Słownik języka polskiego. Tom V (R-T) [PDF]

Zitiervorschau

Lar.

D

\-^0Q uw\i

i>CX\->Aut^-

L\'V\(k^

^

SOWNIK JZYKA

POLSKIECrO PRZEZ

M.

,^

,^

.

^

SAMUELA BOGUMIA LINDE. WYDA^'IE

DRUGIE

,

POPRAWI

STARANIEM

UWm

I

I

P0L\0O\fi

NAKADEM

[\\ROD()>\Ef,0 IMIENIA

OSSOISIilCH.

Tom V

504731

LWÓW w

DRUKARNI ZAKADU OSSOLISKICH.

839.

•

•

•

stait

a

Yoltaire avait determine l'Acadcmie

suivre Ihistoire de chaque mot,

Francaise,

depuis

faire

ft

Tepoue

,

son Dictionnaire sur un nouveau plan.

ou i

avait

paru dans

vers, qu'il avait eu dans las difterenls sieclcs. les acceptions differentes,

nuances

differentes

sentir ses

avaint eu le plus d'autorite.

elrangers

,

et

meme

les

Ce Dictionnaire qui eut arrete

le

,

non des phrases

On

aurait eu

faites

alors

le

Frantais y-aiiraint appris

aurait oflcrt aux

progres de

la

gens de

rorruption.

;i

,

en connaitre toutes

une lecture

langue

avait recues;

litteraire, les

et

de

Ge plan consi-

maruer

d'employer, les

grammatical de

sens di-

le

pour

auteurs la

,

faire

qui

langue; les

finesses.

instructive,

qui eut contribue

Academicien devait se rharger d'une Vie de

^

,

mais des exemples choisies dans

veritable Dictionnaire

lettres

r,haqiie

au liasard

qu'il

la

lettre

Yoltaire yar

a

former

le

de Talphabet.

Condorcet.

gout,

JANIE OWIECONEMU KIACIU JM Cl

JÓZEFOWI

PONIATOWSKIEMU, MINISTROWI WOJNY,

GENERAOWI

ORDERÓW

WSTGI

WIELKIEJ

DYWIZYI, NACZELNEMU

KOWÓDZCY WOJSK POLSKICH,

LEGIONU HONOROWEGO, WIELKIEGO

POLSKIEGO, NEAPOLITASKIEGO

,

ORf.A

BIAEGO

I

KRZYA WOJSKOWEGO

INNYCH KAWALEROWI.

X

lemiennikowi Króla Stanisawa Augusta, rycerzowi, który powierzon sobie obron, wskrze-

szonej je,

potnem

doskonalcych;

przypisujc to dzieo

ci,

w

uwieczy; opiekunowi modziey ksztaccej si

skutkiem

skow

Wielkiego Napoleona ramieniem ojczyzny, wietniejszym nad wszelkie nadzie-

Mowi korzystam

,

zoenia Mu hodu

tego

ozdobionemu darami z

dawno

uszanowania,

od

i

zdobiacemi rozum,

dopiero zdarzonej sposobno-

teraz

a

,

Mu si

które

ujmiijacemi

serce

u[)ra£mionej

umiejtnociach sztuk woj-

kadego

chwa

i

pomylno

ojczyzny kochajcego obywatela naley.

Panowanie Stanisawa Augusta zaszczyt ten przynioso krajowi

nowi epok

zamonym cznej,

wysze

jak

uczonym zakonie,

ustanowiona i

nauk

wskrzeszenia

nisze

w

owa

szkoy

i

uratowana,

w-iecznej

w

naroilu

swego

to

rónych naukach

panowanie

dla

majtku po zgasym

,

e

sta-

równie

dla

owiaty

zachowana Komisya Edukacyjna,

zwrócone, gust

wiato

wydoskonalony,

modziey

kunszta malarstw^a, rzeby, budownictwa

wiadczce, czem byo

jego rodakom,

obrócona szczliwie na posag edukacyi publi-

wdzicznoci celu

cz

Za Niego

prywatne uprzyjemnione,

upikniony, ubogacony, dziea ;

Narodzie.

do prawdziwego

chnione, ycie publiczne

rozkrzewione

w

i

i

kraju

w

kraju

upowsze-

jzyk oczyszczony,

prawdziwie uyteczne

oywione; otó pomniki podzi dzie

publicznej.

rycerska

w

skowym

stanie

za wspomnie

mi

Szczególniej stolicy;

albowiem

tej

mianowicie ojczystej

powicajcego,

gwatom ssiedzkim

pami

Uczci

taem i

sobie

ostatniego

za tern milsz

dary Janie Owieconej

Stanishiie Augucie

ksztafcily

mstwem w

wiecznie pamitnego Sejmu, niu przeciw

uczonych wylanego,

dla

si owe umysy,

obronie jego ustaw,

e

nie tylko

Moci

rej

sie

Mo

ska zaley. i

obrocy

Oby

ten

kraju instytut,

czci

ucz

jest

,

jak

obroców powicone, wydawa

bowiem

i

kad

chwil

wiatem

woj-

Ma

literaturze

na obradach

powiceniem si

w

powsta-

nam

to

Króla Polskiego, poczylecz

te wysokie

cnoty

przypominaj, co Naród

w

kocha.

zaraz po odzyskanej

przyszli

i

cywilnym

dzielnym sterem

i

które

krwi zwizek,

wszystko

Przekonany o koniecznej potrzebie nauk

Kizca

dzi jeszcze

i

przed nieszczsnym rozbiorem kraju

Waszej Xiicej i

Króla

w

najwikszym zaszczytem Narodu celoway.

z

powinno,

powaa

mów

uksztafcenie tylu

Pod opiek dobroczynnego

najznakomitszych.

naukom cakowicie oddanego,

winien

kraj

szko

naley ustanowiona przez Stanisawa Augusta

tu

najmilsza nagroda dla

ojczyzny, z

na czem i

dla

dla

mów,

inne

owoce

zaprowadzie Wasza

znacznym swoim kosztem

dzielno

wszystkie kraju

stanu wojskowego,

jak

broni

i

,

w któ-

przemylne prowadzenie woj-

ksztaceniu najobfitsze

którzy starann

szko

modziey i

na

obywatelów

najuyteczniejsze.

swoje opiek

Ta

al-

szkoom powicaj.

Hod

e

ten

najgfbszego uszanowania,

Wasza

Janie Owiecona

Kica

poprzedzajce tomy Sownika mojego

Paskim

zaszczycajc,

i

uczci

w

Mo

powaam

si zakoczy wyraeniem wdzicznoci,

askawie mi pozwoli raczy, bym do palm, które

ju zdobi

,

przyda! laury,

Osobie Naczelnika stan

tom

mnych

Janie Owieconej Waszej

u>

Warszawie w miesicu maju 1812 roku.

ten

wysokiem Imieniem

naszyci obroców.

Xicej Moci

najniszy sJuga

LINDE.

SiOWHifi Lnititijo wytl.

V.

Toui

V.

DALSZY CIG PRENUMER ANTO W.

Sd

Apelacyjny Xiestwa Warszawskiego.

Besson, xigarz

w

Trybunaf pierwszej Instancyi Poznaski.

Lipsku.

Szko/a prawa Warszawska.

Antoni Byszewski.

Wojciech Pusowski Marszafek Sonimski.

Kajetan hrabia Dzieduszycki.

Karol

Antoni Garczyski, Pref. Kaliski.

Herman

X

Maciej

Kaliskie

Jabonowski, Prefekt Lubelski.

Xi

Sangtiszko.

Schilling

,

Kancelarya Senatu

Trybuna

gimnazjum.

kupiec

w

pierwszej Instancyi Siedlecki.

Izba administracyjna dóbr koronnych.

JuHan Sierawski, Pukownik.

Józef Karnicki, Radca Departamentu Kaliskiego.

Euzebiusz Sowacki,

Biblioteka uniwersytetu Krakowskiego.

Anna

z

Cetnerów

Xna

Profesor

Bióro Ministra Sprawiedliwoci,

Micha Symonowicz.

Prefektura Lubelska.

X.

Jan Modzianoiuski.

'Gimnazyum Szczuciskie.

Franciszek Nakwaski, Prefekt Warszawski.

Szeptycka

Wojciech Pkalski, Sekretarz szkoy prawa

w War

Biblioteka

Józef Poniski, Prefekt Poznaski.

Ignacy

Sd

Biblioteka

kryminalny Poznaski,

,

Starocina Stanisawowska. Wallenrodska

Szkoy XX. Pijarów

szawie.

i

Bydgoski.

wymowy w

Wileskim.

tecie

Lotaryska.

Warszawie.

Xistwa Warszawskiego.

Wojnowski

w

w

Królewcu.

Warszatoskie.

Poznaniu.

Wrocawska w.

Bernarda.

uniwersy-

:,,;

,

R. aciskiego Polskiego omnasta. Dla warczcfj swojej twardoci n acinników canina psia litera zwana; Sowianie mjekdodaniem z rz Doli. i, n. p. dwór, tia dwocz rze; raz, rzeza, rzn; ztd nazwiska rzemielnicze, i Niemieckiego przejte r Niemieckie przemieniaj na-

R.

siesnasta abecadfa

litera

2

Zb.

Kras.

j

•

—

Sfcniev

rymarz

1

rz

n. p,

;

1'rzedtym a

R, abrewiaeya

1812§o

r.

§mn.

•

;

mówi jczc,

b ledu'o

Teraz

50.

p.

1,

Kpcz.

paratfraf.

;

:

acno mó-

r

Gr.

—

i,

,

R.

b)

X.

,

siorpriia

3(l^r bc^

«.)

RACIBOROWICE,

Sujaineii.

Owicimskim 528,

w Pockim.

miasto

a)

m..

a,

w

plur.^

ic,

,

miasto nad Odr. w gór238. A'ar. Hst. 5, 125. RACIBOR.SKI, a, ie, n. p. Raciborskie xieSagenfurij. stwo Wyrw. Geogr. 258. RACICA, y. z., RACICZKA, i, z., dem.; ( Eccl. paquua ciborcaifter. RACIBÓRZ, a, m., nym Szlsku. Wyrw. Geogr.

^i)ak k.; pafherk, parte!; Rag. pakloje, pufherka Stopa rogowa, gdzie si dzieli, nazywa si

skrzynka'); bte gcipnltne Slaue be§ Sinbes

rug,

Yind.

,

ber

,

Wia na j&k n. p. u wolu. Zaol. 57. biodrze znak racicy osia. Kniai. Poez. 2, 250. racicami,

RACKI, [Raców si tyczcy, Safcif*,

bic

prawym

2, 328,

ic,

plur.,

w

dobra

tu

1

408.

,

,

ba zgody. Gaz. Nar. l", 540. nik kapana w starym zakonie.

Sai>

,

trze-

.

RACYO.NA, ob. NapierRACYONALISTA, y, m.,

By

IRaifoiincur.

eiii

,

RA-

Sotion unb ^rrtion.

rozumowanie jRaifonniren racyonacyi wicej nie potrzeba i.,

,

zbytnim racyonalisl

,

nie dobrze. Lub. Roz. 21.

RACZ

raek

RACZEK, rakizh

Yind.

;

katska

RACZ

Oburcz.

ob.

,

Rak,

mode

.Mon.

71, 794.

razhei

,

Ross. pa^eKi

;

ba»

,

Raczy.

ob.

czka, m., dem. nom. rak; Boh.

si,

I

ra-

Srcb^.

sam opak

,

jakiego raczka upieka

wstydzi

Hung.

:

fleiiicr

ciii

,

rczta

uczy krok stawia

— Wej

rakek

Garn.

;

.