Słownik języka polskiego. Tom III (M-O) [PDF]

Zitiervorschau

{•^'^wtK'

L-743fc,s,l

'

"

-

SOWNIK JEYKA POLSKIEGO P R z K z

M.

SAMUELA BOGIMIA LINDE. WYDAM

DRUGIE, POPRAWNE

STARANIEM

ZAKMDU [NARODOWEGO

Tom

I

I

POMNOONE

NAKiiADEM

IMIENIA OSSOLISKICH.

III.

504729

LWÓW w DRUKARNI

ZAKADU 1837.

OSSOLISKICH.

/

;/

Narody Sarmackie, Bugarskie, Ruskie, Gockie

byy, i wszystk równoci

granic

Bulgarowie chy;

z

jakmiarz i

i

Polskie,

Woyskie,

Afryk wojoway; tedy

czstego midzy cudzemi narody obcowania,

Wgry

Greki, z

Slzacy,

Europ, Azy oboj

,

Morawcy,

X Tatary; Podgorzanie

,

i

z

Misnacy

Mazurowie, Podlaszanie,

wszystkiemi narody obyczaje, ubiory,

i

po

,

Pomorzanie,

,

Przeto

przyrodzony Sawiaski,

Serbowie,

Woycy

z i

Niemcami; Litwy

cz

Rusacy z

Biali

Polakami;

ojczysty pomieszali.

Stryjkowski Kron.

/S^

107.

z

dla

Racowie,

Karwaci,

Styryjczykowie, Istrowie, lliirykowie

Kaszubianie

Rusacy Czarni,

czci jzyk

tei jfzyk swój

pomieszay.

Turkami; Dalmatowie za, Karnioiani

Czechowie,

Wandalskie, Czeskie, tak bardzo wafeczne

z

Wo-

Moskw

a Polacy

i

ze

JANME WIELMONEMU

STANISAWOWI KOSTCE

HRABI

POTOCKIEMU, SENATOROWI WOJEWODZIE, PREZESOWI RADY STANU

I

MINISTRÓW,

ORAZ IZBY EDUKACYl PUBLICZNEJ, KOMMENDANTOWI GENERALNEMU KORPUSÓW KADECKICH,

CZONKOWI TOWARZYSTWA KRÓLEWSKIEGO PRZYJACIÓ NAUK, KAWALERO"\VI

ORDERÓW POLSKICH

I

LEGII

HONOROWEJ.

Imi Ma,

który

w

kraju

do naladowania podaje

wa, do pracowania Instytuta

ksztaceniu

Rzdu Narodowego jest

to

pobudza

pracach,

i

— takiego

Ma

mówi

w

Siebie

w

o zezwolenie kilkunastu,

tej

Imieniem.

Czuj

Miaem

mierze,

dla

da

niepospolitym

osdzi.

Imi

Dobrodziej

wyda pod Paskiem

niegodnym

wkada,

jakie

zjedna zaszczyt najznakomitszy

wia dzieo moje

krzepi

,

zachca, uczcych

i

a

pielgnuje

pooy

na czele

ni

wsparcia,

bów

ni

Ojczystej

wskazae mi

dzie,

ni

Literatury;

w

wano

jest

osobistej

pracy,

Lipskim

aby

poprawowae sabe

doskonalenia si sposób

,

i

swoj opiek

zaszczyca, i

nowo wychodzcego

e

mi

bo

;

tak

dzie-

mojego,

em

szczliw

WCPan

JW.

zagrzae do tego

i

,

próbki

dziea sta-

Dobrodziej nie

przecig

przez

WCPanu

dla

mnie

lat

Dobrodzie-

por

znajduj.

nie

ubliye

Dobrodziej

naprowadzi na drog,

pierwiastki

om

JW. WCPana Dobrodzieja

do wynurzenia JW.

,

ten

to samo ju

WCPan

go JW.

proszenia

abym

to,

tego zaszczytu

serca

dla

za które

Uniwersytecie

Literatur Narodo-

dziea samego.

jowi przed publicznoci uprzejmej serca mojego czuoci, dzi

Zostajcemu jeszcze

i

innym

wymaga urzd kierujcego sterem

jakich

powody do

najwaniejszy

nich wzory

przy tylu zwaszcza

,

askawe zezwolenie na

liczne

wzgldów Paskich doznawa,

Jzyk

uczccych si

i

w

który

wspiera

i

gdy okazuje,

rzdzie, ja

gustu,

i

modziey powicone po Ojcowsku

Raczye JW. WCPan mojego

granica synie z nauk

który mianowicie zdobi

niej

obowizkach

obszernych

l,

w

,

za

i

wiodc

prac moich,

a

abym jego si chwyci.

do skarprzez to

Zaco Pana, . jej

p.

stany?

nie tutaj

nieyczliwy pozazdroci!

los

Ignacym Potockim^

mam

Ma

ja

tego

dla Niego

i

,

jest

Ma,

nam

którego

obowizki

w

,

zwaszcza

mier

okrya

Mom

i

z

JO.

hodem powinnym zasudze

Xiciem

w

tym

Jego

w

Imci Adamem

,

i

,

w

Ojczyzn

Bracie

JW.

wszystkie

i

Wspomnie-

zacignione.

chwale Imienia caego.

Wiedniu

Czartorysldm.

czasie

aob ca

podobnyme wzgldzie

Blisze potym zwizki zdarzyy mi okolicznoci, soliskim,

teraz

z

JW. Hrabi Józefem Os-

dwom tym

Co

w

naley si ode mnie, staraem si podug uczucia serca wyrazi

tak

znakomitym

przypisaniu

Im

pier-

wszego tomu dziea mojego.

Tutaj

za

niech mi si godzi

zoy

zwany byem do urzdzenia nowego Liceum cie pracowa pod okiem

wemu

w

wiatym

opiek JW. WCPana Dobrodzieja.

jest

w

czasach zagady kraju.

nasz Instytut ocalenie swoje,

wszystkie inne po kraju szkoy winne

licznoci pozwalaj, doskonali

Korzystaem

i

ja

s

—

Jego czynnej opiece

podczas najsroszych

JW. Panu

,

e

,

e

Jego radom,

w

i

,

gorli-

szkoach narodo-

osobistym staraniom

zaburze wojennych;

si utrzymuj

gdy we-

wypado mi na szcz-

Stolicy naszej Ojczyzny;

interessowaniu si, to przyzna naley, cokolwiek dla zachowania

woci czyni si dao winien

i

czue dziki Opatrznoci Najwyszej

e

si

tyle

,

tak jak ile

oko-

mog.

co do mojej osoby z Paskiej

opieki

w

tych

okolicznociach, szerz-

pracy niki

okoo wydawania dziea

zacztego,

jii

tego

i

wspomnie,

nie

szego cigu sownika

mego

gustu?

komitsi

,

W tu

to

jest,

w

nad czrm zagraniczne nawet dzien-

najdelikatniejszego

Mógbym si tkiego

w

wszystko

a

przybytku

z tego

najpikniejszych

to

,

co

i

jzyk

Ojczysty,

kady jzyka,

w

z

w

a

modzie

nawyka czu

to,

Siownik Linitgo wyd.

2.

obcym

Tom

czego III.

Pana,

talentów, tu

mniej

z

tj

dziel

wityni nauk swoich najzna-

otwieraj si najpomylniejsze

pewne majcy

znaczenie, od-

przyjemnem towarzystwie najwyborniejszego

przenie na owo

miejsce, które

najrozmaitszych zbiorach wystawia

syszy

mówi

o

Wilanowie.

o staroytnociach

,

,

kraju,

opisa

gu-

mona;

lecz

opis

tego wszys,

co

w

Tamto JW. Pan utworzye szko,

co czyta

przewybornie na oczy sprawdza; nic

nam wzory

co rozrzewnia Polaka

w

Bohalyra Polskiego, czegoby nie widziaa, co do teraniejszego gustu,

chyba gdzie

dal-

i

Literatury Naszego Królewskiego

pomieszkaniu JNV.

Mowie

jako tez

rozsdku.

zachwycenie wprawia cudzoziemca; której

w

JW. Pana

rozbieraj dzieje

ograniczajcy go okres;

biera

Wydziau

posiedzenia

widoki dla Narodowej Literatury, tu wyraz

w

to

do doskonalenia mnie samego,

tak

odbywajce si otaczaj

temto miejscu

wspóln prac

ile

wpywaj

,

Towarzystwa Przyjació Nauk,

stu,

i

postpowa mogem

wyraziy swe zadziwienie.

Moge

i

bo nieprzerwanie

si na okoo owej wojny wszystko niszczcej;

cej

i

dziejach i

o

sawie

poczenia go

z

wicej czego si

i

gucie

dawnym, uczy,

bo

Wilanowa nie do tego naley miejsca. 2

To i

to co

JW. Pan

co

ju uczynie

Horacyuszem

w

,

czynisz

zniewala

dla

dobra Kraja

kadego

z

,

dla

Nauk

et

praesidium

Z najglebszem uszanowaniem

mam

et

dulce

,

Warszawie, listopadzie

w

miesicu

1809

roku.

czulej

powtarza

decus

powiconych,

wdzicznoci

sobie

bd

honor zostawa

i

;

ja

za

z

do JW. Pana

meum.

Janie \Yielmonego Pana

te

lQst}iutów im

kochajcych Ojczyzn do

duchu uniesie jego wzgldem Mecenasa

O

dla

,

Dobrodzieja

.,

najniszym sfug

LINDE.

DALSZY CIG PRENUMERANTOW.

Biuro JW. Ministra Wewntrznego.

Szkoy Akademickie

Bióra Wojenne Xistwa Warszawskiego.

Szkoy Akademickie Orszaskie.

Szkofy Akademickie Czauszowskie.

Szkoy Akademickie

Szkoy Akademickie

Alexander

Czerykoiuskie.

Laurenty Dzieduszycki.

January

Xie

Campo

Newelskie.

Potockie.

Radziwi. Scypion

,

Dyrektor

Szpitalów militar-

nych Francuzkich.

Aloizy Feliski.

Mikoaj Glinka, Podkom. Róaski.

Skibicki

Pawe

Floryan Straszevski dziedzic Boguchway.

Jurkowski Professor Gimnazyum Krzemie-

nieckiego.

Podkomorzy Konstantynowski.

Konstanty Tymieniecki.

Józef Luba Prefekt Poznaski.

Antoni Urbanowski, Deputat Gubernii

Stanisaw Maachotuski Prezes Senatu.

Gimnazyum Akademickie

Gimnazyum Akademickie Mohilowskie.

Szkoy Akademickie

Szkoy Akademickie Micisawskie.

X.

Woyskiej.

Witcpskic.

Wielizkie.

Wojtkiewicz Prefekt

Szkó Grodzieskich.

2-

UWAGA AUTORA. Wydane dotd

czci

trzy

skadaj mniejsz

,

bd

nia jeszcze trzy inne, które od tamtych

pod ni przyimków po-

,

Sownika skadane sowa

Y

tu

,

X, ju weszy,

i

prze-

,

W.

,

Wolski Dyrektor redakcyi

do

koca

wania

,

z

pierwszej

tej

taniu drugiej

korekty

bdów powiem

Lecz ze

mn

nie

,

dziea

monoci

ile

,

pomocy

wchodzcych

,

P

sama jedna zajmie

R, S,

,

ale

serca

T;

i

P, dla znajdujcych

wszystkie

tom

szósty

do wyda-

i

pod

z

innych

grubszy ostatni

od

Mam

to

Publicznoci mia przemilcze

trwaj

w

JX.

,

kadego

dzieo to,

oczyszczonem si okazuje

i

W,

,

zacni przyjaciele

tyche

lecz

i

niezmiernie

tyme Ufny

powinno

mom w

naley

,

abym mu

czy-

sie

te

ich przyjacielskiej,

dokoczy. zczonego

Sekretarza Poczty.

,

pracy ochraniajc

serca mojego,

w

a

cikie do druko-

poow równo szczliwie której wci doznawani od

JPana Jakóba Biirgera

mudnej

JP.

,

któr od samego pocztku

drug

znakomitej pomocy,

przyjani

;

jedno objanienienie.

nie

e

Ich niezmordowanej pracy

wspierali.

e

,

Bielski Prefekt drukarni

tj gorliwoci,

wydanie jego

wiele mi czasu sobie za

liter

reszt U,

zacny ten modzieniec ukadaniu licznych bardzo W'ypisów moich

czeui

sie

ks.

spodziewam si

wspomnie

krwi zwizkiem

powica

,

litera

któremi

litery

tu przed

,

prawie

zostaj albowiem

;

z

Publiczno winna,

arkusza,

jeszcze nie

do przypieszenia druku.

wdziczno

pod

elementarnych,

obywatelskiej

mog

nie tylko

to jeszcze

,

,

litera

niejedno sprostowanie znacze,

ne albowiem chwile

o

,

przy-

tai

to

gdybym

poowy caego

kadego

i,

Nastpujca

Konwiktu Im. XX. Pijarów

xiek

drukarskich

niejeden dodatek,

a wicej

,

Kamieski Rektor

JX.

,

tamto pod

Uchybibym za wdzicznoci moi

przed-

si powtarzaj

caego Sownika

obszerniejszemi.

Pity zatym tom zawiera bdzie

z poprzedzajcych.'

Z; bo

pod-

poow

przykada

si

,

w

Woldzie-

znacznie

publicznie za to wyrazi

moje.

LINDE.

,;

; ,

M. j

zowi my, Grecy litera aciskiego abecada; Hebrajskim jeyku mcm. Kras. Zb. 2, 79. J. Korini drugie chanowski od pospolitego m, n. p, dom na tym Górnicki kadzie kreskowane, «. p. uskrom

Jedenasta IV

,

;

Now. Char.

daszek.

M

1.

g.

jestem

bi

>

Trzeiwym

,

iywemci

vel

iyw-emci

est

id

,

,

widy

y-

hylim am, siyszelim to, consieIn his vero pro bylimy. milujem si; apocope est, pro siedziemy midiiem ujemy sie. Loco m antiqiiiores , iit liodiednm Dohesyszelichmy, siichaechci mi [)onunt eh: syszaech

wy

jestem. In his vero jdurahs

est

traclio

:

:

,

,

,

,

el-ciem,

my

wiadomciem dobrze myciechmy abo myciemy e.

w

gr.

item

lego;

mi/-

;

;

—

,

wom;

desincntiiim

adjectivoruin

dobrym

gr.

.

mikkim.

—

mentalis et Localis Masculini

jectiyorum,

w

brym, rali

vel in

Z

et

e.

Instrii-

Neutrius generis Ad-

-ym vel -im e. mikkim, w mikkim.

tiicienlium

dobrym,

-yin vel -im,

in

Ciiaracterislica

5.

^.

in

doIn Pluz

g.

vero Inslrumentalis Adjeclivorum dcsinit in -ymy e. gr. z dobrymi, z mikkimi; sed Localis -ych vel -ich e. gr. iv dobrych, w mikkich. :

-imi

.

—

,

primae et teriae dcciinalionis faoiunt Instrumenlalem in -m, n. p. i królem, z sowem. Yocales et ant literas b et p adjun'iy gunt sibi soniim literae m, e. gr. db, qiiasi domh; ^.

Siibstanliva

,

—

dbina

quasi dembina.

abbrewiatura

=

Mój

Moci

,

ma

ma

ilifociwy

--

Mociwy;

e.

gr.

Królu Panie M. Mif. Gaz. iV«r. 2, 181. MA= moja, oft. Mój. 2. M.\ tertia pers. sing. Praes. Yerhi mie. MAC, non nisi in casibus rertis usi I atu m mAc\cri plebeja et abjecta vocabula, hinc tnmen macierzyski, macierzyzna, nilida et usituta. Cn. Th. matka, tic (Suiimiie) i"lt'uttcr. (Boh. mat, inati, matef, ob. Maciora; Slov. maf matka; Sorab. i. mac maff, maczer; Sorab. 2. niati mahsch 6'. raahschere; Garn. mat; Vind. mali G. matere maika, mama; Croal. mati matere Slav. matti i.

--

,

,

,

,

,

,

,

,

Dal.

,

mae, matka;

foss. jiaib

,

G.

;

jiaTepii;

dalszy

cig

bd

—

.ma si

ma

i

Trng. 219. Prov.

Dardz.

kryje.

,

ma jeszcze

Psia

nie zdecha.

MAGA,

Nys. Ad. 5i. (jeszcze nie po naszej nadziei, Psia ci ma!, sposób jeszcze by szczenita).

komu

ma.

jebiona

cf.

;

Carn. mas, SJag; cf. °mas masa; Sax. Inf. SlJat; fluug. meecz La. modius; Hebr. ~^ m:!d mensuru). {Boh. merica {ob. Miarai Sorab. 2.

Germ.

y, ., (cf.

?}?CKe,

;

;

;

mirov, osmak, (cf ósmak); Ymd. malobirlink; Groa. vagan) ; § I- koda, statek abo miara suchych rzeczy, jako zboa; na Rusi maca zowi, ma cztery korce abo wierci w sobie, pómiarków 8, macek 16, pómacków 52. Cn. Th. ciii ©frcibcmag non oier Sdjcifcln. §. 2. Maca yclowska, chleb ydowski, ciaineriza;

Slav.

—

—

sto

ydowskie, paschy

czas

W

3i"'?iMKr

.^Iiui)Cii

ydów.

u

je

,

chleb przany podiasa, z Grec. [id^a.

[jestto

Ecil.

2J.

powinni przasniki vulgo mac, na kwasie ani na drodach mieszane pieczone. Chmiel, i, 1067. MACA, a, a, act. niedok., {Morav. rnacara ; Boh. makali, maknauti tirgere) malam hma(cf. mackati = /jremere tam, hmotam; Sorab. i. maszam Sorab. 2. szmaszasch ucrffcroiuu ; Grace. [icccTcrai Hebr. ZZ'^ maschasch palpa-

ydzi

dni

te

alias placki

,

,

nie

,

i

,

,

,

,

;

,

vit, =

uczciw matk w

za

Wod.; J. Kchan. Dz. 113. .Mexander, wziwszy Olimpiad z sob, jecha do Grecyi. Biel. Hst. 123. Pallas, Jowiszowa 'dziewka, a Apollinowa któraby swe ma. Biel. w. 8 b. Co zasuy taka syny Potraci rozkazaa, krom adnej przjxzyny. Papr. Pomnij na ojca, Gn. I0"J6. na pomniaa. Bardz. Trng. 151. De animalibus: Mae ciele pod

mogc

sprawili.

to

,

Uuskie sfowo. Dudz. i

ga doprowadzit.

ajania

a

uywa si

/ Kchanowski przednie uiyl, aosnych pieniach: «INie do onicy, moja dziewka droga Miaa ci ma ubo-

Ali-

,

seperatur

matka). Maó,

:

wiejskie;

wierszu smutnym , jako mówic o onie swojej w

ut pro nie chciaem suo verbo V'ide dilTorengo bid, dicitur biciem go nie chcia. tiam in his: zarazem szed; in terlia persona: statim Orthngraivit; zaraz-em szed, de prima: statim ivi pliia (liversa. Cn. Th. §. 2. Litera m est chaiactcsubstantivoristica Uativi Pluralis omnium generiim rum finientiura in -om, e. gr. królom, pannom, so-

abo

quando

M

Sowo

takiej

nominis additum, primam pcrsonam vermocny jestem. mocnijm teraz significat;

fini

sowem

etymol. pod

52.

sa,

~i"2

mazah

wiadcza,

taftcii,

Detnftcii,

tam, tipam, tiplem; ofhlati

,

ofljlatuvali;

Slav. pipati

Sk.

Ilaur.

Zw.

1,

nie.

przed

fii(>leii,

Yind.

tipati,

tetigit;

w

marcu gsi u

ludzi

Mai'am pulsu,

55.

Wiedzc, i =

nie

bezpieczestwa

ob.

popadali, pipati, ;

drogi,

shla-

fhlatuvati

piplyem

Ross.

;

my-

niosa owoc. reku sie maca. Kluk. Puls. Maca po goej cia-

(uaca, któraby

na

nic nie dostanie. Lib. Sen. 6. witizac

mas-

cf.

Carn.

IicfiiiIcn.

pelam, pipam,

Cro?i(.

Puls

12-1.

sob

CSS

rkami dotykajc si do-

Bosn. pippati opippati, popippati

;

Itworniczka

fiiiTb.

Arab.

exprc':si;

miazga); a) palcami lub

cf.

Maca

rkami przed sob dowiadcza po omacku chodzi, im 5i"iiff'i

,;

:,

14

A CA

:\1

.\

M A

E -

I

MA

C E R A C Y A.

rk

Drca

w ciemny mrok przed si maca. 597. Macamy ciany jako lepi a macamy, jakobymy oczu nie mieli. Bibl. Gd. Jes. 59, 10. Bdziesz maca o poudniu jako maca lepy w ciemnotfljipcil.

Bardz.

Tra/j.

,

,

Gd.

Bibl.

ci.

aby rzód

28, 29.

Deiit.

Rce maj,

Gd.

Bibl.

Woli pntrza, a nie macaj.

(t.

w

czucia

j.

Kada

Pan, ciemno-

skarze

cie

w

lepy maca

lepy w okoo

28.

iach. 1 Leop. Deut. maca. Sta. Zam. 10. Zac. 57.

Niechaj

dnia macaj, jako

biaZa

siebie kijem

maca.

nili Budii.

113,

Ps.

palcach nie maja,

Pol. 7.

nie czuja).

pocztków zkad pochodzi to si wniwecz wraca. b) Zab. 8, 593. Koryt., (lyka si, trzyma si ich). Maca kogo przetrzsa rzeczy jego, rewidowa go. Cn. Transl.

maca, Co

swych

rzecz

niczego stworzono,

z

—

=

akomstwo najgbiej maca naj0. 5. Transl. Maca kogo do ywego mu dojmowa, dogrzewa, rnaca w kim dusz Th.

reyibiren.

cineit

wyej

,

Falib.

patrzy.

i

=

=

WA

C E R O

M

-

ACHA .

wania, powinny by przez kilka dni moczone; aeby zmikczenie czvli maceracya atwiej sie staa, dodaje si sól" kuchenna.

A'n//).

MACEROWA,

3, "l7.

uje,

al,

zmacerowa, przemacerowa dok., odmiekcza, moczy, dla zmikczenia, eiiiireiiSen. Zool. 26. Tarcza ze skóry macerowanej w occie. Papr. W. 1, 591. act. niedok.,

MACH

u

,

m

\md. mah mahanje fblak llnerk fhverzamah, hit; Rag. mah, zarnaha; Ross. machnienie zamach, szerra B3Ma.\3 ber Strei^ ,

,

&oa/.

klei;

Ma.\3

,

,

mah

,

:

ber i)kh,

,

,

,

,.

,

,

ba» 3lii6polen jurn

.'pnucii,

Ostrz

(ber §aii).

ju

miecz ju mierz w kark miego syna Lecz co rka drtwieje, w machu si zacina. Zah. 9, 265. Koss. Ju ich ogniste miecze, rzucajc post.Mchy Koliste na powietrzu wywijay machy. Przyb. Milt. 186. Nieprzyjaciel jednym machem rozpatany ley. Slas. Num. 1, 144. Je,

,

dnym machem dwu

ci.

Cn. Ad.

ciskiem kilka wroblów zabi;

jednym po-

219., (cf.

jedn biesiad dwoje wesejedne nog uapi; dwie ro-

la odprawi; dwie wrony za wybija kogo ibm iimefcr jufcpcn. cincn bcrb biiriimlffii bocie razem robi). Rozarzasz ognisko czestemi machaza to batogiem maca Cygan tylko kradnie, go szlami. Tol. Saiil. 85. wachlowaniem, ffiePeln O jak czsto zy leje, chcic. Knia. Poez. 2, 179. fig. Jndifhi. a, ;»., iWaffahicr. MACHABEJSKI, a, kiedy smutny maca serce prognostyk. Lslrz. Klnud. 17. MACHABEJCZYK ,

,

i

(dokucza, martwi, przeraa).

Berfiii|en

frrficn

,

311

,

ny, przeczby si

si,

Transl

dowiadywa

dochodzi,

cza,

crfmftfccn

dziao,

to

fig.

si,

Maca dowiad=

chcie

Kiedymy

fud)cn.

u nich macali

ten pretekst ukazywali....

zrozumie,

i

przyczydowiadywali

Lej. 2, 1082. Skru-

V'o/.

tam sam sd, z by maja, prawdy maca pyta powinien. Garn. Maca sposobu wszelkiego. Lib. Hor. 70. Zgoa Wi. L. wszystkich fortelów buntownik ju maca. Ksia nawet akom pienidzmi przepaca. Pot. Arg. 160. Gorn. Sen. Nasi szturmem zamku macaj w krg. Biatob. Od. 553. 15. Ucieka z bitwy, brodu w nocy ukradkiem przez rzek maca jest to zdrajc by. Birk. Kaw. Malt. Bib. Ma dobry rostropny swój sam sdzia z pilnoci mazbrodni

tynia na miejscu

kogo

mu si

zda

i

i

,

,

i

ca

,

si w swym

Min. Ryl.

stanie.

110.

5,

t.

roztrzsa

j.

samego, examinuje si, er pruft fió. Macam dowiadcz doszedem, odkrywam dotknieniem, i(^ crfiiMe Nie móg odrwi mierci, etroa, entbecic hirc^S ©cfiiW. Minwszy tytu maca go po sierci. Pot. Syl. 522. MACANIE, ia, «., sitbst. verb, 5/oi'. matAni, chmatani; Sorab. siebie

=

,

,

2.

szraaszame

pipanje,

zusche,

,

ticanje

MACZ.\CZ

ba»

;

maszak

Sorab.

1.

tavez;

(Boss.

;

iiifteii,

gfiMcii

ber

pika

,

Scfujileii,

JarfEii.

Boh.

macak;

Jflfter;

fhlatuyauz,

Yind.

siaua

Croal. p\pin\e; Slav.

czucie);

który maca,

m..

a,

(cf.

obfegmauz

drukarska).

,

ofhla-

MACALNY,

ob.

Domacalny, Boh. hmotny Croat. p'iplyiv ; Ross. ocaaaTCILHUB, cf. osign. M.\CANKA macanie. \Veg. Pochod, domatywa, domacad domacalny; namaca obmacywa, obmucad; omacywad omacac; pomacywad pomacad; podmacywad podinacad; pnemarywad przemaprzymacad; rozmacad; umacad; wtnacad; przymacywad cad; wymacad; z-macad; zamacad. §. miazga; §. massa. ;

=

,

,

,

,

,

MC

,

ob.

Mci.

M.4CER.\CYA, Ciiimcit^Eii,

n

yi,

r'.,

z

substancy,

ac. odmiekczanie w wodzie,

biiy

Zióka majce zawikaim SaiJcr. aeby sposobnenii si stay do dyslylo-

Slutaieiicn

ie,

5);nffabaifi§

zawieraj Zb.

,

,

m

,

w

biblii,

ydowska pod Machabejczykami.

Kras.

iKaffaKier

historva

=

.

Machabejskie ksigi

82.

2,

MACHA a

MACHN

a ad. contin., szerm czyni czym na powietrzu, wietrzu, kiwa czym, powiewa czym; w wodzie czym rusza tam sam) ,

,

,

czyli

i

i

gcl)iverbte,

mit ber

i;ianii

,

:

jedntl.

mach

1 )

szermowa (cf.

na poBoh. machati = mit bem

nU'5&pbIcn

mit bem ctocfc, ((^luenfen

,

in ber

imb ('er ['erocijeii, SurThtisfie tbuii; Carn. et Yind. mahati, mahniti, mahnem, habyali, yihtiti, sukati y'okroggnati; [Yind. et. Carn. majat movere); Rag. mahnuli, mahati; Stav. mahati; Bosn. mahati, cinili yjetar;

2nH

Mii

Croat.

mahati, mahnuti iiauiy,

fi('i/nu('.t.

Co si mnie

zna

,

massem;

Ross. Ma.xaTb

BSJiasHjrb, B3MaxHBaTb;

.Ma.\HyTb,

tycze,

wiem

co

ja

si

Szabl im nad bem macha. uderzy .Marcina, ten uchyla si,

Maxaio,

Po-

stanie,

Jegomo.... w tym machn obuchem.

56.

,

Graec. fnixr;,

cf.

Kras. Ant.

26. ó 59. Chce on machnwszy kijem

Teat.

,

upada. Teat. 55, 76. Chcc lokaja uderzy, uchyleniem gowy, po nad jego machnie. Teat. 22. b, 10. Niech go kaci wezm, widz, dziadu rczy, czsto macha na ksztat co krzyowej sztuki. Teat. 45. c, 122. Z bagna dwa straszne wyskakuj wilza machnieniem jako na krzy szabli, ki; szczcie znikny. Teat. 42. e 4. Niezdatny macha broni ani dwicra zbroi Przed obcemi ucieka a swoich sie boi. Uderzyli w bbny, machajc pro[iorSzym. S. W. 57. Ucieka mucha cy. Papr. Ryc. 98. bo na ni oganka machna. Tu^. Suut. 21. Jako mier marnica przykro machnie, kos. Rej. Wiz. 85 b. Rozumieli którzy byli bliscy. Ze mia trzy miecze; z machania prdkiego To pochodzio, ze si tak mylili. P. Kchan. Jer. 542. (cf. migai. Czynic wiatr, chustami machali. P. Kchan. Orl. 1, IGI. Rag. mahati tkoga far rento d chi ha caldo; ob. Wachlowa. Z checiabym sie urzdu podj kaznodziei A machajc rekanu z wysokiej ambony Wrzeszczabym.

na wiatr,

rk

gow

za

,

e

,

,

,

,

,

,

-,

MA CHA D, mówif. Dudn. Art.

t.ik

,

k.

Dibl.

Gd.),

hnauti sc;

M:inTH ber

ininftc

cr

prdko

C

ii

X

1

MA

A.

(/.kinwszy na nie

17.

12,

Marlia

Pbcr

|'*la(it

ii'cbclt

ogonom

Maarii,

Eccl.

;

r-

opra-

Boh.

mit ber Spant3 ©rogc. Wszyswsi Machowie szpetn m.ajac jeszcze krzywi tka machina kocioa Jerozohmskicgo z ciosanego kamow. Wad. Ban. 2G0. mienia. Warg. Rad. 14G. My Polacy wszyslk' prze- M.\C11RA.M, u, m. n. p. Towary Turackie muciiairy, maszych wojen machin wylrzymywali. Krom. 594, 'cnnclam chramy chustki... Vol. Leg. 4, 82. materya jaka Tumolem. maciiuiacya w poezyi §. Machina recka, ciii JiirFifd)er 3f"i!bic 2?ia: y,

z.,

sihiia,

—

tn

i

;

,

,

,

,

i

=

.

mow

,

—

,

,

Do

,

e

,

,

—

,

,

Za najwiksz rzecz w epopei M.\C1G i, i, act niedok, zmci, pomaci zamci dok., poczytana bywa niaciiina, czyli wpywanie nadprzyrodzomtnym czyni pyn jaki, kóci, triibc ma*cn (ciit ©e* ftfiincric

iii

ber

?id)tfimft.

,

,

,

MACIC

16

umru^rcii;

trdnf),

aufriifiren,

tam

sam rusza), Boh.

i

cu

moveo

Carn.

misceo

,

raotili

motiti

mutiti

mutiti, smiJtiti lili

zamulili

,

smutiti

,

mutiiii

miesza; pazhiti, ob-

,

Croat.

Rag.

izmutiti;

Bosn. mumyiiy ,

MyiiiTb

Boss.

izmulili;

,

i

mu-

1.

skaliti;

,

zmuliti,

,

wodzie

cf.

zamulili, pomutiti;

izmutiti,

,

Yind. motiti

smiefhuYati

,

w

Sorab.

;

mut motus;

turbare;

przeszkadza),

=

(

kal)

(cf.

r,?2

smotuvati

M A

Boh. machali

(cf.

zkaliti

tlebr.

;

motem

,

smolili,

,

MACICA.

-

CMyTiiTb, ciiymaib, BOSMyiiub, DOS.Mymaib, óa.iaiiyTiiTb,

Baamuci;;

{ob.

uyim, (uacth

EccI.

pomiesza, MflTeKCTByio

towa nie

m

si)

mci

;

co

,

waiy, Boss. Maie^-Himaib bun-

,

mci

czym Gdy Jzami

et

Bys. Ad.

\vody.

cli.iai|i.atii

i.ijts.,

i.

n.

;

Baranie,

p.

zmci, na

zdrój

wodzie wzruszonej staJa si ciemno pikna. Olw. Ow. cho si ustoi, 123. Fig. \Vidzimy niespokojnych, klarown wod dla prywaty swojej, fot. Pocz. 52. Nie Chciaaby mi kochana Jejmo gra na nosie

—

Mc

e

,

nic"

nie,

ff

26.

—

w

szanie

rnacdi

Mci

Leop.

czyni

iii

Gal.

i,

7.

iicriinrrcn

,

biird)cinaiibcr

5 Leop.

tyrk' czynili.

Zab. miesza, zamie-

=

swoim.

ludzie

mci w

sobie

rzeczy vel rzeczami

[n-ingcn,

w

dam

nie

rzeczach

Uncrbmiiifl i

tego,

z

)

Rozruch czyndi

Macch.

1

was trwo. 5 Leop.)

(co

by tumi mia domowe

7,

22. (roz-

mc.

wami

co

niektórzy,

mib

'^friuuTuiiij

iiicrfeii.

Leop.

1

S

,

sosie.

1

mmc

Miasto, co-

ojczyzn, Lenlulu, wiaJeli wzbudzaj nie4)okoje. Nin. Fars. 14. Próno si I z przepisanej sam kluby wypadam tem chepi, ze szczcie posiadam. Nar. Di. 2, 87. Moludem pospolitym. Nikt nie. zniejszy jak chcia boje,

,

,

mci

sucha,

kady

a

gow

swoj rzdzi. Nar. Dz. 2, 126 mci Ezechiasz, mówic. Pan nas wy-

Niech wami nie swobodzi. Leop. Jes. 56, 18. (niech on was nie mci. ib. 19. niech was nie zwodzi. Dibl. Gd). Przykroci, i poAni praw, kopoty. Pilch. Sen. Ust. 2, 115. kój jedwab' z kirem zotem Oów ze chowa polityki ani mci. Pot. Syl. 473. (wszystko pomiesza). To piwo czyli wino bardzo mci gow. Tr., t. j. banlzo bije do gowy,

mcce

,

upaja

bai

,

35cr^anb.

,

Sopf na bardonie ben

©efrdnt maijt

Ledwo

Transl.

tmmm gadka ,

dne zmci sznury, Strach go dojeda. poruszy,' riiDren

Scweijuitg

itt

,

Pierys zgo-

Zab. 6, 572. Nar.

M.\CI

feficii.

bcit

teiicbclt

SI

recipr.,

nieustaym triiDc fc>^il. Wszelkie wino nagdy zachodz pod soce gwiazdy zwarychlej si mci no baby, a to bywa, gdy góg kvvitnie. Cresc. 548. (cf. Ze wino pi potrzeba gdy si jeszcze mutynowa). maci; Ledwie si podklaruje, zaraz octem trci. Pol. gowie mu si mci = miesza si, Jow. 203. Transl. odurzonym zostaje, cr iDirb coiifiii^. traci przyto"rano Pochod, pod sowem met.

mtnym by,

,

—

tima plantarum).

mi

C

C

I

Fig.

E

I

L.

Z 'odszczepy omartwiaj

alleg.

do ywej macicy, do prawdziwj wiary. Sinotr. Ex. 14. Jam jest macica latoprawa, Która wdziczny owoc dawa, A wycie

przeszczepio

miosierdzie

bozkie

s

Rzym maj za Kanc. Gd. 262 Per excell. Macica wiary. Sk. Dz. 154.

korze

oza. Ursin..

Yind.

role.

ber SBciiiftorf,

grebeniza

terfs,

ta,

bie

Carn.

;

"Seinrcbe.

terta

winna

=

macica,

vinska ter-

Croat. vinika,

vinika;

,

macic

i

loa; Bnsn. loa, vignaga; Slav. vinova loa; Boss. BiiHorpajHBa Rag. lóza; Sorab. 1. winowypenk Przy swojej macipoiKAHie. J03a Eccl. J03a BnHHimie nie majc ogrodnicy moda wszedszy latorol winna czej pomocy, po ziemi si tylko czoga. Tward. Wl. 15. Niebo tam trudne, krnbrnego przyrodzenia macica. tersz; Dal.

;

;

,

,

—

rzóda gówny zdrój, Moesz studni kopa tak gboko, ae gówne rzódo najdziesz, to jest, praw alkaliczne, Soli macic wody. Crese. 28. §. Chym. bd to martwe bd wylotne nazywaj si w powsze-

Fallis.

FI.

119.

i)aitptqucllc

bie

Macica

b)

!;).

=

SSiittcriiucllc.

,

—

,

—

,

chnoci macicami

matrices

,

perowa

Jak.

bases.

,

Art.

i

47.

,

Boh. perskorupa bie '^^crleiimiittcr owa matka Yind. perlenova matiza bilorski saklopnjak, Errl. YptiiiiiM. Z perperga; Boss. Has Sraftmclil,

zamieniby

szkodliwe.

Mtz.

ciimalem.

MACZKOWY,

2.

4,

Krochmal

Pam.

A'.

ii.

klej,

Cremor, maczka

Ptttn.

mczkuj

zapuszcza chumaczka czyli kro-

Mczkowany

krochmalny.


eii,

bhmde,

z Manosz na

a, m.

Majdeburczanie miedzy dwiema

p.

stojca 542."

MAGIA

,

czyli

,

{ob.

oony

i

.Magdebu-

którym si sdz miasta. abi. Srzedziskie czyli Srzcdzkie prawo). Prawo Magdeburskie skada si z prawa municypalnego Rzymskiego ze szczególnych przywilejów, które Cesarze zachodni miastu rzeczonemu nadali. Ust. Konst. \, 234. Prawo Magdeburskie Otto Wielki tamtym mieszczanom da, a u nas Kazimierz W. w miastach we wsiach chowa postanowi. Su.r. For:.. 4. Miasta ,

MAGNES, "MAGNET, mgneskó Sorab. ;

gemniigelt,

od maglu,

3lriftofratie.

,

M.\GLOWNY,

pótno nieniaglowne.

,

MAGLOWY,

rcrb.,

subsl.

ia,

94,

eill

9}iiigtiat;

Sorab.

pa4HHKi), Be.itMO)Ka arystokracya

Nie

,

,

1.

wulkof-

caiiOBHHKii.

pasko,

dumny magnatyzm zbawi

rzdu. Gaz. Nar. 2, 52

górnorzecz-

b.

m., Boh. et Slov. magnt; "Hung. magnetski kamen; Carn. magnet.

;

;

MAGNESOWY kalamit;

Yind.

OMETASTWO.

M AH

-

magnet,

na

le

\lt'zlini

M A

kamen, kalamit;

Wdary si

O N

II

1

O

WE

M A J.

-

do ojczyzny kacerslwa

25

wilokupstwa

,

.

,

ma-

homelastwa. Hirk. Exorb. €. 4. Slov. turecstwo. MAHONIOWE drzewo ob. .Mahagoniowe drzewo. gwodzi; /iosn. kalamita (cf. teg; Hag. gvozdotegh Hoss. MarHHTi,"z Grekoac), g. a) ber Wiifliiet; od Ma- MAiC, i, i, umaja, cz. niedok., urnai dok., majem czyli kwieciem zacienia, laubeii, belauben, iimlaubcit. Wszysgnezy! miasta abo od Magneta pasterza pierwszego wytkie okna, wszystkie odrzwia mai. Pot. Arg. 509. Na nalazcy. ad. H. N. OO, kamie, który mineralistowie elazo drugiej stronie Tej zagrody kwieciste maio sie bonie. licz midzy kruszce /eiazne; trociny elazno Przyb. Ab. 157, (t. j pstrzyo si w kwiaty). Lmajano czYste do siebie cignie; jedne slrone zawsze obraca ku wawrzynem lub innego drzewa gaziami miasto t. pó/nocy. Kluk. Kop'.' 2, 92., Ós. Rud' 17 e/ 218. j. §. kwieciem etc. ozdabiano wrota bramy. A'a/-. Tac. 2, 42.3. Kada rzecz, pocigajca do siebie, Ctiua ba b) fig. Czas umai wiecem w koo Z wiesiennego kwiecia czoSfuacy, jeeli w kuflu jzyka nie moczy, Oli fid; fcfelt. Czas lubnemi wiecy Uraaja o. Hor. i, 28. Min. tedy na to miast bdzie mia rce magnesem natarte. gadkie czoo oblubiecy. Nar. Dz. 5, 4. Gracye zgoJUon. 70, 770, lgnie mu do palców, kradnie. MAGNEMuzami Umajcie dzi skro zacnego Jana. Knia. dne SOWY, MAGNETO WY, a, e, od magnesu, 2)i'a(jnct kalamiten; Piknej sawy zielonoci Umaiy Tryon Yind. magneten Poez. 1, 194. Cain. kalamite, kalamitov selezovlek

Croo/. kalamit,

Da/. t;viizilotc£!h; Slav. u,\ozt\ij-

;

,

,

,

,

i

—

,.

,

,

=

i.

;

,

,

;

strzaka magnesem dziea Wadysawowe. Psahnod. 17. IgJa magnesowa Poss jiarHiiTHUM. Cn. Th., Najgfówniejsz sztuk w kom- MAIK, u, m., zdrobn. rzeczown. .Maj qu. v .MAnatara Solsk. beom. 1. Przodkiem JÓWKA, i, z'., rotlzaj chrzaszczów, pokazujcy si najpasie magnesowym jest magnesowa igieka wicej w maju. Kluk. Zw. 4, 47, ber SKa^fafer, robaczek na którym ma ruch •'uswoim zasadzona na walczyku MAGNETO a, skrzyalasty majowy. Cn. Th., Maik wrzesienny, mapcJnie wolny. Jak. Mat. i, 283. JJ. ik jesienny = babie lato. Tr., ber Jllteincibcrfommcr, ber D?ac^« uje, cz. niedok., magnesem nacieraó, mit bcm SJiagilct btfomilicr. Wol., §. tr. fig. Maiku zay, kuracyi majowej. frci(^cn, magiictifireii ; Ross. MarHiiTiub, HajiarHiiniTh. Madzie . Szczepana wszelkie konie sprawuj, 3)?ai'Clir. gnetowane elazo < magnetem natarte. Qi. Tli. MA'i iEkrwi upuci, zby wychedoy, polym ich jczmieniem,. TYCZNY, a, e, od magnesu, iiia(iiicti|d). Gdy elazo hartowne, trudniej poruszy w nim materva magnetyczna. w piwie umorzonym posili, a tak pierwszy koski odprawisz maik. Hnur. Ek. 178, pierwsze koni przeczyszczeScheidt. 106. MAGNII-ICENCYA, yi, z., .MAGNlEiKA, i. i, lustr, parada, wspanie, które w maju pierwsza trawa robi. A'. Kum. niao, bic ^^^racfat, ber ©laiij. Hozmylajmy, jakie jest kró- MAISTY, a-, e, peen maju, licisty, Yind. listen lepenski. lestwo Pana Chrystusowe, co za riiagnificencya Sckl. 99. 1. iNlAIZ a, m., avis venatica tirunnila seu recens ad venaMAGNUSZEW, a, m., w Sandomirskini dawne gniazdo tum eierrila. Cn. Th.; ptak do polowania zaczynajcy si famdii .Magnuszewskich naley teraz do ordynacyi Zawprawia. \Yiod. Dudz. 44, ciii juiiijer etoSyoijel, ber bie mojskich. Uykc. Oeogr. 2 1 10. ctiic Stabt im Saiibom. 33cigt: crft gclcnit Ijat, icf. Graec. ittiow, fitwTOi; cf. Germ. MAGOltA, y, s'., [tak si zowi góry mierijej wielkoci lawik l'rov. Modzik niewolnik, Maisz towarzysz, SDJcifc). sem okryte, porówn. Wiosk. megure. 2] gór KarTak tedy sia rk si usadziy, Zby pan. Rys. Ad. 40. packich pod Nowym Targiem zowie si Magora, pod Polskiego 'magisza zwabiy. Kchow. 260, ora. Drubakami Krepak, pod Gorlicami Beszkid. ad. ii. N. 2. MAIZ u, m.. 3)ia»'5, Indyjskie zboe, Jiirfifd) Slorii, o4-, ciii ibcil id (Jarpattfdcii ©cbiriKi'. dyga trzcinna kolankowata, ze rdzeniem we rzodku sebMAHAGONIOWE drzewo, z Ameryki, koloru jest ciemnoczastym biaym, licie podobne trzcinnym; ma niby szyczerwonego. Kluk. Dyk. 5, lO, pospolicie mahonioszki, na których gstemi rzdami ziarna si zawizuj we, z mahonii, 2)?fl^agoiit « ioelj ; Hoss. KpacHOe 4epeR0. wielkoci grochu. Kluk. Hol.^5, 145, cf. kukurudza. Tu,

;

,

.

—

WA,

—

W

,

,

!

,

;

,

,

Cz

,

m, prawodawca muzumanów, herszt wyrecka pszenica. mylonej od siebie wi:irv. Kras. Zh. 2, 91. DJJnomct. .MAJ, ja, m., ber Tlomt SDai, ber Sjoiiiiemoiiat, DJofenmoMAHO.AIETAN, MAllO.METAMN •.MAHOMETCZYK, a, m., Boh. et Slov. nuig; Sorab. 1. meya, meyskc mennt roshcloni \ind. niahometanar Croal. mahomelanecz Sornb. 2. gniejnski majski Yind. Ross. .Maroszacztwo zyeltizhnjek, petnik, Ihcnlipufhnik MCTaHiiHi); trzymajcy sie wiary mahometaskiej majnik, yeliki trayen bcr ?0?rt> (cf. bisurman). Garn. travn velike Croat. rosnyak veOjca mahomelana mia, maIiometniicr, (cf. kwiecie); szyiben rosoczyet, szviban tk chrzeciank. Sk. Dz. 802. Mahometanie w rónych hki trayen, iilipovschak

-M.AllO.MET, a,

—

;

,

;

;

,

;

,

,

;

,

,

;

,

,

czciach wiata, Turcy, Tatarzy, Arabowie, Marochity, Persowie, Fecanie, wszyscy Saraceni. Siar. Ryc. 5. Turi'y mahometozycy. Rin. Post. 151. Zygr. Gon. 445. MAHO.METANKA z., bie !Oialiomctaiicrimi. Ktoby nieobrzezaiiy mia spraw z mahomelanka ma by do mierna galer dany.' Star. ci Dw. Ol". MAUOMETASKl, i

i

,

i

,

,

'MAHtDMETSKl

,

a,

ie,

3)i'a6pmctaiii|'di

;

Yind.

mahomelan-

Lol. iic.\MeTOBi. Relisia mahometanska. Kras. Zb. 2 95. Mahomotskie zabobony. Sk. Dz. 802. Doter. 225. MAHOMETANSTWO a, n.,"n. p. ski

;

Ross. jiaroMeTaHCKiii

;

,

Dal.

Irayen

svibagu

;

szyiban

,

Himg.

,

Slav.

:

syibanj

ponkosdhaya

;

;

Bosn. svibagn

Hoss.

iafi

,

;

Jiaa;

Rag. Eccl.

Od stycznia [lity miesic w roku nazwany BaiH. szlachty na pamitk senatorów od Uomula Majus Inni wywodz od czci Rzymskiej nazwanych Majores. bogini Majae w tym miesicu wyrzdzonej. Kras. Zb. 2, Suchy marzec, mokry 159. (.'.(/ vidi; 31 big. s. h. v.). Maili,

;

by

i

,

Bdzie yto

kwiecie, chodny maj

,

5, 98. Rys. Ad. 64.,

Slov.

bud

huinno

,

gako hag.

jako gaj. Kluk.

Bol.

mokri móg, Suchi marec Po niestatecznym marcu wiat ,

,

MAJACZY

24

si

MAJTEK,

-

MAJATNOSTKA

majem. Pol. Pocz. 39. Zegl. Ad. 82. Maj kwiaty rozwijaj. i\'iem P. P. 130. drzewa Fig. allegor. Maj wdziczny wiatu, yzny w kwiecie róluty obrócony mrone. Kulig. ne, ByJ mu w stycze 6. Pacz na moje lata przebiegej modoci auj, mój przekwit marnie maj zielony. Kulig. 121. §. Maj, -ju, rózgi z liciem zielonym, abo zielem obwinione, abo zioa z odygami sporemi. Cn. Th. griinc SlJfiije obgC' Boh. mag; grimc^ 8aub, SKai; Cauciic griiiie 53duni(^en Ytnd. lepen list Carn. maja Boss. JiiiCTba. Festae fronw domy des, maj, który na dzie wity w kocioy przyrzdzaj. Mci. (cf. zielone witki). Tu mi chopita znocie na ofiar maj kadzido i darnie zielone. Hor. 1, 99. Maj zaywany na witki przy kocioach domach, lipowy, jarzbowy brzozowy. Kluk. Hol. 2, 162. On koció stroi, gotuje ofiary, Otarze majem zotolistym- puszy. Pol. Syl. 218. Postanowi Febus, aby przy pogrzebach maju kupresowego uywano. Otw. Otv. 366. Pochod, majowy, maie omai umai. cieszy

wanie

—

i

i

,

e

—

/

;

,

;

;

,

i

,

i

i

,

,

MAJACZY, y, y, kowa, koowa,

,

kry, okra, myn-

inirans. niedok,

im

bcrum

Srctfe

Umfrei, {Hoss. MaaHHTt, npoeincn

ijpbcn,

Umft^mcif niadicn, Umroegc iicbmcii;

MaamiTb bied klepa Maaib mordowa inaaibca schn Carn. majati moferej. od cirr|iienia Róne zwierze, co je kryj bory Zwyky koo bydlcej majaczy obory. Min. Ryt. 4, 83. mami, wykrca si ^. Majaczy, ronem wywijaniem. A Czart. Mscr. Jire^ercccn madien, ,

,

;

—

,

bre^en, ©dmnnbclciini madjcn,

Wprawdzie

finnnbclii.

tu

moua majaczy, atoli dam przestrog, i moe ci mozoli praw niewiadonio. Zah. 10, 536. Hyck. Tiansl. Od rzeczy gada, Uiifiiut rcbcn, trre rcbeil, pijnil' §. Ponure przycichsze myli obkanie, nazywa Injircn. si majaczeniem. Perz. Lek. 193. Pacyent w najwinie

nil",

jaka

i

kszym majaczeniu Cyr. 3, 210.

przepdzi.

noc

(paraphreniiis)

Perz.

Chory, czy majaczy, czy od rzeczy gada,

czy przez sen marzy.

Perz.

MAJAK

78.

Lek.

u

,

m.,

,

Majak, jest to waciwie znak, po którym Kozacy, a mianowicie Doscy, zwykli podczas wojny swoich poznaKozak na podsfuchu stojcy, postrzega podn. p jazd ku sobie idcy; rusza z miejsca, od wschodu do zachodu w krgi róne koniem toczy; jeeli wypadnie z pomidzy który zoczonj kupy, od zachodu na wschód odpowiada majakom wtedy poznaje to swoi.

wa

;

i

i

,

A

Czart.

i)hcr.,

fic

@(J)ii'riifim(|en

,511

letki

,

,

lupran

^ifcrbf.

—

im ricgc bic 3britjcn crfciiiicn. kawalerzysta cin Spfiif ciii lfid)tcr

fafcn

e

,

Majak

§.

bic

,

©iiuaUcrift.

J^o=

Kozak, Majaki

zostawi Szwedom, a sam kinie ku Gdaskowi. Leszcz. Class. 52. Majakiem krc, nieprost drog,

—

cem

,

my-

•

mynkiem

,

auf SJcbciimctjcit

,

auf SlbiDejCii

SeitciiiDC'

,

Morze tam sam objeda majakiem. Cliroc. Ow. 204. Orda skupiona majakiem, Niepostrzeonym chciaa ty bra szlakiem. Kchow. Wied. 23. Z wielkim impetem uderzaj na si Ci w czoo godz ci magen.

i

,

jakiem

,

MAJTEK,

Chcc tku",

mie, maj); 53frmÓflen

,

nieprzyjació obbiedz.

MAJTECZEK, mienie, majtno, ?«.

,

bo§ $abe unb ®ut

kr

,

;

Cliroc.

Fars.

478.

czka, m., dem., {Etym. fortuna, fortunka, ba3

Boh. gmenj

;

Carn.

imnje

,

MAJERA N.

-

Imienie) ; Yind. jimeine imetik imetje imaniost imanstvu, blagu Croal. imetek blago, tmetek sztoka Bosii. stokka blago, imanje Sorab. i. kublo; Slov. statek; Ross. iiiaymeciBO HMtHie, noKja}Ka cTaioKi, 6yTOpi, 3a)KiiT0K3; EccL HCHBOTU. Przeciwne sobie rzeczy (ob.

,

,

;

,

,

,

,

,

s

;

;

,

majtek dug. Lesk. 2, 40. Gdy jakiego majtedochrapa mi si dostao .... Teat. 29. c, 42. Roi

czka

w majtkach. Sk. Zyw. ich majtno w dobytkach 205. Majtek wntrzny jakiego kraju to roczne jego ziemi produkta warto pracy przemysu wszystkich jego mieszkaców. Pam. 83, 484. MAJATNOSTKA, ob. Majtnostka. sa

i

,

MAJDAN

u

,

,

m.,

MAJDAMK, a wmiecie

plac czworogranny

dan obozowy, cin

s

i

,

ulice

midzy

ójfcntlidjcr nicrccfigcr ^*lnft

m.,

,

zdrbn.

namiotami. ber

;

,

§.

z Tur.

a)

^.*la|i

Czart.

,4.

,

maj-

jakirn, place publigue;

Mscr.,

pber bie Strapcn

jrci'

^Un,

rynek obozowy, cf bazar, bcr 2)iavfcten' berpln^ im 8a(jcr. [Croat. majdan pojedynek; Croat. barb. mejdan pobojowisko, meghdan równina, majdaniza circus; fd)cn

ben

=

=

=

Yind. maidaniza, turniralifhe

plac turnierów).

=

Na majdan da Litwin

Takli

sprzt

Tward. Misc, 29. Tward. W. D. 69. Jussit rew, ut singuli quidquid cepissent, confeirent in commune majdan vocant, ex aeguo inter omncs dividendum. Piaseck. 271. Ognie czsto si po przestronnych majdanach byszcz. Psalmod. 64. Susz. Picn. 5, G 4. Woda bya blizka na majdanie. Pot. Arg. 292. Majdan place d' armes w forlyfikacyi , miejsca na tarasie ukrytej drogi zawarte w ktach wyskakujcych na które zgromadza si piechota bronica ukryMajdan, plac tej drogi. Jak. Art. 5, 301. bcr 2]aflenrla|(. Od majdanu, fabryki, budowli, ber SauplaJ BiiunTbiif. gdy przez wyrobienie drzewa, umkn si lasy, to le za lasami majdan z robotnikiem pomyka si powinien. Majdan ten ma by naksztat rynku osadzony budami wedug potrzeby porzdku gdzie ma by z ludmi sdzia inni sposobni urzdnicy, aby si nie dziay excessy. Haur. Ek. 178. §. Majdan potaszowy, *).H'ttaf^' Majdanik potaszowy corok póflora sta szyfuntów ficbprcij. lutrowanego wydaje polaszu. Torz. 12. b) §. rzodkowa uku któr rka obejmuje, za ni uk trzybojarski drogi

srogi!

,

s

,

,

,

,

,

,

i

,

i

—

—

ma. A. Czart. Mscr. iiian

bcr

fluf

cz

i

,

linfen

ber mittlcrc

§anb

Jbcil

nnle^mt.

bcr

Majdanem

31rmbruii,

na

dó,

ben

w

uk

gór ciciw uk

wspaczny. Pot. Pocz. 701. jest wspacznyin, lub do góry nogami trzymanym, kiedy majdanem na dó, a ciciw do góry. A. Czart. Mscr. MAJDANMK a, »/i., dozorca majdanu, ber *l*laftanfl'ebcr. Dodojrze, próbowa i broci ugów majdannik powinien przestrzega. Haur. Ek. 178. ,

•MAJDEBURG, •MAJDEHURSKl.

MAJERAN, u,

ob.

Magdeburg.

MAJERANEK, nku,

m., Boh. magorana, magoranka, maryanka Sorab. i. niayeron; Sorab. %. majeran; Carn. majarón m.ijerón Yind. marjon, raajoron; Croal. major^n, majorun; Hung. majoranna; Hal. sansegh; Bay. sansegh; Bosn. sansegh, majorana; Slav. majuran; Ross. MaepaHi origanum Majorana Linn., ber Sfajoran, ziele ogrodowe, jest letnie zimowe, zapach ma korzenny, uywaj go do kiebas potraw kuchennych. ad. H. N. m..

;

,

;

;

i

i

MAJERANOWY

MAJESTATOWY

MAJESTAT.

-

s

gJówniejMajeranku dwa 101., Kluk. iol. 1, 218. majeran drosze gatunki, majeran pospolity, nilgaria, bnolistny tenui folio. Dijkc. Med. 5, 652. .Majeran Krcleski

544. fcf. krzeso ; cf. czapka ksica). Popiel mieszkanie swoje , {regiarn et domipierwszy majestat cilium suum), z Krakowa do Gniezna, a potym do Kruwicy przeniós. Krom. 45. Przemysaw wielk piecz królewska da sobie ury, na której z jednej strony wyrzezano ora, a na drugiej osob królewsk, siedzca na majestacie, dzierc w prawi-j rce bero, a w lewej jabko z krzyykiem. Biel. 170. (cf. myca). ztd meton. • g. a) i

,

,

,




krajowa,

cf.

velizliastvo

najjaniejszy

monarchiezna,

btc

Krom 486

oddawali. tak

v.

s.

jasny.

—

królewska, lub u-

czyli

mpiiarifdje obcr

velicsan-

Slav.

;

fónij)Iid)c

Czechowie majestat królestwa swego

jcftit.

wie,

fvellusl,

,

55?uvbe,

SUiO'

Wadysawowi

Wgierskiego Karola synopotomkami bdc, wiele ozdoby

Króla

wielkiego króla

mogli majestatowi Polskiemu przyczyni. Krom. 345, (ampli/icare regni majestatem). Wystpek obiaonego majestatu. A. Zamoj. 182, 3>cibrcd)f!i ber bdcibiijtcn iWajcftdt.

wielmono

dostojno Rzeczypospolitej którzy ni rzdz, pochodzca z mniemania zacnonaleca w sadziech wadzy rozkazowania. Modrz.

Majestat jest

tych,

ci

a

a

i

i

Baz. 527.

ko,

lub

sowo znaczce nadzwyczajna wielwspaniao, uyte byo dla okazania powagi Majestat,

ludu Rzymskiego, n. p. Majeslas populi 244. Fig. transl. Majestat Boski n. p.

—

R.

Czack.

bd baga

za

—

Pr.

Was,

Pana Boga wszechmocnego. lA. ^. 2. Transl. Majestat, majestatyczny czyli wspaniay, pa^^ki pozór, figura t. j.

majestatyczna, stat §.

i

5.

Meton. Majestat tron,

kaza

majestat

liodownika

=

Sigur

daa.

'stolec królewski,

ber foniglidic

^bron,

ber

,

3}iiijcftfit.

Maje-

155.

Jaii.

Tel.

lub

rzdcy

Sutfffiitron.

—

udziel-

Król

budowa, Na którymby móg przysig Dr. G. 3. Król w majena górze Siedzia, na który wchodzono

przyjmowa. Zbi.

wyniosym

stopniami.

2Biirbc,

w nim si widzie

figura

nego,

stacie

iiinjcftdtifd^e

Kchan. Jer. 422. Uczyniono majestat na zamku Wdeskim na którym Zygmunt by podniesion, z zwykemi ceremoniami, na Wielkie Ksistwo Litewskie. P.

,

Stewnik Lindego

u/yi. ?.

Toai Ul.

25

Stryjk.

i

abo Macedoski, abo Ei;iptski, to nazwisko daj dwom gatunkom, jfden jest prawdziwe Mnriim czyli prawdziwy majeran Kreleski lub Macedoski, ©aiitild^cr Wajoran driiii;i Marum masi.r majeran Kreteski mastvx. />yAc. Med. 5 653. M.\JER.\NO\VY. a, e, od maJlmbrafraiit 2)!aftirfraiit. Boli. magorankowy; Sojeranu, z majeranu, aRajoran Olejek majeranosvy z sadem zarab. 1. mayeronowe. jczym, nieco pima przymieszawszy, jest osobliwym seSok makretem na cikie rodzenie. ad. H. iV. i 01. jeranowy g/owe czyci. Sienn. 2-iO.

MAJTNO.

-

pocztku 16go wieku w W. X. L. trojaka piecz kanclerzom Litewskim w zwyczaju bya pierwsza wielka, któr majestatem Lilhuaniae zowi etc. Nies. 1, 258. ba^ ^. b) 'Transl. Krzeso, 'stolec, grpCe Sittniiifdic Sirgel.

Na

:

—

Od

Tuscyjskich narodów przejli owe majestaty woone. Faliss. FI. 10, sellas Budowano w Krakowie (ob. Wozowe krzeso). curules Janowi Kapistranowi Bernardynowi majestat rzód rynku, gdzie kazywa, nauczajc sowa boego. Biel. 353, t. j. ambon, katedr. MAJEST.-\TOWY, a, e, od majestatu, Królowie si gniewaj, gdy im ich wasne3)injeftI katedra,

©tubl.

SiC,

Rzymianie ,

=

.

go tytuu, który jest majestatowy, nie

daje. Sk.

Kaz. 58.

Widzieli Jezusa, bez majestatowej wielmonoci, w obie lecego. yw. Jez. 36. 'MAJESTATYCZNY, 'MAJESTA-

TNY, a, e, 'MAJESTATYCZNIE, 'MAJESTATNIE paski, wspaniay, majcfidtifd; ^crrlitt; Sorab.

adv.,

stotne; Yiiid. majcstuten; fl«)>s. MAJESTATYCZNO, CTBeHHUH.

wspaniao, stvu

majcftdti)'4e

Be.iimecTBie

,

BciimecTBO,

ci

,

Yind.

fflefen;

yelkozhastyu

yifokostyu,

,

aBrycT-fefliulH

.

aejnue-

,

majestatyczna

,

majestust, yelizha-

Rag. yelicjanstyo

;

Tr.,

maye-

1.

,

Ross.

;

Be.iimie.

umajtni dok., majtnym uczyni, CJ. niedok., bogaci, ubogaca, bcgutem, bercicfccrn. Zaoy Bolesaw umajetni klasztor Krzyanowiecki. Krom. 285. .MAJTNO", ci. i.. M.yTNOSTKA '.M.\JTN OSTKA, §. a) mienie, majtek, et 'MAJTNICZKA, i, i, demin.,

.AL\JTN1 i

wasno,

Sermogeii Hi §abc twoja, ani wzwiesz

ba

(Boh. magctnost),

®ut, ba^

,

Majtno

giijcnt^iim.

,

i,

,

iinb

ani

,

obaczysz, jako z ciebie zupiona bdzie. Rej. Ap. 36. Dam wszystkie skarby krómiasta tego i wszystke

majtno

,

lów Judskich w rce nieprzyjació. 1 Leop. Jer. 20, 5. ('wsztornk istot. 1 Leop.). Nie tak dla zguby majlnoubóstwa jako dla utraty dzieci nieszczliwi. Wez. stek upili ich ledwie nie z skóry, rozbijajc ich Zap. C \. Majtnoslka jaz majtnostek ich. Birk. Kant. C 2 b. i

,

i

poyskujce si nic. kiekolwiek zbiory, czaczko dziecinne Kto chce pokon odda z chway bogu, Psalmod. 102. ma go chwali w duchu i w' prawdzie ma go czci z i

,

wasnej majetnoslki lum, majetniczka,

bya

obllta

6'enes. 13.

tak

.

i

swojej.

Birk.

maa wasno.

Kant.

A 2

Majz.

b.

Peculio-

Majtno

ich

mieszka pospou. 1 Leop. majtek, bogactwo, dostatek, 3)cr


Ross.

;

MacTepcTBd. Czeladnik, gdy przez starszych za zdalnego do majsliryi uznany bdzie.... A. Zamoj. 80. MAJTEK, tka, m, flis, okrtnik, bosman, marynarz, wiolarz, eglarz, eiii SBatrofc, 33pt'fncd)t; "maidek. Pot. Arg. 199. (cf. Gall. matelot; cf /"/'. Sax. 3Diat towarzysz). broBoh. plawec; Cam. zhovnar; V';n(/. zygar brodnik ,

,

dar, ladjoYosez, ladjoiiski iiaipoa-b rfi6Bki|i>

;

,

Eccl.

blapez

Kop.AE.ikiiiiKi.,

yeTlar

,

lopatar;

,

KopaóejbiiHKi.

HOTopoM BCCJOM- 4tHCTByeTi.

ubiór majikowski,

—

,

^.

,

Majtki plur.,

MAJTKOSTWO,

SDJatrofctiljabit.

Ross.

iiGCAhiiiiK'L

a,

n.,

majtków eglarstwo , ber 3}iatrpfciiftntib. Sdzia pozwoli mi majlkowstwo na okrcie wojennym lub onierTlaUO' stwo obra. Zah. 5, 184. g. coli. Alajtkowie, fcnooir,

rotki,

w

majstrem

gatunek amikamienia, einc 3lrt 6tciiibrc(^. ib. 1275. Prawda na wszystkie cnoty jest prawie jak majowy deszcz na wszystkie zioa na ziemi 'roslce. Rej. Zw. 82 b. Majowa uroczysto, w czwartek siódmego tygodnia po wielkiej nocy Ross. ceMHKX.

,

3)Jeif}er

2.

;

stan

Mleko

ber

mejstar; Sorab. i. Carn. mojstr; Croat. mester;

majowe, skuteczniejsze jest, ni zimowe. pulmonaria maculosa, Majowa Miodunka Krup. 5, 76. Majowy trank, sieft^malblattcrig 8migcnfraiit. Syr. 1552. 99.

Niem.

mischter; VinJ. moister; Dat. mnysztor, mustar; Hang. mester; Slav. majstor Bosn. majstor, mesctar, sosctar; Rag. majstor, mesctar; Ross. Macrepi; Eccl. nepB0xy40»tHHKB cf. Hebr. nroi mischter magisterium). Kady ucze do majstra jakiejkolwiek professyi ku nauce przystajcy, ma by w pro-

ftcr

trzeba majowej kuracyi, kiedy

216.

wedug

m.,

,

,

,

jorata,

stra

,

mistrz, (Boli. mistr; Sorab

gister;

znali.

08.

14,

Z^ib-

hmobhtuh

Ross.

Carn. blagovit;

MAJSTER

MAK.

,

,

—

8d!iff>3vHilf.

MAJTKOWiSKI

,

a,

ie

,

gijatrofeit

•

Rob. plawecky; Ross. uaTpoaoB naipoaKiS. MAK, u, m., {Boh., Slov., Sorab. i. mak; Sorab. 2. mahk; Yind. mak, makovu feme; Carn. mak; Sluv., Bosn. mak; Rag. mk; Croat. mak; Hung. makmag, {Hung. magh, ,

)

;

MKA. maak, mat; granum); Ross.

et

MAKA UAKi

Eccl.

Graec. nr;xi>3p;

,

Obli. SOJane SJJaij) § a) ber3)?pl;n, rolina ogrodowa rónego patroch, rodzaju, jako to biafy, siwy, czarny, czerwony, ,

;

i

Kwiat nasienie sprawuj sen. ad. Narodów dzikich wiat H. N. 101., Kluk. Roi. 1,226. peen by jak maku. Slryjk. Gon. M o. Ten bój sprawi, Ni ludzkie pokolenie, czego wiek aden nie nadgrodzi cho si jak mak zrodzi. Bardz. Luk. 119. (Slov. Ne dal Poganie dusze irii, cobi on za mak bolo; nihil omnino). który

otwiera.

sie

i

— ,

bdzie (ob.

z

O

Szczurkowie

Rei).

ki. Dwór.

W Y.

MA K AR O N O

mka,

*ry

tej

-

ne

Slov. z

D. 3. (jednej

bud

27

teg rei

s

mki, Osowie

jednej faryny,

kuni, tego pota kó, na jedno

mna mka,

muka,

z jedndj

jednj mynicy, jednej kopyto).

—

2.

8.

slenomurga, bardzo subtelna, biaa kreda, jedne Niemcy' zowi górn ScrgmcM,

mk

mk

druq

,

niebiesk, ^immclfimpbl. Kluk. Kop.

249

1,

Zielekka

i

et

308.

Pochod, mczka mrzkowad mczny. MAKAO gra jaka w karty; n. p. Nie za dugo wmakao pójdzieCzowieka zabi, chrzcciiiskie jak mak zobia. Falih. X. my, ka wic Francuzkie nagotowa karty. Teat. 48. b, 40. nie mówi zabi, ale upi, pozrzc, pozoba jako mak MAKAIi, MAKARON, u, ?n., §. 1. z Wiosk. maccarone, DJiibcI jum Nie trzeba maku sieka. Bys. posiec. Kosz. Lor. 145 b. 6i[en; Boh nudle, nudijk; Carn. makaron, lisanje, musiili; Ad. 51. aclum ne agas. Darmo na jego mikkie piernaty, Ymd. nudelni, krapi, testouniki, mokjaki, riesanki; Croat. Kozysty('h maków sen rzuca kwiaty, Bo dawno si wymakarun, mlinecz, rites, lazanye, mlincze, rezanczi //uug. bra na gór wierzchoki. Zab. 9, 551. Zab. Rzekby, rtes; Bag. Ijestolisli; Bosn. prikla prriscjurata hrustuze kto miedzy niemi posia maku, takie milczenie pahrristule, usctipci, jeriscte lica, lazagne, (cf. azanki j; nowao, muilzian jeszcze przeszkodzi, ze nie podrzymali. Boss. Jianra. Makarony robi si z ciasta rozwakowaneOssol. Sir. 3, menu mmi Wotu jroifdjcn fie gc* ftill, a\i go które cienko drobno w paski kraja trzeba, potym ,

,

,

:

,

,

,

fi)

foetptte, flC

allc

Cho b)

mcim Skoro malka wesza, jako zasu makiem.

fd)licfcn.

dold

Opium

alle

artowa

igra,

i

gcnomiiien

broi.

^itteii

l'o.

Sf/I.

,

nl^

487.

—

§.

radz Mocia Panno sia jada maku, Bo makiem tego czek przypaca smaku. Pot. Jow. wilczy mak, Polny mak. maczek ytny §, c)

Transl. Nie

zbytnim 201.

—

,

Bhoeas, gclbmpbn lonimobii, S'iinH'C"'"ff Syr. rflitfd^rofe. 1358., Juiidz. 282; {Slav. divji mak; Yind. purpehza). Mak strczysty fopf. ib. 1559. Pochod, maczek, makówka, makowica, wakolgwa, makowy, tnakiich mukulra wiercimak. MKA, . Maczka demin. 'malka. Peir. Ek. 47; wic meta, od sowa nde, 'mauka. Sekt. 67; Boh. mauka Slov. muka mauka; Sorab. 1. muka Sorab. 2. mucka, melk, mel; Carn. móka; Yind. moka; Crout. mela, melya, ,

.

,

,

i

,

,

,

=

,

,

;

muka, brassno

i

,

mnn

a\i

mlivo, brasno, muuka; Bag. mlje-

Dal.

s

suszy;

inne makarony

i

wedug wynalazków kucha-

Kuch. 405. Drniiy piwnych kucharze czsto uywaj do makarów abo ciast krajanych, leja je do maki pszenicznj, eby ciasto pulchniejsze byo. Syr. 949. rzów.

Wtel.

Makarony

abo po naszemu kluski. Grodi. mi smakuje, jak gdyby mazasypany. Teat. 8, 39. g. 2. Makaron, makaronizm, makaroniusz. zaycie w mowie lub pisaniu sów innego jzyka nad ten klórym sie mówi to jest

Dis.

F

lub

pisze.

ciasto,

Rosó ten karonem Woskim by o

b.

tak

—

,

Kras.

niewaciwe

Polskie,

skiego, lub

z

aSorter in

96.

s

Makaronizmy

to' .sowa Greckiego, ju z aciinnego jzyka wzito. Diidz. 27, aulnili,'li)e Zii.

2,

ale

ju

z

Spradie', frcmbc ©piadjfiitterecfn Slov. cudzomianost, cidzomechawost. Mieszan mow makaronizmem nazywano, od Woskiego przysmaku, w który eitier

;

migday siekane róne korzenie mieszaj. Klecz. Zda. 88. Hoc genus oralionis maccaronicum vel macharonicum i

vocant

zbó miako

aliijui e tocabuto Itulico mecherone, quud stultum, nebulonem sonat, oppellotione dw-ta. Cn. Th. 429. Werlino Coccaio przysmak ten uwielbi wierszem pod tytuem Maccorea, w klórym Lombardzkie z aciskiemi wierszami

miedzy kamieniami myskiemi. Kluk. Bol. 5, 258. dla cudnoci kwiatem zowi. Syr. 92U., {Boh. weyraek, bel; Cront. melya chiszto bela, muka, czvl). Najwyborniejszy chleb z cudnej, jasnój, w miar wypyllowanej maki z mki nowej niezaleaej,

miesza, a ztd podolne mieszane wiersze pisma makaronizmami zwano. Taki jest sawny makaron J Kochanowskiego: Est prope wysokum celeberrima silva Krakowum Quercubus insigiiis, multo miranda oedzio etc. Orzelskiego makarony przytacza Opaliski Sat.: „Niech osta-

;

muka, brascno; Bosn. muka, brascno;

vo,

meija; Boss. iwjKa; Germ. in Lusat.

kemah farma;

g.

1.

ba!3

s

9i)?cI)I;

2)?ailfe;

to

Slav. cf.

ziarna

brashno,

Hebr. Http

starte

Mk

przedni wyborn

i

,

,

niestchej wieo w mynie zmeltej. Syr. 920. Mka Marymontska, montowa. Ld. Mka pszeniczna, (Yind. pogazhna biebpfhenizhna moka), mka rana czyli ytna, mka orkiszowa, jczmienna, ib. 921. Mka niepytlowana pszeniczna drugiego gatunku Boss. no4pyKaBHaH Myna. Mka polednia Boss. xajyH, ob. Gryz. Mka subtelniu,

,

,

czka, nicltl.

wa

,

kurzawa mczna, maczka,

Mka wielki

imete yto,

zaczyniona Boss.

poytek

,

otrby

omie iny, cy-iofl.

zostaj.

—

stodmial,

Mk .

.

.

(atauf)-

yto przeda//aur.

Ek.

75,

hov. Jednym mka, a drugim nale otrby. Pi^t. Jow. 2, (cf. jednemu si zmiele, a drugiemu si skrupi). Tego co robi nie chce', mka w rce kole. I'apr. Kol 5 4 6, {ob. Kó). Nie gemaljlen, ali

2)Jcf)I.

,

vel

i

,

tek

makaron Orzelskiego powie". makaron- lepiej to opowie,

skiego

Opat. ib.

Snt.

165.

38.

Orzel-

Mae

parta

pójd do czarta, starodawny makaron, ib. 27. llal. maccherona krotoliliiy wiersz z pomieszan acin te nie mog przesta tego slylu szkolnego tyili maka-

—e

--

roniuszów niepotrzebnych. Lub. Boz. 56. Dzikie przywone makaronizmy. I'ilrh. Sal!. Styl szkolny i makaroniczny nie przystoi do traktowania wielkich spraw. Lub. Boz. 56, t. j. peen zagraniczyzny, llal. maccheronico, ein i

Stul

gcfpiift

RONOWY,

mit frembni Sortom inib SRcbenJartcn. a, e, od makaronów, 9^Il^d ' ; /'"''•

MAKA-

nudlowy, nudlowily. Makaronowa deska czyli stolnica (Yind. nudelna, nudelska dihza, nudelniza, lesta resvalniza.

—

;

MKARZ-

28

MAKULA -MALARSKI.

MAKUCH.

zostajce si wygniolki po wytoczeniu olejów, s gatunMakaronowy waJek Yind. nudelnjak, triblovz. pognoju. Kluk. Roi. 3, 188. przedawacz kiem chodzcy, mki koJo m., mcznik, MKARZ, a, mki, ber SKe^lljdnMer; Cnm. mokar; Ymd. mokni piedauz, 'MAKULA, y, . MAKUKA i, i., demin. z ac. plama, plamka, skaza, cin glccf. Panna strzedz si ma, aby biamo'kni predkupez, makar; Ross. MyuiHHHTi. ma/ makiik U] rumianej czystoci swojej, na której MAKAT, u, m., MAKATA, y, i, z fureck. obicie. ,4. dar. Dusze oczyszczone znad, nie zmazaa. Sk. Zyw. 2, i 13. Nad ókiem kli si Mscr., eitiE Japete ein Jcppic^. Dumbr. od najmniejszej makuy zmazy. \V. Post. Mn. 5i makat' zotogowy, kras. Dos. 69. Stolik makat przykryMaestwo niezgodne, maonkom dziakom nie5oty. Xiad:.. 21, kobiercem, Jeppid). skoczone makuy przynosL Modrz. Baz. 129. Sowne MkKOL.\G\\k,'y, I, friiigilla cannahina, eine 3lrt ^anflliig, makuy ajania. Peti: Et. 522, (zelenie, zelywo). 3itfd)erleiil, may ptak, na grzbiecie rudawy; ywi si ziarnem konopniczek. Biae makuy na paznokciach. 7V., kwiaty, Sliitbe nnf 6cn 222. Zoo/. makowym. lnianym i konopnvm, ,

,

,

i

i

,

i

,

i

i

Makolgwa gwide. MAKOLIUS artem, kamie myski, co Kluk.

w.

2, 256.

Banial.

mk

Job.

im Scfierse: ber 5KubIftet'ii. {Hoss. MyKOcM " przeiewacz maki. ber aiicblfieber.). MAKOWICZKA, i, i, deimii.. Boh. MAKOWICA, y, J.

3,

im

ma-

tur

kapitela.

ManyiUKa

ba

Wiod.,

cze

wysza

einer

ftapitcl

£mile. (Boss.

Supy

gowy, korona).

maja makowice zote. 1 Leop. Exod. 26, 52. (wierzchy. wityni Jowisza jaspisowe kolumny o sre3 Leop'.). brnych makowicach we dwa okray rzdy. Tr. Tel. 175. Gaka na wiey kocielnej, bcr J^imnfnopf, Snanf auf Tame ju ujrzysz nad górami szpice, einem Siri^t^urmc. te

Z wysokich wie zote makowice. A7on. FL F. 3. MAMAKOWLNY, in plur., odygi ob. Makowy. makowiny Chmieliny makowe. Dudz. 4, iKc^nftcngel. MAKÓWKA, i, z',, spali trzeba na popió. Zaw. Gos. Boh. makowice, inakowicka; fioss. JiaKOBKa; gauszka mawschodnich krajach z makowa, bas SDiPbnfPpWini. kówek zielonych wzdu nacitych pynie sok obfity, pod ,

koycna yuschka. Cn. Ad. 248 sto.

i.

po makowej polewce.

namocz w wodzie. kovje;

Haur. Ek. 117.

Makowe Makowy placek

Sienn. 552.

makouje).

Yind.

Makowe

MaKOBHiiTCK.

Gówek makowych pole,

ma-

{Carn.

Boss. mbkobkiiki,

ziarno; Prov. Croat. Uchindsze ku-

makoYO zerno; Rag. uciniose koliko makkovo arno, cum maxima demissione. MAKRELA, i, £, scomber, scombrus Linn., ryba morska, podobna do ledzia. Kluk. Zw. 3, 114. bie SKafrcIe ein

,

—

eiit

Mia to u siebie 7] bie SWnrime. najwiksz maksym, chocia z uszczerbkiem zdrowia wasnego, ratowa bliniego. Sk. yw. 2, 44. [zasada.

z'.,

y,

za

MAKSYMILIANISTÓW nazwano ciwko

kiedy do Wilice si zebrali, co tam by za rzd ostrono, bo tam wszystko panowie byli, wszyscy roza aden nie sucha, boj si, e ten Maksykazowali milian królem nie bdzie. Falib. A 3. stówie, i

,

z

MAA

Mao.

oh.

,

MALACHIASZ,

m.

a,

MALACHIT, u, ^Iappelfteiil

gdy si

bije

TO.,

Kop.

yi

,

,

,

Na ów

ftiflc.

olej.

\Yod.,

w_\

—

toczone makowiny. Dudz 44,

Wytoczyny którejkolwiek ougepiepte iKo^nftcngel. g. roliny, z której olej wybito, Ceinfll^en. Makuchy po wybiciu

oleju,

no,

ale
niad. Alg. 1, 108.

sawy

ojcze,

KO

adierb

irinjiiJ

flciii

maleje.

ma wyrazy. MALENKI, M.\LK1,

rosncemu coraz MALEM, ob. Mao. ,

mnie

mniejsze

,

maciupci, maciupeki

,

gatij

fleiii

,

intensiv.

,

aJj.

ob.

Alg.

Nar.

a. ie.

.Maluchny

may,

275.

MALEi

t.

d.,

Boh. raaliky»

,

,

MALEKOG-MALINA.

30

malicko; Bosn. pomagni

b.

Teat.

Mam

We

do

malek promalek dziewczyPana

ZyJam bez matki

52.

7,

MaiCHtKiB, naieneKi, Ma-

floss.

;

iexoHbKiH, MajexoHeKX.

MALINY

w ducbu maln. Chroc. Ow. 108. Bdmy pokorni cy, Duma nas o nieszczcia przywodzi najwicej. Zab Jak ona aZbb. 95. Maleki, /, Maleka mbU., n. p. dna! Pójd do mnie maleka! kogo szukasz? Teat. 58, powo15. Skin! fomm ^cr 511 mir! §. Po maleku i

—

luteku,

gcmac^.

atlmii)!!^,

gaiij

dziecistwa Don Slcitl waj ten ptaków rodzaj z

LE?5lvO, ci,

bno, w.

znaczca

wielka fraszka

,

Slctii

polna

MAGORZATA,

i,

y,

dem.,

i.,

i,

,

Grejtka, Gretzizka

;

ber

rzecz

bzdura

ciiie

,

tak po

C,

dro-

grogc

bardzo

S^Ieiiiigfeit.

malu-

Vind.

;

3"'

friiljcftcn

mao

,

zowi

li-

gelbliiie.

btc

i.

2.,

et

MAGO-

imi biaogowskie

a)

§.

;

MA-

wiejsku

MAGORZATKA,

3)inrgaret^e

Greta, Boh. Marketa

mm

aiif,

607.

mao,

n., maJo, Me w dobr wymo-

o to liarmideru

tyle

a

,

1,

a,

maleka

MALESZKA, i, z., abo len. Lek. Kon.

vriedstvu.

SIA,

MALESTWO,

Zda. 78, »on g. Malestwo

malestwo

Takie

domu. Chmiel.

malickost, znaczna

—

flji.

Z maleka, z miodu, Umylnie z maleka cho-

malestwa wprawia

Dzieci z

Klecz.

gf]i5

w

60/1.

z.,

?Binjigfcit.

bie

S!lein^eit.

lia

nilf.

,

.

,

Gretka, Marketka; Sorab. 2. Greta Ross. Maprapnia. Sorab. \. Marscha ,

,

;

maj . Magorzat. Fam. pr. wszelakiego zboa pacona by ma w dzie . macierzanka W wito Sax. 56. Rosa tam wianka. Jak. Daj. 249.— g. b) Magorzatki

Brzemienne

patronk

za

Dziesicina M;tiiriieii Gruszki, które 'niargorzatkami zowi,

gatunek gruszek. marketka.

60/1.

;

zmali

niediik.,

cz.

mniejszy,

umali

,

mot^en;

flein

60/1.

maym

dok.,

maliti;

i

w

mali

wdziczno

i

,

odbierajcego umyle,

ilon.

06-

przynajmniej

73, 396.

neiitr.

cf.

MALIGNA

y,

,

i.

gorczka

,

Dykc.

zjadliwa.

Med.

3

659,

,

bas ^i^ige gieber; BoA. hlawnice, hlawnika; Croa/. ognyenicza SUw. ogan, vatra Hoss. ropaMKa Encl. rnoeBima. ;

;

;

z pochodzi z krwi gstj zapalonej Durnowato rany jakiej.... Haur. Sk. 416. melon. maliczyli waryacy w paajai^ych gorczkach bywajca,

Gorczka maligna

^i^e.

Teat

Teat.

;

;

,

,

,

,

i

s

,

;

,

i

,

;

;

,

—

,

zowi. Perz. Lek. 193, ic^i 1, (oko-

mów.

tysicy

sto

pierwszy.

Wyszli

Macz.

"jakmiers.

sze kro /o

maem

Facile primu-i,

tpcnig.

biskupów ma-

od

Domalem wszily si rozchodzi/a. ib. 5 Macch. 5. By/o malem o szóstej godzinie, ib. Luc. By/a godzina malem szósta. 25, 44. (prawic. 5 Leop.).

'powie

bra

byli.

1

Leop. pr. Hier.

o nich

ib. Joan. 4, 6. My cbrzecianie coby by/ o/tarz, malem nie wiemy; propemodum. Zygr. Pup. 190. Po/owcy bez ma/a Kijowa nie ubiezebrawszy wojsko potajemnie gli. Slryjli. 175. To us/yszawszy rzek/, ja bez ma/a nie zayje tego fortelu. Lub. Uoz. 523, t. j. ja moe zayj, ,

,

Wicej bez 'mai (bez mapodobno icb rocrbc oicUeic^t. wygranych rachuje, ni klsk. Leszcz. Clats. 24. ) Herb Kotfic z Niemiec do nas przyniesion, ma/o nie te,

,

a

go

czasu,

kiedy

Radzie.

i

w

Biel.

177.

Ledwie

si

Z miechu ma/o si nie puk/. Jabf. Ez. 51. Kto chciwoci ma na wodzy, a udaje si rozumnie, u mnie jest ma/o nie Zaci koniowi y/e anio/eni. Gorn. Dw. 406. da ma/o nie do odmienia. Cresc. 533. Jelikrwi ciec, by móg/ bez tego si obej tedyby ma/o nie lepiej. Ma/o nie jednaki blask od mosidzu i Rej. Zw. 38 b. od z/ota. ib. 19. Ma/o mi dyabli nie wzili. Teat 28, z m/odu 24. oou .^Icit §. 9) Z ma/a «z malestwa, wszys§• ^0) Od wiela do ma/a anf, Don 3i>9f"i' iajoptqnBbiu fparfam im S/ot', malomlumne. iRcbcil Rzeki Francuz .Anglik maomówny, Holender peen ciaa zotem adowny. Zab. M.\OMYLNY, a, e, nie wiele si zastanawia8, 85. jcy, iiidtt »icl nat^benfeiib. do zamieLud maomylny e,

,

;

,

i

,

sza

skory.

animo; subst. malomyslnost raalckomoszne pusiilaniinis

O.NOSY,

a

,

ie

;

—

nosa maego,

('.MALON Cn.

Th.

MelonJ.

ob.

,

MA-

slrulhopus.

,

1.

raa-

Carn. raalomislenost,

fleiiiffigig.

,

demisso Sorab.

maloraislni;

Slov.

;

animi.

abjectio ,

Bok. malomyslny

45. d, 32,

Teat.

Rag. mallonossast. MAOOCZKl, .M.AOOKI, a, ie, mae oczka majcy. .)Icz. Carn. oczko. Cn. Th. oeella, Boh. widaurek; fleiniugig. malook Ec.cl. jia-TOOiecHiH. MAOOK, a, m., Physeter microps gatunek wielorybów, znajduje si na morzu ie,

a,

fleinndfig.

;

,

pónocnym. MIEN.NY,

Ross.

596,

Zool.

a, e,

cine

3lrt

a,

nieoblicie

c,

sia.ion.in4HbiH

subst.

;

rodowity,

eirt

Slctiipole

einer

,

iiid)t

podzcy, ,

auv

flamiiircict),

sieiii

erjeugcitb;

rceiiig

'.MAOPOLAK

m.,

a,

=

fOn

'MA-

jia.ioceiiefiHbiil.

Ma.ion.io4ie.

MAOPOLANIN, M.\0P0LAN

''MAOPLE-

aSaUfil*-

niemnogiego plemienia,

(2>61fcrO Stdmmen; Ross.

OPODNY,

granatowe,

a, e, lici niewielkich,

MAOLUDNY,

Ross.

i'plfrei[b;

Ma.T0.iK)4ic

,

SPlfJmangel.

krótkotrwa-

=

nic^t

subst.

;

,

MAOLISTNY,

Boh. malolistny.

,

bardzo ludny, 4eH'B

Ytnd.

Ross. Ma.io.itTHbiH

18.

1,

ifenigen

,

jabko,

IBlute,

Cyw.

fleiiiMatterig

Ross. sia.io-

M.\'OGOSZCZ, szcza, m., miasto w Sandomirskim. y). Dykc. Geogr. 2, H7, cine Stabt im lianDDinirifcbcn. (MALOGRANAT, u, m., albo poraagran z ae., jakoby ziarniste

,

Gal.

MAONOGI

a

Ma.i04juiHHqaTb

BtiBCHHbiH.

letni

ie',

Boh. nezletily;

;

raenjestar;

,

lose.-zhnost

64-.

GAZNY,

poóocib. Po-

,

ten

M.AOLETNY, a, Nar. 1, 182. lat doszych jeszcze nie majcy,

Gaz. ia,

menjelieniedoheten MaoiiajojtTeH. którzy dwudziestego czwartego roku nie doroli.

minbcrjd^riij

maoduszno upomnie

ostatnia

cjaóojyuiHUH, poÓKiii, poOoKi ce traci,

poÓKOcii.

,

zupenych.

lat

-MAOLET.Nl,

zaywszy dobrze z beczki lemieja, gniew odwag w tej mierze potrzebna.

nie

na

karstwa

c.ia6o4yiiiie

18 e,

MAOROSY.

-

z

,

.Maej Polski

'Maopo-

f olen.

(Maopolanin) do Piotrkowa, a 'Wielgopolak do Lublina pociganym by nie ma. Yol. Leg. 5, 952. *.Mali Polacy, 'Wielcy Polacy. Biel. 456. 'Wielcy 'Polanie. ib. 364. M.\0P0LSKA G. .Maej Polski, leiii 'PPlen. Polska jest dwoj jedna maa druga wielka. Giuagn. 194. Maopolska, wielka prowincya królestwa Polskiego która zawiera 1 1 województw ksistw 5 2 ziem osobnych. Waciwie za .Maopolsk zowie si Krakowskie, Sandomirskie Lubelskie. Dykc. (ieogr. 2, 117.

lak

i

=

.

,

,

,

,

i

i

M.AOPOLSKl.

z Maej Polski, Co filciiiprliiii*. Maopolskim kupcom spadnie z wsa tym si Poznanikom konteniowa przyjdzie. Gost. Gor. 88. 'MAOPO-

a,

ie,

,

SIAD^, cy.

a,

e,

Ross. Ma.ionoMtcTHiH

MAOROSY,

a,

e,

,

niewiele posiadaj-

niewielkiego wzrostu

,

flein

gc»

,

MAO n)a(^fcii

MALOWA. MAO, muofOCAuH.

fiosa.

;

MALOWANIE- MALOWANY.

-

ici,

z.,

§.

1)

Maitijcl ^cr cf. drobno, tlciiiDcit, miary niewielko @r5Pe; Boh. m:ilost; Slov. skrownost , cliatrnost ; Soruh. maliwkofo \ind. iiialnor.t, malina, mai1. m;ihwofc henosl; Croat. inalóclia Dal., Dusii., Rnij. malina: Hoss. ,

,

;

;

MaJOCTL, Majii3iia

y

wzrost.

be

^Cit

Mao

Th.

Cii.

Tak

®eiftc^.

duszy

sabo

Mao,

— Znamy

z

3af)I

Nie

Mao

,

no

zdolno.

maociami. KoU

ferzhen

524

297.

et

chaulostiwost

JNIAOSILNY

ferzbnost. wielkiej

O Bmd.

von

,

,

nifl

acfnljcn.

.

ob.

0^7.

a,

,

e,

Maomowno, maosownym

—

bardzo sony,

nie

MAOSOWNO ;

verb.

biaogowom

nowo

,

Sllciiiiijfcit.

spokojno niewiele

ycia.

szkotlliwy, a, c,

sia.iOBpeMeHHuii

subst.

i,

Niebezpienarodzo-

m.

,

a, e,

Hoss. Ma.ioBpe4nui1. fdiabcnb. krótko trwajcy, furj baucrnb, Hoss.

\vtniq

MAOTRWAY,

'MAOUKINIA,

Ma.ioBppMCHHOCT.

mao uczony, niciiiii gclcbit. Smotr. Apol. 49, cf. M.\OUWANY,'a, e, lekki, maomylny, Icit.

,

niedouk.

iinbcbiidJtfam.

ftiiiiig,

Maouwani

ludzie.

MAOU-

Tr.

niemocno dufajcy, flciiigldiibiij fdjniadujlaiibtg. polna bóg tak przvodziewa zali was nie daleko wicj? o maoufni! Selii. Mrdlh. 4. 'MAOUMNY, a, e, niewiele rozumny, Ross. MaaoyMHUii, blipfiiinig

FiNY,

Jeli

a,

e,

,

traw

,

,

MAOUSTY,

subst. Ma.i03Jiie.

SDfimbc

Errl.

,

MALOWA,

a, e,

ust

maych,

iipii

ficiiicm

pisati

,

prilika

ciniti;

HonHiiiy; cf ben.

(cf pisa, pisanka), szlikujem;

Bosn.

upisati;

peni^ati

Ross. WHBoniicaTb

masiju

,

;

Rag.

pisati

,

malowa

Stownik Uniego wyi.

i.

cudnie.

Tom

III.

maluje

Pilch.

Sen.

list.

57.

zmysy

maluje

,

s

myli, ju janiejsze, ju ciemniejsze. Bals. Niedz. 1, 271. Nie tak szpetny dyabo, jak go maluj. Birk. Ex. H. 3, (cf. straszniejszy dyabe w farbach, ni w samej istocie). Ni lew tak srogi, jak go maluj. Rijs. Ad. 48. Nie maluj dyaba na cieiue by si nie przyni! Rónie dyaba maluj, ob. Dyabe. Nie maluj sobie tak srogo kocha,

Teat.

nia.

sobie).

1.

e,

— Recipr.

—

(nie wystawiaj

40,

ani,

fcmibarj.

iinrb

—

imaginuj Teat. 38,

wyraa si,

212, (przebija si, odbija si, fi^)

nie

twarzy.

sobie,

Smutek si maluje na .Malowa,

§.

|'i^,

ilMt

pomalowa

stó,

mablt

lask, farbowa. Cn. Th., niiftrcidiert, bcmablcii. Czemu to panna urodziwa nie maluje twarzy? Bals. Sw. 2, 585. Zdobi, przyozdabia, pstrzy, barwi, ft^miirfcn, g. fil). Poschy zielone jody, ani wiec góry, mablcil, jieren. Ani cienia rzucaj, nie maluj pola Rozliczne kwiaty, ani

—

si

zieleni,

rola.

ab.

8,

Widz

305. Xar.

oboki wielkie

nogami, Jako si tcze maluj farbami. P. Kchan. Jer. 366. MALOWANIE ia n., subst. verb., Yind. obrasenje, obrastvu, (cf Yind. etc malik idolum, malikovanie

pod

,

Carn. mai;

\

Croat. kipopiszanye, szlikovanye,

kipopiszichtvo, szlikotvorsztvo

,

Ross. >KiiBoniicaHie 3)ialilcn.

,

;.

Eccl.

ctiiHoniicanie

Uczy si malowania. Ld.

farbowanie

bo

,

,

§.

;

obraznichtvo a)

;

actio, iai

Malowanie, pomalowanie,

Drzewo wyrobione na sprzty,

2Iiiftl"cid)Cii.

pokrywr. si zwyko malnwaniem. .lak. .rt. 3, 174. .Alaszmelcowanie bno Sduncljmnlilcii. g. b) Opus pictum, tai ®cmn()lbc, (cf obraz, malowido). Malowanie prostakom stoi za czytanie. Cn. Ad. 476. Ksigi Paac malowaprostaków, obrazy; (cf 'pisa malowa). Widziemy, jakie nam niami ozdobny. A'. Pam. 9, 261. malowanie przed oczy niniejsze podobiestwo stawia. Sekl. Wyprawia malowanie illuminowa. Cn. Th. 95. citt

lowanie szmelcem


lov. inaliko, maliki, malinki, maliliiiki, maluki; Sorab. 2. maiki, lulinki, maluiki, malieiki o, ut:

maliko;

,

maluschki, maluczko; Sorab.

mahlicki, mahicki,

\.

hwuki, niahwkuki, mahwcicki, maluczko;

C7'oat.

mama-

Bosn. malahan, majuczek, majczukcn, myczun Mamala^an, malacno; Ross. Ma.icxOHeKi., Mii.icxCHeKi. luchne dziatki w powiciu. Warg. Wal. 517. Jeszczem niaWieczerz zwyczajn, to luchna dziecina. Zab. 5, 257. Warg. Wal. 128, jest, prawie maluchn, czstowa ich. (skp, letk). maluchnych leciech bdc. Warg. Wal. lalian,

;

W

Po 15, t. j. mlodziuchnych, in gar febr jmiijcii Jnbrcn. maluczku ostronie stpa. Budn. Aiiojiht. 59, t. j. powolniuteko, gaiij latigdim. Ta syna maluckiego poya wielkie gniewy w madziryda. Bardz. Trag. 67. Maluczkie osady. Boter. luczkie piersi. Birk. Zam. 55. 240. Karawany pac Arabom maluczki trybut, ib. 250. w wielu wiernym jest, a kto' Kto wierny w maluczkim, w maluczkim niesprawiedliwy, w^ wielu jest niesprawiei

Woy

i

i

n,

si

len

Sen. 564.

lisi.

Jeli

290.

3,

co

w

maluczki. Biel. S. M.

gu nie

znali

za

,

Rzpita nie sta-

maluczkim.

najwyszym

z

Gorn.

nisze

si zaraz maluczkim. Pilch. Sen. wdziczny przyjnj dar ten mój

Alb.

na ziemi

Zab. 5, 246.

czkiemi.

jest bardzo

porównaniu

staje

Prosz

wyej ni

kto

e

zda sobie,

nie dlatego

jest,

Dzi

Luc. 16.

dliwy. Sekl.

bahy).

(lichy,

Krom

Inszego brze-

w idziaa co ich nialuDorna nieznony, a z domu wytej

,

szedszy, tak maluczki jest eby go w gar schowa. Gorn. Sen. 198. Gdym by maluczkim, mówiem jako maluczki, rozumiaem jako maluczki, myliem jako ma,

luczki

;

byo

a

gdym si sta

i

mem

,

wyniszczyem precz

to,

Ludzie maluczkiego rozumu. Bej. Posl. A a a o, (miakiego). Patrzcie co mu si stao w 'maludzkicj (!) godzinie. Bej. Wiz. 126, (t. j. w króciuchnym czasie). Na maluczki czas opuciem ci; na króciuchny czas twarzem moje zakry od ciebie. Sk. Kaz. 224. Na maluczki czas onj króco

maluczkiego. Leop.

1

Car.

Mar.

8,

t.

a

te

drugi

/'osi.

y y

1.

j

onj

na maluczki czas

n-

maluczko rybek. Sekl. flctn irenig. Odwróciwszy

.Mieli

m

troszeczk,

j.

35

Y.

si maluczko od nich paka. Leop. Genes. 42, 24. Ten rok maluczko pocicrpisz. Hej. Posl. G g g Ij. Czytaj maluczko dalej. ib. J \. Porównaje maluczko to naboestwo z dzisiejsz oziboci. W. Post. W. 2, 108. Prosz cie abym ja suga twój móg co maluczko rzec. Leop. Badz. 14, 18. Tych maluczkich sówek, szkodaby opuci, gdy si z nich wiele nauczy moemy. Rej. Post. A a a G. Co nam czyni z niemi? jeszcze maluczko, a ukamionuj mi. W. E.vod. 1 7, 4. (blisko tego ze mi ,

i

i

,

,

imiawK. Zona króla Czeskiego Jana Magorzata, Malluz nazwana. Nur. Ust. 6, 124, od podobiestwa ust jej do taski czyli kieszonki.

MALTUZA,

z

Rej.

swoj(=j.

M A

A L U S Z -

15, 11.

uy

ukamionuj.

Bibl.

Maluczko,

Gd.).

ju

a

mnie nie ujrzy-

mi. Sk. Kaz. 217. Leop. maluczko jestem z wami. Sekl. Maluczko jeden z nas nie spa z tw. Joan. 15. Rad. Genes. 26, 10. (bez maa. Bibl. Gd). Maluczko duszy mej nie uowili. Byb. Ps. 108. Z oczu naszych po niaku-zku znikny. Gorn. Sen. 566. To rzekszy po maluku do niego si rzuci I lekkim caowaniem picego ocuii. Zab. 1, 105. Mar. Po malusieku nogi wprzód na wod kadzie. Zebr. Ow. 53, sensim. .Mój ty maluki. Pien. 44 (Boss. MiUFOTKa Ma.ira dzieci). Co za usteczka, malukie piecideko. Tent. 55, 27. liczny cho maluki. Pien. 50. Na trzcinie jedzi Sokrat midzy malukiemi chopily. \yarg. Wal. 278. Strzyyki malusieBantnl. J. 5. wit malusieki z twojej reki bierze kie. paszcz biay. Susz. I'icn. 2, E 5. Czas malusieki. Ba~ nial. C. Czci na gosem woa, czci cichusiekie uszy sówka posya bardzo malusiekie. Banial. !'. 2. Z konia po malusieku postawi j na ziemi. ib. C. Boe cie,

zasie maluczko, a ujrzycie

i

Jeszcze

16, 16.

Joan.

on

,

;

W

zakrye przed mdrymi a objawie je maluW. Maik. II, 25, (pokornym). Daj mi malutko si napije. Leop. 5 Reg. 17, 10. Malutenieczka wody, malarz, (MALUSZ, a, m. ksieczka. Teef. Zw. B 2. narodów ma^cr ?3?nbler. Historyka uwaajmy jako ludzi

rzeczy te

,

tkim.

e

,

i

MALUCZKO, MALUCHNO,

ci. Zab. 8, 176. znaczna Bosn. malahnóst; iHeimiiiiijigfcit ; Jeszczem u piersi ula w ;!.>ce twej, a doznawaem n. p w maluczkoci swej twojej opieki. Ryb. Ps. 57. MALWAZYA, MALWASKl, ob. Malmazya). MAY, a, e, (comp. mniejszy); Mao udv., qu. v. ; (Boh. Sorab. Slov. mali, may, skrowny, meni may, meni lusza.

j.

mao,

,

;

:

2 mali, mawki maiki (cf. miaki;, menschi; Sorab. 1. mahwki mahwe; Carn. mai, mae, majhen, mahlcki maihen, raenfhi; majushe; Vind. mali, mihen, nuzen menyshi nianyi, menyi, (Croat. malik malus, Croal. mai ,

,

,

,

,

,

diabolus); Dul. malyalian

maili; Slav. malcn; M.AAT.

tener; lus

;

,

Ma.iiuifi,

6Vnn.

cf.

cf.

Htbr.

;

Bosn.

Ma.iliiiuiiri

- niablig, 't>!'U'?2

,

Ma.ll

,

Meiiuiiii)

nflmblig,

meolel

mao, malahan; Rag.

niali,

Ross. Ma.lUM

cf.

,

MeHbluifi

(cf.

;

fc^mal;

pariulus);

;

Eccl.

Graec. /layoc cf.

Lal.

niewielki,

maflein.

adna rzecz nie jest w sobie maa lecz nazywa si ma w porównaniu z inn wiksz. Rog. Dos'. 1, 67. May, Maemu roco do wzrostu, (cf. guz, karze, zapziay). ,

sego pachoka raay,

nie

bd

szaty nie

su.

Sk.

Zyw.

zuchway. Rys. Ad. 21,

1, (cf.

22.

Ie

to

nie porywaj

;

M

36

kotku na niedwiedzia;

sie

nie

serdit a

du;

cf.

miy jeu

ef.

MA- MAESTWO.

Y

A

soce;

motyka na

z

cf.

Ma?y, ale ser-

nie kol).

(cf. chopa kordeczny. Cn. Ad. 63., Croat. mai, ali jak ceni nie mierz). MaJy wielkiego pod czas przemoe. Cn. ;

—

Cho to mafe, a zfe, widz. Teat. 15, 41. MaJa rzecz fraszka citic fillciiiigfcit. Maa rzecz wielkiego obali; maia rzecz pod czas wiele pomoe, zaszkodzi. Un. Z ma/ej chmury wielki deszcz. Cn. Ad. ioS6. Ad. 468. Maa iskierka wielkie poogi wznieca. Cn. Ad. 467, (mae wielkie bywaj na kocu). Wielkie rzeczy na pocztku wielkie drzewa z maego id zrzóda rzeki z maego szczepu. Lach. Kaz. i, 295. Z maych zczonych, rzecz wielka si rodzi. Kras. Ant. 50, (cf. mao do maa, czyni

Ad. 476.

>

,

,

,

mae

Czsto

wiele).

rzeczy wielkich

s

przyczyna.

Opal.

Nic na wojnie nie jest Ink maego, coby lekce godzio si. Lub. lioz. 561. Niedostatnemu daj co maego bo nic temu maego nie jest który nic nie ma. Sk. yw. 1, 294. Maemu mae. Cn. Ad. iii. Maych ptaków mae gniazda. Rys. Ad. 39. Na co tytu 148.

Sat.

poway

,

,

wielki, kto

w

maym?

rzeczy samej

Pot. Jow.

90.

Mae

winy gryziemy, wielkie cafkiein poykamy. Cn. Ad. 470. Mafe zodziejki wiesza, a wielkie puszcza; mae zodzieje wielcy karz. ib. 471, (mucha winie bk si przebijej. Mafe zodzieje wieszaj, a wielkim si kaniaj, fiys. Ad. ,

39.

Slov.

Welke

eru mae.

ribi

I

wielcy

mali

i

tego

Dwór od maych do Jahi. Tel. 523. Ju ja wszystek si radowa. Papr., Ryc. 25. O wos nie jestem maym dzieckiem. Teat. 14, 60. may, ob. Wos. May palec, 'mizynny, Boh. malik, maliek Yind. mesienz, mesink; Ross. et EccI. MH^lllli>l|h, MajMH ncpcTi Mii3HHmiKT> OT MiicTaro MU3aHia , MiiraHta HJH KiiBaHba, (sed cf. MiisiiHHuri najmniejszy). §. maym wieku . w modym wieku im fniljen Slltcr iii frii' w maym wieku Ja ju rodziców nie mam ^Cl' 3"fl''lli'-

Boh. zdlauha Slov. po mili, po Sorab. 1. po malu, po po malem mahwu, po dówhu; Bosn. po mallo; Yind. po malem, po lehku, po zhafi, pozhasnu; Carn. po malem, po lohkera, pozbasno; Croal. mao, po mao, polaliko; Ross. nOMa.iy, KOCHO, Ma.io no nia.iy, MejJiiiejbHO, Mcj.ieHuo, .leroubKO; Eecl. jiarojHO, no Maij, no .lerOHbhT, no HCMKory; (noJia.it wkrótce potym). Kady dalej zejdzie, co idzie prdko, nili ten, co po mau. Pelr. Et. 122. Po mau idc dalej zajdziesz. Rys. .id. 21., Slov. po mali daleg ugde; kdo po mli ide, ide dobre; cf. bezpieczniej ldem; po woli, oUiiirt^Hc^, langinm;

maliki

Pochod, wali u, m.

,

Gcrm.

Carn. mushel;

'lepeni

per

— W ,

,

—

,

Teat. 22. b, 47. May w leciech= mamody, iiiinticrjalirig jung. Nie chciej by wMym bdzie, abym bdc maym w leciech, lat tylko czternacie majc, rozum dziecinny mia. Sk. Zyw. 1, 504. Nie stawajcie si dziemi na rozumie; ale we zoci bdcie maemi, a w rozumie bdcie doskonaemi. 1 Leop. 1 Cor. 14, 20. Mae serce niemene eiii flcinc ^crj, JDCnig JlJiitb, treiiig £>crj. Wojenna trba serca nie wzbudzi maego. Jag. Wyb. E b. Jawnie Bolesawa biskupi upomnie mieli; ale gdy si arcybiskup inne maego

mnie odumarli. oletni,

,

i

—


,

mandclski sakonslie;

muxevni ; Slav. xenidbeni, udadbeni; Ross. cynpyKecKiS, cynpyatHiH, cy-npyjKecTBeHiihiB Eccl. xenidbeni,

Rag.

;

cinpmiKkHii,

posów w madomaga si Wendy. Krom. 57. Uczyni we(cf.

spreny).

Rytygier przez

eski stan sele maeskie

3cit.

528. 520.

eskim

wróci si pan W. Matth. 25, 19. maym krokiem, nieprdko, wolno, po

czasie

©dialciitbicr

ciii

synowi swemu. Sekl. Math. 22, not. gody abo swad", (Eccl. ópaKonpimacTie; Ross. 6paK0C04ena Zaklinam cie maesk. Teat. laHiej. 10. t, 91. Sprawa maeska powinna si dzia dla po-

ci postanowi. \V. Malik. ze s lata nasze? W. 4 Ezdr.

wierny, nad wielem

Czemu mae a May czas krótki czas, furjc 3?'*- trctiig Doby miasta tego w maym czasie. Ustrz. Kruc. 1, May czas mieni mae w wielkie rzeczy. Bardi. Trag. 25, 21.

Wiod

;

kade zwierz morskie

i

lepszego powietrza

skorupie,

nów,

,

etc.

Ostryga

JC.

i

mayk

,

ocliiulzif

tbier).

,

morski

,

mifhelni, osiriga, saklapniza, kapeze; Rosn. sckoglka, cjaska, kamenica; Ross. Gdy ostrea abo paKOBuna ; Eccl. Yfttni.

uywa

chce

w

maluczki t. d. morski, skorupiasty, Dudz. 44; cf. muszla;

paw

,

shkoijka;

Slav.

sie

maio

mato,

,

demin.

med. musculus

rzeczne skorupiaste.

czowieka kochaj.

;

ów'

Jliifter

,

spieszno wolno.

cf.

male

^np&TX, 4py!KnHa (cf. druyna), no.^poyastiic , ci>XHTe.ikiiHi|.i nocecipie not.ioi|hiiiii|.A Me (Ebefraii ric ©attin.

%

Pod'

,

dziatki

ZONK.AliZ, a, m.,

b-

mode maestwo.

razem

Cotlec.

CDcIcutC,

,

maonk.

Mami, mamido);

Maestwa zaywa,

§.

odprawowa

Cn.

Maestwo maonek

—

438.

maonka woono;

sze te, które na

z

i

,

man-

;

S

ten, kto

powinnoci, które na

jcy

on

majcy

maonkowie, bic CbeleutC. .Maonek nie ma on. Gorn. Sen. 344. pewne

16, 39,

a

ma

co znamionuje

,

Macz. Przy zaczynaniu przysigali sobie manonkowie Budn.

,

49,

pospolicie: maestwo ostatnie szczcie, co uchwycisz, to trzymaj. Peti: Ek. 19. Ubogie maestwa poczciwe. Manzt. 210. Jadwidze dano moc sprawowa królestwo Polskie, do tego czasu, póki maestwu nie

,

Ezerh. jest,

37

m—

,

ma.

ona majca

,

'raanestwa

ib.

Powiadaj

Slryjk.

onka

manonek

,

{distg.

i

spraw mie

ona

-48.

komu bóg da dziatki, da na dziatki). Maestwa najmocniejsze towarzystwa zwizki. Modiz. Baz. 127.

maesk

Niemieckiego 2?Jann

jest z

Polskiego

z

Siei.

maestwie powiadaj sam bóg bogosawi,

bdzie poddana.

one

MAMCZY.

-

przestawszy ju mama ktoby móg uama. Chroe. Job. MA.MCARZ, a, m., z mamki syn, bcr Sobn spit Królowa bardzo gadk wzia do 3Imine. Dzieci,

mamk

potym król si rozmiowa, dwóch synów; po mierci królewskiej oni

dzic,ko. MARCHIA, ii, i, bie SKarf. Brandeburgia skada si z kilku iparchij, starej, rzedniej, Pregnickiej, Ukeraskiej nowej. A'rtr. Hst. 4, 580. (cf. margrabstwo). Boh. Marky • Sorab. 2. marohej,

=

;

,

,

;

;

;

;

,

;

,

w

,

,

—

;

i

Brandeburgia.

MABCHUT, MARCHOT, sona

teraz

Cn.

Th.,

do

nocne.

mówi

upiór

Wod. (Gfrm.

nocturnis

bd

go namówicie, marchota. Tujor. Ok.

,

sowirzna

le.

i

was mia

A

,

marchota

— ,

ni

et

per-

,

imi pewnego

straszy-

ptaka);

Boh. matoJeli ich do te-

©rnbergefpeiift.

medrsze ni samego Uczynki te wicej na na czowieka uczciwego na-

—

i.

vox

sepulchrorum.

vel

poczwara grobowa

,

SSarf olf

Jobteiigcfpeiift

3Jad)tiicfpenft,

eiii

a, m., Marcolphus,

de lerriculamentis

ficta

ha, zly duch; Ross. 4t4yuiKa 40M0B0ii. fleiner

m. et i. Plinius commemorat aliquot voees quibus marcha eguam vel eguum uilem signiftSarn. Ann. 963. cf Pausnn. /idonny; Alemann may,

,

Celtican

s

MARCIN.

za

,

Fig.

Szkaradnie szpetny czoPodczas szpetny Marchot mdrszy, ni krasny Ganimed. Cn. Ad. 1014. MARCIIOiSTWO a, ra. , n p. witego kijem bij za Zygr. Pap. 155.

wiek

koczkodan

,

,

ein

Transl.

^dBlirf)cr

9Keiif(^.

raere myra; merry; Angl. niare; Svec. mar; Finl. maerae marchostwo. Zygr. Pap. 155. moe sowirzalstwo, 6u« Vind. mora, kobila, plsa, shrebizhna zisa cf. Croat. merha, lenfpioglercii. merczina 1. cadaver foelidum, caro morticina, cf mer- M.\RCIIWIANY, a, e, od marchwi, Ross. MopKOBHuii. SKóJs cha; 2. merha pecus marshe, marsha Nasienie marchwiane; na m.irchwiana Syr. 1062. bydo, bydlta; rett Bosn. mahra, goveda armentum, pecus, gre.t; Slav. marLicie marchwiane Ross. MopKOBUiiKB. MARCHWISKO, va bydl; Bok. et Slov. mrcha, mrina cierw; Yind. a, «., pole na marchew', Szkod winia SKiJIjrciifelb. merha, merfliina, merzina, zerklina, mertvu trupio; Rag. czyni w marchwisku. Pot. Zac. 66.

(Jiiebcrf.

2)Jdre;

Aiiy/os.

Holi.

,

,

;

;

,

,

--

=

.

M

•

—

My take jak Niemcy w naszej mowie stare MARCIE ia n., subst. verb. mrze. marchami zowiemy. A'ar. Ust. 4, 280. TOafere, MARCIN, a, w., imi mzkie, SKartfn; Boh. Martin; Sorab. ©c^inbmó^rc, Boh. berka; Vmd. medel konj, shiva merha; 2. Mato, Tinno. S. Marcin, bdc jeszcze wieckim, gdy Boss. jiouia4eHbKa, Kjaqa, Kraina, Kja^eHbKa. Leniwy marubogiemu poow paszcza swego da, w poowic cha, Ciio go by mieni potomkiem Pegaza, Bez wzglodzianego we nie Chrystusa obaczy, hojn nadgrod du na ród zacny, pug na grzbiecie dwiga. Nar. Dz. 3, odebra. Kras. Zb. 2, 118. Próno Abrahamowym liczy i 10. Stary marcha zrobiony, zndzniay, nosaty si synem, Co paszcza ubogiemu nie rzee z Marcinem. cale zchorzaJy. Alb. z Woj. 8. Ory na cierwy spadaj, jako Pot. Zac. 152. Wie . Marcin, dlaczego paszcz da. Ryt. marzina).

,

,

koniska

t

i

i

,,

MARCEPANIK

MARCISIA-MARCYPAN. Ad. 70. pileum donat

,

ut pallium recipiat;

(cf.

czapka za

sele

Jak

wet).

za

i.

—

,

;

mareypanu.

bez

M.ARCYPANIK

Marcin, dlaczego urznf patak oni wiedz przyczyn tego. Pot. Arg. 62-4. szcza starszy bóg ni . Marcin. Bys. Ad. Starszy godniejszy 65. (cf. starszy pan Baranowski, nieli pan Kozowskij. Frons occipilio prior, starszy bóg, ni wity Marcin;

wet

biret;

panMrfer,

cf.

,

z

,

,

ter

,

2Karie'

MAUCYPANOWY,

Th.

SWarjipan

,

43

MARCEPANIK,

33.

b,

marcepanowy piekarz

mareypanu

yki

na zastaw cztery

24.

Teat.

m.

androtnik. Cn.

od mareypanu

,

a

,

MARGRABIA.

-

a,

Musiaa

.

e,

da

srebrne marcvpanowej roboty. Teat.

26, 80.

si swej rzeczy dojrze, nili si MAHD.\ vel .MARGA, a, a, intrans. niedok., ogonem macha, mit tern Stiraiije trebcin, ogonem rusza. Dudi. 43. Olna kogo spuszcza. Mcz. (cf. cudze rce lekkie). Margali ogonami. Pies ogonem marda. Haur. Sk. 284. stupidus. Cn. Ad. 784. ineptus szowy Marcin, Itgneus Zebr. Ow. 533. Legawiec, aby ptaków nie sposzy, oglnieruchawy, ochoczy jak pie na ptaki cin nieulizaniec dajc si na pana, ukadzie si, mardajc ogonem. Creac. Ze nieg na wity .Marcin pospolicie ^lóljfriicr Ccter. przypowie powiada. 63 1. Jak psu dasz ks chleba, alici si on paszczy, Na .biaym koniu jedzi spada Przy biea Sklesnie mieszek u wójla nazajutrz a marda ogonem od radoci. Bej. Zw. 81 b. Pol. Pocz. 147. pies , a marganiem ogona swego radowa si. Leop. Tob. po . Marcinie, kiedy z dworu idzie. Rej. Zw. 61. po zaTransl. Marga acin, jak martwe z., imi paceniu raty; cf. witomarciski. MARCISIA, 11, 9. Wujek. §. Ci szkolarze zawsze musz ciele ogonem. Bys. .Ad. 38. kobiece, n. p. Piersi Marcisi na me oczy wda. Zab. 13, 208. marga acin. Teat. 24. c, 32. Dziwnemi si projekty MARCÓWKA, i, s. Ctiic JDJdrjbtnne. Marcówki zowi si czupryna mu jey, Marga jak z Babiloskiej jzykami wiektóry miesica marca znosz. Haiir. kokosze z owocu Sk. 120. [wiaciue: kokosze w marcu wylege. 2| MARy. Xar. Dz. 5, 116. Boss. MapaKOBaib, rabebreien. (Gall. ecorcher une langue). COWY, a e od miesica marca Boh. marcowy, marcowny, breznowy; Boss. MapTOBCKiii 'MARDOSZ, a, m. n. p. Temu si Panie Mardoszu dziwuj, EccI. MapiOBbiii daleko lepiej sam przez

—

,

,

,

,

— —

,

,

—

i,

,

,

,

,

,

,

;

SKdrj

'

Moda

Marzec).

{ob.

.

rada

,

e.... Pim. Kam. l60. ? Pojedna- .MAREK, rka, m., imi mezkie

panieska aska

cowa pogoda,

,

mar-

skutku nie m.ij. Rys. .id. 41. marcowy lód. Bys. Ad. 57. Jako chwila marcowa, w pannie pocha. Pol. Arg. 447. Jakem zmiarkowaa, to ten Jegomo marcowy gaszek. Teat. 24. b\, 13. (niestatek). [stary kawaler. 2]. Tak mile na si patrzeli, jak dwaj marcowi koguci. Pot. Arg. 151. Matka dzieci kpie, pieci, karmi, upstrzy, ubryzuje jako marcowe prosi, a ociec ju nie tak si z nim

na przyj.i

,

jak

mio

e

Marek . ewanieiWarfu^. uczniem Piotra ., pisa swoje ewanieli wedug tego, czego sie dowiedzia od Piotra. Aras. Zb. 2, jak po piekle 12Ó. ul Test'. 560" g. I tucze si, Marek. Znbl Fnc. 57. Bys. Ad. 63. niespokojny. §. Bntan. Mnrek, Sium, rodzaj, tu naley cukrowy korze, ,

by

lista,

i

—

—

sierpnica etc. Kluk. Dykc. 3, 83.

kszt..tu poijwia si w Dnieprze lyba JiARENA y, . pieci. Bej. Zw. 178 b. Marcowe piwo, marzec, Yind. okrgego, duga na okie, oczy ma krysztaowe niby wypuke, okoo których s dwie obrczki rubinowe, fufhezni ou; Slov. marec. Marcowe piwa tak dobre, nie dla jakiej innej przyczyny, tylko e marcowe wody usk ma perow petwy czerwone. ad. H. N. 104. Croat. mrena. najwicej pochodz z niegów. Kluk. Kop. ^, 118. Mar^Korune ein glu^ftfc bie 5DJorne cowy kwiat hiacynt. Syr. 1353. Me £toaciiitbc SSdrsHume. MARENKA, MARY.NKA, ob. Marysia. MARCYALISTA, y, m. bojownik, ein Jtricg-JbdP. Twierdz MARGIEL, MEISGIEL, u, m.. Boh. sljn merk; Yind et Cam. gwiazdopisowie e si pod Marsem marcyalislowie rodz Boss. pyMani; Lat. med. marla; Gall. marle, merglina ziemia twarda tusta, do poprawy odwani nieustraszeni. Susz. Pie. 5 Q. Daj Panie wiele marne; bcr ffldrije! ziemia waciwie z innych uytków suca takich marcyalistów ojczynie, którzyby jej gruntów substancy odwag zdrowia sujli. Sak. Oku. M.^RCYALNY, a, e. gliny si skadajca. Kluk. Kop. 1, 249. et 281. wapna gleju. Torz. Sik. Marsowy, bojowy, inartialild), fric^erifdt. Staraj si o to, aby Mergiel jest zoony z krety, piasku onierz imponujc marcyaln mia min. Lesk. 2, 212. 238. MARGLOWY,'a, e, od' marglu, 'Mdrgeb, Boss. pyw sobie majce marcyalnemi zowia. Wapno marglowe. Weresz. Kij. 9. x.iaKOBbiri. g. Wody elazo ,

,

,

,

i

i

=

;

,

,

,

,

,

;

,

i

,

,

i

i

i

i

i

i

—

6i|'cnn)atcr. eb. Slars 5 = elazo. Uoh. marcypan ; Croat. marczepn; Hung. martzafjnk; Boss. MapaiinaB: p04'B nupOHtHaro marci panis panis 833 caxapy ii Mniijajio Lat. med. marlius liuL marzapana Hisp. macapana Uall. masse-

o,

Kriiji.

MARCYPAN

216.

,

u,

miiieralific

m.

,

,

;

;

,

;

;

rodzaj placka albo androla cukrowaprzyprawnego migdaami etc. Wiod. Marcepan z migdaów, cukru etc. Wiel. Kuch. 403. Nie uczyni si same migday z cukrem marcypanmi trzeba koo tego chodzi. Pelr. Pol. 16. (cf. bez prace nie koacze). Robi dzieciom z marcypanów miodowników litery, aby si snadniej uczyy abecada. Petr. Et. 13. Nie obaczysz u mnie na stole piramid, ani marcypanów. Aras. Pod. 2, 70. Obejd si bez We Pana mioci, jak Tatarskie we-

pain

nego

Jer OTarjipiin,

;

,

i

;

bd

i

MARGINES,

z

ac,

MARGORZATKA,

ob.

Brzeg,

kraj.

Magorzatka MARGRABIA, i, w., e/-biego, mascul. subst., ber TOarfgraf; markoyz Boh. markYind. meini knes; Carn. markez tytu wielu domów w 'Margraf Boss. MaphTpai. rabe ob.

,

;

;

;

rzeszy Niemieckiej,

osobliwie czterech udzielnych

ksit,

Badeskiego i margrabi Brandeburskiego .Minieskiego Morawskiego. Polszcz z przywileju cesarza, Pinezona margrabstwo erygowana a starszy w dowska za ten dom posiada ma; mu Myszkowskich zawsze zszed, z Wielopolskich familii najstarszy wzi imi Myszkowskich z tytuem Margrabi Piczowskiego. A'ras. Zb. 2, Ci, którzy rzdzili kantonem 121. Wisi. Her. 1, 203. ,

wo

,

W

,

e

j

jakim

,

zwali

si Landgrafami

;

ci

,

którzy strzegli granic

6'

MARGRABCZYK-MARKOT.

44

Margrabiami

ci

;

którzy

,

rzd

w dawnych pismach gjfarfgrof wn Smiibcnlnirg. graf,

'MARGRABCZYK, wity, 2.,

m.,

a,

aKirfer,

cin

nad fortec Burgra-

mieli

—

Geogr. 2, 62. Szczerb. Sax. 253.

biami. Dykc.

,

z. ,

meinokneshen).

Mc

,

ona

,

beiil'urijifd».

okietek

Margrabskiej

,

Krom.,

18.

Biel.

in

,

Stryjk.

etc.

Margr. Brandeburskiego rodoJpiitcr

Margr.

,

MAHGRABIANKA bc 33iarf(5vnfcii. MAR,

bc§

wyprawi si

{Yind.

innrfiirfiid);

exceU., Brandeburski,

do

i,

©cmal)linn.

3}iarfGvafcii

od Margrabiego,

ie,

a,

— per

Mar-

§.

Brandeburski margrabia

=

Srniibciilnirijcr.

ciii

Margrabiego córka

GRABINA y, MARGRABSki

z

MA

Sran= ziemi i

fOiirtifd;,

Saskiej

przeciw margrabi Brandeburskiemu. Stryjk.

Droga nie przez Margrabsk ziemi, ale przez GoMARkupiami niech bdzie. Herb. Stat. 555. GRABSTWO, a, «., §. 1. godno, wadza kraj MarCarn. markezya, markograbiego, \ind. meinoknostYU Margrabstwo Badeskie, Brandesina; bic Slittrfcjrnffdjaft. burskie etc. Wyrw. Geogr. 121. Margrabstwo Piczowskie. Fryderyk, Margrabia Brandeburski, Wiel. Her. 1, 205. nowe margrabstwo, które za dawna czci Kaszubskiej ziemi byJo, przez dobrowolne. poddanie wziJ. Arom. 596. per. ex(:ell. Margrabnovam Marcliiam bie SJciimnrf. Koraissya od stwo Brandeburgia bic Wnff 33rniibcii(im"i]. Wgier, Szlzka Margrabstwa. Yol. Leg. 2, 687. Biel. 18' §. 2. eollect. Margrabia z margrabin, bcr SOfarfijrnf Pastwo margrabstwo przyjechali. unb beffcil ®cmal)Itlin. Losów nieszczli9}?flrfc. MARKA 2. bic Spiclmarfc wych dopeniajc miarki, Pozbywszy gotowizny, gra teraz na marki; le rzecz sadzi z pozoru, o marki, o szlony Ktozby zgad, ecie czasem warte miliony. Kras. Sat. 110. Karty przygotuj, marki w pogotowiu by powinny; moe pastwo nie na gotowe gra bd. Teat. 35. d, 52. poznaki zkd si co pomiarkujc, 3''i4'f"' §. Znaki, Te które odbierasz podarki. To iDicrfjeidjCti 5ScrfmnIc. dla ciebie przyszych wzgldów marki. Teat. 43. b, 75. MARKIETAN, a, m., (Boh. markytan; Yind. roarketander, jedvinar Slav. marketan Yunkuhauz jestvinar Ross. MapKBTaHT; ItaL mcrcadente; Clall. mcrcadant; cf. Croat. marka buhaj); bazarnik, bcv ??iarfctciibcv. Markietany w wojsku potrzebne. Papr. W. i, 454. MARKIETAMKA, 362.

gów

z

i

;

—

,

=

;

i

—

i

,

,

,

,

!

—

,

,

s

,

;

;

,

K O T A

P.

MARKOTNY.

-

pod nosem. Zadraa za ajcych markotów odgosem Ja2. Markot, a, m., czowiek skinia. Przyb. Ab. 151. markotny, markotliwy, markoccy, szemracz, eiii Snimmcr, Jtniirrcr. Cn. Th., Ross. BopKoiyHt, BopKjHi; Eccl. iieroMARKOTA a, 40BaTeib; tcf. Boh. moras, cf. mor).

—

,

a

oce,

et

intrans.

et

szemra, marmota, mamrze mciib

iinbcrbclfcni

murrcn

,

Ross. iierojOBaib

;

inurrcii,

noponiaib

,

Yind.

;

nu.\T'fcib

,

Iirum
azaU koloru stalowego, Thepria popielatego. Sokratesa ojciec marmurem robi. ad. H. N. 105. ;

—

Warg.

Wal.

94.

cv

nrkitctc

od marmurów

iii

5Piarmiir.

Wszystko

tam

futra

z

rónych

krain

przywo,

ich

jest

w Mo-

niemao

skwie; ale najlepsze ze Szwecyi pochodz.

MARMURMK, MARMUROWNIK,

a,

m.,

Gwagn. 476. kamiennik mar-

murowy. Gn. Th. cin 5!)carmornrbcitcv. Wownicy, architekci, niccrze, marmurnicy, mularze najczciej potrzepoczet nauk wyzwolonych buj. Solsk. Ueom. 153. niechce wpisa malarzów, tako nicerzów albo iriarmur-

W

ników. I'ikh.

Sen.

2,

MARMUP.OWA, a,

12.

uje,

C^oa^ mramorim Bosn. mramoriti; Hag. mramoriti, omramoriti); marmurem pokada, sadzi. Cn. Th. mit Wiumcr bcic.jcn, bcflct' tynkowa marmurem czyli marmurowym tynkiem, ben marmurowatym czyni, mar= mit ?[fiarmovtiind) tiindicn. ib. (Vr»(f. marbelirati,

act. niedok.,

;

marblati;

,

;

Tv.

morircn. i.,

part

MAUMl UOW.\NIE,

marnelwano perf.

—

,

marmorwano.

ia,

suist

n.,

Sorab.

verb.

MAR.MUROWA.NY,

MAUMUROWATY,

a,

a,

e,

do marmoru pomarmelwate. MAR-

e,

dobny, marmma^nlid) Cn. Th. Sorab. 1. a, e, od marmuru, Doh.

MUROWY,

marmorowy

;

Stov.

marmorowi; Sorab. 1. marmilowe V//irf. marbclski, marmelnou Croat. mramorni; Bosn. mranioion; Hag. mra;

;

morni mramorit; Hung. marvanybul; Ross. MapsiopHufi, Na supach marmurowych wierzch MpaMopHhiH SDiiirmor paacu wystawiony. Star. Dw. 27. Mynek marmurowy, posadzka. Cn. ob, Zorn. Ton. 285. Marmurowy pokad, Th. Marmurowy tynk, marmoratum. ib. ?3iiirmortiind>. M.\RMURZASTY, a, e, marmurowaty, marmorabnlid) mavmO' Szybuje sie w powietrzu marmurzastyni vwo. rirt. ,

;

'

.

,

dziwne rzezania po rónych I>rz.,/h. M'ilt. 92. cianach. Siar. Dw. 25. Umiaa ukoi one gniewy, które wedug przysowia starego na marmurze byy napisane, MARNIE adv., Boh. marne; nikczemnie niepoytecznie, daCzas marnie remnie, citcl, Dcrgebenei, u:n|'on|t, unnii^. Urazy pisze z serca. Birk. Zyg. 52. spady z marmuru upywa ten, którego na poytek nie obracamy. Pilch. na marmurze, dobrodziejstwa na piasku. Mon. 76, 325. em nikomu nie Marniem ten dzie straci Na Sen. 2. ib. 70, 688, (pierwsze pamita, drugich zapomina). nie da, mówi Tytus. Budn. Apopht. 89. Tak bóg chce» na posadce marmurowej w paacu paskim, marmurze

budowano

,

,

i

,

>

=

,,

;,

MARNIG-MARNOTRATNICZEK.

46

MARNOTRATNY

nie d/ugo zazyj

27.

Król

2.

,

hultaj kostera. Teat. 7. c, 75. MARNOTRATNY, 'MARNOTRATLIWY, MARNOTRAWNY, a, e, Boh. raarnotrai

,

MARM

zgub wieczn.

71. na

marni

maijm

{Boh.

dok.,

i,

,

niedoL, prze-

act.

mrhati, zmariti; Carn.

-iti,

,

i,

,

MRME,

marnym si stawa

sergeben,

jcrgc^cn,

Suftcn

in

nikczemnie

,

iierfiirinben

,

znika

oerjebrcii,

fi4

,

Owce strzyone przy zimie nim obrosn, e zdycha musz. Haiir. Ek. 128. marnie od troski Zab. To si gry mam potwarz Od wielkiego chudniejc marniejc a8, 335. liyrk. najmniejszym si nie posila pokarmem. Tr. Tel. lu tfcrbcn.

clcnt

,

od zimna zmarniej,

i

,

!

i

,

M.ARNIK,

448.

Serfirccnbcr

m., marnotrawca,

a,

rozrzutnik,

rhn;

Sorab. 2. brojaf; Bo/i.

:

rasipljiy;

,

;

óiyAaua,

Boss.

,

,

,

,

niedok.,

netitr.

Slov.

Slai:

,

,

burdibrinjjcn. ,

marneutratny Yind. sanikarn epuiEBUu MOTOecKifi MOTOBarbiil rozrzutny Król Aleksander yerftfcroenbcrift^. wicej za marnotratnego nili za hojnego od ludzi by mniema. Stryj!;. 686. Tych, którzy na nieczysto majtno swoje yyydawaj marnotratne zowiemy. Petr. Et. 249. Marnotrawne prowadzi ycie. Teat. 8, 49. Mierzi pana zy rzd sugi marnotratliwego. Kanc. Gd. 218. Marnotratna ona. Petr. Ek. 76. Syn marnotrawny, komedya wierszem Trebeckiego. Marnotratny syn potraci yyszysik majtno swoje yjc rozpustnie. Damb. 909. Marnotratny syn w eyyanielii. W. Post. W. 2 89. ber marnotratny

tny;

;

marnowa, iicrid^cubcm marnotrawid fi^Ietflt Marnie czas swój. Tr. MARMC.4, y, i., osoba marna próna eine Iccre eitle |*cr|'oii. Jako ona marBej. Wiz. 85. cf. nica (mier) przykro machnie kosa. ia, ieje, MARNICIEL, ob. Marnik. mara. potrutiti);

Pelr.

wszystko

,

,

MARNY.

Hor. 2, N b. Marnotratniczek dobro ojcowskie nikczemnie obróci. Falib. Dis. D 2. Marnotratnicy, kiedy objad zjedz, Czasem o godzie przy wieczerzy siedz. Bei. Zw. 217 6. Syn mój marnotrawca,

czego marnie naby. Opal. Sat. akomstwa, pogladajc tu na wiat, jakoby wilk marnie, A "zego gdzie dosiee, to do siebie garNic si do serca marniej nie wlenie. Bej. Wiz. 167. jako to do czego kto z mJodu przywyknie. Modrz. pi Bodaj ci marnie piekJo zabio. Teat. 30. c, Baz. 55. 76. Ten oszust bogdaj go marnie zabito. Teat. 50. c,

aby

-

ber

Ecc/. MOiniuKa.

,

,

ncrlobrne

(ocrfc^wciibcrifie)

Sobn tm

Wende marnotratna dusz cem, wspomnie musz. Petr. Hor. C szka

i

cc

ycie

,

ilir

8eben

frei^iciDig

MARNO-

aufppfertc.

Boh., raarnotratnice

z.,

y,

Le-

§.

Ziemowita z ojb. t. j. marnie tra-

I

,

bie

,

TRAWCZYNA,

—

dsangelto.

^oss. MOTOBKa;

;

MARNOCHLUBNY, a, e, Bej. Wiz. 51 b. marnochluny; próny, chepliwy, rubmuiilii] ettci. MARNOMOLudzie marnochlubni. Modrz. Baz.' 197. adi-erb., marno, próno gadajcy, ie WNY, a, e, pletliwy, fcfcrcal^aft, grunMo^ rcbenb; ^h. marnómluwny Marnomowno Ecd. cyec.iOBJK) vanilnquor. vaniloquus próno, ci z., Slov. marnomiuwnosl.

utratnica bic SScrfdiiucnberinn. Macocha jej najwiksza w wiecie marnotrawczyna nic jej nie brakuje, tylko pienidzy. Teat. MARNO, 74, 9. MARNOTRAWI, i, a, uje, M.ARNI, i, ac. niedok., rozgardyas stroi, nikczemnie traci, hula. oerfi^lBenben oergcu< Sorab. 2. broisch, bctt uerprnffcn; Boh. zmariti, marjm;

nikczemno

vlati, (cf.

On

marnik.

Slov.

,

—

,

;

MARNO,

Wlabrtbtn);

Carn. Eccles. c,

Sorab.

;

Yind. marnost,

et

no nad

marnociami

babintcr

Ger.

3)Jdl)re,

bic

2[Bcrt[)lo=

ift,

himiofc, (cf ginaj;

1.

wszystkie rzeczy

(cf.

traci

Boh.'Zamoj. 318. Aras. n.

p.

Wynajdujemy tak W. PoH. W.

obyczaje.

gcuben, SScrfiiccnbcn.

MARNOTRAW.MK, NOTRATNICZEK,

Teat. ,

a, ,

marnotrawstwem.

sie

352. Z»


,

i

S,

Kró-

Mon. 65, 51. Tu niebo mie powietrze zdrowe, Lecz burdy wszystko pustosz marsowe. Zab. 6, 238. Marsowy, marsowaty, marcyalny, grony, g. Transl. dziele.

TeL 12. Kto 'MARSTWO, a,

Bojc si umrze,

nieprzyjacielowi.

bitny lud

e,

Zab. 9, 300. Zab/. o adierb., marcyalny, bojem

—

c,

MARSZAEK.

niejsze

o/nierslwa

Ladon, Smrtono (cf. Lado); Cnrii. Ladon, Tor, Tórk (Tórka riellona) ; Yind. Tork; wtorek), Radagost (cf. Kras. Zb. 2, 125. bfr

"MARSORODNY, a, Wisa marsoroda.

-

,

1

—

,

Mars na twarzy kozie, kwana twarz, grona, groca marsowata czyli marcyalna mina ciii ,fur(^tcrIid)C brdU' Razu jednego naenbc^ (Scfi^t, ciiic fncflcrifdje SDiicilC. stroiem na twarzy mej tego marsa którego w potyczkach znaczniejszych zwykem pokazywa, z trefunku, gdym zajrza w zwierciado samem si go przelk. Doh. Kom. 4, 208. mier z marsem obrócia na starca gniewliwe oko. Zab. 10, 358. Marsem spojrze gniewjiwie grono patrze, mit briiienbcr Tiiem eiiicn nn< si jak pótora nieszczcia spojrza na fe^en. mi marsem, z min, Panic odpu, jak dzik, zain=

,

,

,

i

,

=

i

Nad

,

Teat. 21, 151. Marsem spojrzawszy, krzyknie na mnie. ib. 29, 71. Jeeli na nie spojrzy marsem, oczy natychmiast spuci powinna, ib. 27, 68. §. 2) Astronom. Mars, imi trzeciego planety, znaczcy si u

dyczon.

m

—

astronomów c^. Kras. Zb. 2, 125, bcr ^*latict Tari. Chmiel. 1,173. Pod Marsem rodz si marcyalislowie odwani, nieustraszeni. Susz. Pie. 3 (J. §. (Jhym. Mars, imi elaza, tai Cifcii, (cf. marcyalne wody). iW Pam. 15,330. Pochod, ihiircyalny, Marsowy, tnarsowaty, marsorodny,

i

,

—

marzec, marcowy. 'MARSARD u, m., ziemi Pomorskiej da, która portem, a/Jas marsard za starym postanowieniem ksit Polskich bya zwana kasujemy. Herb. Stnt. 747. Whd. Jag. marcyatista;

cf.

W

,

,

MARSK. p.

ob.

Zmarsk,

bte

Kiedy si ciao nie tuczy, a nic nie przybywa

chodzi

,

marsko

MARSKO,

Siiiijcl.

a ,

zawzdy

ztd bte

i.,

n.

niego nieco od-

szczuro a 235, niegadko,

zbytnia

pochodzi. Sienn. 568. Spicz.

rmarszczenie, pomarszczenie,

z

ci,

RBitjligfcit.

jakiej

;

Hoss.

lub

508 Yind. marfh, hod, nox04i (cf Sorai. 2. mar-

dzielnicy jego. Jak. Arl. 5,

hoditje; S/af. polazak

m.,

,

;

;

szno prdko), ber iWarf^ ber 3iig dnn Slrmce. Marsz wojska aby szed równo powinien onierz podug taktu, który dobosze wybijaj na bbnach. Pupr. W. i, 588. §. Muz\ka do marszu, ber SBiufA bie iffiufif }u eincin SDiarfc^e. Crali trbacze marsze któremi si nierze przed potyczka pobudza zwykli. Zab. 5, 79. Alb. ,

,

i

,

—

,

o-

,

Pochod, maszerowa, wymaszerowad {Boh. maralek; »«,

i

MARSZAEK, ka,

Ross. tiapiua.i^B; Lal. med. marescalcus

t.

d.

Yind. Gall.

;

marefhal; marechal);

pod królami Francuzkiemi z domu Karola tylko do stray dozoru koni ksicych ; (cf obsol. Pioss. KOHMUiiH marszaek nadworny; dzi koniuszy). Jako nazwisko marszr.ek, utworzone ze ska(cf raarcha), du dwóch sów starej Niemczyzny Wlaxd) dozorc (sug) znakonia, (si^alf mocnego, rzdc, czcych. \ar. Hst. 5, 471. (Bohorilz derival a marka Co w prywatnym domu granica; administrator (inium). gospodarz to w Polszcz na dworze Królewskim marszaek jego powaga równa si cum m.igno magistra auber 93?arf4)nll,

nalea

Wielkiego,

i

,

i

i

,

;

lae Galiicae.

Sies.

1,

249, cf Hoss. k.iiomhuk CTcneHHbiu.

nadworneUrzd marszaka Koronnego, SrLMiiiiar|'d)aU mistrzem go §>ofiliar)dinB ten jest i ma by sprawc ,

i

i

,

,

,

popisowa dworzany ceremonij rady przyjmosva, wystpki miarkoim paci, gocie wszystko ordynowa na dworze etc. Herb. Siat. obojga naroMarszakowie wielcy, ©rpPninridjalle 187. pierwszemi w rzdzie ministrami tych raarszakodu

wszystkich dworskich

,

i

wa

,

,

s

;

,,,;

MARSZAKOSTWO

48

MARSZCZY

MARSZCZKA.

-

wie nadworni zastpuj. RaJa nieustajca miaa takie swego marszaka. Izba poselska obiera marszaka sejmowego, 3teitf;tag^marfcf)n[l podug aUernafy midzy trzema prowincyami przypadajcej (cf. laska). Na wszelkich sejmikach obieraj naprzód marszaków, Sanbtaijamnrfc^alle. trybunaach gównych jest take marszaek. Kras. Zb. 2, 128. g. Traml Ogólnie przeoony, ciii 2>in\3C)'c^ter. Marszaek rzdca dworu, pana zastpuje. Kras. Pod. 2, 203. Slav. dvórnik /Ja^. naredbenik; Ross. ynpaBiiTejib ,

,

W

—

;

Eccl.

c.i3')KÓ0HaqajibHiiK-B

iwapma.iOKB

,

ber ^"^nii^Iiofmeiftei'.

,

rzd domu mojego jeste w nim marszaek, Major domus, zgoa drugi ja. Teat. 19. b, 5. Marszaków dworu królów Francuzkich zwano Mnjores domus. Sk. D:,. 715. Merkury, marszaku boy. Petr.

Zdaem

ci

,

komissarz

Bor. B.

,

Marszaek weselny'

4.

; ; ,

biesiadny,

Be^ einer $[i(J)5eit, ©ajcrci) ; Sorab. 1. starafhina natozhila; Ross. TUCflUKOil, ,

?nrid;ntl

ber

braschka; (cf.

Yntd.

druba). 'Za-

marszaek swadziebny, który radzi na weselu. Man. paranjjmphus. Marszaek taneczny, rej wodzcy, chorngus.

wa, strzpi,

ruttjeln,

MARTWI.

-

galten

in

faltcn,

Sunjcln

iinb

Icgeit.

Nic nie robi te panny, tylko garneruj. Blondyny trefi, marszcz, rzn, sztukuj, I jak kiebasy nadziewaj. Marszczony zmarszczoTeat. 24. b, 8, (cf. kdzierzy). ny, pomarszczony, marszczysty, peen zmarszczek faltig, UpU galten; Boh. swratily, swraskaly, wraskawy, rasny Yind. gerbast sgerban, gerbau sgusau Carn. gerbast, gerbazh Rag. braskao, nabarskan, smarskan namarskan; ,

,

,

,

;

,

;

Sorab. 1. zmorskoyite; Ross. MopmnnoBaTbiH

na6opiiCTUH

óopHCTuB,

,

Eccl. epacKaBbiii oópiosrjiH (cf fadzisty). To lekarstwo ciao marszczy. Tr. Suknia marszczona. Rad. Ex. 28, 4. Czoo zmarsczone latami. Teat. 49, 117. samym niebezpieczestwie nie zmarszczya czoa. Leszcz. Class. 50. (cf. koza na czele postawi). Ponuro patrzy spa umarszczy na czole. Przyb. Ab. 98. Zawsze zmarszczone czoo wad oznacza wiele. Hul. Ow. 34. Nos marszczy. Kanc. Gd. 83. MARSZCZY si ,

;

;

W

,

—

stawa si penym zmarszczków

rzec,

recipr.,

Cn.

Yind. ovrapati fe , saBoh. scwrknauti se, scwrkati se yrapati fe ; Rag. marscjaviti ; Croat. rugam Ross. 6pi03Twarz jej si ju od staroci marrH3'Tb, oópiosrHyib.

rer

Th. eiiic>?

ber bita

ek,

kolovod, ber Sortatiicr, 9liiffiit)= Mai-szaek pogrzebny, designator. Cn. Th., SeirijciiDcijanijinp amn'biic. §. U flisów marszaCarn. plcszovod

—

jest pierwszy

od sztaby na szlymborku. .lagier.

(lis

MARSZAROSTWO

Mskr., ob. Podmarszali.

marszaka, ber

ba-j

kuje

Marszalek

Pastwo

urzd

n.,

on,

z

Marszako-

y, ?, ona marszaka, Ksiny Marszakowy LuboDykc. Geogr. 5, 180. MAR-

Mokotów Warszawa.

SZ. VlvO W. a, uje, przodkowa, przodem i,

uomii

socu

dzie nam pogodny obwie-

,

marszalkowala sowu, a sowo gosio cnot. Bals. Nied:-. 2, 88. Przed twarz jego marszalkuje zaraza. Birk. Ckodk. 29. Kiedy on idzie, brzuch mu marszakuje. Który mierciami ptastw, zwierzyn aduje. Min. Byt. 5, 551. MARSZAKOWSKI, a, ie od marszaka ?jjarfcj;all'3 Urzd marszakowski. Nar. Hst. 3,471, (ob. Laska). Stra marszakowska, ob. Kruk. A nam co do Paskiego stou? bdziemy mieli nasz marszakowski. Zubi. Z):. 35, dla osób mniej dystyngwoszczaa.

Tr.

108.

Tel.

,

Cnota

'

,

.

—

wanych drugi stó. ob. Zmarsk zmarszczka. umarszczy y, cz. nieduk., zmarszczy

MARSZCZKA,

.

,

stiti,

swraskati

,

cu, zmorfcu

,

Bosn. smersiti

,

suerusgjatti

zamrrisiti,

verusgjati

,

naruditi

;

,

Sorab.

Sorab. 2. ropiseh, smrriskati

fraskati

,

fraskati

,

naiesgiti

1.

(cf. ,

(cf.

morropi);

smarsiti

,

;

;

,

,

,

,

,

,

,

;

=

czoo marszczy,

w

i

ia,

maMarszczy

@t\iiit

,

si

wargi

,

MAR-

szczypie. Zegl. Ad. 81.

subst. verb.,

n.,

bn

SfJmijClii

Fmrf. sgerba-

;

Bosn. smrriskanje.

;

Pochod, zmank, zmarszczek, zmarszczac luymarsznza

MARSZOWY, MARTA,

y,

,

zmarszczy,

rozmarszczac.

,

od marszu

e,

a,

Pochód

,

SDhuf^

=

Ross.

;

no.\04HbiH

marsz.

,

imi biaogowskie

i-,

azarza

OTartlia

,

;

Mapea.

Ross.

Magdaleny, hras. Zb. 2, 129. Prov. Nalaza Marta Golarta. Cn. AJ. 552, (trafi swój na swego, dyabe na poganina). Ezopowi si oeni zachciao, I w nim si Polskie przysowie wydao. Znajdzie Marta swpgn Tarta. Jabt. Ez. C 5. MARTAHUZ MARTAUZ a m., Croat. martolosz ciii Scc< Ludokrajce w Wgrzech marleiiwcrfiiufer , TOciifd^cnbieb. Klon. Wor. 26. Kmil. Sptt. B 2. lahuzami zowi. Co S.

—

Marta siostra

,

,

za

to i

niesuszno jako

przeda,

i

,

,

gdy kto wolnego czowieka kradnie czyni Tatarowie Turcy, martauzowie. ,

,

Judasz marlauz. Pot. Zac. 5. robi si na zgbiaociach plur., ale szczególnie na rkach nogach

110.

Ek.

Petr.

i

,

townego ucinienia. Dykc. Med. ka.

3Jeri>ciifiiotcn

MARTWI, ,

i, i,

unartwiti

zhiti

;

,

,

si czoem, SZCZENIE,

ti

najey)

Rag. namarskati , braskati , nabraskati Croat. guzati, rugali; Dal. fraszkam Yind. gerbat, sagerbati, gerbazhiti, sgerbuvati sgerbati vrapati vrapuvati, sgusati narugati; Carn. sgerbiti gerbazhiti, gerbazhem ; Ross. jiopuiHit cjiopmuTb CMopmnBart , (cf. moryczy), cynnib Hacyniiib (cf. spi) , XHypHTb Lal. marcescere; cf. Ger. Wnij); w zmarski skada, fadoruditi

cica.

nje

Marszczy si

aclioe

§.

-

patrze eiii faiicr bic Stiriie ruiijeln Tu on od gniewu z oczu iskry sypie

na skórze

wra-

{Boh.

dok.,

swraskowati, swratiti;

zmorcu

—

Ld.

szczy.

kwano

MARTWAKl

MARSZCZY, y

tDCrbeil

;

ob.

ijc^cit

183.

Sk.

cemu marszakujc

przewodniczy,

,

kaauzowa,

cf.

Jutrzenka od wschodu marszaZorza zaranna wschodz-

auffiihren.

socu. Haur.

nledok.

intr.

,

sorter (jcbcn,

coli.

a,

,

M.\RSZAKO\VA,

pod

V

§.

©emabliiiii.

fciiier

SOiaridiatliuit.

mirskij,

—

3[)?nrfcl)allamt.

mit

a}Jarfd)att

stwo pojechali. bte

,

irtiljC'!

rmiicliij

,

;

,

rzy,

,

vkoritij

morte

Ueberbeiil,

,

cz.

niedok.,

umrtwowati; ;

§.

1.

afficere;

4,

187,

ob.

cf nagniotki,

umartwi Slov.

martwym

dok.,

zmrtwiti

czyni,

;

rosncych ,

od

modzel. (Boh. mrtwj-

cf.

Yind.

mertva-

umarza,

sed hac signipcatione

gwa-

Martwa kost-

raro

umonsita-

tum; toDtCit. Zezwalajmy na wol bo; dobrze wszystko kiedy da by ywot naszemu przyjacielowi uczyni kiedy go umartwi. GU. Post. 309 b. Rozruchy fig. te Król darunkami do czasu tylko bardziej przymartwi, a nieli umartwi, siippressit magis quam sedauit. Krom. 612. Synod otworzono kwoli umartwieniu rozerwania ,

i

—

i

,

,

MARTWI - MARTWIE. w

kociele

§.

Transl.

ze co

twi

staym

'

robi

go

ywe

Tr.

Ouctfrilfccr

,

erftnmn ma' srebro mar-

(irlw;ieje,

Plastr ten martwi czonek.

ijin.

tóbtcti

(i

,

—

42.

Krom.

exlinguendi schismatit causa.

,

Drlwi, czyni

—

ftgircn.

2) Transl. Martwi, umartwia, tlieolog. mortificare aliquem, caftcocn frcujiigcii, toJeii; {Sorab. 1. fmertofcu; pefuvati, kaCarn. doiitrcli doblSram; Yiiid. martrati Chrzeciaska powinno.tev; Bosn. martav, mrritav; Slav. mertay Hoss. McpiBt, MopiBUu , (MepTBCHHhia trupi), 38MepJuB); bez ycia, nie yjcy, umary, tobt, kbloi. Ledwie nie martwemi ustami ojca mego by im zalecony. Chrystus z martwycji wsta. Groch. W. Teal. 19. b, 7. Skacz zajce, 74, ob. Zmartwychwsta. Kanc. Cd. 104. gdy ich lew martwy nie syszy. Min. liyt. 3, 358. Pozblada. Nie rzeznaa puklerz miego. Wzia w martw pada. Kras. Oss. ka sowa adnego. B Z b. Po przeczytaniu listu stan król jak martwy. Tuczone korzenie pietruszki, gdy Nieme. Król.. 2, 199. tvillo

=

;

rk

Jkna

i

i

,

oy-

martwy pód niewiecie natkane bdzie Transl. fig. Zdrtwiay, niesko wywodzi. Cresc. 213. ruchawy, nieskuteczny, niedzielny, finrr fteif, tObt, fatt,

w ono

i

,

—

,

lintbatig.

leDIo^,

twy,

który

Nmik.

fjrbsl.

atwiej

w

jest

M

6.

moe by

ciele

Nogi

,

nili

oywiony czonek mar-

odcity,

oderwany.

albo

dray pode"mna, jzyk martwy

móg przemówi sowa. Sta. Niim. 2, 02. Wiara, nieoywiona dubrcmi uczynkami, jest martwa. Lach. haz. Martwa cnota bez ludzkoci. Tr. Tel. 416. Mar1, 219. twym jest czonkiem spoeczestwa, kto nic pracuje. Gai. Martwa kostka pecherzykowata nabrzmiaNar. 1, 255. nie

o

i

na

rkach

lub nogach.

Perz.

Cyr.

126,

ein Scroen'

—

Wole na martwak), ob. Kostka. gardle martwemi guzmi abo kostkami zowi. Sienn. 519, siy cia stosiy Meehan. ber Srppf (im ^alfe. jcych w ruchu martwe za w których jako to w sile fitotcn,

Itcbcrbctii,

(cf.

—

;

s

ywe

,

,

MARTYROLOGIUM

50

MARY A

MARY.

-

toczenia, przyczyna skutkujca nie ma ruchu. Jnk. Mat. Kqly martwe w fortyfikacyi , nie majce znikd 4, 21. obrony adnej Jak. Art. 5, 301, et 2, 421. ungctcdtc, ofrlorne ffiinfcl

non feiner ©cite ijcr som ©cfdju^ flcbccf zgasfe, tcbte, niiflclóft^te lo^lcn.

bic

.

Wgle

iDCrbcn.

martwe

bd

=

bd

martwe, wylotne, nazywaj macicami. Juk. Art. i, 47, ^nrtcsi Martwa pokrzywa , ob. Pokrzywa. Morze mar-

Sole alkaliczne,

to

w powszechnoci

si

Sllfalt.

—

w Palestynie. Hub. Wst. 159, tai obte fUm. MARTYROLOGIUM, ob. Mczennickie dzieje, MARUCHNA, y, ., demin. blund. nom. Marya, SKorie, twe

chcia

Drugiby

riei^eil.

Cho

chnie,

chnie. Zab.

MARUDA,

pa

z nosa

jej

trupem przy

gby,

z

i

jak

Marudyabfów cu-

15, 64.

nudnik, gawda, Slot. zahale; Vind. musamuda, mudnik, shulei, shulovez halei, kofnuyauz, Poszed przecie maruda przeklty. cilt lailfllDClltgcr SDJcnfd). Teal. 27, 1)9. Ciiimeryk porywczy, maruda, ib. 35. d, 76. Jest tu Dizarski, bogacz, a wielki maruda. Treb. S. Uchodzi za najwikszego w wiecie gdyracza Al. 74. marud. Teat. 24. c, 68. (Maruda, z Franc. niarodeur, onierz odczajcy sie od wojska, dla rabunku, cilt Wia-y,

m,

diz,

,

,

i

—

robeur,

c\

'MARUDA,

©nibeiihiibcr).

.

,

Sniiguiciliflffit,

wahawost; Yind. mudenje, muditje, sa-

Ltoh.

Caiigfamfcit;

MARUDNO,

z.,

y,

mitrno, nudno,

zniudno,

,

prcga samuda; Hoss:, iweae^a, McjJCHHOCTb, McxiHTe/ibHOCTb, KOCHOCTb, liocHtHic. MARUDNY, .!, e, ie adv., nudny, mudny, laugircilig IniHiffliu ; Dah. wahawy Yind. muden, kelcn medliu, omuhaun shulast, pozhefen; ,

—

;

,

,

Hoss. KOCIIblH

,

,

KOCCHTb

,

W

KOnOTIliH

KOIlOTOKl

,

MCJ.lllie.lb-

,

,

,

,

óko

feretrum poczesne próne cenotaphium, etti blopc Imei

=

on

pe ,

Czowiek podeszy, leda dzie mary. Bardz. Trag. 27. jedn nog na odzi Charonta stoi. na mary pójdzie Kulig. 179. fig. Upadek, zguba, Uittcrgaiig, SScrbcrbcn. Przemyla Zamojski, Jakoby nachylon ojczyzn na mary rozumem ratowa, Groih. W. 554. 1 na upadek blizki ,

—

,

omuditi

shuliti

,

UHUiKarb, luniuKaTbca

kefniti,

Hoss. Me,ie4iiTb, nOMCJiejHTb,

;

uiuui.iiiTb ryaaib , Momaib, uaiipoBajaiuaibca, KOCHHTb, KociitTb, yiiOCiiiiTb. Nie marudzie tak dugo w tej okolicznoci bawi nam nie trzeba. Teal. 1, b, 82. Mój dobrodzieju, nie marudz,

,

jaH4aTbCfl,

,

ie,

wyjd

i

MARUNA,

y,

prdzj.

co z.,

matricaria,

matecznik),

rjmbaba;

shimbaba

Hoss.

w oysko

;

24.

Tent.

trzno boa MARYA, yi, .. rj

2)fiittfrfrni;t

Sorab.

isaKOpóa;

Eccl.

martra

paót

;

;

Carn.

(cf.

re-

rolina utrzymy-

maj moc czyszczc, martwy pód wyprowadzaj. ad. H. N. 103., liol. 2, 237. Zowia j marun od matki abo ma-

wana Kluk.

ogrodach,

kwiat

1

ziele

i

bo macicom bardzo pomaga

cicy,

Boh. nKiteuik

;

boa

1.

;

zowia

te

niarell po

Wosku bo tak Wosi zowia macice. Urzd. 20l

Lenek

Dzwonek Szwedzki,

,

iinfrer

— Panny

Maryi Dzwonki, hypericnn, St. Jpliaiinifrnut. Krup. 5, 157. abo Róyczka Panny Maryi , grrtiien SóiSleitl. Syr.

Firletka

=

Panny .Maryi kouszek, ob. Kouszek, Brytanika. Panny Maryi drzewko ob. Boe drzewko. P. Maryi mitka, Marzymielka, milka Grecka, szawia RzymPiwonia wonna, karupie Ursino griineiimiilije, 3JJo< ska ,

,

mry, nosyda,

,

rieiiiiii!ii5C.

DyL: Med.

h, 291..

Crcsc.

255.

MARYANA,

y,

imi zwyczajne

kobiece, dla rónicy od Maryi, imienia N. P.. SKnrie, OTaricdKii, (Sorab. 2. Marja {oh. Maryna. Maruchna, Alarusia Marysia); Yind. Maria, Moiza, Minka, z,

,

Mina, Mizai. od Maryany, lis,

plur.

nosido); Sorab.

ej

sodka ojczyzna mary swe widziaa. Tylko

575. (cf krewnik).

80.

c,

i

,

Ju

P. M.,

,

Th.

o^nc

6I;reiibegrdbni6

,

,

51?.

odlashati

odkladiti,

Cn.

inane.

Scinnm. Tranal. Na mary i, na marach by umiera, j}er» g. ben in ©rab iDanbern nuf ber Safjre licgen. Ry dziesiciu synów mia, wszystkichby wola na marach widzie, ani jedne ojczyzn. Birk. Zamoj. 35. Patrzaj na t krew', która mi na mary 'Wneteczki wpiawi, z któr wnet wypynie dusza. Past. Fid. 243., Chroc. Ow. 303. Wola sam umrze, ni eby mia widzie swoje na marach. Peir. Ek. 64., Teat. 1, 24. Umiera wszystko, tak mody, jak stary. Wszystka idzie bez braku na mary. Jeeli lak bogowie ze wszystkich ofiary Past. Fid. 25. Chc Rzymian, czemu wszyscy nie id na mary'' Burdz. Ndzarz niech yje szczsny niech idzie na Luk. 25.

wzicie

muditi,

honorarium

,

,

flK^mig

Yind.

;

—

,

kommuisch

i',

kefnuvati

2.

wek

.Najwitsza Panna, Me 3n"gff matka cho obije, kochana). Nic nie umie, chyba za pani matk pacierz mówi. M»n. 7i, 107. (na paskach jeszcze chodzi; trzeba go prowadzi). Jaka matka, taka córka; cf. jabko niedaleko jaboni pada; (Yiitd. kar mazhka rodi, radu mishi lovi Crua/. sio mociika rodi , vsze misse lovi cf. kotka). matk si wdawa, Yind. fo pomaterini Boh. pomaterili so. Wiele ze zych matek córek witobliwych. Austp. 29. Ojca matki tylko za grosz nie dostanie. Jag. Gr. B 5. Pewna bya Marya pociechy swojej po trzech dniach; jednak matk jost, matk sie by zna musi spoinie z synem na krzyu wisi. Sk. Kiiz. 176. (cf. krew' nie woda). Matka z ojcem rodzice. Jednej matki, rodzeni Eccl. ejHHOHaTepHUii, BKynoMarcpHUii. Druga matka ErcI. BTopopojHTeabHnua, BMiiCTO MarepH. Stara matka babka, Slav. st^ra mama. Matka ony tecia; matka wiekra. Sekl. Marc. 1. Po rynku biega, jak go matka urodzia. Ealih. Dis. maczeria ter,

Sorab. 2.

;

routtcrka

,

raamma

;

,

;

,

i

,

i

;

W

;

;

i

—

=




N.

i.

t.

j.

aadawa

fatCif,

powszecim

a

Ziemia matka

4.

wszystkiego Z niej wynika wszytek Dla kraju porzdnego wzrost poytek. Zab. 15, 505. Moskiewska ziemia jest matka wielu rzek przednich, lioter. 138. Cnota jest ma,

i

i

tk

rostropnoei. Teat. 18. r, 86. Próne byy znoje, poty, kiedy fortuna matk by nie chciaa. Mon. Czy im przyrodzenie matk, nam macoch, 65, 06. ich samych tak bardzo, nas tak mao koclia ? Zab. 8, 551. Koss. Matk ojczyzna. Teat. 1, 6. Statutu Litewskiego matk jest statut Herburla. Gaz. Nar. 1, 211.

trudy,

e

(rzódera).

—

'^.

Poloni maiko diciinl annosioribus

Trans!.

Haj Matko (alici) iOiiittcrtben. Oeeon. dajcie te lu wódki. Teat. 30, 10. g. 5. Yind. Matka pszczó, maciora, królowa, Carv. mazheza niatiza; Boss. MatKa, Pic Siciiciitniittcr bic Sónigintt bet (lospodarz ma obaczy, aby w ulach wiele kró9Bei|'er. lów abo matek nie byo. Cresc. 398. Matka jest wanie fundamentem zgromadzenia pszczó, daleko dusza od pszczó roboczych Nie dareale smaglejsza od trdu. mnie j matka zowi bo jej wszystkie pszczoy bytno swoje winny. Klvh. Zw. 4, 170. et 177. §. 4. Anatom Bonki li.ózg ot;i:zajace zowiemy matkami, mózg od rónych przyjiadków obraniaja; n. p Gruba bona mózgu twarda matka, dura maler; cienka bonka, pia wiafer^ po'^. Matka bona matka. Krup. 5, 108. macica, ywot macierzyski, bie iSilriHutter (.ftcbarmiittcr. Paniom, którym matku bywa skaona zazibiona gdy sie w niej wiatry zamykaj, si odyma, a bywa wielki ywot, le5. Botan. Matki Boej wokarstwo takie .... Urze.d. 8. capilhis Yeneris, {jxc;u(niaax ski u nas rolina ta ronie na starych murach, albo w murowanych studniach. Kluk. Rosi. 2, 257. Bylic, 'Bccfu?, niektórzy zowi matk zielna, a to dla jej wielkiej mocv. Cresc. 271. MATKOBÓJCA, M.\TK0MORDEBCA. y,'m.. Sorab. 1. macere zamorduwar; Yind. malerni vmorez; Ross. et Eccl. MarepoyóiBna ber OTuttermórbcr. Ojcobójce malkobójce. Birk. Kai. Ob. E 3 //. Mnlkomorderca. W. i Timoth. i. 9. Bibl. M\TK0B( UCZYNI, i, i,, która zabia swoje matk, Gd. maoera zamorduwarka. MAbic OTuttcnni^rbf riiiii ; Sorab. 1 TK0BÓJSTW'0, a, n., zabójstwo rontki, ber aRiittcnnorb, Sorah. 1. macere zamorduwanslwo; Ross. MaiepojóiicTBO. Pochod, cf. ma; macica, macicoroany, macieowy, mamacieriaitciczny, macierz, macierzanka, macierzadiiszka kowy, macierzyski, macierzysty, macierzysiwo, macierzymacinnik, maciora, maciorka, macocha, zna , maciniec

pani honestioribiis.

Ch.

Th.

—

a

;

,

,

,

,

—

e

,

>

—

>

,

i

e

,

—

,

,

—

i

;

.

,

,

macochowa, macoszyski

;

— matczyny,

mateczny, maleka,

matiichna, matula, matusia, matusinka, matusineczka, luchniczka

.MATLA

Ci.

;

mama, mamula mamunia. niedek., gmatwa, mata, pomiesza, cf.

ma-

,

iufamnttn

MATROS

MATNIA-MATRONA.

60

W

MATY AS Z.

-

on

nowa tu ley matrona Za Hortensemu dana czy kuwypchniona. Bardz. Luk. 26. ob. Matedora. przystpmy do tego artykuu. Hrbst. Odp. P b. Tak mówicej matlafy si so- 'MATROS, ob. Majtek, eglarz, marynarz, flis. wa, confusa fuere. Zebr. Ow. 47. Matlc palcy po czele, MATRYKUA, y, i., uroczysty zapis osób jakie zgromadzeCroat. malicza. nie skadajcych bic 3Jiatrtfcl co ujrza, namaca. ib. 391, {digitis ad frontem saepe re~

p

ftnonbcr roerfcn, Dcrinif^icn, oeririmn.

untci

bruifcn,

rzeczy

rónych

nie matlajc

,

,

,

,

MATNIA, tavneza

.

i,

Rots. MaiHa; Carn. mernata) miota), potshvu; Sorab. i. rebaczka

(Elyin.

,

mie,

(cf.

Bosn. halov;

wata;

;

z

,

Kluk. Zw.

o,

am

elbbcrt

wanie

klty, q.

fdjmtcrigci 3c"8Sdmiif « rci) y, m., Jan Mazepa sawny przywiza si przeciw Piotrowi W. do

©cfcbmierf

Ma.

mazgaj

,

,

,

MAZEPA

Ka"rola"

XII.

Jer .Hofaftn.

si

umy

fiimierijcr

.

—

~

141,

Kras. Zb. 2,

do Anielki.

22.

Teat.

k(. Powierzono

Ctil

Mazepo

TransL

§.

kosz

bc^

prze100, i. wiel-

b,

dwom

e

by z brudn biekim mazepom, którzy rozumiejc, Gadaje lizn, wrzucdi go w wod. Teat. 11. b, ("i9. i, i., mazepo, masz-li gada. ii. 16. c, 71. MAZGA brzydkie plugawe babsko, cin fliirftisjc^, ffclbattca SBeib. plugawi, paskudzi Tr. .MAZGA, a, a, es. niedok barhoiiiller. Tr. Mazga kleci fiibclil. bffubciit fufchi oadu,rb., plugaMAZG.4J0\VATY, a, c, Ern. 1135. ,

,

,

,

,

—

,

,

wy, rozlazy, tiilpig, )'i1;micrig. Derbisz niazgajowaty. Teat. m., (cf. Hag li, 108. M.\Z(;.\L, a, m.. M.\ZGAJ, aja nieulizany, mazak = mu) = paskudnik etc. mazgar mulio , Mazgal, klecha, cin Su= eilt fi^mlengcr Serl, cin Jólpel. bicr. Ern. 1135, //oA. sliwou, trdlenec, halomna, pauza, ,

.

Cum. zmók.

bliwou; tarban

,

neHTiox'6

Pan bóg

inlalilu, ,

Tio-ie.iit

nie

shesloviiast;

siazh

Yind.

siauz

,

kluk;

Ross.

Dla takiego mazgaja jak ty,

adnej

hedovez,

zepez

stwjjrzy kobiety

52. Milcz gupi n>azgaju.

ib.

,

.

wiecie.

na

52.

riban

Teat.

22.

b,

118. Prdzeje hul65. (idyrae VVc Pan,

d,

co za mazgaje! ib. 52. d, sie nie stara podoba ludziom. Teal. 29, mazcai, 88. Jurga niby mazgaja udaje, ale poznaem ptaszka, Ma- on sucejest to z gupia frant. ib. 50. c, 12. go? C". 1 jak jeszcze ywego chopca, nie mazgaja Teat. robi. X. Kam., 46. b, 64. MAZIARNIA, i^ i, gdzie robicy lub przeMe Si^mierficbcre?. M.\Z1ARZ, a, m. taje,

e

e

!

ma

,

;

;

!,; ,

M A dajcy a,

«.,

ma,

do

1

MAZUR.

-

;

mas; masilu, pomas

Hornb.

1.

rnasllo,

Croal. masalu).

Chust mazidcm

przykadaj.

i

Snltc

bic

namas, obmas, czór,

-MAZIDO,

511111

(st^mtcicn

Yind.

masavina

F^ozmaite mazidfo

wy-

i

,

ftraWe

,

*®aniclc

n.azawy;

ber

,

du

,

,

.MAZISTY, a, e, Dok. Uijt fd^Iliicrig,

JaictciifrcM).

rozmazisty, do mazania snadny,

Uywaj

olejów mazislych najbardziej oliwnego zamiast karmi ogniowej. Knnnf. Chym. 29. Wytaczanie oleju mazistego z jder wieyidi olei unguif(^mitreil.

jll

,

,

Krum

Chym. 135. Oleje niewonnc za pomoc nazywaj mazistemi. Krum. Cliym. 152. prasy otrzymane nosi.

,

MA.MCA, 3;(;ecrbiid)fe

}omaznice

y,

bnsS

,

;

puszka

z.,

Soi^ub.

®d)inierfiiP;

,

zur na ziemie,

21.

Tcal.

.laryuina,

zowieckie

,

2,

1G2.

Po!.

Pocz.

m.,

rz. mabast; Tio6S. moxo=

,

n.

iH'11

p.

Bluszcz

.Mchowa pocinka. lirhuw. Fr.

2S0P6.

Czym do pancerza si przynci, Kiedy mu mchowy ciki kouszek abdzi ? Kchow. 59, cC. rnszysly. MDAWY, a, e, nieco mdy, saby, ctiun^ fAmad;. Widziszie t równin, miejsce spustoszenia, Gdzie si smutny mdawego bysk iskrzy pomienia? ;V. Pam. 12, 367. .sabo, bic ©dinnilidifcit ii(^ipd« MDAWOC, ci, JIDLEG a, eje neuir. niedok., d)c; Crcat. mIabavocha. cf. mgle, {Doli. mdleli, zemdleli; Yind. smcdleti mezowieckie kury zowla. Pot. Jow. lOC. 'iMazoweckie ksidleti mlahou bili, oinlabati, omahniti omagali omestwo, f/erb. tat. 27' etc. 'MAZOWSZAMN' a, m., Madleti; (Croat. mleduem chudn); Slav. obaailiti) sazur z Mazowsza rodem Z Mazociii SDiafooici' bie, fdjiuai^ nicrbcn, frnfth'^ iDcrbcii, propr. et fig. MdletWafiii". 17.

,

,

,

,

2'.,

i

,

i

,

,

,

,

,

,

wojn

wszany Dz.

Dirk. Exorb. 7.

Masovia,

f olska

ksit. ry

by

,

stoczy

Smiecie

lt»9.

Papr. Ftyc, J. hchan. twierdzi o cnych Mazowszanacli

.MAZOWSZE,

SDJafnil,

z

,

Kazimierz.

to

fflafiiroii

Ueoyr. 2,

a,

159.

7.

MAZURY,

n..

wielka

;

tytuem ksistwa;

Dykc.

i

znaczna

dusMia

.Miislausz

u .Mieczyiiawa podskarbim

,

miaa

ur, plur.,

prowincya udzielnych

abo Mazosz, któ-

dzierawy na pogra-

pod moc swoje podbiwszy, Mazowszom od imienia swego nazwa. Krom. 8G. Cioagn. 205. Drudzy od Massagetów Mazowsze nazywaj, hieez. Zda. 8. Z Lilsvy do "Mazowsz po mierniki siano. Grzepak., Do 'Mazowsz. Yol. Leg. 2, 654 zamiast do .Mazowsza albo M.\ZUK, a, m (J. 1) 'Mazowszanin, eill 3Uv do Mazur. Mogo by, Sowianie podbiwszy nad fur. Massagetów imi ich dawne zostawili , które si potym niczu Pruskim

,

,

e

,

=

>

,

,

,

,

Wis

mdo mi, omdlewam. Cn. Th., id) lucrbc i'iiiimn(ttig. Panna mdlejesz kiedy kurcz rzn. Teat. 19. c, 153. prawie mdleje dusza moja do nich. Sk. Zytc. Pragnie 100. Zimny po ezfoiikach mdlejcy pot pynie. Hal. Ow. 234. Ach! panna nam mdleje. Teat. 42. r, 19. Hiszpa.MDLI, ska sia ju dzi mdleje prawie, /'aszk. Dz. 57. i, i, cz. niediik., cf. mgli; Boh. mdlili, zemdlili, zemS!ov. mdliii, mdljwim Bosn. mlodliwati, zcmdlowati

j,

We

,

i

;

havili;

Yind.

(Hoss. MOj.iHTb,

ni, osabia, ten.

Gdy

to

;

smedluvati,

niitry,

vunsmcdleti, vunsmcdluvati MC.icja mitrga); mdym czy-

\d)mti}tn,

)d;madi

mówia,

miekczya

iiind;cii

,

aMniittcii

serce

jego,

cntfraf»

,

1

mdlia

mzkie serce jego. Sk. Zyw. 125. Nieprzyjaciel naszych prac prawie ustawiczn mdli. Warg. Cez. 128. (!dy kto posty zachowuje, zaraz muwia mu: czemu ciao

,

;;,

MDO

64

MD

-

ME

Y.

twoje tak mdlisz? Biai. Post. 245. Dzieci po polach sypiay, aby tak we mdlonych a co dopiero rosych leGlicz. Wyeh. E 5, ciech, ku pracy si przyzwyczajay. adv. (w sabych wlJych pieszczonych latach). Natura (Boh. mdo), sabo, fc^iuad) bulflo, onma(^tuj. ,

MDO

,

,

nas tak bardzo mdo rodzi , Ze nas snadnie ku zemu Czowiek stworzoswawola przywodzi. Rej. Wiz. 101. ny mdlej nad wszystkie inne zwierzta. Petr. Pol. 2, 254. Dawniej przejrzane troski mdlej nacieraj. Oss. Sen. 53.

Mdo

mdlej, omdlewam.

mi,

MDO,

Cn.

Th.,

idj

Dpnma(^=

rocrbc

mdloba; Slov. mdoba Vinrf. oniaganje, omedlaviza, omedleuza, omedlenje, oflanemuzh ( Vind. medluest madlost macles Croat. betje gingavocha, tesina; Rag. Croal. mlaliavoszt mlednoszt) Slav. obamljnie); zabranilohayos; Bom. mlohaustvo O^nma^t, knienie siy, sabo, bezsilno, bie ©^mfic^C zabawy powaniejsze (nierozumu SraftIofiGffifstarania (ich) obróciy wiastom) odjte, wszystkie myli do strojów. Warg. Wa/. 313. Litery trzyma si, a znaki ttg.

,

'ici,

(Boh.

i.,

,

;

;

;

,

;

,

Mdo

i

i

mdoci

niewolniczej za rzeczy bra animne. Zygr. Gon. 203. ,

Mdo

niacfctiafctt

bic

,

iDtnmac^t,

in

man

btc

jest

miserabilis

,

omdlewanie

=

o6mo-

Ross.

fadt;

Mdo

O^n-

bie

,

-

MECH.

omdled, omdlewa; zemdle, zemdlewa; cf. mgle, mgli mgy, mga, mgn; cf. mkn. ME, ob. Be, beczenie owiec, ba SWccfcrn ber S^afe aui-

mdlony

;

,

3ubn'i(!c!i.

ME

,

moje

loco

contr,

MEBL, 'MEMBL, Lat.

,

a Pronsm. Mój

MEBLE

m.,

a,

mobile, a mouendo

DKeublen,

,

moja

,

plur.

moje

,

qu.

Franc. meuble

z

v. ,

e

porzdki do-

STOobilien;

mowe, sprzty, (Yind. premiklive rezhi prenofhliva roChc mówi o ob. Ruchomoci}. ba, preloshliustYU wymylnym sprzcie abo ochdostwie dozbytecznym ,

,

i

mów,

jako dzi modnie mówimy, o meblach. Zbytek w kosztownoci meblów tak wielki, te meble gubi czasem dom cay. Zab. 16, 280. Papierowe obicia nierównie pikniejsze, bo adamaszkowe smutny mebl robi. Zab. 13, 210. Widziaam sal pikszon adnie, meble, malowania inne ozdoby. Teat. 43. b, 6. U starj baby, co ju po zwierciedle smutek, zazdro, zostay za meble. Zab. 13, 333. Druib. Memblów kosztownych wybory. Zab. 9, 138. Skrzet. 159. MEBLIK a, m., zdrbn., n. p. Najmniejszy meblik dwanacie razy jest opacony. N. Pam. 2i 1. jest,

to

Mon. 66, 622.

e

i

,

Zo

,

MEBLOWA,

,

a,

wa

uje,

niedok.,

cz.

omeblowae

umeblowa, wymeblo-

,

w meble opatrywa, meiiMircrt Paacyk ksztatnie meblowany. Teat. 34. c, 26. Przeciw mdoci, MECENAS, a, w., §. 1) patron dowiadczony powany, pod z ustaniem pulsów. 6'omp. Med. 165. sob modych praktykantów majcy, citi nngefe^ener, er' która bywa z zawróceniem gowy, lekarstwo. Cresc. 499. Pafa^iriier 9lb»pcat, iinter bcm bie *practicanten nrbeitcn. Skoro to usysza, mdoci go porway. 7>a/. 36. 6, 110, w trybunale nie wicej jak trzydziestu mecenalestrze nudy, Uebclfcit, Sengftiginii]. Jezus uzdrawia wszelak sów pozwalamy z których kady za swoich dependenwszelka niemoc. Sekl. Malth. 4, not. o chorob tów odpowiada. Yol. Leg. 7, 770., Skrzet. Pr. Pol. 2, MDLUCHNY, a, e, bardzo mdy, fe^r abo nieduno • 387. Wystara si o jednego z najlepszych Warszafdjiuaii); Boh. mdljky. Mdluchne siy. Ciiach. 94. MDY, wskich mecenasów do swojej sprawy. Teat. 9, 23. et 7. *MED, mda, mde, of. mgy, {Boh. mdy; Slov. mdy; b, 53. madal medel medou medl Yind. krehky ^. 2) Mecenat, a, m, który si opiekuje nau( Carn. kami uczonemi od Mecenasa Augustowego ministra floss. Me4.ieiiHUa mitrny); Croat. Croai. mleden= chudy

poKB óesnajiaTHOCT ze krwi si ustanie ,

,

,

óesnaMarcTBO.

,

w

jest

nage

przeszkod majcej

cyrkulaeyi

mdo

i

;

,

;

,

;

—

,

i

;

m!ahav gingav, nemocheii; Dal. mlil)av; Bosn. mlohav; Rag. mloh;iv cf. S'ix. SlaiK mlav, mlaliav Inf. móbc, saby, bezsilny, irtóe; Anglos. methig; cf. Uerm. mfibc) ,

;

fraftlP!,

tura ludzka

;

oljiimdcbtifl

fcffroad),

pospolicie od

róy

mczyzn mda jest

,

pr.

et

zraniona.

i

W

Leop.

Uenes.

modoci

Wywiedcie

42

md

9.

,

(

Post. Mn. 570.

Petr.

szypuki. Zab. 13, 326. abi. obejrzeli mdlejsze miejsca

Mde

61.

Pol.

ziemi

przyszlicie

,

ziemi.

Leop.

1

mamy. Budn.

sobie

Na-

Szpiegowiecie wy,

w

nieobronno

rad w

s

Biaogowy

fig.

W.

mdlejsze.

abycie tu.

Cyr.

).

61.

mi

z bitwy, bociem bardzo med. Badz. o Eidr. 1, 30. Wywie ztad, bo medem. Budn. 1 Reg. 22, 33. (bom zranion. Bibl. Gd.) Z wielkiego pragnienia by med. Papr. Byc. 95. Patrzc przed stra-

mi

chem by kady med. nie ozdrowia,

Rej.

medem

valetudine.

Mac:..

przyszed.

Bo

Wiz. 83.

jeszcze,

Ks

wdy

jako med. Rej. wytrze popioem, 343.

meblami zdobi,

dok.,

aumcuMireit.

sobie

onych

z

Jeszczein prawie

nondum sum confirmata

odpoczyn, aby

k sobie

by

jeszcze

przestrachów

Wiz. 109., Leop. Jud.

zwaszcza byoliby

Patrz, na cnocie

256 b. Pochod, nademdlec

,

bv

nie

nademdlewad

16,

mde

wino.

by med. ,

Sdy

13.

Cresc.

Rej.

nademdlaiy

,

Zw.

nade-

,

tak zwany, cin

ciit

ber

58cf(^ii5er

Sffiijfenf^aften

©elebrten,

uiib

3Saccna^.

MECH, mchu,

Slov. mech; So//(, (Boh. mech, chmerek moch móch; Sorab. 1. moch, móch Carn. mah Ytnd. mah, meh Croat. mah, mehen, meblen Hung. moh Dal. maah; Rag. maah, mah; Bosn. mosak, musak, missak. (Bosn. mah, perjice od ptice Ross. vioxi>, prriva brada) Kxa, MoiiiOKi, MomemiKt, (MOXHa kosm weny, pierze na

rrt6. 2.

;

;

,

;

;

;

;

;

;

nogach niektórych ptaków); O b b. SWte^, OTiff Angls. meos; Angt. mos; Gall .mousse Duh. moos; Svec. mossa; Isl. mosa Arab. mosc; Lal. med. mussa) ; musctis ;

;

Linn.:

g.

1.

bfl^

OToo^;

Ccf.

Hebr. "^n

much lenuem

esse,

Mchy s pospolicie bardzo drobne rolinki, majce odyk gsto listeczkami okryt; rosn na grun-

attenuarij.

tach etc.

najnieurodzajniejszych Bot.

1

70.

Mech

na

kamieniach na drzewach drzewie wókno Saummoo^ ,

,

,

,

abo wochaciny na drzewach , jako na starych drzewach sosnowych, jodowych, wierkowych,

dbach brzozo-

wych,

cedrowych, topolowych, modrzejowych etc. Syr. 844. Ten, który ronie na twardej ziemi, zebrany wysuszony, przydaje si do wycieania dylów w cianach do utykania szpar, ©rbmool ad. B. N. 104. i Mech wodny, SaffermooJ, fflofferltnfen w dugich wóknach i

,

,;

,. ,

MECHANIKA

MECH.

MECHANIKA

w

wodzie rosncy, jest potrzebny do budowy wednej statków, gdyi miejsca poulykane przerasU Kluk. lioL 2, 188. et 238, ef. coraz bardziej spaja. ib. rzsa wodna. Mech porosy na murach. Karp. 3, 122. kamieniach Mech skalny kamienny który na skaach

m/ynów

CZNY,

,

330. C. 2.

Chwal

mie

Znosk.

61.

Urzed.

ja

wsi lubej dary, Strugi

i

mchem kosmate

,

,

,

=

,

,

—

,

flcmiffcr

'J.jlaitjcn

,

troHigc

,

,

,

e

,

,

—

,

,

gska. Dobre

lepszej zwierzyny, jako nasza

pierze,

do-

—

miska. Rys. Ad. 49, (puch). bry mech, nie ga mi moPer eicellent. Mech na jagodach, pubes, lanugo pierwsze wosiki na twarzy, na jagodociana bródka Boh. chlaupky, dach bic erften artbaare, ein SKilidart; pavuCroat. mah peyr Dal. zaali maah Hung. moli pavolize na bradifhi, licza na bradischu Vind. podlafhi pervi bradni meh ; Garn. diaka heshka Rag. parvi mah Botn. móh prriva brada Ross. nyuiOK-b , npoctjHua Kwap mech puch. Yolck. 458. Ledwie Eccl. HimCHie. i

,

,

,

;

;

;

;

,

,

;

;

;

,

,

o mechanice.

i.

mechyf; Slov. meehar; (Boh. mecheyr Carn. mehiir, memihier mehier mehurchecz; Bosn. mihir, mjehir; hiur; Croat. mehiir Rag. mjehir, mjehirih; cf. machariyna, miech); urynowy pcherz, bie Utinblafe. Przez zamian goski za go,

mehur

,

,

,

;

sk mówi mcherz zamiast pcherz. Kpcz. Gr. 1, p. 83. (?) Dekokt na rozpdzenie klejowatych 'wilgoci w mcherzu, które czstokro mocz zatrzymywaj. leszk. Ped. 195. Mcherza bolenie jak leczy. Sienn. Rej. Pszeniczne kruw nerpy czsto uywane czyni kamie w mcherzu w mcherzu odymania nerkach kach. Cresc. 138. Picie wody z winnego drzewa z wody bywaj, ib. 13. kapicej, w mcherzu kamie amie. Cresc. 291. i

W

,

dopiero pierwszemi I mchem mu byy porosy Mech brody pacholcej. jagody. P. Kchan. Jer. 245. Kar. Hst. 4, 102. Gdy mu pierwszy mech z rumianej jagody Bez pracy 'spdza wyostrzona brzytwa .... Pot. Syl. 44. Dopiero mu subtelny mech na twarz wstpokwiaty

i

M-

CHERZYK,

w

rodzi

w

Jad

ziarnka sodkie niewiel-

w

jeden mecherzyk zebrana. Sak. "mcherzynkach." ii. 80. MCHERZO-

od mcherza,

e,

a,

ó

mcherzykach

niejakich

206.

Probl.

Kokoczyna miasto owocu

demin., n. p.

m.,

a,

Cresc. 470.

kie.

WY,

Haun ©taubfdben, (cf. kocanki). , jest jako pierze abo mech.

plumosuni zowi majce na soUrzed. 402. Niektórych krzewów nasiona bywaj daleko od wiatru zaniesiobie mech lub rostki Na zwierztach wosiki ne. Brzost. Duch. 20. §. o. §aar niby wena delikatna iiicicfcc troDtgc ipaare fciiic fluf ben Jbifren. Stwórca niektóre zwierzta mchem odzia, Wie niektóre w skór kosmat oblók. Gorn. Wi. U. wedug przyrodzenia pikny strój i szaty Z jagnicego mchu daje bez szkatu utraty. Uaw. Stel. 358. .Niemasz

jeden

,

Pierwej

,

—

,

nieli pomyleli

,

i

MECHANIMECHANIK

SWei^anicul

ber

m.,

a,

mehir

Yind.

—

i

Condill.

'MCHERZ,

Pier z podZab. 9, 313. liyck. gaje. gardkiem woowi od mchu si lipkiego zieleni. Bardz. Mech z trupiej gówki, e craneo kumano, Trag. 169. najduje si na czaszkach czowieczych, zwaszcza które przez dugi czas w miejscu wilgotnym lea. Syr. 845. Mech psi, musc. caninus ^unb^mociS, $unb?fledite wychwalaj go w ukszeniu od psa wciekego. Krup. 5 Mech koralowy, morski, gniazdo koralowe, gli155. snik t koralami w morzu rocie. Urzed. 60. Syr. 1417. Mech morski porost morski iKcermopS, 5?oraIIenmPOl a najwicej po skorupach rocie po skaach morskich ryb i maów morskich ziemi objtych. Syr. 14-18. mech perz pierze wena na §. 2. Mech transi. papie zioach, jako na ocie, mnichu etc. Cn. Th., tai ©pUije kamienie

mechanikami

ludzie byli

i

,

teinmiU'^, (ob. Liszajec). Prov. Kaczsto poruszany, mchem nie obronie. Cn. Ad. 1 kamienie mocne mchem porastaj. Prot. Kont.

rocie.

65

o ruchu

,

,

si bawicy,

mechanik

a, m.,

,

Jak.

e,

a,

cz

matematyki nauka Mat. 3, 227; bie TOed/anic. mechanicznie adv. met^anifi. i.,

i ,

,

równowadze.

i

i

ECZENNICZKA.

Uriiiblaten

•

Slafen

,

Lekar-

=,.

stwo na kruszenie kamienia mcherzowego. Sleszk. Ped 193. Na mcherzowe zatkanie. Sienn. Rej. Mcherzowe owrzedzenie. ib.

MCINY,

in

zamcone pyny, mty,

plur.,

,

czernido,

wypuszczajc

Sepia Klon.

2.

^y'or.

gcnjanb ber

tru&e»

w

sie

mk

ba

iKarter',

MCZARNIA, stan mczcy,

35.

mka bie"

,

Sam

iDiaiteropfer.

wojarz, które-

mczadem. miejsce mki,

mujrne; Croat.

Tartnon

bcr

,

zaoono

Agnieszki

Bals.

czarni.

ob.

,

CZENNY,

a,

TCJbHhiii

1.

Slov.

psirna;

cweluwano .

m-

,

,

,

M-

ie,

a,

mar-

martrouni,

Yind.

muchyan

Croat.

MytmieJbChiii

,

Sorab.

MCZARSKI,

45.

1,

od mczenia,

e,

Carn.

Dwa szturmy do serca Dokuka). jeden od lubienoci drugi od

Niedz.

trinogni;

,

,

katowania,

mucima;

pefuvanje;

nierczvarnicza, rauchanye;

Sum.

Slas.

SOIarterfammer

bic

,

(B"*-

Siiftin^;

martranje

Vind.

Ross. ;iOKyKa

trarski

i.,

'i,

marterooUer

aiutcr,

ic.

narzdzie mczenia, ba^S iDIarterinftrucierpi, przedmiot mczenia, bcr ©e-

n.,

go ze jest spraw, lego zostaje 1,

SSaffct

mcinach.

"

*MECZADO,a, ment, lub co

kryje

tesek;

lOMHTeibHhiH

iKartcr

;

MjTiB-

Ross. •

M-

.

wa. Otw. Ow. 543.

Rudolf gardo da u pogan, 'mczennie. Chodk. Kost. 43, na kach, ani ber Jplter, mczesk mierci, buri ben WarEccl. hhofoWielce 'mczennic z wielka teriPb.

na twarzy.

iicnuTHi.

Lato mu dwudzieste wyciska mech 368. Slov. (Jaki mech, taki flek; guatit tponsa, tais sponsus. Mechem udereni; aliquantum rasus. za Piastów nazywa si g. 4. Podatek rybny "mech, który dawali arendarze wodni w rybach. Nar. Hst. 2, 259, cf. miech. Pochod, mchowy, mchowaly, msiysty, omsze. Carn. mahoYJe muscosetum; (Ross. huichhki chldw zimowy

Gaw.

Siei.

—

,

t.

Tam

III.

Pilch.

Sen. Ust.

102.

1,

m-

mk

Mczy.

MECZE," o6.

MCZENNICA",

Boh.

i.,

y,

miejsce, na którym

aRaiterftube.

bie

(ME"CZE"C1K, ob. Meczet). mujrna 1) katownia, §. ,

zoczyc, carnifiana. Ufa w bogu, ju w katowni

mecz, "

Mci.,

n.

p.

i

w mczennicy samej podziemnej bdc do czyc tylko przedtym na gardo osdzone ,

Dirk.

58.

stajnia ciepa).

SInmiH Linitl» wyi.

czarskie narzdzia.

Gi.

—

K. 43. g.

2)

Wywiedzion otr

z

której

spuszczano.

mczennicy.

Mczen'nica=MCZENNlCZKA,

zo-

i,

Pie.

i-,

Boh.

,,

MECZECIK-MEDARD.

MECZENNICKI-MECZET.

66

Eag. mucceniza; Rost. uytennw, Eccl. CTpacTOTOiepnHHa HcnoBt4HHua biaogowa która czestwem zgin Ja bic 3)?drterinn. Czjli ta mczennica Chrystusowa, od wiata od czarta, i od ciaa kuszona nie bya? Bals. Niedz. 1, 48. Zakonnica mczenniczka Eccl. npen04o5HOMyieHHua CBameHHOMyieHHua. g. 3) boma wyratan. Mczennica, passiflora, btc ^laffiottblume na sobie niektóre znaki mki Chrystusowej. Kluk. •MCZENNICKI MCZESKI, a, ie, Dykc. 2. 170. jnucedlnice;

,

;

m-

,

,

i

—

,

a

,

.

MCZENNICZY,

muedlnicky;

Bo/i.

e,

a,

Rost.

MyycHH-

Eccl. cipaciorepod mczenników czyh mczestwa, SDJait^ICt = Staranie koo cia mczenniczych. Smotr. Lam, 167. czennicza korona. W. Post. W. 2, 309. Korona mczeMczennicki ufiec szeciu tysicy ska. Sk. Zyw. 1, 272. szedziesit od rki niewiernych poleg. i6. sze^ set, Mczennickie ksigi martyrologium. Sk. Dz. 423. Dzieje Pie na cze mczenniekie. Smotr. Lam. 173. czennicz Ross. MyieHM^eHi. MCZENNIK, a, m. Boh. rauedlnik Sloi. muedehiik; Sorab. i. niartrar, fwedk, Croat. (cf. wiadek); Carn. marternek; Yind. raarternik muohenik; Bosn. muccenik; Slav. mucsenik; Rag. muccennik; Ross. MyqeHHKi, cipa^ajem; Eccl. CTpucTOTpi(cf. spowiednik); ber Kdrt^rer, kto nbi|h, HcnoB-KAkiiiiKi. za wiar Chrystusow mier w przeladowaniu od pogan otrzyma. Kras. Zb. 2, 144. Mczennicy, którzy dla wiadectwa wyznania wiary a nauki o P. Chrystusie mier podejmowali. Mqcz. Pierwszy mczennik Ross. Mczennik zakonnik Eccl. npeno4o6nepB0CTpa4a.ieui. H0M3'qeHHi!Ki mczennik kapan biskup Eccl. cbai|16hHOM&YeHHiiKi; Ross. CBameHH0CTpa4a4eu'B. g. Transl. Jakokolwiek niewinnie cierpicy, ber unfiiulbig letbet, cin Zasuonym alem nieszczliwy; jest to by SKdrt^rcr. mczennikiem bez palmy. Mon. 65 96. MCZENIEC ca m., idem. poet. n. p. Zemsty cudzej a wasnej me-

lecKitt

MjieHHHOoi , CTpa4aJbHecKifi

,

;

niecKiii;

.

M-

i

>

m-

,

;

;

,

;

,

—

,

,

,

czeców «.,

MCZESTWO,

lepoty. Zab. '3, 99. Nar. Rag. muccenstvo;

Boh. muedlnictwj

Yind.

;

'a,

marter-

; Ross. MyweHHyeciBO , CTpa4ajwecTB0 Eccl. »yleHHiiecTBO CTpaTOTepn>iecTBO ; §. a) cierpienie mki i

nil'htvu

;

,

mierci mczeskiej,

Slidrtertljum

Mczestwo

fPJarlertob.

bywa

,

5Wdrti?rertob,

nietylko ono jest,

iw

aWaterletben

które

rozlanie

,

ale

,

m-

,

i

tajemne. Sk.

yw.

1,

—

28.

§.

b)

active

Mczenie,

ia§

(bie SKarter. Cesarz Feliksa by na 'mczestwo chrzecian postawi. Sk. Zyw. 1, 23. MECZET, u, m., meczyt, Tureckie sowo, bonica. Paszk. Bz. 32; cinCliirfiftfie iKof^ee. Kras. Zb. 2, 144, ob. Meszkita; Croat. raechit; Carn. mezhyt; Yind. Turska zirkou, moshea, mezhit; Rag. mecit Ross. MeqeTB, Miisniib. Konstantynopolowi dodaj ozdoby meczety, czyli kocioy

SKartcrn,

;

Tureckie. M'olne

Parn.

maj

84,

stawiania

770. i

Tatarowie

w

Litwie

utrzymywania meczetów.

czetu

osiedli,

Skriet.

Wo(i)etn

,

MCZY,

y,

Rost. aeweiHufi.

;

cz.

y,

mordowa,

niedok.,

trapi phyt.

mor.,

et

Wrtern, plogen, platfen, mait unb miibe maifen; Boh. mulomcowati, hrdliti; S/ot/, muiti mujm; iti, zmuiti Sorab. 1. mucu, cweluyu, cwielowac; Croat. muzhiti, ,

muchiti

,

muchim,

,

Bosn.

trapiti;

mucciti,

Rag.

kiniti;

mucciti, karscitti, (Rag. raucciv patsibilis, muccivos passibilitas,

cierpitliwo)

pytki), taram;

Yind.

Carn. pesati

;

nadleshuvati,

hudusadeti,

,

psara

(cf.

pyta,

pefuvati, martrati, mujat, nadlugati, restegniti,

rozcign

(cf.

se.

Ross. MyqHTb , Myiy, CMyHHT na torturach) H3Biy4HT, KpioqRT, tomhte; cf. Uerm. matt; Inf. Sax. mat; cf. Graec. ,

;

mczc

mi, zmczysz; nieli si ty, twoje rad przystan. Sk. Zyw. 1,254. na Pragnienie swoje w bagnach raczej mczyli , nieli gasili. Warg. Wal. 254, (dranili). Dugom si nad ni mczya, ni do siebie przysza. Teat. 26. d, 22. Bosn. rauccitise, Rychlej

l^ó&oi). ja

z

mczony

—

MyiKieJbcrBOBaTHca, ?'XOCTp.iA-'»TH. Mnogo mczony, trapiony Ross. iiHorocTpa4a.ibHUH, e. g. loBS. per excell. Mczy na wycinienie prawdy, mkami wyciska co od kogo, na pytki kogo bra, zoczyc cinen foltern. Mczenie zoczyców zawsze jest rzecz niebezpieczn. Sax. Porz. 134. Dano go na mki; a on siedmkro mczony, do adnej si rzeczy nie przyWarg. Wal. niewolnika jego omkro mczono. zna 267. Nie trzeba go mczy, sam si zaraz wyda. Cn. MCZYCIEL a m. meczcy drugiego bcr Ad. 669. eincn martcrt, ber Cimler, ^'eiiiiger; Bosn. muccilegl; Rag. miiccitegl; Yind. niartrar, martravez; Carn. psovt, pesovz, tarovt; Ross. MyMHieJb, TOMHieJb, lepsaieib, iiarod. iesk. Tasaiejb, njOTopaaTepaaieJib Eccl. ÓHpMiH. mczycielka. Rag. muccilegliza, Ross. MyMHiejbHima. 'Mczycielski Ross. nyHTeaeB; 'mczycielstwo, tyrania, okruciestwo Ross. My!y4paTt, >ry4p», JK)6oMy4pHTK, nay-

MHT

liy4pOCTH.

MDRZYK

Tr., ob.

MEDYACYA,

MaMrzyk. wdawania si, instancya, ordownictwo, Rag. sriedustaanje hodotajstvo , bie 5ct'

,

yi,

porzednictwo

,

,

mtttelung.

'MEDYCKI,

a, ie,

MEDYCZNY,

Rost. atKapcTBeHHiH.

dyckie remedya. Haur. Sk. 508. lekarstwo, bie SIrjenc, 5Wcbtcin. lekarnictwo, znanztYO.

Slrjciiei^funbe

bie

lekarski,

a, e,

adne ju

MEDYCYNA,

—

y, i, a) Lekarska nauka, Croat. vrachtvo-

b)

SWebicin;

,

mebicimf*,

pomódz me-

nie chcia/y

MEDYK, a, m. lekarz, doktor, ber Ttlbkui, ukasz medyk, abo lekarz Antyocheski. Sk. 273. Trzeba, zby medyk cokolwiek by szarumia wróy. Zab. 5, 88. ,

-

MELANKOLIK.

szynami elaznemi pal. Syr. 87. Mka nemi blachami ku wybadaniu prawdy, zawsze jest rzecz niebezpieczna. Na go dawali, chcc si na nim Sax. Porz. 134. czego dowiedzie; jedni powiadaj, ie z umar, i

mk

mk

drudzy ie go zabito. Nar. Chodk. i, 251. YYarg. Wal. 267. Po mce swój wystpek godzi si powiedzie. Kmil. Proverbialiter Co widzia, sysza, robi, plól/ Tr. C. Pleciesz jak na jakby na mkach. Zab. 12, 91. Nagi. mkach. Teat. 8. b, 93., Zab. 16, 151. Czarownice bredziy na torturach, ztd przysowie pospolite: bredz jak na mkach. Boh. Dyab. 2, 310., Slov. gako na mukach pete.

—

:

Pochod, mczadio mczarnia mczennica mczennimczeski, mczennik, mczestwo, mczy, domczy, namczy, przemczy rozmczy umletanem czy, wymczy, zamczy, zmczy; cf. nka; cf. nuka. MEDYK, oh. Mendyk. MEDYKA, i, i., trawa od kraju Medyjskiego tak zwana, my MEKLENBURG, a, m., xistwo miasto w Niemczech. Dykc. Geogr. 2, 141. Lubow. A7ecz. Zda. 27, SDJcflciiburg. j kororocem polnym zowiem, medica, gramen Burgunber

Slrjt.

yw.

2,

,

,

,

czka, mczennieki,

,

i

,

i

dicum, 23urgmibtfc^ @ra«. Syr. 1242, ©d^nerfenflee, Kai0CTB, 4o6iecTfc.

;

, ;,

MESOWKA-MESZEK. MESÓWKA del.

,

i,

By-

gorza/ka pierwszy raz przepdzona.

i.,

nut einmol

,

MESZELBAS

ttj

Sronntroein

obflejogn"

,

ZutUx.

cf.

MESPU,

MESPLIK,

Niesplik.

ob.

n.,

;

munost,

zmuifost; Rois. HjiKecTBO, moshkust moshounost Yind. moshust B03iiy}Ka.iOCTb ; Bag. cjovjectvo; Bosn. clouisctiuo); §. a) braclinstvu; wiek mski, juz nie dziecinny, nie modzieczy, bai Od roku do 18 mdnnlidic Sllter, bic iKannborfeit. czowiek z mlodziestwa k mstwu wyrasta a pity ten wiek ycia, mstwo trwa do czterdziestego roku potym Wiek., Eccl. B03»iy*HiH , idzie staro. Koiak. coWzrost ciaa luBepiueHHUU BuspacT npHBecTH Koro. dzkiego, witszy jest w mstwie, nili w dziecistwie. Zobaczemy, jak si naród ten poczZ i Sk. Kai. 66. wzrasta, a do doskonaego jakoby urodziJ, wzmacnia Slov.

rustictas)';

,

,

U

;

,

;

b

i

mstwa

przyszed. Faliss.

Quemadmodum od

noslris

FI. praef.

'mno).

(cf.

Latinis fortiiudo a virit

mów

mstwo menoi, =

lii^Wt, mdnnli(^« 9But{i;

virius

—

dicta

§.

b) ita

;

!Kdnn« udatnost; Boh.

bie lapferfcit,

zmuiost,

Slov.

statenost; Yind. mujunastuo; Bosn. varlóst, jakost, hrabrost, mocch, snaga; Bag. jakost; Bots. 4o6jecT, 6jaro4}'uiie , xpaMstwo [zachowuje w niebezpiecznociach staópocTB.

zmuilost, udatnost, udatenstwj ezh

,

,

o

nalecy. Kluk. Dykc. 3, 19, krysztaowy, najmniejszy, siwy, pywajcy. Jundz. 542.

Musubas, Melihbasz.' bonica Turecka fine 3??ofce. Ten obraz, który chowaj tak skrycie, Z niepobonego gwatem we kocioa, I wasn postaw w twj meszkicie. P. Kchan. Jer. 28. Ach jakom nieprawoci wszelakiej hodowa, Waniem wiatu dyabu meszkit zbudowa Z ciaa mego. Kulig. 19. ,

{Boh. munost minoi. (muMSTWO, MZTWO, a, Croat. musUó stwo lud, mowie collect. iKannfc^aft

71

liny, do skrytopciowych jest

•MESZELBAS. MESZKITA y,

szumówka.

MESPIL,

MET.

-

Tr.,

ob.

meczet

i.,

,

,

rk

i

MESZNE

ny

ego, n, dochody za msze.

missalis

meneho

,

malomeshnyak

(obyli)

Dudz. 44. (Boh.

me-

dziesicin dawa;

dati

wrzesie; velikomeshnyak> sierziarnie dawana, nie snopowa. Skrzet. Pr. Pol. 2, 32, ber Sórnerjebente. Meszne, mszoy/e czyli missale ztd wzio pocztek przy ukadzie z plebanem o dziesicin pleban bra obowizek odprawiania mszy. Czack. Pr. 1, 318. A'. Fam. 12, 3i8. Po dziesi groszy maj paci gdzie s snopowe dziesiciny, abo meszne, spy. Vol. Leg. 2, 662. Na Rusi meszne zastpuje w wielu miejscach dziesicin; a jest raeszna pewna kwota pienina któr wsie skadaj na msze za nalece z krescencyj swych dziesiciny. Croat.

cf.

pie).

—

:

w

Dziesicina

§.

,

,

e

,

bd

,

,

,

Osr. Pr. Cyw.

WESZTY, tya

•

301.

1,

pantofle Tureckie, cf kapcie; Croat. trzewik skórzany. plur.,

MESZYSTY,

ob.

mesz-

Mszysty.

przystojno. Modn. Baz. 28. Mstwo ma czyni MET! §.1) sowo graczów w szachy, którym sie wyraa odwag do podjcia si rzeczy trudnych do zamknienie opasanie cudzej strony. Whd. Pers. mat; potkania si z nieprzyjacielem. Siar. Woj. Alb. Gall. mat; Boss. mbti; matt! im ©(^at^fpiele. Uczyniwszy stwo naley na wycierpieniu znoszeniu przykroci ciena szachownicy kilka 'szcia bardzo misternego da mu i

miao

;

i

M-

i

lesnych.

Byc.

Star.

by

go dobrze uy. poczyna, mstwo nie

w

do

mstwie, trzeba Teat. 45. d, 36. Wczas walecznie czeka na lata. Morszt. 126. Wszak

36.

Nie

na

sercu czowieka Z dobrej krwi zrodzonego

Oti.

nie czeka.

Cyd.

Mztwa dobywa

mstwo

przystoi

—

ci

chocia za bogactwy,

rodzaju chodzi, tedy

M-

Zuchocia za zacno-

,

Mono,

genb.

Gdy

,

przeciwno w oczach stoi. Cn. Ad. 482. §. *c) ztwo • cnota ad modum ethicae virtuti$ Latinorum

lat

odoywszy mstwo,

a

,

co

jest

jedno miecz w rku szalonego ? Kada Rzplta doznaa bardzo wiele zego od ludzi monych ale mstwem nie ozdobionych. A czegó tedy nie dostawa jedno tego eby ci, którzy chc, aby je nad insze przekadano, dowcipem cnota zacnemi tego sprawami poprawowali. Modrz. Baz. 167. MESSYASZ, a, m.. Boss. Meccia, SPJcffia, zbawiciel wiata, obiecany patryarchom. Aras. Zb. 2, 153. Sowo Greckie Chrystus po ydowsku Messyasz si wykada po naszemu pomazaniec. Hrbst. Nauk. C 5 6, {ob. Ma, maci, maza). Prov. Wyglda czego, jak ydzi Mes,

,

i

,

syasza

,

t.

j.

MSZCZYZNA,

z

utsknieniem, jak kania deszczu.

Mczyzna. pcha ziemna, chrzszczyk bardzo maleki,

MESZKA,

i,

ob.

i.,

którego

,

mordella Linn.,

liszki

w

rozsadach

kapucianych wielkie szkody czyni. A7uA;. Zw. 4, 46. et 377. ad. H. N. 103. MESZEK, sika, m. (cf. mech) ^Riccto Linn., rodzaj ro,

i

bo

Za ask przeciwnicy tak wzili met, i zostali w pohabieniu. Baz. Nsl. 287, klsk, porak; cf. Boh. gi gest po nas weta, (cf wet!), ju koniec, ju po nas, przepadlimy. transl. Met ciasny kt, trudno,

—

cie,

bie

da

Met komu

fcit.

=

Mai,

Ross

,


iTii.

MEZOLUBNIK.

-

mier

eiiie?

xpa6pcKii,

Eccl.

Mnie

rozrasta si

,

3Jam«

Mski.

06.

mune;

tapfer.

mnie

królewiczu

MEZOBAGA

Y.

twarz pokaza. Cn. Th., Eccl.

si

\zl

po inzny, Boh.

adj.

Z N

i b, miano charta,

MZKO,

MZKl, MZKO, NIE, adverh. xpaópo

ME

-

I

A

sokoh. Banial.

i

Sinblmnbcl.

ce

Z K

, ,

Carn. ludomorslyu;

;

SoYtnd.

vboi vmor, ymorjenje, vmorstvu ludomorstvu Croat. Ross. uyaieyóiScTBO Iudomorztvo, ludomorsztvo 4yuieMobójstwo gdy kto kogo umylnie zabije, ryócTBO. gdy kto kogo zabije z gniewu gdy kto kogo z przygody zabije. S:,czerb. Sa.r. 243. Nie kady mobójstwa winien, kto kogo zabije, ib. 158. Mobójstwo popenia. Cn. Th. •M0'GHWYTA Kreuza. Petr. Hor. 2, O b. „t. j. chciwa inea, a sobie go apicego ze szkoda Medei", bic mann« ob. Cliopodur. ".MOlaf*ciibc greufe. Eccl. iy)Ken0406eHX, KSZTATY, a, e, w ksztacie ,

,

;

;

,

,

,

'MODUB

,

ma,

'MEZOLUBNIK,

Graec. elydoooHdtj.;.

a,

ma

Eccl.

iiAaie.iOKeiiTk,

lubicy lub mów, niamiltebetlb, JKena rod. iesk. Eccl. u^nie.MOciiii.t matuterlicbenb. i!ya,

moshouj;

1'iHrf.

m-

Pod moc panem, \ I. top. Genes. 3. ona bez mowego przyzwolenia nikomu nic da nie moe. Szczerb. Sax. 445. et 144. Paprockiego dziesi'.Mowa fuhst., ob. '.Mcioro przykazania mowego. 'iMuen Ecd. myjkO/Kchi, Hcrmafrodyt, zata, "myca. Hag. miixevgli;

ow

MyjKCBi, MyjKiiBii.

/loss.

bdzie

bedriesz, a on

_

lobie

—

—

(MEZOZEUGMA

MyweaccHCHifl.

adj.

MEZTWO

Slov. prostrcdowazalka).

l.EK, Ika, a,

iMYGZEK".

m.,

si

hyJby niiulek

z ciebie

demin.

m.,

a,

licber

,

mulkti? Teal. mulkicni ^Yc Pani. Nieme.

z

mienily

.Sericiii^inaiindicii

a)

b)

may,

Myk,

aliier

flciiif SOiaiiii=

ciii

myk

by pieniek. Mcz., Stav. miishko; Slov. muz;ilko; Sorab. i. miiik; Sorab. 2. mubik; Yind. moshci, mosiiiz; (Hoss. MyaieKX. MyiKH-

cn. Nanus,

MCHWiO y,

chopek

-

niedok.,

CI.

ciijimitior

niczk

e

karze/,

m

yerbfirntlicii

wydawai*, iIt

,

l'ol.

trona

nmimbnftcj,

ciii

;

Wanda

^clbinii.

mska

;'..

,

kobieta,

maiiiilid)

"MYNA, 'MYSTA

27.

Class.

Rzek Adam: to

(Cutb.).

bdzie Geites.

MEZYSKO !Diann;

zysko

,

powa.

mysta

nazwana 2.

(myna.

25.

y,

Teat.

«!.,

19.

c,

2..

malia

mgla; ;

liag.

Haiii

Croat.

miiglila, ;

Hmil.

,

et.

bdzie. Leszcz. z.," bie OTmiimi.

y,

;

matka.

ib.

m,

Dibl.

Gd.).

et'.

oczy Izraelowe

10.

(ju

O mgo

bielmo).

cl',

i,

Próno

—

i

mg

.Mg komu w

oczy zamydl.K',

Yind.

mlila;

009; {Boh. megla, megliza; 1.

nilia,

linia,

megla; Bosn. magbla Siar. el Dul. magla; magblina, oblacina; lu-d. ukTM; Hoss. tv;

nix>.r, ;

et'.

Cbald. r^^^s cbscurari)

;

ber

oczy puszcza iSniib

ciiiciii

?im|'t

Hrtiioii

licii

=

oczy puszcza, flreucii

Jliiijcii

.Mistrz

inn-madifii.

w

tuman

bic

iii

ibm

,

ci-

Jagie a-

Inllantski

sowy ubagawszy, rzodkiem wojska Polskiego, któremu by podobno w oczy puci, wjacba wolno do Malborku. Slryjk. 502. 'Wstydaje si, w oczy puszczajc, w ohyd podawa. Pim. Kam. 19. 'MGLEC, gndiiemi

mg

a,

mg

nenir. ui.dok., m^lawym sii' stawa, llcIi|i(t !'.'fr: Wzrok ji^j szukajc prónej ju pomocy, Mgla, okropnj podawa si nocy. Knia. Poez. 1, 229. "g. .Mdle, sabn Croal. mlab;ivem langiieo. Gdy strzaa zraniony mgla a truchla, upaniita sie. Glicz. Wycb.

cje,

ben.

F

Marnie

5.

a)

07.

frzyb. Ab.

mkncy,

jutrzenki

141.

Przyb. Mlii.

spa

Podnosz si

—

10.

g.

b)

a

lenistwa nigle.

z

mlhawy

(bok.

pary

acno

neltilosiis);

w mgawe

po-

mgncy,

czvli

sie

,

Sen przerwany rozkosznie waGdy szemrz mgawe strugi licie.

—

i

Transl.

>!.

.Mdy, niemocny,

zasili

rk,

fdimai,

mga-

chocia

.MGIJC si recipr. contin., MGLI sie wstaje, mglisto jest. Cn. Th., Doh. ge mlha-

mga

wo Croat. 'MGMC, i, ;

meglisze

Croal.

omaghiitti,

—

§.

w jednym

nale

Mgli

rneglim

zbów, =

mdli,

W.

biec

;

;

;

:

lifl'f!ig.

ift

wzrok

idimai^cii

15,4.

Croat.

,

Por

Uidcil.

iifbcliij

ale

za nimi

Jud'u.

adv.,

meglenast, meglechc

ti

obleBosn. inagblitti; Rag.

;

peen nv^(y, propr. el fig., magblast Tnm. megln Mnd.

MCd.lSTO

;

oczu

mgli.

rbinmiditig

,

(Gdy nieprzyjaciele) olep

bufie

mogli.

lyMaHiiTtca

nigawym czyni, mga

namaghiiitij

boleci

ber firaft licrautcii.

(Izraelici;

Hoss.

;

niedok.,

rz.

i,

inaghti;

[Siar.

niaglilitti,

ghliv,

e,

Ow. 44.

ILul.

których

a,

Nic gniew ariki

pbiniKidjtiiJ.

impers.,

tylko

klfCillid'.

Icictt

chlarzem

ka,

prónowa, .MGA WY,

mglisty, iicklig.

wietrze,

w.

i

—

d)Cii.

i, deimn., Pol. Arg.

Slov.

mg

byy zaszy. 5 Leop. na oczy nic dorza. 1 Leop., wieczysta, mtne ciemnoty, Darmo

Izrael

u was mój rozum szuka, Chtnie si do mej cofam prostoty. jest nauka. Zab. 15, 252. Nar. Nie widz tylko przez zda uprzedzonych. Zab. 8, 175.

Cresc. 215.

G.

Sorab. 2. mla, kurawa; Sorab.

Graec.

Ju

pomaga przeciw

54.

el

424.

§.

nic

407. (oboczek).

5,

,

ma-

meycc

t'.

mg

Kosz. Lor.

fint

pywajca, hnip.

jej

yu.

'

pocztku

z

swój kiedykolwiek wyda musi. Mon. 05, 65. Czemuem ciebie nie widziaa wiatem najwitszej wiary twojej ? bo mga wasnej mioci zamia oko rozumu mego. Wys.

jest.

Gmin

Spi. G.

wielkij

lak

z

7in

MGIEKA,

mha, mlha; Morav. Carn.

Prawd.i,

ohyd: brzydki cill Dilplidjcr Sorab. 1. muisk; Sorab. 2. mubisko. Ów mez owa matrymonialn powag, kroku nie odsta,

,

M MG.\,

z

Wujek.

ksi-

'ji.

koci mojj ta (Ewa) meza wzia jest. Lcop.

kos'

i

,

Chcieli

—

Amiiciijimmcr,

bciifciibC'3

i

,

jVrnil>

bohatvrzvca,

cf.

e Polska e mie

,

y,

ciii

maonkiem

czyli

myca.

waleczna

Ludowice Przyzna musi od pocztku me miaa

500.

,

si kady eni, kady

mem

Zar. 50.

l'ol.

flclicii.

Syl.

Kdy

lam inaksza moda ksiy.

kapan my. "MZYC.A, y,

omoshili,

Vi/i(/.

9.\'nnii

tiiicti

królew icem.

z

'.MEY

nieokizesaniec).

My"(KiiKT.

,

za

my

krótki

si

—

Genes. 48,

m-

u' Ihsów Wamka"

Wiele w Turezech ludzi, co ni mga za socem z samej szczególnie aski Cesarskiej podnosz si na najwyszy stopie, a nim noc nastpi, znowu opadaj na ziemi. K/ok. Ttirk. 95. g. .Mga, zasona, zakrycie, przeszkoda do widzenia, chmura, n. p. Przyjd do ciebie we mgle oboku. 1 Leop. Exod. 19. Cnota, chocia zakryta na czas zazdroci, jednak blask

Kai.

.Mój

.Mga,

47.

urynie krytycznt'j pokazuje

allegor.

fig.

g.

KJó-

pieszczo-

W

mga w rzodku

—

Wy-

m-

—

83.

e,

Upal. Sal.

Transl.

51.

m-

Teal. 45.

—

85.

wierzy. Zab. 14, 240. Szym. Meulu! Teal. 43. c, 27. Mcuniu miy, siadajmy do slofii. ib. 51, 65. Otó to jest ten przeznaczony iunio. fi. 21. i, IG. Oj kocbany muiiio. ih. 52. (/, 15. ZyczyJliyni Moje serce, mój mzyczku. Teal. 50. c, 42, jak przyjaciel, by Wa.^ Dobrodziejka swego kochaa

yka.

przynosi.

b,

ty

73

Y.

nad ziemi tak sie skupi, nieprzeroczyste, tedy jest inga. Kfuk. Hoil. .Mga kiedy idzie w gór, plute 3, 92. Hub. Wsi. 101.

IK

moja

S T

1

i si sian

P.

52, 55.

1.

Kiedy wapory blizko

3?e6fl.

h\.

luby,

!

g.

Hoss.

3.1?aiin;

Teat.

ulcku ib. lO. i, 89. Midku Mulek wszystkiemu temu to!

MEULO,

m.,

i,'

Jak sic masz

My/KCHOKi. ci/em

MYK,

czka, m.,

m,

blanda nomin.

MEU-

Mstwo.

oh.

MEULEKÓ, MUMO,

f/l.,

retoryczna,

ligura

,

,

M G

-

wszylkie,

mglili

MGLISTY, iicklit)

a,

e,

Hag. ma-

;

nieglen

ma-

uciekali,

,

meglasl,

meg]yiv, mesjlen; Bosn. na-

maghgljen; S/ar. maglovit; Hoss. MrjHCTUii,

Mr.i.iHUii,

10*

ry-

M

76

G L

S T O

I

M

-

M AD L G

C.

1

MaHHuB; Sorcib. 1. imeyite. Biahwe plamy na niebie, tzestokro tak mafe, ii tylko przez przezierniki by mostellas nebulosas zowidziane, gwiazdami mglislemi wi. Hub. Mech. 532. MGLISTO, ci £., mnogo m^h, tic 3Jel'CliGfcit; Croat. meglenoszt, nameglenyc; Rag.

g

,

.

,

na miednic mniesz w czystej wodzie. Sienru Gokolwiek okoo siebie nalazl, zmi to zwin. Pociel zmita. Hul. Ow. 60. Nie zaBiel. iw. 257 b. wiesz ust woowi który mnie albo wyciera zboe w gumnie. 1 Leop. Deul. 23.

wylejesz

a

,

364.

i

,

e

,

,

mgney si

sJaby,

,

bciucglit^,

Icitbt

fdjiuad;,

W

MIADLI,

,

wymi, wymin,

Pochod,

meghlnost.

MGY,

MIAKO.

-

I

1

Midli.

ob.

wymi.

MI.\DL1CA

o6.\MidIica.

,

zdu- MIAGZE, MIAZEG, MIAKNAG, MIKA, MIAKA. Tr., Twarde pieni splawna syszc WisJa, ntdjt feft. ob. Miaucze. 'MIAK, MIACZEME, MIAI^AME. Tr., ob. g. mieniu mgfych wirów zawisfa. Zab. iii, 19. Przyi. (Croot. mlaPrzym. Miauczenie. Oczk. 'omglewanie. 5), (cf. MgJy md?y, PJot bywa namglejszy, gdy midzy 'MIALGZA y, z'., miel, mielizna, miako, miakie miejhiv; Dal. mlohav). sce, (Boh. meiina), eiilC Uiltiefe. eby si rafy mia strzedz dwa koly erdzi ktad etc. Cresc. 144. Gzego nie móg abo prdu, Wskok ty na mialcz do nizkiego ldu. hlon. mgy g?os nie mogo woanie Dokaday gste zy, FI. E 3. .MIALGZEJ, comp. adoerb. miako. rku amanie. P. Kchan. Orl. 1, 2G6. Na co stawiasz MIAKI, a. ie. "MIAY, 'MIY, {comp. Mielejszy, mielzwierciado przed oczy! Hul. Ow. 89. Im dubywaj szy); g. 1. drobno zmety, (Elym. miele, mleci; flcin obci z^j czowiek zamilcz grzechy swe, tym mglejszo Zemglone s cnoty moje. ib. fciii ijcma^lcii, fictit (jcftopcii; Sorab. 2. maiki, mawki may; cnoty jego. Wrbl. 70. Ross. Mt.lliiri drobny, may, pytki wkn> kreda Eccl. MGNAC, at. le, iiitrans. niedok., (cf. mign, mkn; cf. Miaki popió, miaki .M-t.TKifi iieKpynHbiil, iis.ntaeHi. miy; cl' Germ. fdjmicgeii; hi. raykia; Dan. rayg) (Yiiul.

—

=

_

,

i

,

,

mg rk

;

megniti,

namegniti

magbnuti occima

samegniti; Bosii. odmegniti Sorab. mighnuti occima

ozhi

,

,

machn),

(cf.

;

mikam, z woczima kiwam; Lat. nictoj; z atwoci agodnie porusza, mit Scit^tiofcit faiift l'cmcfle:i.__ Rychlej, okiem, stao si to. Piesn. Kat. 17. .Mgnieniby kto Icte^tc ruch, cine GdiJ Ii''4'te 23en)C(juiii) alwiuchny nie, Narody jako mgnienie jzyczka u wagi przed SRubruiig. bogiem poczytane s. Leop. Jes. 40, la, (jako proszek 1.

mgn

,

na szalach.

— Mgnienie

Gd.).

liibl.

miganie, Boh.

oka

mgnienie okiem,

,

menj, okamenj, miknuti;

okame-

S!ov.

smeshik, sameshik, Irenik, (okomegnik, okomegnenje mignienie skinienie okiem, 31iii)Ci!roiiif); Guni. hip, hipz: Groat. mcgnenye, smanye, hip; Bosii. trenutje od okka, hip, cjas od vrjemena; Slav. okotrenutjc; Ross. MPHOBeHie, ((!(//. HrHOBeHHbnl momentalny, jirHOBeHHo moni;

Vind.

:

,

mentalnie);

W

nnf.

33eiuct)uiig

^cr Sliujcmuimpcrii

'Bimperii,

,

i!liiijcii=

zachwyceniu po dwie godziny bywaa,

ruszon zostajc,

e

tak

dnego oka mgnienia

,

ale_

byo w

nie

niej

iiiepo-

wida

tylko otwarte oczy

—

w

ani je-

krucyfkie

Mgnienie, okaji. yw. 556. chwilka, czas najkrótsza moment, 'ocemgnienie, mgnienie,

zatopione trzymaa. Sk.

króciuchny,

Ser "Sliigciiblicf

luboci we mgnieniu BI Maxj-. ,

,

gasn

3Ju

eiil

!

radoci.

We Lib.

mgnieniu gin Sen.

6.,

Ho-is.

mia

sie,

pieprz tuczony.

ki.

miy;

mieszny; smuga;

cf.

mkn.

flcinfiiriiicj,

MI Ualte. Pion. Ja

,

ijaii;

MI,

mi,

mn

ti

Croat.

;

mnie,

menem;

es.

niedok.,

Ross. jiaib

,

zmi

dok.,

Boh.

mnau-

.

MHy, /Karb, acay, nmiii,

,

;

,

,

midzy rkoma

j mn.

Syr.

937.

Stopiwszy

ten

ój.

z najbielszej

,

in puluerem

najmielszej

majcy

drobne

,

i

m-

ziarneczka,

Ross. pascbiniiofl, pascbiniiisuri. .Mia-

50, 50.

ziarna niedotycznego

£rtnb,

fciner

fcDr

i

,

dobiera, jak

Piasku trzeba

rtliiiifanb.

eby si

Najstaj si proszki gdy si tr midzy kamiemi porfirowemi. Krum{. Ghym. 70. Transl. Rzeka §. 2. miaka = niegteboka lak piaski wida, pytka, ciii \ij' Bou. midky ienuis non profandas; Yind. plitel, ter jluB; najraielejszego,

Torz. S:k. 222.

lepiej topi.

mielsze

—

,

e

,

,

iieglobok.

gasliu;

Ross.

I

MtjKOBOjHbitt , Mt.iKOBamiakiej rzece, zawsze ryba

Eccl.

et

W

TuH, MtjKiii, HerjyóoKiH. drobna. Pot. Jow. 77.

odby

ta

moga,

dla

swojej lek-

po najmielszej wodzie, bez trudnoci.

P. Kchan. 579. U flisów blak, miejsce gdzie woda miaka. Magier. Mskr., ob. .Miel, mielizna, cf. hak. §. fiy. .Miaka myl etc, niegleboka, ciii fciiitei', fabci" ®cbanfc. Wg. Marm. 1, 103. Miaki rozum, prosty czowiek, albus mente, alba praecordia hahet; ab aqua non profunda, qiiae

koci,

Jer.

—

rfi)tm,- ^ii. Pindar., Cn. Th. 250, ciii feid;' Kto jest mózgu miakiego, powanych si wstydzi rzeczy podj. Lib. Hor. 13. Henryk, pan miakiego rozumu, n.i cudzym zdaniu najczciej polegajcy. Nar. ).i:vy.u,-

ter S?0pf.

MIAKt^

2.

ciera, yMHHaib KOBepKaib yBSTb KOMKaib gnie pociera, briiifcii, rcibcii, nnnbcn. Licie mydelnicy, gdy puszcza z siebie jako mydliny. Syr. je w rkach mnie 621. Pszenic namoczon na krochmal, gdy zmiknie, ,

feiii;

Teat.

piaski.

Nie ja,

trowa umiej,

obacz.

co

in pollinem usits

,

Piasek bardzo miaki prawie którego wielkoci dojrze nie mona. Sienn. 600. Piasek miaki, arena glarea, ma najdrobniejsze ledwie widziane ziarnka. Kluk. Kop. 1, 235, kie

ale ludzie, którzy

I.

Th.

—

Syr.

Hit. 5, S7.

M

Gn.

Chleb pszeniczny 956. g. Miaki

contrilus.

albescit,

Pochod, smayy, smaga, smagliczka; miga, migoivnica; miga, mign, migota, migotliwy, migi: .dbncn.

,

,

,

—

—

go

,

nominowa, ogasza,

'

V/nf/.

crncnncii;

SlmtC,

jiiiienuvati

ia,

n.,

wanj;

mluYaiije

saHie

uerh.

sitbst.

Sorab.

rezhi;

:

Vind. jiinenuvanje

EclI.

:

uuaiiOBaHie

ji-

,

atieHO-

.

Hapeyeuie . aapsAi baj 3?enncu, Zacharyasz skarany by niedo urodzenia mianowania syna swego. Zai.

Ross. Hapei;aHie

;

,

Teat.

imenuvanye

Croat.

:

,

cincm

ju

[]ravili

,

;

menuwacnolc

i.

veliti

,

Ecd. iisocTaBiiTU. Król We MIANO W.\NIE, 8, 118. nazYwanie, et', mienie, Boh. "ineno-

Hoss. HapajuTL u;ipa/KaTb Pana mianowa chorym. ,

jcmanbcn ju ttmai,

:

,

SenenuHnij, 'lamengcbiing.

bic

a

mot,

i

—

367. .Mianowiny, n. p. Piast zabi wieprza, beczk wedug pomiodu nasyci na mianowanie syna swego gaskiego obyczaju. Bie!. 30. Przyszli lio niego dwaj mowie nieznajomi; prosi ich na mianowiny. Postrzygli mu ono dzieci, mianowali Semowit. ib., Biel. Sw. 164 b. Zjechali si na mianowiny dziecicia gocie. Papr. Ryc., cf. postrzyyny, ba-j DJamen^fcfr an n?el*em bem Sinbt ber .Mianowanie kogo na urzd

33,

k'[>iej

eiii

—

mierzy ni wierzy,

—

S^crmcffuiig. lit

i

,

cum

dicimtis;

2}in^
&i %(& miara ob. Gówny. Miara szewska ob. Kompas. Miara mnp

meti-

cl'.

2)JaP
^^,

511

zbytcczno, tmo-

Hoss.

UcberflufS;

THopHqHO; Ecd. npescuTt, npen3.iiiumo 6e3Mtpuo, npeóesHtpHO. Za doktorów si ludzi udaje niemiara, Ksidz, mnich, prostak, yd, kuglarz, balwierz, baba stara. Min. Ryl. 4, 183. Co niemiara, nieskopniieio

,

,

czenie wiele; uiijbltg

miara

Sarmaci,

zleci,

onierzami

srogiego

zbyt

co niemiara zbiegów.

zjedao si

lego

zachowywanie

aSag^altcn,

ba

wy po przeczk

wa

STOag, ,

niemiara.

mierno

,

czterdzieci

,

28, 92.

Teat.

—

wstrzemiliwo Wedug'

Wagiijfcit.

bic

i

08. Siar. Hyc. 29.

Sen.

P(7c/i.

co

,

sto

Postaw jedno nad pukownika, a bdziesz mia 180.

wsi co niemiara. Biel.

a

Miary

,

Samych kocioów na

312. Kniai.

1,

spali,

Do mnie si zewszd co nieGeci. Hor. Niemcy, Cymbrowic

uicl.

,

Polskiej

Po§.

Mi mo-

we wszystkich rzeczach miar cho-

t. j.

w

radoci jako w smtku nie wylewa. Kosz-. Lor. 13. .Miara swych uczy nie traci dóbr gula Zbytkiem szalonym, ani w krgle kula. Stryjk.

brzegów

a

z

B

2.

,

tak

,

,

,

Gon. .\d.

W

dostatku

truilno

zachowa.

miar

w szczciu

Trudna w dostatku,

71.

Rys.

Cn. Ad.

miara.

dostatek rozpycha ; szczcie 460. (cf. ma chleb rogi podnosi honory przemienia humory). Da ci bóg dary, uywaje miary. Rys. Ad. 9. 6altc Wa% Trzewo a miara, najsyierniejsze stróe zdrowia. / Kclian. Di. 197. Cn. .\d. 487. cf. pidzi .Miara we wszystkim potrzebna. ;

;

si mierzy; rzodka si trzyma.

—W

yciu miar zajest wielki do-

Mierno stanu panu. Bach. Epiki. 42, {parsimonia mavectigal; niech si gba zgadza z mieszkiem). Dziwuj

chowaj chód i

wedug twego

chopu

,

i

gnum si w Maciejowskim tym wielkim darom boym, uczciMiara w miawoci miary, wstydu. Gorn. Dw. 3. §. r [Yind. po maru memu) wedug miary, pomiernie,

—

,

,

,

stosownie do miary,

,

=

mit SKiiC, mdjiij,

oppos. bez miary.

79

i

bezmiernie, niemasz miary, n. p. Dobrze miar, co nie ma miary w sobie, ale gwatownie idzie, to'lrwa me moe. Gorn. Wi. C i. Trzymaj miar w wydatkach, miar kotek mówi. Opal. Sal. 31. .Miar kocie 1 idzie o ci. Jabi. Ez. 19. Min. Ryl. 3, 360. eg). Ad. l'39. Nie-

woa

w domu, coby na w miar Rys Ad. Kota masz w herbie który przypowieci stara .Malowany w kominie, miar woa, miara! Pot. Poci.' 524. falluzya do miauczenia kotów cf. kot). Wszystko dobrze w miar. Budn. Apopkt. 130. Najlepiej wszystko ma

kola

46.

I

,

—

;

w

miar.

aM

89.

ib.

pragnie, ni aknie. nie braknie.

zbyt,

albo

Zab. 9,

nie

Wiejsk

mit SPJag.

syt strawa",

ni

mu w miar na niczyni U nas w miar liic albo na-

Wszystko lo.

dostaje.

;

Pocz. 702.

Ber miary lekarstwo, stanie za trucizn. Fred. Ad. 73. Czego chcesz od nas Panie za twe hojne dary. Czego za dobrodziejstwa, którym niemasz miary! J. Kchan. Dz. 270. t. j. nieograniczone, niezmierzone, nieskoczone s, oint Tla^, uncrmiigli(^. g. Kara powinna by w miar wyPot.

—

stpku

t.

,

w

j.

rozumiane. Glicz.

—

rzcczyl.

Wych.

W

§.

miar

(cf.

Gall.

mir

=

cel;,

n.

A",

2.

w

cel

,

mierna rkaj;

fnie,

maj by w miar

Te sowa

stosunku.

,

(Ross.

^itl

iiig

utrKiii;

Ju si wprawi

p.

zwizku

do

(stosownie

celnie

,

tra-

,

mira;

Ital.

cf.

uk w miar

ten

niego jedzie w pewny cel a same za wypuszczone strzay w miar ida. Bardz. Trag. 516. Boe daj aby król przez e.\ekucy królestwo swe dwistrzela

strzaa

;

z

;

,

gn,

b

w miar pierwsza w ryz w porzdek

,

wstawi. Orzech.

i

Qu.

8.

—

w

kló-

Pod pod przepisan miar iia^ emcm iWijefi^nebncn miecie ju pod miar dawaiiacC bcm fflage. ,

miar SKa,

,

bie alte

in

«

Orbniiiiij.

g.

,

W

ludowi wod na kady dzie. 1 Leop. Jud. 7, 11. Lekarz najpierwj to przepisuje lekarstwo eby chojy pod pewn rniar zaywa pokarmu i napoju. Pilch. Sen. 123. Wino rzednie najlepsze jest, zwaszcza zdrowemu pod miara zaywane. Cresc. 369. Zaywaj dóbr doczesnych pod miar, pod likiem; Nie wyuzdanych podym niewolnikiem. Nar. Dz. 2 , 203. Ta cnota ta bya Katona nauka. pod miara wedle sianu swego. Bardz. Luk. 26. Oppos. Nad miar, Rots.. wpesMtpHO, rojtMO, iibcr bic 3)?apcn. Godzienera wprawdzie za grzech odnie kar, Gniew jednak mciwy ^lotkn nad miar. Zab. 13, 297. Harab. mie§.

no

,

bd dz

i

—

y

—

mi

rze

w

=

jc si,

jednostajnie,

o^nc

511

fi(^

w

stój

26.

c,

mierze.

w równowadze,

naznaczonym kresie,

im @!ci(^gcnni^tc

ucrdnbcrn,

mierze 118. Teat.

nie

,

i>\i\\t

rusz.ij

si

Ze strachu tak 45. b

33.

,

roanfcn.

;u

cinerlca

ustom

waha?age,

Prosz Wac Pana,

Cprzy fechtowaniu).

dr, e

Mym

in

,

W

nie

TeaL

sta

nic

mog w

ust

nie

umykaa

przelicznych w mierze trzymaa. Past. Fid. Ksiyc nigdy w mierze Nie stoi, raz szczupleje, 75. w mierze. drugi cer bierze. Pot. Jow. 213. Stoi cena w gór, nie upada). JzyCn. Th. 1069. (nie idzie Nie zna czek wagi w mierze stoi. Tr. ( w rzodku). byo czy rzeka sza czy w swej mierze staa. P. Kchan. strona, wzgld, Orl. 408. (bez ruchu). §. Melon. Miara Z kadej miary doskonay. 3iii(frt(f>t Mafiflflbf.

Swoich

,

,

cz,

,

,

i

—

.

, ,

;,

MIARKA

80

MIARKOWA.

MIARKOWA.

-

ObiocowaJ do Cesarza ze wszech Warg. ftadz. 5. Chcesz wiedzie miar pilno miar drog z których nie tylko jakim sposobem, ale Niemasz niczeftadz. i. tf wziaJem przed sob. Warg. go, coby z kadej miary Miaf bez przywary. Hor. 1, Przemie ich smutek w rado, 283. (nikt bez ale). nagrod z inszej miary, Daj im za ich, doczesne insze Ol.

Th.

^Mfiift.

in jctier

napisa.

i

wieczne

dnym sposobem,

mtf

adn

g.

miar

a-


cfd)vanfcii knimcn tnóCigcn. {Soral. 1

kuj

n.

—

p.

=

,

i

—

=

,

,

.

,

Boh. mjrnjm; Garn. masti; Yind. masali, rcdnosdershuvati). O po tysic kro bogosawiony, sineriti,

ram

;

15. (nad potrzebei. Jak miark mietak odmierz. Cn. Ad. 286, Sorab. 2. S kakeju rzysz C takcju buzo teb faszej merone m?ru tii merisch lo samego potkao. co drugim wyrzdza wet za wei

chciwo miarkuje. Past. Fid. 26. Kto tak swe dze wynikajcy z faszywego roMiarkuj gniew tak prdki

Ru

dy miarkowa.

anh' Posl.

niejszy. ,

,

,

;

zebrali si Sandomirski wszystek kraj splondrowali miark odna nie Sandomierzanie chcc im te to da. Biel. 172. (odwelowa^ Ja si dan mi od boga miareczk konlentuj. Srr.olr. Ex. 7. ( darem jogo ). Z miark" do wszystkiego. Mon. 76, 198. (z umiarkowa;

te

,

—

stpków.

34. (przeadowaem). winie. K/ok. Turh. 199.

Kulig.

w

rniark sze

Miark przebraem mych wyTrafi si przebra

wstrzemiliwie.).

niem,

naiarki

Chroc.

Przyszed

,

Job.

200.'

pudeka wakowej

—

e

czas,

prochowe,

Miarki

§.

postaci

zrobione

,

Dopeniy

sif juz

nas pobrano

za

^Jiuhicrmpcfcen

biaej abo

z

—

na-

karki.

mie-

z

ósma 5, 501. g. Miarka, baJ SiiiienmaS. korca, \n aite J^«il eine ©dicffcl a miarka kwart siedm. Korzec Krakowski ma miarek blachy.

dzianej

cz Tr.

Arl.

,

om

Dziesit

Ezech.

która

Jak.

43,

cze

H.

korca braa Miarka, 16ta

,

w si

cz

mynarze bior od

miarka.

korca,

Leop.

1

garcy 2,

-jzyli

korra zboa. X. Kam.

zmielenia

Miarkami przedawa, magmeil'? »crfaufei! na miarki. '(MIARKOTA, 00. Markota). MIARKOWA, a, uje, od. Sorab. niedok., umiarkowa dok., (Sorab. 2. markowascli Yind. merkat spectare ausctili. merkuyu animadierlo merkat, sainerkat inlelligere; tare, curare, eiplorare mandare memoriae; Garn. raerkati, mirkam aiendere ;

;

,

:

,

merkam

Croat.

mierza, Slblj.)

nacb

Kada

ottendo

bem taka

,

2Ra&c

cz

miarkujc do kadego ota i

,

miar okrela,

obseriw); bcftimmeii

,

;

(cf.

Germ..

wy-

mcrfctt.

aunu namoczy si w wodzie, sze otów wody. Kluk. Kop.

Nie chciejcie zepsutym waszym zdaniem apomiarkowa obyczaju. Bals. Niedz. i 216. Pan Dobrodziej miarkujesz czas po swojej niecier-

187.

stolskiego

WMc

pliwoci.

sdzisz

,

Teat.

o jego

22, 15.

t.

j.

mierzysz

dugoci wedug

niej

,

go fte

wedug ttiffffti

bit

niej, ^tit

i

,

zumienia.

45.

Umiaem

75.

ó,

23, 93.

Teat.

losy na

ycz

40, 55.

Teat.

rzdzi, kierowa,

ono,

Miarkuj

afTekt,

Icitcii

Pan Bóg

ale

—

je

miarkuje. Sk.Zyw.

by mi mdremi

sobie tego,

Zb.

Teat.

kochania powo-

Miarkowa: powodowa, Puszczaj si rogicrcit.

fubrcil,

,

ale swoje.

pani

mimo swe

122.

1,

w

twemi radami

tj

Miarkowa szczcie, to dzieo mdrego. Zab. 15, 264. §. Miarkowa co czym jedno drugim hamowa, agodzi, tumi, ctmnel blirc^ ciiK aiibre adic maBiijci!, im gcbórigcit SWagc crlmltcii, H-Miarkuj frasunki miechem. Hor. 1 mit bcmmeii. 285. z czym mierzy co z czym, mieg. Miarkowa co rzc porównywa z czym stosowa pomierza ctma^ sprawie miarkowa.

14, 218,

—

=

—

,

'

,

mit cincr @n"*c abmeifen,

Aleksander

swojo

najemnych rires

—

czy

nieprzyjacielsk

Wedug

Aliler:

,

»crgleidicn,

zacign. Krom.

ludzi

meliens.

z

,

bamit

barnatfi

potg

mcffcn.

miarkujc

769, suas hostilesgue miary miesza z tvm,

z tym mit cinanbcr nad) bcm fiape rcrmifcbcn. aden si na niego o karanie nie gniewa, tak umia askawo z karnoci miarkowa pogodzi. Sk. Zyw. 2, 50. dochodzi z czego miag. Miarkowa co z czego ry jego, sposobu czyli istnoci lub ksztatu jego, cinc ,

i

—


5

,S)cnier»|cl)ilicrDt.

to

,

;

,

i

—

i

i

,

czstokro

za

jowali kraje

Dardz.

lekarstwo stawa.

moc

i

mieczem.

Kluk.

Zwo-

Trag. 217.

Turh. 84.

Miasta

i

wsie mieczem ogniem pustoszy. Warg. Wal. 243. Kto mieczem wojuje, od miecza ginie. /Igs. Ad. 22. Kto mieczem robi, mieczem bywa te zabity. Pol. Zac. 44. Piein. Kat. 68. By by nie on hut wszystek rozproszony Szedby by na miecz nieprzyjacielowi. P. Kckan. Jer. 545. Dwaj ci Hektorowie murem mocnym mieczem byli na tatary. Kolak. Gut. A 4. §. Miecz razka pfe; (oppos. kdziel, podwika eska), ba§ inÓnn= Statku wicej powinien mie miecz, ni lidJC ©efdiletlit. i

,

i

—

=

=

podwika. Pot. Syl. 492. Krewni z ojca po u nas mieczu. Ostr. Pr. Gyw. 1,176, Sdiwcrbtmageii Scrroanbtc wn ber iitcrltcltni Seitc. (d rzemienny brat; cf. oppos. po kdzieli, po wrzecienie). Krewny po ojcu, jako mówi po mieczu, agnatus, krewny po matce, po wrzecie:

,

,

nie

,

cognatus.

Groi.

Obr.

78.

Po

C Z K O

I

korzeniu

abo

po

W

ih. 64. Pawle biskupie Wileskim skosi ksita Holszaskie mzkiej sukcessyi co zo-

mieczu, czyli

wiemy, po mieczu. cze

Szczerb. Su.r. 324. 1

obojga miecza,

—

'§.

ti

r

wiecka

i

mie

ma

jtiden

(dual.),

p.

a

Leop. Luc. 22, 58.

Mieczem, pazem,

mezbam

n.

,

Dwa mieOto dwa 'mie-

Theol.

§.

papie,

duchownego

i

,

—

506.

Slryjk.

wfadza duchowna

;

cza

;

MIECZYK.

-

vdarjati

mezh

pazowa)




;

;

-

,

,

,

,

;

,

vulg Bosn. 1. meghja meghiaasc lerminus, maceria meghja, ograda od karaenja macertes 2. meghja, brigh, koji razdigljuie zemglju Hung. megye lerDal. meas minus mezii, mezea pole; Hoss. MCKa granica, kopiec, miedza, cyneKie pogranicze, CBeJKilO o cian neJKesaib ;

,

,

;

,

;

'

,

12

,, , ;,

,

(MIEDZIAK -MIEDZIANY.

90 mierzy

MOKCBmHK

pole,

Chald., Syr.

minijs;

raessus

,

midzy

;

metior;

Spowiednik Weresz. Reg.

—

pr.

dwiema rolami,

erLa. madjama i?5

InJ.

cf.

ci'.

;


(id}

albo

10.

y»iai''i"Ti>,

,

zmikcza,

;

matf^cii,

enueiicii.

na gruze, tedy

mik-

Prób, gniewu, ez na-

có, gdy

U7.yvva, Ale

na wszyst-

ko guchym zawsze bywa. Tea!. A5. b, 16. Juzem j zaczyna miekczy; serce jej skaniao si ku polituwaisiu. ib. 57, 24. Przesta mie miekczy dowodami przywiswego.

zania

Teat.

50.

c,

Uparlych

114.

ydów

Piotr

mikczy cudami mdremi wywodami. Groch. W.Si. Mikczcy hoss. ManiHTe.ibHuii. MIEKCZY si recipr., MIEKi

CZE

,

a,

eje,

kn, zmikcze

ueutr. dok.,

niedok.'

MIKN.\

jednoll.,

zmi-

Boh. mekceti, meknauti, zmeknauti;

meknu; Sorab. i. womaknu; Croat. maknem; Hung. meglagyulok; Ross. tiHKHyTi, mnmiiTb; Yc/. wanitio, MarKOTtlo, JiarKHj; Graec. tialayl^o/ira; mikkim si stawa, Sion.

propr. ftd)

ei

jig.,

cnucicil

yby

si,

i

laffeit.

roerbcti,

gciinbe

nm\4i tDerbcn, skay. Zmikczy-

lucrbcii,

Twarde dby, srogie

zy wypuszczay.

ju si nasy, 50(3.

ineid;

Past. Fid. 20.

"przecz przyczyniasz

Juz

mki?

si zmikcz, Ba'rdz.

Biada tym, którzy jak twarda opoka Nie

frag.

zmikcz

MIKCZYCIELKA,'

ma^t."

sodziny, otrby,

in, plur.,

mezhine;

Yind.

wszelakie

i

jarc

,

— ,

,

Haur. Kk. 73. kiny

nin, przedmiejski

mi)

,

Eccl.

i,

z.,

czyli

ocbkh, oipy-

Mikiny, które otukanego odchodz. Syr. 1006. Kiedy si prosa jagy tuc mikiny chowa dla wini. Zaw. Gosp.,

z prosa

rodz

zagodzenie). MIEKmiekczacy, zmikczajcy, fcr

Th.,

MIKINY,

Ross. MHKiiBa

;

mieszkanie, mieszkanka; omieszka, omieszkawa, omieszka,

szczaninck,

Cn.

ctnm§

bic griticiflicrinit.

6bi

,

(rozpieszczenie

2,

hi.,

m

gnueic^en.

,

sucych

animuszów

zmikczanie, zmikczeKupcy rzeczy zmikczedo P.elgów nie mitj przywoverb.,

subst.

n.,

plewy drobne ze zboa,

no ropo^chy.

Ross.

;

po miej-

Miejskie,

ia,

nie, ba? 3Bcid;mac^cil

zi.

ioftcn

bic

i

niu

—

i,

Tli.,

,

Warg.

Konn

154-.

65.

cza-

,

2,

sJuli im odjli, miejskie te wzili. (]a^ korpus olTicerów przysig na miejskie, ^jui. alilcr Miejskie wkupno do miasta. Cn. 1 52.

sy Etrurya do miejskiego naszego przypuszczona.

Wal.

nie padnie z oka. Teat. 44, 31. Trybu zmikczeni dawnego, Zwolna si przyuczywszy

127. Bars. Dusz masz nieokrutn, i czynica piknie Która nad przypadkami nieszczliwych raieknie. Trb. S. M. 132. Na honor! widz, ju cay miekne, Na te przymioty wdziki pikne. Teat. 56. d, 21. "roztapiam si, rozpywam, jak wosk, jak maso na socu.

Miejskie,

nliter

Sorab. 2. bergarstwo;

praviza,

oduczyli

prawo miejmiecie mieszka,

—

Sax. Porz. 4.

Siirflcrredjt;

za

im

ani

si

MIKKI.

Egipskiej swobodzie. Bardz. Luk. 16. (rozpieszczeni, zniewieciali;. Patrzc na niego serce mi miknieje. Teat.

prawo pod którym mieszczanin

skie,

ba

si,

-

ku uywaniu wasnemu postaMagdeburskie, którego nasze miasta

miasto sobie

nowi/o, jako prawo

uywaj.

Stabrcdit.

iai

;

MIEKCZENIE

i

g.

tre, drode, mi-

Spissamentum,

ostatki

bicfcr

cz

imb ©preu.

.Ciulfcn

wytych

z

a

wybitych rzeczy. a, m., dolna

MIKISZ,

©aj, 23m}.

—

wiszca ucha. Tr., jeyk uszny, bou O^rlafpc^eil. Mikisz pozostay po wycinionej mikko ugotowanej §. rzepie. Kluk. Dykc. 1, 78, mikki gszcz, mikiny; cf. Rag. mekotla

mecfna mehscina pulpa; Ross. MaKHuix, iraKiio.rzodka clileba, miesisto owocu, brzusiec palców. górn. Mikisz, mydak, ziemia przyboczna Ji. rudzie, do niej podobna, z lvm wszystkiem nie jest rulueni

d.

,

,

:

—

W

el. 80,

Oi.

KAWO

adu.

uczu

sie

mikki

Perz.Cyr.

daje.

a,

Ross. MarKonaTuH

,

Pcherzykowata

IDCit^i.

i3lci(i))ailt

'MIKKAWY,

©cifetierbc.

nieco

,

MIK-

mcicfllidit,

nabrzmiao mikkawo

145,

3,

e, ,

cf.

pulchny.

MIEK-

KAWOG

ci, 2, Ross. jiarKOBarocTb. MIKKI, MITKI, a, ie, {Bob. meky, mekky, jdky; Sorab. 2. mki; Sorab. 1. inechki, injechki, miachki; Yind. mehak, miehek, meuk, mehzhmu, mejhak, mekak; Garn. mehk, mekak, mekiifhn Croat. mehkek Dal. mekahan niek Rag. mek, inókahan

,

Ross.

,

;

;

me(;k

Mandii

mgn;

,

;

Slav.

Jiaroi;^;

mekan

;

Rosn.

Graec.

cf

;

mki

mekahan

,

iialnx(i4',

cf.

mkn,

Dan. myg;cf Rabb. -Tjmolle); nielwardy, iitcicl). Wszelkie ciao, które miern si znacznie ciiiione by moe, nazywa si mikkim. Hub. Mech. 250. Gdy nie trzeba znacznej siy na rozdzielenie czstek jakiego ciaa, to ciao nazywamy mikkim. Rag. Do. 1, 66. Miekkiemi czciami ciaa s: chrzstki, myszki, suche wiey, bony, bonki wntrznoci. Perz. Cyr. 1, 13. Drzewa mietkie, skadajce si z yek mitkich, cf Germ.

yy

fdjillicgen

;

i

,

rzadkich, lipina,

biaych

topolina.

,

takie

s

Jak. Art.

olszyna 1,

66.

,

leszczyna

,

wierzbina,

Jasion, buk, kasztan,

joda, sosna, licz si midzy gatunkami mitkiego drzewa. Jak. Art. 3, 152. Na rogaciznie najpodlejsza skóra biaa bowiem bywa najmikczejsza. Cresc. 548. Wody mikkie: deszczowe, niene, rzeczne, jeziorne. Hub. ,

—

wit. 120, itieidjc* 5Saffer. 7'ra«.'!/. et fig. agodny, skawy, mikki, cichy. Cn. Ad. 419, roeii^, gflinbe;

a(cf.

;

,

MIKKO - MIEKKOSERCY. dobry jak

du

maso.

jak

kocu kadego

Na

Hons. MHiKOHpaBJe.

bywa mitka,

taka

,

MHrKOHpaBHUH, 4o6pOHpaBHUH. Cha-

Eccl.

lato);

mikki

rakter

MIEKKOSKOIiUPY

Teat.

8.

obja-

Min-

46.

c,

Litewskie osiad; wszake nie mikczejszym ten stawi sie clirzeeianom. Krom. 272.

daka Strojnat zabiJ,

—

g.

jej

miekszy

Mikki

delikatny,

mi/y, belifat,

butnej

wida w

Nie

2.

któr

,

modoci

szczony,

delikatny, iDcid',

jej

—

Aqu. Mscr.

/'.

Kchan.

87.

Od

Hias.

Mikki

g.

nie-

=

pie-

przygana zniewies'ciay, niemezki, Ecil. jdiikocthuh ci-ictcmoeiibi ; ; ;

ircidtlid;

,

Czowiek mikki, Sorab. 1. raekush, mekushnek Hoti. HtKHUH.

;

by

H,

Zah.

naslarcza.

mojej. z

wdzicznoci.

byo ukadnoci mikkiej,

niej

mio

mikkiej jdrtlit^,

Gos

lieblidj.

wydawa odgow ludzie wiec wmó-

Prawile predzt'j

1)6.

wiemy, Kiedy rym mikki dnda Jer.

jart,

wdziczniejszy zniewalajce

i

Marm.

We/y.

sy.

pastwo

a

mekopuliza; Carn.

Ilug.

Mikkim,

meclikliwcz.

MIELIZNA.

-

95

mikkoserco Vind. mehkoferzhnost, SBfitfdcrjigfcit. MIEKKOSKOnUPY, n. p. paw. Tr., cine tpciebfi^alige iffiufel. MIKKOUSTY, a, e, n)cid)mdulig. Tr. Ko twardousty, ko mikkousty. ib. MIKKOWOSY, a, e, wosów mikCn.

kich.

Tli.

iDcii^baariij

;

a,

a,

MIKLCH.NY;

le,

inlens.

ie,

MIEK.nAC

Eccl. narnoii.iacuH.

MlKUCZKl,

Mikczft. .MIEKISIE.KI, ob.

a."e. .Miekuczko,

mikki;

adj.

miekusieko uduerb., Boh. mekauky; mechkoki, pomechkuzki Croat. mehkehen

iiiikuclino, i.

,

naKOHCKi.

MBKOiiLKifi,

febr

;

roci

gan;

,

Surab. Bost.

;

Skrzyda mu-

n)ei(^.

szki miekuchne z Zefirów zoone Niby z delikatnego jedwabiu zocone. Zab. 10, 191. Molliculus cienki, miekusieki subtelniuchny. .)lacz. .Miekusieka blaszka, ib. {Boss. nahyiiiKa zgnika odleakaj. Pochod, domiekczy; numiekczy namiekczad namie,

,

,

,

,

,

ka, namikn-.

,

omiekczyc; odmiekczy

,

odmi-

odmiecz,

jacKOcepACTBoaai. .Mikkie koka odmieknac pomiekcza, pomiekczy; przemiekczy, biety krzyki boleci wyday. Mczyzny chocia twardsze, przernieka , przemieknd; lozmiekczyd, rozmiekad, rozmtzy wyleway. Prtyb. Luz. 156. Pieszczone dzieci mikka knad zmiekczad zmiekczyd. Prosi mody Leszek aby •MIEKTA, ob. Migota.' matka w paczu tuli. ib. 48. go wicej w mikkim biaycligów towarzystwie nie trzy- •MIEKUT a m. n. p. Sardowie nosz dla cicia dla mano. Xar. Hst. 4, HG. Pizymianie obrzydzili sobie napchnicia przy boku miekuty. Fot. Arg. 273, cf. miecr. koniec Grecki jzyk, jakoby niewieci mitki. Sk. Dz. MIEL, i, 2., mielizna, odmiel miejsce miakie w wodzie, 32. Dusze mielkie rozkosz cnocie przekadaj. Jabi. Tel. miako, pytczyziia, eiiic Untiefc, ein feii^tcr Tri im 46. abo jedwabne mczynie za §. Mikkie szatv, Saffer, cf. bród; Boss. Mcib; Eccl. Mtib ua BOjt, uiipieszczonym

Eccl.

,

;

,

;

,

,

,

i

,

i

—

hab

,

,

MIKKO, .MITKO

Erai Ob. B.

przyczytaj.

adv.. KOia , Mt.iK0i!04ic , OT.MCJL Ross. Mt.ix kreda idtsili. Miekczej compar., (Duli. mko, mekce); ircid). Ty pisz Eccl. jit.ii, BanHO wafinoj. Puciwszy po mieli mikko na mikkim materacu. Bardz. Luk. 18o. Mikko si wozimy. Cn. Ad. 534. Na mieli uton. Cn. Th. spa, kto na awie caa noc przespa. Cn. .Ad. 126. [be- MlELCAPiZ, a, m., z Mem. ber Kdljer, fflaljmaer, sodone dormit, qui non senlit, ijuarn mnie dormiat; czego zgoa wnik, który sód robi, Boh. sladownik, sladek hwozda ;

gb,

nie czujemy, na to

mnia go

—

niietko

i

si

—

Mikko zniewieciale pieszczenie, Ross. Z modych lat nie chowaj dzieci mikn'Cid)lid).

Abusic.

g.

utwHO

,

,

skaremy). Mora. Upoaskawie. Sk. Dz. 648, agodnie, fanft. nic nie

,

Niech przywyka synaczek niewczasom. Opal. Sat. o. Mikko to na to samo wychodzi jak gdyby mó-

ko

,

e

yj

,

,

ozdownik; Boss. co-ioaOBHHKt. Mielcarz, jeeli cokolwiek spóni sie, sód zatchnie. Switk. Rud. 268. .MIEL-

CARKA, a,

77!.,

i.'

i,

Cn.

ozdownia

,

Th.

1018.

bie

MIELCUCH,

>Kdl5cnnn.

sodownia, Boh. sladowna)

,

fa»

2}falj»

Gdzie znaczna jest propinacya, musz by wielkie mielcuchy, znaczne sodownie. Switk. Bud. 265. .Mielcuch albo browar. i6. 261, Sraubau'?. Dudz. 45. baur,

tli

iKaljriirrc.

"MIEKKOLICZNY, a, e, n. p. Mao pomog Muzy miekkoliczne, KieO browarze albo o mielcuchu. Haur. Sk. 161. dy Kupidynowe dochodz strzay sereotyczne. Zimor. Siei. MIELE, ob. Mle. MIELEC, Ica wi., miasto w Sandomirsk. 274. lica mikkiego, lueidjtuanijtij. MIEKKO.NOGI, a, ie, nad Wisoka. Dykc. Georg. 2, 135, eine etabt im San» wili,

le yj.

l'ilck.

Sen.

list.

55ii.

2,

,

—

mollipes.

Ci. mhihoctl Eccl. uiK%.Miclerz, slós z drzewa, na ksztat stogu porzdnie uopropr. et KOTA: cf. Graec. udhcy.ózr^ii; oppos. tsvardo ony, z którego wgle kurz. Os. Zel. 79. le kiedy irnsl. Mc SSeii^e Me ©eidt^eit Me Scidilid-feit cl", zniewglarz mielcrz nadto pochyy robi , albo jeden bok micwieciao, pieszczono, papinkowato, Sorab. 1. rnechlerza ukada z di'zcwa grubego drugi z cienkiego. Ot. kliwcztwo fiag. mekuhnos obrazowa). mekopulnos; Eccl. el Hoss. Bud. 75. ib. 582. (cf. mielerz razowa ,

,

MIKKO,

;

,

,

,

,

;

=

,

;

;

,

;

,

,

,

;

MAKIKOCTL

,

,

.

.MCKOCpi.yHic

C.IICTU.MOIIIIK .

.

lltlKlIpCTL

..Kii»cpi.,\hCTi!0

Zv

,

nie

litra,

masz

w

mikkoci. iVofi. 68, 169. MIEKKOSERCY serca mikkiego, Vind. rnelikoferzen rceidjbcrjig wej

We

gnuli-

kru,

'a

,

,

,

l{IAKI,CTKO

;

,

e,

tubsl.

ugnie na ksztat gowy cuna wierzch wagiel, a bdzie do dna jakoby

wajnsztyiiu

poó

i

saletry,

mielerz gorze. Sienn. 315.

.MIELIZNA,

y,

s.

,

(Rah.

melina

;

Slov.

name;

Carn.

me-

—

,

MIELNIK

96

MIENI.

-

M

gaziscte; Ross. MtjKOBOjie nejb, Bosn. plitko copMa; (Mt.iH3Ha, MtiOMb drobiazg, fraszka): OTueib irtjKia Mt.iH jitJiiHbi Mt.ib Ha Bojt Eccl. MtJKOia Btcia B3 p"bKaxii; miakie miejsce w wodzie, miel, lina;

,

,

,

,

pjytczyzna

Unticfc

etne

,

Ctt przeszed na fetdter

eiii

,

,

,

,

blak

,

,

(d.

,

bród).

drug

Znalazszy na Odrze mielizn bez trudnoci. A'or. fjsl. 5, 157. Przeszli odziami, czci w bród mieliznami,

stro-

n

Wis, cz-

ci

ib.

Przyb. Lui. 23.

MIELNIK a m. n. mli zaraz. Teat. ,

,

8.

i

23

,

do mielnika Kaz.

za

zby

,

w mynie

co miele

;

.Mielnicy

Hoss. Me.ieiit.

!PiuIIer,

4, 140.

bei

;

ukadali

Jag.

sob towarzystwa; a w ustawie swojej wzgldem myna warunki postanowili. Czack. Pr. 1 191.

niiedzv

dozoru

,

MIELONY,

zmely,

e,

a,

gcmablcii

OTiibU,

ber

tn

n.

p.

Mielone maki. Pszenica mielona. Padz. f.eiil. 2, 14. Kluk. Rol. ó, 239. MIELUCHNO vitensiv. adverb. miako . drobniuehno ^anj tci" jfrfiP^cn. Pieprz, in fciiitii Sin-nmi Mielucynamon, siark mielucbno zetrzyj. Sienn. 571. ,

,

chno tra perv niektórzy na proch do zbów. •M1EY,"M1ELSZY, oi. Miaki.

NlENC.AnSKl

zmieniania

pienidzy, wekslarski, 3Bcd))eI =, 5>cd)lcr ; Boh. mennj. Wszed Jezus do kocioa, wygania wszystkich którzy Leop. Mallh. stoy miecarskie przedaw.ili w kociele, MIENC.ARSTWO', •.M1ES"GZ.\RSTW0, a, n., 21, 12. i

,

i

wekslarstwo

,

.

.

.

.

Do zmienianie pienidzy, Pa'< ©flfircdifeln. naleiy "micciarstwo. Petr. Pol. 50,

pieninego handlu oh.

Mincarst\yo.

zaa. contin.. {Doh. raeniwati frequ.) HIENI-\C, ia, ia mienia, fryinarczyó, ccrtaufdien, •.icru'Cd'fclit, ipcthfcln. Bartek z swego stanu bardzo kontont, eby go na inszy miemienic ón Jaka to szkoda nia/. Teat. j?2, 44. swych nie m«na. Teat. 14, 08. §. .Mienic si z kim na co, aho czym, recipr., frymark z kim czyni na co, mit ctaias, maicit; Sorab i. iaiiid) mit jemanben, eiiieii mieniam szo. MieniaZ si z nim odzieniem wypuci go tylnemi drzwiami, a sam si do pokoju wróci. Warg. n., .M1EN1.\N1E ia subst. ve>b., zamiana, Wal. 213. 1. .MIENlC, i, i, cz. niedok., iai iauidjen, ber iauii. ,

,

—

e

,

,

,

,

przemieni

zmieni,

Sorab. 1. mienim; njati,

Ónbern.

dok.,

meniti

Boh.

mjnam, meinam:

,

zmijniti

menyati

Croat.

c.irtHHBaTb

Co

;

;

Ross. jitnaib

.

cat.iUTb,

;

me-

Yind

Rag.

mejnfat, menit, enu sa drugu dali, taufiiat;

rnjeniti;

HflTb,

etc.

Carn.

cat-

miane czyni, odmienia, aiibcrn pergdy ci ujrz, zaraz kolor mieni, ,

to jest?

580.

Ped.

wieku.

irerben

,

i

—

si recipr., odmienia si, fii ycraiiDcrit |t4 anbcrn. Zbladem raz, to znowu rumieniem sie, sto razy zmienia si twarz moja. Tent. 5. c, 7. O jak sie zmieni gdzie ono rumiane lice, gdzie twarz wesoa? Dambr. 453. Dajci go bogu, jako si zmienia, Ta tu kraina, ,

zemdlewajc,

n.

Com

erblfiieii.

zmieniony,

.Mieni

et

not

my zmiesi, cer twarzy

tak

jak

©efióiBtarbe rerdnbern

bic

ja

otrzewia

,

znowu mdle

45. c, 35.

Teat.

odmieniony,

Mieniony,

odmienny,

zmienny,

mienionym woa biecie miasta naszego mury wywrócono. Warg.

Gosom aosnym

p.

rzeczy,

—

zacza, znowu si mienia. i

:

,

biecie ssiedzi Wal. 111. niezwyczajnym, mit ungcaibnlier iitimme. ^. Mieni > mienionym co do koloru czyni, pstrzy, bunt ,

tiiadien

tam ka sie wdziczn farb mieni.

mit maiiiugfalrigcn Jftr&fi fimiiien.

,

kwiat

Szym. S. W. 3. mi si pstrzy,

rozmaity

Mieni si ii)

recipr.,

bunt fdrben,

odmiennemi kolora-

mannigfalti^e garbcn au'

'fi^illem nebmen, cber babeit, in serfc^tebne garden frielen Mora (materya jedwabna) z kadej strony inafiiclen. w oko bije, owo zgoa mieni sie, jak cudowny czej ,

Kierz biay, kierz czerwony, naMon. 74, 566. si mieni, Drugim rzdem fioki za tym si zieleni; To wszystko swym porzdkiem rozsadzone byo. Tak i sie jedno z drugim farbami mienio. Rej. Wiz. 25 b. Mieniony farbami pstry, bunt gemait, bunt; Bob. mena\yy discolor. Wszystk baczno obróci na chustk moje, na sukni mienionego koloru. abi. Roz. 102. haftami mieniony. Ossoi. Sen. Szarat rozmaiteuii farbami obraz.

dobnie

=

i

i

16.

cotoribus

(lariis

distincia).

Zasona robota tkacka

Szczcie w mieniona przetykana. W. Eiod. 56, 53. mienionej szacie chodzi. Birk. Zamoj. 26. (cf. aska paska na pstrym koniu jedzi). MIE.NI IZ uiedok.^ ( cf. namieni Plym. miano cf. />!!/. niemini, comminisci; Graec. ^yaóuai, «»«?'(»)< wspomina, mianowa, nenncn, ermabnen. .Mie haso, dic castrense rerbiim. Ma'z. Haso wiary, przez któreby rozeznawani byli wierni od innowierców, gdyby mieni haso zapytani byli. Smotr. El. 22. Nie mie octu, piwo warzc. Rt/s. Ad. 41. (nie wspominaj zegoi. Mieni, ogasza za co, ais emui befannt maócn. Pisma ich gai

,

;

;

—

by

czerwienie.

pakae

,

p.

,

jtfin.

w czomy si w

mutantur tempora,

List.

n.

part. perf.,

nie natura i

Mienia sie 2, 89.

illis.

odmienia,

NI

sie

in

niamy. Kras.

blet

odrzeka.

Czasy si mieni, Jake to? zawsze gorsi z czasem si

Ryt. 5, 216.

Min.

mutamur

czowie-

sie

si

Dz. 3, 216.

A'ar.

nich odmieniamy;

niem,

,

Z lada przyczyny zdanie mieni

Co chce jedna godzina, druga Ry.' i, 188. Lata si mieni, lecz ka,

Zab. 1 6 zapewne. Teat. 4, 59. (nie wygldaj, jak zwycz.ijnie). Jednak twarzy nie mieni, wesoym si pokazowa. Sk. Dz. H69. Nie masz nadziei mieni w najwikszym strachu a niebezpieczestwie o panu swoim. Rej. Zw 200 b. .MIE-

Albo blednieje albo zbytnie 298 Zmienione masz oczy,

.

I

i

zieleni.^ Która

od

{aliud est mincarski),

ie,

a,

,

516.

ib.

E N

I

jakby nie ta bya. Past. Fiil. 265. Mam to z doznania. Jako Sie ludzkie wole mienia ;mniemania. Jag. Wyb. C. Wino, których czasów si najbardziej mieni. Sletzk. 4.

stawamy.

Wa

Pójdno

p.

,

,,

trzeba

i

heretyckie

bya

i

,

mieniem, a gdzie tego popokazowaem. Smotr. .\ap. 6.

je

prawd

Pochlebcy

Zab. 13, 279.

cianinem

by

dowodnie

,

za fasz , a fasz Wielki fasz, mieni

za sie

prawd o/ywa

i

mieni. chrze-

uczynków chrzeciaskich nie naladowa. 5. Pyta go jeli si mieni abo chce

a

J i czonkiem tego kocioa? Baz. Hsl. 211. §. Mieni mniema poczytyvya, rozumie, bamr balten, glau< Ty szedszy chopu ben, a(^tcn, nteinen, {Yind. mienit). w dom, wszystko mienisz twoim. Star. \ot. E 4. Jan król Czeski mieni sie mie blizko do królestwa PolRej. Post.

=

,

,

,

—

,;,

MIENIE

-

MIERNICTWO.

M ERN

gdy ma Wacawa

skiego,

Ci którym cór. Biel. 179. przynosz, kad ksik, ukazujc

przesdy poytki

mieni bd, e jest przeciw religii. Wojewoda Krakowski jecha do Mieczysawa chcc mu si z lego sprawi, co na mieni. By . Wacaw w podejrzeniu u pogan, któBiel. 112. szkodliwo Gai. Nar.

ich,

i

55.

,

,

na

e

da

potajemnie zabi. n., od sowa mieia Biel. w. 144 b. ni "2 : sawa, imi. Per iHiif, Per ?tamc. Uczciwe 'mienie (rumor), jest to jak majtno druga. Min. Ryt. 4, 139. Za twvm rozkazem iJa Cze, sawa, mienie, ha"2. MIE.ME, ia. n. ba z ohyd! Chroc. Job. 195. rzy

micnih,

Draliomir I. MIENIE,

—

,

—

mie < g. a) posiadanie, iai ipabm, pociechy z nadziei anieh z mienia. Oss.

verbi

subs.

Wicej

—

Co

b)

§.

Pa

bl),

ma,

kto

lub jak

si ma, majtek,

gmenj;

6o/i.

'BermiJ(jen;

ywot)

Ecct. KUBOTbi, (cf.

Ross. ó.iarococToaHie.

wyszy nad

jamuny

tylko

wojny mienia 229.

Gaz. Nar.

lorami

n.

grunt poczciwoci, dar Nie a82. Drozd.

opuciwszy

wszystko

ale

Dw.

Star.

Przedueniem

49.

majtnoci szkod ponosiy. Pilch. cae swoje mienie winien roli. MIENIONO aducrb., odmiennie ko-

i

—

Mieniono

bunt.

,

taniec

,

w

Se^fcltaii,

Der

Cho

ivp

,

odmiany

,

w

i>iimcn imP

zielone

z

pstrz.

Th.,

—

i;.

którym si damy

Mienione

b)

obii)cd;i'clit.

Cn.

czynie.

lerbi Mieni'?!/!

part.

e,

a,

aj

,

mienia,

ich

20.

1,

pstro

,

yli.

b,

Kraj nasz

MIENIONY, ,

43.

Teat.

zay);

(cf.

ó.iaroHMOiBO dobry byt

,

w nim

Jest

mienie.

,^a«

HeiiMymecTBO niedo-

Eccl.

si na dobre mienie,

komili

ego

cf.

;

ubóztwo, ójaroiiiitHCTBO

statek,

(bic

gmenj, statky, zboj; Imienie); Carn. imnje;

Yind. imetik, imetje, imanjost, (ob.

Sali.

Sir. 5.

S/ov.

Ross. miymecTBO, nutnie, noK.ia>Ka, sasiiiOKi,

z

Sefificit.

,

MIENIONY, meczyzn^iiui

(Jbapeaiir

eiiimifer

gra dziecinna

,

s

,

eiii

Lepsze Wyb. E b. MIENIOKHUSZ u, m. iaubcubalocr} kruszec mienicy si w rónych kolorach. Kluk. Kop. 2, 234. '.MIENNOC. ci, i., odmienno. Pic 5>eratiPcrlid;fcit. Mienno luny. Chodk. Kost. 13. [odmiana xicyca iunacya 2j. . .MIENHoss. stinoBEun; NY, a, e, Boh. mC-nitedlny, mennj mogcy by przemienionym, ueriinitibelKir. Grunt wszysSiiiPerfpicI.

gonione

w szczciu ,

ni

,

rzeczach

mienione.

lubione

,

Jak.

,

,

,

;

mona w

chy

nionnj

Ijst

.

ko mienny, gdy ich ko obróci. Slas. Bu/f.

we

tkich cia jest

wexel).

2.

— MIENNY',

ostateczne pro16.

od miana,

Boh.

(cf.

w

skada-

nych: dwumieiinv, bezmienny.

miernicka

A'o.?;.

Cyc.

;

;

;

=

,

]ux

?3i\'fifim[t

ijcbiiriii

miernicka nauka

,

ijcinnctrifci.

(miernictwo) Grzpskiego.

,

Mierniczny prt, placowy, laska do jdacu mierzenia, okie te zowi. Cn. Th., Croat. zcnilyomernicza; Hung. fóldmertek; Viii(/. merna fhnura merauna verv bie Wicp Mierniczy statek, celowy, naczynie którym proriltbc. stuj w prost mierz, groma. Cn. Th. fin Sinia mit ?ii'= ,

,

,

ptcrn.

.MIERNICTWO,

Siownik Linitgt wyd.

?.

Tom

III.

wysokiej, szerokiej, dalekiej, blizkiej. Cn. Th., mieMierniczy, miernik pol, gruntów, ib. ber 3JJc|Tcr.

giej,

rzyciel, ber

a, n.,

ziemiomiernictwo,

nauka

wiat malarze

Inaczej

JelbrnciTcr.

Konterfetowa zwykli

maej

na

miernicy, Miernik wszys-

inaczej

,

tablicy

;

krg ziemski linijami kryli , Nie wiele oczom, wiMiernik abo geopokazuje myli. Ztmor. Siei. 126. metra jako przeznaczonego celu , wymiar od punktu Miernicy jedzili po Podlasiu, a czyni. Haur. Ek. 22. czasem przez porzodek izby sznur starszy nad niemi kaza, dziury poprzewierciawszy. Gorn. miernikom tek cej

,

,

,

cign

Dz.

143.

ni

Mazowszu,

K

unnoioun.: Cn.

6

w

jest

w

h. Miernik abo Koronie. Grzej). Geo m. urzdnik, który miar publicznych doglda,

mierniczy, Graec.

najwicej

.Mierników

gdzie indziej

Th.

bcr

?Jia6auf|'ciier,

ber

uber

by

sprawca wszystkiego pastwa Egiptskiego, jakoby miernikiem a szafarzem nad zboem gumny Faraona. Glicz. Wych. C 6. ob. Mirorodzaj zanocnic, któcziiik. b) Mierniczy, geometra, tyle zararych gsienice chodzc cale si skrzywiaj, dugie. Kluk. Zw. 4, 102. zem postpuj, ile same 'Miernik, czowiek umiarkocinc 3lrt JJaitfalter. §. bie

2Ra6c

bie

5IutTtcfit

Józef

bat. i

,

i

—

i

s

—

wstrzemiliwy, cin -OiafiGfr; oppos. niemiernik, n. p. Trudno eby niemiernik ku skromnemu yciu przyzwyczai sie. Mdrz. Baz. 29, cin Unmaglijcr (cf. rozpupod miar, niezbyteMIERNIE, MIERNO, adi: stnik). Boh. mjrne Croat. rzednie maf i^ mittelma^iij cznie Ross. zmerum; Dal. szamirom; Hung. mertekletessen nad miru. KróNiemiernie Slov. niimirne jTitpeniio. lewna chodzia do klasztoru a tam w refektarzu bywaa z innemi pany, takie uczciwie miernie z Gwilelmem .Miernie si mam, z paniami, wesoa. Biel. Sw. 227 6.

wany,

,

,

,

;

,

,

,

;

;

,

,

i

i

zbyt

(iccurat

sty

i1Ji'p

,

,

Geome-

,

to jest

,

,

,

foldmeró ; Ress. .MtpaieJb, sitpa.iiHung. mró, mereii Eccl. Mtpn.ibHHK, MtmiiK5, >ie«eBmiiiiK'&, pasMUCjt rzeczy, duaj miernik powszechnie kadej piireib

KO.

nictwa

;

,

,

;

161.) a, e, (Etym. miara; Boh. mericky.; Ross. MtpiubMeHJeBbiMi; od mierzenia, czyli mier-

HhiB, -MtpiiTe.iLiiijri,

trya

;

;

,

le

ani zbyt dobrze.

,

w miar

rzc, godzc, .Mierczy.

rnerna

Yind.

;

merna vmetalnost; Croat. meroznanye; Ross. aejucMtpie; bie SDJefifnaft. MIER.NICZNE, ego, n., .MierniMIERNICZY, ego, czego zapata. Cn. Th., ba iOJefigelb. m., MIERNIK, a, m., 6o/i. meri; Sorab. 1. mrcz, mermjerac Carn. mirzhun Rag. mjerrilaz Slav. minik merzhun, merni sastopnik Yind. mernik merez racs Bosn. miernik; Croat. merecz mermerni vmetalnik kupnenik, polyomerecz, zemlyomtTecz ; nik, meritel,

Miernie {conir.

Carn. mirstvu

;

97

viednost,

ani

MIENTUS, ob. Mitus. MIER, ob. Mir. MlERMCKl, a, ic, MIERNICZY,

Boh. merictwj

;

MIERNIE.

C Z N E -

I

I

te

i

,

riditiii

,

w

cel

,

nie

Teat.

b

,

,

—

§.

Ross.

flenan

abijejiclt,

,

e

lnicy si

piórami

,

Jak

miernie

z

uku

Strzay mieruków. Lib. Hor. 54. Umiej uk

srogie puszcza strzay. Bardz. z

celnie,

Bi.

dobrze mie-

MtrKO utJbHO, utjblak miernie bijcych z procy, Ten puLcop. Jud. 20, 16. 1

3iei trejfenb.

no do celu puszczaj

34.

chybia celu

trafiajc, trafnie,

M

Ryo 700 mów, wosu nie chybili.

chopiec

,

Trag.

134.

cign,

umiej broni wada. J. Kchan. D;. 42. Szlachcic tak miernie strzela, z uku na cienie Szychtowa zawieszone strzaami piercienie. Pol. Pocz. 65o. To mówic rzuci pocisk zajady na niego , ale jad nie da miernie rzuci i uderzy. Jabl. Tel. 218. MlERMlmiernie

e

,

13

— MIERNY -MIERZCH.

MIERNlUCHNY-MIERNOS.j

98

CHNY,

MIERNIUCZKI

e,

a,

Mierniuchno

,

raierniuczko

intensiv.

,

mierny,

adj.

adierb., rc6t

Ziele to jest

Sztuczk misa

Urzed. 125.

ozibiajce.

ie

,

"miamiuczko

Mcz.

temperatissimus.

Oidfig;

a

,

,

reki

w

strzelaniu

Mierno

oka

takie

NY, Boh.

et Slov.

i

'MIEKNOMAJTNY a, e, miamiuczko pije. Sekl. 15. wolnych rzdach najrzednie bogaty, miCig kgiitcrt. kiedy radnicy s miernomajlni. Pelr. Pol. 584. lepiej

romB;

MIERNOKÓWNY,

et

,

W

równej miary,

e,

a,

MIERNO,

Cykle miernorówne. ehr. Zw. 27. ci, i., Boh. et Slov. mjrnost;

Croat.

;

1.

miar,

nie

do

im

celu

,

Sciiegeit.

MIERNY, a, e, 'MIARpomernofciwe, zmerednosmeren, maszmeren,

Yind.

mertiichlyiy

mertuchliy,

,

Bag. mjerriu

MtfthHi, yMtpcHHUH;

Eccl.

bdcy w

'MIAR-

strzelby.

mjrny; Sorab.

Hung. mertekletes;

merni;

Bon glct^cm SWa^c.

;

§anb

ber

Sccuratcffe

Garn. masliyy, masne;

sast, triescn

,

bie

mierno

mierniuchno

tylko zje,

godzenie

dobre mierzenie,

=

celno, trafno,

felir

mjerni

,

Boss.

;

odpowiadajcy miarze,

1)

nad miar,

iiac^

beirt

2D?af,

ntagig

,

Mierne dugo trwa, SRafen, pror. miara, wielNO, wic Ledwie czasem i zostan mieniemierne wczesno, Ta^ miar, iai w stopie lub ko Cycero mia na swe potrzeby mierZw. 217 miersi tam kocha, gdzie KCligfcif. Pszenica 3 Kto swe dze chcibardzo zimno, ani te bardzo-, na majtno. Kosz. Cyc. no powietrza, wo miarkuje. Ten si fortun miern kontentuje. Past. 154. W tym sowie mierno, miara si gorco. nit^t liter

1.

§.

jest

to jest,

ci.

^

kara bdzie,

,

ch

mafem.

"a

stoi,

z

Petr.

Et.

t.

G ó

Wijch.

Gltr.z.

midzy

tro-

cnota

jest

Kada

b.

w rzodku dwu

j.

wystpnych

poboków

—

Sogntbnitfamfeit mernost, domernost, sdershlivost, triesnost, rednosmernost: Garn masnost; Croat. Eccl. mertuchlivozt, mertuchlyWoszt; Boss. yMtpeHHOCTb utpHOCT. Mierno chwalebna, na tym ma dosy, co dobrowolbóg daJ. Hor. Sat. 55. Mierno w yciu nem ubóstwem jest. Pilch. Sen. list. 128. Miern^o nas a do susznych obod niesusznych rozkoszy odzywa

rab.

obeszfo, zmeromnofc

1.

;

bie

SRnPiflfcit,

Mierno

i

na

mae

przestawanie,

modzi

osobliwiej

nienie,

'niemiarno potpia,

zbytków

a

Star.

zalecaj.

Ref.

15.

o post nie. Sekl.

He3a4opHiJH. Przy maej liczbie dowychodzio mnóztwo miernych. A'. Pain. 3, brych dzie godzcy, w cel 325. 2) Mierny, dobrze mierzcy,

Boss. ccpe40BUH

Baz. 28.

—

si chro-

•

7.

Pan o

trafiajcy,

Dzi

nie na

^*unft treffeiib;

co

si w

W

i

Bach. Epiht. 42. Mierno, frugalilus. Majz. Niech miernoci zbytek próny ustpuje. Zbil. Zyw. D 2. Rzpita rozpusty, której nasza ma sia zbytków, niemiernoci wielu potrzeba lekarzów. Gorn. WY. Q. 4. Miernoci nie,

rzdnoci zwyciamy.

dno li,

,

Wrubl. 201.

bic 2)iittchiifigfcit.

To przedziwnym

jak chce kryli

,

,

—

bie

czeka

§.

stanu

losem;

wstk,

Z

co jest i co czeka Kras. List. 2, 90.

doskonao,

—

Mierno

Niechaj

chce,

kto I

W rze-

33iittelmnpigfcit.

,

Przy

maej

liczbie

wychodzio mnóstwo miernych, niszych od miernoci. A^. Pam. 3, 325. §. 2. brych dzie,

,

nuf ben {oppos.

abo wieprze srogie.

—

i,

Boh.

z.,

meruka

Zhil. ,

Zijir.

morelka.

B Tr.,

3. ciiie

9}foreIle.

MlEPiZ; zakoczenie wielu imion Polskich, n. p. Gniewomierz, Kazimierz, to jest, gniewem mierzi, kazi mie,

Dosy dziaa, cho rzecz mierno Wicej ni za bo

trudna ; Ale w rymotworcy nudna. Kras. Lisi. 2, 70.

rusznice,

MIERUNKA,

=

miosach przepisom wierno jest

jideiib,

u-fe.ibHbiri,

piinttitd)

,

i

,

,

m-toicb

imi mezkie). cf. mir. rzi. ./"W. Ber.\ (Boh. Miro Mierno rzemierno my- MIERZCH, MIERZK, SMIERZCH, SMIERZK, ZMIERZCH,

w tym trzosem, tytuem Mierno szczciem jest czowieka. §. Nieprzednio, rzednio. nie-

Uitypllfoiiimciiljcit

sielenb

dnego nie ruszy. Papr. Byc. 51. Nie ujdzie twojej Psy pod miern miernej rki jele. Pot. Arg. 209. zwierza prowadz ciciw, ib. Zabiwszy smoka, uk wedle dbu zawiesi, znak szczcia i oka miernego. /. Miern strza w biegu jelenia nie miKchan. Fr. 41. anie wiatronogie Strzela z miernej nie. Lib. Hor 74.

afle-

Grunt poczciwoci przeciwi. Gorn. Dw. 350. miernoci jest ten, aby dza rozumowi posuszn bya. yciu miar zachowaj wedug twego Kosz. Gyr.. 62. panu. chopu Mierno jest wielki dochód stanu i

acciirat

Ross. sitiKitt,

Temu z pod miernej ciciwy Nie ujdzie aden zwierz ywy. Morszt. 202. Tak rki by miernej, e cina chopcu pienidz drobny z gowy, a wosa a-

kciech

,

celny,

npoOpociiiBbiii)

W

to,

,

,

'miarnoci, ale na przebieraniu pokarmów post ustawili. 13. Post w 'miarnoci zaley, nie w przebieraniu ib. kadej rzeczy trzeba miernoci. Bia potraw, ib. .Mierno ma ten urzd, przyPost. 198. Zab. 4, 163.

wodzi rozumowi pod posuszestwo

,

ujdzie, kiedy lepszego niemasz, mittelmfiftg, paffabcl, Iciblid;;

,

nierzdnoci miar ustawuje. Modrz.

Fid. 201. Teat 35. d, 49. Strefa mierna, ta zon letnperee. Mora. Mierny, Sta. Bvff. 219. umiarkowana, gemnfigt. skromny, wstrzemiliwy, md^ig, gcmdpigt, cntbaUfam. Mierny, obeszy, frugalis. Mcz. Wielu si znajduje ludzi nie5. 'Miarny, miernych, których brzuch bóg jest. Rej. Post. stateczny, niewielemówny. Sekl. 51. 'Niemiarne ciepo. Oczk. Przym. 423. Rka w szafunku hojna w gniewie mierna. Czach. Tr. C_2. Bya postpków' statecznych, w sowach miern. Sk. Zyw. 1, 178. Miernym czyli umiarkowanym by Eccl. MtpHCTBOBaTH. Na Orfeusza gdzienie, Lucyper w piekle mierniejszy, a cichy bywa. Biel. Sw. 10. (agonienajlepszy, dniejszy, askawszy). §. Mierny, rzedni

—

,

i

i

,

:

Yind.

;

arstwu

tak

6.

H

których jeden jest niedostatek, a drugi zbytek. 119. g. Mierno, cnota, skromno, wstrze-

miliwo,

b.

.,4

zawiezuje. Budn. Cyc. 74. Rozgniewany, gdy nigdy tej miernoci nie zachowa która jest

mierno,

Bej.

ani

Cresc.

fiy.

leci.

a

iii

X(ó}tt

najlepiej

et

bie

—

a

do-

wiele

i

Mierno

u,

Sorab. 1. Mrok; Slov. mrak mrkini, mr^kola szmerknoni ; Croat. mrak, kaz, szumrak; fmerkowano cim(i:\ki cy.MepKH, cyMpaKi, Ross. cyMcpKii; Eccl. {Carn. merknenje ecchjjjis; Buh. mrak chmunfiiiMp.iKT. 9fbrb. miirf ciemny; cf. Gall. ra; ii/ay. mrk brunatny morne; Pol. morg); mierzchanie, bic Sdimiienitig, 5ll)Ciib> Tu straszliwe pomieni odbibrzask). (cf. bdmmcnilig strocie o chmury Migajc bladem skrzeniem z tamtej ny góry Rzucao szare mierzchy. Przyb. Ah. 95. Chmur u nas niemasz; ztad ae do smierzchu widzie moem,

m,

(ob.

,

,

,

^

;

=

,

;

,,;,

MIERZCHA mi

,

MIERZI

MIERZIACZKA.

-

Z mierechem,

nienawi,

pod wieczór. W. Frov. 7 9. (z zmierzkiem. Bibl. Gd.}. Przed oczyma W. Ezeck. 12, 6. (z zmieich z mierzkiera wyjdziesz. rzkiem. Bibl. Gd.). Z smierzkiem dochodzi kres czucia MIERZCHA sie MIERZKA dziennego. Kanc. Gd. 544.

przyskorki

nie

nic in

firmamentu. Pot. Arg. 241. PoszedJ z zmierzkiem

3)dmmcrung.

ter

,

,

si

ZMIERZCHA si

,

zamierzchnie Cn. se

Th.,

bnmmcrt,

ti

saumrka

,

fmT-rkuyo szo

nuzh

se

e^

szmerka

szo

i.

szmerknuc;

rarak fe dela,

,

niedok.,

,

Sorab.

;

iieur. "imp.

zmierzch/o dok. mrok pada. mxt 3lbcnb; Boh. mrkne, smrki ,

wetzori szo,

,

diela

fe

MIERZCHME

,

zmierzchnie

,

{raerkniti

,

,

sraercsese

mracitise, smarknutise, smrriknutise; Slav.

epKHyib

Dal. vecser se csini;

;

Gdy

cwepKaTbCfl.

,

sie

MepKHjib, nojuz mierzcha/o z cneRoss.

,

leiben

mdremu

tym, ii)

,

lepsiae murbus.

,

Cn.

1578,

Th.

MIERZCHLIWY,

omierzchn. bdmnicrig

bunfel

,

;

MIERZ, MIERZENIE, MIERZEJA

a,

e,

noue-

,

Prdko si

Jluijen.

zamierzchn;

,

cf.

mroczny, ciemniawy,

Rya

Ross. cyMpagnufi.

mga

jeszcze

wjm

sobe

MIER,

Mierzy.

ob.

Wysp

Mierzi.

ob.

wpadnieniu

Szkarpawy Polacy sw Miedo Wisy Niemcy Neryngiem rzej zow. Klon. FI. G 5, bic SJdnmij. NR. corrigas Adelungium s. v. SJa^runtJ. MIERZIACZKA, i, z., Zio/». murzutost Bosn. mrrizochja, nenavidost odium; Sorab. 1. rozmerzano rozmerzanczko wostiula emer Slau. gerstanje Yind. Slov. okiiwani gnufitnost, grosa, ostuda; gnuinoba Croal. griisclia, ,

ei

2.,

,

przy

mow

,

;

,

;

,

;

;

,

vegyanyc, lenoszt; Dal. lenobia doszada Ross. CKyna, 40ca4a, neMaJb; obrzydzenie, niesmak, ohyda, Unlu^ SJcrbruf;, (Jfel, 31l'f4cu. Oczy spuciwszy, okazywa mierziczk. Mon. 09, 215. (niechj. Wycie nas w mierziczk wprawili do Faraona. Leop. Exod. 5, 21. (wycie nas ohydzili w oczach Faraonowych. Bibl. Ytraganye,

,

,

Gd.

,

ibr

bah

imfcrit

Raem

Ciitl).).

sie

(Scnicb

tt'"ff"b

19.

1

Leop.

(jego

i

,

13,

Jes.

9.

'piiarao.

v'pr

i

popdliwoci paski przyjdzie peen wielkiej 9,

(K'ii'i4i

gniewu jego. Leop. Deu. gniewu. Bibl. Gd.). Oto dzie

mierziaczki

(nieaski.

Bolesaw po kltwie wicej roku,

mierziaczki

5

,

Leop.).

ale

z

gniewu.

i

Królowa

wielk u

rtszys-

Krom. 108. imisus omnibus. Suffa, który pana swego ratujc, kogo rani, za to adnej mierziaczki od rannego niech nie ma. Herb. Stal. 246. Dla przyjani mierziaczki bojani darów .... Sax. Fon. 11. Masz mierziczk na ze, odisti maltim. Wróbl. 9. Do grzechów jzycznych naley blunienie, prze-

tkieli

mierziaczka.

,

klinanie,

mierzaczka,

,

,

w sowie uwoctwo.

Wróbl.

91.

67.

—

2.

2.

sze

vati

,

mi

przykro

brzydz si

jest,

rai

an, mai)t mir

mi(^

efelt

oer«

w

smak, chysobie wasne dobro. co 'mierz sie czym,

mierzi

Mierzi

ctroaS

ftc^

,

idzie

(Sfcl,

w

ohawnosti miti; Slov. okliosijhwam se; Sorab. 1. merfac, me merfy, wostuda szo me Sorab. fom rozmerzane

,

me

merze

(Boh.

,

,

;

muzasch Yind. mersati mersi, sasamersi tu meni merzhati, merzhim, raerzhu-

wostuisch

,

,

;

,

kujati

fe

gnusiti

mrrisko

raersera

,

;

gnufiti

fe,

mersiti

,

Rag. marzitti

;

bitli

ostuditi

,

mersy se meni

grositi

fe,

gravsha se

omraziti se

,

merzim

Croat.

,

Carn.

;

pergnusy

marzjetti;

,

odurjavam

,

fe ,

(merzeti

,

«

Bosn. gar-

rai sze; Dal. mrazi mi sze, lemi sze, gnussitise Ross. Jiepatib, CMapaiib, MepsHTb, OMepsinf ópearoBaib, noópesroBai, ob. Obrzazg; Eccl. jiepaioca, Mepsmb mh, OMpa/Kain; cf Lat morosus; Germ.

dzi), gruszti mi se, utraga ni

;

,

mumi)

;

cf Pol.

si czoo

151.

Przyb. Ab.

mierzchliwa.

MepemnTbca

/foss.

pemnTbcfl, mir mirD bunfel por ten zamierzcho. Cn. Th. cf. zamierzch

Swojo nie

kady gupi

,

list.

txaqe SlDfdteu biwor;

se,

—

.Mierzdia Heuepuaiomifi HeMcpuae.MbiH. verigine tenebricosa laboro, ricinus epi~

Hoss.

,

niesmakowa w czym

nnbcrfebt mir ctmai,

(i

wiaty

mi si w oczach

,

{Boh. mrzet se indignari),

merset,

,

omierzi,

(cC.

,

uberbru^ii) feon.

c^

,

wita mierzka go miejsca si wraca. Baz. list. 24. bie lata, Ludzie modo schodz z wiata. Pie. 168. Nie mierzchajcy si wiecznie orilur et oc.cidit. tol ,

dok.

komu podawa

co

brzydzi si czym

Pilch. Sen.

;

Wych. umierzi,

Glin.

czynili.

niedok.,

mierzi bogu. Chroc. Job. 125. 1) .Mierzi sobie co,

ba

=

krzywdy

act.

,

ci

co

mrazhy

,

yatise; Bosn.

obmierzi

,

w ohyd

;

mrazhi,

merknem< mroczy,

,

i,

i

Boh. mrzeti molesliam affinem ctroo jum 316= fdjeu macjen ; (floA. ohawiti; Bosn. mrrzili odi; Rag. marzjetti aspernari, marzjetti tkóga na tkoga odi). Grzech to jest

ferre)

Carn.

zamroczy); Croat. potemnujem zamraczam mercliamrachisze, (merchim smarkninye> zamienie) ; Rag. mracitise, smarknutise se

zmierzi

i,

99

nic niedbajc, ludziom wielkie

mierziaczki

a

MIERZI,

2.

V(nrf. fe

nozhij;

l'e

szraerknu

,

E

O boga

^a^. ,

MIERZIENIEC.

-

z

mierdzi, smród).

rogami gaezistemi

;

I bogn ludzi pycha mierzi. podoba siej. August ludzie bardzo zbytniego wycigania podatków, ib. 150.

bardzo mierziay. Ezop. 10. Kosz. Lor.

52.

mierzia,

dla

spodobao

Jeleniowi

golenie chude te go

ale

i

(nie

(ohydnym sie stawa). kto mu prawda mówi.

Pospolicie Rej.

Post.

takiego

H

h h 6.

przykry).

Chrystus Faryzeusze mierzia,

na jego,

która je

w

kóa. arn.

oczy

(by im nieznonym). Kto samego wino nie mierzi.

z

przyczytano, jakoby go nie

pijanic yje

nauka zbawieno, 701 b.,

i

Post. ,

Kosz.- Lor. 4.

mia

kady mierzi, (kademu jest

pospolicie tego

Cymonowi

to

Gorn. Dw.

kufel mierzi.

520. Mierzia ta rzecz, któr uczyni Dawid, Jehow. Budn. 2 Sam. 11, 27 nol. „za ze byo w oczach Jehowy". ( to bya za rzecz przed oczyma Paskiemi. Bibl. Gd). On raie mierzi, jak grzech. / Kchan. Fr. 17. Mierzi Mierzi go kady go akomy, wolaby sam. Rys. Ad. 40. towarzysz ktoby si chcia wdawa w sprawy jego. Rej. I go bogosawiestwo wielce mierziajfo Daj Ap. 23. to Panie, aby go wiecznie mijao. P. Kchan. Ps. 106. na onierzom Tureckim wojna Wgierska 'zmierziaa, sam jej odgos powstao nieukontentowanie. Kiok. Tttrk. 203. '.MIERZIECZYC si zaimk. nieduk., mierzionym sposobem kóci si, )"ti^ cfelbaft bcrunijanfen. Szalony ten, co si z kadym mierziczy. Ezop. 8. Gospodarzowi potrzeba dobrze opatrzy, aby ona tak bya, aby si nie ,

,

e

"MIERZIENIEC ca, mierzieczya w domu. Petr. Ek. 5. spurcifiBosn. mrrizak; Ross. MepsaBeui, plugawiec Roh. ohawnik. Ty miercus. lUcz., cin cfelbafter ffienfdi ziecze, zasuye karanie. Ezop. 4. Jeszcze gadasz mier,

m.,

,

,

13*

;

MIERZIENNIK

100

MIERZWIASTY

MIERZWA.

-

fin

=

tetryk

dziwak).

,

,

Mcz. im §cie. MIERZIONO adv., (cf. Boh. mrzute morose, et mrze spurce; Slav. mersko neraddo brzydko paDal. gardo foede) nierad Croat. merszko Infianciech baby z wJosami skudnie plid^. cfcl^-aft rozkudanemi niewiasty dziewki gfowy mierziono nosz. MIERZIONO ci, i. cf. Boh. mrzutos"t Gu'agn. 414. omierza szpeindignatio, et mrzkost spurcilia, brzydota tno, efciliafte ^ciClidifeit ; Boh. ohawnost, obawa; Sorab. Yirid. merkost, merhust, gnui, niierzacnofc, wostuda Inoba, (merzhnost. merziilivost z?y humor, markotbwo); Croat. gnusoba, mersota, merszkoeha, gnyusz; Dal. gar(mrrizocbja odium) dnoszt Bosn. ghnusoba , gnusóehja Mierzionnci w starym chwali nie mog. Ross. MepsocTb Mierzionociami swemi napenili Cyc. Star. 33. Biidn. dziedzictwo' moje. Budn. Jer. 16, 18. (sprosnociami. Bibl. MIERZIONY. a, e, {Boh. mrzuty ingratus et mrzky Gd.). spurctis); brzydki, omierzy, sprony, effllflft, l)^li^, ticr= Boh. ohawny; Slov. mrzky, mrzuty; Yt7id. mersik, IjaCt; samersiiu, (mersiiu, samersliu, mersbak markotny); Carn. gnusne, (cf. gnuny, gnój); Sorab. i. mjerzacze (rozmerzane indignalus), wostudne; Croat. merzek, gruszten; Dal. dodian, doszadjen, doszadliv; Slav. merzak; Rag. marzak, marzgliv, (marzech ingratus); Bosn. mrnzgliT,. ghnusni Boss. jiepsKifi jiepsocTHUM, Mepsom., ópearjiiiB^iiL 6oroMepsKifi; Eccl. CKyyHbift. Choroby, wrzody, które s? brzyprzystoi zakrywa. Glicz. Wych. G 4 dliwe a mierzione Trzeba im te wady zgani, uj, a jakoby czym mierb. ywot plugawy mierziony zionem osypa, ib. 2. nieszczliwy prowadzi. Star. Ref. 76. Mierzione rzezastwo. Petr. Hor. F. 4, {not. „rzezace zniewiecieli, bez brody, zmarszczki po twarzy majc, gos niewieci"). Wychodzio innych siedm woów, tak bardzo mierzionych, chudych, zem takich nigdy nie widzia. Leop. Genes. 41, 19. (szpetnych. Bibl. Gd). Bydl, byoliby chrome, albo. wdy na którym czonku mierzione albo uomne nie maceulria.

,


ma, na ksztat miesica w pierwszej kwadrze, pochodzcych, te miesiczkiem zwane, SctlJfraut, Ccltft^en, coroMIESICZKOWATY, nilla securidaca' Ltnn. Syr. 169. a, e, o adv., lunaris. Perz. Cyr. 158. mpnbfpnnig. Póiniesiaczkowaty kabczek u paznokciów, lunula digiti. tb. M1ES1.\CZN1CA miesiczny upaw niewieci, y, z. Sara bie mpitatlie Jieinigung, (ob. Miesice, miesiczki). ju miesicznic nie miewaa. Sk. Zyw. ju bya stara, Miesicznica, Miesicznik, a, m., 2, 202. §. Botan.

— —

,

,

e

—

,

,

i

—

lunaria

Linn.

3)ipnbfraut

rodzaj

,

roliny. Kluk. Dykc. 2, 180. MIESICZNIK,

98., Jundz. 550. zaparstnica. Urzed.

MIESICZNIK. {Cn. Th.), a, m. Boh. mesynik, namesyRag. mjesenjk; Carn. mejshen Croal. meszechnyak ,

;

;

Choroba mjesecjr; Ross. MtcaMHbifi, MtcaiHiiKi. Yind. {Boh. mesynost; miesicznika, "miesicznictwo Miesicznikiem jemiefezhna boliesen). miefezhliyost stem [Eccl. .lyHCTByioca, jyHamiBcH; adj. Yind. miefezhiiu, lunatyk. W. miefezhast, od miefeza boun); ^. 1 a Lunatycy Maith. d7, 13. Sicnn. o24, ein 9}ipnbri4tigcr. h) abo miesicznicy. Sk. yw. 1, 118. cf. nocobd. Dzieci na wiat urodzone obrzezane czyli bez napletku. cnik

,

,

,

)

—

,

Tr. ?

i?iiib

ctii

,

iai

pbne

Sprbaut

MtcaminK miesic majcy). ziele

a,

Selenotropium.

.

Boh.

e,

Cn.

Th.

mesyny;

Slov.

§.

2.

Miesicznik

Botan.

Moiibmenbc

(Ross.

ipprbcn.

gcfjprcn

,

ein

raut

,

IP

MIESICZNY, MIESLCZNY.

ben 3)?pnb roenbet.

gegeii

\\i)

—

mesani;

Sorab.

meszacne

1.

Rag. yfakomiefezhen mjesecni, messecni; Ross. .MtcaiHUii, jyHHUil jeden miesic trwajcy, lub co miesic povyracajcy, mpiiatlid) 3Jp= .Miesiczny 'obrok abo jurgielt. Cn. Th. Miesinatsf Yind. miefezhen,

Croat. meszechni;

;

;

,

'

.

MtcaqnHa, SDiPuatgcIb, fflpnatlgc= moje moje miesiczne strawne, moje roczne, moje zasugi, moje suchedni. Teat. 32. b, 11. Czyszczenie biaogowskie miesiczne. Krup. bie mpiiatlitbe 2, 176. miesice, miesiczki, miesicznice, Biaogowy miesicznego nie majce pynienia, jReinigiiiig. niepodne s. Krup. 2, 177. Grecy chc, aby niewiasta, w niemocy swej miesicznej, . tajemnic nie braa. Sk. Dz. 143. Upawy, to jest zbytnie miesiczne pawy. Sienn. Niewiastom miesicznym uywania ciaa Paskiego 581. broni. Sk. Dz. 1026. t. j. czasy swoje majcym, bie iai Glisty miesiczne, lunaticae vermet, Kpnatlidie babcii. hal. maldella luna, wziy to imi od miesica, ,V)cr5ipiirm abowieni miesicem ros za malej. Sienn. 348. Miesiczne ziarno, menispermum Linn., 5Kpiibfameii rodzaju tego rolinnego gatunkiem jest rybotruj. Kluk. Dykc. 2, 116. Miesiczny kamie, Boh. mesynj kameii ksiyMiesicznie adv., czny kamie, Jpnbftein ijrauenet?. czne

subst.

^alt.

Musi

neutr.,

by

Ross

jeszcze u Pana

,

—

—

:

i

1

,

=

,

—

;

MISO.

MIESIARZ-MIESNY. co miesic, monatli^l, Ross. notiicficifcn

,

Carn. mesnina).

lejba);

(cf.

rzt

i^icrc,

Korze misisty, carnosar., zoony. Jundi. 2, 6. MISIWO

stancyi

siste

cKic^ladjtetcn

53ratCli.

r.ollcci.,

iibiwina

eiiiem

iioii

misem jedz,

che dnij

sne serce

miSo

paskudne

,

z

103

j

put

n.

Zool. 65.

,

p.

;

miso

,

MOTfc

Boss.

;

,

pe).

cf.

e

—

e

g

per.

Miso

excell.

•

Miso wyraa si jnm (Effcn. czsto zakoczeniem zwierzt na ina cielce miso, cielciwa; w Ross. zakoczenie to oznacza tak miso, jak skór n. p. MCHiiHa jelenie miso, jelenia skóra; do jedzenia,

Jlcifd;

CBt>Knua

wiee miso;

BO.iOBnHa

,

—

,

—

w Cerkiewnym skór n. p. woowa skóra (cf. woowina). Wedle Pitagoresa nie mamy zabija byda jada mis. Otw. Ow. 029. Rzenicy od mis wszelakich maj paci ... Yol. Leg. 5, 185. Jlieso ociga, (ob. Ocign). BO.iOBaa

KO*'a

,

i

.

Mis wieprzowych miernie Kaczki maj miso czarne Boh. Kom.

strawienia.

sztuczk misa

zje,

1,

ni

zaywa. Haur.

tylko ,

s

tym samym

a

Lepiej ten poci,

286. ten,

Sk.

ca

co strawi

476.

cikie do

mis

który ryb

dobrze korzennych. Sekl. 15. Sztuka misa, (06. Sztuka). beczki bez soli, zgnije do trzeciego dnia Pot. Arg. 445. Gupie miso {ob. Nerka). Kto chce miso je, trzeba z skóry odrze zwierza. Pol. Jow. 173. (cf. bez prace nie koacze; cf. leniwcze

Gdyby kad miso do

,

bd

na

jaja,

czy

Ij-.

te obupione?) Z misem

je,

oppos.

postem i^lei|'d)ft'ei)'cn cffcn. Bolesaw Chrobry dzikie prawo ustanowi na tych co w pocie z misem jedli. z

,

,

Nar. Hsl. wielki

Red im

z

pitek

dzi

10, 55.

fic

rad

,

dla

saboci jada

W

;

z

Bosn. omrrisitise). 68, 208.

misem. Mon.

iniesem jad.

z

misem

misu

191. (Slau. mersiti

ti,

Kazali Teat. 19, 25. kiedy oni sami poszcz.

w

te dni

licpcn

ibncn

{ob.

.Misko).

,

na, chleb trawa,

,

miso

ijkildtircifon

gotowa A'.

Pam.

.Aliso lubicy,

fcdicn.

Kaszka fraszka jarzyna perzyHaur. Sk. 507. Ryba ,

potrawa.

,

MIESOJADACZ

104

MISOPUSTNY

MIESOPUSTNIK.

-

miso wsiemu 'hofowa. Sak. Probl. chleb trawa Im miso, a nam poldwka zostanie. Bratk. G. 3. (cf. Matyaszowi potka; cf. ubogiemu piskorz). Ten bóg, ciileba. Pot. Arg. 516. który da misa, da- pewnie Komu si misa nie do(cf. kto da zby, da- chleb). Cn. Ad. 162. stanie, ten na polewce niech przestanie. Kto (cf. lepszy rydz nizli nic; co bóg da, do kobiaki). woda

,

,

151.

i

miso ma, o grzank nie dba. Rej. Wiz. 103. Z tustego misa, tusta polewka; Rys. Ad. 79., {oppos. Slov. acne maso ridk polewka merces pretio correspondent). polewki nie widzieli. Gon. Z raiesa sie chlubi, a ono Dw. 272. Niemasz tu komu ufa, ni z misa, ni z pie;

,

,

i

Zakryta w miPot. Arg. 744. (nie ufaj pozorowi). na tym wiecie wada, Pan wilk dla misa czsto A b. (Croat. Isches ranu v cze•w jam wpada. Bratk. w sitowiu lem raeszu, quaerere pilum in igne; cf. Miso misem goni potrzeba, t. j. karmioneszuka). 80. Allegor. chartami polowa. Chmiel. 1 nii dobrze powie ze miso bez chleba. Fot. Arg. Godny ci dziewka bez posagu; ciHC fdiiie 35raut p^iie 817. i.

Lusztykujcy, rozgardyas strojcy, biesiadnik, godownik, lammcr, 'JJralfcr. Próne miesopustników ycie. MISOPUSTNY,' a, e, Boh. masoBals. Niedz. 1, 132. Ross. MaconycTHUU pustnj cuponycTHuS od misopust, '^(\\i\\(xifii Misopustne wita, obgilf^ing^ pijastwa pene. Pelr. Ek. 80. (cf. kuligowy). arstwa ciii

,

;

=

,

i

,

i

,

ja zapustny tydzie.

sie

niedok.,

wza ,

zi

:

'].

SraiitidhiC,

misa

chleb do

Ta bywszy jedynaczk, miaa Powabne to oboje w zonach interessa.

fcin

ift

,

erii'irrer.

eiit

gdy ad. H.

ptak najlubieniejszy,

miesza si

miesza

'MIESZALKA,

i,

kozioek,

tego wiata. W. Post. W. 283. narzdzie od mieszania, ob. Mtew',

z'.,

MIESZANIE

mechjaizza.

MbmajKa

Boss.

jjiibrlpffcl,

SRiilirftotf,

ia

,

71.

,

,

Rag.

;

subs.

dlt

mjescjaliza

verb.

iai

Tii'

Boss ysi-fccKa. Zwizek pocztków miedzy sob nazywa si mieszaniem ciaa, mizlio które rozróni naley od gromadzenia, aggregatio. Kruml. Chym 1 5_. arytmetyce regua miefóen, Sermifc^tcn,

bte

iTiifi^miij

5>crmi|'(iung,

,

,

W

regua

szania,

cielesne

sie

sprawa cielesna

,

MIESZANIEC, ca, Th.,

ob.

Boss. coniie

,

Mieszanie coitus.

Lat.

;

rónych zwierzt urodzony.

z

Cn.

Pomieszaniec, Carn. smejs; Ross. noJitcL, T3'Ma;

(Oeftcrr. Slrtcii

m.,

1, 37.

Sniad. Alg.

alligationis.

ber SJiifiling),

gccciigt

n.

ift.

mifg, micfg,

p.

iiiefeg

ber 3lrt3H)itter

niefek

,

Carn.

;

wn

ber

,

ko

Mieszaniec

mesg;

jiTCijcrle?

mu

(cf

,

Croat.

Ytnd.

mezg

—

MLCKi,

(1. .Mieszaniec pies. MCKa; cf. miedzy). Tezeusz mieszaca srogiego (Minotaura) zabi. J. Kchan. Dz. 280. Mieszacy srodzy Cen!aurowie. P. Kchan. Orl. 1, 159. Samarytanie byli mieszacy, ani prawi ydowie, ani prawi poganie. Sk. Kai. 145. (cf. Persius Grek z ojca, a z Rzymian$)alt)rrlinge. 31 big.). ki rodem .Mieszaniec znacznym bogactw chlubi si dochodem. Uor. Sat. 103. simditer Mieszaniec pószlachcica, ciii balDcr (Sbfimami, szlachcic po malce, blo?

Eccl.

Transl.

,

—

muttcrliicr ©eite ppu 3lbcl,

niec cin

=

pci,

obojej

®ci'diled)te3tintter

Carn. obojnak

ber

,

ebcntiurtig.

nicfet

androgyniis

,

l'ecbcrli''.i

—

.Miesza-

§.

hennaphroditus.

Cn.

S^cidilcd^tc

ycreiiiigt,

Dal. dvoyszpolnik

iii

fid)

Th.

Rag. dvospolnik popolumuxko, poliixensko; Eccl. Mm'g. Równie jak gdy Neptua;oa;cHi,i|k My«Ke/Kciici;iii. nus, wód 'mieszaniec srogi Trójzbem wymiatajc, rozlucjÓYJek

;

poliixena

,

,

kóci

woily

,

—

,

siepywa drogi....

;

Chodk.

mieszaa,

10. który miesza, burzy,

Kosi.

mcicie!,

UmnlDrer, 3lufriil)rer. MIESZ.\NIE(' herb; tarcza podu lini przedzielona; z prawej strony pó ora biacLjo z lewej dwie róe biae. Kurop. 3, 35. cm IBappcit. MIESZANINA, y, i, MIE,

,

.

{Boh. michanice, mjamna, i, i., zdrobn., smesyce, michanina, halla matla, .S/ov'. smjanj Sorah. 1. meschancza Carn mejshnina meshta smejs, smejshnSva; Ymd. fmiefhnjava, fmiefs fhunder bunfmiefliik Bosn. der, enu skuf drugu; Croat. zmesz, meshanye miscjania mjescjania izmiscjanje; Bag. mjescjania, miscjalina mjescjalina; Boss. MtmaiiHua CMicb, BcamiHB, pacTBopi; Eccl. npHMt.CbMin>T., npnMtiiieiieui, BcaKaro poHebr. -3*3 me43 cJitc 6e3X paaóopy HeOTÓopnuH

SZANINK.4

,

;

;

,

,

,

,

;

,

,

,

,

,

;

14

,;

,

MIESZANKA

;

MIGI,

Mig.

ob.

MIGO

,

ob.

Miego.

MIGOTA, MIGOTA niedoL.

lni Yind.

kotam

.

a, migota

jlimmfni;

meshgetati, mcsliati =

dri).

Na

tle

my

bkitnym

;

,

mico; Carn. mepiknym stojc szy-

Lat.

w

Bosn. minuli, primi-

;

Lat.

(cf.

;

upywa, ustawa,

minui).

—

a|

sorfibcr gc^eit,

ne-

ycrflic«

nerijclieii.

,

chc

,

i

,

,

;

—

go,

hoditi;

,

.MMiiyFO

Dni moje, jako cie mijaj, a czeka nie do mierci mi provyadzc. Sk. Kaz. 25. Mija wiat podliwo jego. ib. 500. Jako cie gdy si nakania, mijam. Budn. Fs. 109, 25 Gdzie ta godzina biey, któmija? Z(ib. 16, 376. Wszystko mija, kada rzeci ra odmian sw bierze. Otw. Ow. 612. Zacno, uroda, moc, pienidze, sawa, Wszystko to minie, jako polna trawa. J. Kchan. Er. 4. Co mino ju si nie wróci. Cn. .Ad. 107. (co zgino, zgino; przepado; czas utraMijajcy, przemijajcy, Boh. cony nigdy si nie wróci). pomigitedliiy, pominutedlny Carn. mimezhe; Yind. poTransit. Mija co kogc mimo kogo chofyetu. §. b) dzi, nie potyka go, nie trafia na, przemija go, chy$crt

si, drcym' si (Bosn. micali movere agilare;

,

minuti

Bafi.

.MiiiiouaTb,

utrum uchodzi,

actdtcn

contin.

minuti;

,

Ross.

;

migoce

nijak,

MIKGOCI, ".MIEKCI, 'mIGOCI

blaskiem,

nuti

bia sie,

rninujem

at.

cincn, ail

,

bci"

Yind.

giblyem,

=

,

ttmai ubcrgcbcit, Scitc

strzel, pewnie

ci

,

nii^t

lalTeii

|)iohoditi,

zhric.sjiti,

yunhenjali

telny koniec

licijcii

vunvihati

nie

,

;

prestopiti, isgibati

min. Bardz.

ycia nikogo

treffcn,

rerfcblcii,

Rag. mimóchi

nie minie.

,

,

vugnuti, vu-

yungibali.

Traj. 461.

mier

aiio'

mimoJat

Smcr-

pewna, lecz

;; , , ;

;

MIJA

ii2

pewnoci niemasz

Min. Ryt. 2, 169.

godzinie.

o

MIKROSKOP

MIKOAJ.

-

Kocfo

Co mija przypadek, nakoniec znajdzie. Bardz. Trng 17. komu bóg obiecaj, to go nigdy nie minie. Zfgl. Ad. 40. co nas przez lat wiele minie. P. Acliv. Biskupi oni, na króla si Kchan. Oli. 1, 17. sprawiedliwo. i moc jego ogldajc, mijali prawd Sk. Di. 1081. (unikali). Mylmy co czyni mamy, mimy co si dziafo. Teat. 43, b. 95. (pumy). Jastrzbiu

Przyidzie do rak to

,

—

i

bodaje zgin,

ty!

pierwszej

I

min.

nie

kuli

Knia.

Poei. 3, 209. t. j. nie uszed, ntit cntgftfn. Jeeli kiedy trafi sie We Panu przejeda nasz stron prosz nii^t roi' mnie nie min. Teat. 53. d, 62. nie zbacza ,

,

mimojazdem, im

3Stn-lici3paii'iren

Wszystkie

BCKOJbSb.

Ross.

Te same jedne widz na t.

opuszczaj mie

j.

bcrn ^iilf^mittcl

pieszemi.

z

przemaszerowali

y

w

w

eyrkiel

srogie

3irfcl

et

fig-,

;

nie

sie

potka si

suiammfii

nid)t

trcffcii,

t.

j

i

,

Falib. 5, cy,

Dis.

179. n. p.

m.,

z

n.

drgiem na mixtacie. Stryjk. Gon. E o. Widziaem pijanic, ku pomiewisku

p.

,

,

przecigali,

mil

Anyl. mile

w

et

,

2.

uskawielkim ciiicn

iit

minuseh

kim, chybi si, propr. iicrfc&Icn; n. p. Minie widziawszy go, tii nie nie

chcc

potka,

mine

;

Croat.

;

(ac. Zb.

2,

mila

Hoss.

milliare,

milion)

mila

Vind.

;

milja;

tu

wtula

Sorab. 2. mila milia

z

e.

Chop

Slav.

koem

1

an


i

•

=

;

Bardzo daleko si abo mogc potka. Cn. Th. z rozumem. Teat. 33. d, 57, bil imb ber 5)cr)'tanb ibr fcob roeit mi przyjaciel o mile daleki. Zab. 14, Z prawd si mija. Groch. W. mtcrfdnuiC(]en[)cit. Pomierno, ochota, wstydliwu Pochod, pod stawem mimo. milczco ozdobi biesiad. Eraz. Ob. E. MIK fik mik ob. Figa ob. Mi^. 'MILCZALMCA, y, ., Eccl. M.i\i),i.^hiiiii|.\, cela samotneMIKOAJ, aja, m.,' MIKO.UEK ajka ni., dem Hoss. go bogomylcy lub pustelnika, samotnika, einc 6infiebler» HHi!0.iaM HHKOJiiiibha Ross MOJMa.iHiiK pustelnik 1 imi niczkle. ilJicolau^, (cf. cellc. nojiiajbHbiH pustelniMichnik dem.y Kras Zb. 2, 16?) czy, samotny; Kijowie wielkie sie Eccl. MCiiaibCTBOBaTH pustelnikiem bv. cuda przez . Mikdf^ja dziay. Nazywa sie Mikoaj 'Przy MILCZANA. -MILCZENA, y, iob. Milczany), milczenie, ciski przycisn cian zodzieja który laz w nocy ba^ ©Ameigen, reincn 3}iiinb ^altcn. Zerwa a dotd Eukra do cerkwi; Mikoaj mokry, wycign z Dniepru menes milczan Chrapliwym gosem. Pot. Syl. 542. Z tym dzieci. Funrf. 22-3. "Miku (//w.ssirej witego Ru miesi wszyscy rozejd, skoro z rady wstan, Ale sobie dzy wietemi najbardziej weneruj. Gwign. 509. przyrzeka wz.njemnie milczan. Pot. Arg. 157. Sorab. 1. 2) bolan. Mikoajek, Uuh macka, Eryngiinn Linn., '^mwi' melcawa. Powiedz mi wszystko, znajdziesz u mnie roliny. Kluk. [lykc tren, rodzaj milczan. ib. 700. (sekret). Kaza przysidz milczan raz, 1, 207. Jiindz. 179. AVm/). 5, 201. Hoss. cBHHytKa ipasa drugi, trzeci owej babie. Pot. MepTono.ioxi ch451. Kto chce l'oci. Hift, nepeno.ioinnaa rpana. Kurze Mikoajków, babia 'milczenj niech sam nic nie prawi. MorsU. 247. 'MILrzy. Spici. 44. "MILCZASTOC, ci, i., Tr. milczco.

—

Bd

.

wit

—




,

,

.

,

,

,

e

,

,

)

,

W

,

,

e

—

,

i

,

CZATO,

,

;

;

,

,;,

MILCZATY

MILCZE.

-

MILCZACY-MILCZANY.

Jakoi si w tak mJomilkliwo^, bic 93erf(^roiegeii(icit. wieku do railczaloci móg przyzwyczai? Tr. Tel.

dekim

MILCZATY,

40.

mlawi

mlaliwi

,

Boh. mleliwy; Slov. iniliwi melc.i Carn. movzhliv;

Tr.,

e,

a,

Sorab.

;

1.

;

mouzlichen

mouzliasl, mouzhliu,

Yind.

moLizliast, samouzliliu

Rag.

;

moiizlieii

,

sa-

,

MOIHe MHOrO rOBO-

nniuikli,

niTikli

;

Ross.

laiHBUH Eccl. M.\lV.1,1hHIIKl KOTopuii pnTi; cerfc^roiegcii, milczcy. MILCZE, al, eli, milczy, milcz inlrans. cont., Boh. raleti, Sorab. 2. malzasch; mleel, mljm; Slov. miat, mloim Sorab. i. melcec melcu; Vind. mouzhet, mouzhali, ,

;

;

,

mutati

obtihnili

,

mouknem,

mutus);

Lat.

Slav. mucsati;

,

,

movzhali

Croat.

Bom. muckati

(actw.

Carn. mouzhim miizhim moTzhim, mutam, (cf. mucliati, muchim; Bosn. murjati,

vlihnili

,

movkniti,

;

,

far silentw, ucisza)

Rag. mucjatti

;

Ross. jiojqaTb, 3aM0.iMaTb, CMO.maTb, CMai-

nie gada, nie mówi, fc^roci^cn. Caliichn dromilcza, jak zaklty dyabef. Teat. i\. b, 60. gupiego gdy milczy, la mdrego poczytuj Budn. Prov. gdy milczy, boga chwali. 17, 28. Rys. Ad. 14. Mdry, Zab. 7, 228. MilczaJ w domu, ale z wielk utrat zdrowia swego biea na obron ojczyzny. Birk. Zbar. 13 6. Kiedy jzyk milczy, rozum ni zacz nie stoi. Rys. Ad. 24. hesauri absconditi nulla utililas. Kto milcze nie umie, nie umie mówi. Mon. 70, 682. Sposobnym do mówienia nie jest, kto si pierwej milcze nie nauczy. Zab. 6, 318. Nie ustpi milczenie czstokro wymowie, Gada nas ucz ludzie a milcze bogowie. Nar. Dz-. 3, 106. Mdcze= nie odzywa si, fdtiTCigcn fi(f| iiic^t

WHBaTb;

g

1

,

i

i

,

—

az

,

Prosz milcze swoje przeo. Boh. Kom. 2, 351.

nielben,

blcibftl.

ftill

milcza, jak sup.

Teat.

schowa). ft^ireigeii.

Pot. Zac. czy,

zna

(cl',

wilk go

Milcze

nie

=

2.

Milcze,

prze-

cudniejby tobie milMilcze • za-

lepiej;

Ad. 495.

ozion;

mówi, Mów, bd ju nic nie

i

—

—

Milczy od strachu.

pcrjiimmen.

iperbcn,

ftiimm

Cn. Ad. 497.

G

34. b,

stawa mówi, n. p. Milczeby cze; a kiedyby milcze? Cn.

milkn,

,

cf.

odpowiada,

piszczele

w

miech

antiiorten

nit^t

e

Kto milczy na pytanie zda si pozwala. Kto milczy, zezwala. Rys. Ad. 24. Milze winien. Cn. Ad. 497. Slot. Kdo mli, ten ,

60.

siebie

yk

496. (Croat. Prov. Muchechega deteta ni szvoja mayka ne pozna ; cf. kot nielowny, chop niemowny, zawsze godny). Boe nie milcz mi adnj godziny, bo jeliby mi zamilcza, bybym zgiibion. Wróbl. 61, not. tnie zatulaj uszu twych od modlitwy mojej, i Milcze nie powiada, w sobie

—

zamyka,

opowiada,

nie

Cn.

.\d.




Milczcy, sowa si na nim nie dopytasz milczy, jakby mu zawiza; gby otworzy nie umie. Cn. Ad. 495. (cf. niemy). Zbyt milczcy najostrzejszemi censorami wielomówstwa. Mon. 66, 220. Wikszy przestrach bywa od psa milczcego. Który z tyu uszczypnie, nili od jawnego. Rej. Wiz. 9 b. t. j. milczkiena ksajcego '.MILCZECY nie szczekajc. MILCZ.\C MILCZKIEM adverb., Boh. mlckera mlky, mlee Sorab. melco Yind. 1. melco, mouziie; Croat. muchech mukom Slav. mucsechi; Bo.sn. miice mukom, podmuklo Ross. HO.ma , moikom nic nie mówic po cichu

f(^ll'iCj)eiI.

;

gb

s

—

,

,

;

.

;

,

;

;

;

f^meigenb,

ftillfdjmcigciib,

,

in

fttU,

zaywaj milczc; nie v.'ykrzykaj. mi przygania, czoo marszczy,

Cn.

na

O pónocy

migi).

Masz co? 492. Milczc

StiUe.

atler

rk

(cf.

.Ad.

kurczy. Sk.

railczkiem

Dz.

obozu

z

113.

wyszli.

spyn

Warg. Cez. 203. Statkom milczkiem po rzece kaza. ii. 189. Chwalcy milczkiem. Ottu. On: 102. Rojaliwi psi bardziej szczekaj jadowici milczkiem ksaj. Mcz. Jako pies milczkiem gdy ksa, nie szczeka, Takpochlebca, by co wyga, czeka. Rej. Zw. 216 b. Pies gorszy, co milczkiem kasa. Cn. Ad. 840. Kchow. Fr. 58. (cf cicha woda brzegi podrywa). Gboka rzeka milczkiem zawsze pynie. Jabl Buk. 3 b. Milczy , a ze broi milczkiem uksi; mówi nie umie, a przecie obrazi. Cn. Ad. 497. ioppos. kwiczy MILa wór drze). CZENIE, ia, n., subsl. verb., Boh. mlenj Sorab. 1. melceno ; Rag. mucjanje miik Croat. muchanye muk, ;

,

e

M

;

;

:

,

skom

sta,

pod czas milcze.

szkoda

w

;

pokój

.sobie

podczas mówi). Milcz, kiedy dobrze; nie wykrzykaj Cn. Ad. 492. Kto teraz milczy, aby wiecznie milcza. Transl. Zawieszona na koku z luSax. Porz. 46. tni milczy piszczaka. Lih. Hor. 79. Wszak próna beczka szumi, a wiatr j obali, Pena stoi, cho milczy, chocia sie nie chwali. Boh. Kom. 4 267. MILCZ.\CY, a, e, part. praes., fdinjeigcnb. Z milczcej twarzy mona wnosi, jaki by skutek tej mowy, Hul. Ow. 75. Mil-

cze

;

tedy

42. ty cyt,

zbami trzyma uksi si milczc nie wiele zgrzeszysz.

;

nie

i

,

Opal. Sat.

za

piej

Milczcemu przymówka. Cn. Ad. 493. Czyli si to nazywa by przekonanym milcze nie wdawa si w sprzeczk? Teat. 19. e, 79. Nie zawsze trzeba milsa prizndwó.

Dajmy ju

drugiego).

i

milcz, ja milcz.

113

;

Ross.

Uczniowie

MomaHie

Pytagora

chowa.

Pilch.

w gbokiem

ba§

:

powinni

Sen.

list.

,

(EdMfciijcn byli

401.

(£till|'d)ipcigen.

,

pi

milcze-

przez

lat

Stoj

zbledli jak

milczeniu. Zab. 8, 222.

chu-

Zamkn e-

Daleko laznym usta swe milczeniem. Zimor. Siei. 162. waniejsze rzeczy wiem w milczeniu chowam. Teat. 29, 40. Ten snadnie myl sw znaczy Kto si milczeniem tómaczy. Teat. 46. c, 64. Przeciwko duomówicym pomoc w milczeniu. VV5. Marm. 1, 61. Wmiecie, jak w lesie, gbokie milczenie. Zab. 15, 271. Milczenie, gumodepiego uda za mdrego. Cn. .Ad. 496. Milczenie Milczeniem wszystkiego zbdziesz. ib. go ozdoba, ib. 494. (szkoda pod czas mówi). Milczenie pod czas szkoMilczedliwe. Cn. Ad. 496. (szkoda pod czas milcze). nie stoi za pozwolenie. Smotr. Nap. 11. (kto milczy, ze,

i

,

,

zwala).

MILCZANY,

opowiadany,

a,

ocrlicimltdit

e, ,

(cf.

iiiit

milczana), zamilczany,

nie

befaimt ijcmadt, "crfi^miegen.

13

,,

M

114

-

I

I

]\I

LKN

Z Muz ma cnota zapJat, dwie nie toz jest; co 27. Rzeczy byy tajne

M

C.

dzielno

a

railczana

gnuno

i

i

pokopana. milczane. P. Kchan.

raz miejsca

/

zmilkn, zamilkn, zmilkfy, milky, zmilcze, zamilcze, umilkn, pomilcze

=

zaivy-

,

milcze.

'Ml,

MILE,

Mi/y-

ob.

ciwie, askawie,

adverb.

licfrctcb

juzem

m, MlKO,

a,

29, 85.

Teat.

Molownik

botan.,

n.,

Linn.,

tylko mile spojrzaa na

;

si udobrucha.

ci

mio), mio-

fcf.

(Ross. mhjo; Boh. mjie).

,

dvabli nadali te jej lepki

miJy;

adj.

1.

ka,

Chenopo-

stoziarn,

,

Czy mnie,

MIEK,

736. Krup. o, 119.— 2. MIEK., ka, m., Miosz, (Boh. Mjlau), imi mzkie, cin SKannc-iianie ; (Boh. Milek Amor). Miosz jej swoje tak nóci ale: Pasterko moja, moje kochanie.

dium

Botrys

Syr.

irautcnfraut.

Kiedy usyszysz Mika wzdychanie? § Nie ciebiem sie Miku ba. (maku, cf. mydku). .MlLENKl, a,

—

miy,

adj.

s>v.

lirb,

febr

10,200.

Zab.

Stryjk.

MILUTKI,

ie,

F

2.

inten-

MMenb-

Ross.

an(icnfbm;

ircnb,

Zabt.

Tiirk.

Pani go zaraz z synem agodnie przywita: Gdziecie byli niileki, z pokora si spyta. Papr. Gn. 1056. 'MILI, i, i act. niedok., umila, miym uczyni, Croat. Dzikich ska gazy mil goditi, lici) maiitn, i^erlieltliEii. Kifi.

laz

róa

i

Tom. Roi 67.

polna.

smakowa w czym pikne miejsce

tak

si

=

dzi

—

sobie

Pot.

mili.

Przymila

§.

W

gennrincn.

licb

,

sobie,

chwili

krótkiej

,

MlLlL

208.

.Arg.

przymila si, }\& lictrcidi cinfimeii^cln. Dzi si mdi, sie wdziczy, Wkrótce strapi udrczy. Jak. Baj. i

nazywaj tak wojsko bezpieczestwa wnMilicya województw lub ziem nazywa si w trznego. Polszcz zacig onierzy z publicznych województwa tego lub ziemi podatków pacony, dla bezpieczestwa wewntrznego. Kras. Zb. 2, 167. MILION, a, m., tysic razy tysic. Lesk. 2, 4-, Boh. milion; Carn. milljar; Yind. miSlov. milion; Sorab. 1. million yi

,

£.,

,

pospolicie

iKiliR,

bic

nieregularne, stra

majce

granic

i

,

;

liar, milion,

Hoss. MH.uioHt

defet stu jeserou;

,

etnc

3J?iI=

Wad. Dan. 92. Co do milion dyabów Teat. 35. c, 17. U milion kro sto tysicy! ib. 30, 55, {Ross. obs. KOjoja 100 Dla dzieci wiosek

liotl.

miliony nakupili.

za

1

koda). MILIONOWY, a, e, na miliony wychodzcy, miliony liczcy, JKillipiicii Carn. millijarskie; Ross. Mn.iiOHHUu; Slov. milionni. Intraty milionowe. Teat. 22, 25. PraMilionow dóbr swych opraw gnie przymili cer chropawa. Zab. 9, 547. abi.

milionów;

cf.

=

.

,

MILKLIWUSC, ci

;.,

,

milczco.

Cn.

milczato.

Th.

Tr.,

Boh. mleeliwost Sorab. i mciczawa Yind. mouzheunost saraouzhnost; Ross. Mo.i>}ajnBOCTb ik ^cv,d>r\.t;

;

.

,

;

genbcit.

Szo mu

natorów.

\yarg.

tylko \Val.

Nie

czaty, DcrfiliCijcii.

"który

b.not.

contr, milki,

o

58.

wyda

cao

wiary,

MILKY,

milky

tajemnice

a,

Tantal.

bogów 1.

i

milczcy, milPetr. Hor. 2, R

MILKN,

umilkn

milknie, med. jednll.

milkliwo se-

e,

dok.,

milkn, poczyna

milcze, zamilcze, przestawa mówi, Ross. et Eccl. CMoaKHyib ii3MoaKaT ftill fdnreiiictt rcrftumftuimn trerbeii Odgos najwikszy milknie z wolna za dalsz comen. ,

;

,

,

,

,

,

zmysy wadzy pozbyy. Ju wrodzone zmilky

Wudk

518.

Gd.

Sienn.

H9.

o

reke.

yy mde

nacieraj

ta

Kanc.

siy.

zmdke.

albo

Zmilka rka, zmartwiaa, uscha < odebraWiod. MIKOWY.' a', e, od Mika qu. v. MILLENARYUSZ, a, m. Sekta .Millenaryszów, albo Chiliastów, którzy nauczali, i dusze sprawiedliwych zupenie oczyszczone nie zaraz bywaj przypuszczone do widzenia boga: ale wprzód z Chrystusem na ziemi króloway przez tysic lat. Boh. Dyab. 5, 255. iKillcnaritr iWillenanicn. {distg. Ross. utii.iiORmuKT,, milionowy bogacz,

mu

,

bd

Millirndr).

cin

MIO go

miy, Boh. mjlo Stav. ugodno Croat. dradrogo) Ross. mii.to , janiHO j'cja4HTejbH0 przyjemnie wdzicznie lubo lieblidi angeiicbtn.

adv. adj.

JK)6o

;

;

(cf.

,

;

,

,

,

;

,

,

,

Mio co umie, wiedzie, sysze, zwaszcza nowego, piknego. Cn. Ad. 499. (nauka uciech wielka ozdob). Mio doma siedzc, o wojnie sucha, ii. 500. Mio kiedy nas suchaj, a zwaszcza gdy pochwalaj. Cn. .Ad. 500. (piosnka najprzyjemniejsza, chwaa). Mio mi jest (Slav. drago mi je). Co tobie niemio, tego drugiemu nie czy. Zegl. .Ad. 45. Co tobie mio, czy drugiemu; a co tobie nie lubo, nie czy drugiemu. Wróbl. 1. Mio nam bra dobre byo, I ze przyj ma by mio. i

Pie.

Jake

152.

Kat.

to

ksiy

Rajnal

A

a

aje,

mio

mi byo mio na sercu. Nie19, 65. Ross. no Hj-ipy, (cf. wntrze) g.

czyta.

194.

M1L1CY.\

—

w

wik

Kchan. Dz. Orl. i, 177.

Pochod, milkn;

MIO.

-

odlegoci. Zab. 14, 175. Umilk, jak so. Wit. y°o(. Joiv. 171. Transl. Mdkn, g. zmilkn martwie drtwie erflarren abjcrficn. Jui

Le-

,

WY

K O

I

Teat.

Kras.

216.

Pod. 2,

mio mu byo

—

i mu by na mionik mdroci,

na dziewosby przywieli. Biel. 240. markotny

DKZEC,

drca, m.,

Iibomudrec;

jfoóoMyjp

Ross.

omedrców

.MIOM-

nich.

Boh.

Filozof,

ob.

Co

Seltn^cife.

rai-

odmiany w wy{Ross. jioóoMyjpeHHUH Boh. hbo.itoóoMy4pie

nauce,

sie

dzieje

ber

;

on

'adn

tak

,

Obraz

nalazków sztuce. Zab. 12, 78. Boh. liboraudrcky, tilozoficzny mudrctwj filozofia; jioóoMyjpcTByio :

,

,

mudrowati,

Boh.

,

filozofowa).

.MIO, amor

ci,

gralia

,

w

znaczenie aski, lost;

Sorab. 1. milofc, mjwofc

i.,

;

miociwoci

Slav. millosti

;

vós; Croat. miloscha miloszt

bie

Boh.

iith(,

Sorab.

1

besan;

2.

et

V/n(f.

et

§.

Slov.

lubofc

pAY6HHi€

ja ci.

,

,

millosti-

milost,

Yind.

lubo)

aska

=

Carn.

;

,

lubsn

i

czulsze

Slav.

gljubay, ;

Eccl.

.MOBOEb

Czucie

ljubav;

miUost; ,

,

lu-

Croat.

Rag. gliu-

Ross.

jioóob,

coio3ctbo, .aioeu,

mocniejsze

nad

przy-

ni wdziczno, nazywamy mio-

H5. Mio jest, która myl rzdzi, Sodko w modych si rodzi, a zbytkiem

41,

serce parzy,

si arzy

millotvornos,

MMOCTb

lyubav;

painrejbCTBO.

ywsze Teat.

(cf

,

,

Bos.iroó.rcHie

mil-

Slov. milosf,

p.

lubesen, lubiesen, lublenje, lublivosl;

Dal. Iyuvezan hav, oliuvezan; Bosn. ,

poszo na

to

gnada; Dal. miosiermiowanie, kochanie, lubow-snie, milost, laska amor, {ob. aska); Ross.

;

1)

lyiibay;

3io6.reHie

millós,

milost;

,

Hung. malazt

;

agodno;

dzie,

Rag.

n.

,

Boh. milost

;

sowo

innych dyalektach

W

prónowaniu.... Bardz.

Trag. o6C.

Uwaga

;,

MIO. w

któr rzecz jaka

MIO CIW AG moe

sprawi

mio

daje

sna

jest

go, co

jej

403. Mioci to jest przyrodzenie, aby rozdziaów nie dopuszczaa, a zwizki jednego z drugim utwierdzaa. Sk. Kaz. 650. Prawa miMiostk Wenery pragnie obecnoci, ib. 519. zgoa zowi mioci, a insze z przydatkiem, jako miKochaam Pelr. Et. 5licIiC.

pokazowa Pan mi-

piecz,

bliniego.

7"en

aowa,

cacka;

;

Zmiowa

(ob.

(milenye

=

si);

pieszczenie,

HH.iunaHJe miosierdzie, iiHJOBaib

=

litowa

iniraiis.

,

i

,

,

W

,

,

—

Kocha

Sorab. 2. kogo, mionie, sprzyjanie kibowasch; Sorab. 1. lubuyu Carn. lubiti; Bosy), gljubiti, millovali; Croat. lyubim Boss. .iioónTb, j1K)6.ik), ob. LuTiansl.

,

;

;

Miowa ja tak bardzo e wasnego miowa, zdrowia swojego. P. Kchan. Oli. \, 96. Ime go miowa Bardziej, tym wicej bdziesz go aowa. Past. Fid. 504. Ja ciebie miuj,

bi

einen IteDen.

;

serca

Tak

wzi

za

,

nie

i

i

Zyw.

sw

on

292.

2,

mn

chce, a ty przede Jeden drugiego jako dusze

uciekasz! Sk.

sw

miowa.

Dawid Jonal miowa, jako zdrowie 158. jako matka jedynego syna. ib. 2, 160. Czoswoje, wiek , którego miujemy, zda si nam bez wszelakiej wady, (jorn. Dw. 9. Bycie miowali jeden drugiego, jako umiowaem was. Diidn. Joan. 13, 12. (bycie si spoe15.

ih.

el

i

miowali.

cznie

Bibl.

Gd.).

Wilol

miowa, jak przedtyni Olgierd par Orestesów Piladesów,

z

Jagieom

Kiejstutem,

z

tak

si

iby prawie

niechcejedno chcenie midzy niemi móg obaWoli (^ar, si go boi lud, nili czy. Slrjijk. 428 Miuje go jak wilk barana. Cn. miuje. Biirdz. Luk. 37. Ad. 506. (cf dziedzic przywaszczony mierci dobrodzieja, jak kruk cierwu czeka). Miuj si jako bracia, a patrz swego jako ydzi. Cn. Ad. 505. Miujmy si jako bracia, MIOWANY, a, e, kochany, a rachujmy si jako ydzi. i

nie

,

przvjaciela

i

i

i

nieprzyjaciela,

e

iiiby,

fleliebt.

swojej miej a,

m.,

[Boh

lyuhitel; liibi,

ter

siernik).

Od stosu na lub oblubieniec nowy Idzie, od miowany. F. Kchan. Jer. 42. MIOWNIK, milownik; Slov. niiownjk; Croal. lyubovnik, cf mionik); który co

Dal. lyuliovnik, lyubezan ?iel'lial'cr

opn

etira*.

(cf.

Prawdziwi raiownicy

i

;

Eccl. MiuoBaiejb miostróowie Rzpltej. Papr.

[IOWIE WNY

il8

MIMO.

MIY.

-

Ryc. 60. Mifownik ojczyzny. Chrzys. Nin. Nie moesz inaczej okaza si by miZownikiem cnoty, jedno odnoszeniem Oni, co niepotrzebnie dla niej wani. Modrz. Baz. H4. mówic, czas trawi, wicej maj by poczytani za soNietrudna rzecz fisty, niili za miowniki prawdy, ib. 112.

miJowa miowniki ki

i

W.

swoje.

naladowniki wiata. Rej.

WNY,

Post.

powiewajcy mio,

a, e,

W.

Post.

98.

2,

K kk

Miowni-

"MIOWIE-

G.

Zefirów

roc^cnb.

Iteblic^

miJowiewne chody. Mon. 73, 270. *Miluchnowienny ZeChodk. Kost. 38. ("MILSKO, a, n., mila fatalna, cine fir.

ko

Sorab. 2.

SWcile,

Mplii^c

fatale,

kfo zaprawne w

,

milisko.

hucie, tak

ii

jest

—

MILTOWNE

mikkie do ro-

— Ml-

boty dla paciornika. Magier. Mscr. z Niem. milbe). LUCHNY, a, e, MILUSIEKI MlLUTEKl, a. ie.

ad-

,

verbia in

o

aiigene^m,

einne^meiib.

Miluchny, od

Sowik

55.

We

miy,

adj.

intensii.

,

On

Knia.

licbltc^

fc^r

dotd

co

Pana jak si

milutki.

red)t

aja,

tylko

wróci.

tylko

mi w

w

Lek.

,

,

,

—

=

,

wytrwa

najmilejszy

nie mog. Zimor. Siei. 286. Nie tego nikt inny, Tylko mój najmilejszy jejako si miewa? Gdzie jest mój miy

wemie wieca dyny,

358.

ib.

i

Wyb. C 3

Zgin

B

Komu

2.

Pacz

6.

miy,

twój

córko Inistory, twój miy nie mieczem Kukulina. Kras. Oss.

przykro wykona dla tego, kto Straci swoje mi. P. Kchan. Orl.

13, 224.

W

lub). sobie

miluchno. (Jroch. W. 342. Swym panom Oto jako lekumiluchno pochlebiaj. Pilch. Sen. 253. coraz si umiecha miluchno. Zab. 1, chno Zasypia,

komu, od niego kochany, ukochany,

i

wdzicznie umiecha. Sk. yw. 2, 330. Tak sobie na chodzie milusicko dizyma. Zab. 1, Co za gosek milutki Teat. 55. 'b, 22. Sio98. Nar.

si pomau

koby

i

!

str.i

jej

milutkie jest stworzenie,

MliY,

'Ml

miy;

Sorab. i.

,

a

,

e

,

{Boh. milo

20.

b,

amor)

(Milek

liby,

,

Slov.

;

swodkomerne,

mjwy,

mjly,

mjlny,

35.

ib.

(cf.

sodki); Vind. perjasliu radliu, luhliu, lub, perjeten, lubesniu ; Garn. perlizhn, (cf mile misericors miser) ; Cromio miUa, Dal. mijl drag; /tag. millij at. mil, dragi; gljubesggljy, ugomillo ; Bosa. mio, mili, draghi, drg Hoss. Mii.ibin , mii.i, dan, (cf. drogi, ugodny, dogodnyj cf yc.ia4iire.ibHui1 ójarc-tnHuil JiraóuH , c.ia40CTHhiii Graec. i^istGerm. niilbc ; Angl. et Suec. mild hi. milde Xi%oi; cf Arab. T?: propensus sum\ cf Lal. inollis); §. 1. ,

,

,

,

,

,

;

,

,

;

;

przyjemny, wdziczny,

lieb

,

aiigciic^ili,

;

Niewiasty,

licMicb.

By

miy?

Zab.

(swoje tym 'ksiycu przyjació sobie nie jednaj, ani miej szukaj. Spicz. 199. (kochanki). g. Miy

luchny, kucharz dobry, winko stare. Teat. 5. c, 17. agodnoci ujmie ich miluchno. Auszp. 77. Jeszcze si,

102. Nar. Dzie zchodzi miluteko. Teat. 19,50. Trwaa i po mierci na twarzy jego ona pikno miluchna, ja-

domu

Twój zakon sam mi 'mi. ib. 182, Koo tu filu najmimogiki kto tylko przebiey Westchnij kochany, kochalejszy ley. Kras. Mysz. 39. §. Miy nek luby, gcliebt, ber (Scitebtc, ber ©eliebtefe. Swojego miego czas dugi pakaa. P. Kchan. Ort. 1, 178. al mi trapi, bez przestanku ciki niebog, Ze bez ciebie

yje.

jeszcze sciskajta

Rusi, do

oku. Cn. Ad. 499. (cf kole

Kchan. Ps. 185.

43.

Sw

w

najlepszy; bywszy

jak sól

,

oczy; blask mi od niego; patrze na nie nioge). wielu dobrych ludzi , którym pokój 'mi. Mnie "mi pokój a oni w iwadzie si kochaj. /.

kóci,

Domek mi-

mi

daniem

Za

Jag.

c,

ywot

Mie

niigcrfl

Teat.

111.

Poez. 5,

,

prywatny

(cf

musi).

1, 5.

—

lieb,

belicM,

gelicbt.

buntownik ten Saturnin pospólstwu bardzo Warg. Wal. 255. Pozna wnet Osman to

wielki

nie mi. wojna bya

,

i

,

e

narodem bogu miym. Birk. Zyg. 29. (cf chwa miego boga Papr. Ryc. Bogumi). Na cze Yocandi casu Miy bracie lickr iSniber. Co tu syNajmilejsi chrzeciszymy, bracia "mia (mili). Sekl. 31. anie. IV'. Post. W. 254. Tcf drogi zoty, mój ty, nieoszacowany). Ale miy boe, e si to cnota nigdy nie Boh. Kom. i, 541. Jedna niewiasta, przyszedszy utai. prztid Mieczysawa Starego, woaa o sprawiedliwo. Król pyta si czego chce; powiedziaa tak: Miy Królu! C,bo z

i

—

,

:

.

,

—

,

na ten czas inaczej nie mówiono").... Biel. 101,

ociwy. gu miy, dbrifto. ob.

—

§•

W

dilecle

Panu Bogu,

in

Christo.

w

Cn.

—

titulus.

§.

'2.

Mi-

w Bo-

Th. ©cliebtcr tu @pft, in

Wiernie nam miy. Aur. Pet. 58.

Wierno,

o6.

Chrystusie miy,

Ironice n.

8ic('cr p.

©Ctreiicr,

Miy dudku.

Twór. Wiecz. 88. Miy bajdku. ib. 11. Bez rzdu, bez obyczajów, jako mie bydo yjemy. Star. Ref. 35. nne ,

baó

licI'C

2JicI),

t.

j.

jak bydltka.

—

Obseri.

«Ideatn locit

raiy exprimunt deininutiua blandientia braciszku miy braktóre w krasnoci stopnia najpierwszcgo nie dochodz, cie, matuchna mia matka; twarzyczka mia twarz, ich raczej miemi niz krasnemi nazwa si mog, ulu miy uroda nie ze wszech miar jest doskoniia, lecz tylko niePochod. Bogumi, Bogumia, ludomiiy; namiowa si, które powaby onyin udzielia. Mon. 65, 008. Twaiz mila. przymili sie, przymilenie rozmiowa, umiowa, zmioTeat. 23. b, 57. Czemu ci kocha nie ma!'' nad ci znmioiuae. milsza adna. Hul. Ow. 52. Drozdy mie. Banial. J. 3. Mie powietrze Ross. ÓJaroBOsjymie. Miym by Ross. MIMO, "IMO adu. et praep., Boh. mjmo; Slov. mimo, pomimo; Bosn. et Rag. mimo; Ytnd. mimu, zrarenprezh, HpaBiiTca nonpaBiiTLca. Mia poyteczna zabawka. Mon. sraventolai, tesraunu; Carn. memu; Croat. mimo; Sorab. Komu nie miy spokojny z 66, 15. z dziatka1. nimo; Sorab. 2. mimo, ela-. Ross. mhmo, Heoaispaa; mi miemi objad wieczerza wesoa.... Falib. ^4 2. Kareg. Genit. et Accus. mijajc, koo, podle, iTrklj dy do apetytu swego cignie rzeczy. Co mie to doi^cr' Milsze jest zdrowie po cikiej nieiibci'. le, kiedy musisz od iniino idcych sysze: pobre. Pot. Arg. 385. mocy. Milszy wschód soca po burzliwej nocy. Milsza po budowa a nie móg dokona. Orzech. Qu. 70. UPIl Sieprzykrej egludze ldu bcit 3)Priil'crGeI)Ciibcn, Rag. mimchodaz praelergrediens. po nierzdzie milsza ledzia lepy wedle drogi powiedzieli mu i Jezus mimo pszo rzdu. Zab. 14, 413. Szost. Jak mi Bóg miy! Teat. 28. 6, 24. (jak Boga kocham). Jak mi dusza mia. idzie. Sk. Kaz. 101. ta^ ^(hi 1'pritber gcc; Slov. mjmo ib. 58. Mio doma; niemasz jako doraa. Cn. Ad. 498. gjti; Yind. mimu jiti Rag. mimóchi, miraohodilti; Ro$t. =

e

>

=

m-

=

mu.

,

wa

,

,

i

onk

i

i

,

,

cz

i

,

,

cz

,

1

,

,

;

MIMOCHÓD et

MHMOHTH

Eccl.

MHMOr|lilCTH

,

Mimomy

MHM0X0)K4y.

asa jecha do domu

rbi.

(lorn.

Teit

'przeglda musz

jakoby

nie

widzieli,

a,

Gupstwo

75.

jest,

—

eni

si

z

zmin 1.

,

u, m. pewnie

,

,

w'Ci^

niriipucTie deuius

Hi

Ross. MHMot34'B,

nas

minie.

nie

zdrony.

cl',

isprbcijfatircn.

1,

a,

MIMOJAZD, Mimojazdem

Wstpi

51, 3.

Teat.

miasta mimojazdem. Gaz. .\ar.

—

MIMODRONY,

flicficti. ;

157., Zaf. H.

T.

151.

czym innym rzecz majc, napomyka niektóre rzmlki zapobiegania zemu. Pilch. Sen. 576. t. j. nawiasem, im l^orbcujclicii. Ma on zrczn do pojedynku; niech ci to mimojazdem napomknioFig.

Niekiedy niiniojazdern

,

o

bdzie,

Yind.

Sorab.

feut.

minuipclaii 1.

,

M1.M0I'AW.

imopawcm

ale

M1M0PYN.\

,

jednoll.

,

u, m..

do

Epriici)|'d)iifen.

zawin.

iflii.Moiuoiiy,

l'ot.

Syl.

Nie577.

Mii.MonJODymifi,

,

,

min,

137.

,

jaka przystaa

Przechodzi

sie

oglda.

Teat. 21, 11. miny, odpowiedziaem

119.

nimonaturski monslrosiis

nienaturalny.

umylnym,

,

MIMOJEGIIAG, przyjecha, MI.MONATUFULNY, a e, iiprbc^fnbrcii. 6,

Minka, Mineczka demin., twarzy pozór, y, s nameshik, sadershba, naoblizhje; Ross. Biiji; Gall. min, bie iWicne, ®efid)tjmicnc. Sama posta mina jego, niemao rzeczom przydaje do miechu. Zab. 12, 263. Wida z miny, musi by uczciwym czowiekiem. Teat. Nie nikogo po minie 34, 28. bo sie w sdzeniu poszkapisz. Zub^ 13, 286. Treb. Jak. Baj. 178. Nie trzeba to po minie czowieka szacowa. Teat. 52, c, 18. Jeste to posta sucego? nie ma miny na niego. Teat. Przy minie kapouchj nam dobra siermiga. 17, 27. Teat. 43. i, 12. Z kwan min sucha ebraniny. Zab. 14, 245. 5;^m. (V/;i(/. pomerdik). Mina paczliwa Yind.nakorpizh. Mina umiechliwa (Yind. narashik). Owo nadchodzi! mina desperata, mina bycza! Teat. 43. c, 144. Mina gapiowata. Teat. 56. c, 64. Pogldaa na min wzgardy, ib. 30. b, 28. Nie trap' mnie t min. Która mi krew' w yach cina. Xiemc. Król. 2, 189. Co to u dyaba za miny robisz przyjacielu! Teat. 15, 85. (cf. mig; Yind. fe saderfliati, naoblizhjali). ob. Stroi miny, Min powan stroi powag nadrabia Ross. npiocauHTbCfl. Zdawa si kocha We Pann, czyni miny, jak gdyby by najprzywizaszym. Teat. 17. c, 24. Wzia na siebie

rk ne

sie.

MINA,

,

do

tylko

,

e sd

,

niimopyna

i

i

,

1.

Cyr. 1,

Yind.

;

-

Perz.

;

,

tezhi

involunlaruis.

i

Pochod, pomimo; mija, min; pomija, pomin; omin; przemija przemin, przemia— jc rozmija, rozmin; wymija, wymin; zmija sie,

,

Sorab.

i

rnotus

minety: omija,

i

mu

poruchu serca

lÓ, 65.

,

e,

mimowolnym,

,

=

cign

w

chem

,

Nie jest co skary, co odpór daje. Modrz. Baz. 576. komuby potrzeba wicej umie, mimo czowieka iaden przeoonego. Kosz. Lor. 5 b. MI.MOCHÓD u, m., Hoss. Rag. mimoscjastje naaoxoAh Hi iNOrbeogecn. Mimochodem \'ind. grede, griede; Ross. mhmoxo40M'b, ncpenyibe, adv. im 3>prl)cu(jc^cn adj. Rag. mimohodgliv. 'Mljednoll., mijajc, yprI'CB5icbeit Sorab. 1. nimocanu niinocahatn. Ml.MOClEC dok. Yind. mi-

MOCIGNC

dzieje

nagrody nie zasuguje. Ostr. Pr. Kr. 1, 42. Kadj rzeczy nadajemy mimowolnie przez same moc naszj wyobrani, tej lub owej w naszym umyle postaci. N. Pam.

,

;

iinipillfu^rlid). Gdy myporuchywa si zwyky, co si ledziony, nazywa si to poru-

ani

Mimo kogo » panienk, mimo jj chci. ib. 25, 75. niezwaajc go, na jego prawo, bezwzgldnie na, z jego krzywd, ujm, pbne 3!iicf|'i(it aiif jemanbcn, mit bcffcn |iint' anfcjima, 3"ru(fff|iilU3. Jabko Parys gadkiej, mimo cnotliwsze Wenerze przysdza. Znb. d5, 214. Gupiby by, gdyby majc syny godne, innemu da swoje pastwo, Mimo oprócz, ail^er. Imo 'imo nie, mia. Biel. lit. §. osob sdziego musz by dwie "osobie u sdu; tego

—

naszej

,

=


i. Ad. modoci, staro owoc modoci. staroci, jaki kto by w modoci. Cn.

przyjemna

Staro

508.

modu. Zna w modoci,

z

Cn. Ad. 1501.

staroci.

i

,

obraz

Pozna atwo

z

mlodosci naloii, zna wino po oe-

(Sorab. kak sze jeden wot

Ad. 1092.,

potem na stare dni ari cf. cic cf. po dobrym winie lagier wypijaj. Grzechy modoci, karze Pan bóg na stare koci. Ili/i. Ad. 14. Przylak sze

;

i

;

w

pacisz

Modo

staroci

skazitelna,

Rozpustnej modoci. Cn. Ad. 1092. Sia trzyma o sobie, kada rzecz rze-

telna Zda si by jej, mniema, nic ba sie niczego, Lekko ufa kademu dokaza wszystkiego. Jabt. Tel. 6. Wiekiem zielonej uwiedzir.n modoci Udaem si od boga do wiata luboci. Kulig. 11. bujna, do i

,

,

Modo

rzdu

Cn. Ad. 508.

trudna.

do do

,

1'ailosl;

Mo-

piwko szumi).

bez wystpku, jak ryba bez woily. Falib. wesoa kwilniejc Staro zmarszczona

Cn. Ad. 308.

H 5.

.Mo-

truchleje.

staro sama choroba). Slov. Madost rado. — Powiadaj: modo plocho.

(cf.

modo

mladust je norast. — Transl. spraw, wzgldem obyczajów, lubricum aetalis niestatek, lolko abo poche lata. Cn. Th.,

Teat. 31.

do

31;

c,

\ind.

,

cho

,

terl;aftii]fcit

3"!lCiiMtWcii.

,

jinige

l'cutc,

mao

was

Bals.

.V/c/;.

—

p..

'2.

Modo,

Mo-

Chodkiewicz.

1.

6i.

Chodk.

6eri'i(;mt.

mody,

cf.

Sorab.

2.

"MODOSAWNy.

'

Kiisl.

e/i.

.

za mfoiiu

MLODOSZCZEP.

latorol,

mloiza;

ciii

jiiiiijcr

Croat.

u.

p.

.l/oii.

73.

iii

ber

szczep

213,

".MODOE.MEi;,

nowoeniec,

pan mody, i Boss. iiOBOÓpa'iHUt1, ;kcii!I.\3 ; Bosn. miadosijcgna; Somb. \. nawoona; Doh. enich 'cnich); bcr SJeiifcrmiibltc. Slns. .Y-zm. IH., Croat. ,

m.

,

mladoscnya; Ross. m.WioU. "MLODOESTWO. a, «., wczesne poenienie, frubjcittijc .ftciratb. Rodzice przez perswazye zabraniaj dzieciom mfodoestwa. Mon. 75, Ci8. z 2,

—

fj,

Pastwo modzi

modoestwem, hymen liO.

Powraca ociec ?}cil'.H'riliilbltC. zalubny piewajc. Sta. Num. ,

i

(Boh. mlady; Slov.

Sorab.

;

35

mod;

mlodyi

1.

Carn. mlad Croat. mlad, mlajshi; Slav. mlad; Bosn. m\id; Rng. mlad, (cf. mledan, Yitid.

chudy) (MCioat

-

dzie), t'is

,

lOHT.,

czowiek,

cliopiec

mladich, ditcsag,

pód /'.

(Sorab.

mladiza,

Ei:i:l:

sie

{ob.

Ercl.

,

111.

Post.

Biai.

Modym by Ecd. lUem mod, a juzem

loiiHil.t.

ÓUT.

Gdy by mod chodzie gdzie Modym bdc, pamitaj,

Wróbl. 80.

starza.

chciae....

-Mody

MCuraK.

Hoss.

Mode zwierztko, (Carn. mladizh, Mody wó. juniec; Hag. jijnaz,

jua4ij.M'B

,

Mody

piter); jmiij.

mo.TOJRhk^, lI0.10,viHlia ; Stav^ Dzieciuch; Eccl. luaj.H, M,A.^,^CHhl|h,

-MoJ.i

ioiioiU!iCTKU!{.';Tii

mwai-.

,

,

Hoss.

Modec). krowa

cb.

,

»io.04b

,

piwku cf. mo-"""': muladh, na-

Beltr.

cf.

~p^ joledh

,

inodo).

1.

iot)iii|k.

M.ia4bifi

modym

Syn najmodszy

dzieci).

AT.TA

;

Erd.

;

juniec;

cf.

peperii

jaladli,

;

piana na

.MO.iO,iii3iia

loiiuii,

"i""

mnajfiii

,

Boss. M0.i04ufi

;

,

e

starym bdziesz. Cn. Ad. 507. Mody nabywaj, stary zaywaj, ib. 309. Modym robi, meoiii rzdzi, starym modli sie przystoi, ib. 307. Mody, wiatr, pdziwiatr. Gemm. 102. Twoja gowa bardzo jest moda, aby innemi rzdzia. Tea!. 12. , 60. (zielonaj. .Mody jeszcze jeste mnie uczy. Xiadz: 58. (niewik ak). .Mode pi•

,

wko

szumi.

Mode

Zab. 14, 40.

rzeczy przyjemne.

Cn.

469. (mae prosiatko pikne). Gaiczek mody. Chód. Gesn. 195. (modociany). mietanka moda. Tor:,. Szk.

Ad.

(wiea). Ser mody, abo nicdayno uczyniony, prze\Yina mode, siy jest od starego. Lrzed. 453. które nie majc nad trzy lub cztery miesice, lagru zoyy, wszystkie niemal wasnoci moszczu w sobie zamykaj. N. i'am. 4, 17. Przytomno braci starszych' modszych. Warg. Wal. 115. (senatorów i posów, w modych leciech najduje si czasem stary ob. Brat). I rozum. Sh. Zi/w. 1, lOi. Mode lala, rozum stary, .Mo70.

cisvnej

ma cz

i

i

do

niemoda,

mdra. Cn. Ad. 506. Mody, Gemm. 101. (Yind. Tudi ruladenzh

stateczn.T,

aleby starego nauczy.

cf. przed laty mdry; broda nie czyni nikogo mdrym nie czyni siwizna nic

starjake fodi;

drego

lata

;

;

droci znak,

Krzysztof

sawny,

mlad, mlajfhi

Y.

oppof. stary,

mwodi

,

e,

modzie,

m, ponka",

Stamiiiliiiii.

mlailicza.

n.

a, e, Sorab. 2. mlodi

niladi;

glat'

Adi ach! modoci cbrzeciaska, a którzy ailvkuów wiary waszej nie wiecie!

jest,

MODY, '.MOD,

p>'o-

3"'Jf"b.

Sitgciib

ca

mode

(cf.

O D

fonncii

chel

ficrbcii

za

Mody rycho umrze mo-

lecz staroci).

,

wielki

y

nie

moe.

Cn.

nltc

?ciitc

iniiiTcii

fcrben.

to

sobie

dugo

stary

mm-

.\d.

509.

—

'§.

jiin^C

Lia

a

8cute

Ra-

miay upominek, gdy im Pan

Wgch. C 'i h. (dzieci). .Mopsów, ob. Szczeni; z reszta suy na wyraenie tego zakoczenie na- lub -c/Ao Za modu = w modoci w molwitko. n. p. lwie dym wieku in ber Sugcnt*- Za modu wiata uy. flijs. Ad. 78. A co na staro, kiedy lak za modu! egl. Za Ad. 5. .Mody, jak mody, ale stary. ... Gemm. 102. modu gazki nachyla trzeba bo kiedy sie zrocie, tedy Bys. Ad. 80. Modym acniej rzdzi; sie ju zamie. moda ponk acniej naproslowa. Cn. Ad. 307. (cf. im

Bóg da co modego. de ptaków,

ob.

Glicz.

Piskl;

mode

—

,

,

,

,

Za modu tar ostrzeje. od modoci, ypit .^Ictit auf. dokler Yind. sa pervega, od mladusli '.ipit 3it(jciib nuf; TrzeHorieil. Man;ii.\i Ei.cl. ii.tb yije; ii3M.a4a, le lerla ba sie z modu opatrzy, czymby na staro chcia kot starszy, tym ogon twardszy).

egl.

.!(/.

285.

modu

,

yw

M

136

by.

E

O D Y S Z Z m!odu

Ezop. 54.

MODZIAN.

-

tarnek

sic

Za mfodu tarnek si ostrzy,

5.

Glia.

ostrzy.

K 5.,

ib.

MODZIANKI Wijch. z tnladi

Slov.

tr

ostri. Z mfodu zaprawowa tizeba. Gemm. 589. wiczenia potrzebuje. Cn. Ad. 508. {Slov. Ked sa lowek za mladi ne usiluge na starost ge fako; czego si nowa skorupa napije tym na staro trci). Jaki kto taki na staro. Cn. Ad. 297; staro obraz z mfodu, modoci Slov. mlada koza sol lubi a stara gu ze solnjku uchicuge. Kto z mfodu cliodzi jako stary, na staskacze jak mfody. fiys. Ad. 29; (matur pal scnex Pan mfody oporlet, qui non cilo velit esse senex). nowozeniec, oblubieniec, ber Sriutiiinitt, ber 3icuyermdMtc; Boh. enich, chot Slov. enich, mladoenich Sorab. \.

sa

Mody

,

,

,

;

ro

—

>

;

;

nawoena;

Ca/n. sbnen; Yind. shewiernik), zarucimik, (cf.

nawoona;

Soroi. 2.

nin, shenim ; Croat. vcrnik (cS. Rag. niIadoxegna; Slav. zareczynyj

mladoxenja;

;

mladosgegna

Ross. >KeHiiX'b

;

zawoa modego pana

sela

Rzdca we-

HOBOupamiift.

,

Bosn.

(pana modego),

mu;

rzecze

i

naprzód dobre wino daj.... Sekl. Juan. 2, not. "obluGdy czas by naznaczon lubowi bieca abo 'enicha » drudzy do Jana weselu wiele panów, jedni do króla Zamojskiego, jako do modego pana si scbodzili. Gwagn. czeka dnia naznaczonego. Szcz178. Rad pan miody, liwym si mianujc z maestwa przyszego. Groch. W. 275. Panna moda, pani moda, oblubienica, {Boh. newesta, cbof; Slot. chot, mada newesta, mladucha; ,

,

i

,

i

—

newesta; Yind. nevesta oblubleniza (cf. synowa); Carn. nevmlada gospodinja, finouna gospa Sorab. 1.

2.

et

,

,

=

Croat. vornicza

sta;

zaruclinicza

,

Bosn. neujesla

;

,

ralda

vjerc-

(Boh. niedawno zamna); bic Srrtllt. Nazajutrz upominki pannie modej od Zamojskiego oddawane byy. Gwagn. 179. .4ni do onicy. Chroc. matk nie wioda modej Pani z Ow. 108. Pastwo modzi, Yind. fvati, liofetni ludi,

mlada nevista Mlada Bebe); Ross. iiica

,

nevjesta

[lag.

;

iiCB-fccTa,

mem

co

Sratttlcitte,

si maj pobra,

n.

p.

To Ichrao

pastwo modzi; na

siebie

estwo

z
ammerd)eit im T^re. MOTNlK,'a, m., który mota uywa, malleator. Mcz. bcr mit bcm §am< mer nrbcitet; Eccl. M.iaTo6ieu'B Rag. mlatilegl. .MOTNY, Motek

moteczek

,

=

;

MOTOWY,

od mota, ^ammcr-. Rag. mh[n\; Ross. MOJOTOBhiH. MOTO, MUTO, a, n, (Boh. et Slov. mla(winne miao lagier); Yind. mlatu mieth, (zbone to a, e,

,

;

sodziny,

Yind.

fadje

sadze);

cf.

,

Sorab.

szloina

2.

ryma,

jpoóima, /ipoónHU, cf. Ross. mojojHTb, Moioaty modzi piwo Mo.iojb Bioao4n3na modzie, piana na modym piwku; cf Hung. malatz poicus Motem tam winie cf. mlaska); sodziny, bie Jrciber. w karmniku tuczono. Min. Ryt. 3, 284. winie w zimie motem pasz, otrbami, zgoninami. Haur. Sk. 61. Ross. pO/i!Hhi,

,

,

Jak wieprz

tyje

motem

rozkoszy.

Psalmod.

^4

2

Leop.

6.

15.

Luc.

iC,.' Sekl.

Luc. 15,

Pochod, móci, mocek, moba, mocka, domaca omacn, odmacn, wi/maca wymoci wi/mol. ,

•MOZAWY, MODZAWY,

a,

e,

,

Ross. M0.i0HiiH.

Boh. ndynarstwj Vind. mlinstvu

a

,

Ross. mciliiiihobt., ,

rzemioso mynar-

Croat. mlinaria

;

mlinaria;

,

n.

,

;

llung.

nióltiar-

SJtiiUerbaiibmcrf.

tiii

MY-

mlynar; Slov. mlinar; i^orab. 1. monk; Vind. mlinar; Carn. malnar; Croat. mlinar; Dul. molinar; Huiig. móln;ir; Rug., Bosn., S!av. mlinar; Ross. mciliiiii;!) He.ienii, (mielnik); llnl. moWnu-

N.\UZ,

?/!.,

Sorab. 2.

Bijh.

munik;

,

ro; La. molilor;

Cer.

nuje mynarz, skoro narz niemaezony, dem. nom.

nka,

«!.,

finc

ficilic

sucha, nej

,

ma

llhifclc.

cicho

ber

'Siiiller

;

woila zbiey.

zwierzyna.

myn, Pot.

by orn

czyli

b.

Pot.

Ad,

^Piiilliior.

Pró-

25.

My-

Si/I.

41.

MYNEK,

mleynek /ioss. BU'.iiiii'ii;n, po deszczu; nastpiy Jow. 2, 70. Przy hucie Wamynek marmurowy. Ton. 285.

Trzepie

stoi.

Rys.

Cl'

Z?o/i.

mynek

;

YN

kawy,

na

karty

kijku,

zbó.

szczenia

YN K O

fine

ftaffemu^Ie.

ciiic

Sinbmiible

Mynek

Tr.

Storfc.

CA - M

I

.Mynek ber

roboty,

stolarskii'j

//aur. SA. 59.

citie

WA.

139

dziecinny

ftiiiber

z

finem

aiif

wygodny do oczy-

©etretbeff ge

(Yinrf. stug).

;

Zboe aby byo pikne, przez sita, arf abo mynek chdogo wywia. Haur. Ek. 171. Oczyszczaj wszelszufl. Mon. 74, 183. kiego zboa ziarno mynkiem i

Arfy elazne,

mynki

przetaki,

i

szachownicy,

na

gra

Mynkiem,

iai

mleynice, mlynyt; miel. Wiod. ber Trt, roo

ku FI.

,

,

y, 2., miejsce, gdzie

ftcit,

KiifilgC'

iiai

na którym myn stoi, mynimoletnna. Marz. Wszystka mynica zawisa na kojeli j flis urwie powiezie z sobn mynarza. A/on. Miejsce,

SWiiblbaii'?.

1'diibe,

ca

shpana.

MYiMCA,

!DiiiDle

fiiie

Mynek,

g.

Carn.

SSii^Ic^Ciifpiel,

Rag.mUnha);

(//o/j.

—

l{ol.'JZ.

mycem.

Myniec,

ob.

coraz pikniej-

Czyii.a

Tom.

szych ziarn potrzebne braki.

,

E

4.

Myce

(o

plur.,

MYNIEC

mynie nawilnym). rodzaj

gry

niewiem czy

;

nazywaj mynek.

\Ylod.

mynkiem

taczajc

adverb.,

ffliiblciifpiel.

ba'5

ca

,

—

Mycem

krcc

si wokoo,

m.,

,

sama, co teraz

ta

si, ma-

jakiem im Sreife Denim in bie SRiiiibe bcnim. Po yach krew' si rzuci. Zab. lo, IGO. Knia. Nieprzyjació do zamku si cisncych z góry drzewy kamieniami spychali, i sic nifycem toczyli, jako piy. Stryjk. 458. Tak si biedny czek krci, tak obraca mycem. A'nr. Dz. 5, 120. Da mu pici, si mynkiem zatoczy. Min. Ryl. 4, 255. Drzewo mym zyskom sporne, niech ci twardym koa przychodniów, ,

,

mycem

i

,

a

mycem ami ,

gocicem. HuL

Ow. 78. Gdy sie pewnym mycem obieg zkrci wieku.... Zab. 13, 9. Knia. Upadn ksztatnym mycem na mej pani ono. Bul. Oiu. 47. Dusze nieprzyjació twoich pójd mycem jako kamyki z procy, lada kdy wycinione. Birk. Chodk. A 2 b. Kiedy innych ciki strach obchodzi Sama nie posza iMassylia mynkiem. Owszem uchodzc Greckich miast przywary, Staej Rzymianom dotrzymuje wiary. Chroc. Luk. 77. Ju Europa chodzi mycem Zmina si z swym gocicem Pastwa od spólnych si gin. Lib. w polu wsie na ko przychodzi. Sen. lo. Jeli junakowi gowa mycem chodzi. Kchow. 8. Kto bitym pogardza gocicem Bdzi ju nie prosto ale chodzi mycem. Pot. .irg. 544. Zbieg dopadszy asa, zaraz skrci mycem. Pol. Jow. 154. Mynkiem sie broni kokiem, obrotem w koo, majakiem, mit eiiiem Strcic iri

rozsane

,

,

,

A

,

,

i


mier,

Bers.

mor, murzyi-

cf.

mobójstwo,

derstwo, zabój, mi potwarzaj.

mrze);

,

ber IWiTb.

ybiije

,

vfinertenje,

Croul. kulomorzlyo

;

Slov.

rasboj

mord, ,

vboi,

ymerlatenje;

Boss. yOiHcTBO,

oiep-

mor-

a)

'.Morda

okrutna Warg. Kur. 22. parricidium ohjectum Prawo o mordzie. Fetr. Pol. 117. Pauzaniasz z tak

mihi.

mordy, z Filipa króla tak cnego, by sawny. Warg. Wal. 301. F^uraniuszowa 'morda domowa, niezboznocia sam niecnot przesza, ib. 334. Susznej mki i

wielkiej

i

za 'mord, niegodna spomiriania, nie odniós. Warn. Wal. 214. Niedwiadkom, gdzieby byli sokiem rzodkwi skropieni, wielka trucizn mordem. 5(/r. 1048. (cf Swinimord, Morzymordj. bj .Mordy plur., mordowanie, fatygi, trudy. Wod. etrapaften. 'MORDASTY, a gbasty. Boss. Mop.tacTuft. e .MORDERCA y, tn., "MORDERZ, a, m., (Boh. mordyr, wrb, wraedlnjk Slov. mordar, wraedlnjk; Sorab. 2. mortlar; Sorab. 1. mordar, moricer, zamorduwar; li/jf/. merdrar, koslnik, hostnik, ludomorez, vmorez, vmorjavez resboinik vbiu-

karania

i

—

,

,

,

;

,

nik, yboinik

vbijavez;

,

,

Carn. resvojnek

(cf rozbójnik),

Slav. uboica Hoss. ynepTBHCMepToyCiHua Eccl. oveiihi|j Din. morder Stec. mbrdare; Anylos. myrthra Anyl. murdercr; Gall. meurIrircr; Joll. mordenaar; Pers, mirtan); g. 1. zabójca, zabi-

mordrir; Croat. vmoiitel;

TCJ

;

;

,

;

;

;

mobójca,

Gdy jeden drugiego zabije ber iPiOrbcr. bez susznej przyczyny, ten jest wasnym *morderzcm. Szczerb. Sax. 242. Ktoby elazn broni kogo uderzy, azby umar, ten jest mobójca, a taki mor-

jacz

,

chcc,

derz

i

sam umrze. Badz. Mtim. 55, 16. Morma te sobie samemu by, wielki n.ijpierwszy jest grzech. Zyw. 1, 21. Dwa kro 'morderz ojcowski, pierwej i

derc Sk.

i

na mier jego patrzc. Warg. Wal. 554. Brut swoich wasnych pierwej cnot, nieli ojca ojczyzny "mordyrz. Warg. Wal. 204. 'Morderze ChryMorderca zaktny tajny, stusowi. W. Post. W. 2, 199. Morderca, cruOTeiictmorber ; Stav. zasidacs. §. 2. aalor. Cn. Th. ktownik okrutny, ber ^l^ciiiiger 2}jQr>

potym

rada,

.Marek

—

,

MopjaiiiKa brytan);

(cf.

pysk,

bj

wiszcz.

ob.

MORDA,

—

Srafniiifdini.

-JSolbaiiicii.

tii

"MORAZ, MORCZA, 1.

,

,

MORDERSTWO.

-

K.\

i.

,

z.,

mów

ROWY

p.

n.

piiccfarlicn.

ogldali

.MORDERCZY, ;

a,

albo

twoich.

kolor.

e,

Po't.

Jow.

79=

Boh. wradelnire.

syna

córki

Leop.

1

36.

Teat.

Mordejowe

..

y,

iD!orberimi,

bic

wicej nie morderko

ski

,

MORUERCZYNA,

t-jrcr.

trzewiki.

c,

z

Tob.

53. Teat).

i

MORDERBodajemy

ciebie

na ziemi,

(MORDE3, 9. hranc. mortdoree; MORDERSKl,

a,

ie,

mordar-

zabójczy, mórbcriitf). Sorab. 2.

Boh. wlabow^ky. wraeillny, wraedlnicky Bo^i óoii\ind. ybijarski, ludomorski, resbo;

leBuii, yóiBcTBCHHHi;

Carn. mordrya; Bots. c«epinski. MORDERSTWO, a, n. 1. SKi>rb, ©cudiclmprb Jobt» TOHOcie, CMcpTOyOiScTBO filaj. Przez morderstwo rozumieli dawni waciwie zabój pokatny pochodzi to sowo od dawnego Teutonów sowa: po cinioerda, znaczcego zabój bez adnego wiadka chu popeniony. Ustr. Pr. Kr. 1, 236. Zabój rozmylny, inaczej morderstwem zwany. i6. 271. (cf morda, mord). ,

;

,

;

i

—

Morderstwo katowanie, mczenie, mka, ba» 3}?ar> Porwany, wszystkiemi morderstwami cigniony, bity, pieczony, targany by. Sk. Zyw. 1, 14. 2.

rcrii,

=

bic 33?artcr.

—

;

MO R D

158 3.

skonno

Morderstwo,

stwo

3}iorM'u(Bt

,

DERZ.

MORELA.

E a Z -

M ORE okrucie-

mordowania,

do

MORDERZ, MORDERZMK MORDKA, i, i., demin. nom.

MorderM.

oh.

ob. Mordownik. pysk; Ross. aopjKa, £$iiuRd'en, @cl'i6, ®cfra6.

Knia: Poez.

liszki.

DOWA, facere,

morHn;

Sloi:

raorda;

MOR-

raordowasch;

2.

dziesz, wiesz teraz co to mores.

MÓRG,

Teat.

115.

8,

pocztkach nazywano to pole, które para woów jeden dzie zaora moga. Najzwyczajniejszy za teraz mórg, jest to prostokt z 5 sznurów kwadratowych, dugoci trzy sznury, a szerokoci to jest pole, majce

,

w

Trzydzieci morgów czyni sznur. Lesk. 2, 27. woke, a 5 woki czyni an. Jak. Mat. 1, 5. Mórg Chemiski ma sznurów trzy, lub prtów 30, albo okci 223 dugoci; szerokoci okci 173. Mórg gospodarski ma

jeden

,

,

,

,

153.

przez

,

—

i,

u,

giem

—

;

Rol.

m. , z Iiem. ber !Kprgen Canbca, ein JageiDCrf, 3uart, Boh. gitra (cf. jutro), djlec, augezd, (cf. ujazd); MorCroat. rai, (cf. role); Sorab. i. hone, (cf zagon).

Bosn. moriti, izmoriti. umorili faiigare, oecidere; Carn. mordrim, mordrujem; \'ind. vmorili , vmoruvati, pomorjati; Rosi. jTiepiBHTb, j-McpTBJHTb; Svec. morda; Pers. nior1. zamordowad, daniden; lii. myrda; Dan. myrde} zabija, morben tobtfiIaijcn, tóMen. Ten, który czowieka morduje jest nieobójc. Szczerb. Sax. 237. Nie nowina vdom bya mordowa proroki i rzadki u nich sw 2. Mczy, umcza, mierci umar. Bial. Post. 101. fatygowa okrutnie, "trupa, trapi, pracowa kogo, trudzi, einen aualcn, mnrtcrit, ftrapafticrcn mube nwócn, er< ncbaviti; Roh, unawiti; Bosii. umoriti, otruditi uifiben; Ymd. truJiti, martrati, smujat, oblrudit; Carn. truditi; Ross. HjpHTB, TOMiiTfc, yrosiHTb, yioJuaT, ncTOMnit, nCTOMMib, MaHTb, jMasTb. Rzuca si na upiec, którzy najwicej morduj starca, zabija trzech, miota si na innych.... Sta. Nam. 2, 112. Jedo morduje ziedrugi szuka w lesie, Co ma poytek razem i rozmie rywk niesie. Zab. 9, 20. Harab. Mordujesz moje cier-

które aprykozy

,

,

,

{Boh. mordowali caedem

mordowali; Sorab.

wiksze

,

morele. Kluk.

zacnoci mego winien stanu. Treb. S. M. 114. Dla ciebie zburcze go tylko, potym pogaszcze, trzeba eby zna mores. Teat. 42. c, 40. Na drugi raz grzeczniejszym b-

Mordka

aspergil.

Liela,

cf. ,

s

waciwe

niniejsze,

i

\Y Y.

MORES, z ac. obyczaje, maniery, 3?iorc3, 2)ianieren. Naucz ja go mores co on swemu panu Co za wzgldy

147. Hoss. MopjKU pyski wiewiór-

5,

co za pienidze chodziy; al, uje, ad. niedok.

cze,

botan.,

zowia,

MORO

Morele dwojakie

21mari(le.

MOR-

Th.

utwbertfic Ciraiifamfcit. Cn.

,

S -

wzdu prtów

20;

Czaek.

226.

Pr.

2,

ib.

4

W

b.

L

4.

szerz 10.

(cf.

Pr.

Otlr.

Cyw. 2, 297.

mórg wikszy na trzy weyska.

Kmiecy

mniejszy.

i

Mórg kady jest Polszcz mówi prel stajanie staje). Na

Zabór. 299.

K

w

,

;

Grzepsk.

w Mazowszu hub rachuj 24 a

mórg.

mor-

gów. Pam. 85, 531.

MORMOTA, MORO.MSK

Marmota.

ob.

a

,

,

m.

miasto

,

w

Kijowskim.

Dykc. Geogr. 2.

Mor184. ciiie ©tabt im Sijpipifccn. mu ta sztuka wy- MORÓNYKA, i, i., Ross. MOpjinKH, MopoebiH 6060HU; Carn. duje wszelkie sposoby po gowie bolczka morowa bic ^'cftprekursh Boh. raornj hliza pada w poowie. Zab. 12, 76. Sabszy daleko ko, którego Morówka czyli morowa czarna krosta, bciilc Ccftbrufc. nie hartuj do pracy. Papr. W. 1, 593. nie morduj, ti jest niezmierne zaognienie si z zatkanych carbiinculus §. Mordowa sie recipr., mczy si, umcza si, facienkich yek krwi, morow zaraz w sobie ju majtygowa si mocno, jii^ qualcii, fi(^' mubc maicii, iiiuDe mx= c, pochodzce. Perz. Cyr. 2, 68. (cf. powietrzna dymieben, crmiitcii. {Hag. morittise, umorittise; Croal. zatruditisze; Morówki powietrzne. Syr. 70. Morówki nica, dziumaj. Yind. le obtruditi, yguatife, fe Ytrudili, fe struditi'. Syprzystudzienicami zowiemy. ib. 534. et pcha abo polocie my w' gór Albo syfus z kamieniem si morduje, który

pliwo;

naostatek pokaie, kto jestem.

A

,

Teat. 1, 23.

;

i

—

;

,

,

,

,

,

ciga

musi, albo

matce

tak dajesz ciebie.

a,

m.

,

14.

Teat. a)

z góry.

Oiw. Om. IGO.

mordowa 13. ob.

d,

ruorderca

,

Z!e zrobi,

ze

latajc po wsi, szukajc

sic,

Zmordowany.

MORDOW.MK, Tyrany, mor-

zabójca, bcr SKorbcr.

—

downiki chrzecian. Bial. Post. i2.

arn.

Mordownik, nabita prochem kul

krótka rurka elazna,

b)

Milit.

iliDrPftIag

,

Post. 5, 733.

osadzajca si miedzy wizaniem c) Bolan. o, 502." e< 2," 102. Mordownik, morderznik zy mniszek, aconilutn napelius, ziele tak zwane od mordowania bo do codziny siódmej zabija czowieka. Syr. 1387. Sienn. Wyki. Kiuk. Dykc. 1, 5. Tojad mordowoik pospólstwo na wielu miejscach Czarnobylem ogrodnicy beriiardvnem zowia. Jiindz. 286. i

ognistej piki. Jak.

,

—

.Art.

,

,

,

Ross. MOjuoBiuiKB, nperpaj. npocTpt.ibiiaH rpasa MORDY, ob. Morda, Mord. 2. Mordy, miasto w Podlaskim. Dykc. Geogr. 2, 182. eiiic etabt.

Pochod, domordowa, namordowa, pomordowa, umordowa, zamordowa, zmordowa cf. martwi, morzy, mrze. ;

MOREGl,

MORELA,

ob. i,

Morg. i.,

MORELKA,

873.

'^.'ctctfcben

Carn. niarelza; Bosn. kaiscja

;

i.,

demin., Boh. merunka; 2.

Ross.

MopeJ

;

bie

iWereDc,

1.

karbunkul,

MORO\YY,

et

ona

czarna krosta,

e,

a,

;

,

;

,

:

,

Morówka). Morowe powietrze. Lrzed. 271, Carn. shlsa; Bosn. kugga, Rag. kuga Yind. kuga shlesa , pomoria bubba, cjumma; Ross. MopoBoe noBtipie, jioposaa fl3Ba. ,

;

;

Zaraza morowa. A. P'.:m. 4, 117. Bidaczki morowe. Sienn. 483. Pryszcze morowe, ib. Powietrze zaraone, to jest morowe. Stenn. 473. Strzeg si go, jak morowej zaJa tob brzydz si, jak moroyyym razy. .Von. 66, 19. Bopowietrzem. Teat. 11, 59. (cf jak zgniym psem). Fig. irzed. 243, ob. Carz ziele. tan. Morowy korze, Zoliwych ludzi których morowemi pismo . zowie, tak

— —

,

odcina Zyg.

17.

dzeniu. i.

cf.

;

Boh. morowy, mornj Carn. kushen; \ind. kugan, kushen kugoviten, nalesliu Rag. okusgen , kusgni Bosn. kusgjan Croal. kusen; od moru , powietrzny, '].>cu • pckuxni ; Boss. MopOBuB .Morowa dymienica. Perz. Cyr. 2, 64. {ob. flikiijialifc^.

morówka.

maja,

eby

To

jest

Pilch. Sen.

zdrowych czonków nie zaraali. Birk. moc morowa, silnym by ku uszko15.

MOROWY, a, e, od mory, z mory, Wstga bkitna morowa. 'Skrze. Pr.

niateryi Pol.

2,

,

rpn Siobr. 272.

-

MORSELE MORSELE, MORSZELE, fetlcil

Mopscju

fioss.

,

;

MORS Z PRG

-

ów,

jilur.,

lekarstwo

z

w

ac.

M OR T

I.

i

,

,

Rug. morski; Ross. MOpCKJu (£cc; SSaiilliCCr drzewo. Dykc. Med. A, 403. {Slov. morukowy strom; Slav. dudoyo dervo; Yind. muryoyu drevu, muryar, murva, malinca; Ross. TyrOBOe 4epcB0). Sok morwowy, ib. 407. Licie moryyowe. ih. 408. (Elijm. marszczy, Boss. 'MORYCZYC, y, y, ac.t. niedok HOpmiiTb; cf. .MopoiHTb tumany puszcza, oczy mydli); =

;

Morwowe

,

martwi go nalega na kogo Oktaw pragnc konsulatu ,

ciiicn

.

fcjcil.

niavtcrii

,

nie senatu o

,

eiiicm

t

jU'

cz

moryczy, [< nalega na senat. 1|, Ale prywatnie Cycerona Królowa króla moryczy, eby nuka. Chroic. Fars. 140

rk

koronowa wnuka. Pol. Syl. 283. Tego ta próotucha moryczy. \haec {anima) solatia sola sperat. Ij. subtelnych (dworskicbl odkach Chrosc. Luk. 2, 49. delikackie gody Przez smaczne potraw kski morycz si.

swa

na

W

SieL 557. [


NODTA

,

SWcit

MOSINY,

Jroinpcte.

in 3)Jc||ing

n. p. irb.1. Ac/iou,'.

meden

wojny

Sorab. 1.

majcy. Cn. a

m.,

,

mo-

Yind.

;

Trag. 581. Mosina skwara, /iiska; zuzel odmioty mosine. Wied. MOSIYSTY, a,

,

mcfriiigtic

;

dafy,

w sobie MOSKAL

"MGSI-

o^IgcgoPnc

mcdmi; Rag.\umosidzu ogfos iiicffiiigon. Surmy rogowe Trby mosine gJono zahuczay. Bardz.

z

;

©cUujicPcrc^. bic

c,{Boh. mosazny;

a,

szazne, moszafny; Garn. tomjedni)

,

231.,

Th., 1 )

§.

SKeffiiig

cf.

mosiny, e,

mosidz

cnt^altenb.

Moskwicin

,

bet

(SDJpffcmitcr)

Rossyanin; Boh. Rus Yind. Hufianz, Rufiak Mofhovit, Mofhkovitar; Croai. Moskov Moskovita Hung. Musbka ; Shw. Mosk6v; Ross. PucciaHiiHii, vulg. PycaKi; Eccl. MocKBiiTanHH3, Pocct; (Ross. MocKoiiTaiiiira z miaSRiiffe,

;

,

;

—

,

,

,

i

jakoby moskalik, który ususz dobrze, a gdy bdzie trzeba, wemiesz tego moskala, a rozmoczywszy, jako plastr przykadaj. Sienn. 232. Spicz. 108. MOSKIEWCZYZNA. Moskw obchodzi y, 3., cokolwiek z Moskwy pochodzi Moskiewski jzyk, obyczaje, towary Moskiewskie, collect. ,

bii

(twai

iHiiiTi|d;c,

trifft,

ahiffiictc

Sprai^c, ©cbrauilc,

WKA. MOSKALKA, (Hoss. MocKBiiTHHKa

SKIEWSKI,

tuaa

SiifTiicfcCtf,

i,

z

i.,

bie

mir imnicr SBnnrcii

3iuffinti;

Moskwy

miasta

Jiiiglattb

etc

bc
Dobrze mownie zna w prawach przebiera. Jabi. rcbJ. Tel. 74. MOWNOS, ci, skonno abo do mówienia, Boh. mluwnost; Sorab. 1. retniworc; Yind. i

:'.

sgoYornost,

govorllvost;

acno

,

govorlivozl;

Croal.

CJO-

fioss.

BOxoTnocib,

c.iOBCciiocTb,

Siiclrcbcn^cit.

.Mownoci sia, mowy mao. Fredr. Ad. 27.

MOWNY, we,

.iMóociOBic

mluwny;

a, e, ioh. et Slov.

friecniwe; S!av. govorljiv;

,

biE

Sorab.

Yind. sgovorn,

Sicbfeligfcit,

1.

retzni-

pogovorn,

goYoiliu, befeden, beleditliu, jesizhcn, dober na marinj; Ross. ciOBCCiiuB

mówi

Eccl.

;

o czymkolwiek,

ó.iarOB-fcmaiiHUii

cho

nie

wiele

;

któremu acno

mówi,

ale

moe

disertus.

Mówi dobrze po acinie dobr ma 'acin, nie zepsowana nie mieszana, ib. Mówi le po acinie, po Polsku, zf acin, P(dszczyzne ma. ib. Mówi pa)0

,

— Mowiny,

uka czyni,

chcieliby

mówi.

co

z.

y,

3iCbE.

mownym,

e

ma

fcrnblf

.Mówienia sposób, fra-

14.

2,

govorina , govorna visha , Jicbeiiart. biedna, mizerna mowa, cine flnibf mt«

mó-

oczami naówi, a ustami patrze. Mon. ()G, 498. Nie turbuj sle , wszystko mi mówi , Eliza Wae Panowa bdzie. Tent. 48. d, 20. (t. j. wszystko mi dyktuje, okazuje, wróy). Przystojny, zacny, nie iiid)t

MOWl.NA,

Miedz.

Yind.

et

(wyaby si od

Nie

tego jawnie usty, ale uczynkiem. Sk. Dz. 818.

raaj).

Uals.

Carn.

,

,

Wielomownym by wada jest abo chce. d;:r przyrodzony; wymownego wiczenie na-

Sak. I'ersp. 9.

scliismatyki.

zesa

«

chowany,

chopa masem.

gdzie

trzeba

i

Byli

terebl.

Cn.

Th.,

wicej mowni

a

im Sicbcii, Icilfprei^cnb, wawi, nili wymowni. Eraz. fcrtig

s pospolicie gorcych ani wymowni, iioter. 28. I'anowie nie lubi, kiedy chop jest mowny. Siar. lief. 157. Mnich niemowny, kot nieowny, gach wstydliwy, gracz

Jez.

E

.Mieszkacy

2.

dowci[)ów, wicej

mowni

tamtejsi ,

sprawiedliwy, nigdy nie wskóraj.

—

Ilys.

Ad. 40. nieumie-

Mowny, mogcy mówi, (oppos. niemy), n. p. Syn Krezusa przemówi, widzc ojca bhzkim niebezpieczestwie, niemy z przyroswego dzenia. Jako sie czek zatrzyma mowny od mówienia, Czytamy on zaraz przerwa zwiazk swego jzyka. Groch. W. .4 2. Dzieciateczko nicmowne. W. 1'ijsI. W. niemoWzruszyy 382. (ob. Niemowl, niemowltko). wncgo jeszcze proroka w ywocie macierzyskim, sowa

jcy

przymówi

sie

o

co.

W

e

i

.

MOZA

168 te

MODZIERZ.

-

MO

—

ku radoci. Biow. Boi. 20. (nieurodzonego).

Wy-

mowny, bfrfbt, rebneri)'^. O która Muza znajdzie si mowna, Co jj weselu rymem swym wyrówna. Nar. i,

—

61.

wiegotliwy,

g.

gadatliwy,

podgOYorliu Croa. govorlyiv niewiasty wiegolliwe jioóoc.ioiiHbiH. \ind.

Boss.

Wiel. Kuch. 406,

Dz.

morfor.

r.iaro.iUBhii,

mowne, nietajemne

s. Pctr. Pol. 467. Nimfa Echo bya bardzo mowna, i sarn Junon dlugiemi sfowy, ku jj szkodzie zabawi.sfa. Transl. Strumyki szepcce, mowne Olw. Ow. 118.

—

ptaszyny. Zah. 12,

mownym wynurza

czynicy, tajemnice

bcrcbt

wiele

Pelr.

Mowny,

n?P'.iOii

—

107.

Ek.

-

mowne,

jest

mona mówi,

verbo$issimus locus. Cn. Th.,

n. p.

fcicijbaltitl.

Mowny

Meton.

Wino

inaiEitb.

domowe.

o którym

qiiasi passivf,

—

szczebiotliwe.

10.

Mowny

szeroki.

Tr.,

fi* nici rcben la^t,

mogcy by mówionym, wymówio-

—

I

WY

E R Z O

M Ó

-

róne misa, migday

i

tak

fd)ii'a|6aft;

rcbfcliij,

;

;

rzenie, ale

D Z

Z

G.

mass tuk.

na

etc.

ber Miitn--

Jtkinfopcn,

bfr Miirfcr jiim

Modzierz, rodzaj dziaa krótkiego, rzednicy obszernej do rzucania bomb rónych kul

ale

Mtlit.

2.

§.

i

,

ognistych.

Art.

Juk.

Aqua Msci: Papr. U'. 1, MopTHpa jioprapKa, mo*-

302.

3,

265., Slav. h3van top; Boss. Eccl. jiapTHpi , nyuiKa orHeMCTHaa ,

Htapa

gcncrmórfer,

ber

DZIERZOWY,

e,

a,

ber

,

none,

ozowe, wiszce, stojce, klocowe. Modzierzyki. j'ak. Art. 2, 24. Ross. iiopTHpHUH HroTubiB, SKorfcr

MO-

5, "302.

.Art.

MO*.?epa

Modzierze

iKórfer.

ber

iBoIIcr,

rczne, okrtowe, Jak.

,

;

,

Modzierzowy kamie, na modzierje dobry. Cn. Th., ber 3}?i'vfcrftcin, eiii ©tciti, rorraifS man fiiicn SDtijer ma&tn modzierzowe, okafaun. Modzierzowy tuk. Ld. albo edki spojone z dwóch cian bv\v,ija drewniane

oa

,

,

500. MODZIERZOWANY, a, e, w modzierzu utuczony, Ciasto formowane raocudomowiuj, dlucliylromowny, gfjatnpft. frequ.; Poeliodz. mawia dzierzowane garnuszkowe. Lek. C 2. gomowiiy, diugomowiec; domawiac domówi; faiszornowca, gadkomowny, yadkomowca, gupiomowno, grubomowno, MOZE adi'erbialiter, (tertia pers. Sing. praes. verbi módz, mog,

nym

lazne.

rjaro.iHbiii.

Eccl.

,

Jak. Art.

5,

,

,

jednomowny, krasomówca, krasomowny, krasomosiwo agodnomowny, lekkomowny, królkomowny, maomówny, duiomoiuny, wielomowny, wielomowno; namawia, namówi, namawiacz, 7iamowa:, niemowny, niemowltko niemoiule; obmowca, niemy, niemota; omawia, obmawia obmoiua obmowny, obmowno odmawia, odmówi, odmowa; po,

,

,

,

;

moesz, moe) bna

=

podobno,

mordei, loshzhe

bili,

)'eiin,

Yufzhe, kedai, kaideka; Carn. Croat.

mor

biti,

moe

mord,

,

Yind.

;

mari

mo-

loshzhei,

,

mor

mordej,

jeda, jedali;

biti,

peut-etre).

Gall.

(cf.

lahkai, lohkei

,

niepodo-

jest, nie jest to

fami

Co

MOACTb CTaTbca, MoatOT Out, paast

Hoss.

r

podobiestwo

•

oiclleic^t.

bet;

mor, mo-

Slav.

xe bit; Bosn. brrisg, brrisgek Rag. bar.\ech; Sorab. i. mawia, pomówi, pomóiuka; przemawia, przemówi, przesznac, pjtscha, tfebas (cf trzeba); Sorab. 2. sznasch, mowa, przcmówka; przedmawia, przcdmówi, pnedmowa; sznatko; Slov. snacf, asnaj, tusim. (cf tuszy), nahodau rozmóprzymaiuia przymówi przy mówka; rozmawia PodejrzliBoh. snad cf snad snadnie Eccl. iier.AH. wi, rozmówca, rozmowny, nierozmowny; umawia, umómoja moe jest daremn; lecz.. .. Teat. 11, 48. wi, umowa, umówiony; wmawia, wmówi; wymawia, Moe e ja tu nadto jestem w tym momencie; zostawiam wymówi, wymowa, w'ymowny, wymówca, irymówka, niewas. Teal. 17. c. 40. wymownie; wdziecznomowny, wohomowny zamawia, zaMODZIK, MÓDEK, 'MUDEG, MUSZCZEK. (Zool. 42), mówi, arnowa; zmawia, zmówi, zmowiny, zmowa. a, m., demin. nom. mózg; 60/1. mozecek; Sorab. 1. moMOZA, y, i., rzeka w Niderlandzie. Wyrw. Gcojr. 21, Meuse, ;

,

,

;

,

,

,

wo

;

,

;

bif

mai

MOZAIK,

zeki;

u,

m.,

MOZAIKA,

i,

Ross. .iiosaiiHa, Mycia,

s.,

kawaków kamyczków

z

Lat. lub sk/a sk/adane malowanie med. mussivum; Hall. mosaique, Miifiinirkit 3}iP)'aif, [ob. Mozaicka robota. Boler. slojowata, szrotowana robota). 34. Na gadzonej a "zdobnej mozaik posadzce. Przyb. Dzieje te w mozaiku wiecznym wyryj i odkuj Mdt. 30. ,

,

ze

w

pize

odlanych

kunsztach.

ZAIKOWA

cz.

OUsltgcil.

Fig. jocand.

—

niedok.

Leszcz.

Class.

mozaik wykada

,

We

,

Panna twarzyczki

2.

mit nie

MO3)iO|'aif

malu-

mozaikujesz! Mon. 73, 328. m., a m. MODZIERZYK a demin., Boh. mndif, modfek; Slov. modjr, maiar; Sorab. 2. morfel; Sorab. 1. pesta Carn. (cf. piasta);

jesz,

nic

MODZIERZ

MODZERZ

Icin,

mo\daniccbi;

Raf).

tai

(Scliiriicfeen.

tr si od mózgu tyle i,

gowy bdcej,

.Anat.

Hoss.

oddziela,

na

.Mo;K;i;e>ieKi

Cerebellum, drobny i

za

pomoc

tai

;

S^irn-

mózg, sza-

cianki maej

dwa si udziay rozdwaja.

Mudek mu

40. Krup. 3, 129. Wejch. Anat. 144. zmieni. Czach. Tr. 4, t. j. oszala.

w gowie

K

MUDGOWY,

GO\VY, Iietrcfieilb.

modzika,

e, od

a,

Osnowy muzgowe

i

mudgowe.

w

Perz. Cyr.

si

MOZDZ-

ba>J

5;irnlcin

Perz. Cyr. 1, 40.

MOZELA, rzeka w Niemczech. Wyrw. Geogr. 21, bie iKo< Krup. o, 107, SKo^lcr ffiJeiiif. fcl, .MOZELANSKIE n p. wina. 'AIOENIEC, ca m., n. p. Sam Zyzyf kamie ciki w I,

:'.,

,

gór dwiga.

Którego tysic bladych duchów ciga. Znajdziesz 'moencYch , co ywi na pov. Kopia sie w doy. Kchow. 299.? mosher mósbnar; V>nd. moushar mousher, moshar, MOZEItSZCZAMN ob. Mozyrszczaniu. mosharizh, mousharez; Croid. mosjr, musar; Hang. mo- MOZG, MUZG, u, hi., NB. po dyiileklach sfowo lo mózg sar, moxar; Dal. mortar, tucsak w gowie, Bug tucjak, {ob. Tuc); pik w kociach, oboje lo znaczy: Slav. mo\ar, liavan; Bom. mortar; Hoss. MOJK^epi, MO"kht druzgola), BiaTpe.ib, iiroib, ciyna, CTjnw kosfach, pik, mozek w kosti Carti. musk pik; Ka, (cf. stepaj Gall. mortier; Angl. mortar; Anglos. mushgane «mózg; Yind. musik, musg medulla cf. miamorterc; Ital. mortaro, mortaio; Svec. mortel; Dan. morzga; mushgani mózg; Sorab. i. mozowki pik, mofy, ter; Lat. mortarium; Germ. ber OTiirffr; moe; Sorab. 2. morfgi mózg; Croat. mozg, mozag v' 1. kuchenny g. modzierz, mosiny lub elazny, w którym nietylko kodrevu medulla, mosgyani; Dal. mosdani moxgyani cer,

,

.

,

,

,

,

,

,

;

,

bd

bd

bd

,

•

;

;

,

,

.

;

wA

M Ó zG A

,

,

Moarii

;

Hebr. nv:

tai $int,

i,

cerebrum; Arab. "j":) §. 1. mózg, miclka massa, wypo/niajaca czaszk

inuiicli,

;

ffic^ini,

liaii

gówn; w we

mózgu naznaczaj

siedlisko duszy,

miejsce wszclkies,'o uczucia

Wejch. Anat.

37. Zool. 42.

Mózg drobny.Mózg gfowa

72.

Anat.

—

MU

niosgdnni; Iiaj. moxdani Bosn. mozak meduUa medulla, mozak cerebrum; Jloss. KOiTTt cerebium potrawa z mózgu, (cf. Lat. mucus Grace. fiv^('.i

brum, iS7ai'.

cf.

MÓZGOWIEC.

-

melon.

§.

Krup.

Kirch. Anat.

75,

Modzik.

ob.

umys, dusza, myl, sposób i\m i^crftaiib ©cift, Seiiffraft,


IOZNOSC ci, Sorab. 1. mocznofc zamo2., Boh. et S/ot', monost znofc, zamoilost; \'ind. mogozhnost, mogozhlivost, sa,

;

,

nioshnost: Croat, mo£fuchansztvo, moeuehnoszt, zmósnoszt;

Rag. moguchtsYO Hoss. MorymecTBO, MorymecTBCHHOCTb, BO3MO»!H0CTb ; V\i Wi\T\\Mt\i podobiestwo, przemoenie, ;

Bd

,

siZa

moc

,

sprawie

piknoci

mono.

miuj.

wieczerz,

(niepodobna).

tym czstuje, co

i

4,

jej

ale

potga,

widz. Gorn. Sen. 594.

nie

moc zowi

sia,

monoci

wielka, kto

,

btc

ma

z

mu monoci, zawarte

siy,

na

mono

U.

To

eby ojczyzn

teraz

sw

,

1.

— ,

,

,

MOniHUil;

;

;

,

,

§.

a)

,

,

;

quasi passiie,

;

by

,

mogcy, sta si mo-

gcy, podobny, moiilii. Niemona rzecz. Kiok. Turk. 31. Monali to rzecz, niechaj przeminie kielich ten, abym go nie pi. Bzoiu. Roi. 65. Ojcze, wszystkie rzeczy tobie mone. 1 Leop. Marc. 14, 56. Rzeczy niemone

s

mocny

,

^arf

frfiftig

,

,

—

nie jest

pogrze b)

§.

gcnmitig

dla ustawicznych

mac^tig

,

mozhen

Yind.

;

cu-

potny,

Moiny,

active

samoshen premoshn; Sorab. 1. moacze zamone, zamoite Croat. moguch zmósen Dal. moBosn. et Slav. moguch; Ross. MorymecTBCHHifi chni Co kto moe wykona, w tym 4McTBeHHhiii B.iacTHbiH. w tym ma by za sabejest mony, a kto nie moe, go miany. Bardz. Boet. 113. Pan nasz bogiem monym

mogozhen,

,

,

;

;

;

,

nazwa, abymy nic nie wtpili, e go bdzie z to, przemóg wszystkie siy. Wtn. 425. Pospolity zwy-

jest

aby

czaj moniejszy, nili wszystkie prawa. Gorn. Sen. 385. Lekarstwo mone (valens) wszystk niemoc odegna, raz sprawuje wicej nie bywa przyoone wszystko przykadane; a jeliby zawsze przykadane byo, jawny mniej przemogo. Zygr. Gon. 285. jest 'rozsdek Prorok mony w uczynku w mowie. Sekl. Luc. 24. Z monych cedrów lub rosych modrzewi.... Zab. 12, 211. Czowiek w zamki, miasta skarby mony. Biel. 467. Krezus bardzo bogatym a monym w skarby by. ,

e

,

e

,

i

i

M

,

urzdnicy

,

,

dni

trzy

Wys. Kat. 437.

moni

i

,

przez

dów.

maj

gdy przed ich oczyma umare krze(siy, mocy, cudowne skutki): Pastwa, hetmastwa królestwa, szlachectwa, dostojestwa, monoci. Budn. Cyc. 60. (znaczenie). §. Malhem. Proporcya linii do linii laka, jaka jest ich kwadratów, zowie si mono. Solsk. Geoin. 11, bic ^^tptciij cf. mnogo. MONY, a, e, Boh. mony; Slov. moni; Sorab. 1. mone; Carn. mogozh; Yind. mogozh mogozhliu storliu sdelatliu dopernafhliu uzmosgni, Bosn. uzmosgivi seto mosge bitti mosgno Rag. uzmoxni Ross. b03mo>kHUH ynoBaTe.ibHhiH yaaie.ibHhnl Eccl. mokhiS b03bóztwa jego

Rej. Post.

witego

wola

,

si.

aden czowiek

adverbialiter).

doskonay; aby tylko tak mia cnot, jaka mu jest mona. W. Post. W, 264. Nie bya rzecz mona ciaa

urodziwy

szczcie Moskiewskietro. Gorn. Dz. 160. Wielkie monoci niedugo s trwae. Nie mogc gin. Chroic. Luk. 4. Romulus swego znie ciaru potnie przyszej Rzymian monoci zakada pocz fundamenta. Faiiss. FI. praef. Oczyma swemi widzieli mo-

noci

mona

(cf.

Kosz, Lor. 7

Gorn. Sen. 564. Przyszli Krzyacy do wielkiej monoci i bogactw. Biel. 118. Nie pomau zatrwoya ta

y

ded.

tylko

depta.

koron

s

mone u boga. Sekl. Luc. 18. Jeli czou ludzi, wiek nie wyczyci rozumu swego, nie jest rzecz mona, aby kiedy sam z siebie przystojnie móg. Gorn. Dw.

jego.

Próno,

§.

MOZOLNY.

mno, i

w

Król

b.

mony w

i

ubo.

ludzie

moni

mony,

rycerstwo

grosz. Papr. Ryc,

królewscy.

Rys.

W. Dan.

Ad.

ib,

189.

Gdy si

15.

Ksita,

5, 95.

mog MOZÓ,

to jest,

—

©Cicalt.

3Jcarf)t,

to

Prosi

skoro

mono pozwolia. N. Pam. 79. Bez nadaremna. Bard:-. Boet. 113. Oczy mono widzenia, ale nie uywaj, ,

tej

takowych

mono

jest

byZ uczynny,

Krasicki

jest

widzie

w

czynif

Wymówi

23.

9,

Kat. 278.

Gil.

Ez. A. 4.

Jabf.

Sraft.

bie

,

Teat.

jzyka mojego mono. Past. Fid. 72. wymówi, co Pan nagotowal tym, któ-

nie jest

mono

Nie jest rzy go

ubog

ba^ 3}criiUHicn

,

co

,

-

(dygnitarze).

u, m., MOZOA, y, i, ob. Modzel {lioh. mozol callum; Slov. mozol, zhruba kfie od tjla Sorab. 1. mozel dga Carn. masul gruczo; Yind. mosel karbunku choroba; Croat. mozol = wrzód; Slav. mozuli Ross. M030.ib ' nagniotek, odcisk, trud); trud, kopot, bieda, frasunek, ?0('ii^c iiiib Jotl; .^ummeriiiS, f latferec , Czy w kadym roku taka z kociania' Jak w (sorgc. omnastym mozoa? Karp. 1, 50. MOZOLI kogo, i, callus

,

;

,

=

;

-

.

i,

CI.

kopotu nabawia,

niedok,

eiiicm

mb

Stiitbc

Sfotb

imb Sorgc" modicn; (Ross. Mosojnib, HaM030.iiiTB odcisków, nagniotków nabawia). Niewiasty mozol cz-

Siimiiifr

mom

sto

dz

,

w

gow.

Bals. Niedz.

myl moje mozol,

'feat.

2,

62.

5,

d,

Próno Jeli ,

5.

tajemnie mozoli, Masz ojca, zwierzaj

Syl.

40.

cz

której

,

zoli si

gowy

Lepiej sobie

=

nie

mu

jak wi-

co

go-

.si.

Pot.

mozoli nad tak rze-

poytku nie widziemy. Mon. 63, 2-18. Mofrasowa si fic^ Sorgcii 5Piii^c iiiib Sfptb ma' ,

,

niech okie zaboli. Zaraz si Nie dugo nudzi, zaraz si mozoli. Min. Ryt. 5, 535. nad tym si mozoli, i ten bierze sposób.... Zab. 14, 245. Szym. Teat. 24. b, 21. (gowy sobie nie amie; c^en.

Niechaj

go palce,

mózgu nie suszy). Za co si o sw wasn mamy mozoli sposobno, kiedy acniejszym sposobem korzyTransl. Wida tam sta ju mona. Mon. 65, 190. wiejsk do uprawy rol 1 stawek, gdzie mde rybki si mozol' Zab. 9, 143. MOZOLNY, a, e, §. 1. (Ross. MooJbHUH kopotu nabawiaszramowaty). §. 2. Trudny, trudu

—

—

i

,;

MOZOOWATY

-

MROGA- MROWIE.

MROCZY. wiele prac Pracy mozol-

Dzieo mujicooll. miibfelig, mozolnych kosztujce. Dyar. Gród. 444.

to

jacy, ((^rcierig,

MOZOOWATY,

nej nadgroda. Przijb. Ah. 55.

e,

a,

—

o adverb., na ksztaU raodzelów zatwardzony, szraraowaztwrdnuty Yind. fliulkast, ofhulty, Stov. mozolowaty, ;

ken, fliulenkast

MosoiCBaruH

liost.

;

MOsoiiiCTbiil

,

|(^roic=

,

do mozofowate MozoJowatvm si stawa ci. i., callere. Boh. mozolowatoti zatwardzenie na ksztaJt modzelów, Etn fc^auelige 2Jerbdr= raozofowato w nich tward Olejek ten fistuJy ung. »erbdrti't,

lig,

leczenia

FistuJy

S^iroiclcn.

«jpU

i

275.

Syr.

trudne.

MOZOOWATO

,

,

i

wyjada. Syr. 174.

MOZYR,

MOZYRSZGZANIN, MOZER-

189, eme 6tabt.

Geogr. 2,

SZCZAMN,

a,

Ncwogrodzianie

m,

Mozyra obywatel,

z

Mozerszczanie.

,

'MOZYSTY. Chodk.

Kost.

ep

.Miskim. Dykc.

165.

Steb.

zamoysty,

,

M

PoJoczanie

n. p.

ob.

—

,

tu

szo

;

Yind.

Rag. marcjatti

MROGA, cin

mrazhiti

i,

fe

MR

czaj.

MROCZA,

ob.

,

w

miasto

©tabt im

czka,

"MRAW

Kaliskim. Dykc.

.

dela

fe

,

;

;

gluC im Samifcfcen.

'MROGTNY,

nieuczosaniec, surowy, a, e, Grundychwa, gniewliwy czowiek. Maez., mrukliwy, tetryczny. MROK, u, m., Boh. mrak, saumrak, urarak; Slov. mrak, mrkota, mrkani saumrak; Carn. mrak, sumrak, pumrazhenje (mrazhnik wóczga mrak ; Ymd. mrak Croal. mrak, mrachnoszt Carn. mrazhnik nietoperz) Dal. markloszt; Rag. mrak, marklina szumrak skiir raarklós, smarkniilje, parvi mrak, vulg. sut; Slav. sutosumrak, sulon Sorab. 1. fmorkwano nj; Bosn. mrak, (mrocel, mrolzel, mrotawka; Sorab. 2. mrokawa chmura, chmurka); Ross. jipaKi. cy.McpKH; (vulg. MopOKt okpienie, oszukanie); Eccl. cii,up^Kh , coMpaKB, cyMepKn npwTCMHOBaTOCTb mierzch, ciemno, bic Sdmmerung, ufiJKi hi. myrkur baji Suiifd; (cf. 3Jiebcrb. mórf biiiifel ciemnota; Graec. ^ai-oó,- ciemny; cf. 31 g. s. v. iKobr). Mrok wiato stopniami gasnce, ^iniad. Jeog. 520. Po powiptrzokrag jego jeszcze promienie ku zachodzie soca nam odbijajc, daje nam owo sabe wiato mrokiem nazywane. Hub. V's/. 271. Ju soce zaszo, mrok nasta wieczorny, noc si przyblia. Kras. Oss. E b. Dzie biay, Pone wieczorne mroki z wiata wyganiay. Olw. Mrok pada mierzcha si. Dudz. 46, e bdm» Ow. 16. Mrokiem z mrokiem. Cn. Th. in bcr 'Jdmmerung mcrt. Z mrokiem kady idzie do siebie, (Croal. ob mraku). Fig. Skona/, y^a^ 52, 155, mit nnbrccnbcr Jdmmcrung. mrok go miertelny ogarn. Bardz. Luk. 124.

'mrogtny

a

,

=

,

«

;

;

;

,

,

;

,

Narów, oby-

ob.

Geogr. 2,

189,

cinc

=

=

;

M

—

,

nom.

demin.

m.,

chmurka, mrakota

mno

fe

,

5!alii'4f6cn.

MROCZEK,

,

;

Mony.

R.

Morgowaty. Mrze.

ob.

mrak

mrazhi; Bosn. mracitise Ross. MpaiHibCH, MpaiHui1 Eccl. MpaK0Bn4Hbii1 mierzch, zmierzch, zamierzch mierzchna , mierzcha. ciemny, zamiony, fciiftcr mrocznym bitnfcl. obJokiem niebo zachmurzya. Przyb. Luz. 47. Noc z '.MROSZCZYG si, [zgromadza si; cf. ilir. mrestili se; ciemi raroznemi przypiesza. Nar. Dz. 1, 29. Szczelym. sanskr. mr. ob. Hilferd. O cpojCT. fl3biK. Cias. liwsza pod poszyciom lichera wiejska chata, Gdzie na 2] n. p. Szkoda w ten czas ryb, gdy si Cb CaHCK. 92. Lepiej mroszcz usta te ryby odposzcz. mrocznych skrzydekach prdszy sen zaata. Hor. 2, 7. 'MROSZKA . Ross. MOpoiuKa rubus Otrca si Nar. Knia. Poez. 2, 122. nogi wasze Myl. J 5. ? chamaerosus bie iPioltcbcere gclbe x»im&ccre, gatunek malin. po górach mrocznych. Budn. Jer. 15, 16. (obrazi o góry ciemne. Bibl. Cd.). 'MROCZMCA, y, i, wieczer- MRÓWCZANY, MRÓWCZY, a, e, od mrówek, Sorab. 1. tenbitiifcl.

,

bd

mi

,

—

,

—

;

;

,

;

;

Nawano

,

,

—

mnoc

bd

e

,

,

nic

,

wieczorna gwiazda

MROCZNO, mrazhnust

ci,

£.,

mrazhniza

Carn.

,

ciemno,

bic

,

mrakanos.

Jufterbfit;

mrazhiivost, temlivost; Rag. markios

,

;

Ross.

Mrówcza

MROCZYC, y, y. cz. niedok., omroczy ciemnym uczyni, zaciniia, Yind. merkniti; Carn. merkniti, merknem Croal. merchim, mrdchim, potemnujem Rag. mriciti, pomarcjatti omarciti, marcim Bosn. mrriccili, omrriecilli smraoiti Ross. MOpOqiiTb ('Okpi;, jipa'iiiTb, ycrbiiiifclii bunfcl macn. Ciemnoci mrocz oczy. Bardz. Trag. 205. Niech ci rozum ;

,

;

,

;

,

mio sw

Otworzy, które lepot mroczy. Mm. Ryl. 1, 117. Grot miertelny sabi go i mroczy. Kras. V\'oj. Ch. 72. Wzmaga si burza, a zraone oczy Blask nagy lepi, gruba ciemno mroczy, ib. 95. Sen ci oczy

;

4

,

omylnie

iii

ia, n.,

g.

mraulinji;

,

Jlmcifcii

,

31mcifen

mrówczym jajem znajduje

=

zowi.

si ca-

w a)

mrówkach. Sniad. Chem. 2, 52. kupa wielka mrówek, collect., Slmei' Kpa pospólstwem jak mrowiem

eincm $auicii. okryta. Kniai. Poez. 2,

)cn

mraulou '.'Pii

Kwas mrówczany

585.

uformowany

MROWIE,

Yind.

Ross. MypaebiiHbiH,

poczwark

Kluk. Zw.

kiem

,

,

mravlij;

Croal.

;

Rag. mraygli

mi,

;

mrowacze

,

,

Yind.

Mpa>JHOCTL. dok.,

i

,

,

145.

Natura

tu

sw podno

wywiera na wydanie wszelakiej poczwary, 1 mrowia dziMrowisko. Cn. Th., wolgów. Przyb. Mili. 56. g. b) jak mory, osobliwsze skóry na czowieku wstrzsienic ber gdyby go mrówki obaziy, tai giaiibent bcr i}nin Siauber Sloi: zymomrawky Carn. bolest Ross. nojH-

—

,

.

;

pacT,

nojpa.io Ha noart.

;

Wosy

;

na nich

wstaway,

i

,

M

172

W

O

Ii

K

I

W K A.

MR O

-

Przy tej powieci szo po nich mrowie. Pot. Arg. 656. przeze mrowie. Pol. Syl. 527. Syszc to, a mrowie po mnie przechodzi. Zab. 15, 28G. Wzdrygara

zimne przechodzi mi mrowie. Przyb. Ab. 407. Ah mrowie przechodzi przez wszystkie me koci. MROPrzyb. Ab. oi. cf. mróz sie po mnie rozchodzi. jakie

,

WI K

MRl 'WINEK, nka m., kamie drosi, myrmeciles 57,11, ^cr Jhnciienftcin. Cn. Th. '-MROWIMEC, ,

,

Piin.

Bosn, mrarinac

trava, matterina duscica; Rag. babbina duscizza; Dal. mravinacz, materina macierz duszka. MROWISKO ob. Lebiotka a trava Carn. mrofl., //oA. mrawenite, brabcnite, mrawenecnik; raerovlifhe; SoYind. mraulilhe, mrauHnjak, vlishe; Croat. mravhinyak Bag. mr;ivirab. 2. mrojowischco gnak Slav. mravinjak; Ross. ji3"paBeBHiiKi ; Eccl. MpaBHHKB; ber Jlmciicnbaufcn , Slmfifcnberg. |. 1 a) kopiec mrówczy, Gniazdo mrówek, czyli mrowisko, jest to niby kopiec, który z odrobin rónych drzew robi. Zool: 151. ad. wielka gromada mrówek, b) Mrowisko, H. N. 111.

ca", m.

,

raravinaz

,

,

,

,

,

;

;

;

—

a

transl.

cin

chaJasIry

ijrrpEr

d.,

t.

i

©elinbcl u.

."oauffii

grptcr

eiii

3lmci)'cn,

.v»aiifcn

Skoro

ii'.

f.

fig.

u&tapiJo lo-

to

Pokazao si oczom smutne widowisko. Zimor. Stel. 252. Liczba pogastwa pojecie przechodzia; rozsypao si mrowisko po Podlasiu Mazowszu. Xar. Hst. 5, 205. Ma skarbów jako mrotrowskie (Kozackie) mrowisko.

i

Kosz. Lor.

wiska.

po mnie

mrowate

mravinast;

1

Cn.

idzie.

Sorab. i. 3lmcifen,

1

Boss.

.

—

Mrowie

2.

Th.,

ob.

,

§•

My^paBbiicTufi

;

2

)

Mrowisko

MROWISTY,

mravlenchaszt

Croat.

;

peen mrówek.

MRÓWKA,

(niezliczone).

;

liag.

MpaBHCTuB

Eccl.

a,

Bosn.

et ;

.TUH, (ot. Zilabilis; /^i/sn. mrazan bn) EccI. Mfi.^^hiii sprawujcy mróz, robicy marfalt 511111 |5vic= znie, bardzo zimny; grpft cijfalt froftiij najgortsze, Jakomcze, npafy. Ni czas mroCiebie ren. ny, w lodowe ukuty kryszta/y. Nic utrzyma w^ pokoju ,

Hoss.

;

poniarb

,

zrobi

Croal.

;

,

Choby

;

,

Cpio3a;aTb

,

zbami. Ossol. Sir. 7. nosem, kóci sie sam,

;

marmorim, mar-

KponoTaib Kponoyy, Kponyy; Eccl. m.mkiith (ef. m.ówi;; cf. Ger. iniirrcii ; Graec. uoouinw; /.a/, murmurare); war,

zbytnia. Cresc. 15. MROtnych zimie nie bywa NY, a, c, Huh. mrazywy'-, sychrawy Corn. mrasn, mranirascn, smersnast, frieshen Yind. mersel sliv, mersl; ,

,

Croal.

;

Hag. romónilti x'3Bosn. n)rrimi;ljati,

;

rumoniti

Lrribosciti,

kontrati

l)ul.

;

Slav. marmorati

;

Jiyp.iiiMaTb

iiLxiij

;

;

raorogni

,

,

godernjati,

,

morgójem

,

73

raertu Carn. mergarzhim, godernam Yind.

,

tertrali

mermram

nieimrati,

murcu

i.

renzhim

.

i

:

Ow. 526. jednotl

,

Busn. sclecati

»;nypiiTbCH

;

a,

Boh. mbaurati, mhaurjm; ,

sciekati

miga powiekami

Min^cln.

MRUGA,

tultu.

Powiekami

;

:

cl',

Hoss. aam^y-

mruy

mruga

od

:

mit

natury

powiek przymuszeni jestemy, aby czstem mruganiem wpadajcych ruszaniem oko z rónych proszków otarte byo. Krup. 2, 281. Mrugnwszy oczkiem, umiech daa. Hut. Otr. 186. Mruga czsto oczyma nad wol, i

,

we

,

; ,,,, ,

MRUGNIENIE-MRUZEK.

174

blaskooki jest

,

— Mruga

Th.-

zna

eiiicm

,

mit ben

mruy, zamrua oczy czsto nictatur. miga, przez migi mówi, ,

na kogo,

jiibliiijcii

3Iuo|Cii

Ryl. 4, 221.

buri^

,

Nie

Sliiijcn

ju

ocrftcben

Cn.

mhauran, myops

da

gen

getcii

Próna mruga

tinfeit.

MRUGNIEME

52.

MRUZNY

ju

na lepego. Min. co mruga. Karp. 1,

ten kocha, verb.,

subst.

mgnienie,

SUlijeln,

icii

w

chmury w oka mrugnieniu ubray. P. Kchan. Jer. 416. t. j. w okamgnieMRUGANIE oczyma przyroniu tn cinem Jliigcnblictc.

Sfoee

poblaJJo, nieba

si w oboki

I

,

zmruanic. Cn. Th., Mruganie na kogo

dzone, bedeln.

migi, tai 2Binfen mit ben

mit ben Stugen'

dajc zna czego mrugi 9higEn, mcnn mnn cinem jut)iin= =

ctma jn yeifte^en który komu mruga,

Slinjcln

bnriii

jelt,

tai Sliiiieln

,

MRU-

Cn. Th.

fliebt.

na miga, ein Slin= ObJudni frantowie mrugafowie nieszczerzy. Klon. Wor. 28. MRUK, u, m., mruczenie, mruknienie bo? SWnrrcn;

,

i

,

;

,

;

i

;

,

,

mruk chodzi? Bapr.

ci, .,

skonno

Brzyk.

Boss.

3Bcfcn;

MRUKLIWO.

C.

zrzedno,

do mruczenia,

migfeit, tnuinimigco

Bop'ia.iHBOCTb

bic ,

23rnin=

Bopi;.iii-

MRUKLIWY, MRUKOWATY, a, BOCTb, KponoT.inBocTb. mruczcy, skonny do mruczenia zrzedny, l>rnntuteri)d) ,

miiwifd), 1'rnmmcnb,

mrarski

,

miirmelnb

derne; Dal.

;

/?o/i.

bubla wy

mermrazhen goderni marmlyv; Hung. morgo; Boss.

godernavi,

,

KponoLiiiBuS.

ponoTjnBuri Z duda prowadzi

BopK.iiiBufi,

,

;

mer-

Vind.

;

Carn. goBOpqa.iiiBbiri

óapMor.iiiBbiii

ponTaTc.iLHbiii. mrukliwe niedwiedzie. Nar. Dz. 5, 47. Babsko swarliwe, gupie, mrukliwe skoro wymruczy przez zby spruchniae sów kilka, choroba ma usta. Boh. Di/ab. 2, 289. Jak straszny, mrukliwy, mciwy, spowaty. Przyb. Ab. 188. Starzec ten by wszystkim mrukliwy. Zab. 2, 62. Nar. Przechadza w smutnych mylach najmrukiiwszy. Przyb. Ab. Ludzie mrukowaci, surowi, akomi. Kfok. Turk. 151. Mrukliwe rzoda. Zab. 9, 14. 162. MRUKLIWO adv.,

Eccl.

,

p.

Humoru kwanego

,

niedogodnego

,

mrukliwo bu-

rzliwego. Perz. Lek. 513. miirrifd) an(i4'renb. o6._

;

;

;

!

co by

n.

,

,

;

,

MRUKN,

Mrucze.

MRUZEK. ka

przodkowie

wa

by.

m.

,

co oczy czsto

zmru.

Wiod.

,

Boh.

Ow. synowie

585.

2.

mrze

Mrze jest przestamrze ojcowie za ale kady w swym

bd

Nie

za ojce;

grzechu umrze. 1 Leop. 4 Beg. 14, 0. Wszyscy mrzemy, a jako woda spywamy do ziemi. 1 Leop. 2 Beg. l4, 14. 1 Leop. Syr. 8, 8. krainach tych ludzie mdli, rycho mr. Biel. 6w. 153 b. Jli mrze w wojsku cesarskim czerwon niemoc. Biel. w. 185 6. (umiera na czerwon niemoc). Komu, mówi, ony czsto mr, przyjdzie do chleba. Opal. Sal. 29. Niemasz zwierzcia któreby nie maro. Zool. 50. Poar wszystko

W

s

i

,

akomy, Mr ludzie mr domy. Kras. List. 57. Chtnie ginie, mrze sawnie, mnie wojuje. Jabf. Tel. 72. d. z godu umiera, ^iin> §. Mrze godem

czas

i

i

,

i

—

t.

i

>

majc dbania o nich nie maj te dziatki godem, zimnem mrze musz. Bia. Post. 190. Z nauki swej si poywili by godu nie marli. Kosz. Lor. 5. Mrze gód, {Boh. hladem mrjt), morzy sie go-

Ocr»

ftcrlien.

Dziatki

,

,

,

dem, ijnngcr bo lecie nic Aus. 22.

,

Rej. Post. F.

nasi.

Zebr.

ani

syny,

_

Susznie zimie mrzesz gód, Mrze gody. Min. insze dni mrze gód, a w dzie wity

IciPCn,

^ungern.

nie robisz.

Wol w

wszystko przepi.

Biai.

Ezop. 54.

Post.

114.

Nie

dam si w

kia-

MRZE

M R

-

Z Y

M R

C.

Z Y G

Ó n

MCIWY.

-

175

wole gfód mrze, albo nad robola leZ czego piorun ulany, z jak tgi('j cie(Mwy Bladvch strawiecie. Teat. 45. c, 59. MRZE kdy, imciem mrzy ludzi ogie przenikliwy? Zab. 9, 41. Zab. a, »n. pers., zapowietrzyo si, mor jest, e^ orajfirt Hi £tcr&cn, sknera, zmindak, lig. i. skpy, Nie byto jednego miasta gdzieby okrutnie nie ezykrupa sobie nawet aujcy, cin .Ciin^crlciber bic ^(\t. Snider. maro. Biel. Sw. 55 6, Roku i'6'óó srogie powietrze w Ow stary sknera, brzydki mrzygód, który bez dziedzica w inszycli okowkrótce ma umrze; nie dla woru zota Wilnie panowao maio te w Trokach srebra, ale dopomina, ledwie lila grosza, o który si czeladnik jego licznych wsiach i miasteczkach. Strijjk. 752. ^. Trans!. ze zoci nie pknie. Ptlch. Sen. 565. Mrze na co z upragnienia czego umiera, (cf. na zdccj], g. 2 a; Miasto wojew. Krakowskim. Dyko. w wojew. Ruskim ; cf. zdech na toj, Eccl. .iacKocep4HTii uor Segiertc nad) b) Na cudze, jako na chleb Geogr. 2, 189. ttroai rcnncn, ftcrlifii, fd^mac^ten. terocire mrze na mio. lUacz. 'MRZYK, ob. 'Mrzek Mzyk. Star. Hef. iU7. rara. Baran na owc, jele na ania mrze rczy. Tyme si ptastwo ksztatem z sob czy. Olw. Ów. 584. Jak te S. wilk zawsze na owc mrze, tak zy schnie, gdy nic czyni le. Rijs. Ad. '20. Mrzi' Cezar na wos Kleopatry pur- MSCl ablrewiicya Moci, n. p. Waszej Ksicej Mci. purowy. Bardz. Luk. 2, 18. (ginie, przepada, schnie). MSCIRHW, a, m. miasto w Nowogrodzkim. Dykc. Geogr. My na nowiny mrzemy. Petr. Pol. 2, 288. Inlenlio lusus, 2, 189, ciiic Stabt im 9?iinjpgrob. marcie na gr. Mcz. Niech ten 'mrze 'pociech, kto ich MClC si, i, i, mszcz si, recipr. niedok., zemci si jest niegodny. Chroc. Ow. 591. Rzemielnicy, "mrc dnk., (Boh. msljt, mstit se; Vind. fe mafzhati, fe mafho'zysku radziby to widzieli, aby jak najdroej bvo. Kucz. fe iiiafhovat, mafliuyati le fantiti; Croat. fantitisze, yat " hal. 5, 228. zadoyalyatisze osyctati, nadomesifzti Carn. mashtujem; Pochod, mrzy, mrzyglod; mor, morowy, morzy, moSorab. 1. szo wecic racliuyu; Bag. osyetitise, osvetiruwka-. morda, mord, mordowa, morderz, morderca, moryatise; Boss. MCTiiTb , Mmy, MinaiM Muiaio , oisiCTHib, derstwo; namordowa si, pomordowa wymordowa zaEccl. mlctiitii , Mmyca oT.MiuoBaTb OTMuiaTL bo3o6hmordowa, zmordowa; nademrze nadmario; obumiera, pomsta, zemsta, cf. miejsce); zemst /K4aTi., ob. 'Msta obumarcie; pomorek; odiimiera odun^rze, odumarfy; Tak bywa gdy nie mosobie z kogo wzi jic^ raien. przemiera ; przymiera, przymorek; 'imiera umrze, usi nad wikszym krzykto sposobem innym mariy, umor , itmerlak; wyumiera uyiunarfy zamiera, yydy, mci sic nad niewinnym. Gaw. Siei. 595. (cf. krazamary; zmary, zmerlak; martwy, martwi; vmarttvia, wca za kowala, sprawa jak w Osieku). Ni si raasz umartwienie; zmartwi, zmartwiay zmartwychn'Sta, zmartrzeba pomyli. Bys. Ad. 46. si nad nietwychwstanie; mier, miertelny, miertelno , pomierczuym gupstwo. Cn. Ad. 522. (cf. pies kamie gryzie, tno pomiertny. którym go uderzono). Kto sie mci, dwa kro bdzie 'MRZEK, a. m., zmroek. Tr. 'mrzyk. Yolck. 589, gra, bitym. Pot. Arg. 45 i. Bys. Ad. 29. Biel. 680. Gwagn. ciuciu babka Hintci! Miiibc Siift ob. Mroczek, MCICIEL, a, m. Bah. mstitcl; Sorab. 1. rachar, ^Oifiiifcl 160. ob. Mzyk. rachuwai-; Mnd. mafzliuvaiiz ofyetnik; Croat. fantitel; MRZEWKA, MRZE\VECZK.\ i, i., rybka maluczka; te Bosn. osyetilegl Dal. o?zvetitel, oszyetnik Bag. osvatnik, owiesek zowi. Cn. Th. Eccl. ©pirinij cin febr fkincr osvetitegl; /?ois. MCTnre.ib, OTMCiiiTCib, OTuecTiiiiKi Stiiil 3i|'d) Boh. pulec; Sorab. 2. schtintwa Boss. ,M_VKCVHTi, Moe mierci ojcoMbCTbiiiiKi .Mmaie.ib ; ber Hiacltcr. Kopio.\a , KopioiUKa, HHna.\a. Mrzcwka, rybka maleka. wskiej by mciciel prawdziwy. Bardz. Traq. 215. Mciw momencie si mogca upiec. Chmiel. I, Mrzewki MCICIELKA, i, i., Boh. ciel bratniej krwi. Pot. Syl. 109. //-is;/. et Bag. osyei nilanki dawaj czeladzi. .Myl. F. 2. mstitelkyne; Sorab. 1. raeluiwarka MRZENA y, i., Boh. mrije mi-jc mrika; Slov. mrje, tilegliea ; Boss. OT.MCTiiTc.ibiiima tic ;1iad)crtiin. Grecya mfee kraty; V'(/i(/. mresha mreshiza sie; (omreshje, sic mcieicika nie zemci tych zoci? Bardz. Trag. 251. reshetya < krata nirena kadun) Carn. mrsba rete, mrFiirye, zoci mcieielki. Bardz. Boet. 108. MCICIELNY, sztorze zasklepi;

pi,

yw

a

MRZYGÓD

,

,

,

,

i

,

,

i

—

-

—

,

,

—

W

,

M

i

,

,

,

,

,

,

;

,

,

,

,

.

;

,

,

,

,

,

,

,

e

,

Mci

;

mci

;

Mci

,

,

,

,

;

,

,

,

.

;

;

,

,

,

;

;

;

,

;

,

,

,

;

•

,

=

,

:

krata Croat. mresa, mrcmresni retarius; Dal. mri.\a kraty Bag. rarexa rete , mrosi-

sheza diaphragma, ommresiije sicza rete, =

sie

mresar reliarius

mri.\e

,

,

razmrcsje

=

=

;

,

;

za: siatka; razmre.\ja kraty Dosn. mresgja, mrisgja rete, mrjesgica od utrobe opnia omenlum; S!av. mrixa sie; Boss. et Eccl. Mcpcica adj. Mpo/Kiina AicpeH;i;a Mfit;);.! Bpe>Kiiuii, MepciKHUH {Boss. ptina sie szerokooka; Eccl. JipcJKy, iOB.iK) capio); gatunek sieci na ryby, finc 3lrt ryby Na rzekach na szerokich wodach Sif^ilcCi. sieci która drijubica zowa albo mrzena. Crese. Ci5. =

;

=

,

.

,

,

,

;

owi

i

,

(cf.

MRZYL

drgubica). ,

robi,

y,

e

y,

a,

cz.

niedok.

,

morzy

umiera,

M

mrze;

activum medii

Mmi

inmhen

,

ti'Mcn.

Miszcze.y,

rac^Cltb

,

3ind)C=;

Boss. OTMCTiiTcibiiLul.

Yind. raafod mciciela, 3?dicv MSCISAW, a, m. znaczne miasto w Litwie. zhuyauni. adj. .MciDykc. Geogr. 2, 189, eiiie StaM iii fitttaiieii. Mcisawskie województwo, ib. sawski, a, ie n. p. "MClWOfREDKl, a, ie. prdki do zemsty. vad)C|*ncU. Pharaon mciwoprdki. Chodk. Kost. 50. ci, ., popedliwo do zemsty, Boh. mstiwosl; Yind. a

,

ie

=

,

,

;

—

.

"MCIWO,

mafzhuyanja shelnost,

ferd, slobnost; Boss. MCTiiTCJbHOCTb,

Eccl. sJOMiiinie, a.ionoMHtzego); bic 3fil4iiicv. Zachca ich do prdkie] nieznone zoci. Leszcz. H. iiiciwoci. Za tak okropne mstiT. 219. I. MCIWY, a, c, MCIWIE adc, Boh.

naMtno3.ioóie, 3Joiia.MaTCTBO

iiie

kto mrze,

e,

MCICIEESKI,

;

(pami

i

;

M

176

wy, msliwe; ten

S C

WY

I

ÓHhiu

na»flT03.ioóiiBbiii

,

S Z

AN K

Mciwym by

M

A.

Yind. shelen fe mslzhuvali,

Ross. MCTnTe.ibHuil

:

M

-

sloben

ferdl-

,

ajonaMaiHufl; Ecel. nasmiosjo-

,

skonny

;

do

lemsty,

Boss. naMaTOSioócTBOBaib

ratgterig.

3.ionaMaTCTBOabbrew. pomsta, y, i.,

,

Niemciwy Ross. ctxojihbl. (2 MCIWY Mociwy. WSKY, ob. Mk/y). 'MSTA, Baib.

Boh. msta Eccl. mlctii, ^ie DJaiic. Tak zajado msly animusze, Gdy ju ju tylko swej czeCliroc. Fars. 4-0. Z uraz tylekro zadakaj pory ib. 55. nych z ojczyzny cisku, msty nad kollegami Msta, rzeka w .Moskwie, p?vnca przez wvszy |. WoJoczok. Dykr.. Gcogr. 2, 189. MSTÓW, a, m.. miasto w Krakowskim. Dykc. Geogr. d90, ctne Stabt tm Hrafaii= MSTYCZOW, a, m. blizko Mrzygfoda gniazdo tfdicii. familii P^tzów. Dykc. Geogr. 2, 190. Pochod, pomci, zemcie, pomsta, zemsta. MSZA, y, z., Boh. me; Slov. ma, oma; Hiing. mis; Sozemsta,

;

trzone

,

—

,

rascha

rab.

Carn. masha

;

,

pie,

meflia

Yind.

;

meslia, massa, saldov messni,

Croat. misza,

;

rehkomeshnyak

(cf.

=

sier-

meszne; malomeshnyak" wrzesie); Slav. missa; Bosn. missa, posvetiliscte Rag. missa, svctiliscte, posveRoss. et Eccl. oótjna (cf. objata), .uirypria. c.iytiliscte Hóa uepHOBnaa cajiiiMi. XpncTO.M'B na railHoH Beqepn ycraBjeHHaa , (ob. Sfuba), miiIii.a Germ. bie 2)ii;tfc. Msza, cf.

;

;

,

;

Lat. missa

obrzdek

,

206.

Zb. 2,

ciaa

ofiary

krwi zbawiciela. Kras.

i

nowego testamentu.

Ofiara

abo mszy sprawili trzy tysice. Sk. Dz. 799. ob. "Alszy, Vind. mefhuvati; Croat.

mie,

Carn. niaohiijem

Msz

el -17.

mashmali

Xidza cBameiiHoatilciBio CBameiiHojtHCTBOBaHie. krótk msz szukaj. Mon. 68, 208. cf. byle zby, Yind.

Eccl. z

Ofiar

Mszy odprawianie

Ross. .iiiTypriicaib.

;

Th.

Cn.

,

raefha

hitra

od papiea

bywaa.

,

to

Biel.

3»i'J('rn'nTi'

otrzyma, 10.

suy

(Slov.

w

chodi; nie bywa

-

(ol>-

Hieronym .

"Mszyczka;.

eby Sowiaskim jeykiem msza na

kaze ne

Mszy sucha. Ld.

Do mszy

Ani na rau

kociele).

,

anf

ministrowa. Msza za umare zaduszna, bic ®CC> Zaduszna msza przez dwadziecia dni po mierIciimciTc. ci Ross. no.iycopoinHU. aobne msze, 'aomsze. Bzów. Roz. 106. Msza sucha. Pim. Kam. 85. {ob. Suchy). Fundacye na wielkie i piewane msze. Pam. 2, 83, 51. Tak wana msza czytana, jako piewana. Rys. Ad. 67. (cf. nie biay chleb, ale buka; nie kijem ale pak; nie kwas, --

,

i

ocetj.

ale

missal;

na

;

MSZA,

linii

Ross.

et

u, m.

,

mcfhne bukve; Eccl.

(Boh.

mal

Croat.

missal, knyiga

c.iyaicóuiiKt

,

KHiira

Bosn.

;

missao,

mess-

ucpKOBHaa

,

no

KOTopoii CBamcHuiiiii oTnpaB.iaei caynióy 6o-*ecTBL'iiHyio, ob.

Suebnik); ksiga kocielna,

do mszy wituj jest.

,

Kras. Zb. 2.

w

.MSZANNA,

Stabtdtcn.

MSZYCA.

-

y,

w

miasto

i.,

Krak.,

sta-

z

rostwem. Dykc. Geogr. 2, 190, einc (BtaU. *MSZ.\RSKI, a, ie, od 'mszarza kapaski, SDIc^priefer (Sorab. 1. meschniczki; Yind. mefhnikou, duhouski; Croat. szvetnichki, messnichki; Rag. misnicki; Slav. misnicski). Biskupi kazali go oboczy w 'mszarskie ubiory, jakoby mia mie msza. Baz. Hst. 10. Ofiara 'mszarska. arn. ,

Post.

197

=

".MSZARSTWO,

b.

a,

n.,

;

kapastwo,

2ScPrrtc=

meschnicztwo, Carn. mashtvu Yind. meflitYU (mcfhnaria zakrystyastwo; Carn. messenya dom zskrystyaski) Croat. messnictvo, szvelnichtvo). 'Mszarstwo Lutrowe. Zygr. Pap. 187. 'MSZARZ, a, m. kapan, ber SOicf pricficr (Sorab. meschnik, (cf. Lat. mysta); Carn. mashnek Yind. mafhnik, mefhnik, far, fmelhnar zakrystyan): Croat. misznik; Rag. et Slav. misnik). Opat plebani mu da. Baz. Hsl. 51. go 'm.szarzem uczyni, ib. 16. 'Alszarzowie Rzymscy. arn. Post. 5, 150 b. Gil. (Sorab.

ftcrtbum,

1.

;

;

,

,

;

=

i

Post.

25.

Mci

MSZCZ

si, MSZCZENIE si. ob. si. 'MSZCZONY, zemszczony, gcrac^t. Ten czowiek na ulicach mszczon bdzie. Leop. Syr. 25, 30. (karany. Bibl. Gd.), ijcftraft. MSZCZONÓW, a, m., miasto powiatowe w ziemi Sochaczewskiej w wojew. Rawskim. Dykc. Geogr. 2, 190, CtltC 'Siabt; adj. Mszczonowski, n. p. powiat .Mszczonowski. ib. 'MSZCZUG, a, m. imi staropolskie, AIestvinvs. Jabi. Her. MSZE, a, eje, ncutr. niedok., Ross. .iimnica, saMiunibca, mszystyin si stawg, mchem porasta, mrpiiij lucrbcit, l'Cmoofcii; (ef Ross. MO.XHaTtTb, 0ÓM0xnaTtTb, {Elym. mo.k mechj kosmacie). Wilk lec nie utyje, kamie mszeje lec. Simon. Siei. 59. MSZY'C, y, y, ez. niedok., pomszy dok., mchem okada, abo czyni podobnem mchowi. Wiod., Dudz. 46, l'cmpp)cii, mit iDiPo bcbecteii, bcm Kppfe afmlid', JiiKiiij mai^eii; (Ross. Miuiiib, 3a.MiuuTb, o6oMuiHTb mchem zatyka, mnapiiTb, saMmapnib kosmaci). boby si dary, Koron aby w praniu rkami nie tarto psoway mszyy. Haur. Sk. 5o4. t. j. straciyby gadko foremno swoje, fic iffirbcn fic^ jitfcni, rauc^ iDcrbcn, a, e,

,

:

,

i

i

C.MSZYC

cz.

niedok

Croat. mashurati;

.

msz

odprawia,

Yind.

raefhuvati;

Carn.

mashujein; Ross. .iiiTyprHcarb. Missificare "mszy. Zygr. Papr. 181. Ludzie ci nieumiejtni nie dbaj aby uczyli ale aby tylko 'mszc ywot swój jakokolwiek od ubóztwa obronih'. arn. Post. 251 b. ib. 5, 597. '.Mszyjcie, to jest, msze miewajcie za ywe umare, ib. 256 b. '.Mszenie. Zygr. Pap. 181. ,

,

,

,

i

odprawianie mszy, CTBOBauie).

{Eccl.

.MSZYCA,

CBameHHOjtficTBie, CBaineuH04'fefii., Ross. et Eccl. i.ihUiHi|.i ver-

y,

naboestwa

miciilus brassicam el olera depascens, MO.\a, aoniKa, MfflH-

modlitwy przepis obrzdków zawarty 207, '!}C[i' Tkibni). Napisali schismatycy

ogrodne rzeczy druua thrips; §. 1. robaczek kapust gie psujcy. Cn. Th. Mszyca rolinna, bie S^raiitraiipe. znajdujcy si aphis, owad drobny koloru zielonawego w wielkim mnóstwie na drzewach, latorolach, kapucie, od róy. Nawet cae odyki pewnych rolin okrywaj niektórych wszami rolinnemi nazwane, Slattlaufe. Zool. 157. Przeciw mszycom wsienicom dobrze jest, gdy nasienie bdzie zmoczone w soku rojownikowym. Cresc. 203. jako puklerzami, fig. Szacami oganialimy si mszycy onej pogaskiej. Birk. Podz. 7. §. 2. Mszyca

której

i

w

swoich mszaach albo suebnikach blunierska te naSak. Fersp. 26. Pim. Kam. 73. Sak. Persp. \. pr. MSZALMCA, y, . miasteczko w powiecie Sandeckim. Dykc. Geogr. 2, 190, cin etabtdjeti. MSZ.ANY, a, e, od

uk.

.

mszau,

ciit

ANN A

S Z

iDccgiiiid)'. MSZALNY. MSZOWY, a, e. meszny, od mszy, Boh. mcny, mesni; Carn. mashni; Ross. oót4HHHbiH. Mszo we, tnissale, ob. Meszne. Czack. Pr. 1, 5i8. MSZANKA, i, i, miasto w Bieckim Dykc. Geogr. 2, 190,

i

,

,

;

i

—

,

—

,

MSZY CZKA mae ptaszki trawne miasto swoich. Mcz. ©(^olcnfraiit

—

iKottcnfraut

,

ptaszków ptaszta,

inszych

curruca

,

©ramiicft.

bic

DieHeic^t

ywi

,

,

fleincr

gctciffcr

ciii

,

Dotan. Mszyca

5.

g.

MUCHA.

MUCHA.

-

blattaria,

,

imi ma od mszyc,

,

95ogcl,

bo gdy

gdzie porzucisz, wnet na niej peno robaków. Urzed. 55, cf. knadiczka. alier Mszyca, Jungermannia Linn., rodzaj roliny jeden z^skrytop/ciowych. Kluk. Dykc. 2. 64. Jundz. 530. (""MSZY-

wyrwiesz

to ziele

mszyc

CZKA

,

—

i

innych

i

msza

idrobn. rzeczowa,

z.,

,

i

e

ju

flcinc

eiiie

,

SJIeffe

powinnoci swej arn. Post. 2, 558 6. i niszyczki posuchali uczynili msz Panny Maryi. ib. Mszyczk rann roratami zowi ;;/(/;•., TiUmlUtium ni, mech a 4 b.}. MSZYNY, yn mszyny z pótna pod krosna padajce. Marz., iaiexn, %a' pagóreczek mchem obrosy; iuiaRoss. Muitina fcrn; MSZYSTY, 'MEMuiapHHHHKii mszYsle miejsce. pHua SZYSTY, a, e, MSZYSTÓ adv. Joh. mechowaty; Sorab. Ctn

Mniemaj

9}?cP(^Cll.

,

dosyd

,

i

,

,

,

,

,

mochale, mochoyitó;

i.

Hung. mohoszt;

Yind.

mohnast; Croat. mclinaszt;

muihctuTi

fioss.

,

M.\OMi oCpoc.ibiH, mo-

kosmaty, MmapucTLiH chropawy, moXHOHOriii kosmatonogi, iio.\iiOHO*Ka kokosz kosmatonoga); OiMt peen raclui mchem obrosy, nUHMUJ OPlI ^hoi , Ksztatoway do koa Tlooi bciuac^icn, 'omszony. Marz. xOBUii,

(MO.\HaThiH

,

,

meszyste murawy. Przyb. Mdl. 153. Na dainaszkownej kwieciem murawie meszystej. ib. 112. Wkoo meszysteoplót si pniaka, ib. 279. Dymna uel w kogo minach butnych mszysta pompholiz veHerea 2BeiPni(|t. Transl. Ty niepytko rzeSienn. ]\'ykl. (cf. urewiec). czy bierzesz, nie z prosta, nie 'mszysto. Zab. 12, 127.?

w

,

,

—

M

U.

,

,

,

nazwa czarnych psów.

(z

,

,

m. zdrobn., Wiosk. mozzo


,

,


ruskiego muru drewnianego.... ib. (cf. szachulec). Miedzy dwiema 'muroma. 1 Leop... (dual). mug. trcrf.

i

i

rze

w obrbie murów

.

—

—

miejskich

,

w miecie

W

,

iimcrbalb

iii ber gtabt. Pod czas trzsienia ziemi bojc si w murze mieszka, na pole wycign. Slryjk. 702. §. Pod murem w midzynuirzu miejskim, albo pod jakimsi kniwiek murem, na ulicy, nie w do-

ber

aSniifrit,

Bajazet,

=

mu

imtcr ber SWaiicr,

,

ro

—

w

aiif

abo pod

szpitalu

ber ©nffc,

fcinem ^aufc. Sta-

iii

murem skoczy.

Teat.

19,

52.

Mury zamków, mury miast broni. Gorn. Sen. 291. Z liczncmi wojski cignie pud cne mury Tebv. Jabf. Tel. 2"29. zld: Mur obronne miejsce, obrona. iWaii^ er, Sdnipmaitb. przewrotnoci kamstwa swego, jak za murem siedzi. Psahnod. 29. 1 baba mielsza za mug.

—

>

W

rem. Bys. Ad.

potem). murze ,

liusze

,

—

•

OTaiicrii

jest

teraz

ni

Mury ojczyzny bc>3

l'"abrycyusze

mury. Warg. go pastwa,

("mielsza

76.

fig.

Wal. fiicl.

mny.

,

rycerz

w

bohatyry,

polu baba za przed-

filary,

tnat-J, Cielbcn. One Pubhkole, EmiScypiony. tym podobno ojczyzny i

152. Ust.

Jara

Wielki Achilles, mur Greckie-

22. Jeeli ty by kiedy, jam podpora królestwa jam jest mur Murem stawi murem stan >

—

,

potny. Osin. Cyd. odpor czyli obron fi(b nnf ciiic fcjc 3?Jaucr ent< Gani go, i królewskim rozpustnociom flCiien fteOen. murem si nie stawi. Sk. Dz. 1171. Przy prawdzie

mn

,

,

i

•, ,

M

182

WA

U R A C H

MU RO

-

O M N

M

Y.

sprawiedliwoci murem stan?. Boi. Sk. 817. Gdy byy na stan duchowny mocne zamacliy, clicacych go od rad publicznycii oddali, Jan Zamojski murem, i tak rzek, nie dopuci mu czyni tej krzyprzeciwko nim stan, Mur fig. obrona, przeszkoda wdy. Boh. Zamoj. 510. mocna, twarda, ejne Sfnucr, eiiie fcftc Srinicrocbr ein un< Mocne mury, poddanych. ubeniunMiifcco S>inbcrnip. Mocny mur zych jest towarzystwo doKej. Zw. 4-6. bóg gniewu swego nad zltMiii nie brych gdzie ci Trudno mur rorozciga. Sk. Zijw. \, 205. zrywa. Pot. Arg. 409. Muru gowa nie przebijesz. Alb. no Woj. 2-2. Petr. Hor. 2. H 2. T^'ard. W. D. % 147. (trudno przeciw kosturowi wierzga: mocniejszym ustp'; i

—

,

mio

,

s

;

podle,

w

,

—

gow

gdzie nic przeskoczysz).

Chcia zna mur go-

kawaler zjady Ale darmo wosy mu Jakby do muru gatylko z niej opady Pol. Pocz. G66. daa, lak na ni patrzy panna zaniemiaa. Jahi. E:.. 201. cf. groch na cian rzuca). MU(cf. mów ty cienie RACHWA, y, ., miasto w Bracawskim. Di/kc. Geogr.'i,

przebi ten

,

,

—

;

m

195, einc Statt Mularski, Mularz.

MLRARSKI, MURARZ,

^»oboI.

(MURAWA,

ob.

miejsce dar-

zilrbn.,

r".,

y,

t. d. obrose niem kwieciem ciii flulfciiplac. .Sorab. 2. blome (cf. bonie); (Sorab. 2. murrawa mara nocna); f.MypaBa glazura, polewanie garcowe). Ross. MypaBa wy si cieszycie na tej kwiecistej Kochane owieczki Przechadzay sie po muramurawie! Teat. 54. c, i i. wie kwiatów penej. Jab. Tel. 5. MURANY.NY, a, e, darZióka wzrastajce nisty, trawisly, kwiecisty, iioH fRafcii. spadek kopic wody, Murawnyiii mokr ziemie darniera wskro okiywa. Hul. Otv. IGI. Puszczony z wizów dei

,

,

=

.

—

,

,

—

ko

murawne smugi. ib. 140j. MUREK, rka dem. nom. mur, 1. przedmurek ctnc flciiic iri]ciibii'0 pce

m.,

,

nn=

,

gcbradJtC

Boh. zydka

2)Jauer,

Croat.

;

zidek;

Hag. zidak

murka nalepa). Dach Woski obwiedzion bywa murkiem w okoo wysokim na 2 okcie grubym na póukcia. Strilk. Bud. 110. Ledwo si nie

miraz

(Sorab. 2.

;

,

zabi o murek. murze framuga ,

Teal.

Napadem

3Jii(6c.

io.

c,

maoloch,

,

"G.

—

2.

Dziura

?1iiiucrIoa),

ciii

czowieka,

który

ciiic

,

loch

iMciibc

w

eiitc

,

zliczy nie murku. Mon. 66,

trzech

miosierdzie w mruczek, n. p. Gray tam róne gry, murki, babki, piki, cygi. Pot. Arg. 530. (MURENA, ob. Marena). .MURGRABIA, iego, m., dozorca murów paacowych, dozorca paacowy, ter *paIIai'5aiificI)CV,

umia, stojcego

jak

725.

moe:

—

gaflcUmi

Gra,

5.

,

Waiicrhittc

ob. ,

Burgrabia.

ata,

muru, eby

MURAT,"u,

podstawek,

belki

w

który

m.

,

z

Mcm.

si kadzie

bic

MUROOM,

przestaj do amania

murów

na wagoraiarze 24, 16

funtowym,

gatunki

nazywaj

te

trzy

omami.

sie

MUROM,

i

12

ogóem muro-

L

R O M - M U R Z Y

m., miasto Rossyjskie Geogr. 2, 194,

a,

Dyk.

dzimirskiej.

G.

w

Woo-

prowincyi Stabt

ciiiC

3Ju61anb.

iii

"MUROPIS, a, m., cianopis Ross. CTtHonHceuB, malarz cienny, murowy. MUROW^A, a, uje, act. niedok., zmurowa dok., maiicrn, Sorab. 2. murrowasch ,

Yind. zidati

miriti

,

zidam

,

sydat;

siditi,

zigyem

,

Carn. sidati,

Rag.

;

Rosn.

zidati

sidam

zighjati

,

Croat.

;

sazidati

,

zidati; Boh. zditi Eccl. KaMeHeMi SHjaTii; Ross. KaMeuoe cipocHie crpoiiib. '.Murarze uczy murowa jaskóka. Klon. FI. D O h. Kto muruje buduje, ale kto z drzewa kleci ogie w domu nieci. Rys. Ad. 29. Do trzech set kocioów po rónych miejscach zmurowaa. Groch. W. 188. kazaa wymurowa. MUROWANIE, ia, ;

,

2.,

subst.

verb.,

tai

—

?!liaiicvii.

MUROWANY,

§.

collect.

.Mury,

ba>j

®C=

Owa dzi ma murowanego, wiksza poo-

mfiitcr.

a

,

e

part. perf.

,

gcniniiert.

.

cokolwiek Polska wica z Kazimierza NYielkiego jest pracy. Biel. 201. Kazimierz Polsk drewnian zasta, murowan zostawi. Pam. 83, 1, 784. MURÓWKA, i, ., cega pospolita do murowania; powinna pospolicie mie 5 cale gruboci, 6 calów szerokoci, 12 calów dugoci. Kluk. hop. 1,502, ber

.MUROWNY,

>Diaucr5iei]cl.

u'pI)1

iKiiiaiicrt,

a. e,

w

mury opatrzony,

mit iWiiicnt Dcrfcbcii, ypll ©cmaiier.

Sdecz

ley. Paszk. Bell. .4 2 b. MUROWY, a, e, od muru, Roh. zedni; Croat. zidni; Jliaiicr/, ijeiiiaiicrt Murowy wieniec zoty u lizymian POii 3)iaucr. temu dano , który pierwszy na mur wlaz. Warg. Wa. 60. za do murowych koron dawnej mody, Kto nieprzyjacielskiego muru dopad wprzódy, Ten bobkow koron swoje dzieo szczyci. Pot. Zac. 108. by murowej uszed zgrai.... Tward. UV. 172. (1. j. miejskiej chaastrze). Jak w kosztowne paace uderzaj gromy. Gin murowe wzajem drewniane domy. Banial.

murowny

rozoysto

,

Podmy

e-

i

G

murowane z muru. Pochod, damurowa; miedzyinurze iiamurowac nadmurowa; omurowa; obmurowa; odmurowa; pomurowa; podmurowa, podmurny; pomurny, pomurze; przemurowa; ]irzedmur, przedmurze; przymurowa, przymurze przymurek; wymurowa; wmurowa; zamuroiua zamurze; zmurowa. 5.

,

;

;

,

,

•MURWA,

Kurwa. Jeden gatunek soli z wody warzono, któr wod z dou do góry windovyano a ta woda nazywaa si inurya. Nar. liii. 4, 288, Saljfoblc Sople ; cf.

"MURYA,

ob.

yi

i..

,

,

,

Gall.

wzdu MURZA,

idce muru samego nie doWlod. cf. patwy. Muraty by-

przek

legay. Podstawki b:dek. waj sosnowe. Kluk. Rol. 2 , 1 62. witk. Bud. 244. Twa"rde muraty. Zab. 15, 29. Kniai. u, m., kartan, armata wielka, niosca kul 48 funtow; dzi i

;

muriate. y,

»;i.,

Ross. .Mypaa

knia Tatarski,

,

eiil

iatarifdict

Murza abo mirza, tytu wrodz pokolenia lub puku u Tatarów. Kras. Zb. 2. 210. Car Perekopski aby murzów, lo jest cielniejszych Witod nie przyjmowa. Czack. Pr. 2, 158. Murza z Przekopu. Pot. Jow. Gdyby który Talarzyn narodu zacnego , jako to 2, 58. kniaziowie, murzowie uanowie. 5/o/. Lit. 546. Talarowie pogówne paca, wyjwszy chorych, murzów %m\i.

da,

,

s

.

,

sub

.

.

Jak. Art. 3, 502. (iWuicrbrcd^cr uanów, tych wojenn z choremi, którzy Carttamic; cf. burzce dziao, cf. migownica, murzami Stav. lubarda). uanami swemi su. Yol. Leg. 5, 255. Mubresza Ross. citHoóOH. rzowie przedni, t. j. synowie hetmascy. Sleb. 183. g. Muroora MUROO.MNY, a, e, wyamujcy mury maiicrbrcdiciiD Ross. citHOÓiiiHutt. .MLRZYC y, y, ad. niedok umurzy dok., czerni, bru-

w:

!

—

i

i

,

i

,

;

,

,

MURZYNdzi,

fcrofirjcn,

M U

inir'jcn;

fd^ronrj

I!

Z Y

S

K

M URZY

1.

Dnsn. izmrricciti, occarnili;

Bliszy o^ne liidyana sweTwarz umurzona. go murzy nagiego. Uurdz. Trag. 551. Tak brudno umurzony, jak co w piecu lega. Ern. 55. Chmura na powietrzu ddysta, gdy fiyb. Pi. 127. soce jej przypiecze skwHra swa onmsla, Wglem zda jako 'pachorodyin worem ziuurzy niebo. Tward. sie liots. BbiMapaib,

i

chmurzy, chmura). Z po/udnia parny wieje, Bkitne niurzc niebo chnmrami. Miusk. Ftiit. Dzie wesoy nastpi po- burzy, Co nas tak murzy.

125.

VVV.

wiatr

84.

521.

ib.

(cf.

cf.

—

zaspi.

MURZYN,

m.,

a,

MURZYNEK,

Slov. mauiedemin. Boh. maufenjn , ernoch m. zhcrnik, Sorab. 2. mor; Yind. mor, mur, samurz saumeriz; Carn. samurz; liosn. carnac, i^rinac, \dislg. czer-

nka njn

,

,

MURZYSKO, Cnrn.

BbiMapijBaTb.

;

,

;

niec); Hag. zaarnaz; Hoss. .MypHHi,

Apani;

Ecvl. MOYpniib;

a,

sidje,

n.

,

Ezech. 1.

15, 10.

.MUS, u, 3n'nilij,

7H.,

perninost,

S

1

E

.

183

Bosn. zidina

fdHcdjtc

clcnbc

glinian. Uibl.

Siem. {ob.

,

MU

mir star;

,

Jeden

STiaiicr.

drudzy tynkuj go wapmskiem. Dudrt.

iiuiszenie,

1.

Slov. piineucenj fdje,

a

chie

;

(cian z

-

mur paskudny,

sidoyje

buduje murzysko,

O

S K

ba

,

Gd.).

bic

3fi'tfitrcnbi9fcit

,

ber

konieczno, niewola, ]}rzymuszcnie, Przynukai; \ind. muzb, fila, po-

permuranje

Boss. )ieo6.\04HMOCTb

fDJiig

Cosn. neyogija,

;

HajoóiiocTb.

,

(cf.

niewola);

Rzeczy przesawnej

mus nie urodzi. Uorn. Sen. 1G2. Mus ciki przymuszone rzeczy cikie. Cn. Ad. 974. (oppos. acno ten pojmuje co w nauce smakuje). (Slov. Mus gc weliki pan; mus jest wielki pan). Cnotliwego na ze zhodowa, adna sia aden mus nie potrafi. Pilch. Sen. list. 275. Musy krwawe. Zygr. Ep. 91. Mus w cnot przemieni. ,

,

Birk. Chodk. 7. aii'j ber 9fpi& ctnf iiiiiciib matfccn. Nigryezykowic abo muMoja rada z musu cnot przerobi; niusim umrze, uczmy czarnym, miesi dobrze umiera. Birk. h'au3RTH doi). Wosy muszcze, paszcz, aby ksztatnie lea, trefi. Zebr. Ow. 49. Wszetecznego gowy palcami muskanie wydaje. Pilch. Sen. list. 405. Woli si kocha w naukach, nieli psy gaska, muska, a konie tuczy. Gliez. Wych. N 6 b. Ja j przycisn ona pod brod mi munie. abi. Firc. 71. Zefir msszczc lekkim skrzydem wody, Wróci pogody. Aliask. Byt. 2, 91. Ley na górze urodzajnej w bluszcze A sen jej .rzenice muszcze. Hor. 2, 1 65. Nar. Figur. Co skoro rzek, po szyi munie go berdyszem. Pot. Arg. 727. (t. j. szerzy go). kogo po kalecie ogooci, wyszypli, cinem beii Seiitcl fcgen. Karano go na zdrowiu te na monecie, Kiedy go wiec muniono znacznie po kalecie. Klon. Wor. 18. Nie mógby smaczno usn, Gdyby nie mia konwie musn. Bej. Zw. 234. (chlipn). kogo po grzbiecie mu skór. Tr., garbowa, cinem i^ai Litwa, cho si zdadz grubi. jitU fc^miercn. Lecz lepiej munie nili Hiszpan drugi. Stryjk. Gon. U 3. b) Stroi, piekszy, mizga, (cf Germ. mu^Ctt. moYsti,

,

usiowa),

(cf.

CimAy,

,

filiti,

,

szilujem;

szilim,

,

Dal. szilÓYati; Bosn. sillovali , usillovali , Sorab. 1. moczuyu; Ecd. Nm^HTM, ny^Ay cf.

MU

G.

Mcz.

zmuszenfa. Pilch. Sen. niedobrowolny, gejiinmiicii

lisi.

i

,

er--

Slav.

,

,

,

—

—

Musn


3rcigcii

injctbcii)

zaraititi

'MYCIEL,

MOBHiiua

uczyni

;

eiii

'myciel

Sak. Dusz. 157. mitim corrumpere Ross. nuibaa, flo/i. mytedlna Na ochwat ko5?iibcnHi)Tcr. ;

Croat.

;

2.,

i,

33ab z

cli,

joDcii.

mititi,

;

,

otrb pszennych, 24'

a

tym umy-

;

MY

188

wa mu

C

I

MYD

E L -

nogi. Cresc.

530.

'MYCIEL,

2.

(Boh. myc), bet SBaf^cr,

.

L A T O

który myje,

m.,

a,

mobhhk

Ross.

M MY-

Jaziebnik.

CINY plur., pomyje, ©piiliraffer, Spiilic^. Myciny, brudy. Mci., malluuiae.' (MYCKA, MYCZKA, i, s., Mem. Wiup ^eil

Sorab. 2. miza; Sorab.

;

czapeczka

mucza

1.

gow

Na

mucet).

(cf.

,

raieea

,

meczka,

,

myck bramowan

W

ka, m., n. p. Goni Turczyn Mazura, bo si zawoja. Gdy mu spad, rzecze Mazur: o ju dobra moja Nie ciebiem si mydku ba ale twego puda. Przypadszy, utnie mu eb. Pode panie kuda. Gwagn. 151. Paszk. Z)i. 57. Nie ciebiem sie, 'miku, ba. Stryjk.

ba

;

Turk.

2. ?

f.

MYDLENIEC

lestwie naszym znaki,

abo

mydliti

;

Stat.

Croat.

szopianim

óte

to jest biretki

nosz. Herb.

niechaj

mie Pan córkom Syoskim acuszki Leop.

mydo,

7iotn.

Spraw Jaku

5, 18.

Jes.

czerwon myck.

i

myczki, abo 576. Odejzaponki myczki. ,

i

kouszek, wic

pstry

Wiz. 57.). MYDEKO, a, n., dem. Ross. mujbuo. Teraz piastuj zwier-

Rfj.

(ScifdKii,

mydeka. Jag. Wyb. C 2. ciadeka Pilnuj farbiczek Barskun mydekiem grzbiet natrze. Rej. Ziu. 161 b. Chem. Mydeko, ciao z poczenia oleju lotnego z alkali MYDELpowstajce. Sniad. Chem. i, 529, ob. Mydo. NIK, a, m., MYDLNICA, y, z., Saponaria Linn., Croat. MU.ieHKa szopunicza Ross. siu.bHaa ipana, (MUJbHima puszka od myda); gdy lis'cie tej roliny z wod tr w rku, tedy pieni si jako mydo. Uned. 277. Syr. 021. znaczy prawie to co «i. Jundi. 241. a do niej miekisz jest bowiem ziemia przyboczna rudzie podobna z tym wszystkim nie jest ruda. Os. el. 80. Ostatnia ciglica u górników zowie si mydfak waowy. MYDLANY, a, e, pon Os. Rud. 58, ciiie 31rt ecifcnjeiii. Boh. mydlowy ; Yind. fhefni z myda Scifcn (scife Ross. MLitiiUH, (jibi.iKiii, MbUOKt atwo si rozpuszczamydlane jcy, Mbi.7K0CTb rozpuszczenia si). baki. Tor:.. 150. Mydlany plaster. Perz. Cyr. 2, 510. MYDLARKA, i, i., Boh. mydlarka, która mydo robi, sa(Slav. abo mydlarzowa ona, bic (icitcniiebcviiin funcxijnica). Nie ma w kroju rónicy, mydlarka od senatorki. MYDLARNIA, Mon. 69, 593. . warsztat ,

—

,

,

;

MYDAK

,

,

,

,

,

;

=

,

,

,

D

atwo

,

i

mydlarski,

bic Scvf|tatt

bte gcifeiificbcrc,

,

bc

Grod.

dlarnie, garbarnie. Sejm.

Pam.

81. N.

2,

©cifenjicbcru

Browary,

Ross. MU.iOBapHa.

\ind. fhefaria, fopunaria;

,

my-

15, 22.

a, m., który mydo robi, Boh. mydlar; Slov. midlar; Car?i. shajfar fopunar; Croat. szoV'i)i(y. fhefar punr; Hung. szapaiifózó ;

g.

wesoo

a)

;

Dr. G

1.

Zemiska

by

pod dobr

,

myl

wzruszony uro-

,

,

MYLE.

MY

d

ksiny Ruskiej. Stryjk. 119. Wszyscy byli wesoli na lytii objedzie a pod dobra myl podpiwszy Wasilko (podocliociwszy sobiej jaelia? do .swej gospody. Stryjit. 294. Dobrej myli by, (Vind. dobre voii biti, gmetnovolen vefiel Yind. dobre vole = wesofo! ywo!). cf.

dlati,

zabawa,

la,

lusztyk

,

Suftfcarfcit

Siift,

biesiada

,

Scbeii,

lii)'ti(]c^

,

eriiiiCiuigcii.

si urzdnicy dowiedz w domach poczciwych e tace abo dobre myli jakie byy, zaraz domem chrzcz podcjrzanyrn. Star. Hef. 94. Na dobr myl tace biegaj. Simim. Siei. 59. Kilka tam dworskich Gdzie

We

A to dla dobrej myli. Kchow. GO. skoczya si ta dobra myl weselna. Boh.

rek

,

Uywaa

51. (gody).

zyk, tacami (Prov.

innemi

i

rozrywkami.

Dobre vole moslinc

\ind.

Nur. Hut.

kole

dobr myl

Na jednego_ wieczora

Ossol.

2,

=

nam bóg macie 1,

25. (chrap, gniew),

koczy si Kadomyl

Polskich

momyl

MYLE, myslili

a,

eli,

smeylcti

,

— — MYL.

to jest et

MYLIG

misiem;

Yind.

Sorab.

1.

myfiic, mylliu

Croal.

miszliti

Slav.

Myle

fen.

Ctiua

co

beiifeil.

Patrzajwa

'mylwa ((/mq/(s W. 196.

mifliin

,

=

misliti;

Sorub. nioszlu;

,

rnisliti

Roas. ,

,

motriti;

,

dzo

Trzeba

mona byo

zapomnie

uton w

2,

liabcii,

e

—

rozwaa,

tiacljbcnfcii,

bciifcii,

Teat.

falfcn.

Kras. Pod.

mihdu

Duh. Kom. 1, 228. duchu, gdy go wyprowadza, A mylmy), mu ju wytchn nie dadz. g. Pomyle, na myl przywodzi, my-

ze staraniem,

50.

flnij.

Mi,ic.lllTb;

w

byo

myle

spuszcza na

142.

o sobie).

(staranie

Myli

tym. Cn. Ad. 524.

o sobie to

,

mie

50.

®cbaii' i,

58.

o

dogodzi.

,

swoim

co frasowliwie

Wiedz

iii

Simon, bo si nie barco rodzice zostawi.

,

iiiel.

missiiti;

©etiiiiifcii

iii

Bdzie si o tym mylao. Kto myli o czym acno wszystkiemu fctl

Dal.

Hhlui.lK),

bciifcti

miiszlisch;

2.

mcz si mylc.

Nie

iditalis)

Groch.

misleti,

;

abo o czym

,

—

Jab. Her. contin., Boh.

,

spomeniti;

miszlim; Bosu.

,

poinisliti;

sliti,

le

miflili,

,

myl

Wiele imion to jest, Sa-

i, i, cz. mislcf, mysljm Garn.

Slov.

;

Zieiiiomyl rade myli.

,

któr

Leop. Joan.

1

obseri.

§.

z

mi

1,

na mysi:

,

;

Zyw.

Sk.

ziemi,

tej

,

e


Tak bestyalska okrutnoci Ross. naMOCTHib iiaMamnsaTb. bclcgcn ftcinbructcn f(^eu gcnug oor ctipa Imben. NABRYZGA, cz. dok., bryzgajc naboci, mit Sot^ anfprificn, nikt nigdy sie susznie nie bdzie móg nabrzydzi. ,

/'.

i

Rois. Harpa3HiiTb

NABRZECHA,

,

Haópiisrarb, HaópiiarnBaib

,

HanaMKaib.

dok, naszczeka, pici i>txf. Nic nie pomobcUeii ; (Ross. Ha5pio3!KaTb namrucze). go psu, to co nabrzecha. Pan z kijem na nim, az z

nabrzecba

domu wyjecha.

NABRZKY, gelaufeii.

Co

dcemi

robi.

Jabl.

e,

a,

z

Ez.

cz.

117. ocieky,

nabrzmiay,

nabrzekemi zawakami Perz.

Cyr.

2,

^200.

aiifGCfdimpIleii

w

,

czeluciach

auf=

Caa na-

(loitsillne).

i

BRZKO,

,

,

NABRZMIAO,

;

hopuklina, nabubneno; Yind. obraknenje, otiek, ottok otuk, otezhnost, otezhenje, otezhlivost, obraparnost, kust sparjenje gerzha otok; Garn. oltok Croat. otek, otok; Slav. ottok; Rag. natek, gukka varEccl. npywCHie {Ross. 3aca4b nabrzmiao wewnka 5oro6.

1.

,

,

,

;

,

,

;

;

Usirz.

Krup.

NABUCZME,

2,"

126. ia, ieje,

neutr.

dok.,

nadgni,

aiifnulttt,

mPlf lucrbcil. Gdyby pniak macicy winnej by narusze albo nabucznia od soca, od deszczu, albo od robaków by wydupniay, wszystko spróchniae ma by wyczyszczone. Gresc. 516. czego, cz. niedok., nawali

b- NABUCHA

brzeka. leat. 18. b, 65. elazem po wieo nabrzeranach ryje porze, nowe w ranach zadajc rany. Pilch. Sen. list'. 2, 285. NABRZEKNIENIE ia n., NA"ci, i, ocieko, napuchnienie, (ob. Otok), Mc ©cf^roiilft otekanj; S/or.

kych

,

,

,

,

labcn

—

,

§.

aiifpncfcn

,

Nabucha

NABUDOWAC, a,

einfc^ciifcii

sie, f.

,

czego,

Ross. Haóysaib

naje si

nabuduje,

liczb budynków powystawia,

do sytu

c;.

dok.,

gcniig

,

,

[li)

do biliicn

tiiditig

auf
KHBa EccI. 3a*HToe OEpAqii 4o6hi'ia . iiaiojna iipNBUTiKi., iiOAbi; co si nabyo, wasnoci si sta-

subst.

—

•

,

,

.

-.

.

,

;

Ze

nie

a-

28.

lik.

mie gfroonncn,

,

w korzy si

nabycie

nie

y

bic

nadto

i

ksitami

z

z

.Mazowie-

Lekce zdaj

wa-

sie

11, 251. akwizy-

I'am.

A'.

mam

wikszym nie myl si Krzyacy wszelkie

23.''>.

dzieli.

zdobyte krainy,

,

o

sob

Aar. Hst. 4, nabytki swojej ojczyzny.

ckicnii

Do

ib.

Obowiazali

nabytki miedzy

Prusiech

cye

27.

utonie,

nabyciu. Hor. 2, 501.

CrpI'Crimi?en,

Cu-

Jlcanifttioncn.

dzoziemcy nie poczynili zbyt wielkich w ziemi Francuzki('j nabytków, ib. 16,70. fnie nabyli wielkich gruntów). N.\BYTY, a, e, dostany, uzyskany, osigniony, crniprbcn, crlanijt, crbaltcn an fid) iictrait; Ross. HawiiTuB. l'ugiein nabyte, najpewniejsze skarby. Rot. Arg. 510. Dobro tym mdsze jest, im trudniej nabyte. Zab. I, 114. Dobrze nabyty Boss. ójaronpioóptTpnuuB. Zle nabyte, nie bywa dobrze poyte. Rys. Ad. 77. Zle nabyte, le ginie. Modrz. Baz. 58. Z le nabytych, rzadko si ucieszy trzeci dziedzic, hluk. Rol. 5, 12. nnreót (?ut fpmmt ,

niit

(luf

bon

Grbfn

briticn

horeg

dobite,

zle

ze biwa

;

(Siil gcbcilit

inircd)t

ze

zboi

odbite;

nidjl

dobite,

ne

Sloi:

;

ded\;

horeg biwa odbite. Miesic nabyt. Auszp. 35. (t. j. nieswoPrzyrodzony nabyty rozum. je, poyczan, cudz). Gorn. Dw. 7)(jO. (wyksztacony). nabylny, g. .Nabyty nabywalny, czego naby mona crlaniibar crn'CrMid) rvai Wobiem aski Paskiej postrada cnrcrDfn Igt. fid) kiedykolwiek przywróci si moe, która nabya jest, anieli sv uczciwym szwankowa z niepowetowan hab. Boh. Ossol. 57. Nienabywalny Yitid. neperdobiulast. Nieco

ju

nabite, mnolio

sw jasno

straci

i

—

,

,

.

i

nabywalnoc

,

nienabytno

co nabywa, bcr ctmdo

,

wiecie.

Retr.

lak slratil; cf co acno lekko sobie szanujemy, cze-

ziskal

w yciu Moim,

namie-

a

n)e^^f^.

morzu

BYWCA,

Warszawie nabywa, do uprzykrzenia. Teat. 24. t, 59. w niebie, Chocia w staJeszcze si z nami nabdzie roci wemiem go do siebie. Fot. Arg. 687. ^. Nabywa si passire dostawa si, osiga si, Cill'prl'fil i

w

szczodroty

recipr.,

ijciiiiijfiiin

Dosyciem

Gako

odejdzie

Opal. Sal.

nigdy.

i

twej

w

2.

.

dobim;

,

grono ko-

naajatf

nabdzie, a.

/.

Carn. dobili,

;

dobili

,

yJ,

,

zginie.

Z niesprawiedliwego nabytku. Nie wemie potomek upiecy poytku, (jil. Post. 54 b. Dobre nabycie trwae. Cn. Ad 1G5. Dobre naobróci

bycie

M

Falib.

Boh. nabyti

niedok.,

c;.

M

dok.,

inlr.

,

mitt Sroltrprtctt

eincii

,

le

nabycie,

go darmo dostaniemy).

budzie po obu stronach

Sajutc

t-cr

acno

,

Leop. Act.

1

Z dawna juz nie mam nic, do nabytku nidits \n rerlicrtn nit^tS

[Slov.

jcrrcniicn;

Z lego

©eliraditc.

nabytek.

a

205

23cr^ic^^^l.

ani

Ze

geunnnen.

przyjdfie

NadbutwiaJy.

podslarociemu.

lajaJ

fo

przed schodki wychodz, krokiewki od budy. Magier.

sa iii

iittiiigli*

,

uzbunili.

w koce

których

pobuntowae

do.sy

,

,

na szkucie

i.,

y,

,

na burcie,

bale

niedok.

ci.

,

utraty,

fi

an

zysk

cne nabycie, acne odbycie. Cn. Ad. 94:

Bosn. nabuniti

;

,

Imucii.

fatt

fidj

,

odpowiedzie

mamy niemay

si

NABUDOWA

wystawienie).

(na

N A D Z D Y Z Y W.

-

CriDcrb, iai ettsorbne,

rzemiesa

,

53.

4,

;,

iin

nepenlobiulost.

Yind.

NABYWALMK

NABYW.^CZ.

m.,

fid)

briniit,

,

a,

»».,

ber (Frnicrbcr,

NAten

osi-

parlor. Macz., Cruut. zadobitel; Ross. CTaaOTCJb gacz Ecd. npiicTa/KaroJb. .Nabywcom dóbr kocielnyci) spokojno za warowana. A'. Pam. 21 298. Znajcy si na rzeczach nabywca. N. Pam. 5, 515. (kupiec, który co Prawa nabywca. Gaz. \'ar. 1, 154. Nabywacz kupuje). pienidzy dla kngo. Tr., ber piclbmdflcr. NABYW(".Y, a, Nabywcze prawa. Czack. Pr. e. od nabvwcv, (Frn'erl'fr« ,

,

.

2,

13.

'

NABZDURZY si,

fid;

si,

fatt

f.

nabzdurzy

ft^roajen,

sie

do sytu nagada Nabzdurz si, na-

dok.,

miibe plappern.

nakoniec przestan. Zabl Fir. 30. a, m., pochlebca, kadziciel. pasorzyt, fin Tak bogate sieSreidiedecfer £6meid)ler, gudifdimanjer. roty gubi jako ywi Niewstydliwi pochlebcy, chytrzy

bzdurza.

"NABZDYYW, ,

; ,,,

NABZDZI-NACHEPI.

206

NACHEY-NACHODZIC.

Mnodzy tak daj chwaJy, nachwali; noi^ Seitcbcn pra^kn. Niech si nache/pi zbyswoj pochlebc bardzo radzi tkiem nikczemnym. Karp. 5, 28, Ross. Ha.\BacTaT. widz, takowi ludzie nabzdyiywora na pomiech bywaj. 'NACHEY ob. Nachyli, Nachyfy. Eiop. 0. NABZDZi. ob. Bzdzi. NACHLASTA si recipr. dok.. Boh., nachlastaty se naNA, ob. Na 1. Naci, Na-. zrzec si, napcha si, fi) fatt faufcn, fat frcifcn; Rost. Wor. 55.

nabzdyzywi. Klon.

i

chocia

tez,

z utrat

,

'

NA, z

,

u zió licie nad korzeniem. Wiod. licie 192, ba? Srautig, bo? $)erj ber Cflanjeit Sniutcr, bie Sidttcr, bie fK^ f^Iicgen. Licie jarzyn

i,

2.,

,

kczem.

iinb

Syr.

ogrodowych,

Slattei ber Siit^enfrduter,

bie

M

ber

^eterfilie,

Haxie6aTbca,

NACHLIPA si,

wpada

canna Ross. uacTb skóra na niegu po odwily). Hollenderska pietruszka obfit na daje. Kluk. Rol. i, 212. Kosz na marchwian, pasternakow, na traw dla byda. Kluk. Rol. 3, 312. Licie na od jarzyn dla byda zbiera. Zaw. Gosp. z jarzyny, co przyniós, ona obrzynaa. Otw. Ow. 331. Chocia na zim naci zió psuj si, przecie one na wiosn krzaki zwyczajne z kwieciem z korzenia wypuszczaj. Otw. Ow. o'J8. Hybna na, ob. Rybny.

abfii^lcn

^lafternacf?

;

Jabi.

m

i

Na

kad

—

NACACKA

si, zaimk. ckaniem nasyci si, wiedzie nie bdzie a Teat 10 i 11

oni

sie

z

sob

si,

nacauje si

f.

rectpr.

M

pocaowa, /?oss. iiauiOBaTca, ga s.e napatrze inacaowa onych n. 2o7, cf. odcaowa si.

NACECHOWA,

do

dok.,

woli

Niemo-

fatt

fiificit.

ran

witych.

Groch.

nacechuje cz. niedoL, cech oznaczy, HaMtqaTb, besei^iictl. Gdzie kogo szatan opoi, niejednego sobie nacechuje, temu me dostawa palca, tego usieczono trzeciemu nog ugolono. Rej. Post. 130. Nie darmo ci natura nacechowaa. Cn. Ad. f.

Ross. HajitTHTb,

,

568.

me darmo si

(cf.

ysym

ty

chromym

,

.

zzowa-

tym, garbatym etc. urodzi; co szpetne, to ze; by co dobrego, me miaby grzbietu krzywego, cf. cechowanych si strze). ProtocoUum, krótkie naznaczenie, nacechovyame pisarskie, pisania albo sprawy, z której potym szerzej w ksigi pisz. Mcz. notatki. i

by

—

NACEDZIC wycedza

nacedzi

f.

,

cz.

getiugfam

,

Nacedza

ok.,

eiiijapfcit;

niedok.,

dosy po-

naczejam,

Croal.

nado-

czejam; Dosu. nadociditi; Rag. nazjediti floss. Hau-feanib, Hojnej nacedziwszy juchy, napi si Gradyw Bellona syta. Jabi. Buk. F. ;

jiaut/KHBaib. i

'NACEWIC, zieu

cz.

nawija na cewy,

dok.,

nayiti, navijali,

svijati,

NACHAPA N.\HAPA ,

nabra,

wnego mecenasa, Teat.

1.

miotów cokolwiek, 518.

Wydr

NACHARK.^C,

ci f.

fpeien, befpeten;

NACHEPI

si,

naehapnie

/.

nachapa

ja

com

Yind. nazieyati,

nacharcze

na

cz.

chapaniem od sadependentem by. dok.

,

wykrtów

w

sobie cudzoziemskich przy-

ich

rónie nachapa. Mon. 71, nahapa. Teat. 28. b, 127. dok., charkajc naplu on-

cz.

/?oss. iia.\apKaTb.

nachepi

sie,

,

(Vi;i(;?.

recipr.

naherkati- ofuka). dok.,

do woli si

60.

—

Nachlipa si wody;

§.

ob.

dok.,

ci.

,

dosy chodnym uczyni,

fattfam

NACHOPA mu

komu, f. nachopa, inrans. dok., raz wraz kochfopa, chopem go z urganiem nazywa, jemonbeit

cinen

"^ft

(51^9?!

ben aiibem fc^elten

guem, rusticum identidem napopa, nababa.

NACHOSTA

fdjlagen

,

debaechari

;

illum appellando.

in

Cn.

alt-

Th.,

cf.

w miar wychosta,

dok.,

es.

,

fcur^roi^fen,

S^miffe

gekil

genugfam Ha^jeciaib,

Ross.

,

Ha.xjihiCTaTb.

NACHYSTAC „„j^,

sie,

mkUw

et. dok.

M

napi sie, ^o«. HxjiocTaTbCH.

chystajac do woli

noIl fc^IiiJeii, ^

opII trinfen; j

i

>

,

i

•

j

.

nachmurzy cz. dok., nachmurza ntedok., chmura przywleka, betuólfen, umitiilfen. Czoo nachrau^zy, jakoby si gniewa. Leszcz. Class. 49. Nachmurzy gig, „amarszczy twarz, nasepi Ross. Hax.MypiiTbca HaxMypnBaH)Cb. Nachmurzyo sie na niebie, zachmurzy^o si /j(,ss. Ha.\Mypiuoc na Hc6t.

NACHOD

,

u,

/.

m.,

'NACIE, NAJCIE, na kogo,

pg^^, napadnienie

^„^^

Ha.\0H!4eHle

_

n^hod,

y„jj

ia

najazd,

«.

,

Ross.

,

napad, naEccl. hi-

et

{Ross\axoAKa,

;

perliod,

perhaja

=

Ha.xo40qKa nalazek przybycie, przychód;

e

'

„ghoj Carn. nahod grauedo, ruma). Pomnij, brat zawzity s^otuje nachody, pragnie z ziemi zrówna wznoszce* sie grody. N.' Pam. 8, 250. Zasadzki podrónacia domowe, burgrabia sadzi. Szczerb. ing, gwaty Sax. 163. Podrapawszy twarz, a drzwi "porbawszy „pis^g nacie na dom na onego klóreco same rani, pozowie piurvyej o nacie domowe, ni o rany. Goni. iVV. L 3. Kraj nasz najciami Litwy, Tatarów Pomorczyków zniszczony. N. Pam. 10, 84. NACHODZI, i, niedok., naj, naszed dok., (najdzie, ob. Nale), i, cz. nachodzi kogo, nachodzi na kogo, napada, najezdia na, Sorab. 1. nanhdu, nanlidem; Rag. nachi .

1

i

,

,

,

Yind. elitcn

aiiflpuleii.

co

wszystko,

f.

,

u którego trzy lata

Mam

10.

b,

,

Trocli

oilfrajfcit.

ovijati

naszlocha

dok.,

Ociec alera przejty, si nachlipawszy, na te sowa

Ross. Ha.\oi04HTfc.

NALHMUnZiL,

.

NACAOWAG

;

nacackaja do woli. M,r'iiA«rTm\'r'

"

'

•'

"

M

ft^

;

'

naciecka si, napieci, cao niczym fntt liebfo|en.

dok.,

Do

Tel.

recipr.

\i)lui;{tn.

Chlipa.

nd NACHODZI

;

fott

nic nie odpowiada.

Boh. na(, braucj folia raparum et siimlium plaiUarum; Yind. nat, meteniza; Carn. zima; Sorab. 2. nasch, rep'acze kikernaki; {Hiing. gelben Siitic,

si

nachlipa

f.

treinen,

fatt

fi(^

Chasla.

ob.

si,

nahajati;

Eccl.

ii.Mut>CTBOK.iTH

iiDerjiccn, ubcrfatlcii.

Jeli

w

;

aiif

nocy

eiiieit

lo^gebeti

naó (naj) ma

Wiera na ci nieprzyjaciel nie zasypiaj. Sk. Kaz. 7. jednego, kogo naszto Tnaszli, nachodzono), na dom i urbano. Gorn. Wi. Lob. Utarczkami ustawicznie nachodzc Skanderbega Sutan, wicej go drani, nili straszy. Baz. Hk. 166. Pospolici ludzie naszli kocioy, posiekli obrazy. Roter. 4, 77. Mospanie nie wstydzisz si mój dom nachodzi? Teat. 52. b, 100. Z twarz Achilles tak, z jak wiec pochodzi, Z mieczem Agamemnona gdy srogim nachodzi. Zebr. Ow. 529. {petiit ,

!

,,; ,

,

NACHUCHA-NACHYEK.

NACHODNY-NACHRAMOWA. Naj

ferro).

kogo

napa

=

nadej

Mnd. nadoiti,

go, spotka go,

eintm \Ama.\ijm

ertappen; Sorab. 2, najhisch

ontreffen,

hisch;

go,

zasta,

natrafi na niego,

nadajhisch, nade-

,

gornapriti,

nadohajati,


,

rany

poniekd staa si krótsza. Wys. Ign. 75. nachramowa. Diidn. Apopht. 91.

na wojnie

,

13.

lucnig

która

Ustpujc zna dawa e nie nachramuje. 134-. Oni jdym nacbramywa, weselili 55,

jedne

chromy), na

nuf ciiicm

Nachramowa na jedne nog koci wyjtej

NAHYLEMK,

sie).

NACimAMOWAt';, a,

;

}ta'.

1,

©angcl.

;

NACHYLNOC.

208

NACIGA

NACIGA.

-

oznaczenie stopni na póJkregu, ile zyfa zbacza moe od poziomej i waciwego sobie kierunku. Mier. Mskr. Nawiótl je na to miejsce przez pewne nachy/y. Przyb.

linii

Mdl. 186.

do wody

lii

epta wod, tych kiem tych wemi

nie

sob.

z

,

si;

nachylnost pro/iensio ??cii3tarfcit

bic

NACHYLNY, chilni

Sorab.

;

raczej, jak ku

eniem,

przychylno.

cf.

,

nanachylonym, daSlov.

;

nadwer-

przychylnie, yczliwie), z nniifeiib,

szo

Troi

fc^flbaft.

nachyo. Zfbr. Ow. 587, res laboral (i binftC Ale Czech wyrok czyni Polakom nachyo mit tfjiicii. w tvm nie suyo. / Kchan. Di. szczcie Krzyakom 170.' NACHYLONY, a, e", Boh. nachyleny; Slov. ukriweni; Sorab. i. nakhilene; Boss. 3axii.ieHbiH Ecel. cornakoniony, pochylony, pochyy, biiigciieigt l)in< óeHHUii ,

,

i

;

;

,

Ku poudniu dzie jest nachylony. Lib. nosa z góry nachylonego. Wys. Aloj. 454. Nachylona odyga gdy wierzch prosty (oppos. zadarty). Nachylony odygi poziomo jest pochyy. Jundz. 2, 12. przypadek w Gramm., Slov. ukriwenec, casus obliquus. O Jakoby nachylon tyai przemyla Wielki Jan Zamojski rozumem ratowa. ojczyzn na mary 1 na upadek blizki Groch. W. 554. (nadwtlona). Diskup Warmieski, upatrujc powodzenie Krzyaków bardzo nachylone, przy królu przestawa, jawnie zeznawa. Krom. 0G8. inclinatas esse. sdach nienachylony (nienacliylny) przeciw pra§. wom, upominkami si ruszy nie da. Sk. Dz. 038. niewzruszony, niegitki imbciiijfam iinrrfdiiitterlid. 'NACHYgcbClUjt.

By

Hor. 87.

—

,

,

,

— W

,

Y,

chey. Zebr. Ow. naci na,

NACI


H3;Hi€HHi€,

cpit|ii>.

R.\.N'\,

,

t

napieci si

mi

ujmie swywoli. .

NACICIE,

.

,

ab.

13,

n.,

subst.

ciosna, Boh. wrub, (cf.

co jest w tkance NACIESA, NACIOSA, a, f. naciesz sob, wzajem polecaib HaTecieaib dosy pociesa

ta

z

mcm

150. verbi

naci

nacina,

Carn. saresa

liz;

,

,

nabieg

,

,

cf.

;

narznienie,

>

Bosn. urizak

Trzeba

w

doi.,

Bah.

Sorab.

ribati;

a,

i.

,

natrili

natru;

;

NATRZE,

natar,

Dobywa

nów

naciesala. Ezop.

NACIESZY si

,

naterem, naBarnpaTb, naicpeTb; na-

Ross.

,

chustki

,

pimem.

natartej

W

Zab.

34-7.

9,

,

Nacios).

ob.

poy,

rychlej

Siekiera z niej kli-

75.

si

nacieszy

f.

Gd.,

jej

bcjim:

,

ile go bW. 2 Para. 2,

Libanu

z

Ross. Ha-

bebaucn

incl

traftami.

je

rbic wierzb zawi, chcc

Yind. natreti,

,

spucimy

ta-

natrze

/.

i

tej

ciera co czym trc napuszcza einreibeii einidimitrcii Nogi jego cauje, maci naciera, zami mit cteal. kropi, wosami swemi ciera (Magdalena). Groch. W. 99.

,

16. (nawycinamy drzewa. Bill.

miiTbca, do woli pociechy be 5ur ©cniiiic

a. niedok..

natjrati

potrzeba

riz,

,

,

dzie

Nacieszeray drzewa

fctllcii.

,

dok.,

cz.

,

,

ucieczka).

NACIERA, a,

,

,

zrobi nacicie na ksztat fug. X. fam. 11, 215. m. nacieczenie napyw, tcii 3Inrinncn 3lnlau< u 3urii"tfn; ymd. natiek, natok; (Ross. Haieyna pogo,

NACIEK fen,

sie

bal 6in|d)neibcn, ber Qmiji\itt.

razj;

blicy

Gdy

licbfofcii.

pozwoli Naciecka

.

ia

fatt

fii)

,

i

gciiie6cn.

dek.

recipr.

zay,

jid)

si

.Nacieszy

fatt

Ross. aart-

,

freucn,

bie

namia

i

Jrcii-

do upacie na-

Mon. 70, 604. Zboczyem z drogi bym wiedzi, z tob si nacieszy. Tea. 54. d, 31. Oczy jego nie mogy si nacieszy ogldaniem tego co ju oglday tyle razy. Sta. Xum. 2, 98. Daj boe by si dej.

,

i

,

z

tob dugo

Kornelia nai^ieszya. Bardz. Luk. 36.

—

Nacieszy Ross. Harfeuinib rozwesela kogo. N.\CIEZ wy, wam, p/«r. -naci, na-, sing.; ob. Na!

acliv.

inlerj.

abi. (perfumowanej). ani jak si wypoci gorza- NACIEZEC, nijak, dok., cikoci nawaa, f^irer oufroicgeit. eczk oliwk a Barskiem mydekiem grzbiet sobie naNiepobonie yem ztad przvmnoy si i naciea grzech trze. Rej. Zw. 161 b. Naciera, nadciera, trc nadmój. Baz. Hsi. 100. psu, fabl reibeit, n'unb reibcn. Nie dla siebie, dla dru- N.4C1.\A, N.ADCINA, a, a, cz. niedok.. Naci, naci, gich wó sobie jarzmem kark naciera. Tea. 46. b, 22. nacili, natnie dok., Boh. nainati, natinati, naiti, nawytrze komu kapitu, g. Fig. Natrze komu uszu nauti Ross. HajTaniiyTb, HajtTanbieaTb narzyna karpowiedzie pacierz, da acin, napiewa, nabija mu bowa aniinciben anbaucii eincn iRi? tbun cincn Streii^ uszy, komu gow, strofowa go, aja mu, szczyDwa palce mu uci maibcn. trzeciego a do koci pa go sowy, eincm ben St>pf ipaficn. Otó jest zdraj- nadci. Steb. 2, 179. Narzdzie do baniek stawiania, i czyna , si we mnie na ni wszczyna Musze ja nacinania ran. Czerw. 8. ten czas zy jarmark, kiedy jej natrze uszy. Teai. 53. c, 37. Wgrowie Matyaszowi na jarmarku Pijanemu czsto nadcinaja karku. Bratk. K uszy nacierali, aby z chrzccianami nie walczy. Biel. -iii. 2. NACINANY, NACITY, a e part' perf. narzynany, Obruszy si król na Gdaszczany, kaza im uszy nanakarbowany, vrU Jlnfibnitte, Cinfibnirte, Sijtc geferbt, gctrze Janowi Zamojskiemu, wyrzucajc na oczy ich jawna rmgelt; ob. Nacicie, cf. naciunie nato. rebellia. Gwagn. 160. najeda N.4C10S, u m. nacicie, n. p. Do liczby znaków grani§. Naciera na kogo na, nachodzi, rzuca si na, auf einen lojgcben aiif cznych nale te naciosy na drzewach które lubo czaGroat. nasztorujem i(in cinbringcn i^it angreifen Sorab. sem na kilka calów zarastaj tylko plama czyli nie\. wobtretuyu; Eccl. HaipH-KHaiocH nojBHsaioca npnwielki otwór domyla si o nich kae atoli za odszczelorcTBOBaiH KOMy. Za wykomenderowanym nacieraj pieniem drzewa znak takowy w caoci swojej znajdzie kawalerya, dodawszy koniom silnie ostrogi, z najwikszym si. Ostr. Pr. Cyw. 2, 115. Cinfónitte §icbc in ben 0rdnj< impetem wpada na nieprzyjaciela. Kaw. Xar. 47 1. wabdumcii all ©rdiijbtnfmale. Jeeli w cigu ciany graniwo naciera wprowadza wrzód nieprzyjació puk hetmacznej znajduj si znakomitszej wielkoci drzewa, na tych ski. Pilch. Sali. 117. Starzy onierze, dawnego mstwa przez sd graniczny wyrzynane bywaj znaki naksztat swego pamitni, mocno nacieraj, ci te nieustraszeni krzya które zowi naciosy. Zabór. 358. (cf. kopiec). odpór daj z obu stron bój wawy. ib. Naciera na NACIOSA ob. Naciesa. ,

,

,

—

,

/".

—

=

;

;

,

,

my

,

Zo

,

,

,

i

W

,

,

.

,

i

—

,

•

,

,

,

;

,

,

;

,

,

i

,

,

:

,

,

,

,

b-

;

Sltwnik Liniij)

tiyi. !.

Tem

III.

,

27

NA C

210

OT

I

NACZAO - NACZELNI

.

NACZ A

-

m. n. p. To szwagier, co ma siostr; potym, Co moje siostr pojmie? A panna Pot. Joiu. 227, {dstij. cze): 'naciotem. cf. ciotka, HauoTt, naweib defekt w kassie). NACISK, u, w., Boh. natisk, plur. natisky oppresaio;

'NACIOT,

a,

potifhck, naganjik, poganja;

natifh,

ciar

cisk, ucisk,

naciskajcy,

Ross.

Ross.

oiifangcti

Yind.

(Jenes. 18, 27. (zaczem. Ribl. Gd). Otoci dopierom nacz rozumie. Wróbl. 180. {nunc eoepi). Dzisiaj naczne dawa strach twój na twarz ludzi. Budn. Deut.

Ross. HaiiicK^, 4aBHa;

—

Hi

natJok,

SilfinintnitTfiltijCii

,

wony

CI. niedok. {Boh. naarowati mullas lineas czarów nadziaa, dCiniij jaubcrn Yind. nazoprati; Ross. HaBopaHJiiBarb Hasopownib.

dok.

przyciskajc,

,

febr brucfcii,

natifliati,

,

natiskati

Jtai/.

;

naciime jednutL

f.

niifMuitfcii

gornatifniti

fniti,

vam

,

Nacisn,

,

NACISKA, a,

59.

1,

potilbaYali;

Bosn.

;

brdtigeii

natjeskati

ci.

,

nameciti

Nie naHaiiicKaTb, HaTiiCKiiBaio iiaracHUTb. parce pressare. Cn. Th. 434. Czowiek we nie, przez krwi nacinienie. Chce woa, a nie moe, tracc odetchnienie. Jabi. Tel. 558, ob. Mora. g. 2. Naciska ' narzuca, wiele czego do kupy rzuca, yici nad) cimn-nadczisznu Yind. gorber nifrfcn ; Sorab. 1. naczisznu natifhati, gornariiitti Boss. HaMeiaTb, Ha.MCiiy, iiaMCThiKto to naciska kamieni? Baib, HaniiHyib iiaKiiAbiBaib. HaiiicHyTL

,

,

ciskaj,

jc

rccipr.,

dogadza

a)

§.

g.

Lud si na

Natacza si

bj

gdzie

miejsce nacisn.

to

fid;

,

m>l}in

himyn.

Tr.

ia,

w

».,

,

,

,

^

Ormiaska nacya. A'(cs. 1, 04. "Natie. Petr. Pot 268. NACYONALISTA', ob. Rodak, ziomek. NACYONALNY, a, e, narodowy, natioiial Koció dom na-

Siar.

Ref. 6.

=

i

.

cyonalny Polski z szpitalem alumnatami. Yol. Leg. 7, 575. *NACZ na co, {hodie non usurpalur, nisi praemissa negatione: Ninacz tju. v.), (Boh. na; Sorab. 2. na, na zo, i

:

ma,

nazga), ju

nipriiber,

n.10511,

njorauf.

Ryoby

tu jeszcze

rozmyli si. W. Post. W. 2, 296. Gdyby kto tesi nacz rozmyla, wiern a zdrow rad dawa. Kosz. Cyc. 50. Widzielimy go nie byo nacz pojrze. W. Jes. 55, 2. Znam to do siebie, e si nie nacz nie godz. Gorn. Dxu. 6. Naczkolwiek (na cokolwiek) si obowizaa. Rad. fsum. 50, 4. Ona si nacz obowizaa. nacz

mu,

co

,

ib.

5.

eine

y,

ceti,

i, miasto

Stabt

NACZ, dok..

niocz), ob.

(cf.

NACZA,

,

Rag. stayit

iii /".

i

Co.

Dykc. Geogr.

2,

196.

Naczyna, a,

a,

nie-

Lit.

naceti,

cz.

nacignem

jcdnoti, ;

ciitijcijcn

Croat. nachinyati;

ruku; Slav. nacseli; {Sorab.

2.

Rosn. na-

nazesch

zacz

felicti,

;

,

1.

.

BHOti. TblCaWCHui; IIAY.!l.-\l>UHIil,

,

Hi

abcr,

,

;

Ecrl. YHIIURIillllK'!., TpiICTaib, pilra, KHA^b,

K0I€I!0,V1,

Tbcrbaiipt,

nadcclnik, nadcconik

btT

(III

;

i^piftC

blT

.V)auptliiujc

(.'f

289; Slblg

fdjiitgo GrDbcfdjr. 6,

ffCDt

iii

.paiiiitliiiij)

6'arn. glavar;

autor,

Hntcb

uaJbHHua autor, /.axoi;

jioczalck

czego,

Hag. naceliuza

,

oro

seti

ii'

Ross. liaiaib-

;

Naczó, naczyna; Ha-

ob.

;

Eccl.

ii.iYA.iOKOitiAb

,

2^

{Rag. nacelnik,

;

3.lona4a.lbHllKB

malurum; HayajoaJOÓHbiH

iiaiia.ibiiOBOjiiTe.Tb

ScfC^I"

poglayar; Croat.

ViHfi(.

autorka

•

bfr

,

Cfffric-Jlaiib.

naczelnik, pochetnik, poglav;ir, poglavnik

,

Graec. dn^i-

,

Graec. doj^tjhr^g

najwyszy wódz;

nepBOnaqa.ibniib"B, BoeiiaMa.ibHHK hetman, Arcybiskup Gnienieski, prymas królecf '\vojewoda ). stwa pierwszy senator i .\ia naczelnik w duchownych w wieckich. lY. Pam. 8, 158. Piotra sprawach, jako ,

i

. nazywaj Sinolr.

'iiaczaliiikiem

t.

,

j.

,

xieciem

apostoów. Mi-

Naczelnik anioów, wierny bóstwu,

Ex. 54.

cha. Przyh Ab. 138 (Eccl. yiiiiouAY.A.Abiiuifb archanio). Najwyszy naczelnik siy zbrojnej narodowej; tytu Tade,

bdcego

na czele powstania

wego, roku 179 i. Gaz. Rzd., cf Naczelnikiem

£itt^aucn.

nacinie,

iiniiteiib

,

Pokoju im, ani odmawia, ani przyrzeka; a tym czasem na obietnice posów naczekiwa. Pilch. Sali. 200. Obóz zniocniwszy królów naczekiwa. ib. 252. Wypogodzonym czoem w spokojnoci mierci naczekiwaja. Pilch. Sen. I1.U. 249. tb 83. NACZEKA si, reripr., dosy dugo do stsknienia czego czeka, liiiujc fleiiii(j ti'ar> popoekam sy [Boh. naekati se Rag. ten nnb Iiflrren; nacekkatise). Urugi sia nie nabra; drugi naczeka sie chwile, nili mu co podadz. Star. Yot. E i h. NACZELNIK, '.NACZALNIK a i m. na czele bdcy, przeoony, rzdzca Rag- et Bnsn. poglavica Ross. r.ia-

usza Kociuszki

w Brzeskim

niartcii

laiigc

,

,

Kraków sk., drwalnia kolnia; ber ^oiyob. Nalo. ob. Nacina [tnil "NACYA, yi, i., naród. bie 9?atton. Kupcy wszelakich nacvj. Yol. Leg. 5, 262. adna nacya. Sk. Kaz. 275, Przodkowie nasi u wszystkich pogranicznych nacyj zawoani byli. 'NACIUNIE,

iia3cii4aTb

,

suc

,

,

—

tDcrfeit.

mit uuditeriicm

,

Mcz.

^arrcn.

sobie ciska-

=

•

iiiic^terit

jfjunn saliua.

,

;

Ha)K4aTb

;

—

,

lina naczcza

NACZEKA, nijak, dok., N.\CZEK1WA czestl., czekajc wyglda czego, dugo poczeka, Yind. nazhekati Ross.

rzucajc ftc^ fatt iinb muf C nicrfcn. Naciska si kamieni do woli. Tr. Naciska si narusza sie nasierdzi si z gniewu na kogo. A'. Kam fid) iipr liiitwillcii ,

bdcy,

na czczo

e,

a,

SWailCii.

,

NACISKA si

(cf.

grftliiifle).

,

NACZCZY,

;

Tr.'

Ha'ia.io

=

stki

—

,

Hayaiie.

,

naczynie, pocztek, zacztek,

cf.

.

,

Ross.

;

Ross. iiaiaTOKt

m.,

,

wszcztek. ber crfte 3lnfang. Powioon by Izrael Jehowie nacztek urodzajów jego. Budn. Jer. 2, 5. (z pierwocinami urodzajów. Bibl. Gd), (Ross. iiaiarKH pierwia-

nie-

naliszka-

Croat.

,

iku

naczelnictwo), HauHHi

nati-

Vi'id.

;

,

NACZTEK,

nalacza

1.

§.

,

a,

=

,

diicere),

,

przyprawi. Pnm. 85,

naczelny.

NACZAUOWA,

bflu

Grecki surWielki nacisk o ten towar. Tr. wrzaskliwy, nie mniejszy maja do siebie nacisk. Pilch. Sen. list. 2, 240. Nacisk coraz podlejszych monet zagranicznych kraj cafy o niepowetowan szkod i

NACZALNIK, NA-

Naczelnictwo.

2,

®ebrail(3C.

macz

;

25. 'NACZ.^O, ob. CZALNY, ob. Naczelnik,

Ty-

,

Natoczenie si,

§.

,

,

tiudn.

go,

si nacisk ziemski zawodzi odwali A miasta wysokie mury z siebie zwali, fondera. Zebr. Ow. 416.

i

chleb);

napocz, rozpocz, zacz, naczem mówi do pana me-

HayHHaib Teraz aiibeOert.

Hayaib

(rze-

niifbru(ffnbc ?aft, Snicf.

fon nieraz

zacz

beczk; Carn. nazhjnam, nazhnem, nazliti=

tego

,

zwa

jak

CTWO.

O

,

a,

n,

glavArsztvo

bv

£cc/.

Ross. HatH-lb,

'NACZA-

Rag. poglavstvo; Croat. ponajRoss. HaiajbCTBO Eccl. Hiva.io, K.iacTh

Yind ;

;

'NACZELSTWO

,

narodo-

Hapo,iOB04iiTeib.

MHHOHaMaibCTBOBaTH

NACZELNICTWO

CTBouaib.

Eccl.

poglavaria

;

;

;

MAC

NACZELNIKOWSKI -NACZESAC. wysza wadza, przeloeslwo, zwierzchno, bic £)iexmajt, bic ^ófe ©croalt. Synod pod naczelstwem Teodozyusza monaarcybiskupa. Sleb. i, 24. (pod prezydency). styrku Ihumen nie ma si zwa Ihumenem, tylko za star-

W

ca,

ny

pod naoza/em inszego wikszego monastyru mia-

to

i

bdzie.

Sak.

Dób.

Sob.

Najwysze

naczelnictwo

Naczelnictwo czstkowe (Hoss. MaCTOHa'ia.]bCTBO, cf. podkomend.i). Naczelnictwo na wojnie, najwysza komenda Hoss. BoeHaia.iic, Boeiia'iaiCTBO, (cf. Hoss. nepBoiiaMa.iie.

województwo), THCflUKOe (cf. tysicznik); Eccl. yilHOHAYASHK dowództwo, komenda. NACZELMKOWSKI a, ie, fioss iiaqa.ibiiiiKOBT, Boeiiaod naczelnika, Cbcrbaiitit^ ,

=

—

Ma.ibHimecKiH.

,

NACZELNIK

"2.

nachijk;

Slov.

buli. niieeliiik;

,

NACZOEK, ka, m,

,

Yinil.

zlielna obvesa,

zhclni

Z ES N Y - N A C Z YN

2H

E.

I

1. wosy, Rag. nacescgljatti Ross. Ha4ecaTb §. grzebieniem przeczesa, ile dosy, lub wzgór, gciiitg fdmmcii, (;iiiauf fdinmcn. Naczosa si. do woli, \ii) fatt obcr mubc fainmtii. Opulub do zmordowania szcza ndzna; com ja nakochaa, Com si zawiych kTward. Daf. 45. Szczotk naczesa, dzior naczosaa. Ymi. nafhzbetiti gorfhzhetiti. aiiflnirfteii biirfteii, gciiiig wybija, naoi skór, ob. 3. 2. Transl. Nasmaga,

cesati;

len

;

;

wen

,

,

—

,

—

,

Naciósa, naciesa, ijcmiijfam aiiopriidclii biirdjpcilfc^cii. U prgierza, gdyby tylko jednej z tych wszetecznic naczosao wierzbicego smrodnika, loby.... Poizk. Di. 127. jzyka bez nabez naczosania uszu §. Mówic ,

—

i

i

,

si wam, jakobymy abo

mówili, abo bezdowodnie mówili. Smolr. Eien. 52. bez urazy, o-

grawania

zila

,

nic nie

ko

brazy, otiic Sdciriijiiiijj Cer rbrcii. czoowa); Sorab. i. nadtrontuch bortka Carn. puntek; Croat. 'NACZESNY, a, e, na czas, w czas, wczesny, a propos, tolne schatk Przez on swój niesuszny ani naczesny upór, w fizer; ioss. mtc.WKb, HaycjowcKi, naMe.ibHiih-, iia.io6iiiiK'B; ijclCflCil. olivde do niej przyjdzie. Uorn. Dw. 501. na czele noszona, citlC strój czyli przepaska naczelna,

ves, (naztielujak, nazlielak ,

SUipfricmcii

Sppfbiiibc

,

fiontale.

Cn. Th. 433.

ciii

bym ukaza,

>

,

,

Cii.

;

(gtiriilniibc

ciiie

m

,

Stiniricmcn,

NACOllRA

Móg-

czocliraniem

]'

Syn. ó9-l. Dasi/p

2

b.

cliorgwie, naczelniki inne wojenne .S'u//. 264. To bdzie na znak w rku twoich a jako naczolki miedzy oczyma twemi. liadz. Exod. 15, 17. Dudu. Dtut. 11, 18. (bdzie to za naczelniki midzy oczyma twemi. BM. Gd. te sowa bnaczofkami midzy oczyma twemi. arn. Post. 5, C()o i.). §. Mtdic. Naczelnik, lekarstwo, które przykadaj na czoo. Dijkc. Mtd. 4, 4"), cin .C^citaiittcl, niif Mc Stinie kopie,

narzdzia zdobyte.

i

I'ilch.

,

d

—

ju

l'iiibcn,

e

na czele

,

Stinipfiattcr,

ciii

bdcy,

Stirii

wosy, ozdoby.

czelne

wszestwo tcfiliMtdi,

m.ijcy,

ben

Tr.

celny,

9>inTniii3

Stiiiiiarfcl =

,

—

!C.

ber Stiriic

aiif

kfiiiblicl'.

a,

Na-

Naczelny, "naczalny, pier-

§.

gówny,

Imtciib,

NACZELNY,

.*pniipt

=

bcv

flli

,

yicc

Hzymski biskup

'.'prjiiiiilid).

kocioa pierwszym sprawc 'naczalnyin pasterzem. Apol. 112. U Persów trzy byy naczelne prawa narodu; nie zadua si, nie zmyla, nie prónowa. Krup. 7, 110. Hzd pierwszy zwierzt sscych zowie si naczelny (primalcs). ze czowiek w nim si zamyka. Zool.

jest

i

Sinolr.

i

•

U Wersallu! naczelne dzieo wielkiego króla. Karp. 45, clief d'oeuvre; SDiCiftcrfiicf ; cf. arcydzieo; Hoss. Haia.ii.Hbin pocztkowy, zkad si co naczyna czyli zaczyna.

285. 3,

NACZEPI, ailbacfcil

;

nabaklati, nakvakati

Yiud.

NACZEliNlC,

mo

na

no.intn.itiH)

cz.

lioss.

,

Ross. HawcpiinTb.

;

HacypjiHTbCfl af,

,

nazhro[ia;i,

gorsajemati

Ross.

ijciiujiniit

gornahaklati

berani

luz.

rz.

iiaMopnaib

fdópfcil.

dok., czerpaniem

nazlireplem ,

,

najeti

lUTiepnuBaib

Wielbdom

,

dosy

najemem,

,

iiai.a'iaTb,

twoim

naczerpi

Ger.es.

z

24, 19.

rzdki

wody.

1G2."

NACZEUSTWIC, Yind.

iiii|'tvcid)Cii;

Naczerni sobie oczy

wody, eby sio wszyscy napili. 5 Leop. (nachwYtam wody. 1 Leop.). Naczerpali Prz!/b.

£fc/.

;

HacypM.iiocb.

naczer|inie

/.

nabra, Yiud ;

,

aufbcftclii,

Btuiaio.

dok. czarno nafarbowa, \djwaxi

Yind. nazherniti

NACZERPA,

czepia na czym nawiesza,

dok.,

Ci.

cz.

dok., czcrstw-iejszym

uczyni,

niiifrifdicn,

gorlzherslvili.

NACZESAC, NACZOSAC,

/".

naczesze

cz.

dok., Boh.

na-

dok., Boh. naechrati

,

laxare,

wen,

napuszy wosy, kudy,

NACZO.LEK ob. Naczelnik •NACZVN.\, ob. Nacza. NACZYNlC, i, f. naczyni,

aufipcferit,

len.

2.

cz.

Naczynia

dok.,

niedok.,

So-

jedno po drugim narobi, nadziaa, kilka rzeczy porobi, mctrcrc im^ eiiianber inaien, {Boh. rab.

naczinic;

i.

nadtMali; {Yind. nadjati, nadielati); iSorab. i. nalzinara o/"napawam; Rag. nacinilli, ponacinitti, naci-

pcio, imbuo, nacsinili

;

Ross. HamiHiiib, HaiiiuiiBaio

Slav.

inslauro;

Bosn. naoinili, napraviti

gnati rcsarcire;

napenia, nadzie-

naczyna, ob. Nacza). naszczcpiem winnic, naczvnicm ogrodów, a nasadziem drzew, i nadziaaem soJakemy sobie nobie stawów' 1 Leop. Eicl. 2, 4-7. wych ministrów, nowych zborów, brogów, bonic naczytak te nieszczcie Polski si jo. Poda: Sion. L nili, 2. Do owczarni Paskiej zodzieje wiele dziur_ nadziaali, a z owczarni paskiej goebiców naczynili. arn. Post. 204 b. Nie zwykli miewa mszy bez ornatów, a tak musielibycie zaraz ornatów naczyni. Twórz. Ok. E 4. z kamieni naczyni sobie synów AbraBóg jest mocen

wa,

iiyiHHKa nadziewanie,

Nabudowaem

distg.

domów

sobie

i

i

hamów ych.

I.ach.

Z kamienia prawie chce O o 4. Tak wiele wit ni dni ledwo nie wicej

Kai. 1, 115.

naczyni chleba sobie. w kociele naczynili ,

Bej. Post.

e

ich

.

powszednich. Sekl. 56. Niech sobie naczyni przyjació z Naczyni, naka, majtku swego. \Y. Post. Mn. 517. '§. Naczyni si nasypa nala. X. Kam., luprauf tbuil. ul'cr fit^ briiiciga na si, SDiCiigc raz tit w raz czego, nigdy nieprzyjaciela Chocia twój ijeii fid) jiijiebeii. nanie widzia, ale si ustawnie naczyni despektów

—

,

—

ko

,

i

rzekania olnierstwa twego. Jan. Oksz. G Z b. 'NWCZW NICIEL, a, m., narobiciel, który czego naczynia, nadziaa, ber geiiiiijfam tniii jiiicr 'Baift imó^t, ucrfertiflt; {Ragnacinitegl refector

TCJb, cza). n.,

a,

a,

cz.

ty

;

,

f.

nacinilegliza

HaMiiHUinh^ autor czcsjo,

NACZY.ME, zdrbn.,

Croat.

ia,

«..

;

dislg.

Boss. Haiitiia-

zaczynajcy co,

ob.

Na-

NACZYNKO, 'NWCZYNICZKO,

{Boh. plur. naenj, nadobj

nachin forma, norma;

Bag.




nadgry

;

nagniy- nadnawtlony nadwtlony;

napsowa nadpsowa. Dudz. 14. NADA, a, f. nada. c;. dok.. .NAD.AWA

;

=

>

,

a,

nadaje niedok., Boh. nadali, nadawali; Sorab.

a, i.

frequ.,

nadac;

; , ,

NADA

214 naclati

Yind.

nadajati

,

Ross. iiajasaTL;

gali na kogo etnjc^ iicrlci^cn

nadavati

geroafjrcn

ale

mnogo dalti komu co,

,

gali

mu

zdarza

,

tamit

tbn

,

co,

go nie nadaje.

cincm

,

Eduka-

['efdjciifen.

19.

Teat.

51.

c,

szczliwe nada myl niewywiczoktóraby si najdoskalszy nie zdoby. Kras. Fod. Niech ludzkie dobro pierwszy nasz cel bdzie

Czstokro nemu na ,

56.

2,

t^m

ksztaci rozum,

cja

-

obdarza go czym

,

,

Bom.

;

NADA NADARZA.

C.

nadawa komu

a)

zdarzenie

to rozkosz nadawa wesela. Zab. 15, óH. Jakub. Znam obowizki, które na mi wkada konstytucya; ale znam prawa które mi nadaje. Gaz. Aar. 2, 118. Pra-

Boka

i

,

wa, gdy sie gruntuj na ustanowionym spoeczestwie, Nanazywaj si nadane. Gal. Cyw. 1, 2, posithme. dawa kogo czym obdarza kogo czym, eincn n'pinit l'C< Nadajcie rolników wolnoci; pogaska niewof^Cllfcii. przez chrzeciaska sprawiedliwo zwrócon bdzie. la

—

Kunst.

Ust.

s

Nie

14.

1,

rzeczywiste dobra,

to

które-

mi oni ciebie nadanym radziby widzie. Pilch. Sen. Kat go nada etc, sprowadzi go, sprawi 235.

list.

—

ber

^nt ia^

Cnt ibn ^er gcbrac^t,

.fieiifer

to,

yeranlapt,

gcftiftct,

A za zdrowie Jejmoci Do skpca pijesz ycrlicbcii. skpiec myli: dyabe nada goci. Bratk. Z?. 'Dyabli na:

tak robot.

,

Czy dyabli nadali te tylko spojrzaa, juzem si udobrucha, ib. 29, jej lepki Ale czy kaci nadali, 83. on teraz powróci! Boh. leal. 45. c, 12. Kom. 4, 45. Czyi mi go ze nadao Nadaj komu czego sia obdarzam go Pot. Jow. 55. Bóg bogosawi panu hojnie, i^ befdicnfc eiiicn rciiiid). memu bardzo nada mu owiec woów. 1 Leop. Genes. kolejiuni pital Nadaje koció 24. Smolr. Apol. 8. dali

36. c, 3.

Teat.

,

e

I

—

=

i

,

,

dolo.

Cn.

Th.

ii)

l'cgal'e,

Zbudowa tam koció,

F

Twórz. Ok.

1.

Iicgifte i

,

SIpftcr,

ctii

ou».

e§

ftcitre

nada go dochodami

hojnemi.

Sw. 201. Przodków naszych pobogacie nadane. Padw. Syon. abo powietne. Uerb. Sta. 156. Nada si, nada co < stawi,

Biel.

bonych kocioy budowne

,,,

i

grania, gali,

Mscr., ben laffen.

—

by,

(cf.

SaH

bcn

fiiff5ic"^enbcn

Nada

—

ciiifieiifcn.

on flisom

link, znaczy

ba

23ptfiic4tcn

nada

flisów,

Boh. naplat,

n. p.

lliiSen,

Rozum

Seil luftcn,

suy,

pomaga,

absolute,

U

gdy holuj, popuci. Magier.

,

nacfi=

poytecznym

co ge naplat

= ^i/irf juvat? dobra minka teraz nic nie nada bez pienidzy. Teat. 7. d, 29. Gdzie mikkie serce, tam rozum nie nada. Krns. Mysz. 41. Nie szczy si rodem, imi nic nie nada. Hor. 1, 77. Czy si krwi tykasz Inacha monego, Nic to nie nada, czy z gminu podego Zrodzony, yjesz pod niebem goota Musisz za ciemne pój Ereba wrota. Hor. 1, 200. Wybiegi nic nie nadadz, wszystkich nas ten koniec czeka,

cf.

pacij,

e

umrze

mu

^elfen.

trzeba.

Teat.

5.

b,

i

—

27.

uda si, powodzi si, wie

•

Nada si

g.

si,

ko-

gclingcn,

eiriem

Niech mi ludzie przewyStntten geDeii, gliiifen. szaj; byleby mi si nadao fortun pokona. Pilch. Sen. Nadao mi si pomylnie dopi swego. list. 2, 157. Teat. 52. c, 51. Szalony to, kto pomst na niepewn wkada Wojn, która sam nie wie, jako mu si nada. Nienadany = nienadarzony, nie na rk, Morszt. 557. niepowodzcy si, nieszczliwy, n. p. O nienadana mi»Pii

oci. miech §.

stroisz z

zgadmy

Pójdmy,

mojej ten

cikoci.

Pelr.

Hor. F.

naród nienadany.

/

125. nieugaskany, dziki, niecywilizowany, rp6 Jezus Jana chcia mie dotd ywego

Fs.

—

Kchan.

a

,

unge=

Póki naród nienadany Od Rzymianby nie by zawojon o b. Nadany, nadobny, aft-any. Odym. Sw. '2, Niedawno w wiat puszczony, dny, fdióit, fi^mucf, bpib. dzi chopczyk nadany, formosissimus. Zebr. Ow. 260. Nadanie powodzenie, ber glfictlicbc (rfplg bn^ ©elingen. Sia wojen z pany Greckiemi szczliwym nadaniem zwo-

fcblijfen.

ydów

,

—

N

=

,

Podda si Knajpów; a nadaniem tym ju mniej z sob traktowa dopu-

dzi. Krom. 61.

uniesieni Krzyacy,

szczali, ib. 607. {successus). Q. Nadanie kocielne NAD.\ ob. Nadyma. (funduszowy grunt). Wstyd N.\D.AJ.\C a, a, cz. niedok., Nadoi, f. nadoi dok., dosy nie cofa, nastawia, nagadza cntijciicn ftcHcn. wydaja mleka, gemigfnm cinmelfen, OTil* geiiiig abmelfcii; dobyo ustpi tej trwodze, Wszakem zielon szale sw w placum stan ku jc wypuszcza na co eiiimclfcii aitf ctiiHio mclfen ; immulzrzuciwszy z siebie Ramion nada gere. Macz.. Bom. nadojti Croat. nadajam Hoss. Hajoni. Patrz, jak si jaowica goni potrzebie. Olw. Ow. 546. za dorodnym buhajem nadawa sama. Tward. Pasq. NAD.ANIE NAD.ANY, ob. Nada.

—

,

,

,

i

,

,

;

:

,"

50.

—

,

aliter

Tym

i

wonikom nie A jak si

dzielnym

mnie samemu ledwie si nadadz i

na lec nie dadz, vix

me

,

paliunlur.

Nadawa, kierowa, podawa ku, krain Wgiersk, która ku Polszcz

Zebr. Icilfcii

,

dasz

rady,

rozbiegaj,

Ow. 29. fe^rcil.

nadaje si,

— T

plon-

La{quae ad Pohniam tergii). ku pónocy nadani, kaniaj si wschodzcemu socu. Chmiel. 1, 1061. Rzeka ta raz w t stron, skd si wzia, nadaje biegu, Drugi raz do piknego morza cignie brzegu. Otw. Ow. 506. (t. j. drowano.

Krom. 709.

poczykowie,

nakania, Cini'dii'Cii

pi

bardziej

Iiiiujclicii,

Nadawa

Iiinrciccii.

=

podawa, podsuwa,

Nadawanie

pod

drzewa

rznc. Sohk. Arch. 100. presserowi pikami farb na

Na-

na miejscu jednym

dawa w

drukarni

nadawa. Magier. mci:

—

nachyla). ,

iii

rcr

,

Mskr.,

*^'rcjTc

He

auftraijeii.

SiidiDrucfcrfnniriC

oitf

form

bie

Nadawa komu pik

%ox--

do

NADARE.MNY,

MO

a,

cye,

NADAREMNIE, NADAREMNO, NADARnadarmo;

'Naprany;

ob.

Mio

Tr.

ca.

Jabl.

c,

Boh.

adverb.,

,

bozkie biorcy, Psalmod. 55. Nie

irnie

przyschnie.

ininiife.

,

,

nadaremno. W.

daremno

Bcye Nadaremna pra-

Boss. HanpacHbiii ,

chodzi na zamian nigdy nadaremnie. Nie bdziesz bra imienia boga twego Exod. iiO, 7. Paszk. Dz. 115. Jzyk na-

110.

Tel.

yergcHid)

niechaj

do

podniebienia

miem sowa przemówi; b, 67. NADARZA, a

boby byo nadarmo. Teat. 10. a, cz. niedok., Nadarzy, f. nadarzy, dok., zdarza komu co, nada go czym pomylnym, Boh. nadeliti nadelowati Bag. nadariti Bosn. nadariti Croat. nadarujem; Ross. uaaapnib Haaapaib, cinem ctwwi ycrlcibcn, gc« irctbrcn Przyszedem do niej ale mi co lepszefcfaciifcn. go ni j nadarza. Weg. Marm. 1, 184. Nie,

;

;

;

,

;

,

,

mio

nadarzony, niedogodny, nienadany, niezdarzony,

niiPgliirft,

,,

NADARZYCIEL itit^t

Dwakro

crn)iinf(^t.

wojewody.

(Jarzone

zdarz

boo,

®ott,

mit

©ottc>3

cliowaiiiy,

Zfmy

Kol

0.

da-li

—

miafy Sarmackie

Miasic. lióg

pomor boka,

za

U

,^)ulfP.

nic nie

gclicbt a

swoje 1'upr.

bóg,

Obdcie- obdarza koj;o, cincii Sama dawafa dary mioiSnikom swym

2.

CiS

pamitamy.

nas nadarz

szafarze,

jciio

grody NienaNadarz bót


bru(fen.

20 czerwonych zotych 65. Teat. lo

nieso.

,

Soften

bie

nadrukowali

i

dok.,

^„jen

ber

dok,

cz.

Serlag.

bfr

ov, nakad

kto na druk

3>erleger,

eber

,

redp.

sie.

^],^tem ^

^"'-

iitjpo.

ber

.,„„ 'sgcftcn

ijff,e„

HajoJHib,

Ilost.

,

nakad na druk, Tr.

mrraiif brudeii,

fii^

,

Ecrl.

n.,

nauk. Nadrukowa si,

wa si, NADRWI

,

•

1

twe

sercu

woy.

Tr.,

a,

t

bluniersk

;

sobie za nadr. Jeat. ot. b F. 2. Za sam odywi. Jab. lei. 275, [Slov. Hada w pazue, chowat. Prov. Slov. Sabni za . j siegnii do sweeo nadra; wez sie za swoi

nadrami nadra: u n, Modlitwa nos). n Ti jT za .

w

nadra

za

(cf.

Co

n..

Nietylko napisali, ale

,

chowa

I

,

ber Sufen.

;

Etgm. wnlrzl H,\po fartuch Etym. dziere) Hoss. nasypomoe nosi za nadry ewa-

w czym,

lub

,

,

NADHIKOWAC,

Ijergifbt.

;

ono

—

dosy wydroy

,

,

.

Ger.

,

sma

Sctfefpfteit. ,Sorai.

,

genug au^bóblfti.

,

'NADRl^KUAME ia 'NADRLKDATNIK

V'in(f. niederje, nederje, (nederz, Kieber sznurówka); Cront. nadra; Dul. nidro; Botn. nidiM gnidra , gnjedra skut ; [f/ung. nadra uterus); Sorab. i. nadio Sorab. 2. nadra piersi; £cr/. ;

,

duk.

cz.

Ha.iajÓJHBaib

nadyrka; Slov. nidrs, luno

lioh. nadra,

nieli.

n..

koszt,

^

,

61.

DJciffjfbrung

,

strawne,

;

Nadrczywszy si umar. fiej. Fosl. fi 6. NADREPTAC f. nadrepce acl. dok., dosy podrepta, . Lis.

ska

NAD

/.

ib.

szasta, fic^ fatt o^cr mjibe fpriiiijeit taiijen, laufcn." Dyazyk nasz nie jest pr.iwie doskonaym, jakim jzykiem nadbelnie nadszastaJe si. Teat. 17, 8. Szastaniem nadwtli stawia swego marny? Gorn. Dw. 45 Niecliaj ten sobie obc si , fii^ burtfe ^crumtiimmflit abmattcn. komu na w/asnej zbywa. Nar. Dz. 2, nadstawia okras 136. Jak moe tak mstwa nadstawia uporem, '^ol. Arg. NADSZCZEKAt"^ ob. Naszczeka. Rozumem nadstawia urody. Zfgl. Ad. 218. Nie NADSZED, ob. Nadchodzi, nadej. 237. majc adnych przez samych ciebie zasug, nadst.iwiamy NADSZGZEPAt- es. dok., szczepanicm nadci cin tpenig niifpoltcn, Ross. iiajTflniiyTb, Ha4TfinuuaTb, Ha4K0J0Tb, na4si iluga naszych przodków liczb. }Jon. 05, 155. Jii,

—

,

,

,

nacy pierzehliwo swoje powierzchown zuch\vafos'ei hajdamackim strojem nadstawiaj. Pilch. Sen. list. 2, 287. Faszywi prorocy powagi swojej nadstawiaj sobie szerokiemi pfaszczmi dugouchatemi myckami. Gil. Posl. ii b. obuwiem wysokim Aktorowie Greccy nadstawiali si Nadstawia si korstrojem gowy. Teat. 24, 28. Czart. b) Nadstawia si piekszy si, kami. Mon. 70, 382.

ha.iiBaTb.

i

NADSZTUKOWAG, stosowa, fhtukati

,

i

zdobi si przysadnie,

•

\i)m matbcil, pupcn. lice, Ty przecie chcesz si nadstafic^

f^imiicfeu

,

Juz bab wydaj ci •wia urod. Igrasz i pijesz, jakby bya mod. Hor. 2, Jak puszy, jak pstry Jak si on nad.-;lawia 278. Mm. ,

Im wicej po cay, gdyby ogon pawia. Zabl. Firc. 10. wierzchu si nadstawiasz, tyme mniejszym u mnie. Opal. Owa ksiga pod lega, która si sowy, Sat. 117. a nie rzecz nadstawia. Goni. Dw. 65. §. 2. Nadstawia garda, szyi, ucha, ob. Nastawia. NADSTAWNIK,

aw

—

a, m. ber Sertjfteigcr ©riibeimiiffcber, zawsze musi by przytomnym, kiedy górnicy do kopalni wchodz wychodz. hluk. Kop. 2, 287. NADSTOSOWAG, cz. dok., nadsztukowa. nadstawi, nieco przysztukowa Gdzie lwiej nnftiicfelii. aiifeCen, iinflicfeii skóry nie dostawa, moe lisia nadstosowa. Ezop. 29. ,

,

i

,

NADSTYGN., co letnym'

,

nadstygnie neytr. jednolL, zastygn, nie-

f.

stawa'

sie

m\

nlifnblcn,

etrv'ai

supramundanus.

MDSVAG,

a, e,

,'

nad wiatem bdcy, §. ob. Przewietny.

e,

—

r.

'

,

Ecc/. npcHipiiufi,

Nadtyra.

ob.

,

NADTKNAG ob. Natkn. NADTO adverb.,' {distinguas ,

nad to, ob. Nad); zbytecznie, nad miar, za wiele. Garn. natu prevezh dóvel; Yind. zhef vfe; Croat. odvech prevezh, zhefmero prevech; Wszystko, co jest nadto, jii ricl, jU febr, libct iai SJJaaf. ,

,

.

,

czeku

szkodzi.

,

.Yar.

chem. Hor. 1, 283. 112. A juz tez to

Dz.

to

nadto.

i

Ghcie nadto jest grzetego nadto. Treb. S. M.

53.

1,

Juz tez

53, 4.

Teat.

Teat.

17.

c,

len kochany

Oto

na przeszkodzie).

(niepotrzebny,

Zab. 5, 143. ze ja tu

Moe,

Zakonników nadto. Kras. Pod. 2, 137. nadto jestem, zostawiam was samych.

40. lej-

Teat. 47, 23. (troch za portrety, Jedni Wiele ludzie maluj, róne nadto czerni, drudzy nadto biel. Krat List 2, 101. Które zwierze od osa gupsze znacie? C-. Gzowiek!-

tnaneik za nadto sobie pozwala.

»

a

s

wiele).

J"^ to nadto

—

!

nie nadto; lecz

mao. Kras. W.

28,

em

nadlraci.

Teat

strojach nadtraci wiele.

43.

c,

14.

Hak. Pob. a

niepotrzebnych

.\a i

t

Jeste

j.

familii

°-'°' '«0J ."^'""'^'^ substancyi. Teat. oo. c, f^*^"?' ^^datraciwszy sob.e w Poznaniu, przeniós s. do *^'^'J.'

Kunnrrmrw.r NADIRLGHLEWAC, fi.,^„fii(j,

^ , v a, u, a j l » umed. cont., Nadtruchle dok., zasabie, •

Wadysaw,

^.^^^c^.

wróciwszy

nadtnicblewa zapocza. Arom. 540. NADTRZ.\ ob Natrza.

Nasya.

ob.

NjkDTERAC

Nadelrze.

ob.

mych dóbr

'

,

a,

aii
3

co

s

troch poszarga, po-

befcfimiifteil.

Mamy

kilkanacie

,

y,cnimreiben

j,„rj,

wol

i

^vrnmrcigcn.

,

swojej reputacyi

dosy

swojej dumie

i

Slbftogen.

Panowie

majtnoci nadtyra,

uczynili.

Star.

lief.

19.

teraz

eby Porwa sie tylko

umniejszonym wojskiem nadtyBirk. Chodk. 9. Natyra pod oa Jak ftma^ jerfcjen jcrrei^cri. w nim ustaway siy do prac. Birk. czas zdrowia czyli nadszarpany, opatrywa. Perz. Cyr. 1, 112. Dom. 78. Cyrce, darmo zalotów nadterawszy, rzecze; rcNADSZARZAC, cz. dok., szarzaniem nadwtli, nadtyra, ein tenlatis precibus frustra. Zebr. Ow. 339. ucnig abiincen, abreiPfii, fin^adjen. Poniewa im si wojn NADG.MAt^ si, f. naduma si recipr. dok., Nadumywa si lud nadszarza, na zimowe go rozwiedli statywy. Chroc. cont. et frequ, Rost. uajyiiaTbCH, iiajyMUBaTbca; do woli

NADSZARPAG,

/.

,

nadszarpie

,

tltwnik Liniif w^i.

t.

Tom

III.

nadszargaiie.

Teat.

22.

c,

42.

troch poszarpa, czonek naderwany tylko,

act.

dok.,

na nieprzyjaciela

ranem,

z

tak

i

niebezpieczno. ,

e

29

NADUYWA - NADWIZA.

226

si namyli, duma, nod)bnifen,

dzie.

Treb.

NADUYWA,

NAD

W

O RN

Y.

NADWIN,

navinuti;

Sorab.

Naduy, f. naduzyje dok., przeuywa, ini^broiicfccn, burd; UcDcrtrciDung.

ycmnfcit,

rcrbcugcii.

dok.,

act.

-

NADWIZKA, i, i., zwiezywanic wyej czego, ba^ Ucberbinbcn, Vind. nadves. o domowej bie- NADWICILNA, nadwichnie act. dok., Dosn. /.

5.

M.

S.

KA

Mój smutny przyjacielu, mój

Nadumae si dosy

dawny ssiedzie,

Z

I

nadvesati; Rag. nadvezati.

Imige geiiiig

bcnfcii,

gcinig

fatt

fii^

nnibe bcnfcii.

fi(^

W

NAD

nawihnu;

1.

Ju

to

wywichn,

nieco

ctiua nogi,

nadwinwszy

ostatnia,

Kamie, na wstrcie co byf, zrzuca z drogi. Mon. 71, sadzeniem na zfe 548. Eurem bystrym Cyprys nadwichnity. Hor. 2, 237. Yind. nevriednu nuzati, nepridnu oberniti; Ross. 3iioyno.\iewolno w induktach KniareTpeóiiTb, 3JOynoTpe6.MTt. nadwidnie med. jednotl., plikach naduywa praw do rzeczy niestosownych. Sejm. /. Zostajcemu pod opiek wolno jest na nieco powidn, ciii mciiig mflf mcrbcit. Nadwidfe kwiaGrodi. 2, 168. tki. Stns. Num. 2, 99. NawidJ. Cn. Th. 455. opiekuna ali si, jeeliby ten wJadzy swej nad nim jakim sposobem naduy mia. Cal. Cyw. 1, 89. Naduzy- NADWIERCIE cz. dok., nieco nawiercie, etma^ cmio^Tirt, Ross. Ha4CBepiiiTh. ic' cie, przesadne uycie, na ze uycie, bet -Kifibraud) Vjn(/. nepridnu obcrnenje, huob. Nawie. finibcr burd; UcbcrtrciDiiitg rexvada; 'NADWIESZ, n. p. Zjawia si tobie bdzie bóg z ubagalni. dobernost, nevriednu nuzanje, nepridna shega Diidn. Exod. 25, 22. 7tot « wadnie: Carn. resvada, sva(ia, hudobernost; Ross. 3JoynoTpe6ieod nadwiesza;! od Naduyty Ecd. noTpeóOBare.ibHbiH abusiius. Nadwieka, nakrycia, baldakinu, cf. 'nadwisie, Sorab. 1. nadHie. wiszuyu superpendeo; Rug. nadvissjeti, nadvisiti impenuytny, mogcy by le uytym Eccl. 3joynoTpe6nTeJbHbifi. NADWAEK, Jka, m., bic Sruimick. Tr., ob. Przedpiersie- ''^'s. imminere; Bosn. nadvissiti; (Ross. naAnecit, hbjhochtb 'nadwiesi, nad rzym zawiesza). NADWALNY, a, e, n.p. Nadwalna dziaJobitnia, Jakub. i

NAUWIDN, NAWIDN, ,

,

NADWIE,

;

,

,

'

i NADWIETRZ.NY,

zasJoniona przedpiersieniem bez strzelnic, tak niskim, z

armat

strzela

304,

cinc

D^lie

6d)icgUid)cr.

Archel.

2,

higc

nad

po

sie

mit Zaszczyty,

23attcrie,

Ai.

NADWTLI,

przedpiersie.

nadwalne,

baterye

Art.

nadpowietrzny, litoliifttg. Anielska niemiertelna nadwietrzna. Przyb. Mdt. *8'^NADWIETRZYC. /: nadwietrzy act. dok., Nadwiet^za niedok,, wietrzeniem nadej, aiii^fpiircii. Trudno e^Y pozadni psi zatarty trop od przednich nadwietrzali.

szace.

'

nadwtli, act. dok.. Nadwtla niedok., trJcb, otira« fd)tinid)cn, 'tr^mifciib nia= liece Attyliusza, które chopska robota nieco nadd)(n. watlifa 'ca/o ojczyzny ugruntoway. Warg. Wal. 151. nadwtli Annibala, którego niedostpne Alpy 'przytrze nie mogy, rozkosze Kampanii osabiy. Pilch. Sen. list. nadwtli. 589. li ludzie pragn wiar umniejszy, li,

f.

nadwery, osabia

Ostror.

nadwieli, f. nadwiezie act. dok., czego co przywie, inbeffcii Nadjecha p;m z okrutnym rozruchem, liczkrtciifiibreii. brykami za nim nadwieh pienidze. Zab. nyin dworem

Zabk.

7.

Nic niemasz,'cobv'tak mocne jego przedsieFenixie Tiadwatli mogo. tas. Num. i, 65.

trzykro fortunny; to co dla nas zgonem. Tobie yciem wiekiem jest nienadwatlonym. ab. 15, 105. Knia. nienaruszonym, niepodlegym 'skazie. ' .,, r.TTri-iTT/' ' j 3 "t _. . 1 i

NADWAZYC, fi. NADWAZENIE

'

;

!

przeway,

nieco

dok.,

superpondiinn '^

tiwai ukrtDicgcilco zwaszcza nad

nadwióz/,

Nadwozi medok.

w cigu

,

,

i

>^'z"iecie

i

Myl. 45.

NADWIEZC,

,

i

a, e,

gfadka,

's'ofa

5,

Srufntc^rc

iiiebrigcn

fclr

ciiicr

Jak.

-"';

'•^< .

NADWINC

Nawin.

ob. ,

NADWISLAMN, ber

a, m.,

który

Wis

nad

NADWISLANY,

limlmt.

2Bcid;)cl

a

e

,

mieszka, nad

ber

Wis

,

mt le-

Zamki Nadwin. nadbrzee Wilane, ba« 2Seid)fdufer. Wraz potym cige po NadwiZab. 12, lu skay Ach! odgos trzykro rprzeraliwy day. : o .•' j ^cy, nadbrzeny, lane. Nar. Hsl.

aii

ber

licgenb.

ffl5cid)|el

NADWISLE,

552.

4,

a

,

,

j

.q,

wkTWMwryr NADW.NUCZKA, \iTvriL' WNUK, a, m.,

!>» n_, tr ., v\n NAUz., prawnuczka, bie llrciirelimi. si-/t i „•„x„. ojców, biad prscy prawnuk, UreilfcI. ber j V T f datek, bic ^ ,: , %? ,, Siuinbe. r iaj J ^ niezapomnianej przez poziie nadwnuki. N. fam. o, 3U1. 'NADWEREDZAC, (cf. rzedzi, rzadki), a, p^ j/^o. c^fi^f, nadwery j^adWODNY, a,e, Boh. powodneny. nad woda, rzek a, act. niedok.. Nadwery, 'nary, f. Bosn. squadok., nadwtli, nadsabia, \ind. omadeshiti Nadwodne drzewa. Oliv. gtc. bedaoy, nm ?i?n|tcr tH'(iilbIt*. ia,

,

n.

,

'

;,

.

,

pewna' wagc przydawaja. Macz. .

4.

,

bilu

,

,

. ..^ Ucbergciindit

,,

,

;

nad-

1

k

•

•

i

i,


, fiir bcil $pf iinb ^of' Zawzito kosterstwa za zabaw osób godnego Icbfll. przewrotna cljytro za cnoty nadworne urodzenia napodworny, 2. Nadworny, poczytane. ab. 7, 37. podniebny, subdialis. Cn. Th.. , pod niebem zostajcy.

frcccm i)immcl bcptiblic^

iiiitcr

,

Nadworne obrony

Fortif.

dzce. Tr.,

bic

DWOROWA naartowa,

gC(int

nadworuje

/.

,

mit cinem

act.

braii^eit

uiitcr frosjcm

im grccen.

,

na pole wycho-

,

NAfree ^clb su. dok. do woli z kogo

baiS

,

Sclicbcn

nad)

przed ludmi.

podniebie, bcr Ort

,

zewntrzne


^ner. ry kogo najeda, ber ben aiibem mit ijeirnfncter S^anb danemi albo czeladzi wydo/a, na dnie lub krótki jaki fibendilt, ber ,\ebbcr, ber iinijrcifcnbc ibcil. N.\JEZ1»NY, a, czas, do roboty najmuje, n.ijemnikami. hluk.Bol.o, e, od najazdu, Jlnfallo przy/Jebbe^, Cinritti112. S/uga najemny, który majc wolno swoje, pos/ubicach kwoczki siedz kolczy to najezdny ko a pogi abo robot swoje za pienidze przedaje drugiemu; czet za wo/y; tak to teraz. Paszk. Dz. 47, ; / Kchan. takiego najemnikiem, robotnikiem zowi. 'elr. Ek. 110. Z^:.. 51, gdzie: 'nadzieny. (cf. bandos bandoska). N.AJE.MNIKOWS', a, e, od nanajey act. dok.. Najea nifdok., wzjea, naf. jemnika, 2}iietber»>, Siictbmanii Cokolwiek si w dostorzy w/osy, prop. et improp. Bosn. najesgiti, najet. d brach najtych szkody stanie tedy ona szkoda najemnixiti; tmtor ftrduben, ftrdubiij m.t*cn, biiiauf fnrciibeii empot kowa jest, nie paska. Szczerb. Sax. 265. (dzierawcy. Ska/y gsto owe miejsca brzegu najca/y. Przyb. ficifen. ;

,

,

;

=

i

,

,

by/

,

,

e

,

,

sw

—

N.UEDA.

,

,

,

,

s

=

,

,

=

.

W ,

NAJEY,

,

=

.

i

,

,

,

,,

NAJEONY

240

N A

-

NA

J U.

mije cie naLuz. 54. Byka kolor czerwony poburza jea, nieilwiedzia biaJa chusta osroa. Pdch. Sen. 555.

Biel.

,

Najey si, fi

(jtrzy).

ben; Rag- najejitise kostriscilise

jemsze

,

nakostruseitise

nakustravamsze

,

zkaJ

sie,

inia/ol

ta

Jabi.

nasierza/y, firaiibig, cinpprfrraubcnD

sy,

które

czo/a bia/ego wisiay,

,

,

sie.-

NAJEZO.NY,

o.

Tel.

a, e,

z

a

szczeka.

bardzo

poczaJ

postawiwszy,

sie,

\\7o-

mifjeftrdubt.

stay.

sie

najeona

Z nienaga

ona,

caulis muricatus

,

miekkiemi niekolacemi cierniami

osadzona. Jundz. 2, 14.

zne

niwo osuway.

Tr.

Najeone wócznie

y-

192. sterczce.

Tel.

NAJ.J.\.MEJSZV

NA.JGORSZY,

pola jak

N.\JLEPSY,

,

Gorszy,

ob.

NAJ.MACZ,

,

;

NAJWYSZO,

Wikszo.

ob.

najemnik, pan który rzeczy swej ko-

1.

mu

ob.

nakadzi

f.

act.

Bosn. nakaditi;

;

,

,

;

—

,

,

,

fatt

fid)

1.

rJer miibc rduicrn.

NARAL.\, fiecn

bin

niedok., z lekka

cz

Nakó

;

tu

kó, skó

owdzie

i

pokó

wiele

dok.,

,

,

njorauf jerfe'

iiiel

Ymd. napehniti; {Ross. Nakalany, rysowany, Hana.iHTb naKa.iHBarb rozpabei. pitnctis notatus impunclus. Cn. Th. 966. §. Nakó do zmordowania nakó kogo sie do sytu do woli czego v.i> fatt nnb miibe fieen. NAR.\L.-\C, nakali dosy pokali, napaskudzi, genug Ross. HaKCiorb, HaKa.inBaTb;

—

,

,

m .,

a,

Polanice

aliqui

Th.

dok, Sorab. 1. nakadu; Rag. Croat. nakagyujem, uakadyekadzc nye; R^ss. HaKa!KiiBaio HanaadiBaib nanajnib napuszcza dymem okadzi kogo, cinen berducbern. ChoNare bydle takowe nakadzi pilchem. Ha'jr. Sk. 38. kadzi dosy pokadzi binldnglid) rdui^crn. Nakadzi si,

nakaditi

cbcn.

Lepszy.

Jasny,

act.

,

NARADZI,

pe

;

Cn.

.

i

Ow. 593.

Otur.

Notler duorum naju

b.

NAJWIEKSZO, Wyszo.

\\7osy mu najeone Zna wszystkie na bie wstay. P. Kclian. Od. i, W. po najeonym bie twoim. Rej. Ap. 11. Nic w oczach moich bardziej nie wydaje tchórza, nad najeona posta. jego ledwo mchem Mon. 66. 663. Twarz rumiana modoci najeona. Weg. Mann. 1, 486. odyga naje-

czupryn

I

pi

HaxoxjHTbca, po sobie Aosz. Lor. 155.

Ross. HaeacHTbca

;

Croat. najesu-

;

N A K A R C

niedok. Najuczy, f. najuczy dok., Ross. HaBbWinBaib jukami obadowa, mit beni Cztery konie, dobrze najuSaumiattel fattcln, beraefcn. Odebra wielczone,. prowadzi. Kiok. Turk. 29. bdów, z inn niezliczon liczb bydlt, najuczonych zotem srebrem. Ustrz. Krue. 2, 400.

,

zgroznitise

,

5

.4

-

vertunl: sic waju tester uiriusque.

tic i^nare cmucr fru' NAJUCZ.^C, naHasbiOMHTb Bosn. najesgitise

,

;

najeywszy

Pres

Haxox.inBaTbca.

Najea

ftrdubcn

najexivatise

,

M.

S.

U C Z A

J

,

,

,

Ser= najmuje do uywania. Cn. Th., Jer 3)iiciblaiier Najmacz tego ma patrze, któremu 2. 'ijerraiicr. mietbcr bciimuRen beflctfen, czego wynaj. Chem. Pr. 152. Sorab. 1. pcnayimar, Miid. N.\RAPAC, neu(r. cl act. dok., f. nakapie, kapic namacza, fiiigi. naimalaz naajmenik. najraitegl; nayownik vun11'Draitf bintrópfeln bintrdufen, Boh. nakapati ; Mnd. nakaplunajemavez, najemauz, najemar, namitnik samitnik naka pluje kropi nakapati = wpoi); /iaj. nakappiyati Rost. uaeMmnKi; który co swego komu na savdinjavez Croa^ naka ply ujem Ross. ti, nakapiyati; Sdsn. nakappiti zrobienie ogóem najmuje. C/t. T!i., Jer S^ubcrr etc, ber Który od kogo 2. nahanaib. SSerPiiiijer, ber ciiie Jlrbeit bePiiiijt. najmuje czego do uywania. Cn. Th., ber 'OTietbintann NARAR.\C f. nakarze act. niedok., karaniem do upamietania przywie, buri^ Strafen bepern ; Boh. natrestati. JeNajmacz, zakupnik dóbr pospolitych, ce, ber 'Pat^rer. Najmacz • który si li go nie nakarze szkoda, niechara go w przedsiwzi5. up. gór, mynów. Cn. Th. Jeli" przez to nie nakarzeciu jego. Klon. fi. Gib. co komu zbudowa, zrobi ogóem swym kosztem pocie si, a przeciwko mnie pójdziecie, tedy.... Duda. Ledejmuje. Cn. Th., ber Ucbcrnebmer ciiicr jlrbeit, ber iii) ju ,

,

,

,

,

,

;

,

,

,

;

:

,

(

;

;

—

,

—

najty robotnik, ber Tych których do Ross. HailMiiT-B MesjHHKL. SKietbling roboty abo posug najmujemy, nie mamy zwa sugami Klassa 115. ale najmitami albo pachokami. Petr. Ek. robotników najmitów, co si do rob.jt wszelakich najetroal

NWI.MIT,

iierbiitiit. ;

a,

m.

,

,

,

i

Prosty muj. Pelr. Pol. 549. Liczb rzemielników najmitami

y.

najmit.

Smon.

80.

Siei.

ze swej szkatuy

pomno-

Duma

krajem wichrzya, a szlaZab. 13, 298. chcic zostawa podfvm u nij najmitem UczYciel niedbay, n.ijmit, a nie pasterz owiec. Smotr. A'ar.

Tac. 2, 427.

v':t.

§,

26, 25.

mita nuD 5ur

Gd.

Ribl.

Nakara si,

(t.

verb. me/.,

j.

jeli sie nie ukajacie).

—

opaSennnen

Sorab. i. nakazuyu szo

,

si, wciiodzi w si, ukaja si, ydm Umrze, jeli si iiis bejfern. SeiTeruni) fommen ,

Rarz Kosz. Lor. 65. aby si mia nakara, a polepszy, ib. 79 b. Zdarz Panie abymy si cho oto temi cudami nakarali, a schizm poegnawszy, na jeNakara si, . podpisali sie. Smotr. Ex. 16. § activ. recipr.. karzc nabiedzi sie, |1$ fatt unD mube frafen. nie upamieta

syna twego

,

,

albo

nie

nakarze.

póki nadzieja jest

,

,

—

dno

N.AJ.MITOWY, a, e, od naj- NAKARBIC, N.\KARBOWAC. /. nakarbi, nakarbuje, an. dok., 14 Najmitowe to jest dzieo. Smotr. na karbach nakreli, mif bem Serbbpljc cinfcrbcn. PoborApol. 14. ca albo te podskarbi, który co kradnie, nigdy nie naKAJ.MNIEJ, N.y.M.MEJSZY, ob. Mniej, .Mniejszy. N.\JMUJE, karbi. Jabi. Ez. 126. (l. nie napisze, nie nanotuje). j. N^ij. N.AJPaZÓD, ob. Naprzód. N.iJRZEC ob. o'b. pysk któremu 'nag. Jak si do szabliska porwie, NAJSC, ob. Nachodzi. Naglada. karbaszuje. Teat. 22, 124. nacechuje paragrafami, na-

Lam. 24. Smolr. mita

,

Apol.

5a:3eli'lincr-j

.

,

Genit., *NAJU dwóch, lino

Num.

Dualis, nas dwu, nas Trzeba nam bv do dnia w Raju, Tskni tam drudzy bez 'naju. Groch. W. 517. Niechaj sucha obu 'naju. Lepiej nam tam, ni tu w gaju, ib. 570. Wszak wiesz, jako o 'naju u Ezopa stoi.... ,

.Iccus., \wt'^

,

Loc.

unij

beabe.

—

szramuje.

NWKARCIC,

nastrofowa, naaja, aninakarcia posza dalej. Jak. Baj. 189. Zamiast zganienia nakartania dziecko o niepotrzebny pacz oni mu dagadzaja. Perz. Lek. 204.

fibelicn.

/.

Jak

nakarci tak

act. d)k..

dzieci

,

i

,

NAKARMI NAKARMI, nakormu

nakarmi

/".

i.

Bosn. napittati; Croat. na[iitavarn,

"picowa), nahranuj(Mi); Hoss.

(cf.

NAKAZ NY

Boh. naknniti; Sorab.

dok.,

act.

Kinii. nalialiti;

;

NAKAZA.

-

iiaKopMiiTi.

dosy pokarmi, I;mhitu]lid) napeni, crfiillcii, anfiillcii fnttiijcii EiiTii;

,

fiittiijcii;

EccL ovx.'i;nasyci,

;

fig.

Gcnni^cti,

jur @ciiii()c

,

Trwotjami wielkiemi Szweda nakarmi. Dirk. Wielkim siraclicm Jowisza ona nakarmia Mód, co si z czonków swych niczmiornycli clicpia. Smiecliem wszystkich nakarmi. Warg. Lib. Hor. GG. aoci wielkiej Wal. 2iG. mier syna smutku ciebie Persowie zwycistwy si nanakarmia. Si. Aai. 520. karmili. Sk. Di. 621. Nakarmiony wstydem odszed, nie

Ross.

jacy

kazujcy,

,

o

postpkiem szlachetnym nakarmie

Do^c,. NAKS.\, Boh.

el

frequ.,

nakausnauti, nakansati Sorab. i. nakufac, na co nalrali, nagry, zaksa, ;

nnlicifcit,

roornuf kifcii.

NAKALAC

coni.

ksaniem

;

/".

i

reszt uciek.

50.

Teat.

72.

e,

Yind.

nakafiilati.

wi.

,

nakazanie

,

,

co

to

i

,

'

;

noBejtiiic

tic

ka);

"BcrorbmilliJ

155.

2,

97.

zotych. lues

,

ber 23C'

co s

innego,

Prawa

ukaz).

ii.^K,i;r:iiiiii€

3.!crovbiiCii,

i

,

Tr. y,

., nakaenie, skaza, nadp?ucie, {Boh. nakaza bic

Palnik

Sjcrfcbniiiij. i

Eccl.

;

31iif'ffcDlcn,

z

corruptela),

.

(cf.

,

przejiis

adna

—

Doszed NAK.\ZA

biio

,

przydanemi pogrókami ? Pilch. Sen. list. cnota nie zna nakazu zmuszenia, ib. 'g. Assygnacya. Tr. bic 3liimci)'uiig, 3I|TiijiiatiiMi. mnie list z nakazem na trzydzieci czerwonych

jedno nakazy, o,

instrukcya

(iiaiiaa^

;

;

,

inslrukcya; kara,

fcM,

iBcfdiaDiijnng

ma

klacze tak

,

i^crlcf iiiuj

,

,

dok.,

Nakazywa,

navkashuvati

ob.

JIcrberlMiif,

,

e

twarda,

naruszenia trwa czas dugi. Syr. 790,

NAKAZ.\C, f. nakae act. Ymd. navkasati cont.

bez nakazy

Nakazi.

fregu.,

vfkasati

,

.

nakazuje nakasati,

vkashuvati, sapovedcli, sarozhiti, porozhil, navisliati; (nakazali,

rem

,

nasnaunvati napoveduvali

=

oznajmi;

,

Varn. napovdiiti, napo; sapovdujeni, sapoveilati , narozham,

poruit porticzy; 6Voa/. zaporedati S/ar. (cf. narzdzi); Sozapoviditi; Bosn. zapoyjediti, narediti (nakaziiyu szo 'nakaram si, upaniirab. 1. nakazuyu tam si); Ross. iiaitasaib nony, BCitib, noBcitib, noBCnarozhim;

S/oi'.

;

,

,

JiteaTb,

(iianasaib, naKa;!ijiiaTb

ukara;

Eccl. H.AK.i.iTii, iia-

KasyH) naucza, tiapominn, nauaaaTiicM

naucza

si); Eccl.

przykaza, zapowiada, stanowi, aiibcfcMcn, aiiorbiicii, aiibcutcii. Ubóztwa mego gotowa jestem dowie, jako mi z prawa nakazano Trudu tego, choby ci nikt bdzie. Szczerb. Sa.r. -409. go nie nakazowa, jednake.... Pilch. Sen. list. 2, 293.

3aBe.itBaTii

Czuo

;

(ii.Mi.A7,.iTe.'\h

'NAKAZNY,

nauczyciel).

a, e,

od nakazu (2. uczcy, nauczny), 33cic61ji =. Ciciura nakazny iietman Kozacki podniós z pukami zadnieprskiemi na pana swego. Yol. Leg. i, 703. komenderujcy hetman, [mylnie; jest to zastpca hetmana. 2.] ,

rk

NAKAZlC,

nakazi act. dok., [Bok. nakazyti; Sornb. 1. nakafyc; Slov. nakazugi; Bosn. nakaziti narusgiti); skazi, zakazi, niiftcden, iicrbcrbeii, iiifictrcn. Rzadko eby kto ze zymi towarzystwo majc, nie nakazi sie. Sa.t. Porz. 4. Wtjch. Lib. (ilicz. Ilekro si na wiat ukae Tylekro si %y czym naka. Cn. Ad. 525. N.\K.\ZENIE, ia, n, nakaza, skaza, skaenie, uszczerbek, uszkodzenie, nadpsucie, (Boh. nakaenj); ^ai 3lii|lC(t'cn bic 3(ii|'tC(fung, iBcrbcrInimj. Nie opucisz duszy mojej w groSsrbcrBliijj bie, a nie dopucisz mi oglda nakaenia. Badz. Ps. 16, Ciaa midzy pomiemi cho10. (skaenia. Ribl. Gd). dzce adnego nakaenia nie miay, lindn. Sap. 19, 20. N.\KAZONV, a, e, (Lloh. nakaliwy, nakazciwy zaraliwy); zaraony, uszczerbiony, nadpsuty; niigfftccft, '.'cybcrbt ait' \Vierzyciel dunikowi, po odefjcgriffcn, (twai ycrfctirt. branej zapacie, fant powinien wróci, jaki od niego przyj, nienakaony. Sax. Porz. 72. Nienakaony, nienapsowany. Cn. Th. 507. iiityerfcbrt. Nic mogo przyj do dla zych czasów obyczajów nakaonych. Yol. Leg. tego tak zabiego obyczajów 2, 609. troch niej: « przez nakacnie czasów." Król Polski radzi sie z senatem /'.

,

w

5;.\noBT.,\ATii

,

Slownik Lindego

,

7,.\Kia|iiii{.irii

;

sercu wzbudzona, ale nie nakazana

Weg. Mann.

1,

Kijd. 2.

05.

Tom

,

,_

si nakazuje

przyka, rozkaz, Sorab. 2. pschikafa: Carn. napovd; Yind. navkasa, napovedba, vkasanje, vkasa, sapoved, (cf. zapowied); Croat. zapoved, narcdba; (nakaz straszydo, bobo, strach, Bosn. naiedba przeszkoda) zapovjcd Ross. 3anOB'fe4fc, u

,

na-

tryb

co,

,

nakale si recipr. dok., dugo pokaled, Nakala si, namigal si, naprosi si z

si,

buftcn.

NAKAZ

pocioeha. Kras.

ranie

Nakesywa

dok.,

act.

nakuszam

laiu^C

Twoim

11.

Grammatyce

,

naksa

/".

Slov.

el

W,

Zab.

kobiecie.

tej

241

,

Ross. iiauaaHUH,

wicej juz

(",

E

I

'nakazywacz, subst., Carn. sapovdnik, sapovednik; Vind. nakasauz, navkasavez napoyednik ykasayez, sapoyiedayez Boh. porunjk, f. poruenice, (cf. porucznik, [)oruczy); Eccl. ^.iiiOKt,\JTC.Ah,

mylc

I'

1

— Nakazujcy

Rozkazujcy.

Chodk.

i

A K

W

aimon-fe.aTc.ibHbiil.

ob.

PCritrfa^CU.

5"2.

- N

Nakazany Ross. yKaanuH. III.

=

,

i

,

i

onym

,

jeszcze

Reg. 22.

adnemi

Bd-ji

sektami nienakaonym.

które jagody

nakaone

,

te

\Yeretz.

wyrwa,

a

dopuszcza im by midzy zdrowemi. Cresc. 529. Wódka ta nakaony such, puszczajc w ucho, naprawia. Lrzd. 420. Czonki te od ciaa odcinaj, które tak nakaone sa, i drugie poarem chorobnym zaraaj. Birk. nie

i

Zyg-.

17.'

NAKADODZIENNY, tidinna.

Macz.

nlltdglid),

NAKSUJ,

Jag

jcbcit

,

Nakadodzienna febra quokady dzie przypadajca, ,

na

gcftillig.

Naksa.

ob.

NAKIDAC, a,

n. p.

c,

a,

codzienna

,

nakida

f.

dok.,

act.

Ross. liaKiiHjTb, HaKHjl-

Baib; narzuca, namiota, naciska,

iiiifircrfcn

,

titinuf

H>cr'

si eglowa komu prónym przyda Okrtem, piasku nakida. Pot. Pocz. 89. kamieni we §. Nala czego gstego ctira^ bideo cingicgcii. A. Kam. NAKIEROWA, f. nakieruje, act. dok., obróci ku pewnefcii.

Jeli

—

i

,

mu miejscu, umilili riitcii lucbiii fclntii. (Sorab. 1. nawodnyu, (c{. nawiej; Yind. gornaoberniti Croat. naUchwyci uciekajcego chorego za gb, puchujem). ku miejscu wasnemu nakierowa go. \Yary. Wal. 79. Niemasz czowieka, eby pilnym wiczeniem nie mia si O jakcnoty. Petr. Ek. 95. nakierowa do dobrego bym ci rad Amorku dzikowa, Gdyby kochank do mnie ,

;

i

,

i

by moe.

nakierowa! Zab. 9, 97" Nakazu- NAKIPIEC, nijak, dok., na co wykipie,

dosy wykipie, 31

NAOY.

NAKISNG-NAKA.

2.42

kipic naciec, laufen,

im Soó^m n)orouf|iin ubeilaufen, gcnug ubcr< Hoss. HaKHnirb, Hanunaio, (iiaKiinb piana).

ubcrficbcii.

NAKISN jiemli

nakwanie

,

Rag.

trctben.

faucr

HaKHCai

jednoli.

nijak,

,

^uilanglit^

,

nakisnuti;

Rost.

foucrn,

HaKHCHyib,

{Josn. nakisnuti made/ieri pluvia).

;

NAKIWA,

NAKL,

naklnie

f.

niedok., (Croat.

act.

—

NAKLINA

dok.,

act.

niedok.,

n.

p.

srodze 'naklena Cnakla), Bo mi z strachu driczka "wziena, (wzi/a). Zab. 13, 283. Treb. wiele po-

Azem mu

klina, genug fluiten. Naki si, fic^ fntt obfr miibc flut^en. Boh. nakad, nakadek, auplat, auplatek, u, »ft.

NAKAD,

,

autrata,

op/ata, utrata);

(cf.

loshba,

Ytrata

troshek

gorgreia,

,

nakad, nakada, na-

Yind.

stroshek,

,

potroshek,

saoshba, sakada, salog, vundanje, fermat, ro-

istroshik,

Bosn. tratgna, ponakad, nawok, wudahwk, nawoitk; {Rots. HaK.iaA^ szkoda, strata, HaKJa4Ka podwyszenie); Ross. HCTopa, 3a4ep)KKa, saBOAi, cf. zawód; Eccl. HafjiiBCHie, npotcTH, npoiopH; 1. koszt który na co oz, wyKto z was, chcc budatek; often, Slufroanb, Slui^gabe. dowa wie usiadszy pierwej nie obrachuje nakadów,

ba,

Croat. ztroshek, zpravnozt;

ropotia;

truscjak; Sorab.

i.

,

s

potrzebne? 1 Leop. Luc. 14, 28. Winnica, nieli si sposobi, sia kosztuje, si/a czasu, pracy nakadu bierze. Dambr. 115. Musi takiemu nie dostawa, nili ma dochód, fetr. Pol. 42. kto nakad wikszy czyni Wikszy nakad niz poytek. Cn. Ad. 1235. (wikszy niz zysk koszt igy szukajc wiec spali). Bez nakaczora, kadu zysk nie bdzie, ii. 16. (cf. musi kto chce wygra gsiora). Przyczyna nakadu jakiego jest, albo potrzeba, albo poytek. Kosz. Cyc. 143. Prosi padla nich nagotowa, obiecujc odrobi na, aby co Plcbejusz moe te mie on nakad. Sk. yw. 2, 197. nauki, jeli mu z to stanie, gdy nakadu do nauki poktóre

i

,

,

,

;

oy

je

trzeba. Falist.

Fetr.

,

—

adunek),

ukadam porzdek

pamici. Kras. Pod. et

Mi-

drukarni,

ilo

—

co gemcffene 6^nicve obcr riige. fig.

datek, Carn.

115.

Lau-

C.

J.

drukiem

i

,

pracy.

(Jorn.

si ma drukowa. Magier. Mskr. bie 2. Nakad, ciar, (Boh. nakad si gdzie kadzie, fig. bie ?aft, bie ab--

papieru, na którym

3lufIoge, Studciifiagc.

dzieci,

nakad

za

Nakadem Nakad w

im 3jctlagf. Wiel. Kuch. g.

au[ Sloftcn,

chaa Gróla.

•

stoi

mam nakadu na druk. Gost. drukowany w Toruniu, nakadem

Pastor Fido, rera

Wiadomo

Ek. 03.

Nie

FI.

1,

Dal.

52.

Podug

konslytucyi zdrowia

nakad Nakad /dodatek, przy-

nauk, applikacy myli,

—

nakad,

g.

BllGl''^

Kady mia

3"l''4-

'

przed sdem rzecz sw powiedzie po prostu bez wszelkiego nakadu. Diel. 452. g. Nakad, zapas, bcr Sor,

—

latl).

Nie

powiecieli mi,

nakad, beczk miodu, wielki

kto to jest,

pomrzecie.

w

której,

1

Leop.

jaki

dzie Cl. jednotl.,

OY,

/'.

NAKADA,

naoy

don.,

Boli.

co zjada ten tak

Dan. 14,

a,

NAKA,

a,

act.

Wzi

7.

bdzie nakad,

obejrze potrzeba. Haur. Ek. 141.'

,

gornaloshiti,

naloic, n»-

i.

;

wou nawoam,

Yind.

;

naloshiti,

naliigam

naloshim; Bosn. naosgiti, navercchi, navrrichi; (nakaditi tudiculare) Rag. naloxitti, naagati, nakaditi; Croat. naagam, nalasem, nakhldam, nadkadam, nadolasem, nadpoztavlyati ,

,

;

nakimavam, namigaNagraza, vam); dosy pokiwa, gcnug roadeln. g. fig. pogra, brnticn. Jestem ten, który umiem pod nos nakiwa. Teat. 9, 65. Mon. 67, 721. Gdybym ducha potka, nakiwalbym mu naleycie. Teat. 28. b, 10. a,

aJ,

naoit Sorab. horepoou, nakwaduyu gornaklasti nakada; Carn.

wzkladati; Slov.

wzlor.iti,

susznie f.

naka-

niedok..

NA-

nakadali, naklasti, naloiti,

(2.

naagam

calumnior, falsitatibut onero,

HaKja4UDaTb

cf.

naga);

Ross.

HaiOKHib Hajarars, BOsaoiKHTb, BOs.iaraTb, HarpoM034HTb uaBopoTHTb, HaBOHaK,iacTb

,

pamiBaTb;

§.

ka

1.

auf etroa Icgcii,

wou,

Ha.iaraw

,

,

,

,

co na co, aiificgfn, brmif

atilegcn.

Uoy

drwa,

i

liin

legen,

zrba

na sztuki 18, 54. Wóz

nakad

na drwa. 1 Leop. 3 Reg. lejszy ciszemu, ustpi powinien. Szczerb. ^Sax. 110. ib. 49. (naadowanemu). Bdzie zgrzyta jak skrzypi wóz barzo naoony siana. 1 Leop. Am. i

próny naoonemu,

i

,

13. Drogi' nie maj si przychyla naoone, bo broyny n)isze maj by. Haur. Ek. 54. Zió mocnych w garnce nakad. Biel. Sw. 261 b. Na grzbiet mój na2,

^

Wróbl. 504. Okrt bogatemi towary naoony. Ustrz. Kruc. 2, 394. Naócie ogie, rzedrwa straszliwie rozgorzay. Sk. Dz. SU. ka; a zatym fajk, lulk, napcha, bie ^*feijfe ftopfcn. Kto lubi Teat. 6. b, 15. tutu to mu trzeba lulk n.-kada. kuchni: Nakada kapuna, prosi nadziewa, nadzieniem natyka, mit 'ii\t\ fllcn. Tr. Syna swego kaza 'naoy, chost mu da. Glicz. ]Vyck. F 8 b.

kadli wielkie ciary.

i

Naoy

—

,

W


HGhiT7>K'

;

dbowemi sowy. Cn. Wad. Dan. CO. Naaj Ad. 551. skóra odpowie. naamie, naomi cz. dok., Naf. amywa naamuje, freqv. et conl., Boh. nalamati, nalomiti Slov. :ialoniili \md. nalomiti; Sorab. 2. nalamasch Sorab. 1. nawaniam; /ioss. iiaiOMarb Ha.iaMUBaTL Ha.uoMHTb Ha.HaMUBaT Ecrl. jiajoMyio niezupenie przeama, iiidjt iiMlig jcrtrcdKit (iwai aiibrcdietr, Upadek tu jednego, niecaa wygrana. (fnideii), l'rcd)Cii. naaje.

zdarzenie

,

\md. naid

Naajawszy po-

nii^ftfccltfii.

Nale, azi.

ob.

nalazek imenlum, nale sentenlia, wyrok);

dok.,

cz.

e

,

,

do woli poaja, {Boh. Dosn. navikati (nalajati naszczeka) Hoss.

naaje

f.

rCIUICII.

lailfCIt,

,

,

NAAJAC

^in.

zielony

,

na-

iwiuacTb BOSKjacTb, iiaBHT , Haoiicarb (cf. nawija), HarpysiiTb D03K.ia4aTb miecie tym nic nie roHarpyJKHTb, iiarpjHtHBaTb. biem, a brzuch zawsze miaem naadowany. N. Pam. 2, 150. (peny). Naadowanie, Ecrl. DOSJort ; /^ots. Harpysna. (cf.

pici

Gaik

'flirgen.

Wiatry zakradszy sie w namioty, a nalatawszy si i niemi w tysic sztuk ono rozdzieray, islrz. hruc. 1, 507. Ach jak si nalala nieborak rozumiaem zawrotu gowy dostanie. Teat. 55 45. t. j. nabiega.

flicgcn,

natovarujern natovariti,

,

kupy si zlecie,

juiammcn

y;niifcii

—

cf.

gor-

nabafati,

nabalsat,

ciiicii

niif

24T

nad samym wód stokiem Tam si ptactwa drobnego naleciao tokiem. Karp. \, 88. 'g. Naata si, do nasycenia lub zmordowania si polata ft(^ faff oficr tnfibe

Wrubl.

ob/adowa,

naterssujem

Croat.

Slav.

boego.

sfciwa

naoy,

\ind.

;

Picgcii,

(miigcrn.

//osn. nakarcali,

;

napartiti;

,

si

Iiingc

ldujc

dok.,

cz.

Ollila^Clt,

,

prriliti

toerfccn,

-NALEGA.

A Z E

Boss. HajtriTb, Ha.i+.TaTi.; do

recip.

genug Iiimgern

napragnli

i

,'

,

,

,

Boh. nalitet se;

,

,

etit

lata,

NAZOWATY,

2!?appcn.

binbcnarlig

,

iric

ciiie

Stiibe.

—

szeroka binda naeczowata.

165.

1,

dok.,

cz.

Boh. nalociti

,

naljciti

;

dosy

pole-

czy, geiuig curircn, cileii. Naleczy si, leczeniem dogodzi sobie, lub zmordowa si, ft(^ fatt fbcr mubc eiiriren..

NALEGA,

le i.

a,

;>(/«(/.,

a,

med.

Naledz

nadlehuyu

;

cant.,

dok.,

"Nalegna, 'naleg, (/?o/i.

f.

nalegnie, na-

nalehati, nalehnauli; Sorab.

Z?osn. nadligati immi/icre

;

Carfi.

nadlgam

,

,

;;, ,

NALEGA

248

NALEGO-NALEWA.

NALEGANIE.

-

kapic mika woda x\atwardszy kamie wygoda).

nadleguvati incommodare, nadlega incoimnoditas, ob. Dolesie naprzykrz.y nadleguvati nadlegati , Yind. ga Ha.iary, HaCroat. nadlogujem molcslarc; Ross. iiaJob

LEG.\CZ,

a,

dajcy,

nalegajcy, niestwornie

?«.,

NA-

bci

febr

;

auf

,

jeraib

iia.ieraio

,

;

ua.iaraTb

dislg.

,

Ha.io-Kiibiri (cf. duny), 4001040.1HtHUH; przynalecy, n. p. Tobie zapewne byby naleyty Piknoci wieniec, od Grecyi wiy. iSiym. S. \Y. 71. Póki naleyty czas taka pogoda do nie u]iynie tak drogi i

,

i

niwa, chwytajmy,

róbmy. Sk. haz, 511. Im rzeczy drosze 'naleystsze, tym szkodliwsza jest na nich omyka. Sk. haz. 227. Uruga rzecz nie mniej 'nalevsta. Boler. 268.

dobrego

i

NAGAC,

/'.

na,

cinnnbfr unrliigcn; viti

;

dajc.

linss.

e

NALGNAC ficbcii

,

nage

iin.iraTb.

dok.,

cz.

Croat.

wiele

Naga

nijak, jednoll. (tarfen

,

panem

przed

si cud stan równego

blcibcii,

pokama,

mi) navuhpowia-

!)iel

nalegali; Bosn. nalagati,

nie

na czym

blfibeii

;

Jioss.

,

mu

to

majc. Jab.

dosy polgn

miwyri

,

Ez. ,

A

4.

gciiiig

iiajHnujT,

log; Bag. navada, uvadiza; Boss. noBa4Ka, noBWiKa, clieci

Eccl.

iipii.iym;a;

.ivi;a, i

pracy

czstej

ii.ioyKi

na

jak spraw.

Assueludo,

naóg

czynienia

zei;o

abo dobrei

cnotliwie,

róne

s

Naóg

nakad. Macz.

,

Cnoty

npn-

Naóg, oenie

iiauuHi.

,

A/;c;.

Gr.

5,

snadno naocr mie jest

i

rzeczy; daleko jest lepsze

13.

do

y

ycie cno-

Z tego, czego Z 6'orn. Dw. 593. sie czyni zwyczaimy, naóg rocie. czasem wszystko w naóg si odmienia. Zab. 14, 230. Kada niemal wad naóg wdzikiem zdobi. Zab. 13, 205. tliwe, nili mienie

naogu.

Petr.

Komu si naóg w natur odpoczynkiem praca. dnoci. Cn. Ad. 354.

przykro

Pot. (cf.

obraca

Syl.

29.

Siodo mu ókiem,

,

Naóg uacnia truwszystko przemaga Baczcie panowie, jak jest 401.

zwyczaj

zwycz.ijna lejsza).

rzecz wielka naóg.

El.

Kosz. Lor.

10

b.

1

w poogu,

nie

;

;

NAOI

252

NAOZNICTWO

NAONICA.

-

D

4. NaJóg Jamie przyrodzenie. zapomni nafogu. Brak. NaJog drugie przyrodzenie. Cn. Ad. 553. Rys. Ad. 82. Mon. 70, 2"22. ib. 69, 174. (po staremu Bartosz). Trudno starego naogu zanieclia. Klon. Wor. 4-1. Stare stare nafogi. Sk. Dz. 740. niemocy trudno leczy, jaiio cine In malam partem: Naóg, ciiic l'5fe @civotiii6cit Eccl. s.iohmctbo, Carn. svada Sorab. 2. nerod Uliort s.ionMtTCJLCTBO. Mlodo moja niebaczna z dobrej zszedszy drogi, Wszystkie myci) spoeczników przeja naogi. Naóg do zego, nic gorszego. Cn. Trqb. S. M. 102. gdy kogo okrutnie przeklinaj, Kretensowie Ad. 553. mówi: bodaje zego naogu nie odstpowa. Warg. Wal. Ze zego naogu trudno ku bogu. Lek. D 2. Iiys. 240. tez takie Ad. 81. Pot. Jow. 185. Podw. Wrói. 27. naogi, Uliartcn, które lubo w sobie adnej istotnej zoci nie zawieraj, nie mniej jednak spoeczestwu ludzkiemu przykre, a czasem nieznone bywa zwyky. Mon. 66, zaoga miejscowa tic ©aniifcn iii 662. g. '2. Naóg i

—

,

;

;

;

,

S

—

=

NAOI,

,

dok.

CS.

ojem nasmarowa

,

{Dosn. nalojiti;

Itefdjmicrcn

{ictiilgtit

,

,

mit Inlij

Skór ko-

Croa. nalojujem).

mu naoi, wygarbowa go, eiiicit iiHicfcr biircfujcrten. nayka si, nachlapa si, fi(^ Sie CS. dok

NAOKAC fc^liicfen

,

*NA0K1ETN1K cy.

;

okcia od rki id-

az do

szyna na

rk koo okcia,

zaman

u,

"NAOMEK, mku

711.,

kawa

manie,

na.".many, ba»

aniJcl'rod]iiC»

OMI,

Stiicf;

Naama.

ob.

m., naomienie

,

,

naa-

ter 31ii['nid), 55ni4,

Sliitiredicn,

Boh. nalomek; Yind. nalom. NAN.AOMNY, a, e, dajcy si na-

omi, nagi, gitki, gibki, (Inuhedllid)), I)iii;iiiicigen, acno ku kadej rzeczy naomny jest. Hej. Post. fant. H h h Q. "Naród dziewczcy jest mdy, a na wszystko I'Ciiij=

naomny.

snadnie

*NAON,

i.,

i,

§.

Bej. Zw.

7

b.

miejsce gdzie drwa

lignile 'wierzysko,

1.

nao

Mcz. btx $Pl5pla{;, (cf. naw Krakowskim mówi nato ia - natonie). ciunie naonie nacz. Tr. binda ciiiC 33inbf. g. 2. Nao chowaj,

te

zowia.

,

si,

recipr.'dok.,

do

i

,

,

=

,

,

woli nabroi,

moe

sem nug

fantjcn,

Ross. fatt

Cl.

gcnucj

Nim sam zginie od kogo tym si naotrowa do woli. Mon. 74, 56.

SucnftrcidjC madicn.

NAOWI

—

,

,

NAOTROWA

dok.,

Naawia

fii^cti;

Ha.iOBiiTb,

,

niedok.,

Sorab.

1.

HajaB.iiiBaTb.

ile

nalowicz

cza-

;

Rag.

Naowió si

nalovitti;

recipr.,

|ic^

NAOENIE, NAKADANIE, ob. Nakada, naoy. NAONICA, y, . Boh. saulonice, enina, kubena; Slov. ,

1. pscbilonica, pilehawka; Carn. polegniza, polegshena, perspavavka, perdrushneza; Yind. perleshanka, srauna shena, perleshniza, perspanjila, hotniza, hot, hut (cf. chu), lubtha (cf. lubaj, srayenspanka; Croat. podlegavka , prilesnicza prilosnicza,

enina, postrannj ena; Sorab.

,

hotnicza; Dal. hotnicza

;

Dosn. prilosgnica, hotimica,

ho-

Bag. botimiza, hotiniza, zlizza; Eccl. ii.Ai';oxhiiiii|:i.: Ross. MeHiuima, Meiiuiaa atcna, HenacToamaH, Ha.ioa;HHua, no^JOKBHita, (cf. Graec. ncóla-; cf. Lat. pellex), cobbo;

które

,

NAOZNICTWO,

synowie ich dziedziczyli..

ani

N.Asaulonictwj ; Sorab. i. zlehano ; Bosn. et flag. hotimstvo; Rost. Ha.ioH;iiimecTBO 6ic Scbsel;c. Siostry ony twej na nao-

LOENSTWO,

Croat. hotinsztvo; Boh.

a, n.,

;

nictwo przy niej nie wemiesz. W. Levit. 18, 18. Naonictwem si bawi Eccl. HajOH

DOiiiicKiit,

i^itmcrfcti

ctir>i>:,

aiif

Ilc^cnucrfcit.

namiot); *§. a) narzut, bao

majaiiiT)

namiot, namiotanie, co namiotano

na

co,

Namiotem

/.ehr.

—

,

,

baniebnycli

budk.i Uw. 5 b. ^. Wojenna Paijcrjclt; obozowa pod pachtami, szatra, bas ^tlt yclka, (cf. woyerska yela czeldka Sorab. 1. czelda Yind. fhotor, al ena hillia na pulo, jatal; Carn. shótor; na Yoiski sa shunirje, tabor, [ob. Tabor); Slov. stan, awogenska bauda; Hung. salor; Croat. shator, sdtor

ociniony.

gór

,

,

,

tor,

cerga

satorecz ,

;

cerghica

Dal. salor; ;

Bag. scjator

,

ccerga

;

Bosn.

Boss. BCTaBHa, najaTua, KOJiióa, ito.ni-

;,

NAM O T E K

236

NAMIOTA

-

1

ÓHua, wpia (zTatarsk.); EccL uidAamT,

szafasz

cf.

ctHb

,

tego nie przestawiaj,

a

sie),

NAMKNA-NAMOWA.

.

H:iMeT' boiihckIm,

Namiotu

CKHiiia.

jego nie bd poruszone, 55, bd odbierane. Budn.

kofki

wszystkie sznury jego nie

i

iu:\tt>|>',

("cf.

-

Jes.

PospoJu w 'namiecie (namiocie) jedli. Gorn. Dz. 1S7. Namioty rozbili. Buk. Chmiel. A 5. Namiotów rozbijanie, wito chodników stawienie EccL ctiionoTYCiiiiie. namiotów stawiania. Odym. Sw. O o 4-6. (ob. KuczkT). Namiotów robienie EccL oycMOiuhiieiiiiie, xy40>KecTB0 20.

i

woli przerzuca, ()eriim

fi^aufclii.

szamota, mi) SelicDcn ^crum rocrfctt Gdy tak nami gwatownie sie burzliwo

morska namiotaa

w

okrcie.

1

drugiego dnia wymiatywali,

,

Leop. Act. 27, 18.

na kup Boh. namesti, nametu

ta miot,

multum congerere; Naskroba.

NAMKNAC,

ob.

zmiata,

—

co mieli

Namie

§.

"

ittp^in

,

namia-

sufammcit

felircn;

namjlati; Rosn. namesti verrendo

,

HacKpecTb

Ross.

HacKpeGait,

,

ob.

Namyka.

zbyt rzad- NAiMLEG, Obóz wazki namiele cz. dok., duo pomie, Ross. HajiojioTb ki w sify, Lecz same bohatyry pod namiotmi (namiotapiel 5Ke^I fertig inalen. styczniu i w lutym maki jako najwicej kaza namle. Zaw. Gosp. mi) byy. Przi/b. Luz. 80. §. b; Namiot, NAMIOTEK, Gdy w jakowej wsi nie byo mynu kaza na arnach maki na tka, m., NA.MIECIK, a, m., ^. a) nad Józkiem, nad stoCil. Th., pawillon, ber knysze namle. Perz. Lek. 259. lica, nad otarzem etc, cndiircu,:

npouiiiBaTb

pcMuajiii na.iaTKH.

/".

i

—

W

,

,

.

Scttbimmcl

^liiinlloit,

scjattor,

zastor,

Jtjrouljiiiini

,

nadsjenna,

Bo:..i.

.';

cerga

;

scjator;

Croat.

Raij.

nadszencza.

NAiMOCIC, fdeil

cz.

dok.,

ile

dosy umóci

5ur

,

Boh. namlatiti; Rosn. namlatiti

;

(Scnui]C niifbre=

Hoss. naMO.iiTiiTb

;

,

w namiot Wchodzi, iiaMOjamiBaib. Namloci si, do woli lub do zmordowania pornoció marmurowej onicy, propr. et transL kadzie si bogaty. Murszt. 40. fic^ ober miibe fatt pod piknym namiotem jedwabnym. J. Kchan. Di. 57. brefien, pnujclii, fc^laflcii. Od namiotów do óka niech pac zotych om. Lek. NA.MNOYC, cz. dok., Namnaa niedok., wiele pomnoy, ErcL HaóaBJaio, Hapamaio. i'iel C 4 h. Nalega ona,' jeli ma bdzie bogaty, Kupuj niiKiiifcn, yermc^rett ona NAMOCZE.ME. ia n, NAMOCZ, y, . infuzya. A'. Pam. suknie, klejnoty, namioty, karoce. OpaL Sal. 59. wyciga, narniotek jedwabny aby by, kobierce w izbie G, 518,, NAMOCZY, ob. Namacza. aby byy. Pelr. Ek. 81. Narniotek ókowy, birk. ChmicL NAMODLlC si, reeipr. dok., do woli lub zmordowania mozrzucia dli sie, fid) fntt Ober miibe Iietcn Yind. obmoliti, namoliti. lloloternesowi A 5. Judit uciwszy Do

komnaty

sypialnój

uciszonej

i

W

,

,

,

;

,

,

gow

,

z

narniotek jego

narniotek, ry

bya

,

,

mówic: oto gowa w którym spa pijany. A narniotek

supków

wzia

Judu. 15, 9-22.

od

oa

Wujek.

;.

jego ib.

,

Panu

(namiecik.

,

jego, oto ten, któofiarowaa, fiadz. 1

Leop. Jud.

15,

Zmordowa Wasil gfowe rczych klanck biegiem, Wic mu awa namiotkiem, odwieczerz noclegiem. Kchow. Fr. 112. Ciao jest jako namiotek z pófiai iBcrcbcn. NA-

rcben.

Pociecha

Dz. 789.

MOWNIE

adverb.,

nywajc,

iibcrrebeiib

a

gdy co

,

skutecznie

a)

ji.

,

iiberieu^eiib.

,

namawiajc Namownie,

223 persuasione, non namowy, zmownie. Cn. Th.

Cn. Ad.

townie.

mownie

z

=

,

—

—

vi.

przeko-

,

nie

gwab)

g.

Na-

aK]ercbeter ma^fn,

powieciag. 'c) Sententiose, z pieknerm NA.MtJW.NIK namownie. Macz. fcutcnti53. mi a, m. namawiacz, co drugiego namawia na co. VVVoJ. namónamównik, ubawca, ber Scrcber, llebcrrebcr. Delimtor ci z., wymowa ku nagacz. Mcz. mówieniu sposobna. Cn. Th., SercbuiiijSfiiiift, biiirci^cnbe laut 3U'rcbC.

,

,

,

,

NAMOWNOC

—

Screbtfamfeit.

g.

,

,

^atwo

Passive

dania

si namówi,

NA.MOWNY, acno namówi, miU lcrebmigfraft, Mowa jego bya wdziczna namowna, iiirei^eilb bcrebt. do prawdy przycignktóra wielu ludzi pozyskowaa a. Sk. Zyw. 2, 398. §. b) Passiie , Który si da a°§. Mie co u two namówi. Cn. Th. letdft ju Iierebcn. pewn. 1 Leop. Sap. 17, 2. za siebie za namown ?(eiijui!i;

a, e,

lajTeii.

51:

który

active,

a)

§.

Pber bercben

iiberrcbeit

fid)

,

i

i

,

—

—

i

uoon,

nieucbybn

e

u siebie maja,

rzecz,

dobre

namown

Za

nu^genmc^t.

fiir

s

rzeczy widome.

Leop. Sap.

1

pewn

rzecz. 3 Leop.) namozoli cz dok., nabiedzi, ciiiem yici 3?ot^ imb SDciibe madieii. Co wart ów pedant, co chopca nieboraka Namozoli, a zrobi nie czeka, lecz aka? Zab. lieripr. Namozoli, nabiedzi si, \i) gcmig 10, 255.

13,

(za

7.

NA.MOZOLI,

f.

—

placfeii.

NAMflOZI, jiifeRen

NAMRZEC n.

^en

si,

godu

p.

dok.,

cz.

mrozem narusza,

mit groi unb Sdite

Ross. iiaHoposHib.

,

.^uiigcr

nademrze

cf.

a

leibeii,

dok., nacierpie sif,

recipr.

,

do umierania,

ipilti()ertPb

bert

i'cr|'d)mad)tcn.

I

leibeii,

grO=

godu si namar,

i

piesz si nazad wróci musia. Garn. Dw. 203. Godu si tam co dosy namarli. liiel. 697. Bacz ie si do woli namrzemy, nos esunluros salts. Mcz. ,

Namówi NAMSZEC,

naplwa komu w kasz.

NAMUI.A.

-

nijak, dok.,

Iiemopfeii.

mchem narosn,

Czyszczenie

mit Tloi^i bmad)\(n,

rzeczy namszaej. Spicz. 134.

jaki(''j

Namawia co 'namow o czym czy- N.\MCI si, recipr. dok., ile dosy si pomci, fic^ 5ur ©eniigc rddjeii. Dok. wymstiti se. skada, rozpraw mie, traktowa, ukada, negocyo\v:i czyiiii', o co, \ind. fe podgoYo- NAMU, u, m. szlamowato miejsce jakie paskudzca,

Ad. 538.

§.

'2)




bydu da si pa,

i

wielce nalegajcy, nacierajcy, ungcftiim.

naleganie wielkie, natarczywo, brin(5lid)fcit,

mtibcii

fiitt

nasylu

napafem; Rag. nanacarb w

.

i

NAPARTY,

CZYWIE, N.\PARC1E

?>icb

—

•

plaprcrii.

a, e,

si opatrzy); dobrze do

Tr.

niedok.,

Ltb, Hor. 111. Nakarmi propr. et fig., fcttiflcn. §. kruki. Pot. Arg. Za len uczynek godzien psy napa 251. (cf krucza slrawa). Nie moga oczu napa na niety ju napas go patrzeniem. Jabi. Tel. 4. Take te si temi zdaniami przewrotnemi Teat. 22.45. nakarmie

ctnmiber plnp>

,

Ober miibc

Croat.

zapas

Napado dogody lab zmordowania si popapla fi(^

NAPARCZYWY, fe^r

,

Zw. 58.

Cl: dok.,

,

gcbciifcti

Ross. iiaBHpart, Haóo.iraTb, iiaOa.iTUBaio.

perii;

fatt

Hej.

»iel

;

iSik.

okadaj niemi ciepo, jak slrzyma Napa555. Dykc. Med. 4, iH. NAPArzenie nóg chorych podagryka. Mon. 69, 1055. RZN.\C, Naparzchn, f. naparznie ci. jednoti, [Boh. na-

Napakowa si, do dogodzenia sodo zmordowania si pakowa, fid) fatt ofcr niiibc

NAPALI,

vaporibus insidere. Syxt.

i

napercliujem).

Croal.

,

['(iltcn.

czaj

spraviti;

natovariti,

Slav.

;

fic^

w tym chusty, moesz. Perz. Cyr.

Haiib, ber Sefebber, ber cinen

Ross. HanajiiHKi

szczki

yy

wypuciy

,

z

kwiatki.

siebie

Leop.

Mum.

17, 8.

283. NAOczy wytrzyszczy, a

napczniae, oczy yskajce.

Pilch.

PECZY,

Sen.

napeczy cz. dok., n. p. /. gebe napeczy Hys. Ad. 52. nad, od, napecznia uczyni aiiibiafen anfibircnen laffen. Carn. planiti; Croat. nayaiyujem nahruplyujem (Bosn. m. napdzanie, natarcie, nawa, napa, ba5 Croat. napaszlujem lento; Yind. napostuvat NAPD, u napastovati irritare). Nie napastuj mnie. Teat. 46, 60; daj mi pokój. Jpf-treibcn aiif jemaiibcn, ber Jliibiiif; Boss. crpeirHTejbHocTb. aby pod jego zason wyBili na okoo obozu parkan NAPASTWIC si, f. napastwi sie rscipr. dek., napa sie, w czasie napdu bezpiecznie cofa sie cieczki czyni nakarmi sie, sed solummodo in mniam partem, \ii} (cm mogli. Aar. Hst. 5, 149. .Mon. '76. 520. NAPDZI, /. ttwai graufameii) fatt nicibcn, fein 2Jii'itbd)cn fubleit; (£cc/. Had by temu bardzo, ze napdzi cz. dok.. Napdza niedok., przypdzi Carn. naHanacTBOBaTii bied klepa). napclati perganjati naganjali, Yind. nagnali na którym sie móg napastwie do gajnam sie mu dosta ksidz Nitpedziem dzikiego zwierza do antrcibcn. woli. Birk. Gl. Kun. 43. ircbin irciben Jeste jak ów wilk. co go Napatrza parkana. Bardz. Trag. 513. NAPATRZY si napatrzy si recipr. dok. patrzc nasyci sie, si niedok. Napatrywam sie czesll. do sieci napdzaj a onemu si nie chce. Twór. Wiecz. napelanje). Napdzenie (Yind. nagatija perganja Bag. 100. lub zmordowa si [i) ktt fcbcii fi* mi'ibc febcii Napdzaa dziewki baba bardzo do roboty. Zab. 15, 278. napazujem; Yind. nafiati, napazitise; Croat. napazivati Do zimnej go wody napdzi. Cn. Ad. 209. ^^l". Treb. obfiati Boss. HarjajtTLca, sarjajtTbca, uacMorptibca. Napdza komu Piotra, go do ciasnej dziury). t.ikicb naczyta przypar Przykadów si dosy HacHaTpiiBaTbCfi. Napdza komu kopot nabawia go kopotu, Widywaem j czsto, ob. Piotr. napatrzy trzeba. Mon. 70, 754. Napdzili nam postrachów rywale. ciiicm Smnmer iracben. aebym si napatrzy cudownym jej wdzikom. Zab. 14, Officer ten dyabelnie mu strachu naTeat. 45. b, 68. nacaowa onycli ran 299. Nie moga sie napatrzy ,

,

,

;

,

,

;

,

,

,

i

,

,

,

;

,

,

,

/'.

,

,

.

,

,

,

;

,

,

,

;

i

•

i

—

,,

NAPEDZICIEL

262 pdzi,

52.

ib.

nalianicief

MAPKN.\C,

b,

NAPEDZICIEL,

45.

NAPIATNOWA

NAPIAC.

-

a,

Sorab.

m.,

i.

napedzicielka nahanicierka.

;

napczniawszy

nijak, jedntl.,

pkn,

aufrlaCctl,

Napky, Croat. Bosn. napuknuli). napuknyen modice ruptus, nieco spkany, ctlimo ailiijcfeprftcil. NAPENI, /. napeJni a. dok, NapcJnia niedok., Boh. naplnowali, naplniti ; Slov. naplnugi ; Sorab. 1. napelnic, Rag. naSorab. 2. napolnisch; Slav. napunut napelnu napugnivati, nadopunniti ; Yind. napunniti, napuuniti naopunili, pounu sloriti, doineriti pouniti, dopounili C(irn. napolniti, nabujim Dosn. napounenje nupounjen Dal. nadopuniti Croat. napunnili, napugnati, nadopunili liuss. HanojmiTb Hano.inapunyavani, naddopunyavam aiifWrftcn

{Rag-

,

et

;

;

crfiiflcn,

fiillcn,

,

nHyibca TH

;

;

,

,

;

Ha>iiiiiHBaio

propr.

et fig.

peni, dopiero wstrzsn,

wypeni

yoU fiiUcn ani' Fuedy naczynie jakie si naali jeszcze zostanie miejsce, ;

,

,

ojczyslej

Pie, o

eby

,

Tak na

W. 354. Jupiter, przywziwszy postawy Napeni dwojgiem dzieci pikn NiDrog t ktyen. Otw. Ow. 219, (fd^uniiiocni).

szy nam

fortele,^

Satyrskiej

Pol.

150.

cy Eccl. no.iHHTe.ieiii. twoim. Groch.

P.

wit,

suszna rzecz, 'abywa (dual. abys'my) j zami gorzkiemi 'napenia {5

(Vind. nayprcli

fcft

c^

aiif

Ijrtbcii

ctii'n'5

l'cftr(icn

irrllcn,

(i[)rze si).

mit

,

briiincnti

(5Hiinilt

biirniif

bariiad)

I>C'

riiiflcit.

Trzeba si czasem czego co jest podanego.

wikszego napiera, aby otrzyma Lub. Roi. 127. bie.

Olw.

Naprzyj si, nie

Ow. 32.

Tam wóz

Stój

bcr

bdzie odmówiono to-

musi, gdzie si konie na-

okrutniku

stój

18. b,

Teat.

NAPIERACZ

Napór, naparcie. nalesracz,

tak,

Wnjcwdil

z

Gwatem

Wyb. D.

Jag.

!

morailf briiiiU,

m,

a,

,

Sorab.

ob.

napiera,

naperak.

1.

,

tiza

gdzie

na[)ierasz

który

,

NAPIEIiM-

.

prsnjk;

,

napersnek

Ru

na ,

NAPlEltA.ME,

8.

NAPIERNIK, a, m., NAPIERSIK ni, m CZEK czka, m., zdrhn., Boh. naprsnik

(^arn.

opersnek V(n(/. naperfiiik naperfniza, ovraogerlai; Rag. niz[)arsniza oklop, oklojije; Ross.

,

,

;

,

,

}ianepcHHK7.

noszenie napierne, przepaska, Sriiftliiiibc l^riiftflrcf, ^kii|'ttiid} Siriiftricmoii. Sprawisz dla kapiina na|iiernik stlu. lludz. Exod. 28, 13. not. € niektórzy to zowi racyona. » Racyona sdu urobisz haflarsk robot. IV. ib. not. «byo to przed piersiami, jakoby noszenie szerokie albo zaola, Grnec. hiyioy. tta§

mzkie,

iiarpy,iiiiii;',

,

biaoglowskie

cupiiaia.iii

Wiod.,

,

bcJ

25ni)'t)'d)ilb

;

halszhant.

,

,

jiibifdicii

Leop. Exod. 28,

Pektora albo

"ilricftfr'^.

(napiernik. 5

_napiersieii.

artkonogie rumaki okryte dywdykiem Wzorzystym szkaratnym przód za napiernikiem Szczerozotym poyska. l'dch, 1

13.

LfO/^.l. i

—

42G. Dzieciciu dasz napierniczek wedo |)odiiku dugi, w ly|e zawizany z reka," wkarni. .Wun. G9, 908. kaft"anik. i\,\PlERNY a, e," na piersiach pooony, wiszcy. Cn. Th., znajdujcy sie na Sen.

list.

niany,

2.

a

bcr

niif

,

Sriift

ticfiliblidJ

m., 7V. ob.

szka,

Ross.

,

.Napiernik

nirdnk, .Napierzy,

arl.

f.

iiarpyMiibiK. ;

cf.

"N.\-

nadpierszek.

napierzy dok., pie-

rzem na|)elni Vind. naperjati ypU Jcboni madcii bc< Suknia mi napicrzysz. Tr. ficbcrti. Napierzajcie strzay. Rudn. Jer. 51 11. Fig. Ow fortunat pych napierzony. Wad. Dan. 201. NAPIESCI si, f. napieci rec. dok., nacacka sie nakoclia si, do woli pieszczot zay, fid) fatt liclifofcil. .Napieciwszy si z nim swoje .irty Skoczywszy, w on ;

,

—

,

i

,

czas

miego egnaa.

,

oskoczony

201..

si to napary nogi si czego ode mnie.

Poskoczy za Eufurbem gdy on cofa nogi, Trakiedy napieci 191.' Wej. w brod, a silnie grot naparszy srogi, Ubala go lia o ziemi. Dmoch. U. 2, Io2.' Od nieprzyjació w okoo NAPITEK, tka, rcil.

si panitko na,

Cyr.

mit

naprze dok.;

f.

mu musza

,

PIERSZEK, NAPIERZAC,

zaprawia,

naciga, nanosi

,

,

Czego

91.

lik.

dziewki,

a

boe uchowaj zaraz mu da ka Fulib. G 5. w nocy napar si na wychod tum J'erz.

o

,

naperiti

Slav.

Kiedy si konie napr, Czego si naprze, 'lo

I'etr.

2G3

Y.

24.

ii.

koniecznie. ,

NA PITN

-

,

Naprze, napar,

niedok.,

act.

Sorab. I. naperam

,

ft()iiiiinctl

da prze

piersiach

Hag. napapriti.

,

NAPIERA,

et pg.

yoll

,

pr. Rys. Ad. G7. nie trzymaj,

fiC'

iiantiiaio.

pieprzem

dok.,

CI.

,

na[)eMi

piana

dok.,

cz.

,

aiiinad;eii

suhsl.

cz.

,

;

Echan. Jer. 404.

/'.

z

swujego

m.,

tylna

kochania

Któ si

celem?

Zab.

czs' trzewika, obuwia

do 16,

cz

im Sdmbc, im 5

Ross.

temi

.

Sorab.

listy

byli

Dzieo napominalne.

a

Pilch.

Sen.

list.

1.

napominaniu sucy. napuminarski, napomi,

Eccl.

yBtmaBaaby wzili

publikowa

kazali

yBtTHuH

naponinieni .Mon.

5,

c

ksiom,

któr Grecy napominalna my.

,

Nakazuje senat

yBtmaTe.ibHbiil,

TejbHuH, oyBtT.MiKi. listy napominalne, aby

=

a

je

;

w-szyscy.

na kazalnicy, Baz. Bst. 92.

Owa cze filozofii, my przykazujc zowie-

71, 219. zwali,

180.

("Napominek

Croat.

napo-

menek, memoria; Dal. napomena memorya). NAPOMKN., f. napomknie act. jednoti, NAPOMYKA, niedok., Boh. ponawriiugi, ponawrhnu; namkna, naprzyraylub do zmor-

na powmoszne, semimortuus

rceipr.

;

.NA['0.M1NALNY,

yoriteghza.

,

etc.

•

NAPOMKNIENIE

-

NAPOTYKA

NAPOTKA.

NAPRAGNA.

-

2G7

e e

nego napotka. Teat. 28, 108. Nie wiedziaem, co, poda, biiifdiictcii, tiiijjcbcii, mi to napotka. Pilch. Sen. list. 2, 237. Jeden napomknaJ drugi porwa. Cn. Ad. 508. Mdry wie go wszystko napotka moe. ib. NAPOTYKA sie, recipr. (cl', jeden wynalaz, drugi zrobi). .Napomyka kogo nadok., dosy czsto utyka, Boh. naklo[)eytati se wodzi, wzliudza, zachca, billlcitCll fiilircil bClUCdCII. saepe labi. o/fendere Nie mamy napomyka ludzi na akomstwo, na niezgod; sam czowiek przez si jest do tego skontiy. Goni. Sen. NAPOTY.M na przyszo, iil 3lifuilft; ob. Potyrn, Boh. na[lotom, dopotomnischoho, daldey po tóm Boss. BnpeAb. 164. Niekarno napomyka niejako ku zemu. Gorn. Wi. na powietrzu 2. Nie jest nikt, kogoby nie napomykao do dania NAPOWIETRZNY, a, e, Bos.':. iieóonapiibiil si znajdujcy, ilt bcr Cllft l'cfilibli(^. Twory napowietrzne, powlóre dobrodziejstwa to, iz raz da. Gorn. Sen. 261. w atmosferze si róne widowiska dziea przyrodzone Aleksander W. mia Homera tak we czci, aby napomkn pokazujce. Sniad. Jeog. 277. Twory napowietrzne ogni-Nie daj pokogo ku pisaniu o sobie. Gorn. Dw. 66. Komety t. d. ii. 546. ste, pioruny, gwiazdy spadajce wodu nie najiomykaj. Cn. Ad. 570. nie daj przyczyny, Napomyka, dawa do zrozumiano za ognie napowietrzne. Boh. Próg. 8. Róne rógicb fciiie iunMitlaffiuiij. nych mniemania o napowietrznym ogniu. Scheidt. 120. mienia, natraci, nil bic .V>iiiib gcl'ni, 511 iHT^C^Cii flcDcit. NAPOWIETRZY, /. napowietrzy ad. dok., powieJeno na^cranlaffiiitii gckn, ciiien 26int ()Cl)Cii, ycraiilaffcii. trzem pozaraa, iicrpcftcii, mit ber '^'cft iind) iiiib nad) attpomkn, sam si domyli. Cn. Ad. 669. (nic trzeba go Fig. Sekty heretyckie rónemi odszczepiestwy wiele namawia). Nic nie taja, przyczyn napomkniet ftctfcil. wszystke ziemi Czesk napowietrzyy. Krom. 486. powie. Przyh. .]lill. Qi. t. j. wspomniona, natknita. NAnapowie ad. dok., .Napowiada niedok., POMKNIENIE i^iibst. verb., powd. Cn.' Th. ?Iiilafr, ihiiiif. NAPOWIEDZIEG, Boh. napowedjti, napowjdati Ross. iiacirasaT HacnaauTy nie potrzebujesz napommenia, lecz tylko na]iuinkniewiele jedno po drugim iiaronapiiuaTi, nia. Pilch. Sen. list. 96. natracenia. BaTb, narOBOpiiTi. rozpowiada, inclc^ midKtiumbcr bcrfaocii, licrcrjói^lcii {Garn. NAPOMOC.NY, a, e, przypomocny, {Boh. napomocny), mit' napovedati napovm, napovduvati nakaza; Yind. naO to stara si ma hetman, I>c!)iilflid) ctH)fl>j Dcitragciib. oznajmi, zwiastowa;. Rónych povedeti, napoviedali eby onierzom soce kurzawa dym napomociie byy Dobrze to w bitwie. Arcliel. 2, 27. Boli. napomahati, napomoct; Yind. rzeczy mu uapowiadafem. Teat. 56. b, 65. napomagati jiomódz do czego. jest; ale ja mam ci wiele nowin napowiada. ib. 52. c, sie 29. Tyle mi strasznych napowiedaa rzeczy, NAPOPAC komu, act. niedok. naaja mu powtarzaniem rozpakaa. Teat. 16. b, 8. O wolnoci wiele piknych popa, ty popie, jcmniiben ciucii '^H'aiTcii ii('cr ben nnbmi rzeczy nam napowieda. I'am. 55. 1, 291._ Wstyd mi nababa komu. Cn. Th. 435. fd^cltcit; cl', nachopa jakich mia mi napowiedzie. Ztbr. Ow. 26. za sowa NAPÓR, u, m., poet.' napieranie, Sutriiujlid^fcit, 3ubraniicn, jako do czego Nie jeden sia tak napowie (naliczyj. Crout. napór; Sornh. 1. naperanstwo iag. 3lllfbraiUJClI Take tu chciwego widzi. Warg. Gez. 76. ochotnego napór; Boks. iianopt. Tak rzek monarcha z grob, ^Vc Pan czystych rzeczy napowiedzia, iby szkoda, któwsta z tronu skory. Uprzedzajc rostropnie niewczesne r inna rozmow w to wtrca. Gorn. Dw. 580. Naponapory, Gdyby jego odwag zapalony drugi Kto z wodzów wiada sie nagada si {Boh. napowjdat se), fid) fatt rC' chcia sie teraz podj tej usugi. Przyb. Mdl. 51. NaNapowiada mi si o dziwnych rzepór, napadanie, napieranie, ba giiibriiigcii ben, miibe erjiiblen. Bntringcit iii

kn, przymknd, nasun iiircicl)cn.

,

,


crbc|Tcrcr, SSiebcrbcrftcUcr, Surct^tbriiigcr. urzd Adryan zajecha do Afryki, pokój naprawujc Sk. pisali go pochlebcy naprawc Afryki. Dz. 78. Mamy w sobie ustawicznego skaziciela, trzeba nam wic ustawicznego naprawiciela. W. Post. W. 241. Publiczny sdzia naprawc obyczajów. Mon. 71, 169. ib. 67, 47. Rzeczpospolita ma swoich obroców, opiekunów, stróów, naprawicielów. ib. 70, 269. Pan Jezus, ten najszlachetniejszy naprawc wiata, chcia przywróci czowieka do pierwszej godnoci. W. Post. W. 242. Baz. Hst. 48. Kazimierz, naprawc pokoju nazwany. Krom. 94. na kogo zdradliwy, subornator. g. 2. Naprawiacz i

,

i

i

—

Cn. dok.,

Th., ber 1.

31iiftifter

,

NAPRAWI,

Sporzdzi); Yind. poprauit, popraulati, kerpati, (napranarzdzi, urzdzi, zaprawi): tar?;. napraveti naviti >

,

napravlyam, prenapravlyam, zadelavam, Bosn. napraviti, naciniti ; Bag. napraviti na-

napraylam

Croat.

;

zadelati;

,

pravglivati,

napravgljati

HsnpaBHTb

H3npaB.i}iT

,

ponapravgljati

,

sanpaBiirb

,

nacmilti;

,

3anpaB.iaTb

,

Ross.

Bunpa-

,

Bnib, BunpaB.iaib, c40ópiiTb, C4a6pHBaTb, xiiTHTb, -\imy, y.\HTHTb, y.MmHBarb, npii.MmiTb npii.\nmiBaTb, yyniiiiTb,

cnpapopsute narzdza, poprawia, polepsza, 511= (NB. poprawi dzi ycrlicffcni au'?be)Tcnt. rec^t niaen wicej uywa si w znaczeniu moralnym naprawi w fiosobliwie o rzeczy przez uywanie nadpsutej zycznym dawni mniej zachowywali tej rónicy). Nie tak acno naprawi ludzie, jako je acno zepsowa. Sk. Kaz. 621. acniej zepsowa, ni naprawi. Cn. Ad. 411. Naprawi wszystko, co si przeciw prawom kocielnym poroUsiowa bitw znowu naprawi; bio. Sk. Dz. 1065. Stryjk. ale widzc, i próno, pierzchn za drugiemi B.iaio

—

;

1.

,

,

Slufbc^er. /'.

,

NAPRAWIA,

act.

nie-

naprawi dok., Naprawowa, na-

stara si kar oniersk naprawi, z staroytnych terminów wykroczya. ta szacoLosy moje ju naprawione

Chodkiewicz

292.

bya

która znacznie

UV. 97.

Tward.

;

raka zaciera

Teat.

55, 49.

wiaj.

Tcat.

dzi,

cipoiiBaib. z

5iin*tcn,

napraviti

nanpaBHTb,

przdzy

we mnie

—

1.

atiridJtcn,

rediti,

pami

dawnych nieszcz. Moje inieresa tym wcale si nie napra74. 2. Naprawi, narzdzi, urzc,

wna

nie zostaje.

S^anM nufgcftellte ia]im. naprawem Antoniego. Chroc.

aiigcftcUtc

,

,

;

takowych

napraw

Naprawa

2,

namowa, poduszczanie

Slitcrcitimg

38-i.

Naprawa, bassarunk. Szczerb.

Jurid.

przygotowanie, nastrojenie,

co,

a

i adne poywienie podowi

obraca, tak

Sax.

Ust.

144.

Tel.

Jabi.

karmi wszystka

Spicz. 181.

Sen.

napraw Moich bfedów,

zes/a na

czynów moich na napraw. kobietach

si

e

,

wiedzie.

starca

prawuje eontin., Boh. naprawili, naprawowati oprawili, oprawowati; Slot. naprawugi Sorab. 1. zporedam, (ob.

,

Boh. naprawa,

z.,

y,

I

,

Macz.

correclor.

,

W .

yiiiHHBaTb, iiciiiHHTb, BhimiiiHTb, BbimiHHBaTb; Ecci

KAPRASZCZACZ,

polepszacz, naprawiacz, poprawiciel ©rafcridjtcr,

prcjfcn

gC'

Naprószy.

el

Naproci.

ob.

Boss. Haa;aT

;

unb nuiPe

Naprosi,

ob.

,

na nie,

Naprane byh nasze

iimfoiift.

,

glattcn

,

fatt

fjd;

,

Ross. Hanpa-

,

nadaremn dokuk czynili, ih. 65. dok., ile dosy czego wyprasowa,

i

cz.

,

Naprasowa si

fertt,

o adv.

bezpotrzebne nasze proby.

i

sliwierczeli,

pragnieniem

253.

próny, nadaremny, daremny,

;

'JcrijcbcnJ

,

Wróbl.

iieijdimaitcu, laiujc geiiug f^mac^tcii.

5)itrft

'NAPRAiNY, NAPRONY, CHuB

NAPR

NAPRAWI.

-

,

pernareddi

Yind.

ciiiriditcn,

napustiti

Ross. Haiopiiib

;

,

,

na-

HaiapiiBaib,

HanpaB.iiiBaio , HacrponTb, naI par postaw Osobno obiedwie si stawi inienduni. Zebr. Ow. cieniuchnej naprawi;

nanpaB.iHTb,

,

Gumna naprawione

nasadzone brogami stoj. Glicz. zdrajc, aby Henryka zabi, na kociele kamie srogi naprawiwszy na. Zygr. Pap. 513. zim naprawi, hanc. Gd. Bóg lato swym dowcipem nasadza, Naprawia kogo, abo co na kogo 178. 128.

M

Wych.

i

Naj

5.

,

—

i

=

nagotowa na, namawia, miftifteii,

mi^cScn,

gcgcn jemaitbcn

bcftelleii,

le dziaa, jako

jiiritbtcit.

Tak

co drugie naEzop. 110. Cudze grzechy te zowicmy, które nie sami czynimy, wszake albo drugich napra-

len winny jest, co prawia. acz

abriiten,

il)n

oiif

poduszcza,

mv

i

ten

,

wiamy, albo pomagamy, albo nie hamujemy. Brbst. Mank.

na nie mogli by, aby go zabito. Glu-z. Wyrh. G Henryk naprawi Niemieckie ksita na Bolesawa, 1 6. aby go namówili przyjecha do niego. Biel. 7 7. NapraI

6

b.

wili

na

wszyscy

st

mu le

Mylili

przenajdowali

i

,

dobrej woli

a

naprawiali

,

faszywych wiadków. W.

niewinno

naprawili.

Ac.t.

11.

6,

Obaczyli

biskupa, a potwarz tych, co niewia-

naprawiFilip Miryteusza Dz. 206. Euzebia trucizn umorzy. Sk. Dz. 121.

Sk.

wszy lekarza,

,

e

miewaa naprawowaa Naprawi Olbracht niektóre poddane swoje, aby pucili gos, e Turcy cign wielk moc na Podole'. Biel. 454. (2. NAPR.AWIC, naprawi ad. duk., wiele dugo nagada, napowiada, Czowiek, któren mówi, co mu przyjdzie yicl ^ewebeii.

zajrzc Helenie baby,

/'.

eby

,

czste

dzieci ....

dzieci

Sk. Dz. 257.

1

,

;

NAPRAWIANIE

NAPROSI

NAPUOCI.

-

na myl, naprawi czsto wiele bredni. Zab.

5, 85.).

Leop. Jet. 40, 4.

PRAWIAME, NAPR.^WIENIE,

verb..

o

wa, iai

Me

SelTcrii.

NY, a,e.

purt..

ScfTcruiui

napravitegliza

wuje

nadpsutego,

co

W.

J'ost.

—

N.\napra-

i.

;

Sjerbcffcrimi

t)tc

SurfAtn''!*^'''""'

,

Marya. naprawiridka rodzaju ludzkies^o. 575. N,-i|ira\viciflko wiata! Birk. Obóz.

5.

Która co alho kogo na kogo naprawia, bic 9lnftiftC> ilon. 75, 590, NAPRA\V1\VI.\T, a, m. rimi. w pretensyacli [loprawy caego .wiata, cf bocian, co wiat czyci, eiii aSctocrDclTcrcr. NAPUAWKA, i, £., de-

fi.

2.

bdcy

,

min. nom. naprawa

reparacyjka

-.

bie

,

3(ii(;

Na-

f.

NAPRÓ.NY.

Nadproek.

ob.

'Naprany.

NAPRU

,

dok.,

cz.

trrnnen.

nakó

nopoTbca

NAPRYSKAC,

ti.

uanpuci.aTb

riel

naporze, fatt

fit^

unb mubc

wiele popryska,

naprzdzie

act.

fpiinicu;

Yind.

fertiij

gcniuj

treuiicn;

piel

.Naprysk

nakrapianie oprawy

,

/".

dosy popru,

ile

nuf
ieHie

strój,

,

ptlice, armilla.

,

;

Cn.

Th.

zote,

Mne-

3Irmfpaiigc.

bic

mzki

go onierza zotym naramionkiem lewym uszanowa. Warg. Wal. 289. Naramiennik biaogowski u Rzymian, .^phuher. Cn. Th. Naramiennik, narnmiennica b) g. NAR.AMNICA, y, z., przyramek, cze ubioru na barkach

—

leca,

i^ai

MAp:tUbHHi|A

Sd)ultcr|'lfitf

dawny

ber

krótki

SIciPung

mtlik;

;

Eccl.

h.ap.imliihki

nopAUbHHi):)

,

,

04e!K4a

; ,

,

NARAM ENNY

NARAA.

-

I

NA R A

BCTX03aKOflHaro apxiepea, Koa na njcMa 6hi;ia B03,iaraeMa. Humera, albo naramnik. 1 Leop.Eiod. 28, 12. (przy-

Naramiennik abo humera Aarona by/ kamieniami ozdobiony. drogiemi 547. Naramiennik, cpoletka ba>3 3ld)|Elt)anb.

ramek 3 Leop).

acuchami

ztotemi

yw.

SA.

1,

,

NARAMIENNY, Ober an

Sl(^fel,

NARANI, w myh

a,

bdey.

na ramieniu

e,

\VVorf.

bem 21rmc bcfinMi. (Boh. naramny

ber

aiif

mjens).


ai Jiarbenijraij rodzaj traw; proslokosowy ronie na gruntach nieurodzajnych. Kluk. Dykc. 2, 137, NARDOWY, a, e, z nardy, Sarben', Ross. ótjoyci. Syr.

,

Ross. Hapjiibiil.

NARDZEWIEC, nifrDcn

Yind.

;

Nardowy dok.'

nijak, fe

Cn. Th.

olejek.

rdz zachodzi,

rojhg

bcroiett,

naerjavinati.

.\.4REBNY, a, e, opaczny, praeposlerus. Jilrz, ycrfcDrt. *NARP2BN1E adverb., opacznie, wspak, praeposlere. ib.

NARCZE, Em.

a,

NARKAWIE.

której gett,

si"

rka

,

nosi

;

Boh.

N.\RECZN1K,

rczne pancerne).

ia,"n., ,

cinc'3Irml'inbc.

SlrmooD.

naru et naruj Narcze zboa tego. Tr.

o.xanoin szyny

[Ross.

rku unie mona, cm

na

ile

Narcze

naruka. m..

n.,

65, Ross. o.vanKa

manipularz.

ciitc

Wybit

55inbc

,

rk

\Ylod.,

?lrm

bcit

nosi

w

a,

binda,

bariit

511

wr

tra=

narczniku z

101, (Vimi. narozhnik u szewca skóra narczna, narokva • 'naruczak, manela Croat. narukva, Carn. narozhnek, narozhniza armilla narukv"icza Rag. narukvieza ; Ross. napy KaBHiihii , aapyKaebe zarkawki; Eccl. HapyKBimu, iiapyi;aBiiimbi;. N.\perroYind. narozhen RCZNY, a, e, (Boh. naruCnj szyi

wiszcym.

Perz.

Cyr.

1,

=

;

;

=

;

,

35

;

NAREW-

274

NARODEK-NARODZI.

NARÓD.

na rloredziu na rce bdcy, jur $nnb gclcgcit. Narczny ko, {Boh. narucnj kun), .fiatitpferb. Narczny si skurczyf, iz sier na nim wstafa. Czach. Tr. L 2. zhen)

,

;

NAREW,

rwi

'NAREZY,

M

NARWA,

i.,

,

2.

y,

Geogr. 2,

Podlaskim. Dykc. miasto tame, ib.,

ciiic

£tnbt

w

rzeka znaczna

,

199, clTtt

wojew.

5I"P i" ^^oMad)ien

ctil

,

NAROBI

Nadwery.

a,

??i

Dykc. Geogr. 2, 200,

nia.

nn bcm

HapounTUH;

adverb., Boss.

czny, tyra

jiiliiiglit^

,

'naroczyto

,

nad rzeka tego imie-

Stabt

citic

ber

in

35pii».

'NAROCZYTY,

Jfamciiy.

glcid)cn

3Iu|[e

SEiliia

—

e,

a,

zna-

znakomity,

dostateczny,

o

Oznajmili mi zdanie swoje o

anfc^nlici).

mnie pisze

jak jeden do

dostatecznie

i

,

drugi pisze. Smolr. Nap. 9.

jak

NARÓD,

,

,

naród,

Rag. familia

monde);

wybrano

niaii

Krom.

szlacheckiego.

si synowie

nation

urodzenie,

moriii

Stiiiib,

ber

Hapo4'B

*a)

1

progenies,

narasctaj

Ross.

;

progenies; Boh. naród genus, nalio;

,

Leg. 5,

Yol.

bic

Ludzie

lum-bcii.

flcborcii (Jó.

gens

des

,

urodzenia,

stan

nrod

Slav.

nalio;

peuple

,

,

du

i

minio nie

,

dom, plemi,

—

janiejszy naród nasz

dnego niemasz

w

,

•

'Naród

b)

§.

Hi

bn^ §aii'3.

giinilif'

bie

albo familia.

narodzie

ród

,

familia,

©cfd)lccf)t.

Herb. Siat.

5.

Naj-

a-

twym, coby go zwano Janem.

Sk. Kaz. 5G3. (w rodzie twoim. Bibl. Cd. Luc. i). król

Duski, matki swj naród do

ksit

Edward,

Polskich przy-

Opisanie genealoKrom. 252. (t. j. genealogi). gii, albo narodu Pana Krystusowego. Zani. Post. 5, 675. Naród gatunek, bic ©attiiiuj, bic 3lrt. §. ej "Naród, psów trojaki najdujemy, jeden owczy, drugi ku stray '§. Mabydfa trzeci ku stray domowej. Cresc. 5G8. tki okofo dzieweczek powinny pilno mie, gdy to jest tacza?.

—

—

,

naród mdfy, 7

h.

rodzaj

,

a

ple

nia miolaniem

aby

kade

na wszysiko ,

@c)'d)lcct)t.

snadnie nalomny. Bej. Zw. Pirra eski naród kamie-

wzbudzaa. Biel

dzieci, które

—

si

w.

urodzi

8

Prz}

b.

w mzki

kaza

król,

naród, za-

,'

DieL Hst. 28. 2. Naród *nacya cay ten zbiór ludzi jednego jzyka jednych obyczajów, w jednym kraju osadzonych, bicDJntion; ba3 Stoff. Nietylko doroli, ale bili.

=

,

niemo wiatka s narodem. Ialin. 6, 149. Inni *narodowie (inne narody), którzy z ciepych krain, nie s

i

s

tak trwali jak nasz.

,

Eccl.

,

,

,

,

dka

zdrobn.

m.,

,

,

Eccl Hap04eu'B, ludek,

NARODUBÓJSTWO

235, zgubienie wasnego swego narodu,

Gniewali

prostego

,

Bap040Hapo40B04CTBO HreHOHCTBO Craec. drjfiacnarodowi naczelnicz, Eccl. Hapo40HaqaiCTByio lia; Hapo40B04CTByK) iireHOHCTByio Craec. drjfiao^^fco, t/je^iovivm. Gdy zsvizki jednego narodu z drugim lub tego ze wszystkiemi uwaaj si, to zowiemy prawo narodów, jus gentium. Ostr. Pr. Cyw. 1, 7, 3351fcrrcc()t. Prawo narodów, jest prawo udzielnych w rónych pastwach rzdów, tym samym do zachowania wzajemnie pewnych przepisów obowizanych. Wyrw. Ceogr. 101. 'NARODEK, HaMa.TCTBO

narodu

Al.

strutych stryjów Popielowych,

Weresz. Reg. 88.

,

uc

szlachcic

narodu.

,

naczelnictwo narodowe,

Craec. rjifiwr;

©ctnirt,

narodu czJowieka za pana. Uiel. 50. powinien sobie rozmyla, i nie tak dalece narodowi jego Rzplta urzdy dawa jak narodu jego cnocie. Modrz. Baz. IGO. Urzdów naszych prostego narodu ludziom dawa nie mamy, ale szlachcie. Stat. Lit. 79. Agatokles król Sycylijski, by 'zduskiego

Kady

,

,

(Boh. naród; Slov. ni5rod gens; Sorab. i. u, m. nahrod; Sorab. 2. naród naliuitas; Yind. el Carn. naród, sarod ludyuia, {Carn. narudn nicztrabny) ; Croat. naród

partus, genus, nalio

,

BaTb,

;

w Wileskim,

miasto

,

Boss. o6Hapo40BaTt o6Hapo4iiio6Hapo40BaHie; Eccl. Hapo4ciByK), Hapo4CTBOBaHie; Twórca narodu (Boss. yHapo4HT zaludni). Eccl. naCraec. dri^tiotciyóg; tworzenie narodu Eccl. p0404tTe.ib tworze naród Eccl. Hapo404'bTejCTByHapo4tTejbCTBO Narodu nauczyciel Eccl. HapO40Btmaierb. Wódz K). narodu Eccl. Hap040B0/K4b napo40B04HTe.ib nreiiOHi, ,

,

Narabia.'

ob.

,

NAROCZ,

bd

,

Frumentum fressum, yto troch kamieniem we mfynie nareone to jest, skrupione. Mcz. cf. 're. 06.

na sowo Rzplta, Ust. Konst. 1, 119. Wszyscy 'narodomu suy. Leop. Pt. 71, 11. Oni 'narodowie, wie które podbijecie. Badz. Deut. 12, 2. We wszystkich 'narodziech (narodach). W. Post. W. 226. Eccl. BceHapo4Craec. nnrdiji^ia , cay naród. CTBO 'wszechnarodztwo

Narodowi obwieszcza

tnfclbft.

n. p.

'NAREYG,

; ,

Biel. 2. Niektórzy drudzy 'narodowie (< niektóre drugie narody). Modrz. Baz. 5Ó0. Sowo, naród, przemienione zostao w poprawie zasad rzdowych,

flciue

!liiitiou.

sum

2}iitunrfuiui

fciucr

Uiitcrijaiuje

DOWY, ^AROI)^Y,

a, e,

fiu

a,

,

33ólfc^cu, «.

Ct«

Przestr.

,

bcr 5ktipunlmprb,

ciiiticn

NARO-

3iiitii'u.

{Bosa. Hap04iibiH ludowy, ludz-

Eccl. Hapo4nt puod ludu; pospolity; Hap04H0 przed ludem; Croat. narodni genticus Sorab. nahrodne nalatis); od narodu, narodu si tyczcy, 1. Przebóg! j;ik si cnotliwych kraje uatioiial serce Za ohyd narotln przez takie morderc. Zab. 4, Komissya edukacyi narodowej. Aras. Zb. 1, 559. Koss.

ki,

,

blicznie,

;

'

459,

mów

.

bic JiaticualcrychiiiiT^fommilTiiiu.

narodowych. Kprz. Narodowego obca. tanj

ciuc

,

n.

taca p.

45.

Teat.

prawie kadego, aliter

scil.

^Uilouoifc,

narodowego.

—

?iiltiinial)'djulcn.

,

c,

i

po Polsku, bcr 3J(ltiouaI= Kapela he! niech zabrzmi, a =

Tacowaem

95.

menuet

i

Grammatyka dla szkó Gazeta narodowa

razy

Wyrazy narodowe,

Teat.

kilka.

narodowego 15.

c,

79.

gentiUcia, n. p. Polak, Nie-

miec Hiszpan etc. Kpcz. Cr. 5, 2, t. j. cae narody 0'NAFtODznaczajce, 5>i'lfcraiimcii Slov. narodne meno. SKI a, ie, od narodów, 3>i)lfcr=. Przyniecie Jehowie, moc. Biidn. 1 Cor. 16, o plemiona narodskie, ci, 28. (plemiona narodów. Btbl Gd). i., narodowa waciwo, któr si jeden naród od drugiego róni, bic 3iat!inialcrijcul)cit bcr Jfatiouiihiutcrfdncb, '.N^AHODSTWt) a, ;i. bytno narodobic ?Jiitii'i:(iII)cit. wa, bic 3(ntioiial^cit, Sfatiinuilciiftcnj. Pójdmy a wysieczmy je z narodstwa. Budn. Ps. 85, 4. t. j. by nie byli narodem. Bibl. narodem; (wytramy je, niech nie ,

,

,

saw

i

NARODOWO,

,

,

,

bd

Gd.).

N.ARODZI,

fcjcii,

(jcIuiDrcn,

nów

cz.

Sorab.

dok., 1.

mif bic

5ffiflt

narodzic; Boss. nap04iiTb.

Sy-

twoich którzy 'wynid zabior. 1 Leop. Jez. 59, 7.' si, (praes. rodzi si), recipr. ,

narozugi se;

Sorab.

1.

wyda,

na wiat z

których narodzisz, NARODZI si, f. narodzi ciebie

dok.,

nahrodam

,

Boh. naroditi se; Slov. szo

,

nahrodu

szo

)

(

;

NARODZ ME-NAROCI.

NAR O

uronaraghjatise; Croal. narajarasze) Bag. narodittise dzi si na wiat, jur SJclt fommcn, gcborcu rccrbcn. Natylko przyj na wiat. rodzi si nie jest nic innego Gdy góra porodzi Tedy si myszka naroSalin. 2, 96. ;

,

,

,

11.

Ezop.

dzi.

Sen. 3, 266. ia

n.

,

podn

si staa,

mic ncu gcbobrni.

ift

Boh. narozenj rojstvu;

,

Slov.

;

narodzeni

So-

;

Croal. poród;

Carn.

Ross.

Boe narodzenie > gobie ®c(uirt. po!K4eHie po)K4ecTBO wiinoce; Sorab. 2. godi; Croat. nady, Boh. hod boj rcgyenye Kristussevo, bosich; ob. Boy, ob. Gody. Gwia;

,

,

—

'g. Ksigi rodzaju Chryzda narodzenia konstelacya. stusowego. Sekl. Mallh. 1, ti,ot. narodzenia abo rodu a pokolenia,! t. j. genealogii, 'narodu, ©clmrtjfolijc ©C'


natura, nara-

narav, narava; Rag. narav natura, Bosn. narav natura, ingecorporis constltiitio

naturalny

essentia

mraw

nrav

Yind. narau; Slav.

natura;

,

u, m., {Boh.

mrawnost moralitas

mrawy mores,

,

,

Croat.

;

;

nium, mores; Hoss. Hpas^ charakter, umys, obyczaj, zwyczaj iiopoBt obyczaj ynopOBKa stosowanie zwyczaj si, dogodzenie; HpaBOyiCHie nauka moralna; Eccl. H()titi'L ,

;

;

mos, usus consuetudo); '§. zwyczaj, obyczaj, ®cnjti^nl)cit, jak Czech mówi, Ucz si 'mrawów cnotliwych 6itte. zatym bdziesz w Jaske onych ludzi przyjty. Eraz. Dw. a. Firn. Kam. 20. jaki Mówi Ru: szto borod to norow. "ito kraj, taki zwyczaj; Ross. ito ropoAi, to BopOBi 4epcBHa TO o6ti«jaH. ^. In malam partem: Zfy na?og, wystpujcy z granic nalenych Yind. prenavada ciilC ,

,

,

,

—

;

,

wapnem. Rad. Ezech 13, 10. 'Narówni, n. p. trzod. Tr., dozupeni, uzupeni, kompletowa, i'pllja^lig mac|en. nagradza szkod, erfeftni, eiftatten. Po§. Narówna co winien drugiemu t szkod narówna we wszystkim tak wielkoci, jako dobroci. Tr. Pilnoci swoja te niedbao narówna. ib. powetowa. NARÓWNAME." 'NARÓWNIENIE, ia, n. subst. verb. nagradzanie, powetodrudzy narównywaj (tynkuj. Bihl. Gd.).

—j

a

§.

=

-

,

,

ba

Zjechali si do Wietam sie stao narównanie, o co miedzy nimi szo. Biel. w. 155! ugoda, SScrgleii^. NARÓwKM, ia, ie, który na równi jest, ut potyczka narównia. Cn. Th., in et»

wanie,

Crjiattcn,

Tr.

Crfcjen.

dnia, a

ner dbciic kfinbli*.

NAROZGADYWAC si

do sytu rozgada si, narozgadyPrzydawaa Krzyakom harlistach moich o pci naszej. Mon. 71, 710. Bfifc @CiiHiI;n^cit, ciiie Uliart. dych norowów onych przyja z Tatarami ujednoczona. NAROZEC, ca, m. {Etym. róg), kopiec narony, naronik, Krom. 479. (augebat iis spiritus). Jaropek w zgwacePober Crfgrnjbrigfl, bic CtfgrdnjmarfE; (cf. uroczysko). strzega kamie ogromny, którego z obozu wyruszy nie niu przysigi, nie uchybi narowu ojcowskiego. Krom. 156. Nieprzyjaciel tym jest niebezpieczniejszy, gdy mamona byo; a rolnicy w swoich granicach zwali go naroceni. Sta. A'um. i, 14t). szkara przyjani pokryty, norowy chytrze \yywiera. Krom. NARONICA, y, i., róg czego, albo ozdoba rogu. \Y/od. 129. Miosne chopczeta Te maj narowy, Ze lubi dziewbic (Jdc, bic 6(f'JCrjie= ,

,

,

fidj

fatt

tiiib

niiibe

,

recipr.

waw

Umie Zab. 14, 102. Nar. By 95.

Skot.

niektóre narowy,

kiej

szpeci

aby

i

Wi. 01.

,

ib.

ci,

swe chytro narowy ugadzi. wolnoci lak wielnie niezgoda byby naród nasz niezwyciony.

Pochylonych ciarem wieku mniej nas Chocia czasem wpadamy \v narów maych dziePowodujca komi rka, powinna by umiejtna,

Tward.

si przez

jej

nieumiejtno

nie nauczyy. Khik. Zw. 1, 188,

poBOHT)

ko

,

narowisty,

etn

cf.

konie jakiego narowu Ross. loiua^b c-b ho-

Wiadome mi

^Hcrb.

ftctigc^
cv Sclpbniiiuj nni^. Popiel nic tylko zawzdy rozkoszy naladowa. zacnego nie uczyni Piuski przyGwagn. 23. er giciuj ber SoUufl nad).

z

,

rem. Teat. 24, 35. [Croat. tekmimsze aemulor, tekmenye Cnot szanuj aemulatio). a co jest dobrego naladuj. Ilaur. Sk. 428. Dobrych naladuj. Cn. Ad. 188. Wszelka ,

Ksi

natury.

cjt40BaHie

—

'5.

§.

folgcii

,

c.it40BaHie

Yerb.

neulr.

ouf ctroao

bd,

naladu-

=

Pierwsze

nndjfiilijcn.

,

z

DOWATWO,

NALADOWNIK, NALEDNIK,

m.,

—

jego

wstpowa

,

ciiicii

iiad/abmcii

,

iiadjfolflcii

,

in

bic

8ug=

pomaga lub szkodzi, Na wzór jednego drugi si przemienia Co czyni starzy, naladuj modzi. Kras. Mysz. 21. Przodków swoich nie naladujemy. Siar. \ot. C b. tym co dobre i uczciwe, naladowa drugich potrzeba. Kras. Pod. 2, 251. Czujc si na siach, przesta naladowa, sta si wzotnpfen

trctClI.

Przykad

jak

wiele

,

W

i

'NASZLEDNIK,

m.,

a,

Boh, nasledownik, nohsieda, pfidrek, pridrenec; Slov. nasledownik; Yind. neflednik, nastopnik, nahajavez, nayisnik, perdrushnik nadjamevauz, napomnjar, nadoslau,

lavez

Bag. nasijednik

;

nasljedova]az, pricinitegl

,

Bosn.

;

nasijednik, sljedilegl, sijednik, sijedecchi; Croat. naszle-

Boss. citAO-

dnik, szledilel, teknieez; Dal. nasslidovnik;

BaicMb,

MCm

noc.i't40BaTe.ib

n0406HHK, no4paH{aTeib

,

4y-

,

CMyjjpCHHHKl e^WUOMbiuucHHiiKi (Hac.i'fe4HiiK'b dziedzic, zastpca); Sorab. i. nazcchuwar, zcehuwar, porunofcenik, (naszladuwar in~ dagalor); 1, naladujcy kogo abo czego, idcy za kim, ,

AJMllM^B

CWy4pCTBeHHHK'E

,

,

,

;

ber 9iad)loIger

Suiabmcr.

,

Natury, obyczajów^

i

serc na-

przedni bdzie ladowca Rozsdny, w swych wyrazach mowea. Kor. Hor. 17. Maachowski referendarz, tak wielkich swoich przodków wierny naladowca. Zah. 16, 172. Prawy dobrego naladowca, zasuguje sobie na to, 57. Po aby on te by naladowanym. Kras. Pod. wsadzeniu Jana do wiezienia, pocz Jezus wzywa zwolenników, aby byli naladownikami jego, opuciwszy wszys,

^

i

Bdcie naladowniki moBial. Post. 208. W. 1 6'or. 11,1. Na wieczn otcha bdzie przekogo swym znajdzie nalednikiera. wodnikiem Temu '2. Nastpca Nada Konrad n. p. Chroic. Job. 79. nalediiikom jepierwszemu biskupowi Chemiskiemu, rzeczy.

tkie

jemi.

,

—

cz

go,

,

i

Chemi.-ikiej ziemi.

249.

Stryjk.

którzy

Ci,

bez potomstwa blizkich szcztków naszladowników swych NALADOzemra. ... Stat. Lit. 79. Zab. 5, 257. Koss. i

ka)

,

pikne

dni

zimnemi obokami si skocz. Fur. iw. F b. NASLAPatrz o tym naladujce rozdziay. Archel. 21. NALADOWCA, y. ob. Naladowstwo.

jce za

NASLEDMCZK.\, 1.

z.,

y,

NALADOWNiCZKA.

., Boh. nasledownice;

e,

nafle-

Yind.

Sorab. Bag. nasijedniza, nasliditcgliza porunofccnicza (naszleduwarka flcdnicza lcdziciel-

dniza

,

i

—

(HacJit40BaHie dziedziczenie).

,

wa. Salin. 2, 583. Bdzie si ukradnie a ludzkie sprawowa, naladowa w tym woli mojej. 1 Leop. 2 Macch. 9, 27. Naladowa boga, nic inszego nie jest, jeno mu wiernie wierzy a nade wszystko miowa. Rej. Post. A a 8. g. 2. Naladowa kogo lub czego, moraln., wzór sobie z tego bra, stara si równa temu, w strzemi

,

71.

2,

list.

Naladowa nastpowa,

WNIA, NALADOWCZYNA,

i opuciwszy

,

Sen.

4,

mia kocioa ceremonie Greckie Rzymskiego wiernie naladowa. Slryjk. 281. t. j. trzyma si go fic^ aii bic SRóm. Jlirdic bnltcn. Wprowadzi nas z sob do niemierlelnoci, bdziemy-li stóp jego nalado-

sig

Pilch.

133; Croat. naszleduvanye; Vind. nadjanuvanje; Carn. posnemanje; Sorab. 1. porunofceno; Boss. no-

,

,

naladowaniem

sztuka jest Salin.

,

nahajarza

;

;

,

,

Croat.

;

naszlednicza

paHiaTe.ibHHua

;

nauka

Ross.

(iiac.it4nmia

która kogo naladuje,

da

;

bic

,

n04-

dziedziczka, spadek biorca); ?uid)almicriiin.

Siadjfolgcriiiii,

naladowniczk

jest

noc.J'b40BaTe.ibiiiiu.a

nutury.

Pttch.

Sen.

Ka-

list.

2,

by

naladowniczk namowa. ib. 5, 287. Roztropno jak jest wytury, to za kopia tak jej naladowniczk bornym przymiotem dobrego oryginau, franiostwo, dostaa si w podzia nikczemnym umysom. Mon. 72, 254. ib. 08, 682. Niechaj rzd adnej statuy, któraby naladownic bya rzeczy ta72.

kada

Jeli

sztuka powinna

i

,

,

kich

,

nie dopuszcza.

barbarzystwa

,

Birk.

rywalk

Przyb. Luz. 77.

—

"§.

,

Cl.

W

niej raacio Kunc. 76. zbrodni waszych.

naladowczyn Nastpczyni,

ble

?iac^folgerinn

(m

—

;

NALADOWCZY

NASODZI.

-

NASONECZNY

-

NASMAROWA.

285

by meiom posu- nislada oblectatio Croal. naszladuvatisze ucieszy si, naszladujem delecto naszlada rozkosz). NALADOWCZY, NALADOWNICZY, NALADOWNY, a, e, NALADOWNIE NASONECZNY, a e Boh. oslonj weyslunny na socu adv., Boh. luisledowny pooony, którego soce dochodzi, apricus. Cn. Th. 448. Carn. nasledn; \ind. naCledliu, Naledniezki Ewv,

3?ci^C).

ber

szne. Mon.

maja

;

70, 805. (córki Ewy).

.

,

,

,

,

;

;

nadjanuvatliu

nahajatliu

,

naslidiy, nasljpdiy

,

Sorab.

nasidedlyiy;

Croal.

Riuj.

nastorilliu;

,

iiasljcdgllv, 1.

nasijodni,

inosje sijediti; nazceliuyiio zceliuwate seto

se

,

{Ross. nocitjoBaTe.iLHbiii nastpny, Hac.i-b4CTBeHHiJH spad-

Hoss. nojpa/KiiTLMLiiuH, ncipii/KiieJiuti od naladowania naladujcy, iiadtiibmciib, na(^al)mcrifd). Odrazi/y si od króla serca ofniorskie, których naladowcze nie iijfo zoczystwo. Nar. Ust. 2, 433. Czsto duch naladowniczy zawodzi nas. Karp. 5, 10. Obrazy malowane, jako naladownicze kopie przyrodzonych oryginaów....

kowy)

;

;

;

mi ber Sonnc gelctjcii. Dudz. Al. Miejsce nasoneczne, na socu Boh. weyshinj mjsto weyslunne ; Bosn. prisoj, mjeslo prema suncu ; Eccl. iiacoJueerfpottet, Sppth)ogcI.

osawie

gciliuj

niepomau na-

Alfonsa

List

Skanderbega. Baz. Sk. 576.

NAMIEWAGZ,

m.,

sowy namiewacza

Nie karz

nienawici.

1

Nie wierz tym,

którzy

namiewaczom ucha twego -^ YV rod. iesk.

cie

i

aj

nas.

chwal,

nie nakadaj.

by

YYeryf.

owszem

i

Lor. 44.

Kosz.

Ross. HaoitiiiUHua 'namiewaczka.

"NAMIEWSTWO

,

Na ryn-

Leop. Prov. 9, 8.

namiewcy sromoc

ulicach

SMIEWISKO,

52. (przewrotny. Btbl.

IV. /^rof. 5,

Pomiewca).

mia w

NA-

urgowisko, namiewanie; V/ri(/. nafmieh Ross. HacintuiHiiiiaHie HacMtUiHiiuecTBO iiacMtuiua pomiech; szyderstwo, ®C|p5ttC, ©Eld^tcr, Spott. Czynili z niego namiewiska. arty Haur. Sk. 425. to nam si stao, róne namiewiska, urganie, sarkazmy sobie stroi. Run. Kam. pr. Namiewiskiem wiatu jestem a przedtym ludziom podziwienie. Smotr. Lam. 1. Namiewiskiem blizkiemu jestem. Budn. Job. 12, 4. (pomiewiskiem. Btbl. Gd.). Namiewiska komu stroi. Yol. Leg.^, (JM. Dicteria, namiewstwa. prze,

a,

«.,

;

,

,

,

i

,

e

i

,

przymówki. Mcz. NAMIEWNY, a, e, ie adu., urgajcy, szydzcy, szyderski, Sorab. 1. naszmeschnu; Ross. HacMtiUHiiieciiiH iiacat-

kwintowania,

bctbccrcn

,

NASMROUZlC,

Ross. HanpHJKiiTb.

uszczypliwe

—

,

dicn,

ycll

i^crpic^cn.

,

smrodem napeni,

dok.,

es.

ftanferii;

©efanf

nia«

Yind. nafmraditi; Rost. Ha4yiiuiTb,

Ha-

»oII

BOHaib.

NASNI

nani si komu recipr. dok., namarzy si mu si marzy, incl unb pft im jmumc Co mu si w opi/ym bie w yorfoinmcil baiiftij trdumctl. nocy nanio, to udawa miasto sowa boego. Birk. Exsi,

komu,

/.

po raz

raz

,

arb.

13.

NASNOWAG Ytnd.

NASNUG

dr.

,

nacign,

niifipaimcn,

fnovati,

Maa.

nasnuje

f.

postawi,

Gdy

t.

ko

fig.

zacz

j.

dok.,

acl.

nnlegcii

nafnovati, propr. el

dz nasnowa, giego.

,

auffdbeln,

napi,

Boh. nasnowati;

;

Telam

bardzo milkie

,

prz-

ordiri,

co trudnego

i

du-

mona

nie

—

na

wielk nasnowa gak. Ton. Szk. 172. g. Nasnuo si czego, nazbierao si, c^ Iint ft incl geljauft. Mych nieprawoci na mnie jarzmo czuo Których si w piszcza

,

rku

twych panie nasnuo. Chroc.

— NASOB, — 'NASOBNIE, signiftcans diclionis.

179.

Job.

incrementum

particula,

adjectitia

Cn. Th.; -fat^,

cui addilur.

-fditig.

W

czwórnasób, iiicrfacf;, incrfdltig w dwójnasób, w picionasob w szecioronasob, w dwudziestonasob w kilkoronasob w dziesicioronasob. (Boh. -nasob, tfinasob, dwognasob; V»i(.'. -gub, n, p. fhtiri gube, fhest gub Slav. -slruk, dvastruk, trostruk; Croa^ -sztriik, dvoysztruk, troysztruk). Straci wszystko, eby to w dziesinasob (w dziesicioronasob) zupi z ojczyzny. Pot. Arg. 147. Wniesiono, aby pobór szlacheccy poddani w jeden 'nasob paciii; królewscy za duchowni aby we dwójnasób skada go powinni byli. Krom. 610. NASOBNY, a, e, adject. -fiiltiij, n. p. Gzwornasobny dwojnasobny, (Sjft. -nasobny, dwognasobny, mnohonasobny, koliknasobny; Slov. gednasobni singidaris wicnsobni, dwognasobni dualis mnohotliwi pluralis). N.\SOLI, /. nasoli act. dok., NASALA niedok., Boh. nasoliti nasolowati Botn. naCroat. nasz^lyam naszolyen ;

,

,

,

;

i

—

,

,

,

;

solili;

Boss.

fdljCil

cilippfclil.

ka

;

,

sol zaprawia, cill< Do nasolenia masa lepsza jest warzon-

do nasolenia

Ceterariae salaj,

Haco.uiBaib

misa

kopalna

Macz.

Nasalano rzeczy

hluk. hop. 1, 172. na którym ryby narosoowa strawa. Cn. Th. sól.




,

=

,

(^Ctl

,

l;illftrC(fet:

Temu,

kto

Leop. Luc.

ci 6,

barrcic^cn

,

uilerzy

29.

ib.

ohjicere

,

w

,

policzek,

praebere

ofjerre.

,

nastaw'

Mnth. 5, 39. (nadstaw'

i

—

drugiego.

mu

i

dru-

giego. Bibl. Gd.). Odwanie szyi pod miecz katowski nastawi. Oslr. Pr. Kr. 2, 257. Bitw trudno zwa; jedna strona bije, A druga tylko nadstawuje szyje. /'. Kchan. Jer. 542. onierz ycie wasne nadstawi by dla bezpieczestwa narodu. Zab. 11, 242. t. j. narazi, et

Iot

fcin

CeDcii

StOM/nik Lindtgo wyii. 2.

ber

Tom

(Sefait III.

au^aeffjt,

,

;

,

iit

Jele wydobywszy

aufgc^cllt.

©efajit

gegebeii.

sie

nastawnej

z

Hor.

sieci.

50.

u, w.

gorstop

,

(Boh. nastup,

gorstoplenje

,

sztup o/fendiculum

;

nastupek

Yind.

;

(Carn. nastop scala

;

nastup

Slav.

napa;

HacTynmiBOCTb natarczywo);

do piwnic wina nastawiaj. Lib. Bor. 35. Nastawia otarzów kilka przeciwko otarzom. Birk. Exorb. C \ b. Turcy nastawiwszy sobie wiele drabin tarcie do muru, uczynili 'osobie jakoby jak wieo. Baz. Sk. 229. trzebna jest rzecz fortece zaprawia nowych , kiedy '§. Nastamiejsce po temu nastawia. Siar. Yot. D. ,

—

,

nastawiono. Yind. nastaya, nastavik; (Sorab. i. nastahwa puklerz Ross. uacTaBjieHie prawido HaciaBKa nadstawiony pat); /foss. HacTaBiiiiKT. nauczyciel; Erd. HacTaBHTe;ib, it.icTABhHHKi BoajAh wódz). NASTAWNY, a, e, nastawiony na kogo, naprawny, nastrojony, zasadzony,

na-

Tea. 19, 23. Dostatkiem z nich

,

auf

ucha nadstawia, Kiedy nadstawiam

nieznane powiem. Hor. 2, nastaulenje; to co

nastava

Croat.

Nastawili róinych

errii^tcit.

Yind.

HacTyn-iCHie nacieranie,

pudeek, skrzyneczek.

,

Nastawienie,

4.

na-

,

aufvtd)en,

auimcrffnm

Kady

{liinicigen.

Yind.

Boss. iiacTaBHTb,

;

HaciaHOBHTb,

,

;

nastawia beczek, supów, klewiele po sobie postawia ^illftcUfll oiel

którzy w innicc urodzajne

,

f.

a)

§.

^tnfe^cn, {tinlegcn,

flaszek,

,

nastawi cz. dok, niWoi'., Z?o/i. nastaweti

i.

Nasta-

criuT.

fie

bacznie,

je pogodzi z tym, co widz. Nag. Ftl. 105. Potwarzom me nadstawiaj atwo ucha. Pilch. Sen. 229. Nadstawcie ucha tu pilnego,

NASTP,

NASTAWI,

Konia

i

Nastorzy si.

ob.

Nasta.

ob.

nog

.

2,

NASTARZA NASTAWA,

gar-

i

kuj, nadstawia si aba. Zab. Amf. 37. fit ftdU f\ auif ^in, ^ólt iir iBcin mic^ ^in. Po wierzchu szumno grono si nadstawiaj a serce truchleje od bojani. Pilch.

i

i.

289

przeladowaniu majtnoci Sk. Zyw. 1, 33. "Koniowi

da nadstawia musieli. kuj, a aba te swojej

Sen.

etc.

NASTARCZY, NADSTARCZY,

w Aryaskim

Katolicy

-

kolika)

.

;

nastop,

Croat. na-

Ross. naCTynB,

;

HacTyniiiiBhiM natarczywy; aj

g.

actiie

nastpowanie

na co, nacieranie, nastawanie na co, tai Co^bringeit auf

ttmi,

ba« Sliibringtii,

trzebach

a

ba«

W

SfadiftcDcn.

walnych

gwatownych nastpach Tureckich.

poPod.

Birk.

Nasi lekko uzbrojeni w pi(''rwszym mianowicie nastpie, na pewniejszy cel ciosów nieprzyjacielskich narasi musieli. Nar. Hst. 3, 172. Czeka naslepu Tureckiego tak czsto na szace, nie jest bezpieczna. Birk. Ckedk. 9. Gwatowny nagy apostatów naszych na nas 4.

,

a

i

naslp bóg dopuci. czynili.

jako

Obr. 2.

lew ciebie

nastpów.

NASTPEK,

pku

,

m.,

nastp owi,

króla krw"awy

silnym

chroe

srogi.

szponami tych okrutnych dla

Na

Szatan nas nastpem Kanc. Gd. 259.

\Yeryf. pr.

si przed

spów. Bo si boj niegodnych

'Treb.'S.

—

M. 115.

nastpowanie, icie

g'

za

b) "Nastp czym, wy=

nikanie, skutek,

bie ,lplgc, ber (frfolg. Ustawiczny nastpok potomnych ludzi. Petr. Pol. 204. (nastpstwo). nastpstwie lat. Wyrw. Georg. 453. t. j. w postpie lat, iii ber golgcjcit. Z dobrego prosto lub ubocznie tylko dobre we wszystkich nastepach wynika. Przyb. Mdt. 293.

W

NASTPCA,

y'. m, N.\STPN1K, a m. g. a' ) active |)rzeladowca, który na kogo nastpuje, nalegacz, napastnik, najezdnik, bcr 2)crfolgcr, 3liigrctfcr; Sorab. 1. naz-

cechuwaf;

,

Boss. nacTynaTCJb.

,

Amor si znowu

ozwie:

jue

zaraony; Trzymaj up, nie bdziesz ju z niego pozbawiony. Tak bywa mym nastpcom. Gaw. Siei. 385. Który po kim nastpuje, ber SJadifoIgcr Dok. §. \) nastupnjk, nastupowatel nastupce; Slov. namstnjk, (ob. Namiestnik); Sorab. 1. potomnik, {ob. nastupnik l'otomstwo) Ymd. nahajayez; Croat. namozlnik; Rag.

—

;

,

,

;

namjesnik, izmjenitegl, nasljednik

;

jKojn. iminitegl;

37

Ross.

,

NASTEPCZYNA

290

Haca-b^HHK-B

npeeMHHicE,

Eccl.

;

NASTKA

NASTPSTWO.

-

Damazus NASTKA, NASTUSIA,

nptrei-ibiiHKi.

Rzymski, nastpnik Liberyusza. orab. 1. nalekam ,

;

Cum. nalikujem, uaiiiHiiTb

,

natikuyati

iia>niiiiiBaio

ftppfcn,

fliiftPfifcii

na czym

lee

,

,

;

!.H'Il

;

natknie jedntl.,

ffilkll,

pamici,

dok.

,

terminowanie

annolalio.

ib.

ta>3

!S'.\-

Sorab. 2. holkasch;

Boss. iiaTKiiyTb

,

EaTUKaib,

napycha, napenia, nabija,

iirll

Kie miaem 'nadkanego. Baz. Bst.

propr.

okrom woru soma

et fig.

147.- acniej nalka jeden wór, nili wiele. Ezop. 118. ^Vorki skrzynie nalkasz; ale serca nie natkasz, zawsze chce wicej. Sk. Kaz. 500. akomego nie natkasz millionami. Birk. Exorb. Bib. Ich chciwoci nic natkae nie moe. Pilch. Sen. list. A, 9. Dziesieby si ich poywio co jeden w brzuch swój natka naleje. Brbst. Aauk. V 2. Dla natkania mizernego brzucha przemy si prawdy. B,j. Ap. 25. Godni si chleba nalkaj. Bijh. Ps. 59. Obartuchy, cho sie ju natkaja przecie jedz. Peir. Ek. 69. Marnoci jak rzkomo sowem bonatykacie uszy suchaczów waszych. Birk. Sk. A i b. Skanderbeg ju si rozmaitym upem nalka, a prawie utuczy. Baz. Sk 524. Natkany, napcliany, napeniony. Cn. Th. Ksika Zyzaniego jako kiebasa, nieczystemi herelyckicmi blunierslwy jest nalkana. Sak, Dusz. 142. Wszdzie moc wielka, jakoby natkn, lui

i

i

,

ym

co

leda jako dla furj

praef (zakrój, brzmienie,

Natenie

,

flciuiij

nalupiti.

krótko

Odrzuciwszy dzikie makaronizmy, sów nonaleenie Polskie majcych, doslarczamy. Pilch.

115.

,

n.

,

fd;iiciPcii.

dok, przylpszym uczyni,

'NATERMINOWAC

Natanie, po-

D.

Icgf.

giing. Boss.

,

sd

d,

w mowie, w sowiech. ta 3Icccnt, hn ii:an niif cine

przycisk, ter %cn r

J/i.

Al.

sylab

staj, póki jalciekoiwiek im siy wystarczy mog. Mon. Najeony, 'naleny, Boss. naTvaciiLifi 69, 810. niujC' ftrciigt. c"i, ". sia do natania 9ltt« ftvciiguiTg»?fin|'t. Ten którego mi zalecasz, nie ma ju w sobie naleaoci mocy. Pilch. Sen. list. 4, 59.

Na-

inspirabiii)diis.

tchnitymi tych zowi, którzy bez wszelkiego zastanowienia pikne wynajduj myM. Weg. Mann. 5, 79. I'C(jct= Natchnieni duchem witym. W. Post. W. 519. O ftcrt. boe, nalclinij mi, co tu czyni polrzela. Teal. 9-. b, o mnie podug pierwszego podejrzenia 80. Nie którym mi strach natchn. Tea. 50. b, 17. Bóg j do klasztoru natchnie. Teut. 6, H4. (poda jej ch). Submoneo, potajemnie kogo napom iriam nadycham komu. Mcz. Chrystus o pocieszycielu mówi, ja nadycham w nim, dodawam mu tego, co mówi. W. pnst. W. eniijclimiij 389. Natchnienie, ^nipiration Jicijciftcniiuj Slov. nadchnulj , nadulj; Sorab. i. nadduchnene; Bosn. /i'o.ss. BjosiiOBCHie nadaiinulje; Croat. nadohncnye 40-

Teat.

i

Bjoxi!or>eiii!biri,

,

E'el.

przeduaniem

z

i

^y^HOECimuii 6oro,iyOtómn-aiog. Natchnionym sposobem Wajc,y hy natchnionym Ecd. B/iy;

—

Nataniem gosu nie gard; ale aby go mia, wedug pewnych stopniów ksztatów, wykwintnie podnosi spuszcza,' tego si wystrzegaj. Pilch. Sen.

,

OoroHOCcuii

podobniejsi.

dnoszenie (£ul['C

i

(

Coroiiociibifi,

iia-

,

i

widz onym Cli.

;

,

iianpa , bel 8ebrcr>5. O dziwna moc navuchitelicza

;

,

nauczycielowa.

CIELSKI rcror«

imb Jicbadit; Dok. z aumysla, z umysla, naschwal; Sorab. 1. zamyflom, zamyfwom. za zamoszom; Vind. nafa|

namienjenu, navash, nalosh, nalesh; Croal. nahotomcze hotcze; Pag. navlasc; Slav. nafallice;

miflonu,

w sam Sudzy, którzvby od panów swych n.numylnie na hultajstwo ode-

.

go

rei-ipr.

,

Jan Muskata, mistrz

i

Nauka walna, wszystkie zawierajca

umiejtno

sie

carcffircn

vlaszt,

naukach wyzwolonych. Biel. 1 70, bcr frc^Cll Jliiliftc. Jagieo przyzwa do Krakowa doktorów mistrzów wszystkich nauk wyzwolonych z Pragi, Slryjk. 482. Nauki wyzwolone, Ross. ciOBeciibia Haymi. c.ioBOCHOCTb (cf. wyalbo tez

NAUMIZGAC Sciicticii

,

;

niewytropne Skry-

w

zwolony).

,

w

sobie,

walna, eiicyelopaedia. Cn. Th. Ociec do Alen na nauki. Weg. .Marm. 1, 118. t. j.

,

Ross. Hapo

StfcarmuCel.

uzd naoy,

cz. dok.,

obTsdati, gornavusdali

oglaviti,

3aiim

[

,

®el'ig

iinb

I.,

(z

navusdali,

liejaiimcn,

mit

ac.

pouywa

navis),

,

wo-

jakikolwiek statek

dny, ein SBaJTerfabrieug Bag. brood (cf. bródj, laghia (cf. plav {oh. Paw), korabijlja korabgiiza sukorabgliza ;

,

,

Croat. brud; Bosn. bród, ornianica, drjevo, drzewo); fioss. pflÓHKB (cf. rba), luiimaii^ ymityfi, óyjapa, cauaajcu^, y^aiit, coH.Ma, Cyca; Eccl. K.ATpin.

korab');

(cf.

,

Nawa maa ódka, czon

bat, ein 3?oot, ein Sapn. Fanawa le zowi. Mcz. Prov. Kogo bóg ma w swej obronie Ten w zej nawie nie utonie. Cn. .Ad. 531. iKomu bóg jeszcze nie obieca mierci. Nawa spora koTen i z grobu snadno si wywierci >

sellus,

,

—

niejaka forma odzi,

,

=

).

miga,

dubas

szkuta,

od,

,

priim

ein

,

Nawa

glnpfdiif.

morska wielka aglowa do ciarów, okrt , ein (iceftfcijf. Nawy, klóremi rzeki morza przebywamy, napiawszy dla pdu wiatrów agle a z tyu przydawszy ster którymby to w t, to w ow stron szybujc, nawy bieg zwracai

,

no. Pilch.

w

Sen.

lisi.

morzolotn.

galera.

Cn.

warsztat,

Th.

,

Naw budowania

ber £d)iifj('anpla&

Th. ber Scpijfejimmcrmann.

Sohk. Geom.

wanego,

z filarmi

Cn.

biiJ

Th.

NAWAIilC wadzi,

,

Ci.

tjemig




i

,

,

;

I

;

1

,

,

,

i

"NAWIA,

WIA,

obok

'/;.,

z.,

ii,

JugcIii

len,

ein

,

nawieje

f.

JBolfc

ciitc

^\' NA-

>Jt'lI

Chmura, chmara.

ob.

,

NAWIEWA

dok.,

c;.

kul,

strza,

HucjclrctUii

nie dok.

Yind.

,

Hoss. HaeteaTL ; wia na kogo, ciiicii atimcbcn. Przy drzwiach tak mi w kark nawiao, obróci sie Ic-

napihati;

e

mog.

liwo

NAWID NAWl.^S

Teat.

u, m.

friimme

eiiie

Huk

wiosy, iiimor.

»

,

(Elym. wiesi);

Tame

^iiiie.

wielki

259.

iSiel.

wiasem

159.

Nawidn.

'ob.

,

,

2,

z

krzywa, nieprosta linia, z góry puszczali "na-

Tatarzy

obudwu

stron

w same bi

niebiosy.

obkowate

nawiasowo

adt:

,

wystrzay, S^iigciifdjiiCc. nieprosto, obakov\ato, im

N,i"-

230-

Araby strzelaj z szybkich uków; ale strza prosto nie puszczaj Tylko co je nawiasem do góry rzucaj. Bardz. Luk. 122. Z modzierzów nigdy poziemnie ale zawsze strzela sie nawiasowo. Jak. Art. 2, ijeii

iiidit

,

flcrnbc.

,

,

Pójd,

9.

chcesz

gdzie

z

swoj

trzoda.,

ja

za

tob w

Cho

nawiasem Halino, swe poen skopy. ab. dl, 579. abi. Na nie ledwie nawiasem ningi'm spojrze. Teat. 18. 7G. fz ukosa). Nigdy sie w takich nie chcia mieci rzdzie Co lak czyni jak drudzy, szed zawzdy nawiasem. Kras. W. 49. (osobno, swoj szczególniejsz drog). Rzeczy te, bdc wyjawione, mogyby tropy.

,

nam w

lub nawiasem'

prost

402

76,

—

§.

^'nrciltllffcjcilfccn

rerui

,

sprawi zawstydzenie,

flou.

Nawias, pnrenlhesis bif '^*iirciitl)ffc, ^ai dwie miesiczkowe kreski, miedzy któ,

myl wtrca

poboczna jaka

Carn. kluke serpi dka medzostogka ,

si.

vmlka,

Ha;/.

;

hpcz. dr. i, p. A.

vniet; Slov.

medzokla-

na los,

on najwikszy zbrodzie.

'I'eat.

tych interesujcych sie nawiasem rzeczy samej tyle o nas dbaj, jak

w

pit nog.

—

zór).

;

e

,

505

wiat peen

Ichmociów, którzy

naJowi).

WGIELNY,

inter nos

,

WIZKA.

N A

-

24.

Teat.

jiifiillig

auf

,

We

przypadkowo

e

,

au\i ©erntbe

CMiicf,

giit

te

24. (niby

c,

Meton. Nawiasem

g.

to , na pona szczcie,

iiu'M.

a"

za-

nawiasem Lecz z trudnoci przychodzi zosta mecenasem. Zab. Zbb. 49. [ lepy nawet, gdy ciska nawiasem Cay dzie, niemasz tvm widzisz

l'an

,

nie

to

,

,

e

dziwu,

w

eel

—

czasem. Pot. Arg. 219.

trafi

Nawias,

^"i chcielimy królów omylnym NAWIASOWO ' aJv., Arg. 107.

przypadek, 3"filIL

azard,

natury nawiasem, fol. NAWIASOWY, a, e, nieprosty, frummliiiig ob. Nawias. .Nawiasowe zdaIransl. przygodny, [irzypadkowy, iiitnlliil.

lepe przyiiadki. Zub/. Zbb. 71. Trzeba te to znajomoci Pióni od nawiasowych przyjació i goci. ib. 85. W'ilaem ja tvlko w- nawiasowych zdarzerzenia

,

dawne niach.

18, 26.

Tent.

NAWIZA,

nawie

/.

nawiezuje

es.

niedok

prtifs.

Hag. nadoYzati;

NAWIEZYWA

dok,

navcsati

\"tiid

nawazali

Boh.

,

,

nestotl,

nawazowati;

navoslali, gorpervesati,

,

nawezujem ( :lia[luje; Bom. nayesti, vesli ighloin haftowa) Hoss. HaessaT HaBHSbiDaT; §. a) przywiza nad czym, iilifr eitin ort' nalhnurali

goriiavoslati

,

Dal.

;

=

;

e

ten intcressów acuch, chyba nióg, nawiza; a kto nic umia, to mu sie urwao. Zab. 15, 189. Na uki ciciwy wiee nawieziij. Bardz. Luk. 115. Patrz czy te wszystko doPrzystp' tu .Muzo! brze nawizano. Alb. na U'')/. 8. nawi mi bandury. Niech sie po zotych wdzik stro-

Zerwa si

MliSeti.

szczciem,

oywa.

nach mit

Scitcn

.szkod

=

SdiabciI i

kto

Zab.

10,

—

l'C)'rnmicn.

155.

napina

Zali.

bassarunk |iaci, nagrodzi; lianiony

liorilfltcil.

rany byfy nawizane.

sznie zcanionyeh

B

odstawionvcli

i

jakby ich rani. Stal. Lit. 295. nej zapaci. Czack. Pr. 2, 192.

rany,

(sd^mcrjOiiijclb jablcii,

upomina

Dwór.

stronami,

Nawiza

Jurid.

bi

§.

sie,

aby ból onego

wiadków niesulak nawiza trzeba

4. ,

t.

j.

Od

lyle

kary pieni-

tego czasu, jako

u siebie zadzierza, ma ich nawiza, omieszkanie roboty ich, od kadej gowy, na kady tydzie |io szeciu groszy zapaci. Stat. Lit 585. Ktoby ku ojczystemu imieniu ludzie abo ziemie bez daniny naszej zabra, ma kadego czowieka, jako wiele wzi, swemi ojczyslemi nawiza, kada ziemie ziemi.' ib. 20. Czack. Pr. 1, 189. NAWI.AME," NAia WIEZYW,\.N1E n, subst. verb.; a) nawizanie, to, kto ludzi cudzych In

jest,

za

,

i

,

czym nawiezuj

,

amcniiim.

,

Cn.

Tli.,

tai Siillb,

bcr DiiC'

Tobie jHzysloi dyanient w plliey, zoto w przepasaniu, w szabli wieliiy kamie, w nawizaniu ni od zota jedwabiu przedniejsza. J/en. 69. 605. b) JuriJ. men.

i

Jak. Mat. 2, 19.

Nawizka co ob. .NAWI.\Z.A.NY, a, e, part, podwizane sublentiis lei-tus loris. Cn. Tli. dli d^iirttictt. NAWI.\ZKA, i, s, {cf. Boh. nawazek; \ind. naves; Hoss. iiaiiiKina nawizanego co); §. 1 a)

nnmieniajc mijajc, im 9.sorlicuijc[icii licriilirctib. Moesz mu sam o tym namieni, ale nawiasem. Boh. Kom. 4, 55. Ale nawiasem mó-

ezym nawiezuj, Jiailb, 5)iiibc. Nawizki cyrulik przyob) Pek nawizany, ciii 2^iiiib. CIU'U'J S''''"'!'''"'' y. 7r. ijcluinbilCv. Fasces, u Uzymian nawizki. Faliss. FI. 10.

,

,

_

zawrcni,

zatworeni;

Hoss. B.MtcTii-

eby

naznaczy rozmnoenie midzy dwiema ilociami wielosownemi kada z tych pisa sio

Tejbiafl

,

cKOÓKii.

,

zwyka midzy nawiasami,

—

j^.

7'>an.m 28inbc, 2u^(. bole z nawietrzenia przychodz. Syr. 436. Lekarstwo to od nawietrzenia czne.

NAWIEWA NAWIE, dok.,

^ownih

zaziboci

,

zwaszcza macicy,

uyte-

ob. Nawia. nawióz, nawieli,

;

niedok.,

u/yd. S.

Tom

III.

nawiezie,

Boh. nawezli

,

nawioz,

nawozyli

,

act.

nawo-

305

;

;

,

TamiiTb, HaTBCKaTb, HaiacKHBaTb, Ha4cpHyTt; przystawi wiele czego wozem , statkami etc. yici tcrbcB acfabtcn ;

Itriiigcn;

^erteiifiilircii

pene zboa

Spichlerze nawiezione,

^crticofabrcn.

,

rozlicznego.

liyb.

6.

J's.

Insi

niechaj

nawiezione maj. J. Kchan. Ps. -4. opatrzone, napiowane, \vM iicrprooiaiitirt. chlerze

przed bogiem gór zasug w blinich nawioza. Wys. Kat. 180. bie

fiiittcn,

sufammciitragcii

t.

gnoi rol. Tr., ciiicii 3Icfcr biiiiijcii navoshnja nayosenje, napel.

;

t.

ouf=

Nawozi rol-

Nawo

ob.

j.

nasypaa,

j.

sitfiimniciifdjiittcii.

,

spi-

dobrze Wielk soszukaniu zbawienia

,

na-

\ind.

,

,

NAWIZUJ, NAWIJA,

Nawiza.

ob.

Nawin.

NAWIJACZ, a, m., który co nawija, ber iimai oufiDirfdt. U tkaczów nawijacz "ber Spul« jiinge, co na cewki nici nawija. Tr. ob.

,

NAWILEC

nawila, szale od strachu.

nawileje {praesenli carel) ncd. dok., Cn. Th. yiir Sórecfen rnfcnb ntcrbcit. Insolens bujny, nawilay, szalony, wcieky. Macz. Nawilaa bujna chepliwo, ib. Ctiilas rabie contacta nawilao oszalao. Mcz. ; cf. szaawia. /".

,

,

,

,

,

NAWILKI

ów

,

herb

plur.,

,

kosy.

;

Tr.

jroc

,

Stiifeit

Ctn

,

Sappcn.

NA\Y1LZY

napuszcza wilgoci

dok.,

fi.

,

;

Yind.

niedok,

Boh.

ntifeuditen

,

namokrili.

NAWI.N.\,

,

Ra;/.

;

gornaviti, gorfyiti

ovijati,

nazievati

Yind.

navitti; ,

Croat.

;

nawisch

2.

;

nadwihyam viti

NAWIJA

nawinie art. dok-, nawinowali Sorab.

f.

nawinauti,

naviti,

gornaklonzhati naviati

Sorab.

gornayijati ,

navijam

,

j

navijati,

i.

gor-

,

fvijati,

Ross. uaBnTB,

;

(naadowa wóz;

HaBnana adunek wozu); a) nici na kbek. Tr. Tkacz nawija krosna, osnow na waeczek, ib. Na nawoju przdz do wyrabiania nawijaj. Pilch. Sen. lisi. Trzyma mierteln kdziel 5, 62. jako trzeba swój dekret, srog nawiniona. Bardz. Trag. 394. (Boh. nawinek" co nawinito, baS Shifijennifelte). Nawija papiloty, u fryzera wosy skrciwszy, w papier zawin, do przypalania. Magier. Mskr. b) Nawin. Tr., nawichn nie ze wszystkim wywichn nog, reke etlDil^ HaBiiBaib,

wija na co

Nawija

aiifivictelil.

,

,

,

rk ,

—

,

yerftaiiifjeii

,

natraci si be

fiiinmcn

eiii

,

,

von

NAWIN.C

i'evrcnfcii.

meiiiij

w rce wle komu

,

fic^

"fellifl

,

si,

inTfommcii

cinfiiibcii.

,

recipr., bie

iit

i)an«

Dobrego szukajc le-

dwie najdziesz, ze si samo nawinie. Cn. Ad. 170. (zego nie kupi). kraj ten wcign, burzc, palc i plundrujc, co si nawino. Stryjk. 184. Zakaza, ebym si na jego oczy nawin. Boh. Kom. 3, 337. Jeeli buhaju, jeszcze mi si raz przed oczy nawiniesz, to ci.... Pam. 83, 2, 178. Zdao mi si, zy mu si nawijay. A'. Pam. 16, 21. rzuciy mu si, bie Jbra
od czasu do czasu = czasami , ooti - Niekiedy = przeszego jakiego czasu, gicbt nicbt mcbr; Slov. neni; Carn. nimiim; Boh. neineti; 3cit ju 3f't,

;

,

i

i

,

;

;

d

—

C^emalJ

,

oormal^.

Z króla Dawida

niekiedy

z

ony

Ury-

aszowej poszed Salomon. Sekl. Matth. 1. (z byej ony Niekiedy bvy Boh. nekdej Vind. nekedaifhni. Ury.). ,

•NIEKiLKl. 'NIEKILKA. Boh. nOkolik; Dal. nikoliko Sorab. niektóre, kilka, eiiiujc. Niekilki czas, albo 1. nekelko {ob. Kilka). niekilka dni, aliquaniisper. Palma z jednej pestki niedugo trwa, ale ich musi 'niekielko wespoek wsadzi. Sienn. 214. Zdrowo jest niekielko ksów chleba rano zje. Spicz. 202. ;

;

Ma.

NIEKISIAO.

Tr., ob. Zaka. NIEKLEISTY, NIEKONTENT, NIEKORZYSTNY, NIEKRASNY, NIEKRUCHY, NIEKRWAWY, ob. in Af/irmatwis. NIEKRZECZY niegrzeczy, ob. Grzeczy, Grzeczny. NIEKRZCZENIEC, ob. Niechrzczeniec. =

NIEKSZTAT, NIEKSZTATNY, NIEKTO,

niekogo

ob.

Ksztat

kto; Boh. nekdo

i

d.

t.

nekoho, neky; Slov. nekdo; Sorab. 2. necht, nechto, nechten Soi ab. i. niechto nechto; Yind. nekak, nekakerflini negdu, kedu, litu; Carn. nekak, nekakshn, nekakershn Croat. negdo, nekoi, nekoja, nekoje; Slav. kogod, gneko Dal. niko; Rag. nikki, njekki, gnjekki Slav. niki, nika, niko, G.

=

,

G.

;

,

,

;

;

;

nikoga';

nikoi, nikoja

koigod, kojagod, kojegod; Ross. HtKTo; jemaiib Stan gcroiffcr, (Siner. nad nim niekto z synów Joabowych. Budn. 2 Sam. 20, H^ Hetman wojsko upomnia: teraz obiedujcie ponieG.

,

nikoje; ,

n

,

wa

niekto tak z nas, jak z nieprzyjació, na cnym wiecie bdzie wieczerza. Eraz. Jei. 2, niejeden, mant^er.

H

NIEKTÓRY,

e, jaki, jaki taki, nie wszystek, niejaki; Boh. nektery Slov. nekteri Sorab. 2. nekotari wotari, miog, (cf. mnogi); Sorab. i. nekotre; Carn. enekatir, a, ;

;

,

Hung. nemlenni; Ross. ntcsi utcH, HtcTb, (a;jpos. HHteTbca, HMtJbca il-y-a ma sie, ob. Mie). I sam bóg nie bierze, gdzie niemasz. Cn. .4rf. 282. Hrbst. Nauk. e 4 b. Rys. Ad. '32. Slov. Kde nist neni, smr( ne ber. Raz zbywa nazbyt, a drugi raz niemasz nic. Falib. Dis. P Z. Grzechu §. Cum Genit. niemasz, gdzie woli niemasz. Sk. yw. 1, 83. Cokolwiek dzieje si dobrowolnie w tym krzvwdv niema. Koi. Lisi. 1, 129. Z domu wychodzc, gdzie suczka? niemasz suczki, zgina! Gaz. Nar. i, 16. Niemasz teDal.

nimati;

iitcHU,

,

Htcie, necyib;

=

>

—

,

owych Zamojskich, ókiewskich, Czarnieckich. Cn. Ad. *§. Consir. obsot. Ano niemasz kto posuc niemasz kto pomogc, niemasz kto ratujc, tylko one bydlta zagrzeway on niewinno nowonarodzonego. Rej.

raz

614.

—

,

D i. nie byo komu posugiwa, '§. Jako iskra co mu pomaga d. zganiesz ju ci na wiecie niemasz! Post.

i

,

—

t.

i

nie

byo ko-

wiatr

poddyma,

Zab. 16, 194. a w wieczór ich

Ludzie jako kwiaty, rozwin si rano niemasz. Jab/. Tel. 261. Nikogo niemasz na wiecie, kogobymy nie mogli zwyciy. Warg. Cez. 77. Niemasz tego hultaja coby jakiej nie mia cnoty. Teat. 54. d, 9. Niemasz tu co je, pi, a nawet z kim gada. Zab. 11, 191. U skpego na kocu jzyka siedzi: niemasz! Cn. Ad. 615. My mniemamy, czego na pewnym miejscu niemasz, jakoby tego nie byo. Sk. Zyw. 1, 83. ,

,

da

Zgraja dzieci prosi chleba, niemasz i kawaka komu. Zab. 16, 563. Chwali, a niemasz co. Cn. Ad. 75. Nie-

masz szczcia tylko cnocie. Krat.

Pod.

2,

w

bogu

76.

—

,

niemasz pociechy, tylko '§.

w

Conttructio obtol. Nie za

NIEMAL równo,

wedug

N

-

E

^Yyck.

Gticz.

MC

komu

tego, jako

to sif przydawa.

I

Z E

MEMC

C.

—

,

nie jest

,

doma,

nidjt

ba,

iiii^t

ift

umbeutft^fn

511

nie

czyska.

,

—

,

i

z;;rubiale,

—

,

m.,

a,

,

3iingc

Seiitftficr

eiii

;

dem. Boh.

;

Teat.

13.

64.

c,

ein

Leniwe Niem-

—

Pocz. 331.

Pot.

on

,

NiE.M-

2B(irpen.

n. p.

Litoci-

g.

owszem

,

po-

NIEMCZ YZ.NA, y, Nemizna Nemeina.

Slov. 3, Boh. Nemoina, Nemeinka Niemieckie obycz.nje sposoby, jeyk, literatura etc, tii I>citti(i|c, Seutf.tc ©ittcii, £prad)c,' Ctieratiir ;c. NIEMECZKA i. I, g. 1) dem. nom. .Niemka, eiiic jiitige !j)eut' ;

,

,

e

,

m,

v,

NIE.MCZYK

nemlTikuyati.

ein jungcr I^cutfe^cr

«

:

o

partie,

e,

wie Niemczvna n. p. Nie Wgrzyn czciwe Niemczysko. Teat. 11. 6, 22.

,

;

a,

strza przestrzelona. Kurop. 3, 55, CZYSKO, a, n., niezgrabny Niemiec;

Lataj,-} naksztat ptaszt, Nutn. 2, 129. tu byli, tu ich Jedna polityczna pani niemasz. Pilch. Sen. list. 3, 544. sugom swoim to wiec gani Ze skoro czego nie stao

Mówcie raczej przebraNiemasz mówi si im zdao si! Sie tedy po wonic dziewczyn, A by odWedle swej pani humoru Ukoniwszy szed ze dworu Matusza. Pot. Jow. 24. jej si dusza: Przebrao si cum seguenti infinilivo aclivi niemasz przy§. Niemasz

329

r.

,

!

,

E C K

I

(cf. Niemiaszek). g. Niemczyk, herb tarcza wszerz przedzielona w wyszej czci pó jednoroca czarnego, na dolnej pó karpia; w hemie biaa kitka,

!

,

kdy

!

M

E

I

NIEMCZUKA,

Nemeeek.

Janie bezpiecznie sobie harcuja). Paczuj was bies? a niemaszze zadnój bestyi Mon. Pytam si, za co go niemasz. Zab. 13, 195. 65, 541. niemasz jej ju nie obaczymy jej wicej. Sta. Posza

szy

wle

\'ind

;

nom. Niemiec,

siigegen.

iiit^t

N

,

Jeliby kto przyszed z obcych; powiedzie, ze mnie nie masz. Teat. 22. c, 14. Cn. Ad. O IG. (cf. gdy kota myNiemasz pana doma. $nuff,

-

Bjh. znemrubasznie Niemiec cin guter ?futf(^cr Iciicnfopf. NIE.MC^l\{'. cz. niedok., zniemczy, jtrzeniemczy rfoA., na Niemca , lub na Niemieckie przerabia, bciitfdjcn, '.'cr^cutfóe^

'zniemczao.

eilost


nd.

NIESPLUGAWIONY, NIESPODZIANY, NIESPOISTY,

brak

,

lekko, odmienno,

statku,

3?cr(5nberltc^fcit

bie

stanoyitnost

(Rag. nestaynos

;

Odmienna

prebernitliyost).

,

Afftrmatwis.

NIESPOKOIC c;. niedok, uniespokoi dok., niespokoju naRoss. óesnoKOHTt beunniSigcii. bawi Boh. nepokogiti

przyja

jest

1,

y,

55.

lepiej

grobie. Simon. Siei. 45. aden tu Na dó ów, ten gór bierze. mierze niestatku tylko stateTen ich stan i obrót wieczny, Czas ma wicej niestatku w sobie, czny. Dar. Lot. 6. nieli chmura. Zab. 13, 255. O ludzki niestatku, jako 'b) NiedoSk. Dz. 504. ci nigdy dufa nie mona! ledz

umaremi w

z

w

sta

nie

swej

,

W

—

Przyszed niedoczego SJIangcI. statek wzi ostatek. Cn. Ad. 982. Bijs. Ad. 35. Rozmylanie niestatku i frasunków wiata tego. Sk. Dz. 512. statek

gdy nie

,

staje

,

i

—

Niestatek,

2.

g.

czowiek

,

m.

tka,

NIESTATECZNIK,

,

niestateczny,

Unkftaiibiger

cill

,

a,

m.,

ein

uer=

Boh. neposeda. Niestatek wielki z nieodmienny, lekki czowiek. Cn. Ad. 655. (raz tak, drugi raz owakj. mode poche niestatki, Do rady mdrych starców ojcowskich oddali ze wzgard. Jabl. Tel. 25. przedsiwziciu ju zaraz Skoro ustaniesz niestatkiem zostaniesz. Bach. Epiki. 66. Czowiek humoru nnbcrlic^cr OTcnfdi;

go,

woa

i

W

lide in

ber

ne-

"Yind.

;

wiata, niestatku si pena by najduje. Slryjk. 474. Krom. i Zbigniew niespokojnik burzy 521. Belr. Hor. 2, M 2 Czechów. A'ar. Ust. o, 126. PomorzanósY, Prusaków Cill

imrubigcr

-OiCIlfc^.

//.

i

Niespokojniczkowie na bunty, na wojn goni. Kilka si niespokojniczków 49. tirom. 521.

H

Dwór.

NIESPOKOJNY,

3.

NIESPU, ob. NIESTAY, NIESTANIE,

,

n.

,

gjidjtcric^cincu

\)^l

u prawa, yor

IESTANNIE

a, e,

etc.

rok,

n.i

gputumns

adu.,

=

cnntinnnria

Et.

Jiirid.,

NIESTANNY,

Ktuby

.

na

pier-

\vszych rokach nie sta, tedy na drugich yvin niestann zapaci. Stal. Lit. 157. Kto o rzecz krwaw pozwan nie

zda. nie,

ib.

ma

za

Gdy pozwany

149.

by w

Od dekretów

ma go

urzd

tedy

stanie,

niestannego na

winie niestannj przekaza.

oczywistych

nieslannych

,

wywoanie

roku pierwszym nie sta-

n.i

i

,

Tarn.

9.

Ust.

appelacyjnych

po zotemu. \ol. Leg. 7, 40 i. \V Lit\yio niestanne wyroki, w Polszcz kondemnaty. Czack. Pr. 2, 81. Gdyby jedna strona niestannie albo contumacier miaa si. Oslr. Pr. Cyw. 2, 116. Niestanne, ego, n., subst., wina .

pienina

za

3?tcbter|d)ciiien

nie sta,

zwy et

ma

cztery

25.

et

24.

niestanie

wx

roku Ktoby

na

©ericfjt.

stronie

bic

,

na

®clb|'trafc

Stat.

Lit.

flir

159.

za

iai

kade po-

Tarn.

Ust.

19.

—NIESTATECZNY, NIEST.ATECZNO,

Stateczny, stateczno,

—

1.

NIESTATEK,

tku,

.

rokach

pierwszych

zapaci niestannego,

kopy groszy.

Eccl.

i

dzoonikiem

wdawa si

niestatkiem

i

Kochaam ci

829.

Dz.

niestatku

nie

chcia.

Sk.

jako niezrównanie

,

Wiksze ku

statecznemu, byoby kochanie! Morszt. 546. znajduje, gdzie im dobrze, tam si kochaj. Dambr. Kaz. 20. g. Niestatek collect. taaajstwo hoota czego ©cfltibel (Seft^mci?. Jest

To

sie

w

i

niestatecznikach

,

,

—

ma

,

,

tego niestatku (zoliwych

ebraków) wszdzie

niezliczone

s

mnóstwo.

NIESTAO,

NIESTANY,

©crirfit.

Niestatkiem

10, 102.

Teat.

Haur. Sk. 40. Gdzie pluskwy, bursztynem nakurzy, od tecro do szcztu ten niestatek wyzdycha zwadzio. musi. Haur. Ek. 115. (to licho), NIESTETY NIESTETY, "NIESTETE. "NIESTECIE, 'NIESTEPelr.

Affirmalivis.

vide in ia

Spokojny

oh.

NIESROMIKLIWY,

Niesplik.

by

HcnocTOnanHCTBOBaiH. Wiele jest niestatków, których strach Z cudzieja do odmiany przywiedzie. Pot. Arg. 173.

niestatek.

m.

,

§. 1

CIE, -NIESTOTY 'NIESTOTYSZ, 'NIESTOTES, 'NIESTOTA "NTESTOCIE interj. kopocie O biada biadaszku '

,

!

;

!

!

nieszczcie, netiastny nieszczsny); Boh. nastogtc (-ratujcie! cf. nasta), hroteku, po hrjchu; Sorab. 1. yaw; Slov. nestogte; (Croat. estech zninte). Niestety babie ono ogarnie Alcyda. Bardz. Trag. 521. Alexander paka, mówic: 'niestocie, a jam jeszcze jednego wiata nie podbi! Biidn. .Apopht. 62. O ach 'niestotysz! namci przysmaki wiata smakuj. Rej. aifb!

p Umjliitf!

[Bok. neteslj

>

,

i

i

Ap

Rad.

28.

61. 11.

Ach

1

Sam

'niestocie!

Przelknione

55.

4,

Pot.

"'Niestota, biada!

8.

Arg. 429.

woay:

'Niestoty. Tr.

'niestota!

Pot.

Syl.

Leop. Jud. Tel.

192.

mówi

niestete na twój rozum gupi. Mat. z Poi. 5. (t. j bdziesz niestota, biada, narzeka). *NieHrbst. Odp. stetysz na niedbao przeoonych naszych U u (j. Ach dniowi temu, w którymy si porodzili,

Bdziesz

!

'niestetysz

Komu

ob.

stety

a)

stoty

z

ziemi,

po którejemy chodzili! Smotr. Lam. 19. Komu niestety? mnie! Nie-

tego biada? mnie!

wam, którzycie

i

mnie!

1

mi

Leop. Jud.

zniewayli,

11.

ib.

'Niestotes

,

16.

to

Ach

"nie-

niewinnie

I

NIESTOTA umierasr! Erat.

NIESZLACHETNI K.

-

Gg

Jej,.

1

NIESTOTA,

b.

szczliwy, nieszczliwa,

in ting.

c, suhst., nie-

y,

plur.,

et

NI NIESZPOR,

,

,

med. niedok., narzeka

biada

,

liczb,

,

mn.,

Graec. ienatber. Narymuntowa do Dow manta dzicwierza, albo raczej niebrawziaJ on sobie gwaJtownie za -wierza swego

on

,

towa. Stryjk. 510.

NIEWIECI,

'NIEWIEJSKI,

ia, je,

ie

a,

Cn.

,

Th.

bia-

a)

SBeiber ; Carn. et ioglowski, kobiecy. (Bosn. sgenski do synowej naHeBCTKHHi Ross. lubny; nevesten. vT;id. miesice krwotok mielecy). Niewiecia choroba siczki, miesiczna choroba, czasy. Cn. Th. Niewiejskie >

,

,

,

,

abo biafogfowskie mieszkanie fraucymer; {Eccl. HeBtcTHHiTB, tponsalis thalamus). Nad niego wikszy nie powsta midzy syny niewiecimi. W. Font. W. 58. Szkoda si iom w swary niewiecie wdawa. Sk. Kaz. 570. Umys niewieci nie ma staoci. Rys. Ad. 69. Niewiecia rzecz In malam partem Niewiecie kdziel. Cn. Ad. 708. pieszczot niemzki ( cf. niewiepodobny, saboci b) aliter Nieciuch) mibiió), niil mdnniici). Cn. Th. towarzystwo, nakadanie z niewiastami, wiecia ched
KeB.!ara.iHme pochwa, osobliwie na nó, bie ©d;cibc, O mieczu Paski! dokade si nie uspoSDielferidieibC. koisz? wró si do noen swoich. liadi. Jer. 47, 6. (do pochew twoich. Bibl. Gd Rozum w nonacli a rade w rkach nie w gowie chow.ija nasi posowie. Orzech. Qu. 44. NOOWATY, a, e, o aduerb. noowi podobny, cultrniiis. Cn. Th., mc elit Mcffcr, ciiicm 3)ic|Ter ,

;

,

;

.

)

,

^nlid;.

—

NOZOWNICTWO.

NOOWNIK,

a.

».

,

,

Tr.,

tai

aiiciTcr|cl)iiiib^=

Boh. nozir; Slov. no:ir; Sorab. i. nonik noi kowar; Carn. noshar; Yind. noshni kovazh nosliar Croat. nosar ; Rag. no\ar Slav. noxar; Dosn. nosgjar; Ros.i. HOKOBiiiiKTi iiO/KObuiiihi rzemielnik od noów cuttraritis Jaber. ber WftTcrfiimib ^anbiucrf.

a, m..

,

,

BhiH

;

;

,


J

Czerw.

—

'§

temporaKonie pod noy-

,

hajducy srebrowi. Opal. Sat. 1 biedny nó, niewiele wart, fiu Bosn. nosgina vclikinosg, ku-

1.

;'.,

Rag. noxina ein

Ross.

;

wonicy

i

y,

stura

noga,

nosgicch

lliejTerdicn.

,

pisarski do piórek, skrypluralik,

(UnM ;

fiusn.

33JciTer

Cn. Th. ob. Scyzoryk, gcbermejfer.

lik.

a,

nóxcis;

,

fleiiic^

fili

;

nosicz

;

HOH3

2)ic)Ter;

m, noga dua

,

,

biedna

NOYSKO,

1.

ctit

Ullijef(^Ia=

NO-

Ross. hojkruic 2.

niezgrabna,

ciii

ijiopcr

ililflC--

Bok. noisko; Ross. iio«iime.

;

,

,

nourc

.

brzusiec, ostrze

Mci. Cn. Syn. 232. Yolck. 513. Tokarze, powronicy, noownicy etc. Yol. Leg. 3, 592. NOOWNICZY, a, e, od noownika, OTcffcrfdimibi^ Warsztat noowniczy, NU! Slov.

(cf.

zwa

ZfjZ

U.

Rag. noxni Yind. noshni Rost. HO«eHOJKeBmmia kótnia zatargi spór). Noowy

SD?C|Tct'

,

yce.

24.

2,

noen

noa,

N

-

.

noirna.

NOOWY,

a, e, od

N NU! NUE! NUE!

hug;

Slov.

no, nosa,

U.

interj.,

noe;

cf.

no!

Boh.

nu, nue,

Sorab. 2. no; Sorab.

46'

i.

no,

N U C

364

NUDA-NUDZIARSTWO.

G.

I

rozum nie 'nuczy, jzyk te nie uchodzi. Glia. Wych. A' 7 b. nunc; ob. Ninie); Carn. no, Pochod, nuka, przynukac nusa, nuy, znuony; cf. nu tai, nub ersnu; (cf. nuda nudzi i t. d. nu, jenu, ter, tar=i); Croa. nu, nuda, de, dejinu Dal. nu, nó; Hung. nosz; 2. NUCI, eb. Nóci. de dar, (cf. dziaj da nauze ndza, cf. Lat. nauRoss. NUDA, y, ., (cf. Slov. nauza da Bosn. nu daj ; Rag. nu nuder Slav. nu

no schak

na, no; Lat.

(cf.

;

nu, dedar

nu, no,

Vind.

;

uslie

;

,

;

,

Hy, Hyate

;

fort!

ter!

;

—

,

,

i. eicitando

nun

nit!

sea

mci'

nu! zbudujemy sobie zbudujmy sobie. Bibl.

(nue

11,4.

Genes.

Nu! w imi boe.

Gd.).'

dalej!

,

,

;

,

dziaJaj

Rzekli:

tiipblait!

aiif!

wiee. Dudn.

zabiemy twJaniej: podmy». Czo-

Nu

A nue

czy pali

Skoro pan powie

.

Nue modzi

,

Zab. 8, 535. Koss. Nue! nie c, 42.

nue

:

Komu mia

abi. Amf. 12. broni

bo ci rozsiekamy. Teat. sota, szaruga, czy marznie,

zaraz gadaj,

Dzie, noc,

105.

b,

,

wsid

kumie

na

nue

!

dalej

,

!

si ma do

niech

ojczyzna,

rycerska Dalej

nogi za pas

!

dzielne

dalej

koni.

53.

Teat.

!

wó

baw' mi dalej w ucho yCo masz na myli! Hor. 1, 124. Nar. Rad to sysz nu dalej Hrbst. Nauk. GS. O czyme si zamylasz ? nue panie mody! abi. Z. S. 12. Nu go, Nu, nu, ;iui we! dobrze go, perge in eum! Cn. Th. ,

czliwe

!

;

—

Nu pojmajcie go. Baz. Hsl. 62. nue iiip^lan. Nu jeno wnidmy !

Lach. Kaz. 2,

—

2.

2.

Nu !=

jeno,

nu

jedno

w odpowied