Scholia Graeca in Homeri Iliadem (Scholia vetera): Volumen I Praefationem et scholia ad libros A - D continens 9783110844788, 9783110025583 [PDF]

Zitiervorschau

SCHOLIA GRAECA IN HOMERI ILIADEM I

SCHOLIA GRAECA IN HOMERI I LIAD Ε M (SCHOLIA VETERA)

RECENSVIT

HARTMVT ERBSE

VOLVMEN PRIMVM PRAEFATIONEM ET SCHOLIA AD LIBROS Α—Δ CONTINENS

BEROLINI APVD WALTER D E GRVYTER ET SOCIOS MCMLXIX

Adiectae sunt tres tabulae phototypicae

Archiv-Nr. 3669681 © 1969 by Walter de Gruyter Be Co., vormals G. J . GSschen'sche Verlagshandlung — J . Guttentag ( Verlagsbuchhandlung — Georg Reimer — Karl J . Trübner — Veit & Comp., Berlin 30 Printed in Germany Ohne ausdrückliche Genehmigung des Verlages ist es nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus auf photomechanischem Wege (Photokopie, Mikrokopie) zu vervielfältigen Druck: Walter de Gruyter Sc Co., Berlin 30

CHARLOTTE DONATE

VXORI PIAE ASSIDVAE HORVM STVDIORVM ADIVTRICI

Cum consilium caperem, Scholia ad Iliadem pertinentia recensere, non putavi umquam necessarium fore, beneloventiae Tuae, lector candidissime, hoc propositum studiose commendare; nam singulas classes veterum interpretationum Homericarum in unum corpus colligens Tuis praecipue commodis consulere volebam. Sed mox incidebam in viros doctos, qui affirmarent totam me operam perdere: multo praestare autumabant in interpretando Homero suo iudicio confidere, doctrinas autem antiquas, quae ad carmen intellegendum nihil fere conferrent, piane neglegere; ergo nova editione istarum explicationum paene obsoletarum nobis hodie non iam opus esse. Talia me audientem et in mente agitantem saepe animus defecit. Ne nunc quidem, primo volumine absoluto, hos libros opinor benigne acceptum iri, nostris quidem temporibus, quibus modestia fidesque in caelum effugerint vanitatesque opinionum vel inter doctissimos grassentur, ita ut huius generis opuscula a suae personae gravitate aliena ducant. Habeo ergo, quod dubitem, num haec recensio, in quam conficiendam aliquantum laboris impendi, cuiquam fructui sit. Alia accedunt. Quamquam enim multos codices sedulo contuli omniumque verborum pondera diligenter examinavi, singulae sententiae Graecae, paucis locis exceptis, nunc non magis perspicuae sunt, quam antea erant; numerus atque ordo testimoniorum, quae in margine enumeravi, Tuis exspectationibus non respondeant; totum denique opus, quamvis secundum praecepta grammaticorum institutum sit, sine mente ac ratione, si id diligenter perpendas, effectum esse videatur. Itaque mihi persuasi hanc recensionem ad umbilicum non perpolitam esse : multas corruptelas continet, quibus mederi nesciebam, multas coniecturas temere prolatas, multos locos intricatos, quos ita non expedivi, ut aliorum operam requirant. In plurimis igitur erravi, quorum veniam a Te, lector benivole, me impetraturum esse parum confido. Tamen semper fere sperabam fundamentum me iacturum esse, in quo ahi maiore doctrinae ubertate completi aedificium stabile facere possint. Amicis denique suadentibus opus abhinc viginti annos inchoatum, quod cottidie in manibus habere et politius limare iam pridem assuetus eram, publici iuris facere paene invitus constituí, ñeque ea, quae tot annis collegeram, tanto studio in ordinem redegeram, via atque arte interpretan conatus eram, longius occultare volui. Nescio an inconsulte egerim. Certe acquiescam, si paululum quidem luminis his studiis iniuria saepe neglectis attulisse inveniar. Neque tamen meam ipsius operam augens solus existiman volo de hac editione meritus esse. Quam numquam suscepissem, nisi a

vm multis vins iisque doctissimis adiutus essem, qui Consilio et adiumento suo meam inopiam sustentaverunt. Etsi spatiis exclusus iniquis (ut poetae verbis utar) nomina eorum enumerare supersedeo, pro beneficiis in me impensis gratias eis ago maximas. Inter omnes autem, qui huic instituto favebant, unus eminet: Bruno Snell, praeceptor venerabilis, qui me non modo elementa artis criticae docuit, sed etiam monuit, quod iam Ciceroni placebat, neminem esse beatum, nisi qui veritatem investiget, etiamsi in minutiis earn indagare cogatur neque ad eius inventionem valeat pervenire. Equidem scio praeter ipsum usum me meliorem magistrum invenire non potuisse, ac viro praestantissimo pro tot beneficiis et tam sanis consiliis gratias ex animo ago semperque habebo. Benevolentia et liberalitate complurium societatum amplissimarum potestas mihi data est in bibliothecas Bataviae, Britanniae, Helvetiae, Hispaniae, Germaniae, Italiaeque proficiscendi, ut codices potiores in loco conferrem. Has fautrices memori mente nominatim hic commemoravi: The British Council, Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab, Deutsche Forschungsgemeinschaft, Fondation Hardt pour l'Étude de l'Antiquité classique, Joachim Jungius Gesellschaft, Institut de Recherche et d'Histoire des Textes. Bibliopola denique humanissimus officio suo non deerat, sed iterum atque iterum providit, ut typothetae summam diligentiam adhiberent. Accurate igitur et emendate his temporibus studiis nostris tam iniquis liber typis exscriptus est. Fortasse miraberis, quod numeri, quibus singulae lineae textus Graeci notantur, non, ut fieri solet, in unaquaque pagina initium a primo capiunt, sed usque ad nonagesimum quintum vel paene centesimum continuantur. Quod ut faceret, bibliopola ingentibus impendiis coactus est; nam ni hoc constituisset, singula exemplaria etiam pluris starent. Tamen sperat ordinem insolitum, quippe quo elegentia libri non minuatur, Te, lector magnanime, indulgenter probaturum esse. Restât, ut gratias debitas Κ. Nickau persolvam, viro doctissimo et in grammaticis Graecis egregie versato. Qui in plagulis corrigendis me adiuvans non solum typothetarum menda magna patientia investigavit miraque oculorum acie detexit, sed etiam multos locos, quibus ipse erraveram vel desperaveram, ingenii sui acumine feliciter illuminavit. Scribebam Tubingae mense Martio anni D. 1968

ARGVMENTVM VOLVMINIS PRIMI PRAEFATIO

A. De classibus, in quas scholia ad Homeri Iliadem distribuuntur XI B. De libris manuscriptis, quibus Scholia maiora servata sunt I. De codicibus XIII II. De papyris XXXIV C. De ratione, quae inter codices intercedit (vide stemma p. LVIII delineatum) I. De codice Veneto A eiusque propinquis XLV II. De scholiis exegeticis XLVIII III. De fragmentis commentarii quattuorvirorum, quae in scholiis exegeticis exstant LII IV. De scholiis classis h LVI D. De testimonies, h. e. de scholiis extra libros Homéricos traditis LX E. De editionibus LXVII F. De huius editionis ratione LXXIII COMPENDIA

1. 2. 3. 4. 6.

Auctores Tituli librorum Abbreviationes ceterae minus usitatae Sigla librorum manuscriptorum Nomina virorum doctorum selecta

LXXIX LXXXIX XCIX C CU

SCHOLIA GRAECA

ad Iliadis librum A ad Iliadis librum Β ad Iliadis librum Γ ad Iliadis librum Δ Addenda et Corrigenda (vide etiam p. CIII)

3 163 353 440 539

PRAEFATIO A

De classibus, in quas scholia ad Homeri Iliadem distribuuntur I. Scholia, quae in marginibus codicum Homericorum aetatis Byzantinae inveniuntur, in duo genera divisa sunt, quorum alteram Scholia minora vel Scholia Didymi (D) vocatur (quamquam haec ab ilio grammatico ñeque collecta ñeque conscripta sunt); alteram liceat Scholia maiora appellare. Ambo autem haec genera modo ita sunt distributa, ut utramque suos codices habeat, modo in eodem libro manuscripto inter se confunduntur. Quin etiam nonnullae explanationes classis D in omnibus fere libris alterius illius familiae occurrant, scholiis maioribus admixtae vel agglutinatae. Nihilo minus inter fontes utriusque generis multum interest. 1. Scholia D praeter interpolations leviores e narrationibus (Ιστορίας) constant et verborum singulorum explicationibus. Haec illis vetustiores sunt; nam reliquias eorum interpretamentorum continent, quae pueri Athenienses Homeri intellegendi causa inde a quinto a. Chr. η. saeculo in schola discebant. Hoc e ratione concludimus, qua poetae Attici et Alexandrini verba rariora Homeri interpretabantur. Nec non complures talium explanationum cum interpretamentis glossographorum a grammaticis Alexandrinis usurpatis congruunt. Iam Aristarchus haud paucas emendavit vel supplevit. Etiam nonnullis papyris satis antiquis prorsus evincitur fundamentum illorum scholiorum ante aetatem Hellenisticam iactum esse. 2. Schoha grammatica vel maiora, quae in hac editione tractantur, e commentariis aetatis Hellenisticae orta sunt. Et ipsa in duas partes distribuuntur: a) Alteram faciunt libri Aristarchi eiusque discipuloram quater (sc. a Didymo, Aristonico, Nicànore, Herodiano) adhibiti et in angustum coacti. E titulis harum epitomarum uniuscuiusque operis indoles facile agnoscitur: Didymus maxime egit de variis lectionibus, Aristonicus de signis criticis, quibus lector Homeri ad commentarium revocabatur, Nicanor nova ratione interpungendi vias latiores ad Homerum intellegendum aperire studebat, Herodianus

XII

Praefatio

denique de accentibus prosodiaque disseruit1). Quorum auctorum opera quattuor, fortasse uno volumine comprehensa (quod lingua vernacula verbo haud satis memorabili „Viermännerkommentar" [siglum: VMK] nescio quo pacto vocare assuevimus) — ilia opera quattuor dico etiam ii in manibus habebant, qui nono p. Chr. η. saeculo scholia ad Homerum in litteras minusculas primi transscripserunt. b) Ab altera parte, inde a medio quidem aevo, ea scholia stant, quae „exegetica" (ex.) hodie nominamus. Quorum auctores in carminibus Homeri explanandis textum ab aetate Aristarchi divulgatum tueri solebant ; non modo verba diffidila ad intellegendum interpretabantur vel eorum distortas consecutiones enodabant, sed etiam nomina historiae fabularis vel verae propria et nomina geographica enarrabant; de collocatione verborum, sententiarum, carminum disserebant, consuetudinem Aristarchi quosdam versus proscribendi novis argumentis insectabantur ; ea quae philosophi illius aetatis de artibus, praesertim de arte dicendi praeceperant, in interpretando usurpantes propius ad voluntatem poetae accedere temptabant. Nimirum hodie in ruinis tantae doctrinae difficile est, circuitum originemque uniuscuiusque fragmenti certis terminis circumscribere vel definire. Tarnen haec contendam : Scholia nostra exegetica, quibus coniecturae Aristarchi haud raro refutantur, non composita sunt a Cratete vel discipulis eius Pergami docentibus. Haec sententia, in quam viri docti huius aetatis interdum discedunt, forsitan in nonnullas causas convenerit. Nihilo minus constat etiam Aristarcheos coniecturas magistri venerabilis in commentariis suis libere reprehendiese, nonnumquam corripuisse2). Haud igitur licet, talia scholia, nisi gravior causa accesserit, adversariis Alexandrinorum praepropere attribuere3). Cautione diligentiaque etiam idcirco decet uti, quod omnia scholia, quippe quae decurtata tantum et truncata nostris in manuscriptis habeamus, non ex libris clarorum aetatis Hellenisticae grammaticorum exscripta esse vi1 ) Fragmenta Didymi edita sunt ab Α. L u d w i c h , Aristarchs Homerische Textkritik nach den Fragmenten des Didymos I (Lips. 1884) 175 sq. (siglum: A. H. T.); Aristonici a L. F r i e d l ä n d e r , Aristonici Περί σημείων Ίλιάδος reliquiae emendatiores, Gottingae 1863; Nicanoris ab eodem in libro, qui inscribitur Nicanoris Περί Ίλισκη; στιγμήΐ reliquiae emendatiores, Regiomonti 1850; Herodiani a F. L e n t z , Herodiani technici reliquiae ( = Grammatici Graeci I I I 1, 2, Lips. 1868) 22 sq. (vide p. X V n. 10). Ceterum Nicanor Herodianusque, quamvis in proposito singulari, varias lectiones coniecturasque Aristarchi semper fere respiciebant, fortasse Didymo intercedente. 2 ) Cf. Zetemata 24 (Monaci 1960) 172, 1. 3 ) Accedit, quod auctores illorum scholiorum rationem interpretandi, quae grammaticis Pergamenis admodum placebat, non videntur adhibuisse; raro enim contendisse inveniuntur allegoria poetam usum esse, h. e figura aliud dicente et aliud significante.

Β. De libris manuscriptis

XIII

dentur, sed originem traxisse ab exemplis, quae e commentariis primo ante Chr. η. saeculo compositis pendebant4). Opera quoque eorum Homeri enarratorum, qui post Chr. η. vixerunt, partim quidem via simili in nostra scholia delata sunt, Epaphroditi dico, Pii aliorum. II. Fragmenta scholiorum, quae in P a p y r i s asservantur, neutri eorum generum, quae supra descripsimus, addici possunt; nam de lectionibus et ratione interpretandi varias disceptationes continent, quarum quaeque simplex et una est atque ita instituía, ut omnes sententiae eidem percontationi respondeant. Ipsi autem commentarli, quorum fragmenta in papyris exstant, sui iuris erant, nequaquam codices quidam Homerici notis marginalibus ornati6). Omnino tenendum est Iliadis quidem libros ante mediam aetatem exaratos ac scholiis instructos e diversis exemplis temere conflatis usque ad hunc diem nondum inventos esse®). Neque veri est simile fontes antiquos scholiorum in codicibus manuscriptis servatorum concinnitate tantopere caruisse quantopere haec ipsa. Ergo a scribis doctis aetatis demum Byzantinae varii loci ex illis libris quattuor virorum aliisque hypomnematibus antiquis electi in ea genera distributi sunt, quae in codicibus nostris apparent.

Β. De libris manuscriptis, quibus Scholia maiora servata sunt I. De codicibus7)

Venetus Graec. 822 (olim Marc, graec. 454), s. X8), scriptus in A membranis formae maximae (327 fol., 39,3 χ 27,8 cm) ; constat ex *) Cf. Κ. Latte, Philol. 80, 1925, 171. 5 ) Cf. e. g. pap. XII et scholia codicis Ge ad librum Φ (infra Β I, p. XXI, et C V, p. L1X). Scholia marginalia papyrorum I, IV, X I nihil continent nisi varias lectiones e quodam libro Aristarchi depromptas. β ) Vide Zetemata 24, 1960, 170—1; W. S. Barrett, Euripides' Hippolytus, Oxon. 1964, 63—7; G. Zuntz, An inquiry into the Transmission of the Plays of Euripides, Cantabrigiae 1965, 275. ') Res palaeographicas velut primis tantum lineis designavi, leviora, quae ad propositum huius operis nihil pertinerent, prorsus omisi: nolui referre, ubi quot litteras aut signa rubricator pinxerit, nolui compendia uniuscuiusque scripturae exponere, nolui ligaturas enumerare vel formas litterarum verbis exprimere. Genera vero scripturarum definiendo explicare nesciebam; nam hoc eorum est, qui cum codicibus habitantes illi arti difficillimae totos se tradiderunt. 8 ) De tempore, quo codex scriptus est, inter viros doctos non satis constat. Quem Severyns censuit ab Arethae calligrapho quodam esse exaratum et ab ipso archiepiscopo adnotationibus (seil. A', vide infra p. XIV) instructum. Sed codicem paulo recentiorem esse veri similius est, fortasse discípulo Arethae auctore con-

XIV

Praefatio

39 quaternionibus unoque binione. Quibus accedit quaternio mutilatus, qui Prolegomena olim complexus est; nobis quinqué tantum paginae servatae sunt, quarum de ordine pristino viri docti diu dissenserunt. Folia complura interciderunt. Quod detrimentum non resartum est ; nam novae paginae, quae postea, fortasse saeculo XV, insertae sunt, scholiis carent. Agitur de foliis hisce: Fol. 69—74 = E 336—636.1 Fol. 229—34 = Ρ 277—577. | Fol. 238 = Ρ 729—61. | Fol. 254—7 = Τ 126—326. | Fol. 319—20 = Ω 405—504. Ilias Homeri scholiis instructa incipit fol. 12r. In unaquaque pagina viceni quiñi versus poetae exstant et ab eadem manu scriptae in margine superiore, inferiore, exteriore explanationes amplissimae, quae scholia marginalia (A) dicuntur. Scriptura minore exaratae sunt quam contextus Homeri, sed eodem ductu ac litteris item ut illius in lineis stantibus, quae lineae stilo aut pectine in membranis ductae sunt. — Etiam scholia brevissima aut locum inter scholia marginalia et textum Homericum tenentia ( = A™) aut in margine interiore exstantia ( = A*") sunt primae manus. Qualem ordinem instituentem scribam exemplum suum imitatum esse vero proximum est. Scholia autem A™ et A"" (ambo nominantur „Textscholien", A') in nostro quidem codice prius scripta esse videntur quam scholia marginalia (cf. e. g. fol. 46Γ) ; quamquam (quod iam Dindorf observavit) lectorem nonnumquam ad haec delegant (vide ad E 264 et ad Κ 117: δια την αυτήν αίτίαν). Supra versus Homeri scholia brevia scripta sunt (Au) partim e scholiis maioribus excerpta, partim ex interpretamentis scholiorum classis D pendentia, et hoc saepius quam illud. In margine extremo hic illic variae lectiones aliae exstant, quas manus scripsit a librarli probe diversa. Quae ad contextum Homeri pertinent, non ad scholiorum. Conscriptae autem esse videntur a correctore quodam, contextu Veneti A cum alio codice vel potius cum ipsius exemplo comparato. Quae, quod attinet ad verba scholiorum, nullius pretii sunt9). A manu etiam recentiore nonnullae explanationes in margine scriptae sunt, e scholiis nostris exegeticis ad verbum depromptae (cf. ad Β 194—220, A eit ). fectum. Hemmerdinger quidem Ephrem monacum quendam in scriptorio suo eum exaravisse demonstrare conatus est; neque tamen hoc probavit. Cf. A. Severyns, Aréthas et le Venetus d ' Homère, Bulletin de 1' Académie royale de Belgique 1951, 279 et Recherches sur la Chrestomathie de Proclos I I I 1 ( = Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres de 1' Université de Liège, Fase. 132), Parisiis 1953, 245. — Β. Hemmerdinger, R. E t . Gr. 69, 1966, 433; Byz. Zt. 56, 1963, 24. — J . Irigoin, Scriptorium 13, 1959, 183, 3. 9 ) Cf. Α. Ludwich, A. H. T. 1, 1884, 161—7; Th. W . Allen, The Journal of Philology 26, 1899, 172—80.

Β. De libris manuscriptis

XV

Supra versus Homéricos librorum A et Β (usque ad Β 288) exstat P a r a p h r a s i s a manu recentissima (fort. s. XIII) addita. Quacum nobis quidem nihil est. Ante versus Iliadis saepe s i g n a c r i t i c a leguntur, nonnumquam ibi quoque, ubi scholium ad tale signum pertinens omissum est. Signa hic illic etiam ante lemmata exstant, quod item in papyris moris est (cf. pap. II ad Β 767. 791—3. 809. 819 al.). Inde a versu Β 87 usque ad Ω 572 in codice A similitudines numeris continuis in marginibus notatae sunt. Signo Γ, cui littera ω superscripta est, declaratur eo versu, iuxta quem pictum est, aliquam sententiam (γνώμην) contineri. Subscriptione, quae sub fine uniuscuiusque libri reperita est10), significatur scholia composita esse e commentariis quattuor grammaticorum, Didymi dico, Aristonici, Nicanoris, Herodiani. Facile autem lector cognoscit his fragmentis scholia aHarum familiarum et exphcationes adventicii generis additas esse (vide infra C1, p. XLV). Scholia A verba carminis plerumque ex ordine sequuntur, qui tamen hic illic turbatus esse invenitur. Textus autem eorum diligenter exaratus est a scriba tardi quidem ingenii, qui saepe dormitavit. NotabiMa sunt haecce: iota mutum plerumque adscriptum; lemmata litteris semiuncialibus, quae dicuntur, pietà; scholia A' lemmatibus semper fere carentia; υ paragogicum. Primo quaternione continentur Vita Homeri et ProcU grammatici e carminibus Cycli excerpta, praeterea, velut reliquiae prooemii grammatici, tractatus mutilus, in quo signa Aristonici enarrantur (vide infra D II 2, p. LXIV), nec non index grammaticorum, qui in scholiis laudantur, imperfectus, se. ex interpretamentis ad librum primum depromptus. Quae omnia quo ordine olim inter se exceperint, A. Severyns post Georgium Wissowa et Domenicum Compare tti summa diligentia et sagacitate exposuit11). Anno D. 1423 codicem A una cum Veneto Β ab Ioanne Aurispa ex urbe Constantinopoli in Italiam transportatum esse paene constat. Mox cum ilio in bibliotheca Bessarionis, cardinalis humanissimi, fuisse videatur. Quo mortuo in Bibliothecam Sancti Marci delatus, anno D. 1797 Parisios devectus, anno 1816 feliciter reportatus hodie quoque Venetiis asservatur. Ante editionem principem (1788)12) bis tantum, quod sciam, usurpatus est: a) Victor Faustus (ca. 1480—1550), linguae Graecae Venetiis post M. Musurum publicus professor, in marginibus exempli editio10 ) Παράκειται τά Άριστονίκου σημεία καΐ τ ά Διδύμου Περί τη; Άρισταρχείου διορθώσεως, τινά δέ καΐ έκ τή$ Ίλιακη;προσωδία; ΉρωδιανοΟ καΐ έκτου Νικάνοpos Περί στιγμής. — Subscriptìo libri Ρ lacuna hausta, libri Ω a scriba omissa est. 11 ) A. Severyns, Recherches etc. III 1, 1953, 77—98; vide ib. 20—3. 12 ) Homeri Ilias ad veteris codicis Veneti fidem recensita etc. ed. J. B. C. d'Ansse de Villoison, Venetiis (vide infra E I, p. LXIII).

XVI

Praefatio

nis principis Iliadis (Florentiae 1488), quod hodie est in Bibliotheca Sancti Marci, pauca quaedam e scholiis codicis A excerpta conscripsit (vide test, ad Β 203). b) Petrus Victorius (1499—1584), cum codicem Townleianum describendum curaret (vide infra ad cod. V), particulam scholii ad A 1 (d: μαυτεύεο ΜοΟσα — άλλ' έαυτοϊξ), quae in codice Τ tum quoque legi non iam poterai, „ex bibl. d. Marci Venetiis" (sunt verba Victorii) supplevit, h. e. e codice A; nam ilia verba praeter Τ in hoc solo occurrunt. Codicem bis contuli libro usus, qui inscribitur „Codices Graeci et Latini photographiée depicti duce Scatone de Vries, Tom. VI : Homeri Ilias cum Scholiis, Codex Venetus A Marcianus 454 phototypice editus; praefatus est Domenicus Comparetti, Lugd. Batav. 1901". Ipsum codicem inspexi Venetiis a. D. 1958, ut illos locos diligentia retractarem, qui in imaginibus lucis ope factis parum perspicui sunt. C a t . : Ant. M. Zanetti et Ant. Bongiovanni, Graeca D. Marci bibliotheca codicum manuscriptorum per títulos digesta, I, Venetiis 1740, 244. — Codex descriptus est ab his viris doctis: J. La Roche, Text, Zeichen und Scholien des berühmten Codex Venetus, Visbadae 1862. — A. Ludwich, A. H. T. 1, 1884, 83 sq. — Guilielm. Dindorf in praefatione editionis suae (Oxon. 1875) I — X X X . — D. Comparetti in editione phototypica, quam modo commemoravi, I—XIV. — De loco, quem cod. A in stemmate obtinet, vide infra C I, p. XLV.

A» Athous Graec. Vatopedi 592, s. XV, chartaceus, 449 fol. (fol. 226 et 379 desunt); 29 X 21 cm. Inest Homeri Ilias, cuius ca. duodeviceni versus in unaquaque pagina leguntur. In marginibus pauca scholia occurrunt. Quorum plurima sunt familiae D, nonnulla quandam cognationem cum scholiis codicis A habent. Ea autem scholia libri A®, quae ad partes e codice A ablatas pertinent, primum descripsit et publici iuris fecit L. Duchesne, Archives des missions scientifiques, Sér. I I I torn. 3 (Parisiis 1876), 366—77 (cf. Α. Ludwich, Mus. Rhen. 32, 1877, 185). Equidem in codice conferendo imagine photographica, quae microfilm dicitur, usus sum. Marcellus Richard, vir doctissimus, hanc ipse confecit mihique, qua est humanitate, benigne condonavit. C a t . : Sophr. Eustratiades et Arcadios, Catalogue of the Greek Manuscripts in the Library of the Monastery of Vatopedi on Mt. Athos ( = Harvard Theological Studies X I ) Cantabrigiae 1924, p. 116 (nr. 592).

Ag Angelicus Graec. 122 (CI 1), s. XIII/XIV, chartaceus (bombycinus), 174 fol., 38 X 25 cm (at magnitudine erat 30,5 χ 23 cm, priusquam margines foliorum laesorum charta resarcirentur). Continet Iliadem; in omnibus paginis binae columnae scriptae sunt, quarum utraque vicenas senas lineas complectitur. Supra has lineas multae explicationes singulorum verborum (h. e. scholia classis D) leguntur. Scholia ipsa Ag e classe h orta usque ad carmen M

Β. De libris manuscriptis

XVII

pone unumquemque librum exstant, titulum ίστορίαι καί άττορίαι prae se ferentia. Inde a libro Ν in margines dispertita sunt. Foliis 7—8T Prolegomena continentur 13 ). Argumentum totius Iliadis, Tzetzae tractatum scholiaque ad A et Β 1—486 edidit P. Matranga 14 ). Codicem contuli imagine usus, quae microfilm dicitur, ipsum non vidi. C a t . : F. De' Cavalieri e G. Muccio, Index codicum Graecorum Bibliothecae Angelicae, in: Stud. Ital. FU. Class. 4. 1896, 162.

Venetus Graec. 821 (olim Marc, graec. 453), s. XI, scriptus in mem- Β branis formae maximae (338 folia, 40,5 χ 31, 5 cm). Interciderunt folia 68—9 (E 259—355) et 145 (A 167—217). Quae restituía a manu recentiore et versibus poetae repleta et explanationibus a genuinis prorsus diversis ornata sunt 15 ). In omni pagina circiter a duodenis ad vicenos quaternos versus Homerici exstant (saepe 12, 20, 24). Ipsa scholia tres manus scripserunt : 1. Ab eadem manu qua textus poetae scholia exegetica exarata sunt scriptura eleganti, dilucida lectuque facillima. Discripta sunt in marginem superiorem, exteriorem inferioremque. Numéris per litteras Graecas expressis ad eosdem numéros textui superscriptos referuntur et ita quidem, ut unaquaeque pagina versa a numeris a ' , β', y ' etc. incipiat, qui usque ad finem proximi folii recti continuantur. Lemmata desunt. Mutum iota modo adscriptum, modo subscriptum est. 2. Manus recentior (*B, s. XII/XIII) spatia in marginibus tum inania scholiis classis D et glossis e lexicis vel Epimerismis Homericis descriptis explevit. Idem librarius vel alius quidam paulo recentior margines extremos excerptis exornavit e Porphyrii Quaestionibus Homericis et e Ps.-Heracliti libro, qui Άλληγορίαι Όμηρικαί inscribitur, depromptis. 3. Scholia tertiae classis a grammatico quodam aetatis inferioris ex Etymologico Magno, Suidae léxico, Epimerismis Homericis aliisque scriptis compilata signisque vel litteris rubris ad verba poetae 13 ) Qua ratione haec librique A et Β per folia codicis dispositi sint, hic e. g. conscripsi: Fol. l r —6 T = Contextus II. A; fol. 7* = duo γένη 'Ομήρου (p. 28, 9—30, 17 Wil.); fol. 7 r —7 T = ύπόθεσίξ τη? όληΐ Ίλιάδο$; fol. 7 Τ —8 Τ = Tractatus Ioannis Tzetzae Περί γεννήσεως των θεών; fol. 8Τ (med.) — 17 τ = scholia ad librum A; fol. 18'—22Γ = Β 1—492; fol. 22 τ —25' = scholia ad Β 1—492; fol. 25'—29 τ = Βοιωτία (inde a Β 494) cum paucis scholiis marginalibus; fol. 29 τ — 31Γ = scholia ad Βοιωτίαν. 14 ) Anecdota Graeca II, Romae 1850, 361—479; cf. Zetemata 24, 1960, 193 (ubi legas quaeso in nota prima „486" pro numero 494). 15 ) Probare conatus sum folia genuina cum versibus E 259—366 et Λ 167 — 217 necnon scholiis exegeticis iam in exemplo, e quo Β pendet, defuisse (cf. Zetemata 24, 1960, 26—8).

2 Scholia Iliad, ree. Erbse

XVIII

Praefatio

relata ibi tantummodo inveniuntur, ubi librarli priores locum reliquerunt. Scholia codicis Β ad librum A primum edidit A. Bongiovanni (1740), maximam partem explanationum ad A—Ω J. d'Ansse de Villoison (1788). Totam autem congeriem Guilielmus Dindorf demum publici iuris fecit (1877), glossis a manu tertia scriptis in appendicene (vol. IV 362—89) deportatis. Equidem scholia manus secundae et tertiae sprevi. Codicem contuli imaginibus usus lucis ope confectis, quae microfilm appellantur, ipsum librum Venetiis inspexi a. D. 1958. Cat.: Ant. M. Zanetti et Ant. Bongiovanni 1. c. (vide p. XVI) I 234.

C Laurentianus plut. 32,3, s. XI—XII, membraneus, 424 fol. (39,7 Χ 22,5 cm), foliis 1—418 Iliadem, foliis 419—24 Batrachomyomachiam continens. In primis quidem foliis inter litteras reliquiae scripturae prions perspiciuntur. Sed eius atramentum tam diligenter ablutum est, ut ne lumine quidem ope vivi argenti facto ulla verba legere potuerim. In folio l r etiam textus scholiorum partim detritus est. Singulis paginis a quiñis ad vicenos quinos, plerumque viceni versus poetae continentur. In marginibus autem scholia exegetica exstant a manu prima scripta novaque quadam ratione dispertita; neque enim librarius ordinem scholiorum Β et E 3 proprium conservavi^ immo explanationes numeris ita instruxit, ut in unaquaque pagina sive adversa sive aversa a numero primo (a') incipiant. Nonnumquam autem quaedam omisit, saepe ultimas scholiorum sententias imprimis longiorum. Quas in pede paginae, si quidem spatium erat, addidit stellulis, crucibus similibusque signis ornatas, quibus ad locum suum referuntur. Hic illic manus recentior (Crcc) verba, quae prima spreverat, appinxit1®). In marginibus supremis vel (hoc quidem rarius) interioribus manus multo recentior glossas haud paucas ex etymologicis depromptas, fortasse etiam excerpta quaedam e commentario Eustathii petita scriptura lectu difficili neglegenter adiecit. Quae omnia ad nostrum propositum non pertinent. Scriptura manus primae lectu facilis est, paulo vastior, ne dicam durior quam librariorum codicum Β et E 3 . Semper Άχιλεύς, Άχίλεια etc. Mutum iota adscriptum est, haud raro neglectum. Velut exempla huius textus H. Schräder a. D. 1887 scholia ad E 259—355 et ad Λ 167—217, quippe quae in Β deessent, publici iuris fecit 17 ). Neque tamen codicem magni aestimandum esse autumavit, qui usque ad haec tempora delitesceret. 1β ) Vide ad Β 307. 316. 323; Zetemata 24, 1960, 7. ") Herrn. 22, 1887, 282—308.

Β. De libris manuscriptis

XIX

Scholia C contuli imaginibus usus, quae microfilm dicuntur. Ipsum codicem inspexi atque initium libri primi aliosque singulos locos spectavi Florentiis a. D. 1958. Cat.: A. M. Bandini, Catalogue codicum Graecorum Bibliothecae Laurentianae II (Florentiis 1768) 124.

Escorialensis Graec. 291 (Y 11), s. XI, membraneus, 328 fol.18), E 8 36 X 28,4 cm. Complectitur Iliadis A 1 — Ω 717. Sed fol. 1 (A 1—28) s. XV, fol. 2—7 (A 29—200) s. XII scripta sunt; fol. 63 (E 115—62) et 247 (Σ 326—421)18), quae interciderunt, a manu recenti reparata sunt ; quae omnia scholiis egent. Liber genuinus, qui fol. 8r (A 201) incipit, in unaquaque pagina a senis denis ad vicenos quaternos (saepe vicenos quaternos) versus continet. Scholia classis exegeticae a prima manu scripta in margine superiore, exteriore, inferiore leguntur eadem fere ratione qua codicis Β disposita. Cui libro, etiam quod ad distributionem versuum Homericorum attinet, codex E 3 simillimus est. Numerus foliorum in E 3 usque ad Δ 491 (fol. 601) uno tantum minor est quam in B, tum duobus, mox quinqué vel pluribus ; folia enim in E 3 parum diligenter numerata sunt ita quidem, ut compluriens bina eodem numero ornarentur. Ante scholia nulla lemmata. Scholium primum (notatum signo α) initio uniuscuiusque folii versi, ultimum sub fine recti exstat (vide supra p. XVII de cod. Β). Ergo dispositionem hyparchetypi b libri Β et E 3 fidelissime reddere videantur (vide infra CII 2, p. IL). Scriptura imprimis dilucida, concinna lectuque facilis. Mutum iota adscriptum, interdum omissum. Scholia summa diligentia scripta erroribus Hbrarii paene libera sunt. Excerpta ex Eustathio facta et glossas e lexicis (saepe ex Etymologico Magno) depromptas manus complures saeculorum XII—XV in marginibus extremis et interioribus necnon intra lineas coartaverunt. Quae omnia difficillima lectu ad nostrani rem non pertinent. Nonnulla scholia codicis E 3 E. Bethe a. D. 1893 exempli gratia edidit20). Equidem codicem contuli imaginibus usus, quae microfilm dicuntur, et ipsum librum spectavi in Bibliotheca Escorialensi a.D. 1965. Cat.: E. Miller, Catalogue des manuscrits grecs de la bibliothèque de 1' Escurial, Parisiis 1868, 260—1. Sub prelo sunt volumen secundum et tertium libri, qui inscribitur „Catálogo de los Codices Griegos de la Biblioteca de El Escorial", a Gregorio Andrés Martinez, Pâtre doctissimo Augustino, Biblio18 ) Quorum nonnulla bis numerata sunt. Erravit T. W. Allen (Homeri Ilias Ι,^Οχοη. 1931, 16), qui numerum esse dixit 228. 19 ) Pro folio 247 olim duo folia exstabant; nam quod hune numerum nunc habet, in utraque pagina duas columnas praebet. 20 ) Mus. Rhen. 48, 1893, 366—9. 2*

XX

Praefatio

thecae Escorialensis principe, composita (volumen primum a Patre A. Revilla conscriptum a. Γ). 1936 Madriti in lucem prodiit). Gregorius A. M., qui benigne mihi permisit, ut schedas illorum tomorum inspicerem, codices E 3 et E 1 fuse ac diligenter ibi descripsit. — De codice E 1 vide praeterea D. G. Moldenhawer et T. C. Tychsen, Catalogue des manuscrits grecs de l'Escurial (publié en extrait), in: D. Kgl. Danske Vidensk. Selsk. Skrifter, 7. Raekke, Hist, og Filos, Aid. II 6, Hauniae 1916, 387.

E 4 Escorialensis Graec. 509 (Ω I 12), s. XI, membraneus, 216 fol. (35,3 Χ 26,5 cm). Ilias continetur foliis Τ—216. In unaquaque pagina binae columnae sunt, quarum sinistra contextum Homeri comprehendit, dextra paraphrasim. Ambae columnae modico intervallo (ca. 2 cm) inter se distant utraque lineis ad perpendiculum directis a parte dextra et sinistra finita. In columna sinistra plerumque undequadrageni versus poetae exstant, raro quadrageni, hie illic multo pauciores et hoc quidem in finibus librorum (ubi etiam quini vel tantum terni leguntur). Laterculi paraphrasis Catalogi navium, quippe quae omissa sit, vacui sunt aut scholiis expleti. Margines superiores, exteriores inferioresque maximam partem scholiis classis D occupati sunt. Quae signis propriis (asteriscis dico, circulis, diplis sim. ) ad verba poetae referuntur. Manus altera ductu non satis diverso, primae quidem aequalis, multos locos e scholiis exegeticis et e Porphyrii Quaestionibus Homericis petitos addidit, hos in marginibus vacuis, illos et eos saepe decurtatos, semper fere litteris minimis scriptos, haud raro etiam supra versus paraphrasis. Multa autem e numero scholiorum exegeticorum ad A 1 usque ad Β 300 pertinentium in marginibus foliorum l r —6 T (de quibus paulo inferius disseram) collocata sunt. Cuius generis scholia lemmatibus semper fere carent notisque numerorum ad verba Homeri revocantur, unaquaque pagina a numeris α', β', y ' sequentibus incipiente. Scholia autem omnis familiae, quae in margine supremo aut infimo exstant, a bibliopego, cum librum circumcideret, atrociter laesa sunt. Folia l r —6 T ternionem faciunt varios tractatus continentem, quos ut enumerem hie locus non est 21 ). — Scriptura scholiorum exegeticorum dilucida est, sed compendiis abundans. Quae in verbis supra lineas paraphrasis scriptis aegre enodantur, quia cum illius spiritibus accentibusque saepius confunduntur. Ipse scriba aliqua doctrina, quin interdum etiam audacia fuisse videatur; nam explanationes suas exegeticas aut cum scholiis classis D aut inter se coniunxit (vide ad Β 405—7), verba et cola, quae supervacanea esse putabat, propere eiecit, pro vocabulis rarioribus cotidiana substituit, pro coniunctione όπως voce ίνα usus est (e. g. ad Ζ 87), n ) Cf. descriptions apud E. Bethe Mus. Rhen. 48, 1893, 367—70; T. W. Allen, Homeri Ilias I (Oxon. 1931), 16—7; A. Severyns, Recherches etc. III 1 (Paris. 1963), 41—3.

Β. De libris manuscriptis

XXI

in finibus sententiarum verba tradita libenter transposuit, coniecturas suas, ubicumque in errores priorum incidere sibi visus est, fortiter protulit (e. g. ad Δ 247. Ζ 242). Quae omnia textui detrimentum vix attulerunt. Sed apparatu critico uniuscuiusque paginae satis demonstratur, quantum tempus quantumque locum in talibus proprietatibus, ne dicam nugis, editor consumere debuerit. Specimina scholiorum codicis E 4 primus edidit E. Bethe 22 ). Equidem codicem contuli imaginibus usus, quae microfilm appellantur. Sed quod locos complures scripturae lectu difficilis hoc modo explicare non poteram, ipsum librum in Bibliotheca Escorialensi aliquam partem descripsi vel certe spectavi a. D. 1965. C a t . : E. Miller 1. c. (vide ad cod. E 3 ) p. 462—5.

Genavensis Graec. 44, s. XIII, chartaceus (bombycinus), fol. 401 Ge ( = 802 paginae; hae numeris comprehensae sunt), 30,2 x21,5cm. Perierunt in universum 26 folia ( = 5 2 paginae) cum versibus A 1—54. 109—89. Θ 153—1 63. I 706 — Κ 49. Ω 707—804 et cum scholiis ad hos locos a manu prima scriptis. Folia restituii Ge II et scholia classis D adscripsit (vide infra sub 2). Codex continet Iliadem sine versibus Β 494—877. Paraphrasis supra verba poetae scripta carmini adest usque ad M 455. Unaquaeque pagina vicenos septenos (A—Δ) vel undetricenos (Ε—Ω) versus complectitur (sc. versibus paraphrasis adnumeratis). In libris Ρ—Ω ante complures versus exstant obeli. Ipsa scholia a quinqué manibus inter se prorsus diversis exarata sunt: 1. Litterae manus primae, cuius hie prae ceteris nostra interest, modo lepidae, modo modicae, modo vere magnae sunt. Cuius rei duplex causa est; scriba enim ductum suum ad minorem modum redegisse videatur, aut cum ipse exemplum mutabat aut cum margo litteras maiores non recipiebat. Itaque hac de re is perperam iudicet, qui suspicetur scholia Ge I a duabus vel tribus manibus scripta esse; nam omnes has litteras diversae magnitudinis, quod ad ductum et compendia attinet, inter se simillimas esse nemo non videt. Scholia autem litterarum maiorum finem capiunt cum ultimis versibus libri Ν. Litterae lepidae atramento nigriore quam ceterae semper exaratae sunt. — Pleraque scholia Ge I cum Townleianis non discrepant, cetera scholiis b, h, D finitima sunt. Ceterum explanationes familiae h post librum Ν non iam occurrunt. Ab eadem manu (sc. Ge I) etiam scholia ad Φ 165—499 ( = codicis p. 713—24), explanationes summa dignitate et praestantia, scripta sunt. Quae ex exemplo a codicibus nobis servatis prorsus diverso profecía esse crediderim. Exstant in sex foliis, quae dimi" ) Mus. Rhen. 48, 1893, 359—72.

XXII

Praefatío

dium senionem faciunt. Ñeque tamen verisimile est scribam Ge I fragmentum quoddam in talem dimidium senionem quadrane forte fortuna invenisse ac sine iudicio descripsisse. Immo ipsum has partes, quae hodie in illis sex foliis leguntur, eum selegisse suspicari licet. Variae autem explicationes ad eundem versum pertinentes non modo inter se non discretae, sed nonnumquam etiam cum scholiis ad versum praecedentem vel sequentem spectantibus coniunctae sunt. Quae ratio cum a consuetudine ipsius scholiastae abhorreat, exemplum eum in manibus habuisse conicio, cuius scholia ipsa quoque ex explanationibus diversi generis iam compilata erant. 2. Scholia Ge II a duobus scribis confecta sunt: a) *Ge II ( = manus secunda) libros Ν—Τ interpretamentis ornavit, quae omnia fere e classe D orta sunt. — b) Ge II ( = manus tertia) scholia huius generis in totam Iliadem promovit, ea quae *Ge II appinxerat hic illic supplens. Fortasse idem librarius folia illa, quae interciderant, renovavit. 3. Manus quarta ( = Ge III) libros Ν—Y variis excerptis, imprimis ex Eustathii commentariis depromptis, instruxit. Ceterae notae a scriba recentissimo additae sunt; nescio an hic pauca ilia scholia scripserit, quae e Veneto Β in nostrum librum translata esse apparet. Codex olim Manuelis Moschopuli erat. Librarium tertium (Ge II) fuisse Theodorum Meliteniotem (s. XIV) probavit Nicole. Librum postea Henricus Stephanus, qui eum in Italia emerat, in Homero edendo adhibuit. Quo mortuo codex in Bibliothecam Genavensem pervenit. Textum scholiorum fuse descripsit et satis diligenter edidit J. Nicole in libro, qui inscribitur „Les scolies Genevoises de Γ Iliade I—II," Parisiis 1891. Equidem codicem a. D. 1951 Genevae contuli. C a t . : H. Omont, Catalogue des manuscrits grecs des bibliothèques de Suisse, Zentralblatt für Bibliothekswesen 3, 1886, 439 (Nr. 160) ; cf. Mus. Rhen. 95, 1952, 170—91.

Le (Le1 apud Allen) = Leidensis (Vossianus) Graec. 64, olim Peirescianus, s. XV, chartaceus, 493fol., 28χ21 cm. Continet in folio l r argumentum Iliadis A, in foliis l r - T vitam Homeri (p. 28, 9—31 Wil.) et explicationes métricas, in foliis 2r—493 Iliadem usque ad Ω 17 cum paraphrasi et scholiis. Folia, quae Ω 18—804 comprehendebant, perierunt. In unaquaque pagina ad vicenos versus exstant, supra quos paraphrasis atramento rubro scripta est. Paginae, in quibus singuli libri Iliadis incipiunt, argumentum habent et ea de causa pauciores versus Homeri. Scholia Le scholiis E 4 simillima sunt ; constant igitur ex explicationibus classium b et D necnon e fragmentis libri Porphyrii.

Β. De libris manuscriptis

XXIII

Ipse scriba Le excerpta e commentariis Eustathii et Michaelis Senacherim (qui floruit ca. 1250) adiecit23). — Mendis multis, quae Le cum codice E 4 communia habet, demonstratur ilium ex hoc esse descriptum (vide infra C I I 1 , p. XLVIII). Nec non omnia scholia Le in libro E 4 reperiuntur. Ergo codex Le nullius momenti est, nisi ubi E 4 aut laesus esse invenitur aut aegre tantum legitur. Paucis denique locis Le coniecturas dignas, quae commemorentur, protulit (vide e. g. ad Δ 102. Ζ 431). Ordo scholiorum, qui ad librum A et ad versus Β 1—300 pertinent, nonnumquam turbatus est. Cuius rei haec est causa : in codice E 4 multa scholia in folia l r —6 T transportata sunt (vide supra p. XX), ubi contextus Homeri non exstat. Librarius Le autem has explicationes prope versus, ad quos spectant, sedulo reportans plus semel errore lapsus est. Codex e Graecia allatus Nicolai erat C. F. de Peirese (1580 — 1637), qui eum Ioanni Voss (1577—1649) dedit. Quo auctore in Bibliothecam Leidensem pervenit. — Scholia ad librum X publici iuris fecit primus L. C. Valckenaer (Opuse, philol. II, Lipsiae 1809, 1—81), quodammodo Horneium imitatus, ut ipse dicit (p. 6), nonnullaque laudavit in Animadversionibus ad Ammonii lexicon. Fragmenta operis Porphyrii omnia edidit H. Schräder (Lipsiae 1880), qui librum Leidensem in Quaestionibus tractandis adhibuit. Codicem contuli Lugduni Batavorum usque ad carmen Φ a. D. 1954. Cetera in imaginibus habeo, quae microfilm dicuntur. C a t . : K. A. De Meyier, Codices Voss. Graeci et Miscellanei (Bibliotheca Universitatis Leidensis Codices manuscripti VI), Lugd. Batav. 1965, 75; cf. E. Maass, Herrn. 19, 1884, 537.

Lipsiensis Graec. 32 (olim 1275), s. XIV et XV, chartaceus, 339 Li fol., 33,5x23 cm. Codex in tres partes divisus est : a) Foliis 1—50 (s. XV) continentur duae vitae Homeri (p. 29, 8 —30, 17 Wil.), epigrammata Homero falso attributa, quae in Vita poetae Herodotea inveniuntur, Narratio de causa belli Troiani secundum Cypria, Ioannis Tzetzae Exegesis ad Iliadem (scil. librum A), Vita Homeri Herodotea. b) Fol. 52r—268T: pars bombycina, s. XIV; insunt Homeri Iliadis versus A 1—Ρ 89, quorum unaquaeque pagina a vicenis quiñis ad vicenos septenos capit, scilicet exceptis singulorum librorum initiis, ubi multa scholia collocanda erant. Inter ipsa scholia, quae generis exegetici sunt, leguntur pauca quaedam ex Eustathii commentario excerpta (e. g. ad Ζ 378, ubi Aelii Dionysii fr. ε 21 laudatur). Omnes hae explanationes in marginibus superioribus et exterioribus, interdum inferioribus exstant litteris minutioribus lectuque difficilibus scriptae, nullis fere spatiis inter scholia intermissis. Sententias vel 23

) De Michaele Senacherim cf. F. Fuchs, Byz. Archiv 8, 1926, 55.

XXIV

Praefatio

explanationes, quas manus prima omisit, recentior quaedam in fine paginae nonnumquam addidit. Quattuor folia, quibus versus Ζ 73—160 et Λ 705—809 olim continebantur, amissa sunt. Is qui hoc damnum explevit, folia 156 et 198 insérait, quorum in utroque textum Iliadis binis columnis scripsit et ita quidem, ut singuli versus dextrae singulos sinistrae excipiant. c) Fol. 269*—339T (s. XV) versus continent Ρ 90—Ω 804 in duabus columnis scriptos, nonnullis scholiis ornatos, quae nullius momenti sunt, et Batrachomyomachiam. Hoc carmen in fol. 335T—338T exaratum est, versus Ρ 90—167 autem in folio 339 leguntur, quippe quod bibliopegus neglegenter hue transposuerit. In hoc nostro proposito scholia solius partis mediae valent. At ea e scholiis librorum Β (E3) et Τ conflata esse E. Maass certis argumentis confirmavit (vide infra C I I 1 , p. XLVIII). Licet igitur totum codicem spernere exceptis iis tantum locis, quibus Townleianus, alteram exemplum libri Li, afflictus est, h. e. praecipue initio carminis A. Accedit quod scriba mediae partis codicis Li singula scholia lemmatibus saepe instruxit, quorum haud pauca editori hodie quoque accepta sunt. Annis D. 1717—20 Stephanus Bergler apographon codicis Li effecit, quod viris doctis illius saeculi gratum atque iucundum erat (vide infra E, p. LXVIII). Scholia edidit L. Bachmann 24 ). Codicem contuli imaginibus lucis ope factis (microfilm) usus, quas ut libri cuiusdam pretiosi compensatione emerem, princeps Bibliothecae Lipsiensis liberaliter mihi concessit. C a t . : V. Gardthausen, Die griech. Handschriften ( = Katalog der Handschriften der Universitätsbibliothek zu Leipzig III), Lipsiae 1898, 39; cf. E. Maass, Herrn. 19, 1884, 266—70.

M 1 Ambrosianus Graec. 74 (A 181 sup.), s. XIII, membraneus, 102 fol., 31,6 χ23,8 cm. In indice libri (fol. l r ) haec verba notata sunt: „Codex rescriptus. Latent in priori scriptura . . . S. Johannis Chrysostomi sermones (e. g. fol. 6')." Continentur folio 2 argumentum Iliadis, vitae Homeri (p. 28, 9—30, 12 Wil.), argumentum libri primi, tum foliis 3Γ—101v Iliadis carmina A—Ω binis columnis scripta, quarum in utraque ad quadragenos binos versus exstant exceptis iis paginis, quae argumenta habent. In libris A et I laterculus dexter non versibus Homeri, sed paraphrasi occupatus est. Scholia, quae classis h sunt, non modo in marginibus leguntur, sed etiam inter ambas columnas et ea quidem tota a rubricatore scripta. Carent omnia lemmatibus, primis litteris marginalium 24 ) Scholia in Homeri Iliadem, quae in codice Bibl. Paul. Acad. Lips, leguntur, post Villoisonum et Imm. Bekkerum nunc primum ex ipso codice integra edidit ac recensuit L. B., I, Lipsiae 1835. — Ceterum volumen alterum, quo quae auetor contineri voluerit nescio, numquam in lucem prodiit.

Β. De libris manuscriptis

XXV

rubro atramento pictis. Inde a libro A usque ad Ν cod. M1 textum integerrimum familiae h j praebet. In libris autem posterioribus a scholiis codicis U 4 praestantia superatur (vide infra CIV, p. LVI). — Scholia M1 litteris parvulis, sed dilucidis exarata sunt, quae ab imperitissimo quoque facile leguntur. Liber erat bibliothecae Georgii Merulae (1431—94), unde emptus pervenit in Bibliothecam Ambrosianam. Contuli Mediolani a. D. 1958. C a t . : Aem. Martini et D. Bassi, Catalogue codicum Graecorum Bibliothecae Ambrosianae I (Mediolani 1906), 88—9.

Ambrosianus Graec. 463 (1 58 sup.), s. XIV, chartaceus, 393 fol., M 8 24,8 χ 17 cm. Habet textum Iliadis, paraphrasim ad libros I et Κ et earn supra versus carminum scriptam, scholia, glossas. Quae omnia qua ratione in singulis paginis distributa sint, pluribus verbis hic describere nolui; nam rarissime tantum quaedam utilitas e codice capi potest. Ipsa scholia a tribus manibus scripta sunt: a) Qui textum poetae exaravit, in folio 91r scholium classis D scripsit hie quoque atramento nigro usus. b) Rubricator, cui etiam paraphrasis ad carmina I et Κ debetur, scholia classis D, derivationes grammaticas, proverbia, locos ex Eustathio electos hic illic in marginibus depinxit. c) Praeterea leguntur scholia generis D et classis h manu eleganti nitide exarata. Quorum haec, quamquam plus bis vel ter vix inveniuntur, alicuius pretii sunt (vide ad Γ 410—11. Δ 42). Codicem contuli Mediolani a. D. 1958. C a t . : Aem. Martini et D. Bassi 1. c. (vide ad cod. M1) I 557.

Parisinus Graecus 2556, s. XIV, chartaceus (bombyeinus), 88 fol., Ρ codex miscellaneus. Continet post Michaelis Syncelli tractatum de orationis construetione in foliis 34r—78T duas vitas Homeri (p. 28, 9—30, 12 Wil.), argumentum totius Iliadis, Ioannis Tzetzae opusculum TTepi γεννήσεως των θεων, tum (fol. 34r) scholia in Iliadem classis h ad libros A—M sine versibus Homeri. In unaquaque pagina versus exstant ad undequadragenos, numquam fere minus quam undetriceni, plerumque triceni bini. Scriptura dilucida, quae facile legitur, compendiis, ut saeculo XIV confecta, scatet. Scholia autem explanationibus respondent, quae in codice Ag, titulis Ιστορίαι καΐ άττορίαι instructa, singulis carminibus usque ad librum M sequuntur. Dubitari non potest, quin Ρ ex Ag pendeat 25 ). Tractatuum et scholiorum maximam partem publici iuris fecit I. A. Cramer, An. Par. I l l (Oxonii 1841) 97—178. Equidem codicem 2S

) Cf. Zetemata 24, 1960, 194—5. Vide infra C IV 2, p. LVII.

XXVI

Praefatio

contuli imaginibus usus lucís ope factis, quae microfilm dicuntur. Ipsum librum non vidi. C a t . : H. Omont, Inventaire sommaire des manuscrits grecs de la Bibliothèque Nationale I I I (Parisiis 1888) 4.

Ρ 11 Parisinus Graec. 2766, s. XIV, chartaceus (bombycinus), 350 fol., 25 χ 16,8 cm. Complectitur in foliis l r argumentum Iliadis, 1T vitam Homeri (p. 28, 9—29, 2 Wil.), 2r—6T vitam Herodoteam, 6T— Τ argumentum libri primi, 7 Γ-Τ quaestiones quasdam (h. e. scholia D), V nomina Musarum, tum in foliis 8f—350 Iliadis A—Ω (usque ad Ψ cum paraphrasi). In unaquaque pagina binae columnae sunt, quarum utraque circiter vicenos septenos versus continet, ubicumque totos quidem laterculos occupât. Semper textus Homeri in latere interiore paginae scriptus est, paraphrasis in exteriore; quae albido quidem atramente postea demum textui Homeri iam exarato addita est. Spatium autem huic translationi destinatum nonnumquam liberum remansit, e. g. ad totum librum Ω. In foliis 8r—350 dispositio haec est: aliquantum versuum Homericorum (initio circiter denorum, postea multo plurium) scholia classis h sequuntur eadem scriptura eodemque atramento ac contextus Iliadis per totam paginam exarata. Raro tantum nonnullae explicationes etiam in margine exteriore vel supra versus paraphrasis scriptae occurrunt, perpaucae ad librum Ζ exstant, ad Ω nullae. Omnia scholia notis numerorum ad verba poetae revocante. Lemmata desunt. — Scriptura scholiorum minutissima est, compendiis abundans, lectu difficilis vel difficillima. Codicem P 11 alicuius momenti esse iam Villoison cognovit26). Scholia selecta edidit I. A. Cramer in Anecdotis suis Parisinis (III, 1841, 270—92), „paucis quibusdam ex aliis scholiastis adiunctis, et praecipue ex egregio Codice Townleiano" ( = Τ). Scholia Ρ 11 contuli imaginibus usus, quae microfilm vocantur. Ipsum librum a me rogatus inspexit et descripsit B. Snell27). C a t . : H. Omont, Inventaire sommaire des manuscrits grecs de la Bibliothèque Nationale I I I (Parisiis 1888) 38.

Τ Cod. Brit. Mus. Burney 86, a. D. 1014 aut 105928), membraneus, 281 fol., 30,5x24 cm. ) Homeri Ilias, Venetiis 1788, Proli. X V not. « ) Cf. Zetemata 24, 1960, 188. 2 S ) Verba subscriptionis haec sunt: ετελειώθη μη vi Σετττεμβρίω ιη ήμέρα §, Ινδικτιώνοξ ιγ . . . . φ . . Soli anni saeculi undecimi, quibus dies duodevicesimus mensis Septembris ( = a. d. 14 Kal. Oct.) Saturni erat et id decima tertia indictione, sunt 1014 et 1059. Neque tamen est, quod alter alteri anteponatur. Recte autem viri docti generum scripturae medii aevi peritissimi codicem saeculis posterioribus confectum esse negant, cf. V. Gardthausen, Griech. Paläographie I I 2 , Lipsiae 1913, 482; T.W.Alien, Journ. Phil. 19, 1891, 62. Vide praeterea E. 2e

Β. De libris manuscriptís

XXVII

Complectitur Iliadis carmina A—Ω omissis versibus Β 494—877 (cf. Ge). Exstant in unaquaque pagina viceni septeni vel octoni versus Homerici, in marginibus autem superioribus, exterioribus inferioribusque ab eadem (sc. prima) manu eodemque atramente» fusco scripta scholia egregia, quae classis exegeticae sunt. Necessitate coactus librarius hie illic spatium, quod est inter contextum Homericum et scholia marginalia non integrum reliquit (scholia P ) vel interpretamenta brevia supra versus carminis scripsit (P1). Quorum utrumque genus ( P et T a ) lemmatibus caret. Scriba quidam saeculi XIII (Ρ") scholia classis D (eaque haud raro inter lineas contextus Homerici) aspersit, adnotationes grammaticas vel etymologicas addidit verbaque a manu priore exarata nonnumquam correxit. Títulos denique métricos et argumenta, quae ante singulos libros leguntur, manus recentissima (s. XV) adiecit. Folia a bibliopego hie illic in marginibus circumcisa, priora vero (praecipue fol. 1) madore laesa sunt, scriptura saepe detrita. Leguntur autem in folio primo scholia hoc modo distributa 29 ) : Fol. l r . a) margo superior, dexter, inferior: la. c. d.h. 2 c et d. b. 3 a. b\ 4 b. 8 d. 4 d. c. 1 fl. 2 a. 13—4 a. b1. 14 b. 15—6. 17.18. 20 a1. 21 b1. 22 a. 23. 24 b. 25. 26 b. 27 b; b) margo sinister: 1 e1. 7 b. a. 8 b. 11 b; c) spatium inter contextum Homeri et scholia marginalia (sc. scholiaP): 2 a. 3 b1. 5 c. 6. 10a. Sc. 10 b; d) supra versus (scholia P 1 ) : 1 g. 4 e. F o l . 1T. a) margo superior, sinister, inferior: 29d. 32a. 33. 34 b et 35. 36 δ. 37 b.c.d.38

a. 41 a. 42 b.c. 43. 45. a. 46. 48. 49a.

50 b. 51 b. 52. 53—5. 53 b. c; b) scholia P : 29 c. b. 31 a. b. 35. 38 b. 39 δ2. 44 b. 51—2; c) scholia P 1 : 45 c. 47 a. b. 51—2; d) in margine infimo: 1 b. Cum coniectura probabile est, tum quibusdam etiam vestigiis indicatur codicem in monte Athone confectum esse30). Inde a saeculo decimo quinto in Bibliotheca Florentina Salvatorum erat. Quibus temporibus Petrus Victorius (1499—1584) apographum a scriba diligenti factum nactus est, quod hodie in Bibliotheca Monacensi asservatur (vide infra de codice V). Postea Donius Florent i u s , Barberini cardinalis secretarius (1594—1647), codice usus est et Lucae Holste (Holstenio), amico Hamburgensi (1596—1661), Maass, Herrn. 19, 1884, 275; P. Maas, Griech. Paläographie (in: Gercke-Norden, Einleitung in die Altertumswissenschaft I s , Lipsiae 1927) 9, 81 ( = § 22); T. W. Allen, Homeri Ilias I (Oxon. 1931) 40. 29 ) Hanc perturbationem ordinis in apparatu critico non iterum commemoravi. 30 ) E. Maass, Herrn. 19, 1884, 287.

XXVIII

Praefatio

qui Porphyrium edere in animo habebat, excerpta quaedam misit. Nescio, qua de causa liber Romam transportatus sit ; ibi quidem ab Ioanne Townley emptus inde ab anno D. 1771 in libris Caroli Townley erat. A. D. 1790 Ch. G. Heyne librum usurpandum conduxit nonnullaque excerpta in notis ad editionem suam Iliadis collectis foras edidit. Plura emisit G. H. Noehden (1770—1826), discipulus eius et (ab a. D. 1811) Musei Britannici bibliothecarius, in disputatiuncula de Scholiis Porphyrii 31 ). Townley denique Carolo Burney codicem a. D. 1814 vendidit; qui etiam a. D. 1818 Caroli Parr Burney erat, sed tum statim in bibliothecam Musei Britannici pervenit. Excerpta nonnulla I. A. Cramer edidit a. D. 1841 (vide infra E I). Totius autem codicis apographon D. B. Monro demum fecit et id in usum Guilielmi Dindorf, qui ad scholia Τ publici iuris facienda se accinxerat. Quod munus editore doctissimo mortuo E. Maass suscepit ; qui praeter schedas suas, quas per sex menses Londinii fecerat, etiam illud apographon iam notis Dindorfii auctum adhibuit. De ipsa editione Maassiana vide infra E I (p. LXXI). Equidem codicem contuli Londinii a. D. 1952. C a t . : Catalogue of Manuscripts in t h e British Museum, New Series vol. I, P a r t I I : The Burney Manuscripts, Londinii 1840, 37; E. M. Thompson, Catalogue of Classical MSS., Class. Rev. 2, 1888, 103, Nr. 5; K. and S. Lake, Monumenta Palaeographica Vetera I I , Bostonii 1934, 15 (tabulae 127—8).

U2 Venetus Graec. 1034 (olim Marc. Graec. 455), s. XIII—XIV, chartaceus, 401 fol., 24,7 X 16,5 cm. Insunt vita Homeri (p. 28,9—29,2 Wil.) et (fol. 2—401) Ilias tota. In foliorum 2291—293r marginibus scholia exstant ad versus O 1 usque ad Σ 207, ubi haec ultima explanatio post verba αλλ' ούδέ υύξ in sententia media abrupta est. Scholia, quae classis exegeticae sunt, e codice Β pendere inveniuntur; nullo enim loco U 2 verba integriora praebet quam Β. Librarius doctus adnotationes suas adiecit scholiis D et recentioribus tractatibus nisus. Post quam Venetiis a. D. 1958 magnam partem codicis contuli, constituí scholia U 2 in hac editione spernere 32 ). C a t . : Ant. M. Zanetti et Ant. Bongiovanni 1. c. (vide ad cod. A) I 244. 4

U Venetus Graec. 841 (olim Marc. Graec. 458), s. XII—XIII, membraneus, 194 fol., 29,2 X 22,8 cm. Continet Iliadem inde a versu 2 419 (quaternio primus numero λβ notatus est; ergo altera pars codicis interiit). Binae columnae in unaquaque pagina sunt, quarum dextra paraphrasim complectitur. Inde a versu 2 465 in marginibus exterioribus, nonnumquam in superioribus vel inferioribus vel inter columnas scholia classis h le31 ) De Porphyrii scholiis in Homerum cum appendice de codd. Townleyano et Etonensi, Gottingae 1797. 32 ) Cf. Zetemata 24, 1960, 6.

Β. De libris manuscriptis

XXIX

guntur. Hic illic etiam manus secunda viles quasdam explanationes adiecit (vide e. g. fol. 36T. 64' al.). Scholia selecta codicis U 4 edidit A. Ludwich a. D. 1893/4 3S ). Ipse codicem contuli Venetiis a. D. 1958. C a t . : Ant. M. Zanetti et Ant. Bongiovanni 1. c. (vide ad cod. A) I 245.

Monacensis Graec. 16 (Victorianus), s. XVI, chartaceus (charta V crassa), 474 fol., 35 X 23,5 cm. Continentur foliis l 1 —457 T scholia Townleiana (sine textu Iliadis), foliis 458—474T scholia in Hesiodi Theogoniam34). Scholia in Iliadem atramento fulvo, titulis et initialibus rubris, per singulas paginas semper fere tricenis versibus, manu eleganti, sed non sine multis erroribus exarata sunt. Lemmata ubique leguntur, haud rara falsa in iis scholiis, quae in codice Τ supra contextum Homed exstant (Tu). Manus altera a prima paulo diversa (Ve) multa emendavit et scholia breviora (plerumque scholia T u ) in margine adiecit, quibus lemmata addidit. Utrumque scribam codicem Townleianum (fortasse Florentiis) in manibus habuisse constat ; nam V et Ve sescenta menda cum ilio communia habent levissima tantummodo tollentes, praeterea saepe peccant, ubi Τ textum sanum praebet. Cum apographum efficiebatur, Townleianus iam circumcisus erat; vide e. g. ad Δ 257, ubi verba τιμών et παρόν, in Τ a bibliopego sublata, in V desunt. Etiam folium primum Townleiani, quod hodie maximam partem detritum est, tum haud facilius legebatur; nam scriba V, ordinem codicis Τ in scholiis describendis secutus, in folio l r multa spatia reliquit, in folio 1T non plures quam octo lineas scripsit, pone scholium Τ ad A 33 laborem inceptum abrumpens, postque longum spatium in folio 9T a scholio Τ ad A 82 denuo incepit. Hoc apographum tam imperfectum et mendosum tamen nonnullis locis alicuius momenti est, praesertim cum multa lemmata recte addita sint. Codicem a V e suppletum Petrus Victorius (1499—1584) nactus nonnullis emendationibus locupletavi^ Iam in primo folio occurrunt verba illa e Veneto A descripta (vide supra p. XVI), inferius notae aliquae marginales leguntur, quibus textus scholiorum suppletur vel mutatur vel corrigitur35). Litterae Graecae et Latinae 3 3 ) Index lectionum in Regia Academia Albertina per hiemem anni 1893/4 habendarum (Regiomonti) p. 14—20; adde X. W. Alien, Class. Rev. 14, 1900, 244. 3 4 ) Folia 2 T —8 T , 148 T , 151' vacua sunt, scholia ad I 120—43 in foliis 149 T — 150 T bis scripta, sed secundo loco haud raro deleta sunt. 3 5 ) Cf. e.g. ad Β 102: διαφυλάξας Τ διαφλέξα* V, διαφυλάξαι Vict. (falso); — ad Β 107: άξίωμα Τ άξίωσεν V, μα ss. Vict. (similiter ad Β 267. Δ 93. 95. M 442 al.) ; — ad Δ 75: verba πολέμου δια τό τέρας a TV omissa in margine supplevit Vict.; — ad Κ 466: -προνοητικά Τ ττρονοστικά V, προγνωστικά Vict, (similiter ad Λ 223. 786) ; — ad Λ 161 lemmatis verbum primum ήνιόχους addidit V, aiterum ποθέοντε; Vict.; — ad Λ 20: post verba άφεστήκασι μέν (sc. viri, qui regi

XXX

Praefatio

manu Victorii atramento nigro pictae crassae et deformes sunt lectuque difficillimae et ingenium viri ornatissimi redolent. Una cum libris Victorii codex V postea in Bibliothecam Monacensem pervenit36). Pleraque scholia edidit I. Bekker a. D. 1827 (vide infra E I, p. LXVIII). Post eum codicem contulerunt A. Roemer, A. Ludwich, E. Maass37). Equidem eum Monaci spectavi a. D.1964. C a t . : Catalogue codicum mss. Bibliothecae Regiae Bavaricae ed. I. C. Baro de Aretin, torn. I : Electoralis Bibliothecae Monacensis codices Graeci msc. recensiti et notis illustrati ab Ignatio Hardt (Monaci 1804) p. 91 cod. X V I ; cf. Α. Roemer, De scholiis Victorianis Homericis, Progr. des k. Ludwigs-Gymnasiums München, Monaci 1874.

V s Vaticanus Graec. 28, s. XIV, chartaceus (bombyeinus), 254 fol., 40 χ 30 cm. Iliadis versus A l — Ω 828 cum paraphrasi, quae quidem a versu A 8 demum incipiat. In unaquaque pagina binae columnae exstant, quarum sinistra versus poetae comprehendit. Scholia, quae ut argumenta tituli litteraeque initiales minio scripta sunt, aut in margine inveniuntur aut inter contextum Homeri et paraphrasim. Deprompta sunt e scholiis classis h et D38). Lemmata saepe desunt. Scholia ad librum A nonnumquam mutila; nam multa folia, praecipue initio codicis, madore vitiata sunt. Codicem contuli Romae a. D. 1958. C a t . : Io. Mercati et P. F. De' Cavalieri, Codices Vaticani Graeci, Romae 1923, 26. Cinyrae oboediunt) Vict. de suo addidit: oöv Ktvúpioi των έλλήνων. — Maximi momenti est nota iuxta scholium ad M 200 scripta („hoc scholium infra collocari debuit", se. ad M 218, quem versum laudat). 3 e ) Cf. I. Hardt 1. c. (vide paulo infra sub Cat.) : „. . . Nempe Elector noster Serenissimus Carolus Theodorus Victorianam bibliothecam manuscriptis variarum linguarum et libris editionum principum ac optimarum Saec. X V I celebrem, ferentibus aegre Romanis, coemit et bibliothecae aulicae Monacensi inferendam curavit." 3 7 ) Cf. U. de Wilamowitz-M., Geschichte der Philologie (in: Einleitung in die Altertumswissenschaft ed. Gercke et Norden I), Lipsiae 1921, 14: „Was er (sc. Victorius) z. B. an Scholien zu Homer (aus dem Townleyanus, der damals in Florenz war) und Hesiod abgeschrieben hat, ist noch im 19. Jahrh. früher benutzt worden als die Vorlagen." Pro verbis illis „abgeschrieben h a t " vir illustrissimus dicere debuit „erworben und bearbeitet hat". Fortasse scribere voluit „abschreiben ließ". Neque tarnen demonstrari potest Victorium auetorem apographi fuisse. — Ceterum statim suspiceris etiam Fridericum A. Wolf librum V adhibuisse, cf. S. Reiter, F. A. Wolf, Ein Leben in Briefen I I (Stuttgardae 1935), 62, 29 sq. : „Der gute König von Bayern . . . hat mir einen sieben Finger starken Folioband handschriftlicher Scholien zur Ilias geliehen" (in epistula a. d. I V Kai. Mai. a. D. 1808 ad G. J . Goeschen missa). Neque tarnen probari posse hune codicem fuisse Victorianum 16 benigne me doeuit H. Widmann Tubingensis, harum rerum plane peritissimus ; cf. eiusdem opusculum F. A. Wolf und die Tübinger Platon-Handschrift, Archiv für Geschichte des Buchwesens 3, 1960/1, 1—22. 3S )

Cf. Zetemata 24, 1960, 191.

Β. De libris manuscriptis

XXXI

Vaticanus Graec. 31, s. X I I I , chartaceus (bombycinus), 265 fol., V e 27 χ 21,4 cm. Continet Iliadem initio et fine mutilam (sc. A 449 — Ω 636) et in fol. 263—5 Dionysii Periegetae versus 659—936, utrumque carmen cum paraphrasi. Desunt versus Β 316—26 (pone fol. 13). Per singulas paginas binae columnae versuum a dénis septenis ad trecenos binos inveniuntur, in quas contextus poetae et paraphrasis non semper eadem ratione distributa sunt; nam in foliis 1—20T et 28'—58T ambo in eadem columna scripta sunt, singulis versibus translationis et Homeri invicem se excipientibus. Sed in foliis 21'—27T et 59*—7Γ paraphrasis sola in columna dextra exstat. Inde a folio 72' (E 469) laterculus paraphrasi definitus vacuus est, a folio 240 τ (Σ 94) contextus Homeri nonnumquam ambas columnas occupât. Scholia marginalia ad A et Β, cum charta madore violata sit, legere nequivi. Scholia ad Γ Ι — E 158 classis h sunt39), cetera e classe D delata ad nostrum propositum non pertinent. — Codicem contuli Romae a. D. 1958. C a t . : Io. Mercati et P. F. De' Cavalieri 1. c. (vide ad cod. V») p. 29.

Vaticanus Graec. 902, s. X I I I , chartaceus (bombycinus), 246 fol., V 9 25,8 X 17,5 cm. Continet in foliis 1—191 Iliadis versus A 16 — Κ 94 omissis inter folia 106T et 107' versibus E 2—300. Binae columnae per singulas paginas exstant, quarum interior contextum Homeri, exterior paraphrasim complectitur. Sequuntur in foliis 191—214 carmen Dionysii Periegetae, in foliis 215—46 Pindari carmina Olympia. Explanationes ad Homerum in margine superiore, exteriore inferioreque inveniuntur. Constant e scholiis exegeticis et fragmentis Quaestionum Porphyrii. Verba utriusque partis peiora sunt quam scholiorum Β. Omnia autem, quae in codice V 9 leguntur, etiam ilio libro vetustiore continentur. Ergo conicere licet hunc exemplum esse codicis V9, e cuius scholiis nos quidem fructum capere non possumus40). Librum contuli Romae a. D. 1958. Catalogue nondum publici iuris {actus est.

Vaticanus Graec. 1318, s. X I I I , chartaceus (bombycinus), 249 fol., V16 23 X 16,5 cm. Codex, qui hodie a folio 27' incipit, usque ad fol. 28T versus Β 494—607 praebet. Cuius libri ceterae partes desunt necnon liber primus et versus Γ 1—4. Ilias iterum incipit in folio 30* a versu Γ 5 " ) Cf. Zetemata 24, 1960, 192. Agitur solis de Septem fragmentis hisce: ad Γ 46. 197. 290. 441. Δ 22. 321. E 168. « ) Cf. Zetemata 24, 1960, 9—10.

XXXII

Praefatio

et usque ad fol. 249 (Ω 685) pertinet. Contextus poetae duabus columnis scriptus est et ita quidem, ut singuli versus columnae dextrae singulos sinistrae excipiant. Adsunt scholia usque ad fol. 226* (Τ 1 sq.), postea paucissima tantummodo classis D occurrunt. Toto autem codice scholia marginalia tineis adesa vel schedulis agglutinatis partim tecta sunt. Ipsa scholia in tria discedunt genera : 1. Scholia classis D, quae initio raro, sed inde a libro M saepius leguntur. 2. Complura scholia classis h, quae post versum O 138 non iam occurrunt 41 ). 3. Scholia exegetica primo pauca et inter se distantia, tum (sc. ab O 574) plura et ad series quasdam coniuncta. Quae cum e scholiis Veneti Β fluxisse appareat, in hac editione omisimus42). Codicem contuli Romae a. D. 1958. Catalogue nondum in lucem prodiit.

V

19

Palatinus Graec. 6, s. XIV, chartaceus, 191 fol., 28,5 χ 21 cm. Continet Iliadis versus A 1—Ω 388 ; desunt versus A 189—609. Β 462—93. Κ 81—233. Κ 550—Λ 118. Contextus carminis per omnes paginas binis columnis scriptus est, quarum utraque circiter quinos denos versus comprehendit. Supra quos paraphrasis minio exarata est. Scholia sub finibus plurimorum exstant librorum per totam paginam serie continua ex ordine scripta. Desunt ad libros H—M et 2—Ω ; explanationes ad Ζ et Ν libros suos antecedunt. Inveniuntur praeterea scholia interlinearía ad carmen A (leguntur praecipue initio huius libri) et marginalia longa ad Γ. Quae omnia fere classis D sunt exceptis paucis ab archetypo h ortis, e. g. scholio interlineari ad A 29 et marginali ad Γ 445. Sed tales loci rariores brevioresque sunt, quam ut in textu classis h constituendo alicuius momenti esse possint43). — Codicem contuli Romae a. D. 1958. C a t . : H. Stevenson sen.. Codices manuscripti Palatini Graeci Bibliothecae Vaticanae, Romae 1886, 4.

V 20 Palatinus Graec. 12, s. XIII, chartaceus (bombycinus), 269 fol., 30,8 X 23 cm. Continet Iliadem, plerumque una columna per singulas paginas scriptam, quarum unaquaeque ad vicenos quinos versus complectitur. Multa folia, quae perierunt, ab una vel duabus manibus saeculi XV restituía sunt. In foliis vestustioribus leguntur : " ) Cf. Zetemata 24, 1960, 189, 3. « ) Cf. Zetemata 24, 1960, 189—90. " ) Cf. Zetemata 24, 1960, 187.

Β. De libris manuscriptis

XXXIII

1. Glossae supra versus poetae exaratae, quae tarnen in libris Y—Ω prorsus desunt ; 2. Scholia exegetica in marginibus scripta. Inter quae etiam fragmenta Quaestionum Porphyrii occurrunt. Scholia genuina ad E 259—355 et Λ 167—217 suis locis (sc. in foliis 66r—68' et 133T—134T) desiderantur. Iam hac de causa suspiceris scholia exegetica codicis V20 e scholiis Veneti Β pendere. Accedit, quod V20 eosdem errores easdemque lacunas praebet, quas ille habet, cum lectionibus melioribus egeat. Licet igitur, in textu scholiorum exegeticorum restituendo librum Vaticanum spernere44). — Codicem contuli Romae a . D . 1958. C a t . : Η. Stevenson sen. I. c. (vide ad codicem V 18 ) 7.

Palatinus Graec. 310, s. XV—XVI, chartaceus, 287 fol., V23 37 χ 28 cm45). Habet in foliis 1—6 eosdem tractatus, quos P 11 in foliis Γ—6T praebet. Foliis 7'—287 continentur Iliadis versus A 52—Ω 804, cum initium libri primi interciderit 46 ). In unaquaque pagina binae columnae sunt, quarum interior contextum Homeri, exterior paraphrasim complectitur, illa nigro, haec rubro atramento scripta, utraque ad trícenos binos versus capiens. Scholia, quae classis h sunt, haud aliter atque in Ρ 11 post aliquot versus Homéricos ab eadem manu eodemque nigro atramento per totam paginam scripta esse inveniuntur. Desunt ad librum Ω. Erroribus autem, quos Palatinus cum Parisino communes habet, planum fit ilium huius esse fidele apographon. Ergo cod. V 23 eliminandus est47). — Codicem spectavi Romae a. D. 1958. Cat.: H. Stevenson sen. 1. c. (vide ad V 18 ) 174.

Scholia codicis O8 ( = Coll. Nov. Oxon. D 298), quae I. A. Cramer (An. Ox. I, Oxon. 1835, praef. p. V) scholiis A similia esse contendit, supra non commemoravi. Exstant in foliis 122'—128T a manu recenti saeculo XVI scripta, dispertita per binas columnas, quarum unaquaeque 23 cm alta et 7 cm lata est, ad A 1—Β 264 pertinentia. Omnia autem classis D sunt : raro tantum verba Homérica explanantur, plerumque narrationes occurrunt. Folia 122'—1287 a. D. 1964 Oxonii contuli. " ) Cf. Zetemata 24, 1960, 9. 45 ) Codex ante textum haec confitetur: „Sum de Bibliotheca quam Heidelberga capta spolium fecit et P. M. Gregorio XV. trophaeum misit Maximilianus utriusque Bavariae dux etc. Anno Christi 1623." 4β ) In margine dextro superiore fol. Τ aliquis haec adnotavit: „Desunt duo priora folia". 47 ) Cf. Zetemata 24, 1960, 187 (ubi linea 2 pro numero „A 51" legas quaeso „A 52"). 3

Scholia Iliad, ree. Erbse

XXXIV

Praefatio

II. De papyris

pap. I Pap. Hawara (Bodl. Ms. Gr. class, a 1 Ρ) = Pack 2 616: saec. II p. Chr.48). Circiter 61 fragmenta eiusdem voluminis papyracei, a 2,5 X 4 cm (fragmentum minimum) ad 27,5 χ 50,5 cm (fragmentum maximum), nunc in decern tabulas („sheets") distributa. Continent in pagina adversa reliquias 25 columnarum, quarum unaquaeque (14,5 cm alta et 14,0—20,5 cm lata) vicenos binos vel vicenos ternos versus comprehendit. Sunt partes versuum A 506—7. Β 1—6. 45—9. 111—5. 155—7. 200—5. 223—8. 245—52. 289—92. 331—2. (finis columnae). 333—54 (f. col.). 368—82. 390—8 (f. col.). 399—404. 411—22. 432—42 (f. col.). 443—50. 454—64 (f. col.). 465—70. 472—86 (f. col.). 488—92. 493—508 (f. col.). 509—11. 515—30 (f. col.). 531—5. 538—53 (f. col.). 554—60. 562—76 (f. col.). 577—98 (f. col.). 601—20. 621—42 (f.col.). 643—65 (f. col.). 666—87 (f.col.). 688—709 (f.col.). 710—31 (f.col.). 732—53 (f. col.). 754—75 (f. col.). 776—97 (f. col.). 798—819 (f. col.). 820—41 (f. col.). 842—64 (f. col.). 865—76. Omissi sunt versus Β 549 et 558. Nonnumquam puncta, spiritus, accentus. Locis hisce ante versus signa critica occurrunt, diplae ante Β 481. 659. 701. 722. 727. 730. 741. 742. 801. 802. 807. 809. 827. 830. 838. 839. 856. 858. 863. 872, forsan etiam ante 689 et 785; diplae periestigmenae ante Β 484. 612. 634. 658. 674. 675. 697. 724. 746; obeli ante Β 859. 860. 861. 875. 876. Discerni non potest, utrum ante versum Β 769 antisigma sit necne. In margine scholia leguntur ad versus Β 397. 436. 447. 462. 665. 671. 682. 694. 707. 751. 769. 782. 798. 865. Exarata sunt atramento paulo clariore quam contextus Homeri, scriptura parva, obliqua compendiisque abundante, quae haud raro certo explicari nequeunt. Ceterum nescio an omnia haec scholia a manu recentiore scripta sint 49 ). Auetor autem de variis lectionibus refert, praecipue Aristar48 ) Roger A. Pack, The Greek and Latin Literary Texts from Greco-Roman Egypt 2 , Ann Arbor 1965. Cf. praeterea P. Collart, Liste des scholies, lexiques, commentaires, paraphrases de 1' Iliade sur papyrus, Rev. Philol. 6, 1932, 328—9 (etib. 333). " ) Cf. New Palaeographical Society, 1 st Series, 1907—8, Plate 126 b. Liceat totam descriptionem hic repetere : „Papyrus roll, formed of κολλήματα, measuring 10% in. ( = 26,67 cm) in width (in one case only 7 in. [ = 17,78 cm]) and ΙΟ'/β in. ( = 27,62 cm) in height. The top and bottom are much damaged by damp. Margins at top about 2 in. ( = 5,08 cm); at bottom 3% in. ( = 8,25 cm); between columns, about 2 to 2% in. ( = 5,08 ad 6,97 cm). Total width of column, including margin, about 9% in. ( = 24,75 cm), with 22 lines in a column so that the whole book would have occupied a roll of about 32—33 feet ( = 9,753— 10,058 m). At the end is the title 1Λ1ΑΔΟΣ B. The original scribe has added accents, stops, apostrophe, diaeresis, rough breathings, mark of long vowels, and

Β. De libris manuscriptis

XXXV

chi, cuius nomen septies apparet. Quae notae Didymi et Aristonici simillimae sunt. Ñeque tarnen dispexi, utrum ex horum grammaticorum libris pendeant an e commentariis aetatis Hellenisticae, fortasse ipsius Aristarchi. Papyrus ab A. H. Sayce in Aegypto prope vicum, qui Hawara appellatur, sub capite feminae a. D. 1888 reperta est. Edidit A. H. Sace in libro a W. M. Flinders Petrie composito, qui inscribitur „Hawara, Biahmu, and Arsinoe by W. M. Flinders Petrie", Londinii 1889, 24—8; cf. B. P. Grenfell, Catalogue of Greek Papyri in the Bodleian Library ( = index manu scriptus) p. 9; J. Madan, Catalogue of Additional Greek MSS. in the Bodleian Library ( = index manu scriptus), 1887—9; A. Ludwich, Index lectionum aestiv. 1902, Regiomonti 1902, 6. — Papyrum contuli Oxonii a. D. 1952 et 1964. Vide tabulam huic volumini affixam.

Pauca tantum de scholiis ad Β 447 et Β 462 pertinentibus subiciam. Illud nunc 2,2 cm sub syüaba EIN vocis ΚΗΡΥΣΣΕΙ Ν (Β 443) in tabula secunda invenitur. Occuparet igitur, si haec columna integra esset, locum versibus poetae destinatum. Vestigia autem scholii ad Β 462 pertinentis in eadem tabula 1,8 cm sub ilio agnoscuntur, et ea falso loco posita; scriba enim omnes explicationes in margine dextro exaravit. Ergo Flinders Petrie demum, quantum ego coniectura assequor, duas parvas lacinias, quarum altera scholium ad Β 447, altera ad Β 462 continuisse videtur, a parte sinistra fragmentorum huius columnae agglutinavit. Hoc ea quoque de causa colligo, quod pars dextra versuum Β 443—50 et 454—64 abscissa est, ambo autem fragmenta in margine extremo tabulae secundae exstant. Sayce quidem utrumque scholium suo versui recte attribuit. Pap. Ox. 1086 (Pap. Lit. Lond. 176) = Pack 2 1173: saec. I a. Chr. pap. II Fragmentum (23,2 X 41 cm)50) voluminis papyracei, quod commentarium ad Iliadis librum Β a quodam Aristarcheo compositum continebat. Complectitur in pagina adversa tres columnas, quarum media paene integra est, cum sinistrae et dextrae exteriores partes abscissae sunt. Columna prima et secunda quadragenos versus comprehendunt, tertia quadraginta unum. Qui omnes ab editore principe numeris 1—121 notati sunt. Versus columnae meAristarchean critical marks in the margin . . . Scholia have been added occasionally in a small sloping hand which appears to be of the 3 rd century." — Lucis ope picti sunt versus Β 843—64. 50 ) Duo fragmenta sedis incertae, quae Hunt in ed. pr. (p. 92) typis descripsit, sprevi, cum genuinum locum eorum reperire non potuerim. Haec sunt reliquiae : fr. 1 fr. 2

]EI5E

ταυτ[

·"· · · ·'

]σω[

M 3·

XXXYI

Praefatio

diae 15,5 cm latae circiter sexagenas quinas litteras habent ; in prima autem undesexagenas vel sexagenas fuisse computari potest, in tertia sexagenas quaternas. Semper ante explicationem lemma exstat; id versus complures continet, ubicumque explicatio ad tot verba Homeri spectat. Ante et pone singula lemmata spatia circiter y2—1 % cm longa inveniuntur, haud raro etiam in ipso scholio, sc. post singulas sententias. Signa autem diplae aut obeli, de quibus in scholiis agitur, nonnumquam ante lemmata picta sunt (de diplis vide 1. 27. 54. 114, de obelis 1. 61 et 62). Textus litteris uncialibus, paulum obliquis, satis magnis pulchrisque scriptus est. His notis librarius usus est: \ = είναι, / = εστίν, |í = μεν (e. g. διωκεμ = διωκέμεν), Τ) = πρόξ, ί~ = γάρ, τ = τώυ. Mutum ι adscriptum, interdum omissum est; semper fere ει pro ι, raro η vel ι pro ει. Praeter άριμά (1. 49) nullus accentus. Ante versus 43. 57. 112 in margine signum £ ( = χρηστόν). Tribus autem columnis partim quidem feliciter servatis explan a t i o n s summae praestantiae ad versus Β 751—827 continentur. Quae fragmentis commentarli quattuorvirorum (de quo vide A I 2a, p. XLVI) saepe tam finitimae sunt, ut textum codicis A suppléant. Papyrus a. D. 1906 ab Arthuro S. Hunt in Aegypto prope Oxyrhynchum reperta inde ab a. 1914 in Museo Britannico asservatur (Nr. 2055). Edidit A. S. Hunt in libro, qui inscribitur „The Oxyrhynchus Papyri VIII" (Londinii 1911), 77—99; cf. Α. Körte, Arch. f. Pap. Forsch. 6, 1913, 252; W. Schubart, Einführung in die Papyruskunde, Berol. 1918, 166; H. J. M. Milne, Catalogue of the Literary Papyri in the British Museum, Londinii 1927, 145—6. — Papyrum contuli Londinii a. D. 1952. Vide tabulam huic volumini affixam.

pap. III Pap. Ryl. 24 = Pack 2 1175: saec. I p. Chr. Fragmentum (11 X 7,7 cm) commentarii ad Iliadis Δ, medias partes duarum columnarum continens, scriptum, ut mea quidem opinio fert, in pagina adversa. Longitudo versuum computari non iam potest. In columna prima, cuius 18 versuum fines exstant, versus Δ 306—7 expediuntur, in secunda, cuius 15 versuum initia servata sunt (1. 19—33), versus Δ 310 et Δ 315—6. Quae scholia non ad singula verba Homeri, sed ad rem perplexam tractatuque dignam pertinent. Textus litteris satis magnis et, ubi summa papyrus non laesa est, dilucidis scriptus. Spatium breve (ca. 1 cm) ante lemma 1. 28 ( = Δ 315—6). Papyrus ante a. D. 1910 ab Arthuro S. Hunt Behnesae empta hodie Mancuni in Bibliotheca Universitatis asservatur. Edidit A. S. Hunt in libro, qui inscribitur „Catalogue of the Greek Papyri in The John Rylands Library I" (Mancuni 1911) 43—5. —- Papyrum contuli imagine lucis ope facta usus. Vide tabulam huic volumini affixam.

Β. De libris manuscriptis

XXXVII

Pap. Οχ. 445 (Pap. Lond. 14) = Pack 2 778: saec. II/III p. Chr. pap. IV Duo fragmenta (15,3 X 6 et 30,5 X 19,5 cm) eiusdem voluminis papyracei continentis Homeri Iliadis Z, quorum utrumque in pagina adversa scripta est. Fragmentum primum duas columnas comprehendit, quarum altera fines versuum 134—7 et 148 praebet, altera initia versuum 173—94 et 199. Etiam fragmentum secundum e duabus columnis constat: in altera fines 44 versuum (sc. Ζ 445—88) agnoscuntur, in altera initia 41 versuum (sc. 489—529) ; neque tarnen horum nonnulli dispici possunt. Sequuntur summa versuum libri Ζ, sc. numeri nota [φ]κε, et verba subscriptionis Ίλιάδος ζ. Sententiae semper fere punctis iuxta summas litteras novissimi cuiusque verbi positis diligenter distinctae sunt. In versibus Ζ 447 et 496 punctis iuxta medias litteras positis brevis respiratio significatur. —- Signa critica hisce locis inveniuntur: (1) Diplae ante 174. 176. 178. 181. 186. 194. 199. 507. 510. 518. Diple, quae est ante 186, ceteris testimoniis non confirmatur. At ante versus 183. 189. 191, ubi diplae in codice A occurrunt, signa in papyro desiderantur. Sub diplis, quae sunt ante versus 181 et 186, puncta singula apparent, quae tarnen nullius ponderis esse suspicor. — (2) Ante versum 174 antisigma est; cui ante versus sequentes nullum signum responded — (3) Asterisci ante versus 490. 491. 492 effulgent. Omnia autem haec signa ab eadem manu pietà sunt. Scriptura contextus Homeri dilucida et satis magna est. Scholia in margine dextro exstant iuxta versus Ζ 128. 148. 449. 464. 478. 479. 494. Lemmatibus careni et varias lectiones textus Homerici praebent plerumque cum vulgata congruentes. Ex eo autem commentario fortasse deprompta sunt, quem librarius in textu Homeri constituendo adhibuit. Sed aliter rem se habere puto eis locis, quibus contextus poetae correctus vel mutatus est, sc. 187 (super ε primum vocis έπερ[χομένω scriptum est α), 477 (super litteras api verbi άριπρεπέα legitur ευι), 487 (super litteram ι vocis προιάψει sunt litterae τι), 493 (super primum y vocis εγγ[εγάασιν exstat ν). Probari nequit has omnes varias lectiones in scholiis fuisse. Quin dubito etiam, num notae supra 479 (διχώς) et supra 494 (φαίδιμος °Εκτωρ) exstantes recte in numero scholiorum habeantur. — Editores principes suspicati sunt scholia a manibus tribus exarata esse (A: 128. 148. 449; B: 464; C: 478). Neque tamen hoc constat; nam ductus manus primae et secundae paene idem est atque eius, quae contextum poetae scripsit. Certo autem omnes scripturae, quas papyrus praebet, eiusdem fere aetatis sunt. Papyrus a. D. 1897 Oxyrhynchi a Bernardo P. Grenfell et Arthuro S. Hunt reperta inde ab a. D. 1903 in Museo Britannico asservatur (Nr. 1190). Ediderunt B. P. Grenfell et A. S. Hunt in libro, qui inscribitur „The Oxyrhynchus Papyri III" (Londinii 1903) 84—91; cf. F. Blass, Arch. f. Pap. Forsch.

XXXVIII

Praefatio

3, 1906, 258—9; H. J. M. Milne, Catalogue of the Literary Papyri in the British Museum, Londinii 1927, 23. — Papyrum contuli imagine phototypica usus. Vide tabulam volumini secundo huius editionis affixam.

pap. V Pap. Cair. Journal 60 566 = Pack 2 1184: saec. II p. Chr. Tria fragmenta eiusdem voluminis papyracei, quo commentarius ad librum Ζ Iliadis continebatur. Fragmentum a (10,5 χ 10 cm) a parte sinistra fines 13 versuum habet, qui in columna sunt supra et infra mutila. A parte dextra litterae et vestigia exstant initiorum 23 versuum, qui olim columnam sequentem faciebant. Fragmenti b (9,8 X 8 cm) a parte sinistra in columna supra infraque mutila fines 20 versuum leguntur, a parte dextra vestigia duarum litterarum. In fragmento c (3 χ 4,5 cm) denique vestigia exigua sex versuum sedis incertae agnoscuntur. Singuli versus columnae I I fragmenti a a tricenis ad tricenas senas litteras continent, columnae I fragmenti b a tricenis quaternis ad tricenas novenas. Altitudo columnarum computari nequit. Scriptura subtilis et lucidissima. Compendia : δ = ότι, ΤΓ forsan = ττερί, D = μετά, 3 = μετ- in μετελεύσομαι. Sententiae, quae servatae sunt, pauca tantummodo scholia lemmatibus quidem instructa ad Ζ 240—1 (fr. a, Col. I) et 251—85 (fr. a, Col. II et fr. b, Col. I ; vide app. crit.) faciunt. Neque tarnen haec cum aliqua fiducia suppleri possunt, quod summa papyrus compluriens male detrita est. Sola scholia ad 277 et 278 notis, quae in codice A inveniuntur, tam propinqua sunt, ut sententiae auctoris nostri coniectura colligi possint. Papyrus Oxyrhynchi reperta est ; quo anno hoc factum sit, ignoro. Summa diligentia edidit W. G. Waddell, Three Homeric Papyri from Oxyrhynchus, in: Mélanges Maspéro Tom. II ( = Mémoires de l'Institut français d' Archéologie orientale du Caire, Tome LXVII), Cahirae 1934, 148—151; cf. A. Körte, Arch. Pap. Forsch. 13, 1939, 119. — Papyrum contuli imagine usus, quam lucis ope conficiendam curavit v. d. El Khachab et intercedente viro docto H. Stock, directore Instituti archaeologici Germanici Cairensis, benigne mihi concessit. Invenies tabulam volumini secundo huius editionis affixam.

pap. VI Pap. Ox. 1087 (Pap. Cair. 47 433) = Pack 2 1186: fort.saec. Ia. Chr. Fragmentum (24,3 χ 17,1 cm) voluminis papyracei, quod commentarium ad Iliadis librum H comprehendebat. Servatae sunt tres columnae, quarum media fere tota superest, sinistrae plus quam dimidia pars versuum etiam exstat, dextrae initia (sc. singula verba vel saepe tantummodo litterae) relicta sunt. Unaquaeque columna trícenos temos versus complectitur, quos in pagina adversa scriptos esse censeo. Sententiae punctis distinctae sunt sive iuxta summas sive iuxta medias litteras positis. Nonnumquam accentus inveniuntur. Scriptura satis magna, paulum obliqua, semper fere lucida. Compendia haec: ccv = άντί του, o ss. u = ούτως, φη = φησί.

Β. De libris manuscriptis

XXXIX

Scholia, quae lemmatibus fusis ornata sunt, ad versus H 75—83 pertinent. Neque auctori variae lectiones cordi erant, sed quaestiones grammaticae, mores, ritus. Quae omnia exemplis multis e scriptis veteribus depromptis probare studuit. Fortasse librum Tryphonis adhibuit, qui Περί παρωυύμων (cf. fr. 83—93 V.) inscriptus erat. Papyrus a. D. 1906 ab Arthuro S. Hunt in Aegypto prope Oxyrhynchum reperta nunc asservatur in Museo urbis Cahirae. Edidit A. S. Hunt in libro, qui inscribitur „The Oxyrhynchus Papyri VIII" (Londinii 1911), 100—10; cf. A. Körte, Arch. Pap. Forsch. 6, 1913, 253. — In papyro conferenda usurpavi descriptionem, quam E. Siegmann a me rogatus Cahirae diligentissime confecit, praeterea imaginem lucis ope factam. Vide tabulam volumini secundo huius editionis adiectam.

Pap. Lit. Lond. 142 = Pack 2 1188: saec. II p. Chr. pap.VII Frustulum (5,2 χ 2,1 cm) columnae voluminis papyracei reliquias decern versuum continens. Textus in pagina adversa litteris uncialibus satis magnis scriptus est. Versum I 447 laudari (sc. 1. 2) et explicari sagacissime cognovit R. Pfeiffer, qui etiam numerum litterarum uniuscuiusque versus (sc. a vicenis senis ad vicenas oc tonas) computavit. Neque tarnen discerni potest, utrum papyrus fragmentum hypomnematis ad Iliadem nobis praebeat an operis mythographi cuiusdam Homerici (cf. D ad I 448; P. S. I. 1173). Papyrus a. D. 1906 empta nunc in Museo Britannico asservatur (Nr. 1605 C). Edidit H. J. M. Milne, Catalogue of the Literary Papyri in the British Museum, Londinii 1927, 121; cf. Α. Körte, Arch. Pap. Forsch. 10, 1932, 236; R. Pfeiffer, Philol. 92, 1937, 16—8 = Ausgewählte Schriften (Monaci 1960) 39—41. — Papyrum contuli Londinii 1952. Vide tabulam huic editioni affixam.

Pap. Iandan. 1 2 = Pack 2 1194: saec. I a. Chr. pap.VIII Fragmentum (10 χ 9 cm) voluminis (non codicis) papyracei, quod commentarium ad Iliadis Λ complectebatur. Pagina adversa reliquias unius columnae (I) praebet, aversa reliquias duarum (II et III), alterius exitum, alterius initium. Columna I versus Λ 677—88 illustrantur, columnis II—III A 699. 712. 730. 754. Cum margo superior abscissus sit, altitudo columnarum reputali nequit. Habent nunc col. I undecim versus, col. II duodecim, col. I l l decern. Versus uniuscuiusque columnae litteras circiter vicenas quaternas continent, sed versus, qui lemmata comprehendentes ad sinistram promoti sunt, in prima columna circiter vicenas senas, in tertia a vicenis septenis ad tricenas singulas complectuntur. In pagina aversa vestigia textus prioris abluti exstant. Ductus scripturae paginae adversae et aversae valde inter se differunt. Columnas II—III paucis annis post columnam primam scriptam esse verisimile est. Litterae in utraque pagina satis magnae sunt, in adversa diligentius scriptae. Quae omnia editor princeps

XL

Praefatio

sic exponit: partem primam commentarli post scholium ad Λ 688 olim terminatam fuisse; eum autem, cuius hoc volumen fuit, ut totum opus grammaticum haberet, cetera, postquam exemplum aliquod sibi comparavit, in pagina aversa ipsum addidisse. Lemmata semper adesse videntur, quae, etiam ubi de uno tantum verbo in scholio agitur, e toto versu constant. Inter lemmata et explanationes spatia brevia sunt. Papyrus a. D. 1906 in urbe Cahira empta (a Carolo Kalbfleisch opinor) hodie asservatur Giessae in Bibliotheca Universitatis. Edidit E. Schaefer in serie, quae inscribitur „Papyri Iandanae", vol. I (Voluminum codicumque fragmenta Graeca), Lipsiae 1912, 3—9; cf. H. G. Gundel, Die literarischen Papyri in der Gießener Universitätsbibliothek (Kurzberichte aus den Gießener Papyrus-Sammlungen 12, 1962), Nr. 5. —• Papyrum, quam ipse non vidi, contuli tabula II editionis Schaeferianae usus et imagine III libro affixa, qui inscribitur „Kurzberichte aus den Papyrus-Sammlungen der Universitätsbibliothek Gießen", 14, 1963. Praeterea H. G. Gundel, qua est humanitate, imaginem lucis ope diligentissime factam liberaliter mihi condonavit et benigne concessit, ut hac in editione repeteretur.

pap. IX Pap. Med. 19 = Pack 2 1197: saec. II p. Chr. Fragmentum unius columnae (13 χ 4 cm) sive voluminis si ve codicis papyracei, in quo Apollodori Atheniensis quaestiones grammaticae (ζητήματα γραμματικά) ad librum 2 Iliadis exstabant. Fragmentum, quod octo versus habet, solam subscriptionem complectitur et nomen aut scribae aut potius eius, cuius liber erat. Scriptura magna et dilucida, quae utrum in pagina adversa an aversa exstet, nescio. Papyrus a. D. 1934 in vico Aegypti, qui appellata Tebtunis, reperta asservatur Mediolani. Edidit A. Vogliano in libro, qui inscribitur „Papiri della R. Università di Milano (Mediolani 1937) 174—5; cf. Körte, Arch. Pap. Forsch. 13, 1939, 118—9. — Papyrum non vidi.

pap. X Pap. Ox. 2397 = Pack 2 1201: saec. I ex. p. Chr. Quindecim fragmenta (a 2 χ 1 cm ad 7,2 χ 7 cm) voluminis papyracei, quo commentarius (fortasse fusus) ad librum Iliadis P continebatur. Dispiciuntur explanationes ad versus Homéricos inde a versu P 4 usque ad P 700. Litterae exstant in pagina aversa. Vestigia autem earum tarn pauca sunt, ut raro tota verba legantur. Ñeque altitudo columnarum computari potest. Non plus septem fragmenta ad certos versus cum aliqua fiducia referuntur. Ita evenit, ut natura libri agnosci non possit. Ergo in nostro proposito peragendo ex hoc teste vix aliquem fructum cepimus. Papyrus, quae Oxyrhynchi reperta esse videatur, Oxonii asservari dicitur. Edidit et brevi commentario instruxit E. Lobel in libro, qui inscribitur ,,The Oxyrhynchus Papyri XXIV", Londinii 1957, 91—7. — In papyro conferenda usus sum tabula phototypica editioni affixa. Ipsam papyrum non vidi.

Β. De libris manuscriptis

XLI

Pap. Οχ. 685 = Pack 2 950: saec. II p. Chr. pap. XI Fragmentum initii columnae (12,5 X 10,5 cm), quo fines versuum Ρ 725—32 continentur. A dextra parte tria scholia exstant (sc. ad Ρ 728. 731. 733?), quorum primum integrum est secundo tertioque mutilato. Supra versum Ρ 725 margo vacuus 6,7 cm altus. Quot versus columna etiam inviolata comprehenderit, computari nequit. Contextus Homeri a calligrapho quodam litteris satis magnis et rotundis in pagina adversa scriptus est. Quibus scriptura scholii primi, quamvis minor subtiliorque sit, esse invenitur simillima. Cetera scholia ambo litteris obliquis exarata sunt. Illud primum pro Aristarchi lectione ότεδή vulgatam scribendi rationem profert (δτε δή) duos accentue apponens. Scholia cetera interpretamenta brevia fuisse videantur. Papyrus a . D . 1903 (1897?) Oxyrhynchi reperta Oxonii asservatur (Bodl. Gr. class, f 75 P). Ediderunt B. G. Grenfell et A. S. Hunt in libro, qui inscribitur „The Oxyrhynchus Papyri Part IV", Londinii 1904, 132—3; cf. F. Blass, Arch. Pap. Forsch. 3, 1906, 477; W. Lameere, Aperçus de paléographie homérique, Bruxellis 1960, 134. — Papyrum contuli Oxonii a. D. 1952 et 1964. Vide tabulam infra affixam.

Pap. Ox. 221 (Pap. Lit. Lond. 178) = Pack 2 1205: saec. II (potius pap.XII quam I) p. Chr. Fragmenta complura eiusdem voluminis papyracei, quod commentarium ad Iliadis librum Φ continebat. Textus est in pagina aversa, tractatu metrico Pap. Ox. 220 in adverso scripto. Supersunt reliquiae septendecim columnarum, quae praebent scholia inde a versu Φ 1 usque ad versum 363 ; praeterea autem duodecim parva vel minima frustula incertae sedis exstant. Quattuor columnae (sc. 9. 10. 11. 15) paene integrae sunt, satis bene conservatae tres aliae (sc. 12. 14. 17). Unaquaque columna (13,3 χ 6,5 cm) versus a tricenis quaternis ad undequadragenos continentur. Ipsum volumen 16,6 cm altum est. Litteris parvis et angulosis puncta, spiritus, accentus, apostrophi, tremata hic illic adsunt. Fines explicationum paragraphis nonnumquam significantur. Iota mutum adscriptum, plerumque autem omissum est ; saepius ει pro i, raro ι pro ει. Alia, quae etiam leviora sunt, hie praetereo. — Textus a manu prima exaratus haud raro mutatus vel correctus est, interdum a manu posteriore. Lemmata semper exstant, nonnumquam etiam totos versus comprehendentia; quod in numero litterarum, quae in unoquoque versu exstabant, reputando, ubicumque papyrus lacunas habet, magno usui est, praecipue in partibus inferioribus complurium columnarum, quae male laesae sunt. Neque tamen hoc satis accurate effici potest, etiam ductu saepe variante (fortasse affirmare licet unum-

XLII

Praefatio

quemque versum circiter a vicenis quaternis ad vicenas septenas litteras habere). Accedit, quod etiam litterae conservatae lectori haud raro magnam dubitationem movent; nam summa papyrus rugas habet variasque umbras facit, hie illic etiam alba crusta (calcis an salis nescio) obducta est. Inter columnas X et XI haec verba perpendículo respondentia leguntur: 'Αμμώνιος 'Αμμωνίου γραμματικός έσημειωσάμην. Quae quid sibi velint, inter viros doctos non constat. Sed suspicari licet grammaticum quendam nomine Ammonium commentarium nostrum composuisse. Qui liber omnibus, quicumque memoriam scholiorum ad Homerum pertinentium animo lustrant, summi momenti est; singulare enim specimen existimatur rationis ac doctrinae, quibus tales commentarli aetate Caesariana a grammaticis compositi sunt. Quod autem ad argumenta scholiorum attinet, papyrus explanationibus codicis Ge (vide supra Β I, p. XXI, et infra C V, p. LIX) nonnumquam propinqua est; quin has pendere etiam e commentario Ammonii paene verisimile est. Papyrus a. D. 1897 Oxyrhynchi reperta inde ab anno D. 1903 in Museo Britannico asservatur (Nr. 1184). Ediderunt B. P. Grenfell et A. S. Hunt in libro, qui inscribitur „The Oxyrhynchus Papyri, Part II" (Londinii 1899) 52—85; cf. U. de Wilamowitz-M., G. G. A. 1900, 37—44; T. W. Allen, W. G. Rutherford, A. Piatt, CI. Rev. 14, 1900, 14—20; H. Weil, Journ. des Savants 1900, 101—3; A. Ludwich, Ind. lect. aestiv. 1902, Regiomonti 1902, 8—20; W. Crönert, Arch. Pap. Forsch. 1, 1901, 533—6; O. Mueller, Über den Papyruskommentar zum Φ der Ilias (Ox. Pap. II 56 ss.), Diss. Monaci 1913; Η. J. M. Milne, Catalogue of the Literary Papyri in the British Museum, Londinii 1927, 147. — Papyrum contuli Londinii a. D. 1952. Complures locos lectu difficillimos E. Siegmann spectavit et in meum usum diligenter descripsit. Vide tabulas huic editioni adiectas.

pap. XIII Pap. Lit. Lond. 27 = Pack 2 998: saec. I a. Chr. Fragmenta 42 columnarum, quarum 1—23 librum Ψ, 25—42 versus Ω 41—759 continebant. Columna 24 (comprehendens versus Ω 1—40) a manu posteriore addita est, quae etiam fines complures columnae 23 supplevit. Hodie desunt columnae 3—-10 ( = Ψ 80—401) et 31 (Ω 283—322), praeterea in utroque libro Iliadis nonnulli versus interciderunt, ubi papyrus laesa est. Mensurae uniuscuiusque columnae: 21 X 11,5cm; altitudo voluminis 25 cm. Litterae a prima manu exaratae satis magnae et dilucidae sunt ; iota adscriptum, ει pro ι. Puncta autem, quae pone sententias inveniuntur, accentus, spiritus signaque elisionis manus posterior adiecit ipsaque verba librarli crebris locis refecit. — Diplae ante versus Ψ 486. 550. 551 (pro 551. 552?). 574. 680 (pro 679?). 850. 863. 872. Ω 115. 228. 232. 544; asteriscus ante Ύ 657; puncta (στιγμαί) ante Τ 620 et Ω 54 (?). In columna 22, qua continentur versus Ψ 836—77, duo scholia exstant, alterum trium versuum in margine superiore, alterum

Β. De libris manuscriptis

XLIII

brevius iuxta versus Ψ 850—51. Scholium tertium in margine superiore columnae 42 (continentis versus Ω 721—59) legitur. Diiudicari nequit, haene explanationes a manu prima scriptae sint an a posteriore. Omnia autem mutilata sunt et lectu difficillima51), fortasse e commentario quodam ampliore deprompta. Papyrus in regione Aegypti reperta, quae nominatur Fayum, inde ab a. D. 1889 in Museo Britannico asservatur (Nr. 128). Scholia edidit F. G. Kenyon, Journ. of Philol. 21, 1893, 318—9 et 342. Descriptio totius textus Homeri ibid. 298—343. Cf. F. G. Kenyon, Classical Texts from Papyri in the British Museum, Londinii 1891, 100—8; J. La Roche, W. Stud. 14, 1892, 150—4; W. Leaf, Journ. of Philol. 21, 1893, 17—24. — Codicis columnas 22 et 42 contuli Londinii a. D. 1964. Vide tabulas nostrae editioni affixas, quibus partes columnarum 22 et 42 redduntur.

Pap. Mich. 3688. pap. XIV Fragmentum papyraceum unius columnae, cuius pars inferior abscissa est. In pagina aversa (?) mediae partes 31 versuum exstant. Quorum in unoquoque litterae a novenis ad vicenas quinas servatae sunt. Integris olim versibus fortasse a vicenis quiñis ad tricenas continebantur. Papyrus praebet enarrationem fusam vocis άμιχθαλόεσσαν (Ω 753). In versu undetricesimo (nescio an etiam in nono) nomen Callimachi occurrit. Tamen pleraque supplementa, quae proposui, in papyro tam male lacerata incertissima sunt. Ñeque de magnitudine fragmenti ñeque de scriptura et aetate quicquam conicere audeo. Quo loco et anno papyrus reperta sit, prorsus nescio. Papyrus nondum edita est. Equidem apographon in manibus habeo, quod E. Siegmann in meum usum confecit imagine phototypica papyri usus.

Sprevi fragmentum in Pap. Hamb. 665 conservatimi, quod editores principes e commentario ad carmina Homeri pertinente ortum esse coniecerunt®2). Nam suspicor his versibus valde violatis potius quam reliquias commentarli dissertationem quandam de sceptro Agamemnonis vel de usu sceptri contineri. Cuius auctor versibus Β 101—109 laudatis exponere videtur Agamemnonem totius exercitus ducem sceptrum iure secum gerere ; sed in versibus posterioribus eiusdem libri Homerici (se. Β 169 sq., cf. 1. 13: [εϋρευ Ιττειτ' Όδ]υσή Ά ρ ί σ τ α ρ χ ο ς δ ύ ο μέρη λ ό γ ο υ τ ό τ ό δ έ , Ή ρ ω διανός εν. A t a t e. < τ ό δ έ : ) ό τ ι π ε ρ ι τ τ ό ς ό δ έ σ υ ν ή θ ω ς α ύ τ φ . A i n i 42 α. ( τ ί σ ε ι α ν : ) ό τ ι Ζ η ν ό δ ο τ ο ς Ι τ ί σ ε ι ε ν . A™ s b. τ ί σ ε ι α ν Δ α ν α ο ί έ μ ά δ ά κ ρ υ α σ ο ι σ ι β έ λ ε σ σ ι ν : μικρψ λ ό γ ω μ ε γ ά λ α αΐτεϊ · ά ν τ α π ο δ ο ΐ ε ν τοις βέλεσί σ ο υ τ α ύ τ α τ ά δάκρυα, Stä. ; ceterum deest diple ante versum in A, fort, error scribae α ad Ζ 19. (Aristón.), cf. ad θ 3. Κ 277. Ν 82; vide ad Η 76 (Aristón.); E 178. Η 63. I 466. 516. Κ 38. Ν 450 (Hrd., cf. Beiträge 320, 2) b1 h(cf. A. G. 389, 9 Matr.): παρά τό έρέφω (Ag Mi Ρ » , Et. Gud. 426, 25 Stef.)· δβεν καΐ — λέγεται (Ag M1 Ρ 11 )· έστέφΕΓΟ (έστεφάνωτο Et. Gud.) — Διός (Ag Μ1 Ρ 11 , Et. Gud.)· ή π α ρ ά τ ή ν Έ ρ έ φ α ν (Et. Gud., έριφον Ag) τροφόν α ύ τ ο ΰ γενομένη ν (Ag, Et. Gud.)· ή παρά τό έρίφω — συνανατραφήναι (Ag Μ ι Ρ " , Et. Gud.) · ή παρά — πλέκεσβαι (Ag). έξ όλων ούν των έτυμολογιών ή ϊϊ δίφθογγος αΙτεΙται (pot. παραιτείται), μ-ηδείς δέ ήμδ$ νεμεσητού; άποφήνειεν ώζ εΙκή τό ΕΙραφιώτη; ένταΟβα γράψαντα$· ού γάρ έ σ η τ ο ΰ ποιητοΟ (Ag Ρ 11 ), άλλ' 'Αλκαίου (fr. 381 L.-P.) · „Έρραφέωτ' ού (Hoffm., έρραφεώτοϋ Ag είραφεώτου Ρ) γάρ δναξ" (Ag), fort, e scholiis; — συνανατραφήναι cf. Choer. O. (An. Οχ. 2, 211, 32, Et. Gen. [AB] είραφιώτηΐ. Et. Gud. 425, 7 Stef.) = Hrd. 2, 502, 6; Orum (?) in Et. Gen. (deest AB), pars sec. ( = EM. 372, 2) έρράφθαι cf. D ad 5 323, He. (Su. ει 177), [Apoll.] bibl. 3, 27, Proci. Chrestom. § 42 Sever. ( = Phot. bibl. 320 a 28), Steph. Β. 543, 20 παρά τό έρίφω cf. FGrHist 244, 132 40 excidit sch. H e r o d i a n i de v. μηρΐ' εκηα, vide ad Β 427 41 deest diple ante versum in A, fort, neglegentia scribae a Ολη γάρ sq. cf. Eust. 36, 21 b = h(Ag = A. G. 389, 19 Matr.), plura h (Ag M1 P 11 , cf. A. G. 389, 19 sq. Matr. ) : "Αρίσταρχος όξύνει τό δέ, όμοίωζ τ ω ,,τό δέ τοι ξεινήϊον έστω" (Ag, έσπν Μ1 Ρ 1 1 ; est ι 370), Tv' tjj δύο μέρη λ ό γ ο υ . Πτολεμ α ί ο ; δέ (ρ. 39 Β.) ?ν π ο ι ώ ν έπΐ τ ό τ ο τ ί θ η σ ι τ ή ν όξεΤαν. έ π ε ί σ β η δέ ή π α ρ ά δ ο σ η Ά ρ ι σ τ ά ρ χ φ (Ag Μ1 Ρ 11 ), est sch. H e r o d i a n i . Utrumque eodem ordine, sed paulo brevius Ep. Horn. (An. Par. 3, 318, 15, An. Οχ. 1, 408, 4, E t . Gen. [AB] τό δέ μοι. Et. Gud. 531, 46); vide ad A 228. 239. Γ 157. Ζ 146. θ 109. Λ 409. 432. Y 357; cf. sch. δ 665; ad Κ 17 c ad A 137. 194. Β 189 a. 802. E261. Ζ 146. Η 149. 314. I 509. Κ 490. Y 48. Ω 16, cf. sch. η 47. λ 350. ξ 87. o 81. υ 66. Vide ad Y 357 (Hrd.) 42 α ad Ω 38 (Did.), cf. Ludwich A. H. T. 1, 1 7 7 , 5 b παρήκεν sq. cf. Eust. 37, 17. Vide ad Ρ 648 c ad θ 229 α; cf. Eust. 37, 8; sim. Ιστ(ορΐα) in mg. A 86 le. add. Ddf. ότι A, fort, ή διπλή, ôm 91 διόνυσοί supra 1. a m. pr. additum in Τ 93 le. add. Vili, (ταύρων Li), om. b, legi non potest Τ 1 le. supplevi, τόδε edd. τό τό δέ μοι A corr. Ddf. 3 le. add. Pluyg. ότι A, fort, ή διπλή, ότι 4 le. add. Vili. δτι A, fort, ή διπλή (περιεστιγμένη), ότι τΙσαιεν Heyne, τίσειαν (i. e. τείσειαν) Zenodotum scripsisse prob. Ldw. (test.) 5 le. E 4 , om. BCT 6 άνταποδόσει; Τ

Aristón. ex.

ex. Hrd. Aristón. Aristón. ex.

22

A 42 b—44 i

δ έστι τοξεύων είσπράξαιο αυτούς όπερ έγώ έξέχεα δάκρυα, έν σχήματι δέ δ παρήκεν Ιφρασεν ώς άρα εκλαιεν ό γέρων, b ( B C E 4 ) Τ ex. e. ( Δ α ν α ο ί : ) πώς "Ελλησιν έπαρδται τοις έπευφημήσασι δοθηναι αύτω την θυγατέρα καΐ μή μάλλον Άγαμέμνονι; φαμέν ουν ίο δτι, ει άπέθανεν 'Αγαμέμνων, άνεκζήτητος άν εμεινεν ή αΙτία του λοιμού· ή πλεόντων επί την πατρίδα των 'Ελλήνων άυαπόδοτος εμεινεν ή Χρυσηΐς· ή δτι αύτοί Θήβας πορθήσαντες εξέδοντο αύτήν Άγαμέμνονι · καί δτι συμπεριλαμβάνεται καΐ αυτός τοις Δαναοϊς · καί δτι ώς βάρβαρος ό Χρύσης πδσιν Έλλησιν εχθρός έστιν. b ( B C E 4 ) Τ is D

Δ α ν α ο ί : "Ελληνες ούτως. Βήλος ώνόμασεν. Ιστορεί Απολλόδωρος έν β' (bi 1. 2, 1 0 — 3 ) . Α ex. 4 3 . τ ο ϋ δ* εκλύε Φ ο ί β ο ς ' Α π ό λ λ ω ν : συνητίμαστο γαρ τ ω ίερεί εν τ ω ,,μή νύ τοι ού χραίσμη σκήπτρον καί στέμμα θεοΐο" (Α 28) · καί δτι Τρωικός έστιν ό θεός. άπολίτευτον δέ το πρό της ευχής έπικου- 2ο ρήσαι. διδάσκει ούν δσον όνίνησιν εύχή καθαρά, δσον δέ άνωφελής ή μυσαρά θυσία, Αίγισθος. b ( B C E 4 ) Τ Aristón. 4 4 α. ( Ο ύ λ ύ μ π ο ι ο κ α ρ ή ν ω ν : ) δτι δρος ό "Ολυμπος· τά γάρ κάρηνα επί όρους. Α"" ex. b. ( κ ή ρ : > παρά τήν καϋσιν. τό δέ έμφυτον θερμόν φασιν25 είναι τήν ψυχή v. b ( B C E 4 ) Τ 1 Porph. 1, 4, 1, Max. Tyr. 5, 2e. 22, 7 e/f 43 h(Ag M 1 P 1 1 , cf. A. G. 391, 10 Matr.): συνητίμαστο (Ag Μ1 Ρ 1 1 ) γάρ τω — μυσαρά (Ag Ρ 1 1 ), οία ή ΑΙγίστου. „πολλά δ' άγάλματα άνήψεν" (Ρ 11 , e s t y 274) 44 α deest diple ante versumin A, fort, error scribae; ad A 402. 593 a 1 Β 48 α. Δ 74. E 754. θ 3. 19. 46 a. 68 a. 199c. 555 a. Ν 754. 1 154. 174. 225. 226. O 21. 193. Σ 186. Τ 114. Y 5. 58 (Aristón.), cf. sch. e 55. ζ 42. 45, D ad A 18. 353, Ep. Horn. (An. Ox. 1, 306, 11, E t . Gud. 426, 50, EM. 623, 7, sira. An. Ox. 1, 322, 11), Eust. 38, 30, Tz. ex. 80, 2, sch. Bern. Verg. G. 3, 223; Lehrs Ar.» 163; Muehmelt 14. Vide ad A 497 b1 (Aristón.), Λ 2 (ex.), Π 364 (Aristón.), sch. Αρ. Rh. 3, 1358 (al.); Varr. ling. Lat. 7, 20 G.-Sch. τάγάρ κάρηνα sq. cf. D ad Β 167. 735. 869, Αρ. S. 95, 22 b h(Ag = A. G. 391, 19 Matr.) : παρά τήν κ.· τό γάρ ϋμφυτον θερμόν τη ψυχη καϋσιν cf. 7 δ Ιστι Τ τουτέστι b είσττρ. αύτούΐ b είσπράξαιμι Τ άττερ Τ δ b έξέχεον C 8 δέ — εκλαιεν b δ ' εκλαιεν Τ 9 le. add. Li 9 sq. sch. cum scholio praecedenti coni.b πώ$ δε BC άπορία ireos δέ Ε 4 εΰφημήσασι b 10 αύτω δοθηναι Ε 4 καί μή μ. άγ. om. b λύσι$ φαμέν Ε 4 11 ότι om. Τ όάγ-b άν om. Τ 12 εμεινεν Τ έγένετο b 13 ή δτι — αύτήν b δλλωΐ τε ελλησιν άρδται, έπεί καί αύτοί πορθήσαντε; θήβα$ δττέδωκαν Τ 13 sq. άγαμέμνονι | καί δτι αποθανών μέν άγαμέμνων δλυπο5 ή ν, ζών δέ καθ' ήμέραν αποθνήσκει, βλέπων άττολλυμένουΐ τους όχλους ( ~ D ) | καί δτι b 14 καί δτι — δαναοις om. Τ δαναοΐς | καί δτι πδσιν άρδται διότι μή πάντες έπέσχον τήν τοϋ βασιλέωο ΰβριν ( ~ D ) | καί δτι b 14 sq. καί δτι 2 — έστιν b, εΐ (fort, εΰ) δέ προσθείης δτι βάρβαρος ό χρύσης καί πδσιν έχθρός Τ, fort, rectius 16 δαναοί Vili., Ιστ(ορία) δαναοί Α 18 le. Vili., v. A 43 praem. E 4 , om. BCT 20 καί δτι — θεός om. b άπολίτευτον post έπικουρήσαι (20 sq.) b δέ τό Τ το δέ b 21 ουν Τ δέ b όνίν. Τ, Ισχύει b, fort, recte 21 sq. ή et αϊγισθος om. b 22 ώς αίγ. Τ corr. Ma. (cf. test.) 23 et 25 le. add. Vili. 23 ότι A, fort, ή διπλή, δτι 25 δέ] γάρ Ε 4

A 45 β—50 &

23

4 5 α. τ ό ξ α : προαναφώνησις· Τ εν είχε τόξον, άλλά τ ή φωνή του πλήθους των δεινών έμφαίνει τό μέγεθος, b ( B C E 4 ) Τ b. ( ά μ φ η ρ ε φ έ α : ) κοινή έστιν, ούκ εκτασις. A1' 3ο e. ( ά μ φ η ρ ε φ έ α : ) άμφοτέρωθεν ώροφωμένην, έκ τοϋ έρέφω. T u 46—7. (εκλαγξαν ν υ κ τ ΐ έ ο ι κ ώ ς : ) ότι Ζηνόδοτος άμφοτέρους ήθέτηκεν, où καλώς. Α™ 4 6 . ε κ λ α γ ξ α ν 5 ' δ ρ ' ό ϊ σ τ ο ί : έπιστρέφειπρός εύσέβειαντό καΐ 35 τά άψυχα αίσθάνεσθαι της θείας δυνάμεως, b ( B C E 4 ) Τ ώς καΐ έπΐ Άχιλλέως ,,τά δ'άνέκραγεν" (Τ 13). Τ 4 7 α. ( α υ τ ο ύ κ ι ν η θ έ ν τ ο ς : ) ότι α υ τ ο ύ τοιτικόν έπίρρημα, ή ότι αύτοΰ τοϋ δαίμονος. T u b. ( ν υ κ τ ί έ ο ι κ ώ ς : ) τά φοβερά νυκτΐ εικάζει. b ( B C E 4 ) Τ11 40 4 8 . < ε ζ ε τ ' . . . Ι ό ν : ) τό ε ζ ε τ ο έφεδρείαν τινά δηλοΤ καΐ άναμονήν έπιστροφής. b ( B C E 4 ) Τ τούς δέ όϊστούς διά τό βλαπτικόν Ιούς έκάλεσεν. b ( B C E 4 ) 4 9 α. ( κ λ α γ γ ή : ) λέγεται καΐ έπΐ έμψυχων, ώς καΐ έπΐ Τρώων (sc. Γ 2). έττί δέ ανθρωπίνου τόξου ψιλώς, ώς τ ό ,,λίγξε βιός" (Δ 1 2 5 ) . 45 b ( B C ) Τ b. ( β ι ο ΐ ο : ) Άριστάρχειος ό τόνος. I παρά την βίαν. A™' 5 0 α. ( ο ύ ρ ή α ς : ) ότι ούκ όρθώς τίνες ο ύ ρ ή α ς τούς φύλακας· άντιδιαστέλλει γαρ διά τού ,,αύτοϊσι" (Α 5 1 ) . Α™ b. ο ύ ρ ή α ς μέν π ρ ώ τ ο ν έ π φ χ ε τ ο ( κ α ΐ κύνας ά ρ γ ο ύ ς ) : so ούρήες λέγονται διά τό σγονον, ώς ούρια ωά καλοΟμεν. εύπαθη δέ τά

ex. Hrd. ex. Aristón. ex.

ex. ex. ex.

«*·

Hrd.\Or. Aristón. ex. \ex. \ex. \

Ερ. Horn. (An. Οχ. 1, 219, 15, sim. EM. 511, 11) ; de accentu cf. D, Arcad. 144, 9. h(Ag = A. G. 391, 20 Matr.) 45 a προσναφώνησίζ ad E 662 εν είχε sq. cf. Eust. 38, 40 6 ad Β 1156. 1166. E 887 d. O 463, cf. sch. θ 224 (Hrd.), Heph. 7. 15; vide ad Κ 281 b c cf. Ap. S. 26, 30: άμφηρεφέα · έκατερωθεν έστε/ασμενην (sim. D, Ph. 98, 19 R.) πώματι καΐ ττυθμένι, οία! είσιν al Κρητικαΐ φαρέτραι, Eust. 39, 2, Tz. ex. 100, 12 46—7 desunt diplae periestigm. ante versus in A, fort, neglegentia scribae 47 excidit sch. A r i s t o n i c i de lectione Zenod. νυκτΐ έλυσθείζ, vide ad M 463 (Aristón.), cf. Duentzer, Zen. 130 a — έττίρρημα cf. D b — εΙκάζει ad M 463 (ex.), cf. sch. Eur. Or. 468 48 διά τό βλαπτικών sq. h (Ag = Α. G. 391, 25 Matr.) 49 a cf. Aristid. or. 49, 111 (II p. 177, 9 K.) b — Tóvos cf. Ep. Horn. (Et. Gen. = EM. 198, 22; h = Ag, cf. A. G. 391, 26 Matr.); de accentu Arcad. 41, 1 ό tóvos sq. cf. Eust. 41, 4 παρά τήν βίαυ = h (Μ1); Or. 31, 1 50 deest diple ante versum in A, fort, neglegentia scribae α ad Κ 84. ψ 111 (Aristón.) φύλακας cf. Aristot. poet. 25, 1461 a 10 6 δια τό άγονον cf. Or. 112, 21 (sim. EM. 630, 6, Et. Gud. 442, 10) ευπαθή sq. cf. Plut. mor. 662 e άργού; (54) sq. ad Ψ 30 (ex.), cf. Ep. Horn. (An. 29 le. add. Ddf. 30 le. add. Ma. 30 sq. όροφωμένην et έρέφθω Τ corr. Ma. 32 le. add. Vili. ότι A, fort, al διπλαΐ (sc. περιεστιγμέναι), ότι 34 τό] τώ C 35 αΙσθάνεσΟατ ante δυνάμεως b της θείας CT της τοϋ θείου B E 4 36 άνέβραχε Horn. 37 le. add. Ma. 39 le. add. Vili. 40 le. add. Bk. τό έζετο post δηλοί b τινά om. b, fort, recte 40 sq. άναμ. Ιπιστρ. b, πλείω διατριβήν Τ, fort, recte 43 le.add. Bk. 46 le. add. Ddf. άριστ. Ddf., άρισταρ ss. χ A, possis άριστάρχου 47 le. add. Frdl. ότι A, fort, ή διπλή, ότι 49 le. E 4 supplevi (auctore Vili.), ούρήας μέν πρώτον : A, om. BCT 50 λέγονται om. b ώς A, καΐ bT,

24

A 60 6—51

ζώα ταύτα κσΐ ευάλωτα ύπό νόσων σύμμικτος γάρ ούσα ή φύσις αυτών καί έκ διαφερόντων τοϊς εϊδεσιν, ου μεγάλης εις τό φθείρεσθαι δεϊται ανάγκης, ουδέ αντέχει μέχρι πολλού βλαπτομένη. oi δέ κύνες καθαρού δέονται τού αέρος όξυτέρα τ η όσφρήσει χρώμενοι. | α ρ γ ο ύ ς δέ άκουστέον τούς λευκούς, δτι άσθενέστερά έστι ταύτα τά σώματα 55 τών έναντίως έχόντων, άραιότερα όντα καί εύπαθέστερα. A b (BCE 4 ) Τ είσΐ δέ οί μέν ιτρός γεωργία ν, οί δέ προς θήρα ν χρειώδεις· όθεν μάλιστα τάς τροφάς έπορίζοντο. | εΐ δέ καί θεός ών καί πολέμιος ήτιμασμένος καιρόν δίδωσι μετανοίας, τί δει τούς άνθρώπους ποιειν; b (BCE 4 ) Τ βο δια τί άπό τών κυνών ου ζητούσιν, άλλ' ή ό Άχιλλεύς; Α«' ex. e. ( ο ύ ρ ή α ς μέν π ρ ώ τ ο ν έ π φ χ ε τ ο καί κύνας α ρ γ ο ύ ς : ) φιλάνθρωπος ών ό θεός πρώτον τάς ήμιόνους και τούς κύνας καί τά άλογα ζώα άναιρεΐ, ίνα διά τούτων ε!ς δέος άγαγών τούς 'Ελληνας es έπΐ τό εύσεβειν παρασκευάση. ή δτι αί ήμίονοι καί οί κύνες την αίσθησιν της όσφρήσεως ένεργεστέραν Ιχουσιν· οί μέν γάρ κύνες άπό της όσφρήσεως τών ίχνών έν αίσθήσει τών θηρίων γίνονται, αί δέ ήμίονοι πολλάκις άπολειφθεΐσαι |τινων| άπό της όσφρήσεως καί τάς όδούς άνευρίσκουσιν. Α"1' 70 Fp. Hom. 51 α. α ύ τ ά ρ ε π ε ι τ ' α ύ τ ο ϊ σ ι βέλος: διαφέρει ό α ύ τ ά ρ τού δέ, δτι ό μέν προτάσσεται, ό δέ ύποτάσσεται· ό μέν α ύ τ ά ρ προτάσσεται, ό δέ δέ ύποτάσσεται. Α ex. b. ( α ύ τ ο ϊ σ ι : ) αύτοΐς τοις "Ελλησι. πρίν ή δέ τό άκρον καταλαβεϊν, ήτοι τούς άρχηγούς, Άχιλλεύς δημηγορεΐ. b ( B C ) Τ 75 Aristón. e. ( έ χ ε π ε υ κ έ ς : ) ότι μεταφορικώς άπό της πεύκης. Α1™ D έχεπευκές: έχον πικρίαν άπό της πεύκης έστι πικρόν. Α ex. 51—2. περισπαστέον τ ό ( ν ) rp εστι γάρ βεβαιωτικός. Α™ α.2 έ π ε ι ή : καθόλου ό "η βεβαιωτικός περισπδται· b(BCE 4 ) Τ ,,έπειή και εμέ" (π 442), ,,έπειή φατε" (ρ 196). Τ 75 Did. 157 α.1 ( σ κ ι ό ε ν τ α : ) ,,σκιόωντα" διά τοϋ ω Άρίσταρχος. Α"" α.2 αί Άριστάρχου ,,σκιόωντα". Τ'1 ex. b. ο0ρεά τ ε σ κ ι ό ε ν τ α θ ά λ α σ σ ά τ ε ή χ ή ε σ σ α : ποια ή έκφώνησις των έξ όρων και γης καΐ θαλάσσης διαστήματων. διά δέ των έπιθέτων των μέν όρέων τό ΰψος, της δέ θαλάσσης έδήλωσε τήν βο τραχύτητα. b(BCE 4 ) Τ Τ ω

cf. Lehrs, Hrd. 451 not. έπεί καΐ (60) sq. cf. sch. δ 384 b ούχΐ — γύναιον cf. h (M1 Ρ 11 ) : αΐτίαν Οπογράφει πολέμου γύναιον εΙκή πεττορνευκόΐ 154 — πώττοτε1 cf. sch. μ 98, Arcad. 209, 17, Eust. 70, 45. Vide ad Γ 302 iv συνθέσει cf. Αρ. Dysc. pron. 36, 25. 39, 3 155 cf. h (M1 Ρ " ) : έξαίρων τήν λέξιν έπαινεϊ τήν π. βωτιάνειραν λέγων 156 nullum signum ante versum in A, sed fort, aderat sch. A r i s t o n i c i de distantia locorum, ad I 363 o ad A 169 (test.). 229. 229—31. 232. 255. 365 (Ap.H.), Β 798 b. Γ 43. 366 a. E 278 a. 800. Θ 379. 2 264. O 288. Ρ 38. 143. Y 251. 452. Χ 356, cf. sch. ε 182. ζ 278, Ό ad A 528, Αρ. S. 81, 27, Et. Gud. 497, 2 Stef., EM. 356, 18; Bk., H. Bl. 1, 202. Vide sch. 6 260 157 a hfM1 Ρ 11 ) : εάν γράφηται σ κ ι ό ω ν τ α (scripsi, σκιόεντα M1 Ρ 11 ) μετοχή έστι, καΐ έτερον (supplevi) σημαινόμενον, fort. sch. vêtus, cf. Housman, Cl. Rev. 22, 1908, 10; Debrunner, Άντίδωρον 29 b h(Ag = A. G. 402, 30 Matr., pone D) : εστί δέ Θεσσαλία; όρη μέγιστα τό Πήλιον καΐ ή "Οσσα καΐ άλλα τινά, originis τόπω A em. Vili. 62 le. Τ supplevi (duce Vili.), om. b 63 στρατιά; BCT, στρατείαζ E 4 (correctius) 64 ούχΐ δ'] ού μέν δέ Ε 4 65 γε om. C παρεμφ. C παρυφαίνει Β Ε 4 Τ 68 πώποτε Cob., ποτέ Α ών A corr. Vili. 70 le. ουτέ ποτε Τ corr. et suppl. Ma., om. b 70 sq. διά τούτων post χάριν C, om. Β 71 δέ om. b 72 le. add. Vili. τό A suppl. Bk. (vide ad A 255) 74 le. έπειή scripsi (vide ad Y 251), έπεί ή Τ, om. b κα0όλ(ω$) Χ "η om. BT 75 έπειή1 scripsi, έπιτει (sic) Τ έπειή2 scripsi, έπεί ή Τ 76 le. add. Vili. 77 le. σκιόεντα add. V 78 le. scripsi, σκιόεντα Τ, om. b Τ ω 78 sq. ποια — διαστημ.] πολλά ποια όρη καΐ θαλάσσης διαστήματα Τ ω 79 Θαλάττηζ b 80 όρέων] όρων Τ·111 θαλάττη; C 80 sq. τήν τραχύτητα έσήμανεν finí

A157—161

55

θ ά λ α σ σ ά τε ή χ ή ε σ σ α : ό λόγος· ουδέποτε μήτε D άστυγείτονα. Α 158. ώ μέγ" α ν α ι δ έ ς : μεταξύ της δικαιολογίας έντίθησι τό άτι- ex. es μου, τοΰ θυμού τάς βλασφημίας παραφωνούντος. b(BCE 4 ) Τ 159. τ ι μ ή ν ά ρ ν ύ μ ε ν ο ι : ότι Ζηνόδοτος γράφει „τιμήν άρνύ- Aristón. μένος", και τον έξης ήθέτηκεν. ήγνόηκε δέ ότι ή τιμή νύν αντί της τιμωρίας κείται· και τό άρνύμενος οΰκ εστι λαμβάνων, αλλ' άντί τοΰ εισπραττόμενος παρά Τρώων. Α 90 159—60. τ ι μ ή ν ά ρ ν ύ μ ε ν ο ι { — / π ρ ο ς Τ ρ ώ ω ν ) : τήν παρά ex. των Τρώων έκδίκησιν απαιτούντες Μενελάω. λεληθότως δέ φησιν ότι ταύτα πάσχομεν οί δια σέ, Μενέλαε, στρατεύσαντες. b (BCE4) Τ 160 α. π ρ ο ς Τ ρ ώ ω ν τ ω ν où τ ι μ ε τ α τ ρ έ π η : τινές επί τό Nie. Τ ρ ώ ω ν στίζουσι, και τό έπιφερόμενον μόριον επί τά προειρημένα »5 πράγματα, ού(κ) έπ'ι τούς Τρώας εχειν τήν άναφοράν βούλονται. εάν μέντοι έπΐ τό Τ ρ ώ ω ν άναφέρηται (και) άντί ύποτακτικού τού ών ι κέηται, βραχύ διαστελούμεν έπί τό Τ ρ ώ ω ν , ώς έπί τού ,,ούλομένην, ή μυρΓ Άχαιοΐς' (Α 2). Α b.1 τ ω ν οΰ τ ι μ ε τ α τ ρ έ π η ούδ* ά λ ε γ ί ζ ε ι ς : ήτοι των ex. πεπραγμένων είς τήν σήν χάριν, ή των άκολουθησάντων. δύναται δέ s και ύπέρ των Τρώων άκούεσθαι, ίν' ή ών ούκ άλεγίζεις, των επικειμένων πολεμίων. Α £>.2 τ ω ν ο ύ τ ι μ ε τ α τ ρ έ π η : των άκολουθησάντων ή των προπεπονημένων· ή των Τρώων, ών άμελήσας περί παλλακιδίου διαλέγη. b(BCE 4 ) Τ ίο 161—2. και δή μοι γ έ ρ α ς { — Α χ α ι ώ ν ) : δ άλλοι δικαίως e*, έδωρήσαντο (έκαμον γάρ), σύ απειλείς άφαιρήσεσθαι. b(BC) Τ

incertae, cf. D 158 cf. Eust. 71, 25. Fort, excidit sch. H e r o d i a n i , ad Κ 246 (A) 159 nullum signum ante versum in A, fort, neglegentia scribae άντί της τιμωρίας ad Ρ 92 (A), cf. D, Αρ. S. 153, 1, Et. Gen. (AB) τ ι μ ή ν τήν τιμωρίαν· ,,τιμήν άρνύμενοι Μενελάω". γράφεται (yp a Β, om. Α) καί ,,ποινήν", fort, e libro Π. πολυσημάντων λέξεων (Reitzenstein, Gesch. 336, 3) ; Eust. 71, 33; vide ad Γ 286 a 159—60 h (cf. A. G. 403, 2 Matr.) : παρά των — Μενελάω (Ag Μ1 Ρ 11 ), λεληθότως — στρατεύσαντεί (Μ1 Ρ 11 ) ; cf. Aristot. rhet. 2, 22, p. 1396 b 17; Roemer Ar. 98; — Μενελάφ cf. Eust. 71, 34 et 40 160 α ad A 2 (test.) 62 h(Ag M1 P», cf. 1 11 A. G. 403, 3 Matr.) 161—2 h(Ag M P . cf. A. G. 403, 6 Matr.)

82 sq. sch. post scholium A 164 in A, trps. Bk. 82 (le.) θάλασσα em. Ddf. 84 sq. άτιμον b βλάσφημον Τ 85 προσφωνοΰντος b (πρφωνοϋντο; ss. o E4) 86 ότι A, fort, ή διπλή περιεστιγμένη, ότι 88 sq. άλλ' άντί τ. είσττρ.] άλλ' ά ρ ν ύ μ ε ν ο ι άντί τοΟ είσττραττόμενοι Frdl. 90 le. Τ supplevi, om. b 95 sq. ού A suppl. et καί add. Vili. 3 (le.) μετατρέπη Vili., μετατρε ss. π A 5 Οπέρ] έπί Cob. 7 των παρακολουθησάντων E 4 8 ή των τρώων om. Ε 4 ών corros άμ. b 9 διαλ.] διαφέρτ] Wil. (vix recte) 10 le. Τ sup-

56 Did. Aristón.

A162—166

162. ( ε μ ό γ η σ α : ) Ίακώς το έ μ ό γ η σ α αϊ Άριστάρχου. Α " ' 163. α. ( ε χ ω γέρας ό π π ό τ ' Α χ α ι ο ί : ) ότι Ζηνόδοτος γράφει ,,ούδ' δ τ ' Αχαιοί", ήγυόηκε δέ ότι ήλλακται τό ε χ ω αυτί τού εσχου. A

im

Aristón. | ex. b. ε χ ω : άντί του εσχου. ] έυαργούς δέ απαγγελίας τά γεγονότα ώς γιυόμευα όπταγγέλλειυ. b ( B C ) Τ Aristón. 164. Τ ρ ώ ω υ έ κ π έ ρ σ ω σ ' (ε\5 υαιόμευου π τ ο λ ί ε θ ρ ο ν ) : ότι φαυερόυ έκ τούτου, ώς καί ευ τοις έπάυω (se. ad A 129), ότι περί τιυος τώυ περιχώρωυ εστί πόλεωυ ό λόγος, καί ότι ό χρόυος ήλλακται, έκπέρσωσι(ν) άντί τού |έκπέρσουσι. Α ex. 165—6. ( α λ λ ά τ ό μέυ π λ ε ϊ ο υ π ο λ υ ά ϊ κ ο ς π ο λ έ μ ο ι ο / χείρες έμαί δ ι έ π ο υ σ 1 : ) τά έαυτοΰ ανδραγαθήματα έπί τους άκούοντας φέρει, ύποθωπεύων τους παρόντας, έπεί δταυ μόνος ή δικαιολογούμενος προς τους πρέσβεις, άποτομώτερου φέρεται καί φησι· „δώδεκα δή σύυ νηυσί πόλεις" (I 328). b(BC) Τ ex. 165—7. ( ά λ λ α τ ό μέυ π λ ε ϊ ο υ σοι τ ό γέρας π ο λ ύ μ ε ί ζ ο ν : ) έξ επιδρομής τώυ ίδίωυ κατορθωμάτωυ μυησθείς εύυοιαυ, ούκ άπέχθειαυ παρά των άκουόυτωυ έπηγάγετο. άκρα δέ Ά γ α μέμυουος πλεουεξία, δς ευ τω δασμω τό δίκαιου υπερβαίνων ουδέ τούτω άρκεΐται. b ( B C ) Τ ex. 166. ( ή ν π ο τ ε δ α σ μ ό ς ϊ κ η τ α ι : ) ώς ούκ άεί αύτοϋ διαυέμοντος, άλλα πάντα πολλάκις σφετεριζομέυου. b(BC) Τ

162 ad I 492 (Did.). Vide ad Β 205 b Ίακώς ad A 314 6. 374 a. 464 d. Β 427. 682. 751. Γ415. Δ 2 1 3 6 . 329. 5176. E900. Z 1 5 5 . 1 5 7 . I 86. K359c. Λ 2 8 6 . 773. M420. 5 1 1 4 . Π 120. 207. Σ549. Ψ 455. cf. sch. D. Thr. (Σ1) 468, 4; Ribbach 18 163 deest diple periestigm. ante versum in A, fort, error scribae a ήλλακται ad A 164. 168. Β 286. Γ 103 (test.), Δ 32 α (Τ), Ε 150 α. 729. Ζ 87. Η 148. θ 545. I 156. Κ 364. Λ 650. Ν 346. 5 25. Ο 351. Π 633. Σ 136. 583. Φ 33. Χ 67. 356, cf. sch. η 104 6 άντί τοΰ sq. h(M l Ρ 1 1 ) 164 deest diple ante versum in A, fort, error

pievi, om. b ô b ο! Τ 12 le. add. Vili. Ιακως τό sq. sc. πολλά μόγησα legit Aristarchus 13 (le.) εχω γέρα; addidi, cetera suppl. Vili. δτι A, fort, ή δπτλή ττεριεστιγμένη, ότι 16 εσχον Τ εχομεν b 17 γενόμενα C όπταγγελεΤν Τ 18 le. A supplevi δτι A, fort, ή δπτλή, ότι 19 ότι del. Bk., recte opinor 21 έκττέρσωσι suppl. Bk. έκπέρθουσι Cob., fort, ίκπέρθωσι 22 sq. le. addidi (auctoribus Li V, Vili. Ma.) 23 sq. έττΐ — φέρει Τ ΙττΙ των άκουόντων εισφέρει b 24 παρόντα; b άκούοντα; Τ όταν μόν. τ) Τ καί Ιστάμενο; καί b 25 προς τ. πρέσβ. Τ (πρέσβ. absc. in Τ, πρεσβευτάζ V e ), ήν· προς δέ τους πρέσβεις διαλεγόμενος b άποτ. φέρ. καί om. Τ 26 συν b σύ[.] Τ fort, πόλεις άλάπαξ' ανθρώπων 27—31 cum scholio praecedenti coni, b, pone sch. A 167 (coni, cum ν. πονείν le. omisso) Τ 28 έξ b καί γαρ έξ Τ των Τ δέ των b 29 ήγάγετο b 30 ός om. Τ 32 le. add. Vili, (ήν ποτε δασμός add. V) 33 πάντα πόλλ. b τό παν Τ

A167—169

37

167. ό λ ί γ ο ν τε φ ί λ ο ν τε: φίλο ν 6iòc το έξ Ιδίων είναι κατορθω- ex, 35 μάτων· αύτη γάρ ή κτήσις εύφραίνει, ή δέ εναντία έλέγχει. ελεύθερον δέ τό μή διά χρήματα, αλλά δι' αρετή ν πονεϊν. b(BCE 4 ) Τ 168 α. ε ρ χ ο μ ' ε χ ω ν έ π ΐ ν ή α ς , έ π ή ν κεκάμω: ότι δύναται ύφ' Aristón. εν κεκάμω, δύναται (δέ) καί χωρίς του κε. καΐ ότι ήλλακται ό χρόνος, έ ρ χ ο μ α ι άντί τού ήρχόμην. Α «o b. (ε π ή ν κ ε κ ά μ ω : ) Άρίσταρχος γράφει ,,έπεί κε κάμω", Did. | Hrd. ίνα μή ή διπλασιασμός έν τω ρήματι. καί ούτως ή συνήθης άνάγνωσις. | ούτω δέ καί Ήρωδιανός (2, 24, 24), φάσκων δτι ,,τό έ π ή ν έχει τόν άν, καί τίς χρεία έν δευτέρω αύτόν κείσθαι; ούκ αγνοώ δέ δτι τινές 'έπήν κε' γράφουσι." Α 45 e. έ π ή ν κε ( κ ά μ ω ) : Ήρωδιανός μέν καί Άρίσταρχος ,,έττεί Did. + Hrd.| κε" γράφουσιν. | οΐ δέ γράφοντες έ π ή ν τό „κεκάμω" ύφ' εν άναγι- «*· νώσκουσιν, ώς τό ,,λελάχωσι" (Η 80 al.) καί |πεπίΘονται|, όπερ καί άμεινον. είσΐ δέ πολλάκις καί άμφω σύνδεσμοι, ώς τό „ας ούτ' άν κεν "Αρης" (Ν 127). b(BC) Τ so 169 α. ( Φ θ ί η ν δ ' : ) ούτως σύν τω δ αϊ Άριστάρχου, Φθίη ν δέ. Did. καί ή Ζηνοδότου |όμοίως. Α™ b. ( ν υ ν δ' είμι ΦΘίην δέ:) νυν δέ σπειμι εις την Φθίαν. ex. έκφοβών τον βασιλέα τοϋτό φησι. b(C) 169—71. νυν δ ' ε ί μ ι Φθίη ν δέ < — έ ν θ ά δ ' ά τ ι μ ο ς έ ώ ν ) : ó νους ex.\D 55 ύπερβατόν· νύν δ' είμι Φθίη ν δέ σύν νηυσί κορωνίσιν, ένθάδ' άτιμος

scribae 167 διά τό sq. h (Μ1 Ρ 11 ), cf. D 168 deest diple ante versum in A, fort, error scribae ajc cf. Valk II 135 α χωρίξ τοΟ κε ad Η 5. Ρ 658 (Aristón.) ήλλακται ad A 163 a b cf. sch. D. Thr. (Σ1) 444, 26 οϋκ άγνοώ δέ sq. cf. Eust. 73, 13 c Et. Gen. (AB Sym.) κεκάμω* „έπήν κεκάμω πολεμίζων". έάν γράψω έπεί, ό κέ έστι σύνδεσμοί παροπτληρωματικόΐ (παραπλ. om. Β) ούδέ σ ο ι τ ο τέλειον. T u Aristón. 1 7 1 α. ( ά τ ι μ ο ς έ ώ υ : ) δτι π τ ώ σ ι ς έ ν ή λ ( λ ) α κ τ α ι · άντί γ α ρ γενικής κ έ χ ρ η τ α ι ό ν ο μ α σ τ ι κ ή , ά ν τ ί τ ο υ ο ύ χ ύ π ο ν ο ώ δέ ένθάδε σε έμού ό ν τ ο ς ΘΟ ( ά τ ι μ ο υ ) π λ ο υ τ ή σ ε ι ν . Atot ex. b. ( ά φ ε ν ο ς κ α ί π λ ο ϋ τ ο ν ά φ ύ ξ ε ι ν : ) π ι κ ρ ω ς φ η σ ι σ κ ο π ό ν D

σ υ ν α γ ω γ ή ς χ ρ η μ ά τ ω ν α ύ τ ω τ ό ν π ό λ ε μ ο ν έξευρείν. b ( B C ) Τ α φ ε ν ό ς κ α ί π λ ο ύ τ ο ν : αφενός καλείται από πολλών. A

65

1 7 3 α. φ ε ύ γ ε μ ά λ ' : δ ι α σ τ α λ τ έ ο ν β ρ α χ ύ ή τ ο ι επί τ ό φ ε ύ γ ε ή ε π ί τ ό μ ά λ α - ή γ α ρ φ ε ύ γ ε μάλα, ή εϊ τ ο ι μ ά λ α θυμός έ π έ σ σ υ τ α ι , εΐ λίαν ώρμησαι. ή τ ά χ α περιττεύει τ ό μ ά λ α . Α ex. I Did. b. φ ε ύ γ ε μ ά λ ' : τ η ν ύ π ο χ ώ ρ η σ ι ν φ υ γ ή ν όνομάζει κ α τ α ι σ χ ύ Nie.

ν ω ν α υ τ ό ν . b ( B C E 4 ) Τ | γ ρ ά φ ε τ α ι δέ καί , , ή TOI θυμός έ έ λ δ ε τ α ι " . Τ D

Θ υ μ ό ς : τ ο ύ τ ο τ ό δνομα π α ρ ά τ ω π ο ι η τ ή βουλή. Α e. ( ε γ ω γ ε : )

Hrd.

7ο

επίφρονι

ούτως προπαροξυτονητέον τ ό ε γ ω γ ε , ΐν' ή

εν. Α™ ex. I Hrd.

1 7 3 — i . ουδέ σ' ε γ ω γ ε / λ ί σ σ ο μ α ι ε ι ν ε κ ' έ μ ο ΐ ο μ έ ν ε ι ν · 75 π ά ρ ' ε μ ο ι γ ε κ α ί ά λ λ ο ι : τ α π ε ι ν ό ν γ ά ρ ή ν τ ό δεϊσθαι μ έ ν ε ι ν ούκ αν γ ά ρ έπένευσε δεομένου. | τ ό δέ ε μ ο ι γ ε ( 1 7 4 ) π ρ ο π α ρ ο ξ υ τ ό ν ω ς ώ ς ε γ ω γ ε . b ( B C ) Τ T su P Hrd. 1 7 4 . π ά ρ ' ε μ ο ι γ ε : τ ή ν π α ρ ά πρόθεσιν κ α τ ά τ η ν άρχουσαν όξυτ ο ν η τ έ ο ν. καί κ α θ ό λ ο υ ο π ό τ ε σ η μ α ν τ ι κ α ί είσι ρ η μ ά τ ω ν αί προθέσεις, so

βατόν cf. Degenhardt 38 170 h(Ag = Α. G. 404, 15 Matr.): ού σοι ό ί ω τ ό τέλειον. OCÍK οΙμα( φησιν έγώ 6 νΰν ύπό σοΟ άτιμαζόμδνο; έντσΟΘα ΕΤΙ Ιξειν άφορμήν πλοΟτον |συναθρο(σειν. Vide ad Ζ 165 α. Ν 481. Ύ 310; Cobet, Misceli, crit. 345 171 deest diple ante versum in A, fort, neglegentia scribae a — ονομαστική h (Ag = A. G. 404, 20 Matr.), cf. D ένήλλακται ad Β 621. Γ 211 a 1 . Ζ 396.' Η 306. Π 317. Ψ 413 (Aristón.) 173 b cf. Eust. 74, 28 έέλδεται cf. o 66 c ad A 174. 5 396 (Hrd.), cf. Ap. Dysc. pron. 49, 9 et 28, adv. 181, 28, synt. 138, 9, Ep. Horn. (An. Ox. 1, 126, 10), Et. Gen. (A1 A11 B ) Éycoye 173—4 εμοιγε sq. ad A 173 c 174 κατά τήν δρχ. όξ. ad Γ 440. Ψ 479, cf. sch. e 16. 364, Ep. Horn. (An. Οχ. 1, 363, 24) καί καθόλου sq. cf. Ep. Horn. (An. Οχ. 1, 141, 22, Et. Gud.

56 fort, έστιν οίκαδ' Τμεν 58 le. add. Ma. 59 le. addidi (auctore Frdl.) ότι A, fort, ή διπλή, ότι ή τττώσις Bk. ένήλακται A em. Vili. 60 σε έμοΟ Frdl., σου Α 61 άτίμου add. Vili. 62 le. add. Bk. 63 τόν πόλ. αύτώι C αύτω Ma. (non necessarium) 67 εί τοι Vili., -ήτοι A 68 όρμησαι A em. Bk. f|]KalFrdl. 69 τήν] τήν γάρ E 4 69 sq.κατ. αύτόν om. E 4 70 ή τοι] fort, είτοι 73 le. add. Vili. 75 sq. le. scripsi (auctore Vili.), λίσσομαι: TSUP, om. b T 76—78 cum scholio A 173 b coni. Τ 76 sq. ούκ άν γαρ] καί ούκ αν Τ 77 δεομ.] άχιλλεύ; δεομένου Τ δέ] δ ' Χ

A174—176

59

τοϋτου τόν τόνον άναδέχονται· ,,έπεί ού τοι επί δέος" (Α 515), ,,ού γάρ επ* άνήρ/οίος 'Οδυσσεύς" (β 58—9). την δέ εμοιγε προπαροξυτονητέον · ?στι γάρ 'Αττική ώς καί ή εγωγε. Α 175 α. {ο! κέ με τ ι μ ή σ ο υ σ ι : ) δτι περισσός ò κέ σύνδεσμος, ή Aristón. 85 τό τ ι μ ή σ ο υ σ ι ν άντί τού τιμήσειαν. Α"1* b. ο! κέ με τ ι μ ή σ ο υ σ ι : καί ,,τιμήσωσι". Τ | ούχ όμοτιμίαν Did. (?) \ ex. μέν αϋτοίς ένέδωκεν, ούκ είπε δέ πάλιν ύπηρετήσουσι. προσάγεται οΰν δια των λόγων τούτων τό πλήθος, b (BC) Τ e. μ ά λ ι σ τ α δέ μ η τ ί ε τ α Ζεύς: ώς και τό „εκ δέ Διός βασι- ex. | ex. 90 λήες" (Hsd. th. 96). Τ | θαρσύνει δέ τούς άλλους, παρατιθείς αύτοϊς τόν Δία άντί Άχιλλέως. τ ή δέ προς τόν βεόν κοινωνία ούχ ΰπηρέτας αυτούς πεποίηκεν, είς δέ την ΙσόΘεον εύεργεσίαν εξήρε τούς "Ελληνας. b(BC) ΤΤ·»Ρ d. ( μ η τ ί ε τ α : ) ούτως Άρίσταρχος τρίτην άπό τέλους Hrd. 95 ποιεί τήν όξεϊαν καί έπεκράτησεν ή άνάγνωσις. καί ίσως πλεονασμός ι έστι του ε. Α™ οί κέ μ ε τ ι μ ή σ ο υ σ ι , μ ά λ ι σ τ α δέ μ η τ ί ε τ α Ζεύς: Βοιωτών D καί ΑΙολέων έπΐ τής ευθείας είς α λήγει. Α e. μ η τ ί ε τ α : τά είς ής βαρύτονα βραχεία παραληγόμενα, Orus 5 άπρόσληπτα τού σ" κατά γενικήν, παροξυνόμενα, έν τ ή κλητική φυλαττει τόν τόνον. σεσημείωται τό δέσποτα καί εύρύοπα καί μ η τ ί ε τ α . Α Τ1 176. ( ε χ θ ι σ τ ο ς : ) δτι ύπερθετικω άντί απλού έχρήσατο. A·"' Aristón. δ ι ο τ ρ ε φ έ ω ν : των σύν Διός γνώμη εκ δέ Διός βα- D ίο σιλήες. Α

501, 8 Stef., EM. 357, 32, brevius An. Par. 3, 362, 27) 176 α ad Β 229 c. Κ 44. 282; vide ad A 523 a, cf. sch. δ 29 c — βασιληεΐ cf. D ad A 176 d ad A 540 a. Π 185 (Hrd.), cf. Ep. Horn. (An. Par. 3, 338, 9, E t . Gud. 393, 51) ; Lehrs Ar.» 256 e de Oro vide ad A 508, cf. Eust. 75, 33 176 deest diple ante versum in A, fort, error scribae ότι sq. ad Γ 124. Δ 139. E 754. θ 3. Λ 832. Ρ 80. Χ 172 (Aristón.), ω 52 (Τ) ; fort, plura legit Eust. 76, 12: Ιστέον δέ ότι τ ό ,,εχθιστος" ένταύθα ούκ εστι κυρίως υπερθετικών, άλλ* οατλώΐ είληττται άντί τού έχθρός. Ινα μή άνσγκασθίΐη Tis νοήσσι δτι πάντες μέν έχθροί ήσαν τ ω Άγαμέμνονι, έχθιστοί δέ 6 Άχιλλεύς, cf. Friedl., Aristón. 31. Vide Tz. Ar. nub. 679

84 le. add. Vili. δτι A, fort, ή διπλή, δτι ή Lehrs, καί Α 86—8 ούχ όμ. sq. post sch. c exhibet b 86 sq. ούχ — ένέδωκεν b ούχ ομότιμοι Τ 87 πάλιν om. Τ, fort, recte ouv om. b 88 διά τ ω ν λ. τούτων om. Τ 90 θαρσ. δέ Τ θαρσύνει b, π α ρ έμοί γε καί άλλοι : θαρσύνει Τ^Ρ 91 τόν 1 ] καί τόν T , u p τή? δέ et κοινωνία; b T su p 94 le. add. Vili. ούτος A corr. Vili. 95 ίσος A corr. Vili. 4 le. T, om. A τ ά Vili., κ α ΐ τ ά Α τ ώ ν Τ 4 sq. βαρυτόνων et παραληγομένων et άπροσλήπτων et παροξυνομένων Τ 5 sq. φυλ. τόν τόνον om. Τ 8 le. add. Frdl. ότι A, fort, ή διπλή, ότι ύττερό. Frdl., συγκριτικά) Α

60

A177—180

177 α. (αϊεί y á p τ ο ι ερις:) ότι ένταΰθα (ουκ) όρθως κείται, έν δετή |όδυσσεία ouf. Α ex. I Aristón. b. αίεί γ ά ρ t o i ερις τε: τα πλεονεκτήματα τοΟ ανδρός είς ονείδη μεθίστησιν, ώς εί τις τον άνδρείον βίαιον καλεί καί τον σιωπηλόν δόλιον. b(BC) Τ I το δέ ,,εχθιστος" (Α 176) άναγνωστέον ώς τό is „δικαιότατος Κενταύρων" (Λ 832). Τ Nie. 178—80. εϊ μάλα καρτεράς έσσι { Μυρμιδόνεσσιν ά ν α σ σ ε ) : επί τό έασί (178) ύποστικτέον, ίνα στίζωμεν κατά τό τέλος του στίχου, τά δέ έξης ά π ' άλλης αρχής προφερώμεθα, οίκαδ' ιών (179). ή ύποστικτέον και επί τό έδωκεν (178) άνυποκρίτως, ώς 2ο δια μέσου τό ήμιστίχιον άναφωνεΐσθαι και τό έξης είναι· εϊ μ ά λ α καρτεράς έσσι, οίκαδ' ιών (178—9). Α ex. 178. θεός π ο ύ σοι τ ό γ ' εδωκε: εύτυχίαν, ουκ άρετήν ιδίαν αυτφ μαρτυρεί, b (BCE 4 ) Τ TsuP πιθανώς δέ έπΐ μέν τοϋ Άχιλλέως αορίστως εφη τό θεός, επί δέ αυτού ώρισμένως φέρει τον Δία (cf. Α 25 175). b(BC) T T " * ex. 180. ( Μ υ ρ μ ι δ ό ν ε σ σ ι ν ά ν α σ σ ε : ) φασίν Αίγίνης της Ά σ ω π ο ϋ έρασθήναι τον Δία καί τω των φίλων παρεικασθήναι, και είς Φλιούντα διακομίσαι, και εϊθ' οϋτως αυτή μιγήναι. άδημονοϋντος δέ του έκεϊσε βασιλεύοντος δια την των ένοικούντων σπάνιν, λέγουσι τόν Δία τους 3ο αύτόθι μύρμηκας άνδρωθήναι ποιήσαι, τού βασιλέως Aïyivav αίτησαμένου και αυτής τόν Δία παραπεισάσης. ενθεν τους Μυρμιδόνας μυθολογοϋσι γενέσθαι. b(BC). Aristón.

177 asteriscus ante versum in A, obelum scriba neglegentia omisit, cf. praef. L X I V α ad E 891 (Aristón.), cf. auct. ign. praef. LXV: ένταΟΘα ήθετησθαί φησι, χάριν τοΰ βασιλέως όφείλοντος, εϊ τοιοΰτός έστιν έν πολέμω ό κ α τ ' έπικουρίαν ήκων, sch. D. Thr. (Zd) 13, 1: πάλιν άλλαχοΟ (sc. A 176) ,,εχθιστος δέ μοί έσσι διοτρεφέων βασιλήων"· τον έξης δει όβελίζειυ (Od, όβελίσκω C , om. cett.) (addidi) έξωθεν άστερίσκω σημειώσασθαι, ώς ένταΟΘα μέν ούκ όρθώς κειμένου τοΰ στίχου, άλλαχοΰ δέ έπιτηδείως· οϋκ αν γ ά ρ ό 'Αγαμέμνων στρατηγόν δια τούτο έβδελύττετο ώς φιλοΰντα τους πολέμους' τί y à p τούτου έπιτηδειότερον έργον τ ω σ τ ρ α τ η γ ώ ή πόλεμος; b — δόλιον h (Ag Μ 1 Ρ 11 , cf. Α. G. 405, 27 Matr.), cf. Eust. 75, 40 τ ό δέ sq. cf. D ad Λ 832 (fort. Aristón.) 178 h(Ag = A. G. 405, 30 Matr.) : ότι Θέτιδος ήν παις της Νηρέως Θυγατρός. αύτη δέ αθάνατος, originis incertae; — Ιδίαν cf. Xen. mem. 3, 9, 14 180 cf. D, [Apoll.] bibl. 3, 156, sch. Lyc. 175, Eust. 76, 40 τοΰ βασ. . . . αΐτησαμένου cf. Strab. 8, 6, 16 (p. 375), Serv. auct. 11 le. add. Vili. ότι A, unde άστερίσκος, ότι Vili., rectius όβελός συν άστεpí ot θεοί. T u

ex.(?)

219 α. ή καί έ π ' ά ρ γ υ ρ έ η : τούτο τ ό ή ψιλώς λεγόμενον καί πε- Αρ. s. \ Did. vel ρισπωμένως δηλοϊ σύνδεσμον παραπληρωματικόν τόν ήτοι, ίσον τ ώ Aristón. | Αρ. s. so δη, οίον ,,έπειή πολύ φέρτερόν έστι" (Α 169), και παραλλήλως ,,ή δή λοίγια εργα" (Α 518). δηλοΤ δέ καί άπορηματικόν σύνδεσμον ,,ή ούχ

19) b σφωίτερόν „scilicet Zen. σφωΐτερόν accepit pro plurali" (Lehrs), cf. Ribbach 17; haec verba ex Ep. Horn. (An. Ox. 1, 157, 20, Et. Gud. 429, 3 Stef., brevius An. Par. 3, 341, 18) excerpta inter scholia se legisse profitetur auctor Et. Gen. (AB) είρύσασθαι· τό φυλάξαι. τό δέ έρύω παρά τό (¡ü> τό σημαίνον τό Ισχύω, γίνεται βύω καί πλεινασμω τοΟ ? έρθω, δ έστι δυνάμει ελκω, ώξ όπτό τοΰ άρτώ άρτύω καί darò τοΰ μνώ μνύω καί μηνύω, ο ύ τ ω ; εΰρον έν σ χ ο λ ί ο ι ς 'Ομήρου (ούτ. — όμ. om. Α), fort, in libro Αρ. Η. 218 a deest diple ante versum in A, fort, neglegentia scribae δτι sq. ad E 729, cf. Friedl., Aristón, p. 6 219 deest diple ante versum in A a h(cf. A. G. 403, 27 Matr.): τούτο τό ή —

ττον Ag 28 χρή Bk., χρη A 29 τ| χρή τούτων Ag Ge, τΙ χρή τούτω Eust., τ( τούτων χρή Μ1 Ρ 11 , τούτω τ( χρή Herrn. 31 τόν Bk., τό Α 31 sq. ούρανόθεν addidi 32 τόν add. Bk. 33 sq. le. add. Frdl. 34 αίρεϊ Bk., δέ έρεϊ A 36 συνηγμένοι A corr. Frdl. είσίν-] εΙσ(· διό έττΐ τό κεχολωμένον τίθεμεν ίπτοτελείαν Frdl., fort, recte 38 γελοίος A corr. Ldw. 39 γνωμικόν A corr. Vili. 42 sq. ώς κε A corr. Vili. 44 ήρωιδιανός A em. Vili. 45 le. add. Bk. ττρόξ A, fort, ή διπλή πρός 47 le. add. Ma. 48—67 sch. pone sch. A 220 in A, trps. Vili. 50 έστι] έστι οϊκαδ' ίμεν Μ1 Ρ 11 51 Ιργα] έργα δτε μ' έχθοδοπήσαι Μ1 Ρ 11 άπορρηματικόν A corr. Bk. σύν-

70

A 219 a—e

' Ελένης ενεκ' ήϋκόμοιο; / ή μοΰνοι φιλέουσ' άλόχους μερόπων άνθρώπων/ Άτρεΐδαι;" (1 339—41). δήλο! δέ καί τό έφη· „ή καί κυανέησιν" (Α 528). | καί σεσημείωται Άρίσταρχος δτι ό μέν "Ομηρος άεΐ έπί προειρημένοις λόγοις έπιφέρει τό δηλοϋυ τό εφη, ώς έπί του προ- ss κειμένου, ό δέ Πλάτων μετ' αυτό έπιφέρει τόν λόγο ν. | ψιλούμενον δέ καί βαρυτονούμενον δηλοΐ σύνδεσμον διαζευκτικό ν · ,,ήεύήέκακώς" (Β 253). εστι δέ δτε καί άντί συνοπτικού του εί τίθεται, οίον ,,οϋδ' άφαμαρτοεπής, ή καί γένει ύστερος ήεν" (Γ 215). ποτέ δέ παρέλκει· ,,άλλά τίη με ταύτα παρεξερέεσθαι έκαστα;" (Κ 432). δασυνόμενον δέ καί βο όξυτονούμενον άρθρον προτακτικόν δηλοΐ· ,,ή δ' έτέρη θέρεϊ προρρέει είκυϊα χαλάζη" (Χ 151). δηλοΐ δέ καί άρθρον ύποτακτικόν, οίον ,,ή μυρΡ 'Αχαιοΐς" (Α 2). δηλοΐ δέ καί άναφορικήν αντωνυμία ν ,,ώς ή γ ' άμφιπόλοισι μετέπρεπεν" (ζ 109). < * * * > δηλοΐ δέ καί την σύναρθρον άντωνυμίαν τρίτου προσώπου, συζυγοϋσαν τη έμή ση. υποδείγματα es δέ ταύτης π α ρ ' Όμήρω ούχ ευρίσκεται, έκ δέ του άναλόγου νοείται· αί γαρ πλάγιοι πάσαι δι* αυτής π α ρ ' Όμήρω σώζονται. Α exb. ( ή και έ π ' ά ρ γ υ ρ έ η κ ώ π η σ χ έ θ ε χ ε ί ρ α β α ρ ε ΐ α ν : ) τ η άργυροήλω. κώπη δέ τό κωπίον, ήγουν ή τοϋ ξίφους λαβή. βαρεΐαν δέ b(BCE 3 ) Τ'1 τήν πρώην έπτερωμένην τω θράσει, ή την έτερους 7ο τοις δπλοις βαρύνουσαν. b (BCE 3 E 4 ) Τ'1 ex.(?) c. κ ώ π η : παρά οστεδίωκον. T ü eo

Aristón.

b ad A 404 b. Γ 193 (Did.); cf. Cantarella 78 259 h(Ag Ge, cf. A. G. 413, 23 Matr.): πιθανώς ττρό της έμπειρίας τόν χρόνον προβάλλεται άνεπίφθονόν τε όντα καί προσακτικόν (προστακτικόν Ag) · προσδοκών γάρ τι; γηρδν πείσεται (πείθεται Ag) γέρουσι. δεϊ οΟν πεισθήναι τόν "Αχιλλέα Άγαμέμνονι ώς νεώτερον (ν. Ge πρεσβυτέρα Ag). | ν ε ω τ έ ρ ω (ν. om. Ge) οΟκίστι (δέ add. Ge) συγκρΓΠκόν, άλλά [τοΰ] (suppl. Nicole) τύπου συγκριτικού (άλλα τρόπος συγκριτικός Ag). ϊστι δέ (io-τι δ. om. Ag) παρά τό νέος, τοϋτο παρά τό νέω τό πορεύομαι, fort, partim e scholiis; πιθανώς sq. cf. Anon. Graev. 14 (Rh. Gr. 1, 355,10 Sp.-H.), de τούτο παρά sq. cf. Or. 109, 11 260 h(Ag Ge, cf. A. G. 413, 29 Matr.): ήδη· τούτο άόριστον καί (άορίστως τόν Nicole) χρόνον δήλοι· έττΐ μέν γάρ παρφχημένου „•ήδη γάρ π ο τ ' έγώ καί άρε(οσι" · έπΐ δέ Ινεοτώτος „ήδη γάρ νυν μοι τόδ' είκοστόν ([έει]κοστόν Ge, suppl. Nicole) έτος έστίν" (Ω 765) · έττΐ δέ μέλλοντος „ήδη λοίγια έργα τάδ' Ισσεται" (Α 573), eadem fere Eust. 100, 5 (κατά τούς παλαιούς), fort, e libro Αρ. Η. Verba a scholiis vet. aliena, interpolata ex Ep. Horn. (cf. An. Par. 3, 344, 9), cf. Ap. Dysc. adv. 123, 21. Vide ad A 518 (Hrd.). 573 γράφει sq. cf. h(Ag = A. G. 414, 5 Matr.): γράφεται καί |ύμϊν (lg. ήμϊν) διά τό άνεπαχθές. 'Αττικός δέ ó λόγος άντί του ίκρείττων (lg. κρείττοσιν) ή ύμίν, Eust. 100, 9; Cobet, Misceli, crit. 229 261 a — εκρινον cf. sch. θ 212. λ 128; ψ 174 (unde Et. Gen. [Β, deest Α] άθέριζον), sch. Αρ. Rh. 1, 839—41, Αρ. S. 12, 16, Or. 9, 8, Ep. Horn. (An. Οχ. 1, 24,23, Et. Gud. 30, 13 Stef.); — γίνονται cf. Eust. 100.

48 le. ( = A™·) addidi (auctore Vili.), possis βουλή ( = vulg.) 49 καί σέλευκοο έν Schm. coll. A ad A 340, at vide Ludwich A. H. T. 1, 188, 1; verisimile est Didymum Seleuci commentario usum esse, qui de lectione illius editionis referebat 50 τό δέ — του ï (post ν. φέρηται in sch. α2 insertum) b, τό δέ περί μέν β. διά τοΰ Τ καί διά του ν (post. ν. ξιφουλκίαν scholii Α 257) Τ, τό δέ β. διά του ν καί διά τοΰ î (post ν. άγουσιν scholii A 252 b) T ü ; verba codicum hue traxi 52 le. Vili., ήδη γάρ π ο τ ' έγώ: Α ότι A, fort, ή διπλή περιεστιγμένη, ότι 53 ήμϊν] ϋμίν A, a m. ree. in ήμϊν mutatum 55 άνεπ. τοϋτο] haec verba fort, ad sch. A 260 pertinent, cf. Eust. 100, 10 57 sq. μαλακτ. — φησι in fine sch. A 262 a (coni, cum ν. άχιλλέα) et iterum sub sch. A 268 α in Τ 58 δέ om. Τ (sch. alt.) μϋθος] πάθος E 3 ώς που Τ (bis), ώσπερ b 58 sq. προς άχ. om. Τ (bis) 60 le. add. V e

A 262—264

83

262 α. ού γ ά ρ π ω τ ο ί ο υ ς (ϊδον άνέρας ουδέ ί δ ω μ α ι ) : άττο- ex, λογού μένος ύττέρ ών ήλάττωσεν αύτούς, ούδέ εσεσθαι τοιούτους λέγει* b(BCE 3 E 4 ) τοις γάρ άποθανοΟσιν ουδείς φθονεί, έπειδή τό άπόν άνεμποδίστω εύνοια τετίμηται. b (BCE3E4) Τ où παρέθετο δέ τά έν Γίελοιτοννήσω πεπραγμένα έαυτω εν τω ιτρός 'Ηλείους πολέμω Ίττρός 'Αρκάδας- ού γάρ ούτω τόν 'Αγαμέμνονα πείθει ν ττροηρεϊτο ώς τόν 'Αχιλλέα, δν είδε σττώμενον τό ξίφος, καλώς ούν άπό Θετταλικών παραινεί, εττεί κάκείνοις περί γυναικών ή ν ή στάσις, ϊν' έξ έτοιμου τω μύόω τούτω πείση αύτόν. b(BE 3 E 4 ) Τ b. ούδέ ί δ ω μ α ι : δτι παραλέλειπται ή μή άπαγόρευσις· Aristón. εστί γάρ ούδέ μή ίδωμαι, δμοιον τω ,,πληθύν δ ' ούκ αν εγώ μυθήσομαι ούδ' όνομήνω" (Β 488). Α 263. οίον ΤΤειρίΘοον: Πειρίθους ό Ίξίονος τη μητρί D αύτοϋ. Α 264. Και νέα τ ' : ò Καινεύς 'Ελάτου καταΐγδην έλάτησι. D Α

α.1 Έ ξ ά δ ι ό ν τε: παρά τω ποιητή άπό του ε τό όνομα Hrd. ήρξατο, παρά δέ τοΤς νεωτέροις καΐ χωρίς τοϋ ε εύρέθη, ώς καΐ Όϊλεύς μέν παρά τ φ ποιητη, fKaìj π α ρ ' Ήσιόδω (cf. fr. 235, 1). εί δέ χρή προς τόν χαρακτήρά τι λέγειν, έκεινο έχομεν είπείν, ώς δτι έχρήν δασύνεσθαι αυτό· τό γαρ ε προ του ξ, ύποστελλομένων τών παρά τήν εξ πρόθεσιν, θέλει δασύνεσθαι, εξις έξης εξω. χωρίς εί μή λέγοι τις δια τήν Ιδιότητα τό πνεύμα μεταπεπτωκέναι. Α α.2 παρά μέν τω ποιητή άπό τού ε άρχεται τό Έ ξ ά δ ι ο ν , δ καΐ δμεινον, παρά δέ τοις νεωτέροις άπό τού ξ. b (BCE4) Τ Τ

11 σημαίνει δέ sq. cf. D 262 diple periestígm. ante versum in A; fort, error scribae a cf. D 6 ad Β 488 α 2 (A), cf. Lesbon. 61, 26; Friedl., Aristón, p. 33 264 a 1 cf. Eust. 101, 20 (κατά τούς παλαιούς); sim. Hrd. παθ. (?) in E t . Gen. (AB) Έξάδιοί (unde Ge) νεωτέροΐζ fort, spectat ad Hsd. scut. 180 Όϊλεύξ ad Β 527—31), cf. Hrd. 2, 173, 14, Choer. O. 244, 31; Hiller ap. Dittenberger Syll. 3 524not. 3 τ ό γ α ρ ?(81) sq. cf. Lex. spir. 217 sq., E t . Gud. 489, 8 Stef. 265 fort, erat sch. A r i s t o n i c i vel D i d y m i , in quo enarrabatur Aristarchum hunc versum ( = Hsd. sc. 182) damnavisse (sc. obelo ornasse), cf. sch. in cod. Mus. Brit. Harley 1771 (s. XV), quod tarnen nullius pretii esse potest: νόθος ó

61 le. Τ supplevi 63 y à p om. Τ έττειδή τό b τά y à p Τ 66 irpôs άρκ. Τ, om. b, fort, ή trpôs άρκάδας (cf. H 134 sq.) 68 Ιττεί Τ έττειδή b γυναικός b 68 sq. tv' — τ ο ύ τ φ b καΐ ίνα Τ 69 αύτόν b άχιλλέα Τ 70 le. Vili., ού γ ά ρ ττω τοίους ϊδον: Α ότι A, fort, ή διπλή, δτι 73 Ιξίωνος A corr. Vili. 79 καΐ] Ιλεύς δέ Rzach, cf. Eust. 101, 19, Ιλεύς δέ π α ρ ά στησιχάρω (cf. P. M. G. fr. 226 Ρ.) καΐ propos. Nickau 81 τ ώ ν Vili., τόν A 84 παρά] καΐ π α ρ ά Τ (sch. primum), cum scholio A 261 α (φοΐνΙξ φησι) coni. ; καινέα τ ' έξάδιόν τε : π α ρ ά Τ (sch. alt.) έξάδιος Τ (sch. primum) 84 sq. δ καΐ άμ. om. Τ (bis) 13»

84

A 266—268

ex. I ex.

266—8. ( κ ά ρ τ ι σ τ ο ι δή κείνοι ά π ό λ ε σ σ α ν : ) κάρτιστοι μεν ούτοι των άνδρων· έκεϊνοι δέ κράτιστοι προς τά λοιπά συγκρινόμενοι θηρία. b ( B C E 3 E 4 ) T T | εκ Στίλβης μέν οΰν της Πηνειού κόρης καί 'Απόλλωνος γέγονε Λαπίθης, αφ' ού Λαπίθαι. έξήκοντα δε τούς έπισημοτάτους αύτών καταλέγει Πορφύριος. οί δέ Κένταυ- 9ο poi κοιτά μέν τούς ποιητάς λέγονται Ίξίονος καί νεφέλης- τινές δέ Δουλίδι Ίξίονα μιγήναι, άμα δέ καί Πήγασον τόν πτερωτόν κατά την αϋτήν νύκτα, εξ ώυ γενέσθαι Κενταύρου, αφ' ou πολύ πλήθος γίνεται, ό δέ Χείρων δοκεΐ έκ Κρόνου γεγενήσθαι. ασελγείς δέ λίαν γεγόνασιν. έκ Φολόης δέ αυτούς 'Ηρακλής έδίωξεν είτα ήκον εις τό Πήλιον. b 95 (BCE 3 E 4 ) 1 D 268. φ η ρ σ ί ν : τοις Κενταύροις. Ίξίων ό Φλεγύου παις έπΐ τροχού σίδηρου. Α ex. α. φ η ρ σ ί ν : θηρσίν, Αίολικώς· ή φυήρεσιν, τοΤς τήν φύσιν ήρμοσμένοις. ωκουν δέ περί τό Πήλιον A b ( B C E 3 ) T T καί τήν Β Οίτη v. b(BCE 3 ) Τ τό δέ άπώλοντο, b ( B C E 3 E 4 ) Τ ίνα μή ζητώμεν τό γένος αύτών. b ( B C E s E 4 ) TT s u P Ερ.Hom. (?) b. ό ρ ε σ κ φ ο ι σ ι : κείω κοϊος κφος όρεσικφος καί όρεσκφος. Α

στίχο; ούτο;. Vide Valk I I 521 266—8 — Θηρία cf. Eust. 101, 39 έκ Στίλβη; cf. D ad M 128, sch. Ap. Rh. 1, 40—1 (test.), Pfeiffer ad Call. fr. 229, 8; at vide Epaphr. ap. Steph. B. 412, 9: ΛαπίΘη· πόλι; Θεσσαλία;, ώ ; Έπαφρόδιτο; έν T O Î S "Ομηρικοί; (fr. 16), dorò Λαπίθου του Περίφαντο; Κένταυροι — νεφέλης cf. D έκ Κρόνου (94) cf. D ad Δ 219, Serv. auct. Verg. G. 3, 93. 550 268 a — Πήλιον sim. hfMip 1 1 ); — ήρμοσμένοι; cf. Eust. 101,45. 1 0 2 , 3 ; Tz. Ar. Plut. 694; — Αίολικώς cf. D; Αρ. S. 162, 17: . . . Αίολικώ;, άπό του θηριώδη τήν φύσιν έχειν έν δρει όντε;. οί δέ ΑΙολεϊ; τά θηρία φηρία λέγουσιν. ή δέ διατριβή αύτών ιταραδέδοται έν Θετταλίςϊ, Θεσσαλοί δέ οί Αίολε!; είσι· ,,φηρσίν όρεσκόοισι" καί ,, ή μάτι τ ω δτε Φήρα; έτΙσατο" (Β 743), fort, ex hyp. quodam; Ep. Hom. (An. Ox. 1, 429, 25, Et. Gud. 551, 58, brevius EM. 795, 34), aliter Apio fr. 142 (Αρ. S. 162, 21) ωκουν — Οίτην cf. Eust. 102, 15 b — κφο; hfM 1 Ρ 1 1 ), cf. Eust. 102, 30; Ep. Horn. (An. Par. 3, 344, 33, An. Οχ. 1, 304, 3), sim. E t . Gen. (AB) όρεσκφο;; Philox. ap. Or. 119, 19; vide Ap. S. 122, 19; Strab. 8, 5, 7 (p. 367). Fort, exstabat sch. H e r o d i a n i , cf. Orum Π. ορθογραφία; (Lex. Mess. 408, 10): όρεσκώο; [συν] τ ω Τ ώ ; πατρώο; καί τ ω τ. . . . καί ούδ' ότι σύνθετόν έστιν άναπέμπ[ει] τήν προσωδίαν κατεχομένην υπό [τή]; γραφή;· δτε γοϋν γίνεται όρέσκοο; ώ ; π α ρ ' 86 le. supplevi (κράτιστοι [sic] δή κείνοι iam Li) 86—88 κάρτιστοι — θηρία b, τό δέ κράτιστοι_τών άνδρών μέν έκεϊνοι, οΰτοι δέ Τ (sch. primum, cum scholio A 264 α2 [άπό του ξ] coniunctum), κάρτιστοι των άνδρών οΰτοι [ (·)]ται (fort. καλούνται), έκεϊνοι δέ κάρτιστοι φήρε; Τ (sch. alt.) 95 φλόη; BC ό ήρακλ. Ε3 είτα sq. cf. sch. A 268 a 4 φηρσίν: — φυήρεσιν] φυήρεσιν ή θηρσίν, καί τό μέν θηρσίν αίολικώ;, τό δέ φυήρεσιν, coni, cum scholio A 266—8 (post ούτοι δέ) Τ (sch. primum) le. φηρσίν scripsi, φηρσίν: A, om. b, Τ (sch. alt.) θηρσίν b, tamquam le. scripsit Τ (sch. alt.), om. A 4 sq. τοΐ; — ήρμοσμ. b, Τ (sch. alt.), ήρμοσμένοι; τ ά ; φύσει; Α, Τ (sch. primum) 5 ήρμοσμ.] ήρμόσθαι νοουμένοι; C τόοπι. Α 6 δέ om. Ε 4 άπώλοντο] άπόλεσσαν Horn. 6 sq. ίνα —

A 269—272

85

269 α. ç φησι BE 3 , om. C 21 le. Ma., τό δέ Ιλασόμεσθα (Ιλασόμεθα BE 3 ), scholio coniuncto cum scholio praecedenti, in b, om. Τ ττλεονασμω b 22 le. Τ suppl. Vili., om. b 22 sq. έμφρ. b, εμφρό[ (accentu et parte sinistra compendii syll. ως servatis) Τ έμφρο[ν έστι τ ό μή έττε]νεγκεΙν Τ suppl. m. sec. 23 έττενεγκ.] είπεΐν b εύξ. — έττην. b τόν λοιμόν εϋξαμένου Τ 24 διαστρέψη Ε 3 , legi non potest in C 25 ήκ. εύξ. Τ 26 (le.) ·;. ώ ; A le. A suppl. Bk. ότι A, fort, αί δπτλαΐ περιεστιγμέναι (an ή διπλή περιεστιγμένη ?), δτι

A 446—449 a

125

Ζηνόδοτος ούτως συντετμημένος· ,,ώς |επτών| · τοί δ'ώκα θεώ ίερήν έκατόμβην / έξείης έστησαν", τήν δέ άναγκαιοτάτην Χρυσηΐδα περιεϊλεν. Α 30 446. έ δ έ ξ α τ ο χ α ί ρ ω ν : περιέτεμε τόν λόγον του γέροντος· ούτε ex. γαρ Ιτταινεΐν ούτε ψέγειν ή ν τους άποδόντας· τ ό μέν γάρ δουλοπρεττές, τ ό δέ παροξυντικόν. αλλ' ουδέ τοσαύτην κίνησιν εχει τ ά ηδέα λεγόμενα όττόση ν τ ά λυιτηρά. b ( B C E 3 E 4 ) Τ 447 α. 1 κ λ ε ι τ ή ν {έκατόμβην}: „Ιερήν", ου κ λ ε ι τ ή ν είχον αί Did. 35 Άριστάρχου. Α α.2 κ λ ε ι τ ή ν : πδσαι ,,ίερήν" είχον. Τ 448 α. έ ξ ε ί η ς : οΐμαι τήν ει πεπλεονακέναι ώς έν τ ω ,,άδελφειός" ex(cf. E 21 al.). b ( B C E 3 E 4 ) Τ ό. έ Ο δ μ η τ ο ν : δέμω δμώ δμήσω δέδμηται, δμητός, έΰδμητος, «*· 40 ώς ,,έύννητος" (cf. Σ 596 al.). b ( B C E 3 ) Τ 449 α. χ ε ρ ν ί ψ α ν τ ο : δεί γάρ προσιόντα Θεω κατά τ ό δυνατόν εί- ex. | Porph. κάζειν αυτόν θεω. b ( B C E 3 E 4 ) Τ από δέ τήξ χερός έ νίκης χερνίψα ντο. Τ I διά τί μετά τ ό δεϊττνον ου ποιεί τους ανθρώπους άπονίζοντας τάς χείρας; ότι ουδέ όψοις τοιούτοις έχρώντο ώστε δεϊσθαιάπο45 νίψεως, και ότι παυσάμενοι του δειπνεϊν εσπενδον · μετά δέ σπονδάς ού δει άττονίζεσθαι. ρητέον δέ και τούτο - όταν γάρ λέγη· ,,χέρνιβα δ ' άμφίιτολος προχόω έπέχευε φέρουσα / καλή χρυσέ ίη ύπέρ άργυρέοιο λέβητος / νίψασθαι" (α 136—8), φήσομεν ούκ εις τ ό νίψασθαι προ τοϋ δείπνου μόνον· άπλώς γάρ τάς αρχάς μηνύσας οϋκέτι τ ά κατά μέρος so έπέξεισιν, ώστε παρέκειτο τά χειρόνιπτρα ότε βούλοιντο νίζεσθαι· και γάρ και ή τράπεζα και τά άλλα άχρις ότου βούλοιντο χρήσασθαι αύτοϊς παρέκειτο. ούτω και τούς Πυλίους έν τ ω κατάπλω Τηλεμάχου

sum Α 446 ?) 446 h(Ag Μ1 Ρ 11 , cf. Α. G. 434, 14 Matr.) ούτε γαρ sq. cf. Eust. 132, 4 447 cf. Wecklein, Zen. Ar. 79 448 a h(Ag = A. G. 434, 19 Matr.), cf. Et. Gen. (EM. 348, 11) b — έΰδμητος h(Ag = A. G. 434, 21 Matr.), cf. Eust. 132, 19 449 a Porph. 1, 16, 25 (vide test.), eadem fere sch. δ 52, cf. sch. α 138, Athen. 1,18 f; Meinel 18; Griesinger 22; Roemer, Ar. 239; — αυτόν θεω h (Ag = A. G. 434, 23 Matr.), cf. Eust. 132, 20 διά τί sq. cf. Ge: Ιστέον δέ ότι προ τοϋ δείπνου τάς χείρας ϋνιπτον, έπεί θύειν Iμέλλον, μετά δέ τό δεϊπνον οϋκέτι δια 27 εΙπών Bk„ είπεν Wolf 33 όσην b 34 (le.) έκατ. del. Bk. 37 [ει πεπλεονακέναι] Τ nov. m. pr. 39 έΰδμ. δέ έκ τοϋ δέμω cum scholio a (v. άδελφειός) coni, b 40 έΰνητος b 41 γάρ om. b τόν προσιόντα Ag Ge 42 έυικής Τ γενικής Ge 43 τί δέ b 43 sq. άττο νίπτοντας b, fort, rectius 44 τάς χείρας] τους πόδας C 45 παυόμενοι b τοϋ] καΐ τοϋ Ε® δειπνήν Β δέ Τ δέ τάς b 46 άπονίζ.] νίπτεσθαι b 47 sq. καλή — λέβητος om. b 48 φήσομεν — νίψασθαι Τ φήσομεν άλλ' ούχΐ b 49 οϋκέτι Τ ούκ έπΐ b 50 διέξεισιν b νί[ζε]σθαι Τ nov. m. sec., νίπτεσθαι b 50 sq. καΐ γάρ b ώστε Τ (ώσπερ Wil.) 51 ότου Τ ότε Τ χρήσθαι b 52 παρέκειτο om. Τ [τηλ]εμάχου Τ suppl. m. sec.

126

A 449 a—464

εύωχουμένους (sc. y 5—9) ούκέτι δεδήλωκεν, όπως έκ της ήϊόνος άναστάντες απηλλάγησαν. καί τήν Άθηναν Μέντη όμοιωθεϊσαν καί το δόρυ δοΟσαν τ ω Τηλεμάχω (sc. α 121) ούκέτι φησίν, όπως τοϋτο 55 άπιοϋσα άπέλαβεν έπεί καί τό τόξου e!ç κατασκοπήν άπιόντι δίδωσι Μηριόνης Όδυσσεϊ (sc. Κ 260)· όπως δέ τοϋτο άπέδωκεν, ούκέτι έπεσημήνατο, διδούς τοις άκροαταϊς καθ' έαυτούς λογίζεσθαι τά ακόλουθα, καί πολλά τοιαύτα εστι γνώναι π α ρ ' αΰτω· où yàp μόνον, τί εϊττη, άλλα καί τί μή εΐιττ), έφρόντισεν. b(BCE 3 E 4 ) Τ βο ex. I D b. ο ϋ λ ο χ ύ τ α ς : τινές τά κανδ, δι' ών έπέχεον τάς ουλάς, f a i Ι προς άντιδιαστολήν είρηνται των ψαιστών, A b(BCE 3 E 4 ) Τ απαρχή δέ της προτέρας ζωής θεοις άπεδίδοντο· b(BCE 3 E 4 ) Τ προ των πυρών γαρ εύρηνται, καί άπό τοϋ προκριθήναι των βαλάνων ούτως ώνομάσθησαν. A b(BCE 3 E 4 ) Τ | κριθάς δέ μετά es άλών μεμιγμένας έπέχεον αύτάς φησίν ό ποιητής. Α ex. 450. μ ε γ ά λ ' ε ΰ χ ε τ ο {χείρας ά ν α σ χ ώ ν ) : μεγάλως άνασχών τάς χείρας· έπΐ σωτηρία γάρ εύχόμενος παρρησίαν άγει. δτε δέ κατηρδτο τούς Έλληνας, ήσυχη ηϋχετο· έπ' όλέθρφ γαρ ανθρώπων ή αίτησις. b(BCE 3 E 4 ) Τ 7ο Did. 451. (κλύθί μευ:) τό μεύ δια του 1ΰ κατά γενικήν πτώσιν. Α"" ex. 453. π ά ρ ο ς εκλυες: έλεύθερον άμα καί προσακτικόν τό χάριτας εΐδέναι. φησίν ούν, εί προήκουσάς μου, καί νΰν δίκαιος ε! άκοΰσαι. b (BCE3) Τ Aristón. 454. ( τ ι μ ή σ α ς μέν έμέ,) μ έ γ α δ ' ί ψ α ο λ α ό ν ( Α χ α ι ώ ν ) : δτι 75 κατά την Πατρόκλου εξοδον (sc. TT 237) ουκ όρθώς λέγεται, έντεϋθεν μετενεχθείς· Aim b(BCE 3 ) Τ oú γάρ εΐκότως Άχιλλεύς έπιχαίρει τ η ήττη των 'Ελλήνων, ό δέ Χρύσης βάρβαρος καί μισέλλην. b(BCE 3 ) τ'

τ ό δψασθαι τ ω ν θυσιών, originis incertae, fort, h b cf. Eust. 132, 29, sch. γ 441 (unde Eust. 132, 31), sch. Theocr. 7, 34 a, sch. Ap. Rh. 1, 409; Valk I 397 n. 344; — ούλάς cf. D ad A 458, Ap. S. 124, 15 450 — χείρας aliter D 451 ad A 37 (Did.), cf. Ap. Dysc. pron. 107, 19, Ep. Horn. (An. Ox. 1, 143, 21) 454 diple ante versum in A, exspectes asteriscum; ad Π 237 (Aristón.); vide ad Β 673—4; 53 sq. έκ et άναστάντες om. b 54 άτΓη[λλάγ]ησαν Τ suppl. m. sec. 55τώοπι. Τ φησίν om. Τ ττώς b 56 άττιοΟσα άπέλ. Τ άντέλαβε b έπεί om. b 56 sq. μηριόν. SCS. b 61 le. hab. A b Τ 62 αϊ b & Τ καί κριθαΐ δέ A, fort, αϊ καί κριθαΐ, cf. Eust. 132, 31 μέν είρ. Τ, om. A 63 θεοίς ό π . Τ άττεδίδοντο τοίς θεοίς αϊ κριθαΐ b, fort, τοις 0. car. 64 τ ω ν 1 om. Τ 65 βαλ. b Τ ούλων A 67 le. Τ suppl. Ma., om. b μεγάλως b μεγάλ' Τ 68 τάς χείρας om. Τ ιταρρη[σίαν άγει ότ]ε Τ suppl. m. sec. 69 τοΟς ελλ. om. b 71 le. add. Ddf. τοϋ] της Ldw. 72 άμα om. b 73 μου [καί v]0v Τ suppl. m. sec. 75 le. Τ supplevi, om. A b ότι A, fort, ό άστερίσκος, ότι 76 sq. λέγεται — μετεν. Α μετηνέχθη έντεϋθεν b Τ 77 εΐκότως b όρθώς Τ 78 [βά]ρβαρος Τ suppl. m. sec.

A 456—461c

127

456. λ ο ι γ ό ν αμυνο ν: où πολλής έδέησεν εύχής αύτφ· έλεήμον ex. γάρ έστι τό θείον. Τ 457. τ ο υ δ' εκλύε: δεξιόν και παιδευτικόν τό παραχρήμα μετα- ex. τίθεσθαι εις έλεον τον θεόν. b(BCE 3 E 4 ) Τ 458 α. π ρ ο β ά λ ο ν τ ο προεβάλοντο είς τον βωμόν b(BCE 3 E 4 ) ex. Τ ούχ ώς 'Αριστοφάνης (pac. 960)· ,,σείου σύ ταχέως· σύ δε πρότεινε των όλων". Τ b. ( π ρ ο β ά λ ο ν τ ο : ) όμοιοτέλευτον τό σχήμα. b(BCE 3 E 4 ) T u ex. 459. αΰέρυσαν: τό αύ τό πάλιν δηλοΤ. b(BCE 3 E 4 ) Τ ή â e-f· ερυσαν, και πλεονασμω τοΰ ΰ. Τ Κυμαίων δε εθος τό αυερύειν, αιτούντων τόν θεόν άπό των κάτω έπί τά άνω αυτούς ελκειν. τηρεί δέ τά 'Ελληνικά εθη. b(BCE 3 E 4 ) Τ αύέρυσαν μέν π ρ ώ τ α : είς τούπίσω άνέκλων κάτω ΐ> είς γήν_ Α 460. μηρούς