniiue negabitnr, sed fratres ejusdem loci sustinebunt, nec eum exinde roolesubunt, si iu inodo fratrum bospitium suscipial, si ministerialium adniioistralione procurari voluerit, si nullam exaciionem in eadem villa vel per se, vel per alios fecerit. Caeierum, si ipse boc transgredi vel violare praesumpserit, jam dicti fraires id ipsum ab co per justitiaiu exquirere possint. Praeterea si quando iieresse fueril u l idcm coroes a decano vei prwposito postulaverit, in praebciida fratrum semel in anno cum seplcm vcl decem inilitibus Untum, lertium bospiUum ei dabiuir. Si vero necessius ingruerit, et nec decanum, nec praeposiluin ad obtinendum nospitium babere poterit: bospitium ipsum per ministerialium manus aecipiat, etserviUiiiii coiupeteus, quod ei exbibilum fuertt, cum gratiarum aclione suscipial. Quod si comcs alitsr quam suprascriptum est, fecerit, et convenlionem landaUm coram praefatis episcopis atque priucipibus violaver i t , aut exaclionem aliquam, vel violentiam iu vill i s fratrum supradictorani exercuerit, si servitia sunerentia canonicorum autedicU, et eo iuodo quo sunt determinaU, per manus miuisterialiuiu non susceperit: bospita quae non ex dcbitoaul justitia, sed per suffereiitiam fralrum accipiebat, prorsus a m i t u t : et boc undiu sure poicrit quandiu ipse atnicitiam fralribus debitaro obscrvaverit. Decernimus ergo ut neque pracfato comili, nequc alicui bominum liceat, te vel successores tuos, seu Tullcnsero Ecclesiam, aul canonicos, supcr hoc tcmere iufeslare, aut aHquid ultra id quod praedicluro csl, a te vei ab ipsis exigere: scd potius ipse statulis buspiiiis contenlus exisui, el Tullensis Ecclesia, ct tauouici, ab ipsius infeslalionc de cxtcro liberi

RIVILEGIA. manennt et quteli. Si quis at tem bujus uostne coi:finnalionis paginam scicns, con ra eatu venire tentaveril lemere, secundo lersiove tominoiiitus, si non realtim sumti cougrua saiisfactione c o r r c x i r t , potcslalis bonorisque sui peiictiluin paliatur, el a sacratissimo corporc et sanguine D. N. Jesu Chritti alienus fiat. Conservantes autero, omnipotentis Dei, et beaioruiu apostolorum Petri et Pauli graUam couseqtiautnr. Data Pisis pcr maniim Alroerici S. R. E diaccni cardinalis et cancellarii, vn Idus J u i i i , indictione vtii, Incarnatiouis Dominicae anno 1130, poulifici.tus domiui Innocentii papne I I anno v i . CLXXXIL

Ecclesium Joannis in Viculo canonicis B. Blariai Placentinof adjudicat sub censu unnuo sedi uvostolicat persolveudo. (^nno 1135, Jun. 7.) [COCQUELINES, t . U, p.

228.]

episcopus, s e r v u s s e r v o r u n t Dei, conserventur, quemadraodum praesentis scripti sauposito btijuscemodi debitum exbibere debere libcre ctionc instituta esse noscuntur. Si quis autem bnic proclamabant. Et si quando praeposilus videtur nostrae coiislilulioni, seu diuTnitioni lemerario ausu contraire tentaveril, secundo terliove commonkns, eamdem sedem obtimiisse, id ex cbarilate et gratia si tion satisfactione congrua emendaverit, potestaiis potius quam ex debilo processisse. Nec debere t r i bui necessitati quod exbibere cbaritas consueverat. honorisque sui periculura patiatur, atque exrorainuHis et bujusmodi conlenlionibus nobis et fratribus nicationi subjaceal. Araen, amen, amen.

M5

nostris diutius faligatis, eidein controversiae fincm Ego Innocentius Calbolicae Ecclesiae episcopos imponcre saepe voluimus. Adeo quod ex ulraque sbbseripsi. parte ab antiquioribus et malurioribus personisjuEgo Guillelmus Pracnestiuus episcopus subsc. ramenta suscepimus, per quas rei verilatein posseEgo Hubertus Pisanas Ecclesiae archiepiscopu» mus addiscere, el eamdem causam ordine debilo subsc. terminare. Cum igitur tam per allegalioncs parlium Ego Transmundus Sign nus cpiscopus snfor. quam etiam per jurameulu susccpta causam pleuiter Ego Theoduviniis S. Ruflinae episcopus subsc. audissemus, ipsam lunc teiiiporis diflinire disluliEgo Guido Tiburlinus episcopus sitbsc mus, arbitranles quod in ejusdem temporis spatio Ego Rodulfus Ortanus episcopus subsc. bujuscemodi querela pcr concordiam finirelur, et Ego Gerardus presb. card. t i l . S. Crucis iu Jerointer vos el ipsos commodius posset eadcm causa Q salem stibsc. decidi. Denique dura neque per dutos a nobis judiEgo Anselmiis prcsbyler cardinalis subsc. ces, neque per alios causa posset per concordiam Ego Intifredus presb. card. t i t . Vestinae subsc. terminari, el utraque Ecclesia tum pro factis sacpe EgoLucas presb. card. t i l . SS. Joatinis et P a u i i sumptibus, lum pro guerris et dissensionibtis quae subsc. ex bac occasione proveneruni, valde fuisset atlrita, Ego Martiuus presb. card. til» S. Stepbani subsc nos quorum praccipue interesl Ecclesiarum quieti Ego Guido indigntis presb. subsc. salubriler providere, lam vos quara episcopum, et Ego Azo presb. card. t i l . S. Anast sine suhsc. canonicos Sancti Vincentii cerlo lermino ad nostrara Ego Gregorins presb. card. l i l . S. Priscm suL^c. praesentiam invitavimus. El quoniam eadem causa, Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii c l Biicclu nobis sicut dixiraus, plenius nola eral, hanc inier subsc. vos, et ipsos sententiam promulgavimus : « In noEgo Oddo diac. card. S. Georgii ad Vclttiu Attreum miue Palris, el Filii, et Spiriius sancti. Amen. Ego subsc Innocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus, fratrum Ego Guido card. diac. S. Adriani sttbsc meorum episcoporum et cnrdinnlium consilio praeEgo Boelbius diac. card. S. Vili subsc. cipio ut quolies canonici S. Alexandri in solemnita- j ) Ego Vassallus diac. card. S. Eiislacbu sttbsc. tibus et exsequiis roortuorum eum cnnonicis S. VinEgo Ubaldus diac. card. S. Mariae in Via L a i a ccntii, sive in ecclesia S. Vincentii, sive in aliis suhsc. convenirent, pracpositus S. Alexandri teneat primum Ego Grisogonus diac. card. S. Mariac in P o n i c u locuin in sinistra parte chori, capeilani ecclcsiarura subsc. S. Salvatoris, S. Agathae, S. Joannis, S. Gralac, Dalnm Pisis per inanum Aimerici, S. Bomanac E c -^S. Vigiiii, in Dorainicis diebus, et praecipuis festiviclesiae diaconi cardiualis el cancellarii, xut Kal. J u l i t , i tatibus venianl ad ecclesiara S. Alexandri ad ina- indiclioue x i u , Incarnationis Dominicae anuo 1135, jores mrssas. Criminosi de parochia S. Alexandri pontif. vero D. Itiiiocenlii papae I I auno v i . praesente praeposito, vel uno de presbyieris ejusdem CXCIII. Ecclesiae poenilentiam sitsciptant. Item statuimus tit Prhilegium pro monasterio D. Marice in Cagia* presbyteri qui jtirant fidelitatem B. Vinceiitio , (Anno U 3 5 . Jun. 2 0 . ) jurent et B. Alexandro. Praecipimus etiam tu unns [DUPLESSIS, Hisl. de Meaux, I I , p. 5 2 . ] de snccrdolibus S. Alexandri portel capsatn cum LTOOCENTIUS episcopus, scrvtis servorura Dei, d i rcliquiis. In mutalione vero Ecclesise, duo de presleclo fiiio E L I * abbati ecclesix B. Mariae de Ca^ia,

EPISTOL2E E T P B I V I L E G I A .

L

I

6

^Mel.lissitaest• M t c M M o r t t a s M o i n A i » A lecio Ui Clirislo filie GO.LIELMO Modoccieusi archiRegtifam B . Angnstim ibi canoiiiee substitaendis, in episcopo ejusque successoribus canonicesubstituenperpetuum, etc... dis in perpetuum. Confirmamiis vobis quaecunque per authentica Sicul injusU poscentibus nulhis tribuendus est pnedecessorum nostroruro privilegia, vel principum eflectus, sic legitiroa desiderantiuro non est difleseu quorumlibet episcoporum scripta collau sunt, renda pelilio. Idcirco, dilecle flli Guilielroe arcbiepU et qtiaeconque in futurum, largiente Deo juste atque scope, ecciesiam Beali Joannis Baptisiae, cui Deo eanonice poteriiis adipisci, in quibus haec propriis auclore praeesse cognosceris sub apostolicae sedis dnximus adnotanda nominibus : videlicct ipsaro tutelam excipimtts, et cum orooibus ad caro pertiecclesiam B. Mariae de Cagia... et presbyteralttm nentibus beali Petri patrocinio communimus. Idem ejusdem ecclesiae, cum omnibus quae ad presbyleraenim locus a nobilis memoriae Teodelinda regina tom pertinent, pro quo singulos annos canonicis construclus, amplis etiatn honoribus, possessionibus S. Stepbani sexaginta solidos persolvitis, donec Deo el tiiesauro ditatus, veneraiione dignus babelur et annnente Unlum valens a vobis recipiant; annuacelebris. Per praesentis igilur privilegii paginam tia etiam omniom pra?betidarum de ecclesia S. Steaposlolica aucloriiale slaluimus, ut quaecunquo pbani qooctinque modo personae canonicorum rou B bona, quasctiuquc possessioncs, concessione ponlitcntur ; praebendam quoque Isembardi presbyieri flcum, liberaliiate principum, oblatione fidelium, apnd S. Stephannm, pro qua bebdomadam tinitts vel aliis juslis modis in praesenti possidet, aut i u presbyteri apnd S. Stephanuro ecclesia vestra facere futurum largiente Domino juste atque canouice podebet. Confirmo etiam vobis cantiiarium S. Stephan; teril adipisci, firtna libi tuisqtie successoribus et qitod Capellania vocaiur; altare etiam de Ulcorra , illibata perroaneant. In quibus bnec propriis visa ei ecclesiam de Cloia, cum omnibus ad eam pertisunt nominibus cxpriroenda: Monasteriuro videlicet neniibus, salvo lamen jure ponlificali : deciroas Sancti Petri de Cretneiia cum ecrlesia Sancti Siquoque quas habuil Syroon filius Atlonis apttd sinni, ecclesiae Sancti Joannis de Bulciaco, Sancti Pressl, et apod viliam quae diciuir Pinus, etc... Georgii de Colciaco, Saucti Joannis dc Castromarlocnm etiam Gilini eremitae, quem tibi et errlesiae tis.ln Uellaleecciesiae Sanctae Mariae cl Sancli Fideluae post obilum ejusdem Gilini, venerabilis frater iis, ccclesia Sancti Juliani de plebe Colonia cum noster Manasses Meldensis episcopus consilio Tbcocapellis suis; ecclesia Sancti Eusebii; in sexio ecbaldi Mddensis arcbidiacooi in pernetitum bahenclesiae Sancii Alexandri, Sancti Michaelis et Sancli dum concessii, c l c . . . NuIIi ergo hominuro fas sil C Salvatoris; ecclesiae §ancli Martini, Sancti Pelri, praedicUm ecclesiam lemere perturbare aut ejus Sancli Micbaelis, Sancti Salvaloris, Sanctae Agapossessiones auferre, vei ablaias reiincre, mimiere, tbx, Sancii Donali, Sancli Mauritii, Sancti Georvelaliquibus vexationibus faligare, sed omnia integii, el ecelesiae Sancli Alexandri, Sancli Eugenii gra conserventnr eoruro, pro quorum gtibernatione de Concoretio. Nulli ergo oronino boroinum faculus ac frusienUtione concessa sunt, usibus omnimodis sit vestraro ecclesiam lemere perturbare, aui ejue profuiura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica possessiones auferre, vei ablaus retinere, minuere, saecuiarisve persona, banc nostrae constiuttionis pavel lemerariis vexalionibus faiigare, sed omnia i a ginam scieos, coolra eam temere venire lenlaverit, legra conserventtir eorom, pro quoruro susienUiione sccouado tertiove comrooniu, si non congrua saliset gubernatione concessa sunt, usibus oronimodis factione emendaverit, potestatis bonorisque sni profuuira. Sane illa feudorura beneficia qtiae veuedtguiiate careat, reamque se divino judicio exislere rabilis fraler Jordanus Mediolanensis arcbiepiscopus de perpetraU SniquiUie cognoscat.el a sacratissimo veslrae ecclesiae in praenominaiis ecclesiis ad COJUcorpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris muuem fratrum sustenutionetn coiicessit,. vobis nostri Jeso Chrisii aliena fiat, alque i n extreino vesirisque successoribus auctoriute aposlolica conexamine districue oltioni subjaceal. Cunclis aiitem p firmamtis, stalnentes ut nulii omnino bominum I I eideni Isco sua jura servanlibus sit pax Doroini noceat ea deinceps a commuiii fratrtiro utililale au» slri Jesu Christi, quatenus et bic fructuin boune ferre, subtrabere, vei ttiodts quibttslibel iinroulare. actionis percipiant, et apnd districlum Judiceut Praeterea quaecuuque yobis ab iiiiperatoribus jure pnemta aeiernae pacis inveniant. Atucn. coiicessa sunt aposlolica aucloritaie ficraainus, et Datum Pisis per manum Aitnerici, sanclae Romanae jus ac rationabilcs consueiudines quas in supraEcclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, xtt Kal. dicu ecclcsia ,-Sancli Peiri de Cremella habeiis, Jitlii, mdictione x m , Incarnaiionis Dominieae anno vobis pariter roboramus. Si qua igilur in fulurum M36\ pontificalus vero domni Innocenlii I I papie ecclesiasiica saecularisve persona, banc nostrae conanno sexto. stituttonis paginam sciens, contra eam lemere veCXCIV. nire tenuveril, secundo leriiove corontoniu, si non Prhitegimn pro eccleeia S. Joom$i$ Modoeciensi. satisfaclione congrua emendaverit, polesiatis bono(AIIIIO 1 1 5 5 , Jutt. 2 5 . ) risque sui dignitaie carcal, reamque se divino j u [Fsisi, Memorie $toriche di Monxn, I I , 5 0 . ] ISNOCEJTIUS episcopus, servus scrvortim Dei, d i - dicio cxislere dc pcrpeirata iuiquitate cognoscat, et

PkPJE 218 videlicelvirtnscumin omnibus fidelibns debeat praefulgere, praecipue larocn sacrosanctae Romanae Ecclc siae pluscaeteris noscilur convenire. Etquemadmodum eadero univcrsalU et pia matcr fitios snos provehii in subliine, atquc alios pairiarcbas, alios arcbiepiscopos, alios episcopos siaiuit, ita nihiloroinus decora circuroamicla varielate, deeoncessa sibi a Deo divinorum munerum largitate, eosdem divcrsorum insignium pulchritudine clementer exornat. Quia ergo personam tuain, venerabihs frater Albero, elcctc sanciae Leodiensis Ecclcsiae, utilem fore credimus, ex aposlolicae sedis bcnignitate le duximus honorandutn, etsub pio B. Petri gremio familiarius confovendum. Et quoniam tanquam Aaron ad pontificalis dignitalis fastigium divina gralia tevocarom esse confidimus, et loco Moysi ad regendum Christianuni populum, per Dei providentiam es constU lulus, eorum quoque dignilatis te parlicipcm constiluiiiius, et usum rationalis, postquam iu episcopiim coiisecratus fueris, personae tuae concedimus, stacxcv. lucntes ul eodem sacro ornamenio rnfra Ecclesiain Bttlta qua po$ses$ione$ monasterii de Quattraginla ilnnlaxal his diebus ttlaris qui in praesentis scripti confirmat. serie pncscribuiilur, id esl Cccna Dotniui, Pascha, (AnnoH35, Nov. 7.) Asceiisione, Peulecoste, in festo B. Joannis, in so[Catl. C/iriif., VI, Instrum. 56.} lemnilatibus apostolorum Pelri et Pauli, AssumINNOCENTIUS cpiscopus, servus servoruin Dei, d i * ptione B. Mariae, in festo beali Lamberti, Omuiumlecio in Christo filio RIEINO abbaii ecclesiae de Quaque Sanctorum, Natali Domini, in octavts ejusdeni draginla, ejtisquc successoribus regnlariter substiel Epiphania, in Purificationc B. Mariae, in dedicatuendis, etc. lionihusecclesiarum intra luam parocbiam, el ordiProinde, dilccte in Cbrislo fifi, postolalionibtis tuis clemenler annuimus, et ecclesiam de Quadra- „ naltonibus clericorum, el in anniversario die dedicationis Leodiensis ecclesiae. Age igitur, fraier cbaginta, cui Deo auctore praeesse diguosccris, sub B. Petri et nostra protectione suscipiinus. In primis rissime, et quod in facie geris Ecclesiae, intus hasiquidem statuenies, ut.ordo canonictis juxta B. Au- beas, et lam sacri muneris insigne operum tuorum gustini Regukim ineadem ecclesia futuris lemporibus assignet eftcctus. Dala Pisis lertio Kaleudas Dcccmbris. iuviolabililer observetur, quaecunque praeterea bona, CXCVII. quascunque possessiones eadero eccfesia juste possitfet, concessione pontificum, largitione principum, Privitegium pro camnica SS. Petri et Vr$$ d Ao$ta\ tibi tuisque successoribus confirmamus. Si qua (Anno 1155, Nov. 50.) igilur in futurum, etc. [IIi$torice patrice Monumentu, Qiartae, I , p. 776, ex Iniioceiitius I I Cathoiicae Ecclesiae episcopus. , origmali archivio Collegialae S. Lrsi d*Aosta.] Gcrardtts presbyter cardinalis S. Crucis in Hiero* INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, disalem. iecto lilio ARNALOO, priori el fratribus in Augustensr Lucas prcsbyter cardinalis SS. Joannis et Pauli. ccclesia Sanctorum Petri el Ursi canonicam viiam Matthaeus Aibanensis episcopus, etc. professis latn praesenlibus quain fuluris, i n perpeDaia per manunt Aimerici sanctae Romanae Eccl. |) tuum diaconi cardinalis ct cancellarii, vu [ aL prtdie ] Ad boc universalis Ecclesiae curn nobis a provisore Idus Nov., ind. x m , Incarnal. 4456, potilificatus omnium honorum Deo commissa esl ut religiosas sexto. diiigamus personas, et beneplaceniem Deo religioCXCVI. uem studeainss modis omnibus propagare. Nec enim Albcroni, electo Leodiensi, u$um ralionatit eoncedit. Deo graius aliquando famulaius impenditur, nisi (Anno 1155, N o v . 2 9 ) ex charitatis radice procedens, a puritale religionts [CHAPEAUVILLE, Geslaponlif. Tungr., I I , 99.] ftierit conscrvalus. Quamobrero, dilecti i n Domino INKOCENTIUS episcopus, servus servoruin Dei, ve- fiiii, veslris rauonabilibos postulaiimirbus clementer nerabili fratri ALBERONI Leodiensi eleclo, sakitem annuimus, ct satictorum Pciri et Ursi ccclesiam in ei apostolieam benedictionem. qua divino vacalis serviiio aposiolicae sedis privileMagistra bonorum omnium eharitas, nil sapit aspe- gio communirous, statuenles ut universa quae i n rum, nil extraneum: cujus profeclo bonum est pro- praeseniiarum juste et canonice possideiis, aut io prium, aliorum profectibus, et suae dilectionis affeclum fultirum concessione pontificum, largitione princieaeicris docttmciitis erga proximos demonstrare. Quae pum obfetioue fidelium, seu aliis justis modis, 217

INNOCENTII

a sacratissimo corpore ac sanguiite Dei el Doroini ItCilemplorii nostri Jesu Christi aliena fiat, alqtie in extrento examine districtae ttltioni subjareat. Cunctis autem eidem Ecclesiaejusta servanlibus sil pax Domini nostri Jesu Chrisli, quatcnus et hic fructum bonae actionis percipiani, et apud districtum Judicem praemia aelernae pacis inveniant. Amett. Innoceulius Catholicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Guillelmus Pramcstinus episcop. SS. Ego Guido indignus sacerdos. SS. Ego Lttcas presbyter cardin. t i l . S. Joannis et Pauli SS. Ego Gregorius diacon. card. S. Mariae in Porticu SS. Dala Pisis per manuro Aimerici, S. Romanae Ec- B clesiae diaconi cardinalis et cancellarii, vm Kal. Atigusti, indictione x m , Incnrnntionis Dominicae 4155, pontificatus vero lnnocentii I I papae anno v i .

J

%

f

ST9

EPISTOLJS ET PHIVILEGIA.

praesiaote Domino, poteritis adipisci, eidem ecclesiae A integra in perpetuam et illibata serventur. Sepuliuram quoque ipsius loci liberam esse decernirous ut videlicet, salva justitia matricis ecclesiae, eorum qui se illic sepeliri deliberaverint, devolioni et supremaevolunlati, nisi forle excomrounicali sinl, nullus ohsisut. Obeunte vero te nunc ejusdem loci priore, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet subreptionis aslulia seu violentia praeponatur, mYi qoem fraires communi assensu, aut frairuro pars sanioris consiiii, secunduro Dei timoretn el beali Augustini Regulam providerint eligendum. Statuimu3 ergo ut neque matrici Ecclesiae, nec alicui bronino bomittum liceai vestram Ecclesiam leinere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel abla-

eciam quae sua sont non debet amittere. Qnia ergo sacris canonibus continetur ut a proprio roeiropolitano quisque suffraganeus consecretur, aequuro e s s s eognoscilur si boc ipsum i n persona Legionensis clccti suo ordine conservetiir, praesenim cum frater noster R. Toletantis arcbiepiscopus pro eo quod Ariam Legionensero eptscopum absqtie mandalo S. R. Ecclesiae, cujus erat suiTraganeus, consecrare praesumpsit, fuerit ab episcopali suspensus officio: idem consecratus pro eadero offensa in manu nostra episcopatum per insignia ponlificalia refutaverit. jEquanimiter ergo feral lua fraiernilas, si bujusmodi dilTJcullalibus jus B. Pelri minuendo maleriam minislrare uon voltimus. De caelero filium noslrutn P. Fulconem, Ecclcsiae tuac capellaniim, qui pro tuo tas rcUuere, minuere, seu a vobis quidquam uitra B gervitio in Boroana Ecclcsia sarpius id quod est antiquitus conslilutuin cxigere, aui vos laboravit, tibiqtte v a i d e fidelis et devolus existit, tua qutbusUbet roolesliis fatigare; sed ontnia vobis i n benignitas atlentius b a b e a t commendatum : c u j u s tegra conserventur eorum, pro quorum gttbernatione rei experimcntutn eo boc ad praesens volumns cotnet sustentaiioue coticessa sunt usibus profuliira; probare, tit videlicet ea quae de redditibus capellauiae salva niroirum dioecesani episcopi canonica jnstiiia suae sibi s u n t a fratribus imminuu, stcitt per te ct et reverentia. Si qua igilurin posterum ecclesiastica ipsos ei dicilur esse proroissum, ipsi absque m a j o r i saeeularisvepersona, banc nostrae consiituUonis pa- dilatione aequa recompensatione reslilui f a c i a s ; nos ginam sciens, contra earo teroere venire tentaverit, a u t e m de bis quae eidem contulisli devolioni tuae grasecundo lertiove conimonila, nisi reatutn suuin les referimus, etut coeptam erga enm benevolentiam congrua salisfactione correxerit, poieslaiis bonoris- laeto et meliori fine perficias pariier deprecamur. qoe sui dignitale careal, rearoquc se divino judicis Datum Pisis vi Kai. Januarii. existere de perpetrata iniquitate cognoscat, ct a CXCIX. sacratissiino corpore ac sanguine Dei et Redemplo* Willelmo archiepitcopo el Ecctetia Cantuariettti atte* ris nosiri Jesu CbrisU aliena fiat, alque in extremo rit ecclctiam S. nartini Doveren$em ab Henrico examine districtae ultioni subjaceai. Cunctis autem ^ Anglorum rege donatam. eidem ecclesiae sua jura servantibus sit pax Domini (Anno 1130-1156.) nostri Jesu Cbrisli, qualenus et bic frucluro bonae [Monattic. Angtic, I I , 4.] actiouis perciptant, ei apud disiricluro Judicent l i m o c E H T i u s , servus servorum Dci, venerabili frapraemia aeternae pacis inveniant. Ainen, auten, tri WILLELMO Cantuariensi arcbiepiscopo, e j u s q u e aroen. successoribus canonice substilucndis in perpetuuin. Ego KnnocenUus CatboUcae Ecclesiae episcopus Desiderium q u o d ad religionis proposilum et anisubscripsL maruin salutem perlinere nionslratur, sine aliqua Ego GuiUeimus PneuesUnensis episcopus subdilatione est complcnduro, et quolies illud a nobis scripsi. pelittir q u o d raUoni cognoscilur convenire, animo Ego Gregorius disconus cardinalis Sanclorum tios decel libenU concedere et jusle peienUum v o i i s Sergii et Baccbi subscripsi. congruum impertiri suffrsgium. Tuis igitur, frater DaU Pisis per manom Aimcrici, sanctae Romanae Willelmc Cantuariensis arcbiepiscope, rationabiliEccicsiae diaconi cardinalis et canccllarii, u Kalen 9

h

o

m

r

e

a l q u c

9

das Decembris, indictione x m , Incarnationis Domi- p n i c x anno 1136, ponUficatus doinui innocenUi papae 11 anno vi. CXCVIII. Ad Didacum arckiepitcopum Compottettanum. ( A n n o i l 3 5 , Dec.*7.) [FLOSEX, Etpana tograda, XX, £66.] I f t s o c E R T i B S eptscopus, servus s e r v o m m Dei, v e Derabili fratri DISACO Gemposlellano arcbiepiscopo s a k i f e m e t a p o s U m c s m benedicUonem. Noveril Ura dilectio qoia> et p e r s o n a m tnam frat e m a c h a r i U l e dUifimos, e t tuis petitionibus c u m tonore Ecclesiae b e n i g n e voiomos i m p e r t i r i a s s e n s u m . Verom sciendum cst quia sicut s e d e s opostoiica alils Ecclesi» soa j u r a non qoaerit aufcrre, ila

btts poslulaiionibus ex apostolicae sedis consueta» benevolenUa clementer annuimus el ecclesiaro Beati Martini de Dovora, a charissiroo filio noslro Ilenrico* illustri et glorioso Anglorum rege tibi et Ecclesia? Cantuarieusi concessam etpraeapte confirinaum^run» omnibus qttae inpraescntiarum juste st Vegitime possidet, aut in futtirum liberaliuie regitro, Urgitione principuro, oblatione fidelium, seu aliis justis modi» raiionabiiiter poteril adipisci, libi et Cantuariensi Ecclesiae, et per vos successoribus veslris, in perpetunin confirmamus. Praedicli ergo filii nosiri Henrici regis precibus annuentes, deceniimus ut in prxfaia Beati MarUni ecclcsia ordo canonicatus secunduin beaii Augusiini rcgulam sUlualur, et futuris inviolabiliier cooseryctur lcmporibus. Abbas vero qiii

252 LNNOCENTli II PAP.fc anntiente^ auoil a fratre nostro bonae memoria fr.itiibus prosil et praesit, juxta eamdem in praeno- A Egberto Monasteriensi episcopo super Ecclesia sita niinata ecclesia erigalur. in loco qtti Liesborn dicitur propter malaro vilam Si quis itaque huic nostro dccreto ausu temerario qttarumdani sanctimoitialium olim ibidem lurpiter contraire tentaverit, houoris etoflicii sui periculum conversantiuro, consilio el auctoritalc prmdecessoris patialur et exconimunicationis uliione plectatur, nisi noslri papae Honorii sauctae reconlationis faclum prasumplioiiem suam digna satisfactione correxerit. Conservantes aulem a Patre misericordiarum et cst, et a fratre nostro Vernhero ipsius successore finnatum, praeseutis scripli pagina roboravimus : lotius consolalionis Deo coronam perpetuam et statuentcs ut ibi per monachos lionestae viiae secunheatorum aposlolorum Pelri et Pauli desiderabilem dum beati Benedicti Begulam de caeiero servianr, gratiam consequantur. (sic) et lam ea quae de libera seu canonica electione CC. abbatis cjusdem loci, secundum Dei liinorein el Ad Adalberonem Trevirensem archiepiscopum. — monasticum Ordinem celebranda, quam etiam de Contra abbttlem S. Maximini, quern, si vera sint ei objecla, deponendum judicat. decimis viginti, sciliccl soiidorum Monasteriensis roonetae infra parocbiam Disicden in locis Duilcn et ( A n n o l 155-1136, Jan.20.) Beldincbusen, eidem monasterio annualiler persol[HONTHEIM, Hisloria Trevir. diplom.. I , 521.] INNOCENTIUS episcopus, servus servoruro Dei, vene- vendis, ab eodem fratre nostro sancita sunt, flrma iu perpetuum et illibala pcrmancant. Nulli rabili ADALBERONI Trevirensi arcbiepiscopo, salulem crgo bominum fas sil pracfalum monasteriuin super el apostolicam bencdictionero. Fraternitntem tuam ignorare non credimus quod boc lemere pcrturbare, aut aliqttain exinde ci inoleslationem inferre, sed omnia queinadmodum Cerardiis abbas S. Maximini nuper apud nos de S i sttperius dicta s u n t , libi luisque successoribus monia et dilapidatiotie bonorum ecclesiaslicomm csi per quosdam fratres sui mouasterii diflamalus. inlemerala servenliir. Si qua ergo ecclesiastica Quaniohrem ipsum ad itostram praesenliam invitavi- sapcularisve persona, hujus noslrae conslitutionis IIIIIS, prsecipientes u l , proxima Doininica qua canla- paginam sciens, contra eam teroere venirc lenta\elur Miuricordia Domim\ ad nos veniret, super r i l , secundo lertiove commonila, si non reatum eisdem capilulis respondcre ac satisfacere procparasuum congrua satisfaclione correxeril, poteslaiis tus. Ipse vero superbiae spirim debacchatus, IIOII bonorisque sui pericultiin patiatur, et excommuitisoliim .«cripta nostra coiitempsii, sed eiiam eos, qui cationi subjaceat. Conservantes aufem eidem loco de fratribtis suis pro eadcm re ad nostram praesenqux stta sunt, omnipoteiitis Dei et beatoroin Petri tiam veueraiii, oflicio suo destitui, et alios variis ^ ct Pauli apostoloruin gratiam conseqtianlur. Amen. injuriis el hrsionibus affici, propriisque beneflciis, Ego Innoceiititis Caiholicne Ecclesiac episcopus. prout accepirous, pro sua fecit voluntate privari. Ego Gregorius diacomts cardinaiis Sanctorum Quod si veruro est, ipsum ab abbatiae regiroiue Sergii c l Bacchi. subinovemus, et laro latorem praesentium quaro Daliim Pisis, oclavo Kalendas Octobris. aiios, quos dcstiluisse dicitur, oflicio ei benelicio, Sigitlum apptnsum in ptumbo ex fitis sericis. in inlegrum reconciliari restituiquc praecipimus. CCL Quact sentenliam firmiter observaudaui el efleclui Ad Cerardum S. Maximini abbatem. — Eum de Simonia et dilapidatione nrgntt. mancipandam fraternilaii tuae injungimus, quousque (Anno 1155-1156, Ocl. 50.) ipse ad nostram praesentiam vcniat, atqtie de con[HoffTBEiM, ibid. p.525.] temptu el objectis capiiulis salisfaciat. INNOCENTIUS episcopus, servus servorttm Dei, G B Data Pisis, x m Kalendas Februarii. RARDO abbaii S. Maximini salutem ei aposiolicam CC bis. benedictionem. Privilegittm pro Liesbornensi monasterio. Sicut ttos ea quae de filiis audivimns hene acla (Antio 1132 ad 1 1 4 3 . ) 0 lactificaut, ila nihiloiiiinus sinisira contristnnl. La[NIESERT, Munsteriche Vrkttndenb., elc.,Iom I V , lores siquidem praescutiuiii, lleitriciis presbyler et p. 106 , ex ciiarlulario Liesborueiisi sujculo xv conscriplo.] Egelolftis, ad nostram pracseiitiani venienles, personam tuam de Simoinaca haeresi accusarunt, adjiINNOCENTIUS episcopus, servus servorum D e i , cientes etiam quod monasterium B. Maximini, in dilecto fllio BALDUINO Lesbornensi abbati, ejtisqtie temporalibtis opulentum thcsatiris et omamentis succcssoribus regulariter promovendis, iu perpeltium. suis, poslposilo Dei limore el reverenlia, spoliaveris, Locorum venerabilium cura nos admonet de eoruin et ad nihilttm pene redegeris. Qttae omnia, quouiam quiele atque salule sollicile cogilarc. Qualcnus qtii indiscussa seu eliam impttnila praelerire non possuecclesiasticis famulantur obsequiis ecclesiasiicae mus, nec debetnus, pra3sentium auclorilate roanjuoqtie ttiilionis oplalo palrocinio foveantur. — Cajlerum, sicut ea quae a nobisslatuiinlur firina voltt- dnmtis tibi alqtte prsecipimus quateuus proxima Dominicn, qua canlntiir Misericordia Domini omni nttis, quae a fralribtts rationabiliter fuerinl acla, occnsione seu lergivcrsatioue stthmoia, noslro le auctot itale apostolica iiosconvcuit roborarc. Ideoquc, diiccic in Domiito fili Balduine abbas, luis desidcriis conspcclui reprftfcntet, stiper bis oiniiibus, aul

2

5I

B

f

%

255 E P I S T O L J C E T PRIVILEGIA. # etUut alii* qm« libi objicientur, stifDcere respondere A monaslerio professionem, absqne pnclati ci aliot um parattis. Probibenius auieiti et otnuimodU iuterdifratrnm licentU, ad alium locum audcat convolarc, cinius ne interiiu boua monasteiii distrahas ant uec alicui liceat eutn suscipere vel tenere. De caeiero unpignores, vel sepradictU persouis, aut eoruui uiiiversitati vestrae debilae saluUtionis et apostolicas sociis, ullam conlrarietaietn aut molesliam inferas. benediclionis alloquium persolventes, borlarour i n Domino,fraterniutem diligite, etchariiaicm routuam Dala Pisis, tti Kaleud. Novembris (55). intcr vos ad honorcm Dei irrefragabiliter conservate. CCII. Ad quotdam abbatet.— Laudat eorum congreguliontt Omnipotens Dominus actiones vestras aspirando praevenial, etadjuvando tuUericorditer orosrquatur* pro ttabitienda ordinit ditciplina. Atnen. (Anno 1155-4136, Nov. 17.) Data Pisis, xvKalend. Dccentb. [MAIISI, ConciL. X X I , 450, ex 1.1 Anecdot. Matienii.] IBNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci, d i CCIII. lectis filiis, I I . Itesbacensi, R. Latiniaccnsi, S. CasB[ernardo] epiteopo Hitdethehnenti ejusqne successiarcusi, I I . S. Tbeodericl, A. S. Antandi, Jo. Aquitoribut interdictt ne cattrum Winceburgenst alit* uent. cingensi, W. Letiettsi, Ss. Lobiensi, PA. S. ScpuL (Anno 1155-1156, Nov. 25. cri Cameracensis, S. Luciaui Beivaccusis, S. Eligii & [Originet GuelfUm p. 448.] RoviomeosU, B. S. Nkolai de saltii, tn unum in noiuiue Domitii convenieutibus, et caeteris abbatibus INNOCENTIUS cpiscopus, senrus scrvorum Dei, veiu eoiiem spiritu cougregatis, sabitem et apostolicaih nerabili frairi B[saNASDo] Hildenseinensi episcopo, beuedictionem. salutem et apostolicam iienedictionem. Evaugelicx iusiiluttonis testatur aucloritas, quod Sicut EccIesU res alienas non debet rapacilaiis ubi duo vcl tres congregati fuerinl in nomine mro, studio usurpare, i u possessiones suas cujnslibet ibi sit ipse in inedio eorum. Accedit quoque quod desidia vei favore non debel amitiere; nec dubium Psaiiuista cecinit, dicens : Ecce quam bonum tt quin ea quae semel divini jnris fiuht, in alios usus rnuam jucundum, habitart fratret in unum : ticut **- nulla possunt rstione transferri. Eapropter auctoriauenium in capUe qnod detcendit in barbam, barbam u t e apostolica constituimus, et sub anatbemate Aaron. Jttcundamur ilaque pro vobis in Domioo, et inlerdicimus ue castmm Wintzenborc, a mann vet debiia exsniiatione replemur, quonUm lanquam B. dominicatu Hildensemensis episcopi in beneficiandi Jieuedicti discipuli, monasticae disciplinae observaii- vei subtrahendi, tibi vei successoribus tuis licentia t i U inbseretis, et de die in diem in eadem proficere Q pateat. Adjicienles etiam u l qtiisqtiis ad damnuru cupientes, dmnipotenii Deo magis ac magis placers cjusdero Ecclesiae idera castrum per vioientkns contendiiis ^54). Pbcet equidem nobis, et boc ipsum occupare praesumpserit, usque ad satisfaciioneiu aposlolica auclorilate firmamus, quod videlicel singu- excommunicalioni subjaceat. Dilecttim autem ulium IU annis in uno monasieriorum vestrorum celebrare nostrum, Tiderictim, Ecciesiae snpradiciae praepostcoitventum •'ommuuiter decrevisiis. Unde etiatn tnm, ita pro noslra reverentia diligas e i iionores, desiderium nostrum est, ut unguentum suavilaiis , i u eum de charo habeas cbariorem, u t et i p * « pre*** qtiod de capite descendil in barbam , pcnetralia noslras apud te sibi sentiat proruisse, et nos detovestri cordis infundat, et tam in sacro conventu tioni tuae pro eo referre gratias debeamus. dicendi et exsequendi qoae recta sunl, vobis Iribuat DaU Pisis, vu Kslend. Decembris. /acoliatem. Nec dubium quin etUm boc ipso eorum cav. vos imiuiores fore monstrelis , quibus fuisse cor LUopotdo] marchioni tigmficat te.cognita ex Conrado unum et snimam unam in priroitiva Ecclesia legiarcniemtcopo Sattburgenti devoiione ejut, protemus. Proinde qnod vestro eommuni decrelo de orctionem ecctetim B. Auguttini tuscepxste. A[gnett\ dine monastico conservando, et correctione fratrum uxori ejut et k[delberto\ marchwm cmterttque secundum Regitlaro B. Benedicti et aliorum sancto- D fUiit talutem ascribit. (Anno 4154 1136. Mart. 50.) r t i m Pstrom regulas, vestra discretio constituet, oos, aiictore Domino , rauim habebimus. Adjicimus fFiscHES, Merkwnrd Schnicka v. Klosternenburg, \% 449.] ut iiullos fralrum vestrorum , post factam in suo n 4

9

9

1

(53) De hoc Gerardo ita Novillamus in Chron. S. Maximini : c Prsefuil circa annum Domini 1155, teropore Innocentii I I . PP. Simoniacus et dilapidator substantias monasterii nosiri fuit,el pessime rexil, el otutua preiiosa vel vendidit, vel imptgiioravit. Qtiare fratres ejus eum accusabant apud InnoceiUium PP. I I , et a papa citatus non comparuit. Insuner et fratres, qui eum accosaveruiit, variis caUmitatibtis et uijuriis aflecit, quod papa percipieiis eum ab abbatia removit, citjus cxsectilorein Trevirensem episcopum mandavit, videliceiAdelberonem. i Add. episu Iniiocentii PP. de 20 Jan. anni seq. ( 5 4 ) Utrjus approbattoois meminere abbates pro-

vinciaB RemensU i n epist. a d Adrianumpapam I V . inter episL S. Bemardi h i s verbis: tolttcttonem notiram , quam beatm memorim Innocentiut papa privitegio apostolicm auctoritatit confirmavU; et vos per apottoticam benedictiostem confirmate. lluic Mabiilonius colligU c n p i t u l o r u m generalium ordims S. Benedicti originem ad I n n o c e t t t i u m papam referendara esse. TanteUi c a p t t u t a generalia tn •tajori Monasterio tempore A l b e r i c i atbbatis, annts rere «Hl ante hanc episi. celcbrata fuisse reperio. Veruin bis in capitulis soli s » p e r i o r c s Majori Mouastcrio subditi ii.t*»reraut. MASTtcptax.

INNOCENTU U PAP/E

255

256

A CCVIL A I Atberonem archiepiscopum Trevirensem. — Dila • Arf Guigonem Carthusientem priorem. — S. ttugonem Gratianopolitanum in sanctornm numerum relutum tam abbatis S. Maximini causam ei terminandam esse monet et vitam ejus ut conscribat, hortatur. committit. (Anno 1154-1156, April. 2 2 . ) (Anno 1134-1156, April. 10.) [MAHSI, ConciL, X X I , 417.] [MARTENE, AmpL Collect., I , 725.] INNOCENTIUS episcoptis, servus servorum Dei, dtleINNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, vcnembili fratri A. Trevireusi arcbiepiscopo, 3 . cto filio GUIGONI priori Cartliusiensi, saiiitem et aposiolicam benedictionem. ctA.B. Divinis respondenles beneficiis, cognila vita ejns, Proul tua novil fralernilas, G. abbns S. Maximini etauditis quae pcrB. Htigonis merila finnt miracolis, de Simoniaetdislractione bonoruro ecclesiaslicorum duduin in nostra est praesentia accusalus. Unde supernrc roajestatis clementiaro collauda vimus, ct archiepiseoporum, episcoporuro, et cardiualiiim, cliam praeieriu Dominica qua canlatur Misericordia atque aliorum, qui nobiscum aderant, communicato Domini, ipsum ad nostratn prttsenliam invitavimus, de objectis sibi capilulis rcsponsurum. Verum i m - consilio, ipsum intcr snnclos ei elcctos bonorari perialibus precibns poslea intercedenlibus, idem B pracipimus, c i diem ejus assumplionis cnro gamlio itegotiiim usque ad tempus cxpedilionis duximtis solcmuiter celcbrari. Qttia igitttr ipsius vita, quam differendtim. Praefixo tatnen tcrmino adversa pars pie dttxit incorporc, el miracnlorum coruscalio, qna Deus etiro facit npud homines prnefolgere, toae manihilominus noslro se conspectui praesentavit, ea quae praefato abbnti objecerat, canonice probare xime dileciioni non cxstant incognita, auctoriUle parala. Nos itaque eortim laboribus et expensis B. Pelri el no*tra tibi mandamus, qtiotenus ea qoae paterna provisione pnrcentes, eamdem causaro fra- tihi sttper hoc nola fuerint, diligenter describendo, lerniiati luae commisimus terminandam. Mandnmus posterutn; mcmoriae tradas: u l et Deus honoretur in igitur discretioui tuae quntenus usque ad tempus sancto, et clcrus legens, ac populus audiens, grntias expedilionis cjttsilem praefalum ncgoiium canonico ngant Domino, alque ipshts inlorcessione peccalofine decidas. Quod si boc iittcritn fieri non potcrit, ruro vcniaro pcrcipere mereanlur. Orantes pro nobis cadem causa nostro lerminanda juclicio rcscrvetur. dileclos filios nostros Carthusienses fratres, per tc in Verumtamen primo omnium, lepidilatc atqtie dila- Domino saluUmus ac benedicimus. Dau Pisis, x Kal. Maii. lione submoln, Godefridum,llenricutn, Giselberlum,

ccv.

Eilolfum, Lhdewicum, Fridericum, Uugonem integre olliciis prebendisqtie resiiluas, c l qualiter ipsi pacem el quielem in monasterio B. Maximini habeani, diligenter efilcias, ad recuperationem quoque bonorum ecclesiasticorum quaeque dislracla sunl, summo studio elabores. Dala Pisis, iv Idus Aprilis. CCVI.

Ad clerum et capitutum S. Deodati in vatte Gatiiaja. (Anno 1 1 5 4 - 1 1 5 6 , Aprit. 2 2 . ) [Doro CALMET, Histoirede Lorraine, I I , Pr. p. cccn.] ISNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, pimus u i , si quaejudicia ecclesiaslica inloco vestro cmerserinl, baec ipsa secunduin stattila canonum ilecidantur, et cujuslmei saecularis potestatis liroore poslposito, orditiecanoiiico terminentur.Prohibcmus etiaro et omnioiodis interd.cimus ne apud vos praebendae, et parochiales Ecclesiae jure successionis ab aliquo vindicentur, aut eiiam per saecularero poiettliam occupciitur. Dala Pisis, x Kalcnd. Maii.

CCVIIl Monasterii Ahusensis protectionem suscipit. (Anno 1154-1156, Maii 3.) [LANG, Regesta 1 , 1 4 1 . ]

CCIX. A[tberoni\ archiepiscopo Trevirensi mandat cognt Brunicum ejusque fitios ut Filestanges prasdtum Romaricensi monasterio restituaut. (Antto 1154-1156, iutt. 7.) [JAFrfi, Begesta pontif. Rom. cum bnc me:ilfone : c In ubuiario Coufluenliiio. Ex Schedis PerUii. » J 9

CCX. Privilegium pro monasterio

Riviputtensi.

(Anno 1 1 5 4 - 1 1 5 6 , Jun. 1 1 . ) [MARCA, Marca Bispaniea, app., p. 4 2 7 7 . ]

INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, vencntbiiibus fralribus 0 . Tarraconensi arcbiepiscopo, Urgellensi, Vicensi, Gerundensi, Elnensi episcopis, snhilem el apostolicain benedictionem. Bivipollcnse monasterium juris proprii besti Petri et nd defeusionem Bomanae speciat Ecclesiae. Quicunque ergo beatum Petrum diligunt, nionasteria qui ad jus ejus spectant debeni a pravorum hominum incursibus defensare. Eapropter fraternitati vestne per aposlolica scripta roandamus quatenus Rivinollense nionasteriuro cum omnibus possessionihus et iionis manutenealis, et si quis parochianorum vcsirorum, locum ipsum aut aliquid de pertincniiis ejns infeslnre aiienUverit, canonicam de co justiUam faciatis. Quod si justiUam de malefactoribus facere

257

EPISTOLJE

ET PRIVILEGIA.

heglexeritis, periculam ordinis ei oflicii incurreiis. A Dau Pisis, I I I Idus Juuii. CCXL Ad

Joannem priorem el fratrct S. Maria? in Porlu. (Anno 1154-1156, Juu. 22.) [UCBELLI, halia tacra, V, 1257.]

INNOCENTIUS episcopus, servus scrvorum Dei, d i leclis tiliis JOANNI priori, el fralribus S. Maii;c in Porlu, saluiem ei aposioiicam benediciioncm. Filius noster Marcus Julianus Venelus, a temporc praedecessoris nostri bonae memoriae papae Calixli, vovil ecclesiam in bonorcm B. Mariae conslruere, el canonicos ibi regulares staluere, cujus' videlicet magisterium est vobis concessum. Vcrum vos ejus Urdanies votum nondum eam regerc coepistis. Ne igitor ejns evacuelur proposiium, maiidatiitis vobis ut, si commodum visum fuerit, absque dilaiioue praedicli loci regimen assumatis, aul u l alios ibidcin possil substiluere canonicos iibcre refuietis. Daium Pisis, x Kal. Julii. CCXII. Ad clericot Mutinentet. — Significat cutitulct Jfftftuentet ob infettatum mouattenum fiionwtulanum axcommunicatot ette.

158

CCXIIL Ad abbatem et monachot Btccentet. (Anuo 1154-1136, Aug. 7.) [MANSI, ConciL, X X I , 4 2 1 . ]

LXNOC8HTIUS episcopus, servus servorum Dei, dileciis filiis L . abbali ei frairibus Beccensis inonasterii saliileui ei aposiolicam bencdictionem. Super bis quae de vesira rcligione ei bonesuio s4 uosiram audieniiam perferuuiur omnipoieiilem Dominum collaudamus, vestraeque devoiioni plurimuni congaudcmus. Expedil igitur ut quanlo periculosiora tempora instare noscuntur, lanio propensius divinae majcstatis clementiam imploretis, quaienus Ecclesuc suae diutinis afflictionibus faligalae pacem conferre dignelur cl fideles atque catbolicos a suis laboribua B relevare. Non cuim anibigiinus quin Cbristus in navi dorttiiens vestris et aliorum religiosoruni vocibua velociter exciletur et po*t procellas ac turbines magna Iraiiquillitas snbsequalur. Iloc autem scitote, quoniam moiiastcritim atque collegiuin veslrum afleelioue patcrna diligimus ei pro commisso nobis oIDcio in quibus ncccssariuin fucrit volunius coufovere. Pro libro saue a vcstra dcvolione nobis transmisso miillimodas vobis graUas rcferitnus. DaU Pisis, vu Idus Augusti.

CCXIV. Ad Bertholdum abbalem S: Blatii. — Dt pace cuin (Anno 1134-1156, Junii 24.) Schaphutentibu* monachit tervanda. [TJAABOSCBI, Sloria della badia di Nonanlola, t. I I , (Aiiuo 1154-1156, Aug. 8.) p. 245.] [GERBEET, Bitt. Nigrat Silvce, l . I I I , p. 67.] INNOCENTIUS episcoptis, scrvus servorum Dei, ve- C IXNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dilcnerabili filio B. et dilectis filiis, F. proeposito el ctis Illiis BERTUOLDO, abbati et fratribus monasterii clcricis Mutiuetisibus, saluiem el apostolicam bene- S. Blasii, salutcm ei aposiolicain benedictionem. dictionetn. Ilabitaules iu domo Domini servare debcul uniQuanta mala Mulinensis populus Nonantulano Utcm spiritus in vinculo pacis. Quia crgo, inspiranle ntonasterio, quod juris beali Peiri eSI, inluleril, divina gratia, saecularia desideria respuislis, et sevesira dileclio non igitoral. Uudc frequentibtis litleris cundum B. Bencdicti Regulain v i u m monasticam cotisnles comuionuimus, u l a damno praefati niona- professi estis, expedil ut vcsirum proposiium stustcrii desisterent, e l ad uosiram praescnliam saiis- diosius allcndaiis, cl omnipotenti Deo verbo el opere facluri vcnircnt. Ipsi vero nec ab injuria deslite- placerc curetis, ul tidelicet populus fidcliuin veslro rutit, nec ad nos lolies vocali venerunt. Eapropter exetnplo ct bouis motibus ad mclius itifornictur, ct babito fratrum nostrorum episcoporum et cardina- veslra devotio pro temporalibus laboribos vilam perlium consilio, sentenliam excoiniiiunicatioiiis In eos peluant acquirere merealur. Nos autetu dilectum promulgavimus. Pcr praescntia itaque scripU uni- filium iiostrum Bicc. fralrem vestrum patertia beuiversiuti vestrae matidando praccipimus, qualenus a ^ gnilaie suscepimus, el super conlrovcrsia quae intcr — R A A A * « > I M K I I I I I * I T / I N A I T T A• A A I I I M I I N I I V O L 1 A FFTA^TILLLLFT .***.*..!..»*+ /IFKV .**.m A A I I A I H M .1 UALIIA praefaiisconsulibus Unquaui excommuntcaltspeniius vos elA OScaplnisenses (55) monachos agilatur, «id vobis caveaiis, et eamdem sctiiciiliani per Mutinensem duximus rescribciiduin, qtiod vidclicel largiente episcopatum publice nuuliaittes parocbianos veslros Domino lcgatum noslrutn ad parlei vestras in proab iis absiiuere omnimodis faciatis. Quod si lorte ximo transmitleitiiis, qui auditis ulriiisque parlis praedicti consuies in sua pcrlinacia perduraverint, el rationibus eidem liti debilum finem imponere jttab infesUlione jam dicii monaslerii non destiterint, stilia diclaule curabit. Orantes vos pro nobis divina in l o u m civiutem vestram anathematis sententiam grntia conservcl incoiutnes, et ^suo servitio rcddat acceptos. auciore Domino profereinus. Datiiui Pisis, v i Idus Augusti (56). Dau Pisis, VIII Kal. Julii. (55) Qnae fueiit istbsec Blasianorum cum Scbaphusensi S. Salvatoris monasterio conlroversia, aul qitomodo dirempia, non produnl monumenu domesUca. Videlur Uiuen foisse de ntonte Sloophen, quaiu diremit Conradus I I I impcrator, diplomats

anno 1150 dalonpud P. Hergotl, l . I I , p. t , pag. 174; quo tnoiilem illiuit S. Blasio adjndicat. (56) Innocentius I I , die 30 Mali an. 1134, Puis coucilwm celebravit, uW d a u esl baec b u l l a .

200

INNOCENTII I I PAP.«

259

CCXV. Privitegium pro monatter o fliltenburgenti. (Anno 4136, Jnn. 2.) [Seue llittheitiingen aut dem Gebiet hittorich-Antiquaritihei Fortchungen, I . I I , p. 296.J INNOCENTIUS cpiscopus, servus scrvonim Dei, d i lecto fllio LAMBERTO Hilisiniteburgensi abbati, cjusque successoribits regulariter substituentlis in perpetuum. Ad boc trniversalis Ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa esi, u i religiosas diftgnmiispersoiins,etbeneplacenicm Deo r e l i g i o n e t n studeamtis modis omnibus propagare. Nen cnim Deo gratus aliquando famulalus impendilur, nisi ex cbaritaiis radice proccdens, a purilaie religionis fuerit conservntus. Eapropter, dilecle in Domino fili Lamberte abba«, postulationes tuas clcmenler admittimus, et Hilisinneburgcnse monasterium ctii, Deo atictore, praesse diguosceris, apostolicae scdis privilegio comitittniiniis, stntuenies ut q i i a e c u n q u e hona, qiiAscunque possessiones, inpncsentiaruin idcnt monasleritim jusle el canonicc possidet, atit iu ftituriini concessione poittifictim, l a r g i i i o n e rcgiim v*l priiicipum, obialioite fidelium, scu aliis justis modis prante fpraestanic, propiiiaute ? ] Domino poterit adipisci, Urma tibi tuisque bticcessorjbiis et illibaia permaneant. Iu quibus Iiacc propriis nomluibus exprimenda subjiinximus : ex dono videlicet Arnoldi bonae recordationis Alberstatensis [Ualberttad] episcopi, veslri monasterii fundatoris, in Uerverdiggerode novcm mansos, cum silva adjacente et dcciiualiotte ejusdem villae, in Sulberrode dtios mansos, in Sutbseauno septem mansos et diinidium, cum decintatione ipsius villae, in Bireslcvo undecim mansos ctim decimatione ipsius villae, in Lieren, mansum uniim in Thiedeziggerode [Thiedort], septem mansos et decimas [decimas ejusdem loci]. In Ahlenrode, octo mansos, lo Culisberi [Culesberi] dimidinm mansum et decimas ejttsdem loci .[et dec. ej. toci fclill]. In Geveneslevo [Gevenetlove] dimidiitm manstim, in Beddigge dccem mansos. l n Isiggcrode tres mansos, in Warmerestborpe [Warmerettorphe] sex mansos, itt Thiedestborpe [Thiedettorphe] duos mnnsos, decimationes quoqne in Dudiggerode, in Wiucilicrode, in Brodessende, in Luniheriggerode [Lutherigg] in Boviggerode, in Etniiienrode, in Geschenrode, in Ecsrzinggerode [Ecarzigg], in Bacbcnrode, in Benesiggerode [Bentigg\ in Waliggerode. Praeterea pmedia qnae Burchardus episcopus bonae roemoriae, beatis apostolis Petro ei Paulo in Hilsineborcb noscitur contulisse. In Aderslnde scilicetcorlim cum omnibus appendiciis sitis, in Aeberslevo [AsrA], duodecim tnansos, itt Merigge decein roansos, in Dotncneslevo inansum unuro, in Badeslevo roansos qitinque, in Scipenstide [Schipenttede], roansos octo, in Bisikentorp [Bitichentorpe] mansos duos, in Aneslevo mansos quatuor, in Raniereslevo [Batmtrtleve] mansos quinque, in Iggelevo mansos octo, cnro decimatione ejusdeni vilhe, in Abbenrode [Al%

%

benrode] quindecim mansos et diroidium. fn Belbcenesheiro [Bechtenetheim] mansos tres, in Anderbike mansum unum, decimationes quoque i n Bareslevo [Balertlene] in Roresheim, in Thmbiki [Biche] in Aldenrode, itt Thurwardiggerode, in Gttnderaderode [Gundraderode in Ezerdiggerode, in Vreslevo. Instiper autem decimalionem in Daunenstadc, et i n Suthlnchlenbeiro, ab Ilerrando fa Bernhardo] qnondnro Alberstadensi [Halberttad] episcopo qui et Stephanus dictus est, monasterio vestro conce?sr.s, Deciroationes eliam de novalibtis in omnibus locis, in quibus decimas habere videmini, quas felicis memoriae Reinhardus episcopus vestro moitastei io contulit [Sehet]. Praedia quoque in Papestorpe e l in Wochkinslide octo talentorum censum persolvenUa, quae per Oitonem episcopum pro Godenbusen et Abrslide vestro sunt colhtta monasterio. Probibemus auteni el omuibus modis [omnimodis] inlerdicimns ut ncque tibi, nequc tuis successorihus fas sit bona seu possessiones praedicti inonastcrii dislrahendi, aul sine commuiii assensu el voluntate capiltili quolibet roodo alicnandi. Ul aulero, vos, frslres noslri, divinis famulatibus liberius valealis insistere, iramunitatem, a supradicto fraire noslro Burchardo episcopo monasterio veslro rationabili devotione cottcessam, vobis nihilominus confirniamus, itt videlicet neque ab Albcrslaiensibus [Halberttad] episcopis, neque a qttibuslibet clericis vel viris saecnlaribus aliqua praejttdicia sive gravaraina, seu exactioncS aliquas, aliquando perferalis, nisi forte qttantum vobis spontanea volunlatc ipsis largiri plactierii, hospitalitaiis gratia erigente. Obeunte vero te nunc ejusdein loci abbate, vei luoruni quolibel successorum, iiullus ibi qualibei subreptionis astulia seu violeoUa praeponaiur, uisi quero fratrcs coinmuiii assensu, vcl fralrum pars consilii sanioris, secundqm Deum el beaii BenedicU Regulam providcrint eligenduin. Electus autem juxta Cluniacensem vel Fruclttariensem, seu Gorziensem ordinem, sine pnivitate et exacUone aliqua consecretur. Iulerim autetu iu describendis, provideudis seu dispouendis rebus niooa* sierii, episcopus nullatenus se immisceat, sed tantumroodo electam personam congrua benedicUonis reverenlia regintinis cora investiat. Pnesertitn laudabilis honeslaliset bonae conversationis luae mcritum attendetiles, ad bonorem Dei et Ecclesiae lua», libi tuisque successoribus, usunt pontificalium vesiium aposlolica auclorilale concedrmus, ita ut ad divini cultus reverentiaro inomni ecclesia per nostne dispeusationis confirmatiooera in vicem episcopi lui libi liceat ponliftcaliier succedere. Nullus ergo hominum idem coenobium audeat mmere perturbare, vel ei possessioiies auferre, vel ablatas reUnere, rainuere, seu quibuslibet inolestiis fatigare, sed otnnia inlegra conservetitur eorum, pro quonun gubernaUone et susientatione concessa sutit, usibus profutura, salva nimirum Ecclesiae Albersladensis debila reverenlia. Si qtia igitur in posteruiii ecclesiasUcs saecuiarisve persona, hanc nostrae constiiuUoitis pa* %

%

%

261

EPISTOLJS ET PRIYTLEGIA. 262 ginam sciens, conlra eam lemere venire tentaverii, A ohlationes baplisieriorum in nostra praesentia refulasti. Deinde praediclus episcoptis omnera conlrosecundo icriiove commoniia, si non reaium suum versiam quatn de burgo de Briotelo el de aliis adcongroa salisfacliotie correxerit, potestatis honorisverstim le el Vindocinense inonasterium babuerat que sui digniiaie careat, reamque se divino judicio refulavii. Praefattim itaque hurgum et quaccunque in existere de perpelrata iniquitaie cognoscal, et a eccltsia Saucli Clemeulis cum pertinentiis suis et iu sacratissimo corpore el sanguine Dei ac Redempioaliis infra scripiis ante promotionem ejusdem epiris noslri Jesu Christi aliena fiat, atque in exlremo scopi, vel querelam ab eo rooum habuistis, aut examine dislrictae ultioni suhjaceat. Cunctis autem inaniea juste acquirere poteritis, vobis in perpeluum eidem loco quae sua sunt servanlibus. sil pax Domini libere habeuda concessit. i n quibtis haec propriis nosiri Jesu Christi, quatenus et hic frucium bonae nominibus duximus exprimenda, ecclesiam videlicei aclionis percipiant, et apud districlum Judicem de Atheis, ecclcsiatn de Capella, ecclcsiara de Cella, praemia aclernae pacis inveniant. Amen. ecclesiam S. Saluntini, ecclcsiam de Congrelo, ecEgo Innoceniius Catholicae Ecclesiae episcopus SS. clesiam Bcluli campi, ecclesiam de Pomerolis, Ego Guillelmus Praenestinus episcopus SS. ecclesiam de Laiguio, ccclesiam de Avireo, ecEgo Guido cardiual. diaconus Sancti Adriani SS. clesiara de Jallia, ecclcsias de Meduantiillo, ecEgo Gregorius diacon. cardin. Sanciorum Sergii clesiam Sancti Saliirnini super L i g e r i m , et caet Bacchi SS pellara de Braccosacco, ecclesiam Sancti PeEgoGrisogonus diac. card. S. Marioe in Porlicu SS. tri de Maziaco, ecclcsiam Sancti Mednrdi de CaEgo Lucas presbyt. cardin. liiuli Sanetorura Joveriaco, ecclesiam Sanctae Mariae de Broc, ecclesiam annis cl Pauli SS. Sanctae Mariae de Castellis, ccclesiam Sancii SymDa:a Pisis per manum Aymcrici sanctx Bomanae phoriani dc Porcellis, ecciesiaro Sahctae Mariae de Ecclesix diaconi cardin. et cancellarii, tv Nonas Cosnia, ecclesiam Sancti Pctri de Vilcriis, ecclcJauuarii, indiclione x i v , lncarnalioiiis Domisicae siam S. Hippolyti, ecclesiam Sancti Germani de anuo 1136, pontificatus doraini luiioceiitii II papae Arethio. Oblationes quoque purrficationum, vel inipanno v i . Uarum, et alias, sicut hactenus tenttistis, pro chaCCXVL r i u t e nostra et amabili reverentia sanciae Romaiiae Ad Fromundum abbatem Vindocinen$em. — De couEcclesiae, ad cttjus jus et dominium Vindocinense cordia inita inter Vlgerinm episcopum Andeyueeif monasierium pertinet, tibi et soccessoribtis tuis $cm et mouacho$ Vindocinen$e%. concessit. Verumtainen pro deciuia burgl de Brio( A n n o l l 3 6 , Jatt. 12.) leto, quae ad capeUnm SancU Mauricii spectare co* .|MARTE.\E, Thet. Anecd. 1,386, ex archivis niouasterii gnoscilur, unum agripentum vincarutn, secnndnm Vindocinensis.] arbitratum bonorum virorum, magistro Guktoni caIKKOCEKTIUS servus servorum Dei, dilccto filio pellano habendum fruetidtim dunlaxat in v i u sns FsoMuimo Vindocinensi abbaii, ejusque sticcessoparabis, sticcessori vero stto dimidiom. Redditttm ribus reguiariter subsiituendis in perpeiuiim. vero luum obl.uionitro et primiiiarom de cella pro Inter varias sollicitudines curasque raultipliccs, cbariuie ejusdcm episcopl presbytero ipsius loci qnl Ula maxime nos urgel anxieias, si inier personas confecios senio dicilor, in v i u stia habendum ei re* religiosas de bonis spirilualibus sive leraporalibus liitendura conccssisU : qtri vidcliccl ipsnm a te recontroversia oriaiur. Summopere igitur occurrencipiai, et a te recognoscat. Post cujtis obitum, tsm dum est ut non crcscant jurgia, sed, juxta magistram oblationes qnam primitiae ad jos et domiuinm Vinbonornm omnium cbarilatera quse nil sapit exlradocinensis iuonaslerii libere revertanttir. Quod si neum, nil asperum, nil confusum, inio propria fauliutis urgente moiestfa idem presbyterante redarqniiate nutrit concordiam, dissociata conjungit, itum episcopi diem obieril, praefatum reddilom inter servos Domini, qoos non oporiet litigare, pax posl ejus obilnm ad Vindocinense monnsterinm n> et unanimius conservelur. iCquum enim esi u l qui r j versunnn, jani dictus episcopus, dnro vixeril, olitiSpiritu Dei agunlur, nulla scctione menliuiu, nulla aeat. Iuterim vero ad indicium jitris tui, in qtiinqns Y o l u n t a l e contraria dividaulur, ne inde discordia feslivitaiibus pcr annuin singnlas catidelas de obtasuroal inittum undc pacis foedera debent suscipere lione recipies, quaecttnque vero ecclesiae sive eccleiocreinenium. Ideoque, dilecte in Doiniiio fili Frosiastica bcncficia in Andegavensi episcopatu libi vel monde abbas, coniroversiam quae inter le ac vesuccessoribus ad opus Vindocinensis coenobii collats nerabilem frairem nostroro tJlgerium Andegavensem fiterinl : exceptis abbatiis et canonicis el erdesiis episcopom, tam de ecclesiis quam dc oblalionihus illis in qtiibtis episcopus vel canonici Sancii Mauet atiis esl bactenus a g i u u , secundiim arbiiriitiu ricii lotum vel partem uoininala habent, ab eodem fratrum nostrorum U m luo quam ejusdcm fratris episcopo Ubi itiisque sticcessoribus ei per nos Vindn* nostri annuente consensu, per concordiam duximu» cinensi monasterh) sunt coucessa. Similiier etiam terminandam. To siquidem qoosdam census iu quiepiscopus el canouici SancU Maiiricii ecclcsias in busdara ecciesiis Andegavensis parochiae Vhidocitpiibus tnonasleriura Vindocineiise lolttm vel parinn nensi nionasterio vindicabas, quos utiqttc hlem frahabel, acquircre uiterius non atlcntent. Dc cccles.a ter nosier appellabal gyndragia, et lara e o s quam B

9

164 2G3 INNOCENTll I I P A P J E \cro Sancii Nicolai Credonensis siatiiiuui est m A Ego Guido cardinalis dlaconos S. Adriani. pra betnlarum et canonicormn numenis ad sciiarium Ego Vassallius diaconus cardinalis S. Euslareducaiur. Tu vcro c i successores l u i liberc duas cbii. discretas de sex praebendis duobus honestis viris et Ego llybaidus diaconus cardinalis Sanclae Mariae eoruui successoribus in perpeluuni dabitis. Qui n i - in Via LaU. niirum post suscepiuin a te beneficium episcopo AnEgo Grisogonus diaconus cardinalis Sanciac Martae degavensi, rcmota omnis exactionis molextatioiic, in Porlicu. praesenuri debebuni. Defuncto vero allero eoruin D a u Pisis per manum Alberici, sanciae Romanae vel duobus, aliqua illartiin praebendarum in manu Ecclcsiie diaconi cardinalis el cancellarii, n Id. tua malo sltidio minime teucatur, scd absque f r u - Jan , indicl. x m , Incarnalionis Doininicae anno stratoria dilatione, a le honeslo clerico praebeaiur. 4136, pontificalus vero donini limocciilii papae II Quod si dominus Crcdonensis voluiilati luae in hoc auno v i . contraire el de duarum daiione praebendaruin te CCXVII. iuipedirc lentaveril, episcopus ipsuin secundum Henrieum archiepiuopum Senonrnum abttincre ojflfsuuin officium et ccnstiram ecclesiasticaiu coerce* cio episcopali jubet. bil. * (Atiuo 1136, Jan. 45.)

De qualuor vero praebendis quae rcsiduae sunt, regulares canonici de Rola tres, et episcopus simililer unam praebeaiit. Audcgavcnsis aulein episcopus nisi sibi praebendam, quam babet in ecclesia Sancli Nicolai relinueril, aul canonicis Sancti Mauricii dederil, nulli nisi Vindociuensi coenobio dare possil. E l quoniam locus idem Sancti Nicolaf irequcntaiioni religiosorum virorum incongruus esse coguoscilur, IICC inouacbi Vindocinenscs, nec caiionici Rotenses ibidcm inbabitare praesumant, scd proul couslituium. esl, in codeui loco scx cauoitici stattiaiilur. Siaius autcin uiatricis eccle.siae Sancii Ciementis, Um in baplismo qtiam iu propiia sepullura, et in aliis iiiibatus el inieger conservctur. ^ Mensura olci quac Ecciesiae Sancti Nicolai a Rotensibits canonicis aituis singtilis parabalur, ullcrius non delur. SupradicU quoque qiue aucloi itate episcopi Andegaveusis iudigetil, proprii scripti tuuiiimine et atiesuiionc caiionicorum Saucti Mauricii roborentur, i u videlicet, u l ueque stio, ueque successorum lempore, hujusceitiodi pax cl coucordia quaj iuier nos slalula esl, aliqua iiiachinalioiiosolvatur. Decemiinus crgo ut iiulli ouiniiio bominuin liceal eamdetn coiicordiam infringcre, seu aliqua occasionc coitveliere, scd omtiia i u firnia el illibau ab utraque parte in pcrpcittuin conservciitur, quemadmodum stiperius Icgilitr iiislitulum. Si quis auiem conlra haec leuiere venire teniavcril, secundo terliove coiniuonitus, uisi reaiiim suum congrua cmendatione corrcxerit, cxcommunicatioiiis sententiam se noveril incursurunt. Ego lnuocentius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Willoius Praenestinus episcopus. Ego Uigerius dictus episcopus Andegavensis snbscripsi. Ego Liuifredus presbyter cardinalis tituli Vestinae. Ego Rodulphus Ortanus episcopus. Ego Lucas prcsbyter cardinaiis liiuli Joannis et Pauli. Ego Guido indignus saccrdos subscripsi. Ego Gregoritts diaconus cardiualis Sanctorum Sergii et Baccbi:

[Gall. C/irtst., X I I , Inslritm. 53.] IN.NOCENTIUS episcopus, scrvus scrvorum Dci, venerabili fralri I I . Sciionensi arcbicpiscopo saluiciu el apostolicam benediciionem. StatuU sedis apostolicae et canonum veneranda dccreta nulli s;iccrdoiunt Dotnini ignorare libemm cst. Sacerdolis enitit esl legem scire c l ad inicrrogationem respondere de lege : quod si icgeiu ignor a l , ipse se arguit indebite boiiorcm sacerdutii occupare. Sed et iguorantia cauoiium cpiscopum non cxcusat. Caeterum episcopus qui scienter canones violai, a sanctis Patribus judicalur, et a sanclo Spirilu cujus iiirtinclu ac dono sunt conditi, condemnaltir. Quoniam blaspbemare Spiritum sanclum non incoitgrue vidcntur qui contra cosdetn sacros caiiones aliquid aut prolerve agunt, aut loqui prxsumunl, aut faccre volentibus sponte conseuliiuit. Evangclica quoque testalur auctorilas bealum Petrum essc iu lerris Chrisii vicarium ei magisirum totius Ecclesiae, et ab ipso Doinino itwlilulunt, diccndo : Tu e$ Petru$ el $uper hane peiram atdi/icabo Eccle$iam meatn. Ac per boc scdes apostolica esl omniuni Ecclesiaruin capul et cardo, inater alquc magislra, ad quam profecto libcre licel omuibus appellare. Appellaiione vero interposiu omnia in eodem stalu mancre debent, et Undiu nibil erii pciiilus innovandum donec Romanus ponlifex, si ad cunt appellatum est, prius examinei si jusia vcl injusU fuerit appellatio. Et si judicaverit renovandum cssejudicium vel et uovos dare judices, sive probaveril ulem causam esse ut tion repliceniur ea qtiae acta sunt, quod ab co decrelum fuerit, irrefragabiliter observatur. Quae cum ita sint, miramur admodum et gravi moerore aflicimur quoniam i n conventu nuper Peveris babito pro causa matrimonii inier A r . de Soliaco et filiam Ra. de Baugentiaco, quibus opponcbatur litulus parentelae, cum pro j t i dice residercs, par esse beato Pctro aut supcr etira sscendere contumaciter alleutasti. Post appellaiiouem namque ab eodera Ar. ad nos facUm qui Ucet indigni Cbristi legatione fungimur, ct beaU Petri in terris vices exsequimur, quantuin in te fuii, os in coelum ponens et ejusdem principis aposiolorum t

f

265

ETISTOLJB

ctaves evacsans, in Untnm super eodem negoiio procedere prasuropsisli,ul de parenieia quaeopponebaier tesliom juraroenU susciperes. Caelerum in banc culpam nullatenus incidisses si sedes apostolica, quae maler esl luae dignilalis, forel quod esse debeerat, roagistra luae rationis. Ne igitur UnUm ofiensam reliqitisse impunium a Domino arguamur, ijonec B. Pctro el nobis salisfacias, le ab officio episcopali suspendimus. D a u Pisis, xvm Kalendas Februarit. CCXVHL Ad Robertum abbatem Sanctm Maries ae Rotu fn dictceti Andegaventi. (Anno 1436, Jan. 25.) [BALUE., HitcetL,

I I I , 47.]

r PRIVILEGIA.

266

Andegavensi cpiscopo, remoia cxaciionis molesiia, praesenleitiur. Defuuclo quoque aliquo eorum, quaelibet earumdem praebendarsm in manu vestra malo studio miniroe tenealur, sed absque frustratoria diktione a vobis boiiesto clerico praebeatur. Et quoniam idem lociis frequentalioni religiosorum virorum incongruus esse cognoscitur, vobis ibidem. habiUre non liceat, scd poiius, sicut siatutum est, in eodero loco sex canonici sUluautur. Mcnsura vero olei quae eidem Ecclesiae a vobis annualiter prnesiabatur, ultcrius non detur. Deceruirous ergo ut nulli oronino hominuin fas sit vestmra Ecclesiain temere pcrturbare, aut ejus posscssiones auferre, vel ablaUs retinere, minuere, scu quiboslibet raolesliis faUgarc; sed omnia integra conserventur, eorura pro quorum suslentalione concessa sunt itsibns profutura, salva siquidem Andecavcnsis episcopi debiu justilia ct reverentia. Si qua igitur ut fulurum ecclesiastica saecularisvc persona, bujus nosirae constitulionis paginam sciens, contra eam temerc venire tentaveril, secundo terliove commenila, si non reatum suum congrua satisfacliono correxeril, exconimoiiicaiioni subjaceat. Conservanies auiem eidem loco quae sua sunt, omnipoteuUs Dei et beatoriim Peiri et Pauli aposiolorum ejus graUam consequantur. Amen, amen, amen. Bene valete.

hriiocEHTiiJs cpiscopus, scrvus servorum Dei, d i lecto fiiio Bobcrio abbati Sanclae Mariae de R o u , ejusque successoribus regulariter substitaendis in perpciuum. rteligiosis desideriis facilem praebcre debemus assensum, ut fidelis devolio celercm sortiatur eflec t u m . Quocirca, dilecle inDomiuo fili Roberte abbas, venerabilis fratris nostri Ulgerii Andegavensis episcopi, religiosi ulique, prudenlis ac discreti v i r i , ceriisque experimenlis in Caibolica fide probati, postulalionibus annuentes, Ecclesiam Beatae Mariae de Bosco, cui Deo auctore praeesse dignosceris, sub Ego InnoccnUus catholicm Ecdesiae episcopus b e a i i Petri etnostra protcctione suscipitnus, eamque praesentis privilegii pagina conimunimus, in pritnis subscripsi. siquidem sialuenies ut ordo caoonicus, qui secunEgo Guillelmus Praenestinus episcopus subscripsi. dum beati Augustitti regularo ibidem csl Dco proEgo Gregorius diaconus cardinalis Sanctorum pitio inslituius, iu eodero loco perpetuis leroporibus Sergii et Bacchi subscripsi. inviolabililer conserveiur. Quaecunque praeierea boEgo Ijlgcrius dictus Andecavensis cpiscopus subI U , quascunque possessionss eadero Ecclesia inprae- scripsi, sentiarum jusle et canonice possidet, quaecunque Ego Guido cardinalis Sancti Adriani siibscripsu etiam in futurum conccssiooe ponlilicura, largiiioue Ego Vasallus diaconus cardinalis Sancti Eusucbii regum vel principuui, oblaiionc fideliura, seu aliis subscripsi. jo&tis modis largienie Domino poteritadipisci,firma Ego Grisogonus diaconus cardinalis Sanclae M.Tt i b i tuisque successoribus el illibaU servenlur. In riae in Porlicu subscripsi. quibus baecpropriis nominibusduximus exprimenda: Ego LUifrcdus presbyter cardinalis l i t Vestinas Ecclesiaro videlicet Sanciae Mariac de Liureio, ec- subscripsi. clesiam Sanctae Mariae de Camazeio cum capellis £go[Lucas presbylcr cardinalis tituli Sanctorum suis, scilicet Sancti Pelri et Sancli Leonnrdi, ec- Joannis et Pauli subscripsi. clesiant Sancti Salvatoris, ecclesiam Sancii GcrroaEgoGuido indiguus sacerdos. n i de Daona, ecclcsiam Sancti Pctri de Vaus, cc- i Ego Gregorius cardinalis presbyler tituli Sanclae clesiam Sanclae Mariae de Arisel, ccclesiam Sancli Priscae subscripsi. Bomiri de Fonte Cooperto, ecclesiam Sancli Petri DaU Pisis per manura Airoerici S. R. E. diacoui de Dremio, ecclesiam Sanclae Mariae de Roalderia, cardinalis et cancellarii, vm Kalendas Februarii, ecclesiam Sancti Gerroani, ecclesiaro Sanctae Mariae indictione x m , IncarnaUoois Doroinicae anno 1136, Vilfceportus, ecclesiam Sancii Petri deCbanceio, ca- ponlificalus doroni Innocentii papae I I auno sexto» peilaro Sanctae Mariae de Portu Sonouia, capellam CCXIX. Sanctae Mariae de Peston, capeliaro Sancti Joannis Privilegium pro monatterio Fottatenti. de Longo-Alneto, capellaio Sanclae Crucis de Can ( A n n o i l 5 6 , Febr. 20.) cellis, capellara Sanclae Mariae Magdalenae Brelicn [GalL Christ., VII, lnstrum.,56.] gaudi, capeUam Sancli Lambeni, capellam Sancti ImtocENTius episcopus, scrvus senorum Dei, Dionysii de Moiendini Blocbei. Concedimus eiiam dileclo filio ASCBLINO abbati monaslerii SancU Petti vobis dationero trium praebendarum in ecclesia Fossalensis, quod in Parisiensi pago silum est, ejos* Sancti Nicolai Credonensis tribus honeslis clericis, que successoribus regulariter substiiuendis in pcr* qui nimirom, post susceptum a vobis beneficium, petuum. PATROL

CLXXIX.

9

I

2C7

INNOCENTll II P\PM

tSS

Quotles lllud a nobis petiiur qttod rationi conve- A nimusnon tenere. Pro dedicationibus ecelesJaruin, nire cognoscilur, animo uos decet libcnti concedero, pro consecrationibos allarium, chrismatis, olei e t et petentium dcsideriis congruum suffragium imper- similium, pro localione abbalis, cum in novitaie sua l i r i . Proinde, dilecte in Domino fili Asceline abbas, pastorali localur, nullus decanus, nullus arcbidiatuis rationabilibus postulationibus affectione palerna conus, nullus Ecciesiae praelatus, aliquid aliqusndo graluin praebenles assenstim, B. Pelri Fossat mo- exigere vel extorquere praesumal. Obeui.ie vero t a na&lerium, cui Deo anctore praeesse dignoscoris, nunc ejusdem ;loci abbale, vcl luorum quolibet secaposiolicae sedis privilegio commitnimus, statuentes cessorum, nullus inibi qualibet subreptionis astutia ot quascunque possessiones, seu bona ex conces- seu violentia praeponatur, nisi quem fratres c o n i sione, vel confirmatione Romanorum poutificum, muni consensu,vel pars sanioris consilii, secundum scu Francorum regum, vel quorumlibct episcoporum Dei timorem, et B. Benedicli Begnlam providertnt tnpracseniiartim juste et canonice possidelis, quae- eligendum. Decernimus ergo utnulii omnino . b o cunque eliam in fulurum auxilianle Domino pote- minum liccat praefatum monasterium temere p e r rilis adlpisci, firma vobis in perpeluum, et illibata lurbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas permaneant, in quibus haecpropriis nominibus duxi- retinere, minuere, aut aliqttibus vexalionibus f a t i mtis exprimcnda. B gare, sed omnia integra conserventur, elc. Datum Pisis per manum Almerici S. R. E. dtaIn archiepiscopatu Senonensi, villam qtiae dicitur Seia, el ecclesiam ejus, prioratum Capellae ei coni, cardinalis et canceHarii, x Kal. Mariii, i n ecclesiam ejus, ecclesiam de Acberiis, ecclesiam de dictione x u , Incarnationis Dom. 11*56, poutificatoo domni Innocentii papae 11 anno v i . Colliaoo. CCXX. ln episcopatu Carnolensi, prioratum S. Arnulfi, Ad Gregorium BergomaUm epUcopum. et ecclesiam ejus, prioratum de Monasteriis, ec (Anno 1156, Febr. 28.) desiam de Longo villari, ecclesiam de S. Mao [UGHELLI, ltalia sacra, IV, 4 5 6 . ] ricio. bKOCENTius, e l c , venerabili fralri GRECORIO B e r In episcopatu Parisiensi, in burgo Caslrensi, prioralum S. Clementis, cl>cclesiam ejus, ecclesiam gomensi episcopo, etc. Non dubiura cst quoil conlroversiam, quae i i i t e r de Evriaco in castro Corboilo, prioratum S. Joan. Bapt. in castro Turnomio, prioratum S. Dionysii, et canonicos Sanctorum marlyrum Viuceniii ct Ale^ xandri est hactenus agilata, in nostra praesenlia l e r ecdesiam ejus, cum capeliis et rebus ad prioratum minavimus. Caeterum canonici Sancti Vincenlrt peitineutibus, ccclesiam de Oratorio, ecclesiam de piusquam oportct sapere cupientes, sicut accepiFcrrcolis, ecclesiam de Brucia, ccclcsiatn S. Hilarii mus, sententiae nostrae verba cavillantur.et ad s u o m .de Varennis, cum capella S. Nicolai, sita in Fossat intcllectum alque volunlateni inveriunt. Nec his v41la, ecclesiam de Boissiaco, ecclesiam de Mansionibus, ccclesiam de Nobiliaco, ecclesiam de Noisiaco conteuli sedes io choro antiquitus instilutas t r a n s posuerunt. Sed haec mutaiio dexteri Excelsi uon sicco, praelerea prioratum S. Eligii, infra civitatem Parisiensetn silum, el ecclesias ad ipsum periincntes, fuisse cognoscilur. Ideoque fralernita*i tuae raandamus, atque praecipimus, ut tam de sedibus in c l i o r o vidclicct ecclesiam S. Martialis, ecclesiam Sancli seu in mensa, omni transporlaticne submola, q u a m Petri de Arsionibus, ecclesiam S. Cnicis, ecclesiant S. Petri de Bobus infra muros ejusdem civitatis de pace, iucenso, aui aliis, quemadmoduro a nobis slalutum est, ioviolabililer facias observari. Atque sitas, ecdesiain S. Bonili ultra magnum pontem, ecclcsiam S. Pauli exlra civitatem, cum terris et bujusmodi scrupulositatesseu cavtllaliones superiuduci nostrae scntentiae ulterius non permittas. De rebus ad eam pertinentibus; ct in archiepiscopalu Scnonensi, ecclesiara Sancli Hilarii, in villa quac di- fidelitalibus eiiam faciendis, de pceniteniiis, vel de capellanis, seu sedibus, in cboro, synotlo, vcl mensa citur Messia; praeterea priorarum S. Verani, cutn terris el rebus ad eum pertinentibus, prioratum de D episcopi, etc, seu de aliis capitulis, quae in nostro privilegio continenlur, ita aeqitus arbiter inter eos Equala, cttm omnibus ad eum pertinentibus. Vobis nihilomiuus confirmamus in ecclesia Parisiensi pra- resideas, u l canonici Sancti Alexandri non babeant bcndam unam ad monaslerium vestrum speclantem, unde adversus le juste conqueri debeant. Dala Pisis, u Kal. Martii. et in eadera ecciesia aliam pnebendam adprioratum S. Eligii perlinentem. CCXXI. episcopatu vero Meldensi, ecclesiam de Cui'le Ad Pelrum 'venerabilem Cluniaeensem abbatem. — Confirmatio eccUiice Rochabovecurtiensit. Protbasii. Auctoritate insuper apostolica firroiter (Anno 1156, Marl. 15/) inhibemus, ut nullus episcopus seu archiepiscopus [MANSI, Conci/., XXI, 4 1 1 . ] nisi de roandato Romani pontificis, atit nisi legatus INNOCEJITIUS episcopus, servus servorum Dei, d i ad hoc missus specialiier in vos, vel aliquero [de congregatione vestra fralrero, sive monacbum ex- lecto in Christo filio PETSO Clun. abbali, ejusque communicationis senlenliam promulgare nedura successoribus regulariler substiluendis. in perpeferrc praesumat. Quae si lata fuertl, seu modo quc^ l u u r a . libel promul^ata, eara auclorilate apostoiica.decer-' Bonus et diligens ptterfamilias gaudio m^guo

289 EPISTOL£ ET PRIVILEGIA. 270 gsodel cnm vjneam suam loeaum, agrlcolis vigilanti A Ambianeosi, et Siraone Noviomensi, episcopis, mogtndio videl excoli, et tribulis a c sentibus paritcr naslerio Ciuniscensi canonice ct d c 7 0 t e colbtam, emtindari. Cuius profecto gaudio laetitia jucondior idipsum quoque charissimo filio nostro Ludovico cumuiatur, si eadem vinea, propagatione ordinaria» illuslri et glorioso Francorum rcge, et RaynalJo per muitorum spatiorum dimensionem incipiat dila- Remensi archiepiscopo, alque Radulpho dePcrrona u r i . Proportionali i g i l u r ralione Deo credimus g r a - concedentibus, et pro ejus confirmaiione sedem t i s s i m u m esse, si Deo dicati religio Clun. raonasterii, aposlolicam soppUciter cxorantibus, cum omnibus et diversas ecclesias exornet, alque plurimorura ad ipsam pertinentibus, in perpetuum tibi tuisquo mentes disciplinis regularibus instruat, et fide, quae successoribus conflrmaraus. Sutuentes, ut nulli per dilectionem operatur, inflammet. Eapropter, omnino boraini liceat earadem ecclesiam vei bona, diiecte in Domino fili, Pctre abbas Ciuniacensis, quae i n praesenUarum legiiime pos?idet, vel in memores devotionis, quam erga sedem aposlolicam fulurum justis modis,. praestante Domino, poterit c n i n commissa t i b i ecciesia semper babuisti, et adip\sci, temere perturbare, auferre, minucre, seu bonoris et servitii, quod nobis efficaciler fideliter- quibuslibei vexationibus faligare. Si qua igitur in qse, raaxirae tempore scbismalis, irapendisti: eccie- posterum ecclesiastica saecularisve pcrsona, banc siam de Rochabovccurt, laudantibus ejusdera d e r i - D nostrae constilutionis paginam sciens, e t c cis a venerabili fratre nostro Willelmo PetragoriEgo Innocentius Caibolicae Ecclesiae episcopus, csttsi episcopo Pontio abbati antecessori t u o , el per snbscripsi. e n m ecctesise Clun. canonice donaUm, el a felicis Ego Guillclmus Praenestinus episc. subscripsi. raemorise papa Calixlo anteccssore nostro, sicut Ego Anselmus presb. card. subscripsi. privilegium ejus tesutur, solemniter confirroatam, Ego Luiifredus presb. card. subscripsi. t i b i , successoribusque tuis, non soium confirmarous, fego Lucas presb. card. l i t . SS. Joannis ct Pauli, s e d e t i a m confirmando, auctoritate apostolica donasubscripsi. m o s , u t o r d o Clun. ad laudem Dei, ad quaro speciaEgo Guido card. diac S. Adriani, subscripsi. l i l e r institutus est, et id honorem sacrosanctae Ego Vassalus diac. card. S. EusUchii, subRomanae Ecclesiae, cui omnino devotus esl, perpeluis scripsi. temporibus i b i floreau Slatuentes u t nulii bominum Ego Hubaldus diac card. S. Mariae in Via L a u , liceat eamdem ecclesiam, vel bona, quae inpraesen- subscripsi. tiarara legitime possidet, aut in futurum justis Datum Pisis per manum Airoerici S. R. E. canlin t o d i s , praesunle Doroino, poterit adipisci, teroere ^ nalis et cancellarii, u i Idus Marlii, indict. xiv, I n perturbare, a u f e r r e , miauere, seu quibusiibet vexa- carn. Doroinicae anno 4436,', ponUficatus domni t i o D i b o s fatigare. Si qua i g i t u r i n posterum eccleInnocenlii papae U anno vu. s i a s t i c a saecuiarisve persooa banc nostrae constituCCXXIII. tionis paginam sciens, etc Privitegium pro Ecctesia Nicienti. Ego InnoceoUus Catholicae Ecclesiae episcopus, subscripsi.. Ego Guilleimus PramesUnus episcopus, subscr. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii et Bacchi, subscripsi. Ego Guido card. diac S. Adriani subscripsi. Ego Vassalus diac. card. S. EusUchii, subsc. Ego Hubaldus diac. card. S. Mariae in Via LaU, snbscripsL Ego AnseJrous presb. card. snbscripsi. D Ego LitUfredus card. l i t . Vestinae, subscripsi. Ego Locas presb. card. l i t . SS. Joannis et Pauli, subscripsi. Dau Pisis per roanuro Aimerici S. R. E. diaconi cardin. et cancsllarii, u Idus Marlii, indictione xiv, lncarn. Dominicae anno 4136, ponlificatus doroni lnnocenUi papae I I anno v u . CCXXU. Ad eumdem*~Confirmaiio Montit Detideru. (Anno4136, Mart. 43.) [MA«SI,COIICU\, XXI, 4412.] litdem ttl omnino eoneepia verbit aique prmcedent. mtqme ad inflaramel. Tum: Hoc profeclo inluiiu MonUsderisnsem [foru pro Monlisdesideriensem] scdssiam a venerubiUbus fratribus nostris Guarino

(Anno 4436, Marl. 29.) [UGHELLI, Italia tacra, IV, 4110.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, v e nerabili fralri PETRO Niciensi episcopo, ejusque successoribus canonice promovendis in perpeluum. OfBcii nostri nos hortatur aucloriUs pro Ecclesiarum sutu saugere, el earum quieti et uliliutibus salubriier, auxiliante Domino, providere. Dignum namque et honestati congruum esse cognoscilur ut qui ad Ecclesiarum regimen assumpti sumus, eas a pravorum bomiuum nequilia tucamur, el B. Pelri atque apostolicae sedis patrocinio muniamtis, ei Nicienscm Ecclesiam, cui Domino auctore praeesse dignosceris, S. R. E. privilegio roboramus, staiuentes ut ordo cononicus, qui secundum B. Augustini rcgulara tuo laudabili sltidio esl in Niciensi Ecclesia Dei gratia inslilutus, ibidera futuris lemporibus irrefragabiliter observelur, et decedenUbus clericis, qui inpcaescntiarum in eo Doraino faraulantur, n u l lus eis nisi regularem viUm professus canonicus subrogetur. Obeunte quoque te nunc ejusdcm locl episcopo, nemo ibi praeter quam regularis episcopus praeponalur, qui eidem Ecclesiae cooperaote Domino praeesse valeat et prodesse. Decernimus etiam ut quaecunque bona, qoascunque possessiones es Icin

271

INNOCENTUII P\P JE

171

Eeclesin iiipncsenliaram Justo clcanonicc possidct, A fraternilali luae mullimodas gralias exhibentes, d i aui in fulurum concessionc pontilictmi, largilione leclionem tuam apostolicis liileris visitamus, atque regnm el principum, ohlaliouc fidciium, seu aliis nos et fratres nosiros Deo propitio bene valere tibi tanquam speciali bcati Petri filio indicamus. Caetej u s l i s modis permilteuie Domiito poicril adipisci, rum pro Hasnoniensi et Monsteriolensi abbatibns ac firma tibi tuisque succcssoribus in pcrpetuum ct illibala servenlur, in qttibus haec propriis nominibus No, archidiacono, qui ad concilium invitati noa vcnerunl, prcces tuas admisimus, el licet propter adnolanda subjunximus:ecclcsiamvideIicetS. Mariae dc Clansio, ecclesiam Sanrti Latirentii dc lllonlia, hoc ex decretis 6anclorum Patrum ultionem somere ecclcsiatn Sanctae Mariuj dc Pila, ccclcsiam Sunclae debercmus, tamcn apostolicae sedis mansuctudincni Tecla?, et castrum quod vocalur Drapum, ecclcsiam imitantcs, hoc ipsum eis pro lua charitatc duximus Sanclaa Mariae Villae Vcleris, monasleriura Sancti indulgendum, alque ab inlerdiciti sententia praediPonfii cum ccclesiis ad ipsum perlincntibus, quas ctum archidiaconum cl abbates absolvimus. De aliis in Niciensi cpiscopaln cpiscopalc Icgiiime perlincrc quoque abbalibus qui vocali ad concilium minime dignoscitur, ecclesiam Snnctae Mariae de Oiivo, ec- venissenoscunlureanidem nihilominus sollicitudinem geras. De caetero, quoniam Sydrac a lua frateruilate clesiam Sancti Hospitii. Nulli ergo liominum liceat quod a tesuper institutioitepiaefataeEcclesiae fnctum ^ ad noslram praesentiam invitatus non v e n i i , quod est, ct a nobis firmaium, infringerc, vel mutare, de causa ipsius canonice lua discretio dccrcverit seu qualibel occasione convcllere, nec ejus posses- nos auctore Deo ralom habebimus. Ad haec tua? desiones auferre, vel abhatias relinere, scu quibtishbet volioni compalientes, Condiacenses canonicos sd molesiationibus fatignre, sed omnia semper con- venerabilem fratrem nostrum Renoldum Rcmensera servcutur eorum, pro quorum gubernationc et s'i- arohiepiscopuro remisimus, u l ipsius judicio c o n steutalione coucessa sunt, usibus omnibus profu- trovcrsia quae iuter te et illos agitur Deo propitio tura. Si qua igilur in poslerum ecclesiastica saecu- lerminelur. Daliim Pisis iv Kal. Aprilis. larisve persona, hanc nostraeconstitutionis paginam scicus, conlraire el temerc venire tentaveril, seccxxv. cundo lertiove commonila, si nec rcalum suuin conPrivilegium pro Camaldulensi congregatione* grua satisfactione correxerit, polestntis honorisquo (Anno 1 1 3 6 , April. 2 2 . ) sui dignitatc careat, et a sacralissimo corpore c l [Annales Camaldul., lom. I I I , col. 3 5 5 . ] sanguinc Dei c l Domini nostri Jesu Christi nliena INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i fial, atquc in exlremo esnminc dislriclae ultioni Q lectis filiis AZOM priori Camaldulensi, ejtisqtte f r a subjnceat. Cun< tis aulcm eidcm sua jura scrvanlrbus tribus tam praesenlibus quam fuluris in perpetuum. ril pax Domini uoslri Jesu Chrisii, quatenus et hic Incomprchensibilis et ineffabilis divinae miseratio boiuc actionis fiuctuui percipianl,el apud districlum potestatis, nos hnc providentiae ratione in apostolicm Jmlicem praemia aeternne pacis iuvcniant. Ameti, sedis administraiione constituft, ut paternam de om?.men,nmen nibus Ecctesiis sollicitudinem gcrere studcatnus. Ego Innoccnlius Catholicae Ecclcsix episcopus. Siquidem sancta Romana Ecclesin, quae a Dco sibi Ego Guilelmus Praeneslinus episcopus. conccssumomnitiro Ecclesiarum retinel principatum, Lgo Hubaldus diac. card. S. Mariae in Via tanquam diligens el pia mater singulis debet Ecc!eLala. siis inslanti vigil.mtia providerc. Condecel igitur, Ego Grisogonus diac. card. S. Mariae in Por- ul Ecclesiac et venerabilia loca, preserlim quae in verae religionis habiiu oronipotenti Domino famulari ticti. Ego Attselmus presb card. t i l . S. Laurentii in noscuntur, specialioris praerogalivac sortiantur bonorem, et apostolicac auctorilatis munimine roboreoLttctua. tur. Praedeccssoris ilaquc nostri bonae memoriae Ego Ltttefredus presb. card. lit Veslinae. Ego Lucas presb. card. l i t . SS Joannis et- ^ papae Honorii vestigiis inhaerentes, ei vestris, dilecti in Doinino filii, petitionibus annuenles, praesenti P.uli. Daltim Pisis pcr mnntim Almerici S. D. E. dia- decreto stntuimus u l Camaldulensis eremus perpeconi card. et cancellarii, iv Kaleml. Aprihs, ind. tuis futuris leroporibus in sui statu et religioois xv, Incarnalionis Dominicae anno 1137, pontif. vero vigorc consistat, et ordo monasiicae observantiae i n lota vestra congregatione slatuius nuihus personae domini lnnocenlii papae I I , nnuo seplimo. insolenlia el superstilione aliqua permutelur. Hoe CCXXIV. ctinm adjicientes ut ncmini fratrum veslrae congreAd Alviium episcopum Airebatensem. gationis posl faclam morasiicam professionem abs(Anno 1 1 3 6 , Mart. 2 9 . ) qoe prioris ei raiionabiii fralrum liceulia s i l egre[BALUZ., MitcelL \l 165.] iNNOCENrius episcopus, servus servorum Dei, ve- diendi faculias. Si vero exire prxsuropserit, et senerabili fralri ALVISO, Atrebatensi episcopo, salu- cundo lerliove commoniius, redire conteinpserit, quousque congruc satisfeceril, ipsum excoinmuntlem et npostolicam berediclionem. Super dcvolione tua et sollicittidine quam circa caiiottis scutentiae subju^amus. Prohibeaos insuper, nos ipsos ci sanclam Romanam geris Ecclesiaro, uc in ccclcsiis, quae a ve*trae congregationis fratn> t

f

273

EPISTOLJE

I

T PRIVILECIA.

274

bus gobernantur, a nullo episcoporum absque cano- A pertinenliis stiis, caslritm Montorii cum omnibus pcrtinenliis suis. In civilnte Pisana, inonnsterium nica examinatione, divjnum intcrdicatur officiuin. Praeterea iu conununi civiiatis seu parochac intcr- Snucti Zenonis, salvo per omnia jure Romanae Ecdicto, dausis januis ct non admissis dioecesanis, clesiae, Villaro de Moniione, quam cmislis ab abbnte Snnctae Florae, et ecclesiatn ejusdcm viilae. Villam ecclesiarum veslr.irum monaclii nequaquam prohibeantur divina officia celehrarc. Quicunque vero pro de Modionas qtiaro emistis ab llenrico praeposilo, v.\ obsequio servoruin Dei in cremo Camaldulensi de- reliquis canonici3, sicut in veslris chartulis conlincgeniium ad aiiquas partes perrexerint, tam in eundo lur, et ecclesiam cjus;lem villas cum deciroatione, qoam in rcdeundo, scu etiam in stando a nullo pe- decimalionem villae de Largnano, ct viliae Agnae et nitus molesteuttir. Porro quaecunque bona, quascun- ecclesiaro ejusdero villae. Decernimus ergo u l nulli que possessiones inprcsenliarum juste atque cano- omniuo bominum liceal pracdictum eremum el connice possidetii, aut iu fuiurom, concessione pontifi- gregalionem vestram teinere perturhnrc, aul ejus cum, largitioue regum vel principum , ohlatione posscssiones auferrc, vel ablalas rctinere, minuere> fidelium, seu aliis juslis modis, praestante Domino, scu quibuslibct vexntionibus fatigare, sed omnia i n poteritis adipisci, firma vobis vesirisque successo- tegrn conservenltir, religiosorum fratrum, el pauribus in eadem religioue permaiteulibus in perpc- 3 perum usibus omnimodis profutura. Si qtia igitur tuum et iliibala permaneant. Iu quibus hrcc propriis in posteruro ccclesiasiica saccularisve persona, bane nominibus adnolanda subjiinximus : ecclesiam vidc- nostrae constitutionis pagitiaro sciens, contra eam temere venire tentaverit, secttndo lertiove commolicet Sancii Donati, quae Fons bonus diciiur, cum bospilali etomnibus su>s bonis, monasterium Saucue nita, si non salisf.ictione congrua rcaltun sunm corMariaein Poplena, monaslerium Sancii Petri in Luco, rexcril, potestalis honorisquc sui dignitate careai, reamque se exislere divino judicio de perpclrau uionaslcrium Sancli Salvatoris secus civitatem FIoiniquiute cognoscat, et a sacratissimo corpore et renliatn, monaslerium Monlismuri, mouaslermm Sancti Petri in Cerrelo, monaslcrium Saiiclne Mariae sanguine Dei el Doroini Redemploris nostri Jesti i n Polliciano, monasterium Sancli Petri in Fottti- Chrisli alicna fiai, alque in exlremo examino distriniano, roonastcrium Sancti Jusli in Vuilcrre, mona- ciae itltioni subjaceal. Cunclis autem eidem loco jura steriutn Sancte Mariae in Morrena, monaslcriiim sua scrvanlibus sit pax Domini noslti Jesu Cbrisli, qualenus el hic fruclum bonae actionis percipiaul, ct Sancli Fridiani, monnslerium Sancti Michaclis infra civifafcm Pisarum, monasteriuin Sancli Savini in apud dislricluro judicero praemia acternae pacis inveterrilorio ejusdetn civilatis, nionasierium Sanctij i niant. Amen, amen, amen. Stephani in Cinloria, roonasterium Sancti Salvatoris Ego Innocentius Calbolicao Ecclcsiae episcopi:s. in CauUgnano, monasterium Sancti Petri in PuteoADJUVA « O S , DCUS, S A L U T A R I S N O S T E R . lis, roonasteriuro Sancti Salvatoris in Silvamunda, Ego Gtiillchnus Praenesliiius cpiscopus ss. monasierium Sanctae Mariae in Agtiano, roonasteEgo Maunis Arretinus episcopus ss. rium SancU Petri in RoU, monasteriuni Sancti SalEgo Ansclmus presbyter cardinalts ss. vaioris Berardingcrum, roonaslerium Sancti Vigilii Ego Liclifredus prcsbylcr cardinalis tit. Vcslilu borgo Senensi, tuonasterium Sancli Petri in vivo * nae ss. moniis AmiaU, salva ejusdem loci propria consueEgo Lticas prcsbyler cardinalis tit. Sanctoruut ludine; monasterlum Sancti Quirici in Rosa, roona- Joannis cl Pauli ss. steriuin Sancti Savini in Cbio, crcmum de F L r i Ego Wido indignus sacerdos ss. com sno roonaslcrio, rooitasleriuiu Saticii Viriani, Ego Azo presbytcr cardinafis tit. SaucUe Auact\« monasterium Sancti Barlholomaei in Anglati. In sia? ss. episcopaiu Castellano abbaliam Dczunc, salvo juie Ego Grcgoi ius daconus carJinalis Sanctorum S' r£astetTanae ecclesiae, monasterium Sanctac Mariac in gii el B.tcchi ss. t r i v i o , eremum Sancli Pelri in Lajolo , monaste- 1 > Ego Guido cardinalis dinconus Sancli Ailria >i ss. rinm Sanctae Mariae in Insula, rooaaslcrium Sanclae Ego Boelius diaconus cardinalis Sanctoium V ti Martae in iacu, monasleriutn Sancti Angeli juxla el Modcsli ss. castrum Brilli : monaslerium Saitctae ChrisUnae in Ego Vassalus diaconus cardinalis Sancli Eustneadem cnrlc, in Marchia camcrina monasterium cbii ss. SancU Gcorgii, monaslerium Sancli Mailini in AcEgo Hubaldus diaconus cardinalis Sanclae Mariaa cole curo ccclesin qnae dicitur Herciniic. Iu Sardiniae in Via Lata ss. iHSula,monasterium SancLaeTi iuitatfs, iuSaccati ecEgo Grcgorius diaconus cardinalis Sanctae Mnriae clesiam Sanctae Cugeniae in Samanar, ccclesiam in Porlicu ss. SancU Micbaelis et Sancti Laureutii in Vanari; ec~ Dalum Pisis pcr manum Aymerici Sanctae Romaclcsiam Sanctae Mariae et SancU Joannis el Sancli nae Ecclesiac diaconi cardinalis et cauccllarii, x Sifneonis in Salvenero, ecclesiam Sancti Nicolai in Kalend. Maii, Imlictione x i u , Incnrnaliotiis DoaiiiiictQ Trulla, ecclesiam Sancti Petri in Scano, ecclcsiam anno 1157, po»Uiiicaius vero domini Innoccniii Saocti Pauli in Cotroniano, mouasleriuro Sancti papae secundi anno vu. Rartholonuri de Anglari, cum castro et omnibus

275

1NNOCENTII I I P A P i :

A CCXXVL Lothario Romanorum imperatori de victo Friderico Sueviee duce, gralutatur. Monet agat ut c obtineat Daviticum imperium et Salomoniticum regnum. i • (Pro Papiae legendum ctt Pisis.)

2T6

CCXXVIII. Privilegium pro monasterio LaureacensL (Anno 4136, April. 24.) [PETRUS, Suevia ecctesiastica, p. 3 3 7 . ] INNOCENTIUS eptscopus, scrvus servorum, Dei, di(Anno 4136, April. 24.) lecto Qlio GRAFDONI abbati monaslerii quod Laurea[SCBLOSSEK u . BERCHT, Archiv. 11,370.} cus dicitur, in Augustensi episcopatu situm,ejusque successoribus regulariter substitueiidis in perpe* CCXXVIL tuum. Pfhilegiumseu bulia confirmatoria Eccletice Rorensis. Quolies a nobis ea, quae ad religionem et hone(Ai;noH36, Aprii.24.) slalis decorem pertinent, poslulantur, moras ad con[Monumenta Doica, t. X V I , p. 402.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei» d i - cedendum facere non debemus, ne differre booa desideria, quae magis fbvenda sunt, videaurar. lecto filio BRUNONI praeposito et fratribus in Rorensi £cclesia congregatis canonicam vilam professis, Proinde, diiecte i n Domino fili Grafdo abbas, tuis justis poslulalioiiibus duximus annuendum, et monatam fuluris quam prsesentibus in perpetuum. Officii nostri nos borlatur auctoritas reiigiosa dili- B sterium ^quod Laurcacuni dicilur, ab illustri viro Friderico duce juxla patris sui voluntatem ac desigere ioca, et ea optatae petitionis patrocinio confovere. Proinde, dilecti in Domino filii, vestris petiiionU derium, qui illud in proprio allodio fundaverat, svb censu annuo unius aurei bealo Pelro oblatum, sub Lus clemenler annuimu3 et Rorensem Ecciesiam in apostolicae sedis luleram protectionemque suscipiqua divino vacatis oflficio sub beati Pelri et nostra tutela snscipimus et praescntis scripli pagina coin- mus, et ejusdem apostolorum principis pairocinio munimus, staluentes ut ordo canonicus juxta beali commuuimus. Per praesentis ilaque scripti paginam Augustinl reguiam in eodem loco perpetuis lempo- slaluimus ut in eodem coenobio monasticus ordo ribus inviolabiiitcr conservetur. Praeterea, quaecun- secundum beatt Benedicti Regulam fuluris lemporique bona, quasciiuque possessiones ex concessione bus inviolabiliter observelur. Quaecunque etiaro venerabilis fratris noslri Henrici episcopi Raljspo- bona seu possessioncs ab ipsius loci fundatoribus, nensis, liberalitaie principum, oblatione fideli«m,seu scu ab aliis Dei fideiibus eodein loco collecta etse aliis justis modis, propitio Deo, poleritis adipisci, noscuntur, aut quaecunque in fuiurum concessione ilrma vobis et in perpeluum illibata permaneant. pontificum, libcraiilate regum, ducum seu principum, Dccernimus ergo ut nulli bominum fas sit vestram ~ oblalione fideiium, vel aliis justis modis praestaote Domino poierit adipisci, firma tibi luisque successopiaefalam ecclesiam temere pertorbare, aut ejus ribus, el illibata permaneant. Ut aulem fratres qui possessiones.auferre, >el ablalas reiinere, minuere, in eodem roonaslerio pro temporc fucrint divinis seu quibuslibet vexalionibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum pro quorum guberna- obsequiis mancipati de bonis ipsius loci valeant wtione et sustentatione concessa sunl usibus profu- slenlari, auctorilate apostolica probibemus, u i noltura. Si qua sane in posterum ccclesiastica ssecula- lus abbas, nulla omnino ecciesiaslica vel saecularts persona, prsedicli loci possessioues et bona auferat, risve persona, banc noslrae constitulionis paginam sciens, conira eam temere venire lentaveril, secundo* vel vendat aut in feudum dare, vel aliquo modo distrabere prxsumat. Obcunte vero le nunc ejusJem lertiove conimonita, si non praesumplionem suam loci ahbale vel luorum qtiolibet successorum, nu.Utn congrua salisfactioue correxerit, poiestatis bonorisque sui dignitate careat, reamque divino judicio inibi qualibel subreptiouis aslulia seu violentia pneponatur, nisi quem fratres communi consensu, vel existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sanctissimo corpore ac sangtiine Dei et Domini fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei limorem Rcilemploris nostri Jesu Cbristi alieua fiat, atque ei beati Bencdicti regulam praevideriul eligendom. i n cxtremo examine districtae ultioni subjaceai. ry Chrisroa vero, oleum sancturo, consecraliones aluriuro vel basiiicarutn, benedictionem abbatis, ordiCunciis autem eidem loco sua jura servantibus sit nationes monachorum vel clericorum vestrorum, pax Domtni nostri Jesu Ghristi, qualenus et bic qui ad sacros ordines fuerinl promovendi a dio3cefructum bonae actionis percipiant, el apud districtum sano suscipietis episcopo, siquidero catholicus fuerit, judicem praemia aUernae pacis inveniant. el gratiam Ecclesiae Romanae habuerit, et ea graiis Ego Initocentius Catholic® Ecclesiae episcopus. et absque pravitate aliqua vobis voiuerit exhibere, Ego Guiliclmus Praenestinus episcopus. alioquin Catholicuro, quero mahieritis, adeatis aolt> Ego Guido Tiburlinus episcopus. slitem. Qui nimiruro nostra fuitus auctoritate, quod Ego Wido indignus sacerdos. postulatur iudulgeat. Deccrnimus ergo ut nulH epiDala Pisis per manum Almerici S. Romanae Ecscopo aut advocato, vel eorum roinislris, nullt eliam ctVs'ae diaconi cardinalis et cancellarii, vm Kalettd. Maii, indictione x m , Incarnationis Doiniuicae anuo ecclesinsticae personae liceat praenominaturo ccenoiniilesimo centcsiino tricesimo sexto; ponfficatus bium temere perlurbare, aul ejus possessioues auferre, vet ablatas retinere, minuere, aal aliquihus domni lnnocentii secundi papae anno vu. vexalionibus fatigarc; sed omnia vobis integra con %

ST7

JEPISTOLA

ET

serveoiur. Sepulluram quoque ipsius loci liberam \ esse decernimus, u l qui illic se sepeliri deliberaveriiit, eorum extremae volunlali nisi excommunicati ginl, nullusobsistal, salva matricis Ecclesiae juslilia. Decimas sane, quas legilime possidemus, ct usque ad haec tcmpora quietc el pacifice possidelis, vobis nibilominus confirmamus. Ad indicium autem perceptae bujus a Romana Ecclesia libertatis, et quod idem locus beali Pelri juris cxistat, bisantium unum nobts nostrisque successoribus annis singulis persolvetis. Si quisigitur huic nostrae constituiioni ausu tcmerario conlraire tentaverit, secundo lertiove commonitus, si non satisfactione congrua eroeudaverit, a corpore et sanguine Domini noslri Jesu Christi alienus fial, atque in exlremo examine d i slrictae ultioni subjaceat. Conservantibus autem sit B pax Domini nostri Jesu Christi,qiiatenus et hic fru ctum bonae actionis pcrcipianl, el apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego liinocenlius Catholicae Ecclesine cpiscopus. Ego Guilielmus Praencslitius episcopus ss. Ego Guido Tiburlinus episcopus ss. Ego Littifredus presbyter cardinalis S. Justinae ss. Ego Lucas presbyter cardinalis ss. Joannis et Pauli ss. Ego Wido indignus sacerdos ss. Ego Azo presbyter cardinaiis tituio S. Anastasiae ss. Ego Gregorius diaconus cardinaiis ss. Sergii et C Bacchi ss. Ego Guido cardinalis diaconus Sancti Adriaui ss. Ego llubaldus diac. cardinalis S. Mariae iu Yia Lala ss. Ego Chrysogonus diacon. carJinalis S. Mariae in Portico ss. Dala Pisis per manum Almerici sanctae Romanae Ecclcsiae diaconi cardinalis cl caucellarii, octavo Ealcndas Maii, iititiclioue deciina qitarla, lucarnalionis Domiiiicoe aimo millesimo centesimo liicesimo sexto, ponlificalus domui Initocentii papae sccundi anno scptiino.

vilegio communimus, siutuetites ut quoJ a venerabiii fralre Alberone Yirduncnsi episcopo de instflotione ejusdem loci propter iusolentiam fratrum quondam ibidem conversantium factirm cst, el a dileclisstmo fralre nostro Alberone Trevirensi archiepiscopo collaudalum, perpelttis temporibits ratumel inconvulsum auctorilate noslra pcrmaneat, utvidelicet ordo canonicus, secundum beali Augtistini regulam etnormam, atque itislitulionem fratrtitn Prxmonstratensium, in eodem loco inviolabiliier observetur, et per eos divinax majestati debitum impendatur. Decrevimus etiam ut quaeque bona, quasque possessiones inpraesentiarum idem monasterium jusle et canouice possidet, aut in futurum concessione poittificum, largitioue regum vel principum, oblatioue fidelium, seu aliis juslis causis, praestante Domino poieritadipisci, firma libi tuisque successoribos et iliibala scrventur. Nulli ergo omnino hominum liceat praefatum moiiasicrium perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablalas relinere, minuere,seu quibuslibel molestiis fatigare, sed omnia integra conserveutur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutiira, salva nitnirum dioecesani episcopi justitia. Si qua igitur in posterum ecclcsiastica saecularisve persona, banc nostrx constitulionis paginam sciens, contra eam temere veniro tenlaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatuin suum congrua satisfactione correxerit, potestatis houorisque sui dignilale careat, reamque se divino judicio existcrc de perpetua iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguiue Domini noslri Jesu Christi aliena fiai, atque in extremo examine districtae uilioni subjaceal.Cunclis autem eidem loco sua jura scrvanlibus sit pax Domiui nostri Jcsu Cbristi, qualenuset hicfruclum bouae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Datum Pisis octavo Kalend.Maii, indiclione decimaquarta,Incarnationis Dominicac anno millcsimc cenlesimotrigcsimoseptimo.pontificatusverodomini (iiuoceiitii papx II anno sexlo.

ccxxx.

CCXXIX.

MonaMtm P . Pauii Virduntnsit discipttnam bonaqut confirmut. (Anno4136, April. 24.) f D. CALMET, Bist. de Lorraint, I I , Pr. p. cccx.] IN.NOCENTIUS, scrvus servorum Dei, dilecto filio ROGERO, abbali monaslcrii Sancli Pauli, quod in suburbio Yirdunensi situm est, ejnsque successoribus regulariler substiluendis in perpetuum. Cum omnibus ecclesiasticis pcrsonis debitores cx injuncto nobis a Deo apostolatus oflicio existamus, illis tamen propensioris charilatis sludio nos con\enit imminere quos in verae religionis babitu Domino militare cognoscimus. Ideoque, dilecte in Chrislo fili Rogere abbas, luis pclilionibus clemenler anntiimus, et bcati Pauli monaslerium cui Deo auctore praeesse dignosceris, apostolicae sedis p r i -

D

27&*

PRIYILECIA.

Uonasterii Celtas Pautina ccemeterium confirmat. (Anno 1136, April. 26.) [MULDXER, Htst. Nachr. der Gottesackercapelte xum heit Kreulx, 59, leste Schultes, Dirtctorium diplo* malicum, I , 317.J

ccxxxi.

Ad

daynatdum archiep. Bemensemi — Ut archi^ diaconum suum in arcitiepiscopum Bituricensem electum petenti populo concedat. (Anno 1156, Maii 42.) [PEZ, Thes. Anecd. V I , i , 510.] IIMOCENTIUS episcopus, servus servorum Del.vencrabili iratri R. archiepiscopo, et capilulo Remettsi, salutem ei apostolicam benedicUonem. Cbarilaiis bonum est proprium alienis tanquam suis gaudere profectibus. Sed etpaniceps mercedis existit, qui bonorum operum se exhibet adjutorem.

S79

lNNOCENTIi II PAPJ2

110

CCXXXIII. Qoia ergo biluricensis clerus et populus pastoris A Privilegtum pro ecclcsia S. Auberti ^ameracensi. solalio destituti, charissimtim filium nostrum ma. (Anno 1136, Maii 3 1 . ) [magistrum?] A. archidiaconum Remensis Ecdesiae [ L E G L A T , Clossaire, 59.] gibi in archiepiscopum elegerunt, universitatem IXNOCEXTILS episcopus, servus servorum Dei, divestram conveoii exsultare, quae dono divinae gratiae lectis filiis GALTEEO abbali et fiiiis ecclesise SancU talem personam habere promeruit, quae ad regimcn tam gloriosae ac nobilis Ecclesiae cum magtta i n - Aubcrti quae in Camcracensi civitate sitaest,eoru«stantia ac summo desiderio postulatur. Jamque d i - que successoribus regulariter substiluendis tn pcrpetuum. lectioui veslrae per apostolica scripta rogando manOflicii nostri nos bortatur aucloritas pro Eccledamus, et mandandopraecipimns quatenus personam siarurn statu satagere ac earuin qttieU el ulilitaii ejusdem electi in nomine Domini Bituricensi Ecclesalubriler, auxilianlc Domino, providere. Dignuoi siae conccdaiis, et qualiler eorum desiderium qui namque el bonestaii canveuiens csse cognoscitur sibi eum elegeruiit in Patrem et archiepiscopum ut qtii ad Ecclesiarttm regimcn assumpli sumus, eas laudabilitcr impleatur eftlcialis. et a pravorum homimiui nequitia lueamur et beatt Dala Pisis i v j d . Maii. Pelri atque aposlolicai scdis patrocinio muniamus. CCXXXII. Proinde, dtlecli in Domino fiiii, postulalionibtu vcstris impertimur asscnsum ct Beati AuberU eccle» Aa ma. A. archidiaconum Remensem. — Ut Deo ad Jirclueptscopatum Bituricensem vocanti obesiain, in qua di\iuo vacalis servitio, praesemis diat. scripti pagina roborainus, slatuentes ut quaecunqae (Anno 1136, Maia) bona, quascunque possessioues eadein ecclesia in[pEZ,u6iitipra.] praesentiarum juste ei canonice possidei, aul in IMNOCEKTIUS episcopus, scrvus servorum Dei, di- fulurum coticcssionc pontificum, largitione regum lecto filio su. mn. Remensi arcliidiacouo, salutcin vel principum, oblalioue fidelium, seu aliisjustis et aposlolicam benedictioncm. modis, praestante Dou.ino, rationabiliier poleril Fidclis el sapiens dispensalor lalenlum, qtiod, sti- adipisci, firma vobis vesltisque successoribus et scipit a Domino, nummulariis erogatidum in sud.;- ilhbala permaneaut. Inquibus haec propriis nomiuirio [non] reponit, sed poiius pcrvigili sttidio c l bus duximus exprimenda : Ecclesiam videlicel summa diligenlia elaboral, ut cum fmclu muiiipliSancti Vedasti in Catneracensi ctviiate sitam, cum caio creditam sibi pecuniam Domino suo recousimultis mansis, et quinque cambas ad molendinum gnet. Ad boc summus paslor, Dominus nosler Jesus vestrum, quod habclis in civilale, moientes ei Ires Cbrislus, sicut evangelica testatur auctoritas, B. Pefurnos el a porta Saiis usque ad viamSascli Remigii tro, tenio confileuti se eumdem Magistritm suum in sinistra parlc, quidquid in aqua, in piscibus, iu diligere, lerlio i n l u i i t : Pasce oves meas (Joan. XVJI, lerris et in hospitibus possidetis, furnuui unuin, £ ! ) . Undc colligilur quia qui diligil pascit, el qui cambam ttnaiii cutn inolitura et mausum veslrum non diligit non pnscit. Si ergo Dci Filius dc sccrclo cum rivulis interius cl cxlerius proflueulibus cuai Patris egrcssus est ad publicum noslrum, ut uobis lolo dtslticto, villatu qtioque lotatn Ttllclum diclam, aeternae beaiitudihis pascua niiuistret, nulius Dco cum omnibtis pertinentibus, altare de Vinciaco, i>iacens praeponere debet quietem suam utiiilati cum omnibus appendiciis suis, videlicel Lesden, proximorum. Caeterum, in Cbristo cbarissime fili, Liegiscurcb, Scurviler el unuin molcudinum ei scire te voluthus quoniam nobiiis et gloria Bituriunuitt funtum cl ooam cainbam et omnia quae ad censis Ecclesia, pontiflcis solalio dcstituta, persopraediclmii nllnre perlincnt,altare de Vilers Renardt nam luam sibi elegii iu pastorem et archiepisco- el terram qiiam Ires fratres llugo, Wibaldus el pum. Vocat tc Dominus, invilat Chrislus ut de sua Elbertus in entlctn villa tle Ilaisialdi Pralo el quidgratia libi commissa praefatae Ecclesiae filios foveas quid jtiris possidebanl in villa qti.c dicitur Bcrilgias cl salutaribus disciplinis plenius iuformes. Nos ign ei apud Deherceias praedictae ecclesiae conlulerunt, tur quoque praecipuc interest univcrsae Ecciesiae Dci altare de Goeio, aliare de Silviniaco, allare de providere, el bonis sludiis opem et coasilium adhiOlvilcrs, ecclesiam Sanctt Auberli cum altari in bere, eleciionem ad le faciam roborantes, auciori- villa quae Andra dicilur cum l mnnsis et lcrra aratate apostoiica in remissionem peccalorum injungibiii, altare de villa q u a 3 dicitur Sancltis Vcdastus et mus tibi, rogamus ei praecipimus qualenus, oinni qunrta pars aliodii de Albcrliis, allodium quod dedil contradictione et excusattone submota, et tam graRoberius de Bello Manso apud Fontanas; in tum Deo miuisterium et tam gloriosum opus assttHnynoensi pago, ecclcsiam cum allari de Siccis roas, ut, divina cooperante gratia et tuo anni- Avesnis cum L mansis terraque arabili c i silva, tente studio, praefatae Ecclesiae praerogaliva inlealtare quoque de Thiens, altare de Mahcng, allare gre conservetur, et populo salubriler consude Sausoilh, altare de Ivurio cum appendicio Balatur. mocurtn vi>7), altare de Riva, parlicipanle ccclesia (t7) Altare de Ivurio cum appendicio Ramocurth: Oii pcut conclure de la qu'il a existe aupres dTwtiy

iin villnge ou un hameau du nom dc Ramccourl ou Ratnocourt, nsscz considcraUc pour former une

181

EPISTOLJEET

t&i

PRIVILEGIA.

Sanclae Mariae, altare de villa quae Sirada (58) nun- A thios mansos el terram arabilem; apud Roseib us cupatur, eujus sonegia duodecim denariorum esl, Viromandcnsi pago allodium, apud Belvevertb ouod a l l n r e de Barastracumnppendiciis suis (59) llaplenstngtilis annis Ires solidos reddii Cameracensis moc u r t b et Rahiercurlb, allare de Chaum (60) cum neue, terrnm etiam qme in procinclu ecclesia» cst, appcndicio suoProvilla , allare de Gahttnctirlh, ca- ubi orlus el ofilcinae fralrum sunt, quam Burcardus pcllam in Vilriaco (61) cum terra arahili, allare de ejiisdem civilalis episcopus conlulil el confirmaGavera (62), allare de Aesna (65) cum appendiciis vil ctim loto dislriclo libere praedicla ecclesia poss u i s , scilicet Ilottlcuri et Grandi Ponte. Cerae vero, sideai. Chrisma vero el oleum infirmorum ei caleq o a m sacerdoles de majori archidiaconatu afferunt chumenorum, secundtim anliquas c l raiionabiles i o dic Pentecostes, sexta pars prae.lictae ecclcsiae et veslras cotisiieludincs a Cameracensi absque conn u o c et anliquitus conferatur; apud Naviam trcdeiraJidione suscipiatis Ecclcsia. Nulli ergo omnino c i m mansos, apud Scaldeuvrium duos mansos et bominum liceat praefntam Beali Auberli ccclesiam t e r r a m arabilem cum decima ejusdem terrae, aptid perlurbare, aut ejus possessiones auferre, minuere Gueunecurtli allodium, quod Gunhardus tradidit, seu quibuslibet fatigalionibus moleslare, sed omnia apud Ramelias qttinque mansos el dimidium allodii intcgre conserventur, eorum pro quorum sustentaquod ibidem possidetis, apud Chcmentias (64) man- ^ tione el gubernationc concessa sunt usibus omni sos e t allodium, apud Reiglencurlh (65) mansum moJis profutura, salva nimirum dioecesani debil* u n u m et terram arabilem, apud Meevrias tres cam- justilia el reverentia. Si qua igilur in posteruin ecpos, apud Blahercurlh mansos, apud Scheriasduas clesiaslica saecularisve persona, hanc noslrae cousliparscs quatttor mansorum de allodio quod Osto miles lulionis paginam sciens, conira eant temere venirr dedit.allodium de villa Manullo nuncupata et lerram tentaverit, sccundo lertiove comnionila, nisi reature^ et silvam et quidquid ad eamdem villam pertinet, suum congrua satisfactione correxerit, poleslatis apud Locheneias qualoor mansos de franco allodio bonorisque sui digtiitaie careat, reamque se divino et aliud allodium quod dedit DoJa ttxor Engcranni judicio existere de perpelrata iniqtiitnte cognoscat, et Alaisa uxor Roberli, aptid Fontanas Fagala? allo- et a sacratissimo corpore et sangutnc Dei et Domini diurn quod dedit Robertusr de Pulchro Manso, el Redemptoris noslri Jesu Chrisli atiena fiat, aique in quiiiquid ad illud perlinel, apud Attrebatum, in exlremo examine districtae ullioni subjaccat. CtmStraia (66), camba una quam dedil Roberlus sacer- ctis atitem eidem ecclesiae quae sua sttnt servanlibus dos (ilius Thamardi, concedentc et confirmanle sil pax Domini noslri Jesu Christi, quatenns ct Alviso ejusdem civitatis cpisco^o, apud Baiitheiicias bic fruclum bonae acliouis percipianl, ct apud d i annexe de la paroissc dTwuv. Quelle eUait la si- C La curc ful loujours conferee par Tabbd de SainV Auhert. luation precise de Rainecourlf Cesi ce qtte nous ne (65) AUare de Aetna cum appendiciit Houicurth U pouvons determiner; mais on en retronverail peutetre des vesliges dans la piaine qtti s4pare iwuy de Grandi Ponle. Esne, canlon de Clary. Ilancotirt, Villers eo-Cauchie. Carpenlier, I I I , 206, cite une meiue ranton. Grand-Pont irest plus qifun hnmeau enlre Esne el Lesdain. Naviam Naves, ScaldeuMarguerite de Ramecourl inariee au x i v siecle a Jean de Beaumont, qui apparlenail a une famiile vrium Escaudcettvres. Guennecurth, snns doute le riieme quc Galhuncurt, expliqtte ri-dessus, 161. tatricienne de Cambrai. (58) Atlare de villa Slrada. I I y a tant de lieux dn Rameliat, Ramillies, canton de Cambrai-oucsl. (64) ApudChementiat. Cc nom que notis trouvons nom dEstrees que nous ne savons auquelattribuer felu'i-ci : dVilleurs, Peial des cures donl rabbe* de ailleurs Ccril Cbimenijc ou Kimitcia?, designe eyidemment un lieu situd dnus le voisinnge de BoisSatnuAubert avait la collalion, ne presenie aucune trancourt el de Cattenieres, comme rindiquc asses deitomination analogtte a celie-Ia. (59) Allare de Barattra cum appendiciit tuit Haplen- le passage suivanl d'une btilte (VEugene III, sous la datede 4145 : Capellam de Butteronit Curte cum ctrth et Bahiercurth. Baraslre a c^e siguale sous la cata decimam quoque OUardi Corbeili cum dectma charte 15. Lcs deux appendiccs designes ici sonl prajcentorie S. Gaugerici a via Cameracen* Boittellaplincourt, aujounThui Pas-de-Calais, canlon ds ronit Curtit utqne Beten et a Chimneit utqut Cattw. Ucrtincourl, ancienncmenl Artois, decanal de Beaunieret.le n'apercois dans ces parajjcsaucun hameau, mcz, et Royaulcourl, memes conditions topograi phiqties. Haplincourt, ayanl 6i6 crigc' en paroisse, rj> aucune ferme qui rappelle cctle dciioinination, si ce | resta a la collalionde rabbe de Saiui Aubcrt; uiais n*est peul-elrcia lerre dcChanlcmcllc,qui selrouvo h peu pres a dislance Cgale de Cailenieres ei do U cure de Ruyaulcourl apparlenaii au chapilre caBoistrnucourl. . ^ % •. Utedral. (65) Beiglencurth. Railleucourl, canton de Cambraw (60) Chaum eum appendicio tuo ProvUta. Qudant el Moeuvres, canlott de Marcoms% Pronvilleen Arlois, decauat de Bcauiuotz, doni les ouesi. Mctcriat Blahercurth, Blecourt, cantun tle Cnmbrai-jooesi* cureseuienl en eflel a la collation de Pabbe de SaiulSeheriat, peul-elre faut-il lire Deher\a% Denenes Auberl. deja menlionne ci-dessus. Manullo e t J-ochemeos, (61) Cavdlam in Vitriaco. I/abbe de Saint-Aubert uommaita la cbapellc castrale de Viliy.aujourdMiui nontsdouleux. _ , . . chef-lieu de canion du Pas-de-Calais, sur la Scarpe, (66) Atrebatamin Strata. Ce rooi S i r a t o dtsi«ae Tteu cetebre sotts lcs rois Mcrovingiens. Y. GREGOIRE une cirUinc portion de la Ville d ' A r r a s — * o DE TocBs,edition de MM. GuaJel elTaranne, t. I V , rEstrce, sans doute p a n e on'cllc « ^ ^ l f i 52,169 et50t. Dans cettc histoire dcs Fraucs, Vitry pnr Tunede ces grandcs vo.es r o n t a u t c t s est lovjours noinme Victoriacum. sousle nomdc c S n . . ^ (62) AUare de Cavera. Gavrc ou Gavcr, sur roi^ses de cclte v i l l c s appclatt S > a t n \ 4v.au« TEscaul, it 12 kilontelrcs do Gattd, ctait, avaul Leitrce. 1559, du diocese de Carobrui el du decanat d'Alost. %

f

%

%

%

%

a

%

l(mi

INNOCENTII 185 sirictom judicem prjeinia aelern» pacis inveniant. A Amen. Dala Pisis per roanum Emerici diaconi cardinalis et cancellarii, u Kal. Junii, indictione xiv, anno Doininicaj Incarnalionis 1157, ponlillcatus verodomini Innocentii paprc I I auno vu.

II PAPJE

conslel tam auctorlialibus sanclorum canonum, quam etiam generali Ecclesiae consuetudine, capellas quasque suis debere plcbibus subjacere, eisque de decimis el aliis ad jus parocbiale pertine::iibus respondere. Cum manirestum sil eamdcm plebem in massa beati Petri apostoloruro principis sitam esse, et sub ipsius dominio proprietario jure consislere. CCXXXIV. Auditis igitur utriusque partis allcgalionibus, visum Ad Alvitum epitcopum Atrebatentem. nobis esl et fralribus nostris super eadem Iite dei(Anno 1 1 5 6 , Jun. 1.) nitivam ferre senieniiam. Caeterum abbas negotinm cupiens protelare, subterfugiom quaerere, longiores [BALUZ., MitcelL, I I , 1 6 4 . J INNOCENTIUS episcopus, servus servonim Dei, ve- inducias postulavit, promittens se lermino, quetu sibi provideremus, plenius instructum adesse nenerabili fratri ALVISO Alrebateusi episcopo, salutem gotio, et instrumenta quaedam, quae domi reliqueet apostolicaro benediclionem. rat, ailalurum. Nos autem ne forte quidquam prxFraternitaiis tuae scripta debita benignitate su- B cipilare videremur, csque ad oclavas beati Hartini sccpimus atque dilectum filium nostrum Nicolaum inducias ei dedimus, proecipienles qualitcr interitu Cameracensem electum, qui infra sacros ordines erga eamdero ecclesiam, quam beali Petri juris esse est, turo pro Ecclesiae necessitate, tum pro tua el sebaberet, eique poriiones et oblaliones seu deriniiorum qui nos pro ipso rogavcrunl instantius n.as carumdem capellarum bona fide persolverci. cbarilate ex apostolica dispensalione remisirous. Stalulo ilaque lermino, abbas ad nos rediens quemTua iiaque interest u t , juxta coltatam libi a Deo dam velerem lomum protulit, in quo n i i i i l , quod ad prudeniiam, pro scrvilio et utilitale sanctx llomacomroodum suse causae pertinens invenire potuimus. nae Ecclesiae, quemadmodum de te bene confidimus, Qui eliant a nobis saepius requisilus praefatas catanqunm devotus ejus filius efOcaciler elabores. pellas infra ejusdero plebis parochias sitas esst Dala Pisis Kalend. Junii. respondil, adjiciens quod ministri earumdem capellarum cum liiania el oblationibus singulis aonis plebem ipsnm visitare solebant, el tam eadem plebs Privilegium pro abbalia Balneenti. quam capellae ac tolitts Balnensis terriiorii fundns (Anno 1156, Jun. 11.) £ B. Peiri juris existat. Sanctoruro ergo canonunv [AnnaLCamatduL I I I , col. 5 1 1 . ] auctoritate perspecla, et fratrum noslrorum ac pluINNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i rium snpienlium archiepiscoporum, abbaium et leciis filiis JOANNI arcbipresbylero et canonicis Bal- aliorum, qui aderant, communicato consiiio, cum nensibus laro praesentibus quam futuris in per- praefatus abbas super acquisilionem earomdem peiuuin. nullum possil instrumtnlum authenlicum exhibere, Oflicii noslri nos horlatur auctoritas pro Eccle- decimas omnes praedictarum capellarum, quarnm tiarum statti satagere, atque earum qtiieti et militali nomina sunt haec,videlicet Sancti Salvatoris, Sancit auxilante Domino salubriter providcre. Dudum' Nicolai, Sancti Pauli, Sanctae AppoIIinaris, Sancti tiqtiidem, diiecte in Domino (ili Joannes archipre- Marlini, Sancti Paterniani, Sancti H i l a r i , Sanct» sbyter, npud nos saepe numero questus es pro inju- Florae, Sanctae Margaritae, Sancti Andreae, Sancti riis et pressuris, quas Balnensi Ecclesiae tibi cotn- Blasii, Sancti Angeli, ac lolum ejus parochiale in missae irrogari dicebas. Inter cactera vero quae tle eisdem capellis lihi, dilecie in Domino fiti Joannes eisdcro gravaroittibus nobis cxposuisti, adversus es archipresbyter, el pcr le Balneusi Ecclesiae per Tiivienscm abba(em graviter queslus cs, asscrens senlentias resliluimus atque concessimus, ut videqtiod duodccim capcllas cum decimis, oblationibus f j licet eamdero potestatem in eisdem capellis de Inm vivorum quam morluorum, ei reiiquo parocaelero babcas, quns et in aliis praedictae plcbi subchinli jure Ecclcsiae Balnensi violenler auferret. jectis exerces, id esl ponendi seu reinovcndi presbylcros, inlerdicendi eos, sibi ofDcJo resliluendi, Quatnobrein nunlium nostrum ad partes veslras direximus, qui et negolium ipsum diligcnter inqui- et debitas portiones babeudi lam de oblationibus rerel, ei lam te quam praediclum abbatent priniis vivorum quaro morluorum, et si qua alia sunt. que Kalendis Maii ad agendam causam sufllcienlcr anle ad malricem ecclesiam et tuum oflicium pertinent, noslram praescntiaro vocaret. Quo niroirum lermino concessa libi insuper facuilale disponendi et dispenulraque parte nostro conspectui praeseutata, praefa- sandi, secuudum sanctorura canonujn instituta, tus abbas quoddaro scriptum sub nomiue praedeces- orooes decimas, quae de curtis praedictarum capellaruin a parochianis quoctinque tempore colligontur, soris nostri papae Pascbalis in argumenltiro causae vcl de tolo Balncnsi tcrritorio habcntur. Decernimui iuae iu inedium protulil. Quod diligentius intucutes suspectum aique fallatum subtiliter deprebendimus, ergo ut nulli omnino hominum liceat Balncnsetn suner his Ecclesiam infeslare, aut ejus possessiones eo quoJ quaedam rasurac inibi invenire et alia pro auferre, vel ablalas rclinere, rojnuere, seu quibmv aliis mutatis de&ripta noroinibits, cum luce clarius

ccxxxv. f

«85

EPISTOLiE ET PRIYTLEGIA.

S86 libct eam mokstiis fatigare, sed omnia ei cum intc- A ccxxxvi. gritale strventur vestris usibus profulura. ProhibeHenrico patriarcha* Grademi pallii crucitque prtefemus iusuper ut nulli ecclcsiasticae saecularive perrendosutum tribuit, Eccletiaque bona confirmat. some fas sit in pracdictis capellis, qtiae infra BaJnense (AnnoH56, Jun. 12.) territorium siiae snnt, decimas, vel oblationes aut [UCHELLI, lialia tacra, V, 1120.] reliqua, quae ad matricisBafnensis Ecclesiae disposiIMNOCENTIUS episcopus, servus servorum D e i tiones vel proprietates pertineni, absque ejusdem plebis conccssione recipere jrel habere. Si quis venerabili fratri HENRICO patriarchae Gradensi, ejusautem liuic noslrae constiluiioni sciens, obviare que successoribus regulariter substituendis in per» tentareril, secundo tertiove commoiiilus, nisi prae- petuum. Tunc apostoiicae sedi et Romanis pontificibos sumptionem suam congrua satisfactione correserit, bonor inleger conservatur, si universis Ecciesiis potestalis bonorisque sui periculuin palialur, et a sacratissimo corpore et sanguine Domini nostri Jesu coliata dignilas custodiatur. Et quemadmoduin nuili Cbristi alienus fiat, atque in extremo cxamine debemus ultra quam meretur favente gratia impert i n , ita nemini, quod sui juris esl, slimulanie districtae nllioni suhjaceat ambitu, convenit derogare. Quanto ergo majori Cunciis autem eidem Ecclesiae jura sua servanlipnerogativa nosceris sublinialus, tanto propeusius bus s i l pax Dotuini nostri Jesu Christi, quatenus tibi noveris attendendum, ut in corrigendis subdiet hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae pacis inveniant. tis plus possit apud te ratio quam potestas, e£ te boni dulcem, et mali piuni sentiant correctorem. Amen, amen, amen. Ego Innocentius Catholicae Ecciesiae episcopus Personas diligas, vilia persequaris, ne si aliter agere subs. forte volueris, transeat i n crudelitatem correctio, et perdas quod emendari desideras; sicque vuluus Ego Willelmus Praenestinus episcopus subs. Ego Theodcwinus Sanctae Bufinae episcopus subs. debes abscindere, ut non possis ulcerare quod sanum est, ne si plusquam res cxigil ferrum impresseris, Ego Drogo Ostiensis episcopus subs. noceat cui prodesse festinas. Sed sic alterum conEgo Albertus Albonensis episcopus subs. diatur ex altero, quatenus et boni babeant atnando Ego Albcrius Bituricensisarchiepiscopus subs. quod caveant, et mali metuendo quod diligant. Ego Umbertus Bisuntinus archlepiscopus subs. Quapropter, venerabilis frater Henrice patriarcha, Ego Robertus Erfordensis episcopus subs. Ego Milio Servannensis episcopus subs. ^ tuis poslulationibus clementer annuiiuus, el Gradensem Ecclesiam, c u i , auctore Deo, praeesse d i Ego Ugo Gratianopolitanus episcopus subs. Ego Guilielmus Aurasicensis episcopus subs. gnosceris,praesentisscripli patrocinio communimus. Ego Wido Lausannensis episcopus subs. Igitur praedccessorum nostrorum Pelagii,Alexandri Ego Paganus Nolanus episcopus subs. et UrbantH aucloritatem sequeutes, illius praecipue Ego AnseTmus presb. card. subs. constitutionis tenorem servantes.quam praedccessor Ego Litifredus presbyter cardinalis tituli Yestinae nosterLeo IX sanctissimus, et synodali jmlicio, et subs privilegii pagina confirmavit, tibi, tuisque successoEgo Locas presbyt.cardin.tit. Sanctorum Joannis ribus canouice substituendis, et patriarchalem concedimus dignitatem, et magisterium Gradensis etPauIi subs. Ecclesiae gerenduui, in his lantitm finibus coufirEgo Martinus presbyt. cardin. t i l . Sancti Stepbani mamus, qui per supradictos praedccessores eidem subs. noscuntur Ecclcsiae constituti. Cmcem quoque ante Ego YVido indignus sacerdos subs. Ego GG. presbyter cardinaiis liluli Sanctae Priscae tc ferendam esse coitcedimus, nisi cu.n Romap fucris, aut in praesentia et comitatu Romaui pontificis; palsubs. Ego Gtiido presbyter card. titulo Sancti Chryso- r> lium etiam fraternitati luae pleniludinem ponlifical.s officii ex apostoiicae sedis liberalitate largimur, quo goni subs. inlra Ecclesiam tuam ad missarum solemnia celeEgo Gregorius diacon. Sanctorum Sergii et Bacchi branda uti memineris eis diebus, quibus praedecessubs. sorcs, tuos usos fuisse non ambigimus, ut in NatiEgo Guido diacon. cardinalis Sancti Adriani vit. Domini, Epiphania, tribus feslivitalibus S. Maaubs. riac, Coena Domini, Sabbato sancto, Resurrectioue Ego Boetius diacon. cardin. Sanctorum Yiti ct Doraini, Ascensione,Pentecoste, in Natalitio S. JoanModcsti subs. nis Baptistae, et omnium apostolorum, j n feslivitatiEgoGrisogonus diaconus cardinaiisSanctaeMarias bus quoque S. Marci, [protomarlyris Stephani, S. in Porticusubs. Dalum Pisis per manum Aimerici sanctae Roma- Laurenlii, S. Maximi, in solemnitate Omnium Sanctorum, et principalibus Ecclesiae tuae fcstis, nec cae Ecciesiae diaconi card. et cancellarii, 111 Idus Janon in ecclcsiarum, episcoporum, el caeterorum clenuarii, indiclione xiv, ponlificatus domni Innoccolii ricorum consccrationibus, el anniversario consecraII papue aooo v u . ticitis luac die. Slatuimus eitam ut quaxunque bona, 9

B

287 1NN0CENTII quascunqae posscssiones Gradensis Ecclesia inpra> i sentiarum justeet canonicc possidet, aul in futurum justis modis polerit adipisri, lirma libi luisque successoribus et illibala permaneant. Porro ecclesias a religiosis viris eiilem Ecclesiae Gradensi oblatas, per parocbias ejusdein provinciae consiilulas, tibi tuisque successoribus libere confirmamus, ita u l nulli episcopo absque luo assensu liceat in eis coneecratioties celebrare, aut sacerdotibus in eisdem Domino servientibus donec in locis ipsis fuerint, d i viua oflicia probiberc. Dcccruimus ergo ut miili oninino, elc. Si qua igitur in fulurum, clc. Cuuctis autem, etc. Anten, amen, aracn.

II PAPJK

tsa

et in eorutu ccclesiis divina probibeas offlcla celebrari. Data Pisis IX Kal. Aitg. CCXL.

Privilegium pro eccletia B. Mariat dc Keno. (Vtiiio l i o f i , Aug. 27.) [SAVIOLI, Annal. Bolognesi, I , Append., p. 195.]

INNOCENTIUS episcoptis, scrvus servorum D e i , dilectis QHWB GUIDONI priori c l fratribus in ecclesia Beatae Mariae de Beuo regitlarem vitam professis lam pr.escnlibus quam ftiliiris in perpetuum. Quolics illud a nobts pelitur quod ralioni et nonestati noscilur convcnire, animo nos deccl libenli Ego Innocenlius Catholicac Ecclesiae episc. ss. conccdere, c l pcienlitim dcsuleriis congruum imEgo Guillelmus Praenestinus episc. ss. , perliri suflragium. Proinde, dilccti in Domino filii, Ego Gcrardus presb. card. l i t . S. Crticis in Hie- ' vestiis ralionabilibus poslulalionibus clementer rusalem ss, annitimus ei ecclesiatn Beahe Mariae in qtia divino Ego Anseimus presb. card. t i t . S. Laurentii in vacalis servflio npostolicae sedis privilcgio commuLuciua ss. nimus. Stattirnlcs tit ordo cnnonictis, qui secundum Ego Lucas presb. card. lit. SS. Joannis ctPauIiss. beati Atigiistiiii Uegttlnm in vcstra ectiesia noscittir Ego Guido indignus sacerdos ss. instilulus,pcrpctui fitturis lemporibus ibidem invio» Ego Azo presb. card. l i t . S. Anaslasice ss. labilitcr conservetur. Praeterea quascunque possesEgo Grcgorius diaconus card. SS. Sergii et Bacsiones , qtiaccunque bona inpraesentiarum eadem chi ss. ecclesia juste ctcanonice possidet, qtiaecunque etiam Ego Guido card. diac. S. Adriani ss. in futurum concessione ponlificum, largttione reguc Ego llubaldus diac. card. S. Marire in Via Latass. vel principum, oblatione fidelium, seu aliis jostis Ego Gtisogonus diac. card. S.Mariajin Porlicuss. modis praestante Domino polerit adipisci, finna Datum Pisis per manum Almerici S. B. £. diac. vobis vestrisque succcssoribus, et illibnta permacard.et cancellarit, n Id. Junii, i n d i c l x i v , anno Doncant. Porro qitia juxla sacrae Scripturae tcslimominicac lncaruationis 1130, ponlificatus autcm D. ^ nium decima? sunt iribma egentitim animarum, et Innocciilii papae II anno v u . religiosac personae quac de aliorum elcemosynis seu CCXXXVIl beneficentia solcut vivere de rebus suis non dcbent Ecclericc S. Victori$ Mattilientit postettionet con* molestias susliuere; dccernimus ut de laboribus firmat. quos propriis manibus aul sumptibus colilis ve! ( A n n o t l 5 6 , Jun. 18.) ctiam de nttlrimeniis vcslris ntillus a vobis decimas [UAntiquiid de Mar$eille 1, p. JCi.] cxigere vel suscipere audcai. Liceat etiam vobis CCXXXVHL tiericos sive laicos c saeculo fugientes, dummodo (Hcdcsix Guesnemis possessionex, petenle Jncobo arnulli conditioni teneanlur obnoxii, ad conversionem chiepitcopo, confirmat. siiscipcre, el j u x U canonicae inslilutionis regulam (Anno 1156, Ju). 7.) in vestro collcgio relittere. Nullus ergo hominum [RACZINSKI. Cod. diplom. majorit Polonim, 1 ; HASeamdem ecclesiam audeal temere perturbare, aut SRLPAcn, Cod. Pomeran. diplom , 1, 28.] ejus possessiones auferre, aut ablatas retinere, m i . CCXXXIX, nuere, seu quibuslibet molesliis faligare, sed omnia * Ad Gregorium Bergomatem epitcopum. integra conserventur eorum, pro quorum sustcnta(Anno 1150, Jul. 24.) tione concessa sunt,usibus profulura, salva nimiriiot [UGHELLI, llalia Sacra, IV, 455.] dioecesani cpiscopi debita reverentia. Si qua igitur JNNOCENTIUS, e i c . vcnerabili fralri GREGORIO Berin poslerum ccclcsiastica snecularisve personn, hnnc gomensi episcopo, salutem et apostolicam bencdicnostrae cotistilulionis paginnni sciens, contra eant tioncm. lemere venire Icntaverit, seciiudo terliove cotntnoLites el coniroversia» exlenduntur in iiifiuilum, si uiia, si nou reatum suum congrua salisfactione corquod judicalim est, non fucrit effcctui niaticipatiiin. rexeril, poicstalis houorisqtie stii dignitate cnreal, Ideoque pcr apostolica scripta frateriiiiaii tu:e nianrenuique se divino judicio exislcre de perpetrala damus atqne praecipimu?, quatenus sicttt gratiam iniquitatc cognoscat c l a saoralissimo corpore ac B. Petri, el noslraat babere dcsidcras, omni tcpisanguine Dei ac Domini Bedemploris noslri Jesit ditate supposita senlentiam quam de causa S. VinCbristi alicua fint, nlquc in extremo exnmine drceulii et S. Alexandri prolulimus, irrefragabililcr slrictac ullioni stibjaceal. Cunctis atitem eidem looo facias observari. Qttod si canonici S. Vincentii pasua jura scrvanlibus sit pnx Domini noslri Jesti rcre coittcmpserint, vigor jtislitiae non clangueai, Cbristi, qtiatenus ei hic fructum bonae aciiouis inobedicntcs ab ecctcsiarmn ingrcssu submovcas, 9

}

290 EPJSTOLA ET PRIVILEGIA. percipianl., et npuil dislrielum judicem praemia i abbate, vei tuomm quolibel successorum, nullua inibi qualibcl snbreplionis astulia seti violentia aciernae pacis invenianl. Amen, amen, amen. pneponatur, nisi quem fralres communi consensu, Cgo Innoceulius Catholicae Ecclesiac episcoaul fralrum pars consilii sanioris, sccundum Dei ptts ss. limorem el beati Bencdicli regulam elegcrint. De Ego Guiiielmus Praenestinus episcopus ss. laboribus quoque vestris tam infra qoam exira scpta Ego Gerardus.prcsbytcr cardinalis lituli Sanclae roonasterii, quos propriis sumptibus excolitis, deCni*:is in Jerusalem ss. ciroas a vobis nemo cxigere praesumat. InlerdiciEgo Anselmus presbyter cardin/ss. mus etiam ut nullus episcopus qui in BanbiulerEgo Litlifrediis preshyt. card. l i t . Vestinae ss. gensi Ecciesia pro tempore fucril, vel aliquis alii:s Ego Lucas presbyter cardinalis l i t . Sanciorum occasione aliciijus rei, vel advocaiiae idem canobium oaunis f l Pauli ss. ailquibus exactionibtis gravare vel ejus possessiones Ego Guidocard. diac. Sancli Adriani ss. a praedicto episcopo vobis collatas, vel ttndecunque Ego Ilubaldus diacon. card. Sanclac Mariac in Via acquisilas, seu oblatas, alicui in beneficium dare, Lata ss. vel fratrura usibus sublrahere praesamat. QuaecunEgo Grisogonus diac. card. S. Mariaj in Porque pncterea bona idem roonasteriuin concessiono licu, ss. pohlificum, liberalilale regum vel principum, obla-. Datunt Pisis pcr manum Aimcrici sanctac Romame lione fidelium, seu aliis justis modis, praestanie DoEciicsiac diacon. cardinatis et cancellarii, vi Kal. roino, in fulurum poleril adipisci, firma vobis et Seplcmbris, ind clione x m , Iucariiationis Domiillibata permaneant. Nulli ergo omnino hominim nicac anno 1130, pontificalus -domni Innoccnlii I I fas sil idem ccenobium tcmere perturbare, aut ejus papae anno v n . possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, CCXLI. aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia i n PrivUegium pro monasterio Sancti Georgii PrifHn» tegra conserventur, tara vestris qnaro fratrtim vegensis. strorumacpauperum usibusprofutura.Si qua i g t r (Anno M5G, Ocl. 22.) in posterum ecclcsiastica saecularisve persona, ha c [Monumenta Boica, I . XIII, p. 455.] IircocEXTius episcopus , servus scrvorum Dei , nostrae conslitutionis paginam sciens, ronlra eam tetncre venire teniaverit, secundo terliove con:dileclo filio HERBONI abbali monaslerii Sancti Georgii de Privinigen, quod inter Ratisponam et monita, si non satisfactione congrna cmeiidaverit, Banubium silum est, ejnsque successoribus regula- potestatis bonorisque sui dignilale careal, reamqtio se divino judicio existere de pcrpetrata iniquitate riter subslilucndis in perpetuum. cognoscal, et a sacralissimo corpore ac sauguine Officii nostri nos hortatur auctoritas religiosas personas ac loca eorum rcgimiui commissa diligcrc, Dei et Domini Bedemploris noslri Jcsu Christi alque ipsorum quieli ei ulilitati auxiliante Domino aliena liat, atque in evtremo examine districtae u l tioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura salubriter providere. Dignum namque et boncstati servantibus sit pax Domini nostri Jesu C h r i s l i , conveniens esse cognoscilur, ut qui ad ecclesiarum regimen assumpti suraus, eos a pravorum hominum quatenus et hic frucium bonae actionis percipiani, nequitia tueamur, et beati Petri ac sanctae Romanae ei apud disirictum judicenf praeroia aclertiae pacis Ecclesiae patrocinio muniamus. Ideoque, dilecle in inveniant. Amen, amen.amen. 28$

!

j

Domino fili Herbo abbas, tuis jtistis postiitationibus clementer aunuimus, et bcali Georgii monasterium c u i , auctore Deo, praeesse dignosceris, apostolicae sedis privilegio decorauius Staluimuseniin u i qoascunquc possessiones, quaecunque bona idcm monasterium inpraesentiarum jusle el legilime possi-, det, libi luisque successoribus, ei per vos jam dicto coenobio bujus scripti pagina confirmemus. Porro decimam a venerabili fratre noslroOltone Babenbergensi episcopo vobis concessam, quam ab Ilarlvico Ralisponensi episcopo per gratum concambium oblinuisse cognoscitur, vobis pracsenti .scripto firmamus. Ccllam etiam Aspach dictam , quam idem episcopus suis laboribus ac sludio conquisitam divini arooris intuilu eidem loco conlulil, a nulto unquam bominum alienari, vel aliquo roodo auferri sancimus. Decerniinus etiam ul ordo monasticus qui in eodem cocnobio a priscis lemporibus noscitur mstituium, pcrpetuis temporibns ibidem integer cooservetur. Obeunte vero le nunc cjusdem toci

Ego Innoceniius pus ss.

Catliobcae

Ecclesiao episro-

Ego Guilielmus Praeneslinus episcoptis ss. Ego Gregorius diaconus cardinaiis sanctoruti» Sergii et Baccbi ss. Ego Tbeodewinos S. Rufinac episcopus ss. t Ego Guido diaconus card. sancti Adriaui ss. Ego Anselmus presbyler cardinalis ss. Ego Boclius diacon. card. Sauctorum Vili c l Modesti ss. Ego Lalrifredus presbyter card. lituli Veslinae ss. Ego Lucas presbyter cardin. tit. Sanctorum Joaonis ei Pauii ss. Ego Grisogonos diaconuj card. Sanctae Mariai i n Porlicu ss. Data Pisis per manom Aimerici sanctae Romanas Ecclesiae diaconi cardinalis et caneellarii, xi Kal. Novembris, indiclione xiv, Incarnaiiools Domintca»

1

291 UfftOCENTII II PAPM nssm viUam Pbaienbovea, necnon caeteras possessioncs, quas quoodam secondus rex eidem ecclesiac vestne rsstituit, atque cootradidit. Soncimus etiam ut nuili CCXLU. absque fratrum Kcentia, post faclam in eodem loco Ad Henrieum Baiitponentem ephcepum. professiouem, ad aUam ecclesiain liceat transmi(Anno4136, Oct.) grare; probibemus insuper ut nemo aliquem ex [Monumenta Boica, l . X I I I , p. 152.] pravo studio io ecclesia, v d monasterio suo susciINNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri HENRICO Katisponcitsi episcopo, salu- pere, vel susceptum audeat retinere; quod si iidem transfugae secunda vel terUa fralrum snorum detem et apostolicam benedictionem» iEquum et raiionabile cst ut monachi et regu- nuntiatione commoniti ad earodem ecdesiam rodire larcs canonici qui de aliorum eleemosynis et bene- conteropserinl, pralato et fratribus sots i n eos bv ficentia vivere debent, de laboribus quos propriis t e r d i c t i v e l anaUiematis sententiam proleresdl sumplibus ac manibus excolunt, dare decimas non Jiceniiam indulgemus. Decimas sane, quas concessione ponlificum possidetis, aui eiiam in posternm cogantur. Quod profeclo in Pisano concilio, quod nuper Deo propitio celebravimus, a nobis est apo- adipisci potcritis, apostolica vobis aoctorilate Urma* stolica auctoritale Armatum. Eapropter fraternilaU j mns. Porro cbrisma, oleum sanctum, ordinationes iuae per apostolica scripta praccipimus quatenus fra- etiam clericomm, qui ad sacros ordines sunt protres Pruviningenses tam de novalibus, quani de movendi, vel si quae alia sunt ecclesiastica sacraaliis laboribus quos propriis sumplibus ac manibus menta a dioscesano suscipielis episcopo, siquidem excolunt, ueque per le, nequc per Hoboldum mili- catbolicus fuerit, et graliam atque c o r o n i u n i o n e i D apostolicae sedis habuerit, eaque vobis sine pravitaie tem ullatenus inquieies, neque per alios inquietari permitlas; alioquin scire te volumus quoniam cou- et exaclione voltierit exhibere; aiioquin quemcunque malueritiscatholicum adeatis antisiitem, qui nostra temptum sedis apostolicae impunitum nuilatcnus fultus atictoritate, quod postulattir, iudulgeai. Dediinittemus. cernimus ergo u i nulli omnino b o m i n o m liceat CCXLIII. vestram ecclesiam temere perturbare, aut ejus posPrivilegtum pro eccletia Potltngentt. sessiones auferre, vel ablatas retinere, vel q u i b u s (Anno 1156, Ocl. 25.) libet molestiis fatigare; sed omnia intcgra conser[Monumenta Boica t. X , p. 59.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i - venlur, vestris, pro quorum gubernalione ac soslectis fiiiis CHUNONI praeposito, et fratribus in ec- tenUtione concessa sunt, usibus profulura. S i quii clesia Pollingensi regtilarem v i u m professis tam ( ! ergo hujus nostrae consUtutionis paginam sciens, praesentibus quam futuris in perpetuam rci memo- contra eam teroere venire tenUvertt, secundo tcr* tiove coromonitus. si non praesuroptionem suaro riain. ln eminenti apostolicae sedis specula disponenie satisfactione congrua emendaverii, poteslatis bonorisque sui periculum paliatur, et a sacratissimo Domino conslituti, soliicile providere nos couvenit, ut religiosa loca paternis affectibus diligamus et ne corpore et sanguiue Dei et Doroini noslri Jesu Cbristi pravorum bominum agitentur molcsliis, altentam alienus fiat, atque in extremo examine disiricue ullioni subjaceal. Conservantes auiem eidem loco ililigcntiam adhibere curemus. Qtiamobrem dilecli in Domiuo iilii, venerabilis fratris nostri Wailheri quae sua sunt, oranipoteniis Dei et beatoruui *poAugusteusis episcopi precibus inciinati, vestris po- stolorum Petri et Pauli benedictionem et gratiam stulaiionibus clementer annuimus, et ecciesiam consequantur. Amen, amen, amen. Ego Innocentius Caiholicae Ecciesiae episcosancti Salvatoris, sium in villa quae Pollinga dicitur, in qua divinis eslis obsequiis mancipati, apo- pus 8 8 . stolicse sedis privilegio coinmunimus. Sutuentes, ut Ego Guilliclmus Praenesiinus episcopus ss. v i u apostoiica, et ordo canonicus in eamdem ec- j Ego Theodewinus S. Rufinae epicopus ss. clesia divina suffragante clementia inslitutns, perEgo Anselmus presbyter cardin. ss. petuis luturis temporibus ibidem inviolabiliter conEgo lnsiiredus presbyter cardinalis tiluU Ycservetur. Quaecunque praeterea bona, quascunque siiuae ss. possessiones inpraeseittiarum juste et canonice possiEgo Lticas presbyler cardinalis Sanclorum JoaudeUs, aut in futurum concessione pontificura, largi- nis c l Pauli ss. tione regum vel principum, oblatione fidelium, seu Ego Guido indignus sacerdos ss. aliis justis roodis, Deo propitio, poteritis adipisci Ego Gregorius diaconus cardinalis Sanctorum firma vobis in perpetuum el iiiibau serventur; in Sergii ei Bacchi ss. quibus haec propriis nominibus duximus exprimenEgo Guido diaconus cardinalis Sancii Adriada : viilam videlicet iu qua eadem ecclesia aedificau ni ss. est, ubi eUam secundum beati Auguslini Regulam Ego Boeiius diaconus cardjnalis Sanciorum YiUet omnipotenU Dominodivina exhibetisobsequia,villam Modesli ss. Villhaim, villam Ubingen, villam Friheim, villam Dalum Pisis pcr manuro Aimericl sancta? BoRiedeo, viiiam Ascberingcn, villam lluncnwanch, manae Ecclesiat diaooni cardinalis et sanceJIaril, i »1 tfmo 1136, pmUlesujHff r e t o d V ^ ^ Hl tnno vu.

L

t

(

283

EPISTOLJE E T PRIVILEGIA.

Kal. Novembris, Vndictione xv, Incarnationis Domi- A retinere, mtnuere, vel altqttibu* melesttts faligarrv nicae anno 1436; poniificatus vero domni lunocentii sed omnia integra conserventur, vesiris, proqsmrtutt pae I I anno v n . guheroatione et sustenlaUone concessa stmt, usibus profutura. Si qua igitnr ecclesiastica soecttiarisve CCXLIV. persona, bane nostrae constilulienis paginam sciens, Privilegium pro abbatia Schutterana. contra eam lemere venire altenlaverii, secundo ter(Anno 1136,0ct.28.) tiove comtnouiu, si non praesumptionem suam [WtmTTBilf, nova Subsidia diplonu, U VH, p. 92. — saUsfactione cougrua emendaverit/ poteslaiis bonoEx vidimus jadieU Cariae ArgeoUnensis suni risquesui dignitatecareat, eta sacraiissinio eorpore 1391, in tabulario abbaUae Schuileranae.] ac sanguine Dei Bedemptoris nostri Jesu Christi bfwocEifTics episcopus, servus servorum Dei, aliena Oat, atque in exlremo examine dislrictae dileclo fltio CONRADO abbati Schullereiisis mona- ultioni subjaccal. Conservanlcs autem eidem ioco sterii, quod in episcopatu Argeutinensi, in loco qui quae sua sunt, omnipotenlis Dei, et beatoruin apoHoriinaogia dicitur, situm esl, ejusque successo- stolorum Petri et Pauli gratiam consequantur. rtbos regulariter promovendis in pcrpetuum. Amen, amen, amen. A d boc universalis Ecclesiae cura nobis a provi- g Ego Innocentius Catbolicac Ecclesiae episcopus. sore omnium bonorum Deo commissa est, ul reliEgo Theodwinus Sanctae Btifinae episcopus. giosas diligamus pcrsonas ei benrplacentem Deo Ego Guido Tiburtinus episcopus. reiigionem studeamus modis omuibtis propagare; Ego Lucas presbyter cardinalis lituii Sanclorum nec enim gralus Deo aliquando famuhius impendi- Joannis et Pauli. t u r , nisi ex charitatis radice procedens a puritale Ego Grisogonus diaconus cardinalis Sancuc Mariae Religionis fuerit confirmalus, hoc nimirum cbarila- in Porticu. lis intuilu, dilecte in Domino filiConrade abbas, luis Dala Pisis per manum Aimerici, sanctae Romanae postulatioiiibus accommodanles assensum, Schut- Ecclesiae diaconicardinalis et cancellarii, v Kaleml.i* terense monasterium, cui Deo auclore praesides, Novembris, indictione xv, lucamationis Dominicm sub cura beali Petri et nostra proteclioue suscipimu* roillesirao centesimo tricesimo sexto, ponlificatus et praesentis scripti pagina communimus; statuentes vcro domni lonocentii secundi papae anno seu t quascunque possessiones, quaecuuque bona idem ptiroo. monasterium inpraesentiarum canonice possidel, CCXLV. aut i n futurum concessione pontificum, largitione Prhilegium generale pro monatlerio S. Piicatii principom, oblatioue fidelium, seu abis justis modis C Rementi. praestante Domino poterit adipisci, firtna vobis In (Anno 1136, Nov. 10.) perpeluum el iUibata serventor, in quibus baec pro[VAEU, Archivet administ. de Reims, I , 288.] priis nominibus duximus adnotanda, videlicet F r i INNOCENTIUS episcopus, servus servoruro Dei, senheim (67) cum ecclesia, Scopheim (68) cum ecciesia, Rogenswiler (bodie Heiligenzeli), Zunsvilere dilecto fiiio suo JORANNO abhati monasterii Sancli Nicasii, ejusque successoribus cauonice promoven(Zuntwyhr) com ccclesia, Odenheim (Ottenheim).cum ecclesia, Wagenburst (Wanburst), Kippenheim, dis in perpclutim. . . . Quascunque possessiones, quaecunque bona Kirrechcella (Kirtzel) cum ecclesia , Albeswiler possidere cognoscitur, tibi iu's(Aimansweiler), icbenheim; ecclesia Sasbach (Sas- coenobium pach) cum suis pertinentiis, et ea quae ministe- que successoribus, praesentis scripti pagina confirriales vestri possident in Brisangia, Heimbacb, roarous. In quibus haec propriis norainibus dttximiis DirtnunUgen, ecciesia Wopelinesbergeii cum suis adnounda : in Remensi dicecesi aliare deBuxoIo appendtctts, et bis quae ministeriaies veslri in cadem super Maternaro fluviuro, super fluviuro Auxonam de Cclio, —altare de Anteniaco ctim tribua provincia possident. In Alsatia Gersheim (Ger _ allare piUIIHVM |n•••• V • — stbeim), Herbousheim (Herbolsbeim), Sigelesheim capellis de Oggeio, de Altovillari, de Fulzeio; altare (Sigolsbeim), cum suis appcndiciis, et his quae de Branzonis curte cum capelh Sancti Nicolai de Sarpeia curte; altare de llanonia, allare de Burcio; ministeriales vestri in eadem provincia possidenl; mancipia nUiilominus quae noscitnr habere in Sue- altare de Sanclo Leodegario cum ecclesia, eremum v i a , i n Lolharingia, in Altdorff (Altorff). Probibe- Azonis de Ham; dimidiam partem potestatis in mus etiam ut neque alicui de successoribus luis allodio S. Leodegarii, curo banno el justitia, pasenis, Heeal possessiones monasterii alienare, aut in bene- cursu aquae, piscaria cum caeteris redUitibus, dimlficiom dare. Deccrnimus ergo ut nuili oronino horoi- diam quoque parlem molendini cum piscaiuia; num liceat praefaturo monasterium temere pertur- allodium quoddam de domno Trajano, cum servis banre, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas el anciilis ad ipsum pertinenlibus, cum banno et fr>7) Friesenheim sd marggraviuro Badensem specut; situs est in ballivau Mahlbergcusi, iu qtio abbatiae Scbutierana fruitur decirois et jnre patronatus.

(68) Oberuhopfen pertinet ad eumdero marggra* vium in quo decimas percipit cl Jurs .pairouatus .'gaudet abbalia Scbulteratia.

205

1NNOCENTII II PAPJi

296

yustitia, et cursn aqnae, el molentlino cum pisca A non satisfoctione congrua emendavcrit, potestatis tura. Altare deGotis, et mansum Fulcaudi, ei man- bonorisque sui dignitate careal, reamque se divioo suin Robcrli de Corbincio, villam de Singli, cum judicio existere de perpetrala iniquilalc cognoscat, banno et justilia et omni dominatioue quam in ea el a sacralissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Hngo comes Registeiensis lenueral. Dimidiam partem Redemptoris nostri Jesu Cbrisli nliena fiat,alquc in exlrerao examine districtac tillioni subjaccai. Cunmoleudinide Coopello cmn terra ibidcm perlinenle; allodium Httgonis de Cirelio. Tcrrnm quae dicitttr ctis autem eidem loco jura sua servantibus sil pax Domini noslri Jesu Cbristi, quatcnus ct bic iruclum mons Reguli, el onmem terrain et silvam qttae est a bonae actionispercipiant,ei aptid districtum jodiceiu rivulo Canis Spinae quae dccttrril ad vallem Mor e n d i , tisque ad silvam archiepiscopi, versus pracmia aeternac pacis inveuiaiu. Amen. Ego Innoccntius Catbolicae Ecclesiae episcoRemis, ab Hugone quondam Trecensi cotnite monasterio vestro collatam, cum banno, jtistilia cursu pus ss. aquae, et omnibus constietudinibus qitas idem coines Ego Wiletmtis Praenestinus cpiscopus ss. ibidetn tenuerat. Duas partes deciinae de omnibus Ego Tbcodcwinus Sanctae Rufinac episcopus ss. tcrris ad montem Reguli periinenlibus, terras etiam. Ego Guido Tiburtinae episcopus ss. quae Aceles appellanlur; molcndinos Helbcrli de ^ Ego Ansclmus prcsbyter cardinalis ss Halmericurte cum tcrra ad ipsos pcrtincnle; nlloEgo Linfrcdus presbyter cardinalis ss. dium sccus eamdem villam, quadraginta jornaiititn Ego Lucas presbytcr cardin. tituli sanctorum in episcopattt Laudemcnsi apitd Riboldi montem. Joannis el Pauli s s . CnrleTn unam cum domibus ad cam perlinentibus, Ego Grcgorms diacouus cardinalis sanctorom et duobtts viridariis, ct de cultttris eidem caslelto Sergii el Baccbi ss. proximis; terram arabilcm uni carrticcae suulcienEgo Grisogontis diaconus cardinalis SanclaeMariaj tem, et tertiam partem prali castello adjacenlis. In in Porlicu s s . episcopatu Gatbaiatinettsi, altare Sancli Ililarii de Data Pisis per manum Almerici Sanciae Bomana Buxito, cuni capella ibidcm pertinentc, quae esl iu Ecclesiac diaconi cardinalis et cancellarii, vi Itlus bonore sauctae genitricis Mariac e( beati Nicasii; Noverobris, indictionc xv, Incarnaliouis Dotninics altare de villa quae cappa dicilur; altare de villa anno 1136; poutificalus vero doroni Innocenlii Sancii Basoli; aitare de domno Martino. In episco- papae secundi anno vn. patu Lcodiensi, allare de Morelineis; allare de CCXLVL Senzelia , altarc Sanctae Mariae Magdalenae de Cymaco cum appendiciis suis. Clatistrtim quoque et ^ Carlltutiensium Montis-Dei in diceceti Rementi in stitutionem confirmaU suburbium quod circa monasterium est, et ad ipsum pcrline.t, ab omni exactioue libcrum esse decerni(AnnoI!36, Nov. 23.) inus, ut in eis nullus audcat aliquns exaclioncs [MARLOT, Metropolit Remen$is I I , 512.] imponere; sed tam tu quain successores tui, qtii in INNOCEKTIUS episcopus, servus servorum Dei, eodcm loco pro tempore fucrint vci cui ipsi praeceper i n l , et constietudines quas idem coenobium in ipsis dileclis fratribus in monaslerio S. Mariae MonUsbabuisse cognoscitur, Hbcre vobis liceal possidcre, Dei divino famulatui roancipatis, tam pracsentibus qtiam futuris in perpetuuro. videlicet portagiuui, rotagium, thelonngium, modia< Ad hoc universalis Ecclesiac cura nobis a provigium , foragium, cum baitno et justitia sore omnium bonorum Deo commissa est, ul reliProhibemus • • • • • u l nulli unquam monachorum giosns diligamus personas, et beneplacentem Deo posl factam professionem, absque libera religionetn studcamus modis omnibus propagare: abbatis el fralrum licentin, monastcrium vestrtiro nec eitim Deo gratus aliquando famulalus impendirelinqttere, et ad alium locum liceal pertransirc. Si vero, quodabsil, hoc ipsum evcnirc coiiligcril, post .» | chariutis procedens, a puritale sccundam et lertiam fratrum stiorum commonireligionis fuerit' conservatus. Idcoque, dilecli in lionctn, ad propriutn locum [non] redieril, abbali et Domino lilii, vestris justis desideriw cieroenter anfratribus suis eum inierdicendi, vel cxcommunicandi ntiimus, et beatae Dei genitricis monasteriunt, in quo divino vncnlis servitio, apostolicae sedis priviconcedimus factillatem. legio communimus, in primis siquidem sUtuentes ut Nutii ergo hominum liceat idem ccenobium lemers perturbare, aul ejus possessiones aulerre, vet abla- ordo monasticus, qui secunduut normaro et institutionem fratrum Carlhusiensiiim , in eodem loco tas rctiuere, minuere, seu quibuslihcl modis fatigare, noscilurinsiitutus, perpetuis futuris teroperibus ibised inlegra conservcnttir omniaeorum, pro quortun gubernatione et sustenlationc concessa sunt, usibus dem irrcfragabiliter observetur. Sancirous etiam ut nullt omnino liceat ordinem Caribusiensium in omnimodis profuturn, salva nimirttm diocccsani eodcm monaslerio sUbUitum infringere, minuerevel cpiscopi canouica jjslitia et rcverenlin. Si qua igitur ecclesiastica saecularisve persona, hanc pngi- mutare, ei Hberlalem quam Carlhusia,scilicet caput nam nostrae constiltitiouis sciens, contra eam lemere bt:]us ordinis, habet, veslrum coenobium nihilominus obtineat, nec aiicui eam liccat ullatenus vioiare. W vcnirs tenltveril, sccutido tcrtiove commonila, si f

f

D

lu

r

n l s

e x

r a d i c e

» 7

E P I S T O L J R ET PRIVILEGIA

238

atrtem mente et corpere omnipotettli Deo servirc A CCXLVH. l i i ertus valeatis, simili modo oeceniimos vos ab Confirinat imnmnUatee ecciesiee hlarsnensis wrope enmi inqoieradine cujnsUbet rei vel |>laciii quielos Trajectum Uosas ad monasterium B. Bemigh pertinenlis, tn qua canouicorum loco monachi substiac iiberos remanere, nec de bis qtia iu terris , tuuutur. pascuis, silvis aut agrieuliura vobis coHau snnt, (Anno 1136, Mov. 2 3 . ) ullam vos injoriain vel molestiam siistinere. Ter[COCQCELINES, I I , pag. 2 3 2 . ] minos aotem ioci vestri propriis terminis duximus iNKOCEXTits episcopus, servos servorum Dei, d i exprimendos, abeodem scilicet Monte-Dei usqite ad lecio Ulfro OOONI abbati monasferii S. Itemigtl, meutem qtti est j u x t i Selonam, versus orientalem ejusque successorlbus regulariter substkuendis i n plagam, sicat dederunt, ipsam terram Mcoiaiis de perpetttom. Burgo, et WiHehnus; versus occidentem usqoe ad Locorum venerabilium cura nos admonet, de aqttam Bairotke; a meridie usque ad aittiqomu eorum quiete atque utiliute soliicite cogiure. Nec aggerem, qui vadit de poote Btirone [eet Bariorone, dubium qood si scrvorum Dei petilionihus benigne stf e$t 1n bulia Eugemi], usque ad Mosomense caconcurriiiius, nostris opporlutiiiatibus demeutem s t r u n i ; a scptentrione iisque ad fagos in fundo vaUis B Domiuum reperimus. Ideoque, dilecte in Domiiio silvae, quae est coniitis Regitestensis, cujus voluntatc fili Oddo abbas, uiis ralionabilibus postoiaiioiiibus et concessioiie boc donom factum atque firmstum deroenter ammimus, atque libertatem ecdesiae de est. Adjicientes etiam ut nuiia femlna finss vestros Marsna, ad monastorium BeaU Retnigti pertinentis, tuiroeat, nisi fbrte id fiat prepier transitum, qni per abAlexandro quondam Leodiensi episcopo libi conloc» vestra viau>ribus debet esse communis. Decercessam, et ab Hermanuo ejus srcbidiscono et fratriniinus igitur ut nutli omnino homkium liceal praefa^ lius suis laedaum stque firmaum, praesentis scripU tosa csenobiom sentere perturbare, aut efss possespagina rotwramos, et futuristemporibus incotivulsam siones auferre, vel abtatas retinere, miitiiere, seu maitere decerninius, ut videikei lam in praeposiiura aiiqoibos vcxilkmibos fatigare; sed oinnfa mtsgra quam eiiam in cattontis, decentibus clericis, qui cotisenrentur eorum, pro quorum su6tenui)one et prac/aus ocdesiae beuclicia potsiilent, j u x U pnidengubernaiione concessa sunt, USMMIS omnimodis pro*» liam et disposkioneni luani et ioccessorum iuorum, futtira , solva nimirum dicecesani episcopi debha loco eontiit roonacbi siibUiUianlur. j u s t i i t a et reverentia [wt charta EugtnH kabttur: Prappositus vcro, qtii ex parte ttia v d successo* salva sedis apostotiem auctoritate et disecesani epirotn ttienim eidem loco pratluerit, sacerdotem sub scopi canouica reverenlia]. ^ u l i praebenda, qsalent ipse praepowtus, consensit S i qua igiiur in postcrum ecclesiasttca saecuiarisve abbatis et fralrum comobii Sancli Remigii, qui pro persoita, bauc nostrae constitutiouis paginam scicns, lempore fuerit, provideril, constitotom Leodiensi cofitra eam temerc vetiire tentaverit, secundo ter- archidtacono pnctentabil, a qno nimirum sihi cura tioTC commoniu, nisi reatum suum congrua satisfa- commitielur, el ipse sacerdos de omni episcopali et ctione correxeril, potestalis bonorisqtte sui digniute synodaii jure secundnm Leodtensis episcopaius cottcareat, reamqne se divino judicio existere de per- stietudinem respsndehil. p e t r a u iniquitatc cognoscat, a sacratissimo corpore NuUi ergo bominsm liceat earodem concessionem, c i saugtiine Dei ac Domini Jeso Gbrisli alicna fiat, monasterio B. Remigii facUm, tnfringere v d mualque in extremoeiaminediSlrictaciUtioni subjaceat. u r e , attt qualibet occasioue convellere; scd omnia Couclts atticut eidem ioco sua jura scrvanlibus sit tibi tuisque successoribus Integra conservenlur, p j x Domiui tiostri Jesu Qtristi, quatenus et hic qoemadmodnm praesentis scripli sancttone, pnefati iructutu bonae actiouis percipianl, ei apud distriAlexandri qitondam episcopi coocessiohe noscilur ctutn judicetn praemJa aelemac pacis bivcniatil. institulum. Si qua sane .ecdesiastica saecularisve Aiueu. U persona, banc noslraecouslitulionis paginani sciens, Ego Innoceiithis Ecclesiae Cathoiicac episcopus. conlra eam temerc venire lentaverit, secundo terliove comnionila, nisi reaUiin suum congroa satisEgo Guiilennus Praenesiinus episcopus. facUone correxerit, cotcslatls honorisque stti digniEgo Tlteodeviniis Ruftnensis episcopus. taie careai, reamque se drviito jitfilcio existere de Ego Gregorius diaconus cardinalis SS. Sergii et perpeirala iniqiitiale cognoscai, et a ?acralissimo Bacchi. corpore et sanguine Del ac Domtoi Redemptoris EgoGuido diaconus cardinalis Sancii AdrianL Ego Gbrisogonus diacouus cardinalis Sanclae uostri Jesu Cbristi aliena fiat, atqoe i n exuremo esamine districtae uttioni sobjaceat. Mariae in Porlicu. 3 Cunctis autero banc noslram comlrmaiionem Ego Lucas presbytcr cardinalis lituli Sanciomm servanUbus sil pax Dominl nostrl Jesb Christt, qttaJsan. et Pattii. lenus ct bic fruauro bonan acitonig percipianl, et atum Pisis per manum Armeraci S. R. E. diacont eardinaiis et csncellarii, ix Kaleml. Dcccmb., apud dietricttim judicem praemla sncrnae paeis hiveindict. xjv, Incarnat. Domiaicae anno 1136, ponlifi- niant. Amen, amen, amen. E^oimtoccntius Calbolicac Ecdesiae episcopus. eains vero domini Innoeeniii P. R. I I anno vu. PATUOL.

CLXXIX.

10

W INNOCENTII II PAP^E i nonicus, qui sccundu.it bcati Augunhii regulao Ego Lucas presbyter cardinalis l i t . SS. Joannis ibidem noscilur institulus, pcrpctuis futiiris tempeet Pauli. ribus inviolabililer observetur. Pnecipimu* insuper Ego Tbeodewinits S. Bufinae episcopus. nt nuili fralrum vestrorum, posi factam professtanem, Ego Guido diaconus cardinalis S. Adriani. absque libera praeposili el frairum liceitlia ecclesiam Ego Chrysogonus diaconus cardinalis S. Mariae in vestrain relinquere, el ad aliuin locuin liccattransPorticu. volare, ncc aliquis ettm relinere praesumal in pnepo* DatumjPisis per manum Aymerici, sanctaeRomanae siluris quae pcr fraires vestros inslituunlur. Ordo Ecclesiae diaconi cardinalis et canceliarii, ix Kaienvester secundum beaii Atigustini regulam teneatar, das Dccembris, indictione xiv, Incnrnationis Domi- et si quid novi in ordine statuendum fuerit, communJ nicaeanno 1136, pontificalus vero domni Innocentii asseusu praeiatorum vestri annui conventus coucorpapx* I I anno v n . diler staluatur. Praeposituras quoque a vestris fratribus instituuts, a vobis pro confirmaiione ordiois CCXLVIII visitari, et praepositos earuro, per singulos annos Canonicornm ecclesia S. Lanrentii Januensis pos* sessiones et privilegia confirmat. vestram ecclesiam visitare decernimus. Monasleria (Anno 4136, Dec. 7.) II quoque sanctimonialiuro, qui se magisteriq vestrae [UGBEIXI, Italia tacra, IV, 8601. ecclesiae rcgenda subjicittnt ab eodem se absolvi. el IXNOCENTIUS cpiscopus, scrvus servormn Dei, d i - alii subdi postea non praesumant. U l auiem omnileciis filiis Guiooifi praeposito et canonicis matricis potenti Domino scrvire securius valeatis, libertau^in ecclesiae Sancti Laurentii Jatitiensis, tam praesentta recolendae inerooriae Friderico archiepiscopo Colobus quam futuris in perpetuum. niensi ecclesiae vestrae coucessaro, et a venerabili Apostolicae sedht nos monet auctoritas, etc. Stafratre nostro, Brunone, ejss decessore, poslmodum tuimus enim ut qnalescunquc possessiones, etc. In approbatam, ipsius precibus inclinali, omnimodam quibus hacc propriis nominibus adnotanda, etc. Nulii, firmitaiem in perpetuum tenere sancimus. Porro etc. Si qua igitur, etc. Amen (69) quascunque possessioiies, quaecunqite bona, eadeni Ego Innocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus.) ecclesia Steinvell inpraeseniiaruni juste e l legitime Ego Guillebnus Praenestinus egiscopus. possidet, aut in futurum, coucessione pontificum, Ego Tbeodevinus S. Rufinae episc. liberalitaie regum vel principum, obiatione fideltum, Ego Anselmus presb. card. seu aliis justis modis, praesunte Domino, polcrii Ego Lucas presb. card. ^ adipisci, firroa vobis vestrisque successoribus et Ego Guido indignus sacerdos. i illibata consistant. Si qua igittir in futuntm ecclesiastica saccularisve persona, hauc nostrae constituEgo Gregorius diac. SS. Sergii et Bacchi lionis paginam scieus, contra eam lemere venire Ego Guidus diac. canl. S. Adriani. Ego Cbrysogonus diac. card. S. Mariae in Por- lenlaverit, sccundo tcrtiove commonila, si non salisfactione emendaverit, potcstatis hotiorisque stii ticti. Datum Pisis per manum Aymerici S. B. E. diac. diguitaie careat, reamque se divino judicio exi^iere de pcrpclrala iniquitale recoguoscai, et a sacralis card. et canceliarii, vn Idus Deccmbris, ind. xiv, lucarn. Dom. anno 1136, pontificatus vero D. Inno- simo corpore el sanguinc Dci et Redeinptoris nosiri Jesu Christi aliena fiat, atque in extrenio exantitie centii papae 11 anno v u . disirictae uliioni subjaceai. Cunclis aulem eideut CCXLIX. ioco sua jura servantibus sit pax Domini noslri Jcsit Confirmat ordinem canonicorum regularium S . A t i - Christi, quatcnus et hic fructuin houae actionis perqustini, recens introductum in Steinfetdense c«r/iocipiant, el apud dislrictum judicem praemia xtcruae bium Coloniensis dicecesis. pacis inveniant. Amen. (Anno 1136, Dec. 10.) 909

t

J

[COCQUELINES, t . I I , p. 2 3 2 ]

liwocENTius episcopus, servus servorum Dei, dilectis fiiiis EVEEUINO praeposiio et fratribus in ecclesia de Steinvelt canonicam vilam professis, tam pnesentibus quam fuiuris in perpetuum. Piae posluiaiio voluniatis debet effeclu prosequenie eompleri, qualenus devotionis sincerilas laudabiliter enitescal, et ulilitas postulata vires indubitanler assumal. Proinde, dilecii in Domino filii, vestris rationabilibus posluiationibus gralum praebentes assensum, ecclesiam Sleinvell, in qua divinis eslis Jbsequiis mancipali, aposlolicae sedis privilegio communimus in urimis siouidem slatoentes u l ordo ca-

Ego Innocenlius Cathoiicae Ecclesiac episcopus subscripsi. Ego Guillelrous Praenestinus episcopus. Ego Grcgorius diaconus cardiualis SS. Scrgii c t Bacchi. Ego Tbeodewinus Sanctae Bufinae episcopus. Ego Anselrous presbyter cardinalis. Ego Benfredus presbyter cardinalis. Ego Chrysogonus diaconus card. S. Mariae in Porlicu. Ego Lucas prcsbytcr card. tituli SS. Joannis 01 Pauli. Ego Martinus presbyicr card. l i t . S. StcpbanL

(69) Qttte in boc privilegio omHtuntttr suppic ex bulla anni 1133, Mart. 19, supra, sub num. 132.

Vri EPISTOLiC ET PRIVILEGIA. A m m in personam taam, praeetinte tlivina gratla Ego Guido indignus sacerdos. convenisse, pro spc etiam certa te beato Peiro In Ego Gregories presbyier canltttalis lit. S. Priscae. ipsa consecrationis tuae die obedientiam et reverenDala Pisis per manum Aymericf, sanctae Romanae Eecleshc diacoiii card. el cancellarii, IV ldus Decem* liam promisisse, et qula de prasfati regis prosapia prope posito ( 7 1 ) grado originem traxisse digiiosceliris, jiidictione xrv, Incarnatioiiis Domiiiicne anuo r i s ; quod de te factum est gratum habenles, te in 1139, poiitilicalus vero domni liinocenlri pnpac H specialem B . Petri et sanctae Romanae Ecclesiae anno T H . filiura affectione paterna recipimus, et in eadera CCL. bonoris et familiatitalis praerogaiiva qna praedecesAd Stephanum Angtorum regem. — ln regem unanisor tuus egregiae recordalionis llenricus a nobis miter electum et contecratum in tpeciatem B. Petri coronabatur, te propcnsius volumits rclinere. et Bomauee Eccietict filktmrecimt.

501

9

(Anuo 1 1 3 6 . ) [D. BOUOCET, t . XV, p, 3 9 1 . ] f s N O C E N T i v s episcopus, servus servorum Dci, charissimo in Christo filio STEPHAWO, illusrri Anglorum r e g i , sarotem et apostoiicam benedictionem. Rex regum et Doroinns doroinantiuin, m cujus manu sunt omnium potestates et omnia jura regnon m , es incomprebensrbili supernae providenliac dispensatione, quatido vull, mutat tem|K>ra et transl c r t rcgna. Sicut enim attestatur Propbela : Domimatar excettut in regno hominum, et cui votuerit dat illud (Dan. iv, U ) . Quot commoditates, quanta j u cundilalis Iranquillilas, quantumquc justitiae censora in regno Angliae et ducatu Norihmaniiiac, regrnule filio uostro giorioso llcnrico rege, vigucrunt, co bumanis rebos exempio, oculata fide pcrclaruit. Cum ctiam idem esset religiosorum viroruin amalor, pacis ei jostUiae cullor, viduarum et orphaiioruut prsptthisconsolator.et eorum qui impoteutia defcn- C dcre se nou poterant pius defensor, i|»so sublato de iiiedk>, pront accepimos, turbata est religio iu reatio Angllae, et nullutn mandatum pacis seu jtisliiiac in adjutorio regaii vigebat, alque atrocilalcm laiitorum scelerum comitabalur impuniias. Ne ntiiem diulhis grassando in populum Dei debacchaii posscl dira ferocilas, inclinaia est ad preccs religiosorum viro? rum divinae miscratio pielatis; ct tanlis AVgiiiis poienter occurrens quemadmodum vcnerahiiium fratrum nostrorutn archiepiscoporum, episcoporum earumdem regionum, et amatorum sanctae Roinanae Ecclesiac, gloriosi r rancorum regis ct illustris viri oomitis Thcobaidi scripta lestantur, et industriorum vironun nobis itidicavil asscrtio, comniuni voto et unauimi assensu tam procerum quam ctiam populi, D l e iu regem eligeie, et a praesulibus regni consccrari provjdit (70). Nos cngnoscenies vola tantorum viroK

(70) Stepiinnus Boloniensis comcs (inquit Ordericits Vitalis, lib. x i u , p . 902), audita morie jvtincttli sui, protiiiiis iransfrelavil, ct a GuUlclmo Catitunricnsi arcbicpiscopo aliisqne pracsulibus el nrincipibus lerrx susccptos, rcgale fasligiuro nsccndil, et xviu Kai. Jaiiuarii (auni 1135) coroualus rcx quartus dc sjirpe Norlbinaiinorum regnavil. Norihiiianui autciu Thebaldiim fratrein ejus apud Novumhur^tiiii conveiiieiites s i l i pru/ferre volucrtinl, scd in ipso coiivenlii a qiiodam mon.tcho, qui Stephani legatus r r j l , audicrwu quod otntics Atigli Stephanuiu siisccpissctU, cicftie umncs olieihrc, ciiiiique sihi rcgctn pnclicerc v i t l e i i l : mox omues, aiinucnie Tlicbaldo, «ietrcveruul mu doutiao mUitare, proptcr boiiores

ccu. Buiiu in gratiam canonicorum regularium S. Jaanuk iu tuburbio Senoneutt (AniH>1131) [Call. Chritt., X I I , Inslruiu. 339.] lftKOCEaTius episcopus, servus servorum Dei, d!leclo filio UtiMARDO abbati ccclesiae S. Joaimis evatigeiistae quae in Senoneusi suburbio sita est, ejusque successoribus regularilcr substiluendis iu perpctuum. Ollicii uostri horutur oos auctoritas Ecclesinrum sialuta satagere et earum quieti ac uiilitati saltibriler, auxiliaute Domino, providcre. Dignum namque esi ei boneslati conveniens esse cognoscitur, ut qui ad Ecciesiarum regiroen assumpti fuimus, eas et a pravorum hominum nequiiia tuearour, et B . Pelri atque apostolicae sedis palrocinio rounianius. Quamobrero, dilecie in Domino fili Raynarde abbas, petitiones tuas clementer admittimus, et ecclesiaitt S. Joannis, cui Deo auclore praeesse dignosceris, sauclas Romauae Eccleshc privilegio commutiimus, slaluentes ut quaecunqne bona, quascunque possessioues eadcm ecclesia inpraesentlaruiu justc ct canonicc possidcl, aut iu fuiurunt concessione ponUficuro nberalilale rcgtim vel principum, oblalione fidelium, sive atiis justis titodis, amplianle Deo, poterit adipisci, firma lihi luisquc successoribus i n perpetuum ct illfbala servenlur, in quibus baec propriis nominibos adnotanda subjunximus: ccclcsiaro scillcet SancU Slephani de Castro-Raynardi cum suis append ciis, a venerabili fralrc nostro Ileurico Senouensi archiepiscopo de consensu capiluli sui praefatac ecclesiae S. Joannis concessaui, ecclesiaiu quoque S. Salvaloris a capitulo et canouicis Seuonen&ibus, jam dicto fratrc nosiro Heurico archiepiscopo asseiisiim praebentc, vobis cum o m n i b i i 3 pcrtinenUis coroniissam, 9

qnos in utraqttc harones possidebnnt regione. The • baldus igiiur, cuni major nalti essct, indignatiis quol rcgnuiu non habuerit, ad magna negoUa quro in Galliis eunt urgebant festinavil, et Northmanniam diti couctilcari negligenter prnnisit. Rege veronihrioutiints ht Anglia oirupalo, rectore Northmannia caroil, c l c , lom. XII, p. 755. (71) Stcphauus naltis crat cx Adcb», sorore Henrici I Angtiac regis, qni, ttt rcgiiiim Mathildi filbe suae quondam iHiperatrici, ttinc Antlegnvcnsi c o m i tissae, et nepotibus ex ca uaUs aut nascimris asserercl, ei prcxeruniei ipsius Stephani lidcro sacraroeii* Us priilcnt obligaverat.

INNOCENTIl 1 PAPiE

103

soi

et a beatae memoriac praedeces^ore nostro papa I l n -

CCLIY.

norio confirmntam coucedimus raiificamus ci approbamus auctorilate nposlolica, ctc Duuun auno Domini millcsimo ceolcsimo tricesimo sexto. CCLil. Ad canonicos ecclesice S. Frigdiani Luccnsis. (Circa aiiuum 1136.)

Ad Petronillam Fontie Ebratdi abbatissam.

f

[BALUZ., Mi$ceil.

9

IV, 591.]

LNNOCENTIUS cpiscopus, servus servorum Dci d i lectis filiis canonicis S. Fridiani, salutem et aposloiicam bciicdiclioneui. De obilu cliarissimi filii nostri A. prioris vcstri, recolendae menioriae, tanto amplitis condolemus, quanlo in ejus subtractione nobis ac vobis majora cousilia et solatia sunt sublata; vcriimlamen non iiiodicum consolamur, quod et vita ejtis coram Deo et hominibus laudabijis exstitit, vosque ipsius sacris disciptims instrtictos in persona ditecli filii nostri Jer. unanimiter conveitisse, et in pacc atque unitate.... Caftera desunt. CCLIIL Unhersis clericis et laicis per episcepatum Lucensem constitutis Attonem priorem et fratres ecclssiai S. Frigdiani commendat. v

Anno 1 1 5 3 - 1 1 3 7 , Jan. 5 . [BALUZ., ibid. p. 5 8 9 . ] 9

(KNOCENTIUS cpiscopus, servtis servorum Dei, dileclis filiis universis clericis ac laicis pcr Lucanum episcopatum consistcnlibos, snlulem el npostolicaiu benedictionem. B. Fridiani ccclcsia pro religione et vilae ibidem Doroino famulnnlium boncstale, tam apud vicinas quaro aTnid nntiones exteruns, maximsf devotioneet re.vcrentia bonoralur. Per cujiis profecto inslitulioncm, quamplures hominum Spirilus sancti graiia iliustraii, relictis pompis saecularibus, se ad omnipoientis Dei servitiuro transtulerunt, cl suae bonae conversationis exemplo ad recta opcra exercenda informare fidelium populorum nniroos non dcsistunt. iEquuro cst igilur u l sedes ajostolica fratres ipsius Idci pnternis affectionibus diligal, et sui erga eos amoris eflicaciaro patenter ostendnl. Quapropter tiniversitatem vestram exhortamur in Doroino, ut dilectum fliium vestrum Atlonem priorent ac fratres praefatae S. Fridiani Ecclesiae devotissitne honorelis, ct tam in hospitaJilaic quam in aliis eoruro opporlunitalibus hilari benignitate eis solatia pras bcalis. Qui aulem illis hospiialilatem denegat, se non manere in charitate demonstrat. Yeslra igilur interest, dileciissiini in Dotnino fiiii, nostris commonitionibus huinititer obedire, qunlenus ejusdem B. Fridiani et alioruro sancloruro inlercedentibus meritis, pro eorumdem fralrum stisceptione et i m pctisis beneficiis, oralionum, quae in eodem loco Doinino exhibentur, participes fieri, *et post hujus vitae cursum aelernae retributionis roercedcm a rcmuneratore oroniuro bonorum Deo percqiere merca» mini. Data Pisis Nonis Januarii.

(Anuo 1 1 3 3 - 1 1 3 7 , Jas. 5.)

[PAVILLON, Vie de Robert d'Arbri$sel Pr., p. 628.] ISNOCENTIUS episcopus, servus servontm D e l , dilectae in Cbristo Petronillae abbaiissae Fontis Ebraldi, salutem et apostolicam benedictionem. Significatuin est nobis le magnopere requiem quaerere, ei gregis libi coromissi colla velle quiescere; quod profeclo lauto gravius Cerimus, qitanto diebus islis novissimis periculosa tempora inslare noscuntur. Altende ad hoc quod npostolorum principi voce Dominica dicitur: Si diiigis me pasce oves mea» ex quo nimirum colligitur qtiia, si isqui dono stqiernae gratiae gregem Dominicam pasceitdo praeest, clhocipsom facere renuii,pastorem suinmum se minime amare demonstrat; sed B. Uartinus confessor Domini gloriostis, praclaUs Ecclesiae laudabile relmquens exetnpluro, semeUpsunt, si adbuc esset populo necessarius, laborero pro eo subirc luimiliier paralum esse ostendil. Quapropier dilectiouem tuam moneitius, et per obedicnliaui imperan.HS, tit grcgrm tibi comuttssum nuila ralione reituquas, sed polius more soiiio >orores luas tetuporaliier et spiritunliicr sludcas procurare, qtiaientts una cum ipsis praeseulari Brginae virgitiunt mercaris, immorlaiilatis stolani a rcmtincralore 'oiunium bonorum Domino pcrpetuis lnhoribus suscepuira. 9

9

9

Datiim Pisis vi Idus Jauuarii. CCLV.

Ad Uugonem archiepiscopnm Rothomagensem, t « corrigendis vitiis $everum ad mansuetudinem adhortatur promittit. si abbas S. Vandrighiti c vsque ad proximam Pentecosles solemnitatem obedire ei contemp$erit $e senlentiam quam in ittum r « tionabitem promulgaverit , ratam habiturum. » Slolam dono mittit. 9

9

9

(Anno 1133-1137, Jan. 20.)

[Neustria pia p. 1 7 4 . ] INNOCE.NTIUS episcopus, servus servornm Det, venerabili fratri HUGONI, Bothomagensi archiepiscopo, salulem et aposiolicani benediciiotiem. Fervorein luae dilcctionis ac conslaittiain fidei, quae in persona tua haclenus claruerunt, exigenie temporis necessitate, lain apud ecclesiaslicas quaui saeculares personas, ipsis operum fructibus sancta Dei Ecclesia comprobavti. Unde et in specula dorous Domini divina providentia couslilulus, super commissum gregem, more boni pasioris, diligenter invigilas, et te severum in corrigendis vitiis exbibendo, episcopale ofiicium verbis et exemplis adimplere contendis. Age nunc, charissime, el, juxla Aposloli vocem. ob$ecra increpa argue (II Tim. iv), in outnibus lamen cbaritale et mansiietudine, ac sanctorum canonuro forma servata. Nec ullatenus atb.lreris quod ea, quae recte a te slaluia sunt, in irritum devocarc, et qux plantaveris disperdere aut eradicnrc velimtis, quiu poliits en quac sccundum Deum ct jttstitiam feceris, pcrpctua firmitate volumus observari. Qitod si abbas S. Wandrcgisili, usque ad 9

9

9

30B

EPlSTOLiE KT PRIVILEGIA.

m

proximam Pcntecostes solcmntlaicm obodire frater- A episcopo, si quirfem gratiam atque cemmitnionetii nitati tttae contempseril, senteiitiam, quam in ipstnn apostolieae sedis nabneril, et si ea graUs ac sine ratkmabflem promoigabis, •postolica aucioritate, pravitate aliqua voluerit exbibere; alioquin quem rsMm babebimus. Prxterea, frater dilectissime, te maluerilisCalholicuro adealisanttsUlem,qui nimirutn pnrsentibos litteris duximns commoneiidum, qoa- aposlolic* sedis fttltus anctoritate, quod postulatiir tenos personsm tnsm studeas prseparare, ut, ctim indulgeat. Laicos sane seu clericos saecularem vitam nontium nestnim acceperis, B. Petri servitium va- agentes, absqtie ulfius episcopi vel praeposiU contraleas excrcere. Stolam ob insigne dileetionis de collo dictione ad conversionem suscipiendi liccntiam hanestro assomptam, per dilecios Olios nosiros, B. et beatis. Sepulturaro quoque ipsius loci liberam o m G. viros industrios tibique devotos, charitsti l u » nino esse deceroimus, ut viueiicet eorout qui illic transmittimns, ot videliceT ad bonorem Dei et B. sepeJiri desideraverint, devolioni et exiretvue volttnPetri revercntiam nostrique memoriam, ea assidtie tati, nisi forte excommunicaU.sint, nullus obsistat. perfmaris. Advocaius aulem ejusdem loci Luipoldus marcbio t)ata Pisis xm Kalend. Februar maneat, vei ejus haeres, quiconque i n posternm man-hiatn oblinueril.Verumtamen neque illis, neque CCLVI-CCLVII. B auctii prorsss hominum liceat in eodem monasterio Privitegium pro monasterio Sancti Petri Mellicensis, vel in bonia ejus qttidqnam tibi lemere vindicarc, (Anno 1137, iati. 5.) aut ejus possessioncs aoferre, vel ablaias retinere, [HtiEBER, Austria illnslrata, p. 8.] minuere, aut aliquibus vexalionibus fatigare, sed IN.IOCESTIUS episcopus, servus scrvoruni Dci, di- omnia quae inprsessntiarum idem coenebium jusle lecto filio HERCBINFRIDO a b b a l i mouasterii Sancti et legiiime possidet, aot in ftitiirom conccssionc ponPelri de Medelik ejusque succcssoribus rcgulariler lificum, urgilioiie regum vel srincipnm, ohlatione sttbslitqendis in perpetuum. fioVIhim, seu aliis justis modis, auxijiante Deo, Apostolicac sedis cui, disponente Domino, pracsipslerit adipisci, integra et illibala conserventtrr demus, attctoritate compcllimur, ut venerabilia loca, eorum, pro quorum sustcntatioiie et gitberiiaUone prxsertim quae beati Petri juris existunl, atque per concessa snnt, tisibos oroniinodis profulura. Ad u v ssnctas inibi Domino familiaritates diligamus, el dkitmi atttem perceptae htijus a Romana Ecelesia eortim qoieti e t utilitati saluhriier, auxiliante Deo, libertatis, uobis nostrisque succesHoribas aureum providere curcmus. Hujus itaque rationis iutuitu, onuin annht singolis persolveiis. Si qsa igiinr m dilecte in Domino flli Herchinfride abbas, tuis ratio» posterum ecclesiastica saecularisve persona, hanc nabiiibus postulalionibus annuentes, Beati Petri C nostrae constituUonis pagiitatn sciens, conlra eam monasterium, cui divina providentia praesides, quod lemere venire tentaverit; si secundo tertiote comutiquo iUustris vir Luipoidus marcbio a parenUbos raoniu, reatum suom congnia satisfactione noii suis iu Medlick, in parochia Pataviensi constructum, emendaverit, poiestatis bonorisque sui digniiate et sub patronatus sui jure possessum, sanclae Bo- careat, reamqtie se divino judicio existfre de permanaj Ecclesiae obtulil, ejus tuitione perpelua con- pelrata itiiqoHate cognoscat, et a s a c r a t i S M n i o corfavendum ad itistar praedecessoruni nostrorutn reco- pore ac sangoine Dei e; Domini Redemptoris nostri lendae memoriae Pascbalia et Calixtt Bomanorum Jesu Cbristi sliena flst, alqne m eiuremo examine pontiflcum, aposloUcaesedisprivilegio communimus; dislrictae uhiont sobjaceai. Cunetis autem eidem slaineotes ut quascunque possesttooes quaecunque loco jura sua servantibus sit pax Dommi mtslri Jesu praedia sive ecclesias cum decimarum oblatioiilbus Chrisli, qualenus et bic frnctsm bonae aciionis percipisnt, et apud dlstrictum jsdicem praemia praedicti principes Luipoldas, et pater ejus Luipoldus, ac caeteri parentes ejus, seu alii (ideies de jure aelernae pacis Inveniant. Ameit, smen, amen. Dalum Pisis per^ manum Hannerici sauciae Roproprio eidem roenobio contulerunt, sive in posiensm oflerri contigerit, libi luisqoe ssccessoribus p manae Ecclesiae disconi et canceUarii, t u Nonas praesentls scripti paguia roboranms. Obeonte vero te Januarii, indici. xiv, Incarnalionis Dommrcae a n n o 1130, pontificatus domni Innocentii II papae anno v u . nunc ejus ioci abbate, vel luorum quolibet successoram, nollas ibi qoalibet stibreptionis astutia seu CCLVIII. vtoieotia pneponaiur, nisi cniem fratres c o m m o n i c o B s e n s n , v r l fralnun parsconsilii sanioris, sscunditm Agnetem, uxorem quondam Lecpoidi marckionis, et filiot ejus de Leopotdi morte cousolatur. Monachos Del timorcm e t beaUBenedicti Regulam, provioerint Mellicenses commendat. IIac addit: i JuztapetieUgendum. Electns auteoi ad Romanum pontificem tiones vestras charissimum fitium imperatorem Teiiiat consecrandus. Porro circummanentium abbsLetharium, cum ipsum nos uidere contigerit. ut tettram robis jnstitiam conservet tibenter et affttum sobire judicrom non cogamtni, nisi forte Ulorum ctuose togabimus. i qui ad j«s et proprietaiem sedis asostolicae perttnent (AIIIIO 1.57, J.tu. 8.) cum eccleslasticae necessitaUs caosa exegerit. Cbrisma, oleom saactum, consecrationes aitarium ssu r f t s C H E R , Merkw. Schickt. v. Ktosttrntmbrurg U, 132 i S c H R A i i a , Chron. Meltic. 71).] bssfticarnm, oruTnationes monachorum qui ad saeros ordines fucrint protuovendi, a Pauviensi accipietis %

%

307

JNNOCENTII I I PAPifi 388 \ paginam sciens, contra eam temerevenirc tentaveCCLIX. r i t , sccundo lcrtiove commonita , si non satisftMonasterinm S. Trinitatit Sacargiense tuendum ciione cotigrua rcalum suum correxerit potestaUs tuscipit ejusque privilegia confirmat. honorisqiic sui periculum paUaior, et a sacraiissimo (Aimo 1157, Jan. 21.) corpore ct sanguitie Dei ac Domini nostri Jeso [Annal. CamalduL, I I I , 258.} Christi aliena fiat, atque in exlremo etamine diCCLX. striciac subjaccat uitioni. Cunclis aolem eidem loco Prhilegium pro ecvlesia Bonce Spti. >iira sua servanlibtts sil pax Dotnini noslri Jesa (Anno 1137, Jau. 27.) Chrisli, qtialeuus el hic friictum bouac acUouis per[IIOGO, Annal. Prwmonttr. I , 301.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorunt Dei, cipiani, ei apud disti ictum jtidicein praemia aeternaa dilecio Olio ODONI, abbaii melgiis, aimonae ac pecorum, ecclesiae Lobicusi j i lecto filio FULCONI Ambianensi abbati de S. Joanne, decem solidos. Pro dccima pccoruin dc Gays, ec- ejnsque fralribus regulariter subslUtiendis in perclesiae S. Huberlide Marolis, q u i u q u e solidos. Quae petuunn ulique supradicla, scriptis seu chirographis eornm, Pia positiiatio voluntaiis debet effectu proscqueitte per quos eadem possidctis *vobis suut concessa compleri, quatenus et devotionis sinceritas laudaa t q t t e tirmata. Decernimus ergo tit n u i l i o m n i n o biliter enitescat, et utilitas postulata vires indubtbominum Hceatpraefatam ecclesiam Beatae Mariaede lanler assumat. Quamobrem, dilecte in Domino ftli Bona Spe temere perturbare, aut cjus posscssiones Fulco abbas, venerabiiis fratris nostri Milonis Terauferre, vel ablatas retinere, minuere, aut aiiquibus vanensis episcopi, religiosi siquidem, prudenUs atvexaiioitibus faligaie, sed omnia ei, cum iiitegritate que discrcti viri, precibus inclinati, tuis jnstis descrventur, eorum pro quorum guberitatione et sideriis clemenler annuimus, et ecclesiam de S» gustentatione concessa s u o t , usibus profutura , Joanne cui Deo auctore praeesse dignosceris, apo.-salva nimirum dioecesani episcopi car.onica justiUa stolicae sedis privilegio commuuimus, slaliientes ut et reverentia. Si qua igttur in posterum ecclesiaquascunque possessioncs, quaecuuque bona eadem stica saecularisve pcrsonn, banc nostrsc constiluiionis ecelosia iupraescnliarum juste et canouicc possidei. A

560

EPlSTOLiE

ET PBIVILEGIA.

iut iu fulurum concessione pontificum, largitione A regum vel principum, oblattone fideliuin, seit aliis nsiis modis rationabiliter pnestante Domino poterit adipisci, firma tibi luisque successoribus et illibata serventur; in quibus ha?c propria visa sunt exprimenda vocabulis : altare videiicet S. Germani, et ahare S. Firmini de valle, et allare S. Marcelli, cum iola decima ecctcsiae, ad quod videlicet altare S. MarceUi perUnet, villa quae dicitur Marlcmont, et villula quae dicilur Bertincuria. Molendinum quoque quod dcdil vohis vicedominus de Pincheni^f r V tugng). Dccimas etiain animalium et nutrimentorum vestroi uiii quas utique venerabilium fratrum nostrorum prccibus Raiualdi Remensis arcliiepiscopi et Guariui Ambiauensis cpiscopi, vohis canonici S. Maria? Ambianeiisis eccleskc concessenittt. Curiani ^ qttoqtie in valle Guidonis silatii ctitti oratorio ct terra quae pertitient ad Spsam vallem cunt decima. Extra vero ubicunque in territorio de Mairiu terram fratrcs excohierint. Tertiaiu partem dccimae vasa: ecclesiae de Waubercurte quam dcdit Robcrtus elericus. Quae nimirum omnia ad vestram ecclcsiaui spectare noscuutur. Deccrnimus ergo u l nulli honiittitiu liceat praefalam ecclesiam B. Joannis Baptistae temere perturbare, aul ejus ,possessioiics auferre, vel ablatas retinere, ntinuere, aut aliqoibus viftitaiiouibus faligare, sed omnia ei iu iutegritate serventur, eorum, pro quorum guoei natione et sostentatione concessa sunt, usibus profuuira , Salva nimiruni dioecesani episcopi canotiica justiUa Q et reverentia. Si qua igUur in posteruiit ecclesiasUca saecularisve persona, hanc nostraecoiisUluUonis pagiitam sciens, contra eam vettire temere teuiaverit, secttndo tertiove commonita, si nou reatum stinm congrua satisfactione correxerit, poiestatis honorisque sui pcriciilum paliatur, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei ac Domini Redeniptori* no&tri Jesu Cbristi aliena fiat, atque in extremo examine districtae subjaceal ullioni. Cunctis aulem eitlem loco sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quatcnus et bic frticlum bonae actiouis percipiant , et apud districlum judicem promiia acternae pacis inveniant. Amett.

310

Ego Guido diacou. card. SS. Cosmae et Damiani. Ego Guido diacon. card. titulo S. Adriani Data Pisis per manum Arberici, sanctae Romanas Ecclesiae diacon. cardinalis et cancellarii, nt KaL Febr., indiclione x v , lncarnationis Dominicae a n n o 1137; pontificatus vero tlomni Innocentii I I papas anno vu CCLXlt. Privitegium pro monaeterio S. Peiri Seli*curlen$i$. (Anno 1137, Jan. 30.) [IIuco, Annat. ord. Pr*mon$lrat. L I I , p. 360.] INHOCENT^US episcopus, servus servorum Dei, d i lecio filio GALTERO abbaU Sancti Peiri de SeUncuria, ejusque sttccessoribus regulariter subslituendis itt |>erpeiuuiii Piae |M>stuiationes voluntatis efiectu d e b e m i i s prose(|ueiitc complere, ut et devoiionis s i n c e r i u s i n ^ dttbitanter vires sssumat. Quamobrem, liii Galter» abbas Sancti Pelri de Selincuria, tuis jusiis desideriis ciententcr aitiutimus, e t ecclesiam c u i , Deo auctore, praeesse d i g n o s c e r i s , aposmlicse s c d i s t

privilegio coinmunimus, s u u i c n t e s ut q u a s c u u q u o

possessiones, quaecunque bona i n p r a e s e n t i a m D juste ct canonice psssidet, attt in futumm, conces* sione pontificuin, Urgitione regnm vel principwn. obiatione fidcliunt seu aliis jtistis modis rationabiUter, praeslante Domino, poterit adipisci, firma t m t uiisqtie siiccessoribus et i l l i b a u s c n c s t s r . l u q s i bus bacc propriis exprimenda sunl vocabnlis: U r r a sciiicet quae est costra ecclesiam, e t dtue partes decimae d e Selincuria; lertia pars decimae de Warsuvlo, decimae etiam omnioro aniroalium et hortor o m fjnsdem loci quss concessit dominus Fnimoldus prior, el universum capitulutii Sancli Mariint Ambianensis, et tertia pars decimae pauperum ad bospiulitatem ac beneficenUam nos libet tempore construatur, nullaque saecularis babi- exhorUits in Evangelio a i t : Quod uni ex minbnis meis (ecislis, mihi (ecistis; quiqtie ad comprobanUdo pror&os fiai. Nuili ergo bomintim fas sil idem dam lantae hunianiiatis excellenlissimam boniiatem, monasterium lemere perturbare, ant ejus posseseiiam pro calice aquae irigidae se mercedem reddi* sioncs auferre, vel ablaus retinere, minuere, seu Itirum asseruil.; El nos igilur quibus ex injiiiiclo quibiisiibet molestiis fatigare, sed omnia imegra

311

IN.NOCENTIi

Ecclcsia? diacent car dmalis c i caucellarii, m Kalenjas Febrttarii, indiclione xv, Incarnatioitis Dombiieae anno 1137, ponlificatus domni Jnnocenli II papae anno v u .

4

%

9

§

%

%

(72) Harcbio Pallavicinus, de qtio hic lanqoam coenobii singulari benefaciore menlio habelttr, Obetlus fuit, u i in cbarltilario ejusdein ccenobii: Confinia qua3 Obertus Pallavicinus marchio una cum uxore, et filii$ et Conradus Cavatcabovem marchio cum uxore $ua de terri$ $ui juris pro remedio animarum suaium venerabili monasterio 5. Maria dc Colnmba consitio suorum homiitum, et aliornm bonorum rirorum ccnce$$erunt, et suit propriis mnnibus %

%

%

po$uerunt et ponerc fecerunt atque in chartit^ qutts prmfato monasterio (ecerunt* subscripli $ui mnnimhie roboraverunt nn. Incarnalionis Domini notiri Jetn Christi 1156. Hic iile Ohertus csl, cupis famifta ab anliqtio Longobardorunt saeculo, longa seriededucia, ad nosirain tisque aptalem perveuil. Excessit vero Oberlus an. i 147. Nobili inarmoreo tutnulo se|>eliliir propc fores Columbaiii coenobii ahsqtic ulla prorsos inscripi ionc. %

%

EPISTOLiE ET PRIVILEGIA.

313

3!l

A quatenus et bic friicltiro bonae actiouis percipiatu, et aptid disiricliiiu judicein pr.rutia 'aetermc paci* inveuianl. Anien Ameii. Sioi//i loca tcriptum ett in orbem:

oiRcio imminet bis qui longe et bit qui pro|ie sitnt paterea aolticittidirte providere, defolionem veslram debiu oenigaiute cotnpJeclknur, et qiteutadmodiiin poxiiilasUs, bospitalem domum sanclae civitatis iernsalem sub beati Peiri tutela suscipimus, et AnJUVA IIOS, DfiUS, SALUTASIS N O S T E R . persooas sive res ad eam pertinentes aposulicae Et in medio: sedis privilegio commuaimus; statuentes ut quasSAXCTUS P E T R U S , SAXCTUS P A U L U S , llUfOCENTIUS ennqne possessiones, uuaecunque bona idem locus P A P A S E C U N D U S inpraeseniiarum juste et canoniee pbssidet, aut in Signatum: fotorum eoucessioue ponlificttm, UberaUute regum Ego InuoccnUiis Catholicac Ecclesto episcopus. vel princtpum, obiatione fldelkim sen aliis justis Ego Ccrardus preshyler cardinalis liltilo Sanciae modis Deo propitio poterit adisisei, flrma vobis in Cruris iu Uiertisalcm. serpetmim ct illibata permaneant.Si quando vero fucEgo Aitsclintts presbvlcr cardinalis liltilo Sancti rint loea deseru, eidem venerabili domui ab aliquo Laiiiriit i iu Lticinn. pia devotionecoliaU, liceat vobis ibidem villas aedifiEgo Lucas presbytcr tiltilo Saiictorum ioanuis care, eeclesias el coemeteria ad optts omnium ibi roa- R et Panli. nenUnm fabricare. Cstn autem vobis terrae cultae vel Ego frater Bernardtis presbytcr cardinalis titnlo mcnitae justo tilulo conferenlur, facuiialem el Iken- Saucli Chrysogoni. tiam babeatis tbidem oratoriaconstruendi, etcoemeGregorius diaconus cardinalis Sanclorum Sergii teria faciendi ad opus Untum fralrum qtti de vcstra el Bacchi. fberint mensa. Decernimus ergo ul receptores vesiraEgo Drogo Ostiensis episcopus. rum frauritiutam, sive eoUecUruio, salvojiiredomiEgo Grisogouus diaconus canlinalis Sanctae Manorum suoruro, in beaU Petri et nostra protectioue riae in Porlu. wnstsUnt et per Urras m qtiibus fuerinl, pacem Ego Ubaldus cardittaUs S. Mariae iu Via Lata. babeanL Simili roodo sancimns ut quicunque in Ego Theodeumirus S. Bufinae cpiscopus. vestra fuerii fratemitato receplus, si forte ecclesia . Ego Wido diacoous cardinaUs Saitcloruin Cosroa ad quam pertiuet a divinis ofliciis eril prohibila, et Damiani. eumque roori conligerit, eidem sepnltnrs ecclesiaEgo Guido cardinalis Ssncti Adriani. siica denegeiur, nisi nomioatim nualhematis vinEgo VassaUus diacouus cardinuiis SancU EusUcnlo fueril innodatus. Praeterea si qtiis fratmm ve- £ chii. strorum, qui ad recipiendas easdem fraterniutes Data Fisis pcr tnantun Aimerici, saueiae Romauat vel collecUs, a vobis ftterint missi bt qnainlibcl Ecclesiao diaconi cardinaiis et cancellarii, vti Idus eiviutem, castellom vel vicum adveneriat, si forte Febntarii, indictione xv, Incarnatiottis Duuiinicas locos ipse a divinis ouTciis sit interdiclus, pro om- anno miUesimo ceulssimo triccsiiuo seplimo, pooiH» nipolentis Dei reverentia, in eorum advento, seinel Acatus vero domni Innoceniit papae sccundi anno in anno aperianlur ccclesiae, et excltisis excoinntuseptimo. nkatis, divina ibi oGflcia celebrcntur. (juia vero, CCLXV. omnia vestra suslentationibus pauperum et perePrivUegium pro mono$terio Petri Perutitu. grinorum debent cedere, ac pro boc nullatenus ea (Anno 1137, Febr. iO.) aliis usibus convenil applicari, constituimus, ut de [CoCOUELIlfCS, I I , p. 134. laboribus quos vestris sumptibus colilis, dsre deciIHNOCENTIUS episcopus, servus servonuu Dei, d i mas non coganiiui. leclo filio HIESOKYMO abbati mcuasterii Sancli Petri, Nulli ergo bominum fas omnino sil, super bac quod secus Peruiinam civilalcm sitttni esl, ejusque conccsskme nostra vos lemere perturbare, aut pos- soccessoribus reguUriler proutovcndis iu persessiones vestras auferre, vei ablatas retincre, D petuuro. mraoere, ses quibuslibet molesliis fatigare, sed Piae postulatio volunlalis cflcclu dcbel proseomnia integra conserveuitir, vestris et pauperum quente coropleri, quateiius devotionis siucerius> nsibus omniinodis profulura. Si qua igilur in po- laudabiliter enitescal, el ttUiiUs postulala vires iitsterum ecclesiastica saecularisve persona, bujus dubilanter assuiuat. Eapropler, dilccte iu Douiiuo nostrae conslitulionis paginaiu sciens, contra eam fili llieronyme, tuis postslaiiouibus clemciiler auteroere venire lenuverit, secundo lertiove commo* nuimus, atque praedceessoruin noslrorum vestigiis nita, nisi reatum soum, congrua sattsfaciione cor- inhaerenies, monasleriuin beati Pelri, ctii atictotc reserit, potesutis bonorisque sui digniute careat, Deo praesides, apoftolicse scdts privilegio communireamqoe se divioo jodick> existere de perpetrau mus; statueiiies ul quascitnque possessiones, quaeiniquiute eognoscat, el a sacratisswno corpore et cunqtte boua idcin locus itipraesenliarum jusie ct songuine Dei sc Domhv nostri iesu Cbristi alieua legilime possidet, aut in fiiturum concessione ponlii a t , stque in extremo sxauiine districte uitioni ficum, Ltrgiiioiie priucipum, oblalione fidelium, seu subjaceat. Cunctis autem eisdem locie sua jura aliis juslis modis, prjestattle Doroino, poterit adiservanUbus, sit pax Dorokti nostri iesu Cbristi, pisci, tibi luisqtte succcssoribus firma ct illiuata f

t

315

INNOCENTlf II P A P J E

piTntancanl, lam iuecclesiis qtinm in cellis, curtibus» A nere, nec saeculariiim procentm ciuqnara liceat. fodrttm, vel aliud servitium, ab eodem inonasterio plebibus, monaslcriis, fundis atque casalibus: in quibus utique haec propriis nominibtis duxiiiuts aut ejus pertiiientiis extorquere, salvo nimirum exprimenda: plebem sciiicet Sancti Constaniini, jnre ac dominio sancfce Romanae Ecclesiae. Decerninius igilttr ttt nuili omniuo bominum liceat eatnSancti Rufini, Sancti Marlini, et Sancti Joannis; dem Ecclesiam temere perturbare, attt ejus possesplebem Sancti Martyrii, ecclesiam Sancti Beuedicti iu Angellione cum suis pertinenliis, ecclesiam San- siones auferre, vel ablatas injuste, usibus suis viocti Justini cum curte sua, ecclcsiara Sancti Andreae, dicare, vel temerariis vexationibus faligare, sed et Sancli Angeli de Aliano, cum suis pertinenliis, omnia integra conservenlttr eomm, pro qttorutn sustentatione et guberiiatione coneessa sunt, usibus ecclesiam Saiiclac Mariae in Pctiviano, et Sancti Clcmentis; curtem de Casale, curtem de Pelroniano, omnimoilis profutura. Si qtta ergo in fuuinim eceicsiastica saecularisve persona, hanc nostrae constiet boc, quod vobis pertinet dc curte et ecclesia Sancli Donati de Civitclla, necnon et terratn Ugonis tutionis paginam sciens, contra eain lemenrie nepotisBcrnonis de monte Nigro. Aposlolicac quoqtie atisti vcnire lentaverit, secundo tertiove cotumosedis tibi inunimine confirmarnus ecclesias Sancto- niia, si non satisfactione < ongrua emendaverit, porum Apollinaris, Blasii el Montani, cum suis omni- R testaiis honorisqtic sui dignitate careat, reamque se divino judicio exislere de perpeifata iniqniiate bus perlineutits, salvo anntio censu Farfeusis Eccognoscal, ct a sacratissimo corpore ac sangttine clcsiae. ;Qitin etiam conflrmamus inassas trcs itt comilalu Perusino positas, unatn qtiae vocalur Cu- Dei et Domiiti noslri Jesti Christi ReoVmpioris sulo, altcratn Filontio, c l aliam qttse nutictipatiir alicqa fial, ntque in extremo examine dislricuc Casalina, cum ccclesiis, vinets, campis, hortis, tnon- ttltioni subjaceat. Cunctis aulettt eidem loco sua lihus, cullis el inctillis, oinnibusquc suis perliuen- jura scrvatitibits sit pax Domini nostri Jesu Christi, qitaienus et hic fructum bonae actionis percipiaut, t i i s : monaslerium qtioqtte Sancti Angcli iu comitaiit Aslisinate, in loco qui dicitur Liinisano, cuin eeilis ct apttd districinra ju.iieem prueinia aeterme pacis itivetiianl. Aiueii, aroen, aroen. el capellis suis, et cum omnibus sihi pcrtinoiitibns, Ego liiiibcentins Catbolicae Eccicsiae cpiscoptis atque monaslerium Sancti Salvaloris in Cathalc, SS. mra omiiihus sibi perlineiilibus; et nionasicriitni Ego Drogo Ostiensis episcopns SS. Sancli Pelri in Plojano cum universis suis pertiEgo Tlteodewimtts S. Rttfinae episcopus SS. neniiis, ecclesiam Sancti Sylvestri in Mttrcclla, ecEgo Berardus presbyier cardinaiis .littili S. Cruclesiam Sancli Donati, et quidqnid vestri juris esse digooscilttr in Agello, ecclesiam Sanctae Marias iu C cis in Hicrusnlent SS. Ego Anselmus preshyicr cardinalis tituli S. LauPodio cum omnihus perlinenliis, ecclcsiam Sancii rcnlii in Lucina SS. Pattli in Monticello, aiqtte ecclesiam Sancti Petri Ego Martintis presbyler cardinalis tiluli S. Stede Petroniano, cum curte stia. Sane cbrisma, olcuni sancium, consecrationes allarium, sive basrlicanttn, phani SS. Ego Guido indignus sacerdos SS. ordinntiones monachorum, qui ad sacros fuerint Ego Bemardus preshyter cardinalis liiuii S. ordines proroovendi et clericorum ad idem monasterittm pertinentium, a dioecesano accipielis epi- Chrysogoni SS. scopo, si qttidem Catholicus fiteril, et si ea gratis et Ego Gregorius diaconus cardiitalis Sanctorom sine pravitaie voluerit exhibere, alioquin liceat Sergii el Baccbi SS. vobis Catholicum, quem malueritis, adire antisliEgo Yassalus diaconus cardinalis Sancli Euststcm, et ab eo consccralionum sacramenta sttsci- chii SS. pere; qui sanctae Romanae Ecclesiae fultus auctoriDaturo Pisis per manutn Aymerici, sanciae Rotate, quae postulatis indttlgeat. Obeunte vero le, manae Ecciesiae diaconi cardinalis et cancellarit, nunc ejusdem loci abhaie, vcl tuorum qtiolihet p iv Idus Februarii, indiclio;ie xv, lucarnationis Domisuccessorom, nullus ibi qualibet subreplionis astunicae anno 1137, pontificattis vero domni Innocentia, scu violenlia praeponalur, nisi quem frntres tii I I papae anno v u . comrouni consensu, vel fratmm pars consilii saCCLXVI. nioris, secundum Dei limorem, et beaii Bencdicii Butla yro monasterio Eleemotynensu Regulam, elegerint a Romano pontifice conse(Anno 1137, Febr. 18.) crandum. Missas autem ptiblicas in codem mona[Gall. Ctmtt.,V\\\ lustrutn. m.] sterio per episcopum fieri, vel staiiones, aui ordiINNOCENTIUS episcopus, servus servorum D e i , naliones aliquas celebrari, praelcr abbatis ac fra- dilecto in Christo filio OLRICO abbati monastcrii oe irum voluntatem omnimodo prohibcmtts, ne iu Elcemosyna ejusque successoribus regulariter t u servorttm Dei recessibus occasio poputnribtis prae- stilttendis in perpctuum. beatur ulla conventibus. Ncc ulli cpiscopo facultas Officii noslri nos hortatur attctoriias pro Ecclesil, praeter Romani pontificis connivcniiam, idcro siarum statu salagere, ei earitm qtiieli alque u i t cmitobftim, aul ejus cellas, gravare, interdiccre, lilali salubriter atixilianle Domino providerc. O i vcl excommunicare, seu exaclioncs novas impognuin naroquc cl hpucstali conveniciib cssc cogtiuf

317

EPISTOkE E

s c i t n r , nt qtii ad Ecclesinram regimcu stunus assnmpti, eas et a pravorura hominum inciirsihus liieantur, et beati Pelri apostolicae sedis palrociiiio r o i i f o Y e r e curemus. Quamobrem , dilecle in Domino flli Olricc abbas, tuis postulalionibus clcmentcr annnimus, el monasterium de Eleemosyna, cui auctore Deo pracesse dignosceris, praesentisscripii privilcgio cominnnimns, slatuentes ut quascunque possesskmes, qttaectinque bona inprmseniiarum idem locns juste et legitime possidei, aut in fulurum liberalilate principum, conccssione ponlificum,'oblatione fidelinm, seu alfis \justis modis largiente Domino poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus c l imuata permaneanl. Et quoniam monachi et alii rdigiosi viri commoni ?ita vivenies, debent aliorum eieemosynis ac beneficenlio suslentari, simili modo ssncimus, ut de laboribos quos propriis sumpiibus colitis, seu etiam de nuiriineiitis ve»tris, nultus a vobis decimas exigere, nuliusque suscipere nudeai, ut quanto esiis ab ecclesiasticarum rel saecularium sersonarum infestationibus liberi, et ab eorum aclionibasexpediti, lanto propensiiis, divinis famulatibos inlendatis, et vola vestra juxla mouaslieae professionis observanliam omnipotenli Domino bumililer exbibere coretis. Decerninius ergo u l nulli omnlno bominom fas sil vestrum tnonssterium temere perturbare, vel ejus possessiones aulerrc, vel ablatas retiaere, minuere, seu aliquibus molestationibus fatigare, sed omnia iniegra coiiserveutur eorutn, pro quorum susientatione ac gubernatione concessa sunt, usibus oionimodis proftitura. Si qua , igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persoua scienter conlra banc nostrae concessionis paginam teuterario ausu venire tcolaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfaclione congrua emeudaver i l , potestatbi bonorisque sui dignilate careal, reamque se divino jutlicio existsre de perpetrala iniqui • tale cognoscal, et a sacraiissitno corpore ac sanguine Dei ac Domini Jesu Christi aliena fiat, aique in extremo examine dislrictar ultioni suhjaceat. Cunciis autem praefato monasierio jura sua scrvantibtts sit pax Domini nostri Jesu Chisti, quaietiiis et bic froctum bonae acliouis percipiant, et apud disiritfumpidicem praemia aelcrnac pacis inveniant. Ameii, araen, aroett. Ego lnnocentius Calhoiicae Ecclesiae cpiscoptis. Ego Thcodewinus S. Rufiuae cpiscopus. Ego Drogo Oslcnsis episcopus. Ego Albertos Albanensis episcopus. Ego Anselrous presbyter eardinalis lihili Saiicti Laurcntii in Lucina. Ego Lucas presbyter cardiuaiis tituli Sanctoru;ii Joannis et Pauli. Ego Grcgorius diaconus cardinalis lituli Sauclorniti Sergii el Daccbi. Ego Crysogouiis diacotius cardim>lis Sauchu Ma» i;c i u Porticu. (75) Signa chronologtca sfint corrupta.

PRIVILEGIA.

31*

Datttm Pisis pcr mannm Aimertci, sanctae Romana? Eeclcsije diacoui cardiitalis el caiicellarii, xu Kalend. Martii, indicliono xtv, lncaritationis Dorainicae anno i 136, poutificalus vero domni InnocenUi papae I I anno vm (75). Ci:LXVII. Piiviiegium pro Ecclesia Aransicaaa* (Anno 1137, Fchr. 25. ) [6'fl//. Ckrisl., I , liisir*iiiii., 132. IHNOCEXTIUS episcopus, servus servormn Dei, venerahili frairi Guillclroo Araticensi episcopo, cjtisque successoribus canonice proniovenlibus [f. pro* movendis]. In beaii Pclri cathcdra dispotiente Domino constiuiti, fratrcs nostros episcojios deiieinus diligere, cl loca eis couimissa aposjolice sedis tnuniuiine coufovere. Quamobrem, vencrabilis fraier Guilreinie episcope, tuis poslulalionihus impartimur assensum» et ecclesiatn Arausicensein, cui Dco anctore pr:esides, pratseutis scripli pagina cotnmuniviinus; sta* tnentes u l quascuiM|ue posscssiones, quaecnnquo boua eadeiu Ecclcsia iu praesenti anno^ jttstc ct canontce possidei, aul iu rulu/um concessione ponUficum, largtUone rcguiii, vel priucipum, oblaiioue fidcliuro, reu aliis jusiis modis, opcranie Domino, poteril adipisci, firma libi luisquc successorihus in perpetuuin el ilUbata permaueaiit. In qiiibus hxc propriis dttximus expriroenda vocalwlis : ecclesiam scilicel Sancti Florenlii, cttm coemelerio ct villa qux Claustrum nomiualur, iufra ipsutn coemeteriunt cottstUuta, cum palude, condamina quant comitissa Auraicensis, assensu filii sui Raimbaldi, Beaio Florentio coittuUt, cum deciuiis et cactcris posscssionibus suis; ccclcsiam Bcati Eutropii, cum decimis totius tcrtitorii de Cadarossa, et posscssionibns suis; ecclesiam Saucti Petri cum decimis et posscssionibus suis; ecclesias de Monte Draconis, de Sagariis, de JocondaUs, cura decimis et possessionibus suis, de Mornatio, de Serigniano, de Grapontis, de Saocto Juliano, de Derbucio, de Guarda, de Travaillano, de Camareio, de Vellaiga, de Vacqttayrassio, de Albuna, de Durbano,*et Balinis, de Albagnano, de Jonqucriis, cum decimis et posses* sionibus suis et decimis de Sarriano, et de Podie«ricardo, de Sauclo Privalo, de Causianis, de Gausianis et dc Aselano, et ccclesiam |SancU Geucsii, cum appendiciis suis, et caetera omnia quae vencrabilitim fralniro noslronun praedecessorum tiionim cpiscoporttro fraternilas de occupantium manibus cripuil. Ea etiam oronia quae per vos vel per feudales vestros praefata ecclesia possidere videtur, vobis uibilomitius confirmamiit; ad exemplutii quoque praedecessoris nosiri beatae merooriae papae CaUxli aposlolica auctoriute sancimtts, u l in praefata Auraicensi ecclesia perpetuis fuluris letnporibus cpiscopalis sedes absque Tricastini episcopi, vcl cujuslibct allcrius contradicliouc consistai;

Zn

1NN0CENTII 11 PAP/fi

siiniliter iilein locus propriam parocbiam episco- A

520

Ego Beruardus presbyter cardisalis litulo Sancu

palein obtineai, in qua tu, vel successores lui cleri- Chrisologi [{. Chrisogoni]. Ego Theodevitus Sanctae Rsftnsc episcopus. ricos ordinaiidi, ecclesias et oratoria consecrandi, Ego Drogo Ostensis episcopiis. ii alia quse ad episcopale officium pcrtinent miniEgo Albertus Albanciisis episcopus. tirandi facullateo» liberam liabeatis. Terminos sane Ego Gregorius diaconos cardinalis titulo SanArausicensis parochiae, quos ex praeceplo ejusctorum Sergi: et Baccui. dcin praedecessoris nostri, in prscseittia Attonis Ego Guiguo diacouus cardinalis S. Adriani. quondam Arelatensis archiepiscopi, et suffragaEgo Ulbordos cardinalis S. M. in Via Lata. neorum ejus, per asserliones testiuin et instrumenta Ego Cbrysogonus cardmalis diacontis S. Maria? chartarum a prsedecessore tuo bonae recordationis in Porlicu. Berengario episcopo constat esse probatos, et l t o Ego Ivo diaconus cardinalis Sanclse Marfcc. mae assistenle Pontio Tricaslino episcopo per ettmDatum Pisis per mannm Ayuierici, sanciae Rodem Bomanuni pontiflcem, indagatis utriuque diligenler rationibus, in prsesaitia episcoporum et car- manae Ecclesiae diaconi cardinaUs c l canceilarii, quinlo Ktlendas Martii, indiclione dccima qninia. dinalium coilaudalis, prsedietae Arausicensi ecclcsise quiete et sine aliqua iiifcstaiione habendos,. pos- Incarnal. Dominicae anno millesimo centcsimo i r i ccsimo seplimo, pontificattts vero domini Innocensidendosque firmainus; videiicei a ponte Aholeiia, lii papae attiio oclavo. per stratam regalem, quae vadil inter duos montcs CCLXVIII. usque ad Diganuin, et a pnedicto poule sicut asAd Petronrtt&m FontU Ebratdi abbath$am. cendit aqua de Lez vcrsus meridiem, et usque ad ( A n n o i I 5 7 , Febr. 38.) flnes Vasensis episcopattis. Porrodchilam portionetti [ PAVILLON, VK de Robtrl o?Arbri$$el, p. 6 t 7 . decimarsm et cunclarum oblationum, quae pro vivis INKOCBIITIUS episcoptis, servos servonim fiei, et pro defunctis, ecdesits offeruntur, sanctoriim canonum instituta distinguantur; ideoqne venera- dilectac in Christo Pelronillae ejusquc sororibns, lam praescmibus quam futuris in perpeiuum. bilis frater episcope, qtiartampartem decimarum ad te pertinenlium, libi ab aliquo usnrpari probibemus. Quod rationi convenit et bonesiati convenire coSimili modo siatuimtts, ne aliquis deiensioites gnoscitur, animo nos decet libcnti concedere, et ecclesiae non ad se pertinentes, suis usibus indebite petentiuin desitleriis cottgroum intpertiri snffragium. vindicare praesumat. Eapropter, dilcctae iu ChristofiUae,veslris justis p« sNulli ergo bominum fas sit, praefatam Arausicen- ^ tttlaiionibus clemenler annuimus et monaslerium scni Ecclesiam temere perturbare, aut cjus possesB. Marix Fontis Ebraldi in qno divinis estis obsesiones auferre, vel ablalas retiuerc, minucre, ses qttiis mancipatae, cum omnibus ad ipsimm pertinenticujuslibet molcstiis faligare; sed omnia rntegra bus, sub apostolicae sedis proteclione sitscepitim conserventur eorum, pro quorum stistentatione prnesciitis scripti pagina commoiiimus, statitentes ut et gubernalioiic concessa sunt, nsibus omtiimodis quaecunque bona, quascunqtie posscssiones pr.rdiprofulina. Si qttis igitur iu fulurum, banc noslrae cliun monasterium inpraeseniiarum jtiste et legitime conslitutionis paginsm sciens, cottira eam lemcre possidet, vel in futurum concessione pontiflcniu, venire lentaverit, secundo tertiove commonitus, liberalitaie regitm vcl principum, oWationc fidelittm nisi congrue satisfecerii, potestaiis honorisque sui ralionabililer poteril adipisci, tatn libi quam his qttas dignitate careat, reumqtie se divino judicio de tibi in eodetn regimine regulariler successeriiit. perpelrata iniquitate cognoscat existcre, et a sacra(irma et illibata permaneant. In quibus b±c propriis lissitno corporeet sangiiine Domini nostri Jesu nominibus cxprimenda subjunximus : videlicct eccleChri.sli alicnus fiat, atque in extrctno] cxaminc distrt- siam S. Qnintinide Fonianiscum omnibusredditihtts. rtne ultioni subjaceal. Ctmctis auteiii eidem loco possessionibus ac suis pcrtinentiis; Altam Brueriam quae sua stinl servantibus sit pax Domini nostri D cum suis pcrlinenliis, vineis, alque aliis bonis ab Jesu Christi, quatcnus cl hioslolicam benedictionem. Veniens ad nos fidelis noster E. Burensis abbas ss a tua fratemilate multa gravamina pertulisse asseruit, lum pro sua dejectione, tum pro sentenlia anarfaemalis super enm posila. Praeterea gloriosos filius nosler L. imperator Burensem abbaiiam dicit esso regalem, atqtie id a curia sna esse lecognitum, et sentenlia principum judicaium atqne imperiali prtvilegio confirmatum. Ideoque fralerniuti tnae mandamus atqtte praei i pimus quatenus per U vel per submissant personam nullatn praefato abbatl vel ejtts fralribns de caHero injuriam vel molestiam inferas, sed potius eos in pace vivere et Deo servire permitias. Quod enim in ettria imperiali causa coguita sciiientia principum judicatitm esse cognoscitur, nolttmiis imniiiUri, sed rattim haberi, de fundo vidclicet in qtto idem coenobium silttm esi. 9

f

y

Data Bari n i Id Julii [leg. Junii]. CCLXXVII. Ad ccenobitas Benedictoburanos, quibus prarci\ it ut Engelscalcho abbati a vinculo excommunicntionis absoluto tanquam prcelaio el magistro suo reterentiam et obedientiam deferant. (Anno!137, Jun. 15.) [PEZ, ibid. p. 631.J INNOCENTIUS cpiscopus, servus servorum Dci, «)i!tclis fitiis Burensis monasterii monacbis, salutciti ct aposlolicam hcnedictioneni. Sicut Scriplura sacra teslalur, libat Domino prospent qui ab afflh tis pellil adversa, quia crgo filius noster E. abbas vester ad nos venicns, a Iratre ncstro W. Auguslensi episcopo, tuiii pro suadejectione, tum pro scnlentia atialheinaiis posiia super eum, multa gravamina se pertulisse asscruit, ejtis oppressionibus palerna affectione compassi sumtis. Accedit ad hoc quod gloriosus filius noster Lotharius impei alor Burensem abbatiam dicit csse regalcin, alque id in sua curia csse recoguilum, et scnientia priucipum jtidicatum, ct impcriali privilcgio asscrit confiriiiatuin. Idcoque nos, quorum prxcipuc ittlcrest vencrabilium locorum quicli allcntius provi Jcrc fratri nostro t

f

t

%

3*7

INNOCENTII II PAPiF* 328 W. Angustensi cpiscopo niandando praecipimus A sacerdotem in eodero vestro coenobio sibi ditionem vel auctoritatem aiiquam nsurpare, excepta trontaquateiius praefato abbali vestro in bonis aut etlam in xal aposlolica nostra sede. Sed neque episeopo i n personis niillatn de caMero injuriam vei molcstiam iuferal, sed potius, tam v o s quam ipsuin in pacc v i - cujus dioeeesi i d e m monasterium sitirm est, nisi ab abbaleipsittstoci fuerit invilatus, tnissarutn solemnia v e r e et Deo servirc pemiittat. Quod cnim in curia i b i d e m liceat c e l e b r a r e . Porro donaiiones, ohlattoimperiali causa cogtiita setrteitlia principum est rancs decimasque litlcliom, absqne alicttjiis personas lionahiliter jttdicatum, de fundo videlicet iu quo idem liionastcrium situm cst, noloimts imniutari, sed ra- contradiclione eidem monasterio perpetuo firmas et inconvulsas fore dccernimtts» iuterdicimiis insuper tutn babcri. nefemino unquamiHucintrare praestunat, nec aliquU Nee vos latc.itqnoniam pracfatum abbatero vestrum a vinculo s i i p r a d i c t a 3 excomtnunicationis absolviinus, ibidem v e l iti caeteris ejus locis aliquamio placitum habeal, nec ad alhfuod servttium ipsitts toei servos ct, ut ei tanquam praelato ac mngistro obcdientiain colonosve constringat, nisi is cui abbas ad uulitaletu et revercntiam deferalis, mamlaudo praecipimus. ejusdem venerabilisdomus id conseiiserit faciondum. Datuin Bari xvn Kal. Julii. Obeuuie vero le nunc ipsios loci abbate, vcl toorain CCLXXVTll. qoolibet successoruin, nullus ibi qttalibet subreptioHona$UrU Saivatoris et S. Bonifacii Fuidetteis posnis aslutia seu vioieatia praepoaatur, nisi quem frasetsiones et privitegia rogatu Chunrudi abbalis con* tres coaununi coiiseasu, aut fratrtua pars cousMii prmui. sanioris secundttm Dei limorem et beaii Beuedicti (AnnoII37, Jun. 21.) Regularo providerinl eligenduin. fileetus aulem noa JDRONKE, Cod. diptorn. Fnld., 387.] nisi a Roroano ponttfiee benedicatur. Cousuuiiutus INNOCKNTIUS cpiscopus, scrvus scrvorum Dei, dilecto filio CuuNRADo abbati uionaslerii Salvatoris Do- saue ut congrais temporibtts ecclesiasiicae aostrae soHiciludini snggeratur, quaiiter ordo monaslicus niiiii nostri J e s u Ciirislri et Sancti Bonifa i i , quod inter fratres regitutui tuo, dilecte in Domiuo fili sittim est juxta ripain Flumiitis q u o d Fulda vocalur, albas Chunradc, commissos regtibrl habitu dirigauir, ejtisqtic successoribus regulariter substituciidis in concordiaque convenienti inlor eos eceiosiastico pcrpeltium. Cum oimiibiis EccJesiis ct ecclosiaslicis personis stitdio conservetur, ne forte (qnod absit!) sui» obteutu htijits privilegii anituus gressusque recliiudinis vedebitores cx injuncto nobis a Dco aposlolaius oiBcio strae a norma justiliae in aliqno reflccuttir. Conceac beiievoleutia existamus, illis taineu propeusiori dinttis libi prcclerea, fili cbarissiroe; verbum Dei cbaritatis studio nos convenil immiiterequas dejure auctoritate nostra apostoiica praedicare, et tit lata ac proprielate npostolicx sedis speciali praerogaliva Ut quaui successores lui auie alios abbates Galliae constal existcre. Nec dubium quod si fralruro nostroseu Gcrmaniac primatutn oblitiealis, in ouini loce rum pctitioiiibus cleroenter aunuitnus, nostris procul atque cotiveitltt ubi praesentes fueriiis. Ad exe«udubio desideriis propitium Dominuin reperitnus. plum quoque praedeccssormn noslrontm u * t i i n i l a l Quam ob rem, dileclein Domiuo fili Cbunradeabbas, nuHicac ac saiidalioruro in roissaruttt solemtiiis ex tnis |K)slulationibtis debita benignilate impertimur apestolicae sedis benigniiate tibi coucedimus. Ei u t assenstim, et monasteriuro Dotnini ac Salvatoris itta devotio e r g a beaiutu Petrum ac nos ipsos amplius noslri J e s u Cbristi atque Bonifacii, cui Deo auclore attgeaiur, ad niajoris famiiiaritalis evidentiam, qtia praesides, aposlolicne sedis privilegio commiinirotis, te s u b apostolicm sedis grcmio volumus confovere, in piimis siquidem slaiuentes ut qtiascunque posseslibi luisque successoribus utendi mitra et auniilo t r i siones, qtiaccunqtie bona idem vencrabilis iocus bodie buimusfacullatein. Quod siabbas praefati monasterii jtisle aclegitimepossidet, aut in fiititritm concessione aliquo crimine fuerit forle pulsklus, Boiuanac u u potilificum, largitione regum vel principum, oblatummodo sedis judicium exsequatur. Illud autein tione fidclium, scu aliis justis modis Deo propitio buic noslrae sanclioni generaiiter addcndunt esse poierit adipisci, firma tibi tuisque siiceessoribus el rj prospeximtts, ut quidqtiid auctoritalo praedecessoillibala perinatieaut. In quibus lisec propriis duximtts rum tiostrorttm, reguin, vel impciatorum, eideru exprimenda vocabulis : Monasterium sciiicet Sancti Fuldensi coenobio constal fuissc conccssuin, eideut AndreaB apostoli, q t i o d vocntur Exajulum, sitiiro loco pcrpettiis lemporibus pracsentis privilegii m a Romae juxta ecclesiam Sanclae Dei genitricis scmneat auctoritale subnixuut. Nulli ergo omniuo honiiperque Virginis Mariae, qttac dicitur ad Praesepc, a num liceat pracfatttm cmnobiuin temerc perturbare, praedecessore nostro bcaue recordalionispapa Leonc, aul ejus possessiones a u f e r r e , vel ablatas retinerc* intuilu dileclionis praedecessori tuo llecberlo reliniiimere, aut aiiquibus vexationilius faiigare. Sed gioso abbati collatum, cum omnibiis catniuaiis, oiuiiia inlegra conserventor, eorum pro qaorum g n mansionibtis, cellis vinariis, el coquinn, ctiin vineis, bcrnatione et gostentatione conccssa sunt, usibus borlis, divcrsisqtie pomoruin gcueribus, curo curle, omuimodis profntura. Si qo» igitur in fuiuruiu pttteo, c l inlroilu pcr poriam inajorem a vin publica, errlesiastfca sacnlarisve persona, banc tjsstrm c o u el geheraiiler cuni omnrbus laro inira q t i n m cxlra siilutionts paginaro scieits, contraeam lentere veatre ttrbeni j t i M e acrecle a d idein monastcriiim pcrliuententaverK, sectindo tertiove commooiu, si aon sattstibtts. Prohibemus ctiam omnero cttjuslibct Ecclesiae

3«D

EPISTOLiE ET PRIVTLEGIA.

faciione congrua emendaverit, polesutis honorisque A ila fecil prosperuro itor noslrum, nlab urbe Roma sui dignitate careal, reamque se divino jtidicio exi- usque Barrum. vix atiqua civitas caslrumve remansiere de perpeirata iniquitale cognoscal, et a sacra- serit quod beato Peiro ei nobis subjectum et obetissimo corpore ac sanguine Domini Dei Redcmptoris diens non exislat. Qua i n re gautlemus divinae manoslri icsu Christi aliena fiat, aiqne in exlremo nus anliqua coruscare miracnla, dum sancta Ecclcsia examine districtae ultioui subjaceat. Conctis aulein quanlo amplius stib ntaiieo tribulationis tundi conetdem ccenobio sua jtira servantibus sit pax Domini spkilur, tanto aliius sublevaiur [al. sublimatur], et nostri iesu Christi, quatenus el hic fructum bonae more aromaturo. quo magis verberibus leritur eo actionis percipianl, et apud districlum judicem pra> latius odoramenta suavitatis effundit. Et quidem mia setemae pacis inveniant. Ameii, amcn, amen. opiabile nobis e r a t s i , qitemadmodum nobis per (S. p.) Ego tnnoceutius Cathoiicae Ecclesiae epililleras indicasti, personae luae possemtis babere scopus. (B. V.) praeseoliam, ut vel sic Iabores nostri diurni atque Ego Guido diaconuS caraTnaiis Sancti Adriani. noclumi valerent Dco propitio miligari. Sed quoDatum Bari per manum Lucx presbyleri caroTnalis, niam aestivi fervores et aeris inlemperies, necnou agenlis vicem#domini Almerici, sanclae Komanae Ecfragililas compiexionis luae id minime paliuutur, clesiae diacont cardtnalis et cancellarii, xi Kal. Julii, cbaritaiem tuam horiamttr in Domino quatenus, bis indiclione xv, Jncarnationis Dominicae anno 4137, omissis, una cum sacro Cluniac. coliegio, orationibus pontificalus autetn domini Innocentii papae II anno consuclis insistas, ut benignitatein quam Condilor VIII. noslcr voluit nobis bactenus exhibere, felici conCCLXXIX. soinmalione perficial: et diutinis lahoribus sponsae De reverentta debita eanonicis Sancti Sepulcri. tuae, atque Christiani populi, subjugo illius lyrannl (Anno 1137. Jttl. 18.) Siculi roacerati, vestris el aliorum religiosorum pre[ D E RonfeRE, Cartulaire du Saint-Siputcre, p. 5.] cibus incKnatus, jam nunc optatum fioem imponat. IrcnocENTius episcopus, servus servornm Dei, ve- Quod profecto, sicut de ipsius pielate confidimus, nerabiiibus fratrrbus F[ULCHERO,] Tyrensi arcbiepi- velociter consuroroabitur. De caetero praefatum coitscopo, Jo[x!fifi] Acconeusi, B[ERNARDO] Sidonitusi, ventum per le in Dbroino salutantes, nos et fratres BfALLCNto^Berttbeitsi [episcopis], Tyrensis Ecclesise nostros tuis, el eorum orationibus coramendasnflVaganeis, salutem et aposioltcam bcnedictiomus. IK.MII.

Data in lerritorio Poientiensi xm KaL Augusti Tunc in Ecclesia Domini jnxla illud sacri eloquii ^ CCLXXXI. est charilas ordinata, ctini sttbjecti praelatis obedienButla pro Atdone primo abbute Castetlionis. thmt et reverenliam deferunl, et praelati non ut do(Anno 1137, Scpt. 2 0 . ) minanics in clero, sed pottos se mansueios ac bene[Gall. Ckrist., IV, Inslrum., p. 170.) volos exbibenl. Si enim in rcbus s&ctilaribus sutim INNOCENTIUS, servus servorum Dei, dilecio filio cnique jns el proprius ordo servaiidus est, multo ALDOIU abbati S. Ilariae de Castcilione ejusque sucutngis in ccclesiaslicis dispositionibus nulla debet cessoribus,elc. imluvi confusio. Htijus rei gratia, fraterniutem veQuod per aspirantem gratiam, dilecte in Doroino strant exbortamur in Domino et apostolica auclorifili Aido abbas, in B. Dei Genitricis ecciesia constitate mandando praecipimus quatenus venerabili tuios, nobis exsut acceplum, unde eliam chariUfrairi noslro Willelmo, Jerosolymilano palriarchae, tem tuam duximus commonendam, ut more boni debilam reverenliam exhibealis, ipsumque, prout agricolae comroissaro libi vineam summi pairbv lantum virum decet, pariler bonorare cureiis; qui faroilias diligenter excolere, eamque pro viribus me* entm aiiis se novit praepositom esse, non indigne liorare contendas: quia vero exhorlatione confraferre debet sibi aiium esse praelalum. Irttm noslrorum Guilenci quondam Lingonensis Datum in terriiorio Potentiensi, xv Kalendas r> episcopi et Bernardi Claraevallensis abbalis esi in B . Augusti. Mariae ecclesia institutum, ut obcuntihus saecularibtis CCLXXX. ejusdem loci canonicis, nonnisi regulares substi» Ad Petrum abbatem Cluniacensem. luanlur, idipsum nihilominus gralum habemus, sla(Anno 1137. Jul. 2 0 . ) tuentes ut decedentibus saecularibus canonicis. qul [Biblioth. Ctuniac, p. 765.] inpraesentiarum apud vos esse noscuntur, nullus eis tirseccif TIUS episcopus, servus servorum Dei, dileclo nisi regularem v i u m professus canonicus subrogetur. fihoPETRo abbati Ciuniacensium, saluiein et aposto- Sancirous etiam ut quascunque possessiones idem Itcam benedictionem. locus bodie canonice possidet, aut inposterum conSoper sollicitudine atque diligentia quaro erga cessionepontificum, largitione regom et principum nos et beati Petrt negotia te exbibere cognovimus, poterit adipisci. firma tibi tuisque successoribus omnipoienti Deo et tuae devotioni gralias agirotts. permaneant. Nuili ergo, etc. Benedictus igitnr Doroinus Deos Israel, qni visilavit Ego Innocentius Ecclesiae Catbolicae episcopus. et fecitredeinpUonem plebts sua?. Qui etiam ita nobisEgo Droco Osticnsis epiKopus. cum roagnificarc dignatus est misericordiaro suam, PATEOL*

CLXXIX.

Zli

I.NNOCENTII I I P A P J E

331

Ego Gerardus cardinnlis S. Crucis in Ilierusalem. A pro domo Domiui exslitisti. Proinde lam tua quaua ctiam Ecclesiac tibi commissac cbaritale succcus», Ego Anseliuus preshyler canliualis. pracdeccssorum nostrorum Joanriis teriii deciitii, Ego Lucas presbyier cardinalis. Benedicli VII, Lconis etiam noni, Victoris I I , sancUs Ego Marlinus presbyler cardinalis memoriic Bomanorum ponlificum, vesligiis iubaeEgo Vido diaconus cardinalis. renlcs dignitates, ab eis Ecclesiae Trcverensi conEgo Grisogonus diaconus cardinalis cessas el pr.rceptis imperialibus roboralas, auetoEgo Yvo diaconus cardinalis. riiatc apostolica communiinus, et priinaiuui Galliae Dalum apud S. Germatium per manum Aimerici Belgicac boc modo vobis scripli praesenlis pagiua sutctae Boinanac Ecclesiae diaconi cardinalis cl canccllarii xu KaL Octob., indiclione 1, anno 1138, pon- ronfirmamus ; statuimus enim u l qiiaiidocuiiquc a uoslra principali atque aposlolica scdc presbyler tificaius luiiocenlii I I oclavo. el diaconus, vel subdiaconus, seu qiulibel onli.naCCLXXXil. rius Icgatus pro ecclesiaslicac ulilitatis causa sive Ad Guillelmum Monti$pe$sulani dominum. — Rogat peragcnda synodo in Galliam, Belgicam Gcrmamamve ut pro Romanos Ecclesias honore et utilitate, tan~ fueril dcstinalus, lam tti quam succcssorcs t u i , quam spcciaiis ejus filiu$, ejftcaciler luboret, vicem D post euindem aposloiicum Icgaltim primatum inter utb 10, cum lempus el res po$lutaverit receplurus. alios obtiueatis anlislites ; si vero legatus Ecclcsiac ( A n n o l i 3 7 , Sepl. 2 1 . Bomanae defueril, nibilomiiius posl iinperatorcm [D. BOUOUET, Rccueil, XV, 393.) aut regem sedendi, ct senlcntiam ediccndi ac synoINNOCENTIIScpiscopus, servus servorum Dci, didalc judicium promulgatidi facullatcm atquc Iicenlocto in Cbristo filio GUILI.ELMO dc Montcpessuiano, liam babealis. Sancimus ctiam u l juxla qttod in sjtutcin c l apostolicam bencdiclioncm. sacro Chalcedoncnsi coucilio statulum est c l a nobis Sicul mater non potest oblivisci infantem stittm, in generalibus conciliis innovalum, nttllo rcgi vel Jta ctiam [Bomanus pontifex] filitim suae genilricis impcralori, seu advocalo, utilli ecclcsiasticac saecuoblivisci non debet; sed potius, qitanttim potcst et larive personae Iiceat deccdeutium arcliicpiscopoquantum sapii, maternisobsequiis cumdcbet fovere. rum seu prcsbytcroruin vcl rcliquoruni clcriroruiu Detua crgoprobata devotionc plurimum confidentes, Treverensis Ecclebia» bona pervadere vel diriperc, pcr aposlolica scripta rogando mandamus quatenus sed potius bacc ipsa ad opus succcssoris sui juxta pro bis quoe ad bonorem et utilifatem B. Petri apodisposiliouem ceconomi et clericorum Iibcre conserstolorum principis spcclarc cognoveris, tanquam vcnttir. Ob rcvcrentiam vero Trevcrensis ecclcsiae spccialis cjus fiiius eflicaciler elaborcs; scilurus quoniam, cum lempus postulaverit aul rcs, in tuis C et famiiiaritalcm personae tuac, tam dc equilando cum uacco per statioites qttam ctiam dc crii; e anie vel amicorum tuorumcausis id ipsum, Deopropitio, teubitibi dcferetida, quod a pracdccessoribus nosttis faciemus.. De oetcro, novcril dilectio tua nos pcr Dci graliaui bcne valerc alque boc idem de le ex- apostolicse meinoriac viris Trevirensibus arcbiepioptarc. scopisest coitccssum, nos qtioque tibi apostofica auctoritate concedimus. Inlcr bapc eliam otiuiia qu-e Daluni aptid Sanclum Gcrmanum, x i Kalendas ad praedictam Trcvcrensem Ecclesiam, tam intra Octobris. civitatcm quam extra, perlinere videutur, id est -CCLXXXttl. ccclesias cum univcrsis rebus sibi attineiilibus , Alberoni .archiepiscopo Trevirensi ejusque successosive canonicorum regularium , sive monacborum ribus primatum Gatlice Belgicm asseriu aul virginum quae ex scriplis vei preceptU rcgiini (Anno 1137, Oct. 1.) seu imperatorum sivc fuiidatorttm eorumdein loco[ G u x r n E R , Cod. diplom. Rltcno-Mo$ell. I , 526.] INNOCENTIUS cpiscopus, servus servorom Dci, ve- rum instilulione ad eant pertinent et perlinere dcbent, et quidquid omnino quoquomodo ubiubi eadehi nerabili fialri AI.BERONI Trevirensium arcbiepiscopo, t

f

cjusque successoribus canonice substituendis in ry veuerabilis Ecclcsia possidel et possidcre dcbct lam generaliter quani specialiter, tibi luisque succcssoribus concedimus c l auctoritate apostolica confirmamus. Nulli ergo omnino homiiiuiu fas sit personam luam seu successorum tuoruin vel T i e verensem ecclesiain super hac nostra couces^ione temere perturbare, aul bona veslra auferrc, minuere aul aliquibus vcxalionibus faligare, sed omnia i u legra conserventur veslris et pauperum usibus profutura. Si qua igitur in futurum ecclesiastica sarcularisve persona, hancnostrae conslitiitionis paginam sciens, conlra eam temcre veoire attentaverii, sccundo lertiove couunoiiita, si nou congruc satisfecerit, poteslatis honoiisquc sui dignilale careat, et a sacratissimo corpore ac sanguinc Dei el Doinitri

perpctuunt. Singularum Ecclesiarum decus ct gloria ad laudetu et exaitaiionem sanciae Bomanac Ecclesisc atque cujusque ecclesiasticae prjerogativa pcrsonac , ad aposttilicac majcstatis refunditur dignilalcm, Trevcrensis siquidctn Ecclcsia, a longis rclro temporibus Dco gratia* inier caeleras provincias regni Tbeulouici gloriose refulsit et in tnaxima nobilitate prac4!laruit. Persona vero tua, frater in Cbristo cbarissime, Albero arcbicpiscopc, a primaevo juventutis Bore Ka honeste vixit et in exhibendis obscquiis scdi ai>osiolicae virilitcr roililavit, el posi adcplttm Trevercnsis Ecclesi.e regimen quanlo potentius, -quanto subliroiu3 osicndisti, tanto robustior murus

353

EPiSTOL.£ ET PRIVILEGIA

33«

Redemploris nostri Jesu Chrisli aliena flat, atque A ejus convocalionem convenire non gravemini, quo i n extremo examine districtae ultioni subjaceat. vestro nimirum frelusconsiiio etauxilio, corrigeuda Conservantibus autcm sit pax Domini nostri Jesu corngere, et quae recta sunt, adjuvante Domino, Cbristi, quateuus et Iiic fructum bonae actionis per- valeat stabilire. cipiatif, et apud districlum judicem praemia aeternac Datum in territorio Romano sexto Nonas Octopacis invcnianl. Amen, amen, ainen. bris (74). Ego Innocentius Caibolicae Ecclesiae episcopus. CCLXXXV. Ego Drogo Ostiensis episcopus. Privitegium pro monatterio S. Marice SaJxburgenti. Ego Gerardus presbyter cardinaiis tilulo Sanctae (Anno i l 3 7 , Oct. 2.) Crucis in Jerosalem. [SCBATEN, Annalet Paderborn. I , p. 747.] Ego Lucas presbyter cardinalis titulo Sanclorum INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, di • Joannis el Pauli. leclis filiis monachis monasterii Sualenbergensis, Ego Grisogonus diaconus cardinalis Sanctae Mariae lam praesenlibus quam futuris, in perpeluum. in Ponicu. Sacrosancta Romana Ecclesia, quae per beatum Data in territorio Romano pcr manum Almerici „ , . . . . „ Petrum aposloIorumprincipemEccIesiarumomnium sanctae Romana» Eccles.ae diaconi cardmalis et can- B cellarii Kal. Octobris, indictione prima, Incarnationis tibus subvenire misericorditer consuevit. Dignum Domiuicae anno 1137, poiililicalus' vero domini esieuim tit qui ad animarum regimen assumptl Innoceniii papae II anno octavo. sumus, eas el a pravorum nequilia lueamnr, elbeati CCLXXXIV Pelri palrocinio inuniamtis. Quocirca, dilecti \u DoAdaiberonem archiepitcopum Trevirentem conttituit mino filii, vestris desideriis imperiimur assensum, ct S. tedit legatum per archidioecetet Trevirentem, Sualenburgense monasterium a nobili viro WidcMogantinam, Colonient/m, Salitburgentem Brekindo in honore beatae Dei Genilricis fundaliim. mentem et Magdeburgentem. atque consilio ei assensu gloriosi filii noslri Loiharii (Anno 1137, Oct. 2.) Romanorum imperaloris Augusti, necnon bonae me* [ I I o s T H E i M , Bitt. Trevir. diptom., I , 536.] INNOCF.NTIOS episcopus, servus servorum Dei, ve- moriae frairis nostri Adalberti Moguntini arcbiepiiterabilibus fratribtis arcbiepiscopis, episcopis, et scopi regimini Paderborniensis Ecclesiae ab eo pro diltctis filiis uniTersis, abbatibus, clero, principibus sua devoiione oblatum, pnesentis scripti pagina communimus; statuentes ut quascunque posseset populo pcr Trevirensem, Moguntinam, Colonien sem, Salzburgenscm, Bremensem et Magdeburgen- Q siones, quaecnnque bona ex dono fratris nostri B t r sem provincias conslitulis, salutem et apostolicam nardi Paderbornensis episcopi, vel ejusdem Widekindi, idem locus inpraesenUarum canonice possidet, benedictionem. Juxla sententiam doctoris gentium beati Pauli quaecunque eliam concessione pontificum, largiapobtoli, non tanlum sapientibus, sed etiam insipien- tione imperalorum vel principum, seu quorumlibet tibus, nec tanlum vicinis, verumetiam ionge positis, fidelium eidem venerabiii loco ratiouabiliter oflferri ex injoncto nobis a Dco apostolalus oflicio, cxisli- conligerii, flrma vobis in perpeluum et illibata permaneaul. Obeunte veroteejusdem lociabbate, nullus mus debitores, utpote quibus beaii Peiri vincula ibi qualibct subreptionis astntia seu violentia praecommissa, et omnium ecclesiarum, quac per mundi elimata sitae sunt, sollicitudo incuinbit; quatenus pooatur, nisi qttem fralres ipsius monasterii communi assensu, seu fratrum pars consilii sanioris, ea, quac per locorum disiantiam, vel causarnm mnlsecundum Dei timorem et beati Benedieti Regulam lipliciiatem, pcr nostram pra?senliam terminare non possumtis, haec eadem per apostolicae sedis vicarios, provtderint eligendum ; advocatumqne nisi per auctore Domino, exsequamur. Cujiis rei gratia ve- electionem atque providentram abbatis et fratruni nerabilem frairem nostrum Adalheronem, Treviren- ibidem constitui omnino prohibemus. Decernimus scm archiepiscopum, virum utique sapientem, d i - D ergo tit nulli omnino liceat vestrum monasteriuni scretum, etin ecclesiasticis necessitaiibusabineunle lemere perturbare, aut ejus possessiones auferre, aptate probatum in partem solliciiudinis nostrae as- vel ablatas relinere, minuere, seu quibuslibet molesliis faligare, sed omnia integra conservenlur sumpsimus, eumque in parUbus veslris legatum sedis apostolicae constituimus. Mandamus itaque vestris usibus profutura. Si vero, quod absil I advovobis, et praesenUum auctorilate praecipimus ut ei- catus, qui in vestro monasterio pro lempore fuerit, dcm fratri nosiro obedientiam et reverentiam de- inutilis apparuerit, liceat vobis loco ejus alium fcrrc, et pro celebrandis conventibus synodalibus ad idoneum substituere ad honorem et uiiUtatem loci p r i m a l u m f

o m n i b u 9

e j u g

s u f f

| o

i n d j

9

(74) Occasionem concessae Alberoni hujus praerogaUvae sic exponil Batdericusin Vila Alber.: Atbero tji expeditionem Italicam cum rege Lothariopro(ectu$ est cum centum miiitibu* $ecundum ce$timationem $ed secundumveritatem cum $exaginta teptem; pultoque Bogerio rege Sicelio de (inibut Aputias* quam occupaterat, dataque ea ' Bemaldo duci, et recuperatit B. t

Petri regalibut, cum imperalor reverteretur, in vatte Tridentina communi morlalium forte in fata laptue ett. Ipteautem D. archiepitcoput a dominopapa Innocentio iegationit officio decoratue. Haec omnia ad annum 1137 rererenda esse apparet ex temporo obitus Lotharii, qui hoc anno, die 4 iscrunt. IIoc nimirum dispcnsationis i n - Porticu ss. tuitu ven. fr.atcr RoJlande episcopc, quoniam RoEgo Grcgorius diaconus cardinalis S. Angeli S S . IN.NOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci, ven. fratri ROLLANDO Grossetaito cpiscopo,ejusque successoribus canonice siibsiilnendis in P. R. M.

557

EPISTGL_-E ET PBIVILEGIA.

558

Ego Oclavianus diaconus oardinalis S. Nicolai iu i i bona idem coenobium inpracscntiarum juste et legitiine possidel, aul in fttturum conceysiono ponlifiCarcere ss. Daium Lalerani pcr maittim AymericiS. R. Ec- cum, iiberalitate regum ve) principum, oblatione fidelium,seii aliisjuslis modis, poterit adipisci, firma clesiae diaconi canlinalis ei canc, v Idus Aprilis, vobis vobtsque 6uccedenlibus, et per vos eidem indiclione i , Incarnaiionis. Dominicae aiiuo 1 1 3 8 , pontificatus vero domini innoccutii I I papae coenobio in perpetuum, el illibala permaneanl. In quibus baec propriis nominibus aduolanda subjunxiauiio i x . tiitis : iutra civilatem Parmeiisem ecclesiam Beati CCCXL Banbolomaci cum omnibtts suis pcrliuentiis ; in Pricilegium pro monasierio S. Martini de Campis. Fabrario ecclcsiam Sancii Andreae cum omnibus (Anno 1138, April. I I . ) [MARRIER, Historia S. Marlini de Cainpis p. 3 7 9 . ] ad eatti pei litientibus ct ctnii dominicatu ; terras I.NXOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci, di- seu possessioncs qtias itt Foligaria babelis; iu Fodico leciis filtis THEODALDO pi iori et fratribus monasierii ccclesiaro Beati Jacobi cuui pertinentiis suis; iu B. Martiui inCampis lam praeseulibus, quam futuris Belena ecclesiam Beali Laureutii cuin suis omitibus perlinentiis. Quidqttid eliam in lerri., vineis et regulariier substiiuendis in perpeluum.Quae piis el religiosis locis, largiiioneepiscoporum, ^ * domibus apud Mclajanum ct Coloriiittm possidelis. liberaiitate rcgutn conferuntiir, libenli auiino apo- Prope eamdem civitatem Parinensetit qiia^uiique stolicae sedis iiiuniniine roboramtts. Eapropter, apud Melelolum, Baganxolam Valeriam, et Vicugidilecti in Doinino ftlii, ccclcsiam dc vcleri Creceio buli in lerris, vineis, domibus el dominiralibus posctim atrio omnibusqtie suis appendiciis a vcnerabi- sidelis. Apud Vigorcolum claiisuramjiuam vinearum cum lerris aliis ei villanis. Qtiacciiiique prceleres libus fralribus nostris BurcbanJo Meldensi episcopo, in Juliniano et in Purpurano lam iu lerris el vineis vobis pia dcvolione donatam, et a Manasse ipsius successore posunoduin coiiflrmatam, vobis ve- quam in villanis, domibtis et aliis rebus possidelis. strisquc succcssoribus et per v o 6 inomulerio B. Ea vero qute apud Vigattuli, Marlurani, vcl iu baMariitii in perpetuuni praesentis scripti pagina con- silica Nola, in Moliole, in Caslello novo, in Feline, in Vigodemeri, in Traverscdula, in Purilio» in Be* lirinaiuus; staluentcs ut nulli omniiio bomiuum liceal eamdem donalionem iufringcre vcl mutare, roito, in Cadecomazi, in Nocclo in terrls, vincis aut buic nostrce confirmalioni ausu tcmerario con- aliis rebus possidelis, praesenli vobis scriplo firmatraire. Si qtiis anlem boc audaci pracsumptiotie nius. Decitnaro eliam laborutn vestrorum qttos proatteniaverit, iram Dei omiiipoieulis et bcalorutn ^, priis excolitis sumptibus, nullus a vobis exigere Pelri el Pauli apostolorutn ejus incurral. ' praesumat. Cbrisma sane, oleum sanctum, consecrationes altaritim seu ecclesiarum, ordinationes cleriDatum Laterani per manum Almerici S. Romanae coruro, qui ad sacros ordines fuerint proinovcndi a Ecclesiae diacoui cardinalis et cancellarii, nt idtis Aprilis, indiclione i , Incarnalionis Dominicae anno dioecesano suscipietis episcopo, si qtiideui Catbolicus 1 1 3 8 , pontificatus vero domni Innocentii II papae ftterii, et gratiam sedis aposlolicae Itabucril, atquo ca gralis et absque praviiate aliqua voliteril exbianno ix. bere. Alioquiu Calholicnm qucm maluerilis adeatis CCCXII. amistitem, qui nimirum nostra fttltus auclorilale, Privilegium pro parthenone S. Alexandri Parmensi. qttoil postulatur indulgeat. Obeunle vero le iiiinc (Amio 1138, April. 12.) cjtisdcin loci abbalissa, vel qmectinquc sororum quae [AFTO, Storia delia eitta di Parma I I , p. 3 1 8 , ex tibi in rcgimine abbatiac successcriiil, ntilla ibi perarcbivo monaslerii S.AIexand. Pariti.) sona qualibet subreplionis astutia scit \iolentia -JCIOCENTIUS episcopus, servus servorum .Dei, d i prtrponalur, nisi qtiam sorores ejnsdem loci aut pars leclae in Cliristo filiae ACXETI abbatissae monasterii earumdem consilii sauioris sccundunt Dei limorem Beati Alexandri qtiod inlra civitatem Parmensem I el regttlatn bcaii Benedicti clegerinl. Porro sepulttisiliim est, ejusqne sororibus, lam pnesentibus quam I ram ipsius loci iiberam esse deceruititus, ut eoruin fuluris, in eodem loco regulariler substituendis in qui tllic sepeliri dcltberaverinl, devotioni et exlreperpetuum. tnae vohiulati, nisi forte excominunicali fuerinl, Cum pro omuibus Ecclesiis et religiosis locis ex iujuncto nobis oflkiodebeamiissollicitiidincm gerere, nulliis obsistat. NuIIi ergo omnino homintim fas sit proillis tamen magissiudiosos nos esse convenii, qui praefatum mouasterium lemere perturbarc, attl cjtis bealo Peiro specialius inbaerere et ad ejtis jus per- possessiones aitferre, vel ablatas retinere. miiiuere, autaliquibusvexalionibus faligare, sedomniaintcgra Liuere noscunlur. Proinde, dilecla in Domino filia Agnes abbatissa, Inis el sororum tuannn raliomili- conserventur earuni, pro qtiarum gubernatioiie ct susteniatione concessa sunt, usibus otnnimodis prolibus poslulalioiiibus ciemenler annuimus, et Beati Alexandri monasleriiim in quo diviuis eslis obse- futura. Ad indiciutn atttem pcrceptae hujus a Bomana Ecclesia libertatis, et quod idem monaslerium quiis mancipauc, quod tiiique B. Pelri jttris existil, sub apostoiicae scdis tutelam proteciioneinque susci- beali Petri juris existat, bizanlinm nnunt nobis nostrisque successoribtis annrs singulis persolvetis. Si pitnus, cl apostoticae scdis palrociiiio commiiiiimus; ,iatrc::lcs ul quascunque posscssioncs, qtiaecuuque qua igitur in fulururo ccclcsi istica sxcuiarisvc perf

9

550 INNOCENTII II PAP_£ 560 fcona, tiujus noslrac conslilutionis pagiuam sciens, \ Sancimtis etiam ut qiiasctinque possessioncs, quaeconlra eam lemerc vei.ire (entaveril, secundo lercunqiic bona eadem Ecclesia inpraesentiarum catiove commottita, si non congruesatisfecerit, potesta- nonice possidet, aut in futnrum concessione pontilis honorisqtie sui dignitate careat, reamque se ficum, liberaliiaie regum vel principum, oblaliout divino jtidicio exislere de perpetrata iniquitale co- fldelium, seu aliis justis modis, Deo propilio, poleril gnoscat, el a sacratissimo corpore ac sanguine Dei adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata et Domini Redemploris nostri Jesu Chrisli aliena permaneant, adjicientes insuper u l quaecunque bona lial, alque iu exlremo examine dislriclae ultioni lam in ecclesiisquam in decimis, vel aliis possessiosohjaceal. Cunctis aulgm eidcm loco sua jura ser- nibus Irater nosier Beginberltis Brixiniensis episcovantibns sit pax Domini nostri Jesu Chrfsli, qtiale- ptis ad tisus canonicorum praefaiae ecclesiae contulil, niis et hicfrnctum bonse actionis percipianl,et apud aut ctiam a successoribus ejus fuerint in posterum dislrictum judicem praemia a_leriiae pacte inveniant. pro sua devolione collata, nuilos eis succedentium Amen, ameu, amen. cpiscoporum aiiqtiid exinde minuere vel auferre Ego Innocentius Calholicae ecclcsfce episcopus ss. praesumat. I I l autem praepositus et fratres ejusdein loci, omnipotentis Dei scrvitio vacare liberius vaEgo Conradus Sabinensis episcopus ss. Ego Albericus Ostiensis episcopus ss. B leant, ab omiti exactione rerom temporalium vos Ego Bemardiis presbyter cardinafis tit. Sancla. liberos et quietos de caeiero esse deccrnimus. Obeunte vero te nunc ejusdem loci praeposito, vet tiiorum Crucis in Hierusalem s s . quolibet successorom, nullus inibi qualibei subreEgo Anselmus presbyier cardinalis t i t . Sancti ptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi queui Laurentii in Lucina ss. Ego Lucas presb. card. tit. SS. Joanniset Pauli ss. fratres ejusdem loci commtini assensu et fratruui pars consilii sanioris, secondnm Dei timorera et B. Ego Balduinus presb. card. t i t . SaOctre Maria. Augustini regulam providerint eligendum. Cbrisma fundentis oleum ss. Ego Oddo diac. card. S. Georgii ad Veluni Au- rramque, oleum sacrum, consecrationes aliarium sen ecclesiarum, ordinationes clericorum, q u i ad reum ss. sacros ordines fuerint promovendi, a dioecesano Ego Guido diac. card. Sanctor. Cosmae et Dasuscipiatis episcopo, si quidem Catbolicus fuerii et miani ss. graliam atque communionem aposiolicae sedis baEgo Guido diac. card. Sancli Adriani ss. Ego Grisogonus diac. card. S. Mariac in porticuss. biicrit, eaque vobis sine pravitate vel etactiono Ego Hubaldus diac. card. S. Mariae in Via Lata ss. exhibere voluerit; alioquin Catholicum, qtiemcuoque malueritis, adealis antistitem, qtii niniirum Ego Ivo diac. card. S. Mariae in Lauro ss. nostra fullus auctoritate, qnod postulatur indulgeau Ego Octavianus diac. card. Sancli Nicolai in NuIIi erge episcopo, nulli omnino hominum fas sit Carcere ss. Datum Laterani per mantim Almcrici sanctae Bo- praediclam Ecclesiam perturbare, aut ejus possesmanae Ecclesiae diac. card. et cancell., u idus Apri- sioncs auferre, vel ablatas retinere, minuere, vel aliquibus vexalionibus fatigare, sed omnia integra lis, indictione i , Incarnationis Dominicae anno 1138, ponlificatus vero domni Innocenlii secundi papac conserventur, vestris etpauperum usibusprofuuira. Sepulturam quoque ipsius loci omnino liberani este auno ix. decernimtis, ut eorum qui illic sepeliri deliberavePendel bulla plumbe*. rint, devotioin et extremae voluntati, nisi forte tXCXIIL excommunicati siut, nullus obsistat. Si quis igitur Ordinem canonicorum Prwmonttratentium in monatterio yUtince ejutque bona confirmat, multaque liuic noslrae constitutioni temere contraire leniaveprivttegia largitur. rit, secutido tertiove commoniius, si non praesum(Anno 1138, April. 30.) ptionem suam congrua satisfactione correxerit, po[Huco, Annal. Pra?m. I . I I , p. 686.] p testatis honorisque sui dignitale careal, reumqne se divino judicio uislere de perpelrata iniquitate ItococENTirjs episcopus, servus servorum Dei, diiecto filio MARQUARDO praeposilo Villbimcnsi, ejusque cognoscat, atque a sacratissimo corpore et sniiguine Dei et Domini Bedemptoris nostri Jesu Christi aliesucccssoribus canonice subsiituendis, in perpeiuam nus fiat, atque in extremo examine districta» ultkmi memoriam. Venerabilium locorum cura nos admonet de eo- subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura scrvantibns silpax Domini nostri Jesu Christi, quaterum quiete el iililitate sollicite cogitare. Quamobrem, dilecle in Domino fili Marquarde pneposite, tuis nus et hie fructum bonae actionis percipiant, el apud districtum judicem, etc., inveniant. Amen. ralionabilibus pelitionibtis anuuimtts ei Viltbinensein Ego Innocentius Catholicae Eeclesiae episcopus. Ecclcsiam. cui auclore Deo praeesse dignosceris, Dalutn Laterani per manum Aimerici sandae praesenlis scripli pagma communimus, in primis siquidem statuentes ut ordo canonicus qui secun- Bomanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, dtim B. Augustini regtilani, et nonuam Praemonstra- n Kal. Maii,indiotione i , Incarnationis Dominicae anno 1138, pontilicalus vero domiii lnnoccutii I I papae tensitim fratrum ibidem noscilur inslitulus, peranuo viu pctuis ibidem temporibus inviolabililer conservctur. %

EPISTOLiK ET PRIVILEGIA* 362 A ter solliciiudine providere pro bono pacis, et recomCCCXIV. pensatione episeopaluum, quos iitique a prscdecesAd Chanradum Salsburgentis Ecclesh* arehiepitco soribus nostris Romanis ponlificibus Ecclesiae Pisauae concessos in insula Corsicae a praedecessore tuo ( A n n o i l 5 8 , April. 30.) pititsisiuB, Germania tacra I I , p. 948,] bonae memoriae fratre nostro arcbiepiscopo accepiIHNOCENTIUR episcopus, senms servorum Dei, ve- mus in Gallurfiensi judicatu duos episcopatus, Gnfn e n b i l i frairi nosiro CHumuBO arcbiepiscopo Salz- tellnensem videlicetet Civitatensem, et Populonienburgensis EcelesiaEH salulem ei apostolicam benedi- sem episcopatum tibi tuisque successoribus, et per ciionem. vos EccJesia. Pisanae concedtmus, et tnetropoliiano Litierat fraternitatis luae pro fratre nostro Rein- jure subjicimus, vosque primatus honore super Turberio, Briiinensi episcopo, ad nos transmissas beni- riunam provinciam declaravimos; Iegaiionein quogne snscepimus, et iicet ipse apud nos sinistra esset qne Sardlniae, a praedecessoro nostro papa Urbano tam* respersus, pro cbaritate tantom et reverentia praedecessoribos tuis concessam, libi tuisqne succcspersonae tuae ipsum potius apostolica mansuetudine, soribus prsescutis scripti pagina roboramus. Dentque quam justitia? rigore tracuvimus, ac domum ad se ut Pisana civitas, qoae coelesti favore de inimicis dcm sosm com gratia sanctae Romanae Ecclesiae et B Christiani nominis victoriam frequenter oblinuit. nostrarom interim prosecutiene remisimos. Proinde et eoruiri urbes plurimas subjugsvlt, amplius bonofraternitatem tuam duximns commonendam, ut et reiur, eqso albo cum nocco albo in processionibus ordinatto Brixioensis ecclesiae tibi specialiter i n - uiendi, et crucem, vsxilium scilicet Dominicum, combit, erga eumdem fratrem nostrum ila soiliciius per subjecus vobis provincias poriandi libi luisquo et siodiosus exisus, quatenus ibi cooperante Domlno successoribos licenliam damus; pallii quoque osttm dirigatnr, ut ncqse nobis, neqne tibi possit aliqtta fraterniuti tuae concedimus, ot videlicel eo secun* negleetu imputari jactura. De qniete autem, sive de dum consoetudinem Pisanae Ecclesiae perfruaris, et vacatione, quam a sede apostolica poslulasti, te ln consecrationibus trium episcoporum in Corsica. exaodire non possumus, sed potius in remissioneni Aleriensis scilicet, Adjacensis e i Sagontini, ac pra> peccatorum tibi injungimus, quatenos sttpra gregem dictorum duorum m Sardinia,et Populoiiiensis cpitoutn tanquam bonos pastor vigiles, et semel suscc- scopi, quorum metropoiilanus existis. Si qua igitur p U m obedientism, i u studeas conservare, ut cum in fuuirum ecclesiastica ssecularisve persona, hujui Aposlolo dicere valeas: Durum ceriamen certavi, nostrae conttiiotionit paginam sciens, conlra eam cnrsnm eonsummavi, fidem servavi; et csm spparuc- sssu temerario venire tentaverit, secundo tertiove rit princeps pastorum, ab qo coronam immarcesci- C commoniu, nisi congroa emendalione correxerit, JsTem consequaris. De servitie autem Ecciesiae esio potestatis bonorisve sui dignitate careat, reamque soilicitas, sicut nosti. se,ctc,etasacratUsiroo, etc. Cunctis aotem eidem D a u Laterani u KaL Maii (Ccetera tegi nen Eccl. e l c , quatenus, s t c , et aptid districtum judicem praemia aHernae pads inveniant. Amen, amen. possunt.) CCCXV. Ego Innocentius CatboJicae Ecdesiae episcopus ss. Ad BaUmnum archiepiscopum Pisanum. — Varia Ego Desiderius presb. card. t i t . S. Praxedis ss. prmlegia concedit. Ego Petrus presb. card. t i l . S. Susannae ss. ( A n o o l H f t , Maii 1.) Ego Gerardus presb. card» t i l S. Gruds in Jer. ss. [UCJ_XLLI, llaUa sacra I I I , 389.j Ego Littifredus presb. card. l i t . Vestinae ss. b x o c m i o s cpiscopus, servus servorum Dei, veEgo Anselmus presb. card. t i t . S. Laurentii in nerabili fralri BALOUINO arcbiepiscopo Pisano, ejusLtidna subscripsi. qoe snccessoribut canonice promovendis in perpeEgo Lucaspresb.card. l i L SS. Joannis et PauU ss. Ego Stiantius presb. card. tit. S. Savinae ss. Tunc apostoiicae sedi et Romanis ponliicibus honor integre conservstur, si unicuique Ecclesiae sua D Ego Martinus presb. card. tit. 8. Stepbani in Ca> dignitss cuslodiaior. Romanae; siquidem Ecclestae lio monte ss. Ego Petrus episcopus Papiensis ss. c o n s e e U benignitas et discreta bumilitas, quos deEgo Oddo diac card. S. Georgii ad Vewra A u votos c l marrsuetos filios reperit, aliot dignitaiibus reum ss. et bonoribus sibi facit amplius obnoxios, aiios famiEgo Guido oTsconns card. t l t . ft. Adriani ss. l i a r i u t i t et dilectionis praerogaiiva sobiimat. itfquum Ego Boeiius diac card. l i u SS. Viii el Modesti st. eteaim et ratioeabile est ut qoorura nos beneflcia et Ego Cbrysogonus diac card. iit> S. Mariae in obseqnia suscepisse recolimus, eorom devotloni non Porticn ss. mcnsors pari, nec quantiute cquali, sed ex abunEgo Ubaldus diac card. S. Mariae in Via Lata ss. dsntis gratiae beoevoieniia Kbenli animo respondere Ego Octsvianus diac card. l i t . S. NicoUi i n carc u w r a s . Qsia igiutr ds discordia et guerra, quae inter Pissnam et Januensem dviutes existit, multae cere ss. Ego Jarinihus iprior samdisconoram. sscri patomJnunj dades, et Chrislisnorom captivitates i n laiii ss. numerae proveoentnt, nos qnorum praedpoe interest Bgo Joanncs sacri palatU subdiacostis ss. sJsfulorom saloti ura splritualiier quam teroporali11 P I T C O L . CLXXIXl

»1

9

9

fc

W3

INNOCENTII II PAP.C

$64

Cgo Daro sacri palaiii subd. el prior Scolae Cru- A ejusdem episcopi patrocinio el defensione comUtst. Nuili ergo, etc. CIS ss. Ego Innocenlius Cathelicae Ecclcsiae ep$copol Cgo Joannes Paparo Romanac Ecclesiac subd. ss. subscripsi. Ego Galganus sacri palaiii subdiaconns ss. Ego Gerardus presbyler cardiuul. Sat.ctae CrucU Ego Monacbus sacri palatii subdiac. subsc. in Jerusalem subscripst. Ego Baldicio sacri palalii subdiac* subscripsi. Ego Lucas cardinalis t i t . Saucloium Joannis ct Ego Vulgarius sacri palatii subdiac. subsc. Datum Laterani per manum Aimerici S. R. E. Pauli subscripsi. Ego Gregorius diaconus cardiitatis Sanclorum diac, card. c l cancellarii, Kal. Maii, ind. i , Incarn. Domin. anno 1138, ponlificatus vero D. Innoccnlii Sergii et Bacchi subscripsi. Ego Nass. diaconus cardin. Sancti Eustachii papae I I auno nouo. CCCXM ubscripsi. Ad Oprandum abbalem Vallis-Aila*. — Confirmat Ego Grisogonus diaconus cardin. Sanctae Mariae huic monasterio omnia bona a Gregorio episcopo iu Porlicu subscripsi. 4onala et sedis apostolicm prititeyio communit. Ego G. G. diac card. Sancti Angeli subscripsi. (Anno 1158, Maii 5.) JJ Dal. Laterani per manum Aimerici sanctx Ro[Luros, Cod. diplom. Bergom., I I , 4015, ex arcbivo manae Ecclesiae diaconi cardinalis e l cancellarti, ejusdem abbatiae.] INNOCENTIUS episcopus, scrvus sertorum Dei, d i - i i i Nonas Maii,. indict. i , Incarnalionis Dominicae annoII38, poutificatus vero domni Innocentii papa lecto fifio OPRANDO abbati monasterii Vallis-Alla? II anuo i x . quod in Pergamcnsi parochia situm esi, ejusqne CCCXVII. successoribus regulariier substilucndis, in perpeEcclesias Beatorum martyrum Joaunis et Paeli. S. tuum. Marlini, S. Stephani Majeris et S. Stephaui Mino» Venerabilium locorum cura nos admonet de corit, necnon medietutem obtationum et bonorum ad mm quiele solliciie cogitare. Quamobrem, dilecie certa qucedam allaria, et sacras cedes periinentium, B. Petri canonicis perpetuo addicit. in Domino fili Oprande abbas, bujus dcsidcrii jusii(Antio 1138, Maii 23.) tiae clementer annuimus, et monasterium Sancti [Bullarium Vaticanum 1, p. 46. | Denedicti quod in Allavalle situm est, cui etiam, INNOCENTIUS episcopus,, servus sei voruiu Dei, diDco auclore, praeesse dignosceris, pnesentis privileclib filiis canonicis Sanctorum Joaunis et Pauli, legii robore communimus, statuentes u l quascuuque possessiones, quaecunqtic bona a vcnerabili fratre Q Sancli Marliui, Sancti Slepbani Majoris ct Sancti . . *. Fk — » • ~.. C l A n l t b t i i M > n..n.0 n /4 e A * v i l i n m a n n l u f t >n l l a n l i DAIm Stepbani Minoris, ad servitium ecciesiae Rcati Pctri nostro Gregorio Pergamensi episcopo, consilio et apostolorum principisdeputatU (80), lam praeseutibus assensu fralrum suorum, nec non advocati, et alioquam futuris in pcrpcluutn. rnm bonorum bominum, lam in pratis quam in silLiquet oronibus fidei Chrislianae culioribus, beavis, agris, aquis , aquarumque decursibus cum lerrarum et fluminum usibus aut aliis quibusciinque turo Pclrum ab ipso Salvaiore nostro Domino Jesu praedicto monasterio canonice sunl collata, aut Chrislo fore apostolorum principem consliiuium, eique etiam in antea ab ipso vel ab aliis Dei fidelibus, polcstatetii ligaudi alque solveudi aniuias coelesli prilegiiime couserventur libi tuisque successoribus vilegio tradilam ; unde etiam ei dicitur : 1 u es Petrus, et super hanc petram csdiftcabo Ecclesiam firma el iliibaia permaneanl, per lerminos videlicel, meam et tibi dabo claves regni ccelorum ; el quodvei afiines qui in scriplo ejusdem fralris noslri cunque ligaveris super terram ertl tigatum ei in Gregorii episcopi continetur videiicet, e t c Obeunte ccelis, et qnodcutujue eolveris super terram erit so/avero te nunc ejusdem loci abbatc, vci tuorum quotum et in ccelis ; et itcrum : Si diligis me Simeu libct successorum, nullus ibi qualibcl subrepiionis Petre pasce oves meas. Nos igitur qui, liccl indigni, astulia vel vioientia praeponatur, nisi quem fralres comtntini assensti, vel fratruro pars consiiii sanioris, D ejusdero coelorum clavigcri vicarii sumus (81), et secundum Dei tiinorero et beali Benedicti Regu- ejus k c o in sancta Dei Ecdesia residerous, spclam providerinl eligeudum. Eleclus vero a Per- cialcs ipsius ministros, sive patrimonia, sedis apogamcnsi episcopo, qui pro tempore fuerit, bene- slolicae debemus patrocinio confovere, et a pravodicalur et ordinetur, veslrumque monasterium sub ruro hoiniiiuin incursibus dcfensare. Quamobretn, $

%

t

(80) Quos Adrianus IV in btiila anno 1158, iv Idus Februarii editaet inferins produccnda, appellat basilicae principis apostoioruin canonicos et rectores quattror roonasierioriim SS. Joaunis et Pauli, S. Martini, S. Stcphani Majoris, et S. Stcphani Minoris : iidcm in praescnti diplomate ab inuocentio I I nuncupantur horumce mouasteriorum canouici ad serviiium Vaticanae basilice destinaii. Istius appellationis ratio piane conslat praeaUaus D.Leonis I X consiiluiiones evolventibtis. (81) Quod Romani antUtites sese olim S. Petri vicalios appvliariiit, vetera roonuroenia satis ostendunt,

et in hac diploinaturo coUcctionc aliquol succurrunt exeropla. Quamvis etenim suinini pontifices se revera D. Petri esse in suprcros digniute baeredes et successores, probe inteliigerent, cum taroen ipsum aposloloruro principem iti Roiuana EccJesia, cui toUro petie doclrinam ciiin sangttiue profudil, pcrpetuo vivere, eadem in cathedra- sedere, Ecciesiae totius clavum tractare, ejusque gtibemacula IHIBquam reiiquisse, piane crederent; haberi se voluerttnt quasi vicarios qui suaiu iUi opcram commodarent. Videsis Peir. CousUi!L num. \t et seqq., prxfai. in Epist. Roman. pontificum. t

365

EPJSTOLiE ET PRIYILEGlA.

366

dileeU i u Domino filii, vestris peiitkmibtis benigni*. A sanguine Dei ac Domini Redemptoris nostri Jcsu tate debiu impertimur assensum, et sacrosanrtas Gbristi alienus fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctls autem eidem loco ecclesias beatorum martyrnm Joarrnis et Pauii Saneti Mariini (82), Sancti Stepbani Majoris e l San- sua jura servantibus sit pax Domini nostri Jcsu Christi, quatenus et btc fructum bonae actionis pereti Stephani Minorrs, vestris usibus ac sustencipiant, et apud districtum judicem praemia aeternae utionibus destinaus, praesentis scripti pagina communimus; sutuentes ut, quascunque possessiones, pacis inveniant. Amen, amen, amen. Ego lonocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus ss. quaecunque bona eisdem vcncrabilibus locis canonice Ego Conradus Sabinensis episcopus ss. pertinent, ant in futurum, concessione pontificum, Ego Guido Tybuninus eptscopus ss. liberaliute regum vel principum, oblatiohe fidelium, Ego Gerardus presbyter cardinaiis titulo Sanctas vel aliisjustis modis,Dco propitio potcrrtis adipisci, ftrma vobis in perpetuum et iilibata permancanl, iu Crucis in Jerusalem, ss. quibus haec noroinalim duiimus exprimenda : meEgoAnselmus prcsbyt. cardinalis Utulo Sancli dieuiein videlicel oblationuro (83-84) aluris Sancue Laurentii in Lucina ss. Ego Lictifredus presbyt. cardinaiis t i t . YesUnaa Mariae, et onmiuro possessionum, et bonorum, necnon etiam pensionum, et domorum ejusdem ccclesia3 B [id t*l, S. Yilalis] ss. Sanctae Mariae in Turri pertinenlium ; medieutem Ego Lucas presbyler cardinaiit t i t . Sanciorum qnoque oblationum altaris Sancli Gregorii (85), et Joannis et Pauli ss. omuiom eorum quae ad ipsum pertinent; medieUEgo Martinus presbyt. cardinatis Ul. SancU Sictem insuper oblationum ecclesiae Sancti Joannis (86) pbani ss. ct eonim omniuro quae ad ipsam pertinent; medieEgo Suncius presb. cardmalis t i t . Sanctae Sau t e t n obiationum ecclesiae Sanctae Petronillae (87) et bmae ss. eorum omulum quae ad ipsum pertinent. DeccrniEgo Gregorius diacon. cardinaiis Sanctoruro Scrmus ergo ut nulii omnino liceat praefatas ecclesias gii et Bacclu (88) ss super his, aut aliis temere perturbare, aut earum Ego Oddo diaconus cardinaHs Sancti Georgii ss. possesiones auferre, vel abiaUs retinere, roinuere, Ego Guido diacou. cardin. Sanctorum Cosmx et vel temerariis vexalionibus faUgare, sed omnia i n - Daroiani ss. tegra conservcntor, perpetuis fuluris temporibus Ego Guido diacon. cardin. Sancii Adriani ss. Ego Boctius diac. card. Sanctorum Yiti et Mo•esiris usibus omnimodis proftitura. Si quis ssne butc nostrae constitutioni ausu temerario contraire dcsU ss. prapsumpserir, secundo lertiove cororoonitns, si non G Ego Hubaldus diac. card. Sanctae Mariac ss. praesuiBptionem suani congrua emendatione corrcEgo Grisogonus diac. card. Sanctae Mariae in xerit, potesutis honorisque sui digniUle careat, Porticu ss. reomqoe se drvino judicie existere de perpetrau Ego GG. (89) diac. card. SattcU Angeli ss. iniquiute cognoscat, e t a sacratissimo corpore ct Datum Lalerani per manom Aimerici, S. Bov

X8f) Ecdesia S. Marlini fuit in ejosdem nomitiis monasierio. (85-84) Yaticanae basilicae ministros, per Anacleti pseudopontificis saevitiem ac rapaciutcm (bic oputenlisstmum Yaticani lempii tbesaurum expilavit, u t videre est apud Baronium ad annuro 1120) quamplura passos, Innoccnlium II boc privilegio sotalum fuisse ; conjicit Y. cl. Petr.Morett.,part. i , Lucubr. de Presbyt. sect. 5 , 5 1 . Porro eurodein lnnocentium de S. Petri basilica optime meritum commendavit post Petr. Mallium Romanus canon., duin ipsius basiticae descripiioni t i t . 54, grati erga summum pontificem animi monuroentutn bis vcrbis i n t e x u i t : t Coudidit queqoe (itiiiocentius 11) privilegium, in quo concessit canoiucis basiiicae Beaii Petri medietatein omnium mipisiertorum, omnium aluriuin, quae sunt in ecclesia Beati Pctri, et S. Mariat in Turre praeter alure S. Lconis IX papae.» (85) Gregorius IV in honorem praedccessoris sui S. Gregorii Magni oratoriuro el altare construxil, ac i n ipsum sanciissimi praesulis exnvias transtulil, uti rclerunt Liber ponuBcaiis m Gregorio IV, et Joanncs Diaconus, bb. iv Yit. S. Grcgorii I , cap. 80. Oralorium illud ad ausiralcm veteris basilicai partetn videre est in Aupbarani tab. tcbit., num. 85. ijuoad oblauones ad S. Gregorii aram fieri solitas, noutu diguum est qued Anastas. i n Benedicto i i i enarrai, nimiruro quosdam Angtos Rotuam profectos, in oralorio B. Gregorii papae apud S. Pelri basilicam exstrocto unam utbuiam argtnitam posuiss c Autiquius erat aiiud S. Gregorii J altare, quod

n 1 1

Leo I I I , teste ejus biograpbo, argento purissimo deaurato investivit. (86) Oratorium S. Joannis ad borealem velerisbasilicae partein collocatuin exbibel Alpharani lab. n* 50. lllius mcntiuit canonicus Romauus l i u 41, qui c l titulum 34 inscribit : De eccletia Sancii Joannit ad Fontet. Symmacbos papa, in S. Pciri basiiicani tnuiiificeniissiutus, fecit oratoria duo S. Joannis Baptistae et S. Joannis Evangelisiae, ln quormn coufessione arcus argenieos et cabkuia posuit pens. lib. triginta. Yerba sunt Libri ponUficalis in Sym> macbo. (87) Splendidum sane templum a Paulo I , poniif. ejusdero Sanctac Yirginis nomine et exuviis D. 0 . M. dicaiuro; quod iiouuullt prtncipes et Gailiarum rcges aliquol, ac prjesertim Romani antistites, ut apud Anastas. Biblioib. videre est, quampiurirois donis cumulanint. Sacraro aedetn, quam Adriauus I , Yegio tesie lib. iv, uum. 114, S. Siepbani majoris ntonasterio aniicxuil; Alpbarauus Tabl. icbn., i i i . d accurate dclineavil; quotquot vero de Yaticana S. Petri basilica pluribus egerunt, comnienuriis suis iliustrarunt. (88) Ecclesia sive diaconia SS. Sergii et Baccbi, de qua iiiuoceniius III epistol. 104, iib. n , apud Balusiura ioquilur, ad Sepiimii Severi arcum j u x U Capilobum quondam exsUUt. (89) Mmiruro Gregorius de Papa seu de Panarescbis, Innoceniii I I ex iratre filius, anno 1134 seu U35 diacon. card. S. Angeii creatus. Gonsulo Ciacon. V i i . Rom. penUf. ct card., 1.1. coL Vvt* v

INNOCENTll II PAPiC

567

S69

nianta Ecclesiae diaconi cardin et cancellarii, x A ut nullus ibi praepositus, nullusque canonicus absquo asseiisu episcopi ordinetur. Praebemla etiun 6m Kalendas Jiimi, indiciione \ Incarnalionis Dominicaeanno 1158, poutificatus vero donini InnocentU canouica episcopo altriboatur, quoiies in refectorto cum fralribus rcficere nolucril. Monasterium q u o I I papae anno v i u . que Salvatoris, el ecclesiam S etecclesiam CCCXVHL ' Epiuopatus Futgonatensis fines Ecelesiaque possesS. Conslaniii, et ecclesiant S. Abundii, et ecclesiam siones petente Benedicto episcopo, confirmut. S. Hercuiii, et omnes ccclcsias civltatis secundr.ua (Anno 1 1 3 8 , Jun. 1 1 . ) sacrorum canonum sancliones in veslra siatttinius [UGHELLI Itaiia sacra, I , 6 9 3 . ) disposilione et ordinatione persistere. lusuper c t i a m INNOCENTIUS episcopus, servus scrvorum Dei, ven. ecclesiam S.* Cbristinae, ecclesiam S. Pctri de R o fralri BENEBICTO episcopo Folginensi, cjusque suctundo, et canonicam S. Palerniani, cuin omnibu» cessoribus canonice substituendis, saluteni in per- periineiiliis eartim, monasterium S. Stepbaui, c t petuum. monaslerium de Salvino, et S. Martini de M u r r o , lncomprebensibilis c l ineffabilis divina miseratio et S. Angeli de Rosaja cum omnibus pertinentiis potestatis nos*bac previdentiae ralione in apostolicae eorum, canonicam quoquc S. Marlini, S. Andreae, sedis adminislratione consiiluil, ut paternam uni- B ct S. Luciae cum omuibus pertinenliis, el ecclesiis versis Ecclcsiis soUicitudinem gerere sttideainus. eorum, omnesque alias ecclesias Fulginensis cpiscoProinde, venerabilia in Cbristo frater Bcnedicte palus similiter in nostra statuimtis dispositione c t episcope, tuis juslis postulationis debila benigniiate ordinatione persistere. Sane reddilus de mercalo, annoiinus, ct Fulginensein Eccksram, cni Deo de portis, de ponrtbus, de slraiis civitatis, e t d « auctore praeesse dignosceris, aposloiicae sedis privicastro episcopi, videlicel S. Feiiciani libi luisqoe legio commuuimus, slaluentcs ut quascunque pos- 6 u c c e s s o r i b u s in perpeluum confirroamus, sicut ex sessiones, quaecunque bona eadem Eccicsia inprac- antiquo jure et ex regia liberaliiatis munificentia sentiarum juste et canonice possidel, aut in futurum Fulginensis bactenus possedit Ecclesia. Et camprtni rationabiHbus modis, Deo propilio, poterit adipisci, qui dicitur S. Mariae, el campum de Pissinale, e a m firma tibi luisqne succcssoribus el idibata perma- pum de Uccellano, campum de Yaccaria, camputn r.eant. Sancimus eiiam u l univcrsi fiues parocbix, S. Abundti de Filecto, camptim Frigidi, campuni de sive a tuis sticcessoribus usque bodie sum possessi, Gualdo, c l tolam terram Berardi filii Ricouis, et k a omnino integri tam libi quam tuis successoribus lerram totam, quam dedil Aclo coroes, Luponis jm pefpetuum conservcutur. IVuuuni quidem ratus a filius, Ecdcsiae S. Feliciani, et tolara terram, quae Timia vadit in flumeu Mortuum, secundtim latus a C in Spello, et Colle. Topiui quoque fluminis alveuiu flumine Mortuo in fonlem Palumbi, et primum S. luxta civilalem in vestra jurisdiclioiie servanda>m Stepbani ad Crucem S. Martiui, inde ad Cerretum, perpeluo confirmamus, et molendina omnia, quae et ad rivulum Fojani usque ad rivulum, qui dicilur illic praeseuti lempore jam construcia sunt, a u t i n GriscuB. Tertiutn lalus ab ipso Grisco perveitit ad futurum construi conltgcrit, et quaeqtic illic aedificia Corniale de Yaccagna usqtie ad clivium Marlis, el construentur, necnon omnes servi, et anciilae, a t q u e iude ad coilem Jovis, c l descendil per directttm iiberi ad Ecclesiam pertinentes sub vesira setttper «sque ad Crucem Sancti Mauri. A quarte* laiere aut successorttm possessione permaiteant. Decerinversus dona juxta SpeUam pervenil in supradictum mus crgo, etc. Si quam ergo, ctc. Cunciis autem, etc* Jlumen Timiam. Confirroamus insuper vobis, et vos Anien. S. Fulginensis Ecciesiae, et plebem S. Joannis de Ego Innocentius CathoUcae Ecclesia episcopcs. Foroflumini cum ecclesiis suis, piebem S. Joannis de Gregorius presb, eard. t i l . SS. Apostolorutn ss» Fiiecto cum ecclesiis suis, plebem S. Fcliciani de Petrus card. presb. tit. S. Susannae ss. Butino, plebcm de S. Maria Nova, plebem S. Mariae Petrus card. presb. t i t . S. Marcelli ss. » de Fulginea cum ecclesiis et possessionibus eornm, Gerardus presb. card. tit. S. Crucis in liierus. ss. {dehem S. Yalentini, el plebem de Rovelleta, et ple- D Anselrous prcsb. card. lil.S.Laurentii in Lucina. ss* bem S. Mariae de scopulo, plebem S. Mariae de feUoLucas presb. card. l i t . SS. Joan. et Pauli ss. nica cum possessionibus el ecciesiis eoruro, plebem Gregorius diac. card. SS. Sergii ss. de Cassignano, plebem de Porcarella ct plebem S. Guido diac. card. S. Adriaui ss. Andreae de Orbe cum ecciesiis et periitientiis earum. Oddo diac. card. S. Georgii ad VeJura Aureum ss» Porro casteUum Landoliiiat cum sua possessione, et Guido diac. card. SS. Gosmae, et Damiani ssw monasterium S. Petri cum suispossessionibus, eccleDaturo Lalerani, pcr inauum Aiincrici S. R . E L siam quoque S. Mariae de Rignano cum omnibus diaconi card. et cancellarii, 3 Id. Jun., iud. l l u c . pertineutiis suis, in luo ei tuorum successorum doDom. an. 1158, pooliftcatus vero D*lniiocentiipnpse minatu semper permanere censemos. Canonicam U auno vui ( 9 0 ) . vero S. Feliciani cum omniiios periinenliis vei ee~ CCCXIX. ciesiis suis ita sub nostro statnimus Juce persistere, Ad Aivisum episcopum Airebatensem. — Significat s s f

9

t

(90) In quo quidem diulomate, lector, adverte Vulginatensis oiira dioecesis fines latius patuisse, quippe qui S. Mariain de Pistia, Pignauumqus

Castelbim concludereiil, qui hoc leropore uuara Nuceruiam tantum ditionem agnoscunt.

55t

EPISTOLifi ET PRIVILEGIA. . 170 ejnt tt abbatit S. Vedattt litem Hugoni archiepi- 1 aposlolicae consiituimus. Mandamus iUqoe vohis, ecopo Rotkomagenti et aiiii episcopis detutitu deel praeseniium auctoritale praecipimus quatenut ccrnendam. eidem fralri nosiro obedientiam ct reverentiam (Anno 1138, Jul. 3.) deferatis, et pro celebrandis conventibus synoda[BALOZ., Miscell., I I , 164.] IKNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei , ve- Ubus ad ejns vocationem convenialis, ut vestrc nerabili fratri ALVISO Alrebalensi episcopo, salulem fretss consilio et auxilio corrigenda eorrigere, et quae recu sunt,cooperanieDomino,vaIeat stabiliiv. el apostolicam benedictionem. DaU Albani xvi Kal. Augustl. Querelam adversus abbatem Sancti Vedasli nobis espositam a tua fralernilate suscepimus, et de tam praesumptuosis ejus excessibus valde gravamur. Et quoniam criraen Simoniae e l alia lam nitilla tam gravia quse inlra Ecctcsiara in pcrsonas religiosas dicitur commisisse, indiscussa manere non patimur, venerabilibus fratribus nostris Hugoni Rotbomagcnsi archicpiscopo, Gosleno Suessionensi, MRoni Tcrvanensi, et Goffrido Catalaunensi episcopis baec ipsa examinanda et terminanda commisimus. Nos sane personam tuam et Ecclesiam iibi commissam diiigere et bonorare intendiraus, alque dileclioni tuae in justitia deesse non voluraus. Devotionem tuam beiari et Deo gratias exhibere optamus, quoniam et schismaiis spurcitia ab urbe exterminaia e s t , e t paxsanciae Romanae Ecclesiae a superno Numiue restituu.' Data Albani v Non. Julii. CCCXX. Archiepticopii, episcopis, abhat\bu$ clero principU busque et populo per Treviren$em Moguntinam ColoHietuem, Magdeburgentem et Brementem protinciam constitulis Alberonem , archiepiscopum Trevirensem, legatum udis apostolicee cousiitutum r nuntiut; cni ut obediant prcecipit. ( A n n o i ! 3 8 , Jul. 17.) [ G t n i T H E B , Cod. dipiom. Rh.-Mot. 1,229.] tatocEimus episcopus, servus servorum Dei, veiierabilibus fralribus arcbiepiscopis , episcopis et «fileclis filiis universis abbaiibus, clcro, principihus ci populo per Trevereiisem, Maguntinsm, Golouienscin, Madeburgenscm, et Bremensem proviociani consiitutis, salotem et apostolicam benedictionem. Potestas atque adminislratio Kcclesiae Dei, et cura Cbristiani populi ab ipso Salvatore nostro Jesu Chrislo beato Petro apostolorum principi ejusque vicariis coelesti privilegio est commtess. Ipsi enim a Domino specisiiter dictum est : Tu atiquando conter$u$ confirma (ratre$ iuos (Luc. x x u ) ; e l : ^ Quacunque tigaverie tuper terram ernnt ligata et in ccclo, et qucecunque solverit super terram, erunt totuta et in cado (Matlh. xvi). Hoc nimirum inluitu nos qui, licet indigni, in sede apostolica constiiuti, vices ejusdem cnelorum clavigeri gerimus, frairibus noslris prope vel longe posiiis salubriier providcre optamus, quatenus quibus praeseutiam nostram exhibere non possumus, eis per minidros nostros vit-» pabula ministremus. Hujus rei gratia venerabilem fratrem nostrum A. Treverensem archiepiscopom, virum utique sapientem, discrelum, et in necessiuiibos ecclesiasticis ab ineonie aHate probaium, i n partem nostne somcitudinis assunrpsimus, eumque in partibus vestris legalum sedis %

%

t

t

9

. CCCXXI. Ad Willetmum llierosolymitanum patriarcham.—1n cauta Tgrim dio$ce$i$. ( A n n o l i 3 8 , Jul. 17.) [ M A N S I , Concit. X X I , 394.] •NMOCENTIUS episcopus, SCTVUS servorum 9

Dei,

WILLELMO Hierosolymiuoo palriarciwe, salutem et aposlolicam benediclionem. Quanto munillcenliae supernte bsnignius HierosolymiUnam Ecclesiam tuis temporlbus allius subli* mavit, tanio magis expedit personam tuam erga fratres suos humaniorem existere, st eos, qui UU obedientiam eihibent, cbariute mutua bonorare. Proinde fralerniuii tuae mandamos, qualenus venerabilem fralrem nostrum Fulcherium Tyrensem archiepiscopum, qui ex mandato sanciae Romanm Ecclesiae tibi obcdit, ifratenii amoris intuitu diligas et honores: sollicite providcns, ne sibi gravamen aliquod iuferas; vel sub obtentu biijuscemodl subjeciionis, quae utique ex beneficio aposiolicae sedis tibi ct Ecclesiae Hlerosolymiunae impenditor, Tyrensis Ecclesiae nobilis et famosa suae Jostitiaeaut digniutis psliatur aliquod detrimentum. Indignom est enira ut honor qui s i b i , si ei obediret, ab Aotiocbia exbitieretur, a te vei luis suecessoribos sublrahatiir. Dau Albani x v i . Kalend. Augusti. CCCXXR. Ecclesitv S. Seputcri Hicro$oiymitanm pretectienem tutcipit po$teuione$que confirmat. (Aiiuo 1138,JuL26.) [Eug. v*\\oi\kk\K Curtutairedu SainPSe'pulcre p.&.] INNOCENTIUS cpiscopus, servus servorum Dei, d i lectis filiis PETRO priori et fratribus in ecciesia Sancti Sepulcri canonicam v i u m professis, lam praeseutibus qnam futuris in perpetuum. Si roansiietudo et liberaiitas sanctae Romanao Ecclcsiae universis Cbristianis dcbet opportuna solatia ministrare, inuilo roagis bis qui reiigiosam vitam ducunt et omnipoienti Domino familiarius adhaerero videutur id ipsum convenit propensius iropertiri. Quia ergo, dilecti in Domino filii, j u x U regulam beaii Aiigustini vivere decrevisiis, et in loco, ubi sieierunt pedes Domini, adoranles, apud gloriosum sepulcrum ejus, in quo triduo corporaliter requievit, et alia sanctissuna Ioca,in quibus Redemptor mmidi pro salule nostra vincuia, flagella, crucis ignomin i a m , vulnera mortemque susiiiiutl, regulariter miliutis, majori vos beuevolentia et gratia dignos esse ceusemus, etpaUrnis vos sffectibos volumus confovere. Vesirit igitor posiulalionibut dcbiu be9

%

371

INNOCENTII I t PAPiE

»7*

niguitaie accomntodanles assensum , sacrosanctam A nis Dominicae anno!138, ponlificatus vero d o m a i ecciesiam Sancii Sepulcri, in qua divinis obseqtiiis insisientes, passionem Dominicam et victoriosissime crucis triumphum assidue oculata fide rccolitis, nec non personas vestras sub beati Petri prolectionem suscipimus, et praesenlis scripti pagin&communirous, statuentes ut universa, quae ecclesia ipsa inpraesentiarum canonice possidet, quaecunque etiam ab egregiae memoriae viris, duce Godefredo et utroque rege Balduine, Arnulpbo quoque et aliis patriarcbis, eidem loco coilata sunt juste, aut rationabililer in posterum a patriarchis vel aliis Dei fidelibus conferentur, firma vobis in perpetuum et Hiibata permaneant. In quibss haec propriis duximus exprimeuda

Innocentii papae I I anno ix. CCCXXHI. De tubjectlone quam debel Tyrentit Eccletia eccteaiar Jerosolymitancc. (Anno.1138, Jul. 28.) [Eug. DE BozifeRE, Carluluire du Saini-Stpulcre,*).4.] LNKOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, v e nerabili fratri F[ULCBERO], Tyrensi arcbiepiscopo, salutem et apostolieam benedictionem. Totkis Ecclesiae Dci, quac peregrinalur in t e r r i s , ordinalio st dispensatio beato Petro coelorum c l a v i gero, ejusque vicariis est concessa; unde ei i i c u i t semperque lkebit pro qualitate rei et temporis e p i gcopamg dividere, dlvisos conjungere, regnorura j u r a .

vocabulis : videiicet ecclesiam Sancli Sepulcri apud Brundllftilim cum fiiim appendiciis AnnAinfi^iia suis, fiiiiff a / ^ l n c i a m niiA/ina Brundusium ecciesiam quoque, quae sita est extra- castrum Barukim, in honore et nomine ejusdem sepulcri, in- meridiaua parte juxta vias publicas, quarum una ducit Canusium, altesa vcro Salpiam, cum universis appendiciis suis, ecclesiam Sancti Sepulcri iUdem extra muros civit i l i s Trojonae similiter cum omnibus appendiciis suis, ecclesiam in honore beati Tbeodori ia Benevenlano suburbio siiam. Docernimus ergo ut nulli omnino bomkium liceat praefatum locum seu personas vestras temere perturbare, vel possessiones ecclesiae vestrae auferre, minuere seu qui[bus]libet molesUis fatigare, sed omnia vobis mtegra conserventur vesiris et pauperum Christi usibus profutura,

*t

salva nimirum Jerosolymitani patriarehae canonica jngtitia et reverenlia. Si qua sane ecdesiastka saecularisve persona, bujus nottrae constitutionis paginara sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove coromonila, si non praesumptionem suam congraa satisfactione correxerii, poteslaUs bonorisque sui pericukun paUatur, et cxcomraunicaUoni subjaceot; conservantes autem baec omnipoteniis Domlni et beatorum Pelri ac Pauii apostoloruro ejus graUam eonsequaotur. Amen. Ego lonoceutios, CatboJicae Ecclesiae episcopus, subscripsi. Ego Egidius, Tuscubnus episcoptts, subscripsi. Ego Gregorius, presbyler cardinalis [tituli Sanctorum] Apostoiorum, subscrlpsi. Ego Girardus, presbyler cardinalis Ululi Sanclae D c

Crucit in Jerusalem, subscripsi. Ego Anselmus, presbyter cardinalis tiluli Sancii Laurentii in Lucina, subscripsi. Ego Lucas, presbyter cardinaiis tituii Sanctorum Joannis et Pauli, subscripsi. Ego Ivo, presbyter cardinalis liluli Sancii Laurentii in Damaso, subscripsi. Ego Vassallus,. diaconus cardinalis Sancti Eustacbii, subscripsi. Ego Gregorius, diaconus cardinalis Sancti Angeli, subscripsi. Datum Albani, per manum Aymerici, sanctae Boraanae Ecciesiae diaconi cardinalis et cancellarii, vu Kaleodas Augusti, indictione prima, Incarnatio-

* . •. _ ... transferre, novas meU-opoies constiluerc, el m e•t r o politanorum subjeclionem primatibus pro sui a r b i trii moderaUone confcrre. Nos igitur, praedecessorum noslrorum Bomanorum pontificum vestigiis iiibaerentes, Tyrensem Ecclesiam, quae olim A i i t i o ehenae subjecta cxsiitit, Jerosolymitanae subjacere statuimus, tibique ul venerabili fratri nostri W [ i l Iclmo] patriarchae, tanquam prjmati tuo, obedircs litteris et viva voce praecipimus. Probibemus itoquc nc bac occasione in personam tuam interdicli v c i excommunicalionis seiitenliam promulgare A n t i o cbenus palriarcha pracsumat; quod si hoc altenlare praesumpserit, irritum habeaiur, nec habere nonien sententiae mereatur, neque Jerosolymitaho p a t r i a r c t e i j i veigravamenliceatfraterniiaaiii» j f re.

a I i q u a i l l

u

n

ur

am

e r

Datum Albani v Kalendas Augusti. CCCXXIV. Primlegium pxo abbatia Septem-Fontium. (Annoli38,Nov. 10.) [Buco, Annal Pramontt. I I , p. 495.] hmocENTius episcopus, servus servorum Dei, d i ledo filio JOXNNI abbaii de Septem-Foniibus, ejusque successoribus rcgulariter profttenlibus in perpetuum. f

Apostolicae sedis clemeiiliae convenit religiosoruni precibus aurcs accomroodarc, et eorum quieti e t uiiiitaii salubritcr providere; ideoque, dilecte i n Domino fiii Joannes abbas, luis desideriis clementcr annuimus, monaslerii de Septem-Fonlibus cui Deo auciore praesides, praesentis scripti pagina communiinus, slatuenles ut quascunque possessioues, quaccunquebona inpraesenliarum idero venerabilis locus juste etcanonice possidet,autiii futururo concessione ponlificum, largitione rcgum vel principum, o b l a tioue fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma libi tuisque successoribus c t iilibala perroaneanl, in quibus haec propriis n o m i nibus duximus exprimenda : ex dono videlicet Joanuis de Runiaco, Lamberti ct Hugonis filiorum ejus, Raeiri de Fanon, Jacobi, Hugonis Piauerea m o lendinum atque airium el ofiicinas eoruro usibus ncccssarias cum caeteris supradictis a praefato nostro ft

575 EPISTOL.* ET PRIVILEGLV. 17t Rainahtoarchfepiseopo vobis eorroboraUs, praesenU Adilecto filio THIETXARO prseposilo (sciiicet llodccreto vestrae Ecclesia? confirmamus; adjicienies merslebiensi), et universis praelatis csnonicorum etiam ot ordo canonicus qui secundum beati Augu- regularitim per Halberstadensem episcopaium constfoi reguiam, et institulionem fratris nostri bonce stilutis, tam praesenlibus quam futuris iu perpemernoriae Norberti arcbiepiscopi in e a d e m est eccle- tuum. sia stabilitus, futuris temporibus ibidem perpetuo Pia postulatio voIunUtis effeclu debet proseconservetur; sancimus etiam utnuiii fratrum ejus- quenie cotnpleri, et u l fldelis devotio laudabiliter dem ecclesiae post faciam ibi professionem absque enitescat, et utiiitas postulata vires induhiunter vestro assensu et capituli ipsius loci, ad aliam eccle- assumat. Ideoque, dilecli in Domino filii, veslris siam liceat transmigrare , nec eumdem transfugam justis peiitionibus gratom praebentes assensuro, ecmiquam soscipere liceat vel t e n e r e , q u t etiam si clesias quibus praeesse videmini, possessiones etiam inviutus canoniceque commonitus redire noluerit, ct bona ad ipsas pertinenlia sub apostolicae sedis ahbasineumcanonicaro sententiam perferendi babeat tutela et protcctione suscipimus, et praesenti privilegio commuuimus. Sutucntes ut quascunque faculutem. De laboribus quos propriis manibus vel possessiones vei bona in ecclesiis, terris cultis vel sumptibos colitis decimam a vobis exigt o m n i n o probibemus. Verum ecclesiastica sacramenta a * incullis, vineis, pratis, bannis, roolendinis, silvis, dioecesanoepiscopo suscipietis, si quidem Catbolicus pascnis seo aliis rebus inpraesentiarnm juste et legitime possidetis, aul in fulurum coucessione ponlififuerit, et gratiam atque communionem aposlolicae scdis babuerit, eaque vobis sine praviute et ex- cum, liberalitate regura vel principum, oblatiooe tctione voluerit exhibere; alioqtiin Catbolicom, fldelium, seu aliis justis modis, auxiliante Domino, qucmcunque malueriiis, adeatis antislilcm, qui no- poterilis adipisci, firma vobis et per vos eisdem stra fulius atictoritate, q u o d postulatur indulgeat. ecclcsiis et illibau pcrmaneant. Decemirous etiam ut ordo canonicus, qtti secundum beati Augustinl Mulli ergo bominum fas sit praescnlem vestram ecclesiam temere peiinrbare, ant ejns possessiones • Regulam in eisdera ecclesiis noscitur institutus, sot auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibus- in aliis, Deo propitio instiluetur, perpetuis futuris temporibus inviolabiliter conservetur. In quibus libet molestiis faligare, scd omnia vobis intcgra censerventur eomm, pro quorum gtibernatione el siquidem iocis regularis vitae ordo seu disciplina eo sustentatione concessa sunt, usibus profutura. Si districtioris moderamine seu discreUoue servetnr, ut salva professione vitse canonicalis, fratres non ' j u i s sane ansu temerario buic nostrae constilutioni scienter contraire praesumpserit, secundo leriiove< , cadendi ad'inferiora, sed seroper ad perfectiors ascendeudi baheant faculutem. Nulli eiiam canooicommonitus, si non praesumptionem suam congrua emendatione correxerit, exeommunicationi subja- corum licitum sit post facUro professionem absquo ceat; conservantes autem haec omuipoteniis Dci, bbera praepositi et capiluli sui UcenUa obleviutem beatorum Petri et Pauli apostolorum gratiam cou- aut discreUoris vitae observanUam ecclesias vestrss relinquere et sd alis ioca trsnsire. Discedenlem seqiiantttr. Amen, amen. vero nollus episcoporum, abbatom et priorum auEgo Jnnoccntius Catholicae Ecclesiae episcodeat retinere. Si quid vero pertnrbaUonis seu dispus, elc. cordiae inter fratres vestne professionis ortatu Datum Laterani per manuro Lucx prcsbyteri fuerit, praepositi fralrum vestraram congregatiocardinalis agentis vicem domni Ainterici, sanctae nuin in unum conveniani, quomm studio ct diiigenRoinanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, tia, controversia, quae inter eos orU est, si fleri iv Idus Novembris, indictione i , Incarnationis Domipotest, finiatur; alioquin ad episcopuni |reciirratur. nicae anno 1138, pontificatus vero D. Innocentii I I Quod si nec pcr ipsum pax reformari polerit, ad pnpae anno n i i . Romanum ponUficem causa eadem qttaniocius perCCCXXV. feratur. Praeterea ad pacem ei quietem vobis perpeCcnonhorum regutarium per Halberttademem epituo conlercndam sUtuimus ul.si aliqua ecclesiasiica ecopatum couttitujorum ditciplinam legetquc con~ firmat. saecularisve pcrsona vos sive ecclesias vestras super A n n o l l 3 8 , Nov. 14.) Iiis capilulis, aliisve rebus gravare voluerit, liceat [SCHOTTGEN ei KRETSIG Diplomat. I I , 6 9 0 . ] vobis appellationis remedio perfrui. Volumus eliam CCCXXVL praeposiios vestrarum coiigrcgatioiiuio inexsltaUone Parthenonit S. Maria? Lamtpringentit protectionem sanctae Crucis convenire singulis annis, ut, si quid tntcipit privilegiuqne et pottetsjionet confirmat. i n i b i d e ordine vestro corrigenduro, communi con(Anno 1138, Nov. 14.) silio ibidem auxiliante Doroino sutuatur. Ille vero, [KOEE* Beitr. z. N edersachs Gesch., 1,171.] qui convocandi conventum bujusmodi administrandi CCCXXVIL babucrit, comrooniter eligatur. Quod autera ibi ds Priviieginm pro Ecctetia Hamertlebienti. eroendaUone sive melioraUone vestri ordinis Insti(Anno 1138, Nov. 14.) lulura fuerit a subditis irrefragabiliter observetur. LELxrELD, Antiquilatet * Katilenburgentet, I. I , Fraices quoque, qui de vestris ciaustris assuinpti p.85.] in aliis ecclcsiis sunt consUiuti praepositi, aut is_. I v w . E X T i u g fpiscoptts, servus servorum Dei, 1

%

9

S75 INNOCENTII U PAP.fi 575 posterom constituentur, sl forte io seipsis autiin A Ego Nartinus presbyter caraTsalis tlt. S. Siepbatii religione sive ordine canonico deiiquerint, aut circa Gaelio monte. suos subditos negligentes exstitcrint, praepotitis Ego Gregorhts diaconss csrdinaUs SS. Sergii e t claustrorom, unde assumpti s n n t , de bujusroodi Bacchi. commissis respondeant, etsatisfacianLEt si forlitudo Ego Guido diaeonns cardTnalis SS. Cosmae e l idem fratres ab ipsa praelatione judicio dejecti fueDamiani. rint, aut cedere voluerint, ad claustrum suum nnde Ego Christopborus diaconus cardinabs S. liariae venerunt, redeant et inobedienliaprislina maneanl. in Porticu. Porro praeposili et fratres vestrae professionis, qui Dau Laterani per manom Humeriei S. Romanae noo dissimileni sed reiigiosum exoptant habere paEcclesiae diaconi cardinalis et caiicellarii, x v m storem, eiectioni eplscoporum interesse absque Kalend. Decembris, indicl. u , lncarnationis Domifontradiciione aliqua babeant facultatem; congrenicae auno 1138, pontificatus vero domni looocensationes monialium, sive habeant abbatissas sivs tii U papae anno v u i . non, disciplinat et roagisterio probatae vitae vestrcc CCCXXVIII professionis de [vita et moribus suis corrigendis de Monasterii 5. Joanni$ Helberttadentit discip4inam roore obediant. Obeonte vero quolibet vestrorum I 1 vritilegia, po$$e$$ione$ confirmal. praepositorom, nullus ei substituatur, nisi quem ( A n n o i i 3 8 , Nov. 19.) superstites praepositi, communi vel sanioris partis [ J t r r . , Regesta pontif. Rom. p. 585, cum bac roeotione: c In tabulario Magdeburg. Ex Scbedis consilio deereverint eligendiun. De praepositis autem Pcrtzii. i ] nullu8 vivens, sive moriens alium sibi audeat subroCCCXXIX. gare. Saecularibus etiam canonicis non pateat licenAttonis epi$cop\ tententiam conflrmat qna consuteo tia, qul propter Deum paupertatem elegerunt ix Pi$torien$e$ Eccleeias bonorum direptore* excom~ saeculo, et divitias contempserunl, injurias seo municati erant. roolcsilas irrogare. Si quis vero de iliis boc attentaro ( A n n o i l 3 8 , D e c . 4.) praesumpserit, a suo episcopo inde severius corri[ZACBASU, Anedocia medii e r i , p. 211.] gatur. Et quoniam frequenter scandala et persecoISNOCIMTIUS episcopus, servus servoruro Dei, A . tiones emergunf, quibus servi Dei multoties afttivenerabili fratri episcopo et dilectis filiis clero guntur, et e locis suis exire coguntur, si quando Pistoriensi, salutem et apostoiicam benedictionem. contigerint talia, res seu bona vcstra mobilia Super injuiia quam clero et Ecclestae vestrae a vobiscum iiceat asportare, eisque in locis ubi fue* Pistoriensibus illaUm esse accepimus, cbaritati 'ritis nti. Liceat eliaro vobis sacerdotes publice con- * ' vestras affectione debiu condolemus, et tam in boc cubinarios et incontinentes, et eos qui Simoniaca quam in aliis, prout expedit vobis, Unquam charishaeresi convicti sunt sive confessi, in sacramentis sirois fratribus consilium et auxilium volumus esvitare, et super his nullaro coromunionem cum eis bibere. Proinde sententiaro a B. M. praedecessore babcre. Deeernimus ergo ut nolli omnino boroinum nostro papa Paschale in aggressores vestrae Ecclefas sit, vos vel ecctesias vestras super his nostris siae et bonorum ejtis prolaum ratam haberoos, et conslitutionibus temere perturbare, bona vel poseam quam pro U n U praesumptione et sacrileg o i u sessiones vestras auferre, vel ablatas reiinere, micives vettros Jam dedistis, aut in antea canonice nuer• f nulii na.ll.tiuquaiii ...-_-.-.*% __,« rcd_*_. A vindicarc confirmarc dcre compelialur. Dccci niuius ergo ut nulli omnino liominutit liceat idem inonas.eriuin super bac noslra coucessioue et coiifiriualione teuiere perturbarc, vcl ejus possessioues aufcrre, vel abiatas relinerc, niinuere, seu aiiis quibuslibet niolestiis fatigare; scd omnia inlegre conscrvenlur eorum, pro quoruin gubernatione ac sustentalione concessa sunt, usibus o.miimodis profulura. Si qua sane in posterura ecclesiastica sxcularisvc persoua, hanc noslrac constitutionis paginam scien-, coutra cant teinere veuire teiilaverit,secundolertiuvc commonita, si non congrue salsfecerit, potcstatis honorisque sui dignitalc careal, reamque se divino *

d e n

i b u 8

l e s l i b u s

v e I

judicio existere de perpelrata iniquitate cognoscal, et a sacraiissitno corporc ac sanguine Dei et Domiui Redeinptoris uoslri Jesu Chrisli aliena fiat, alque in extremo examine dislrir.tae ultioni stibjaceat. Ctinctis autem eidem cocnubio sua jura servaniibus sit pax Domini uoslri Jcsu Cbrisli, quatcnus el hic fructum bonae acliouis percipiam, cl pracmia aeterus pacis invcnianl. Aincn, ameu, ainen. Ego lnnoccmius Calholicie Ecclesiie episcopus s>s. EgoLucas presbyler card. til. Sanctorimi Joanui* et Pauli ss. DataLateram per manuin Almcrici, sanckc ROIIIJnae Ecclesiac diaconi cardinalis et caiicellarii, u lilus (117) Aprilis, indicl. it, Dominicae Iticaruaiioms

(114)DeeoNecrologiiSan-GallensisnoLehabent: vi D (116) Advocatus nionasterii crat hoc tempore CdalJSon. Jul. obiit Warnerut abbas notter. Comuiuiiibus ricus coiues de Gamcringa, scu Gamcrlinga (oppi suflfragiis electus, ad monaslerii clavuin sedere coe- dutn modo eslpropc Veriugam), qui ibi una cum liiio suo cum obiisset, Warnerus abbas hypothecae i»opil anno 1133. Severior initio erga suos, sed dcuiuin miite advocatiam monasterio vindicavit, ita u i dcin* austeritate in pietatem mulaia» non tanlum virtuluui cultor sedulus ipse fuil, sed eliam monasterii com- ceps eiectio advocati peucs abbatcm loret, codeiit. moda pro virili proiuovil. Praeposilurani Sancti taiucu non carcret. Melioris deimle cl forlioris tutela. Leonardi in suiourbio San-Gallensi fuiidavit ct dota- gratia idem abbas cotuitem Rudolphuiu de Psulleiivit. Ejusdemque auctorilale ac inunificentia fundaoorf advocaluin sibi adscivit,acceptisab co ccc ntarlura est monaslcrium, scu collegiuin canonicoruin cis argenti, qui a i i u o l l 3 7 Jcrosoiymam adiliirus, regulariura Sancli Auguslini lllinga», el aliud quoque diviuisque se ad Dominicuni sepufcrum scrvitiis adsaiictiiiioiiialiuni ibidem. Obiit amio 1167. De co diclurusadvocaliac renuntiavit, quam Warnerus abmulta Burkardus in libro Decasibus monasicrii Sau- bas Rudolpho coiuiti dc llaspurg conlulil, aulbcncti Gaiii cap. 9, pag. 71, apud Goldastuiii inter relicis lillcris qua. adbuc supcr&uut in scriniis abbati* rum Alicinaiiicaiuiu Scriptores t. I , p a r t e i , Fran- Saucti Galli. cofurti l o o l , i n fol. (117) Die l£Aprilis 1139 currchal indicliosecuuda (tl5)Auiio 968 bulIamJoaiinisXlIlimpetravilBur- etsimul annus tlecimtis ponlificatus liinoceutii III «ihardus abuas SanctiGalli, quae buiia adhuc servauir clccti anno 1130, nieiisc Fcbruario. Pnuseus buib pluuibo peudcnii munita csl. bi ejusdem abbaliae scriniis.

*C3 EPISTOUE ET PRIVILEGIA. 434 1159, ponlificatus dontni lnnoccnlii.ll papae amio x. J i NuIIi crgohominum oranino fas sil idera coenobium CCCLXXVII. ^emere perinrbare, aut ejus possessiones auferre, Monasterii Urspergentis jura quajdam confirmat. vel ablalas relinere, minuere, aut temerariis vexa(Anno 4139, April. 12.) tionibus faiigare, sed omnia tntegra couserveiilur [ L A N G , Regesla, I , 163.] eorum, pro quoruui gubernalione et suslenlalione CCCLXXVIIl. concessa suni, usibus omnimodis profutura, salva Privilegium pro coenobio Admontensi. Salzpurgensis archicpiscopi canonica rcverentia.Cui (Anno 1139, Aprit. 13.) tainen omnino non liceat ei vexationem aliquam, vel [ P E Z , Thesaur. Anecdot. I I I , m , 661.] consueiudinem, quae regularium quieti noccat, irroIHSOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, digare. Si qua igiuir in futurum ecclesiaslica saeculaleclo filio suo GOTEFRIDO, abbati monasterii qttod risve persona, hanc nostrae constitutionjs paginam Admunlis dicitur, in Salzpurgensi parochia situm, sciens, contra eam teroere venire tcntaverit,secundo ejus {ue successoribus regulariter substituendis in terliove comroonita, poteslatis honorisque sui digniperpciuum. late careal, si non congrue satisfecerit, reamque se 9

Cum omnibus Ecciesiis et eeclesiasticls personis ex injuncto nobis a Deo aposiolaius oflicio debitores 1I existaiuus, illos lamen palernis affcctibus nos convenitamplius confovere, qui, postpositis rebus saecularibus, oinnipotentis Dei servilio searctius alligar u n L Quapropter, dilecte in Domino fili Golefride abbas, tuis ralionabilibus postulationibus clemeuler anuuiuius, et monasterium Admuntense, cui auctoro Deo prae&ides, sub apostolicae sedis lutela et protectionc suscipiinus, et praescnti scripli pagina couimuniiuus, quod ulique a venerabili fratre nostro Gebchardo Salzburgensi arcbiepiscopo felicis memoriie constal esse'construclum in sua dioecesi, atque tnuhis bonis ditatum. Insuper etiaui quascunque posscssiones, quaecunque boua a praefato Gebebardo seti a successore suo Tiemone arcbiepiscopo, seu aliis Dei lidelibus, in deciinis vel donationibus alior u t n agrorum collala suut, vel in posterum offcrri couiigerit in lcrris, vineis vel quibuslibet aliis possessiuiiibus aut qtiacunque coucessionc ponlificuni, largitione regura vcl principuin, oblalione fideiiuni, seu aliis justis inodis, idem cccnobium acquisicrit, prcesenlis vobis scripti pagina confirmamus. Nec cpiscopo, ucc abbali ipsi, ucc persona? alicui facultas sit bona ejusdetn ccenobii in fcudum sive bencficiuui, 6 i u e conscnsu meiiorum ct discretorum fratrum aliquibus dare, nec raodis aliis alienare. Sane sepuliurara tpsius loci liberam esse censerous, utqui se illic sepeliri delibcraverint, nisi excommunicaii sint, extreroae voluntati eoruni nullus obsistat. Laicos sive clericos saeculares ad conver- [ j sionem suscipere nullius cpiscopi vel praepositi coutradictio vos inhibeat. Praetcrea hospitalem domuro a venerabili fratre noslro Cbunrado apud Friesach constructam, et Admuntensi coenobio cura decimis apud Modinizzc antiquis et novellis, et cum caetcris omnibus sive patellis, sive siivis, aul agris, sive mancipiis, vcl cum concambio, sive rationabiii donaliotie donatain, vobis aposloiico privilegio roboramus. Obeunte vero te nunc ejusdem loci abbate, vel tuorura quolibet successorum, nullus inibi qualibet subrepliouis aslnlia seu vioientia prcponatur, nisi quem fratres communi consensu, vcl pars consilii sanioris, secundum Dei timorein et bcali Bcnedicti Begulara pracviderint eligendum. 1

divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissiino corpore ac sanguiue Dei et Domini Redemploris nostri Jesu Chrisli aliena fial, alque in extreino examine districlae ultioni subjaceal, cunctis auieni eidem loco jura servanlibus sit pax Domini nosiri Jesn Chrisli, qitntenus ct hic frtictuin bonae actiouis percipiant, et apud districtuni judicein praemia aelernae pacis inveniant. Aroen, amcn, ainen. Ego InnocenlMis Catbolicae Ecclesiae episcopus subscripsi. Ego Theodewinus S. Ruflnae episcopus cardinalis subscripsi. Ego Lucas presbyter cardinalis tituli S. Joanniset Pauli subscripsi. Ego Chrysogonus presbytcr cardinaiis l i t . S. Praxedis suhscripsi. Dalum Lalerani per manum Almerici, S. Romanae Ecclesiae diacoui cardinalis et cancellarii, Idibus Aprilis, indict. u , Incarnationis Dominicae an. 1 1 5 9 , ponlificatus vcro domini Innocentii PP. U anno x. CCCLXXIX. Privilegium pro monasterio B. Martini Murensi. (Anno 1139, April. 13.) [ H E R R G O T T , Genealog. diplom. UasbA\,\). 1 6 1 . ] INNOCENTICS episcopus, servus servorum Dei, dileclo filio R O Z E L I N J abhati Mureusis monaslerii, quod in episcopatu Constanliensi iu pago Argowi silura, in honore beali Martini csse cognoscitur, ejusque successorihus regulariler substituendis in l>erpeluura. Piae poslulatio voluntatis dcbet effectu proscquente complcri, ut devolionis sincerilas laudabilitcr enitcscat, e l utilitas postulata vires indubitanter assumat. Eapropter, dilecte in Doinino fili Rozeiine abbas, tuis rationabilibus postulalionibus gratum praebentes assensum, Murense monasierium, cui auctore Doraino praees, aposlolicae scdis privilegio communimus, slaluenies ut quascunque possessiones, qua> cunque bona idem caenobium inpraesenliarum juste ct iegilime possidet, aut in fulurum conccssione poutificum, largilione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, auxiliaitte Domino, poterit adipisci, ttrma vobis in perpeiuum c l iUibata permancant. Confirmaraus eUain vobis

455

INNCCENTII

11 P A P J E

436

quaecunque eidem loco a fralre noslro Werinbario A omnibusque successoribus snis canonice itiliauiibus, comite de Habekspurg (118), eorumque consangntnets collala suut, qui niinirum idem coenobium de suis rebus fuudasse noscuntur, atque omnino vinculo apostolicae dignitatis illud, si quis temerario ausu boc, quod ipsi cum magna devolione fecerunl, infringere vellet, firmaveruul. Liceat insuper vobis ad utilitatem et servitium vestri loci advocatum conslituere, et nullus ibi aliquo lempore statuatur, nisi quem vos communi fratrum veslrorum consilio eligere decreveritis. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus inibi qualibet subreptionis astutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu, aut pars consilii sanioris, secund Dei titnorem, ei beati Benedicti Regulam providerinl eligendum. Decrevimus ergo ut nulli omniao hominum Iiceat praefaium coenobium lemere perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus faligare, sed omnia integra conservenlur eorum, pro quorum sustentatione et gabernatione conccssa sunt, usibus omnimodis prefutura. Si quis ergo in fulurum archiepiscoptis, eptscopus, imperalor, rex, dux, marchio, seu quaelibet ecclesiaslica saecularisve persona, hanc nostrae constilulionis paginam sciens, contra eam temere venire lentaverit, secundo tertiove commonita, si non congrue salisfeceril, potestalis boiiorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquilate cognoscat, atque in exlreroo exainine districtae ultioni subjaceat. Cunctis aulem eidem loco sua jura servantibus sil pax Domini noslri Jesu Christi quatenus fructum bonae actionts percipiant, et apud districturo judicem praeroia actcriiae pacis i n veniant.

IRNOCEIITIUS episcopus, servus servorum Dei, dllecto filio ORTHLIERO (119) Basileensi. episcopo,

in perpetuum. Ad hoc in sede aequilatis et jusliliae sumos, disponente Domino, constiluli ut Ecclesiarnrn salulis et tranquillitali, auxiliantc Deo, salubriter provideamus, et ne pravorum hominmn vexatienibus fatigentur, paterna sollicitudine operam dare curemus. Eapropler, dilecte in Domino ftli, tuis justis postulationibus cleinenier annuimus, et ecclesiam tuam c u i , Deo volente, praesides, cum omnibus ad eam pertinentibus sub beati Petrt et nostra prolectione suscipimus, el praesentis scriptt privilegio munimus, slatuentes ut quascunque pc*ssessiones, quaecunque bona eadem ecclesia inpracsentiarum jusie el canonice possidet, aut in fulurum concessione ponlificum, largitione regttm vel p r i n cipum, oblatione fidelium , seu aliis juslis m o d i s , praestante Domino, polerit adipisci, finna tibi Uiisque successoribus et illibata permaneant, in q u i b u s haec propriis duximusj exprimenda vocabuiis : iocum ipsum, in quo praefata ecclesia conslrucla est, cutn oronibus pertinentiis suis, quarlam qtioquc dechuarum in Basileensi episcopatu, et in comitatu B r i s i gaviae, cunctas venationes et argenli fodinas, s.ve siut inventae, sive inveniantur, claustrum de S a l x berg cum omnibtis pertineniiis suis, curtim de Haltingen cum ecclesia, curtim de Hystein, W i n slat, curtim de Chilcoven cum ecclesia et Qliabus suis, scilicet Stouffen cum tola decimatione, et Amperingen, et CEristetten, c l Offmenningen, ecclesias de Merdingen cum filia sua, curliin Opfingen, curtiro Untkilche cum ecclesia et filiabos suis, s c i licet Gottenheim, el aliis capellis ad eam pcriin.cntibus, ecclesiam de Leheim, ecclesiam de Zeringen, curlim Bichinsoi cum ecclcsia, ct filia sua, c u r t i m de Bichocvingen curo ecclesia et filia sua Bergen, et cacteris suis appendiciis, ecclesiam Brisacho c n m ecclesia et filia Hosiat, et curtim unam in eadem villa, castrutn de Usenberg curo lota Augia, et m o n tem Eggehardi, ecclesiamde Achheim curo omnibua suis pertinentiis. Decernimus ergo ut nulli o m n i u o boroinuin fas sit te vel ecclesiam tuatn soper ltac noslra constitutione teroere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ahlatas retiuere, minoere. ~ vel indebitis vexationibtis fatigare; sed omnia i u legre serventur, luis usibus omuimodis profottira, salva scdis apostolicac auctoritate et inetropolitnni lui canonica justitia. Si quis igitur in p o s l e r u m , hujtis nostri decreti tenorem sciens, coiitra e u t u lemere venire tentaverit, secundo lertiove c o m i n o nitus, nisi reatum suum congrua eroendationc c o r rexerit, indignationero Dei, et bealorum aposiolorum ejus Petri, el Pauli incurrat, et excomntuuicationi subjaceat. Cunctis antem eidem ecclesiae jura sua servantibus sil pax Domini nostri J e s u Christi, quatenus et hic fructum bonae a c l i o n i s

(118) Werinhariut comcs de Habekspurg qui ab Innocenlio I I papa frater notter nominalur, cpiscopus erat Argentoratensis. (119) Orthtiebum episcopum Basileenscin hic no-

minalum, ex gente Froburglca prognatitm asseHt Slumph. Chron. Helvet. lib. x u , cap. 25, p. 3 9 i . Ejusdero nomen rccurrit i n monumento, u u u i . 2i0.

Ego Innocentius Cathoiicae Ecclesiae episcopus. Ego Lucas presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joannis et Pauli subs. Ego Grisogonus presbyter cardinalis t i l . Sanctae Praxedis stibs. Data Laterani per maiium Almerici sanctae Honianae Ecclesiae diaconi card. el cancellarii, Idibus Aprilis, indictione u , Incarnationis Doininicae anuo 1139, pontificatus vero domni Innocentii I I papae auno x. CCCLXXX.

Ecctetiw Batileentis protectionem sutcipit bonaque ac privilegia con/irmat, petente Orthliebo epitcopo. (Anno 1139, April. 14.) [HERRGOTT, ubi tupra p. 162, ex ms. codicediplomatico Basileensis ecclesiae, pag. 61.] 9

u

i

437

CPISTOLiE ET PRIVILEGIA. * g percipiant, el apud dislricluin judicem praemia \ E l cellam Ambtenhusen; ecclesiam quoque itt loco, aelernae pacis inveniaot. Amen. qui dicilur Vokhenusen, a le luisque successoribus Daluin Lalcraniper manum Lamerili (120) sanclae el fralribus perpeliie procurari permiitimus. DeRomanae Ecclesiae canccllarii, xvni Kalendas Maii, cimae quoque omnium' rcrum, quae de Silva ad Dominicae Incarnalionis anno 1 1 3 9 , ponlificalus eamdcm cellam perlinente provenieni, vel de finidoroni Innocentii anno x. timis locis alias jam pertinenlibus, sicut a venerabili Gcbehardo episcopo est constituturo, vestris et CCCLXXXI. fratrtim usibits omnimodis cedanl. Monaslerii S. Georgii in Niara Sitva proleciionem Chrisma sane, oleum sanclum, prQmoliones ordi$u$cipit et po$$e$$ione$ juraqne confirmat. nuro, consecraiiones altarium sive batilicarum, seu ( A n n o l l 3 9 , April. 14.) aliaqunelibei sacraConsumtiensi suscipielisepiscopo, [GERRERT, fltst. Nigra* Sitva;, t. I I I , p. 7£.J si qiudem Caiholicus fuerii, el graliam aique coroniunionein apostolicae sedis babuerit, eamque gratis ISKOCE.ITIUS episcopus, servus servomm D e i , dilecto filio JOAMU abbati monasterii Sancii Georgii, ei sine pravitate voluerit exhibere; alioquin iiceat vohis Caibolicum, quemcunque malueriiis, adire anqood situra est in Nigra Silva juxla flumen Briganam, ejusque successoribus rcRulariler substiluen- ^ listitem, ei ab eo consetraiionum sacra suscipere. Sepultitram vero praefati coenobii, et cellarum suadis, in perpetuam roerooriam. rum liberam omnino fore sancirous, ut eorum qui Apostolicae sedis clementiae convcuit religiosa et sancia loca diligere, eorum quieti et uliiilali pa- se illic sepeliri deliberaverint, devotioni et extremas voluntati, nisi forte excommunicati s i n l , nullus terna sollicitudine providcre, u l quemadrooduro diobsistat. Obeunte autcm le nunc ejusdem loci abvina clemenlia Patres iu Dei populo dicimur, ila per Dei gratiam effectibus comprobciuur. Eaproplcr, bate, vel iuorum quolibet successorum, nullus i b i diiecle tn Domino fili Joanncs abba, tuis el fra- qualibel subreptionis astulia seu violentia praepotruiu luoruro desideriis aposloiica benignitale iro- natur, nisi qtiem fratres, communi asscnsti, attt pertimnr assensum, atque ad exemplum praedeces- fratrum pars consilii sanioris, secundum Dei limosoris nostri sanclae memoriae, Crbani papae, mona- rem, et beati Benedicti Regulam elegerint. Nulli stcrium S. Georgii, cui auclore Deo praecsse d i - quoque ecclesiasticae saecularive personae licentia gnosceris, quod utique a nobilibus viris Hezelone, pateat in jam dicto monasterio aliquas sibi proprie* tatis conditioiies, vel haeredilarii juris, vei advocaet Ilessone ipsius ioci fundaloribus, bealo Pelro apostolomm principi collatum, sub ejusdero aposlo- tiae, vel cujuslibel potestaUs usurpationem, quae liberuti ipsius loci noceat, viudicare, seu ejus lorum principis lulela ct defensione suscipimus, ipsumque cuni omnibus ad ipsum perlinenlibus possessiones aoferre, vci ablaias retinere, mittuere, praesenti8 scripti robore comrounitnus; staiueiiies vel indebiUs faligalionibos iofestare; sed omui.i iulegra conserventor eorum, pro quoruro coiiscrut quascuuque nossessiones, quaecunque bona a vaUone concessa sunl, usibus omnimodis profutura. pnefatis viris, vel ab aliis fidclibus eidem ccenobio aunt collata, quaecunque et in futururo concessione Porro advocalum vobis consliluendi communi conponUficum, (iberaiitate regum vel principum, obla- sensu, omnino liberam vobis concedimus facultatein, quem nimirum, si monasterio inutilis fuerit, tione fidelium, seu aliis modis, juste et canonice poleril idero locus acquirere, firroa libi tuisipie amovere, el alium idoneum vobis subsiiiuere liceaL successoribus et iliibala permaneanl, in quibus haec Ad indicium aulem pcrceptae hujus a sancta Romana propriis duximus exprimenda vocabulis : viilam quae sede libertatis, singulis aunis unum bizanliitin nobis nostrisqtie successoribus persolvetis. Si quis igilur indicilur Sietten; lertiain parlem villae Pbiezen : poslerum, hujus nostri decreli tenorem sciens, coutra prardittm tn loco qui dicilur Cambil, c l Flausingcn; villa Walda et Eckba, Degernauw, Ingeltingen, Eys- eum temere venire tenlaverit, secundo tertiove tetten; praedium Oimiiigeii, Leidringen, Degewingen, I commouitus, nisi reatum suum cotigrua emendalione correxerit, potestatis honorisque sui dignitalo Magerben, WluoUngen, Ballrameslioven, Tiudenbov c n , Gngenwaldl, Acliara, Scblalta, Belecboven, careal, reumque se divino judicio existere de perGruniugen, Scbweningen, Aseheim, Einbacb, Ar- pelrata iniquitate cognoscat, et a Domini Redemnoblesbacb, Miilnbeim, Drudenheim, Altheim, En- ptoris nostriJesu Cliristi corpore et sanguine atienus fiat, atqite in extreroo examine districta ultioni dingen, Schopfsneitn, Butcubeiin, Eggeholdeshcim, Steneneswilare. Cellatn Luchesbcim cum appen- subjaceai. Conservantes autera hoc, omnipoientis Dei et bcatorum ejus apostolorum Petri et Pauli benedidiciis suis. Praediuin quoque Megenliebneswilare, iit clionemet gratiam consequantur.Amen,amen,aroen. quo et cella, quae vocatur S. Joannis. Cellam sitara in praedio quod dicitur Fridinwiilare, quod legitiina Datum Laterani per roanum Aymerici, sanctae commotaUone cambilum est ab ecclesia Augiensi. Roroanae Ecclesiae cancellarii, xviu Kal. Maii, Domi4 5

v

4

( 1 2 0 ) L men, sub quo dianilas cardinalis latebat, adhibero solebant. Conf. Mabillon., De re diploin. L u , cap. 1 3 , p. 1 2 5 , 1 2 6 .

I N N O C E N T H I I PXVJE

410

nicae Incarnalionis anno 1139, indiciione 11, ponli- A appendiciis suis : ecclesiam Sancti Martini d e Archo, cum caemelerio et appeudiciis suis: locum d e ficalus domni Innocenlii II anno x. monte Cyniaco cum appcndiciis suis : locum d e CCCLXXXII. Francis, cum perlinentiis suis : locum de Bonavalle Privilegium pro abbalia S. Stephani Divionenth. Jurensi cum appendiciis suis : ccclesiam S a n c t i ( A n n o l l 3 9 , April. 14.) Germani de Copiaco, el capellam Sancli Andreae d e [PERARD, Recueil, c t c , p. 109.] Parriniaco cum decimis; capellam Sanctae Mariae d e INNOCENTIUS cpiscopus, servus servorum Dei, d i leclo filio HEBERTO abbati ecclesice beati protomar- Marcenniaco cum caemeieriis et terriseorum; j u s vcstrum de ecclesia de Saviniaco cum caenicterio, e i . tyris Stephani, ejusque successoribus regulariter medietale decimaruro et terraruro. Praesenti q u o q u e subslituendis, in perpeluum. decrelo sancimus, ut decedenle Garnerio ejusdem Venerabilium locorum curanosadmonet deeorum loci praeposito, aut aliis saecularibus cauouicis, n u l quiete et tranquillitaie solUciie cogitare, ul qui lus eis, nisi rcgularis praepositus, seu cliam c a i i o i i i divina disponenle clemenlia, ad ecclcsiarum regicu«, substituatur. Obehnte vero te, ipsius abbate men assumpti sumus, eas et a pravorum homiiium loci, vcl luorum quolibet siiccessorum, nullus i b t nequilia lueamur, et sedis aposlolicae privilegio paiiler roboremus. Quamobrcm, dilcctc in Domino B cujuslibet subreptionis astutia seu vioicntia praeponalur, nisi quem fratres, aut fratrum pars c o u s i l i t fili ileberle abba, tuis juslis desideriis palerna besauioris, secuudum Dei timorem, et beati A u g u s l i u i nignitate impertiinur assensum, et ecclesiam Beati regulam, eligendum providerint. Probibemus e t i a m protomartyris Stephani, cui, auctore Deo, pracesse ul nullus infra terminos parochiarum ejusdera e c c l e dignosceris, cuin omnibus ad cain pcrtincntibus, siae, ecclesiam, capeilam aut caeineterium cotistruere praesentis scripli suffragio communimus. in primis siquideiu slatuenlcs ul ordo canonicns qui secun- vel consccrare praesumat. Adjicienies insiiper u i praefalae ecclesiae regulares canonici libere ct absque dum beali Augustini Begulam... in eadem ecclesia toniradiciione, curam et adminislrationein p a r o noscitur institutus, perpeluis futuris temporibus ibidem inviolabilitcr observelur. Quascuuque prae- chialiunt ecclesiarum suscipiant, et comtuissarum sibi animarum saluti Domino auxiliante, provideant. terea posscssiones, quaecunque bona, idcm locus in Nulli cliam canonicorutn vestrorum iicentia pateat, casamentis, terris, ecclesiis, capellis, viliis, scrvis, post faclam iu eadem ccclesia professioncm, absqne ancillis, scu aliis rebus inpraeseiiliarum justc ct abbatis vel fralrutii licentia, inde discedere, vei a d canonice possidet, aut in poslerum coucessione alia loca transvolare : discedentes vero n u l l u s poniificuin, liberalilate reguni vel principum, ollalione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio episcoporum vel abbalum suscipere audeat, vel r e linere. Porro de laboribus quos propriis manibus poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus haec duxirous propriis sumptibusque colligitis, seu etiam de nulrimentis vestris, juxta quod a nobis in generalihus est s t a t u cxprinienda vocabulis : videlicet malriceui ecclelum conciliis, a vobis exigi decimas aucloriiaie a p o siatn in honore Sancti prolomartyris Stepbani dcdislolica iuterdicimus. Praesenti quoque decreto s a n calam, cum cicnieterio,infra niuruni caslri: ecclesiant cimus ut p.irochianorum vcstrorum sepulturam S. Medardi cum dcciinis;ecclesiam S.Michaelis cum libere habeatis, uisi forle aliqui eorum se in a l i i s caemeterioet decimis, extra murum sitam: eccleMam decrevcrunt ecclesiis sepeliri. Decreviinus crgo u t Sancli Aniani Aquaeductus, cum caemeterio, decimis et terrissuit: ecclesiam Sancti MartinideQuincliniaco nulii oronino hominum fas sit pnediciam ecclesiam cuui caemeterio, decimisct terrissuis; ccclesiaro San- super hac nostra constitutione timere perturbare, cti MauritiideSiliciacocum caemelerio decimis et ter- aut ejus possessiones auferre, vel ablatas r e l i i t e r c , ris suis :jusquod babetisin ecclesiaSancliGenesii de minuere, vel lemerariis vexationibus fatigare, sed Dcarilla, et capella de Slabiclis, cum caemelerio et omnia integra conservenlur eorum, pro q u o c u i n {

parte decimaruro : ecclesiam S. Marlini de Prato jy gubernalione et sustentatione conccssa sunt, usibus cura capella de Fontanis, caemeterio et periinentiis oranimodis profutura. Si qua igitur in fulurum ecclesias\ica saecularisve pcrsona, hujus nosirae c o n caruin : ecclesiam Sancue Mariae de Gimellis cuin stitutionis paginam sciens, contra eam terncre capella .de Picangis, csemelerio terris et decimis: venire teutaverii, secundo terliove coinmoniia, n i s i ccclesiam S. Florcntii de Tylecastro, cum capella Sanclx Mariae, et caemeierio, decimis, lerriset perti- reatum suum congrua emendatione correxerit, p o testatis honorisque sui dignitate careat, reamq«te nentiis earuni : ecclesiam Sancti Petri dc Mirebeilo, cuin caemelerio, decimis, terris etappendiciisearura: se divino judicio existcre Je perpetrata iuiquiiate cognoscat, ct a sacratissimo corpore et sanguine decimam de Geaco, deciraani de Cureio : locuiu Capcllae quae est inter Leugleriura, et Sanctura F i - Dei ac Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, a t q u ^ in extremo cxamine, dislriclae subjaceat u l i i o o i . doliura, cura appendiciis suis : ecclesiain Sancli AndreaB de Ormentiaco, cura capellis, caeraeterio, et Conservantcs autem bxc, omnipoientis Dei et beaparie dccimarura quae presbyteratui congruit: lo- toruin Pctri et Pauli aposlolorum cjus benedietiotionera et gratiam coosequenliir. Amen, amen, cum de Puteolo, loctim de Annino fonlc, cuni amen. appendiciis suis : locutn de Galdo Alirey, cura t

441

EPlSTOLiE ET PRIYILEGIA.

443

Ego Innocealius catholicae Ecclesiae episcopus, ^ eam lemere venire lenlaverit, secumlo tertiove soJtscripsi. Bene valete commonila, nisi reatum suum congrua satisfactione Ego Gerardus presbyler cardinalis tituli Sanclae correxerit, potestalis bonorisque sui dignilale caCrucis iu Jerusalem subscripsi. reat, rcamque se divino judicio existere, de perpeEgo Lucas prcsbyter cardinalis lituli sanclorum trala iniquitate cognoscat, ei a sacralisimo corpore Joannis et Pauli suhscripsi. et sanguine Dei ac Domini noslri Jesu Christi aliena Ego Yvo presbyter cardinalis tituli Sancli Laufiat, atque in extremo examine districlae subjaceat rentii, liluli Damasi subscripsi. ultioni. Cunctis aulem eidcm loco sua jura scrvanData Lateraui per maiiuui Aymcrici Sanctjc Rotibus sit pax Domini noslri Jesu Chrisli, quatenus manae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, et hic fructum bonae aclionis percipiant, et apud xviu Kaiendas Bfaii, Domiuicae lucariiationis anno dislrictum judicem pnemia aelernae pacis iuveniant. millesimo centesimo Iricesimo nono, indiclione Dalum Laterani pcr mauum Aimerici, sanctae Rosccuuda, poutificatus domni Innocentii papac II manae Ecclesiae cancellarii, xvm Kalcndas Maii, auno deciino. Domiuicae Incarnationis anno 1139, indictione l l , poutilicatus doinni Innoccnlii I I papae anuo x. CCCLXXXIIl. CCCLXXXIY. Privitegium pro monatterio Sancti Nicolai et Sancti ® Medardi Tornacentit Domum Lotpilalem Tornacentem tuendam tutcipit et (Anno 1139, April. 14.) ejut possessionet ac privUegia confirmat. [Cousu, Hittoire de Tournui 1. I I , p. 216.) (Anno 1139, April. 15.) IKKOCENTIUS cpiscopus, scrvus servorum Dei, [Mm.tus, Opp. diplom., I I , 966.] dilecto filio OGERO abbati ecclesiae Sancti Nicolai ct INSOCENTIUS episcopus, scrvus servorum Dei, diSancii Medardi Toinacensis, ejusque succcssorihus lecto filio GERARDO adininistratori hospitalis donius canonice subsliiuendis iu perpciuum. Tornacensis, e/isque successoribus in perpetuum. Quoniain in sede justitiae residemus, fralrcs no* Apostolicae sedis cleiiienliae couveuit defensionibus paupcniin luilioue propilia providcre. Eapropier, stros dcbemus sinccra charitale diligcrc, et unicuidilecte in Domiiio fiii Gerarde, tuis desideriis cleque jurasua nostnc auciorilaiis privilegioconservare. incnlcr aiinuimus, el hospitalcm domum, quam ad Hujusergo coiisideraiionis intuitu, dilecle fili Ogere servitiuui paupcriiin el oniiiipolcntis Dei gioriam abbas, libi tuisque successoribus confirmamus ut administras alque gubertias, sub beati Pelri et quaecunque ecclesia Sancli Nicolai et Sancti Meuoslra tutela suscipiuius, camque praeseulis scripti dardi Tornacensis iiipncsentiarum juste ct canonice l>ossidel, aut in futurum concessionc pontificum, C pagina communiiuus, staluenles u l quascunque possessiones, quaecunque bona idem venerabilis iiberalitate regum vcl principum, oblatione fidelium, locus inpraeseniiarum legilime possidet, aul in scu aliis ralionabilibus modis, potcrit adipisci,firm& futurum conccssioue pontificuui, largilione regum vobis et incouvulsa permaneanu In quibus haec vcl principum, oblalione iidcliuni, scu aliis juslis nominatiiu duxiinus cxprinienda : mansioncs intra Toriiacum ccnsuui pcrsolvenles, terras arabiles modis, Domino propitio, poterit adipisci, firma libi tuisquc succes^oribus et illibata pernianeanl. In circa ipsam civitatein iuler duos rivos, Ries videlicet ct Mayry, terraui circa vivum fonlem, terras quibus baec propriis duximus exprimenda vocabulis: videlicet in urbc Tornaccnsi doniuiu pauperuui et circu ri\uluin qui Rics vocalur, terram et decialiam quamdam domuin, quae singulis annis certos main aptid Landast, allodium el ierram censualeiu redditus solvunt, el insuper molendinum unum, in apud Caslrecin, decimam veslram, quam in eadem pago Tornacensi, allarc de Warconio el curteiu curle teneiis de ccclesia Sancti Martini pro censu uiiain, cum terris ad eam perliiictilibus, in pago duorum solidorum, terram juxta Malbray, deciinain Bracbateiisi allare de Yelaita et tres curtcs, cunt tcrbestiarum in eadem terra, quam ab ecclesia Anlotiiensi pro censti septeui soiidorutn tenetis, reddilus ^ rjs, silvis c l pratis ad cas perliiieutibus, praebcudain quoquc unam a venerabili fralre nostro Simone duoruni modiorum fruuieuti apud Rosbais. Ordinem Tornacensi episcopo vobis pro sua devotione conciiarn beati Auguslini juxla consueludinem Sancii cessam, ut videlicet decedciite Gotero decano, eam Nicolai de arida gamantia, et liberam abbalis vobis sacerdos a capitttlo elevatus accipial, qui et curae confirmamus elcctionciii. Decernimus ergo u l nulli pauperum soliicitc scrviat, et de ipsa hospitali domo omuiito homiiium liceat praefatam ecclesiam teinere nihil accipiai, sed potius de praehenda sibi necessaperturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablaria providebit, ct ad allare Sanclae Mariae sacerdotis tas retinere, aut itijtiste acceptas suis usihus vindipersolvet officiuiu. care, minuore, vel temcrariis vexatiouibus fatigare, 9

sed omnia integra serventur eorum, pro quoriim sustentatione ct gubernalione concessa sunt usibus omnimodis profutura, salva nimirutn in omiiibus dioecesani episcopi justilia et reverentia. Si qua igiturin postcrunt ccciesiastica saecnlarisvc pcrsona, hujus itostrac constitulionis paginam scicns, contra

Qui sacerdos, si (quod absil!) erga pattpercs Cbrisli negligentius se habuerit, ei admonitus corrigi contempserit, amolo eo, electione iterum capituli alius substituetur ulilior. Cui etiam sacerdoti, convocatis senioribuscivibus in vcslro capitulo, de laicis vir boni tcstimonii

INNOCENTll 11 P A P J E

m

M

socius eligetur, ad dispensalionem temporalium et A nus pcrmittant. Per prasentia ilaque scripia frater nitati luae praecipiinus quatenus cum ab eisdem curam diligentisstmam pauperibusadhibendam. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceal prae- fratribus nostris evocatus fueris, eorum praesenliam fatam domtim nostram hospitalem lemere perlur- adeas, el quod super hac causa ab ets definitum fuerit, flrmiter observes. bare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas reDat. Lat. xvi Kal. Maii. tinere, minuere, seu quibustibet modis fatigare, sed CCCLXXXVH. omnia integra conserventur, usibuspauperum omniPrivilegium pro monasterio Campcnsu modis profutura. Si quis autem ausu temerario id (Anno 1139, April. 16.) attentare pracsumpserit, indignationem omnipotentis [ L A COMBLET, Urkundenbuch, 1.1, p. 322.j Dei et beatorum Petri et Pauli apostoiorum ejus INNOCENTIUS episcopus, servus servortlm Dei, diincurrat, et excomrounicationi subjaceat. Conserleclo filio THEODERICO abbati ecclesiae Campi, ejitsvantes atitem habeant peccatorum suorum veniam, que successoribus regulariler substilueodis, in perel eorumdem apostolorum benedictionem et gratiam peluiim. consequantur. Amen. Ex commisso nobis a Deo apostolatus officio tara Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae episcopus. Datum Lalerani per manum Aimerici, sauctac B vicinis quam longe positis existimus debitores. Cumque omnes honorare ac diligere debeamus, ct ecdeRonianse-Ecclesiae diaconi cardinalis el cancellarii, xvii Kal. Maii, indict. n , Incarnationis Dominicae siis fratribus nostris commissis debitam conservare anno 1138, ponlificatus vero domni Innocentii II justiliam, illos taroen propensiori charilalts stiufio nos convenit confovere ; quos ampliori morum hopapre anno nono. ncslate ac religionis nitore constat esse per Dei graCCCLXXXV. tiam illustratos. Hujus rei gratia, dilecte in Doinino Ad Manfredum Mantuanum el Lolharium Vicentifili Theodorice, abbas Ecclesiae Campi, tuis petiiio» num episcopos. nibus clementer annuimus, et praefatum monaste(Anno 1139, April. 16.) rium c u i , auctore Domino, praesides, praesentts [TIRABOSCHI, Storia della badia di Nonantola I I , p. privilegii pagina commutiimus : staluentes utquas249, ex codice Vaticano membranac. in-4, n. 285, pagina extrema a tergo.J cunque possessiones, qtiaecunque bona idero loctis inpraeseiitiamm juste et canonice possidet, aut in INNOCENTIUS episcopus, servus servorunt Del, futurum concessione pontificuro, iargilioue regum, venerabilibus fratribus M[ANFREDO] Manluano et liberalilate princtpum, oblatioue fidelium, seu abis L. Vicentino episcopis, salutero et aposlolicam be^ justis modis, Deo propitio polerit adipisci, firma Ubi nedictionem. Inter dilectum filium noslrum I l d . Nonantulanum ttiisque successoribus et illibata perroatieant. In abbatem et fratrein noslrum T . Veronensem episco- quibus haec propriis duximus exprimenda vocabuiis: pum super plebe de Nogaria et capellis suis gravis scilicel curia Gumbreteseyme cum suis terminis : Honepoul cum suis usibus : Goterswicg cum his quacstio agilatur. Quam uimirum controversiam discretioni vestrae duximus committendam. Per apo- quas ad ipsam pertinent. Adjicimus etiam ut onlo monasticus qui secundum R. Benedicti Regulatn et stolica igitur scripta fraternitati vestrae praecipiendo mandarous quatenus praefatum locum usque ad pro- inslilulioneni Cislerciensis capituli in eodem loco ximi Kal. Junii pariter adeatis, et si constiterit No- noscilur institutus, perpetuis futuris temporibus ibidem inviolabiliter iM)nservelur. Sancimus insnper nantulanum monasterium praefatas ecciesias posseut idem locus vester ab omni servitnte saeculari et disse, et sine judicio amisisse, ipsuro earumdein possessioni restituatis. Hoc ipsum, etiatnsi praeno- exactione sitliber, e t i n e a libertate qua eum Fretiiinatus episcopus ad vocationero vestram non vene- dericus archiepiscopus bonae memoriae eonslituit, permanere decernimus. Prohibentes u l juslitiam r i l , nihilominus faciatis. p quam idem archiepiscopus in silvis, pascuis, aquis Dat. Lat. xvi Kal. Maii. adjncentibus pro sua vobis devotione concessit, CCCLXXXVI. ntillus minuere aliqua ralione praesttmat. Setl nec Ad Theobaldum Veronensem episcopum. episcopo liceat te vel successores luos ad sua ne(Anno 1139, April. 16.) gotia, nisi forte ad syiiodum invitum irahere veJ [TIRABOSCHI, Storia di Nonantola, I I , p. 249.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, ve- vocare. Slatuimus insuper ut pro generali parochke nerabili fralri T . Veronensi episcopo, salulem et interdicto, monasterium vestrutu a divinis non vacet ofliciis; nec alicui fralrum vestrorum post aposlolicam benedictionem. factam in eodem loco professionem miuoris vel inaPro controversia quae inter te et dileclum filium nostrum J . Nonantulanum abbatem supcr plebe No- joris religionis obtentu, absque praelati sui liceniia, gariae agitur, venerabilibus fratribus nostris M[an- iiceal de claustro discedere,el ad alium locom tratis* fredo] Manluano et L. Vicentino episcopis manda- migrare. Discedentem vero nullus episcoporum vei vimus, ut videlicet ad eurodem locum accedanl, et abbatum audeat retinere; qui el cauonice roonittts, caindero litem, cognitis ulriusque parlis rationi- si redire contempserit, in eum canonicam sententiani proferendi habcatis libcram /aculutem. De bus, usque ad proxiroi Kal. Junii definire nuUatet

9

*45

EPISTOLiS ET PRIVILEGIA.

446

terris quoque i n c u l t i s ct v e s t r o r u m p c c o r u m nutri- A Adjicimus quoqtie til idem locus ab omni t i m e n t i s a vobis d e c i i n a s exigere nemo audeat. Deactione liber maneat, sicut ab iisdem fundaloribus c e r n i m u s ergo ut n u l l i l i c e a t idem c o e n o b i u m temere stalulum fuisse cognoscilur. Nec aliquem praeter p e r t u r b a r e , aut e j u s p o s s e s s i o n e s auferre, vel ablaepiscopum habeat advocatum ; et ut ordo canonicus las r e t i n e r e , m i n u e r e , seu aliis t e m e r a r i i s v e x a t i o secundum regulam sancti Augustini, et instiluiionibus f a t i g a r e , sed o m n i a i n i e g r a c o n s e r v e n t u r eo- nem Praemonstratensis Ecclesiae, ibi perpetuo conrum, pro q u o r u m g u b e r n a t i o n e et s u s t e n l a l i o n e servetur. Sancimus eiiam ul nemini fratrum, post e o n c e s s a sunt, o m n i m o d i s usibus p r o f u t u r a . Si qua factam in eodem loco professionem, absque licenigitur i n p o s t e r u m e c c l e s i a s i i c a s a e c u l a r i s v e p e r s o n a , tia praelali sui, ad alium locum liceal Iransmigrare. hanc n o s t r a e c o n s t i l u l i o n i s p a g i n a m sciens, c o n t r a Quod si decesserit, et canonice commonitus redire eam lemere veuire t e n l a v e r i i , s e c u n d o t e r t i o v e contempserit, facultatem nibilominus habeatis ciimc o m m o n i t a , si n o n c o n g m e s a t i s f e c c r i t , p o t e s t a t i s dem a divinis officiis iuterdicere, interdictum vero h o n o r i s q u e s u i d i g n i t a t e careal, r e a m q u e se d i v i n o nullus episcoporum vel abbatum susciperc audeat, j n d i c i o de perpetrata i n i q t i i t a l e e x i s t e r e c o g n o s c a t , vel relincre. Sane de laboribos, quos propriis manibus et sumptibus colitis, decinias exigi probibeet a s a c r a t i s s i m o corpore et s a n g u i n e Dei et Domini Kedemptoris n o s l r i Jesu Cbrisli aliena fiat, alque D mus. De nulrimentis quoque animalium vestrorum idipsum observari praecipimus. in e x t r e m o e x a m i n e d i s t r i c l a e u l t i o n i s u b j a c e a t . Cunctis autem eidem loco sua jura s e r v a n l i b u s sil Ut autem quietius atque libcrius manere possilis pax Domini n o s t r i Jesu Chrisli q u a t e n u s et hic fru- in omnipotentis Dei servitio, aucioriute apostoctum bonae a c t i o n i s p e r c i p i a n l , et in futuro p n e m i a lica inhibemus, ne cui episcopo liceat vos ad sua negolia, nisi forte ad synodum, invitos trabere, aeternae pacis i n v e n i a n t . Amen, amen, amen. Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae e p l s c o p u s ss. vel vocare. Porro sepulturam ejusdein loci omnino liberam esse concedimus, ut videlicet eorum, qui Ego Gregorius diaconus cardinalis S. Angeli ss. illic sepeliri deliberaverint, devolioni et extremae Datum Laterani per manum Aimerici, sanctae Rovoiuntati, nisi forte excommtinicali sint, nullus obm a n a e Ecclesiae d i a c o n i c a r d i n a l i s et c a i i c e l l a r i i , xvi Kal. Maii, Dominicae f n c a r n a t i o n i s anno 1139, i n - sistal, salva nimirum matricis Ecclesiae canouica justitia vel reverentia. Inter caeteras ejusdein locl d i c t i o n e n , p o n l i f i c a l u s domni Innocentii papae I I posscssioues, ecclesiam, quae dicitur Tessenderkm, anno x . nihilomiuus confirmamus. CCCLXXXVIII. Decernimus ergo ut nulli omnino hominuin liceat Confirmatio fundationh abbatias Averbodientit pro p cujut regimine atque immunitaie nonnulla ttatuun- ^ eumdem locum temere perturbare, aut ejus posseslar decreta. siones auferre, vel ablatas retinere, miiiuere, seu ( A n n o l l 3 9 , April.16.) aliis perturbationibus fatlgare, sed omnia integre [COCQUELINES, I I , p. 243.J conservenlur eorum, pro quorum gubcrnatione et suslentatione concessa sunt, usibus omuimodis b m o c E N T i u S e p i s c o p u s , s e r v u s s e r v o r u m Dei, d l profotura. Si quasane in posterum ecciesiasticn saeIecto filio abbati ANDRE* Sauctae Mariae silae in Averbodio, l u i s q u e s u c c e s s o r i b u s canonice substi- cularisve persona, hanc noslrae constilutionis paginam sciens, contra eam temere venire tenlaverit, t u e n d i s in p e r p e t o u m . Piae p o s t o l a t l o v o l u n t a t i s effcctu debei p r o s e q u e n i e secundo terliove commonila, si non congrue satisfeceril, polesutis honorisque sui dignitate careat, e o m p l e r i , quatenus devotionis s i n c e r i u s laudabiliter e n i t e s c a t , et utilitaa p o s t o l a t a vires i n d u b i t a n l e r reamque se divino judicio existere de perpctraia assuiuat. Eapropter, d i l e c t e io Domino fili Aodreas iniquitate cognoscat, et a sacralissimo corpore et abbas, tuis p e t i l i o n i b u s c l e m e n t e r annuimus et ec- sanguine Domini nostri Jesu Cbristi aliena fiat. f

Conservantes autem haec omnia, omnipoientis Dei c l e s i a m Sanclae Mariae sitam in Drebodio [f. pro Averbodio], quam uiique nobiiis vir Arnolfus comes, ^ et beatorum apostolorum ejus Pctri et Pauli benedictionem ct gratiam consequaniur. Amen, amen, ejusque c o n s o i i e s , piae d e v o t i o n i s intuilu f u n d a v e r u n t , et ad v e s i r a m s u s l e n U t i o n e m o m n i p o t e n t i amen. Domino pro a n i m a r u m suarum r e m e d i o libere obEgo Innocentius Calholicae ficclesiae episcopus. t u l e r n n l , a l e r m i n o v i d e l i c e t Endeberghe usque ad Dalum Laterani per manum Aimerici, sanctae Rol e r m i o u m , qui diciuir Ubrepat, cum p a s c u i s cirmanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, xvi Kalendas Maii, indictione 11, Dominicae lucarnac u m j a c e n t i b u s , sub p r o t e c t i o n e beati Petri suscitionis anno 1139, pontificatus domni Innocentii I I pimus, et p r a e s e n t i s p r i v i l e g i i pagina communimus. Suiuimus enim ut q u a s c u n q u e p o s s e s s i o n e s , qoae- papae aono x. CCCLXXXIX. cunque bona idem «ocus i n p r a e s e n l i a r u m juste et Privilegium pro monaeterio Nonantutano* canonicc p o s s i d e t , aot in fuuirum c o n c e s s i o n e poo(Annoli39, ApriL 17.) lificum, l a r g i l i o n e regum vel p r i n c i p n m , o b l a t i o n e [TIRABOSCHI, Storia di Nonantola, I I , 247.] fidelium, seu aliU justis modis, Deo propitio, p o t e r i t IHNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dia d i p i s c i , lirma tibi loisque succcssoribus et iilibaia lccto filio iLDcaRANDO abbati monasierii S. Sylvestri nennaneaiit.

447

INNOCENTU 11

448

Nonanlulani, ejnsqiie succcssoribiis rcgularitcr sub- A Ecclesiae tiiac cardin. et cancell., xv Kal. M a i i , indicl. i i , lncarnationis Dominicae anno 1159, poosliluendis in pcrpeluuni. tificatus vero domni lnnocentii papae I I anno x. Quisquis supernain Jerusalem intrare atque haEgo RogeriusNonantulanae Ecclesiae tabell.,quod bilare dcsiderat, expedit ei u t , juxta Psalmistae in senlentia domni papse lnnocentii scriptum inveni, testimonium, circa ea quie pacis sunt diligentcr intcudat. Hoc niniirum inluitu, quoniam iuter No- scripsi nihii addens, vel minuens. nanlulanam et Mutinam Ecclesiam mullae simultatcs CCCXC. et guerre hactenus exstiterunt, tandem pro bono Privilegium pro abbalia S. Buberli, ordinis S. Bepacis inter utriusque loci habilatorcs hujusmodi nedicti, in Ardenna. olim est conventio conslitula, \idelicel Mulinensis (Anno 1139, April. 17.) episcopus ecclesiam castri Veteris cum capellis [ROBAULX, Chroniaue de Sainl-Hubert p. 335 cx archivis abbaliac S. lluberti.] suis, et ecclesiam Sclopani cum capeliis suis, ecclcsiam Fanani cum capellis suis, ecclesiam CcemuINNOCENTIUS cpiscopus, servus servomm D e i , d i ranae cum capellis suis, ecclesiam Trecenlula? cum lccloin Chrislo filio GILLEBERTO abbati nionasterii S. capellis suis, et ecclesiam Cortiolae cum capellissuis, Huberii in Ardcnna, ejusque successoribus regularogatu abbalis Nonantulani consecrare deberct, et B riter ibi substitucndis j n perpetuum. earum clericos promovere. Posl haec vero, pace Aposlolicac sedis cletiieniiae convcnit religiosos a Mutineusibus non servata, Ribaldus Muiiiiensis viros diligere eosque maternas pietatis gremio c o n episcopus, inconsulto et invito abbaie, tinam de fovcrc. Hujus rei gratia, dilecte in Domiuo G i l l e supradiclis ecclesiis per violentiam consecravit. herte abbas, tuis desideriis clementer annuimus, Quo faclo, lu dilecte in Domino lili lldebrandc ab- ct inonastcrium sancti Huberti, cui Deo auclore bas, ad concilium veniens quod in Urbc Domino praesides, in lutcla B. Pctri, el nostra stiscipimus, auctore ceiebravimus, adversus eumdem epi*copum ct prse^enlis scripli pagina roboramus; slatuentes in nostra praesentia queslus cs. Qui niinirum ante ul quascunque possessiones, quaecunque bona i d c m nos cl fratres noslros constitulus, cum super obmonasterium inpraesenliariim jusle et canonice posjeclis se defendere non valeret, hujusmodi senten- sidel, aut in futurum largitione fidelium, seu q u i tiam subiil, ut, quia pactum illud conlra multornm buslibet modis, praeslante Doinino, poterit adipisci, Romaiiorum pontiiiciim privilcgia monasterio No- firraa tibi tuisque successoribus et illibata permananlulano indulla facluni esse constabat, id ipsum neant. Et quia idem monasterium, sicut ipse nobis viribus carere decrevimus, el prorsus irrilum du- Q siiggessisli, diversas frequentcr a diversis raptoribus ximus, Mutinensi episcopo praecipientes ne quid patitur injurias, auctoritale hujus sedis apostolicae simile ulterius atlenlarc pracsumat; quin potitis damus tibi et successoribus tuis polesiatein ligattdi vestrum monasterium sempcr et ubique quiete peralque soivendi. El confirraamus praefato B. I l u b e i t i frui libcrlale sibi concessa permittat. Nulli ergo monasterio quidquid suum est : quatuordeciiti videoinnino hominum liceat te vel successores tuos supcr licet capellas, ab omni exactione episcopali liberas. bis ulialenus infestare, vel hanc noslram constilu- Sed et cellani Ebernei curtis cum pertinentiis suis tionem infringere vel mulare, vel aliquam vobis cellam S. Theobaldi in Porcino casfro silam, c u m cxinde coiilrarielalcm inferre. Si quis autem ausu pertinentiis suis; Pirensem curo perlinentiis suis, tcmerario id altentare prscsumpseril, nisi rcalum cellaro dc Mollins ctim pertineiitiis suis; celiam siium congrue emendaverit, indignationem Dci om- Curiensem, cum pertinentiis suis; cellam deSancey, nipolenlis et beatoruin Petri et Pauli apostolo- cum pertinentiis suis; cellaro S. Petri cum capeila rum cjus incurrat, et cxcommunicalioni.... (Ccetera S. Joannis in castro Bulloniensi, et caeteris p e r i i desunt.) nenliis suis; ecclcsiam de Palatiolo cum capellis et %

decimis suis, ecclesiam de Horlo cum capelia ct Ego innoceulius Calholicse EccJesiae episcopus ss. D rupc, et caeteris pertineniiis suis; ecclesiatti Sancti Ego Conradus Sabinensis episcopus ss. Michaclis, et montcm el lotum allodium de M i r u o l o ; Ego Albericus Ostiensis episcopus ss. Ego Gerardus presbyter cardinalis l i l . Sanctac ecclesiara Sancti Mononis de Nassonia cum oinntbns perlinenliis suis, capellam S. Huberti in L e o d i o , Crucis in Jerusalcm ss. Ego Azo presbyler cardinalis t i t . S. Anasta- ecclesiam de Stawles, et ecclesiam-de Nirves, c c c l e siam de Burs cum pertinentiis suis, ecclesiam de siae ss. Ego Gregorius presbyler cardinalis l i t . S. Pra- Alvento cum pertinentiis suis, ecclesiam de Bassayo cum pertinentiis suis, et alias mullas qnas possidet, xedis ss. salva dioecesanorum episcoporum juslitia e i r e v e Ego Gregorius diaconus cardinalis l i l . SS. Sergii rcntia. ct Bacchi ss. Ego Ollo diaconus card. S. Gcorgii ad Vclum Praeterea confirmamus praefato mona6terio oblaAureuui ss. tiones fidelium quae vulgo cruces bannales d i c u n l u r , Ego Hubaldus diac. card. S. Marix in Via de tribus decaniis, de dccania Gradensi oblatani cerac, sive ipsum obolum Leodicnsis inoitetac, c t Lata ss. Datum Latcrani per maiium Aimci ici S. Roinanac cascos de loto lactc vaccarum, oviuin ct caprarum.

4*9

EPISTOL^E

unius diei de singulis domibus villaruni subscriplar u m , videlicet, Maisin, Reduit, Yuscejae, Gusanvillae, Ocbam, Palatioli, Offagne, Salseurivi, Graides, Gedines, Loylres, item Loitres fiorsines, Riennes, WiDczies, liarnyes, Altifageti, Oyscis, Gembres, Bievre, Givet. Idem de dccania Bohanniensi, de singulis domibus viilarum subscriplarum, Wellin, Ham, Herpruviae, Bobanniac, Gimelke, Marlidee, Aye, Haverenne, Liceuriae, Mosbotir, Burs, Teiius, Waureliae, Tevins , Seriiuui, Villers, Jamblincs, Wanlin, Frelo, Cotue, moulis Sancli Pelri Brumart i n , Revouiae, moutis Yalcheri. Idem de omnibus viHis decaniae Basioniensis, addito pane uno de domibus singulis. Praedicto autcm monastcrio nullus abbas temcrc ordinctur, aut coulra sacros canones constituatur; sed is queui sibi concors congregatio libera electione secunduro tiinorem Dei assumpserit. Dccernimus ergo ut nuiii omnino hominuro liceal idcro monastcriuro teiuere perturbare, aut ejus possessioues auferre, vel ablatas rctinere, minuere, vel lcmerariis fatigalionibus iuolestare, sed omnia integra conscrventur, eorum usibus omiiiinodis profutura, pro quorum gubernatione ct sustentalione suut concessa. Si qua igitur in fuluruiii ccciesiastica saecularisve persona, bauc uostrae coiistitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tenlaverit, sccundo tcrtiove commonita, si uou satisfactione congrua einendaverii, potestatis honorisque stii dignilate carcat, reamque se divino judicio exUtcre de pcrpetrala iuiquilate cognoscal, ct a sacralissiiuo corporc ac sauguiue. Dei et Domini nostri Jesu Christi alieua hat, atque in extremo examine districuc ullioui sobjarcat. CUDCUS autero eidem loco jusla servanlibus sit pax D o H i i n i noslri Jesu Christi, quatcnus ct hic fructum bonac actionis percipianl, c l apud disirictum judiccm praemia aeternae pacis iuveniant. Amen. lfc Ego luiiocetiiiusCathoIicae Ecclesiae episcopus. Ego Lucas presbyter cardinalis lituli SS. Joanuis et Pauli. Lgo Cbrisogonus presbyler cardinalis tit. Sauctx Praxedis. DataLaierani permanuni Aynierici, sanctae Ronianae £cciesiae diaconi cardinalis ei concellarii, xv Kal. Maii , iiidiclioue secunda, Incamitionis Dominicae 1159, poutilicatus vero domnl Innocentii sccuudi papae auuo deciroo. CCCXCI. Privilegium pro ecclesia Lichfeldenti tn Anglia. (Anno 1159, April. 18.) [Monattic.Angi.,l\\, p. 254.J LWNOCENTHJS episcopus, servus servorum Dci, diloCtis filiis canouicis Ecciesiac Lichfcldeusis, tam praesentibus quam futuris, in Christo saiulcm el aposloiicaut bcnedictionem. Apostolicae sedis cicmcniiae convcuit univcrois

T PRIVILEGIA. ;

45u

ejus pairocinium iinplorantibus roaternac tuitionis suffragium exhibcrc, u l quemadmodum, disponcnle Domino, Patres in Dei populo dicunlur, ita eliam opcrum exhibilione comproberour. IIujus rei gratia, dilecti in Domino filii, vestris desidcriis paterna benignitite annnimus, et ecclesiam Lichfeldensis in qua divino vacalur servilio, pracsentis scripli pagina communitnus, statuentes ut ccclesias, decimas, et quascunque possessiones, quaecunque bona praefala Ecclcsia inpraescnliarum justc et canonice possidet, aut in futurum concessiono pontiildim, largitione regum vcl principiim, oblalione lldelium, seu aliis jusiis modis, Dco propilib, poteiit adipisci, quaecunque etiam a vcnerabili fralre nostro Rogcro Conventrensi episcopo, tam in ecclcsiis, dccimis, tcrris, quam in aliis possessiouibus vobis collata suiit, vel ab eodem in postcrum, Peo propilio, conferuiitur, firma vobis in perpetuum el illibata pcrmancant. Decernimus ergo ul nulii omnino homiuum liccat caindem Ecclesiam teraere perturbare, aut cjus possessiones auferre, vel ablatas retinere, m i nuere, seu quibuslibci molesliis fatigare, sed oronia integra conservenlur eorum, pro quorum gubcrnatione et sustentatione concessa sutit, usibus omnimodis profulura. Si quis aulem ausu teroerario, id altcntare praesumpserit, indignationem omnipolentis Dei ct bcatorum aposloioruro ejus Pelri et Pauli incurrat, ei excommutiicationi subjaceal. Conservanlcsautem hacc, eorumdein aposloloruin elnoslraiu bcnedictionem et gratiam consequaniur. Aiuen, aineu, amen. Daium Laterani per manuro Aimerici, sanciac Romanae Ecciesiae diaconi cardinalis el canceilarii, decimo quarto Kalendas Maii, indictionis becundae, I n carnalionis Dominicac miliesimo ceiilesiino li iccsiino tiono, pontificalus vcro domui Innocenlii papacsccundi auno decimo. CCCXCII. Chuonrado abbali el monachit Fuldentibut nuntiai Siurmium in concilio tanciit atcriptum etu. (Auno 1139, April. 19.) [ M A D I L L O N , Acta tanctorum ord. S. Dened., I I I , n , 284.] INNOCENTIIJS, scrvus servoruro Dci, dilecio filio CHUONRADoabbali et monachisFuidensis monasierii, salulem et apostolicam benediciioiietn. Dignum valde esl el oniiii laude dignissimuin, ut quos Rex reguin el Doroinus dorainatiiium honorare dignalur, eisdem ab hoiniiiibus dcvoui revercutia impcndatur. Nos igiUir audita vila laiidabiii B. Slurmii confessoris, coguilis eliam ex parte m i raculis quae per ejus merila Dominus opcratur, attestatione frairum iiostrorum qui dc partibus Tcotonicis advenerant; in plenaria synodo quae apud Lateranum esi per Dei gratiam congregata, communi^ cato consilio patriarcharum, archicpiscoporiint, cpiscoporum atque abbatum, eumdciii bealum virtun iiite,r sanclos el electos honorari praccepinms : et dicin deposilionis ejus cum gaudio solcraniter ceic-

451

INNOCENTII I I PAP.E

« 1

brari. Vcstra itaque, filii cliarissimi, intcrcst, iia A satisfactionc congrtta cmcndavcrit, potcstatfs honorisquc sui digniialc carcal, reumque se d i v i n o j u d i ejusdem confcssoris obscquiis ad lionorcm Oci om cio cxistcrc dc perpctrata iniquitatc cognoscat: et a niooteiitis addictos cxistere, ita ni.iins itostrcc sausauctissimo corpore ac sanguinc Dci et Doouni cta? Romanae Ecclcsiac dccrcta vcncranda scrvarc. Rcdelnptoris nostri Jesu Christi alienus flat, atqoe 111 locus vestcr tam apud Dcum, quaui apud houiiin exlremo examine districtae iltioni subjaceat. Conncs, laudcin cl gloriam mcrcatur, ct vcstra dcvolio scrvantes autem, intervenientibus beatorum apostoacternx vitae prxMtiia assequatur. lorum Pctri et Pauli mcritis, omnipoteutis Dci g r a Data Latcrani xui Kalcnd. Maii. tiam ct acteritx vitae praemia conscqui mcreautur. CCCXCIII. Amen. Chunradt archtepiscopt Magdeburgensis H Wigeri epncopi Brandcnbntgensts iedectmis jundt ecciesia* Ego Innocentius Caiholicac Ecclcsiae episcopus. S. Mauretu htem dtscermt. Ego Conradus Sabincnsis cpi_copus. (Anno 1159. April.20.) Ego Grcgorius diaconus card.itaJis Sanctoruiu IRiXbEL, noius Coaex diptom. Brandenb., I , v m , p. Sergii ct Pauli. 101.| Ego Albericus Osticnsis cp scopus. iNNOCENTiusepUcopiis, scrvus|servorum Dei, vencB Ego Lucas presbylcr cardinalis t i t . Sauciortim rabili fralri CIIINIUDO Magdcburgcnsi arcbiepiccopo Joaunis ei Pauli cjusque succcssot ibus canouice subslituendis, in Ego Chrysogonus prcsbyicr cardinalis l i i . SJIICIJB pcrpeiuum. Praxcdis. ludignum est cum iuler cas personas sibi discordia Ego Otto diaconus cardinalis S. Gcorgii. locum iuvciiit, a quibus dcbeut pacis el concordiae Ego Guido diacouus cardinalis Saiictorum Cosmae boua procedere; idcirco concordiam de dccimis et Damiani juxta tctiipluui Romuli. fundi ccclesiae B. Mauritii, quae in Brandenburgcnsi Ego diacouus cardiualis Sancii Eustachii Ecclesiasita esi, inter venerabilem fratrem nostrum juxla tcmplum Agrippac. Wigerum Brandenburgcnsem episcopum et dilectum Ego Grcgorius diaconus cardinalis Sancti A n filium iioslrum Gerardum Magdeburgensem praepogcli. situm ejusque socios vice tua in eadcm causa funEgo Gcrardus diacotius S. Mariac in Domitiica. gentes in nostro Lateranensi palatio cbartae et atraDatum Latcrani pcr manuin Ahncrici sanctac Uomento duximus committcnda. Statutum est eniin manac Ecclcsiac diacoui cardinalis c l cancellarii, xit quod l u , veuerabilis fraler Chunrade archiepiscopc, Kalcnd. Maii, indictionc u , liicarnationis Dominicae et fratres tui, episcopo Brandenburgensi et ecclcsirc 1

, _ __. _ r

r

,

v

suae centum talenta Magdeburgensis monetac et tolidem mansos terrae in eodem episcopatu, uti laudavcrit frater noster Anselmus episcopus, et Gcrardus Magdeburgensis praepositus, aique Arnoldus abbas Bergcnsis pro bono pacis dabitis atque tradetis, qui niinirum mansi tales existant, quod unusquisquc corum pro ceusu duos solidos solvet, praelcr alias uliliiates, qui nihilominus praefati episcopi usibus ccdent. ln istis vero centuiii mansis, villa Pccho coiuiumcrabitur, cum siivis, pascuis, pratis, aquis aquarumquedecursibus infra tcrminos cjusdcm villac; saue census ejusdem viliac per viros fidclcs c l timentes Deum compuletur, et secundum justam Miimeralionein de supradictoruin mansoruin numero

u

,...

—— —

—

anno 1139, ponlificalus nostri domni Iuuocentii papac I I anno dccimo. CCCXCIV.

Jnter Lanzonem, abbatem S. Michaelh, et Uaduidcmabbathsam Juveniacensem, latam de ecclesia S. Tgriaci sentenliam confirmat. (Anno 1159, April. 20.) [BALUZ., MhcelL,

I I I , 69.]

INNOCENTIUS cpiscopus, scrvus servorum Dci, dileclo lilio LANZO.NI abbati Sancti Michaelis ejiisque sticccssoribus rcgularilcr subsliluendis in petpcIllUlll.

Qurc ad paccm Ecclcsiamm sunt debemtis paterua provisione staluere ct earum quicti alque u t i l i t a i i niinuatur. Pro quibus omiiihus Brandenburgciisis ^ salubriter providerc. Proinde, in Domino dilecte lili cpiscopus vobis et vcsirae ecclesiae deposila controLauzo abbas, dccisioucm conlroversiae quae i i i l e r te versia pacetn faciet, et de eadein quxstione dccima- ct Iladuidem Juvinienscm abbatissam pro ecclesia rum fundi Bcati Maurilii culli vel inculti, quac iu de Tyrcio in pracsenlia venerabilium fratrum nostropraesenti possides, sive ad manum tuam, vencrabiiis ruut bonae memoriae Willelmi Praenestini, Maiihan f.ater Chunrade archiepiscope, lenueris, sivc aliis Albanensisepiscoporum, necnon Joannis Cremcnsis ecciesiis ipsa concesseris, seu tui anteccssorcs con- tituli Saucti Chrysogoni, Gerardi liluli Sanctac C r u cesserini, omnimodis conquiescat. Nuili igitur cis, llubcrti tituli Sancti Clcmeulis prcsbyicrorniu oiiiuino homini fas sit, le vel successorcs tuos supcr cardiualium, ct nostra ante assumptum apostolaius itac conslitutione, salva tertia parte dcciinarum, ollicium rationabiliter lacta est, auctoritate apostoquac plebanis debetur, temere pcrturbare, vel quaiii- lica coii(irniamus,et ratam atque iiiconcussain f u t u libel vobis conirarietatem vei diminutionem inferrc Hs lemporibtis mancre dcccriiimtis, et pcrpciuuw vcl eam iufringere in aliquo, vel mulare. Si quis silcntiuni sujver hoc eidcin abbatissu. ejusque sucautem 'hoc atisu lemerario aitentare prxsumpserit, ccssoribus indicimus, atquejuxta ca quac ab cisdcni secuudo tertiovc comtuonitus, nisi reaium suum cpiscopis ct cardinalibus cxinde statuta suut, ut p n e r

459

T PRlvlLEGIA.

EPISTOLiG

|54

faia abbotfssa a calumnia quam p r o jam d i c i a ec- \ ceptus autem, sive reteutus post factam professiocJesia de Tyrcio vestro monasterio inferebat o m n i - nem, absque prxposili el fratrum licenlia claustrnm modis conquiescat, eumdemque locum cum suis veslrum non deserat, nec cujuslibet religionis obappcndiciis vestrura monastcrium quicte possidcat, lentii ad aiium locum transeat, nec alicui episcopo* pnesenti sanclione statuimus. Nulli e r g o uoiniiiutit rum vel abbatum liceal eumdem treiinere, sed lanliceat te vel succcssores luossuper hac nostra conlir- quain traiisgressorcin ad iocum unde exivit, redire matione temere perturbare,aut aliquam vobis eximle compcllal. Eos vero qui tanquam apostalae facti ad diminutionem vel contrarictatem inferre. Si q u i s sacculum redeunt, excommunicandi licentiam habeaautem ausu tcmcrario conlra haec venire prsesum* tis; septilturani quoque illiusloci liberam essecou* pserit, indignationem omniputentis Dci et Iieatorura cedimus, ut eorum, qui se illic scpeiiri deliberav«!Pelri el Pauli aposlolorum e j u s incurrat, et excom- r i n l , devolioni el extremae voluntati, nisi forie municalioni suhjaceat quousque a sua praesutnptio- excommunicati sinl, nullus obsistat; salva diceccne resipuerit et congrue salisfeceril. Anien, amen, saui episcopi in omnibits reverentia alqne justitia. amen. Deceriiimus ergo ut nulli episcopo, nulli clerico, Data Laterani per manum Aimerici sanctse Ro- vel laico, nttlli milili, aut nulli omnino homiuum liceat praefaum vestrara ecclesiam lemere perturmauae Ecclcsiae diaconi cardinalis et canceilarii, xn Kal. Maii, iudictioue n , Incarnationis Doraiuicae barc, aut ejus possessiones auferre, vcl ablatas retinere, minuere, seu quibuslibel vexationibus fatigare axiuo 1 1 5 9 , pontiflcatus vcro domini Iiinocentii papae scd omnia integra conserventur eorum, pro quorum i l aiino x. gubernatione et sustenlatione concessa sttnl, nsibus CCCXCV. onuiimodis profulura. Si qua igitur ecclesiastica Bulia conjtrmans subroaationem Prcemonslratensium saecularisve pcrsona, hanc noslrae coiislitutionis pain abbatia Poeidensi. giuam sciens, contra eam lemere venire lentaverii, (Anno 1139, Aprii. 2 0 . ) sccundo terliove comtnonita, si non satisfactione [ H U G O , Aunal. Pretm., I I , 3 8 6 . ] congrua reatum sotim correxeril jiotestaiis honoISNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, risqoe soi dignitate careat, reamque se divinojudid i l c c i o U l i o C o N F U D O pneposilo Ecclesiae Pocidensis, cio exislere de perpetrata iniquiiate cognoscat, ct a luisque successoribus regulariter proinovendis, in sacratissimo corpore ct sanguine Dei et Domini pcrpetuum. Quoties Uiud a uobis pctilur q u o d ralioni pertincre Rcdemploris noslri Jcsu Cbrisii alieua fiai, atque in extremo examine districlae ulliouf subjaccat* cognosciiur, animo nos d e c e t libenti concedere, et Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus sit optatum impcrtiri sufTragium. Proinde, dilecle iu 2k>mino fiii Conrade praeposile, t u i s pctitionibus pax Domini nostri Jesu Chrisli, el bic fruclum bonae cleineiiier aonuimus, et ecclesiam Pocldenscm cui, aclionis pcrcipiant, et apud districtum judicem praemia aelernae pacis inveniant. Aroen,amen, amen. auctore Domino, praesides praesentis scripti pagina 9

(

communimus. In primis siquidem statuetites o t o r d o canouicus qui secundum beati Augustini Regulam ct fonuam religionis recolcndae memoria? Norberti Magdcburgensis archiepiscopi ihidem noscilur i n s t i t u t u s , perpetuis futuris temporihus iiiviolabililcr conservetur. A d haec confirmainus tibi tuisque successoribus, et per nos eident ecclesiae tertiam partem curiac Palidensis cum omnibus utililalibus suis, agris, siivis, pascuis, piscationibus, terris cultis et incultis, el insuper quascunque possessiones, qunecmique b o n a ab episcopis, regibus, principibus, scu aliis Dei fldelibus c o l l a l a eadcm c c c l e s i a inpraesciitiaruiu juste et legitime possidet, el iu futurum concessione pontificum, largilione regum, liberaiitaie principum, oblalione Adclium, seu aiiisjustis modis, Deo propitio, polerit adipisci, flrma tibi luisque succcssoribus et illibata permaneant; dccinias sane laborum vcstroruiu q u o s propriis manibos et sumplibus colitis, ac iiutrimentorum vcstroruiii, n u l l u s a vobis exigere pracsuinal. N u l l i etiam laico liceat ea quae a d sumptum fratrum pertincnl, auferre vei rctinere; saeculares v e r o clericos vcl laicos ad vos a saeculo fugientes, nisi forte s i n t excommunicali aut serviii cohdiiione d e t e n t i , sii v o b i s s u s c i picndi facullas et iu vestro coilegio retincudi. Sus-

Ego Innoceiitius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Gregorius diaconus cardinaiis SS. Sergii el Bacclii. Ego Gcrhardus prcsbvter cardinalis t i u S. Crucis in Jerusalem. Ego Martinus presbyier card. S. Stephani ia Cadio motite. Daium Laterani per roanum Henrici, sanctae Romanac Ecclesiae diaconi cardinalis et cancellarii, xu Kalend. Maii, incarnalionis Dominicae anno 1 1 3 8 , pontilicatus vcro domni Innocentii papae secundi anno deciino. CCCXCYI. Diploma quo Ferrariensis Ecclesia specialis Ecclcsite Bomanat filia ejusque comitalus Sancti Pelri patrimonium declarqtur. (Anno 1139, Aprii. 22.) [COCOUXLINES, I I ,

244.]

ImfocENTius episcopus, servus servorum Dei, vcnerabili fratri GRTPHONI Ferrariensi episcopo, ejusquc succcssoribus regulariier subsiiluendis, tu perpetuum. Ad hoc iu aposloUcae sedis catliedra, disponente Domino, constiluti esseconspicimur, ut Ecclesiarmu o.niiiiim curaro gerere. el jus suuro cuique tribucrt,

435

INNOCENTII I I PAPJ2

450

praesertim iis quac beali Pclri juris exislnnl, con- A secratus fucrit, ilie Iionoris liujns ac potestatis servarc integre debeamus. Dcfunclo ilaquc Lan- iiitcgritale fungalur. Comilatus autem Ferrariensis dulpho, Ferrariensis civilalis .cpiscopo, quidatn de fines ct lermini sunl, ab oricnte ab una parlefliuninis Padi, altera nostra massa Phiscalia, et vcieclericis ac laicis generaliter viceni geremes ad noraria, usque ad fossam Bossouis transcunt flumen slrani praesentiam venerunl, ct ut juxta teuorem privilegiorum suorum Ferraricnsi EccIeVia.* episco- Sandali usque Pucilletum, transcuntcsfltimenGahiana per Luduriam circumdant villam magnam et pum daremus humiliter implorarunt. Verum, quia tunc venerabilis /raler nosler G. Bavcnnas archi- Madrasiam, perveuientes nsque Maleluin; a Malcto episcopus, adversus eos agens, per ipsum conse- pergunl juxla Argilem Ansianuin per paludes et crationem Fcrrariensis episcopi fleri debcre claina- piscarias usque Vilricam, et transeuntcs Viiricam veuiuut usque fossain Buranam, excunl in Padum, bat, ipsis litleris, el viva voce praecipimus ut ad proximani synodum sapieules ac discrctos viros et descendunl ad occideiileni usqite ad Clmum formosttm, quae cerla flnis cst inter Bomaniam et LOIH cum inslrumeiilis authenticis et aliis rationibus ad no.... tunc, auxiliaule Domino, justitiam asseque- gobardiam. Ab allera autem partefluminisfines sunl simililer ab orientc collis dc flne, quaefiuis est rentur, quod.... est. Visis ilaque cl diligenler i n spectis tam Ferrariensium, quam prtefali archicpi- B inler nostrum comilatuiii Ferrariensem et alterum noslrum comitaltim Comaclensem, exlemiuul $e scopi conquerentis privilegiis et ralionibus, Ferraper paludes et piscarias usque ad Fossaiiiiu de Silriensium scripla praevalere coguovimus. Commuvulae, circumdanl inassaiu Corncti et Longanura uicato itaque fralrum uostrorum episcoporum ac quae de nostro comitalu Ferrarice est, desceiiduia cardiuaiium cousilio, juxta lenorem privilegiorum Ferrariensium episcopum eligendum, et per Ro- inde ad occidcntcm pcr paludes et piscarias usqoe ad fluineii Tartari, perguut usque in flumea Padi. manae sedis aiiiislileni consecrandum dccrevimus, Sane habitaloribus ipsis majoris massae Ferrarix atque Ferrariensem Ecclesiam sub jure et dominio apostolicae scdis, decreto mauere statuimus. His nialas elpravasconsuctudines rcmovcmus, nisi tamen siculi soliti sunt, ad suflragcuin sanctae Romanx itaque gestis, diiecle in DominoflHGrypbo, te noslrae sanctae Romanae Ecclesiae, et tituli Sanclac Ecclcsiac annualiter per illaruin iiunlium unaqiurque Polentianae cardinalcm et Ecclesiaj beati Petri ar- libera persoua capius massarii de motieta Venetiae chipresbyterum, ex cardinalibus nostris electum, dcnarios siugtilos dabit. Census vero, el tribuli invocata Spiritus sancli gratia in episcopum cou- atque lcionei de ripa fiuminis unam medietatetn sccraintis, atque ad gnbcrnaiidum gregeni Ferra- pro bciiedictione ad coinniuiiem uliliialem, el raeriensis ccclesiac, tanquam aposlolicae sedis flliac, C lioralionem seu reslaurationem jam dictx majoris fundos cjusdeiti i u a l r i 3 , et patrimonia coiiflrinaimis; tiiassoe concediiiius, et alleram nicdietatcin ad 110ipsam videlicel massam Babylonicam quac vocatur strasmaiius rescrvamtts. Simililcr teloneide mcrFcrraria cum duodccim fundis suis : cui alias uu- cato uiiaiu tnedielatem praediclo episcopo no^tro dccim massas minorcs cuin omni obedientia atque condonamus. Placitum quidcm geuerale, similtler in dominio et poteslate sanctae nostra^ Uomaiix servilule subjugamus, id est massam ct ripani cle.iac lenemus, ut tamen nostro nttnlio semci in Paiaiioluin cutn duodccim fundis suis, el massam Consiaticiacus cuui duodccim fundis suis, simulque auiio facienlc juslitiam, ab oninibus pertres dies massam Qtiarlisianam cum duodecim fundis suis, et custodiaiur; coilectain vero vel fodruin, aut pravam vcl injustam functionem, aut dationem, scu coulolam et iiilegram massam Donoro cum duodecim fundis suis. Simililer massam Popularem cum duo- suctudinent nequaquatn exigimus, sed onmia pro deciin fundis suis, uecnon tnassam Curulum ei mas- Dci timore atque amore pr^edictac nostnc sancue sam Salestam cum vigiuti quatuor fundis suis, et Ecclesias Beali Georgii omnibus hahitatoribiis ipsius massae tnajoris pepercimus; aliasquc miuores masmassam Seneticant, et Castilionem simililer cum fundis suis. Has quidem praescriptas massas cum j> sas ei, sicut stipra diclum est, cutn omnibus suis •• • . . .. . • • »AHtlllll.tmHll C a rmmmn. A^m.A .\tlltl UCI*lCll^2 omnibus ad earum jura perlinenlibus, de doniiitio scrvitutibus subjugamus. Si qua saue ecclesiaslica saecularisve persona, hanc nostrac constilulionis pact jure atque potcslate hujus sanctae Bomanae eccleginam scicns, contra eam lemere vctiirc leniavcriu siae in sanclam Ferraricnseni Ecclesiam, per hanc donaiiouis et traditionis paginam doiiamus, cl tra- et aul Fcrrariensem Ecclesiam his, quac supra dicta sunt diminuere, aut sanctae sedi apostolicas sua m dimus, ut ab hac hora in antea liceat tam tibi, charissime frater Grypho episcope, quam successoribus eis jura, quae supcrius significata sunl, atiferrc praisumpseril, pocnac ac compositio:.is nomine redluis, in singulis massis ecclesias cum clcricis, dat eidem sanctac sedi aposlolicae aitri oplimi libras diaconis et presbyteris ordinare et consecrare. lllud ceittum, et nisi quae male praesumpta sunl satisfaomnimodis sancientes, ut Ferrai iensis ecciesia cuut ctione congrua emendaverit, potcstalis honorisquc tota parochia sua in jure et doininio ac privilcgio stii digniiate careal, reanique se divino judicio nostro sauclae Romanae Ecclesiac beali Pelri, cujus exislere de perpetrata iuiqiiitatc cognoscat, el ^ est patrimonium perpetuo conservclur, etsit sempcr sanctissimo corpore et sanguine Dei el Dommi Sitb noslra ditione, ordinalione atque consecralione, Redemotoris nostri Jcsu Chi isti abcna fiat, ataue w ut quicunquc per nos illic elcctus, ordinalus et con-

EPISTOLA

457

extrcmo exatuine districtae ultioni 6 u b j a c e a t . Cun- A ctis autem eisdcm Ecclesiis justa scrvantibus sil pax Dtimini nostri Jesu Cbrisli, quateuus et hic fnicium bonae actionis percipiant, el apud districtum judicera pnemia aeternae pacis inveniant. Ameu, amen aiuen. Egf) Innoccutius Caluolica? Ecclesiae episcopus. Ego Gcrardus presbyter cardinatis tituli Sauciae Crucis in Jerusalem. Ego Anselmus presbyter cardinalis tituli Sancli Laurcntii in Lucina. Ego Licufridus presbyter cardinalis tiluli VeUiiuc. Ego lvo presbyter cardinalis tituli Sancti Laureiitii el Damasi. t

Ego Locas presbyter cardinalis tituli Sanctorum Joaunis et Pauli. Ego Marlinus presbyter cardiuaiis tituli Sancti Stepbani in Caelio Monte. Ego Axo presbyler cardinafis tituli Sanctae Anastasiae. Ego Boetius presbyter cardinalis tUuIi Sancti Clciuentts. Ego Cbrysogonus presbyter cardiualis tituR Sanctae Praxedis* Ego Coustanlius presbyter cardinalis tituli Sanctae Sabinae. Ego Conradus Sabinensis episcopus. Ego Theodewinus Sanctae Bulinae episcopus. Ego Albcricus Ostiensis cpiscopus. C Ego Gregorius diaconus cardinalis Sanctorom Sergii et Bacchi. Ego Otlo diaconus cardinalis Sanctorum Cosmae et Dnmiani. Ego Vassaiio diaconos cardinafis Sancti Eustachii juxta templum Agrippae. Ego TJbaidus diaconus cardinahs SancUc Mariue in Via Lata. Ego Gregorius diaconus cardinalis Sancti Angeii. Ego TJbaldus cardinalis Sanctae Mariae in Porticu. Ego Gerhardus diaconus cardinalis Sanclae Mariae in Domnica. Ego Octaviaoos diaconos cardioalU Sancti N i - D coiai i u Carcere. Ego Ubaldus diaconus Sancti Adriaui. Datum Laterani per manum Aymerici Sanclae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et canceUarii, x Kaiendas Mali, icdictione u , lucarnationis Dominicae anno i 130, poutificatus vero domni Inno ccnfii papac secuudi auno x. CCCXCVII. Prhilegium pro eeclesia Seiboldenti. Anno 1139, April. 15. i [WCNCK, Hes$. Landetgr. U , Urk. 8*.J toocn^Ties

cpiscopos, servus servorum Dei, d i -

PATIOL.

CLXXIX.

43*

E T PIUVILEGIA.

iecto fiTio LUTOLDO praeposito Sancti Joannis Baptistae in Selboldt, ejusque soccessoribus c a o o n i c o subslituendis io perpetuum. Oflicii nostri nos hortalur aoctoritas religiosn Ioca diligere, et ea sub apostolicae sedis munimine confovere. Hujusrei gratia, dilecte in Domino fili L u tolde tui8JUbtispostulationibusannuimuseteccIesiam Sancti Joannis Baptistae, cui Domino auilore praesides, sub beati Petri et noslrara prolectionem suscipimus et praesentis scripti pagina commuuimus, sutuentes ut quascunque possessiones, quaecunque bona idem venerabilis locus inpraesentiarum juste el canonke possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fldcliom, scu aUis justis modis, Deo propitio, poterit 9

,

*

—.

~' — ~ r--r—~» r ™ " -

adipisci, firma libi tuisque successoribus, et iiiibaia perraaneanu In quibus haec duximus adnolanda : ecclesiam parocbialem in Selbodt, cum appendiciis suis, agris et decimis, ita videlicet ut de ea nulli persotiae, nulii episcopo respondeatis; vineas iu Alta Villa a Walthero et Hartmanno vobis concessas. Porro delaboribus, quos propriis manibus sumptibusque colligilis,JI vobis decimas exigi omnino probibemus. Fratres vero veslros vei conversos post factam professionera de claustro discedere, vel ad alium locum transire absque praelati sui vel fratrum licentia similiter interdicimus. Discedentes nullus episcoporum vel abbalum, aut ecclesiastica saecularisve persona suscipere audeat vcl retinere. Quod si sccundo tertiove commonitus redire contenipser i t , eos excommunicandi habeatis liccntiam. Ordinatiooes vero clericorum, consecratioues ecciesiarum vel altarium, sive alia ecclesiastica sacramenU, a Moguntino accipietis arcbiepiscopo, si fraler Catboiicus fuerii, et gratiam aposloiicae sedis babuerit, el cum gratia el sine pravilatc exhibere voiuerit; alioquio licet vobis Catbolicum quem mahieiitis, adire antistitem, qui nostra fultus auctorilatc, quod postulatur, iiidulgeaL Adjicimus etiam, ne pro communi inlerdicto parochialis ecclesla praefata a divino vacet officio, sed potius clausis januis et exclnsis excoinmunicalis et interdictis submissa voco divina vobis liceat officia celebrare. De uutrimentis etiam animalium vcstrorum dare decimas non cogamiui. Dccrevimus ergo u l nulli omnino hcmini liceat praefatam ecciesiam veslram temere perlurbare, aut cjus possessiones auferre, vel abiatas retinere, minuere, scu aliquibus molestiis fatigare, sed orania inlegra conserventur, eorum pro quoruiu gubernalione conccssa suni, usibus omniraodis profutura. Si quis igitur in posterum huic nostro decreto conlraire lenuverit, poiesiatis honorisque sui digniiate careat, et a sacratissimo corpore et sanguine Domiui nostrt Jeso Cbrisli alienus fial, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat; conservantes autem baec, omnipotentis Dei et beatorom Petri et Paoli apostolorutn ejus gratiam conequautur. Ad iodkium autero i>erceptae hujus a Ro15

459

INNOCENTII I I P A P J E

iOO

otana Ecdesia liberlalis unum bizanliunt nobis ei \ silio, senteniiam praedecessoris noslri sanciae recordationis Paschalis papae, fratrum suorum episcoponoslris successoribus singulis annis persotvetis. rum et cardinalium judicio exinde promulgalam, et Ego Innocenlius Catholicae Ecclesiae episcopus. Ego Berardus presbyler cardiualis tit. S. Crucis a successore ejus papa Calixto, apostolicae memoriae, confirmatam, rationabili sludio prosequenles, priviin Hierusalein. legiis Cluniacensium, quae super hoc se habere ab Ego Lucas presbyter cardinalis tituli Sanctorum aposlolica sede dicebani, justitia dictanie, cassalis, oannis el Pauli. lam le quam successores ac fratres luos, seo moEgo Martinus presbyter cardinalis l i l . Sancli naslerium Sancti Bertini, ab hujusmodi lite et CloStephani in Catlio Monte. Ego Azo presbyier cardinalis t l l . Sanctae Ana- niacensium subjectione absolvimus, idemque cmnobium suae restituiuius libertaU, et. salvo jure Tarstasiae. vanensis ecclesiae vel episcopi, eumdem locum sub Ego Cbrysogonus presbyter cardinalis tltuli Sansolius Bomanae Ecclesiae dnione atque tutela perctae Praxedis. petuo permanere decernimus; statuentes ut qnasEgo Gregorius diaconus cardinalis Sancti Angerf. cunque possessiones, quaecunque bona idem locus Dalum Lalerani per manum Aimerici diaconi cardinalis et cancellarii sanciae Homanae Ecclesiae, B inpraesentiarum juste et canonice possidet, aut in T I I Kal. Maii, Incarnalionis Dominicae anno 1139, futurum concessione pontificum, largiiione regum, pontificalus vero domni Innocentii papae secundi liberalitate principum, oblatione fidelium seu aiiis ustis inodis, Deo propitio, poterit adipisci, lirma anno x. tibi tuisque successoribus et iliibata permaneant. In CCCXCVlll. quibus haec propriis duximus exprimenda vocabuMona$terii S. Berlini Sithien$i$ a Cluniaceneium pote$tate liberati, vo$$e$$ione$ et privitegia confirmat, l i s : in Tarvanensi parocbia, ecclesiam Sauciae Margareiae, ecclesiam Saucti Joannis, Saucti Martini, imposito monach%$ uncics auri centu annuo. ccclesiam de ilarbela, ecciesiaiH de Petrenessa, (Auno 1139,April. 26.) ecclesiam de Torbesseiu, sicut antiquitus, ab omni \Coiteclion de$. Cartulaires, III, 3I0.J episcopali redditu liberas; ccclesiam de Broborg INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dilecto U T I O L E O N I , abbati Sancli Berlini, ejusque cum capellis suis; duos etiam manipulos decimae novae terrae, ubicunque accreverit in tota parocbia successoribus regulariter substiluendis in perpede Broborg, qux extendilur usqne ad terminos vittium cinarum parochiarum, quam ecciesiae Sancti BerQuae ad perpeluam ecclesiarum vel coenobiorum lini comes Flaudriae Balduinus Insulanus et Boberuiililatem sunt a sanctis Patribus itistituta, nulla tus filiusejus, et successores eorum, contradiderunt debenl improbilate convelli, nulla lemporum varielate turbari, sed et quanlo aposlolicae sedi major et confirmaverunt; ecclesiam de Arcbas cum eadent revercntia ab universis Ecclesiis exbibetur, tanto villa, ecclesiam de Popringhem cum eadem villa, magis inearum tuitione nos oportel esse sollicitos, ecciesiam de Sicenkerka, ecclesiam de Bruxele, et ipsaruin quieti debemus atteutius providere. ecclesiam de Scales, ccclesiam de Bovrinkehem cum Ideoque, dilecte in Deo fili, Leo abbas, decisionem villis earum, villara de Aldefort et de Ostreseia, et de conlroversiae, quae est diulius agitata inter te et Bokesioir cura lerra quani emit Ecclesia ab Arnulpbo dilectum filium nostrum Petrum, Cluniacensem ab- de Venti, et aliis lerris adjacentibtts; allodium quod baiem, pro subjeclione quam idem abbas sibi in luo Clarembaldus dedit in villa Lustinghem,ecclesiam de monasterio vindicabat, ad posterorum memoriam Coeka et eccicsiara de Helcin cum villis earum,et parlem ecclesiae de Vualnas; ecclesiam de Locanes et chartae et alramento duximus committendaui. Dum igitur idem abbas et fralres sui apud nos saepenu- Aquina, ecclesiam de Hunela cum eadera villa, alure mero questi esscni pro subtraclione subjeclionis et deMerchem, quod venerabilis Joannesepiscopus vobis obedientiae, quae sibi a Beati Bertini monasterio ne- p concessil; in Noviomensi parocbia, Canetekurtim, id est Calmunt; in Tornaceusi, ecclesiam de Rogabatur, ad respondendum exinde anle tiostram es keshem, ecclesiam de Hedinghem, de Westkerke, praescntiam evocatus. Cumque, statuto termino, uostro le conspeclui praescnlasses, quoniam pracfa- et decimara de Clemeskerke, ecclesiam de Hitintus abbasuon venil neque misil,quamvis, cum tua i n - ghera, eccicsiam de Lisimega, ecclesiam de Snelguecommoditate atque gravamine, usque ad tempus con- kerke, ecclesiam de Eruinghem, ccclesiam de Bocilii moram in curia nostra fecisti, et partem alteratn veukerke; in Atrebalensi parochia, ecclesiain de Vuerkin, ecclesiam de Salomones, ecclesiam Haudiutius exspectasti, praefatus itaque abbas, ad concilium veniens, de querelis unde inter vos statutus U y ; in tcrritorio Furnensi, berquariatn quadraginta terminus iuerat, agere supersedit. Tua; tamen dile- libraruro, quam Carolus dedit pro anima Balduini ctio non idcirco minus, tam in plenaria synodo quam comitis, et terratn de Buri, quam ecclesia veslra in in Lateranensi palatio, coram nobis se multoties ad Belvaceusi pago possidere cognoscitur; in Collojuslitiam praesentavii. Unde etiam, utrorumqtie p r i - niensi parochia, ecclesiam de Ferkena, ecclesiam de vilegiis diligenter inspectis, tandem, fralrum iiostro- Gildestorp cum appeudiciis earum, ex quibus praeruin cptscoporum et cardinalium communicaio con- cipimus u l nulla pcr episcopos vei eorum mitiistros 9

c

461

EPISTOUE ET PRIVJLEGIA.

m

exaclio qulbuslibet occasionibus exigatur, salvis A Ego Innocentius, Catholicae Eccleslae episcop a, episcoporom annuis reddilibus; ecclesiam quoque subscripsi. Datum Latcrani, per manum Haymerici, sanctae de Coclers, quam Baidricus, Tornacensis ecclesiae episcopus^ Laroberto, bonae memoriae abbati, suis- Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et canccllarii, que successoribus ordinandam, una cum altari de sexto Kal. Maii, iodictione secunda, Dominicae I n Rnsleta, omni exactione liberani tribuit, praeter oV cajrnationis anno 1139, pontificalus auiem domnl cem solidos denariorum, qui, singulis annis, de Innocentii papae secondi anno decimo. ADJUVA NOS, DfiUS SALUTARIS N06TEB. Rnsleta, episcopo persolvuutur; totum ctiam alrii CCCXCIX. spatium quod ab oinui parte basilicae vestrae usque Milonem epitcopum. Philippum et Milonem archtad medium Agnionis fluvii cursuro interjacet, cum diaconot et totum capiluium Mgrinorum necnon piscariis Mera et Gratb, Mardic et Stranguere, ct et Theodericum Ftandrentium comitem, Sibittam Langba et lerris adjacentibus, cultis vel inculiis, comititsam et baronet per Flandriam conttitutos hortalur ut monatterii S. Bertini Sithientit libersicut antiquitus possedistis; iterum in parocbia tatem defendant. Tarvanensi, ecclesiam de Oxelara, ecclesiam de (Anno 1159, April. 2 6 . ) Y n r n e s t i m , ecclesiani Sanctae Mariac, quae dicitur [Coii. det Carlut., I I I , 313.J Efgafrtdi capeila, ecclesiam de Haveskerke. Sub- & IKXOCENTIOS cpiscopus, servus servoruio Dei, rogatiooem etiam abbatis in monasterio Sancti dilectis filiis MILOKI, episcopo Morlnensi, PuiLiPro Siivini apud Alciacum, juxta praeteriti temporis et MILONI, archidiaconis, ct toto capilulo Morinenmorem, in veslra semper concedimus dispositiosium, nec non et THEODERICO, Flandrensium comiti, ne. Stationes vero publicas ab episcopo in eodeir. iliustri viro, Sibillae, comitissae, et baronibus per fieri monasterio, cumdemque episcopum ibidem Flandriam constitutis, salutem et aposlolicam befrcquenter venire, nisi ab abbate et fratribus vocanediciionem^ tus fueril, omnino probibcmus. Obeunte vero le, Dilcctioni vcttrae notum fieri volumus, quod chanunc ejusdem loci abbalc, nullus ibi qualibet rissimus fiuus noster Lco, abbas Saocti Bcrtiui, subreptionis astutia vel violentia praeponatur, nisi pro querela, quam sibi abbas et Cluniaccoses moqoem fratres commuoi consensu, vel fratrum pars nachi inferebant, ad nostram praesenUam evocalus consilii sauioris, sccundum Dei timorem et beati accessil. Caetcrum praefaius abbas advenlum suiuii Renedicti Uegulam elegerit. Sancimus insuper ut in usque ad conciliujn dislulit, et, statuta die, suam omnibus parocbiis vestris uullus ecclesiam vel monanobis praesentiam non exbibuii. Iterum tempore sterium,sinevestro asscnsu, aedilicare vel aedificatum ^ concilii, utroqoe abbate praesente, Cluniacensis de tenere praesumat; nuliusque presbyter sive ciericus, querelis suis agere supersedil; abbas vero Saocti in ccclesiis vel capeUis vestris, sine vestra concesBertini, lam in plenaria synodo quam in nostro sione, licentiam babeat pennanendi, vel in eisdcm Lateranensi palatio, se ad justitiam et judiciuin n i divina celebrare praesumat. Ad indicium autem hubilominiis multoties pnesentavil. IJnde etiam, frajus perceptae a Romana Ecclesia libertalis, singulis tmm nostrorum episcoporom el cardinalium comannis, unciarm auri nobis nostrisque successoribus municaio consilio, el utriusque pariis privilegiis persolvatis. Decernimus ergo ut nulli omnino bodiligenler inspeciis, monasterium SancU Bertini a minum liceat idem monasteaium, super bac nostra Cluniacensium subjectione omnino absolvimus, ei, concessione ac confirmatione, lemere perturbare, salva justiiia episcopi et Tarvanensis ecclesiae, sub aut ejus possessiones'auferre, vel ablatas retinerc, solius sanctae Bomanae Ecclesiae ditione perpetuo minuere, seu quibuslibet aliis molestationibus.vepermanere et sua libertate gaudere decrevimus. x a r e ; sed omnia integra conserventur, eorum, pro Quae cum ita sint, dileclioni vestrae mandainus et quorom gubernatione ac suslentatione concessa mandando praecipimys, qualenus praifalum raonasunt, omuimodis usibus profulura. Si qois sane in sterium ct dilectum filium nostrum Leoneiu,abbatem posterum rex, dox vcl marcbio, prLiceps, comes, J) ipsius loci, diiigatis et houoretis, ei in sua jusUtia arcbiepiscopos, episcopus, vel quaelibct ccclesiastica manutenere curelis. saccolarisve persooa, bojus nostrae ccnstitutionis paDatum Laterani vi Kal. Maii. ginam sciens, eonlra eam aosu temerario veoire tcnCD. taverit, secoodo tertiove coramonita, si non congroa Wiltetmo Cattettano et tam majoribut guam minoriemendatione satisfecerii, potestatig honorisque sui but vitlce S. Audomari de tuenda monatterii dignitate careat, reamque se divino judicio existere S. Berlhini Sithiensit tibertate tcribit. de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratis(Anno 1139, April.) simo corpore et sanguine Dei et Domini Redempto- lVidelperiiChronicon,ap. MARTEXE Tnei., 1.10,639.) ris nostri Jesu Ghristi aliena fiat, et in ultimo exaCDI. mine districtae ullioni subjaceal. Cunctis aulem Ecclesiat S. Sepuicri Bierosotgmttanm protectionem eidem ecclesiae sua jura servantibus sit pax Domini suscipit possestionetque ac privUegia conhrmai. (Auno 1139, Aprii. 27.) nosiri Jesu Cbristi, quatenus bic fructum bonae [Eug. DE ROZIERE, Cartut. du SaintSeputcre, 74.] actionis percipiant, et in fuluro praemia acternae l.xaocENTius episcopus, servus servorum Dei, vofcBcilatts acquiraiu, Amen, amen, amen. 9

!($

INNOCENTU I I P A P J B

464

nerabili fralri GUILLELMO, Ierosolymitano patriar-A «ltioni flibjaceai; conservantes auiem baec oroui. chae, et canonicis Sancti Sepulcri regularem vitam. potenlis Dei et bealorum Petri et Pauli apostolorum professis, tain praesentibus quam fuluris, in perpe- ejus gratiam consequentur. Amen. Ego Innocentius, Catholicae Ecclesiae eptscopos, tuum. subscripsi. Ex injuucto nobis a Deo ufflcio tam vicinis quam Ego Gregorius, dlacouus cardinalis Sanctorom ionge positis existimns debitores. Proinde vestris Sergii et Baccbi, subscripsi. postulationibus annuimus, et ecclesiam Sancti SeEgo Alberlcus, Osliensis episcopus, subscripsl* pulcri sub beati Petri et nostra proteclioue susciEgo Gerardus, presbyter cardinalis tituli Sanclat pimus, et praesentis scripti pagina comnainimus, Crucis Jerusalem, subscripsi. statuentes ut quascunque possessiones, quaecunque Ego Lucas, presbyter cardinatis tittili Sanclorom bona idem locus inpraesentiarum juste et legitime possidet, aut in futurum concessione pontificum, Joannis et Pauli, subscripsi. Ego Azo, presbyter cardinalis tituli Sanctae Analargitione regum vel principum, oblatione fldeliom seu aliis justis modis, Deo propitio, poteril adipisci, stasiae, subscripsi. Ego lvo, presbyter cardinalis Sancti Laurcnlii firma vobis in perpetuutn et iUihata permaneant. in quibus baec propriis duxiraus exprimenda voca- B tiiuli Damasi, subscripsi. btilis : ecclesiam, quae sila est extra casTellum Ego Grisogonus, presbyter cardinalis tituli Saocts Barulum in honore et notnine Sancli Sepulcri, in Praxedis, sobscripsi. meridiana parte, cura universis perlinentiis suis, Data Laterani, per manom Aimerici, sancu qnant fundatores ejusdem loci, consensu ct voliinBoroanae Ecclesiae diaconi cardinalisel cancellari* tate Bisantii, Trauensis arcbiepiscopi, conslruxe- v Kalendas Maii, indictione 11, Incarnationis Doutirunt bac conditione u i in unoquoque anno unaut nicae anno 1139, ponliflcatus vero domni liinoceniii lanluin libram iucensi fratres ipsius ecclesiae ma- papae U anuo x. nici ecclesiae solvant; ecclesiam Sancli Sepulcri CDIL apud Brundisium; ecclesiain Sancti Laurentii extra Aii Pelrum Venerabilem Cluniacentem abbalem. — portara ipsius civilatis, cunt pertinentiis; ecclesiam Confirmatio pottettionum aliquot Cluniacentimm. itidem Sancti Sepulcri exira muros Trojanae civita(Anno 1139, April. 28.) tis, quam fraler noster Guillelmus, episcopus ejusIMANSI, Concil. X X I , 412.] dem civitatis, vobis contulit, cum omnibus pertineiiINNOCEHTIUS episcopus, servus servorum Dei, dile* liis suis; ecclesiam iu honore beati Tbcodori, quaro to filio PETRO abbati Ouniac. ejusque successoribui 9

,

• »

P

'

v

-

v

i-"j-'

praedecessor noster saitclae memoriae, papa CaKxtus, ^ rcgulariler substituendis, in perpetuu dedit ecclesiae Sancti Sepulcri, in Betteventano suburQuos oinnipotens Dorainus ainpliori honeslate ac bio positara ac.sitam cum onmibus perliuenliis suis; religionis nilore facit esse conspicuos, a scde apoecclesiam Saucli Apollinaris extra Barum. Sepul- slolica convenit pluriraum houorari, et opportuois turain sane ipsarum ecclesiarutn ita liberam et adminiculis confoveri. Quocirca, Jilecte i n Domioo quietam manere sanciraus, quemadmodum certnm fili Petre abbas, personam tuam paternis afleclibes est vos usque ad bnec leropora babuisse. Cbrisina amplexanies, donationem ab ilJustri viro GuilleliDO quoque, oleum sanclum, consecrationes altarium, Monlispessulatii in manu nostra devoliottis intuilu ordinationes clericorum, qui ad sacros ordines fuefaclam, et per nos monastcrio tradendam Cluniarint promovendi, a dicecesanis accipietis episcopis, censi, tibi tuisque successoribus confirmamus, et si quidem Catboiici fuerint, et grattam alquc com- Ciuniacensi monasterio ratam et inconvuUam per* niunionem apostolicae sedis habuerint, aique ea petuo mattere decernimus; slaiuentes ot i n eodem vobis gralis ac sine pravitate voluerint exhibere; loco oratorium et coemeterium construatur, in quo alioquin Iiceat vobis Catholicum, queui maiueritis, si quae personae tindecunque vettientes sepeliri deliadire antistitem, qui nostra fultus auctoritate, quod ry beraveriiit, nullius prohibcaniur obstaculo, nisi forte postulatur indulgeau Decernimus ergo ut nulli vinculo excomniunicationis fuerint innodalae, sulvo tirchiepibcopo, nulli episcopo, nuili denique arcbi- nimirum jure matricis ecclesiae. Adjicimus ctiam diacono vcl alicui homiiium liceat supradictas ec- ut si quid fratribus in eodem loco Deo scrvieuiibus clesias teraere pcrturbare, aul earum posscssionesau- conccj5bione pontificum, largitloue principum, oblaferre, vel abiatas retinere, minuere, autearum reclo- tione lideliuin, seu aliis justis inodis, Deo propitio ribus aliquod gravaroen indebite irrogare; scd oronia iu posleriira dalum fucrit, u m libi, quam ipsis integra conserventur eomm, pro quorum guberna- fratribus praesentibus vel futuris, firroael inviolabilia lione et sustentatione concessa suiit, usibus omni- serventur. Simili quoque modo monasieriuin S.Germodis profutura. Si qua igitur ecclesiastica saecu- vasii de Fos, quod quidem aliquando priorauis larisve persona, hujos nostrae constiiuiionis paginam Cluniacensis coenobii cxstilit, nunc autem in abbisciens, cootra eam temere venire tentaverit, pote- tiam per quorumdam insolentiam est Iransiatuta, statis bonorisque sui digniute careat, et asacratis- rn prioratus slatum ct ordinem revocetur, et perpesimo corpore et sanguine Domini nostri Jesu Christi tuis temporibus cutu oranibus suis perlinenliis soo aliena fiat, atque in extremo judicio districtae ejusdeni monaslerii ditione ac dispositioneconsisial.

m

EPISTOLAS ET

Ut autem sacruoi Cluniacense coenobium semper de A bono in melius suscipial incrcmentum, monastcrium SS. Domitiani et Ragneberti sub jure et disposilione lua, et successoruro luorum, perpetno manere sancimus, quemadmoduin a venerabili fratre nostro Petro Lugdunensi archiepiscopo, apostolica? sedis legato noscitur inslilulnm, et suo scripto atque sigillo firraalum. Nulli crgo hominum fas sit idem Cluniacense ccenobiuin super hac nostra concessione ac confirmatione lenierario ausu pcrlurbare, autejtts possessiones aulerre, vel ablatas retinere, miuuere: sed oninia integra conserventur eorum, pro quorum sustentatione ac gubcrnaiione concessa sunt, osibus omnimodis profulura. Si qua sane in postertiin ecclesiastica saecttlarisve persona, haoc noslrae conslitutionis paginam sciens, etc. ' Ego Innocentios Catholicae Ecclesiae episcopus, sitb?cripsi. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii et Baccbi, sitbscripsi. Ego Geraldus presb. card. tit. S. Crucis in Ricrnsalem, subscripsi. fcgo Teudevriuus S. Rufinae episc. subscripsi. Ego Anselmos presb. card. l i t . S. Laoreutii in Lucina, sobscripsi. Ego Littifredus presb. card. t i t . Vestinae, suDscripsi. E g o Locas presb. card. t i t . S. Stephani, subscripsi. Ego Martinus presb. card. t i l . S. Stepbani, sub- Q scripsi. Datom Laterani per roauum Aimerici S, R. E. diaconi card. et cancellarii, I V Kal. Maii, indicl. 11, Dominicae Incarn. anno 1138, ponliOcatus domni Innocentii papae U anuo x.

TOIVILEGIA.

46*

moriae episcopo vobis concessum est, elc. Relaxationem viginli solidorum pro Varta castri Danubrii, sedes salinarias ab omni reditu cujuscunque rel absolutas, relaxationem quinque solidororo pro furca ciconia supra puteum sita vico Metensi, ecclesiam de Ramberti-villa, cum coodocto et decimis tam majoribos quaro minoribus; aliodium de Bottemont, et quartam partem ecclesiae quam quidam Siccardus reddidit ipsi coenobio in manu pr:enominati episcopi; el quadrantem ailodii quod idem Siccardus cum uxore sua eidem ecclesiae lcgitime donavlt', in Fontiniaco, medieiatem iittegram allodii lotius, quod fuil bonae memoriae Arnoldi, e l c Innocenlius papa secundus. Ego Gerardus presbyter cardinalis Sanctae Crucis in Jerusalem. Ego Lucas presbyter cardinalis SS. Joannis et Pauli, et plures alii cardinales, etc. DatumLaterani per manuro Alroerici scnctae Romanae Ecclesije dlaconi cardinalis et cancellarii, «v Kal. Maii, indicl. u , an. 1139, ponlific. domni Innocentii papaa I I an. x. CDIV. Bona et privitegta Eccletice Lincolniensis confirmat. (Anno 1139, April. 28.) [Monatticon. Anglic, I I I , p. 269.] IimocEifTtcs episcopus, servus servorum Dei, venerabili Iratri ALEXAMDRO Lincolnicnsiepiscopo suisque successoribus canonice promovendis, in perpetuum. Cum oronibus ecclesiis et ccclesiasticis personis debitores, ex injuncto nobis a Deo apostolatus offlcio atque benevolentia cxistamus, illis lamen propensiori charitatis studio nos convenit providere, quos erga beati Pelri el nostra obsequia prompliores ac devotiores esse cognoscimus. Hoc nimirum inluilu , CDIII. . venerabilis frater Alexandre episcope, itiis desideriis Ad Gnalternm abbatem Senoniensem. — Confirmatio fraierna benigniiateimperiimur assensum, et Lincolpotscstionum monatterh S. Stephani. niensem Ecclesiam, cujus regimen,auctore Domino, ( A n n o l l 3 9 , April.28.) aduiinistras praescntis scrtpii palrocinio communl[GalL Christ. XIII» Inslrum., 498.] mus; slatuentes ut qnascunque posscssiones, quaetaftoCEHTius episcopus, servus servorum D e i , dileclo GUILTEBO abbati Senoncnsis coeuobii ejusque cunque bona idem locus inpraesentlarum juste et canonice possidet, atit in fulurum largitione regura sitccessoribos, etc Hujus rei gratia dilecte in Domino fili Gualiere, vel principum, oblatione fideiium, seu aliis juslis abba, tuis ei venerabilis fratris noslri Slephani Me- p roodis, Deo propitio, poleril adipisci, flrma tlbi tuisque successoribus, nec non canotiieis ejusdem Ectensis episcopipostulationibus clemenler annuimus, clesiae in perpetuum, el illibata permaneant; in et nioitasterium SancU Stephani, vulgo Le Monier^ situm juxta caslrum Danubrium, ejusdem iargiiione qtiibns haec propriis duximus exprimenda vocabulis; atque itisiituUooe libere concessum ibidein servitu- ahbatiam videlicei de Egnesham ctim suis tenemenUs, r i s i n perpeloum , et a fraire nostro Leihuino Necwerc cum suis appendiciis, et cum jusiitia regali Sanctae Ruffinae pro tunc aposlolicao sedis legato, de iribus Wapeniac, quam reges Anglorum Ecclesicc contulerunt; Sloo curo sois appendiciis, Nortonam, praefati episcopi aliorumque religiosorum virornm Ludam, Ncreiham, et terram quam babet praefata interventione consecralum, cui auctore Domino ecclcsia in Lincolnia, scilicet Weslegata cum suis pr*sides, nostris favoris muniinine roboraremus, elc. Sutucntes ut quascunque possessiones, e t c , firmae appcndiciis, Ura extra muros ipsius civiutis quam tibi tutsque successoribos permaneanl, in quibus infra ; et terrara quam dedit Slephanus rex tam Ubi baec propriis duximus exprimenda vocabulis : bor- quam successoribus tuis ad faciendas episcopales tom com prato, bannura vestrum in aquis, io uemo- doroos, cum xx solidatis terrae ad restiluendas easribos, in pascuis juxta quod ab eodem bonae me- dcm domos a parie australi ecclesiac, cum eccleiia S. f

467

INNOCENTII II PAPifi

468

Michaelisin eadem lerra sila; ecclesia .omnium san- A communi assensti, aut pars consilii sanioris, secunctorum, cum aliis ecclesiis supradiclae civitatis; dum Dei timorcm ctsanctorum canonum scita do« Essaford, Holmum cum suis appendiciis, manerium xerinl eligcndum. Porro iiberlatem ab illustn virt r!e Legecestria exlra muros ct infra ubi sunt duae ec- Stephano Anglorum rege ccclesiae ipsi concessao\ nos quoque auctoritatis nostrae nomine roboramos. clesiae cum xxx duabus mansionibus Burgensium ; Banebria, et Cropcria cum suo Hundredo 3 t liber- Intcr caelera vero ejusdein libertatis insignia, iilod tatibus suis;Dorcaceslria cumsuo Hundredo etliber- specialilcr huic decreto duximus inserendum, ut in latibus suis, et Tama, et Midellona, cum suo Hun- obilu tuo vel successorura tuorum, dum episcopalis dredo et libertalibus suis; Kildebi cum suis appen- sedes vacaverit, nullus prorsus episcopalia vel ecdiciis; Waburna cum suisappendiciis; Bicheleswada; clesiastica bona usurpare praesumat, sed potius ecEspaldeswic,quod manerium dalumfuitLincolniensi clesiae omnes et earum possessiones in libera cleriecclesiae in recompensatione cujusdam partis suae cornm custodia etpotestate consistant ad nsus fotori parochiae quae vocatur Cantabrugesira, et modo est pontificis, et utilltatem ejusdera ecclesiac conservaodae. NuIIi ergo omnino fas sit vos vcl ccclesiam vestrao Heliensis episcopatus, et Bugendena. Nibilominus etiam confirmavimus Kbertaiem ejus- super hac nostra constitutione vel confirmatione dem Lincolniensis Ecclesiae cum sua parochia, scili- B temcre perturbare, aut ejus posscssiones auferre, eel Lincolesiram cum Lindesia toia, Norhamtescira vcl ablalas retinere, roinuere, seu quibuslibet faticum Rotelanda, Legecesirescira, Oxenefordescira, gare roolestiis, sed omnia integre conservantur Buchinganascira, Bedefordscira, Huntendonescira, eorum, pro quorum gubernalione el sustenutiooe cum maxlma parte de Hertfordscira. coucessa sunl usibus omnimodis profutora. Terras etiaro confirmaraus quas rex Stephanus Si qua sane in posterum ecclesiasiica saecolarisve recompensavit praedictae ecclesiae et canonicis ibi- persona, hanc nostrae constitotionis paginam scieos, dem Deo servieniibu? oro decem et octo libris decontra cam lemere veuire lentaverit, secondo, tcrnariorum quas solebanl babere canonici largitione tiove commonila, nisi reatom suum congrue emearegum in Kirketona etcaAra maneriis; videlicel in daverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, Torp ires carucatas terrae et septem bovalas; in Pi- reamque se divino judicio existere de perpeiraia scbanc ducas carucatas et quinque bovatas terrae, et iniquitate cognoscat, ei a sacratissimo corpore et duas partes unius Bovatae. in Giliebi, et in Wartona sanguine Dci et Doraini Bedemptoris nostri Jew septem bovatas, et ad Trentam novem bovatas el Cbristi atiena fiat, atque in extremo exainine dislridimidiam.Praeterea Waltonam,ccclesiamde Areberes £ ciac ultiuni subjaceat cum sois appendiciis, ecclesiam de Lectona, eccle Cunctis autera eidem loco sua jura scrvantibus siam de Bucbingbam cum suis appeodiciis,ecclesiam sit pax Domini noslri Jesu Christi, quaienus et bie de Sutona curo suis appendiciis, maneriuro de Wcl- fructuin bonaeactionispercipianl, et apud dislrictna tona cum suis appendiciis, caeterasque ejusdem Ec- judicem prjemia acternae pacis inveniant. Amea, clesiae canonicorum possessiones ecclesiasticas, anien. firroans praedictae ecclesiae ei ipsis canonicis confirDatum Laterani per manum Almerici sanctae Romanae Ecclesiae diaconi cardinalis et cancelbrii, mamus. Lectonaro etiam et lerram de Bidefordstam lam in- quarto Kalend. Maii, indictione secunda, Incaraafra burgum qtiam exl ra, cum suis libcrialibus. Belaxa- lionis Dominicae 1138, pontificatus vero doniiai tionem quoque servilii militum ipsius episcopatus lunocentii I I papae anno decimo. Lincolniensis, quodpracdecessorestui in casiroLincolCDV. niae facere consueverant, unde llenricus rex gloriosae Uonatlerio Fabarienti bullam tribttiu memoriae tcrtium miliiem ecclesiae Lincolniensi et (Anno 1139, April. 29.) tibi, ac successoribus tuis relaxavil; quod nimirura [ W E G E L I N , tlegetten von Pfavers, p. 7.] servitium caslro luo de Newarca fieri concessit, et D CDVI scripto suo firraavit, nibilominus tibi ct successoriAd clerum et populum Uementem.—Ne inttiluantur bus tuis in perpetuum auctoritate aposlolica confirnoviv ieget (121). mamus. (Anno 1139, April. 30.) Obeunte vero te venerabili fralre Alexandro epi- [ V A R I N , Archiv. admin. de Reimt, I , i , p. 300; Cart. scopo, vel luorura quolibel successorum, nullus in G. du chapilre, 161. 2 Livre blauc du cbapitre, fol. iii.] Lincolniensi Ecciesia qualibel subreptionis astulia INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dileseu violentia praeponalur. nisi quem clerus el populus (121) Par une singuliere mepnse, cette piece dans le livre blanc du chapiire, se trouve a la stiite de la charle donnee en 1198. par Guillauiuc aux BlanchesMains, afin de dcfcndre aux sujets du chapitre de se reuuir en comnnme atix sujets de rarchevcquc. Elleest ailrimuSe a Iniiocent I I I , et porte ce tiire : Confinnotio ejutdem inhibiiionit a papa factce. Paruii hasard aussi singulier que la nieprisc dont tious

parlons, la page oii Cocquault (tom I I , p. 426) rapporlail cette bulle sous la date de I U O , el oo i l dit qtie Poriginal esl encore conscrve* nu tre^sor do cbapilre, a cte' arrachee dans loute la pariie qoi contenait la cilalion du lexte nidme. Le cbapitr* aurail-il voulu faire peser su^recbevinage e^manetp^ Panatheme lance contre un premier essai nanqu^ d^mancipation, et rendre par une fraude uo pre-

470 EPISTOUB ET PRIVILEGIA. A sois,ecclesiam deLuliaco(!26)cum appenoTciis suis, c t s f i l i i s , clero elpopulo Remensi, salutem etapoet capellam de hospitale de Urba (127) et capellam ttolicam benedictionem. de Gnmoens, et obcdientiam de vallrUrbanensi cura iusiitia et ratio snadent ut bona cujuslibet sedis capella (128), ecclesiam de Morlens cum capellis suis •acantis Ecclesiae a nemine debeant temerarie ocBarlensetTurquens (129), ecclesiam de Apples cum cupari, sed in eo statu et libertate qtta vivente paappendiciissuis. In episcopatuGebcnnensi, ecclesiam store fcierant conservari. Gtijus rei gratia ttniverside Brttcins, cum capellis sttis Brucines etGemes(130), tati vestrae mandanuis et apostoiica auctoritate praeecclesiam de sancto Eugendo ( 1 3 1 ) . Praeterea cipimus, quatenus in Remensem civitalem novas qnaecunqne in futurum idem locus, concessione ponleges sive consueludines nullaienus inducatis; sed tiflcum, largitione regum, vel liberaiitate principum, potius ipsam in eo statu et libcrtate penitus dimitsive oblatione fldelium, seu aliis rationabilibus tatis, in qua tempore fratris nostri bonae memoriae modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma tibi et R. archiepiscopi vestri noscitur exstitisse. Si qui inconvulsa slabilitate tuisque successoribus nibilovero cotomuniam facere in eaJem civilate praeminus confirmamus. Dccernimus qnod ut nullui sumpserint, bujuscemodi factum irritum ducimus, el ne apud vos eadem communia fiat, sub poena ana- omnino hominum audeat praafatum ccenobium super B hac nostra concessione atque confirmalione temere ibemalis, auctoritate apostolica probibemus. perlorbare, aut ejus possessiones auferre, vei ablaDatum Laterani u Kalendas Maii. tas retinere, minuere* sed omnia omnino inlegre CDVII. conseryentur eorura, pro quorura gubernatione ac Romant*Monasleriipotsessiones petente Pelro, abbate snslenUliooeconcessa sunt, omnimodis osibus proCiuniacensi confirmat. fatura. Si qua sane in posterum ecclesiaslica saecu(Anno 1139, April. 30.) larisvepersona, hujus nostrae constiiutionis paginara [Mimoires et documents de la Suisse romande, t. I I I , sciens, contraeam temere venire tentaverit, secondo p. 381.] DutocESTics episcopus, servus servorum Dei, d i - tertiove commonita, si non congrna emendatione lectQ filk) POKTIO (122) Romani monasterii ejusque salisfecerit, poieslatis honorisque sui dignitale cafratribus tam praesentibus ouam futuris in Domino reai, reamque se divino judicio exislere de perpetrata iniqoilate cognoscat, et a sacratissimo corpore taiulem. ac sanguine Dei et Doraini Redemptoris nostri Jesu Sicut injosu poscentibus nullus tribuendus est assensns, ita iegitima desiderantium non esl differen- Christi aliena fiat, atque in extremo examine disirida petitio. Proinde, dilecte in Domino flli Ponti Q ctae [ultioni subjaceat. Cunctis autcm eidem loco sua Jura servantibus sit pax Domini nostri Jesu prior, precibos et interventione dilecli filii nostri Pelri (1*3) Cluniacensis abbatis, tuis postulalionibus Christi, quatenus el hic fructus bonae aclionis perclementer annuimus, et Romanum monasterium, cipianl, ei in futnro praemia aeierna? pacis acqoiranL cui, auctore Domino, praesides, praesentis privilegii Amen, amen, amen. 419

9

pagina oommunimus, statuenles ut quascunque possessiones, quaecnnque bona idem mouasierium i n praeseiitiarum juste et canonice posssidet, flrma tibi luisque successoribus et illibata permaneant. In quibus baec propriis duximus exprimenda vocabulis: in arcbiepiscopatu Bistintino, ecclesiam de Bannens, et capellam Sapctae Columbae (124). l n episcopatu Lausannensi,ecclesiamBetuaci (125) cumappendiciis

Ego Innocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus suhscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus ss. Ego Theodewinus S. Rufinae episcopus ss. Ego Albericiis Ostiensis episcopus ss.

mier intereT a tin acte, qoi sans cela, eot perdu lont son apropos?Nous nous le persuaderions difficilement, et nous metions les deux faits que nous veuons designalcrsiiriecomptede 1'ignoranceet dubasa r d . D*a illeurs,$oixa n te-dix ans apres Corquau It, MarI o i ( l l , 350) indiquaitcettepiecesoussa veriuble date. (122) Ponce, prieur de Romainmoutier, e u i l deja prieur en 1135; i l esl nientionne alors comme td* inein dans une cbarte de reveque de Lausanne en faveur de Guignes, prieur de Payeme (voycz Annates de Cabbaue du Lac de Joux, p. 10). (123) Pierre le Venerable, abbc de Clunv. (124) Banuens et Sainte-Coloml>e dans I arrondisseiuent de PoitUrlier. (123) BeTbusi pres de Lausanne. (125) Lutly pres d^Eslavayer. (127) Les monasteres imporUnU avaient jadis des uospices dans la principale ville de lenr voisiuage, avec chapcllesou Cglises annexees. Quelques frercs

y recevaient le prieur, le procureur, les religi qoe les affaires ou les maladies arracbaient a leur soliiude. ( 128 ) Obedientia ne sicnifie poinl patronage mais obidience. Vobidiencter e^tait un reliaienx qui desservait un benefice par ordre d*un supdneur. L^obe^diencier toujours ecclesiastique, queiquefoit avec charge d'ames, e^uii subordonnd a un e^ublissement supdrietir, dont i( tenait ses pouvoirs, et Rederaptoris nostri Jesu Christi aliena Oat, atque terea possessiones, quaecutiqiie bona idcm venenin extremo examine dislrictae subjaccat ullioni. bilis locus, inpraesenliarum juste et legitime possiCunctis autein eideir. loco sua jura servantibus sit det, aut in futurum concessione poulificura, larppax Domiui nostri Jesu Christi, quatenus et hic lione regum vel principum, oblatione fidelium, sea fruclura bonae actionis pcrcipiant, et apud districtum aliis justis niodis, pnestanle Domino, poterit adijudicem praeraia aeternae pacis inveniant. Ameu, pisci, flrnia vobis iu perpetuum et illibata penuaamen, ainen. neant. Dccernirous ergo ut nulii omnino homintmt Ego innocenlius Catholicae Ecclesiae episcopus, fas sit praefaiam vestram ecclesiam tcniere perturbare, aut ejus possessioues auferre, vel ablatas retisubscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus, suuscripsi. nere, ininuere, scu quibusiibet rooIesUis fatigare; Ego Tbeodcwinus Sanclac Ruliuae episcopus, sub- sed oninia integra couserveutur eorum, pro quorani gubernalione et sitstenlalione concessa suot, tuibus scripsi. oroniroodis profutura. Si qua igilur ecdesiastka Ego Albertus Albanensis episcopus, subscripsi. saecularisve persona, baocnostrae consliiutioois pagiEgo Albericus Ostiensis episcopiis, subscripsi. Ego Gerardus presbyter cardinalis l i t . S. Crucls nam sciens, conlra earo tetnere venire tenUverii, secundo tertiove commonita, nisi reatum soum cooin Jcrusalem, subscripsi. Ego Anselmus presbyier card. t i t . Sancli Lati- grua salisfaclione correxeril, potestalis booorisqne sui digniuie careat, reamque se divino judicio exirentii in Lucina, subscripsi. Ego Lucas presbyter card. tit. Sanctorum Joaunis slere de perpelrau iniquiute cognoscai, et a stcratissimo corpere ac sanguine Dci ei Domioi nosiri et Pauli, subscripsi. Ego Boctius presbyt. card. tit. Sancti Clementis, Jesu Cbrisli aliena fiat, alque in exiremo examine divioae subjaceat ultioui. Cunciis aulein eidem Imo subscripsi. sua jura scrvantibus sit pax Domini uostri Jfeu Ego Ivo presbyL card. tit. SancU ^.aurenlii iu Christi, quatenus el hic fructum booae aetienis perDamaso, subscripsi. Ego Otto diaconus card. Sancli Georgii ad Velum Q cipiant, et apud supremum judicem praemia a^erns pacis inveniant. Amen, amen. Aureum, subscripsi. Ego Innocenlius Catholicae Ecclesiae episcoiosss. Ego Guido diaconus card. Sanctorum ICosmae et Ego Conradus Fabianensis Ecdesiaa episcopos u. Daraiani, subscripsi. Ego Gerardus prcshyter cardiualis Ul. S. Crucis Ego Octavianus diac. card. S. Nicolai in Carcere, in Jerusalem ss. subscripsi. Ego Godefridus presbyter cardinalis tit. S. Vertinetcuram. E l quoniam ipsi pcrsuam praescntiamnon possuiit omnia excrccrc, constitiiti sunl 1

496

archidiaconi, qui quasi episcoporum oculi universa perlustrent,' ut sialu Ecclesiarum nec uon clert el popuii pcr cos plcne comperto, quae corrigcnda fueriul corrigi, el quac slatucnua praeslanle Domino valeant confirmari. Qui cliam pro reparaitdis basiIicis dicecesanis suggerunt sacerdoti, qtii quoque inquirunt parochias et oruanienta vel res basilicarum et parochiarum gcsla vcl libertalum ecclesiaslicarum episcopo referunl. A quibus insu,>er presbyteroriini vcl aliorum excessus eisdem episcot i9 iiuntiaiilur. Ex quibus omnibus aperle colligilur quod archidiaconi debent absque aliquorum contradictionc parochias visilare, c l de aniinabus boiuinum ibi dcgcntium curam gcrere. ldeoque, dilccte iu Domitio fili Gerarde praposile, sanctonim Pairum vesligia prosequenles, cl generalem consueludinem Ecclesiae attendentes, Jicenliam et liberam poteslatem certis temporibus visitandi et circuuteundi decanias, quac in archidiaconalu vestro sitae sunt, videlicet Arcboe et Zulphechoe, sicut in reliquis duabus, id esl Yflensi et Sibergensi, hacteuus facere consuevisiis, tibi tuisque successoribus concedimits atquc flrmanms. Elquia novis morbis nova cst adhibeuda medicina, si raplores ct malcfactores Bunnensis ecclcsiac commoiiiti resipiscere forte noiuerim, et archiepiscopus requisitus eos sccundum justiiiam coercerc ueglcxerit, postquam sccuttdo et tertio evocati miuime satisfecerint , interdicem * vel excommunicaudi eos tua persona habeat facultatem. Nihiiomiuiis eiiani coiisiituimus ut sedcm et locum tam in choro Sancti Petri quain in publicis processiouibus sive conventibus, ex justitiae aequiute, per Goloniensem ecclesiam vobis adjudicatum obtineatis. Vestra igitur inlcrcsiila honeste per Dei graliam vivere et sanctac Bomaiiae Ecciesiae matri vesirae devolos cxistere, u l ampliori graiia digni silis. Si quis aulem coulra hujus nostrae conslitutionis tenorein lemere venire tenuveril, nisi praesumplionem suam congrua satisfactione correxerit, indignationein omnipotentis Dci ei bealorum Petri et Pauli apostolorutu ejus iticurrat. Conseivames auiem baec eorumdem bcttediciioiium gratiam consequantur. Amen, amen, amen. 1

Ego liiuocentius Catholicae Ecclesiae episcopm? Ego Gerardus presbyter cardinalis tiiuio banciae Crttcis iu Jerusalem. Ego Lticas presbyter cardinalis litulo Sanctorum Joannis et Pattli. Ego Ivo presbyler cardinalis litulo Sancti Laurcutii iit Damaso. Ego Grisogonus presbyter cardinalis litulo Praxcdis. Ego Conradus Sabicnsis episcopus. Ego Teodinus episcopus Sanctac Ruflnae. Ego Aibcricus iioslieusis episcopus. Ego Gregorius diaconus cardiualis Saqclorum Sergii ct Bacchi. Ego Guido diaconus cardinalis Sancloruut Cosmae et Datuiani.

497

EI>ISTOL,E ET PRIVILEGIA.

498Ego GG. diaconus cardinalis Sancti Angcii. A CDXXXIII. Daliini Laterani per manum Almerici, sanclae Partheuoni$ SS. Georgii el Pancratii Heklingensis Ilomanre Ec clesiaj diaconi cardinalis et canccllarii, prolectionem $u$cipit bonaque acjura confirmai. xvu Kal. Januarii, Incarnationis Dominicae auno (Anno 1140, Jau. 10.) 1139, ponlificalus vero doinini Iiinocculii secundi [ECCARD, Hi$t. geneal. princ. Sax. $up., p, 563.] pap:c anno x. IN.NOCENTIUS episcopus, servtts servorum Dvii, dilcCDXXXI. cl;c in Cbristo filiae IRHENGARDI abbalissae monaslcMona$terii SS. Petri et Pauli Canluariensis privilegia rii Sanclorum inartyrum Georgii alque Pancralii de coufirmat. Kakelinge et sororibus sibi regtilariter successuris (Annoll39.) in abbatiae regimine, in perpetuum. [Chronica W. Thorne apml TWYSDEN, Hi$t. Angl. Script., I I , 1800.] In apostolicae sedis specula, disponente Deo,conCDXXXII siiiuti, ita pateruorum canonum nos couvenit decreta librare, ut et omnibus suajustitia conscrvetur, et Ad Ludovicum Francorum regcm. nulli, qtiatilum in nobis exbibctur, tanto magis in (Anuo 1139.) earutu tiiitione nos decet csse sollicilos, et pro ipsa[BALIIZ./ Hi$cell. I I , 165.] IXNOCENTIUS episcopus, servus scrvorum Dei, B rutu pace atqtie quiele altentitis laborare. Quamobreui, dilecta iu Domino filia, Irmengardis abbaliscliarissimo in Clirislo filio Lunovico illuslri et glosa, tttis votis palcrna benlguitatc imperlimur asscnrioso Francorum regi, salutem et apostolicam besum, et monasterium Sanctorum Goorgii et Pancranedit tionem. l i i , cui uiique auctore Domino pracsides, a nobili Gaudel agricola si arbor ab iHo plantala allis hacviro comiteBernardo fundalumel tam ab ipso, quam r e t radicibus c l fructuiii optimum praestal tempore opporiuno. Cum ergo, cbarissime fili, tu noslris eliam a suis suocessoribus aique comitibus, vidclicct Tbcoderico alque llelperico, dilatum, ejttsdcm lle!lanquam beati Pelri manibus sis, ungente sancto Spiritu in regem a Domiuo consecralus, qoanlo de perici filiis, scilicel Cbunrado marcbione alquc Bcrl u i s bonis actibos el successibus jucundius gralula- nardo, simili dcvotionis iiituitti in mclius commutaUun, sub iutclam bcati Pelri iiostramqtie suscipimus, n i u r , lanio amaricosius, si sccus egeris, conrristact pracscntis scripli pagina communimus; staltienlcs n i u r . Nec. dccet regeni ira stimukinle ad illicita ut ordo monasticus sccnndum bcati Beucdicti Beguvcrba sive jnramenia prorumpere, imo deberel cum lam in eodein loco perpeluis temporibus irrefraga^ niagna maturilatc el subtililibramine sermones suos biliter cotiscrvcttir. Quaecunque practereabotta, quasactusqne pensare el rerum exitum praevidere. Qui cuuque posscssiones ex dono pracdictorum virorum vero sacrosanclam Bomaium matreiii Ecclesinm ^ idem monaslcriiim iiipncscntiarum canonice posnoolilur offcndere aul ejus digiiilatem iminiiiucre, iu sidel, aul aliorum \irorum, qiiaecunque eliam iu codum os ponit cl indignaiionem de supcrnis acquifulurum concessione pouiificum, liberalilate regtiut r i l . Sed quia persotiaio tuam sincera cbaritate el vcl principum, oblalionc fidelium, aul aliis justis affccliouc patcrna diligimus, prcccs tuas admillimodis, parantc Domino, polcril adipisci, firma tibi n i u s , el compalienles nobili cl [famosae Bcmensi luisquc sororibus in abbaiiac regimiuo successuris, Ecclesiae, licentiam eligendi in arcbiepiscopum idoet illibala permaneaul. Obcunlc vero tenttncejusdeni neaui c l boneslam persouam, qux tamen non sil loci abbalissa, vcl qualibel sororum libi in eodcm regiiniiii cpiscopatus astricta, canonicis Rcmensibus regimine succedenlium, nuUa ibiquavis subreptionis indulgemus. Praeciphnus autem ut consilio veueraaslulia scu violenlia pracponalur, nisi quam sorores bilium fralrum noslrorum Gaufredi Caritolensis apocommuni assensu,aulpars coiisilii sanioris secunduin slolicae sedis lcgati, llugonis Anlisiodorensis, GosDci litnorem c l rcgulam supradiclam elegerint. Id seui Suessiouensis et Alvisi Alrebalcnsis episcopoipsuiu quoque in persona pracpositi, cum eligendus rutn , Spirilu sancto cooperanlc, id fial. Et quoniam fuetit, obscrvari censemus. Nulli igilur bominum te Deus in regein eligi el ungi voluit ut sponsam ^ iiccal prarfalum vcslruni monaslerlom lemere persuam, sanclatn vidcliccl Ecclesiam , proprio sanlurbarc, aui cjus possessiones auferre, vel ablatas gniiie suo redcmplam, dcfctidcrcs el cjus liberlatem relinere, minuerc, scti quibuslibcl molestiisfaligare, illibataui scrvares, pcr apostolica libi scripta manscd omnia integra conservenlur eorum, pro quorum d.itttus ac in reinissionein pcccatorum iujtingimus susleiitalione concessa sunl, usibus prolulura. Si quatcnus pravos iilos Remcusium conventus, (juos qua satie ccclesiastica srecularisve persona, bujus compagnias vocanl, polcslate regia dissipcs, ct latn lioslnc conslitulionis paginum sciens, conlra eant ecclesiam quam civiiatcm in eum slatum el liberlatemerc veuire tentavcrit, secundo terliove commoteni in qua erai tempore cgregiae recordationis panita, si uon praesumplionem suam congrua satisfatris lui et fratris nostri Rainoldi arcbiepiscopi nuper ctione correxerit, polestatis bonorisque sui pericudefuncli reducas, daiiiua vero quae Ecclesix el eclum patiatur, reamque se divino judicio exfstere de cjesiaslicis pcrsonis a civibus sunt illata cis facias perjielrata iniquiIutecognoscat,eta sacratissimo correslaurari. Bonum est tibi u l Deus iu boc sacculo dc pore ct sanguiue Dei ac Domini Bedemploris nostri te gaudeat defcnsore quam eutn mala iiou corriJesu Christi nlicna fiat, atque in cxlremo examine picudo scntias in fuluro ullorem. 9

$

500 409 INNOCENl II PAP^: districlae ultioni subjaceal. Conservanies autcm haec , bebitis, et a laicis recipere annuenie Domino poteritis, vestris perpetuo usibus obtineatis, absque omnipotenlis Dei ei healorum Pctri ac Pauli apostoomni episcoporum vel aliorum contradiclione, salva loruin ejus benediclionem et gratiam consequanlur. taincn episcopali reverentia. Propriis vero nominiAmen. bus duximus exprimendas ccclesias quas inpraeEgo Innocentius Calholicae Ecciesiae episcopus. sentiarum ident venerahilis locus possidet cum otiEgo Gregorius diacouus Sanclorum Sergii et lilate decimarum. Ecclcsia Nallingeu (137), quae ab Bncchi. Ansbaimo nobiii viro cum dimidia portione deciniaEgo Theodoricus S. Bufini episcopus. rum est delegata, ecclesia Batimaringin (138), quaeab Ego Otto dtacotius cardinalis Sancti Georgii ad Arnoldo cum medietate declmarum monasterio est Vclum Aureum. tradita, ecclesia Sneisanc (139), quaecum raedia porEgo Guiilo diaconus cardinalis Sanctorum Cosmae tione decimarum Ecclesiae Sancti Biasii ab Erlewino ct Damiani. Ego Gerardus presbyter cardinalisecclesiae S. Cru- contire (140) est oblata, ecclesia Berowe et Nunkilcha (141) quae aGotefrido cliam cum portionibus decis iu Jerusalem. Ego Anselmus presbyter cardittalis ccclesiae San- ciinarum sunt collalae. In bis ergo vestris ecclesiis et in aliis quas habctis, decernimus u l nulli oinnino cti Laurentii in Lucina. Ego Lucas presbyter cardinalis ecclesiae Sancto- horainum liceat vestrum praefalum monasterium temere perturbart, vel quibuslibet vexalionibus inrum Joannis et Pauli. festare. Si quis autem hujus nostrse confirroationis Ego Cbrysogonus presbyler cardinalis ecclesiae auctoritatem sciens, contra eam temere venire lenSancta? Praxedis. Ego Ivo presbyier card. ecclesiae Sanctorum Lau- taverit,secundo leriiove cominoniius, si non reatuin suum congrua satisfactione correxerit, indignatiorenlii et Damasi. nem omnipotentis Dei et beaiorum Petri et Pauli Ego Albericus Osticnsis episcopus. Ego Hubaldus diaconus cardinalis Sancti Adriani. apostolorum ejus incurrat. Amen. Data Laterani, xn Kal. Feb., anno 1137. Daium Laterani per manum Aimerici, sanctat Romanae Ecciesiae diacoui cardinalis et cauccllarii, tv CDXXXV, Idus Januarii, indiclione m , Incarnationis Dominicae Privitegia ab imperatoribu$ afque antecettoribue $ui$ monatterio S. Blasii cottata cellatque et eccleeiat 1139, pontilicaluo vcro domni Innoccntii I I papae ejusdem con/irmat. anno decimo. CDXXXIV. (Anno 1140, Jan. 21.) 1

f

MonatteriiS.

[NEUCART, ibid.. p. 68.]

Dlasii po$$e$$ione$ et privitegia con/irmat. (Anno 1140, Jan. 21.) [NEUCART, Cod. diplom. Aleman., I I , 68.} LTNOCENTIUS episcopus, scrvus servorum Dei, d i lectis iiliis D. [BERTHOLDO] abbati el fratribus monasterii Sancti Blasii, salulem et apostolicam bencdiciioncm. Licet ex injuncto nobis a Deo apostolatus officio /ratres nostros episcopos ct abbates comntuniter bonorare ac diligere debeatnus, et Ecclesiis sibl commissis suam jusliliam conservare, iilis lamen propensiori cura nos convenit providere quos beato Petro et sanctae Romanae Ecclesiae constat specialius adhaerere. Hujus rei gratia desideriis vestris clementer annuimus, et concessionem, quam vobis privilegii sui auctoritale praedecessor nosler felicis inemorim Honorius (136) confirmavit, nos quoque aposlolica auctorilale praesenli scripto firinam atque ratam censeinus, ut videlicet Ecclesias vestras ac decimas pertinentes Ecclesiis quas hahetis vel ha-

INNOCENTILS episcopus, servus servorum Dei, d i leclo filio BERTOLDO abbali monastcrii S. Blasir, quod in Conslauliensi episcopatu, in loco videlicet qui Nigra Silva dicilur situm est, ejusque succcssoribus regulariter substilucndis in perpeiuum. "Licet ex injunclo nobis a Deo apostolalus officio, e t c , «l tupra in butla an. 1137. IIujus rei gratia, dilectein Domino fili Bcrtolde abbas, tuis desideriis paterna benignitate annuimus et inonasterium Beati Blasii cui auctore Deo praeesse dignosccris, praesentis scripti pagina coramunimus, statuenies ut quascunque possessiones, quaecunque bona idera vcnerabilis locus inpraesentiarum jusle et cauonice possidet, aul in fulurura concessioneponlificum, etc. In quibus bacc propriis norainibus duxiraus expriroenda: vidclicct cellas Hochsenliusen (142), Berowa (143), Wittenowa (144),Burgelun (145),cutnomnibus earuro pertiiienliis, ecclcsias quoque Nunchilcba, Sneisanc, Birboroesiorf (146), Balhniaringin, Griczheiro (147),simitUer cum omnihus earum appcndiciis,

(156) eddidit p. 59. (137) (138) (139) tiorum. (140) (141)

(142) Celebris ntinc abbalia 0 . S. B. in StievlT. (143) Berau parlhenon cuin praeposilura intcr Sluchlain el Schwarzacham fl. in Sihra Nigra. (144) Wilnau in Brisgovia superiore nunc dtt. Badens. (145) Burg!en praeposilura ib.ad montem Blavittm, (146) Birmeiisiorl in moiiteAibis interlacumTudccnsein et Rusara II. (147) Gricfsen in Clcggovia.

BuIIam Honorii I I a. 1126, 28 Marlii datam Cels. Gerbertus Hist. Silvae Nigrae t. I I I , Nailingen in Wurlenoergia. Bellmaringen in Alpegovia d i l . S. Bl. Schneisingen in comitatu Badensi HelveVid. sup. n. 824. Neukirch inter Rolwilam et Scbcmbergam.

501

EPISTOLJE

E

cellarn etiam Wizclinhoven (148),cum suis pcrlinen- A tiis. Confirmamus quoque disposilionetn illam quam boiiffi recordationis Ilenricus quarlus impcrator de monasterii vestri libcrlaie et advocatia consliluit (149), et pracdecessor noslcr felicismemoriaeCalixlus aiictorilalis suae privilegio roboravit (150),alque dilectus filius nosier Lolharius rex praccepti sui finnitate munivit (151), et sanctae recordalionis PP. Honorius episcoporum el cardinaiium deliberalione lirmavit (152), et nos in Lateranensi concilio approb.ivimus(153). Deceruimus ergo ut nuili omnino bominum liceat vestrum pra?falum monasterium temcre perturbare, aut ejus possessiones auferre, vet ablalas retinere, minuere, vel quibuslibet vexationibus infestare, sed omnia integra conservenlur e o r u m , pro quorum gubernalione et sustenlatione ' concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Si qua igitur, etc. Amen, amen, amen. Ego Innocentius Catbolicae Ecclesiae eps. ss. Ego Theodewinus S. Hufinae eps. ss. Ego Albericus Hostiensis eps. ss. Ego Gerardus presb. card. t i l . S. Crucis in Jerusalem ss. Ego Anseimus prcsb. card. t i t . S. Laurentii in Lucina ss. Ego Lucas presb. card. t i l . Sanctorum Joan. et Pauli ss. Ego Boelius presb. card. t i t . S. Clementis ss. Ego Ivo presb. card. t i t . Sanctorum Laurenlii et Damasi ss. ^ Ego Grisogonus presb. card. tit. S. Praxedis ss. Ego Grcgorius diac. card. Sanctorum Sergii ct Baccbi ss. Ego Otto diac. card. S. Georgii ad Veluin A u reum ss. Ego Guido diac. card. Sanctorum Cosraae ct Dainiani ss. Ego Uass. diac. card. S. Eustachii ss. Ego Gregorius diac. card. S. Angeli ss. Datum Laterani pcr manura Airaerici S. Bom. Eccles. diac. card. et cancell. xn Kal. Febr., indiclioneiu, Incarnalionis Dominicae anno 1140, poulificatus vero domini Innoc. H papae anno x (154). CDXXXVl. Donaiionem quarlm parlis vilite in Oningen, a Cunrado duce Zaringiee Augiensi monasterio faclam, confirmal.

(AnnolUO, Febr. 17.) [HERGOTT, Geneal. /Jato.,11, p. 160.] INNOGENTIIJS episcopus, servus servorum Dei, dilecloiriio FRIDELOO, ahbati Augicnsis monasterii, ejusque succcssoribus regulariler substituendis in pcrpetuum. (148) Wissilighofen inter oppida Kaiserstuhl et Zurzach, nunc praeposilura. (149) Anno t t i 5 , 8 Jan. sup. n. 845. (150) Anno 1120, 19 Martii ap. Cels. Gerberlum Hist. S. N. I. I I I , p. 48. Et 1120,18 Jun. sup. i i . 858.

PBIVILEGIA. 5» Ex commisso nobis a Deo apostolatus ofiicio Ecclesiarum omnium ciirara nos convenit gerere, et si qua eis oblatione, seu donatione fidelium conferiintur, aposlolico debemus. munimine roborare. Quam profecto soliiciludinem erga Augiense monasterium tanto nmpliorem gcrere volumus, quanto specialius idem locus cum rebus ad ipsum pertinentibus, ad jus beati Petri cognoscilur pertinere. Eapropter, dilecte in Domino fili Fridcloe abbas, toig petitionibus gratum praebentes assensum, quartam partem villae Oningin, ab illustri viro Chunrado duce Zariugin cum omni jure et justitia, qnam ipse successione haercdilaria inihi habebat, Augiensi monasterio pia devotione collatam, in perpctuum libi» tuisque successoribus, et per vos eidem co?nobio confirmamus et praescnti privilegio communiraus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat vei ecclcsiam veslram, super bac nostra confirmatione de caetero molestare, aut de praedicta portieno villae aliquam vobis injuriam irrogare. Si quis autem hanc donationem, seu oblalionem infringere, vel mutare ausu temerario altentaverit, secundo tertiove commonitus, si non congrue satisfecerit, poteslalis bonorisque sui dignitate careat, et doneo corrigat reatura suura, excoiuraunicationi subjaceaL Amen, araeu, araen. Ego Innocentiiis Caihoficae Ecclesiac episcopus Ego Lucas presbyter cardinalis t i u Sanclorum Jpannis et Pauli. Ego Tbeodwinus episcopus Sanctae Bufinae. Ego Gotho Sanciae Bomanae Ecclesiac cardinalis. Egolvo presbyter cardinalis t i t . Sanctorum Laurentii et Damasi. Ego Grisogonus presbyter cardinalis l i l . Sanctn Praxedis. Data Lalcrani per manum Aimerici, sancLe Bomanae Ecclesiae diacoui cardinalis et canccllarii, xnt Kalend. Mart. indictioneiii, Incarnationis Dominicae anno 1159; ponlificatus vero domni Inuoccntii U papae anno x i . CDXXXVII. Priviiegium pro monaslerio S. Marim de Berghe. (Anno 1140, Febr. 26.) [LACOMRLET, Urkundenb.

9

1, p. 221.]

INNOCENTIUS episcopus, servus servorura Dei, dilecto filio BERNONI ahbati monasterii Sanctae Mariaa de Berglie ejusque successoribus regulariter substituendis, in perpetuura. Piae postulalio volunlatis eflcctudebei prosequente corapieri, quatenus et devolionis sinceritas laudabiliter enitescat, c l utilitas posiulala vires indubilanter assumat. Hoc nimirum intuitu, dilecte in Bo(151) Anno 1126,4 Jan. ap. P. Herrgott Cod. ptob. n.206. (152) E. a. 28 Martii. Bist. S. N. t. III p. 59. " (155) Concilium Lateranense generale x convocatum est a. 1159, mense Aprili. (154) Fcre linito. Elcctusqtiippecst Innocentius U circa mcdium Fcbruaiii a. 1130.

1 N N O C E N T I I II

505

m i n o flli Berno abbns, l u i s p o s t u l a l i o n i h u s clcmcnler A aiinuiinus e l roonasierium Sanclae Maricc de Bcrgbe cni,

et Pauli ss. Ego Gregorius diaconus cardinaiis SS. Seigit

Domino auclorc, pracsides, sub bcati P c l r i et

nostra proteclione

Ego Odavianus diaconus cardinaiis S. Nicolai i n Carcere ss.

quascunque possessioncs idem moiiaslcriuni iuprar-

Ego

sentiaiuin juste e l legilimepossidel, aut i n f u t t i r u m ,

Guido sanclse

Bomanae

Ecclcsiae

indigiins

sacerdos ss.

concessione pontificuui, liberalitate reguin vcl p r i n fideliutn,

cl

Bacchi ss.

suscipimiis et praesentis s c r i p l i

pagina c o m i n u n i i n u s ; staiuentes ulquaeciniquebona,

c i p u m , oblatioue

504

PkVM

Ego Lucas presbyler cardinalis t i l . SS. Joatniis

Dala L a l e r a n i pcr manum A i m e r i c i sanclac

seu aliis j u s l i s modis,

Roma-

praestanle D o m i n o , poterit adipisci, firina l i b i ttiis -

nae Ecclesiae diaconi cardinalis et c a n c e l l a r i i ; iv

que successoribus, et illibata p e r m a n e a n l ; i n quibus

Kalend. M a r t i i , indictione t u , l n c a r n a t i o n i s Dominicae

haec propriis nominibus d o x i m u s c x p r i m c n d a : haere-

anno 1159, pontiflcatus vero domni Innocentii I I

d i l a l e m Bcrgbe ab i l l u s l r i viro Adolfo comile Colo-

papae anno x i .

niensi ecclesiae ad fundandam

et slalucndam i b i

rcligionem

collatam;

p r o sua devolione

CDXXXVIIl. Ecclesitc

curlcm

qiioque Bocbcm c u m decimis stiis; l e r r a m j u x l a

Misnensis possessiones, pelenle episcopo, confirmat.

I

(Anno 1 1 4 0 , Febr. 2 7 . )

Bladesheitn s i l a m quae dicitur Cameruost c u m d c c i niis suis. C u r t e m qttoque Wanemala

c t vineam i n

Godebaldo

[JAFF£, Regesta

Rom.

p . 5 8 9 , < ex schcdis

pont.

9

P e r l z i i . »1

cpiscopalti Hcrbipolensi sitam i n monlc q u i d i c i t u r Thaebog, et vineam unam T r u c n s t b o r p (Dransdorf);

CDXXXIX.

vineam c l i a m in Bagaracha cutn decimis suis. Dccer-

Privitegia exemptxonetque abbatia Egmondana*. m o nachorum Benedictinorum, et timul abbatiat Reintburgentit, nobiiium moniatium ejusdem ordinit in Hotiandia confirmat.

n i m u s e t i a m u l de laboribus quos propriis manibus aut

sumpiibus c o l i l i s , seu v e s l r o r u m a n i i u a l i u m

i i u t r i m e n t i s , decimas dare non cogamini. Ordosane

(Anno 1 1 4 0 , Febr. 2 8 . )

monaslicus, q u i secundum beali Beucdicii Begulam

[ M I R . « I Opp. dipl. \S

et institulionem f r a t r u m Cisterciensium i n eodctn

9

9

p. 15.)

IN.NOCE.NTIUS cpiscopus, servus servortim Dei, d i -

monaslerio esl p c r Dei graliam constilutus, perpetuis tcmporibus ibidem couscrvelur. U t autem d i v i -

leclo filio WALTERO Egmondensis monaslerii a b b a l i ,

nis ofliciis liberius-vacarc possitis, conslituimus ue

ejusque successoribus

r e g u l a r i l e r subsliluendis i a

abbas, q u i praefalo coenobio p r o tempore praeerit, r P [ P . . . . . . „. oi « .i.. „ « i «.««.1 •• Nobilis v i r Theodorictis comes dc l l o l l a n d l H i e r o ad synodum vel saecularia j u d i c i a , m s i magna e l solytlinro proflciscens, noslrain praesentiaui a d i i t . evidenle necessitatc, cogatur. N u l l i ergo omnino I n l e r caelcra vero, qtta3 secum de ujorum eorrectioue b o m i n u m liceat praefalitm monasterium vestruin et suae vitae i n s l i l u l i o n e c o n l u l i m u s , idem i l l u s l r i s teiuere perturbare, vel cjus possessiones auferre, vel v i r tam vice sua qtiam eliam Pelronillx» comitissae ablatas r e l i n e r c , m i n u c r e , seu quibuslibet molcsliis matris suae Eginondcnse monasterium, alque e i i a m f a t i g a r e ; sedomnia inlegra conservenlur e o r u m , p r o c

e

n M

quorum

c l u u m

m

gubernatione

et sustenlatione

concessa

Rcynsburgense beato aposlolorum p r i n c i p i

s u n t , usibus omniinodis p r o f u t u r a . S i qua i g i t u r

nis i n i u i l u p r o p r i c l a r i o j u r e o b t u l i l ,

ecclesiastica saecularisve persona, hanc noslrae c o n -

didil.

stilutionis pagiuam sciens, conlra eam lemere venire t e n t a v e r i t , secuudo

terliove c o m m o n i t a , nisi r c a -

El

nos i g i t u r ,

ejusdcm

ccelorum

devoiio-

atque c o n t r a -

q u o r u m praccipue i n l e r e s l clavigeri

spccialiter

jura

defensare,

t u m suum congriia satisfactione c o r r c x e r i t , a sacra-

cadem

tissimo corpore ct sanguine Dei ac Domini Redem-

teclionem S. Rotnanse Ecclesiae suscepimus, e a q u c

vcncrabilia loca i n proprietalem alque p r o -

p l o r i s nostri Jcsu C h r i s l i alicna flal, atque in c x l r e m o

cum oinnibus suis p e r l i n c n l i i s praesenlis s c r i p l i p a -

examine dislrictae subjaceal u l l i o n i . Cunciis autem D trocinto commtiiiiiuus. Deceruimtis crgo u l n u l l i omnino h o m i n u m l i c e a t eidem loco sua j u r a servanlibus s i t pax D o m i n i n o s t r i Jcsu C h r i s t i , qualenus et itic f r u c t u m bonae

p r x f a l a monasteria lemere perturbare, eorum p o s ~

actionis p e r c i p i a u t , et apud d i s t r i c t u i n j u d i c e i n

sessiones auferre, vel ablalas r e l i n c r e , seti q u i b u s -

praemia

libet tnolcsliis fatigare, sed omnia intcgra conser-

aetemae pacis

inveniaiit.

Amcu

ainen,

v c n l u r e o r u m , pro qttorum susleiiialione et g u b c r -

amen. Ego

Inpocentius C a t b o i i c x

Ecclesiae

episcopus

ss. Ego Conradus Sabinae episcopus ss. Ego Theodewiuus S. R u f l n x episcopus ss. Ego Gerardus presbyler

cardinalis t i t . Sanclse

nalione

couccssa

s u n l , tisibus omniiuodis p r o f u -

tura. Ad

indiciuro

autero

quod

eadem

monasteria

B . Petri j u r i s cxistant, singulis annis tair. t u q u a m successores l u i quatuor solidos Frisingensis

roonetae

nobis noslrisque successoribus census nomine p e r -

f r u c i s iu Jerusalem ss.

solvetis.

Ego Anselmtis prcsbyler cardinalis l i t . S. L a u r c n t i i i n Lucina ss.

j u s noslrie constiiiiiiouis pnginani scicns, c o n t r a e a m

Si qua sane ecclcsiaslica saecularisvc persona b u -

505

EPISTOLA ET PRIVILECIA.

50«

tcmere venlre tentaverit, secumlo terliove commo- A cum decima quae ad ipsam perlinet, el parochia nita, si itoxi realum suum congrua satisfaclione cortoiius vilbc, et oiunibus cacmcleriis, necnon capella rexerii, a sacratissimo corpore ac sanguinc Dei ct Sancli Nicolai, el capella Sancli Lazari, ecclesiam Domiui Redemptoris nostri Jesu Chrisli aliena fiat, S. Pctri de Vosone cum decima, et lcrra, et omuiaiqoeinextreiito exainine disirictae ullioni subjaceal. bits qitae ad ipsam perlincnt, ccclcsiam Sanli Andreae Cunctis auteni eidcm loco jura sua scrvanlihus sit de Darncto cum omnibus suis perlineiiliis, tres arpennos eliam vinearum in cadem villa, ecclesiam pax Domini nostri Jesu Chrisli, qualenus et hic Sancli Stephani dc Alarciliaco, ecclesiam Sancti frociom bonae aciionis percipiant, et aptid districtum Sulpitii de Lalliaco, ecclesiain sancii Aniairi de jodicem praemia aeternae pacis inveniant. Amcn, Boola, ecclcsiam Sancti Joanuis de Tovcrs, et caawen, amen. Bene Valete. Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae episcopus pellam Sancti Marlini, qure esl iu coemeterio ejusdein ccclesiae, ccclesiain Sancli Petri de Poliaco, sabscripsi. ecclesiam sancti Pelri dc Villecerlo, ecclesiam Eg«> Conradus Sabinensis cpiscopits subscripsi. E50 Gerardus prcsbyter cardinalis lilttli S. Crucis Sancli Lcobini de Pirclo lerram de Fencis dc Sisuinnai, terram Melsdttn, terram dc Pirelo super io llierusalcm subscripsi. »Ego Otto diaconus cardinalis liluli S. Gcorgii D Malvam, lerram de Caslris, terram de Villemani, sobsmpsi. tcrram dc Taupenhis, medielatem molini de Poria, mcdietalem molini de Tovers, molendinum de Ego Michael presbyl. cardinalis tiltili S. Laurentii Trusselh, deciinam de Chosel, vigittli solidos in ia Lvcina subscripsi. pedagio de Firmitate Nehcrli. Obeunte vcro te ntinc EfO Albertus Albaiiensis episcopus stibscripsi. ejusdcm loci abb.ile, vel luortim quolibel successoEgo Locas presbylcr cardinalis lituli SS. Joannis rum, nuilus ibi qualibet subrcption s aslittia scti etPauIi stibseripsi. violcnlia praeponaltir, nisi qucm fralres communi Ego Albertus Osliensis episcopus subscripsi. assensu vcl fralrum pars consilii sanioris, secundum Ego Gcorgius diaconus S. Angeli suhscripsi. Dei limoremei heali Augtistiiti regulam, providcrint Dala Lalerani pcr inanum Aimerici Thcodorici, SuJlomaiiae Ecclesix diacoui cardinalis et cancella- ciigendum, qui ab Aurclianeiisi episcopo sine praru, pridie Kalendas Marlii, indictione tcrlia, Incar- vitate aliqua coiisecrctttr. Adjiciiuus eliam u l nemini fralrum liceat post aauonts Doroioicae anno millcsimo centesimo t r i factam in veslra ecciesia professionem absque tua eesimo nono, pontificatus vero domni Innocenlii papz secundi anno undecimo. j licentia et capituli ad alia loca traitsmigrare, discedenlem vero uullus audcat retinere, qui eliam scCDXL. ciindo lerliove vocattis, si, quod absit! rcdireconPririlegiam pro cccle$ia S. Gentiani Balgentiatempscril, prrjclatus sutis in etim canonicam seiilcncensi. liam proferendi habeat facultalcm, scd ucc alicui (Anno 1 1 4 0 , Alarl. C.) liceat vobis invilis novas ecclcsias vcl oratoria in [Gell. Ckrisi. VIII, lnstr. 50G, ex autograplio.] ISJOCENTIUS episcopus , servtis servorum Dci, parochiis veslris conslnterc, salva auctoritatc et titetto filio JOSCELINO abbati Sancli Gentiani do reverentia S. Bomanac Ecclesirc. Tua iiaque i u BaJgcntiaco ejusqiie successoribus regularitcr sul>lcresl, dilccte in Doinino fili Josccline abbas, divina sutnetidl&in perpeiuura. sulfraganle cleinenlia, honcslc vivcrc,el fratres ttios si forte quandoqtie exccsscrinl, communicato fral n l e r c c H e r a qttas d e cura ttniversalis Ecclesiae irum tiioriim consilio transmtitarc. nobfs JnunJnefll, reiigiosorum quieli nos convenil Dccernimus ergo ul nulli omnino hominum liceat U t e o t j u s providere, qui quanto fragiliorcs sumtis, uato magis eorum orationibus iitdigemus. IIoc ptaefatnm vesiram ccclesiam perturbare, vel ejus auoirum intiiilu, dilecte in Domino Josceline abbas, possessiones atiferre, ablalas retiuere, miuuere, seu tab postnlationibus clcmenler annuimtis, et eccle- r> quibttslibel vexalionibus molestarc, scd omnia iiucuam Sancti Gentiaui, cui Dco auclore praeesse digra conserventur eorum, pro quorum gubernaiioiie fBoscerts, apostoticae sedis privilegio coinmtinimus. et suslentatione concessa siinl, usibus omiiimodis ra prtmis siqutdem stalucnles ut ordo canonicus profutura. Si qua igitur ccclesiastica saecularisve pcrsona, hujus nostrxconstilutionis paginam sciens, seeimdum beali Aogostini regolam in veslra B. Dei coulra eam temere venire prjesumpscrit, secundo Gr-nitrieis Sanctique Gentiani ecclesia institulus, tcrtiove commonita, nisi reatum suum congrua perpetais lemporibus ibidem conservelur. Sanciimis salisiaclione correxcrit, indignationera omnipotentis etiam ot qoascunque possessioncs, qitaccunquc bona Dei el beatorum Pctri et Pauli aposlolorum ejus et hkm veocrabilis iocos inpraesenliarum juste ac kpiime poesidet, aut in futurum concessione pon- nostram incurrat, et a sacratissimo corpore el uacnm, Inrgitione regum vel principum, ohlatione sanguine Dci et Domini redemptoris nostri Je^u idfrmg, seu aljis justis modis, praeslanie Domino, Chrisli aliena fiat, alque in exlretno examtne dipoterit adipisci, i i r m n libi tuisque succcssoribus et striclre ullioni subjaceat. Cunclis aulent eidem loco iiiibata permancanU l u quibus haec propriis nomi- sua jura scrvaulibus sit pax Domini noslri Jcsu Christi, qualcnus ct hic fruclura bonae acliouis perBifcas daiimus exprimonda : ecclesiam 5« Firmini :

INNOCENTll I I PAPJE

507

56*

cipianl, el apud dislriclum judicem praemia aeternae A vcslrisque successoribus illlbaia pcrmaneanl. Sancimus etiam ut in eodem loco perpetuis futura pacis inveniant. Amen. temporibus enilescat religio; interdicimus eliamut Egolnnoccntius catholicae Ecclesire episcopus. Ego Gcrardus presbyter cardinalis Sanctae Crucis nulli omnino bominum fas sit de vestris laboribus quos propriis manibus aut sumplibus colilis, vel de in Jerusalem. fruciu vesirorum auimalium decimas exigere. DeEgo Anseimus presbyter cardinalis Sancli Laucernimtis ergo ut nulli omnino hominum liceat prarentii in Luciua. Ego Lictifredus presbyler cardinalis l i i . Ye- fatam vestram ccclesiam lemere perlurbare, aot ejus possessiones auferre, vcl oblatas retinere, mistinrje. nuere, seu quibusiibet molestiis latigare, sed oronii Ego Lucas presbytcr cardinalis t i l . Sanclorum intcgra conserventur eorum, pro quoruin gobemaJoannis et Pauli. Ego Guido sauclae Romanrc Ecclesiae indignus lione et suslentatione concessa sunt, usibus omniniodis profutura. Si quis igitur in futurum liuicnostro sacerdos. . Ego Ivo presbyter cardinalis tit. Sancti Laurenlii decreto coutraire praesumpserit, indignationeni omnipolenlis Dei el bealorum Petri et Pauli apoin Damaso Ego Crisogonus presbylcr cardinalis Sanclae sloiorum ejus iucurrat et cxcominunicatiooi sobja•eat. Conservantes autem baec, omnipotentis Dei et Praxedis. eorumdcm apostolorum benedictioueio et gratiam Ego Conradtis Sabiuiensis episcopus. consequanlur. Amen, amen, amen. Ego Albertus Albiniensis episcopus. Ego Innocentius Calholicae Ecclesia3 episc, Ego Albericus Ostiensis episcopus. Ego Conradus Sahin. episcopus. Ego Gregoritis cardinalis Sai;clorum Sergii et Ego Theoduinus Sanctrc Rufiuae cpiscopus. Bacchi Ego Gerardus presbytcr cardinalis S. Crucisin Ego Olto diaconus cardinalis Sancli Gcorgii ad Jerusalem. Velum Aureiim. Ego Alhertus Albanensis episcopus. Ego Vassallus diaconus cardinalis S. Eustachii. Ego Anselmus presbyler cardin. titulo Saoeii Ego presbyter Sanclae Bomanae Ecclesiae diaLaurcntii in Lucina. conus cardinalis. Ego Albericus Osticusis episcopus. Ego Goizo sanclae Romanae Ecclesiae diaconus Ego Chrisogonus presbyler cardin. titulo SaocU cardinalis. Praxcdis. EgoRainerius diaconuscardinalis sanctae Romanac Ego Bamerius presbyter cardinalis tituJo S. Ecclesiae. Data Latcrani per nianum Almerici, 6anctae Ro- Priscae. EgoGriso presbytcr cardiu. titulo S. Ocili*. mauae Ecclesiae diacoui cardinalis el canceliarii,priEgo Octavianus diaconus cardin. utulo S. Nicobi die Nonas M a r t i i , Incarnalionis Dominicae auno i 159, pontificalus vero douini Innoccntii papae II anno in Carcere. Dalum Latcrani per manum Aimerici, S. Roroaua undccimo. ecclestae diaconi cardinalis et cancellarii, tenio CDXLl. Nonas Aprilis, indictione lerlia, Iiicarnalioiiis Do* Privilegium pro ecclesia S. Nicolai Miseratjensi. niiuicac anno millesiino cenlesimo trigesimo seiio (AnnoiUO, April. 5.) (155), pontilicatus domiui lniioceiilii II papa? aono [Gall. Clirisi., I I , Instrum., 59.] undcciiuo. IN.NOCENTIUS episcopus, servus scrvorum Dei, diIcctis in Christo fiiiis GERALDO priori de Miseraico, CDXLII. ejusque fralribtis lam praesentibus qtiam futuris, in Canonicorum Veronensium possessiones tl /•r* eodem loco religiosam vitam professis in perpeconfirmat. tuiim. D Qui religiosos fovet, et piis eorum desideriis (Anno I U 0 , April. 10. — Fragmentum.) facilem praebet assensum, graltim Domino immolat [UGOELLI, Ualia Sacra, V, 781.] holocauslum. Eapropler, dilccti in Dotnino filii, In canonicorum tabulario reperilur Innocentii 11 vcstris postulationibus patcrna benignilale annui- diploma ad favorem Gilberti arcliipresb. caterortur mus, el ecclesiain Bcati Nicolai dc Miseraico in qua que canonicorum Eccletice Veronentit, iitdem omni** divino vacatis scrvitio, sub Bcati Pelri et nostra verbis conceptum quibus Calixti I I diploma txo proleclione suscipinuis, ct praesentis scripti priviiisdem. lcgio communivimus, staluenies ut quascunque Dalum Laterani per manum Aimerici, sand* posscssiones , qurecunque bona idem venerabilis Romanac Ecclesiae diac. card. et cancellarii locus inpraesentiarum juste et canonice possidet, Maii, ind. m , Incarnationis Dominicac anno l M aut in futurum concessione pontificum, largltionc 11 ponlificalus vero doroini lnnocentii pap* regnm vel principum, oblalione fideliuin seu aliis annO x i . justis modis Deo propitio poterit adipisci, firma vobis B

(155) Loge annoquadnyesimOftini

tc pondet anno undecimo Innoccntii I I et indiclioni teniae. c

509

EPISTOLiE ET PBIYTLEGIA.

510

Ego Innocenlius Calholicac Ecclesiaeepiscopus. A et illbaia pcrmaneanl. Derernimus ergo ut, quandiu Ego Couradus Sabiucnsis episc. in c.monicre disciplinse observanlia pcrmanscritis, Ego Tbeodovinus episc. Porluensis, el S. Runulli omnino bominum iiceal ecclcsiam veslrain finae. temere perturbare, aul ejus possessioncs auferre, Ego Anselmus presb. card. t i l . S. Laurent. in vel ablalas retinerc, roinuerc, vel iroportunis angariis seu tcmerariis vexationibus fatigare, sed Lticina. oronia inlegra conserventur eorum', pro qiiorum Ego Gotifredus presb. card. tit. S gubernalione el snsteiitatione concessa suni, usibus Ego Grisogonus presb. card. l i t . S. Praxedts. EgoPresbyier de lilulo Pastoris cardinalis pre- omniroodis profuiurn. Imerdicirous etiam ut nec episcopo, nec archicpiscopo liceal, nec etiam aiicni sbyter. personae facultas sit vestrae coromunitatis bona in Ego W . presb. card. tit. S. Grisogoni. proprios usus defleclere, sive in beneflcium aliis Ego Gozo presb. card. tit. S. Caeciliae. Ego Gregorius diac. card. SS. Sergii et Bac- dare, vel quibuscunque aliis modis a praebenda fratrum vel communi utilitate alienare. Locationes vero chi. seu commulationes aut iaveslitiones praedictorum Ego Oilo diac. card S. Georgii ad Velura AuK absque communi fratrum consilio nullatenos perpe reiim. trentur, nec hujusroodi jtis ab episcopo vel personis Ego Gerardus diac card. S. Mariae in Domiqoibuslibet invadatur, salva laroen canonica Calhonica. llcprum episcoporum Pergamensium reverenlia: EgoThomas S. B. E. diac. card Si quis igitur in posterum archiepiscopus, episcopus, imperalor, rex, dux, princeps, comes aut vicecomes, sive quaelibet ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrac constitutionis paginain sciens, contra eam temere venire leniaverii, secundo ler(Anno 1140, April. 21.) liove commonila, si non reaium suum congrua [Bullar. Lateran., 18.] salisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reamquese divino judicio exislcre CDXLIV. de perpetrata iniquitate cognoscal, et a sacratisEcelesiam S. Yincentii Bergomalem tuendam suscipit el ejus bona ac jura confirmat. simo corpore ac sanguine Dei ct Domini Redemptoris nostri Jesu Chrisii alicna lial, atque in extre(Anno M40, April. 29.) C nio cxamine dislriclae tiltioni subjaceat. Cunctis [LPPUS, Codex diplom. Bcrgam., I I , p. 1022.] L T O O C E N T I U S episcopus, servus servorum Dei, autem eidem loco jura sua servantibus sit pax dilectis filiis A L B E O T O arcbipresbytero ejusque fra- Domini noslri Jcsu Christi, qualentis ct hic fructum bonae aclionis percioiant, el apud districtum jtidicem Iribos tam praesenlibus quam fulitris in Pergamensi praeraia aeternae picis inveniant. Amen, araen, «cclesia Sancti Vincenlii canonice vivenlibus in peramcn. petuam memoriam. Ego Innocentius Catbolicae Ecclcsix episcopus Comraissae nobis aponolicae scdis aucioriias nos horlatur ut locis et personis ejus auxilium devo- subscripsi. tione debiia imploranlibtis, luitionis praesidium imEgo Conradus Sabinensis episcopus stibscripsi. pendere debeamus. Quia sicul injusta petcnlibus Ego Tbeodewindus episcopus S. Rufinae subnullus est tribuendus eflectus, ita legitima et jnsta scripsi. poscentiiim non esl diffcrenda petitio, praesertimeoEgo Albericos Osiiensis episcoptts subscripsi. rum qui cum bonestate vilae et laudabili monim Ego Anselmus presb. card. l i t . Sancti Laurentii in conipositione gaudent omnipoienti Deo deservire. Lttciiia stibscripsi. Eapropler, dtlecti in Domino filii, vesiris jnstis et r> Ego Wido sanctac Romanac Ecclesije indignus sarationabilibus posttilationibus clementer annuimus, cerdos subscripsi. et Beati Vincenlii martyris ccclesiam una cura Ego Ivo presbyt. cardinal. l i t . S. Laurentii in vestrae congregaiionis collegio et ciun omnibus ad Damaso subscripsi eamdem ecclesiam peitinenlihus sub apostolicae Ego Grisogonus presbyt. cardinal. tit. Sanctae sedis lutela protectioneque suscipiraus, et pnesenlis Praxedis subscripsl. scripti pagiua cororaunimus. Staiuimtts enim ut Ego Gregorius presb. card. tit. Calixti stibquascunque possessiones, quaecunque bona in ecscripsi. clesiis, oppidis, villis, deciinis, et nundiiiarum redEgo Prcsbit. (sic) tituli Pasloris cardinalis preditibus seu aliis rebus, eadem ecclesia inpraesentiasbyter subscripsi. rumjusteet legitime possidct, aut in futurum conEgoGoizo prcsbyt. cardin. tiU Snnctae Ceciliae cessione pontificum, liberalitate regum vel principum, oblalione fidelium, seu aiiis justis niodis subscripsi. rationabiliter, auxiiianle Domino, poterit adipisci, Ego Grcgorius diacon. card. tit. Sanclorum Serflrma vobis vestrisque succcssoribus in pcrpctuuui gii cl Baccbi subscripsi, CDXL1II. Ecclesim S. Frigdiani Lucensi eeelesiam S. S/I/WItoris in Uustoiio committit, ea lege ut duodecim nsonetm Lucensis denarii quotannis persolvantur.

3H

INNOCENTII II PAPJS

512

Ego Otto diac. card. Sancli Georgii ad Vcium A firma in perpehium el illibata consislant. l u qnibus brcc propriis duximus imprimenda vocabtilis : in Aureum subscripsi. Ego Vassalus diac. card. Samii Eusiacbii sub- arcltiepiscopatu Trevircnsi villas cum ccclcsiis Bescba, Willera, Drudelinga, Murmiringa, Mambra, scripsi. Dalebeim, Frisinga, Tavena, Berga cum appetidiciis EgoGcrardus diac. card. Sanclrc Mariae in Domi' suis, Emmelde, Liitlrcslbarra, Billiciia, Marc-hidinica subscripsi. ctum cuin nppcndiciis suis, Oidiitga, Scliilelinga, Ego Oclavianus diac. card. Sancti Nicolai in Mudeutiti, Mersche, Liuiche ctim pertincntiis suis, Carcere subscripsi. Ego Tbomas diac. card. sanclac Romanae Ecclesiac Evcilingn, Voela, Ham cum nppcndiciissuis in pago Bidgowe, Ratersdorff, Btichstnt, Fratikingtin , Ebsubscripsi. Ego Guido sanctae Ronianrc Ecclcsia? diaconus hcna, Mclzrich, Stedehciin, Etiselinga, Simonisvilla, Meisbreth, Kentie, Insuia, Lonqttich, Yallis cum apcanl. subscripsi. Datum Lalerani pcr manum Aimerici sacciac Ro- pcndiciis suis, Riola, Lorche, Poiiche, Decima cttm manae Ecclesiae diacon. cardinalis et cancclfarii 111 appendiciis suis, Martinivilla, Bumaga ctun perlinentiis suis, BuJelbach, Lovena, Rivenacba, GunKalend. Maii, indicl. 111, Incaniationis Dominicac dcrhausen cuni appendiciis suis, Prichena cum peranno 1140, poiitificatus doinni luiiocenlii II papac lincnliis suis, ecclesiatn dc Talefangh, ecciesiatn de anno x i . Remiehe, ecclesirtm de Wimerskirche, ecclesiam de CDXLV. Lunesdorff, ecclcsiam de Ctimiciaco, ecclestam de Mouasterii S. Maximini Trevirensis tutelam suscipil possessionesque confirmat. Steinsele, ecclesiam de Schouel>erga, ecciesiaiii de Betresdorff; in archicpiscopalu Moguntino ccclcsiam (AnmvlUO, Maii 0.) [IIONTHEIM, ttist. Trevir. diplom., I , 545-1 Sancli Christophori cum doinibus, el areolis in ipsa civitate, ecclesiam de Wyldenstein, eccles:am de INNOCENTIUS episcopus, servtis servorum Dei, Gozolueshcim, ecclesiam de Albucha, ecclcsiam de dilecto filio SIGERO abbati moiiaslcrii S. M.iximini, Winbeim, ecclesiam de Flancheim, ecclesiam de qtiod in suburbio Trevirensi silum esl, ejusque sucIlusun. Ilcm villas cuin Suapeheim, Evernesbetm, cessoribus regulariler substittiendis. Incoinprcbensibilis et ineffabilis divincc miseralto Briccenheim, Buckcnheiin, Esenheim, Apttlacum suis nppcndiciis, Scheringcsfcld, Mammcldal, Siepntcstatis nos Iiac providenlirc ratione in aposlomera ; in archicpiscopatu Coloniensi, Oxcsheiui cum licae sedis administratione conslituil, ul palcrnain ecclesia, Leccenic cum ecclesia, Buddelar, et Barde omnibus Ecclesiis sollicitudincm gcrerc sluwdlere cum ccclesiael appendiciis suis; in episcopatu deamits. Siquidem sancta Romnua Ecclcsia, quae a Dco sibi conccssum oinnium Ecclesiarum retinet Leodiensi Aselbrunna cum ecclesia, Curmertnga, principatum, lanquam diligcns el inatcr singulis, ut Fractura; iu episcopatit Metensi, in ipsa civitate debet, Ecclcsiis instanti vigtlantia providere. Ad doinos cum areolis, vineis et agris; ecclesiatn de ipsam enim, quasi ad caput, el matrem, abomnibus Thcodonisvilla cum quinque mansis , Wilre com est concurrendum, ut ejus visceribtis nutriantur, ccclesin, ecclcsiam dc Lutzclkirche, Bisanga ctuu auctoritate defendantur, c l a suis opprcssionibtis ecciesia et suis pcrlinentiis, Wirlzkircha cuttt ecclerelevenlur. Condccet igilur utecclesicc ct vcncra- sia, Titicheris, Yritilcurt, Vkenishcm; piscatkutem quoqtie Roveri fluvii, et vennam in eo constructam bilialoca, maxime qure ad spcciale jus ct singtilarem proprietalem sanctre Ecclesire (cui Dco auctore scr- vobis nihilominus confirmatntis. Ecclesias insoper, ct alias possessiones ad prrcfalam abbatiam pertivitrus) spectanl, spccialioris prrrrogativre sortianlur lionorem , et apostolicrc auctoritatis mtinimine nenles cum decimis cl dotibus suis, et cutictas roboreutur. Quamobrem , dilccte in Domino fili, salicns dccimationcs, quas in usus hospitmn, panperitin et pcregrinoruin felicis meiuoriae praedecessor Sigereabhas, tuis ac tuorttm fratrnm justis postulationibus clemenlitis inclinati, ad instar prredecesso- j noster Leo papa vestro monaslerio hahendas concessit, vobis uihilomiiius confirmanius. Libertatem rum noslrorum, sanclrc recordationis Gregorii, Agapiti, Joannis; ilem Joannis, ct Leonis noni, eliain a Romanis ponliiicibus, et rcligiosis regibus, Rotnanorum potitillcum $ beati Maxiinini mona- sive imperaloribus monasterio vcstro collalam, insterium, cui auctore Domino praesides, sub aposlo- violatam servari decerniinus, ut videlicel idcm locus licre sedis ttitcla et proteclioiie susctpimtis, et prae- nulli unquam scdi vcl Ecclesiae subdatur, sed sab snnctrc Romanrc Ecclesiae jtire et patrocinio, el irascnli privilegio communimus. Slatuimus enitn ut qttascuiiqtic possessiones, qtisectinque bona in cc- peratorum inundiburdio seu tuitione consislens, clesiis, villis, tcrris, cullis vel incultis, seu aliis ea liberlate el immuniiale fniatur quam idemmonarcbiis eidem monasterio inprasentiarum jttsle ct steriuni a Romanis pontificibus et imperalorilnis lcgilimc possidet, aut in futtirum concessionc ponti- noscitur habuisse. Nulla etiam cujuslibet dignitatis ficum, liberalitate rcgtim, impcratorum vel princi- persona, nisi a te vel tuoquolibct successore invitala, infra praefatum monnsterium quidquam pro pum, oblatione fidelium, seu aliis juslis modis, Dco suo libitu atideat ordinnre vcl austi temerario excr. propilio, polcrit ndipisci, tibi luisqtic sticcessoribus, cere. Obetinte vero le cjuselcm loci abbate, vcl tuo~ ac fratribtts Inibi Domino pro tcmporc famulantibtis,

513

EPISTOLJE

ET

PRIVILEGIA.

5!4

r u i n qtiolibet saccessorum, nullus iuibi qualibet A Ego Wido presbytcr card. t i l . S. Chrisogoni. Ego Prcsbiler t i l . Pastoris cardiualis presbyter. subrepitonis asiutia seu violentia praponatiir, nisi Ego Goizo presbytcr card. l i t . S. Cxciliac. quem fratres communi assensu, scn pars consilii Ego Conradus Sabiniensis episcopus. sanioris, secundum Dci timorem et beati Benedictt Ego Tbeodevinns Sancl.e RtiOnae episcopus. Regulam, praviderint eligendum. Sane sepultiiram Ego Alberius Albancnsis cpiscopus. Ipsiiis loci liberam esse conccdimus, ut eoriim, qui Ego Gregorius diacomis card. Sanclorum Sergii se illic scpeliri deliberaverint devoiioni (nisi forte exromraunicali sinl) nttllus obsislat. Deccrnimtis et Bacchi. Ego Albericus Osticusis episcopns. orgo ttt nulli iuiquam ecclesiasticae srrcularive Ego Otto diaconus card. S. Georgii ad Vclttiu personae liceat prafatum vestrum inonaslerium lemere pertnrbare, aut ejus possessiones auferre, vcl Atirctim. ablatas retinere, minucre, sive quibuslibel fatigare Ego Vasallus diaconus card. S. Eustachii juxla teiuphitii Agrippre. molesliis, scd omnia iutegra conserventtir eoruin, Ego llubaldus diaconus card. S. Mariae in Yia pro quornm gubernationc cl suslentatione concessa Lata. sunl, usibus omniiuodis proftilura. Si qua igilur in posterum ccclesiastica saecularisv*) persona, banc B Ego Octavianus diacouus card. S. Nicolai in Carccre. nostrae constitutionis paginam sciens, conlra eam venire tcntaveril, secondo lertiove commonita, nisi Ego Guido sanclm Bomanae Ecclesiae diucoous reatum sutint congrua satisfactioue correxerit, po- cardinajis. leslatis bonorisque sui dignitale careat, rcamquese Datum Laterani pcr manum Almerici, sanclae Bodivtno judicio existere de perpetraia iniquitate co- roanae Ecclesiae diacoui, cardinalis ct cancellarii, secundo Nonas Maii, indiclione lerlia, anno lucargnoscat, et a sacralissimis corpore el sanguine Dei nalionis Dominicae 1140, ponlificatiis vero domini et Domini Redeinploris nostri Jesu Chrisli aliena fiat, aique in extretno examine districlae ultioni sub- Iniioccntii sccundipapx anuo undecimo, etc. (156). jaceat, Cunctis autem eidem loco sua jura servanCDXLVL tibus sit pax Domini noslri Jesu Cbrisli, quatenos el l i i c fruclum bonae actionis percipianl, et apud Ad Atberonem archienitcopum Trevirentem. Jubet ut snpremttm judicem pramia aelernae pacis iuveniant. monutterium S. Muximini in ordinem reducat. Amen, amen, amen. (Anno 1140, Maii 8.) Ego Innocentios Catholicac Ecclcsiae episcopos. Ego Anseiinus presbyter cardinalis tituli S. Laurentii i u Lucina. Ego Cbrisogonus presbylcr card. l i t . S. Praxedis. Ego Ivo card. presbyter S. Laurenlii in Dainaso. Ego G. G. card. prcsbyter t i l . Sancli Calixli. Ego Ribaldtts presbyier card. t i l . S. Auaslasiae.

[WURTVELX, Nova tubsidia, I X , p. 202.] INSOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, vcnerabili fratri ALBERONI Treviicusi arcbiejiscopo, apostolicae scdis legalo, saltttem el aposiolicam heiicdictioiiem. Laboribus tuis aflectioiie patcrna compatirnur, ct in quibtis seciindiitii Deiiiu po>sumus opem ct coitsiliuiu tibi tanquani charissimo fratri noslro

(156) Qua ratione prasenshullapcr monacbos sitb- voliiulali contrarias, quas cum D. archiepiscopo tu repia fuetil, seqiicntibus rcfert Balderictis iu Vita syuodo residenli oblulissenl, ipse ex aniiiii conutioAlber. « Eo igitur tempore, cum vacaret ecclesia S. tionc ipsas iu lerraiu dejecil. Undc apud D. papam Maximini pasiore, elegertiut monaclii abbaiem moIniiocciitium accusalus, ab ipso est vocatus ad diem nachum quemdam de Ecclesia Leodicnsi, fratrem pisescripiiiui, cl ciim ad diein non venissoi, cpiscoqiiorutndatii, qui consiliarii erant comiiis Naitwrpali esloflicio suspcusus. llaec mala omuia vcneruiit censis, ideo, ut itlorutn consiliis acrius in lurorem sitntil super i l l i i i n , et de omuibiis his liberavit suutn comes quotidie acceudereiiir; qiicin Rotnam D eum Doiuinus, Romam enim veuietis efiecil qttod roaguis suiuplibus diicentes contra voluntatem arabhas S. Maximiiii obedientiain ei promisit, el jurachiepjscopi a D. papa Imioceiitio fecerunt betiedici meiito ei lidelilatem fecil, cl electionciii Couilueiiliin abbaleni, et admiratae suul lurba» de tam subila noruin cassavit. > Sigeri abbatis jurameiitum, arrerum miitatione, scilicet, qitod Romaiia Ecclesia chiepiscopo praestilum, in pervelusto meiropoliiaiiae taletn taiitunique viruiit (Alberoiicm) tatit graviter bibhothecae (quae, eheu ! hodie non exislit ampliiis) molestavit, qui tot labores lolque pericula pro ipsa Evaugciioruin codice, quo singuloriini arcbidioecesis suslinuerai, et qui lani nttpcr in lanla gralia apo- Trev. abbatuin obediemiae, archiepiscopoprastitae, stolicae sedis cxsiileral, el qui pro papa Innoceiitio iuscrtae eratil, his verbislegil Browerus. Ann. Trev. Lothario rcgi intantum se opposucral iit expedi- lib. xiv, n. 4 4 . b.go Seyherut ubbut S. Muximini tione supradicta, quod ipse archicpiscopus el rex promiilo obedientiam Trevirensit Ecclttiie tedi, et ab invicem non sereuo vuhu discesserant. Pralerea tibi Alberotii Dei gratia Trevirentium archiepitcopo, lempore hujus guurrae, quae erat inler archiepisco- et tuit tuccetsoribut Cathoticit in perpetuum, tutvo pum et comiiein (Naiiiurcriisein) fratres de ecclesia propotito ordinit mei. t) i auletii eo tamlein deveniConfluentina (S. Florini) euni quoque iuveslaie c gulariter subsiiluendis, in perpctuum. sione pontificum, largitione regum vel principum, Quoniam sine vero cullu religionis nec charitatii oblalionefidelium, seu aliis juslis modis Deo, propiunitas polest subsistere, nec Deo gralum exbiberi tio poteril adipisci, firma libi tuisque successoribus servitium, expedit apostolicae auctoritati religiosas et illihata permaneant. Sane agrorum veslrorum qttos propriis manlbus personas diligere, et earum loca pia prolecuone munirc. Eapropter, dileciae in Domino llliae, vestrii aut sumplibus colilis, sive de nutrimentis vestrorum aiiimalium, nulius omnino clcricus vel laicus deci- rationabilibus postulationibus clemenler annuimus, mas a vobis exigere praesumat. Decemimus ergo ut el ipsum Bealae Dei genitricis Mariu3 monaslerinm, qnod in Salzeburgen episcopatu situm est, soi nulli omnino bominum liceal jam dictum monaslebeati Petri etnostra protectione suscipimus, et praerium temere perturbare, aut ejus possessiones ausentis scripti pntrociuio communimus: statuentes ferre, vei ablatas retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserven- ut qua3cunque possessiones, quaecunque bona idem tur, eorum pro quorum gtiberoatione et sustenta- monasieriuni inpraesenliarum jttsle el canonice tione concessa sunt, usibus omnimodis profulura. Si possidet, atit in fuiurum concessione ponllficum, qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve per- ^ largitione regum vel principum, oblatione fldelium, seu aliis justis modis, Dco propilio, polerit adipisci, sona, banc nostrae conslitutionis paginam sciens, conlra eam temere venire lentaverit, secundo ter- firma vobis vestrisque succetsoribus et illibata pertiove commonita, si non satisfactionc congrua emen- maneant. Decernimus ergo ut nulli omnino homlnum liceal praefaltim ccenobium temere perturbare, daverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, minuere, atit aliquibus vexalionibus faligare, sed reamque se divino judicio existere de perpetrala omnia integre conserventur, pro vestra el eorum iuiquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore el pro quoruin gubernatione ct sustenlatione concessa sanguiue Dei el Domini Redemptoris J< su Christi aiiena fial, atque in extremo examine districlae 8tint, usibtis omnimodis profulura. Si qua igitar in futurum ecclesiastica saccularisve persona, banc «liioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa noslrae constitutiouis pnginam sciens, conlra eao servaulibus sit pax Domini nostri Jcsu Chrisli, quatcnuset hic fructum bonae aclionis percipianl, et temere venire teutaverit, secundo tertiove commoapud districlum judicein praemia aeternae pacis invc- nitn, si uon satisfaclione congrua emcndaverit, po* teslatis honorisqtie sui dignitate careat, reamque se niant. Amen , amcn, amen. ^ divino judicio existcre de perpetrata iniquiute' Paulo inferius in orbe scriptum eral: SANCTUS P E - cognoscat, el a sacratissimo corpore ac sahguine TRUS, SANCTUS PAULUS, INNOC P. I I ; el in circulo : Dei et Domini Redemploris noslri Jesu Cbristi ADJUVA NOS , DEUS SALUTARIS NOSTER ; et a latere : aliena fiat, atque in extremo examiue disirici* Ego lnnocentius Catholicae Ecclesiae cpiscoptis; tiltioni subjaceat. Cunclis autem eidem loco justa Et paulo inferius: scrvantibus sit pax Domini noslri Jesu Christi, quntenus et hic friicium bonae actionis percipiant,et Ego Conradus Sahin. episcopus. Ego Gregorius diaconus card. Sanctorum Sergii apud dictriclum judicem praemia aelernae pacis invcniant. Amen. el Bacchi. Ego Innocentius Calholicae Ecclcsiae episcopus. Ego Alberios Albanensis episcopus. Ego Conradus Sabinensis episcopos. Ego Stephanus Praeneslintis episcoptis. Ego Albertus Albanensis episcopus. Ego Otlo diac. card. S. Nicolai in Carcere T u l Ego Slephanus Praeneslinensis episcopos. liano. Ego Gerhardus presbyier cardinahs tit. S. Crucb Ego Gerardus prcsbyter card. litulo Sanctae Cruin Jerus.dem. cfc iu Jerusalem. R

D L L E C L : E

FI,IAI

EPISTOLitZ E l PRIVILEGfA

m

Ego Anselmus presbyter cardinalis tituli S. Lau- j monasterium inpraeseiitiarura juste et canonicc retitii in Lucina. possidet, aut in futurum concessione ponliflcum, Ego Chuido sancta3 Romanae Ecclesiae iudignus largitione regura vel principura, oblalione fldelium, saceriios. seu aliis justis modis, Deo propitio, poterit adipisci, Ego Boetius preshyter cardinalis tituli Sancti flrma vobis vestrisque succedenlibus et illibata Cletnenlis. perraaneant. Sane laborum vestrorum, quos prcw Ego Ivo presbyter cardinalis SS. Laurentii et priis manibus aut sumptibus colilis, sive de nutrir Damasi. mentis vestrorum animalium nullus omnino clericus Ego Gregorius presbyter cardinaiis tituli Ca- vei laicus decimas a vobis exigere praesumat. Delixli. cernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat Ego Ribaldus cardin. presbyler S. Anastasiae. prjefatum vestrum coenobiura lemere perturbare, Ego Goixo presbyter cardinalis l i l . S.Caeciliae. aut ejus possessiones auferre, vel ablalas retinerc, Ego Petrns presbyter cardinalis tit. Pastorum. minuere, aut aliquibus vexationibtis fatigarc, sed Ego Thomas presbyter cardinalis tit. Vestinas. omuia inlegra conserventur pro veslra et eorum Ego Gregorius diaconus cardinalis SS. Sergii et pro quorum gubernalione et sustenlatione concessa Bacrhi. I sunt, usibus omnimodis profulura. Si qua igitur in Ego Olto diaconus cardinalis S. Georgii ad Velum futurum ecclcsiastica saecularisve persona, hanc Aoreum. nostrae coiistitutiouis paginam sciens, contra eam Ego Guido diaconus cardinalis SS. Cosmae et Da- temere venire tcntaverit, secundo tertiove commcmiani. nita, si non satisfactione congrua emendaverit, poEgo Vassallus diaconus card. S. Eustachii. testaiis bonorisque sui dignitate careat, reamque Ego Hubaldus diacouus cardinalis S. Mariae in se divino judicio existere de perpetrala iniquiute Via Lala. cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Ego Octavianos diaconus cardinalis Sancti Ni- Dei et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi colai itt Carcere. aliena fiat, alque in extremo examine districtae uU Ego Hubaldus diaconus cardin. S. Adriani. tioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco justa Datnm Lat. per manum Aimerici sanctae Romanae servantibus sit pax Domini nostri Jesu Christi, quaEcclesiae diaconi cardinalis et cancellarii. xiu Kal. tenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et M a i i , indict. rv, Incarnationis Dominicae anno 1141, apud districtum judicem praemia aeteroae pacis i n pontificatus vero Innocentii secundi papae anno ; venianl. Amen, amcn, amen. duodecimo. In rotundo circuto tegitwr hoc dictum : AaJtrvA CDLXXII. NOS, DEUS SALUTARIS NOSTEK. Parthenonit S. Marim Uederentit protectionem m t Ego Iniioceniiiis Calholicaj Ecclesiae cpiscopus. cipit pottetsionetque confirmat, petente Stepttano i Ego Stephanus Praeiicstinus episcopus subepitcopo Parisiensi. ( A n n o m i , ApriL 30.) [MABILLOM., Annat. Bened. VI, 075.] t

scripsi. Ego Martinus presbyter card. l i l . S. Stcphani in

Caelio Monte subscripsi. LNNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, Ego lvo presbyter card. S. Laureniii tit. Damasi dilecLx filiae HILDIARDI abhalissae monasterii Sanclae Mariae de Hedera ejusque sororibus, lam praesen- subscripsi. tibus quam futuris, rcgularitcr substituendis in perEgo Gruo presbyter card. tiluli Sanct* Cicciliae petiium. subscripsi. Ad hoc universalis Ecclesiae cura nohis a proviEgo Gregorius diac. card. Sanclorum Sctsii ct sore omniiim bonomm Deo commissa csl, ut reli- Bacchi subscripsi. giosas diligamus personas, et beneplaceiilcm Deo l Ego Otto diaconus cardinalis S. Georgii ad Vcreligionem studearous modis omnibos propagare. lura Aureum subscripsi. hec cnim Deo gratus aliquando famulatus impenEgo Guido diac. card. SS. Cosmae et Damiani ditur, nisi ex charilatis radice procedens, a puritate juxla templum Romuli subscripsi. religionis fuerit conservatus. Oportet igitur omnes Ego Imbaidus diac. card. Sanctae Mariae in Via Christianae fidei amatores rcligionem diligere, et Lata subscripsi. loca venerabilia cum ipsis personis divino servitio Ego Hubaldus diac cardinalis S. Adriani submancipatis atlentius confovere, ut nullis pravorum scripsi. bominum inquielentur molcstiis, vel importunis Ego Guido sanctae Romanae Ecclesiae diaconus angariis fatigentur. Eapropter, dilectae in Doraino uTiae, venerabilis fratris nostri Stephani Parisiensis card. subscripsi. Datum Lalerani per manum Aimerici sancue episcopi precibus inclinati, praefatum roonasterium sub beati Petri et nostra protectione soscipimus, et Roraanae Ecclesiae diac. card. et cancellarii, I I praesentis scripti privilegio communimus, slatuenles Kal. Maii, indictione i u , Incarnalionis Dorainicaa ut qoascunqne possesstones, quaecunque bona idcm anno 1141, pontificatus vero domui Innocentii secundi anno x u .

$

INNOCENTII I I PAP*

543 CDLXXIIt

A

Parthenoncm S. Ambrosii Florentinnm tnendum tutcipil et pottettionet ejut confirmat. (Amto H 4 1 , M a i i 4 . ) [IIGITELLI, Italia sacra, 111, 9 5 . ] .NNOCENTIOS episcoptis, scrvus servorum Dei, dilcctae hTiac C/ECiLtiE abbalissac monasterii S. Ambrosii de Petra Plana, ejosque sororibus, lam pra> sentibus quam fuluris, regutariler substiluendis in perpeluum mansuris.

5U

Ego Gregorius diacontis cardinalis Sanclorcm Scrgii et Bacchi subscripsi. Ego Otho diaconus card. S. Grcgorii ad Vclom Auretnn stibscripsi. Ego Vassallus diaconus cardinalis Sancli Eustacbii subscripsi. Ego Ubaldus diaconus cardinalis S. Mariae in Via Lata sttbscripsi. Ego Octavianus diaconus cardinalis tiu Sancti Nicolai in Carccrc subscripsi. Datutn Latcrani pcr manum Aimerici, sancta Bomanae Ecclesi« diaconi cardinaiis et canccllarii, quarto Nonas Maii, indict. qtiarta, incarnaiionis Dominicac auno i i 4 i , poutificatus vero doniiui kuocentii papae secundi anno x u , etc.

Ad hoc tiniversnlis Ecclesia, e t c , usque fatigentur. Eapropter, dilcctre in Domino filicc, veslris ratioiiabilibus posltilalionibiis clementer annuimtis, ct praefatum Beati Ambrosii monasterinm, quod in Morentino cpiscopatti situm est, sub beati Pclri et B LDLXXIV. nostra proteclionc suscipimus, et pracs gresso, idonea et religiosa persona vobis est in sionem Dominicam et victorio[siJssime croch iriumepiscopum collocata, et quoniam is aliis jure prae* pbum assidue oculata fide recolitis, nec non eliam ponitur, cujus vita et conversatio apud Deum acpersonas vestras sub beati Petri et nostra proteciione ceptabiiiter aestimatur, universitati vestrae pie aposlolicaKri Umandamusatq..epr*cipimu aalenu* C P « P™"»* »•eri|Hlpagh»commoninws, sibi de c*iero humiliiate et debita obediemia pa* f «l '"l PO**ssiones, q X I I I .

DXXL Monmsterii S. Inuri BeUelagien$i$ protectiouem « U I C I pit po$44Mione$que confirmat. < A n n o l U i , M a r t . U.) [Huco, Annal. Pro?mou$trat., I , p. 216.] bovocEimtJB eplscopus servns servorum Dei, dile(177i Leg. Laterani PATSOL. C L X X W

IZQ

, cUs filiis GERALDO abbati Bellelagiae, ejusque fratri.

Innoceniius Catbolicee Ecclestje episcopus. Conradus Sabinettsis episeopus. Albericus Ostiensis episoopus. Stephanus Praenestinus episcopus.

Ego OcUvius diaconus carditialis Sancti Nicokj in Carcere. Datae littene (177) per manum Gerardi sanctaj Bo%

i»

I N S O C E N T J I I I PAPJE

588

mauae Ecclesiae presbyleri cardinalis et bibliolbeca- A sororum consilio sibi idoneum elcgcrit. Dccerniniirs r i i , I I ldiis Martii, indiclione iv, Incarnaiioiiis Do- ergo ut nulli omnino bominum Itccat praefatum minicae 1 U I , ponliiicatus domni Innoccntii I I papae monasterium lemere perturbare, aut cjus possessiones auferre, vel ablalas retinere, roinuere, aui alU anno xi (178). quibus vexationibus fatigare, sed omnia integra DXXII. conserventur eorum, pro quorum conservatione et Parthenonit S. Lamberli Tuibentit vrotecttonem tugiibernationc concessa sunt, usihus omnimodis protcipit, possestxones confirmat, privtlegia inttituil. fulura, salva Fuldcnsis monasterii justilia et reve(Anno 1142, ;Mari. 18.) rentia. Si quae igitur in futorum ecclesiastka saeco[COCQUELINES, I I , 252.] larisve persona, hanc noslrae constitutionis paginam INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dileeiis in Cbristo fiiiabus sanciimonialibus, in ecclesia scicns, coutra eam tcroere venire lentaverit, secundo tertiove commonita, si non salisfactione cougrtia ficali Lambcrli martyris Tulbensi regulareni vitam professis, tam praesentibus quam fului i s , in perpe- emendaveril, potestatis honorisque sui digniiaie careai, reamque se divino judicio cxislerede perpetuum. trata iniqoilale coguoscai, et a sacratissimo corpore Desiderium quod ad reiigionis propositum, ct animarum salulem perlinere monslratur animo nos B ac sanguine Dei et Domini nostri Jesu Christi aJiena decet libcnti concedere, et petentium desideriis con- fial, atque in extremo examine districlae ultioni subjaccat. flbnctis autem eidem loco jtista servangruum impertiri suffragitim. Eapropter, dileclae in Domino fiiiae, vestris jusiis postulationibus clementer tibus sit pax Domiui nostri Jesu Christi, quatcnns annuimus, et praefalam ecclesiam, in qua divino el bic fructum bonae actionis percipiant, et apnd roancipatae esiis obsequio, sub beati Petri et nostra districtum judicem praerafa aelernae pacis inrentanr. proteclione suscipimus, el praesentis scripti privile- Amen, amen, amcn. Ego Innocentius Calholicae Ecclesiae eptscopus, gio cotnmunimus, in primis siquidero slaltientes ut ordo monasticus sccunduro beati Bcnedicii Regulam ss. Ego Albericus Ostiensis episcopus subscriprT. perpetuo inviolabiliter observetur. Praeierea quasEgo Stepbanus Praenestinus cpiscopus subscncunque possessiones, quaecunque bona ipsa ecclesia •nprsesentiaruin , juste el canonice possidet, aul psi. Ego Guido sanctae Romanx Ecclcsiae indignus in fulurum concessioue pouiificum, largitionc regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis sacerdos subscripsi. Ego Guido presbyter cardinalis l i t . SancUL Caeciroodis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque posieris, et iilibata permaneaut: - in lioc subscripsi. Ego Thoraas presbyter card. t i t . Vestinae sobquibus baec propriis duxirous exprimenda vocabulis : allodium videlicet, et beneficium in Tulba, scripsi. quod Gerlacus ct conjux ejus Regelinde, devotioEgo Otto diaconus cardinalis S. Georgii ad Venis intuitu cum muiiis aliis bonis suis Fuldensi lum Aurcum subscripsi. monasterio tradiderunl, quemadmodum a bonae Ego Guido diaconus cardinalis Sanctorum Cosnue memoriae Conrado ipsius monaslerii abbate,;fra- et Daroiani subscripsi. trum suorum et praedicti Gerlaci consilio cum quiEgo Octavianus diaconus cardinalis t i t . Sancti busdam aliis bonis postrooduin vobis religionis Nicolai in Carcerc subscripsi. intuitu concessunt est, allodiuro Evernide, villa L u Data Laterani per manum Gerardi sanctae Homavris,Ilaroelemburcb quinqtie mansos et dominicale, nae Ecclesiae presbyteri cardinalis et bihliotbecarii, Erdaie vu mausos, in alia viila ejusdein noroinis xv Kalend. Aprilis, indiclione x, Iucarnaiionis Dodimidium inansum unius Laibonis, et quidquid minicae anno 1 U I , pontificalus vero doront Innoceopraefatus Gerlacus et uxor ejus babuerunt Franchentii I I papae anno xm ( 1 7 9 ) . borne et Wolfchershlegere, aliodiuro Vosiat, quod 1 ) DXXIU. dedit Uxor ipsius G$rlaci, parochiam ipsius loci, onprmaUo postestionum Grandit-Silwe. et villam unaro Voesiensasso, deciraaiionem do(Anno 1 U 2 , April. 1.) minicalium liaroelemburch, et dominicalis Thiebac. [Gall. Chritl., X I I I , Inslrum., 1 8 . ] INNOCENTIUS, servus servorum Dei, dilectis filits Probiberous etiam u l nulla ibi qualibet subreBERTRANDO abbati monasterii Grandis-Silvaecjusque ptiosis astutia vel violentia praeponatur, nisi quaiu fratribus, tam praesentibus quam futoris, regrtlarem sorores communi assensu, vel pars sanioris consilii, vitam professis in P. P. M. secundum Dci limorem el beati Benedicti regularo, Apostolici rooderaminis ciementiae conveuit reproviderint eligendam. Praepositus quoque nullus ligiosos diligere et corum loca pia protectione maibi alitis praeponalur, nisi quem abbatissa, comrouui n

14

(178) Legeanno x u , siquidem electus csl in pontificem Innocenlius I I die 23 Febmarii anni 1130. (179) Vides, lector, quantas hic quoque ambages aseferuitt noiae bae chronologicae, quas mirum est mm advertisse retalorem, caeteroquiu, ut ex ejus

colloquio saepius mibi conjecisse licuit, sapieniissw muro. Mutg lgitur, si vis, indiclionem x in quaurtam, ei.annum pontif. Innocenlii xiu in X I I , ut convcuuint cum aniiQ 1141.

5B9

tWSTOLiE ET PRIYILEGiA.

590

rrire. Bignem namdTie honesiali corfveniens esse A noslri Jcsu Ckrisli alieoa fiat, atquc in extreroo examine districtae ullioni subjaccau Cunctis autcm cognoscitur ut qui ad ecctesiarum reginfen ssssmpt* mtmss, eas et a pravorum hominnm nequitia loea- eidem tooe justa servanlibus stt |»ax Domini nostra lesu Cbrisii, qualenos et h k fructom bonae actionis mur et apostolicae sedis patrocinio foveamus. percipiant, et apud districtum judicem praemia aeterEapropler, dilecri m Domino fllii> vestris jostis posttriationibiisrJemeiiler annuimus,etpraefatsm beata3 nae pacis inveniant. Amen, amen, omen. Ego mnocentius Catholicae Ecdesiac episcopus. Dei Genitricis semperqoe virginis Mariae monasteEgo Gregoriiis Gerardus. riuro» qned in Tolosano episcopaui sttsm est, sob Ego Conrados Sabiniensis episcopus, diaeonus beati Petri et nsstra protectione suscipimus et prsecardinalis Sanctorum Sergii et Baccbi. senlis scripti patroctnio comnranimus. Statuentes Ego Alberkus Ostiensis episc. ut ordo moRasticos secundnm beati Benedicli ReEgo Guido diaconus cardinaiis Sanctorum Cosmae gniam et mstilutionem fratrum Cisterciensium perpetuis ibi temporibus inviolabiliter conservelur. et Daroiani. Praeterea quascunque possessiones, quaecunque Ego Guido 8anc(se Romanae Ecclesiae kidigmis bona idem monasterium inpraescntiarum juste et sacerdos. csnonice possidet, aul in futurum concessione pon- D Ego Gerardus diaconus cardinaiis Sanctae Maria tificum, largkione regum vel principum, oblatione in Domioica. f deBom, scu aliis jnstis roodis, Deo propitio, polerit £go Octavianus diacouus cardinalis Sancti Nicoadipisci, firma vobis vestrisque successoribus et lai in Garcere. iiiibata permaneant. In quibus baec propriis duxiEgo Guido sonctss itomaiiae Ecciesiae diaconus mos eiprimenda vocabulis: locum scilicel Grandem- eardinalis. Sftvam, cum omrtibos quae ad ipsum pertinenl, qm Guixo presbyter cardinalis tituli SanoUe CaecHiae. locus infra bas quatuor eccleslas videlicet RiclerDatum Laterani per manum Gerardi sanclae RoceUam, Pulchrum-Montem, Bolliacum, et sanctnm manae Ecclesiae presbyteri cardinaiis ct bibliothe* Genuanuro, situs esi. Grangiam de Cobirac, gran- carli, Kalendis Aprilis, indiclione quinta, incarnag i a m de Corobaroger. Et ultra fluvium Garonnae tionis Dominicae anno U42, ponhficatus vero domini grangiam deBanioIs, Grangiam de Laseia. In aiio lnnocentii U anno x u i . loeo sub castro de Caraman grangiain de Salet. DXXIV. Praeferea in pago Narboneosi iocuro Fontisfrigidi Vrivitegixjm pro eectetia S. Laurerttii VilerbUnti. cum dccimis et primiliis ct omnibus perlinentiis Q ( A n n o i i 4 i , April. 3.) suis, quem Aimcricus vicccomes Narboncnsis ad [Bcssi, htdria detla cilla di Viterbo, I , p. 400.] acdificandam i b i abbatiam pro rederoptioue animae INNOCENTIDS episcopus, servus servorum Dei, suae praedicto abbati et fratribus iti perpetuum condilecto filio AZONI arcbipresbytero ecclesiae Sancti t u l i i . h i pago Pcflragoriccnsi locuro de Scenzalas Lauremii Viterbiensis, ejusque successoribus canocum decimis el primitiis et omntbus quae ad eum nice subsliluendis. perliuent, sane laborum vtjstrorum quos propriis Piae postulatio volontalis debel effeclu prosemanibus aul sumplibus colitis, sive de nutrimentis quente compleri ut devotionis sinceritas laodabililer veslrorum animalium, nullus omnino ctericus vel innolcscat, et tuiliias postulata vires indubilanict iaicus decimas a .vobis exigere pracsumat. Obeunte assumat. Eapropter, dilecte in Domino fili Azo vero lc nunc ejusdcm loci abbate, vel tuorum qtioarcbipresbyler, tuis juslis poslulalionibus cleroenlibet succcssorum, nullus ibi qualibet subrcplionis ter annuimus, el praefalaro ecclesiaro, c u i , Deo astuua seu violenlia pracponalur; sed liceat vobis auctore, praeesse dignosceris, sub beati Petri et nocommuni consilio vel partis consitii sauioris secunstra proteclione suscipimus, et praescntis scripli t l u m Dei timorem ei bcali Bcncdicli Begulam, absque palrocinio comrounimus; staluentes u i quascunquo ullius conlradictione abbatem eligere. Decernimus \y possessiones, quxcunque bona cadem Eccleaia i n ergo ut nulli omnino hominum liceat praeTaluin prxseutiarum juste ct canonice possidet, aut in monasterium temere pcrturbare, aut ejus possessio- futuruin concessione pontificum, largiUone reguin oes aulerrc, vel ablaus rctiuere, roinuere, seu vel principum, oblalione fidelium, seu aliis juslis adiquibus vexationibus faligare; sed omnia inlegra roodis, Deo propitio, poterit adipisci, firma l i b i conscrvcntur, eoruin pro quoruro gubcrnalione et tuisque successoribus, et illibata permaneant; i n sustenutione concessa sunt, usibus omniroodis pro- qnibus baec propriis duxttnus expriroenda vocabiilis: futura. Si qua igitur in futururo ccciesiastrca sa> Ecclesiam Sancti Blasii, ccciesiam Sancti Egidii, eccularisve persona, bujus nostra* conslilutionis pagi- clesiam Sancli Bartholomaei cum omnibus earum pertineniiis. Oblalionesvero vivoruroet quidquid eisdetn ftain scicns, contra eam temere vcnire tcnuveril, secundo tcrtiove coromonita, si non satisfaclione ecclesiis pro mortuis conceditur, vel offertur, qtiaecunque etiam in aKis ccclesiis legitime possides, congrua] emendaverit, poleslatis bonorisque sui digniute careat, reamque se divino judicio existere vobis nihilominus confirmamus. Decernimus ergo o Greg. diac. card. SS. Scrgii «I Bacchi.

Ego liinocenlius Calhoticx Ecclesix episcopus, subscripsi. Ego Conradus Sabinensis episcopus, subscrlpsi. Ego Albericus Osiiensis episcopus, subscripsi. Ego Martinus presbyter card. t i l . S. Stephani, subsc ipsi. Ego Sutius presbyter cardinalis l i t . S. Sabinx, subscripsi. Ego Gttido presb. card. tit. S. Chrysogoni, subscripsi. £go Goizo presb. card. lit. S. Cxcilix, tubsCripsL

INNOCENTII npkPJE

595

Ego Hubaldus presb. card. l i t . SS. Joannis et & Pauli subscripsi. Ego Raioerios oresb. card. t i t . Sanctae Prisea», eubscripsi. Ego Otio diaeonos card. S. Georgi* ad Vefum Aureum sobscripsi. Ego Guido diaconns card. SS. Cosmae et Damiani, sttbscripst. Ego Getavdus diac. card. S. Mariae in Dominica, subscrip Ego Oeiananus diac. card. S. Nicolai in Carcere, subscripsi.' Ego Petnts diac. card. S. Mariae in Porticu, subscripsi. Datum in monte Tiburtino per manum Gerardi S. R. E. presb. card. ac biblioihecarii, xiv Kal. Juuii, indictione v, lucarnationis Dominfcae anno 1142, ponliOcatus vero domni Innocentii I I papae anno xtu. 1

DXXIX.

Privilegium pro Ecctesia Ragusina. ( A o n o l i 4 2 Jun. 11.) [FARLATUS, Ilbjricum sacrum, tom. V I , p. C3.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci, vencrabiN fratri ANORE^E Ragusii civilalis anlislili, cjusque successoribus canonice proinovendis, in perpctuum. Ex commisso nobis aposlolatus offlclo fratribus ncstris tam vlcinis quam longe posilis, palerna nos convenit provfsione constilere, elc. ltaque postulationibus tuis, debila benignitate gratum unperlienles assensum,etc., quascunque parocbias... tibi luisque sticcessoribus integras permanere sancimus, scilicct Zachuhniae regnum, et regnum Scrviliae, Tribuniaeque regnum, civitatem quoque Galharinensem seu Rosae, BudoanensemAvarorum, Ulcinalensem atque Scodrensem, nec non Drivastensem, et Polatousem cuui abbatiis, ecclesiis el parocbiis earum, etc. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saecularisve persona, hujus noslrae conlitmionis paginam sciens, temere contra eam venire tcolaverit, secundo terliove commonita, si non congrue salisfecerit, poteslatis bonorisque sui dignilate careat, reamque se divino Judicio exislere de perpetrata iniquitate cognoscat, el a sacratissimo corpore ac sanguine Dei el Domini Redcmptoris nostri Jesu Chrisli aliena flat, aique in exlremo examine districlae ultioui subjaceat. Cunclis autem eidem jura servanlibus sit pax Dornini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districlum judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. • Ego Innoccnlius Catholicae Ecclcsiae episcopus Subs. Ego Albitius, etc. Datum in monte Tiburtino per manum Gerardi S. Romanae Ecclesiae presbyt. cardin. ac bibliolbecarii, u i Idus Junii, indictione v, Incarnalionis Dojniuicae anno 1142, ponlificatus vero domui Innocontii papae I I anno x m . t

in

DXXX. Privilegium pro ecctesia 5 . Marice de Stromberck* (Anno 1 1 4 2 , Junii 12.) [LACOMBLET, Urkundenb>\ p. 233.1 9

INPIOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis WALTHERO Ecclesiae Sanctae Mariaede Strombereb praeposito, atque HERMAII»O, caeterisqoe ipsorum fratribus, tam praesentibus quam fuluris,regnlariter substituendis in perpetuum. Ad hoc universalis Ecclesiae cura nobis a provisore omnium bonorum Deo commissa est, ut religiosas dihgamus persouas, et bene placentem Deo reiigionem.studeamus modis omnibus propagare. Neceaim Deo gratus atiquando famulatus impenditur, nisi ei charitatis radice procedens a puritate refiglonis fuerit conservatus. Eapropler, dilecti in Domino fiKi, veslris juslis poslulationibus clementer annuimus, et praefalam Ecclesiam in qua divino mancipati estis obsequio, sub bcati Petri et nostra protectione stu> cipimus, et praesenlis scripli privilegio coiumuoiinus; slaluentes ut ordo canonicus secundum beatt Augustini regtilam, perpeluis i b i tcmporibus invioft. biiiter conserretur. Praeterea quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecctesia inprasentiarum juste el canonice possidet, aut in fuiurum concessione pontificum, largitione rcgum vel prii;cipum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis.D^* propitio, poteril adipisci, firma vobis, vestrisquo successoribus, et itlibata permaneant. Deeimasquo i que totius montis in quo veslra ecclesia siia est, et omnium novalium quae excolentur intra lerminum, videlicet inlra marcam bominum habiiantiam in Wimbere, et caetera omnia qoae ab Arnoldo Cotoniensi archiepiscopo vobis rationabiliter concessa sunt, similiter confirmamus. Adwocatiam vcroipsioi loci nullus sibi usurpare praesurnat, nisi quem fratres communi consensu, vel san ioris partis consilii, secundum Dei timorem, et ejusdem loci utilitalem, providerint eligendum. Sane laborum vestrorum quos propriis manibus aul sumptibus colitis, sive de nutrimentis vestrorum animaliutn nullus, omnino clericus vel laicus, decrmas a vobis cxigere pnesomat. bepuituram quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut quicunque se illic sepeliri delibera) verint, nisi forle excommunicali srnt, nulias obsi* stat; salva tamen justilia matricis ecclesiae. Decernimus ergo u l nulli omnino hominum iiceat prsdt* ciam ecclesiam temere perturbare, aut cjus possessioues auferre, vel ablatas relinere, minuere, scu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conservenlur corum, pro quorum gubernatione et stisieutalione~concessa sunt, usibus profutura; saln Coloniensis arcbiepiscopi canonica justitia. Si q « igilur in futurum ecclesias*tica sapcularisve persoM, hanc nostrae constilutionis paginam scieus, contra cam temere venire leulaverit, secundo tertiove comnionila, si non satisfactione congrua emeudaverit, poteslalis honorisque sui dignitatc careat, reamque se diviuo judicio cxistere de perpetrata' iniq«itate

597

"

EPISTOLffi ET PRIVILEGIA.

cognoscat, c l a sacratissimo corpore ac sanguine A amatores diligere, ct loca venerabilia cum ipsis perv sonis divino officio mancipatis atlenlius confovere,. Dci el Doroini Redemptoris nostri JesuChristi aiiena fiot, atque in extreino examine districtx ulliotiisub- u l nullis pravorum hominuro inquietenlur molestiis, vel importunis angariis fatigentur. Proinde, dilecti jaeeat. Cunctis autem eidem loco justa servantibus in Domipo filii, vcslris juslis postulaiionibus clemensit pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic ter annuimus, et Arnsteinensem B. Dei genitricis Jroctom bonx actionis percipianl, et apud disirisemperque Virginis Maria?, et gloriosi confessoris ctura judicem prxmiaxternx pacisinveniant. Amen, Christi Nicolai eceiesiam, in qua divino mancipatl amen, aroen. estis obsequio, sub B. Petri et nostra protectiono Ego hinocentius Calbolicx Ecclesix episcopus, suscipimus, et praeeentis scripti privildjgio communi» subs. mus, in primis siquidem statuentes u l ordo canoniEgo Albericus Ostiensis episcopus, subs. cus, secundum beati Augustini regulam et inslituEgo Octavianns diaconus cardinaiis S. Nicolai in tionem fratrum Praemonstralensium, perpetuis ibi Carcere subs. temporibus inviolabiliter conservetur. Nullus eliain Data in roonte Tibortino per manum Gerardi fratrum post factam professionem alicujus levitatis Sanclx Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis ac bibliolbecarii, u Idus J u n i i , indiclione v, Incama- B histinctu vei districtioris religionis obtentu audeat sine abbalis totiusque congregationis permissiona tioois Doroiiticae anno 1 1 4 2 , pontificatos vero doroni discedere, discedentem vero nuilus abbatuin vel lnnocentii I I papae anno x i u . dericorum sine coromuni litterarum cautione susciDXXXI. piat. Praeterea quascunque possessiones, quxcunque Menrico Moramenst episcopo Guidonem cardinalem Lona, tam ex dono vel coucessione illustris viri L u legatum ad corrigendat cteri enormiiatet in hat dovici, c l Gudae uxoris suae, quam aliorum Dei fido» partes mittnm recommendat, rogant ut ipti ope et consilio astitlat. lium inpraescntiarum jusle el canonice possidetis, ( A n n o l ! 4 2 , Aug. 2 1 . ) aut in futurum concessione pontificum, [largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis [BOCZES, Cod. diptom. Morae. 1, 2 1 5 , ex ms. codice arcbivii Olomucensis, smc xiv, sign. CCCLXXIX , justis modis, Deo propilio, poterilis adipisci, firma eccieshe Litoviensis saec. xv.] vobis vestrisque successoribus in perpetuum et i l l i IfmocEMTics episcopiis, servus servorum Dci, ve- bata permaneant; in quibus haec propriis duximus nerabili fratri HEMUCO, Moravieusi eptscopo, salulem exprimenda vocabulis: Ecclesiam Sauclae Margarctae et apostolicain benedictionem. cum decima, ecclesiam Kirchdorff cum decima elca> Diu esl qusd fratemiuiem Uiam in exstirpandis v i leris suis pertineutiis, sicut a fratre nostro Alberone tns et fovendis virtulibus valde soliicitam esse, et archiepiscopo Trevirensi vobis rationabiliter concespro Curistianae fidei religione in partibus illis propa- sa esse dignoscitur, Clelcbach cura orani possessione ganda te insunlius laborare cognovimus. Pro ma- sua, sicut a pracfato archiepiscopo vobis concessa gna itaqoe, quam de persona tua habemus fiducia, est, Hattenhusen, Welderode, Gozenerode, Iloldendilcctum filium nostram Guidonem dfaconum cardirucbe, cum omnibus eorum pcrlinenliis vineas, et nalem, pradentem quidem et honestum viram, quem silvas in Neven et Bremme, cum omni jure ct domipro enormitatibus corrigendis ad partes illas de no- nio, sicut prxfatus Ludovicus vobis concessisse distro latcrc destinarous, dilectioni tuae altenlius com - gnoscitur. Bubenbeim cum ecclesia et omnibus posn^nuamus, roganles, quatenus sibi diligenter assisessionibus suis, Wize et Berhernltcm. Sane labostas, et i n his quae ad Christianae religionis augracnrum vestroruro, quos propriis manibus aut sumptitnm et moruni correptionem speclare coguovcris, bus colitis, sive de nutrimcntis auimaliuin vestroopcm et consiliuin prxbeas. rum, nuUus omnino clericus, vel laicus decimas a vobis exigere prafcumaL Obeunte vero te ejusdetn Datum Lateraoi su Kaleudas Seplerobns. rj loci abbate, ^el luorum quolibel successorum, nulDXXXII. ius ibi quaiibct subreptione, aslulia vcl vioientia Monasterium Arntteinense tuendum sutclpit et ejus praeponatur, sed liccat vobis comrouni consilio, vel possessiones juraque confirtnat. parte sanioris consilii, secundum Dei liinorem et (Anao 1 1 4 2 , Sept. 3 0 . ) beati Augustiui regulam, absque ullius contradic[HONTHEIM, Uist. Trevir. diplom. I , 5 4 8 . ] tione, abbatero eligcre. Porro loci vestri advocatiam IXIOCEMTICS, e t c , dilectis filiis GODEFRIOO abbati nullus invadcre vel usurpare praesumat, nisi queni ArnsUinensiejiisqiiefratribus Um prxsentibus quam abbas et fratres, secundum Deum et ipsius loci u t i futuris regulariter subslituendis in perpetuum. litalem, providerint eligendum. Decernimus ergo ut A d boc universalisEcclesix cura nobis a provisore nulli omnino hominum liceat praefaiam Ecclesiam omnium bonorum Deo commissa est ut religiosas dilemerc perlurbare, aut ejus possessiones auferre, ligsmus personas ei bene placentem Dco religionem vel ablaus retinere, roinuere, aut aliquihus vcxatio» studeamos modis omnibus propajrare. Nec enim Deo nibus fatigare, sed oronia integra conserventur, eo* gratus abquando famulatus impenditur nisi ex charum pro quoruro guhernatione et sustenlauone conritatis radice procedens, a puritaie religionis fuerit ressa sunt, usibus omnimodis profutura, salva Tre* cooservattis. Oportet igitur omncs Chrislianx fidei 9

r

f

599 INNOCENTII II PAPiE foO virensis archiepiseopt canonica jostitia. Si qua j i communimos, statuentes u tquascunque possessioMt, igitur in folurum ecclesiastica taecularisve persona, quaecunque bona eadem ecclesia in pneseoliarum hanc nostrae constilulionis paginam sciens, contra juste et canouice possidet, aut in fulurura cooceseam temere venire tentaverit, secundo tertiove coin- sione pontificum, largitione regoro vel principum, monita, si non salisfaetione congrua emendaveril, oblalione fideiiuro, seu aiiis juslis modis, Deo pn> potestalis honorisque sui dignitate careat, reamque pitio, polerit adipisci, firma vobis veslrisquesuccesse divino judieio existere de perpetrata iniquitate soribus et illibau permaneant; in quibus baec procognoscat, et a sacratissimo corpore et sanguine Dei priis duxiinus exprimenda vocabulis : Coesviide, et Domini Redemploris nostri iesu Christi aliena Asbecke, Lette, deciroam; Lette mansum Adslbeian liat, atque in eAreroo examine districtae ultioni sub- invariare. Obeunte vero te nunc ejusdem loci pnepojaceat. Cunctis autem eidem loco justa servanlibus silo, vel tuorum quolibet successoruni, nullosibi sit pax Domini noslri Jesu Cbrisli, quatenus et hic qualibet subreptionis astulia seu itisolentia prxpooafruclum bonse aetionis percipiant, et apud districtum tur, sed liceat vobis communi consilio, vel partis judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. consilii sanioris, secundum Dei tiinorem, et beati Ego Innocentius Catholicae Eccles. episcopus. Anguslini [refculain, absque alicujus conlradielioQe Ego Conradus Sabinensis episcopus. ^ praepositum eligere. Porro loci veslri advocatiam Ego Gregorius cardinalis diaconus SS. Sergii et nuiius invadere, vel usurpare praesumat, nisi quem Bacchi. praeposilus et fratres, secundum Deum et ipsius ioci utilitatem unanimiter praeviderint eligendom. SeEgo Stephanus Praenestinus episcopus. Ego Otto diaconus cardinalis Sancti Georgii ad pulturam quoque ipsius loci liberam essedecernimus, ut quicunque se iliic sepeliri deliberaverint,nisi forie Telum Aiireum. Ego Stannus presbyter cardinalis tituli S. Sabinne. cxcommunicali s i n t , nullus obsisut, salva tameo juslitia malricis Ecclesiae. Sane laborum veslromiD, Ego Guido card. presb. tituli S. Cbrysogoni. quos propriis manibus aut sumptibus colitis, sive Ego Rainerius presb. card. S. Priscae. de nstrimentis jumentorum vestrorum animalium, Ego Guido diacouus card. SS. Cosmae et Danuilus omnino clericus, vei laicus decimas a vobis miani. exigere praesumat. Deceruimus ergo ut nulli onmiuo Ego Petrus diacon. cardinalis Sanctae Marthae in hsminum liceat praefatam ecclesiam temere pertorPorticu. Datuni Laterani per manum Gerardi sanctae Ro- bare, aut ejus possessiones auferre, aut ablatasretimanae Ecclesiae presb. cardinalis ac bibiiotbecarii, ,n. nere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigart, x i Kalend. Octobris, indictione quiuta, Incarnationis sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum Dominicae anno 1142, pontificaius vero domini Inno- gnbernatione et sustenutione concessa sunt, usibes smnimodis profutura, salva dioecesani episcopi cacentii papae U anno x i u . nonica justitia. Si qua igilur in futurum eccleiiasuca DXXXlll. saecularisve persona, hanc nostrae conslilutionis pa« Ecclesiae Cotbicencis proteetionem suscipit possessioginaro sciens, contra eam lemere veuire lentavcrit, nesaue ac privilegia confirmat, peientibus Bodulfo secundo tertiove commoniu, si non salisfactioae Uulberstadensi ei Alberto Bambergensi episcopis. congrua emendaverit, potesutis bonorisque >ui di(Anno 1142, Sept 30.) gnilate careat, reamque se divino judicio existeredt [ B E C I M A N N , Hist. v. Anhalt. I , 469.} perpetrau iniquilate cognoscat, el a sacraiistioo corpore ac sanguiue Dei et Domini Bedemptoris uoDXXXIV. slri Jesu Cbristi aliena fiat, atque in exiremoexaMinastern S.Marios Varlariensis protectionem suscimice districlae ultioni subjaceat. Cunctis autcra eipit bonaque confirmat. dero loco justa servantibus sit pax Doroini nostri (Anno 1142, Ocl. 27.) [) Jesu Cbrisli, qualenus et bic frucluro bonae actionis percipiant, et apud districlum judicem pnemia xler[HOGO, Annat. Pramonstrat. \\ p. 6 5 1 . ] n x pa^is iuveniaul. Amen, amen, amen. INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i Ego Innocenlius Catholicae Ecclesiae episcopos. lcctis filiis ALBERTO praeposito Ecclesiae Sanctae MaEgo Gregoritis diacontis cardinalis Sanctorom Serriae de Varlare, ejusque fratribus, tam praesentibus gii el Brcchi. quam futuris, in perpetuum. %

t

t

A

Oesiderium quod ad religionis propositum et aniinarum salutem pertinere monstratur, aniroo nos decet libenti concedere, et pelentium desideriis congrjuro iropertiri suffragium. Eapropter, dilecti in Doroino filii, veslris justis postulalionibus clementer annuirous, et praefatam ecclesiam, in qua divino inancipati esiis ohsequio, sub B . Petri et nostra piotectione suscipimus el pracscntis scripti privilegio

Ego Stcphanus Praenestinus episcopus. Ego OcUvianus diaconus cardinalis Sancti Nicobi in Carcere. Datum Laterani per roanum Gerardi SancUe Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalis ac bibliotbecar i i , vi Kalendas Novembris, indictione vi, Incarnationis Dominicae anno 1142, pontificatus verodomai Innocentii ILanuo X I I I .

«oa

EPISTOLJE E T PRIVILECIA.

601

A

Ego Innocentius Calholicx Ecclesix episcopus. DXXXV Datum Laterani per manum Gerardi sancix RoMonnsterli 5 5 . Sixli et Sebastiani Chiemseensis tute* manx Ecclesix cardinalis presbyteri ac bibiiothecalam suscipit ac privilegia bonaque confirmat. r i i , iv Kalendas Novembris, indiclione v i , Incarna(Anno 1142, Ocl. 29.) tionis Dominicx anno 1142, pontificalus vero domni \Monumenla Boiea I I , p. 386.J Innocentii I I papx anno x i u . INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i DXXXVI. lectis fitiis CONONI prxposito de Chiemseensi, ejusque Monasterii Salvatoris et S. Bonifacti Fuldensts p o i fratribus tam praesentibus quam fuluris regulariler sessidnes vrivilegiaque, petente Alehotfo abbate, consubstiluendis in perpetuum. firma Desiderium quod ad religionis proposilum el ani(Anno 1142, Nov. 15.) marum salutem pertinere inonslratur, animo nos de[DSONKE, Cod. diplom. Fuid. 391.] cet libenti concedere et petentium desideriis conINNOCENTIUS episcoptts, servus servorum Dei, d i gruum impertiri suffragium. Eapropter, dilecle in leclo filio ALOLFO, abbati monaslerii Salvaioris DoDomino fili Cono praeposite, tuis Juslis postulationinaini nostri Jesu Cbristi et Sancti Bonifacii, siti bus clementer annuimus, et beati Christi marlyris Xisti et Sebastiani ecclesiain in qua divino manci- ' juxta ripam fluminis quod Fulda vocatur, ejusque successoribus regulariler substituendis in perpepati estis obsequio, sub beati Petri et nostra protetuum. ctione suscipimus et praesentis scripti privilegio Cum universis Dei fidelibus e i injuncto nobis a communimus; in primis siquidero statuentes ut Deo apostolaius offlcio debitores cxislamus, illis ordo canonicus secundum beati Augustini regulam tamen locis alque personis, qox ad sedem aposloperpetuis ibi temporibus inviolabiliter conservetor. Prjclcrea quascunque possessiones, quaecunque etiam licam spccialius perlinere noscunlur, propensiori bona iupraesentiarum juste et canonice possidetis, aut nos convenit cbarilalis siudio imroinere. Eapropter, dilecte in Doroino fili Alolfe abbas, luis rationabilibus in fulurum conccssione ponliflcuin,1argitione regum vel principum, oblatione fldclium, seu aliis juslis postulationibus cleroenler aunuirous et Salvatoris Demini nostri Jesu Cbrisli monasterium, cui Deo roodis, Deo propitio, poleritis adipisci, flrma vobis vcslrisque successoribus e r illibata permaneant. attctore prxesse dignosceris, sanctx Romanx EcObeonle vero te nunc ejusdem loci pr&posilo, vcl clesix privilegio communimus. Statuimus enim ut tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibct quascunque possessiones, quxcunque bona idem subreptionis astutia vel violentia praeponatur; sed Q monasteriom inprxsentiarom juste et Jegitime possidel aot in futurum concessione pontificum, largiliceat vobis comrouni consilio vel parti consilii salione regom vel principum, oblatione Cdelium seu nioris, secunduro Dei timorem et B. Augustini realiis juslis modis prxstante Domino poterit adipisci, guUm absque uUius contradietione, praeposilura elifirma tibi tuisque successoribus et illibala permagere. Advocaiiam quoque ipsius loci nullus iuvadere, vel usurpare praesuntat, nisi qui a praeposito et neant. In quibus bxc propriis nominibus duximus adnotanda : Monasterium videlicet Sancti Andrex fratribus secundum Deum et ipsius ecclesiae utilitaapostoli, quod vocatur Exaiulum, situm Rorox juxta tem concorditer electus fuerit. Ad baec sepullurara ecclcsiam Sanclx Dei genitricis Marix seroper v i r ejusdem loci liberam esse concedimus, ut quicunquc ginis, quat vocatur ad Prxsepe, a praedecessore se iUic sepeliri deliberaverint, nisi excommunicati nostro felicis roeroorix Leone praedecessori too sini, nuilus obsistat, salva taroen Juslitia inalricis Hecberto reiigioso abbati respectu dilectionis donaecclesix. Decernirous ergout nulli omnino horoinum tiiro, cum omnibus caminatis, roansionibus, cellis, liceat eamdem ecclesia temere perlurbare, jaut ejus vinariis et coquina, cum vineis, borlis, diversisque possessiones aufcrre, vel ablatas relinere, minuere, poroorutn generibus, cum curtc et puteo, et introiiu seu quibuslibet modis fatigare; sed omnia iniegra et iUibata eonserventur eorum, pro quoruro guberna- D per porlaro majorema via publica, et cum omnibus ad idem roonasteriuro generaliter pertinentibus, Uone et sostentatione concessa sunt, usibus oronitaro intra quaro exlra urbcm sitis, qux ei juste ac niodis profutura. Si qua sane in futunim ecclesiarecte pertinere noscuntur. Prohibemus auiero omstirs saecularisve persoua, hujus nostrae constitutionis nem ctijuslibet ecclesix sacerdolem in jam dicto pagioam sciens, contra cam temere venire tentavoveslro Fuldensi monaslerio aliquaro ditionero] barit, secundo tcrtiove ccmroonita nisi reatuin suum bere, vel auctoritatero prxler nostraro apostolicam congrua satisfactione correxerit, potestatisbonorissedem. Specialiier vero episcopuro in cujus dioecesi que periculum patiatur, ct a sacratissimo corpore conslat esse constructum, ila u l nisi ab abbate i p ac sanguine Dei el Domini Bedemploris nostri Jesu sius monaslerii fueril invitalus, nec^roissarumi b i Cbristi aliena fiat, atque in exlremo examine dislridem soleinnia cclebrare prxsumat. Porro dona, ctae subjaceat ultioni. Cunclis autem eidem loco oblationes ac decimas fidelium absque ullius perjusta scrvantibus sit pax Doroini nostrl Jesu Cbristi, quatettus et bic fructum bonae actionis percipiani, el sonx conlrarietate eidem monasterio perpetuo firma esse sancimus. Interdiciraus eliam ne femins t m apud districlum judicem prxmia x l e r n x pacis iuveniant. Amen. amen amen. ^ quam illuc ingredi pnesumat, et ue quis unquani t

9

e03 INNOCENTJI placiium ibi babeat vcl in caeteris cjus locis, nec scrvos uec colonos ad aliquod servitium constringat nisi cui abbas ad iililitalem suae necessilalis assensum praebuerit. Obeunte vero tc nitnc ejusdem loci abbate, ntillus ibi qualibei subreptionis aslutia seu violentia praeponatur, nisi quem fratres communi consensu aut fratrum pars consilii sanioris secundum beati Benedicli reguiam elegerint. Staluiinus aulem ut congruis temporibus nostrae sollicitudini ecclcsiaslicx intimeiur, qualiter religio inonastica intcr fralres luo regimini commissos regulari babitu dirigalur concordiaque conYenienti ecclesiaslico studio maucipelur, ne forlc (quod absit!) sub bujus priviiegii obtentu animus gressusque rectitudinis vestrae a norma juslitiae aliquo modo relorqueatur. Concedimus etiam tibi, fili [charissiine, praedicare verbum Dei auctoritale noslra apostolica, et ut lam tu quam successores lui ante alios abbales Galliae seu Germaniae primatum in omni loco conveutuque obtineatis. Usuin quoque dalmaticae et sandaliorum in missarum solcmniis ex apostoiicae sedis benignilate secundum quod iti antecessorum nostrorum privilegiis continetur dilectioni tuae concedimus. E t o b majorem familiaritaiis pnerogativam, quam in sancta Komana Ecclesia nostro tempore consequi nieruisli, licentiam ulendi milra el annulo tibi (uisque successoribus nihilominus imperlimur. Abbas vero non nisi a nostra sede bcnedicatur a qua bencdici dcbet. Et si in aliquo crimine accusalus fuerit,ejusdem lantummodo Romanae sedis judicium exseauaiur. lllud insuper generaliler addendum esse dignum duximus ut quidquid auctoritate pracdeccs6orum nostrorum, reguni vel imperatorum ip*i F n l dcnsi ccenobio certum csl fuisse concessum,sit etiam tiostra auctorilale apostolica per bujus scripti pagiiiam conlirmatum. Nulli ergo omuino bominum l i ceat, etc., ut in privilegio anni 1137, $upra usque ad aeternae pacis inveniaut. Amen, amen,'amen.

4

PAPiE

604

carii, xvu Kal. Deceinbr., indictione v i , Incarnaihr nis Dominicae anno 1142, pontilicalus vero domoi Innoceniii I I papa? anno x m . DXXXYH. J[eronymo] prtori ecdesicc S. Erigdiani Lueentis significat eum a clericis laicisque Ecclesia Aretinm Homam vocatis ejnscopum elcctum esse. Hortalue ut episcopatum capessat. ( A n n o i l 4 2 , Nov.22.) |BALUZ., MiscelL, IV, 592.J

INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i lecto filio I . priori S. Fridiani, salutem el apostolicam benedictionem. Arelina Ecclesia pastore viduata, quoniam stcut ip lalibus solcl fieri, in diversas personas partium vota se diviserunt, pro electione aliquandiu lahoravit, et in personam honestam et religiosam per se ipsa convenire non potuil. Et quoniam ex injuncto nobis a Deo apostoiatus officio nostra intercst oronium Ecclesiarum curam gerere, et omnibus pa« tcrna soiliciludiue providere, ejusdero Ecciesiae, taro ex clericis quam ex laicis, graviores et hooesiiores personas universitalis vice ante noslram praesentiam evocavimus, et eos per nos et fratres nostros ad unilatem et concordiam revocare curavimus. lnspiranle itaque illo a quo omne bonum, et sine quo nibi) boni possumus, in personam luain, dilecte in Domino fiii, convenerunl, et in noslri» et in fratrum nostrorum praesenlia praepositus, arcbidiaconus, abbates et alii clerici, consules quoque et Judices qui cum eis venerant, unanimiter et concordiler te in pastorem et episcopum suum eleger u n l . Ergo quoniam scrvus Cbristi utilitali proximorum non debct secretum {sic) ponere s u u m , qtiando ipse Patris Unigenitus, ut multis prodesset, de sinu Patris egressus est ad publicum nostrum, per praesentia tibi scripta wandamus, et roandando per obedientiaro praecipirous quatenus regimeu (S. p.) Ego Innocentius Gathoiicae Ecciesiae epi- Aretinae Ecclesiae, ad quod Doroino disponente vocatuj? es, confisus de roisericordia Dci, suscipias, et scopus (B. V.) non tantum libi, sed commisso libi a Deo populo Ego Cunradus Sabinensis episcopus. prodesse studeas. Ego Stefanus Praenestiuus episcopus. Ego Guido sanctae ^Boniauae Ecciesiae inuignus I . Data Latcrani x Kal. Decemb. DXXXVHL sacerdos. Privilegium pro Ecclesia Bellicens Ego Pelrus presbyter cardinalis de l i t . Pastoris. I (Anno 1142, Dec. 4.) Ego Thomas presbyter cardinaiis t i l . Veslinae. [Gattia Ghrisiiana vetus I I , p. 361.] Ego Gregorius diaconus cardinalis Sanclorum SerLNNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, vegii ct Bacchi. nerabili fratri GUILLELUO Bellicensi episcopo, ejusEgo Otto diaconus cardinalis S. Georgii ad Veium qtte successoribus, canonice substiluendis, in perAureum. pcluuro. Ego Humbaldus diaconus cardinalis Sanctae MaPiae postulatio volunlatis eOectu debet proseriae in Via Lata. quenle compleri, utdevolionis sinceritas laudabiliter Ego Octavianus diaconus cardinalis S. Nicolai in enitescat, et utilitas posiulata vires indtibitanjer Carcere. assumat. Eapropter, dilecle in Domino frater GuilEgo Petrus diaconus cardinalisS. Mariae in Agro. Ego Petrus diaconus cardinalis S. Mariae i n Por- lelme episcope, tuis justis poslulationibus cleroenter annuimus, Bellicensem B. Joannis Baptistae eccleticu. Datum Laterani per manum Gcrardl sanctx Ro- siam ctii Deo auciore praeesse dignosceris, sub B. Pelri ct noslra protectionc suscipimus,et prxdentis manac Ecclesiae prcsbyteri cardinalis ac bibliothc9

f

EPISTOLiE ET PBIVILEGIA.

COO

scrtpli privilegto commttnimus. In primis siquidem A staluentes ut quemadmodum a lua discretione, fratcr episcope, assensu potioris et sanioris partis fratrum ipsius ecclesiae, in praesentia fratrum Portensium statutum est, eadem Bellicensium ecciesra, secundum B. Augustini regulam ordinetur. nullus ibi de caetero nisi canonicus regularis stibsiituatur, ooinium quoque bonorum ipsius ecclesiae usum. et administrationes regulares habeant,exceptis tribus obedienliis, videlicet Bellicensi, Veronensi, et ea quae est apod Motam ; quarum census in xxtv partes dividatur ; et quisque saecularium unam ex ipsis accipiat, reliquae vero in usus regularium cooveruntur; decedentibus vero saecularibus, qui praedictas babent obedienlias, ad administra-

alque in extremo exainlne dislriclae ulttoni stibjaceal; cunciis aulem eidem loco jura sua servantibus sit pax Domini noslri Jesu Christi, quatehus et bic fruclura bonae actionis percipiant, et apud districtum judicerapraemia aeternae pacis inveniant.Amen, amen, amen. Ego Innocentius Cathoticae Ecclesiae episcopus. Ego Conradus Sabinensis episcopus, Slephanus Praenestinus episcopus, Ollo diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velura Aureum, Ayraarus Tusculanus episcopus, Guido sanctae Roinanae Ecctesiae indignos sacerdos, Guido presbyter cardinalis t i l . Sancti Chrysogoni, Thomas prcsbyler cardin. t i tuli, etc. Datum Laterani per manum Gerardi Romanae tionera regularium redeanl, censutn tamen consue- B Ecciesiae presbyleri cardiualis ac bibliothecarii, tum communi persolvant. Obeunte vero le nonc pridie Nonas Decembris, indiclione v i , Incarnalioejusdem civiiatis episcopo, nullus ibi nisi regularis nis Dominicae anno i U 2 , ponlificalus vero domol ordinis episcopus eligalur. Praeterea quascunque Innocentii papae I I anno x i u . possessiones , quaectinque bona inpraesenliarum DXXXIX. jusie et cauonice possides, aul in futurum rationa- Arnulvhum tecundum vrarpotitum Sonnebecanum or» bilibos modis, Deo propiiio, poieris adipisci, firma dimt S. Anguttini in aieeceti Morinenti abbatiaii dignitate exornat, ejutque monatterii privilegia tibi, tuisque successoribus.... eidem Ecclesiae i l l i confirmat. b a u permaneant, in quibus naec propriis duximus ( A n n o i i 4 2 , Dec. 5.) exprimenda vocabulis : jus episcopale, videticet in [MIBJBI, Opp. dipiom., I I , p. 1163.] ccclesiis de Ponte, in ecclesia de Dombalino, de S. I.NXOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i Joaune, de Avelano, ei de Avaui, in ecclesia de S. leclis filiis, ARNULPHO Sonnebeccensi abbati, ejusquo Benigno, de S. Albino, ei vilta de Brcdoria, de S. fralribus Ura praeseutibus quam futuris substiluenJounne de Verello, et de Oncino, et de Boschia, de AquabeUa, de Lepino, de Dullino, de Aino, de S. dis in perpetuum. Apostoiicae inoderaminis dememiae convenii, Franco, de Palude, de S. Andrea, de Festileo, de G religiosos diiigere, et eorum loca pia prolectioiie Pressino, de Romanco, de Chimilino, de Corbelino, muuire, dignum namque et honestaii conveuiens deFavergiis, de Sancio Symphoriano, de Avolino, esse cbgnoscitur, ut qui ad Ecclcsiarura regiraen de Sancto Martlno, de Amonstro, de Cocsino. l u Lugdunensi archiepiscopatu, ecclesias de Izernore, assumpti sumus, eas a pravorura hominum nequitia tuearaur, et apostolicae sedis patrocinio foveamus. terras ibidera, ecclesiam Genriscio, ecclesiam de Eapropter, dilecti in Doraino filii, vestris justis Nato cum appendiciis, ecclesiam de Pulleyo. In Bisuntino archiepiscopaiu, ecclesiam de Savineo, postulationibus dementer anuuiraus, et B. Dci de Sarruniaco. Decerniinus ergo ut nulll omnino Genilricis semperqtte virgiuis ecdesiam in qua bontinum liceat praefatam ecclesiam temere pertur- divino raancipati estis obscquio sub beati Petri et bare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas nostra protectione suscipiraus et praesentis scripti retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fali- privilegio muniinus ; statucntes ut quascunquo posgare, sed omnia inlegra conservenlur eorum, pro sessiones, quaecunque bona eadeni ecclesia in pra> sentiarura juste et canonice possidet, aut in fuluium quorum sostentatione et gubernatione concessasunl, , usibus omoimodis profutura. Si quae igitur in fu- concessione ponlificunt, largiitone regum vel prin, cipuro, oblatione fidelium, seu aliis justis roodis t u r u m ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostrae Deo propitio poterit adipisci, flrnia vobis vestrisquc conslitutionis paginam sclens, contra eara temere successortbus et illibau perroaneani. Statuimus venire tenuverit, secundo terliovo commoniu, si eliaro u l ordo canonicus secundum B. Augustiui uon congrua satisfactione emendaverit, potestatis regulam el instilutionem fratrum de Aridagamantia bonorisque sui dignitate careat, reamque se divino (180) perpetuis ,in temporibus inviolabiliter observej u d i d o exislere de perpetrau iniquiute cognoscal, l u r ; probibemus quoque ut nullus post factam et a sacraiissimo corpore ac sanguine Dei et Doibidem professionem absque abbatis toliusqtie conn i i u i Redemploris noslri Jesu Christi aliena fiat, D

(180) ATidagamanlia, bodie Aroatia, abbatia canonicorum regularium in Arthesia, oiiin fuit captit famosae congregalionis, cui etiam suberat SonnePrimtisfundator abbatiaeB. Mariae de Sonnehescb, j u x U Ipras, fuil Fulpoldus casteilanus Iprensis, qui tres canouicos fundavit ; dein Tbeobaldus ejus

filius non modo fundationem approbavit et confirmavit, sed ad nuraerum septetn canonicorum cx propriis bonis auxit. Et illius neinpe Theobaldi filius Lambertus fuit primus praepositus Sonnebecantis, donec postea, anno prajpositurae suae Sonnebecanae iv,factus episcopus Noviomensis ac Tornacensis, vivere desiit anno 1123.

6CS 607 LNNOCENTil 11 PAPiE gregationls permissioneex codera claustro discedere . dum beati Benedicti Regnlam perpetuis ibi lemporibus inviolabiliter conservelur, atqoenulii fratrom attdeat; discedenlem vero absqtie communi lillcrarum cautione nullus suscipiat. Obeunte vero te nunc posl faciam professionem proprium quid babero ejusdem loci abbate, vel luorum quolibel successo- liceat, sed in abbalis sui obedienlia cum omni BSK rum, nullus ibi qualibet subrcptioiiis aslutia sett militate perroaneant. Laborum quoque vestrorum quos propriis manibus, aut sumptibus colitis, sivo violentia praeponatur, nisi quem fralres communi vel sanioris parlis assensu, sccundum Dcum provi- de nulritnentis veslrorum anitnalium, nullus omdeant eligendum. Decernimus ut ntilli omnino bo- nino clericus, vel laicus decimas a vobis exigere minum liceat praefatam Ecclesiam temere pertur- pracsumat. Obeunte vero te, nunc ejusdem loci abbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas bale vestrorum quolibet successorum, nullus ibt retinere, minuere, aut aliquibus vexationibus fati- quaiibet subreptionis astutia seu violenlia praepogare, sed omnia integra conservenlur eorum, pro natur, sed liceat vobis communi consilio et paiti consilii sanioris, secundum Dei timorem et beati quorum gubernatione et suslentatione concessa Benedicli Regulani absque uliios contradictione absunt, usibus omnimodis profulura, salva dicecesani batem eligere. Porro loci vestri advocatiam nullus episcopi canonica justitia. Si qua igitur in fulurum ecclesiaslica saecularisve persona, hanc noslrae con- ^invadere vel usurpare praesumat, nisi quem abbaa stitulionis paginam sciens, contra eam temere ve- el fraires secundum Deum et utilitatem ipsioa roonasterii ibi providerint eligendum. Decernimus ergo nire tenlaveril, secundo tertiove comntonita, si non satisfactione congrua emendaverit, polestalis bono- ut nulli hominum liceat praefalum monasterium lerisque sui dignitale careal, reamque se divino j u - mere perlurbare, aut ejus possessiones auferre, vel dicio existere de perpelrala iniquilaie cognoscat, ablatas relinere, minuere, vel quibusiibet vexatioct a sacratissimo corpore et sauguine Dei et Do- nibus fatigare, sed omnia integrs conserventur mini Redempioris noslri Jesu Chrisli alieua fiat, eorum, pro quorom gubernatione et sustenuuons atque in extremo examine districtae ultioni subja- concessa sunt , usibus .omnimodis profulura. Ad ceat. Cunclis autem eidem loco justa servantibus indicium autem IiujuS a sede apostolica perceptae sit pax Doniini nostri Jesu Cbristi, quateuus .et bic prolectionis , bizantium aureum nobis nosirisque fructum bonae actionis percipiant, et apttd d i - successoribus antiualiler persolvelis. Si qua igilur strictum judicem praeuiia aeternae pacis inveniant. in futurum ecclcsiastica saecularisve persona, baoe Amen. noslrae conslilulionis paginam sciens, contra eam lemere veuire tenUverit, secundo terliove commoDatum Laterani per nianum Gerardi S. Romanae nita, si non satisfactione congrua emendaverit, poEcclesiae presbyleri cardinalis et bwltotbecarii, Notesutis bonorisque sui dignitale careat, reamque se nis Decembris, indictione v i , incarnationis Domidivino judicio existere de perpelrata iniquiute nicae anno 1142, pontificatus vero domni Innocencognoscat, et a sacratissimo corpore ac sauguinc tii II papae anno dccimo tertio. Jesu Christi aliena fiai, alque in exlremo exaroine DXL. districlae ultioni subjaceat. Gunciis aulem eidem loco sua juste servanlibtis sil pax Domini nostri Privilegium pro monasterio Rotensi. Jesu Chrisli, quatenus ei bic fructum bonae actionis (Auiio 1142, Dec. 6.) percipianl, et apud districturo judicem praemia (Uonumenia Boica, I I , p. 356.] aelernae pacis inveniant. INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i Ego lnnocentius Catbolicae Ecclesiae episcopos ss, lectis filiis BERTBICO abbati Rotensis monasterii, Ego Stephanus Praenestinus episcopus subscripsi. ejusque fralribus tam praesenlibus quam futuris Ego Guido S. Romanae Ecclesiae indignus sacer regula/em vitam professis in perpetuum. dos ss. Religiosis desideriis dignum est facilein prsebere D Ego Boetbius presb. card. l i t . Sancti Clemenconsensum, u l fidelis devotio celerem sortiatur ef- tis ss. fectum. Eapropler, dilecti in Domino fiiii, vestris Ego Hubaldus diac. card. S.Mariae in Yia Lata ss. justis poslulalionibus clemenler annuimus, et praeEgo Oclaviauus diac. card. S. Nicolai in Carfatum Sanctorum Marini et Aniani monasterium, cere ss. in quo divino mancipali estis obsequio, sub beati Ego Guido presbyler card. l i t . S. Chrysogoni s s . Pelri et nostra prctectione suscipimus, el praeseniis Ego Petrus diaconus card. S. Mariae in Porscripti privilegio communimus: stattientes ut quas- ticu ss. cunque possessiones, quaecunque bona idem monaDatum Laierani per manum Gerardi S. Rotnaoae slerium inpraesentiarum juste el canonice possidet,- Ecclesiae presbyleri card. et bibliothecarii, viu Idus aut in fulurum concessione ponlificuin, largilione Decembris, indiclione v i , Incarnalionis Dominicae at$um vel principum, oblatione fideliuro, seu aliis anno 1142; pontificaius vero domni Innoccutii papar juslis modis, Deo propilio, poterit adipisci, firroa II anno x i u . vobis vestrisque successoribus et iilibata pcrmancant. Sancimus etiam ut ordo monaslicus secunL

009

EPISTOLJE ET PRIVILEGIA.

616

DXLI.

A ci apud Liugane roansum dimidiuro . . . . ad ipsum praedium pertinentibus • • curtero, quaro EngelmaAd Cunradum archiepiscopum Salzburgensem. — Tuleiam monaslerii nolensis conira Benricum corus et soror ejus Bcnedicta apud Direnek vobis dc* mitsm sU Lechsgemunde committit. derunt. • • • flli Cuonrade abbas, apud Cremisso ( A u n o t t 4 2 , Dec. 6.) emisti. Obennte vero te nunc ejusdem loci abbate, [Monumenta Boica, I , p. 558.J vel tuorum quolibet sticcessorum, nullus ibi qualibet b r a o c E H T i c s episcopus, scrvus servorum Dei, vesubreptionis asiutia vel violenlia praeponalur, nis' nerabili fralri C[o!tBADo] Salzbnrgensi archiepiscopo, quem fralres, coromuni vel sanioris panis consl saluiem ei aposiolicam benedictionero. lio et asscnsu, secundum Deuro et B. Beuedictt Dilecius fllius noster Berlicus abbas Rotensis Begulam, providerinl digendum. ad nostram praesentiam veniens graviter queslus Decernirous ergo ut nulli omnino bominum liceat e s t . quodHenricns comes de Lecbismunde posses- pracfalum monasierium temere perturbare, autejus siones sui mouasterii injuste occupaverit, ei privi- posscssiones aufcrre, vel ablatas retinere, minuere, legium sedis apostolicae, poslposiia omuipoteniis aul aliquibtis vexationibos faligare: sed omnia i n Dei reverentia, suo monasterio violenter abstuleril. tegra conserventur, eoruro, pro quorum gubernaQuod quam grave sil, qtiantaque animadversione B tione el sustenialione conccssa suni, usibus omniplectendum, fraternitali tunc incognitum esse nbn modis profulura, saivo jure, dioecesani episcopi cacredirous : quocirca pcr praesenlia libi scripta man- nonica reverentia. damos, et mandando praccipimus quntenus enmSi qua igitur in futurum ecdesiaslica saecularisve dem comitem privilegiuin et possessiones ejusdem persona, hanc uostrae constilutionis paginam sciens, monasierii reddere praefalo abbati, aul in tua conlra eam temere vcnire tentaverit, secundo terpnesentia justiliam facere dislricie commoncas. tiove commonita, si non satisfactione congrua emenOuod si inlra 40 dics post luam commonitionem daverit, potestatis honorisque sui dignitate careaf, adimplere contempserit, canonica eum censura reamque se divino judicio existere de perpelrala coerceas. iniquitale cognoscal, el a sanctissimo corporc ac Datum Lalerani vm Idus Decembris. sanguine Dei et Domini Redcmptoris nostri Jesn Christi aliena flat, atqite in extremo examiue d i DXLII. striciae ultioni subjaceat. Cunctis auiem eidem loco Monasterii S. Michaeiis LuncetacensU protectlonem justa servanlibos sil pax Domini noslri Jesu Cbrisli, suscipil. (Anno I I 4 2 , Dcc. 8.) g qualenus el hic fructum bonae actionis percipiant, ct apud dislricluro judicem praemia aetcrnac pacis inve[ P E Z , Thes. Anecdot. V I , i , 5 3 5 , ex autograpbo.] nianl. Amen, amen, auien. ISNOCENTIUS episcopus, scrvus servorum Dci, d i 9

leclis filiis CIONRADO , Lunelacensi abbati, ejusqne confrslribus, tam praesentibus qtiam futuris, reguiaribus substiluendis, in perpetuam rei memoriam.

Ego Innocentios Catliolicae Ecclesiae episcopus. Ego Slephanus Praenestinus episcoptis. Ego Oito, diaconus cardinaiis S. Gregorii atl Velum Aureum. Ego Octavianus, diaconus cardinalis S. Nicolai in Carcere. Ego Thomas presbyter cardinalis tit. Vestinae. Datum Laterani per manus Gerardi, sanctae Roroanae Ecclesiae presbyteri cardinalis ac bibliotbecarii, vi Idus Decembris, indictione v i , Incarnalionis Dominicae anno 1142, poutiflcatus vero domini Innocentii U PP. a n n o x m .

Desiderium, quod ad religionls proposilum et animarum salutem pcrtinere monstratur, animo nos decet libenti concederc, et petentium desideriis congruum impcrtiri suffragium. Eapropter, dilecti in Domino filii, veslris juslis |M>stsIationibus clementer annuimus, et B. Micltaclis arcbangeli menasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sob B . Petri el nostra proteclione suscipimus, et praesentis scripli privilegio communirous, staluentes D DXLIII. u t quascnnqoe possessiones, quaecunque bona idem Abbatiam Parcensem ordinis Prcemonstratensis aoostotica confirmatione ac protectione donat. roonasterium inpraesentiarum justc et catiouice (Anno 1142, Dec. 17.) possidel, aut in fultirum concessione poniilicum, [Hrjco, Annal. Pramonstr. I I , Pr., p. 310.] largittone reguro vel principtim, oblatione fidelium, IHNOCE.ITICS e p i s c o p i i S j servus servorum Dei, d i seo aliis justis modis, Deo propilio, poterit adipisci, leclis flliis PniLirro abbati de Parcho, ejusque frafinna vobis veslrisque soccessoribus el illibata pertribus tam praesentibus quam fuluris, regulariter maneanu l n quibus baec propriis duximus exprisubstiuiendis, in perpeiuam memoriam. mende vocabulis : ecclesiam Mansee, ecdesiam Dcsiderium quod ad religionispropositumattlnet, Sieinenkircben, ecclesiam Wisilburg, ecclesiam Scbonau, ecclesiaro Straswalchen, ccclesiam Ab- et ad animarum salutem pertinere monsiratur, anisdorff, praediuro, quod Counradus de irembrecblin- mo nos decel lubenii concedere, et peientjum desigen, ei uxor ejus Mechtildis eidero monaslerio conderiis, congruum impertiri suffragium. Eaproplcr, tulerunt, videiicet Irembrechtingen, et apud Tetlindilecti iii Domino llPii, vetris juslis poslulalionibus gen curiam unaro, et apud Rattveld mansum unuro dementer annuimus, et Parchensero Ccclesiam, i t i 9

9

f

JH

INNOCENTII II PAPiE

6 1 2

DXLIV. qua divfho mancipaii estis ohsequio, sub beaii Pe-1 Donaliones Eccleshc Cameracensi faclas apostolha. Cri et nostra protectione suscipimus, el praesenlis auetoritate confirmat. Privilegium pro Ecelesia scripti privilcgio communimus; statuentes ut Cameracenci. tyuascunque possessiones, quaecunque bona eadem ( A n n o i U 2 , Dec. 21.) ecclesia juste et canonice inpraeseniiarum possi[MiRvCi, Opp.diplem., I I , p. 1163.] det, aul in futurnm concessione ponliflcnm, largiI N N O C E N T I U S episcopus, servus servorum DeL vetione regum vel principum, oblattone fiddium, seu nerabili fratri N I C O L A O Cameracensi episcopo ejnsaliis justis modis, Oeo propilio poteril adipisci, quc sticcessorihus canonice substiluendis, in perfirma vobis vestrisquc successoribus et illibata petuunn permaneant. Statuimus eiiam 01 ordo canonicus Piae postulatiovolunutis debeteflectu prosequente secnndum beali Augustini regulam et fratrum Praecompleri ut devetionis sinceritas laudabiliter eniinonslratensium institutionem, in ipsa ecclcsia, tescat, et u t i l i u s postulata vires indubiunter assufuturis temporibus inviolabiliter conservetur. Nulli mat. Eapropter, dilecle in Cbristo frater Nicolai quoque fratrum posl factam professionem, absqoe episcope, petilioni tuae paterna benigniute gratum abbatis totiusque congregationis permissione ex eoimpertientes assensum tibi luisque successoribos in TJem ciauslro discedere liceat; discedentem vero, abs- 1 perpetuum confirmamus, qtiaecunquc libcraliute qus communi Htterarum cautione, nollus suscipiat. Sepulluram quoque ipsius loci liberam esse concedi- principum et obiatione fidelium, inpraesentiarum mus, ut quicunqoe se iilic sepeliri ddiberaverint, juste et canonice possides, vel in futurum rationabiiibns modis, Deo propilio, poteris adipisd.ln quinisi forte excommunicati fuerint, nulius obsistat, bus hsec propriis duximus exprimenda vocabulis, salva lamen justitia malricis ecclesiac. videlicet: justitiam civiutis, moneUm, teloneura, Decernimus ergo ut nuili omnino hominum liceal dtstrictum, molendina d e Salis, molcndinom a d prsefatam ecclesiam temere perturbare, aut ejus porlam aquarum, cambas et mansionarios: omnes possessioncs aoferre, v d ablalas retinere, minuere, pares et casatos; castellum cum casuiis sois. Extra seu quibuslibet vexationibus faligare : sed omnia civitatem, terras arabiles, p r a u , piscarias, puerointegra conserventur eorum, pro quorum gubernarum villam, cum terris sibi appendentibus, aom tione el suslenlatione concessa stint, tisibus omnrrooleodino el vivario; Santollum cum appendiciis modis j)iTjfuiura ' salva dioecesani episcopi canesuis, districtum de Raillcncourl et de Banlineiis, nica juslilia. Tunium et Dalcncourt; Strunium cum terris suis, Si qua tgitur in futurum ecdesiastica saecnlarisve el cum silvis, pratis, aquis, roolendinis et cum d i * persona, hiijus nostrae constitutionis paginam sciens, strictu et vivario de Navia, silvam dc Ncreio; Saulcontra eam lemere venire lenlaverit, secundo tcrtoil cum tcrris suis, pratis, aquis, molendinis et cum fiove eoromonila, si non satisfaclionc congrtia se duabus parlibus dccimae; novum castellum, cura emendaveril, potestatis bonorisque sui dignitate justitia, moneta, teloneo, dislrictu, peagio, furnis, careat, reamque se divino judicro cxistere de percambis, molendinis, aqnis, pratis et silvis et terris petrata iniquiute cognoscal, et a sacratissimo arabilibus. Ors curo appendiciis et familia Ransecorpore el sanguine Dei et Domini noslri Jesu Christi ries, Saulce cum Serires, Wantineies pariem de nliena fiat, atque in exlrcmo examine districiae Combles; capeilam in pago Bracbatensi; Melin com nltioni subjaceat. Cunctisautem eidem locojtira sua ecclesia ct a l u r i , cacterisque appendiciis suis et servanlibus sil pax Domini noslri Jesu L n r i s b ; ct familia. Iiic fructum bonae actionis percipiant ot «ipud d i In pago Suessionensi Tevine cum familia sua. I n stricitim jtidicem praemia aeternae pacis iiireniant. pago Boloniensi Villax scit Vilra, scilicetcum faniiAmen. Ego Innocentius Catholicae Ecclesiae episcopus. l i a ; ilemmacelluro infra;eamdemciviutem Cameracensem. Docerniiuus crgo ut nulli omnine bomiEgo Conradus Sabinensis episcopus. num liceat vos dcinceps temcre pcrturbare, aut Ego Gregorius diaconus Sanctorum Sergii et veslras posscssiones auferre, vel ablatas retinerc, Bacchi. scit temerariis vexationibus faligare, sed omnia Ego Slephanus Pracnesiimus cpiscopus integra conservenlur tam vestris quam clericorum Ego Igmarus Tusculanus episcopus. Ego Guido S. Bomanae Ecclcsiae indtgnus sa- et pauperum usibus prrfuuira. Si quae igitur in futurum ecciesiaslica saeculaccrdos. risvc persona, banc noslrae constitutionis paginam Ego Guido presbyt. cardinal. S. Chrysogoni. sciens, contra eam lemere venire tenUverit, polcEgo Goizo presbyter cardinalis tituli S. Cacciliae. statis honorisque sui digniute careat, reamque sc Ego Thomas presbyter cardinalis tit. Vestinae. Dalum et latum per roanus Gerardi sanclx Ro- divino judicio cxistere de perpelrau iniquiute manae Eccicsiae presbyleri cardinalis et bibliothe- cognoscai, et a sacratissimo corpore et sanguine carii, xvi Kalendas Jan., indict. v i , Incarnalionis Dei et Domini Redemptoris noslri Jesu Cbristi aliena Dominicx anno 1142, poinificalus vero domni In* fiat, atque in extremo distrktae ultioni subjaceat. noceHtti II papae anno xii. Cunctis autem eidcm loco j u s u servantibus s i t 1

(

•13

EMSTOLiE E

sax Doroini noslri Jesu Christi, quatenus el hic fructum bonae actionis percipiant, et apnd districtum }odicem praemia aelernse pacis inveniant. Amen, aroen, amen. Ego Innocentius Catholicae Ecclestae episcopus. Ego Conradus Sabincnsis episcopns. Ego Grcgorius diac. card. SS. Sergii el Racchi. Ego Guido S. Romanae Ecclesiae indignus sacerdos. Ego Stepbanus Praenestinus episcopus. Ego Otto diac. carJinai. S. Gcorgii ad Veluro Aureum. EgoGuido presbjter et cardinalis S. Cbrysogoni. t Ego OcUvianus diaconus cardinalis Sancli Nicolai in Carcere. Ego Go. presbyt. card. S. Caeciliac. Datum Laterani per manum Gerardi S. Romanae Ecclesiae presbyteri cadinalis ac bibliolhecarii, xu Kal. Januarii, indiclionc sexta, Incarnationis Dominicae anno 1142; pontilicaius vero domni Innoceniii I I papae anno decimo terlio. DXLV. Privilegium pro monasterio ftupensi. ( A n n o l U 2 , Dec. 23.) [Gall. Chri$l. X I I , Inslrum. 113*] IHHOCEWTICS episcopus, servos servorum Dei, d i lectis lihis GUFRIDO abbati monasterii de Rupibus, ejusque fratribus lam praesentibus quaro futuris regulariter subslitucndis in PP. M . Purae mcntis rcligio indissolubili divini amoris glutino confirmata, vultum clementissiroi crealoris nt terrena coelestibus jungantur, ut una superis socientor roundis orationibus, incessanter profusius inclinat. Quia igilur fratres jam dicli monasterii a cora saecolari liheros et divinis serviliis mancipalos, pie vivere ac religiose cognovimus, idcirco, in Domino dilecte fili Gaufride abbas, tuis justis pctitionibus ducimus annuendum. Slaluimus itaque ut qnaeconque possessioncs aut bona ad eurodero locum i n prxscntiaruni juste et canonice peclinere noscuntur, aut in futurum, concessioue pouiificum, liberaiilale rcguro vel principum, oblalione fidelium, scu aliis justis modis, auxiliante Domino, ei deferri contig c r i t , firma tibi tuisque successoribus et illihala permaneant. Et quoniam ubi spiritus Domini, ibi iiberlas: ul liberius divinis famulatibus valeatis insistere, et purgata menlis acie, contemplatioui vacare; prohibemusnealiquis archjepiscopus,aut episcopusintevelsuccessores tuos, seu aliquem ahbatem Pontiniacensis ordinis, indebitis vocationibus faligare. vei contra regnlam inquietare praesumat. Porro conversos viros qni monachi non sunt, posl professionem facum in veslris coenobiis, nullus archiepiscoporum vel abbaturo sine vestra grata licentia suscipere, aut suscepturo retiner praestimat. Verum quoniam sicut, beato Gregorio Augustinum Anglorum episcopum instruente, didicimus comrouni v i u v i vcctibas jamdc faciendis oortionibus. vel exbibenda

PRIVTLEGIA. . 611 hospilaliiaieet adimplcnda misericordia nobis qttl.l erit dicendoro, cum omne quod superest, in causis piis ac rcligiosis erogandum csl, Domino magistro omnium dicente : Quod $upere$t date eleemosunam, et ecce omnia munda $unl tohis; statuimus ut de laboribus qttos vos, et tolius vestrae congregationis fralres propriis manibus et sumplibus coliiis,-ct de animalibus veslris a vobis decimas expetere vel rocipere nemo praesumal. Nulli crgo hominuro liccat vestrum monasterium tcmere perturbare, aul cjus possessiones atiferrc, vcl ablalas minuere, aul a l i quibus molestiis fatigare : scd omnia integra conserventur, vcslris el aliorum pauperum Christi usibus proftitura. Si qua igitur in posterum ecclesiastica saecularisve pcrsona, hanc nostrac constiiutionis paginam sciens, contra cam tcmcre venire teoUverit, el secundo tertiove comroonita, si non salisfactione congrua eraendaverit, potesutis bonorisque pcriculura paliatur, et a sacratissirao corpore et sanguine Domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine dislrictae tiitioni subjaceal. Conservantibus vero eidem loco quae sua sunt sit pax Domini nostri Jesu Chrisli, quatenus et hic fructuro bonae actionis percipianl, et apud dislricturo judicem pracmia aeternae pacis inveniant. Amcn, amen. t

%

Ego Innocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus ss. Ego Concordus episcopus Sabinensis ss. Ego Albicus Ostiensis episcopus ss. Ego Stcphaittis Pncnestinns episcopus ss. Ego Slephanos Ttisculanus episcopus ss. Ego Guido sanctae Roroanac Ecclcsiae indignus saccrdos ss. Ego Guido presbyter cardinalis liluli S. Grisogoni ss. Ego Gregorius diaconus cardinalis SS. Sergii et Bacchi ss. EgoOtlo diaconus cardinalis Sancti Georgii ad Velum Trecens. ss. Datum Laterani pcr roanum Gerardi S. Romanae Ecclesiae presbyteri cardinalbj ac bibliolhecarii, decimo Kal. Januarii, indiclione v i , Incarnalionis Dominicae millesimo oentesimo quadragesiroo sccuodo, poniificatus vero domni Innocentii I I PP. annc x m . DXLVL Monasterii Pontiniacen$i$ posses$iones et priviicgia confirmat. ( A n n o i l 4 2 , Dcc. 23.) f M A R T E N E , Thesauru$ Anecdot., III, 1228.] INNOCENTIUS episcopus, servus scrvoruin D c i , G U C D A R D O dileelo filio Pontiniacensi abbati cjnsque successoribtts regulariler subslituendis in pcrpetuum. UabiUntes in domo Dei in sinceriutc cbarilatis unanimes conservant unitatem spiritusin vinculo pacis. Purae namque mentis religio indissolubili divini amoris gtutino confirmata, multum clcmetttissimi Crcatoris, ut terrena ccclestibus conjungan-

Cl* 61S 1NN0CENTII I P A P ^ mr, et inta superis socicnlur, mundis orationibus S. PETRUS. S. PAULUS. Incessanier profusius inclinal. Quia igiltir, fratres Locus monagrammatis: INNOCENTIUS *APA I I . Ponliniaccnsis monasterii a ctira saeculari liberos ADJUVA NOS, t>EUS SALUTASIS NOSTBS et divinis obsequiis mancipatos, pie vivere ac reiiEgo Innocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus s s . giose cognovimos, mctrco in Domino dilecte fili Ego Conradus Sabinensis episcopus ss. Gtiicharde abbas, luisjustis petilionibus doximus Ego Albericus Osliensis episcopus s s . anuuendum. Sutuimus iuque ut quaecunque posEgo Stephanus Praenestinus episcopus ss. sessiones aut bona quae ad eumdcm locum inpraeEgo Igmarus Tusculanus episcopus ss. sentiarum juste et canonice pertinere noscunlur, Ego Guido sancue Romanae Ecclesiae indignus sa« aut in fulurum concessione pontilicum, liberaiitale cerdos ss. regum vel principum, obialione fidelium, seu aliis Ego Guido presbyier cardinads lituli S, Chryso* juslis modis, auxilianle Domino, ci conferri conligoni ss. gerit, firma tibi tuisque succcssoribus et illibata Ego Gregorius diaconus cardinalis SS. Sergii et permaneant. Confirmamus eliam vobis usuariam Bacchi ss. per totam silvam quac dicitur O l U , quemadmodum Ego Oito diaconus cardinalis S. Georgii ad Velum animalibus, domibus, oinnibusque neccssariis veAureum ss. slris ab ilenrico Seuonensi archiepiscopo, et AtDatum Laterani per inanum Gerardi sanclae Rolone Trecensi episcopo vobis rationabiliter concessa manae Ecclesiae presbyteri cardinalis x Kal. Januaest, et eorum scriptis conservata. Et quoniam ubi r i i , indictione v i , Incarnationis Dominicae a n n o Spiritus Domini, ibi libertas, ut liberius divinis i U 2 , pontificatus vero domni Innocentii I I papae famulatibus valeaiis insistere, et purgata mentis oiino x m . «cie contemplalioni vacare, probibemus ne aliquis DXLVII. srcbiepiscopus aut episcopus te, vei successores Clcro populogue Atrebatenti significat Alvitum epieto* tuos, seu aliquem abbalem Ponliniacensis ordinis^ pum culpam apud sese diluisse. indebitis vexationibus fatigare, vel contra regulam ( A n u o i U 2 , D e c . 27.) inquietare praesumau Porro conversos vestros, qui [BALUZ., MiscelL, I I , 164.] monaclii non sunt, posl professionem facUm in INNOCENTIUS cpiscoptis, servus servorum Dei, ulatiouibus illtus lerne venire nott possct, praePATSOL.

CLXXIX.

PRIVILEGIA. 018 i fixtim ei tcrmitiuro prolongavimus, et ot praeieritis beati Martini Octavis per sc aut per nuntios suos eisdem monachis in praesentia uostra responderet, praeeipiendo mandavimus. Tandem utraque parte ante nos praesenlaia, cum monachi de injuriis et damtiis querimoniam suam innovarent, nuntii arcbtepiscopi dixerunt sc querimoniis eorum minime debere respondere, nisi pritnum denarii restituerentur, quihus Cantuariensem ecclesiam k\ne judicio spoliatam esse conquerebanlur. Monachi vero econlra respondcbant denarios illos non esse reslituendos, eo quod a legalo nostro, sicut praedictum est, iulerdictura fuerat ne pro chrisraate et oleo denarii darentur; et tesles super hoc produccbaiit. Praeterea diccbanl, quod et verum cst, a nobis prohibitura esse, ne denarii illi pro chrismate et oleo darentur. lnsuper ad hoc comprobandura monachi in argumcntura adducebant, quod eadem die snpcr eamdem mcnsam chrisma et oleum dabantur, et denarii persolvebantur, ita etiam quod si denarii non solverenlur, chrisma et oleura denegabaniut. Legati vero archiepiscopi hoc neg&nles, eosdem denarios pro censu et honesta causa dalos esse, et id muilis idoneis testibus in Anglia se probaturos affirmabant. Et iterum p r x f a t i monachi adversus eufiidem arcbiepiscopum couqucrebanlur, quod tam ipse quam bomines sui miilias et graves injurias cis inlulerant, e l mulla de jure monasterii sui injuste detlnebant. Quae fere omnia legati archiepiscopt denegabant. Quibus omnibus diligenter andilis, qtioniam principales personaB absentes erant, et in partibus illis super his omnibus plenior potest haberi notitia, babito fratrum nostrorum consilio, dignurii duximus causara ipsam vestrae discretioni committere terminandam. Mandaraus itaque vobis quatenus congruis loco et lempore ulramquo partem ame vesiram praesenliam evocetis, ul auditis binc inde rationibus eldiligenter inqttisitis, prasstante Domino, fine debito terrainetis. Dat. Laterani, etc. DL. Ad archiepiscopum Turonensem.—Vt responsurus Dolensi antistili, qui se Aletensi episcopatu spoliatuus querebatur, ad sedem apos(o(icam aceedat. (Anno 1142.) [MARTSNE, Thesaur. Anecdoi. I f l , 88t>.] Venerabilis frater nOster Dolensis archiepiscopus ad tiosirain praesentiam vcOtehs, conquestus est nobis in coitlroversia subjectionis, quant ab eo exigis, se mtiltoties gravatum esse. In pturibus namque locis, Saltnurio videlicet, VencTO, Ccnomanis, Parisius, Tur. el Piclavis ad dcfinilionem hujus controversiae in vcnerabilis fralris nosiri G. [GaUfredi],Carnoiensis episcopi, apostoiicae sedis lcgatr praesentia se paratuin fuisse asserit, et etiaro muitas ob boc expensas sustinuisse conqueritur, etiam quod Aletensi episcopatu, quem te deiinere asserit, sine ratione et judicio spoliatus sit. Ne igiiur TuronenS» EccJesia et Dolcnsis hujusmodi attractationibus a m * %

20

619

INNOCENTII I I P A P J E

plius faligcntur, per praisciilia libi scripta mandamus atque praecipimos, quod beaii Lucae festivilale sequeniis atmi nosiro te conspectui repracsentes, Ecclesiae tuae justitiam supcr l»oc osiendere, et de Aleteosi opiscopaiu respondere paratus, ut tunc ulriusque parlis auditis rationibus, camdem controvcrsiam diclanle justitia lerniinare possinius. ln libro xt Regestorum

papos Innoccnlii

//, xuamto.

DLI. Ecctesiam

S. Crispini in Cavea Suessioncnsem dam suscipit.

tuen-

M

tas retincre, minuerc aut nliquibus vexalioiribns faligare, sed omnia inlegra conservenlur, eomui pro quorum gubernatione et susientalione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva dioecesani episcopi canonica justitia. Si qua igitur in fulnrora ecclesiastica saecularisve persona, hanc nostra constilulionis paginara sciens, coiilra eam tcmere ycuire tentaverit, sccundo teriiove couuitonita, si non satisfactione cougrua emeiidavcril, ctc. Incarnationis Dominicae anno 1142, pontificatus domioi Iniiocentii papae II anno x m .

(Anno 1 1 4 2 . ) [Gatl. Christ. \ f

t

lnstrum. 1 1 7 . ]

INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dileclis filiis ROCERO abbali S. Crispini in Cavea, ejusque fratribus, tam praesenlibus quam futuris, regulariter subslituendis, in perpeluum. Ex commisso nobis a Domino aposlolalus oflb% cio religiosorum viromm quieti et utiliiati paterna nos convenit provisione consulere,et ecclesiis in quibus Domiuo militare noscunlur, suam juslitiam conservare : ut qucmadmodum, disponenle Domino, Patres vocamur in nomine, ita nibilorainus comprebendiraur in opere. IIujus rei gratia, dilecti in Doinino filii, vestris justis postulationibus clementer annuimus, et B. Crispini martyris ecclesiam in qua divino maucipali estis obsequio, sub B. Petri et iiostra protectione suscipimus, et praesentis seripti privilegio comrauniraus. Statucntes u l quascunque possessiones, qttaecunque bona eadera ecclesia i n praesentiarum juste et canonice possidei, aut in fulurum concessione pontificutn, iargiiione reguin vel principuni, obiatione fidelium, seu aliis justis modis, Deo propitio, polerit adipisci, firma vobis vestrisque succcssoribus et illibata permaueant; in quibus haec propriis duximus exprimenda vocabuiis: censum in eadcm Cavea, lorcularia, vineara quae diciiur Aignelet, cum aliis, tcrram de Poilgli, cum lerra sibi contigua de Bellomonte, curtera de Vaiierami cum cuiluris ad eam* periincnlibus, tertiam partem totius decituae de Nancel, molendina tria, terram de Valle-Ieonis, cum curte omuino libera el loia deciraa, terram quae dicitur Vans sive Milien*cort, cum molendino et omnibus appendiciis suis, censura apud Suessorura civitatem. Staluimus etiam ut ordo canonictis secundum beati Augustini regulam et institulionera fratrum dc Arida Gamancia perpetuisibi lempotibus mviolabiliter conservetur. Prohibemus quoque ut nuilus post factain ibidera proiessionem, absquc abbatis toliusque congregationis permissione ex eodcm daustro discedere audeal; discedentem vero absque comrauni lilteraruiii cautioue nullus suscipiat. Obeunie vero te nunc ejusdein loci abbate, vel tuortim quoiibet successor u m , ntillus ibi qualibel subrepiionis asiutia seu fioientia praeponatur, nisi quera fratres communi vel sanioris partis assensu secundtim Dominum providerinl eligendum. Decernimus ergo ut nulli omnino hoiniuura liceal prsefatam ecclesiam lemere perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel abla-

DLII. Ad Stephanum episcopum Parisiensem. — Ut ecdt sias S. Gcnovefa* ab interdicto absolval. (Anno 1 1 3 0 - 1 1 4 3 . ) [ M A N S I , Concil., X X I , 4 0 2 . ]

INNOCENTIUS episcopus servus servorum Dei, vcnerabili fratri nostro Stepbano Parisiensi episcopo, salutein et aposiolicain bciiedictionem. Olim fraternitati luae scripsisse meminimus qatcnus ccclcsias S. Gcuovcfae ah interdicto quo e»t anigasti, salva justitia Ecclesix Parisiensis, absolveres. Quod profccto nondum esse impletum tanto amplius inirainur, quanto praefata ecclesia subB, Pctri tutela et protectione consislit. Cujus rei gratia dilcctioni tuac per iterata scripta mandamus, otecclcsias ipsas ab eodem inierdicto absolvas: postroodura vcro, si quain te justitiam babere conCdis, congruo loco ct tempore, quod juslum fuerit consequcris. Rogaraus praeterea charitatem luam, quatenus si filius noster La., quem libi procuntiduin comraisirous, a te discessit, filio nostro Jo.,cognooiiiK Piccuto, in viclualibus et aliis necessaria argiiris, euroque pro reverentia B . Pelri atientius babeas commendatum. DLIII. Ad

Stephanum capitulum. S. Victoris

Parisiensem

episcopum,

— Rogat ut prarbendam in ecclesia

Parisiensi

decanm t\

unam canoriw concedant.

(Anno 1 1 3 0 - 1 1 4 3 . ) [D. BOUQUET, Recueil,

XV, 571.]

INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, rcnerabili fratri STEPHANO , decano et capitulo Partsiensi, salutera et apostolicam benediciionem. Non dubium est dilectioni vestRC ecclesian 8. ! Victoris tam in refigione e t honestate venerahiliu»» personarum, quam in observatione regularis ordiius et ccclesiasticae disciplinae [commendari]: adeoquod laudabiiis inslitulionis magisierio in dtversis pani* bus jam ecclesiae raultae [Deo gratiasj profcceni" . in quibus ulique majestali divinae, quae bum respicit, i a u s , honor et gloria exbibetur, et populus Dei bonae vitae et conversatiouis exemplo ad rueliora pienius informatur. Curandum iteque vobis est, «i sicut fratres in eodem loco famulantes, spiriurales epuias iion solutn vicinis, sed etiam longc pon^ subminisirant, ita ipsi inter vos constituti egere sustentatione rerum lemporalium non *inanlur« t i igilur eorumdem fralrum possitis piis oraliooibus atque sufifragiis adjuvari, universitatem vestraoi 1

ll,J

022 ET PRIVILEGIA. A perseculioniim scandalis Unqnam virum iu religiono sentibus lilieris commonemus et exhortaratir in probaturo et in fide Calholica firmuro pro ejus utiiiDomino quateniiseispnebeiidamunam(i8l) in vestra ecclesia concedatis, de qua et ipsi vitae solalia con- Ute et scrvitio viriliter desudasse, roanifestis persequantor, et vos pro bonis lemporalibus aeternae sensiinus argumentis: personam ttiam ampliori chariutis affectione diligirous, et Ecclesiaro tibi coravitae praemia mereamini. missam cx injuncto nobis pontificalis officii culraino DLIV. libentius bonoraratis. Tuis igitur, frater in Christo Ad Radulfum abbaUm Latiniacensem.—Arguiteumde coniemplu sedis apostolicaj ct dc monasterii sui tft- charissiine, ralionabilibus postulalionibus gratuin lapidatione. praeiientes assensum, possessioncs et bona quae i n (Ahno 1130-1143.) praesentiarum juste et canonice possidet tibi et [MARTENE, amptiss. Collect., 1,763, cx ms. S. Martini succcssoribus tuis, et per vos Carnolensi beatae Tornac.] gloriosae Mariae Dci genitricis Ecclesiae, praesentis I N N O C E K T I U S episcopus, servus servorum D c i , privilegii pagina confirroarous, etc. Sane liberutcm R A D U L P U O Latiniacensi (182) abbali. Sanctorum Patrum docet aucloritas quod aposto- ab eodero autecessore tuo episcopali doroui acquilicis mandatis et institutionibus, absque sui status s i u m , integratn, illibauroqtie servare praecipimus; periculo, nulli oOquam licuit obviare. Quod si soili- B ut videJicet decedentibus episcopis, nulli penitus liceat episcopalem domtim invadcre, aut ea qua cita consideratione pensasses, nequaquam in tantam fuerim i b i , ullatenus occupare, aut aliquod eorum beati Petri injuriam ausu lemerario prorupisses. Tu vero, sicut litteras et ounlium recipere contempsisli, praesumere, quae praedecessoris uostri sanctae recoret alias tam dilecto filio nostro praeposito ex aposto- dationis Paschalis papae privilegio perhibenttir, etc. Statuimus autem ut horaines de fainilia Deatae Mariae lica sedis benignilate indulsimus, ei violenter aufeadjus tuum vel canonicorura pertinenles, quemrens, ad majorem beati Petri et nostram injuriam disrompere praesumpsisti. Domos quoque, terras, adinodum a praedicto filio nostro Lodevico iliuslri et vineas eommissi tibi monasierii purentibus tuis Francorum rege concessum est, ad omnia lestimonia, ctoranes probationes sicot liberi laici admittaniilicile contulisti, et fratres ipsius monasterii in tur, etc. captiooe ponere contra regulam et officium tuum minime formidasli. Quia igitur tantam tuam contuDLVI. roaciam inoltam praeterire, et caelera, quae detua Ecclesiam abbalice Bonet -Spei, ordinis Pramonstratensis, et ejus bona temporalia ad insianiiam bead persona sinistro ruroore nobis nunliata sunl, indisOdonis, primi iltius abbatis, cenfirmat, et quwdum cusss remanere nolumus nec debemus, per prae- C largitur privilegia. sentia scripta mandamus et mandando praecipiinus, (Anno 1 1 3 0 - 1 1 4 3 . ) quateous proxima Dominica qua legitur Ego sum [ M I R J S U S , Opp. diplom., I I I , 3 3 1 . ] pastor bonus, noslro te conspectui repraesentes, suI N N O C B N T I U S episcopus, serviis servorum D c i , per bis omnibns et caeteris quae tibi objicinutur dileclo iiho O D O N I abbati de Bona-Spe, ejusque respondere paratus. successoribus canonice substituendis in perpetuum. DLV. Justis votis assensum praebcre, et religiosoruiu Prhnlegium pro ecctesia S. itorim Carnotensi. preccs beniguis auribus exaudire, apostolicae con(Anno 1130-1143.) venit dignitati. Nec dubium quod si servorum Dei [ P E T I T , Theodori Pomitentiale, I I , p. 4 i 3 , ex codice pelilionibus benigne concurrimus, uostris opportums. privileg. Ecclesiae Cariioteusis.] niutibus pium Deum reperimus. ut qiiemadmodum biNOCESTitis episcopus, servus servorum Dei, vedivina providenlia patres in Det populo dicimur, ila ncrabili fratri G A U F R I D O Carnotensi episcopo, ejusetiam eflectu proscquente operis salubriter praeesse que successoribus canonice subalituendis, in perpefidelibus mereamur. toom. ^ Cum igitur universis ecclesiasticis personis nos Discreu et provida sedis apostolicae dispensatio oporteat generaliter providere, erga iilos tameu h s n c servare leroperantiam consuevit, ut singulorum propensiori cura nos conveuit esse sollicitos, quos j u s et digniutem iUaesam custodiat; et quos ad consut majori studio cunctipotentis Dei servitio obsequium suum devotiores et promptiores inveneiiihiare, et arctiori religione ac tnorum honesmte rit, eos arclioris dileclionis et familiaritatis beneclarescere. volentia sibi astringal. Quia ergo l e , venerabiiis IIoc profecto intuitu, dilecte in Domino fili Odo fniterGaufride, Carnotensis Ecclesiae episcope, maabbas, tuae devolionis precibus debiU benignitaie trem tuam satictam Romanam Ecclesiam toto meniinpertimur asseusuiu, et Bonae-Spei ecclesiam, cui tis desiderio venerari, ac diligere, et einergentibus 62!

EPISTOLiE

9

(181) Verebanlur canonici Parisienses ne Victorini i n ecclesiaro suani ab episcopo Stepbauo inducerentur. Rex scriptis litteris et sacramcnlo astrinxerat se ne unquara paleretur Ecclesiam Parisiensem ab antiquo sutu et ordine reinovert, neve regulares canonici praebendaiii vel personatum aliqueui iu esdeut ecclesiu babercnt. Porro bac sapicnli pap;c

dispensatione, simulus quae diu Parisiensem ecclesiam exagitaverat, sopiu fitil. (182) Latiniacum monasterium ordinisS. Benedicti ad Matronam flitviuro in dioecesi Parisiensi, a S. Fursco fundatnm, hactentis |icrsiai sub congrega* tione S. Matiri.

623

INKOCENTH I I TAPiE

«2J

Deo auctore praesides , cum omnibus ad eam perti- A Nos convenit ecclesiis, in quibus Domino miiiUre noscuntur, justitiam conservare . . . . . Ecclesiam ncntibus praesentis privilegii pagina communimus; •tMuenies ut quascunque possessiones, quaecunqtie Beati Audomari, in qua divino vacatis servitio, apobona, idem locus inpraeseminrum jttste et canonice stolicae sedis privilegio c o m m u n i m u s . . . . slatnentcs possidet, anl in futurum conccssione pontificum, tit qtiascunquc possessiones, quaecunque bona idem largitione regum vel principum, oblatione fidetium, vcncrabilis locus inpraesenliarum juste et canonice seu aliis justis tuodis Deo propitio acqttirere poterit, possidet, aut in futurum, concessione pontificnro, lirma tibi tuisque successoribus et illibau perma- largilatc regum vel principuro, oblatione fidelittm. seu aliis justis modis, Dco propitio, potcrit adipisci ncant. In quibus haec propriis duximus exprimenda perpetuo jure firma vobis et illibaU permaoeant. vocahulis : curtem scilicet dc Riverolis sub censu In qtiibus baec propriisdtiximtis exprimenda vocaxu denariorum Valcntianensis monetae; curtem bulis ad servitium videlicet atque susceplionem quoque de Ramelgiis sub censti decem solidoruift patiperum Christi in hospitnli domo pracfalae ecclesiae praedictae monetae. Ordinem sane et propositum Sancli Audomari terram de Rubruc, terram veslrum canonice vivendi secundum Auguslini regulam et instilutiouem Praemonstralae Ecclesiae, de Suples nullus audeat immutare, vel super vos ordinem B Bonas quoque ac raiionabiles consoeludines, quae atterius professionis inducere. Fratrum etiam ve- usque ad liaec tempora in vestra ecclesia viguerunt, strorum, qui slabilitalem et obedicntiam promise* vobis praeseniis scripti pagina confirmamns, et novas r u n t , absque proprii abbatis et capituli sui licentia alqtte indebilas, vobis invilis, imponi ab aliqno nuilus discedere, discedentem nullus praesumat re- prohibemus. Minislros sane vel offlciales ejosdcm tinere. Quod si canonice vocatus redire contempseecclesiae decanus, sicut morts est, comrounicato r i t , abbas in ettm proferendi sententiam habeat consilio fralrum statuet, qui nimirum j u x u diutipotcstatem. Ecclesia quoque vestra pro communi nam Ecclesiae vestrae consiietudinem, si qoando interdicto parochiae non vacet. Solummodo ne illi excesserint, ab bis quorura interest, reore soiito, recipiantur, quos interdictos vel excommunicatos corrigaotur. csse consliierit. Simili modo sancimus ut de laboObeunte vero te nunc ejusdem loci prvpostto, ribusquos propriis roanibus, suroptibusve colitis, seu vel tuorum quolibel successorum, nuUos ibi qoaltbet de vestris nutrimentis dare decimas cuiquaro non co- subreptionis astulia praeponatur, nisi quem fratres gaitiini. Quia vero quieti vestrae magis ac magis nos cemmuni assensu, vei fralruro pars consUii ssniorts, convenit providere, el circa divina officia vos cupi- secundum Dci limorem, et ecclesiasticam bosesiatem providerint eligendum. Decernimus ut mdlt niiis csse assiduos, simili modo sancimns, u l neque tu, dilecte in Domino fili Odo abbas, neque aiiquis omnino bominum liceat praefalora ecclesiam lemerc periurbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablasuccessorura tuoruro, ttisi forte vocatus ad synoduro, u s retinerc, minuere, aul quibuslibet alits vexaiiovel alia ncgotia praesuroatis abire. nibits fatigare; sed omnia inlegra conserventur Decernirous ergo ut nulii hominum oranino fas eorum, pro quorum gubernatione et sustentatiooe sit, vos vel praedictam ecclesiam Bouae-Spci, stiper concessa suut, usibus omniuiodis profutura. Si qoa bac noslra constitutione lemere perturbare, aut cjus igitur in futururo ccdesiastica saecularisve persona, bona vel possessiones aufcrre, vcl ablaus retincre, hanc nostrae constiiutionis paginaro scjens, contra minuere, vel quibuslibei raolesliis faiigare; sed oinnia integra conserveniur eorum, pro quorum gu- cant temere venire t e n u v e r i t , secnndo teniove commoniu, si non congrue emcndaverit, polestatis bernalione et siistentationc concessa sunt,usibus honorisque sui honore carcat, reamque se divioo omnimodis profutura. Si quis autem ausu temerario huic noslro decreto jtidicio exislere de perpetrau iniquiute cognoscai, contraire praesumpserit, secundo tertiove commo- ct a sacratiesimo corpore ac sanguine Dei et Domiui nitus, nisi reatum suum congrua satisfactione cor- D ^ o m p t o r i s noslri Jesu Christi aliena fiat, atque in extrtmo examine districtae ultioni subjacest. rexerit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli aposioiorum ejus incurrat, et excom- Cunctis auiem eidem loco justa servanlibus sit pax Domini p.ostri Jesu Cbrisii, quatenus ethic frnctum inunicationi sub|aceat. Conservanles vero Dei ac bonaeactionispercipiant, etapud districtum judiccin Domini Redemptoris noslri et eorum apostolorum praemia aeternac pacis invenianl. Amen. gratiam consequantur. Amen. r

DLVll. Sancti Audomari in Arthesia, posimodum calhedralis, privilegia confirmat. (Anno 1130-1143.) IMlRjRi, Opp. diptom. IV, p. 13,ex motivo juris capituli Audoroart, p. 28 et 50.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, d i lectis filiis in Cbrislo praeposito et canonicis Sancti Audomari, regularcm vitara professis, in perpetuum. Ecctedoj

DLVIII. Ad epitcopum Cremonentem. — Omitsio baplismi nou nocel credenti probabiliter se esse baptizatum. (Anno 1150-1143.) Corpus turis canon., tont. I I , Decrcl. Greg. lib. U L tit. 43, cap. 2.] Aposiolicara sedera consulere decrevist . . . Et infra: Uude inquisilioni tuae Uliter respondemos, presbyterum quem sine unda baptismatis extremum r

621

EHSTOUE

ET

PBIVILEGLA.

dicm causisse sigiiificasti, quia in sanctae raalris A Ecclesiae fide ei Christi uominis confcssione perseveravit, ab originali peccato soluiuin el ccelestis patriae gaudium esse adeptum, asseriraus incunctanter. Lege super oclavo lihro Augustini De civitate Dei, ubi inter caelera legittir : i Raptisraus invisibililer iniiiislratur, qucm non contcmplus religionis, hcd terminus tiecessitatis excludit. i Librum etiara B. Arohrosii De ohitu Valcnliuiani idera assereutis revolve. Sopitis igilur quacstiouibus, doctorura Patrtira senietitias teneas, et iu Ecclcsia tua juges preces bostiasque Dco offerri jubeas pro preshytero raetnorato.

u l , si qua de bonis ipsius oomus per iUos illicUc distracla vel pigoori obiigala sunl, vobis cum integrilate restiluant. Si quis aulem hujus definitionis paginam sciens, contra eant temere venire lenlaverit, secundo terliove comroonitus, si non realuro suiun congrua satisfactione correxerit, ordints e i officii sor pericolo suhjaceat, atque omnipolentis Dei et beatorum Pelri et Pauli apostolorum ejus. indignationem incurral. Amcn . . . . . . Datum Kal. Maii. DLX. Ad Januensem archiepiscopum. (Anno 1130-1143.) [Corpus Juris canonici, l . I I , Decr. S.Gregorii, i . i u , DLIX. t i l . 28, c. 3.] Ecdcsta? S. Laurentii Florcutina* ac monaslerii Crt- D Fraterniiatem luam non crodimus lgnorare raorspinensis de dvmo hospitati litem componit. luorum sepulcra et coemeteria apud illas ccclcsias (Anno 1130 1143, Maii I . ) et monasteria ex antiquo csse disposila, in quibus | L A M I , Eeclesice Ftorentina? Monum., I I I , p. 1778.] religiosorum fratrum convcntus sunt constituti, et LVKOCENTKJS episcopns, servus servorum Dei, di- orationcs ct missarum solemnia tara pro vivis quam pro defunclis frcqitenlius celebrantur. Undc ipsorum lectis filiis PETRO priori el fratribus Sancli Laurentii, devolioui et cxtrcmae voluntali qui apud hujusmodi snlutem et apostolicam benediclioncm. ecclesias sepcliri desiderant, ininiine conlradiccndum Pro controversia quae super hospilali domo juxla ccclesiam Sancti Laurentii sita inter vos et Crispi- esl. Qui vero, reliclis antiquis ecclesiis et pairura nenses monacbos diutius agitata est, utramque par- aliorumqne parentum suorom sepulcris, contra tem aute nostrara praesentiam evocavimus, et ralio- consiictudinera Patrura Velcris Tcstamcnli, qui cum nes et allegaliones hinc inde diligenler audivimus. patrihus suis sepultiesse leguntur, ad nova el minus religiosa loca se iraasferunt, irraiionabiliter eV Cognovimussiquidem ex iiislrumcntorum vestrorum inspectione et vestrae parlis assertione, quod eadem conlra aniiquara consuetudiucm facere videnuir. Unde si P. de Casteiio couira anliquaro et ralioliospitalis domus a quibusdam civibus consensu Q Kainerii episcopi et Uberti prioris S. Laurentii mo- nabilem consueuidiitero aliquid de corpore suo s e p e ttasterio S. Bcnedicti in Bifurco cura omuibus ad Uendo roandavit, hoc non praejudieat ralioni, scd ipsum pertinentibus concessa est, et praedecessoris viribus debel carcre. Quo circa mandamus quatenus nostri bonae meroorlae Caiixli papae privilegio confir- corpus ipsius monachis S. Stephani reddi facias ct inata : quod quarovis advcrsa pars non posset cum suis patribus [al. fratribus] sepeliri. negare, asserebat tamen fratres praedicti monasterii DLXI. domuro ipsarc omnino dimisisse et ab iisdem palro- Ad patriarctiam Aquileiensem ei episeopum Mantuanum. nis postmodum Crispinensi monasterio concessam (Anno 1130-1143.; tuisse. Vos autem respondebatis quod praedicti [MANSI, Concil., X X I I , 448.] potroni nibil in eadem domo Crispinensi monasterio Quoties frater noster Adispcrtinus Tuderlinus [at. concedere poluissent, cum eam jarodudutn praedicto monasterio de Bifurco cum omni jure suo concessis- Tridentinus] episcopus, et in nostra et in vestra sent. Asserebatis praeterea et publici instrumenti praesentia fuerit de simonia iinpetilus, prudciitiam luam lalere non credimus. Cujus causa in nostra ostensione affirmabatis, quod abbas de Bifurco, pnescnle et consentiente dilecto filio nostro Guglicl- jy m o presbytero cardinali tunc in partibus Legato, eamdem domum sub annuo ceusu vobis concesseral, et scripto suo firmaveral. Audilis itaqite utriusque partis rationibus ac diligenter iospectis, communicato fralrum nostrorum consilio, quoniaro laici, postquain carodcm domuin, sicut praedicluro cst, monasierio de Btfurco semcl concesserant, nihil ibidem deinde Crispinensi monastcrio, nec a l i i , concedere potuerunl, judicavimus, ut Crispiiienses motiachi domum ipsam cum oranibus suis periinentiis in integrum vobis resliluerent, ct eam dc caetero quiete possideretis. Praecepimus quoque vobis, ut rationabiles expensas, quas in eadera domo fecerant, cis rcddcrclis. Iliis quoque pnecepimus,

tandera ventilala praesentia, producti sunt accusatores et tcsies, viva voce el scripto accusantes eum, co quod ecclesiam Sancti Petri de Sajo presbytero Paulo dedit pro mittendis quatuor modiis frumeuti, quos ab eadem ecclesia suscepil. Verum quoniam neque lestes, neque accusantes, secundum formam canonum sanctorum Patrum in causa iUa procedere poiuerunt, communi fratrura nostrorura cons»lio judicamusut lertia raanu sui ordinis, el quarla mamt abbatum et religiosorum sacerdolura de praedicta Siraonia in vesirapraesenlia se expurget. Porro purgationis tenor erit bic : Klem episcopus super sancta Dei Evangelia jurabii, piimuin, quod pro ecclesia Sancti Petri de Pajo a presbytero Paulo do Ada Tdjinda], neque per submissaro personam, nec pro

«K INNOCENTII II PAP.£ ^ eo alius, se scienle, preiium accepcrit. Deinde veio / et honestati coirveniens cssc cognoscitur, ut q j purgatorcs jurabunt super sancla Dei Evangelia ad Ecclesiarum rcgtmcn assumpti sumus, eas el i quod ipsi crcdunt verum esse quod ipse jura- pravorum hominum ncquitia lueamur, atque beati verat. Petri suffragio muniaraus.Proinde, dilectiin Domino DLXII. f i l i i , charissimi fralris noslri Antissiodorensis epiLJrbimi atque Calixti sententiam con/irmat, statuent scopi per ctijus utique iudustriam tam in nova quam f ne abbatet in paroehialibut ecclesiit quas tenent in raultis aliis ecclesiis religio noscitor instituu abtque episcoporum consilio presbyteros colloprecibus incliiiali, vestris ralionabilibus expostuUcent. i iionibus convenleuter annuimus et B. Marisecc^ (Anno 1 1 3 0 - 1 1 4 3 . ) siam, in qua divino vacatis servitio, apostolicassedis M A N B I , ConciL, XXI, 4 5 6 . J muniinine roboramus. Staluimus igitur ut ibidem Sane de presbyleris qui parochias ad m o A a s t e r i a periineotes in ecclesiis consliiuuntur, pixedecesso- ordo caiionicus secundum beati Augustitii regutaqi canonicam subsiitualur. Quasque praeterea possesrum nostrorum sacrae memoriae Urbaniatque CalUti sioncs aul bona iiipraesentiaruro ad eamdero ecclesententiam confirmamus, slatuentes ne abbales in siara, itera et canonicc pertlnere noscilur, aut io parochialibus ecclesiis quas lenent, absque episco- j futuruin concessionc pontificum, largitione prineiporum consilio presbyteros collocent, sed episcopi piim, oblaiione fideliura, seu aliis cerlis modis, parochiae curam cum abbatum consensu sacerdoti auxiliante Domino, poteritis adipisci, firma vobis et committant, ut ejusmodi sacerdotcs dc plebisquidera illibata permaneaiil in pcrpeluum. In quibus ba?c cura episcopis rationem reddant, abbati vero pro rebus temporalibus ad monasterium pertinentibus propriis nominibus duximus exprimenda : ecdesiam debitam subjectionem exhibeant, et sic sua cuicue videlicet Saucti Martini de Bonorlo, cum terra qnx circa ipsara est, certis siquidem fiuibas limiuu in jura serventur. pago provinciae Senonensi, quam utique B. Yigilius DLXIH. martyr et episcopus, curo aliis possessionibus eccleAd Henricum Balisponensem episcopnm ut monastesiae Beatae Mariae conlulisse probatur. Decemimus rio S. Petri (Munchmunster) ecclesiam B. Sixti restituQl. igitur ut nulli oronino hominum fas sit pnetliclain (Anno 1 1 5 2 - 1 1 4 3 . ) ecclesiam temere periurhare, aut ejus possessiones [ L U D E W I G , Script. Rer. Germ. 1, 5 7 9 . ] auferre, seu ablalas relinere, ininuere, vel quibosI N N O C E N T I U S , servus servorum Dei, I1[ENRICOJ Ualibet aliis vexaiionibus faligare; sed omnia integra tisponensi episcopo, salotem et apostolicam bene- conscryentur eorum, pro quorum gubernalione ac diciionetn. ' susieutatione concessa sunt, usibus omnimodis pn> Sicut lua novit fraternilas, ad episcopale officium fulura. Si quae i^itur in fulurum ecclesiaslica sa> pertinet religiosos viros inanulenere ei.ditigere, et cularisve persona, banc nostrae cons^tiiutioDis pappalerna sollicitudine eisnecessaria providere. Unde iiara sciens, contra eam terocre venire tenuverit, bonae memoriae antecessor luus, episcopus Cuno, secundo tertiove coroinonila, si non reatumsaoai monaehis in ecclesia Beati Petri, in locoqtti vocatur satisfactione cougrua correxerit, poteslalis boooMotiasterium, Deo servientibus, ecclesiam beati risque sui dignilate careat, reainque se divino judicio Sixli cum parochia sibi adhaerente tradidit. Nunc existere de perpetrata iniquiute cognoscal, et auaulem, ioci ipsius abbate referente, didicimus quod cratissiino corpore el.sanguine Dei el Domini nostri praedicta ccclesia et parochia ablata est, et fratrcs Rcdeiuploris Jesu Chrisli aliena Aat, a^que in etiread quorum solatium tradita erat, exiude grave i n - mo examine strictae ultioni subjaceal* Cunctisvero commodum paiiuntur. Quocirca per praesentia tibi jura sua eidcm loco servantibus sil pax Domini scripta praecipiendo mandamus, quatenus eisdem nostri Jesu Christi, quatenus et hic fruclum bona fratrlbus praefaum ecclesiam cum parochia resti- actionis percipiant, et apud districtum judiceropra* tuas, et de caetero ipsis, tanquam pius et bonus mta aeternae pacis invcniant. Amen. amen, fmeu. pastor, misericorditer providere studeas. DLXV. DLXIV. 4d Conradum Salzburgensem episcopum.—^ostittEcclcsiam Bealat Marice Botundce Antissiodorensis des vitat canonicm, vetat ne fratres Berchers§ad(h disciplinam possessionesque confirmat. nenses institutum mutent. (Anno 1 1 5 7 - 1 1 4 5 . ) (Anno 1138-1145, Marl. 16.) [ H U G O , Annal. Prcumonstrat., p. 1 4 1 . } [ M A N S I , Concil., X X I , 427.] I . N N O C E N T I U S episcopus, servus servorum Dei, diI N K O C E N I I U S episcopus, seryus scrvoruro Dei, veo^ leclo filio IIERVJE;O priori el fratribus in ecclcsia rabilifratri C O N R A O O Salzburgensl archiepiscopo, Beatae Mariae Botundae regularem v i u m professis, salutem c i apostolicain benedictionem. Uin praeseniibus quam futuris, in perpetuum. De dignctaie, et exccllentia vitae canonicorotn mulla nosdocet divinaScriptura, et mukaposseotoi lu eminenti apostolicae sedis specula, disponente dicere, quod vita canonicorum v i u est apostoliw. Domino, praeslituti, ex iujuncto nobis officio, reliquoniam apostoli contemptis oranibus has viu cw giosos viros dehemus diligere, ei corum loca dcfenDomiiio vixcrunt, et post ascensionera cum muh^ stonc oropria prolegerc ac fovere. Dignum namqut uo

%

9

1

El epist. 340 ad Innoccnliiitn papam : c Fractus jam actale, laboribus, periculis, Andegavcnsis episcopus, cujus pectus non inoveat, nisi ejus qui viscera miscricordia-,qui omncro liumanitatis cxuilaffectum! Ilaec tnc

I I PAP.€

Ad

Pelrum Venerabifem Cluniacensem abbatem.-. Confirmatio aliquot ecctesiarum in dicecesi Trtceusi.

(Aiiiioll40-1143, Jul. 16.) [MANSI,

Concil.,

XXI,

415.]

INNOCENTIUS episcopus, servus servoruin Dei, dilectis filiis PETRO abbati, et monacbis Cluiiiacensibus, salutem et aposlolicam benediclionem. Quae vobis et fralribus vestris ab episcopis et Ecclesiarutn Dei recloribus, religionis iuluitu ntionabiliter data esse cognoseimus, tanquam nostra volumus observare, et auclorilate sedis apostolicr, in qua Domino prasidente residemus, ut nerpetoii observeutur lemporibus commuitire. Conce&siooen igitur ecclesiarum Saucli Bemigii videlicet de Plajotro, de Dorbona, de Liutis, ct de Linlellis, et de 3. Silvestro, a venerabili fratre nostro AltoneTrecensi episcopo vestro inonastcrio et vobis factam, firmamus, elprasenlis scripdi muniinine roboramus, Si quis auiem btiic nostrae coufijtmatiom sciens lemerario ausu contraire teiilaveril, indigoationem omnipotciiiis Dci, et beatoruai Pelri el Paulj apa stolorutu ejus, se noverit incursurum. Datum Laleraui, xvit Kal. Augusti. DLXXIX. Samsoni arcltiepiscopo Remensi el Aiviso epttop* Atrebatensi scribit de Slep/tano (ornicatore et aietr tore. (Anno 1141-1143, Mart. 10.) [BALUZ., MiscelL,

11,

165.]

INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei,vcaerabilibus fratribus SAMSONI Bemensi archiepiscopo, et ALVISO Atrebatensi episcopo, salutetn et aposlolicam benedictionem. Quamvis minus rcprehensibile sit nocentem aiv* solvere quara innocentera damnare, licet nttlH ^ liinus injuriara irrogare, tatnen quia lam in clericis quatn iti laicis crevit malilia, necesse est ut discreu subveniat disciplina. Si ergo Slephanus ille de qao nobis scripsit vestra fralernitas fomicator et aleator publicus apparuerit, ptacet nobis ut ita diligenter corrigatur quatenus et ipse emendetur et alii eamdera enorraiutem non audeant atlenlare. Quad ^ imioccns fuerit, beneficio ecclcsiastico uou privctur. Daliira Lateraiii vi ldus Martii. niovenl pro homine illo, cujus scncctutem, *i-annm excipilur factum, vcnerabilem facit et vita, et scicalia. De quo, quoniam quid peractnm sit inter ipswo el abbatiam nondum cogiiovimus, nihil scriberep^* sumimus de re iiicoguita. Sed si consliterit ennt fecisse quod promisit, nihil jam superesse credimas, uisi ul pleniliidiui graii^ et ofticii sut re^uiualur. > Promissis lainen uon stelit Ulgerios, prout diccmus in cpistolis Lucii II napx.

637

EPISTOLJE ET DLXXX.

638

PBIVJLEGIA.

A

DLXXXII. Ad P[etrum] Bituricensem arcltiepiscopum. — Ste~ pltanum de Catiaco, Bainaldum de Uonte Falconis eorumgue socios excommunicatos $iguificat. (Anno 1143, Jan. 10.) [BATNAL, Uist.de Berry, U, p. 529, ex chart. monast. S. Satyri, p. 164.] LNNOCENTIOS episcopus, scrvus servorum Dei, venerabili fratri P[ETBO] Bituricensi archiepiscopo, et dilcciis filiis archidiaconis, archipresbyteris per B i luriam constitulis, beato Petro et nobis obedientibus, salutem et aposiolicaro benedictionero. Pessima et depopulatrix incendioruro roalilia auctoriute Dei el beatorum apostolorum Petri et Pautt in generalibus ecclesiis prohibita est. Quae quantum populo Dei damnosa sit, quanlumque detrimentum aniroabus et eorporibus inferat, nullus ignorat. Pro tauio, itaque roalo a populo Dei exstirpando, statutum est ut si quis pro roalo sludio, sive pro odio, sive pro vindicta ignem apposuerit, vel apponi fecerit, aut appositoribus consilium et auxilium scienter tribuerit, excommuniceiur, et si mortuus fuerit i n cendiarius, Cbristiana carcat sepultura, nec absolvatur nisi prius damno cui intulerit secundum fa* DLXXXI. cultalem merito jurct se ulterius non apposilurum, Ad Cuiileimum Arelalensem archiepiscopum, apostopcenitentia ei detur ut Ilierosolymis aut in Hispania ticoj sedis legatum. — Uonti$pe$$ulaui homines ab eo ab$oluto$, sed domino $uo justiliam faeere rein servitio Dei per annum permaneat. Ideoque uninuentet eisdem excommunicattonis nexibus jub^t versitali vestrae notum fieri volumus quod inStepbadenuo constringi. num de Cratiaco, Bainaldum de Monle Falconis el (Anuo 1143, Jan. 1.) alios coadjutores eorum qui incendio ecclesiae et [D. BOOOTCT, Becueit, XV, 4 0 7 . ] C burgi S. Satyri ausu sacrilego inlerfuerunt, ex limocEiiTitJS episcopus, servus servorum Dei, vecominunicaiionis sentcntiam promulgavimus. Venerabili fratri GCILLELMO Arelatensi archiepiscopo, apoatolicae sedis legato, salutem et apostolicam be- ruro per praesentia vobisscripla mandarousei roai. dando praecipimus quatenus eamdem seiitenliam pcr nedictiooein. parocbias vestras pubiice annuntietis, et donec suDilectus filius noster Guillelmus de Montepessulano per litteras et nunlios significavit nobis, quod pradicto modo salisfaciant, firmiter obscrvetis, et Montispessulani bomines, post excororounicalionis observari a subditis pariter faciatis. Datum Laterani, iv Idus Januarii. sentenliam in eos promulgataro et ipsiua loci interdictum, in mann tua se tibi facturos justitiam obluDLXXXIII. lcrunt, alque idipsum, datis tibi pignoribus et fidePrivilegium pro monasterio S. Petri Seocellensi. )ussoribus, sacramento firroaverunt : qua eccasione (Anuo 1145, Jan. 21.) cxcommunicationis relaxata sententia, cum dies et [MEICBELBEK, Uist. Frising. p. 320.] locus persequendi justitiam eis a tua fratemitate INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dci,diconstitutus esset, tanquam infideles et perjuri se ieclis filiis HEBMANNO praeposito ecclesiae Sancli Pesubtraxerunt, etpraefato doroinosuo justitiaro facere D t r i de Novo loco j u x u Frisingensem civiutem sito, renuerunt. Et quouiam nulU debet esse iniquitas lu- ejusque fralribus u m praesentibus quam futuris, c r . i t i v a , per praesentia tibi scripta mandarousatque rcguiariier substiluendis, in perpetuuro. prxcipimus qualenus in illos qui ejusdero loci conAposlolici moderaroinis clementiae convenil reliaules appelfantur, et omnes etiam qui tantae malitiae giosos diligere, cl coruro loca pia proleciione muetnequiUae capitaesse noscuntur, eamderoexcommu- nire. Dignum namque et bonestali conveniens esse nicalioois sententiam innoves, et locum ipsuni a di- cognoscilur, ut, qui ad Ecclesiarum regimen asvinia interdicas oflBciis, praeter baptisma puerorum suropti surous, eas et a pravoruro hominum uequitia et pcenitentias moricntiuro; sobditos quoqtie tuos tueamur, et apostolicae sedis patrocinio fovearous. ab eoruro coromunione etauxilio abstinere districte Eapropter, dilecli in Domino filii, vestris justis poroerceas; illos veroqui coutra praefatum dominuro slulationibus clemenlcr annuimus, et p m i a u i n ecjurasse noscuntdr, si ad ipsius fldeiitatem et servi- clcsiam, in qua divino mancipati cslis obscquio, l i u m sine fratide redierint, auctoiitate nostra ab- sub beati Petri et noslra protecUone suscipimus, ct solvas. praesentis scripti pagina coinmunimus, statueutcs ut quascunque possessiones , quaccunque bona i n p u t u m Laicxani Kal. Januarli. Ad Uenricum [Bumbertum] JEduensem episcopum.— Yisetiacense camobium commendat. (Amio 1141-1143.) [ M A N S I , ConcU. X X I , 402.] IimocBiiTirjs episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri H. iEduensi episcopo, salutem et apostolicam beoedictionem. Sicut tua novil fraternitas, Yizeliacum monasterium cum omnibus appendiciis suis B . Petri juris exislii, et ad ejus proprietatem et defcnsionem specialiter pertinet. Unde tibi est injuncla necessilas ipsum monasterium et fratres ibidem Doroino servientes defensare,et manuiencre, et in suis opportu • uitatibus adjuvare. Quocirca per praesentia tibi scripta mandamus, et mandando praecipimus, qualenus dilectum nosirum P. [Pontium], abbatcro, et fratres suos, in nullo gravare vcl infcstare praesnmas; et de parocbtanis tuis, a qnibus eoriim queriinoiiiam acceperis, rcmota dilatione eis justiliaro facias. Glericos vero eoruro, quos conlra tenorem privilegiorum sedis apostolicae diceris ab ordinibus suspendisse. in officiis et ordinibus rcstiltiimua. t

f

«339

INNOCENTIl II P A P J K

M

pracsentiartim justc et canonice possidetis, aut iu A lectis filiis canonicis S. Fridiaui, salutetn ct apoita futurum concessione pontiOcum, largitione regum licain benedictionein. vei principum , oblatione fideliuin, seu aliis juslis Dilectioni vestrae notitro fieri volumus quod di. ntodis, Dco propitio, potcritis adipisci, firma vobis lectum filium noslrum J . qiiondatn priorem vestrtint vestrisque successoribus et illibata permaneaut. Prae- ad ttos venientem debita henignitate suscepiuws, terea quidquid a venerabiii fratre nostro Ottone ipsumque tanqnam propriis beati Pelri maaibss, Frisingensi episcopo, religionis intuitu vobis con- juxta pelitionem cleri et popnli Aretinae Ecelesia, eh ccssum est, ct scriplo suo firmatum, similiter con- in episcopum consecravimus. Et quoniam absque pafirmainus. Saicimus etiam ut ordo canonicus se- storts providenlia rcgno gravia solenl damna coucundum bcali Augustini regulam et instiluiionem tingcre, universitatein vestram moneutug, etiuofiatrum Pra?moitstratensiiim perpetuis temporibus nendo praecipimus quatenus unaniroes sitis, ct non ju eadcm Beati Pctri ecclesia invioiabililer conser- siul in vobis schismala, sed Spirilus sancli graiia vctur. In comtnuni vero intcrdicto ipsius civitatis, invocata, idonearo, religiosam et diseretam persooani iiccatvobis clatisis januis etexciusis excommunicalis vobis in Patrem et priorem eligatis, per cujuspr* sive iulcrdictis, non pulsatis signis, submissa voce, dentiam et sollicitudincm Ecclesia vestra, prarstanie divina obsequia cclcbrare. Sane laborum vestrorum, ^ Domiuo, gratum suscipiat increnienlum. Nos euiw quos propriis manibus aut sumptibus colilis, sive vos et locuro vestrum vera in Domino cbariute di de nutrimentis animalium vcslrorum,* nullus omnino leximus et diligimus, et in quibus secunduro Deuui clericus, vel laicus decimas a vobis exigere praesu- possumus, manutenere ei juvare volumus. mat. Sepulturam quoque ipsius loci libcram esse Data Lalerani v idus Februarii. concedimus, ut coruui, qni se illic sepeliri delibcraDLXXXV. verint, devotioni et extremae voluntati, nisi forte cxPrivilegium pro eecletia S. Marioj de Reno. communicati sint, nullus obsistal, salva matricis (Anno 1143, Fcbr. 13.) ccdesiae cauonica justitia. Decernimus ergo ut [TROMBELLI, Memorie di S. 1/. di Reno, Appcnrfice, nulli omnino bomiuum liceat praefalam Ecclesiam p. 3GI.J temereperturbare, autejuspossessioncs aitferre, sive INNOCE.ITIUS episcopus, scrvus servortim Dei, &\ ablatas retinere,minuere, seu quibusiibet aliis vexa- leclis filiis GUIDONI priori ecclcsi.c Bcatae Marixdf tionibus fatigare, sed omnia inlcgra conserventur Beno cjusque fratribus latn praesenlibus quam fotu eorum, pro quorum gubematione et susicntatione ris canonice substiluendis, in perpetuum concessa sunt, usibus omnimodis proftilura. Si quis Apostolici moderaininis clemeiitiae couvenii reb igilur in futurum bujus nostrae constitulionis pagi- giosos diligere et eorum ioca pia protectione WQnirc. nam sciens, conlra eam letncre vcnire tentaverit, Dignum namque est, et bonesuti coavetiiens essr secundo tertiove commonitus, nisi rcatum suumcon- cognoscitur, utqui ad ecclesiarum regiraen asnmpti grua satifactione corrcxerit, potestalis bonorisque surous, u l el a pravorum bonainum nequitia toeaBir, sui dignitate careat, reumque se divino judicio et aposlciicae sedis patrocin io foveatnus. Eapropier, existcre de perpetrata iniquitale cognoscat, et a dilecti iu Domtno filii vestris juslis posutbtioiibttf sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini clemenier annuimus, et praefatam Ecciesiam ia qw noslri Bedemptoris Jesu Cbristi aliena fial, atque divino mancipati esiis obseqruio, sub beatiPemet in extremo examine districtae ullioni subjaceaL uostra protectione suscipimus, el praeseotis scripti Cunctis autem eidem loco justa servantibus sit pax patrocinio comrounimus. l n primis siqoidcm suDomini noslri Jesu Christi quatenus et bic fructum luenle, u l ordo canonicus secundum bcati Aogflstai honae actiouis percipiant, et apud districlum judi regulam perpetuis Ibi temporibus inviolabiiiiercoucem praemia aeternse pacis inveniant. Amen. serveuir, Praeterea, qoascinque possessiones, qu*cunque bcna in praeseniiaiom juste ei cauonice po^ Ego Innocentius catholicie Ecclesiae episcopus ss. Ego Gregorius diac. card. Sanctorum Sergii el f) sidetis, aut in fulurum ccrcessione pontuicom, iargilione regum vel principum, oblatioue fidelioa, Baccbi ss. sive aliisjustis modis, Deopropilio, poteriiisadipisei, Ego Stephanus Pracnestinus episcopus ss. firma vobis veslrisque successoribus et illibaia pcrEgo Oclaviantis diacon. cardin. S. Nicolai in rnaneanl. Prohibemus quoque ut nullus frairum, Carccre ss. Datum Laterani per manum Gerardi S. Bomanae port facUro ibidem professioncm, absque prioii* Pcelesiae presbyteri cardinalis et Bibltotbecarii, x i i toliusque congregationis perroissimie, ex eodem ciaustro audeat discedere; diseedeniem vero absqoe Kal. Febrtiarii, indictionc x i , Incarnationis Dominicommunium iiuerarum caulione nullus ontnwo cx anno 1142, pontificalus vcro domni Innocenlii suscipiat. Glericos vcro sive laicos liberos, sacula* |i p2pae anno x u i . riter viventes ad conversionem suscipiendi abstp* DLXXXIV. alicujus conlradictione facullalero liberam nabeatis. Ad cahontcot eccletice S. Frigdiani Luccnsis. Sane iaborum vestrorum, quos propriis (Anno 1143, Febr. 9.) aut sumplibus colitis, sive de iiulrimcntisamnu^ [ BALUZ., Mitcell., IV, 5 9 2 . J vcstrorum, nulltts omnino clcricus vcl laicus ^ ' tKNocEiaius cpiscopus, scrvus servorum Dei, d i r

1

C4i

EPJSTOUE ET PRIVILEGIA.

612

mas a Yobfs exigere pnesumat. Olcum vero san- A Ego Pelrus diac. card. Sanclae Mariac in Aquiclum, consecrationes allarium seu basilicarum, or- ro ss. dioaliones ciericorum qni ad sacros ordines fuerint EgoPetrus diac card. Sancla? Mariac in Porpromovcndi, a dioccesano stiscipiatisepiscopo, siquiticu ss. dem Catbolicus fnerit, et gratiam atqtie communioDat. Lat. per manum Gerardi sanclae Bomanac ncm aposiolicae scdis babuerit, et ea gratis ct absque Ecclesiae presbyt. cardinal. ac bibliothecarii, I d . pravitaie aliqua vobis exhibcre voluerit; alioquin Fcbr., Incarnatiouis Dominicae anno 1142, indict. xr, liceat vobis Catholicum queincuiiqne malueritis ad- poniificatus vero dotnni lnnocenlii 11 papae anno ire antistitem, qui nimirumnostra fultus auctoritate, X I I I . quod postulatur indulgeat. Obeunte vero tc nunc DLXXXVI. ejusdem loci priore, vel tuotum quoiibet successoPtitilegium pro ecctesia Springirbacenti. rum, nullus ibi qualibet subreptionis aslulia seu (Anno 1 1 4 5 , Febr. 2 2 . ) violentta praeponaiur, sed iiceat vobis communi [GUKTBBB, Cod. diplom. Mosetl., I , 2 8 2 . ] eonsilio, et pari cottsensu vel parte consilii sauioris, INNOCENTRS episcopus , servus servorum D e i , secundum Dei limorem et bcati Augustini regulam dilcctis filiis BICBABDO abbati Sprenkirsbaceusis absque ullius contradictione priorem eligere. Septil- B ecclesiae, ejusque fratribus tam praesentibus qu«tu turam quoque ipsius loci liberam essc concedimus, fuluris regularem vitam professis in perpetuum. ut eorum qui se illic sepelirideliberavcrint devotioni Quoties illud a nobis petitur quod religioni et et exirema? voluntati , uisi fortc excommunicati bonestati convenire cognoscitur, animo nos decct s i n t , nullus obsisiat, salva tamcn malricis Ecclesiae libenii concedere ei petentium desideriis congruum jusritia. Decernimus ergo u l nulli omnino hominum impertiri suffragium. Eapropter, dilecli in Domino iiceat prxfatant ccclesiam temere perturbare, aut filii, venerabilis fratris nostri Alberonis Trevirensis ejus possessiones auferre, vcl ablalas rctinerc, arcbiepiscopi, precibus iuclinati, vestris justis pominuere, seu aliquibus vexaliouibus fatigare; scd stulationibus clemenler annuimus et donationcin oinnia integra couserventur eorum, pro quorum guparochialis ecclesiae, qtiae dfcitur in Monte Sancti beruatione et sustentatione concessa sunt, usibus Petri, quac est mater ecciesia cum quinque ecclesiis omnimodis profuiora , salva Urocn dioeccsani epiad eam pertinentihus in totidem villis, vidclicet scopi canonica justilia. Si qua igitur in futurum Pundericha , Keymeta, Cella, Mcrla el Currey, eccfesiastica saecoiarisve persona, banc nostrae con- qnemadmodum a praefatofratre nostro archiepiscopo stitutionis paginam sciens, contra eam temere venire fratrum suorum consensu vobis canonice facla cst tentaverit, secundo tertiove commonita, si non sa- C et scripio suo firmaU, auciorilaic apostolica contisfactione congrua emendavcrit, potcstalis honorisfirmainus et praesentis scripli pagina communimus, que sui dignitate careat, reamque se divino judicio sutuentes ut quascunque possessiones, quaecunque existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sabona eadem ecclcsia inpraeseniiarum juste et canocratissimo corpore ac sanguine Dei et Dontiui Re- uice possidel, aut in futurum concessione pontificum, demploris nostri Jesu Cbrisli aliena fiat, atque in largitione regum vei principum, ohlatioue fidelium, exiremo examine districtae ultioni subjaceat. Cun- seu aliisjustis modis, praesunte Domiuo, poteritis ctis autcm eidcm toco sua jura servantibus sit pax adipisci, firma vobis vestrisqtie successoribus et Domini nostri Jcsu Christi, quatenus et hic f r u illibala permaneant. Sane laborutn vesirorum quos ctum bonae actionis percipiant, et aptid districtum propriis nianibus aut sumplibus colitis, sive de judicem praemia aetcrnae pacis inveniant. Amen. nutrimeniis vestrorutn aniinalium itullus omnino Ego lnnocentius catholicae Ecclesiae episcopus ss. clcricus vcl laicus decimas a vobis exigere praesuEgo Conradus Sabinensis episcopus ss. mat. Dcccrnimus crgo u l nulli omnino bominum Ego Aibericus Ostiensis episcopus ss. liceatpraefatam ecclesiam temere perturbare, aul Ego Stepbanus Praenesliuus episcopus ss. ry ejus possessiones auferre, vel ablaus retinere, m i Ego lutarus Tusculanus epbcopus ss. nuere, seu quibuslibel vexatiouibus fatigare, scd Ego Guido sanctae Romanae Ecdesiae indignus sa- oronia integra conserventur eorum, pro quorum sustenUtione ct gubernatione concessi sunt, usibus ccrdos ss. orouiroodis profutura, salva Trcvirensis archicpiEgo GG. prcsbyter cardinalis tituli Calixli ss. Ego Rainerius presb. card. l i t . Sanctae Priscae ss. scopi canonica jostilia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica saccularisve persona, hanc nostrae conEgo Goizo presb. card. t i t . S. Caeciliae ss. Ego Gregorius diaconus card. Sanctorum Sergii stiuilionis paginam sciens, contra eam temere venire lenuveril, secundo tertiove commonita, si non el Bacchi ss. satisfaclione congrua cmendaverit, potesutis bonoEgo Otlo diacon. card. Sancti Georgii ad Velum risve sui digniute careal, rearoque se divino judicio Aureutn ss. exisiere de perpclrata iniquitatc cognoscat, et a Ego Humbaldus diac. card. Sanctac Nariae in via sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Doiniui L a U ss. Ego Oclavianus diac. card. Sancti Nicolai in Car- Redemptoris nostri Jesu Chrisli aliena fial, alquc in extreino examiue districlse ultioni suhjaceat. cere s*>.

643

INNOCENTII I I PAPiE

Cunclis auiem eidem loco sua jura servantihus sit A pax Domiiti nostri Jesu Cbrisli, quaienus el bic bonae aclionis fruclum percipiant, ei apud dislricttun judicem pracniia seternae pacis inveniant. Ameu, amen, amen. Ego Innocentius Catbolicae Ecclesiae episcopus. Ego Conradtis Sabinensis episcopus. Ego Gregorius diaconus cardinaiis S. Sergii et Baccbi. Ego Olto diacouus cardiiialis S. Georgii ad Veium Aureuin. Ego Stcphanus Praenestinus episcopus. Ego Imarus Tusculanus episcopus. Ego Geraudus diaconus cardinalis Sancta? Mariae in Dominio. Ego Petrus diaconus cardinalis Sanclae Aiariae in B Agro. Ego Guido S. Roraanae Ecclesiae iudignus sacerdos. Ego Gregorius presbyter cardinalis tltulo S. Calixti. Dattim Laterani per manum Gerardi sanctac Romanae Ecclesiae presbyleri cardinalis ac bibliolbecarii, v»n Kal. Mar'.ii, Incarnationis Domiuicae anno 4143, pontiiicatus vero domiiii lnnoceniii 11 papae anuo xtv. DLXXXVII. Privilegium pro monasierio S. Columba? Senonensi. (Auno 1143, Fcbr. 23.) [FLEUREAN, Les anliquitts cTEslampe*, p. 589.] INNOCENTIUS episcopus, servus servorura Dei, dilectis filiis TUEOBALDO abbati monasterii Sanctae Columlse, quod in Scuonensi subui bio silum est, cjusque fratribus tam pracsentibus quain futuris regulariter substituendis, in perpetuam mamoriara. Desiderium quod ad rciigionis propositum, et animarum salutem coguoscitur perliuere animo nos decet libenii concedcre, et peteiitium desideriis congruuin imperliri suflragiuin. Eapropler, dilccti in Domino fiiii, vestris posluialionibus justis ciemcnler annuiraus, el praefalum monaslerium, in quodivino mancipali estis obsequio, sub B.Petri et nostra protectione suscipimus, et praesentis sciipli palrociuio coramunimus, statuentes ut quascunque possessioc

C

644

Beiaco, ecclesiam de villa Patricii cum ecclesia de Novavilla, ecciesiam de Grunno; ecclesiam deCuisiaco cum ca quae est in Euriaco, ecclesiam Sancli Germani; ccclesiam Sancti Laurenlii cum decima de Pomerio; ecclesiam deCorlon; ecclesiam Sancti Martini de Sarmosia; ecclesiam de Ciosavilla, ccclesiam de Maugeleart cum ccemetcriis, decimis, et caeteris earum appendiciis; apud... in ecciesia Sancli Petri oficrendam, in solemnitatibus ejnsdera sancti;in ecclcsia Saucti Stephani dc Catbiniaco singulis annis decem censuales solidos; viliam de Sarmasia cum omnibus pertinentiis suis; villaoi Grunni, villam Patricii, villara Misseriaci cuin p r . l i i ct nutritoriis suis; villam Cusiaci, villam Jovencuci, villam Saiicti Gcrmani super Orosam, viilam qux Coiloon dicitur; lcrram de Nangiis cura nemoribus, el suis perlinentiis; terras de Bello-monte super Scauvain, et juxta doraos monachorum, el clausum quod in summo Braiu Joviuiaco, ct eorum CaslclUniis babetis. Quinque solidos, in niolendino de Clanesmeis, lerrara de Floriaco, terras Broelli cum silvis et horainibus; forestam Jeannae finminis, a loco qui Capelus dicilur usque ad Dulliacum villam; de silva Sancti Stephaui quae adjacet villae Nadiliaci duas carratas lignorum diebus singulis; arcani infra muros civitatis a claustro canonicorum usque ad portam S. Desiderii cura omnibus aedificiis, quae in ea sunt. Dccimam quae est ultra pontem quielam transilum absque pcdagio vobis et veslris omnibus per.. • donum quod fecit Eva coraitissa de CaUniaco u m lerris, nerooribus, aquis, ei omnibus appendiciis

sitis in Tricensi episcopatu. Villam Regniaci cum ponte Sancti Guinebaldi, in vilia Moriniaci lerraruro. Villam de Sarroatia cum suis pcrlinentiis ab oniui consueludine et exactione oronino Iiberam. Decernimus ergo ul nuiii omnino hominum liceat praefalum monasterium temere perturbare,aut ipsius possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet roolestiis fatigare, sed omnia inlegra conserventureorum,proquorum gubernatioue et sustenlatione concessa sunt, usibtts oronimodis profulura, salva dioecesaniepiscopi jiistitia canonica. Siqrce igilur in futururo ecclesiastica saccularisve persooa, hanc noslrae conslilutioiiis paginara sciens, contra nes, quaecunque bona idem nionasterium inprxsen- p am temere veuire tentaverii, secundo teriiove comtiarura juste et canonice possidel, aut in futurum monita, si non satisfactione congrua emeodaverit, concessione pontificum, largitione regura vel prin- poteslatis honorisque sui dignitate careat, reamque cipum, oblatione fidclium, sive aliis juslis modis, se divino judicio exislere de pcrpeir.iia iniquitate Deo propitio, polerit adipisci, firma vobis, vesii isque cognoscal, et a corpore et sauguine Dei et Domini successoribus, et illibata permaneant; in quibus haec Redemptoris nostri Jcsu Cbristi alicna iiat,atqucin propriis duximus exprimcnda vocabulis : castrnm exlremo examine disirictae ultioni suhjaceat. Cunin quo monasterium sanctae Coluinbae fundaluni est, ctis autem eidem loco sua juta servan ibus sit pax et fiues illius a Cruce Giraudi usque ad cryptas ab Domini noslri Jesu Christi, quatcnus et hic boiue oroni prorstis consuetudine et exactione liberum; actiouis fructuro percipiant, ct apud districtum judiecclcsiam Saucti Lupi de Sermasia; omnemque cem praemia aeternap picis inveniant. Amcu. ciausuram in qua conslructa est; capellam Sauclae SANCTUS PETBUS, «V SANCTUS I»ALLLS. Mariae de Catbiniaco cum sua clausura, ccclesiain Ego Innocentius papa secuudus. Sanctae Coiutiibae dc Quadruvis; ccclesiara Sancti Ego Boetius cardinalis presbytcr tituli S . UoBcuedicti, ccclesiain Saucti Clcmeiilis, ecclesiam do menlis. e

045

EPISTOLiE ET PBIVILEGIA.

i Chrisii alicna fial, atque inextrcmo examiuc dislriEgo Guitlo, presbyter card. l i l . Chrysogoui. ctae ullioui suhjaceat. Cunctis autem eidem loco jura Ego Conradtis Sabinensis episcopus. sua servanUbus sit pax Domiui nostri Jesu Christi, Ego Gregorius diacon. card. Sergii et Bacchi. quatenus et hic fructum bonae acUonis pcrcipiant, Ego Albericus Ostiensis episcopns. apttd districtum judicem praemia aeternae pacis inveEgo Stephanus Pneneslimis episcopus. nianl. Amen, amen, amcn. Ego Iraarus Tusculanus episcopus. Ego Hubaldus prcshyter card. Sanctie Praxedis. Dalum Lalerani per inaniim, e t c , quarto Idus Mar> Ego Petrus Sanctac Mariae in Dominica diac. car- t i i , anno Dominicae Incarnatiouis millesimo centcdinalis. simo qtiadragesimo terlio, indidione scxta, pontirtDatum Lalerani per manura Gerardi sanctae Ro- catus vero domni Innocentii sccundi papae anno d e » manae Ecclesiae presbyteri cardinalis ac bibiiotne- cimo quarto. carii, r u Kal. Marlii, Incarnalionis Dominicae anno DLXXXIX. 1142, indictione v i , pontificatus vero domni InnoAd fratres ecclesiw S. Frigdiani Lucensis. centii U papae anno X I T . (Anno 1143, Marl. 13.) [ B A L U Z . , Uiscelt. IV, 592.] DLXXXVIIL \ INNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, dileFuudaiionem ecciesice Secoviensis confirmat, petente ctis in Domino filiis P. priori S. Fridiani el ejus Conrado archiepiscopo SaitburgiensL frairibus, salulcm ct aposlolicam benediclionem. (Annoil43,Mart. 12.) Gaudeinus, et omnipolenli Deo, qui unanimes ha[PCSCH (Sigism.) Dipiomat. sacra ducatus Styriaf, biUre facit in domo, gratias agirous, quod sicut l i t pars i , p. 144.] icris et uuniio nobis siguificasiis, coromuni voto et INNOCENTIUS episcopus, serrus servorum Dei, d i leciis filiis WEENBEBO Seccoviensi praeposito, ejus- pari consensu personam sapientem et bonesiam vobis qoe fralribus regularem viiam professis, lam prae- iu priorem elegistis. Unde per praesenlia scripu universitaU vestrae roandamus, roonemus et exbortasentibus quam fuluris, in perpetuum. Eapropter venerabilis fratris nostri Cbunradi Salz- mur in Domino, utipsuin lanquampalrem affectione burgensis arcbiepiscopi precibus inclinali, niuUiio- praecipua diligaUs et honorelis, et lanquam animarum vestrarum custodi obedienUam ei reveretiliam n e m locA vestri, qoi dicilur Feustrize, in locum qui devote el humiliter exhibcatis. Tu itaque, dilccte dicitur Secoove, auctoritate apostolica confirraaraus, locumqoe ipsom cum omnibus pertinentiis suis sub in Domino fili, P. prior commissum tibi regimen et beaii Pelri ei nostra proieciione suscipimus ei praesen- curam ipsius Ecclesiae cum tanta discretioiie et soliicitudine administrare studeas, ut regularis vitae lis scripli patrocinio communiraus. In primis siquidem slaluenles u l ordo canonicus secundum B. Auguslini observaitiia ibidem ad bonorem Dei et animarum saregulam perpetuis ibi lemporibus inviolahiliter con- lulera conservctur, ct ipsa Ecclesia, Um temporaliservetur. Praeterea quascuiique posscssiones et qttae- ter quam spiritualiter, sub luo regiiirttie praesUnte eonque botta iiipraeseotiarum juste possidetis, aut Domino augeatur. Nos enim pcrsonain tuain ct Ecio fulurum concessione pontificum, largitione re- clesiam tibi a Deo commissam aficclione palerna gom vel principum, oblatione fidelium, seu aliis diligere et secundum Deum juvare et manutenere jusiis modis, Deo auxiliaute, poteritis adipisci, fir- volumus. Data Lalcran. 111 Idus Martii. ma vobis vesirisqoe successoribus et iilibata pcrmaneant. Obeunie le nunc ejusdem ecclesiae praeposito DXC. vel toorum quolibei succes&orura, nullus ibi qtialibet Priviiegium pro ecdesia S. Salvatoris de Casali. sobreptionis astulia seu vioicntia praeponatur, nisi (Anno 1143, Mart. 17.) qucm fratres communi assensu, aut fratrum pars [De CONTI, yotitie storiche di Ca$ale I , p. 33G.] aanioris corsiUi, secuudum Dei timorem et B. AuINNOCENTIUS episcopus, servus servorum Dei, g u s l i n i reguiam, previderint eligendum. Decernidilecto filio GIRABDO praeposito, ejusque fralribus m u s c-rgo ut nulli omnino hominum liceat praefatam taro praesctilibus quam futuris in ecclesia Sancli ecc/esiam lemere perturhare aui ejus possessiones Evasii de Casali regitiariter viventihus in perauferre, vel ablalas reUnere, rainuere, seu quibus- peiuum. libel aliis vexationibus fatigare : sed omnia inlegre Piae poslulalio voluntatis cfleclu debei proseeonserventur eorum, pro quorum gubernaUone et quenle compleri, qualenus et devotionis sinceriias sustenUUone concessa suni, usibus oronimodis proiaudabiliter enitcscat, et utilitas postulata vires i n futura. Si qua ergo in iulurum ecclesiasUca saecula- dubitanter assumat. Eapropter, dilecti in Domino risve persotia, hanc noslrae constitutiouis paginam filii, pelitionibus veslris benignitate debiu gralum sciens, cootra earo tcmere venire tenUveril, secuudo impertientcs assensum, praefauro ecclesiam, in qtta . lertiove commoniu, nisi reaturo suum congrua sadivino mancipali estis obsequio sub beaii Petri et iiafactione correxerii; potesUlis bonorisque sui digni- nostra protectione suscipimus, et ad exemplar praetate careai, reamque se divino judicio existere de decessoris nostri bonae memoriae papae Calixti, prae* p c r p e t r a u iniquitate cognoscal, et a sacratissimo sentis sciipli patriKinio communiiuus. In prini.s corpore et sanguine Dci et Redemptoris nostri Jesu siquidcm sutuenies u l ordo canouicus secuudum t

1

%

047

INNOCENTH II P\PA

64S

B. Auguslini regulam perpelols ibi lemporibus in- A absque pravilale aliqua vobis exbibcre volucriL Alioquin liceat vobis Catholicum quemcunque mavioiabiliier conservelur; et nc cui post professiolucritis, adire antistitcm, qui nimirum nostra fultus nem exbibitam proprium quod habere, seu sine auctorilate, quod postulatur indulgeal. Obeunte praepositt vel congregationis licentia de claustro discedere liceat, interdicimut. Praelerea quascun- quoque te nunc ejusdem Ioci praeposito, vel luoruia quolibel successorum, nullus ibi quaiibel subreque possessiones, quaecunque bona inpraesentiarum piionis astutia vel violentia praeponatur, sed liceat juste et canonice possidelis, aut in futurum con vobis communi consilio, vel parii consilii sanioris, cessione pontificum, largitione regum vel princi • pum, oblatione fidelium, sive aliis juslis modis, secundum Dei limorem et B. Augustini regulan, praestantc Domino, poteritis adipisci, firma vobis, absque uliius conlradictione praeposilom etigere, vestrisque successoribus , et iltibata permaneant. Decernimus ergo ut nuili omoino bominum liceat In quibus baec propriis doximus exprimenda voca- praefatam Ecclesiam temere periurbare, elaustri bulis : in codem ioco Casalis, ecclesiam Sanctae vestri domos invadere, aut cjus possessiones atifcrre, vel ablatas relinere, minuere, seu quibus* Mariac, ct ccclesiam Sancti Stephani cum hospitali libet vexationibus fatigare, nec praeposiiorum alicui ibidein aedificato, et omnibus suis pertinenliis omnes ecclcsias sitas in curia Casalis, cnm omnibus B faculias sit ecclesiae praedia personis saecubribus in feudtim dare, vel quibuslibet ingeniis alienare, pertineniiis. In Paciliano ecclesia Sancli Germani, sed oinniaintegra conserventur eorum, pro quoinm ccclesia S. Michaelis de Castagneto. ln loco Sancti gubernalione et sustentatione concessa sunl, usibus Georgit, eccresia Sancti Martini, S. Mariae, Sancli omnimodis profulura, salva dieecesaui episcopl I L l a r l i , S. Vitalis, et S. Petri. In Cinagio eccicsia canonica justitia et reverentia. Si qua tfttnr io SS. Cosniae et Damiani cum tv mansis, ct omni futurum ecclesiastica quaciibct saecuiarisve perseaa, decima totius loci. In Bodolasco ecclesia Sancti hanc nostrae constitutionis paginam sciens, coatra Micbaelis cum pertinentiis suis. in Torcello ecclesia eam venire temere teutaveril, secundo tertiors S. Clementis et S. Nicolai. ln loco Casalis ires commonita, si non saUsfacUone congroa ementlimansos terrae, quos propriis bobus cxcoiitis, sex verit, potestatis bonorisqie sui digniutte careat, jugera vinearum ad proprios labores : mansum Briscae, niansum Framiniae, mansum olficiani, man- reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoseat, et a sacratitsiroo eorportst sum Ambrosii Ticiuasci, mansum filiorum Gisi, sangoine Dei et Domini Bedemptoris nostri Jesa mansum Hilarii, mansum Adae Luganiani, mansum Christt aliena fiat, atque in extremo examiae d'iSpateae Caldariae, mansum Henrici Scineae, mansum Setaciarii, mausum Casatextae, mansum OberU C striclae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem ioco Bisuliani, mansum Quirici Baideae, mansum Bo- jttra sua servantibus sil pax Domini nostri Jesn dulpbi Qualeae, cum primitiis, ei tertia parte de- Cbristi, qualenus el bic froctum bonae actioais pcrcimarum totius loci Casalis, et tola dccima tcrra- cipiam, et apud dislriclum judicem praemia «termt rnro familiae Sancti Evasii, el tota deciroa Brajda- pacis inveniant. Amen, amen. rum episcopi : vitlam Luventini cum decimis, Ego Intiocentius Catholicae Ecclesiae episcopos. e l omnibus pertinentiis suis. In Sanclo Gregorio xni Ego t i O n r a d u s Sabinensis episcopus. mansos; sextam deciroaro partero TorceUi cum Datum Laterani per manuin Gerardi S. Roman* omnibus pertinetitiis. l n Monteclo tres mansos; in Ecclesiae presbyteri cardin. et bibfioUiecarii, xn MirabeUo v maiisos. In pertinentia cellae vu roan- Kalendas Aprilis, Incarnationis Dominicae anoo sos; in Sannaiia v mansos; in Paciliano v mansos; IU2. iu vico Borrani mansum unum; in Luno mansum DXCL uoum; in Ageiio mansuni unum; in Ozano manPrivilegium pro monatterio S. Martini de Campn. sum unuro; in Occimtano mansuro unum; in Fra(Fragmentum.— Anno i i 4 3 , Mart. 23.) [Bibliolheca Cluniacen$i$ col. 603.] xineto roansum onum et diniidium. lllud praelerea ^ liraocENTius episcopus, servtts servorum Dei, omiiimodo interdicimus, ne qnis miiitum, seu quadileclo in Cbristo fiiio THEOBALDO, priori monarumiibet saeculariem persouarum de rebus ejusdem Ecclesiae, seu rusiicorum ad ipsius Ecciesiae paro- sterU Sancti Martint de Campis, ejosque siiccessocbias pertinenlium, decimas auferrc praesumat, sed ribus, clc. Eapropter, dilecte in Domino fiii Tbeoiu vcsiros, seu ecclesiae vestrae usus juxta sanctiones canonicas cotiferanrur. Sane clcricos sae- balde prior, tuis petitionibus annuentes, BeaU Mar* tiiii monasterium, cui auctore Domino, ex veoeraculariter vivenles, ad praeposiii veslri conversionein suscipere, nuUius episcopi vel praepositi contra- brlis fratris nostri Petri abbaUs Ciuniacensis inslidictione vos iubibeai. Qtrisma vero, oleum san- tuiione, praesides, prjcsenlis decreU auctoriutte a w cmm, consecraiiones altarioro, seu basilicarum, or- nimos, etc Datum Laterani per manum Gerardi S. R. k dinationes clericorom, qui ad saeros ordines fuerint promovcndi a dkecesano suscipieiis episcopo, si- presbyieri cardinalis ac biblioibecarii, x Kal. Apr., quidero Catholicus fuerit, ct gratiam atque commu- Incarn. Dominicje an. 1141, indict. v i , ponlificatiA vero doroni lntiocenli I I papae an. xiv. uioncin sedis apostolicac habuerit, cl ea gratis, et 9

650

EPI$TOL£ BT PttlVlLEGIA. DXCtL

A

Privilegtum pro abbatia Wingartenti. (Anno 1145, April. 9.) [ I k s s , Prodromut tionuni. Guelf. p. 52.] 9

INNOCENTIGS episcopns, scrvus sefvoriiin D e i , tKlectis fifiis GEBEHARDO abbati monasterii Wingarlensis, cjusque fralHbus lam praesentibus quam futuris

regularem

vilara

professis,

in perpe-

DXCIII. AdConrudum Salzburgentem archiepitcopum. — 01 Udalricum ejutque fiUam cum prceaiit quibutdam a monachit Admontentibut rettitui monutUrio Be* nedictoburano iubtat. (AnnOlt43,ApriL 12.) [MEICHELBECE, Chronicon Benedictoburanum, p. 92.] INNOCENTIOS cpiscopus, scrvus scrvorum Dei, ConRADO Salzburgcnsi archiepbcopoi salulcui el apo*loitcam benediciioncra. Sctre fraternilalem tuam volumus quod fratres Bttrensis monaslerii et iitteris et nunlio conquesU sunl, quod quldam nobilis bomo Oudalricus noraine se et unicatn uTiatn curo praeuTis suis in eoruin co> nobio, le quoque ac veuerabiU fratre nosiro Ilildc-

Religiosis desideriis dignum esl facilem praeoer* consensuin, u i fidebum devoUo celerem sorliatur Hfectum. Proinde, dilecli in Domino filii, vestris postulaitonibus graium imparUenles assensum prs* fccum monasierium qood nimiroro ab iUuslri viro n ^ " « episcopo p r a E s e n l i b u s , Dco voviiet w ._ # \ K I . . I 2 I f)w-i.^. ._..»_._._ _ : _ l _ . _..__ i . • . • . . obtulil. Postniodum autem eidcm loco incumhenl* bonm recordationis GueMone ipsius loci fundalore perseculione, praedicius Oudalricus assunipu fiUa beaio Petro oblatttni est, ad exemplar praedecessor o m noslroraro Urboni videlicet el Pascbalis bealas persecutionem fugieus ad inonasterium Ademuadd naemeriae Rontanornm pontificum in ejusdein apo- in luo episcopalu se translulil, ct fiUam cuin prae* stoforum priucipis jus prelectionemque suscipiraus diis, qnod omnino non licuit, ibidem oflerre prmet apostoUca* sedis palrociuio cemmunimus; sta- Suinpsit. Quocirca per praesentia libi scripU man* datnus, et maudando praecipimus, quod si rem ita taentes ot quaecunque bona, quascunque possesessc conslilit ipstim Oudalricuin et filiam cum pra> siooes praefaium monasteriom jusle et canouice itipraesenUarom possidet, vel in fulurum conces^ diis ohlalis praefatis fratribus de Burin. cum intosione pontificum liberalilate regam seu princi- grilate reddi facias. Quod autem in eodem mouastop u m , oblaUone fideUum, sive aliis ratiouabUibns gio Deo oblulerat, absque abbaiisel lotius congrcmodis, praesUnte Domino, polerit adipisci, firnia tibi gationis permissioite, ad aliud mouasteriura transfercndi, vel offereudi nullam habuit faculutem. tuisque successoribus ct Ulibala perroanoanL DeDau Laierani iv Idus Api ilis. oemimos ergo ut nttlli omniuo hominum liceal idem menaslerium lemcre perturbare, aul ejus posses- C DXCIV. Itoites aeferre, vel ablatas relinere, minuere, seu Privilegium pro monatlerio 8. Mariat d$ GaMiUione* aUis qnibnsiibel vexatiooibot faugarc; sed oiuuia (Anno 1145, April. 13.) mtegra conservenuir eorum, pro quorum guberaa- [Arro, Sloria della citiadi Parma Appcndtce, U, p.352, e t archivo Vaticand.j Uone «t sustentaiioiie conbessa sunt* osibus dnutimodis profulura. Si qua igitur in futuram eccieINNOCENTIUS episcopus, icrvus servorum Dei, d l siastka saecutartsve persona, hujus noslrae consli* leclis filiis ALBEBTO abbati monasterii Sanctae Mafottottis pagiuam sciens, conira eam temere veniro riae de Caslillione, ejusque fratribus tam pncseniiteouverit, secundo lertiove comraoniu, nisi realum bus quam fuloris regularera vitam professis, in snuui congrua saiisfactione correxerit, poleslalis perpetoum. honorisque sut dignilate careai, reamque se divino Desiderium quod ad relisjiohis proposilunt et anijudicio existere de perpetraU iuiquiute coguoscal, marum salutem pertinere cognoscitur, animo not et a sacraUssimo corpore et sanguine Dei et Domini decel libenti cdncedcre, et petentium deshleriis Redemptoris noslri Jesu Christi aiiena liai, atque in congruum impertiri suflVagium. Eapropter, dilecti Cxtremo examine dislrict® ullioni subjaceat. C I I I I - in Domlnd fliii, vestris juslis posiulalionibus cle-« etis auiem eidem loco jura sua servanUbus sii pax » «nnuimus, e l praefatum mouasteriuro quod B. Pelri juris exislil, in quo divino roaucipaU estis Domini nostri Jesu CbrisU, quatenus et bic frucium bonse actionis percipiant, et apud dittricium judi- obsequio, in ejusdem apostolorum prlncipis jus protectionemque suscipimus, et praesentis scripU p r i cem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, amen, vilegio communirous, slaluehtes u t qnascunque possessiones quaecunque bona idetn o.onasteriuni Ego Innocentius Catbolicae Ecdesiae episcopus. juste et canonice pessidet, aut in fulururo conceiDatum Laterani per manum Gerardi sanctae Ro- sione pontificum, liberaliuie reguro t e l principuffl, manae Ecclesiae presbyteri cardinalis ac biblioUie- oblatiotie fideliuro, sive aliis juslfs modis, praesUtit* c a r i i , v Idos Aprilis, lncarnationis Doroinicae anno Domino poteril adipisci* Orma vobis vestrisqod 1143, indictione v i , ponUflcatus vero dontni Inno- soccessoribus et illibau perroaneant, in quibut eenUi papae I I anno xiv* haec propriis doxitnus exprimenda vocabulis :ecelosiatn S. Salvatoris de basiiica ducis eum omnibtis suit pertiiieutiis; ecclesiara S. Remigii de Palude, ecclcsiam S. Eusehii de Graui, cellam SancliBcneu r c e

8

9

m e i U e r

PATBOL.

C L X X I X

21

651 irfNOCENfll dicli dc Gtmsco, cum omnibus suis pcrlincntiis; A archidiacono, Pelro archipresbytero, eoramqaefraecclesiam S. Mariac dc Chariute, quae in Mantuano tribus Um praesentihns quam futuris canonke subsuburbio sita est; ccclesiam dc castello Zuoni, ec- stituendis, in perpetuum. clesiam de Tassarolo; qtiidqnid possidetis in comiPiaepostulatio voluntatis efleclu debeiproseqnenie t a t u Lunens. et Januen., in comiutti Mutinensi, in compleri, qtiatenus el devotioms sinceritas iaudabilil o c o q u i dicilur Solaria et Erbaria, et in abbatia tcr eiiiiescat, el utilitas postulata vires indubitanter S. Mariae de Corsica quae appellalur Pladellu, cum assumat. Hujtis rei gratia, dilecti in Domino Gtii, omnibus suis pertinenliis, et in curte quae vocalur justis postulationibus vestris benigniute debita gnMarrairegia in curte de Hupta casteiionovo casale tum imperlientesasscnsum, ecctesiam Beali Petri apoAlbini, et Sancti Andrcae. Obeunte vero te, nunc stoli in qtia divino mancipati estis obsequio, sob ejusdem toci abbate, vel tuorum qtiolibet successoejusdem apostolorura principis et nostra proteciio. j riim nnlltis ibi qualibet suoreplionis aslttlia scu suscipiraus, cl praescntis privilegii patrocinio conviolentia praeponatur, nisi qucin fratrcs communi munimus; statuentes ul quascunque possessionet, consensu, vel fratmm parsconsilii sanioris, sccunet quaecunque bona itipraesentiarum quolibet jnre dum Dei limorem et B. Bcnedicti Regtilam elcgepracfau Ecclesia possidel, aut in futtirum concesr i n t ; eleclus vero a Romauo pontifice henedicatur. B sione ponlificum, largilione regura vel principom, Cbrisma, oleum sacrum, consecrationcs allarium obiatione fidetium, sive aliis rationabilibus roodis, stve basilicarum , ordinationes monachorum, seu praestante Domtno poterit adipisci, firma vobis, ve* canonicorora veslrorum, qni ail sacros ordioes strisque successoribus, et illibaU permaneant, ia fucrint promovendi, a qtiibus maluerilis G.'ttbolicis quibus haec propriis duximus exprimenda vocabous: accipietis episcopis; missas sane publicas ineodcm plebem Sancti Petri in Lacuna cura omnibinadeam monasterio celebrari, aut nationcm, aut synoduin^ pertinentibus; medieUtem plebis Sancti Audrae in vel ordinationem aliquam, praeter abbatis volunta- Panigale cum omnibus pertinenliis suis ; ccciesiisi tem ab episcopo quolibet fieri prohibemus; sicque Sancti Christofori martyris extra castrum Quartuii; ab omni jugo seu jurisdictione cujusciinque personae ecclesiam Sancti Andreae in CasanauiajccclesiamS. vestrum coenobium liberum permanere statuimus. Mariae iu Merlascoj praeterea Arcuatum majorein et Dccernrmus ergo ut nuili omnino hominum liceat minorem, Fermelinura majorem et miuorem cnm praefalura mouasterium temere pcrturbare, aut ejus appendiciis suis, videlicet Fabriali Murena cun» possessiones auferre, alias ablatas retinere, minucre, carapo majore cohaerentes sihi, et Taulis devilb seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia nova ; duos mansos in Cicutino, quatuor in Cicoliintegra conserventur cerum, pro quorum sustcnU- no, quatuor in Pegulino, duos in Morino^ locun qut lione cl gubcrnatione concessa sunt, usibus omnimo- dicilur Gargugnanus; locum qoi dicitur Curilianus, dis profutura. Si qua igitur in fulnrura ecclesiasiica locom qui dicitur Mons, locum qui dicitur Tistitas; saecularisve pcrsona, hanc nostrae constitutionis pa- duos roansos in Varano, quidquid habetisinFuso ginam sciens, contra eam lemere venire tentaverit, rino, in Pigna, in Pitriolo et i n quibuscunqoe locis^ secundo tertiove commonita, si non satisfactione villis, vel fundis, lerris, vel aaquis, aquarumve decohgrua emendaverit, polesutis honorisque sui d i - cursibus. Sanciraus etiam vobis, vestrisque in perpegniiate careat, reamque se divino judicio existere tuura successoribus antiquas Ecclcsiac vestraconm de perpetrata iniqoitate cognoscat, et a sacratissimo tudines, honores, digniutes in decimis, primiliis, corpore ac sangtfiue Dei et Dornini Bedemptoris tesUmenlis, oblatiouibus U i n vivorum qnani mornoslri Jesu Christi alicna fiat, alqne in cxlremo tuorum antiquitus consuclis plebiom episcopatos examine districtae ultioni subjaceat. Cunctts autem vestri processionibus et pensionibus, oinitrbosqtK eidcra toco stia jura servantibus sit pax Domini pcrsoltitiouibus, praebcndis, sive redditibus, qncnunlnostri Jesu Christi, qualenus ct hic fructum borwe modum vos vel successores vestri ex anliquo Lccicactionis perciptant, et apud districtum judicem prae- p siae veslrae usu habuistis, tenuislis, et possedistis a mia acternae pacis inveniant. dic obitus beatae memoriae Pauii ejusdem Ecclesix Datutfi Laterani per manum Gerardi Sanctrc Bo- venerabHis episcopi, usque ad tempus Jacobi secccsmanae Ecclesiae prcsbyteri cardinalis ac bibliolho soris eju9. Oleum autem inlirraorura, cl eorumdem carii, icTtbus Aprilis, Incarnationis Dominicae anno tinctiones de tota plebe vestra soli ccclesix vcMne. millesimo centesimo quadragesimo lertio, indictione ejusque sacerdotibus in perpetuura aposloiicx sedis sexta, pontificatus vero domni Innocentii 11 papae auctoritate firmamus, et, ut nnllus capellanoroni apud se retineat, vel in co sine malricis Ecclesia; aitno quarto decirao. liccnlia operetur, sub coruin oflicii interminatioRe DXCV. ac excommuuicatione, praecipimus. Archidiaconuin PrhUegittm pro canonica S. Petri Faventini. quoque et afcliipresbylerum sempcr in ecclesia (Anno 1 1 4 5 , /rit. 2 0 . ) vestra percanonicam subslitutlonem habendospra> [TONDCZZI, Hist. di Faenza, p. 1 8 6 . ] cipimus, quibus nimirum quidquid eis sacrorum INNOCENTICS episcopus, servus scrvorum Dei, df- canonum auctoritate conceditur, praesenUs pfwitept auctorilate firmamus. Sanc chaxitativaiHa ciborwa leclis filiis canonicis Favenlinae Ecclcskc Farolto c

655

EPISTOLJE

ET

m

MUVILEGIA.

DXCVL beneficU, quae a monaslerio Sanctae Mariae Foris A Privilegtum pro ecclesia S . Laurentli Florentina'. portam, el monasterio 6. Ipoliti, sivequae in Nativi(Anno 1 1 4 5 , Maii 1.) taie ttomini, ei ResurrecUone ab episcopo vesiro [Lkui Eecle$iai Fhrent. Monum., 111, 1779.J rfeciperc consucvisiis, sive jam diciis moriasteriis bfitocaflTius episcopus, servus servorum Dei, dlleconsuelas processtanes feceritis sive ipsas, casu excusabili prohibenle, subtraxeriiis, vobis vestrisque cUs filiis PETRO priori S. Laureniii Florentinae c i pbsteris rala sancimus, ei illibala servari. Sepullu- viutis, ejusque tralribus, tam praeseutibus quam ram quoque cidem vestrae Ecclesiae omnino liberam futuris in perpetuura. esse cbncedimus, et eorum corpora, qui se iilic * iEquiUtis el justitiae ratio persuadct, nos ccclesepeliri deliberaverint.vel eorum, qui per consuciam siis perpetuaro suaruro firmiutem, et vigoris inconparentelae vel cognalionis sepuhuramadccenteteriiiin cussi rouiiiroenla, conferfe. Nori enim decet clericos vestrum pertiiiere noscuntur, recipieiidi sine vestra in sorlem Domini eVocatos peirversis malorum bomllicentia nullus babeal facultalem, nisi forte adbuc num luolestiis agilari, et temerariis qubrumlibet viventes quodlibei proposilum religiows assuntpse- vexatiouibds fatigari. Similiter et praedia usibus seriiil; quae si quis ausu lemerario recipere, vel secretorum ccelesiitim dcdicaU nullas polcnluni anpoliorae tradere praesumpserit, sive laicus s i l , sive ' ' garias, nibi) debcnl exlraordinariura sustinere. Eaclericus, usque ad condignam saiisfacUonem eccle- propler, dilecli in Dotnino filii, vestris justis postusiasticae vindiciae subjaceat, et eJsdem defunctis laliohibus cleraenter annuimus, el praefalara ecclenullus exsequias celcbrare praesumat. Ad baec adji- siara, in qua divioo mancipali estis obsequio, sub cientes sUtuiunis ut sine vestro vei successorum beati Petri et boslra proteclione suscipimus, et praevestrorum consehsu nulla nova ecclesia, vel orato- sentis scripti palrocinio coniinniiimus; statuentes u i rium intra FavenUni episcopatus terminos construa- quascuuque possessiones, qmccunqtie bona inpraeuir, vel consecretur; qua? si secus constructa, vel sentiarum juste ei canonice possidetis, ant irt futuconsecrata fuerit, in ipsis sucloriiate aposlolica d i rum concessione poniificura, largitione regum vel Vina probibeatis oflicia celebrare. Nuili etiam archi- principum, oblatione lidelium, sive aliis justis raddis, presbytero, vei episcopo liceai, aliquein matricis praesUnte Domino, poteritis adipisci, firma vobis ecclesiae ciericum ofiicio, seu beneficio sine canonico vestrisque successoribus ei iilibata perinaneanl, in j u d i c i o spoliare. lllud quoqtie praesenU decreio quibusbaec propriis duxiinus exprimenda vocabulis: duximus ad neclendum.ut Ura in ecclesiasucis,quara bospilale, qitod j u x U eamdein Ecclesiam Sancti 9

i n saecularibus, u m in communibus quam in privaUs Q Laureniii sitora esl, cura oranibus perlinenliis suis; ecclesiam Sancli Marci curii oronibus pcrtinentiii ¥08 vestrique successores ab omni tributaria ex aciionc immtuiiutem omnimodatn babeatis. Dccer- suis; montera S. Laureniii qui ex unb lalere proxiniiiius ergo ul nulli omnino hominum liceal praefa- matur terrae S. Joannis et duabusviis decurrenlibus, u m ecclesiam teinere perturbare, aut ejus posses- et cx alio S. ftomuli, terlio S. Mariae, etc. Quaecunsiones autcrre, vel ablalas reUncre, minuere, seu que etiam a praedecessoribus noslris Romanis poritificibus vobis cbncessa sunl, et ecclesiae vestrae ebqoibuslibet vexatiouibus fatigare, sed omnia inlegra rum privilegiis confirmaia. Decernimus ergo ui conservenlur eoruro, pro quorum sustenuUone et gubernatione concessa suni usibus omuiinodis pro- nulli bominum omnino liccal praefalam ecciesiam futura. Si qua igiiur in posteruitt ecclesiasUca sa> temere perturbare, atit ejus possessiones auferre, vel ablaus retinere, minuere, seu quibuslibei roodis vexacularisve persona praeseniis decreli teuore cognito, cbntra id temere venire tenUverit, secondo lerUove Uonibus fatigare, sed omnia integra con^ervenlur eorum, pro qiioruro sustenUtione et gubernalione commoniu, si non reatoin suum congraa saUsfactioconcessa suni, usibus oronimodis. profulura, salva ne correxerit, potesutis honorisque sui dignitale careat, reamqoe se divino judicio exislere de perpe- Florentini episcopi canonica juslitia. Si quae igitur trata iniquiute cognoscal, et a sacralissimo corpore D infuturuin ecclesiaslica saecularisve persona, hanc nostrae coustitulionis paginam sciens, conlra eara e t sanguine Dei ei Doniini Redemploris nosiri Jesu leraerc venire lentaveril, secundo tertiove comtnoC h r i s t i aliena fiat, atque in extremo examine districtat supremi Judicis ultioni subjaceat. Universa vero, nita, si non sadsfactione congrua einendaverit, potcsUtis bonorisqtie sui dignilate careal, reamque quae praesenii privilegio confirmantur, inconcussa tervanUbus sit pax et gratia Doiuini nostri Jesu se divino judicio existere de perpetrau iiiiquiute CbrisU, quatenus et bic bonae actionis fruclum per- cognoscat, et a sacratissimo corpore. ac sanguine eipiant, et apod districlum judiccm praemia aeternae Dei el Doiuini Redeinptoris noslri Jesu Cbrisli aliena ttat, atque in extrerao examine districtae ullionisobfiacis iuvenianU Amen, amen. Dat. Lat. per manum Gerardi S. Romattae Eccle- jaceal. Cunctis autem eidem loco jura stfa servantisiae presbyteri cardiualis ac biblioibecarii vi Kalend. bus sit pax Domini nostri Jcsu, Cbrisli, qoat< nus et M a i i , Incarnationis Dominicae anno 1143, poniificatds bic fructuro bonae acUonis pcrcipiant, et apud distri-. cturo judicem praetnia aajtqrnae pacis inveuiauU. vero D. lunoceutii II papae auno xiv. Arocn, amen, ameu. Ego InuocenUus Ga\hx>ii€a> Ecdesiae episcopus .asc; t

ttS

INNOCENTII n PAPM

EPISt. ET f>RtViL£G.

ilM

Ego Conradus SabinenaU episcopus ss. A"terram eiiam quam dedil vobis Gislebertus ei uxor Ego Gregorius diaconus cardinalis SS. Sergii et ejus Bicheldis in villa quae dicilur Hollonia super Jecoram, et in altera villa qnae dicitur Haciaples, Bacchi ss. cam doroibus, corliliis, pratis, censu denariorum. Ego Albericus Ostiensis episcopus ss. Practerea quidquid babctis in villa quae appellaiiir Ego Slepbanus Praeneslinus episcopus ss. Bicheu, scilicet in ecclesia, in censu denariorum, Ego Humbaldus diaconus cardinalis S. Mariae in in terra arabili, in silvis, pralis, terris cultis et inVia Lala ss. cuTis; quidquid etiam habctis in vflla quae dicilor Ego Guido S. Romanae Ecciesiae indignus sacerMercherul, el in sarto quod appellalur CoUieres, in dos ss. Ego Boethius S. Romanae Ecclesiae minimus pre* loco qui dicilur Heys sive curtus Aufredi, et in villa qnae dicitur Gonheris, scihcet in ecclesia Beati Petri abyter *s. el Sancli Georgii, in decima, jn censu dcnariorum, Ego Gregorius presb. card. l i t . Calixti ss. in terra arabili, el in silvis, pralis, pascuis, lerris Ego Thomas presbyl. card. tiluii Vestinae ss. cuitis et incultis, et in villa qux appeJlatur RadenEgo Hubaldus tituli S. Praxedis presbyter cardichen, scilicet domom hospilalem cum suts periinennalis ss. Datum Lalerani per manum Gerardi S. ftomanae Ecclesiae presbyteri cardinaiis ac bibliothecarii, Kal. Maii, indictione v u , Incarnatiouis Dominicae anno 1143, pontificatus vero D. Innocentii papas II anuo aif. DICVII. Prmtegium pro monaMerio SS. Apo$tolorum Monti$Comelii Leodien$i$. (Anno 1143, Maii 4.) [Huso, Annal. Prarn., I , p. 973.]

B

TNNOCENTIBS episcopus, servus servorum Dci, dilectis fiiiis LUCJ: abhati ecclesiae Sanctorum Apostolorum in monte Cornelio juxta Leodium silae, ejusque fralribus, lam praesentibus quam futuris, reguhrem vitam professis, in perpctuum. Ad boc nobis Ecclesiac Catbolicae cura a snmmo pa3tore Deo commissa esi, u l Dei servos paternis affectibus diligamus, et eo amplius sludeamtis ipsortim devotionem modis omnibus confoverc, quo ferventius ipsts disciplinis ecclesiasttcis, ei sattciorum Patrum Beguiis iuhxrere noscuntur ; lunc cnim Deo gratus apostolicus impenditur famulatus, si sancto- rum locornm salubris institutio, rigor et ordo nostris patrociniis in religionis puritate fuerint conservata. EapropleT, dilecli in Domino filii, vestrU justis postuhitionibus clemeulcr annuimus, et pracfatam ecctesiam in qua divino mancipali estis obscquio sub beati Petri et veslra proteclione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus, statuenic» ut quascunque possessiones, quaecunque bona inpraesentiarum jusle ct canonice possidet, aiit in fulurura eoncessione pooiificuro, largitionCregtim vel principum, oblalione fidelium, seu aliis juslis modis, Deo propitio, poterit adipisci, firma vobis vestrisque soo cessoribus, et illibau permaneani. l n quibus baec propriis duxirous exprimenda vocabulis; in Viler qui dicitur episcopi, lerram Udelini, Gisseberii, et Ulllini, curo domibus, corliliis et pratis; in urbe Leodii 23 solidos quos de suo Ibelonio singulis annis Obertus episcopus in dedkalione ecclesise vobis donavit;domum quam dedii Larabcrtus de Mosa in viUa quae dicitur Lalius cura doraibus et cortiliis; terrara quam dedit vobis Fredericus villicus de Jupilia et uxor ejos Mabiiia m eadem vilht Laiius;

Sane laborum veslrorum quos propriis inamibus aut sumplibus colitis, sive de nutrimenlis veslrorum animalium, nullus omnino clericus, vel laictts detiinas a vobis exigere praesumat. Ordinem quoque el propositum vestrum canooice vivendi secundum Beati Augustini regulam et institutionem Praemonstratensis Ecclesiae, nullus audeat imrautare vd supervos ordinero aherius professionis inducere; ntrlli eiiam fralrum veslrorum, post factam ibidem professionera, absquc abbalis et capituli sui licenlia, liceat ex eodem claustro discedere; discedenlem vero nullus audeat retinerc. Oleum autcm inlirmorum, consecrationes altarium vel ccclesiarum, ac erdinationes clericorum a dioecesano episcopo acci, piatis, si gratiam scdis apostolicae habuerit, et ea ' vobis gratis, et sine exactionc aliquaexhibere voluerit; alioquin eadem a quolibet Catholico accipiatU eptscopo, qui noslra fultus auctoriute, qtiod posuilatur indulgeat. Porro liberutcm ecrlesiae vestrae ab episcopis Oberto et Alberoue prfviiegio detcrmrnatam, atque firmatam assensu Leodiensis Ecclesix, vobU auctoritate aposlolica conflrmamus. Decernimusergoutnulii omnino bominum liceal p r « f a U D ecclesiaro temere perturbare, aut ejtis possessiones auferre, vel ablaus retinere, minuere, aul atiquibts vexaiionlbus fatigare, sed omnra integra conserven^ tur eorum, pro quorum gubernatione et susienlatione concessa sunl, usibus omniroode profuinra; salva dioeeesani episcopi canonica justilia. Si qux rj rgitur in iulorum ccclesiastica saccularisve persooi, hanc nostrae constitulionis paginam sciens, conOa eam temere venire teniaverit, secundo tertiove coo* monila, si non salisfactione congrua emendaverit, potestatis bonorisque sui digniute eareat, reantqae se divino judicio existere de pcrpeirata iniqoiuie cognoscat, et a sacratissimo corpore et saognine Dei et Domini Bederoptoris noslri Jesu Chrisii aliena fial, atque in extremo examine districtae uhionisub* jaceat. Cunctis aulem eidem loco jura servanlibos sit pax Domini nostri Jesu Ghristi, quaienus et hic fruttum bome actionis percipiant, et apud districlonf judicem praemia aetemae pacis inveniant; Anes, amen, amen. Ego Innocentins CatboUcae Ecclesiat episeepas.

651

VARIORUM AD INNOCENTiUM EPISTOL>€.

656

Daturo Laterani per manum Gerardi S. Romanae A sauctae cooversationis exempto plores ad bene v i Ecclesiae preshyi. card. ac bibliothecarii, tv Nonas veudum informavit. Bclicta tamen parvulorum vita, Maii, indictione v i , lncarnationis Dominicae anno quae in Segor renianet, ad altiora montis cum Do1143, pontiQcatus vero domini lnnoccntii I I papae mino ascendistis, ubi ardua praecepta justitiae quasi anno xiv. ab ipsius ore percipitis, et opcrum exsecutiooe laudabililer adimpletis. Monemus itaque dilectionem DXCVIU. vcstram non ut incipiatis, sed tit in tam sancto ct Ad P. priorem el fratres ecclesim S. Frigdieni Lupio proposito viriliter persistalis, et, juxta Apostocensis. lum, quae retro suut obliviscentes, de die in ditem in (Anno I U 3 , Jun. 26.) virtutibus crescendo ad ulteriora cum Domini adju[BALUZ., MiscelL IV, 5)*.] INNOCENTIUS episcopus, servus servornm Dei, dile- torio vos ipsos extendatis; nos aulem personas et locum vcstrum vera in Domino cbaritate diligimns, e|is liliis P. priori et fratribus S. Fridiani, salutem ct in omnibus secundum Dominum juvare et mauuet aposlolicara beuediciionem. tenere volumus. Rcgnlaris viiae propositum in Ecciesia vestra Jam Data Lateraui vi Kal. Julii. diu per gratiaro Dei viguit. et concregatio vcstra

YARIORUM AD INNOCENTIUM EPISTOLAS.

I. B debere, antequam causm ejus exitus appareai. Sed Adalberli archieviscopi Moguntini respousoria et optime novil sanctissimus apostolatus vester hano apoloqexica sgnodi Moauntinm, Gebehardum ob sanctorum Patrum sententiam de dubiis episcopoprobela erimina examinatum, convictum, excomrtim causis, non de manifestis inteliigi debere. Ejos tuumcantis, et refulatorta eorum qum amici Gebevcro dc quo agitur impudeuiissima causa et certum kardi sub-et obrependo Innocentio I I attegaverant. crimcn, nulluin legitimae defensionis, nulium justae excusationis colorem recepil. Luce enim clariu* (Annoil50.) patei omnibus quod nullis meritorum privilegiis, [HARTZEIM, Conc. Germ., I I I , 511.] tiulla praeeunte ciectione, ad tauti saccrdotii gradum INNOCENTIO saoclissimo ctuniversali papae, ADALesl ascitus : sed tyranuica. violentia iutrusus, in BEOTUS Dei gratia sanctae Moguntinae Ecclesiae bumilis ministcr et apostolicae sedis legatus, debi- ovile Dominicum non per ostium iolravit, sed aliundo per ambitionem et Simoniacam baeresitn tanquaut tam ut tanto apostolicoobedientiam, ei dcvotissimam fur et latro impudentissime irrupit; et quod sino ut lanto Patri reverentiaro. magno dolore et cordis compunctione dicere non Acceptis sanctitatis vestrae litteris super causa possumus, locum le^itimi pastoris. sibi usurpavit, fratris itlius, si lamen frater dici debel, qui sihi sanctae Wurzeburgensis Ecclesiae episcopaUim usur- C qucm sibi sancta Wirieburgensis Ecclesia de fiiiis suis, comrouni voto et conseusu cleri et plebis, pat, inteileximus totius causae ordiueui longe aliter nobisque laudaniibus ei conseniientibus, canonico quain se veritas babet summo apostolatui vestro iutbronizauduro elegerat, utpote natalibus el mori. innotuisse, quia niulta solent per subreptionem fieri. bus nobilem, ecclesiastica discipiina apprime imb» M e i n namque sanctitati vestrae conlra nos querelas tuin, fide Caibolicuro, nalura prudenlem, via deposuit, dicens se a nobis praejudicium sustinere, castutn, sobrium, bumiiem, affabilcm, lilleratum, et contra jusiitiain praegravari. Nec vero io bac iu lege Dci instructuro, iu sensibus Scripiuraruia causa, Deo teste et conscienlia nostra, nihil egituus tacituni [f. acutum|, ei per omnia sacerdotii noiuiiiO quod cauonicis regulis possit obviare; uibii uude et honore dignissimum. sanctitati vesurae suspccti esse debearous; nihil unde aliquis qui causam ipsam pienius tractaverit, possit nos reprehcndere. Sed quidquid in bac causa egiuius, non xelo amariludinis, sed zelo justitiae, non aliquo odio prorooti, sed olficii intuilu, non contra sanctorum Patrum canones, sed secunduui canones egimus.

II. Epistola Guigonts Carlhusim Majorts prloris ad Innocentium. — Consotatur summum pontificem adversus schismalis moiestias. (Scripta aute an. 1 1 5 1 , quo morluus est S. Hugo episc. GraUanopolilanus, de quo in bac epi-

Scimus quidem juxta sanctortim Patruro rcgulas diviuitus inspiratas, episcopo episcopatum udimi non

[Opp. S. Bernardi ed. Mabiil., I . U, p. 1055.] Domiuoci Palri charissimo ac reverendissimo

siola.)

67S9 VARIORUM AD INNOCENTIOM 660 aposiorfcae sedis sumroo poniiflci INNOCESTIO, servi y posse perroissi sonl, nisi ot infirmi quaterenior, fortes exercercnlur, imperiti erudirentur, sapientes et illii Carthusiae pauperes, illaro quam roundus dare oslendereniur; et universaliter boni coronarenlnr, non polesl pacem, suaeque palernilalis devolam serroali condemnarenlur? vilulero, el non neccssarium licet obsequium. Mullas ad veslri apostolalus sacraias aures preNunc quoniaro sacri pecloris intentionem a meces, roultas pro ecclesia Gratianopolitana disponeiioribuset divinioribus avocalam diutius forle qoani bamus offerre supplicationes, cogentibus ejusdem decuil noslris tenuimus ineptiis occupatam, vestne Ecclesiae ciericis, et praecipue charissiroo et omni majestatis pedibus adyolqli, pro ctmclis quidem sed veneratione dignissimo Patre et episcopo nostro maxime pro. novellis rcgionibus, Cisterciensi scilicet Hugone, qui (quod sine lacrymis non scribimus) et Fonlebraldensi, necnon et pro universo muodo, uTssolulus movbis et senio, inter defunctos quanturo preces offerirous, non enim pars una, sed (olus pene ad episcopale spcctat ofttcium, potest annomerari; est orbis vcslra dioecesis. Nam sicul Deus es,l onos, sed divina,ul credimus, iniseralione provenit a viro roediator unus, mundus tinus, sol uous, e i , ot miyenerabili, et circ a veslram obedieutiam valde de- nora inferarons, in animalibos cunclis caput unom: voto abbate Ponliniacensi Hugonc, nostram exiguiila beati Petri vicarius, id est papa, uon poiest essa tatem interim visitari, cujus auribus cuncta quae ^* nisi unus. Universo itaque mundo rigorem discj* conceperamus, infudimus, efficaciiis et plenius viva, plipae, rectitudinero jjustitiae, lumen docirinae et Yoce vestris conspeclibus inferenda. E l quia semel, ipsitts, quam noroine quoque praeferlis, irreprebeocnm nihil simus, ibrte non sine praesuroptionis perisibilis debelis exemplar innofentiae. Nam sjcnt in cuk> ccepirous loqui ad dominuro nostrtim : rogamus boc mundo visibili, lux est tenebris, et calor conet obsecrarous, admonerevcl exbortari minus idonei, trarius est frigori, ita veslra totius saeculi peccatis quatenus in omnibus, quae Romana vestris diebus innocentia, erroribus sapientia, luxuriis temperanvel patiiur, vel facil Ecclesia, nequ,aquam lerrea- tia, adversitatibos loleranlia, vitiis est objecla miui : sed magis confortemiui io Domino, et in po? jusiitia : ut dum ab uno vfncilur onus, id est a tcnlia virtulis ejus, insuperabilibus armis muniius, beali Petri vicario muncjus, quo sine niultiludinis quae suis cororoilitonibus ex copiis universalis inipe- viribiis fuerit parta victoria, eo major Dco, cojos ratoris beatus offeri Apostolus : scuto scilicet fidei, esl totum,honor reddaiur ct gloria. Per Dominnm el galea salulis, el qui non membra, sed errores, et noslrpm Jesuro Chrislum, qui cum Deo Palre, el vitia trucidal, gladio spiritus. Spiritu sancio vivil et regnai Deus per infiniia sa> Nunc cnim revera non adversus lanlum carnera cula saeculorum. Amen. et sanguinem, quae rcgnum Dei non possidebunt; 111. sed adversus rectores tenebrarum, el spirituales Epiitola cleri Trevirensit ad Innocentium I! pontif* nequitias pugnandum est, vel pugnatum. Nam quid cemmaximum, qua Alberonem te in arckiepUcojfim edegitte nuntiant. aliud pelrinatn duriliam, et leoninaro rabicm, quae (Anno 1131.) adyersatur el extollilur adversus principis apostolo[HOKTBEIK, Hitt. Iretir. diplom., I , pag. 517.J rum vicarium, nisi diabol ca nequilia, et inspiratio Dcatissimo Ecclesiae Catholicae poniifici, persona viperea tam atrociter concitavit ? Quid aliud invetcTrevirensis Ecclesiae devotum, obcdienliac eiserviui ratum dierum maloruro, Engolisroensem Gcrardum, nisi velernosa cupiditas, el ambitio diabolicis im- famulaturo. Non te latet, Pater reverende, qualiter Ecclesia roissa suggeslionibus contra Catboiicam pacem et Trevirensis jam per biennium proprio pastore vt* veritatero tam imprudenter tamque pertinaciter ire duata esl; nosti etiam qtiod D. Brunonem, quem coegil?Quid nisi serpentina calliditas per humanam mutabilitatem adituin nocendi reperiens, tam de- unanimiter elegeramus, habere non potuimos, scd nos modo labores et roala quae interim susttnuimus, testandi schismatis flendis auctorihus,ex Iiis quoqite supersedentes, novas angustias el pericula tibi dede quqrum scieniia praesumebatur et iide, plurimos copuiavit? Sed baec reJigiosos animos, et in Catbo- nuntiamus, finemque illorum per tuae paternitatis auxilium quamprimum oblinere desiderarous. Saoe lica veritate fundatos lanto minus movere, tantoque ininus terrere debent, quanto sunt et ab ipso Do- curo rex esset in civitale nostra, et curo eo D. Albanensis, episcopi quoque Metensis el Tullensis, el mino longius ante praedicta, et a minislris iniquitaiis crebrius tentata, et a veritatis sectatoribus provinciae nostrae barones, faclo conventu ad eligennumerositis ac felicius superata. Quis enim nume- dum pastorem, tres nominavimus, ut facilius per rare sufllciat, quoties aposlolica fides atque constan- concordiam unus iliorum ab omnibus eligeretur. His nominatis, barones et orones laici a nobis pro t i a , ipso qui earo dedit, praedicente, et praedicendo roboranle, nqn solum non defeciura, sed el alios capiendo consilio in partem seccdentes, mox ad nus confirroaiura; quis, jnquam, nuroerare sufiiciat, rcversi, nullum de vel sibi praenominatis, sed omnes guoties potestaturo saeculi crudelilatibus sit impu- uno ore Geberhardum illuro VVirzeburgensera pelierunt; etquamvis nos illum justam reprobationis gnata, et schismaticorum atquehscrelicorum insidiis t t fraiidibos impctila ? Quare aulem ab eo, quo pcr- rationero ostenderemus, lameit claroando, turoulluando, usque adeo in ea petitione perseveravcruni, inillenle vel }ubenle cuncta fiunt, aliquid aliquando k

(

6*1

EPtSTOLJB.

662

quod plenique fralres nostri illis concordare cocpe- A regia poteslale et gratia, posse sedari. Quod autem r t i n l : sic eo die infecto negotio diroissus esl con- ad elcctionem non plures fratres vocavimus, causa veotus. Postea vero nos pauci, non nostris viribus fuit timor quo limebarous cives noslros, qui, si contra lantam roultitudinero satis confisi, ab epi- forte rescisscnt, iu jugulos nostros irruissent, ei de scopis, Aibanensi videlicel et Melensi, consiiium quorumdaiu fratrum nostrorutti assensu roinus spequassivimus,et tandem sic nos et causaro noslram rabarous, quouiam prius eos limore morlis, u l crein manu el consilio eorum posuimus, u l de qua- dimus, terrilos, laicis favisse videramus, el lamch eonque persona ipsi consulerent, dummodo illa libi, adbuc eo tempore plerique ad se delatam a nobis Paler, accepta foret, et D. rex illam inveslire vellet, eieciionem bepigna rocute et verbis receperunt; illam nos eligeremus, quo de plura domino iocuti postea vero ubi Mogtintiaro die statuto venimus, cl sunt regi. Deinde ad nos reversi, ut D. Alberonem eleclionera factam domino regi praeseniavirous, ille Metensem (188), Ecclesiae priroicerium, cligeremus, gralia laicorum immutatus, non sperata bcuigui/ consuluerunt, et bunc D. regi placcre, ejusque favo- tate nos audivit, nec causam noslram manutenuit, rem nobiscum in Itoc fore dixerunl. Hac igitur cl tandero a domino Albanensi promissionis suprafiducia animali, dum ad faciendam eleciionem condiclae commonitus, coram oranibtis cpiscopis el veniremus,palalinuscomes, quiesl Ecclesiae nostrae B principibus, qui pr&sentes eranl, nunqtiam se doadvocalus, caeterique nobiles et populus, ubi inten- mino Albanensi vel Metensi promisisse lcslatus csi> tionetn nostram persenserunt, facta turba et t u - quod aliquam de eligenda illa pcrsona bonam vo roultu penitus nos disturbaverunt, et lunc omnes luntatem habuisset, nisi per assensum et coucordoraiuum Geberhardum, Eccicsiae nostrae praeposi- diam omnium, lam laicorura quani clericoruiH, tum, qui primus de tribus erat nominatus, sibi dari fieri poluisset; sic confusi et frustrati ab eo recepetierunt; sed nos, quia, nt stipra dicliim esl, obli- dentes, ubi domum venimus, oinuem fere clerutn, gaii erarotis, eorum pelitioni salisfaceie renuentes, practer nos, qui electionem feceramus, a nobia diselectionem tisque ad discessuro regis et baronum cordiantem invenimus, el quotics eos alloquiionr ci distulimus; naro in praesentia eorum primicerium couforlare lenlamus, claustroruin destructionem, nequaquam eligere audebamus; tui)c rex discedens pracbcndarum suanim direptionem, et ipsius vilac diem nobis Moguntia? nominavit, ibi judicio episco- periculum nobis praetenduni, el omnium istorum porum se negotium noslrum velle traclare affir- malorura nullum se invcnirc conclamanl remedium. tnnns. Interea (189) nos pauci, videlicel praepositus Majestalis igitur tuae provoluti pedibus, per cbari • majoris domus, decanus, duo arcbidiaconi, pra?po- Q latem Jesu Christi obsecramus ut cilo regis favositus S. Paulini, magisler scbolarum,* custos, el alii rero, quem domini Albanensis et Metensis nobis quatoor canonici majoris domus, in cboro nostro promiseranl, acquiras; alioquin vero restal ut vel convenirous, ei p . Alberoiiein sub ca quidem spe primum electum noslrum (190), dominum vidclicet elcgimus, videlicet si tibi doniinc Pater, placeret, Brunonem, nobis reddas, vel, salya ttiae pateruiiatU el si dominus rex eum, ut nobis episcopi Albanensis gratia, aliam nobis necessario incumbit eligere perel Melensis promiseranl, dono sui juris iuveslire sonam, in qua et cleri et populi coucordent vota. vellet. Sciebarous enim, c l adbuc vere scimus,iram Non equidero tam nos roovent roala quae suslineel furorero laicoruni nullo modo, nullo ingcuio, nisi rous vel sustinenda exspcctamus, quara frequens (

t

(188) Alberonem Melensem Ecciesice primicerinm. Aibero ex Lotbaringica fatnilia nobilimn de Monslerol seu Moolreil, jam ante Tullensis et Virdunensis Ecclesiarum canonicus eratetnrchidiacouiis, qunin Melensis primiccrius fieret. Vid. Obiluar. Tulicnse apud Duir Anliq. de Vosge. Imo Prumiensem abbatem cum scribunl Knauff in Dcfens. Pruntien., p. 45, et Novillanii Cbron. S. Maxim. sub D Sigero abbale. Eral aulem vir singularissimae i n dolis et inaximi auimi. Baldericus, domesiiciis ejus, i u Viia : lite homo, inquil, novus ccepit esse miies et mirabUibns ingenii atque consilii sui armis esse Ecclesiw sanctst defensor. Poslea illnm virum acrem, et in omnibus providum, vocal. Mox virum inexpugnubilem et imperterritum. Deinde, comparat cura fluvio, qui clausus, cum prius silenli tractu quietus incederet, obslaculi quasi indignans oppositionem, strepitn tumultuanti undisque spumantibus litlora fatiaal, c'austraquc disrumpil. (189) Nos pauci, videlicet pra*positus elc. Paucos hos in Alberotiiseleclionein consenticnles iia descril ) i l Baidricus in Vila Alberonis tnedita : tii autem fuerunl viri strenui et in tribula'ione probati: Godefridus majorisdomus pro?positus Fotmarus decanus, Antulnhus archidiaconus, Theodoricus el Botso archiaiaconi; 0. quoqne liillinu$ adhuc eo tempore f

t

t

t

t

t

$ubdiaconus qni proximo toco prcediclo domino Aiberoni in sedemarchiepiscopalem successit; et D. Bruno tunc Confluentinus prwpo$itu$ poslea vero Colonien* $i$ archiepiscopus, frater comilis Adoifi de Monte quem ejus tribulationis tempore Trevirenses ante* quam D. Alberonem denomina$$enl inarchiepi$copum omnes unanimiler elegerant, sed ipse multo tabore a D. Innocentio papq absolutionemimpelravit quasdani lalentes causas prcelendens. Dicebalur autem quod ambitione ditioris iicet diguitate minoris, epi$copatus hunc naiuerit oblatum honorem recipere, quodeliam ipse posiea satis (ecri probabite; parvo enim interposito lempore ipse in Francia ad sludium exi$ien$ cum Colonienses quemdam Godefridum Xanlen$em prcepo$itum communi cleri et populi consensu elegi$sent, hac fama comperta slatim reversus est, et eamdent cassari cum fecisset eteclionem, eumdem accepil episcopatum. (190) Dominum videiicet Brunonem.Coraitem Monr tenscm, de quo jatn statim. Novillauius in catal. abbat. S. Maxim. sub Gerardo abbale baec notavit: Urtiwo anle Atberonem eieciusfuil in archiepi$copum> sed ipse omni nisu, maxime causa inopia* Trevirensis EcctesUv, renuit. Et inde: < Maximin dreg llaltej armer. i w t

t

t

t

t

%

t

t

t

t

0*3

VARIQBUM AD INNOCENTIUM

144

frairtim noslrorum, clericorum, monacborum,san- A lem cornu aliaris, Ignominiose fiecit expdti abrcctimonialiuin, orplianorum et viduarum ejulatio et desia et civitate, ob boc quod excomniunicationes i ponlificibus Romanis in eumdem Stephanum sroque.rimonia, qua se omnibus periculjs culpa nostra mulgatae sint, Romanae curiae non ignotura crecxpositos misere conquerunlur (191). djmus. IV. Tandem pio Raymundo Rotensi episcopo defuncto, Ppistota domni Qldegarii Tarraconensis epitcopi ad et Oscensi Stepbano inlerfecto, ipse rex, ut audierit innocentium. quod multa Deus per eumdem Roiensem episcosan (Circa annum U 3 J . . Raymundum operarelur miracula, convocatis epiConcilia llispanice, t. I I I , p. 342, ex ms. ecclesiae scopis et religiosis viris, confcssus est mamni qaod Rotensis.] egerat, et ait coram oronibus: < Ego pro peccato Deatissimo domino et Patri apostolicae sedis divina vocatione pontillci INNOCEKTIO, OLDEGARIDS indignus meo illum virum religiosum sine judicio et ratiooe Tarraconensis metropolis dispensator, debitam in expuli de sede sua Barbastrensi, ntinc autem Dei judicium timens, Pelro Rotensi eptscopo seden oronibus obedientiae subjec^ionem, .. . u t • K - . Barbastrensem restiluo, et secundum patris et fraMullarum tribulationum oppressionibus et corpo. . . . . . ,_ . . ^ gravati, .. ad _ pielalis ^/.^,. veslrae signum, D tris mei bonae memoriae regum mstituta, et apostoris. infirmilate licac sedis privilegia ipsi ei succcssoribits ejus auctotanquaro ad singulare, post Domini, nostrae spei, ritate regia confirmo. i praesidium, more solito coitfugimus, ut aucloritatis Haec quae de Barbastrensi scde in veritate no?ivestrae copsiliis illuminemur, et auxiliis roborerous, prudenliae vestrae breviter intiinavimus. jEtermur. iium vestrae discretionis inleresse dcbet qualiter fJt autem de pluribus pauca reddam, noverit pruipsius ecciesiae Barbastrensis iniscriae subveniainr, dentia vestra quod Barbaslrenses canonici communi et de consccrando ibi episcopo, quid pos agere oporvo|o cleri et populi eiegerunt quemdam religiosura teat, Toraeriensis monasterii monachum sibi in episcoV. pom (102). Ipsa enim Ecclesia per absentiant pastoris Abbatum et clericorum Parisiensinm ad Innocenjinm, diuturnam multis tribulationibus afiTicta, ad lanlam — Significant pervicaciam Theobaidi archidiaconi Paritientit erga epitcopum tuum. pervenit paupertaicm, tum per possessionura amjs(Circa annurn 1132.) sionera, tura etiara per caiionicorum caplionem, ut vjx possil filjorum necessitatibus sufficere. Obtule- [Dom d*AcHERT, Spicil., ed. in-fol., tom. 111, p. 491.) runt aulem nobis et suffraganeis episcopis, qui ad Q Dominus Stcpltaiius Parisiensis episcopus vocarit hoc convencrant, electum suum, quatenus ei, opitu- nos ad causara suam Parisius. Contendebat euin lante Dei gralia [forte add. manus] imponeremus. cum eo Theobaldus notarius archidiaconus suus, Peniquc cum jam in ecclesia ad boc convenissemus, jus cpiscopi sui usurpans sibi. Quidam canonicos acccpimus pcr legatum Oscensis episcopi litteras Parisiensis iter agens in archidiaconatu suo, res sine bulla vestra, ip quibtis : conlinebatur quod 6iias amisit, quas ei quidam praedo rapuil, persona ecclesiis Barbastrerisibus divinura oflicium sanclitas quidem canonici neque laesa neque capia. Arcbidiayeslra interdixerit. IIoc quippe comperto, judicavi- conus vero dic altera archidiaconatum suum intermus diflerre quod cceperamus, donec a majeslate dixit, et praedoncm excommunicarc coepit, episcow yestra quid super hoc nobis agendum essct, consi- sot in eodem arcbidiaconalu exjstente et inconsulio. liuin acciperemus. Episcopus vcro, arcbidiaconi suiaegre fereoi slerii.] tcris dotniui Seiiouensis. rctrus Ab*Urdt«s ChrisuaKcverendo Palri sumuioque pontiflcf oommo nosiro INNOCENTIO, RAINARDUS Cisteicii diclus abbas et iiacfidei meritum evacuare nititur, dum totum qaod rjusdlm capituli gcueralis conventus, fructum ora- Deus cst, humana raiioite arbitratur se posse coav prchenderc. Ascendit usque ad ccelos, et desceadii t onis juxta afiectum devotiouis. usque ad abyssos; uibil est quod laieat eum, sive ia Siinplices simpliciler scribiuius. Nam paterna viscera non sernione moventur, sed devotione. Sane profuudum iuferni, sive in excelsum supra. Himo quoties saiictitati vestrae scribimus, spiritus reple- est magnus in octilis suis, de Ode contra lidem du> pulans, ambulans in magnis, et mirabiiibus i tur gaudio, mens desiderio, sed quando mens qnod intus aflecUt, scrmo nonaequal, fraudatur gaudium, B se, scrulalor majcsutis, bacresum fabrkator. Jaa sed crescitdesiderium. Suscipe ergo, saucte Pater, dudum fecerat lihrum de sancta Trinitate, sed sob servorum tuorum qualescunque littcras, qtialemcun- iegalo Romanae Ecclesiae ignc examinalus cst, quia que sermonem, sed perfectam dcvotionem. Suscipe inventa est in eo iuiquitas. Maledictus qui rea^mficacommuue votum, communes oraiiones. Suscipc bil ruinas Jericbo : surrcxit a morluis libsr iile, st communes in ununt omniutn nostrum gratias, quod cum eo multorum haerescs quae dormieraat, surrexoliumilitatcm nostrae parvitatis apostoiicae celsitudinis runl, et apparueruul multis. Jamjjam extendit paluiites suos usque ad ttiarc, et usque ad Rofltaa dignatione et paterua salutatione per coabbatem nosirtim S. Anastasii (196) Dcrnarduiu, Patcr reve- propaguies ejus. Haec gloriatio houiinis illios : oood rei d ssime, vbilasli. Quando gauJio, quando xeJo re- iiber suus in curia Romana hahet ubi caput soost rcclinet, hiuc coufiritiaius et confortatus est fursr pleta est domus pauperum, ex quo facta est vox salutationis in auribus nostris. Unuin quod anle ejus. conspectuin apostolicae majestatis cum revereutia Propterea cum iu cous|tcctu episcoporom swr ct humilit tc deferimus. Querilur eniin nobilis et bis argucrct cum abhas Clarxvallis, zeio fideiel antiquae dignitatis jEdueusis Ecclesiac, de qua nunc justithe armatus, ucc confessus est, necnegavit: t

»

«

'

1

..«..w

4

.

I

~W

miserabilitcr se privaUm esse deplorat. Queslus est etiani iu capitulo nostro nobilis ejusdem Ecclesiae ct vencrabilis autistcs liumbertus : adco ul dcsccndens ad huiuilitatem precis humiliaverit sc in conspectu nostro adversus inlolerabilem abbatis Virzilicnsis injuriani yEducnsi Ecclcsiac. S*ne cum maniffetum sit Yirziliaceiiscm Ecclcsiam JBduensi Ecclesiae et episcopo de jure ecctesiastico per omnia haclenus fuisse suhjectam, Poutius abbas cum gravi et generali ipbius lerrae scandalo, non pro aliqua neccssilatc seu oppressione, sed sola subjectionis, ut dicitur, impalientia omniuo sc subtraxit. Asccudaui iuque prcces htiinilitaiis itoslnc ad aures veslrae iiiansuetwTiiis, ul hujusuiodi querimoniis debita miseralione, proul decet paternitatem vestratu, pacem D

scd a loco et judice, queai ipse sibi elegeut, rise laesione, sine gravamine, ut suam prolongaret iotquilaiem, sedem apostolicam appeliavii. Episcopi autem qui propter bociit unumcouteuerant, vcstrt reverenliae deferentes, nibii in personam ejos egeront, scd tantummodo capitula librorum ejos t sanctis Patribus condemnala, ne morbus serperet, medicinali necessiute abjudicaverunL Quia vero bomo ille mulliludinetn trahit posl se, et populuu qui sihi creiiat, babet, neee»se est ttt huic caotagio celeri remedio occurralis. . . . . Sero enim medicina paratur Cum mala per longas invaluere moras. Proccssimus in hoc negoiio quousque ausi tuum est de caeiero, bealissime Patcr, provi«iereoe

fongiuam providcatis. Esl enim non mediocre scandalum in partibus nosiris, tantam Ecclcsiam antiquo jtire privari, praeserliin cum jEdtirnsis Ecdesia retroactis teinporibus inlcr Gallicanas Ecciesias tanlae digniutis exstileril, ut eliam prae caeteris familiariiaiis apostolicae praerogativam vidcalur obtinuissc. XIII. Episcovorum provincict Remensis epislola ad Innocenttum. —De damnatione Abmlardi in concilio Senonensi. (Anuo 1U0.) [Actes de ta province eccles. de Reims I I , 2i4.] Reverendissimo doiiiioo et cbarissiino Patri, Dei (196) Is sciiicel qui oostea fuit Eugenius papa I I I .

in diebus luis aliqua haereticje pravitaiis. macsb dccor Ecclesiae macutelur. Tibi coiiimissa estspoosa Ghristi, amice Sponsi, tutim esi Uiidem uni viro virginem casum exbihcre Cbristo.

9

9

XIV.

Epistola Atberonis episcooi Virdunensis ad lunoec*tium papam. — De ecclesia S. Pauli Prccmoustre* tensibus concessa.

. n. 339.J in nobis ipsis nupcr experti s u m u s , quomam vere A » A C t ? T C s e p i s c o p o s , s e r v u s s e r v o r u m D c i , v e n c - inscruUbUia sunt judjcia Dei et invcstigsUles vla* 9

D U S

t

x

v

c

W

M

9

m

e l

1 0 0 8 1 0 , 1 0 1 1 1 1 1

A

#

&

u

v

i i A B

m

V M 9 A

m APPENDIX AD INNOCENTII II PRIVILEGIA ET EPISTOLAS. A mus, qui Icgati noslri arcbicpiscopi Mogttntiiu ejus. Obeunle si quidem decessore meo papa Honoconsilio una vobiscum ea quae ad vestrum et regni rio, fraires noslri cardinales pasloris solatio destihonorera pertincnl, praeslante Domino, adimplebii. t m i , mira et stupenda cleri et populi concordia Per eumdem quoque fralrem qnem miserimits ad snmmum nos apicem pontificatus elegerunt. fratri uoslro A . Bremensi archiepiscopo, plenam Quanta tunc lionoriflceptia, quanto populi concursu, justitiam ficri pro vestra et totius regni graiia qnaniaque cunotorum laetilia ad beati Petri apostodisposuiraus,_et sua iili Ecclesiae privilegia confirlorum priucip s basilicam deducli atque in sacralismare. siina ejus catbedra fucrimus posili, cogilare, quis 691

Dalum Romae apud S. Petrum, vi Kalenda poterlt narrare? Yestram igitur universilatem litteMartii. ris praesentibus jussitantes monemus in Domino el obsecramus, ut in ea quae semper mansistis, d|ieIII. Simdni ahhali Rasledensi mitrcs\ chirothecarum tt ctione, ac fidei constantia persislatis ac pro consueta sandaliorum usum concedit fogante A[dalberom] ei debita Romame EccJesiae revereotia, quae ad archiepiscopo Hamburgensi. n;istrum e\ ejusdem Ecclesiae honorem. periiuent, (Anno 1130, Febr. 2i.) operaii per Dei gratiam curelis, sdentes procul [LAPPENBERG, Hamburg. Urkund., 1,131] d b o quoniam nos veslris bonae vo|unlatis effectiANACLETUS episcopus, scrvus servorum Dei, dibus ingratos minime invenielis. Si quid autem s nistri rumoris acceperitis, non mullum miremini; lecto filio S., abbati Rasledensis monasterii, salulem et aposlolicam benedictionem. solius enim Dei esl unire vota, et omnium volunCommissi nobis officii ralio postulat ul fralribut tates ; falsum lamcn, quidquid praeler id quod diximus delatura fuerit, habeatis; cum noveritis nostris et flliis justa et bonesta poscennuui benignum praebeamus assensum. Tuis igitur, cbanV eicctionem nostram boc ordine celebratam. Ignem sime fili, Simon abbas, precibus inclinali et precisui amoris [in cordibus vestris conservet Dominus •moipotcns et aeternae bcatitudinis vqs facial conae- pue charissimi fratris noslri A . Bremensis Ecclesiae an hiepiscopi, rogatu et ainore devicli, ex liberaredes. lilate sedis aposlolicae concedimus tam tibi qaaui Datuin Romae apud Sanctum Petrum, vi Kalendas Ecclesiae luae mitraiu, chirotbecas atque sandalb, ul Martii. vydelicet in conciliis atque i n praecipuis monaslerii 11. tui et Bremensis E^clesiae feslis inler roisunim Ad Lotharium Romanorum regem ei Rickizam Q soleinnia tibi, ex auclorilate nostra, liceal imiguia reginam. ipsa gestare. (Anno 1130, Febr. 24.) Datum Romae apud Sanctum Pctrum, vi Kaleod. [ECCARO , Corp. hist. I I , 3 5 1 , ex cod, Udalric, n. 340.] Martii. ANACLETUS episcopus, servus servorum Dei, diIV. JeciisTmo iu Christo fiiio LOTHARIO glorioso RomaPrivilegium pro monasterio S. Pauti deUth. norum regj, nec non speciali beati Petri filiae (Anno 1130, Mart. 27.) R[ICBI.NZJE] reginae, saiulem ei apostolicam bene[MARGARINI, Buttar. Casin., 11, fS9, ex arckiv. uc nionaslerii S.PauIi de 1'rbe, capsuia T, n.5.) dictionem. ANACLETUS episcopus, servus scrvorum Dei, n> Potquam, disponente Deo, ad lotius Ecclesiae verendo in Christo fiiio ANJLSTASIO abbati Sancii regnum proraoti sumus, sicut ex lilteris, quas ad regui vestri episcopos misimus, cognoscelis, excel- Pauli apostoli, elfratribusregularileribidemDomino servientibus, et servituris, in perpetuum. lcntiam vestram duximus litteris specialibus visitandam. Nos siquidem juxla decessoris nostri papae Ex aposloiicae sedis administraiione conipellimur H[onorii] exemplum et vos et bonorem veslrum et oflicii nostri debito incilamur, ot venerandoni siugulari volumus aflectu diligere, vestrosque arai- D beali Pauli apostoii monasteriuiu, sacratissimo ejus cos seu inimicos nostros pariler deputare. Rogacorpore gloriosnm, specialius bonoreinus, eiquc, mus u l , pro beaii Pelri reverentia et dilectione el quibus per ipsius Apostoli meritom possuuuis, nostra, matrem vestram Romanam Ecclesiam diiinostra impertiri suffragia satagamus; prssertim gere, alque secundum daiam vobis a Domino pocum, non sibi nostra conferre, sed qtiae sua snnt, teslatem bouorare in omnibus procureiis. Caeterum videamur potius confirmare. Tuis igitur, dilecie in quoniam serenilas vestra domino papae Houorio pro Cbrislo fili, Anastasi abbas, ct fratrum luorum fralre noslro dileclissimo Coloniensi archiepiscopo petilionibus anntienles, commisso libi ejusdetn Aposupplicavit, nos fralrum uosirorum consilio preces sluli monasterio concedimus,et cooAnnamus omncs vestras benigno intuilu audientes, interdicium deoblationes, quaecunqtie a fidelibus Christianis, super cessoris nostri oh dilectionis vestrae gratiam reipsius altare majus, in quo gloriosum corpusapoJaxamus, et praediclp frati nostro oflicii sui plenitustolicum requiescit, seu in confessione, atquc in dinem restituimus. De Halvere Stadiensi cpiscopo rcliquiis Ecciesiae ipsius altaribtis oblatae fucriut; |>re\iler respondemus, quoniam videlicel ad partcs quemadmodum praedecessor noster Alexander papa, |||as de fratribus noslris aliquem miltcre disposuict alii aute cura Romani pouliftccs, jam dicto mo %

B

t

693

ANACLETl ANTIPAPJS EPlSTOLiE ET PRIYILEGIA.

694

uasterio concesserunL ltem concediinus, e l con- A omnibus suis 'perlinentiis; ccclesism Sancti IVtri firmamos tibi, tuisque successoribus possessiones de Massa positam in ierrilorio Pracnestino; caslelbas, in Albano ad idem monasterium perlinentes, lum insuper Formelli cum omnibus perlinenliis videlicet cellam Sancli Nicolai, cellam Sancta3 suis; cellam Saucti Stephani cum castello stto, iu lerritorio Sutrino, cum vineis, terris, silvis, bortis, Mariae in palalio, quae dicitur minor, ecclesiam molendinis, cum casalibus, et coloniis ad eam pcrSancli Stepbani, ecclesiam Sanctae Trinitalis, ecclesiam Sancti Leonardi, casale Auseranum in inie- lineniibus; castrum Sanctae Severae, cum ecclesiis, grum cum omoibus ad jam diclas ecclesias perti- terris, vineis, silvis, bortis, canapinis, com portu neulibus. In lacu praeierca ejusdem civitalis majori, et piscariis in mare, et cum omnibos ad eam genepiscariam unam; iu minori vero lacu, qui Lurni raliter pertinentibtis; cum castello praeterea Camdicitur, quarlam pariem; et quaecunque alia in paniani, casas, terras, vincas, et fundtun uuum in eadem civitate babere dignoscitur. Itemque casas, terrilorio Nepcsino, et unam massam iu Juliano; lerras, vineas, borlos, culla et inculia, et quidquid pariterque civitellam de colonis, et medietatem c i in Antra babere cognoscimus. Pari modo gualdum, vitalis Slcrtilianae; Flagianum, Leprinianiim, Morquod dicitur Lapigium, cum ccclesia Sancti Procuii, lupum, castrum Vaccaritiae et castrum Regianum, sivc quibus aliis nuncupatur vocabulis, culta et B cum omnibus pertinentiis eorum ; casale quod voiuculta eidem gualdo perlinentia. Civitatem vero cator Qointum, quod e l Lubra nuncupatiir, cum Ardeatioam, cum omnibus ad eam generaliter pcr- omnibus suis pertinentiis. Parilerque in campo Rotundo villam unam; et Massa quae vocalur Ulmelinentibus, eidem venerabili monasterio concedimus et conflrmamus. Castrum Patricam, Decimum, Tri- t i u m ; nec non monasterium Sancti Leonis sitnni sob ciivo Scaori, in septem viis, cnm omnibus perfusam , Fundum qni vocatur draconis, massam tinentiis suis; et ecclesiam Sancti Sergii et Baccbi Fiorianam, sive quibus aliis nuncupatur vocabulis, posium in Suburra, cum omnihus suis pertinencum terris, silvis, campis, pratis, pascuis, el cuin tiis; ct ecclesiam Sancti Nicolai jnxlo formascuut omnibus ad eum generaliter perlineniibiis. Simili bonis snis. modo concedimus, et conlirmamus eidem venerabili nionasterio S. Pauli apostoli ecclesiam Saucti Ab onini praeierea jtigo et ditione cujuscunqtts Anastasii de Fundo, Aquas Salvias, cum ecclcsia personae praellbaium roonasieriuin liberum el soSancti Nicolai, el aliis ecclesiis, quae sunt in raassa, lutum, nisi nostra, et apostolicae sedis istius aucloquae dicilur Neraos; necnon et eamdem massam, ritate privilegii volumus pennanere, ut videlicct cum lerris, vineis, bortis, canapinis, aqoaemolis, nulli personae, nulli ecclesiae, exceplo noslrae lan,

,

v

(

,

crsonam luam et baetcdum tuornm perpetuis grauoslri Jesn Clirisli. Aincn. 1

W

ANACLETI ANTIPAPJE EPISTOL^ ET PIUVILEGIA.

71»

Ego Aaactetua Caltujticae Ecdetiae episcopos. A Ego llotilnetw presbyler Eudoxiae. Stgimm manus Petri Leonis Romanarum contuiis, et signom manus Rogerli fratrls ejus, et sigmun niauas Petri Uguiccionrs fitii, et signom matrus Ceneii Guldonts, et siguum manus Perri Leonit de Fundis, et signum manus Abucri, ct slgnum manos Joonnrs Abdiricii, et sigmnn matmt 11 iloois. Datwm Benevcnti per mtnum Saxoiris S. R. E. presbyieri cardfnalis, v Kalend. Octobris, indictlone nona, anuo Dominiee Incamationis mHtesimo centesimo tricesimo, pontificatot domiui Anadeii secundi papa* aniui primo (211).

tratus, el cnergumeiioruni furias juJicaroua. Fuodaiuenlum siquidcm Dei immohile perseverat, et cathedra P e l r i , locusque Pauli nuilus prceslgiis iuurobrari, uullit possunl irrisionibus concuti. Ecclctiae namqoe omnis Romanae sicnl ab initio promoUonis nostrae, individua nobis cbaritate eobaeret, et tacrit per omnia concordaiis caiionibus, uitnm D d esl ovile, et ei unus est pasior, licet quoqoe Esau per agresUa ct abropU vagatur (Ctn. xxvu), ut simplicioiu inenftet mendadis consueUs e v e r u t : Jacob Umen skopliciler domi habiui, cl inlervenients mstre simplex simplices praeparai patri cibos. Ut tibi ouuiia brcviter pcrstringaiiiiis, gloriosos filius noster Rogerius dux [rex] Apuliae ad pedes nostros Imniilitcr veiiieus. nos pnpom Catuolicum ct XL. B legiUniunt doiuinum stmm, piuHlccessorum snoruni [Prgyositum qmemdami consolatur de injuriis in eum niore, recognovit. Arcbicpiscopj, alibales ostue* cjusque Ecclesiam iltutis c ab idiota Hemtnsi. * Apuliae, Caiabriae, sicul oiuuis etiam OrieuUli* Ec(Aniie 1130.) desia, UierosoIymiUna, AnUocbeiia, et ConsUnU* {RABOS., AnnaX. ad an. 1131, n . V.] nopoliUiia iiobiscuin t u m , et tios visilanl ct freDlleeUonis loae fervorem, iraem penes nos et Ro- quenUnt. Novcritis eliam nos, soluto concilio, quod tnanam Ecdesiam gestare videris, eui lilleramin apud Barum quinto Idus Novembris, praesuiite Dotoarem series minime testarentur, in corde umcu mino, cdebraturi stitnus, Mediolauuiii properanter nostro iegiraos, tjuid debeanras de devetione sen- asceusurot. Tu iuqne fili mi in Chritio charissime, l i r e . Proinde qoud idiota Rhemensis, truncus inu- conforUre in domino, el oflkium tuum viriliUr tiUs, in teet Ecclesiam tuam neqoiteret impudenter age, et virulctita vcrba seu niin is Rneuie.isjs nulegisse dignoscitur, nequaqnam le roceror tllquis seti lateuut fonnides. do4or sttejst, pnesertim cuin in nos, et in Romanam XLL Gcclesiam, coi se jurainento aslrinxit, qoasi ebritis Eidstoloj fragmentum. c t • i n o aestnat, bistrionnro more, m u l u insolenler Q (Aniio 1130.) TOtBoerii, ponent quidem in ccelum os soum, ut [ M A R T E N B , Ampt. Colltet., I , 709 ] Ihatjna ejut trsnseat super terrsm. Tanqnam alter Mandata coelestla cflicncius gerimus sl nosira cum Diotcorat sedem nistis est aposiolicam judicarc, fratribnt onera partlamur, et sic dileclio nobis spldum mlquitaUt zelo quod [f. zeliqoe] plantarium rilualium aderit flliorum. Proinde omnibtis necessim Dei Ecclesia Ibvere moliiur, et sUluam in campo Utem paUentibus pro commisso nobis ofUcio beuiDura vdot altcr Babylonius (Dan. ui), furiosoruui gitiutis nottrae manum large Impertirl debeovis, tw more, qaibutque siuiplieibus tugcerlt adorare. Ctim eadem, cui te prottravit, sUtua a lapide de monte et ipti targe retnedb sperau sutdpianl, et nos in sacdso, prattUote Domino, vekfciur coniereiur. eis qood oflkii nostri est pleuius vatamus exsePorro nos latratos ejus ot ineptias ceu eanum la- qui... (lll)Haecquldemtunc.Atquae alia ridem Rogerio iribmeril, d k l s r i proxime somus. Qiue posi barc eodem secuu sini anno, reciut ita BeneveiiUiium Chrooicon, ubi supra : c Anno igitur ipso pnrdicius AnadeUts cardlnalem suum comitem nomine, ad D docem illum cRrexil, qucm die Nativiutis Domini in c i v t U t e Paiiorinilana in regem coronavil. Priuceps v e r o Rubertus Capuanus coronam in capile cjus posoit, cni indigiiatu relribotionem impendiL • ltaef ibi. Quaenam autem una cuiu regis lituto Anadetss tribuerit Rogcrio, ut ipsum demereret atque dcfensorero schismatis coustiiuerei, Petrus diaconus Catinensis, qui tunc vivebat, ei his oniuibus facile potnit inlerftse, sic narrat [Chron. Casin. t. IV, c 99) : c Petrnt aulem cardinalis, qui et Anacittus ltoserio dud Apuliae coronam tribucus, et per privilegium Capuanum principatum, et ducatum Neapolitannm cuio Apolia, ei Calabria, et Sidlia illi c n fcrmaos, regemque conttituent, ad te altraxit, praecipteits u i episcopi et abbates qui iu suae dilionis soto manebaul, ei obiemperareiiL • Ecce libi, lecior, qood UMUO superiori otteudimos, exordium Siculae uxmarchix noti ab Urbaoo secundo, ut cx faltaUs 9

ejus btleris aliqni deducere conati sunt, sed a p«eudopapa stnisiMaiico Anadeio, ut sudisli, ex Pe.ro Diacono inchoatum. Quod autem in reciuto t u perius diplomate multipliciler dccuriaio i»u nou legeris, non mireris, cum mulia in eo desi leiari noscantur; sive potius, qtiod aliis ejusdem Anacleii litlerit isU asserta per|Pelruiu Diacouum fuernt comprebeusa. Exslanl illa in eodem ciuto saepe ttipcriut codice Casineosi epis olarum pseudopontilicalus Anadeli anni primi, in qoo ad fineni iia decurutae posiue legnnlur liiurae ipsiut ad Roge ium islis verbis: c Apostolicae sedis providemia et benlgnliare provocamnr, ut sacrosanciam Romanam Ecclesiam diligemibut liberalitatis nottrae manum exiemlero debeauius. Idcirco, fili in Chritto cbarbsiine Rooeri, Dei gralia Apuliae dux, non ininierito tnagtrfice, quia gloriosae memoriae genilor luus Rogerius mulio sanguine multisque laboribus loiaiu Siciliam insulam... > Desiint reliqua, et quidetn ut apparel,ne scireiur quid per Aiiaclcium eideui fuerit turpiter «ollatura Rogerio, fuisse decuruta, quis non iulelligilT

719

APPENDIX AD INNOCENTIl I I PRIVILEGIA ET EHST0LAS.

7$

XLll. A conira eamdein temere venirt lentavcrit, &ectin Anacletns Catholicae Ecclesiae episcopus. cipue r.harissimi filii nostri R. Sicjliae rerw aoxifit Ego Crcscentitis presb. card. t i l . SS. Petri et de medio Ecclesiae per Dei gratiam Msqjlos exslir* Marcellini subscripsi. pare dispoitimus; nam ita eos inclusos viriliier Ego Joannes presb. card. tit. Pastoris subsc. ohsidemus. qui ant se de proximo nostrii niRtbis Ego Amatos presb. card. l i t . S. Eusebii*subsc reddet, aul sicitt jam diximus, radicitus interiboirt. Ego Gregorius card. diac. S. Euslachii subsc. In his igilur oinnibus, dilectissime frater, brgitori Ego Silvius card. diac. S. Lnciae stihsc. bonornm omninin Domino noblscum pariler grales Ego Raynaldus diac. card. S. Laurenlii subsc. Datum Priverni per manus Saxonis S. R. E. drgtias exsolvens, el inimicoram meodacia pro dala llbi sapienlia respnens, Deum omnipoientem exof*, presb. card. et canceli.,xviii Kal. Oclob., ind. x i u l imperfectom nostrom videant ocoii oostri, et Incarn. Domini i f 5 f , pontificatus autem D. Ana* siatum tuutn et bonam, quam erga nos volwiiini cleti n papa? an» n . et animum geris, tuis ad nos missis, e per blore* XLVII. pnesentium frequentes epistolis, et per alios nmv Ad Didacum archiepheopum CompoUellanum. tiosdirigas, ne, juxta dictum Apostoli, magis difi(AnooH34, April.22.) gere quam diligi videarour. [FLOSEZ, Etpana tagrada, X X , 550.] Datum Laterani x Kal. Maii. AKACLETUS episcopus, servns servonim Del, f

venerabili fratri DIDACO B . Jacohi archiepiscopo, saloiem et apostolicam benedictionein. Propier nimiam charitatis dilectionein, qua personamtiiamdifigiincset ab ea vicissiin diligi iiihiiomuuts credimus, scdis apostolicae lilleras libi jam ftequenlius desiinavimus, fiduciam dc te talem habenles, quod et tuis uos saepius epistolis et nuntiis •isitare deberes. Vernm, tn fraler in Chrisio cha rissime, nesclmus quo lorpore deientus nuila a le Q aliquando suscipere rescripta meruimos. Proinde uos, iicet iu bis plurimum admiraiitcs aliquantulum deteamus, non laroen desistimus quin et iterato *.e nostris litleris visileinus, et de bis quae penes nos acta sunt vei aguutur, certioreni rcddamus. Siquide>n post discessum Lotharii quein, sicul jam lo ercdiuuis accepisse, divina nobis virtute cooperante noii sine inulta strage suoruin ignominiose salis ac turpiter redire coegirotis, haercsiarcbaG. (2l2),qtiem bura pcrjnrorum nosirorun donios in primo factioiiir suae uido intrusit, cleio in eum et populo recUmaiite quoniam in Urbe nianere nou potuit, navigio Pisas de nocte coufugit, ibi vivcns utcuuque miserrinie iatitat; nos per Dei gratiam cum fratribus el Aliis nostris episcopis, presbyieris ac dia- D conibus cardinalibus, clero Urbis universo et populo, q*ii nobis, sicut ab initio fecit, individua charitate cohaerei, sanl et prosperi stimiis, soiemuitates pascbales anliqua praedecessorum noslrorum consuetudino, in Lateraiiensi palatio, cuin omnibtis civiialis nostrae patnciis cum aliis anni festivita.tibus qniete ac pacilice, honorifice ac devote peregimus; basilicas S.Joannis et S.PauIi apostoli com quibusdam munitiuncnlis aliis quas in adventu Lotharii inimici nostri invaseranl, et de quibus muitum gloriabantur, nuper recepimus, el in potestals nost-a tenenius; ilios perjuros nostros Lcofraiapaoe (115) Crcgoriut aniea vocabatur Innocenlrus.

XLVIII. Monatterium S. Sophim Beneventanum ttundMM ssi* cipii ac bona ejut confimat. (Anno 1130-113«.) [ Anecdota Ugheltiam, 500.] ANACLETUS episcopus, servus senoroin Dommi, dilecto in Domino lilio TRANCONI abbati monuterii Sauclae Sophiac inlra Bcneventanam civHatem, ejusquc successoribus rcgufaritcr promoveodis iu omnetn perpeloilatero. Omniutn quidem lidcliuin noslromm, venrmttnien eoruni, specialius admittere prcces, necnon etpetiliones debemtis, qui sedis apost., enjns. wwo et rationem, Dotnino disponcnte atque favente, stisccpimus, familiarius, el tanqtiam jore proprw suhjecti esse nosciintur, necnon eisunt,Quaniobrf», dilcctissime alque aiiiaulissime in Christo M Franco abbas, pelilionibtis tuis haud immcrtw»»nuendum censuimus atqtie duximus, uivenerabi* Sauctae Sophiae coenobium, ctii, auctore Dontito, prscsides juxla ac vices agis, ad spectrloro sei tu cxemplar nosiroruro prredecessorum saiictarecoroV tiouis pontificunique Romanorum, Leonis IX p*r*» Urbani, Paschalis et Calixti, in B. Pelri apostoiV ruiii principis lutelam noslraroque defensionet» cipererous, ac aticlorilatis noslrae robore Eittv* nius : per prasentein nostri privilegii pginamtpr slolica auctoritate sancirous, el confirmanttv idctn ccenobium soli Romanae Ecclcsiae subdilo». ab oinnium ccclesiarum aul personnrum * ruin babeatur, et quae piaedeccssoris nosiri eide» tempio Iribuerunt, uos quoqiie praesenii afcitio noslro Iribuimus. Ut auteiu orationum qu* assidue Domino Dco offcrunlttr, esse participes fto* mereamur, mitram ac chirothccas tam libi, tfled*' bime fili Franco abbas, quam succcssoribosl•^» 14

,ibe

,l

755

7i* monatterio Domiito Deo notlro servienlibus A S. Laurentii apuil Miccrium, S. Stepfiani apmf tfaIn pcrpetuuin habere, ac possidere concedimos; lulonani, Sancti Marlitii iu Palumbe, S. Abundini in doimatjcae quoque usoin, ac semiciiicti liis diebus, galo Stcdine, S. Mercurii, Sanctae Rcparatse, S. Stotaniuui qui inJerhis praeoominanltir, tibi tuisque phaui in galo Noccto, S. Magni, Sanciae Helenae, sseeessoribos i i i perpetonm apostolicae sedis Irbera- S. Stephani, sanctae Crucis, S. Martini, S. Simeonis, litate conccdimus ac tribuitnus, id est Natali Do- S. Pollncis in galo, Sanctae Joannae in flnibos Catttiui, sanctissimiqrie Stepbaui protomartyris, Epi- niensibus, Sancirc Mariae in Galo AQe, S. Joannis» pbonia, S. Renedfcii, itemquc in Ramis palmarum, S. Michaelis Archangeli in Olicino, Sanctae MaHae Gosna Domini, iu Paschale, et proxima sccunda in Melauica, Sanclae Mariae in civilate DragonariCa,. feria, S. Angcii, sanctissimaeque Crucis, Asccnsione, S. Benedicti apnd Cannas, S. Juliani m Avellino, Feutecoste, S. Joan. Baptisla?, Sancti Pclri, in om- S. Juliatii, S. Gcrtnani, S. Ilcnricl, S. TheodOri,. nibus fesiivfialibus sanctae Mariac, Sancli Mcrcnrii, S. liermaiini, S. Lutgeri, S. Aroslarii, S. Gonstatrin festiviiate Omnium Sauciorum, duodecim niil- l i n i , S. Roherti, S. Barlholomaei, Sanctae Marhe in lium martyrum, Dedicatione Ecclesiae, Commemora- Bellula in Caudis, S. Angeli in Palumbaria, monatione sanctorum omniura. Cellas praeterea el villas. sterium S. Angeli cum cellis snh», omuibusqne perANACLE1I A N T I P A P J G E P I S T O L J E

ET

PRIVILEGIA.

vcl ecclesias, qtiae praedecessorum tuorutn studio, D tinentibtis, in civitate Neapoiitana, Sancu* Ciueis sive too, jtisie vel canonice jam diclo monasterio in Sesstila, S. Michaelis Anchangeli in Tocculs, sunt acqoisila, possidcndas vobis perpetuo confir- S. Raphaclis Archangeli i n monasterio FoPolamamus; boc est, ecclesiam S. Bcncdicti quae no- nensi, Sanciae Bennae cum ecclesiis suis, omribusque pertinentiis, in pctra sturmini casas et siivas^ minatur lenodochium S. Joannis, Sanctae Euphe* miae, S. Pelri qtiae nomiiiatur Rasari, Sanctae Mariae vineas ct territoria, curtemque de Lapillo et ecclsRotundae fntra ipsam civitatem Beneventanam, siam S. Barlholomaci in Collino, S. Bariholomari et ecdesiam Sanctae Maria», S. Petri, S. Nicolai, Sancti curlcm de Noriano, sancti Pelri Apostoli de lucoErasmi, et Marciaui, Sancta3 Sopbiae virginis, S. An- magna, aptid Roderium S. Martini in Alano, S. Mariae in Galdione, cl in monte malo sancti Felicit, geli foras eamdem civiiatem Bencventanam, lu Panlano ecclesiam S. Bcncdicti Patris ac coofesso- in Pertore S. Viti, ad Balbam apud montes sancli r i s ; S. Viudis, S. qooque Mercurii apud Olivolam; Marci in fossa cacca S. Slephani ad Furculas caudinas S. Fqssi in Ilierusalem, in lerriiorio campi S. Angeli; Sanclae Mariae de Scolcaturo una cum laeti ecclesiam S. Luciae Virgiuis, S. Marct, jiixta penioentils suis omnibus, in Vado Azauim S. Benedicti, in Faflbne S. Valeutiniani, apud Votum ec- ^ civiutem Floreminam monssterium S. Salvatoris cum aliis ecclcsiis ad idem monasleritim pcrtineutidesiam S. Felicis una cum tcrris suis omnibus in bus, vidclicei, S. Leonis inttr praedictam civiutem Corneto, S. Silvestri, in duobus rlvis S. Mariae in Paritulo, S. Marciani in Veteteno, S. Martini inCoc- et S. Petri de Vitiano et S. Stephani cum viUa qua> nominalur Francisca, monasterium S. Nicolti epiciaoo, S. Petri aposlolorum priucipis in Pazano, tcopi HI inonte Filine una cum ah'is ecclesiis sd 8. Nicolai episcopi, item in civitate Beuevenlana idein niotiastcriuin pcrlincnlfbos, in tcrrilorio RoSanctum Slephanuin protoinartyrctit in Palcaria, Sanctae Mariae de Lucenaria, ct duas curtcs Saiictm densi S. Borbarae virgmis, in civiute Veteri Sepina monasleriura S. Mariae una cum omniMariae in Becellaria, Sanctae Mariae in Tcmplana, in bus cellis suis, apud Vaccaurias monasterium civitate quac nomiuatur Ariana, S. Angeli cum cellis suis, S. Stcphani in Fromaria, S. Gregorii in Esde, Sancti Antonii cum cellis suis et omnibus pertinenS. Angeli in Pescto Nalibergo; ecclcsias San- tiis Iratrum et S. Benedicti, in Sambueeto sanctaa Mariae, i n casali Pelrifiale S. Joannis, i n PortnU ctae Mariae, S. Joaunis in Calisi, Sanctae Mariae in tcrritorio Tamari, S. Marcclii, apttd Regnum San- S. Viti, in Carelro S. Auguslioi, in Pootino S. Maxic\x Mariae in Tusctilano, S. Mauri, S. Joannis in roini, in Corteto S. Mauritii, in Luceto sancii Asculo, S. PeUi, S. Desiderii; S. Ardiangeli in D Marttoi, k i Causano S. Cbristofori, in A l i f S . Petri Eliccto, sancufin Effrem in Morteto, S. Petri apnd opostoli in Ccrtia, in Miuori S. Angeli, in LunipertoS. Laurentii, in Limiparia S. Luciae, in FerreTrojam, S. Mercurii apud Bivittnm, S. Martini ria S. llcrmauni in Paiiuo S. Bartbolomaei,. ileni Episcopi, in Bifcrno monasleriuin S. Angeli una cum ccilis suis omnibtis, in Pelra S. Angeli, S. T r i - Gastellun. Fori,Catalupi Castellum vetus, Buttieella, n i u t i s in Pclra Findi S. AgneHi, S. ConsUntini, Fanetum, Obianutn, Ripas longas, villara Leonis cubantis uua cum Eceicsiis atque earum omniS. Elisabcthae, sanctae Annae, S. Joannis, S. Petri i n babico iu valle Luparia, Sauctae Crucis in Limo- bus pertinentiis. Auctoritaie prelereo apostoticm sedis omnes i n i n sana, S. Martini in MuUle, S. Marciani in Testolegrum oMationes vivorunv sltnol ac defunctomm, uis, S. Arcbangeli, S. quoque Onuphrii ona cum quas bodie babei, vel in futurum idem mouasterium otimibu* suis pertinenliis, in Materia S. Agnette, bi Alifis S. Mercurii, S. Angeli, S. Mariae, S. Morci, concessione ponlificum, liberaliuie p r i n c i p u m , Sanciae Annae,S. quoque Silvcsiri, S. MariaGaroHti, oblatione fidelium legillnie cum celiis suis s i u l aub» Abbatis,apud S.Agatham,S. Aujuloris apod montem iectis poteril adiptsci, firma tibi loisqoe s^iccessoriYirgineum, sancii quoque Adjutoris in Trcvcnto, bus et illibata pernianoant. Qboonto t c IMMIC tio*>

7*7

APPENDJI AD INNOCLNTII I I PRIVILLGIA ET EPISTOLAS. loci abbate, vel eliaoi luorum quolibel sticcessoriim, A servitio commorantur, qnormnqoc booa fptioseta* dcm esse noscuntur, coosueta tedit aposiobcx libenuRus ibi qoalibel subrepiionis astutia aut eliara raliute (cot auctore Domiuo, Kcet ioditni prasiviolentia praeponatur, nisi quem fratres commoni consenso vel pars fratrum consilii sanioris seeun- demus) largioris beneficii iwutuiu exteodtrt pn> dum Dei Dominique timorem, et B. Benedicli Regu- pensins debeamos. Quapropter, vcnerabifit fratcr lam, providerit e l i g e n d u m a Romanorum semper Rosciraanne Beneventane arcbiepiscope, prtcestvti poulifice consecrandutn; rbrisma, oleum sanctnra, et frotrum n o s t r e T u m episcoeorom et ardiaastn consecratioiiesquc altarium sive basilicaruro, ordt- pro tuo amore apud nos intervenieotium deuieaiHit nationes monachorum qui ad sacros sunt ordioes admiltentcs largimur, et concedimos ubi tuisqoe promovendi, ab cpiseopis in quorum dteeccsibus succcssorihus in perpetuiim totum iotegnira para» disum et atrium quod est anie ipsntn episcopiun, estis, aeeipiatis, si gratiom alqne communioaem eeclesiam videlicet S. Mariae, sicut ad nottniin ptaposioticae sedis babuerint, et si ea gratis et absque blicuin hactenus perlinuisse dignoscilur, ea vhlegravitatc aiiqua impenderint; alias iiceal vobis, quero voTueritis adire pontificem, ei ab eo consecra- licet ratipne atque tenore ut to et successorcs tui nibU ibi absque nostra vel successorum nostrorun tionem et sacramenta accipere. dau liceotia facere seu sUluere do uovo debeatis, Deerevimus igitur ut nulli omnino bominum unde alia nostra regalia deteriorentor vel miouanliceal idem moiiasterium perturbare lemere, aut ei. tur, et tioellam, de qua ob frcquenttant el MreptUmt nilas eiiam possessiones auferre, vel ablatas rctinere, minuere vel leroerariis vexalionibus fatigare veudentium et eroenlium non modiea iojoria eideni S. malri Ecclesiae saepius inferebatur, ex eodem atqoe mofcsUre, veruiuiamen omnia inlegra conparadiso amovemus. Donamus quoque, et eooceserventur, eoriim pro quomm susteniatione ac gubernationc concessa suut, usibus omnimode profu- dimus tibi, ac successoribus luis in perpeluumPUteaticum quatnor apothecarum, qitat snnt in domo tura. Si quis aulem in crastinuro arcbiepiscopus, Joaonis de civiute, et redditus consideutium ae episcopus, imperator, rex, dux, marchio, princeps, comes, baro, vicecomes, straligotus, judex, casul- vendeniium olcra, et poma in ipso paradiso, sieotad nostmm sacram Beneventannm palatiom periinew dk>, aut ecclesiaslica vel etiam satcularis persooa, Decernimos ergo, et praesenti anctoritaie stadhanc nostrae constitutionis paginam sciens, contra mus, u L nuHi omnino ecdesiasticae vel sccuhri eam quoquemodo lemcre, ullo modo aut raiione lepersome hnuc nostrae rargilionis seo eoocessiotis merareaiisus fuerit, secundo lertiove commonila, si non satisfactionc congrua emendaverit, potestatis < • iiislitutionem iitfriiigere a nt immuUre Hccat, sed omnia sicut praefixuin est, ilUbaU ae ftrmt permibonorisve sui dignitale careat, reamque se divinp judicio existerc de perpetrata iniquitate cognoscat, iteanL Ikee isitur s u t u u servantibus sil pu Do* mini nostri Jesu Christi; non servaniibHt auieu sil ci a sacratissimo sangiiiiieet corporeDei et Doiiiini anaibema, ei ignis preparetur aelemus. Salvatiris uostri Jesu Chrisli aliena abeal, atque w

J

in cxliemo examine districlae ultioni suhjaceat i ounctis autem baec joste servantibus sit pax et tranquUlitas Domini noslri Jcsu Christi qualenus el bic frucium bomo aclionis percipiani, et ibi apud dUlrkUim judiceio praemium necnon mercedem xtexnat pacis invenianl. Amen. Ego Aniicletus Catuolicte reiigionis episcopus. Egd» Gregorius presbyter et cardinalis. Ego Ad^riscios cardinalis. Ego SUvius caj dioalis. Ego Mattbaeos cardioalis et diaconus SS. Cosroae ct Damiani infra lemplum Rouiuli, Ego Pandoiphtis cardinaiis diaconus SS. Cosmaa et DamUini mariyrum» Datum Beneventi per manum Saxonis, pontifica«is anno Doiuini Auacleti sccundi papas. XLIX. Ad BotcimanumBeneveulanum archiepitcopum, (Anno 1156, OcL 21.) 1 [CCBXLLI , liaiia tacra. VIII, 21.] AMSCLETUS episcopus, servus scrvorum D e i , veneratiii fratri BBHEVCHTAKO archiepiscopo.eiusque soceesswibus in PP. ifiquitatis ordo exigit, et justitiat ralio pcrsuadtl quatenus beati Petri fideiibus, qui in ejus assiduo

1

Ego Anaclettis Caib. Eccl. episc Ego Joannes episc. Portuen. Ego Pelms presb. card. l i L S. Marcctli. Ego Crsscenlius presbyter cardinalis tit. S5. Ap> sudorum. Ego Amatus presb. card. t i t . S. Euscbu Ego Matthaeus presb. canl. tit. Equiiii. Ego Romauus S. Adriani eard. diac. Dauim Beneventi per mannm Malihaei S. H presb. carditialis et cancetiarii, xu Kal. Novemb., indictione xv, anno Dominkae IncaruaUoois U56» poutincatus autem Domini noslri Anacleii OrT. teptimo. L. Priviieginm pro monaeUrio S. Sophiti Beni******

cepimus, et secundum lerrae consuetudinetn fecimus suc^essorum nostrorum lemporibus de iis quidqnam cnriae persolvatis, aul gravamcn ullum ab eedem. B pignorari; ipsi tandem neouaquam rationi alquo jusiitiae contraire valentes, lam in noslra qtiam et sustuieaUs. in judicum se obtulerunt praesentia, quod ralio j u Ego Anacleius Caiholicae Ecclesiae episcsfns» bel etsectttari; audita itaqne pelitione nostra, qua Kgo Maithaens presbyter ac card. nosquadringenlos romanatos abeis qui vice Gofridi, fcgo Adefisos cardinalis S. Agatbae. sicm pradibaioQ! est, una cum omnibus rebus et Daium fienevaiti vi l d . H a r u actionibus sois nob!s deciderunt, legiUrae repelebaLl. uiU8 et ipsi inficisri miniine posseul, concordantibus Ex eonp$eali$ Polifridi, perfidi eomhi$ bouit opvignerala moiendina duo mona$ierio S. Sopkiat Be- et cossenUenlibus fere omnibus majoribos ac nobineeentano re$tituit accepti$ Romanali$ quadrin- Itoribus civitatis judicaverunt, judtces, quod abbas ei iratres moieiidiiia monasierioruio.iusuiam ct horgenti* quo$ comet mona$tcrii$ crediderat. tiim qoae eratit m ptgnore, rtcolligerent, et qoadrin(Anso 1139-1137, l l a r t 21.) geulQS rttttatistos absque aiiajua notabili ambigui[ Auudoia Vqhtlltina, 102. ] A.^ACLETIJS episcoptis, servus servorutn Del, d i - tatc persolverenl; quod utique judicium c l moiialecto in Chrislo Ulio FBANCOIU abbali monasterii Q sterium a nobis cffeclui mancipatum est; nam illi S. Sopbiae, quod intra Benevcntanam urbem siium jam diciam nobis pecuniam persolverunt, et uos cis est, tjusque succcssoribus regubiriter promovendis umlendina, insolain et hortom, quae obpignoraia tein perpetuom. ncbanlur, ex ititegro restituimus, nullam in eis noS i perseveranti culpte debetur jure vindicta, bis aul etiam soccessorihus nostris seu aiicni perita fidelibus qui puro corde deservimit, omni modo soua? querimoniam rcservantes. Decernimus itaque est adhibenda caulela. Conslat siquidem Godefii- ui nec Gotlefrido, nec illius hajredibus, vel alicui dum, quondam Rodfridi comilis Pizzica daemonis personae ab eis submissae vel aliquo modo substilutae, iilium, per hnjus nostrae Deneventauae civitaUs pro- neque per ipsarutu chartaruin exhibilionein, neqtte ditorem adversus matrem suam sanctam Romanam per repraesentandos testes, neqite slio quocunqtte Ecclesiam et personam iiostraro, cujus fidclitatem luodo pecuuiam ipsam vel pignus ob eam datum juraverat, et ligeuui hoiniiieui fecerat, adeo nequi • repctere, vcl abquani inde monasterio litem vel ter et pessimc deUquisse, quod judicio nosiro I I - iuicsUUoneiu infcrre liceat. Sin vero qnispiam con* liique magnifici regis Rontanorum quoque judicum tra iicc tecuriuiia decreuuu a nobis emissum quidnostrorum Jaodolphi, Dauferii et Benedicti, alio- quam facere aiteuiaverit, ceiitum libras denariorum rumqne nostrorum fidelium piurimorum, ac mlius p Papiensium bonse rooneix ceroponat, medieutem curiae sentenUa de persona sua et omiiibtts rebns vero sacro paiatio nostro, et medieutetn ipsi root a i n inobilibus quam iinroobilibus apostolicae sedi naslerio; et hoc nostrum luutionis decretum firdeciderit, ei omuis actio, omnisque ratio, quae ei in mum semper illibatuin que permaneal. Ad baec vero aiiqno compctebat, legitima ad nos transactioue de* apostolica auctoriute inierdicimus, et perpelua v e n e r i l : qui videlieet Godefridus quadringenlos ro- sanctione firmamus, u l nullus onmiuo abbas, praemaaaiot monasterio Sanctae vir^inis Sopbiae accom- positus, sive decanus, vel aliqua ecciesiasUca stecumodaverit, oiide duo moleudina ipsius monasterii larisve persona haec quae reddiinns roolendiua, vel quaesunt ad pontem qui nominatur Leprosus, et illa qttae idem roonasterium babcre in Poiitkeilo unaui insnlam quae est secus pontcm majorem, ct seu apud aquam longam in pleturo ponere vel oph o r i i i m foris prope porum Auream cum cbartis ac pignorare praesumat, et nullus princeps, nnllus rouuMneulis earumdem baerediutein in piguore de- rector, nullus coroes, seu viceconies, civis seu ttncbat, q u « uUque molcoduia, insula et hortus cliain oppidanus seu rustictis, praedicla omnia mouna cum oninibus aliis pertinentiis pracdicU Godelendina vci quae intra ea sunt, aliquo modoauferre aut pignorarc audcat, nisi nos et successores nsstri f r i d i tam motnbbus qtiam imiiiobilibut, proptcr pcr9

f

9

7 »

BENEDICTI ROM£ S. PETRI CANONrCI

751

pfoprib ore jnsscrfmus. Qhicunqtie Igilur praescu- > Ego Silvius preshyter et cardinaKs» tis mandstl violatorexslilcrit, sit auathema, et ignls Ego Hormannus cardinalis. Ifffi praeparalur in aeteraum. ConserTantibus autem Ego Rochus SS. Arinui ct Harii cardinalis stque sit pax et quies Doihini nostri lesu Christi, qttaiediaconus. nos et hie fructum honae actionis |iercipiant ei apnd Ego Pandulphtis diaconus canlinalrs SS. Martyoistrictum judicem praemia aeteraac pacis invcniaut. rum Cosmae et Damiani. Amen. Ego Joanncs judcx Dauferlus. Ego Anacletus Catholicac Ecdesiae episcopus. Ego Quirinus Benedlctus Jmlex. Ego Cresccntius presbyter et cardinalis. Datunt Beneventi, per manum Matthaei cardinalis Ego Beuedictus, presbyter et cardinalis. ac prcshyteri et cwcellarii, xu Kal. April., pooltcatus Dominl uostri Anacleti secoitdi papoe an.... Ego Amandus cardinalis necnon et prcsbyter sanetae ecclesiae Sabinae. 9

Anno

DOvrNi

MGILIU

BENEDICTI ROMJE ECCLESIJS S. PETRI

CANONICI

LIBER

DE EC6LESIA8TIC0 ORDINE TOTIWS A i l BT

ntJLGIPUB

APOSTOLICJS DIGNITATIS ET

4d

TOTIUS

CURIJE,

Cuidonem dt Cattello, tunc cardinalem S. Marci, qui pottmodum factut etl Coeteuinut II. (Dom MABILLON, Mttteum Italicum, tom. I I , p. i l S . Lulcliat Paris. 1724,

I . Perspicmc scicntiaeelprofmidT.sapicntite magi- B stro GUIDONI (I) DB CISTCLLO, divino uutu sanctss Romanae Ecclesiae presbytero cardinali tiL Saneti Marcl, BESEDICTCS, Bcati Petri apostoli indigmts canonicos et Romatiae Ecdesiae csntor, fntimc dile~ ctionis aflecium, et inter sanctorum antistitnm agmina coronam immarcessrbilem. Divinae pietatis misericordioc, Pater reverende, pro rneae tenuis scientiae viribus immcnsas gratias ago, quoniam vestrae salutis cttram et ecrleslastici orJinis sollicitudinem vos liahcre coucemo. Unde magnam Dei misericordiam et multiplicitim suaruni miscratlonttm copiosam houiiaiein humiliter i m ploro, qualeiiiis, in boc tamTiono propo»iio, itsqnedom ipse veniel ad movendum dc loco suo candela- Q brnin, vos corroborando slahiliat. Cactcrum snper petitioncm ecclesiastici ordinis totiiis anni, ei praecipue apostolicae dignitatls et totius curia?, dc qua placuit vcslrae illustri sapicntiae ct egregiac pru-

4».)

deniiac a me famulo vcstro opnscnlum expetere, qualiter Deo faventc domtius aposlolicus eom curio sua, et toLi Romana Ecclesia in praxiptris tolcranitatibus et qtmtidianis oflDciis valeat se regere, prout melius mihi Deus concesserit, Meet sit ardua, et officio professionis non indebita, elucidare aggrcdiar. Sed mirandum valde est cur a me idiota, et quasi nullius scienliae, qnaerilis aperire, quae in apolheca cordis non baheoenucleare qirc iuvestigare non valeo; propiimre quai sitibuudiis pincerna hattrire a vobis ge»tio. Qods enim noscere potesl qtiid agat flos campi et hliui» convnllium', dum montes iransgredititr et cotles Iransilit, nisi qtieni lorrente vomptalis tnae potavit et domtis suae iibertale inehriavii? YeruoHamen, ut doxi, vestra dileclrone st assidua p u l satione commolus, quod de dignilate Romani pootiflcis, et presbyterorum cardinaliom, et diacemornm, caeierorumque ordinum euriae, nec noo ds

(I) Proindc scriplus fuit hic liber anle aiiiium 1113, dictus Ccelesiiuut I I .

quo GIIHIO tsts ;«d poniifiratum assojnptos csf,

i.tbLtt i)t M X J A S t A h i l C O OKDMfc l O T f l j S ANNI.

753

75*

ccclcwasiico eflkio totius anni pcr rotilu lem- ALeonit, el Lria rtspousoria caniautur, s k u i mos purum spalia vidl, et a sapienlibus curiae audivi, esL In lertio noctump autipbona, Btaia tt\ Maria, et qnod alii doctores iu suis scriptis reliquerunl, gua: crediditti Dowino, et, Beatam m$ dictnt osssd perpetux recordaiionis memoriam scribere cu- ntt §tnerationtt et Dabit ti Dominut, cum suis psalrait, Cadi tuarrant, Exaudiet tt IhmUut.ei Domint\ rabo. 2. l u advenln Domini, quando annualiter lit reca- in virtute lua. Versus et dtue Jccuoiies de epitloptlulatio oflicii et librorom qui in Ecclesia ie- la (2), lerlia de bomilia. QuUius fiuilis, catiUtur guutitr, Sabbalo iu vigilia Adventus Domini, ad Te Deum inuaamut: quo i n i t o , incipiunt Maiutinae Laudes, et sntipbona, lu iUa die cum omnibns siiis Vcsperas incipit suUpbona, /n iUa dit ttiUabunt montet. Sub ista antipb. omaes psalmi bujus sntiphonis et psabnis. Quibos n n i l i t , dicitur vers. Vcsperi caoUbUir. Qtia antipboua AniU, dicitsr Qoo finilo, incipil aniipbona, Spiritut tanctut i n te detccndit, Maria et Benedictut Dominut Dtua v t r s u s , Ottende nobit, Domine , mitericordiam Itrael, eie. tuam. Ad Magnlficat, SpirUuttauctut in te deuen9

9

9

4. Deinde dicit Primam, et iocipit sccundam rfi/, Afaria.FiuiU aHtipbona dicitur oralio (.«/. oraantipbonsm Matututi, Jucundart cum psalmis. lioues]. 3. Ad matntinnm Inviutorium, Regem veniurutn^ ^ Quibos finilis, dicit lecUooem epistob», et versum, cmn suo Venite. Quo finito inciptl prima anti- et oralionem diei. Manc t u t i o ad Sancum Mariam Majorem, quo dominus papa cum omnibus ordiphona, Miuut ttt Cabritt nnaetut Psalmus, Beatut • t r , usqoc Domine, ne in ira\; et dicilur anlipho- nihus venit: ibique honorifice, sicut tnos csi, csnut Missam cum Ctoria in exceltit Deo sicut in aliis ua. Deinde dicitttr secnnds antupbona, A w , Maria Dominicts usque ad NaUleui Domini, et coronagratia ptenn; psalmus, Domint Dtut ment in tt tperavi, usque in Domino confido. Antiphona finiu, tur. Ad lcrtiam cauiiur lertia aiiiiphona, ad SexUnt dicitur leriia anUpboaa, JVe Itmtrns, Maria Psai- qtiarU antipbona, ad Nonsin qiiinu anUphona, ad ntns, Satvum mt fac Domint, quoniam defecit ton- Vesperum cnm omoibits antipbonis, sed non dicietmt usqoe ad psalmum, Domine quit kabitubit f lur Jsfisstfs ett Cabritl ncqiie Ecct Dominnt vtniet nisi infra bebdoniadam, setl Uulum oraUo. A n t i p h . finila, dicilur versus, Ottende nobit Do~ 5. Infra bebdomadam oflkium de Adventu; ad mhte. Tres lectioiies legtiiilur de Isaia propiieu. Pritoa lectio, Vitie Itaiat, resp. Atpicitnt a tonge. mauiUnum luviUlorium, Begem vtnturum, nocL Qno i n i t o dicitur vers. Quique terrigeuat, toluin; cuin antipbona de Psalmisia; versus de Advento, et lcgitur de Isaia prophcta. Ad matatinas Landes deinde repeteuda, Ite abtiam ei dicite; vers» Qui regit Itraet inttndt lotum; repetenda, Nuntia no- c: nitur una aiitipbona, lu illa die tiittabnni mentet subqua omnes psalnu cautenlur. Prbna cauitur bit> ti iu tt ipte; vers. Tollite portat principtK cum lectione de Adveutu et capitulis, sicut Ecclevemtras toliun; rcpcienda, Qui rtgnaturut tt im paputo Itrael. Cloria Patri et Filio tt Spiritui tau» sia cousuevii, gcnu flexo. Tertia, Sexta, Nooa eto. lucipit a capitc, Atpicient a tonge. In secuuda cnm autipbouis de Advcnuj iu terram prostraU, leetione secundum resp. Atpiciebam in vitn noclit cum capitulis et psaluiis et oralioue, skut mos cstsn duobos versibus, Ecce domiuator Dominut, el, esL Ad Vesperum otnnes psalnti feriales cantentur Potettat tjut potettat wterua, cttro repetei dis suis, sub uoa antipbona, i u i//o dit ttiilabnnt monttt, et ad flnem cauteutur istae auMpbonae, Mittut ttt sicnt soperius; eXGIoria Patri et respoii»oriuiu a Gabritt angeiut Are, Maria gratia ptena, Dominut eapite. u tertia leciione resp. Mittut ttt Cabriet angetut cnm doobus versibus, Ave Muria et, Dubit tecum, cum oraltooe, Deut, qui de beatat Mariat ei Dominut Dtnt: repetenda prims, Netimtat, Jfa- virginit utcro* el anliphona, Ecce Dominut veniet, ria; repeleiida secunda, Et vocabitur el reliqua. et omntt taneti tjut cnm eo vcrs. Extuttabuut Gtoria Patri. Qna flniu, responsorium a captte tancti in gioria. Missa de Advenlu usque bi quitua cantetur. Uaec iria responsoria i u debent caaUri D teria. Sexu feria canilur Missa de Cnice: quod. non convenit in Adventu. SabbaU de Sancla Mai n coogregmionibus. Prior et secundus csnUnt responsoriom primom anie alure cum omnibus ria, si non fuerii fesiivius novem lectionum; et verslbas, et repetendis usque ad finem; tertius si fuerit, ooine oflicium sit festiviuiis; et t i fuerit ct quartus, secundum responsoriuro, sicul prius; trium lectioanm festivius, in vigilis ad Vesperttm qtiinios et sextus, teriiom respotrsorium. In se- psalmi diei csntentur sub una anliphoua de Adventu. cundo nocturno inciplt anlipbona, Ecct cncUla Cum veneril ad Magnificat vcrsos dicstor de fesUDomsm; psabnos, Conterva ate, Dtmint. Alia stiti- viutc cum anUphona et oraiione sancli; et fii comphona, Angetut Domini; psalmos Excudi, Domine, memoratio de Adventu, Mittut ett Gabriel angtjuttitiam meam. Tcrtia anUpbons, Anttquam conve- lut etc Matutiuum totum de sancto, Utnen cuui • mrtnt; psalmus, Diligmn ie Domine. Totoqne flnito nociurno d i e i ; matutinae Laudes, si habeat proeitro anUphona, diciiur versus, et tres lectiones prias antiphonas, cantcntur; sin autem, sob una tegttouir De serntoue sancU Attgttstitti et saocti aalipttona commtinalt omncs psalooi cattientor. Pri9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

9

f

9

9

t

9

9

9

9

9

9

9

9

' (2) Nempe dc eptslola Leonis Magui ad Flaviaoutn, qu,c magua c*im digniuie cxplkat my^lcrtum

liicamaiionis contra crroreni EutycbcUs, de qua iufra iiuut. V.

755

BENEDICTI ROMvC S. PETRI CANONICI

m rantotor cum una antiphona festtvttatis et le- A cdime diei; et omne offlciiim non prostrati, sed slando cantetur. Tertia et Sexta de festivitate, Nona et Vesperam dc Advento. 6. Dominica seconda legnntor tres lecliones de eodem propheta Isaia, et tres iectioiies de sermone, et duse leciiones de epistola, tertia de bomiKa, et canilur de histsria sua. Mane ad Missam fil slatio adJernsalcm in palatio Susnrriano, ubi dominus pontifex cum tota curia debet cantare missam, et accipere eoronam, et eam celebrare, sicut mo* est. 7. Domiuica de Gaudttt statio ad Sanrtum Petrum. Cum doiniiiiis papa cum omiiibus schoiis ad Vespemm venit, ibique dominus manet; tunc dominus poittrfex accipit xx solidos de cotifes-B sione, el expendiiitn curiae, el equorum suorum. Cardinalet vero ei diacotii, primicerius ctim schola, subdiaconi, basilicarii et subdiaconi regionarii, et acolythi accipiunl quinque solidos den. Papiensium, qood. vocatur ccenaria [al. cenatica] et archidiaconus accipil xvtn denarios pro responsoriis, qui expendunitir per inanus suas; etcanonici ecciesiae dcbent habere de preshylerio xn sol. de eadcm confessione. Praelibati vero sacri palatii ordines hospilaitlur in domo Aguliae [al. Augnlias], et dominus hospiiii dcbet pneparare lecios de suis bonis linteaminibus, et accipere in stabuIrs stiis equos eorum, el custodire; et si oporttterit facere coenam ejns d i c i , tamcii de prae9

-~

~

-J"-

.«...v...

i'»*"

p

fct

deinde dno altaria in mediana ad eruciOxos, ubi »fc antiqnis palrlbns audivimns reqwiescere aposioloi Simonem et Judaui. Postea vadit ad todsriait Christt, quod vocatur Vcronica, et incentat, g altare Sanclae Mariae simililer. Postea iscendk ad Sanctum Paslorem jttita arcuin trittmphalcsi, et mcensai. Deinde descendens ad corpus, incentat altare super sepulcrtim S. Petri; et sic sedet is sobseilio cum candelabHs snte se. ParapboaUuj cttm schela incipit vigilias, Ex JEggpto nctn Fitium meum; psahnus, Beatut tdr. Sccundt att. Ecee apparebk Dominut tupra nubem catutiun; psalmits, Uuare fremnerunt gentet. Tertia artt. Ectt teniet Dominut, quem Joannet prmdicatdt; psalnios, Domine, quid muitiplicati tnnt. Dcinde duo stbdia* coni basitiearii dicunl versum ; acotyibi leoenl Irbrtim stationalem, et cubicnlarii factbj; et basilicarii legunt lectiones, Gaudeut gaudebt » Domino; diaconus praecinit, Tu autem. Primjce» ritis cum seboia cantal responsoria. Finilis. tribus lcctionibus, primiceritis dicit Te Deim laadtmut. Subdiaconos regionarius porrigit tacrimentarium episcopo, el episcopus tcnet anteptntifi* cem; et basiKcarii tenent canddabra, et poutifei dicit orationem. Diaconus dieit Benedicanu fiom> no; et domintts papa benedicit. 9 . Deindeexiens(3>indc ascondit atl alureroaJM et inccnsat, et descendit ad ficctoralc (k) ante ailare: circa eum diaconi indttti. Epi*co|ii staoi ad aiiod pectorole, eardinatca in clioro cnn» cuitnidi ~

~»

-

scriptis dcnariis, qui vocantur coeuatica, non sobim in slationibtts, verutn ctiam pcr lotum annuin, qnamlocunque [oi. quocunqtie] veneriitt cartfinales caittare Missam cum priinicerio et cantoribtis vel alfis Palatinis clericis, ct ille dominus Irospitii debet Itabere pro beneficio omni die unam motictam de oblatrs [«/. oblationihus] Missae, et lacryinas ccrae, qune rcmauent de ofierenda Missae. Hic praclibatiis ordo debct esse in omnibus nocturttis siailonibtis Sancti Petri; in diuruis vero danttir tantutn quinque sol, sed dominus papa rn diuruis accipit xx sobdos, sicut sttpra dictom est.

"

~

ecclesiae. Cubieuiarii et camerarii ponunt facobt ante pontificcm. Pontifex vcro incipil Maujintn, Bomine, labia mea aperiet. Cantores caniaot inviiatorioin : quo finilo, primicerius incipif, Es Attp vocavi /Hinm; psalmus, Btntut vir ei omnct psahtti primi noctttrni cum anliphotiis suis. Prhno noctarni fitiito, canoiricr ccclcsiae legotit tres lcctioncs, Cndtut gaudtbo, cl canlant tria responsoria : caten cautores et basHicarii. Deinde episcopi legtmtqtortam et qnintam lcclronetn dc episloia stneti Leo* nis papae, missa Flaviano eprscopo de roctrnatitfle Dontini contra Eutychcn haereticum; eartfiniks sextam cl septrmani; Prior basHicarius ocltrjta de 8. Media autem nocle surgens amlho sfgno do- exposliione epistoke, Gaudete in Domino teuttr; miuus papa, cum omnihus ordinibus ad Sancium D nonam vero ibi, nbi intrai, legit pontifex de borotLeonem venire debet, ibique mansionarius ptac- ria, ct dicH, Jube domine benttHcere. NuHusbenedicit euin, nisi Sprritus sanclus; tanfom omte» parat thuribulum episcopo, et episcopus poutiflci, respoudent, Amen. Finita lectione ponliflcis, prlni* omnibus indutis de suis indumentis. CubictilarH cerius dicit, Te Deum laudamut, el alii respondent; vero cuin duabus faculis accensis, et camcrarii cum dtiobos candclabris et faculis acceusis debeut et incipit atiliphona ad maloriiias taudes. ty* ire ante pontillcero. Pontifex autem pritnum i n - fiuiio, basfticarii cantanC versum ante altare. Priccnsat altare Sancti Leonis: deinde cum proccs- micerius nuniiat pontifici antiphonam ad BeneH' sione iucedens per porticuiii pontificium ad San- ctut Dominut Dtut ftrael. Episcopus reprjeseatd Tibrum pontifici, sibi dalum a subdiacono regionario; ctiirn Gregoriiim, priinum incensat altare ejus, et sltare Sancti Scbastiani, et altare Sancti T i b u r l i i ; pontifex dicitorationem; diacoous d\u\ Benedtctnti %

9

9

t

(5) Ifie distinctio tnanifesis inter Vhrilias et M a tutiiMim : quod dttplex oJhYium in Doniiitica i u Adventu ad S. Pelrtim dieebatur. Aliquid hic videtur decsse ad sigiiilicauduiii diem.

(4) Ita cancelhun appeNsnt, eum ad itt*diiot,s* Gneci cnyt* vocant columellas onlinc disposiutt, te sttperiorr eptsttlro junctas, utex Goaro ioC^reata observal doctissimus Cangius.

U B E R Dfi ECCLESIASTICO ORMNE TOTIUS ANNL

7S7

73S

&omine. Missa a pontificc cetebratur,et dicitttr Gio- A ftsahnus Dommu$ regnavk, cnm auTspsaimis. Prima wim in exceUk Deo ei fii laus a diaconis, el Sttbdiacs- com antiplMma vijnTtse, et lectia, Po«/«t i m n Jft» tais, e l n o u r i i s ; ei coronaiur a tancio Petro per me- Catisft, ctnn versn; shie Kgrie, tanttnu oicatur orad i a m eivitalem osque ad palaiium cum oumtbos or- tio dtei. Tertia, Sexta et Nooa enm sois anripbotiia diiiibus, sicnl mos esl. A festivitate sancii Nteotai Non prostraii, sed Untum sundo dlcantor oratio* n s q u e ad feriam anle Naulem Domini canuntur nes. Isto die staiload Sanctam Marism Majorem itae antlpbontB ad Mattilinum, 0 Sapitntia, ad Beubi dominus papa tfebet Missam cantare cum scbolt j medictu$, et caelerae omnes in qoatuor temporibus. clericorotn et familia palatii; et eplscopus Albanen sis debct facere ceenam optlmam toti curiae, et 10. Feria qnarta slatio ad Sanctam Mariatn M a j o r e m . Fit collecu ad Sanclum Petrum ad Viti- debet mittere ad coriam duo optima bosta porcoc t i f a i n Eudoxia. Primicerius cum schob, et sub- rnm. Ad Vesoeras et ad Vigiliara debet Ibl remad i a c o n i regionarii, et acolytbi cum cruce sutio- nere pontifex per toum noctein. 15» In prima vigiiia legunt canonici eccletiae tres n a t i (5) Sancti Petri; levaut inde cmcem cum iectiones de Isaia propbeta, et canunt tiia responc o l l e c t a processionali, caniaudo usque ad SancUm soria : Primo tempore nlteviitto e$t terra Zabuton, et M a r i a r a Majorem. l b i dominus papa praeparatus c a n t a t Missam more quadrageslmali, et ibi n u n - Con$oiamini et Con$urge; et l u flt omcium per t i a t " qoem ordinare disponit hoc modo: Auxicardinales et episcopos et canlores, sicul noctumaHemU Domino et Salvattrt nottro Jetu Chritto elegi- iibtts stationibus Sancti Petri. In sccomla vfgflia de tttata kune iiaconum in pretbgteratnm. Si qui$ habet sermonibus; in tertia de eisdem sermonibus. et de cxmlrm eum pro Dto enm fiducia exeat, et dicat. bomllia. Et ad praesepium debet c a n U r e Missam, e t Varumtamen memor tk conditionh $ua3. dleere Ctoria in txcettit Deo, et unam orationem tantum, et Credo in unum Dtum. Primicerius cum 1 1 . Sexu feria stalio ad Sanctos Apostolos cum scbola offlciat Missatn: qua peracta, primicerius g.rocessione. 1 2 . Sabbato statio ad Sanclum Petrum, ubi de- revertitur ad cborum, canundo, Ecce Maria genuit b e t ordinatio fieri a pontifice, et celebrare Missam. nobit tahatortm, cttm psahuis et aiiiiphoua, sicut t f n m vero cauiatur offlcium celeberrime a scbola, i n Antiphonario scrlptom e s L Finitis isto [modo] tA bymnus trium puerorum, Benedicite, omnia opera matutinis Laodibus cum oraiione, Incipit p o a i i f e x Domtni, Domiuo, descendit pontifex ab a l u r i , et Matntinum. (6) Schola dicit invitalorium, et eo o r r a d i t ad Sanclum Andream. Ibi facit consecratio- dfne fit Matutinum, sicut vigiilae fuerunt. nero. FacU consccralione revertiiur ad aiure, quia rj i 6 . Mane dicit Missam ad Sancum Anasusiam : ad hoc alure nolla consecratio debcl fieri, nisi de qua finiu, descendrt cnm processione per viam Romano pontifict. Et sic in omnibos Quatuor Tem- j u x u portieuro Gallatorum ante templom Sibyllae, etlnter templum Ciceroni* et porticum Cimorutn poribos debet fieri. 13. D t m i n k a de Canite tuba legitur de Joel pro» [at. Crinoruui]; et progredicnt inter Itasilicam l o p b c U , Canite tuba in Sion et de sermone, et epi- vis et arconi Flamineum, deinde vadil j u x u portistola, et de bomilia. Cum venerint autem feriales cum Severinum; et transiens ante templnm Craliantipttonae, omnes per ordinem cantentur ad Matu- culae, et ante insulam Mtlicenam et draconiorom, e t tinom. Ad Yeiperum omnes psakni caiitentttr sub s i c sinistra mano desccndit ad majorera viam A r e niilae, transiens per theatrum A n l o i t i n i , et per paprima antipbona. Ad Mosftt/farf canletor propria latium Cromatii, ubi foil llolomitreum [at. O l o r i anttphona. ia. I n vigilia Natalis Domini ad matullmim invi- treum], et sub arcu Gratiani, Tbeodosii et V a l e n t i Utoriom, Ctritfat adveniet nobi$, vtnite adoremu$. nlani imperatorum; e t intrans per pontem A d r i a n i AnL Dominue dixit ad me; psahnus, Quare fremue- ante lemplum ejus, et Juxta obeliscnm N e r o n i s , et ante memoriam Romuli, et per porticum asceiiden* runt gentet. Antiph. In tote potuit tabemaculum; 9

6

9

9

9

psalmus, Cojft enarrant. Aiitipb. Eievamini ,portm *> uHematet; p s a l m o s , Domini ett terra. Versos, Bodie tcietit quia reniet Dominut, el q o i n q u e Itcliones, e t q o i n q u e responsoria. Q u a r t a l e c t i o , senno S. Augtistini, Vot,inquam, conveuio, o Judari. In q u a r i a c a n u t i t u r s i b y l l t n i versus, Judicii tignum, ttttut todort madetcit. Q u i n U d e h o m i l i a . Eo die n o n d i c i Utr Te Dtum laudamut, s e d U i i t u m Deut, in adjutoriam metcm intende, cum anliphonis vigiliae, e t '

(5) Crnx S U t i o n a l i s , qute t o i i u deferri a d s U l i o aet: quae s o l e b a t r e p o n i s u p e r a l u r e , i n f e r i u s lom. 29. (6) Osserva h t c dwUngoi Vigtiiss a MatoUao, bcet idtm s i t oflkinm : quod illte s t u n i n a itocte oV visis n o c t t t n t i s , quasi lolidem vigiliis,; hte m s u e

in Vaticanum ad basilicam Sancti Petri. u b t eat staiio: et ibi honorifice c a n u t u r Missa cuu% om%\\bus ordinibus palalii, sicut decet; et dcbet i b i acc\pere coronam in capite suo, et per niedia* * u r IV cum processione redire ad uaiatium, pe fttere slum coronae. d.ttlcoUateUi 17. Sed propter p a r v i t a t e m diei et Ojga^oretfS viae, facit slationem ad S a n c U m Mariam et vadil i n sccretarium. C u b i c u l a r i i c u s t o d t * * * * * n^irvaiacelelMrareniur. Vide t i u m . 6 0 e t 65, ^ A p l t o ^ ! rius bane disuncttoneui etostsrnat i n *Z, cap. 15. Btneri, i n q t t i l , fss iiomano ***Zf o»sta duo ofitia uo«urna4ia in unn eudamqne n+** t( ilicet m Nslivilalt. 1

ft>1

1

m

F

1

f

BENKWCTI RQMJE 6. K T R l CANONICI

IM

uattiHUtt Frior eaiseopjss servit de libre, arcki- A Grtecus portsnt kbros aoleptetttesoiita cma deobti subdiacottis, el mss acoiytuo camiss ioooto, astediacosos de evaogciio; subdiacenus regtenaxHJS prior de inappuia; prior basilicariur de epbtob, redente eom obiationario [al. bbciooario] i t mioi facieodo viata. Duo cantores, prior et tecuiuhjt, primicerioset sebpia de caotn; et sic siistentfttus a duobtts cbaconis, arcbidiaconus sine socio solus pro- islodieetdis sancU Pascbse desceodttnt io antbtcedit anie ponUficetn, et sio intrat iu procnssione. neat, et acolytb«s stat ante is srabooe. FUtt Jtott Omnis ordo in suo loco* bini et bini procedunt: subdiacoous Lstiaus legit Epittobot LtUtaa, acolytnJ cum caudebbris, e l crsx domini pontilicts deinde subdiacouus Graeeus iegit Epistolao Grtcam. Hedcunt ad altare gratias habentes, et ttttaote processionem. l n mlroitu ecclcsiae cubicularii laniur pedes pontificis. Caerores vero tuopiost slte portant mappuiam super caput pontificis. Cum autem imrat presbyterium, mausiooarins ecclesiae Gradale, et AUeiuia; et prinnceiius cum sctth responsorium. Archidiatooos et dtarouua Grcou porrigit ei aruudiuem cum ccreo accenso. Tuuc fereutes librum autc pectora sua coio quttotr mV pontifex accipiieant, el ponii ignem in stupa posiu diacouis, acolytbi fercntes canddabra aote ett surer caplu coluronaruni ad liguram finis mundi inaucnt cuui candelabris acceusis aiitc pulpiuot: pcr igtteiu» In roedio presbyterii progrediens sistit itcr. Primicerius depouit uiitram de capite suo, et B iiii vcro lcguul Evangelia. Descetidenles prttat Evangelia obviam pontifici; et pootifex oscnbttr oscubtur dextram scapuiam ponliftcis, et pontifex benedicit eum. Cumque venerit anie aliare, cubicu- ea, ascendit in piilpitum, et prsedicai Euogebss. larii ofleruut mappuhim ( 7 ) super caput ponUficis; Ad fiuem vero facii coiifessionem, benedicii, ei redit ad sedem, et dicit, Crtdo in unum Vetm. fiasiliipse vero pontifex dat pacem priori episcopo, qui carii respondeut et cautaut. Primicerintcsa scboia ei serviturus est; deinde duobus cardmaiibus, priori canunt Offcrenda. Tuncvit eardioalesttceiduttad ei secundo. altare cum libris, tres ex ima parte, et quattor ei 18. Ascendens cum primo ad a l u r e facit conalia parte, et pontifex a diacoiiososteaiatiisintntad fcssionem, osculatur evangelium, quod subdiacouus alUre in canonem ad sacrificandtim bostiaai cta lenet ante eum, et intrat ad a l u r e ; et inclinato cardinalc. Perferta PrsefaUone baailicarii cantaal, capite dicit orationem. Qus peracu, osculatur alure, et erigit sc dans pacem arsbidiaeono et ou> Sanctut, Sanclut, Sanctnt, c t c uihtis diacouibus. AcoJytkus reprsetenut tburibulum et capsam cuui incenso arcbidiacono, qui locturus est Evangelium. Poniifex autem acdpit capsam, et ponit incensum in tiiuribulum, ct i u censat aiure, et archidiaconus reUnet plancUm ne impediatur. Posito iucenso, Jasceiidit ad sedem, ct cardinales descendujit ad choruro in locis suis, et episcopi in dexieram in locis suis j u x t i poniilicem. luleriin paraphonisu cum scbob caniat iutroituin, et Kurit tltiton. Ponlifcx incipil, Gloria in txccknt Dto et scbola respondet, El in terra pax homlnibut bonee voluntatit, usqne in finem. Et poutifex du.it, Pax vobit; scboia rcspondct non i i i illa vocc, sed a l u , Et cnm tpiritu tuo;et diciiur una oratio. 9

t l . FiniU Missa, poutifex ab archidiacoot ctrtnatus ascendit equum, et procedit euiu procesotiie ad pabtium hoc niodo. Post eum praleclti btdtttut manlo prcUoto, et calceattis zancba uat awta, altera ruliea; circa cuiu Judices pluvialibos iudutt anle pontihYem, ar< hidiaconus et diacoous cttt priuticerio btni ct biui, deiude subdiaconi: astt quos cardinales; aute cardinales canunoa tnteeM n o u r i i ; ante noUriosepiscopi; anlc epUcoposcru domini papae; anle crucem militcs dracootrii,ttr* Uiitcs x i i v c x i l b , quae batuiora vocanmr; cteqwu dotnini papae ornatus, sed vacuus; dtrungarit riro processionem; duo praefccti navales, qui dicuaUtf dilungarii {o/. dirungariij, cum bactdis in manitits pluvialibus i n d u l i ; majorentes vcro inanlellissenoi et baculis,qui vocantur scbolastimuiaii.custodietiei proccssionein, ne aliquis se iulromitui.

19. Interea archidbconus cum diaconibus et subdiaconibus in fiio sunlibus ad dexieram juxta aliare, et notarii jnsum [id ett deorsum] in choro phivialibus iudiiti stanles, archidbconus alta voce p 2 2 . Cum autem venit pontifex ad basiUcan Za* cuffi omnibus dicit, Exaudi, Chritte. Respoudent chariae papae, antequam descendat, desccndwti e*r* u o l a r i i : Domino nottro Innoeentio (%),a Deo decreto dinales ad faciendum latides. Titnc prior cardioahs tumrno pontifici et univertati papee vita. Tribus v i SancU Laurentii foris muros, dcposiia miira M cibus dicil archidiacouus cura suis, tribus vicibus Jubt,domne btntdictrt.Pontita heiicdicileun.0 » respoudent notnrii. Sancta Maria, dicit arcbidiacoalta voce dicit: Summb tt egregio, ac ttr bttiit»** nus; rcspondeut notarii, Tu illum adjuva. Sancta papas Innoctntio vita. Respondent cardinales ouineN Maria, respondcnl simiHler de unoquoque cboro Dtut tonttrvet tum, trihus vicibtis. Salvttor nwt^ tribus, sancios dtiabus vicibus. In fine Kurit trihus cardinalesrespondeiit, Tit i//tim adjuva, el tici»« vicihus archidiaconus cum diaconibus ct subdiacotribus. Sancta Maria, tu illum adjuva; pcr 001»«* nibus; et accipiuut tres soi. pro laode. cboruui sanctorum, Ires sanctos. In flne, t*»n 2 0 . Prior subdiaconus Latinus, et subdiacotitis tancli, adjuvatt illum, tribus vicibus. Kurit I f i ^ 9

9

1

;

( 7 ) Infra, num. 4 0 , cum lintto txttnto tnptr caput tjut. Ilinc Mappularii dicti, quibus id inuneris rttm DominicsrttOK Cireumdtderunt me temHtu m*> nes ejosdem fesliviutis. Mane tutio ad Ssncum ik dicit peccstor, et in U n U aflUcttont soslfot Mariam Majorem. Exeutit xvtit imagines (15) s clataat: Exturge auare ttrforttiii, Dtmmtiti ctnt diacouis ei cum clerieis et populo veniunt ad Sanctnm Adriamim, ubi fil Coliecu. Sed dominus pon- ttlurtiis noo possit psU Unlum doltvtm,akii: £t't tifcx descetidit ad Sanctam Martioatn cum episcopis, ttiittt, Dvmine, in proteetorem. Jam vort tpte wtt^ et cardinslibus et cseteris scbolis. Ibi cum omnibus dent de nutericordta Bei, dktt: Mittrtrt ad u>> induitttr. Quidam cardinoJeS bettetliconl coreos ad- cundum magnam muericordiam tutnx. voamai ductos a curia et cubiculariis. Pontifex egreditur nuteto, tantk lamtatatioaibas pultatot, dleit! I» utde, ot oscendit sedem snto ecclesiam, qoos i u vocatk me tt ego txuudiam etrot. Sed teeetW, expendlt. Prius dat episcopis, deiode csrdtaaulttuH cogniu Doi misericordia respirani, dicit: mnbm iltuminatio mea et talut mta autm timebtl Ocut pssteo datconibos, et aliis ordinibos, et popokK Deiode vadii ad Snnctum Adrianom. ubi est crox mti ttmper ad Dominum, quoniam ipm mtU u suuonubs. Archidioconos aaauil ol cantet scbela. ,1 taqueo pedet mtot. E i Itunc Tractuut defect jougert ctini Evangelio. Priujtcerkss incipit, el c a s U t : Exturge, Dommt

76

9

9

v

9

9

9

odjuua not. FiniU autiphotia, ;poutifox dicit, Ort* 31. Dominka Sejtagesitttte fegitur de Noe, io mut; diaconus, Ficctamttt genuu; aKus (14) dioct* Quiuqaogesima de Alraham, io QaadrapeshM k uus dicit, Letalt; st ponltfex dicit orationmn. IHa* oermonibas, in leriia Domfnica de Jacot et Estu, conusdicil, Procedamut cmm pact. Schola respotidet, iu quoru de Jotepli, m quinta de Movse. b ots ooauMt Chritii. Ttrnc subdiaconos regiooarius thedra Ssneti Petri fegitor sicut Iti dio KataKnju; kvai crocem sutionaiem de a l u i i , piane parutnl lamen ad Vesneras et rnaimiuat Landet auW, eam iu manibos osquo sd ecclesistu. Com suleot Ecce tacerdot magnut. Statio iti ejus basifica. Dotsi* veiut foraa, levat eum sttrsoin, quam fert ante pon> nus papa debei sedere m cathedra (16) ad miata. tificem in proceasiojie usque ad Souetom Mariam 52. In Aniiuutiaiione Ibeatae liarue Virgmis, aa Majorem. Pritukeriut in uumt laeva rclro regendo Vesperss anlipbona : jVtiro* ttt angeltt Cubndl paJuuttt sonUficis cum cantoribus canUl aoiipho- psalmus, Dixit Dominut : anlipbona, AmUtnt; aain, adoruu thalamum itutm, Sion. Pontifex etun psalmus, Laudate pueri: anUpbooa, Se naat; sliisdieit pssiioos; et sic procedens discalceaius psalmus, LaHatnt tum: autiphona, Dabit ti thuiante orctun Nervst, intrat per fbram Trajani; et nut; psahnus, Niti Donrinut : antlpnont, axieas arcam Aurete in porticu absidata asceudit ancUta; psalmus, Lauda, terutaitm : rerms, & per dkrectuia [al. domum] juxiu Eodotiamrei trons- Maria.ln Kvattgelk, Sphitut tanctut itt teitm* kns per siliceut doutom (15) Orphei, asceudtt per di\, psahnus, Magnifkat. Ad MatotinuiU, Rty* lituium Sanclae Praxedis osqne ad Sanctam Marfa» virginum, com sno Vtnitt. In primo noctttrao auliMajoreta. ibiqu* liuita ;mUpkanaa tcfaola, OubwV phona, Mittut ett Gabriei; psurmus, Dtohd tV conos regkniarms utore solita pOrUt crucetu ad mrtftt notttr: antipnoiia, Avt Mariu; psahuus, t«fi sllsro, et tacii Utauiant, rcspondeaU schola cum tnurrant: atttiphono, Nt timeat, Marie; psafrHB, scolyUiis. Eidominos papa conut inissam, sed aon Domini ttt ttrra tt pltnitudo ejut: versts, i» caautof Kmrie ekUtn propter IfUtiiam. Aforkr. Iu secondo noctumo autiplidna, 30. Sabbato St^uafesunai ad Vesperum ucetor Dominiamtuniiavit; pssinrat,tA>srIav/l: ainlpuad» 4

9

9

(13) De his imaginibut iterum Infra num. 33. (14) Non alios, sed idem qtii dixerat Ftectamut gtnuu pritais tllis temporibus subdebat Levatt ttt tupcrius vidimus. 9

9

(15) Addrtur iufra num. 52, ubi cecidit Sotu Magut. (16) ltl eslin ipsn cathedra sancli Pclri, quam hodie quoipie basiiica Valicana asserval.

LJBER DE ECCLESIASTICO ORDINE TOTIUS ANNI.

745

7U

Anttquam convtnirtnt psatmas, Domint Dominut A fit secnnda feris, quarU et sexu, ei Sabboto per totam Qoadragesimam ; et in Quatoor Temporibus noittr : antipbona, Dabit ti Dominut Deu$; psaltotius anni, et in quinta feria ad Sanclam Mariam mos, Fundumtnta: versus Btnedicta tu in mutieribu$. 1n tertio noctorno antiph. Eece ancHla Damini; trans Tiberim, et ad Sanctum Apollinarem. 56. Dominica Lattare, Jerutalem, statio a d psalrnns, Caniate Domino, primo: antipbona, Btata tt, Maria; psalmus, Dominu$ rtgnavit : antipb. J e r o B a l e m , in palatfo Sessoriano, ubi domiBtatam me dicent omnn; psalmus, Canlate, secun- nos pontifex bonoriflce cantat missam , habens do : versus Ecce ancilta Domini. Haec sunt respon- in manu sua rosam (49) de aoro cum musco. soria, Mi$$u$ ett Gabriel, Anttquam veniant, Sutcipt Post Evangetinm ascendit pnlpitum, et pradicat de verbum, Ecce virgo, Satvatorem ex$peclamu%; Lce- •ore, et rnbore rosae, et odore; ostendens eam potentur cteli, Orietur ttttia, Btatam me dicent. Legi- pulo. Deinde iractat de Evangdto. Factrs laudibuo et finiu Misso, ibi accipK coronam, et coronatus tor de sermone et horoiiia Sancti Ainbrosii. cum processione, sicut mos est, redit ad palaiium. 53. Mane fit coltecta ad Sanctum Adrianum, ubi domlnus papa convenit cum omnibus ordinibus pa- Longe ante descensum pontificis descendit praefectus, elpedester adextrat e t i m tisqtie ad locum, ufat t a t i i ; et eipensis cerefs benedictis, cum xvm ima , _

,

»

n

»

pontifex descensuros est : ibi dat ei rosam, et praefectos osculalor pedes ejus. Acceptis laudibtis et cekbrata corona, sicot roos est, omnes redeunt ad propria.

ginibus diaconorum discalceati pergunt processionaliter ad Sanctam Mariam Majorem, sicut dictum cst i n Porificalione; et ibi cantat Missam et Vesperas, skut in vigilia dictuin est. 54. Quarta feria initii Qiiadragesimac, statfo ad Sanctam Sabinam ; et collecU ad SancUm Anastasiam, quo dominus papa cum tota euria venlt; ibiqoe indulos ipse et omnes alii ordines ascendunt ad alUre. Ibi dominus ponlifex dat clnerem, et p r i micerius cum schola canut antiphonam, Exaudi no$, Domine. Facu collecta, pontifex discalceatus, et omnes alii com processione perguni ad Sanctam Sabinam. Primiccrius c.um scbola relro cantando, Immuientur habitu. Cum venerit ad ecclesiam, subdrafroniis regionarius, deposiu cruce, cum litania c vadit ad altare, respondentibus schola et acolythis : obi doroinus pontifex canial roissam sinc Kgrie, propter litaniam (17). Ante Comroonionero vero s u t subdiaconus regionarius j u x u a l u r e , dicens alla voce , crattina dlt vtnientt ttatio trit in tcclttia Sancti Georgii martgrit ad Vtlum Aurtum. Respondet scfaota, Dco gratiat. Et sic postea prfmicerius cantat Communionem. Finita missa, acofythus debet toilere papyrum (18), et intiugere in oleo candelae, et diligenler extergere, et portars ad paMtiam ante pontificem, dicens : Jube, domne, benedicere. Ponlifex benedicit. Ilie vero d i c i t : Bodie fuit tiatit ad Sanctam Sabinam, qum tatutat tt. Foniifex respondet, Deo gratiut. Acofythos reprav seotat ei papyrum, qoi oscolator eom pro devotione sanctat, et dat eam cubtculario. Cubkularios repooit, •_•_ . i . e__t diiigeuter oboervat nsqoe adJ mortem pontiflcis. Et " sic l i t ia omntfaus stationibos. Ad morlem lack es aia poJviilum, et ponlt sob capHe ejus in sepukro. 3 5 . Qaaado efikitur c o l k c u , sd missam non cant a t u r Kftie, quis regioaarius dixtt in IHanis. Et per t o t s m Quadragesiroam reiteratur Gradale infra i-ebdoffladam, nisi fuerit aliquis Tractus. CoHects

bssrricarius ad dausom ostiam cum subdiaconl... ••.___«. __»_—___.A^. r>..t putrite ___ bus sUns respondet, et csnut versas, Cui decut. Ad omnes doos versos respondet schols, et d k i t , Gltria, laut et nonor. Qaibus finitis, aperto ostk mlrant ecdesiam cantando, Ingreditnte Domim. In secreurio potHifet tadttitur, et intrat ad Misssrosine mappola. Primicerius eanUt Introitura sine Gioria Patri. Diacoous d k i t Evangdium hoc

< t 7) Id -est propterea quod dicUrm sit Kyrit tteiton, i o praemissa iiUnia, infra num. 35. » (18) Sic appellabant veteres dlychniuro in lucernis e t cereis adhibitum. Adi Glossarium Cangianum a d r o c e m Papurut.

(19) De bac rosa videsis observata in Glossario Cangiano. (30) Forsan Epistolae ad) Hebraeos ex cap. xr, Chrittut a$$i$ttn$ pontiftx, etc. (21) Nimirum Laudes matutinac, et aliaeHorae diurnae.

n

PixaoL.

CLXXIX.

57. Dommka de Passione ponllur Jeremias propheta. Tres leciiones de eodem propbeta, tres de sermone, septima, et octava de expositione epistoI » (98), nona de bomina; et aliud oflkium (otom (81) sicot seriptum est. Ab fsto die nsoue In Sabbalo sancto in nullo responsorio, et iti millo Venite, et Introito cantatur Gloria Patri. 58. Domimca in Palmis ad Matutinum tres k etiones de Jeremia, tres de serroone Passionis; duai de Episiola, nona Evangeiium passionis. Matuttnao ^* ^ «"Hs ontfpbonis, sicut m Antipbonario continetur, reliquum officium sicut Ecclesia consueviL Mane statio ad Lateranum, ubi palmae sunt ab acofythis coilecUe in basiltca Sancti Sylvestrl, do quibusdantacoiytbi [a/.daturacolylhrs] basilicteSaocli Petri, et acclpiunt de alUre viu [o/.duos] solidos. Palmasautem praedictaebasilicae SanctiSylvestriunns de cardinaKbus Sancti Laurentii basilicae ln palatlo benedixii, qoas ostlarii portant in basilieam Leonianam ad Pontiflcem. fndutis omnibus oroTnibos paiatii, pontifex expendil palmas. Poslea exit iode cum proeessione; primicerius cum schola canundo, Pueri Bebrosorum, et alias antiphonas usque ante ostium ecclesiae Sancti Salvatoris; ibiqoe super gradHS posito subseHio pontifex sedet. Primicerins com scfaola incipit, Gloriu, taut tt konor. Prior 0

c

o

m

24

W

BENEDTCTI ROMiE

\. PETRI CANOMCl

^

niodo : Dominut vobitcum. Respondet scbola et dicit, . 4 1 . Finita Missa , domnus pontifex ita inaattj tl cum tpirilu tuo. Et dicit, Pauio Domini no$tri redit in palatium in basilica S. Uurenlii, ibiquc Je$u Chri$ti tecundum Matthamm. Respondel scbola, exspoiiatse usque ad dalmaticam; et posiu pdle Gioria tibi Domine (22). Et postea kgitur Evange- ad collum ejus (24) sedet. Cubicuiarii ponuntcoolium, et noo praedicatur. ln qoarta vero feria et cbam aote eum, el linlettm mundum. buoderin sexta solumroodo cum ptonuniiatione legilur Evansubdiaconi manent extra basiiicara; doo osliarii gelium Passionis sine salutatione, et sme responaccipiunt priorem in nlnis, et porunt eum aaie aione. ponUficem. Pontifex vero aqua calida lavai pedet 59. In Ccena Domini usque in Sabbato sancio, ejus, et tergil linleo; osculator eos, et dat ei T > duos] solid. : sic facit unicuiqoe eorom xu. lnterim Deu$i in adjutorium meum intende non dicitur, nee Invitatorium, nee Gloria Patri i u psaimis. sed inci- primicerios cum cantoribus et cardiiiafabas, etdiapit, Zelut domut tum aicut in Antipbonario conti- conibus cantant Vesperum. Quo finito, caotant,iV netur. Nec presbyter dicit Ortmut; lectornon petit minut Je$u$ po$tquam camavit, et domious papadal unicuique episcopo qualuor solid. unicuiqw caratbenedictionem. Quando finit, non dicit, Tu autem nali tres solid., primicerio tres solid., unicuiqoe JDomine; sed ex verbis lectionis jubetur facere ficantori duos solid. Quibus finilis, vadooi ad cceuun nem. Lectiones leguntur novem, tres de Lamentain basilicam Tbeodori, quae esi Paneuria, ubi It tione Jeremia? prophetac, aliae de expositione Evanconlinua lectio a subdiacono. Perfecu cceoi, redit gelii,; novem psalmi et VIII responsoria. Sequitur Matutinumcum suis antiphonis etpsalmis: quocom- in cameraro, ubi se exspoliat. pleto non dicitur Kgrit sed canUlur, Chrittut 42. In parasceve episcopus hebdoniadariin ucit factu$ ttt pro nobit obtditnt u$qut ad mortem et ofiicium in basilica Salvatoris. Dominut pipi detacendo recedunt. In Parasceve protendunt, Mortem scendens de palaUo, ibi post alUre curu iliis onfiniautem crutit; in Sabbato similiter, Propttr quod tt bus se induil, et discatlceatus pergit cum procuDeut exaltawit Ulum tt dedit iili nomen quod e$t tuptr sione, et omnes curo eo, canUndo Psaiterium, uique omne nomen. ad sanctam Crucem. Quidam cardinalis honoritke p o r u t corpos Domini praeteriti diei, cooimauui 40. Ad Missam descendit summus ponlifex in in capsula corporalitun (25), subdiacoous regiousecretarium. Pneparatis ampuUis plenis oleo, raisciriusferensad pectus crucero sUUonalem coopertio. tat baisamum cum oleo. Deiode se innuit cum Cum venit ad ecclesiaro praedictae basilica. pooli/ex, omnibus aliis, et babet septem candelabra ante se lotis pedibus, calceatus ascendit ad aiure, prioi accensa; et cum processione procedit ad altare cum orat, et postea residel. Quidam basilicariot ndit linteo extenso super capul ejus. Primicerius oscuad pulpituro, et incipit legere; deinde omne afiod latur scapulam Pontificis, et canut Introitum cum offlcium, sicul in libro scriptum est. Peracto, Pafer Gloria Patri et Kgrie. Pontifex incipit, Gloria in no$ter qui e$ in cozli$ accipit corpus Domini, qsod txceltit Dto. Primicerius cum schola respondet. cardinalis adduxerat, et confirmat de vioo missoii Qua finiu, pontifex unam untum oraUonem dicit. calice (26). Finito oflkio, i u induti redeunt eadcm Subdiaconus legit epistolam in ambone. Duo canprocessione sicui prius, umen calceati, usqoead tores incipiunt Gradale, Chri$tu$ factu$ tti pro nobit palaUum, canundo restduos psalmos. Io ctmert obtditnt. Primicerius cum schola respondet, et iUi duo cantoresreiteraniGradale. Diaconus legit Evan- dominus papa se exspoUat; aiii aulem exspoiiafi recedunL gelium. Eo die, dum dominus pontifex praedicat, 9

9

9

1

9

9

9

9

9

eardinales levant mensam de altari (23), et denudant alure, ei ponunt eam in securo loco. Peracta praedicatione, facit remissionem, populo benedicit, et descendil ad sedem, ubi nuntiat, Crtdo in unum Dtum. Offereuda non dicitur, sed solus pontifex Intrat ad alure ad sacrificium i de quo sacrificio servat pro alio die Parasceve. Sanctlficat chrisma et oieum, sicul in Ordine episcopali dictnm est. Primicerius cum schola cantat Agnu$ Dei tribus vicibus, Mi$erert nobit et dicit commuuionem, Dominut Jttut po$tauam cmnavit cum di$cipuli$ tuit.

45. In Sabbaio sancto, mane surgitarcbidiacosQS, et miscital oleuro el chrisma annoiinom io een munda. Acolylhos conlicit eamet colat, et facii ex ea in simiiitudinem agnorum, quos doruinus poniifex expendil in sabbato de Albis. Ad sextam Sabbati sancU efficitur novus iguis, et cereus benodiciisr; et ieguntur duodecim lecUones Latiue,etduodcdo Graece, et canuntur tria cantica, Cantenm Dtmtt gloriott Vinta facta ttt Alltndt cceium. Fioito boc officio, domiuus pontifex descendit ad footem mu diaconis et subdiaconis re ionariis cantaodo lu>

22) Omittitur hoc tempore. Quid sit Itvart mtn$am dt altari, de quo OUam mentio in sequenti libro Cencii, num. 19 patet ex praecedente decimo Ordine Romano, num. 7. (24) Sic almutia (quae vocant) nonnulli collo circumponebant contra frigus.

(25) Observandus hic locus de capsula corpwahum, in quo eucharistia a Ccena Domini in seqoestero Porasceven asservabatur. Coufer primumBW* lum Ordinis Roroani iniiio, num. 8. (26) Non dicil de vino consccralo ex contac» parttcula. cucharistiae in calicem imuiissx.

9

9

!23)

9

9

9

149

LIBER DE EfXLESIASTICO ORDINE TOTIUS ANNI.

730

niam. Primicerius cum schola cantando, Sicut eer- A surgil dominus pontifex, vaditet intrat in basilicam Sancti Laurentii. Posita ibi capelta et subsdlio, rss, usque in porlicum Sancti Venantii: ibi praeparato facistorio [al. faldistorio], pontifex sedet. Car- prius orat; postea induitur a diaconibus et subdiadinales aotem qui remanseront in cboro, exeunt conibus regionariis usque ad dalmaticam. Surgit et per posteruiam post absidem, et intrant per porti- ingredilur ad Salvatorem , aperit imaginem, et osculatur pedes ejus, dicens alta voce cantando t r i com Sancli Joannis, et vadunt in ecclesiam Sancti Venantii. Tunc arcbidiaconu» praecipil duobus, ut bus vicibus, Surrtxit Dominut de ttpulcre, qui pro eaal ad ostium Sancti Venanlii. Qui obediunt, ac- nobit ptpendit in tigno, alletuia. Alii respondent, et redit ad subsdlium. Prius dat pacem archidiacono, ciplunt priorem cardiualium per manus, adextrantes tam usque ante pontificem; omnes cardina.es se- qui revertitur ad locum sunm; deinde secnndo diacono, qui revertitur, et dat paccm archidiacono queates eum. Prior autem iudinat se, et dicit, Jube domme, benediccre. Poulifcx bencdicit eum. Progre- (29), et redit in filo : sic caeteri diacones faciunt. Deinde primicerlus cum cantoribus acciplunt padieas parum, facit similiter, et benedicit. Tertia cem. Similiter redeunl in filo; deinde*prior basilivice similiter, et benedicit eum pontifex, et d i d t , carius cum subdiacono accipiunt pacem, el redeunt Ite, baptitate (27) omnet gtnttt in nomine Palrit, ti Fitii et Spiritut tancti. Cardinales vero ita induti ^ in fllo; ddnde acoiythi, et alii Palaiini ordines Finita pace, tunc domlnns pontifex indult se placumequilibus (28) revertunlurad tituios suos. Tunc nela alba, et ab isto die usque iu octavas Pascbee ponufex intral ad baplisraum. Quo finito, redit in similiter, et induil pallium etmiiram.Cum eis omniloco cbrismali, chrismat infantes, et lavot manus. Deinde revertitur ad aiiam cum litania facta a sub- bus ordinibus descendit de palatio* Praeparsiis eqnis diaoono regionario. Primicerius cum cantoribus cumaibismappulis super sellas, coronaiur, et equitat cum processione ad Sanctam Mariam Majorem. Cum cantat, Kgrie; dominus pontifex incipit, Gtoriain autem venerit in Merolanam, slat notarius ibi, et exceltit Deo. Primicerios cum schola respondet. Ea alta voco d i c i l , Jube domnt, btnedicere. Poutifex finita, d i d l Oraiionem; sobdiaconus legit Epistolam, et Pontifex nuntiat Altetuia. Primicerius in pulpito benedicit eom. Notarius dicit (30): In eccletia tanctot Mariot in hac nocte baptixati tunt tot matcuti, et cantat eam; cui schola respondct. Quo cantu finito, descendil primicerius, vadens ad pontificem, oscu- tot femina*. Pontifex respondet, Deo gratiat. Et not a i u r pedes ejus, et debet d donare unum optimum tarius accipit a saccdlario unum Byzantium. SepJuvialem. Eo die non caotatur Credo, nec Ofle- cunda feria simiiiter fit ad Sanctum Pctrum; tertia renda, nec Agnut Dti nec Communio, sed dicitur ^ feria similiter ad SanciumPaulum.. ad Vesperas, Altetuia; psalmus 1 — - Laudate Dominum, — 46. Cum autem venerit dominoo pontifex ad sanomnet gentet; antipbona, Vetpere autem Sabbati, ctara Mariam, ubi fit statio, descendit de equo; deMagnificat; et dicitur Oratio, et Ite Miua e$t cum ponit coronam de capite, quam dat straloribus, ut benediclione. diiigenler servent eam. Canonici ecclesiae cum i b u 44. In die sanctae Resurrectionis ad Matutinum ribuio et incenso, et aqua benedicia suscipiunt eum super Venite Atleluia. Quidam dicunt, Surrexit Docum processione, cantando : sed pontifex ponit inminut vere. Tres anliphonae ei tres psaltni, Beatut ceusum in tbnribulo, et aspergit aquam super por i r , Quart fremuerunt gtntet, et Domine, quid mutpulum. Ddnde intrat eccleeiam, et orat, et vadit ad tipiicati tunt. In loco barum irium antipbonarum secreiarium : ubi, paratis omnibus ordinibus, prius canlatur Alleluia, sicut in Romano Antipbonario dat pacem priori episcopo, qoi ei servilnrus est, et scriplum esL Yersus, Bcec diet quamftcit Dominut, redit in Iocum suum; ddnde secundo episcopo, qui caotetur sicut Gradale. Tres lectiones de Evangelio rediens dat pacem priori suo, et redit in fiio; et c u m suis responsoriis. Quibus finitis, cantatur Tt aliis similiter; deinde cardinalibus similiter, postea Deum laudamuu Matulinae Laudes cum antiphonis praefecto et judicibos, delungariis quoque, id est s u i s et psalmis. Perfectis anlipbonis, pro versu p praefectis navalibus, et majoreniibus, qui dicuniur c a n t a l u r Gradale, Bcec diet quam fecit Dominut; scbola Stimulati, et caeteris laicis principibus. Tunc antiphona, Surrexit Dominut detepulcro; psaimus, surguul duo subdiaconi basilicarii, et accipiunt Benedictut Donunut Deut ltrael, et Oratio tantum priorem subdiaconum regionarium, per manus festivitatis. Prima sine antiphona cum tribus psal- adextrantes eum ab introitu secretarii ante pontifla r i i s : quibus peractis, cantatur Gradale, Hcec ditt, cem. Qui alta voce dicit, Jubt, domnt, bentdicere. Pontifex benedicit eum; deinde parum producunt e t Oratiodid. 4 5 . Ad Missam una lantum Oralio diciiur. Isto cnm, et iterumdicit, Jubt, domne, benedicere, et d i e statio est ad Sanctam Mariam Majorem. Maoe benedicil. Progreditor anle, et d i d l , Jube, domne. 9

9

%

9

CT

n

9

9

(37) Haec est missio cardinalinm ad baptizandum i n f a n t e s in ecdesiis baptismalibus, quae Romae non iaeae erant : qualis in primis ecclesia Sanctae ariae Majoris, de qua iufra nura. 45. Vide Cenc i a m infra. (28) Id est cum equis, morequorumdam veterum.

S

(29) Sic infra num. seqnentt: Pontiftx priut dat pactmpriori epitcopo, deindt ttcundo: qui revenut ad locum tuum dai pacem priori tuo. (30) UiejRt riius superius in primis Ordinibus Romanis. 9

BENEDICTI ROMJE S. P E T R I C A N O M C I

751

btnedicert. Dominus benedicit eum, el didt, Servi A Domini notiriJttu Chritti; Servi Domini nottriJetu Chritti; Strvi Domini nottri Jetu Chritti: G. arMdiaconut legal Evangtiium, Hyacinthut tubdiaconut legat Epittolam, G. primictriut et cceteri caniortt canlent. 47. Tunc surgit dominus ponlifex a duobus sustentatus, in procossione progrediens, sicut mos cst. Cubicularii in introitu ccclesiie habent mappu)am extensam, quaro portant super caput ejus usque ante altare. Cum intrat presbyterium ecclesiae, mansionarius praeparat ci arundinem cum cereo accenso, quam accipit, et ponit ignem in stupa super capita columnarum.quae ibi stant.Cum autem veneril ad primum cereuni, priroicerius deponit mitraro, et osculatur scapulam dexlraro pontificis, & qui benedicit eum. Cura venerit ante altare, cubicularii auferunt mappulara super caput ejus; deinceps facit ofiicium, sicut Ecclesia consuevit. Primicerius autom cum cantoribus canlaot Introitum, Htturrexi tl adhuc tum tecum. Dominus pontifex nuntiat, Gloria in txctttit Dto : qua peracta, ponlifex dicit Orationero. Archidiaconus vero cum diacono et subdiacono stantes juxta altare ordinate, st notarii jusum in choro cum pluvialibus, archidiaconus cum 60ciis alta voce dicit, Exaudi Chrittt. Respondent notarii : Domino nottro paprn Innocentio a Dto dtcreto tummo pontipci tt univtrtati papas, vita. Archidiaconus et diaconus i t t r u m dicunt, Exaudi Chrittt. Notarii respondent similitcr. Sic dicitur 9

f

9

,

w

"

^

et leclus ejus bene praeparalus inflguraxn apoiu> lorum circa mensam Christi, quando coraederoni Pascha. Ibi jacent in cubilis quinque cardinales, et quinque diaconi, et primicerius ad praodium, dato prius presbyterio in caroera cumroanibus,sicot in die Nataiis Doraint. Surgit inde, et venil ad locon qui dicitur Cubitorum, ubi agnus assus beaediciujr: quem bencdicit, et redit ad praeparatum lectam mensae. Prior basilicarius sedet in subsellio inte lecturo. Tunc dominus' pontifex toilit parum de agno, et prius porrigit priori basilicario, dicens: Quod facU, fac ciliut; ticut ilie aecepit ad atmutionem; lu aceipe ad remUsiontm, et miuil in os ejus, qui accipit et comedit. Reliqoum agni dat xt discurobenlibui, etaliis quibus placet; et sicomnes comeduot. Ad diroidium vero convmura expre* cepto archidiaconi ourgil quidam diaconus, et iegit lectionero. Cantores autem ex praecepto domioi pontificis cantanl Sequentiaro, quae sit conrenieni Paschae, modulatis organis; eaque finiia, eunt, et osculantur pedes pontificis, qui dat eis coppam plenam polione; qui bibunt, et accipiunt a sacceHario unum Byzantium. 49. Finito convivio, descendit in basilicam Salntoris adsecretariuro,ubi pafum pausat;qui surgens, dicta prius Nona, intrat ad Vesperas eo ordioe, sicut in Antiphonario scriptum esL Finilis tribus Yespcris, in basilica Salvatoris, etad Fontes,etad sanctam Crucem, redit dominus'pontifex in praeparatam porticom, posito ibi facistorio [al. faldisiorio], r

»r

tribus vicibus, e t c , quae sequuntur in laude. Facta laude, prior subdiaconus basilicarius legit Epistolam Latinam, subdiaconus Graecus iegit Epislolam Grac* cam. Duo cautores in pulpito cantant Gradale, Hcec dict quam fecit Dominut. Primicerius cum schola respondet. Fioitis cantibus, archidiaconus legit Evangelium Lalinum, diaconus Graecus legil Evangeliuin Graecum. In SecreU descendunt duo diaconi ante altare, et duo subdiacqni, ordinaie suntes cum siientio. Dum ponlifex d i c i t , Ptr omnia tascula tceculorum, nullus ei respondet, sed incipit, et dicit, Pater notter qui et in coziit, et canlera quae sequuntur. 48. F i n i u Missa, coronatur, et curo processione

^

J'

sedet ipse, et alii ordines circa eum. Arcbiuiciinus autero cum aliis juvenibus ordinate pneparatante dominum pontificem potionem, et vinum bibit ipse, et omnes alii bibunt. Interiro cantores surgunt, et cantant hanc Sequentiam Graecam, ihWxc tyc» ofitv oiutpw, qua Scquentia finita, eunt et oscuiantur pedes pontilicis; et dat eis bibere coppam potionis. Sic orones laeti recedunt. 50. Secunda feria sutio ad Sanctum Pctrom. Ad Matutinum super Vtnitt Surrexit Dominuttert. AlUl. Veniie^ extutlemut. In ioco trium aolipuoaarum canUtur AUeluia, et tres psahni, Cum intocf rem [ai. In Domino]; Verba mea; Domine, uea tro tua. Versus, Hajc diet quam fecit Domimtt \m rcdit ad palatium per montem Exqutlinum, intrans jy lectiones de homilia, et duo responsoria diei, 7e Deum laudamut. Matutinat Laudes cantentur cun snb arcum, ubi dicitur maceiluro Lunanum [al, suis anlipbonis, etpsalmis, et versibus alteriusdfei Eumanum], progreditur ante lemplum Marii, quod prioris. Mane autem facto,omnes Palatioi ordtoes vocatur Cimbrum, transiens per Merulanam, ascendens ad palaUum j u x u FuUoniam (31). In introitu congreganiur ad palaUum cum pontifice, etdeseeubasilicae Zacbariae papae, acceptis laudibus a cardi- dunt de palatio, ei eqaitat dominos pontifex. Intrat naiibus et judicibus, siculi in aliis coronis, descen- per campuro j u x u Sancturo Gregorium in Martio; dit de equo, suscipitur a prunicerio, et secundice- descendit in Viam Majorem sub arcu forroa, et rius judicum deponil coronam, et dat cubiculario, dextra manu ante Sanctum Clementero, dedinaflsin quam curiose reponit in scrinio. Judices autem laevam j u x u Colliseuro. Transien$4>er arcum Aores dticunt eum illo die in basilicam roagnam Leonianam [al. Nerviai] ante forum Trajaoi usque ad Saoctum in camcraro, ubi sunt praeparau x i scamna, et Basilium, ascendii per raontem circa militias Tibeunum subseUium circa mensaro domini pontificis, rianas, descendii per Sanctum Abbacyrum, * 9

9

(31) In aliocodice, quod nominatur arcutGaltiani nunc S. Viti in macello flardini, trantient per Me9

t

rulanam ascendent ad paiatium Cimbrum jtJM Fulloniam. 9

ISS

LIBER DE ECCLESIASTICO ORDINE TOTIUS ANNl.

Iransiens ante Sanclos Apostolos.manu laeva descen- A et ctrm tribus iectionibus et responsoriis; matutinas dens in Yia Lata, et declinansper Yiam Quirinalem, Laudes et aliud officium, sicut supra. Fcria sexta, et proftciscens ad Sanctam Mariam in Aquiro ad psalmi, Cceti enarrant, Exaudiat te Dominus, Doarcom Pietatis, sic ascendk ad campom Martis, mine, in virtutetua; versus, Hasc diet, ires Iccliones transieno ante Sanctum Trifonem juxta posteruras, cum suis responsoriis diei; matutinae Laudes sicut usque ad pontem Adrianum, intrat per pontem, et supra, et aliud officium. exit per portam Collinam [al. Colinam] ante tein53. Snbbato de Albis, ad Matutinum tres psalmi, plum et casteDum Adriani; proflefscens ante obe- Dominus regit me Domini est terra Judtca me nscom Neronis,intrat pcr porticom juxta sepuicrum Deu$. In loco irium antipbonarum canletur AUeluio; RomuK; ascendit ad Yaticanum in basilica Beati versus, Hcce die$ tres lcctiones cum rcsponsoriis. Petri apostoli, ibique cum omni popolo Romano Matutinae Laudcs et caeterum ofiicium sicfit supra. eantat Missam. Mane ad Missam statio Lalcrauis, ubi domimis 5 I . Q u a flnita, coronatur ante basilicam Sancti apostolicus caniat Missam, ibique mutalur Gradale Petri in loco, obi ascendit eqoum, et eoronatus in Aiteluia el cantantur duo Atteiuia, cum suis cam procesoione reveriitur ad palatium per banc versibos.Dum primicerius cum scliola canUxt Agnut vtani sacrain, per porticum et per praelrbatnm pon- B domnos apostolicus expeudit agnos pcr popu tem, inlrans sub arcu iriumpbaK Tbeodosii, Valen- lum, bac ratione, ut sicut filii Israel in iEgypto tuiiani et Graliani hnperatorum, et vadit juxta para- positi praecepto Domini de sanguiue immaculati thim Cromacir(32), ubi Judsei faciunt laudem. Proagni in liminibus domorum scripserunt hoc sigimiu sittens per Parionem inter rircom Alexandri et T, ne ab angelo percuterentur; ita et nos tie sautbeatram Pompeit, descendit per porlicum Agrip- guine passionis immaculati Agni Chrisli debcmus pinam ( 3 3 ) : ascendit per Pineam juxia Palatinam, hoc siguum scribere in limine domorum nostrarum prosiiiens ante Sanctum Marcum ascendit sub arcu per fidem, ne a diabolo et a vitiis perculianmr, et a Manus carneoB per clivtum argcntarium, inter insupotestate diaboli liberemur. Aliud propter infantes noviter baptizatos, in ecclesia dcponcntcs veterem lam ejusdem nominis et Capitolium, descendit anle tunicam, qui annuntiant Atttluia, id est gloriam privatam Mamertini; intrat sub arcu triumphali inter temphim Fataie et templum Concordiae, pro- beatitudinis coelestis patriae. Tertium, quia quicunque habuit decera pracdictorum agnorum, ct ex ea grediens inter fbrnm Trajani et iorum Caesaris; in domo sua crucem habuerit, vel secum portavcrit, stibiniral arenm N^rvhe inter templom ejusdem Deae, et temprum Jani, ascendit ante asylum per non kedetur ab aliquo phantastico spiritu et a (onitruo. A Pascha usque in Sabbato ad Sextam , ad silicem, ubi cecidit Simon Magos, juxla lemplum Romuli; pergit sub arcu triumphali Tili et Vespa- omnes versus officii non dicitur responsorium ad Primam, Tertiam, Sextam et Nonam, et Completosiani, qui vocalur Septem luccrnarum; descendit ad Metam sudantem ante triumphalem arcum Con- rium, nec lectio in eis recitatur; sed pro lectione, versu, responsorio cantatur Gradale : Ha*c diet, et slantini, rcclinans mano laeva ante amphttheatmm, et per Sanctara Yiam juxta Cofoseum [al. Colli- dicilur vcrsus, sicut in aliis diebus futuris. seum], revertitur ad Lateranom : ibique honoriffce 5 4 . Mane stalio ad Sanctum Pancratium. Ad vesusceptus, factis laudibos cardroalium et judicuro, sperum debet esse dominus pontifex ad Sanctos ascendit palatiuro; dat presbyteriuro sine roanibus, Cosmam cl Damianum, cum oronibus scholis, ibicelebral conviviuro in eadem basilica Leoniana. Per- que honorifice cantare Vesperas, sicut in die sancti acto convivio, descendit ad Vesperas, el facil offiPaschatis, ct habere coenam de ecclesia, ipse et cium sicut scrrptum est. omnes ordines palalii, videiicet panem, vinum, 52. Infra albas Paschae, ad Matutmum, Invitato- lacieas et lactucas. 5 5 . A Pascha usque in vigiliam Ascensionis caur i o m , Surrexk Dominut, cum suo Venite. Feria terlra, tres psalmi, Demine Deut meu$ in te $peravi 0 tentur tres psalmi nniuscujusque nocturni cjusdcin Domine Dominue no$ter In Domino eonfido; versus, feriae, et ires lccliones in loco antipbonartim. Apud Mcec die$; tres lectiones ci.ro suis responsoriis; Romanos non sunt nisi tria Atteluia, tam in Domimatutinae Laudes, sicuti convenit diei, et ad aliud nicis dicbus quam in feriis et feslivitatibus; ita offlcium. Feria quarta, psahui, Satvum me fac, quod ad termitium praedictum finiatur Psalterium Domime; U$quequo, Domine; Dixit intipient; in non genu flcxo in ullo officio ; et non cantatur antiJoco antiphonarum cantalur Atleluia, et cum versu, phona, sed in loco antiphouae cantctur Alleluia, Heee diet, et cum tribus lectionibus et responsoriis; nisi cum fuerint Dominicales antiphonae cum Atlematutioae Laudes et aliud officium sicut supra. tuia ; et antiphona alicujus festivitatis, similiter ciim FetSa quinta, psahni, Domine, quit habitabit, ConAtleluia. Infra hebdoroadam ad Malutinum invitato$erea me, Domint; Exaudi, Domine; cum [f. pro] rium Atleluia, curo soo Venitt. In Laudibus sub una tribos anliphonis AUeiuia, et cum versu, Rcec diet, Atletuia. In tono, Noliftere, Maria, canlanlur omnes 9

9

9

9

9

t

9

9

(52) AUus codex habet commentarii, ui conjicio^ • i c e antt patatium tancli Stephani in pitcina dt Bachi.

(33) Item idem codex addit explicandi causa, Sanctct Maria* Rotundaj, Pantheon.

755 BENEDfCTI R O M J E S. PETRI CANONK3 75t psslinl; ad Vesperas siroiliter, nisi in Dorainicis , i disconus, Procedamut cum pace, et redeunt omses dlebus et festivitalibus. In omnibus matntinis Lau- in procossione per Viam Sacram ad clivnm srgeadibus et vesperiinis Horis fit commemoratio Pas- tarii praelibalum, Subdiaconus incipit quinquelbrmem Ktaniam eo ordine quo prius, usque ad lectoui sionis Gbristi et Resurrectionis; antiphona, Crueem tanctam tubiit, et Noii flereJMaria, cum versibus et ante Sanctum Marcum, ubi Domious se pausat, sicot orattonibus suis. Secunda feria post octavam Pa- in primo. Deinde revertuntur i n proeessione usqne ad arcum triumpbalem Tbeodosii, Valentinisni, et schae ponitur Apocaljpsis, et historia Ego sum vitit, Gratiani imperatornro, nbi incipit triforroero litausque in Doroinicam de Modicum. 5 6 . In llitaniis raajoribus omnes cruces Romana? niam nsque ad lecturo in ponte Adriano. Venientes civilatis cum clero et populo honorifiee cum proces- ad sanctom Laorentium in portico majore, ubi iasione procedunt ad Sanctum Marcum. Prius cantant cipit simplicem iiumiam usque ad lecluro caniari ante sanctam Mariam in Virgari [al. Virgarioron) antiphonam Domine, Dominut notler, qui cum patribut nottrit; deinde psalraus, Bcalut vir, et reliquos. in flne cortinae. 58. Finita liiania, aliisque ofilciis, ascendit id Cum autem ad ecclesiam venerint, canlatur responsorium, Famule bei, Marce. Finito responsorio, basilicaro Sancti Petri, ubi est statio; ibique dooiiJaciunl Gollectam, Populut Sion, convertimini ad ) nus pontifex cantat Missam. In hac slatione babet dominus pontifex xx solid. den. Papiens.; cardinales Dominum. Finito cantu, d i c u n t : Fltctamut genua, Levate, et orationem, Protedamut cum pact; respon- vero, et diaconi, et primieerius cum cantoribas acdent, ln nomint Jttu Chrittu Exeuntes de ecclesia cipiunt XL solidos Lucenses; et prior basificarius, et scriuiarii scribunt omnes cruces, et de ooaqoaqoe redetint ad processionem, per viam canlando antibabent unuro Lucensem, de qoibus babeot acoljthi phonas et psatmos, et in statutis locis litanias, sicut mos est, usque ad Sanctum Pelrum; et accipiunt a medietatem, et medielalem basiiicarii; x solid. [diacuria domini papae presbyterium secundum consue- couij, subdiaconi regionarii vtsolid. tudinem hujus diei. 59. Doroinica de Modicum ponuntor EpistoLe 57. Interim convenientibus omnibus patriarcbia- canonicae usque in tertism Dominicam, Pater^ ctm etttm cum eii. In bac Dominica ponitur Aetos rum canonicis cum suis crucibus in basilicam Sal valoris, quse vocatur Constantiniana, hbi dominus apostolorum usque in vigilia Ascensionis, et caotapontifex post altare ejusdero ecclesia induit se cum tur de praelibau bistoria, Si oblitut, et legnniur aa episcopU, cardinalibus, et atiis ordinibus sacri pa- hoc libro Ires lectiones in Ascensione Domini, tres latii. Tunc primicerius cum cantoribos cantat, Po- ^ in Dominira de Rosis, et duae in Pentecostes. 60. In Ascensione Domini statio ad Sanctum Pepulut Sion. Finito cantu, domin