Słoweńsko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów [PDF]

Zitiervorschau

1

OD AUTORA Słowenia jest mało znanym krajem, w którym łatwo się zakochać. Krajem, którego mieszkańcy słusznie są dumni ze swojej ojczyzny, krajem z pięknym językiem i cudowną przyrodą. Różne są powody, dla których Polacy zakochują się w Słowenii od pierwszego wejrzenia. Dla jednych najważniejsza jest piękna przyroda, dla innych imprezy, dla jeszcze innych niezaprzeczalny urok Lublany czy Piranu. W moim przypadku nie była to miłość od pierwszego wejrzenia. Podczas pierwszego pobytu kraj nie spodobał mi się, widziałem przede wszystkim wady oraz drożyznę. Nie wróciłbym tam, gdyby nie… polskie pociągi przemierzające tamtejsze szlaki kolejowe od ponad czterdziestu lat. Kolejne dwa krótkie pobyty pozwoliły mi zmienić zdanie na temat tego kraju oraz dostrzec jego liczne zalety. Muszę przyznać, że teraz za nim tęsknię. Z wykształcenia nie jestem słowenistą; języka słoweńskiego uczyłem się tylko przez rok jako języka dodatkowego. Słownik początkowo pisałem jako ściągę na zajęcia, później postanowiłem do niego wrócić, poprawić błędy i opublikować w Internecie. Jest to pierwsza tego typu publikacja na rynku polskim. Powstała w całości poza granicami Słowenii, nie była również konsultowana ze specjalistami. Zbiór materiału leksykalnego odbywał się głównie w oparciu o autentyczne teksty ze słoweńskich portali internetowych oraz treść dwóch słoweńskojęzycznych książek, które udało mi się kupić podczas pobytu w Lublanie. Jest to metoda wyśmiewana przez środowisko naukowe, lecz niezwykle skuteczna. Słownik nie rości sobie prawa do konkurowania z publikacjami pisanymi przez specjalistów od języka słoweńskiego, tworzonymi często przez kilka lat we współpracy ze Słoweńcami, przy niewyobrażalnym dla autora budżecie. Jest to praca czysto amatorska, powstała jako podziękowanie za cudowne uczucie podróży polskim pociągiem „Gomułką” po słoweńskich szlakach kolejowych. Zawartość słownika nie wyczerpuje tematu, jednak stworzenie słownika tematycznego z prawdziwego zdarzenia przekracza możliwości finansowe autora. W słowniku na pewno znajdują się błędy – literówki lub złe tłumaczenia, które przeoczyłem podczas korekty. Tak jak już pisałem – nie jest to publikacja profesjonalna. Od czegoś trzeba jednak zacząć. Ze względu na małe zainteresowanie językiem słoweńskim słownik został udostępniony całkowicie za darmo. Można go rozpowszechniać w dowolny sposób bez wiedzy i zgody autora, przy czym nie wolno ingerować w jego treść. Wszelkie komentarze, uwagi i wyzwiska można kierować na adres mailowy autora. Obelgi są jednak bezcelowe, bowiem przez lata studiów i pracy nad słownikami zdążyłem się już przyzwyczaić do poniżania ze strony tak zwanej inteligencji.

Oświęcim, 21.11.2010 r. Dariusz Sieczkowski [email protected]

2

SPIS TREŚCI 1. Koleje życia 1.1 Rodzina 1.2 Rutynowe czynności 1.3 Dom 1.4 Sen 1.5 Szkoła 1.6 Studia 1.7 Życie towarzyskie 1.8 Zdrowie 1.9 Miłość 1.10 Problemy 1.11 Ślub 1.12 Śmierć

5 5 6 6 7 7 8 8 9 10 10 11

2. Człowiek 2.1 Dane osobowe 2.2 Cechy charakteru 2.3 Emocje i uczucia 2.4 Części ciała 2.5 Części ciała – frazeologia 2.6 Inteligencja 2.7 Nałogi 2.8 Wygląd 2.9 Zmysły

12 12 13 14 14 15 15 16 17

3. Handel i usługi 3.1 Zakupy 3.2 Artykuły spożywcze 3.3 Gastronomia 3.4 Napoje 3.5 Odzież 3.6 Obuwie 3.7 Owoce i warzywa 3.8 Drogeria 3.9 Artykuły AGD 3.10 Artykuły RTV 3.11 Komunikacja miejska 3.12 Poczta 3.13 Telekomunikacja 3.14 U dentysty

18 18 19 20 20 21 21 21 22 22 22 23 23 24

4. Podróż: 4.1 Podróż pociągiem 4.2 Podróż samolotem 4.3 Podróż drogą morską 4.4 Podróż samochodem 4.5 Hotel 4.6 Kemping

25 25 26 26 27 27

5. Czas wolny 5.1 Film 5.2 Konkurs 5.3 Muzyka 5.4 Sztuka 5.5 Fotografia 5.6 Pies

28 28 29 29 30 30

6. Nauka 6.1 Nauka – pojęcia ogólne 6.2 Astronomia 6.3 Fizyka 6.4 Optyka 6.5 Chemia 6.6 Matematyka 6.7 Geometria 6.8 Filozofia 6.9 Językoznawstwo 6.10 Gramatyka 6.11 Literaturoznawstwo

31 31 32 33 33 34 34 35 36 36 37

3

7. Technika 7.1 Budownictwo 7.2 Komputer 7.3 Internet 7.4 Oprogramowanie 7.5 Przemysł 7.6 Elektrotechnika 7.7 Energetyka 7.8 Samochód

38 38 39 39 40 40 41 41

8. Biznes 8.1 Bankowość 8.2 Gospodarka 8.3 Giełda 8.4 Handel 8.5 Przedsiębiorstwo 8.6 Ubezpieczenia 8.7 Nieruchomość 8.8 Praca 8.9 Zawody

42 42 43 43 44 44 45 45 46

9. Bezpieczeństwo 9.1 Przestępczość 9.2 Sąd 9.3 Wojsko 9.4 Powódź 9.5 Pożar 9.6 Klęski żywiołowe

47 47 48 48 49 49

10. Przyroda 10.1 Pogoda 10.2 Przestrzeń 10.3 Ssaki 10.4 Ptaki 10.5 Zwierzęta - frazeologia 10.6 Drzewa 10.7 Ekologia 10.8 Materiały 10.9 Pierwiastki 10.10. Rolnictwo

50 51 51 52 53 53 54 54 55 55

11. Społeczeństwo 11.1 Społeczeństwo – pojęcia ogólne 11.2 Polityka 11.3 Wybory 11.4 Religia 11.5 Strajk 11.6 Media 11.7 Miasto 11.8 Państwo 11.9 Miasta 11.10 Narodowości

56 57 57 58 58 59 60 60 61 61

12. Sport 12.1 Dyscypliny sportowe 12.2 Rywalizacja 12.3 Piłka nożna 12.4 Hokej na lodzie 12.5 Lekkoatletyka 12.6 Skoki narciarskie 12.7 Tenis

62 62 63 63 64 64 64

4

1.KOLEJE ŻYCIA 1.1 RODZINA bili so kakor ena družina byli jak jedna rodzina bližnji sorodnik bliski krewny, bliższy krewny brat brat četverčki czworaczki daljni sorodnik daleki krewny dvojčka bliźniacy dvojčki bliźniaczki edinec jedynak edinka jedynaczka hčerka córka imata tri sinove mają trzech synów je mati treh otrok jest matką trojga dzieci kakršen oče, takšen sin jaki ojciec, taki syn krog družine grono rodzinne mamica, mama mama mati matka mati samohranilka samotna matka najmlajši sin najmłodszy syn nima očeta ne matere nie ma ojca ani matki oče ojciec očka, papa tata otrok dziecko otrok je po očetu dziecko jest po ojcu

peterčki pięcioraczki potomek potomek prababica prababcia praded pradziadek sestra sestra sin syn skrbi zanj kot mati opiekuje się nim jak matka snaha synowa sorodnik krewny stara mati, babica babcia starejši sin starszy syn stari oče, dedek dziadek stari starši dziadkowie starši rodzice stric wujek šestčlanska družina sześcioosobowa rodzina tast teść tašča teściowa teta ciocia trojčki trojaczki vnuk wnuk vnukinja wnuczka zet zięć

1.2 RUTYNOWE CZYNNOŚCI brati czytać brisati prah ścierać kurz česati czesać fotografirati fotografować gledati filme oglądać filmy gledati televizijo oglądać telewizję hoditi v službo chodzić do pracy igrati grać igrati nogomet grać w piłkę nożną igrati se bawić się imeti načrt mieć plan imeti veliko prostega časa mieć dużo wolnego czasu iskati szukać iti h kozmetičarki iść do kosmetyczki jahati jeździć na koniu jesti jeść kot po navadi jak zwykle kuhati gotować kupovati kupować lagati kłamać likati prasować menjati žarnice wymieniać żarówki nabirati gobe zbierać grzyby načrt plan načrtovati planować nadomestni načrt plan awaryjny narediti nalogo odrobić zadanie obisk wizyta obiskati odwiedzić obljuba obietnica obljubiti obiecać obveznost obowiązek odhajati odchodzić odkloniti vabilo odrzucić zaproszenie

odločiti se zdecydować się odpreti otworzyć oščetkati zobe umyć zęby peti śpiewać piti pić plačevati račune płacić rachunki plavati pływać plesati tańczyć pogovarjati se rozmawiać pogovor rozmowa pogovoriti na štiri oči porozmawiać w cztery oczy pogovoriti se porozmawiać pomagati pomagać pomivati posodo zmywać naczynia poslati wysłać poslušati słuchać pospravljati po stanovanju sprzątać mieszkanie pospremiti do vrat odprowadzić do drzwi pošaliti se zażartować, pożartować potrkati na vrata zapukać do drzwi povabiti zaprosić prati prać prati avto myć auto preklapljati kanale przełączać kanały prepir kłótnia, spór prepirati se kłócić się presenečenje niespodzianka prihajati przychodzić pripravljati večerjo przygotowywać kolację rolanje jazda na (łyżwo)rolkach rolati jeździć na (łyżwo)rolkach sanjariti marzyć sestajati se spotykać się sestanek spotkanie sleči se rozebrać się

5

smučati jeździć na narty spiti kavo wypić kawę sprehajati se spacerować sprehod spacer striči strzyc sušiti suszyć svet rada svetovati radzić šaliti se żartować umivati si lase myć włosy vabiti zapraszać vaditi ćwiczyć veslati wiosłować

vrniti se domov wrócić do domu začeti vse od začetka zacząć wszystko od początku zahvaliti se podziękować zamuditi na sestanek spóźnić się na spotkanie zanimati se za šport interesować się sportem zapeti pesmico zaśpiewać piosenkę zapreti zamknąć zasaditi nož v hrbet wbić nóż w plecy zbirati kovance zbierać monety zbirati znamke zbierać znaczki živeti iz dneva v dan żyć z dnia na dzień

1.3 DOM bidé bidet budilka budzik divan tapczan fotelj fotel grelnik vode grzejnik wody hladilnik chłodziarka hodnik korytarz kanapé kanapa kavč tapczan kavni aparat ekspres do kawy kavni mlinček młynek do kawy ključ klucz ključavnica zamek kljuka klamka koš za smeti kosz na śmieci kredenca kredens kuhinjski izlivek zlewozmywak likalna deska deska do prasowania likalnik żelazko lonec s pokrovko garnek z pokrywą mešalnik mikser metla miotła mikrovalovna pečica kuchenka mikrofalowa miza stół mizica stołek mlinček za meso młynek do mięsa mop mop ogledalo lustro omara szafa omara za perilo bieliźniarka omarica szafka opekač kruha toster opremiti s pohištvom umeblować

otroška postelja łóżko/łóżeczko dziecięce pekač piekarnik pisalna miza biurko pohištvo meble polica półka pomivalni stroj zmywarka ponev patelnia postelja łóżko postlati posteljo posłać łóżko prag próg pralni prašek proszek do prania pralni stroj pralka predpražnik wycieraczka predsoba przedpokój prha prysznic pritisnila je na kljuko nacisnęła klamkę regal regał rogoznica wycieraczka sesalnik odkurzacz sokovnik sokowirówka stol krzesło sušilni stroj suszarka televizijski sprejemni aparat odbiornik telewizyjny toaletna omarica szafka toaletowa tuš kabina kabina prysznicowa udoben kavč wygodny tapczan vaza waza vitrina witryna vodna pipa kran zakonska postelja łóżko/łoże małżeńskie zamrzovalnik zamrażalka zložljiva postelja łóżko składane zofa sofa

1.4 SEN budilka budzik dremati drzemać iti zgodaj spati iść wcześnie spać legel je in zaspal położył się i zasnął naspan wyspany naspati se wyspać się ne morem spati nie mogę spać nočna mora koszmar otroci spijo dzieci śpią otroška postelja łóżeczko dziecięce podremati podrzemać pokriti przykryć poljubiti za lahko noč pocałować na dobranoc položiti v posteljo położyć do łóżka

poskušal je zaspati próbował zasnąć postelja łóżko posteljnina pościel prespati przespać sladko spati słodko spać spal je vso noč spał całą noc spalna srajca koszula nocna spati spać spi kot jazbec śpi jak suseł spi kot ubit śpi jak zabity svetilka lampka nocna zaspan zaspany zaspati 1. zasnąć 2. zaspać zbuditi se obudzić się

6

1.5 SZKOŁA biološki krožek kółko biologiczne, koło biologiczne biti krivično ocenjen zostać niesprawiedliwie ocenionym bruc kot (uczeń pierwszego roku) dekliška šola szkoła żeńska, szkoła dla dziewcząt delati domačo nalogo odrabiać zadanie domowe delati si izpiske robić notatki dijak uczeń dijaška izkaznica legitymacja szkolna dijaška skupnost samorząd uczniowski dijaški dom internat drugi tuji jezik drugi język obcy gimnazija liceum glasbena šola szkoła muzyczna glavni odmor długa przerwa hoditi v šolo chodzić do szkoły imeti skrajšano uro mieć skróconą lekcję jasli żłobek matura matura maturantski ples bal maturalny, studniówka maturirati maturować maturitetni predmet przedmiot maturalny obiskovati pouk chodzić/uczęszczać na zajęcia obšolske dejavnosti zajęcia pozaszkolne obvezni predmet przedmiot obowiązkowy ocena ocena ocenjevalna konferenca konferencja klasyfikacyjna otroški vrtec przedszkole pedagoška konferenca konferencja pisni sestavek wypracowanie pisemne

počitnice ferie, wakacje poklicna šola szkoła zawodowa popravni izpit egzamin poprawkowy posebna šola szkoła specjalna preverjanje znanja sprawdzian wiadomości pripravljati se przygotowywać się prosti dnevi dni wolne prvi šolski dan pierwszy dzień w szkole računalniški krožek kółko informatyczne ravnatelj dyrektor razred klasa razrednica wychowawczyni razrednik wychowawca roditeljski sestanek zebranie rodziców splošna gimnazija liceum ogólnokształcące šola szkoła šolska pravila regulamin szkoły šolska uniforma mundurek szkolny šolski koledar kalendarz szkolny šolsko leto rok szkolny tuji jezik język obcy učiteljski zbor grono pedagogiczne učiti se uczyć się učna ura godzina lekcyjna urnik plan lekcji vaditi ćwiczyć vaje v skupinah ćwiczenia w grupach začetek pouka początek zajęć zapiske notatki zvonec dzwonek

1.6 STUDIA dekan dziekan diplomski izpit egzamin dyplomowy diplomsko delo praca dyplomowa doktorat doktorat faks pot. 1. wydział 2. studia fakulteta wydział indeks indeks izbirni predmet przedmiot obieralny izgubiti status študenta stracić status studenta izpit egzamin, sprawdzian izpitni izdelek praca egzaminacyjna izpitni rok termin egzaminacyjny izpitno obdobje sesja egzaminacyjna izpraševalec egzaminator izredni študij studia wieczorowe/zaoczne kolokvij kolokwium letnik rok mednarodna izmenjava wymiana międzynarodowa opravljati izpit zdawać egzamin pasti pri izpitu oblać egzamin, nie zdać egzaminu pisni izpit egzamin pisemny plačati šolnino płacić czesne pogovorne ure konsultacje poletna šola szkoła letnia ponoviti izpit powtórzyć egzamin predavanje wykład predavatelj wykładowca predavati wykładać prepisovati odpisywać pristopiti k izpitu dostąpić do egzaminu priznati izpit uznać egzamin

prodekan prodziekan prorektor prorektor prositi za štipendijo ubiegać się o stypendium razpisati izpitni rok wypisać termin egzaminacyjny redni študij studia dzienne/stacjonarne rektor rektor rektorat rektorat semester semestr šolnina czesne štipendija stypendium štipendista stypendysta študent student študentska bratovščina bractwo studenckie študentska izkaznica legitymacja studencka študentska izmenjava wymiana studencka študentski dom dom studencki študij v tujini studia zagraniczne študijsko leto rok akademicki študirati studiować univerza uniwersytet uporabljati nedovoljene pripomočke korzystać z niedozwolonych pomocy uspeti pri izpitu zdać egzamin ustni del izpita ustna część egzaminu ustni izpit egzamin ustny vaje ćwiczenia visoka strokovna šola politechnika višja strokovna šola wyższa szkoła zawodowa vpis wpis vpisnina wpisowe zaključni izpit egzamin końcowy

7

1 . 7 Ż Y C I E T O W AR Z Y S K I E bolje se spoznati lepiej się poznać darilo za... prezent dla... dobiti povabilo otrzymać/dostać zaproszenie dogodek wydarzenie društveno življenje życie towarzyskie družba towarzystwo družbeno življenje życie towarzyskie držati jezik za zobmi trzymać język za zębami gost gość govoriti resnico mówić prawdę hoditi na zabave chodzić na zabawy imeti goste mieć gości imeti prijatelje mieć przyjaciół iskreno prijateljstvo szczera przyjaźń iti v kino iść do kina iti v restavracijo iść do restauracji lagati kłamać najboljša prijateljica najlepsza przyjaciółka napovedati se na obisk zapowiedzieć wizytę nasvet 1. wskazówka 2. rada navezati stik nawiązać kontakt nima z njimi ničesar nie ma z nimi nic wspólnego obisk wizyta, odwiedziny obiskati odwiedzić, złożyć wizytę obiskovati odwiedzać obljuba obietnica obljubiti obiecać odkloniti vabilo odrzucić zaproszenie piknik piknik ples 1. bal 2. taniec pogovarjati se rozmawiać poskrbeti za zabavo postarać się o zabawę

povabilo na večerjo zaproszenie na kolację povabilo zaproszenie povabiti zaprosić pozabiti zapomnieć prekiniti molk przerwać milczenie prekiniti vse stike zerwać wszelkie kontakty prijatelj przyjaciel prijateljica przyjaciółka prijateljski nasvet przyjacielska rada prirediti žur zorganizować imprezę priti na obisk złożyć wizytę, przyjść w odwiedziny prosti čas czas wolny razobesiti vabila rozwiesić zaproszenia skok čez plot skok w bok sprejeti vabilo przyjąć zaproszenie svet rada svetovati radzić vabilo na kosilo zaproszenie na obiad vabilo zaproszenie videvati se widywać się vrstnica rówieśniczka vrstnik rówieśnik vstop samo z vabilom wejście tylko z zaproszeniem zabava zabawa zabavati zabawiać zamuditi sestanek spóźnić się na spotkanie zapomniti zapamiętać zaupen prijatelj zaufany przyjaciel zlagati se skłamać žur impreza žurati imprezować

1.8 ZDROWIE anestezist anestezjolog angina angina astma, naduha astma biti prehlajen być przeziębionym bolan chory bolečina v grlu ból gardła bolezen choroba bolezenski znaki objawy chorobowe bolna chora bolnik chory, pacjent bolnišnica szpital cepivo, vakcin szczepionka cepljenje szczepienie driska biegunka glavobol ból głowy gluh głuchy gnoj ropa gripa grypa huda bolezen ciężka choroba imeti visoko teploto mieć wysoką temperaturę imunost odporność injekcija zastrzyk izgubiti zavest stracić przytomność karantena kwarantanna kašelj kaszel kašljati kaszleć kihati kichać kratkoviden krótkowidz krvavitev krwotok, krwawienie

krvna skupina grupa krwi krvni pritisk ciśnienie krwi levkemija, belokvrnost białaczka ležati v postelji leżeć w łóżku medicinska sestra pielęgniarka migrena migrena možganski pretres wstrząs mózgu nahod katar napotnica skierowanie neozdravljiva nieuleczalna nespečnost bezsenność nevroza nerwica nizek pritisk niskie ciśnienie odprti zlom otwarte złamanie odvzem krvi pobranie krwi okužiti se zarazić się opeklina oparzenie operacija na črevesju operacja jelita operacijska dvorana sala operacyjna operacijska miza stół operacyjny operirati operować pacient pacjent postaviti diagnozo postawić diagnozę pravi, da se dobro počuti mówi, że dobrze się czuje prehlad przeziębienie prehladiti se przeziębić się preiskava badanie prva pomoč pierwsza pomoc

8

rak rak rana rana recept recepta slabo se počutiti źle się czuć sladkorna bolezen cukrzyca slep ślepy, niewidomy slep za barve daltonista smrtna bolezen śmiertelna choroba splošni zdravnik, internist internista spolna bolezen choroba weneryczna srčni bolnik sercowiec srčni infarkt zawał serca tetanus tężec umreti za boleznijo umrzeć na chorobę umrljivost śmiertelność

urgenca ostry dyżur vnetje dvanajstnika zapalenie dwunastnicy vročina gorączka zaplombirati zaplombować zdravilo lek zdravje zdrowie zdravnica lekarka zdravnik lekarz zdravstveno stanje stan zdrowia zdravstveno zavarovanje ubezpieczenie zdrowotne zlom złamanie zlomiti si roko złamać rękę zobobol ból zęba, ból zębów zobozdravnik dentysta

1.9 MIŁOŚĆ bivša była bivši były dekle dziewczyna dobiti košarico dostać kosza dogovoriti se za zmenek umówić się na randkę dotik dotyk držati se za roke trzymać się za ręce flirt flirt flirtanje flirtowanie flirtati flirtować hoditi s fantom chodzić z chłopakiem hormoni hormony ignorirati ignorować imeti dekle mieć dziewczynę imeti fanta mieć chłopaka imeti srečo v ljubezni mieć szczęście w miłości iti na zmenek iść na randkę ljubezen mojega življenja miłość mojego życia ljubezen na prvi pogled miłość od pierwszego wejrzenia ljubezenski trikotnik trójkąt miłosny ljubezensko pismo list miłosny ljubi in je ljubljen kocha i jest kochany ljubica kochanka ljubim te kocham cię ljubimec kochanek nikoli nisem imela fanta nigdy nie miałam chłopaka njen mož ima ljubico jej mąż ma kochankę obojestranska ljubezen odwzajemniona miłość partner partner

partnerica partnerka platonična ljubezen platoniczna miłość poljubiti dekle pocałować dziewczynę poljubiti na čelo pocałować w czoło povabiti na zmenek zaprosić na randkę prekiniti zerwać prisegal ji je večno ljubezen przysięgał jej wieczną miłość prva velika ljubezen pierwsza wielka miłość punca dziewczyna pustiti fanta opuścić chłopaka, zerwać z chłopakiem randi randka romantičen sprehod romantyczny spacer romantična večerja romantyczna kolacja slepa ljubezen ślepa miłość srečati se spotykać się to je njen ljubimec to jej kochanek vračati ljubezen odwzajemniać miłość zaljubiti se zakochać się zaljubiti se do ušes zakochać się po uszy zaljubiti se na prvi pogled zakochać się od pierwszego wejrzenia zaljubljen zakochany zaljubljen par zakochana para zaljubljenca zakochana para zaseden zajęty zatreskati se v nekoga zakochać się w kimś zmenek randka zveza związek

9

1.10 PROBLEMY biti v velikih težavah mieć poważne kłopoty brezup beznadzieja brezupen položaj beznadziejne położenie depresija depresja dilema dylemat dogovor porozumienie dolg dług dolžnik dłużnik doživljati krizo przeżywać/przechodzić kryzys dvomiti wątpić iskati pomoč szukać pomocy izhod iz krize wyjście z kryzysu jok płacz jokati płakać kdor seje veter, bo žel vihar kto sieje wiatr, zbiera burzę kregati se kłócić się kriza kryzys motiti se mylić się na napakah se učimo człowiek uczy się na błędach najti rešitev znaleźć rozwiązanie narediti napako popełnić błąd narediti samomor popełnić samobójstwo nesporazum nieporozumienie občutek krivde poczucie winy odgovor odpowiedź odločitev decyzja pasti v brezup popaść w beznadzieję pojasnilo wyjaśnienie pojasniti wyjaśnić pomagati pomagać popraviti napako naprawić błąd poraz porażka posledice konsekwencje

prepir kłótnia preživljati težko krizo przeżywać/ ciężki kryzys prišlo je do nesporazuma doszło do nieporozumienia priti z dežja pod kap wpaść z deszczu pod rynnę problem problem problematičen problematyczny pustiti pri miru zostawić w spokoju razlog za paniko powód do paniki reforma reforma rešitev rozwiązanie samomor samobójstwo samomorilski samobójczy skregana skłócona slaba novica zła wiadomość slabšati se pogarszać się solze łzy spor spór sporazum porozumienie sporni sporny sprememba na bolje zmiana na lepsze sprememba na slabše zmiana na gorsze srečni konec szczęśliwy koniec težava kłopot upanje nadzieja vprašanje 1. pytanie 2. kwestia vzbujati dvome wzbudzać wątpliwości vzrok przyczyna z upanjem gledati v prihodnost patrzeć w przyszłość z nadzieją zadnje upanje ostatnia nadzieja zadolžiti zadłużyć zaščita ochrona

1.11 ŚLUB biserna poroka diamentowe gody biti za pričo pri poroki być świadkiem na ślubie cerkvena poroka ślub kościelny civilna poroka ślub cywilny iz ljubezni z miłości matičar urzędnik urzędu stanu cywilnego medeni tedni miesiąc miodowy možitev zamążpójście nevesta panna młoda novoporočenca młoda para poročiti 1. poślubić 2. udzielić ślubu poročiti se wziąć ślub poročna noč noc poślubna poročni gostje goście weselni poročni list akt ślubu poročni obred ceremonia ślubna poročno darilo prezent ślubny

poročno potovanje podróż poślubna poroka ślub priča świadek soprog małżonek soproga małżonka srebrna poroka srebrne gody stara devica stara panna stari fant stary kawaler v drugič se poročiti wziąć ślub po raz drugi vzeti za moža,omožiti se wyjść za mąż vzeti za ženo, oženiti se ożenić się zakon małżeństwo zaradi denarja dla pieniędzy zlata poroka złote gody ženin pan młody ženitev żeniaczka

10

1.12 ŚMIERĆ bati se smrti bać się śmierci boriti se s smrtjo walczyć ze śmiercią državni pogreb pogrzeb państwowy grob grób grobar grabarz grobnica mogiła, grób iti k pogrebu iść na pogrzeb iti na pogreb iść na pogrzeb izraziti svoje sožalje złożyć kondolencje konec življenja koniec życia kopati grob kopać grób krsta trumna lesena krsta drewniana trumna ležati na smrtni postelji leżeć na łożu śmierci množična grobnica zbiorowa mogiła molitev modlitwa mrliški list akt zgonu nagrobna plošča płyta nagrobna nagrobni spomenik pomnik naznanilo o smrti, osmrtnica nekrolog nesmrten nieśmiertelny nosila rože na njegov grob nosiła róże na jego grób obletnica smrti rocznica śmierci od rojstva do smrti od narodzenia do śmierci opuščeno pokopališče opuszczony cmentarz pogreb bo v petek popoldne pogrzeb będzie w piątek popołudniu pogreb, pokop pogrzeb pogrebni marš marsz pogrzebowy pogrebni sprevod kondukt pogrzebowy pogrebni voz karawan pogrebni zavod zakład pogrzebowy pogrebnik żałobnik

pogrebnina zasiłek pogrzebowy pogrebščina stypa pokojnica zmarła pokojnik zmarły pokopališče cmentarz pokopališčen cmentarny pokopališčni zid mur cmentarza pokopati pochować, pogrzebać pokopati z vojaškimi častmi pochować z honorami wojskowymi povabiti na pogrebščino zaprosić na stypę prejeti pogrebnino odebrać zasiłek pogrzebowy priti na pogrebščino przyjść na stypę s smrtnim izidom ze skutkiem śmiertelnym smrt śmierć smrten śmiertelny smrtnica śmiertelniczka smrtnik śmiertelnik spustiti krsto spuścić trumnę umirati umierać umreti umrzeć umreti doma umrzeć w domu umreti od lakote umrzeć z głodu umreti pod ruševinami umrzeć pod gruzami umreti za aidsom umrzeć na AIDS umrl je mlad umarł młodo upepelitev kremacja upepeliti skremować venec wieniec vse nas čaka smrt każdego z nas czeka śmierć vzrok smrti przyczyna śmierci z eno nogo je že v grobu jest już jedną nogą w grobie zapuščeni grobovi opuszczone groby

11

2. CZŁOWIEK 2.1 D AN E O SOBOW E članska izkaznica legitymacja członkowska črkovati svoje ime literować swoje imię dati komu ime nadać komuś imię dati komu svoj naslov dać/podać komuś swój adres datum in kraj rojstva data i miejsce urodzenia dekliški priimek nazwisko panieńskie družina rodzina ima nepopolno srednjo izobrazbo ma niepełne średnie wykształcenie ime imię ime ima po očetu imię ma po ojcu ime in priimek imię i nazwisko imenovati se nazywać się imenski seznam imienna lista izbrati otroku ime wybrać imię dla dziecka izmišljeno ime zmyślone imię izobrazba wykształcenie kako ti je ime? jak masz na imię? krstno ime pierwsze imię ločen rozwiedziony narodnost narodowość naslov adres navesti svoje ime podać swoje imię nimam pri sebi legitimacije nie mam przy sobie legitymacji nižja izobrazba, osnovnošolska izobrazba wykształcenie podstawowe osebna izkaznica dowód osobisty osnovnošolska izobrazba wykształcenie podstawowe podpisal se je s celim imenom podpisał się

imieniem i nazwiskiem pokazati izkaznico okazać legitymację/dowód poklicna izobrazba wykształcenie zawodowe poreklo pochodzenie poročen żonaty potoval je pod lažnim imenom podróżował pod fałszywym nazwiskiem predstaviti se przedstawić się priimek nazwisko religija, vera wyznanie smešno ime śmieszne imię splošna izobrazba wykształcenie ogólne sprememba naslova zmiana adresu spremeniti priimek zmienić nazwisko srednja izobrazba, srednješolska izobrazba wykształcenie średnie stalno bivališče stałe miejsce zamieszkania študentska izkaznica legitymacja studencka telefonska številka numer telefonu vdovski wdowiec, wdowa visoka izobrazba, visokošolska izobrazba wykształcenie wyższe vozniško dovoljenje prawo jazdy vsestranska izobrazba wszechstronne wykształcenie vzdevek przezwisko začasno bivališče tymczasowe miejsce zamieszkania zakonski stan stan cywilny živi pod drugim imenom żyje pod innym nazwiskiem

2.2 C ECHY CH AR AK T ERU agresiven agresywny aktiven aktywny aroganten arogancki bojazljiv bojaźliwy bolestno ljubosumen chorobliwie zazdrosny brezbrižen beztroski brezskrben beztroski brutalen brutalny brutalnež brutal ciničen cynik cinik cynik črnogled pesymista delaven pracowity delaven kot mravlja pracowity jak mrówka dolgočasen nudny dolgočasnež nudziarz društven towarzyski družaben towarzyski drzen bezczelny energičen energiczny fanatičen fanatyczny hipohonder hipochondryk ima izkušnje ma doświadczenie ima veliko dobrih lastnosti ma dużo zalet/dobrych cech

imajo ga za cinika uważają go za cynika inteligenten inteligentny introverten introwertyk iskren szczery iskrenost szczerość izkušen doświadczony iznajdljiv pomysłowy karakter charakter karakterne lastnosti cechy charakteru komunikativen komunikatywny lahkomiseln lekkomyślny lastnost cecha lenuh leń, leniuch lenuhar leń, leniuch ljubosumen zazdrosny ljubosumnež zazdrośnik mamin sinček maminsynek manjka mu poguma brakuje mu odwagi marljiv pilny miren spokojny nadarjen uzdolniony nadut nadęty naiven naiwny naivnež naiwniak negativna lastnost wada

12

nervozen nerwowy nervoznež nerwus nevzgojen niewychowany nikomur ne bi storila nič hudega nikomu nie zrobiłaby nic złego občutljiv wrażliwy obnašanje zachowanie odgovoren odpowiedzialny odločen zdecydowany omejen ograniczony optimističen optymistyczny pasiven bierny pesimističen pesymistyczny plah bojaźliwy po karakterju se zelo razlikujeva mają bardzo różne charaktery (2 osoby) po naravi je dober človek z natury jest dobrym człowiekiem pogum odwaga

pogumen odważny pošten uczciwy potrpežljiv cierpliwy pozitivna lastnost zaleta realist realista senzibilen wrażliwy smisel za humor poczucie humoru strahopeten tchórz surovež brutal toleranten tolerancyjny trden twardy vedno doseže svoje zawsze dopnie swego verodostojen wiarygodny vesel wesoły zabaven zabawny zavisten zawistny žalosten smutny živčen nerwowy

2.3 EMOCJE I UCZUCIA biti v skrbeh martwić się brezmočnost bezradność bruhniti v jok wybuchnąć płaczem hihitati se chichotać się histeričen jok histeryczny płacz hvaležen wdzięczny imeti nekoga za smet mieć kogoś za śmiecia iztisniti zobe zacisnąć zęby izgubiti upanje stracić nadzieję izraziti svoje občutke wyrazić swoje uczucia jeza gniew jezen zły (rozgniewany) jok płacz jokati płakać ljubiti kochać napad ljubosumnosti atak zazdrości nasmehniti se uśmiechnąć się navdušen zachwycony nemir niepokój nisem mogla verjeti nie mogłam wierzyć občutek odczucie, uczucie, poczucie olajšanje ulga osrečiti uszczęśliwić panika panika pobesneti wściec się pomiriti uspokoić ponos duma ponosen dumny presenečen zaskoczony prestrašiti se przestraszyć się prijateljsko vzdušje przyjazna atmosfera ranjen ponos urażona duma razbesniti rozwścieczyć

razdražljivost rozdrażnienie razočarati rozczarować salve smeha salwy śmiechu smejati se śmiać się sočustvovati z vsem srcem współczuć z całego serca sovražiti nienawidzić sovražnost nienawiść sram me je wstyd mi sramota wstyd srečen szczęśliwy strah me je boję się šok szok trenutek slabosti chwila słabości trese se ji glas głos jej się trzęsie umiriti (se) uspokoić (się) upanje nadzieja ustrašiti se wystraszyć się utrujen zmęczony utrujenost zmęczenie v dobri veri w dobrej wierze veseliti se cieszyć się z veseljem z przyjemnością začutiti odczuć, poczuć zadovoljen zadowolony zaskrbljen zatroskany zasovražiti znienawidzić zavzdihniti westchnąć znebiti se občutka krivde pozbyć się poczucia winy zvišani glas podniesiony głos žalost smutek

13

2.4 CZ ĘŚC I CI AŁ A brada broda čelo czoło črevo jelito dlan dłoń dlesen dziąsło dvanajstnik, dvanajsternik dwunastnica glava głowa gleženj kostka grlo gardło hrbtenica kręgosłup jetra wątroba jezik język ključnica obojczyk koleno kolano komolec łokieć kost kość kri krew ledvica nerka lice policzek lobanja czaszka lopatica łopatka mandelj migdał medenica miednica mehur pęcherz mišica mięsień možgani mózg noga noga noht paznokieć nos nos

obraz twarz obrv brew oko oko palec kciuk penis penis peta pięta pljuča płuco, płuca prsni koš klatka piersiowa rama bark rebro żebro roka ręka sence skroń slepo črevo wyrostek robaczkowy spolni organi narządy płciowe srce serce stegno biodro stegno udo stopalo stopa ščitnica tarczyca trebuh brzuch trebušna slinavka trzustka trebušna votlina jama brzuszna uho ucho usta usta ustnica warga veka powieka zob ząb želodec żołądek

2.5 CZ ĘŚC I CI AŁ A - FR AZ EOLOGI A biti na dosegu roke być w zasięgu ręki boljši je vrabec v roki, kakor golob na strehi lepszy wróbel w garści, niż gołąb na dachu cel dan je bil na nogah cały dzień był na nogach če mu prst ponudiš, pa roko zgrabi daj palec, a weźmie rękę držati jezik za zobmi trzymać język za zębami gledati smrti v oči patrzeć śmierci w oczy glej pod noge patrz pod nogi imeti polne roke dela mieć pełne ręce roboty imeti zvezane roke mieć związane ręce izsesati iz prsta wyssać z palca laž ima kratke noge kłamstwo ma krótkie nogi melodija gre v uho melodia wpada w ucho metati komu polena pod nogi rzucać komuś kłody pod nogi nastaviti komu nož na grlo przystawić komuś nóż do gardła ni mogla verjeti lastnim očem nie mogła wierzyć własnym oczom njegovo življenje visi na lasu jego życie wisi na włosku oborožiti se do zob uzbroić się po zęby oko za oko, zob za zob oko za oko, ząb za ząb on je njegova desna roka on jest jego prawą ręką padel je policiji v roke wpadł w ręce policji pijača jim je odvezala jezike alkohol rozwiązał im języki podarjenemu konju se ne gleda na zobe darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby povedati nekaj na uho powiedzieć coś na ucho povsod ima oči ma oczy wszędzie riba pri glavi smrdi ryba psuje się od głowy roka roko umije ręka rękę myje skočiti si v lase skoczyć sobie do gardeł strah ima velike oči strach ma wielkie oczy trgovci so si meli roke handlarze zacierali ręce ukrade, kar mu pride pod roko ukradnie, co mu wpadnie w ręce več glav več ve co dwie głowy, to nie jedna

14

voditi koga za nos wodzić kogoś za nos vrana vrani oči ne izkljuje kruk krukowi oka nie wykole vzal je noge pod pazduho wziął nogi za pas zaljubljen do ušes zakochany po uszy zaprosil je za njeno roko poprosił ją o rękę zob časa ząb czasu živeti na veliki nogi żyć na wysokiej stopie

2.6 INTELIGENCJA če me spomin ne vara... o ile mnie pamięć nie myli... čustvena inteligenca inteligencja emocjonalna domišljija wyobraźnia dvom wątpliwość dvomiti wątpić fotografski spomin fotograficzna pamięć humanist humanista imeti dober spomin mieć dobrą pamięć imeti nekaj v mislih mieć coś na myśli inteligenca inteligencja inteligenčni količnik iloraz inteligencji inteligenčni test test inteligencji inteligenten inteligentny izbrisati iz spomina wymazać z pamięci izgubiti spomin stracić pamięć izmisliti si wymyślić sobie iznajdljivost pomysłowość izobražen wykształcony izvedeti dowiedzieć się kreten kretyn kritično mišljenje krytyczne myślenie laik laik misel myśl misliti myśleć moder mądry motiti se mylić się na napakah se učimo człowiek uczy się na błędach nadarjen uzdolniony naloga je brez napak w zadaniu nie ma błędów narediti napako zrobić błąd, popełnić błąd nekaj je narobe coś jest nie tak ni nobenega dvoma nie ma żadnych wątpliwości

ničesar ne veš niczego nie wiesz nisem se mogel spomniti nie mogłem sobie przypomnieć odgovarjati odpowiadać odgovor odpowiedź opozoriti na napako zwrócić uwagę na błąd pameten mądry plitek płytki plod domišljije wytwór wyobraźni pomisliti pomyśleć pomisliti na vse pomyśleć o wszystkim pozabiti zapomnieć pozabljiv zapominalski preveč razmišljati za dużo się zastanawiać/za dużo myśleć razumen rozsądny razumeti rozumieć spomin za številke pamięć do cyfr/liczb spomniti se przypomnieć sobie sposoben zdolny talentiran utalentowany tega ni mogel razumeti nie mógł tego zrozumieć uganiti zgadnąć uganka zagadka vedeti wiedzieć vedeti iz izkušenj wiedzieć z doświadczenia vedeti tuje jezike znać języki obce vprašanje pytanie vprašati pytać zapomni si to! zapamiętaj to sobie! zapomniti si zapamiętać znati na pamet znać na pamięć znati se dobro izražati potrafić się dobrze wyrażać

2.7 N AŁOGI alkohol alkohol alkoholičarka alkoholiczka alkoholik alkoholik alkoholizem alkoholizm amfetamin amfetamina cigareta papieros cigaretna škatlica paczka papierosów cigaretni ogorek niedopałek crack crack delirij delirium droga narkotyk gojiti konopljo uprawiać konopie hašiš haszysz heroin heroina imeti izkušnje z drogo mieć doświadczenia z narkotykami imeti težave z alkoholom mieć problemy z alkoholem jemanje drog branie narkotyków joint joint

kadilec palacz kadilka palaczka kadilski lokal lokal dla palących kaditi palić kajenje palenie kajenje ubija palenie zabija kofein kofeina kokain kokaina konoplja konopie kultura pitja kultura picia mamilarski kartel kartel narkotykowy mamilo narkotyk, środek odurzający mamilo za posilstvo pigułka gwałtu marihuana marihuana metadon metadon morfin morfina narkoman narkoman nekadilec niepalący odmerek dawka odvisnik nałogowiec

15

odvisnost od iger uzależnienie od gier opij opium opojna substanca substancja odurzająca pasivno kajenje palenie bierne patološki pojav zjawisko patologiczne pijanec pijak pipa fajka pitje picie pitje v zmernih količinah picie w umiarkowanych ilościach pobeg v alkohol ucieczka w alkohol pod vplivom alkohola pod wpływem alkoholu pokaditi 40 cigaret na dan wypalić 40 papierosów na dzień prepoved kajenja zakaz palenia

preprodajati mamila handlować narkotykami prižgati cigareto zapalić papierosa rak na pljučih rak płuc smrtni odmerek dawka śmiertelna svetovni dan brez tobaka światowy dzień bez papierosa terapija terapia tobačna industrija przemysł tytoniowy trezen trzeźwy trgovec z mamili handlarz narkotykami vodna pipa fajka wodna vžigalnik zapalniczka zdržati brez cigarete wytrzymać bez papierosa žvečenje tobaka żucie tabaki

2.8 W Y GL ĄD bled blady bled kakor stena blady jak ściana bliščeče oči błyszczące oczy brazgotina blizna dolgi lasje długie włosy eleganten elegancki fotogeničen fotogeniczny frizura fryzura goba zmarszczka grd brzydki grdi zobje brzydkie zęby grdota brzydota guba zmarszczka ima gube okrog oči ma zmarszczki wokół oczu ima lepe noge ma piękne nogi imeti goste lase mieć gęste włosy las włos lasje włosy lasje mu sivijo włosy mu siwieją lepa piękna lepota piękno lepotica piękność majhen mały modre oči niebieskie oczy na čelu se mu delajo gobe na czole tworzą mu się zmarszczki

obraz twarz obrise obraza rysy twarzy okrogel obraz okrągła twarz osiveti osiwieć ostala mu je globoka brazgotina została mu głęboka blizna otroški obraz dziecięca twarz ovalen obraz owalna twarz pega pieg pegast piegowaty pegav piegowaty pegica pieg plavolaska blondynka plešast łysy pobeljene zobe wybielone zęby polne ustnice pełne usta postava sylwetka pričeska fryzura privlačna atrakcyjna pustiti si rast lase zapuścić włosy ravni nos równy nos širok obraz szeroka twarz videz wygląd visoko čelo wysokie czoło zunanji videz wygląd zewnętrzny zunanjost wygląd zewnętrzny

16

2.9 ZMYSŁY aroma aromat barvna slepota daltonizm bolečina ból bolest ból čut zmysł čut okusa zmysł smaku čut vida zmysł wzroku čut za vonj zmysł zapachu čuti czuć daljnovidnost dalekowzroczność daltonizem daltonizm dotakniti se dotknąć glas głos gluh głuchy gluh kakor kamen głuchy jak pień gnil zgniły grenek gorzki halucinacija halucynacja hrup hałas izgubiti vid stracić wzrok izvohati wywęszyć kisel kwaśny kratkovidnost krótkowzroczność kričati krzyczeć kričati od bolečin krzyczeć z bólu krik krzyk na levo uho ne sliši nie słyszy na lewe ucho nagluh niedosłyszący naglušen niedosłyszący neprijeten vonj nieprzyjemny zapach ni mogel verjeti lastnim očem nie mógł uwierzyć własnym oczom nos nos obvohati obwąchać obvohavati obwąchiwać okus 1. smak 2. gust okusen smaczny opaziti zauważyć, dostrzec, zaobserwować opazovati obserwować oslepeti oślepnąć osmraditi zasmrodzić

paša za oči uczta dla oczu pes ima dober voh pies ma dobry węch plin brez barve bezbarwny gaz pogled spojrzenie pogledati spojrzeć pogledati kradoma nekoga spojrzeć ukradkiem na kogoś pogledati naravnost v oči spojrzeć prosto w oczy povohati powąchać sladek słodki sladkoben słodkawy sladoled s čokoladnim okusom lody o smaku czekoladowym slan słony slep ślepy slep na eno oko ślepy na jedno oko slišala je korake słyszała kroki slišati 1. słychać 2. słyszeć sluh słuch smrad smród smraden śmierdzący smraditi smrodzić smradljiv śmierdzący smradljivec śmierdziel tip dotyk tišina cisza trpek cierpki vid wzrok viden widoczny videti widzieć videti kaj s prostim očesom widzieć coś gołym okiem voh węch vohanje wąchanie vohati wąchać vonj zapach vonj prepotenih nog zapach przepoconych nóg vtis wrażenie zaslišati usłyszeć zasmraditi zasmrodzić zvok dźwięk

17

3. H ANDEL I USŁUG I 3.1 Z AKU PY antikvariat, starinarna antykwariat asortiment asortyment blagajna kasa blago towar bolšji trg pchli targ butik butik cene padajo ceny spadają cene rastejo ceny rosną cene se dvigajo ceny idą do góry cvetličarna kwiaciarnia denar pieniądze dragi drogi draguljarna, juvelirstvo jubiler dražba aukcja drogerija drogeria garancija gwarancja glasbena trgovina sklep muzyczny gotovina gotówka izdelek produkt, wyrób izložba wystawa (w sklepie) kiosk kiosk knjigarna księgarnia kreditna kartica karta kredytowa kupec kupiec kupiti na razprodaji kupić na wyprzedaży lekarna apteka

mlekarna mleczarnia nakupovalna košara koszyk na zakupy nakupovalni voziček wózek na zakupy nakupovalno središče centrum handlowe nakupovanje zakupy napisati reklamacijo napisać reklamację papirnica sklep papierniczy pekarna piekarnia poceni tani popust zniżka, obniżka posebna ponudba oferta specjalna posezonska razprodaja wyprzedaż posezonowa prodajalec sprzedawca prodajalka sprzedawczyni prodajni pult lada račun rachunek razprodaja wyprzedaż razprodajati wyprzedawać reklama reklama samopostrežna trgovina sklep samoobsługowy športna trgovina sklep sportowy stranka klient supermarket supermarket trg targ, rynek trgovina s pohištvom sklep meblowy trgovina sklep

3.2 ART Y KUŁY SPOŻ Y W CZE ajdova kaša kasza gryczana bonbon cukierek čajni piškoti herbatniki četrt kruha ćwiartka chleba čokoladica czekolada čokoladni bonbon cukierek czekoladowy džem dżem gavda gouda grenka čokolada gorzka czekolada hlebec kruha bochenek chleba hrenovke parówki jabolčni kis ocet jabłkowy jajca jaja ječmenova moka mąka jęczmienna jesti kruh jeść chleb jodirana sol sól jodowana jogurt jogurt kajzerica kajzerka kaša kasza kefir kefir kifeljček rogalik kis ocet koruzna moka mąka kukurydziana koruzni kosmiči płatki kukurydziane košček čokolade kostka czekolady krajec kruha kromka chleba kristalni sladkor cukier kryształ krof pączek lešnikova čokolada czekolada orzechowa margarina margaryna marmelada marmolada maslo masło med miód

medenjaki pierniki mlečna čokolada czekolada mleczna mleko v prahu mleko w proszku morska sol sól morska ovseni kosmiči płatki owsiane paradižnikova mezga przecier pomidorowy pletenica chałka polnozrnati kruh chleb pełnoziarnisty posneto mleko mleko odtłuszczone pšenična moka mąka pszenna rastlinsko olje olej rośliny rezati kruh na kose kroić chleb na kawałki rogljič rogalik ržena moka mąka żytnia salama salami sir ser sir s plesnijo ser pleśniowy skuta twarożek sladkor cukier sladkor v kockah cukier w kostkach sol sól sončnično olje olej słonecznikowy suh kruh suchy chleb tablica čokolade tabliczka czekolady testenine makaron toast chleb tostowy topljeni sir ser topiony zadišalo je po svežem kruhu zapachniało świeżym chlebem zavitek margarine kostka margaryny žele galaretka žemlja bułka žlica sladkorja łyżeczka cukru

18

3.3 G AST RONOM I A bife bufet biftek befsztyk brez mesa bez mięsa bujon bulion cmoki knedle cvrtje jajecznica čebulna juha zupa cebulowa čista juha rosół divjačina dziczyzna fižolova juha zupa fasolowa gobova juha zupa grzybowa golaž gulasz gorčica musztarda gostilna gospoda, zajazd govedina wołowina grahova juha grochówka hladne predjedi zimne przystawki hren chrzan hrenova omaka sos chrzanowy jabolčna pita szarlotka jajca na oko jajka sadzone jajce jajko jed danie jedi po naročilu dania na zamówienie jedilni list karta dań jedilni pribor sztućce jetra wątróbka jezik ozór juha zupa kaša kasza kis ocet klobasa kiełbasa kompot kompot koruza kukurydza kosilo obiad krema krem krompir ziemniaki krompirjevi svaljki kluski ziemniaczane krožnik talerz majoneza majonez mehko kuhana jajca jajka na miękko mesni jedi dania mięsne mesni zvitki zrazy zawijane meso mięso nabodalo szaszłyk napitnina napiwek nož nóż ocvrti smażony odojek na ražnju prosię z rożna okus smak olje olej omleta omlet palačinke naleśniki paprikaš paprykarz

paradižnikova juha zupa pomidorowa pečena gos pieczona gęś pečenka pieczeń pepelnik popielniczka perutnina drób picerija pizzeria pikantna omaka sos pikantny piščanec kurczak pivnica piwiarnia pladenj półmisek po lovsko po myśliwsku polnjeni nadziewany predjed przystawka priloga dodatek pripravljene jedi dania gotowe prt obrus prtič, prtiček, serveta serwetka purica indyczka raca kaczka ribja juha zupa rybna riž ryż sarma gołąbki sirni pladenj taca z serami skleda salaterka skodelica filiżanka sladica deser sladkor cukier sladkornica cukierniczka sladoled lody sol sól solnica solniczka stegno udo, udko, udziec svinjska zarebrnica kotlet wieprzowy špageti spaghetti šunka szynka tatarska omaka sos tatarski testenine makaron tople predjedi ciepłe przystawki torta tort trdo kuhana jajca jajka na twardo tunina tuńczyk vampi flaki večerja kolacja vilice widelec vrč dzbanek začimbe przyprawy zajtrk śniadanie zelenjavna juha zupa jarzynowa zobotrebec wykałaczka zrezek sznycel žlica łyżka žlička łyżeczka žlikrofi pierogi

19

3.4 N AP OJ E alkoholna pijača napój alkoholowy belo vino białe wino brezalkoholna pijača napój bezalkoholowy čaj herbata čaj z limono herbata z cytryną čajarna herbaciarnia čajnica herbaciarnia črno pivo piwo ciemne gazirana gazowana hladno pivo chłodne piwo/zimne piwo iztisniti sok wycisnąć sok kakav kakao kava kawa kava s smetano kawa ze śmietaną/śmietanką kofein kofeina konjak koniak kozje mleko kozie mleko kravje mleko krowie mleko kuhati čaj gotować herbatę liker likier mineralna voda woda mineralna mleko mleko negazirana niegazowana osvežilna pijača napój orzeźwiający ovčje mleko owcze mleko pena piana

pijača napój pijača iz svežega sadja napój ze świeżych owoców piti pić piti čaj pić herbatę pivo piwo pivopivec piwosz pivovar browar pogasiti si žejo s čajem ugasić pragnienie herbatą popil je pet piv wypił pięć piw rdeče vino czerwone wino rum rum sadni čaj herbata owocowa sadni sok sok owocowy sladka pijača słodki napój sok sok suho vino wino wytrawne svetlo pivo piwo jasne tonik tonik v pločevinki w puszce viski whisky voda woda voda iz pipe woda z kranu vodka wódka vroč čaj gorąca herbata žeja pragnienie

3.5 ODZIEŻ agrafa agrafka baretka beret barva kolor bikini bikini biti v modi być w modzie, być modnym bluza bluza bluzica bluzka body body bokserice bokserki bombaž bawełna bombažni bawełniany brezrokavnik bezrękawnik dokolenke podkolanówki hlače spodnie hlače do kolen spodnie do kolan hlačen dotyczący spodni hlačnica nogawka kapa czapka kapa s ščitnikom czapka z daszkiem kapuca kaptur kavbojke dżinsy, spodnie dżinsowe klobuk kapelusz kombinezon kombinezon kopalke strój kąpielowy korzet gorset krilo spódnica krzno futro majica, srajca koszula moda moda moden modny modna barva modny kolor modni modny modrček biustonosz

moška obleka garnitur nočna srajca, spalna srajca koszula nocna nogavice pończochy oblačilo ubranie obleka sukienka osvežiti garderobo odświeżyć garderobę ovratnik kołnierz pižama piżama, pidżama pokrivalo glave nakrycie głowy prišiti przyszyć pulover sweter rebrasti žamet sztruks rokav rękaw rokavica rękawica semiš zamsz smučarske hlače spodnie narciarskie spodnja majica podkoszulek srajčka, majčka koszulka svila jedwab tako oblačenje je iz mode takie ubranie wyszło z mody tanga stringi telovnik kamizelka tkanina tkanina trenirka dres tunika tunika usnje skóra velikost rozmiar vetrovka wiatrówka volna wełna žamet aksamit žep kieszeń

20

3.6 OBUWIE čevelj but čeveljček bucik čevlji z visoko peto buty na wysokim obcasie japonke japonki moška obutev obuwie męskie obutev obuwie obuti čevlje założyć buty obuvalo obuwie odvezati rozwiązać otroški čevlji buty dziecięce polčevelj półbut

sezuti čevlje ściągnąć/zdjąć buty smučarski čevlji buty narciarskie škornji butki športna obutev obuwie sportowe usnjena obutev obuwie skórzane vezalke sznurówki, sznurowadła visoki čevlji wysokie buty vložke za čevlje wkładki do butów zavezati čevlje zawiązać buty ženska obutev obuwie damskie

3.7 OW OCE I W ARZY W A kislo zelje kapusta kiszona kokosov oreh kokos krompir ziemniaki krompirček ziemniaczek liči liczi limeta limetka limona cytryna lubenica arbuz mandarina mandarynka mandlji migdały mango mango mangostan mangostan marelica morela nabirati jagode zbierać truskawki nikoli prej ni jedla ananasa nigdy przedtem nie jadła ananasa oreh orzech paradižnik pomidor por por rdeči ribez czerwona porzeczka redkev rzodkiewka ribez porzeczka ribezov sok sok z porzeczki, sok porzeczkowy sočni soczysty sok sok solata sałata tukaj rastejo jagode tutaj rosną truskawki zrele jagode dojrzałe truskawki

ananas ananas artičoka artyczok avokado awokado banana banan bob bób breskev brzoskwinia brokoli brokuły buča dynia bučica mała dynia cvetača kalafior cvetoča češnja kwitnąca czereśnia čebula cebula česen czosnek češnja czereśnia črni ribez czarna porzeczka črvivo jabolko robaczywe jabłko datelj daktyl dišati po česnu pachnieć czosnkiem figa figa fižol fasola grah groch granatno jabolko granat grenivka grapefruit grozdje winogrona hruška gruszka jabolko jabłko jagoda truskawka kaki kaki kislo jabolko kwaśne jabłko

3.8 DROGERIA antiperspirant antyperspirant balzam za lase odżywka do włosów barva za lase farba do włosów britvica żyletka brivnik maszynka do golenia dezodorant dezodorant drogerija drogeria gel za britje żel do golenia gel za prhanje żel pod prysznic glavnik grzebień gobica gąbka kompaktni puder puder w kamieniu kopalna sol sól do kąpieli krema po britju krem po goleniu krema proti gubam krem przeciwzmarszczkowy krema za obraz krem do twarzy krema za roke krem do rąk krema za sončenje krem do opalania

lak za nohte lakier do paznokci losjon po britju płyn po goleniu mastna koža cera tłusta mešana koža cera mieszana milo mydło nočna krema krem na noc občutljiva koža cera wrażliwa odstranjevalec laka zmywacz do paznokci olje za sončenje olejek do opalania papirnati robčki chusteczki higieniczne pena za britje piana do golenia pena za lase pianka do włosów puder puder puder v prahu puder sypki senčilo cień do powiek šampon proti prhljaju szampon przeciwłupieżowy šampon za mastne lase szampon do włosów przetłuszczających się

21

škarje za nohte nożyczki do paznokci šminka szminka tekoče milo mydło w płynie toaletni papir papier toaletowy

tonik tonik vlažilna krema krem nawilżający vložki podpaski

3.9 ART Y KUŁY AGD dati meso v hladilnik dać/włożyć mięso do lodówki grelnik vode czajnik bezprzewodowy hladilnik lodówka indukcijska plošča płyta indukcyjna kavni avtomat ekspres do kawy keramika ceramika kozarec kieliszek kozica rondel krožnik talerz kuhinjski robot robot kuchenny likalnik żelazko lonec garnek mesoreznica maszynka do mięsa mikrovalovna pečica kuchenka mikrofalowa mlinček za kavo młynek do kawy nož nóż pladenj taca pomivalni stroj zmywarka ponev patelnia pralni stroj pralka pribor sztućce radio budilka radiobudzik

rezalnik krajalnica sesalnik odkurzacz skleda salaterka skodelica filiżanka sladkornica cukierniczka solnica solniczka stenska ura zegar ścienny stiskalo za limono wyciskacz do cytryn svetilka lampka šivalni stroj maszyna do szycia termovka termos toaster toster vilice widelec vključiti sesalnik włączyć odkurzacz vrč dzbanek vrček kubek vrtna svetilka lampa ogrodowa zamrzovalna skrinja zamrażarka zamrzovalnik zamrażarka zobotrebec wykałaczka žar grill žlica łyżka

3.10 ART Y KUŁY RT V domači kino kino domowe glasbeni stolp wieża hi-fi gramofon gramofon hi-fi sistem wieża hi-fi izhod wyjście izključiti televizor wyłączyć telewizor komplet za hišni kino zestaw kina domowego mikrofon mikrofon nizkotonec subwoofer ojačevalec wzmacniacz predvajalnik odtwarzacz

prižgati televizijo włączyć telewizję radiokasetofon radiomagnetofon slušalke słuchawki sprejemnik odbiornik televizija telewizor televizor telewizor tuner tuner ugasniti televizor zgasić telewizor vhodi wejście videokamera kamera zvočnik głośnik

3.11 KOM UNIK ACJ A M IEJSK A avtobus autobus dijaška vozovnica bilet szkolny garažna površina zajezdnia izstopiti wysiąść javni prevoz komunikacja publiczna kupiti vozovnico kupić bilet mesečna vozovnica bilet miesięczny mestna kartica karta miejska mestni avtobus autobus miejski mestni potniški promet komunikacja miejska mreža sieć nizkopodno vozilo pojazd niskopodłogowy obračališče pętla peljati se z avtobusom jechać autobusem podaljšanje proge wydłużenie linii podzemna železnica metro popust zniżka, ulga postajališče przystanek potnik pasażer, podróżny

prevozni pogoji regulamin przewozów prevoznik przewoźnik prevozno sredstvo środek transportu primestni avtobus autobus podmiejski proga linia prost sedež wolne miejsce (siedzenie) splošna vozovnica cały bilet tramvaj tramwaj trolejbus trolejbus vozi ob nedeljah in praznikih kursuje w niedziele i święta vozi od ponedeljka do petka kursuje w dni powszednie, kursuje od poniedziałku do piątku vozi vsak dan kursuje codziennie vozni park tabor vozni red rozkład jazdy voznik kierowca voznina opłata za przejazd vozovnica na ime bilet imienny

22

vožnja z avtobusom przejazd autobusem vrsta vozovnice rodzaj biletu

vstopiti wsiąść zgibni avtobus autobus przegubowy, przegubowiec

3.12 POCZTA adresat adresat album za znamke klaser anonimno pismo anonimowy list cevna pošta poczta pneumatyczna dati pismo v ovojnico włożyć list do koperty dopisnica kartka pocztowa golob pismonoša gołąb pocztowy letalska pošta poczta lotnicza nalepiti poštno znamko nakleić znaczek pocztowy napisati naslov napisać adres napisati pismo napisać list naslavljati adresować naslov adres nasloviti zaadresować naslovljenec adresat naslovljenka adresatka naslovljenka je pismo prejela adresatka odebrała list naslovnik adresat navadno pismo list zwykły oddati nadać odpošiljatelj nadawca odpreti ovojnico otworzyć kopertę ovojnica koperta paket paczka pismo list pismonoša listonosz poslati po pošti wysłać pocztą pošiljatelj nadawca pošiljateljev naslov adres nadawcy

pošiljka przesyłka pošiljka v mednarodnem prometu przesyłka międzynarodowa pošiljko je naslovil na očeta przesyłkę zaadresował do ojca pošta poczta pošta posluje do devetih poczta pracuje do dziewiątej poštar listonosz, pocztowiec poštarski pocztowy poštna ovojnica, kuverta koperta poštna znamka znaczek pocztowy poštne storitve usługi pocztowe poštni pocztowy poštni nabiralnik skrzynka na listy, skrzynka pocztowa poštnina opłata pocztowa potrditi prejem pošiljke potwierdzić odbiór przesyłki pregledati pošto przejrzeć pocztę prejemnik odbiorca priporočeno pismo list polecony razglednica widokówka raznesti pošto roznieść pocztę serija znamk seria znaczków vrednostno pismo list wartościowy zahvalno pismo list dziękczynny zbirati znamke zbierać znaczki znamka za pismo znaczek na list žig stempel

3.13 T ELE KOM UNIKAC J A brezplačna številka numer bezpłatny brezžični telefon telefon bezprzewodowy centrala centrala čakajoči klic połączenie oczekujące dvignil je telefon odebrał telefoniczna dvigniti slušalko podnieść słuchawkę glasovna pošta poczta głosowa gluh telefon głuchy telefon govoriti v telefon mówić do telefonu impulz impuls interna številka numer wewnętrzny interni telefon telefon/numer wewnętrzny klic na račun kličanega rozmowa na koszt abonenta linja je zasedena linia jest zajęta mednarodni pogovor rozmowa międzynarodowa mobilni operater operator telefonii komórkowej mobilno omrežje sieć telefonii komórkowej mobitel telefon komórkowy motnje na liniji zakłócenia na linii naročnik abonent nihče se ne javi nikt nie odbiera obesiti slušalko zawiesić słuchawkę odložiti slušalko odłożyć słuchawkę odzivnik automatyczna sekretarka omrežna številka, klicna številka numer kierunkowy pogovarjati se po telefonu rozmawiać przez

telefon pogovor rozmowa poklicati nazaj oddzwonić poklicati policijo zadzwonić na policję prekiniti zvezo przerwać połączenie pridi k telefonu podejść do telefonu pustila mu sporočilo puściła mu wiadomość račun rachunek slušalka słuchawka sporočilo wiadomość številka numer tarifa taryfa telefon te kliče ktoś do ciebie dzwoni telefon zvoni telefon dzwoni telefonirati dzwonić, telefonować telefonist telefonista telefonistka telefonistka telefonska govorilnica budka telefoniczna telefonska kartica karta telefoniczna telefonska zveza połączenie telefoniczne telefonski aparat aparat telefoniczny telefonski imenik książka telefoniczna telefonski klic rozmowa telefoniczna telefonski naročnik abonent telefoniczny telefonsko omrežje sieć telefoniczna točen čas zegarynka zavrteti telefon wybrać/wykręcić numer zazvonil je telefon zadzwonił telefon

23

3.14 U DENTYSTY beljenje zob wybielanie zębów boleč zob bolący ząb boli me zob boli mnie ząb čeljust szczęka dlesen dziąsło fiksni zobni aparat aparat ortodontyczny stały hoditi k zobozdravniku chodzić do dentysty implantat implant iti na pregled iść na kontrolę izpadla je plomba wypadła plomba izpuliti zob wyrwać ząb kanal kanał karies próchnica korenina korzeń krona korona krvaveče dlesni krwawiące dziąsła lokalna anestezija znieczulenie miejscowe luknja dziura manjkajoče zobe brakujące zęby mlečni zobje zęby mleczne modrostni zob ząb mądrości mostiček mostek naročiti se na pregled zarejestrować się na kontrolę naročiti se pri zobozdravniku zarejestrować się do dentysty ortodont ortodonta ortodontsko zdravljenje leczenie ortodontyczne osmica ósemka paradontoza paradontoza plomba plomba plombiranje je neboleče plombowanie jest bezbolesne plombirati plombować počila je proteza pękła proteza

pokostnica okostna protetika protetyka proteza proteza snemljiv zobni aparat aparat ortodontyczny ruchomy spodnja čeljust dolna szczęka spodnji zob dolny ząb stomatologija stomatologia strah pred zobozdravnikom strach przed dentystą šestica szóstka štift sztyft uravnavati zobe prostować zęby ustna higiena higiena jamy ustnej ustna votlina jama ustna vnetje dlesni zapalenie dziąseł zaplombirati zaplombować zasebna ordinacija gabinet prywatny zatiček sztyft zdravljenje zob leczenie zębów zgornja čeljust górna szczęka zob je izpadel ząb wypadł zobna gniloba próchnica zobna nitka nić dentystyczna zobna obloga osad nazębny zobna ordinacija gabinet dentystyczny zobna ščetka szczoteczka do zębów zobni aparat aparat ortodontyczny zobni kamen kamień nazębny zobozdravnik dentysta zobozdravniški stol krzesło dentystyczne/fotel dentystyczny zobozdravstvena oskrba opieka dentystyczna zobozdravstvene storitve usługi dentystyczne/stomatologiczne

24

4. PODRÓŻ 4.1 PODRÓŻ POCI ĄG IEM blagajna za notranji promet kasa krajowa čakalnica poczekalnia diesel/diezel lokomotiva lokomotywa spalinowa dodatek dodatek, dopłata drugi razred druga klasa električna lokomotiva lokomotywa elektryczna enosmerna vozovnica bilet w jedną stronę garderobna omarica skrzynka bagażowa, schowek na bagaż izstopiti iz vlaka wysiąść z pociągu iztiriti (se) wykoleić się jedilni vagon wagon restauracyjny ležalnik, ležalni vagon wagon z miejscami do leżenia, kuszetka lokomotiva lokomotywa manevrska lokomotiva lokomotywa manewrowa mednarodni vlak pociąg międzynarodowy mrežna vozovnica bilet sieciowy muzejski vlak pociąg retro nadomestni prevoz zastępcza komunikacja autobusowa navadna vozovnica bilet normalny nočni vlak nocny pociąg obvezna rezervacija obowiązkowa rezerwacja miejsc oddelek, kupe przedział odhod odjazd ozki tir wąski tor ozkotirna proga linia wąskotorowa ozkotirna železnica kolejka wąskotorowa peron peron popust zniżka, ulga pospešeni vlak pociąg przyspieszony postajen dotyczący stacji postajno poslopje budynek stacji potnik pasażer, podróżny potniški vlak pociąg osobowy potovanje s prestopanjem podróż z przesiadką potovanje z vlakom podróż pociągiem povezava połączenie povratna vozovnica bilet powrotny

prestopiti przesiąść się prihod przyjazd proga z dvema tiroma linia dwutorowa prtljaga bagaż prvi razred pierwsza klasa sedež ob oknu miejsce przy oknie sedež pri vratih miejsce przy drzwiach sezonski vlak pociąg sezonowy službeni vagon wagon służbowy spalnik, spalni vagon wagon sypialny sprevodnik konduktor stranski tir boczny tor široki tir szeroki tor tir tor tirni avtobus autobus szynowy tirnica torowisko tovorni vlak pociąg towarowy vagon prvega razreda wagon pierwszej klasy vagonček wagonik vlak pociąg vlak prihaja na prvi tir pociąg wjeżdża na tor pierwszy vlak stoji na tretjem tiru pociąg stoi na torze trzecim vlakec kolejka, ciuchcia vlaki se križajo na postaji pociągi mijają się na stacji vlakovna kompozicija skład pociągu vlakovni promet ruch pociągów vlakovodja kierownik pociągu vodja vlaka kierownik pociągu vozni red rozkład jazdy vozovnica bilet vstopiti v nepravi vlak wsiąść do złego pociągu, wsiąść do niewłaściwego pociągu vstopiti v vlak wsiąść do pociągu zamuda opóźnienie, spóźnienie zamuditi vlak spóźnić się na pociąg zasilna zavora, varnostna ročica hamulec bezpieczeństwa železniška postaja stacja kolejowa

4 . 2 P O D R Ó Ż S AM O L O T EM avtomatski pilot autopilot avtopilot autopilot civilno letališče lotnisko cywilne čarterski let lot czarterowy direktni let lot bezpośredni hangar hangar helikopter helikopter kontrolni stolp wieża kontroli lotów krilo skrzydło kupon za vstop v letalo karta pokładowa letalec lotnik letališče lotnisko letališki lotniczy letalo samolot letalo je pristalo samolot wylądował letalo kroži samolot krąży letalo se dviga samolot się wzbija/wznosi letalska družba linie lotnicze

letalska družba linie lotnicze letalska nesreča katastrofa lotnicza letalska proga linia lotnicza letalska vozovnica bilet lotniczy letalsko osebje personel lotniczy letalstvo lotnictwo letati latać leteti lecieć mehanik mechanik nadzvočno letalo samolot ponaddźwiękowy najem avtomobilov wypożyczalnia samochodów navigator nawigator odhodi odloty, wyloty odpeti varnostni pas odpiąć pasy bezpieczeństwa odpovedati let odwołać lot odprava odprawa pilot pilot pilotska kabina kabina pilotów

25

podvozje podwozie polet z vmesnim pristankom lot z międzylądowaniem posadka załoga poslovni razred klasa business potniško letalo samolot pasażerski povezava połączenie presežena teža prtljage nadbagaż prisilni pristanek awaryjne lądowanie pristajanje lądowanie pristanek lądowanie prostocarinska trgovina sklep wolnocłowy prtljažni prostor luk bagażowy rep ogon sopilot drugi pilot

stevard steward stevardesa stewardesa številka leta numer lotu tekoči trak taśma terminal terminal trup kadłub turistični razred klasa turystyczna varnostna kontrola kontrola bezpieczeństwa vojaško letališče lotnisko wojskowe voziček wózek bagażowy vzlet start vzletanje start vzletna stez pas startowy zamuda opóźnienie zapeti varnostni pas zapiąć pasy bezpieczeństwa

4.3 PODRÓŻ DROGĄ MORSKĄ barka barka čezoceanska ladja transatlantyk dok dok kajuta kajuta kapitan kapitan ladja statek, okręt ladja je priplula v pristanišče statek wpłynął do portu, statek zawinął do portu ladja odplove statek wypłynie ladja plava statek płynie ladja se potopi statek tonie ladja vplove statek wpłynie ladjedelnica stocznia marina marina mornar marynarz morska bolezen choroba morska na otok vozi trajekt prom kursuje na wyspę navigator nawigator otok ima trajektno zvezo wyspa ma połączenie promowe paluba pokład parnik parowiec

peljati se s trajektom płynąć promem plovilo jednostka pływająca pomol pirs (w porcie) pomorsko pristanišče port morski posadka załoga potovati z ladjo podróżować statkiem prekop kanał pristanišče port rečno pristanišče port rzeczny reka rzeka rešilni čoln szalupa ratunkowa rešilni jopič kamizelka ratunkowa rešilni pas koło ratunkowe ribiški čoln łódź rybacka ribiško pristanišče port rybacki skladišče magazyn spodnja paluba dolny pokład tanker tankowiec trajekt prom trajekten promowy zastava bandera zgornja paluba górny pokład

4 . 4 P O D R Ó Ż S AM O C H O D E M avtocesta autostrada čelno trčenje zderzenie czołowe enosmerni promet ruch jednokierunkowy hitrost prędkość izgubiti oblast nad motorjem stracić panowanie nad motorem kolesar rowerzysta, kolarz kolo rower kolona korek kolona avtomobilov sznur samochodów križišče skrzyżowanie letne pnevmatike opony letnie mladi voznik młody kierowca motorist motocyklista nasprotni vozni pas przeciwny pas nesreča wypadek osebno vozilo, osebni avto samochód osobowy parkirati parkować parkirišče parking pedal za plin pedał gazu pločnik chodnik poklicni voznik kierowca zawodowy

pokvariti se zepsuć się povzročiti nesrečo spowodować wypadek prehiteti wyprzedzić prehitevati wyprzedzać prekoračitev hitrosti przekroczenie dozwolonej prędkości prevelika hitrost nadmierna prędkość prevrniti se na streho przewrócić się na dach priklopnik przyczepa pripeti se zapiąć pasy promet ruch prometni zastoj korek, zator prometni znak znak drogowy robnik krawężnik ročna zavora hamulec ręczny sedla za volan siadła za kierownicę, usiadła za kierownicą sopotnica pasażerka sopotnik pasażer spolzko vozišče śliska jezdnia tovornjak ciężarówka tovorno vozilo samochód ciężarowy

26

upočasniti zwolnić vozilo samochód, pojazd vozišče jezdnia voziti prowadzić voznik kierowca vozniško dovoljenje prawo jazdy vožnja jazda

zavirati hamować zavora hamulec zavorna pot droga hamowania zimske pnevmatike opony zimowe zmanjšati hitrost zmniejszyć prędkość železniški prehod przejazd kolejowy

4.5 NOCLEG apartma apartament brisača ręcznik bujenje budzenie cene hotelskih storitev ceny usług hotelowych čistilka sprzątaczka dostop do interneta dostęp do internetu dve ločeni sobi dwa oddzielne pokoje dvigalo winda dvojna postelja podwójne łóżko dvoposteljna soba pokój dwuosobowy enoposteljna soba pokój jednoosobowy gost gość gostišče zajazd, pensjonat hodnik korytarz hostel schronisko, hostel hotel hotel hotel ob morju hotel nad morzem hotel s tremi zvezdicami hotel trzygwiazdkowy hotelček hotelik hotelir hotelarz hotelirka hotelarka hotelirski hotelarski hotelirstvo hotelarstwo kad wanna klimatska naprava klimatyzacja ključ klucz kurjava ogrzewanie luksuzen luksusowy mladinski hotel schronisko młodzieżowe motel motel najeti sobo v hotelu wynająć pokój w hotelu napitnina napiwek nastanitev zakwaterowanie nočitev nocleg nočitev in zajtrk nocleg ze śniadaniem osebje personel parkirišče parking

penzion pensjonat poletna sezona sezon letni polni penzion całodzienne wyżywienie polpenzion śniadanie i kolacja popust zniżka posteljnina pościel postrežba obsługa prenočevati nocować prenočišče nocleg prenočiti przenocować prespati przespać, przenocować prha prysznic prijavnica karta meldunkowa priporočiti hotel polecić hotel prosta soba wolny pokój receptor recepcjonista receptorka recepcjonistka rezervacija rezerwacja savna sauna sef, trezor sejf soba s kopalnico pokój z łazienką soba z dodatnim ležiščem pokój z dodatkowym łóżkiem soba z dvojno posteljo pokój z podwójnym łóżkiem sobarica pokojówka stranišče toaleta številka sobe numer pokoju turistična taksa opłata turystyczna v centru mesta w centrum miasta večja skupina turistov większa grupa turystów vratar portier vse sobe so opremljene z tušem w każdym pokoju znajduje się prysznic zajtrk śniadanie zasedenost obłożenie zimska sezona sezon zimowy zvezdica gwiazdka

4.6 KEMPING avtokamp kemping kamp kemping ležalnik leżak lonec garnek nahrbtnik plecak parkirati parkować, zaparkować pitna voda woda pitna plinska bomba butla gazowa postaviti šotor rozbić namiot prikolica przyczepa prostor za šotorjenje pole namiotowe spalna vreča śpiwór

spati v šotoru spać w namiocie šotorček namiocik šotorišče pole namiotowe šotorni količek śledź šotorno platno płachta namiotowa taborišče obóz, obozowisko tekoča voda bieżąca woda umivalnik umywalka ušotoriti se rozbić namiot vedro wiadro vrv lina zložiti šotor złożyć namiot

27

5 . C Z AS W O L N Y 5.1 FILM akcijski film film akcji celovečerni film film fabularny dokumentarec film dokumentalny dolgometražni film film długometrażowy dvojnica dublerka dvojnik dubler film film film traja dve uri film trwa dwie godziny filmar filmowiec filmati filmować filmček filmik filmografija filmografia filmoteka filmoteka filmska industrija przemysł filmowy filmska proizvodnja produkcja filmowa filmski filmowy filmski festival festiwal filmowy filmski trak taśma filmowa filmsko mesto miasteczko filmowe glasbena podlaga ścieżka dźwiękowa glavna vloga rola główna gledalec widz igralec aktor igralec se je dobro vživel v vlogo aktor dobrze wczuł się w rolę igralka aktorka igralski talent talent aktorski igrati glavno vlogo odgrywać/grać główną rolę izrezati wyciąć kaskader kaskader kavbojski film western

kino kino komedija komedia kratkometražni film film krótkometrażowy ljubezenski film film obyczajowy napisati scenarij napisać scenariusz nastopati v filmih występować w filmach, grać w filmach nemi film niemy film osvojiti pet oskarjev zdobyć pięć Oskarów pisati scenarije pisać scenariusze platno ekran pofilmati sfilmować posnet po resnični zgodbi oparty na faktach postati igralec zostać aktorem pozitiven odziv kritikov in občinstva pozytywne reakcje krytyków i widzów režirati reżyserować režiser reżyser scenarij scenariusz scenarist scenarzysta scenaristka scenarzystka snemanje zdjęcia snemati film kręcić film statist statysta vestern, kavbojka western vloga rola vojna drama dramat wojenny zbirka filmov kolekcja filmów zgodovinski film film historyczny zvezdnica gwiazda zvezdnik gwiazdor

5.2 KONKURS dati nagrado nagrodzić denarna nagrada nagroda pieniężna druga nagrada druga nagroda geslo hasło glasovanje głosowanie glasovati głosować izide žrebanja wyniki losowania izrezati kupon wyciąć kupon izrezovati kupone wycinać kupony izžrebanec wylosowany izžrebati wylosować knjižna nagrada nagroda książkowa križanka krzyżówka križankar szaradzista kupon kupon nagrada v vrednosti nagroda o wartości nagraden dotyczący nagrody nagraditi nagrodzić nagradna igra konkurs z nagrodami nagradni kupon kupon konkursowy

nagradno vprašanje pytanie konkursowe nagradno žrebanje losowanie nagród nagrajenec, dobitnik laureat nagrajenka, dobitnica laureatka obvestiti o nagradi powiadomić o nagrodzie odgovor odpowiedź odgovor s pripisom odpowiedź z dopiskiem pravilni odgovor prawidłowa odpowiedź prilepiti kupon na dopisnico nakleić kupon na kartę pocztową prva nagrada nagroda główna reševati rozwiązywać rešitev rozwiązanie srečnež szczęściarz sudoku sudoku uganka zagadka žreb los žrebanje losowanie žrebati losować

28

5.3 MUZYKA album album avditorij audytorium bend zespół biti slaven być sławnym bobnar perkusista dirigent dyrygent dirigirati dyrygować disko dyskoteka družabni ples taniec towarzyski elektronska glasba muzyka elektroniczna fen fan festival sodobne glasbe festiwal muzyki współczesnej glasbena trgovina rynek muzyczny glasbenik muzyk igrati za ples grać do tańca instrumentalna glasba muzyka instrumentalna iti na koncert iść na koncert izdati nov album wydać nowy album izdati ploščo wydać płytę izredno uspel koncert wyjątkowo udany koncert kitarista gitarzysta komponist kompozytor koncert koncert koncerten koncertowy koncertirati koncertować lestvica lista przebojów melodija melodia napisati glasbo za film napisać muzykę do filmu nastop występ nastopati występować not ne pozna nie zna nut oder scena oditi z odra zejść ze sceny orkester orkiestra ovacija publika owacja publiczności

pesem piosenka peti śpiewać peti iz not śpiewać z nut pevec śpiewak pevka śpiewaczka ples taniec, bal plesalec tancerz plesalka tancerka plesati tańczyć plošča płyta poslušati słuchać predelava przeróbka prositi koga za ples prosić kogoś do tańca rad pleše lubi tańczyć refren refren reper raper skladba utwór slava sława stopiti na oder wejść na scenę šov show talentiran utalentowany tantieme tantiemy trebušni ples taniec brzucha turneja turne učiti se peti uczyć się śpiewać uspešnica przebój videospot wideoklip vokalist wokalista vstopnica na koncert bilet na koncert zabavna glasba muzyka rozrywkowa zbirka uspešnic największe przeboje (płyta) zvezdnica gwiazda zvezdnik gwiazdor zvok dźwięk živi nastop występ na żywo

5.4 SZTUKA akvarel akwarela akvarelist akwarelista antična umetnost sztuka antyczna antika antyk arhitektura architektura avantgarda awangarda avtoportret autoportret baročni barokowy barok barok bienale biennale delo dzieło festival festiwal freska freska futurizem futuryzm galerija galeria gledališče teatr gledališki teatralny golo telo akt gotika gotyk instalacija instalacja katalog razstave katalog wystawy kip rzeźba kipar rzeźbiarz kipariti rzeźbić kiparstvo rzeźbiarstwo

klasicizem klasycyzm likovna umetnost sztuki plastyczne likovni umetnik artysta plastyk likovnik plastyk moderna umetnost sztuka nowoczesna motiv motyw muzej muzeum muzejski muzealny narisati narysować naslikati namalować ogledovati dela oglądać dzieła oglje węgiel olje olej oljnate barve farby olejne ospredje pierwszy plan pavilon pawilon platno płótno pokrajina pejzaż pokrajinar pejzażysta poprsje popiersie portret portret portretirati portretować portretist portrecista predstava przedstawienie razstava wystawa

29

razstava je na ogled do... wystawę można obejrzeć do... razstavljena dela wystawione dzieła realizem realizm renesansa renesans renesančni renesansowy rokoko rokoko slaven umetnik sławny artysta slika, riše in kipari maluje, rysuje i rzeźbi slikar malarz slikarstvo malarstwo slikati malować slog styl sodobna umetnost sztuka współczesna

spomenik pomnik srednji vek średniowiecze srednjeveški średniowieczny stalna razstava stała wystawa ulična predstava przedstawienie uliczne umetnica artystka umetnik artysta umetnina dzieło sztuki umetniški artystyczny umetnost sztuka umetnostna dela dzieła sztuki v ospredju na pierwszym planie zbiratelj kolekcjoner zbirka kolekcja

5.5 FOT OGR AFI A bliskavica lampa błyskowa digitalna povečava zoom cyfrowy digitalni fotoaparat aparat cyfrowy dodatna baterija dodatkowa bateria film film foto oprema akcesoria fotograficzne fotograf fotograf fotografiranje fotografowanie fotografirati z bliskavico fotografować z lampą błyskową izostritev zaostrzenie kontrast kontrast ločljivost rozdzielczość makro način tryb makro mat papier matowy motiv motyw napolniti baterijo naładować baterię nastavitve ustawienia občutljivost ISO czułość ISO objektiv obiektyw optična povečava zoom optyczny ostrina ostrość osvetlitev oświetlenie pokrajina krajobraz

polnilec ładowarka pomnilniška kartica karta pamięci portret portret povečava powiększenie, zoom predmet przedmiot prilagoditi nastavitve dostosować ustawienia ravnovesje beline balans bieli razvijanje filma wywoływanie filmu shranjevanje fotografij przechowywanie zdjęć sijaj papier błyszczący slika zdjęcie slikati robić zdjęcia stabilizacija slike stabilizacja obrazu stativ statyw svetlost jasność šum szum tipalo matryca torbica torba učinek rdečih oči efekt czerwonych oczu umetniška fotografija fotografia artystyczna ustvariti fotografijo zrobić zdjęcie vgrajena bliskavica wbudowana lampa błyskowa

5.6 PIES cepiti szczepić cepljenje szczepienie dlaka sierść dražiti psa drażnić psa dresirati tresować hišni pes pies domowy hrana pokarm igrača zabawka izpustiti psa iz verige spuścić psa z łańcucha jazbečar jamnik kupiti psa kot igračo kupić psa jako zabawkę kupiti si psa kupić psa labradorec labrador lajanje szczekanie lajati szczekać lastnik właściciel lovski pes pies myśliwski mešanec mieszaniec mops mops naščuvati psa szczuć psa ovčar owczarek

ovratnica obroża pasemski pes pies rasowy pasmo rasa peljati psa na sprehod wyprowadzać psa na spacer pes laja pes pies pes grize pies gryzie pes je mahal z repom pies machał ogonem pes je živo bitje pies jest istotą żywą povodec smycz psica suka, suczka psičar pot. właściciel psa psiček piesek skrbeti za psa dbać o psa, opiekować się psem šolanje tresura ugriznil ga je pes ugryzł go pies veterinar weterynarz vižla wyżeł volkač wilczur zavetišče schronisko

30

6. N AUK A 6.1 N AU K A – POJ ĘCI A OGÓLNE analiza analiza dokaz dowód dokazati udowodnić dokazovati udowadniać družboslovne vede nauki społeczne eksperiment eksperyment eksperiment ni uspel eksperyment się nie udał eksperimentalen eksperymentalny eksperimentirati eksperymentować epohalna iznajdba epokowy wynalazek hipoteza hipoteza inovacija innowacja iskati szukać iznajdba wynalazek izračun obliczenie izrek twierdzenie izum wynalazek merenje pomiar merilna napaka błąd pomiaru merilnik miernik meritev pomiar meritve so teorijo ovrgle pomiary obaliły teorię moderna tehnologija nowoczesna technologia napredek postęp naravoslovje nauki przyrodnicze naravoslovne vede nauki przyrodnicze odkritelj odkrywca odkriti odkryć odkrivati odkrywać opazovanje obserwacja opis pojava opis zjawiska osredotočiti se na... skupić się na...

paranormalni pojav zjawisko paranormalne patent patent patentirati patentować, opatentować po statistiki statystycznie pojav zjawisko poskus próba, eksperyment preizkus próba, eksperyment presenečenje zaskoczenie preveriti sprawdzić primer przykład prototip prototyp raziskava badanie raziskovalec badacz razlaga wyjaśnienie razložiti wyjaśnić rešitev rozwiązanie statistična metoda metoda statystyczna statistika statystyka strokovni fachowy, specjalistyczny strokovnjak fachowiec, specjalista tehnologija technologia tehnološki park park technologiczny test test testirati testować trditev twierdzenie uspeh sukces vprašanje 1. pytanie 2. kwestia zaključek wniosek znanost nauka znanstvena metoda metoda naukowa znanstvenik naukowiec znanstveniki trdijo, da... naukowcy twierdzą, że...

6.2 AST RONOM I A apsidna točka perycentrum asteroid asteroida, planetoida asteroidni pas pas planetoid astronaut astronauta atmosfera atmosfera Bela pritlikavka Biały Karzeł čezneptunsko telo obiekt transneptunowy črna luknja czarna dziura domnevni planet planeta hipotetyczna dvojna zvezda gwiazda podwójna enakonočje równonoc galaksija galaktyka gravitacija grawitacja hitrost svetloba prędkość światła Jupiter Jowisz komet kometa kozmološko načelo zasada kosmologiczna krater krater Luna Księżyc lunarna skala skała księżycowa lunarno vozilo pojazd księżycowy Lunin mrk zaćmienie Księżyca Mars Mars meglica mgławica Merkur Merkury Mesec Księżyc

meteor meteor meteorit meteoryt nadglavišče zenit nadorjakinja nadolbrzym naravni satelit naturalny satelita nebesno telo ciało niebieskie nebo niebo Neptun Neptun observatorij obserwatorium oddaljenost od Zemlje odległość od Ziemi Oortov oblak Obłok Oorta orbita orbita orbitalna perioda okres orbitalny orjakinja olbrzym Osončje Układ Słoneczny ozračje atmosfera ozvezdje gwiazdozbiór planet planeta plinski velikan olbrzym gazowy podnožišče nadir polmesec półksiężyc pritlikavi planet planeta karłowata pulzar pulsar raketoplan wahadłowiec Rjava pritlikavka Brązowy Karzeł Saturn Saturn

31

Sonce Słońce Sončev mrk zaćmienie Słońca Sončev veter wiatr słoneczny Sončeva pega plama słoneczna sonda sonda supernova supernowa tirnica orbita točka na nebu punkt na niebie udarni krater krater uderzeniowy Uran Uran Venera Wenus

vesolje kosmos, wszechświat vesoljska postaja stacja kosmiczna vesoljski prostor przestrzeń kosmiczna vesoljsko plovilo statek kosmiczny Zemlja Ziemia zenit zenit zunajosončni planet planeta pozasłoneczna zvezda gwiazda zvezdna kopica gromada gwiazd živalski krog zodiak

6.3 FIZYKA akcija działanie atom atom čas czas delni tlak ciśnienie cząstkowe dolžina długość fazna hitrost prędkość fazowa fizika fizyka frekvenca częstotliwość gibalna količina pęd gibanje ruch gostota gęstość hadron hadron hitrost prędkość ion jon jedro jądro kation kation kinetična energija energia kinetyczna konstanta stała kotna hitrost prędkość kątowa krajevni vektor wektor wodzący kvatna mehanika mechanika kwantowa Lorentzov faktor czynnik Lorentza masa masa Maxvellova enačba równanie Maxwella mirovna masa masa spoczynkowa nevtron neutron Newtonov zakon gibanja zasada dynamiki Newtona nihalo wahadło nihanje drganie notranja energija energia wewnętrzna nukleon nukleon opazovalec obserwator plazma plazma potencialna energija energia potencjalna površinska napetost napięcie powierzchniowe pravilo desne roke reguła prawej ręki

prosta energija energia swobodna prostor przestrzeń prostornina objętość proton proton radioaktivnost radioaktywność razdalja odległość rdeči premik przesunięcie ku czerwieni sila siła snov materia specifična toplota ciepło właściwe stisljivost ściśliwość tališče temperatura topnienia telo ciało temperatura temperatura teorija relativnosti teoria względności termodinamika termodynamika termodinamski sistem układ termodynamiczny teža ciężar težišče środek ciężkości težni pospešek przyspieszenie ziemskie tlak ciśnienie toplota ciepło trdota twardość trenje tarcie trkalnik akcelerator ultrazvok ultradźwięk uparjanje parowanie val fala valovna dolžina długość fali valovna enačba równanie falowe valovna funkcija funkcja falowa valovno število liczba falowa vektorska količina wielkość wektorowa viskoznost lepkość vrelišče temperatura wrzenia vrtenje obrót zakon o ohranitvi mase prawo zachowania masy

32

6.4 OPTYKA absorpcija absorpcja albedo albedo barva barwa, kolor binokular lornetka človeško oko ludzkie oko difrakcija dyfrakcja disperzija rozszczepienie światła fatamorgana fatamorgana geometrijska optika optyka geometryczna goriščna razdalja ogniskowa gorišče ognisko hitrost svetlobe prędkość światła infrardeča svetloba promieniowanie infraczerwone interferenca interferencja laser laser leča soczewka ločljivost rozdzielczość lom svetlobe załamanie światła lomni količnik współczynnik załamania lomni zakon prawo załamania lupa lupa mikroskop mikroskop navidezna slika obraz pozorny objektiv obiektyw očala okulary odboj odbicie odbojni kot kąt odbicia ogledalo lustro okular okular opazovani predmet przedmiot obserwowany

optična gostota gęstość optyczna optična iluzija złudzenie optyczne optična napaka aberracja optyczna optična os oś optyczna optika optyka paralaksa paralaksa polarizacija polaryzacja povečana slika powiększone zdjęcie povečevalno steklo szkło powiększające prizma pryzmat razprašilna leča soczewka rozpraszająca realna slika obraz rzeczywisty senca cień sipanje rozpraszanie światła spekter widmo optyczne svetloba światło svetlobni izvir źródło światła svetlobni tok strumień świetlny svetlost natężenie światła uklon dyfrakcja uklonska mrežica siatka dyfrakcyjna valovna dolžina długość fali valovna fronta czoło fali vidni spekter światło widzialne zbiralna leča soczewka skupiająca zorni kot kąt widzenia zorno polje pole widzenia zrcalo zwierciadło žarek promień

6.5 CHEMIA alkimija alchemia atom atom atomska teža masa atomowa atomski polmer promień atomowy baza zasada biokemija biochemia butan butan citronska kislina kwas cytrynowy elektroliza elektroliza emulgator emulgator etanol etanol formula wzór fosforna kislina kwas fosforowy galvanski člen ogniwo galwaniczne gostota gęstość izotop izotop izparilna toplota ciepło parowania karbonat węglan katalizator katalizator kemični element pierwiastek chemiczny kemija chemia kemijska enačba równanie reakcji kemijska reakcija reakcja chemiczna kemijska vez wiązanie chemiczne kemijski simbol symbol chemiczny kislina kwas klorovodikova kislina kwas solny kovalentna veza wiązanie kowalencyjne kovina metal lug ług

maslena kislina kwas masłowy masni delež ułamek wagowy metan metan mol mol molarna koncentracija stężenie molowe molekula molekuła molski delež ułamek molowy naftalen naftalen nekovina niemetal nevtron neutron nitracija nitrowanie ogljikov dioksid dwutlenek węgla ogljikov diosulfid dwusiarczek węgla ogljikovodik węglowodór oksid tlenek oksidant utleniacz organska kemija chemia organiczna organska spojina związek organiczny polkovina półmetal potek reakcije przebieg reakcji proton proton razpad rozpad raztopina roztwór sečnina mocznik sinteza synteza sol sól solna kislina kwas solny spojina związek chemiczny talilna toplota ciepło topnienia tališče temperatura topnienia

33

toplogredni plin gaz cieplarniany topnost rozpuszczalność trojna točka punkt potrójny voda woda vodikova vez wiązanie wodorowe

vodna para para wodna zlitina stop metali žlahtni plin gaz szlachetny žveplova kislina kwas siarkowy

6 . 6 M AT E M AT Y K A absolutna vrednost wartość bezwzględna algebra algebra aritmetika arytmetyka celo število liczba całkowita delitelj dzielnik deljenec dzielna deljenje dzielenie diferencialna enačba równanie różniczkowe enačba równanie identična funkcija funkcja tożsamościowa imaginarno število liczba zespolona imenovalec mianownik inverzna funkcija funkcja odwrotna iracionalno število liczba niewymierna kartezični produkt iloczyn kartezjański količnik iloraz kombinatorika kombinatoryka konstantna funkcija funkcja stała koren pierwiastek korenjenje pierwiastkowanie krajšanje ulomka skracanie ułomka kvadratna enačba równanie kwadratowe kvocient iloraz liho število liczba nieparzysta linearna funkcija funkcja liniowa logika logika matematični matematyczny matematika matematyka minus minus množenje mnożenie množica zbiór naravno število liczba naturalna nepravi ulomek ułamek niewłaściwy neskončnost nieskończoność neznanka niewiadoma nič zero odstotek procent odštevalec odjemna odštevanje odejmowanie

odtisoček promil odvod pochodna ordinarno število liczba porządkowa Pitagorov izrek twierdzenie Pitagorasa podmnožica podzbiór popolno število liczba doskonała potenca potęga potenciranje potęgowanie praštevilo liczba pierwsza pravi ulomek ułamek właściwy prazna množica zbiór pusty procent procent promile promil racionalno število liczba wymierna razlika różnica razlika množic różnica zbiorów razsežnost wymiar razširjanje ulomka rozszerzanie ułamka realno število liczba rzeczywista rešitev rozwiązanie seštevanje dodawanie seštevek suma skupni imenovalec wspólny mianownik sodo število liczba parzysta suma suma števec licznik številka cyfra število liczba Talesov izrek twierdzenie Talesa teorija množic teoria mnogości teorija števil teoria liczb ulomek ułamek uporabna matematika matematyka stosowana vektor wektor verjetnostni račun rachunek prawdopodobieństwa zaporedje ciąg zmanjševanec odjemnik zmnožek iloczyn zmnožiti pomnożyć

6.7 GEOMETRIA asimptota asymptota črta linia daljica odcinek deltoid deltoid diagonala przekątna dotikalnica styczna dvorazsežni dwuwymiarowy geometrijski lik figura geometryczna hiperbola hiperbola krivulja krzywa krog koło krogla kuła krožni izsek wycinek kołowy krožnica okrąg kvadrat kwadrat linija linia

mnogokotnik wielokąt ničelni vektor wektor zerowy notranji kot kąt wewnętrzny obseg obwód očrtana krožnica okrąg opisany ordinatna os rzędna os vrtenja oś obrotu osemkotnik ośmiokąt parabola parabola ploščina pole polieder wielościan polmer promień pravilni večkotnik wielokąt foremny pravokotni trikotnik trójkąt prostokątny pravokotnik prostokąt pravokotnost prostopadłość

34

prekotnica przekątna premer średnia premica prosta prizma graniastosłup prostornina objętość ravnina płaszczyzna realna premica oś liczbowa simetrala dwusieczna kąta simetrija symetria stožec stożek stranica bok šestkotnik sześciokąt štirikotnik czworokąt

tangenta styczna tetiva cięciwa težiščnica centroid točka punkt trapez trapez trikotnik trójkąt trirazsežni trójwymiarowy valj walec včrtana krožnica okrąg wpisany večkotnik wielokąt vrtenje obrót vzporednost równoległość zunanji kot kąt zewnętrzny

6.8 FILOZOFIA absolut absolut behaviorizem behawioralizm bistvo istnienie bit byt čas czas dobro dobro duša dusza ego ego eksistencializem egzystencjalizm empirist empirysta empirizem empiryzm estetika estetyka filozof filozof filozofija filozofia hermenevtika hermeneutyka humanizem humanizm idea idea idealizem idealizm intuicija intuicja jaz ja konflikt konflikt kriticizem krytycyzm kritika krytyka laž kłamstwo lepota piękno logika logika marksizem marksizm misel myśl mislec myśliciel mislim, torej sem myślę, więc jestem

mišljenje myślenie modrost mądrość načela zasada neskončnost nieskończoność nesmrtnost nieśmiertelność nihilizem nihilizm nirvana nirwana Ojdipov komplex kompleks Edypa ontologija ontologia paradoks paradoks pojav zjawisko pragmatizem pragmatyzm prostor przestrzeń psihoanaliza psychoanaliza razum rozum reinkarnacija reinkarnacja resnica prawda sholastika scholastyka simbol symbol smisel življenja sens życia stvarnost rzeczywistość svetovni nazor światopogląd um umysł umetna inteligenca sztuczna inteligencja utilitarizem utylitaryzm utopija utopia volja wola volja do življenja wola życia vprašanje 1. pytanie 2. kwestia zlo zło

35

6 . 9 J Ę Z Y K O Z N AW S T W O narekovaj cudzysłów oklepaj nawias osebek podmiot pika kropka podpičje średnik pomen znaczenie poševnica ukośnik poved zdanie povedek orzeczenie pravopis ortografia prepis transkrypcja prislovno določilo časa okolicznik czasu prislovno določilo kraja okolicznik miejsca prislovno določilo načina okolicznik sposobu prislovno določilo vzroka okolicznik przyczyny samoglasnik samogłoska skladnja składnia sklanjatev odmiana slovar słownik slovnica gramatyka soglasnik spółgłoska sopomenka synonim sposojenka zapożyczenie stavčni člen część zdania stavek zdanie tripičje trzykropek umetni jezik język sztuczny vejica przecinek vprašaj pytajnik, znak zapytania zloženi povedek orzeczenie imienne

abeceda alfabet aglutinativni jezik język aglutynacyjny antonim antonim beseda słowo, wyraz besedna vrsta część mowy besedotvorje słowotwórstwo črka litera dvočrkje dwuznak dvopičje dwukropek etimologija etymologia fonem fonem fonetika fonetyka fraza fraza gajica alfabet chorwacki goli povedek orzeczenie czasownikowe grda beseda brzydkie słowo homonim homonim izgovarjava wymowa izumrli jezik język wymarły jezik język jezikoslovec językoznawca jezikoslovje językoznawstwo klicaj wykrzyknik knjižni jezik język literacki končnica końcówka kratica skrót lastno ime nazwa własna morfem morfem naglas akcent narečje dialekt

6 . 1 0 G R AM AT Y K A beseda słowo besedotvorni słowotwórczy dajalnik celownik dovršni glagol czasownik dokonany dvojina liczba podwójna ednina liczba pojedyncza glagol czasownik glagolski vid aspekt czasownika imenovalnik mianownik izgovor wymowa izgovoriti wymówić izraz wyraz kazalni zaimek zaimek wskazujący končnica końcówka mestnik miejscownik množina liczba mnoga moški spol rodzaj męski naklon tryb nedoločnik bezokolicznik nedovršni glagol czasownik niedokonany nepregibna beseda słowo nieodmienne oblika forma orodnik narzędnik oseba osoba osebek podmiot osebni zaimek zaimek osobowy pogojni naklon, pogojnik tryb przypuszczający

pomanjševalnica zdrobnienie pomen znaczenie pomensko polje pole semantyczne povedni naklon, povednik tryb oznajmujący povratni zaimek zaimek zwrotny predlog przyimek preteklik czas przeszły pridevnik przymiotnik prihodnjik czas przyszły primerjava porównanie prislov przysłówek rodilnik dopełniacz samostalnik rzeczownik sedanjik czas teraźniejszy sedanjiška končnica końcówka czasu teraźniejszego sklanjatev odmiana sklon przypadek slovnica gramatyka srednji spol rodzaj nijaki stopnjevanje stopniowanie svojilni zaimek zaimek dzierżawczy število liczba tožilnik biernik velelni naklon, velelnik tryb rozkazujący veznik spójnik ženski spol rodzaj żeński

36

6 . 1 1 L I T E R AT U R O Z N AW S T W O anekdota anegdota avtobiografija autobiografia balada ballada barok barok beletristika beletrystyka bralec czytelnik brati czytać čas dogajanja czas akcji črni humor czarny humor črtica szkic dekadenca dekadentyzm detektivski roman powieść kryminalna drama dramat dramatik dramatyk elegija elegia epigram epigram groteska groteska himna hymn humanizem humanizm izdajatelj wydawca izdati knjigo wydać książkę izpod peresa... spod pióra... junak bohater junakinja bohaterka klasicizem klasycyzm knjigarna księgarnia književna oseba bohater književnost literatura knjižnica biblioteka komedija komedia kraj dogajanja miejsce akcji kratka zgodba opowiadanie leposlovje beletrystyka lirika liryka literarni tok prąd literacki literatura literatura ljubezenski roman powieść obyczajowa mesianizem mesjanizm mladinski roman powieść młodzieżowa moralist moralista moralni nauk morał napisati knjigo napisać książkę naslovnica okładka

Nobelova nagrada za književnost literacka Nagroda Nobla novela nowela obraz obraz oda oda pesnik poeta pesništvo poezja pisec pisarz podnaslov podtytuł poet poeta poezija poezja pravljica baśń predromantika preromantyzm prevod przekład pripovedništvo proza proza proza prva izdaja pierwsze wydanie psihološki roman powieść psychologiczna pustolovski roman powieść przygodowa razsvetljenstvo oświecenie realizem realizm renesansa renesans roman powieść romanopisec powieściopisarz romantična poezija poezja romantyczna romantika 1. romantyka 2. romantyzm satira satyra satirik satyryk sentimentalizem sentymentalizm simbolizem symbolizm slovar słownik slovarček słowniczek slovstvo literatura sonet sonet stih wiersz tiskarna drukarnia tragedija tragedia trilogija trylogia verz wiersz veseloigra komedia vojni roman powieść wojenna zgodovinski roman powieść historyczna žaloigra tragedia

37

7. TECHNIK A 7.1 BUDOWNICTWO apno wapno armirati zbroić baritni beton beton barytowy beliti bielić beton beton betoniranje betonowanie betonirati betonować betonski betonowy betonski mešalnik betoniarka cement cement cementen cementowy cementno mleko mleko cementowe gasiti apno gasić wapno gašeno apno wapno gaszone geodet geodeta gradben budowlany gradbeni inšpektor inspektor budowlany gradbeni materiali materiały budowlane gradbenik budowlaniec gradbeništvo budownictwo gradbeno dovoljenje pozwolenie na budowę gradbeno podjetje przedsiębiorstwo budowlane gradbišče plac budowy graditi budować graditi nova stanovanja budować nowe mieszkania gradnja budowa

gradnjo so ustavili wstrzymali budowę kanalizirati kanalizować, skanalizować konstrukcija konstrukcja les drewno mešati mieszać mineralna volna wełna mineralna nosilne dele części nośne omet tynk omet odpada tynk odpada omet se kruši tynk się kruszy orodje narzędzie pesek piasek plošča płyta prekriti pokryć projektirati projektować stavba budynek strešna kritina dachówka temelje fundamenty vbetonirati wbetonować zabetonirati zabetonować zgraditi wybudować zid mur zidak cegła zidarska žlica kielnia zidati murować zidek murek železobeton żelbeton

7.2 KOMPUTER disketna enota stacja dyskietek dvojedrni procesor procesor dwurdzeniowy grafična kartica karta graficzna matična plošča płyta główna miška myszka monitor monitor napajalnik zasilacz ohišje obudowa operacijski sistem system operacyjny osnovna plošča płyta główna pomnilnik pamięć prenosni računalnik laptop procesor procesor

računalnik komputer spletna kamera kamera internetowa spominski modul moduł pamięci tablica tablet tipkati pisać na klawiaturze tipkovnica klawiatura tiskalnik drukarka trdi disk dysk twardy tv tuner tuner tv ventilator wiatrak zvočna kartica karta dźwiękowa zvočnik głośnik

38

7.3 INTERNET afna małpa (znak @) avtentifikacija autoryzacja brati elektronsko pošto czytać pocztę elektroniczną brezžično omrežje sieć bezprzewodowa brskalnik przeglądarka internetowa deskati po spletu surfować po internecie dostop dostęp družabno omrežje portal społecznościowy družinski filter filtr rodzinny elektronska pošta poczta elektroniczna geslo hasło heker haker, hacker internet internet internetna domena domena internetowa iskalnik wyszukiwarka izmenjava datotek wymiana plików medmrežje internet nadbesedilo hipertekst nakupovanje prek interneta zakupy przez internet naslov adres nezaželena pošta spam odjemanje pobieranie, download

omrežje sieć omrežna plast warstwa sieciowa omrežni protokol protokół sieciowy podatkovni paket pakiet danych portal portal povezava odnośnik, link priponka załącznik proxy strežnik serwer proxy splet internet, sieć (w znacz. internet) spletna stran strona internetowa spletna trgovina sklep internetowy strežnik serwer uporabljati internet korzystać z internetu uporabnica użytkowniczka uporabnik użytkownik uporabniško ime nazwa użytkownika, login usmerjevalnik router vdiralec cracker vdoriti włamać się virtualni svet wirtualny świat vsebina zawartość zasebnost prywatność

7 . 4 O P R O G R AM O W AN I E administrator administrator algoritem algorytm brezizbubna kompresija kompresja bezstratowa brisati kasować, usuwać črkovalnik korektor pisowni datotečni format format pliku datoteka plik grafični program program graficzny hrošč bug, błąd (w programie) izvorna koda kod źródłowy klik kliknięcie obdelava fotografij obróbka fotografii odjemalec e-pošte klient poczty elektronicznej odjemalec za FTP klient FTP operacijski sistem system operacyjny pirat pirat piratstvo piractwo pisarniški paket pakiet biurowy podaljška rozszerzenie podatki dane podatkovna baza baza danych

požarni zid firewall predvajalnik odtwarzacz prevajalnik kompilator program program programer programista programiranje programowanie programirati programować programska oprema software, oprogramowanie programski jezik język programowania protivirusni program program antywirusowy prva verzija pierwsza wersja računalniški virus wirus komputerowy sistemska datoteka plik systemowy softwer software, oprogramowanie trojanski konj koń trojański uporabniški vmesnik interfejs użytkownika upravitelj datotek menedżer plików urejevalnik besedila edytor tekstu zbirni jezik assembler zbrisati skasować, usunąć

39

7.5 PRZEMYSŁ dimnik komin elektrarna elektrownia geotermalna eletrarna elektrownia geotermalna hidroelektrarna elektrownia wodna hladilni stolp chłodnia kominowa industrija przemysł industrijski przemysłowy izdelek produkt jedrska elektrarna elektrownia jądrowa jeklarska industrija przemysł hutniczy jeklo stal kavčuk kauczuk livarna odlewnia metalurgija metalurgia motor silnik polizdelek półprodukt predelava obróbka

premogovnik kopalnia proizvod produkt rudar górnik rudarstvo górnictwo rudnik kopalnia rudnik cinka kopalnia cynku rudnik svinca kopalnia ołowiu steklo szkło stranski proizvod produkt uboczny stroj maszyna termoelektrarna elektrociepłownia težka industrija przemysł ciężki toplarna ciepłownia turbina turbina železo żelazo žerjav żuraw (dźwig)

7.6 ELEKTROTECHNIKA admitanca admitancja amper amper ampermetr amperometr amplituda amplituda anoda anoda dielektrik dielektryk dioda dioda dipol dipol dušilka cewka električni naboj ładunek elektryczny električni potencial potencjał elektryczny električni tok prąd elektryczny električno polje pole elektryczne električno vezje węzeł elektryczny elektronka lampa elektronowa elektrotehnika elektrotechnika impedanca impedancja indukcija indukcja induktivnost indukcyjność izmenični tok prąd przemienny izolator izolator jakost magnetnega polja natężenie pola magnetycznego kapacitivnost pojemność elektryczna katoda katoda

Kirchoffova izreka prawo Kirchoffa kondenzator kondensator magnetično polje pole magnetyczne magnetni moment moment magnetyczny magnetni pretok strumień magnetyczny napetost napięcie negativen naboj ładunek ujemny nihajni krog obwód rezonansowy osnovni naboj ładunek elementarny polprevodnik półprzewodnik pozitiven naboj ładunek dodatni prevodnik przewodnik prevodnost kondukcyjność stikalo łącznik superprevodnost nadprzewodnictwo tiristor tyrystor tokokrog obwód elektryczny transformator transformator tranzistor tranzystor triak triak tuljava cewka upor opór, rezystancja vakuum próżnia valovanje falowanie voltmeter woltomierz

40

7.7 ENERGETYKA naftna ploščad platforna naftowa naftovod ropociąg naprava za uplinjanje gazownia obnovljiva energija energia odnawialna plin gaz plinovod gazociąg plinska družba koncern gazowy plinski terminal terminal gazowy poraba energije zużycie energii premog węgiel premogovnik kopalnia rafinerija rafineria rjavi premog węgiel brunatny sončna energija energia słoneczna turbina turbina vir energije źródło energii vodna energija energia wodna vrtina odwiert zemeljski plin gaz ziemny

bencin benzyna biomasa biomasa biometan biometan bioplin biogaz črni premog węgiel kamienny diverzifikacija dywersyfikacja elektrarna elektrownia električna energija energia elektryczna energetika energetyka energetska politika polityka energetyczna energetska učinkovitost efektywność energetyczna fosilno gorivo paliwo kopalne gorivo paliwo hidroelektrarna elektrownia wodna jedrska elektrarna elektrownia jądrowa koks koks kurilna sezona sezon grzewczy kurilno olje olej opałowy nafta ropa

7 . 8 S AM O C H Ó D akumulator akumulator alternator alternator avtomatski menjalnik automatyczna skrzynia biegów bat tłok črpalka za gorivo pompa paliwowa dušilnik tłumik gorivo paliwo hladilnik chłodnica hupa klakson izpustiti zrak iz zračnice spuścić powietrze z opony izpušna cev rura wydechowa kardanska gred wał napędowy klinasti jermen pasek klinowy menjalnik skrzynia biegów merilnik hitrosti prędkościomierz moč motorja moc silnika napolniti zračnico napompować oponę obešalnik zawieszenie odbijač zderzak ogledalo lusterko ogrodje podvozja rama podwozia olje olej oljna črpalka pompa olejowa os oś palica drążek pedal za sklopko pedał sprzęgła pedal za zavoro pedał hamulca pedal zavore pedał hamulca

pnevmatika opona pokrov maska pozicijske luči światła pozycyjne pritiskati na pedal naciskać na pedał pritisniti na plin wdepnąć gaz pritisniti na zavoro nacisnąć hamulec prižgati motor zapalić silnik prtljažnik bagażnik registrska tablica tablica rejestracyjna rezervno kolo koło zapasowe ročna zavora hamulec ręczny smerokaz kierunkowskaz strešno okno szyberdach štarter rozrusznik števec licznik kilometrów uplinjač, karburator gaźnik vetrobransko steklo przednia szyba vključiti motor włączyć/zapalić silnik volan kierownica vrata drzwi vzmet resor vzvratno ogledalo lusterko wsteczne vžigalna tuljava cewka zapłonowa zadnja šipa tylna szyba zamenjati kolo zmienić koło zavrteti volan v desno skręcić kierownicę w prawo zračni filter filtr powietrza zračnica opona žarnica żarówka žaromet reflektor

41

8. BIZNES 8.1 B AN KOW OŚĆ bančna tajnost tajemnica bankowa bančni bankowy bančni avtomat bankomat bančni izpisek wyciąg z konta bančni račun konto bankowe bančništvo bankowość banka bank bankarstvo bankowość bankomat bankomat bankomatska kartica karta bankomatowa blagajna kasa brez nadomestila bez opłat, bezpłatnie ček czek ček brez kritja czek bez pokrycia ček za petdeset dolarjev czek na pięćdziesiąt dolarów čekovna knjižnica książeczka czekowa debet debet debitna kartica karta debetowa depozitna banka bank depozytowy dvig wypłata, pobranie dvigniti gotovino podjąć gotówkę fiksna obrestna mera stała stopa procentowa finančna institucija instytucja finansowa finančni proizvod produkt finansowy hipotečna banka bank hipoteczny hipotekarni kredit kredyt hipoteczny investicijska banka bank inwestycyjny izdaja kartice wydanie karty izguba kartice strata karty izpolniti ček wypełnić czek izstaviti ček wystawić czek jemati kredit zaciągać kredyt kapitalizacija obresti kapitalizacja odsetek kraja kartice kradzież karty kreditna sposobnost zdolność kredytowa kreditojemalec kredytobiorca menjalnica kantor menjalniški tečaj kurs wymiany

naloga zlecenie negotovinski prenos transfer bezgotówkowy obresti odsetki obrestna mera stopa procentowa, oprocentowanie obrestovanje oprocentowanie odplačilna doba okres spłaty osebni račun konto osobiste, rachunek osobisty plačilna kartica karta płatnicza plačilna obveznost zobowiązanie płatnicze plačilna transakcija transakcja płatnicza plačilni instrument instrument płatniczy plačilni nalog polecenie zapłaty polog wpłata ponudba kreditov oferta kredytowa poslovalnica filia posojilo pożyczka potovalni ček czek podróżny potrošniški kredit kredyt konsumencki prenosni nalog zlecenie transferowe račun na vpogled rachunek awista spletno bančništvo bankowość internetowa stanovanjski kredit kredyt mieszkaniowy številka računa numer konta tajni račun tajne konto tečaj kurs trajni nalog zlecenie stałe trgovinska banka bank handlowy upnik wierzyciel varčevalni račun konto oszczędnościowe varčevati oszczędzać vezana vloga lokata terminowa višina kredita wysokość kredytu vloga depozyt vnovčiti ček zrealizować czek vodenje računa prowadzenie konta vračanje kredita zwrot kredytu začetni polog wkład początkowy, wpłata początkowa zaprtje računa zamknięcie konta, likwidacja konta

8.2 GOS POD ARK A brezposelnost bezrobocie bruto domači proizvod produkt krajowy brutto davek podatek davek na dodano vrednost podatek od wartości dodanej deflacija deflacja denarna politika polityka pieniężna denominacija denominacja devalvacija dewaluacja država v razvoju państwo rozwijające się državni proračun budżet państwa dvig davkov podniesienie podatków gospodarska kriza kryzys gospodarczy gospodarska panoga gałąź gospodarki gospodarska rast wzrost gospodarczy gospodarstvo gospodarka hiperinflacija hiperinflacja inflacija inflacja izhod iz krize wyjście z kryzysu izvoz eksport

izvoziti eksportować izvoznik eksporter javna infrastruktura infrastruktura publiczna javni dolg dług publiczny kazalec wskaźnik konkurenčnost konkurencyjność Mednarodni denarni sklad Międzynarodowy Fundusz Walutowy napredek postęp obdavčitev opodatkowanie pokojnina emerytura pokojninska reforma reforma emerytalna ponudba 1. oferta 2. podaż potrošnik konsument potrošnja konsumpcja povpraševanje popyt primanjkljaj deficyt rast brezposelnosti wzrost bezrobocia recesija recesja reforma reforma

42

stabilizacija stabilizacja statistični podatki dane statystyczne statistika statystyka stopnja brezposelnosti stopa bezrobocia trg rynek umiriti trge uspokoić rynki

uvoz import uvoziti importować uvoznik importer visoke cene goriva wysokie ceny paliwa zunanji dolg dług zagraniczny

8.3 GIEŁDA javna ponudba oferta publiczna kotacija notowanie medvedji trg rynek niedźwiedzia, bessa nagel padec nagły spadek obveznica obligacja špekulacija spekulacja špekulant spekulant tečaj kurs trg vrednostnih papirjev rynek papierów wartościowych trgovanje sesja vlagatelj inwestor vrednostni papir papier wartościowy zabeležiti padec tečajev zanotować spadek kursów

bikovski trend rynek byka, hossa borza giełda borzni giełdowy borzni posrednik makler borzni sestanek sesja broker makler delež udział delnica akcja delničar akcjonariusz, udziałowiec delniška družba spółka akcyjna delniška knjiga rejestr akcjonariuszy finančni trgi rynki finansowe indeks indeks investirati inwestować investitor inwestor

8.4 H AN DEL akcija promocja blago towar blagovna znamka znak towarowy brezplačen bezpłatny carina cło carinski zakonik kodeks celny certifikat certyfikat dati na trg wprowadzić na rynek diskontna prodajalna dyskont dobavitelj dostawca dostava dostawa formalnost formalność imeti predkupno pravico mieć prawo pierwokupu izdelek produkt izkoristiti popust skorzystać ze zniżki izvozni postopek procedura wywozu kakovost jakość konjunktura koniunktura kupec kupiec kupiti kupić maloprodaja handel detaliczny, detal maloprodajna cena cena detaliczna naločiti blago załadować towar nameravati nekaj kupiti zamierzać coś kupić naročilo zamówienie naročiti zamówić notranji trg rynek wewnętrzny odloča najnižja cena decyduje najniższa cena plačati płacić ponudba oferta

ponudnik oferent ponujati oferować pooblaščeni prodajalec autoryzowany sprzedawca popust zniżka, rabat prejemnik odbiorca previsoke cene zbyt wysokie ceny prevzem blaga odbiór towaru pritožba skarga produktno ime nazwa produktu proizvod produkt promet 1. ruch 2. obrót prost promet swobodny obrót reklamacija reklamacja stroški dostave koszty dostawy trgovec handlowiec trgovina 1. sklep 2. handel trgovinska politika polityka handlowa tržna cena cena rynkowa uradni zastopnik oficjalny przedstawiciel uveljaviti popust skorzystać ze zniżki uvozne dajatve opłaty przywozowe varstvo konkurence ochrona konkurencji veleprodaja handel hurtowy, hurt visoke cene wysokie ceny zapakirati zapakować zastopnik przedstawiciel zaščitena znamka znak zastrzeżony znižati ceno obniżyć cenę zunanji trg rynek zewnętrzny zvišati ceno podnieść cenę

43

8.5 PRZEDSIĘBIORSTWO biznis biznes dividenda dywidenda dokapitalizacija dokapitalizacja družinsko podjetje przedsiębiorstwo rodzinne državno podjetje przedsiębiorstwo państwowe ekspanzija ekspansja gospodarska dejavnost działalność gospodarcza hčerinska družba spółka córka izguba strata izziv za podjetje wyzwanie dla przedsiębiorstwa javno podjetje przedsiębiorstwo publiczne kapital kapitał ključ do uspeha klucz do sukcesu konkurenca konkurencja konkurirati konkurować lastnica właścicielka lastnik właściciel modernizacija modernizacja nadzorni svet rada nadzorcza nadzornik członek rady nadzorczej namestnik zastępca podjetje za trgovino przedsiębiorstwo handlowe podjetništvo przedsiębiorczość predsednik uprave przewodniczący zarządu privatizacija prywatyzacja

proizvodnja produkcja projekt projekt računovodja księgowy računovodstvo księgowość razglasiti insolventnost ogłosić niewypłacalność sedež siedziba sejem targi skupščina walne zgromadzenie solastnik współwłaściciel sprivatizirati sprywatyzować stečajna masa masa upadłościowa stečajni upravitelj syndyk masy upadłościowej storitveno podjetje przedsiębiorstwo usługowe strategija strategia strateški partner partner strategiczny temeljni kapital kapitał zakładowy uprava zarząd ustanoviti podjetje założyć przedsiębiorstwo ustvariti nova delovna mesta stworzyć nowe miejsca pracy veriga sieć vlagati v razvoj inwestować w rozwój vodstvo kierownictwo zasebno podjetje przedsiębiorstwo prywatne

8.6 UBEZPIECZENIA brezškodno dogajanje bezszkodowość dokumentacija dokumentacja kasko zavarovanje ubezpieczenie auto casco kritje stroškov reševanja pokrycie kosztów akcji ratunkowej kritje stroškov zdravotnih storitev pokrycie kosztów leczenia nesreča wypadek nezgodno zavarovanje ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków obvezni prispevek obowiązkowa składka odškodnina odszkodowanie podatki o vozilu dane pojazdu pogoje za zavarovanje warunki ubezpieczenia polica polisa pomoč pomoc popust zniżka povzročitelj nesreče sprawca wypadku premoženjsko zavarovanje ubezpieczenie majątkowe prijaviti škodu zgłosić szkodę pripada mu odškodnina należy mu się odszkodowanie prispevek na pokojninsko zavarovanje składka na ubezpieczenie zdrowotne

prometna nezgoda wypadek drogowy provizija prowizja skleniti zavarovanje zawrzeć ubezpieczenie socialno zavarovanje ubezpieczenie społeczne škoda szkoda trajna invalidnost trwałe kalectwo turistično zavarovanje ubezpieczenie turystyczne udeleženec nezgode uczestnik wypadku zahtevati odškodnino domagać się odszkodowania zavarovalna doba okres ubezpieczenia zavarovalna premija składka ubezpieczeniowa zavarovalnica zakład ubezpieczeniowy zavarovalniška goljufija wyłudzenie odszkodowania zavarovalniška industrija przemysł ubezpieczeniowy zavarovalniški agent agent ubezpieczeniowy zavarovana oseba ubezpieczony zavarovanec ubezpieczony zavarovanje ubezpieczenie zavarovanje prtljage ubezpieczenie bagażu zdravstveno zavarovanje ubezpieczenie zdrowotne življenjsko zavarovanje ubezpieczenie na życie

44

8.7 NIERUCHOMOŚĆ balkon balkon balkonček balkonik balkonska soba pokój z balkonem davek na nepremičnine podatek od nieruchomości dimnik komin dnevna soba pokój dzienny dvigalo winda dvojček bliźniak dvosobno stanovanje mieszkanie dwupokojowe enodružinska hiša dom jednorodzinny garaža garaż hiša stoji ob cesti dom stoi przy drodze hiša z balkonom dom z balkonem hiša z vrtom dom z ogrodem jedilnica jadalnia kopalnica łazienka kuhinja kuchnia kuhinjski kot aneks kuchenny lastnik hiše właściciel domu montirati anteno zamontować antenę najemnina czynsz najemninska hiša kamienica naselje osiedle nebotičnik drapacz chmur nepremičnina nieruchomość obednica jadalnia oddati sobo v najem wynająć pokój odtočni žleb rynna otroška soba pokój dziecięcy plačati najemnino płacić czynsz počitniška hiša domek letniskowy podpritličje, suteren piwnica, suteren

predsoba przedpokój pritličje parter rezidenca rezydencja salon salon soba ima dvoje vrat pokój ma dwoje drzwi soba z balkonom pokój z balkonem sobna antena antena pokojowa sostanovalec współlokator sostanovalka współlokatorka spalnica sypialnia stanovanje mieszkanie stanovanje v bloku mieszkanie w bloku stanovanjska hiša dom mieszkalny stanovanjski blok blok mieszkalny stopnica schód stopnišče klatka schodowa stranišče toaleta streha dach strelovod piorunochron strma streha spadzisty dach sušilnica suszarnia terasa taras trgovati z nepremičninami handlować nieruchomościami umivalnica umywalka vila willa vrata drzwi vrt ogród vrtek ogródek vstopna vrata drzwi wejściowe zadružno stanovanje mieszkanie spółdzielcze zvišati najemnino podnieść czynsz

8.8 PR AC A 8-urni delovni dan ośmiogodzinny czas pracy biti brezposeln być bezrobotnym biti na dopustu być na urlopie biti zaposlen s polnim delovnim časom być zatrudnionym na pełny etat biti zaposlen s polovičnim delovnim časom być zatrudnionym na pół etatu bruto brutto delati v izmenah pracować na zmiany delavec pracownik delavka pracowniczka delo praca delo od jutra do večera praca od rana do wieczora delodajalec pracodawca delojemalec pracobiorca delovne pogoje warunki pracy delovne ure godziny pracy delovni čas etat delovni dan dzień roboczy delovni teden tydzień pracy dninar dniówkarz dobiti delo dostać pracę dobivati plačo otrzymywać wynagrodzenie dopust urlop drobna dela drobne prace fizično delo praca fizyczna honorar honorarium invalidska pokojnina renta iskati delo szukać pracy jutranja izmena zmiana poranna

mezda pensja minimalna plača minimalne wynagrodzenie množičen odpust grupowe zwolnienie nadurno delo nadgodziny nastopiti v službo zacząć pracę neto netto nočna izmena nocna zmiana, zmiana nocna, nocka odpravnina odprawa odpustitev zwolnienie odpustiti iz službe zwolnić z pracy odpustiti koga z dela zwolnić kogoś z pracy opravljati delo wykonywać pracę popoldanska izmena zmiana popołudniowa povišanje plače podwyżka praznik dela święto pracy pri tekočem traku przy taśmie produkcyjnej prositi za dopust prosić o urlop prosti dnevi dni wolne sezonski delavec robotnik sezonowy sezonsko delo praca sezonowa sprejeti koga na delo przyjąć kogoś do pracy starostna pokojnina emerytura tovarniški fabryczny umsko delo praca umysłowa upokojenec emeryt vodja izmene kierownik zmiany zaposlitev zatrudnienie zaposliti zatrudnić zaposliti za polovico delovnega časa zatrudnić na pół etatu

45

8.9 Z AW ODY arhitekt architekt astronom astronom avtomehanik mechanik samochodowy betonar betoniarz betoner betoniarz biolog biolog črpalkar pracownik na stacji benzynowej delavec pracownik, robotnik delavka pracowniczka, robotniczka družboslovec socjolog dušeslovec psycholog električar elektryk filolog filolog, językoznawca fizik fizyk frizer fryzjer gasilec strażak geograf geograf gozdar leśnik gradbenik budowlaniec jezikoslovec filolog, językoznawca knjigovez introligator laborant laborant laborantka laborantka manekenka modelka matematik matematyk medicinska sestra pielęgniarka mornar marynarz

pilot pilot pismonoša listonosz policist policjant poštar pocztowiec, listonosz psiholog psycholog rudar górnik sobarica pokojówka sociolog socjolog sopilot drugi pilot steklar szklarz strehar dekarz šofer kierowca, szofer taksist taksówkarz tapetar tapeciarz tiskar drukarz umetnik artysta veleposlanik ambasador voznik kierowca voznik tramvaja motorniczy vrtnar ogrodnik zemljepisec geograf zgodovinar historyk zidar murarz znanstvenik naukowiec zvezdoslovec astronom železničar kolejarz

46

9. BEZPIECZEŃSTWO 9.1 PRZESTĘPCZOŚĆ alarmirati policijo zaalarmować policję aretirati aresztować atentat zamach bati se za lastno življenje obawiać się o własne życie črni trg czarny rynek daviti dusić droga narkotyk družinsko nasilje przemoc domowa drzna tatvina zuchwała kradzież goljuf oszust goljufija oszustwo groziti grozić hišna preiskava rewizja, przeszukanie domu iskalna akcija akcja poszukiwawcza, poszukiwania izginotje zaginięcie izkoristiti nepazljivost wykorzystać nieuwagę izsiliti denar wymusić pieniądze krogla kula krvavi obračun krwawe porachunki lopov złodziej, włamywacz mafijec mafioso, gangster mamila narkotyki, środki odurzające mamilski kartel kartel narkotykowy masaker masakra morilec morderca, zabójca naboj nabój nakradene stvari ukradzione rzeczy napadalec napastnik narkomanka narkomanka nelegalno posedovanje orožja nielegalne posiadanie broni nepovabljeni gost nieproszony gość neprišteven niepoczytalny neznanec nieznany sprawca oborožen uzbrojony odkupnina okup okrasti, oropati okraść oškodovana poszkodowana ovirati preiskavo utrudniać śledztwo patrulja patrol pištola pistolet

podtakniti bombo podłożyć bombę poklicati policijo zadzwonić na policję policija policja policijska postaja posterunek policji policist policjant posiliti zgwałcić poskus umora próba zabójstwa predati se poddać się preiskava śledztwo preiskovalni zapor areszt śledczy prepir kłótnia pretep 1.pobicie 2. bójka pretepsti pobić prostitucija prostytucja ropar bandyta, rabuś s pištolo v roki z pistoletem w ręce samoobramba samoobrona skrivati se ukrywać się smrtna žrtev ofiara śmiertelna solzivec gaz łzawiący strel strzał strelivo amunicja streljati strzelać surovo pretepati brutalnie pobić tat złodziej tatica złodziejka telefonski poziv wezwanie telefoniczne tragedija tragedia trenutke groze chwile grozy truplo zwłoki ugrabitelj porywacz ugrabiti porwać ukradel je vozilo ukradł samochód, ukradł pojazd umor zabójstwo, morderstwo ustreliti zastrzelić varnost bezpieczeństwo varnostna kamera kamera przemysłowa varnostnik ochroniarz vlomilec włamywacz vlomiti se włamać się vlomiti se v stanovanje włamać się do mieszkania žrtev ofiara

9.2 S ĄD denarna kazen kara pieniężna dokaz dowód dosmrtna ječa dożywotnie więzienie hišni pripor areszt domowy imeti dokaze mieć dowody javni tožilec oskarżyciel publiczny klop za obtožence ława oskarżonych milejša kazen łagodniejsza kara nedolžen niewinny obsodit na šest let zapora skazać na sześć lat więzienia obsojenec skazaniec obtožni predlog akt oskarżenia obtožnica akt oskarżenia odvetnik, zagovornik obrońca, adwokat okrajne sodišče sąd okręgowy

olajševalne okoliščine okoliczności łagodzące politični zapornik więzień polityczny pomanjkanje dokazov brak dowodów porotnik przysięgły, ławnik posredni dokaz poszlaka prestaviti sojenje przełożyć rozprawę priznal je vse do wszystkiego się przyznał, przyznał się do wszystkiego proces proces razsodba werdykt, wyrok sodišče sąd sodna dvorana sala sądowa sodnik sędzia sojenje proces sojenje rozprawa sojenje zaradi umora proces w sprawie zabójstwa

47

sokrivec współwinny soobtožen współoskarżony spoznati za krivega uznać winnym tožilec prokurator, oskarżyciel tožilstvo oskarżenie

uničiti dokaze zniszczyć dowody vojaško sodišče sąd wojskowy, sąd garnizonowy zanikati zaprzeczać zatožna klop ława oskarżonych

9.3 WOJSKO armada armia armada brani naše meje armia broni naszych granic armija armia artilerist artylerzysta arzenal arsenał bliskovita vojna wojna błyskawiczna bojna skupina grupa bojowa bomba bomba častnik oficer dezerter dezerter dezertirati iz vojske zdezerterować z wojska divizija dywizja druga svetovna vojna druga wojna światowa državljanska vojna wojna domowa državljanska vojna wojna domowa generalštab sztab generalny gverila wojna partyzancka havbica haubica hladna vojna zimna wojna izgubiti vojno przegrać wojnę jedrsko orožje broń jądrowa kopenska vojska wojska lądowe letalska baza baza lotnicza ljudska armada armia ludowa lovsko letalo myśliwiec mehanizirana pehota piechota zmechanizowana minomet moździerz mir pokój mirovni sporazum porozumienie pokojowe mornariška pehota piechota morska motorizirani bataljon batalion zmotoryzowany najemniški vojak najemnik obalna straža straż wybrzeża oborožene sile siły zbrojne odgovoriti na ogenj odpowiedzieć na ogień ofenziva ofensywa

oklepnik transporter opancerzony padel prvi strel padł pierwszy strzał pešadija piechota podčastnik podoficer poklicni vojak żołnierz zawodowy poveljnik dowódca poveljstvo dowództwo predati se brez borbe poddać się bez walki prekinitev ognja zawieszenie ognia protiletalska artilerija artyleria przeciwlotnicza protiletalska obramba obrona przeciwlotnicza protiletalski top działo przeciwlotnicze protioklepna raketa rakieta przeciwpancerna radar radar raketni rakietowy raketno obstreljevanje ostrzał rakietowy rezervist rezerwista samomorilni atentat zamach samobójczy skladišče orožja magazyn broni spopad starcie stopiti v armado wstąpić do armii ultimat ultimatum varovati strzec vojak żołnierz vojaška baza baza wojskowa vojaška misija misja wojskowa vojaška parada parada wojskowa vojna wojna vojna mornarica marynarka wojenna vojna na kopnem wojna na lądzie vojna na morju wojna na morzu vojska 1. wojsko 2. obowiązkowa służba wojskowa vojska se umika wojska wycofują się zavezništvo sojusz zračna obramba obrona powietrzna zračni prostor przestrzeń powietrzna

9.4 POWÓDŹ črpati vodo pompować wodę deroča reka rwąca rzeka gladina rek se je dvignila podniósł się poziom rzek intenzivne padavine intensywne opady izčrpati vodo wypompować wodę izdati opozorilo pred poplavami wydać ostrzeżenie przed powodziami jez tama monsun monsun narasla reka wezbrana rzeka naraščajoče reke wzbierające rzeki nasip wał padavine opady poglobiti strugo pogłębić koryto poplava powódź poplaviti zalać poplavljene ulice zalane ulice

poplavni val fala powodziowa poplavno območje tereny zalewowe porušiti jez przerwać tamę prebiti nasip przerwać wał pregrada zapora reka je prestopila bregove rzeka wystąpiła z brzegów struga koryto ulice so se spremenile v struge rek ulice zamieniły się w koryta rzek utoniti utonąć, utopić się utopitev utonięcie utopiti se utopić się, utonąć voda je zalila kleti woda zalała piwnice voda jim vzela vse woda zabrała im wszystko zadrževalnik zbiornik retencyjny zviševati nasipe podwyższać wały

48

9.5 POŻ AR boj proti ognju walka z ogniem boriti se z gozdnimi požari walczyć z pożarami lasów črpalka pompa dim dym eksplodirati wybuchnąć, eksplodować eksplozija wybuch, eksplozja gasilcem je uspelo ogenj pogasiti strażakom udało się ugasić ogień gasilci straż pożarna gasilci so se pripeljali na kraj požara strażacy przyjechali na miejsce pożaru gasilec strażak gasilni prah proszek gaśniczy gasilnik gaśnica gasilno sredstvo środek gaśniczy gasiti gasić goreča hiša płonący dom goreti płonąć gost dim gęsty dym gozdni požar pożar lasu/lasów halon halon hidrant hydrant hiša je bila vsa v ognju cały dom był w ogniu iskra iskra iskrica iskierka izbruh wybuch izbruhnil je požar wybuchł pożar kresati iskre krzesać iskry lestev drabina letalo za gašenje požarov samolot gaśniczy oblaki dima kłęby dymu

ogenj ogień ognjen ogniowy, ognisty ognjeni zublji jęzory ognia ognjeno morje morze ognia opekline oparzenia, poparzenie pena piana piroman piroman piromanija piromania plamen płomień plamenišče temperatura zapłonu podtikati ogenj podkładać ogień pogasiti ugasić pogoreti spłonąć pogorišče pogorzelisko poklicni gasilci zawodowa straż pożarna požar pożar požar je pod nadzorom pożar jest pod kontrolą požgati podpalić požig podpalenie požigalec podpalacz požigalka podpalaczka rdeči petelin czerwony kur samovžig samozapłon siv dim siwy dym ugasiti 1. zgasić 2. ugasić voda woda vžigalica zapałka vžigalnik zapalniczka zažgati zapalić zgoreti spłonąć zoglenela trupla zwęglone zwłoki

9.6 KLĘSKI ŻYWIOŁOWE biti na varnem być w bezpiecznym miejscu ciklon cyklon civilna zaščita Obrona Cywilna cunami tsunami čakati na pomoč czekać na pomoc črn scenarij czarny scenariusz evakuacija ewakuacja evakuirati ewakuować gmotna škoda szkoda materialna hurikan huragan iskati preživele szukać ocalałych močni vetrovi silne wiatry monsun monsun naravna katastrofa klęska żywiołowa nevarnost niebezpieczeństwo nevihta burza nevihtni oblaki chmury burzowe ni bilo časa za evakuacijo nie było czasu na ewakuację odkrivati hiše zrywać dachy ogroženo območje zagrożone obszary opozorilo ostrzeżenie orkanski veter orkan ostati brez hrane zostać bez jedzenia ostati brez strehe nad glavo zostać bez dachu nad głową

posledice skutki potres trzęsienie ziemi povzročiti spowodować razglasiti izredne razmere ogłosić stan wyjątkowy/stan klęski żywiołowej reševalec ratownik reševalna operacija operacja ratunkowa, akcja ratunkowa rešiti ratować ruševine gruzy strela je udarila v hišo piorun uderzył w dom sunek wstrząs suša susza število mrtvih liczba martwych tajfun tajfun toča grad tornado tornado tsunami tsunami uničiti hišo zniszczyć dom zapustiti domove opuścić domy zaščitna maska maska ochronna zatočišče schronienie zbežati uciec zgodila se je nesreča doszło do katastrofy/wypadku žrtev je vse več ofiar jest coraz więcej

49

10. PRZYRODA 10.1 POGODA atlantska fronta front atlantycki atmosferska fronta front atmosferyczny babje poletje babie lato biti občutljiv za mraz być wrażliwym na mróz dež deszcz dež bije na okno deszcz uderza w okno dež in sneg deszcz ze śniegiem dež pada, prši, dežuje pada deszcz dež s snegom deszcz ze śniegiem deževni oblak chmura deszczowa deževno vreme deszczowa pogoda dvajset stopinj mraza dwadzieścia stopni poniżej zera gore so zavite v meglo góry są spowite mgłą gosta megla gęsta mgła jesenska megla jesienna mgła jutranja megla poranna mgła jutranja rosa poranna rosa kaplje dežja krople deszczu kroženje zraka cyrkulacja powietrza lepo vreme ładna/piękna pogoda mavrica tęcza megla mgła megla se dviga mgła się podnosi meglica mgiełka močno dežuje mocno pada (deszcz) moker sneg mokry śnieg monsun monsun mraz mróz mrazek mrozik mrazen mroźny mrazljiv mroźny nad jezerom leži meglica nad jeziorem leży mgiełka nad mestom se je utrgal oblak nad miastem oberwała się chmura naliv ulewa napovedujejo padavine zapowiadają opady nevihta burza nevihta divja burza szaleje nevihta ga je dobila v gorah burza złapała go w górach nevihta se bliža zbliża się burza nevihta se je razbesnela burza się rozszalała nevihtni oblak chmura burzowa neznosna vročina upał nie do wytrzymania oblaček chmurka oblačno pochmurno oblačnost zachmurzenie oblak chmura oblak je zakril sonce chmura zasłoniła słońce

oblaki bežijo po nebu chmury płyną po niebie ohladitev ochłodzenie padal bo sneg będzie padał śnieg padavine opady peklenska vročina piekielny upał planinski zrak górskie powietrze povprečna temperatura średnia temperatura pripravlja se k dežju zbiera się na deszcz prvi mraz pierwszy mróz rosa na travi rosa na trawie slabo vreme brzydka pogoda smog smog sneg śnieg sneg se tali śnieg topnieje sneži pada śnieg sonce greje słońce grzeje sonce topi sneg słońce topi śnieg sonce vzhaja słońce wschodzi sonce zahaja słońce zachodzi spremembe temperature zmiany temperatury spremenljivo vreme zmienna pogoda stati na mrazu stać na mrozie suh veter suchy wiatr sunek vetra poryw wiatru suša susza svež sneg świeży śnieg tajfun tajfun temperatura temperatura težko prenašati vročino ciężko znosić upał toča grad topel zrak ciepłe powietrze topla fronta ciepły front tornado tornado večerna rosa wieczorna rosa veter piha wiatr wieje veter piha z juga wiatr wieje z południa vlaga wilgoć vlaga v zraku wilgotność powietrza vreme pogoda vremenska napoved prognoza pogody vroč veter gorący wiatr vročinski val fala upałów vročinski val fala upałów zahajajoče sonce zachodzące słońce zameglenost zamglenie zastave vihrajo v vetru flagi łopoczą na wietrze zelo vroče bardzo gorąco zimsko sonce zimowe słońce zračna gmota masa powietrza zračni pritisk ciśnienie powietrza zrak powietrze

50

10.2 PRZESTRZEŃ blizu blisko bližje in bližje coraz bliżej bližji bliższy čez przez daleč daleko desno prawo domov nima daleč nie ma daleko do domu gor in dol w górę i dół hiše stojijo blizu skupaj domy stoją blisko siebie levo lewo ljudje so blizu ludzie są w pobliżu med między, pomiędzy na desni strani po prawej stronie na levi strani po lewej stronie nad nad najbližje ima do Kranja najbliżej ma do Kranja naokrog wokół, dookoła naravnost prosto nasproti naprzeciwko nasprotna smer przeciwny kierunek nedaleč niedaleko notranji wewnętrzny notri wewnątrz od blizu pogledati spojrzeć z bliska oddaleč z daleka pod pod preblizu za blisko

priti blizu podejść bliżej prostor przestrzeń razdalja odległość sem in tja tu i tam smer kierunek spodnji dolny spredaj z przodu sprednji przedni srednji środkowy stopiti bližje k oknu podejść bliżej do okna stran 1. z boku 2. na bok širok szeroki tu blizu ni nikogar w pobliżu nie ma nikogo vw v bližini w pobliżu vogal róg vzdolž wzdłuż vzdolž in počez wzdłuż i wszerz za za za vogalom za rogiem zadaj z tyłu zadnji tylny zgoraj nad zgornji górny zraven obok zunaj na zewnątrz zunanji zewnętrzny

10.3 S S AKI andska mačka kot andyjski antilopa antylopa bengalska mačka kot bengalski bik byk bivol bawół bizon bizon bober bóbr činčila szynszyla damjak daniel dihur tchórz dimasti leopard pantera mglista divja mačka żbik gaver gaur gazela gazela gepard gepard glodavec gryzoń gorila goryl grivasti volk wilk grzywiasty jaguar jaguar jazbec vrečar jamraj jež jeż ježevec jeżozwierz kamela wielbłąd kenguru kangur koala koala koati koati konj koń konj przewalskega koń Przewalskiego koza koza kozel kozioł krava krowa krt kret kuna kuna

lama lama lenivec leniwiec leopard lampart lev lew lisica lis los łoś luskavec łuskowiec mačji panda panda mała mali povodnji konj hipopotam karłowaty medarski jazbec ratel, miodożer medved niedźwiedź miš mysz močvirski jelen jeleń bagienny morski medved kotik morski prasiček świnka morska mravljinčar mrówkojad mrož mors mungo mangusta murnjak mundżak nilski povodnji konj hipopotam nilowy nosorog nosorożec nutrija nutria opica małpa orangutan orangutan oriks oryks orjaški panda panda wielka osel osioł ovca owca oven baran ozelot ocelot pasavec pancernik pavijan pawian pekari pekari

51

pes pies podgana szczur puščavska lisica fenek rakurasti pes jenot rdeči volk cyjon ris ryś rjavi medved niedźwiedź brunatny saharska mačka kot marmurkowy sesalec ssak severni medved niedźwiedź polarny slon słoń šakal szakal

šimpanz szympans takin takin tasmanski vrag diabeł tasmański veverica wiewiórka vidra wydra vodna antilopa kobliczi volk wilk vombat wombat vrečar torbacz vriskač wyjec zebra zebra žirafa żyrafa

10.4 PT AKI brglez kowalik burnica fregata cipa świergotek čaplja czapla čevljekljun trzewikodziób črna žolna dzięcioł czarny čuk pójdźka droplja drop galeb mewa gnezdo gniazdo gos gęś grlica turkawka ibis ibis jastreb jastrząb južna postovka pustułeczka kačar gadożer kakadu kakadu kalin gil kondor kondor kos kos kraljen orel orzeł cesarski krokar kruk kukavica kukułka labod łabędź lastovka jaskółka lunj błotniak mišar myszołów mladič pisklę nandu nandu noj struś orel orzeł papagaj papuga papiga papuga pav paw

pelikan pelikan petelin kogut pingvin pingwin ponirka perkoz postovka pustułka ptica ptak ptič neletalec nielot raca kaczka ribji orel rybołów ruševec cietrzew skalni golob gołąb skalny smrdokavra dudek sokol sokół sokol plenilec raróg sokol selec sokół wędrowny sova sowa sraka sroka sršenar trzmielojad strnad trznadel škarnjik kania škorec szpak škurh kulik štorklja bocian tukalica chruściel tukan tukan velika uharica puchacz vrabec wróbel vrana wrona zapustiti gnezdo opuścić gniazdo žerjav żuraw žličarka warzęcha žolna dzięcioł žvižgač drzewica

52

10.5 ZW I ERZĘT A – F R AZ EOLOGI A boljši je vrabec v roki kakor golob na strehi lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu boriti se kot lev walczyć jak lew človek človeku volk człowiek człowiekowi wilkiem črna ovca v družini czarna owca rodziny gleda kakor bik v nova vrata patrzy jak cielę na malowane wrota gledata se kakor pes in mačka żyją jak pies z kotem golob miru gołąbek pokoju imeti oči kot sokol mieć sokoli wzrok iz muhe narediti slona robić z igły widły kadar mačke ni doma, miši plešejo kiedy kota nie ma w domu, myszy harcują kdor se z volkovi druži, mora z njimi tuliti jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one lačen kot volk głodny jak wilk lačen sem, da bi vola pojedel zjadłbym konia z kopytami laže, kot pes teče kłamie jak z nut ljudje umirajo kot muhe ludzie padają jak muchy mi o volku, volk iz gozda o wilku mowa, a wilk tu moker kot miš/cucek mokry jak mysz ostriči si lase na ježa ostrzyc włosy na jeżyka pes, ki laja, ne grize pies, który dużo szczeka, nie gryzie počasen kot želva powolny jak żółw/ślimak podarjenemu konju se ne gleda na zobe darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby prijeti bika za roge złapać byka za rogi prodajati kožo, dokler je medved še v brlogu dzielić skórę na niedźwiedziu reven kot crkvena miš biedny jak mysz kościelna salonski lev lew salonów tišči glavo v pesek kot noj schować głowę w piasek jak struś uporen kot osel uparty jak osioł volk je sit in koza cela i wilk syty, i owca cała volk v ovčji koži wilk w owczej skórze zvest kot pes wierny jak pies

10.6 DRZEW A akacija akacja beli javor klon jawor bor sosna breza brzoza brin jałowiec bukev buk cedra cedr cemprin limba cvet kwiat češarek szyszka deblo pień deževni gozd las deszczowy drevo drzewo gaber grab gozd las gozdnatost zalesienie grmovnica krzew hrast dąb hruška 1. grusza 2. gruszka iglasti gozd las iglasty iglavec drzewo iglaste iglica igła jablana jabłoń javor klon jelka jodła jerebika jarząb pospolity, jarzębina

jesen jesion kokosova palma palma kokosowa korenina korzeń les drewno lipa lipa list liść listavec drzewo liściaste listna reža aparat szparkowy listnati gozd las liściasty listnato drevo drzewo liściaste macesen modrzew maklen klon polny mamutovec mamutowiec mešani gozd las mieszany okrasno drevo drzewo ozdobne ostrolistni javor klon zwyczajny sekvojec sekwoja skorja kora smreka świerk storž szyszka tisa cis topol topola trepetlika osika tropski gozd las tropikalny veja gałąź vrba wierzba

53

10.7 EKOLOGIA ekološki ekologiczny emisija emisja kemikalije chemikalia kontaminacija skażenie mejna vrednost emisij dopuszczalna wartość emisji nafta je iztekala u morje ropa wyciekała do morza naftni koncern koncern naftowy naftni madež plama ropna, plama ropy naprava za sosežig współspalarnia narava natura naravni naturalny nevarne snovi substancje niebezpieczne obdelava przeróbka odlagališče wysypisko śmieci odplaka ściek okoliš środowisko okolje środowisko okoljska katastrofa katastrofa ekologiczna oljni madež plama oleju onesnažen zrak zanieczyszczone powietrze onesnaženje zanieczyszczenie onesnaževalo substancja zanieczyszczająca ozonska luknja dziura ozonowa

ozonski plašč warstwa ozonowa pesticid pestycyd pitna voda woda pitna podtalnica woda gruntowa prah pył predelava odpadkov odzysk odpadów radioaktivna kontaminacija skażenie radioaktywne ravnanje z odpadki gospodarka odpadami recikliranje recykling reciklirati recyklować sekundarni odpadki odpady wtórne sežig odpadkov spalanie śmieci sežigalnica spalarnia smog smog sortiranje segregacja spremembe podnebja zmiany klimatyczne tla gleba toplogredni plin gaz cieplarniany upravljanje naravnih virov gospodarka zasobami naturalnymi varovanje okolja ochrona środowiska voda je okužena woda jest skażona zaščita ochrona zaustaviti iztekanje nafte zatrzymać wyciek ropy

1 0 . 8 M AT E R I AŁ Y alpaka alpaka amalgam amalgamat ametist ametyst beton beton boksit boksyt bron brąz cement cement cirkon cyrkon citrin cytryn diamant diament emulzija emulsja fajansa fajans grafit grafit granit granit gudron smoła guma guma halkopirit chalkopiryt jantar bursztyn jeklo stal kalcedon chalcedon kamen kamień kamena strela kwarc karbonska vlakna włókna węglowe kavčuk kauczuk

kremen krzemień les drewno marmor marmur material materiał med mosiądz mineral minerał mineralna volna wełna mineralna monel monel nerjavno jeklo stal nierdzewna ogljik węgiel olivin oliwin opal opal papir papier pergament pergamin pesek piasek peščenjak piaskowiec pirit piryt pluta korek porcelan porcelana ruda ruda sadra gips steklo szkło usnje skóra železo żelazo

54

10.9 PI ERW I AST KI mangan mangan molibden molibden natrij sód nikelj nikiel ogljik węgiel platina platyna plutonij pluton radij rad radon radon selen selen silicij krzem srebro srebro stroncij stront svinec ołów titan tytan uran uran vodik wodór zlato złoto železo żelazo živo srebro rtęć žveplo siarka

aluminij glin argon argon arzen arsen astat astat bor bor brom brom cink cynk cirkonij cyrkon dušik azot fluor fluor fosfor fosfor galij gal helij hel jod jod kadmij kadm kalcij wapń kalij potas kisik tlen klor chlor krom chrom litij lit magnezij magnez

10.10 ROLNICTWO bik byk cepec cep čebelarstvo pszczelarstwo dojiti kravo doić krowę farma farma gojiti rastline uprawiać rośliny grabiti grabić grablje grabie grmovnica krzew hmel chmiel kmet 1. rolnik 2. chłop kmetija gospodarstwo rolne kmetijska proizvodnja produkcja rolna kmetijsko gospodarstvo gospodarstwo rolne kmetijsko zemljišče użytek rolny kmetijstvo rolnictwo konj koń koruza kukurydza kosa kosa kosec kosiarz kosilnica kosiarka košnja koszenie krava daje mleko krowa daje mleko krožni plug pług talerzowy kultivator kultywator lan len lemežni plug pług lemieszowy mehanizacija mechanizacja mlatilnica młocarnia obdelavanje uprawa okopalnik redlica oranje orka, oranie orati orać orodje narzędzie

pasti krave paść krowy pašnik pastwisko perutnina drób plemenska svinja locha plug pług pokositi skosić polje pole praha grunt ugorowany prasiči trzoda chlewna prikolica przyczepa ptičje strašilo strach na wróble rž żyto sadike sadzonki sadjarstvo sadownictwo sadje owoc sadovnjak sad seno siano soja soja srp sierp steklenjak szklarnia subvencija dotacja, dopłata škodljivec szkodnik telica jałówka trajni nasadi uprawy trwałe traktor traktor travinje użytki zielone travnik łąka vile widły vinograd winnica vinogradništvo uprawa winorośli vrt ogród žaga piła žetev żniwa žito zboże

55

11. SPOŁECZEŃSTWO 11.1 SPOŁECZEŃSTWO – POJĘCIA OGÓLNE anarhija anarchia anarhizem anarchizm antisemitizem antysemityzm arhetip archetyp aristokracija arystokracja avtonomija autonomia barbarstvo barbarzyństwo baron baron begunec uciekinier birokracija biurokracja biti v manjšini być w mniejszości bogastvo bogactwo boj za enakopravnost walka o równouprawnienie boj za ostanek walka o przetrwanie, walka o przeżycie brezposelnost bezrobocie civilizacija cywilizacja civiliziran cywilizowany civilna družba społeczeństwo obywatelskie človekove pravice prawa człowieka delavski razred klasa robotnicza demokracija demokracja diskriminacija dyskryminacja družbeni razred klasa społeczna družbeni sloj warstwa społeczna država państwo državica państewko državljanka obywatelka državljanstvo obywatelstwo elita elita elitni elitarny etnična skupina grupa etniczna evtanazija eutanazja feminizem feminizm generacija pokolenie globalizacija globalizacja grof hrabia hierarhija hierarchia imeti dvojno državljanstvo mieć podwójne obywatelstwo integracija integracja izdajalec zdrajca izseljenec emigrant javni interes interes publiczny javno dobro dobro publiczne kapitalizem kapitalizm kasta kasta klošar kloszard komunizem komunizm kraljestvo królestwo kršenje človekovih pravic łamanie praw człowieka kult kult kultura kultura kulturna dediščina dziedzictwo kulturowe kulturni šok szok kulturowy kvaliteta življenja jakość życia lakota głód ljubezen do domovine miłość do ojczyzny manjšina mniejszość manjšine diskriminirajo večino mniejszości dyskryminują większość

markiz margrabia matriarhat matriarchat mesto miasto meščan mieszczanin meščanstvo mieszczaństwo mladinska subkultura subkultura młodzieżowa mogočnež magnat multikulturalizem wielokulturowość nacionalizem nacjonalizm nacizem nazizm naravna selekcija selekcja naturalna narod naród narodna manjšina mniejszość narodowa narodna zavest świadomość narodowa nazadovanje zacofanie neodvisnost 1. niezależność 2. niepodległość nevladna organizacija organizacja pozarządowa norma norma normalnost normalność obhajati praznik obchodzić święto oblast władza oligarhija oligarchia organizacija organizacja otrokove pravice prawa dziecka pacifizem pacyfizm patriarhat patriarchat plemkinja szlachcianka pravica do zasebnosti prawo do prywatności pravna država państwo prawa predsodek uprzedzenie princ książę princesa księżniczka priseljenec imigrant proletariat proletariat rasa rasa raznovrstnost różnorodność razredni boj walka klas skrajnež radykał, ekstremista slum slums socializem socjalizm sociologija socjologia sociološki socjologiczny solidarnost solidarność srednji razred klasa średnia starostna skupina grupa wiekowa stereotip stereotyp strpnost tolerancja svoboda govora wolność słowa šovinizem szowinizm tabu tabu tajkun magnat, oligarcha totalitarizem totalitaryzm tradicija tradycja tretji svet trzeci świat vas wieś vikont wicehrabia volilna pravica prawo wyborcze vrednote wartości zahodna civilizacija cywilizacja zachodnia zasebnost prywatność zgodovina historia

56

11.2 POLITYKA biti v neskladju z ustavo być niezgodnym z konstytucją bojkot bojkot davčna politika polityka podatkowa diplomacija dyplomacja diplomatska nota nota dyplomatyczna dom parlamenta izba parlamentu država państwo državna varnost bezpieczeństwo państwa državni udar zamach stanu guverner gubernator ideologija ideologia imeti večino mieć większość imuniteta immunitet interpelacija interpelacja izvršilna oblast władza wykonawcza kancler kanclerz koalicija koalicja koalicijska pogodba umowa koalicyjna koalicijski koalicyjny komite komitet kompromis kompromis kongres kongres liberalizem liberalizm ločitev oblasti podział władzy mandat kadencja minister minister mir pokój mirovna konferenca konferencja pokojowa notranja politika polityka wewnętrzna notranji minister minister spraw wewnętrznych oblast władza odstop dymisja opozicijska stranka patria opozycyjna opravljati funkcijo sprawować funkcję podmladek młodzieżówka podpreti poprzeć policijska država państwo policyjne

politik polityk politika polityka politologija politologia položaj stanowisko poslanec poseł poslanska skupina grupa poselska poslanski mandat mandat poselski poziv k odstopu wezwanie do dymisji predsednik države prezydent predsednik vlade premier premier premier propaganda propaganda razvoj rozwój referendum referendum reforma reforma samouprava samorząd senator senator sporazum porozumienie spremembe zmiany stranka partia ustava konstytucja veto weto vlada rząd vlada v senci gabinet cieni vladajoča stranka partia rządząca vladna koalicija koalicja rządząca vložiti veto zawetować vojaška hunta junta wojskowa volitve wybory vpliv wpływ vpliven wpływowy zakonodaja prawodawstwo zakonodajna oblast władza ustawodawcza zasedanje parlamenta posiedzenie parlamentu zaupnica wotum zaufania zunanja politika polityka zewnętrzna zunanji minister minister spraw zagranicznych

11.3 WYBORY agitirati agitować ankete kazale na zmago stranke ankiety wskazywały na zwycięstwo partii državna volilna komisija Państwowa Komisja Wyborcza glasovanje głosowanie glasovi iz tujine głosy z zagranicy glasovnica karta do głosowania hoditi na volitve chodzić na wybory iti na volitve iść na wybory izvoljen za poslanca wybrany na posła kandidat kandydat neveljavna glasovnica nieważny głos, nieważna karta do głosowania oddati glas oddać głos pasivna volilna pravica bierne prawo wyborcze povolilni powyborczy predčasne volitve przyspieszone wybory, przyśpieszone wybory

predsedniške volitve wybory prezydenckie predvolilna kampanja kampania wyborcza predvolilna raziskava sondaż przedwyborczy prvak lider razpisati volitve rozpisać wybory shod wiec stranka partia uradni rezultati wyniki oficjalne volilna udeležba frekwencja wyborcza volilne rezultati wyniki wyborów volilni wyborczy volilni molk cisza wyborcza volilni okraj okręg wyborczy volilni prag próg wyborczy volilni sistem ordynacja wyborcza volišče lokal wyborczy volitve wybory volivec wyborca zmagati na volitvah wygrać wybory

57

11.4 RELIGIA molitev modlitwa molitvena knjiga modlitewnik mošeja meczet mučenec męczennik musliman muzułmanin nadškof arcybiskup nadškofija arcybiskupstwo nebesa niebo oltar ołtarz papež papież pekel piekło pontifikat pontyfikat pravoslavje prawosławie protestantizem protestantyzm raj raj relikvija relikwia smrtni greh grzech śmiertelny spoved spowiedź spovedna molčečnost tajemnica spowiedzi spovednica konfesjonał spovednik spowiednik Sveta Trojica Trójca Święta svetnik święty Sveto Pismo Pismo Święte škof biskup škofija biskupstwo vera wiara vernik wierny veroizpoved wyznanie wiary verovati wierzyć verska resnica dogmat vice czyściec zakrament sakrament župnija parafia

apostol apostoł bazilika bazylika beatifikacija beatyfikacja birma bierzmowanie Bog Bóg bolniško maziljenje namaszczenie chorych celibat celibat Crkva Kościół (organizacja) crkva kościół (obiekt) dominikanci dominikanie duhovnik duchowny, ksiądz duša dusza evharistija eucharystia greh grzech grešnik grzesznik islam islam izvirni greh grzech pierworodny Jehovove priče Świadkowie Jehowy judaizem judaizm kanonizirati kanonizować kardinal kardynał katolištvo katolicyzm konklave konklawe kristjan chrześcijanin krizma krzyżmo križ krzyż krst chrzest krstilnik chrzcielnica krščanstvo chrześcijaństwo liturgija liturgia maša msza minaret minaret ministrant ministrant misal mszał

11.5 ST R AJ K blokirati blokować doseči kompromisa osiągnąć kompromis gladovna stavka strajk głodowy izžvižgati wygwizdać kolektivna pogodba porozumienie zbiorowe miren protest spokojny protest molotovka koktajl Mołotowa napovedati stavko zapowiedzieć strajk nasprotni protest kontrmanifestacja nemiri zamieszki nenapovedana stavka niezapowiedziany strajk ohromljena Grčija sparaliżowana Grecja opozorilna stavka strajk ostrzegawczy organizator organizator pogajati negocjować pogovori potekajo negocjacje trwają policijske pregrade barierki policyjne postaviti barikade postawić barykady

predlog propozycja predložiti zaproponować protest protest protestirati protestować protestnik prostestujący sindikat związek zawodowy solidirazirati se solidaryzować się splošna stavka strajk generalny sporazum porozumienie sprevod marsz stavkar strajkujący stavkati strajkować stavkovni odbor komitet strajkowy udeležiti se protesta wziąć udział w proteście vodni top armatka wodna zagroziti s splošno stavko zagrozić strajkiem generalnym zahteve żądania

58

11.6 MEDIA abonent abonent avtor članka autor artykułu bralec czytelnik bralka czytelniczka brezplačen časopis bezpłatna gazeta celoletna naročnina prenumerata roczna časnikarska raca kaczka dziennikarska časopis gazeta, pismo časopis izhaja vsak dan gazeta ukazuje się codziennie člančič artykulik članek artykuł članek je izšel artykuł się ukazał črna kronika kronika kryminalna dati intervju udzielić wywiadu dnevni tisk prasa codzienna dnevnik, časopis dziennik dolgočasen članek nudny artykuł domači tisk prasa krajowa dopisnik korespondent feljton felieton feljtonist felietonista feljtonističen felietonistyczny fotoreporter fotoreporter glavni redaktor redaktor naczelny gledalec widz informirati informować, poinformować intervju wywiad intervjuvati przeprowadzać wywiad izdajati časopis wydawać gazetę izjava za tisk komunikat prasowy izmišljena novica zmyślona wiadomość izreči v mikrofon powiedzieć do mikrofonu javna televizija telewizja publiczna jutranji časopis gazeta poranna komentator komentator kratek članek krótki artykuł letna naročnina prenumerata roczna magazin magazyn mali oglas ogłoszenie drobne medijski pritisk presja mediów mesečna naročnina prenumerata miesięczna množični mediji środki masowego przekazu mojster feljtona mistrz felietonu naklada nakład naklada pada nakład spada naklada raste nakład rośnie napisati članek napisać artykuł naročiti se na časopis zaprenumerować gazetę naročiti se na tednik zaprenumerować tygodnik naročnik prenumerator, abonent naslov tytuł

novinar dziennikarz novinarka dziennikarka novinarka pri Delu dziennikarka "Dela" novinarska etika etyka dziennikarska novinarska izkaznica legitymacja dziennikarska novinarska raca kaczka dziennikarska novinarski stil styl dziennikarski novinarstvo dziennikarstwo objaviti članek opublikować artykuł oddaja audycja oglas ogłoszenie osmrtnica nekrolog pisali so o njem v časopisu pisali o nim w gazecie pisati feljtone pisać felietony podnaslov podtytuł prebrati przeczytać prositi za kratek intervju prosić/poprosić o krótki wywiad raca kaczka dziennikarska redakcija redakcja redaktorica redaktorka redaktorski redaktorski reklama reklama reportaža reportaż reporter reporter revija czasopismo rubrika rubryka serija člankov seria artykułów svoboda govora wolność słowa svoboda medijev wolność mediów športna oddaja audycja sportowa številka numer štirinajstdnevnik dwutygodnik tednik tygodnik tekmo bo prenašala televizija telewizja będzie transmitowała mecz televizijska postaja stacja telewizyjna televizijski nagovor orędzie telewizyjne tisk je o dogodku obširno poročal prasa szeroko informowała o wydarzeniu tiskovna agencija agencja prasowa tiskovna konferenca konferencja prasowa tiskovni predstavnik rzecznik prasowy tiskovno središče centrum prasowe tuji tisk prasa zagraniczna urednik redaktor uredništvo redakcja večerni časopis gazeta wieczorna vremenska napoved prognoza pogody znanstvena revija czasopismo naukowe ženski tednik tygodnik dla kobiet živa oddaja audycja na żywo

59

11.7 M I AST O borza giełda botanični vrt ogród botaniczny bulvar bulwar cel dan je hodil po mestu cały dzień chodził po mieście četrt dzielnica delavska četrt dzielnica robotnicza drevored aleja filharmonija filharmonia galerija galeria glavno mesto stolica gledališče teatr grad zamek grob grób grobnica krypta industrijska četrt dzielnica przemysłowa industrijsko mesto miasto przemysłowe kazino kasyno kino kino knjižnica biblioteka kongresna dvorana saqla kongresowa letališče lotnisko letalsko pristanišče port lotniczy mestece miasteczko mestna hiša ratusz mesto leži ob reki miasto leży nad rzeką mesto se razprostira... miasto rozpościera się... muzej muzeum ogled mesta zwiedzanie miasta ozke ulice wąskie ulice palača, dvorec pałac park park pokopališče cmentarz poslopje gmach postajališče przystanek predmestje przedmieście, przedmieścia

predsedniška palača pałac prezydencki prestolnica stolica pristanišče port razgledna točka punkt widokowy razvaline ruiny reka rzeka ribiška vasica wioska rybacka rojstna hiša dom rodzinny samostan klasztor skozi mesto teče reka przez miasto płynie/przepływa rzeka sodišče sąd spomenik pomnik središče śródmieście, centrum srednjeveška arhitektura średniowieczna architektura srednjeveška mesteca średniowieczne miasteczka stanovanjska četrt dzielnica mieszkalna stanovati v mestu mieszkać w mieście stari del mesta stara część miasta staro mesto stare miasto stolp wieża trdnjava twierdza trg plac trgovina sklep tržnica targowisko, rynek turistično mesto miasto turystyczne uličica uliczka vodeni ogled mesta zwiedzanie miasta z przewodnikiem vodnjak fontanna zgradba budynek zvonik dzwonnica židovska četrt dzielnica żydowska živalski vrt ogród zoologiczny živeti v mestu żyć w mieście

11.8 P AŃ ST W A Albanija Albania Andora Andora Avstrija Austria Azerbajdžan Azerbejdżan Belgija Belgia Belorusija Białoruś Bolgarija Bułgaria Bosna in Hercegovina Bośnia i Hercegowina Brazilija Brazylia Butan Bhutan Ciper Cypr Češka Czechy Čile Chile Črna gora Czarnogóra Danska Dania Estonija Estonia Filipini Filipiny Finska Finlandia Francija Francja Gana Ghana Grčija Grecja Grenlandija Grenlandia Gruzija Gruzja Gvineja Gwinea Hrvaška Chorwacja

Indija Indie Islandija Islandia Italija Włochy Japonska Japonia Južna Koreja Korea Południowa Kirgizistan Kirgistan Kitajska Chiny Koreja Korea Letonska Łotwa Litva Litwa Madžarska Węgry Makedonija Macedonia Maldivi Malediwy Malta Malta Mehika Meksyk Mjanmar Birma Moldavija Mołdawia Nemčija Niemcy Nizozemska Holandia Norveška Norwegia Poljska Polska Portugalska Portugalia Republika Južna Afrika Republika Południowej Afryki Romunija Rumunia

60

Rusija Rosja San Marino San Marino Sejšeli Seszele Severna Koreja Korea Północna Slonokoščena obala Wybrzeże Kości Słoniowej Slovaška Słowacja Slovenija Słowenia Srednjeafriška republika Republika Środkowej Afryki

Španija Hiszpania Švedska Szwecja Švica Szwajcaria Tajska Tajlandia Tunizija Tunezja Turčija Turcja Ukrajina Ukraina Vatikan Watykan Velika Britanija Wielka Brytania

11.9 M I AST A Atene Ateny Beljak Villach Benetke Wenecja Beograd Belgrad Bratislava Bratysława Budimpešta Budapeszt Bukarešta Bukareszt Celovec Klagenfurt Dunaj Wiedeń Firence Florencja Frankfurt na Majni Frankfurt nad Menem Frankfurt na Odri Frankfurt nad Odrą Genova Genua Gradec Graz Istanbul Stambuł Kairo Kair Kijev Kijów

Krakov Kraków Ljubljana Lublana Lodž Łódź Madrid Madryt Milano Mediolan Neapelj Neapol Pariz Paryż Poznanj Poznań Praga Praga Rim Rzym Sofija Sofia Solun Saloniki Torino Turyn Trst Triest Varšava Warszawa Vilnius Wilno Zagreb Zagrzeb

11.1 0 N ARODOW OŚC I Albanec Albańczyk Američan Amerykanin Anglež Anglik Angležinja Angielka Armenec Ormianin, Armeńczyk Avstrijec Austriak Avstrijka Austriaczka Azerbajdžanec Azer Belgijec Belg Belorusinja Białorusinka Bolgar Bułgar Bosanec Bośniak Bosanka Bośniaczka Brazilec Brazylijczyk Britanec Brytyjczyk Britanka Brytyjka Čeh Czech Čehinja Czeszka Danec Duńczyk Danka Dunka Egipčan Egipcjanin Estonec Estończyk Finec Fin Finka Finka Francoz Francuz Francozinja Francuzka Grk Grek Grkinja Greczynka Hrvat Chorwat Hrvatica Chorwatka Indijec Hindus Indijka Hinduska Iračan Irakijczyk Islandec Islandczyk

Italijan Włoch Japonec Japończyk Japonka Japonka Kitajec Chińczyk Kitajka Chinka Letonec Łotysz Letonka Łotyszka Madžar Węgier Makedonec Macedończyk Moldavec Mołdawianin Mongol Mongoł Nemec Niemiec Nizozemec Holender Norvežan Norweg Perujec Peruwiańczyk Poljak Polak Poljakinja Polka Portugalec Portugalczyk Romun Rumun Rus Rosjanin Rusinja Rosjanka Slovak Słowak Slovakinja Słowaczka Slovenec Słoweniec Srb Serb Srbkinja Serbka Španec Hiszpan Šved Szwed Švedinja Szwedka Švicar Szwajcar Turek Turek Turkinja Turczynka Valičan Walijczyk Vietnamec Wietnamczyk

61

12. SPORT 12.1 DYSCYPLINY SPORTOWE nogomet piłka nożna nordijska kombinacija kombinacja norweska odbojka siatkówka odbojka na mivki siatkówka plażowa orientacijski tek bieg na orientację plavanje pływanie plezanje wspinaczka potapljanje nurkowanie rokomet piłka ręczna sankanje saneczkarstwo sinhrono plavanje pływanie synchroniczne skok s palico skok o tyczce skok v daljino skok w dal skok v višino skok wzwyż skoki v vodo skoki do wody smučanje narciarstwo jazda na nartach smučarski skoki skoki narciarskie smučarski teki biegi narciarskie snooker snooker streljanje strzelectwo strelstvo strzelectwo suvanje krogle pchnięcie kulą šah szachy šport sport športna disciplina dyscyplina sportowa športna igra dyscyplina sportowa tek bieg tenis tenis umetnostno drsanje łyżwiarstwo figurowe vaterpolo piłka wodna veslanje wioślarstwo

alpsko smučanje narciarstwo alpejskie ameriški nogomet futbol amerykański atletika lekkoatletyka badminton badminton biatlon biathlon bob bobsleje boks boks cestno kolesarstvo kolarstwo szosowe curling curling deseteroboj dziesięciobój dviganje uteži podnoszenie ciężarów floret floret gimnastika gimnastyka golf golf gorsko kolesarstvo kolarstwo górskie hitrostno drsanje łyżwiarstwo szybkie hoja chód hokej na ledu hokej na lodzie hokej na travi hokej na trawie jahanje jeździectwo judo judo kajakaštvo kajakarstwo kegljanje kręgle kolesarjenje kolarstwo košarka koszykówka lokostrelstvo łucznictwo maratonski tek maraton mečevanje szermierka moderni peteroboj pięciobój nowoczesny moštveni šport sport drużynowy namizni tenis tenis stołowy

12.2 RY W ALIZ AC J A brez izgubljene točke bez straconego punktu bronasta kolajna brązowy medal cilj meta čestitati gratulować četrtfinale ćwierćfinał dati od sebe vse dać z siebie wszystko debitant debiutant deklasirati konkurenco zdeklasować konkurencję dobiti točke zdobyć punkty dosežek osiągnięcie dvojna zmaga podwójne zwycięstwo favorit faworyt favoritinja faworytka finale finał gledalec widz igralec gracz izid wynik izkoristiti priložnost wykorzystać okazję izziv wyzwanie ključ do zmage klucz do zwycięstwa kolajna medal magična meja magiczna granica naslov tytuł nasprotnica przeciwniczka nasprotnik przeciwnik nastop występ

navijač kibic neuspeh niepowodzenie odpovedati trening odwołać trening olimpijska vas wioska olimpijska olimpijske igre igrzyska olimpijskie olimpionik olimpijczyk osobni rekord rekord życiowy osvojiti drugo mesto zdobyć drugie miejsce podprvak wicemistrz pokal puchar polfinale półfinał ponoviti uspeh powtórzyć sukces poraz porażka poraženka pokonana postaviti nov rekord ustanowić nowy rekord pot k zmagi droga do zwycięstwa predzadnje mesto przedostatnie miejsce prehiteti wyprzedzić prehitevati wyprzedzać premagati pokonać presenečenje zaskoczenie, niespodzianka pritisk presja prvak mistrz prvakinja mistrzyni prvo mesto pierwsze miejsce raven poziom

62

rekorder rekordzista sezona sezon start start stopičke podium svetovni rekord rekord świata svetsko prvenstvo mistrzostwa świata športnica sportsmenka športnik sportowiec štartati startować taktika taktyka tehnika technika tekmovanje rywalizacja tik za stopičke tuż za podium

trening trening tretje mesto trzecie miejsce uspeh sukces uvrstiti se 1. awansować 2. uplasować się vodstvo prowadzenie zadnje mesto ostatnie miejsce zaključiti kariero zakończyć karierę zasedel je peto mesto zajął piąte miejsce zasluženo zmagati zasłużenie wygrać zlata kolajna złoty medal zmaga zwycięstwo zmagovalec zwycięzca zmagovalni oder podium

12.3 PIŁKA NOŻNA avt aut bil je zelo blizu golu był bardzo blisko zdobycia gola derbi derby drugi polčas druga połowa enajsterica jedenastka (skład) enajstmetrovka jedenastka evropsko prvenstvo mistrzostwa europy gol 1. gol, bramka 2. bramka golman bramkarz igralec gracz igranje z roko zagranie ręką igrišče boisko izbijati žogo wybijać piłkę izid wynik izkoristiti priložnost wykorzystać okazję kapetan kapitan kazenski prostor pole karne lepa akcija piękna akcja lob lob lobati lobować, przelobować mreža siatka napadalec napastnik napaka błąd nenatančna strela niecelny strzał nogomet piłka nożna

nogometaš piłkarz obramba obrona odigrati srečanje rozegrać spotkanie odmor przerwa offside spalony pobrati žogo iz mreže wyciągnąć piłkę z siatki prekršek faul prevlada przewaga priznati zadetek uznać gola prvi polčas pierwsza połowa prvoligaš pierwszoligowiec rdeči karton czerwona kartka reprezentanca reprezentacja rezervist rezerwowy rumeni karton żółta kartka selektor selekcjoner, trener sodnik sędzia sodnik je zapiskal avt sędzia odgwizdał aut tekma za tretje mesto mecz o trzecie miejsce tri točke trzy punkty utrpel je poškodbo doznał kontuzji vratar bramkarz vratar je strel ubranil bramkarz obronił strzał zadetek gol žoga piłka žoga je padla v avt piłka wyleciała na aut

12.4 HOKEJ NA LODZIE čelada kask črta vrat linia bramkowa drsališče lodowisko drsalke łyżwy dvominutna izključitev kara dwóch minut glavni sodnik sędzia główny hokej hokej hokej na ledu hokej na lodzie hokejista hokeista hokejistka hokeistka igralec zawodnik, gracz iztek kazni upłynięcie kary kazenska klop ławka kar kazenski streli rzuty karne klop za igralce ławka rezerwowych led lód ledena plošča tafla linijski sodnik sędzia liniowy

mala kazen kara dwóch minut menjava zmiana modra črta niebieska linia odbijalka odbijaczka ograda banda palica kij plošček krążek podaljšek dogrywka prepovedan dolgi strel uwolnienie puck krążek rdeča črta czerwona linia sirena syrena sodnik za vrati sędzia bramkowy tretjina tercja začetni met wznowienie zadetek gol zlati gol złoty gol

63

1 2 . 5 L E K K O AT L E T Y K A razdalja odległość skakalec skoczek skočiti 7 metrov v prvem poskusu skoczyć 7 metrów w pierwszej próbie skok s palico skok o tyczce skok v daljino skok w dal skok v višino skok wzwyż start start startna črta linia startu startna pištola pistolet startowy startna številka numer startowy suvanje krogle pchnięcie kulą šprint sprint šprinter sprinter šprinterka sprinterka štafeta sztafeta teči biec tek čez ovire bieg przez płotki tek na 100 metrov bieg na 100 metrów tekač biegacz tekališče bieżnia troskok trójskok

atlet lekkoatleta atletika lekkoatletyka atletinja lekkoatletka cilj meta ciljna črta linia mety daljina skok w dal deseteroboj dziesięciobój hitra hoja chód hodec chodziarz kladivo młot kopje oszczep kraljica športa królowa sportu krogla kula kvalifikacije kwalifikacje letvica poprzeczka maraton maraton maratonec maratończyk maratonski tek maraton met kladiva rzut młotem met kopja rzut oszczepem polmaraton półmaraton predtekmovanje eliminacje preskočiti przeskoczyć

12.6 SKOKI N ARCI ARSKI E bil je najboljši v obeh serijah był najlepszy w obu seriach čakati na zeleno luč czekać na zielone światło daljava odległość dobitnike točk pierwsza trzydziestka ekipna tekma konkurs drużynowy finalna serija seria finałowa kalkulacijska točka punkt konstrukcyjny Kristalni globus Kryształowa Kula kvalifikacije kwalifikacje letalnica skocznia mamucia mala skakalnica mała skocznia padec upadek poskusna serija seria próbna povprečen skok przeciętny skok predskakalec przedskoczek pristanek v telemark lądowanie z telemarkiem pristati pri 125 metrih wylądować na 125 metrze prva serija pierwsza seria rekord skakalnice rekord skoczni

serija seria skakalnica skocznia skakati skakać skok skok skupni seštevek łączna klasyfikacja slab skok słaby skok slog styl smučarski poleti loty narciarskie smučarski skoki skoki narciarskie sodniški stolp wieża sędziowska spremenljiv veter zmienny wiatr Svetovni pokal Puchar Świata tekma konkurs tretja daljava trzecia odległość uvrstiti se v finalno serijo zakwalifikować się do serii finałowej v kvalifikacijah ni skakal nie skakał w kwalifikacjach velikost skakalnice wielkość skoczni žirija jury

12.7 TENIS as as serwisowy ATP lestvica ranking ATP backhand backhand drugi niz drugi set forehand forehand igra gem lob lob lopar rakieta tenisowa mreža siatka neizsiljena napaka niewymuszony błąd niz set odvzem servisa odebranie serwisu podlaga nawierzchnia pri mreži przy siatce

servirati serwować servis serwis smash smecz tenis tenis tenisač tenisista tenisačica tenisistka teniški tenisowy teniško igrišče kort tenisowy turnir turniej turnir za grand slam turniej wielkoszlemowy udarec uderzenie volej wolej zaključna žogica 1. piłka setowa 2. piłka meczowa žogica piłka, piłecz

64

Słoweńsko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów jest kolejnym z serii słowników tematycznych języków słowiańskich. Ze względów finansowych nie jest tak obszerny jak pierwszy z serii słownik tematyczny czesko-polski, lecz zawiera ponad 6000 jednostek leksykalnych, co w zupełności wystarczy do powtórki przed zajęciami lub wyjazdem do Słowenii.

Planowane wydania z serii: Czesko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów Słoweńsko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów Chorwacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów Słowacko-polski słownik tematyczny dla uczniów i studentów W planach są również słowniki tematyczne języków serbskiego, macedońskiego, bułgarskiego oraz czarnogórskiego (po kodyfikacji). Wszystkie słowniki tematyczne tworzone są bez jakiegokolwiek wsparcia finansowego i merytorycznego ze strony instytucji naukowych. Metody tworzenia słowników oparte na autentycznych tekstach prasowych są wyśmiewane przez środowisko naukowe.