Nederlands-Perzisch Idioomwoordenboek (Dutch Edition) 908964007X, 9789089640079 [PDF]

Zitiervorschau

* omslag Ne-Pe Idioom

16-05-2008

10:40

Pagina 1

ISBN

Afshin Afkari Afshin Afkari

Afshin Afkari was van 2005-2007 als extern onderzoeker verbonden aan de leerstoelgroep Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam.

Nederlands-Perzisch Idioomwoordenboek

In Nederland wonen en werken bijna dertigduizend Iraniërs en meer dan vijftigduizend Afghanen. Zij allen hebben Perzisch als moedertaal. Velen van hen zijn goed opgeleid en hebben een meer dan elementaire kennis van het Nederlands. Ze worden echter vaak geremd bij hun pogingen beter in te burgeren omdat veel van de Nederlandse omgangstaal hen ontgaat, want die bestaat voor een groot deel uit vaste woordgroepen (amok maken, averij oplopen), uitdrukkingen (iemand met argusogen bekijken) en spreekwoorden (Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd). Dat alles noemt men ‘taaleigen’ of met een vakterm ‘idioom’. Nu is er het up-to-date Nederlands-Perzisch Idioomwoordenboek, georganiseerd als een woordenboek van A tot Z, zodat iedere gebruiker er snel haar of zijn weg in kan vinden. Dit idioomwoordenboek is tot stand gekomen onder toezicht van een commissie van drie deskundigen: prof. dr F. Moerdijk, als specialist in de lexicografie verbonden aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden, prof. dr R. Appel, tot 2005 vanwege de Gemeente Amsterdam aan de UvA aangesteld voor ‘Nederlands als tweede taal’, en prof. dr J. ter Haar, tot 2006 hoogleraar Perzisch te Leiden.

NederlandsPerzisch Idioomwoordenboek

978 90 8964 007 9

9789089640079

www.aup.nl

amsterdam university press

amsterdam university press

Nederlands - Perzisch Idioomwoordenboek

1

Proef woordenboek.indd 1

16-5-2008 9:24:19

2

Proef woordenboek.indd 2

16-5-2008 9:24:22

Afshin Afkari

Nederlands Perzisch Idioomwoordenboek

3

Proef woordenboek.indd 3

16-5-2008 9:24:22

Voor Stefani & Bram

Deze publicatie kwam tot stand met financiële steun van SNS REAAL Fonds. Omslagillustratie: lezende jongeman. Riza, naar een verloren gegaan origineel van Muhammadi van Herat, circa 1630 Ontwerp omslag: Kok Korpershoek, Amsterdam Lay-out: V3-Services, Baarn ISBN 978 90 8964 007 9 NUR 626/630 © Afshin Afkari / Amsterdam University Press, 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 jº het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

4

Proef woordenboek.indd 4

16-5-2008 9:24:22

Voorwoord

In de jaren tachtig van de vorige eeuw kwamen de eerste jonge Iraniërs naar Nederland om de smaak van de vrijheid te proeven. Dat zijn er intussen heel veel geworden. Waren er vroeger in Nederland nauwelijks Iraniërs, nu, in 2007, zijn het er zesentwintigduizend. Bovendien wonen in Nederland meer dan vijftigduizend Afghanen en die spreken ook Perzisch. Om al deze Perzischsprekenden wegwijs te maken in de Nederlandse taal was een eenvoudig woordenboek nodig. Na mijn studie sociologie aan de Universiteit van Amsterdam heb ik met hulp van enkele neerlandici een woordenboek Nederlands - Perzisch in 1994 voltooid en in eigen beheer uitgegeven. Dit woordenboek, bedoeld voor in Nederland wonende taalgenoten die leerlingen waren van middelbare scholen en jongerejaarsstudenten aan universiteiten en hogescholen, was natuurlijk verre van foutloos. Acht jaar later, in 2002, heb ik het opnieuw uitgegeven, met verbeteringen en met veel nieuwe woorden. Daarnaast zijn nog twee publicaties van mijn hand verschenen: een cursusboek Nederlands met acht cassettes om vanuit het Perzisch Nederlands te leren, en een cursus voor Nederlanders om Perzisch te leren. Nu zijn we in de eenentwintigste eeuw aangeland. Bovengenoemde groep heeft intussen minder problemen met het Nederlands, maar des te meer behoefte aan middelen om echt in te burgeren en het gevoel te krijgen dat Nederland hun tweede vaderland was geworden. Velen waren het met mij eens dat een tweetalig idioomwoordenboek dat proces sterk zou bevorderen. Dat zette mij aan tot het schrijven ervan. Wat dit boek precies aanbiedt, en hoe het tot stand is gekomen, wordt hieronder in de Inleiding uiteengezet. Dit Nederlands - Perzisch Idioomwoordenboek is dankzij verscheidene personen en instanties tot stand gekomen. Bijzondere dank verdient het fonds van de Amsterdamse Universiteits-Vereniging, dat een subsidie voor de vervaardiging van dit boek ter beschikking heeft gesteld, waarbij ik drs. Wim Koning, directeur van dit fonds, hartelijk wil danken voor zijn inzet. Het fondsbestuur heeft een commissie van drie taalkundigen ingesteld om de voortgang en kwaliteit van het werk aan dit Idioomwoordenboek te bewaken: prof. dr. Fons Moerdijk, prof. dr. René Appel en prof. dr. Johan ter Haar;

5

Proef woordenboek.indd 5

16-5-2008 9:24:22

deze drie deskundigen – met name de eerste van hen – ben ik zeer dankbaar voor hun aandacht en precieze suggesties. Zoals in de Inleiding uitvoeriger uiteengezet wordt, had ik het werk aan dit boek nooit kunnen volbrengen zonder de medewerking van de twee personen die ik als teamleden en vrienden ben gaan beschouwen: dr. Jan Maarten Bremer en drs. Wichert Claassen. Dat er, naar ik hoop, heel weinig fouten in de kopij zijn blijven staan, is te danken aan drs. Rob Tempelaars die de eindcorrectie op het Nederlandse deel heeft willen verzorgen. Dank betuig ik aan de directeur van de Amsterdam University Press, mevrouw Saskia de Vries die al in een vroeg stadium zich bereid verklaarde het boek uit te geven, aan mevrouw Paulien Retèl die het als uitgever onder haar hoede heeft genomen, en aan Christine Waslander die de productie ervan heeft verzorgd. Dát et boek verschijnen kon, is dan weer de grote verdienste van de bestuurderen van SNS REAAL Fonds die een royale subsidie voor de drukkosten hebben verleend. Ten slotte wil ik ook de volgende mensen nog voor hun hulp bedanken: dhr. Ahmad Ansari (redacteur en eigenaar van het Perzische tijdschrift Pejwake-Iran), drs. Paul Slaats (iranist) en Karen de Wit (neerlandica). drs. Afshin Afkari

6

Proef woordenboek.indd 6

16-5-2008 9:24:22

Inleiding

Dit boek wil de meest gangbare Nederlandse idiomen toegankelijk maken voor mensen die in Nederland wonen en Perzisch als moedertaal hebben. In zijn algemeenheid verstaan we hier onder idiomen alle woordcombinaties met een betekenis die niet zomaar uit de delen valt op te maken. Onder die ene noemer hebben we verschillende soorten samengenomen: – spreekwoorden (Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd; Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten); – spreuken (Arbeid adelt; April doet wat hij wil); – uitdrukkingen (Iemand met argusogen bekijken; Het op zijn dooie akkertje afkunnen); – vaste verbindingen (amok maken, averij oplopen); – woordgroepen met een figuurlijke betekenis (Daar zit muziek in; Iemand uit het moeras trekken); – gelexicaliseerde woordgroepen, woordgroepen die, zoals een woord, gebruikt worden als naam voor één bepaald begrip (het schip der woestijn ‘kameel’, gevederde vrienden ‘vogels’). Vergelijkingen van het type zo glad als een aal, zo stom als het achtereind van een varken, enz. hebben we niet opgenomen. Deze komen weliswaar vaak voor, maar iedereen begrijpt zonder meer wat bedoeld wordt: namelijk ‘erg glad’, ‘erg stom’, enz. Ook hebben we geen losse woorden opgenomen, al hebben die soms een interessante figuurlijke betekenis, zoals aftroeven, halszaak, waterdicht. Eerstgenoemde van de drie bewerkers heeft in de aanloop van zijn werk materiaal gevonden in A. Huizinga, Spreekwoorden en gezegden, 1994. Bij deze aanloop bleek al snel dat hij, ondanks al de jaren die hij in Nederland had doorgebracht, toch een beroep moest doen op ‘native speakers’. Hij vond twee Nederlanders bereid tot medewerking: J.M. Bremer en W.J. Claassen, die beiden een stevige academische vorming in klassieke taal- en letterkunde achter de rug hadden. Claassen had bovendien eerder uitgebreide ervaring opgedaan als medewerker en redacteur bij twee andere lexi-

7

Proef woordenboek.indd 7

16-5-2008 9:24:22

cografische projecten. Zij hebben op zich genomen te zorgen voor de selectie, plaatsing, uitleg en verwijzingen van het Nederlandse taaleigen. Voor de selectie hebben zij onder meer twee recente publicaties geraadpleegd. Eerst verscheen de beknopte verzameling Uitdrukkingen, Van Dale Lexicografie, 2004 en vervolgens kon nog het Groot Uitdrukkingenwoordenboek, eveneens van Van Dale, 2006, benut worden. Het belangrijkste criterium voor opname van een uitdrukking in het Idioomwoordenboek was de gangbaarheid ervan. Om daar een beeld van te krijgen werd vooral in twijfelgevallen ook gebruikgemaakt van frequentiegegevens bij Google. Het totale aantal van de door Bremer en Claassen geselecteerde en uitgelegde Nederlandse uitdrukkingen bedraagt meer dan 6000. Dat zij beiden classici zijn is een verklaring voor de gevallen waar zij in hun uitleg van een uitdrukking of zegswijze verwijzen naar een Latijnse of Griekse bron; dat zij beiden een christelijke opvoeding hebben gehad, verklaart dat zij in vele gevallen ook bronverwijzingen naar bijbelpassages geven. Dat de klassieke Oudheid en de bijbelse traditie een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het Nederlandse taaleigen, moge voor sommigen een bijkomstigheid zijn, maar in de ogen van hen beiden is het een respectabele bijkomstigheid, die dergelijke vermeldingen wettigt. Het Perzische deel van dit boek is geheel van de hand van A. Afkari. Daarbij heeft hij niet alleen zijn eigen taalkennis aangesproken, maar ook een aantal Perzische handboeken en woordenboeken geraadpleegd. Bovendien heeft hij in veel gevallen een beroep gedaan op in Nederland verblijvende taalgenoten, van wie met name de heer Ansari met ere genoemd moet worden. Met diens hulp heeft Afkari niet alleen elke Nederlandse uitdrukking (spreekwoord enz.) voorzien van een Perzische uitleg (doorgaans een nauwkeurige vertaling van de Nederlandse uitleg), maar zich ook beijverd om zoveel als mogelijk in het Perzisch een treffend equivalent te vinden, dat wil zeggen een Perzisch gezegde dat inhoudelijk (bijna) precies hetzelfde zegt als wat de Nederlandse woordverbinding uitdrukt. Dat is in ongeveer 70 van de gevallen gelukt. Nota bene: dat equivalent kan heel goed een uitdrukking zijn die uit een andere sfeer komt. Zo zegt bijvoorbeeld de Engelse uitdrukking blood is thicker than water bijna hetzelfde als de Nederlandse het hemd is nader dan de rok, terwijl de Engelse uitdrukking slaat op het lichaam, de Nederlandse op de kleren die men aanheeft. Elk artikel in ons Idioomboek heeft de volgende opbouw: . het Nederlandse trefwoord, in vette letter; . de Nederlandse uitdrukking; . de uitleg in eenvoudig Nederlands, cursief gedrukt; . een Perzisch equivalent (in de gevallen waar het gelukt is er een te vinden), afgedrukt in Europese letters die de klank van het Perzisch zo goed mogelijk benaderen; . hetzelfde Perzische equivalent, nu in Perzisch schrift, van rechts naar links te lezen; . de Perzische uitleg, ook cursief gedrukt, van rechts naar links te lezen. Drie voorbeelden van zo’n artikel, met als trefwoord respectievelijk een zelfstandig naamwoord, een bijvoeglijk naamwoord en een werkwoord, zijn de volgende.

8

Proef woordenboek.indd 8

16-5-2008 9:24:22

Buskruit Hij heeft het buskruit niet uitgevonden Hij is beslist niet slim/snugger Toxme do zarde ke nakarde ast

‫ﺗﺨﻢ دو زرده ﮐﻪ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‬ ‫زرﻧﮓ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﻣﺴﻠﻤﺎ زﯾﺎد ﺑﺎ ﻫﻮش‬ Links Iemand links laten liggen Zich niet (meer) met iemand bemoeien Be kasi mahal nagozâštan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫)دﯾﮕﺮ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن‬ Grazen Iemand te grazen nemen Iemand te pakken nemen // iemand flink onder handen nemen Puste kasi râ kandan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﮔﻮش ﻣﺎﻟﯽ دادن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬ De trefwoorden zijn alfabetisch gerangschikt. Als trefwoord is steeds het eerste in de uitdrukking voorkomende zelfstandig naamwoord gekozen (in het eerste voorbeeld is dat dus: buskruit). Komt in de uitdrukking geen zelfstandig naamwoord voor, dan is een bijvoeglijk naamwoord of bijwoord (in het tweede geval: links) het trefwoord geworden; bij afwezigheid daarvan een werkwoord (in het derde voorbeeld: grazen). Als gebruikers van dit boek gaan zoeken bij een tweede zelfstandig naamwoord, vinden ze daar een verwijzing naar de plaats waar de uitdrukking wordt uitgelegd. Een voorbeeld: als iemand meer wil weten over het spreekwoord De appel valt niet ver van de boom en hij kijkt bij het trefwoord Boom, dan vindt hij daar een verwijzing naar Appel. Om het aantal verwijzingen niet te groot te maken hebben we in de regel alleen voor de zelfstandige naamwoorden een verwijzing opgenomen. Als onder een en hetzelfde trefwoord meer uitdrukkingen voorkomen, zijn die alfabetisch gerangschikt op het eerste woord van de uitdrukking, en als het om slechts weinige uitdrukkingen gaat, staan enkelvoud en meervoud door elkaar. Maar als er meer dan tien meervouden onder één trefwoord voorkomen, dan vindt men daar eerst alle uitdrukkingen met het trefwoord in het enkelvoud, en daarna die in het meervoud, met een tussenkopje in het meervoud tussen ( ). Zo staan bijvoorbeeld onder

9

Proef woordenboek.indd 9

16-5-2008 9:24:22

het trefwoord Hand eerst 47 uitdrukkingen met hand in het enkelvoud; dan komt als hulp aan de lezer een tussenkopje (Handen) waaronder nog 26 uitdrukkingen staan met handen. En dan is er ook nog een apart trefwoord Handje met 4 uitdrukkingen. We hebben namelijk besloten om alle idiomen met verkleinwoorden onder een eigen trefwoord in de verkleiningsvorm op te nemen. Afshin Afkari Jan Maarten Bremer Wichert Claassen

10

Proef woordenboek.indd 10

16-5-2008 9:24:22

‫ﺣﺮف ﭘﯿﺶ‬

‫اﺻﻄﻼح ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‪ :‬زﺑﺎﻧﺰد ﻣﺮدم‪ ،‬ﮔﻮﯾﺶ ﺗﻮده‪ ،‬ﮔﻔﺘﺎر ﻋﺪه ای و آن ﭼﻪ ﺳﺮ زﺑﺎن ﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬و ﻣﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ در‬ ‫ﮔﺮدآوری اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی و ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺎرﺳﯽ آن ﮐﻮﺷﯿﺪه اﯾﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ از واژه )اﺻﻄﻼﺣﺎت( ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ اﻣﺎ ﭼﺎره دﯾﮕﺮی ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﭼﻮن ورد زﺑﺎن ﻣﺮدم اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ؛ آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ رﯾﺸﻪ و ﺑﻨﯿﺎد اﯾﻦ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ راﺣﺖ ﺗﺮﯾﻦ روش ﻓﻬﻤﯿﺪن و ﺣﺲ ﮐﺮدن ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﯾﺎ ﻗﻮم از راه‬ ‫زﺑﺎﻧﺸﺎن اﺳﺖ‪ .‬آدم وﻗﺘﯽ زﺑﺎﻧﯽ را ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﯿﻞ ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﺑﻪ درک آن ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد دﻧﺒﺎل‬ ‫اﺻﻄﻼﺣﺎت‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻫﺎ و ﻣﺘﻞ ﻫﺎی آن ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ در اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﺮدﯾﻢ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ )ﻣﺜﻞ ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮﺷﺎن( ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‪ ،‬ﺣﺴﺎب ﺷﺪه و ﺷﺴﺘﻪ و رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫از اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ای در آن ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎﻧﺎن اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت را ﺑﻪ ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺧﻮد دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی‬ ‫ﮐﺮده و ﻫﺮ ﮐﺲ ﺳﺎز ﺧﻮدش را ﻣﯽ زﻧﺪ‪ .‬ﺗﮏ ﻧﻮازی ﻓﺮاوان اﺳﺖ و ارﮐﺴﺘﺮ ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬از آن ﺟﺎﯾﯿﮑﻪ اﯾﺮان ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻗﻮم و‬ ‫زﺑﺎن و ﻓﺮﻫﻨﮓ دارد و ﻫﺮ ﻗﻮﻣﯽ اﺻﻄﻼﺣﺎت اﯾﺮاﻧﯽ را ﺑﺎ رﻧﮓ و ﺑﻮی ﺑﻮﻣﯽ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﮏ ﻧﻮازی ﻫﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﻫﺮج و ﻣﺮﺟﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد دارﻧﺪ ﺷﮑﻞ ﺗﻌﺼﺐ و ﻗﻮم ﭘﺮﺳﺘﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن آﺧﺮی ﺑﺎﻋﺚ ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬ ‫ﻫﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮﯾﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻼش در ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ واﺣﺪ دارد‪ .‬ﺧﻮﺑﯽ ﺟﺮﯾﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت‬ ‫اﯾﺮاﻧﯽ ﯾﺎ ﻓﺎرﺳﯽ‪ ،‬در ﻫﺮ ﺻﻮرت ادﺑﯿﺎت ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از ﮐﺘﺎب ﻫﺎی اﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ای و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ از رﻣﺎن ﻫﺎی ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎزﻫﻢ در دل ﻣﺮدم زﻧﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻓﺎرﺳﯽ ﻫﻢ داﺳﺘﺎن ﺧﻮدش را دارد‪ .‬ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻗﺼﻪ ﻫﺎی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﭘﻨﺪ آﻣﻮز ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻫﺎی‬ ‫اﺧﻼﻗﯽ آن ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺷﺎﻋﺮان اﯾﺮاﻧﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎﯾﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت اﻣﺮوزه ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬ﺳﻌﺪی و ﻓﺮدوﺳﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻼش را در‬ ‫اﯾﻦ ادﺑﯿﺎت ﻋﺎم ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﻪ ﺑﻌﺪی ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ زﺑﺎن روزﻣﺮه و ﮔﻔﺘﺎری ﻣﺮدم و در ﻣﻌﻨﯽ ﻣﺘﺪاول ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫رﯾﺸﻪ اش در داﺳﺘﺎن ﻫﺎی اﻓﺴﺎﻧﻪ ای زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﺎ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی را راﺣﺖ ﺗﺮ ﺟﺎ ﺑﯿﻨﺪازﯾﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﻌﺎدل ﻓﺎرﺳﯽ آن را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ‬ ‫ﻫﺎﯾﺸﺎن را ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺮد ﭼﻮن ﻣﻌﺎدل آن را ﻫﻢ اﻻن در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺮﯾﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ‬ ‫رﺳﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت از راه ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ اﯾﻦ دﯾﺎر و ﯾﺎ ﺑﻪ آن دﯾﺎر ﺳﻔﺮ ﮐﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪی را ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ‬ ‫در ﺑﺎﻻ ﮔﻔﺘﯿﻢ از ﺑﺰرﮔﺎن ادب ﻓﺎرﺳﯽ ﻗﺮض ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ ﺑﻪ وﯾﮋه از ﺳﻌﺪی و ﻓﺮدوﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم آن را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﮐﻪ ﻣﻌﺎدﻟﺶ را در ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ ﺑﺎ زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺮدم ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ اﯾﺮان‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﻫﻢ ﺳﺮ ﺧﻮد اﻧﺠﺎم ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠﯽ اﺷﺮف‬ ‫دروﯾﺸﯿﺎن‪ ،‬رﺿﺎ ﺧﻨﺪان‪ ،‬اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ‪ ،‬ﺻﺎدق ﻋﻈﯿﻤﯽ‪ ،‬ﻣﻬﺪی ﺳﻤﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻮﺳﻮی‪ ،‬اﻣﯿﻦ ﺧﻀﺮاﯾﯽ‬ ‫‪11‬‬

‫‪16-5-2008 9:24:22‬‬

‫‪Proef woordenboek.indd 11‬‬

‫و ﻣﺴﻠﻤﺎ ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮ دﻫﺨﺪا ﯾﺎری ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ‪ .‬دو ﻧﻔﺮ آﺧﺮی را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺑﻮدن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺧﻀﺮاﯾﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺶ زﯾﺎد ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮدﯾﻢ و ﺑﺮﻋﮑﺲ ﮐﺘﺎب ﻫﺎی ﮐﻮﭼﻪ اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ را ﺑﺎ اﺷﺘﻬﺎی ﺗﻤﺎم ﺧﻮاﻧﺪﯾﻢ و ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻮﺳﻮی اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎه اﯾﺎﻟﺘﯽ ﺗﮑﺰاس اﻣﺮﯾﮑﺎ در ﮐﺮﺳﯽ ﻓﺎرﺳﯽ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ آﮐﺎدﻣﯿﮏ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ و ﻣﻌﺎدل اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ آن را ﮔﺮدآوری ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺼﺪ ﻣﺎ از ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺮدم ﭘﺎﯾﺘﺨﺖ راﻫﻢ ﺑﺮ آن ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺮﻓﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان از ﮔﻮﺷﻪ‬ ‫و ﮐﻨﺎر اﯾﺮان ﻣﯽ آﯾﻨﺪ و ﻧﻈﺮات ﺷﺨﺼﯽ و ﻣﺤﻠﯽ ﺧﻮد را ﻣﻬﻢ ﺗﺮ و ﺟﻠﻮﺗﺮ از ادﺑﯿﺎت ﻋﺎم ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺤﻠﯽ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر ﮐﻪ اﻻن ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﺎر ﻣﺎ را ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﺮ اﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه اﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه‬ ‫اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﺎﯾﺪ از ﺷﻤﺎل اﯾﺮان ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻨﻮب را آن ﻃﻮری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﺗﻌﺮﯾﻒ‬ ‫ﻫﺎی ﻣﺤﻠﯽ ﯾﮏ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻫﺎی ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه ای ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺷﻤﺎﻟﯽ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ای‬ ‫ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﮐﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﺧﻮب ﺟﺎ ﺑﯿﻔﺘﺪ‪ .‬اﻣﯿﻦ ﺧﻀﺮاﯾﯽ ”ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﺑﺪ )ﺑﻢ( آﻓﺖ ﻧﺪارد“ را اﯾﻦ ﻃﻮری ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ”ﻫﻮای‬ ‫ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺑﻢ ﮔﺮم اﺳﺖ و ﺑﻮﺗﻪ ﺑﺎدﻧﺠﺎن از ﺳﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺳﺎل دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ و آﻓﺖ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ“‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺻﺎدق ﻋﻈﯿﻤﯽ‬ ‫آن را ”ﺧﻄﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ زﺷﺘﮑﺎران ﻧﻤﯽ ﺷﻮد“ ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺮﯾﻒ آﺧﺮی را در ﻧﻈﺮات اﺣﻤﺪ ﺷﺎﻣﻠﻮ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ‪،‬‬ ‫ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﻮﺳﻮی و زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ﻋﻠﯽ اﺷﺮف دروﯾﺸﯿﺎن و رﺿﺎ ﺧﻨﺪان ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﻣﺤﺪوده ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ در اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ اﯾﺮان و ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﺧﺘﺼﺎص دادﯾﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻃﻮری ﮐﻪ اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ‪ ... ” :‬اﻣﺮوزه‪ ،‬ﭼﻪ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ و ﭼﻪ ﻧﺨﻮاﻫﯿﻢ‪ ،‬زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻣﺘﺪاول در ﺗﻬﺮان‬ ‫از ﻃﺮﯾﻖ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺎﺻﻪ رادﯾﻮ و ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن و ﻓﯿﻠﻢ ‪ ...‬و ﻓﻨﺎوری ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﯽ در‬ ‫اﺧﺘﯿﺎر ﻋﺎﻣﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ زودی زﺑﺎن راﯾﺞ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ “.‬از اﯾﻦ رو ﮔﻮﯾﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﻠﯽ و ﺗﻌﺒﯿﺮات‬ ‫ﻏﯿﺮ ﺗﻬﺮاﻧﯽ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﺎده ﻧﻮﯾﺴﯽ ﻫﻢ ﮐﺎر ﺑﻌﺪی ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ راﺣﺘﯽ زﺑﺎن ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ اﺟﺎزه ﻣﯽ داد از واژه ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ و ﻏﯿﺮ ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬در ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﺪ و اﻣﮑﺎﻧﺶ را ﻧﻤﯽ دﯾﺪﯾﻢ از ﻫﻤﺎن ﻟﻐﺖ ﻫﺎی ﺟﺎ اﻓﺘﺎده ﻋﺮﺑﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدﯾﻢ ﺗﺎ‬ ‫اﺣﺴﺎس درک اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی از ﺑﯿﻦ ﻧﺮود و ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﻗﻮی ﺗﺮ ﺑﺸﻮد‪ .‬از ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺑﺮﺧﯽ از واژه ﻫﺎی ﻋﺮﺑﯽ ﺑﯽ‬ ‫ﺷﮏ دوری ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎده ﻧﻮﯾﺴﯽ را در دﯾﮑﺘﻪ اﯾﻦ واژه ﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻗﺎﻃﯽ ”ﻗﺎﺗﯽ“ ﻧﻮﺷﺘﯿﻢ‬ ‫و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ را ”ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ“‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ را ”ﻣﺴﺎﻟﻪ“ و ﭘﺎﺋﯿﻦ را ”ﭘﺎﯾﯿﻦ“ و ﻏﯿﺮه ‪...‬‬ ‫ﻣﺎ از اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻟﺬت ﺑﺮدﯾﻢ و اﻣﯿﺪوارﯾﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ از ﺧﻮاﻧﺪﻧﺶ ﮐﯿﻒ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻌﺪی ”اورو ﻓﺎرﺳﯽ = ‪ “Euro-Perzisch‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ در اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﺑﻮدﯾﻢ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺮﺧﯽ از ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎ ﻧﻮﺷﺘﺎر‬ ‫ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ ﻣﻌﻤﻮل در اﯾﺮان را ﻧﺪاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻫﻢ ﺑﯿﺮون از اﯾﺮان ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه و ﺗﻤﺎس ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﺘﺎب‬ ‫ﯾﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی اﻣﺮوزه اﯾﺮاﻧﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬دﺷﻮاری دﯾﮕﺮ ﺧﻮاﻧﺪن واژه ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﮑﻞ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ”ﮐﻠﻔﺖ“ را ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان ”‪ “kolfat‬و ﻫﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان ”‪ “koloft‬ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬و اﯾﻦ دردﺳﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ‬ ‫اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ دارﯾﻢ‪ .‬راه ﺣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻣﺎن رﺳﯿﺪ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻓﺎرﺳﯽ را ﺑﺎ ﺣﺮوف ”ارو‬ ‫ﻓﺎرﺳﯽ“ ﻫﻢ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﯾﺎری اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﻧﺠﻔﯽ و ﻣﻬﺪی ﺳﻤﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم دادﯾﻢ و ﺟﺪوﻟﯽ درﺳﺖ ﮐﺮدﯾﻢ ﮐﻪ‬ ‫در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫‪16-5-2008 9:24:22‬‬

‫‪Proef woordenboek.indd 12‬‬

Nederlandse klanken Amsterdam, Appel Aker, Arend Braaf, Bram Peter, Pater Tulband, Toren Sukkel, Sabel John (engels) mannetje, toetje Hond, Holland God, Gabber Doorn, Dom Zak, Zoek Rood, Rotterdam Zwart, Zaandam Jam Snel, Stefani Sjaal, Sjoelen Sap, Snaar Zeep, Zwijg Teef, Tarwe Zwaar, Zuur Eng, Elf PaRis (Frans) Feest, Fles PaRis (Frans) Koel, Kraam Go home (engels) Lauw, Lijf Macht, Melk Nest, Noot Wacht, Weg OEr, OEver Hansworst, Herder Jaar, Jasmijn

٢ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ âzar‫آذر‬ arâzel‫اراذل‬ bidâr‫ﺑﯿﺪار‬ parwâne‫ﭘﺮواﻧﻪ‬ tâ-wus‫ﺗﺎووس‬ samare‫ﺛﻤﺮه‬ jenâyat‫ﺟﻨﺎﯾﺖ‬ čub‫ﭼﻮب‬ haq‫ﺣﻖ‬ xaride‫ﺧﺮﯾﺪه‬ dust‫دوﺳﺖ‬ zor-rat‫ذرت‬ râh-namâ‫راﻫﻨﻤﺎ‬ zâ-idan‫زاﯾﯿﺪن‬ žest‫ژﺳﺖ‬ sarsâm‫ﺳﺮﺳﺎم‬ šâxe‫ﺷﺎﺧﻪ‬ sâheb‫ﺻﺎﺣﺐ‬ zarar‫ﺿﺮر‬ tabi-at‫ﻃﺒﯿﻌﺖ‬ zohr‫ﻇﻬﺮ‬ eyb‫ﻋﯿﺐ‬ qarib‫ﻏﺮﯾﺐ‬ farâwân‫ﻓﺮاوان‬ quri‫ﻗﻮری‬ keyf‫ﮐﯿﻒ‬ gâw‫ﮔﺎو‬ larzidan‫ﻟﺮزﯾﺪن‬ mâjerâ‫ﻣﺎﺟﺮا‬ nâle‫ﻧﺎﻟﻪ‬ wâže‫واژه‬ kubidan‫ﮐﻮﺑﯿﺪن‬ hawâ‫ﻫﻮا‬ yawâš‫ﯾﻮاش‬

١ ‫اورو ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ âqâ‫آﻗﺎ‬ Â asb‫اﺳﺐ‬ A bârân ‫ﺑﺎران‬ B piyâde ‫ﭘﯿﺎده‬ P talâš ‫ﺗﻼش‬ T sabt ‫ﺛﺒﺖ‬ S jâleb‫ﺟﺎﻟﺐ‬ J čerâ ‫ﭼﺮا‬ Č hâl ‫ﺣﺎل‬ H xuše ‫ﺧﻮﺷﻪ‬ X dâs ‫داس‬ D zât‫ذات‬ Z rudxâne‫رودﺧﺎ‬ R zur ‫زور‬ Z žâle‫ژاﻟﻪ‬ Ž sâ-at‫ﺳﺎﻋﺖ‬ S šuš ‫ﺷﻮش‬ Š sefat‫ﺻﻔﺖ‬ S zarbe‫ﺿﺮﺑﻪ‬ Z tabib‫ﻃﺒﯿﺐ‬ T zolm‫ﻇﻠﻢ‬ Z ne-mat‫ﻧﻌﻤﺖ‬ qoqâ‫ﻏﻮﻏﺎ‬ Q felfel‫ﻓﻠﻔﻞ‬ F qal-yân‫ﻗﻠﯿﺎن‬ Q kuče‫ﮐﻮﭼﻪ‬ K gorâz‫ﮔﺮاز‬ G lab‫ﻟﺐ‬ L mum‫ﻣﻮم‬ M nân‫ﻧﺎن‬ N waswâs‫وﺳﻮاس‬ W wojud‫وﺟﻮد‬ U hamiše‫ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ H bâ-yad ‫ﺑﺎﯾﺪ‬ Y

‫ﻋﺮﺑﯽ‬ ‫آ‬ ‫اﻟﻒ‬ ‫ب‬ ‫پ‬ ‫ت‬ ‫ث‬ ‫ج‬ ‫چ‬ ‫ح‬ ‫خ‬ ‫د‬ ‫ذ‬ ‫ر‬ ‫ز‬ ‫ژ‬ ‫س‬ ‫ش‬ ‫ص‬ ‫ض‬ ‫ط‬ ‫ظ‬ ‫ع‬ ‫غ‬ ‫ف‬ ‫ق‬ ‫ک‬ ‫گ‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ی‬ 13

Proef woordenboek.indd 13

16-5-2008 9:24:22

‫و ﺑﻪ ﺟﺎی )ﺗﺸﺪﯾﺪ( ﻫﻤﺎن ﺣﺮف را ﺑﺎ ﯾﮏ ﻓﺎﺻﻠﻪ )ﺗﯿﺮه( و ﺗﮑﺮار ﺣﺮف ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺸﺎن داده اﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ :‬اول را ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﯿﻢ‪. wal-aw‬‬ ‫ﯾﺎدآور ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ "اورو ﻓﺎرﺳﯽ" ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ )ﺗﺎزی( ﻧﯿﺴﺖ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای آﺳﺎن ﺧﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫"اورو ﻓﺎرﺳﯽ" ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای آﺳﺎن ﺧﻮاﻧﯽ واژه ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ‪ ،‬ﻣﺎ را از ﺧﻮاﻧﺪﻧﺸﺎن ﻋﺎﺟﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎر دﯾﮕﺮ‪،‬‬ ‫ﻣﺎ "اورو ﻓﺎرﺳﯽ" را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺣﺮوف ﻣﺘﺪاول ﻓﺎرﺳﯽ ﻧﮑﺮده اﯾﻢ‪ .‬ﻣﺎ اﯾﻦ واژه ﻫﺎ را ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار‬ ‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده اﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﺟﻤﻊ ﺷﺪن )‪ šodan am-ja‬و ﯾﺎ )ﺟﻤﻊ اش ﮐﻦ )‪ kon jamaš‬ﻧﻮﺷﺘﻪ اﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮای آﺳﺎن ﺧﻮاﻧﯽ »ارو ﻓﺎرﺳﯽ« ﮐﺎر دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﮐﺮده اﯾﻢ‪ .‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﺣﺮف ﻫﺎی ﺻﺪادار ﻻﺗﯿﻦ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮی‬ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻣﯿﺎن آﻧﻬﺎ ﯾﮏ ﺧﻂ ﺗﯿﺮه ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺻﺪاﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﻪ در زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی وﺟﻮد دارﻧﺪ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻂ ﺗﯿﺮه ﺧﻮدش ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن دارد‪.‬‬ ‫ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ )ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ اش )‪ aš-pišâni‬و ﯾﺎ )ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن )‪kardan i-badgu‬‬

‫ﺷﯿﻮه ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪Benenwagen‬‬

‫ واژه اﺻﻠﯽ‪ :‬اﯾﻦ واژه راﻫﻨامی ﺷام در ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮای اﻃﻼع ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﴎی ﺑﻪ‬‫)ﻣﻘﺪﻣﻪ )‪ inleiding‬ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻠﻨﺪی ﺑﺰﻧﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪Met de benenwagen gaan/komen‬‬

‫ اﺻﻄﻼح روزﻣﺮه ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ‪.‬‬‫}‪Gaan lopen {in plaats van met het openbaar vervoer of de auto gaan/komen‬‬

‫ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ‪.‬‬‫‪Ba xate yâzda (11) raftan/âmadan‬‬

‫ اﺻﻄﻼح ﻓﺎرﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ”اورو ﻓﺎرﺳﯽ“ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬‫ﺑﺎ ﺧﻂ ﯾﺎزده )‪ (١١‬ﺭﻓﺘﻦ‪/‬ﺁﻣﺪﻥ‬ ‫ اﺻﻄﻼح ﻓﺎرﺳﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺮوف ﻋﺮﺑﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬‫ﭘﯿﺎده رﻓﺘﻦ }ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﯾﺎ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ{‬ ‫‪ -‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ‪ -.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺻﻄﻼح ﻫﻠﻨﺪی ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫‪16-5-2008 9:24:22‬‬

‫‪Proef woordenboek.indd 14‬‬

‫ﺑﺎ ﺳﭙﺎس از‬ ‫اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﯾﺎری ﭼﻨﺪﯾﻦ اﺳﺘﺎد ﴎﺷﻨﺎس زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻠﻨﺪ ﮔﺮد آوری و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﺎ دارد ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﮑﺎن از آن ﻫﺎ ﻧﺎم ﺑﱪﯾﻢ و از زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ارزﺷﻤﻨﺪ ﺷﺎن ﺑﻪ ﻧﯿﮑﯽ ﯾﺎد ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر دﮐﱰ ﻓﻮﻧﺲ ﻣﻮردﯾﮏ ‪ Prof. Dr. Fons Moerdijk‬رﯾﯿﺲ آﮐﺎدﻣﯽ زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت ﻫﻠﻨﺪی از داﻧﺸﮕﺎه ﻟﯿﺪن‪،‬‬ ‫ﭘﺮﻓﺴﻮر دﮐﱰ رﻧﻪ آﭘﻞ ‪ Prof. Dr. René Appel‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت ﻫﻠﻨﺪی وﯾﮋه ﺑﯿﮕﺎﻧﮕﺎن ﺳﺎﮐﻦ ﻫﻠﻨﺪ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه‬ ‫ﻗﺪرمتﻨﺪ زﺑﺎن ﻫﻠﻨﺪی ﮐﻪ ﻫﺮ دو راﻫﻨامی ﻣﺎ در اﻧﺘﺨﺎب اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی و ﴍح و ﺗﻌﺮﯾﻒ اﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ﻫﻠﻨﺪی ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶ ﻓﺎرﺳﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب راﻫﻨامﯾﯽ ﻫﺎی ﭘﺮوﻓﺴﻮر دﮐﱰ ﯾﻮﻫﺎن ﺗﺮﻫﺮ ‪Prof. Dr. Johan ter Haar‬‬ ‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر زﺑﺎن و ادﺑﯿﺎت زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ از داﻧﺸﮕﺎه ﻟﯿﺪن ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ راﻫﮕﺸﺎ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﻌﺎدل ﻫﺎی ﻓﺎرﺳﯽ اﯾﻦ‬ ‫اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺰرﮔﻮار دﯾﮕﺮی ﮐﻪ وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ دﺳﺖ ﻣﺮا در درﯾﺎی ﺑﯽ ﴎ وﺗﻪ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﻫﻠﻨﺪی ﮔﺮﻓﺖ و ﻫﻤﺮاه ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬زﺑﺎن‬ ‫دان و ادﺑﯿﺎت ﺷﻨﺎس ﻻﺗﯿﻦ و ﻫﻠﻨﺪی دﮐﱰ وﯾﺨﺮت ﮐﻠﺴﻦ ‪ drs. Wichert Claassen‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺪرش را ﺑﺪاﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮدی ﮐﻪ از اول ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﯾﺎر و ﻏﻤﺨﻮار ﺑﻮد و ﻣﻦ او را ﺑﻨﺎم ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎت ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﻢ‬ ‫ﭘﺮﻓﺴﻮر دﮐﱰ ﯾﺎن ﻣﺎرﺗﻦ ﺑﺮﯾﻤﺮ ‪ Prof. Dr. Maarten Jan Bremer‬اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺎزﻧﯿﻦ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را‬ ‫ﺗﻬﯿﻪ دﯾﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻣﯿﺪ داد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر دﺷﻮار و ﭘﯿﭽﯿﺪه‪ ،‬ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﯾﻦ دوﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮﻫﯿﺨﺘﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه دﮐﱰ وﯾﻢ ﮐﻮﻧﯿﻨﮓ‬ ‫‪ drs. Wim Koning‬ﴎﭘﺮﺳﺖ اﻧﺠﻤﻦ داﻧﺸﮕﺎه آﻣﺴﱰدام ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫در ﮐﻨﺎر ﮐﻤﮏ ﻫﺎی اﺳﺘﺎدان ﺑﺎﻻ‪ ،‬دوﺳﺘﺎن و داﻧﺸﻤﻨﺪان زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ و ﻫﻠﻨﺪی ﻫﻢ ﺑﻪ ﯾﺎری ﻣﺎ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺟﺎ از‬ ‫اﯾﻦ ﻓﺮزاﻧﮕﺎن ﺗﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬دﮐﱰ ﭘﺎل اﺳﻠﺘﺲ ‪ drs. Paul Slaats‬اﯾﺮان ﺷﻨﺎس ﻫﻠﻨﺪی و دﮐﱰ ﮐﺎرﯾﻦ د وﯾﺖ‬ ‫‪ drs. Karen de Wit‬زﺑﺎن دان ﻫﻠﻨﺪی و از ﻫﻤﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺘﺎد ارزﺷﻤﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻣﺠﻠﻪ ﭘﮋواک اﯾﺮان آﻗﺎی‬ ‫اﺣﻤﺪ اﻧﺼﺎری اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺰرﮔﻮار ﻫﻢ وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ در وﯾﺮاﺳﺘﺎری و ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣنت ﻓﺎرﺳﯽ راﻫﻨامﯾﯽ ﻣﺎ ﺑﻮد ‪ .‬او‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭘﺸﺖ و ﭘﻨﺎه ﮔﺮدآورﻧﺪه اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺰرگ ﻧﮕﺎﻫﺪار ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫و ﺷام ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﺳﭙﺎس دارﯾﻢ اﮔﺮ ﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺘﯽ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب را ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻮﺷﺰد منﺎﯾﯿﺪ ‪[email protected]‬‬

‫اﻓﺸﯿﻦ اﻓﮑﺎری‬

‫‪15‬‬

‫‪16-5-2008 9:24:22‬‬

‫‪Proef woordenboek.indd 15‬‬

Proef woordenboek.indd 16

16-5-2008 9:24:22

Aanwijzingen voor het gebruik van dit boek

1. Rangschikking van de idiomen De idiomen worden gepresenteerd in artikelen met een trefwoord. Staan er meer onder een trefwoord, dan zijn ze alfabetisch op hun eerste woord geordend. Als het trefwoord een zelfstandig naamwoord is en als daar slechts een klein aantal uitdrukkingen vermeld worden, dan staan enkelvoud en meervoud door elkaar. Bij grotere aantallen (meer dan tien) komen de uitdrukkingen met de meervoudsvorm apart met een tussenkopje tussen ( ) ná die met het enkelvoud. Ook die staan weer alfabetisch naar het eerste woord gerangschikt. Aan het einde van elk trefwoord, dat wil zeggen wanneer alle uitdrukkingen met dat trefwoord uitgelegd zijn, staan de eventuele verwijzingen. 2. Opbouw van het artikel Trefwoord (vet) Nederlandse uitdrukking (niet-cursief) Verklaring van de uitdrukking in eenvoudig Nederlands (cursief), met eventuele toevoeging van nadere uitleg of bronvermelding tussen {…} Perzisch equivalent van de Nederlandse uitdrukking, in Europese letters weergegeven (niet-cursief) Hetzelfde Perzisch equivalent, nu in Perzisch schrift (van rechts naar links te lezen) Perzische vertaling van de Nederlandse verklaring (cursief) 3. De keuze en rangschikking van de trefwoorden Zoals in de Inleiding al is uitgelegd, hebben we het volgende systeem gehanteerd om te bepalen welk woord uit het idioom het trefwoord moest worden: – het eerst voorkomende zelfstandig naamwoord, u vindt bijvoorbeeld De aanval is de beste verdediging onder het trefwoord Aanval; – bij afwezigheid van een zelfstandig naamwoord: het eerste bijvoeglijk naamwoord, bijvoorbeeld Iemand bont en blauw slaan heeft Bont als trefwoord; – bij afwezigheid van een zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijk naamwoord: het eerste werkwoord, bijvoorbeeld Doen wat je niet laten kunt is te vinden onder het trefwoord Doen.

17

Proef woordenboek.indd 17

16-5-2008 9:24:22

De trefwoorden zijn alfabetisch gerangschikt. 4. Vorm van de trefwoorden Bij de zelfstandige naamwoorden staat het trefwoord in de regel in het enkelvoud, behalve wanneer het idioom het trefwoord uitsluitend of bijna altijd in het meervoud bevat. U vindt dus bijvoorbeeld Aanstalten maken onder het trefwoord: Aanstalten; en Hij kent zijn Pappenheimers onder Pappenheimers. Onder het trefwoord kan ook een idioom met een andere verbogen vorm staan, bijvoorbeeld weegs onder Weg (bij Weegs vindt men dan wel een verwijzing naar Weg). De verkleinwoorden hebben een eigen trefwoord. – Bijvoeglijke naamwoorden worden in de onverbogen vorm opgegeven; daaronder staan ook idiomen met de verbogen vormen. – Idiomen met vervoegde vormen van de werkwoorden staan onder de onbepaalde wijs van het werkwoord, bijvoorbeeld Het begint hem te schemeren onder Beginnen. Maar als het deelwoord alleen in uitdrukkingen voorkomt, wordt dát het trefwoord, dus Je wordt bedankt staat onder Bedankt, en Op iemand gebeten zijn onder Gebeten. Waar verwarring kan ontstaan over de woordsoort van het trefwoord staat achter het woord (zn), (bn), (bw) of (ww). Voorbeeld Rijk (bn), Rijk (zn) Homoniemen, dat wil zeggen woorden met dezelfde vorm maar met totaal verschillende betekenissen, worden onderscheiden met Romeinse cijfers, bijvoorbeeld Weer I = ‘weersgesteldheid’ naast Weer II = ‘verweer’. 5. Gebruikte afkortingen en tekens bn = bijvoeglijk naamwoord bw = bijwoord enz. = enzovoorts ev = enkelvoud(en) iron. = ironisch gebruikt mv = meervoud(en) bijv. = (bij)voorbeeld vgl. = vergelijk vv = en volgende ww = werkwoord zn = zelfstandig naamwoord = / // (...) {...} 1.2... 

= = = = = = =

uitdrukking met dezelfde betekenis alternatief woord alternatieve woordgroep of alternatief zinsdeel eventueel weg te laten woord(en) toegevoegde verklaring of bronvermelding duidelijk verschillende betekenissen van de uitdrukkingen zie bij ...

18

Proef woordenboek.indd 18

16-5-2008 9:24:23

A

A propos Iemand van zijn à propos brengen Iemand in verwarring brengen Kasi râ be ham rixtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫آدﻣﯽ را ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﮐﺮدن‬ Van zijn à propos raken De draad van zijn verhaal kwijtraken // in verwarring raken Rešte-ye kalâm râ gom kardan

‫رﺷﺘﻪ ﮐﻼم را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮔﯿﺞ‬- ‫اﺻﻞ و ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺮف ﺧﻮد را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﺪن‬

A Dat is van a tot z/woord voor woord gelogen Dat is allemaal gelogen/totaal verzonnen Sar tâ pâ-yaš čâxân ast

‫ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺶ ﭼﺎﺧﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ اﺳﺖ‬/‫ﻫﻤﻪ اش دروغ اﺳﺖ‬ Hoe is a te rijmen met b? Hoe is a in overeenstemming te brengen met b? Alef o be râ čejuri joft o jur mikoni?

‫اﻟﻒ و ب را ﭼﻪ ﺟﻮری ﺟﻔﺖ و ﺟﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد اﻟﻒ را ﺑﺎ ب ﺗﻄﺒﯿﻖ داد؟‬ Van a tot z Helemaal Az sar tâ pâ

‫از ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎ‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ‬،‫ﻫﻤﻪ‬ Wie a zegt, moet ook b zeggen Je moet afmaken wat je begonnen bent kasi ke alef miguyad be râ ham bâyad beguyad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻟﻒ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ب را ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﺎری را ﮐﻪ ﺷﺮوع ﮐﺮدی ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺎم ﮐﻨﯽ‬

Aagje Zij is een nieuwsgierig Aagje Zij wil altijd van alles het fijne weten Âbji xâkendâz ast

‫آﺑﺠﯽ ﺧﺎک اﻧﺪاز اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از ﺗﻪ و ﺗﻮی ﮐﺎر ﺳﺮ در ﺑﯿﺎورد‬ Aalmoes Iemand met een aalmoes afschepen Iemand met een (te) kleine gift wegsturen Kasi râ bâ arzani az sar bâz kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ارزﻧﯽ از ﴎ ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ دادن ﭼﯿﺰ )ﺑﺴﯿﺎر( ﮐﻢ ارزﺷﯽ ﮐﺴﯽ را رواﻧﻪ ﮐﺮدن‬ Aandacht De aandacht trekken Zorgen dat je opvalt Tu češm âmadan

‫ﺗﻮ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن‬ ‫ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن‬ Aandragen Kom je daar nu pas mee aandragen? Kom je nu pas met die informatie? Ey bâbâ tâze xabar midahi?

‫ای ﺑﺎﺑﺎ ﺗﺎزه ﺧﱪ ﻣﯽ دﻫﯽ؟‬ ‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺪه ای؟‬ 19

Proef woordenboek.indd 19

16-5-2008 9:24:23

Aangebonden / Aanschijn

Aangebonden Kort aangebonden zijn Snel geïrriteerd of boos zijn Âtaši mezâj budan

‫آﺗﺸﯽ ﻣﺰاج ﺑﻮدن‬ ‫زود رﻧﺠﯿﺪن ﯾﺎ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Aangebrand Gauw aangebrand zijn Snel boos worden Zud juš âwardan

Aankomen Het erop laten aankomen Het risico nemen dat er een beslissing valt Har či šod šod, qabul ast

‫ﻫﺮﭼﯽ ﺷﺪ ﺷﺪ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻄﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ دﯾﮕﺮان را ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﺮﯾﺪن‬ Het komt erop aan Het is van belang // het is essentieel Aslaš in ast

‫زود ﺟﻮش آوردن‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Aangeschreven Goed aangeschreven staan Een goede reputatie hebben Esme xub dar kardan

‫اﺳﻢ ﺧﻮب در ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮﺷﻨﺎم ﺑﻮدن‬ Aangezicht Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht  Neus Aanhouder De aanhouder wint Wie volhoudt, bereikt zijn doel Pâ fešordi bordi

‫ﭘﺎ ﻓﴩدی ﺑﺮدی‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﮑﺎر دارد ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ‬ Aankijken Iemand ergens op aankijken Iemand iets verwijten // kwalijk nemen Be kasi efterâ zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻓﱰا زدن‬ ‫ﻣﻘﺼﺮ داﻧﺴﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺠﺮم دﯾﺪن‬

‫اﺻﻠﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ اﺳﺎﺳﯽ و ﺑﻨﯿﺎدی اﺳﺖ‬- ‫ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ‬ Ze zullen je zien aankomen Jouw ideeën // voorstellen zullen door de anderen worden afgewezen Dastat râ xânde-and

‫دﺳﺘﺖ را ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ‬ ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎی ﺗﻮ را رد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬/‫دﯾﮕﺮان اﯾﺪه‬ Aanpakken Van aanpakken weten Zaken met vaart behandelen // adequaat en doortastend optreden Âdame kâri budan

‫آدم ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ و‬- ‫ﮐﺎرﻫﺎ را ﺗﻨﺪ و ﺗﯿﺰ اﻧﺠﺎم دادن‬ ‫ﺟﺪی ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ Aanrukken Iets laten aanrukken Een consumptie laten brengen Čizi sefâreš dâdan

‫ﭼﯿﺰی ﺳﻔﺎرش دادن‬ ‫دﺳﺘﻮر آوردن ﺧﻮراﮐﯽ و ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ را دادن‬ Aanschijn In het zweet des aanschijns zijn brood verdienen  Zweet

20

Proef woordenboek.indd 20

16-5-2008 9:24:23

Aanstalten / Aap

Aanstalten Aanstalten maken Door je gedrag laten merken dat je iets gaat doen Šâl o kolâh kardan

‫ﺷﺎل و ﮐﻼه ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ رﻓﺘﺎرش ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺎری ﺑﮑﻨﺪ‬ Aansturen Het erop aansturen Iets trachten te bereiken // iets doelbewust nastreven Ruye xate čizi oftâdan

‫روی ﺧﻂ ﭼﯿﺰی اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﻣﺼﻤﻢ دﻧﺒﺎل‬- ‫ﻗﺼﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی را ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ‬ Aanval De aanval is de beste verdediging Zelf het initiatief nemen in een conflict is het beste Hamle behtarin defâ ast

‫ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻬﱰﯾﻦ دﻓﺎع اﺳﺖ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﺷﺪن در دﻋﻮا ﺑﻬﱰﯾﻦ روش اﺳﺖ‬ Aanwippen Bij iemand aanwippen In het voorbijgaan bij iemand op bezoek gaan Noke pâ piše kesi raftan

‫ﻧﻮک ﭘﺎ ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ رﻓنت‬ ‫ﺑﺪون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﴎ زدن‬ Aanzetten Iemand aanzetten tot iets Iemand aansporen iets te doen Kesi râ šir kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫آدﻣﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدن‬ Aanzien Handelen zonder aanzien des persoons

Geen rekening houden met rang of stand Hame râ be yek češm didan

‫ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ دﯾﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎم و رﺗﺒﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮدن‬ Het nog eens aanzien Nog even wachten met het nemen van een beslissing Dast be pišâni bordan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺑﺮدن‬ ‫در ﮔﺮﻓنت ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ ﻟﺤﻈﻪ ای ﺻﱪ وﺣﻮﺻﻠﻪ ﮐﺮدن‬ Iemand niet voor vol aanzien Iemand niet serieus nemen Kasi râ dâxele âdam hesâb nakardan

‫ﮐﺴﯽ را داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓنت‬ Iets niet langer kunnen aanzien Een situatie niet langer kunnen verdragen Az jariyâni jân be lab residan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺟﺎن ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﯿﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺗﻮان ﯾﺎ ﺗﺤﻤﻞ وﺿﻌﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ Aap Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding Iets dat in wezen lelijk is, zal nooit mooi worden Gar zari puši gar atlasi hamân kangar foruši

‫ﮔﺮ زری ﭘﻮﺷﯽ ﮔﺮ اﻃﻠﺴﯽ ﻫامن ﮐﻨﮕﺮ ﻓﺮوﺷﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ در اﺻﻞ زﺷﺖ اﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ زﯾﺒﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Als apen hoger klimmen willen, dan ziet men dra hun kale billen Wanneer mensen naar een positie streven die ze niet aankunnen, maken ze zich meestal belachelijk Tekje bar jâye bozorgân na-tawân zad be gazâf

21

Proef woordenboek.indd 21

16-5-2008 9:24:23

Aard / Aarde

‫ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺟﺎی ﺑﺰرﮔﺎن ﻧﺘﻮان زد ﺑﻪ ﮔﺰاف‬ ‫وﻗﺘﯽ ﻣﺮدم ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﯽ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم آن را ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺴﺨﺮه‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ De aap komt uit de mouw De verborgen waarheid komt tevoorschijn Dast hâ ru mišawand

‫دﺳﺖ ﻫﺎ رو ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﻨﻬﺎن آﺷﮑﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Iemand voor aap zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ sare kâr gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬ In de aap gelogeerd zijn In een vervelende/moeilijke situatie terechtgekomen zijn Mesle xar tuye gel gir kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﮔﻮاری ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬/‫ﺑﻪ وﺿﻊ دﺷﻮار‬ Voor aap staan Belachelijk zijn Keneft šodan

Uit de aard der zaak Als noodzakelijk gevolg Rad xor nadâštan

‫رد ﺧﻮر ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬ Zijn ware aard niet verloochenen Handelen in overeenstemming met zijn eigen karakter Zâte xod râ hâšâ na-kardan

‫ذات ﺧﻮد را ﺣﺎﺷﺎ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﺮﺷﺖ و ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Zingen/praten enz. dat het een aard heeft Uitbundig zingen/praten enz. Az tahe del âwâz xândan/harf zadan wa qeyre

‫ﺣﺮف زدن و ﻏﯿﺮه‬/‫از ﺗﻪ دل آواز ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ و ﻏﯿﺮه‬/‫ﺑﺎ ﺷﻮر و ﻫﯿﺠﺎن آواز ﺧﻮاﻧﺪن‬ Aardappel Met een aardappel in de keel/mond spreken Op een zeer deftige manier spreken Bâ ehen o tolop harf zadan

‫ﺑﺎ اﻫﻦ و ﺗﻠﭗ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺑﺎ ﻟﻬﺠﻪ ﺑﺰرﮔﺎن و ﺗﺠﻤﻼﺗﯽ ﺳﺨﻦ ﮔﻔنت‬ ‫ﮐﻨﻔﺖ ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻮار و ﺳﺮ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‬

Aard Dat is de aard van het beestje Zo is zijn karakter Zâtaš hamin ast

‫ذاﺗﺶ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺨﺼﯿﺖ و ﺳﺮﺷﺖ اش اﯾﻦ ﺟﻮر اﺳﺖ‬ De ware aard komt boven Nu blijkt hoe iemand/iets echt is Xeslate wâqe-i ru mišawad

‫ﺧﺼﻠﺖ واﻗﻌﯽ رو ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫اﻻن ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﮐﺴﯽ‬

Aardbodem Van de aardbodem verdwenen zijn Volledig weg/verdwenen zijn Suzan šodan wa tuye zamin foru raftan

‫ﺳﻮزن ﺷﺪن و ﺗﻮی زﻣﯿﻦ ﻓﺮو رﻓنت‬ ‫ﮔﻢ ﺷﺪن و از ﺑﯿﻦ رﻓنت‬/‫ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ‬ Aarde In goede aarde vallen Gunstig ontvangen worden // in de smaak vallen Be del nešastan

‫ﺑﻪ دل ﻧﺸﺴنت‬ ‫ ﺑﻪ دل ﺧﻮش آﻣﺪن‬- ‫ﺑﺎ روی ﺑﺎز ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن‬

22

Proef woordenboek.indd 22

16-5-2008 9:24:23

Aardigheid / Achterdeurtje

Dat is het zout der aarde  Zout De tactiek van de verschroeide aarde toepassen  Tactiek Heel wat voeten in de aarde hebben  Voet Het slijk der aarde  Slijk Aardigheid De aardigheid is er af Het is niet leuk/interessant meer Az sek-ke oftâde ast

‫از ﺳﮑﻪ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫دﯾﮕﺮ دل ﻧﺸﯿﻦ‬ Aardje Een aardje naar zijn vaartje hebben Hetzelfde karakter hebben als zijn vader Nešân az pedar dâštan

‫ﻧﺸﺎن از ﭘﺪر داﺷنت‬ ‫ﺧﻮی و ﺷﺨﺼﯿﺖ ﭘﺪر ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬ Abraham Abraham gezien hebben 50 jaar oud geworden zijn Hazrate xezr râ didan

‫ﺣﴬت ﺧﴬ را دﯾﺪن‬ ‫ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎﻟﻪ ﺷﺪن‬ Weten waar Abraham de mosterd haalt Weten hoe iets zit, of hoe je iets moet aanpakken Midânad gorbe kojâ toxm migozârad

‫ﻣﯽ داﻧﺪ ﮔﺮﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﺗﺨﻢ ﻣﯽ ﮔﺬارد‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎری آﮔﺎه ﺑﻮدن ﯾﺎ ﺷﯿﻮه اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را‬ ‫داﻧﺴﺘﻦ‬

Accu De accu opladen Nieuwe krachten en inspiratie opdoen Šârž šodan

‫ﺷﺎرژ ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺎن و ﻧﯿﺮوی ﺟﺪﯾﺪی ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Achilleshiel In zijn achilleshiel getroffen zijn Op zijn zwakke plek geraakt zijn Be pâšne-ye âšil xorde ast

‫ﺑﻪ ﭘﺎﺷﻨﻪ آﺷﯿﻞ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎﺳﺶ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ Achteraan Achteraan komen hobbelen Niet-gemotiveerd meedoen Šo-lo-wel kâr kardan

‫ﺷﻞ و ول ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ در ﮐﺎری ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدن‬ Achteraf Achteraf is het gemakkelijk praten Als een probleem opgelost is, kan iedereen de oplossing wel geven Moam-mâ čon hal šawad âsân šawad

‫ﻣﻌام ﭼﻮن ﺣﻞ ﺷﻮد آﺳﺎن ﺷﻮد‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﺣﻞ ﺷﻮد ﻫﻤﻪ راه ﺣﻞ آن را ﻣﯽ‬ ‫داﻧﻨﺪ‬ Achterdeur Via de achterdeur Stiekem // langs onofficiële weg Az dare pošti

‫از در ﭘﺸﺘﯽ‬ ‫ از راه ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ‬- ‫ﯾﻮاﺷﮑﯽ‬ Achterdeurtje Een achterdeurtje openhouden Een mogelijkheid klaar hebben om te ontsnappen als het moeilijk wordt Râhe dar raftan râ bâz gozâštan

23

Proef woordenboek.indd 23

16-5-2008 9:24:23

Achterhoofd / Adem

‫راه در رﻓنت را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﯽ را آﻣﺎده ﮐﺮدن ﺗﺎ در وﺿﻊ ﻣﺸﮕﻞ ﺑﺘﻮان ﻓﺮار‬ ‫ﮐﺮد‬ Achterhoofd Iets in zijn achterhoofd houden Iets niet vergeten om erop het juiste moment weer aan te denken Jariyâni râ be xâter sepordan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﭙﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﺮده ﺗﺎ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ دوﺑﺎره ﺑﻪ‬ ‫آن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ‬ Niet op zijn achterhoofd gevallen zijn Niet dom zijn Maqze xar ke naxorde ast

‫ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﮐﻪ ﻧﺨﻮرده اﺳﺖ‬ ‫اﺣﻤﻖ و ﻧﻔﻬﻢ ﻧﺒﻮدن‬ Achternamiddag Op een achternamiddag even iets doen Iets doen zonder er veel tijd en moeite aan te besteden Kâri râ sar sari râh andâxtan

‫ﮐﺎری را ﴎﴎی راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺪون زﺣﻤﺖ و ﺻﺮف وﻗﺖ زﯾﺎد ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن‬

Adder Als door een adder gebeten zijn Fel reageren Mesle mâr gezide hâ âtaši budan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﺎر ﮔﺰﯾﺪه ﻫﺎ آﺗﺸﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﺪﯾﺪا واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن‬ Een adder aan zijn borst koesteren Goed zijn voor iemand die misbruik van je maakt Mâr dar âstin parwarândan

‫ﻣﺎر در آﺳﺘﯿﻦ ﭘﺮوراﻧﺪن‬ ‫ﺑﻪ آدم ﺳﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﭼﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺮدن‬ Addertje Er schuilt een addertje onder het gras Oppassen, want er is sprake van een verborgen slimmigheid/gevaar Nim kâse-i zire kâse ast

‫ﻧﯿﻢ ﮐﺎﺳﻪ ای زﯾﺮ ﮐﺎﺳﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻄﺮ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ در ﮐﺎر اﺳﺖ‬/‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﮐﻠﮏ‬ Adem Buiten adem zijn Adem tekortkomen // uitgeput zijn Az nafas oftâdan

‫از ﻧﻔﺲ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن‬- ‫ﻧﻔﺲ ﮐﻢ آوردن‬

Achterover Iets achteroverdrukken Iets stelen Čizi râ keš raftan

‫ﭼﯿﺰی را ﮐﺶ رﻓنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را دزدﯾﺪن‬ Achteruitgang Stilstand is achteruitgang  Stilstand Adamskostuum In adamskostuum rondlopen Naakt lopen Loxt o pati gaštan

‫ﻟﺨﺖ و ﭘﺘﯽ ﮔﺸنت‬ ‫ﺑﺪون ﻟﺒﺎس و ﭘﻮﺷﺎک راه رﻓﺘﻦ‬

Dat is iets van lange adem Dat zal lang duren // daaraan zul je lang moeten werken In kâr sabr o ho-osele mixâhad

‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﺻﱪ و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ روی آن ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺎد ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر‬- ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ ‫ﮐﺮد‬ De/zijn laatste adem uitblazen Doodgaan Âxarin nafase xod râ kešidan

‫آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﻓﻮت ﮐﺮدن‬،‫ﻣﺮدن‬

24

Proef woordenboek.indd 24

16-5-2008 9:24:23

Aderen / Afkloppen

De langste adem hebben Het grootste uithoudingsvermogen hebben Tahamol-aš tak ast

‫ﺗﺤﻤﻞ اش ﺗﮏ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ را داﺷﺘﻦ‬ Iemands hete adem in de nek voelen Zich bedreigd voelen door een concurrent Harif râ bixe guš xod lams kardan

‫ﺣﺮﯾﻒ را ﺑﯿﺦ ﮔﻮش ﺧﻮد ﳌﺲ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را ﺗﺤﺖ ﺧﻄﺮ رﻗﯿﺒﯽ ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ Weer op adem komen Zich van iets herstellen // van iets bijkomen Nafas čâq kardan

‫ﻧﻔﺲ ﭼﺎق ﮐﺮدن‬ ‫ از ﭼﯿﺰی ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻦ‬- ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﻼص ﺷﺪن‬ Zijn adem inhouden Gespannen wachten op wat komen gaat Nafas râ dar sine habs kardan

‫ﻧﻔﺲ را در ﺳﯿﻨﻪ ﺣﺒﺲ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻫﯿﺠﺎن در اﻧﺘﻈﺎر ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﺑﻮدن‬ Aderen Het bloed in de aderen doen stollen  Bloed Aderlating Een aderlating ondergaan Een ernstig (financieel) verlies lijden Bad juri zarar dâdan

‫ﺑﺪﺟﻮری ﴐر دادن‬ ‫زﯾﺎن )ﻣﺎﻟﯽ( ﻧﺎﺟﻮری دﯾﺪن‬ Adres Bij iemand/ergens aan het verkeerde adres zijn Zich niet tot de juiste persoon/instelling gewend hebben

Adres râ eštebâhi âmadan

‫آدرس را اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ آﻣﺪن‬ ‫ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن‬/‫ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺷﺨﺺ‬ Advocaat Advocaat van de duivel spelen Een twijfelachtig standpunt heel sterk verdedigen om zo discussie uit te lokken Az šar-ri defâ kardan

‫از ﴍی دﻓﺎع ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای داﻣﻦ زدن ﺑﻪ ﺑﺤﺜﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺸﮑﻮﮐﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت‬ ‫دﻓﺎع ﮐﺮدن‬ Afgeven Op iemand/iets afgeven Negatief praten/oordelen over iemand/iets Badi-ye čizi/kesi râ goftan

‫ﭼﯿﺰی را ﮔﻔنت‬/‫ﺑﺪی ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺑﺪ ﮔﻔﺘﻦ‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﻈﺮ دادن‬/‫درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬ Zich niet met iemand afgeven Het vermijden om met iemand om te gaan Az barxord bâ kasi ebâ dâštan

‫از ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﺑﺎ داﺷنت‬ ‫از ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﮐﺴﯽ روی ﮔﺮدان ﺑﻮدن‬ Afgrond Aan de rand van de afgrond komen te staan  Rand Afkloppen Iets afkloppen Ongeluk proberen te bezweren door met de knokkels op ongeverfd hout te kloppen Be taxte zadan

‫ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ زدن‬ ‫ﺑﺮای دوری ﭼﺸﻢ زﺧﻢ ﺑﺎ ﺳﺮ ﭘﻨﺠﻪ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺗﺨﺘﻪ ای‬ ‫رﻧﮓ ﻧﺸﺪه ﮐﻮﺑﯿﺪن‬

25

Proef woordenboek.indd 25

16-5-2008 9:24:23

Aflossing / Akkertje

Aflossing Aflossing van de wacht Vervanging volgens een bepaald dienstrooster waarbij de een het werk van de ander overneemt Ta-qire šift

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﯿﻔﺖ‬ ‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر آدم‬ ‫دﯾﮕﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﯿﺮد‬ Afrekenen Met iemand afrekenen Iemand voor zijn daden straffen Hesâbe kasi râ residan

‫ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ را رﺳﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺮای رﻓﺘﺎرش ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ دادن‬ Afslaan Wild van zich afslaan Zich op onbeheerste manier verdedigen Koli bâzi dar âwardan

‫ﮐﻮﻟﯽ ﺑﺎزی در آوردن‬ ‫ﻟﺠﺎم ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﺮدن‬ Afspraak Afspraak is afspraak Als je iets hebt afgesproken of beloofd, moet je het ook doen Qarâr qarâr ast

‫ﻗﺮار ﻗﺮار اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﻗﺮاری ﮔﺬاﺷﺘﯽ ﯾﺎ ﻗﻮﻟﯽ دادی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﮐﻨﯽ‬ Afsteken Ergens gunstig/ongunstig bij afsteken Bij vergelijking met iets anders in positieve/negatieve zin opvallen Tuye češm xordan/naxordan

‫ﻧﺨﻮردن‬/‫ﺗﻮی ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن‬ /‫ﻧﺎﺟﻮر ﺑﻪ دﯾﺪ آﻣﺪن‬/‫در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮی ﺧﻮب‬ ‫ﻧﯿﺎﻣﺪن‬

Aftocht De aftocht blazen Zich terugtrekken Šeypure aqab-gard zadan

‫ﺷﯿﭙﻮر ﻋﻘﺐ ﮔﺮد زدن‬ ‫ﻋﻘﺐ ﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﺮدن‬ Aftrek Geen aftrek vinden/hebben Geen belangstelling wekken // niet verkocht worden Mošteri nadâštan

‫ﻣﺸﱰی ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﻓﺮوش ﻧﺮﻓﺘﻦ‬- ‫ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮدن‬ Afwezigheid Schitteren door afwezigheid In een gezelschap opvallen juist doordat je er niet bent Bâ nabude xod be češm xordan

‫ﺑﺎ ﻧﺒﻮد ﺧﻮد ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺘﻦ در ﺟﻤﻌﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Afzijdig Zich afzijdig houden van iets Zich niet bemoeien met iets Xod râ âlude-ye jariyâni nakardan

‫ﺧﻮد را آﻟﻮده ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫در ﻗﻀﯿﻪ ای دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن‬ Aken Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd  Keulen Akkertje Het op zijn dooie akkertje afkunnen Iets op zijn gemak kunnen afmaken Kâri râ mesle âb xordan kardan

‫ﮐﺎری را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن ﮐﺎری ﺑﻮدن‬

26

Proef woordenboek.indd 26

16-5-2008 9:24:23

Akkoordje / Altijd

Akkoordje Het op een akkoordje gooien Tot overeenstemming komen door van weerskanten iets toe te geven // een compromis sluiten Kenâr âmadan

‫ﮐﻨﺎر آﻣﺪن‬ ‫ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ‬- ‫ﺑﺎ ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Het met zijn geweten op een akkoordje gooien  Geweten Akte Waarvan akte Wat we besproken hebben ligt hierbij vast Sabt o rabt šod

‫ﺛﺒﺖ و رﺑﻂ ﺷﺪ‬ ‫آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﯾﻢ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Alarm Alarm slaan Voor gevaar waarschuwen E-elâme xatar kardan

‫اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻄﺮی را ﻫﺸﺪار دادن‬ Het was loos alarm Er is ten onrechte voor gevaar gewaarschuwd Hošdâr bi-xodi wa alaki bud

‫ﻫﺸﺪار ﺑﯽ ﺧﻮدی و اﻟﮑﯽ ﺑﻮد‬ ‫دروﻏﯽ ﺧﻄﺮی را اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ‬ Alarmklok De alarmklok luiden Voor groot gevaar waarschuwen žire qermez kešidan

‫آژﯾﺮ ﻗﺮﻣﺰ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ را ﻫﺸﺪار دادن‬

Alfa De alfa en omega Het begin en het einde Aw-wal o âxar

‫اول و آﺧﺮ‬ ‫آﻏﺎز و ﭘﺎﯾﺎن‬ Alleman Jan en alleman  Jan Alles Alles op alles zetten Zijn uiterste best doen Hame-ye zure xod râ zadan

‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ اﻣﮑﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Alles wat los en vast zit Werkelijk alles Bud o nabud

‫ﺑﻮد و ﻧﺒﻮد‬ ‫ ﻫﺴﺖ و ﻧﯿﺴﺖ‬،‫در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ‬ Als je alles gehad hebt, krijg je dát ook nog Net als je denkt dat je klaar bent, moet er nog iets gedaan worden Hamin yeki râ kam dâštim

‫ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آدم ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ وﻇﯿﻔﻪ اش ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎر دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Van alles en nog wat Allerlei soorten zaken še šole qalamkâr

‫آش ﺷﻠﻪ ﻗﻠﻤﮑﺎر‬ ‫ از اﯾﻦ و از آن‬،‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﻫﻢ‬،‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬ Altijd Altijd en eeuwig Steeds (weer) Abadi wa azali

27

Proef woordenboek.indd 27

16-5-2008 9:24:23

Ambacht / Anker

‫اﺑﺪی و ازﻟﯽ‬ (‫ﻫﻤﯿﺸﻪ )ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ‬ Ambacht Het is met hem altijd twaalf ambachten en dertien ongelukken Hij probeert het iedere keer in een andere baan, maar het mislukt steeds weer Hame kâre wa hič kâre ast

‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎره و ﻫﯿﭻ ﮐﺎره اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮﺑﺎر ﮐﺎری را اﻣﺘﺤﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ و ﭘﺸﺖ‬ ‫ﺳﺮﻫﻢ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬

‫ﺗﺮس ﻣﺸﺎور ﺑﺪی اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮب ﻓﮑﺮ و ﻋﻤﻞ‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ De angst bekruipt hem Hij wordt geleidelijk aan angstiger Rafte rafte tars wojudaš râ migirad

‫رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﺗﺮس وﺟﻮدش را ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﭘﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ رود ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ‬ In duizend angsten zitten Zeer bang zijn Mesle sag tarsidan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن‬

Amen Overal ja en amen op zeggen  Ja Amok Amok maken Opschudding veroorzaken // plotseling wild gedrag vertonen Šolu-qaš kardan

‫ﺷﻠﻮﻏﺶ ﮐﺮدن‬ ‫ ﯾﮑﻬﻮ ﮐﻮﻟﯽ ﺑﺎزی در آوردن‬- ‫ﺟﻨﺠﺎل راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Amsterdam Onder de rook van Amsterdam  Rook Angst Angst geeft vleugels Angst geeft je de moed dingen te doen waartoe je je niet in staat achtte Tars jor-ate amal midahad

‫ﺗﺮس ﺟﺮات ﻋﻤﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫وﺣﺸﺖ و ﺗﺮس ﺑﻪ ﺗﻮ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﮑﻨﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدت ﻫﻢ ﻓﮑﺮش را منﯽ ﮐﺮدی‬ Angst is een slechte raadgever Wie bang is, kan niet goed meer denken en handelen Tars mošâwere badi ast

Met angst en beven Met grote angst Bâ tars o larz

‫ﺑﺎ ﺗﺮس و ﻟﺮز‬ ‫ﺑﺎ وﺣﺸﺖ ﻓﺮاوان‬ Angstzweet Het angstzweet brak me uit Ik werd heel bang Tars bar tanam nešast

‫ﺗﺮس ﺑﺮ ﺗﻨﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫وﺣﺸﺖ زﯾﺎدی ﮐﺮدم‬ Anker Het anker kappen Snel weggaan // Overhaast weggaan Jangi raftan

‫ﺟﻨﮕﯽ رﻓنت‬ ‫ بﻩ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدﻥ‬- ‫ﺗﻨﺪ ﺭﻓﺘﻦ‬ Het anker lichten Vertrekken Langar kešidan

‫ﻟﻨﮕﺮ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن‬

28

Proef woordenboek.indd 28

16-5-2008 9:24:23

Antenne / Appel

Voor anker gaan Tijdelijk ergens blijven Bâr andâxtan

‫ﺑﺎر اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﺪن‬ Zijn anker ergens uitwerpen Zich ergens vestigen Jâ-i langar andâxtan

‫ﺟﺎﯾﯽ ﻟﻨﮕﺮ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﺟﺎ ﺧﻮش ﮐﺮدن‬،‫در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن‬ Antenne Ergens een antenne voor hebben Iets goed aanvoelen // zien aankomen wat er kan gebeuren Dar moredi ântene qawi dâštan

‫در ﻣﻮردی آﻧنت ﻗﻮی داﺷنت‬ ‫ اﺗﻔﺎﻗﯽ را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻮب ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ Antwoord Gauw met zijn antwoord klaarstaan Snel reageren // niet snel in verlegenheid worden gebracht door een vraag Hâzer jawâb budan

‫ﺣﺎﴐ ﺟﻮاب ﺑﻮدن‬ ‫ در ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺮﺳﺸﯽ زود ﺧﻮد‬- ‫ﺳﺮﯾﻊ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫را ﮔﻢ ﻧﮑﺮدن‬ Het antwoord schuldig blijven Geen antwoord kunnen geven Jawâbi nadâštan

‫ﺟﻮاﺑﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دادن ﭘﺎﺳﺨﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Apart Dat is een vak apart Daar is veel kennis/ervaring voor nodig In kâr baladi mixâhad

‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻠﺪی ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﻣﻬﺎرت زﯾﺎدی ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‬/‫ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ‬

Iemand apart nemen Met iemand praten zonder dat anderen erbij zijn Bâ kasi xosusi harf zadan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺑﺪون ﺣﻀﻮر دﯾﮕﺮان ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Apegapen Op apegapen liggen Totaal uitgeput zijn Nafas boridan

‫ﻧﻔﺲ ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن‬ Appel Appels met peren vergelijken Onvergelijkbare zaken met elkaar vergelijken Moqâ-yese-ye bi jâ kardan

‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﯽ ﺟﺎ ﮐﺮدن‬ ‫دو ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوت را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻨﺠﯿﺪن‬ De appel valt niet ver van de boom Kinderen lijken op hun ouders Bač-e be nane o bâbâš mirawad

‫ﺑﭽﻪ ﺑﻪ ﻧﻨﻪ و ﺑﺎﺑﺎش ﻣﯽ رود‬ ‫ﺑﭽﻪ ﺷﺒﯿﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Door de zure appel heen bijten Een moeilijkheid aanpakken om verder te komen Kune xar râ mâč kardan

‫ﮐﻮن ﺧﺮ را ﻣﺎچ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎر دﺷﻮاری را اﻧﺠﺎم داده ﺗﺎ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Eén rotte appel in de mand maakt al het gave fruit te schand Eén slecht persoon bederft de kwaliteit van het hele gezelschap Boze gar gal-le-i râ gar mikonad

‫ﺑﺰ ﮔﺮ ﮔﻠﻪ ای را ﮔﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫آدم ﻧﺎﺑﺎب ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺟﻤﻊ را ﻓﺎﺳﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

29

Proef woordenboek.indd 29

16-5-2008 9:24:23

Appeltje / Arm (zn)

Voor een appel en een ei Voor heel weinig geld Be pašizi

‫ﺑﻪ ﭘﺸﯿﺰی‬ ‫ﺑﺎ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ‬ Appeltje Een appeltje met iemand te schillen hebben Nog iets onaangenaams moeten regelen met iemand // iets moeten uitvechten met iemand Bâ kasi xorde hesâb dâštan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﺮده ﺣﺴﺎب داﺷنت‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﻫﻨﻮز ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺟﻮری را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺴﻮﯾﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﺪ‬ Een appeltje voor de dorst bewaren Geld reserveren voor slechtere tijden Čizi barâye ruze mabâdâ nagâh dâštan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﺮای روز ﻣﺒﺎدا ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ ‫ﭘﻮﻟﯽ را ﺑﺮای زﻣﺎن ﻧﺪاری ﭘﺲ اﻧﺪاز ﮐﺮدن‬ April Maart roert zijn staart, april doet wat hij wil  Maart Arbeid Arbeid adelt Werken veredelt het karakter van de mens Kâr šerâfat miâwarad

‫ﮐﺎر ﴍاﻓﺖ ﻣﯽ آورد‬ ‫ﮐﺎر ﺷﺨﺼﯿﺖ آدم را ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺮد‬ Na gedane arbeid is het goed/zoet rusten Als je hard gewerkt hebt, is het fijn om uit te rusten Čorte ba-ad az kâr keyf dârad

‫ﭼﺮت ﺑﻌﺪ از ﮐﺎر ﮐﯿﻒ دارد‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ اﺳﺘﺮاﺣﺘﺶ ﻟﺬت دارد‬

Argusogen Iemand/iets met argusogen bekijken Iemand/iets met argwaan/achterdocht bekijken Bâ bad deli be kasi/masale-i negâh kardan

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﺑﺪ دﻟﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ ﺗﺮدﯾﺪ و ﺑﯽ اﻋﺘﻤﺎدی ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Arm (zn) De (hulp van de) sterke arm inroepen De politie erbij halen Âjân xabar kardan

‫آﺟﺎن ﺧﱪ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﻠﯿﺲ ﺻﺪا ﮐﺮدن ﯾﺎ ﭘﻠﯿﺲ آوردن‬ Iemand in de arm nemen Iemands (specialistische) hulp inroepen/vragen Az âdame xebre komak xâstan

‫از آدم ﺧﱪه ﮐﻤﮏ ﺧﻮاﺳنت‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﯾﺎری )ﺗﺨﺼﺼﯽ( ﻃﻠﺒﯿﺪن‬ Iemand in de armen vallen Iemand omarmen/omhelzen Tuye baqale kasi oftâdan

‫ﺗﻮی ﺑﻐﻞ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻐﻞ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬/‫در آﻏﻮش‬ Iemand met open armen ontvangen Iemand hartelijk/gastvrij ontvangen Qadame kasi râ ruye češm gozâštan

‫ﻗﺪم ﮐﺴﯽ را روی ﭼﺸﻢ ﮔﺬاﺷنت‬ ،‫ﻣﻬﻤﺎن ﻧﻮازی از ﮐﺴﯽ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﺧﻮش روﯾﯽ‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Met de armen over elkaar zitten Niets doen en afwachten Dast ruye dast gozâštan

‫دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن‬

30

Proef woordenboek.indd 30

16-5-2008 9:24:23

Arm (bn) / Auto

Zich in de armen werpen van iemand Bij iemand troost/steun zoeken Dast be dâmane kasi šodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫دﻟﺪاری ﺧﻮاﺳﺘﻦ‬/‫از ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ‬

nen met ‘as = als’. Je wilt daarmee aangeven dat je daar niks aan hebt Agar râ kâštand miwe-aš šâyad šod

‫اﮔﺮ را ﮐﺎﺷﺘﻨﺪ ﻣﯿﻮه اش ﺷﺎﯾﺪ ﺷﺪ‬ ‫در ﭘﺎﺳﺦ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﻠﻤﻪ‬ ‫ ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻼم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ‬،‫"اﮔﺮ" ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ ﺑﻪ درد ﺷﻤﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬

Een slag om de arm houden  Slag Met de ziel onder de/zijn arm lopen  Ziel Arm (bn) Oud en jong, arm en rijk  Oud Armoe(de) Daar kun je geen armoe voor lijden Je kunt dat best aanschaffen, want zo duur is het niet Wos-e to ke miresad

‫وﺳﻊ ﺗﻮ ﮐﻪ ﻣﯽ رﺳﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ آن را ﺑﺨﺮی ﭼﻮن زﯾﺎد ﻫﻢ ﮔﺮان‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Eerlijke armoede is geen schande Je hoeft je niet te schamen, als je arm bent buiten je schuld Faqre âdame dorostkâr eyb nist

‫ﻓﻘﺮ آدم درﺳﺖ ﮐﺎر ﻋﯿﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻓﻘﺮی ﮐﻪ از دﺳﺖ ﺗﻮ ﺧﺎرج اﺳﺖ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﺪارد‬ Het is daar armoe troef Het is daar een armoedige toestand // daar heerst armoede Faqr az dar o diwâraš mibârad

‫ﻓﻘﺮ از در و دﯾﻮارش ﻣﯽ ﺑﺎرد‬ ‫ ﺑﯽ ﻧﻮاﯾﯽ در آن ﺟﺎ‬- ‫آن ﺟﺎ وﺿﻊ ﻓﻘﯿﺮاﻧﻪ ای دارد‬ ‫ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ‬ As As is verbrande turf Antwoord aan iemand die steeds veronderstellingen doet die begin-

In de as leggen Iets door brand vernietigen Xâkestar kardan

‫ﺧﺎﮐﺴﱰ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را آﺗﺶ زدن و ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Als een feniks uit zijn as herrijzen  Feniks Athene Uilen naar Athene dragen  Uil Atmosfeer De atmosfeer was daar geladen De spanning was daar voelbaar Bu-ye da-awâ miâmad

‫ﺑﻮی دﻋﻮا ﻣﯽ آﻣﺪ‬ ‫ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ و ﺗﻨﺶ را ﻣﯽ ﺷﺪ در آن ﺟﺎ ﺣﺲ ﮐﺮد‬ Augiasstal Een augiasstal reinigen Een wanordelijke troep opruimen Mos-tarâhe masjede šâh râ tamiz kardan

‫ﻣﺴﱰاح ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎه را متﯿﺰ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺜﯿﻒ و ﭘﻠﯿﺪی را ﭘﺎک ﮐﺮدن‬ Auto Een auto in de prak rijden Een auto total loss rijden Mâšini râ leh o lawarde kardan

‫ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ را ﻟﻪ و ﻟﻮرده ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ را اﺳﻘﺎط و داﻏﺎن ﮐﺮدن‬

31

Proef woordenboek.indd 31

16-5-2008 9:24:23

Averechts / Avontuur

Hij heeft zijn auto in de soep gereden Hij heeft zijn auto total loss gereden Dahane mâšine xod râ zade ast

‫دﻫﻦ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺧﻮد را زده اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺧﻮد را اﺳﻘﺎط ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Averechts Dat pakt averechts uit Nu gebeurt precies het tegenovergestelde van wat je bedoeld had Natije-ye ma-kus dârad

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻌﮑﻮس دارد‬ ‫اﻻن دﻗﯿﻘﺎ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻧﻈﺮت ﺑﻮد‬ Averij Averij oplopen/lijden Ernstige schade krijgen Xâkestar šodan

‫ﺧﺎﮐﺴﱰ ﺷﺪن‬ ‫آﺳﯿﺐ و زﯾﺎن ﺳﺨﺘﯽ دﯾﺪن‬ Avond Hoe later op de avond, hoe schoner volk Hoe later je komt, des te meer welkom je bent Mehmâni ke dir mi-âyad aziz tar ast

De morgen weet niet wat de avond brengt  Morgen Prijs de dag niet voor het avond is  Dag Avondrood Avondrood, mooi weer aan boot/ boord Met een rode zonsondergang kan je goed weer verwachten Sorxiye qorube emruz nawide âftâbe fardâst

‫ﴎﺧﯽ ﻏﺮوب اﻣﺮوز ﻧﻮﯾﺪ آﻓﺘﺎب ﻓﺮداﺳﺖ‬ ‫ﻏﺮوب ﺳﺮخ اﻣﺮوز ﻧﺸﺎن از آﻓﺘﺎب ﺧﻮش رﻧﮓ ﻓﺮدا دارد‬ Avontuur Op avontuur gaan Iets ongewoons/spannends ondernemen Del be daryâ zadan

‫دل ﺑﻪ درﯾﺎ زدن‬ ‫ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺎری ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی‬

‫ﻣﻬامﻧﯽ ﮐﻪ دﯾﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ ﻋﺰﯾﺰ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ دﯾﺮ ﺗﺮ ﺑﯿﺎﯾﯽ ﻣﺤﺒﻮب ﺗﺮی‬

32

Proef woordenboek.indd 32

16-5-2008 9:24:23

B Baan Dat is van de baan Dat is afgedaan // het gaat niet door Ân jariyân mâlide ast

‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﻟﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎر اداﻣﻪ ﻧﺪارد‬- ‫آن ﮐﺎر را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‬ Er staan veel banen op de tocht Er zijn veel mensen die kans lopen hun baan te verliezen Post hâ-ye ziyâdi dar xatarand

‫ﭘﺴﺖ ﻫﺎی زﯾﺎدی در ﺧﻄﺮاﻧﺪ‬ ‫آدم ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎر ﺧﻮد را‬ ‫از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﻨﺪ‬ Iets op de lange baan schuiven Iets steeds weer uitstellen Kâri râ pošte guš andâxtan

‫ﮐﺎری را ﭘﺸﺖ ﮔﻮش اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺎری را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Baard De baard in de keel hebben De overgang van de kinderstem naar mannenstem doormaken Sedâ dorage šodane

‫ﺻﺪا دو رﮔﻪ ﺷﺪن‬ ‫ﺻﺪای ﭘﺴﺮاﻧﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮداﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‬

Baas Baas in eigen buik zijn Zelf beslissen over zwangerschap/ abortus Sâheb extiyâre šekame xod budan

‫ﺻﺎﺣﺐ اﺧﺘﯿﺎر ﺷﮑﻢ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ ﺟﻨﯿﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﺧﻮد در ﮐﻮرﺗﺎژ ﮐﺮدن‬ De baas spelen over iemand Iemand zijn wil proberen op te leggen Aqide-ye xud râ be kasi zur čepân kardan

‫ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زورﭼﭙﺎن ﮐﺮدن‬ ‫در ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ دﯾﮕﺮی ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Eigen baas zijn Van niemand afhankelijk zijn Âqâ wa arbâbe xod budan

‫آﻗﺎ و ارﺑﺎب ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ واﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﻮدن‬ Er is altijd baas boven baas Als iemand iets goed kan, is er altijd wel iemand die het nóg beter kan Dast bâlâye dast besyâr ast

‫دﺳﺖ ﺑﺎﻻی دﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﮐﺎری را ﺧﻮب اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﺲ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ آن ﮐﺎر را ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Iemand de baas worden Iemand aan zich onderwerpen // iemand verslaan Sawâre kasi šodan

‫ﺳﻮار ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد درآوردن‬ Iemand de baas zijn in iets Iets beter weten/kunnen dan die ander Dar kâri az kasi sar budan

‫در ﮐﺎری از ﮐﺴﯽ ﴎ ﺑﻮدن‬ ‫داﻧﺶ ﺑﯿﺶ ﺗﺮی داﺷﺘﻦ‬/‫از دﯾﮕﺮی ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬

33

Proef woordenboek.indd 33

16-5-2008 9:24:24

Baat (zn) / Bakkie

In de baas zijn tijd Gedurende werktijd Moqeye kâr

‫ﻣﻮﻗﻊ ﮐﺎر‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آدم ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺑﺎﺷﺪ‬ Baat (zn) Ergens baat bij hebben Door iets geholpen worden // van iets steun krijgen Az čizi naf bordan

‫از ﭼﯿﺰی ﻧﻔﻊ ﺑﺮدن‬ ‫ از ﺟﺎﯾﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ‬- ‫از ﺟﻬﺘﯽ ﯾﺎ ﻃﺮﻓﯽ ﮐﻤﮏ ﺷﺪن‬ ‫ﺷﺪن‬ Iets te baat nemen Van iets gebruikmaken Forsati râ qanimat šemordan

‫ﻓﺮﺻﺘﯽ را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ De kost gaat voor de baat uit  Kost Babel Een toren van Babel bouwen  Toren Baby Een wolk van een baby  Wolk Bacchus Te veel aan Bacchus geofferd hebben Te veel alcohol gedronken hebben Tâ xer xere araq xorde ast

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﻋﺮق ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر اﻟﮑﻞ ﻧﻮﺷﯿﺪه اﺳﺖ‬ Badwater Het kind met het badwater weggooien  Kind

Bak Niet aan de bak komen Geen werk vinden // niet aan de beurt komen Dast be jâ-i band našodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻨﺪ ﻧﺸﺪن‬ ‫ ﻣﺠﺎﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎوردن‬- ‫ﺷﻐﻠﯽ ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن‬ Baken De bakens zijn verzet De omstandigheden/machtsverhoudingen zijn veranderd Ân sabu beškast o ân peymâne rixt

‫آن ﺳﺒﻮ ﺑﺸﮑﺴﺖ و آن ﭘﯿامﻧﻪ رﯾﺨﺖ‬ ‫ﺗﻮازن ﻗﺪرت ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬/‫ﺷﺮاﯾﻂ‬ Als het tij verloopt, verzet men de bakens  Tij Een schip op het strand, een baken in de zee  Schip Bakje Een bakje/bakkie troost Een kopje koffie Fenjâni ârâmeš

‫ﻓﻨﺠﺎﻧﯽ آراﻣﺶ‬ ‫ﻟﯿﻮاﻧﯽ ﻗﻬﻮه‬ Bakker Dat/het is voor de bakker De zaak is geregeld // het is in orde Qaziye jur ast

‫ﻗﻀﯿﻪ ﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ‬- ‫ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Bakkie Een bakkie troost  Bakje Kat in het bakkie  Kat

34

Proef woordenboek.indd 34

16-5-2008 9:24:24

Baksteen / Balans

Baksteen Iemand laten vallen als een baksteen Iemand volledig in de steek laten Pošte kasi râ yekho xâli kardan

‫ﭘﺸﺖ ﮐﺴﯽ را ﯾﮑﻬﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Zinken als een baksteen Dadelijk naar de diepte gaan Bi matali qarq šodan

‫ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ ﻏﺮق ﺷﺪن‬ ‫ﯾﮑﻬﻮ زﯾﺮ آب رﻓﺘﻦ‬ Bakzeil Bakzeil halen Achteruit-, terugkrabbelen // minder verlangen dan tevoren kutâh âmadan

‫ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن‬ ‫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی‬- ‫ﭘﺲ رﻓﺘﻦ و ﺷﻞ آﻣﺪن‬ ‫ﺧﻮد را ﮐﻢ ﮐﺮدن‬ Bal De bal aan het rollen brengen Iets op gang brengen Âb dar juy andâxtan

‫آب در ﺟﻮی اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدش در آوردن‬ De bal is rond Het is niet te voorspellen hoe iets gaat eindigen Âqebate kâr ma-alum nist

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎر ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ De bal terugkaatsen Een treffend antwoord teruggeven // iemand goed van repliek dienen Jawâbe dandân šekan dâdan

‫ﺟﻮاب دﻧﺪان ﺷﮑﻦ دادن‬ ‫ ﺟﻮاب ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن‬- ‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻮﺛﺮی دادن‬

Elkaar de bal toespelen Elkaar begunstigen, waarbij anderen uitgesloten worden Be ham nân qarz dâdan

‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺎن ﻗﺮض دادن‬ ‫ﻃﺮﻓﺪاری ﻫﻢ دﯾﮕﺮ را ﮐﺮدن ﺗﺎ دﯾﮕﺮان ﻣﺤﺮوم ﺷﻮﻧﺪ‬ Er geen bal van snappen Er niets van begrijpen Mesle xar ham hâli-aš našodan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﻫﻢ ﺣﺎﻟﯽ اش ﻧﺸﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی از ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن‬ Het is daar weer bal Er is daar weer ruzie Bâz be tipe ham zadand

‫ﺑﺎز ﺑﻪ ﺗﯿﭗ ﻫﻢ زدﻧﺪ‬ ‫آن ﺟﺎ دوﺑﺎره دﻋﻮا ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Wie kaatst moet/kan de bal verwachten Wie aanvalt kan een tegenactie verwachten Gar bad koni češme niki madâr

‫ﮔﺮ ﺑﺪ ﮐﻨﯽ ﭼﺸﻢ ﻧﯿﮑﯽ ﻣﺪار‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﺪ‬ Dat kan me geen bal schelen  Barst Balans De balans naar de andere kant doen doorslaan Er de oorzaak van zijn dat iets zich in tegenovergestelde richting ontwikkelt Kafe-ye tarâzu râ be ân taraf kaj kardan

‫ﮐﻔﻪ ﺗﺮازو را ﺑﻪ آن ﻃﺮف ﮐﺞ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ De balans opmaken Het resultaat van een bepaalde periode bekijken Hesâb o ketâb kardan

35

Proef woordenboek.indd 35

16-5-2008 9:24:24

Balen / Band

‫ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﮐﺎر دوره ای را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Balen Balen van iemand/iets = de balen hebben van iemand/iets Van iemand/iets genoeg hebben Dele pori az kasi/čizi dâštan

‫ﭼﯿﺰی داﺷنت‬/‫دل ﭘﺮی از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺰار و ﮐﻼﻓﻪ ﺷﺪن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Balk Geld over de balk gooien/smijten  Geld Balletje Een balletje kan raar rollen Iets kan zich totaal anders ontwikkelen dan je gedacht had Sibe be hawâ andâxte sad čarx mixorad

‫ﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﻫﻮا اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺻﺪ ﭼﺮخ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺮﻋﮑﺲ اﻧﺘﻈﺎر ﺗﻮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‬ Een balletje opgooien = een proefballonnetje oplaten Een idee opperen om te kijken hoe anderen erover denken Dâne pâšidan

‫داﻧﻪ ﭘﺎﺷﯿﺪن‬ ‫اﯾﺪه ای را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن ﺗﺎ ﻧﻈﺮ دﯾﮕﺮان را ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ‬ Ban De ban breken Een betovering/impasse doorbreken Telesme kâri râ šekastan

‫ﻃﻠﺴﻢ ﮐﺎری را ﺷﮑﺴنت‬ ‫ﺟﺎدوی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬/‫ﮔﯿﺮ‬ Iemand in de ban doen Iemands gedrag geheel afkeuren, waardoor hij in een groep/de maatschappij niet meer mag meedoen //

iemand uitsluiten Kasi râ bâykot kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎﯾﮑﻮت ﮐﺮدن‬ ‫رﻓﺘﺎر ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ رد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﺮﯾﻢ ﮐﺮدن‬- ‫اﺟﺘﻤﺎع ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ‬/‫در ﺟﻤﻊ‬ Iemand in zijn ban houden Iemand zo boeien dat hij aan niets anders meer kan denken Huš o hawâse kasi râ qâpidan

‫ﻫﻮش و ﺣﻮاس ﮐﺴﯽ را ﻗﺎﭘﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را آن ﭼﻨﺎن ﻣﺠﺬوب ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ‬ Band Aan de lopende band Onophoudelijk Yek sare

‫ﯾﮑﴪه‬ ‫ ﻣﺪام و ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ‬،‫ﺑﺪون ﺗﻮﻗﻒ‬ Banden des bloeds Familieband Wâbastegi-ye xuni

‫واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺧﻮﻧﯽ‬ ‫راﺑﻄﻪ ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ‬ Iemand/iets aan banden leggen Iemand/iets beperken // een ongewenste ontwikkeling bij iemand/iets stoppen Kasi/čizi râ afsâr zadan

‫ﭼﯿﺰی را اﻓﺴﺎر زدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﺟﻠﻮی رﺷﺪ ﻧﺎﺟﻮر‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Uit de band springen Zich ongedwongen/losbandig gedragen Qânun sar xod šodan

‫ﻗﺎﻧﻮن ﴎﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫ﺑﯽ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎری داﺷﺘﻦ‬/‫رﻓﺘﺎر ﺑﯽ ﻗﺎﻋﺪه‬

36

Proef woordenboek.indd 36

16-5-2008 9:24:24

Bang / Basta

Bang Bang zijn voor zijn eigen schaduw Bang zijn voor iets wat er niet is Az sâye-ye xod tarsidan

‫از ﺳﺎﯾﻪ ﺧﻮد ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﮐﻪ وﺟﻮد ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﺪارد وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن‬ Bank De bank laten springen Zoveel geld bij een spel winnen dat de bank daardoor failliet gaat Bank râ bordan

‫ﺑﺎﻧﮏ را ﺑﺮدن‬ ‫در ﺑﺎزی آن ﻗﺪر ﭘﻮل ﺑﺮدن ﮐﻪ ﺑﺎﻧﮏ ورﺷﮑﺴﺖ ﺷﻮد‬ Door de bank genomen Gemiddeld Ruye ham rafte

‫روی ﻫﻢ رﻓﺘﻪ‬ ‫ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬،‫ﺣﺪ وﺳﻂ‬ Iets niet onder stoelen of banken steken  Stoel Voor stoelen en banken staan te praten  Stoel Zijn mening niet onder stoelen of banken steken  Mening Barbertje Barbertje moet hangen Iemand moet de schuld krijgen // een onschuldige krijgt de schuld Hakim bâši râ derâz kardan

‫ﺣﮑﯿﻢ ﺑﺎﺷﯽ را دراز ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﮐﻪ‬- ‫ﮐﺴﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻨﺎه ﮐﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺗﻘﺼﯿﺮی ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺶ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ Barricade Op de barricades gaan Bereid zijn hard voor iets te vechten Sangar bastan wa jangidan

‫ﺳﻨﮕﺮ ﺑﺴنت و ﺟﻨﮕﯿﺪن‬ ‫ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرزه ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻮدن‬ Barst (zn) Dat kan me geen barst/biet/bal/lor schelen Daar geef ik niets om // dat interesseert me totaal niet Pašme man ham nist

‫ﭘﺸﻢ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ اﺻﻼ ﺑﺮاﯾﻢ ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Barsten (ww) Iemand laten barsten Iemand niet helpen op het moment dat hij juist hulp nodig heeft Kasi râ dast tanhâ gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﮐﻤﮏ اﺳﺖ ﯾﺎری ﻧﮑﺮدن‬ Wat mij betreft kun je barsten Ik wil niets meer met je te maken hebben Az man miporsi boro bemir

‫از ﻣﻦ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺑﺮو مبﯿﺮ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﺎری ﺑﻪ ﮐﺎرت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‬ Basis Aan de basis staan van iets Er de oorzaak van zijn dat iets ontstaat/zich ontwikkelt Bâ-es o bâni-ye kâri budan

‫ﺑﺎﻋﺚ و ﺑﺎﻧﯽ ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫رﺷﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬/‫ﺳﺒﺐ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن‬ Basta En daarmee: basta! En daarmee uit/afgelopen/klaar! Bas ast digar!

!‫ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬ !‫ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ دﯾﮕﺮ‬/‫ ﺑﺲ ﮐﻦ‬/‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬

37

Proef woordenboek.indd 37

16-5-2008 9:24:24

Baten (ww) / Bedrog

Baten (ww) Baat het niet, het schaadt (ook) niet = baat het niet, dan schaadt het niet Het helpt wellicht niet, maar het doet ook geen kwaad šat na-dahad kâse-at râ (ham) nemi-šekanad

‫آﺷﺖ ﻧﺪﻫﺪ ﮐﺎﺳﻪ ات را )ﻫﻢ( منﯽ ﺷﮑﻨﺪ‬ ‫ﺷﺎﯾﺪ ﺳﻮد ﻧﺪارد اﻣﺎ زﯾﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﻧﺪارد‬ Bed Dat is ver van mijn bed Ik voel me daarbij niet betrokken Sar o kâri be donyâye man nadârad

‫ﴎ و ﮐﺎری ﺑﻪ دﻧﯿﺎی ﻣﻦ ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺴﺖ‬ Ergens mee opstaan en naar bed gaan Door iets totaal in beslag genomen worden Fekr o zekraš šode ast

‫ﻓﮑﺮ و ذﮐﺮش ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻮش و ﺣﻮاس ﮐﺴﯽ را ﺑﮕﯿﺮد‬ Iemand van zijn bed lichten Iemand ’s nachts arresteren Be kasi šabixun zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺷﺒﯿﺨﻮن زدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را از رﺧﺘﺨﻮاب ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن و دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Zijn bed(je) is gespreid Voor hem is goed gezorgd // hij komt niets tekort Zendegi-aš bime ast

‫زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺖ‬ ‫ ﭼﯿﺰی‬- ‫ ﻫﻮای او را دارﻧﺪ‬،‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮاﻇﺐ او ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﮐﻢ ﻧﺪارد‬ Daar kan je me ’s nachts voor uit mijn bed halen  Nacht Met het verkeerde been uit bed stappen  Been

Bedacht Overal op bedacht zijn Op alles voorbereid zijn // met alles rekening houden Fekre hame jâ-yaš râ kardan

‫ﻓﮑﺮ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﯾﺶ را ﮐﺮدن‬ ‫ ﺣﺴﺎب ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﮐﺮدن‬- ‫آﻣﺎده ﻫﺮ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﺑﻮدن‬ Bedankt Je wordt bedankt! Schampere reactie tegenover iemand, als je vindt dat die niet goed heeft gehandeld Ey bâbâ dast marizâd!

!‫ای ﺑﺎﺑﺎ دﺳﺖ ﻣﺮﯾﺰاد‬ ‫واﮐﻨﺶ ﺗﻤﺴﺨﺮآﻣﯿﺰ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ رﻓﺘﺎرش‬ ‫درﺳﺖ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‬ Bedelstaf Aan de bedelstaf raken Heel arm worden // in armoede terechtkomen Be pisi oftâdan

‫ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺑﻪ ﻧﺪاری ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ ﺷﺪن‬ Beding Onder geen beding Onder geen enkele voorwaarde Tahte hič šarâ-yeti

‫ﺗﺤﺖ ﻫﯿﭻ ﴍاﯾﻄﯽ‬ ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﯿﺪ و ﺷﺮﻃﯽ‬ Bedrijf Tussen de bedrijven door Tussen andere werkzaamheden door // terloops Lâ be lâye kâr

‫ﻻ ﺑﻪ ﻻی ﮐﺎر‬ ‫ اﺗﻘﺎﻗﯽ‬،‫ ﮔﺬری‬- ‫در زﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮ‬ Bedrog Dromen zijn bedrog  Droom

38

Proef woordenboek.indd 38

16-5-2008 9:24:24

Bedrogen / Been

Bedrogen Bedrogen uitkomen Teleurgesteld worden in zijn verwachtingen Sar xordan

‫ﴎ ﺧﻮردن‬ ‫در رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻊ ﯾﺎ اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪن‬ Bedruipen Zichzelf kunnen bedruipen Voor zichzelf kunnen zorgen Xod kafâ šodan

‫ﺧﻮد ﮐﻔﺎ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺪون ﮐﻤﮏ دﯾﮕﺮان زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﮔﺮداﻧﺪن‬ Beeld Dat geeft een vertekend beeld Dat geeft een onjuist beeld van de werkelijkheid Pey gom mikonad

‫ﭘﯽ ﮔﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺷﮑﻞ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ از واﻗﻌﯿﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Een juist beeld van iets krijgen Een goed inzicht krijgen in een situatie Qazi-ye-i râ dorost moltafet šodan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را درﺳﺖ ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺷﺪن‬ ‫درک درﺳﺘﯽ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ In beeld komen In de belangstelling komen // aandacht krijgen Tu češm xordan

‫ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن‬- ‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Been Ergens geen been in zien Ergens geen bezwaar tegen hebben Mâne-i dar kâr nadidan

‫ﻣﺎﻧﻌﯽ در ﮐﺎر ﻧﺪﯾﺪن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﻠﻪ و ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

Geen been hebben om op te staan Geen goed (juridisch) argument hebben om zijn standpunt te verdedigen Dast be jâ-i band nabudan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻨﺪ ﻧﺒﻮدن‬ ‫)ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ( دﻟﯿﻞ درﺳﺘﯽ در اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺗﺎ از ﻧﻈﺮﯾﻪ‬ ‫ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﻨﺪ‬ Iemand op de been helpen Iemand (overeind) helpen, zodat hij weer verder kan Az kasi dastgiri kradan

‫از ﮐﺴﯽ دﺳﺘﮕﯿﺮی ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن ﺗﺎ دوﺑﺎره روی ﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﺎﯾﺴﺘﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Iemand op het verkeerde been zetten Iemand verkeerde informatie geven // iemand misleiden Kasi râ xâm kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺧﺎم ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﻓﺮﯾﺐ دادن‬- ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻃﻼع اﺷﺘﺒﺎه دادن‬ Iemand tegen het zere been schoppen Iemand treffen op een gevoelige plek Ruye zaxme kasi angošt gozâštan

‫روی زﺧﻢ ﮐﺴﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎس ﮐﺴﯽ ﺿﺮﺑﻪ زدن‬ Met één been in het graf staan Oud en afgeleefd zijn // bijna dood zijn Pâ be labe gur budan

‫ﭘﺎ ﺑﻪ ﻟﺐ ﮔﻮر ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن‬- ‫ﺳﺎﻟﺨﻮرده و ﻓﺮﺗﻮت ﺑﻮدن‬ Met het verkeerde been uit bed stappen Slecht gehumeurd zijn Az dande-ye čap pâ šodan

39

Proef woordenboek.indd 39

16-5-2008 9:24:24

Beentje / (Benen)

‫از دﻧﺪه ﭼﭗ ﭘﺎ ﺷﺪن‬ ‫دﻣﻖ و ﺑﺪ ﺧﻠﻖ ﺑﻮدن‬ Op de been blijven = zich op de been houden 1 - Door blijven gaan // aan het werk blijven, terwijl je je eigenlijk te ziek voelt 2 - Tegen de moeilijkheden opgewassen blijken te zijn Sare pâ mândan

‫ﴎ ﭘﺎ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﯿﻤﺎری ﮐﺎر را اداﻣﻪ‬- ‫ ﺑﻪ ﮐﺎر اداﻣﻪ دادن‬-١ ‫ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮕﻼت ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﻧﻈﺮ رﺳﯿﺪن‬-٢ ‫دادن‬

Als twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen  Hond Dat gaat me door merg en been  Merg Een blok aan het been zijn  Blok Er is (vandaag) veel volk op de been  Volk Steen en been klagen  Steen Vel over been zijn  Vel

Op één been kun je niet lopen Ik wil meer van hetzelfde {vaak nog een drankje} Pošt band biyâ-war

‫ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ ﺑﯿﺎور‬ ‫از ﻫﻤﺎن ﻗﺒﻠﯽ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ }اﻏﻠﺐ ﻣﺸﺮوﺑﯽ‬ {‫دﯾﮕﺮ‬ Slecht ter been zijn Moeilijk kunnen lopen Čolâq budan

Beentje Iemand (een) beentje lichten Iemand bedriegen Sare kasi râ be tâq kubidan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺗﺎق ﮐﻮﺑﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن و ﻓﺮﯾﺐ دادن‬ Zijn beste beentje voorzetten Zijn uiterste best doen Hade a-alâye zure xod râ zadan

‫ﭼﻼق ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ راه رﻓﺘﻦ‬ Weer op de been zijn Na een ziekte weer opgestaan zijn Dobâre sare hâl šodan

‫دوﺑﺎره ﴎ ﺣﺎل ﺷﺪن‬ ‫ﭘﺲ از ﺑﯿﻤﺎری ﺑﺎر دﯾﮕﺮ روی ﭘﺎی ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬ Zijn been/poot stijf houden Aan een eenmaal ingenomen standpunt blijven vasthouden // volharden en niet toegeven Pâye xod râ dar yek kafš kardan

‫ﭘﺎی ﺧﻮد را در ﯾﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﻣﺎﻧﺪن و زﯾﺮ‬- ‫روی ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺎر ﻧﺮﻓﺘﻦ‬

‫ﺣﺪ اﻋﻼی زور ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را ﮐﺮدن‬ (Benen) De benen nemen Weglopen Feleng râ bastan

‫ﻓﻠﻨﮓ را ﺑﺴنت‬ ‫ ﻓﺮار ﮐﺮدن‬،‫در رﻓﺘﻦ‬ De benen strekken Een eindje gaan lopen Pâ-i tekân dâdan

‫ﭘﺎﯾﯽ ﺗﮑﺎن دادن‬ ‫ﻗﺪری ﭘﯿﺎده روی ﮐﺮدن‬

40

Proef woordenboek.indd 40

16-5-2008 9:24:24

Beer / Beer

Geen benen meer over hebben Geen kracht meer in de benen hebben Pâ-ye raftan nadâštan

‫ﭘﺎی رﻓنت ﻧﺪاﺷنت‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻗﺪرت و ﻧﯿﺮوﯾﯽ در ﭘﺎ ﻧﺪاﺷﺘﻨﻦ‬ Het zijn sterke benen die de weelde kunnen dragen In weelde en voorspoed is het moeilijk om een goed mens te blijven Gar be do-olat beresi mast nagardi mardi

‫ﮔﺮ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮﺳﯽ ﻣﺴﺖ ﻧﮕﺮدی ﻣﺮدی‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ آدم در رﻓﺎه و ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺎﺷﺪ و‬ ‫اﻧﺴﺎن ﺧﻮﺑﯽ ﻫﻢ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ Met beide benen op de grond staan Realistisch zijn // werkelijkheidszin hebben Ahle waqe-iyat budan

‫اﻫﻞ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ واﻗﻊ ﺑﯿﻦ ﺑﻮدن‬- ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮔﺮا ﺑﻮدن‬ Niet meer op zijn benen kunnen staan 1 - Erg zwak zijn 2 - Flink aangeschoten zijn Ruye pâ band nabudan

‫روی ﭘﺎ ﺑﻨﺪ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ ﻣﺴﺖ و ﭘﺎﺗﯿﻞ ﺑﻮدن‬- ٢ ‫ ﺿﻌﯿﻒ و ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻮدن‬-١ Op zijn achterste benen staan Verontwaardigd en fel reageren Ram kardan

‫رم ﮐﺮدن‬ ‫رﻧﺠﯿﺪه و ﺷﺪﯾﺪ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن‬ Op zijn eigen benen kunnen staan Zelfstandig zijn // voor zichzelf kunnen zorgen Ruye pâ-ye xod istâdan

Op zijn laatste benen lopen 1 - Uitgeput/bijna dood zijn 2 - Bijna afgelopen zijn {gezegd van werk, regeringsperiode enz.} Az pâ dar âmadan

‫از ﭘﺎ در آﻣﺪن‬ ‫ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻪ‬-٢ ‫ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن‬/‫ ﺧﺴﺘﻪ وﮐﻮﻓﺘﻪ‬-١ ‫آﺧﺮ ﮐﺎر رﺳﯿﺪن }درﺑﺎره ﮐﺎر ﯾﺎ دوره ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ و ﻏﯿﺮه‬ {‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Zo snel als zijn benen hem konden dragen Zo vlug als hij kon lopen {gezegd van iemand die oud is en/of moeilijk loopt} Har če tond tar

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻨﺪ ﺗﺮ‬ ‫ﺑﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﻋﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راه ﺑﺮود )درﺑﺎره‬ ‫ﯾﺎ ﻣﺸﮕﻞ راه رﻓﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺮ اﺳﺖ و‬ (‫دارد‬ De schrik zit me nóg in de benen  Schrik Iemand een stok tussen de benen gooien  Stok Beer De beer is los! De (verwachte) ellende begint // nu komt er ruzie Ma-areke sar gereft!

!‫ﻣﻌﺮﮐﻪ ﴎ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ اﻻن دﻋﻮا‬- ‫درد ﺳﺮ )ﮐﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮش ﺑﻮدﯾﻢ( ﺷﺮوع ﺷﺪ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Een beer van een vent Een forse en sterke man Marde joqor

‫ﻣﺮد ﯾﻮﻏﻮر‬ ‫آدم درﺷﺖ ﻫﯿﮑﻞ و ﭘﺮ زور‬

‫روی ﭘﺎی ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﮕﻬﺪاری از ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬- ‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮدن‬ 41

Proef woordenboek.indd 41

16-5-2008 9:24:24

Beest / Begin

Een ongelikte beer Een ongemanierd iemand Welgarde giwe be pâ

‫وﻟﮕﺮد ﮔﯿﻮه ﺑﻪ ﭘﺎ‬ ‫آدم ﺑﯽ ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ‬ Je moet de huid niet verkopen vóór de beer geschoten is  Huid Beest Als een beest tekeergaan Zich ruw/woest gedragen Mesle heywân raftâr kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺣﯿﻮان رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ ‫وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ داﺷﺘﻦ‬/‫رﻓﺘﺎر ﺧﺸﻦ‬ De beest uithangen Zich liederlijk gedragen Alwâti kardan

‫اﻟﻮاﻃﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﯿﺎﺷﯽ و ﺧﻮش ﮔﺬراﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Het is bij de (wilde) beesten af Het is een schandalige situatie Sad rahmat be zendegi-ye heywâne (wahši)

(‫ﺻﺪ رﺣﻤﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺣﯿﻮان )وﺣﺸﯽ‬ ‫وﺿﻊ ﺷﺮم آوری اﺳﺖ‬ Beestje Als het beestje maar een naam heeft Als het maar in een bepaalde categorie ingedeeld kan worden Kâški folâni ham esmi dâšt

‫ﮐﺎﺷﮑﯽ ﻓﻼﻧﯽ ﻫﻢ اﺳﻤﯽ داﺷﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﯽ ﺷﺪ در ﭼﻬﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺟﺎی ﺑﮕﯿﺮد‬ We moeten het beestje bij zijn naam noemen We moeten eerlijk zeggen waar het om gaat Bâyad lope kalâm râ goft

‫ﺑﺎﯾﺪ ﻟﭗ ﮐﻼم را ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را رک و راﺳﺖ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ و ﺣﺎﺷﯿﻪ ﻧﺮوﯾﻢ‬ Dat is de aard van het beestje  Aard Beetje Alle beetjes helpen Elke bijdrage, hoe klein ook, is nuttig Lenge kafš kohne dar biyâbân qanimat ast

‫ﻟﻨﮕﻪ ﮐﻔﺶ ﮐﻬﻨﻪ در ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻏﻨﯿﻤﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺒﻠﻎ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‬ Beetje bij beetje Stap voor stap Yawâš yawâš

‫ﯾﻮاش ﯾﻮاش‬ ‫ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ‬،‫ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم‬ Maak het een beetje! Je overdrijft // je gaat te ver! Gonde guzi nakon!

!‫ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﻧﮑﻦ‬ !‫ زﯾﺎده روی ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬- !‫اﻏﺮاق ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬ Begin Alle begin is moeilijk Als je aan iets nieuws begint, stuit je altijd op problemen Har kâri aw-walaš mošgel ast

‫ﻫﺮ ﮐﺎری اوﻟﺶ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺎر ﺗﺎزه ای را ﮐﻪ آدم ﺷﺮوع ﮐﻨﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺸﮕﻼﺗﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Een goed begin is het halve werk Met een goede start heb je al heel veel bereikt Šo-rue xub nimi az kâr ast

‫ﴍوع ﺧﻮب ﻧﯿﻤﯽ از ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎری ﮐﻪ ﺷﺮوع درﺳﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ‬

42

Proef woordenboek.indd 42

16-5-2008 9:24:24

Beginnen / Bek

Beginnen Daar is geen beginnen aan = het is onbegonnen werk Die situatie is uitzichtloos // er valt niets aan te doen Kâriš nemišawad kard

‫ﮐﺎرﯾﺶ منﯽ ﺷﻮد ﮐﺮد‬ ‫ آن ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫وﺿﻊ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‬ Wat moet ik beginnen? Ik heb geen idee hoe ik moet handelen //wat moet ik doen? Če qalati bâyad bekonam?

‫ﭼﻪ ﻏﻠﻄﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﻢ؟‬ ‫ ﭼﮑﺎر ﺑﺎﯾﺪ‬- ‫ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ ﺟﻮری ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻢ؟‬ ‫ﺑﮑﻨﻢ؟‬ Begrepen Het niet op iemand/iets begrepen hebben Iemand/iets niet vertrouwen // iemand/iets niet graag mogen Yek qerân ham ruye kasi/čizi hesâb bâz nakardan

‫ﭼﯿﺰی ﺣﺴﺎب ﺑﺎز ﻧﮑﺮدن‬/‫ﯾﮏ ﻗﺮان ﻫﻢ روی ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Behagen Ergens behagen in scheppen Ergens veel plezier in hebben Keyfe qazi-ye-i râ kardan

‫ﮐﯿﻒ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮐﺮدن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﻟﺬت ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮدن‬ Behang Iemand wel achter het behang kunnen plakken Helemaal genoeg hebben van iemand Az daste kasi âjez šodan

‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻋﺎﺟﺰ ﺷﺪن‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ و از او ذﻟﻪ و ﮐﻼﻓﻪ ﺷﺪن‬

Behelpen Het is (maar) behelpen // Het blijft behelpen Je moet het maar doen met iets wat minder goed is dan je gewend bent Nadâri be kale pâče dastresi besâz bâ adasi

‫ﻧﺪاری ﺑﻪ ﮐﻠﻪ ﭘﺎﭼﻪ دﺳﱰﺳﯽ ﺑﺴﺎز ﺑﺎ ﻋﺪﺳﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﮐﻢ ﺗﺮ از ﻣﻌﻤﻮل ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎر را راه اﻧﺪاﺧﺖ‬ Behept Ergens mee behept zijn Lijden onder een gebrek // slachtoffer zijn van een lastige gewoonte Az ey-bi azâb kešidan

‫از ﻋﯿﺒﯽ ﻋﺬاب ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﻋﺎدت ﺑﺪ ﺧﻮد ﺷﺪن‬- ‫از ﻧﻘﺼﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدن‬ Behoefte Zijn behoefte doen Urineren/poepen Xod râ sabok kardan

‫ﺧﻮد را ﺳﺒﮏ ﮐﺮدن‬ ‫رﯾﺪن‬/‫ﺷﺎﺷﯿﺪن‬ Begroting Als sluitpost op de begroting dienen  Sluitpost Bek Breek me de bek niet open Vraag het me alsjeblieft niet // laat ik daar maar niets over zeggen Dahane man râ bâz nakon

‫دﻫﻦ ﻣﻦ را ﺑﺎز ﻧﮑﻦ‬ ‫ ﺑﮕﺬار ﭼﯿﺰی در آن ﻣﻮرد ﻧﮕﻮﯾﻢ‬- ‫ﻟﻄﻔﺎ از ﻣﻦ ﻧﭙﺮس‬ Op zijn bek gaan/vallen Mislukken // een lelijke fout maken Tuye puz xordan

‫ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن‬ ‫ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدن‬- ‫درﻣﺎﻧﺪن‬

43

Proef woordenboek.indd 43

16-5-2008 9:24:24

Bekaaid / Belofte

Zijn bek houden Zwijgen Dahane xod râ bastan

‫دﻫﻦ ﺧﻮد را ﺑﺴنت‬ ‫ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن و ﺣﺮف ﻧﺰدن‬ Een gegeven paard moet men niet in de bek kijken  Paard Bekaaid Ergens bekaaid afkomen Bij een verdeling slechts een klein aandeel krijgen kolah be sar raftan

‫ﮐﻼه ﺑﻪ ﴎ رﻓنت‬ ‫در ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮدن ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﻪ او رﺳﯿﺪن‬

Wil je mij dit alsjeblieft besparen Mâ râ nadid begirid {enjil}

{‫ﻣﺎ را ﻧﺪﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ از ﻣﻦ ﺑﮕﺬرﯾﺪ‬،‫ﻟﻄﻔﺎ از ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﮐﻨﯿﺪ‬ Bekje Dat is spekje voor zijn bekje  Spekje Bekomst Zijn bekomst van iets hebben Meer dan genoeg hebben van iets Kârd be ostoxân residan

‫ﮐﺎرد ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان رﺳﯿﺪن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻧﺪازه ﮐﻼﻓﻪ و ذﻟﻪ ﺷﺪن‬ Bel Aan de bel trekken Aandacht vragen voor iets {meestal voor een misbruik/wantoestand} Be qazi-ye-i ešâre kardan

Bekeken Dat is zo bekeken Dat is snel klaar Jangi hâzer mišawad

‫ﺟﻨﮕﯽ ﺣﺎﴐ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫وﻗﺖ زﯾﺎدی ﻧﻤﯽ ﺑﺮد‬ Het voor bekeken houden = het voor gezien houden De zaak als afgehandeld beschouwen // er niets meer aan doen Az xeyre kâr gozaštan

‫از ﺧﯿﺮ ﮐﺎر ﮔﺬﺷنت‬ ‫ دﯾﮕﺮ اداﻣﻪ ﻧﺪادن‬- ‫ﮐﺎری را ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ Bekende Een oude bekende van de politie Iemand die vaak met de politie in aanraking is geweest šnâye qadimi-ye âjan hâ

‫آﺷﻨﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ آﺟﺎن ﻫﺎ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﮔﯿﺮ ﭘﻠﯿﺲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ Beker Laat deze beker aan mij voorbijgaan {bijbeltekst, Mattheus 26:39}

‫ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای اﺷﺎره ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم را ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن }ﻣﻌﻤﻮﻻ درﺑﺎره ﺳﻮ‬ {‫آﺷﻮب‬/‫اﺳﺘﻔﺎده‬ Belletje Er gaat bij mij een belletje rinkelen Er wordt mij iets duidelijk // ik herinner me iets wat belangrijk is en wat ik vergeten was Tâze dozâri-am oftâd

‫ﺗﺎزه دوزاری ام اﻓﺘﺎد‬ ‫ ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﯾﺎدم رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‬- ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮاﯾﻢ روﺷﻦ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮم آﻣﺪ‬ De kat de bel aanbinden  Kat Met veel toeters en bellen  Toeter Belofte Belofte maakt schuld Wat je belooft, moet je ook doen Qo-ol deyn dârad

44

Proef woordenboek.indd 44

16-5-2008 9:24:24

Beloofd / Berde

‫ﻗﻮل دﯾﻦ دارد‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‬ Het land van belofte  Land Beloofd Beloofd is beloofd Je moet doen wat je hebt toegezegd Qo-ol qo-ol ast

‫ﻗﻮل ﻗﻮل اﺳﺖ‬ ‫ﻗﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ دﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ادا ﮐﻨﯽ‬ Beloop Iets op zijn beloop laten Afwachten hoe een zaak zich ontwikkelt, zonder je ermee te bemoeien Dast ruye dast gozâštan

‫دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﺪ در اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫آن ﻣﺎﻧﺪن‬ Bemoeien Je moet je met je eigen zaken bemoeien Je moet niet je neus steken in wat ik aan het doen ben Sarat be âxore xodat bâšad

‫ﴎت ﺑﻪ آﺧﻮر ﺧﻮدت ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﯽ‬ Benauwd Het ergens benauwd van krijgen Zich erg ongemakkelijk/angstig gaan voelen door iets Az jariyâni del šure gereftan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دل ﺷﻮره ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻧﮕﺮان ﺷﺪن‬/‫از ﻗﻀﯿﻪ ای دﻟﻮاﭘﺲ‬ Benenwagen Met de benenwagen gaan/komen Gaan lopen {in plaats van met het openbaar vervoer of de auto gaan/ komen}

Ba xate yâzda (11) raftan/âmadan

‫آﻣﺪن‬/‫( رﻓنت‬١١) ‫ﺑﺎ ﺧﻂ ﯾﺎزده‬ ‫ﭘﯿﺎده رﻓﺘﻦ }ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻋﻤﻮﻣﯽ‬ {‫ﯾﺎ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ‬ Benul Ergens geen (flauw) benul/idee van hebben Ergens (totaal) niets van weten // geen (enkel) begrip hebben van iets (Aslan) tuye bâq nabudan

‫)اﺻﻼ( ﺗﻮی ﺑﺎغ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ )ﮐﻼ( از ﭼﯿﺰی ﺳﺮ‬- ‫از ﭼﯿﺰی )ﮐﺎﻣﻼ( ﺑﯽ اﻃﻼع ﺑﻮدن‬ ‫در ﻧﯿﺎوردن‬ Bepakt Bepakt en bezakt Helemaal klaar om te vertrekken Hâzer yarâq šodan

‫ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده رﻓﺘﻦ ﺷﺪن‬ Beraad Kort beraad, lang berouw Als je zonder nadenken handelt, heb je er vaak lange tijd spijt van // bezint eer gij begint Mašwerate kutâh afsuse farâwân dârad

‫ﻣﺸﻮرت ﮐﻮﺗﺎه اﻓﺴﻮس ﻓﺮاوان دارد‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺎری را ﺑﺪون ﻓﮑﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﯽ ﻣﺪت زﯾﺎدی‬ ‫ اول ﻓﮑﺮ ﮐﻦ ﺑﻌﺪا ﻋﻤﻞ‬- ‫اﻓﺴﻮس آن را ﻣﯽ ﺧﻮری‬ ‫ﮐﻦ‬ Berde Iets te berde brengen Iets naar voren brengen om te bespreken Bahsi râ wasat kešidan

‫ﺑﺤﺜﯽ را وﺳﻂ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﺮای ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن‬

45

Proef woordenboek.indd 45

16-5-2008 9:24:24

Berg / Bespied

Berg Als de berg niet bij Mohammed komt, zal Mohammed wel naar de berg gaan Zelf naar de ander toegaan, als die niet naar jou toe wil komen // een concessie willen doen Agar xar na-yâyad be nazdike bâr, to bâre gerân râ be nazde xar âr

‫اﮔﺮ ﺧﺮ ﻧﯿﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎر ﺗﻮ ﺑﺎر ﮔﺮان را ﺑﻪ ﻧﺰد ﺧﺮ آر‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ‬- ‫ﭘﯿﺶ ﻃﺮف رﻓﺘﻦ اﮔﺮ او ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﭘﯿﺶ ﺗﻮ ﺑﯿﺎﯾﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن ﺑﻮدن‬ Bergen verzetten Heel veel werk doen Kuh kandan

‫ﮐﻮه ﮐﻨﺪن‬ ‫ﮐﺎر زﯾﺎد وﺳﺨﺘﯽ را اﻧﺠﺎم دادن‬ De berg heeft een muis gebaard Alle drukte heeft maar heel weinig opgeleverd {variant op de Latijnse dichtregel ‘parturiunt montes, nascetur ridiculus mus’ = ‘de bergen zijn zwanger, maar wat geboren wordt, is een belachelijke muis’, Horatius, Ars Poetica 139} Kuh muš zâ-ide ast

‫ﮐﻮه ﻣﻮش زاﯾﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺑﺴﯿﺎر اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻧﺎﭼﯿﺰ داﺷﺘﻦ }اﺻﻄﻼح‬ {‫ﻻﺗﯿﻦ‬ Ergens als een berg tegenop zien Iets als een onoverkomelijk probleem beschouwen Mesle kuh kandan saxt budan

‫ﻣﺜﻞ ﮐﻮه ﮐﻨﺪن ﺳﺨﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺸﮕﻞ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی دﯾﺪن‬ Iemand gouden bergen beloven Prachtige beloften doen, maar die niet nakomen/vervullen Qo-ole sad man yek qâz dâdan

‫ﻗﻮل ﺻﺪ ﻣﻦ ﯾﮏ ﻏﺎز دادن‬ ‫اﺟﺮا ﻧﮑﺮدن‬/‫وﻋﺪه ﻫﺎی ﮔﻨﺪه دادن اﻣﺎ آن را ﻋﻤﻞ‬ Bergafwaarts Het gaat bergafwaarts met hem Het gaat steeds slechter met hem Zendegi-aš se šode ast

‫زﻧﺪﮔﯽ اش ﺳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﺬرد وﺿﻊ او دﺷﻮارﺗﺮ و ﻧﺎﺟﻮرﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Beroerdste Hij is de beroerdste niet Hij is niet de slechtste persoon die je kunt bedenken // hij is bereid te helpen Âdame badi nist

‫آدم ﺑﺪی ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ‬- ‫او ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﮐﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺼﻮر ﮐﺮد‬ ‫ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﺳﺖ‬ Berouw Berouw komt na de zonde Pas als je iets kwalijks hebt begaan, krijg je spijt Pašimâni sudi nadârad

‫ﭘﺸﯿامﻧﯽ ﺳﻮدی ﻧﺪارد‬ ‫آدم ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﮔﻨﺎه ﺗﺎزه اﺣﺴﺎس ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Kort beraad, lang berouw  Beraad Beslag Iets krijgt zijn beslag De zaak wordt definitief geregeld Jariyan sar o sâmân migirad

‫ﺟﺮﯾﺎن ﴎ و ﺳﺎﻣﺎن ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Bespied Zich bespied weten Weten dat je in de gaten gehouden wordt Midânad ke zire zar-rebin ast

‫ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ زﯾﺮ ذره ﺑﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫آﮔﺎه اﺳﺖ ﮐﻪ او را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ‬

46

Proef woordenboek.indd 46

16-5-2008 9:24:24

Bestaat / Betoog

Bestaat Hoe bestaat het? // Dat bestaat niet! Hoe is dat mogelijk? // dat kan toch niet waar zijn? magar mišawad? Emkân nadârad!

!‫ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد‬- ‫ﻣﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد؟‬ ‫ اﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد؟‬- ‫ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ؟‬ Beste Als de beste uit de bus komen Bij een selectie de beste blijken te zijn Az hame sar budan

‫از ﻫﻤﻪ ﴎ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺘﺨﺎب از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن‬ Dat kan de beste overkomen Dat kan iedereen gebeuren {een formule van verontschuldiging} Sare har kasi mi-âyad

‫ﴎ ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ }رﺳﻤﯽ اﺳﺖ در‬ {‫ﻋﺬر ﺧﻮاﻫﯽ‬ Er het beste van maken In een ongunstige situatie toch nog een behoorlijk resultaat bereiken Kâri râ joft o jur kardan

‫ﮐﺎری را ﺟﻔﺖ و ﺟﻮر ﮐﺮدن‬ ‫ﺣﺘﯽ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺎﮔﻮار ﻫﻢ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آوردن‬ Het beste met iemand voor hebben Goede bedoelingen hebben met iemand Ni-yate xoši be kasi dâštan

‫ﻧﯿﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ داﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﻈﺮ و ﻗﺼﺪ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬ Iets ten beste geven Iets voorlezen/voordragen Čizi râ taqdim kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺗﻘﺪﯾﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﯿﺶ ﮐﺶ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻮاﻧﺪن‬ Bestorven Dat ligt hem in de mond bestorven  Mond Betaald Iemand iets betaald zetten Zich op iemand wreken, omdat die jou in het verleden iets lelijks heeft aangedaan Damâr az ruze-gâre kasi dar âwardan

‫دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﮐﺴﯽ در آوردن‬ ‫از ﮐﺴﯽ اﻧﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻮن در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻼﯾﯽ ﺳﺮ ﺗﻮ‬ ‫آورده اﺳﺖ‬ Betalen Zich blauw betalen Bijzonder veel betalen Mâye-ye henkofti solfidan

‫ﻣﺎﯾﻪ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ ﺳﻠﻔﯿﺪن‬ ‫ﭘﻮل ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎدی ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن‬ Beter Beter laat dan nooit Je kunt beter iets laat doen dan het helemaal niet doen Dir âmadan behtar az aslan nayâmadan ast

‫دﯾﺮ آﻣﺪن ﺑﻬﱰ از اﺻﻼ ﻧﯿﺎﻣﺪن اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎری را دﯾﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺗﺎ ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻧﺪه‬ Betoog Dat behoeft geen nader betoog Dat is duidelijk // verdere uitleg is overbodig Ân če ayân ast če hâjat be bayân ast

‫آن ﭼﻪ ﻋﯿﺎن اﺳﺖ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﺳﺖ‬ ‫ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻧﺪارد‬- ‫واﺿﺢ و روﺷﻦ اﺳﺖ‬

47

Proef woordenboek.indd 47

16-5-2008 9:24:25

Beu / Beurt

Beu Iets beu zijn Ergens genoeg van hebben // iets zat zijn Az čizi zade šodan

‫از ﭼﯿﺰی زده ﺷﺪن‬ ‫ از ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬- ‫ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ ﺗﻤﺎم ﺷﺪن‬ Beugel Dat kan niet door de beugel Dat is onacceptabel/onbehoorlijk Qebâhat dârad

‫ﻗﺒﺎﺣﺖ دارد‬ ‫ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ اﺳﺖ‬/‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬ Beuk De beuk erin! Dat zullen we even stevig/hardhandig aanpakken! Hesâbaš râ ham miresim!

!‫ﺣﺴﺎﺑﺶ را ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‬ !‫ﺧﺸﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‬/‫آن را ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ‬ Beurs Diep in de beurs tasten Veel betalen Sare kise râ šol kardan

‫ﴎ ﮐﯿﺴﻪ را ﺷﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﭘﺮداﺧﺘﻦ‬ Met gesloten beurs betalen Zonder feitelijke betaling een schuld vereffenen Talabi râ yer be yer kardan

‫ﻃﻠﺒﯽ را ﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺪون ﭘﺮداﺧﺖ واﻗﻌﯽ ﺑﺪﻫﮑﺎری ﺧﻮد را ﺻﺎف ﮐﺮدن‬ Zijn beurs spekken Zich verrijken Jibe xod râ por kardan

‫ﺟﯿﺐ ﺧﻮد را ﭘﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﭘﻮل دار ﺷﺪن ﺧﻮد ﺗﻼش ﮐﺮدن‬

Beurt Een flinke beurt geven Goed onder handen nemen // flink aanpakken Serwise xubi dâdan

‫ﴎوﯾﺲ ﺧﻮﺑﯽ دادن‬ ‫ ﮐﺎری را درﺳﺖ‬- ‫ﮐﺎری را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم دادن‬ ‫اﻧﺠﺎم دادن‬ Een goede beurt maken Een goede daad verrichten // iets doen dat algemeen gewaardeerd wordt Širin kâštan

‫ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﺎﺷنت‬ ‫ از دﯾﺪ دﯾﮕﺮان ﮐﺎر ﺑﺎ ارزﺷﯽ اﻧﺠﺎم‬- ‫ﮐﺎر ﻣﺜﺒﺘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫دادن‬ Ieder op zijn beurt Ieder in de juiste volgorde Âsiyâ be no-obat

‫آﺳﯿﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﻮدش‬ Iemand te beurt vallen In het bezit komen van iemand Be dâmane kasi oftâdan

‫ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ رﺳﯿﺪن‬ Om beurten iets doen Iets in afwisselende volgorde doen Kâri râ yeki dar miyân kardan

‫ﮐﺎری را ﯾﮑﯽ در ﻣﯿﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺘﻨﻮع اﻧﺠﺎم دادن‬ Voor zijn beurt spreken Al iets zeggen, voordat je daartoe toestemming krijgt Xârej az no-obat harf zadan

‫ﺧﺎرج از ﻧﻮﺑﺖ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﻗﺒﻞ از آن ﮐﻪ اﺟﺎزه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬

48

Proef woordenboek.indd 48

16-5-2008 9:24:25

Bevalling / Bezeten

Zijn beurt afwachten Wachten tot het juiste moment No-obat istâdan

‫ﻧﻮﺑﺖ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺻﺒﺮ ﮐﺮدن‬ Zijn beurt voorbij laten gaan Zijn kans niet gegrepen hebben Pošte pâ be baxte xod zadan

‫ﭘﺸﺖ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺖ ﺧﻮد زدن‬ ‫از ﺷﺎﻧﺲ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮدن‬ Bevalling Dat is een zware bevalling geweest Het was een moeilijk karwei, maar het is uiteindelijk toch gelukt Zâyemâne sangini bud

‫زاﯾامن ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﮐﺎر دﺷﻮاری ﺑﻮد اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺖ‬ Beweging Er is geen beweging in te krijgen Daar is geen verandering mogelijk Bâ manjeniq ham tekân nemixorad

‫ﺑﺎ ﻣﻨﺠﻨﯿﻖ ﻫﻢ ﺗﮑﺎن منﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ ﻋﻮض ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬،‫اﻣﮑﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪارد‬ Bewijs (zn) Een doorslaggevend bewijs Een volstrekt overtuigend bewijs Dalile borande

‫دﻟﯿﻞ ﺑﺮﻧﺪه‬ ‫ﻣﺪرک ﻗﺎﻃﻊ و ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪه‬ Het bewijs is geleverd Tegenspraak is zinloos, het is bewezen Qaziye ma-alum ast

‫ﻗﻀﯿﻪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‬،‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﯽ ﻫﻮده اﺳﺖ‬

Het bewijs/betoog is waterdicht Het bewijs/betoog is sluitend en kan niet weerlegd worden In madrak/bahs radxor nadârad

‫ﺑﺤﺚ رد ﺧﻮر ﻧﺪارد‬/‫اﯾﻦ ﻣﺪرک‬ ‫اﺳﺘﺪﻻل ﺻﺪ در ﺻﺪ اﺳﺖ و ﻋﻮض ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﺳﻨﺪ‬ Bewijzen (ww) Wie te veel bewijst, bewijst niets Als je voor een zaak te veel bewijzen nodig hebt, is die zaak niet sterk Ested-lâle ziyâdi âbaki ast

‫اﺳﺘﺪﻻل زﯾﺎدی آﺑﮑﯽ اﺳﺖ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری‬ ‫ﻧﯿﺎز ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺤﮑﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Bezem Ergens de bezem doorhalen Harde maatregelen nemen om iets (een bedrijf, een club) weer goed te laten draaien Jariyâni râ xâne takâni kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﺎﻧﻪ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ،‫ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺗﺎ ﭼﯿﺰی )ﺷﺮﮐﺘﯽ‬ ‫ﺑﺎﺷﮕﺎﻫﯽ( را دوﺑﺎره ﺳﺎﻣﺎن داده ﺷﻮد‬ Nieuwe bezems vegen schoon Nieuwe mensen/maatregelen werken (in het begin vaak) efficiënt Kuze-ye no âbe xonak dârad

‫ﮐﻮزه ﻧﻮ آب ﺧﻨﮏ دارد‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪ )ﻣﻌﻤﻮﻻ در اول ﮐﺎر( ﺧﻮب ﻋﻤﻞ‬/‫ﮐﺎرﮔﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Bezeten Van/door iets bezeten zijn Door iets helemaal beheerst worden Xarâbe qazi-ye-i budan

‫ﺧﺮاب ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺗﺤﺖ ﺛﺎﺛﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬

49

Proef woordenboek.indd 49

16-5-2008 9:24:25

Bezielen / Bierkaai

Bezielen Ik weet niet wat hem bezielt Ik weet niet wat hem tot zulk raar gedrag brengt Nemidânam če margaš ast

‫منﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ ﻣﺮﮔﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻤﯽ داﻧﻢ ﭼﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ‬ ‫ﻏﺮﯾﺐ را ﺑﮑﻨﺪ‬ Bezien Dat staat nog te bezien Het is nog niet zeker hoe dat zal aflopen // het is onduidelijk of dat waar is Hâlâ be-binim

‫ﺣﺎﻻ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ‬ ‫ روﺷﻦ‬- ‫ﻫﻨﻮز ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎر ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد ﯾﺎ ﻧﻪ‬ Bezinnen Bezint eer ge begint Voordat je begint, is het belangrijk goed na te denken hoe je het wil gaan doen Aw-wal fekr kon ba-adan amal kon

‫اول ﻓﮑﺮ ﮐﻦ ﺑﻌﺪا ﻋﻤﻞ ﮐﻦ‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯽ‬ Bezit Het bezit van de zaak is het eind van het vermaak Als je iets wat je graag wilde hebben, eenmaal in je bezit hebt, is het verlangen daarnaar verdwenen // heb je er minder plezier van dan je verwacht had Hâjat ke barâwarde šawad sard šawad

‫ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻪ ﺑﺮآورده ﺷﻮد ﴎد ﺷﻮد‬ ‫آدم وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ ﺷﻮق اش را‬ ‫ ﮐﻢ ﺗﺮ از اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬- ‫از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﻟﺬت ﺑﺮدن‬

Bezwijken Ergens onder bezwijken Ergens niet tegen opgewassen zijn // méér moeten verdragen dan je kan hebben Zire kâri wâ zadan

‫زﯾﺮ ﮐﺎری وا زدن‬ ‫ ﺑﯿﺶ از ﻃﺎﻗﺖ ﺧﻮد‬- ‫ﺗﺎب ﺗﺤﻤﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻮدن‬ Biecht (zn) Iemand de biecht afnemen Iemand uithoren/streng ondervragen Kasi râ sin jim kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﯿﻦ ﺟﯿﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺨﺖ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬/‫از ﮐﺴﯽ اﻋﺘﺮاف ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Uit de biecht klappen Zaken vertellen die je geheim had moeten houden Dahan laqi kardan

‫دﻫﻦ ﻟﻘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻓﺎش ﮐﺮدن‬ Bij de duivel te biecht gaan  Duivel Biechten (ww) Biecht maar eens op! Vertel maar eens (wat je misdaan hebt) Zabân bâz kon!

!‫زﺑﺎن ﺑﺎز ﮐﻦ‬ (‫ﺑﮕﻮ ﺑﺒﯿﻨﻢ )ﭼﻪ ﺧﻼﻓﯽ ﮐﺮده ای‬ Bier Wijn op/na bier geeft plezier, bier op/ na wijn geeft venijn  Wijn Bierkaai Tegen de bierkaai vechten Een hopeloze/uitzichtloze strijd voeren

50

Proef woordenboek.indd 50

16-5-2008 9:24:25

Biet / Bijten (ww)

Bâ rostame dastân jangidan

‫ﺑﺎ رﺳﺘﻢ دﺳﺘﺎن ﺟﻨﮕﯿﺪن‬ ‫ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬/‫ﻣﺒﺎرزه ای ﻧﻮﻣﯿﺪاﻧﻪ‬

Er met de botte bijl (op) in hakken Ruw te werk gaan {[bijv.] bij ontslagen/bezuinigingen enz.} Qal o qam kardan

Biet Dat kan me geen barst/biet/bal/lor schelen  Barst

‫ﻗﻠﻊ و ﻗﻤﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ﺻﺮﻓﻪ‬/‫ﺗﻨﺪ و ﺧﺸﻦ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ در اﺧﺮاج‬ {‫ﺟﻮﯾﯽ و ﻏﯿﺮه‬

Biezen Zijn biezen pakken Vertrekken Jol o palâse xod râ ja-am kardan

Voor de bijl gaan Ter verantwoording geroepen worden // gestraft worden Dahan esfâlt šodan

‫ﺟﻞ و ﭘﻼس ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ رﻓﺘﻦ‬،‫ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن‬ Bij (bw) Ergens niet bij kunnen Iets niet kunnen begrijpen So-ur nam kešidan

‫ﺷﻌﻮر ﻧﻢ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درک ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Je bent er bij Je bent betrapt Das-tat ru šod

‫دﻫﻦ اﺳﻔﺎﻟﺖ ﺷﺪن‬ ‫ ﻣﺠﺎزات دﯾﺪن‬- ‫ﺟﻮاب ﮔﻮی ﮐﺎری ﺷﺪن‬ Bijltje Het bijltje erbij neerleggen Stoppen met werken // het opgeven Alake xod râ âwixtan

‫اﻟﮏ ﺧﻮد را آوﯾﺨنت‬ ‫ ﭼﯿﺰی را رﻫﺎ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺎری را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Meer met dat bijltje gehakt hebben Ervaring met dat soort werk hebben kâr košte-ye jariyâni budan

‫دﺳﺘﺖ رو ﺷﺪ‬ ‫ ﻏﺎﻓﻞ ﮔﯿﺮ ﺷﺪی‬،‫ﻣﭻ ﺗﻮ ﺑﺎز ﺷﺪ‬ Bij (zn) Zij is een bezige bij Zij is altijd in de weer/heel actief Âdame por jonb o juši ast

‫آدم ﭘﺮ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮﺷﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ‬/‫ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﺟﺴﺖ و ﺧﯿﺰ‬ Bijl De bijl aan de wortel leggen Het kwaad in zijn oorsprong/bron aanpakken Âb râ az sare češme bastan

‫آب را از ﴎ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺴنت‬ ‫ﺑﻨﯿﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﺟﻠﻮی ﮐﺎر ﻧﺎدرﺳﺘﯽ را از اﺻﻞ‬

‫ﮐﺎر ﮐﺸﺘﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫در آن ﻧﻮع ﮐﺎر ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬ Bijsmaak Dat heeft een bittere/nare bijsmaak Dat leek wel goed, maar blijkt toch nadelen te hebben Mesle fâlude-ye bâzâr ast

‫ﻣﺜﻞ ﻓﺎﻟﻮده ﺑﺎزار اﺳﺖ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮش ﺧﻮب اﺳﺖ اﻣﺎ در ﺑﺎﻃﻦ ﺑﺪی ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻢ دارد‬ Bijt (zn) Een vreemde eend in de bijt  Eend Bijten (ww) Dat bijt elkaar niet Die twee personen/dingen kunnen rustig naast elkaar bestaan, doen

51

Proef woordenboek.indd 51

16-5-2008 9:24:25

Bijwagen / Blaam

elkaar geen kwaad Moqâyere ham nistand

‫ﻣﻐﺎﯾﺮ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻨﺎر ﻫﻢ وﺟﻮد‬/‫آن دو آدم‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ آﺳﯿﺐ ﻧﻤﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ‬ Bijwagen Als bijwagen fungeren Een ondergeschikte rol spelen Noxodi budan

‫ﻧﺨﻮدی ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﻘﺶ ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮی ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ Billen Met de billen bloot moeten Opening van zaken moeten geven Bâyad daste xod râ ru konad

‫ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺧﻮد را رو ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ را روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﮐﻨﺪ‬ Wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten Wie iets verkeerds doet, moet daarvoor boeten Kasi ke xarboze mixorad pâye larzaš ham minešinad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺮﺑﺰه ﻣﯽ ﺧﻮرد ﭘﺎی ﻟﺮزش ﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﺰای آن را ﻫﻢ ﺑﺒﯿﻨﺪ‬ Binnen Hij is binnen Hij heeft zoveel geld verdiend (of door een loterij gewonnen enz.) dat hij voor de rest van zijn leven geen financiële zorgen meer heeft Waz-aš tup ast

‫وﺿﻌﺶ ﺗﻮپ اﺳﺖ‬ ‫آن ﻗﺪر ﭘﻮل درآورده اﺳﺖ )ﯾﺎ ﺑﻠﯿﺖ ﺑﺨﺖ آزﻣﺎﯾﯽ را‬ ‫ﺑﺮده اﺳﺖ و ﻏﯿﺮه( ﮐﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﻋﻤﺮش ﻫﯿﭻ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫ﻧﺪارد‬ Iets naar binnen werken Iets opeten

Čizi lom-bândan

‫ﭼﯿﺰی ﳌﺒﺎﻧﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن‬ Mij schiet iets te binnen Ik herinner mij // ik bedenk plotseling Čizi yâdam oftâd

‫ﭼﯿﺰی ﯾﺎدم اﻓﺘﺎد‬ ‫ ﯾﮑﻬﻮ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ام ﺧﻄﻮر ﮐﺮد‬- ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮم آﻣﺪ‬ Bivak Zijn bivak ergens opslaan Zich ergens voor korte tijd vestigen Jâ-i otrâq kardan

‫ﺟﺎﯾﯽ اﺗﺮاق ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن‬ Blaadje Bij iemand in een goed blaadje staan Bij iemand in de gunst staan Dar dele kasi jâ dâštan

‫در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ داﺷنت‬ ‫ﻣﻮرد ﻟﻄﻒ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Een oude bok lust ook nog wel een groen blaadje  Bok Blaam Een blaam op iemand werpen Iemand belasteren Angi be kasi časbândan

‫اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻬﻤﺖ و اﻓﺘﺮا زدن‬ Mij treft geen blaam Ik kan er niets aan doen // mij kun je niets verwijten Hič angi be man nemi-časbad

‫ﻫﯿﭻ اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ منﯽ ﭼﺴﺒﺪ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﻧﻨﮓ و ﺗﻬﻤﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ وارد ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻧﺪارم‬

52

Proef woordenboek.indd 52

16-5-2008 9:24:25

Blad / Blik (zn)

Blad Geen blad voor de mond nemen Ronduit zijn mening zeggen Rok o râst harfe xod râ zadan

‫رک و راﺳﺖ ﺣﺮف ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺑﯽ ﭘﺮده و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه ﮔﻔﺘﻦ‬ Hij is nog een onbeschreven blad Van hem is nog niets bijzonders bekend Bigonâh o ma-asum ast

‫ﺑﯿﮕﻨﺎه و ﻣﻌﺼﻮم اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯽ درﺑﺎره اش ﻧﻤﯽ داﻧﯿﻢ‬ Omdraaien/omkeren als een blad aan de boom Plotseling helemaal van houding/ mening veranderen Tarafdâre hezbe bâd budan

‫ﻃﺮﻓﺪار ﺣﺰب ﺑﺎد ﺑﻮدن‬ ‫رﻓﺘﺎر دادن‬/‫ﯾﮑﻬﻮ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻘﯿﺪه‬ Bladzijde Een zwarte bladzijde in of uit de geschiedenis Een droevige, rampzalige periode in de geschiedenis Safe-ye siyâhi dar târix

‫ﺻﻔﺤﻪ ﺳﯿﺎﻫﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺎری در ﺗﺎرﯾﺦ‬،‫دوره ای ﻏﻢ اﻧﮕﯿﺰ‬ Blaren Wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten  Billen Blauwtje Een blauwtje lopen 1 - Afgewezen worden bij een huwelijksaanzoek 2 - {In ruimere zin:} afgewezen worden bij enig ander verzoek Sar xordan

‫ﴎ ﺧﻮردن‬ {‫ }ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺮ‬-٢ ‫ در ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎری ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن‬-١ ‫در درﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻨﯿﺪن‬ Blazen Het is verzamelen geblazen We moeten nu meteen verzamelen Šey-pure ja-am zadan

‫ﺷﯿﭙﻮر ﺟﻤﻊ زدن‬ ‫اﻻن ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮری دور ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﯾﻢ‬ Van toeten noch blazen weten  Toeten Blijven Blijven zitten Niet bevorderd worden naar de volgende schoolklas/naar een hoger leerjaar Dar jâ zadan, rofuze šodan

‫ رﻓﻮزه ﺷﺪن‬،‫در ﺟﺎ زدن‬ ‫ ﺳﺎل ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮوﻧﺪ‬/‫ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪن ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﻼس دﯾﮕﺮ‬ Dat blijft/blijve tussen/onder ons Dat houden we geheim // hierover mag met anderen niet gesproken worden Bey-ne xodemân bemânad

‫ﺑﯿﻦ ﺧﻮدﻣﺎن مبﺎﻧﺪ‬ ‫ در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ‬- ‫آن ﺟﺮﯾﺎن را ﻗﺎﯾﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﺣﺮف زد‬ Ergens mee blijven zitten Iets als een probleem of als onverkoopbare waar overhouden Bâ jense ruye dast mândan

‫ﺑﺎ ﺟﻨﺴﯽ روی دﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﮕﻞ ﯾﺎ ﮐﺎﻻﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮوش ﻧﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺎد‬ ‫ﮐﺮده و ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ Blik (zn) Een blik van verstandhouding wisselen

53

Proef woordenboek.indd 53

16-5-2008 9:24:25

Blikken (ww) / Blind

Elkaar aankijken met een gezichtsuitdrukking die aangeeft dat je elkaar begrijpt Negâhe zirakâne rad o badal kardan

‫ﻧﮕﺎه زﯾﺮﮐﺎﻧﻪ رد و ﺑﺪل ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻤﺎ و اﺷﺎره ﺑﻪ ﻫﻢ ﻋﻼﻣﺖ دادن ﮐﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را‬ ‫ﻓﻬﻤﯿﺪه اﻧﺪ‬ Ergens een blik op/in werpen Korte tijd iets bekijken/bestuderen Sar-sari negâhi andâxtan

‫ﴎﴎی ﻧﮕﺎﻫﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻮﺗﺎه ﻧﮕﺎه‬ Iemand geen blik waardig gunnen Iemand volledig negeren/afwijzen Be kasi čos mahali kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﺲ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺲ زدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻼ ﻧﺎدﯾﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iemand met een ruime/wijde blik Iemand met veel ontwikkeling/met ruime opvattingen Âdame rošan/fahmide

‫ﻓﻬﻤﯿﺪه‬/‫آدم روﺷﻦ‬ ‫ﺑﺎ دﯾﺪ ﺑﺎز‬/‫آدﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ‬ Iemands blik vangen Erin slagen iemands aandacht te trekken Be češme kasi âmadan

‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ آﻣﺪن‬ ‫در ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪن‬ Zijn blik verruimen Kennis verzamelen op een breder terrein // zijn kennis over andere terreinen uitbreiden Dide xod râ wos-at dâdan

‫دﯾﺪ ﺧﻮد را وﺳﻌﺖ دادن‬ - ‫در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﮔﺴﺘﺮده ای اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ ﺧﻮد را در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﮔﺴﺘﺮش دادن‬

Blikken (ww) Zonder blikken of blozen Zonder verlegenheid // brutaalweg Bi šarm o hayâ

‫ﺑﯽ ﴍم و ﺣﯿﺎ‬ ‫ ﺑﺎ ﭘﺮ روﯾﯽ ﺗﻤﺎم‬- ‫ﺑﺪون ﺧﺠﺎﻟﺖ‬ Bliksem Als de gesmeerde bliksem Zeer snel/onmiddellijk Mesle tire šâhâb

‫ﻣﺜﻞ ﺗﯿﺮ ﺷﻬﺎب‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ و آﻧﯽ‬/‫ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ‬،‫ﺟﻨﮕﯽ‬ Als door de bliksem getroffen Plotseling ontredderd/sprakeloos Mesle barq gerefte ha šodan

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺷﺪن‬ ‫زﺑﺎن ﺑﻨﺪ آﻣﺪن‬/‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻣﺎت ﺷﺪن‬ Loop naar de bliksem/hel/maan/ pomp Verwensing, als iemand iets onaangenaams tegen je zegt Boro be darak, be jahan-nam

‫ ﺑﻪ ﺟﻬﻨﻢ‬،‫ﺑﺮو ﺑﻪ درک‬ ‫ﻧﻔﺮﯾﻦ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮف ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﺑﻪ ﺗﻮ زده اﺳﺖ‬ Naar de bliksem gaan/zijn Verloren gaan/zijn Sag xor šodan

‫ﺳﮓ ﺧﻮر ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن‬/‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬ Om de bliksem/donder/drommel niet Absoluut niet Be hič waj

‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ‬ ‫اﺻﻼ ﻧﻪ‬ Blind Zich blind staren op iets

54

Proef woordenboek.indd 54

16-5-2008 9:24:25

Blits / Bloed (zn)

Alleen voor dat ene aandacht hebben en de rest niet opmerken Ruye jariyâni kop kardan

‫روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﭗ ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ روی ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدن و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻘﯿﻪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺒﻮدن‬ Ziende blind zijn Zo bevooroordeeld zijn dat je datgene wat duidelijk is, toch niet ziet Binâ-ye kur budan

‫ﺑﯿﻨﺎی ﮐﻮر ﺑﻮدن‬ ‫آن ﻗﺪر ﺗﻌﺼﺐ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺎﯾﻞ روﺷﻦ و واﺿﺢ‬ ‫را ﻧﺪﯾﺪن‬ Een blinde vlek voor iets hebben  Vlek De lamme leidt/helpt de blinde  Lamme In het land der blinden is eenoog koning  Land Blits De blits maken met ... Aandacht trekken met iets bijzonders {met nieuwe kleren, schoenen, auto e.d.} Be čizi poz dâdan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﭘﺰ دادن‬ ‫ ﮐﻔﺶ ﻧﻮ و ﻏﯿﺮه{ ﺟﻠﺐ‬،‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ای }ﻟﺒﺎس‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن‬

šeqe xun-rizi ast

‫ﻋﺎﺷﻖ ﺧﻮﻧﺮﯾﺰی اﺳﺖ‬ ‫ دوﺳﺖ دارد ﺧﻮن راه‬- ‫ﻣﺸﺘﺎق دﯾﺪن ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﻔﺘﺪ‬ Bloed ruiken Verwachten dat er sensationele dingen gaan gebeuren Buye xun šenidan

‫ﺑﻮی ﺧﻮن ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫در اﻧﺘﻈﺎر روﯾﺪادﻫﺎی ﻫﯿﺠﺎن اﻧﮕﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Dat zet kwaad bloed Dat geeft ongenoegen/verbittering/ wrok Herse âdam râ dar miâwarad

‫ﺣﺮص آدم را در ﻣﯽ آورد‬ ‫ﮐﯿﻨﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ﺧﺸﻢ‬/‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ‬ Dat zit hem in het bloed Dat is echt iets van hem // dat zit heel diep bij hem Tuye xunaš ast

‫ﺗﻮی ﺧﻮﻧﺶ اﺳﺖ‬ ‫ ﺗﻮی ﻋﻤﻖ روح اش اﺳﺖ‬- ‫در ذات اش اﺳﺖ‬ Er zal bloed vloeien Er zullen doden en gewonden vallen Xun râh mi-oftad

‫ﺧﻮن راه ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﮐﺸﺘﻪ و زﺧﻤﯽ ﺑﺴﯿﺎری ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Het bloed in de aderen doen stollen Hevige schrik veroorzaken An tuye kun âlâskâ kardan

Bloed (zn) Blauw bloed hebben Van adel zijn Xunaš rangin tar ast

‫ان ﺗﻮی ﮐﻮن آﻻﺳﮑﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ ﺑﺴﯿﺎری ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻮﻧﺶ رﻧﮕﯿﻦ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫از ﻃﺒﻘﻪ اﺷﺮاف ﺑﻮدن‬

Bloed aan de paal willen Slachtoffers willen zien // hopen dat er bloed vloeit

Het bloed kruipt waar het niet gaan kan 1 - Iemands aard verloochent zich niet 2 - De genegenheid voor bloedverwanten laat zich altijd gelden

55

Proef woordenboek.indd 55

16-5-2008 9:24:25

Bloeden (ww) / Blok

Xeslate hamiše xodaš râ boruz midahad

Zijn eigen vlees en bloed  Vlees

‫ﺧﺼﻠﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﻮدش را ﺑﺮوز ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ ﻣﺤﺒﺖ‬-٢ ‫ اﺻﻞ و ﺑﻨﯿﺎد ﻫﯿﭻ وﻗﺖ دروغ ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬-١ ‫ﺑﻪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺣﺮف اول را ﻣﯽ زﻧﺪ‬

Bloeden (ww) Ergens voor moeten bloeden Ergens voor moeten boeten/betalen Taqâse čizi râ pas dâdan

Het bloed onder iemands nagels vandaan halen Iemand tot het uiterste tergen Xune kasi râ tuye šiše kardan

‫ﺧﻮن ﮐﺴﯽ را ﺗﻮی ﺷﯿﺸﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﻃﺎﻗﺖ ﮐﺴﯽ را ﻃﺎق ﮐﺮدن‬ Iemands bloed wel kunnen drinken Een enorme haat voor iemand voelen Be xune kasi tešne budan

‫ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻨﻔﺮ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ In koelen bloede Zonder enige emotie Bâ zang-deli-ye tamâm

‫ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺪﻟﯽ متﺎم‬ ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺣﺴﺎس‬ Vers bloed Nieuwe mensen met een frisse aanpak Ruhe tâze

‫روح ﺗﺎزه‬ ‫آدم ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪ‬ Zijn bloed kookte Hij was hevig verontwaardigd/woedend Xun-aš be juš âmad

‫ﺧﻮﻧﺶ ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮد‬/‫ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﯿﺪه‬ Banden des bloeds  Band Hij is ook maar een mens van vlees en bloed  Mens

‫ﺗﻘﺎص ﭼﯿﺰی را ﭘﺲ دادن‬ ‫ﮐﯿﻔﺮ دادن‬/‫ﺑﺮای ﮐﺎری ﻣﺠﺎزات ﺷﺪن‬ Bloei In de bloei van zijn leven Op het hoogtepunt van zijn leven Dar šokufâ-i-ye zendegi-aš

‫در ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ زﻧﺪﮔﯽ اش‬ ‫در اوج زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﯾﺶ‬ Bloem Zeg het met bloemen Als je iemand hoogacht of bemint, moet je dat laten merken door haar/ hem een boeket bloemen te geven Harfe delat râ bâ yek gol bezan

‫ﺣﺮف دﻟﺖ را ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻞ ﺑﺰن‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺣﺘﺮام ﻣﯽ ﮔﺬاری ﯾﺎ دوﺳﺘﺶ داری ﺑﺎ‬ ‫دادن ﯾﮏ دﺳﺘﻪ ﮔﻞ ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﺑﺪه‬ Bloemetje De bloemetjes buiten zetten Feestvieren // vrolijk geld uitgeven en pret maken Safâ kardan

‫ﺻﻔﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﭘﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن‬- ‫ﺷﺎدی ﮐﺮدن‬ Blok Een blok aan het been zijn Een hindernis zijn voor vrije beweging {letterlijk en figuurlijk} Wabâle gardan budan

‫وﺑﺎل ﮔﺮدن ﺑﻮدن‬ {‫ﻣﺎﻧﻌﯽ ﺑﺮای ﺣﺮﮐﺖ و آزادی ﺑﻮدن }واﻗﻌﯽ و ﻣﺠﺎزی‬

56

Proef woordenboek.indd 56

16-5-2008 9:24:25

Bloot / Boeg

Iemand voor het blok zetten Iemand voor een moeilijke keus plaatsen // iemand dwingen een besluit te nemen Kasi râ dar tangnâ gozaštan

‫ﮐﺴﯽ را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﮐﺴﯽ را‬- ‫ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب دﺷﻮاری ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ ﮐﺮدن‬ Bloot Ergens aan bloot staan Niet beschermd zijn voor/tegen iets Separe balâ nadâstan

‫ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻋﯿﻠﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﺒﻮدن‬/‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ‬ Iets open en bloot doen Iets voor iedereen zichtbaar doen Ru bâz bâzi kardan

‫روﺑﺎز ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را در ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﻫﻤﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬ Bocht Dat is te kort door de bocht Dat is niet goed doordacht geformuleerd // die conclusie is te vlug getrokken Barâwardaš nâres ast

‫ﺑﺮآوردش ﻧﺎرس اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ‬- ‫در ﻧﻘﺶ ﺑﻨﺪی آن ﺗﻌﻤﻖ و ﻓﮑﺮ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫زود ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Door de bocht gaan Toegeven/inbinden Kutâh âmadan

Xud râ be har dari zadan

‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﺮ دری زدن‬ ‫ ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ای را ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر‬-١ ‫ در ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدن ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺧﻮد از ﻫﺮ ﺷﯿﻮه‬-٢ ‫ﺑﺮدن‬ ‫ای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Bod Aan bod komen Aan de beurt komen // een kans krijgen Majâli be dast âwardan

‫ﻣﺠﺎﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ ‫ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺷﺎﻧﺴﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬- ‫ﻓﺮﺻﺘﯽ ﮔﯿﺮ آوردن‬ Bodem Een dubbele bodem Een tweede, niet meteen merkbare bedoeling of betekenis Jariyâne du pah-lu

‫ﺟﺮﯾﺎن دو ﭘﻬﻠﻮ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﯾﺎ ﻣﻔﻬﻮم اش روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ Iets tot op de bodem uitzoeken Iets zeer grondig onderzoeken Tah o tuye qazi-ye râ dar âwardan

‫ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را در آوردن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Van eigen bodem Uit eigen land/van eigen mensen afkomstig Mâle xodi ast

‫ﻣﺎل ﺧﻮدی اﺳﺖ‬ ‫آﺷﻨﺎﻫﺎی ﺧﻮدﻣﺎن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬/‫از ﮐﺸﻮر‬ ‫ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن‬ ‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﺗﺼﺪﯾﻖ ﮐﺮدن‬

Zich in allerlei bochten wringen 1 - Alle middelen aanwenden om zijn doel te bereiken 2 - Zich op alle manieren proberen vrij te pleiten

Alle hoop de bodem inslaan  Hoop Boeg Het over een andere boeg gooien Het op een andere manier proberen // het gesprek een andere richting geven Sare xar râ kaj kardan

57

Proef woordenboek.indd 57

16-5-2008 9:24:25

Boe / Boel

‫ﴎ ﺧﺮ را ﮐﺞ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺴﯿﺮ ﺻﺤﺒﺖ را ﻋﻮض‬- ‫ﺷﯿﻮه دﯾﮕﺮی را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Nog heel wat voor de boeg hebben Nog een lange weg moeten afleggen // nog veel werk te doen hebben Našâšide šab derâz ast

‫ﻧﺸﺎﺷﯿﺪه ﺷﺐ دراز اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ از ﮐﺎرﻫﺎ ﻧﺎﺗﻤﺎم‬- ‫ﻫﻨﻮز راه زﯾﺎدی در ﭘﯿﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ Een schot voor de boeg  Schot Boe Boe noch bah zeggen Geen enkel geluid geven // geen mededelingen doen Jik nazadan

‫ﺟﯿﮏ ﻧﺰدن‬ ‫ ﺧﺒﺮی ﻧﺪادن‬- ‫ﻫﯿﭻ ﺳﺮ و ﺻﺪاﯾﯽ ﻧﮑﺮدن‬ Boek Dat is een gesloten boek Dat is een afgesloten episode In qes-se sar âmade ast

‫اﯾﻦ ﻗﺼﻪ ﴎ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Dat is voor hem een gesloten boek Daar heeft hij geen idee/begrip van Taraf tuye baq nist

‫ﻃﺮف ﺗﻮی ﺑﺎغ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫درک و ﻓﻬﻤﯽ ﻧﺪارد‬/‫در آن ﺑﺎره ﻧﻈﺮ‬ Een boek verslinden Snel/hartstochtelijk een boek lezen Ketâbi râ bal-idan

‫ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﺑﻠﻌﯿﺪن‬ ‫ﮐﺘﺎﺑﯽ را ﺣﺮﯾﺼﺎﻧﻪ و ﺳﺮﯾﻊ ﺧﻮاﻧﺪن‬ Iets buiten de boeken houden Iets niet in de officiële verslaglegging

verwerken en het zo geheim houden Jariyâni râ wârede hesâb nakardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را وارد ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را در ﮔﺰارش ﻫﺎی رﺳﻤﯽ ﻧﯿﺎوردن و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬ Te boek staan als Bekend staan als Maruf budan be

‫ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدن ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم و ﻋﻨﻮاﻧﯽ ﻣﺸﻬﻮر و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Boekje Buiten zijn boekje gaan 1 - Zijn bevoegdheid te buiten gaan 2 - Spreken over iets waar je geen verstand van hebt Xare xod râ derâz bastan

‫ﺧﺮ ﺧﻮد را دراز ﺑﺴنت‬ ‫ درﺑﺎره‬-٢ ‫ از ﻗﻠﻤﺮو ﻗﺪرت ﺧﻮد ﭘﺎ ﻓﺮاﺗﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬-١ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪارد ﺣﺮف زدن‬ Een boekje over iemand opendoen Over iemands zwakke kanten spreken Pate-ye kasi râ ruye âb andâxtan

‫ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را روی آب اﻧﺪاﺧنت‬ ‫درﺑﺎره ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن‬ Iets volgens het boekje doen Bij iets angstvallig de voorschriften volgen Qânuni raftâr kardan

‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﻃﺒﻖ ﻣﺎده و ﺗﺒﺼﺮه ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬ Boekdelen Zijn gezicht spreekt boekdelen  Gezicht Boel Dat is me (ook) een mooie boel Dat vind ik heel onaangenaam In (digar) če juraš ast

58

Proef woordenboek.indd 58

16-5-2008 9:24:25

Boeltje / Boer

‫اﯾﻦ )دﯾﮕﺮ( ﭼﻪ ﺟﻮرش اﺳﺖ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی اﺳﺖ‬ De boel bij elkaar houden Zorgen dat mensen blijven samenwerken en zich niet in isolement terugtrekken Jariyân râ yek kâse kardan

‫ﺟﺮﯾﺎن را ﯾﮏ ﮐﺎﺳﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻫﻢ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮده و در ﻻک ﺧﻮد‬ ‫ﻓﺮو ﻧﺮوﻧﺪ‬ De boel de boel laten Alles laten zoals het is // zich er niet meer mee bemoeien Dast az pâ xatâ nakardan

‫دﺳﺖ از ﭘﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ دﯾﮕﺮ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬ ‫در ﮐﺎری دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن‬ De boel/het huis op stelten zetten Alles overhoophalen Jariyâni/xâne-i râ zir o ru kradan

‫ﺧﺎﻧﻪ ای را زﯾﺮ و رو ﮐﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ‬ De boel kort en klein slaan Alles kapot slaan Hame čiz râ xord o xâkešir kardan

‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺧﺮد و ﺧﺎﮐﺸﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﺷﮑﺴﺘﻦ و وﯾﺮان ﮐﺮدن‬ De boel loopt in het honderd Het gaat helemaal mis Waz qârâšmiš ast

‫وﺿﻊ ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ‬ Het is me daar een dooie boel Er is daar niets te beleven Mesle qabrestâne mordehâ ast

‫ﻣﺜﻞ ﻗﱪﺳﺘﺎن ﻣﺮده ﻫﺎ اﺳﺖ‬ ‫در آن ﺟﺎ ﺷﻮر و ﺷﺎدی وﺟﻮد ﻧﺪارد‬

Boeltje Zijn boeltje (bijeen)pakken Met zijn spullen vertrekken Jol o palâse xod râ jam kardan

‫ﺟﻞ و ﭘﻼس ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ ‫وﺳﺎﯾﻞ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮداﺷﺘﻦ و رﻓﺘﻦ‬ Boemerang Dat werkt als een boemerang Daarmee bereik je niets, integendeel, daar krijg je alleen maar last van Natije-aš be xodat barmigardad

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﺑﻪ ﺧﻮدت ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد‬ ‫از آن ﻗﻀﯿﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺼﯿﺐ آدم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻓﻘﻂ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎراﺣﺘﯽ و ﻋﺬاب اﺳﺖ‬ Boer En de boer, hij ploegde voort Het leven gaat door {gebruikt in situaties dat mensen doorgaan met hun werk, ondanks tegenslagen} Donyâ râ âb be-barad hasani râ xâb mi-barad

‫دﻧﯿﺎ را آب ﺑﱪد ﺣﺴﻨﯽ را ﺧﻮاب ﻣﯽ ﺑﺮد‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دارد }در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود ﮐﻪ آدم ﻫﺎ‬ {‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺸﮕﻼت ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‬ Ergens de boer mee opgaan 1 - Eropuit trekken om handel te drijven 2 - Nieuwe denkbeelden of vindingen proberen te verkopen Čizi râ be bâzâr dâdan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺑﺎزار دادن‬ /‫ در ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن ﻧﻈﺮ‬-٢ ‫ ﺑﯿﺮون زدن و ﺗﺠﺎرت ﮐﺮدن‬-١ ‫اﺑﺘﮑﺎرﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Lachen als een boer die kiespijn heeft Zuur/zuinig lachen, terwijl je het eigenlijk helemaal niet leuk vindt Zuraki xandidan

‫زورﮐﯽ ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ ‫ﻣﻠﻮل ﺧﻨﺪﯾﺪن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﺻﻼ ﻟﺬﺗﯽ در‬/‫دردﻧﺎک‬ ‫آن ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ 59

Proef woordenboek.indd 59

16-5-2008 9:24:25

Boertje / Bokkensprongen

Wat de boer niet kent dat eet/lust/ vreet hij niet Afkerig zijn van vreemde etenswaren of van vernieuwingen in het algemeen Gâw alafi râ ke nemišenâsad nemixorad

‫ﮔﺎو ﻋﻠﻔﯽ را ﮐﻪ منﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ منﯽ ﺧﻮرد‬ ‫از ﻏﺬای ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﯾﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎ از ﻧﻮﮔﺮاﯾﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬ Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen  Vos Boertje Hij is een boertje van buten Hij is er een van het platteland, die niet weet hoe het in de stad toegaat Az pošte kuh âmade ast

‫از ﭘﺸﺖ ﮐﻮه آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫اﻫﻞ دﻫﺎت اﺳﺖ و ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺷﻬﺮ را ﻧﻤﯽ داﻧﺪ‬ Boetekleed Het boetekleed aantrekken De schuld op zich nemen en berouw tonen Gonâhi râ be gardan gereftan

‫ﮔﻨﺎﻫﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺟﺮﻣﯽ را ﻗﺒﻮل و اﻇﻬﺎر ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Boezem De hand in eigen boezem steken  Hand Boezeroen Jan boezeroen  Jan Bok Als een bok op de haverkist zitten Ergens zeer happig op/gretig naar zijn Košte morde-ye čizi budan

‫ﮐﺸﺘﻪ ﻣﺮده ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ﺣﺮﯾﺺ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫ﻋﻼﻗﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬

De bokken van de schapen scheiden {bijbeltekst, Mattheus 25:32} 1 - De goede van de slechte mensen scheiden 2 - De mannen van de vrouwen scheiden Bad o xub râ az ham sawâ kardan {enjil}

{‫ﺑﺪ و ﺧﻮب را از ﻫﻢ ﺳﻮا ﮐﺮدن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ زن ﻫﺎ را از‬-٢ ‫ آدم ﻫﺎی ﺧﻮب را از ﺑﺪ ﺟﺪا ﮐﺮدن‬-١ ‫ﻣﺮدﻫﺎ ﺳﻮا ﮐﺮدن‬ Een bok schieten Een flater begaan // een grote fout maken Eštebâhe lop-pi kardan

‫اﺷﺘﺒﺎه ﻟﭙﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻟﻐﺰش ﺑﺰرگ و اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ای ﮐﺮدن‬- ‫ﺳﺎده ﻟﻮﺣﯽ ﮐﺮدن‬ Een oude bok lust ook nog wel een groen blaadje Een oude man kijkt nog graag naar de meisjes // wil nog wel vrijen/trouwen met een jonge vrouw Pirmardân hawase lo-obate ra-anâ dârand

‫ﭘﯿﺮﻣﺮدان ﻫﻮس ﻟﻌﺒﺖ رﻋﻨﺎ دارﻧﺪ‬ - ‫ﻣﺮدان ﭘﯿﺮ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﺑﻪ دﺧﺘﺮان ﺟﻮان ﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ازدواج ﮐﻨﻨﺪ‬/‫ﻣﺎﯾﻠﻨﺪ ﺑﺎ زن ﺟﻮان ﻋﺸﻖ ﺑﺎزی‬ Bokkenpruik De bokkenpruik op hebben In een slecht humeur zijn // zich koppig/wrevelig gedragen Damaq o tu lab budan

‫دﻣﻖ و ﺗﻮ ﻟﺐ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﯿﻨﻪ‬/‫ رﻓﺘﺎر ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ‬- ‫ﺑﺪ اﺧﻼق و ﺑﺪ ﻗﻠﻖ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻮزاﻧﻪ داﺷﺘﻦ‬ Bokkensprongen Bokkensprongen maken Rare onverwachte dingen doen Čamuš bâzi dar âwardan

60

Proef woordenboek.indd 60

16-5-2008 9:24:25

Boksen / Bons

‫ﭼﻤﻮش ﺑﺎزی در آوردن‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﮐﺮدن‬ Boksen Iets voor elkaar boksen Iets (met inspanning) verrichten/in orde krijgen Kâri râ be zahmat piš bordan

‫ﮐﺎری را ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﭘﯿﺶ ﺑﺮدن‬ ‫رو ﺑﻪ راه ﮐﺮدن‬/‫)ﺑﺎ ﺗﻼش ﻓﺮاوان( ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن‬ Bol Het hoog in de bol hebben Veel pretenties hebben // denken dat je heel veel kunt Fis o efâde-ye ziyâdi dâštan

‫ﻓﯿﺲ و اﻓﺎده زﯾﺎدی داﺷنت‬ ‫ ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬- ‫ﺧﯿﻠﯽ ادﻋﺎ داﺷﺘﻦ‬ Uit zijn bol gaan Zich helemaal uitleven Jolo-ye xod râ wel kardan

‫ﺟﻠﻮی ﺧﻮد را ول ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺎری ﮐﻪ دل ﺧﻮاﺳﺖ اﻧﺠﺎم دادن‬ Bolster Ruwe bolster, blanke pit Uiterlijk onbeschaafd en ruw, maar toch gevoelig en behulpzaam Zâherâs zahre mibarad o batenaš del râ

Een hele bom duiten hebben Heel rijk zijn Pulaš bâ pâru bâlâ mirawad

‫ﭘﻮﻟﺶ ﺑﺎ ﭘﺎرو ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﭘﻮﻟﺪار ﺑﻮدن‬ Inslaan als een bom Grote opschudding veroorzaken Mesle bomb terekidan

‫ﻣﺜﻞ مبﺐ ﺗﺮﮐﯿﺪن‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎﻋﺚ آﺷﻮب ﺑﺰرﮔﯽ ﺷﺪن‬ Bombarie Een hoop bombarie Een heleboel beweging/getier/lawaai Qil o qâle ziyâd

‫ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل زﯾﺎد‬ ‫ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺑﺴﯿﺎر‬/‫ﻫﺎی و ﻫﻮی‬/‫ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش‬ Bon Iemand op de bon zetten/ slingeren Iemand een bekeuring geven Kasi râ noqre dâq kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻧﻘﺮه داغ ﮐﺮدن‬ ‫آدﻣﯽ را ﺟﺮﯾﻤﻪ ﻧﻘﺪی ﮐﺮدن‬ Op de bon gaan Een bekeuring krijgen Noqre dâq šodan

‫ﻇﺎﻫﺮش زﻫﺮه ﻣﯽ ﺑﺮد و ﺑﺎﻃﻨﺶ دل را‬ ‫ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﺧﺸﻦ و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ اﺳﺖ اﻣﺎ دﻟﺶ ﺣﺴﺎس‬ ‫و ﻣﻬﺮﺑﺎن‬ Bom De bom is gebarsten De spanningen zijn tot uitbarsting gekomen // het gevaar dat lang heeft gedreigd, is nu werkelijkheid geworden Jariyân terekid

‫ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺮﮐﯿﺪ‬ ‫ ﺧﻄﺮی ﮐﻪ ﻣﺪت ﻫﺎ‬- ‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ اوج رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﺮد واﻗﻌﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬

‫ﻧﻘﺮه داغ ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺮﯾﻤﻪ ﻧﻘﺪی ﺷﺪن‬ Bonk Hij is één bonk zenuwen Hij is ontzettend zenuwachtig A-asâbaš xat-xati ast

‫اﻋﺼﺎﺑﺶ ﺧﻂ ﺧﻄﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻋﺼﺒﯽ اﺳﺖ‬ Bons De bons krijgen 1 - Ontslagen worden

61

Proef woordenboek.indd 61

16-5-2008 9:24:26

Bont / Boom

2 - Afgewezen worden {in liefdesrelaties, huwelijksaanzoeken e.d.} Sar xordan

‫ﴎ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن }در راﺑﻄﻪ‬-٢ ‫ از ﮐﺎر ﺑﺮﮐﻨﺎر ﺷﺪن‬-١ {‫ ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎری و ﻏﯿﺮه‬،‫ﻋﺸﻘﯽ‬ Iemand de bons geven Iemand afdanken/afwijzen (zie vorige) Daste rad be sine-ye kasi zadan

‫دﺳﺖ رد ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫از ﮐﺎر ﺑﺮ ﮐﻨﺎر ﮐﺮدن )اﺻﻄﻼح ﺑﺎﻻ را‬/‫ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج‬ (‫ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﺪ‬ Bont Het te bont maken Het overdrijven // het te erg maken // zich te veel veroorloven Šuraš râ dar âwardan

‫ﺷﻮرش را در آوردن‬ ‫ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﺑﻪ ﺧﻮد‬- ‫ از ﺣﺪ ﮔﺬراﻧﺪن‬- ‫اﻏﺮاق ﮐﺮدن‬ ‫اﺟﺎزه دادن‬ Iemand bont en blauw slaan Iemand vreselijk afranselen Kasi râ siyâh o kabud kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﯿﺎه و ﮐﺒﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن‬ Boodschap Daar heb ik geen boodschap aan Daar heb ik niets mee te maken // ik heb daar geen interesse voor Be man če, marâ sana-na

‫ ﻣﺮا ﺳﻨﻨﻪ‬،‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن‬- ‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﺪارم‬ Hem kan je om een boodschap sturen Hij is flink // hem kun je gerust iets opdragen Mišawad ruyaš hesâb kard

‫ﻣﯽ ﺷﻮد روﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‬ ‫ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ او اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺮد‬- ‫آدم ﭘﺮ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ اﺳﺖ‬ Boog De boog kan niet altijd gespannen zijn Je moet op tijd rust en ontspanning nemen Keš râ ke ziyâd bekeši mipokad

‫ﮐﺶ را ﮐﻪ زﯾﺎد ﺑﮑﺸﯽ ﻣﯽ ﭘﮑﺪ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اش ﻫﻢ اﺳﺘﺮاﺣﺖ و ﺗﻔﺮﯾﺢ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ Meer pijlen op zijn boog/in zijn koker hebben  Pijl Boom De bomen groeien niet tot in de hemel De dingen hebben hun natuurlijke grens // alles heeft zijn beperkingen Har čizi hadi dârad

‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺣﺪی دارد‬ ‫ ﻫﺮ‬- ‫ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺪازه و ﻣﺮز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﻮد را دارد‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد را دارد‬ Door de bomen het bos niet meer zien Geen kijk meer hebben op het geheel, omdat je je te veel richt op de bijzonderheden Xar râ gom kardan wa donbâle pâlânaš gaštan

‫ﺧﺮ را ﮔﻢ ﮐﺮدن و دﻧﺒﺎل ﭘﺎﻻﻧﺶ ﮔﺸنت‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻓﺮع ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن و دﯾﮕﺮ اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ را ﻧﺪﯾﺪن‬ Een boom opzetten Een goed gesprek over iets voeren // gezellig kletsen Gol goftan o gol šenidan

‫ﮔﻞ ﮔﻔنت و ﮔﻞ ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ ﮔﭗ‬- ‫روی ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﮔﻔﺘﮕﻮی دﻟﻨﺸﯿﻨﯽ داﺷﺘﻦ‬ ‫دوﺳﺘﺎﻧﻪ ای زدن‬

62

Proef woordenboek.indd 62

16-5-2008 9:24:26

Boord / Boontje

Een boom van een kerel/vent Een heel grote man Rostame dastân

‫رﺳﺘﻢ دﺳﺘﺎن‬ ‫ﻣﺮد ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ و ﻗﻮی ﻫﯿﮑﻞ‬ Hoge bomen vangen veel wind Personen van aanzien staan aan kritiek bloot Deraxte por bâr sang mixorad

‫درﺧﺖ ﭘﺮ ﺑﺎر ﺳﻨﮓ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫آدم ﻫﺎی ﺳﺮﺷﻨﺎس ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬ Je kunt (me) de boom in! Ik denk er niet aan te doen wat je voorstelt Boro kenâr bezâr bâd biyâd!

!‫ﺑﺮو ﮐﻨﺎر ﺑﺬار ﺑﺎد ﺑﯿﺎد‬ ‫ﮐﺎری ﮐﻪ از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ای اﻧﺠﺎم ﻧﺨﻮاﻫﻢ داد‬ Oude bomen moet je niet verplanten Het is niet goed om oude mensen uit hun vertrouwde omgeving te halen Deraxte kohne râ ke jâ be jâ nemikonand

‫درﺧﺖ ﮐﻬﻨﻪ را ﮐﻪ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ منﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﭘﯿﺮان را از ﻣﺤﯿﻂ ﻣﺎﻧﻮس ﺧﻮد ﺟﺪا‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ Aan de vruchten kent men de boom  Vrucht De appel valt niet ver van de boom  Appel De kat uit de boom kijken  Kat Eten van de verboden vrucht/ boom  Vrucht Omdraaien/omkeren als een blad aan de boom  Blad

Boord Het was kantje boord  Kantje Bommen (ww) Dat kan mij niets bommen Het maakt mij niets uit // het kan mij niet schelen Pašme man ham nist

‫ﭘﺸﻢ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺑﺮاﯾﻢ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﻧﺪارد‬- ‫ﺑﺮای ﻣﻦ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت اﺳﺖ‬ Boon Ik mag een boon zijn als ik daar iets van begrijp Daar begrijp ik nou helemaal niets van Xodâ be sar šâhed agar čizi hâli-am bešawad

‫ﺧﺪا ﺑﻪ ﴎ ﺷﺎﻫﺪ اﮔﺮ ﭼﯿﺰی ﺣﺎﻟﯽ ام ﺑﺸﻮد‬ ‫از آن ﺟﺮﯾﺎن ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ‬ In de bonen zijn In de war zijn Gi-j o wi-j budan

‫ﮔﯿﺞ و وﯾﺞ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻐﺸﻮش و ﭘﺮﯾﺸﺎن و ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ ﺑﻮدن‬ Honger maakt rauwe bonen zoet  Honger Voor spek en bonen meedoen/erbij zitten  Spek Boontje Boontje komt om zijn loontje Hij krijgt zijn verdiende straf Az mokâfâte amal qâfel mašo

‫از ﻣﮑﺎﻓﺎت ﻋﻤﻞ ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺸﻮ‬ ‫او ﺳﺰاوار ﮐﯿﻔﺮ ﺧﻮدش اﺳﺖ‬ Een heilig boontje Iemand die zich erg braaf voordoet en dat duidelijk laat merken

63

Proef woordenboek.indd 63

16-5-2008 9:24:26

Boos / Bordje

Pesare loqmân

‫ﭘﴪ ﻟﻘامن‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﻣﻮدب واﻧﻤﻮد ﮐﺮده و ﺧﻮب ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Ieder moet zijn eigen boontjes maar doppen Ieder moet zijn eigen zaken regelen/ zijn eigen belangen behartigen Har kasi kâre xodaš âtaš be anbâne xodaš

‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر ﺧﻮدش آﺗﺶ ﺑﻪ اﻧﺒﺎن ﺧﻮدش‬ ‫از ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮد‬/‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را اداره ﮐﻨﺪ‬ ‫دﻓﺎع ﮐﻨﺪ‬ Boos Dat is uit den boze Dat is slecht/verkeerd/misdadig/zondig Ma-siyat ast

‫ﻣﻌﺼﯿﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮی اﺳﺖ‬/‫ﺧﻼف‬/‫اﺷﺘﺒﺎه‬/‫ﻋﻤﻞ ﺑﺪ‬ Boot De boot afhouden Terughoudend reageren // een ontwijkend antwoord geven Jawâbe sarbâlâ dâdan

‫ﺟﻮاب ﴎﺑﺎﻻ دادن‬ ‫ در ﭘﺎﺳﺦ ﻃﻔﺮه رﻓﺘﻦ‬- ‫واﮐﻨﺶ ﺳﺮد ﻧﺸﺎن دادن‬ De boot gemist hebben De kans niet benut hebben // te laat zijn om nog mee te kunnen doen Dir residan

‫دﯾﺮ رﺳﯿﺪن‬ ‫ ﺑﺮای ﺷﺮﮐﺖ در ﮐﺎری ﺑﻪ‬- ‫ﻓﺮﺻﺘﯽ را از دﺳﺖ دادن‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﻧﺮﺳﯿﺪن‬ De boot is aan Nu begint de ellende/narigheid Ma-reke be pâ šod

Iemand in de boot nemen Iemand voor de gek houden // een grap uithalen met iemand Kasi râ dast andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Uit de boot vallen Zijn positie verliezen // niet meer meedoen Az gardune xârej šodan

‫از ﮔﺮدوﻧﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪن‬ ‫ دﯾﮕﺮ در ﮐﺎری‬- ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Het schip/de boot ingaan  Schip Bord Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben 1 - De goede raad van anderen uit onwil of onnozelheid negeren en domweg doorgaan 2 - De (negatieve) gevoelens van anderen niet zien/negeren Maqze xar xorde ast

‫ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ از روی ﻟﺞ ﺑﺎزی ﯾﺎ ﻧﺎداﻧﯽ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮب دﯾﮕﺮان‬-١ ‫را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺑﺪون ﻓﮑﺮ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دادن‬ ‫اﻋﺘﻨﺎ‬/‫ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت )ﻣﻨﻔﯽ( دﯾﮕﺮان ﻧﺸﺪن‬-٢ ‫ﻧﮑﺮدن‬ Bordje De bordjes zijn verhangen De situatie is veranderd // nu hebben andere mensen de leiding Waz zir o ru šode ast

‫وﺿﻊ زﯾﺮ و رو ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ ﻗﺪرت ﺑﻪ دﺳﺖ دﯾﮕﺮان‬- ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬

‫ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺮ از ﺷﺮوع ﺷﺪ‬/‫ﺑﺎز ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬ 64

Proef woordenboek.indd 64

16-5-2008 9:24:26

Borrel / Boter

Iets op zijn bordje krijgen 1 -Een moeilijke zaak op te lossen krijgen 2 - De schuld van iets krijgen Tuye kâse-aš gozâštan

‫ﺗﻮی ﮐﺎﺳﻪ اش ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﺑﻪ‬-٢ ‫ ﻣﺸﮕﻞ ﺑﺰرﮔﯽ را ﺑﺮای ﺣﻞ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن‬-١ ‫ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬ Borrel Dat scheelt een slok op een borrel  Slok Borst Een hoge borst zetten Zich hoogmoedig/trots opstellen Bâd dar qab-qab andâxtan

‫ﺑﺎد در ﻏﺒﻐﺐ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﭘﺮ اﻓﺎده ای داﺷﺘﻦ‬/‫رﻓﺘﺎر ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪاﻧﻪ‬ Het stuit hem tegen de borst Hij heeft er een afkeer van Oq-qaš migirad

‫اق اش ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫از آن ﭼﯿﺰ ﺑﯿﺰار اﺳﺖ‬ Zich op de borst slaan Zelfingenomen zijn Az xod motešak-ker budan

‫از ﺧﻮد ﻣﺘﺸﮑﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮد ﺑﯿﻦ و ﺧﻮد ﭘﺴﻨﺪ ﺑﻮدن‬ Zijn borst natmaken Zich voorbereiden op iets onaangenaams Hâzer yarâqe mosi-bat šodan

‫ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﺎﮔﻮاری آﻣﺎده ﮐﺮدن‬ Een adder aan zijn borst koesteren  Adder Een slang aan zijn borst koesteren  Slang

Iemand het pistool op de borst zetten  Pistool Bos Iemand het bos in sturen Iemand die om antwoord of hulp vraagt niet helpen maar misleiden Kasi râ donbâle noxod siyâh ferestâdan

‫ﮐﺴﯽ را دﻧﺒﺎل ﻧﺨﻮد ﺳﯿﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﺟﻮاب ﯾﺎ ﮐﻤﮑﯽ دارد ﯾﺎری‬ ‫ﻧﮑﺮده و ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن‬ Door de bomen het bos niet meer zien  Boom Meehuilen met de wolven in het bos  Wolf Bot Bot vangen Zijn doel niet bereiken // een afwijzend antwoord krijgen Sar xordan

‫ﴎ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن‬- ‫ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﻧﺮﺳﯿﺪن‬ Tot op het bot Door en door/helemaal/totaal Tâ maqze ostoxân

‫ﺗﺎ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ‬/‫ﮐﻞ ﻗﻀﯿﻪ‬/‫ﻫﻤﻪ اش‬ Boter Boter bij de vis Contant betalen Jiringi dâdan

‫ﺟﺮﯾﻨﮕﯽ دادن‬ ‫ﻧﻘﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن‬ Boter op zijn hoofd hebben Zelf schuld hebben aan iets

65

Proef woordenboek.indd 65

16-5-2008 9:24:26

Boteren / Bovenop

Kun gohi budan

‫ﮐﻮن ﮔﻬﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺧﻮد ﻣﻘﺼﺮ ﺑﻮدن‬،‫ﮔﻨﺎه ﻋﻤﻠﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن داﺷﺘﻦ‬ Dat is boter aan de galg gesmeerd Daarmee doe je vergeefse moeite Mesle âb dar hâwan kubidan ast

‫ﻣﺜﻞ آب در ﻫﺎون ﮐﻮﺑﯿﺪن اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎر ﺑﯽ ﻫﻮده و ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Met zijn neus in de boter vallen  Neus Nog geen deuk in een pakje boter kunnen slaan  Deuk Boteren Het botert niet tussen hen Ze kunnen niet goed met elkaar overweg Âbe ânhâ be yek juy nemirawad

‫آب آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﻮی منﯽ رود‬ ‫آن ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‬ Boterham Een aardige boterham verdienen aan iets Ergens veel geld mee verdienen Az jariyâni pule debši be jib zadan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﻮل دﺑﺸﯽ ﺑﻪ ﺟﯿﺐ زدن‬ ‫از ﮐﺎری ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Een afgelikte boterham Een meisje dat met veel jongens seksueel contact heeft gehad Fâsede har jâ-i

‫ﻓﺎﺳﺪ ﻫﺮﺟﺎﯾﯽ‬ ‫دﺧﺘﺮی ﮐﻪ ﺑﺎ ﭘﺴﺮان ﺑﺴﯿﺎری راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ Ergens geen boterham minder om eten Zich ergens niets van aantrekken // ergens geen nadelige gevolgen van ondervinden

Kakaš ham nemigazed

‫ﮐﮑﺶ ﻫﻢ منﯽ ﮔﺰد‬ ‫ از ﭼﯿﺰی ﺻﺪﻣﻪ ﻧﺨﻮردن‬- ‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن‬ Iets op zijn boterham krijgen Ergens de schuld van krijgen// iets als verwijt krijgen Ang xordan

‫اﻧﮓ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺗﻘﺼﯿﺮ ﮐﺎری ﺑﻪ ﮔﺮدن اﻓﺘﺎدن‬- ‫ﺑﻪ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬ Bout Je kan me de bout hachelen Het interesseert me totaal niet wat jij ervan vindt/denkt Be folân jâ-ye asbe šâh

‫ﺑﻪ ﻓﻼن ﺟﺎی اﺳﺐ ﺷﺎه‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺗﻮ ﺑﺮای ﻣﻦ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‬/‫ﻓﮑﺮ‬ Bouwen Op iemand/iets kunnen bouwen Vast kunnen vertrouwen op iemand/ iets Ruye kasi/jariyâni hesâb kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬/‫روی ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Boven Iets te boven komen Een moeilijkheid overwinnen Az kâri sar boland birun âmadan

‫از ﮐﺎری ﴎ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﯿﺮون آﻣﺪن‬ ‫در ﺣﻞ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﭘﯿﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪن‬ Bovenop Er zelf bovenop komen De narigheid van ziekte of ellende overwinnen Jân gereftan

‫ﺟﺎن ﮔﺮﻓنت‬ ‫از رﻧﺞ ﺑﯿﻤﺎری ﯾﺎ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺟﺴﺘﻦ‬

66

Proef woordenboek.indd 66

16-5-2008 9:24:26

Boventoon / Breken

Iemand erbovenop helpen Iemand die in ellende verkeert helpen, zodat hij weer verder kan Daste kasi râ gereftan

‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ درﮔﯿﺮ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻤﮏ ﮐﺮده ﺗﺎ دوﺑﺎره‬ ‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Boventoon De boventoon voeren De belangrijkste plaats hebben // de meeste invloed hebben Harfe aw-wal râ zadan

‫ﺣﺮف اول را زدن‬ ‫ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﻧﻔﻮذ را داﺷﺘﻦ‬- ‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم را داﺷﺘﻦ‬ Boze  Boos Brand (zn) Iemand uit de brand helpen Iemand uit de (financiële) moeilijkheden helpen Kasi râ az pisi dar âwardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﭘﯿﺴﯽ در آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎی )ﻣﺎﻟﯽ( ﻧﺠﺎت دادن‬ In de brand zitten Geldproblemen hebben Badbaxti-ye mâli dâštan

‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻣﺎﻟﯽ داﺷنت‬ ‫در ﻣﺸﮕﻼت ﭘﻮﻟﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Moord en brand schreeuwen  Moord Branden (ww) Hij is niet vooruit te branden Het is heel moeilijk hem actief te krijgen Bâ manjeniq ham nemišawad tekânaš dâd

‫ﺑﺎ ﻣﻨﺠﻨﯿﻖ ﻫﻢ منﯽ ﺷﻮد ﺗﮑﺎﻧﺶ داد‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ در آوردن او ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ‬

Zijn vingers ergens liever niet aan branden Geen risico willen nemen Barâye xod mošgel tarâši nakardan

‫ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮاﺷﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ رﯾﺴﮏ ﮐﺮدن ﻧﺒﻮدن‬ Breed Het niet breed hebben Sober moeten leven Dast tang budan

‫دﺳﺖ ﺗﻨﮓ ﺑﻮدن‬ ‫از روی ﻧﺎﭼﺎری ﺑﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎده ﺳﺎﺧﺘﻦ‬ Wie het breed heeft, laat het breed hangen Wie veel bezit, kan veel uitgeven Kasi ke dastaš bâz ast xarj ham mikonad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﺳﺘﺶ ﺑﺎز اﺳﺖ ﺧﺮج ﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫آدﻣﯽ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﭘﻮل دارد ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻨﺪ‬ Breedte Het moet uit de lengte of uit de breedte komen  Lengte Breister De beste breister laat wel eens een steek vallen Ook de allerbeste maakt bij uitzondering wel eens een fout Asbe eskandar ham sekandari mixorad

‫اﺳﺐ اﺳﮑﻨﺪر ﻫﻢ ﺳﮑﻨﺪری ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﻣﺎﻫﺮﺗﺮﯾﻦ آدم ﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Breken Breken met iemand De vriendschap/omgang met iemand beëindigen Az kasi boridan

‫از ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن‬/‫دوﺳﺘﯽ‬ 67

Proef woordenboek.indd 67

16-5-2008 9:24:26

Bres / Bril

Bres Dat zal een bres schieten in het front // in geldmiddelen Dat zal de eenheid verbreken // dat gaat heel veel kosten Pedare sâheb bače râ dar miâwarad

‫ از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ‬- ‫ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺐ ﺑﭽﻪ را در ﻣﯽ آورد‬ ‫ ﺧﺮج زﯾﺎدی‬- ‫ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و وﺣﺪت را از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮد‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬ Voor iemand in de bres springen Het voor iemand opnemen // iemand verdedigen Barâ-ye kasi xod râ be âb o âtaš zadan

‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ آب و آﺗﺶ زدن‬ ‫ از ﮐﺴﯽ دﻓﺎع ﮐﺮدن‬- ‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ Breuk Tot een (openlijke) breuk komen met iemand Geen omgang meer hebben met iemand // vijandig tegenover iemand komen te staan (šekârâ) az kasi boridan

‫)آﺷﮑﺎرا( از ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺘﺎر‬- ‫دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫دﺷﻤﻨﺎﻧﻪ داﺷﺘﻦ‬ Zich een breuk lachen Heel erg lachen Az xande rise raftan

‫از ﺧﻨﺪه رﯾﺴﻪ رﻓنت‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ Zich een breuk tillen aan iets Iets wat heel zwaar is optillen Zire sangini-ye bâr pâre šodan

‫زﯾﺮ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﺎر ﭘﺎره ﺷﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺮ وزﻧﯽ را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن‬ Brevet Daarmee geeft hij zichzelf een brevet van onvermogen

Hij geeft daarmee zelf een bewijs van zijn onbekwaamheid Bâ in kâr diplome bi liâqati-ye xod râ gerefte ast

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر دﯾﭙﻠﻢ ﺑﯽ ﻟﯿﺎﻗﺘﯽ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ آن ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻣﺪرک ﺑﯽ ﮐﻔﺎﯾﺘﯽ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Brief Een brief op poten schrijven Een verontwaardigde brief schrijven Name-ye talxi neweštan

‫ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻠﺨﯽ ﻧﻮﺷنت‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ رﻧﺠﺶ آور و ﺧﺸﻤﻨﺎﮐﯽ ﻧﻮﺷﺘﻦ‬ Briefje Dat geef ik je op een briefje Daar ben ik heel zeker van // neem dat maar van mij aan Čeke sefid midaham, rad xor nadârad

‫ رد ﺧﻮر ﻧﺪارد‬،‫ﭼﮏ ﺳﻔﯿﺪ ﻣﯽ دﻫﻢ‬ ‫ ﺣﺮﻓﻢ را ﺑﺎور ﮐﻦ‬- ‫اﻃﻤﯿﻨﺎن زﯾﺎدی ﺑﻪ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ دارم‬ Brij Als een kat om de hete brij heen draaien/lopen  Kat Bril Alles door een donkere/zwarte bril zien Pessimistisch zijn // alles somber inzien Donyâ râ tire o târ didan

‫دﻧﯿﺎ را ﺗﯿﺮه و ﺗﺎر دﯾﺪن‬ ‫ زﻧﺪﮔﯽ را ﻏﻢ اﻧﮕﯿﺰ و ﻣﺘﺮوک دﯾﺪن‬- ‫ﺑﺪﺑﯿﻦ ﺑﻮدن‬ Door de bril van een ander zien Afgaan op het oordeel van een ander // zich laten beïnvloeden door een ander Qaziye râ az dide digari didan

‫ﻗﻀﯿﻪ را از دﯾﺪ دﯾﮕﺮی دﯾﺪن‬ ‫ ﺧﻮد را ﺗﺤﺖ‬- ‫ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ آدم دﯾﮕﺮی را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار دادن‬

68

Proef woordenboek.indd 68

16-5-2008 9:24:26

Broeder / Broek

Door een gekleurde bril zien Een vooroordeel hebben Qaraz warzi kardan

‫ﻏﺮض ورزی ﮐﺮدن‬ ‫ ﭘﯿﺶ داوری ﮐﺮدن‬،‫ﺗﺒﻌﯿﺾ ﻗﺎﯾﻞ ﺷﺪن‬ Ieder bekijkt de dingen door zijn eigen bril Ieder heeft zo zijn eigen inzicht/ mening Har kas donyâ râ az dide xod mibinad

‫ﻫﺮ ﮐﺲ دﻧﯿﺎ را از دﯾﺪ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد را دارﻧﺪ‬/‫آدم ﻫﺎ ﺑﯿﻨﺶ‬ Broeder Een zwakke broeder Iemand die moeilijk mee kan komen Noqte za-afe ja-am

‫ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎی ﮔﺮوه راه ﺑﯿﺎﯾﺪ‬ Mannenbroeders  Man Broeien Er broeit wat Er komt misschien een uitbarsting van woede/geweld Âtaši zire xâkestar ast

‫آﺗﺸﯽ زﯾﺮ ﺧﺎﮐﺴﱰ اﺳﺖ‬ ‫ﻃﻐﯿﺎن وﺟﻮد دارد‬/‫اﺣﺘﻤﺎل ﺧﺸﻢ‬ Broek Daar zakt mijn broek van af Daarover ben ik erg verbaasd en verontwaardigd Az ta-ajob šâx dar miâwaram

‫از ﺗﻌﺠﺐ ﺷﺎخ در ﻣﯽ آورم‬ ‫در آن ﺑﺎره ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮕﻔﺖ زده و رﻧﺠﯿﺪه ﺧﺎﻃﺮ ﻫﺴﺘﻢ‬ De broek aan hebben De baas zijn {gezegd van een vrouw ten opzichte van haar man} Farmânde-ye xâne budan

‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدن‬ ‫رﯾﯿﺲ و رﻫﺒﺮ ﺑﻮدن }درﺑﺎره زن در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮش‬ {‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Geen broek aan zijn gat/kont hebben Heel erg arm zijn Âh nadârad tâ bâ nâle so-odâ konad

‫آه ﻧﺪارد ﺗﺎ ﺑﺎ ﻧﺎﻟﻪ ﺳﻮدا ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ ﭘﻮل و ﻓﻘﯿﺮ ﺑﻮدن‬ Het in de broek doen van angst Zeer angstig zijn Az tars šalwâre xod râ xarâb kardan

‫از ﺗﺮس ﺷﻠﻮار ﺧﻮد را ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر وﺣﺸﺖ زده و ﺗﺮﺳﯿﺪه ﺑﻮدن‬ Het zal je nog dun door de broek lopen Daar zul je nog veel schade van ondervinden // het zal je lelijk tegenvallen Riq-at dar mi-âyad

‫رﯾﻖ ات در ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﮔﻮاری‬- ‫از آن ﺟﺮﯾﺎن آﺳﯿﺐ زﯾﺎدی ﻣﯽ ﺧﻮری‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬ Iemand achter de broek zitten Iemand voortdurend aansporen iets te ondernemen Kasi râ sixunak zadan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﯿﺨﻮﻧﮏ زدن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﺸﺎر آوردن ﺗﺎ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Zijn eigen broek ophouden Financieel voor zichzelf zorgen Xarje zendegi-ye xod râ dar âwardan

‫ﺧﺮج زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را درآوردن‬ ‫ روی ﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﻮدن‬،‫از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬ Een proces aan zijn broek krijgen  Proces

69

Proef woordenboek.indd 69

16-5-2008 9:24:26

Broekriem / Brood

Broekriem De broekriem aanhalen Zuiniger gaan leven Xarj o barj râ boridan

‫ﺧﺮج و ﺑﺮج را ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ ﺗﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Broekzak Iemand/iets kennen als zijn broekzak Iemand/iets door en door kennen Bâlâ wa pâ-ine kasi/qazi-ye-i râ dânestan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را داﻧﺴنت‬/‫ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ و ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Dat is vestzak-broekzak!  Vestzak Broertje Aan iemand/iets een broertje dood hebben Een flinke hekel hebben aan iemand/ iets Kine-ye šotori be kasi/jariyâni dâstan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﺷنت‬/‫ﮐﯿﻨﻪ ﺷﱰی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺰار و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Brok Brokken maken 1 - De boel kapotmaken/verprutsen 2 - Met een voertuig schade veroorzaken Xarâb-kâri kardan

‫ﺧﺮاب ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺎ‬-٢ ‫از ﺷﮑﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬/‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را داﻏﻮن ﮐﺮدن‬-١ ‫ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺗﺼﺎدف و ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺑﺎر آوردن‬ Eén brok ellende 1 - Iemand die van pijn/verdriet vergaat 2 - Een bijzonder naar/vervelend persoon Sar tâ pâ nekbat

‫ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎ ﻧﮑﺒﺖ‬ ‫ آدم ﺑﺴﯿﺎر‬-٢ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺗﻠﻒ ﺷﻮد‬/‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از درد‬-١ ‫ﻧﺎراﺣﺖ‬/‫ﻧﺎﮔﻮار‬ Een brok in de keel krijgen Vanwege ontroering niet meer goed kunnen praten Boqz dar gelu gir kardan

‫ﺑﻐﺾ در ﮔﻠﻮ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫از ﻫﯿﺠﺎن ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درﺳﺖ ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Met de brokken (blijven) zitten Achterblijven met de schade die anderen hebben veroorzaakt Bâ bače-ye qondâq karde ruye dast mândan

‫ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻗﻨﺪاق ﮐﺮده روی دﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﺎ آﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺑﺎر آورده اﻧﺪ ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﻧﺪن‬ Brommen Wat ik je brom! Zo is het // dat verzeker ik je! Man be to migu-yam rad xor na-dârad!

!‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ رد ﺧﻮر ﻧﺪارد‬ ‫ اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻪ‬- ‫اﯾﻦ ﺟﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‬ !‫ﺑﺎش‬ Bron Dat weet ik uit betrouwbare bron Ik heb dat gehoord van iemand die goed op de hoogte is Az manba-e mowas-saqi šenide-am

‫از ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻮﺛﻘﯽ ﺷﻨﯿﺪه ام‬ ‫از آدﻣﯽ ﺷﻨﯿﺪه ام ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر آﮔﺎه اﺳﺖ‬ Brood Daar is geen droog brood mee te verdienen Dat levert niets op // daar valt geen winst mee te behalen Nâne xošk o xâli ham tu-yaš nist

‫ﻧﺎن ﺧﺸﮏ و ﺧﺎﻟﯽ ﻫﻢ ﺗﻮﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺳﻮدی در آن ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫ﭼﯿﺰی دﺳﺖ ﻣﺎ را ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‬

70

Proef woordenboek.indd 70

16-5-2008 9:24:26

Broodje / Brouwerij

Ergens geen brood in zien Ergens geen perspectief/voordeel in zien Nâni dar kâr nadidan, češm âb naxordan

‫ ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن‬،‫ﻧﺎﻧﯽ در ﮐﺎر ﻧﺪﯾﺪن‬ ‫ﺳﻮدی ﻧﺪﯾﺪن‬/‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دﯾﺪاﻧﺪاز‬

Nâne kâfar râ mixori barâye kâfar šamšir bezan

‫ﻧﺎن ﮐﺎﻓﺮ را ﻣﯽ ﺧﻮری ﺑﺮای ﮐﺎﻓﺮ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﺰن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ات ﺑﻪ او واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻧﮑﻦ‬ Brode  Brood

Het levert nog geen droog brood op Daar verdien je bijna niets mee Nâne xâli ham tuy-aš nist

‫ﻧﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﻫﻢ ﺗﻮﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫از آن ﭘﻮل و درآﻣﺪی ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Iemand het brood uit de mond stoten Iemand zijn bron van inkomsten ontnemen Nâne kasi râ âjor kardan

‫ﻧﺎن ﮐﺴﯽ را آﺟﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ درآﻣﺪ ﮐﺴﯽ را ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن‬ Iets om den brode doen Iets doen om er de kost mee te verdienen Barâye zendegi kâr kardan

‫ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن ﺗﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ در آﯾﺪ‬ Iets op zijn brood krijgen De schuld krijgen van iets Angi xordan

‫اﻧﮕﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﯾﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬ Voor brood op de plank zorgen In het levensonderhoud voorzien Nâne šab râ dar âwardan

‫ﻧﺎن ﺷﺐ را در آوردن‬ ‫ﺧﺮج و ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Wiens brood men eet, diens woord men spreekt Als je van iemand voor je broodwinning afhankelijk bent, spreek je hem niet tegen

De een zijn dood is de ander zijn brood  Dood De mens leeft niet bij brood alleen  Mens In het zweet des aanschijns zijn brood verdienen  Zweet Op water en brood zitten  Water Zich de kaas niet van het brood laten eten  Kaas Broodje Als warme broodjes over de toonbank gaan/vliegen Zeer snel verkocht worden Ruye dast mibarandaš

‫روی دﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪش‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻓﺮوش ﻣﯽ رود‬ Zoete broodjes bakken 1 - Door vleierij proberen in de gunst te komen bij iemand 2 - Minder hoge eisen stellen // inschikkelijker worden Bâdenjân dore qâb čini kardan

‫ﺑﺎدﻧﺠﺎن دور ﻗﺎب ﭼﯿﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﺧﻮش ﻣﺸﺮﺑﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز‬-١ ‫ راﻏﺐ ﺷﺪن‬- ‫ زﯾﺎده ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﮑﺮدن‬-٢ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ Brouwerij Er komt leven in de brouwerij  Leven

71

Proef woordenboek.indd 71

16-5-2008 9:24:26

Brug / Buigen

Brug Dat is een brug te ver Dat is te hoog gegrepen // dat is onmogelijk In kâr boland parwâzi ast

‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازی اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻨﯽ اﺳﺖ‬- ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Een brug slaan Een relatie/verband leggen tussen het een en het ander šti andâxtan

‫آﺷﺘﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدن‬/‫ﺑﯿﻦ اﯾﻦ و آن راﺑﻄﻪ‬

!‫وﺳﻊ ﻣﺎن منﯽ رﺳﺪ‬ !‫ ﻗﺪرت ﺧﺮﯾﺪ آن را ﻧﺪارم‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮان اﺳﺖ‬ Ze weer bruin bakken Weer overdrijven Bâz šuraš râ dar âwardan

‫ﺑﺎز ﺷﻮرش را در آوردن‬ ‫دوﺑﺎره ﻻف زدن و اﻏﺮاق ﮐﺮدن‬ Bui De bui al zien aankomen/hangen Al voorzien dat er moeilijkheden komen Buye mosibat šenidan

‫ﺑﻮی ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ ﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮاری را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮدن‬ Over de brug (moeten) komen (Moeten) betalen (Nâčâran) sare kise râ šol kardan

‫)ﻧﺎﭼﺎرا( ﴎ ﮐﯿﺴﻪ را ﺷﻞ ﮐﺮدن‬ ‫)ﻣﺠﺒﻮر( ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪن‬ Brugman Praten als Brugman Lang en met overtuigingskracht spreken Mesle mol-lâ baji wer-râji kardan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﻼ ﺑﺎﺟﯽ وراﺟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ و ﺑﻪ زور اﺳﺘﺪﻻل ﺣﺮف زدن‬ Brui Ergens de brui aan geven Iets opgeven // iets niet willen voortzetten Kâri râ zamin gozâštan

‫ﮐﺎری را زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را رﻫﺎ ﮐﺮدن‬ Bruin Dat kan Bruin niet trekken! Dat is te duur // dat kan ik niet betalen! Wos-e mân nemiresad!

De bui laten overdrijven/overwaaien Wachten tot de boosheid/ontstemdheid van een ander voorbij is Tâb âwardan tâ âtaš kasi bexâbad

‫ﺗﺎب آوردن ﺗﺎ آﺗﺶ ﮐﺴﯽ ﺑﺨﻮاﺑﺪ‬ ‫ﺑﺪﺧﻠﻘﯽ ﮐﺴﯽ ﻓﺮوﮐﺶ ﮐﻨﺪ‬/‫ﺻﺒﺮ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺧﺸﻢ‬ Voor de bui binnen zijn Zichzelf (met zijn spullen) in veiligheid gebracht hebben voordat het misgaat Qeser dar raftan

‫ﻗﴪ در رﻓنت‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ ﺑﺪی ﺧﻮد )ﺑﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﺧﻮد( را از ﺧﻄﺮ‬ ‫ﻧﺠﺎت دادن‬ Zijn buien hebben Flink aan (goede/kwade) stemmingen onderhevig zijn Dam dami mezâj budan

‫دم دﻣﯽ ﻣﺰاج ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺪ( ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎی )ﺧﻮب‬ Buigen Het is buigen of barsten

72

Proef woordenboek.indd 72

16-5-2008 9:24:26

Buik / Buitenkansje

Het moet hoe dan ook gebeuren Mixâhi bexâh nemixâhi naxâh

‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺨﻮاه منﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاه‬ ‫آن ﮐﺎر در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ Zich over iets buigen Zich met iets bezighouden // iets serieus bestuderen Bâ čizi dast o panje narm kardan

‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰی دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺟﺪی‬- ‫ﺧﻮد را ﻣﺸﻐﻮل ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Buigen als een knipmes  Knipmes Buik Dat kun je op je buik schrijven! Dat kun je wel vergeten // dat lukt zeker niet! Begozâr dare kuze âbaš râ boxor!

!‫ﺑﮕﺬار در ﮐﻮزه آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر‬ !‫ ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬- ‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬ Ergens de buik van vol hebben Ergens meer dan genoeg van hebben Az jariyâni dele pori dâštan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دل ﭘﺮی داﺷنت‬ ‫از ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬

Buikriem De buikriem aanhalen  Broekriem Buil Zich een buil vallen aan iets Een flinke tegenvaller/strop hebben aan iets Dar kâri boz âwardan

‫در ﮐﺎری ﺑﺰ آوردن‬ ‫ﺑﺪ ﺷﺎﻧﺴﯽ آوردن‬/‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ‬ Buis Aan de buis gekluisterd zitten Alleen maar naar de televisie zitten kijken en voor niets anders aandacht hebben Be televisi-yon časbidan

‫ﺑﻪ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﺮدن و ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮی ﻫﻢ‬ ‫ﻧﺒﻮدن‬ Buiten Zich aan iets te buiten gaan Overdreven/overdadig gebruikmaken van iets Dar kâri esrâf kardan

‫در ﮐﺎری اﴎاف ﮐﺮدن‬ ‫زﯾﺎده روی ﮐﺮدن‬/‫در اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﯿﺰی اﻏﺮاق‬

Baas in eigen buik zijn  Baas Pijn in de buik hebben/krijgen van iets  Pijn Vlinders in je buik hebben  Vlinder Buikje Zijn buikje rond eten Smakelijk en tevreden zitten eten Šekami az azâ dar âwardan

‫ﺷﮑﻤﯽ از ﻋﺰا در آوردن‬ ‫ﺑﺎ اﺷﺘﻬﺎ و رﺿﺎﯾﺖ ﻏﺬا ﺧﻮردن‬

Zich er buiten houden Zich niet met iets bemoeien Xod râ kenâr kešidan

‫ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫در ﮐﺎری دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن‬ Buitenkansje Dat buitenkansje gaat zijn neus voorbij Dat gelukje loopt hij (onverwachts) mis Az dastaš sor xord o dar raft

73

Proef woordenboek.indd 73

16-5-2008 9:24:26

Buitenspel / Buurman

‫از دﺳﺘﺶ ﴎ ﺧﻮرد و در رﻓﺖ‬ ‫آن ﻓﺮﺻﺖ را )ﺑﯽ ﻫﻮا( از دﺳﺖ داد‬ Buitenspel Buitenspel staan Buitengesloten worden // niet mee mogen doen Az ma-areke birun mândan

‫از ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن‬- ‫ﻣﺤﺮوم ﺷﺪن‬ Iemand buitenspel zetten Iemand uitschakelen Kasi râ az ma-areke birun andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﯿﺮون اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﻦ و از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ Bukken Ergens onder gebukt gaan Onder iets lijden Dar mazi-qe budan

‫در ﻣﻀﯿﻘﻪ ﺑﻮدن‬ ‫زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدن‬ Bult Zich een bult lachen Heel erg lachen Az xande rise raftan

‫از ﺧﻨﺪه رﯾﺴﻪ رﻓنت‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ Eigen schuld, dikke bult  Schuld Bus Dat klopt als een bus Dat is helemaal juist Mu lâye darzaš nemirawad

‫ﻣﻮ ﻻی درزش منﯽ رود‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ درﺳﺖ و ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‬

In de bus moeten blazen Veel geld moeten uitgeven Xeyli bâyad besolfad

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﻠﻔﺪ‬ ‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻮدن‬ Als de beste uit de bus komen  Beste Als nummer één uit de bus komen  Nummer Buskruit Hij heeft het buskruit niet uitgevonden Hij is beslist niet slim/snugger Toxme do zarde ke nakarde ast

‫ﺗﺨﻢ دو زرده ﮐﻪ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‬ ‫زرﻧﮓ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﻣﺴﻠﻤﺎ زﯾﺎد ﺑﺎ ﻫﻮش‬ Buur Beter een goede buur dan een verre vriend Aan iemand in de buurt heb je meer dan aan een vriend die ver weg woont Hamsâye-ye xub behtar az rafiqe dur ast

‫ﻫﻤﺴﺎﯾﻪ ﺧﻮب ﺑﻬﱰ از رﻓﯿﻖ دور اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺗﻮ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﻪ درد‬ ‫ﺗﻮ ﻣﯽ ﺧﻮرد ﺗﺎ دوﺳﺘﯽ ﮐﻪ از ﺗﻮ دور اﺳﺖ‬ Buurman Al te goed is buurmans gek Wie al te edelmoedig/vrijgevig is wordt slachtoffer van zijn eigen goedheid Čube narm râ kerm mixorad

‫ﭼﻮب ﻧﺮم را ﮐﺮم ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫دﺳﺖ و دﻟﺒﺎز اﺳﺖ‬/‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﺨﺸﻨﺪه‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺧﯿﺮ ﺧﻮاﻫﯽ ﺧﻮد ﻣﯽ ﺷﻮد‬

74

Proef woordenboek.indd 74

16-5-2008 9:24:26

C Cadeau Dat kun je van mij cadeau krijgen Dat krijg je van mij voor niets // dat schenk ik je Qâbeli nadârad mâle šomâ

‫ﻗﺎﺑﻠﯽ ﻧﺪارد ﻣﺎل ﺷام‬ ‫ آن را ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﯿﺶ‬- ‫آن ﭼﯿﺰ را راﯾﮕﺎن ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ دﻫﻢ‬ ‫ﮐﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Je krijgt het niet cadeau Daar moet je hard voor werken Mafti ke nist

‫ﻣﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﻧﺶ ﺑﺎﯾﺪ زﺣﻤﺖ ﺑﮑﺸﯽ‬ Canossa Naar Canossa gaan Publiekelijk boete doen Piše âl o âdam talabe âmorzeš kardan

‫ﭘﯿﺶ آل و آدم ﻃﻠﺐ آﻣﺮزش ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻠﻮی ﻣﺮدم اﻇﻬﺎر ﻧﺪاﻣﺖ و ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Cent Ergens geen cent voor geven Iets waardeloos vinden Yek pâpâsi ham bâlâ-yaš nadâdan

‫ﯾﮏ ﭘﺎﭘﺎﺳﯽ ﻫﻢ ﺑﺎﻻﯾﺶ ﻧﺪادن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ارزش و ﺑﯿﺨﻮد داﻧﺴﺘﻦ‬

Geen cent (meer) waard zijn Zich zeer zwak voelen // zich niet (meer) in staat voelen enig werk te verrichten (Digar) hâl o nây nadâštan

‫)دﯾﮕﺮ( ﺣﺎل و ﻧﺎی ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ )دﯾﮕﺮ( ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ‬- ‫ﺧﻮد را ﺿﻌﯿﻒ ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری از او ﺑﺮ ﺑﯿﺎﯾﺪ‬ Geen rooie cent bezitten Uitermate arm zijn Yek pule siyâh ham nadâštan

‫ﯾﮏ ﭘﻮل ﺳﯿﺎه ﻫﻢ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﺪار و ﻓﻘﯿﺮ ﺑﻮدن‬ Voor geen cent te vertrouwen zijn Helemaal niet te vertrouwen zijn Yek qerân ham e-etemâdi be u nist

‫ﯾﮏ ﻗﺮان ﻫﻢ اﻋﺘامدی ﺑﻪ او ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﯿﺴﺖ‬ Erg op de centen zijn Zuinig zijn // goed op geld letten Čosxor budan

‫ﭼﺲ ﺧﻮر ﺑﻮدن‬ ‫ ﻫﻮای ﻣﺎل ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮ ﺑﻮدن‬ Centje Geen centje pijn Niet de minste moeite // geen enkel probleem Zahmati nist

‫زﺣﻤﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺑﺪون ﻣﺸﮕﻞ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ‬- ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ دﺷﻮاری‬ Charybdis Van Scylla in Charybdis vallen/ komen  Scylla Citroen Zich geen knollen voor citroenen laten verkopen  Knol

75

Proef woordenboek.indd 75

16-5-2008 9:24:27

Chocola / Coulisse

Chocola Ergens geen chocola van kunnen maken Er niets van begrijpen // er niets mee kunnen beginnen Čizi hâli-aš našodan

‫ﭼﯿﺰی ﺣﺎﻟﯽ اش ﻧﺸﺪن‬ ‫ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﮐﻨﺪ‬- ‫ﭼﯿﺰی از آن ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن‬ Cirkel Een vicieuze cirkel 1 - Ontwikkeling die steeds terugkeert naar het uitgangspunt dat je wilde verlaten 2 - Redenering waarbij je uitgaat van datgene wat nu juist bewezen moet worden Do-ore bâtel

‫دور ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ دﻓﻌﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺟﺎﯾﯽ ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد‬-١ ‫ اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ را ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه‬-٢ ‫ﮐﻪ آدم ﺷﺮوع ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫داﻧﺴﺘﻦ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﺎﯾﺪ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد‬ Clinch Met iemand in de clinch gaan/liggen/ raken Iets uitvechten met iemand Bâ kasi dargir šodan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ درﮔﯿﺮ ﺷﺪن‬ ‫در ﻣﻮردی ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﺸﻤﮑﺶ و ﻣﺠﺎدﻟﻪ ﮐﺮدن‬ Clown De clown uithangen Zich aanstellen en proberen grappig te zijn Mâ mazegi kardan

‫ﺑﺎ ﻣﺰﮔﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ژﺳﺖ آﻣﺪن و دﻟﻘﮏ ﺑﺎزی در آوردن‬

vijandige macht Sotune panjom

‫ﺳﺘﻮن ﭘﻨﺠﻢ‬ ‫ﻧﺎم آدم ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺸﻮر ﺧﻮد ﻫﻮادار دﺷﻤﻦ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Columbus Het ei van Columbus  Ei Commissie Als ik lieg, dan lieg ik in commissie Misschien is het niet waar wat ik zeg, maar iemand anders heeft me gezegd dat het zo is Râst o doruqaš be gardane râwi ast

‫راﺳﺖ و دروﻏﺶ ﺑﻪ ﮔﺮدن راوی اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ زﻧﻢ ﺷﺎﯾﺪ راﺳﺖ و ﺻﺤﯿﺢ ﻧﺒﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﮐﺲ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺮف درﺳﺖ اﺳﺖ‬ Complimentje Naar een complimentje vissen/hengelen Proberen een compliment te krijgen Donbâle ta-arif o tamjid budan

‫دﻧﺒﺎل ﺗﻌﺮﯾﻒ و متﺠﯿﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﯾﺶ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬ Conto Iets op iemands rekening/conto schrijven  Rekening Coulisse Iets speelt zich achter de coulissen/ schermen af Iets gebeurt zonder dat anderen er iets van merken Jariyâni pošte parde ast

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده اﺳﺖ‬ ‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

Colonne De vijfde colonne Verzamelnaam voor mensen die in eigen land op de hand zijn van een

76

Proef woordenboek.indd 76

16-5-2008 9:24:27

D Daad De daad bij het woord voegen Onmiddellijk doen wat je gezegd/ beloofd hebt Harfe xod râ amali kardan

‫ﺣﺮف ﺧﻮد را ﻋﻤﻠﯽ ﮐﺮدن‬ ‫وﻋﺪه ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ ﮔﻔﺘﻪ‬ Een daad stellen Iets belangrijks doen Honar kardan

‫ﻫرن ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎر ﻣﻬﻤﯽ اﻧﺠﺎم دادن‬ Een man van de daad zijn  Man Geen woorden, maar daden!  Woord Iemand met raad en daad bijstaan  Raad Tussen droom en daad  Droom Daalder De eerste klap is een daalder waard  Klap

Daar Dat is (nog) tot daar aan toe Dat is nog acceptabel // dat gaat nog Hanuz mišawad bâhâš kenâr âmad

‫)ﻫﻨﻮز( ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎﻫﺎش ﮐﻨﺎر آﻣﺪ‬ ‫ ﻫﻨﻮز ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽ اﺳﺖ‬- ‫ﺗﺎ اﯾﻦ ﺟﺎی ﮐﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬ Dader De dader ligt op het kerkhof De schuldige is niet te vinden // niemand weet wie het gedaan heeft Rade pâ-i az mojrem nist

‫رد ﭘﺎﯾﯽ از ﻣﺠﺮم ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ‬- ‫ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‬ ‫ﭼﻪ ﮐﺴﯽ آن ﮐﺎر را ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Dag Alle dagen een draadje is een hemdsmouw in het jaar Met geduld en volharding kun je veel bereiken Qatre qatre ja-am gardad wângahi daryâ šawad

‫ﻗﻄﺮه ﻗﻄﺮه ﺟﻤﻊ ﮔﺮدد واﻧﮕﻬﯽ درﯾﺎ ﺷﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺒﺮ و ﭘﺸﺘﮑﺎر ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﭼﯿﺰﻫﺎ رﺳﯿﺪ‬ Dag in, dag uit Alle dagen // steeds Har ruze xodâ

‫ﻫﺮ روز ﺧﺪا‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ‬/‫ ﻫﻤﻪ روزه‬،‫ﻫﺮ روز‬ De godganse dag De hele dag door Az bange xorus tâ buqe sag

‫از ﺑﺎﻧﮓ ﺧﺮوس ﺗﺎ ﺑﻮق ﺳﮓ‬ ‫ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ‬،‫ﺗﻤﺎم روز‬ De jongste dag De dag des oordeels // de laatste dag van het bestaan van de wereld Ruze qiyâmat

77

Proef woordenboek.indd 77

16-5-2008 9:24:27

Dag / Dag

‫روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‬ ‫ آﺧﺮﯾﻦ روز وﺟﻮد دﻧﯿﺎ‬- ‫روز رﺳﺘﺎﺧﯿﺰ‬ Dat is een verschil van dag en nacht Dat is een enorm verschil Farqaš mesle šab o ruz ast

‫ﻓﺮﻗﺶ ﻣﺜﻞ ﺷﺐ و روز اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی دارد‬ Een zwarte dag Een dag waarop alles misgaat // een ongeluksdag Ruze bad biyâri

‫روز ﺑﺪﺑﯿﺎری‬ - ‫روزی ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﺴﯽ و ﺧﺮاﺑﯽ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫روز ﺷﻮم‬ Ergens mee voor de dag komen Iets tevoorschijn halen // het volle licht laten schijnen op iets Čizi râ bar malâ kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺮﻣﻼ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻮرد‬- ‫ﭼﯿﺰی را در ﻣﻌﺮض ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار دادن‬

Hij heeft vandaag zijn dag niet Niets lukt hem vandaag // hij is vandaag niet op zijn best/sterkst Ruze xoš biyâri-aš nist

‫روز ﺧﻮش ﺑﯿﺎری اش ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ اﻣﺮوز ﺣﺎﻟﺶ‬- ‫اﻣﺮوز در ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻣﻮﻓﻖ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺟﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﺧﻮب‬ Hij is oud en der dagen zat Hij heeft genoeg van het leven Az donyâ zade šode ast

‫از دﻧﯿﺎ زده ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫از زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﺰار اﺳﺖ‬ Leven bij de dag Zich geen zorgen maken over de toekomst Ruz be ruz zendegi kardan

‫روز ﺑﻪ روز زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﮕﺮان آﯾﻨﺪه ﻧﺒﻮدن‬ Moed aan de dag leggen Laten zien dat je niet bang bent Del o jor-rate xod râ nešân dâdan

‫دل و ﺟﺮات ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﺳﯽ ﻧﺪارد‬

Het is kort dag Er is weinig tijd meer Alân digar waqt nist

‫اﻻن دﯾﮕﺮ وﻗﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ وﻗﺖ ﮐﻢ اﺳﺖ‬ Hij (die jas enz.) heeft betere dagen gekend Hij (die jas enz.) zag er vroeger beter uit Qadim hâ wazaš (in kot wa qeyre) behtar bud

‫ﻗﺪﯾﻢ ﻫﺎ وﺿﻌﺶ )اﯾﻦ ﮐﺖ و ﻏﯿﺮه( ﺑﻬﱰ ﺑﻮد‬ ‫)اﯾﻦ ﮐﺖ و ﻏﯿﺮه( در ﮔﺬﺷﺘﻪ رﯾﺨﺖ و ﻗﯿﺎﻓﻪ ﺑﻬﺘﺮی‬ ‫داﺷﺖ‬

Op alle dagen lopen Hoogzwanger zijn {wordt gezegd van een vrouw die elk moment haar baby kan krijgen} Pâ be mâh budan

‫ﭘﺎ ﺑﻪ ﻣﺎه ﺑﻮدن‬ ‫آﺑﺴﺘﻦ و آﻣﺎده زاﯾﻤﺎن ﺑﻮدن }درﺑﺎره ﺧﺎﻧﻤﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ {‫ﮐﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻓﺮزﻧﺪی ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﺑﯿﺎورد‬ Op een goeie dag // op zekere dag Op een keer, op een willekeurige dag Ruzi az in ruz hâ

‫روزی از اﯾﻦ روزﻫﺎ‬ ‫ روزی ﮐﻪ زﻣﺎﻧﺶ ﻣﺸﺨﺺ‬،‫ زﻣﺎﻧﯽ‬،‫ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ روزﻫﺎ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬

78

Proef woordenboek.indd 78

16-5-2008 9:24:27

Dag / Dag

Op klaarlichte dag Openlijk // voor de ogen van iedereen Tuye ruze rošan, joloye âl o âdam

‫ ﺟﻠﻮی آل و آدم‬،‫ﺗﻮی روز روﺷﻦ‬ ‫ ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﻣﺮدم‬- ‫آﺷﮑﺎرا‬ Pluk de dag Geniet van elke dag, en maak je geen zorgen over de volgende: die komt er misschien niet {‘Carpe diem’ Latijnse citaat: Horatius, Oden 1,8} Dam râ xoš baš

‫دم را ﺧﻮش ﺑﺎش‬ :‫از ﻫﺮ روز زﻧﺪﮔﯽ ﻟﺬت ﺑﺒﺮ و ﻧﮕﺮان روز دﯾﮕﺮ ﻧﺒﺎش‬ {‫ﺷﺎﯾﺪ ﻓﺮدا ﻧﯿﺎﯾﺪ }ﻫﻮراﺗﯿﻮس‬ Prijs de dag niet voor het avond is Je moet niet te vroeg juichen Juje râ âxare pâ-iz mišomârand

‫ﺟﻮﺟﻪ را آﺧﺮ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﻣﯽ ﺷامرﻧﺪ‬ ‫ﭘﯿﺮوزی ﺧﻮد را زود ﺗﺮ از ﻣﻮﻗﻊ اش ﺟﺸﻦ ﻧﮕﯿﺮ‬

Voor de dag ermee! Vertel me wat je tot nu toe verzwegen hebt! Râstaš râ begu bebinam!

!‫راﺳﺘﺶ را ﺑﮕﻮ ﺑﺒﯿﻨﻢ‬ !‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮده ای‬ Zijn beste dagen gehad hebben Over zijn hoogtepunt heen zijn Qadim hâ waz-aš behtar bud

‫ﻗﺪﯾﻢ ﻫﺎ وﺿﻌﺶ ﺑﻬﱰ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روزﻫﺎی ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Zijn dagen zijn geteld 1 - Hij heeft niet lang meer te leven 2 - Zijn rol is uitgespeeld Âftâbaš labe bâm ast

‫آﻓﺘﺎﺑﺶ ﻟﺐ ﺑﺎم اﺳﺖ‬ ‫ آﺧﺮ ﮐﺎرش‬-٢ ‫ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ آﺧﺮ ﻋﻤﺮش ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬-١ ‫ ﮐﺎرش ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬،‫اﺳﺖ‬ Aan de orde van de dag zijn  Orde

Vandaag de dag Tegenwoordig Emruze

Dat heugt me nog als de dag van gisteren  Heugen

‫اﻣﺮوزه‬ ‫ اﯾﻦ روزﻫﺎ‬،‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‬ Van de ene dag in de andere leven Zich geen zorgen maken over de toekomst Zendegi-ye ruz be ruz dâštan

‫زﻧﺪﮔﯽ روز ﺑﻪ روز داﺷنت‬ ‫ﺧﻮد را ﻧﮕﺮان آﯾﻨﺪه ﻧﮑﺮدن‬ Voor dag en dauw Voordat de zon op is // nog voordat anderen opgestaan zijn Kal-leye sahar

‫ﮐﻠﻪ ﺳﺤﺮ‬ ‫ ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﯿﺪار‬- ‫ﭘﯿﺶ از ﺑﺎﻻ آﻣﺪن آﻓﺘﺎب‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‬

De waan van de dag  Waan Een gat in de dag slapen  Gat Morgen komt er weer een dag  Morgen Ouden van dagen  Oud Overgaan tot de orde van de dag  Orde Sinds jaar en dag  Jaar Tot in lengte van dagen  Lengte

79

Proef woordenboek.indd 79

16-5-2008 9:24:27

Dagen (ww) / Dak

Dagen (ww) Het begint hem te dagen Hij gaat het eindelijk begrijpen Do zâri-aš dârad mi-oftad

‫دو زاری اش دارد ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺮه دارد ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺪ‬ Dagje Dat was me het dagje wél Het was vandaag geen gemakkelijke/ leuke dag Ajab ruze nahsi bud

‫ﻋﺠﺐ روز ﻧﺤﺴﯽ ﺑﻮد‬ ‫دل ﻧﺸﯿﻦ و ﺟﺎﻟﺒﯽ ﻧﺒﻮد‬/‫اﻣﺮوز روز راﺣﺖ‬ Daglicht Dat kan het daglicht niet velen/verdragen Dat moet verborgen blijven // dat is niet in de haak Ân masale am-mâ dârad

‫آن ﻣﺴﺎﻟﻪ اﻣﺎ دارد‬ ‫ اﺷﮑﺎﻟﯽ در ﮐﺎر اﺳﺖ‬- ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ Iemand in een kwaad daglicht stellen Iemands daden ongunstig voorstellen // kwaad spreken over iemand Bade kasi râ goftan

‫ﺑﺪ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔنت‬ ‫ ﺑﺪ ﮔﻮﯾﯽ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﮐﺎرﻫﺎی ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺟﻮر ﺟﻠﻮه دادن‬ ‫را ﮐﺮدن‬ Iets in een helder daglicht stellen Iets goed laten uitkomen Xubi-ye čizi râ goftan

‫ﺧﻮﺑﯽ ﭼﯿﺰی را ﮔﻔنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻮب ﺟﻠﻮه دادن‬ Dagtaak Een dagtaak hebben aan iets Ergens heel veel werk aan hebben

Tâ xer-xere dar kâri gir kardan

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه در ﮐﺎری ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎر زﯾﺎدی ﺑﺮ دوش داﺷﺘﻦ‬ Dak Geen dak boven zijn hoofd hebben Geen huisvesting/woning hebben Sar panâhi nadâštan

‫ﴎ ﭘﻨﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﮐﺎﺷﺎﻧﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﺧﺎﻧﻪ‬ Hij kan het dak op // hij kan op het dak gaan zitten Aan zijn verzoek wordt niet voldaan // hij moet het zelf maar uitzoeken Ânjâ-ye laq-qaš begozâr xodâs bekonad

‫آن ﺟﺎی ﻟﻘﺶ ﺑﮕﺬار ﺧﻮدش ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ ﺧﻮدش ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﮕﻼﺗﺶ‬- ‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ او ﺑﺮآورده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ ‫را ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‬ Iemand iets op zijn dak schuiven Iemand de last van iets bezorgen // iemand ergens de schuld van geven Kâse wa kuze hâ râ sare kasi šekastan

‫ﮐﺎﺳﻪ و ﮐﻮزه ﻫﺎ را ﴎ ﮐﺴﯽ ﺷﮑﺴنت‬ - ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﻣﺰاﺣﻤﺖ درﺳﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﻨﺎﻫﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮐﺴﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Iemand rauw op het dak vallen Iemand onverwachts en onaangenaam verrassen Dele kasi râ pâ-in rixtan

‫دل ﮐﺴﯽ را ﭘﺎﯾﯿﻦ رﯾﺨنت‬ ‫ﻏﯿﺮه ﻣﻨﺘﻈﺮه و ﻧﺎﺟﻮر ﻣﺎﯾﻪ ﺣﯿﺮت ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ Iets op zijn dak krijgen Verwijten krijgen Angi xordan

‫اﻧﮕﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎری ﯾﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬

80

Proef woordenboek.indd 80

16-5-2008 9:24:27

Dakje / Dapper

Iets van de daken schreeuwen Veel bekendheid/publiciteit geven aan iets Xabari râ jâr zadan

‫ﺧﱪی را ﺟﺎر زدن‬ ‫ﺗﺒﻠﯿﻎ ﮐﺮدن‬/‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻓﺎش‬ Onder dak zijn 1 - Huisvesting hebben 2 - Geen zorgen meer hebben Sar panâhi dâštan

‫ﴎﭘﻨﺎﻫﯽ داﺷنت‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬-٢ ‫ ﺧﺎﻧﻪ ای داﺷﺘﻦ‬-١ Uit zijn dak gaan Opgetogen zijn // heel blij zijn Sar az pâ našenâxtan

‫ﴎ از ﭘﺎ ﻧﺸﻨﺎﺧنت‬ ‫ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﻪ وﺟﺪ آﻣﺪن‬ Dakje Dat gaat van een leien dakje Dat gaat erg gemakkelijk Mesle âb xordan ast

‫ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ راﺣﺖ و آﺳﻮده اﻧﺠﺎم ﺷﺪن‬

Dam Een dam opwerpen tegen iets De voortgang belemmeren van iets wat gevaarlijk is Jolo-ye kâri râ sad kardan

‫ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ﺳﺪ ﮐﺮدن‬ ‫از ﭘﯿﺸﺮوی ﻋﻤﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﺮدن‬ Als er één schaap over de dam is, volgen er meer  Schaap Het hek is van de dam  Hek Damocles Het zwaard van Damocles  Zwaard Dank Iemand iets niet in dank afnemen Boos zijn over iets wat een ander gedaan heeft Az dast kasi âtaši budan

‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ آﺗﺸﯽ ﺑﻮدن‬ ‫از ﮐﺎر ﯾﺎ ﻋﻤﻞ ﮐﺴﯽ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ Stank voor dank krijgen  Stank Tegen wil en dank  Wil

Dal Door een diep dal gaan Een erg moeilijke periode doormaken Do-orâne gandi râ gozarândan

‫دوران ﮔﻨﺪی را ﮔﺬراﻧﺪن‬ ‫روزﮔﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺨﺘﯽ را ﻃﯽ ﮐﺮدن‬ Iemand uit het dal halen Iemand uit de moeilijkheden helpen Kasi râ az gereftâri dar âwardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﮔﺮﻓﺘﺎری در آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎ ﻧﺠﺎت دادن‬

Dans De dans ontspringen Aan de dood (of een groot gevaar) ontkomen Az marg jestan

‫از ﻣﺮگ ﺟﺴنت‬ ‫از ﻣﺮدن )ﯾﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ( ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Nu zijn de poppen aan het dansen!  Pop Dapper Het geluk helpt de dapperen  Geluk

81

Proef woordenboek.indd 81

16-5-2008 9:24:27

Das / Den

Das Dat doet hem de das om 1 - Dat betekent het einde voor hem {in figuurlijke zin} 2 - Dat zal hem het leven kosten Pedare sâheb bače-aš râ dar miâyarad

‫ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺐ ﺑﭽﻪ اش را در ﻣﯽ آورد‬ {‫ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر او ﺗﻤﺎم اﺳﺖ }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺠﺎزی‬-١ ‫ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ او ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬-٢ Dauw Voor dag en dauw  Dag Debet Ergens debet aan zijn Schuld hebben aan iets Bedeh-kâre jariyâni budan

‫ﺑﺪﻫﮑﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﺮ ﮔﺮدن داﺷﺘﻦ‬ Deeg Een koekje van eigen deeg krijgen  Koekje Deel Iets is hem ten deel gevallen Hij heeft iets (bijzonders) gekregen Be dâmanaš oftâde ast

‫ﺑﻪ داﻣﻨﺶ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰ )ﺧﺎﺻﯽ( ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ De wereld is een speeltoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel  Wereld Ergens part noch deel aan hebben  Part Degen De degens kruisen met iemand 1 - Met iemand strijden 2 - Met iemand in discussie gaan

Par hâyešân be ham gir karde ast

‫ﭘﺮﻫﺎﯾﺸﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﮔﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺤﺚ و ﺟﺪل‬-٢ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺳﺮ ﺷﺎخ ﺷﺪن‬-١ ‫ﮐﺮدن‬ Deining Deining veroorzaken In brede kring onrust/onzekerheid veroorzaken Âlam šange be pâ kardan

‫امل ﺷﻨﮕﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻔﯽ اﯾﺠﺎد ﮐﺮدن‬/‫در ﺟﻤﻊ ﺑﺰرﮔﯽ آﺷﻮب‬ Deksel Hij heeft het deksel op zijn neus gekregen Hij is er slecht afgekomen bij een zaak waarvan hij veel verwachtte Tuye puzaš xord

‫ﺗﻮی ﭘﻮزاش ﺧﻮرد‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر زﯾﺎدی از آن ﮐﺎر داﺷﺖ اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﻣﺎﯾﻮس‬ ‫ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮد‬ Er is geen pot (zo scheef) of er past wel een deksel op  Pot Deler De grootste gemene deler Wat de meeste mensen/dingen gemeen hebben // het gemiddelde Hade wasataš

‫ﺣﺪ وﺳﻂ اش‬ ‫ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬- ‫ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ رﺑﻂ دارﻧﺪ‬/‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻣﺮدم‬ Den Een slanke den Een slanke/ranke vrouw Bârik qalami

‫ﺑﺎرﯾﮏ ﻗﻠﻤﯽ‬ ‫ﻇﺮﯾﻒ‬/‫زن ﻻﻏﺮ‬

82

Proef woordenboek.indd 82

16-5-2008 9:24:27

Derde / Deur

Derde De lachende derde Iemand die er voordeel van heeft als twee anderen om iets ruziemaken Xošhâle sewomi

‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺳﻮﻣﯽ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از دﻋﻮای دو ﻧﻔﺮ ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد‬ Dertien Daarvan gaan er dertien in een dozijn Dat is niets bijzonders še dahan suzi nist

‫آش دﻫﻦ ﺳﻮزی ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Deugd Dat doet me deugd Dat doet me goed Xošhâlam ke mišenawam

‫ﺧﻮﺷﺤﺎمل ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮم‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻦ را راﺿﯽ و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ In alle eer en deugd  Eer Van de nood een deugd maken  Nood Deuk In een deuk liggen Ontzettend moeten lachen Az xande rude-bor šodan

‫از ﺧﻨﺪه روده ﺑﺮ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ Nog geen deuk in een pakje boter kunnen slaan Tot niets in staat zijn/zwak zijn Zuraš be pit halabi ham nemiresad

‫زورش ﺑﻪ ﭘﯿﺖ ﺣﻠﺒﯽ ﻫﻢ منﯽ رﺳﺪ‬ ‫ﺿﻌﯿﻒ ﺑﻮدن‬/‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

Deur Buiten de deur eten In een restaurant eten Birun qazâ xordan

‫ﺑﯿﺮون ﻏﺬا ﺧﻮردن‬ ‫در رﺳﺘﻮران ﺧﻮراک ﺧﻮردن‬ Dat doet de deur dicht Dat is beslissend {in negatieve zin} // dat is nog het ergst van alles Digar âxare kâr ast

‫دﯾﮕﺮ آﺧﺮ ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ از ﻫﺮ ﺑﺪی ﺑﺪﺗﺮ‬- {‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ‬ ‫اﺳﺖ‬ Dat is (ook) niet naast de deur Dat is ver weg In dor o bar hâ (ke) nist

‫اﯾﻦ دور و ﺑﺮﻫﺎ )ﮐﻪ( ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫راﻫﺶ دور و دراز اﺳﺖ‬ De deuren moeten sluiten Voorgoed moeten stoppen {met bedrijfsactiviteiten} Ejbâran dokâne xod râ ta-til kardan

‫اﺟﺒﺎرا دﮐﺎن ﺧﻮد را ﺗﻌﻄﯿﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﭼﺎرا ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎی }ﮐﺎری{ را ﺑﺮای ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﻨﺎر‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ De deur niet meer uitkomen Steeds binnenshuis blijven/niet meer buiten (durven) komen Digar xâne nešin šodan

‫دﯾﮕﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ )ﺟﺮات( ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ از ﺧﺎﻧﻪ‬/‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ De deur op een kier laten staan De mogelijkheid openlaten om beslissingen terug te draaien Lenge-ye dar râ bâz gozâštan

‫ﻟﻨﮕﻪ در را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷنت‬ ‫اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﺑﺮای ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ 83

Proef woordenboek.indd 83

16-5-2008 9:24:27

Dief / Dief

De deur openzetten naar Gelegenheid bieden voor Be jariyâni forje dâdan

‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻓﺮﺟﻪ دادن‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ و ﺷﺎﻧﺴﯽ را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن‬ De deur uit zijn 1 - Niet thuis zijn 2 - Het ouderlijk huis verlaten hebben om zelfstandig te gaan wonen 1 - Birun budan 2 - ruye pâye xod istâdan

‫ روی ﭘﺎی ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬-٢ ‫ ﺑﯿﺮون ﺑﻮدن‬-١ ‫ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪری را ﺗﺮک و ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻧﺪﮔﯽ‬-٢ ‫ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺒﻮدن‬-١ ‫ﮐﺮدن‬ Een open deur intrappen Iets zeggen dat iedereen al weet // een overbodige mededeling doen Češm baste qeyb goftan

‫ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﻏﯿﺐ ﮔﻔنت‬ ‫ ﺧﺒﺮ ﺑﯽ ﻣﻮردی دادن‬- ‫ﺣﺮﻓﯽ زدن ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‬ Ergens de deur platlopen Ergens vaak komen Jâ-i râ pâtoq kardan

‫ﺟﺎﯾﯽ را ﭘﺎﺗﻮق ﮐﺮدن‬ ‫رﻓﺖ و آﻣﺪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ‬ Het vliegt de deur uit Het vindt gretig aftrek // het wordt door iedereen gekocht Bâzâre širini dârad

‫ﺑﺎزار ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ دارد‬ ‫ ﻫﻤﻪ آن را ﻣﯽ ﺧﺮﻧﺪ‬- ‫ﺧﻮب ﻓﺮوش ﻣﯽ رود‬ Iemand de deur wijzen Iemand te kennen geven dat hij moet vertrekken Ozre kasi râ xâstan

‫ﻋﺬر ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ آن ﻣﺤﻞ را ﺗﺮک ﮐﻨﺪ‬

Met de deur in huis vallen Meteen terzake komen // het belangrijkste direct aan de orde stellen Harfe âxar râ aw-wal zadan

‫ﺣﺮف آﺧﺮ را اول زدن‬ ‫ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را‬- ‫ﯾﮏ راﺳﺖ ﺳﺮ اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ رﻓﺘﻦ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ Niet samen door één deur kunnen Elkaar niet kunnen uitstaan Češme didane ham râ nadâštan

‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﻫﻢ را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻧﺒﻮدن‬ Voor een gesloten deur komen/ staan 1 - Niemand thuis treffen 2 - Een afwijzend antwoord krijgen 1 - Pošte dar mândan 2 - jawâbe sar bâlâ šenidan

‫ ﺟﻮاب ﴎﺑﺎﻻ ﺷﻨﯿﺪن‬-٢ ‫ ﭘﺸﺖ در ﻣﺎﻧﺪن‬-١ ‫ ﺟﻮاب رد ﺷﻨﯿﺪن‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ را در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺎﻓﺘﻦ‬-١ Daar is het gat van de deur!  Gat De winter staat voor de deur  Winter Een stok achter de deur hebben  Stok Geen voet buiten de deur zetten  Voet Dief Een dief van de/zijn eigen portemonnee zijn Zichzelf financieel benadelen Doz-zde jibe xod budan

‫دزد ﺟﯿﺐ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ ‫زﯾﺎن ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد رﺳﺎﻧﺪن‬

84

Proef woordenboek.indd 84

16-5-2008 9:24:27

Diender / Dik

Eens een dief, altijd een dief Als je één keer een fout hebt begaan, word je er altijd op aangekeken Yek bâr ke dozdi kardi hamiše esmat dozd ast

‫ﯾﮏ ﺑﺎر ﮐﻪ دزدی ﮐﺮدی ﻫﻤﯿﺸﻪ اﺳﻤﺖ دزد اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺧﻼف ﮐﻨﺪ آن اﺳﻢ روﯾﺶ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ Je moet dieven met dieven vangen Je moet mensen met hun eigen methoden bestrijden Dozd râ bâyad bâ dozd gereft

‫دزد را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ دزد ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آدم ﻫﺎ را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه و روش ﺧﻮدﺷﺎن ﺧﻨﺜﯽ ﮐﺮد‬ Komen als een dief in de nacht Zeer onverwachts komen Bi hawâ sar residan

‫ﺑﯽ ﻫﻮا ﴎ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه وارد ﺷﺪن‬ Diender Een dooie diender Een saaie vent Âdame yobs

‫آدم ﯾﺒﺲ‬ ‫ آدم ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬،‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﻮﺻﻠﻪ آدم را ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد‬ Dienst De dienst uitmaken Alles regelen // de baas zijn Ta-in taklif kardan

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ رﯾﯿﺲ ﺑﻮدن‬- ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺐ دادن‬

Iemand een dienst bewijzen Iets voor iemand doen Dar haqe kasi lotf kardan

‫در ﺣﻖ ﮐﺴﯽ ﻟﻄﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن‬ Diep Iemand in het diepe gooien Iemand onvoorbereid met iets moeilijks confronteren Kasi râ be hačal andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ دﺷﻮاری رو ﺑﻪ رو ﮐﺮدن‬ Dijk Een dijk van een kerel/salaris {Gezegd van een indrukwekkende man/van een riant salaris} Pesare heykal dâr/darâmade hengoft

‫دﺧﻞ ﻫﻨﮕﻔﺖ‬/‫ﭘﴪ ﻫﯿﮑﻞ دار‬ {‫درآﻣﺪ ﻓﺮاوان ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫}درﺑﺎره ﻣﺮد ﭘﺮ اﺑﻬﺖ‬ Iemand aan de dijk zetten 1 - Iemand ontslaan 2 - De liefdesrelatie met iemand verbreken Ti-pâ tuye kune kasi zadan

‫ﺗﯽ ﭘﺎ ﺗﻮی ﮐﻮن ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫ راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺧﻮد را ﺑﺎ‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج ﮐﺮدن‬-١ ‫ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن‬ Dat zet geen zoden aan de dijk  Zode

De ene dienst is de andere waard Een bewezen dienst geeft recht op een wederdienst Har salâmi aley-ki dârad

Dik Dat ligt er (duimen)dik bovenop Dat is overduidelijk // dat is goed te merken Mesle ruz (xeyli) rošan ast

‫ﻫﺮ ﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮑﯽ دارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺣﻖ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﺤﺒﺖ را دارد‬

‫ﻣﺜﻞ روز )ﺧﯿﻠﯽ( روﺷﻦ اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﻮب ﭘﯿﺪا و ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر واﺿﺢ و آﺷﮑﺎر اﺳﺖ‬

85

Proef woordenboek.indd 85

16-5-2008 9:24:27

Ding (zn) / Doek

Dat zit er dik in Dat is zeer waarschijnlijk Ehtemâlan šodani ast

‫اﺣﺘامﻻ ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ‬ ‫اﻣﮑﺎﻧﺶ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ Dik zijn met iemand Een hechte vriendschap hebben met iemand Rafiqe jun juni-ye kasi budan

‫رﻓﯿﻖ ﺟﻮن ﺟﻮﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫دوﺳﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺻﻤﯿﻤﺎﻧﻪ ای ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Door dik en dun Onvoorwaardelijk/altijd Dar har šarâyeti

‫در ﻫﺮ ﴍاﯾﻄﯽ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ‬/‫ﺑﺪون ﻗﯿﺪ و ﺷﺮط‬ Maak je niet dik, dun is de mode Wind je niet op // overdrijf niet zo Gonde-aš nakon zarif hâ râ bištar mipasandand

‫ﮔﻨﺪه اش ﻧﮑﻦ ﻇﺮﯾﻒ ﻫﺎ را ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ ﭘﺴﻨﺪﻧﺪ‬ ‫ اﯾﻦ ﻗﺪر اﻏﺮاق ﻧﮑﻦ‬- ‫ ﺗﻨﺪ ﻧﺮو‬،‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﻧﺸﻮ‬ Zich dik maken over iets Zich boos maken/opwinden over iets Sare jariyâni xune xod râ kasif kardan

‫ﴎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﻮن ﺧﻮد را ﮐﺜﯿﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻗﻀﯿﻪ ای ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ‬ Ding (zn) Aan alle goede dingen komt een eind Ook leuke en aangename zaken houden op een gegeven moment op Har xoši ham âxari dârad

‫ﻫﺮ ﺧﻮﺷﯽ ﻫﻢ آﺧﺮی دارد‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺟﺬاب و ﺧﻮش آﯾﻨﺪ ﻫﻢ روزی ﺑﻪ آﺧﺮ‬ ‫ﻣﯽ رﺳﺪ‬

Dingen (ww) Daar valt niets op af te dingen Dat is in orde // daar is niets op aan te merken Hič am-mâ-i nadârad

‫ﻫﯿﭻ اﻣﺎﯾﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ ﻫﯿﭻ اﺷﺘﺒﺎه و اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‬- ‫ﺟﺮﯾﺎن رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ‬ Dobber Ergens een harde/zware dobber aan hebben Een moeilijke taak te verrichten hebben // het zwaar te verduren hebben Mosibate ziyâdi kešidan

‫ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرﮔﯽ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه‬- ‫وﻇﯿﻔﻪ دﺷﻮاری داﺷﺘﻦ‬ ‫داﺷﺘﻦ‬ Dochter Zo moeder, zo dochter  Moeder Doden (zn) De doden moet men laten rusten Je moet geen kwaad over de doden spreken Pošte sare morde bad nagu

‫ﭘﺸﺖ ﴎ ﻣﺮده ﺑﺪ ﻧﮕﻮ‬ ‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﺮده ﺣﺮف ﻧﺎﺟﻮر ﺑﺰﻧﺪ‬ Over de doden niets dan goeds Over gestorvenen moet je alleen maar goede dingen zeggen Pošte sare morde faqat xub begu

‫ﭘﺸﺖ ﴎ ﻣﺮده ﻓﻘﻂ ﺧﻮب ﺑﮕﻮ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻘﻂ ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎی ﻣﺮده را ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ Dode  dood Doek Het doek is gevallen Het is onherroepelijk afgelopen Qâle qazi-ye kande šode ast

86

Proef woordenboek.indd 86

16-5-2008 9:24:27

Doekje / Doen

‫ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺪون ﺑﺮو و ﺑﺮﮔﺮد ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Iets uit de doeken doen Iets uitleggen // ergens mee voor de dag komen Sare jariyâni râ bâz kardan

‫ﴎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن‬ Doekje Een doekje voor het bloeden Een schrale troost // een schamele vergoeding voor aangedaan leed Âspirini barâye migren

‫آﺳﭙﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮای ﻣﯿﮕﺮن‬ ‫ ﺗﺎوان ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺮای درد و رﻧﺞ‬- ‫ﺗﺴﻠﯽ ﺧﺎﻃﺮی اﻧﺪک‬ ‫وارد ﺷﺪه‬ Ergens geen doekjes om winden Iets niet verheimelijken // ronduit de waarheid zeggen Xodâ wakili harf zadan

‫ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺣﺮف زدن‬ ‫ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﮔﻔﺘﻦ‬- ‫ﭼﯿﺰی را ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮑﺮدن‬ Doel Dat beantwoordt aan het doel Dat voldoet aan de verwachtingen // dat helpt om het doel te bereiken Be darde kâr mixorad

‫ﺑﻪ درد ﮐﺎر ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﺪف رﺳﯿﺪن ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬- ‫اﺛﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را دارد‬ Het doel heiligt de middelen Je mag ook slechte middelen gebruiken om je doel te bereiken Hadaf wasile râ tojih mikonad

‫ﻫﺪف وﺳﯿﻠﻪ را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﺣﺘﯽ‬ ‫ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﻫﻢ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬

In eigen doel schieten Zichzelf per ongeluk benadelen Tiše be riše-ye xod zadan

‫ﺗﯿﺸﻪ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ ﺧﻮد زدن‬ ‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺧﺴﺎرت و آﺳﯿﺐ زدن‬ Voor open doel scoren Een gemakkelijk succesje behalen Be darwâze-ye xâli gol zadan

‫ﺑﻪ دروازه ﺧﺎﻟﯽ ﮔﻞ زدن‬ ‫ﭘﯿﺮوزی آﺳﺎﻧﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Zijn doel voorbijschieten Te ver gaan en daardoor niet bereiken wat je wilt Hadaf râ jâ gozâštan

‫ﻫﺪف را ﺟﺎ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫زﯾﺎده روی ﮐﺮدن و ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ Doen Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg Stel je niet aan Enqadr ešwe na-yâ

‫اﯾﻦ ﻗﺪر ﻋﺸﻮه ﻧﯿﺎ‬ ‫ﺧﻮدت را ﻟﻮس ﻧﮑﻦ‬ Doe maar wat je niet laten kunt Doe wat je graag wilt // vooruit maar, ik houd je niet tegen Boro har kâri mixâhi bokon

‫ﺑﺮو ﻫﺮ ﮐﺎری ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ‬ ‫ ﺑﮑﻦ ﺟﺎﻧﻢ‬- ‫ﻫﺮ ﮐﺎری را ﮐﻪ دوﺳﺖ داری اﻧﺠﺎم ﺑﺪه‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻠﻮﯾﺖ را ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ام‬ Hij doet het erom Hij doet het met opzet Amdan mikonad

‫ﻋﻤﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫آن ﻋﻤﻞ را آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ‬

87

Proef woordenboek.indd 87

16-5-2008 9:24:27

Dol / Dom

In goeden doen zijn Welvarend zijn // veel geld hebben Nânaš tuye ro-oqan ast

‫ﻧﺎﻧﺶ ﺗﻮی روﻏﻦ اﺳﺖ‬ ‫ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬- ‫در رﻓﺎه ﺑﻮدن‬ Je kan het één doen en het ander niet laten Je kunt het alle twee doen, je hoeft geen keuze te maken Har do kâr râ bâ ham bekon

‫ﻫﺮ دو ﮐﺎر را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﮑﻦ‬ ‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﯿﺴﺘﯽ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻫﺮ دو ﻋﻤﻞ را ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﯽ‬ Je kunt maar één ding tegelijk doen Je moet je op één ding concentreren Bâ yek dast nemišawad do hendewâne bardâšt

‫ﺑﺎ ﯾﮏ دﺳﺖ منﯽ ﺷﻮد دو ﻫﻨﺪواﻧﻪ ﺑﺮداﺷﺖ‬ ‫ﻓﻘﻂ روی ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮد‬ Iemands doen en laten De levenswijze/handel en wandel van iemand Raftâr wa kerdâre kasi

‫رﻓﺘﺎر و ﮐﺮدار ﮐﺴﯽ‬ ‫اﺧﻼق و رﻓﺘﺎر ﮐﺴﯽ‬/‫ﺷﯿﻮه زﻧﺪﮔﯽ‬ Ik heb wel wat anders te doen Ik heb het te druk // ik heb er geen zin in Bi kâr ke nistam

‫ﺑﯽ ﮐﺎر ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫ ﺣﻮﺻﻠﻪ اش را ﻧﺪارم‬- ‫ﺳﺮم ﺷﻠﻮغ اﺳﺖ‬ Met iemand te doen hebben Medelijden hebben met iemand Barâye kasi delsuzi kardan

‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ دﻟﺴﻮزی ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﺮﺣﻢ و ﻫﻢ دردی ﮐﺮدن‬

Uit zijn gewone doen zijn In de war zijn // ontregeld zijn Goh gi-je gereftan

‫ﮔﻪ ﮔﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ‬- ‫ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪن‬ Voor zijn doen In verhouding tot zijn capaciteiten Bâ tawajoh be tawânâi-aš

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اش‬ ‫در ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﺎ ﻗﺪرت و ﻇﺮﻓﯿﺖ او‬ Ze doen maar Ze gaan hun gang maar // ik bemoei me er niet meer mee Begozâr bekonand be man če

‫ﺑﮕﺬار ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ‬ ‫ ﻣﻦ دﯾﮕﺮ دﺧﺎﻟﺘﯽ‬- ‫وﻟﺸﺎن ﮐﻨﯿﺪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﺸﺎن را ﺑﮑﻨﻨﺪ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Dol Door het dolle heen zijn Zo opgewonden zijn dat je niet meer weet wat je doet/zegt Az xod bi xod šodan

‫از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﻫﯿﺠﺎن آﻣﺪن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬/‫ﮐﻨﺪ‬ Dom Hij is niet zo dom als hij eruitziet {Gekscherend gezegd als iemand onverwachts met een goed plan komt of een handige zet doet} Be qiyâfe-aš nemi-âyad am-mâ xar nist

‫ﺑﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ اش منﯽ آﯾﺪ اﻣﺎ ﺧﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫}ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ای اﻧﺠﺎم‬ {‫دﻫﺪ‬ Zich van de domme houden Net doen alsof je iets niet begrijpt

88

Proef woordenboek.indd 88

16-5-2008 9:24:27

Donder / Dood (bn)

Xud râ be xariyat zadan

‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺮﯾﺖ زدن‬ ‫ﺟﻮری واﻧﻤﻮد ﮐﺮدن ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﺪ‬ Het geluk is met de dommen  Geluk Werken is voor de dommen  Werk Donder Daar kun je donder op zeggen Dat zal vast en zeker gebeuren Rad xor nadârad

‫رد ﺧﻮر ﻧﺪارد‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺪون ﺷﮏ اﻧﺠﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Ergens geen donder om geven Ergens niets om geven Be ânjâ-ye xod ham hesâb nakardan

‫ﺑﻪ آن ﺟﺎی ﺧﻮد ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﮐﻢ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺮدن‬،‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن‬ Hij ging er als de donder vandoor Hij vluchtte meteen weg Mesle barq dar raft

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮق در رﻓﺖ‬ ‫ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻓﺮار ﮐﺮد‬،‫ﻓﻮری‬ Iemand op zijn donder/mieter geven Iemand flink uitschelden // iemand hard aanpakken (eventueel ook met geweld) Daxle kasi râ dar âwardan

‫دﺧﻞ ﮐﺴﯽ را در آوردن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰای زﯾﺎدی دادن‬ (‫ﮐﺮدن )اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬ Op zijn donder krijgen 1 - Zware kritiek krijgen 2 - Klappen krijgen Daxle kasi dar âmadan

‫دﺧﻞ ﮐﺴﯽ در آﻣﺪن‬ ‫ ﮐﺘﮏ ﺧﻮردن‬-٢ ‫ ﺷﺪﯾﺪا اﻧﺘﻘﺎد ﺷﺪن‬-١

Om de bliksem/donder/drommel niet  Bliksem Iemand een pak voor zijn broek/donder geven  Pak Donderslag Als een donderslag bij heldere hemel Zeer onverwachts Mesle balâye nâgahâni

‫ﻣﺜﻞ ﺑﻼی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه‬ Van een scheet een donderslag maken  Scheet Donker (zn) De kat in het donker knijpen  Kat Dood (bn) Al sla je me dood Ik weet het niet Be pir o peyqambar nemidânam

‫ﺑﻪ ﭘﯿﺮ و ﭘﯿﻐﻤﱪ منﯽ داﻧﻢ‬ ‫ﺑﺎور ﮐﻦ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ‬ Ik mag dood vallen als ... {Bij een heel stellige bewering} Gardanam beškanad agar ...

... ‫ﮔﺮدﻧﻢ ﺑﺸﮑﻨﺪ اﮔﺮ‬ {‫}در ﻣﻮرد ادﻋﺎی ﻣﺤﮑﻤﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Op sterven na dood zijn Er heel slecht aan toe zijn // bijna dood zijn Waz-aš qamsur ast

‫وﺿﻌﺶ ﻗﻤﺼﻮر اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن‬- ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﺴﯽ ﺧﺮاب ﺑﻮدن‬ Over honderd jaar zijn we allemaal dood {Gezegd om te benadrukken dat niets erg belangrijk is, dat alles betrekkelijk is}

89

Proef woordenboek.indd 89

16-5-2008 9:24:28

Dood (zn) / Doodbloeden

Zendegi sad sâle aw-walaš saxt ast

‫زﻧﺪﮔﯽ ﺻﺪ ﺳﺎل اوﻟﺶ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‬ ‫}ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ آن ﻗﺪرﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﻬﻢ‬ {‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻧﺴﺒﯽ اﺳﺖ‬،‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Vriezen we dood, dan vriezen we dood We kunnen er nu niets meer aan doen Hâlâ mordim ham ke mordim

‫ﺣﺎﻻ ﻣﺮدﯾﻢ ﻫﻢ ﮐﻪ ﻣﺮدﯾﻢ‬ ‫اﻻن ﮐﺎری از دﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Zich dood generen Zich heel erg schamen Az xejâlat mordan

‫از ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻣﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪه ﺷﺪن‬ Dood (zn) De dood onder ogen zien Zich op de dood voorbereiden Marg râ be češm didan

‫ﻣﺮگ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ دﯾﺪن‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻣﺮدن آﻣﺎده ﮐﺮدن‬ De een zijn dood is de ander zijn brood Wanneer iemand sterft/verdwijnt/ aftreedt, heeft een ander daar voordeel van (krijgt zijn baan, enz.) Marge xar arusi-ye šoqâl ast

‫ﻣﺮگ ﺧﺮ ﻋﺮوﺳﯽ ﺷﻐﺎل اﺳﺖ‬ ‫اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻣﯽ‬/‫ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﻣﯿﺮد‬ ‫دﻫﺪ و دﯾﮕﺮی از آن ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد )ﮐﺎر او را ﺻﺎﺣﺐ‬ (‫ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻏﯿﺮه‬ Duizend doden sterven Enorm angstig zijn Az tars sad dafe mordan wa zende šodan

‫از ﺗﺮس ﺻﺪ دﻓﻌﻪ ﻣﺮدن و زﻧﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ داﺷﺘﻦ‬

Een zachte dood sterven In alle rust overlijden Bi sar o sedâ mordan

‫ﺑﯽ ﴎ و ﺻﺪا ﻣﺮدن‬ ‫در ﮐﻤﺎل آراﻣﺶ و آﺳﻮدﮔﯽ ﻣﺮدن‬ Ergens als de dood voor zijn Buitengewoon bang voor iets zijn Mesle sag az čizi tarsidan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ از ﭼﯿﺰی ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻧﺪازه و ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ Het is daar de dood in de pot Alle leven/handel/opgewektheid is daar verdwenen Mesle šahre morde hâ mimânad

‫ﻣﺜﻞ ﺷﻬﺮ ﻣﺮده ﻫﺎ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ ﺷﺎدی و ﺧﻮﺷﯽ در آن ﺟﺎ از‬/‫ﺗﺠﺎرت‬/‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ Iets met de dood bekopen Omkomen bij een (riskante) handeling Jâne xod râ sare kâri gozâštan

‫ﺟﺎن ﺧﻮد را ﴎ ﮐﺎری ﮔﺬاﺷنت‬ ‫در اﻧﺠﺎم ﮐﺎر )ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ( ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ In het aangezicht van de dood Met de dood voor ogen, in levensgevaar Bâ ezrâ-il ru be ru šodan

‫ﺑﺎ ﻋﺰراﯾﯿﻞ رو ﺑﻪ رو ﺷﺪن‬ ‫ در ﺧﻄﺮﻣﺮگ ﺑﻮدن‬،‫ﺑﺎ ﻣﺮگ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن‬ Ten dode opgeschreven zijn 1 - Spoedig gaan sterven 2 - Geen toekomst meer hebben Ajalaš reside ast

‫اﺟﻠﺶ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ دﯾﮕﺮ اﻣﯿﺪی ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬-٢ ‫ ﺑﺰودی ﻣﺮدن‬-١ Doodbloeden Een zaak laten doodbloeden

90

Proef woordenboek.indd 90

16-5-2008 9:24:28

Doodkist / Door

Zich niet meer met een zaak bemoeien met de bedoeling dat er niets meer van terechtkomt Jariyâni râ be amâne xodâ wel kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا ول ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﮕﺮ در ﻗﻀﯿﻪ ای دﺧﺎﻟﺖ ﻧﮑﺮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻪ آن‬ ‫ﮐﺎر درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‬ Doodkist Hij/dat is een nagel aan mijn doodkist  Nagel Doodloper Hardlopers zijn doodlopers  Hardloper Doodsklok De doodsklok over iets luiden Mededelen dat iets onherroepelijk afgelopen is Šeypure marge čizi râ zadan

‫ﺷﯿﭙﻮر ﻣﺮگ ﭼﯿﺰی را زدن‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻧﺎﺑﻮدی ﺻﺪ در ﺻﺪ ﭼﯿﺰی را آوردن‬ Doodsteek Aan iets de doodsteek geven Een vernietigende slag toebrengen aan iets Golule-ye xalâse jariyâni râ zadan

‫ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺧﻼص ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زدن‬ ‫ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺮگ ﺑﺎری ﺑﻪ ﭼﯿﺰی وارد ﮐﺮدن‬ Doodvonnis Zijn eigen doodvonnis tekenen Zijn eigen ondergang bewerkstelligen Hokme e-edâme xod râ emzâ kardan

‫ﺣﮑﻢ اﻋﺪام ﺧﻮد را اﻣﻀﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﻧﺎﺑﻮدی ﺧﻮد ﺷﺪن‬ Doof Horende doof zijn = oost-Indisch doof zijn

Doen alsof je het niet hoort Kare maslehati budan

‫ﮐﺮ ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ ﺑﻮدن‬ ‫واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽ ﺷﻨﻮد‬ Doofpot Iets in de doofpot stoppen Iets buiten de openbaarheid houden om schade voor jezelf of voor je eigen club/bedrijf enz. te voorkomen Jariyâni râ sar puš gozâštan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﴎﭘﻮش ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮدن ﺗﺎ از ﺧﺴﺎرت ﺑﻪ ﺧﻮد ﯾﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﺧﻮد ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ‬/‫ﺑﺎﺷﮕﺎه‬ Dooien (ww) Het kan vriezen en het kan dooien  Vriezen Doop Iets ten doop houden Iets in het openbaar presenteren Čizi râ erâ-ye dâdan

‫ﭼﯿﺰی را اراﯾﻪ دادن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ آل و آدم ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدن‬ Doopceel Iemands doopceel lichten Het verleden van iemand onthullen Pate-ye kasi râ ru kardan

‫ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را رو ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺴﯽ را ﺑﺮ ﻣﻼ ﮐﺮدن‬ Door Dat kan er nog nét mee door Dat is nog net acceptabel Begi nagi qabul ast

‫ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻨﯽ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬ Iemand/iets door hebben Iemand/iets begrijpen Daste kasi/čizi râ xândan

91

Proef woordenboek.indd 91

16-5-2008 9:24:28

Doorkneed / Dozijn

‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻮاﻧﺪن‬/‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را درک ﮐﺮدن و ﻓﻬﻤﯿﺪن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Doorkneed Ergens in doorkneed zijn Ergens heel goed in thuis zijn // iets heel goed kennen[ook: kunnen] Darse xod râ fute âb budan

‫درس ﺧﻮد را ﻓﻮت آب ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎری را ﺧﻮب ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬- ‫در ﮐﺎری اﺳﺘﺎد ﺑﻮدن‬ Doorn Het is mij een doorn in het oog Het ergert me // het zit me dwars Mesle xâri dar češme man ast

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺎری در ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺰاﺣﻢ ﻣﻦ اﺳﺖ‬- ‫ﺑﺎﻋﺚ دﻟﺨﻮری ﻣﻦ اﺳﺖ‬ Er is geen roos zonder doornen  Roos Doorslag De doorslag geven De beslissing brengen Ta-ain konande ast

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن را ﻗﻄﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Doos Een doos van Pandora Een aantrekkelijke doos/verpakking waar alleen maar ellende in blijkt te zitten als je haar opengemaakt hebt Mâye-ye bad-baxti

‫ﻣﺎﯾﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﺟﺬاﺑﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ درش را ﺑﺎز ﮐﻨﻨﺪ ﻓﻘﻂ‬/‫ﺟﻌﺒﻪ‬ ‫ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ و ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ در آن ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‬ Uit de oude doos Ouderwets Demode

Een sigaar uit eigen doos krijgen  Sigaar Doosje Als een duveltje uit een doosje  Duveltje Dop Kijk uit je doppen! Kijk toch uit! // Let toch op! Magar kuri!

!‫ﻣﮕﺮ ﮐﻮری‬ !‫ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش‬- !‫ﺟﻠﻮﯾﺖ را ﻧﮕﺎه ﮐﻦ‬ Beter een half ei dan een lege dop  Ei Dorp Het hele dorp is uitgelopen Alle mensen van het dorp zijn naar buiten gekomen Âl o âdam rixte-and tuye xiyâban

‫آل و آدم رﯾﺨﺘﻪ اﻧﺪ ﺗﻮی ﺧﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﮐﻠﯿﻪ اﻓﺮاد ﺷﻬﺮ از ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﯿﺮون آﻣﺪه اﻧﺪ‬ Dorst Een appeltje voor de dorst bewaren  Appeltje Dovemansoren Voor dovemansoren praten Praten tegen mensen die toch niet willen luisteren Yâsin be guše xar xândan

‫ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺧﺮ ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺮف ﮔﻮش ﮐﺮدن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬ Dozijn Daarvan gaan er dertien in een dozijn  Dertien

‫دﻣﺪه‬ ‫ ﻗﺪﯾﻤﯽ و ﮐﻬﻨﻪ‬،‫از ﻣﺪ اﻓﺘﺎده‬ 92

Proef woordenboek.indd 92

16-5-2008 9:24:28

Draad / Draaien

Draad Aan een zijden draad(je) hangen In groot gevaar verkeren Be yek mu band budan

‫ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮ ﺑﻨﺪ ﺑﻮدن‬ ‫در وﺿﻊ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ De draad kwijt zijn 1 - (als spreker) Niet meer weten hoe je verder moet 2 - (als luisteraar) Niet meer weten waar het over gaat Sare nax râ gom kardan

‫ﴎ ﻧﺦ را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺨﻦ ﮔﻮ( دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‬-١ ‫ )ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻨﻮﻧﺪه( دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﺒﺖ‬-٢ ‫ﭼﯿﺴﺖ‬ De draad van Ariadne Het middel om iets ingewikkelds tot een oplossing te brengen Šâh kelide mošgelât

‫ﺷﺎه ﮐﻠﯿﺪ ﻣﺸﮕﻼت‬ ‫راه ﭼﺎره ای ﮐﻪ دﺷﻮاری ﭘﯿﭽﯿﺪه ای را ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een rode draad Een steeds terugkerend onderwerp (van een verhaal of van een betoog) Rabte asli

‫رﺑﻂ اﺻﻠﯽ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد )درﺑﺎره‬ (‫داﺳﺘﺎﻧﯽ ﯾﺎ اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ‬ Ergens mee voor de draad komen Voor de dag komen met iets // spreken over iets Jariyâni râ fâš kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻓﺎش ﮐﺮدن‬ ‫ درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺻﺤﺒﺖ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را روﺷﻦ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬

Tegen de draad in zijn Zich afzetten tegen de heersende mening/praktijk Xire sar budan

‫ﺧﯿﺮه ﴎ ﺑﻮدن‬ ‫رﺳﻢ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ اﯾﺪه‬ Zijn leven hangt aan een zijden draad  Leven Draadje Aan/bij hem zit een draadje los Hij is niet helemaal in orde // hij is een beetje gek Sim hâyaš qâti ast

‫ﺳﯿﻢ ﻫﺎﯾﺶ ﻗﺎﺗﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﻤﯽ ﺧﻞ و دﯾﻮاﻧﻪ اﺳﺖ‬- ‫وﺿﻌﺶ رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬ Draai Ergens een draai aan geven Iets in een ander licht stellen // er een andere wending aan geven Jariyâni râ pičândan

‫ﺟﺮﯾﺎن را ﭘﯿﭽﺎﻧﺪن‬ ‫ ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﻪ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺟﻮر دﯾﮕﺮی ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن‬ ‫ﺟﻬﺖ دﯾﮕﺮی ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن‬ Iemand een draai om de oren geven Iemand een klap voor zijn kop geven Kešide-i zire guše kasi gozâštan

‫ﮐﺸﯿﺪه ای زﯾﺮ ﮔﻮش ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺗﻮی ﺳﺮ ﮐﺴﯽ زدن‬ Zijn draai vinden In zijn element zijn // zich lekker voelen Râhat budan

‫راﺣﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﮐﺮدن‬- ‫ﺷﺎد و ﺳﺮ ﮐﯿﻒ ﺑﻮدن‬ Draaien Ergens omheen draaien Ergens niet eerlijk voor uit willen komen

93

Proef woordenboek.indd 93

16-5-2008 9:24:28

Draak / Droom

Goriz zadan

‫ﮔﺮﯾﺰ زدن‬ ‫ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬

Drommel Loop naar de drommel  Bliksem Om de drommel niet  Bliksem

Draak De draak steken met iemand Iemand belachelijk maken Kasi râ dast andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬ Een draak van een vent/wijf Een vreselijk soort mens Martike-ye/zanike-ye šerze

‫زﻧﯿﮑﻪ ﴍزه‬/‫ﻣﺮﺗﯿﮑﻪ‬ ‫آدﻣﯽ ﻧﺎﺟﻮر از ﻧﻮع ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎر و ﻣﻨﺰﺟﺮ ﮐﻨﻨﺪه اش‬ Drank Als de drank is in de man, zit de wijsheid in de kan Wie eenmaal dronken is doet/zegt de domste dingen Šarâb ke be tan darun šawad šo-ur migorizad

‫ﴍاب ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻦ درون ﺷﻮد ﺷﻌﻮر ﻣﯽ ﮔﺮﯾﺰد‬ /‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺖ اﺳﺖ اﺣﻤﻘﺎﻧﻪ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺣﺮف ﻫﺎ را ﻣﯽ زﻧﺪ‬ Dreef Goed op dreef zijn Lekker bezig zijn en precies weten hoe het verder moet Ruye do-or oftâdan

‫روی دور اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺎ دل ﺧﻮش ﮐﺎر ﮐﺮدن و دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺪم ﺑﻌﺪی‬ ‫ﭼﯿﺴﺖ‬ Driemaal Driemaal is scheepsrecht De derde keer lukt het wel Tâ se naše bâzi naše

‫ﺗﺎ ﺳﻪ ﻧﺸﻪ ﺑﺎزی ﻧﺸﻪ‬ ‫ﺑﺎر ﺳﻮم ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

Dronk Hij heeft een kwaaie dronk over zich Als hij dronken is, is hij zeer onaangenaam/is hij niet te genieten Âdam-e bad masti ast

‫آدم ﺑﺪﻣﺴﺘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ‬/‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ‬ ‫اﺳﺖ‬ Droog We houden het vandaag niet droog Het zal vandaag zeker gaan regenen Emruz bârân ruye šâxaš ast

‫اﻣﺮوز ﺑﺎران روی ﺷﺎﺧﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪون ﺷﮏ اﻣﺮوز ﺑﺎران ﻣﯽ ﺑﺎرد‬ Zijn schaapjes op het droge hebben  Schaapjes Droogje Op een droogje zitten Ergens zitten zonder dat iets (te drinken) aangeboden wordt/zonder iets te bestellen Tešne lab budan

‫ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﺑﻮدن‬ (‫در ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی )ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ ای‬ ‫ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺳﻔﺎرش‬/‫ﺑﺮای ﻧﻮﺷﯿﺪن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫داده ﺑﺎﺷﺪ‬ Op tijd zijn natje en zijn droogje krijgen  Natje Droom Dromen zijn bedrog Dromen komen niet uit Xâb sarâb ast

94

Proef woordenboek.indd 94

16-5-2008 9:24:28

Druiven / Drukte

‫ﺧﻮاب ﴎاب اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮاب ﮐﻪ واﻗﻌﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een droom van een huis Een prachtig huis Xâne-ye delxâh

‫ﺧﺎﻧﻪ دل ﺧﻮاه‬ ‫ ﻣﺠﻠﻞ و ﺑﺎ ﺷﮑﻮه‬،‫ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮ زرق و ﺑﺮق‬ Iemand uit de droom helpen Iemand de (onaangename) waarheid vertellen Kasi râ az xâb o xiyâl dar âwardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﺧﻮاب و ﺧﯿﺎل در آوردن‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ )ﺗﻠﺨﯽ( را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ‬ Tussen droom en daad {Verkort citaat uit een gedicht van Willem Elsschot: ‘Want tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren.’} Beyne xâb o bidâri

‫ﺑﯿﻦ ﺧﻮاب و ﺑﯿﺪاری‬ ‫ "ﺑﯿﻦ ﺧﯿﺎل‬:‫}ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻘﻞ ﻗﻮﻟﯽ از ﺷﻌﺮ وﯾﻠﻢ اﻟﺴﺨﻮت‬ ‫ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ‬،‫و ﺑﯿﺪاری ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ {"‫ﻋﻤﻠﯽ‬ Druiven De druiven zijn zuur De teleurstelling dat iets niet te krijgen of te bereiken is, is heel groot Šekast talx ast

‫ﺷﮑﺴﺖ ﺗﻠﺦ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎﯾﺪ ﺗﺎﺳﻒ اش زﯾﺎد اﺳﺖ‬ Druk (zn) De druk is van de ketel Er is geen haast meer bij // het heeft onze aandacht nu niet meteen meer nodig Giraš xalâs šode ast

‫ﮔﯿﺮش ﺧﻼص ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ‬- ‫دﯾﮕﺮ ﻋﺠﻠﻪ ای در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻓﻮری و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﺎ ﻧﺪارد‬

Druk op de ketel houden/zetten Ervoor zorgen dat een bepaald proces doorgaat Ruye jariyâni gir gozâštan

‫روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﯿﺮ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫در ﭘﯿﺶ ﺑﺮد روﻧﺪ ﮐﺎری ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Druk op iemand uitoefenen = iemand onder druk zetten Invloed uitoefenen op iemand Be kasi gir âwardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮ آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺮدن‬ Druk (bn) Zich ergens niet druk over maken Zich niet veel aantrekken van iets // niet hard werken Dar kâri saxt nagereftan

‫در ﮐﺎری ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﻓنت‬ ‫ زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی‬- ‫اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺪادن‬ ‫ﻧﮑﺸﯿﺪن‬ Drukken (ww) Iets erdoor drukken Ondanks onwil/tegenstand van anderen iets gedaan weten te krijgen Čizi râ zur-čepân kardan

‫ﭼﯿﺰی را زورﭼﭙﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻼف ﻣﯿﻞ دﯾﮕﺮان ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ‬/‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‬ ‫اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪن‬ Drukte Een drukte van belang Een grote drukte Hây o huye ziyâd

‫ﻫﺎی و ﻫﻮی زﯾﺎد‬ ‫ﺷﻠﻮﻏﯽ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه‬ Koude drukte Veel gedoe om niets Hây o huye bixodi

95

Proef woordenboek.indd 95

16-5-2008 9:24:28

Drup / Dubio

‫ﻫﺎی و ﻫﻮی ﺑﯽ ﺧﻮدی‬ ‫ ﺷﻠﻮﻏﯽ ﺑﯽ ﻣﻮرد‬،‫دﻋﻮا ﺳﺮ ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ‬

Dubbel liggen van het lachen Heel erg lachen Az xande rude bor šodan

Drup Van de regen in de drup komen  Regen Druppelen (ww) Gestadig druppelen holt de steen uit  Steen Druppel Als twee druppels water op elkaar lijken Precies op elkaar lijken Mesle sibi ke az wasat nesf karde bâši

‫ﻣﺜﻞ ﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ از وﺳﻂ ﻧﺼﻒ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدن‬ Dat is niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat Dat haalt niets uit/heeft geen enkel effect Mesle šâše muš tuye daryâ ast

‫ﻣﺜﻞ ﺷﺎش ﻣﻮش ﺗﻮی درﯾﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺛﺮی ﻧﺪارد‬/‫ﺳﻮدی ﻧﺪارد‬ De druppel die de emmer doet overlopen Een laatste gegeven (een woord, daad enz.) dat tot een crisis leidt Qatre-i ke wasile-ye sar raftane liwâne por âb šawad

‫ﻗﻄﺮه ای ﮐﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﴎ رﻓنت ﻟﯿﻮان ﭘﺮ آب ﺷﻮد‬ ‫ اﻗﺪام و ﻏﯿﺮه( ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺤﺮان‬،‫آﺧﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ )ﮐﻼم‬ ‫ﺑﺰرﮔﯽ ﺷﻮد‬ Dubbel Dubbel en dwars Helemaal // in ruime mate Be wofur

‫ﺑﻪ وﻓﻮر‬ ‫ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬- ‫ﮐﺎﻣﻼ‬

‫از ﺧﻨﺪه روده ﺑﺮ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ Dubbeltje Dat is een dubbeltje op zijn kant Het hangt van het toeval af of het goed zal aflopen // dat is riskant Xodâ midânad če mišawad

‫ﺧﺪا ﻣﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ‬- ‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اش ﺑﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ Een dubbeltje tweemaal om moeten draaien Heel zuinig moeten zijn Majbur be čos xori budan

‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﭼﺲ ﺧﻮری ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺎﭼﺎرا ﺑﺴﯿﺎر ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten Het beste willen hebben voor zo weinig mogelijk geld Yek qerân dâdan wa za-aferân ham talabidan

‫ﯾﮏ ﻗﺮان دادن و زﻋﻔﺮان ﻫﻢ ﻃﻠﺒﯿﺪن‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻦ‬ Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje Wie in een lage stand geboren is, komt daar niet boven uit Bače gedâ padešâh nemišawad

‫ﺑﭽﻪ ﮔﺪا ﭘﺎدﺷﺎه منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‬ Dubio In dubio staan/zijn Twijfelen Do del budan

96

Proef woordenboek.indd 96

16-5-2008 9:24:28

Duif / Duimschroeven

‫دو دل ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﮏ و ﺗﺮدﯾﺪ داﺷﺘﻦ‬ Duif De gebraden duiven vliegen niemand in de mond Iedereen moet moeite doen als hij iets wil bereiken Šotori ke xâr mixâhad gardan derâz mikonad

‫ﺷﱰی ﮐﻪ ﺧﺎر ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدن دراز ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫زﺣﻤﺖ ﺑﮑﺸﺪ‬ Onder iemands duiven schieten 1 - Iemand oneerlijke concurrentie aandoen 2 - Nét iets wegkapen wat voor een ander bestemd was Mâle kasi râ qor zadan

‫ﻣﺎل ﮐﺴﯽ را ﻗﺮ زدن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را‬-٢ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻗﺎﺑﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ﮐﺮدن‬-١ ‫ﻗﺎﭘﯿﺪن ﮐﻪ ﺑﺮای ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‬ Duigen In duigen vallen Mislukken Az ham wâ raftan

‫از ﻫﻢ وا رﻓنت‬ ‫ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬،‫ ﻣﺘﻼﺷﯽ ﺷﺪن‬،‫از ﻫﻢ ﭘﺎﺷﯿﺪن‬ Duikelaar Een slome duikelaar Een sufferd // iemand die niet erg interessant is Adame xereft o kond dast

‫آدم ﺧﺮﻓﺖ و ﮐﻨﺪ دﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭼﻨﺪان ﺟﺎﻟﺐ‬- ‫ﮐﻠﻪ ﺧﺸﮏ و ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Duim Iemand onder de duim hebben/ houden

Iemand in bedwang hebben/houden Afsâre kasi râ dar čang dâštan/ gereftan

‫ﮔﺮﻓنت‬/‫اﻓﺴﺎر ﮐﺴﯽ را در ﭼﻨﮓ داﺷنت‬ ‫ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﺧﻮد داﺷﺘﻦ‬ Iets uit zijn duim zuigen Iets verzinnen Čâp zadan

‫ﭼﺎپ زدن‬ ‫ از ﺧﻮد در آوردن‬،‫ﭼﯿﺰی را از ﺧﻮد ﺳﺎﺧﺘﻦ‬ Met de duimen draaien Zich vervelen/niets zitten te doen Az bi-kâri magas parândan

‫از ﺑﯽ ﮐﺎری ﻣﮕﺲ ﭘﺮاﻧﺪن‬ ‫ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ‬/‫ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﻪ‬ Duimbreed Geen duimbreed wijken Geen enkele concessie willen doen Yek zare angošt ham kutâh nayâmadan

‫ﯾﮏ ﴎ اﻧﮕﺸﺖ ﻫﻢ ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻧﻌﻄﺎف و ﮔﺬﺷﺘﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Duimpje Iets op zijn duimpje kennen Iets heel goed kennen Čizi râ fute âb budan

‫ﭼﯿﺰی را ﻓﻮت آب ﺑﻮدن‬ ‫آﮔﺎﻫﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ‬ Duimschroeven Iemand de duimschroeven aanleggen/ aandraaien Het voor iemand moeilijk maken door hem lastige vragen te stellen Kasi râ zire hašt kešidan/bordan

‫ﺑﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻫﺸﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﺳﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮر ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬

97

Proef woordenboek.indd 97

16-5-2008 9:24:28

Duister / Duivel/duvel

Duister Iemand in het duister laten Iemand in het onzekere laten Kasi râ leng dar hawâ gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺮدد و دو دل ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬ In het duister tasten Niet weten/geen helder idee hebben Sar dar gom budan

‫ﴎ در ﮔﻢ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﻈﺮ روﺷﻨﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫آﮔﺎﻫﯽ‬ Duisternis Een licht in de duisternis  Licht Duit Een duit in het zakje doen Een woordje meespreken // het zijne bijdragen Donge xod râ dâdan

‫دوﻧﮓ ﺧﻮد را دادن‬ ‫ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن‬- ‫در ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدن‬ Geen rooie duit/cent bezitten Niets bezitten Yek pule siyâh ham nadâštan

‫ﯾﮏ ﭘﻮل ﺳﯿﺎه ﻫﻢ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻣﺎل و ﻣﻨﺎﻟﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Duivel/duvel Als je van/over de duivel spreekt, trap je op zijn staart Als je net over iemand spreekt, zul je zien dat hij ineens voor je staat Esmaš râ ke mi-âwari mesle ajale moa-alaq hâzer mišawad

‫اﺳﻤﺶ را ﮐﻪ ﻣﯽ آوری ﻣﺜﻞ اﺟﻞ ﻣﻌﻠﻖ ﺣﺎﴐ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﻃﺮف ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻤﺸﺎن اﯾﺴﺘﺎده اﺳﺖ‬ Alsof de duivel hem op de hielen zit Zeer gejaagd/gehaast

Mesle in ke donbâlaš karde-and

‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﻧﺒﺎﻟﺶ ﮐﺮده اﻧﺪ‬ ‫ﻫﻮل ﺑﻮدن‬/‫ﺧﯿﻠﯽ دﺳﺘﭙﺎﭼﻪ‬ Bij de duivel te biecht gaan Zijn vijand om raad vragen // hem een geheim verklappen Šeytân râ amine xod kardan

‫ﺷﯿﻄﺎن را اﻣﯿﻦ ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ رازی را ﺑﺮاﯾﺶ ﻓﺎش ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدن‬ De duivel door Beëlzebub uitdrijven Het ene kwaad met het andere bestrijden Xun râ ba xun šostan

‫ﺧﻮن را ﺑﺎ ﺧﻮن ﺷﺴنت‬ ‫ﭼﯿﺰ زﻧﻨﺪه ای را ﺑﺎ ﭼﯿﺰی زﻧﻨﺪه ﺗﺮی از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ De duivel is in hem gevaren Hij is gek/razend geworden Šeytân tuye pustaš rafte ast

‫ﺷﯿﻄﺎن ﺗﻮی ﭘﻮﺳﺘﺶ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ و ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‬/‫دﯾﻮاﻧﻪ‬ De duivel schijt altijd op de grote/ grootste hoop Het zijn altijd de rijke mensen die financiële meevallers hebben Pul pul mi-âwarad

‫ﭘﻮل ﭘﻮل ﻣﯽ آورد‬ ‫اﯾﻦ ﭘﻮل دارﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ اﻣﺘﯿﺎز ﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‬ Des duivels zijn Woedend/razend zijn Xun xunaš râ mixorad

‫ﺧﻮن ﺧﻮﻧﺶ را ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫آﺗﺸﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ‬ Door/van de duivel bezeten zijn {Gezegd van iemand die van waanideeën vervuld is} Be saraš zade ast

98

Proef woordenboek.indd 98

16-5-2008 9:24:28

Du(i)veltje / Duur (zn)

‫ﺑﻪ ﴎش زده اﺳﺖ‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ وﻫﻢ و ﺧﯿﺎل او را‬ {‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Het is of de duivel ermee speelt {Gezegd wanneer iets maar niet wil lukken} Mesle in ke baxtak ruy-aš oftâde ast

‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﺨﺘﮏ روﯾﺶ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ {‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎری ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﺛﻤﺮ ﻧﺮﺳﺪ‬ Te stom om voor de du(i)vel te dansen Zeer dom Xeyli xeng o dabang ast

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻨﮓ و دﺑﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ اﺣﻤﻖ و ﮐﻠﻪ ﺧﺮ اﺳﺖ‬ Advocaat van de duivel spelen  Advocaat Dat mag Joost/de duivel weten!  Joost Ledigheid is des duivels oorkussen  Ledigheid Loop naar de duivel  Bliksem Du(i)veltje Als een duveltje uit een doosje Volkomen onverwacht Mesle ajale moa-alaq

‫ﻣﺜﻞ اﺟﻞ ﻣﻌﻠﻖ‬ ‫ ﺑﯽ ﻫﻮا‬،‫ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺧﺒﺮ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر‬

Duizenden Hij is er één uit duizenden  Eén Dunk Een hoge dunk hebben van iets/ iemand Een hoge waardering hebben van iets/ iemand Čizi/kasi râ gonde hesâb kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻨﺪه ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی‬ ‫ﮐﺴﯽ ارزش ﺑﺴﯿﺎری ﻗﺎﯾﻞ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺮای ﭼﯿﺰی‬ Dunnetjes Iets nog eens dunnetjes overdoen Iets op minder uitbundige wijze herhalen Jariyâni râ sardasti tamâm kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﴎدﺳﺘﯽ متﺎم ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﺎر دﯾﮕﺮ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﺘﺮی اﻧﺠﺎم دادن‬ Dupe De sigaar zijn = de dupe zijn, de pineut zijn  Sigaar Duur (bn) Dat zal hem duur komen te staan Daar zal hij nog spijt van krijgen Barâyaš gerân tamâm mišawad

‫ﺑﺮاﯾﺶ ﮔﺮان متﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫از آن ﮐﺎر ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Duur (zn) Rust noch duur hebben/kennen  Rust

99

Proef woordenboek.indd 99

16-5-2008 9:24:28

Proef woordenboek.indd 100

16-5-2008 9:24:28

E Eed Een dure eed zweren Met grote kracht en nadruk iets onder ede bevestigen Qo-ole šaraf dâdan

‫ﻗﻮل ﴍف دادن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺤﮑﻢ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﺎﯾﯿﺪ و روی آن‬ ‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردن‬ Eelt Eelt op zijn ziel hebben Ongevoelig zijn voor kritiek en onverstoorbaar blijven Pust koloft budan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت و ﺧﻮن ﺳﺮد ﻣﺎﻧﺪن‬ Eén Hij is er één uit duizenden Hij is een uiterst waardevol persoon Tuye sad tâ yek âdam mesle u nist

‫ﺗﻮی ﺻﺪ ﺗﺎ ﯾﮏ آدم ﻣﺜﻞ او ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آدم ﺑﯽ اﻧﺪازه ارزﺷﻤﻨﺪی اﺳﺖ‬ Eend Een vreemde eend in de bijt Een vreemd element // iemand die niet in de familie (groep enz.) past Wasle-ye nâjur

‫وﺻﻠﻪ ﻧﺎﺟﻮر‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﻣﯿﻞ )ﮔﺮوه و‬- ‫ﻣﻮﺟﻮد ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﻏﯿﺮه( ﺟﻮر در ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Eendracht Eendracht maakt macht Samenwerking heeft het meeste effect {‘Concordia parvae res crescunt’ Latijnse spreuk, Sallustius, Iughurta 10,6} Et-tehâd qodrat mi-âwarad

‫اﺗﺤﺎد ﻗﺪرت ﻣﯽ آورد‬ ‫ﻫﻢ ﮐﺎری و ﻫﻢ دﺳﺘﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ اﺛﺮ را دارد }اﺻﻄﻼح‬ {‫ﻻﺗﯿﻦ‬ Eenmaal Eenmaal, andermaal, verkocht {Formule bij veilingen die aangeeft dat het object is verkocht voor het laatste bod} Be bâlâ tarin qeymat foruxte šod

‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ‬ ‫}رﺳﻢ ﺣﺮاج اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ‬ {‫آﺧﺮﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد دﻫﻨﺪه ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ‬ Eens Dat is eens, maar nooit weer Dat wil ik nooit meer doen/meemaken Saram berawad digar az in xalat hâ nemikonam

‫ﴎم ﺑﺮود دﯾﮕﺮ از اﯾﻦ ﻏﻠﻂ ﻫﺎ منﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﻢ‬/‫دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬ Het samen eens (kunnen) worden Overeenstemming met elkaar (kunnen) bereiken (Mitawânand) bâ ham kenâr biyâ-yand

‫)ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ( ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‬ ‫)ﻗﺪرت( ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺎ ﻫﻢ را داﺷﺘﻦ‬

101

Proef woordenboek.indd 101

16-5-2008 9:24:28

Eentje / Eer

Eentje Eentje om het af te leren Na een reeks van glazen nog één (laatste?) glas bier (wijn, enz.) nemen Sâqi jâmi bede ke jâme âxar ast

‫ﺳﺎﻗﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﺑﺪه ﮐﻪ ﺟﺎم آﺧﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﯿﻼس ﭘﯿﺎﻟﻪ دﯾﮕﺮی )آﺧﺮﯾﻦ؟( آﺑﺠﻮ‬ ‫)ﺷﺮاب و ﻏﯿﺮه( ﻧﻮﺷﯿﺪن‬ Er (nog) eentje nemen Nóg een alcoholisch drankje/borreltje nemen Gilâsi (digar) bâlâ raftan

‫ﮔﯿﻼﺳﯽ )دﯾﮕﺮ( ﺑﺎﻻ رﻓنت‬ ‫ﻋﺮق دﯾﮕﺮی ﻧﻮﺷﯿﺪن‬/‫ﭘﯿﺎﻟﻪ‬ In zijn dooie eentje Zonder enig gezelschap // zonder enige hulp Tak o tanhâ

‫ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻤﮏ‬- ‫ﺑﺪون ﻫﻢ ﯾﺎری دﯾﮕﺮان‬ Jij bent me er eentje! Jij bent een bijzonder iemand {dat kan gezegd worden wanneer je die ander erg goed of geestig vindt, maar ook als je die ander ondeugend vindt of lastig} Tu ham ajab âdami hasti!

!‫ﺗﻮ ﻫﻢ ﻋﺠﺐ آدﻣﯽ ﻫﺴﺘﯽ‬ ‫ﺗﻮ آدم ﺧﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﯽ }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬ ‫دﯾﮕﺮی در ﭼﺸﻢ ﺗﻮ آدم ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب و ﺷﻮﺧﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﮐﺶ و ﭘﺮ دردﺳﺮی‬ {‫اﺳﺖ‬ Eenvoud Eenvoud is het kenmerk van het ware Wat echt goed is, is eenvoudig Sâdegi nešâne-ye keyfi-yate jens ast

‫ﺳﺎدﮔﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺟﻨﺲ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ ﺑﯽ آﻻﯾﺶ اﺳﺖ‬

Eer Daaraan is geen eer te behalen Daar valt niets mee te winnen Čizi daste mâ râ nemigirad

‫ﭼﯿﺰی دﺳﺖ ﻣﺎ را منﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫از آن ﺳﻮدی ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‬ De eer aan zichzelf houden Voordat je door anderen ertoe wordt gedwongen, zelf een pijnlijke beslissing nemen (bijv. om af te treden) Ehterâme xod râ negâh dâštan

‫اﺣﱰام ﺧﻮد را ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان او را ﺑﻪ ﮐﺎری وادار ﮐﻨﻨﺪ ﺧﻮد‬ (‫ اﺳﺘﻌﻔﺎ دﻫﺪ‬:‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺗﻠﺨﯽ ﺑﮕﯿﺮد )ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ De eer redden = zijn gezicht redden Na gemaakte fouten de schade aan zijn reputatie zoveel mogelijk beperken Âberuye xod râ xaridan

‫آﺑﺮوی ﺧﻮد را ﺧﺮﯾﺪن‬ ‫ﭘﺲ از ﻋﻤﻠﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﺿﺮر ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺣﺪ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن‬ Het is mijn eer te na Dat is beneden mijn waardigheid // dat doe ik niet Dar ša-ane man nist

‫در ﺷﺎن ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬- ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از ﻣﻘﺎم و رﺗﺒﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ Hij heeft naar eer en geweten gehandeld Hij heeft volkomen eerlijk en naar beste weten gehandeld Bâ wejdâne pâk amal karde ast

‫ﺑﺎ وﺟﺪان ﭘﺎک ﻋﻤﻞ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ ﮐﺎﻣﻞ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺗﺮﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎر ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Iemand de laatste eer bewijzen De begrafenis/crematie van iemand bijwonen

102

Proef woordenboek.indd 102

16-5-2008 9:24:28

Eerlijk / Eerste

Ehterâme nahâ-i râ be kasi gozâštan

‫اﺣﱰام ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺟﺴﺪ ﺳﻮزی ﮐﺴﯽ ﴍﮐﺖ ﮐﺮدن‬/‫در ﺧﺎﮐﺴﭙﺎری‬ In alle eer en deugd In alle eerbaarheid/rechtschapenheid Dar kamâle šâyestegi wa pâk dâmani

‫در ﮐامل ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ و ﭘﺎک داﻣﻨﯽ‬ ‫ﭘﺎک داﻣﻨﯽ و ﺗﻘﻮا‬/‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻧﺠﺎﺑﺖ‬ Met de eer gaan strijken Zelf de eer krijgen die een ander eigenlijk toekomt Be e-etebâre digari poz dâdan

‫ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر دﯾﮕﺮی ﭘﺰ دادن‬ ‫آﺑﺮو و اﻋﺘﺒﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﮐﻪ در اﺻﻞ ﻣﺎل ﮐﺲ‬ ‫دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ Verloren eer keert moeilijk weer Verloren eer is moeilijk terug te winnen Âberuye rixte ja-am nemišawad

‫آﺑﺮوی رﯾﺨﺘﻪ ﺟﻤﻊ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺣﻔﻆ ﺣﯿﺜﯿﺖ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ‬ Op mijn woord van eer (ook: op mijn erewoord)  Woord Vallen op het veld van eer  Veld Eerlijk Eerlijk duurt het langst Met eerlijkheid komt men uiteindelijk verder dan met bedrog Sedâqat behtarin râh ast

Dar wâqe hamin tor ast

‫در واﻗﻊ ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر اﺳﺖ‬ ‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﮐﻪ‬ ‫ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ آدم دوﺳﺖ دارد ﺟﻮر‬،‫ﻋﻤﻠﯽ درﺳﺖ اﺳﺖ‬ {‫دﯾﮕﺮی ﺑﺎﺷﺪ‬ Eerste De eerste de beste De eerste die voorbijkomt // een willekeurig persoon Har nane qamari

‫ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی‬ ‫ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﺑﻮد‬- ‫اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ وارد ﺷﺪ‬ De eersten zullen de laatsten zijn {bijbeltekst, Marcus 9:35} 1 - Vele hooggeplaatsten zullen in de hemel achter de minsten terechtkomen 2 - Zij die nu voordringen, moeten achteraan aansluiten Mehtarân pas az kohtarân xâhand bud {enjil}

{‫ﻣﻬﱰان ﭘﺲ از ﮐﻬﱰان ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ در ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺴﯿﺎری از ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﯾﮕﺎن ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دون‬-١ ‫ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﻠﻮ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬-٢ ‫ﭘﺎﯾﮕﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‬ ‫آﺧﺮ ﺻﻒ ﺑﺮوﻧﺪ‬ In het eerste spelen In het eerste/beste team van een sportvereniging spelen Dar time daste yek bâzi kardan

‫در ﺗﯿﻢ دﺳﺘﻪ ﯾﮏ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫رده اول ﺗﯿﻢ ﺑﺎﺷﮕﺎه ورزﺷﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬/‫در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ‬

‫ﺻﺪاﻗﺖ ﺑﻬﱰﯾﻦ راه اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺑﺎ راﺳﺘﯽ و درﺳﺘﯽ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ‬ ‫دروغ و ﻧﯿﺮﻧﮓ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‬

Je zou de eerste niet zijn Anderen hebben al ondervonden wat jou nog te wachten staat Hâlâ kojâ-yaš râ dide-i

Eerlijk is eerlijk {Dat zeg je wanneer je moet toegeven dat iets zo is, al zou je het liever anders zien}

‫ﺣﺎﻻ ﮐﺠﺎﯾﺶ را دﯾﺪه ای‬ ‫آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ دﯾﮕﺮان آﻣﺪه ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺳﺮ ﺗﻮ ﻧﯿﺎﻣﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬

103

Proef woordenboek.indd 103

16-5-2008 9:24:28

Eeuwige / Eind

Eeuwige Het tijdelijke met het eeuwige verwisselen  Tijdelijk Egypte Terugverlangen naar de vleespotten van Egypte  Vleespotten Ei Beter een half ei dan een lege dop Beter iets dan niets Kâči beh az hič-či

‫ﮐﺎﭼﯽ ﺑﻪ از ﻫﯿﭽﯽ‬ ‫داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺑﻬﺘﺮ از ﻧﺪاﺷﺘﻦ آن اﺳﺖ‬ Dat is het hele eieren eten Dat is alles wat erover te zeggen is // het is eigenlijk erg eenvoudig Lop-pe kalâm in ast

‫ﻟﭗ ﮐﻼم اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ در اﺻﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده اﺳﺖ‬- ‫ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ Eieren voor zijn geld kiezen Met minder genoegen nemen dan je wilde hebben Naqd râ časbidan wa nesiye râ gozâštan

‫ﻧﻘﺪ را ﭼﺴﺒﯿﺪن و ﻧﺴﯿﻪ را ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﮐﻢ ﺗﺮ از اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮد رﺿﺎﯾﺖ دادن‬ Het ei van Columbus Een heel eenvoudige oplossing Moa-amâ čun hal gašt âsân šawad

‫ﻣﻌام ﭼﻮن ﺣﻞ ﮔﺸﺖ آﺳﺎن ﺷﻮد‬ ‫راه ﺣﻞ ﺳﺎده و آﺳﺎن‬ Het ei wil wijzer zijn dan de kip Kinderen willen het beter weten dan hun ouders Gonješke emsâli mixâhad moal-leme gonješke pârsâli šawad

‫ﮔﻨﺠﺸﮏ اﻣﺴﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﻌﻠﻢ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﭘﺎرﺳﺎﻟﯽ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد اﺳﺘﺎدی ﮐﻨﻨﺪ‬

Op eieren lopen Heel voorzichtig zijn in je gedrag/ optreden Dast be asâ râh raftan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺎ راه رﻓنت‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺮدن‬/‫در ﮐﺎر‬ Zijn ei niet kwijt kunnen Niet kunnen zeggen/doen wat je eigenlijk wilt Nemitawânad xodaš râ xâli konad

‫منﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮدش را ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﺮدن ﮐﺎر دﻟﺨﻮاﻫﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ زدن ﺣﺮف دﻟﺶ‬ De kip met de gouden eieren slachten  Kip Het is weer allemaal koek en ei tussen hen  Koek Lopen als een kip die haar ei niet kwijt kan  Kip Voor een appel en een ei  Appel Eigen Dat is hem eigen Dat is een eigenschap/kenmerk van hem Tuye xamire-aš ast

‫ﺗﻮی ﺧﻤﯿﺮه اش اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ او اﺳﺖ‬/‫ﺻﻔﺖ‬ Zich iets eigen maken Iets grondig leren Dar kâri xebre šodan

‫در ﮐﺎری ﺧﱪه ﺷﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻞ ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Eind Aan het eind van zijn Latijn zijn Uitgeput zijn // geen verdere mogelijkheden zien Be âxare xat residan

104

Proef woordenboek.indd 104

16-5-2008 9:24:29

Einde / Eindjes

‫ﺑﻪ آﺧﺮ ﺧﻂ رﺳﯿﺪن‬ ‫ اﻣﮑﺎن دﯾﮕﺮی ﻧﺪﯾﺪن‬- ‫ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن‬ Aan het langste eind trekken Het uiteindelijk winnen Sar boland az âb dar âmadan

‫ﴎ ﺑﻠﻨﺪ از آب در آﻣﺪن‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭘﯿﺮوز و ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪن‬ Dat was het eind van het lied(je) Daar kwam het uiteindelijk op neer Asle qaziye hamin bud

‫اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد‬ ‫دﺳﺖ آﺧﺮ ﺑﻪ آﺧﺮ ﺟﺮﯾﺎن رﺳﯿﺪ‬ Een heel eind komen Dicht bij een oplossing komen, maar die nog niet bereiken Be jâ hâye xubi residan

‫ﺑﻪ ﺟﺎﻫﺎی ﺧﻮﺑﯽ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن اﻣﺎ ﻫﻨﻮز آن را ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻧﯿﺎوردن‬ Eind goed, al goed Als het einde van iets goed is, vergeet je alle moeite die het gekost heeft Ân xoš ast ke âxaraš xoš ast

‫آن ﺧﻮش اﺳﺖ ﮐﻪ آﺧﺮش ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺴﺘﮕﯽ زﺣﻤﺖ اش‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Er een eind aan maken 1 - Iets doen ophouden 2 - Zelfmoord plegen Kalake kâr râ kandan

‫ﮐﻠﮏ ﮐﺎر را ﮐﻨﺪن‬ ‫ ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮐﺮدن‬-٢ ‫ ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬-١ Het bij het rechte eind hebben (Uiteindelijk) gelijk hebben Haq be jâneb budan

‫ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻮدن‬ ‫ درﺳﺖ ﮔﻔﺘﻦ‬،‫)ﺑﺎﻻﺧﺮه( ﺣﻖ داﺷﺘﻦ‬

Het bij het verkeerde eind hebben Ongelijk hebben // zich vergist hebben Haq be jâneb nabudan

‫ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ اﺷﺘﺒﺎه ﮐﺮدن‬- ‫ﺧﻄﺎ رﻓﺘﻦ‬ Aan alle goede dingen komt een eind  Ding Dat wordt een gebed zonder e(i)nd  Gebed Einde Dan is het einde zoek! Dan wordt het een eindeloze/hopeloze zaak! Digar ân saraš nâpeydâst!

!‫دﯾﮕﺮ آن ﴎش ﻧﺎﭘﯿﺪاﺳﺖ‬ !‫ﻣﺎﯾﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬/‫دﯾﮕﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽ‬ Einde oefening/verhaal Het is hiermee afgelopen // punt uit Âxare qaziye/dâstân

‫داﺳﺘﺎن‬/‫آﺧﺮ ﻗﻀﯿﻪ‬ ‫ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر اﺳﺖ‬- ‫ﮐﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Ten einde raad zijn Echt niet meer weten wat je moet doen Râhi be jâ-i nadâštan

‫راﻫﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﺳﺮ در ﮔﻢ‬،‫آدم واﻗﻌﺎ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪن‬ Tot het bittere einde volhouden Tot het einde toe volhouden ondanks alle tegenvallers Tâ âxare kâr istâdan

‫ﺗﺎ آﺧﺮ ﮐﺎر اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﮐﺮدن‬ Eindjes De eindjes aan elkaar kunnen knopen

105

Proef woordenboek.indd 105

16-5-2008 9:24:29

Element / Ere

Met moeite al zijn rekeningen kunnen betalen // financieel nauwelijks rondkomen Daxl o xarj râ be ham resândan

‫دﺧﻞ و ﺧﺮج را ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ از ﻧﻈﺮ‬- ‫ﺑﺎ دﺷﻮاری ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺪﻫﯽ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺸﮕﻞ داﺷﺘﻦ‬ Element De elementen trotseren Zich door slecht weer niet laten afschrikken Az saxti hâye donyâ natarsidan

‫از ﺳﺨﺘﯽ ﻫﺎی دﻧﯿﺎ ﻧﱰﺳﯿﺪن‬ ‫وﺣﺸﺘﯽ از ﻓﺸﺎرﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ In zijn element zijn Het helemaal naar zijn zin hebben Kuk budan, sare keyf budan

‫ ﴎ ﮐﯿﻒ ﺑﻮدن‬،‫ﮐﻮک ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر آﺳﻮده و دﻟﺸﺎد ﺑﻮدن‬ Elf-en-dertigst Op zijn elf-en-dertigst Heel langzaam Lâkpošt wâr

Ellende De ellende steeg ten top De ellende bereikte zijn hoogtepunt Badbaxti az in bištar nemišawad

‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ از اﯾﻦ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ ﺑﻪ اوج ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ Emmer De druppel die de emmer doet overlopen  Druppel Engel Een reddende engel Iemand die op het juiste moment te hulp komt Ferešte-ye nejât

‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎت‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ آﯾﺪ‬ Engeltje Het is of een engeltje op je tong pist/ piest Het is heel lekker! Maze-ye behešti dârad

‫ﻣﺰه ﺑﻬﺸﺘﯽ دارد‬ !‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﻤﺰه اﺳﺖ‬ ‫ﻻک ﭘﺸﺖ وار‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر آرام و آﻫﺴﺘﻪ‬

Elleboog Het achter de/zijn ellebogen hebben Oneerlijke dingen doen // achterbaks zijn Âb zire kâh budan

‫آب زﯾﺮ ﮐﺎه ﺑﻮدن‬ ‫ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﺑﻮدن‬- ‫دﻏﻞ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ Met de/zijn ellebogen werken Unfaire methodes gebruiken om vooruit te komen/carrière te maken Harifân râ pas zadan

‫ﺣﺮﯾﻔﺎن را ﭘﺲ زدن‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎری روش ﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر‬/‫ﺑﺮای ﺗﺮﻗﯽ‬ ‫ﺑﺮدن‬

Ere Ere wie ere toekomt De eer moet bij de juiste persoon terechtkomen Kasi râ ehterâm kon ke liyâqataš râ dârad

‫ﮐﺴﯽ را اﺣﱰام ﮐﻦ ﮐﻪ ﻟﯿﺎﻗﺘﺶ را دارد‬ ‫ﻋﺰت و اﺣﺘﺮام ﻓﻘﻂ ﺟﺎﯾﺰ آدم ﻫﺎی درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ‬ ‫اﺳﺖ‬ Iemand/iets in ere houden Iemand/iets blijven waarderen // zorgen dat iemand of iets niet vergeten wordt Yâde kasi/čizi râ zende negâh dâštan

106

Proef woordenboek.indd 106

16-5-2008 9:24:29

Erewoord / Eten (ww)

‫ﭼﯿﺰی را زﻧﺪه ﻧﮕﺎه داﺷنت‬/‫ﯾﺎد ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻧﺎم ﮐﺴﯽ‬- ‫ﭼﯿﺰی را ارج و ﺑﻬﺎ دادن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﻮد‬ Erewoord Op mijn erewoord (ook: op mijn woord van eer) {Gezegd wanneer iemand met inzet van zijn eigen persoon en geloofwaardigheid wil bevestigen dat iets zo is, of dat hij zal doen wat hij beloofd heeft} Be šaraf-am qasam

‫ﺑﻪ ﴍﻓﻢ ﻗﺴﻢ‬ ‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد ﯾﺎ اﻋﺘﺒﺎرﺧﻮد را‬ {‫ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد وﻓﺎ ﮐﻨﺪ‬ Op mijn woord van eer (ook: op mijn erewoord)  Woord Erg Geen erg hebben in iets Iets helemaal niet in de gaten hebben Hawâs jam nabudan

‫ﺣﻮاس ﺟﻤﻊ ﻧﺒﻮدن‬ ‫اﺻﻼ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺸﺪن‬ Ergeren Mens erger je niet! Laat je boosheid toch varen! {Naam van een gezelschapsspel} Engadr saxt nagir bâbâ!

!‫اﯾﻦ ﻗﺪر ﺳﺨﺖ ﻧﮕﯿﺮ ﺑﺎﺑﺎ‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﺧﻮد را دور ﺑﺮﯾﺰ }ﻣﻨﭻ = ﻧﺎم ﯾﮏ ﺑﺎزی دﺳﺖ‬ {‫ﺟﻤﻌﯽ اﺳﺖ‬ Zich dood ergeren aan iemand/iets Zich erg opwinden over iemand/iets Az daste kasi/čizi kofri budan

‫ﭼﯿﺰی ﮐﻔﺮی ﺑﻮدن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ و ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬

Erkennen Iets volmondig erkennen Iets van harte/ruiterlijk toegeven Jariyâni râ be guš gereftan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﯽ ﭘﺮده و ﺻﺮﯾﺢ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی را از ﺗﻪ دل‬ Erop Het is nu erop of eronder Het beslissende moment is nú aangebroken Injâ sare pole xar giri ast

‫اﯾﻦ ﺟﺎ ﴎ ﭘﻞ ﺧﺮ ﮔﯿﺮی اﺳﺖ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻫﻤﯿﻦ اﻻن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ Ervaring Een ervaring rijker en een illusie armer zijn Teleurgesteld zijn in wat gebeurd is, maar daar wel van geleerd hebben Be ârezu naresidan wali darse xubi gereftan

‫ﺑﻪ آرزو ﻧﺮﺳﯿﺪن وﻟﯽ درس ﺧﻮﺑﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪن اﻣﺎ از آن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ آوردن‬ Eten (ww) Al gegeten en gedronken hebben Meer dan genoeg van iets hebben Del râ zadan

‫دل را زدن‬ ‫از ﭼﯿﺰی دل آﺷﻮﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﺑﯿﺰار ﺷﺪن‬ Je kunt daar van de vloer eten Het is daar heel schoon Az tamizi barq mizanad

‫از متﯿﺰی ﺑﺮق ﻣﯽ زﻧﺪ‬ ‫آن ﺟﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎک و ﭘﺎﮐﯿﺰه اﺳﺖ‬ Je moet maar eten wat de pot schaft Je moet met anderen mee-eten van wat er gekookt is en al op tafel staat

107

Proef woordenboek.indd 107

16-5-2008 9:24:29

Euvel / Ezel

Boxor o napors

‫ﺑﺨﻮر و ﻧﭙﺮس‬ ‫آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﭘﺨﺘﻨﺪ و روی ﻣﯿﺰ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮرد‬ Zich ergens ongans aan eten Zoveel van iets eten dat je er bijna misselijk van wordt Tâ xer xere lombândan

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﳌﺒﺎﻧﺪن‬ ‫آن ﻗﺪر از ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ دل آﺷﻮﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Zien eten doet eten Als je ziet dat iemand lekker aan het eten is, krijg je zelf ook honger Didane qazâ eštehâ mi-âward

‫دﯾﺪن ﻏﺬا اﺷﺘﻬﺎ ﻣﯽ آورد‬ ‫آدم وﻗﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺎ ﻟﺬت ﻏﺬا ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺧﻮدش ﻫﻢ ﻣﯿﻞ ﺑﻪ ﺧﻮردن ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Euvel Aan hetzelfde euvel mank gaan Dezelfde fout/zwakheid hebben Ham dard budan

‫ﻫﻢ درد ﺑﻮدن‬ ‫ﺿﻌﻒ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ داﺷﺘﻦ‬/‫اﺷﺘﺒﺎه‬ Iemand iets euvel duiden Iemand iets kwalijk nemen Az daste kasi tu lab raftan

‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺗﻮ ﻟﺐ رﻓنت‬ ‫از ﻋﻤﻞ ﮐﺴﯽ رﻧﺠﯿﺪن‬ Even Dat is om het even

Dat maakt niets uit // dat maakt geen verschil Tofiri nemikonad

‫ﺗﻮﻓﯿﺮی منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻧﺪارد‬- ‫ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Evenknie Iemands evenknie zijn Even bekwaam/sterk zijn als iemand anders Ham pâ-ye kasi budan

‫ﻫﻢ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺎﻧﻨﺪ آدم دﯾﮕﺮی ﻻﯾﻖ‬ Executie Uitstel van executie  Uitstel Ezel Een ezel in het kwadraat Een heel erg dom iemand Xare do tabaqe

‫ﺧﺮ دو ﻃﺒﻘﻪ‬ ‫آدم ﺑﺴﯿﺎر اﺣﻤﻖ و ﻧﺎدان‬ Een ezel stoot zich in het gemeen geen twee keer aan dezelfde steen Wie een fout gemaakt heeft, moet oppassen dat hij diezelfde fout niet nóg eens maakt Xar yek bâr bištar pâ-yaš tuye yek čâle nemirawad

‫ﺧﺮ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﭘﺎﯾﺶ ﺗﻮی ﯾﮏ ﭼﺎﻟﻪ منﯽ رود‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻮاﺳﺶ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ آن اﺷﺘﺒﺎه را ﺗﮑﺮار ﻧﮑﻨﺪ‬

108

Proef woordenboek.indd 108

16-5-2008 9:24:29

F Fabelen Iets naar het rijk der fabelen verwijzen Iets afwijzen omdat het onjuist/ verzonnen is Jariyâni râ sâxtegi dânestan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ داﻧﺴنت‬ ‫واﻫﯽ رد ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺎدرﺳﺖ‬ Façade Een façade optrekken Iets ongunstigs proberen te verbergen Ruye čizi čâdor kešidan

‫روی ﭼﯿﺰی ﭼﺎدر ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫در ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ﭼﯿﺰ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ و ﻧﺎدرﺳﺘﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Familie Dat komt in de beste families voor Het is niet leuk, maar het kan overal gebeuren Behtarin čub hâ ham gereftâre muryâne mišawadand

‫ﺑﻬﱰﯾﻦ ﭼﻮب ﻫﺎ ﻫﻢ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﻮرﯾﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﺗﻔﺎق‬ ‫ﺑﯿﻔﺘﺪ‬ Familie van de koude kant Aangetrouwde familie Fâmile sababi

‫ﻓﺎﻣﯿﻞ ﺳﺒﺒﯽ‬ ‫ﻓﺎﻣﯿﻞ از ﻃﺮﯾﻖ ازدواج‬ Het zit in de familie Die eigenschap/kwaal komt ook bij andere leden van die familie voor Xânewâdegi in šekli hastand

‫ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ اﯾﻦ ﺷﮑﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻋﯿﺐ در اﻋﻀﺎی دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻢ‬/‫اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ‬ ‫ﻫﺴﺖ‬ Van je familie moet je het maar hebben Je wordt soms juist door een familielid benadeeld Har če mikešim az fâmil ast

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﺸﯿﻢ از ﻓﺎﻣﯿﻞ اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ درﺳﺖ از دﺳﺖ ﻓﺎﻣﯿﻞ آﺳﯿﺐ ﻣﯽ‬ !‫ﺧﻮرد‬ Het zwarte schaap in de familie zijn  Schaap Feest Dat feest gaat niet door Reken er maar niet op dat dit gebeurt Bezâr dare kuze wa âbaš râ boxor

‫ﺑﺬار در ﮐﻮزه و آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر‬ ‫روی اﻧﺠﺎم ﺷﺪن آن ﮐﺎر ﺣﺴﺎب ﻧﮑﻦ‬ Het is niet alle dagen feest De verwennerij houdt nu op Har ruz ke nân o kabâb nist

‫ﻫﺮ روز ﮐﻪ ﻧﺎن و ﮐﺒﺎب ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎز ﭘﺮوردﮔﯽ و ﻋﯿﺶ و ﻧﻮش دﯾﮕﺮ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬ Feit Achter de feiten aan lopen Steeds te laat reageren Hamiše yek fâz aqab budan

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﯾﮏ ﻓﺎز ﻋﻘﺐ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ دﯾﺮ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دادن‬

109

Proef woordenboek.indd 109

16-5-2008 9:24:29

Feniks / Filmen

Dat is een voldongen feit Daaraan kan echt niets meer veranderd worden Kâr az kâr gozašte ast

‫ﮐﺎر از ﮐﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن را دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮ داد‬ De feiten laten spreken Alleen de harde gegevens vermelden Asle wâqe râ goftan

‫اﺻﻞ واﻗﻊ را ﮔﻔنت‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺤﺾ اﺷﺎره ﮐﺮدن‬ Iemand met zijn neus op de feiten drukken  Neus Feniks Als een feniks uit zijn as herrijzen Na een periode van verval opnieuw tot bloei komen Mânande simorq az xâkestare xod barxâstan

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﻤﺮغ از ﺧﺎﮐﺴﱰ ﺧﻮد ﺑﺮﺧﺎﺳنت‬ ‫ﭘﺲ از دوره ﺷﮑﺴﺖ دوﺑﺎره ﺷﮑﻮﻓﺎ ﺷﺪن‬ Fiasco Op een fiasco uitlopen Totaal mislukken Be mosibate badi xordan

‫ﺑﻪ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺪی ﺧﻮردن‬ ‫ اﻓﺘﻀﺎح از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ‬،‫ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﮐﺎﻣﻞ رﺳﯿﺪن‬ Fiat Ergens zijn fiat aan geven Zijn toestemming voor iets geven Dastur amale jariyâni râ dâdan

‫دﺳﺘﻮر ﻋﻤﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را دادن‬ ‫اﺟﺎزه اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن‬ Fiducie Ergens geen fiducie in hebben Ergens geen vertrouwen in hebben Imâni be qazi-ye nadâštan

‫اﯾامﻧﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻋﺘﻤﺎد و اﻋﺘﻘﺎدی ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Fiets Wat heb ik nou aan mijn fiets hangen? Wat voor raars overkomt me nu toch? Ajab balâ-i saram âmade ast?

‫ﻋﺠﺐ ﺑﻼﯾﯽ ﴎم آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫اﯾﻦ ﭼﻪ اﺗﻔﺎق ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﻦ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ؟‬ Fietsbel Er zijn mensen en potloden/fietsbellen/lantarenpalen  Mens Figuur Een goed figuur hebben Een mooi gevormd/goed geproportioneerd lichaam hebben Xoš âb o gel budan

‫ﺧﻮش آب و ﮔﻞ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫اﻧﺪام و ﻫﯿﮑﻞ زﯾﺒﺎ‬ Een (modder)figuur slaan Door zijn gedrag een belachelijke indruk maken Xod râ dast andâxtan

‫ﺧﻮد را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺎ رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اﺛﺮ ﻣﺴﺨﺮه ای ﺑﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Filistijnen Naar de Filistijnen gaan Bederven // verloren gaan Sag xor šodan

‫ﺳﮓ ﺧﻮر ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن و از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ‬/‫ﭘﻮﺳﯿﺪن‬ Filmen (Dat is) niet te filmen Dat kun je niet vertellen/beschrijven: zo gek Ajab film-i ast

‫ﻋﺠﺐ ﻓﯿﻠﻤﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﻏﺮﯾﺐ اﺳﺖ‬:‫ﺗﻮﺿﯿﺢ داد‬/‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد آن را ﮔﻔﺖ‬

110

Proef woordenboek.indd 110

16-5-2008 9:24:29

Flappen / Fooi

Flappen Alles er maar uit flappen Zonder nadenken alles maar zeggen Dele bi dar o tâqče-i dâštan

‫دل ﺑﯽ در و ﺗﺎﻗﭽﻪ ای داﺷنت‬ ‫ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﮔﻔﺘﻦ‬ Fles Een fles soldaat maken Een fles opdrinken Tahe šiše râ dar âwardan

‫ﺗﻪ ﺷﯿﺸﻪ را در آوردن‬ ‫ﯾﮏ ﺑﻄﺮی ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ را ﺗﺎ آﺧﺮ ﺳﺮ ﮐﺸﯿﺪن‬ Op de fles zijn/gaan Failliet zijn/gaan Az dast raftan

‫از دﺳﺖ رﻓنت‬ ‫ﺷﺪن‬/‫ورﺷﮑﺴﺖ ﺑﻮدن‬ Flikken Iets handig geflikt hebben Iets slim afgehandeld/geregeld hebben Bâ zebeli kâri râ râh andâxtan

‫ﺑﺎ زﺑﻠﯽ ﮐﺎری را راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﺎﻧﺪن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ زرﻧﮕﯽ را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬ Flikker Iemand op zijn flikker geven Iemand vreselijk uitschelden Gonde bâre kasi kardan

‫ﮔﻨﺪه ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺪ و ﺑﯽ راه زﯾﺎدی ﮔﻔﺘﻦ‬ Flodder Een losse flodder Een ondoordacht idee/voorstel Harfe moft

‫ﺣﺮف ﻣﻔﺖ‬ ‫ﻋﻘﯿﺪه ﺑﯽ ﻓﮑﺮ و ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬/‫ﻧﻈﺮ‬

Fluiten Daar kun je naar fluiten Dat krijg je niet // dat kun je vergeten Fâtehe-aš râ bexân

‫ﻓﺎﺗﺤﻪ اش را ﺑﺨﻮان‬ ‫ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬- ‫آن ﭼﯿﺰ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﯽ آورد‬ Fluitje Dat is een fluitje van een cent Dat is heel gemakkelijk Mesle âb xordan mimânad

‫ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و راﺣﺖ اﺳﺖ‬ Fluweel Op fluweel zitten In een aangename positie verkeren Waz-e maxmali dâštan

‫وﺿﻊ ﻣﺨﻤﻠﯽ داﺷنت‬ ‫در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮش آﯾﻨﺪ و دل ﭘﺬﯾﺮی ﺑﻮدن‬ Foefje Ergens een foefje op weten Ergens een handige oplossing voor weten Kalaki dar čante dâštan

‫ﮐﻠﮑﯽ در ﭼﻨﺘﻪ داﺷنت‬ ‫ﭼﺎره ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ای ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ Fooi Zich niet met een fooi laten afschepen Niet accepteren dat je maar een klein beetje geld krijgt, terwijl je (veel) meer verdiend hebt Nemigozârad bâ yek xurus qandi dast be saraš konand

‫منﯽ ﮔﺬارد ﺑﺎ ﯾﮏ ﺧﺮوس ﻗﻨﺪی دﺳﺖ ﺑﻪ ﴎش ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎﭼﯿﺰی ﺑﻪ او ﺑﺪﻫﻨﺪ‬ ‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ )ﺧﯿﻠﯽ( ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﺎ ﺣﻘﺶ اﺳﺖ‬

111

Proef woordenboek.indd 111

16-5-2008 9:24:29

Foppen / Fut

Foppen Als je hem wil foppen, moet je vroeger opstaan Als je hem wil beetnemen, moet je slimmer zijn Mixâhi siyâhaš koni bâyad zebeli koni

‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺳﯿﺎه اش ﮐﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ زﺑﻠﯽ ﮐﻨﯽ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺎﯾﻠﯽ ﻓﺮﯾﺐ اش دﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﻫﻮش ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ‬ Forma In optima forma In topvorm // in prima conditie Mesle šâxe šemšâd

‫ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد‬ ‫ در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺿﻊ‬- ‫در وﺿﻌﯿﺖ درﺟﻪ ﯾﮏ‬ Fractie In een fractie van een seconde In een flits // in uiterst korte tijd Dar yek češm be ham zadan

‫در ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن‬ ‫ در زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﺗﺎه‬- ‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮق‬ Franje Ontdaan van alle franje Tot de kern van de zaak teruggebracht Hame-ye bazak duzake hâ râ pâk kardan

‫ﻫﻤﻪ ﺑﺰک دوزک ﻫﺎ را ﭘﺎک ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ اﺻﻞ و ﺑﻨﯿﺎد ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن‬ Frank Frank en vrij Openhartig en zonder schaamte Râst o pust kande

‫راﺳﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه‬ ‫رک و ﺑﺪون رودرﺑﺎﯾﺴﺘﯽ‬

Frankrijk Leven als God in Frankrijk  God Frase Holle frasen/klanken Nietszeggende, mooiklinkende volzinnen Harf/soxane tu xâli

‫ﺳﺨﻦ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ‬/‫ﺣﺮف‬ ‫ﻋﺒﺎرت ﻫﺎی ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ‬ Front Een gesloten front vormen Samen met anderen één standpunt innemen Sangari wâhed bastan

‫ﺳﻨﮕﺮی واﺣﺪ ﺑﺴنت‬ ‫ﻫﻤﺮا ﺑﺎ دﯾﮕﺮان دﯾﺪﮔﺎه ﺛﺎﺑﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ دادن‬ Front maken Pal staan // zich verzetten Jeb-he gereftan

‫ﺟﺒﻬﻪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺮدن‬- ‫اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Furie Als een furie tekeergaan Heel erg tekeergaan Mesle sage hâr wâq wâq kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﻫﺎر واغ واغ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮ و ﺻﺪا راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Fut De fut is er uit De zin/energie om iets te doen is weg Reqbat tah kešide ast

‫رﻏﺒﺖ ﺗﻪ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺮژی در ﮐﺎری را از دﺳﺖ دادن‬/‫اﺷﺘﯿﺎق‬

112

Proef woordenboek.indd 112

16-5-2008 9:24:29

G Gaan Daar ga je! {Nederlanders zeggen dat soms wanneer ze met iemand een borrel drinken en hem/haar iets goeds wensen. ‘Daar ga je!’ is afgeleid van de joodse zegswijze ‘le-chaim’ = ‘op het leven’. Vaker zeggen mensen in zo’n situatie ‘Proost!’, en dat komt van het Latijnse ‘prosit’ = ‘moge het van voordeel zijn’} Nuš, salâmati!

!‫ ﺳﻼﻣﺘﯽ‬،‫ﻧﻮش‬ ‫}ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﺮق ﺧﻮردن ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ اﯾﻦ‬ ‫ﺣﺮف را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ و ﺑﺮای ﻫﻢ آرزوی ﺧﻮﺷﯽ و‬ {‫ﺷﺎدی ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Ervantussen gaan Weggaan Jim šodan

‫ﺟﯿﻢ ﺷﺪن‬ ‫ ﺟﺎﯾﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن‬،‫رﻓﺘﻦ‬ Het gaat zoals het gaat Dat is nu eenmaal de loop der dingen, je kunt dat niet voorspellen, en je kunt er ook weinig aan doen Hamin hast ke hast

‫ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫اﯾﻦ روﻧﺪ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آن را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮد‬ ‫ﯾﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮش داد‬

Man, ga toch fietsen! Loop naar de maan! // schei toch uit, kerel! Jamaš kon bâbâ to ham!

!‫ﺟﻤﻌﺶ ﮐﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻢ‬ !‫ ﺑﺲ ﮐﻦ دﯾﮕﻪ ﺑﭽﻪ‬- !‫ﺑﺮو ﺑﻪ درک‬ Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan  Tijd Gaar Half gaar zijn Niet goed bij zijn hoofd zijn // gek zijn Kal-le puk budan

‫ﮐﻠﻪ ﭘﻮک ﺑﻮدن‬ ‫ دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن‬- ‫ﺧﻞ و ﻣﺸﻨﮓ ﺑﻮدن‬ Gaatje Een gaatje in zijn hoofd hebben Niet goed wijs zijn Aqlaš pâre sang bar midârad

‫ﻋﻘﻠﺶ ﭘﺎره ﺳﻨﮓ ﺑﺮ ﻣﯽ دارد‬ ‫ﻓﮑﺮش ﺧﻮب ﮐﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Gaatjes Praatjes vullen geen gaatjes!  Praatje Gading Dat is echt iets van jouw gading! Dat is iets wat jij zeker heel graag wil hebben! Wâqe-an râste kâre tu ast!

!‫واﻗﻌﺎ راﺳﺖ ﮐﺎر ﺗﻮ اﺳﺖ‬ ‫آن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ واﻗﻌﺎ ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ داری داﺷﺘﻪ‬ !‫ﺑﺎﺷﯽ‬ Gal Zijn gal (uit)spuwen Zijn wrevel/woede uiten Qeyze xod râ birun rixtan

‫ﻏﯿﻆ ﺧﻮد را ﺑﯿﺮون رﯾﺨنت‬ ‫ﺗﻨﺪﺧﻮﯾﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن‬/‫ﺧﺸﻢ‬ 113

Proef woordenboek.indd 113

16-5-2008 9:24:29

Galg / Gas

Zijn pen in vergif/gal dopen  Pen Galg Voor galg en rad opgroeien Slecht opgevoed worden en daardoor tot criminaliteit vervallen Xalâf bâr âmadan

‫ﺧﻼف ﺑﺎر آﻣﺪن‬ ‫ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺑﺪی داﺷﺘﻦ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن‬ Dat is boter aan de galg gesmeerd  Boter Gang Iemands gangen nagaan Onderzoeken wat iemand allemaal doet en gedaan heeft Parwande-ye kasi râ birun kešidan

‫ﭘﺮوﻧﺪه ﮐﺴﯽ را در ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ و اﻻن ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﮐﺮدن‬ Iemand zijn gang laten gaan Iemand laten doen wat hij wil Kasi râ az haft do-olat âzâd kardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻫﻔﺖ دوﻟﺖ آزاد ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺟﺎزه ﻫﺮ ﮐﺎری را دادن‬ Gangetje Alles gaat zo zijn gangetje Het leven verloopt normaal // er zijn geen bijzonderheden Hame čiz ru be râh ast

‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﺒﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬- ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮد را ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﺪ‬ ‫ﻋﺮﺿﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Gans Een domme gans Een onnozel meisje Doxtarake nâdân

Garde Hij is nog iemand van de oude garde Hij behoort tot de groep oudere collega’s en staat niet open voor veranderingen Az daste-ye qadimi hâ ast

‫از دﺳﺘﻪ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﻫﺎ اﺳﺖ‬ ‫او از آن ﮔﺮوه ﻫﻤﮑﺎران ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺗﻐﯿﯿﺮ در‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮﺷﺶ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Gareel Iemand in het gareel brengen/ houden Iemand op het juiste pad brengen // iemand tot de orde roepen Afsâre kasi râ kešidan/dâštan

‫داﺷنت‬/‫اﻓﺴﺎر ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺘﯽ را ﺑﻪ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ راه راﺳﺖ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮔﻮﺷﺰد ﮐﺮدن‬ In het gareel lopen Volgzaam zijn // doen wat er van je verlangd wordt Guš be farmân budan

‫ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎری را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از او اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ‬- ‫ﻣﻄﯿﻊ ﺑﻮدن‬ Garen Garen bij iets spinnen Winst/voordeel van iets hebben Az jariyâni naf-i kešidan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﻔﻌﯽ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮدن‬/‫از ﭼﯿﺰی ﺳﻮد‬ Gas Gas terugnemen Minder hard gaan werken // het kalmer aandoen Gâzaš râ wel kardan

‫ﮔﺎزش را ول ﮐﺮدن‬ ‫ آرام ﺗﺮ ﭘﯿﺶ رﻓﺘﻦ‬- ‫آﻫﺴﺘﻪ ﺗﺮ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬

‫دﺧﱰک ﻧﺎدان‬ ‫دﺧﺘﺮ ﮐﻢ ﻋﻘﻞ و ﺑﯽ ﺷﻌﻮر‬ 114

Proef woordenboek.indd 114

16-5-2008 9:24:29

Gast / Gat

Gast Ongenode gasten Dieven Mehmân hâ-i ke az panjere mi-âyad

‫ﻣﻬامن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﭘﻨﺠﺮه ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫ ﻏﺎرت ﮔﺮان‬،‫دزدان‬ Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten  Waard Gat Daar is het gat van de deur! Vertrek! // ik wil je niet meer zien! Bezan be čâk

!‫ﺑﺰن ﺑﻪ ﭼﺎک‬ !‫ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﻗﯿﺎﻓﻪ ات را ﺑﺒﯿﻨﻢ‬- !‫ﺑﺮو ﺑﺒﯿﻨﻢ‬ Dat is een gat in de markt Dat is een tot nu toe niet gebruikte mogelijkheid om geld te verdienen Be in migu-yand surâx do-â

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺳﻮراخ دﻋﺎ‬ ‫اﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ از آن ﭘﻮل در‬ ‫آوردﻧﺪ‬ Een gat in de dag slapen Lang uitslapen en laat opstaan Tâ lenge zohr xâbidan

‫ﺗﺎ ﻟﻨﮓ ﻇﻬﺮ ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ ‫زﯾﺎد ﺧﻮاﺑﯿﺪن و دﯾﺮ از ﺧﻮاب ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ‬ Een gat in de lucht springen Enorm opgelucht zijn Az xošhâli par darâwardan

‫از ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﭘﺮ در آوردن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺷﺎد و ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺷﺪن‬ Een gat in je hand hebben Veel te gemakkelijk geld uitgeven Wel xarj budan

‫وﻟﺨﺮج ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر راﺣﺖ و آﺳﺎن ﭘﻮل ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن‬

Ergens geen gat meer in zien De moed opgeven // denken dat iets niet meer lukt Mosta-asal šodan

‫ﻣﺴﺘﺎﺻﻞ ﺷﺪن‬ ‫ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن دﯾﮕﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻤﯽ‬- ‫ﻧﻮﻣﯿﺪ ﺷﺪن‬ ‫دﻫﺪ‬ Het ene gat met het andere stoppen Schulden maken om andere, eerder gemaakte schulden te kunnen betalen Kolâh kolâh kardan

‫ﮐﻼه ﮐﻼه ﮐﺮدن‬ ‫ﻗﺮض ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﺎ آن ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻗﺮض ﮐﻬﻨﻪ ﺧﻮد را ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‬ Iemand in de gaten hebben Begrijpen wat iemand van plan is Daste kasi râ xândan

‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺴﯽ را ﻓﻬﻤﯿﺪن‬ Iemand/iets in de gaten houden Iemand/iets aandachtig volgen, omdat je hem niet vertrouwt Kasi/čizi râ zire nazar dâštan

‫ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷنت‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﺎ دﻗﺖ‬/‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫او را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ In de gaten lopen Opvallen {in ongunstige zin} Tuye zoq xordan

‫ﺗﻮی ذوق ﺧﻮردن‬ (‫ﺑﻪ دﯾﺪ ﯾﺎ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ‬ In een zwart gat vallen Na een ingrijpende gebeurtenis (vooral wanneer iemand door ontslag of vut zijn werkkring verliest) niet weten hoe je verder moet Be če konam če konam oftâdan

115

Proef woordenboek.indd 115

16-5-2008 9:24:29

Gebed / Geboren

‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﭘﺲ از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﺟﺪی )ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺧﺮاج ﯾﺎ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ زودرس از دﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﻫﺪ( دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ Met iemand/iets zijn gat afvegen Voor iemand/iets grote minachting hebben Kasi/čizi râ pašme ânjâ-ye xod ham hesâb nakardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺸﻢ آن ﺟﺎی ﺧﻮد ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻔﺖ و ﺧﻮار داﻧﺴﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Niet voor één gat te vangen zijn Op geen enkele manier te vangen/pakken zijn // slim en vindingrijk zijn Dom be tale nadâdan

‫دم ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻧﺪادن‬ - ‫ﻣﭻ ﮔﺮﻓﺖ‬/‫ﺑﺎ ﻫﯿﭻ ﮐﻠﮑﯽ ﻧﺘﻮان ﮐﺴﯽ را ﮔﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫زﺑﻞ و ﻣﺒﺘﮑﺮ ﺑﻮدن‬ Hij heeft geen nagel om zijn gat/kont te krabben  Nagel Iemand een veer in zijn gat/kont steken  Veer Gebed Dat wordt een gebed zonder e(i)nd Dat gaat heel lang duren // dat is onbegonnen werk In rešte sare derâz dârad

‫اﯾﻦ رﺷﺘﻪ ﴎ دراز دارد‬ ‫ آن ﮐﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪﻧﯽ‬- ‫ﻣﺪت زﯾﺎدی ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Gebeten Op iemand gebeten zijn Kwaad zijn op iemand // iemand niet kunnen uitstaan Az daste kasi juši budan

‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺟﻮﺷﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫از ﮐﺴﯽ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬

Gebeuren Dat zal je (maar) gebeuren Dat is heel vervelend // dat is een enorme tegenvaller Ajab bad biyâri ast

‫ﻋﺠﺐ ﺑﺪ ﺑﯿﺎری اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺞ آور اﺳﺖ‬ Dat zal me niet/nooit meer gebeuren Ik zorg ervoor dat ik niet/nooit meer in die situatie kom Ân balâ digar saram nemi-âyad

‫آن ﺑﻼ دﯾﮕﺮ ﴎم منﯽ آﯾﺪ‬ ‫ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ‬/‫ﺣﻮاﺳﻢ ﺟﻤﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫وﺿﻊ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﺸﻮم‬ Het is met hem gebeurd 1 - Hij kan niet meer 2 - Hij is dood Kalakaš kande ast

‫ﮐﻠﮑﺶ ﮐﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺮده اﺳﺖ‬-٢ ‫ دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺶ را ﻧﺪارد‬-١ Wat kan me gebeuren? Ik ben onkwetsbaar // mij kan niets overkomen Čekâram mitawânand bekonand?

‫ﭼﮑﺎرم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ؟‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﺑﻼﯾﯽ ﺳﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬- ‫ﻣﻦ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮم‬ Gebod Geven om God noch gebod  God Geboerd Goed geboerd hebben Goed verdiend hebben Waze seke-i dâštan

‫وﺿﻊ ﺳﮑﻪ ای داﺷنت‬ ‫ﭘﻮل ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Geboren Ergens geboren en getogen zijn Ergens opgegroeid zijn

116

Proef woordenboek.indd 116

16-5-2008 9:24:29

Gedachte / Gedrang

Zâde wa bozorg šode-ye jâ-i budan

‫زاده و ﺑﺰرگ ﺷﺪه ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻮدن‬ ‫در ﻣﮑﺎﻧﯽ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮐﺮدن‬ Gedachte In gedachten verdiept zijn Diep zitten nadenken // onbereikbaar zijn voor anderen Qarqe fekr budan

‫ﻏﺮق ﻓﮑﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫ﻋﻤﯿﻘﺎ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﻓﺮو رﻓﺘﻦ‬ Op twee gedachten hinken Niet kunnen kiezen tussen twee (tegengestelde) mogelijkheden Do del budan

‫دو دل ﺑﻮدن‬ ‫در اﻧﺘﺨﺎب دو ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ )ﻣﺘﻀﺎد( ﻣﺴﺘﺎﺻﻞ ﻣﺎﻧﺪن‬ Van gedachten wisselen Discussiëren Tabâdole nazar kardan

‫ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﮐﺮدن‬ Zijn gedachten de vrije loop laten Zijn fantasie laten werken // zijn gedachten vrijuit laten gaan Fekre xod râ parwâz dâdan

‫ﻓﮑﺮ ﺧﻮد را ﭘﺮواز دادن‬ ‫ ﻓﮑﺮ و ﺧﯿﺎل ﮐﺮدن‬- ‫ﺗﺨﯿﻞ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ De wens is de vader van de gedachte  Wens Twee zielen, één gedachte  Ziel Gedag Dat kun je wel gedag zeggen Dat kun je wel vergeten // dat gebeurt zeker niet Begozâr dare kuze wa âbaš râ boxor

‫ﺑﮕﺬار در ﮐﻮزه و آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر‬ ‫ ﺑﺪون ﺷﮏ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬- ‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬ Gediend Ergens niet van gediend zijn Iets beslist niet willen Râhe kâre kasi nabudan

‫راه ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻗﻄﻌﺎ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻦ‬ Geding Niet in het geding zijn Niet aan de orde zijn Mozu-e sohbat nabudan

‫ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﺒﻮدن‬ Gedoe Een misselijk gedoe Een manier van doen die veel ergernis geeft Jariyâni čendeš âwar

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪش آور‬ ‫ﺷﯿﻮه ﮐﺎری ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ رﻧﺠﺶ و آزردﮔﯽ ﺷﻮد‬ Gedonder Daar heb je het gedonder in de glazen Daar begint de ellende Mosibat be pâ šod

‫ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪه اﻧﺪ‬ Gedrag Van onbesproken gedrag zijn Een goede reputatie hebben Pâk o bi eyb budan

‫ﭘﺎک و ﺑﯽ ﻋﯿﺐ ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﻬﺮت و اﻋﺘﺒﺎر ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬ Gedrang In het gedrang komen In de knel/moeilijkheden komen

117

Proef woordenboek.indd 117

16-5-2008 9:24:29

Geduld / Geestesoog

Aqle sâlem dar badane sâlem

Dar tangnâ gir kardan

‫در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺨﺘﯽ اﻓﺘﺎدن‬/‫ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻼت‬ Geduld Geduld is een schone zaak! Als je maar geduld hebt, lukt het wel! Gar sabr koni ze qure halwâ sâzam!

!‫ﮔﺮ ﺻﱪ ﮐﻨﺪ ز ﻏﻮره ﺣﻠﻮا ﺳﺎزد‬ !‫اﮔﺮ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﮐﻨﺪ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﯽ رﺳﺪ‬

‫ﻋﻘﻞ ﺳﺎمل در ﺑﺪن ﺳﺎمل‬ ‫آدم وﻗﺘﯽ ﺗﻦ ﺧﻮد را ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﻧﮕﺎه دارد روح او ﻫﻢ‬ {‫ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ‬ Hoe groter geest, hoe groter beest Iemand met grote begaafdheden gedraagt zich vaak onmogelijk Har če maqâm wâlâ tar ast xalâf bâlâ tar ast

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻘﺎم واﻻﺗﺮ اﺳﺖ ﺧﻼف ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺳﺘﻌﺪادش ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ اﻏﻠﺐ رﻓﺘﺎرش‬ ‫ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺗﺮ اﺳﺖ‬

Geef (zn) Dat is te geef Dat is heel goedkoop Moft ast

‫ﻣﻔﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ارزان اﺳﺖ‬ Geest De geest geven Overlijden Jân ba jân âfarin taslim kardan

‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﺟﺎن آﻓﺮﯾﻦ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ از دﻧﯿﺎ رﻓﺘﻦ‬،‫ﻣﺮدن‬ De geest is gewillig, maar het vlees is zwak {bijbeltekst, Mattheus 26:41} Je hebt wel goede plannen, maar door zinnelijkheid/luiheid kom je er niet toe ze uit te voeren Ruhe ensân mixâhad am-ma tab-e bašari za-if ast {enjil}

‫روح اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻣﺎ ﻃﺒﻊ ﺑﴩی ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ‬ {‫}اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﻫﻮﺳﺮاﻧﯽ‬/‫ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎی ﺧﻮﺑﯽ دارد اﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻨﺒﻠﯽ‬ ‫ﻣﺠﺎل اﻧﺠﺎم آن را ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een gezonde geest in een gezond lichaam Als je je lichaam goed in conditie houdt, blijft ook je geest fit {Gaat terug op een Latijnse versregel, Iuvenalis, 10, 356}

Iets helder/goed voor de geest hebben Een duidelijk beeld van iets in zijn hoofd hebben Jariyâni râ xub be yâd dâštan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷنت‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﺗﺠﺴﻢ واﺿﺢ و روﺷﻨﯽ در ﺳﺮ داﺷﺘﻦ‬ Tegenwoordigheid van geest hebben/ tonen Snel en adequaat optreden/reageren Hozure zehn dâštan/nešân dâdan

‫ﻧﺸﺎن دادن‬/‫ﺣﻀﻮر ذﻫﻦ داﺷنت‬ ‫واﮐﻨﺶ ﮐﺮدن‬/‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺠﺎ رﻓﺘﺎر‬ Niet naar de letter, maar naar de geest van de wet oordelen  Letter Toen voltrok zich een scheiding der geesten  Scheiding Geestesoog Iets aan zijn geestesoog voorbij laten gaan In zijn gedachten een geschiedenis zich laten afspelen Jariyâni râ jolo-ye češm âwardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ آوردن‬ ‫روﯾﺪادﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آوردن‬

118

Proef woordenboek.indd 118

16-5-2008 9:24:30

Gegeven (zn) / Gek (zn)

Gegeven (zn) Dat is een hard gegeven Een onweerlegbaar gegeven {waar men dus rekening mee moet houden} Haqiqate mosal-lami ast

‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺴﻠﻤﯽ اﺳﺖ‬ ‫داده ﺷﺪه اﻧﮑﺎر ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ }ﮐﻪ آدم ﺑﺎﯾﺪ آن را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب‬ {‫ﺑﯿﺎورد‬ Gegoten Als gegoten zitten Keurig/precies passen Qâlebe tan ast

‫ﻗﺎﻟﺐ ﺗﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺪازه اش درﺳﺖ و دﻗﯿﻖ اﺳﺖ‬ Geheel Over het geheel genomen Afgezien van details/kleinigheden Be tore kol-li

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎی ﮐﻢ اﻫﻤﯿﺖ‬/‫ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺰﯾﯿﺎت‬ Geheim (zn) Dat is een publiek geheim Dat is eigenlijk géén geheim, want iedereen weet ervan Mesle table zire gelim zadan ast

‫ﻣﺜﻞ ﻃﺒﻞ زﯾﺮ ﮔﻠﯿﻢ زدن اﺳﺖ‬ ‫در اﺻﻞ راز ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻮن ﻫﻤﻪ آن را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‬ Het geheim van de smid Een bepaalde methode om iets te doen/maken die alleen aan de vakman/ingewijde bekend is Fut o fane kuze gari

‫ﻓﻮت و ﻓﻦ ﮐﻮزه ﮔﺮی‬ ‫ﺧﻮدی‬/‫اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای اﻫﻞ ﻓﻦ‬/‫ﺷﯿﻮه ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Geheugen Dat ligt me nog vers in het geheugen Dat herinner ik me nog heel goed

Hanuz xub yâdam ast

‫ﻫﻨﻮز ﺧﻮب ﯾﺎدم اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ اﻻن آن را ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارم‬ Iemands geheugen opfrissen Iemand (al of niet gewelddadig) aan iets herinneren Yâde kasi âwardan

‫ﯾﺎد ﮐﺴﯽ آوردن‬ ‫ﺑﯽ ﮐﺘﮏ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎد آوری ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را )ﺑﺎ‬ Mijn geheugen laat me in de steek Ik weet het niet meer Hâfeze-am qad nemidahad

‫ﺣﺎﻓﻈﻪ ام ﻗﺪ منﯽ دﻫﺪ‬ ‫ ﯾﺎدم ﻧﯿﺴﺖ‬،‫دﯾﮕﺮ آن را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪارم‬ Geit Vooruit met de geit! Vooruit maar // het moet maar, hoewel niet van harte! Bâše bezan berim!

!‫ﺑﺎﺷﻪ ﺑﺰن ﺑﺮﯾﻢ‬ ‫ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ از ﺗﻪ دل ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ آن را‬- ‫ﺟﻬﻨﻢ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮم‬ !‫ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ De kool en de geit willen sparen  Kool Gek (zn) Eén gek kan meer vragen dan tien wijzen kunnen beantwoorden {Gezegd over of tegen iemand die veel vragen stelt waarop geen verstandig antwoord te geven is} Diwâne sangi be čâh miandâzad ke sad tâ âqel ham nemitawânand birun âwrand

‫دﯾﻮاﻧﻪ ﺳﻨﮕﯽ ﺑﻪ ﭼﺎه ﻣﯽ اﻧﺪازد ﮐﻪ ﺻﺪ ﺗﺎ ﻋﺎﻗﻞ ﻫﻢ‬ ‫منﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﯿﺮون آورﻧﺪ‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺶ‬ ‫ﻫﺎی زﯾﺎدی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ای ﺑﺮای آن‬ {‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‬ 119

Proef woordenboek.indd 119

16-5-2008 9:24:30

Gek (bn) / Gekleurd

Elke gek heeft zijn gebrek Aan iedereen mankeert wel wat Har goli xâri dârad

‫ﻫﺮ ﮔﻠﯽ ﺧﺎری دارد‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ اﻧﺪک اﺷﮑﺎل و اﻣﺎﯾﯽ دارد‬ Het is zoveel waard als een gek ervoor geven wil De waarde van iets wordt bepaald door degene die het wil kopen Qeymate jens be dide moštari ast

‫ﻗﯿﻤﺖ ﺟﻨﺲ ﺑﻪ دﯾﺪ ﻣﺸﱰی اﺳﺖ‬ ‫ارزش ﻫﺮ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺧﺮﯾﺪارش دارد‬ Iemand voor de gek houden Iemand bespotten/misleiden Kasi râ dast andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را رﯾﺸﺨﻨﺪ‬ Voor gek lopen In de ogen van anderen er raar uitzien Rixte xande dâri peydâ kardan

‫رﯾﺨﺖ ﺧﻨﺪه داری ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫از دﯾﺪ دﯾﮕﺮان ﻇﺎﻫﺮ ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ داﺷﺘﻦ‬ Ze werken als gekken Ze werken heel hard Mesle xar zahmat mikešand

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ زﺣﻤﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Hoe ouder, hoe gekker  Oud Gek (bn) Dat is te gek om los te lopen! Dat kan helemaal niet // dat is volstrekt onaanvaardbaar! Magar mišawad!

!‫ﻣﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ !‫ ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬- ‫اﺻﻼ ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬

Gek zijn op iemand/iets Iemand/iets heel aangenaam vinden // dol zijn op iemand/iets Xâter xâhe kasi/čizi budan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاه ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای‬/‫ ﺷﯿﻔﺘﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬/‫دوﺳﺘﺪار ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺑﻮدن‬ Zo gek krijgen ze me niet Ik weiger dat te doen // ze zullen me niet kunnen overhalen om dat te doen Xodešân râ ham bekošand nemikonam

‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﻫﻢ ﺑﮑﺸﻨﺪ منﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ آن ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻦ را ﺑﻪ‬- ‫ﻣﻦ آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫آن ﮐﺎر وادار ﮐﻨﻨﺪ‬ Gekant Ergens tegen gekant zijn Ernstig bezwaar hebben tegen iets Bâ čizi čap oftâdan

‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﭼﭗ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺳﺮ ﺳﺨﺖ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Gekend Ergens in gekend worden In iets betrokken worden // van iets op de hoogte gebracht worden Dar gire qazi-ye-i šodan

‫در ﮔﯿﺮ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن‬ ‫ از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪن‬- ‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺷﺪن‬ Gekheid Alle gekheid op een stokje Nu even serieus! Az šuxi gozašte

‫از ﺷﻮﺧﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ !‫ﺣﺎﻻ ﺟﺪی ﺣﺮف ﺑﺰﻧﯿﻢ‬ Gekleurd Een sterk gekleurd verhaal/bericht Een zeer eenzijdig/subjectief verhaal/ bericht Dâstâne/xabare yek tarafe

120

Proef woordenboek.indd 120

16-5-2008 9:24:30

Geknipt / Geld

‫ﺧﱪ ﯾﮏ ﻃﺮﻓﻪ‬/‫داﺳﺘﺎن‬ ‫ذﻫﻨﯽ‬/‫داﺳﺘﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﯾﮏ ﺟﺎﻧﺒﻪ‬/‫ﺧﺒﺮ‬ Er gekleurd op staan In negatieve zin opvallen // op iets betrapt zijn Xit šodan

‫ﺧﯿﻂ ﺷﺪن‬ ‫ ﺳﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬- ‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن‬ Geknipt Ergens voor geknipt zijn Zeer geschikt zijn voor iets Be darde kâri xordan

‫ﺑﻪ درد ﮐﺎری ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Gelach Een homerisch gelach Een uitbundig gelach {deze uitdrukking verwijst naar Homerus, Ilias 1, 599} Xande-ye qaš qaš

‫ﺧﻨﺪه ﻏﺶ ﻏﺶ‬ {‫ﺧﻨﺪه ای ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ }ﺑﻪ ﻫﻮﻣﺮ اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Gelag Het gelag (moeten) betalen De straf (moeten) betalen voor wat anderen misdaan hebben (Ejbâran) čube digari râ xordan

‫)اﺟﺒﺎرا( ﭼﻮب دﯾﮕﺮی را ﺧﻮردن‬ ‫)ﻧﺎﭼﺎرا( ﻣﺠﺎزات ﺧﻼف دﯾﮕﺮی را ﮐﺸﯿﺪن‬ Het is een hard gelag Het is een onrechtvaardig/onverdiend lot Az baxe bad ast

‫از ﺑﺨﺖ ﺑﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ای اﺳﺖ‬/‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ‬

Geld Bulken van het geld Heel veel geld hebben Guni guni pul

‫ﮔﻮﻧﯽ ﮔﻮﻧﯽ ﭘﻮل‬ ‫ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬ ‫ﹺ‬ Dat is toch geen geld! Dat is bijna voor niets! In ke puli nist!

!‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﭘﻮﻟﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ !‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻣﻔﺖ و ﻣﺠﺎﻧﯽ اﺳﺖ‬ Dat wil ik voor geen geld van de wereld doen Ik weiger dat te doen, wat ik er ook mee zou kunnen verdienen Hame-ye donyâ râ ham bedahand nemikonam

‫ﻫﻤﻪ دﻧﯿﺎ را ﻫﻢ ﺑﺪﻫﻨﺪ منﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ Erg vastzitten aan zijn geld Maar moeilijk zijn geld kunnen uitgeven Pulâs be jânaš baste ast

‫ﭘﻮﻟﺶ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺶ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫دﻟﺶ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ ﭘﻮل ﺧﻮد را ﺧﺮج ﮐﻨﺪ‬ Ergens geld uit slaan Uit een situatie op een sluwe manier voordeel halen Az âb kare gereftan

‫از آب ﮐﺮه ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻮذی ﮔﺮی از وﺿﻌﯿﺘﯽ ﺳﻮد ﺑﺮدن‬ Geld dat stom is, maakt recht wat krom is Wie onrecht begaat maar veel geld heeft, kan dat gebruiken om niet veroordeeld te worden Pul har nâhaqi râ haq mikonad

121

Proef woordenboek.indd 121

16-5-2008 9:24:30

Geld / Geld

‫ﭘﻮل ﻫﺮ ﻧﺎﺣﻘﯽ را ﺣﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻼف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﭘﻮل ﻓﺮاوان دارد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ‬ ‫ﭘﻮل ﺟﺮم ﺧﻮد را ﺑﺨﺮد‬ Geld in het laatje brengen Inkomsten opleveren Daxl dâštan

‫دﺧﻞ داﺷنت‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻮد و در آﻣﺪ ﺷﺪن‬ Geld is een sleutel die op alle sloten past Als je geld hebt, krijg je alles gedaan Pul kelide har dari ast

‫ﭘﻮل ﮐﻠﯿﺪ ﻫﺮ دری اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﭘﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﮐﺎری ﺑﺮاﯾﺶ ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ‬ Geld moet rollen Geld moet uitgegeven worden Pul barâye xarj kardan ast

‫ﭘﻮل ﺑﺮای ﺧﺮج ﮐﺮدن اﺳﺖ‬ ‫ﭘﻮل را ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺼﺮف ﮐﺮد‬ Geld over de balk gooien/smijten Op onverantwoorde wijze geld uitgeven Rixt o pâš kardan

‫رﯾﺨﺖ و ﭘﺎش ﮐﺮدن‬ ‫ در ﻫﺰﯾﻨﻪ اﺻﺮاف ﮐﺮدن‬،‫ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻮوﻻﻧﻪ ﺧﺮج ﮐﺮدن‬ Geld ruiken Aanvoelen dat je geld kunt verdienen met iets Buye pul šenidan

‫ﺑﻮی ﭘﻮل ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﭘﻮل در آوردن از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ Geld stinkt niet Als je maar over geld beschikt, is het goed; het doet er niet toe hoe je eraan komt Pul ke bu nadârad

‫ﭘﻮل ﮐﻪ ﺑﻮ ﻧﺪارد‬ ‫ﺛﺮوت ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آدم آن را ﭼﻪ‬ ‫ﺟﻮری ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﺳﺖ‬

Goed geld naar kwaad geld gooien/ smijten Geld uitgeven aan een onderneming die niets zal opleveren Pule zabân baste râ be ânjâ-ye gâw zadan

‫ﭘﻮل زﺑﺎن ﺑﺴﺘﻪ را ﺑﻪ آن ﺟﺎی ﮔﺎو زدن‬ ‫ﭘﻮﻟﯽ را ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺳﻮدی در آن ﻧﯿﺴﺖ‬ Grof geld verdienen Heel veel geld verdienen Mošt mošt pul dar âwardan

‫ﻣﺸﺖ ﻣﺸﺖ ﭘﻮل در آوردن‬ ‫درآﻣﺪ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬ Het geld brandt hem in zijn handen Hij wil heel graag geld uitgeven Pul dar dast-hâyaš band nemišawad

‫ﭘﻮل در دﺳﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﻨﺪ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﭘﻮل ﺧﺮج ﮐﺮدن اﺳﺖ‬ Het geld groeit me niet op de rug Ik moet hard werken om het geld te verdienen, daarom ben ik er zuinig mee Pul ke alafe xers nist

‫ﭘﻮل ﮐﻪ ﻋﻠﻒ ﺧﺮس ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺎ زﺣﻤﺖ ﭘﻮل در آورده ام ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻗﺘﺼﺎدی‬ ‫ﺧﺮج ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Het geld ligt daar voor het oprapen Je kunt daar heel gemakkelijk geld verdienen Ânjâ pul ruye zamin rixte ast

‫آن ﺟﺎ ﭘﻮل روی زﻣﯿﻦ رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان در آن ﺟﺎ ﭘﻮل ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‬ Iemand geld uit de zak kloppen Op een slimme manier geld van iemand loskrijgen Kasi râ tiq zadan

‫ﮐﺴﯽ را ﺗﯿﻎ زدن‬ ‫ﺑﺎ زﯾﺮﮐﯽ از ﮐﺴﯽ ﭘﻮل ﮐﺸﯿﺪن‬

122

Proef woordenboek.indd 122

16-5-2008 9:24:30

Gelden (ww) / Geleerde (zn)

Iets te gelde maken Iets verkopen Čizi râ be pul nazdik kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﭘﻮل ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻨﺴﯽ را ﻓﺮوﺧﺘﻦ‬ In het geld zwemmen Geld in overvloed bezitten Pulaš bâ pâru bâlâ mirawad

‫ﭘﻮﻟﺶ ﺑﺎ ﭘﺎرو ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود‬ ‫ﻓﺮاوان ﭘﻮل داﺷﺘﻦ‬

‫ﭘﻮل و زﺑﺎن ﺧﻮش آدم را ﺑﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎﻫﺎ ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‬ ‫آدم ﺑﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ و ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﺎی‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورد‬ Zuur verdiend geld Geld dat met hard werken verdiend is Pule dast ranj

‫ﭘﻮل دﺳﺖ رﻧﺞ‬ ‫ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻼش زﯾﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ Als het schip met geld komt  Schip

Je geld of je leven {Bedreiging bij een overval // aansporing om je geld af te geven} Yâ pu-lat yâ jâ-nat

‫ﯾﺎ ﭘﻮﻟﺖ ﯾﺎ ﺟﺎﻧﺖ‬ ‫ آدم را وادار ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬- ‫}ﺗﻬﺪﯾﺪی اﺳﺖ در ﻣﻮﻗﻊ دزدی‬ {‫ﮐﻪ ﭘﻮل ﺑﭙﺮدازد‬ Op zijn geld zitten Gierig zijn // zijn geld niet willen/kunnen uitgeven Âb az dastaš nemičekad

‫آب از دﺳﺘﺶ منﯽ ﭼﮑﺪ‬ ‫ﻧﻤﯽ‬/‫ دﻟﺶ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬- ‫ﺧﺴﯿﺲ و ﻧﺎﺧﻦ ﺧﺸﮏ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻮﻟﺶ را ﺧﺮج ﮐﻨﺪ‬ Overal geld uit willen slaan Overal geld aan willen verdienen Har jâ ke dastaš beresad mixâhad az âb kare begirad

‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ دﺳﺘﺶ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از آب ﮐﺮه ﺑﮕﯿﺮد‬ ‫در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﭘﻮل در آورد‬ Voor geld en goede woorden krijgt men veel gedaan Met veel geld en handige praatjes kun je veel bereiken Pul wa zabâne xoš âdam râ be xeyli jâ-hâ miresânad

Eieren voor zijn geld kiezen  Ei Tijd is geld!  Tijd Gelden (ww) Zich laten gelden Opkomen voor zichzelf // zijn gezag/ invloed uitoefenen Xod râ qabulândan

‫ﺧﻮد را ﻗﺒﻮﻻﻧﺪن‬ ‫ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬/‫ ﻗﺪرت‬- ‫ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن‬ Gelederen In de voorste gelederen strijden Vooraan vechten Dar xate aw-wal jangidan

‫در ﺧﻂ اول ﺟﻨﮕﯿﺪن‬ ‫در ﺻﻒ اول ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن‬ Zij komen onze gelederen versterken Zij sluiten zich bij ons aan, zodat we sterker worden Mi-âyand ke mâ râ besâzand

‫ﻣﯽ آﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺑﺴﺎزﻧﺪ‬ ‫آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﺎ ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪﺗﺮ ﺷﻮﯾﻢ‬ Geleerde (zn) De geleerden zijn het er (nog) niet over eens

123

Proef woordenboek.indd 123

16-5-2008 9:24:30

Gelegenheid / Geloven (ww)

In de wetenschap bestaat hierover (nog) geen eenstemmigheid Xebre hâ (hanuz) ru-yaš bahš dârand

‫ﺧﱪه ﻫﺎ )ﻫﻨﻮز( روﯾﺶ ﺑﺤﺚ دارﻧﺪ‬ ‫در اﯾﻦ ﺑﺎره ﻋﻠﻢ )ﻫﻨﻮز( ﻫﻢ رای و ﯾﮏ دل ﻧﯿﺴﺖ‬ Gelegenheid De gelegenheid te baat nemen De kans grijpen // de vrijheid nemen Forsati râ qanimat šemordan

‫ﻓﺮﺻﺘﯽ را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﯿﺎر دادن‬- ‫از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Gelegenheid maakt de dief Wie een kans krijgt om te stelen maakt daar allicht gebruik van Waz-iyat wasile-ye dozdi mišawad

‫وﺿﻌﯿﺖ وﺳﯿﻠﻪ دزدی ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺠﺎل دزدی ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ ﺣﺘﻤﺎ آن ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Iemand in de gelegenheid stellen Iemand de kans geven om iets te doen Be kasi majâl dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎل دادن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﺮﺻﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن‬ Geloof (zn) Geloof kan bergen verzetten Geloof kan enorme kracht geven om veel te presteren Imân mitawânad kuh râ jâ be jâ konad

‫اﯾامن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﻮه را ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎ ﮐﻨﺪ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ آدم ﻗﺪرت زﯾﺎدی دﻫﺪ ﺗﺎ ﭘﯿﺮوزی‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‬ Twee geloven op een kussen, daar komt de duivel tussen Een intieme relatie tussen twee mensen met een verschillend geloof moet wel mislukken

Zan o šohare do dini âqebatešân nabini

‫زن و ﺷﻮﻫﺮ دو دﯾﻨﯽ ﻋﺎﻗﺒﺘﺸﺎن ﻧﺒﯿﻨﯽ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ زن و ﺷﻮﻫﺮی ﮐﻪ دو دﯾﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ دارﻧﺪ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Van zijn geloof afvallen Ongelovig worden // zijn geloof verliezen Az din bargaštan

‫از دﯾﻦ ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫ دﯾﻦ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬- ‫ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺪن‬ Geloven (ww) Eraan moeten geloven Aan iets lastigs/vervelends moeten beginnen Čâre-i nadâštan

‫ﭼﺎره ای ﻧﺪاﺷنت‬ ‫رﻧﺞ آوری ﺷﺪن‬/‫ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺷﺮوع ﮐﺎر دﺷﻮار‬ Hij gelooft het wel Hij heeft er geen zin meer in // hij houdt ermee op Digar delaš râ zade ast

‫دﯾﮕﺮ دل اش را زده اﺳﺖ‬ ‫ آن ﮐﺎر را زﻣﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارد‬- ‫دﯾﮕﺮ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارد‬ Iemand op zijn woord geloven Erop vertrouwen dat wat iemand zegt waar/juist is Ru-ye harfe kasi hesâb kardan

‫روی ﺣﺮف ﮐﺴﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫راﺳﺖ اﺳﺖ‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺣﺮﻓﺶ ﺣﻘﯿﻘﺖ‬ Zijn eigen oren/ogen niet kunnen geloven De juistheid van zijn eigen waarnemingen niet vertrouwen Be češm/guše xod ham etemâd nakardan

‫ﮔﻮش ﺧﻮد ﻫﻢ اﻋﺘامد ﻧﮑﺮدن‬/‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫آن ﭼﻪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ و ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺑﺎور ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

124

Proef woordenboek.indd 124

16-5-2008 9:24:30

Geluid / Gemak

Geluid Een ander geluid laten horen Iets heel anders zeggen // een totaal andere mening hebben Harfe digari zadan

‫ﺣﺮف دﯾﮕﺮی زدن‬ ‫ ﻋﻘﯿﺪه ای ﮐﺎﻣﻼ ﺟﺪا و‬- ‫ﻧﻈﺮ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اراﯾﻪ دادن‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﯾﺰی داﺷﺘﻦ‬ Een nieuwe lente, een nieuw geluid  Lente Geluk Dat is meer geluk dan wijsheid Dat succes is niet aan eigen verdienste, maar aan toeval te danken Šâns ham-râhaš bud na aql

‫ﺷﺎﻧﺲ ﻫﻤﺮاﻫﺶ ﺑﻮده ﻧﻪ ﻋﻘﻞ‬ ‫آن ﭘﯿﺮوزی ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻟﯿﺎﻗﺖ اش رﺑﻄﯽ ﻧﺪاﺷﺖ‬ Het geluk helpt de dapperen Wie zich dapper gedraagt, wordt soms door het toeval geholpen Âdame natars šâns dârad

‫آدم ﻧﱰس ﺷﺎﻧﺲ دارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﻟﯿﺮاﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺨﺖ ﺑﻪ‬ ‫او ﯾﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Het geluk is met de dommen Domme mensen hebben vaak geluk {vaak als excuus gebruikt als je geluk hebt gehad} Baxte ahmaq hâ boland ast

‫ﺑﺨﺖ اﺣﻤﻖ ﻫﺎ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫آدم ﻫﺎی ﻧﻔﻬﻢ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﯽ آورﻧﺪ }اﻏﻠﺐ ﺑﻬﺎﻧﻪ‬ {‫ای اﺳﺖ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺴﯽ آوردن‬ Hij kan zijn geluk niet op Hij is gelukkiger dan hij had kunnen denken Sar az pâ nemišenâsad

‫ﴎ از ﭘﺎ منﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ ‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﮐﻨﺪ‬

Van geluk mogen spreken Het is aan het geluk te danken dat iets niet slecht(er) is afgelopen Wâqe-an šâns âward

‫واﻗﻌﺎ ﺷﺎﻧﺲ آورد‬ ‫اﻗﺒﺎﻟﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ وﺿﻊ از اﯾﻦ ﺑﺪ )ﺗﺮ( ﻧﺸﺪ‬ Scherven brengen geluk  Scherf Gelukkig Als dat of dat gebeurt, ben je nog niet gelukkig/jarig Als dat of dat gebeurt, dan staat je iets vervelends te wachten Agar ân masale piš biyâyad dahânat esfâlt ast

‫اﮔﺮ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﺎﯾﺪ دﻫﺎﻧﺖ اﺳﻔﺎﻟﺖ اﺳﺖ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آن اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮاری در اﻧﺘﻈﺎرت‬ ‫اﺳﺖ‬ Gemak Het gemak dient de mens Je maakt van de gelegenheid gebruik om het je gemakkelijker te maken, bijv. door een prettig zittende stoel te nemen Râhati râ barâye âdam dorost kardeand

‫راﺣﺘﯽ را ﺑﺮای آدم درﺳﺖ ﮐﺮده اﻧﺪ‬ ‫آدم ﺑﺮای آﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮد از ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن ﺻﻨﺪﻟﯽ راﺣﺘﯽ‬ Houd je gemak! Stil jij! Blijf kalm! Ârâm jânam!

!‫آرام ﺟﺎﻧﻢ‬ !‫ﺳﺎﮐﺖ ﺷﻮ! داد و ﺑﯽ داد ﻧﮑﻦ‬ Iemand op zijn gemak stellen Iemand bemoedigend toespreken // iemands onrust proberen weg te nemen Kasi râ ârâm kardan

125

Proef woordenboek.indd 125

16-5-2008 9:24:30

Gemakkelijk / Generen

‫ﮐﺴﯽ را آرام ﮐﺮدن‬ ‫ در از ﺑﯿﻦ‬- ‫ﺣﺮف ﻫﺎی دﻟﮕﺮم ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫ﺑﺮدن ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Met het grootste gemak (van de wereld) Heel gemakkelijk // zonder enige inspanning Bâ râhati wa ârâmeše (kâmel)

(‫ﺑﺎ راﺣﺘﯽ و آراﻣﺶ )ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫ ﺑﺪون ﻫﯿﭻ زﺣﻤﺘﯽ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و راﺣﺖ‬ Gemakkelijk Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan Dat kan je wel gemakkelijk zeggen, maar het is veel lastiger het ook te doen Harfaš âsân ast wa amalaš došwâr

‫ﺣﺮﻓﺶ آﺳﺎن اﺳﺖ و ﻋﻤﻠﺶ دﺷﻮار‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن درﺑﺎره اش راﺣﺖ اﺳﺖ اﻣﺎ اﻧﺠﺎﻣﺶ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ Jij hebt gemakkelijk praten Jij zegt nu wel hoe het moet, maar jij hoeft het niet te doen, ik wel Sedâyat az jâye garm dar mi-âyad

Gemunt Het op iemand gemunt hebben Iemand tot mikpunt van zijn agressie maken Be kasi band kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻫﺪف ﺧﺸﻢ ﺧﻮد ﻗﺮار دادن‬ Gemutst Goed gemutst zijn In een goed humeur zijn Sar damâq budan

‫ﴎ دﻣﺎغ ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﺎد و ﺳﺮﺣﺎل ﺑﻮدن‬ Genade Geen genade kennen Onbarmhartig zijn/toeslaan Rahm saraš nemišawad

‫رﺣﻢ ﴎش منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻇﻠﻢ ﮐﺮدن‬/‫ﺳﻨﮕﺪل ﺑﻮدن‬ Genade vinden in de ogen van iemand Geaccepteerd worden door iemand Ware dele kasi jâ gereftan

‫ﺻﺪاﯾﺖ از ﺟﺎی ﮔﺮم در ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫راه ﺣﻞ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﯽ اﻣﺎ ﻣﻦ ﺑﺎﯾﺪ آن ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم‬ ‫دﻫﻢ ﻧﻪ ﺗﻮ‬ Gemoed Iemand op zijn gemoed werken Iemand proberen te beïnvloeden door zijn gevoel aan te spreken Be ruhe kasi rexne kardan

‫ﺑﻪ روح ﮐﺴﯽ رﺧﻨﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ دل ﮐﺴﯽ راه ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺗﺎ او را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارد‬ Zijn gemoed luchten Uitspreken wat je dwarszit/hindert Darde del kardan

‫درد دل ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﺧﻮد ﺣﺮف زدن‬/‫درﺑﺎره دﻟﺨﻮری‬

‫ور دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﮐﺴﯽ واﻗﻊ ﺷﺪن‬ Genadebrood Genadebrood eten Afhankelijk zijn van iemands goedgunstigheid Nâne xeyrât xordan

‫ﻧﺎن ﺧﯿﺮات ﺧﻮردن‬ ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﺶ و رﺣﻤﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Generen Geneer je niet Ga gerust je gang Xejâlat nakeš

‫ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻧﮑﺶ‬ ‫ ﮐﺎر ﺧﻮدت را ﺑﮑﻦ‬،‫راﺣﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرت اداﻣﻪ ﺑﺪه‬

126

Proef woordenboek.indd 126

16-5-2008 9:24:30

Genezen / Gepokt

Genezen Voorkómen is beter dan genezen  Voorkómen Genie Een miskend genie Een briljant iemand die niet als zodanig erkend wordt Noxbe-ye nâšenâxte

‫ﻧﺨﺒﻪ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬ ‫آدم ﺑﺎ ﻫﻮﺷﯽ ﮐﻪ درﺳﺖ ﺑﻪ رﺳﻤﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Genieten Hij is niet te genieten Hij heeft een slecht humeur en doet vreselijk vervelend Mesle borje zahre mâr ast

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮج زﻫﺮه ﻣﺎر اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺑﺪ ﻋﻨﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﺶ آوری دارد‬

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﻪ ﮔﻮش ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Glimmen van genoegen/plezier Aan je uiterlijk is te zien dat je heel tevreden bent Az xošhâli češm barq zadan

‫از ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﭼﺸﻢ ﺑﺮق زدن‬ ‫از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﭘﯿﺪا اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ راﺿﯽ اﺳﺖ‬ Het genoegen is geheel mijnerzijds 1 - Ik ben blij u ontmoet te hebben {formule bij een afscheid bijv.} 2 - Niets te danken {formule bij het afweren van een bedankje} Az sâ-âdate mâ ast

‫از ﺳﻌﺎدت ﻣﺎ اﺳﺖ‬ :‫ از آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺮﺳﻨﺪ ﺷﺪم }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬-١ ‫ ﻗﺎﺑﻠﯽ‬-٢{‫رﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‬ {‫ﻧﺪارد }رﺳﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﺮ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‬

Genoeg Meer dan/schoon genoeg hebben van iemand/iets Niets meer te maken willen hebben met iemand/iets // iemand/iets zat zijn Az daste kasi/jariyâni be so-tuh âmadan

Gepaard Ergens mee gepaard gaan Ergens mee verbonden zijn // samengaan met iets Awizâne čizi budan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﺗﺎب‬- ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ در ﮐﺎر ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ‬

Gepakt Gepakt en gezakt zijn Geheel klaar staan om op reis te gaan Bâr o bandil baste wa hâzer yarâq budan

Genoegen Ergens genoegen in scheppen Iets leuk vinden (om te doen) Az kâri keyf bordan

‫از ﮐﺎری ﮐﯿﻒ ﺑﺮدن‬ ‫)اﻧﺠﺎم( ﮐﺎری را دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ‬ Ergens genoegen mee nemen Iets accepteren Qazi-ye-i râ be guš gereftan

‫آوﯾﺰان ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﺑﻂ داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن‬

‫ﺑﺎر و ﺑﻨﺪﯾﻞ ﺑﺴﺘﻪ و ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده ﺳﻔﺮ ﺑﻮدن‬ Gepokt Gepokt en gemazeld zijn in iets Heel veel ervaring hebben in/met iets Kâr košte-ye jariyâni budan

‫ﮐﺎر ﮐﺸﺘﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬/‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری در ﮐﺎری‬ 127

Proef woordenboek.indd 127

16-5-2008 9:24:30

Geraden / Geschiedenis

Geraden Dat is je geraden ook! Dat moet je zeker doen! Bâyad ham bekoni!

!‫ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻢ ﺑﮑﻨﯽ‬ !‫آن ﮐﺎر را ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد اﻧﺠﺎم دﻫﯽ‬ Geraniums Achter de geraniums zitten {Gezegd van mensen die vanwege pensioen, ziekte of werkeloosheid niet naar hun werk hoeven, en dan niets meer ondernemen en passief thuiszitten} Xâne nešin šodan

‫ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪن‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ ﺑﯿﻤﺎری ﯾﺎ ﺑﯽ ﮐﺎری ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ‬،‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ‬ ‫از ﺧﺎﻧﻪ را ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻧﮑﺮده و ﺑﯽ ﺣﺎل در ﺧﺎﻧﻪ‬ {‫ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﻨﺪ‬ Gereedschap Goed gereedschap is het halve werk Als je goed gereedschap hebt, zal het karwei snel voltooid zijn Wasile-ye xub nesfe kâr ast

‫وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻮب ﻧﺼﻒ ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ اﺑﺰار ﮐﺎر درﺳﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺎرش ﺳﺮﯾﻊ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Geroepen Als geroepen komen Precies op tijd komen {als redder in de nood} Xoš âmadi ke be mo-oqe âmadi

‫ﺧﻮش آﻣﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﻣﺪی‬ {‫دﻗﯿﻘﺎ ﺳﺮ وﻗﺖ رﺳﯿﺪن }ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻧﺠﺎت‬ Zich ergens toe geroepen voelen Het gevoel hebben dat je iets moet doen Kâri râ wazife-ye xod danestan

‫ﮐﺎری را وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد داﻧﺴنت‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎری را ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬

Gerommel Dat is gerommel in de marge Dat is zinloze moeite en levert eigenlijk niets op Dardi râ dawâ nemikondan

‫دردی را دوا منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫زﺣﻤﺖ ﺑﯿﻬﻮده ای اﺳﺖ و در اﺻﻞ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻧﺪارد‬ Gerritje Wie zal dat betalen, zoete lieve Gerritje? Dat is wel mooi bedacht, maar waar halen we het geld vandaan? Fekraš xub ast pulaš kojâst?

‫ﻓﮑﺮش ﺧﻮب اﺳﺖ ﭘﻮﻟﺶ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟‬ ‫اﯾﺪه ﺟﺎﻟﺒﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ ﭘﻮل آن را از ﮐﺠﺎ ﺑﯿﺎورﯾﻢ؟‬ Geschieden Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet Behandel de ander zoals je zelf ook behandeld wil worden Ânče bar xod nemipasandi bar digari ham mapasand

‫آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد منﯽ ﭘﺴﻨﺪی ﺑﺮ دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻣﭙﺴﻨﺪ‬ ‫ﺟﻮری ﺑﺎ ﻣﺮدم رﻓﺘﺎر ﮐﻦ ﮐﻪ دﻟﺖ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺗﻮ‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺷﻮد‬ Geschiedenis De geschiedenis herhaalt zich Wat nu gebeurt, lijkt precies op wat vroeger al eens gebeurd is Târix tekrâr mišawad

‫ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی ﮐﻪ اﮐﻨﻮن رخ داده ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺗﻔﺎﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ﻗﺒﻼ ﻫﻢ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ De geschiedenis in een notendop De geschiedenis in samenvatting // in grote lijnen Čekide-i az târix

‫ﭼﮑﯿﺪه ای از ﺗﺎرﯾﺦ‬ ‫ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻠﯽ‬- ‫ﺧﻼﺻﻪ ای از ﺗﺎرﯾﺦ‬

128

Proef woordenboek.indd 128

16-5-2008 9:24:30

Geschreeuw / ‫ﹶ‬Getrouwd

Het is weer de oude geschiedenis/het oude liedje Het is weer hetzelfde als tevoren/ vroeger Bâz hamân basât ast

‫ﺑﺎز ﻫامن ﺑﺴﺎط اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬/‫دوﺑﺎره ﻣﺜﻞ ﻗﺪﯾﻢ‬ Een zwarte bladzijde in of uit de geschiedenis  Bladzijde Geschreeuw Veel geschreeuw maar/en weinig wol Veel drukte maar weinig resultaat Âftâbe lagan haft dast šâm o nâhâr hiči

‫آﻓﺘﺎﺑﻪ ﻟﮕﻦ ﻫﻔﺖ دﺳﺖ ﺷﺎم و ﻧﺎﻫﺎر ﻫﯿﭽﯽ‬ ‫ﻫﺎرت و ﭘﻮرت زﯾﺎد اﺳﺖ اﻣﺎ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﻧﺪارد‬ Geschut Met grof geschut beginnen/werken 1 - Dreigementen uiten 2 - Veel geld bieden Bâ tupe por jolo âmadan

‫ﺑﺎ ﺗﻮپ ﭘﺮ ﺟﻠﻮ آﻣﺪن‬ ‫ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدن‬-٢ ‫ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﮐﺮدن‬-١ Geslacht Het schone geslacht De vrouw Jense latif

‫ﺟﻨﺲ ﻟﻄﯿﻒ‬ ‫ ﺧﺎﻧﻢ‬،‫زن‬ Het zwakke geslacht De vrouw Za-i-fe

‫ﺿﻌﯿﻔﻪ‬ ‫ ﺧﺎﻧﻢ‬،‫زن‬ Gespeend Gespeend zijn van iets (bijv. van gevoel voor humor)

Helemaal geen aanleg hebben voor iets Az jariyân bu-i nabordan (barâye nemune darke šuxi)

(‫از ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻮﯾﯽ ﻧﱪدن )ﺑﺮای منﻮﻧﻪ درک ﺷﻮﺧﯽ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ اﺳﺘﻌﺪاد ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Gesprek In de loop van het gesprek  Loop Gesternte Onder een gelukkig/goed gesternte geboren zijn Voor het geluk geboren zijn // voorbestemd zijn om gelukkig te worden Tâle-aš boland ast

‫ﻃﺎﻟﻊ اش ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻧﺼﯿﺐ او ﺷﺪه‬- ‫آدم ﺧﻮش اﻗﺒﺎﻟﯽ ﺑﻮدن‬ ‫اﺳﺖ‬ Getij Het getij is nu gunstig Dit is een gunstige gelegenheid Tanur dâq ast

‫ﺗﻨﻮر داغ اﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﺠﺎل ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ‬ Het getij kan keren De omstandigheden kunnen veranderen Šâyad waraq bargardad

‫ﺷﺎﯾﺪ ورق ﺑﺮﮔﺮدد‬ ‫وﺿﻊ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻋﻮض ﺷﻮد‬ َGetrouwd Zo zijn we niet getrouwd! Dat is tegen de afspraak! Qarâre mâ in nabud!

!‫ﻗﺮار ﻣﺎ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد‬ !‫اﯾﻦ درﺳﺖ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻗﻮل و ﻗﺮار ﻣﺎ اﺳﺖ‬

129

Proef woordenboek.indd 129

16-5-2008 9:24:30

Geur / Geven

Geur Iets in geuren en kleuren vertellen Iets enthousiast, met alle details vertellen Jariyâni râ bâ âb o tâb goftan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ آب و ﺗﺎب ﮔﻔنت‬ ‫داﺳﺘﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﻫﯿﺠﺎن و ﺑﺎ ﺟﺰﯾﯿﺎﺗﺶ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن‬ In een geur van heiligheid staan Als zeer vroom bekend staan Be mo-meni maruf budan

‫ﺑﻪ ﻣﻮﻣﻨﯽ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻪ دﯾﻨﺪاری و ﭘﺮﻫﯿﺰﮐﺎری ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدن‬ Gevaar Een gevaar onder ogen zien Zich bewust worden/zich rekenschap geven van gevaar Xatari hes kardan

‫ﺧﻄﺮی ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻄﺮی ﺷﺪن‬/‫از ﺧﻄﺮی آﮔﺎﻫﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Een gevaar op de weg {Gezegd van een roekeloze autobestuurder of van een auto met gebreken} Xatar sâze jade

‫ﺧﻄﺮ ﺳﺎز ﺟﺎده‬ ‫}درﺑﺎره راﻧﻨﺪه ای ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﯾﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦ واﻣﺎﻧﺪه ای‬ {‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ Op gevaar af dat Met het risico dat Bâ in risk ke

Geven Dat zal me wat geven Dat zal een geweldige beroering/commotie veroorzaken Hengâme mišawad

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻫﯿﺎﻫﻮی ﺑﺴﯿﺎری ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن‬/‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ آﺷﻮب‬ Eens gegeven blijft gegeven Je kan iets dat gegeven is niet terugvragen Baxšeš wa-baxšeš nadârad

‫ﺑﺨﺸﺶ واﺑﺨﺸﺶ ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ داده اﻧﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ دوﺑﺎره ﭘﺲ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬ Iets ten beste geven Iets {een lied, gedicht enz.} voordragen/laten horen Čizi râ taqdime hoz-zâr kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺗﻘﺪﯾﻢ ﺣﻀﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن‬/‫ ﺷﻌﺮ و ﻏﯿﺮه{ را اراﯾﻪ ﮐﺮدن‬،‫ﭼﯿﺰی }ﺗﺮاﻧﻪ‬ Ik geef het je te doen! Dat is een lastig karwei! In jariyân dahan mizanad!

!‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن دﻫﻦ ﻣﯽ زﻧﺪ‬ !‫ﮐﺎر ﻣﺸﮕﻞ و ﺳﺨﺘﯽ اﺳﺖ‬ In het gegeven geval In dit geval // in deze situatie Bâ in hesâb

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب‬ ‫ ﺑﺎ اﯾﻦ وﺿﻊ‬- ‫در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺧﺎص‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ رﯾﺴﮏ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺧﻄﺮ ﮐﻪ‬

Gevecht In het heetst van het gevecht/de strijd Midden in de strijd // op het hoogtepunt van het gevecht Dar o-oje bezan bezan

‫در اوج ﺑﺰن ﺑﺰن‬ ‫ در ﮔﺮﻣﺎ ﮔﺮم دﻋﻮا‬- ‫ﻣﯿﺎن ﺟﻨﮓ و ﻣﺮاﻓﻌﻪ‬

Je moet weten te geven en te nemen In het contact met anderen moet je niet alleen op eigen belang letten, maar ook op dat van de ander Har gereftani pas dâdani dârad

‫ﻫﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﯽ ﭘﺲ دادﻧﯽ دارد‬ ‫در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ دﯾﮕﺮان آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻮد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮد دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ‬

130

Proef woordenboek.indd 130

16-5-2008 9:24:30

Gevlij / Geweten (zn)

Nergens om geven Ongeïnteresseerd zijn in wat dan ook // totaal onverschillig zijn Donyâ barâyaš pašmast

‫دﻧﯿﺎ ﺑﺮاﯾﺶ ﭘﺸﻢ اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻮدن‬ Gevlij In het gevlij proberen te komen bij iemand Zo spreken/handelen dat iemand je aardig gaat vinden Bâ zabân bâzi dar del kasi jâ bâz kardan

‫ﺑﺎ زﺑﺎن ﺑﺎزی در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی او را دوﺳﺖ ﺑﺪارد‬/‫ﺟﻮری ﺣﺮف زدن‬ Gevoelen (zn) Met gemengde gevoelens Met een mengeling van positieve en negatieve gevoelens // niet echt overtuigd Bâ do deli

‫ﺑﺎ دو دﻟﯽ‬ ‫ درﺳﺖ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ‬- ‫ﺑﺎ اﺣﺴﺎﺳﯽ آﻣﯿﺨﺘﻪ از ﺑﺪ و ﺧﻮب‬ ‫ﻧﺸﺪه‬ Gevolg De nadelige gevolgen van iets ondervinden Te lijden hebben van de nare consequenties van iets Gereftâre âqebate kâri šodan

‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎری ﺷﺪن‬ ‫از ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﮔﻮار ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﻧﺞ ﺑﺮدن‬ Gevolg geven aan iets Gehoor geven aan iets // ingaan op iets {bijv. een uitnodiging} Be kâri tan dar dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺎری ﺗﻦ در دادن‬ {‫ ﭼﯿﺰی }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻋﻮﺗﯽ‬- ‫درﺧﻮاﺳﺘﯽ را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ ‫را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬

Gewaarschuwd Een gewaarschuwd man telt voor twee Als iemand van tevoren heeft gehoord dat er gevaar dreigt, kan hij zich daarop voorbereiden Âdame hošyâr hawâsaš do barâbar ja-am ast

‫آدم ﻫﺸﯿﺎر ﺣﻮاﺳﺶ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﻤﻊ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﺷﻨﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻄﺮی ﺗﻬﺪﯾﺪش ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از ﺧﻮدش دﻓﺎع ﮐﻨﺪ‬ Gewag Ergens gewag van maken Iets vermelden/noemen Qazi-ye-i râ goftan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﻔنت‬ ‫ﻧﺎﻣﯿﺪن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ذﮐﺮ ﮐﺮدن‬ Geweer In het geweer komen 1 - Zich gaan verzetten 2 - In actie komen Be takâpu oftâdan

‫ﺑﻪ ﺗﮑﺎﭘﻮ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺑﻪ ﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﻓﺘﺎدن‬-٢ ‫ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن‬-١ Geweld Zichzelf geweld aandoen 1 - Zich dwingen om een vervelende taak te vervullen 2 - Zich uitermate beheersen Be xod gir dâdan

‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﯿﺮ دادن‬ ‫ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺮ‬-٢ ‫ ﺧﻮد را وادار ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺎﮔﻮاری ﮐﺮدن‬-١ ‫ﺧﻮد ﻣﺴﻠﻂ ﺷﺪن‬ Zijn geweten geweld aandoen  Geweten Geweten (zn) Een slecht geweten hebben Zich schuldig voelen // iets niet goed kunnen verantwoorden

131

Proef woordenboek.indd 131

16-5-2008 9:24:31

Gewicht / Gezicht

Azâbe wejdân dâštan

‫ﻋﺬاب وﺟﺪان داﺷنت‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬- ‫اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﮐﺮدن‬ Het met zijn geweten op een akkoordje gooien Iets zo aanpakken dat het nog net te verantwoorden is Bâ wejdâne xod sâxtan

‫ﺑﺎ وﺟﺪان ﺧﻮد ﺳﺎﺧنت‬ ‫ﻋﻤﻠﯽ اﻧﺠﺎم دادن ﮐﻪ ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Iets op zijn geweten hebben Iets misdreven/misdaan hebben Nârâhati-ye wejdâne dâštan

‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ وﺟﺪان داﺷنت‬ ‫ﺧﻄﺎﯾﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺎر ﺧﻼف‬ Zijn geweten geweld aandoen Iets doen wat je niet met je geweten in overeenstemming kan brengen Wejdâne xod râ xat-xati kardan

‫وﺟﺪان ﺧﻮد را ﺧﻂ ﺧﻄﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری ﺑﺮ ﺧﻼف ﺑﺎﻃﻦ و وﺟﺪان ﺧﻮد اﻧﺠﺎم دادن‬ Zijn geweten in slaap sussen/wiegen Niet luisteren naar zijn geweten // zijn geweten negeren Wajdâne xod râ kenâr gozâštan

‫وﺟﺪان ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﺑﻪ ﺑﺎﻃﻦ ﺧﻮد ﺑﯽ‬- ‫ﺑﻪ وﺟﺪان ﺧﻮد ﮔﻮش ﻧﺪادن‬ ‫ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺮدن‬ Gewicht Dat legt gewicht in de schaal Dat is een factor van betekenis // dat moet je echt meewegen bij je beslssing Wazne-ye por nofuzi ast

‫وزﻧﻪ ﭘﺮ ﻧﻔﻮذی اﺳﺖ‬ ‫ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی آدم واﻗﻌﺎ‬- ‫ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮ اﻫﻤﯿﺘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﺪ‬

Zijn volle gewicht in de strijd werpen Zijn invloed flink doen gelden Hameye zure xod râ be kâr bordan

‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ ‫از ﻣﻘﺎم و ﻗﺪرت ﺧﻮد ﮐﺎﻣﻼ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Gewin Het eerste gewin is kattengespin Het eerste voordeeltje is snel weer verloren en heeft op den duur niets te betekenen Borde aw-wal šetile ast

‫ﺑﺮد اول ﺷﺘﯿﻠﻪ اﺳﺖ‬ ‫ در دراز‬،‫اﻣﺘﯿﺎزﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ اوﻟﯿﻪ زود از ﺑﯿﻦ ﻣﯽ روﻧﺪ‬ ‫ﻣﺪت ﭘﻮچ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Gewoonte Een slaaf van je gewoonten zijn  Slaaf De macht der gewoonte  Macht Gezelligheid Gezelligheid kent geen tijd Als het ergens gezellig is, vergeet je de tijd Xoš ke begzarad zamân zud migozarad

‫ﺧﻮش ﮐﻪ ﺑﮕﺬرد زﻣﺎن زود ﻣﯽ ﮔﺬرد‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آدم ﺧﻮش ﻣﯽ ﮔﺬرد زﻣﺎن را ﻓﺮاﻣﻮش‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Gezeten Hij heeft gezeten Hij heeft (een tijd) in de gevangenis gezeten Abe xonak xorde ast

‫آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫)ﻣﺪﺗﯽ( در زﻧﺪان ﺑﺴﺮ ﺑﺮده اﺳﺖ‬ Gezicht Dat geeft scheve gezichten Dat zal jaloerse reacties veroorzaken Wasile-ye hesâdat mišawad

132

Proef woordenboek.indd 132

16-5-2008 9:24:31

Gezicht / Gezicht

‫وﺳﯿﻠﻪ ﺣﺴﺎدت ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺴﻮدی و رﺷﮏ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Dat is geen gezicht Dat is niet om aan te zien // dat staat je niet Be tane tu gerye mikonad

‫ﺑﻪ ﺗﻦ ﺗﻮ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬- ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯽ رﯾﺨﺖ و ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ‬ Een gezicht hebben als een oorwurm Ontevreden kijken Lab o lo-oče âwizân budan

‫ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ آوﯾﺰان ﺑﻮدن‬ ‫ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻧﺎراﺿﯽ و ﮔﺮﻓﺘﻪ ای داﺷﺘﻦ‬ Een lang gezicht zetten Teleurgesteld kijken Qiyâfe-ye gerefte-i dâštan

‫ﻗﯿﺎﻓﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ای داﺷنت‬ ‫دل ﺷﮑﺴﺘﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ Een verbaasd gezicht zetten Kijken of je totaal verrast bent Angošt be dahan mândan

‫اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﺟﻮری ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺘﻌﺠﺐ اﺳﺖ‬ Een vriendelijk gezicht geeft overal licht Met een vriendelijke uitdrukking op je gezicht heb je succes bij andere mensen Âdame xošru qadamaš ruye češm ast

‫آدم ﺧﻮش رو ﻗﺪﻣﺶ روی ﭼﺸﻢ اﺳﺖ‬ ‫ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎن و دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﭘﯿﺶ ﻣﺮدم ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ‬ Hij probeert zijn gezicht te redden Hij probeert na een blunder nog iets van zijn prestige te behouden Sa-ay dar hefze âberu dârad

‫ﺳﻌﯽ در ﺣﻔﻆ آﺑﺮوی دارد‬ ‫ﭘﺲ ازاﺷﺘﺒﺎه ﻟﭙﯽ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﯿﺜﯿﺖ ﺧﻮد را ﻧﮕﺎه‬ ‫دارد‬

Iemand iets recht in zijn gezicht zeggen Iemand iets onaangenaams onverbloemd meedelen Čizi râ yekrâst tuye kaseye kasi gozâštan

‫ﭼﯿﺰی را ﯾﮑﺮاﺳﺖ ﺗﻮی ﮐﺎﺳﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﮔﻮاری را ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﺑﺪون ﭘﺮده ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ‬ Iemand in zijn gezicht uitlachen Iemand openlijk uitlachen Kasi râ sange ruye yax kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻠﻮی آل و آدم ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Je had zijn gezicht eens moeten zien! Je had eens moeten zien wat voor uitdrukking hij op zijn gezicht had! Bâyad qiyâfe-aš râ mididi!

!‫ﺑﺎﯾﺪ ﻗﯿﺎﻓﻪ اش را ﻣﯽ دﯾﺪی‬ !‫ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﯽ دﯾﺪی ﺻﻮرﺗﺶ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ داﺷﺖ‬ Met een stalen gezicht Met een gezicht dat geen enkele emotie verraadt Bâ qiyâfe-i xošk

‫ﺑﺎ ﻗﯿﺎﻓﻪ ای ﺧﺸﮏ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻬﺮه ای ﮐﻪ اﺣﺴﺎس دروﻧﯽ اش را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ داد‬ Niet op iemands gezicht afgaan Iemand niet op zijn uiterlijk beoordelen/vertrouwen Zâhere kasi râ melâk nagereftan

‫ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺴﯽ را ﻣﻼک ﻧﮕﺮﻓنت‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﻧﮑﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻇﺎﻫﺮش داوری‬ Op het eerste gezicht Als je er zo voor de eerste keer naar kijkt Dar nazare aw-wal

‫در ﻧﻈﺮ اول‬ ‫آدم اﮔﺮ ﺑﺮای اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ‬

133

Proef woordenboek.indd 133

16-5-2008 9:24:31

Gezien / Gisteren

Op zijn gezicht vallen/gaan 1 - Volledig falen/afgaan 2 - Flinke tegenslag hebben Tuye puz xordan

‫ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن‬ ‫ ﺑﺪﺑﯿﺎری ﺑﺰرﮔﯽ‬-٢ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن‬/‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬-١ ‫آوردن‬ Zijn gezicht spreekt boekdelen Aan zijn gezicht kun je precies zien wat hij ervan denkt Az qiyâfe-aš peydâst

‫از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﭘﯿﺪاﺳﺖ‬ ‫از ﭼﻬﺮه اش دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﻬﻤﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Zijn gezicht staat op onweer Uit zijn gezichtsuitdrukking blijkt dat hij woedend is Qiyâfe-aš magasi ast

‫ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﻣﮕﺴﯽ اﺳﺖ‬ ‫از ﺣﺎﻟﺖ ﺻﻮرﺗﺶ ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺸﻤﻨﺎک اﺳﺖ‬ Dat is een klap in zijn/haar gezicht  Klap De eer redden (ook wel: zijn gezicht redden)  Eer Liefde op het eerste gezicht  Liefde Zo op het eerste oog/gezicht  Oog Gezien Het mag gezien worden Het is geweldig goed // het is een mooie prestatie Harf nadârad

‫ﺣﺮف ﻧﺪارد‬ ‫ ﺷﺎﻫﮑﺎر زﯾﺒﺎﯾﯽ اﺳﺖ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬

Het wel gezien hebben Ergens genoeg van hebben // ergens mee ophouden Barâye haft poštaš ham bas budan

‫ﺑﺮای ﻫﻔﺖ ﭘﺸﺖ اش ﻫﻢ ﺑﺲ ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎری را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬- ‫از ﭼﯿﺰی ﺳﯿﺮ و ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬ Iets voor gezien tekenen Zijn handtekening zetten als bewijs dat je iets gelezen hebt Pas az ro-yat emzâ kardan

‫ﭘﺲ از روﯾﺖ اﻣﻀﺎ ﮐﺮدن‬ ‫اﻣﻀﺎ ﮐﺮدن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻨﻮان ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ‬ Mij niet gezien! 1 - Dat wil ik niet (doen)! 2 - In dat gezelschap wil ik me niet vertonen! Man ke nistam!

!‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫ دوﺳﺖ ﻧﺪارم‬-٢ !‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن )ﮐﺎر( ﻧﯿﺴﺘﻢ‬-١ !‫ﺧﻮدم را در آن ﺟﻤﻊ ﻧﺸﺎن ﺑﺪﻫﻢ‬ Gieter Afgaan als een gieter Zich in het openbaar belachelijk maken Sange ruye yax šodan

‫ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻮد را در ﺟﻤﻊ رﯾﺸﺨﻨﺪ و ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Gillen Dat is om te gillen! Dat is reuzeleuk! Xeyli bâ maze ast!

!‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﺰه اﺳﺖ‬ !‫ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﻟﺐ وﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ اﺳﺖ‬ Gisteren Niet van gisteren zijn Slim/intelligent zijn Xeyli hâliš ast

134

Proef woordenboek.indd 134

16-5-2008 9:24:31

Glaasje / God

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺎﻟﯿﺶ اﺳﺖ‬ ‫زرﻧﮓ اﺳﺖ‬/‫ﺑﺎﻫﻮش‬ Glaasje Te diep in het glaasje gekeken hebben Te veel (alcohol) gedronken hebben Siyâh mast kardan

‫ﺳﯿﺎه ﻣﺴﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺸﺮوب )اﻟﮑﻠﯽ( ﺑﺴﯿﺎری ﻧﻮﺷﯿﺪه ﺑﻮدن‬ Glad Dat zit je niet glad! 1 - Dat zal je nog moeite kosten! 2 - Daar zul je nog spijt van krijgen! Dahanat zade ast!

!‫دﻫﻨﺖ زده اﺳﺖ‬ ‫ آن وﻗﺖ‬-٢ !‫ زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی ﺑﺮاﯾﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬-١ !‫ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ‬ Glas Ze dronken een glas, ze deden een plas – en alles bleef zoals het was Alles bleef bij het oude // er werd niets veranderd aan hun levenspatroon š hamân âš o kâse hamân kâse

‫آش ﻫامن آش و ﮐﺎﺳﻪ ﻫامن ﮐﺎﺳﻪ‬ ‫ روش زﻧﺪﮔﯽ آﻧﻬﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮی‬- ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺳﺮﺟﺎﯾﺶ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﻧﮑﺮد‬ Zijn eigen glazen/ruiten ingooien Zichzelf benadelen Be zarare xod kâr kardan

‫ﺑﻪ ﴐر ﺧﻮد ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮد آﺳﯿﺐ و زﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪن‬ Daar heb je het gedonder in de glazen  Gedonder Een storm in een glas water  Storm

Gloeiend Je bent er gloeiend bij! Jij bent op heterdaad betrapt en wordt zeker gestraft Sare bezangâh gir oftâdi!

!‫ﴎﺑﺰﻧﮕﺎه ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدی‬ ‫در ﺣﯿﻦ ارﺗﮑﺎب ﺟﺮم دﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﺪی و ﺑﺪون ﺷﮏ‬ ‫ﻣﺠﺎزات ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ‬ God Als een jonge god Als een jonge, knappe kerel Mesle šâzde pesar hâ

‫ﻣﺜﻞ ﺷﺎزده ﭘﴪﻫﺎ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮد ﺟﻮان ﺧﻮش ﺗﯿﭗ‬ Ben je nou helemaal van God los? Ben je helemaal gek geworden? Nakone wâqe-an be saret zade?

‫ﻧﮑﻨﻪ واﻗﻌﺎ ﺑﻪ ﴎت زده؟‬ ‫ﻣﮕﺮ ﮐﺎﻣﻼ دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪه ای؟‬ Geven om God noch gebod Zich van niemand iets aantrekken in zijn gedrag // volstrekt amoreel zijn Na az xodâ hayâ mikonad na az bandeye xodâ

‫ﻧﻪ از ﺧﺪا ﺣﯿﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﻪ از ﺑﻨﺪه ﺧﺪا‬ ‫ رﻓﺘﺎر ﮐﺎﻣﻼ ﻏﯿﺮ‬- ‫در رﻓﺘﺎر ﺧﻮد از ﮐﺴﯽ ﺷﺮم ﻧﮑﺮدن‬ ‫اﺧﻼﻗﯽ داﺷﺘﻦ‬ God beware me! {Uitroep van afkeer/schrik/verontwaardiging enz.} Panâh be xodâ!

!‫ﭘﻨﺎه ﺑﻪ ﺧﺪا‬ {‫رﻧﺠﺶ و ﻏﯿﺮه‬/‫ﺗﺮس‬/‫}ﻧﺎﻟﻪ ای از ﺑﯿﺰاری‬ God weet het // God mag het weten Ik heb geen idee Xodâ midânad

‫ﺧﺪا ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم‬،‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ‬ 135

Proef woordenboek.indd 135

16-5-2008 9:24:31

Goed (bn/bw) / Goed (bn/bw)

God zegene de greep Op goed geluk // laten we maar het beste ervan hopen Be omide haq

‫ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺣﻖ‬ ‫ ﺑﺮوﯾﻢ ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺧﺪا‬- ‫ﺑﻪ ﯾﺎری ﭘﺮوردﮔﺎر‬ God zij dank // godzijdank Met dank aan de Allerhoogste // gelukkig maar Xodâ râ šokr

‫ﺧﺪا را ﺷﮑﺮ‬ ‫ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ‬- ‫ﯾﺰدان ﭘﺎک را ﺳﭙﺎس‬ Gods water over Gods akker laten lopen De zaken op zijn beloop laten // de ontwikkelingen maar accepteren Dats az pâ xatâ nakardan

‫دﺳﺖ از ﭘﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ وﺿﻊ را ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ‬- ‫دﺳﺖ روی دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫ﻫﺴﺖ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Gods wegen zijn ondoorgrondelijk Gebeurtenissen in een mensenleven kunnen niet altijd verklaard worden Kâre xodâ hesâb nadârad

‫ﮐﺎر ﺧﺪا ﺣﺴﺎب ﻧﺪارد‬ ‫ﭘﯿﺸﺎﻣﺪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ را ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﺮد‬

Bâ xodâ nabâyad jangid

‫ﺑﺎ ﺧﺪا ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺟﻨﮕﯿﺪ‬ ‫ آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺧﻮد‬- ‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﺪا را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی ﮐﻨﺪ‬ Leven als God in Frankrijk Het heel goed hebben // heel aangenaam leven Pâdešâhi (xodâ-i) kardan

‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ )ﺧﺪاﯾﯽ( ﮐﺮدن‬ ‫ زﻧﺪﮔﯽ دل ﭘﺬﯾﺮی داﺷﺘﻦ‬- ‫وﺿﻊ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬ Men kan niet tegelijk God dienen en de mammon {bijbeltekst: Mattheus 6:24) Je kan niet in God geloven én veel geld willen verdienen Xodâ wa xormâ bâ ham nemišawad {enjil}

{‫ﺧﺪا و ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ منﯽ ﺷﻮد }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﺑﻨﺪه ﺧﺪا ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﺑﻨﺪه ﭘﻮل‬ Zo waarlijk helpe mij God almachtig {Formule aan het einde van een eed} Be parwardegâre tawânâ so-ogand ke haqiqat râ miguyam

‫ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺗﻮاﻧﺎ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‬ {‫}رﺳﻢ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺧﻮردن در دادﮔﺎه‬ De mens wikt, God beschikt  Mens

Ieder voor zich en God voor ons allen Ieder denkt alleen maar aan zijn eigen belang; God moet maar voor de anderen zorgen Har kas be fekre xiše kuse be fekre xiše

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺧﻮﯾﺸﻪ ﮐﻮﺳﻪ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ رﯾﺸﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺳﻮد ﺧﻮد اﺳﺖ و ﭘﺮوردﮔﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‬ Je moet de goden niet verzoeken Je moet de goden niet uitdagen // je moet het kwaad niet over jezelf afroepen

Goed (bn/bw) Aan alle goede dingen komt een eind Voorspoed is niet eeuwig Har keyfi âxari dârad

‫ﻫﺮ ﮐﯿﻔﯽ آﺧﺮی دارد‬ ‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﺟﺎوﯾﺪان ﻧﯿﺴﺖ‬ Al het goede komt van boven God schenkt ons al het goede Hameye ne-emat hâ az xodâwand ast

‫ﻫﻤﻪ ﻧﻌﻤﺖ ﻫﺎ از ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻮﻫﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

136

Proef woordenboek.indd 136

16-5-2008 9:24:31

Goed (bn/bw) / Goed (bn/bw)

Al te goed is buurmans gek = te goed zijn voor deze wereld Als je al te vriendelijk bent voor anderen, maken zij misbruik van je Ziyâdi ke mohabat koni sawârat mišawand

‫زﯾﺎدی ﮐﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﮐﻨﯽ ﺳﻮارت ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﺎﺷﯽ از ﺗﻮ ﺳﻮاﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ Dat voorspelt niet veel goeds Dat is een slecht voorteken Âqebate xuši nadârad

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺪ ﺷﮕﻮﻧﯽ اﺳﺖ‬،‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺪی اﺳﺖ‬ De goeden moeten niet onder de kwaden lijden Onschuldige mensen moeten niet de gevolgen dragen van maatregelen die tegen schuldigen gericht zijn Bad o xub nabâyad bâ ham besuzand

‫ﺑﺪ و ﺧﻮب ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺴﻮزﻧﺪ‬ ‫ﺑﯽ ﮔﻨﺎه ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺳﺰای ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر را ﺑﺪﻫﺪ‬ De goeden niet te na gesproken Ik heb het nu even niet over de mensen die correct gehandeld hebben Balâ nesbate âdam hâye xub

‫ﺑﻼ ﻧﺴﺒﺖ آدم ﻫﺎی ﺧﻮب‬ ‫اﻻن دﯾﮕﺮ درﺑﺎره آدم ﻫﺎی ﺧﻮب ﺣﺮف ﻧﻤﯽ زﻧﻢ‬ Er goed voor staan Zich in een gunstige (financiële) positie bevinden Wa-aze tupi dâštan

‫وﺿﻊ ﺗﻮﭘﯽ داﺷنت‬ ‫در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮب )ﻣﺎﻟﯽ( ﺑﻮدن‬ Goed begonnen, half gewonnen Een goed begin is het halve werk Soru-e xub nimi az kâr ast

‫ﴍوع ﺧﻮب ﻧﯿﻤﯽ از ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫آﻏﺎز ﮐﺎر ﮐﻪ ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ ﻧﯿﻤﯽ از ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Het goed maken In goede conditie/omstandigheden zijn Damâqaš čâq ast

‫دﻣﺎغ اش ﭼﺎق اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮدن‬/‫در وﺿﻊ‬ Het goed met iemand voor hebben Iemand welgezind zijn Xeyre kasi râ xâstan

‫ﺧﯿﺮ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﻣﻬﺮ ﮐﺴﯽ را در دل داﺷﺘﻦ‬ Het is ook nooit goed Er is ook steeds kritiek Neq o nuq ke hamiše hast

‫ﻧﻖ و ﻧﻖ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺧﺮده ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و اﻧﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Iets (weer) goed maken Een ruzie/onenigheid bijleggen // weer een goede verstandhouding scheppen (Bâz) bâ ham kenâr âmadan

‫)ﺑﺎز( ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن‬ ‫ دوﺑﺎره راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ‬- ‫اﺧﺘﻼﻓﯽ را ﻓﯿﺼﻠﻪ دادن‬/‫دﻋﻮا‬ ‫ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮدن‬ Iets te goed houden Iets nog te vorderen hebben // iets waar je recht op hebt op een later tijdstip krijgen Čizi talab dâštan

‫ﭼﯿﺰی ﻃﻠﺐ داﺷنت‬ ‫ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺣﻖ آدم اﺳﺖ‬- ‫ﻫﻨﻮز ﭼﯿﺰی ﺑﺴﺘﺎﻧﮑﺎر ﺑﻮدن‬ ‫و ﺑﻌﺪا ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‬ Je kunt nooit weten waar het goed voor is {Formule bij het nemen van voorzorgsmaatregelen}

137

Proef woordenboek.indd 137

16-5-2008 9:24:31

Goed (zn) / Goedkoop

Šâyad ruzi be dard boxorad

‫ﺷﺎﯾﺪ روزی ﺑﻪ درد ﺑﺨﻮرد‬ {‫}رﺳﻤﯽ اﺳﺖ در اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺮدن‬ Niet goed snik zijn Gestoord/dwaas zijn Kos-xol o mašang budan

‫ﮐﺲ ﺧﻞ و ﻣﺸﻨﮓ ﺑﻮدن‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن‬/‫ﺧﻞ و ﭼﻞ‬ Niets goeds in de zin hebben Iets slechts van plan zijn Rigi be kafš dâštan

‫رﯾﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﻔﺶ داﺷنت‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺪی در ﺳﺮ داﺷﺘﻦ‬ Te veel van het goede krijgen Genoeg krijgen van iets Az jariyâni sir šodan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺮ ﺷﺪن‬ ‫از ﭼﯿﺰی اﺷﺒﺎع ﺷﺪن‬ Wel goed maar niet gek zijn Wel bereid zijn veel (voor een ander) te doen, maar daarbij zijn eigen belang niet vergeten Mehrabân budan ma-mâ xarnabudan

‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدن اﻣﺎ ﺧﺮ ﻧﺒﻮدن‬ ‫آﻣﺎده ﮐﻤﮏ ﻓﺮاواﻧﯽ )ﺑﻪ دﯾﮕﺮان( ﺑﻮدن اﻣﺎ ﻧﻔﻊ ﺧﻮد را‬ ‫ﻫﻢ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﺮدن‬ Wie goed doet, goed ontmoet Wie goede dingen doet voor andere mensen kan ook goede dingen terugverwachten To niki mikon o dar dajleh andâz ke izad dar biyâbânat dahad bâz

‫ﺗﻮ ﻧﯿﮑﯽ ﻣﯿﮑﻦ و در دﺟﻠﻪ اﻧﺪاز ﮐﻪ اﯾﺰد در ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﺖ‬ ‫دﻫﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﺤﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

Zich aan iets te goed doen Smullen/genieten van iets Čizi nuše jân kardan

‫ﭼﯿﺰی ﻧﻮش ﺟﺎن ﮐﺮدن‬ ‫از ﺧﻮردن و ﻧﻮﺷﯿﺪن ﭼﯿﺰی ﮐﯿﻒ ﺑﺮدن‬ Zo goed en zo kwaad als het gaat Met alle beperkingen // zo goed als maar mogelijk is Bâ hame-ye badi wa xubi hâ-yaš

‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺪی و ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎﯾﺶ‬ ‫ ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن دارد‬-‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎﯾﺶ‬ Goed (zn) Gestolen goed gedijt niet Iets wat gestolen is brengt geen voordeel Mâle dozdi barekat nadârad

‫ﻣﺎل دزدی ﺑﺮﮐﺖ ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ دزدﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﻮد ﻧﻤﯽ رﺳﺎﻧﺪ‬ Goedheid Hij is de goedheid in (eigen) persoon Hij is een door en door goed mens Az xubi čizi kam nadârad

‫از ﺧﻮﺑﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻢ ﻧﺪارد‬ ‫آدم ﺳﺮاﭘﺎ و ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ‬ Goedkoop Goedkoop is duurkoop Als je iets goedkoop aanschaft is het vaak van slechte kwaliteit, zodat je hetzelfde na korte tijd opnieuw moet kopen; dan ben je dus meer geld kwijt dan wanneer je meteen iets duurders gekocht had Arzân xari anbân xari ast

‫ارزان ﺧﺮی اﻧﺒﺎن ﺧﺮی اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﺟﻨﺲ ارزاﻧﯽ ﺑﺨﺮد ﮐﯿﻔﯿﺖ آن اﻏﻠﺐ ﺑﺪ اﺳﺖ‬ ‫و ﭘﺲ از ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ دوﺑﺎره ﺑﺎﯾﺪ آن ﺟﻨﺲ را ﺑﺨﺮد‬ ‫و ﭘﻮل ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﺑﺎﺑﺖ اش ﺑﺪﻫﺪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﮔﺮ از‬ ‫اول ﺟﻨﺲ ﮔﺮان ﺗﺮی ﻣﯽ ﺧﺮﯾﺪ اﯾﻦ ﺟﻮری ﻧﻤﯽ ﺷﺪ‬

138

Proef woordenboek.indd 138

16-5-2008 9:24:31

Goedschiks / Goud

Goedschiks Goedschiks of kwaadschiks Vrijwillig, maar, als dat niet lukt, gedwongen Bâ zabâne xoš yâ nâxoš

‫ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮش ﯾﺎ ﻧﺎﺧﻮش‬ ‫اﺧﺘﯿﺎری اﻣﺎ اﮔﺮ ﻧﺸﺪ اﺟﺒﺎری‬ Golf De groene golf Een serie stoplichten die steeds op groen staan zolang je je aan de voorgeschreven snelheid houdt Moje sabz

‫ﻣﻮج ﺳﺒﺰ‬ ‫آدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﻮد را ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﯾﮑﺴﺎن‬ ‫ﻧﮕﺎه دارد ﭼﺮاغ ﻫﺎی راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮاﯾﺶ ﯾﮏ ردﯾﻒ ﺳﺒﺰ‬ ‫ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﺗﯿﺮی اﻧﺪاﺧنت‬ -٢ ‫ ﮔﻤﺎن ﮐﺮدن‬- ‫ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻮﺷﯿﺪن‬-١ ‫ درﺧﻮاﺳﺖ )ﮐﺎر( ﮐﺮدن‬- ‫ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮد را اﻣﺘﺤﺎن ﮐﺮدن‬ Goot Iemand uit de goot halen Iemand uit een heel slechte positie aan een veel beter leven helpen Kasi râ az manjelâb dar âwardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻣﻨﺠﻼب در آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را از وﺿﻊ ﺑﺪی ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺘﺮی‬ ‫رﺳﺎﻧﺪن‬ In de goot belanden In een verloederde/hopeloze toestand raken Be manjelâb oftâdan

‫ﺑﻪ ﻣﻨﺠﻼب اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻣﺎﯾﻮﺳﺎﻧﻪ ای ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬/‫در وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮار‬

Olie op de golven gieten  Olie Golflengte Met iemand op dezelfde golflengte zitten Dezelfde opvattingen hebben als iemand anders Bâ kasi ham fekr budan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﻓﮑﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺎ آدم دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﻧﻈﺮ و ﻫﻢ ﻋﻘﯿﺪه ﺑﻮدن‬ Gomorra Het is me daar een Sodom en Gomorra  Sodom Gooi Ergens een gooi naar doen 1 - Iets bij benadering proberen te bepalen // een vermoeden hebben 2 - Een kans wagen // (naar een baan) solliciteren Tiri andâxtan

Gordel Een stoot onder de gordel  Stoot Gort Iemand/iets van haver tot gort kennen  Haver Gortig Dat is me al te gortig! Dat gaat voor mijn gevoel te ver! Digar šuraš râ dar âwarde-and!

!‫دﯾﮕﺮ ﺷﻮرش را در آورده اﻧﺪ‬ !‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ زﯾﺎده روی و اﻏﺮاق اﺳﺖ‬ Goud Het is daar niet alles goud wat er blinkt Het lijkt daar wel mooi, maar er is veel dat niet deugt Har gerdi gerdu nist

‫ﻫﺮ ﮔﺮدی ﮔﺮدو ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ زﯾﺒﺎ ﻣﯽ رﺳﺪ اﻣﺎ ﺧﯿﻠﯽ از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﺶ ﻧﺎﺟﻮر‬ ‫اﺳﺖ‬

139

Proef woordenboek.indd 139

16-5-2008 9:24:31

Graag / Grap

De morgenstond heeft goud in de mond  Morgenstond Een hart van goud hebben  Hart Eigen haard is goud waard  Haard Spreken is zilver, zwijgen is goud  Zilver Graag Het is graag of niet! Als je het graag wilt, zeg dan ja, want anders gaat het niet door! Mixâhi bexâh nemixâhi naxâh!

!‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺨﻮاه منﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاه‬ ‫اﮔﺮ آن ﭼﯿﺰ را واﻗﻌﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮕﻮ ﺑﻠﻪ در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ‬ !‫ﺻﻮرت ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻣﺎن ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Graantje Een graantje meepikken Een klein voordeeltje behalen samen met anderen // meeprofiteren Az baqale jariyâni sahmi bordan

‫از ﺑﻐﻞ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﻬﻤﯽ ﺑﺮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻮد ﺑﺮدن‬- ‫ﻫﻤﺮاه دﯾﮕﺮان ﺑﻬﺮه ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﺮدن‬ Graat Niet zuiver op de graat zijn Niet betrouwbaar zijn Šiše xorde dâštan

‫ﺷﯿﺸﻪ ﺧﺮده داﺷنت‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺒﻮدن‬ Van de/zijn graat vallen 1 - Flauwvallen // bewusteloos raken 2 - Heel erge honger hebben Za-af kardan

‫ﺿﻌﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮﺳﻨﻪ‬-٢ ‫ ﺑﯽ ﻫﻮش ﺷﺪن‬- ‫ از ﺣﺎل رﻓﺘﻦ‬-١ ‫ﺑﻮدن‬

Graf Als hij dat zou horen, zou hij zich in zijn graf omkeren Als de overledene dit nog zou kunnen horen, zou hij woedend zijn Agar be gušaš beresad tuye qabraš tekân mixorad

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺶ ﺑﺮﺳﺪ ﺗﻮی ﻗﱪش ﺗﮑﺎن ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫اﮔﺮ ﻣﺮده ﺑﺘﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﺑﺸﻨﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Hij wil nog over zijn graf heen regeren Hij wil invloed blijven uitoefenen, ook nog na zijn dood/pensioen Az âsiyâ rafte wa hanuz bâ sangaš kâr dârad

‫از آﺳﯿﺎ رﻓﺘﻪ و ﻫﻨﻮز ﺑﺎ ﺳﻨﮕﺶ ﮐﺎر دارد‬ ‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ اش ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد‬/‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ‬ ‫را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Zijn eigen graf graven/delven Zijn eigen ondergang bewerkstelligen Gure xod râ kandan

‫ﮔﻮر ﺧﻮد را ﮐﻨﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ و ﻧﺎﺑﻮدی ﺧﻮد ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن‬ Aan de rand van het graf staan  Rand Met één been in het graf staan  Been Met één voet in het graf staan  Voet Van de wieg tot het graf  Wieg Grap Dat is een dure grap Dat zal veel geld kosten Xeyli pul mibarad

140

Proef woordenboek.indd 140

16-5-2008 9:24:31

Gras / Grens

‫ﺧﯿﻠﯽ ﭘﻮل ﻣﯽ ﺑﺮد‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺴﯿﺎری ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬ Een mooie grap 1 - Een reuzensucces // een leuke belevenis 2 - {iron.} Een onaangenaam avontuur Jariyâni del nešin

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دل ﻧﺸﯿﻦ‬ ‫ }ﺑﻪ ﮐﻨﺎﯾﻪ{ ﻣﺎﺟﺮای‬-٢ ‫ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﻮارا‬- ‫ ﭘﯿﺮوزی ﺑﺰرگ‬-١ ‫ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ‬ Zich met een grap ergens van afmaken Over iets een grapje maken en er daarmee afstand van nemen Bâ šuxi masale-i râ mâst mâli kardan

‫ﺑﺎ ﺷﻮﺧﯽ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻣﺎﺳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫در ﻣﻮردی ﺷﻮﺧﯽ و ﻣﺰاح ﮐﺮدن و از آن ﮔﺬﺷﺘﻦ‬ Gras Ergens geen gras over laten groeien Iets meteen aanpakken Dast dast nakardan

‫دﺳﺖ دﺳﺖ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬ Het gras kunnen horen groeien Verwaand/arrogant zijn Nâzâlu babam budan

‫ﻧﺎزاﻟﻮ ﺑﺒﻢ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﻨﺮ و ﭘﺮ ﺗﮑﺒﺮ ﺑﻮدن‬/‫ﻟﻮس‬

Te hooi en te gras  Hooi Grasduinen Ergens in grasduinen Zich oppervlakkig met iets bezighouden Tafrihi kâr kardan

‫ﺗﻔﺮﯾﺤﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را اﻟﮑﯽ و ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺮدن‬ Gratie Uit de gratie zijn Uit de gunst/niet meer welkom zijn Az češm oftâdan

‫از ﭼﺸﻢ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻮدﻧﺶ دﯾﮕﺮ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﻣﻮرد ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻧﺒﻮدن‬ Grazen Iemand te grazen nemen Iemand te pakken nemen // iemand flink onder handen nemen Puste kasi râ kandan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﮔﻮش ﻣﺎﻟﯽ دادن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬ Greep Dat is een gouden greep Dat is een heel goede keus // dat is een prachtige oplossing Xub piš bordai

‫ﺧﻮب ﭘﯿﺶ ﺑﺮدی‬ ‫ راه ﺣﻞ ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬- ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮﺑﯽ اﺳﺖ‬ God zegene de greep!  God

Iemand het gras voor de voeten wegmaaien Iemand met iets net vóór zijn, zodat hij geen kans meer heeft Čizi râ joloye češme kasi qor zadan

‫ﭼﯿﺰی را ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﻗﺮ زدن‬ ‫در ﮐﺎری از ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﺎ او ﻓﺮﺻﺘﯽ ﭘﯿﺪا ﻧﮑﻨﺪ‬ Er schuilt een addertje onder het gras  Addertje

Grendel Achter slot en grendel zitten  Slot Grens Alles heeft zijn grenzen Alles heeft zijn beperkingen Har čizi hadi dârad

‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺣﺪی دارد‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺪازه و ﻣﺮز و ﻣﺤﺪوﯾﺘﯽ دارد‬ 141

Proef woordenboek.indd 141

16-5-2008 9:24:31

Grif / Grond

Geen grenzen kennen Onbeperkt/onbeheerst zijn Had o hodud našenâxtan

‫ﺣﺪ و ﺣﺪود ﻧﺸﻨﺎﺧنت‬ ‫ﺑﺪون ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮدن‬/‫ﺑﯽ ﻣﺮز‬ Een aardig mondje over de grens praten  Mondje Grif Er grif in gaan Heel gemakkelijk geaccepteerd worden Jangi qabul šodan

‫ﺟﻨﮕﯽ ﻗﺒﻮل ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر راﺣﺖ و آﺳﺎن ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن‬ Grond Aan de grond zitten In benarde omstandigheden verkeren // geen geld meer hebben Be pisi xordan

‫ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﭘﻮﻟﯽ در ﺑﺴﺎط‬- ‫در وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮاری ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Als aan de grond genageld zijn Van schrik/ontzetting niets meer kunnen doen Az tars mixkub šodan

‫از ﺗﺮس ﻣﯿﺨﮑﻮب ﺷﺪن‬ ‫ﺗﺮس ﮐﺎری از ﮐﺴﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن‬/‫از وﺣﺸﺖ‬ Dat (een bewering/een standpunt) mist elke grond Dat berust niet op goede argumenten Lenge ân (ede-â, nazariye) ruye hawâ ast

‫ ﻧﻈﺮﯾﻪ( روی ﻫﻮا اﺳﺖ‬،‫ﻟﻨﮓ آن )ادﻋﺎ‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ دﻟﯿﻞ ﻫﺎی درﺳﺘﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ De grond onder zich voelen wegzakken Van schaamte/schrik onzeker worden

Zamin zire pâ-yaš dahan bâz kard

‫زﻣﯿﻦ زﯾﺮ ﭘﺎﯾﺶ دﻫﻦ ﺑﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﺗﺮس اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬/‫از ﺧﺠﺎﻟﺖ‬ De grond wordt hem te heet onder de voeten Hij voelt zich daar niet veilig meer, het wordt hem te gevaarlijk Jâ-ye mândan nadârad

‫ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪن ﻧﺪارد‬ ‫در آن ﺟﺎ دﯾﮕﺮ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﯿﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺮاﯾﺶ ﺧﻄﺮ‬ ‫ﺟﺎﻧﯽ دارد‬ Hij ging door de grond Hij schaamde zich ontzettend Az xejâlat âb šod

‫از ﺧﺠﺎﻟﺖ آب ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺮﻣﮕﯿﻦ ﺷﺪ‬ Iemand de grond in boren Iemand door kritiek kapotmaken Kasi râ xarâb kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Iets met de grond gelijkmaken Iets vernietigen Čizi râ konfe-yakon kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻦ ﻓﯿﮑﻮن ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Iets uit de grond stampen Iets meteen leveren/organiseren Kâri râ âni râh andâxtan

‫ﮐﺎری را آﻧﯽ راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﻓﻮری ﻋﺮﺿﻪ‬ Iets van de grond krijgen Iets tot stand brengen // iets goed organiseren Jariyâni râ be pâ kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺎری را ﺧﻮب ﺳﺎزﻣﺎن دادن‬- ‫ﭼﯿﺰی را ﺳﺎﺧﺘﻦ‬

142

Proef woordenboek.indd 142

16-5-2008 9:24:31

Gunnen / Gunnen

Čarand o parand budan

Laag bij de grond(s) Minderwaardig Piše pâ oftâde

‫ﭼﺮﻧﺪ و ﭘﺮﻧﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ و ﺑﯽ ارزش ﺑﻮدن‬

‫ﭘﯿﺶ ﭘﺎ اﻓﺘﺎده‬ ‫ ﻧﺎﭼﯿﺰ و ﭘﺴﺖ‬،‫ﮐﻢ ارزش‬ Niet van de grond (kunnen) komen Zich niet (kunnen) ontwikkelen // geen succes hebben Jur našodan, râh na-yoftâdan

‫ راه ﻧﯿﻔﺘﺎدن‬،‫ﺟﻮر ﻧﺸﺪن‬ ‫ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺒﻮدن‬- ‫)ﻗﺎدر( ﺑﻪ ﭘﯿﺶ ﺑﺮد ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن‬ Op goede gronden Met goede argumenten Qors o mohkam

Vaste grond onder de voeten hebben Zich zeker voelen // weten waar je staat Pošte mohkami dâštan

‫ﭘﺸﺖ ﻣﺤﮑﻤﯽ داﺷنت‬ ‫ ﺑﻪ ﺧﻮد اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﺧﻮد اﻃﻤﯿﻨﺎن ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Als paddenstoelen uit de grond rijzen/groeien  Paddenstoel Ergens vaste voet krijgen = voet aan de grond krijgen  Voet

‫ﻗﺮص و ﻣﺤﮑﻢ‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ‬ Op losse gronden Zonder goede argumenten Leng dar hawâ

‫ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا‬ ‫ﺑﺪون اﺳﺘﺪﻻل درﺳﺖ‬ Uit de grond van mijn hart Heel eerlijk gemeend Az tahe delam

‫از ﺗﻪ دمل‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ و راﺳﺘﯽ‬ Van de koude grond zijn Niet veel voorstellen // weinig betekenis hebben

Geen poot aan de grond krijgen bij iemand  Poot Stille waters hebben diepe gronden  Water Van schaamte in de grond zinken  Schaamte Gunnen Zoiets gun je je ergste vijand niet Dat is zó erg dat je het zelfs je ergste vijand niet toewenst Nasibe gorge biyâbân nakonad

‫ﻧﺼﯿﺐ ﮔﺮگ ﺑﯿﺎﺑﺎن ﻧﮑﻨﺪ‬ ‫آﻧﻘﺪر ﺑﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای دﺷﻤﻦ ﺧﻮدت ﻫﻢ آرزو ﻧﻤﯽ‬ ‫ﮐﻨﯽ‬

143

Proef woordenboek.indd 143

16-5-2008 9:24:31

Proef woordenboek.indd 144

16-5-2008 9:24:31

H Haai Naar de haaien gaan Verloren gaan // omkomen Nefle šodan

‫ﻧﻔﻠﻪ ﺷﺪن‬ ‫ ﻫﻼک و ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن‬- ‫از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ‬ Haak Dat is niet in de haak Dat is niet in orde // dat is niet volgens de regels/wetten Xeyli a-amâ dârad

‫ﺧﯿﻠﯽ اﻣﺎ دارد‬ ‫ﻣﻘﺮرات ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن‬- ‫رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬ Er zitten veel haken en ogen aan Dat is niet zo eenvoudig als het eruitziet Be in sâdegi hâ ham nist

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎدﮔﯽ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ راﺣﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬ Iemand/iets aan de haak slaan Iemand/iets voor zich winnen Kasi/čizi râ qor zadan

‫ﭼﯿﺰی را ﻗﺮ زدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬/‫ﮐﺴﯽ‬

Schoon aan de haak {Gezegd wanneer je het nettogewicht van iemand/iets aangeeft, dat wil zeggen zonder kleren of verpakking} Wazne xâles

‫وزن ﺧﺎﻟﺺ‬ ‫ﭼﯿﺰی‬/‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ اﯾﻦ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ وزن ﺧﺎﻟﺺ ﮐﺴﯽ‬ {‫را ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺪون ﻟﺒﺎس ﯾﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی‬ Haakje Tussen (twee) haakjes Overigens // terzijde opgemerkt Dar zemn

‫در ﺿﻤﻦ‬ ‫ ﮔﺬری ﮔﻔﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‬ Haal (zn) Aan de haal gaan Vluchten Pâ be farâr gozâštan

‫ﭘﺎ ﺑﻪ ﻓﺮار ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ در رﻓﺘﻦ‬،‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬ Haan Bij het kraaien van de haan Vroeg in de ochtend Waqte xorus xân

‫وﻗﺖ ﺧﺮوس ﺧﻮان‬ ‫ ﮐﻠﻪ ﺳﺤﺮ‬،‫ﺻﺒﺢ زود‬ Daar kraait geen haan naar Daar zal niemand iets van horen/ merken Ki be kiye

‫ﮐﯽ ﺑﻪ ﮐﯿﻪ‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﮐﺴﯽ از آن ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺒﺮدار ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ De gebraden haan uithangen Grof geld uitgeven // zich belangrijker voordoen dan je bent Xod râ gonde jâ zadan

‫ﺧﻮد را ﮔﻨﺪه ﺟﺎ زدن‬ ‫ ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺟﻠﻮه دادن‬- ‫وﻟﺨﺮﺟﯽ ﮐﺮدن‬ 145

Proef woordenboek.indd 145

16-5-2008 9:24:31

Haantje / Haar (zn)

Haantje Altijd haantje de voorste zijn De eerste zijn // zich als eerste/belangrijkste laten gelden Hamiše manam manam kardan

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻨﻢ ﻣﻨﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آدم‬/‫ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﯿﻦ‬- ‫اوﻟﯿﻦ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ﺟﺎ ﮐﺮدن‬ Haar (zn) Alles op haren en snaren zetten Zich tot het uiterste inspannen Zamin o zamân râ be ham duxtan

‫زﻣﯿﻦ و زﻣﺎن را ﺑﻪ ﻫﻢ دوﺧنت‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺗﻘﻼ و ﺗﻼش ﺧﻮد را ﮐﺮدن‬ Dat is er echt met de haren bijgesleept Dat heeft er eigenlijk niets mee te maken Guz râ be šaqiqe rabt dâdan

‫ﮔﻮز را ﺑﻪ ﺷﻘﯿﻘﻪ رﺑﻂ دادن‬ ‫در اﺻﻞ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪارد‬ Dat scheelde maar een haar Bijna was het misgegaan Be yek mu band bud

‫ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮ ﺑﻨﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﺮاب ﺷﻮد‬ De haren rijzen mij te berge Ik ben erg verontwaardigd O-oqâram talx ast

‫اوﻗﺎﺗﻢ ﺗﻠﺦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﯿﺪه و دل ﮔﯿﺮ ﻫﺴﺘﻢ‬ Elkaar in de haren vliegen Het heftig oneens zijn Be sar o kale-ye ham paridan

‫ﺑﻪ ﴎ و ﮐﻠﻪ ﻫﻢ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ﺳﺨﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﻢ ﺑﻮدن‬

Elkaar in het haar zitten Met elkaar twisten Bâ ham kal kal kardan

‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻞ ﮐﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ دﻋﻮا و ﮐﺸﻤﮑﺶ داﺷﺘﻦ‬ Ergens grijze haren van krijgen Grote zorgen hebben om iets Az dast jariyâni pir šodan

‫از دﺳﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺮ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﮕﺮان ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Geen haar beter zijn Even slecht zijn Yek târe mu ham behtar nabudan

‫ﯾﮏ ﺗﺎر ﻣﻮ ﻫﻢ ﺑﻬﱰ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺪ ﺑﻮدن‬ Geen haar op mijn hoofd die eraan denkt Ik denk er volstrekt niet aan Sare suzani ham fekraš râ nemikonam

‫ﴎ ﺳﻮزﻧﯽ ﻫﻢ ﻓﮑﺮش را منﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ در ﻓﮑﺮ آن ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ Haar op de tanden hebben Assertief zijn // flink van zich kunnen afbijten Be dahane šir raftan

‫ﺑﻪ دﻫﻦ ﺷﯿﺮ رﻓنت‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دﻓﺎع از ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬- ‫ﻗﺪرت ﻧﻔﺲ داﺷﺘﻦ‬ Hij is zijn wilde haren kwijtgeraakt Hij is veel rustiger geworden dan vroeger in zijn jeugd Az šar o šur oftâde ast

‫از ﴍ و ﺷﻮر اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ آرام ﺗﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ و زﻣﺎن ﺟﻮاﻧﯽ اش ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Iemand tegen de haren in strijken Expres doen wat een ander niet wil // iemand ergeren

146

Proef woordenboek.indd 146

16-5-2008 9:24:32

Haard / Hak (zn)

Kasi râ amdan magasi kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻋﻤﺪا ﻣﮕﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را‬- ‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﮐﺎری ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی دوﺳﺖ ﻧﺪارد‬ ‫رﻧﺠﺎﻧﺪن و دﻟﺨﻮر ﮐﺮدن‬ Op een haar na gelijk zijn Bijna hetzelfde zijn Târe mu-i bâ ham farq dârand

‫ﺗﺎر ﻣﻮﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق دارﻧﺪ‬ ‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Zich de haren uit het hoofd trekken Enorme spijt hebben van iets Mesle sag pašimân budan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺎﺳﻒ ﺧﻮردن‬ Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken  Vos Met huid en haar  Huid Spijt hebben als haren op je hoofd  Spijt Haard Eigen haard is goud waard Eigen woning en eigen gezin zijn zeer veel waard Hič jâ xâne-ye âdam nemišawad

‫ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ آدم منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ارزش اﻧﺪ‬ Van huis en haard verdreven zijn  Huis Haas Je kunt nooit weten hoe een koe een haas vangt  Koe Met onwillige honden is het slecht/ kwaad hazen vangen  Hond

Mijn naam is Haas  Naam Haasje Het haasje zijn Het slachtoffer zijn Fadâ-ye ânjâ-ye xar šodan

‫ﻓﺪای آن ﺟﺎی ﺧﺮ ﺷﺪن‬ ‫ دﺳﺘﺨﻮش ﻧﺎﻣﻼﯾﻤﺎت ﺷﺪن‬،‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Habbekrats Iets voor een habbekrats/krats kopen Iets voor heel weinig geld aanschaffen Be pašizi xaridan

‫ﺑﻪ ﭘﺸﯿﺰی ﺧﺮﯾﺪن‬ ‫ﺟﻨﺴﯽ را ﺑﺎ ﭘﻮل ﮐﻤﯽ ﺧﺮﯾﺪاری ﮐﺮدن‬ Hachje Er het hachje bij inschieten Zijn leven verliezen Jâne bâxtan

‫ﺟﺎن ﺑﺎﺧنت‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ Zijn hachje proberen te redden In een hopeloze situatie zijn leven/ reputatie proberen te redden Âberu-ye xod râ xaridan

‫آﺑﺮوی ﺧﻮد را ﺧﺮﯾﺪن‬ ‫ﺧﻮﺷﻨﺎﻣﯽ ﺧﻮد را‬/‫در وﺿﻊ اﺳﻔﻨﺎﮐﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﺟﺎن‬ ‫ﻧﺠﺎت دﻫﻨﺪ‬ Hak (zn) Iemand een hak zetten Iemand een probleem bezorgen Kasi râ be hačal andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﻣﺸﮕﻞ درﺳﺖ ﮐﺮدن‬ Iemand/iets op de hak nemen Iemand/iets bespotten Kasi/čizi râ dast andâxtan

‫ﭼﯿﺰی را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ 147

Proef woordenboek.indd 147

16-5-2008 9:24:32

Hakken (ww) / Hamer (zn)

Met de hakken over de sloot Ternauwernood // maar net Be mo-oqe jastan

‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺟﺴنت‬ ‫ در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ‬،‫ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‬- ‫ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه‬ Van de hak op de tak springen Telkens over een ander onderwerp beginnen te praten Az in šâxe be ân šâxe paridan

‫از اﯾﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﻪ آن ﺷﺎﺧﻪ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ﻫﺮ دم درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع دﯾﮕﺮی ﺣﺮف زدن‬ Hakken (ww) Dat hakt erin Dat kost veel geld Došmane jib ast

Halsoverkop Snel en onberaden Bâ sar dawidan

‫ﺑﺎ ﴎ دوﯾﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ و ﺑﺪون ﻓﮑﺮ‬ Zich iets op de hals halen Door eigen schuld met iets vervelends te maken krijgen Barâye xod mošgel tarâši kardan

‫ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮاﺷﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد دﭼﺎر اﺷﮑﺎل ﺷﺪن‬ Iemand de strop om de hals doen  Strop Zich iets op de nek/hals halen  Nek

‫دﺷﻤﻦ ﺟﯿﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪ زﯾﺎدی دارد‬ Halen (ww) Eruit halen wat erin zit Alle mogelijkheden benutten // iemand/iets zo goed mogelijk tot zijn recht laten komen Šire-ye čizi râ kešidan

‫ﺷﯿﺮه ﭼﯿﺰی را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﺗﺎ آن ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ‬- ‫ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺟﺎزه ﻋﻤﻞ و ﺧﻮدﻧﻤﺎﯾﯽ دادن‬/‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Het niet bij iemand/iets halen Niet kunnen concurreren met iemand/ iets Az pase kasi/masale-i bar nayâmadan

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن‬/‫از ﭘﺲ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﻗﺪرت رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Hals Een onnozele hals Een dom persoon Âdame sâde loh

Halszaak Je moet daar geen halszaak van maken Je moet dat niet belangrijker maken dan het is Qaziye râ gonde nakon

‫ﻗﻀﯿﻪ را ﮔﻨﺪه ﻧﮑﻦ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﮐﺮد‬ Hamer (zn) Onder de hamer komen Verkocht worden op een veiling Harâj šodan

‫ﺣﺮاج ﺷﺪن‬ ‫در ﺣﺮاﺟﯽ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪن‬ Tussen hamer en aambeeld zitten Zich in grote verlegenheid bevinden Mesle xar tu-ye gel gir kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را در وﺿﻊ دﺷﻮاری ﮔﺮﻓﺘﺎر دﯾﺪن‬ De man met de hamer  Man

‫آدم ﺳﺎده ﻟﻮح‬ ‫ﺷﺨﺺ اﺣﻤﻖ و ﺑﯽ ﻓﮑﺮ‬ 148

Proef woordenboek.indd 148

16-5-2008 9:24:32

Hameren (ww) / Hand

Hameren (ww) Ergens op hameren/aandringen Nadruk leggen op iets Ruye čizi kop kardan

‫روی ﭼﯿﺰی ﮐﭗ ﮐﺮدن‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﺎﮐﯿﺪ داﺷﺘﻦ‬ Hand Aan de beterende hand zijn Langzaam herstellen van een ziekte Ru be behbud budan

‫رو ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﻮدن‬ ‫آرام و آﻫﺴﺘﻪ از ﺑﯿﻤﺎری در آﻣﺪن‬ Aan de winnende hand zijn Gaan winnen // uitzicht op de overwinning hebben Ruye xate bord oftâdan

‫روی ﺧﻂ ﺑﺮد اﻓﺘﺎدن‬ ‫ دور اﻧﺪاز ﻣﻮﻓﻘﯽ داﺷﺘﻦ‬- ‫در ﺣﺎل ﭘﯿﺮوزی ﺑﻮدن‬ De hand aan de ploeg slaan Aan het werk gaan // de handen uit de mouwen steken Dast be kâr šodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪن‬ ‫ آﺳﺘﯿﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدن‬- ‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ De hand aan zichzelf slaan Zelfmoord plegen Kalake xod râ kandan

‫ﮐﻠﮏ ﺧﻮد را ﮐﻨﺪن‬ ‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮐﺮدن‬ De/zijn hand ergens voor in het vuur steken Ergens voor instaan // garant staan voor iemand/iets Ru-ye jariyâni qasam xordan

‫روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻗﺴﻢ ﺧﻮردن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬/‫ ﺿﺎﻣﻦ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﻮدن‬

De hand in eigen boezem steken Het geweten onderzoeken op eigen schuld en die (eventueel) erkennen Taqsir râ az xod danestan

‫ﺗﻘﺼﯿﺮ را از ﺧﻮد داﻧﺴنت‬ (‫اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد را ﺑﻪ داوری وﺟﺪان ﮔﺬاﺷﺘﻦ و )اﺣﺘﻤﺎﻻ‬ ‫آن را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ De hand lichten met iets De voorschriften bij iets niet precies opvolgen // een taak niet 100% vervullen Kâri râ sare ham bandi kardan

‫ﮐﺎری را ﴎﻫﻢ ﺑﻨﺪی ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺻﺪ در‬- ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ را زﯾﺎد ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺻﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ De hand op de portemonnee/knip houden Zuinig zijn // de uitgaven scherp in de gaten houden Nâxon xoški kardan

‫ﻧﺎﺧﻦ ﺧﺸﮑﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺧﺮج ﺧﻮد را دﻗﯿﻖ زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮ ﺑﻮدن‬ De hand ophouden Bedelen // financieel afhankelijk zijn Daste gedâ-i derâz kardan

‫دﺳﺖ ﮔﺪاﯾﯽ دراز ﮐﺮدن‬ ‫ از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن‬- ‫ﮔﺪاﯾﯽ ﮐﺮدن‬ De hand over zijn hart strijken Vergeven // een milder standpunt innemen Morow-wat kardan

‫ﻣﺮوت ﮐﺮدن‬ ‫ زﯾﺎد ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬،‫ ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن‬- ‫ﻋﻔﻮ ﮐﺮدن‬ De laatste hand aan iets leggen Iets afmaken/afhandelen Qâle jariyâni râ kandan

‫ﻗﺎل ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻨﺪن‬ ‫ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﮑﻤﯿﻞ‬ 149

Proef woordenboek.indd 149

16-5-2008 9:24:32

Hand / Hand

Elkaar de hand geven Vrede sluiten Daste âšti dâdan

‫ﭼﺸﻢ ﭼﺸﻢ را منﯽ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺑﺰرﮔﯽ را ﻧﺸﺎن‬ {‫دﻫﻨﺪ‬ ‫دﺳﺖ آﺷﺘﯽ دادن‬ ‫ﺻﻠﺢ ﮐﺮدن‬

Ergens de hand aan houden Consequent zijn Qânune kâri râ pâ-idan

‫ﻗﺎﻧﻮن ﮐﺎری را ﭘﺎﯾﯿﺪن‬ ‫اﺳﺘﻮار و ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﻮدن‬ Ergens de hand in hebben Deel hebben aan iets // iets mede georganiseerd hebben Dar kâri dast dâštan

‫در ﮐﺎری دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﻫﻤﮑﺎری‬- ‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻦ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Ergens de hand op leggen Iets te pakken krijgen Čizi râ be čang âwardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آوردن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Ergens geen hand naar uitsteken Zich helemaal niet bemoeien met iets Zahmate kâri râ be xod nadâdan

‫زﺣﻤﺖ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺪادن‬ ‫اﺻﻼ ارزش و اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺪادن‬ Ergens zijn hand niet voor omdraaien Iets gemakkelijk kunnen doen Kâri râ mesle âb xordan kardan

‫ﮐﺎری را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ Geen hand voor ogen zien {Gezegd om een grote duisternis aan te geven} Češm češm râ nemibinad

Hand erop! Mijn erewoord! Bezan qadeš!

!‫ﺑﺰن ﻗﺪش‬ !‫ ﻗﻮل ﺷﺮف ﻣﯽ دﻫﻢ‬،‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﯽ ﺧﻮرم‬ Hand in hand gaan Samengaan // gepaard gaan Dast be daste ham dâdan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دادن‬ ‫ آوﯾﺰان ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﺎ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪن‬ Hand over hand toenemen Langzamerhand sterk groeien Pošte sare ham ziyâd šodan

‫ﭘﺸﺖ ﴎ ﻫﻢ زﯾﺎد ﺷﺪن‬ ‫رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ و ﺳﺮﯾﻊ ﺑﺰرگ ﺷﺪن‬ Hij heeft zijn hand overspeeld Hij heeft een te groot risico genomen // hij heeft te veel gevraagd Gošâd bâzi darâwarde ast

‫ﮔﺸﺎد ﺑﺎزی در آورده اﺳﺖ‬ ‫ ﺗﻮﻗﻊ ﺧﻮد را‬- ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﻻ ﺑﺮده اﺳﺖ‬ Iemand de behulpzame hand bieden Iemand helpen Daste yâri be kasi dâdan

‫دﺳﺖ ﯾﺎری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن‬ Iemand de hand boven het hoofd houden Iemand in bescherming nemen Kasi râ zire pare xod gereftan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﭘﺮ ﺧﻮد ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬

150

Proef woordenboek.indd 150

16-5-2008 9:24:32

Hand / Hand

Iemand de reddende hand toesteken Iemand helpen // iemand uit een onaangename situatie bevrijden Daste nejât be tarafe kasi derâz kardan

‫دﺳﺖ ﻧﺠﺎت ﺑﻪ ﻃﺮف ﮐﺴﯽ دراز ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻧﺎﺟﻮری‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﯾﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن‬ Iemand de vrije hand laten Iemand ongehinderd laten handelen Kasi râ az haft do-olat âzâd kardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻫﻔﺖ دوﻟﺖ آزاد ﮐﺮدن‬ ‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را در ﮐﺎرﻫﺎﯾﺶ ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Iemand iets aan de hand doen Iemand iets suggereren Râhi piše pâ-ye kasi gozâštan

‫راﻫﯽ ﭘﯿﺶ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﮐﺮدن‬ Iemand naar zijn hand zetten Iemand zo manipuleren dat hij precies doet wat je zegt Kasi râ dast nešânde-ye xod kardan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪه ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را آن ﭼﻨﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﮐﻪ دﻗﯿﻘﺎ آن ﭼﻪ‬ ‫ﮐﻪ آدم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Iets achter de hand hebben/houden Iets in reserve houden // niet alles laten zien/geven Čizi râ pase dast negah dâštan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺲ دﺳﺖ ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ /‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻧﺸﺎن ﻧﺪادن‬- ‫ﭼﯿﺰی را ذﺧﯿﺮه ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻘﺪﯾﻢ ﻧﮑﺮدن‬ Iets ter hand nemen Aan iets beginnen Dast be kâre jariyâni šodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬

Iets uit de eerste hand hebben Iets van de betrokkene(n) zelf gehoord hebben Xabare daste aw-wal dâštan

‫ﺧﱪ دﺳﺖ اول داﺷنت‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را از ﺧﻮد ﻃﺮف ﺷﻨﯿﺪن‬ Iets van de hand doen Iets verkopen/wegdoen Jensi râ rad kardan

‫ﺟﻨﺴﯽ را رد ﮐﺮدن‬ ‫دور رﯾﺨﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی را ﻓﺮوﺧﺘﻦ‬ Iets van de hand wijzen Iets afwijzen/niet accepteren Qazi-ye-i râ rad kardan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را رد ﮐﺮدن‬ ‫ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Met de hand op het hart Eerlijk // met volle overtuiging Xodâ wakili

‫ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ‬ ‫ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﮐﺎﻣﻞ‬- ‫ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ‬ Met ijzeren hand/vuist Met een zeer streng beleid Bâ panje-ye âhanin

‫ﺑﺎ ﭘﻨﺠﻪ آﻫﻨﯿﻦ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻨﺪ و ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ‬ Met zachte hand Voorzichtig, zonder risico’s te lopen of iemand te kwetsen Bâ molâheze

‫ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬ ‫ ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﻄﺮی ﺗﻬﺪﯾﺪش ﮐﻨﺪ ﯾﺎ آزاری‬،‫ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‬ Niets aan de hand! Geen reden tot zorg // geen paniek! Tori našode!

151

Proef woordenboek.indd 151

16-5-2008 9:24:32

(Handen) / (Handen)

!‫ﻃﻮری ﻧﺸﺪه‬ !‫ وﺣﺸﺖ ﻧﮑﻦ‬،‫ ﻧﺘﺮس‬- ‫دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮای ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Nu loopt het uit de hand Het proces kan nu niet meer beheerst worden // het geheel is nu onbestuurbaar Alân ast ke be ham berizad

‫اﻻن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﯾﺰد‬ ‫ ﮐﻞ‬- ‫دﯾﮕﺮ روﻧﺪ ﮐﺎر را دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن از ﻫﻢ ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ اﺳﺖ‬ Om de hand van een meisje vragen Een meisje ten huwelijk vragen Xâstegâri kardan

‫ﺧﻮاﺳﺘﮕﺎری ﮐﺮدن‬ ‫از دﺧﺘﺮی درﺧﻮاﺳﺖ ازدواج ﮐﺮدن‬ Op iemands hand zijn Iemands partij kiezen Lenge kafš kohne-ye kasi budan

‫ﻟﻨﮕﻪ ﮐﻔﺶ ﮐﻬﻨﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻮادار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Uit de losse hand/pols Zomaar // zonder overleg/nadenken Al-lâ baxtaki, sekim xiyâri

‫ ﺳﮑﯿﻢ ﺧﯿﺎری‬،‫اﻻﺑﺨﺘﮑﯽ‬ ‫ﺗﻔﮑﺮ‬/‫ ﺑﺪون ﻣﺸﻮرت‬- ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬ Van de hand in de tand leven Het geld dat je verdient meteen weer aan het meest noodzakelijke moeten uitgeven Dast be dahan budan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ آدم ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورد ﯾﮑﺮاﺳﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪ‬ ‫ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺿﺮوری زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Van hand tot hand gaan Doorgegeven/rondgegeven worden Dast be dast gaštan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺸنت‬ ‫ﭘﺨﺶ ﺷﺪن‬/‫ﺑﻪ اﯾﻦ و آن دادن‬

Voor de hand liggen Evident/logisch zijn Mesle ruz ro-ošan budan

‫ﻣﺜﻞ روز روﺷﻦ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻮدن‬/‫ ﻃﺒﯿﻌﯽ‬،‫ﻣﺴﻠﻢ‬ Wat is er aan de hand? Wat gebeurt er? Či šode?

‫ﭼﯽ ﺷﺪه؟‬ ‫ﭼﻪ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی رخ داده اﺳﺖ؟‬ Zich (niet meer) in de hand hebben Zich (niet meer) kunnen beheersen (Digar) az xod bi xod šodan

‫)دﯾﮕﺮ( از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫)دﯾﮕﺮ( ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن‬ Zich met hand en tand tegen iets verzetten Alle middelen gebruiken om te voorkomen dat iets gaat gebeuren Bâ čang o dandân bâ čizi jangidan

‫ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﺟﻨﮕﯿﺪن‬ ‫ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ای را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Zwaar op de hand zijn Vermoeiend voor zichzelf en anderen zijn // een moeilijk karakter hebben Âdame jedi wa xoški budan

‫آدم ﺟﺪی و ﺧﺸﮑﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺷﺨﺼﯿﺖ‬- ‫ﺑﺮای ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮدن‬ ‫دﺷﻮاری داﺷﺘﻦ‬ (Handen) Aan handen en voeten gebonden zijn Machteloos zijn // niets kunnen doen Dast o bâl baste budan

‫دﺳﺖ و ﺑﺎل ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎری از دﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﺒﻮدن‬- ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﺑﻮدن‬

152

Proef woordenboek.indd 152

16-5-2008 9:24:32

(Handen) / (Handen)

De handen ineenslaan Samenwerken Dast be daste ham dâdan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﻢ دادن‬ ‫ ﻫﻤﮑﺎری و ﻫﻤﮕﺎﻣﯽ ﮐﺮدن‬،‫ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪن‬ De handen op elkaar krijgen voor iets Mensen voor iets enthousiast maken Âl o âdam râ dâqe jariyâni kardan

‫آل و آدم را داغ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺮدم را ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدن‬ De handen uit de mouwen steken Flink aan het werk gaan Âstin hâ râ bâlâ zadan

‫آﺳﺘﯿﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدن‬ ‫ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ و ﺑﺎ اﻧﺮژی ﺷﺮوع ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ Ergens de handen vol aan hebben Veel moeite hebben met // veel werk hebben aan iets Asir o abire kâri budan

‫اﺳﯿﺮ و اﺑﯿﺮ ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ وﻗﺖ زﯾﺎدی ﺳﺮ ﮐﺎری‬- ‫ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮕﻞ داﺷﺘﻦ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Ergens zijn handen niet aan vuil willen maken Zich niet bemoeien met een smerige zaak Xod râ âlude-ye kâri nakardan

‫ﺧﻮد را آﻟﻮده ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را در ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺜﯿﻔﯽ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﺪادن‬ Handen te kort komen Te veel werk hebben Waqte sar xârândan nadâštan

‫وﻗﺖ ﴎ ﺧﺎراﻧﺪن ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای اﺟﺮا ﯾﺎ اﻧﺠﺎم داﺷﺘﻦ‬ Iemand in handen vallen In iemands macht komen Zire daste kesi oftâdan

‫زﯾﺮ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮذ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iemand onder handen nemen 1 - Iemand de waarheid zeggen/berispen 2 - Iemand met geweld aanpakken Be hesâbe kasi residan

‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ رﺳﯿﺪن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺷﺪت‬-٢ ‫ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬/‫ ﮐﺴﯽ را ادب‬-١ ‫ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ دادن‬ Iemand op handen dragen Iemand vereren Kasi râ sare dast bordan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎ دﺳﺖ ﺑﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را اﺣﺘﺮام و ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮدن‬ Iets met beide handen aangrijpen Dankbaar een aanbod/situatie aanvaarden Čizi râ du dasti časbidan

‫ﭼﯿﺰی را دو دﺳﺘﯽ ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫وﺿﻌﯿﺘﯽ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬/‫از ﺗﻪ دل ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد‬ Iets vast in handen hebben Iets goed vasthouden/beheersen Čizi râ dar čang dâštan

‫ﭼﯿﺰی را در ﭼﻨﮓ داﺷنت‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل داﺷﺘﻦ‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب در دﺳﺖ‬ Ik heb echt maar twee handen Ik kan niet alles tegelijk doen Do tâ dast ke bištar nadâram

‫دو ﺗﺎ دﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻧﺪارم‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‬ In goede handen zijn Veilig zijn Daste âdame dorosti oftâdan

‫دﺳﺖ آدم درﺳﺘﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫اﻣﻦ و ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻮدن‬

153

Proef woordenboek.indd 153

16-5-2008 9:24:32

(Handen) / (Handen)

In handen van de vijand vallen Gevangen genomen worden Daste došman oftâdan

‫دﺳﺖ دﺷﻤﻦ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺣﺒﺲ و زﻧﺪاﻧﯽ ﺷﺪن‬ Met de handen in de schoot zitten Niets uitvoeren Dast az pâ xatâ nakardan

‫دﺳﺖ از ﭘﺎ ﺧﻄﺎ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ Met de handen in het haar zitten Radeloos zijn Be če konam če konam oftâdan

‫ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ ﭼﻪ ﮐﻨﻢ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﭘﺮﯾﺸﺎن و ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻮدن‬ Met lege handen thuiskomen Onverrichter zake/zonder resultaat terugkomen Dast az pâ derâz tar bargaštan

‫دﺳﺖ از ﭘﺎ درازﺗﺮ ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ‬/‫ﺑﺪون ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ Met losse handen rijden Fietsen zonder het stuur vast te houden Farmân âzâd raftan

‫ﻓﺮﻣﺎن آزاد رﻓنت‬ ‫دوﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮاری ﮐﺮدن ﺑﺪون آن ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎن آن را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬ Mijn handen jeuken om iets te doen Ik wil graag meteen aan iets gaan werken Delam lak zade ke kâri bekonam

‫دمل ﻟﮏ زده ﮐﻪ ﮐﺎری ﺑﮑﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق و ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﻫﺴﺘﻢ‬ Niets om handen hebben Niets te doen hebben Mašquliyati nadâštan

‫ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﮐﺎری ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

Vele handen maken licht werk Als veel mensen samenwerken, wordt het werk minder zwaar Kâregare biš-tar kâr sabok-tar

‫ﮐﺎرﮔﺮ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﮐﺎر ﺳﺒﮏ ﺗﺮ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﻨﻨﺪ ﮐﺎر ﺳﺒﮏ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Zich iets in de handen laten stoppen Bedonderd/opgelicht worden bij het kopen van iets Guš bori šodan, tuye kâse-aš gozâštan

‫ ﺗﻮی ﮐﺎﺳﻪ اش ﮔﺬاﺷنت‬،‫ﮔﻮش ﺑﺮی ﺷﺪن‬ ‫ﮔﻮل ﺧﻮردن‬/‫ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺮﯾﺪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﻼه رﻓﺘﻦ‬ Zich in de handen mogen wrijven Blij mogen zijn met een gunstige ontwikkeling {want het had veel slechter kunnen aflopen} Bâyad xodâ râ šokr konad

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺪا را ﺷﮑﺮ ﮐﻨﺪ‬ ‫از آن اﺗﻔﺎق ﺧﻮب ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻮد }ﭼﻮن ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد‬ {‫از اﯾﻦ ﺑﺪﺗﺮ ﻫﻢ ﺑﺸﻮد‬ Zijn handen in onschuld wassen {bijbeltekst, Mattheus 27:24} Alle verantwoordelijkheid afwijzen Xod râ az har gonâhi bari danestan {enjil}

{‫ﺧﻮد را از ﻫﺮ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﺑﺮی داﻧﺴنت }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫از ﻗﺒﻮل ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺘﯽ ﺳﺮﺑﺎز زدن‬ Zijn handen laten wapperen Druk bezig zijn // zich flink inspannen Be kâr časbidan

‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ ﺗﻘﻼی زﯾﺎدی ﮐﺮدن‬- ‫ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن‬ Zijn handen thuis houden 1 - Geen geweld gebruiken 2 - Iemand anders niet aanraken Dast derâzi nakardan

‫دﺳﺖ درازی ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﻧﺰدن‬-٢ ‫ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮدن‬-١

154

Proef woordenboek.indd 154

16-5-2008 9:24:32

Hand- en spandiensten / Handje

Zijn handen zijn gebonden Hij kan niet doen wat hij zou willen Dastaš baste ast

‫دﺳﺖ اش ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر دل ﺧﻮاه ﺧﻮد ﻧﯿﺴﺖ‬ Alle troeven in handen hebben  Troef Dat is een kolfje naar zijn hand  Kolfje De lachers op zijn hand krijgen  Lacher De touwtjes in handen hebben  Touwtje

Kasi râ hame jure komak kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻫﻤﻪ ﺟﻮره ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن‬ ‫در ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﮐﺴﯽ را ﯾﺎری دادن‬ Handdruk Een gouden handdruk Een flink geldbedrag dat wordt uitbetaald bij iemands vertrek/ ontslag Exrâje talâ-i

‫اﺧﺮاج ﻃﻼﯾﯽ‬ ‫اﺧﺮاج ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬/‫ﻣﺒﻠﻎ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ ﮐﻪ در ﻣﻮﻗﻊ رﻓﺘﻦ‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Handel Handel en wandel Gedragingen Kâr o bâr

De touwtjes uit handen geven  Touwtje Een gat in je hand hebben  Gat Het geld brandt hem in zijn handen  Geld

‫ﮐﺎر و ﺑﺎر‬ ‫رﻓﺘﺎر و ﮐﺮدار‬ Handje Een handje helpen Een beetje steunen Daste komak dâdan

‫دﺳﺖ ﮐﻤﮏ دادن‬ ‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﺮدن‬

Het recht in eigen hand nemen  Recht Het zweet stond hem in de handen  Zweet

Handje contantje Met contant geld Pule jiringi

‫ﭘﻮل ﺟﺮﯾﻨﮕﯽ‬ ‫ﭘﻮل ﻧﻘﺪ‬

Met de hoed in de hand komt men door het ganse land  Hoed Op de vingers van één hand te tellen  Vinger Hand- en spandiensten Iemand hand- en spandiensten verlenen Iemand met allerlei werkzaamheden helpen

Je mag in je handjes knijpen Je mag van geluk spreken Bax-tat boland bude ast

‫ﺑﺨﺖ ات ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‬ ‫ ﺷﺎﻧﺲ آورده ای‬،‫ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ‬ Losse handjes hebben Snel slaan // gewelddadig zijn Daste bezan dâštan

155

Proef woordenboek.indd 155

16-5-2008 9:24:32

Handschoen / Harem

‫دﺳﺖ ﺑﺰن داﺷنت‬ ‫ ﺧﺸﻦ ﺑﻮدن‬- ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ دﺳﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن‬ Handschoen De handschoen opnemen De uitdaging aannemen Da-awat be dawâ râ qabul kardan

‫دﻋﻮت ﺑﻪ دﻋﻮا را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و رﻗﺎﺑﺘﯽ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Met de handschoen trouwen Een huwelijk sluiten waarbij de partner afwezig is en een volmacht afgegeven heeft Wekâlati arusi kardan

‫وﮐﺎﻟﺘﯽ ﻋﺮوﺳﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ وﮐﺎﻟﺖ ﻧﺎﻣﻪ ازدواج ﮐﺮدن در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺴﺮ در‬ ‫ﻣﺤﻀﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ Zij is geen katje om zonder handschoenen aan te pakken  Katje Hanengekraai Bij het eerste hanengekraai ’s Ochtends vroeg Aw-wale xrus xân

‫اول ﺧﺮوس ﺧﻮان‬ ‫ ﭘﯿﺶ از ﺑﺎﻻ آﻣﺪن آﻓﺘﺎب‬،‫ ﮐﻠﻪ ﺳﺤﺮ‬،‫ﺻﺒﺢ زود‬ Hangen Er is niet veel van blijven hangen Veel is vergeten Čize ziyâdi be yâd namânde ast

‫ﭼﯿﺰ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﯾﺎد منﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ )از ﻣﺴﺎﯾﻞ( ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪه اﻧﺪ‬ Ergens blijven hangen Enige tijd ergens blijven Jâ-i langar andâxtan

‫ﺟﺎﯾﯽ ﻟﻨﮕﺮ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺪﺗﯽ در ﺟﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﺪن‬

Met hangen en wurgen Met ontzettend veel moeite Bâ mašeq-qat

‫ﺑﺎ ﻣﺸﻘﺖ‬ ‫ﺑﺎ زﺣﻤﺖ ﺑﺴﯿﺎر‬ Hangijzer Dat is een heet hangijzer Dat is een netelige/problematische kwestie Mâ-ye-ye dared sar ast

‫ﻣﺎﯾﻪ دردﴎ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮه داری اﺳﺖ‬/‫ﻣﻮﺿﻮع دﺷﻮار‬ Hard (bw) Het gaat daar hard tegen hard De twist loopt hoog op // geen van beiden wil een concessie doen Dawâ xuni ast

‫دﻋﻮا ﺧﻮﻧﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﮐﺪام از ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺣﺎﺿﺮ‬- ‫اﺧﺘﻼف ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬ Harden (ww) Hij is niet te harden Hij is onuitstaanbaar // er is met hem niet te werken Tahamol-aš šâq ast

‫ﺗﺤﻤﻞ اش ﺷﺎق اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺎ او ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮐﺎر ﮐﺮد‬- ‫آدم ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی اﺳﺖ‬ Hardloper Hardlopers zijn doodlopers Wie te onbesuisd aan iets begint, kan het niet (goed) afmaken Kâre ajale be manzel nemiresad

‫ﮐﺎر ﻋﺠﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل منﯽ رﺳﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ آن‬ ‫را )ﺧﻮب( ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺪ‬ Harem Er een hele harem op na houden Vele vrouwen hebben

156

Proef woordenboek.indd 156

16-5-2008 9:24:32

Haring / Hart

Yek haramsarâ zan dâštan

‫ﯾﮏ ﺣﺮﻣﴪا زن داﺷنت‬ ‫ﻫﻤﺴﺮان ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬ Haring Zij zaten daar als haringen in een ton Zij zaten daar dicht op elkaar gepakt // ze hadden het heel benauwd Mesle sârdin kip-pe ham nešaste budand

‫ﻣﺜﻞ ﺳﺎردﯾﻦ ﮐﯿﭗ ﻫﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫ ﻧﻔﺴﺸﺎن ﺗﻨﮓ‬- ‫ﻧﺰدﯾﮏ و ﭼﻔﺖ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد‬ Hark Een stijve hark Iemand die zich (lichamelijk en/of sociaal) niet goed bewegen kan Âdame yobs

‫آدم ﯾﺒﺲ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر )ﺟﺴﻤﯽ و ﯾﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ( درﺳﺘﯽ ﻧﺪارد‬ Harnas Hij is in het harnas gestorven Hij is overleden, terwijl hij nog volop aan het werk was Sare kâraš mord

‫ﴎ ﮐﺎرش ﻣﺮد‬ ‫ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺑﻮد ﮐﻪ اﻓﺘﺎد و ﻣﺮد‬ Iemand tegen zich in het harnas jagen Maken dat iemand zich tegen je gaat verzetten Barâye xod došman tarâši kardan

‫ﺑﺮای ﺧﻮد دﺷﻤﻦ ﺗﺮاﺷﯽ ﮐﺮدن‬ ‫وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺷﺪن‬

Dat gaat niet van harte Dat gebeurt met tegenzin Az tahe del ke nist

‫از ﺗﻪ دل ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺑﯿﺰاری و اﮐﺮاه اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ Dat is mij uit het hart gegrepen Zo denk ik er ook over Harfe dele man râ mizani, ây gofti

‫ آی ﮔﻔﺘﯽ‬،‫ﺣﺮف دل ﻣﻦ را ﻣﯽ زﻧﯽ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻢ اﯾﻦ ﺟﻮری ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ De weg naar het hart van een man gaat door de maag Met lekker eten kan je een man veroveren Be šekame mard beres wa delaš râ bebar

‫ﺑﻪ ﺷﮑﻢ ﻣﺮد ﺑﺮس و دﻟﺶ را ﺑﱪ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮراک ﺧﻮﺷﻤﺰه ﻣﯽ ﺗﻮان دل ﻣﺮد را ﺑﺮد‬ Een gebroken hart Een gevoel van intens (liefdes)verdriet Dele šekaste

‫دل ﺷﮑﺴﺘﻪ‬ (‫اﺣﺴﺎس ﺷﺪﯾﺪ ﻏﻢ و اﻧﺪوه )ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‬ Een hart van goud hebben Veel over hebben voor een ander Xoš qalb budan

‫ﺧﻮش ﻗﻠﺐ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺤﺒﺖ داﺷﺘﻦ‬ Een stenen hart hebben Ongevoelig zijn Sangdel budan

‫ﺳﻨﮕﺪل ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﯽ اﺣﺴﺎس و ﺑﯽ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﻮدن‬

Hart Aan het hart gaan Pijn/verdriet doen Bâ-ese ta-asor šodan

‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺎﺛﺮ ﺷﺪن‬ ‫وﺳﯿﻠﻪ درد و رﻧﺞ ﺷﺪن‬

Ergens het hart niet toe hebben Ergens niet de moed voor kunnen opbrengen // iets niet aandurven Dele kâri râ nadâštan

157

Proef woordenboek.indd 157

16-5-2008 9:24:32

Hart / Hart

‫دل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﺟﺮات ﮐﺎری‬- ‫ﺷﻬﺎﻣﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را در ﺧﻮد ﻧﺪﯾﺪن‬ ‫را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Hart voor de zaak hebben Zich inzetten voor de zaak Del be kâr dâdan

‫دل ﺑﻪ ﮐﺎر دادن‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را در اﻧﺠﺎم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Het hart op de tong hebben Alles meteen zeggen wat je denkt Zâher o bâten yeki budan

‫ﻇﺎﻫﺮ و ﺑﺎﻃﻦ ﯾﮑﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻣﯽ آورد‬ Het moet mij van het hart dat ... Ik voel een dringende behoefte om te zeggen dat ... Harfi ruye delam sangini mikonad

‫ﺣﺮﻓﯽ روی دمل ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺿﺮورت ﮔﻔﺘﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Hij heeft het hart op de juiste/rechte plaats Hij is eerlijk en wil anderen graag helpen Âdame xoš qalbi ast

‫آدم ﺧﻮش ﻗﻠﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺻﺎدﻗﯽ اﺳﺖ و دوﺳﺖ دارد دﯾﮕﺮان را ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‬ Iemand een goed hart toedragen Iemand welgezind zijn Be kasi lotf dâštan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻟﻄﻒ داﺷنت‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Iemand een hart onder de riem steken Iemand bemoedigen Be kasi delgarmi dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﻟﮕﺮﻣﯽ دادن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮدن‬

Iemand/iets ligt mij na aan het hart Ik ben sterk betrokken bij iemand/ iets Xarâbe kasi/čizi hastam

‫ﭼﯿﺰی ﻫﺴﺘﻢ‬/‫ﺧﺮاب ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ام‬/‫واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﺴﯿﺎری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Iemand iets op het hart drukken Iemand iets met nadruk zeggen Sefâreše čizi râ be kasi kardan

‫ﺳﻔﺎرش ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ‬ Iemands hart breken Iemand groot verdriet doen {vooral gebruikt wanneer het gaat om het verbreken van een liefdesrelatie} Dele kasi râ šekastan

‫دل ﮐﺴﯽ را ﺷﮑﺴنت‬ ‫وﺳﯿﻠﻪ درد و رﻧﺞ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن }ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﻮرد‬ {‫ﻗﻄﻊ ﺷﺪن راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Iemands hart stelen Zo aantrekkelijk zijn dat iemand stapelverliefd op je wordt Dele kasi râ bordan

‫دل ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﺟﺬاب ﺑﻮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻋﺎﺷﻖ و ﺷﯿﺪاﯾﺶ ﺷﻮد‬ Iets niet over zijn hart kunnen verkrijgen Het niet aandurven iets te zeggen/ doen Dele kâri râ nadâštan

‫دل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﺟﺮات ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺮﻓﯽ‬ Iets op het hart hebben Iets willen meedelen Harfi dar del dâštan

‫ﺣﺮﻓﯽ در دل داﺷنت‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬

158

Proef woordenboek.indd 158

16-5-2008 9:24:32

Hart / Hart

Iets ter harte nemen Iets goed tot zich laten doordringen Harfi râ be guš gereftan

‫ﺣﺮﻓﯽ را ﺑﻪ ﮔﻮش ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺳﺨﻨﯽ را ﺑﻪ دل راه دادن‬ In hart en nieren Geheel en al Bâ hame-ye wojud

‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد‬ ‫ﮐﻼ و ﮐﺎﻣﻼ‬ Met bloedend hart Met grote tegenzin Bâ del čerkini

Van zijn hart geen moordkuil maken Ronduit zeggen wat je te zeggen hebt Bi ru dar wâsi harfe xod râ zadan

‫ﺑﯽ رو درواﺳﯽ ﺣﺮف ﺧﻮد را زدن‬ ‫آﻧﭽﻪ در دل داﺷﺘﻦ ﺑﯽ ﭘﺮده ﮔﻔﺘﻦ‬ Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over Wie zich intens met iets bezighoudt, praat daar ook graag over Ânče dar del ast bar zabân jârist

‫آﻧﭽﻪ در دل اﺳﺖ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺟﺎرﯾﺴﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ در ﻓﮑﺮ ﻗﻀﯿﻪ ای اﺳﺖ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق‬ ‫درﺑﺎره اش ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﺪ‬ ‫ﺑﺎ دل ﭼﺮﮐﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﺑﯿﺰاری و اﮐﺮاه ﻓﺮاوان‬

Mijn hart draait zich om in mijn lijf Ik vind dat verschrikkelijk Delam âšub mišawad

‫دمل آﺷﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ‬ Naar iemands hart spreken Iets zeggen wat de ander precies zo aanvoelt Harfe dele kasi râ zadan

‫ﺣﺮف دل ﮐﺴﯽ را زدن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮی آن را دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﺣﺲ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

Zich met hart en ziel wijden aan iets Zich hartstochtelijk voor iets inzetten Xod râ waqfe kâri kardan

‫ﺧﻮد را وﻗﻒ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﻢ و ﻏﻢ ﺧﻮد را روی ﮐﺎری ﮔﺬاﺷنت‬ Zijn hart ergens aan ophalen Volop genieten van iets Keyfe čizi râ bordan

‫ﮐﯿﻒ ﭼﯿﺰی را ﺑﺮدن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻟﺬت ﺑﺮدن‬ Zijn hart ergens aan verpand hebben Iets zeer toegewijd zijn Del dar geroye čizi dâštan

‫دل در ﮔﺮوی ﭼﯿﺰی داﺷنت‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ و دﻟﺒﺴﺘﻪ ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬

Over zijn hart strijken Toegeven/vergeven Erfâq kardan

‫ارﻓﺎق ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺨﺸﯿﺪن‬/‫راﺿﯽ ﺷﺪن‬

Zijn hart uitstorten/luchten Zijn gevoelens uitspreken Darde del kardan

‫درد دل ﮐﺮدن‬ ‫اﺣﺴﺎس ﺧﻮد را ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن‬

Van (ganser) harte Oprecht gemeend Az (tahe) del

‫از )ﺗﻪ( دل‬ ‫ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ‬

Zijn hart vasthouden voor iets Angst hebben voor de afloop van iets Az âxar o âqebate kâri tarsidan

159

Proef woordenboek.indd 159

16-5-2008 9:24:33

Hartje / Haverklap

‫از آﺧﺮ و ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎری ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ ‫در ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ ﭘﺎﯾﺎن ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬ Bitter in de mond maakt het hart gezond  Mond Dat is een pak van mijn hart  Pak De schrik sloeg me om het hart  Schrik Uit het oog, uit het hart  Oog Hartje Alles hebben wat zijn hartje begeert Alles bezitten Az šire morq tâ jâne âdamizâd barây-aš hâzer ast

‫از ﺷﯿﺮ ﻣﺮغ ﺗﺎ ﺟﺎن آدﻣﯿﺰاد ﺑﺮاﯾﺶ ﺣﺎﴐ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ دﻟﺶ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ در اﺧﺘﯿﺎرش اﺳﺖ‬ Een klein hartje hebben Zich flink voordoen om zijn angst/ emotie te verbergen Kam jorboze budan

‫ﮐﻢ ﺟﺮﺑﺰه ﺑﻮدن‬ ‫اﺣﺴﺎس ﺧﻮد را‬/‫ﺧﻮد را ﺑﺰرگ ﻧﺸﺎن دادن ﺗﺎ ﺗﺮس‬ ‫ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‬ Hij heeft een grote mond, maar een klein hartje  Mond Hartzeer Ergens geen hartzeer van hebben Geen spijt/berouw van iets hebben Pašimâne qazi-ye-i nabudan

‫ﭘﺸﯿامن ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺣﺴﺮت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺨﻮردن‬/‫اﻓﺴﻮس‬ Have en goed Hij heeft have en goed verloren Hij heeft alles verloren wat hij bezat Dâr o nadâre xod râ bâxte ast

‫دار و ﻧﺪار ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‬ Haven De haven ligt plat Er wordt niet gewerkt in de haven door een algemene staking Bandar falaj ast

‫ﺑﻨﺪر ﻓﻠﺞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻋﺘﺼﺎب ﮐﺎﻣﻞ ﮐﺎری در ﺑﻨﺪر اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ In behouden/veilige haven zijn Geborgen/veilig zijn Jâye amni budan

‫ﺟﺎی اﻣﻨﯽ ﺑﻮدن‬ ‫دور از ﺧﻄﺮ ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺤﻔﻮظ‬ In het zicht van de haven stranden  Zicht Haver Iemand/iets van haver tot gort kennen Iemand/iets heel goed kennen Az sir tâ piyâze kasi/qazi-ye-i râ dânestan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را داﻧﺴنت‬/‫از ﺳﯿﺮ ﺗﺎ ﭘﯿﺎز ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬/‫آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ از ﮐﺴﯽ‬ De paarden die de haver verdienen, krijgen ze niet  Paard Haverkist Als een bok op de haverkist zitten  Bok Haverklap Om de haverklap Telkens weer Hey, har dafe

‫ ﻫﺮ دﻓﻌﻪ‬،‫ﻫﯽ‬ ‫ ﻣﺴﻠﺴﻞ وار‬،‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ‬

160

Proef woordenboek.indd 160

16-5-2008 9:24:33

Hazenpad / Heen en weer

Hazenpad Het hazenpad kiezen Vluchten // ervandoor gaan Pâsne-ye kafš râ kešidan

‫ﭘﺎﺷﻨﻪ ﮐﻔﺶ را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ در رﻓﺘﻦ‬- ‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬ Hebben Hebben is hebben, en krijgen is de kunst {Dat zegt iemand die blij is dat hij iets al in handen heeft, en dan met deze uitdrukking een ander uitdaagt} Dâram o dâram xubeš-am dâram

‫دارم و دارم ﺧﻮﺑﺸﻢ دارم‬ ‫}ﮐﺴﯽ اﯾﻦ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﻪ از داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺧﻮﺷﺤﺎل‬ ‫اﺳﺖ و ﺑﺎ اﯾﻦ اﺻﻄﻼح ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﯾﮕﺮی را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽ‬ {‫ﮐﻨﺪ‬ Het over iemand hebben Spreken over iemand Qeybate kasi râ kardan

‫ﻏﯿﺒﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن‬ Iets gehad hebben 1 - Iets behandeld/geleerd hebben 2 - Genoeg hebben van iets {in de uitdrukking ‘Ik heb het nu wel gehad’} 1 - In râ ke dâštim 2 - digar marâ bas ast

‫ دﯾﮕﺮ ﻣﺮا ﺑﺲ اﺳﺖ‬-٢ ‫ اﯾﻦ را ﮐﻪ داﺷﺘﯿﻢ‬-١ ‫ از ﭼﯿﺰی ﮐﻼﻓﻪ‬-٢ ‫آﻣﻮﺧﺘﻦ‬/‫ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬-١ {"‫ﺷﺪن }در اﺻﻄﻼح "دﯾﮕﺮ ﺑﺮاﯾﻢ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬ Iets tegen iemand/iets hebben Iemand/iets niet graag mogen // van iemand/iets een zekere afkeer hebben Bâ kasi/čizi zed-diyat dâštan

‫ﭼﯿﺰی ﺿﺪﯾﺖ داﺷنت‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی از‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬

Met heel zijn hebben en houden Met alles wat hij heeft Bâ hame dâr o nadâraš

‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ دار و ﻧﺪارش‬ ‫ﺑﺎ ﮐﻞ داراﯾﯽ و زﻧﺪﮔﯽ اش‬ Weet jij wel tegen wie je het hebt? Besef jij wel tegen wie je praat? Hâlite bâ ki tarafi?

‫ﺣﺎﻟﯿﺘﻪ ﺑﺎ ﮐﯽ ﻃﺮﻓﯽ؟‬ ‫ﻣﯽ داﻧﯽ ﺑﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﯽ؟‬ Heden Stel niet uit tot morgen, wat je heden kunt doen  Morgen Heelhuids Ergens heelhuids vanaf komen Zich zonder schade uit een moeilijke situatie redden Qeser dar raftan

‫ﻗﴪ در رﻓنت‬ ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ آﺳﯿﺒﯽ ﺟﺎن ﺧﻮد از وﺿﻊ دﺷﻮاری ﻧﺠﺎت‬ ‫دادن‬ Heelmeester Zachte heelmeesters maken stinkende wonden Een ingrijpende oplossing is het beste, ook al is die pijnlijk Sanbal kâri waz râ xarâb tar mikonad

‫ﺳﻨﺒﻞ ﮐﺎری وﺿﻊ را ﺧﺮاب ﺗﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫راه ﺣﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش اﺳﺖ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ دردﻧﺎک‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ Heen en weer Het heen en weer krijgen Doodzenuwachtig worden Kofri šodan

‫ﮐﻔﺮی ﺷﺪن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻋﺼﺒﯽ ﺷﺪن‬

161

Proef woordenboek.indd 161

16-5-2008 9:24:33

Heer / Heil

Heer Een heer van stand Iemand met aanzien Âdame motešaxes

‫ﻫﻮا ﻣﺜﻞ ﺟﻬﻨﻢ داغ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻮا ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮم اﺳﺖ‬

‫آدم ﻣﺘﺸﺨﺺ‬ ‫آدم ﺑﺎ آﺑﺮو و ﺣﯿﺜﯿﺖ‬ Heer en meester zijn De zaak onder controle hebben Arbâb o ostâde kâri budan

‫ارﺑﺎب و اﺳﺘﺎد ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ را ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل داﺷﺘﻦ‬ Niemand kan twee heren dienen {bijbelspreuk, Mattheus 6:24} Je kunt niet twee belangen tegelijk behartigen Nemišawad ham xodâ râ xâst wa ham xormâ râ {enjil}

{‫منﯽ ﺷﻮد ﻫﻢ ﺧﺪا را ﺧﻮاﺳﺖ و ﻫﻢ ﺧﺮﻣﺎ را }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دو ﭼﯿﺰ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻫﻢ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Nieuwe heren, nieuwe wetten Elke wisseling van bestuur brengt verandering met zich mee Arbâbe jadid qânune jadid

‫ارﺑﺎب ﺟﺪﯾﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪ‬ ‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در رﻫﺒﺮی ﻗﺎﻧﻮن ﺟﺪﯾﺪی ﻫﻤﺮاه دارد‬ Heertje Het heertje zijn 1 - Er netjes uitzien 2 - Voldaan/tevreden zijn 1 - Šik o pik budan 2 - Sare keyf budan

‫ ﴎ ﮐﯿﻒ ﺑﻮدن‬-٢ ‫ ﺷﯿﮏ و ﭘﯿﮏ ﺑﻮدن‬-١ ‫راﺿﯽ ﺑﻮدن‬/‫ ﺧﺸﻨﻮد‬-٢ ‫ ﻟﺒﺎس زﯾﺒﺎ ﺑﺮ ﺗﻦ داﺷﺘﻦ‬-١ Heet Het is zo heet dat de mussen (dood) van het dak vallen Het is erg warm weer Hawâ mesle jahan-nam dâq ast

Heffe De heffe des volks De onbeschaafde massa/het gepeupel Arâzel wa o-obâš

‫اراذل و اوﺑﺎش‬ ‫ﺗﻮده ﭘﺴﺖ اﺟﺘﻤﺎع‬/‫آدم ﻫﺎی ﺑﯽ ادب و ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ‬ Heft Het heft in handen houden/krijgen/ nemen De leiding in handen houden/krijgen/ nemen Rešteye kâr râ be čang gereftan/ dâštan/âwardan

‫آوردن‬/‫داﺷﺘﻦ‬/‫رﺷﺘﻪ ﮐﺎر را ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫آوردن‬/‫ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫رﻫﺒﺮی را در دﺳﺖ داﺷﺘﻦ‬ Heg Ergens heg noch steg weten Niet de weg kennen // verdwaald zijn Gom o gur šodan

‫ﮔﻢ و ﮔﻮر ﺷﺪن‬ ‫ ﮔﻢ ﺷﺪن‬- ‫راه را ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮدن‬ Heiden Aan de heidenen overgeleverd zijn Onderworpen zijn aan anderen en daarbij blootstaan aan allerlei ellende Gereftâre kâfar šodan

‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﺎﻓﺮ ﺷﺪن‬ ‫زﯾﺮ دﺳﺖ دﯾﮕﺮان اﻓﺘﺎدن ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ در ﻣﻌﺮض‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Heil Ergens geen heil in zien Geen oplossing/perspectief zien in iets Češm âb naxordan

‫ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن‬ ‫راه ﺣﻠﯽ ﻧﺪﯾﺪن‬/‫در ﮐﺎری ﻫﯿﭻ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز‬

162

Proef woordenboek.indd 162

16-5-2008 9:24:33

Heilige / Hel

Zijn heil ergens anders zoeken Een bevredigende oplossing bij anderen zoeken Morâde xod râ jâ-ye digari jostan

‫ﻣﺮاد ﺧﻮد را ﺟﺎی دﯾﮕﺮی ﺟﺴنت‬ ‫راه ﺣﻞ راﺿﯽ ﮐﻨﻨﺪه ای را از دﯾﮕﺮان ﺧﻮاﺳﺘﻦ‬ Heilige Het heilige der heiligen Plaats die niet voor iedereen toegankelijk is // gewijde plaats Harame motahar

‫ﺣﺮم ﻣﻄﻬﺮ‬ ‫ ﻣﮑﺎن ﻣﻘﺪس‬- ‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﺲ را راه ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‬ Heiligheid In een geur van heiligheid staan  Geur Hein Hij is echt een ijzeren Hein Het is een ongevoelig iemand // hij is buitengewoon streng Âdame pust kolofti ast

‫آدم ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺳﺨﺖ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬- ‫آدم ﺑﯽ اﺣﺴﺎﺳﯽ اﺳﺖ‬ Magere Hein De dood Hazrate ezrâ-il

Hek Het hek is van de dam Het is een chaos geworden en de situatie is onbeheersbaar Waz qârâšmiš ast

‫وﺿﻊ ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ و وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‬ Hekel Een hekel hebben aan iemand/iets Een afkeer hebben van iemand/iets Češme didane kasi/čizi râ nadâštan

‫ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷنت‬/‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺰار و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Iemand/iets over de hekel halen Ernstige/onbarmhartige kritiek op iemand/iets uitoefenen Kasi/čizi râ be lajan kešidan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺑﯽ رﺣﻤﺎﻧﻪ ﻋﯿﺐ ﺟﻮﯾﯽ‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ ‫و اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن‬ Hel De hel is losgebroken Er is een enorme herrie/strijd ontstaan Qiyâmat šode ast

‫ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫دﻋﻮای ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‬/‫ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل‬ ‫ﺣﴬت ﻋﺰراﯾﯿﻞ‬ ‫ ﺗﺒﺎﻫﯽ‬،‫ﻣﺮگ‬

Heinde en verre Van heinde en verre komen Overal vandaan komen Az har guše o kenâri âmadan

‫از ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ و ﮐﻨﺎری آﻣﺪن‬ ‫از ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺎط دﻧﯿﺎ آﻣﺪن‬

De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens  Weg Het is weer kermis in de hel!  Kermis Iets voor de poorten van de hel wegslepen  Poort Loop naar de hel  Bliksem

163

Proef woordenboek.indd 163

16-5-2008 9:24:33

Held / Hemd

Held Daarin is hij geen held Hij is daar niet zo goed in // hij durft dat niet Taraf in kâre nist

‫ﻃﺮف اﯾﻦ ﮐﺎره ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺟﺮات اش را ﻧﺪارد‬- ‫در آن ﮐﺎر زﯾﺎد وارد ﻧﯿﺴﺖ‬ De held van de dag zijn Vanwege een enorme prestatie door iedereen bewonderd worden Tuye burs budan

‫ﺗﻮی ﺑﻮرس ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺎﻫﮑﺎراش ﻣﻮرد ﺳﺘﺎﯾﺶ دﯾﮕﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Een held op sokken Schijnbaar een held, in feite een lafaard Pahlewân panbe, borzu guzu

‫ ﺑﺮزو ﮔﻮزو‬،‫ﭘﻬﻠﻮان ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫در ﻇﺎﻫﺮ ﻗﻬﺮﻣﺎن و در اﺻﻞ آدم ﺗﺮﺳﻮ و ﺑﺰدل اﺳﺖ‬ Heler De heler is net zo slecht als de steler De heler is net zo strafbaar als de dief Mâlxar o dozd har do bad mikonand

‫ﻣﺎل ﺧﺮ و دزد ﻫﺮ دو ﺑﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺲ دزدی ﻣﯽ ﺧﺮد ﺑﻪ اﻧﺪازه دزد ﻣﻘﺼﺮ و‬ ‫ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر اﺳﺖ‬ Zonder helers geen stelers Als de dief het gestolen goed niet verkopen kan, houdt hij op met stelen Mâlxar ke nabâšad dozd ham nist

‫ﻣﺎل ﺧﺮ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ دزد ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫اﮔﺮ دزد ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻨﺲ دزدی را ﺑﻔﺮوﺷﺪ از دزدی دﺳﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ Helft Mijn betere helft Mijn echtgenote Hamsare azizam

‫ﻫﻤﴪ ﻋﺰﯾﺰم‬ ‫زن ﻣﻦ‬

Helling Op de helling gaan/staan In discussie komen en gevaar lopen niet volgens plan uitgevoerd te worden Ruye puste xabuze oftâdan

‫روی ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮﺑﺰه اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ و اﻣﮑﺎن آن ﺑﺮود ﮐﻪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‬ Op de helling moeten Aan herziening/verandering toe zijn Bâyad xâne takâni šawad

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻋﻮض ﺷﺪن اﺳﺖ‬/‫ﻻزم ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ Hemd Geen hemd aan zijn lijf hebben Niets hebben om aan te trekken Tonbân be kun nadâŠtan

‫ﺗﻨﺒﺎن ﺑﻪ ﮐﻮن ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻟﺒﺎﺳﯽ ﺑﺮای ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻧﺪارد‬ Het hemd is nader dan de rok Mensen denken nu eenmaal het eerst aan zichzelf en hun verwanten/ vrienden Čerâqi ke be xâne rawâst be masjed harâm ast

‫ﭼﺮاﻏﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ رواﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺣﺮام اﺳﺖ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﺧﻮد ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫آدم اول ﺑﻪ ﺧﻮد و ﻧﺰدﯾﮑﺎن‬ Het laatste hemd heeft geen zakken Je kunt niets van je bezit in het graf meenemen, dus geef je geld gerust uit Mâle donyâ be donyâ mimânad

‫ﻣﺎل دﻧﯿﺎ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎل و ﺛﺮوت ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮔﻮر ﺑﺒﺮد ﭘﺲ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﻮﻟﺶ را راﺣﺖ ﺧﺮج ﮐﻨﺪ‬ Iemand het hemd van het lijf vragen Iemand uithoren // alles van iemand willen weten Pâ-in o bâlâ-ye kasi râ porsidan

164

Proef woordenboek.indd 164

16-5-2008 9:24:33

Hemdsmouw / Hemel

‫ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺎﻻی ﮐﺴﯽ را ﭘﺮﺳﯿﺪن‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﻫﻤﻪ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰ ﮐﺴﯽ را ﺑﻮدن‬ Iemand in zijn hemd zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ dast andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Iemand tot op het hemd uitkleden Iemand tot de laatste cent beroven // Iemand meedogenloos analyseren Dâr o nadâre kasi râ bordan

‫دار و ﻧﺪار ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را‬-٢ ‫ ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻗﺮان ﮐﺴﯽ را ﻫﻢ دزدﯾﺪن‬-١ ‫ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮدن‬ In zijn hemd staan Voor gek staan Mačal šodan

Hemel en aarde bewegen Al het mogelijke doen Be har dari zadan

‫ﺑﻪ ﻫﺮ دری زدن‬ ‫ﻫﺮ اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iemand de hemel in prijzen Iemand heel erg prijzen Kasi râ be arše xodâ resândan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻋﺮش ﺧﺪا رﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺘﻮدن و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﮐﺮدن‬ In de zevende hemel zijn Heel gelukkig zijn Dar âsemân hâ seyr kardan

‫در آﺳامن ﻫﺎ ﺳﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﻮدن‬ Onder de blote hemel slapen In de openlucht slapen Zire saqfe âsemân xâbidan

‫ﻣﭽﻞ ﺷﺪن‬ ‫ﺧﯿﻂ و ﻣﺴﺨﺮه ﺷﺪن‬ Hemdsmouw Alle dagen een draadje is een hemdsmouw in het jaar  Dag Hemel Dat is ten hemel schreiend! Dat is echt vreselijk // daar zijn geen woorden voor: zo erg! Ânqadr bad ast ke nagu!

!‫آن ﻗﺪر ﺑﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﮕﻮ‬ :‫ ﺟﻤﻠﻪ ای ﺑﺮای ﺗﻌﺮﯾﻔﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫واﻗﻌﺎ اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ‬ !‫ﺧﯿﻠﯽ اﺳﻔﻨﺎک‬ Een hemel op aarde hebben Uiterst gelukkig zijn Zendegi-ye behešti dâštan

‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻬﺸﺘﯽ داﺷنت‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﻮدن‬

‫زﯾﺮ ﺳﻘﻒ آﺳامن ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ ‫در ﻫﻮای ﺑﺎز ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ Tussen hemel en aarde zweven In grote onzekerheid verkeren Leng dar hawâ mândan

‫ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫در ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻔﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺴﺮ ﺑﺮدن‬ Uit de hemel komen vallen Onverwachts gebeuren Bi hawâ piš âmadan

‫ﺑﯽ ﻫﻮا ﭘﯿﺶ آﻣﺪن‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدن‬ Als een donderslag bij heldere hemel  Donderslag Dat komt als manna uit de hemel  Manna De sterren van de hemel spelen  Ster

165

Proef woordenboek.indd 165

16-5-2008 9:24:33

Hendrik / Heup

Hendrik Hij is een brave Hendrik Dat is iemand die nooit iets doet wat niet mag Bače-ye sar be ziri ast

‫ﺑﭽﻪ ﴎ ﺑﺰﯾﺮی اﺳﺖ‬ ‫آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﺧﻼﻓﯽ از او ﺳﺮ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ‬ Hens Alle hens aan dek Iedereen moet zich gereed maken om in actie te komen: er is gevaar Bejondid ke dar xara-im

‫ﺑﺠﻨﺒﯿﺪ ﮐﻪ در ﺧﻄﺮﯾﻢ‬ ‫ ﺧﻄﺮی در ﭘﯿﺶ‬:‫ﻫﻤﻪ ﺑﺎﯾﺪ آﻣﺎده ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺒﺎرزه ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫اﺳﺖ‬ Her en der Her en der Hier en daar // overal Inwar o ânwar

‫اﯾﻦ ور و آن ور‬ ‫ ﻫﺮﺟﺎ‬،‫ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‬- ‫اﯾﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ‬ Herrie Herrie trappen Kabaal maken Alam šange râh andâxtan

‫امل ﺷﻨﮕﻪ راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﮐﺮدن‬،‫ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﮐﺮدن‬ Hersens Hoe haal je het in je hersens? Hoe durf je zoiets te zeggen/doen? In kâr hâ či-ye?, in harf hâ ci-ye?

‫اﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﭼﯿﻪ؟ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ ﭼﯿﻪ؟‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟‬/‫ﺑﺎ ﭼﻪ ﺟﺮاﺗﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﯽ‬

Zijn hersens (leren) gebruiken (Leren) nadenken (Yâd gerefte) maqzaš râ be kâr beyandâzad

‫)ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪ( ﻣﻐﺰش را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﯿﻨﺪازد‬ (‫ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن )را آﻣﻮﺧﺘﻦ‬ Een kronkel in de hersens hebben  Kronkel Heug en meug Tegen heug en meug Met grote tegenzin Bâ del nâxoši

‫ﺑﺎ دل ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ‬ ‫ﺑﺎ اﮐﺮاه و ﺑﯽ رﻏﺒﺘﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬ Heugen Dat heugt me nog als de dag van gisteren Dat weet ik nog heel goed Yâdam ast mesle in ke diruz bud

‫ﯾﺎدم اﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﺮوز ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻨﻮز ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب ﺧﺎﻃﺮم اﺳﺖ‬ Dat zal hem heugen! Dat zal hij zich wel herinneren! Be in zudi yâdaš nemirawad!

!‫ﺑﻪ اﯾﻦ زودی ﯾﺎدش منﯽ رود‬ !‫در ﺣﺎﻓﻈﻪ اش ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ Heup Het op zijn heupen hebben 1 - Een aanval van grilligheid/ humeurigheid hebben 2 - Heel erg actief zijn Ân ru-ye kasi bâlâ âmadan

‫آن روی ﮐﺴﯽ ﺑﺎﻻ آﻣﺪن‬ ‫ﺑﺪ اﺧﻼﻗﯽ ﮐﺴﯽ ﮔﻞ ﮐﺮدن‬/‫ ﯾﮑﻬﻮ دﻣﺪﻣﯽ ﻣﺰاﺟﯽ‬-١ ‫ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻌﺎل ﺑﻮدن‬-٢

Waar zitten je hersens? Denk eens na! Aqlat kojâst?

‫ﻋﻘﻠﺖ ﮐﺠﺎﺳﺖ؟‬ !‫ﯾﮏ ذره ﻓﮑﺮ ﮐﻦ‬ 166

Proef woordenboek.indd 166

16-5-2008 9:24:33

Hiel / Hoedje

Hiel Amper zijn hielen gelicht hebben Net vertrokken zijn Tâze pâ-yaš râ az dar birun gozâšte ast

‫ﺗﺎزه ﭘﺎﯾﺶ را از در ﺑﯿﺮون ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ اﻻن رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ Iemand de hielen likken Iemand vleien Kun lisi-ye kasi râ kardan

‫ﮐﻮن ﻟﯿﺴﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ Alsof de duivel hem op de hielen zit  Duivel Hitte In de hitte van de strijd In de felheid van het gevecht Dar garmâ garme dawâ

‫در ﮔﺮﻣﺎﮔﺮم دﻋﻮا‬ ‫در اوج ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﻤﮑﺶ‬ Hocus pocus Hocus pocus, pilatus, pas {Toverformule bij iets onverwachts} Aj-ji maj-ji lâ taraj-ji

‫اﺟﯽ ﻣﺠﯽ ﻻﺗﺮﺟﯽ‬ {‫}ورد ﺟﺎدوﮔﺮان درﺑﺎره ﭼﯿﺰ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه‬ Hoed Iets uit zijn hoed toveren Iets ineens tevoorschijn halen Tar dasti wa jâdu kardan

‫ﺗﺮدﺳﺘﯽ و ﺟﺎدو ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﯾﮑﻬﻮ ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺮدن‬ Met de hoed in de hand komt men door het ganse land Met vriendelijkheid heb je succes bâ zabâne xoš mišawad mâr râ az surâx birun kešid

‫ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮش ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎر را از ﺳﻮراخ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮش اﺧﻼﻗﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪ‬ Van de hoed en de rand weten Heel goed op de hoogte zijn van iets Az čun o čerâ-ye qaziye bâ xabar dudan

‫از ﭼﻮن و ﭼﺮای ﻗﻀﯿﻪ ﺑﺎ ﺧﱪ ﺑﻮدن‬ ‫از ﭼﯿﺰی اﻃﻼع و آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ داﺷﺘﻦ‬ Een veer/pluim op iemands hoed zetten  Veer Iemand een pluim/veer op de hoed steken  Pluim Hoede Iemand onder zijn hoede nemen Iemand beschermen Kasi râ zire par o bâle xod gereftan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﺧﻮد ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Op zijn hoede zijn Alert zijn Guši daste kasi budan

‫ﮔﻮﺷﯽ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ و ﻫﻮﺷﯿﺎر ﺑﻮدن‬ Hoedje Onder één hoedje spelen met iemand In het geheim samenwerken met iemand Bâ kasi dast be yeki kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮدن‬ Onder een hoedje te vangen zijn Gemakkelijk te manipuleren zijn // heel bedaard en gedwee zijn Râhat xar šodan

‫راﺣﺖ ﺧﺮ ﺷﺪن‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻼﯾﻢ و ﺳﺮ ﺑﻪ زﯾﺮ ﺑﻮدن‬- ‫آﺳﺎن ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﻮدن‬ 167

Proef woordenboek.indd 167

16-5-2008 9:24:33

Hoek / Hogerop

Hoek Eerst maar eens kijken uit welke hoek de wind waait Een afwachtende houding aannemen om te zien hoe een situatie zich ontwikkelt of hoe anderen erover denken Aw-wal bebinim donyâ dast kist

‫اول ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ دﻧﯿﺎ دﺳﺖ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫ﺻﺒﺮ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ وﺿﻊ ﭼﻪ ﺟﻮری اﺳﺖ ﯾﺎ‬ ‫دﯾﮕﺮان در آن ﻣﻮرد ﭼﻪ ﻧﻈﺮی دارﻧﺪ‬ Ik heb hem alle hoeken van de kamer laten zien Ik heb hem flink aangepakt Čap o râstaš kardan

‫ﭼﭗ و راﺳﺘﺶ ﮐﺮدم‬ ‫ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ او زدم‬ In de hoek zitten waar de klappen vallen In een vervelende/gevaarlijke situatie verkeren Wasate da-awâ gir kardan

‫وﺳﻂ دﻋﻮا ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن‬/‫در وﺿﻊ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ‬ Lelijk/grappig uit de hoek komen Een lelijke/grappige opmerking maken Harfe nâjur/bâmaze-i zadan

‫ﺑﺎﻣﺰه ای زدن‬/‫ﺣﺮف ﻧﺎﺟﻮر‬ ‫ﺧﻨﺪه داری ﮐﺮدن‬/‫ﺻﺤﺒﺖ زﺷﺖ‬ Uit alle hoeken en gaten (tevoorschijn komen) Overal vandaan (voor de dag komen) Az har surâx sombe-i (sar dar âwardan)

(‫از ﻫﺮ ﺳﻮراخ ﺳﻤﺒﻪ ای )ﴎ در آوردن‬ (‫از ﻫﻤﻪ ﺟﺎ )ﺑﯿﺮون رﯾﺨﺘﻦ‬ Zich niet in een hoek laten duwen Zich niet laten dwingen Zire harfe zur naraftan

‫زﯾﺮ ﺣﺮف زور ﻧﺮﻓنت‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮔﺬارد ﻣﺠﺒﻮرش ﮐﻨﻨﺪ‬ De wind waait voor hem uit de verkeerde hoek  Wind Weten uit welke hoek de wind waait  Wind Hoekje Het hoekje om zijn Dood zijn Az did raftan

‫از دﯾﺪه رﻓنت‬ ‫ ﻓﻮت ﮐﺮدن‬،‫ﻣﺮدن‬ Een ongeluk zit in een klein hoekje  Ongeluk Hoenderhok De knuppel in het hoenderhok gooien  Knuppel Hoentje Zo fris als een hoentje Lekker uitgeslapen en monter Sar hâl mesle šâxe šemšâd

‫ﴎ ﺣﺎل ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد‬ ‫ﺧﻮب اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﮐﺮده و ﺳﺮ زﻧﺪه‬ Hof Iemand het hof maken Iemand {meestal een vrouw} voor zich proberen te winnen Qâpe kasi râ dozdidan

‫ﻗﺎپ ﮐﺴﯽ را دزدﯾﺪن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺴﯽ }ﻣﻌﻤﻮﻻ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻢ{ را ﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن‬ Hogerop Het hogerop zoeken Een hogere positie proberen te krijgen // bij een hogere instantie zijn gelijk halen

168

Proef woordenboek.indd 168

16-5-2008 9:24:33

Hok / Hond

Daste bâlâ gereftan

‫دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﺣﻖ‬- ‫در ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻘﺎم ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺗﻼش ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را از ارﮔﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮی ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Hok Er gaan veel makke schapen in een hok  Schaap Hol (zn) I = het hollen Op hol slaan/zijn Niet meer te beheersen zijn/teugelloos zijn Afsâr pâre kardan/budan

‫ﺑﻮدن‬/‫اﻓﺴﺎر ﭘﺎره ﮐﺮدن‬ ‫ﻟﺠﺎم ﮔﺴﯿﺨﺘﻪ ﺑﻮدن‬/‫دﯾﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮدن‬ Hol (zn) II = grot Zich in het hol van de leeuw wagen Het gevaar trotseren // een riskante locatie opzoeken Sar dar dahâne šir bordan

‫ﴎ در دﻫﺎن ﺷﯿﺮ ﺑﺮدن‬ ‫ دﻧﺒﺎل ﻣﺤﻞ ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﺸﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻄﺮ رﻓﺘﻦ‬ Holland Dat is nu echt Holland op zijn smalst Dat is precies het bekrompen/zuinige gedrag waaraan Nederlanders zich vaak schuldig maken In digar zâte waqe-iye holandi hâ ast

‫اﯾﻦ دﯾﮕﺮ ذات واﻗﻌﯽ ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺴﯿﺴﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﺻﻔﺖ و رﻓﺘﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ‬/‫ﮐﻮﺗﻪ ﻓﮑﺮی‬ ‫ﻫﻠﻨﺪی ﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ آن ﻣﺒﺘﻼ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Hollen (ww) Het is bij/met hem altijd hollen of stilstaan Het is bij hem alles of niets // hij is altijd óf overdreven actief óf hij voert niets uit Hamiše yâ sagdo mizanad yâ hič qalati nemikonad

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﯾﺎ ﺳﮓ دو ﻣﯽ زﻧﺪ ﯾﺎ ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﻫﻤﯿﺸﻪ اﻓﺮاﻃﯽ‬- ‫او ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﯾﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﯾﺎ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ‬ ‫ﻓﻌﺎل اﺳﺖ ﯾﺎ اﺻﻼ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Hij gaat hollend achteruit Zijn gezondheidstoestand verslechtert snel Taraq-qi-ye ma-akus mikonad, pas mirawad

‫ ﭘﺲ ﻣﯽ رود‬،‫ﺗﺮﻗﯽ ﻣﻌﮑﻮس ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫وﺿﻊ ﺳﻼﻣﺘﯽ اش ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Hom Ergens hom of kuit van willen hebben Precies willen weten hoe het met iets gesteld is Mixâhad tah o tuye qaziye râ dar âwarad

‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را درآورد‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ وﺿﻊ از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬ Hond Als een hond behandeld worden Slecht behandeld worden Mesle sag bâ saki raftâr šodan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺪرﻓﺘﺎری ﺷﺪن‬ Als twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen Als twee personen ruzie hebben, kan een derde daarvan profiteren Az miyâne du sang ârd borden

‫از ﻣﯿﺎن دو ﺳﻨﮓ آرد ﺑﺮدن‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ دو ﻧﻔﺮ دﻋﻮا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺳﻮم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از‬ ‫آن ﺳﻮد ﺑﺒﺮد‬ Blaffende honden bijten niet Je hoeft niet bang te zijn voor iemand met een grote mond Az ân natars ke hây o huy dârad

‫از آن ﻧﱰس ﮐﻪ ﻫﺎی و ﻫﻮی دارد‬ ‫از آدم ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ داد و ﺑﯽ داد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﺮﺳﯿﺪ‬ 169

Proef woordenboek.indd 169

16-5-2008 9:24:33

Hond / Hond

Commandeer je hond en blaf zelf! Ik accepteer geen bevel van jou! In dastur hâ râ be nanat bede!

!‫اﯾﻦ دﺳﺘﻮرﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﻨﺖ ﺑﺪه‬ !‫ﻣﻦ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ را اﺟﺮا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Daar lusten de honden geen brood van! Dat is werkelijk schandalig! Joloye sag biyandâzi bu nemikonad!

!‫ﺟﻠﻮی ﺳﮓ ﺑﯿﻨﺪازی ﺑﻮ منﯽ ﮐﻨﺪ‬ !‫واﻗﻌﺎ اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ‬ De gebeten hond zijn Het slachtoffer zijn Separe balâ budan

‫ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺑﻮدن‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ De hond in de pot vinden Te laat voor het eten komen Bi qazâ mândan

‫ﺑﯽ ﻏﺬا ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﺮای ﻏﺬا ﺧﻮردن دﯾﺮ رﺳﯿﺪن‬ De hond slaat aan De hond begint te blaffen Sedâye sag boland šod

‫ﺻﺪای ﺳﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺳﮓ ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ ﭘﺎرس ﮐﺮدن‬ De honden blaffen, de karavaan trekt verder Het leven gaat gewoon door Sag nâlad o kârewân gozarad

‫ﺳﮓ ﻧﺎﻟﺪ و ﮐﺎروان ﮔﺬرد‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ اداﻣﻪ دارد‬ Er was geen hond te bekennen Er was niemand te zien Parande par nemizad

‫ﭘﺮﻧﺪه ﭘﺮ منﯽ زد‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﺒﻮد‬،‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ دﯾﺪه ﻧﻤﯽ ﺷﺪ‬

Het maakt niet uit of je door de hond of door de kat gebeten wordt Als je dan toch slachtoffer wordt, maakt het niet uit door wie/wat dat komt Âb ke az sar gozašt če yek metr če sad metr

‫آب ﮐﻪ از ﴎ ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻪ ﯾﮏ ﻣﱰ ﭼﻪ ﺻﺪ ﻣﱰ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﻗﺮار ﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﻮد دﯾﮕﺮ ﻓﺮق ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﺟﻮری‬/‫ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ‬ Je moet geen slapende honden wakker maken Je moet geen aandacht vragen voor iets wat negatief zal uitpakken als iedereen ervan weet Pâ ruye dome sage nagozâr

‫ﭘﺎ روی دم ﺳﮓ ﻧﮕﺬار‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﭼﯿﺰ ﻧﺎﺟﻮری را ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻫﻤﻪ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﮑﻦ‬ Met onwillige honden is het slecht/ kwaad hazen vangen Als iemand per se niet wil, kun je hem moeilijk dwingen Yek marde jangi beh az hezâr siyâh lâškar ast

‫ﯾﮏ ﻣﺮد ﺟﻨﮕﯽ ﺑﻪ از ﻫﺰار ﺳﯿﺎه ﻟﺸﮑﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺻﻼ دﻟﺶ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ رود ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﺗﻮان‬ ‫ﻣﺠﺒﻮرش ﮐﺮد‬ Weglopen als een hond met de staart tussen de poten Beschaamd ervandoor gaan Mesle sag dome xod râ ruye kul gozâštan wa raftan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ دم ﺧﻮد را روی ﮐﻮل ﮔﺬاﺷنت و رﻓنت‬ ‫ﺑﺎ ﺷﺮم و ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﯽ راه ﺧﻮد را ﮐﺸﯿﺪن و رﻓﺘﻦ‬ Wie een hond wil slaan, vindt altijd een stok Je vindt altijd wel een reden om iemand kwaad te doen/te kritiseren

170

Proef woordenboek.indd 170

16-5-2008 9:24:33

Honderd / Hoofd

Emâm hoseyni nist wagarna šemr ziyâd ast

‫اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﺷﻤﺮ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد از ﮐﺴﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ای ﭘﯿﺪا‬/‫آدم ﺑﺮای آزار‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Vechten als kat en hond  Kat Honderd Iets in het honderd sturen/laten lopen Iets in de war sturen/laten lopen Jariyâni râ zâ-ye kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺨﺪوش ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺎری را آﺷﻔﺘﻪ‬ Honger Honger maakt rauwe bonen zoet Als je honger hebt, eet je alles Âdame gorosne sang râ ham mixorad

‫آدم ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺳﻨﮓ را ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺷﮑﻢ آدم ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﭼﯿﺰی را ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Verrekken van de honger Erge honger hebben Az gorosnegi halâk šodan

‫از ﮔﺮﺳﻨﮕﯽ ﻫﻼک ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮﺳﻨﻪ ﺑﻮدن‬ Honing Iemand honing om de mond smeren Iemand vleien Kasi râ bâ dastmâl abrišami mâlidan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ دﺳﺘامل اﺑﺮﯾﺸﻤﯽ ﻣﺎﻟﯿﺪن‬ ‫ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ Een land van melk en honing  Land Men vangt meer vliegen met honing dan met azijn  Vlieg

Honneurs De honneurs waarnemen Als vervanger de rol van gastheer/ gastvrouw op zich nemen Mehmâne digari râ pazirâ-i kardan

‫ﻣﻬامن دﯾﮕﺮی را ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎی ﮐﺲ دﯾﮕﺮی وﻇﯿﻔﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Hoofd Een hoofd als een boei krijgen Heel erg blozen Mesle labu qermez šodan

‫ﻣﺜﻞ ﻟﺒﻮ ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺪن‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ و ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺮخ ﺷﺪن‬ Er hangt hem iets boven het hoofd Hem staat iets onaangenaams te wachten Balâ-i do-ore saraš mičarxad

‫ﺑﻼﯾﯽ دور ﴎش ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﮔﻮاری در اﻧﺘﻈﺎر او اﺳﺖ‬ Er schiet mij iets door het hoofd Ik denk plotseling aan iets Yekho fekri be saram zad

‫ﯾﮑﻬﻮ ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﴎم زد‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﯾﺎد ﭼﯿﺰی اﻓﺘﺎدم‬ Ergens een hard/zwaar hoofd in hebben Veel problemen zien in iets Češm az čizi âb naxordan

‫ﭼﺸﻢ از ﭼﯿﺰی آب ﻧﺨﻮردن‬ ‫ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺴﯿﺎری در ﮐﺎر دﯾﺪن‬ Ergens zijn hoofd/kop onder durven verwedden Van de waarheid van iets overtuigd zijn Hâzer ast sare jânaš šart bebandad

‫ﺣﺎﴐ اﺳﺖ ﴎ ﺟﺎﻧﺶ ﴍط ﺑﺒﻨﺪد‬ ‫از درﺳﺖ ﺑﻮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻦ‬

171

Proef woordenboek.indd 171

16-5-2008 9:24:33

Hoofd / Hoofd

Het groeit mij boven het hoofd Ik kan het niet meer overzien // het wordt mij allemaal te moeilijk Az saram ham ziyâd ast

‫از ﴎم ﻫﻢ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫ از ﻋﻬﺪه ﻣﻦ ﺧﺎرج‬- ‫دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آن را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻢ‬ ‫اﺳﺖ‬ Het hoofd boven water houden Ondanks een slechte financiële situatie overeind blijven en gewoon doorgaan Gelime xod râ az âb kešidan

‫ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮد را از آب ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﺎ وﺟﻮد وﺿﻊ ﺑﺪ ﻣﺎﻟﯽ ﺳﺮﭘﺎ ﻣﺎﻧﺪن و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ‬ ‫دادن‬ Het hoofd buigen Zijn verzet staken Sare ta-azim forud âwardan

‫ﴎ ﺗﻌﻈﯿﻢ ﻓﺮود آوردن‬ ‫ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪن‬،‫ﻣﺒﺎرزه را ﭘﺎﯾﺎن دادن‬ Het hoofd erbij houden Geconcentreerd blijven Hawâs be xod mândan

‫ﺣﻮاس ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺣﻮاس ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن‬،‫ﻓﮑﺮ را ﺗﻤﺮﮐﺰ دادن‬ Het hoofd in de schoot leggen Het verzet staken en zich in het onvermijdelijke schikken Long andâxtan

‫ﻟﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﻣﺒﺎرزه را ﭘﺎﯾﺎن دادن و ﺟﺮﯾﺎن اﺟﺘﻨﺎب ﭘﺬﯾﺮی را ﻗﺒﻮل‬ ‫ﮐﺮدن‬ Het hoofd koel houden Goed/nuchter blijven nadenken Dast pâče našodan

‫دﺳﺖ ﭘﺎﭼﻪ ﻧﺸﺪن‬ ‫ﺧﻮب ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن‬/‫ﻫﻮﺷﯿﺎر ﻣﺎﻧﺪن‬

Het hoofd laten hangen De moed verliezen Sar afkande šodan

‫ﴎ اﻓﮑﻨﺪه ﺷﺪن‬ ‫ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن‬،‫دل و ﺟﺮات را از دﺳﺖ دادن‬ Het (de roem, het succes enz.) is hem naar het hoofd gestegen Hij is overmoedig/verwaand geworden (Eftexâr, piruzi wa qeyre) az xod râzi-aš karde ast

‫ ﭘﯿﺮوزی و ﻏﯿﺮه( از ﺧﻮد راﺿﯽ اش ﮐﺮده اﺳﺖ‬،‫)اﻓﺘﺨﺎر‬ ‫ﻣﺘﮑﺒﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‬/‫ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ‬ Het komt niet in zijn hoofd op Hij denkt er niet aan // hij komt niet op het idee Be fekraš nemiresad

‫ﺑﻪ ﻓﮑﺮش منﯽ رﺳﺪ‬ ‫ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬- ‫ﺑﻪ ﻣﻐﺰش ﺧﻄﻮر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Hij heeft wel wat anders aan zijn hoofd Hij heeft veel belangrijkere dingen te doen dan dit Hawâsaš jâ-ye digari ast

‫ﺣﻮاﺳﺶ ﺟﺎی دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم دارد‬ Iemand/iets het hoofd bieden Weerstand bieden aan iemand/iets Joloye kasi/jariyâni istâdan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﯾﺴﺘﺎدن‬/‫ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻣﺒﺎرزه و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Iemand het hoofd op hol brengen Iemand gek/in de war maken Fekre kasi râ be ham rixtan

‫ﻓﮑﺮ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﻣﺨﺪوش ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را دﯾﻮاﻧﻪ‬

172

Proef woordenboek.indd 172

16-5-2008 9:24:33

Hoofd / Hoofd

Iemand iets naar het hoofd slingeren Iemand iets verwijten Angi be kasi časbândan

‫اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن‬ Iemand iets uit zijn hoofd praten Iemand ervan overtuigen dat hij iets niet moet doen Harfi râ az sare kasi birun kardan

‫ﺣﺮﻓﯽ را از ﴎ ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺮون ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺎری را ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Iemand/iets over het hoofd zien Bij vergissing iemand/iets niet opmerken Kasi/čizi râ be hesâb nayâwardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﯿﺎوردن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺸﺪن‬/‫اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮐﺴﯽ‬

Sar be sang xordan

‫ﴎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮردن‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آرزوی ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن‬ Mijn hoofd staat er niet naar Ik heb er geen zin in Hal o ho-oseleye-aš râ nadâram

‫ﺣﺎل و ﺣﻮﺻﻠﻪ اش را ﻧﺪارم‬ ‫ﻣﯿﻞ و ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬ Niet goed bij zijn hoofd zijn Niet goed kunnen nadenken // dwaas zijn/handelen Maqze xar xorde ast

‫ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫رﻓﺘﺎر‬/‫ اﺑﻠﻪ ﺑﻮدن‬- ‫ﻗﺪرت درﺳﺖ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Uit dien hoofde Om die reden Be in xâter

Iets wel uit zijn hoofd laten Iets beslist niet willen doen Ân qalat râ nakardan

‫آن ﻏﻠﻂ را ﻧﮑﺮدن‬ ‫اﺻﻼ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن‬ Licht in het hoofd zijn Duizelig zijn Mang budan

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ‬ Uit het blote hoofd Gewoon uit zijn geheugen Az bar

‫از ﺑﺮ‬ ‫ از ﺣﻔﻆ‬،‫از ﺣﺎﻓﻈﻪ‬ ‫ﻣﻨﮓ ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺮ ﮔﯿﺠﻪ داﺷﺘﻦ‬

Met het hoofd in de wolken lopen Zeer gelukkig zijn Kabke kasi xorus xândan

‫ﮐﺒﮏ ﮐﺴﯽ ﺧﺮوس ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎد و ﺳﺮ ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن‬ Met zijn hoofd tegen de muur lopen Steeds maar niet kunnen bereiken wat je graag wilt

Uit hoofde van In de hoedanigheid van/als Bedin šekl ke

‫ﺑﺪﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﮐﻪ‬/‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﺸﺎن‬ Veel aan zijn hoofd hebben Het erg druk hebben Sar šoluq budan

‫ﴎ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺎر زﯾﺎدی ﺑﺮای اﻧﺠﺎم داﺷﺘﻦ‬

173

Proef woordenboek.indd 173

16-5-2008 9:24:34

(Hoofden) / Hoog

Zet dat maar uit je hoofd! Laat dat plan maar vallen // vergeet het maar! Fekraš râ az sarat birun kon!

!‫ﻓﮑﺮش را از ﴎت ﺑﯿﺮون ﮐﻦ‬ !‫ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬- ‫آن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ را ﮐﻨﺎر ﺑﮕﺬار‬ Zich iets in het hoofd halen Iets bedenken dat niet reëel is Fekre wâhi kardan

‫ﻓﮑﺮ واﻫﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ واﻗﻌﯿﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Zich wel voor zijn hoofd kunnen slaan Zich verwijten maken Mesle sag pašimân budan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮد را ﮔﻨﺎﻫﮑﺎر داﻧﺴﺘﻦ و ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدن‬ Zijn hoofd stoten Een pijnlijke ervaring opdoen Sar be sang xordan

‫ﴎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮردن‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ دردﻧﺎﮐﯽ داﺷﺘﻦ‬ (Hoofden) Je kunt daar over de hoofden lopen Het is daar heel druk // er verdringen zich daar veel mensen Suzan beyandâzi pâ-in nemirawad

‫ﺳﻮزن ﺑﯿﻨﺪازی ﭘﺎﯾﯿﻦ منﯽ رود‬ ‫ ﻣﺮدم ﺑﻪ آن ﺟﺎ ﻫﺠﻮم آورده‬- ‫آن ﺟﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﻠﻮغ اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺪ‬ Zoveel hoofden, zoveel zinnen Iedereen heeft zo zijn eigen opvattingen {Latijnse spreuk, Terentius, Phormio 454} Har kas saliqe-i dârad

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺳﻠﯿﻘﻪ ای دارد‬ {‫ﻫﺮ آدﻣﯽ اﯾﺪه ﺧﻮد را دارد }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ‬

Een leven als een luis op een zeer hoofd  Leven Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben  Bord Een prijs op iemands hoofd zetten  Prijs Iemand de hand boven het hoofd houden  Hand Iemand de oren van het hoofd eten  Oor Zich de haren uit het hoofd trekken  Haar Zijn ogen uit zijn hoofd schamen  Oog Hoog Bij hoog en bij laag beweren Met de grootst mogelijke overtuiging naar voren brengen/zeggen Be pir o peyqambar qasam xordan

‫ﺑﻪ ﭘﯿﺮ و ﭘﯿﻐﻤﱪ ﻗﺴﻢ ﺧﻮردن‬ ‫ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ Dat is voor mij te hoog gegrepen Ik vind dat veel te moeilijk Az man bar nemiâyad

‫از ﻣﻦ ﺑﺮ منﯽ آﯾﺪ‬ ‫اﻧﺠﺎﻣﺶ ﺑﺮای ﻣﻦ ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ‬ Dat zit hem hoog Hij vindt dat heel vervelend // hij kan dat maar niet accepteren Azâbaš midahad

‫ﻋﺬاﺑﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ راﺣﺖ‬- ‫ﺑﺮای او ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺎراﺣﺖ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻗﺒﻮﻟﺶ ﮐﻨﺪ‬

Boter op zijn hoofd hebben  Boter

174

Proef woordenboek.indd 174

16-5-2008 9:24:34

Hoogmoed / Hooi

Uit de hoogte doen Zich arrogant gedragen Efâde foruxtan

Hoog en droog zitten In een veilige positie zitten Amn o amân budan

‫اﻣﻦ و اﻣﺎن ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﭘﺮ اﻃﻤﯿﻨﺎن و اﻣﻨﯽ داﺷﺘﻦ‬ Van hoog tot laag Iedereen Az bozorg tâ kučak

‫از ﺑﺰرک ﺗﺎ ﮐﻮﭼﮏ‬ ‫ ﻫﺮ ﮐﺲ‬،‫ﻫﻤﻪ‬ Hoogmoed Hoogmoed komt voor de val Trots gedrag leidt tot ondergang/ schande Faw-wâre čon boland šawad sarnegun šawad

‫ﻓﻮاره ﭼﻮن ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد ﴎﻧﮕﻮن ﺷﻮد‬ ‫ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ﺗﮑﺒﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﻧﺎﺑﻮدی‬ Hoogte De hoogte hebben Dronken zijn Lul budan

‫ﻟﻮل ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن‬ Ergens geen hoogte van kunnen krijgen Iets niet te weten kunnen komen // iets niet kunnen begrijpen Az qazi-ye-i sar dar nayâwardan

‫از ﻗﻀﯿﻪ ای ﴎ در ﻧﯿﺎوردن‬ ‫ ﭼﯿﺰی از ﺟﺮﯾﺎن‬- ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن‬ Ergens van op de hoogte zijn/blijven Over iets geïnformeerd zijn/blijven Az jariyâni xabar dâštan/bâ xabar budan

‫ﺑﺎﺧﱪ ﺑﻮدن‬/‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﱪ داﺷنت‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬/‫از ﻗﻀﯿﻪ ای آﮔﺎﻫﯽ و اﻃﻼع داﺷﺘﻦ‬

‫اﻓﺎده ﻓﺮوﺧنت‬ ‫رﻓﺘﺎر ﻣﺘﮑﺒﺮ و ﺧﻮد ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ای داﺷﺘﻦ‬ Zich ergens van op de hoogte stellen Naar iets informeren // iets willen weten Az jariyâni xabar gereftan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﱪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﻗﻀﯿﻪ‬- ‫از ﭼﯿﺰی ﺧﺒﺮ ﮐﺴﺐ ﮐﺮدن‬ ‫ای ﺑﻮدن‬ Hoogtij Hoogtij vieren Populair zijn // overal worden aangetroffen Sare zabân hâ budan

‫ﴎ زﺑﺎن ﻫﺎ ﺑﻮدن‬ ‫ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﯿﺪا ﺑﻮدن‬- ‫ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺑﻮدن‬ Hoogvlieger Geen hoogvlieger zijn Niet erg intelligent zijn Noxbe nabudan

‫ﻧﺨﺒﻪ ﻧﺒﻮدن‬ ‫زﯾﺎد ﺑﺎ ﻫﻮش و ﭘﺮ اﺳﺘﻌﺪاد ﻧﺒﻮدن‬ Hooi Te hooi en te gras Hier en daar // haastig en slordig Qarâšmiš, čaman dar qeyči

‫ ﭼﻤﻦ در ﻗﯿﭽﯽ‬،‫ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ‬ ‫ ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ و ﺳﺮﺳﺮی‬- ‫اﯾﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ‬ Te veel hooi op je vork nemen Een te zware taak op zich nemen Loqme râ gonde tar az dahân bardâštan

‫ﻟﻘﻤﻪ را ﮔﻨﺪه ﺗﺮ از دﻫﺎن ﺑﺮداﺷنت‬ ‫ﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬

175

Proef woordenboek.indd 175

16-5-2008 9:24:34

Hooiberg / Horen I = behoren

Hooiberg Een naald/speld in een hooiberg zoeken  Naald

Beyne tars o omid moal-laq mândan

Hoop I = het hopen Alle hoop de bodem inslaan Iemand alle illusies ontnemen Omide kasi râ nâ-omid kardan

Zolang er leven is, is er hoop  Leven

‫اﻣﯿﺪ ﮐﺴﯽ را ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﻤﻪ آرزوﻫﺎی ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ De hoop opgeven Geen perspectieven meer zien Digar češm âb naxordan

‫دﯾﮕﺮ ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ ﭼﺸﻢ اﻧﺪازی ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Hoop doet leven Zolang je nog hoop/verwachtingen hebt, kun je doorgaan Âdam be omid zende ast

‫آدم ﺑﻪ اﻣﯿﺪ زﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫آرزو دارد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫آدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻣﯿﺪ‬ Op hoop van zegen {Gezegd als je iets riskants onderneemt en hoopt op een goede afloop} Be omide haq

‫ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺣﻖ‬ ‫}آدم ﻣﻮﻗﻌﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﺪ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ‬ {‫ﺑﮑﻨﺪ و اﻣﯿﺪ ﭘﯿﺮوزی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Zijn laatste hoop gevestigd hebben op iemand/iets Iemand/iets als laatste redmiddel zien Âxarin omide xod râ be kasi/čizi bastan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﺴنت‬/‫آﺧﺮﯾﻦ اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﺧﺮﯾﻦ ﭼﺎره و ﻋﻼج ﺧﻮد‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫دﯾﺪن‬ Zweven tussen hoop en vrees In onzekerheid zijn omtrent zijn lot

‫ﺑﯿﻦ ﺗﺮس و اﻣﯿﺪ ﻣﻌﻠﻖ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻒ ﺑﻮدن‬

Hoop II = stapel De duivel schijt altijd op een grote hoop  Duivel/duvel Hoor Hoor en wederhoor toepassen De standpunten/eisen van beide partijen horen en in het eindoordeel laten meewegen Nazare tarafeyn râ šenidan

‫ﻧﻈﺮ ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎی ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﮔﻮش ﮐﺮدن و آن را در رای‬/‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Hoorn Een hoorn des overvloeds Een bron van rijkdom Šire morq o jâne âdamizâd

‫ﺷﯿﺮ ﻣﺮغ و ﺟﺎن آدﻣﯽ زاد‬ ‫ﻣﻨﺒﻌﯽ از داراﯾﯽ و ﺛﺮوت‬ Te veel op zijn hoorns nemen Een te zware taak op zich nemen Loqme râ gonde tar az dahâne xod bardâštan

‫ﻟﻘﻤﻪ را ﮔﻨﺪه ﺗﺮ از دﻫﺎن ﺧﻮد ﺑﺮداﺷنت‬ ‫ﮐﺎر ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ De koe bij de hoorns vatten  Koe Horen I = behoren Dat hoort niet Dat is niet netjes // dat is niet volgens de regels Kâre be jâ-i nist

‫ﮐﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫ﻋﻤﻞ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و درﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬

176

Proef woordenboek.indd 176

16-5-2008 9:24:34

Horen II = waarnemen met de oren / Houding

Voor wat hoort wat De ene dienst is de andere waard // ik reken op een tegenprestatie Har salâmi aley-ki dârad

‫ﻫﺮ ﺳﻼﻣﯽ ﻋﻠﯿﮑﯽ دارد‬ ‫ در اﻧﺘﻈﺎر ﺟﺒﺮاﻧﺶ‬- ‫ﻫﺮ ﻟﻄﻔﯽ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ دارد‬ ‫ﻫﺴﺘﻢ‬ Horen II = waarnemen met de oren Het is horen, zien en zwijgen Je moet vertrouwelijk met informatie omgaan Šotor didi nadidi

‫ﺷﱰ دﯾﺪی ﻧﺪﯾﺪی‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ راز دار اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﺷﺪ‬ Horen en zien vergaat je hier Er is hier een hels lawaai Âdam injâ sarsâm migirad

‫آدم اﯾﻦ ﺟﺎ ﴎﺳﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫اﯾﻦ ﺟﺎ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ Wie niet horen wil moet voelen Wie niet luistert naar wijze raad zal de pijnlijke gevolgen wel ondervinden Kasi ke harf guš nemikonad saraš be sang mixorad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮف ﮔﻮش منﯽ ﮐﻨﺪ ﴎش ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾﺮد ﻧﺘﯿﺠﻪ دردﻧﺎک اش را‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ دﯾﺪ‬ Hort De hort op zijn Ervandoor gegaan zijn // van huis zijn om uit te gaan en feest te vieren Be kuče zadan

‫ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪ زدن‬ ‫ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون زدن ﺗﺎ ﺻﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ‬- ‫ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ‬ Met horten en stoten Schoksgewijs // heel moeizaam Bâ tete pete

‫ﺑﺎ ﺗﺘﻪ و ﭘﺘﻪ‬ ‫ ﺑﺎ زﺣﻤﺖ و دﺷﻮاری زﯾﺎد‬- ‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ و ﻟﺮزان‬ Hot Van hot naar haar lopen Overal heen gaan In war o ân war raftan

‫اﯾﻦ ور و آن ور رﻓنت‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺳﺮ زدن‬ Houden Het met iemand houden Een relatie hebben met iemand Bâ kasi budan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Houden zo! Niets aan veranderen! Dast-aš nazan!

!‫دﺳﺖ اش ﻧﺰن‬ !‫ﻋﻮض اش ﻧﮑﻦ و ﺗﻐﯿﯿﺮاش ﻧﺪه‬ Niet te houden zijn Niet in bedwang gehouden kunnen worden Afsâr dar rafte budan

‫اﻓﺴﺎر در رﻓﺘﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺒﻮدن‬ Van iemand houden Iemand beminnen/liefhebben Xâtere kasi râ xâstan

‫ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬/‫دل ﺑﺎﺧﺘﻪ‬ Houding Een houding aannemen Een gedragslijn kiezen Xati râ donbâl kardan

‫ﺧﻄﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﯿﻮه رﻓﺘﺎر و ﮐﺮداری را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن‬

177

Proef woordenboek.indd 177

16-5-2008 9:24:34

Hout / Huid

In de houding staan De juiste stand aannemen {bij militairen: rechtop, handen langs het lichaam en hakken tegen elkaar} Xabar-dâr istâdan

‫ﺧﱪدار اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ ﺻﺎف اﯾﺴﺘﺎدن‬:‫ﺣﺎﻟﺖ درﺳﺘﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻦ }در ارﺗﺶ‬ ‫و دﺳﺖ ﻫﺎ ﮐﻨﺎر ﺑﺪن آوﯾﺰان و ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ‬ {‫ﭼﺴﺒﯿﺪه‬ Hout Daar klopt geen hout van Dat is helemaal niet juist/correct Hič jâ-yaš dorost nist

‫ﻫﯿﭻ ﺟﺎﯾﺶ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺻﺤﯿﺢ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫اﺻﻼ درﺳﺖ‬ Dat snijdt geen hout Daar komen we niet verder mee // dat is irrelevant Puč o bi xod ast

‫ﭘﻮچ و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺖ‬- ‫ﺑﻪ درد ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬ Uit hetzelfde hout gesneden zijn Dezelfde aanleg/instelling hebben Az hamân qomâs ast

‫از ﻫامن ﻗامش اﺳﺖ‬ ‫ﻃﺮز ﻓﮑﺮ ﻣﺴﺎوی داﺷﺘﻦ‬/‫ذات‬ Van dik hout zaagt men planken {Wordt gezegd wanneer iemand grove taal gebruikt of grof optreedt} Bad dahani kardan

‫ﺑﺪ دﻫﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫}زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺎﺳﺰا ﺑﮕﻮﯾﺪ و ﺧﺸﻦ‬ {‫رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ‬ Houtje Iets op zijn eigen houtje doen Iets op eigen initiatief doen Kâri râ xodsarâne kardan

‫ﮐﺎری را ﺧﻮدﴎاﻧﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ اﺑﺘﮑﺎر ﺧﻮد ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن‬ Op een houtje bijten Weinig te verteren hebben Nâne xâli saq zadan

‫ﻧﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﺳﻖ زدن‬ ‫وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Van het houtje zijn Rooms-katholiek zijn Taraf-dâre pâp budan

‫ﻃﺮﻓﺪار ﭘﺎپ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺴﯿﺤﯽ ﮐﺎﺗﻮﻟﯿﮏ ﺑﻮدن‬ Huid Iemand de huid vol schelden Iemand ontzettend uitschelden Gonde bâre kasi kardan

‫ﮔﻨﺪه ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ ﺑﺎران‬،‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Iemand op de huid zitten Iemand hinderlijk volgen/lastigvallen Siyâhi be siyâhi-ye kasi raftan

‫ﺳﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﻫﯽ ﮐﺴﯽ رﻓنت‬ ‫ﻣﺰاﺣﻢ ﺷﺪن‬/‫ﮐﺴﯽ را رﻧﺠﺶ آور ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﺮدن‬ Je moet de huid niet verkopen vóór de beer geschoten is Je moet niet over iets willen beschikken, terwijl je het nog niet in bezit hebt Poste xerse šekâr nakarde râ naforuš

‫ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺮس ﺷﮑﺎر ﻧﮑﺮده را ﻧﻔﺮوش‬ ‫ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻨﺴﯽ ﺷﻮی ﺧﻮد را ﻣﺎﻟﮏ آن‬ ‫ﻧﺪان‬ Met huid en haar verslinden Helemaal opeten Bâ pust o gušt lombândan

‫ﺑﺎ ﭘﻮﺳﺖ و ﮔﻮﺷﺖ ﳌﺒﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﻄﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺧﻮردن‬

178

Proef woordenboek.indd 178

16-5-2008 9:24:34

Huik / Huis

Zijn huid duur verkopen Zich tot het uiterste verdedigen Tâ âxarin nafas jangidan

‫ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺟﻨﮕﯿﺪن‬ ‫در دﻓﺎع از ﺧﻮد ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻘﻼ را ﮐﺮدن‬ Huik Zijn huik naar de wind hangen Zich opportunistisch gedragen Az har taraf bâd âmad bâdaš dâdan

‫از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﺎد آﻣﺪ ﺑﺎدش دادن‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺒﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Huilen Het huilen staat hem nader dan het lachen Hij is erg bedroefd Dârad gerye-aš migirad

‫دارد ﮔﺮﯾﻪ اش ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر اﻓﺴﺮده و دﻟﮕﯿﺮ اﺳﺖ‬ Het is huilen met de pet op Het is hopeloos/miserabel Gerye âwar ast

‫ﮔﺮﯾﻪ آور اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎﺳﻒ آوری اﺳﺖ‬/‫وﺿﻊ ﻧﻮﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه‬ Huis Dat is echt niet om over naar huis te schrijven Dat is echt niet de moeite waard Čangi be del nemizanad

‫ﭼﻨﮕﯽ ﺑﻪ دل منﯽ زﻧﺪ‬ ‫ارزش ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد‬ Dicht bij huis blijven In de buurt blijven Ziyâd dur naraftan

‫زﯾﺎد دور ﻧﺮﻓنت‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﺪن‬

Het hele huis staat op stelten Alles is in staat van opwinding/ beroering Kol-le jariyân šalam šurbâ ast

‫ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﻠﻢ ﺷﻮرﺑﺎ اﺳﺖ‬ ‫آﺷﻔﺘﮕﯽ دارد‬/‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎ آراﻣﯽ‬ Het huis is te klein De opwinding is enorm Mosibati ast

‫ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ Ieder huis(je) heeft zijn kruis(je) Er zijn overal wel problemen Har kas mošgele xod râ dârad

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﻣﺸﮕﻞ ﺧﻮد را دارد‬ ‫ﻣﺸﮕﻼت ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Je zult eerst je eigen huis moeten opeten Voordat je een sociale uitkering krijgt, moet je eerst je bezit/spaargeld besteden Aw-wal bâyad xâne-at râ beforuši wa hazine koni

‫اول ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻧﻪ ات را ﺑﻔﺮوﺷﯽ و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻨﯽ‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﯽ ﮐﺎری ﺑﮕﯿﺮی اول ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﭘﺲ اﻧﺪاز ﺧﻮد را ﺧﺮج ﮐﻨﯽ‬/‫داراﯾﯽ‬ Nu zijn we nog verder van huis We zijn niet dichter bij een oplossing gekomen, integendeel Quze bâlâ quz šode ast

‫ﻗﻮز ﺑﺎﻻ ﻗﻮز ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ راه ﺣﻞ ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﺸﺪه اﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ درﺳﺖ ﺑﺮﻋﮑﺲ‬ ‫ﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Van huis en haard verdreven zijn Verbannen/op de vlucht zijn Az xâne o kâšâne rânde šodan

‫از ﺧﺎﻧﻪ و ﮐﺎﺷﺎﻧﻪ راﻧﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﻓﺮاری ﺷﺪن‬/‫ﺗﺒﻌﯿﺪ‬ 179

Proef woordenboek.indd 179

16-5-2008 9:24:34

Huishouden (zn) / Hut

Van huis uit Krachtens zijn opvoeding/opleiding Dar asl

‫در اﺻﻞ‬ ‫آﻣﻮزش و درس‬/‫از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﺑﯿﺖ‬ Wie in een glazen huis woont, moet niet met stenen gooien Wie veel publieke aandacht krijgt, moet oppassen dat hij geen fouten maakt Kasi ke bâre šiše dârad be diwâne sang nemizanad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎر ﺷﯿﺸﻪ دارد ﺑﻪ دﯾﻮاﻧﻪ ﺳﻨﮓ منﯽ زﻧﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮدم اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬ ‫اﺷﺘﺒﺎه ﻧﮑﻨﺪ‬ Zo vast als een huis Absoluut zeker Bi boro bargard

Xâneye qamar xânum

‫ﺧﺎﻧﻪ ﻗﻤﺮ ﺧﺎﻧﻢ‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻪ و ﺷﻠﻢ ﺷﻮرﺑﺎ‬،‫ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻠﻮغ‬ Huishouden (ww) Ergens huishouden Tekeergaan // vernielingen aanrichten Jariyâni râ be ham rixtan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ ﺧﺮاﺑﯽ ﺑﻪ ﺑﺎر آوردن‬- ‫ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﮐﺮدن‬ Huisje Een heilig huisje 1 - Een kapelletje 2 - Een gevestigde opvatting Ma-abade/nazare moqadas

‫ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺪس‬/‫ﻣﻌﺒﺪ‬ ‫ دﯾﺪ و ﻧﻈﺮ ﺛﺎﺑﺖ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ‬-٢ ‫ ﺳﻘﺎﺧﺎﻧﻪ‬-١ ‫ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد‬ ‫ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﺻﺪ در ﺻﺪ‬

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel  Kat

Huisjes melken Huizen verhuren om er zoveel mogelijk aan te verdienen Kerâye hengoft gereftan

‫ﮐﺮاﯾﻪ ﻫﻨﮕﻔﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ اﺟﺎره دادن ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﮐﺮاﯾﻪ را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬

Blijf-van-mijn-lijfhuis  Lijf Ergens kind aan huis zijn  Kind Het zonnetje in huis zijn  Zonnetje Huishouden (zn) Een huishouden van Jan Steen Een ordeloos huishouden

Hut Hutje bij mutje leggen Met anderen geld verzamelen om iets te kunnen betalen Âb o gâwešân râ yeki kardan

‫آب و ﮔﺎوﺷﺎن را ﯾﮑﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﻤﺮاه دﯾﮕﺮان ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﭘﺮداﺧﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‬

180

Proef woordenboek.indd 180

16-5-2008 9:24:34

I

IJs Door het ijs zakken Op het beslissende moment falen Moqe-ye estexâre šod tasbihe mol-lâ pâre šod

‫ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺘﺨﺎره ﺷﺪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻼ ﭘﺎره ﺷﺪ‬ ‫در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺤﺮاﻧﯽ و ﺣﺴﺎﺳﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Goed beslagen ten ijs komen Goed voorbereid optreden Xub tadârok didan

‫ﺧﻮب ﺗﺪارک دﯾﺪن‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﮐﺎر ﺧﻮد را ﺧﻮب آﻣﺎده ﮐﺮدن‬

Idee Een idee-fixe hebben Een waanidee/dwangvoorstelling hebben Xiyâle bâtel kardan

‫ﺧﯿﺎل ﺑﺎﻃﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﻓﮑﺮ واﻫﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫ﭘﻨﺪار ﺑﯽ ﻫﻮده‬ Het idee alleen al! Wat een rare gedachte! Nazare qaribi ast!

!‫ﻧﻈﺮ ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ‬ !‫ﻋﺠﺐ ﻓﮑﺮ ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی‬ Iemand op een idee brengen Iemand een mogelijke oplossing voor iets/een probleem geven Fekri be sare kasi andâxtan

‫ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﴎ ﮐﺴﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ راه ﺣﻞ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮدن‬ Op een idee komen Een plan verzinnen Fekri be sar zadan

Het ijs is gebroken Het contact verloopt nu soepel na een wat moeizaam begin Yax hâ-yešân âb šode ast

‫ﯾﺦ ﻫﺎﯾﺸﺎن آب ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺲ از ﺑﺮﺧﻮرد ﺳﺮد اوﻟﯿﻪ ﺑﺎز ﺗﻤﺎس ﻫﺎ ﻧﺮم و ﻣﻼﯾﻢ‬ ‫ﺷﺪه اﻧﺪ‬ IJs en weder dienende Als alle omstandigheden meewerken Agar waz jur bâšad

‫اﮔﺮ وﺿﻊ ﺟﻮر ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ Zich op glad ijs begeven Aan een riskante onderneming beginnen Bi godâr be âb zadan

‫ﺑﯽ ﮔﺪار ﺑﻪ آب زدن‬ ‫ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Niet over één nacht ijs gaan  Nacht

‫ﻓﮑﺮی ﺑﻪ ﴎ زدن‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ای در ﺳﺮ ﮐﺸﯿﺪن‬

IJsberg Dat is nog slechts het topje van de ijsberg  Topje

Ergens geen flauw idee/benul van hebben  Benul

181

Proef woordenboek.indd 181

16-5-2008 9:24:34

IJskast / Ingenomen

IJskast Iets in de ijskast zetten Iets (voorlopig) uitstellen Jariyâni râ tuye âb namak gozâštan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﻮی آب منﮏ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را )ﻓﻌﻼ( ﺑﻪ ﺗﺎﺧﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ IJzer De ijzers onderbinden Gaan schaatsen Kafše pâtinâž pušidan

Het is lood om oud ijzer  Lood Ikke Bij hem is het: ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken Hij is heel egoïstisch ingesteld Miguyad man manam bekeš bebin čand manam

‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﻦ ﻣﻨﻢ ﺑﮑﺶ ﺑﺒﯿﻦ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﻢ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮد ﺧﻮاه ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻔﺶ ﭘﺎﺗﯿﻨﺎژ ﭘﻮﺷﯿﺪن‬ ‫ﭘﺎﺗﯿﻨﺎژ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬

Iemand in de ijzers slaan Iemand boeien/gevangennemen Kasi râ qol o zanjir kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻗﻞ و زﻧﺠﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫زﻧﺪاﻧﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺑﻨﺪ زدن‬ Je moet het ijzer smeden als het heet is Het is nu het juiste moment om actie te ondernemen Âhan râ tâ dâq ast bâyad kuft

‫آﻫﻦ را ﺗﺎ داغ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﻮﻓﺖ‬ ‫اﻻن ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﺎر و ﺗﻼش اﺳﺖ‬ Meer ijzers in het vuur hebben Meer mogelijkheden hebben om zijn doel te bereiken Čante-ye pori dâštan

‫ﭼﻨﺘﻪ ﭘﺮی داﺷنت‬ ‫اﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف داﺷﺘﻦ‬ We kunnen geen ijzer met handen breken Wat onmogelijk is kunnen we niet doen Bâ daste xâli ke nemišawad âhan râ xam kard

‫ﺑﺎ دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻪ منﯽ ﺷﻮد آﻫﻦ را ﺧﻢ ﮐﺮد‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ اﻧﺠﺎم دﻫﯿﻢ‬

Illusie Zich ergens geen illusies over maken Niet geloven dat iets gerealiseerd kan worden Boland parwâzi nakardan

‫ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازی ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Een ervaring rijker en een illusie armer zijn  Ervaring Inburgeren Goed ingeburgerd zijn Goed kunnen functioneren in een nieuwe omgeving Xub jâ oftâdan

‫ﺧﻮب ﺟﺎ اﻓﺘﺎدن‬ ‫در ﻣﺤﯿﻂ ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮب ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬ Ingaan Tegen iemand ingaan Het niet met iemand eens zijn en dat laten blijken ook Tuye ruye kasi istâdan

‫ﺗﻮی روی ﮐﺴﯽ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﻋﻘﯿﺪه ﻧﺒﻮدن و ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻫﻢ ﻧﺸﺎن‬ ‫دادن‬ Ingenomen Met zichzelf ingenomen zijn Met zichzelf tevreden zijn // zelfvoldaan zijn

182

Proef woordenboek.indd 182

16-5-2008 9:24:34

Innemen / Ironie

Gande damâq budan

‫ﮔﻨﺪ دﻣﺎغ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ ﺑﻮدن‬- ‫از ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن‬ Innemen Goed van innemen zijn Graag en veel sterke drank gebruiken Košte morde-ye araq budan

‫ﮐﺸﺘﻪ ﻣﺮده ﻋﺮق ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ و زﯾﺎد ﻋﺮق ﺧﻮردن‬ Inpalmen a) Iemand inpalmen Iemand voor zich winnen Qâpe kasi râ dozdidan

‫ﻗﺎپ ﮐﺴﯽ را دزدﯾﺪن‬ ‫دل ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن‬ b) Iets inpalmen Zich (wederrechtelijk/langzamerhand) van iets meester maken Čizi râ qor zadan

‫ﭼﯿﺰی را ﻗﺮ زدن‬ ‫رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ( ﻣﺎﻟﮏ ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬/‫)ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺎز‬ Inpikken Iets goed/handig inpikken Iets goed/handig aanpakken/ organiseren Jariyâni râ qabze kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻗﺒﻀﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻈﻢ دادن‬/‫ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ اﻧﺠﺎم‬/‫ﮐﺎری را درﺳﺖ‬ Inslag Dat is schering en inslag  Schering

Instantie In eerste instantie 1 - Oorspronkelijk 2 - Bij eerste beschouwing 3 - Voor de laagste rechtbank {dus met mogelijkheid van hoger beroep} Dar wahle-ye aw-wal

‫در وﻫﻠﻪ اول‬ ‫ در دادﮔﺎه اﺑﺘﺪاﯾﯽ }ﮐﻪ‬-٣ ‫ در ﻧﻈﺮ اول‬-٢ ‫ در اﺻﻞ‬-١ {‫اﻣﮑﺎن ﻓﺮﺟﺎم وﺟﻮد دارد‬ Inval Het is daar altijd de zoete inval Daar ben je altijd welkom, je wordt er altijd gastvrij ontvangen Sofre xâne-ye hazrati-yešân hamiše pahn ast

‫ﺳﻔﺮه ﺧﺎﻧﻪ ﺣﴬﺗﯿﺸﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭘﻬﻦ اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺎ آدم را ﺧﻮش دارﻧﺪ و ﺑﺎ آﻏﻮش ﺑﺎز ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ‬ Inzien Bij nader inzien Na overleg met zichzelf // na er nog eens over gedacht te hebben Pas az tajdide nazar

‫ﭘﺲ از ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ‬ ‫ ﭘﺲ از ﻓﮑﺮ دوﺑﺎره‬- ‫ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﺧﻮد‬ Ironie De ironie van het lot/noodlot Het toeval dat het tegenovergestelde bracht van wat je verwacht had Qazâye ruzegâr

‫ﻗﻀﺎی روزﮔﺎر‬ ‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﻋﮑﺲ آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ آدم اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ‬

183

Proef woordenboek.indd 183

16-5-2008 9:24:34

Proef woordenboek.indd 184

16-5-2008 9:24:34

J

Van/uit het jaar nul Al heel oud // ouderwets Mâle zamâne mol-lâ wezwezak

‫ﻣﺎل زﻣﺎن ﻣﻼ وزوزک‬ ‫ دﻣﺪه‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻬﻨﻪ و ﻗﺪﯾﻤﯽ‬ Vette en magere jaren Voorspoed en tegenspoed // jaren met een rijke en magere oogst Sâl hâye por barekat wa sâl hâye qahti

‫ﺳﺎل ﻫﺎی ﭘﺮ ﺑﺮﮐﺖ و ﺳﺎل ﻫﺎی ﻗﺤﻄﯽ‬ ‫ ﺳﺎل ﻫﺎی ﭘﺮ ﺣﺎﺻﻞ و ﮐﻢ ﺣﺎﺻﻞ‬- ‫ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ و ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬

Ja Overal ja en amen op zeggen Zich bij alles neerleggen // op geen enkel punt bezwaar maken Bale bale gu budan

‫ﺑﻠﻪ ﺑﻠﻪ ﮔﻮ ﺑﻮدن‬ ‫ در ﻫﯿﭻ ﻧﮑﺘﻪ ای ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‬- ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻮاﻓﻖ ﺑﻮدن‬ ‫و اﻋﺘﺮاض ﻧﮑﺮدن‬ Jaar Bij het klimmen der jaren Bij het ouder worden Bâ bâlâ raftane sen

‫ﺑﺎ ﺑﺎﻻ رﻓنت ﺳﻦ‬ ‫ﺑﺎ ﭘﯿﺮ ﺷﺪن و زﯾﺎد ﺷﺪن ﺳﻦ‬ Hij heeft de jaren des onderscheids nog niet bereikt Hij kan nog niet voor zichzelf beslissen // hij denkt nog als een kind Be sen-ne tašxis narise ast

‫ﺑﻪ ﺳﻦ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻨﻮز‬- ‫ﻫﻨﻮز ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺧﻮدش ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

Het verstand komt met de jaren  Verstand Jachtvelden Naar de eeuwige jachtvelden vertrokken zijn Gestorven zijn Be diyâre âxerat raftan

‫ﺑﻪ دﯾﺎر آﺧﺮت رﻓنت‬ ‫ ﻓﻮت ﮐﺮدن‬،‫دﻧﯿﺎی ﻓﺎﻧﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن‬ Jakob De ware jakob De juiste partner voor een vrouw Šohare delxâh

‫ﺷﻮﻫﺮدﻟﺨﻮاه‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻢ‬ Jan Beter blode/blo Jan dan dode/dô Jan Het is beter te voorzichtig te zijn dan zich aan gevaar bloot te stellen Dast be asâ behtar az jân be fanâ

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺎ ﺑﻬﱰ از ﺟﺎن ﺑﻪ ﻓﻨﺎ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺤﺘﺎط ﺑﺎﺷﯽ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻨﺪازی‬

Sinds jaar en dag Al heel lange tijd Az xeyli pištar hâ

‫از ﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﺶ ﺗﺮﻫﺎ‬ ‫ﻣﺪت زﻣﺎن زﯾﺎدی اﺳﺖ ﮐﻪ‬

Boven Jan zijn 1 - De grootste moeilijkheden overwonnen hebben

185

Proef woordenboek.indd 185

16-5-2008 9:24:34

Jantje / Jarig

2 - Genoeg geld verdiend hebben om zonder te werken te kunnen leven Ru âmadan

‫رو آﻣﺪن‬ ‫ ﺑﻪ‬-٢ ‫ از ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ دﺷﻮاری ﻫﺎ ﭘﯿﺮوز ﺑﯿﺮون آﻣﺪن‬-١ ‫اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﻮل درآورده ﮐﻪ ﺑﺪون ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een Jan Salie Een slappeling Âdame riqu

‫آدم رﯾﻘﻮ‬ ‫آدم ﺑﯽ ﺣﺎل و ﺑﯽ رﻣﻖ‬ Jan Boezeroen 1 - {minachtend} De arbeider 2 - De arbeidersstand als geheel (Qešre) kâregar

‫)ﻗﴩ( ﮐﺎرﮔﺮ‬ ‫ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻞ ﻃﺒﻘﻪ ﮐﺎرﮔﺮ‬-٢ {‫ ﻋﻤﻠﻪ }ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺣﻘﺎرت‬-١ Jan en alleman Iedereen {vooral ook het gewone volk} Mardome kuče o bâzâr

‫ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار‬ {‫ ﻋﻮام اﻟﻨﺎس‬،‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم }ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻣﺮدم ﻋﺎدی‬ Jan met de pet De gewone man {uit de tijd dat de arbeiders een pet en de heren een hoed droegen} Awâme araqčin be sar

‫ﻋﻮام ﻋﺮﻗﭽﯿﻦ ﺑﻪ ﴎ‬ ‫ﻣﺮدم ﻋﺎدی }ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﺷﺮاف ﮐﻼه‬ ‫ﻫﺎی زﯾﺒﺎ و ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﮐﺎرﮔﺮان ﮐﻼه ﻟﺒﻪ‬ {‫دار ﯾﺎ ﻋﺮق ﭼﯿﻦ داﺷﺘﻨﺪ‬ Jan, Piet en Klaas De gewone man // een willekeurig iemand Ali o taqi o naqi

‫ﻋﻠﯽ و ﺗﻘﯽ و ﻧﻘﯽ‬ ‫ ﻣﺮدم ﮐﻮﭼﻪ و ﺑﺎزار‬- ‫آدم ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬

Jan Rap en zijn maat Het lagere volk, mensen van laag allooi Are o ure o šamsi kure

‫اره و اوره و ﺷﻤﺴﯽ ﮐﻮره‬ ‫ ﻃﺒﻘﻪ وازده ﺑﯽ ارزش‬،‫ﻗﺸﺮ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬ Zo komt Jan Splinter door de winter Zo moeten arme mensen zich maar redden Mosta-azafân in juri bâyad sar konand

‫ﻣﺴﺘﻌﻀﻔﺎن اﯾﻦ ﺟﻮری ﺑﺎﯾﺪ ﴎ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫آدم ﻫﺎی ﻓﻘﯿﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻧﺪاری زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﮕﺬراﻧﻨﺪ‬ Jantje Zich ergens met een jantje-vanleiden van afmaken Zich ergens heel gemakkelijk, met een smoesje of uitvlucht van afmaken Bâ bahâne-i az zire kâr dar raftan

‫ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪ ای از زﯾﺮ ﮐﺎر در رﻓنت‬ ‫ﺑﻪ راﺣﺘﯽ و ﺑﺎ ﻋﺬر و ﺑﻬﺎﻧﻪ ای ﺧﻮد را از ﺷﺮ ﭼﯿﺰی‬ ‫ﻧﺠﺎت دادن‬ Janus Een januskop hebben Tegenstrijdige standpunten verdedigen // niet te vertrouwen zijn Do ru budan

‫دو رو ﺑﻮدن‬ ‫ ﻗﺎﺑﻞ‬- ‫از ﻋﻘﯿﺪه ﻫﺎی ﺿﺪ و ﻧﻘﯿﻀﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺒﻮدن‬ Jarig (Als dat gebeurt,) dan ben je nog niet jarig! Dan krijg je het nog moeilijk // dan ben je nog niet gelukkig! (Agar ân etefâq biyoftad) dahanat zade ast!

!‫)اﮔﺮ آن اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪ( دﻫﻨﺖ زده اﺳﺖ‬ ‫ آن وﻗﺖ دﯾﮕﺮ‬- ‫آن وﻗﺖ دﯾﮕﺮ ﻣﺸﮕﻞ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬ !‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﺑﻮد‬

186

Proef woordenboek.indd 186

16-5-2008 9:24:34

Jasje / Joden

Jasje Iemand aan zijn jasje trekken Iemand aanspreken om hem aan iets te herinneren of om van hem iets gedaan te krijgen Dast be dâmane kasi šodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار دادن ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ او‬ ‫ﺑﯿﺎورﻧﺪ ﯾﺎ از ﻃﺮﯾﻖ او ﮐﺎری را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‬ Zoals de wind waait, waait zijn jasje  Wind Jawoord Elkaar het jawoord geven Trouwen // instemmen met een huwelijk Be ham bale goftan

‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﻠﻪ ﮔﻔنت‬ ‫ ﺑﺎ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﮐﺮدن‬- ‫ازدواج ﮐﺮدن‬ Jeu De jeu is eraf Het speelse is verdwenen // het is niet leuk meer Âb o rangaš rafte ast

‫آب و رﻧﮓ اش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ دﯾﮕﺮ‬- ‫زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﻟﻄﺎﻓﺖ اش را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬ Jeugd Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst {Gezegd van een maatschappelijke beweging (politieke partij/tv-omroep/ Kerk enz.) die het bij de jonge mensen goed doet} Kasi ke dele jawânân râ be dast biyâwarad nânaš tuye roqan ast

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دل ﺟﻮاﻧﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورد ﻧﺎن اش ﺗﻮی‬ ‫روﻏﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﺴﺘﮕﺎه‬/‫}درﺑﺎره ﺟﻨﺒﺶ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ )ﺣﺰب ﺳﯿﺎﺳﯽ‬ ‫ﮐﻠﯿﺴﺎ و ﻏﯿﺮه( ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬/‫ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮﻧﯽ‬ {‫ﺟﻮاﻧﺎن اﺳﺖ‬

Jeugdzonde Dat is niet meer dan een jeugdzonde Dat is een jeugdwerk (bijv. een artikel, een schilderij) waarvan je later, als je ouder en wijzer geworden bent, spijt hebt dat je het gemaakt hebt Xatâ-i dar jawâni bud o bas

‫ﺧﻄﺎﯾﯽ در ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻮد و ﺑﺲ‬ ،‫ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬:‫ﮐﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﺮده )ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﺗﺎﺑﻠﻮی ﻧﻘﺎﺷﯽ( ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺮ ﺗﺮ و ﻋﺎﻗﻞ ﺗﺮ‬ ‫ﺷﺪ از اﻧﺠﺎﻣﺶ اﻓﺴﻮس ﺧﻮرد‬ Job Jarige Job Iemand die zijn verjaardag viert Jenâbe motewaled

‫ﺟﻨﺎب ﻣﺘﻮﻟﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﺪش را ﺟﺸﻦ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ Job op de mesthoop Iemand in een wel héél treurige situatie Ali xâkestar nešin

‫ﻋﻠﯽ ﺧﺎﮐﺴﱰ ﻧﺸﯿﻦ‬ ‫آدﻣﯽ در وﺿﻊ ﺑﺴﯿﺎر دﻟﺨﺮاش و ﻧﺎﮔﻮار‬ Jobstijding Een jobstijding ontvangen Een onheilstijding/slecht bericht krijgen Xabare nahsi šenidan

‫ﺧﱪ ﻧﺤﺴﯽ ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﻧﺎﮔﻮاری درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺧﺒﺮ ﻧﺎﺟﻮر‬ Joden Twee joden weten wat een bril kost! Jij en ik, wij hoeven elkaar heus niets wijs te maken! Dotâ ko-oli ke be ham miresand čomâqešân râ miandâzand!

‫دو ﺗﺎ ﮐﻮﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﺳﻨﺪ ﭼامﻗﺸﺎن را ﻣﯽ‬ !‫اﻧﺪازﻧﺪ‬ !‫ ﻧﯿﺎزی ﻧﺪارﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﮐﻠﮏ ﺑﺰﻧﯿﻢ‬،‫ﻣﻦ و ﺗﻮ‬ 187

Proef woordenboek.indd 187

16-5-2008 9:24:35

Joker / Jongen

Joker Iemand voor joker zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ sare kâr gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬ Voor joker erbij zitten Niet serieus genomen worden // niet mee mogen doen Noxodi budan

‫ﻧﺨﻮدی ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﺎزی داده ﻧﺸﺪن‬- ‫ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪن‬ Voor joker staan  Aap Jong Ik ben ook jong geweest Ik heb vroeger ook wel eens domme dingen gedaan {dus ik begrijp dat wel} Mâ ham jawâni hâ karde-im

‫ﻣﺎ ﻫﻢ ﺟﻮاﻧﯽ ﻫﺎ ﮐﺮده اﯾﻢ‬ ‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻦ ﻫﻢ از اﯾﻦ ﺑﯽ اﺣﺘﯿﺎﻃﯽ ﻫﺎ ﮐﺮده ام‬ {‫}ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ را درک ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Je bent maar eenmaal jong In je jeugd moet je kansen grijpen Jawâni yekbâr ast o bas

‫ﺟﻮاﻧﯽ ﯾﮏ ﺑﺎر اﺳﺖ و ﺑﺲ‬ ‫در ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ از ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‬ Jong geleerd is oud gedaan Hoe eerder je iets leert, des te langer zul je de vaardigheid behouden Âmuzeš dar jawâni lezataš dar piri ast

‫آﻣﻮزش در ﺟﻮاﻧﯽ ﻟﺬﺗﺶ در ﭘﯿﺮی اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺎﻣﻮزی ﻋﻤﺮ ﻣﻬﺎرت ﺗﻮ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬ ‫اﺳﺖ‬

Zoals de ouden zongen, piepen de jongen  Oud Jongen Een jongen van Jan de Witt Een flinke kerel die van aanpakken weet/op wie je kunt rekenen Bače-ye amn o kâri

‫ﺑﭽﻪ اﻣﻦ و ﮐﺎری‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ﭘﺴﺮ رﺷﯿﺪی ﮐﻪ اﻫﻞ ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫روﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‬ Een toffe jongen Een door en door betrouwbare jongen Yek pârče âqâ

‫ﯾﮏ ﭘﺎرﭼﻪ آﻗﺎ‬ ‫ﺟﻮان ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد‬ Een zware jongen Een misdadiger/crimineel Âdame xalâf

‫آدم ﺧﻼف‬ ‫ﺗﺒﻪ ﮐﺎر‬/‫آدم ﺟﺎﻧﯽ‬ Het is daar ouwe jongens krentenbrood Die mensen kennen elkaar al zo lang dat ze goed met elkaar overweg kunnen // dat ze elkaar ontzien Xeyli bâ ham qâti hastand

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻗﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫آن ﻫﺎ ﻣﺪت ﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ و‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﻢ ارﻓﺎق ﻣﯽ‬- ‫ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ We zijn hier jongens onder elkaar We kunnen hier gerust openhartig spreken Majles xodemâni ast

‫ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮدﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺟﺎ راﺣﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺣﺮف دل ﺧﻮد را ﺑﺰﻧﯿﻢ‬

Oud en jong, arm en rijk  Oud

188

Proef woordenboek.indd 188

16-5-2008 9:24:35

Joost / Jut

Joost Dat mag Joost/de duivel weten! Dat weet ik niet // geen idee! Xodâ midânad!

!‫ﺧﺪا ﻣﯽ داﻧﺪ‬ !‫ از ﮐﺠﺎ ﺑﺪاﻧﻢ‬- ‫ﻣﻦ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ دارم‬ Juichen Te vroeg juichen Je moet nog geen hoera roepen voordat je geslaagd bent/voordat je succes hebt behaald

Gol nazade be hawâ paridan

‫ﮔﻞ ﻧﺰده ﺑﻪ ﻫﻮا ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺧﻮد ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺒﻞ از ﭘﯿﺮوزی‬ Jut De kop van Jut zijn Overal de schuld van krijgen Separe balâ šodan

‫ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺷﺪن‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮔﻨﺎه ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﺮدن اﻓﺘﺎدن‬

189

Proef woordenboek.indd 189

16-5-2008 9:24:35

Proef woordenboek.indd 190

16-5-2008 9:24:35

K Kaak Iemand/iets aan de kaak stellen Iemand/iets openlijk als slecht/bespottelijk voorstellen Kasi/čizi râ sange ruye yax kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را آﺷﮑﺎرا ﺧﺮاب‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Kaart Alles op één kaart zetten Zijn geluk/plannen van één mogelijkheid afhankelijk maken // maar één kans benutten om zijn doel te bereiken Zendegi-ye xod râ faqat ruye yek kâr gozâštan

‫زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻓﻘﻂ روی ﯾﮏ ﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾﮏ اﻣﮑﺎن واﺑﺴﺘﻪ‬/‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ‬ ‫ ﺗﻨﻬﺎ ﯾﮑﯽ از اﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬- ‫ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﺪف ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Dat is doorgestoken kaart Er zou een open gesprek/competitie zijn, maar nu blijkt dat alles van tevoren al is geregeld Tuye in jariyân gâb bandi šode ast

‫ﺗﻮی اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺎب ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ای ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ اﻻن‬/‫ﻗﺮار ﺑﻮد ﮐﻪ ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ از ﭘﯿﺶ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬

Dat is geen haalbare kaart Dat is geen goed idee // dat lukt toch niet Ân jariyân šodani nist

‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﻮﻓﻘﯿﺘﯽ‬- ‫ﻧﻈﺮ و اﯾﺪه ﺧﻮﺑﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﺪارد‬ Iemand in de kaart kijken De geheime plannen van iemand doorzien Daste kasi râ xândan

‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﮐﺴﯽ ﺳﺮ در آوردن‬ Iemand in de kaart spelen Iemand (onbedoeld) helpen Nâxâste âb be âsiyâbe kasi rixtan

‫ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ آب ﺑﻪ آﺳﯿﺎب ﮐﺴﯽ رﯾﺨنت‬ ‫)ﺑﺪون ﻗﺼﺪ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎری دادن‬ Van de kaart vegen Vernietigen/verslaan Az naqše-ye ruzegâr pâk kardan

‫از ﻧﻘﺸﻪ روزﮔﺎر ﭘﺎک ﮐﺮدن‬ ‫از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬/‫ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Volkomen van de kaart zijn Helemaal uit zijn normale doen/ ontsteld zijn Kâmelan qâti kardan

‫ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن‬ ‫آﺷﻔﺘﻪ ﺷﺪن‬/‫ﮐﻼ از ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺧﺎرج‬ Zijn kaarten op tafel leggen Laten zien wat zijn motieven/plannen zijn in een bepaalde kwestie Daste xod râ ru kardan

‫دﺳﺖ ﺧﻮد را رو ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد را در ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺸﺎن‬/‫اﻧﮕﯿﺰه‬ ‫دادن‬

191

Proef woordenboek.indd 191

16-5-2008 9:24:35

Kaartenhuis / Kalf

Kaartenhuis Als een kaartenhuis instorten Heel gemakkelijk omvergeworpen/ ontzenuwd worden, omdat het geen goede grondslag heeft Mesle xâne-ye kâqazi foru rixtan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﺎﻏﺬی ﻓﺮو رﯾﺨنت‬ ‫ﭼﻮن ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس درﺳﺘﯽ ﻧﺪارد ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ‬ ‫ﺗﮑﺬﯾﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫رﯾﺰد‬ Kaas Ergens geen kaas van gegeten hebben Ergens geen verstand van hebben Dar kâri az bix arab budan

‫در ﮐﺎری از ﺑﯿﺦ ﻋﺮب ﺑﻮدن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ و ﺳﺮ در ﻧﯿﺎوردن‬ Zich de kaas niet van het brood laten eten Zich assertief opstellen // zich niet laten beetnemen Nemigozârad saraš kolâh berawad

‫منﯽ ﮔﺬارد ﴎش ﮐﻼه ﺑﺮود‬ ‫ اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮔﻮﻟﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ‬- ‫ﻗﺪرت ﻧﻔﺲ ﻧﺸﺎن دادن‬ Kabaal Een heidens kabaal maken Een geweldige herrie maken Mahšare kobrâ be pâ kardan

‫ﻣﺤﴩ ﮐﱪا ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Kabel Een kink in de kabel  Kink Kabeljauw Een spiering uitgooien om een kabeljauw te vangen  Spiering Kachel Achter de kachel zitten Thuiszitten en niets ondernemen Zire korsi nešastan wa tanbali kardan

‫زﯾﺮ ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺴنت و ﺗﻨﺒﻠﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن‬ Kaf Er is veel kaf onder het koren Er zit veel bij dat waardeloos/onbruikbaar is Qâti ziyâd dârad

‫ﻗﺎﺗﯽ زﯾﺎد دارد‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺼﺮف ﺗﻮﯾﺶ اﺳﺖ‬/‫ﺧﯿﻠﯽ اﺟﻨﺎس ﺑﯽ ارزش‬ Het kaf van het koren scheiden Het beste uitkiezen en de rest weggooien Bad o xub râ az ham sawâ kardan

‫ﺑﺪ و ﺧﻮب را از ﻫﻢ ﺳﻮا ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ را ﺟﺪا ﮐﺮدن و ﺑﻘﯿﻪ را دور رﯾﺨﺘﻦ‬ Kakken Iemand te kakken zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ mačal kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻣﭽﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را رﯾﺸﺨﻨﺪ و ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Kalf Als het kalf verdronken is, dempt men de put Mensen nemen altijd maatregelen als het al te laat is/als het ongeluk al gebeurd is Nuš dâru râ pas az marge sohrâb âwardan

‫ﻧﻮش دارو را ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺳﻬﺮاب آوردن‬ ‫ﻣﺮدم زﻣﺎﻧﯽ راه و ﭼﺎره ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ دﯾﺮ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر از ﮐﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬/‫اﺳﺖ‬ Het gouden kalf aanbidden Geld het belangrijkste vinden Mâl parast budan

‫ﻣﺎل ﭘﺮﺳﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﻮل را از ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﺘﺮ داﻧﺴﺘﻦ‬

192

Proef woordenboek.indd 192

16-5-2008 9:24:35

Kalfje / Kans

Kalfje Over koetjes en kalfjes praten  Koetje Kaliber Van hetzelfde kaliber zijn Even belangrijk/knap/talentvol enz. zijn Ham pâ-ye yekdigar budan

‫ﻫﻢ ﭘﺎی ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﺮ اﺳﺘﻌﺪاد و ﻏﯿﺮه ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺎ ﻫﻮش‬/‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫﻢ ﻣﻬﻢ‬ Kam Alles over één kam scheren Geen enkel onderscheid maken tussen dingen die wel degelijk van elkaar verschillen Xar o gâw râ farq nagozâštan

‫ﺧﺮ و ﮔﺎو را ﻓﺮق ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﯿﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ واﻗﻌﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق دارﻧﺪ ﻫﯿﭻ ﺗﻔﺎوﺗﯽ‬ ‫ﻧﮕﺬاﺷﺘﻦ‬ Kameel Eerder gaat de kameel door het oog van een naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk Gods {bijbelspreuk, Mattheus 19:24} Het is heel moeilijk voor iemand die rijk is, zalig te worden Gozaštane šotor az surâxe suzan âsân tar ast az wâred šodane serwatmand be malakute xodâ {enjil}

‫ﮔﺬﺷنت ﺷﱰ از ﺳﻮراخ ﺳﻮزن آﺳﺎن ﺗﺮ اﺳﺖ از وارد‬ {‫ﺷﺪن ﺛﺮومتﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻠﮑﻮت ﺧﺪا }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﭘﻮﻟﺪار ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮕﻞ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ و ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد‬ Kan (zn) Dat is allang in kannen en kruiken Dat is allang geregeld Boride wa duxte šode ast

‫ﺑﺮﯾﺪه و دوﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻈﯿﻢ و رو ﺑﻪ راه ﺷﺪه اﺳﺖ‬

Het onderste uit de kan willen hebben Te gretig zijn // te hoge eisen stellen Šire-ye čizi râ kešidan

‫ﺷﯿﺮه ﭼﯿﺰی را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﺗﻮﻗﻊ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺮﯾﺺ ﺑﻮدن‬ Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op zijn neus Wie te veel wil, komt vaak bedrogen uit Âdame zerang hamiše pâ-yaš tuye čâle ast

‫آدم زرﻧﮓ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭘﺎﯾﺶ ﺗﻮی ﭼﺎﻟﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮص ﻣﯽ زﻧﺪ ﺑﺎزﻧﺪه اﺳﺖ و ﺳﺮش ﮐﻼه ﻣﯽ‬ ‫رود‬ Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan  Wijn Kanon Met een kanon op een mug schieten 1 - Veel te veel geweld gebruiken tegen iets kleins 2 - Veel te veel aandacht besteden aan iets onbelangrijks Bâ tup o tânk be paše hamle kardan

‫ﺑﺎ ﺗﻮپ و ﺗﺎﻧﮏ ﺑﻪ ﭘﺸﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدن‬ -٢ ‫ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن‬-١ ‫اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ارزﺷﯽ دادن‬ Kans Daar is alle kans op Dat is zeer wel mogelijk Emkânaš ziyâd ast

‫اﻣﮑﺎﻧﺶ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺷﺎﻧﺲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﺶ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ‬ De kansen keren Er treedt een totale verandering op // degene die op winst stond, gaat verliezen Baxt bargaštan

193

Proef woordenboek.indd 193

16-5-2008 9:24:35

Kant / Kant

‫ﺑﺨﺖ ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﻮد ﻣﯽ‬- ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮد زﯾﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد‬

Aan iemands kant staan Tot de partij van iemand behoren // iemand steunen Pošti-ye kasi râ kardan

De kans is verkeken Het gunstige moment is voorbij/gemist Forsat az dast rafte ast

‫ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫ از ﮐﺴﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺮدن‬- ‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬

‫ﻓﺮﺻﺖ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻨﺘﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬/‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﺑﯿﻦ‬ Een gemiste kans keert niet weer! Je moet nu handelen, want je krijgt geen tweede kans Âbe rafte be juy bar nemigardad!

!‫آب رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﻮی ﺑﺮ منﯽ ﮔﺮدد‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﺑﺎﯾﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﻮی وﮔﺮﻧﻪ ﺷﺎﻧﺲ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﻧﺨﻮاﻫﯽ داﺷﺖ‬ Grijp je kans! Benut de mogelijkheid! Forsat râ daryâb!

!‫ﻓﺮﺻﺖ را درﯾﺎب‬ !‫از اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻦ‬ Hij heeft de kans laten liggen Hij heeft de mogelijkheid niet benut Forsat râ dar nayâft

‫ﻓﺮﺻﺖ را در ﻧﯿﺎﻓﺖ‬ ‫از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و اﻣﮑﺎن ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮد‬ Zijn kans schoon zien Een gunstige gelegenheid zien om zijn doel te bereiken Forsat râ monâseb didan

‫ﻓﺮﺻﺖ را ﻣﻨﺎﺳﺐ دﯾﺪن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻣﺠﺎل ﺧﻮﺑﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺑﺮﺳﺪ‬ Kant Aan de kleine kant zijn Nogal klein zijn {van kleren, schoenen} Yek hawâ kučak budan

‫ﯾﮏ ﻫﻮا ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮدن‬ {‫اﻧﺪازه اش ﮐﻤﯽ ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ }درﺑﺎره ﻟﺒﺎس ﯾﺎ ﮐﻔﺶ‬

Dat deugt van geen kant(en) Dat is totaal onjuist Az bix o bon qalat ast

‫از ﺑﯿﺦ و ﺑﻦ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ اﺷﺘﺒﺎه و ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‬ Dat gaat de goede kant op Als dat zo doorgaat, loopt het goed af Be masire dorosti oftâde ast

‫ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ درﺳﺘﯽ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮر ﭘﯿﺶ ﺑﺮود ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ دارد‬ Dat raakt kant noch wal Dat is onzin // dat slaat nergens op Na in ast o na ân, čert ast

‫ ﭼﺮت اﺳﺖ‬،‫ﻧﻪ اﯾﻦ و ﻧﻪ آن‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ رﺑﻄﯽ اﺳﺖ‬- ‫ﻣﻬﻤﻞ و ﻣﺰﺧﺮف اﺳﺖ‬ Geen kant meer op kunnen Helemaal vastzitten // geen enkel perspectief meer hebben Râhe pas o piš nadâštan

‫راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ ﭼﺸﻢ اﻧﺪازی ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫ﮐﺎﻣﻼ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن‬ Iets niet over zijn kant laten gaan Iets niet lijdelijk accepteren // iets niet zomaar aanvaarden Čiži râ bi xodi qabul nakardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ﺧﻮدی ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻫﻤﯿﻦ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻧﻮﮐﺮوار ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺟﻮری ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن‬ Van de verkeerde kant zijn Homosekseel zijn Ân wari budan

194

Proef woordenboek.indd 194

16-5-2008 9:24:35

Kantje / Kapot

‫آن وری ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﺠﻨﺲ ﺑﺎز ﺑﻮدن‬ Zich van kant maken Zelfmoord plegen Kalake xod râ kandan

Het was op het kantje Het was op de grens van wat nog fatsoenlijk/geoorloofd is Dar hade mojâz bud

‫در ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺑﻮد‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮد‬/‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ در ﻣﺮز و ﻣﺤﺪوده ﻧﺰاﮐﺖ‬ ‫ﮐﻠﮏ ﺧﻮد را ﮐﻨﺪن‬ ‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮐﺮدن‬

Dat is een dubbeltje op zijn kant  Dubbeltje De liefde kan niet van één kant komen  Liefde Het mes snijdt aan twee kanten  Mes Familie van de koude kant  Familie Kantje De kantjes eraf lopen Zijn werk niet behoorlijk doen // luieren Sanbal kâri kardan

‫ﺳﻨﺒﻞ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ ﺗﻨﺒﻠﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺎر ﺧﻮد را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ De scherpe kantjes van iets afnemen De punten die omstreden zijn wegnemen, zodat de rest aanvaardbaar wordt Tizi-ye qazi-ye-i râ sâf kardan

‫ﺗﯿﺰی ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺻﺎف ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎی ﺑﺤﺚ اﻧﮕﯿﺰ ﮐﺎری را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺗﺎ ﺑﻘﯿﻪ اش‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺎﺷﺪ‬ Het was kantje boord Het is nét gelukt, maar het had ook mis kunnen gaan Lab turi dorost az âb darâmad

‫ﻟﺐ ﺗﻮری درﺳﺖ از آب در آﻣﺪ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد ﺧﺮاب ﺷﻮد اﻣﺎ ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‬

Kap Gelijke monniken, gelijke kappen  Monnik Het zijn niet allen monniken die zwarte kappen dragen  Monnik Kaper Er zijn kapers op de kust Er zijn anderen die eenzelfde doel nastreven en zij vormen een gevaar/ bedreiging Dast ziyâd šode ast

‫دﺳﺖ زﯾﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻫﺪف را دارﻧﺪ و ﺧﻄﺮ‬ ‫ﺳﺎزﻧﺪ‬ Kapittel Een (belangrijke) stem in het kapittel hebben  Stem Kapot Kapot zijn van iets Ernstig onder de indruk van iets zijn // gekwetst/bedroefd zijn door iets Xarâbe čizi budan

‫ﺧﺮاب ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ﻏﻢ ﭼﯿﺰی را‬/‫ آﺳﯿﺐ‬- ‫ﻋﻤﯿﻘﺎ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮردن‬ Zich kapot lachen Heel erg lachen Az xande rude bor šodan

‫از ﺧﻨﺪه روده ﺑﺮ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر و ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن‬

195

Proef woordenboek.indd 195

16-5-2008 9:24:35

Kapstok / Kastje

Kapstok Iemand/iets als kapstok gebruiken Iemand/iets als uitgangspunt nemen Kasi/čizi râ dast âwiz xod kardan

‫ﭼﯿﺰی را دﺳﺖ آوﯾﺰ ﺧﻮد ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺮﮐﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Kar De kar trekken De leiding hebben // het meeste werk doen Asbe gâri šodan

‫اﺳﺐ ﮔﺎری ﺷﺪن‬ ‫ ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﺎرﻫﺎ را ﮐﺮدن‬- ‫رﻫﺒﺮی را ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ‬ Karretje Iemand voor je eigen karretje/ wagentje spannen Iemand anders voor je eigen belangen aan het werk zetten Kasi râ xare xod kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺧﺮ ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﮕﺮی را ﺑﺮای ﻣﻨﻔﻌﺖ و ﺳﻮد ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Karwei Het karwei is op een oor na gevild Het werk is bijna af Kâr hâ begi nagi yek sare ast

‫ﮐﺎرﻫﺎ ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﯾﮑﴪه اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﮐﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮﺳﺪ‬ Kas De kas opmaken Nagaan wat de financiële situatie is // het saldo berekenen Hesâb ketâb kardan

‫ﺣﺴﺎب ﮐﺘﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ ﮐﺮدن‬- ‫وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Goed bij kas zijn Veel geld ter beschikking hebben Kise-ye pore puli dâštan

‫ﮐﯿﺴﻪ ﭘﺮ ﭘﻮﻟﯽ داﺷنت‬ ‫ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری دم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ‬ Kast Alles uit de kast halen Zijn uiterste best doen Hame-ye zure xod râ zadan

‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ ﺧﻮد را ﮐﺮدن‬ Iemand op de kast jagen/krijgen Iemand boos maken Laje kasi râ dar âwardan

‫ﻟﺞ ﮐﺴﯽ را در آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Hij trof daar een lijk in de kast  Lijk Poppetje gezien? Kastje dicht!  Poppetje Kastanje Voor iemand de kastanjes uit het vuur halen Problemen voor een ander oplossen, waarbij je zelf groot gevaar loopt Xod râ barâye kasi be âb o âtaš zadan

‫ﺧﻮد را ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺑﻪ آب و آﺗﺶ زدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺣﻞ ﻣﺸﮕﻼت دﯾﮕﺮان ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ‬ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Kastje Iemand van het kastje naar de muur sturen Iemand overal heen sturen zonder dat deze er iets mee opschiet Kasi râ donbâle noxod siyâh ferestâdan

‫ﮐﺴﯽ را دﻧﺒﺎل ﻧﺨﻮد ﺳﯿﺎه ﻓﺮﺳﺘﺎدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮﻓﯽ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﺎﯾﺪه ای‬ ‫ﺑﺮاﯾﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

196

Proef woordenboek.indd 196

16-5-2008 9:24:35

Kat / Kat

Kat Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel Als er geen toezicht is, misbruiken kinderen/ondergeschikten enz. hun vrijheid Jâ-i ke gorbe nabâšad muš hâ raqqâsi mikonand

‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﺮﺑﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻮش ﻫﺎ رﻗﺎﺻﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫زﯾﺮدﺳﺘﺎن و ﻏﯿﺮه‬/‫وﻗﺘﯽ ﻧﻈﺎرﺗﯽ در ﮐﺎر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ‬ ‫از آزادی ﺧﻮد ﺳﻮاﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Als een kat om de hete brij heen draaien Niet terzake willen/kunnen komen Tafre raftan

‫ﻃﻔﺮه رﻓنت‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻗﺎدر‬ De kat de bel aanbinden 1 - De eerste stap doen om een gevaarlijk plan tot uitvoering te brengen 2 - Iets wat gevoelig ligt in de openbaarheid brengen Zangule be gardane gorbe andâxtan

‫زﻧﮕﻮﻟﻪ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﺑﻪ اﻧﺪاﺧنت‬ -٢ ‫ اوﻟﯿﻦ ﻗﺪم را در اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻦ‬-١ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺴﺎﺳﯽ را در ﺟﻤﻊ آﺷﮑﺎر ﮐﺮدن‬ De kat in het donker knijpen Schijnheilig zijn/kwaad doen wanneer je denkt dat anderen het niet zien Zir jolaki kâr karan

‫زﯾﺮ ﺟﻠﮑﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ دﯾﮕﺮان ﺣﻮاﺳﺸﺎن ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺧﺮاب ﮐﺎری ﮐﺮدن‬/‫رﯾﺎﮐﺎری‬ De kat op het spek binden Iemand in de verleiding brengen Gušt râ be gorbe sepordan

‫ﮔﻮﺷﺖ را ﺑﻪ ﮔﺮﺑﻪ ﺳﭙﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را وﺳﻮﺳﻪ ﮐﺮدن‬

De kat uit de boom kijken Bekijken hoe de zaak zal aflopen, alvorens iets te ondernemen of zich uit te spreken Dah martebe gaz kardan wa yek martebe pâre kardan

‫ده ﻣﺮﺗﺒﻪ ﮔﺰ ﮐﺮدن و ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭘﺎره ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﯾﺎ زدن ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن را ﺳﻨﺠﯿﺪن‬ Een kat in de zak kopen 1 - Iets kopen zonder het gezien te hebben 2 - Bedrogen uitkomen Gonješk râ be jâye qanâri xaridan

‫ﮔﻨﺠﺸﮏ را ﺑﻪ ﺟﺎی ﻗﻨﺎری ﺧﺮﯾﺪن‬ ‫ ﮔﻮل ﺧﻮردن‬-٢ ‫ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪﯾﺪ ﺧﺮﯾﺪن‬-١ Een kat in het nauw maakt rare sprongen Wie in nood verkeert reageert vaak uit paniek onvoorzichtig Gorbe waqti xod râ dar tangnâ bebinad čang miandâzad

‫ﮔﺮﺑﻪ وﻗﺘﯽ ﺧﻮد را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﭼﻨﮓ ﻣﯽ اﻧﺪازد‬ ‫آدم ﮐﻪ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﺗﺮس ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Kat in het bakkie 1 - Dat lukt zonder veel moeite 2 - Alles gaat naar wens Mesle âb xordan ast

‫ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺮ‬-٢ ‫ آن ﮐﺎر ﺑﺪون زﺣﻤﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬-١ ‫وﻓﻖ ﻣﺮاد اﺳﺖ‬ Maak dat de kat wijs! Daar geloof ik niets van! Xar xodeti!

!‫ﺧﺮ ﺧﻮدﺗﯽ‬ !‫آن ﺣﺮف را اﺻﻼ ﺑﺎور ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Vechten als kat en hond Verbeten vechten

197

Proef woordenboek.indd 197

16-5-2008 9:24:35

Katje / Keel

Mesle sag o gorbe be ham paridan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ و ﮔﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ﺳﺮ ﺳﺨﺘﺎﻧﻪ ﺟﻨﮕﯿﺪن‬ Voor de kat zijn kut/viool Voor niets Barâye guze xar

‫ﺑﺮای ﮔﻮز ﺧﺮ‬ ‫ ﺳﺮ ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ‬،‫ﺑﯽ ﺧﻮدی‬ Zich voelen als een kat in een vreemd pakhuis Niet weten wat je moet doen // zich niet op zijn gemak voelen Mesle mâhi bâlâ wa pâ-in paridan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻫﯽ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﻧﮑﺮدن‬- ‫دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ Het spel van kat en muis spelen  Spel Katje Als de katjes muizen, mauwen ze niet Als mensen het hun voorgezette eten lekker vinden, eten ze het op en praten niet {meestal gezegd van kinderen} Moq-ye boxor boxor hame sâket-and

‫ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺨﻮر ﺑﺨﻮر ﻫﻤﻪ ﺳﺎﮐﺖ اﻧﺪ‬ ‫ آدم وﻗﺘﯽ از ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻠﻮﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﺧﻮﺷﺶ‬-١ ‫ﺑﯿﺎﯾﺪ آن را ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﺻﺪاﯾﺶ ﻫﻢ در ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ {‫}ﻣﻌﻤﻮﻻ درﺑﺎره ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ Eruitzien als een verzopen kat 1 - Kletsnat zijn van de regen 2 - Het drankmisbruik is duidelijk te zien 1 - Mesle muše âb kešide šodan 2 - masti-aš peydâst

‫ ﻣﺴﺘﯽ اش ﭘﯿﺪا‬-٢ ‫ ﻣﺜﻞ ﻣﻮش آب ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن‬-١ ‫اﺳﺖ‬ ‫ زﯾﺎده روی در ﻋﺮق‬-٢ ‫ از ﺑﺎران ﺧﯿﺲ آب ﺷﺪن‬-١ ‫ﺧﻮری را ﻣﯽ ﺷﻮد از رﯾﺨﺖ و ﻗﯿﺎﻓﻪ اش دﯾﺪ‬

Zij is geen katje om zonder handschoenen aan te pakken Het is een vinnige vrouw, iemand die van zich af zal bijten Daste kam nagiraš xeyli âpârti ast

‫دﺳﺖ ﮐﻢ ﻧﮕﯿﺮش ﺧﯿﻠﯽ آﭘﺎرﺗﯽ اﺳﺖ‬ ‫زن ﺗﻨﺪ ﺧﻮ و ﺑﺪ ﻋﻨﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻮﻟﯽ ﺑﺎزی از‬ ‫ﺧﻮدش دﻓﺎع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Het maakt niet uit of je door de hond of door de kat gebeten wordt  Hond Kattengespin Het eerste gewin is kattengespin  Gewin Katoen Iemand van katoen geven Iemand een flink pak slaag of een raak antwoord geven Puste kasi râ kandan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن‬ ‫ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن ﯾﺎ ﺟﻮاب دﻧﺪان ﺷﮑﻨﯽ ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺴﯽ دادن‬ Keel Dat hangt mij de keel uit! Ik heb er genoeg van! Jânam be lab reside ast!

!‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ !‫دﯾﮕﺮ ﺗﺎب و ﺗﺤﻤﻞ آن را ﻧﺪارم‬ De keel smeren Zich met drinken te goed doen Gelu-i tâze kardan

‫ﮔﻠﻮﯾﯽ ﺗﺎزه ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﻋﻪ ای ﻧﻮﺷﯿﺪن و ﻟﺬت ﺑﺮدن‬ Een (grote) keel opzetten Hard gaan schreeuwen Jiqe banafš kešidan

‫ﺟﯿﻎ ﺑﻨﻔﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ داد زدن‬

198

Proef woordenboek.indd 198

16-5-2008 9:24:35

Keelgat / Keizer

Iemand naar de keel vliegen Iemand fanatiek aanvallen Be sare kasi paridan

‫ﺑﻪ ﴎ ﮐﺴﯽ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫وﺣﺸﯿﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن‬

Zich iets geen twee keer laten zeggen Een (aantrekkelijk) aanbod meteen aannemen Jariyâni râ âni časbidan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را آﻧﯽ ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد )ﺟﺎﻟﺒﯽ( را ﻓﻮری ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬

De baard in de keel hebben  Baard De woorden bleven hem in de keel steken  Woord Een brok in de keel krijgen  Brok Een kikker in de keel hebben  Kikker Iemand het mes op de keel zetten  Mes Keelgat Dat is hem in het verkeerde keelgat geschoten Dat heeft grote verontwaardiging bij hem veroorzaakt Be terije qabâ-yaš bar xorde ast

‫ﺑﻪ ﺗﺮﯾﺞ ﻗﺒﺎﯾﺶ ﺑﺮ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫وﺳﯿﻠﻪ رﻧﺠﺶ و دﻟﺨﻮری ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای او ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Keer (zn) Binnen de kortste keren Zeer snel Be zudi-ye zud

‫ﺑﻪ زودی زود‬ ‫ در آﯾﻨﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ‬،‫ﺧﯿﻠﯽ زود‬ Tegen de keer in zijn/gaan Dwars zijn/tegenstribbelen Gušt talxi kardan

‫ﮔﻮﺷﺖ ﺗﻠﺨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﻟﺞ ﺑﺎز ﺑﻮدن‬

Gedane zaken nemen geen keer  Zaak Keerzijde De keerzijde van de medaille De minder mooie kant van een goede zaak Ân ruye sek-ke

‫آن روی ﺳﮑﻪ‬ ‫ﺑﺨﺶ ﻧﺎﺟﻮر ﯾﮏ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﻮب‬ Kees Klaar is Kees! Dat werk is af/voltooid! Qes-seye mâ be sar resid!

!‫ﻗﺼﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﴎ رﺳﯿﺪ‬ !‫ ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده اﺳﺖ‬/‫آن ﮐﺎر ﺗﻤﺎم‬ Keien Op de keien komen te staan/gezet worden 1 - Zijn baan verliezen 2 -Uit zijn huis gezet worden Tipâ tuye kun xordan

‫ﺗﯽ ﭘﺎ ﺗﻮی ﮐﻮن ﺧﻮردن‬ ‫ از ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد راﻧﺪه‬-٢ ‫ ﮐﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬-١ ‫ﺷﺪن‬ Keizer Geef de keizer wat des keizers is {bijbeltekst, Mattheus 22:21} Geef iedereen wat hem toekomt Mâle emperâtur râ be emperâtur bedahid {enjil}

{‫ﻣﺎل اﻣﭙﺮاﺗﻮر را ﺑﻪ اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﺑﺪﻫﯿﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﺣﻖ را ﺑﻪ ﺣﻖ دار ﺑﺪه‬ 199

Proef woordenboek.indd 199

16-5-2008 9:24:35

Kelder / Keren (ww)

Om des keizers baard spelen Om niets spelen Sare sibile šâh bâzi kardan

‫ﴎ ﺳﺒﯿﻞ ﺷﺎه ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ ﺳﺮ ﻫﯿﭽﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬،‫ﭘﻮﭼﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ Waar niet(s) is, verliest de keizer zijn recht Wie niets bezit, kan zijn schuldeisers ook niets betalen Az dasti ke mu nadârad nemitawân mu kand

‫از دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻮ ﻧﺪارد منﯽ ﺗﻮان ﻣﻮ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪارد ﺑﺪﻫﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺑﭙﺮدازد‬ Kelder Naar de kelder gaan 1 - {van schepen} Zinken 2 - {van personen} a) Verdrinken; b) Failliet gaan Az dast raftan

‫از دﺳﺖ رﻓنت‬ ‫ }درﺑﺎره آدم‬-٢ ‫ }درﺑﺎره ﮐﺸﺘﯽ{ زﯾﺮ آب ﻓﺮو رﻓﺘﻦ‬-١ ‫ ورﺷﮑﺴﺖ ﺷﺪن‬:(‫ ﻏﺮق ﺷﺪن ب‬:(‫ﻫﺎ{ اﻟﻒ‬ Kennen Ken u zelve Onderzoek wie u eigenlijk bent {opschrift op de tempel van Apollo in Delphi} Xodat râ bešnâs

‫ﺧﻮدت را ﺑﺸﻨﺎس‬ ‫ﺑﺒﯿﻦ در واﻗﻊ ﭼﻪ آدﻣﯽ ﻫﺴﺘﯽ }ﻧﻮﺷﺘﻪ ای در ﻣﻌﺒﺪ‬ {‫آﭘﻮﻟﻮ در دﻟﻔﯽ‬

Zich niet laten kennen Niet laten merken hoe je werkelijk bent Zâte xod râ boruz nadâdan

‫ذات ﺧﻮد را ﺑﺮوز ﻧﺪادن‬ ‫ﺷﺨﺼﯿﺖ واﻗﻌﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻧﺪادن‬ Kennis Buiten kennis raken Bewusteloos raken Pas oftâdan

‫ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ از ﺣﺎل رﻓﺘﻦ‬،‫ﺑﯿﻬﻮش ﺷﺪن‬ Kennis is macht Wie veel weet, heeft veel invloed/kan veel bereiken Tawânâ bowad har ke dânâ bowad

‫ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻮد ﻫﺮ ﮐﻪ داﻧﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻗﺪرت ﺑﺴﯿﺎری دارد‬/‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﻣﯽ داﻧﺪ ﻧﻔﻮذ‬ Keper Op de keper beschouwd Van dichtbij/heel nauwkeurig bekeken Bâ rizbini

‫ﺑﺎ رﯾﺰ ﺑﯿﻨﯽ‬ ‫ﺑﺎ دﻗﺖ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬/‫از ﻧﺰدﯾﮏ‬ Kerel Een kerel uit één stuk Een betrouwbare/moedige man Bače-ye luti sefat

‫ﺑﭽﻪ ﻟﻮﻃﯽ ﺻﻔﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺮات‬/‫آدم ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬ Een boom van een kerel  Boom

We kennen elkaar langer dan vandaag We begrijpen elkaar en weten precies wat we aan elkaar hebben Mâ ke ham digar râ xub mišenâsim

‫ﻣﺎ ﮐﻪ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﯿﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯿﻢ و دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ داﻧﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻪ درد ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرﯾﻢ‬

Keren (ww) Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald Je kunt beter halverwege op een besluit terugkomen dan er tegen beter weten in aan vasthouden

200

Proef woordenboek.indd 200

16-5-2008 9:24:35

Kerfstok / Keukenmeester

Az râhe eštebâh bargaštan behtar az gom šodan ast

‫از راه اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺮﮔﺸنت ﺑﻬﱰ از ﮔﻢ ﺷﺪن اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ از ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﺮﮔﺮدد ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﻠﻪ‬ ‫ﺷﻘﯽ ﮐﻨﺪ‬ Kerfstok Heel wat op zijn kerfstok hebben In zijn verleden veel slechte dingen gedaan hebben Parwande-ye sangini dâštan

‫ﭘﺮوﻧﺪه ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ داﺷنت‬ ‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺧﻼف زﯾﺎدی ﮐﺮدن‬ Kerk Dat is vloeken in de kerk Iets doen wat in een bepaalde omgeving helemaal niet gepast is Mesle guzidan dar masjed ast

‫ﻣﺜﻞ ﮔﻮزﯾﺪن در ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ‬ ‫در ﻣﮑﺎن ﻣﺸﺨﺼﯽ ﮐﺎر ﻧﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﮐﺮدن‬ Voor het zingen de kerk uit Coïtus interruptus toepassen Be mo-oqe birun kešidan

‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﭘﯿﺶ از اﻧﺰال )آﻣﺪن آب ﻣﻨﯽ( ﻋﺸﻖ ﺑﺎزی را ﭘﺎﯾﺎن‬ ‫دادن‬ Zeg, ben je in de kerk geboren? Waarom doe je de deur niet achter je dicht? Ohoy magar daste pošte sar nadâri?

‫اوﻫﻮی ﻣﮕﺮ دﺳﺖ ﭘﺸﺖ ﴎ ﻧﺪاری؟‬ ‫ﭼﺮا در ﭘﺸﺖ ﺳﺮت را ﻧﻤﯽ ﺑﻨﺪی؟‬ De kogel is door de kerk  Kogel Kerkhof De dader ligt op het kerkhof  Dader

Kermis Het is weer kermis in de hel Het regent en de zon schijnt tegelijkertijd Gorg dârad bače mizâyad

‫ﮔﺮگ دارد ﺑﭽﻪ ﻣﯽ زاﯾﺪ‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﻓﺘﺎب ﺑﺪرﺧﺸﺪ و ﺑﺎران ﻫﻢ ﺑﺒﺎرد‬ Van een koude kermis thuiskomen Slecht behandeld zijn // een lelijke teleurstelling gekregen hebben Bad juri sar xordan

‫ﺑﺪ ﺟﻮری ﴎ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﻧﻨﺪه ای ﻣﺎﯾﻮس و‬- ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺪ رﻓﺘﺎری ﺷﺪن‬ ‫ﺳﺮﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﺪن‬ Ketel De druk is van de ketel  Druk De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet  Pot Druk op de ketel houden/zetten  Druk Ketter Vloeken/zuipen/roken als een ketter Verschrikkelijk vloeken/roken/zuipen Bad juri fohš dâdan/dud kardan/araq xordan

‫ﻋﺮق ﺧﻮردن‬/‫دود ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺪ ﺟﻮری ﻓﺤﺶ دادن‬ ‫ﻋﺮق‬/‫ﺳﯿﮕﺎر ﮐﺸﯿﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻓﺘﻀﺎﺣﯽ ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫ﺧﻮری ﮐﺮدن‬ Keuken Een kijkje in de keuken nemen  Kijkje Keukenmeester Schraalhans is daar keukenmeester  Schraalhans

201

Proef woordenboek.indd 201

16-5-2008 9:24:35

Keulen / Kiezen (ww)

Keulen Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd Alles heeft zijn tijd nodig en je moet dus geduld hebben Taxte jamšid râ ke yek šabe nasâxte-and

‫ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﯿﺪ را ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺒﻪ ﻧﺴﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺎری ﺑﻪ زﻣﺎن ﺧﻮدش ﻧﯿﺎز دارد ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﺒﺮ و‬ ‫ﺣﻮﺻﻠﻪ ﮐﺮد‬ Kijken of men het in Keulen hoort donderen Hoogstverbaasd zijn bij een onverwacht(e) bericht/gebeurtenis Angušt be dahan mândan

‫اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻌﺠﺐ ﮐﺮدن‬/‫از اﺗﻔﺎق‬ Keur Te kust en te keur  Kust Keus/keuze De keus/keuze laten vallen op iemand/iets Kiezen voor iemand/iets Kasi/čizi râ pasand kadan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺴﻨﺪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن‬/‫آدﻣﯽ‬ Kielzog In iemands kielzog varen Iemand slaafs (na)volgen Donbâle kasi râh oftâdan

‫دﻧﺒﺎل ﮐﺴﯽ راه اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺮده وار از ﮐﺴﯽ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﮐﺮدن‬ Kiem In de kiem smoren Iets meteen in het begin al kansloos maken/kapotmaken Dar notfe xafe kardan

‫در ﻧﻄﻔﻪ ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را در اول ﮐﺎر ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬

Het kwaad in de kiem bestrijden  Kwaad Kies (zn) Iets achter de kiezen hebben Iets moeilijks achter de rug hebben Kalake šar-ri râ kandan

‫ﮐﻠﮏ ﴍی را ﮐﻨﺪن‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Iets voor zijn kiezen krijgen Met iets onaangenaams geconfronteerd worden Bâ šar-ri dast be garibân šodan

‫ﺑﺎ ﴍی دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺒﺎن ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﮔﻮاری روﺑﺮو ﺷﺪن‬ Zijn kiezen op elkaar houden Niets zeggen Lab foru bastan

‫ﻟﺐ ﻓﺮو ﺑﺴنت‬ ‫ ﺳﺎﮐﺖ ﻣﺎﻧﺪن‬،‫ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰدن‬ Kiespijn Iemand/iets kunnen missen als kiespijn Een grondige hekel hebben aan iemand/iets Az daste kasi/jariyâni be sotuh âmadan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬/‫ﻧﻔﺮت ﺷﺪﯾﺪی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Lachen als een boer die kiespijn heeft  Boer Kiezen (ww) Het is nu kiezen of delen Je moet nu een keuze maken uit twee (onaangename) mogelijkheden Yâ in râ bexâh yâ ân râ

‫ﯾﺎ اﯾﻦ را ﺑﺨﻮاه ﯾﺎ آن را‬ ‫از ﻣﯿﺎن دو ﭼﯿﺰ )ﺑﺪ( ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻮدن‬

202

Proef woordenboek.indd 202

16-5-2008 9:24:36

Kijk (zn) / Kikker

Kijk (zn) Ergens (een goede) kijk op hebben Iets (goed) kunnen beoordelen Xebre-ye kâri budan

‫ﺧﱪه ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ داوری )ﺧﻮﺑﯽ( در ﻗﻀﯿﻪ ای را داﺷﺘﻦ‬ Iemand te kijk zetten Iemand bespottelijk maken // iemands fouten of misslagen openbaar maken Kasi râ sange ruye yax kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﮐﺮدن‬ ‫ اﺷﺘﺒﺎه ﯾﺎ ﮔﻨﺎﻫﺎن ﮐﺴﯽ را ﺑﺮﻣﻼ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻤﻮدن‬ Kijken (ww) Daar komt heel wat voor/bij kijken Daar is heel veel/nogal wat moeite voor nodig Rose âdam kešide mišawad

‫رس آدم ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‬/‫ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﺑﻪ زﺣﻤﺖ زﯾﺎد‬ Daar mag je naar kijken, maar aankomen niet Je mag het wel zien, maar niet aanraken Negâhâs kon amâ dast be heš nazan

‫ﻧﮕﺎﻫﺶ ﮐﻦ اﻣﺎ دﺳﺖ ﺑﻬﺶ ﻧﺰن‬ ‫اﺟﺎزه ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن داری وﻟﯽ اﺟﺎزه دﺳﺖ زدن ﻧﺪاری‬ Daar sta ik van te kijken Dat verbaast me zeer Angošt be dahan mande-am

‫اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﺎﻧﺪه ام‬ ‫ﻣﺎﯾﻪ ﺣﯿﺮت و ﺗﻌﺠﺒﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Ergens niet vreemd van opkijken Iets heel normaal vinden Ta-ajobi nakardan

‫ﺗﻌﺠﺒﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﻋﺎدی داﻧﺴﺘﻦ‬

Hij komt nog maar pas kijken Hij is nog heel jong/onervaren Dahanaš buye šir midahad

‫دﻫﻨﺶ ﺑﻮی ﺷﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﺑﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺳﺖ‬/‫ﻫﻨﻮز ﺑﺴﯿﺎر ﺟﻮان‬ Laat naar je kijken! Doe niet zo dwaas // stel je niet zo aan Hâlat sare jâš nist!

!‫ﺣﺎﻟﺖ ﴎ ﺟﺎش ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ اﯾﻦ ﻗﺪر ﻟﻮس ﺑﺎزی در ﻧﯿﺎر‬- ‫دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﺎزی ﻧﮑﻦ‬ Kijkje Een kijkje achter de schermen nemen Zelf gaan kijken hoe iets in zijn werk gaat Sari be pošte parde zadan

‫ﴎی ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده زدن‬ ‫ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺧﻮد روﻧﺪ ﮐﺎری را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Een kijkje in de keuken nemen Zich persoonlijk op de hoogte stellen van verborgen zaken Be pošte sahne sarak kešidan

‫ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺻﺤﻨﻪ ﴎک ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺷﺨﺼﺎ از ﮐﺎرﻫﺎی ﭘﻨﻬﺎن آﮔﺎه ﺷﺪن‬ Ergens een kijkje gaan nemen Even gaan kijken // een kort onderzoekje instellen Be jâ-i sarak kešidan

‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﴎک ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﻧﻈﺮی اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Kikker Een kikker in de keel hebben Steeds moeten hoesten of zijn keel moeten schrapen Xâreše gelu gereftan

‫ﺧﺎرش ﮔﻠﻮ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻧﺎﭼﺎرا ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺳﺮﻓﻪ ﯾﺎ ﺻﺪای ﺧﻮد را ﺻﺎف ﮐﺮدن‬

203

Proef woordenboek.indd 203

16-5-2008 9:24:36

Kind / Kind

Het is een kale kikker Het is een heel arme man Az bi puli sag mizanad

‫از ﺑﯽ ﭘﻮﻟﯽ ﺳﮓ ﻣﯽ زﻧﺪ‬ ‫آدم ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﺪاری اﺳﺖ‬ Hij is een koude/kouwe kikker Hij is onverstoorbaar // een man bij wie emoties geen rol spelen Balqami mezâj ast

‫ﺑﻠﻐﻤﯽ ﻣﺰاج اﺳﺖ‬ ‫ آدﻣﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﻘﺸﯽ در‬- ‫آرام و ﺧﻮن ﺳﺮد اﺳﺖ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ اش ﻧﺪارد‬ Van een kikker kun je geen veren plukken Je kunt geen geld loskrijgen van iemand die niets heeft Az dasti ke mu nadârad newitawân mu kand

‫از دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻮ ﻧﺪارد منﯽ ﺗﻮان ﻣﻮ ﮐﻨﺪ‬ ‫از آدم ﺑﯽ ﭘﻮل ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﭼﯿﺰی ﻃﻠﺐ ﮐﺮد‬ Kind Ergens kind aan huis zijn Ergens vaak komen en daar welkom zijn Dar jâ-i xâne zâd budan

‫در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﺎﻧﻪ زاد ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ رود و ﺑﺎ روی ﺧﻮش ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Geen kind aan iemand hebben Geen last hebben van iemand Âdame bi dard o sari budan

‫آدم ﺑﯽ درد و ﴎی ﺑﻮدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ آزار و اذﯾﺘﯽ ﻧﺪﯾﺪن‬ Een kind kan de was doen Dat is heel eenvoudig/gaat heel gemakkelijk Mesle âb xordan ast

‫ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ‬ ‫راﺣﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎﻧﯽ اﺳﺖ‬

Het kind met het badwater weggooien Met het verwijderen van het slechte ook het goede verloren laten gaan Tar o xošk râ bâ ham suzândan

‫ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﻮزاﻧﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن ﭼﯿﺰ ﺑﺪی ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺑﯽ را ﻫﻢ دور رﯾﺨﺘﻦ‬ Het kind moet toch een naam hebben We moeten hieraan maar een naam geven, het komt er eigenlijk niet op aan Hâlâ yek čizi sedâyaš konim

‫ﺣﺎﻻ ﯾﮏ ﭼﯿﺰی ﺻﺪاﯾﺶ ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺎﻣﯽ ﺑﻪ آن ﭼﯿﺰ ﺑﺪﻫﯿﻢ در اﺻﻞ ﻣﻬﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Het kind van de rekening worden Voor iets moeten boeten waaraan je onschuldig bent še naxorde wa dahane suxte šodan

‫آش ﻧﺨﻮرده و دﻫﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺰای ﮔﻨﺎه ﻧﮑﺮده ای را دادن‬ Kind noch kraai hebben Geen familie hebben // helemaal alleen op de wereld zijn Kas o kâri nadâštan

‫ﮐﺲ و ﮐﺎری ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدن‬- ‫ﻗﻮم و ﺧﻮﯾﺸﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Kinderen die vragen worden overgeslagen Wie te vroeg om iets vraagt, krijgt helemaal niets Kasi ke neq mizanad čizi giraš nemiâyad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﻖ ﻣﯽ زﻧﺪ ﭼﯿﺰی ﮔﯿﺮش منﯽ آﯾﺪ‬ ‫آدﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﻧﻮﺑﺖ ﭼﯿﺰی را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ ﻧﻤﯽ آورد‬ Kinderen en dronken mensen vertellen/spreken de waarheid Kinderen en dronken mensen zijn

204

Proef woordenboek.indd 204

16-5-2008 9:24:36

Kinderhand / Kip

ongeremd genoeg om eerlijk de waarheid te zeggen Harfe râst râ az bače wa âdame mast bepors

‫ﺣﺮف راﺳﺖ را از ﺑﭽﻪ و آدم ﻣﺴﺖ ﺑﭙﺮس‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ و ﻣﺴﺖ ﻫﺎ آن ﻗﺪر ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ Wie zijn kind liefheeft, kastijdt het Als een kind zich slecht gedraagt, moet je het uit liefde straffen Kasi ke bače-aš râ dust dârad adabaš mikonad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﭽﻪ اش را دوﺳﺖ دارد ادﺑﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫وﻗﺘﯽ رﻓﺘﺎر ﺑﭽﻪ ﺑﺪ اﺳﺖ از روی ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻨﺒﯿﻪ‬ ‫اش ﮐﺮد‬ Kinderhand Een kinderhand is gauw gevuld {Gezegd van iemand die met een kleinigheid al tevreden is} Bače râhat râzi mišawad

‫ﺑﭽﻪ راﺣﺖ راﺿﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺷﺎد و‬ {‫ﺧﻮﺷﺤﺎل ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Kinderschoenen De kinderschoenen ontgroeid zijn Volwassen geworden zijn Az bačegi dar âmadan

‫از ﺑﭽﮕﯽ در آﻣﺪن‬ ‫ﺑﺎﻟﻎ و ﺑﺰرگ ﺷﺪن‬ Kinderspel Daarbij vergeleken is dit maar kinderspel In vergelijking daarmee is dit van weinig betekenis/heel simpel Dar moqâyese bâ ân bače bâzi ast

‫در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ آن ﺑﭽﻪ ﺑﺎزی اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده و آﺳﺎن‬/‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ‬ ‫اﺳﺖ‬

Kinderziekte De kinderziekten nog niet te boven zijn De eerste moeilijkheden zijn nog niet opgelost {wordt gezegd van bijv. een nieuwe onderneming/jonge organisatie} Hanuz dar mošgelâte aw-wali-ye gir ast

‫ﻫﻨﻮز در ﻣﺸﮕﻼت اوﻟﯿﻪ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬ ‫دﺷﻮاری ﻫﺎی اول ﮐﺎر ﻫﻨﻮز ﺣﻞ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ }درﺑﺎره‬ {‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﭘﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬/‫ﺷﺮﮐﺘﯽ‬ Kindje Een doodgeboren kindje Iets wat geen kans maakt // iets wat gedoemd is te mislukken Jariyâne bi âqebat

‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ ﻋﺎﻗﺒﺖ‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﺧﺮش ﺑﻪ‬- ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻧﺪارد‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ Kindsbeen Van kindsbeen af Vanaf de kinderjaren // vanaf de vroegste jeugd Az bačegi

‫از ﺑﭽﮕﯽ‬ ‫ از اﺑﺘﺪای ﻃﻔﻮﻟﯿﺖ‬- ‫از ﺳﻦ ﮐﻮدﮐﯽ‬ Kink Een kink in de kabel Een obstakel in de uitvoering van iets Gere-i dar kâr

‫ﮔﺮه ای در ﮐﺎر‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ در اﻧﺠﺎم ﮐﺎر‬ Kip De kip met de gouden eieren slachten Uit ongeduld en met het idee op korte termijn voordeel te behalen een toekomstige bron van inkomsten tenietdoen

205

Proef woordenboek.indd 205

16-5-2008 9:24:36

Kiplekker / Kisten

Qâze toxm talâ râ koštan

‫ﻏﺎز ﺗﺨﻢ ﻃﻼ را ﮐﺸنت‬ ‫از روی ﺑﯽ ﺻﺒﺮی و ﺑﺎ اﯾﻦ ﻓﮑﺮ ﮐﻪ در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮدی ﺑﺮﺳﺪ ﻣﻨﺒﻊ در آﻣﺪ آﯾﻨﺪه را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Een koude kip Een koele/niet-sensuele vrouw Zane sard mezâj

‫زن ﴎد ﻣﺰاج‬ ‫ﺑﺪون ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﺳﮑﺴﯽ‬/‫زن ﺳﺮد‬ Er als de kippen bij zijn Direct reageren om iets te bemachtigen Jangi xod râ resândan

‫ﺟﻨﮕﯽ ﺧﻮد را رﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ﺳﺮﯾﻊ دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪن ﺗﺎ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﻧﺪ‬ Er was geen kip te bekennen Er was niemand te zien Parande par nemizad

‫ﭘﺮﻧﺪه ﭘﺮ منﯽ زد‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﺣﻀﻮر ﻧﺪاﺷﺖ‬،‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﺒﻮد‬ Kijken als een kip naar onweer Verbaasd staan kijken Hâj o wâj mândan

‫ﻫﺎج و واج ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﺣﯿﺮت اﯾﺴﺘﺎدن و ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ Kip, ik heb je! Zo, ik heb je te pakken! Didi gereftamet!

!‫دﯾﺪی ﮔﺮﻓﺘﻤﺖ‬ !‫دﯾﮕﺮ در ﭼﻨﮓ ﻣﻦ ﻫﺴﺘﯽ‬ Lopen als een kip die haar ei niet kwijt kan Onrustig heen en weer lopen Sarâsime bâlâ o pâ-in paridan

‫ﴎاﺳﯿﻤﻪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫آﺷﻔﺘﻪ و ﺳﺮﮔﺮدان دور ﺧﻮد ﭼﺮﺧﯿﺪن‬

Met de kippen op stok gaan Heel vroeg gaan slapen Mesle morq hâ sare šab xâbidan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﺮغ ﻫﺎ ﴎ ﺷﺐ ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ ‫زود ﺑﻪ رﺧﺖ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ و ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ Redeneren als een kip zonder kop Kletsen // onnadenkend praten Čert o pert goftan

‫ﭼﺮت و ﭘﺮت ﮔﻔنت‬ ‫ ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ‬- ‫ ﭼﺮﻧﺪ و ﭘﺮﻧﺪ ﮔﻔﺘﻦ‬،‫زر زدن‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen  Vos Het ei wil wijzer zijn dan de kip  Ei Kiplekker Zich kiplekker voelen Zich heel goed voelen Mesle šâxe šemšâd budan

‫ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮد را ﺗﻨﺪرﺳﺖ و ﺷﺎداب ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ Kippenvel Ergens kippenvel van krijgen Tintelingen in de huid krijgen, ten gevolge van schrik/ontroering enz. Mu bar tan six šodan

‫ﻣﻮ ﺑﺮ ﺗﻦ ﺳﯿﺦ ﺷﺪن‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن و ﻏﯿﺮه ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻦ ﻣﻮر ﻣﻮر ﺷﺪن‬/‫از ﺗﺮس‬ Kisten Zich niet laten kisten Zich niet klein laten maken // zich goed verdedigen Nemigozârad zire pâ xordaš konand

‫منﯽ ﮔﺬارد زﯾﺮ ﭘﺎ ﺧﺮدش ﮐﻨﻨﺪ‬ - ‫اﺟﺎزه ﮐﻮﭼﮏ و ﺣﻘﯿﺮ ﮐﺮدن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺪادن‬ ‫ﻣﺤﮑﻢ از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﺮدن‬

206

Proef woordenboek.indd 206

16-5-2008 9:24:36

Klad / Klappen (ww)

Klad Dat brengt de klad erin = zo komt de klad erin Dat verknoeit/bederft de zaak // zo gaat het steeds slechter Kâr râ zay-ye mekonad

‫ﮐﺎر را ﺿﺎﯾﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﻣﺪام‬- ‫ﺗﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﺟﺮﯾﺎن را ﺧﺮاب‬ ‫ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Klant De klant is koning De klant moet goed bediend worden // de klant heeft het voor het zeggen Haq bâ mošteri ast

‫ﺣﻖ ﺑﺎ ﻣﺸﱰی اﺳﺖ‬ ‫ ﺣﺮف ﺣﺮف ﻣﺸﺘﺮی اﺳﺖ‬- ‫ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮی ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺮد‬ Klap (zn) Dat is een klap in zijn/haar gezicht Dat is een grove belediging voor hem/ haar Mesle tofi be surataš ast

‫ﻣﺜﻞ ﺗﻔﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮﻫﯿﻦ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻪ او اﺳﺖ‬ De eerste klap is een daalder waard Wie het eerst begint, is in het voordeel Daste piš zawâl nadârad

‫دﺳﺖ ﭘﯿﺶ زوال ﻧﺪارد‬ ‫ﻫﺮﮐﺲ اول ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﺮﻧﺪه اﺳﺖ‬ De klap op de vuurpijl Een verrassende ontknoping/toppunt Tâje sare qaziye

‫ﺗﺎج ﴎ ﻗﻀﯿﻪ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ اوج‬/‫ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه‬ Die klap was raak Dat was een gevoelige klap Xesârate sangini bud

Een klap van de molen gehad hebben Niet goed bij zijn verstand/hoofd zijn // gek zijn Moxaš tekân xorde ast

‫ﻣﺦ اش ﺗﮑﺎن ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﻞ و ﭼﻞ ﺑﻮدن‬- ‫درک و ﻓﻬﻢ درﺳﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Er vallen rake klappen Er wordt met grof geweld opgetreden Sar o dast mišekanand

‫ﴎ و دﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﮑﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ رﻓﺘﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Geen klap uitvoeren Helemaal niets/heel weinig doen Hič qalati nakardan

‫ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬/‫اﺻﻼ ﻫﯿﭻ ﺣﺮﮐﺖ‬ In de hoek zitten waar de klappen vallen  Hoek Twee vliegen in één klap slaan  Vlieg Klappen (ww) Het klappen van de zweep kennen Goed op de hoogte zijn van een bepaald soort werk // veel ervaring hebben op een bepaald gebied Zir o bame kâr râ balad budan

‫زﯾﺮ و ﺑﻢ ﮐﺎر را ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ در زﻣﯿﻨﻪ‬- ‫از رﯾﺰه ﮐﺎری ﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ آﮔﺎه ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﺎﺻﯽ ﺗﺠﺮﺑﻪ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬ In elkaar klappen Bezwijken // de moed opgeven Wâ raftan

‫وا رﻓنت‬ ‫ ﻧﺎاﻣﯿﺪ و ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪن‬- ‫از ﺣﺎل رﻓﺘﻦ‬

‫ﺧﺴﺎرت ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﻮد‬ ‫ﺿﺮﺑﻪ ﺣﺴﺎﺳﯽ ﺑﻮد‬ 207

Proef woordenboek.indd 207

16-5-2008 9:24:36

Klauwen / Kleren

Klauwen Iemand in zijn klauwen hebben Iemand in zijn macht hebben Kasi râ dar čange xod dâštan

‫ﮐﺴﯽ را در ﭼﻨﮓ ﺧﻮد داﺷنت‬ ‫ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺮه و ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن‬ Uit de klauwen lopen Onbeheersbaar worden Be ham rixtan

‫ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪن‬ Klei Uit de klei getrokken zijn Boers/lomp zijn in zijn manieren Az pošte kuh âmadan

‫از ﭘﺸﺖ ﮐﻮه آﻣﺪن‬ ‫دﻫﺎﺗﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫رﻓﺘﺎر ﻟﻤﭙﻦ‬ Klein Iemand wel klein krijgen Iemand machteloos maken en laten doen wat jij wil Kasi râ xâr o zabun kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺧﻮار و زﺑﻮن ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻧﺎﺗﻮان ﮐﺮدن و ﻫﺮ ﺑﻼﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺳﺮش‬ ‫ﺑﯿﺎورﻧﺪ‬ Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd Wie het kleine niet waardeert, verdient ook het grote niet Kasi ke arzeše kam râ nadânad liyaqate biš râ nadârad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ارزش ﮐﻢ را ﻧﺪاﻧﺪ ﻟﯿﺎﻗﺖ ﺑﯿﺶ را ﻧﺪارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ داﺷﺘﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﺑﺰرگ را ﻫﻢ ﻧﺪارد‬ Kleintje Op de kleintjes letten Zuinig zijn bij/met wat je uitgeeft Hawâ-ye pul râ dâštan

‫ﻫﻮای ﭘﻮل را داﺷنت‬ ‫در ﺧﺮج اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺮدن‬ Vele kleintjes maken één grote Regelmatig sparen levert uiteindelijk een groot bedrag op Zare zare pašm qâli mišawad

‫ذره ذره ﭘﺸﻢ ﻗﺎﻟﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﭘﺲ اﻧﺪاز ﻣﺮﺗﺐ آﺧﺮ ﺳﺮ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Voor geen kleintje vervaard zijn Veel aandurven // moedig zijn Sare natarsi dâštan

‫ﴎ ﻧﱰﺳﯽ داﺷنت‬ ‫ ﺟﺮات زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر دﻟﯿﺮ ﺑﻮدن‬ Klep Houd je klep dicht! Houd je mond dicht! Dahanat râ beband!

!‫دﻫﻨﺖ را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬ !‫ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎش و ﺣﺮف ﻧﺰن‬ Klepel Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt  Klok Kleren Dat gaat je niet in de koude kleren zitten! Daar zul je nog een tijd onder lijden/ de nawerking van voelen Ruhat râ xat-xati mikonad!

!‫روﺣﺖ را ﺧﻂ ﺧﻄﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫اﺛﺮ ﺑﻌﺪی آن را‬/‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺪت ﻫﺎ ﻋﺬاﺑﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﺣﺲ ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﺮد‬ Iets langs zijn koude kleren laten afglijden Zich ergens niets van aantrekken Bi xiyâli tey kardan

208

Proef woordenboek.indd 208

16-5-2008 9:24:36

Kleur / Klomp

‫ﺑﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻃﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻮدن‬ Kleren maken de man Hoe iemand door anderen beoordeeld wordt, hangt vaak van zijn uiterlijk en kleding af Âdam be lebâs ast

‫آدم ﺑﻪ ﻟﺒﺎس اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮدم اﻏﻠﺐ آدم را ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ و ﻟﺒﺎﺳﺶ ﻗﻀﺎوت ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Kleur Kleur bekennen Partij kiezen // voor zijn mening uitkomen Moze-ye xod râ rošan kardan

‫ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮد را روﺷﻦ ﮐﺮدن‬ ‫ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﻃﺮف ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Van kleur verschieten Bleek worden van schrik/woede enz. Rang paridan

‫رﻧﮓ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ و ﻏﯿﺮه رﻧﮓ ﺻﻮرت ﺳﻔﯿﺪ ﺷﺪن‬/‫از ﺗﺮس‬ Klip De klippen omzeilen De moeilijkheden vermijden Mošgelât râ do-or zadan

‫ﻣﺸﮕﻼت را دور زدن‬ ‫از ﺳﺮ راه دﺷﻮاری ﻫﺎ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ‬ Klok Daar kun je de klok op gelijkzetten! Dat gebeurt altijd op dezelfde vaste tijd! Piš âmadanaš hatmist!

!‫ﭘﯿﺶ آﻣﺪﻧﺶ ﺣﺘﻤﯽ اﺳﺖ‬ !‫ﻫﻤﯿﺸﻪ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻣﻌﯿﯿﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ Dat klinkt als een klok Dat is helder // er is niets op aan te merken

Harf nadârad

‫ﺣﺮف ﻧﺪارد‬ ‫ ﻫﯿﭻ اﺷﮑﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‬- ‫روﺷﻦ و ﺷﻔﺎف اﺳﺖ‬ Hij heeft de klok wel horen luiden, maar weet niet waar de klepel hangt Hij heeft er wel een vaag idee van, maar kent de details niet Čizi šenide amâ dorost našenide

‫ﭼﯿﺰی ﺷﻨﯿﺪه اﻣﺎ درﺳﺖ ﻧﺸﻨﯿﺪه‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﺒﻬﻤﯽ دارد اﻣﺎ از ﺟﺰﯾﯿﺎﺗﺶ اﺻﻼ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد‬ Iets aan de grote klok hangen Iets algemeen bekendmaken Xabari râ jâr zadan

‫ﺧﱪی را ﺟﺎر زدن‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺑﻪ ﻫﻤﻪ اﻃﻼع دادن‬ Klokje Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens Alleen in je eigen huis voel je je helemaal op je gemak Hič jâ xâne-ye xode âdam nemišawad

‫ﻫﯿﺞ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد آدم منﯽ ﺷﻮد‬ ‫آدم ﻓﻘﻂ ﺗﻮی ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدش اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een man van de klok  Man Het is nu een race tegen de klok  Race Met de regelmaat van een klok  Regelmaat Klomp Iets op zijn klompen aanvoelen Iets gemakkelijk doorzien // iets zonder moeite begrijpen Jariyâni râ mesle âb xordan moltafet šodan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺷﺪن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ درک‬- ‫ﭼﯿﺰی را روﺷﻦ ﻓﻬﻤﯿﺪن‬ ‫ﮐﺮدن‬ 209

Proef woordenboek.indd 209

16-5-2008 9:24:36

Kloof / Knie

Nu breekt mijn klomp! Dat had ik totaal niet verwacht! // nu begrijp ik er niets meer van! Digar dâram šâx dar miâwaram!

!‫دﯾﮕﺮ دارم ﺷﺎخ در ﻣﯽ آورم‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﻣﻮﺿﻮع‬- !‫اﺻﻼ اﻧﺘﻈﺎر آن را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‬ !‫از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬ Kloof De kloof overbruggen De afstand tussen mensen proberen weg te nemen šti andâxtan

‫آﺷﺘﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺗﻼش ﮐﺮدن ﺗﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‬ Klos De klos zijn Het slachtoffer/de dupe zijn Fadâye ânjâ-ye xar šodan

‫ﻓﺪای آن ﺟﺎی ﺧﺮ ﺷﺪن‬ ‫دﺳﺘﺨﻮش ﮔﺮﻓﺘﺎری ﺷﺪن‬/‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ‬ Kluif Ergens een hele kluif aan hebben Ergens heel veel werk voor moeten verzetten Mosibate ziyâdi dâštan

‫ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی داﺷنت‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی دارد‬ Kluiten Uit de kluiten gegroeid/gewassen zijn Flink gegroeid zijn // er stevig uitzien Heykali be ham zadan

‫ﻫﯿﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن‬ ‫ ﻇﺎﻫﺮ ﺗﻨﻮﻣﻨﺪی داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر رﺷﺪ ﮐﺮدن‬ Kluitje Iemand met een kluitje in het riet sturen Iemand met een nietszeggend antwoord afschepen

Kasi râ dast be sar kardan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺑﻪ ﴎ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺟﻮاب ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ و ﭼﺮﻧﺪی ﮔﻮل زدن‬ Kluts De kluts kwijt zijn In de war zijn Qâti kardan

‫ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺑﻮدن‬ Kneep Daar zit hem de kneep! 1 - Daar zit de moeilijkheid/het knelpunt! 2 - Dat is de kern/het fijne van de zaak! Kalake jariyân ânjâ ast!

!‫ﮐﻠﮏ ﺟﺮﯾﺎن آن ﺟﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎس‬/‫ اﺻﻞ‬-٢ !‫ﻣﺸﮕﻞ در آن ﺟﺎ اﺳﺖ‬/‫ ﮔﺮه‬-١ !‫ﻗﻀﯿﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ Kneepje Hij kent de fijne kneepjes van het vak Hij is een echte vakman // hij weet precies hoe hij het moet aanpakken Fu-ut o fane kuzegari râ midânad

‫ﻓﻮت و ﻓﻦ ﮐﻮزه ﮔﺮی را ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫ دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ داﻧﺪ آن ﮐﺎر را ﭼﻪ ﺟﻮری‬- ‫واﻗﻌﺎ اﺳﺘﺎد اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Knie Al moet ik er op mijn blote knieën naartoe kruipen Ik heb er alles voor over Hatâ hâzeram sine xiz berawam

‫ﺣﺘﯽ ﺣﺎﴐم ﺳﯿﻨﻪ ﺧﯿﺰ ﺑﺮوم‬ ‫در آن ﻣﻮرد آﻣﺎده اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﺎری ﻫﺴﺘﻢ‬ Door de knieën gaan Zich onderwerpen/capituleren Be zânu nešastan

‫ﺑﻪ زاﻧﻮ ﻧﺸﺴنت‬ ‫ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪن‬/‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬

210

Proef woordenboek.indd 210

16-5-2008 9:24:36

Kniesoor / Knollentuin

Iemand over de knie leggen Iemand een pak slaag geven Hesâbe kasi râ residan

‫ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ را رﺳﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺘﮏ زدن‬ Met knikkende knieën ergens heen gaan Vol angstige spanning ergens naartoe gaan Bâ tars o larz jâ-i raftan

‫ﺑﺎ ﺗﺮس و ﻟﺮز ﺟﺎﯾﯽ رﻓنت‬ ‫ﺑﺎ وﺣﺸﺖ و ﻫﯿﺠﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺎﯾﯽ رﻓﺘﻦ‬ Een zaak onder de knie hebben/ krijgen  Zaak Kniesoor Een kniesoor die daarop let Dat is een onbelangrijk detail Guše kasi bedeh-kâr nist

‫ﮔﻮش ﮐﺴﯽ ﺑﺪﻫﮑﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﺰﯾﯽ و ﺑﯽ ارزﺷﯽ اﺳﺖ‬ Knijpen Ertussenuit knijpen Stilletjes verdwijnen/vluchten Yawâšaki jim šodan

‫ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﺟﯿﻢ ﺷﺪن‬ ‫ﻓﺮار ﮐﺮدن‬/‫ﺑﯽ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﻧﺎﭘﺪﯾﺪ ﺷﺪن‬ Knikker Het gaat niet om de knikkers, maar om het spel Of je er voordeel mee behaalt, is onbelangrijk; het belangrijkste is om mee te doen Bâzi mohem ast na bord o bâxt

‫ﺑﺎزی ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺑﺮد و ﺑﺎﺧﺖ‬ ‫ﻣﻬﻢ آن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺎر ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﯽ اﮔﺮ ﺳﻮدی ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮدی ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‬

Knip Hij is geen knip voor zijn neus waard Hij deugt nergens voor // het is een waardeloze vent Be la-anate xodâ ham nemiarzad

‫ﺑﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺧﺪا ﻫﻢ منﯽ ارزد‬ ‫ آدم ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﺖ‬- ‫ﺑﻪ درد ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬ De hand op de portemonnee/knip houden  Hand Knipmes Buigen als een knipmes Zeer onderdanig/gedienstig zijn Mesle sag harfšeno budan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﺣﺮف ﺷﻨﻮ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻄﯿﻊ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺎﺑﻊ‬ Knipoogje Een knipoogje geven Een teken van verstandhouding geven door één oog even kort te sluiten Češmaki az ruye tafâhom zadan

‫ﭼﺸﻤﮑﯽ از روی ﺗﻔﺎﻫﻢ زدن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺴﺘﻦ ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﻧﺸﺎن دادن ﮐﻪ ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را‬ ‫ﻓﻬﻤﯿﺪه اﻧﺪ‬ Knol Zich geen knollen voor citroenen laten verkopen Zich niet laten beetnemen/belazeren Nemigozârad saraš kolâh berawad

‫منﯽ ﮔﺬارد ﴎش ﮐﻼه ﺑﺮود‬ ‫ﺣﻘﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ‬/‫اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﺑﻪ او ﮐﻠﮏ‬ Knollentuin In zijn knollentuin zijn Het helemaal naar zijn zin hebben Bâ dome xod gerdu šekastan

‫ﺑﺎ دم ﺧﻮد ﮔﺮدو ﺷﮑﺴنت‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر دﻟﺨﻮش و ﺷﺎد و راﺿﯽ ﺑﻮدن‬

Er is stront aan de knikker  Stront

211

Proef woordenboek.indd 211

16-5-2008 9:24:36

Knoop / Koe

Knoop Daar zit hem de knoop/moeilijkheid Dat is de kern van het probleem Gere/badbaxti kâr hamin ast

‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﮐﺎر ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬/‫ﮔﺮه‬ ‫ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺸﮕﻼت اﯾﻦ ﺟﺎ اﺳﺖ‬ De knoop doorhakken In een moeilijke/gecompliceerde zaak een beslissing nemen Tasmime qat-ti gereftan

‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻗﻄﻌﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﭘﯿﭽﯿﺪه ای رای ﻧﻬﺎﯾﯽ دادن‬/‫در ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺸﮕﻞ‬ Ik zal een knoop in mijn zakdoek leggen {Dit zegt iemand die zich voorneemt iets niet te vergeten} Nax be dastam mibandam

‫ﻧﺦ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ ﻣﯽ ﺑﻨﺪم‬ ‫}ﮐﺴﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺼﺪ دارد ﭼﯿﺰی را‬ {‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﺪ‬ In de knoop zitten Verward zijn // met zichzelf niet verder kunnen Saraš bâ kunaš bâzi mikonad

‫ﴎش ﺑﺎ ﮐﻮﻧﺶ ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﺧﻮدش ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ‬- ‫ﭘﺮﯾﺸﺎن ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ‬ Van de blauwe knoop zijn Geheelonthouder zijn // uit principe geen alcohol drinken Moxâlefe araq xori budan

‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﺮق ﺧﻮری ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻘﯿﺪه‬- ‫ﮐﻼ از ﻧﻮﺷﯿﺪن اﻟﮑﻞ ﺧﻮد داری ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد اﻟﮑﻞ ﻧﻨﻮﺷﯿﺪن‬ Knop Naar de knoppen zijn/gaan Verloren zijn/gaan Sag xor šodan

‫ﺳﮓ ﺧﻮر ﺷﺪن‬ ‫ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن‬/‫از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ‬ Knudde Het is knudde met een rietje! Dat is helemaal niets/waardeloos! Be darde lâye jerz mixorad!

!‫ﺑﻪ درد ﻻی ﺟﺮز ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ !‫ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ‬/‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Knuppel De knuppel in het hoenderhok gooien Tumult veroorzaken Čub tu lâne zanbur kardan

‫ﭼﻮب ﺗﻮ ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻨﺠﺎل و آﺷﻮب ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ Koe De koe bij de hoorns vatten Een (moeilijke) zaak voortvarend/ energiek aanpakken Kâri râ jed-di časbidan

‫ﮐﺎری را ﺟﺪی ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﺟﺮﯾﺎن )ﺳﺨﺘﯽ( را ﻣﺼﻤﻢ‬ Je kunt nooit weten hoe een koe een haas vangt Wie geluk heeft, bereikt soms iets wat niemand voor mogelijk had gehouden Eqbâlat ke boland bâšad hame čiz momken ast

‫اﻗﺒﺎﻟﺖ ﮐﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻧﺲ دارد ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ‬ ‫رﺳﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد‬ Je moet geen oude koeien uit de sloot halen Je moet niet weer beginnen over dingen die allang afgehandeld zijn Xarmane kohne râ dobâre nabâyad kuft

‫ﺧﺮﻣﻦ ﮐﻬﻨﻪ را دوﺑﺎره ﻧﺒﺎﯾﺪ ﮐﻮﻓﺖ‬ ‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ روی ﻣﺴﺎﯾﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﺤﺚ ﮐﻨﺪ‬

212

Proef woordenboek.indd 212

16-5-2008 9:24:36

Koek / Koekoek

Koeien van letters/fouten Heel grote letters/fouten Horufe gonde/qalate fâheš

‫ﻏﻠﻂ ﻓﺎﺣﺶ‬/‫ﺣﺮوف ﮔﻨﺪه‬ ‫اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرگ‬/‫ﺣﺮوف درﺷﺖ‬ Dat is een waarheid als een koe  Waarheid Koek Dat gaat erin als (zoete) koek 1 - Dat wordt gemakkelijk/grif verkocht 2 - Dat wordt door iedereen geloofd/ geaccepteerd (Xeyli) mošteri dârad

‫)ﺧﯿﻠﯽ( ﻣﺸﱰی دارد‬ ‫ ﻫﻤﻪ آن را ﺑﻪ راﺣﺘﯽ‬-٢ ‫آﺳﺎن ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪن‬/‫ راﺣﺖ‬-١ ‫ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ‬/‫ﺑﺎور ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Dat is andere koek Dat is heel wat anders // dat hebben we nog niet meegemaakt In qaziye digarist

‫اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ دﯾﮕﺮﯾﺴﺖ‬ ‫ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺗﺠﺮﺑﻪ‬- ‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻧﮑﺮده ﺑﻮدﯾﻢ‬ Dat is oude koek Dat is oud nieuws In râ ke har nane qamari midânad

‫اﯾﻦ را ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﺧﺒﺮ ﻗﺪﯾﻤﯽ اﺳﺖ‬ De koek is op 1 - Het feest is voorbij 2 - Het geld is op Ân mame râ lulu bord

‫آن ﻣﻤﻪ را ﻟﻮﻟﻮ ﺑﺮد‬ ‫ ﭘﻮل ﺗﻪ ﮐﺸﯿﺪه‬-٢ ‫ ﺟﺸﻦ و ﺳﻮر ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬-١ ‫اﺳﺖ‬

Het is weer allemaal koek en ei tussen hen De onenigheid tussen hen is voorbij Râbete-šân dobâre hasane šod

‫راﺑﻄﻪ ﺷﺎن دوﺑﺎره ﺣﺴﻨﻪ ﺷﺪ‬ ‫اﺧﺘﻼف ﻫﺎی آن ﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Iets voor zoete koek slikken Iets kritiekloos geloven/accepteren Čizi râ češm baste bâwar kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎور ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺪون اﻧﺘﻘﺎد و ﺗﺮدﯾﺪ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ Koekje Een koekje van eigen deeg krijgen 1 - Op dezelfde (negatieve) manier behandeld worden als men anderen behandeld heeft 2 - Met zijn eigen argumenten bestreden worden Moâ-mele be mesl šodan

‫ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﺷﺪن‬ ‫ ﻫﻤﺎن رﻓﺘﺎر )ﺑﺪی( را ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﮐﺮد ﺑﺎ او ﻣﯽ‬-١ ‫ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی ﺧﻮد ﮐﻮﺑﯿﺪه ﺷﺪن‬-٢ ‫ﺷﻮد‬ Koekoek Dat haal je de koekoek {Gezegd tegen iemand die iets beweert wat ofwel onzin, ofwel geheel vanzelfsprekend is} Arwâhe delat

‫ارواح دﻟﺖ‬ ‫}ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ادﻋﺎی ﺑﯽ ﺧﻮد ﮐﺮده ﯾﺎ‬ {‫ﺣﺮﻓﯽ زده ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ روﺷﻦ و واﺿﺢ اﺳﺖ‬ Dank je de koekoek! Dat gaat niet door // nee, dankjewel! Kur xundi!

!‫ﮐﻮر ﺧﻮﻧﺪی‬ !‫ ﻧﻪ ﺧﯿﺮ ﺧﯿﻠﯽ ﻫﻢ ﻣﻤﻨﻮن‬- !‫اﯾﻦ ﺟﻮر ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Loop naar de koekoek  Bliksem

213

Proef woordenboek.indd 213

16-5-2008 9:24:36

Koers / Kolder

Koers De koers kwijt zijn In de war zijn Goh gi-je gereftan

‫ﮔﻪ ﮔﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺑﻮدن‬ Een harde koers volgen Een streng beleid voeren Seft o saxt gereftan

‫ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﻣﺤﮑﻤﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Koetje Over koetjes en kalfjes praten Over onbelangrijke/alledaagse dingen praten Harf hâye xâle zanaki zadan

‫ﺣﺮف ﻫﺎی ﺧﺎﻟﻪ زﻧﮑﯽ زدن‬ ‫روزاﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬/‫درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ‬ Koffie Dat is andere koffie! Dat is heel wat anders/beters! Ân dâstâne digari ast!

!‫آن داﺳﺘﺎن دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ !‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬/‫آن ﻗﻀﯿﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Dat is geen zuivere koffie! Dat is niet eerlijk! // dat is niet zoals het hoort! Ân jariyân am-mâ dârad!

!‫آن ﺟﺮﯾﺎن اﻣﺎ دارد‬ ‫ آن ﺟﻮری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ‬- !‫آن ﮐﺎر ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ ای ﻧﯿﺴﺖ‬ !‫ﻧﯿﺴﺖ‬

Koffiedik Dat is koffiedik kijken Dat is de toekomst voorspellen, waar we nog niets van weten In ke farz o ehtemâl ast

‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﻓﺮض و اﺣﺘامل اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﭘﯿﺶ ﮔﻮﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺧﺒﺮی از آن‬ ‫ﻧﺪارﯾﻢ‬ Kogel De kogel is door de kerk De beslissing is genomen en het is nu definitief Tâs rixte šode

‫ﺗﺎس رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه‬ ‫رای ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻬﺎﯾﯽ اﺳﺖ‬ Kok Het zijn niet allen koks die lange messen dragen Je kunt iemand niet op zijn uiterlijk beoordelen Har čâqu bedasti ke qas-sâb nist

‫ﻫﺮ ﭼﺎﻗﻮ ﺑﻪ دﺳﺘﯽ ﮐﻪ ﻗﺼﺎب ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آدم را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان از ﻇﺎﻫﺮش ﻗﻀﺎوت ﮐﺮد‬ Koker Dat komt uit zijn koker Dat (plan/idee enz.) is van hem afkomstig // hij heeft dat bedacht Fekr mâle u ast

‫ﻓﮑﺮ ﻣﺎل او اﺳﺖ‬ ‫ ﻧﻘﺸﻪ اش را او‬- ‫اﯾﺪه و ﻏﯿﺮه( از آن او اﺳﺖ‬/‫)ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ‬ Meer pijlen op zijn boog/in zijn koker hebben  Pijl

Op de koffie komen Bedrogen uitkomen Sar xordan

‫ﴎ ﺧﻮردن‬ ‫ﺣﯿﻠﻪ و ﮐﻠﮏ ﺧﻮردن‬

Kolder Dat is je reinste kolder Dat is grote onzin Čarande mahz ast

214

Proef woordenboek.indd 214

16-5-2008 9:24:36

Kolfje / Komen

‫ﭼﺮﻧﺪ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ دری وری اﺳﺖ‬ De kolder in de kop krijgen Zich raar/uitgelaten gaan gedragen Be sar zadan

‫ﺑﻪ ﴎزدن‬ ‫ﻏﺮﯾﺐ ﻧﺸﺎن دادن‬/‫از ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﻋﺠﯿﺐ‬ Kolfje Dat is een kolfje naar zijn hand Dat is iets wat hij goed kan/wat hij graag wil doen Ân jariyân râste kâraš ast

‫آن ﺟﺮﯾﺎن راﺳﺖ ﮐﺎرش اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ آن ﻋﻼﻗﻪ دارد‬/‫ﮐﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ در آن وارد اﺳﺖ‬ Komedie Komedie spelen Zich aanstellen/huichelen Bâzi dar âwardan

‫ﺑﺎزی در آوردن‬ ‫ﺗﻈﺎﻫﺮ ﮐﺮدن‬/‫ﺧﻮد را ﻟﻮس ﮐﺮدن‬ Komen Daar komt niets van in! Dat gebeurt niet // dat verbied ik! Magar man migozâram!

!‫ﻣﮕﺮ ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارم‬ !‫ از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻗﺪﻏﻦ اﺳﺖ‬- !‫اﺻﻼ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Ergens in kunnen komen Iets kunnen begrijpen/aanvoelen Do zâri-ye kasi oftâdan

‫دو زاری ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺣﺲ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ درک‬ Ergens niet op kunnen komen Zich iets niet kunnen herinneren Čizi be xâter nayâwardan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﯿﺎوردن‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﯾﺎد آوردن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬

Er niet doorheen komen In een opgave/taak halverwege blijven steken Wasate kâr wâmândan

‫وﺳﻂ ﮐﺎر واﻣﺎﻧﺪن‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ ای ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬/‫در ﻧﯿﻤﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری‬ Het erop aan laten komen Het maar laten gebeuren, zonder zelf in te grijpen/te handelen Jariyâni râ bi xi-yâli tey kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﯽ ﺧﯿﺎﻟﯽ ﻃﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ول ﮐﺮدن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ در آن دﺧﺎﻟﺖ ﮐﻨﺪ‬ Hoe kom je erbij? Hoe kun je zoiets raars zeggen/ denken/doen? In če harfi ast digar?

‫اﯾﻦ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﯽ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ؟‬ ‫ﮐﺎر ﻋﺠﯿﺐ را ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟‬/‫ﻓﮑﺮ‬/‫ﭼﻄﻮر اﯾﻦ ﺻﺤﺒﺖ‬ Iemand te na komen 1 - Te dicht bij iemand komen zonder zijn toestemming 2 - {Een vrouw/meisje} onteren 1 - Sâye be sâye-ye kasi raftan 2 - kasi râ bi âberu kardan

‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﯽ آﺑﺮو ﮐﺮدن‬-٢ ‫ ﺳﺎﯾﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﻪ ﮐﺴﯽ رﻓنت‬-١ ‫ ﺑﻪ }زن ﯾﺎ‬-٢ ‫ ﺑﺪون اﺟﺎزه ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن‬-١ ‫دﺧﺘﺮی{ ﺗﺠﺎوز ﮐﺮدن‬ Iets te boven komen Iets overwinnen/verwerken Az šar-re qazi-ye-i xalâs šodan

‫از ﴍ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺧﻼص ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺣﻞ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺮ ﭼﯿﺰی ﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن‬ Ik kwam, ik zag, ik overwon Dat karwei heb ik snel en moeiteloos verricht {uitspraak van C. Iulius Caesar na zijn overwinning bij Zela, 47 vC} Râhat zadam o bordam

215

Proef woordenboek.indd 215

16-5-2008 9:24:36

Koning / Koninkrijk

‫راﺣﺖ زدم و ﺑﺮدم‬ ‫آن ﮐﺎر را ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺪون زﺣﻤﺖ اﻧﺠﺎم دادم }ﮔﻔﺘﻪ‬ {‫ﺟﻮﻟﯿﻮس ﺳﺰار‬ Je komt als geroepen Je komt precies op tijd (om te helpen) Xodâ tor â resând

‫ﺧﺪا ﺗﻮ را رﺳﺎﻧﺪ‬ (‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﻣﺪی )ﮐﻪ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﯽ‬ Kom daar nú nog eens om! Vroeger was het nog mogelijk, maar nu is dat uitgesloten! Ân zamân hâ digar gozašt!

!‫آن زﻣﺎن ﻫﺎ دﯾﮕﺮ ﮔﺬﺷﺖ‬ !‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻣﮑﺎن داﺷﺖ اﻣﺎ اﻻن ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬ Kom nou (toch)! Daar geloof ik niets van // daar ben ik niet toe bereid! Boro bebinam (to ham)!

!(‫ﺑﺮو ﺑﺒﯿﻨﻢ )ﺗﻮﻫﻢ‬ !‫ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﻢ‬- ‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﺎور ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Komt er nog wat van? Maak eens voort // schiet eens op! Mijonbi yâ na?

‫ﻣﯽ ﺟﻨﺒﯽ ﯾﺎ ﻧﻪ؟‬ !‫ ﺗﮑﺎن ﺑﺨﻮر‬- ‫ﻋﺠﻠﻪ ﮐﻦ‬ Wat niet is, kan nog komen Wat nu nog niet lukt, lukt misschien in de toekomst wel Šâyad hanuz ham bešawad

‫ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺸﻮد‬ ‫ﮐﺎری ﮐﻪ اﻻن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﺷﺎﯾﺪ در آﯾﻨﺪه ﺑﺪﻫﺪ‬ Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan  Tijd Koning De koning dienen Soldaat zijn

Mašmul budan

‫ﻣﺸﻤﻮل ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺮﺑﺎز ﺑﻮدن‬ De koning is dood, leve de koning! We hebben een nieuwe leider met nieuwe perspectieven! {formule voor de begroeting van een nieuwe president/directeur enz. na het aftreden van de vorige} Aboli be dar hasani be jâš!

!‫اﺑﻮﻟﯽ ﺑﻪ در ﺣﺴﻨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎش‬ ‫ﻣﺎ رﻫﺒﺮی ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻣﺪﯾﺮ‬/‫آورده اﯾﻢ }رﺳﻤﯽ ﺑﺮای اﺣﺘﺮام ﺑﻪ رﯾﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر‬ {‫ﺟﺪﯾﺪ و ﻏﯿﺮه ﭘﺲ از اﺳﺘﻌﻔﺎی ﻧﻔﺮ ﻗﺒﻠﯽ‬ Koning kraaien Meester zijn in de strijd/het spel Dar bâzi ostâd budan

‫در ﺑﺎزی اﺳﺘﺎد ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭼﯿﺮه دﺳﺖ ﺑﻮدن‬/‫در ﺟﻨﮓ‬ Met iets de koning te rijk zijn Heel gelukkig zijn met iets Mesle in ke donyâ râ beheš dâde-and

‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﻧﯿﺎ را ﺑﻬﺶ داده اﻧﺪ‬ ‫از ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎد ﺑﻮدن‬ De klant is koning  Klant In het land der blinden is eenoog koning  Land Koninkrijk Mijn koninkrijk voor een paard! Ik geef alles om maar een paard/ redmiddel te krijgen {Shakespeare, Richard III, 5,4} Taxt o tâjam mâle to jânam râ bexar!

!‫ﺗﺨﺖ و ﺗﺎﺟﻢ ﻣﺎل ﺗﻮ ﺟﺎﻧﻢ را ﺑﺨﺮ‬ ‫ﻧﺠﺎت ﺧﻮد ﻣﯽ دﻫﻢ‬/‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰم را ﺑﺮای ﯾﮏ اﺳﺐ‬ {‫}ﺷﮑﺴﭙﯿﺮ‬

216

Proef woordenboek.indd 216

16-5-2008 9:24:37

Kont / Koop (zn)

Kont De kont tegen de krib gooien/ keren Een koppige/weerspannige houding aannemen // zich verzetten Ruye quz oftâdan

‫روی ﻗﻮز اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﻠﻪ ﺷﻘﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﻟﺞ ﺑﺎزی‬ Een houten kont krijgen Pijn in zijn achterste krijgen van het zitten Kun dard gereftan

‫ﮐﻮن درد ﮔﺮﻓنت‬ ‫از زﯾﺎد ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﻪ درد ﺑﺎﺳﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬ Ergens zijn kont niet kunnen keren Zich niet kunnen omdraaien/bewegen, omdat het daar zo nauw is Jâ-i ke našawad jom xord

‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﻮد ﺟﻢ ﺧﻮرد‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد‬/‫ﻣﮑﺎﻧﯽ آن ﻗﺪر ﺗﻨﮓ ﮐﻪ ﻧﺸﻮد ﺗﮑﺎن ﺧﻮرد‬ Op zijn kont blijven zitten Niets uitvoeren Hič qalati nakardan

‫ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ و ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ Hij heeft geen nagel om zijn kont/gat te krabben  Nagel Iemand een veer in zijn gat/kont steken  Veer Wat hij in zijn kop heeft, heeft hij niet in zijn kont  Kop Kool De kool en de geit willen sparen Beide partijen die tegengestelde belangen hebben, tevreden willen stellen

Mixâhad na six besuzad na kabâb

‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻪ ﺳﯿﺦ ﺑﺴﻮزد ﻧﻪ ﮐﺒﺎب‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ رﺿﺎﯾﺖ دو ﻃﺮف دﻋﻮا را ﮐﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ‬ ‫ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬،‫دارﻧﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻧﺪ‬ Groeien als kool Heel sterk groeien Mesle deraxte ar-ar gonde šodan

‫ﻣﺜﻞ درﺧﺖ ﻋﺮﻋﺮ ﮔﻨﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﮐﺮدن و ﺑﺰرگ ﺷﺪن‬ Iemand een kool stoven Iemand een streek leveren // iemand lelijk benadelen Kasi râ do dare kardan

‫ﮐﺴﯽ را دو دره ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ آﺳﯿﺐ ﺑﺰرﮔﯽ وارد ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﯿﻠﻪ زدن‬ Op hete kolen zitten Van ongeduld/nervositeit niet rustig kunnen blijven zitten // ongeduldig verlangen Mesle gandome berešte ruye tâbe budan

‫ﻣﺜﻞ ﮔﻨﺪم ﺑﺮﺷﺘﻪ روی ﺗﺎﺑﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﯽ ﺻﺒﺮاﻧﻪ‬- ‫ﻫﯿﺠﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آرام ﺑﻨﺸﯿﻨﺪ‬/‫از ﺑﯽ ﺗﺎﺑﯽ‬ ‫ﻫﻮس ﭼﯿﺰی را داﺷﺘﻦ‬ Ach kerel, het sop is de kool niet waard!  Sop Iemand een kool stoven = iemand een poets bakken  Poets Koop (zn) Iets op de koop toe nemen Iets met tegenzin toch maar accepteren Bâ ekrâh be čizi rezâyat dâdan

‫ﺑﺎ اﮐﺮاه ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﺿﺎﯾﺖ دادن‬ ‫ﺑﺎ دل ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﭼﯿﺰی را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬

217

Proef woordenboek.indd 217

16-5-2008 9:24:37

Kooplui / Kop

Te koop lopen met iets Iets duidelijk en trots aan iedereen laten zien Be čizi poz dâdan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﭘﺰ دادن‬ ‫ﭼﯿﺰی را آﺷﮑﺎرا و ﺑﺎ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻧﺸﺎن دادن‬ Kooplui Bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen  Markt Koor Uit één mond spreken = in koor spreken  Mond Kop Aan kop liggen Voorlopig de eerste zijn/de leiding hebben {in wedstrijden} Jolo tar az hame budan

‫ﺟﻠﻮﺗﺮ از ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن‬ ‫}در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ{ ﭘﯿﺶ از ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن‬/‫ﻓﻌﻼ ﻧﻔﺮ اول ﺑﻮدن‬ Al ga je op je kop staan 1 - Ook al doe je alle mogelijke moeite 2 - Ook al verzet je je er nog zo tegen Hatâ agar ânjâ-ye xodat râ ham pâre koni

‫ﺣﺘﯽ اﮔﺮ آن ﺟﺎی ﺧﻮدت را ﻫﻢ ﭘﺎره ﮐﻨﯽ‬ ‫ ﺣﺘﯽ‬-٢ ‫ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ زﺣﻤﺖ ﻫﺎی دﻧﯿﺎ را ﻫﻢ ﺑﮑﺸﯽ‬-١ ‫اﮔﺮ آن ﻗﺪر ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﻨﯽ‬ Daar zit kop noch staart aan Daar is niets van te begrijpen Na sar dârad o na tah

‫ﻧﻪ ﴎ دارد و ﻧﻪ ﺗﻪ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ درک و ﻓﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Dat zal je de kop kosten Dat gaat voor jou het einde betekenen // dat kun je niet meer betalen Sarat be bâd mirawad

‫ﴎت ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﯽ رود‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ اش را‬- ‫ﺷﺎﯾﺪ آﺧﺮ ﮐﺎرت ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﭙﺮدازی‬ De kop in het zand steken De realiteit niet willen zien Sar dar barf kardan

‫ﴎ در ﺑﺮف ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن واﻗﻌﯿﺖ ﻧﺒﻮدن‬ De kop is eraf Er is een begin gemaakt // het begin is er Sare kâr bâz šode ast

‫ﴎ ﮐﺎر ﺑﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎر ﺷﺮوع ﺷﺪه اﺳﺖ‬- ‫ﻗﺪم اول ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ De kop (weer) opsteken Zich (weer) manifesteren/doen gelden (Dobâre) sar bar âwardan

‫)دوﺑﺎره( ﴎ ﺑﺮآوردن‬ ‫ادﻋﺎ ﮐﺮدن‬/‫)ﺑﺎر دﯾﮕﺮ( ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن‬ De koppen bij elkaar steken Gezamenlijk overleggen Fekr hâ râ ruye ham rixtan

‫ﻓﮑﺮﻫﺎ را روی ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻫﻤﻔﮑﺮی و ﻣﺸﻮرت ﮐﺮدن‬ Een harde kop hebben Ondanks alles doorzetten // niet openstaan voor de argumenten van anderen Kal-le šaq budan

‫ﮐﻠﻪ ﺷﻖ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﻪ اﺳﺘﺪﻻل دﯾﮕﺮان‬- ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد دﻧﺒﺎل ﮐﺎر را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﮔﻮش ﻧﮑﺮدن‬ Er gaan koppen rollen De schuldigen zullen hun ontslag krijgen/hun positie verliezen Motexal-lefân ozrešân xâste ast

218

Proef woordenboek.indd 218

16-5-2008 9:24:37

Kop / Kop

‫ﻣﺘﺨﻠﻔﺎن ﻋﺬرﺷﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎرﺷﺎن را از دﺳﺖ ﻣﯽ‬/‫ﻣﻘﺼﺮان اﺧﺮاج ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‬ ‫دﻫﻨﺪ‬ Iemand aan zijn kop zeuren Iemand voortdurend lastig vallen Sare kasi râ xordan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺮﺗﺐ آزار و ﻋﺬاب دادن‬ Iemand op zijn kop geven Iemand flink de waarheid zeggen/ berispen Damar az ruzegâre kasi dar âwardan

‫دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﮐﺴﯽ در آوردن‬ ‫ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ادب‬ Iets bij de kop vatten Energiek aan iets beginnen Kâri râ jed-di časbidan

‫ﮐﺎری را ﺟﺪی ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ و ﺑﺎ اﻧﺮژی ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Iets de kop indrukken Iets (praatjes, verzet enz.) onderdrukken Jariyâni râ mankub kardan

Kop op! Houd moed/wees flink! Be ruye xodat nayâr, qos-se naxor!

!‫ ﻏﺼﻪ ﻧﺨﻮر‬،‫ﺑﻪ روی ﺧﻮدت ﻧﯿﺎر‬ !‫ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎش‬/‫اﻣﯿﺪوار ﺑﺎش‬ Met een kwaaie kop weglopen Niet meer voor rede vatbaar zijn en weggaan Qahr kardan wa raftan

‫ﻗﻬﺮ ﮐﺮدن و رﻓنت‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ و ﻣﻨﻄﻖ ﮔﻮش ﻧﮑﺮدن و رﻓﺘﻦ‬ Met kop en schouder uitsteken boven iemand/anderen Overduidelijk beter zijn dan de ander/ anderen Yek sar o gardan az baqi-ye bâlâ tar budan

‫ﯾﮏ ﴎ و ﮔﺮدن از ﺑﻘﯿﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮدن‬ ‫دﯾﮕﺮان ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮدن‬/‫ﺧﯿﻠﯽ واﺿﺢ و روﺷﻦ از دﯾﮕﺮی‬ Met zijn kop tegen de muur lopen Zijn zin proberen door te drijven, terwijl dat niet kan en dus falen Sar be sang xordan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻨﮑﻮب ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ و ﻏﯿﺮه( را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬،‫ﭼﯿﺰی )ﺣﺮﻓﯽ‬

‫ﴎ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﻮردن‬ ‫در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎری ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ آن ﮐﺎر‬ ‫ﺷﺪﻧﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬

Iets in zijn kop stampen Iets domweg uit zijn hoofd leren Xar xâni kardan

Mijn kop eraf als het niet waar is! Ik weet heel zeker dat het waar is! Saram berawad agar dorost nabâšad!

‫ﺧﺮ ﺧﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺳﭙﺮدن )ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی‬ (‫از آن ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ‬ Iets op de kop tikken Iets bij toeval voordelig kunnen kopen Boz xari kardan

‫ﺑﺰ ﺧﺮی ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻨﺴﯽ را اﺗﻔﺎﻗﯽ و ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﺮﯾﺪن‬

!‫ﴎم ﺑﺮود اﮔﺮ درﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ !‫اﻃﻤﯿﻨﺎن دارم ﮐﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد‬ Op de kop af Exact/precies Daqiqan

‫دﻗﯿﻘﺎ‬ ‫دﻗﯿﻖ و ﮐﺎﻣﻞ‬/‫درﺳﺖ‬

219

Proef woordenboek.indd 219

16-5-2008 9:24:37

Kopen (ww) / Kopje

Op zijn kop staan Ondersteboven/door elkaar geraakt zijn Kal-le pâ šodan

‫ﮐﻠﻪ ﭘﺎ ﺷﺪن‬ ‫ﮔﯿﺞ ﺷﺪن و ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ‬/‫ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن‬

De kolder in de kop krijgen  Kolder De kous op de kop krijgen  Kous De spijker op de kop slaan  Spijker De zaak op zijn kop zetten  Zaak

Over de kop gaan Failliet gaan Waršekast šodan

‫ورﺷﮑﺴﺖ ﺷﺪن‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮردن‬

Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben  Bord Hals over kop  Hals

Wat hij in zijn kop heeft, heeft hij niet in zijn kont Hij is buitengewoon eigenwijs en zet door wat hij van plan is Saraš berawad harfaš nemirawad

‫ﴎش ﺑﺮود ﺣﺮﻓﺶ منﯽ رود‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﮐﻠﻪ ﺷﻖ اﺳﺖ و ﻧﻘﺸﻪ ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Zich niet op zijn kop laten zitten Niet zo maar alles accepteren // van zich afbijten Zire harfe zur naraftan

‫زﯾﺮ ﺣﺮف زور ﻧﺮﻓنت‬ ‫ ﺳﺮ ﺑﺮآوردن‬- ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﭼﯿﺰی را ﻗﺒﻮل ﻧﮑﺮدن‬ Zich over de kop werken Zo hard werken dat je afknapt en overspannen wordt Zire kâr zâ-idan

‫زﯾﺮ ﮐﺎر زاﯾﯿﺪن‬ ‫آن ﻗﺪر ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﺗﺎ از ﮐﺎر اﻓﺘﺎدن و از ﭘﺎ در‬ ‫آﻣﺪن‬ Zich wel voor zijn kop kunnen slaan Betreuren dat je zo stom/naïef enz. bent geweest Mesle xar pašimân budan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺎده اﻧﺪﯾﺸﯽ و ﻏﯿﺮه ﺧﻮد اﻓﺴﻮس ﺧﻮردن‬/‫از ﻧﺎداﻧﯽ‬

Redeneren als een kip zonder kop  Kip Zaagsel in zijn kop hebben  Zaagsel Kopen (ww) Wat koop ik daarvoor? Wat schiet ik daar nu mee op? // dat heeft voor mij geen nut Mixâham če kâraš konam?

‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻪ ﮐﺎرش ﮐﻨﻢ؟‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻦ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬- ‫ﺑﻪ ﭼﻪ درد ﻣﻦ ﻣﯽ ﺧﻮرد؟‬ Kopje Iemand een kopje kleiner maken Iemand onthoofden/doden/ vernietigen Sare kasi râ ruye sine-aš gozâštan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را روی ﺳﯿﻨﻪ اش ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺸﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺮ ﺑﺮﯾﺪن‬ Kopje onder gaan Helemaal onder water gaan Yek wajab zire âb raftan

‫ﯾﮏ وﺟﺐ زﯾﺮ آب رﻓنت‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺗﻮی آب ﻓﺮو رﻓﺘﻦ‬

220

Proef woordenboek.indd 220

16-5-2008 9:24:37

Koren / Kort

Koren Dat is koren op zijn molen Dat komt hem heel goed uit // dat steunt hem in zijn opvatting Xub rad-de kâraš ast

‫ﺧﻮب رد ﮐﺎرش اﺳﺖ‬ ‫ ﻧﻈﺮش را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬- ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ او اﺳﺖ‬

‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﮓ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺴﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن‬ Iemand/zichzelf te kort doen Iemand/zichzelf benadelen Be za-rare xod/digari kâr kardan

‫دﯾﮕﺮی ﮐﺎر ﮐﺮدن‬/‫ﺑﻪ ﴐر ﺧﻮد‬ ‫ ﻇﻠﻢ ﮐﺮدن‬،‫دﯾﮕﺮی آﺳﯿﺐ رﺳﺎﻧﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺧﻮد‬

Er is veel kaf onder het koren  Kaf Korenmaat Zijn licht niet onder de korenmaat zetten  Licht Korrel Iemand op de korrel nemen 1 - Op iemand schieten 2 - Kritiek hebben op iemand // iemand belachelijk maken 1 - Be kasi tir zadan 2 - puste kasi râ kandan

‫ ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن‬-٢ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﯿﺮ زدن‬-١ - ‫ از ﮐﺴﯽ ﺧﺮده ﮔﺮﻓﺘﻦ‬-٢ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮدن‬-١ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Korreltje Iets met een korreltje zout nemen Iets niet al te letterlijk opvatten Jariyâni râ ziyâd jed-di nagereftan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زﯾﺎد ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺧﯿﻠﯽ دﻗﯿﻖ ﯾﺎ ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬ Kort Dat is kort maar krachtig Dat is in het kort waar het om gaat Moxtasar o mofid ast

‫ﻣﺨﺘﴫ و ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ اﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‬ Iemand kort houden Iemand niet veel financiële ruimte laten Daste kasi râ tang gozâštan

Kort en bondig Ter zake/beknopt Lop-pe kalâm

‫ﻟﭗ ﮐﻼم‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ‬/‫اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ‬ Kort op elkaar zitten Dicht op elkaar volgen Donbâle ham residan

‫دﻧﺒﺎل ﻫﻢ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Niet te kort! Niet weinig // niet te zuinig! {gezegd om verbazing over iets te uiten} Kam ham na!

!‫ﮐﻢ ﻫﻢ ﻧﻪ‬ ‫ آن ﻗﺪر ﻫﻢ ﮐﻢ ﻧﻪ}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ‬- ‫ﮐﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ {‫ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻌﺠﺐ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ‬ Om kort te gaan In een paar woorden samengevat Xolâse beguyam

‫ﺧﻼﺻﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ‬ ‫در ﭼﻨﺪ ﮐﻠﻤﻪ ﮐﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮐﺮدن‬ Tekortkomen Te weinig/niet voldoende hebben voor iets Kam âwardan

‫ﮐﻢ آوردن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﻢ داﺷﺘﻦ‬

221

Proef woordenboek.indd 221

16-5-2008 9:24:37

Kost (zn) / Koud

Tekortschieten Niet voldoen aan de gestelde eisen // falen Wâ-mândan

‫واﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬- ‫آن ﺟﻮری ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ و ﺷﺎﯾﺪ ﻧﺒﻮدن‬ Kost (zn) De kost gaat voor de baat uit Je moet eerst geld investeren voordat je winst kunt maken Aw-wal tir biyandâz ba-ad šekâr râ peydâ kon

‫اول ﺗﯿﺮ ﺑﯿﻨﺪاز ﺑﻌﺪ ﺷﮑﺎر را ﭘﯿﺪا ﮐﻦ‬ ‫ﭘﺒﺶ از آن ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯽ ﺳﻮد ﺑﺒﺮی ﺑﺎﯾﺪ اول ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ‬ ‫ﮔﺬاری ﮐﻨﯽ‬ De kosten rijzen de pan uit! Het gaat veel te veel geld kosten! Hazine hâ sar be falak mizanand!

!‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﴎ ﺑﻪ ﻓﻠﮏ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‬ !‫ﺧﺮج ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬ Ergens in de kost zijn Ergens geheel verzorgd/ondergebracht zijn Dar jâ-i xub tar o xošk šodan

‫در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﻮب ﺗﺮ و ﺧﺸﮏ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﻨﺰل ﮐﺮدن‬/‫در ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب ﭘﺮﺳﺘﺎری ﺷﺪن‬ Je zult ze de kost moeten geven! Daar zijn er heel veel van! Te-dâdešân sar be falak mizanad!

!‫ﺗﻌﺪادﺷﺎن ﴎ ﺑﻪ ﻓﻠﮏ ﻣﯽ زﻧﺪ‬ !‫ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه زﯾﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Zijn ogen de kost geven  Oog Kosten (ww) Koste wat het kost Het moet in elk geval gebeuren, hoeveel geld/moeite enz. het ook kost Be har qeymati ke šode

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺷﺪه‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎر در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ‬ ‫زﺣﻤﺖ و ﻏﯿﺮه زﯾﺎدی ﻫﻢ ﻣﯽ ﺑﺮد‬/‫ﭘﻮل‬ Kostje Zijn kostje is gekocht Hij heeft zijn zaken goed geregeld // hij heeft geen financiële zorgen meer Zendegi-aš bime ast

‫زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺖ‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬- ‫وﺿﻊ اش را ﺧﻮب ﺳﺎﻣﺎن داده اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪارد‬ Kotsen Dit is om te kotsen Dit is weerzinwekkend Âdam oq-qaš migirad

‫آدم اق اش ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫ آدم ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬،‫ﻣﻨﺰﺟﺮ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‬ Kou Iemand in de kou laten staan Iemand aan zijn lot overlaten/niet meer helpen Az kasi dast kešidan

‫از ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﮐﻤﮏ ﻧﮑﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Koud Dat laat me koud Dat interesseert me helemaal niet // dat doet me niets Pašme ânjâ-yam ham nist

‫ﭘﺸﻢ آن ﺟﺎﯾﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ‬- ‫اﺻﻼ ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Je wordt er koud van als je eraan denkt Bij de gedachte alleen al slaat je de schrik om het hart Fekraš ham pošte âdam râ milarzânad

‫ﻓﮑﺮش ﻫﻢ ﭘﺸﺖ آدم را ﻣﯽ ﻟﺮزاﻧﺪ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ ﺑﮑﻨﺪ وﺣﺸﺘﻨﺎک ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ‬

222

Proef woordenboek.indd 222

16-5-2008 9:24:37

Kous / Kracht

Kous Daarmee is (voor mij) de kous af Daarmee is (wat mij betreft) de zaak afgehandeld // punt uit! (Az man miporsi) qâle qaziye kande ast

‫)از ﻣﻦ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﯽ( ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫ آﺧﺮ ﮐﺎر‬- ‫)ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ( ﺣﺴﺎب ﻫﺎ ﺗﺼﻔﯿﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‬ !‫اﺳﺖ‬ De kous op de kop krijgen 1 - Afgewezen worden 2 - Zijn plannen zien mislukken Sar xordan

‫ﴎ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺎﺑﻮدی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی‬-٢ ‫ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻨﯿﺪن‬-١ ‫ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ Het naadje van de kous willen weten  Naadje Kraag Iemand bij de kraag grijpen/vatten Iemand arresteren Xere kasi râ časbidan

‫ﺧﺮ ﮐﺴﯽ را ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Een stuk in de kraag hebben  Stuk Zich een stuk in zijn kraag drinken  Stuk Kraai Eén bonte kraai maakt nog geen winter Uit één enkel feit mag je geen algemene conclusies trekken Bâ yek gol bahâr nemišawad

‫ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻞ ﺑﻬﺎر منﯽ ﺷﻮد‬ ‫از ﯾﮏ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﻠﯽ ﮔﺮﻓﺖ‬

Een vliegende kraai vangt altijd wat Als je maar initiatieven neemt, kun je altijd wel iets verdienen Az to harekat az xodâ barekat

‫از ﺗﻮ ﺣﺮﮐﺖ از ﺧﺪا ﺑﺮﮐﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻼش ﮐﻨﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﭼﯿﺰی ﮔﯿﺮت ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‬ Kind noch kraai hebben  Kind Kraak Kraak noch smaak hebben Volstrekt smakeloos zijn Na bu dârad o na maze

‫ﻧﻪ ﺑﻮ دارد و ﻧﻪ ﻣﺰه‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﻃﻌﻢ و ﻣﺰه ﺑﻮدن‬ Kraam In iemands kraam te pas komen Iemand tot nut/voordeel zijn Râste kâre kasi budan

‫راﺳﺖ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﻪ درد ﮐﺴﯽ ﺧﻮردن‬ Kraan Dweilen met de kraan open Zinloos werk doen Âb dar hâwan kubidan

‫آب در ﻫﺎون ﮐﻮﺑﯿﺪن‬ ‫ﮐﺎر ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪه و ﺑﯽ ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ Kracht Hij is uit zijn krachten gegroeid Hij is heel/te sterk gegroeid Ziyâdi gonde šode ast

‫زﯾﺎدی ﮔﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬/‫ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ‬ In de kracht van zijn leven zijn In de bloeitijd van zijn leven zijn Dar o-oje zendegi-ye xod budan

‫در اوج زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ ‫در ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬

223

Proef woordenboek.indd 223

16-5-2008 9:24:37

Kralingen / Krijt

Met terugwerkende kracht {Gezegd van een maatregel die ook geldt voor de periode die voorafging aan het moment dat de maatregel ingesteld werd} Bâ atfe be mâsabaq

‫ﺑﺎ ﻋﻄﻒ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﺒﻖ‬ ‫}درﺑﺎره ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺼﻮﯾﺐ اش‬ {‫ﻫﻢ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﺑﺎﺷﺪ‬ Met vereende krachten Met gemeenschappelijke inspanning Be qowe-ye et-tehâd

‫ﺑﻪ ﻗﻮه اﺗﺤﺎد‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ ﮔﺮوﻫﯽ‬ Op eigen kracht Zonder hulp van anderen Ruye pâ-ye xod

‫روی ﭘﺎی ﺧﻮد‬ ‫ﺑﺪون ﮐﻤﮏ دﯾﮕﺮان‬ Van kracht zijn Geldig zijn {van wetten, regelingen enz.} Pâ bar jâ budan

‫ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎ ﺑﻮدن‬ {‫ آﯾﯿﻦ ﻧﺎﻣﻪ و ﻏﯿﺮه‬،‫اﻋﺘﺒﺎر داﺷﺘﻦ }درﺑﺎره ﻗﺎﻧﻮن‬ Zijn krachten ook eens beproeven op iets Ook eens iets proberen Zure xod râ dar kâri emtehân kardan

‫زور ﺧﻮد را در ﮐﺎری اﻣﺘﺤﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﯾﮏ وﻗﺘﯽ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﻼش ﮐﺮدن‬ Zijn krachten verzamelen Zich voorbereiden op actie Niruye xod râ basij kardan

‫ﻧﯿﺮوی ﺧﻮد را ﺑﺴﯿﺞ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را آﻣﺎده ﺟﻨﺒﺶ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺮدن‬

Kralingen Zo oud als de weg naar Kralingen/ Rome  Weg Krans Goede wijn behoeft geen krans  Wijn Krant Dat mag wel met grote letters in de krant  Letter Krats Iets voor een habbekrats/krats kopen  Habbekrats Kreng Een kreng van een wijf Een lastige, onmogelijke vrouw Zanike-ye âpârti

‫زﻧﯿﮑﻪ آﭘﺎرﺗﯽ‬ ‫ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬،‫زن ﭘﺮ درد ﺳﺮ‬ Krent De krenten in de pap De weinige leuke onderdelen/aspecten van een zaak Bâ hâl tarin baxše qaziye

‫ﺑﺎ ﺣﺎل ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻗﻀﯿﻪ‬ ‫ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎی ﮐﻤﯿﺎب و ﺟﺎﻟﺐ ﺟﺮﯾﺎن‬/‫ﻋﻨﺼﺮ‬ Krentenbrood Het is daar ouwe jongens krentenbrood  Jongen Krib De kont tegen de krib gooien/keren  Kont Krijt Bij iemand in het krijt staan Aan iemand veel te danken hebben // iemand veel verschuldigd zijn

224

Proef woordenboek.indd 224

16-5-2008 9:24:37

Kring / Kruid

Zire jariyâni kamar xam kardan

Madyune kasi budan

‫ﻣﺪﯾﻮن ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﺪﻫﮑﺎری زﯾﺎدی ﺑﻪ‬- ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻣﻤﻨﻮن ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Kring In intieme kring In de omgeving van familie/vrienden enz. Dar jam-e xodi hâ

‫در ﺟﻤﻊ ﺧﻮدی ﻫﺎ‬ ‫در ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎﻧﻮاده ﯾﺎ دوﺳﺘﺎن و ﻏﯿﺮه‬ In toonaangevende kringen In de wereld van vooraanstaande/ invloedrijke personen Dar jam-e âdam hâye moqtader

‫در ﺟﻤﻊ آدم ﻫﺎی ﻣﻘﺘﺪر‬ ‫ﺑﺎ ﻧﻔﻮذ‬/‫در دﻧﯿﺎی آدم ﻫﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ‬ Kritiek De kritiek was niet mals Er werd scherpe kritiek gegeven Enteqâde tondi bud

‫اﻧﺘﻘﺎد ﺗﻨﺪی ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺬﮐﺮ ﺷﺪﯾﺪی داده ﺷﺪ‬ De toets der kritiek kunnen doorstaan  Toets Een storm van kritiek/verontwaardiging  Storm Krokodillentranen Krokodillentranen schreien/huilen Onoprecht/gehuicheld huilen Aške temsâ rixtan

‫اﺷﮏ متﺴﺎح رﯾﺨنت‬ ‫ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬/‫دروﻏﯽ‬ Krom Ergens krom voor moeten liggen Iets met veel moeite kunnen betalen

‫زﯾﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻤﺮ ﺧﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ زﺣﻤﺖ زﯾﺎد ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Kronkel Een kronkel in de hersens hebben Niet goed kunnen nadenken Moxaš tâb dârdad

‫ﻣﺦ اش ﺗﺎب دارد‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ درﺳﺖ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن ﻧﺒﻮدن‬ Kroon De kroon op het werk zetten 1 - Het laatste deel toevoegen aan het werk, waardoor het een mooi geheel wordt 2 - Het hoogtepunt van zijn carrière bereiken Bar kâre xod seh-he gozâštan

‫ﺑﺮﮐﺎر ﺧﻮد ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ را ﺑﻪ ﮐﺎر اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺧﻮب ﮐﺎﻣﻞ‬-١ ‫ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ اوج ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎری ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬-٢ ‫ﺷﻮد‬ De kroon spannen Alles overtreffen Šâh kâr kardan

‫ﺷﺎه ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﯾﮏ ﺳﺮ و ﮔﺮدن از ﻫﻤﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻮدن‬ Iemand naar de kroon steken Iemand (dreigen te) overtreffen Bâ kasi pahlu zadan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭘﻬﻠﻮ زدن‬ ‫)اﺣﺘﻤﺎﻻ( از ﮐﺴﯽ ﺟﻠﻮ زدن‬ Kruid Daar is geen kruid tegen gewassen Dat kan niet bestreden worden // daar is niets tegen te doen Čizi jolu dâraš nist

‫ﭼﯿﺰی ﺟﻠﻮدارش ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اش ﮐﺎری ﻧﻤﯽ‬- ‫ﺑﺎ آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺟﻨﮕﯿﺪ‬ ‫ﺷﻮد ﮐﺮد‬ 225

Proef woordenboek.indd 225

16-5-2008 9:24:37

Kruik / Kruiwagen

Kruik De kruik gaat zolang te water tot ze breekt/barst Als je iets doet wat gevaarlijk is, kan het een tijd lang goed gaan, maar het mislukt tenslotte toch Kuze hamiše sâlem az âb dar nemiâyad

‫ﮐﻮزه ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺎمل از آب در منﯽ آﯾﺪ‬ ‫آدم وﻗﺘﯽ ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﺑﮑﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺪﺗﯽ ﺧﻮب‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﺮود اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Dat is allang in kannen en kruiken  Kan (zn) Kruis Een kruis slaan Hopen dat iets goed zal aflopen Xodâ xodâ kardan

‫ﺧﺪا ﺧﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ را آرزو ﮐﺮدن‬ Kruis of munt gooien Een beslissing aan het lot overlaten door het opgooien van een munt Šir yâ xat andâxtan

‫ﺷﯿﺮ ﯾﺎ ﺧﻂ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺳﮑﻪ ای ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻗﻀﺎ و‬ ‫ﻗﺪر دادن‬ Zijn kruis dragen/opnemen Zijn zware lot dragen/accepteren Bâ baxte xod kenâr âmadan

‫ﺑﺎ ﺑﺨﺖ ﺧﻮد ﮐﻨﺎر آﻣﺪن‬ ‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺳﺨﺖ ﺧﻮد را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺮدن‬ Ieder huis(je) heeft zijn kruis(je)  Huis Kruistocht Tegen iemand/iets een kruistocht houden Iemand/iets heftig en langdurig bestrijden {vaak in morele kwesties}

Alay-he kasi/čizi jange farsâyeši râh andâxtan

‫ﭼﯿﺰی ﺟﻨﮓ ﻓﺮﺳﺎﯾﺸﯽ راه اﻧﺪاﺧنت‬/‫ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺮای ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ {‫}اﻏﻠﺐ در ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺧﻼﻗﯽ‬ Kruisvuur Een kruisvuur van vragen Een serie vragen die van verschillende kanten gesteld worden Sin jim hâye čand tarafe

‫ﺳﯿﻦ ﺟﯿﻢ ﻫﺎی ﭼﻨﺪ ﻃﺮﻓﻪ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﮐﻪ از ﺟﻬﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺒﺎرد‬ Kruit Zijn kruit droog houden 1 - Een afwachtende houding aannemen 2 - Zich klaarmaken voor een confrontatie Guš be zang nešastan

‫ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﻧﺸﺴنت‬ ‫ ﺧﻮد را آﻣﺎده ﻣﺠﺎدﻟﻪ‬-٢ ‫ ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺨﻮد ﮔﺮﻓﺘﻦ‬-١ ‫ﮐﺮدن‬ Zijn (laatste) kruit verschoten hebben Zijn (laatste) argumenten/mogelijkheden gebruikt hebben (Âxarin) barge xod râ pâ-in âmadan

‫)آﺧﺮﯾﻦ( ﺑﺮگ ﺧﻮد را ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن‬ ‫اﻣﮑﺎن )ﻧﻬﺎﯾﯽ( ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫اﺳﺘﺪﻻل‬ Kruitvat De lont in het kruitvat steken  Lont Kruiwagen Een kruiwagen ergens voor hebben Een invloedrijke kennis hebben die kan helpen een bepaald doel te bereiken Dar jâ-i pârti dâštan

‫در ﺟﺎﯾﯽ ﭘﺎرﺗﯽ داﺷنت‬ ‫آدم ﺑﺎ ﻧﻔﻮذی دم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ در رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺪف ﺧﺎﺻﯽ ﯾﺎری دﻫﺪ‬

226

Proef woordenboek.indd 226

16-5-2008 9:24:37

Kuil / Kurk

Kuil Wie een kuil graaft voor een ander valt er zelf in {bijbeltekst, Spreuken 26:27} Wie iemand anders ongelukkig wil maken wordt het vaak zelf Čâh nakan bahre kasi aw-wal xodat dow-wom kasi {enjil}

{‫ﭼﺎه ﻧﮑﻦ ﺑﻬﺮ ﮐﺴﯽ اول ﺧﻮدت دوم ﮐﺴﯽ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دﯾﮕﺮی را ﺑﺪﺑﺨﺖ ﮐﻨﺪ ﺧﻮدش‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Kuip Weten wat voor vlees men in de kuip heeft  Vlees Kuit Ergens hom of kuit van willen hebben  Hom Kunne (zn) Van beiderlei kunne Van het mannelijk en vrouwelijk geslacht Az har do jens

‫از ﻫﺮ دو ﺟﻨﺲ‬ (‫از ﺟﻨﺲ زن )ﻣﺎده( و از ﺟﻨﺲ ﻣﺮد )ﻧﺮ‬ Kunnen (ww) Ergens niet over uit kunnen {Van emotie blijdschap/ verontwaardiging/verbazing enz.} sprakeloos zijn/ in verlegenheid zijn Lal muni gereftan

‫ﻻل ﻣﻮﻧﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺗﻌﺠﺐ و ﻏﯿﺮه{ ﮔﻨﮓ و ﻻل‬/‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ‬/‫از }ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ‬ ‫دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬/‫ﺷﺪن‬ Kunst Daar is geen kunst aan Dat is heel gemakkelijk In ke kâri nadârad

‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎری ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و راﺣﺖ اﺳﺖ‬

Met kunst- en vliegwerk Met veel improvisatie Bâ sardasti sâzi o sanbal kâri

‫ﺑﺎ ﴎدﺳﺘﯽ ﺳﺎزی و ﺳﻨﺒﻞ ﮐﺎری‬ ‫ﺑﺎ اﺑﺘﮑﺎر زﯾﺎد و ﻓﺮاوان‬ Uit de kunst! Meesterlijk, schitterend! Dast marizâd!

!‫دﺳﺖ ﻣﺮﯾﺰاد‬ !‫ اﺣﺴﻨﺖ‬،‫آﻓﺮﯾﻦ‬ Volgens de regels der kunst  Regel Kunstje Dat is een klein/koud kunstje Dat is heel gemakkelijk In ke honar nist

‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫرن ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر آﺳﺎن و ﺳﺎده اﺳﺖ‬ Iemand een kunstje flikken Iemand iets onaangenaams aandoen // iemand beetnemen Be kasi pošte pâ zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻠﮏ زدن‬ Kuren Rare/gekke kuren hebben Zich bij vlagen raar/vreemd gedragen Diwâne bâzi-ye kasi gol kardan

‫دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﺎزی ﮐﺴﯽ ﮔﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﺠﯿﺒﯽ ﻧﺸﺎن‬/‫ﻫﺮازﮔﺎﻫﯽ از ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻌﻘﻮل‬ ‫دادن‬ Kurk De kurk waar iets op drijft Het element/de factor waarvan bepaalde dingen afhankelijk zijn Asl wa et-tekâ-ye jariyân

227

Proef woordenboek.indd 227

16-5-2008 9:24:37

Kust / Kwaad (zn)

‫اﺻﻞ و اﺗﮑﺎ ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ آن واﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ‬/‫ﻋﻨﺼﺮ‬ Wat onder de kurk hebben Alcoholische drank (in huis) hebben Araq dar basât dâštan

‫ﻋﺮق در ﺑﺴﺎط داﺷنت‬ ‫ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ اﻟﮑﻠﯽ )در ﺧﺎﻧﻪ( داﺷﺘﻦ‬ Kust De kust is veilig Er is/dreigt geen gevaar Donyâ amn o amân ast

‫دﻧﯿﺎ اﻣﻦ و اﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻄﺮی در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﭘﯿﺶ آﻣﺪی ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Te kust en te keur In overvloed van allerlei soort Wofure nemat

‫وﻓﻮر ﻧﻌﻤﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﻓﺮاوان‬ Er zijn kapers op de kust  Kaper Kut Voor de kat zijn kut/viool  Kat Kwaad (bn/bw) Hij is niet zo kwaad als hij eruitziet Hij is aardiger in de omgang dan je denkt Zâheraš râ nagir âdame badi nist

‫ﻇﺎﻫﺮش را ﻧﮕﯿﺮ آدم ﺑﺪی ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬ Het kwaad te verduren hebben Zwaar te lijden hebben Mosibate ziyâdi kešidan

‫ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺳﺨﺘﯽ ﺑﻮدن‬

Het te kwaad krijgen Zijn emoties niet meer kunnen beheersen // gaan huilen Az xod bi xod šodan

‫از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﻨﺘﺮل اﺣﺴﺎس ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ Kwaad (zn) Een noodzakelijk kwaad Iets ongunstigs wat je maar moet accepteren Niyâze nâxošâyand

‫ﻧﯿﺎز ﻧﺎﺧﻮش آﯾﻨﺪ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﮐﻪ آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺒﻮﻟﺶ ﮐﻨﺪ‬ Het kwaad in de kiem bestrijden Iets slechts uitschakelen voor het erger kan worden Šar-ri râ dar notfe xafe kardan

‫ﴍی را در ﻧﻄﻔﻪ ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﺪی را ﭘﯿﺶ از ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ Het kwaad is al geschied Wat men vreesde is reeds gebeurd Kâr az kâr gozašte ast

‫ﮐﺎر از ﮐﺎر ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ از اش ﻣﯽ ﺗﺮﺳﯿﺪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ Kwaad met kwaad vergelden Even hard terugslaan // met gelijke munt terugbetalen (zie munt) Sezâ-ye badi râ bâ badi dâdan

‫ﺳﺰای ﺑﺪی را ﺑﺎ ﺑﺪی دادن‬ ‫ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ‬- ‫ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﺤﮑﻤﯽ ﮐﻪ زد او را زدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Van kwaad tot erger vervallen Steeds slechter worden // aan lager wal raken Quze bâlâ quz šodan

‫ﻗﻮز ﺑﺎﻻ ﻗﻮز ﺷﺪن‬ ‫ ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬- ‫ﺑﺪ اﻧﺪر ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن‬

228

Proef woordenboek.indd 228

16-5-2008 9:24:37

Kwaal / Kwijt

Van de prins geen kwaad weten  Prins Kwaal Het middel is erger dan de kwaal  Middel Kwartje Het muntje/kwartje valt bij mij  Muntje Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje  Dubbeltje Kwast Een verwaande kwast Een pedante/arrogante kerel Âdame damâq sar-bâlâ

‫آدم دﻣﺎغ ﴎﺑﺎﻻ‬ ‫ﺧﻮد ﺑﯿﻦ و ﭘﺮ ﺗﮑﺒﺮ‬/‫ﭘﺴﺮک از ﺧﻮد راﺿﯽ‬ Kwestie Dat is een kwestie van smaak Dat hangt af van iemands persoonlijke smaak Alaf bâyad be dahane bozi xoš biyâ-yad

‫ﻋﻠﻒ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ دﻫﻦ ﺑﺰی ﺧﻮش ﺑﯿﺎﯾﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻠﯿﻘﻪ و ذوق ﺷﺨﺼﯽ آدم رﺑﻂ دارد‬ Een brandende kwestie Iets wat dringend opgelost moet worden Masale-ye hâd

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺣﺎد‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻞ ﺷﻮد‬ Kwijt Iemand/iets liever kwijt dan rijk zijn Graag van iemand/iets verlost willen zijn Az daste kasi/jariyâni be sotuh âmadan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‬/‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ Iets (wel) kwijt willen 1 - Iets desnoods wel willen zeggen 2 - Iets willen betalen/afstaan 1 - Harfi dar del dâštan 2 - solfidan

‫ ﺳﻠﻔﯿﺪن‬-٢ ‫ ﺣﺮﻓﯽ در دل داﺷنت‬-١ /‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‬-٢ ‫ ﻟﺰوﻣﺎ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺰﻧﺪ‬-١ ‫رد ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬

229

Proef woordenboek.indd 229

16-5-2008 9:24:37

Proef woordenboek.indd 230

16-5-2008 9:24:38

L

‫ﺗﺎزه ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯽ ﮐﻪ ﻫﻮا ﭼﻘﺪر ﭘﺲ اﺳﺖ‬ ‫آن ﻣﻮﻗﻊ درک ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ وﺿﻊ ﭼﻪ اﻧﺪازه ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ‬ Het is weer zo laat We hebben dit al vaker meegemaakt, en nu is het weer mis Dobâre hamân basât ast

‫دوﺑﺎره ﻫامن ﺑﺴﺎط اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ زﯾﺎد درﮔﯿﺮ ﺑﻮده اﯾﻢ و دوﺑﺎره وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮر‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‬

Laag (zn) Iemand de volle laag geven Iemand flink uitschelden Kasi râ fohš bârân kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ ﺑﺎران ﮐﺮدن‬ ‫ ﻧﺎﺳﺰای ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ‬،‫ﮐﻠﻔﺖ ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ Laan Iemand de laan uitsturen Iemand ontslaan Ozre kasi râ xâstan

‫ﻋﺬر ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج ﮐﺮدن‬ Laars Iets aan zijn laars lappen Iets {een waarschuwing/verbod enz.} met verachting naast zich neerleggen en er niets mee doen Jariyâni râ pašme xod hesâb kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﭘﺸﻢ ﺧﻮد ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ و ﻏﯿﺮه{ را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ و‬/‫ﭼﯿﺰی }ﻫﺸﺪار‬ ‫ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﮐﺮدن و اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ Laat (bn) Dan weet je precies hoe laat het is Dan weet je hoe ongunstig de situatie is Tâze mifahmi ke hawâ čeqadr pas ast

Laat staan (Belastingverhoging is niet aan de orde), laat staan dat er een percentage wordt genoemd (Over belastingverhoging wordt niet gesproken), dus al helemaal niet over de vraag met hoeveel procent (Jariyân bâlâ raftane mâliyât nist) če beresad be sohbate darsade ân

‫)ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻ رﻓنت ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻧﯿﺴﺖ( ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫در ﺻﺪ آن‬ ‫)ﻣﻮﺿﻮع ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺷﺪن ﻣﺎﻟﯿﺎت ﻧﯿﺴﺖ( ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ آن‬ ‫ﮐﻪ درﻣﻮرد اﻓﺰاﯾﺶ در ﺻﺪ آن ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻨﺪ‬ Laatje Geld in het laatje brengen  Geld Lach (zn) In de lach schieten Opeens beginnen te lachen Peqi zire xande zadan

‫ﭘﻐﯽ زﯾﺮ ﺧﻨﺪه زدن‬ ‫ﺑﯽ ﻫﻮا و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ De slappe lach Onweerstaanbare vrolijkheid // een soort lachen waarmee je niet op kunt houden Xande-ye wel

‫ﺧﻨﺪه ول‬ ‫ ﺧﻨﺪه ای ﮐﻪ ﺟﻠﻮﯾﺶ را‬- ‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮔﺮﻓﺖ‬ 231

Proef woordenboek.indd 231

16-5-2008 9:24:38

Lachen (ww) / Laken

Lachen (ww) Dat is om te lachen Dat is niet serieus te nemen // dat is belachelijk Xande dâr ast

‫ﺧﻨﺪه دار اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺴﺨﺮه اﺳﺖ‬- ‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد آن را ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺖ‬ Het lachen zal hem wel vergaan Hij gaat het nog moeilijk krijgen // het blijft voor hem niet zo gunstig als hij denkt dat het is Xande hâye âxaraš ast

‫ﺧﻨﺪه ﻫﺎی آﺧﺮش اﺳﺖ‬ ‫ وﺿﻌﺶ آن ﻗﺪرﻫﺎ‬- ‫ﻣﺸﮑﻼﺗﺶ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻫﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻫﻢ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺧﻮب ﻧﯿﺴﺖ‬ Het was lachen, gieren, brullen Het was ontzettend leuk // we hebben uitbundig plezier gehad Bâ safâ o bâ maze o bâ hâl bud

‫ﺑﺎ ﺻﻔﺎ و ﺑﺎﻣﺰه و ﺑﺎ ﺣﺎل ﺑﻮد‬ ‫ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺖ‬- ‫ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد‬ Wie het laatst lacht, lacht het best Pas wanneer alles voorbij is, wordt duidelijk wie er voordeel van heeft Šâhnâme âxaraš xoš ast

‫ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﺧﺮش ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﮐﺎر ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﺗﺎزه ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺳﻮد ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Schateren van het lachen  Schateren Lacher De lachers op zijn hand krijgen De sympathie van omstanders winnen met grappen Bâ xande o šuxi del bordan

‫ﺑﺎ ﺧﻨﺪه و ﺷﻮﺧﯽ دل ﺑﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺬﻟﻪ ﮔﻮﯾﯽ و ﻣﺰاح در دل ﺣﺎﺿﺮان ﺟﺎ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬

Lachje Er kon bij hem geen lachje vanaf Het was allemaal dodelijk serieus wat hij deed/zei Mesle borje zahre mâr bud

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮج زﻫﺮﻣﺎر ﺑﻮد‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮐﺮد ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه‬/‫ﻫﻤﻪ ﺣﺮف ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ زد‬ ‫ﺟﺪی ﺑﻮد‬ Lachspieren Op de lachspieren werken Een lachbui veroorzaken Wasile-ye xande šodan

‫وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻨﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻨﺪه را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﺮدن‬ Ladder De maatschappelijke ladder De reeks standen/rangen in de maatschappij, van laag tot hoog Rotbe-ye ejtemâ-i

‫رﺗﺒﻪ اﺟﺘامﻋﯽ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ازﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺎ ﺑﺎﻻ‬/‫رده‬ De hoogste sport van de ladder bereikt hebben  Sport Lading De vlag dekt de lading niet  Vlag Laken De lakens uitdelen De regie voeren // de baas zijn Ta-ine taklif kardan

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ رﯾﯿﺲ ﺑﻮدن‬- ‫رﻫﺒﺮی ﮐﺮدن‬ Van hetzelfde laken een pak Van dezelfde (lage) kwaliteit // op dezelfde wijze Az hamân qomâš

‫از ﻫامن ﻗامش‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺷﮑﻞ‬- (‫از ﻫﻤﺎن ﮐﯿﻔﯿﺖ )ﭘﺎﯾﯿﻦ‬

232

Proef woordenboek.indd 232

16-5-2008 9:24:38

Lam (zn) / Land

Lam (zn) Als een lam ter/naar de slachtbank gebracht worden/gaan Zijn ondergang tegemoet gaan zonder enig verzet te bieden Mesle gusfand zire čâquye qas-sâb raftan

‫ﻣﺜﻞ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ زﯾﺮ ﭼﺎﻗﻮی ﻗﺼﺎب رﻓنت‬ ‫ﺑﺪون اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎ ﻧﺎﺑﻮدی ﺧﻮد روﺑﺮو ﺷﺪن‬ Lam (bn) De lamme leidt/helpt de blinde Iemand met een gebrek helpt een ander die óók een gebrek heeft {en die samenwerking kan uiteraard niet erg succesvol zijn} Šal râhnamâ-ye kur šode ast

‫ﺷﻞ راﻫﻨامی ﮐﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫آدم ﻣﻌﯿﻮﺑﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد او ﻫﻢ‬ ‫ﻣﻌﯿﻮب اﺳﺖ }ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﮑﺎری ﺑﺪون ﺷﮏ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ {‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ زﯾﺎدی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Lamp Tegen de lamp lopen 1 - Betrapt worden 2 - Een lelijke tegenslag krijgen in de vorm van een bekeuring/straf enz. Gir oftâdan

‫ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺪ ﺷﺎﻧﺴﯽ‬-٢ ‫ در ﺣﯿﻦ ﺧﻼف ﻏﺎﻓﻞ ﮔﯿﺮ ﺷﺪن‬-١ ‫ﺟﺰا و ﻏﯿﺮه‬/‫آوردن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﺮﯾﻤﻪ‬ Land Een land van melk en honing {bijbeltekst, Exodus 3:8} Een land dat rijk en welvarend is Sarzamine gol o bolbol {enjil}

{‫ﴎزﻣﯿﻦ ﮔﻞ و ﺑﻠﺒﻞ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﮐﺸﻮری ﮐﻪ ﻣﺎل و روﻧﻖ زﯾﺎدی دارد‬ Er is met hem geen land te bezeilen Hij is totaal onhandelbaar Be hič sarâti mostaqim nist

‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﴏاﻃﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻠﻪ ﺷﻖ و ﯾﮏ دﻧﺪه اﺳﺖ‬ Het beloofde land {bijbeltekst, Genesis 17:6-8} Kanaän, het land dat aan de nakomelingen van Abraham als woonplaats was beloofd Arze mo-ud {enjil}

{‫ارض ﻣﻮﻋﻮد }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﮐﻨﻌﺎن ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪان اﺑﺮاﻫﯿﻢ ﻗﻮل داده اﻧﺪ‬ Het land aan iemand/iets hebben Iemand/iets niet kunnen uitstaan // een grote hekel hebben aan iemand/ iets Češme didane kasi/čizi râ nadâštan

‫ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷنت‬/‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﺗﻨﻔﺮ زﯾﺎدی از‬- ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Het land van belofte Een gelukkig, welvarend land waar men ooit hoopt te komen Behešte barin

‫ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﯾﻦ‬ ‫ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ و رﻓﺎه ﮐﻪ آدم آرزو دارد روزی ﺑﻪ‬ ‫آن ﺑﺮﺳﺪ‬ Het land van de rijzende zon Japan Kešware damidane âftâb

‫ﮐﺸﻮر دﻣﯿﺪن آﻓﺘﺎب‬ ‫ژاﭘﻦ‬ Het land van Kokanje Luilekkerland Behešte mo-ud

‫ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻮﻋﻮد‬ ‫ ﮐﺸﻮر وﻓﻮر ﻧﻌﻤﺖ‬،‫ﺗﻨﺒﻞ ﺧﺎﻧﻪ‬

233

Proef woordenboek.indd 233

16-5-2008 9:24:38

Lang / Lapje

In het land der blinden is eenoog koning Te midden van domme mensen is degene die althans van één ding verstand heeft al gauw de baas Dar sarzamine kurân yek češm pâdešâh ast

‫در ﴎزﻣﯿﻦ ﮐﻮران ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﭘﺎدﺷﺎه اﺳﺖ‬ ‫در ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﺣﻤﻖ ﻫﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﺳﺖ ﮐﻢ ﻫﻨﺮی دارد‬ ‫رﻫﺒﺮ اﺳﺖ‬ Nog in het land der levenden zijn Nog niet gestorven zijn Hanuz dar donyâ-ye zende hâ budan

‫ﻫﻨﻮز در دﻧﯿﺎی زﻧﺪه ﻫﺎ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺎ اﻻن زﻧﺪه ﺑﻮدن و ﻧﻤﺮدن‬ ’s Lands wijs, ’s lands eer Je moet respect hebben voor de opvattingen/gewoontes van de mensen in/van een ander land Xâhi našawi roswâ ham range jamâ-at šo

‫ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺸﻮی رﺳﻮا ﻫﻢ رﻧﮓ ﺟامﻋﺖ ﺷﻮ‬ ‫رﺳﻮم ﻣﺮدم ﮐﺸﻮر دﯾﮕﺮ اﺣﺘﺮام‬/‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻨﺖ‬ ‫ﺑﮕﺬارد‬ Een profeet wordt in eigen land niet geëerd  Profeet Lang Bij lange na niet Totaal niet // in de verste verte niet Aslan wa abadan

‫اﺻﻼ و اﺑﺪا‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ‬- ‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻧﻪ‬ Het is (net) zo lang als het breed is Het maakt niets uit // er is eigenlijk geen verschil Če az derâzâ begiri če az pahnâ

‫ﭼﻪ از درازا ﺑﮕﯿﺮی ﭼﻪ از ﭘﻬﻨﺎ‬ ‫ در اﺻﻞ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬- ‫ﺗﻮﻓﯿﺮی ﻧﺪارد‬ Langs Ervanlangs krijgen 1 - Een pak slaag krijgen 2 - Ernstige verwijten krijgen dat je tekortgeschoten bent Gušmâli šodan

‫ﮔﻮﺷامﻟﯽ ﺷﺪن‬ ‫ ﺷﺪﯾﺪا ﺑﻪ ﻗﺼﻮر در ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬-٢ ‫ ﮐﺘﮏ ﺧﻮردن‬-١ Langzaam Langzaam maar zeker Voorzichtig en op den duur succesvol Âheste amâ xâter jam

‫آﻫﺴﺘﻪ اﻣﺎ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ و در دراز ﻣﺪت ﻣﻮﻓﻖ‬ Lans Een lans voor iemand/iets breken Voor iemand/iets pleiten/opkomen Pošti-ye kasi râ kardan

‫ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ داری ﻧﻤﻮدن‬/‫ﭼﯿﺰی دﻓﺎع‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Lap (zn) Dat werkt bij hem als een rode lap op een stier Dat roept bij hem een woedende reactie op Ân qaziye âtaši-aš mikonad

‫آن ﻗﻀﯿﻪ آﺗﺸﯽ اش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ او ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Lapje Iemand voor het lapje houden Iemand voor de gek houden/ beetnemen Kasi râ dast andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮔﻮل زدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬

234

Proef woordenboek.indd 234

16-5-2008 9:24:38

Lapmiddel / Lat

Lapmiddel Lapmiddelen gebruiken Halve maatregelen nemen // iets niet grondig aanpakken Čâre-i mowaq-qati kardan

‫ﭼﺎره ای ﻣﻮﻗﺘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺎری را اﺳﺎﺳﯽ‬- ‫از راه ﺣﻞ ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ Lappen (ww) Dat lap je me niet een/geen tweede keer! Dat doe je me niet weer aan! // je moet mij niet nog eens beetnemen! Bâz sare man kolâh nazâr!

!‫ﺑﺎز ﴎ ﻣﻦ ﮐﻼه ﻧﺬار‬ ‫ دوﺑﺎره ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ‬- !‫دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﺑﻼ را ﺳﺮ ﻣﻦ ﻧﯿﺎور‬ !‫ﮐﻠﮏ ﺑﺰﻧﯽ‬ Iemand erbij lappen Iemand verklikken/aanklagen Kasi râ lo dâdan

‫ﮐﺴﯽ را ﻟﻮ دادن‬ ‫ﺗﻬﻤﺖ زدن‬/‫ﮐﺴﯽ را اﻓﺸﺎ ﮐﺮدن‬ Lappenmand In de lappenmand zijn Grieperig/ziek zijn Nâxoš budan

‫ﻧﺎﺧﻮش ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺴﺎﻟﺖ داﺷﺘﻦ‬،‫ﺑﯿﻤﺎر ﺑﻮدن‬/‫ﺳﺮﻣﺎﺧﻮرده‬ Last Draagt elkanders lasten {bijbeltekst, Galaten 6:2} Mensen moeten elkaar over en weer helpen Be darde ham beresid {enjil}

{‫ﺑﻪ درد ﻫﻢ ﺑﺮﺳﯿﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﻣﺸﮕﻼت و ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﺷﺮﯾﮏ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‬

Een last van iemands schouders wegnemen Iemand van een probleem/moeilijkheid bevrijden Bâri az šâne-ye kasi bardâštan

‫ﺑﺎری از ﺷﺎﻧﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮداﺷنت‬ ‫دﺷﻮاری ﻧﺠﺎت دادن‬/‫ﮐﺴﯽ را از ﻣﺸﮕﻠﯽ‬ Iemand last geven om iets te doen Iemand iets opdragen Be kasi farmâyeš kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺶ ﮐﺮدن‬ ‫دﺳﺘﻮر ﮐﺎری را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن‬ Last geven/veroorzaken Hinderlijk zijn Bâ-ese zahmat šodan

‫ﺑﺎﻋﺚ زﺣﻤﺖ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی ﮐﺮدن‬ Op zware lasten zitten Zich voor grote uitgaven geplaatst zien Bâ hazine-ye hengofti ru be ru šodan

‫ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ رو ﺑﻪ رو ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن‬ Zichzelf en anderen tot last zijn Hinderlijk zijn voor zichzelf en anderen Moxel-le âsâyeše xod wa digarân šodan

‫ﻣﺨﻞ آﺳﺎﯾﺶ ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺮای ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان دردﺳﺮ درﺳﺖ ﮐﺮدن‬ Dan is Leiden in last!  Leiden Wie de lusten wil moet ook de lasten dragen  Lust Lat De lat wat hoger leggen Hogere eisen stellen

235

Proef woordenboek.indd 235

16-5-2008 9:24:38

Laten / Leer I = onderwijs

Daste bâlâ gereftan

‫دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓنت‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ زﯾﺎدی و ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺮدن‬ Iets op de lat laten schrijven/zetten Iets op de rekening laten zetten/niet cash betalen Ruye čub xat kešidan/neweštan

‫ﻧﻮﺷنت‬/‫روی ﭼﻮب ﺧﻂ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﭘﻮل ﻧﻘﺪ ﻧﺪادن‬/‫ ﻧﺴﯿﻪ ﺧﺮﯾﺪن‬،‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Onder de lat staan Doelman/keeper zijn Goler budan

‫ﮔﻠﺮ ﺑﻮدن‬ ‫دروازه ﺑﺎن ﻓﻮﺗﺒﺎل ﺑﻮدن‬ Laten Waar laat je het? Hoe is het mogelijk dat je zoveel eet zonder dik te worden? In hâ râ kojâ jâ midahi?

‫اﯾﻦ ﻫﺎ را ﮐﺠﺎ ﺟﺎ ﻣﯽ دﻫﯽ؟‬ ‫ﭼﻄﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮ اﯾﻦ ﻗﺪر ﺑﺨﻮری و ﭼﺎق ﻫﻢ‬ ‫ﻧﺸﻮی؟‬

Ledigheid Ledigheid is des duivels oorkussen Wie niets te doen heeft, vervalt vaak tot iets slechts Bikâri fesâd miâwarad

‫ﺑﯽ ﮐﺎری ﻓﺴﺎد ﻣﯽ آورد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪارد ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺪ ﮐﺸﯿﺪه‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Leed Een schrijnend leed Een lijden dat men ten onrechte gekregen heeft en daardoor moeilijk te dragen is Mosibate del-xarâš

‫ﻣﺼﯿﺒﺖ دﻟﺨﺮاش‬ ‫رﻧﺠﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ وارد آﻣﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺤﻤﻞ‬ ‫اش دﺷﻮار ﺑﺎﺷﺪ‬ Het leed is niet te overzien De ellende is onvoorstelbaar groot Dardaš bi hesâb ast

‫دردش ﺑﯽ ﺣﺴﺎب اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‬

Latijn Aan het eind van zijn Latijn zijn  Eind

Het leed is weer geleden De moeilijkheden zijn voorbij {vaak in iron. context} Gereftâri bar taraf šod

Lauweren Lauweren oogsten Geëerd worden door iedereen Hormat dâštan

‫ﮔﺮﻓﺘﺎری ﺑﺮ ﻃﺮف ﺷﺪ‬ ‫ دﺷﻮاری ﻫﺎ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ‬،‫ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ {‫}اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺎﯾﻪ‬

‫ﺣﺮﻣﺖ داﺷنت‬ ‫ﻣﻮرد ﻋﺰت و اﺣﺘﺮام ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن‬ Op zijn lauweren rusten Na hard gewerkt te hebben genieten van wat je bereikt hebt Keyfe zahmat hâye xod râ bordan

‫ﮐﯿﻒ زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺮدن‬ ‫ﭘﺲ از ﮐﺎر ﺳﺨﺘﯽ از ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻟﺬت ﺑﺮدن‬

Leentjebuur Leentjebuur spelen Telkens bij anderen iets halen/lenen Talake kardan

‫ﺗﻠﮑﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﻗﺮض ﮐﺮدن‬/‫ﻫﻤﯿﺸﻪ از دﯾﮕﺮان ﭼﯿﺰ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Leer I = onderwijs Bij iemand in de leer gaan

236

Proef woordenboek.indd 236

16-5-2008 9:24:38

Leer II = gelooide huid / Legende

Scholing krijgen van iemand {vaak praktisch gericht} Šâgerdi-ye kasi râ kardan

‫ﺷﺎﮔﺮدی ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ {‫از ﮐﺴﯽ آﻣﻮزش ﮔﺮﻓﺘﻦ }اﻏﻠﺐ در زﻣﯿﻨﻪ ﻋﻤﻠﯽ‬ Recht in de leer zijn (In ideologisch/theologisch opzicht) principieel zijn Xar moqadas budan

‫ﺧﺮ ﻣﻘﺪس ﺑﻮدن‬ ‫اﻟﻬﯿﺎت( ﭘﺎی ﺑﻨﺪ اﺻﻮل و‬/‫)در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻋﻘﯿﺪﺗﯽ‬ ‫ﻗﻮاﻋﺪ ﺑﻮدن‬ Leer II = gelooide huid Uit andermans leer is het goed riemen snijden Het is gemakkelijk met het bezit van een ander royaal om te gaan Xarj ke az kise-ye mehmân bowad hâtame tâ-i šodan âsân bowad

‫ﺧﺮج ﮐﻪ از ﮐﯿﺴﻪ ﻣﻬامن ﺑﻮد ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﯾﯽ ﺷﺪن آﺳﺎن‬ ‫ﺑﻮد‬ ‫رﯾﺨﺖ و ﭘﺎش ﮐﺮدن ﺑﺎ ﭘﻮل ﻣﺮدم راﺣﺖ اﺳﺖ‬ Van leer trekken Flink zijn mond opendoen // fel uithalen Be kasi paridan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ ﻓﺤﺶ ﺑﺪ دادن‬- ‫دﻫﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎز ﮐﺮدن و ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ‬ Leergeld Leergeld betalen Van mislukkingen leren Darse ebrat gereftan

‫درس ﻋﱪت ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد آﻣﻮﺧﺘﻦ‬ Leermeester Ondervinding is de beste leermeester  Ondervinding

Leest Iets op dezelfde leest schoeien Iets op dezelfde manier behandelen Mesle sâbeq amal kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺑﻖ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن روش ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬ Schoenmaker, blijf bij je leest!  Schoenmaker Leeuw Iemand voor de leeuwen gooien Iemand onvoorbereid aan een situatie blootstellen en daarbij geen hulp bieden Kasi râ be hačal andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺪون آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﻪ وﺿﻌﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﺮدن و او را‬ ‫ﯾﺎری ﻧﺪادن‬ Zich wagen in het hol van de leeuw  Hol Leeuwendeel Het leeuwendeel voor zijn rekening nemen Het grootste aandeel leveren Baxše bozorge kâri râ be gardan gereftan

‫ﺑﺨﺶ ﺑﺰرگ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دادن‬ Legende Hij is een levende legende Bij zijn leven is hij al onsterfelijk beroemd Osture-ye zende-i ast

‫اﺳﻄﻮره زﻧﺪه ای اﺳﺖ‬ ‫در زﻣﺎن ﺣﯿﺎت ﺧﻮد ﺷﻬﺮت ﺟﺎوﯾﺪان ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬

237

Proef woordenboek.indd 237

16-5-2008 9:24:38

Lei / Lenen

Lei Met een schone lei beginnen Een nieuwe start maken // opnieuw beginnen zonder schulden Safe-ye jadidi râ waraq zadan

‫ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪﯾﺪی را ورق زدن‬ ‫ دوﺑﺎره و ﺑﺪون ﻗﺮض‬- ‫ﻣﺒﺪا ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Leiband Aan de leiband lopen Volgens de aanwijzingen van iemand anders te werk gaan Afsâre xod râ daste kasi dâdan

‫اﻓﺴﺎر ﺧﻮد را دﺳﺖ ﮐﺴﯽ دادن‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻫﺎی ﮐﺴﯽ ﺷﯿﻮه ﮐﺎر ﺧﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫دادن‬ Leiden Dan is Leiden in last! Dan ontstaan er grote problemen {vaak in iron. context} Digar ma-areke ast!

!‫دﯾﮕﺮ ﻣﻌﺮﮐﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ }اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ‬ {‫ﮐﻨﺎﯾﻪ‬ Zich ergens met een jantje-vanleiden van afmaken  Jantje Lekker Dat zit me niet lekker Ik heb daar een akelig/ongemakkelijk gevoel over Del-xore ân qaziye hastam

‫دﻟﺨﻮر آن ﻗﻀﯿﻪ ﻫﺴﺘﻢ‬ ‫ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی دارم‬/‫در آن ﺑﺎره اﺣﺴﺎس ﻧﺎﺟﻮر‬ Iemand lekker maken Iemand met (vaak fictieve) prettige vooruitzichten begerig maken/ opvrolijken Kasi râ be eštehâ âwardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ اﺷﺘﻬﺎ آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻫﺎی ﺧﻮش آﯾﻨﺪی )اﻏﻠﺐ‬ ‫ﺳﺮ ﺣﺎل آوردن‬/‫ﺳﺎﺧﺘﮕﯽ( ﻣﺸﺘﺎق ﮐﺮدن‬ Ik doe het lekker tóch! Tegen het advies van anderen in zet ik toch mijn zin door Man ke kâre xodam râ mikonam!

!‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﻮدم را ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﺗﻮﺻﯿﻪ دﯾﮕﺮان ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮدم را دﻧﺒﺎل ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻢ‬ Je bent niet lekker! Je bent niet goed wijs! Zade be sarat!

!‫زده ﺑﻪ ﴎت‬ !‫ﻋﻘﻠﺖ ﺳﺮ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ Zich niet lekker voelen Zich niet fit voelen Nâxoš budan

‫ﻧﺎﺧﻮش ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺴﺎﻟﺖ داﺷﺘﻦ‬،‫اﺣﺴﺎس ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﻧﮑﺮدن‬ Lekker is maar één vinger lang  vinger Lelijk Er lelijk aan toe zijn Erg ziek/gewond zijn Dahanaš zade ast

‫دﻫﻨﺶ زده اﺳﺖ‬ ‫زﺧﻤﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺳﺨﺖ ﺑﯿﻤﺎر‬ Lenen Zich ergens niet voor lenen Niet aan iets willen meewerken // een taak niet willen vervullen Xod râ dargire kâri nakardan

‫ﺧﻮد را درﮔﯿﺮ ﮐﺎری ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬- ‫راﺿﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﮑﺎری در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬

238

Proef woordenboek.indd 238

16-5-2008 9:24:38

Lengte / Lest

Lengte Het moet uit de lengte of uit de breedte komen Het moet met de beperkte middelen gedaan worden Yâ bâyad az derâzâ biyâyad yâ az pahnâ

‫ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ از درازا ﺑﯿﺎﯾﺪ ﯾﺎ از ﭘﻬﻨﺎ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ وﺳﺎﯾﻞ ﻣﺤﺪود اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ Tot in lengte van dagen Nog heel lang Tâ ruze qiyâmat

‫ﺗﺎ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺪت زﻣﺎن زﯾﺎدی‬ Lente Een nieuwe lente, een nieuw geluid We beleven nu een nieuw begin en alles wordt anders/beter {dichtregel uit een beroemd Nederlands gedicht: beginregel van de Mei van Gorter} Ruzi digar majâli digar

‫روزی دﯾﮕﺮ ﻣﺠﺎﻟﯽ دﯾﮕﺮ‬ ‫ﻣﺎ ﺷﺮوع ﺟﺪﯾﺪی را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ‬ {‫ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد}ﺧﻮرﺗﺮ‬/‫ﻋﻮض‬ Eén zwaluw maakt nog geen lente/ zomer  Zwaluw Leren (ww) Al doende leert men Kennis verwerf je alleen in de praktijk // de praktijk is een goede leermeester Tajrobe behtarin moal-lem ast

‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻬﱰﯾﻦ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ‬ ‫ ﻋﻤﻞ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ آﻣﻮزﮔﺎر اﺳﺖ‬- ‫ﮐﺎر را ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ آﻣﻮزﻧﺪ‬ Iets van buiten leren Iets uit zijn hoofd leren Čizi râ az bar kardan

Les Bij de les blijven Blijven opletten Hawâsat râ ja-am kardan

‫ﺣﻮاس را ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺧﻮب دﻗﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن‬،‫ﻫﺸﯿﺎر ﺑﻮدن‬ Iemand de les lezen Iemand heel goed duidelijk maken dat hij zich voortaan anders moet gedragen Barâye kasi mo-eze kardan

‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺧﻮب ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎرش‬ ‫را ﻋﻮض ﮐﻨﺪ‬ Lesje Iemand een lesje leren Iemand duidelijk maken wat hij voortaan moet doen/laten ofwel doordat je het zelf veel beter doet ofwel door hem te straffen Kasi râ adab kardan

‫ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﮐﺎری را ﺑﺎﯾﺪ‬ ‫ﺑﮑﻨﺪ ﯾﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﺧﻮد آدم آن را ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ ‫ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ او را ﻣﺠﺎزات ﮐﻨﺪ‬ Lest Lest best Het beste komt achteraan/als laatste Âxarin hâ behtarinand

‫آﺧﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻬﱰﯾﻨﻨﺪ‬ ‫آﺧﺮ ﺳﺮ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬/‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻌﺪا‬ Ten langen leste Uiteindelijk toch nog Âqebat ham

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻫﻢ‬ ‫ دﺳﺖ آﺧﺮ ﻫﻢ‬،‫ ﺳﺮ اﻧﺠﺎم ﮐﻪ‬،‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻢ‬

‫ﭼﯿﺰی را از ﺑﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺳﭙﺮدن‬ 239

Proef woordenboek.indd 239

16-5-2008 9:24:38

Letter / Leven (ww)

Letter Dat is niet meer dan een dode letter Dat is gedragsregel waar niemand zich aan houdt // een wet die in de praktijk niet gecontroleerd wordt Qânune morde-i bi-iš nist

‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺮده ای ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ - ‫ﺷﯿﻮه رﻓﺘﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ در ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Dat mag wel met grote letters in de krant Dat moet wat meer aandacht krijgen Bâyad be guše âl o âdam beresad

‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش آل و آدم ﺑﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﻪ آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﺷﻮد‬ Niet naar de letter, maar naar de geest van de wet oordelen Niet naar de letterlijke tekst, maar naar de bedoeling van de wet een vonnis uitspreken Be nafse qânun qezâwat kon na be newešte-aš

‫ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻗﺎﻧﻮن ﻗﻀﺎوت ﮐﻦ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اش‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﺤﺖ اﻟﻠﻔﻈﯽ ﭘﯿﺎده ﮐﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫واﻗﻌﯽ آن ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮد‬ Leugen Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel Je kunt beter niet liegen, want de waarheid komt altijd uit Xoršid hamiše zire abr nemimânad

‫ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ زﯾﺮ اﺑﺮ منﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ دروغ ﻧﮕﻮﯾﯽ ﭼﻮن ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Een leugen(tje) om bestwil Een leugen(tje) om iets positiefs te bereiken Doruqe maslehati

‫دروغ ﻣﺼﻠﺤﺘﯽ‬ ‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﻣﺜﺒﺘﯽ دروغ )ﮐﻮﭼﮑﯽ( ﮔﻔﺘﻦ‬ Van leugens aan elkaar hangen Totaal onwaar zijn Sar tâ pâ-yaš čâxân ast

‫ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺶ ﭼﺎﺧﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎدرﺳﺖ و ﺧﻼف ﺑﻮدن‬ Verstrikt zijn/raken in zijn eigen leugens Zoveel gelogen hebben dat je zelf niet meer weet wat waar of gelogen is Dar doruq hâye xod dast o pâ zadan

‫در دروغ ﻫﺎی ﺧﻮد دﺳﺖ و ﭘﺎ زدن‬ ‫آن ﻗﺪر ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﮐﺪام را‬ ‫راﺳﺖ و ﮐﺪام را دروغ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‬ Leven (ww) Er maar op los leven Onverantwoordelijk leven Zendegi-ye bi band o bâri dâštan

‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯽ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎری داﺷنت‬ ‫ﺑﯽ ﻣﺴﻮوﻻﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Hoe laat leven wij eigenlijk? Hoe laat is het eigenlijk? Râsti sâ-at čan ast?

‫راﺳﺘﯽ ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ؟‬ ‫واﻗﻌﺎ ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻨﺪ اﺳﺖ؟‬ Leven en laten leven Ieder zijn vrijheid gunnen, ook zichzelf Zendegi kon wa begozâr zendegi konand

‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻦ و ﺑﮕﺬار زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ آزادی دﯾﮕﺮان ﻫﻤﭽﻮن آزادی ﺧﻮد اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Stil gaan leven Niet meer hoeven werken voor zijn levensonderhoud // met pensioen gaan

240

Proef woordenboek.indd 240

16-5-2008 9:24:38

Leven (zn) / Leven (zn)

Bâznešaste šodan

‫ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪن‬ - ‫ﺑﺮای ﮔﺬﺷﺖ زﻧﺪﮔﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Wie dan leeft die dan zorgt Maak je geen zorgen voor de dag van morgen Ču fardâ šawad fekre fardâ konim

‫ﭼﻮ ﻓﺮدا ﺷﻮد ﻓﮑﺮ ﻓﺮدا ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﺧﻮد را ﻧﮕﺮان ﮐﺎرﻫﺎی ﻓﺮدا ﻧﮑﻦ‬ Je geld of je leven  Geld Leven (zn) Bij het leven In hoge mate/heel erg Tâ delat bexâhad

‫زﻧﺪﮔﯽ ﺗﮑﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ ﻣﺜﺒﺘﯽ در وﺿﻊ ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه ای ﭘﯿﺶ آﻣﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Het leven gaat niet altijd over rozen Er zijn altijd tegenslagen te verwachten Zendegi hamiše bar wefqe morâd nist

‫زﻧﺪﮔﯽ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮ وﻓﻖ ﻣﺮاد ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺘﻈﺎرﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ و ﺷﮑﺴﺖ را داﺷﺖ‬ Het leven is vallen en opstaan Al doende leer je in het leven Zendegi pasti wa bolandi dârad

‫زﻧﺪﮔﯽ ﭘﺴﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪی دارد‬ ‫در ﻋﻤﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ آدم ﺗﺠﺮﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ دﻟﺖ ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه‬/‫ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬

Bij leven en welzijn Alleen bij blijvende gezondheid Agar tanemân sâlem bud

‫اﮔﺮ ﺗﻨامن ﺳﺎمل ﺑﻮد‬ ‫ﻓﻘﻂ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﭘﺮ دوام و ﭘﺎﯾﺪار‬ Een leven als een luis op een zeer hoofd Een heel gemakkelijk leventje Šâh maneši zendegi kardan

‫ﺷﺎه ﻣﻨﺸﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺴﯿﺎر آﺳﻮده و راﺣﺖ داﺷﺘﻦ‬ Een leven als een oordeel Een enorm lawaai Sar o sedâ-ye sarsâm âwar

‫ﴎ و ﺻﺪای ﴎﺳﺎم آور‬ ‫ﻫﯿﺎﻫﻮی ﺑﺴﯿﺎر‬ Er komt leven in de brouwerij Er komt beweging in een saaie situatie Zendegi tekâni mixord

Iemand naar het leven staan Iemand totaal niet kunnen verdragen // iemand wel kunnen vermoorden Be xune kasi tešne budan

‫ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ ﮐﺴﯽ‬- ‫اﺻﻼ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﺑﻮدن‬ Iets in het leven roepen Iets {een organisatie/regeling enz.} oprichten/instellen Čizi râ banâ kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻨﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن و ﻏﯿﺮه{ را ﺗﺎﺳﯿﺲ و ﺑﺮﭘﺎ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی }ﻣﻮﺳﺴﻪ‬ Iets met zijn leven betalen Als gevolg van eigen actie zijn leven verliezen Jâne xod râ sare kâri gozaštan

‫ﺟﺎن ﺧﻮد را ﴎ ﮐﺎری ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﯾﺶ ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ Iets nieuw leven inblazen Iets opnieuw tot leven brengen Be jariyâni ruhe tâze-i dâdan

241

Proef woordenboek.indd 241

16-5-2008 9:24:38

Levenslicht / Lever

‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ روح ﺗﺎزه ای دادن‬ ‫ﭼﯿﺰی را دوﺑﺎره زﻧﺪه ﮐﺮدن‬ Je moet het leven nemen zoals het is/ komt Je moet het leven met zijn voor- en nadelen accepteren Zendegi râ hamân jur ke hast begir

‫زﻧﺪﮔﯽ را ﻫامن ﺟﻮر ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﮕﯿﺮ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺎ ﺑﺪی ﻫﺎ و ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﭙﺬﯾﺮد‬ Met zijn leven spelen Doelbewust grote risico’s lopen Bâ jâne xod bâzi kardan

‫ﺑﺎ ﺟﺎن ﺧﻮد ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬

Amniyate jâni nadâštan

‫اﻣﻨﯿﺖ ﺟﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫در وﺿﻊ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Zolang er leven is, is er hoop Je moet de hoop nooit opgeven Tâ zendegi hast omid hast

‫ﺗﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻫﺴﺖ اﻣﯿﺪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ اﻣﯿﺪ را از دﺳﺖ داد‬ Dat is mijn lust en mijn leven!  Lust Een mens zijn lust is een mens zijn leven  Mens Een teken van leven geven  Teken

Uit het leven gegrepen Realistisch verteld // aan het echte leven ontleend Az wâqe-i-yat sar-češme gerefte ast

‫از واﻗﻌﯿﺖ ﴎﭼﺸﻤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ از زﻧﺪﮔﯽ واﻗﻌﯽ آﻣﺪه‬- ‫واﻗﻊ ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫اﺳﺖ‬ Zijn leven hangt aan een zijden draad Zijn leven is in groot gevaar Jânaš be mu-i band ast

‫ﺟﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﻣﻮﯾﯽ ﺑﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ او در ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‬ Zijn leven in de waagschaal stellen // zijn leven wagen Grote risico’s nemen, waarbij men zijn leven in gevaar brengt Jâne xod râ be xatar andâxtan

‫ﺟﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫رﯾﺴﮏ ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدن ﺟﻮری ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ‬ ‫ﺑﯿﻨﺪازﻧﺪ‬ Zijn leven niet zeker zijn In een uiterst gevaarlijke situatie verkeren

In de bloei van zijn leven  Bloei In de kracht van zijn leven zijn  Kracht In de maalstroom van het leven  Maalstroom Levenslicht Het levenslicht zien Geboren worden // ontstaan Nure zendegi râ didan

‫ﻧﻮر زﻧﺪﮔﯽ را دﯾﺪن‬ ‫ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن‬/‫ﺑﻪ دﻧﯿﺎ آﻣﺪن‬ Lever Fris van de lever Spontaan // zonder veel nadenken Xod be xod

‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫ ﻓﯽ اﻟﺒﺪﯾﻬﻪ‬- ‫ ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﺗﻌﻤﻖ زﯾﺎد‬- ‫ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر‬ Iets op zijn lever hebben Ergens een bezwaar tegen hebben dat je nog niet uitgesproken hebt

242

Proef woordenboek.indd 242

16-5-2008 9:24:38

Lezen / Licht (zn)

Gele-i dâštan

‫ﮔﻠﻪ ای داﺷنت‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و ﺷﮑﺎﯾﺘﯽ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز آن را ﺑﯿﺎن ﻧﮑﺮده‬ ‫اﺳﺖ‬ Lezen Met iemand/iets kunnen lezen en schrijven Met iemand/iets heel goed kunnen omgaan Bâ kasi/čizi ayâq budan

‫ﭼﯿﺰی ﻋﯿﺎق ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬/‫راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Lichaam Een gezonde geest in een gezond lichaam  Geest Licht (zn) Aan het licht komen Bekend worden Ru šodan

‫رو ﺷﺪن‬ ‫روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر و ﺑﺮﻣﻼ ﺷﺪن‬ Bij iemand/ergens zijn licht opsteken Gaan informeren bij iemand/iets Juyâ-ye xabari az kasi/qazi-ye-i šidan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن‬/‫ﺟﻮﯾﺎی ﺧﱪی از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی رﻓﺘﻦ‬/‫ﺑﺮای ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻃﻼع ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ‬ Daar gaat me een licht op Nu wordt het mij duidelijk Dozâri-am oftâd

‫دوزاری ام اﻓﺘﺎد‬ ‫اﻻن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺮاﯾﻢ روﺷﻦ ﺷﺪ‬ Een licht in de duisternis Een positief element in een negatieve omgeving Ruzane-ye omid, nuri dar târiki

‫ ﻧﻮری در ﺗﺎرﯾﮑﯽ‬،‫روزﻧﻪ اﻣﯿﺪ‬ ‫ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺜﺒﺘﯽ در ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻨﻔﯽ‬

Het licht op groen zetten/het groene licht geven Toestemming geven/mogelijk maken Čerâqe sabz nešân dâdan

‫ﭼﺮاغ ﺳﺒﺰ ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻤﮑﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬/‫اﺟﺎزه دادن‬ Het licht zien 1 - Uitgegeven/gepubliceerd worden 2 - (Plotseling) begrip/inzicht krijgen 1 - Birun âmadan 2 - hâli šodan

‫ ﺣﺎﻟﯽ ﺷﺪن‬-٢ ‫ ﺑﯿﺮون آﻣﺪن‬-١ ‫ )ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ( ﭼﯿﺰی را درک‬-٢ ‫ﭼﺎپ ﺷﺪن‬/‫ ﻧﺸﺮ داده‬-١ ‫ﮐﺮدن‬ Iemand het licht in de ogen niet gunnen Iemand vreselijk haten Češme didane kasi râ nadâštan

‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن‬ Iets tegen het licht houden Iets grondig onderzoeken Tah o tuye qaziye râ dar âwardan

‫ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را در آوردن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Licht zien aan het eind van de tunnel Ondanks de moeilijke situatie in de verte weer perspectieven voor verbetering zien Rozane omidi dar târiki didan

‫روزﻧﻪ اﻣﯿﺪی در ﺗﺎرﯾﮑﯽ دﯾﺪن‬ ‫ﺑﺎ وﺟﻮد وﺿﻊ دﺷﻮار دﯾﺪ اﻧﺪاز ﺧﻮﺑﯽ در ﮐﺎر دﯾﺪن‬ Zijn licht ergens over laten schijnen Zijn visie op iets geven Dide xod râ boruz dâdan

‫دﯾﺪ ﺧﻮد را ﺑﺮوز دادن‬ ‫ﻋﻘﯿﺪه و ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن‬

243

Proef woordenboek.indd 243

16-5-2008 9:24:38

Licht (bn/bw) / Liefde

Zijn licht niet onder de korenmaat zetten {bijbeltekst, Mattheus 5:15) Niet al te bescheiden zijn // goed laten zien wat je kunt Este-edâd xod râ boruz dâdan {enjil}

{‫اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮد را ﺑﺮوز دادن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض‬- ‫زﯾﺎد ﻫﻢ ﻓﺮوﺗﻦ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Licht (bn/bw) Gewogen en te licht bevonden {bijbeltekst, Daniël 5:27} {Gezegd van iemand die op zijn capaciteiten beoordeeld en afgekeurd is} Dar emtehân rad šodan {enjil}

{‫در اﻣﺘﺤﺎن رد ﺷﺪن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و اﺳﺘﻌﺪادش‬ {‫اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ Lichtpuntje Een lichtpuntje zien Een uitweg zien in nare omstandigheden Rozane-ye omidi didan

‫روزﻧﻪ اﻣﯿﺪی دﯾﺪن‬ ‫راه ﻧﺠﺎﺗﯽ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دﺷﻮاری ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Lid Een papieren lid Een niet-actief lid van een vereniging Ozwe kâqazi

‫ﻋﻀﻮ ﮐﺎﻏﺬی‬ ‫ﻋﻀﻮ ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل اﻧﺠﻤﻦ‬ Iets onder de leden hebben Een verborgen ziekte hebben Bimâri-ye penhâni dâštan

‫ﺑﯿامری ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ داﺷنت‬ ‫ﻣﺮﺿﯽ ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﺑﺪن داﺷﺘﻦ‬ Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op zijn neus  Kan (zn)

Lied Het hoogste lied zingen Zich geestdriftig laten horen Bâ tab o tâb xândan

‫ﺑﺎ ﺗﺐ و ﺗﺎب ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﭘﺮ ﺣﺮارت و ﺑﺎ ﺷﻮر ﺣﺮف زدن‬ Liedje Het is altijd weer het oude liedje Het gaat steeds weer over hetzelfde Hami-še hamin basât ast

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﺴﺎط اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎز ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‬ Iemand een ander liedje laten zingen Iemand op zijn nummer zetten Be xedmate kasi residan

‫ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﮐﺴﯽ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ دادن‬ Lief Iets voor lief nemen Iets maar accepteren Be čizi rezâyat dâdan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﺿﺎﯾﺖ دادن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Meer dan je lief is Meer dan gewenst/aangenaam is Az saraš ham ziyâd ast

‫از ﴎش ﻫﻢ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ اﺳﺖ‬/‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ آرزو‬ Liefde De liefde bedekt alle dingen {bijbeltekst, I Korinthiers 13:7} Uit liefde wil men negatieve dingen geen aandacht geven Ešq badi hâ râ mipušânad {enjil}

{‫ﻋﺸﻖ ﺑﺪی ﻫﺎ را ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫از روی ﻋﻼﻗﻪ آدم ﺑﻪ ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﻨﻔﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬

244

Proef woordenboek.indd 244

16-5-2008 9:24:38

Liefdewerk / Liegen

De liefde kan niet van één kant komen Alle betrokkenen moeten zich inspannen voor een goede relatie Ešqe yek sare bâ-ese darde sare

‫ﻋﺸﻖ ﯾﮏ ﴎه ﺑﺎﻋﺚ درد ﴎه‬ ‫ﺑﺮای راﺑﻄﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻼش ﮐﻨﻨﺪ‬ De liefde van de man gaat door de maag Met lekker eten kan een vrouw een man voor zich winnen Ešqe mard az râhe šekam ast

‫ﻋﺸﻖ ﻣﺮد از راه ﺷﮑﻢ اﺳﺖ‬ ‫زن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دل ﻣﺮد را ﺑﺎ ﻏﺬای ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آورد‬ Liefde is/maakt blind Wie iemand liefheeft, ziet diens gebreken niet of wil die niet zien Ešq kur ast/mikonad

‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﻋﺸﻖ ﮐﻮر اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ ﻋﯿﺐ ﻫﺎی ﻣﻌﺸﻮق را ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ﯾﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺒﯿﻨﺪ‬ Liefde op het eerste gezicht Liefde die meteen bij de allereerste ontmoeting begonnen is Ešqe âni

‫ﻋﺸﻖ آﻧﯽ‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ ای ﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ در اوﻟﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ Oude liefde roest niet Als je ooit echt van iemand bent gaan houden, raak je dat nooit meer kwijt Ešqe qadimi kohne nemišawad

‫ﻋﺸﻖ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﮐﻬﻨﻪ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫آدم اﮔﺮ زﻣﺎﻧﯽ واﻗﻌﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ دﯾﮕﺮ ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Platonische liefde Zuiver geestelijke liefde, zonder enig lichamelijk aspect

Ešqe aflâtuni

‫ﻋﺸﻖ اﻓﻼﻃﻮﻧﯽ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺧﺎﻟﺺ روﺣﺎﻧﯽ ﺑﺪون ﺗﻤﺎس ﺑﺪﻧﯽ ﯾﺎ ﺟﻨﺴﯽ‬ Iets met de mantel der liefde bedekken  Mantel Ongelukkig in het spel, gelukkig in de liefde  Spel Liefdewerk Dat is voor mij liefdewerk oud papier Ik doe dat uit aardigheid, ik krijg er niets voor Barâye delam mikonam na barâye pul

!‫ﺑﺮای دمل ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻧﻪ ﺑﺮای ﭘﻮل‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﺮای ﺳﺮﮔﺮﻣﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻢ و ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺎﺑﺖ‬ !‫اش ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮم‬ Liegen Dat liegt er niet om Dat is wel een duidelijke/harde mededeling Šuxi nist

‫ﺷﻮﺧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﻌﺘﺒﺮی اﺳﺖ‬/‫اﻃﻼع ﻣﺸﺨﺺ‬ Er maar op los liegen Achterelkaar de ene leugen na de andere vertellen Yek riz čâxân kardan

‫ﯾﮏ رﯾﺰ ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﯾﮑﯽ ﭘﺲ از دﯾﮕﺮی دروغ ﮔﻔﺘﻦ‬ Hij liegt dat hij zwart ziet Schaamteloos vertelt hij de ene leugen na de andere Tuye češme âdam yek riz čâxân mikonad

‫ﺗﻮی ﭼﺸﻢ آدم ﯾﮏ رﯾﺰ ﭼﺎﺧﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺪون ﺷﺮم و ﺣﯿﺎ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ دروغ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬

245

Proef woordenboek.indd 245

16-5-2008 9:24:39

Lier / Lijf

Liegen (als)of het gedrukt staat Vol overtuiging dingen zeggen die volstrekt onwaar zijn Haq be jâneb čâxân kardan

‫ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻣﻞ ﺣﺮف ﻫﺎﯾﯽ زدن ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ دروغ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Lier Branden als een lier Heel erg brandbaar zijn // hevig branden Mesle bot-te-ye čâharšanbe suri suxtan

‫ﻣﺜﻞ ﺑﻮﺗﻪ ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺳﻮری ﺳﻮﺧنت‬ ‫ ﺷﺪﯾﺪا ﺳﻮﺧﺘﻦ‬- ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه آﺗﺸﮕﯿﺮ ﺑﻮدن‬ Lift In de lift zitten Een gunstige ontwikkeling beleven Xub piš raftan

‫ﺧﻮب ﭘﯿﴩﻓنت‬ ‫ﺗﺮﻗﯽ ﻣﺜﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Lijden (ww) Het kan wel wat lijden Daar is wel enige speelruimte voor Jâye čâne dârad

‫ﺟﺎی ﭼﺎﻧﻪ دارد‬ ‫اﻣﮑﺎن اﻧﻌﻄﺎف و آزادی ﻋﻤﻞ دارد‬ Lijden (zn) Uit zijn lijden verlost zijn (Eindelijk) overleden zijn Az ranje zendegi xalâs šodan

‫از رﻧﺞ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻼص ﺷﺪن‬ ‫ ﻣﺮدن‬،‫)دﺳﺖ آﺧﺮ( ﺟﺎن دادن‬ Lijf Aan mijn lijf geen polonaise! Raak me niet aan // ze moeten mij met rust laten! Man ke aslan nistam!

!‫ﻣﻦ ﮐﻪ اﺻﻼ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ !‫ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻦ را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﮕﺬارﻧﺪ‬- ‫ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺖ ﻧﺰن‬ Blijf-van-mijn-lijfhuis Toevluchtsoord voor vrouwen die hun eigen huis hebben verlaten, omdat zij door hun man mishandeld werden Xâne-ye nejâte zanâne setam dide

‫ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺠﺎت زﻧﺎن ﺳﺘﻢ دﯾﺪه‬ ‫ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه زن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺿﺮب و‬ ‫ﺷﺘﻢ ﺷﻮﻫﺮ ﺧﻮد ﺗﺮک ﮐﺮده و ﺑﻪ آن ﺟﺎ ﭘﻨﺎه آورده اﻧﺪ‬ Dat is hem op het lijf geschreven Dat past precies bij hem Xub rade kâraš ast

‫ﺧﻮب رد ﮐﺎرش اﺳﺖ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﺑﻪ درد او ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Het vege lijf redden Ternauwernood aan de dood ontkomen Sare bezangâh az marg jestan

‫ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه از ﻣﺮگ ﺟﺴنت‬ ‫در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ از ﻣﺮدن ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Iemand tegen het lijf lopen Onverwachts een bekende tegenkomen Češm tu češme kasi oftâdan

‫ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ﺑﺎ آﺷﻨﺎﯾﯽ رو ﺑﻪ رو ﺷﺪن‬ Iemand/iets te lijf gaan Iemand/iets flink aanpakken/aanvallen Be kasi/čizi paridan

‫ﭼﯿﺰی ﭘﺮﯾﺪن‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﯾﻮرش ﺑﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺣﻤﻠﻪ‬/‫ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Niet veel om het lijf hebben Niet veel betekenen // onbelangrijk zijn Čert budan

‫ﭼﺮت ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﻮدن‬

246

Proef woordenboek.indd 246

16-5-2008 9:24:39

Lijk (zn) / Lijn

Zich iemand van het lijf houden Iemand op een afstand houden Kasi râ az sare xod dur kardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﴎ ﺧﻮد دور ﮐﺮدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Dat is een rib uit mijn lijf!  Rib Geen hemd aan zijn lijf hebben  Hemd Iemand de schrik op het lijf jagen  Schrik Iemand het hemd van het lijf vragen  Hemd Mijn hart draait zich om in mijn lijf  Hart Zijn longen uit zijn lijf schreeuwen  Longen Lijk (zn) Een levend lijk Iemand die er heel ongezond uitziet Morde-ye mote-har-rek

‫ﻣﺮده ﻣﺘﺤﺮک‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﻤﺎرﮔﻮﻧﻪ دارد‬ Hij trof daar een lijk in de kast Hij werd tegen alle verwachtingen in geconfronteerd met een rampzalige erfenis uit het verleden Be balâye nâgahâni dočâr šod

‫ﺑﻪ ﺑﻼی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ دﭼﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮﻋﮑﺲ ﻫﻤﻪ اﻧﺘﻈﺎراﺗﯽ ﮐﻪ داﺷﺖ ﺑﺎ ارﺛﯿﻪ ﺷﻮم ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮد‬ Iemand voor lijk laten liggen Iemand aan zijn lot overlaten alsof hij/zij al gestorven is Kasi râ morde hesâb kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺮده ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ اﻣﯿﺪ ﺧﺪا رﻫﺎ ﮐﺮدن ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻃﺮف‬ ‫ﻣﺮده اﺳﺖ‬ Over lijken gaan Nietsontziend zijn in zijn handelen Be ahadon-nâsi rahm nakardan

‫ﺑﻪ اﺣﺪاﻟﻨﺎﺳﯽ رﺣﻢ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﻪ ﻫﺮﮐﺎری دﺳﺖ زدن‬ Over mijn lijk! Ik zal ten koste van alles proberen te voorkomen dat dát gebeurt! Tu bemiri nemišawad!

!‫ﺗﻮ مبﯿﺮی منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﺎری ﻫﺴﺘﻢ ﺗﺎ ﺟﻠﻮی آن ﻗﻀﯿﻪ را‬ !‫ﺑﮕﯿﺮم‬ Lijken (ww) Dat lijkt nergens op/naar Dat deugt niet/is helemaal niet in orde Be darde lâye jerz mixorad

‫ﺑﻪ درد ﻻی ﺟﺮز ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫اﺻﻼ رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬/‫ﻓﺎﯾﺪه ای ﻧﺪارد‬ Op elkaar lijken als twee druppels water Precies op elkaar lijken Mesle sibi ke az wasat nesf karde bâši

‫ﻣﺜﻞ ﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ از وﺳﻂ ﻧﺼﻒ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدن‬ Lijn Aan de lijn doen Proberen af te vallen Režim gereftan

‫رژﯾﻢ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺮای ﻻﻏﺮ ﺷﺪن ﺗﻼش ﮐﺮدن‬ Daar zit geen lijn in Daar zit geen logische samenhang in Qârâšmiš ast

247

Proef woordenboek.indd 247

16-5-2008 9:24:39

Lijntje / Lijntje

‫ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﯿﭻ رﺑﻂ ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‬ De grote lijn uit het oog verliezen Niet meer op de hoofdzaken letten Asle qaziye râ farâmuš kardan

‫اﺻﻞ ﻗﻀﯿﻪ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻫﺎی اﺻﻠﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮدن‬ De lijn doortrekken Een bepaalde ontwikkeling verder vervolgen Xati râ donbâl kardan

‫ﺧﻄﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ ‫روﻧﺪ ﺧﺎﺻﯽ را اداﻣﻪ دادن‬ Een harde lijn volgen Compromisloos en meedogenloos te werk gaan Sang deli kardan

‫ﺳﻨﮓ دﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف و ﺑﯽ رﺣﻤﺎﻧﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Eén lijn trekken Voor iedereen dezelfde regels laten gelden en geen uitzonderingen maken Mosâwât râ ra-â-yat kardan

‫ﻣﺴﺎوات را رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺬاﺷﺘﻦ و ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ‬ ‫اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﻗﺎﯾﻞ ﻧﺸﺪن‬ Iemand aan de lijn hebben Iemand aan de telefoon hebben Kasi râ pošte xat dâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﭘﺸﺖ ﺧﻂ داﺷنت‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺣﺮف زدن‬ In de lijn (der verwachting) liggen Redelijkerwijs te verwachten/ waarschijnlijk zijn Hamân juri ast ke entezâr miraft

In grote lijnen Zich beperkend tot de hoofdzaken Betore kol-li

‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻋﻤﺪه ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن‬ Op één lijn stellen Gelijkstellen Radif ham kardan

‫ردﯾﻒ ﻫﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺴﺎوی و ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺮدن‬ Op één lijn zitten met iemand Op dezelfde manier denken/dingen aanpakken als iemand Bâ kasi hamdel budan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﺪل ﺑﻮدن‬ ‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬/‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﯾﮕﺮی ﻓﮑﺮ‬ Lijntje Een lijntje coke snuiven Door de neus wat cocaïne tot zich nemen Yek xat kokâ-in kešidan

‫ﯾﮏ ﺧﻂ ﮐﻮﮐﺎﯾﯿﻦ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻮﮐﺎﯾﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Iemand aan het lijntje houden Iemand wel beloftes doen, maar die niet nakomen Kasi râ a-alâfe xod kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻋﻼف ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻗﻮل دادن و ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن‬ Langzaam aan, dan breekt het lijntje niet Voorzichtig te werk gaan, anders gaat het niet goed Yawâš bekeš tâ pâre naše

‫ﯾﻮاش ﺑﮑﺶ ﺗﺎ ﭘﺎره ﻧﺸﻪ‬ ‫ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﮐﺎر ﮐﻦ وﮔﺮﻧﻪ ﺧﺮاب ﻣﯽ ﺷﻮد‬

‫ﻫامن ﺟﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ رﻓﺖ‬ ‫اﻣﮑﺎن ﭼﯿﺰی را دادن‬/‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ اﻧﺘﻈﺎر‬ 248

Proef woordenboek.indd 248

16-5-2008 9:24:39

Lijst / Lip

Lijst Hij staat daar op de zwarte lijst Hij is daar ongewenst // hij krijgt daar geen kans Tuye liste siyâhe ânjâst

‫ﺗﻮی ﻟﯿﺴﺖ ﺳﯿﺎه آن ﺟﺎﺳﺖ‬ ‫ ﺷﺎﻧﺴﯽ در آن ﺟﺎ ﻧﺪارد‬- ‫آن ﺟﺎ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ Lik Een lik/veeg uit de pan krijgen/ geven Een uitbrander/stevige kritiek krijgen/ geven Dahane kasi zade šodan/dahane kasi râ zadan

‫دﻫﻦ ﮐﺴﯽ را زدن‬/‫دﻫﻦ ﮐﺴﯽ زده ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺮدن‬/‫اﻧﺘﻘﺎد ﺷﺪﯾﺪی ﺷﺪن‬/‫ﺳﺮزﻧﺶ‬ Iemand lik op stuk geven Iemand een raak en afdoende antwoord geven Be kasi jawâbe dandân šekani dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮاب دﻧﺪان ﺷﮑﻨﯽ دادن‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻨﺪ و ﻣﻮﺛﺮی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن‬ Likmevestje Dat is iets van likmevestje! Dat is waardeloos // daar hebben we niets aan Čize čarand o âšqâli ast!

!‫ﭼﯿﺰ ﭼﺮﻧﺪ و آﺷﻐﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﻪ درد ﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬- ‫ﺑﯽ ارزش و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ‬ Linkerhand Laat de linkerhand niet weten wat de rechterhand doet {bijbeltekst, Mattheus 6:3} Als je iemand helpt, hoeven anderen dat niet te weten Nagozâr daste čap bedânad ke daste râst če mikonad {enjil}

‫ﻧﮕﺬار دﺳﺖ ﭼﭗ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ دﺳﺖ راﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ {‫}اﻧﺠﯿﻞ‬

‫آدم اﮔﺮ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻤﮏ ﮐﺮد ﻧﯿﺎزی ﻧﺪارد ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻫﻢ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ Twee linkerhanden hebben Onhandig/onpraktisch zijn Dast o pâ čolofti budan

‫دﺳﺖ و ﭘﺎ ﭼﻠﻔﺘﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺎﺷﯽ و ﺑﯽ دﻗﺖ ﺑﻮدن‬/‫ﺧﺎم دﺳﺖ‬ Links Iemand links laten liggen Zich niet (meer) met iemand bemoeien Be kasi mahal nagozâštan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫)دﯾﮕﺮ( ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن‬ Lip Aan iemands lippen hangen Intens naar iemand luisteren Mah-we harf hâye kasi šodan

‫ﻣﺤﻮ ﺣﺮف ﻫﺎی ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺴﯽ ﮔﻮش دادن‬ Het brandt hem op de lippen Hij wil heel graag iets zeggen Harfi sare zabân dârad

‫ﺣﺮﻓﯽ ﴎ زﺑﺎن دارد‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ دارد ﺻﺤﺒﺘﯽ ﺑﮑﻨﺪ‬ Iemand op de lip zitten Iemand hinderlijk volgen // vlak bij iemand in de buurt blijven Mu-ye damâqe kasi šodan

‫ﻣﻮی دﻣﺎغ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ دور و ﺑﺮ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﮐﺴﯽ را رﻧﺠﺶ آور ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﻠﮑﯿﺪن‬ Iets niet over de lippen kunnen krijgen Iets niet kunnen/willen zeggen Dele zadane harfi râ nadâštan

‫دل زدن ﺣﺮﻓﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺤﺒﺘﯽ ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻗﺎدر‬ 249

Proef woordenboek.indd 249

16-5-2008 9:24:39

Loef / Lont

Zich op de lippen bijten Iets beslist niet willen zeggen Joloye dahane xod râ gereftan

‫ﺟﻠﻮی دﻫﻦ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓنت‬ ‫اﺻﻼ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Zijn lippen ergens bij aflikken Iets heel lekker vinden Âb az lab o lo-oče râh oftâdan

‫آب از ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ راه اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻮﺷﻤﺰه ﭘﻨﺪاﺷﺘﻦ‬ Het water staat hem tot de lippen  Water Tussen neus en lippen door  Neus Loef Iemand de loef afsteken Iemand nét te vlug af zijn Az kasi piši gereftan

‫از ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﯾﮏ ﻗﺪم از ﮐﺴﯽ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﻮدن‬ Loep Iets onder de loep nemen Iets nauwkeurig bekijken Čizi râ zire zar-rebin bordan

‫ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ذره ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را دﻗﯿﻖ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Loer Iemand een loer draaien Iemand lelijk/gemeen bedriegen Kolâhe gošâdi sare kasi gozâštan

‫ﮐﻼه ﮔﺸﺎدی ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ ﮔﻮل زدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﻧﻨﺪه‬ Loftrompet De loftrompet steken over iemand Iemand uitbundig prijzen Bâ tabl o šeypur az kasi ta-arif kardan

‫ﺑﺎ ﻃﺒﻞ و ﺷﯿﭙﻮر از ﮐﺴﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺗﻤﺠﯿﺪ و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﮐﺮدن‬ Lol De lol is eraf Het is niet leuk meer // ik heb er verder geen zin meer in Digar lotfi nadârad

‫دﯾﮕﺮ ﻟﻄﻔﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ دﯾﮕﺮ رﻏﺒﺘﯽ ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬- ‫دﯾﮕﺮ ﺟﺬاﺑﯿﺘﯽ ﻧﺪارد‬ Doe me een lol, zeg! Hou op met die onzin! Moft nagu bâbâ!

!‫ﻣﻔﺖ ﻧﮕﻮ ﺑﺎﺑﺎ‬ !‫ﺑﺲ ﮐﻦ دﯾﮕﺮ آن ﻗﺪر ﻣﺰﺧﺮف و ﯾﺎوه ﻧﮕﻮ‬ Lol trappen Plezier maken Safâ kardan

‫ﺻﻔﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﺎدی ﮐﺮدن‬ Lolligste Ben jij de lolligste thuis? Hou eens op met die flauwekul! Bas nemikoni xošmaze?

‫ﺑﺲ منﯽ ﮐﻨﯽ ﺧﻮﺷﻤﺰه؟‬ !‫ ﺧﻮدت را ﻧﻨﺮ ﻧﮑﻦ‬،!‫اﯾﻦ ﻗﺪر ﭼﺮﻧﺪ ﻧﮕﻮ‬ Longen Zijn longen uit zijn lijf schreeuwen Zo hard mogelijk roepen Hawâr kešidan

‫ﻫﻮار ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﺪرت ﻓﺮﯾﺎد زدن‬ Lont De lont in het kruitvat steken Een sluimerend conflict tot uitbarsting laten komen Âtaš be bârut andâxtan

250

Proef woordenboek.indd 250

16-5-2008 9:24:39

Lontje / Loop (zn)

‫آﺗﺶ ﺑﻪ ﺑﺎروت اﻧﺪاﺧنت‬ ‫دﻋﻮای ﺧﺎﻣﻮش و ﺧﻔﺘﻪ ای را ﺑﻪ اﻧﻔﺠﺎر ﮐﺸﺎﻧﺪن‬ Lont ruiken Onraad/iets verdachts vermoeden Bu bordan, šast xabar dâr šodan

‫ ﺷﺴﺖ ﺧﱪدار ﺷﺪن‬،‫ﺑﻮ ﺑﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﻈﻨﻮن ﺷﺪن‬/‫ﺧﻄﺮی را ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ Lontje Een kort lontje hebben Snel boos worden Âtaši mezâj budan

‫آﺗﺸﯽ ﻣﺰاج ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Lood Het is lood om oud ijzer Het komt op hetzelfde neer // het maakt allemaal niets uit Do lenge yek xarwâr ast

‫دو ﻟﻨﮕﻪ ﯾﮏ ﺧﺮوار اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽ‬- ‫ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ اﺳﺖ‬،‫ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ Lood in de schoenen hebben Ergens tegen opzien // iets met angst in het hart doen Pâ piš naraftan

‫ﭘﺎ ﭘﯿﺶ ﻧﺮﻓنت‬ ‫ ﮐﺎری را ﺑﺎ ﺗﺮس و ﻟﺮز‬- ‫از ﮐﺮدن ﮐﺎری اﮐﺮاه داﺷﺘﻦ‬ ‫اﻧﺠﺎم دادن‬

‫از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺮت ﺷﺪن‬ ‫ ﮔﯿﺞ ﺷﺪن‬- ‫ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ Uit het lood staan Niet loodrecht staan // geen hoek van 90 graden vormen met de basis Kaj wa yewari budan

‫ﮐﺞ و ﯾﻮری ﺑﻮدن‬ ‫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﻪ ﺧﻮد زاوﯾﻪ ﻧﻮد درﺟﻪ‬- ‫ﻋﻤﻮدی ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Loodje De laatste loodjes wegen het zwaarst Aan het eind van de klus wordt het werken het moeilijkst Kâr ke be âxar miresad sangin mišawad

‫ﮐﺎر ﮐﻪ ﺑﻪ آﺧﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺎری ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮد ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد دﺷﻮارﺗﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Het loodje gelegd hebben Dood/bezweken zijn Az pâ dar âmadan

‫از ﭘﺎ در آﻣﺪن‬ ‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬/‫ﻣﺮدن‬ Loon Ondank is ’s werelds loon  Ondank Loontje Boontje komt om zijn loontje  Boontje

Met lood in de schoenen Met grote tegenzin Bâ ekrâh

‫ﺑﺎ اﮐﺮاه‬ ‫ﺑﺎ ﺑﯽ ﻣﯿﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر‬ Uit het lood geslagen zijn Zijn koers verloren hebben // ontsteld zijn Az marhale part šodan

Loop (zn) In de loop der tijden (Gaandeweg) in de geschiedenis Bâ gozašte zamân

‫ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‬ ‫)در ﻃﻮل( ﺗﺎرﯾﺦ‬

251

Proef woordenboek.indd 251

16-5-2008 9:24:39

Loopje / Lopen

In de loop van het gesprek Tijdens het gesprek Dar jariyâne sohbat

‫در ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫در زﻣﺎن ﮔﻔﺘﮕﻮ‬ Op de loop gaan Vluchten Feleng râ bastan

‫ﻓﻠﻨﮓ را ﺑﺴنت‬ ‫ ﻓﺮار ﮐﺮدن‬،‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬ Het recht moet zijn loop hebben  Recht Zijn gedachten de vrije loop laten  Gedachte Zijn tranen de vrije loop laten  Traan Loopje Een loopje nemen met iemand/iets Iemand/iets niet serieus nemen Kasi/čizi râ dast andâxtan

‫ﭼﯿﺰی را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Loopjongen Ik ben je loopjongen niet! Ik ben niet bereid die opdracht(en) van jou uit te voeren! Nokare bâbât ke nistam!

!‫ﻧﻮﮐﺮ ﺑﺎﺑﺎت ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫ ﻧﻮﮐﺮ ﺑﺎﺑﺎت‬،!‫ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺴﺘﻢ دﺳﺘﻮرﻫﺎی ﺗﻮ را اﺟﺮا ﮐﻨﻢ‬ !‫ﺳﯿﺎه ﺑﻮد‬ Lopen Ergens tegenaan lopen Iets bij toeval tegenkomen Be čizi bar xordan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﺮﺧﻮردن‬ ‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﭼﯿﺰی را دﯾﺪن‬

Erin lopen Misleid worden Be tale oftâdan

‫ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﮔﻮل ﺧﻮردن‬،‫ﮔﻤﺮاه ﺷﺪن‬ Het loopt mis Het lukt niet // het gaat de verkeerde kant op Dârad nâjur mirawad

‫دارد ﻧﺎﺟﻮر ﻣﯽ رود‬ ‫ از ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻪ و دارد‬- ‫درﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺧﻄﺎ ﻣﯽ رود‬ Het op een lopen zetten Snel wegvluchten Qadam tond kardan

‫ﻗﺪم ﺗﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻓﺮار ﮐﺮدن‬ Iemand erin laten lopen = iemand erin luizen Iemand beetnemen // in de val laten lopen Kasi râ be tale andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﺑﻪ دام اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن‬ Iemand laten lopen Iemand vrijlaten/niet langer vasthouden Kasi râ wel kardan

‫ﮐﺴﯽ را ول ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﮕﺎه ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ را آزاد ﮐﺮدن‬ Niet over zich laten lopen Niet met zich laten sollen // goed voor zichzelf opkomen Nemigozârad tuye âstinâs bekonand

‫منﯽ ﮔﺬارد ﺗﻮی آﺳﺘﯿﻦ اش ﺑﮑﻨﻨﺪ‬ ‫اﺟﺎزه ﻧﻤﯽ دﻫﺪ ﮐﺴﯽ او را ﺑﺎزﯾﭽﻪ دﺳﺖ ﺧﻮد ﻗﺮار‬ ‫ ﺧﻮب ﻫﻮای ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬- ‫دﻫﺪ‬

252

Proef woordenboek.indd 252

16-5-2008 9:24:39

Loper / Lucht (zn)

Loper De rode loper voor iemand uitleggen/uitrollen Iemand royaal ontvangen // iemand vorstelijk welkom heten Qadame kasi râ ruye češm gozâštan

‫ﻗﺪم ﮐﺴﯽ را روی ﭼﺸﻢ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺎوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ﭘﺬﯾﺮا ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻔﺘﻦ‬ Lor Dat kan me geen barst/biet/bal/lor schelen  Barst Lot Een lot uit de loterij Een buitenkansje // daar bof je ontzettend mee Mesle bilite barande

‫ﻣﺜﻞ ﺑﻠﯿﺖ ﺑﺮﻧﺪه‬ ‫ در ﻣﻮردی ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺎﻧﺲ آوردن‬- ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﺘﺮﻗﺒﻪ‬ Het lot is hem gunstig (gezind) geweest Hij heeft geluk gehad Eqbâlaš boland bud

‫اﻗﺒﺎﻟﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺎﻧﺲ آورد‬،‫ﺑﺨﺖ ﺑﺎ او ﯾﺎری ﮐﺮد‬ Iemand/iets aan zijn lot overlaten Zich niet meer bekommeren om iemand/iets Kasi/jariyâni râ be amâne xodâ wel kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا ول ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن و دﻟﻮاﭘﺲ اش ﻧﺒﻮدن‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Met iemands lot begaan zijn Medelijden hebben met iemands levensomstandigheden Qamxâre kasi budan

‫ﻏﻤﺨﻮار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﺪردی ﮐﺮدن‬

Zich iemands lot aantrekken Aandacht hebben voor iemands problemen (en hem eventueel helpen) Bâ kasi hamdardi kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﺪردی ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻼت ﮐﺴﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن )و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ او ﮐﻤﮏ‬ (‫ﮐﺮدن‬ Zich in zijn lot schikken Berusten in wat er gebeurd is Be sarnewešte xod tan dâdan

‫ﺑﻪ ﴎﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد ﺗﻦ دادن‬ ‫اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ Loterij Een lot uit de loterij  Lot Lotje Van Lotje getikt zijn Gek zijn Mox tâb dâštan

‫ﻣﺦ ﺗﺎب داﺷنت‬ ‫دﯾﻮاﻧﻪ ﺑﻮدن‬ Lucht (zn) Doen of iemand lucht is Iemand negeren Kasi râ âdam hesâb nakardan

‫ﮐﺴﯽ را آدم ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Ergens lucht van krijgen Iets via een omweg vernemen Az jariyâni bu bordan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮ ﺑﺮدن‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﺒﺮی را ﺷﻨﯿﺪن‬ Gebakken lucht Grootspraak/bluf/onzin Gonde guzi

‫ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی‬ ‫ﻣﺰﺧﺮف‬/‫ﮔﺰاﻓﻪ ﮔﻮﯾﯽ‬/‫اﻏﺮاق‬

253

Proef woordenboek.indd 253

16-5-2008 9:24:39

Luchten (ww) / Luchtje

Iets in de lucht laten vliegen Iets (door middel van explosieven) uit elkaar laten springen Čizi râ be hawâ ferestâdan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻫﻮا ﻓﺮﺳﺘﺎدن‬ ‫ﻣﻨﻔﺠﺮ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را )ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻮاد ﻣﻨﻔﺠﺮه( ﺗﺮﮐﺎﻧﺪن‬ Lucht geven aan iets Uiting geven aan iets Čizi râ birun dâdan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯿﺮون دادن‬ ‫ ﻧﺸﺎن دادن‬،‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن‬

Bi hawâ piš âmadan

‫ﺑﯽ ﻫﻮا ﭘﯿﺶ آﻣﺪن‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدن‬ Van de lucht leven Van niets/heel weinig kunnen leven Bâ bâde hawâ zende budan

‫ﺑﺎ ﺑﺎد ﻫﻮا زﻧﺪه ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻘﺪار ﮐﻤﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺎ ﻫﯿﭻ‬ Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht  Vogel

Lucht voor iemand zijn Genegeerd worden door iemand Dar češme kasi be hesâb nayâmadan

Een gat in de lucht springen  Gat

‫در ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻮرد ﺑﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﯾﺎ ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬

Er is geen vuiltje aan de lucht  Vuiltje

Naar lucht happen Het benauwd hebben // naar adem snakken Nafase boridan

Geen wolkje aan de lucht!  Wolkje

‫ﻧﻔﺲ ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫ ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻻ ﻧﯿﺎﻣﺪن‬- ‫ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Niet van de lucht zijn Geregeld verschijnen // zich onophoudelijk voordoen Hanuz jariyân dâštan

‫ﻫﻨﻮز ﺟﺮﯾﺎن داﺷنت‬ ‫ ﻣﺪام اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎدن‬- ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﭘﯿﺶ آﻣﺪن‬ Uit de lucht gegrepen zijn Verzonnen zijn Xâb o xiyâl budan

‫ﺧﻮاب و ﺧﯿﺎل ﺑﻮدن‬ ‫ ﺧﯿﺎل ﺑﺎﻓﯽ ﺑﻮدن‬،‫ﺑﯽ ﭘﺎﯾﻪ و اﺳﺎس ﺑﻮدن‬ Uit de lucht komen vallen Zich onverwachts voordoen

Een slag in de lucht doen  Slag

Het onweer is niet van de lucht  Onweer Onweer zuivert de lucht  Onweer Op til zijn = ophanden zijn/in de lucht hangen  Til Luchten (ww) Iemand niet kunnen luchten of zien Een grote afkeer hebben van iemand // iemand niet kunnen verdragen Češme didane kasi râ nadâštan

‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻃﺎﻗﺖ‬- ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه از ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Luchtje Daar zit een luchtje aan Dat is verdacht // dat is niet in orde Masale bu dâr ast

254

Proef woordenboek.indd 254

16-5-2008 9:24:39

Lui / Lurven

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﻮ دار اﺳﺖ‬ ‫ درﺳﺖ و رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫ﻣﺸﮑﻮک اﺳﺖ‬ Een luchtje scheppen Even naar buiten gaan om frisse lucht in te ademen Hawâ-i xordan

‫ﻫﻮاﯾﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ای ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ و ﻧﻔﺲ ﺗﺎزه ای ﮐﺸﯿﺪن‬ Lui Liever lui dan moe zijn Liever niets doen dan (hard) werken Tanbali râ be xastegi tarjih dâdan

‫ﺗﻨﺒﻠﯽ را ﺑﻪ ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺗﺮﺟﯿﺢ دادن‬ ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ دوﺳﺖ دارد ﮐﺎری ﻧﮑﻨﺪ ﺗﺎ )ﺳﺨﺖ( ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‬ Luis De luis in de pels zijn Een lastig/kritisch iemand zijn {die kritiek heeft op bijv. de organisatie waar hij werkt} Onsore nârâhat wa por darde sari budan

‫ﻋﻨﴫ ﻧﺎراﺣﺖ و ﭘﺮ دردﴎی ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﺮده ﮔﯿﺮی ﺑﻮدن }ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ‬/‫آدم ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎز‬ {‫ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎد ﮐﻨﺪ‬ Een leven als een luis op een zeer hoofd  Leven (zn) Luister (zn) Luister bijzetten aan iets Iets feestelijker maken Čizi râ zarq o barq dâdan

‫ﭼﯿﺰی را زرق و ﺑﺮق دادن‬ ‫ﭼﯿﺰی را زﯾﺒﺎﺗﺮ و ﺑﺰﻣﯽ ﺗﺮ ﮐﺮدن‬ Luisteren Dat luistert heel nauw Dat moet heel nauwkeurig/voorzichtig gedaan worden Kâre zarif o daqiqi ast

‫ﮐﺎر ﻇﺮﯾﻒ و دﻗﯿﻘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﺷﮑﺎﻓﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬/‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ رﯾﺰﺑﯿﻨﯽ‬ Luizenleventje Een luizenleventje leiden Een heel aangenaam/zorgeloos bestaan leiden Zendegi-ye bi daq-daqe-i dâštan

‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯽ دﻏﺪﻏﻪ ای داﺷنت‬ ‫ﺑﯽ دردﺳﺮی داﺷﺘﻦ‬/‫زﻧﺪﮔﯽ دل ﭘﺬﯾﺮ‬ Lul Hij is (weer) de lul! Hij is (weer) het slachtoffer! (Bâz) hananaš zade ast!

!‫)ﺑﺎز( دﻫﻦ اش زده اﺳﺖ‬ !‫)دوﺑﺎره( ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Iemand voor lul zetten Iemand in het openbaar bespottelijk maken Kasi râ seke-ye yek pul kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﮑﻪ ﯾﮏ ﭘﻮل ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻠﻮی ﻣﺮدم ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Lulletje Een lulletje rozenwater Een onbenullige vent // een slapjanus Âdame sar be hawâ

‫آدم ﴎ ﺑﻪ ﻫﻮا‬ ‫ آدم ﺑﯽ ﺧﻮد و ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ‬- ‫ﭘﺴﺮک ﮐﻨﺪ ذﻫﻦ‬ Luren Iemand in de luren leggen Iemand misleiden Sare kasi râ šire mâlidan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮه ﻣﺎﻟﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن‬ Lurven Iemand bij zijn lurven pakken Iemand stevig vastpakken Yaxe-ye (yaqe-ye) kasi râ časbidan

255

Proef woordenboek.indd 255

16-5-2008 9:24:39

Lust (zn) / Luxepaarden

‫ﯾﺨﻪ )ﯾﻘﻪ( ﮐﺴﯽ را ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ راﻣﺤﮑﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Lust (zn) Dat is mijn lust en mijn leven! Daar heb ik reuze veel plezier in! Keyf o hâle man ast!

!‫ﮐﯿﻒ و ﺣﺎل ﻣﻦ اﺳﺖ‬ !‫ﻟﺬت ﺑﺴﯿﺎری از آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﯽ ﺑﺮم‬

Een mens zijn lust is een mens zijn leven  Mens Praten/werken enz. dat het een lieve lust is  Praten Lusten (ww) Hij zal ervan lusten Hij zal flink op zijn donder krijgen Tanaš mixârad

Iemand de lust ontnemen Iemand beroven van zijn plezier in iets Hâle kasi râ gereftan

‫ﺗﻦ اش ﻣﯽ ﺧﺎرد‬ ‫ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬،‫ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد‬

‫ﺣﺎل ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را از ﻟﺬت ﭼﯿﺰی ﻣﺤﺮوم ﮐﺮدن‬

Iemand (wel rauw) lusten Iemand niet kunnen uitstaan/ verdragen (Bi andâze) be xune kasi tešne budan

Wie de lusten wil, moet ook de lasten dragen Men moet de akelige gevolgen accepteren van zijn pleziertjes Har ke râ tâwus xâhad jo-ore hendustân kešad

‫ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺗﺎووس ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻮر ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﮐﺸﺪ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺎﮔﻮار ﺧﻮﺷﯽ ﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﭙﺬﯾﺮد‬ Zijn lusten botvieren Zich overgeven aan fysieke genoegens/ hartstochten Donbâle hawâ wa hawase xod raftan

‫دﻧﺒﺎل ﻫﻮا و ﻫﻮس ﺧﻮد رﻓنت‬ ‫ﻫﻮای ﻧﻔﺲ ﻗﺮار دادن‬/‫ﺧﻮد را دراﺧﺘﯿﺎر ﻟﺬت ﺟﺴﻤﯽ‬

‫)ﺑﯽ اﻧﺪازه( ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻃﺎﻗﺖ ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺗﺤﻤﻞ‬ Zo lust ik er nog wel een/eentje {Een ironisch-afwijzende reactie op wat iemand vertelt} Râst migi na bâbâ

‫راﺳﺖ ﻣﯿﮕﯽ ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺎ‬ {‫}واﮐﻨﺶ ﮐﻨﺎﯾﻪ آﻣﯿﺰ ﻣﺮدودی ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﺴﯽ‬ Luxepaarden Je hebt nu eenmaal werkpaarden en luxepaarden  Werkpaarden

256

Proef woordenboek.indd 256

16-5-2008 9:24:39

M Maag Daar draait je maag van om Daar word je misselijk van Âdam oq-qaš minešinad

‫آدم اق اش ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ‬ ‫ دل آﺷﻮﺑﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬،‫آدم ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Dat ligt hem zwaar op de maag = hij zit daarmee in zijn maag Hij zit met een probleem dat moeilijk op te lossen is Sare delaš gir karde ast

‫ﴎ دﻟﺶ ﮔﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺸﮕﻞ ﺑﺰرﮔﯽ رو ﺑﻪ رو اﺳﺖ ﮐﻪ دﺷﻮار ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ آن‬ ‫را ﺣﻞ ﮐﻨﺪ‬ Iemand iets in de maag splitsen Iemand iets tegen zijn zin opdringen Čizi râ be kasi zur čepân kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زورﭼﭙﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﮐﺮدن‬ Op de nuchtere maag Zonder iets gegeten te hebben Šekame nâštâ

‫ﺷﮑﻢ ﻧﺎﺷﺘﺎ‬ ‫ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﺪ‬

Zijn maag protesteert Door geluiden in de maag wordt duidelijk dat het voedsel hem zwaar valt Šekamaš qâr o qur mikonad

‫ﺷﮑﻢ اش ﻗﺎر و ﻗﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫از ﺳﺮ و ﺻﺪای ﺷﮑﻢ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻏﺬا را ﻣﺸﮕﻞ‬ ‫ﻫﻀﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ De liefde van de man gaat door de maag  Liefde De weg naar het hart van een man gaat door de maag  Hart Zijn ogen zijn groter dan zijn maag  Oog Maaiveld Boven het maaiveld uitsteken Opvallen door bijzondere kwaliteiten Sari tuye sar hâ dar âwardan

‫ﴎی ﺗﻮی ﴎﻫﺎ در آوردن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﺷﺘﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن‬ Maak (zn) Het is in de maak Er wordt aan gewerkt Dar daste eqdâm ast

‫در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ‬ ‫در ﺣﺎل ﺳﺎﺧﺘﻦ و درﺳﺖ ﺷﺪن اﺳﺖ‬ Maalstroom In de maalstroom van het leven In de snelle loop van de gebeurtenissen waarover je geen macht hebt Dar čarxeše zendegi

‫در ﭼﺮﺧﺶ زﻧﺪﮔﯽ‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻨﺪ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺮل اش از‬ ‫دﺳﺖ آدم ﺧﺎرج اﺳﺖ‬

257

Proef woordenboek.indd 257

16-5-2008 9:24:39

Maaltijd / Maat

Maaltijd Dat is mosterd na de maaltijd  Mosterd

Har če be andâze-aš

Maan Naar de maan Kapot/verloren/weg Sag xor

De maat is vol Het is genoeg geweest Digar bas ast

‫ﺳﮓ ﺧﻮر‬ ‫از دﺳﺖ رﻓﺘﻨﻪ‬/‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده‬/‫ﻓﻨﺎ ﺷﺪه‬ Tegen de maan blaffen Loze bedreigingen uiten Mah tâbad o sag o-o konad

‫ﻣﻪ ﺗﺎﺑﺪ و ﺳﮓ ﻋﻮﻋﻮ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻫﺎی ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ Loop naar de maan  Bliksem Maandag Een blauwe maandag Korte tijd, zonder veel succes Zamâni kutâh wa bi natije

‫زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮﺗﺎه و ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫ ﺑﺪون ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ‬،‫در ﻣﺪﺗﯽ ﮐﻮﺗﺎه‬ Maart Maart roert zijn staart, april doet wat hij wil In maart en april kan het weer heel wisselvallig zijn Esfandi o esfandi har sâ-ati yek fandi

‫اﺳﻔﻨﺪی و اﺳﻔﻨﺪی ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﯾﮏ ﻓﻨﺪی‬ ‫در ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ و ﻓﺮوردﯾﻦ ﻫﻮا ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ‬ Maarten De pijp aan Maarten geven  Pijp Maat Alles met mate Alles in de juiste proporties // niet te veel, niet te weinig

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه اش‬ ‫ ﻧﻪ ﮐﻢ و ﻧﻪ زﯾﺎد‬- ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺧﻮدش‬

‫دﯾﮕﺮ ﺑﺲ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬ De maat slaan Het ritme van de muziek (3/4, 4/4, 6/8 enz.) met de hand aangeven Reng gereftan

‫رﻧﮓ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ و ﻏﯿﺮه( را ﺑﺎ دﺳﺖ زدن‬٨/٦ ،٤/٤ ،٤/٣) ‫رﯾﺘﻢ ﻣﻮزﯾﮏ‬ Geen maat weten te houden Zich niet kunnen beheersen Andâze našenâxtan

‫اﻧﺪازه ﻧﺸﻨﺎﺧنت‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن‬ In/uit de maat lopen In/uit de pas lopen Az qadamro birun naraftan/raftan

‫رﻓنت‬/‫از ﻗﺪم رو ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓنت‬ ‫ﺷﺪن‬/‫از ﺣﺪ ﺧﺎرج ﻧﺸﺪن‬ Met twee maten meten In gelijksoortige gevallen niet dezelfde criteria gebruiken Yek bâm o do hawâ kardan

‫ﯾﮏ ﺑﺎم و دو ﻫﻮا ﮐﺮدن‬ ‫در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺴﺎوی ﻣﻌﯿﺎر ﻧﺎﻣﺴﺎوی ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Onder/beneden de maat zijn Onvoldoende/ontoereikend zijn Zire estândârd budan

‫زﯾﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺎرﺳﺎ ﺑﻮدن‬/‫ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ‬

258

Proef woordenboek.indd 258

16-5-2008 9:24:40

Maatje / Maken

Maatje Goede maatjes met iemand zijn Met iemand goed kunnen opschieten // met iemand bevriend zijn Bâ kasi ayâq budan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻋﯿﺎق ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻓﺎﻗﺖ داﺷﺘﻦ‬- ‫راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Maatregel Dat zijn geen halve maatregelen! Dat is een grondige aanpak! Ân kâr hâ nimband ke nistand!

!‫آن ﮐﺎرﻫﺎ ﻧﯿﻢ ﺑﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬ !‫آن ﯾﮏ اﻗﺪام اﺳﺎﺳﯽ و ﭘﺎ ﺑﺮ ﺟﺎ و ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺖ‬ Macht Boven je macht werken Werk verrichten dat je eigenlijk niet aan kunt Folân jâ-ye xod râ pâre kardan

‫ﻓﻼن ﺟﺎی ﺧﻮد را ﭘﺎره ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از ﺣﺪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آدم ﺑﺎﺷﺪ‬ De macht der gewoonte Onnadenkend handelen uit routine Adat ast digar

‫ﻋﺎدت اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و از روی روال ﻋﺎدت اﻧﺠﺎم دادن‬ Iemand in zijn macht hebben Met iemand kunnen doen en laten wat je wilt Sawâre kasi budan

‫ﺳﻮار ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Naar de macht grijpen De leiding nemen (al of niet met geweld) Qodrat râ qâpidan

‫ﻗﺪرت را ﻗﺎﭘﯿﺪن‬ (‫رﻫﺒﺮی را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ )ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺑﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬

Uit alle macht Met maximale inzet Bâ hame-ye wojud

‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ وﺟﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ‬ Eendracht maakt macht  Eendracht Kennis is macht  Kennis Met man en macht  Man Mager Mager afsteken bij iemand/iets Vergeleken met iemand/iets anders een minder goede indruk maken Be pâ-ye kasi/čizi naresidan

‫ﭼﯿﺰی ﻧﺮﺳﯿﺪن‬/‫ﺑﻪ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن‬/‫در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Maken Dat maak ik niet mee Ik weiger daaraan mee te werken Man ke nistan

‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫در آن ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺮﮐﺖ و ﻫﻤﮑﺎری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Het helemaal gemaakt hebben Veel succes behaald hebben en daarvan profiteren Be jâ-ye bolandi residan

‫ﺑﻪ ﺟﺎی ﺑﻠﻨﺪی رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎری رﺳﯿﺪن و از آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮدن‬ Het niet meer lang maken Niet lang meer te leven hebben Omr be sar âmadan

‫ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﴎ آﻣﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻣﺪت زﯾﺎدی زﻧﺪه ﻧﺒﻮدن‬

259

Proef woordenboek.indd 259

16-5-2008 9:24:40

Malen (ww) / Man

Iemand kunnen maken en breken Iemand in zijn macht hebben Kasi râ mesle mu-um dar čang dâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺜﻞ ﻣﻮم در ﭼﻨﮓ داﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را در ﺳﻠﻄﻪ و ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد داﺷﺘﻦ‬ Je hebt daar niets te maken Je hoort daar niet thuis // je bemoeit je met zaken die jou niet aangaan Daxli be tu nadârad

‫دﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺪارد‬ ‫ در ﮐﺎری دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﮐﻪ‬- ‫آن ﺟﺎ ﺟﺎی ﺗﻮ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﯿﺴﺖ‬ Je hebt het er zelf naar gemaakt Je bent zelf schuldig aan de ontstane situatie Xodat kardi ke la-anat bar xodat bâd

‫ﺧﻮدت ﮐﺮدی ﮐﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ ﺧﻮدت ﺑﺎد‬ ‫ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺧﻮدت اﺳﺖ ﮐﻪ وﺿﻊ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ در آﻣﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Ze kunnen mij niets maken Ze kunnen mij geen schade doen // geen gegronde verwijten maken Bar alay-he man hič qalati nemitawânand bekonand

‫ﺑﺮ ﻋﯿﻠﻪ ﻣﻦ ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﮑﻨﻨﺪ‬ ‫ ﻫﯿﭻ اﺗﻬﺎم‬- ‫ﻫﯿﭻ آﺳﯿﺒﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻌﺘﺒﺮی ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﻣﻦ ﻧﺪارﻧﺪ‬ Malen (ww) Ik maal daar niet om Het kan me niets schelen // het laat me koud Gusâm bedeh-kâr nist

‫ﮔﻮﺷﻢ ﺑﺪﻫﮑﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﭘﯿﺶ ﻣﻦ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت اﺳﺖ‬- ‫ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Wie het eerst komt, het eerst maalt Wie als eerste ergens komt, wordt als eerste geholpen

Âsiâb be no-obat

‫آﺳﯿﺎب ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﻪ اول آﻣﺪ اول ﻧﻮﺑﺖ او اﺳﺖ‬ Maling Iemand in de maling nemen Iemand voor de gek houden Kasi râ dast andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﺮدن‬،‫ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Maling hebben aan iemand/iets Onverschillig staan ten opzichte van iemand/iets Kasi/čizi râ pašme xod ham hesâb nakardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺸﻢ ﺧﻮد ﻫﻢ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﺑﻮدن‬/‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Mammon Men kan niet tegelijk God dienen en de mammon  God Man Aan de man komen Een echtgenoot krijgen Šohar kardan

‫ﺷﻮﻫﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻫﻤﺴﺮ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬،‫ﻋﺮوﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Als één man Allemaal tegelijk Yek sedâ

‫ﯾﮏ ﺻﺪا‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ‬ Anderhalve man en een paardenkop Slechts heel weinig mensen Tak o tuki âdam

‫ﺗﮏ و ﺗﻮﮐﯽ آدم‬ ‫ ﻋﺪه ﮐﻤﯽ‬،‫ﺗﻌﺪاد اﻧﺪﮐﯽ‬

260

Proef woordenboek.indd 260

16-5-2008 9:24:40

Man / Man

Dan ben ik je man Dan ben ik beschikbaar Dar extiyâre šomâ hastam

‫در اﺧﺘﯿﺎر ﺷام ﻫﺴﺘﻢ‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺴﺎب ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده ﻫﺴﺘﻢ‬ Dan is er nog geen man overboord Dan is er nog niets aan de hand Âsemân ke surâx našode ast

‫آﺳامن ﮐﻪ ﺳﻮراخ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﺸﮕﻠﯽ در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ De man in de straat De gewone mensen // de gewone burger Xalâ-yeq

‫ﺧﻼﯾﻖ‬ ‫ ﻣﺮدم ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬- ‫آدم ﻫﺎی ﻋﺎدی‬ De man met de hamer Plotseling opkomende vermoeidheid // inzinking bij wedstrijden Xastegi wa kuftegi

‫ﺧﺴﺘﮕﯽ و ﮐﻮﻓﺘﮕﯽ‬ ‫ ﻓﺮوﮐﺶ در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ‬- ‫رﺧﻮت و ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ‬ Die man heeft twee rechterhanden Hij is heel handig Âdame zebar dasti ast

‫آدم زﺑﺮ دﺳﺘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﭼﺎﻻک و ﮐﺎردان اﺳﺖ‬ Een man een man, een woord een woord Je moet je belofte nakomen Mard ast o qo-olaš

‫ﻣﺮد اﺳﺖ و ﻗﻮﻟﺶ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‬ Een man uit één stuk Een betrouwbare man Âdame amin

‫آدم اﻣﯿﻦ‬ ‫ﺷﺨﺺ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬

Een man van de daad zijn Iemand die niet veel praat, maar actief aan het werk gaat Marde amal budan

‫ﻣﺮد ﻋﻤﻞ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺣﺮف ﻧﻤﯽ زﻧﺪ اﻣﺎ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een man van de klok 1 - Iemand die altijd precies op tijd komt 2 - Iemand die alles op dezelfde tijd doet Âdame waqt šenâs

‫آدم وﻗﺖ ﺷﻨﺎس‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺳﺮ وﻗﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‬-١ ‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Een man van de wereld Iemand die weet hoe het in de wereld toegaat en op grond daarvan zelfverzekerd is Âdame donyâ dide

‫آدم دﻧﯿﺎ دﯾﺪه‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از اﺧﺒﺎر دﻧﯿﺎ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ دارد‬ Een man van niks Een waardeloze man Âdame bi xod

‫آدم ﺑﯽ ﺧﻮد‬ ‫ﻣﺮد ﺑﯽ ارزش‬ Een man van zijn woord Een man die zijn belofte houdt Qo-olaš qo-ol ast

‫ﻗﻮل اش ﻗﻮل اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻣﯽ اﯾﺴﺘﺪ‬ Hij is een gebroken man Hij is door verdriet/tegenslag uitgeput en kan niet meer verder Az pâ dar âmade ast

261

Proef woordenboek.indd 261

16-5-2008 9:24:40

Mand / Mandje

‫از ﭘﺎ درآﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬/‫از ﻏﺼﻪ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﻧﺪارد‬ Iets aan de man brengen Iets verkopen Barâye jensi mošteri peydâ kardan

‫ﺑﺮای ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺸﱰی ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻓﺮوﺧﺘﻦ‬ Iets op de man af vragen Iets direct aan iemand vragen Čizi râ bi ru dar bâyesti porsidan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ رودرﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﭘﺮﺳﯿﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﮐﺴﯽ ﺳﻮال ﮐﺮدن‬ Man en paard noemen Ronduit zeggen wat volgens jou aan de hand is Hame-ye qaziye râ goftan

‫ﻫﻤﻪ ﻗﻀﯿﻪ را ﮔﻔنت‬ ‫از دﯾﺪ ﺧﻮد ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺮح دادن‬ Mannenbroeders {bijbeltekst, Handelingen 2:29} Vrienden en bekenden met dezelfde (geloofs)overtuiging Barâdarâne dini {enjil}

{‫ﺑﺮادران دﯾﻨﯽ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﯾﺎ آﺷﻨﺎﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ آﯾﯿﻦ ﯾﮑﺴﺎن دارﻧﺪ‬ Met man en macht Op volle sterkte // met inzet van alle middelen Bâ hame-ye qodrat

‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻗﺪرت‬ ‫ ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت‬- ‫ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺎﻣﻞ‬ Op de man spelen Een zaak proberen te winnen, niet met zakelijke argumenten, maar door de tegenstander persoonlijk aan te vallen

Masale râ šaxsi kardan

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺷﺨﺼﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﻠﮑﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻒ ﺧﻮد‬ Vijf man sterk Met in totaal vijf mannen Panj nafari

‫ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮی‬ ‫ﮐﻼ ﭘﻨﺞ ﻣﺮد‬ De liefde van de man gaat door de maag  Liefde Het schip is met man en muis vergaan  Schip Kleren maken de man  Kleren Mand Door de mand vallen Ontmaskerd worden Dast ru šodan

‫دﺳﺖ رو ﺷﺪن‬ ‫ ﻏﺎﻓﻠﮕﯿﺮ ﺷﺪن‬،‫اﻓﺸﺎ ﺷﺪن‬ Eén rotte appel in de mand maakt al het gave fruit te schand  Appel Mandaat Zijn mandaat ter beschikking stellen (of: neerleggen) Meedelen dat je je opdracht niet langer wil uitvoeren en aftreedt Extiyârâte xod râ zamin gozâštan

‫اﺧﺘﯿﺎرات ﺧﻮد را زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اداﻣﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن و آن را ﮔﺰارش دادن‬ Mandje Zo lek als een mandje Niet in staat informatie geheim te houden {gezegd van een organisatie e.d.}

262

Proef woordenboek.indd 262

16-5-2008 9:24:40

Maneschijn / Manusje-van-alles

Čeft o bast nadâštan

‫ﭼﻔﺖ و ﺑﺴﺖ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ رازی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ }درﺑﺎره ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎ‬ {‫ﺗﺸﮑﯿﻼﺗﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Maneschijn Het is niet alles rozengeur en maneschijn  Rozengeur Manier Dat is geen manier van doen Dat is heel onbehoorlijk/onfatsoenlijk Dur az adab ast

‫دور از ادب اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺴﺘﺎﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ‬/‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ‬ Mankeren Dát mankeert er nog maar aan! Dáár zaten we niet op te wachten! // dat is een nieuwe tegenslag! Hamin yeki râ kam dâštim!

!‫ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ‬ !‫ اﯾﻦ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺟﺪﯾﺪی اﺳﺖ‬- !‫ﻣﻨﺘﻈﺮ اﯾﻦ ﯾﮑﯽ ﻧﺒﻮدﯾﻢ‬ Manna Dat komt als manna uit de hemel Dat is een wonderlijke meevaller die juist op tijd komt Mesle mo-ojeze-ye âsemâni reside ast

‫ﻣﺜﻞ ﻣﻌﺠﺰه آﺳامﻧﯽ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎﻧﺲ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ Mannetje Daar heb ik mijn mannetjes voor Daar heb ik mannen voor die mij kunnen helpen iets op te lossen Âdame ân kar râ dâram

‫آدم آن ﮐﺎر را دارم‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ را دارم ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺸﮕﻞ ﺣﻞ‬ ‫ﺷﻮد‬ Een mannetje van drie turven hoog Iemand net zo groot als een kind

Mardake nim wajabi

‫ﻣﺮدک ﻧﯿﻢ وﺟﺒﯽ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻗﺪش اﻧﺪازه ﯾﮏ ﺑﭽﻪ اﺳﺖ‬ Zijn mannetje staan Tegen de moeilijkheden opgewassen zijn Az pas kâri bar âmadan

‫از ﭘﺲ ﮐﺎری ﺑﺮآﻣﺪن‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ دﺷﻮاری ﻫﺎ ﻣﺤﮑﻢ و ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدن‬ Mans Heel wat mans zijn Tot veel in staat zijn Marde kâr budan

‫ﻣﺮد ﮐﺎر ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری را داﺷﺘﻦ‬ Hij is er mans genoeg voor Hij is er heus wel toe in staat Az ohde-aš bar miâyad

‫از ﻋﻬﺪه اش ﺑﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫ﺑﺪون ﺷﮏ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آن را دارد‬ Mantel Iemand de mantel uitvegen Iemand streng berispen // iemand flink de waarheid zeggen Puste kasi râ kandan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻨﺪن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬ Iets met de mantel der liefde bedekken Iets uit genegenheid vergeven Az ruye mohabat jariyâni râ nâdide gereftan

‫از روی ﻣﺤﺒﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓنت‬ ‫از روی ﻋﻼﻗﻪ ﭼﯿﺰی را ﺑﺨﺸﯿﺪن و ﻋﻔﻮ ﮐﺮدن‬ Manusje-van-alles Een manusje-van-alles Iemand die voor allerlei karweitjes geschikt is

263

Proef woordenboek.indd 263

16-5-2008 9:24:40

Marge / Masker

Âdame hame kâre

‫آدم ﻫﻤﻪ ﮐﺎره‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﮐﺎری وارد اﺳﺖ‬ Marge Dat is gerommel in de marge  Gerommel Markt Bij het scheiden van de markt leert men de kooplui kennen Pas na afloop van een zaak leer je iemands ware karakter kennen Âxare kâr mišawad fahmid taraf čand marde hal-lâj ast

‫آﺧﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد ﻓﻬﻤﯿﺪ ﻃﺮف ﭼﻨﺪ ﻣﺮده ﺣﻼج اﺳﺖ‬ ‫آدم ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺎزه ﺑﺎ ﺷﺨﺼﯿﺖ واﻗﻌﯽ ﮐﺴﯽ‬ ‫آﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Goed in de markt liggen Gewild zijn // goed verkocht worden Bâzâre širini dâštan

‫ﺑﺎزار ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ داﺷنت‬ ‫ ﺧﻮب ﻓﺮوش رﻓﺘﻦ‬- ‫ﻫﻮا ﺧﻮاه و ﻣﺸﺘﺮی داﺷﺘﻦ‬ In de markt zijn Voor iets beschikbaar // in iets geïnteresseerd zijn Tâlebe čizi budan

‫ﻃﺎﻟﺐ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻮدن‬- ‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ Onder de markt verkopen Voor een te lage prijs verkopen Zire qeymat foruxtan

‫زﯾﺮ ﻗﯿﻤﺖ ﻓﺮوﺧنت‬ ‫ﺑﺎ ﺑﻬﺎی ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ﻓﺮوش رﺳﺎﻧﺪن‬ Van alle markten thuis zijn Voor allerlei karweitjes geschikt zijn // overal raad op weten

Dar har kâri sar-rešte dâštan

‫در ﻫﺮ ﮐﺎری ﴎ رﺷﺘﻪ داﺷنت‬ ‫ در ﻫﺮ ﮐﺎری وارد‬- ‫ﺑﻪ درد ﮐﺎرﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﻮدن‬ Zichzelf uit de markt prijzen Eigen producten/diensten voor zo’n hoge prijs aanbieden dat de klanten weglopen Bâzâre xod râ xarâb kardan

‫ﺑﺎزار ﺧﻮد را ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺪﻣﺎت ﺧﻮد را آن ﭼﻨﺎن ﮔﺮان ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ‬/‫ﮐﺎﻻ‬ ‫ﻣﺸﺘﺮی ﻓﺮار ﮐﻨﺪ‬ Dat is een gat in de markt  Gat Mars I = rugzak Heel wat in zijn mars hebben Veel kunnen en/of weten Xeyli bâraš ast

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎر اش اﺳﺖ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺴﯿﺎری دارد‬/‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ‬ Mars II = het marcheren Zich op mars begeven Op weg gaan (al of niet als soldaat) Qadam ro raftan

‫ﻗﺪم رو رﻓنت‬ (‫راه اﻓﺘﺎدن )ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﺑﺎز ﯾﺎ ﻧﻪ‬ Masker Een masker opzetten Zijn ware aard verbergen Zâte xod râ lâpuši kardan

‫ذات ﺧﻮد را ﻻﭘﻮﺷﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﺧﻮد را ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮدن‬ Het masker laten vallen Zijn ware aard tonen Zâte xod râ ru kardan

‫ذات ﺧﻮد را رو ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن‬

264

Proef woordenboek.indd 264

16-5-2008 9:24:40

Massa / Meet

Iemand het masker afrukken Aantonen dat iemand anders/slechter is dan hij zich voordoet Pate-ye kasi râ ruye âb andâxtan

‫ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را روی آب اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺪﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ‬/‫ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮر دﯾﮕﺮ‬ ‫واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Massa De grote massa De onkritische meerderheid van het volk Awâmon-nâs

‫ﻋﻮام اﻟﻨﺎس‬ ‫اﮐﺜﺮﯾﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﻈﺮی از ﺧﻮد ﻧﺪارد‬ Een massa fouten Een groot aantal fouten Yek guni eštebâh

‫ﯾﮏ ﮔﻮﻧﯽ اﺷﺘﺒﺎه‬ ‫ﻋﯿﺐ و ﺧﻄﺎﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬

Meden De wet van Meden en Perzen  Wet Meenemen Dat is (mooi) meegenomen Dat is een aardig bijkomend voordeel Emtiyâze (xubi) ast

‫اﻣﺘﯿﺎز )ﺧﻮﺑﯽ( اﺳﺖ‬ ‫ﺳﻮدی دل ﭘﺬﯾﺮ و ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ای اﺳﺖ‬ Meester Iets meester zijn 1 - Iets bedwongen/overwonnen hebben {gezegd van emoties, van ziekte, brand enz.} 2 - Heel bekwaam zijn in iets 1 - Fâyeq âmadan 2 - ostâde kâri budan

‫ اﺳﺘﺎد ﮐﺎری ﺑﻮدن‬-٢ ‫ ﻓﺎﯾﻖ آﻣﺪن‬-١ ،‫ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن }درﺑﺎره اﺣﺴﺎﺳﺎت‬/‫ ﺑﺮ ﭼﯿﺰی ﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن‬-١ ‫ در‬-٢ {‫ آﺗﺶ ﺳﻮزی و ﻏﯿﺮه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬،‫ﺑﯿﻤﺎری‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﺎردان ﺑﻮدن‬

Mate  Maat Matje Iemand op het matje roepen Iemand ter verantwoording roepen Kasi râ bâzxâst kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺮدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ ﺧﻮاﺳﺘﻦ‬ Mazen Door de mazen van de wet kruipen De mogelijkheden benutten die er zijn om een wet te ontduiken Bâ ziraki az qeyde qânun dar raftan

‫ﺑﺎ زﯾﺮﮐﯽ از ﻗﯿﺪ ﻗﺎﻧﻮن در رﻓنت‬ ‫از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده ﺗﺎ از زﯾﺮ ﻗﺎﻧﻮن ﻓﺮار‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ Medaille De keerzijde van de medaille  Keerzijde

Zich van iets meester maken Iets veroveren/bemachtigen Bar čizi čang andâxtan

‫ﺑﺮ ﭼﯿﺰی ﭼﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺗﺼﺮف ﮐﺮدن‬ Zichzelf niet meer meester zijn Zich niet meer kunnen beheersen Az xod bi-xod šodan

‫از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Heer en meester zijn  Heer Het oog van de meester maakt het paard vet  Oog Meet Van meet af aan Sinds het begin // van begin af aan

265

Proef woordenboek.indd 265

16-5-2008 9:24:40

Meisje / Mens

Az aw-wale kâr

‫از اول ﮐﺎر‬ ‫ از آﻏﺎز ﺟﺮﯾﺎن‬- ‫از اﺑﺘﺪا‬ Meisje Een meisje van plezier Een hoer Zane har jâ-i

‫زن ﻫﺮﺟﺎﯾﯽ‬ ‫ ﺟﻨﺪه‬،‫ﻓﺎﺣﺸﻪ‬ Melk Niets in de melk te brokkelen hebben Geen invloed in de besluitvorming hebben Bi tasal-lot budan

‫ﺑﯽ ﺗﺴﻠﻂ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﯿﭻ ﻗﺪرﺗﯽ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Zijn melk kookte over Hij werd kwaad Juš âwardan

‫ﺟﻮش آورد‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪ‬

Memorie van toelichting Een schriftelijk stuk waarin de motieven voor een ingediend wetsvoorstel en de betekenis ervan worden toegelicht Bayâni-ye katbi

‫ﺑﯿﺎﻧﯿﻪ ﮐﺘﺒﯽ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﮕﯿﺰه ﻧﻈﺮﯾﻪ اراﯾﻪ ﺷﺪه را ﺗﻮﺿﯿﺢ‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ و ﻣﻌﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Menens Nu wordt het menens! Je moet nu oppassen: het wordt gevaarlijk! Jariyân bix peydâ mikonad!

!‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯿﺦ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ وﺿﻊ ﺧﻄﺮﻧﺎک‬:‫آدم دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻮاﺳﺶ را ﺟﻤﻊ ﮐﻨﺪ‬ !‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Mening Rond voor zijn mening uitkomen Duidelijk zeggen wat je vindt Rast o pust kande harfe xod râ zadan

‫راﺳﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه ﺣﺮف ﺧﻮد را زدن‬ ‫روﺷﻦ و دﻗﯿﻖ ﻧﻈﺮ و ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را ﮔﻔﺘﻦ‬

Een land van melk en honing  Land Melkkoetje Er een melkkoetje op na houden Iemand of iets hebben waarmee men altijd aan extra geld kan komen Morqe toxm talâ pase dast dâštan

‫ﻣﺮغ ﺗﺨﻢ ﻃﻼ ﭘﺲ دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﭼﯿﺰی دم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺘﻮان از‬ ‫آن ﭘﻮل ﺳﺎﺧﺖ‬ Memorie Kort van memorie zijn Dingen snel en gemakkelijk vergeten Kam hawâs budan

‫ﮐﻢ ﺣﻮاس ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺴﺎﯾﻞ را ﺳﺮﯾﻊ و راﺣﺖ ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن‬

Zijn mening niet onder stoelen of banken steken Zijn mening duidelijk naar voren brengen Xodâ wakili harf zadan

‫ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﻧﻈﺮ و ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﻧﺸﺎن دادن‬ Mens Alle mensen! Wel allemachtig! {uitroep van verbazing} Ey wây!

!‫ای وای‬ {‫ﭘﻨﺎه ﺑﻪ ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺰرگ }ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺗﻌﺠﺐ‬

266

Proef woordenboek.indd 266

16-5-2008 9:24:40

Mens / Mens

De ene mens is de ander een wolf De ene mens vormt voor de andere een grote bedreiging {“Homo homini lupus”, Latijns gezegde, Plautus, Asinaria 495} Balâye jâne kasi budan

‫ﺑﻼی ﺟﺎن ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮای دﯾﮕﺮی اﺳﺖ } اﺻﻄﻼح‬ {‫ﻻﺗﯿﻦ‬ De ene mens is de andere niet Ieder mens is weer anders Har kas yek juri ast

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﯾﮏ ﺟﻮری اﺳﺖ‬ ‫آدم ﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ De inwendige mens versterken Op krachten komen door te eten en te drinken Baqdâde xod râ âbâd kardan

‫ﺑﻐﺪاد ﺧﻮد را آﺑﺎد ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮردن و ﻧﻮﺷﯿﺪن ﻗﻮت ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ De mens leeft niet bij brood alleen {bijbeltekst, Mattheus 4:4} Een mens heeft ook geestelijk voedsel nodig Âdam faqat bâ nâne xâli ke zende nist {enjil}

{‫آدم ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﻧﺎن ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻪ زﻧﺪه ﻧﯿﺴﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﻏﺬای روﺣﯽ ﻫﻢ ﻧﯿﺎز دارد‬ De mens wikt, God beschikt De mens kan plannen maken, maar God beslist uiteindelijk wat er gebeurt Har če xodâ bexâhad

‫ﻫﺮﭼﻪ ﺧﺪا ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫آدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺧﻮدش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ دﺳﺖ‬ ‫آﺧﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﭘﯿﺶ آﯾﺪ‬ De mensen in het veld De mensen die het werk doen Mardome dar sahne

‫ﻣﺮدم در ﺻﺤﻨﻪ‬ ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﺎر واﻗﻌﯽ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‬ Een brutaal mens heeft de halve wereld Wie brutaal is, heeft vaak succes Por-ru hâ nesfe donyâ râ sâheband

‫ﭘﺮروﻫﺎ ﻧﺼﻒ دﻧﯿﺎ را ﺻﺎﺣﺐ اﻧﺪ‬ ‫آدم وﻗﯿﺢ و ﭼﺸﻢ ﺳﻔﯿﺪ اﻏﻠﺐ ﻣﻮﻓﻖ اﺳﺖ‬ Een mens is nooit te oud om te leren Ongeacht je leeftijd kun je altijd iets nieuws leren Barâye yâdgiri hič waqt dir nist

‫ﺑﺮای ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻫﯿﭻ وﻗﺖ دﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ در ﻫﺮ ﺳﻨﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﯿﺰی ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮد‬ Een mens zijn lust is een mens zijn leven Als iemand het naar zijn zin heeft, leeft hij pas echt Zendegi-ye wâqe-i dar del xoši ast

‫زﻧﺪﮔﯽ واﻗﻌﯽ در دل ﺧﻮﺷﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﻟﺶ ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎزه دارد زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Er zijn mensen en potloden/fietsbellen/lantarenpalen Wat zijn er toch rare mensen op de wereld Ba-azi hâ âqeland wa ba-azi hâ qâfeland

‫ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﻋﺎﻗﻠﻨﺪ و ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ ﻏﺎﻓﻠﻨﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ آدم ﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ در اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Hij is ook maar een mens van vlees en bloed Hij is een mens met al zijn goede en minder goede kanten U ham âdam ast mesle baqi-ye

‫او ﻫﻢ آدم اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺑﻘﯿﻪ‬ ‫آدﻣﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻫﺎ و ﺑﺪی ﻫﺎﯾﺶ‬

267

Proef woordenboek.indd 267

16-5-2008 9:24:40

Menselijkerwijs / Mes

Ik ben ook maar een mens // niets menselijks is mij vreemd Ik maak zelf ook fouten en daarom heb ik er begrip voor dat anderen dat ook doen {“Homo sum et humani nil a me alienum puto”, Latijns gezegde, Terentius, Heauton timorumenos 77} Mâ âdamim wa âdam hâ ham eštebâh mikonand

‫ﻣﺎ آدﻣﯿﻢ و آدم ﻫﺎ ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان‬ {‫ﻫﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ‬ Ik voel me nu een ander mens Ik voel me nu veel beter // ik ben helemaal opgeknapt Mesle in ke dobâre jân gerefte-am

‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دوﺑﺎره ﺟﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ام‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﻬﺒﻮد ﭘﯿﺪا ﮐﺮده ام‬- ‫اﻻن ﺣﺎل ﻣﻦ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬ Mens, durf te leven! Grijp toch de kansen die het leven je biedt! Forsat râ qanimat dâr!, majâl râ daryâb!

!‫ ﻣﺠﺎل را درﯾﺎب‬،!‫ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ دار‬ ‫ﺷﺎﻧﺴﯽ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻣﯽ دﻫﺪ دو دﺳﺘﯽ ﺑﭽﺴﺐ‬ !‫دﯾﮕﺮ‬ Niets is zo veranderlijk als een mens Een mens is een wispelturig wezen Hič mo-ojudi damdami mezâj tar az âdam nist

‫ﻫﯿﭻ ﻣﻮﺟﻮدی دﻣﺪﻣﯽ ﻣﺰاج ﺗﺮ از آدم ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آدم ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯽ ﺛﺒﺎت و ﻫﺮدﻣﺒﯿﻠﯽ اﺳﺖ‬ Onder de mensen komen In contact komen met andere mensen Bâ âl o âdam qâti šodan

‫ﺑﺎ آل و آدم ﻗﺎﺗﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻦ و رﻓﺖ و آﻣﺪ ﮐﺮدن‬

Zoveel mensen, zoveel wensen Elk mens heeft zo zijn eigen wens, dus er zijn veel verschillende wensen {“Quot capita, tot sententiae”, Latijns gezegde, Terentius, Phormio 454} Saliqe ha moxtalefand

‫ﺳﻠﯿﻘﻪ ﻫﺎ ﻣﺨﺘﻠﻔﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺮای ﺧﻮد آرزوﯾﯽ دارد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آرزوﻫﺎی‬ {‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ‬ Menselijkerwijs Menselijkerwijs gesproken Naar menselijke maatstaven beoordeeld Az nazare ensâni

‫از ﻧﻈﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻼک ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ داوری ﮐﺮدن‬ Mensenleven Een mensenleven telt daar niet (mee) Mensenlevens zijn daar niets waard // ze hebben daar geen respect voor een mensenleven Jâne âdami dar ânjâ hič ast

‫ﺟﺎن آدﻣﯽ در آن ﺟﺎ ﻫﯿﭻ اﺳﺖ‬ ‫ در آن ﺟﺎ‬- ‫در آن ﻣﮑﺎن زﻧﺪﮔﯽ آدﻣﯽ زاد ارزش ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎن اﻧﺴﺎن اﺣﺘﺮام ﻧﻤﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‬ Merg Dat gaat me door merg en been Dat treft me heel diep // dat kan ik bijna niet verdragen Tâ maqze ostoxânam mirawad

‫ﺗﺎ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ ﻣﯽ رود‬ ‫ ﺗﺤﻤﻞ اش ﻃﺎﻗﺖ‬- ‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻤﯿﻘﯽ روی ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﺬارد‬ ‫ﻓﺮﺳﺎ اﺳﺖ‬ Mes Ergens het mes in zetten Een ongewenste toestand flink aanpakken {doorgaans door grote bezuinigingen in te voeren}

268

Proef woordenboek.indd 268

16-5-2008 9:24:40

Meten / Meug

Dar bud-je dast bordan

‫در ﺑﻮدﺟﻪ دﺳﺖ ﺑﺮدن‬ ‫وﺿﻊ ﻧﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن و ﻧﺎﮔﻮاری را ﺳﺎﻣﺎن دادن }ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ‬ {‫اﺟﺮای ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‬ Het mes snijdt van/aan twee kanten Dat levert aan twee kanten voordeel op Har do waraš manfe-at ast

‫ﻫﺮ دو ور اش ﻣﻨﻔﻌﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺳﻮد ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ‬ Iemand het mes op de keel zetten Iemand (al of niet met geweld) tot iets dwingen {bijv. tot het betalen van geld, tot het afleggen van een bekentenis enz.} Pâ bixe gelu-ye kasi gozâštan

‫ﭘﺎ ﺑﯿﺦ ﮔﻠﻮی ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را )ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﺎ ﺑﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ( ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺠﺒﻮر‬ ‫ﮐﺮدن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮﻟﯽ و ﯾﺎ اﻋﺘﺮاﻓﯽ و‬ {‫ﻏﯿﺮه‬ Met het mes op tafel Strijdvaardig // bereid om tot het uiterste te gaan Bâ sine-ye separ karde

‫ﺑﺎ ﺳﯿﻨﻪ ﺳﭙﺮ ﮐﺮده‬ ‫ ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﻮدن‬- ‫ﻣﺒﺎرز‬ Nieuwe messen snijden scherp Nieuwe maatregelen worden (alleen) in het begin strikt toegepast Qânuni ke jadid ast ruze aw-walaš šadid ast

‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﮐﻪ ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ روز اوﻟﺶ ﺷﺪﯾﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ )ﻓﻘﻂ( در اول ﮐﺎر ﺳﺨﺖ و ﻣﺤﮑﻢ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Onder het mes gaan 1 - Geopereerd worden 2 - Een examen moeten doen Pâre pure šodan

‫ﭘﺎره ﭘﻮره ﺷﺪن‬ ‫ وادار ﺑﻪ اﻣﺘﺤﺎن ﺷﺪن‬-٢ ‫ ﺟﺮاﺣﯽ ﺷﺪن‬-١ Het zijn niet allen koks die lange messen dragen  Kok Meten Zich met iemand meten Met iemand wedijveren/strijden Bâ kasi pahlu zadan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭘﻬﻠﻮ زدن‬ ‫ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رﻗﺎﺑﺖ‬ Dat wordt passen en meten  Passen Meter Dat klopt voor geen meter Dat is helemaal niet in orde Sare suzani ham dorost nist

‫ﴎ ﺳﻮزﻧﯽ ﻫﻢ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺻﺤﯿﺢ و رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬ Ik vertrouw hem voor geen meter Ik vertrouw hem helemaal niet Yek sânt ham be u e-etemâd nadâram

‫ﯾﮏ ﺳﺎﻧﺖ ﻫﻢ ﺑﻪ او اﻋﺘامد ﻧﺪارم‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﺑﻪ او ﻧﺪارم‬ Metten Korte metten maken met iemand/iets 1 - Iemand/iets hard aanpakken 2 - Aan iets een hardhandig einde maken Pedare sâheb bače-ye kasi/jariyâni râ dar âwardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را درآوردن‬/‫ﭘﺪر ﺻﺎﺣﺐ ﺑﭽﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬- ٢ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﻮﺑﯿﺪن‬/‫ ﮐﺴﯽ‬-١ ‫ﮐﻠﮏ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮐﻨﺪن‬ Meug Ieder zijn meug Laat iedereen maar doen/eten wat hij wil

269

Proef woordenboek.indd 269

16-5-2008 9:24:40

Middel / Mijn (bn)

Har kas be del-xâhaš

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﻪ دﻟﺨﻮاﻫﺶ‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ‬/‫ﺑﮕﺬار ﻫﺮﮐﺲ ﻫﺮ ﮐﺎری را ﮐﻪ دوﺳﺖ دارد ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫دوﺳﺖ دارد ﺑﺨﻮرد‬ Middel Eigen middelen hebben Beschikken over eigen geld Az xod mâl o manâli dâštan

‫از ﺧﻮد ﻣﺎل و ﻣﻨﺎﻟﯽ داﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻮل ﺧﻮد دﺳﺘﺮﺳﯽ داﺷﺘﻦ‬ Geen middel onbeproefd laten Alles in het werk stellen // alle mogelijkheden benutten Az har harbe-i estefâde kardan

‫از ﻫﺮ ﺣﺮﺑﻪ ای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ ‫ ﻫﺮ اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬- ‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن‬ Het middel is erger dan de kwaal De oplossing van een probleem heeft ernstigere gevolgen dan het probleem zelf Marham badtar az zaxm ast

‫ﻣﺮﺣﻢ ﺑﺪﺗﺮ از زﺧﻢ اﺳﺖ‬ ‫راه ﺣﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﺑﺪﺗﺮ از ﺧﻮد دﺷﻮاری اﺳﺖ‬ Middelen van bestaan Inkomsten om van te leven Rezq o ruzi

‫رزق و روزی‬ ‫درآﻣﺪی ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Het doel heiligt de middelen  Doel Midden Iets in het midden laten Zich niet uitspreken over iets Taraf nagereftan

‫ﻃﺮف ﻧﮕﺮﻓنت‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻋﻼم ﻧﮑﺮدن‬

De waarheid ligt in het midden  Waarheid Middenweg De gulden middenweg bewandelen/ kiezen Niet in uitersten vervallen // extreme keuzes vermijden Hade wasat râ gereftan

‫ﺣﺪ وﺳﻂ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ از اﻓﺮاﻃﯽ دوری ﮐﺮدن‬- ‫از ﺧﻂ اﻋﺘﺪال ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓﺘﻦ‬ Mieter Iemand op zijn mieter/donder geven  Donder Mietje Laten we elkaar geen mietje noemen Laten we elkaar niet voor de gek houden // laten we elkaar eerlijk de waarheid zeggen Biyâ xodâ wakili harf bezanim

‫ﺑﯿﺎ ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﯿﻢ‬ ‫ اﺟﺎزه ﺑﺪه ﺣﻘﯿﻘﺖ‬- ‫ﺑﮕﺬار ﮐﻪ ﺳﺮ ﻫﻢ ﮐﻼه ﻧﮕﺬارﯾﻢ‬ ‫ﻣﺤﺾ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ‬ Mijl Dat is wel een mijl op zeven Dat is een grote omweg // dat is wel erg omslachtig Mesle loqme az pošte sar be dahân gozâštan ast

‫ﻣﺜﻞ ﻟﻘﻤﻪ از ﭘﺸﺖ ﴎ ﺑﻪ دﻫﺎن ﮔﺬاﺷنت اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺖ ﮔﯿﺮ اﺳﺖ‬- ‫ﺑﯽ راﻫﻪ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‬ Mijn (bn) Daar wil ik het mijne van weten Ik wil precies weten hoe dat zit Dust dâram tah o tuye qaziye râ bedânam

‫دوﺳﺖ دارم ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ را ﺑﺪاﻧﻢ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬

270

Proef woordenboek.indd 270

16-5-2008 9:24:40

Mikken / Modderschuit

Mikken Te hoog mikken Zich onbereikbare doelen stellen // te ambitieus zijn Boland parwâzi kardan

‫ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺮوازی ﮐﺮدن‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎه ﻃﻠﺐ ﺑﻮدن‬- ‫آرزوﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﮐﺮدن‬ Millimeter Op de vierkante millimeter Uiterst nauwkeurig Mili metri

‫ﻣﯿﻠﯽ ﻣﱰی‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه دﻗﯿﻖ‬ Minne Iets in der minne schikken In een conflict door overleg tot een regeling/compromis komen Dar jariyâni sâzeš kardan

‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﺎزش ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن‬/‫دﻋﻮاﯾﯽ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﺗﺼﻔﯿﻪ ﮐﺮدن‬ Mis Dat is niet mis Dat is ernstig/belangrijk Kam ham nist

‫ﮐﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‬/‫ﺟﺮﯾﺎن ﺟﺪی‬ Het is mis met hem Hij is ernstig ziek geworden Hâlaš nâjur ast

‫ﺣﺎﻟﺶ ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﺑﯿﻤﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Misselijk Dat is niet misselijk Dat is ernstig/belangrijk Kam ham nist

‫ﮐﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‬/‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﺪی‬

Missen Hij kan wel wat missen Hij heeft geld genoeg en kan best wat betalen Čizi az u kam nemišawad

‫ﭼﯿﺰی از او ﮐﻢ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﻮل دارد و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ ای را‬ ‫ﺑﭙﺮدازد‬ Iets node kunnen missen  Node Misverstand Een misverstand uit de wereld helpen Een misvatting rechtzetten/ophelderen Su-e tafâhomi râ bar taraf kradan

‫ﺳﻮ ﺗﻔﺎﻫﻤﯽ را ﺑﺮ ﻃﺮف ﮐﺮدن‬ ‫روﺷﻦ ﮐﺮدن‬/‫اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﯾﺎ ﺗﺼﻮر ﻏﻠﻄﯽ را اﺻﻼح‬ Modder Iemand door de modder/het slijk sleuren Iemand belasteren // kwaadspreken over iemand Kasi râ be lajan kešidan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﺑﺪ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻬﻤﺖ زدن‬ Met modder gooien naar iemand Iemand belasteren // iemands goede naam aantasten Be kasi lajan parâkani kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻟﺠﻦ ﭘﺮاﮐﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﺪ ﻧﺎم ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺮا زدن‬ Spuit elf geeft ook modder  Spuit Modderschuit Dat staat als een vlag op een modderschuit  Vlag

271

Proef woordenboek.indd 271

16-5-2008 9:24:40

Moed / Moed

Moed De euvele moed hebben Het lef hebben (om aan iets riskants te beginnen) // tegen ieders verwachting in iets aandurven Dele šir dâštan

‫دل ﺷﯿﺮ داﺷنت‬ - (‫ﺷﻬﺎﻣﺖ داﺷﺘﻦ )ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﭘﺮ ﺧﻄﺮی دﺳﺖ ﺑﺰﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮﻋﮑﺲ اﻧﺘﻈﺎر ﻫﻤﻪ ﺟﺮات ﮐﺎری را داﺷﺘﻦ‬ De moed voor iets niet meer kunnen opbrengen De energie niet meer hebben om iets te doen Digar hâle kâri râ nadâštan

‫دﯾﮕﺮ ﺣﺎل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ De moed zonk hem in de schoenen Hij verloor de moed/de wil om nog iets te ondernemen Xod râ baxt

‫ﺧﻮد را ﺑﺎﺧﺖ‬ ‫ﻣﯿﻞ ﺧﻮد را در اﻧﺠﺎم ﮐﺎری از دﺳﺖ داد‬/‫ﺟﺮات‬ Het was hem vreemd te moede Hij had een vreemd gevoel // hij voelde zich niet op zijn gemak Ajib heyrat kard

‫ﻋﺠﯿﺐ ﺣﯿﺮت ﮐﺮد‬ ‫ اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﻧﮑﺮد‬- ‫اﺣﺴﺎس ﻏﺮﯾﺒﯽ داﺷﺖ‬ Houd er de moed maar in Je moet je opgewektheid/onverschrokkenheid vasthouden Del dâšte bâš

‫دل داﺷﺘﻪ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﯽ ﺑﺎﮐﯽ ﺧﻮد را ﻧﮕﺎه دارد‬/‫آدم ﺑﺎﯾﺪ زﻧﺪه دﻟﯽ‬ Iemand moed inspreken Iemand het vertrouwen in eigen kunnen teruggeven Be kasi delgarmi dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دل ﮔﺮﻣﯽ دادن‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ او ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن‬ In arren moede Met tegenzin {zonder een andere keus te hebben} Az ruye nâčâri

‫از روی ﻧﺎﭼﺎری‬ {‫ﺑﺎ اﮐﺮاه }ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن دﯾﮕﺮی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Met de moed der wanhoop In een laatste wanhopige poging Râhi be jâ-i nadâštan

‫راﻫﯽ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ آﺧﺮﯾﻦ زور‬،‫در آﺧﺮﯾﻦ ﺗﻼش ﻣﺎﯾﻮﺳﺎﻧﻪ‬ Met frisse/nieuwe moed beginnen Opgewekt aan iets beginnen Tâze nafas mašqul šodan

‫ﺗﺎزه ﻧﻔﺲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺎط و زﻧﺪه دﻟﯽ ﮐﺎری را آﻏﺎز ﮐﺮدن‬ Moed verloren, al verloren! Als je de moed verliest, lukt het zeker niet meer! Omid ke nadâšti hič či nadâri!

!‫اﻣﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﺪاﺷﺘﯽ ﻫﯿﭻ ﭼﯽ ﻧﺪاری‬ ‫آدم اﮔﺮ اﻣﯿﺪ اش را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ ﺑﺪون ﺷﮏ دﯾﮕﺮ‬ !‫ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Vol goede moed Met de verwachting succes te hebben Bâ omidi tâze

‫ﺑﺎ اﻣﯿﺪی ﺗﺎزه‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎر و ﺗﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﭘﯿﺮوز ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Waar haal je de moed vandaan? Hoe is het mogelijk dat je het nog aandurft? Če juri jor-at mikoni?

‫ﭼﻪ ﺟﻮری ﺟﺮات ﻣﯽ ﮐﻨﯽ؟‬ ‫ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﻮز ﺷﺠﺎﻋﺖ اﯾﻦ ﮐﺎر را داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﯽ؟‬

272

Proef woordenboek.indd 272

16-5-2008 9:24:41

Moeder / Moeite

Moeder Kom op, het is je moeder niet 1 - Gedraag je niet zo familiair/ vrijpostig 2 - Je hoeft er niet zo voorzichtig mee te doen 1 - Pesar xâle našo! 2 - šol nagir nane-at ke nist

‫ ﺷﻞ ﻧﮕﯿﺮ ﻧﻨﻪ ات ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬-٢ !‫ ﭘﴪ ﺧﺎﻟﻪ ﻧﺸﻮ‬-١ ‫ ﻧﯿﺎز ﻧﯿﺴﺖ اﯾﻦ ﻗﺪر‬-٢ !‫ﭘﺮرو ﻧﺸﻮ‬/‫ ﺧﻮدﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﻮ‬-١ ‫وﺳﻮاس ﻧﺸﺎن دﻫﯽ‬

Moeilijk Waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan? {Gekscherende opmerking, als iemand het zichzelf onnodig moeilijk maakt} Râhe kutah râ makon bar xod derâz

‫راه ﮐﻮﺗﻪ را ﻣﮑﻦ ﺑﺮ ﺧﻮد دراز‬ ‫}ﺑﻪ ﺷﻮﺧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﯽ‬ {‫ﺧﻮدی ﻣﺸﮕﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Moeilijkheid Een moeilijkheid onder ogen zien Een probleem serieus nemen Bâ došwâri barxord kardan

Moeder de vrouw De vrouw des huizes Wâlde âqâ mostafâ

‫واﻟﺪه آﻗﺎ ﻣﺼﻄﻔﯽ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺧﺎﻧﻪ‬ Moeders wil is wet Wat moeder wil, dat moet gebeuren Xâste-ye mâdar amre mâdar ast

‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﺎدر اﻣﺮ ﻣﺎدر اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺎدر ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ Zij is moeders mooiste niet Zij is uitgesproken lelijk Malake-ye zibâ-i ke nist

‫ﻣﻠﮑﻪ زﯾﺒﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻗﻄﻌﺎ و ﺑﺪون ﺷﮏ زﺷﺖ اﺳﺖ‬ Zo moeder, zo dochter De dochter lijkt precies op haar moeder Doxtar be mâdar mirawad

‫دﺧﱰ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﻣﯽ رود‬ ‫دﺧﺘﺮ دﻗﯿﻘﺎ ﺷﺒﯿﻬﻪ ﻣﺎدرش ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Bij moeders pappot blijven = aan moeders rokken blijven hangen  Pappot Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast  Voorzichtigheid

‫ﺑﺎ دﺷﻮاری ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ را ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Moeite Dat gaat in één moeite door Dat kan gelijktijdig met iets anders en zonder extra inspanning gerealiseerd worden Jofte kâr hâ-ye digar ejrâ mišawad

‫ﺟﻔﺖ ﮐﺎرﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﺟﺮا ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫آن ﮐﺎر را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺪون زﺣﻤﺖ زﯾﺎد و ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﮐﺎر‬ ‫دﯾﮕﺮی اﻧﺠﺎم داد‬ Dat loont de moeite Dat is de inspanning/geld/aandacht enz. waard Be zahmataš mi-arzad

‫ﺑﻪ زﺣﻤﺖ اش ﻣﯽ ارزد‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ را دارد‬/‫ﭘﻮل‬/‫آن ﻗﻀﯿﻪ ارزش آن ﺗﻼش‬ Je had je de moeite kunnen (be)sparen Je had die moeite niet behoeven te nemen Râzi be zahmate šomâ nabudam

‫راﺿﯽ ﺑﻪ زﺣﻤﺖ ﺷام ﻧﺒﻮدم‬ ‫ﻧﯿﺎز ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدت ﻓﺸﺎر ﺑﯿﺎوری‬

273

Proef woordenboek.indd 273

16-5-2008 9:24:41

Moer / Mond

Moeite hebben met iets Iets niet goed kunnen accepteren/ uitvoeren/begrijpen Bâ jariyâni dargiri dâštan

‫ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ درﮔﯿﺮی داﺷنت‬ ‫ﻓﻬﻤﯿﺪن ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن‬/‫اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Moeite voor niets doen Zich inspannen zonder dat het effect heeft Xod râ barâye hič o puč pâre kardan

‫ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ ﭘﺎره ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﭼﯿﺰی زﺣﻤﺖ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای‬ ‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Zich veel moeite getroosten Zich inspannen Xod râ pâre kardan

‫ﺧﻮد را ﭘﺎره ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮد زﺣﻤﺖ دادن‬ Moer Ik snap er geen moer van Ik begrijp er niets van Man ke sar dar nemiâwaram

‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﴎ در منﯽ آورم‬ ‫ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ‬،‫از آن ﺟﺮﯾﺎن ﭼﯿﺰی دﺳﺘﮕﯿﺮم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Naar zijn (malle)moer zijn/gaan Stuk zijn/gaan Guzmâl šodan

‫ﮔﻮزﻣﺎل ﺷﺪن‬ ‫از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬/‫ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن‬ Moeras Iemand uit het moeras helpen/ trekken Iemand uit de problemen halen Kasi râ az manjelâb birun kešidan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻣﻨﺠﻼب ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎ ﻧﺠﺎت دادن‬

Mohammed Als de berg niet bij Mohammed komt, zal Mohammed wel naar de berg gaan  Berg Mohikanen De laatste der Mohikanen De laatste die nog overgebleven is van een bepaalde groep Âxarin bâqimânde

‫آﺧﺮﯾﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺮی ﮐﻪ از ﮔﺮوه ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ Molen Het zit in de molen Er wordt (administratief) aan gewerkt, maar het is nog niet klaar Dar dast eqdâm ast

‫در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ‬ ‫)ﮐﺎرﻫﺎی اداری آن( در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﺳﺖ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ Dat is koren op zijn molen  Koren Een klap van de molen gehad hebben  Klap Mond Beter hard geblazen dan de mond gebrand Als je van tevoren goed uitkijkt, loop je geen schade op Ehtiyâte bištar behtar az zarar didan ast

‫اﺣﺘﯿﺎط ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺑﻬﱰ از ﴐر دﯾﺪن اﺳﺖ‬ ‫آدم وﻗﺘﯽ ﭘﯿﺸﺎﭘﯿﺶ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺻﺪﻣﻪ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬ Bitter in de mond maakt het hart gezond Bittere medicijnen zijn heilzaam voor de genezing Habe talx barâye salâmati širin ast

274

Proef woordenboek.indd 274

16-5-2008 9:24:41

Mond / Mond

‫ﺣﺐ ﺗﻠﺦ ﺑﺮای ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺷﯿﺮﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫داروﻫﺎی ﺗﻠﺦ ﺷﻔﺎ ﺑﺨﺶ اﻧﺪ‬ Dat is een hele mond vol! Dat is wel een heel lange zin // dat is wel een heel lang verhaal! Qaziye-aš tul o derâz ast!

!‫ﻗﻀﯿﻪ اش ﻃﻮل و دراز اﺳﺖ‬ !‫ داﺳﺘﺎن درازی دارد‬- ‫ﺟﻤﻠﻪ ای ﻃﻮﯾﻞ اﺳﺖ‬ Dat ligt hem in de mond bestorven Dat zegt hij altijd Tekiye kalâmaš ast

‫ﺗﮑﯿﻪ ﮐﻼم اش اﺳﺖ‬ ‫ورد زﺑﺎﻧﺶ اﺳﺖ‬ De mond vol hebben van iets Steeds maar spreken over iets Harfi râ nošxâr kardan

‫ﺣﺮﻓﯽ را ﻧﺸﺨﻮار ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺣﺮف زدن‬ Geen mond opendoen Stil zijn // niets zeggen Lab az lab bâz nakardan

‫ﻟﺐ از ﻟﺐ ﺑﺎز ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﺣﺮف ﻧﺰدن‬- ‫ﺳﺎﮐﺖ ﻣﺎﻧﺪن‬ Haar mond staat geen ogenblik stil Ze praat maar door Čâne-aš az kâr nemioftad

‫ﭼﺎﻧﻪ اش از ﮐﺎر منﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﺪ‬ Hij heeft een grote mond, maar een klein hartje Wat hij zegt klinkt wel indrukwekkend, maar hij is eigenlijk kwetsbaar/gevoelig Hârt o purt mikonad am-mâ čante-aš xâli ast

‫ﻫﺎرت و ﭘﻮرت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﭼﻨﺘﻪ اش ﺧﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ /‫ﺣﺮف ﻫﺎی ﮔﻨﺪه زﯾﺎد ﻣﯽ زﻧﺪ اﻣﺎ در اﺻﻞ آدم ﺷﮑﻨﻨﺪه‬ ‫ﻟﻄﯿﻔﯽ اﺳﺖ‬

Iemand iets in de mond leggen Ten onrechte beweren dat iemand iets gezegd heeft Harf tuye dahane kasi gozâštan

‫ﺣﺮف ﺗﻮی دﻫﻦ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﯽ ﺧﻮد ادﻋﺎ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‬ Iemand de mond snoeren 1 - Iemand het zwijgen opleggen 2 - Tegen iemand iets zeggen dat zo raak is dat de ander er geen antwoord op kan geven Puze kasi râ bastan

‫ﭘﻮز ﮐﺴﯽ را ﺑﺴنت‬ ‫ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن‬-١ ‫زدن ﮐﻪ آن ﻗﺪر ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ او ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻮاﺑﯽ ﺑﻪ آن‬ ‫ﺑﺪﻫﺪ‬ Iemand naar de mond praten Zeggen wat iemand graag hoort Xoš mašrabi kardan

‫ﺧﻮش ﻣﴩﺑﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ را زدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی دوﺳﺖ دارد ﺑﺸﻨﻮد‬ Ik heb het uit zijn eigen mond Ik heb het hem zelf horen zeggen Az dahane xodaš šenidam

‫از دﻫﻦ ﺧﻮدش ﺷﻨﯿﺪم‬ ‫ﺧﻮدم ﺷﻨﯿﺪم ﮐﻪ او ﻣﯽ ﮔﻔﺖ‬ Met de mond vol tanden staan Sprakeloos zijn Lâl-muni gereftan

‫ﻻﳌﻮﻧﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻗﺪرت ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Met open mond naar iets kijken Verbaasd en geboeid kijken naar iets Hâj o wâj be čizi zol zadan

‫ﻫﺎج و واج ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ذل زدن‬ ‫ﺑﺎ ﺷﮕﻔﺘﯽ و ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬

275

Proef woordenboek.indd 275

16-5-2008 9:24:41

Mondje / Mondje

Uit één mond spreken = in koor spreken Met zijn allen dezelfde mening verkondigen Ham nazar budan

‫ﻫﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﮕﯽ ﺑﺎ ﻫﻢ ﯾﮏ اﯾﺪه و ﻋﻘﯿﺪه را اﻋﻼم ﮐﺮدن‬ Van mond tot mond gaan Snel doorverteld worden {bijv. een nieuwsbericht, gerucht enz.} Dahan be dahan gaštan

‫دﻫﻦ ﺑﻪ دﻫﻦ ﮔﺸنت‬ ،‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﭘﺨﺶ ﺷﺪن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮی‬ {‫ﺷﺎﯾﻌﻪ و ﻏﯿﺮه‬ Zeg, ga je mond eens spoelen! Je hebt iets gezegd dat grof/ onfatsoenlijk is! Boro dahanat râ âb bekeš bi ha-yâ!

!‫ﺑﺮو دﻫﻨﺖ را آب ﺑﮑﺶ ﺑﯽ ﺣﯿﺎ‬ !‫ﺑﯽ ﻧﺰاﮐﺖ اﺳﺖ‬/‫ﺣﺮﻓﯽ زدی ﮐﻪ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ‬ Zijn mond goed kunnen roeren Welbespraakt zijn Har-râf budan

‫ﺣﺮاف ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺨﻨﻮر و ﺳﺨﻨﺮان ﺑﻮدن‬ Zijn mond houden Zwijgen Dahâne xod râ bastan, zabân be kam gereftan

‫ زﺑﺎن ﺑﻪ ﮐﺎم ﮔﺮﻓنت‬،‫دﻫﺎن ﺧﻮد راﺑﺴنت‬ ‫ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰدن‬،‫ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن‬ Zijn mond voorbijpraten Iets vertellen dat geheim moest blijven Dahan laqi kardan

‫دﻫﻦ ﻟﻘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ زدن ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ‬

De gebraden duiven vliegen niemand in de mond  Duif De morgenstond heeft goud in de mond  Morgenstond Ergens een vieze smaak van in de mond krijgen  Smaak Geen blad voor de mond nemen  Blad Het water loopt mij in de mond  Water Iemand het brood uit de mond stoten  Brood Iemand honing om de mond smeren  Honing Iemand stroop om de mond smeren  Stroop Iemand woorden in de mond leggen  Woord Je haalt me de woorden uit de mond  Woord Waar het hart vol van is, daar loopt de mond van over  Hart Mondje Een aardig mondje over de grens praten Verschillende buitenlandse talen kunnen spreken Čandin zabâne xâreji balad budan

‫ﭼﻨﺪﯾﻦ زﺑﺎن ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﻮدن‬

276

Proef woordenboek.indd 276

16-5-2008 9:24:41

Monnik / Moord

Niet op zijn mondje gevallen zijn Altijd een raak antwoord kunnen geven Hâzer jawâb budan

Het is nu mooi geweest! Het is nu genoeg/afgelopen! Xobe xobe base dige!

!‫ﺧﺒﻪ ﺧﺒﻪ ﺑﺴﻪ دﯾﮕﻪ‬ !‫ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬/‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬

‫ﺣﺎﴐ ﺟﻮاب ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺟﻮاب درﺳﺖ و ﺑﻪ ﺟﺎ را داﺷﺘﻦ‬ Ogen open, mondje dicht!  Oog Monnik Gelijke monniken, gelijke kappen Gelijke gevallen moeten ook op dezelfde manier behandeld/beoordeeld worden Agar âdam hâ barâbarand mâ ham âdamim

‫اﮔﺮ آدم ﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﻣﺎ ﻫﻢ آدم ﻫﺴﺘﯿﻢ‬ ‫ﻗﻀﺎوت‬/‫در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی ﻣﺴﺎوی ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﺮﺧﻮرد‬ ‫ﮐﺮد‬

Je kijkt al het mooie eraf! {Gezegd als iemand een ander langdurig aanstaart} Zol nazan xošgeli-aš miparad!

!‫ذل ﻧﺰن ﺧﻮﺷﮕﻠﯽ اش ﻣﯽ ﭘﺮد‬ ‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ دﯾﮕﺮی ﺧﯿﺮه ﻧﮕﺎه ﻣﯽ‬ {‫ﮐﻨﺪ‬ Jij bent (me) ook een mooie Het is wel verbazingwekkend wat je gedaan/gezegd hebt Ajab ojube-i hasti hâ

‫ﻋﺠﺐ ﻋﺠﻮﺑﻪ ای ﻫﺴﺘﯽ ﻫﺎ‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ زدی ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ‬/‫ﮐﺎری ﮐﻪ ﮐﺮدی‬

Het zijn niet allen monniken die zwarte kappen dragen Je kunt niet aan de buitenkant beoordelen hoe iemand is Har am-mâme be sari ke mol-lâ nist

Jij hebt mooi praten Je kunt gemakkelijk goede raad geven, want je hoeft het zelf niet te doen Sedâyat az jâ-ye garm dar mi-âyad

‫ﻫﺮ ﻋامﻣﻪ ﺑﻪ ﴎی ﮐﻪ ﻣﻼ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫از ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺣﮑﻢ ﮐﺮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﺟﻮر آدﻣﯽ‬ ‫اﺳﺖ‬

‫ﺻﺪاﯾﺖ از ﺟﺎی ﮔﺮم در ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫آﺳﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺼﯿﺤﺖ ﮐﻨﯽ ﭼﻮن ﺧﻮدت ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ‬ ‫اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺘﯽ‬

Mooi Dat is te mooi om waar te zijn Het kan haast niet waar zijn, ook al lijkt het wel zo Be haq-e čiz hâ-ye našnofte

‫ﺑﻪ ﺣﻖ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﻧﺸﻨﻔﺘﻪ‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ واﻗﻌﯿﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ ‫ﺟﻮر ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‬ Het is me wat moois Het is treurig/verdrietig/akelig enz. Ajab šari ast

‫ﻋﺠﺐ ﴍی اﺳﺖ‬ ‫زﻧﻨﺪه ای اﺳﺖ‬/‫دل ﺗﻨﮓ ﮐﻨﻨﺪه‬/‫ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺪوﻫﻨﺎک‬

Mooi niet! Beslist niet! Be hič waj!

!‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ‬ !‫اﺻﻼ و اﺑﺪا ﻧﻪ‬ Moord Moord en brand schreeuwen Veel misbaar maken // zich vreselijk beklagen Alam šange be pâ kardan

‫امل ﺷﻨﮕﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﺿﺠﻪ و زاری ﮐﺮدن‬- ‫داد و ﺑﯽ داد راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬

277

Proef woordenboek.indd 277

16-5-2008 9:24:41

Moordkuil / Morgenrood

Moordkuil Van zijn hart geen moordkuil maken  Hart Mop Een afgezaagde mop Een grap die iedereen al kent Joke daste sew-wom

‫ﺟﻮک دﺳﺖ ﺳﻮم‬ ‫ﻟﻄﯿﻔﻪ ای ﻗﺪﯾﻤﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‬ Moppen tappen Grappen vertellen Bazle gu-i kardan

Morgen De morgen weet niet wat de avond brengt De naaste toekomst is onzeker Mâ az fardâye xod bixabarim

‫ﻣﺎ از ﻓﺮدای ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﱪﯾﻢ‬ ‫آﯾﻨﺪه ﻧﺰدﯾﮏ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬ Morgen brengen! Denk maar niet dat ik dat geloof/ doe! Kur xândi!

!‫ﮐﻮر ﺧﻮاﻧﺪی‬ !‫اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻢ‬/‫ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻦ ﮐﻪ ﻣﻦ آن را ﺑﺎور ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺑﺬﻟﻪ ﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻮک و ﻟﻄﯿﻔﻪ ﮔﻔﺘﻦ‬

Moraal De moraal van het verhaal Wat je uit het verhaal kan leren Natije-ye axlâqi-ye dâstan

‫ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺧﻼﻗﯽ داﺳﺘﺎن‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ از ﯾﮏ داﺳﺘﺎن ﻣﯽ ﺗﻮان ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ‬ Er een dubbele moraal op na houden Voor de buitenwereld hoogstaande gedragsregels aanhouden, maar zich in zijn persoonlijk leven niets daarvan aantrekken Čon be xalwat mirawad ân kâre digar mikonad

‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﻠﻮت ﻣﯽ رود آن ﮐﺎر دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﯾﮕﺮان اﺻﻮل ﻧﺠﺎﺑﺖ اﺧﻼﻗﯽ را رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن‬ ‫اﻣﺎ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺻﻮل اﻫﻤﯿﺘﯽ ﻧﺪادن‬ Mores Iemand mores leren Iemand terechtwijzen/straffen Ruye kasi râ kam kardan

‫روی ﮐﺴﯽ را ﮐﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺮزﻧﺶ‬

Morgen komt er weer een dag {Uitdrukking voor het geval dat je iets vandaag niet hebt kunnen afmaken} Fardâ ham ruze xodâ ast

‫ﻓﺮدا ﻫﻢ روز ﺧﺪا اﺳﺖ‬ ‫}اﺻﻄﻼﺣﯽ اﺳﺖ در ﻣﻮرد ﮐﺎری ﮐﻪ اﻣﺮوز ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ‬ {‫ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺪ‬ Stel niet uit tot morgen wat je heden kunt doen Je moet nu meteen aanpakken Kâre emruz râ de fardâ nayandâz

‫ﮐﺎر اﻣﺮوز را ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻧﯿﻨﺪاز‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ اﻻن و ﻓﻮری ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺑﺪﻫﯽ‬ Geen zorgen voor (de dag van) morgen  Zorg Niet van vandaag op morgen  Vandaag Vandaag of morgen  Vandaag Morgenrood Morgenrood, water in de sloot Als de hemel ’s ochtends vroeg rood gekleurd is, komt er later regen Donbâle-ye sahare sorx bârân ast

278

Proef woordenboek.indd 278

16-5-2008 9:24:41

Mosterd / Muilpeer

‫دﻧﺒﺎﻟﻪ ﺳﺤﺮ ﴎخ ﺑﺎران اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺻﺒﺢ زود آﺳﻤﺎن ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﺪ اش ﺑﺎران‬ ‫ﻣﯽ ﺑﺎرد‬ Morgenstond De morgenstond heeft goud in de mond Het is heerlijk en gezond om vroeg op te staan Sahar xiz bâš tâ kâmrawâ bâši

‫ﺳﺤﺮ ﺧﯿﺰ ﺑﺎش ﺗﺎ ﮐﺎﻣﺮوا ﺑﺎﺷﯽ‬ ‫ﺻﺒﺢ زود ﺑﯿﺪار ﺷﺪن ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ و ﺑﺮای ﺗﻨﺪرﺳﺘﯽ ﺧﻮب‬ ‫اﺳﺖ‬ Mosterd Dat is mosterd na de maaltijd Deze hulp/oplossing komt te laat Nuš dâru ba-ad az marge sohrâb ast

‫ﻧﻮش دارو ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﺳﻬﺮاب اﺳﺖ‬ ‫راه ﺣﻞ دﯾﺮ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬/‫اﯾﻦ ﮐﻤﮏ‬ Weten waar Abraham de mosterd haalt  Abraham Mot Mot met iemand hebben/zoeken Ruzie met iemand hebben/zoeken Bâ kasi dargiri dâštan/donbâle šar budan

‫دﻧﺒﺎل ﴍ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ درﮔﯿﺮی داﺷنت‬ ‫دﻧﺒﺎل ﻣﺮاﻓﻌﻪ ﮔﺸﺘﻦ‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ دﻋﻮا داﺷﺘﻦ‬ Mouw De mouwen opstropen Flink aan het werk gaan Âstin hâ râ bâlâ zadan

‫آﺳﺘﯿﻦ ﻫﺎ را ﺑﺎﻻ زدن‬ ‫ﺟﺪی ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺷﺪن‬ Ergens een mouw aan passen Een (flexibele) oplossing zoeken voor een probleem Râhe o čâre-i peydâ kardan

‫راه و ﭼﺎره ای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺸﮕﻠﯽ دﻧﺒﺎل راه ﺣﻠﯽ )اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮ( ﮔﺸﺘﻦ‬ Iemand aan zijn mouw trekken Terloops kenbaar maken dat je iemand wilt spreken Tawaj-johe kasi râ jalb kardan

‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺴﯽ را ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺸﺎن دادن ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ ‫اﺳﺖ‬ Iemand iets op de mouw spelden Iemand iets wijsmaken Čizi râ be xorde kasi dâdan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺨﻮرد ﮐﺴﯽ دادن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن و ﻓﺮﯾﺐ دادن‬ Iets uit zijn mouw schudden Iets zomaar/zonder moeite zeggen/ doen Kâri râ mesle âb xordan kardan

‫ﮐﺎری را ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﺑﺪون زﺣﻤﺖ ﺣﺮﻓﯽ را زدن‬/‫راﺣﺖ‬ De aap komt uit de mouw  Aap De handen uit de mouwen steken  Hand Mug Van een mug een olifant maken Een kleinigheid geweldig overdrijven Az kâh kuhi sâxtan

‫از ﮐﺎه ﮐﻮﻫﯽ ﺳﺎﺧنت‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ را ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﺰرگ ﮐﺮدن‬ Met een kanon op een mug schieten  Kanon Muilpeer Iemand een muilpeer verkopen Iemand een harde klap/stomp in zijn gezicht geven

279

Proef woordenboek.indd 279

16-5-2008 9:24:41

Muis / Mus

Zire češme kasi bâdenjân kâštan

‫زﯾﺮ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﮐﺎﺷنت‬ ‫ﺿﺮﺑﻪ ﻣﺤﮑﻤﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﺴﯽ زدن‬/‫ﻣﺸﺖ‬ Muis Als een muis in de val zitten In een hachelijke situatie zitten // geen kant meer op kunnen Mesle xar tuye gel gir kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮری اﻓﺘﺎدن‬ Een grijze muis Een saai/nietszeggend persoon Âdame bi boxâr

‫آدم ﺑﯽ ﺑﺨﺎر‬ ‫ﺑﯽ دﺳﺖ و ﭘﺎ‬/ ‫آدم ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬ Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel  Kat De berg heeft een muis gebaard  Berg Het schip is met man en muis vergaan  Schip Het spel van kat en muis spelen  Spel Muisje Dat muisje zal nog wel een staartje hebben Die zaak zal vervelende gevolgen hebben Be gamân âqebate badi dârad

‫ﺑﻪ ﮔامن ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺪی دارد‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی در ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬ Mum In een mum van tijd In heel korte tijd Dar yek češm be ham zadan

‫در ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن‬ ‫در زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻮﺗﺎه‬ Munt Iemand met gelijke munt (terug) betalen Iemand op dezelfde manier aanpakken als hij jou gedaan heeft Bâ kasi mo-âmele be mesl kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﻤﺎن رﻓﺘﺎر را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Met klinkende munt betalen Met contant geld betalen Jiringi pul dâdan

‫ﺟﺮﯾﻨﮕﯽ ﭘﻮل دادن‬ ‫ﺑﺎ ﭘﻮل ﻧﻘﺪ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن‬ Munt uit iets slaan Voordeel uit iets trekken // zijn voordeel doen met iets Čizi râ pul kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﻮل ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻔﻊ و ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮدن‬/‫از ﭼﯿﺰی ﺳﻮد‬ Kruis of munt gooien  Munt Muntje Het muntje/kwartje valt bij mij Opeens heb ik begrepen hoe de zaak zit Dozâri-am oftâd

‫دوزاری ام اﻓﺘﺎد‬ ‫ﯾﮑﻬﻮ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﺪم‬ Mus Blij zijn met een dooie mus Zich verheugen over iets zonder waarde of iets wat niet gebeuren zal Bâ čâ-ye talxi šâd šodan

‫ﺑﺎ ﭼﺎی ﺗﻠﺨﯽ ﺷﺎد ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ارزش و اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﺑﯿﻔﺘﺪ‬ ‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬

280

Proef woordenboek.indd 280

16-5-2008 9:24:41

Muur / Muziek

Iemand blij maken met een dode mus Iemand beloften doen die niet ingelost kunnen worden Wade-ye sad man yek qâz dâdan

‫وﻋﺪه ﺻﺪ ﻣﻦ ﯾﮏ ﻏﺎز دادن‬ ‫ﻗﻮﻟﯽ دادن ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ Muur De muren komen op mij af Ik kan de eenzaamheid niet meer verdragen Az bi kasi mordam

‫از ﺑﯽ ﮐﺴﯽ ﻣﺮدم‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻢ‬ Een muur optrekken Zich afschermen tegen de omgeving Dare donyâ râ be ruye xod bastan

‫در دﻧﯿﺎ را ﺑﻪ روی ﺧﻮد ﺑﺴنت‬ ‫ﭘﺮده ای ﻣﯿﺎن ﺧﻮد و دﯾﮕﺮان ﮐﺸﯿﺪن‬ Hier hebben de muren oren Misschien worden we hier afgeluisterd {aansporing om zachter te praten} Diwâr hâye injâ guš dârand

‫دﯾﻮارﻫﺎی اﯾﻦ ﺟﺎ ﮔﻮش دارﻧﺪ‬ ‫ﺷﺎﯾﺪ ﮐﺴﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ را ﮔﻮش دﻫﺪ }ﮐﺴﯽ را ﺗﺸﻮﯾﻖ‬ {‫ﺑﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﺣﺮف زدن ﮐﺮدن‬ Tegen de muur opvliegen Wanhopig zijn Omid nâomid šodan

‫اﻣﯿﺪ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺎﯾﻮس ﺑﻮدن‬ Tegen de muur gezet worden Doodgeschoten/gefusilleerd worden Sine-ye diwâr gozâšte šodan

‫ﺳﯿﻨﻪ دﯾﻮار ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪن‬ ‫ﺟﻠﻮی ﺟﻮﺟﻪ اﻋﺪام ﻗﺮار دادن‬/‫ﺗﯿﺮﺑﺎران ﺷﺪن‬

Tussen vier muren zitten In de gevangenis zitten Âb xonak xordan

‫آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮردن‬ ‫در زﻧﺪان ﯾﺎ ﺣﺒﺲ ﺑﻮدن‬ Uit de muur eten Zijn eten kant en klaar uit een automatiek halen Qazâye sare pâ-i-ye birun râ xordan

‫ﻏﺬای ﴎﭘﺎﯾﯽ ﺑﯿﺮون را ﺧﻮردن‬ ‫ﺧﻮراک ﺣﺎﺿﺮی ﺧﻮد را از دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﮐﻨﺎر ﺧﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﺧﺮﯾﺪن‬ Iemand van het kastje naar de muur sturen  Kastje Met de rug tegen de muur staan  Rug Met het hoofd/met de kop tegen de muur lopen  Hoofd Met zijn kop tegen de muur lopen  Kop Nog geen spijker in de muur kunnen slaan  Spijker Muziek Daar zit muziek in Daar is iets goeds van te verwachten // dat biedt goede perspectieven Âqebataš xub ast

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ اش ﺧﻮب اﺳﺖ‬ ‫ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز‬- ‫ﻣﯽ ﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر ﺧﻮﺑﯽ از آن داﺷﺖ‬ ‫ﺧﻮﺑﯽ دارد‬ Dat klinkt mij als muziek in de oren Ik vind het prettig/aangenaam dat te horen Az in xabar haz mikonam

‫از اﯾﻦ ﺧﱪ ﺣﻆ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪﻧﺶ ﺑﺮاﯾﻢ ﻟﺬت ﺑﺨﺶ و ﮔﻮارا اﺳﺖ‬ 281

Proef woordenboek.indd 281

16-5-2008 9:24:41

Proef woordenboek.indd 282

16-5-2008 9:24:41

N Naad Zich uit de naad lopen/werken Heel hard lopen/werken Sag do zadan

‫ﺳﮓ دو زدن‬ ‫ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬/‫ﺗﻨﺪ دوﯾﺪن‬ Naadje Het naadje van de kous willen weten Het fijne van een zaak precies willen weten Fihâ-xâledune čizi râ jostan

‫ﻓﯿﻬﺎﺧﺎﻟﺪون ﭼﯿﺰی را ﺟﺴنت‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ رﯾﺰه ﮐﺎری ﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ Naald Een naald/speld in een hooiberg zoeken Naar iets zoeken wat bijna onmogelijk te vinden is Donbâle suzan dar kâhdâni gaštan

‫دﻧﺒﺎل ﺳﻮزن در ﮐﺎﻫﺪاﻧﯽ ﮔﺸنت‬ ‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ ﮐﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺶ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻏﯿﺮ‬ ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬ Heet van de naald Nét gehoord/klaar/gepubliceerd enz. Dâqe dâq

‫داغ داغ‬ ‫ﻧﺸﺮ دادن و ﻏﯿﺮه‬/‫ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن‬/‫در ﻫﻤﯿﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﻨﯿﺪن‬

Door het oog van de naald gaan/ kruipen  Oog Eerder gaat de kameel door het oog van een naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk Gods  Kameel Naam Dat mag geen naam hebben Dat is onbelangrijk Čize bi-xodi ast

‫ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ و ﻧﺎﭼﯿﺰی اﺳﺖ‬ Iemands naam door het slijk sleuren Iemand in zijn eer en goede naam aantasten Nâme kasi râ be lajan kešidan

‫ﻧﺎم ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ اﺳﻢ ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬،‫آﺑﺮوی ﮐﺴﯽ را ﺑﺮدن‬ Iemand/iets met naam en toenaam noemen Iemand/iets voluit en met alle details noemen, terwijl die persoon/zaak nog niet bij iedereen bekend was Šajare nâme-ye kasi/čizi râ ru kardan

‫ﭼﯿﺰی را رو ﮐﺮدن‬/‫ﺷﺠﺮه ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺟﺰﯾﯿﺎت اش ﻓﺎش‬/‫ﮐﺴﯽ‬ /‫ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﻫﻨﻮز ﭼﯿﺰی از آن ﺷﺨﺺ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ﻧﻤﯽ داﻧﻨﺪ‬ In naam der wet Krachtens de wet // als uitvoering van de wet Be nâme qânun

‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺟﺮای ﻗﺎﻧﻮن‬- ‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن‬ Mijn naam is haas! Ik weet nergens van! Man az donyâ bi xabaram!

283

Proef woordenboek.indd 283

16-5-2008 9:24:41

Naaste (zn) / Nacht

!‫ﻣﻦ از دﻧﯿﺎ ﺑﯽ ﺧﱪم‬ !‫از ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ اﻃﻼع ﻧﺪارم‬ Naam krijgen Een goede reputatie/bekendheid krijgen Esm dar kardan

‫اﺳﻢ در ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺷﺪن‬/‫ﺧﻮﺷﻨﺎم‬ Zijn naam eer aandoen Handelen in overeenstemming met zijn reputatie Bar esme xod seh-he gozâstan

‫ﺑﺮ اﺳﻢ ﺧﻮد ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻃﺒﻖ آﺑﺮوی و اﺳﻢ و رﺳﻢ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Een smet op iemands naam werpen  Smet Het kind moet toch een naam hebben  Kind We moeten het beestje bij zijn naam noemen  Beestje Naaste (zn) Heb uw naaste lief als uzelf {bijbeltekst, Mattheus 5:43} Je moet net zoveel van je medemens houden als van jezelf Har qadr ke xodat râ mixâhi digarân râ ham bexâh {enjil}

‫ﻫﺮ ﻗﺪر ﮐﻪ ﺧﻮدت را ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ دﯾﮕﺮان را ﻫﻢ ﺑﺨﻮاه‬ {‫}اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﺎن ﺟﻮر ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻮع ﺧﻮد ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ اﺳﺖ‬ Naatje Dat is naatje/pet  Pet

Waqt o bi waqt

‫وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ‬ ‫ در ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﺗﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﻫﺎ‬،‫ﺑﯽ ﻣﻮﻗﻊ‬ Bij nacht zijn alle katjes grauw In het donker zijn alle meisjes even mooi Šab gorbe samur minamâyad

‫ﺷﺐ ﮔﺮﺑﻪ ﺳﻤﻮر ﻣﯽ منﺎﯾﺪ‬ ‫در ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﻫﻤﻪ دﺧﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻫﻢ زﯾﺒﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Daar kan je me ’s nachts voor uit mijn bed halen Dat vind ik heel belangrijk/lekker Barâye ân qaziye xâb ham budam bidâram kon

‫ﺑﺮای آن ﻗﻀﯿﻪ ﺧﻮاب ﻫﻢ ﺑﻮدم ﺑﯿﺪارم ﮐﻦ‬ ‫آن ﭼﯿﺰ را ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﯾﺎ ﺧﻮﺷﻤﺰه ﻣﯽ داﻧﻢ‬ In het holst van de nacht In het donkerste deel van de nacht // diep in de nacht Dar zolamâte šab

‫در ﻇﻠامت ﺷﺐ‬ ‫ در اﻋﻤﺎق ﺷﺐ‬- ‫در ﺗﺎرﯾﮏ ﺗﺮﯾﻦ زﻣﺎن ﺷﺐ‬ Niet over één nacht ijs gaan Je goed voorbereiden, voordat je aan iets begint Bi godâr be âb nazadan

‫ﺑﯽ ﮔﺪار ﺑﻪ آب ﻧﺰدن‬ ‫ﭘﯿﺶ از ﺷﺮوع ﮐﺎر ﺧﻮب ﺗﺪارک دﯾﺪن‬ Tot ver in de nacht Tot heel laat in de nacht Tâ buqe sag

‫ﺗﺎ ﺑﻮق ﺳﮓ‬ ‫ﺗﺎ دﯾﺮ وﻗﺖ ﺷﺐ‬ Dat scheelt dag en nacht  Dag

Nacht Bij nacht en ontij Op de meest onmogelijke tijden

Komen als een dief in de nacht  Dief

284

Proef woordenboek.indd 284

16-5-2008 9:24:41

Nachtje / Natuur

Nachtje Daar wil ik eerst nog eens een nachtje over slapen Daarover wil ik nu nog geen beslissing nemen Majâl mixâham bištar fekr konam

‫ﻣﺠﺎل ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ‬ ‫اﻻن ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ روی آن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮم‬ Nachtkaars Dat verhaal gaat uit als een nachtkaars  Verhaal Nagel Hij/dat is een nagel aan mijn doodkist Hij/dat is voor mij voortdurend een lastig probleem Mesle mixe tâbutam ast

‫ﻣﺜﻞ ﻣﯿﺦ ﺗﺎﺑﻮﺗﻢ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺪام دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮔﯿﺮ ﺑﺮای ﻣﻦ اﺳﺖ‬ Hij heeft geen nagel om zijn kont/gat te krabben Hij is heel arm Barâye yek loqme nân lang ast

‫ﺑﺮای ﯾﮏ ﻟﻘﻤﻪ ﻧﺎن ﻟﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﺪار اﺳﺖ‬ Het bloed onder iemands nagels vandaan halen  Bloed Rouwrandjes onder de nagels hebben  Rouwrandje Nakijken Het nakijken hebben Machteloos toezien hoe een situatie voor jou verslechtert Hasrat xordan

‫ﺣﴪت ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﯽ ﺣﺎل و ﻧﺎﺗﻮان ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪﺗﺮ ﺷﺪن وﺿﻊ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬

Nasleep Een hele nasleep hebben Langdurige consequenties hebben Awâqebe tulâni dâštan

‫ﻋﻮاﻗﺐ ﻃﻮﻻﻧﯽ داﺷنت‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﺗﺎﺛﯿﺮ دراز ﻣﺪﺗﯽ داﺷﺘﻦ‬ Nat (zn) Het zilte nat {Een dichterlijke omschrijving van} de zee Âbe mo-ojdâr

‫آب ﻣﻮﺟﺪار‬ ‫}ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ ای از{ درﯾﺎ‬ Natie Het schuim der natie  Schuim Natje Op tijd zijn natje en zijn droogje krijgen Op tijd zijn eten en drinken krijgen Baqdâdaš be mo-oqe âbâd ast

‫ﺑﻐﺪاد اش ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ آﺑﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮراﮐﯽ و ﻧﻮﺷﯿﺪﻧﯽ ﺧﻮد را درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن‬ Natuur Dat is zijn tweede natuur geworden Hij heeft zich dat zo eigen gemaakt, dat hij automatisch zo handelt/denkt Tuye xunaš rafte ast

‫ﺗﻮی ﺧﻮن اش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺟﻮری ﺗﻮی وﺟﻮدش رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﺧﻮد ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ‬ De natuur verloochent zich niet/ nooit De ware aard laat zich gelden/blijft niet verborgen Zâ-ât hič waqt doruq nemiguyad

‫ذات ﻫﯿﭻ وﻗﺖ دروغ منﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن‬/‫ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻨﯿﺎد ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ 285

Proef woordenboek.indd 285

16-5-2008 9:24:41

Nauw / Nek

Zijn natuur volgen Handelen naar zijn aard Zâte xod râ donbâl kardan

‫ذات ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ ‫ﻃﺒﻖ ﺳﺮﺷﺖ ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Nauw Iemand in het nauw drijven Iemand in een lastige positie brengen Kasi râ be hačal andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را در وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﺟﻮری ﮔﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Navertellen Hij kan het niet navertellen Hij is daarbij om het leven gekomen Zende nist ke xodaš ta-arif konad

‫زﻧﺪه ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‬ Naweeën Ergens de naweeën van ondervinden De pijnlijke gevolgen van iets voelen Âqebate jariyâni râ kešidan

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ دردﻧﺎک ﭼﯿﺰی را ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ Nee Geen nee kunnen zeggen Niet kunnen weigeren als mensen je vragen iets te doen Balad nist na beguyad

‫ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﻧﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫وﻗﺘﯽ از او ﮐﺎری ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ‬ ‫ﺑﺪﻫﺪ‬ Nee heb je, ja kun je krijgen Je kunt het altijd proberen; als je geluk hebt, kun je je doel bereiken Sang moft gonjišk moft

‫ﺳﻨﮓ ﻣﻔﺖ ﮔﻨﺠﺸﮏ ﻣﻔﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻼش ﮐﻨﺪ اﮔﺮ ﺷﺎﻧﺲ ﺑﯿﺎورد ﺑﻪ‬ ‫ﻫﺪﻓﺶ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬

Nek Ergens de/zijn nek over breken Over iets struikelen {letterlijk én figuurlijk} Kal-le moa-alaq šodan

‫ﮐﻠﻪ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن‬ {‫روی ﭼﯿﺰی ﺳﮑﻨﺪری رﻓﺘﻦ }واﻗﻌﯽ ﯾﺎ ﻣﺠﺎزی‬ Iemand/iets de nek breken/ omdraaien a) Iemand: een flinke schade/ nederlaag bezorgen b) Iets: een einde maken aan iets kalake kasi/qazi-ye-i râ kandan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮐﻨﺪن‬/‫ﮐﻠﮏ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ‬/‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ آﺳﯿﺐ ﺷﺪﯾﺪی وارد ﮐﺮدن‬- (‫اﻟﻒ‬ ‫ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن‬/‫ ﮐﺎری راﺗﻌﻄﯿﻞ ﮐﺮدن‬- (‫ﺳﺨﺘﯽ دادن ب‬ Iemand/iets de nek/rug toekeren Zich van iemand/iets afwenden // niets meer te maken willen hebben met iemand/iets Az kasi/čizi ruy bargardândan

‫ﭼﯿﺰی روی ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ‬- ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺳﺮ و ﮐﺎری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬/‫ﻧﺒﻮدن ﺗﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Iemand met de nek aankijken Iemand met minachting behandelen Kasi râ riz didan

‫ﮐﺴﯽ را رﯾﺰ دﯾﺪن‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺣﻘﺎرت آﻣﯿﺰی ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Nek aan nek Vrijwel in gelijke positie liggend {in een wedstrijd/race enz.} Sar be sar

‫ﴎ ﺑﻪ ﴎ‬ /‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ در وﺿﻊ ﻣﺴﺎوی و ﺑﺮاﺑﺮ }در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ‬ {‫زورآزﻣﺎﯾﯽ و ﻏﯿﺮه‬ Op iemands nek zitten Iemand voortdurend lastigvallen

286

Proef woordenboek.indd 286

16-5-2008 9:24:41

Nemen / Nemen

Mu-ye damâqe kasi šodan

‫ﻣﻮی دﻣﺎغ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺪام اذﯾﺖ و آزار ﮐﺮدن‬ Over zijn nek gaan van iets Van iets misselijk worden/walgen Az jariyâni oq-aš gereftan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اق اش ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﯿﺰار ﺷﺪن‬/‫از ﭼﯿﺰی دل آﺷﻮﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Tot aan zijn nek/tot over zijn oren in de schulden zitten Heel veel schulden hebben Tâ xer xere tuye qarz budan

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﺗﻮی ﻗﺮض ﺑﻮدن‬ ‫ در ﻗﺮض ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬،‫ﺑﺪﻫﮑﺎری زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬ Uit zijn nek kletsen/lullen Gewoon maar wat onzin vertellen Čert o pert goftan

‫ﭼﺮت و ﭘﺮت ﮔﻔنت‬ ‫ﺣﺮف ﻫﺎی ﺑﯽ رﺑﻂ و ﺑﯽ ﺳﺮ و ﺗﻪ زدن‬ Zich iets op de nek/hals halen Door eigen toedoen met iets onaangenaams te maken krijgen Barâye xod mošgel tarâšidan

‫ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺸﮕﻞ ﺗﺮاﺷﯿﺪن‬ ‫ﺧﻮد را در دام دﺷﻮاری ﻫﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Zijn nek uitsteken Het lef/de moed hebben om iets te doen/zeggen Dele kâri râ dâštan

‫دل ﮐﺎری را داﺷنت‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را داﺷﺘﻦ‬/‫ﺷﻬﺎﻣﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﺣﺮﻓﯽ‬/‫ﺟﺮات‬

!‫ﺗﻮی ﮐﺖ ﻣﻦ منﯽ رود‬ !‫ﺑﺮای ﻣﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﯿﺴﺖ‬ Het niet zo nauw nemen Niet precies volgens de regels te werk gaan Kâri râ šol gereftan

‫ﮐﺎری را ﺷﻞ ﮔﺮﻓنت‬ ‫دﻗﯿﻖ و ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن‬ Iemand ertussen nemen Iemand beetnemen // een grapje met iemand uithalen Kasi râ do-ore kardan

‫ﮐﺴﯽ را دوره ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ و ﻣﺰاح‬- ‫ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Iemand iets kwalijk nemen Het onacceptabel vinden dat iemand iets bepaalds heeft gezegd/gedaan Az karde-ye kasi delgir šodan

‫از ﮐﺮده ﮐﺴﯽ دﻟﮕﯿﺮ ﺷﺪن‬ ‫ﮔﻔﺘﺎر ﮐﺴﯽ را ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل داﻧﺴﺘﻦ‬/‫ﮐﺮدار‬ Iets op zich nemen Beloven iets te zullen doen Ohde-dâre kâri šodan

‫ﻋﻬﺪه دار ﮐﺎری ﺷﺪن‬ ‫ﻗﻮل اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن‬ Iets voor lief nemen Iets met enige tegenzin toch maar accepteren Be čizi rezâyat dâdan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﺿﺎﯾﺖ دادن‬ ‫ﭼﯿﺰی را در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺎ اﮐﺮاه ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬

Ik heb geen ogen in mijn nek!  Oog Nemen Dat néém ik niet! Dat accepteer ik niet! Tuye kate man nemirawad!

Iets tot zich nemen Iets eten of drinken Baqdâde xod râ âbâd kardan

‫ﺑﻐﺪاد ﺧﻮد را آﺑﺎد ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن ﯾﺎ ﻧﻮﺷﯿﺪن‬ 287

Proef woordenboek.indd 287

16-5-2008 9:24:42

Nering / Neus

Nering De tering naar de nering zetten  Tering Nest In de nesten zitten Grote problemen hebben Tuye gel gir kardan

‫ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬ Uit een goed nest komen Van goede afkomst zijn // uit een keurige familie komen Xoš nasab budan

‫ﺧﻮش ﻧﺴﺐ ﺑﻮدن‬ ‫ از ﺧﺎﻧﻮاده آﺑﺮوﻣﻨﺪ و ﻣﺤﺘﺮﻣﯽ‬-‫اﺻﻞ و ﻧﺴﺐ دار ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻮدن‬ Zich in de nesten werken Door eigen toedoen in moeilijkheden raken Xod râ be hačal andâxtan

‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺸﮕﻼت ﮐﺮدن‬ Zijn eigen nest bevuilen Kwaadspreken over zijn eigen omgeving {familie, land, vak enz.} Az xodi hâ badgu-i kardan

‫از ﺧﻮدی ﻫﺎ ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺸﻮر ﯾﺎ ﺣﺮﻓﻪ و ﻏﯿﺮه{ ﺧﻮد ﺑﺪ‬،‫از اﻃﺮاﻓﯿﺎن }ﻓﺎﻣﯿﻞ‬ ‫ﮔﻔﺘﻦ‬ Net (bw) Het is net zo gezellig! Jammer dat dit nu onderbroken/ beëindigd wordt! {bij een prettige/ leuke bijeenkomst} Xoš gozašt bâ hâl bud!

!‫ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺎ ﺣﺎل ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪ! }درﺑﺎره ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎ‬/‫ﭼﻪ ﻗﺪر ﺣﯿﻒ ﮐﻪ ﻗﻄﻊ‬ {‫ﺑﺎ ﺣﺎﻟﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ﺻﻔﺎ‬

Net goed! {Wordt gezegd als iemand zijn verdiende straf krijgt} Xub šod!, delam xonak šod!

!‫ دمل ﺧﻨﮏ ﺷﺪ‬،!‫ﺧﻮب ﺷﺪ‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺰای ﮐﺎر ﺧﻮد‬ {‫رﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ Net (zn) Achter het net vissen Niet het beoogde resultaat behalen, omdat anderen je nét vóór zijn geweest Ba-ad az parwâze kabk hâ šel-lik kardan

‫ﺑﻌﺪ از ﭘﺮواز ﮐﺒﮏ ﻫﺎ ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎوردن ﭼﻮن دﯾﮕﺮی ﯾﮏ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ﭘﯿﺶ از او آن ﮐﺎر را ﮐﺮده اﺳﺖ‬ In iemands netten verstrikt raken Ongewild in de macht van iemand komen Dar čange kasi gir kardan

‫در ﭼﻨﮓ ﮐﺴﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ زﯾﺮ ﻧﻔﻮذ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ Neus Dat ga ik je niet aan je neus hangen Dat ga ik je heus niet vertellen Fozul râ bordan jahan-nam

‫ﻓﻀﻮل را ﺑﺮدن ﺟﻬﻨﻢ‬ ‫ﺑﺪون ﺷﮏ آن ﺣﺮف را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻢ زد‬ Dat gaat (aan) zijn neus voorbij Dat krijgt hij niet, terwijl hij het zo graag wilde hebben Az čangaš (dar) raft

‫از ﭼﻨﮓ اش )در( رﻓﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ آن را ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ داﺷﺖ اﻣﺎ ﮔﯿﺮش ﻧﯿﺎﻣﺪ‬ Dat is een wassen neus Dat stelt niets voor // dat is onbelangrijk

288

Proef woordenboek.indd 288

16-5-2008 9:24:42

Neus / Neus

Kasi râ dast andâxtan

šqâl kal-le ast

‫آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‬- ‫ﺑﯽ ارزش و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ‬ Dat kan ik aan zijn neus toch niet zien? Ik kan niet aan de buitenkant zien hoe hij daarover denkt Ruye pišâni-aš ke nanewešte-and?

‫روی ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ اش ﮐﻪ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ؟‬ ‫از ﻇﺎﻫﺮش ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻔﻬﻤﻢ ﮐﻪ او در آن ﺑﺎره ﭼﻪ ﻓﮑﺮ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ De neuzen tellen Het aantal aanwezigen tellen Sar šomâri kardan

‫ﴎﺷامری ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺣﺎﺿﺮان را ﺷﻤﺮدن‬ Een fijne neus hebben voor iets Een goed gevoel hebben/in staat zijn om iets bijzonders op te sporen/aan te schaffen Dar moredi mašâme tizi dâštan

‫در ﻣﻮردی ﻣﺸﺎم ﺗﯿﺰی داﺷنت‬ ‫ﺧﺮﯾﺪ ﭼﯿﺰ ﺧﺎﺻﯽ‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬/‫ﺣﺲ ﻗﻮی داﺷﺘﻦ‬ ‫ﺑﻮدن‬ Een frisse neus halen Een wandeling maken om frisse lucht te krijgen Hawâ-i xordan

‫ﻫﻮاﯾﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ﻗﺪﻣﯽ زدن ﺗﺎ ﻫﻮای ﺗﺎزه ای را ﺗﻨﻔﺲ ﮐﻨﻨﺪ‬ Hij doet alsof zijn neus bloedt Hij doet alsof hij nergens van weet Xodaš râ be kuče-ye ali čap zade ast

‫ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪ ﻋﻠﯽ ﭼﭗ زده اﺳﺖ‬ ‫ﺟﻮری واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ از ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارد‬ Iemand bij de neus nemen Iemand voor de gek houden

‫ﮐﺴﯽ را دﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن و ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Iemand iets door de neus boren Iemand iets niet geven waarop hij recht had/waarop hij rekende Kolâh sare kasi gozâštan

‫ﮐﻼه ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺣﻖ ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ روی آن ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﮐﺮد ﻧﺪادن‬ Iemand iets onder de neus wrijven = iemand iets inpeperen Iemand iets krachtig verwijten Angi be kasi zadan

‫اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺷﺪﯾﺪا ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن‬ Iemand met zijn neus op de feiten drukken Iemand met de harde realiteit confronteren Wâqe-iyat râ be roxe kasi kešidan

‫واﻗﻌﯿﺖ را ﺑﻪ رخ ﮐﺴﯽ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺖ ﺗﻠﺨﯽ روﺑﺮو ﮐﺮدن‬ Iets langs zijn neus weg zeggen Iets terloops/in het voorbijgaan zeggen Bi molâheze harf zadan

‫ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﮔﺬری ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻦ‬/‫ﺳﺮﺳﺮی و ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬ Met zijn neus in de boter vallen Onverwacht een gelukje hebben Az xar oftâdan wa xormâ peydâ kardan

‫از ﺧﺮ اﻓﺘﺎدن و ﺧﺮﻣﺎ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Met zijn neus kijken Niet goed kijken bij het zoeken naar iets Sar sari negâh kardan

289

Proef woordenboek.indd 289

16-5-2008 9:24:42

Neus / Neus

‫ﴎﴎی ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ ‫دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ و ﺧﻮب دﻗﺖ ﻧﮑﺮدن‬ Niet verder kijken dan zijn neus lang is Kortzichtig zijn Ofoqe didaš bârik ast

‫اﻓﻖ دﯾﺪش ﺑﺎرﯾﮏ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻮﺗﻪ ﺑﯿﻦ و ﮐﻮﺗﻪ ﻓﮑﺮ اﺳﺖ‬ (Lelijk/raar) op zijn neus kijken (Ernstig) teleurgesteld zijn (Saxt/ajib) damaq budan

‫ﻋﺠﯿﺐ( دﻣﻖ ﺑﻮدن‬/‫)ﺳﺨﺖ‬ ‫)ﺟﺪی( ﻣﺎﯾﻮس و ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺑﻮدن‬ Tussen neus en lippen door Terloops/in het voorbijgaan Sar sari

‫ﴎﴎی‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬/‫ اﺗﻔﺎﻗﯽ‬،‫ﮔﺬری‬

Zich/zijn neus in een wespennest steken Zich met iets bemoeien dat enorm pijnlijke gevolgen heeft Angošt dar lâne-ye zanbur kardan

‫اﻧﮕﺸﺖ در ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﮐﺮدن‬ ‫در ﮐﺎری ﻓﻀﻮﻟﯽ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ دردﻧﺎک ﺑﺰرﮔﯽ دارد‬ Zijn neus in andermans zaken steken Zich met andermans zaken bemoeien Noxode âš šodan

‫ﻧﺨﻮد آش ﺷﺪن‬ ‫در ﮐﺎر دﯾﮕﺮان دﺧﺎﻟﺖ ﮐﺮدن‬ Zijn neus in de wind steken Eigenwijs zijn Damâq sar bâlâ budan

‫دﻣﺎغ ﴎ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن‬ ‫ﯾﮏ دﻧﺪه و ﯾﮏ رای ﺑﻮدن‬ Zijn neus maar achternalopen Ongericht bezig zijn // doelloos rondlopen Dore xod čarxidan

Uit zijn neus eten Niets uitvoeren Qaz čerândan

‫ﻗﺎز ﭼﺮاﻧﺪن‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ Wie zijn neus schendt, schendt zijn aangezicht Als je kwaad spreekt over je familie/ naaste omgeving, tast je ook je eigen goede naam aan Tofe sar bâlâ be surate xodat bar migardad

‫ﺗﻒ ﴎﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻮدت ﺑﺮﻣﯽ ﮔﺮدد‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﺎن ﺧﻮد را ﺑﮕﻮﯾﯽ ﻧﺎم ﺧﻮد‬/‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺑﺪی ﻓﺎﻣﯿﻞ‬ ‫را ﻫﻢ ﺧﺮاب ﮐﺮده ای‬ Wit om de neus worden Angstig, bang worden Zahre tarak šodan

‫زﻫﺮه ﺗﺮک ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮﺳﯿﺪن و وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن‬

‫دور ﺧﻮد ﭼﺮﺧﯿﺪن‬ ‫ ﺑﯽ ﻫﺪف ﮔﺸﺘﻦ‬- ‫ﺑﯽ ﺧﻮدی ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن‬ Zijn neus voor iets ophalen/ optrekken voor iets Zich te goed vinden voor iets // iets beneden zijn waardigheid vinden Čizi râ riz didan

‫ﭼﯿﺰی را رﯾﺰ دﯾﺪن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از‬- ‫ﺧﻮد را ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ داﻧﺴﺘﻦ‬ ‫ﺷﺎن ﺧﻮد دﯾﺪن‬ Zijn neus stoten Een tegenslag krijgen // afgewezen worden Tuye puz xordan

‫ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن‬ ‫ دﺳﺖ رد ﺑﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﺧﻮردن‬- ‫ﺑﺪ آوردن‬

290

Proef woordenboek.indd 290

16-5-2008 9:24:42

Neusje / Nietsdoen

Dat buitenkansje gaat zijn neus voorbij  Buitenkansje Het deksel op zijn neus krijgen  Deksel Hij is geen knip voor zijn neus waard  Knip Wie het onderste uit de kan wil, krijgt het lid op zijn neus  Kan Neusje Het neusje van de zalm Het allerbeste/lekkerste deel Behtarin tek-ke

‫ﺑﻬﱰﯾﻦ ﺗﮑﻪ‬ ‫ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ‬/‫ﻋﺎﻟﯽ ﺗﺮﯾﻦ‬ Nevel Hij hult zich in nevelen Hij doet geheimzinnig // hij laat niet merken wat hij wil Lâ puši mikonad

‫ﻻﭘﻮﺷﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬- ‫ﻣﺮﻣﻮزاﻧﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Nier In hart en nieren  Hart Niets/niks Alsof het niets/niks is Alsof het geen enkele moeite kost // alsof het niets betekent Mesle in ke pašm ast

‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭘﺸﻢ اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﻬﻢ‬- ‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ زﺣﻤﺘﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Er niets/niks op te zeggen hebben Er geen reactie op hebben // een uitleg schuldig blijven Harfi barâye zadan nadâštan

‫ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺮای زدن ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ واﮐﻨﺶ ﻧﮑﺮدن‬ Er zit niets/niks anders op Er is niets aan te doen // er is geen goed alternatief Čâre-ye digari nist

‫ﭼﺎره دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻧﺪارد‬- ‫ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﮐﺮد‬ Hij staat voor niets/niks Hij durft alles Adame por deli ast

‫آدم ﭘﺮ دﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﯽ ﺑﺎک اﺳﺖ‬،‫ﺟﺮات ﻫﺮ ﮐﺎری را دارد‬ Niets voor niets Alles kost geld Hič či mofti nist

‫ﻫﯿﭻ ﭼﯽ ﻣﻔﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮﭼﯿﺰی ﻫﺰﯾﻨﻪ ای دارد‬ Niet voor niets Niet zonder reden Hamin juri ke na

‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﻧﻪ‬ ‫ﺑﺪون دﻟﯿﻞ ﮐﻪ ﻧﻪ‬ Voor niets/niks uit de weg gaan Absoluut niet bang aangelegd zijn Del o jorate ziyâdi dâštan

‫دل و ﺟﺮات زﯾﺎدی داﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺗﺮﺳﻮ و ﺑﺰدل ﻧﺒﻮدن‬ Een man van niks  Man Nietsdoen Een zalig nietsdoen Het heerlijke genot om geen verplichtingen te hebben {ontleend aan het Italiaans: ‘dolce far niente’} Kun gošâdi ham lez-zatist

291

Proef woordenboek.indd 291

16-5-2008 9:24:42

Nieuws / Nood

‫ﮐﻮن ﮔﺸﺎدی ﻫﻢ ﻟﺬﺗﯿﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮﺷﯽ ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻣﺴﻮوﻟﯿﺘﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‬ Nieuws Dat is oud nieuws Dat is allang bekend In râ ke har nane qamari midânad

‫اﯾﻦ را ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ ﻣﺪت ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬ Er is niets nieuws onder de zon {bijbelspreuk, Prediker 1:9} Echt nieuwe gebeurtenissen zijn er niet Xabare qâbele arzi nist {enjil}

{‫ﺧﱪ ﻗﺎﺑﻞ ﻋﺮﺿﯽ ﻧﯿﺴﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ واﻗﻌﺎ ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﻔﺘﺎده اﺳﺖ‬ Geen nieuws, goed nieuws Als je geen bericht krijgt, is er tenminste niets ergs gebeurd Bi xabari xoš xabari ast

‫ﺑﯽ ﺧﱪی ﺧﻮش ﺧﱪی اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺧﺒﺮی ﻧﺸﻨﯿﺪی ﺣﺪاﻗﻞ اﺗﻔﺎق ﺑﺪی ﻧﯿﻔﺘﺎده اﺳﺖ‬ Het nieuws verspreidt zich als een lopend vuurtje Het nieuws wordt overal heel snel bekend Xabar mesle barq sare zabân hâ mioftad

‫ﺧﱪ ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﴎ زﺑﺎن ﻫﺎ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺧﺒﺮ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭘﺨﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Nieuwtje Het nieuwtje is eraf Het is al gewoon geworden Digar tâzegi nadârad

‫دﯾﮕﺮ ﺗﺎزﮔﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ﻋﺎدی و ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﻣﺮﺳﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Nijd Groen en geel van nijd zien Erg jaloers zijn

Az hesâdat âtaš gereftan

‫از ﺣﺴﺎدت آﺗﺶ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر رﺷﮏ ﺑﺮدن و ﺣﺴﻮد ﺑﻮدن‬ Niks  Niets Nippertje Op het nippertje Nog nét // op het laatste moment Sare bezangâh

‫ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه‬ ‫ در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ‬- ‫درﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‬ Node Iets node kunnen missen Iets eigenlijk niet kunnen missen Asâye dast kasi budan

‫ﻋﺼﺎی دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫اﺣﺘﯿﺎج ﻣﺒﺮﻣﯽ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬ Nood Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij {Bemoediging bij een bijna uitzichtloze situatie} Mosibat ke be o-oje xod beresad nejât nazdik ast

‫ﻣﺼﯿﺒﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اوج ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ ﻧﺠﺎت ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ‬ {‫}دل ﮔﺮﻣﯽ ﮐﻮﭼﮑﯽ اﺳﺖ در وﺿﻊ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه‬ Geen nood! Dat lossen we snel op // dat is geen probleem Âsemân ke surâx našode ast!

!‫آﺳامن ﮐﻪ ﺳﻮراخ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫ آن ﮐﻪ ﻣﺸﮕﻠﯽ‬- ‫آن دﺷﻮاری را زود ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Hoge nood hebben Direct naar het toilet moeten Tangaš gerefte ast

‫ﺗﻨﮓ اش ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮرا ﺑﻪ دﺳﺘﺸﻮﯾﯽ ﯾﺎ ﺗﻮاﻟﺖ ﺑﺮود‬

292

Proef woordenboek.indd 292

16-5-2008 9:24:42

Noodlot / Noot

Iemand uit de nood helpen Iemand uit de moeilijkheden halen Daste kasi râ dar mošgelât gereftan

‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را در ﻣﺸﮕﻼت ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را از دﺷﻮاری ﻫﺎ ﺑﯿﺮون ﮐﺸﯿﺪن‬ In de nood leert men zijn vrienden kennen In een noodsituatie ontdek je wie je echte vrienden zijn Dust ân bâšad ke girad daste dust dar parišân hâli o dar mândegi

‫دوﺳﺖ آن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﯿﺮد دﺳﺖ دوﺳﺖ در ﭘﺮﯾﺸﺎن‬ ‫ﺣﺎﻟﯽ و درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ‬ ‫در وﺿﻌﯿﺖ دﺷﻮار آدم دوﺳﺘﺎن واﻗﻌﯽ ﺧﻮد را ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ Nood breekt wet In een noodsituatie moet je wel eens iets doen dat in strijd met de wet is Ehtiyâj qânun saraš nemišawad

‫اﺣﺘﯿﺎج ﻗﺎﻧﻮن ﴎش منﯽ ﺷﻮد‬ ‫وﺿﻊ ﮐﻪ ﺧﺮاب ﺑﺎﺷﺪ آدم ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ‬ Nood leert bidden In tijden van nood nemen ook mensen die in het gewone leven nooit bidden, hun toevlucht tot God Ehtiyâj âdam râ namâz xân mikonad

‫اﺣﺘﯿﺎج آدم را منﺎز ﺧﻮان ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫در ﻣﻮﻗﻊ ﻧﯿﺎز ﺣﺘﯽ آدم ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ‬ ‫ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﺪا روی ﻣﯽ آورﻧﺪ‬ Van de nood een deugd maken Uit een lastige situatie toch nog voordeel halen Az niyâz maziyat sâxtan

‫از ﻧﯿﺎز ﻣﺰﯾﺖ ﺳﺎﺧنت‬ ‫از وﺿﻊ دﺷﻮار ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺳﻮد ﺑﺮدن‬

Zijn nood klagen bij iemand Zijn probleem aan iemand voorleggen // zijn verdriet met een ander proberen te delen Bâ kasi darde del kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ درد دل ﮐﺮدن‬ ‫ در ﮔﻔﺘﻦ‬- ‫ﻣﺸﮕﻞ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ در ﻣﯿﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Een redder in de nood  Redder Noodlot De ironie van het lot/noodlot  Ironie Noorden Het noorden kwijt zijn Niet goed weten wat je moet doen Qâti kardan

‫ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪن‬ Noorderzon Met de noorderzon vertrekken Stiekem naar het buitenland reizen (vaak zonder schulden te betalen) Yawâšaki qeyb šodan

‫ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﻏﯿﺐ ﺷﺪن‬ ‫ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﮐﺸﻮر ﺳﻔﺮ ﮐﺮدن )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺪون اﯾﻦ‬ (‫ﮐﻪ ﺑﺪﻫﮑﺎری ﺧﻮد را ﺑﭙﺮدازد‬ Noot Een kritische noot plaatsen bij iets Op een bepaald punt kritiek hebben Az jariyâni xorde gereftan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﺮده ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﺧﺎﺻﯽ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن‬ Een vrolijke noot Een leuk moment in een overigens ernstige situatie Naqme-i dar azâ

‫ﻧﻐﻤﻪ ای در ﻋﺰا‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ای ﺧﻮش در وﺿﻌﯿﺘﯽ دﺷﻮار و ﻧﺎﮔﻮار‬ 293

Proef woordenboek.indd 293

16-5-2008 9:24:42

Nop(pes) / Nummer

Harde noten kraken Moeilijke problemen oplossen Šâxe qul râ šekastan

‫ﺷﺎخ ﻏﻮل را ﺷﮑﺴنت‬ ‫دﺷﻮاری ﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ را رﻓﻊ ﮐﺮدن‬ Veel noten op zijn zang hebben Hoge eisen stellen Por mod-deâ budan

‫ﭘﺮ ﻣﺪﻋﺎ ﺑﻮدن‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ و ﺗﻘﺎﺿﺎی زﯾﺎدی ﮐﺮدن‬ Wie noten wil smaken, moet ze kraken Wie van iets wil genieten, moet er moeite voor doen Har ke râ tâwus xâhad jo-ore hendustân kešad

‫ﻫﺮ ﮐﻪ را ﺗﺎووس ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻮر ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﮐﺸﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ از ﭼﯿﺰی ﻟﺬت ﺑﺒﺮد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاﯾﺶ‬ ‫زﺣﻤﺖ ﺑﮑﺸﺪ‬ Nop(pes) Iets voor nop(pes) krijgen Iets gratis krijgen Čizi râ moftaki gereftan

‫ﭼﯿﺰی را ﻣﻔﺘﮑﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ راﯾﮕﺎن و ﻣﺠﺎﻧﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن‬ Nopjes In zijn nopjes zijn Heel tevreden zijn/zich verheugen Bâ dome xod gerdu šekastan

‫ﺑﺎ دم ﺧﻮد ﮔﺮدو ﺷﮑﺴنت‬ ‫ﺧﺸﻨﻮد ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر راﺿﯽ‬ Nota Ergens goede nota van nemen Ergens goede aandacht aan besteden Jariyâni râ xub be moxe xod foru kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب ﺑﻪ ﻣﺦ ﺧﻮد ﻓﺮو ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬

Notendop De geschiedenis in een notendop  Geschiedenis Notie Ergens geen flauwe notie van hebben Ergens geen enkel idee van hebben // van iets helemaal niet op de hoogte zijn Az qazi-ye-i kâmelan bi xabar budan

‫از ﻗﻀﯿﻪ ای ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺧﱪ ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ اﻃﻼﻋﯽ‬- ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ آﮔﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫از ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Nul Een grote nul Een waardeloos persoon Âdame âšqâl kal-le

‫آدم آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ‬ ‫آدم ﺑﯽ ارزش و ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ‬ Nul op het rekest krijgen Niet gedaan krijgen wat je gevraagd had Dast xâli bargaštan

‫دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﮐﺮدن و ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﯽ ﺷﻨﯿﺪن‬ Van nul en generlei waarde Volstrekt waardeloos šqal o čert

‫آﺷﻐﺎل و ﭼﺮت‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺑﯽ ﺧﻮد و ﭘﻮچ‬ Nummer Als nummer één uit de bus komen Als eerste eindigen {bij wedstrijden, verkiezingen enz.} Aw-wal šodan

‫اول ﺷﺪن‬ ،‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻔﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن }در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ‬ {‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و ﻏﯿﺮه‬

294

Proef woordenboek.indd 294

16-5-2008 9:24:42

Nummertje / Nuttig

(Maar) een nummer zijn Niet als een persoon, maar als iemand in een reeks beschouwd worden Âdam be hesâb na-yâmadan

‫آدم ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮد ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮑﯽ از اﻓﺮاد ﮔﺮوه‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آوردن‬ Iemand op zijn nummer zetten Iemand terechtwijzen Kasi râ sare jâ-yaš nešândan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺮزﻧﺶ و ﺗﻮﺑﯿﺦ ﮐﺮدن‬ Nummertje Een nummertje maken Even neuken met iemand Taq-qe zadan

‫ﺗﻘﻪ زدن‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Een nummertje ten beste geven Zijn kundigheid/bedrevenheid/kennis tonen

Xodi nešân dâdan

‫ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫داﻧﺶ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن‬/‫ﻣﻬﺎرت‬/‫ﮐﺎرداﻧﯽ‬ Nut Ergens het nut niet van inzien Iets onbelangrijk/niet de moeite waard vinden Jariyâni râ âšqâl kal-le hesâb kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ارزش داﻧﺴﺘﻦ‬/‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ‬ Nuttig Het nuttige met het aangename verenigen Iets dat gedaan moet worden combineren met iets aangenaams {naar Latijn ‘miscere utile dulci’, Horatius, Ars Poetica 343} Kâr o keyf râ âmixtan

‫ﮐﺎر و ﮐﯿﻒ را آﻣﯿﺨنت‬ {‫ﮐﺎر اﺟﺒﺎری را ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن دﻟﭽﺴﺒﯽ آﻣﯿﺨﺘﻦ }ﻻﺗﯿﻦ‬

295

Proef woordenboek.indd 295

16-5-2008 9:24:42

Proef woordenboek.indd 296

16-5-2008 9:24:42

O Oase Een oase van rust Een plaats waar het weldadig rustig is Daryâ-i az ârâmeš

‫درﯾﺎﯾﯽ از آراﻣﺶ‬ ‫ﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ آراﻣﺶ ﻣﻄﺒﻮﻋﯽ دارد‬ Obstakel Obstakels uit de weg ruimen Hindernissen verwijderen Mâne-e hâ râ az sare râh bardâštan

‫ﻣﺎﻧﻊ ﻫﺎ را از ﴎ راه ﺑﺮداﺷنت‬ ‫ﭼﯿﺰﻫﺎی دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮔﯿﺮ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ Oefening Oefening baart kunst Alleen door te oefenen kun je ervaring/kennis opdoen Kâre niku kardan az por kardan ast

‫ﮐﺎر ﻧﯿﮑﻮ ﮐﺮدن از ﭘﺮ ﮐﺮدن اﺳﺖ‬ ‫داﻧﺶ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‬/‫ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺠﺮﺑﻪ‬ Einde oefening/verhaal  Einde Offer Ten offer vallen aan Het slachtoffer worden van Fadâ-ye jariyâni šodan

Ogenblik Een helder ogenblik hebben Plotseling inzicht krijgen Šo-ur gol kardan

‫ﺷﻌﻮر ﮔﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭼﺸﻢ ﺑﺼﯿﺮت ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Een kritiek ogenblik Een beslissend moment Lahze-ye bohrâni

‫ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺤﺮاﻧﯽ‬ ‫زﻣﺎن ﺣﺴﺎس و ﻧﻬﺎﯾﯽ‬ In een onbewaakt ogenblik Op het moment dat je even niet oplet(te) Lahze-i qeflat

‫ﻟﺤﻈﻪ ای ﻏﻔﻠﺖ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ آدم ﺣﻮاس اش ﻧﯿﺴﺖ‬ In een verloren ogenblik Even tussen andere werkzaamheden door Beyne do kâr

‫ﺑﯿﻦ دو ﮐﺎر‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺎن ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ Olie In de olie zijn Dronken zijn Šangul budan

‫ﺷﻨﮕﻮل ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن‬ Olie op de golven gieten Opgewonden mensen kalmeren // in een emotionele sfeer rust scheppen Âb ruye âtaš rixtan

‫آب روی آﺗﺶ رﯾﺨنت‬ ‫ در ﻣﺤﯿﻂ ﺣﺴﺎس و ﻧﺎ‬- ‫ﻣﺮدم آﺷﻔﺘﻪ را آرام ﮐﺮدن‬ ‫آراﻣﯽ آراﻣﺶ ﺑﺮ ﻗﺮار ﮐﺮدن‬

‫ﻓﺪای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬ 297

Proef woordenboek.indd 297

16-5-2008 9:24:42

Olifant / Onbetuigd

Olie op het vuur gieten/gooien Emoties die toch al hoog opgelaaid zijn, nog aanwakkeren Be âtaš dâman zadan

‫ﺑﻪ آﺗﺶ داﻣﻦ زدن‬ ‫ﮐﺸﻤﮑﺶ و دﻋﻮای ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻪ را ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﺮدن‬ Olifant Als een olifant in de porseleinkast Lomp en onvoorzichtig Mesle xerse gond-ye sar be hawâ

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮس ﮔﻨﺪه ﴎ ﺑﻪ ﻫﻮا‬ ‫زﻣﺨﺖ و ﺧﺎم دﺳﺖ و ﺑﯽ دﻗﺖ‬ Van een mug een olifant maken  Mug Olympus Van de Olympus afdalen Zich bij uitzondering onder de (gewone) mensen begeven Az taxte âje xod pâ-in âmadan

‫از ﺗﺨﺖ ﻋﺎج ﺧﻮد ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن‬ ‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم )ﻋﺎدی( رﻓﺘﻦ‬

‫در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫در وﺿﻊ آﺷﻔﺘﻪ و ﭘﺮﯾﺸﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ In de gegeven omstandigheden In de situatie zoals die door de loop der dingen is ontstaan Dar waze mo-ojud

‫در وﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ در دوران زﻧﺪﮔﯽ ﭘﯿﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ In gezegende omstandigheden verkeren Zwanger zijn Bârdâr budan

‫ﺑﺎردار ﺑﻮدن‬ ‫آﺑﺴﺘﻦ و ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺑﻮدن‬ Een (noodlottige) samenloop van omstandigheden  Samenloop Onbekend Onbekend maakt onbemind Wat je niet kent, waardeer je niet Ânče qarib ast ajib ast

‫آﻧﭽﻪ ﻏﺮﯾﺐ اﺳﺖ ﻋﺠﯿﺐ اﺳﺖ‬ ‫آدم ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ ﺑﯽ ارزش ﻣﯽ داﻧﺪ‬

Om Hem om hebben Dronken zijn Ziyâdi xorde

‫زﯾﺎدی ﺧﻮرده‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن‬ Ome  Oom Omega De alfa en omega  Alfa Omstandigheid In benarde omstandigheden verkeren Zich in een zorgwekkende toestand bevinden Dar tangnâ gir kardan

Onbenul Een stuk onbenul Een dom iemand // een sufferd Nâdân o lo-ode

‫ﻧﺎدان و ﻟﻮده‬ ‫ ﺧﺮﻓﺖ و ﺳﺒﮏ ﻣﻐﺰ‬- ‫آدم اﺣﻤﻖ‬ Onbetuigd Zich niet onbetuigd laten Zich duidelijk manifesteren // nadrukkelijk een bijdrage leveren Xodi nešân dâdan

‫ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را ﺻﺮﯾﺢ اﻧﺠﺎم دادن‬- ‫ﺧﻮد را ﺟﻠﻮه دادن‬

298

Proef woordenboek.indd 298

16-5-2008 9:24:42

Ondank / Ongelijk (zn)

Ondank Ondank is ’s werelds loon Goede daden worden vaak niet beloond // ‘stank voor dank’ Pâsoxe xubi badi ast

‫ﭘﺎﺳﺦ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺪی اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺮدن و‬- ‫ﭘﺎداش ﮐﺎر ﻧﯿﮏ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺪی اﺳﺖ‬ ‫ ﺻﻮاب ﮐﺮدن و ﮐﺒﺎب ﺷﺪن‬،‫ﺑﺪی دﯾﺪن‬ Onder Ergens niet onderuit kunnen Iets niet kunnen weigeren Râhe farâr nadâštan

‫راه ﻓﺮار ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ رد ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Ondergang Met open ogen zijn ondergang tegemoet gaan  Oog Onderhoud In zijn onderhoud kunnen voorzien Genoeg geld verdienen om van te leven Xud kafâ budan

‫ﺧﻮد ﮐﻔﺎ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را درآوردن‬ Ondermaanse In/op dit ondermaanse Hier op aarde Dar in donyâ-ye xâki

‫در اﯾﻦ دﻧﯿﺎی ﺧﺎﮐﯽ‬ ‫روی ﮐﺮه زﻣﯿﻦ‬ Onderscheid Geen onderscheid kennen/weten tussen ‘mijn’ en ‘dijn’ Zomaar in bezit nemen of gebruiken wat het eigendom is van een ander Mâle xodam mâle xodam mâle digarân ham mâle xodam

‫ ﻣﺎل دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﻣﺎل ﺧﻮدم‬،‫ﻣﺎل ﺧﻮدم ﻣﺎل ﺧﻮدم‬ ‫راﺣﺖ و آﺳﻮده ﻣﺎل دﯾﮕﺮی را ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪن ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫ﮐﺮدن‬ Onderspit Het onderspit delven Een nederlaag lijden // verslagen worden Qâfiye râ bâxtan

‫ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﺑﺎﺧنت‬ ‫ ﻣﻐﻠﻮب ﺷﺪن‬- ‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Ondervinding Ondervinding is de beste leermeester Van ervaring kun je het meeste leren Tajrobe behtarin moal-lem ast

‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻬﱰﯾﻦ ﻣﻌﻠﻢ اﺳﺖ‬ ‫از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺖ‬ Onderwerp Een onderwerp aansnijden Een onderwerp aan de orde stellen // iets gaan bespreken Sare mozu-i râ bâz kardan

‫ﴎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ ﺣﺮﻓﯽ را ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﺤﺜﯽ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ Ongelijk (bw) Het is ongelijk verdeeld in de wereld Niet iedereen krijgt dezelfde kansen // er is op de wereld een groot verschil tussen arm en rijk Donyâ âdelâne taqsim našode ast

‫دﻧﯿﺎ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫ در ﺟﻬﺎن ﻓﺮق‬- ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﯾﮑﺴﺎن داده ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﯿﺎن ﻓﻘﯿﺮ و ﭘﻮل دار زﯾﺎد اﺳﺖ‬ Ongelijk (zn) Zijn ongelijk bekennen Toegeven dat je ongelijk had Eštebâhe xod râ tasdiq kardan

‫اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد را ﺗﺼﺪﯾﻖ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻄﺎ و ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺧﻮد اﻗﺮار ﮐﺮدن‬ 299

Proef woordenboek.indd 299

16-5-2008 9:24:42

Ongeluk / Onschuld

Ongeluk Een ongeluk komt zelden alleen Als er één ding misloopt, gaat er vaak nog veel meer mis Bad biyâri hâ donbâle ham miâyand

‫ﺑﺪﺑﯿﺎری ﻫﺎ دﻧﺒﺎل ﻫﻢ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺎری ﺧﺮاب ﺷﻮد ﺧﺮاﺑﯽ ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ ﭘﺸﺖ‬ ‫ﺳﺮش ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬ Een ongeluk zit in een klein hoekje Een ongeluk kan zomaar onverwachts gebeuren Etefâq xabar nemikonad

‫اﺗﻔﺎق ﺧﱪ منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭘﯿﺶ آﻣﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری و ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه اﺗﻔﺎق‬ ‫ﺑﯿﻔﺘﺪ‬ Zich een ongeluk lachen/schrikken enz. Ontzettend lachen/schrikken enz. Az xande/tars mordan wa qeyre

‫ﺗﺮس ﻣﺮدن و ﻏﯿﺮه‬/‫از ﺧﻨﺪه‬ ‫ﺗﺮﺳﯿﺪن و ﻏﯿﺮه‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ Het is met hem altijd twaalf ambachten en dertien ongelukken  Ambacht Ongenade In ongenade vallen Zijn (bevoorrechte) positie verliezen // ten val komen Az asb oftâdan

‫از اﺳﺐ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺳﺮﻧﮕﻮن ﺷﺪن‬- ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ )وﯾﮋه( ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ Onkruid Onkruid vergaat niet Het verkeerde soort mensen blijft in leven {soms gezegd in boosheid, soms ook licht spottend, bijv. als iemand met wie je het goed kunt vinden van een zware ziekte herstelt}

Bâdenjâne bad (bam) âfat nadârad

‫ﺑﺎدﻧﺠﺎن ﺑﺪ )ﺑﻢ( آﻓﺖ ﻧﺪارد‬ ،‫آدم ﻫﺎی ﻇﺎﻟﻢ زﯾﺎد ﻋﻤﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ }اﻏﻠﺐ ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺸﻢ‬ ‫ اﮔﺮ‬:‫ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺰاح ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫آدم ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ دارد از ﺑﯿﻤﺎری ﺳﺨﺘﯽ‬ {‫ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‬ Onmacht In onmacht vallen Flauwvallen Pas oftâdan

‫ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﻏﺶ ﮐﺮدن‬،‫ﺑﯿﻬﻮش ﺷﺪن‬ Onmogelijk Dat vergt het onmogelijke Dat stelt eisen waaraan je niet kunt voldoen Man miguyam nar ast u miguyad beduš

‫ﻣﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ ﻧﺮ اﺳﺖ او ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺑﺪوش‬ ‫ﺷﺮﻃﯽ ﻣﯽ ﮔﺬارد ﮐﻪ آدم از ﻋﻬﺪه آن ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Zich onmogelijk maken Door je gedrag/woorden niet langer geaccepteerd worden Xod râ bade kardan

‫ﺧﻮد را ﺑﺪه ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﻔﺘﺎرش دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻣﺮدم ﻧﺒﺎﺷﺪ‬/‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎر‬ Ons (zn) Je kunt wachten tot je een ons weegt Je zult ontzettend lang moeten wachten! Ân qadr wâysâ tâ alaf zire pâ-yat sabz šawad

‫آن ﻗﺪر واﯾﺴﺎ ﺗﺎ ﻋﻠﻒ زﯾﺮ ﭘﺎﯾﺖ ﺳﺒﺰ ﺷﻮد‬ !‫ﻣﺪت زﯾﺎدی ﺑﺎﯾﺪ در اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻮد‬ Onschuld De vermoorde onschuld spelen Doen alsof je niets misdaan hebt Xod râ mazlum jâ zadan

300

Proef woordenboek.indd 300

16-5-2008 9:24:42

Ontbreken / Onzin

‫ﺧﻮد را ﻣﻈﻠﻮم ﺟﺎ زدن‬ ‫واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻼﻓﯽ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‬ Zijn handen in onschuld wassen  Hand Ontbreken Dat ontbreekt er nog maar aan! De toestand was al beroerd, maar nu komt dat er ook nog bij! Hamin yeki râ kam dâštim!

!‫ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ‬ ‫وﺿﻌﯿﺖ اﺳﻔﻨﺎک ﺑﻮد اﻣﺎ ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ‬ !‫ﺷﺪ‬ Ontij Bij nacht en ontij  Nacht

Onweer Het onweer is niet van de lucht Het onweer houdt maar niet op Ra-ad o barq tamâmi nadârad

‫رﻋﺪ و ﺑﺮق متﺎﻣﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﻮﻓﺎن و ﺻﺎﻋﻘﻪ اداﻣﻪ دارد و ﭘﺎﯾﺎن ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‬ Onweer zuivert de lucht Als iemand eens flink kwaad is geweest/zijn hart heeft gelucht, kan er weer gepraat worden Xodat râ ke xâli kon tâ râhat šawi

‫ﺧﻮدت را ﮐﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﻦ ﺗﺎ راﺣﺖ ﺷﻮی‬ ‫ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ‬/‫وﻗﺘﯽ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﯿﺮون ﺑﺮﯾﺰد دوﺑﺎره ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﻋﺎدی را‬ ‫اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Kijken als een kip naar onweer  Kip

Ontlopen Elkaar niet veel ontlopen Weinig van elkaar verschillen Tofire čandâni nadâštan

‫ﺗﻮﻓﯿﺮ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻓﺮق و ﺗﻔﺎوت زﯾﺎدی ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Ontvangst Iemand een warme ontvangst bereiden {iron.} Iets organiseren om iemand bij aankomst flink aan te vallen Âse por malâti barâye kasi tahiye didan

‫آش ﭘﺮ ﻣﻼﺗﯽ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺗﻬﯿﻪ دﯾﺪن‬ ‫}ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺎﯾﻪ{ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﺮدن ﺗﺎ ﭘﺲ‬ ‫از رﺳﯿﺪﻧﺶ ﺑﻪ او ﺑﭙﺮﻧﺪ‬ Ontwikkeld Algemeen ontwikkeld zijn Kennis op allerlei gebied hebben // breed georiënteerd zijn Etelâ-âte omumiye xubi dâštan

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮﺑﯽ داﺷنت‬ ‫ اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺴﺘﺮده ای‬- ‫در ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد آﮔﺎﻫﯽ داﺷﺘﻦ‬ ‫داﺷﺘﻦ‬

Zijn gezicht staat op onweer  Gezicht Onze Lieve Heer Onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers Er zijn toch rare mensen op de wereld Xodâwand maxluqâte ajibi dârad

‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت ﻋﺠﯿﺒﯽ دارد‬ ‫آدم ﻫﺎی ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺒﯽ در دﻧﯿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Onzin Dat is klinkklare onzin! = je reinste onzin! Dat is gewoon niet waar! // dat kan ik niet accepteren! Čarande mahz ast!

!‫ﭼﺮﻧﺪ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‬ ‫ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آن را‬- !‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ واﻗﻌﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﺪارد‬ !‫ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻢ‬ Onzin uitkramen Dwaze dingen/onzin vertellen Dari wari goftan

301

Proef woordenboek.indd 301

16-5-2008 9:24:43

Oog / Oog

‫دری وری ﮔﻔنت‬ ‫ﻣﺰﺧﺮف و ﺑﯽ ﻣﺎﯾﻪ زدن‬/‫ﺣﺮف ﻫﺎی اﺑﻠﻬﺎﻧﻪ‬ Oog Door het oog van de naald gaan/ kruipen {bijbelspreuk, Mattheus 19:24} Maar nét aan een groot gevaar ontkomen Sare bezangâh jân be dar bordan {enjil}

{‫ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه ﺟﺎن ﺑﻪ در ﺑﺮدن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ از ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ رﻫﺎﯾﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Geen oog dicht kunnen doen Niet kunnen slapen Češm ruye ham nagozâštan

‫ﭼﺸﻢ روی ﻫﻢ ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ ﻧﺒﻮدن‬ Het oog is de spiegel van de ziel Aan de oogopslag kun je het innerlijk van een mens aflezen Češm âyne-ye del ast

‫ﭼﺸﻢ آﯾﯿﻨﻪ دل اﺳﺖ‬ ‫از ﻧﮕﺎه ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان درون اش را ﺧﻮاﻧﺪ‬ Het oog laten vallen op iemand/iets Iemand/iets uitkiezen Kasi/čizi râ pasand kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺴﻨﺪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Het oog van de meester maakt het paard vet De baas moet zelf toezicht houden, dan wordt er goed gewerkt Tawaj-johe mehtar asb râ čâq mikonad

‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻬﱰ اﺳﺐ را ﭼﺎق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﻈﺎرت ﮐﻨﺪ آن وﻗﺖ ﮐﺎرﻫﺎ‬ ‫درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬

Het oog wil ook wat Het uiterlijk is ook belangrijk Qâfel az zâher našo

‫ﻏﺎﻓﻞ از ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺸﻮ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﻫﻢ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‬ Iemand/iets in het oog houden Op iemand/iets letten // rekening houden met iemand/iets Kasi/čizi râ pâ-idan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺎﯾﯿﺪن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را‬/‫ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iemand/iets op het oog hebben Iemand/iets als doel hebben Kasi/čizi râ zire nazar dâštan

‫ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ داﺷنت‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﻫﺪف ﺧﻮد ﻗﺮار دادن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Iemand uit het oog verliezen Geen contact/belangstelling meer houden met iemand Rade kasi râ gom kardan

‫رد ﮐﺴﯽ را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﻫﯿﭻ ﺗﻤﺎﺳﯽ ﺑﺎ‬ Iets met een half oog zien Iets slechts oppervlakkig/nietgeconcentreerd bekijken Sar sari nazar andâxtan

‫ﴎﴎی ﻧﻈﺮ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺑﺪون ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺳﻄﺤﯽ‬ In het oog vallen/springen Duidelijk opgemerkt worden Be češm xordan

‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻮردن‬ ‫دﻗﯿﻖ و ﺧﻮب دﯾﺪه ﺷﺪن‬ Met het blote oog te zien zijn (ook wel: met ongewapend oog)

302

Proef woordenboek.indd 302

16-5-2008 9:24:43

(Ogen) / (Ogen)

Duidelijk waarneembaar zijn zonder verrekijker/microscoop enz. Bâ češme qeyre mosal-lah dide šodan

‫ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﻏﯿﺮ ﻣﺴﻠﺢ دﯾﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺪون دورﺑﯿﻦ ﯾﺎ ذره ﺑﯿﻦ و ﻏﯿﺮه روﺷﻦ و واﺿﺢ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫دﯾﺪن ﺑﻮدن‬ Met het oog daarop In verband daarmee Bâ in nazar ke

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﮐﻪ‬ ‫در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ آن‬ Oog om oog, tand om tand {bijbeltekst, Exodus 21:24} {Gezegd wanneer iemand voor onrecht dat een ander hem aangedaan heeft, wraak neemt door de dader hetzelfde aan te doen} Češm dar moqâble češm dandân dar moqâbele dandân {enjil}

{‫ﭼﺸﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻢ دﻧﺪان در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﻧﺪان }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺮای ﮐﺎر ﻧﺎﺣﻘﯽ ﮐﻪ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﺳﺮ او آورده ﮐﯿﻨﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﮐﻨﺪ و ﻫﻤﺎن ﺑﻼ را‬ {‫ﺳﺮ او ﺑﯿﺎورد‬ Oog voor iets hebben Interesse hebben in iets // iets belangrijk vinden Be čizi nazar dâštan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﻈﺮ داﺷنت‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻬﻢ داﻧﺴﺘﻦ‬- ‫دل ﺑﺴﺘﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Uit het oog, uit het hart Als je iemand niet meer ziet, vergeet je hem ook snel Az del berawad har ân ke az dide beraft

‫از دل ﺑﺮود ﻫﺮ آن ﮐﻪ از دﯾﺪه ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫آدم وﻗﺘﯽ دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ را ﻧﺒﯿﻨﺪ زود ﻫﻢ ﻓﺮاﻣﻮش اش‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

Zo op het eerste oog/gezicht Oppervlakkig bekeken Dar nazare aw-wal

‫در ﻧﻈﺮ اول‬ ‫در ﯾﮏ ﻧﮕﺎه ﺳﺮﺳﺮی و ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬ (Ogen) Dat kun je niet met droge ogen aanzien! Die situatie is om te huilen: zo triest/ vreselijk Waze gerye âwari ast!

!‫وﺿﻊ ﮔﺮﯾﻪ آوری اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺪوﻫﻨﺎک اﺳﺖ‬/‫ ﺑﺴﯿﺎرﻏﻤﻨﺎک‬:‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﺳﻔﻨﺎک اﺳﺖ‬ De ogen gingen hem open Opeens begreep hij het Dozâri-aš oftâd

‫دوزاری اش اﻓﺘﺎد‬ ‫ﯾﮑﻬﻮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﺷﺪ و ﻓﻬﻤﯿﺪ‬ De ogen neerslaan Uit schaamte/ontzag enz. naar de grond kijken Sare xod râ pâ-in andâxtan

‫ﴎ ﺧﻮد را ﭘﺎﯾﯿﻦ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫اﺣﺘﺮام ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬/‫از روی ﺧﺠﺎﻟﺖ‬ De ogen sluiten voor iets Iets niet willen zien // geen rekening willen houden met iets Čizi râ nadid gereftan

‫ﭼﯿﺰی را ﻧﺪﯾﺪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آوردن‬- ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬ De ogen voor altijd sluiten Sterven/overlijden Češme xod râ be ruye donyâ bastan

‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮد را ﺑﻪ روی دﻧﯿﺎ ﺑﺴنت‬ ‫ﻓﻮت ﮐﺮدن‬/‫ﻣﺮدن‬

303

Proef woordenboek.indd 303

16-5-2008 9:24:43

(Ogen) / (Ogen)

Grote ogen opzetten Erg verbaasd zijn Češm hâ čâhâr tâ šodan

‫ﭼﺸﻢ ﻫﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮕﻔﺖ و ﺣﯿﺮت زده ﺑﻮدن‬ Heb je dan geen ogen in je hoofd? Kun je niet uitkijken? Češm nadâri kuri?

‫ﭼﺸﻢ ﻧﺪاری ﮐﻮری؟‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺣﻮاﺳﺖ را ﺟﻤﻊ ﮐﻨﯽ؟‬ Het wordt hem groen en geel voor de ogen Hij wordt duizelig Donyâ joloye češmaš siyâhi mirawad

‫دﻧﯿﺎ ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ اش ﺳﯿﺎﻫﯽ ﻣﯽ رود‬ ‫ ﮔﯿﺞ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬،‫ﺳﺮش ﺑﻪ دوران ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ Hoge ogen gooien Goede kansen hebben op succes Baxte bolandi dâštan

‫ﺑﺨﺖ ﺑﻠﻨﺪی داﺷنت‬ ‫ﺷﺎﻧﺲ ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ داﺷﺘﻦ‬ Iemand de ogen uitsteken met iets Iemand jaloers maken met iets Sare jariyâni kune kasi râ suzândan

‫ﴎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮن ﮐﺴﯽ را ﺳﻮزاﻧﺪن‬ ‫ﺣﺴﺎدت ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ‬ Iemand met de ogen verslinden/ uitkleden Vol zinnelijke begeerte naar iemand kijken Kasi râ be hizi negâh kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﯿﺰی ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻣﯿﻞ ﺷﻬﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻦ‬ Iemand met schele ogen aankijken Jaloers zijn op iemand Be kasi hasudi kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﺴﻮدی ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺣﺴﺎدت ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ Iemand naar de ogen zien Iemand erg bewonderen Âwizâne kasi šodan

‫آوﯾﺰان ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺳﺘﺎﯾﺶ ﮐﺮدن‬ Iemand niet onder ogen durven komen Iemand niet graag ontmoeten, omdat je geen zuiver geweten hebt ten opzichte van hem Dele âftâbi šodan joloye kasi râ nadâštan

‫دل آﻓﺘﺎﺑﯽ ﺷﺪن ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ رو ﺑﻪ رو ﻧﺸﺪن ﭼﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ او‬ ‫ﻋﺬاب وﺟﺪان دارد‬ Iemand onder vier ogen willen spreken Iemand willen spreken zonder dat anderen erbij zijn Mâyel be xosusi harf zadan bâ kasi budan

‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺣﺮف زدن ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺪون ﺣﻀﻮر دﯾﮕﺮان ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Iemand recht in de ogen kunnen kijken Een zuiver geweten hebben ten opzichte van iemand // geen angst voor iemand hoeven te hebben Jor-ate negâh kardan tuye ruye kasi râ dâštan

‫ﺟﺮات ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن ﺗﻮی روی ﮐﺴﯽ را داﺷنت‬ ‫ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ‬- ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ وﺟﺪان آﺳﻮده ای داﺷﺘﻦ‬ ‫ﺗﺮﺳﯿﺪن از ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Iets met andere ogen zien Zijn mening over iets veranderd hebben

304

Proef woordenboek.indd 304

16-5-2008 9:24:43

(Ogen) / (Ogen)

Dide digari nesbat be qaziye peydâ kardan

‫دﯾﺪ دﯾﮕﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﭼﯿﺰی ﺗﻐﯿﯿﺮ دادن‬ Iets onder ogen zien Iets beseffen/inzien Hâli šodan

‫ﺣﺎﻟﯽ ﺷﺪن‬ ‫درک ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﻓﻬﻤﯿﺪن‬ Iets voor ogen hebben = zich iets voor ogen houden Zich iets ten doel stellen Češm be donbâle čizi dâštan

‫ﭼﺸﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی داﺷنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻫﺪف و ﻣﻘﺼﺪ ﺧﻮد ﻗﺮار دادن‬ Ik heb geen ogen in mijn nek/achterhoofd! Ik kan niet alles zien wat er achter mijn rug gebeurt! Pošte saram ke češm nadâram!

!‫ﭘﺸﺖ ﴎم ﮐﻪ ﭼﺸﻢ ﻧﺪارم‬ ‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮم اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬ !‫ﺑﺒﯿﻨﻢ‬ Met open ogen zijn ondergang tegemoet gaan Welbewust zijn dood tegemoet gaan Bâ češme bâz sorâqe marg raftan

‫ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺎز ﴎاغ ﻣﺮگ رﻓنت‬ ‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺮگ ﺧﻮد رﻓﺘﻦ‬ Ogen en oren tekortkomen Er gebeurt zoveel dat je het niet allemaal kunt zien en horen Češm o guš kam âwardan

‫ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش ﮐﻢ آوردن‬ ‫آن ﻗﺪر اﺗﻔﺎق ﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﮐﻪ آدم ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﻪ را ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﺑﺸﻨﻮد‬

Ogen open, mondje dicht! Wel goed opletten, maar niets zeggen! Šotor didi nadidi!

!‫ﺷﱰ دﯾﺪی ﻧﺪﯾﺪی‬ !‫ﺣﻮاﺳﺖ را ﺧﻮب ﺟﻤﻊ ﮐﻦ اﻣﺎ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰن‬ Raar/vreemd uit zijn ogen kijken Een vreemde indruk geven door zijn oogopslag Tâ be tâ negâh kardan

‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﺎ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎه ﺧﻮد اﺣﺴﺎس ﻏﺮﯾﺒﯽ را ﻧﺸﺎن دادن‬ Twee ogen zien meer dan één {Bijv. gezegd voor het geval dat je samen met iemand anders iets nog eens wil bekijken, voordat je het koopt} Do češm behtar az yek češm mibinad

‫دو ﭼﺸﻢ ﺑﻬﱰ از ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫}ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ آدم ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬ {‫ﺟﻨﺴﯽ را ﭘﯿﺶ از ﺧﺮﯾﺪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﺒﯿﻨﺪ‬ Zich de ogen uitkijken Vol verwondering alles bekijken Hâj o wâj negâh kardan

‫ﻫﺎج و واج ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺑﺎ ﺣﯿﺮت و ﺷﮕﻔﺘﯽ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﮐﺮدن‬ Zich de ogen uitwrijven Stomverbaasd zijn over wat je ziet Az ta-ajob šâx dar âwardan

‫از ﺗﻌﺠﺐ ﺷﺎخ در آوردن‬ ‫از دﯾﺪن ﭼﯿﺰی ﺣﯿﺮت زده ﺷﺪن‬ Zijn ogen de kost geven Goed (rond)kijken Češme hâ-ye xod râ xub bâz kardan

‫ﭼﺸﻢ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺧﻮب ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮب ﺑﻪ دور و ﺑﺮ ﺧﻮد ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ Zijn ogen niet in de/zijn zak hebben Zeer opmerkzaam zijn // alles opmerken

305

Proef woordenboek.indd 305

16-5-2008 9:24:43

(Ogen) / (Ogen)

Âdame gorosne qazâ ziyâd mikešad

Guši dastaš ast

‫ﮔﻮﺷﯽ دﺳﺘﺶ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺗﻮﺟﻪ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻮﺟﻪ و ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Zijn ogen niet kunnen afhouden van iemand/iets Zeer geboeid zijn door iemand/iets Qâder be češm kandan az kasi/čizi nabudan

‫ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﮐﻨﺪن از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬/‫ﺷﯿﻔﺘﻪ و ﻣﺠﺬوب ﮐﺴﯽ‬ Zijn (eigen) ogen niet kunnen geloven Stomverbaasd zijn Be haq-e čiz hâ-ye nadide

‫ﺑﻪ ﺣﻖ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﻧﺪﯾﺪه‬ ‫ﺷﮕﻔﺖ و ﺣﯿﺮت زده ﺷﺪن‬ Zijn ogen schoten vuur Je kon aan zijn ogen zien dat hij woedend was Az negâhaš âtaš mibârid

‫از ﻧﮕﺎﻫﺶ آﺗﺶ ﻣﯽ ﺑﺎرﯾﺪ‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﻫﺎﯾﺶ ﻣﯽ ﺷﺪ ﻓﻬﻤﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ اﺳﺖ‬ Zich de ogen uit zijn hoofd schamen Zich erg schamen Xeyli sarafkande šodan

‫ﺧﯿﻠﯽ ﴎاﻓﮑﻨﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺮﻣﻨﺪه و ﺧﺠﺎﻟﺖ زده ﺷﺪن‬ Zijn ogen uitkijken Vol bewondering kijken Češm az hadaqe dar âmadan

‫ﭼﺸﻢ از ﺣﺪﻗﻪ در آﻣﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺤﺴﯿﻦ و اﺣﺘﺮام ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ Zijn ogen zijn groter dan zijn maag Hij heeft bij het zien van het (lekkere) eten meer op zijn bord geschept dan hij kan opeten

‫آدم ﮔﺮﺳﻨﻪ ﻏﺬا زﯾﺎد ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ ‫ﻏﺬای )ﺧﻮﺷﻤﺰه ای( را ﮐﻪ دﯾﺪ ﺑﺸﻘﺎب ﺧﻮد را ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬ ‫از آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺷﻤﮑﺶ ﺟﺎ داﺷﺖ ﭘﺮ ﮐﺮد‬ De grote lijn uit het oog verliezen  Lijn Door het oog van de naald gaan/ kruipen  Oog Een moeilijkheid onder ogen zien  Moeilijkheid Een waas voor de ogen hebben  Waas Eerder gaat de kameel door het oog van een naald dan dat een rijke ingaat in het koninkrijk Gods  Kameel Er zitten veel haken en ogen aan  Haak Geen hand voor ogen zien  Hand Het is mij een doorn in het oog  Doorn Iemand een rad voor (de) ogen draaien  Rad Iemand het licht in de ogen niet gunnen  Licht Iemand zand in de ogen strooien  Zand De schellen vallen hem van de ogen  Schellen

306

Proef woordenboek.indd 306

16-5-2008 9:24:43

Oogje / Oor

Wel de splinter in andermans oog zien, maar niet de balk in zijn eigen oog  Splinter Oogje Een oogje dichtdoen/dichtknijpen Soepel zijn/het niet zo nauw nemen Zir sebili dar kardan

‫زﯾﺮ ﺳﺒﯿﺒﻠﯽ در ﮐﺮدن‬ ‫ ﻧﺪﯾﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬،‫ﻣﺴﺎﯾﻞ را دﻗﯿﻖ ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﻣﺪارا ﮐﺮدن‬ Een oogje in het zeil houden (In de plaats van iemand anders) opletten om te voorkomen dat er iets misgaat Hawâye čizi râ dâštan

‫ﻫﻮای ﭼﯿﺰی را داﺷنت‬ ‫)ﺑﻪ ﺟﺎی ﮐﺴﯽ دﯾﮕﺮ( ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﻮدن ﺗﺎ ﮐﺎرﻫﺎ ﺧﻮب‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﺮوﻧﺪ‬ Een oogje op iemand hebben Verliefd zijn op iemand Xâtere kasi râ xâstan

‫ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫دﻟﺒﺴﺘﻪ و ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Oom = ome Een hoge ome/piet Een hooggeplaatst invloedrijk persoon Âdame kal-le gonde

‫آدم ﮐﻠﻪ ﮔﻨﺪه‬ ‫ﺷﺨﺺ ﺑﻠﻨﺪ ﭘﺎﯾﻪ و ﭘﺮ ﻧﻔﻮذ‬ Iets naar Ome Jan brengen Iets (waardevols) naar de lommerd (= bank van lening) brengen om snel aan wat geld te komen Jensi râ dar banke rahni gero gozâštan

‫ﺟﻨﺴﯽ را در ﺑﺎﻧﮏ رﻫﻨﯽ ﮔﺮو ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﭼﯿﺰ )ﺑﺎ ارزﺷﯽ( را ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮏ رﻫﻨﯽ ﺑﺮدن ﺗﺎ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ‬ ‫ﭘﻮﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﻧﺪ‬

Oor Dat gaat bij mij het ene oor in en het andere weer uit Dat hoor ik wel, maar ik kan/wil het niet onthouden Az in guš mišenawam wa az ân guš dar mikonam

‫از اﯾﻦ ﮔﻮش ﻣﯽ ﺷﻨﻮم و از آن ﮔﻮش در ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ آن را‬/‫ﻣﻦ آن را ﻣﯽ ﺷﻨﻮم اﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺴﭙﺎرم‬ Een en al oor zijn Heel goed luisteren Sarâ pâ guš budan

‫ﴎاﭘﺎ ﮔﻮش ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮب ﮔﻮش ﮐﺮدن‬ Een open oor voor iemand/iets hebben Openstaan voor/willen luisteren naar iemand/iets Moštâqe šenidane kasi/čizi budan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺸﺘﺎق ﺷﻨﯿﺪن ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻮش دادن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬/‫ﭘﺬﯾﺮا‬ Iemand een oor aannaaien Iemand iets wijsmaken Kolâhe gošâdi sare kasi gozâštan

‫ﮐﻼه ﮔﺸﺎدی ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺮﯾﺐ دادن و ﮔﻮل زدن‬ Nog op één oor liggen Nog in bed liggen/slapen Hanuz yek wari oftâdan

‫ﻫﻨﻮز ﯾﮏ وری اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺧﻮاب ﺑﻮدن‬/‫ﺗﺎ اﻻن در رﺧﺘﺨﻮاب‬ Zijn oor te luisteren leggen Zo hier en daar gaan informeren Sar o guš âb dâdan

‫ﴎ و ﮔﻮش آب دادن‬ ‫از اﯾﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬

307

Proef woordenboek.indd 307

16-5-2008 9:24:43

(Oren) / (Oren)

(Oren) De oren laten hangen De moed opgeven Damaq šodan

‫دﻣﻖ ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن‬ De oren spitsen Goed gaan luisteren, omdat er iets interessants verteld wordt Guš tiz kardan

‫ﮔﻮش ﺗﯿﺰ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮب ﮔﻮش دادن ﭼﻮن ﺣﺮف ﺟﺎﻟﺒﯽ زده ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Ergens geen oren naar hebben Ergens geen zin/interesse in hebben Guš bedehkâre jariyâni nabudan

‫ﮔﻮش ﺑﺪﻫﮑﺎر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﮐﺸﺶ‬ Het zit tussen de oren Het is geen lichamelijke aandoening, maar een psychische kwestie {wordt gezegd van een ziekte/pijn enz. waarvoor geen medische verklaring te vinden is} Tuye sarat ast, xiyâl mikoni

‫ ﺧﯿﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬،‫ﺗﻮی ﴎت اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎری ﺟﺴﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﺴﺎﻟﻪ روﺣﯽ و ﻋﺼﺒﯽ‬ ‫دردی و ﻏﯿﺮه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ‬/‫اﺳﺖ }درﺑﺎره ﺑﯿﻤﺎری‬ {‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Iemand de oren van het hoofd eten Veel meer eten dan de gastvrouw/ gastheer had verwacht Tahe sofre-ye kasi râ darâwardan

‫ﺗﻪ ﺳﻔﺮه ﮐﺴﯽ را درآوردن‬ ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻣﯿﺰﺑﺎن ﺗﻮﻗﻊ دارد ﻏﺬا ﺧﻮردن‬ Iemand de oren wassen Iemand flink de waarheid zeggen Damar az ruzegâre kasi dar âwardan

‫دﻣﺎر از روزﮔﺎر ﮐﺴﯽ در آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن‬

Iets in de/zijn oren knopen Iets wat je zojuist gehoord hebt, goed in je opnemen, omdat je het niet wil/ mag vergeten Jariyâni râ halqeye guše xod kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻮش ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ را ﮐﻪ ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﺷﻨﯿﺪه اﺳﺖ ﺧﻮب ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻨﺪ‬/‫ﺳﭙﺮده ﭼﻮن ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ Je moet je oren eens laten uitspuiten Er zal wel iets aan je oren mankeren, want je luistert niet goed Bede gušat râ pâk konand

‫ﺑﺪه ﮔﻮﺷﺖ را ﭘﺎک ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﺜﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﻮش ات اﺷﮑﺎل دارد ﭼﻮن ﺧﻮب ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺷﻨﻮد‬ Met zijn oren staan te klapperen Stomverbaasd zijn over wat je hoort Az harfi šâx darâwardan

‫از ﺣﺮﻓﯽ ﺷﺎخ درآوردن‬ ‫از آن ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Nog niet droog achter de oren zijn Nog niet volwassen zijn // nog geen enkele ervaring hebben Hanuz dahanaš buye šir midahad

‫ﻫﻨﻮز دﻫﻨﺶ ﺑﻮی ﺷﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ ﻫﻨﻮز ﻫﯿﭻ ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﻧﺪارد‬- ‫ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻟﻎ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ Tot over de oren in de schuld zitten Diep in de financiële problemen zitten Tâ xer-xere tuye qarz budan

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﺗﻮی ﻗﺮض ﺑﻮدن‬ ‫در ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرگ ﻣﺎﻟﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Tot over de oren verliefd zijn // in het werk zitten //in de zorgen zitten, enz. Erg verliefd zijn // het erg druk hebben enz. Tâ xer-xere âšeq budan - mašqule kar budan -negarân budan

308

Proef woordenboek.indd 308

16-5-2008 9:24:43

Oordeel / Oost-Indisch

‫ ﻧﮕﺮان‬- ‫ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎر ﺑﻮدن‬- ‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﮐﺎر و‬- ‫ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺷﯿﻔﺘﻪ و ﺷﯿﺪا ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺖ داﺷﺘﻦ و ﻏﯿﺮه‬ Zich nog eens achter de oren krabben Zich nog wel eens willen bedenken Fekre xod râ bâlâ wa pâ-in kardan

‫ﻓﮑﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ روی آن ﺟﺮﯾﺎن ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ‬ Zijn oren niet geloven Niet kunnen geloven wat je hoort Mišenawad amâ bâwaraš nemišawad

‫ﻣﯽ ﺷﻨﻮد اﻣﺎ ﺑﺎورش منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺎور ﮐﺮدن آﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮد ﻧﯿﺴﺖ‬ Dat klinkt mij als muziek in de oren  Muziek Het karwei is op een oor(tje) na gevild  Karwei Het varken is op een oor na gevild  Varken Hier hebben de muren oren!  Muur Iemand het vel over de oren halen/ trekken  Vel Kleine potjes hebben grote oren  Potje Ogen en oren tekortkomen  Oog Oordeel Het laatste oordeel Het oordeel van God over de mensen op het eind der tijden Ruze qiyâmat

Een leven als een oordeel  Leven Oorkussen Ledigheid is des duivels oorkussen  Ledigheid Oorlog Op voet van oorlog met iemand leven  Voet Oortje I = een muntje Hij kijkt alsof hij zijn laatste oortje versnoept heeft Hij kijkt erg teleurgesteld Lab o lo-očeaš âwizân ast

‫ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ اش آوﯾﺰان اﺳﺖ‬ ‫از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﯾﺎس و ﻧﺎاﻣﯿﺪی ﻣﯽ ﺑﺎرد‬ Oortje II = een klein oor Iets met rode oortjes lezen Iets {vaak een pikante tekst} met gespannen aandacht lezen Newešte-i râ bal-idan

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﺑﻠﻌﯿﺪن‬ ‫ﻣﻄﻠﺒﯽ }اﻏﻠﺐ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻬﯿﺞ{ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎد ﺧﻮاﻧﺪن‬ Oorwurm Een gezicht hebben als een oorwurm  Gezicht Oost Oost west, thuis best Waar je ook heen zou kunnen reizen, thuis voel je je het prettigst Hič-jâ xâne-ye xode âdam nemišawad

‫ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد آدم منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮﺟﺎ ﮐﻪ ﺳﻔﺮ ﮐﻨﯽ ﺑﺎز ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدت دل ﭘﺬﯾﺮﺗﺮ اﺳﺖ‬ Oost-Indisch Oost-Indisch doof  Doof

‫روز ﻗﯿﺎﻣﺖ‬ ‫داوری ﭘﺮوردﮔﺎر ﺑﺮ آدم ﻫﺎ در آﺧﺮ زﻣﺎن‬ 309

Proef woordenboek.indd 309

16-5-2008 9:24:43

Ootje / Opschepen

Ootje Iemand in het ootje nemen Iemand beetnemen/plagen Kasi râ do-ore kardan

‫ﮐﺴﯽ را دوره ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﻠﮏ زدن‬ Iemand een poets bakken = iemand een kool stoven = iemand in het ootje nemen  Poets Opbreken Dat zal hem zuur opbreken Dat zal hem slecht bekomen // daar zal hij nog last mee krijgen Bad mibinad, âqebataš râ xâhad did

‫ ﻋﺎﻗﺒﺖ اش را ﺧﻮاﻫﺪ دﯾﺪ‬،‫ﺑﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ‬ ‫ آن ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺮﯾﺒﺎن ﮔﯿﺮش ﻣﯽ ﺷﻮد‬- ‫ﺑﺪ ﻣﯽ آورد‬ Opdraaien Ergens voor opdraaien Al het werk doen (en dan eventueel ook nog de schuld van iets krijgen) // de schulden moeten betalen Sawâb kardan wa kabâb šodan

‫ﺻﻮاب ﮐﺮدن و ﮐﺒﺎب ﺷﺪن‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎر ﻫﺎ را اﻧﺠﺎم دادن )و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻫﻢ‬ ‫ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﺪﻫﯽ ﺑﻮدن‬- (‫ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬ Open Open en bloot Voor iedereen zichtbaar Piše âl o âdam

‫ﭘﯿﺶ آل و آدم‬ ‫ﺑﺮای ﻫﻤﻪ واﺿﺢ و روﺷﻦ‬ Opgewassen Niet opgewassen zijn tegen iemand/ iets a) Iemand: niet de juiste tegenstand kunnen bieden tegen iemand b) Iets: niet berekend zijn voor/niet in staat zijn tot iets

Harif wa jolo-dâre kasi/čizi nabudan

‫ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن‬/‫ﺣﺮﯾﻒ و ﺟﻠﻮدار ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﻗﺪرت ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ درﺳﺖ ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺑﺎ‬:‫ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬- (‫اﻟﻒ‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﯾﺴﺘﺎدﮔﯽ‬:‫ درﺑﺎره ﭼﯿﺰی‬- (‫ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ ب‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬/‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﯿﺰی‬ Ophef Ergens veel ophef over maken Ergens veel drukte over maken Šoluqaš kardan

‫ﺷﻠﻮﻏﺶ ﮐﺮدن‬ ‫در ﻣﻮردی ﻫﺎی ﻫﻮی زﯾﺎدی ﮐﺮدن‬ Opnemen Het tegen iemand opnemen 1 - Iemand bestrijden 2 - Met iemand een discussie aangaan/beginnen Joloye kasi istâdan

‫ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎدﻟﻪ راه‬-٢ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬-١ ‫ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬/‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Het voor iemand opnemen Iemand verdedigen/helpen Poštiye kasi râ kardan

‫ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻤﮏ ﮐﺴﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ‬ Opruimen Opgeruimd staat netjes Zo, die is mooi weggewerkt // dat is mooi opgeborgen Az daste âšqâl hâ ke râhat šodim

‫از دﺳﺖ آﺷﻐﺎل ﻫﺎ ﮐﻪ راﺣﺖ ﺷﺪﯾﻢ‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب‬- ‫آﺷﻐﺎل ﻫﺎ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ رﻓﺘﻨﺪ‬ ‫ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﺷﺪ‬ Opschepen Met iemand/iets opgescheept zitten Tegen zijn zin te maken hebben met iemand/iets Asir o abire kasi/čizi budan

310

Proef woordenboek.indd 310

16-5-2008 9:24:43

Opschieten / Ornaat

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫اﺳﯿﺮ و اﺑﯿﺮ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﯿﻞ ﺑﺎﻃﻨﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﮐﺴﯽ‬ Opschieten Met iemand goed kunnen opschieten Met iemand een goede relatie hebben Bâ kasi xub kenâr âmadan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﻮب ﮐﻨﺎر آﻣﺪن‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Opstaan Als je hém wil foppen, moet je vroeger opstaan  Foppen Opgestaan, plaats vergaan  Plaats Opvoeding Een Spartaanse opvoeding Een harde/sobere opvoeding Tarbiyate espârtâ-i

‫ﺗﺮﺑﯿﺖ اﺳﭙﺎرﺗﺎﯾﯽ‬ ‫ﺑﯽ ﺗﮑﻠﻒ‬/‫ ﺳﺨﺖ‬،‫ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺤﮑﻢ‬ Geen goede opvoeding genoten hebben Zich lomp gedragen Tarbiyate dorsti nadâstan

‫ﺗﺮﺑﯿﺖ درﺳﺘﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺑﯽ ادﺑﺎﻧﻪ و ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﯽ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دادن‬ Opwegen Tegen elkaar opwegen Even sterk zijn // gelijk(waardig) zijn aan elkaar Hampâ-ye yekdigar budan

‫ﻫﻢ ﭘﺎی ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ ﻫﻢ ﭘﺎﯾﻪ )ﺳﻄﺢ( ﻫﻢ‬- ‫ﻫﻢ زور و ﻫﻢ ﻗﺪرت ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻮدن‬ Orde Aan de orde van de dag zijn Heel vaak voorkomen Kâre har ruz ast

‫ﮐﺎر ﻫﺮ روز اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﭘﯿﺶ آﻣﺪن‬ Dat komt dik in orde Dat komt helemaal voor elkaar // dat regel ik wel tot ieders tevredenheid Bi boro bargard jur mišawad

‫ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﺟﻮر ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ آن ﺟﺮﯾﺎن را ﻃﺒﻖ ﻣﯿﻞ‬- ‫ﮐﺎﻣﻼ رو ﺑﻪ راه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻣﺮﺗﺐ و اﺟﺮا ﺧﻮاﻫﻢ ﮐﺮد‬ Iemand tot de orde roepen Iemand erop wijzen dat hij zijn gedrag moet veranderen Be kasi hoštâr dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻫﺸﺪار دادن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﺬﮐﺮ دادن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺘﺎرش را ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻫﺪ‬ Iets aan de orde stellen Iets ter sprake brengen Sare bahsi râ bâz kardan

‫ﴎ ﺑﺤﺜﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Overgaan tot de orde van de dag Iets als afgehandeld beschouwen en de normale gang van zaken weer oppakken Be jariyâne ruzâne-ye zendegi pardâxtan

‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن روزاﻧﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﭘﺮداﺧنت‬ ‫ﮐﺎری را ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎی‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ‬ Ornaat In vol ornaat verschijnen Verschijnen in de kledij die past bij de ceremonie/plechtige gelegenheid Bâ lebâse mojal-lal wâred šodan

‫ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﺠﻠﻞ وارد ﺷﺪن‬ ‫ﺿﯿﺎﻓﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن‬/‫ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺠﻠﺲ‬

311

Proef woordenboek.indd 311

16-5-2008 9:24:43

Os / Overmaat

Os Slapen als een roos/os  Roos Oud Alles bij het oude laten Niets veranderen Kol-le qaziye râ be hâle xod gozâštan

‫ﮐﻞ ﻗﻀﯿﻪ را ﺑﻪ ﺣﺎل ﺧﻮد ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺪادن و ﻋﻮض ﻧﮑﺮدن‬ Hoe ouder, hoe gekker Oude mensen die jeugdige allures aannemen, slaan al gauw een gek figuur Sare piri o ma-areke giri

‫ﴎ ﭘﯿﺮی و ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﯿﺮی‬ ‫ﺳﺎﻟﻤﻨﺪاﻧﯽ ﮐﻪ ادای ﺟﻮان ﻫﺎ را در ﻣﯽ آورﻧﺪ ﺧﻨﺪه دار‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ Niet meer de oude zijn Erg veranderd zijn, vergeleken met vroeger Az in ru be ân ru šodan

‫از اﯾﻦ رو ﺑﻪ آن رو ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Oud en jong, arm en rijk Werkelijk iedereen Pir o jawân dârâ o nadâr

‫ﭘﯿﺮ و ﺟﻮان دارا و ﻧﺪار‬ ‫ آل و آدم‬،‫در واﻗﻊ ﻫﻤﻪ ﻣﺮدم‬ Ouden van dagen Bejaarde mensen Jawân hâye sâbeq

‫ﺟﻮان ﻫﺎی ﺳﺎﺑﻖ‬ ‫آدم ﻫﺎی ﭘﯿﺮ و ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ‬

Weer helemaal de oude zijn Weer helemaal hersteld zijn van een ziekte Sare jâ-ye aw-walaš bargaštan

‫ﴎ ﺟﺎی اول اش ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫دوﺑﺎره و ﮐﻼ از ﺑﯿﻤﺎری ﻧﺠﺎت ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻦ‬ Zoals de ouden zongen, piepen de jongen Kinderen hebben dezelfde opvattingen/ gebruiken/taal enz. als hun ouders Bače hâ taqlide bozorgtar hâ râ mikonand

‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﻫﺎ را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺮف زدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺪر و ﻣﺎدرﺷﺎن‬/‫ﻋﺎدت‬/‫ﻧﻈﺮ‬ ‫اﺳﺖ‬ Over Ergens niet over uit kunnen Geen woorden hebben voor iets Zabân band âmadan

‫زﺑﺎن ﺑﻨﺪ آﻣﺪن‬ ‫ﻗﺪرت ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Overleg Met overleg te werk gaan Verstandig/weloverwogen handelen Bâ molâheze kâr kardan

‫ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬/‫ﺳﻨﺠﯿﺪه‬ Overmaat Tot overmaat van ramp Bij alle ellende die er al was {ook iron.} Hamin yek bad-baxti kam bud

‫ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮏ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﮐﻢ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ وﺟﻮد داﺷﺖ }ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ‬ {‫ﮐﻨﺎﯾﻪ‬

312

Proef woordenboek.indd 312

16-5-2008 9:24:43

P Paal Dat staat als een paal boven water Dat is absoluut zeker Boro bargard nadârad

‫ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﻧﺪارد‬ ‫ ﻣﺴﻠﻢ و ﻗﻄﻌﯽ اﺳﺖ‬،‫ﺷﮑﯽ در آن ﻧﯿﺴﺖ‬ Ergens paal en perk aan stellen Grenzen stellen aan een (negatieve) ontwikkeling Joloye qazi-ye-i râ gereftan

‫ﺟﻠﻮی ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﺮﻓنت‬ ‫رﺷﺪ )ﻣﻨﻔﯽ( ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺤﺪود ﮐﺮدن‬ Voor paal staan  Aap Bloed aan de paal willen  Bloed Paaltje Als puntje bij paaltje komt  Puntje Paard De paarden die de haver verdienen, krijgen ze niet Wie hard werkt, wordt daarvoor niet beloond // ‘ondank is ’s werelds loon’ Yeki araq mirizad digari araq mixorad

‫ﯾﮑﯽ ﻋﺮق ﻣﯽ رﯾﺰد دﯾﮕﺮی ﻋﺮق ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ - ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺰدش را ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‬ "‫"ﺻﻮاب ﮐﺮدن ﮐﺒﺎب ﺷﺪن اﺳﺖ‬

Een blind paard kan daar geen schade doen Er is daar niets wat enige waarde heeft Bad-baxti az dar o diwâraš mibârad

‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ از در و دﯾﻮارش ﻣﯽ ﺑﺎرد‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﺎ ارزﺷﯽ در آن ﺟﺎ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Een gegeven paard moet men niet in de bek kijken Je moet geen kritiek uiten op iets wat je cadeau gekregen hebt Dandâne asbe piškeši râ nemišomârand

‫دﻧﺪان اﺳﺐ ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯽ را منﯽ ﺷامرﻧﺪ‬ ‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻫﺪﯾﻪ ای ﮐﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺧﺮده ﺑﮕﯿﺮد‬ Het beste paard struikelt wel eens Ook de beste maakt wel eens een foutje Asbe eskandar ham sekandari mixorad

‫اﺳﺐ اﺳﮑﻨﺪر ﻫﻢ ﺳﮑﻨﺪری ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﻻﯾﻖ ﺗﺮﯾﻦ آدم ﻫﺎ ﻫﻢ ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Het beste paard van (de) stal De beste van een groep Gole sar sabad

‫ﮔﻞ ﴎ ﺳﺒﺪ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻓﺮد ﺟﻤﻊ‬ Het paard achter de wagen spannen Iets in de verkeerde volgorde aanpakken Asb râ be aqabe gâri bastan

‫اﺳﺐ را ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﮔﺎری ﺑﺴنت‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ اﺷﺘﺒﺎه اﻧﺠﺎم دادن‬ Het paard ruikt de stal Hoe dichter mensen bij huis komen, hoe harder ze lopen/rijden Bu-ye welâ-yat šenidan

‫ﺑﻮی وﻻﯾﺖ ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ آدم ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻨﺪ ﺗﺮ‬ ‫ﻣﯽ راﻧﻨﺪ‬/‫راه ﻣﯽ روﻧﺪ‬ 313

Proef woordenboek.indd 313

16-5-2008 9:24:43

Paardenkop / Pad

Het paard van Troje binnenhalen Iemand bij iets betrekken van wie je dacht dat hij waardevol was, maar die in feite de onderneming laat mislukken {naar aanleiding van Vergilius, Aeneis 2, 234-250} Wasileye tabâhi-ye xod râ farâham kardan

‫وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺒﺎﻫﯽ ﺧﻮد را ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن‬ ‫آدﻣﯽ را در ﮐﺎری ﺷﺮﮐﺖ دادن ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ‬ ‫ارزش اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺧﺮاب‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Hoog te paard zitten Arrogant zijn Bâ šâh pâlude naxordan

‫ﺑﺎ ﺷﺎه ﭘﺎﻟﻮده ﻧﺨﻮردن‬ ‫ﺧﻮد ﺑﯿﻦ و ﻣﺘﮑﺒﺮ ﺑﻮدن‬ Op het verkeerde paard wedden De verkeerde keuze maken Hesâb qalat az âb darâmadan

‫ﺣﺴﺎب ﻏﻠﻂ از آب در آﻣﺪن‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﮐﺮدن‬ Over het paard getild zijn Verwend zijn Az xod râzi budan

‫از ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﻟﻮس و ﻧﻨﺮ ﺑﻮدن‬ Werken als een paard Heel hard werken Mesle xar kâr kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر زﺣﻤﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ Een ziekte komt te paard en gaat te voet  Ziekte Het oog van de meester maakt het paard vet  Oog

Man en paard noemen  Man Mijn koninkrijk voor een paard!  Koninkrijk Vertrouwen komt te voet en gaat te paard  Vertrouwen Paardenkop Anderhalve man en een paardenkop  Man Paasbest Op zijn paasbest In zijn mooiste kleren Bâ lebâse polo xori

‫ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﭘﻠﻮ ﺧﻮری‬ ‫ﺑﺎ زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻟﺒﺎس ﻫﺎی ﺧﻮد‬ Pacht De wijsheid in pacht hebben  Wijsheid Pad Iemand op het goede pad brengen Zorgen dat iemand weer een fatsoenlijk leven gaat leiden Kasi râ be râhe râst andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ راه راﺳﺖ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﺮاﻓﺘﻤﻨﺪاﻧﻪ ای رﺳﺎﻧﺪن‬ Op het slechte/verkeerde pad zijn Zich aan crimineel gedrag schuldig maken Be râhe kaj oftâdan

‫ﺑﻪ راه ﮐﺞ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻼف ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪن‬ Op pad gaan Van huis weggaan // een (grote)wandeling gaan maken Birun zadan

314

Proef woordenboek.indd 314

16-5-2008 9:24:43

Paddenstoel / Pakkie-an

‫ﺑﯿﺮون زدن‬ ‫ راه ﭘﯿﻤﺎﯾﯽ )ﻃﻮﻻﻧﯽ( ﮐﺮدن‬- ‫ﺧﺎﻧﻪ را ﺗﺮک ﮐﺮدن‬ Platgetreden/gebaande paden bewandelen Volgens beproefde methoden te werk gaan // de veilige weg volgen Râhe sâf râ gereftan

‫راه ﺻﺎف را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ راه ﻗﺎﺑﻞ‬- ‫ﻃﺒﻖ روش آزﻣﺎﯾﺶ ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬ ‫اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ Zijn pad gaat niet over rozen Hij heeft een moeilijk leven Ruzegâre por mosibati dârad

‫روزﮔﺎر ﭘﺮ ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ دارد‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ دﺷﻮاری را ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Paddenstoel Als paddenstoelen uit de grond rijzen/groeien In groten getale plotseling ontstaan Mesle qârč rošd kardan

‫ﻣﺜﻞ ﻗﺎرچ رﺷﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﺮوﻫﯽ و ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن‬ Pais Het is alles pais en vree Alles is in orde, er is geen ruzie meer Donyâ amn o amân ast

‫دﻧﯿﺎ اﻣﻦ و اﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ دﯾﮕﺮ ﺟﻨﮓ و دﻋﻮاﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Pak (zn) Dat is een pak van mijn hart Dat is een hele opluchting Xiyâlam râhat šod

‫ﺧﯿﺎمل راﺣﺖ ﺷﺪ‬ ‫آراﻣﺶ و ﺗﺴﻠﯽ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺎﻣﻠﯽ اﺳﺖ‬

‫ﭼﭙﻖ ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺘﮏ ﺳﺨﺖ و ﻣﻔﺼﻠﯽ زدن‬ Iemand een pak voor zijn broek/ donder geven Iemand flink afranselen Kasi râ âš o lâš kardan

‫ﮐﺴﯽ را آش و ﻻش ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﮐﺘﮏ زدن‬ Niet bij de pakken neerzitten De moed niet verliezen // het niet opgeven Jâ nazadan

‫ﺟﺎ ﻧﺰدن‬ ‫ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﺸﺪن‬- ‫اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﺪادن‬ Van hetzelfde laken een pak  Laken Pakken (ww) Hij heeft het goed/zwaar te pakken Hij is flink ziek {wordt ook gezegd van iemand die erg verliefd is} Saxt gereftâraš ast

‫ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎرش اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﯿﻤﺎر اﺳﺖ }درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﺷﻖ و دل‬ {‫ﺑﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ Pakhuis Zich voelen als een kat in een vreemd pakhuis  Kat Pakkie-an Dat is niet mijn pakkie-an Dat is niet mijn taak/verantwoordelijkheid Be man če marbut

‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط‬ ‫ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫وﻇﯿﻔﻪ‬

Iemand een pak ransel geven Iemand hardhandig slaan Čopoqe kasi râ kešidan

315

Proef woordenboek.indd 315

16-5-2008 9:24:43

Pal / Papier

Pal Pal staan voor iets Iets met nadruk en zonder enige reserve verdedigen Ruye jariyâni mohkam istâdan

‫روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺤﮑﻢ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ و ﺑﺪون ﻣﻼﺣﻈﻪ از ﭼﯿﺰی دﻓﺎع ﮐﺮدن‬ Pampus Voor pampus liggen Uitgeput zijn // bijna bewusteloos zijn {door inspanning/grote hitte/te veel eten enz.} Bi hâl oftâdan

‫ﺑﯽ ﺣﺎل اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﯽ ﻫﻮش ﺷﺪن }ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬- ‫ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪن‬ {‫ﭘﺮ ﺧﻮری و ﻏﯿﺮه‬/‫ﮔﺮﻣﺎی زﯾﺎد‬/‫ﺗﻼش‬ Pan In de pan hakken Vernietigen/verpletteren Leh o lawarde kardan

‫ﻟﻪ و ﻟﻮرده ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬/‫از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ Onder de pannen zijn Zich financieel geen zorgen meer hoeven maken Waz-e ru be râhi dâštan

‫وﺿﻊ رو ﺑﻪ راﻫﯽ داﺷنت‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

Bordan ruye šâxaš ast

‫ﺑﺮدن روی ﺷﺎﺧﺶ اﺳﺖ‬ ‫ از اﻧﺠﺎم ﮐﺎر اﻃﻤﯿﻨﺎن دارد‬- ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Pantoffel Hij zit onder de pantoffel Hij is niet de baas in eigen huis // hij wordt overheerst door zijn vrouw Zan zalil ast

‫زن ذﻟﯿﻞ اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﻄﯿﻊ زن ﺧﻮد اﺳﺖ‬- ‫در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد رﯾﯿﺲ ﻧﯿﺴﺖ‬ Pap (zn) Daar lust ik wel pap van Dat vind ik heel lekker Delam barâyaš za-af mirawad

‫دمل ﺑﺮاﯾﺶ ﺿﻌﻒ ﻣﯽ رود‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﻤﺰه اﺳﺖ و ﺧﯿﻠﯽ از آن ﺧﻮﺷﻢ ﻣﯽ آﯾﺪ‬ Geen ‘pap’ meer kunnen zeggen Uitgeteld/dodelijk vermoeid zijn Nâye harf zadan nadâštan

‫ﻧﺎی ﺣﺮف زدن ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺷﺪن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺴﺘﻪ‬ De krenten in de pap  Krent Een vinger in de pap willen hebben  Vinger Het zout in de pap niet verdienen  Zout

De kosten rijzen de pan uit!  Kost De vlam slaat in de pan  Vlam Een lik/veeg uit de pan krijgen/ geven  Lik Pandoer Dat is opgelegd pandoer Dat is afgesproken werk // je kunt erop rekenen dat dat gebeurt

Hij is het zout in de pap niet waard  Zout Papier Dat zal/gaat in de papieren lopen Dat zal veel geld gaan kosten Gerân tamâm mišawad

‫ﮔﺮان متﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪ زﯾﺎدی ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬

316

Proef woordenboek.indd 316

16-5-2008 9:24:44

Paplepel / Parel

Goede papieren hebben Door zijn diploma’s en kwaliteiten goede kansen hebben {op een baan} Kefâyate kâr râ dâštan

‫ﮐﻔﺎﯾﺖ ﮐﺎر را داﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﯾﭙﻠﻢ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﺎری اش ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮﺑﯽ }ﺑﺮای‬ ‫ﺷﻐﻠﯽ{ داﺷﺘﻦ‬ Het papier is geduldig 1 - Je kan van alles op papier zetten, maar of er veel van terechtkomt, is de vraag 2 - Je kan de grootste onzin/leugens enz. opschrijven: het papier protesteert toch niet Kâqaz sabur ast

‫ﮐﺎﻏﺬ ﺻﺒﻮر اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻣﯽ ﺷﻮد روی ﮐﺎﻏﺬ آورد اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم‬-١ ‫ آدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬-٢ ‫ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ‬ ‫ ﮐﺎﻏﺬ‬:‫دروغ را روی ﮐﺎﻏﺬ ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ‬/‫ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت‬ ‫ﮐﻪ اﯾﺮاد ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮد‬ Iets op papier zetten Iets opschrijven Xat-ti neweštan

‫ﺧﻄﯽ ﻧﻮﺷنت‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻧﻮﺷﺘﻦ‬ Op papier klopt het perfect In theorie is het in orde, maar de praktijk is anders Farziye-aš harf nadârad

‫ﻓﺮﺿﯿﻪ اش ﺣﺮف ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﻈﺮی ﺣﺴﺎﺑﺶ ﮐﻨﯽ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﺳﺖ و رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ‬ ‫اﻣﺎ در ﻋﻤﻞ ﺟﻮر دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ Dat is voor mij liefdewerk oud papier!  Liefdewerk Paplepel Dat is hem met de paplepel ingegoten Dat is hem al van jongs af aan bijgebracht // hij weet niet anders

Bâ šire mâdar darun šode ast

‫ﺑﺎ ﺷﯿﺮ ﻣﺎدر درون ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ راه دﯾﮕﺮی ﺑﻠﺪ ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫از ﺑﭽﮕﯽ ﺑﻪ او ﯾﺎد داده اﻧﺪ‬ Pappen (ww) Het is pappen en nathouden Het blijft bij enige slappe maatregelen, maar de zaak wordt niet flink aangepakt Bâri be har jahat gozarândan

‫ﺑﺎری ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﮔﺬراﻧﺪن‬ ‫اﻗﺪام ﺷﻞ وارﻓﺘﻪ ای ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎﺳﯽ اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Pappenheimers Hij kent zijn pappenheimers Hij kent de mensen met wie hij te maken heeft en weet precies hoe hij met hen moet omgaan Âdame xodâs râ mišenâsad

‫آدم ﺧﻮدش را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ ‫آدم ﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﺎ او ﺳﺮ و ﮐﺎر دارﻧﺪ ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ ‫و دﻗﯿﻘﺎ ﻣﯽ داﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ‬ Pappot Bij moeders pappot blijven = aan moeders rokken blijven hangen Thuis blijven zitten // niet de wijde wereld intrekken Ware dele nane nešastan

‫ور دل ﻧﻨﻪ ﻧﺸﺴنت‬ ‫ ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓﺘﻦ و دﻧﯿﺎ را ﻧﮕﺸﺘﻦ‬- ‫در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﺴﺘﻦ‬ Paradijs Een aards paradijs Een ideale plek op aarde Behešte ruye zamin

‫ﺑﻬﺸﺖ روی زﻣﯿﻦ‬ ‫ﻣﮑﺎن دﻟﺨﻮاه روی ﮐﺮه زﻣﯿﻦ‬ Parel Je moet geen parels voor de zwijnen werpen {bijbeltekst, Mattheus 7:6}

317

Proef woordenboek.indd 317

16-5-2008 9:24:44

Parket / Pas (bw)

Je moet geen hulp/goede raad enz. geven aan mensen aan wie dat niet goed besteed is Morwârid râ nabâyad joloye xuk rixt {enjil}

{‫ﻣﺮوارﯾﺪ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺟﻠﻮی ﺧﻮک رﯾﺨﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ‬/‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﺪﯾﻪ‬ ‫ﻟﯿﺎﻗﺘﺶ را ﻧﺪارد‬ Parket In een lastig/moeilijk parket verkeren In een lastige/moeilijke situatie zitten Dar maxmase girkardan

‫در ﻣﺨﻤﺼﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫دﺷﻮاری ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬/‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺸﮕﻞ‬ Parochie Voor eigen parochie preken Een betoog houden voor mensen die al bij voorbaat overtuigd zijn dat je gelijk hebt Tuye masjede xod mo-eze kardan

‫ﺗﻮی ﻣﺴﺠﺪ ﺧﻮد ﻣﻮﻋﻈﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺣﺮﻓﺶ را ﺑﺎور دارﻧﺪ و‬ ‫از ﻗﺒﻞ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ او اﺳﺖ‬ Part Dat speelt mij (danig) parten Daar heb ik (veel) last van (Bad juri) pâ-giram ast

‫)ﺑﺪ ﺟﻮری( ﭘﺎﮔﯿﺮم اﺳﺖ‬ ‫از آن ﺟﺮﯾﺎن )ﺑﺴﯿﺎر( رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮم‬ Ergens part noch deel aan hebben Ergens helemaal niet bij betrokken zijn Na sare pi-yâz wa na tahe pi-yâz budan

‫ﻧﻪ ﴎ ﭘﯿﺎز و ﻧﻪ ﺗﻪ ﭘﯿﺎز ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Voor mijn part doet hij het maar Wat mij betreft mag hij zijn gang gaan Begozâr bekonad be man če

‫ﺑﮕﺬار ﺑﮑﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺟﺎزه دارد ﮐﺎرش را ﺑﮑﻨﺪ‬ Partij Ben jij ook van de partij? Doe jij mee? Šomâ ham hastid?

‫ﺷام ﻫﻢ ﻫﺴﺘﯿﺪ؟‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ؟‬ Geen partij zijn voor iemand Niet opgewassen zijn tegen iemand Az pase kasi bar nayâmadan

‫از ﭘﺲ ﮐﺴﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ ‫ ﻫﻢ ﭘﺎﯾﻪ و ﻫﻢ زور ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن‬،‫ﺣﺮﯾﻒ ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Iemand partij geven Een moeilijke tegenstander zijn voor iemand Jawâbguye kasi budan

‫ﺟﻮاﺑﮕﻮی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺣﺮﯾﻒ ﺳﺮ ﺳﺨﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Partij trekken voor iemand = voor iemand partij kiezen Iemand steunen/bijvallen Poštiye kasi râ kardan

‫ﭘﺸﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬/‫از ﮐﺴﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ‬ Partijtje Zijn partijtje meeblazen Flink meedoen // een belangrijke bijdrage leveren Sahme xod râ anjâm dâdan

‫ﺳﻬﻢ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم دادن‬ ‫ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻢ ﮐﺎری را ﺑﻪ اﺟﺮا‬- ‫ﺟﺪی ﻫﻢ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫رﺳﺎﻧﺪن‬ Pas (bw) Dát is pas lekker/fijn/lelijk enz. Dát is – in tegenstelling tot iets anders – erg lekker/fijn/lelijk enz.

318

Proef woordenboek.indd 318

16-5-2008 9:24:44

Pas (zn) / Patent

Be in miguyand xošmaze/delpazir/ zešt wa qeyre

‫زﺷﺖ و ﻏﯿﺮه‬/‫دل ﭘﺬﯾﺮ‬/‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺧﻮﺷﻤﺰه‬ /‫آن ﭼﯿﺰ )در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎی دﯾﮕﺮ( ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺷﻤﺰه‬ ‫زﺷﺖ و ﻏﯿﺮه اﺳﺖ‬/‫دﻟﭙﺬﯾﺮ‬ Dat komt goed van pas Dat kan juist nu goed gebruikt worden Xub rade kâr ast

‫ﺧﻮب رد ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﻮب ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‬،‫واﻗﻌﺎ ﺑﻪ درد ﮐﺎر ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ Je komt pas kijken Je hebt nog geen enkele ervaring Dahanat buye šir midahad

‫دﻫﻨﺖ ﺑﻮی ﺷﯿﺮ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ای ﻧﺪاری‬ Te pas en te onpas Altijd maar weer // op elk willekeurig moment {ook als anderen er last van hebben} Waqt o bi waqt

‫وﻗﺖ و ﺑﯽ وﻗﺖ‬ ‫ ﻫﺮ وﻗﺖ ﮐﻪ دﻟﺶ ﺧﻮاﺳﺖ }ﺣﺘﯽ اﮔﺮ‬- ‫ﺑﺎز دوﺑﺎره‬ {‫ﻣﺰاﺣﻢ دﯾﮕﺮان ﺑﺎﺷﺪ‬ Pas (zn) Een pas op de plaats maken Even geen actie ondernemen Dar jâ zadan

‫در ﺟﺎ زدن‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ای ﮐﺎر و ﺣﺮﮐﺖ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Er de pas in zetten In een snel(ler) tempo gaan lopen Qadam tond kardan

‫ﻗﺪم ﺗﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ )ﺑﯿﺶ ﺗﺮی( راه رﻓﺘﻦ‬

Sange râhe kasi šodan

‫ﺳﻨﮓ راه ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺶ دﺳﺘﯽ ﮐﺮدن ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راه‬ ‫ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﺑﺮﺳﺪ‬- ‫ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Pasen Als Pasen en Pinksteren op één dag vallen Nooit Waqte gole ney

‫وﻗﺖ ﮔﻞ ﻧﯽ‬ ‫ ﻫﺮﮔﺰ‬،‫ ﻫﯿﭽﮕﺎه‬،‫ﻫﯿﭻ وﻗﺖ‬ Passen (ww) Dat wordt passen en meten Dat zal heel nauwkeurig bekeken moeten worden Mozu-e hesâb o ketâb ast

‫ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮد‬ Ergens voor passen Ergens niet aan mee willen doen // iets proberen te voorkomen of te vermijden Pâ-ye xod râ kenâr kešidan

‫ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ از ﮐﺎری ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﯾﺎ‬- ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ در ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﭘﺮﻫﯿﺰ ﮐﺮدن‬ Passie Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen  Vos Patent Daar heeft hij patent op Dat kan hij buitengewoon goed Dar ân kâr tak ast

‫در آن ﮐﺎر ﺗﮏ اﺳﺖ‬ ‫آن ﮐﺎر را ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬

Iemand de pas afsnijden Iemand vóór zijn, zodat hij zijn doel niet kan bereiken

319

Proef woordenboek.indd 319

16-5-2008 9:24:44

Paus / Pen

Paus Roomser dan de paus Overdreven volgzaam/gelovig/strikt/ streng {vooral in morele zaken} Az pâp kâtolik tar

‫از ﭘﺎپ ﮐﺎﺗﻮﻟﯿﮏ ﺗﺮ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﮔﯿﺮ }ﺑﻪ‬/‫ﺧﺸﮏ‬/‫ﻣﺬﻫﺒﯽ‬/‫ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻣﻄﯿﻊ‬ {‫ﺧﺼﻮص در ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺧﻼﻗﯽ‬ Peentje Peentjes zweten Erg angstig/nerveus zijn Az ha-yajân xise araq šodan

‫از ﻫﯿﺠﺎن ﺧﯿﺲ ﻋﺮق ﺷﺪن‬ ‫ﻋﺼﺒﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺧﯿﻠﯽ ﺗﺮﺳﯿﺪه‬ Peer Met de gebakken peren blijven zitten De onaangename gevolgen van iets ondervinden Bâ bače-ye qondâq karde dar dâman nešastan

‫ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻗﻨﺪاق ﮐﺮده در داﻣﻦ ﻧﺸﺴنت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Peil Daar is/valt geen peil op te trekken Daar kan je niet op vertrouwen Âqebataš ma-alum nist

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ اش ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آدم ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﺑﻪ آن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Peiling Iemand/iets in de peiling hebben 1 - Iemand/iets in het oog/de gaten houden {vaak omdat hij/het een risicofactor is} 2 - Iemand/iets aanvoelen/doorhebben 1 - Hawâ-ye kasi/jariyâni râ dâštan 2 - daste kasi/čizi râ xândan

‫ﭼﯿﺰی‬/‫ دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬-٢ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را داﺷنت‬/‫ ﻫﻮای ﮐﺴﯽ‬-١ ‫را ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫دﯾﺪ داﺷﺘﻦ }ﭼﻮن ﮐﻪ‬/‫ﻗﻀﯿﻪ ای را زﯾﺮ ﻧﻈﺮ‬/‫ ﮐﺴﯽ‬-١ /‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺣﺲ‬/‫ ﮐﺴﯽ‬-٢ {‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ اﺳﺖ‬ ‫درک ﮐﺮدن‬ Peinzen Daar peins ik niet over Ik weiger beslist dat te doen Aslan in kâre nistam

‫اﺻﻼ اﯾﻦ ﮐﺎره ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫ﺑﺪون ﺷﮏ آن ﮐﺎر را رد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Pek Wie met pek omgaat, wordt ermee besmet Als je met slechte mensen omgaat, word je vanzelf door hen beïnvloed Pesare nuh bâ badân benešast xândâne nabow-wataš gom šod

‫ﭘﴪ ﻧﻮح ﺑﺎ ﺑﺪان ﺑﻨﺸﺴﺖ ﺧﺎﻧﺪان ﻧﺒﻮﺗﺶ ﮔﻢ ﺷﺪ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﺮدﻣﺎن ﻧﺎﺟﻮر در ﺗﻤﺎس ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد‬ ‫روﯾﺶ اﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‬ Pels De luis in de pels zijn  Luis Pen Dat is met geen pen te beschrijven Dat is zo vreselijk/gruwelijk enz. dat je het niet onder woorden kunt brengen Tozih dâdani nist

‫ﺗﻮﺿﯿﺢ دادﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﻮﻟﻨﺎک و ﻏﯿﺮه اﺳﺖ ﮐﻪ‬/‫آن ﺟﺮﯾﺎن آن ﻗﺪر اﻓﺘﻀﺎح‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮان آن را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮد‬ De pen is machtiger dan het zwaard Woorden hebben meer effect dan wapens Qalam az šamšir bor-rande tar ast

‫ﻗﻠﻢ از ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﺮﻧﺪه ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫اﺛﺮ ﺣﺮف ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از اﺳﻠﺤﻪ اﺳﺖ‬

320

Proef woordenboek.indd 320

16-5-2008 9:24:44

Peer / Persoon

Het zit in de pen Er wordt nog (administratief) aan gewerkt Dar daste eqdâm ast

‫در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ‬ ‫)از ﻧﻈﺮ اداری( ﻣﺸﻐﻮﻟﺶ ﺑﻮدن‬ In de pen klimmen Een (kritisch) stuk gaan schrijven Qalame enteqâd be dast gereftan

‫ﻗﻠﻢ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ )اﻧﺘﻘﺎد آﻣﯿﺰی( ﻧﻮﺷﺘﻦ‬ Naar de pen grijpen Een schriftelijke reactie geven // iets op papier zetten Qalam bardâštan

‫ﻗﻠﻢ ﺑﺮداﺷنت‬ ‫ ﭼﯿﺰی روی ﮐﺎﻏﺬ آوردن‬- ‫واﮐﻨﺶ ﮐﺘﺒﯽ دادن‬ Van de pen kunnen leven Als schrijver in je levensonderhoud kunnen voorzien Az râhe qalam nân xordan

‫از راه ﻗﻠﻢ ﻧﺎن ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺎر ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﯽ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را درآوردن‬ Veel pennen in beweging brengen Veel schriftelijke reacties uitlokken Jange qalami râh andâxtan

‫ﺟﻨﮓ ﻗﻠﻤﯽ راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫واﮐﻨﺶ ﻫﺎی ﮐﺘﺒﯽ ﺑﺴﯿﺎری را ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ‬ Zijn pen in vergif/gal dopen Een bitter/vijandig stuk schrijven Qalame xod râ dar dawâte xasm foru bordan

‫ﻗﻠﻢ ﺧﻮد را در دوات ﺧﺼﻢ ﻓﺮو ﺑﺮدن‬ ‫دﺷﻤﻨﺎﻧﻪ ای ﻧﻮﺷﺘﻦ‬/‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻠﺦ‬ Peer Appels met peren vergelijken  Appel

Perk Alle perken te buiten gaan Te extreem en daardoor onaanvaardbaar zijn Me-eyâr hâ râ zire pâ gozâštan

‫ﻣﻌﯿﺎر ﻫﺎ را زﯾﺮ ﭘﺎ ﮔﺬﺷنت‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر اﻓﺮاﻃﯽ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدن‬ Ergens paal en perk aan stellen  Paal Pers De pers halen In de krant komen // gepubliceerd worden Be ruznâme hâ kešidan

‫ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪن‬- ‫در روزﻧﺎﻣﻪ ﭼﺎپ ﺷﺪن‬ Een goede pers krijgen/hebben 1 - Een goede beoordeling in de kranten krijgen/hebben 2 - Een goede naam krijgen/hebben Xub naqd šodan

‫ﺧﻮب ﻧﻘﺪ ﺷﺪن‬ ‫ ارزﯾﺎﺑﯽ و داوری ﺧﻮﺑﯽ در روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ‬-١ /‫ ﻧﺎم ﺧﻮﺷﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬-٢ ‫ﮔﯿﺮ آوردن‬/‫آوردن‬ ‫داﺷﺘﻦ‬ Vers van de pers Net gepubliceerd // zojuist verschenen Tâze-ye tâze

‫ﺗﺎزه ﺗﺎزه‬ ‫ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺑﺎزار آﻣﺪه اﺳﺖ‬- ‫ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ ﺷﺪه‬ Persoon De aangewezen persoon voor iets zijn Precies geschikt zijn voor een bepaalde taak Dar xore kâri budan

‫درﺧﻮر ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﺑﻪ درد ﮐﺎر ﺧﺎﺻﯽ ﺧﻮردن‬ 321

Proef woordenboek.indd 321

16-5-2008 9:24:44

Perspectief / Pet

In (hoogst)eigen persoon Persoonlijk (aanwezig) Šaxsan (hâzer budan)

(‫ﺷﺨﺼﺎ )ﺣﺎﴐ ﺑﻮدن‬ (‫ﺷﺨﺼﯽ )ﮐﻪ ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‬ Zich in de persoon vergissen Met een ander in contact komen dan degene die je bedoeld had // personen met elkaar verwarren Kasi râ awazi gereftan

‫ﮐﺴﯽ را ﻋﻮﺿﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﮐﺴﯽ را‬- ‫ﺑﺎ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﺒﻮد ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺟﺎی دﯾﮕﺮی اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Perspectief Perspectief hebben/bieden Kans op succes/resultaat hebben Âqebate xubi dâstan

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮﺑﯽ داﺷنت‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫اﻣﮑﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ‬ Perzen Een wet van Meden en Perzen  Wet Pest Aan iemand/iets de pest hebben Een afkeer hebben van iemand/iets Mesle sag az kasi/čizi bizâr budan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Dat is de pest voor... Dat is heel slecht/fataal voor... Barâye ...waxim ast

‫ وﺧﯿﻢ اﺳﺖ‬... ‫ﺑﺮای‬ ‫ﮐﺸﻨﺪه اﺳﺖ‬/‫ ﻧﺎﺟﻮر‬... ‫ﺑﺮای‬ (Er) de pest in hebben Een slecht humeur hebben Damaq budan

‫دﻣﻖ ﺑﻮدن‬ ‫ﺣﺎل و ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

Ergens de pest over in hebben Iets heel vervelend vinden Del gire jariyâni budan

‫دﻟﮕﯿﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﺴﻞ و ﺧﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪه داﻧﺴﺘﻦ‬ Hij voert geen pest uit Hij doet helemaal niets Hič qalati nemikonad

‫ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬ Pet Dat gaat boven mijn pet Dat is te moeilijk voor mij Sawâde man qad nemidahad

‫ﺳﻮاد ﻣﻦ ﻗﺪ منﯽ دﻫﺪ‬ ‫درک آن ﺑﺮای ﻣﻦ دﺷﻮار اﺳﺖ‬ Dat is (naatje) pet Dat lijkt nergens naar // dat is niks (waard) Čize âšqâli ast

‫ﭼﯿﺰ آﺷﻐﺎﻟﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ‬- ‫ﭼﯿﺰ ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﺖ‬ Er met de pet niet bij kunnen Iets niet kunnen begrijpen Čizi hâli našodan

‫ﭼﯿﺰی ﺣﺎﻟﯽ ﻧﺸﺪن‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ درک ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن‬ Ergens met de pet naar gooien Iets niet serieus nemen // iets op slordige wijze behandelen Kâri râ sar sari gereftan

‫ﮐﺎری را ﴎﴎی ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﮐﺎری را ﺑﺎ ﺷﻠﺨﺘﮕﯽ اﻧﺠﺎم دادن‬- ‫ﮐﺎری را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬ Gooi maar in mijn pet! Ik geloof er niets van // daar kan ik niets mee beginnen! Ey bâbâ râst migi!

322

Proef woordenboek.indd 322

16-5-2008 9:24:44

Petto / Piepen

!‫ای ﺑﺎﺑﺎ راﺳﺖ ﻣﯿﮕﯽ‬ !‫ ﺑﻪ درد ﻣﻦ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬- ‫اﺻﻼ آن را ﺑﺎور ﻧﺪارم‬ Het is huilen met de pet op Het is een treurige toestand // het is een waardeloos geheel Waz-e asaf bâri ast

‫وﺿﻊ اﺳﻒ ﺑﺎری اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ‬- ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ رﻗﺖ ﺑﺎری اﺳﺖ‬ Met de pet rondgaan Geld inzamelen voor een bepaald doel Kâse-ye gedâ-i be dast gereftan

‫ﮐﺎﺳﻪ ﮔﺪاﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺮای ﻫﺪف ﺧﺎﺻﯽ ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ Onder de pet houden Niet bekendmaken // geheimhouden Boruz nadâdan

‫ﺑﺮوز ﻧﺪادن‬ ‫ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬- ‫آﺷﮑﺎر ﻧﮑﺮدن‬ Verschillende petten op hebben Een zaak behandelen, terwijl je daarin verschillende functies tegelijk hebt (zodat belangenverstrengeling dreigt) Semat hâye moxtalefi dâštan

‫ﺳﻤﺖ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ داﺷنت‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺳﻤﺖ ﻫﺎی‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻫﻢ زﻣﺎن در آن وﺟﻮد دارد )ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ‬ (‫ﺧﻄﺮ ﺗﻀﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ در آن ﺑﺎﺷﺪ‬ Het is huilen met de pet op  Huilen Jan met de pet  Jan Petto Iets in petto houden Iets in reserve houden Čizi râ pas dast negâh dâštan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺲ دﺳﺖ ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را اﻧﺪوﺧﺘﻦ ﯾﺎ در آﺳﺘﯿﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬

Peulenschilletje Dat is maar een peulenschilletje Dat is niet meer dan een kleinigheid // dat is geen moeilijke klus Mesle âb xordan ast

‫ﻣﺜﻞ آب ﺧﻮردن اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎر ﻣﺸﮕﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺑﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ Peultje Moet/lust je nog peultjes? Heb je daar nog een antwoord/reactie op? Harfe digari ham dâri?

‫ﺣﺮف دﯾﮕﺮی ﻫﻢ داری؟‬ ‫واﮐﻨﺸﯽ ﻫﻢ ﺑﺮای آن ﺟﺮﯾﺎن داری؟‬/‫ﭘﺎﺳﺦ‬ Zijn eigen peultjes/boontjes moeten doppen Voor zijn eigen levensonderhoud moeten zorgen Har kas bâyad gelime xodaš râ az âb bekešad

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮدش را از آب ﺑﮑﺸﺪ‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺧﻮدش ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورد‬ Piepen Dan zal hij wel anders piepen Dan zal hij wel anders, minder tevreden reageren Ân waqt dâdaš dar miâyad

‫آن وﻗﺖ دادش در ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫آن ﻣﻮﻗﻊ وﺿﻊ ﻓﺮق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Ertussenuit piepen 1 - Stiekem weggaan 2 - {Achteloos gezegd voor:} Sterven Qazale xodâ hâfezi râ xândan

‫ﻏﺰل ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن‬ {‫ ﻣﺮدن }ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﻔﺘﻦ‬-٢ ‫ ﯾﻮاﺷﮑﯽ رﻓﺘﻦ‬-١ Het is zo gepiept Het is heel gemakkelijk // het is heel snel geregeld

323

Proef woordenboek.indd 323

16-5-2008 9:24:44

Piepzak / Pijn

Ma-ate be xaš-xâš migozârad

In ke kâri nadârad

‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎری ﻧﺪارد‬ ‫ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬- ‫ﮐﺎر ﺧﯿﻠﯽ ﺳﺎده ای اﺳﺖ‬ Piepzak In zijn piepzak zitten Angstig zijn // het benauwd hebben Mesle esfande ruye âtaš budan

‫ﻣﺜﻞ اﺳﻔﻨﺪ روی آﺗﺶ ﺑﻮدن‬ ‫ دل ﻧﮕﺮان ﺑﻮدن‬- ‫دﻟﻬﺮه داﺷﺘﻦ‬ Pier De kwaaie pier zijn De schuld van alles krijgen Separe balâ budan

‫ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﮔﻨﺎه ﻫﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬ Een dooie pier Een saaie/slome kerel Âdame yobs o bi hâl

‫آدم ﯾﺒﺲ و ﺑﯽ ﺣﺎل‬ ‫ﮐﻨﺪ دﺳﺖ‬/‫آدم ﮐﺴﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬ Piet De grote piet uithangen Zich als een rijkaard gedragen Xod râ gonde jâ zadan

‫ﺧﻮد را ﮔﻨﺪه ﺟﺎ زدن‬ ‫ﻣﺜﻞ ﭘﻮﻟﺪارﻫﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Zichzelf een hele piet vinden Denken een belangrijke figuur te zijn Xod râ poxi/dâxele âdam hesâb kardan

‫داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬/‫ﺧﻮد را ﭘﺨﯽ‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ آدم ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ‬ Een hoge ome/piet  Oom = ome Pietlut Dat is een pietlut Dat is iemand die alleen maar aandacht heeft voor kleinigheden

‫ﻣﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺸﺨﺎش ﻣﯽ ﮔﺬارد‬ ‫آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﮐﻢ اﻫﻤﯿﺖ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Pijl Meer pijlen op zijn boog/in zijn koker hebben Meer argumenten hebben // nog andere middelen hebben om zijn doel te bereiken Čapaš por ast

‫ﭼﭗ اش ﭘﺮ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺮای‬- ‫اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ در آﺳﺘﯿﻦ داﺷﺘﻦ‬ ‫رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد وﺳﯿﻠﻪ ﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﻫﻢ در‬ ‫ﺑﺴﺎط داﺷﺘﻦ‬ Pijn Pijn in de buik hebben/krijgen van iets Iets heel lastig vinden // veel zorgen om iets hebben/krijgen Az jariyâni sar dard gereftan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﴎدرد ﮔﺮﻓنت‬ ‫ در ﻣﻮردی ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬- ‫ﭼﯿﺰی را وﺳﯿﻠﻪ درد ﺳﺮ داﻧﺴﺘﻦ‬ ‫ﻫﺎی زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬ Pijn in zijn portemonnee hebben Gebrek aan geld hebben Kife pulaš surâx ast

‫ﮐﯿﻒ ﭘﻮل اش ﺳﻮراخ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻤﺒﻮد ﻣﺎﻟﯽ داﺷﺘﻦ‬ Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden Wie er mooi wil uitzien, moet daarvoor offers brengen {afslanken, geld uitgeven enz.) Kasi ke xošgeli mixâhad dard ham mikešad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮﺷﮕﻠﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ درد ﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ زﯾﺒﺎ ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺪاﮐﺎری ﮐﻨﺪ }ﻻﻏﺮ‬ {‫ ﭘﻮل ﺧﺮج ﮐﻨﺪ و ﻏﯿﺮه‬،‫ﺷﻮد‬

324

Proef woordenboek.indd 324

16-5-2008 9:24:44

Pijnbank / Pink

Pijnbank Iemand op de pijnbank leggen Iemand uiterst scherp verhoren Kasi râ zire hašt bordan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻫﺸﺖ ﺑﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬ Pijp De pijp aan Maarten geven 1 - Met iets ophouden // iets opgeven 2 - Sterven Long andâxtan

‫ﻟﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ از دﻧﯿﺎ‬-٢ ‫ ﭼﯿﺰی را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬- ‫ ﮐﺎری را ول ﮐﺮدن‬-١ ‫ ﻣﺮدن‬،‫رﻓﺘﻦ‬ De pijp uit gaan/zijn Sterven/gestorven zijn Be marg raftan

‫در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻨﻮز اﻧﺠﺎم‬- ‫در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم )ﮐﺎرﻫﺎی اداری( اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺸﺪه اﻣﺎ ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Pik De pik op iemand hebben De pest hebben aan iemand en dat door hatelijke opmerkingen laten blijken Be kasi zaxme zabân zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زﺧﻢ زﺑﺎن زدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن و ﺗﻨﻔﺮ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺣﺮف ﻫﺎی ﺗﻨﺪ و‬ ‫زﻧﻨﺪه ﻧﺸﺎن دادن‬ Op zijn pik getrapt zijn Ernstig beledigd zijn Be terije qabâ-yaš barxordan

‫ﺑﻪ ﺗﺮﯾﺞ ﻗﺒﺎﯾﺶ ﺑﺮﺧﻮردن‬ ‫ﺗﻮﻫﯿﻦ و ﺑﯽ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﺳﺨﺘﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮگ رﻓنت‬ ‫ﻣﺮده ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺮدن‬

Een zware pijp roken Een lelijke tegenvaller moeten verwerken // het zwaar te verduren krijgen Bâ mošgelât dast o panje narm kardan

‫ﺑﺎ ﻣﺸﮕﻼت دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﮐﺮدن‬ ‫ زﯾﺮ ﻓﺸﺎرﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺗﺎب‬- ‫ﺷﮑﺴﺖ ﺳﺨﺘﯽ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺮدن‬ ‫آوردن‬ Naar iemands pijpen dansen Iemand slaafs gehoorzamen Be sâze kasi raqsidan

‫ﺑﻪ ﺳﺎز ﮐﺴﯽ رﻗﺼﯿﺪن‬ ‫ﺑﺮده وار از ﮐﺴﯽ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﺮدن‬ Pijplijn Het zit nog in de pijplijn Er wordt nog (administratief) aan gewerkt // het is er nog niet, maar komt er wel aan Dar dast eqdâm ast

Pil De pil vergulden voor iemand Iets onaangenaams zó meedelen dat het voor de ander minder erg lijkt Jariyâne nâjuri râ širin xabar dâdan

‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎﺟﻮری را ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺧﱪ دادن‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻧﺎﮔﻮاری را ﺟﻮری ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻃﺮف ﻗﻀﯿﻪ‬ ‫ﮐﻤﺘﺮ ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﻮد‬ Een bittere pil slikken Iets onaangenaams (moeten) accepteren Šarbate talxi râ nušidan

‫ﴍﺑﺖ ﺗﻠﺨﯽ را ﻧﻮﺷﯿﺪن‬ ‫)ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر( ﭼﯿﺰ ﻧﺎﮔﻮاری را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Pineut De pineut zijn = de sigaar zijn  Sigaar Pink Bij de pinken zijn Slim/alert zijn

325

Proef woordenboek.indd 325

16-5-2008 9:24:44

Pinksteren / Plaats

Tiz guš o guš be zang budan

‫ﺗﯿﺰ ﮔﻮش و ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮدن‬/‫ﻫﻮﺷﯿﺎر‬ Pinksteren Als Pasen en Pinksteren op een dag vallen  Pasen Pistool Iemand het pistool op de borst zetten Iemand dwingen tot een duidelijk antwoord/een keuze te maken Pâ bixe xere kasi gozâštan

‫ﭘﺎ ﺑﯿﺦ ﺧﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫اﻧﺘﺤﺎﺑﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را وادار ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ روﺷﻨﯽ‬ Pit Daar zit pit in Dat is een energiek persoon die initiatieven neemt Âdame ostoxân dâri ast

‫آدم اﺳﺘﺨﻮان داری اﺳﺖ‬ ‫آدم ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪ و ﭘﺮ اﻧﺮژی اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﺘﮑﺎر ﺑﻪ ﺧﺮج ﻣﯽ‬ ‫دﻫﺪ‬ Ruwe bolster, blanke pit  Bolster Pitje Iets op een laag pitje zetten Voorlopig nog geen aandacht aan iets schenken Fitile-ye kâri râ pâ-in kešidan

‫ﻓﺘﯿﻠﻪ ﮐﺎری را ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﻣﻮﻗﺘﺎ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮدن‬ Plaat De plaat poetsen Ervandoor gaan // vluchten Yawâšaki jim šodan

‫ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﺟﯿﻢ ﺷﺪن‬ ‫ ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ و ﻓﺮار ﮐﺮدن‬- ‫در رﻓﺘﻦ‬

Dat is niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat  Druppel Plaats Alles valt op zijn plaats Alles krijgt zijn juiste bestemming // alles wordt nu duidelijk Hame čiz sare jâ-ye xodaš mioftad

‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﴎﺟﺎی ﺧﻮدش ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ اﻻن‬- ‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺟﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮد را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﺷﺪ‬ Hij kent zijn plaats niet Zijn gedrag is niet in overeenstemming met zijn positie Jâ-ye xodaš râ nemišenâsad

‫ﺟﺎی ﺧﻮدش را منﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ ‫رﻓﺘﺎرش ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺶ ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ‬ Iemand op zijn plaats/nummer zetten Iemand scherp terechtwijzen Kasi râ sare jâ-yaš nešândan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎ ﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺗﻮﺑﯿﺦ و ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬ Opgestaan, plaatsje vergaan Als je van je plaats opstaat, ben je die kwijt Pâ beši jât rafte

‫ﭘﺎ ﺑﺸﯽ ﺟﺎت رﻓﺘﻪ‬ ‫ ﺟﺎی ﺧﻮد را از دﺳﺖ‬،‫آدم اﮔﺮ از ﺳﺮ ﺟﺎﯾﺶ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Plaatsmaken voor iemand Opzijgaan voor iemand // zijn plaats afstaan aan iemand Barâye kasi jâ bâz kardan

‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ ﺟﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ دﯾﮕﺮی‬- ‫از ﺳﺮ راه ﮐﺴﯽ ﮐﻨﺎر رﻓﺘﻦ‬ ‫دادن‬

326

Proef woordenboek.indd 326

16-5-2008 9:24:44

Plafond / Plank

Plafond Aan zijn plafond zitten Niet méér kunnen presteren // niet hoger kunnen komen Be montâhâ-ye had xod residan

‫ﺑﻪ ﻣﻨﺘﻬﺎی ﺣﺪ ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ‬- ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻧﯿﺴﺖ‬ Plak (zn) Onder de plak zitten Overheerst worden door zijn vrouw/ partner Zan zalil budan

‫زن ذﻟﯿﻞ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬/‫زﯾﺮ ﺳﻠﻄﻪ زن‬ Plakken (ww) Ergens blijven plakken Ergens langer blijven dan de bedoeling was Jâ xoš kardan

‫ﺟﺎ ﺧﻮش ﮐﺮدن‬ ‫در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻗﺮار ﺑﻮد ﻣﺎﻧﺪن‬ Plan Boze plannen smeden Voorbereidingen treffen om anderen kwaad te doen ši barâye kasi poxtan

‫آﺷﯽ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﭘﺨنت‬ ‫ﺑﺮای آﺳﯿﺐ زدن ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺗﺪارک دﯾﺪن‬ Dat plan is de mist ingegaan Van dat plan is niets terechtgekomen Ân naqše suxt

‫آن ﻧﻘﺸﻪ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫از آن ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ‬ Iets op een hoger plan brengen Maken dat iets op een hoger niveau komt Kelâse qaziye râ bâlâ bordan

‫ﮐﻼس ﻗﻀﯿﻪ را ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‬ Zijn plan trekken Zijn eigen (levens)weg bepalen Râhe xod râ piš bordan

‫راه ﺧﻮد را ﭘﯿﺶ ﺑﺮدن‬ ‫روش )زﻧﺪﮔﯽ( ﺧﻮد را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدن‬ Planeet Van een andere planeet zijn Absoluut niet weten wat hier aan de hand is // totaal anders zijn Az kore-ye mer-rix âmade ast

‫از ﮐﺮه ﻣﺮﯾﺦ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺟﻮر‬- ‫اﺻﻼ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ اﯾﻦ ﺟﺎ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﺑﻮدن‬ Plank De plank misslaan Iets zeggen/doen wat in de gegeven situatie totaal verkeerd valt/uitpakt Awazi zadan

‫ﻋﻮﺿﯽ زدن‬ ‫ﮐﺎری ﮐﺮدن ﮐﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺎﺟﻮر از‬/‫ﺣﺮﻓﯽ زدن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﺑﯿﻔﺘﺪ‬/‫آب در آﯾﺪ‬ Op de planken staan Toneelspelen Ruye sen raftan

‫روی ﺳﻦ رﻓنت‬ ‫در ﺗﺎﺗﺮ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ Van de bovenste plank zijn Het beste zijn in zijn soort Ru dast nadâštan

‫رو دﺳﺖ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫در ﻧﻮع ﺧﻮد ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺑﻮدن‬ Een plank/bord voor zijn hoofd/kop hebben  Bord

327

Proef woordenboek.indd 327

16-5-2008 9:24:44

Plankgas / Plicht

Van dik hout zaagt men planken  Hout Voor brood op de plank zorgen  Brood Plankgas Plankgas geven Er met een auto in volle vaart vandoor gaan Taxt gâz raftan

‫ﺗﺨﺖ ﮔﺎز رﻓنت‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ زﯾﺎد ﻣﺎﺷﯿﻦ راﻧﺪن‬ Plas Ze dronken een glas, ze deden een plas – en alles bleef zoals het was  Glas Plat Iemand plat krijgen Iemand zo bewerken dat zij/hij helemaal geen weerstand meer biedt Kasi râ xâb kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاب ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﭼﻨﺎن رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ از‬ ‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬ Iemand platspuiten Iemand door een injectie kalm en suf maken Kasi râ kerext kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺮﺧﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ آﻣﭙﻮل زدن و آرام و ﺳﺴﺖ ﮐﺮدن‬ Pleefiguur Een pleefiguur slaan Door een blunder voor gek staan/ belachelijk zijn Sange ruye yax šodan, xit šodan

‫ ﺧﯿﻂ ﺷﺪن‬،‫ﺳﻨﮓ روی ﯾﺦ ﺷﺪن‬ ‫رﯾﺸﺨﻨﺪ ﺷﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻟﭙﯽ ﻣﺴﺨﺮه‬

Pleister Een pleister op de wonde Iets wat het leed verzacht Âspirini barâye migren

‫آﺳﭙﺮﯾﻨﯽ ﺑﺮای ﻣﯿﮕﺮن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ درد و رﻧﺞ را ﮐﻢ ﯾﺎ آرام ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Pleit Het pleit beslechten/winnen Een geschilpunt/proces in zijn voordeel laten eindigen/beslissen Tiše be tarafe xod zadan

‫ﺗﯿﺸﻪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﻮد زدن‬ /‫روﻧﺪ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺳﻮد ﺧﻮد ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن‬/‫اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻗﻀﺎوت ﮐﺮدن‬ Plek De vinger op de zere plek leggen  Vinger Pleuris Je zult zien, dan breekt de pleuris uit Ik voorspel je dat dan de ellende in volle omvang begint Hâlâ mibini če mahšari mišawad

‫ﺣﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯽ ﭼﻪ ﻣﺤﴩی ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Plezier Een meisje van plezier  Meisje Wijn op/na bier geeft plezier, bier op/ na wijn geeft venijn  Wijn Plicht De plicht roept Ik moet weer aan het werk Kâram šoru šod

‫ﮐﺎرم ﴍوع ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮ ﮐﺎر ﺧﻮدم ﺑﺮﮔﺮدم‬

328

Proef woordenboek.indd 328

16-5-2008 9:24:44

Plichtpleging / Polonaise

Een dure plicht Een taak waartoe je moreel verplicht bent Wazife-ye moqadas

‫وﻇﯿﻔﻪ ﻣﻘﺪس‬ ‫ﮐﺎری ﮐﻪ آدم از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن اﺳﺖ‬ Zich van een plicht kwijten Trouwhartig/gewetensvol een taak vervullen Anjâme wazife kardan

‫اﻧﺠﺎم وﻇﯿﻔﻪ ﮐﺮدن‬ ‫وﺟﺪان را اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﮐﺎری را ﺑﺎ اﯾﻤﺎن‬ Plichtpleging Iets doen zonder veel plichtplegingen Iets zonder veel omhaal/formaliteiten doen Kâri râ bedune tašrifât anjâm dâdan

‫ﮐﺎری را ﺑﺪون ﺗﴩﯾﻔﺎت اﻧﺠﺎم دادن‬ ‫رﺳﻮم ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺪون آداب‬ Ploeg De hand aan de ploeg slaan  Hand Pluim Iemand een pluim/veer op de hoed steken Iemand een compliment geven Tamjide kasi râ goftan

‫متﺠﯿﺪ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺗﺤﺴﯿﻦ ﮐﺮدن‬ Pluimage Vogels van diverse pluimage  Vogel Pluis Het is daar niet pluis Het is daar niet in orde Anjâ waz nâjur ast

‫آن ﺟﺎ وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آن ﺟﺎ ﻣﺮﺗﺐ و رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬

Plukken Iemand kaalplukken Iemand alles afnemen Kasi râ loxt kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻟﺨﺖ ﮐﺮدن‬ ‫دار و ﻧﺪار ﮐﺴﯽ را ﭼﺎﭘﯿﺪن‬ Poes Hij is niet voor de poes Hij kan meer dan je denkt // je moet rekening met hem houden Kam âdami nist

‫ﮐﻢ آدﻣﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺑﺎﯾﺪ‬- ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آﻧﭽﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دارد‬ !‫ﻣﻼﺣﻈﻪ اش را ﺑﮑﻨﯽ‬ Mis poes! Je zit er (net) naast! Damâq suxte mixarim!

!‫دﻣﺎغ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺧﺮﯾﻢ‬ !‫زدی اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻧﺰدی‬ Poeslief Poeslief doen/zijn Lief doen/zijn met de bijbedoeling om iets (voor elkaar) te krijgen Zabân rixtan/čarb zabân budan

‫ﭼﺮب زﺑﺎن ﺑﻮدن‬/‫زﺑﺎن رﯾﺨنت‬ ‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ‬/‫ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ (‫دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﻧﺪ )ﮐﺎری را ﺑﻪ اﺟﺮا ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‬ Poets Iemand een poets bakken = iemand een kool stoven = iemand in het ootje nemen Iemand beetnemen // een grap met iemand uithalen Sar be sare kasi gozâštan

‫ﴎ ﺑﻪ ﴎ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﻮﺧﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن‬ Polonaise Aan mijn lijf geen polonaise!  Lijf

329

Proef woordenboek.indd 329

16-5-2008 9:24:45

Pols / Poot

Pols Iets uit de losse pols doen Iets zomaar, improviserend doen Kâri râ hamin juri kardan

‫ﮐﺎری را ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ﻣﻘﺪﻣﻪ و ﻓﯽ اﻟﺒﺪاﻫﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬ De vinger aan de pols houden  Vinger Pomp (zn) Loop naar de pomp! {Bij een onaangename opmerking} je kunt me nog meer vertellen! Gomšo to ham!, boro bed arak!

!‫ ﺑﺮو ﺑﻪ درک‬،!‫ﮔﻤﺸﻮ ﺗﻮ ﻫﻢ‬ !‫}درﺑﺎره ﺣﺮف ﻧﺎﺧﻮش آﯾﻨﺪی{ ﺑﺮو ﺑﺎﺑﺎ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﺗﻮ ﻫﻢ‬

‫ﻓﻌﻼ رزق و روزی اش ﻣﯽ رﺳﺪ‬ ‫وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ او ﻃﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای‬ ‫ﻣﺪﺗﯽ زﻧﺪﮔﯽ را ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮد‬ Poot De poten onder iemands stoel wegzagen Iemands positie ondermijnen Zir âbe kasi râ zadan

‫زﯾﺮ آب ﮐﺴﯽ را زدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬ Geen poot aan de grond krijgen bij iemand Geen gehoor vinden bij iemand Piše kasi jâ nadâštan

‫ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫از ﻃﺮف ﮐﺴﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﺪﯾﺪن‬

Loop naar de pomp  Bliksem Pompen (ww) Het is pompen of verzuipen Zijn uiterste best doen om de zaak nog te redden Agar taqal-lâ nakoni rafti

‫اﮔﺮ ﺗﻘﻼ ﻧﮑﻨﯽ رﻓﺘﯽ‬ ‫ﻣﻨﺘﻬﺎ ﺳﻌﯽ ﺧﻮد را ﺑﺮای ﻧﺠﺎت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم دادن‬ Poort Iets voor de poorten van de hel wegslepen Iets nog nét op het laatste moment redden Jariyâni râ sare bezangâh gereftan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را دﻗﯿﻘﺎ در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻧﺠﺎت دادن‬ Poosje Hij kan het nog wel een poosje uitzingen Hij kan het financieel nog wel even volhouden Fe-elan rezq o ruzi-aš miresad

Geen poot uitsteken Niets doen // geen hulp geven Hič qalati nakardan

‫ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﮐﻤﮑﯽ ﻧﮑﺮدن‬- ‫ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ Iemand een poot uittrekken/ uitdraaien Iemand geld afhandig maken Kasi râ sarkise kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎﮐﯿﺴﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﻠﮏ از ﮐﺴﯽ ﭘﻮل ﮐﺸﯿﺪن‬ Iets op poten zetten Iets organiseren/opzetten Čizi râ bar pâ kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺮ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺗﺮﺗﯿﺐ دادن‬ Op hoge poten binnenkomen Vol ergernis binnenkomen, vast van plan zich flink te verdedigen Bâ tupe por wâred šodan

330

Proef woordenboek.indd 330

16-5-2008 9:24:45

Pootje / Portefeuille

‫ﺑﺎ ﺗﻮپ ﭘﺮ وارد ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر دﻟﺨﻮر درون آﻣﺪن و در دﻓﺎع از ﺧﻮد ﻣﺼﻤﻢ‬ ‫ﺑﻮدن‬ Op zijn achterste poten staan Erg verontwaardigd zijn Ram kardan

‫رم ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر رﻧﺠﯿﺪه و دﻟﺨﻮر ﺑﻮدن‬ Zijn poten thuishouden Geen geweld gebruiken // (een ander) niet aanraken Dast xar râ kutâh kardan

‫دﺳﺖ ﺧﺮ را ﮐﻮﺗﺎه ﮐﺮدن‬ ‫ )ﺑﻪ ﮐﺴﯽ( دﺳﺖ ﻧﺰدن‬- ‫ﺧﺸﻮﻧﺘﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮدن‬ Een brief op poten schrijven  Brief Een schaap met vijf poten  Schaap Zijn been/poot stijf houden  Been Pootje Het is daar opzitten en pootjes geven Je kunt daar niets anders doen dan beleefdheden uitwisselen Ânjâ bâyad mesle bače-ye âdam nešast

‫آن ﺟﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺜﻞ ﺑﭽﻪ آدم ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫آدم ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﺮف ﻫﺎی ﻣﻮدﺑﺎﻧﻪ رد و ﺑﺪل ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﺎر دﯾﮕﺮی در آن ﺟﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮑﻨﺪ‬ Iemand pootje haken Iemand laten struikelen Be kasi pošte pâ zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻠﻪ ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪن ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ Met hangende pootjes terugkeren Zijn ongelijk met spijt erkennen Gardan kaj bargaštan

‫ﮔﺮدن ﮐﺞ ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﺧﻮد را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ Op zijn pootjes terechtkomen Toch nog goed/in orde komen Âqebate xeyri dâštan

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﯿﺮی داﺷنت‬ ‫رو ﺑﻪ راه ﺷﺪن‬/‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﮐﺎرﻫﺎ درﺳﺖ‬ Pop Nu zijn de poppen aan het dansen! Nu begint de ellende/narigheid! Mosibat sar gereft!

!‫ﻣﺼﯿﺒﺖ ﴎ ﮔﺮﻓﺖ‬ !‫ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪ‬/‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬ Poppenkast Wat een poppenkast! Wat een overdreven gedoe! Ajab filimi ast!

!‫ﻋﺠﺐ ﻓﯿﻠﻤﯽ اﺳﺖ‬ !‫ﮐﺎر اﻏﺮاق آﻣﯿﺰ و ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ‬ Poppetje Poppetje gezien? Kastje dicht! {Gezegd als je even iets (leuks/pikants enz.) hebt laten zien} Xub hâlâ didiš? Hamin bud!

!‫ﺧﻮب ﺣﺎﻻ دﯾﺪﯾﺶ؟ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن آور و‬/‫}ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی )ﺟﺎﻟﺐ‬ {‫ﻏﯿﺮه( را ﻧﺸﺎن داده ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ Porseleinkast Als een olifant in de porseleinkast  Olifant Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast  Voorzichtigheid Portefeuille Zijn portefeuille neerleggen Zijn taak/ambt beëindigen Semate xod râ zamin gozâštan

331

Proef woordenboek.indd 331

16-5-2008 9:24:45

Portemonnee / Pot

‫ﺳﻤﺖ ﺧﻮد را زﻣﯿﻦ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺷﻐﻞ ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬/‫ﻣﻨﺼﺐ‬ Portemonnee De hand op de portemonnee/knip houden  Hand Een dief van de/zijn eigen portemonnee zijn  Dief Pijn in zijn portemonnee hebben  Pijn Portie Zijn portie wel gehad hebben Genoeg ellende meegemaakt hebben Be andâze-ye kâfi kešide ast

‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ ﺳﺮش آﻣﺪه اﺳﺖ‬ Portret Hij/zij is een lastig portret Hij/zij kan je nog moeilijkheden bezorgen, hij/zij is lastig/moeilijk in de omgang Âdme mošgel sazi ast

‫آدم ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی اﺳﺖ‬ ،‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دﺷﻮاری ﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ درﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ‬/‫ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺑﺎ او دﺷﻮار‬ Positie Een goede positie hebben/bekleden In de maatschappij een goede functie vervullen Semate wâlâ-i dâstan

‫ﺳﻤﺖ واﻻﯾﯽ داﺷنت‬ ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻐﻞ و ﻣﻨﺼﺐ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬ Positieven Bij zijn positieven zijn Waakzaam/alert zijn Guš be zang budan

‫ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺮاﻗﺐ ﺑﻮدن‬/‫ﻫﺸﯿﺎر‬ Pot De pot spekken Geld bijeenbrengen voor een (verenigings)kas Xazâne râ por kardan

‫ﺧﺰاﻧﻪ را ﭘﺮ ﮐﺮدن‬ ‫)ﺑﺮای اﻧﺠﻤﻦ( ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ De pot verwijt de ketel dat hij zwart ziet Iemand van iets beschuldigen, terwijl je zelf precies dezelfde fout maakt Dig de dig miguyad ru-yat siyâh ast

‫دﯾﮓ ﺑﻪ دﯾﮓ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ روﯾﺖ ﺳﯿﺎه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ آن اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮدش ﻫﻢ وارد اﺳﺖ‬ Er is geen pot (zo scheef) of er past wel een deksel op Ook voor het lelijkste meisje is nog wel een man te vinden Barâye har digi (har čand qor ast) dari hast

‫ﺑﺮای ﻫﺮ دﯾﮕﯽ )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻗﺮ اﺳﺖ( دری ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺣﺘﯽ ﺑﺮای زﺷﺖ ﺗﺮﯾﻦ دﺧﺘﺮ ﻫﻢ ﺷﻮﻫﺮی ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Eten wat de pot schaft Mee-eten met anderen van wat al klaargemaakt is en op tafel staat Boxro o napors

‫ﺑﺨﻮر و ﻧﭙﺮس‬ ‫ﻫﺮ ﻏﺬاﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺮ ﺳﻔﺮه ﺑﻮد ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺧﻮردن‬ Het is allemaal één pot nat Dat is allemaal hetzelfde Sar o tah yek karbâs and

‫ﴎ و ﺗﻪ ﯾﮏ ﮐﺮﺑﺎس اﻧﺪ‬ ‫ از ﯾﮏ ﻗﻤﺎش اﻧﺪ‬،‫آن ﻫﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

332

Proef woordenboek.indd 332

16-5-2008 9:24:45

Potje / Praat

Je kunt me de pot op! Ik geloof niets van je praatjes // ik doe niet mee! Boro gomšo to ham!

!‫ﺑﺮو ﮔﻢ ﺷﻮ ﺗﻮ ﻫﻢ‬ !‫ ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬- ‫ﻣﺰﺧﺮﻓﺎت ﺗﻮ را ﺑﺎور ﻧﺪارم‬ Naast de pot pissen Misgrijpen // iets nét niet krijgen Ba-ad az parwâze kabk hâ šel-lik kardan

‫ﺑﻌﺪ از ﭘﺮواز ﮐﺒﮏ ﻫﺎ ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮدن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه از دﺳﺖ دادن‬- ‫ﺑﻪ ﭼﻨﮓ ﻧﯿﺎوردن‬ De hond in de pot vinden  Hond Het is daar de dood in de pot  Dood Potje Bij iemand een potje kunnen breken Een goede naam bij iemand hebben, zodat hij wel bereid is je een fout te vergeven Xaraš piše kasi raftan

‫ﺧﺮش ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ رﻓنت‬ ‫ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ ﺧﻮش ﻧﺎم ﺑﻮدن ﻃﻮری ﮐﻪ ﻃﺮف ﺣﺎﺿﺮ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ اﺷﺘﺒﺎه اش را ﻧﺎدﯾﺪ ﺑﮕﯿﺮد‬ Een potje op het vuur hebben Iets achter de hand/in reserve hebben Čizi pase dast dâštan

‫ﭼﯿﺰی ﭘﺲ دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫در اﻧﺒﺎر داﺷﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی ذﺧﯿﺮه‬ Er een potje van maken Er niets van maken // een prestatie leveren die vol fouten zit Dar kâri ter zadan

‫در ﮐﺎری ﺗﺮ زدن‬ ‫ ﮐﺎری ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﭘﺮ‬- ‫ﮐﺎری را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬ ‫از اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ‬

Kleine potjes hebben grote oren Als er kinderen in de buurt zijn, moet je uitkijken met wat je zegt Guše bače hâ tiz ast

‫ﮔﻮش ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﯿﺰ اﺳﺖ‬ ‫وﻗﺘﯽ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﯾﻦ دور و ﺑﺮ آدم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮاﻇﺐ‬ ‫ﺣﺮف زدن ﺧﻮد ﺑﻮد‬ Zijn eigen potje koken Zijn eigen warme eten klaarmaken Dige xod râ bâr gozâštan

‫دﯾﮓ ﺧﻮد را ﺑﺎر ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻏﺬای ﺧﻮد را ﭘﺨﺘﻦ‬ Potlood Het rode potlood hanteren (Stukken van) een tekst bij het lezen schrappen of verbeteren Bâ waswâs qalat giri kardan

‫ﺑﺎ وﺳﻮاس ﻏﻠﻂ ﮔﯿﺮی ﮐﺮدن‬ ‫)ﺑﺨﺸﯽ از( ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﺧﻮاﻧﺪن ﺣﺬف ﯾﺎ ﺗﺼﺤﯿﺢ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Er zijn mensen en potloden/fietsbellen/lantarenpalen!  Mens Pottenkijker Geen pottenkijkers nodig hebben/ kunnen gebruiken Niet willen dat er iemand meekijkt bij wat je doet Fuzul bâši naxâstan

‫ﻓﻀﻮل ﺑﺎﺷﯽ ﻧﺨﻮاﺳنت‬ ‫دوﺳﺖ ﻧﺪارد ﮐﺴﯽ ﺷﺎﻫﺪ و ﻧﺎﻇﺮ ﮐﺎرش ﺑﺎﺷﺪ‬ Praat Iemand aan de praat houden Tegen iemand blijven praten, hoewel deze eigenlijk iets anders wil gaan doen Sare kasi râ bâ harf garm kardan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺣﺮف ﮔﺮم ﮐﺮدن‬ ‫ﯾﮏ رﯾﺰ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺷﻨﻮﻧﺪه ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺎر دﯾﮕﺮی اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ 333

Proef woordenboek.indd 333

16-5-2008 9:24:45

Praatje / Praten

Iets aan de praat krijgen Zorgen dat iets weer gaat functioneren {bijv. dat een auto weer start} Čizi râ râh andâxtan

‫ﭼﯿﺰی را راه اﻧﺪاﺧنت‬ :‫در دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎر اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﭼﯿﺰی ﮐﻮﺷﯿﺪن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ {‫ﮐﻪ ﻣﺎﺷﯿﻨﯽ دوﺑﺎره اﺳﺘﺎرت ﺑﺰﻧﺪ‬ Praats/praatjes hebben voor tien Overmoedig babbelen Porčânegi kardan

‫ﭘﺮﭼﺎﻧﮕﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ﭘﺮوا و زﯾﺎد ﺣﺮف زدن‬ Praatje Een praatje voor de vaak Kletspraat/onzin Rude derâzi

‫روده درازی‬ ‫ﭘﻮچ و ﻣﻬﻤﻞ‬/‫ﺣﺮف ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ‬ Praatjes hebben Opschepperig doen // zichzelf erg/te belangrijk vinden Gonde guzi kardan

‫ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﮐﺮدن‬ ‫داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب‬/‫ ﺧﻮد را ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎ ارزش‬- ‫ﻻف زدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Praatjes verkopen Niet de waarheid vertellen Čâxân kardan

‫ﭼﺎﺧﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ دروغ ﮔﻔﺘﻦ‬،‫ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻧﮕﻔﺘﻦ‬ Praatjes vullen geen gaatjes Met praten komen we niet verder, we moeten iets dóén Bâ halwâ halwâ dahan širin nemišawad

‫ﺑﺎ ﺣﻠﻮا ﺣﻠﻮا دﻫﻦ ﺷﯿﺮﯾﻦ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺮف زدن ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﻤﯽ رﺳﯿﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺎری ﺑﮑﻨﯿﻢ‬

Praatjes hebben voor tien  Praat Praats  Praat Praatstoel Op zijn praatstoel zitten Uitbundig zitten praten Manbar raftan

‫ﻣﻨﱪ رﻓنت‬ ‫ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه و زﯾﺎد ﺣﺮف زدن‬ Prak Een auto in de prak rijden  Auto Prat Ergens prat op gaan Trots zijn op iets Be čizi nâzidan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺎزﯾﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﻓﺘﺨﺎر ﮐﺮدن‬ Praten Daar weet hij van mee te praten Daar heeft hij veel ervaring mee Hâli-aš ast če miguyad

‫ﺣﺎﻟﯽ اش اﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬ ‫در آن ﮐﺎر ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری دارد‬ Honderduit praten Enthousiast praten Bâ juš o xoruš harf zadan

‫ﺑﺎ ﺟﻮش و ﺧﺮوش ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Jij hebt gemakkelijk praten Jij zit in een comfortabele positie, want jij hoeft het niet te doen Sedâyat az jâ-ye garm darmiâ-yad

‫ﺻﺪاﯾﺖ از ﺟﺎی ﮔﺮم در ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫ﺗﻮ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ راﺣﺘﯽ ﻫﺴﺘﯽ ﭼﻮن اﺟﺒﺎری ﻧﺪاری آن‬ ‫ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﯽ‬

334

Proef woordenboek.indd 334

16-5-2008 9:24:45

Pret / Prikje

Plat praten Onbeschaafd praten Bâ lahje-ye dâhâti harf zadan

‫ﺑﺎ ﻟﻬﺠﻪ دﻫﺎﺗﯽ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺑﯽ ادﺑﺎﻧﻪ و زﻣﺨﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Praat me er niet van! Ik wil er niets van horen! Nemixâham bešnawam!

!‫منﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺸﻨﻮم‬ !‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪﻧﺶ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ Praten dat het een lieve lust is Vol overgave/met duidelijk plezier praten Az harf zadan keyf bordan

‫از ﺣﺮف زدن ﮐﯿﻒ ﺑﺮدن‬ ‫ﻟﺬت ﻓﺮاوان ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد‬ Zij praten langs elkaar heen Zij praten wel over hetzelfde onderwerp, maar zij luisteren niet naar elkaar Be harfe ham del nadâdan

‫ﺑﻪ ﺣﺮف ﻫﻢ دل ﻧﺪادن‬ ‫ﻫﺮ دو درﺑﺎره ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺮف‬ ‫ﻫﺎی ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﮔﻮش ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Pret Dat mag de pret niet drukken Dat is wel een tegenvaller, maar ik ga toch gewoon verder Nabâyad bâ-ese hâlgiri šawad

‫ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺎل ﮔﯿﺮی ﺷﻮد‬ ‫اﯾﻦ ﯾﮏ ﺑﺪ ﺑﯿﺎری اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻦ ﮐﺎر ﺧﻮدم را ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Pretje Dat is echt geen pretje! Dat is heus niet leuk! Xeyli hâl giri ast!

Prettig Hij is prettig gestoord Hij is wel gek, maar op een leuke manier Folân jâyaš xol ast

‫ﻓﻼن ﺟﺎﯾﺶ ﺧﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﻟﭽﺴﺐ و ﺟﺬاﺑﯽ ﺧﻞ و ﻣﺸﻨﮓ اﺳﺖ‬ Prijs Dat is wel aan de prijs! Dat is wel erg duur! Qeymat bâlâ ast!

!‫ﻗﯿﻤﺖ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ‬ !‫ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮان اﺳﺖ‬ Een prijs op iemands hoofd zetten Een beloning uitloven voor diegene die een tegenstander (of misdadiger) dood of levend aanbrengt Barâye sare kasi jâyeze gozâštan

‫ﺑﺮای ﴎ ﮐﺴﯽ ﺟﺎﯾﺰه ﮔﺬاﺷنت‬ (‫ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﮐﺸﺘﻦ ﯾﺎ دﺳﺘﮕﯿﺮی رﻗﯿﺒﯽ )ﯾﺎ ﺧﻼﻓﮑﺎری‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدن‬ Prik Dat is vaste prik! Dat kun je verwachten // dat zal zeker gebeuren! Etefâqe hamišegi ast!

!‫اﺗﻘﺎق ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺪون ﺷﮏ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ‬- ‫ﻣﯽ ﺷﻮد اﻧﺘﻈﺎرش را داﺷﺖ‬ !‫اﻓﺘﺪ‬ Prikje Iets voor een prikje gekocht hebben Iets voor heel weinig geld gekocht hebben Boz xari kardan

‫ﺑﺰ ﺧﺮی ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ ﭘﻮل ﮐﻤﯽ ﺧﺮﯾﺪن‬

!‫ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺎل ﮔﯿﺮی اﺳﺖ‬ !‫اﺻﻼ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ و ﺟﺎﻟﺐ ﻧﯿﺴﺖ‬

335

Proef woordenboek.indd 335

16-5-2008 9:24:45

Prins / Punt

Prins Van de prins geen kwaad weten Zich van geen kwaad bewust zijn // in hoge mate argeloos zijn Xod râ be bi xabri zadan

‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺑﯽ ﺧﱪی زدن‬ ‫ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺳﺎده و‬- ‫ﺧﻮد را ﺑﯽ ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺎم ﺑﻮدن‬ Proces Een proces aan zijn broek krijgen Voor de rechtbank moeten verschijnen Dâdgâhi šodan

‫دادﮔﺎﻫﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎﭼﺎرا در دادﮔﺎه ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪن‬ Zonder vorm van proces  Vorm Proef De proef op de som nemen Iets toetsen op zijn juistheid/ deugdelijkheid enz. Čizi râ mahak zadan

‫ﭼﯿﺰی را ﻣﺤﮏ زدن‬ ‫درﺳﺘﯽ ﭼﯿﺰی را اﻣﺘﺤﺎن ﮐﺮدن‬/‫راﺳﺘﯽ‬ Proefballon Een proefballon oplaten Een idee/voorstel publiceren/ bekendmaken om reacties uit te lokken Dâne pâšidan

‫داﻧﻪ ﭘﺎﺷﯿﺪن‬ ‫اراﯾﻪ دادن ﺗﺎ واﮐﻨﺶ دﯾﮕﺮی را‬/‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی را ﻧﺸﺮ‬/‫اﯾﺪه‬ ‫ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﻨﺪ‬ Een balletje opgooien = een proefballonnetje oplaten  Balletje Profeet Een profeet wordt in eigen land niet geëerd {bijbeltekst, Mattheus 13:57}

Iemand met visie vindt in eigen kring geen gehoor Payâmbar dar šahre xod arji nadârad {enjil}

(‫ﭘﯿﺎﻣﱪ در ﺷﻬﺮ ﺧﻮد ارﺟﯽ ﻧﺪارد )اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از ﺧﻮد ﻧﻈﺮی دارد ﺣﺮف اش در ﻣﯿﺎن ﮔﺮوه‬ ‫ﺧﻮد ﺧﺮﯾﺪار ﻧﺪارد‬ Prop (zn) Ergens mee op de proppen komen Met iets tevoorschijn komen // over iets beginnen te spreken Jariyâni râ piš kešidan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ روی ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬- ‫ﭼﯿﺰی را اراﯾﻪ دادن‬ Publiek Het publiek brak de zaal af Het publiek was geweldig enthousiast Mardom sâlon râ ruye sarešân gozâštan

‫ﻣﺮدم ﺳﺎﻟﻦ را روی ﴎﺷﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‬ ‫ﺣﻀﺎر ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻮدﻧﺪ‬ Punt Dat is een teer punt Dat is een delicate kwestie // daar moeten we voorzichtig mee zijn Nokte-ye zarifi ast

‫ﻧﮑﺘﻪ ﻇﺮﯾﻔﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﺑﺎ او‬- ‫ﻣﻮﺿﻮع ﺣﺴﺎس و ﻟﻄﯿﻔﯽ اﺳﺖ‬ ‫رﻓﺘﺎر ﮐﻨﯿﻢ‬ Er een punt achter zetten Met iets ophouden Jariyâni râ feysale dâdan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻓﯿﺼﻠﻪ دادن‬ ‫ ﭘﺎﯾﺎن دادن‬،‫ﭼﯿﺰی را ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن‬ Ergens een punt van maken Iets {vaak overdreven} belangrijk vinden // iets beslist willen bespreken Masale-i râ gonde kardan

336

Proef woordenboek.indd 336

16-5-2008 9:24:45

Punthoofd / Put

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﮔﻨﺪه ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺼﻤﻢ‬- ‫ﭼﯿﺰی را }ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻏﺮاق آﻣﯿﺰ{ ﻣﻬﻢ داﻧﺴﺘﻦ‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ درﺑﺎره ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ Over het dode punt heen zijn Een impasse/moeilijkheid hebben opgelost en weer verder kunnen Az gire kâri dar âmadan

‫از ﮔﯿﺮ ﮐﺎری درآﻣﺪن‬ ‫دﺷﻮاری را ﺣﻞ ﮐﺮده ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎر‬/‫ﺑﻦ ﺑﺴﺖ‬ ‫اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Punt uit! Ik wil er verder niet over praten! Bas ast digar!

!‫ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬ !‫دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﻢ در آن ﺑﺎره ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ‬ Punthoofd Een punthoofd krijgen van iemand/iets Gék worden van iemand/iets Az daste kasi/čizi zel-le šodan

‫ﭼﯿﺰی ذﻟﻪ ﺷﺪن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺧﻞ و ﭼﻞ و دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ‬ Puntje Als puntje bij paaltje komt Als het erop aankomt // als het op de uitvoering van iets aankomt Be mo-oqeaš

‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اش‬ ‫ اﮔﺮ ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﺷﺪ‬- ‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ زﻣﺎن آن ﺑﺮﺳﺪ‬ Daar kun jij nog een puntje aan zuigen Daar kun je nog iets van leren // daar kun je een voorbeeld aannemen {gezegd wanneer een ander iets heel bijzonders heeft gedaan} Če šâh kâri to ham yâd begir

‫ﭼﻪ ﺷﺎه ﮐﺎری ﺗﻮ ﻫﻢ ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮ‬ ‫ آن را ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ‬- ‫از آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺎﻣﻮزی‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮐﺎر ﺧﻮدت ﮐﻨﯽ }زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ‬ {‫ﮐﺎر ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﯾﺎ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰی ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‬

Op het puntje van zijn stoel zitten 1 - Heel erg nieuwsgierig zijn // heel goed opletten 2 - Haast hebben om weg te gaan Guš be zang nešastan

‫ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﻧﺸﺴنت‬ ‫ ﺧﻮب ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن‬- ‫ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﮐﻨﺠﮑﺎو ﺑﻮدن‬-١ ‫ ﺑﺮای رﻓﺘﻦ ﻋﺠﻠﻪ داﺷﺘﻦ‬-٢ De puntjes op de i zetten Heel precies werken // veel aandacht besteden aan de uitvoering van iets Rizbini be xarj dâdan

‫رﯾﺰﺑﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺧﺮج دادن‬ ‫ در اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی ﮐﺮدن‬- ‫دﻗﯿﻖ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ Puree In de puree zitten In moeilijkheden verkeren Dar maxmase gir kardan

‫در ﻣﺨﻤﺼﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺸﮕﻞ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬،‫در ﻣﻀﯿﻘﻪ اﻓﺘﺎدن‬ Put Dat is een bodemloze put Dat is een uitzichtloze zaak // dat is een kostbare onderneming die niets oplevert Pul harâm kon ast

‫ﭘﻮل ﺣﺮام ﮐﻦ اﺳﺖ‬ ‫ اﻗﺪام ﭘﺮ ﺧﺮﺟﯽ اﺳﺖ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه ای اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻪ ﺳﻮدی ﻧﺪارد‬ In de put zitten Moedeloos zijn Pakar budan

‫ﭘﮑﺮ ﺑﻮدن‬ ‫اﻓﺴﺮده و دل ﺳﺮد ﺑﻮدن‬ Als het kalf verdronken is, dempt men de put  Kalf

337

Proef woordenboek.indd 337

16-5-2008 9:24:45

Proef woordenboek.indd 338

16-5-2008 9:24:45

Q Quitte Quitte spelen Gelijkspelen // niet winnen of verliezen Yer be yer šodan

‫ﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺮ ﺷﺪن‬ ‫ ﻧﺒﺮدن و ﻧﺒﺎﺧﺘﻦ‬- ‫ﻣﺴﺎوی و ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪن‬ We staan nu quitte 1 - We hebben geen schulden meer aan elkaar

2 - We hebben een stand bereikt zonder winst of verlies 1 - Bi hesâb šodim 2 - yer be yer šodim

‫ ﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺮ ﺷﺪﯾﻢ‬-٢ ‫ ﺑﯽ ﺣﺴﺎب ﺷﺪﯾﻢ‬-١ ‫ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪه اﯾﻢ‬-٢ ‫ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺪﻫﯽ ﻧﺪارﯾﻢ‬-١ ‫ﮐﻪ ﻧﻪ ﺳﻮد ﮐﺮده اﯾﻢ و ﻧﻪ زﯾﺎن‬ Qui-vive Op zijn qui-vive zijn Zeer goed opletten // alert zijn Hawâs šeš dâng jam budan

‫ﺣﻮاس ﺷﺶ داﻧﮓ ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن‬ ‫ ﮔﻮش ﺑﻪ زﻧﮓ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻫﺸﯿﺎر ﺑﻮدن‬ Quorum Het (vereiste) quorum is niet aanwezig Er zijn niet genoeg leden aanwezig om een besluit te nemen A-azâ be (hade) nesâb nareside-and

‫اﻋﻀﺎ ﺑﻪ )ﺣﺪ( ﻧﺼﺎب ﻧﺮﺳﯿﺪه اﻧﺪ‬ ‫اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ ﮐﺎﻓﯽ ﺣﻀﻮر ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮان رای ﮔﯿﺮی‬ ‫ﮐﺮد‬

339

Proef woordenboek.indd 339

16-5-2008 9:24:45

Proef woordenboek.indd 340

16-5-2008 9:24:45

R Raad Bij iemand te rade gaan Iemand om advies vragen Bâ kasi salâh o maslehat kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺻﻼح و ﻣﺼﻠﺤﺖ ﮐﺮدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﻣﺸﺎوره و ﻫﻢ ﻓﮑﺮی ﺧﻮاﺳﺘﻦ‬

Met voorbedachten rade Opzettelijk // volgens een van tevoren bedacht plan Amdan wa qasdan

‫ﻋﻤﺪا و ﻗﺼﺪا‬ ‫ ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ از ﻗﺒﻞ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه‬- ‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‬ Overal raad op weten Overal een oplossing voor hebben Hamiše râhi balad budan

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ راﻫﯽ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺮای ﻫﺮ ﭼﯿﺰی راه ﺣﻞ داﺷﺘﻦ‬ Zich geen raad weten Niet meer weten wat je moet doen Râh o čâhi nadâštan

‫راه و ﭼﺎﻫﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﺪ‬ Komt tijd, komt raad  Tijd

Goede raad in de wind slaan Goed advies negeren Nasihati râ be hič gereftan

Ten einde raad zijn  Einde

‫ﻧﺼﯿﺤﺘﯽ را ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺧﻮﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﮑﺮده و آن را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬

Raadgever Angst is een slechte raadgever  Angst

Goede raad is duur Er is moeilijk iemand te vinden die in deze lastige situatie een goed advies kan geven Nâsehe xub kamyâb ast

Raaf Dat is een witte raaf Dat is iets zeldzaams/heel bijzonders To-ofeye qaribi ast

‫ﻧﺎﺻﺢ ﺧﻮب ﮐﻤﯿﺎب اﺳﺖ‬ ‫در اﯾﻦ وﺿﻊ دﺷﻮار ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﺼﯿﺤﺖ‬ ‫ﺧﻮﺑﯽ ﺑﺪﻫﺪ ﻣﺸﮕﻞ اﺳﺖ‬ Iemand met raad en daad bijstaan Iemand niet alleen met adviezen, maar ook daadwerkelijk helpen Kasi râ hame jure komak kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻫﻤﻪ ﺟﻮره ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﭘﻨﺪ و اﻧﺪرز ﺑﻠﮑﻪ در ﻋﻤﻞ ﻫﻢ ﮐﻤﮏ‬ ‫ﮐﺮدن‬

‫ﺗﺤﻔﻪ ﻏﺮﯾﺒﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺎص و اﺳﺘﺜﻨﺎﯾﯽ اﺳﺖ‬/‫ﭼﯿﺰ ﮐﻤﯿﺎب‬ Raak Maar raak slaan/leven/vragen enz. Zomaar in het wilde weg // zonder veel overleg slaan/leven/vragen enz. Alaki zadan/zendegi kardan/porsidan wa qeyre

‫ﭘﺮﺳﯿﺪن و ﻏﯿﺮه‬/‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬/‫اﻟﮑﯽ زدن‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ‬/‫ ﺑﺪون ﻣﺸﻮرت زﯾﺎد زدن‬- ‫ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬،‫اﺗﻔﺎﻗﯽ‬ ‫ﭘﺮﺳﯿﺪن و ﻏﯿﺮه‬/‫ﮐﺮدن‬ 341

Proef woordenboek.indd 341

16-5-2008 9:24:45

Raap / Raken

Raap Dan zijn de rapen gaar = de boot is aan = daar heb je de poppen aan het dansen Nu begint de ellende/narigheid Ân waqt Mosibat ast

‫آن وﻗﺖ ﻣﺼﯿﺒﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﭽﺎرﮔﯽ دﯾﮕﺮ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ‬ Recht voor zijn raap Zonder omwegen // rechtstreeks Rok o râst, bi qal o qaš

‫ ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ‬،‫رک و راﺳﺖ‬ ‫ ﺳﺮ راﺳﺖ و ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬- ‫ﺑﺪون ﭘﯿﭻ و ﺧﻢ‬ Raar Ergens raar van opkijken Zich zeer verbazen over iets onverwachts Az qazi-ye-i hâj o wâj šodan

Het is nu een race tegen de klok Je zult je ontzettend moeten inspannen om op tijd klaar te zijn Digar bâyad gozâšt poštaš

‫دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﭘﺸﺖ اش‬ ‫آدم ﺑﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻘﻼ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‬ Nog in de race zijn Nog meedoen // nog kandidaat zijn Hanuz kândidâ-ye kâri budan

‫ﻫﻨﻮز ﮐﺎﻧﺪﯾﺪای ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ ﻫﻨﻮز ﻧﺎﻣﺰد ﮐﺎری ﺑﻮدن‬- ‫ﻫﻨﻮز ﺗﻮی ﺑﺎزی ﺑﻮدن‬ Rad Iemand een rad voor (de) ogen draaien Iemand misleiden Xâk tuye češme kasi pâšidan

‫ﺧﺎک ﺗﻮی ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﭘﺎﺷﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن‬

‫از ﻗﻀﯿﻪ ای ﻫﺎج و واج ﺷﺪن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎن ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه ای ﺗﻌﺠﺐ ﮐﺮدن‬

Voor galg en rad opgroeien  Galg Het is raar, maar waar Hoe vreemd het ook lijkt, het is echt zo Ajib ast o doruq nist

‫ﻋﺠﯿﺐ اﺳﺖ و دروغ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﻏﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ اﻣﺎ واﻗﻌﯿﺖ دارد‬ Je zult nog raar staan te kijken Je zult onaangenaam verrast worden Âdam angošt be dahan mimânad

‫آدم اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ دﻫﻦ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫آدم ﺑﺪ ﺟﻮری ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Race Een gelopen race Een wedstrijd die al voor de eindstreep beslist is // een zaak die al beslist is Âqebat ma-alum

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ای ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه و ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش روﺷﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬- ‫ﺑﺎﺷﺪ‬

Rade  Raad Rafelen Een zaak uit elkaar rafelen Een zaak analyseren // kijken hoe een zaak in elkaar zit Jariyâni râ bâz kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﺎری‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﺮدن‬ ‫را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺮدن‬ Raken Hem goed/flink raken Heel veel alcohol drinken // flink doorzuipen Araqe jânâne-i xordan

‫ﻋﺮق ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ای ﺧﻮردن‬ ‫ ﺑﻪ ﻋﺮق ﺧﻮری اداﻣﻪ دادن‬- ‫اﺳﺎﺳﯽ ﻋﺮق ﺧﻮردن‬

342

Proef woordenboek.indd 342

16-5-2008 9:24:45

Ramp / Rats

Ramp Dat is geen ramp Dat is niet zo erg // dat valt wel mee Tori našode ke, âsemân ke be zamin nayâmade ast

‫ آﺳامن ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎﻣﺪه اﺳﺖ‬،‫ﻃﻮری ﻧﺸﺪه ﮐﻪ‬ ‫ زﯾﺎد ﻫﻢ ﻧﺎﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ‬- ‫آن ﻗﺪر ﻫﻢ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ‬ Tot overmaat van ramp  Overmaat Rand Aan de rand van de afgrond komen te staan Groot gevaar lopen // dicht bij de ondergang zijn Be sarâšibi-ye mosibat oftâdan

‫ﺑﻪ ﴎاﺷﯿﺒﯽ ﻣﺼﯿﺒﺖ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﺰدﯾﮏ‬- ‫در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺑﻮدن‬ Aan de rand van het graf staan Dicht bij de dood staan Âftâbaš sare bâm ast

‫آﻓﺘﺎﺑﺶ ﴎ ﺑﺎم اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻮدن‬ Van de hoed en de rand weten  Hoed Randje Op het randje Nog nét binnen de grenzen/ geoorloofd/ mogelijk Lab turi

‫ﻟﺐ ﺗﻮری‬ ‫اﻣﮑﺎن‬/‫ﻣﻤﮑﻦ‬/‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ درون ﺣﺪ و ﻣﺮز‬ Ransel Iemand een pak ransel geven  Pak Rap Jan Rap en zijn maat  Jan

Rat Als ratten in de val zitten Niet meer kunnen ontsnappen Mesle xar tu-ye gel gir kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﺗﻮی ﮔﻞ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮔﺮﯾﺰ ﻧﺒﻮدن‬،‫راه ﻓﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Als ratten verdrinken In groten getale verdrinken Daste jami qarq šodan

‫دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﻏﺮق ﺷﺪن‬ ‫ﮔﺮوﻫﯽ زﯾﺮ آب رﻓﺘﻦ‬ Ben je helemaal van de ratten besnuffeld? Ben je nou helemaal gek geworden? Magar be sarat zade ast?

‫ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﴎت زده اﺳﺖ؟‬ ‫ﻧﮑﻨﺪ ﮐﻼ دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪه ای؟‬ De ratten verlaten het zinkende schip Iedereen probeert weg te komen, omdat de situatie hopeloos is geworden Tâje šâhân gar biyoftad tâlebânaš migorizand

‫ﺗﺎج ﺷﺎﻫﺎن ﮔﺮ ﺑﯿﻔﺘﺪ ﻃﺎﻟﺒﺎﻧﺶ ﻣﯽ ﮔﺮﯾﺰﻧﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺗﻘﻼ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻓﺮار ﮐﻨﻨﺪ ﭼﻮن وﺿﻊ ﺑﺴﯿﺎر‬ ‫ﻣﺎﯾﻮس ﮐﻨﻨﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Een oude rat in de val Die slimmerd zit nu ook eens gevangen Rubâhe pir dar tale oftâde ast

‫روﺑﺎه ﭘﯿﺮ در ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫آن آدم ﺑﺎ ﻫﻮش ﻫﻢ اﻻن ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ Rats In de rats zitten In grote zorgen/angstige spanning zitten Mesle esfand ruye âtaš budan

‫ﻣﺜﻞ اﺳﻔﻨﺪ روی آﺗﺶ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺮس ﺑﺰرﮔﯽ ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن‬/‫در ﻧﮕﺮاﻧﯽ‬ 343

Proef woordenboek.indd 343

16-5-2008 9:24:45

Rauw / Rechter

Rauw Iemand rauw lusten Elke confrontatie met iemand aandurven Be xune kasi tešne budan

‫ﺑﻪ ﺧﻮن ﮐﺴﯽ ﺗﺸﻨﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺟﺮات ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ دﻋﻮا ﯾﺎ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﮐﺴﯽ را داﺷﺘﻦ‬ Om rauw in te bijten! Heel lekker! Maz-ze-aš harf nadârad!

!‫ﻣﺰه اش ﺣﺮف ﻧﺪارد‬ !‫ﺧﯿﻠﯽ ﻟﺬﯾﺬ اﺳﺖ‬ Recept Volgens het oude/bekende recept Op dezelfde al bekende wijze Be rawâle sâbeq

‫ﺑﻪ روال ﺳﺎﺑﻖ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﺷﯿﻮه ﻣﺮﺳﻮم و ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬ Recht (zn) Het recht aan zijn kant hebben Juridisch gezien gelijk hebben Haq be jâneb budan

‫ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﺑﻮدن‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺣﻖ داﺷﺘﻦ‬ Het recht in eigen hand nemen = zelf voor rechter spelen Zelf genoegdoening voor aangedaan onrecht zoeken, niet via de rechter Qâzi-ye haqe xod šodan

‫ﻗﺎﺿﯽ ﺣﻖ ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺪون دﺧﺎﻟﺖ ﻗﺎﺿﯽ ﺷﺨﺼﺎ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ ‫ﺣﻖ ﺧﻮد در ﺑﯽ ﻋﺪاﻟﺘﯽ ﺑﻮدن‬ Het recht moet zijn loop hebben De normale juridische procedure moet worden gevolgd Rawâle qânun bâyad ejrâ šawad

‫روال ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﯾﺪ اﺟﺮا ﺷﻮد‬ ‫روﻧﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻗﻀﺎﯾﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﻘﯿﺐ ﺷﻮد‬

Het recht van de sterkste Wie het sterkste is, kan zijn wil doorzetten, of het nu rechtvaardig is of niet Har ke zuraš biš haqaš bištar

‫ﻫﺮ ﮐﻪ زورش ﺑﯿﺶ ﺣﻖ اش ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﭘﺮ ﻗﺪرت ﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺮﻓﺶ را ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺮﺳﯽ ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ Met het volste recht Volkomen terecht Haqe mosalam

‫ﺣﻖ ﻣﺴﻠﻢ‬ ‫روا و ﮐﺎﻣﻼ درﺳﺖ‬ Naar recht en billijkheid Juridisch en in redelijkheid verantwoord Qânunan wa ensâfan

‫ﻗﺎﻧﻮﻧﺎ و اﻧﺼﺎﻓﺎ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ و ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻌﻘﻮل و ﻣﻌﺘﺒﺮ‬ Recht doen aan iemand/iets Iemand/iets geven wat hem/het toekomt Haqe kasi/masale-i râ adâ kardan

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ادا ﮐﺮدن‬/‫ﺣﻖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی رﻋﺎﯾﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﻋﺪاﻟﺖ را درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬ Tot zijn recht komen Goed zijn waarde laten zien Haqe kâri adâ šodan

‫ﺣﻖ ﮐﺎری ادا ﺷﺪن‬ ‫ارزش و ﺑﺮﺗﺮی ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن‬ Rechter Men mag geen rechter in eigen zaak zijn Je mag niet oordelen in een zaak waarin je zelf belanghebbende bent Âdam nabâyad qâziye haqe xodaš bâšad

‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻗﺎﺿﯽ ﺣﻖ ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫آدم ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺖ در ﮐﺎری ﮐﻪ ﺧﻮدش در آن ﺳﻮد دارد‬ ‫و ذﯾﻨﻔﻊ اﺳﺖ داوری ﮐﻨﺪ‬

344

Proef woordenboek.indd 344

16-5-2008 9:24:45

Rechterhand / Regen

Naar de rechter stappen om iets Een geschil over iets voor de rechtbank uitvechten Jariyâni râ be dâdgâh kešândan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ دادﮔﺎه ﮐﺸﺎﻧﺪن‬ ‫دﻋﻮا و اﺧﺘﻼﻓﯽ را ﭘﯿﺶ ﻗﺎﺿﯽ ﺑﺮدن‬ Zelf voor rechter spelen  Recht Rechterhand Die man heeft twee rechterhanden  Man Redden Redden wat er te redden valt Nog iets proberen te behouden in een overigens hopeloze situatie Ân če dastaš miresad nejât dâdan

‫آن ﭼﻪ دﺳﺖ اش ﻣﯽ رﺳﺪ ﻧﺠﺎت دادن‬ ‫در وﺿﻌﯽ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﮔﻮار در ﺣﻔﻆ ﺑﻘﺎی ﭼﯿﺰی‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Redder Een redder in nood Iemand die op het juiste moment te hulp komt Nâji dar tangnâ

‫ﻧﺎﺟﯽ در ﺗﻨﮕﻨﺎ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ آﯾﺪ ﯾﺎ ﻣﯽ رﺳﺪ‬ Redding Als de nood het hoogst is, is de redding (het meest) nabij  Nood Rede Dat ligt in de rede Dat is logisch/voor de hand liggend Xob ma-alum ast

‫ﺧﻮب ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬ ‫ آﺷﮑﺎر ﺑﻮدن‬/‫ﻣﻨﻄﻘﯽ و روﺷﻦ‬ Iemand in de rede vallen Iemand onderbreken, terwijl hij spreekt

Pâ berahne tuye harfe kasi dawidan

‫ﭘﺎ ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺗﻮی ﺣﺮف ﮐﺴﯽ دوﯾﺪن‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﺻﺤﺒﺖ ﺣﺮف ﮐﺴﯽ را ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن‬ Niet voor rede vatbaar zijn Niet naar argumenten willen luisteren Be hič serâti mostaqim nabudan

‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﴏاﻃﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻨﯿﺪن ﻫﯿﭻ دﻟﯿﻞ و ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Regel Tussen de regels door lezen Meer lezen in een tekst dan er letterlijk in staat Manzure newešte-i râ fahmidan

‫ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻮﺷﺘﻪ ای را ﻓﻬﻤﯿﺪن‬ ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪ ای آﻣﺪه اﺳﺖ ﺧﻮاﻧﺪن و‬ ‫درک ﮐﺮدن‬ Volgens de regels der kunst Zoals vereist/voorgeschreven is Tebqe qânun

‫ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن‬ ‫آﯾﯿﻦ ﺣﮑﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن‬ Uitzonderingen bevestigen de regel  Uitzondering Regelmaat Met de regelmaat van een klok Zeer regelmatig // op vaste tijden Hamiše-ye xodâ

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﺪا‬ ‫ در زﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻌﯿﯿﻦ‬- ‫اﻏﻠﺐ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ‬ Regen Na regen komt zonneschijn Voorspoed volgt op tegenspoed Pâyâne šabe siyah sepid ast

‫ﭘﺎﯾﺎن ﺷﺐ ﺳﯿﻪ ﺳﭙﯿﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮﺷﯽ ﭘﺲ از ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﻣﯽ آﯾﺪ‬

345

Proef woordenboek.indd 345

16-5-2008 9:24:46

Register / Rekening

Van de regen in de drup komen Bij de poging om uit een slechte situatie te komen in een nog slechtere positie terechtkomen Az bârân be nâwdân panâh bordan

‫از ﺑﺎران ﺑﻪ ﻧﺎودان ﭘﻨﺎه ﺑﺮدن‬ ‫ﺳﻌﯽ در ﺑﯿﺮون آﻣﺪن از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺪی داﺷﺘﻦ و ﺑﻪ‬ ‫وﺿﻊ ﺑﺪﺗﺮی ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬ Register Alle registers opentrekken Zo indrukwekkend spreken of muziek maken als maar mogelijk is // alle mogelijkheden gebruiken Hame-ye zure xod râ zadan

‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﮔﯿﺮا و ﺑﺎ اﺑﻬﺖ‬ ‫ از ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت‬- ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﯾﺎ ﻣﻮزﯾﮏ ﻧﻮاﺧﺘﻦ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Reikhalzend Reikhalzend naar iemand/iets uitzien Zeer verlangen naar iemand/iets Češm entezâre kasi/čizi budan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫ﭼﺸﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﻣﻨﺘﻈﺮ ﮐﺴﯽ‬ Reilen Het reilen en zeilen (bijv. van een onderneming) De gang van zaken Rawâle kâr (barâye nemune: yek šerkat)

(‫ ﯾﮏ ﴍﮐﺖ‬:‫روال ﮐﺎر )ﺑﺮای منﻮﻧﻪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺎدی ﮐﺎر‬ Zoals het reilt en zeilt Zoals het nu eenmaal gaat Hamin juri ke migozarad

‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﺬرد‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ اﻻن ﭘﯿﺶ ﻣﯽ رود‬

Rein In het reine komen met iemand/iets De problemen met iemand/iets opgelost hebben Sang hâye xod râ bâ kasi/jariyâni wâ kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ وا ﮐﺮدن‬/‫ﺳﻨﮓ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﺣﻞ ﮐﺮدن‬/‫ﻣﺸﮕﻼﺗﯽ را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Rek Bij hen is de rek eruit Zij kunnen dat niet langer opvangen/ verwerken Kard be ostoxânešan reside ast

‫ﮐﺎرد ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺎن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬/‫دﯾﮕﺮ ﻃﺎﻗﺖ و ﺗﺎب‬ Rekening Iemand de rekening presenteren Iemand afstraffen voor zijn gedrag Sehâbe kasi râ residan

‫ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ را رﺳﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺨﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎرش ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬ Iets niet voor zijn rekening durven/ willen nemen Iets niet voor zijn verantwoording durven/willen nemen Dele qabule kâri râ nadâštan

‫دل ﻗﺒﻮل ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺟﺮات ﻧﺪارد ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺑﮕﯿﺮد‬/‫ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ Iets op iemands rekening/conto schrijven 1 - Iemand ergens de schuld van geven 2 - Iemand prijzen voor wat hij gedaan heeft Čizi râ be hesâbe kasi gozâštan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن‬-١ ‫ﮐﺎرش ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﺮدن‬

346

Proef woordenboek.indd 346

16-5-2008 9:24:46

Rekenschap / Rib

Dat is een (lelijke) streep door de rekening  Streep Het kind van de rekening worden  Kind Per slot van rekening  Slot Rekenschap Zich rekenschap van iets geven Zich iets realiseren // iets terdege beseffen Be masale-i pey bordan

‫ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﭘﯽ ﺑﺮدن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ درک ﮐﺮدن‬- ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Rekest Nul op het rekest krijgen  Nul Rep In rep en roer zijn In grote opwinding/verwarring zijn Dast pâče šodan

‫دﺳﺖ ﭘﺎﭼﻪ ﺷﺪن‬ ‫ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻮدن‬/‫در ﻫﯿﺠﺎن‬ Repliek Iemand van repliek dienen Iemand een raak antwoord geven Be kasi jawâbe dandân šekani dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮاب دﻧﺪاﻧﯽ ﺷﮑﻨﯽ دادن‬ ‫ﺑﺎ دادن ﺟﻮاب درﺳﺘﯽ ﮐﺴﯽ را ﺳﺮﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن‬ Resultaat Een mager resultaat Een resultaat dat nauwelijks voldoende is Hâsele bi barekat

‫ﺣﺎﺻﻞ ﺑﯽ ﺑﺮﮐﺖ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ای ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﮐﻔﺎف ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Retour Iemand/iets is op zijn retour

Iemand/iets is minder goed dan vroeger Kasi/jariyâni be sârâ šibi oftâdane ast

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﴎاﺷﯿﺒﯽ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﺪﺗﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬/‫وﺿﻊ ﮐﺴﯽ‬ Reuk In een kwade reuk staan Een slechte reputatie hebben Roswâ budan

‫رﺳﻮا ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺎﺑﻘﻪ و ﺷﻬﺮت ﺑﺪی داﺷﺘﻦ‬ Reus Een reus met lemen voeten Een persoon die machtig lijkt, maar het niet is {wordt ook wel gezegd van een bedrijf} Pahlewân panbe, borzu guzu

‫ ﺑﺮزو ﮔﻮزو‬،‫ﭘﻬﻠﻮان ﭘﻨﺒﻪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﻣﯽ رﺳﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ‬ {‫ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ }در ﺑﺎره ﺷﺮﮐﺖ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Revue Iets de revue laten passeren Alle onderdelen van een zaak een voor een bekijken/bespreken Jariyâni râ mu be mu morur kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻮ ﺑﻪ ﻣﻮ ﻣﺮور ﮐﺮدن‬ /‫ﻫﻤﻪ ﺟﺰﯾﯿﺎت ﭼﯿﺰی را ﺗﻔﮑﯿﮏ و ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن‬ Rib Dat is een rib uit mijn lijf! Dat kost me wel erg veel geld! Hazine-ye kamar šekani ast!

!‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻤﺮ ﺷﮑﻨﯽ اﺳﺖ‬ !‫آن ﻗﻀﯿﻪ ﺑﺮای ﻣﻦ ﺧﺮج زﯾﺎدی دارد‬ Je kunt zijn ribben tellen Hij is heel erg mager Mesle ne-ye qalyân mimânad

‫ﻣﺜﻞ ﻧﯽ ﻗﻠﯿﺎن ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﻻﻏﺮ و ﻧﺤﯿﻒ اﺳﺖ‬ 347

Proef woordenboek.indd 347

16-5-2008 9:24:46

Richel / Rit

Richel Tuig van de richel  Tuig Riem Men moet roeien met de riemen die men heeft Je kunt alleen maar gebruikmaken van de middelen die je nu nog ter beschikking staan Bâ anče hast bâyad sâxt

‫ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫آدم ﻓﻘﻂ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از وﺳﯿﻠﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﻌﻼ در اﺧﺘﯿﺎر‬ ‫دارد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ‬ Iemand een hart onder de riem steken  Hart Riet Iemand met een kluitje in het riet sturen  Kluitje Rietje Het is knudde met een rietje!  Knudde Rij Voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten  Dubbeltje Rijk (bn) Slapende rijk worden Veel geld verdienen, zonder er iets voor te hoeven doen Pul az âb gereftan

‫ﭘﻮل از آب ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺪون رﻧﺞ و زﺣﻤﺖ ﭘﻮل ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Zich rijk rekenen Te optimistische berekeningen voor zichzelf maken Xod râ puldâr raqam zadan

‫ﺧﻮد را ﭘﻮل دار رﻗﻢ زدن‬ ‫ﺧﻮش ﺑﯿﻨﺎﻧﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺘﺎب ﮐﺮدن‬

Oud en jong, arm en rijk  Oud Rijk (zn) Het rijk alleen hebben Tot zijn genoegen alleen zijn, zonder door anderen gestoord te worden Sare xar nadâštan

‫ﴎ ﺧﺮ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺑﺪون ﻣﺰاﺣﻤﺖ دﯾﮕﺮان از ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد راﺿﯽ ﺑﻮدن‬ Rijp Vroeg rijp, vroeg rot Wie zich, nog jong, gedraagt als een volwassene, verliest snel zijn onschuld Zud reside zud mipalâsad

‫زود رﺳﯿﺪه زود ﻣﯽ ﭘﻼﺳﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﮐﻮدﮐﯽ ادای ﺑﺰرگ ﺗﺮﻫﺎ را در آورد زود‬ ‫ﻫﻢ ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Rijtje Ze niet allemaal op een rijtje hebben Niet goed bij zijn verstand zijn // gek zijn Pič o mohre-aš šol ast

‫ﭘﯿﭻ و ﻣﻬﺮه اش ﺷﻞ اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﻞ و ﭼﻞ اﺳﺖ‬- ‫ﻋﻘﻞ اش درﺳﺖ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Ring Al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding  Aap Ringetje Eruitzien als om door een ringetje te halen Er keurig verzorgd uitzien Sar o waze šik o pik-i dâštan

‫ﴎ و وﺿﻊ ﺷﯿﮏ و ﭘﯿﮑﯽ داﺷنت‬ ‫رﯾﺨﺖ ﻣﺮﺗﺐ و ﺗﻤﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬ Rit De rit uitzitten Zonder iets nieuws te ondernemen wachten tot de aanstelling die je hebt, ten einde loopt

348

Proef woordenboek.indd 348

16-5-2008 9:24:46

Roeland / Rol (zn)

Tâ âxare xat sabr kardan

‫ﺗﺎ آﺧﺮ ﺧﻂ ﺻﱪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺪون اﯾﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪی را ﺷﺮوع ﮐﻨﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺸﺪ ﺗﺎ دوره ﺳﻤﺖ و ﻣﻘﺎﻣﺶ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‬ Roeland Een razende Roeland Iemand die dingen onstuimig aanpakt en daarbij brokken maakt Ko-oli-ye wahši

‫ﮐﻮﻟﯽ وﺣﺸﯽ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﺎرﻫﺎ را ﺑﺎ داد و ﺑﯽ داد اﻧﺠﺎم داده‬ ‫واﻧﮕﻬﯽ ﺧﺮاب ﮐﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Roem Eigen roem stinkt! Je moet jezelf niet prijzen! Az xod ta-arif kardan goh xordan ast!

!‫از ﺧﻮد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن ﮔﻪ ﺧﻮردن اﺳﺖ‬ !‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﻮدش را ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﻨﺪ‬ Roeping Man, je hebt je roeping gemist/ misgelopen! Dít is het vak/beroep dat je had moeten kiezen {gezegd tegen iemand die iets op verrassende manier klaarspeelt} Jânam, tu mibâyast in kâre mišodi!

!‫ ﺗﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ ﮐﺎره ﻣﯽ ﺷﺪی‬،‫ﺟﺎﻧﻢ‬ ‫ﺳﻤﺖ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻐﻞ‬/‫ﺗﻮ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ ﻣﻘﺎم‬ ‫ﺧﻮد اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﺮدی }ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬ {‫ﺷﮕﻔﺘﯽ ﺗﻤﺎم ﮐﺎری را ﭘﯿﺶ ﺑﺮده ﺑﺎﺷﺪ‬ Roer Aan het roer staan De leiding hebben Sare nax hâ râ dar dast dâštan

‫ﴎ ﻧﺦ ﻫﺎ را در دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫رﻫﺒﺮی و ﻧﻈﺎرت و ﻫﺪاﯾﺖ و رﯾﺎﺳﺖ ﮐﺮدن‬ Het roer omgooien Een andere tactiek kiezen

Sare xar râ kaj kardan

‫ﴎ ﺧﺮ را ﮐﺞ ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﯿﻮه ﯾﺎ روش دﯾﮕﺮی را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن‬ Het roer overnemen van iemand De leiding overnemen van iemand // iemand opvolgen Afsâre kâr râ az digari gereftan

‫اﻓﺴﺎر ﮐﺎر را از دﯾﮕﺮی ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﻋﻬﺪه رﯾﺎﺳﺖ را از دﯾﮕﺮی ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺷﺪن‬ Hou je roer recht! Pas op/val niet/let op! enz. Beb-pâ nayofti!

!‫ﺑﭙﺎ ﻧﯿﻔﺘﯽ‬ ‫ﺣﻮاﺳﺖ ﺟﻤﻊ ﺑﺎﺷﺪ! و ﻏﯿﺮه‬/‫زﻣﯿﻦ ﻧﺨﻮری‬/‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش‬ In rep en roer zijn  Rep Roet Roet in het eten gooien De zaak bederven/verknoeien Čub lâye čarx gozâštan

‫ﭼﻮب ﻻی ﭼﺮخ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را از ﺷﮑﻞ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Rok Bij moeders pappot blijven = aan moeders rokken blijven hangen  Pappot Het hemd is nader dan de rok  Hemd Rol (zn) Aan de rol gaan Uitgaan, plezier maken en daarbij flink drinken Alwâti kardan

‫اﻟﻮاﻃﯽ ﮐﺮدن‬ ‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون زدن و ﺣﺎل ﮐﺮدن و در ﮐﻨﺎرش ﻋﺮق‬ ‫ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺧﻮردن‬ 349

Proef woordenboek.indd 349

16-5-2008 9:24:46

Rolberoerte / Rome

Dat speelt geen rol Dat is onbelangrijk Naqši nadârad

‫ﻧﻘﺸﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‬،‫ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ De rollen zijn nu omgedraaid/ omgekeerd De onderlinge verhouding tussen de partijen zijn nu radicaal veranderd Waz bargašte ast

‫وﺿﻊ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫رواﺑﻂ ﻣﯿﺎن ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮐﺎﻣﻼ از اﯾﻦ رو ﺑﻪ آن رو ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Een belangrijke/grote rol spelen Een invloedrijk element vormen // veel invloed hebben Naqše mohem/bozorgi bâzi kardan

‫ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬/‫ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ‬ ‫ ﺗﺎﺛﯿﺮ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬- ‫ﻋﻨﺼﺮ ﭘﺮ ﻧﻔﻮذی ﺑﻮدن‬ Een rol spelen 1 - Iemand: je anders voordoen dan je bent 2 - Iets: een factor van betekenis zijn Naqš bâzi kardan

‫ﻧﻘﺶ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ -٢ ‫ ﺧﻮد را ﺟﻮر دﯾﮕﺮی ﻧﺸﺎن دادن‬:‫ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬-١ ‫ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﺮ ارزﺷﯽ ﺑﻮدن‬:‫درﺑﺎره ﭼﯿﺰی‬ In zijn rol blijven Consequent zijn in zijn gedrag Maneše xod râ hefz kardan

‫ﻣﻨﺶ ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن‬ ‫در رﻓﺘﺎر ﺧﻮد اﺳﺘﻮار و ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﻮدن‬ Uit zijn rol vallen Zijn ware aard tonen Zâte kasi ru šodan

‫ذات ﮐﺴﯽ رو ﺷﺪن‬ ‫ﺧﻤﯿﺮه اﺻﻠﯽ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دادن‬

Zijn rol is uitgespeeld Hij heeft geen invloed meer Digar kâre-i nist

‫دﯾﮕﺮ ﮐﺎره ای ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻗﺪرت و ﻧﻔﻮذی ﻧﺪارد‬ De wereld is een speeltoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel  Wereld Rolberoerte Een rolberoerte krijgen Zich doodschrikken Zahre tarak šodan

‫زﻫﺮه ﺗﺮک ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن و ﺳﺨﺖ ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ Rollen (ww) Ergens goed door rollen {bijv. een examen} Met veel geluk slagen Dar jâ-i xub qel xordan {barâye nemune dar emtâhân}

{‫در ﺟﺎﯾﯽ ﺧﻮب ﻗﻞ ﺧﻮردن }ﺑﺮای منﻮﻧﻪ در اﻣﺘﺤﺎن‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺴﯽ ﻗﺒﻮل ﺷﺪن‬ Rolletje Alles loopt op rolletjes Alles verloopt prima // alles gaat naar wens Hame čiz ruye qaltak oftâde ast

‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ روی ﻏﻠﺘﮏ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺮ وﻓﻖ‬- ‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ ﺧﻮب اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﺮاد اﺳﺖ‬ Rome Zo oud als de weg naar Kralingen/ Rome  Weg Alle/vele wegen leiden naar Rome  Weg

350

Proef woordenboek.indd 350

16-5-2008 9:24:46

Ronde (zn) / Roos (I) = bloem

Ronde (zn) De ronde doen Rondgaan {letterlijk en ook figuurlijk, bijv. gezegd van een gerucht} Dahan be dahan gaštan

‫دﻫﻦ ﺑﻪ دﻫﻦ ﮔﺸنت‬ :‫ﭘﺨﺶ ﺷﺪن }واﻗﻌﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺠﺎزی ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ {‫درﺑﺎره ﺷﺎﯾﻌﻪ ای ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Rondje Een rondje (weg)geven Iedereen in een café een drankje aanbieden Wali šodan

‫وﻟﯽ ﺷﺪن‬ ‫در ﮐﺎﻓﻪ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺎﺑﻪ ای ﻣﯿﻬﻤﺎن ﮐﺮدن‬ Rood (In het) rood staan Een negatief saldo bij de bank hebben Hesâb qermez budan

‫ﺣﺴﺎب ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻮدن‬ ‫ ﭘﻮﻟﯽ در ﺣﺴﺎب‬،‫ﺣﺴﺎب ﺑﺎﻧﮑﯽ زﯾﺮ ﺻﻔﺮ داﺷﺘﻦ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Op tilt slaan = over de rooie gaan  Tilt Rooien Het niet kunnen rooien Het niet in orde kunnen brengen // het niet kunnen klaarspelen Az pase kâri bar nayâmadan

‫از ﭘﺲ ﮐﺎری ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اداره‬- ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ رو ﺑﻪ راه ﮐﺮدن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Rook In rook opgaan/vervliegen In het niets verdwijnen // verloren gaan Dud šodan/hawâ raftan

‫ﻫﻮا رﻓنت‬/‫دود ﺷﺪن‬ ‫ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬- ‫ﮔﻢ و ﮔﻮر ﺷﺪن‬

Onder de rook van Amsterdam Dicht bij Amsterdam Dar yek qadami-ye âmesterdam

‫در ﯾﮏ ﻗﺪﻣﯽ آﻣﺴﱰدام‬ ‫ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻫﺎی آﻣﺴﺘﺮدام‬ Waar rook is, is vuur Iedere vervelende gebeurtenis heeft een aanleiding/oorzaak // in praatjes zit een kern van waarheid Tâ nabâšad čizaki mardom naguyand čizhâ

‫ﺗﺎ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﯿﺰﮐﯽ ﻣﺮدم ﻧﮕﻮﯾﻨﺪ ﭼﯿﺰﻫﺎ‬ ‫ در ﻫﺮ‬- ‫ﻋﻠﺘﯽ دارد‬/‫ﻫﺮ اﺗﻔﺎق ﻧﺎﺧﻮش آﯾﻨﺪی دﻟﯿﻞ‬ ‫ﭼﺮت و ﭘﺮﺗﯽ ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﭘﻨﻬﺎن اﺳﺖ‬ Rookgordijn Een rookgordijn optrekken Iets op de een of andere wijze willen verbergen Pey gom kardan

‫ﭘﯽ ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﮐﺮدن ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Roos (I) = bloem Er is geen roos zonder doornen Wie/wat er mooi uitziet, heeft ook vervelende kanten Har goli xâri dârad

‫ﻫﺮ ﮔﻠﯽ ﺧﺎری دارد‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮ زﯾﺒﺎ دارد ﻗﺴﻤﺖ‬/‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی ﻫﻢ دارد‬ Op rozen zitten In een zeer aangename, gunstige of voordelige positie verkeren Waze maxmali dâštan

‫وﺿﻊ ﻣﺨﻤﻠﯽ داﺷنت‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر دل ﭘﺴﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ داﺷﺘﻦ‬ Slapen als een roos/os Heerlijk en diep slapen Mesle gole yâs xâbidan

351

Proef woordenboek.indd 351

16-5-2008 9:24:46

Roos (II) = doelwit / Rubicon

‫ﻣﺜﻞ ﮔﻞ ﯾﺎس ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ ‫ﺧﻮب و ﻋﻤﯿﻖ ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ Zijn leven gaat niet over rozen Hij ondervindt veel ellende in zijn leven Zendegi-aš bi daq-daqe nist

‫زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯽ دﻏﺪﻏﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﺸﮕﻼت زﯾﺎدی در زﻧﺪﮔﯽ دارد‬ Het leven gaat niet altijd over rozen  Leven Zijn pad gaat niet over rozen  Pad Roos (II) = doelwit In de roos schieten Precies raak schieten Tuye xâl zadan

‫ﺗﻮی ﺧﺎل زدن‬ ‫دﻗﯿﻖ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ و ﻫﺪف زدن‬ Dat is een schot in de roos  Schot Ros Zijn stalen ros bestijgen/berijden Op de fiets stappen/fietsen Bar asbe âhani sawâr šodan

‫ﺑﺮ اﺳﺐ آﻫﻨﯽ ﺳﻮار ﺷﺪن‬ ‫دوﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮاری ﮐﺮدن‬/‫ﺳﻮار دوﭼﺮﺧﻪ ﺷﺪن‬ Rot (zn) Een oude rot in het vak Iemand die veel ervaring in zijn vak heeft Xatme kâr

‫ﺧﺘﻢ ﮐﺎر‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﮐﺎر ﺧﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری دارد‬ Rotzooi Rotzooi trappen Rommel maken Šuluq kâri kardan

‫ﺷﻠﻮغ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨﺘﻦ و آﺷﻔﺘﻦ‬ Roulatie Uit de roulatie zijn Niet meer verkrijgbaar/beschikbaar zijn Az do-or xârej šodan

‫از دور ﺧﺎرج ﺷﺪن‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺒﻮدن‬/‫دﯾﮕﺮ در دﺳﺘﺮس‬ Rouwrandje Rouwrandjes (onder de nagels) hebben Vieze nagels hebben, waarbij het vuil onder de nagels zit Nâxon čerk budan

‫ﻧﺎﺧﻦ ﭼﺮک ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺎﺧﻦ ﻫﺎی ﮐﺜﯿﻔﯽ داﺷﺘﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ زﯾﺮ آن ﭼﺮک ﺑﺎﺷﺪ‬ Rozengeur Het is niet alles rozengeur en maneschijn Het is niet alleen maar geluk en voorspoed Donyâ ke hamiše bar wefqe morâd nist

‫دﻧﯿﺎ ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺮ وﻓﻖ ﻣﺮاد ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﻫﻤﻪ اش ﺧﻮﺷﯽ و ﺧﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ‬ Rozenwater Een lulletje rozenwater  Lulletje Rubicon De Rubicon overtrekken Een definitieve stap zetten die gewichtige consequenties heeft {de Rubicon is een klein riviertje ter hoogte van Rimini in Italië dat C. Iulius Caesar in 49 vC overstak; door die daad ontketende hij een burgeroorlog} Tasmime qat-ti dar sahrâye karbelâ

352

Proef woordenboek.indd 352

16-5-2008 9:24:46

Rug / Rug

‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻗﻄﻌﯽ در ﺻﺤﺮای ﮐﺮﺑﻼ‬ ‫ﻗﺪم ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮐﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ دارد }روﺑﯿﮑﻮن‬ ‫ﻧﺎم رودﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ اﺳﺖ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺷﻬﺮ رﻣﯿﻨﯽ‬ ‫ ﻗﺒﻞ از ﻣﯿﻼد‬٤٩ ‫در اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ ﮐﻪ ﺟﻮﻟﯿﻮس ﺳﺰار در ﺳﺎل‬ ‫ﻣﺴﯿﺢ از آن ﮔﺬﺷﺖ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﮐﺎرش ﺑﺎﻋﺚ ﺟﻨﮓ‬ {‫داﺧﻠﯽ ﺷﺪ‬ Rug Achter de rug zijn Voorbij/afgelopen zijn Feysale peydâ kardan

‫ﻓﯿﺼﻠﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻤﺎم ﺷﺪن‬/‫ﭘﺎﯾﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ De rug rechten Een flinke houding innemen // moed vatten Pošt râst kardan

‫ﭘﺸﺖ راﺳﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺟﺮات ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬- ‫ﺷﻖ و رق اﯾﺴﺘﺎدن‬ Door zijn rug gaan Een ernstige rugblessure krijgen door een onverwachte beweging te maken Qolenj kardan

‫ﻗﻠﻨﺞ ﮐﺮدن‬ ‫در اﺛﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﮐﻤﺮ درد ﺳﺨﺘﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Een brede rug hebben Veel kritiek kunnen verdragen Pust koloft budan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ اﻧﺘﻘﺎد ﺑﺴﯿﺎری را داﺷﺘﻦ‬ Heel wat achter de rug hebben Veel meegemaakt/geleden hebben Xeyli be saraš âmade ast

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﴎش آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺼﯿﺒﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ‬/‫درد و رﻧﺞ‬ Iemand achter zijn rug uitlachen Iemand heimelijk uitlachen Pošte sare kasi xandidan

‫ﭘﺸﺖ ﴎ ﮐﺴﯽ ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﯾﻮاﺷﮑﯽ و ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬ Iemand/iets de rug toekeren Niets meer met iemand/iets te maken willen hebben Be kasi/čizi pošt kardan

‫ﭼﯿﺰی ﭘﺸﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬/‫دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ‬ Iemand in de rug aanvallen Iemand op zijn zwakste punt aanvallen Nâmardi be kasi hamle kardan

‫ﻧﺎﻣﺮدی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻒ ﮐﺴﯽ ﯾﻮرش ﺑﺮدن‬ Iets achter iemands rug doen Iets stiekem/zonder zijn medeweten doen Zir jolaki kâr kardan

‫زﯾﺮ ﺟﻠﮑﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺪون اﻃﻼع دﯾﮕﺮی اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﮐﺎری را ﻣﻮذﯾﺎﻧﻪ‬ Je kunt mijn rug op! Je zoekt het zelf maar uit // ik doe dat niet! Boro har qalati mixâhi bokon!

!‫ﺑﺮو ﻫﺮ ﻏﻠﻄﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﮑﻦ‬ !‫ ﻣﻦ آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬- ‫ﺧﻮدت ﺣﻞ اش ﮐﻦ‬ Met de rug tegen de muur staan In een dwangpositie zitten Râhe pas o piš nadâštan

‫راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫در ﻣﺨﻤﺼﻪ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Over de rug van Ten koste van // misbruik makend van Haq o nâ haq kardan

‫ﺣﻖ و ﻧﺎﺣﻖ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ‬- ‫ﺑﺎ ﺳﻮاﺳﺘﻔﺎده از‬

353

Proef woordenboek.indd 353

16-5-2008 9:24:46

Ruggengraat / Ruzie

Het geld groeit me niet op de rug  Geld Iemand de nek/rug toekeren  Nek Ruggengraat Ruggengraat tonen/hebben Een sterk karakter hebben // kunnen doorzetten Esteqâmat be xarj dâdan/dâštan

‫داﺷنت‬/‫اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﺮج دادن‬ ‫ ﻗﺪرت ﭘﺸﺖ ﮐﺎر داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺤﮑﻤﯽ داﺷﺘﻦ‬ Ruiken Dat kan ik toch niet ruiken? Dat kan ik toch niet weten, als het mij niet verteld wordt? Elme qeyb ke nadâram?

‫ﻋﻠﻢ ﻏﯿﺐ ﮐﻪ ﻧﺪارم؟‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ از ﮐﺠﺎ ﺑﺪاﻧﻢ؟‬ Ruilen Als er twee ruilen, moet er één huilen Ruilhandel is altijd voor één partij onvoordelig Tuye moâ-mele faqat yeki barande ast

‫ﺗﻮی ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻓﻘﻂ ﯾﮑﯽ ﺑﺮﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫در ﺗﺠﺎرت ﭘﺎﯾﺎﭘﺎی ﯾﮑﯽ از ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺿﺮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Ruimte Iemand de ruimte geven Iemand de gelegenheid geven naar zijn inzicht te handelen Be kasi majâl dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎل دادن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﻣﮑﺎن دادن ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﯿﻞ و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ Met de ruimte woekeren De beschikbare plaats handig/efficiënt indelen/gebruiken

Az fazâ-i kamâle estefâde râ bordan

‫از ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐامل اﺳﺘﻔﺎده را ﺑﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی‬/‫ﻣﮑﺎن ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس را ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ‬ ‫ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﮐﺮدن‬ Ruit Zijn eigen glazen/ruiten ingooien  Glas Rust (zn) Rust noch duur hebben/kennen Innerlijk onrustig zijn en dat laten blijken Amân nadâštan

‫اﻣﺎن ﻧﺪاﺷنت‬ ‫آرام و ﻗﺮار ﻧﺪاﺷﺘﻦ و آن را ﻧﺸﺎن دادن‬ Rust roest Niets doen/niet werken is slecht/ nadelig Tanbali došmane hâfeze ast

‫ﺗﻨﺒﻠﯽ دﺷﻤﻦ ﺣﺎﻓﻈﻪ اﺳﺖ‬ ‫زﯾﺎن آور اﺳﺖ‬/‫ﮐﺎر ﻧﮑﺮدن ﺑﺪ‬/‫ﺑﯽ ﮐﺎری‬ Een oase van rust  Oase Rustplaats Iemand naar zijn laatste rustplaats brengen Aanwezig zijn bij de begrafenis van iemand Tâ pâ-ye gure kasi raftan

‫ﺗﺎ ﭘﺎی ﮔﻮر ﮐﺴﯽ رﻓنت‬ ‫در ﺧﺎﮐﺴﭙﺎری ﮐﺴﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮدن‬ Ruzie Op een ruzie uitlopen Eindigen in ruzie Be da-awâ kešidan

‫ﺑﻪ دﻋﻮا ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﻤﮑﺶ ﺧﺘﻢ ﺷﺪن‬

354

Proef woordenboek.indd 354

16-5-2008 9:24:46

Ruzie / Ruzie

Slaande ruzie hebben Heftige onenigheid hebben {waarbij niet per se sprake is van slaan} Gard giri-ye saxti dâštan

‫ﮔﺮدﮔﯿﺮی ﺳﺨﺘﯽ داﺷنت‬ ‫اﺧﺘﻼف ﺑﺰرﮔﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن }ﮐﻪ ﺣﺘﻤﺎ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﺘﮏ‬ {‫ﮐﺎری ﻧﺪارد‬

355

Proef woordenboek.indd 355

16-5-2008 9:24:46

Proef woordenboek.indd 356

16-5-2008 9:24:46

S Salie Een jansalie  Jan Samaritaan Een barmhartige samaritaan Iemand die uit medelijden een ander uit de nood helpt {verwijzing naar bijbelverhaal, Lucas 10:25-37} Nikukâre baxšande

‫ﻧﯿﮑﻮﮐﺎر ﺑﺨﺸﻨﺪه‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ از روی دﻟﺴﻮزی دﯾﮕﺮی را در ﻣﺸﮕﻼت اش‬ {‫ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ Samenleving De zelfkant van de samenleving  Zelfkant Samenloop Een (noodlottige) samenloop van omstandigheden Een (fatale) ontwikkeling van de gebeurtenissen Talâqiye (waxime) pišâmad hâ

‫ﺗﻼﻗﯽ )وﺧﯿﻢ( ﭘﯿﺶ آﻣﺪﻫﺎ‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ )ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﺎر( اﺗﻘﺎق ﻫﺎ‬ Samsam Laten we samsam doen Laten we ieder de helft nemen/betalen Biyâ dongi hesâb konim

‫ﺑﯿﺎ دوﻧﮕﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻨﯿﻢ‬/‫ﺑﮕﺬار ﮐﻪ ﻧﺼﻒ ﻧﺼﻒ ﺑﺮدارﯾﻢ‬ Sappel Zich niet (te) sappel maken over iets Zich niet ongerust/druk maken over iets Masale-i râ gonde nakardan

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﮔﻨﺪه ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﻧﺎراﺣﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﮑﺮدن‬/‫ﺧﻮد را ﻧﮕﺮان‬ Sas In zijn sas zijn Heel tevreden zijn Bâ dome xod gerdu šekastan

‫ﺑﺎ دم ﺧﻮد ﮔﺮدو ﺷﮑﺴنت‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر راﺿﯽ و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﺑﻮدن‬ Scène Een scène maken Ruziemaken/tekeergaan Alam šange râh andâxtan

‫امل ﺷﻨﮕﻪ راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﮐﺮدن‬/‫دﻋﻮا ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ Scepter De scepter zwaaien De baas zijn // de leiding hebben Ta-in o taklif kardan

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ وﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ رﻫﺒﺮی را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻦ‬- ‫رﯾﯿﺲ ﺑﻮدن‬ Schaakmat Iemand schaakmat zetten Iemand klemzetten, zodat hij geen uitweg meer heeft Kasi râ šâh mât kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺷﺎه ﻣﺎت ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﭼﻨﺎن ﮔﯿﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﮐﻪ راه ﭘﺲ و ﭘﯿﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ Schaal Dat legt gewicht in de schaal  Gewicht

357

Proef woordenboek.indd 357

16-5-2008 9:24:46

Schaamte / Schade

Schaamte Plaatsvervangende schaamte hebben Je schamen over onbehoorlijk gedrag van iemand anders Awaze digari xejâlat kešidan

‫ﻋﻮض دﯾﮕﺮی ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی ﺷﺮﻣﮕﯿﻦ ﺷﺪن‬ Valse schaamte Ongegronde schaamte // misplaatste hoogmoed, waardoor je een fout niet kan erkennen Šarme bi jâ

‫ﴍم ﺑﯽ ﺟﺎ‬ ‫ ﺗﮑﺒﺮ ﺑﯽ ﻣﻮرد ﮐﻪ ﺑﻪ‬- ‫ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺑﯽ ﭘﺎﯾﻪ و ﺑﯽ اﺳﺎس‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ آن ﻧﺘﻮان اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ را ﻗﺒﻮل ﮐﺮد‬ Van schaamte in de grond zinken Zich zo schamen dat je wel onzichtbaar zou willen zijn Az xejâlat âb šodan

‫از ﺧﺠﺎﻟﺖ آب ﺷﺪن‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﺷﺮﻣﺴﺎر ﺷﺪن ﮐﻪ آدم ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﺎﻣﺮﯾﯽ‬ ‫ﺷﻮد‬ Schaap Als er één schaap over de dam is, volgen er meer Indien één persoon een initiatief genomen heeft, zullen anderen dat voorbeeld volgen Waqti bozi az juy beparad hame-ye boz hâ miparand

‫وﻗﺘﯽ ﺑﺰی از ﺟﻮی ﺑﭙﺮد ﻫﻤﻪ ﺑﺰﻫﺎ ﻣﯽ ﭘﺮﻧﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﺷﻮد دﯾﮕﺮان ﻫﻢ از او ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬ Een schaap met vijf poten Iemand met zeer veel kwaliteiten Âdame hezâr kâre

‫آدم ﻫﺰار ﮐﺎره‬ ‫آدﻣﯽ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر‬

Er gaan veel makke schapen in een hok Als iedereen inschikkelijk is, is er ook voor iedereen plaats Jâ hast agar hosne ni-yat bâšad

‫ﺟﺎ ﻫﺴﺖ اﮔﺮ ﺣﺴﻦ ﻧﯿﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﻫﻤﻪ راﻏﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﻫﻢ ﺟﺎ ﻫﺴﺖ‬ Het zwarte schaap in de familie zijn Iemand in de familie/groep waarvan de anderen vinden dat hij niet deugt Gâwe pišâni sefide fâmil budan

‫ﮔﺎو ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﺳﻔﯿﺪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﺑﻮدن‬ ‫ﮔﺮوه ﮐﻪ او را ﻧﺎﺑﺎب و ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ای‬/‫ﻓﺮدی از ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫ﻣﯽ داﻧﺪ‬ De bokken van de schapen scheiden  Bok Schaapje Zijn schaapjes op het droge hebben Genoeg geld hebben om niet meer te hoeven werken Zendegi-aš bime ast

‫زﻧﺪﮔﯽ اش ﺑﯿﻤﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﭘﻮﻟﺪار ﺑﻮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﺎر‬ ‫ﮐﺮدن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Schaapskleren Een wolf in schaapskleren  Wolf Schaats Een scheve/lelijke schaats rijden Onbehoorlijk gedrag vertonen // een zware blunder begaan Zirâbi raftan

‫زﯾﺮ آﺑﯽ رﻓنت‬ ‫ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدن‬- ‫رﻓﺘﺎر ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ ﻧﺸﺎن دادن‬ Schade De schade inhalen Je schadeloos stellen voor wat je tekort bent gekomen in het verleden

358

Proef woordenboek.indd 358

16-5-2008 9:24:46

Schaduw / Scheepslading

Jobrâne xesârat kardan

‫ﺟﱪان ﺧﺴﺎرت ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﭘﺮ ﮐﺮدن‬ Door schade en schande wijs worden Door nadeel of verlies te lijden verstandiger worden Az tajrobe-ye talx dars gereftan

‫از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﻠﺦ درس ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺎ ﺿﺮر و زﯾﺎن دادن ﻋﺎﻗﻞ ﺗﺮ ﺷﺪن‬ Iemand schade berokkenen Iemand anders nadeel bezorgen Be kasi zaxm zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زﺧﻢ زدن‬ ‫ﺑﻪ دﯾﮕﺮی آﺳﯿﺐ و زﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪن‬ Een blind paard kan daar geen schade doen  Paard Schaduw Anderen in de schaduw stellen Anderen overtreffen/voorbijstreven Digarân râ pošte sar gozâštan

‫دﯾﮕﺮان را ﭘﺸﺖ ﴎ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﭘﯿﺸﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫از دﯾﮕﺮان ﺟﻠﻮ اﻓﺘﺎدن‬ Niet in iemands schaduw kunnen staan Niet kunnen tippen aan wat een ander is of doet Be garde kasi ham naresidan

‫ﺑﻪ ﮔﺮد ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﻧﺮﺳﯿﺪن‬ ‫ﻫﻢ ﭘﺎ ﯾﺎ ﻫﻢ ﻃﺮاز ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Bang zijn voor zijn eigen schaduw  Bang Schakel De ontbrekende schakel Dat wat in een reeks ontbreekt Halqe-ye mafqud

‫ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻔﻘﻮد‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ در ردﯾﻒ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎری ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬ Schande Door schade en schande wijs worden  Schade Schandpaal Iemand aan de schandpaal zetten/ nagelen Iemands gebreken/tekortkomingen op vernederende manier openbaar maken Pate-ye kasi râ ruye âb andâxtan

‫ﭘﺘﻪ ﮐﺴﯽ را روی آب اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺿﻌﻒ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﭘﺴﺘﯽ ﺑﺮﻣﻼ ﮐﺮدن‬/‫ﻋﯿﺐ‬ Schateren Schateren van het lachen Luid en uitbundig lachen Qah-qahe zadan

‫ﻗﻬﻘﻬﻪ زدن‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ و ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻨﺪﯾﺪن‬ Schatje Hij heeft in ieder stadje een ander schatje  Stadje Schede Het zwaard in de schede steken  Zwaard Scheepslading Daar heb ik nog een hele scheepslading van Daar heb ik nog een grote voorraad van Az ân qomâš tâ delat bexâhad dâram

‫از آن ﻗامش ﺗﺎ دﻟﺖ ﺑﺨﻮاﻫﺪ دارم‬ ‫اﻧﺒﺎر ﻣﻦ ﭘﺮ از آن ﺟﻨﺲ اﺳﺖ‬ Met scheepsladingen tegelijk In één keer met grote hoeveelheden

359

Proef woordenboek.indd 359

16-5-2008 9:24:47

Scheepsraad / Schemeren

Anbâr anbâr, guni guni

‫ ﮔﻮﻧﯽ ﮔﻮﻧﯽ‬،‫اﻧﺒﺎر اﻧﺒﺎر‬ ‫ﯾﮏ ﺟﺎ و ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬ Scheepsraad Scheepsraad houden Overleg voeren met alle betrokkenen Mošâwere-ye jam-i kardan

‫ﻣﺸﺎوره ﺟﻤﻌﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻫﻢ ﻓﮑﺮی و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﮐﺮدن‬ Scheepsrecht Driemaal is scheepsrecht Als iets twee keer misgegaan is, moet je het nog eens proberen; dan lukt het vaak wel Tâ se naše bâzi naše

‫ﺗﺎ ﺳﻪ ﻧﺸﻪ ﺑﺎزی ﻧﺸﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دوﺑﺎر ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺨﻮرد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺗﻼش‬ ‫ﮐﺮد ﭼﻮن ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﭘﯿﺮوزی ﻣﯽ رﺳﺪ‬ Scheet Van een scheet een donderslag maken Een kleinigheid ontzettend overdrijven Az kâh kuh sâxtan

‫از ﮐﺎه ﮐﻮه ﺳﺎﺧنت‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ را اﻏﺮاق آﻣﯿﺰ ﺑﺰرگ ﮐﺮدن‬ Scheiden Scheiden doet lijden Uit elkaar gaan doet pijn Jodâ-i talx ast

‫ﺟﺪاﯾﯽ ﺗﻠﺦ اﺳﺖ‬ ‫ﻃﻼق دردﻧﺎک و رﻧﺞ آور اﺳﺖ‬ Scheiding Toen voltrok zich een scheiding der geesten Toen bleek dat men er heel verschillend over dacht Extelâf saliqe hâ tâze barmalâ šodand

‫اﺧﺘﻼف ﺳﯿﻠﻘﻪ ﻫﺎ ﺗﺎزه ﺑﺮﻣﻼ ﺷﺪﻧﺪ‬ ‫آن ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ آدم ﻫﺎ ﻧﻈﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ دارﻧﺪ‬ Schelen Wat scheelt eraan? Wat is er aan de hand? // wat is er met je? {dat zeg je, wanneer je gesprekspartner er slecht uitziet} Čet šode?

‫ﭼﺖ ﺷﺪه؟‬ ‫ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺗﻮ آﻣﺪه اﺳﺖ؟‬- ‫ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ؟‬ {‫}زﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﮐﻪ ﻃﺮف ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ Schellen De schellen vallen hem van de ogen Hij ziet nu pas hoe iemand/iets werkelijk is {vaak gaat het dan om de negatieve kant van iemand of iets} Tâze didaš bâz šod

‫ﺗﺎزه دﯾﺪش ﺑﺎز ﺷﺪ‬ ‫ﭼﯿﺰی را درک ﮐﺮده اﺳﺖ }اﻏﻠﺐ‬/‫ﺗﺎزه ﻣﺎﻫﯿﺖ ﮐﺴﯽ‬ {‫درﺑﺎره ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﭼﯿﺰی اﺳﺖ‬ Schema Op schema liggen Aan een afgesproken planning voldoen Tebqe barnâme piš raftan

‫ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﯿﺶ رﻓنت‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﻧﺠﺎم ﺷﺪن‬ Schemeren Het begint me te schemeren 1 - Nu begrijp ik het allemaal niet meer 2 - Nu wordt het me langzamerhand duidelijk 1 - Digar hâli-am nemišawad 2 - Tâze dârad hâli-am mišawad

‫ ﺗﺎزه دارد ﺣﺎﻟﯽ ام ﻣﯽ‬-٢ ‫ دﯾﮕﺮ ﺣﺎﻟﯽ ام منﯽ ﺷﻮد‬-١ ‫ﺷﻮد‬ ‫ ﯾﻮاش ﯾﻮاش دارم ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻢ‬-٢ ‫ ﻣﻦ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ‬-١

360

Proef woordenboek.indd 360

16-5-2008 9:24:47

Schenen / Schervengericht

Schenen Het vuur aan de schenen leggen  Vuur Schepje Er een schepje bovenop doen Iets erger/groter maken // zich nog meer inspannen Yek qadam bâlâ tar raftan

‫ﯾﮏ ﻗﺪم ﺑﺎﻻﺗﺮ رﻓنت‬ ‫ ﺗﻼش ﺑﯿﺶ ﺗﺮی ﮐﺮدن‬- ‫ﮔﻨﺪه ﺗﺮ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺪﺗﺮ‬ Scherf Met de scherven zitten Van een situatie alleen de ellende overhouden Bâ bače-ye qondâq karde ruye dast mândan

‫ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻗﻨﺪاق ﮐﺮده روی دﺳﺖ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﻧﺞ و ﻋﺬاﺑﺶ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ Scherven brengen geluk Als er iets stukgaat, brengt dat geluk {een alom geaccepteerd bijgeloof} Šiše-ye šekaste šogun dârad

‫ﺷﯿﺸﻪ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺷﮕﻮن دارد‬ ‫اﮔﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﺸﮑﻨﺪ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﯽ آورد }ﺧﺮاﻓﺎﺗﯽ ﮐﻪ اﮐﺜﺮا‬ {‫ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ‬ Schering Dat is schering en inslag Iets (negatiefs) komt regelmatig/heel vaak voor Har ruze xodâ hamin ast

‫ﻫﺮ روز ﺧﺪا ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﻏﻠﺐ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ‬/‫ﭼﯿﺰ )ﻣﻨﻔﯽ( ﮐﻪ ﻣﺮﺗﺒﺎ‬ Scherm Achter de schermen kunnen kijken Inzicht kunnen krijgen in de werkelijke situatie Masâ-yele pošte parde râ didan

‫ﻣﺴﺎﯾﻞ ﭘﺸﺖ ﭘﺮده را دﯾﺪن‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ درک واﻗﻌﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﻮدن‬ Er speelt zich vaak veel af achter de schermen {Gezegd wanneer belangrijke handelingen plaatsvinden zonder dat het grote publiek er iets van weet} Et-tefâqâte ziyâdi pošte parde miyoftad

‫اﺗﻔﺎﻗﺎت زﯾﺎدی ﭘﺸﺖ ﭘﺮده ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺗﺪارک ﮐﺎری ﺑﺪون‬/‫}زﻣﺎﻧﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺎری‬ {‫اﻃﻼع ﻣﺮدم ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد‬ Een kijkje achter de schermen nemen  Kijkje Iets speelt zich achter de coulissen/ schermen af  Coulisse Scherp Op het scherp van de snede 1 - Met maximale inzet 2 - Met zeer weinig speelruimte 1 - Bâ tamâme zur 2 - xeyli daqiq

‫ ﺧﯿﻠﯽ دﻗﯿﻖ‬-٢ ‫ ﺑﺎ متﺎم زور‬-١ ‫ ﺑﺎ ﮐﻢ ﺗﺮﯾﻦ آزادی ﻋﻤﻞ‬-٢ ‫ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻼش‬-١ Op scherp staan Klaar zijn om meteen in actie te komen Hâzer yaraq istâdan

‫ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫آﻣﺎده اﯾﺴﺘﺎدن ﺗﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﻮﻧﺪ‬ Schervengericht Een schervengericht houden Een bijeenkomst beleggen waarbij de aanwezigen stemmen over het lot van een bepaald persoon {in het antieke Athene werden bij een dergelijke stemming potscherven gebruikt}

361

Proef woordenboek.indd 361

16-5-2008 9:24:47

Scheur / Schik (zn)

Bâ šiše-ye omre kasi bâzi kardan

‫ﺑﺎ ﺷﯿﺸﻪ ﻋﻤﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﻠﺴﻪ ای را ﺗﺸﮑﯿﻞ و ﺑﺮای ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﮐﺴﯽ رای ﮔﯿﺮی‬ {‫ﮐﺮدن }در ﯾﻮﻧﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺧﺮده ﺳﻔﺎل رای ﻣﯽ دادﻧﺪ‬ Scheur Zijn scheur opentrekken Zijn mond opendoen om luid en duidelijk zijn mening te geven Pâšne-ye dahane xod râ kešidan

‫ﭘﺎﺷﻨﻪ دﻫﻦ ﺧﻮد را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫دﻫﺎن ﺧﻮد را ﺑﺎز ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ و روﺷﻦ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‬ Schieten Het schiet mij te binnen dat enz. Ik herinner mij nu ineens dat enz. Yekho yâdam oftâd ke wa qeyre

‫ﯾﮑﻬﻮ ﯾﺎدم اﻓﺘﺎد ﮐﻪ و ﻏﯿﺮه‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آوردم ﮐﻪ و ﻏﯿﺮه‬ Niet geschoten altijd mis // niet geschoten is altijd/zeker mis Als je het niet eens probeert, lukt het zeker niet Sange nazade hamiše/motma-enan xatâ mirawad

‫ﻣﻄﻤﻌﻨﺎ ﺧﻄﺎ ﻣﯽ رود‬/‫ﺳﻨﮓ ﻧﺰده ﻫﻤﯿﺸﻪ‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻼش ﻧﮑﻨﯽ ﺑﺪون ﺷﮏ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮی‬ Wel op iemand kunnen schieten Een grondige hekel hebben aan iemand Be marge kasi râzi budan

‫ﺑﻪ ﻣﺮگ ﮐﺴﯽ راﺿﯽ ﺑﻮدن‬ ‫از ﺗﻪ دل از ﮐﺴﯽ ﺗﻨﻔﺮ داﺷﺘﻦ‬ Schijf Dat loopt over veel schijven Dat moet door veel instanties behandeld worden en zal dus lang duren Az zire daste xeyli hâ bâyad rad šawad

‫از زﯾﺮ دﺳﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ رد ﺷﻮد‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ از ارﮔﺎن ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﮕﺬرد ﭘﺲ ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮل ﻣﯽ‬ ‫ﮐﺸﺪ‬ Schijn De schijn ophouden Opzettelijk een situatie mooier voordoen dan die in werkelijkheid is Zâher sâzi kardan

‫ﻇﺎﻫﺮ ﺳﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ را ﻋﻤﺪا زﯾﺒﺎﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﺸﺎن دادن‬ De schijn wekken Doen alsof Wânemud kardan

‫وامنﻮد ﮐﺮدن‬ ‫واروﻧﻪ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﮐﺮدن‬ Hij heeft de schijn tegen Het lijkt erop dat hij niet de waarheid heeft gezegd/dat hij schuldig is Masâ-yel bar alay-haš ast

‫ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اش اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻨﺎه ﮐﺎر اﺳﺖ‬/‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻧﮕﻔﺘﻪ‬ Schijn bedriegt Je kunt je erg vergissen als je alleen naar de buitenkant kijkt Zâheraš qalat andâz ast

‫ﻇﺎﻫﺮش ﻏﻠﻂ اﻧﺪاز اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﮐﻨﺪ‬ Schijt Schijt hebben aan iemand/iets Zich niets aantrekken van iemand/ iets Kasi/čizi râ pašme xod hesâb kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺸﻢ ﺧﻮد ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ارزش و اﻫﻤﯿﺘﯽ ﻧﺪادن‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Schik (zn) Ergens mee in zijn schik zijn Ergens heel blij mee zijn

362

Proef woordenboek.indd 362

16-5-2008 9:24:47

Schikken (ww) / Schip

Bâ čizi hâl kardan

‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﺣﺎل ﮐﺮدن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ راﺿﯽ و ﺧﻮﺷﻨﻮد ﺑﻮدن‬ Schikken (ww) Een zaak (in der minne) schikken Een zaak/kwestie waarin twee partijen tegenover elkaar staan tot ieders tevredenheid oplossen Jariyâni râ (dustâne) feysale dâdan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را )دوﺳﺘﺎﻧﻪ( ﻓﯿﺼﻠﻪ دادن‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ را ﮐﻪ دو ﻃﺮف ﺳﺮش دﻋﻮا دارﻧﺪ ﺑﺎ‬/‫ﻣﺴﺎﻟﻪ‬ ‫ﺧﺸﻨﻮدی ﻃﺮﻓﯿﻦ ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﺎﻧﺪن‬ Zich in het onvermijdelijke schikken Zich neerleggen bij wat toch niet meer veranderd kan worden Taqdir wa qesmat râ paziroftan

‫ﺗﻘﺪﯾﺮ و ﻗﺴﻤﺖ را ﭘﺬﯾﺮﻓنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﯿﺴﺖ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ Schikking Een schikking treffen Een (financiële) regeling vaststellen Be tawâfoq residan

‫ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﻖ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ )ﻣﺎﻟﯽ( را ﻣﻘﺮر و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮدن‬ Schild Iets in zijn schild voeren Geheime plannen hebben Rigi be kafš dâštan

‫رﯾﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﻔﺶ داﺷنت‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻧﻘﺸﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ داﺷﺘﻦ‬ Schim Eruitzien als een schim Er zeer slecht/bleek/vermagerd uitzien Mesle mey-yet mândan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﯿﺖ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ﻻﻏﺮی داﺷﺘﻦ‬/‫رﻧﮓ ﭘﺮﯾﺪه ای‬/‫ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺎﺟﻮر‬

Hij is nog maar een schim van wat hij vroeger was Hij is erg verzwakt of verouderd // er is niet veel meer van hem over Digar be riq oftâde ast

‫دﯾﮕﺮ ﺑﻪ رﯾﻖ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ ﭼﯿﺰی از او‬- ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺿﻌﯿﻒ و از ﮐﺎر اﻓﺘﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ Schip Als het schip met geld komt Als er (eindelijk) veel geld beschikbaar zal zijn Agar belitam be-barad

‫اﮔﺮ ﺑﻠﯿﺘﻢ ﺑﱪد‬ ‫اﮔﺮ )ﺑﺎﻻﺧﺮه( ﭘﻮل زﯾﺎدی ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎﯾﺪ‬ Een schip op het strand, een baken in de zee Iets wat jou overkomen is, kan voor een ander als waarschuwing dienen Bad-baxtiye yeki dares ebrate digari ast

‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﯾﮑﯽ درس ﻋﱪت دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ ‫اﺗﻔﺎﻗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای آدم ﺑﯿﻔﺘﺪ ﺷﺎﯾﺪ ﻫﺸﺪاری ﺑﺮای دﯾﮕﺮی‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‬ Het schip/de boot ingaan De dupe worden Xesârat xordan

‫ﺧﺴﺎرت ﺧﻮردن‬ ‫ ﺿﺮر ﮐﺮدن‬،‫ﻓﺪا ﺷﺪن‬ Het schip der woestijn De kameel Kešti-ye biyâbân

‫ﮐﺸﺘﯽ ﺑﯿﺎﺑﺎن‬ ‫ﺷﺘﺮ‬ Het schip is met man en muis vergaan Bij de scheepsramp zijn alle mensen omgekomen en is de hele lading vergaan

363

Proef woordenboek.indd 363

16-5-2008 9:24:47

Schoen / Schoen

Kešti bâ dâr o nadâraš guz mâl šod

De wal keert het schip  Wal

‫ﮐﺸﺘﯽ ﺑﺎ دار و ﻧﺪارش ﮔﻮزﻣﺎل ﺷﺪ‬ ‫در ﯾﮏ ﺣﺎدﺛﻪ ﮐﺸﺘﯽ راﻧﯽ ﻫﻤﻪ آدم ﻫﺎ و ﮐﻠﯿﻪ ﺑﺎر آن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪﻧﺪ‬

Tussen wal en schip vallen  Wal

Het zinkende schip verlaten Vertrekken op het moment dat je in de gegeven situatie geen redding meer ziet Dar waze nâjur feleng râ bastan

‫در وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮر ﻓﻠﻨﮓ را ﺑﺴنت‬ ‫ﻣﮑﺎﻧﯽ را ﮐﻪ دﯾﮕﺮ اﻣﯿﺪی ﺑﻪ آن ﻧﯿﺴﺖ رﻫﺎ ﮐﺮدن و‬ ‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬ Hij heeft zijn schepen achter zich verbrand Hij heeft voor zichzelf een terugkeer onmogelijk gemaakt // hij is definitief vertrokken Hameye pol hâ-ye pošte saraš râ xarâb kardan ast

‫ﻫﻤﻪ ﭘﻞ ﻫﺎی ﭘﺸﺖ ﴎش را ﺧﺮاب ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﺮای‬- ‫راه ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺧﻮد را ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ Schoon schip maken Afrekenen met het verleden om een nieuwe start te kunnen maken Bâ gozašte taswiye hesâb kardan

‫ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺴﻮﯾﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪی را‬ ‫ﺷﺮوع ﮐﻨﻨﺪ‬ We kijken wel waar het schip strandt We gaan rustig verder en wachten af of de zaak vastloopt Hâlâ bebinim če mišawad

‫ﺣﺎﻻ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﯽ دﻫﯿﻢ و ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ آﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎن ﮔﯿﺮ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻧﻪ‬ De ratten verlaten het zinkende schip  Rat

Schoen De schoen zetten {In de dagen voorafgaand aan het feest van Sint Nicolaas op 5 december zetten kinderen ’s avonds hun schoen bij de kachel, in de hoop de volgende ochtend daarin iets lekkers te vinden} Kafš gozâštan

‫ﮐﻔﺶ ﮔﺬاﺷنت‬ ١٤ ‫}در روزﻫﺎی ﭘﯿﺶ از ﺟﺸﻦ ﺳﯿﻨﺖ ﻧﯿﮑﻼس ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫آذر ﻣﺎه ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﮐﻔﺶ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺨﺎری ﻣﯽ‬ ‫ﮔﺬارﻧﺪ و اﻣﯿﺪوارﻧﺪ ﮐﻪ روز ﺑﻌﺪ ﭼﯿﺰ ﺧﻮش ﻣﺰه ای در‬ {‫آن ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‬ De stoute schoenen aantrekken Eerst moed verzameld hebben om iets (gewaagds) te doen/zeggen Del be daryâ zadan

‫دل ﺑﻪ درﯾﺎ زدن‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ )ﭘﺮ ﺧﻄﺮی( را ﺑﮑﻨﻨﺪ‬/‫ﺟﺮات ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن ﺗﺎ ﮐﺎر‬ Gooi geen oude schoenen weg voor je nieuwe hebt Je weet wel wat je hebt, maar niet wat je ervoor in de plaats krijgt Tâ kafše no naxaride-i kohne-aš râ dur nayandâz

‫ﺗﺎ ﮐﻔﺶ ﻧﻮ ﻧﺨﺮﯾﺪه ای ﮐﻬﻨﻪ اش را دور ﻧﯿﻨﺪاز‬ ‫آدم از آن ﭼﻪ دارد ﺑﺎ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ از آن ﭼﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﺶ‬ ‫ﻣﯽ آﯾﺪ ﺑﯽ ﺧﺒﺮ‬ Iemand iets in de schoenen schuiven Iemand de schuld van iets geven Be kasi wasle časbândan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ وﺻﻠﻪ ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن‬

364

Proef woordenboek.indd 364

16-5-2008 9:24:47

Schoenmaker / School

Naast zijn schoenen lopen (van verwaandheid) Zeer verwaand/pedant zijn Gande damâq budan

‫ﮔﻨﺪه دﻣﺎغ ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮد ﺑﯿﻦ ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر از ﺧﻮد راﺿﯽ‬ Niet graag in iemands schoenen willen staan Niet graag met iemands situatie willen ruilen Hâzer nist be jâ-ye digari bâšad

‫ﺣﺎﴐ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺎی دﯾﮕﺮی ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻋﻮض ﮐﺮدن وﺿﻊ ﺧﻮد ﺑﺎ دﯾﮕﺮی ﻧﺒﻮدن‬ Op zijn laatste schoenen lopen Bijna geen geld meer hebben // op sterven liggen Âftâbaš be zardi oftâde ast

‫آﻓﺘﺎب اش ﺑﻪ زردی اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ در ﺣﺎل ﻣﺮدن ﺑﻮدن‬- ‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﯽ ﭘﻮل ﻣﺎﻧﺪن‬ Stevig in zijn schoenen staan Zich sterk voelen // alles wel aankunnen Jâ nazadan, az pas mošgelât bar âmadan

‫ از ﭘﺲ ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺮ آﻣﺪن‬،‫ﺟﺎ ﻧﺰدن‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﺎری‬- ‫ﺧﻮد را ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ﺣﺲ ﮐﺮدن‬ ‫را داﺷﺘﻦ‬ Weten waar de schoen wringt Weten waar de kern van het probleem zit Lange kâr râ dânestan

‫ﻟﻨﮓ ﮐﺎر را داﻧﺴنت‬ ‫اﺻﻞ و ﺑﻨﯿﺎد ﻣﺸﮕﻼت را داﻧﺴﺘﻦ‬ Wie de schoen past, trekke hem aan De kritiek is bedoeld voor degene die zelf beseft een fout te hebben gemaakt Čub râ ke bar dâri gorbe dozde dar mirawad

‫ﭼﻮب را ﮐﻪ ﺑﺮداری ﮔﺮﺑﻪ دزده در ﻣﯽ رود‬ ‫اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﻣﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ‬ ‫ﮐﺮده اﺳﺖ‬ De moed zonk hem in de schoenen  Moed Met lood in de schoenen  Lood Schoenmaker Schoenmaker blijf bij je leest! Praat alleen over datgene waar je verstand van hebt // je moet geen dingen willen doen die je toch niet kunt! Kaške xodat râ besâb!

!‫ﮐﺸﮏ ﺧﻮدت را ﺑﺴﺎب‬ - ‫ﻓﻘﻂ درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺣﺮف ﺑﺰن ﮐﻪ ﺳﻮادش را داری‬ !‫ﮐﺎری ﻧﮑﻦ ﮐﻪ از ﺗﻮ ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Schompes Zich het schompes werken Heel hard werken Mesle xar kâr kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ School School maken Veel navolgers hebben Hawâ xâh peydâ kardan

‫ﻫﻮا ﺧﻮاه ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﯿﺮوان ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬ Uit de school klappen Dingen vertellen die geheim moesten blijven Dahan laqi kardan

‫دﻫﻦ ﻟﻘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﺎﺷﺪ آﺷﮑﺎر ﮐﺮدن‬

365

Proef woordenboek.indd 365

16-5-2008 9:24:47

Schoolgeld / Schot

Schoolgeld Jij moet je schoolgeld terughalen Jij hebt te weinig elementaire kennis // jij hebt vroeger te weinig geleerd Diplomat râ bede xurus qandi begir

‫دﯾﭙﻠﻤﺖ را ﺑﺪه ﺧﺮوس ﻗﻨﺪی ﺑﮕﯿﺮ‬ ‫ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﻢ‬- ‫اﻃﻼﻋﺎت اوﻟﯿﻪ و اﺻﻠﯽ ﺗﻮ ﮐﻢ اﺳﺖ‬ ‫آﻣﻮﺧﺘﻪ ای‬ Schoorsteen Daar kan de schoorsteen niet van roken Dat levert niet genoeg geld op Kafâfe nâne šabe râ nemidahad

‫ﮐﻔﺎف ﻧﺎن ﺷﺐ را منﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﭘﻮل ﭼﻨﺪاﻧﯽ از آن در ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Roken als een schoorsteen Veel/zwaar roken Mesle dudkeš/fert o fert dud kardan

‫ﻓﺮت و ﻓﺮت دود ﮐﺮدن‬/‫ﻣﺜﻞ دودﮐﺶ‬ ‫زﯾﺎد و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺳﯿﮕﺎر ﮐﺸﯿﺪن‬ Schoorvoetend Schoorvoetend iets toegeven Met veel tegenzin/weerstand iets bekennen Bâ ekrâh jariyâni râ eqrâr kardan

‫ﺑﺎ اﮐﺮاه ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را اﻗﺮار ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ﻣﯿﻠﯽ ﭼﯿﺰی را اﻋﺘﺮاف ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ‬ Schoot Bij elkaar op schoot zitten Te dicht bij elkaar wonen/werken Ki-ipe ham nešastan

‫ﮐﯿﭗ ﻫﻢ ﻧﺸﺴنت‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﻧﺰدﯾﮏ ﻫﻢ ﮐﺎر‬ Iets zomaar in de schoot geworpen krijgen Zonder eigen inzet iets cadeau krijgen Râhat tuye dâmane kasi oftâdan

‫راﺣﺖ ﺗﻮی داﻣﻦ ﮐﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ زﺣﻤﺘﯽ ﭼﯿﺰی را ﻫﺪﯾﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Het hoofd in de schoot leggen  Hoofd Schop (zn) Op de schop gaan Verbouwd/gereorganiseerd worden Zir o ru šodan

‫زﯾﺮ و رو ﺷﺪن‬ ‫ﺗﻨﻈﯿﻢ و ﻣﺮﺗﺐ ﺷﺪن‬/‫دوﺑﺎره ﺳﺎزی‬ Schoppen (ww) Het vér schoppen Een goede carrière maken Be jâh o maqâmi residan

‫ﺑﻪ ﺟﺎه و ﻣﻘﺎﻣﯽ رﺳﯿﺪن‬ ‫رﺷﺪ ﺷﻐﻠﯽ ﺧﻮﺑﯽ ﮐﺮدن‬ Tegen iemand/iets aan schoppen Zich tegen iemand/iets verzetten Be kasi/čizi joftak andâxtan

‫ﭼﯿﺰی ﺟﻔﺘﮏ اﻧﺪاﺧنت‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Schopstoel Op de schopstoel zitten Het risico lopen dat je je baan verliest Dar safe exrâji hâ istâdan

‫در ﺻﻒ اﺧﺮاﺟﯽ ﻫﺎ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺧﻄﺮ آن ﻣﯽ رود ﮐﻪ ﮐﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‬ Schot Buiten schot blijven Bewaard blijven voor narigheid en straf // gevaar ontlopen Az tir res dur mândan

‫از ﺗﯿﺮرس دور ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ از ﺧﻄﺮ ﺟﺴﺘﻦ‬- ‫از درد ﺳﺮ و ﺟﺰا ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﺎﻧﺪن‬ Dat is een schot in de roos Dat is raak // dat is precies goed

366

Proef woordenboek.indd 366

16-5-2008 9:24:47

Schouder / Schrede

Wasate xâl ast

‫وﺳﻂ ﺧﺎل اﺳﺖ‬ ‫ دﻗﯿﻘﺎ ﺧﻮب اﺳﺖ‬- ‫ﺧﻮب ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ Een schot voor de boeg Een duidelijke waarschuwing: pas op! E-elâme xatar

‫اﻋﻼم ﺧﻄﺮ‬ !‫ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش‬:‫ﻫﺸﺪار روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر‬ Een schot voor open doel Een gemakkelijk te behalen succes Goli be darwâze-ye xâli

‫ﮔﻠﯽ ﺑﻪ دروازه ﺧﺎﻟﯽ‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺘﯽ ﮐﻪ آﺳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‬

Het zijn sterke schouders die de weelde kunnen dragen Wie onverwacht rijk is geworden, kan vaak de neiging niet bedwingen om te veel geld uit te geven Gar be do-olat beresi ma-ast nagardi mardi

‫ﮔﺮ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮﺳﯽ ﻣﺴﺖ ﻧﮕﺮدی ﻣﺮدی‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻏﯿﺮه ﻣﻨﺘﻈﺮه ﭘﻮل دار ﺷﻮد ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺟﻠﻮی وﻟﺨﺮﺟﯽ ﺧﻮد را ﺑﮕﯿﺮد‬ Schouder aan schouder staan Samen front maken en elkaar steunen Šâne be šâne-ye ham istâdan, mottahed šodan

‫ ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪن‬،‫ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﻫﻢ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺟﺒﻬﻪ ﻣﺘﻬﺪ ﺑﺴﺘﻦ و ﻫﻢ دﯾﮕﺮ را ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬

Er valt een schot Er wordt geschoten Tiri dar raft

‫ﺗﯿﺮی در رﻓﺖ‬ ‫ﺗﯿﺮاﻧﺪازی ﺷﺪ‬ Er zit (eindelijk) schot in de zaak Er komt (eindelijk) beweging in de zaak (Tâze) dârad be jâ-i miresad

‫)ﺗﺎزه( دارد ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﺪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن )ﺑﺎﻻﺧﺮه( ﺗﮑﺎﻧﯽ ﺧﻮرد‬ In het schot vallen Tegelijk met het startschot vertrekken {in verslagen van schaatswedstrijden e.d.} Be moqe jonbidan

‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺟﻨﺒﯿﺪن‬ ‫ﻫﻢ زﻣﺎن ﺑﺎ ﺳﻮت ﺷﺮوع ﺑﺎزی دوﯾﺪن }در ﮔﺰارش‬ {‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭘﺎﺗﯿﻨﺎژ و از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ‬ Schouder Ergens je schouders onder zetten Je flink voor iets gaan inspannen Dar kâri hem-mat kardan

‫در ﮐﺎری ﻫﻤﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ ﻓﺮاواﻧﯽ ﮐﺮدن‬

Zijn schouders ergens voor ophalen Laten zien dat iets beneden je waardigheid is // Tonen dat iets je koud laat Barâye kâri šâne bâlâ andâxtan

‫ﺑﺮای ﮐﺎری ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎﻻ اﻧﺪاﺧنت‬ - ‫ﻧﺸﺎن دادن ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از ﺷﺎن اش اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ‬ Een last van de schouders wentelen  Last Met kop en schouders uitsteken boven iemand/anderen  Kop Schraalhans Schraalhans is daar keukenmeester Daar is weinig te eten Sar âšpazaš xasis ast

‫ﴎآﺷﭙﺰ اش ﺧﺴﯿﺲ اﺳﺖ‬ ‫در آن ﺟﺎ ﺧﻮردﻧﯽ ﮐﻢ اﺳﺖ‬ Schrede Met rasse schreden naderen Met grote snelheid dichterbij komen

367

Proef woordenboek.indd 367

16-5-2008 9:24:47

Schreef / Schroothoop

Jangi sar residan

‫ﺟﻨﮕﯽ ﴎ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ ﺷﺪن‬ Op zijn schreden terugkeren Terugkomen op een beslissing Az ra-aye xod bargaštan

‫از رای ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮد را ﻋﻮض ﮐﺮدن‬ Schreef Over de schreef gaan Te ver gaan // een verbod overtreden Zi-yâdi raftan

‫زﯾﺎدی رﻓنت‬ ‫ از ﻣﺮز ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﮔﺬﺷﺘﻦ‬- ‫از ﻣﺤﺪوده ﭘﺎ ﻓﺮاﺗﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Schrijven Wie schrijft, die blijft Als je iets gepubliceerd hebt, blijft je naam voor later bewaard Har kas ke newešt zende mând

‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ ﻧﻮﺷﺖ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﭼﯿﺰی را ﻧﺸﺮ دﻫﺪ ﻧﺎﻣﺶ زﻧﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ Schrik De schrik sloeg me om het hart Ik ben ontzettend geschrokken Az tars delam rixt pâ-in

‫از ﺗﺮس دمل رﯾﺨﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬ ‫وﺣﺸﺘﻨﺎک ﺗﺮﺳﯿﺪه ام‬ De schrik zit er bij hem wél in Hij is er echt van geschrokken, en dat is voorlopig nog niet over ook Tars hanuz welaš nakarde ast

‫ﺗﺮس ﻫﻨﻮز وﻟﺶ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‬ ‫از آن ﺟﺮﯾﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﺗﺮﺳﯿﺪه و ﻫﻨﻮز از دﺳﺘﺶ ﻫﻢ‬ ‫ﺧﻼص ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ De schrik zit me nóg in de benen Ik sta nog te trillen van angst Dast o pâ-yam hanuz milarzad

‫دﺳﺖ و ﭘﺎﯾﻢ ﻫﻨﻮز ﻣﯽ ﻟﺮزد‬ ‫ﻫﻨﻮز دارم از ﺗﺮس ﻣﯽ ﻟﺮزم‬ Door een panische schrik/angst bevangen zijn Zo angstig zijn dat je niet goed kunt functioneren Az tars mixe zamin šodan

‫از ﺗﺮس ﻣﯿﺦ زﻣﯿﻦ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن ﮐﻪ آدم دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درﺳﺖ ﮐﺎر‬ ‫ﮐﺮدن را ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Hij kwam met de schrik vrij {Gezegd wanneer iemand zonder enig lichamelijk letsel iets ergs, bijv. een auto-ongeluk overleefd heeft} Qeser dar raftan

‫ﻗﴪ در رﻓنت‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺗﺼﺎدف‬ ‫ ﺑﺪون آﺳﯿﺐ و‬،‫ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﺎدﺛﻪ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ‬ {‫ﺧﺮاﺷﯽ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ Iemand de schrik/stuipen op het lijf jagen Iemand vreselijk bang maken Kasi râ az tars nime jân kardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﺗﺮس ﻧﯿﻤﻪ ﺟﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺴﯿﺎر ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن‬ Schroef Dat staat op losse schroeven Het is onzeker of dat gerealiseerd kan worden Hanuz leng dar hawâ ast

‫ﻫﻨﻮز ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ آن ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﯾﺎ ﻧﺸﻮد‬ Schroothoop Iets naar de schroothoop verwijzen Iets als waardeloos afwijzen Čizi râ rawâne-ye âšqâl dâni kardan

‫ﭼﯿﺰی را رواﻧﻪ آﺷﻐﺎل داﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺲ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ارزﺷﯽ رد ﮐﺮدن‬

368

Proef woordenboek.indd 368

16-5-2008 9:24:47

Schudden / Schut

Schudden Dat kun je wel schudden Dat kun je wel vergeten Begozâr dare kuze wa âbaš râ boxor

‫ﺑﮕﺬار در ﮐﻮزه و آﺑﺶ را ﺑﺨﻮر‬ ‫ آن ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬،‫ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬ Iemand wakker schudden Iemand de ogen openen voor de waarheid Dide kasi râ bâz kardan

‫دﯾﺪ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ را درﺑﺎره ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ ﮔﺸﻮدن‬ Schuim Het schuim der natie Het onbeschaafde deel van het volk Tofâle hâ-ye ejtemâ

‫ﺗﻔﺎﻟﻪ ﻫﺎی اﺟﺘامع‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ وازده و ﺑﯽ ﺗﻤﺪن ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ Schuitje In hetzelfde schuitje zitten Samen hetzelfde lot ondergaan Qesmate-šân mesle ham ast

‫ﻗﺴﻤﺘﺸﺎن ﻣﺜﻞ ﻫﻢ اﺳﺖ‬ ‫ﴎﻧﻮﺷﺖ ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ داﺷنت‬ Schuiven Laat hém maar schuiven Hij weet zichzelf best te redden // hij komt goed voor zijn eigen belangen op Welaš kon begozâr kâraš râ bekonad

‫وﻟﺶ ﮐﻦ ﺑﮕﺬار ﮐﺎرش را ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﮐﻪ‬- ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻠﯿﻢ ﺧﻮد را از آب ﺑﮑﺸﺪ‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﺑﮕﺮداﻧﺪ‬ Wat schuift het? Hoeveel geld krijg ik daarvoor? Be mâ či mimâs-se?

‫ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﺳﻪ؟‬ ‫ﺑﺮای آن ﮐﺎر ﭼﻘﺪر ﭘﻮل ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ دﻫﯽ؟‬

Schuld Eigen schuld, dikke bult {Gezegd als iemand het aan zichzelf te wijten heeft dat hij in moeilijkheden is gekomen} Xodat kardi ke la-anat bar xodat bâd

‫ﺧﻮدت ﮐﺮدی ﮐﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ ﺧﻮدت ﺑﺎد‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﻮدش ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺸﮕﻼت‬ {‫اش ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ Zich in de schulden steken (Te) veel geld lenen (bij de bank of anderen) Zire bâre qarz raftan

‫زﯾﺮ ﺑﺎر ﻗﺮض رﻓنت‬ ‫ﭘﻮل )ﺑﺴﯿﺎر( زﯾﺎدی )از ﺑﺎﻧﮏ ﯾﺎ ﻏﯿﺮه( وام ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Belofte maakt schuld  Belofte Tot over de oren in de schuld zitten  Oor Schulp In zijn schulp kruipen Zich terugtrekken // zich defensief opstellen Tuye lâke xod raftan

‫ﺗﻮی ﻻک ﺧﻮد رﻓنت‬ ‫ ﺣﺎﻟﺖ دﻓﺎﻋﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬- ‫ﮐﻨﺎره ﮔﯿﺮی ﮐﺮدن‬ Schut Iemand voor schut zetten Iemand bespottelijk maken Kasi râ sare kâr gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎﮐﺎر ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه و رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬ Voor schut lopen Er bespottelijk bij lopen {door de kleren/ de pet enz. die je draagt} Mesle hâji firuz šodan

369

Proef woordenboek.indd 369

16-5-2008 9:24:47

Scylla / Sigaar

‫ﻣﺜﻞ ﺣﺎﺟﯽ ﻓﯿﺮوز ﺷﺪن‬ ‫ ﮐﻼه و‬،‫ﻗﯿﺎﻓﻪ ﻣﺴﺨﺮه ای ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن }ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻟﺒﺎس‬ {‫ﻏﯿﺮه ﮐﻪ آدم ﺑﺮ ﺗﻦ دارد‬ Voor schut staan In verlegenheid gebracht zijn (door wat je gedaan hebt) Xit šodan

‫ﺧﯿﻂ ﺷﺪن‬ ‫)ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺎری ﮐﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ( ﺧﺠﺎﻟﺖ زده ﺷﺪن‬ Scylla Van Scylla in Charybdis vallen/ komen Van de ene ellendige situatie in de andere belanden {verwijzing naar Homerus, Odyssee 12, 235 e.v.} Az in čâle be ân čâle oftâdan

‫از اﯾﻦ ﭼﺎﻟﻪ ﺑﻪ آن ﭼﺎﻟﻪ اﻓﺘﺎدن‬ ‫از ﻣﺸﮕﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻞ دﯾﮕﺮی اﻓﺘﺎدن }اﺷﺎره ﺑﻪ اودﯾﺴﻪ‬ {‫ﻫﻮﻣﺮ‬ Seconde In een fractie van een seconde  Fractie Servet Hij is al te groot voor een servet en nog te klein voor een tafellaken Hij is geen kind meer, maar ook nog niet volwassen Na bače sâl ast o na bozorg sâl

‫ﻧﻪ ﺑﭽﻪ ﺳﺎل اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﺰرگ ﺳﺎل‬ ‫او دﯾﮕﺮ ﺑﭽﻪ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﺎﻟﻎ ﻫﻢ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ Sesam Sesam, open u! {Toverspreek uit het verhaal van Ali Baba en de 40 rovers; wordt gebruikt wanneer een deur opengaat waarachter iets belangrijks/ geheimzinnigs verborgen is} Aj-i maj-i dar baz šo!

!‫اﺟﯽ ﻣﺠﯽ در ﺑﺎز ﺷﻮ‬ ‫ دزد ﺑﻐﺪاد ﺑﺮای‬٤٠ ‫}وردی ﮐﻪ در داﺳﺘﺎن ﻋﻠﯽ ﺑﺎﺑﺎ و‬ ‫ﺑﺎز ﮐﺮدن دری ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﺪ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ آن در‬ {‫ﻣﺮﻣﻮزی ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻮد‬/‫ﭼﯿﺰ ﻣﻬﻢ‬ Sfeer In hogere sferen zijn Met zijn gedachten niet bij het hier en nu zijn // wegdromen Dar âsemân hâ seyr kardan

‫در آﺳامن ﻫﺎ ﺳﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺧﻮاب و ﺧﯿﺎل ﮐﺮدن‬- ‫ﻓﮑﺮ و ﺣﻮاس اﯾﻦ ﺟﺎ ﻧﺒﻮدن‬ Show Hij steelt de show Hij krijgt de meeste aandacht, ten koste van anderen Ma-areke râ qâp-pid

‫ﻣﻌﺮﮐﻪ را ﻗﺎﭘﯿﺪ‬ ‫دﯾﮕﺮان را ﻓﺪا ﮐﺮد و ﺑﯿﺶ ﺗﺮﯾﻦ ﺗﻮﺟﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﮐﺸﯿﺪ‬ Sier Ergens goede sier mee maken Indruk maken met iets, terwijl je er zelf weinig of niets voor gedaan hebt Poze alaki dâdan

‫ﭘﺰ اﻟﮑﯽ دادن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﺎزﯾﺪن ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﺶ ﻫﯿﭻ ﯾﺎ زﺣﻤﺖ ﮐﻤﯽ‬ ‫ﻧﮑﺸﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬ Sigaar De sigaar zijn = de dupe zijn, de pineut zijn De schuld krijgen // het slachtoffer zijn Fadâye ânjâ-ye xar šodan

‫ﻓﺪای آن ﺟﺎی ﺧﺮ ﺷﺪن‬ ‫ ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﺷﺪن‬،‫ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬- ‫ﻣﺘﻬﻢ ﺷﺪن‬ Een sigaar uit eigen doos krijgen Iets als een cadeau krijgen waarvan blijkt dat je het zelf hebt betaald Az jibe xodaš barâye xodaš xarj kardan

370

Proef woordenboek.indd 370

16-5-2008 9:24:47

Sikkepit / Slaan

‫از ﺟﯿﺐ ﺧﻮدش ﺑﺮای ﺧﻮدش ﺧﺮج ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﺪﯾﻪ ای درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪ اش را ﺧﻮدش داده اﺳﺖ‬ Sikkepit Dat kan me geen sikkepit schelen! Dat interesseert me helemaal niets! Pašizi ham barâyam mohem nist!

!‫ﭘﺸﯿﺰی ﻫﻢ ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ !‫ﻫﯿﭻ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬ Sinecure Dat is geen sinecure Dat is geen gemakkelijke taak // dat zal veel moeite kosten Be in râhati hâ ham nist

‫ﺑﻪ اﯾﻦ راﺣﺘﯽ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ زﺣﻤﺖ ﺑﺴﯿﺎری دارد‬- ‫ﮐﺎر آﺳﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Sinterklaas Voor Sinterklaas spelen Belangeloos veel weggeven Hâtame tâhi bâzi dar âwardan

‫ﺣﺎﺗﻢ ﻃﺎﯾﯽ ﺑﺎزی در آوردن‬ ‫ دﺳﺖ و دل ﺑﺎزی‬،‫ﺑﺪون ﭼﺸﻢ داﺷﺖ ﻫﺪﯾﻪ دادن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Sint-juttemis Daar kun je op wachten tot sintjuttemis Dat komt nooit // dat kun je wel vergeten In qader wâysâ tâ zire pâ-yat alaf sabz šawad

‫اﯾﻦ ﻗﺪر واﯾﺴﺎ ﺗﺎ زﯾﺮ ﭘﺎﯾﺖ ﻋﻠﻒ ﺳﺒﺰ ﺷﻮد‬ ‫ ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﮐﻦ‬- ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Sisser Het liep met een sisser af Dat ging nog maar nét goed Lab turi gozašt

‫ﻟﺐ ﺗﻮری ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﺳﺮﺑﺰﻧﮕﺎه ﺧﻮب از آب در آﻣﺪ‬

Sjoege Daar heeft hij geen sjoege van Daar heeft hij geen gevoel voor/geen verstand van Bu-i az qazi-ye naborde ast

‫ﺑﻮﯾﯽ از ﻗﻀﯿﻪ ﻧﱪده اﺳﺖ‬ ‫درک و ﻓﻬﻤﯽ از ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺪارد‬/‫اﺻﻼ ﻫﯿﭻ اﺣﺴﺎﺳﯽ‬ Slaaf Een slaaf van je gewoonten zijn Niet anders kunnen handelen dan wat je gewoon bent te doen Asir o abire âdate xod budan

‫اﺳﯿﺮ و اﺑﯿﺮ ﻋﺎدت ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ ‫ﻓﻘﻂ ﮐﺎری را ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻋﺎدت دارد‬ Slaan Aan het muiten slaan In opstand komen/oproer maken {met name van scheeps- en krijgsvolk} Sar boland kardan

‫ﴎ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﻠﻮغ ﮐﺮدن }ﺑﻪ وﯾﮋه درﺑﺎره درﯾﺎﻧﻮردان و‬/‫ﻗﯿﺎم ﮐﺮدن‬ {‫ارﺗﺸﯿﺎن‬ Alles kort en klein slaan In razende woede alles vernielen Hame râ xord o xâke-šir kardan

‫ﻫﻤﻪ را ﺧﺮد و ﺧﺎﮐﺸﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫از ﺷﺪت ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺧﺮاب و ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Dat slaat alles! 1 - Dat overtreft alles, d.w.z. dat is het beste! 2 - Dat is erger dan alles wat we tot nu toe meegemaakt hebben 1 - Az hame jolo tar ast! 2 - az hame bad tar ast!

!‫ از ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ‬-٢ !‫ از ﻫﻤﻪ ﺟﻠﻮ ﺗﺮ اﺳﺖ‬-١ !‫ از ﻫﻤﻪ ﭘﯿﺶ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ از ﻫﻤﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬-١ ‫ ﺑﺪﺗﺮ از ﮐﻞ ﺑﻼﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎن آﻣﺪه‬-٢ ‫اﺳﺖ‬

371

Proef woordenboek.indd 371

16-5-2008 9:24:47

Slaap (zn) / Slag

Erop los slaan In het wilde weg klappen uitdelen Čap o râst kardan

‫ﭼﭗ و راﺳﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮐﺘﮏ زدن‬ Hij was daar niet weg te slaan Hij wilde daar heel graag blijven Mesle kane časbide bud

‫ﻣﺜﻞ ﮐﻨﻪ ﭼﺴﺒﯿﺪه ﺑﻮد‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ داﺷﺖ آن ﺟﺎ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ Zich ergens doorheen slaan Een bepaalde (moeilijke) situatie weten op te lossen Az hačal jestan

‫از ﻫﭽﻞ ﺟﺴنت‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺣﻞ وﺿﻌﯿﺖ )دﺷﻮاری( ﺑﻮدن‬ Slaap (zn) Hij is over zijn slaap heen Hij is de vermoeidheidsgrens voorbij, zodat hij niet meer inslaapt Xâb az saraš paride ast

‫ﺧﻮاب از ﴎش ﭘﺮﯾﺪه اﺳﺖ‬ ‫از ﻣﺮز ﺧﺴﺘﮕﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺨﻮاﺑﺪ‬ Zijn geweten in slaap sussen/wiegen  Geweten Slaatje Ergens een slaatje uit slaan Uit een situatie op een sluwe manier voordeel behalen Puli be jib zadan

‫ﭘﻮﻟﯽ ﺑﻪ ﺟﯿﺐ زدن‬ ‫ﺑﺎ ﭼﯿﺮه دﺳﺘﯽ و ﮐﻠﮏ از وﺿﻌﯿﺘﯽ ﺳﻮد ﺑﺮدن‬ Slachtbank Als een lam ter/naar de slachtbank gebracht worden/gaan  Lam

Slag Aan de slag gaan Beginnen met werken Mašqul šodan

‫ﻣﺸﻐﻮل ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Aan de slag komen Werk krijgen Mašquli-yati peydâ kardan

‫ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺘﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ ﺳﺮ ﮐﺎر رﻓﺘﻦ‬،‫ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ De slag te pakken hebben/krijgen Een bepaalde vaardigheid (plotseling) goed kunnen uitvoeren Mahârate amal peydâ kardan

‫ﻣﻬﺎرت ﻋﻤﻞ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫)ﯾﮑﻬﻮ( ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم زﺑﺮدﺳﺘﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺷﺪن‬ Die slag is (voor) jou! Daar heb je gelijk in // 1-0 voor jou! Yeki ben nafe to!

!‫ﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺗﻮ‬ !‫ ﯾﮏ ﻫﯿﭻ ﺑﻪ ﺳﻮد ﺗﻮ‬- ‫ﺣﻖ ﺑﺎ ﺗﻮ اﺳﺖ‬ Een slag(je) groter Een maat(je) groter Yek hawâ gonde tar

‫ﯾﮏ ﻫﻮا ﮔﻨﺪه ﺗﺮ‬ ‫ﯾﮏ اﻧﺪازه ﺑﺰرگ ﺗﺮ‬ Een slag in de lucht doen Een gewaagde veronderstelling/ schatting doen Ruye hawâ harfi zadan

‫روی ﻫﻮا ﺣﺮﻓﯽ زدن‬ ‫ﺗﺨﻤﯿﻨﯽ ﮔﻔﺘﻦ‬/‫ﻓﺮﺿﯽ اﺗﻔﺎﻗﯽ‬ Een slag om de arm houden Een voorbehoud maken // iets nog niet definitief beloven Forje-i bâqi gozâštran

372

Proef woordenboek.indd 372

16-5-2008 9:24:47

Slak / Slijk

‫ﻓﺮﺟﻪ ای ﺑﺎﻗﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﻗﻮل ﻗﻄﻌﯽ ﻧﺪادن‬- ‫ﺷﺮط و ﭘﯽ ﮐﺮدن‬ Ergens een slag naar slaan Over een bepaald onderwerp zonder kennis van zaken zomaar wat zeggen Alaki harfi zadan

‫اﻟﮑﯽ ﺣﺮﻓﯽ زدن‬ ‫ﺑﺪون داﺷﺘﻦ اﻃﻼع از ﮐﺎری ﯾﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Iets met de Franse slag doen Iets snel en slordig doen Kâri râ čos mâli kardan

‫ﮐﺎری را ﭼﺲ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺗﻨﺪ ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﯽ دﻗﺖ اﻧﺠﺎم دادن‬ Van slag zijn Uit je ritme zijn // iets (plotseling/ onverwachts) niet meer kunnen Qâti kardan

‫ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن‬ (‫ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه‬/‫ )ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ‬- ‫ﺗﻮازن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﻧﺒﻮدن‬ Zijn slag slaan Zijn kans waarnemen/benutten Forsat râ qanimat šomordan

‫ﻓﺮﺻﺖ را ﻏﻨﯿﻤﺖ ﺷﻤﺮدن‬ ‫ ﻣﺠﺎل را درﯾﺎﻓﺘﻦ‬،‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬/‫ﺷﺎﻧﺲ ﺧﻮد را ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ Zonder slag of stoot Zonder enige weerstand te bieden Bi jang o dawâ

‫ﺑﯽ ﺟﻨﮓ و دﻋﻮا‬ ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﻣﺒﺎرزه و ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ‬ Slak Je moet niet op alle slakken zout leggen Je moet niet overal kritiek op hebben Mu râ nabâyad az mâst kešid

‫ﻣﻮ را ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻣﺎﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪ‬ ‫از ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺧﺮده ﮔﺮﻓﺖ و اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮد‬

Slakkengangetje Met/in/op een slakkengangetje Heel langzaam Lâkpošt wâr

‫ﻻک ﭘﺸﺖ وار‬ ‫ آرام و ﯾﻮاش‬،‫ﺑﺴﯿﺎر آﻫﺴﺘﻪ‬ Slang Een slang aan zijn borst koesteren Lief zijn voor iemand die dat helemaal niet verdient Mâr dar âstin parwarândan

‫ﻣﺎر در آﺳﺘﯿﻦ ﭘﺮوراﻧﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻟﯿﺎﻗﺘﺶ را ﻧﺪارد ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Slapen (ww) Door alles heen slapen Zo vast slapen dat je niets merkt of hoort Bâ sedâye tup ham bidâr našodan

‫ﺑﺎ ﺻﺪای ﺗﻮپ ﻫﻢ ﺑﯿﺪار ﻧﺸﺪن‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﻋﻤﯿﻖ ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﮐﻪ ﺳﺮ و ﺻﺪای دور و ﺑﺮ‬ ‫ﺧﻮد را ﻧﺸﻨﯿﺪن‬ Sleeptouw Iemand op sleeptouw nemen Iemand helpen bij het ontplooien van activiteiten die hij zonder jou niet zou kunnen verrichten Zire par o bâle kasi râ gereftan

‫زﯾﺮ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ ﺑﺪون ﮐﻤﮏ ﺗﻮ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد در‬ ‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﯾﺎری دادن‬ Sleutel Geld is een sleutel die op alle sloten past  Geld Slijk Het slijk der aarde {Ironische gezegd, want iedereen weet dat slijk waardeloos is en geld juist waardevol}

373

Proef woordenboek.indd 373

16-5-2008 9:24:48

Slikken / Sloot

Čerke dast

‫ﭼﺮک دﺳﺖ‬ ‫}ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻨﺎﯾﻪ درﺑﺎره ﭘﻮل ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﭼﻮن ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﺮک ﺑﯽ ارزش و در ﻋﻮض ﭘﻮل ﺑﺎ ارزش‬ {‫اﺳﺖ‬ Iemand door het slijk halen Iemand belasteren, zodat zijn goede naam besmeurd wordt Kasi râ be lajan kešidan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻟﺠﻦ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺟﻮری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻬﻤﺖ زدن ﮐﻪ ﺧﻮش ﻧﺎﻣﯽ اش ﻟﮑﻪ‬ ‫دار ﺷﻮد‬ Iemand door de modder/het slijk sleuren  Modder Iemands naam door het slijk sleuren  Naam Slikken Het is slikken of stikken! Als je dit aanbod weigert, krijg je helemaal niets! Mixâhi bexâh nemixâhi naxâh!

!‫ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺨﻮاه منﯽ ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاه‬ !‫اﮔﺮ اﯾﻦ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد را رد ﮐﻨﯽ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰی ﮔﯿﺮت ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Hij heeft heel wat moeten slikken Hij heeft veel ongewenste/onprettige dingen moeten accepteren Xeyli dandân ruye jegar gozâšte ast

‫ﺧﯿﻠﯽ دﻧﺪان روی ﺟﮕﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﺟﻮر زﯾﺎدی را ﺑﻪ ﻧﺎﭼﺎر ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ‬/‫ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ Hij zal niet alles zomaar slikken Hij zal niet alles zomaar geloven/ accepteren Alaki čizi be xordaš nemirawad

‫اﻟﮑﯽ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﺧﻮردش منﯽ رود‬ ‫ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﻫﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﺑﺎور‬

Slim Wie niet sterk is, moet slim zijn  Sterk Slippertje Een slippertje maken 1 - Overspel plegen 2 - Een fout(je) maken 1 - Motefareqe paridan 2 - Pâ laqzidan

‫ ﭘﺎ ﻟﻐﺰﯾﺪن‬-٢ ‫ ﻣﺘﻔﺮﻗﻪ ﭘﺮﯾﺪن‬-١ -٢ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻏﯿﺮ از ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد ﻫﻢ ﺧﻮاﺑﮕﯽ ﮐﺮدن‬-١ ‫اﺷﺘﺒﺎه )ﮐﻮﭼﮑﯽ( ﮐﺮدن‬ Slof Uit zijn slof schieten Zijn zelfbeheersing verliezen en ontzettend boos worden Yekho âtaši šodan

‫ﯾﮑﻬﻮ آﺗﺸﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن و ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪن‬ Zich het vuur uit de sloffen lopen voor iemand/iets  Vuur Slok Dat scheelt een slok op een borrel Dat maakt een groot verschil Tomani panj zâr tofir dârad

‫ﺗﻮﻣﻨﯽ ﭘﻨﺞ زار ﺗﻮﻓﯿﺮ دارد‬ ‫ﻓﺮق ﺑﺴﯿﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Sloot Niet in zeven sloten tegelijk lopen Heus wel op zichzelf kunnen passen Dast o pâ čolofti ham nabudan

‫دﺳﺖ ﭘﺎ ﭼﻠﻔﺘﯽ ﻫﻢ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺑﺪون ﺷﮏ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻣﺮاﻗﺒﺖ از ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬ Iemand van de wal in de sloot helpen  Wal

374

Proef woordenboek.indd 374

16-5-2008 9:24:48

Slop / Smaak

Je moet geen oude koeien uit de sloot halen  Koe Met de hakken over de sloot  Hak Morgenrood, water in de sloot  Morgenrood Slop In het slop raken Vastlopen // in verval raken Be bon bast xordan

‫ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺑﻪ زوال ﮐﺸﯿﺪن‬- ‫ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Slot Achter slot en grendel zitten Goed opgeborgen zijn // in de gevangenis zitten 1 - Qâyam budan 2 - Âb xonak xordan

‫ آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮردن‬-٢ ‫ ﻗﺎﯾﻢ ﺑﻮدن‬-١ ‫ در زﻧﺪان ﺑﻮدن‬- ‫ اﻧﺒﺎر ﺷﺪن‬،‫ﺧﻮب ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻮدن‬ Per slot van rekening Uiteindelijk // alles wel beschouwd Dar wâqe

‫در واﻗﻊ‬ ‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺎﯾﻞ‬- ‫ ﺳﺮ اﻧﺠﺎم‬،‫ﺑﺎﻻﺧﺮه‬ Sluier Een tipje van de sluier oplichten  Tipje Sluitpost Als sluitpost op de begroting dienen Het laatst aan de beurt komen of alleen als er nog geld over is Olowiyat nadâštan

‫اوﻟﻮﯾﺖ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﮐﻢ ﺗﺮﯾﻦ اﻫﻤﯿﺖ را داﺷﺘﻦ ﯾﺎ ﻓﻘﻂ اﮔﺮ ﭘﻮﻟﯽ ﺑﺎﻗﯽ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬

Smaak De smaak van iets te pakken krijgen Iets lekker/leuk gaan vinden Zire dandân maz-ze kardan

‫زﯾﺮ دﻧﺪان ﻣﺰه ﮐﺮدن‬ ‫ ﭘﺴﻨﺪ ﮐﺮدن‬،‫ﺟﺎﻟﺐ داﻧﺴﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی را ﮔﻮارا‬ Ergens een vieze smaak van in de mond krijgen Het gevoel krijgen dat ergens mee geknoeid is // dat iets niet in orde is Tah maze-ye nâjure qazi-ye-i râ češidan

‫ﺗﻪ ﻣﺰه ﻧﺎﺟﻮر ﻗﻀﯿﻪ ای را ﭼﺸﯿﺪن‬ ‫ ﮐﻪ‬- ‫اﺣﺴﺎس اﯾﻦ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دﺳﺖ ﮐﺎری ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رو ﺑﻪ راه ﻧﯿﺴﺖ‬ Geen smaak hebben Niet weten wat mooi is Bi saliqe budan

‫ﺑﯽ ﺳﻠﯿﻘﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ درک زﯾﺒﺎﯾﯽ ﻧﺒﻮدن‬،‫زﯾﺒﺎﯾﯽ را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻦ‬ In de smaak vallen Goed/mooi gevonden worden Be mezâq xoš âmadan

‫ﺑﻪ ﻣﺬاق ﺧﻮش آﻣﺪن‬ ‫ﭘﺴﻨﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ‬ Over smaak valt niet te twisten Ieder heeft zijn eigen smaak, daar kan je niet over discussiëren Saliqe čun o čerâ nadârad

‫ﺳﻠﯿﻘﻪ ﭼﻮن و ﭼﺮا ﻧﺪارد‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺳﻠﯿﻘﻪ ای دارد و ﻧﻤﯽ ﺷﻮد روﯾﺶ ﺑﺤﺚ و‬ ‫ﺟﺪل ﮐﺮد‬ Dat is een kwestie van smaak  Kwestie Kraak noch smaak hebben  Kraak

375

Proef woordenboek.indd 375

16-5-2008 9:24:48

Smart / Smoor

Smart Gedeelde smart is halve smart Verdriet is minder erg, als je dat met iemand anders kunt delen Darde gofte azâbaš kamtar ast

‫درد ﮔﻔﺘﻪ ﻋﺬاﺑﺶ ﮐﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﮕﻮﯾﺪ رﻧﺠﺶ را ﮐﻤﺘﺮ‬ ‫ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Smeren Hem smeren Ervandoor gaan/weglopen Jim šodan

‫ﺟﯿﻢ ﺷﺪن‬ ‫ در رﻓﺘﻦ‬،‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬/‫ﻓﺮار ﮐﺮدن‬ Het gaat/loopt gesmeerd Het gaat uitstekend/gemakkelijk Mesle sâ-ate su-isi xub kâr mikonad

‫ﻣﺜﻞ ﺳﺎﻋﺖ ﺳﻮﯾﺴﯽ ﺧﻮب ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﯽ درد ﺳﺮ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ روﻧﺪ‬/‫ﮐﺎرﻫﺎ ﻋﺎﻟﯽ‬ Smet Een smet op iemands naam werpen Iemand zwartmaken // iemands goede naam bederven Esme kasi râ zâ-ye kardan

‫اﺳﻢ ﮐﺴﯽ را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺧﻮش ﻧﺎﻣﯽ ﮐﺴﯽ را ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺪه ﮐﺮدن‬ Smid Het geheim van de smid  Geheim Smiezen Dat loopt in de smiezen! Dat zullen ze in de gaten krijgen // dat kun je niet ongemerkt doen! Tuye češm mixorad!

!‫ﺗﻮی ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم اش‬- ‫ﻣﺮدم ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ !‫داد‬

Iemand/iets in de smiezen hebben Iemand/iets doorzien // erachter komen hoe met iemand/iets gesteld is Daste kasi/čizi râ xândan

‫ﭼﯿﺰی را ﺧﻮاﻧﺪن‬/‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ /‫ از ﺣﺎل ﮐﺴﯽ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را درﺳﺖ ﻓﻬﻤﯿﺪن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺷﺪن‬ Smoel Op zijn smoel gaan Flink afgaan // volledig falen Tuye puz xordan

‫ﺗﻮی ﭘﻮز ﺧﻮردن‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰول ﮐﺮدن‬ Smoesje Je moet me geen smoesjes verkopen Je moet me niets wijsmaken/niet voor de gek houden Barâye man bâhâne nayâr

‫ﺑﺮای ﻣﻦ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻧﯿﺎر‬ ‫ﻣﻦ را دﺳﺖ ﻧﯿﻨﺪاز‬/‫ﻣﻦ را ﮔﻮل ﻧﺰن‬ Om een smoesje verlegen zitten Een praatje willen maken Donbâle bahâne migardad

‫دﻧﺒﺎل ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‬ ‫ ﮔﻔﺘﮕﻮﯾﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬،‫دوﺳﺖ دارد ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺰﻧﺪ‬ Smoor Ergens de smoor (over) in hebben Verstoord zijn over iets {meestal een tegenvaller} Az jariyâni tu lab raftan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﻮ ﻟﺐ رﻓنت‬ {‫از ﭼﯿﺰی دﻟﺨﻮر ﺑﻮدن }ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻧﻮﻣﯿﺪی و ﺷﮑﺴﺖ‬ Smoor op iemand zijn Hevig verliefd zijn op iemand Xarâbe kasi budan

‫ﺧﺮاب ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻋﺎﺷﻖ و ﺷﯿﺪای ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬

376

Proef woordenboek.indd 376

16-5-2008 9:24:48

Snaar / Sodemieter

Snaar Een gevoelige snaar raken/treffen bij iemand Een tere plek bij iemand raken/ treffen Be noqte-ye hasâse kasi zadan

‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎس ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎی ﻟﻄﯿﻒ و ﻇﺮﯾﻒ ﮐﺴﯽ ﺿﺮﺑﻪ زدن‬ Alles op haren en snaren zetten  Haar Snavel Houd je snavel! Zwijg! Gâle-at râ beband!

!‫ﮔﺎﻟﻪ ات را ﺑﺒﻨﺪ‬ !‫ﺳﺎﮐﺖ! ﺧﺎﻣﻮش ﺑﺎش! دﻫﻨﺖ را ﺟﻤﻊ ﮐﻦ‬ Zijn snavel overal in steken Zich overal mee willen bemoeien Noxode har âši šodan

‫ﻧﺨﻮد ﻫﺮ آﺷﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻓﻀﻮﻟﯽ در ﻫﺮ ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ Snede Op het scherp van de snede  Scherp Sneeuw Als sneeuw voor de zon verdwijnen Snel verdwijnen Mesle barfe tâbestân âb šodan

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮف ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن آب ﺷﺪن‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬ Snik In snikken uitbarsten Heftig gaan huilen Dastmâl dastmâl gerye kardan

‫دﺳﺘامل دﺳﺘامل ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﺪﯾﺪ و ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺮﯾﺴﺘﻦ‬

Tot de laatste snik Tot het bittere einde Tâ âxarin nafas

‫ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺲ‬ ‫ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺗﻠﺦ ﺟﺮﯾﺎن‬ Snoeshaan Een rare snoeshaan/snuiter Iemand die zich vreemd gedraagt Âdame ajin o qarib

‫آدم ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺐ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر ﻏﯿﺮ ﻋﺎدی دارد‬ Snor Dat zit wel snor Dat is wel in orde // dat komt wel goed Qaziye jur ast

‫ﻗﻀﯿﻪ ﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ درﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬- ‫ﺟﺮﯾﺎن رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ‬ Zijn snor drukken Stilletjes weggaan // zich onttrekken aan iets Šâne xâli kardan

‫ﺷﺎﻧﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ از ﮐﺎری ﻃﻔﺮه رﻓﺘﻦ‬- ‫ﺑﯽ ﺳﺮ و ﺻﺪا رﻓﺘﻦ‬ Snuiter Een rare snuiter  Snoeshaan Sodemieter Dat gaat je geen sodemieter aan Daar heb je niets mee te maken Be tu če fuzul

‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻓﻀﻮل‬ ‫آن ﮐﺎر ﻫﯿﭻ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺪارد‬ Ga als de sodemieter aan het werk! Je moet nu meteen aan het werk gaan! Âni bargard sare kârat!

!‫آﻧﯽ ﺑﺮﮔﺮد ﴎ ﮐﺎرت‬ !‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮ ﮐﺎر ﺧﻮدت ﺑﺮﮔﺮدی‬ 377

Proef woordenboek.indd 377

16-5-2008 9:24:48

Sodom / Soort

Iemand op zijn sodemieter geven Iemand een flinke uitbrander geven Čub tu astine kasi kardan

‫ﭼﻮب ﺗﻮ آﺳﺘﯿﻦ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺗﻨﺒﯿﻪ و ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدن‬ Sodom Het is me daar een Sodom en Gomorra Daar worden alle regels van (seksuele) moraal overtreden {vgl. Bijbel, Genesis 18:20 e.v} Sarzaminist ke imâne falak rafte be bâd

‫ﴎزﻣﯿﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾامن ﻓﻠﮏ رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺎد‬ ‫آن ﺟﺎ ﻫﻤﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ )ﺟﻨﺴﯽ( را زﯾﺮ ﭘﺎ ﻣﯽ‬ {‫ﮔﺬارﻧﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ Soep Dat is niet veel soeps Dat is rommel/rotzooi // dat heeft weinig kwaliteit Moft gerân ast

‫ﻣﻔﺖ ﮔﺮان اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﯽ اﺳﺖ‬- ‫آﺷﻐﺎل اﺳﺖ‬/‫ﺑﻨﺠﻞ‬ De soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend Het zal in de praktijk wel meevallen Be ân badi ham ke miguyand nistnist

‫ﺑﻪ آن ﺑﺪی ﻫﻢ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫در ﻋﻤﻞ ﺑﻬﺘﺮ از آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ Het loopt in de soep Het gaat helemaal mis Jariyân wâ mimând

‫ﺟﺮﯾﺎن وا ﻣﯽ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮرد و ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Hij heeft zijn auto in de soep gereden  Auto

Sof Dat is een sof Dat is een tegenvaller/miskoop Bonjol ast

‫ﺑﻨﺠﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﻮل ﺣﺮام ﮐﻦ اﺳﺖ‬/‫ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻮﻣﯿﺪی اﺳﺖ‬ Sok Een held op sokken  Held Sokkel Van zijn sokkel vallen Van zijn voetstuk vallen // zijn macht verliezen // ontmaskerd worden Az asb oftâdan wa roswâ šodan

‫از اﺳﺐ اﻓﺘﺎدن و رﺳﻮا ﺷﺪن‬ ‫ ﻗﺪرت ﺧﻮد را از دﺳﺖ‬- ‫از ارزش و ﻣﻘﺎم ﺧﻮد اﻓﺘﺎدن‬ ‫ دﺳﺖ آدم رو ﺷﺪن‬- ‫دادن‬ Soldaat Iets soldaat maken Iets opmaken/opeten Tahe čizi râ dar âwardan

‫ﺗﻪ ﭼﯿﺰی را در آوردن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ ﺧﻮردن و ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن‬ Een fles soldaat maken  Fles Sollen Niet met zich laten sollen Niet zomaar alles accepteren Nemigozârad mačalaš konand

‫منﯽ ﮔﺬارد ﻣﭽﻞ اش ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری زﯾﺮ ﺑﺎر ﻧﻤﯽ رود‬ Som De proef op de som nemen  Proef Soort Ons soort mensen Mensen zoals wij {gezegd wanneer mensen zichzelf beschouwen als beschaafd/deftig/geleerd enz.}

378

Proef woordenboek.indd 378

16-5-2008 9:24:48

Sop / Spannen

Âdam hâye bâ-hâl-i mesle xodemân

‫آدم ﻫﺎی ﺑﺎ ﺣﺎﻟﯽ ﻣﺜﻞ ﺧﻮدﻣﺎن‬ ‫آدم ﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎ }ﻣﻮﻗﻌﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ آدم ﻫﺎ‬ ‫درس ﺧﻮاﻧﺪه و ﻏﯿﺮه‬/‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺮﺗﺒﻪ‬/‫ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺎ ﺗﻤﺪن‬ {‫ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‬ Soort zoekt soort Gelijkgezinden zoeken elkaars gezelschap Kur kur râ mijuyad âb godâl râ

‫ﮐﻮر ﮐﻮر را ﻣﯽ ﺟﻮﯾﺪ آب ﮔﻮدال را‬ ‫آدم ﻫﺎ دﻧﺒﺎل ﻫﻢ ﻣﺴﻠﮑﯽ ﻫﺎی ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‬ Sop Ach kerel, het sop is de kool niet waard! Man, dit is toch niets om je zo druk over te maken! Xune xodat râ kasif nakon bače jân!

!‫ﺧﻮن ﺧﻮدت را ﮐﺜﯿﻒ ﻧﮑﻦ ﺑﭽﻪ ﺟﺎن‬ ‫ای ﺑﺎﺑﺎ اﯾﻦ ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺧﻮدت را اﯾﻦ ﺟﻮر‬ !‫ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬ Het ruime sop kiezen De zee opgaan/uitvaren Be daryâ zadan

‫ﺑﻪ درﯾﺎ زدن‬ ‫درﯾﺎﻧﻮردی ﮐﺮدن‬/‫ﺑﻪ آب زدن‬ Iemand in zijn eigen sop/vet laten gaarkoken/smoren Uit woede/emoties zich niet meer met iemand bemoeien Be kasi bi mahal-li kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن دﯾﮕﺮ ﮐﺎری ﺑﻪ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ‬/‫از ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Spaak Iemand een spaak in het wiel steken Iemand dwarszitten // verhinderen dat iemand iets gedaan krijgt Čub lâye čarxe kasi gozâštan

‫ﭼﻮب ﻻی ﭼﺮخ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ ﺟﻠﻮی ﮐﺎر ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬- ‫ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ Spaak lopen Vastlopen // misgaan Wâ mândan, dar mândan

‫ درﻣﺎﻧﺪن‬،‫واﻣﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬- ‫ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Spaander De spaanders vliegen eraf Er wordt hard gewerkt Mesle barq kâr mikonand

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬،‫زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Waar gehakt wordt, vallen spaanders Waar (hard) gewerkt wordt, gaat ook wel eens iets mis Kâr bedune eštebâh nemišawad

‫ﮐﺎر ﺑﺪون اﺷﺘﺒﺎه منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ )ﺳﺨﺖ( ﮐﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ ﺧﺮاﺑﯽ‬ ‫ﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Spaans Het Spaans benauwd krijgen Erg angstig worden Del hore gereftan

‫دﻟﻬﺮه ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر وﺣﺸﺖ ﮐﺮدن و ﺗﺮﺳﯿﺪن‬ Spannen Het zal er nog om spannen Het is nog maar de vraag of het gaat lukken Qaziye lab turi ast

‫ﻗﻀﯿﻪ ﻟﺐ ﺗﻮری اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ آن ﮐﺎر اﺟﺮا ﺷﻮد ﯾﺎ ﻧﻪ‬ De boog kan niet altijd gespannen zijn  Boog

379

Proef woordenboek.indd 379

16-5-2008 9:24:48

Spanning / Spel

Spanning De spanning is daar (om) te snijden De sfeer is daar buitengewoon geladen Fazâ-yaš enfejâri ast

‫ﻓﻀﺎﯾﺶ اﻧﻔﺠﺎری اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺎ ﻣﺤﯿﻂ اش ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و وﺧﯿﻢ اﺳﺖ‬ Speeltoneel De wereld is een speeltoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel  Wereld Spek Dat is een spekje voor zijn bekje Dat vindt hij heel lekker/prettig Raste kâraš ast

‫راﺳﺖ ﮐﺎرش اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮش اش ﻣﯽ آﯾﺪ‬/‫آن را ﺧﯿﻠﯽ دوﺳﺖ دارد‬ Met spek schieten Opscheppen Gonde guzi kardan

‫ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﮐﺮدن‬ ‫ اﻏﺮاق ﮐﺮدن‬،‫ﻻف زدن‬ Voor spek en bonen meedoen/erbij zitten Wel meedoen, maar niet echt meetellen Noxodi bâzi budan

‫ﻧﺨﻮدی ﺑﺎزی ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺎزی داده ﻣﯽ ﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬

Dubbel spel spelen Doen alsof je met de ene partij meedoet, terwijl je je inzet voor de overwinning van de andere // onbetrouwbaar zijn Do duze bâzi kardan

‫دو دوزه ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻮادار ﮐﺴﯽ اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ‬ ‫ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد‬- ‫ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ دﯾﮕﺮی ﺑﺮﻧﺪه ﺷﻮد‬ ‫ﺑﻮدن‬ Er staat veel op het spel Er zijn grote belangen mee gemoeid Naf-e ziyâdi dar wasate ast

‫ﻧﻔﻊ زﯾﺎدی در وﺳﻂ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ Het spel is uit Het is afgelopen en het heeft geen zin meer om nog iets te proberen Kâr tamâm ast

‫ﮐﺎر متﺎم اﺳﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر اﺳﺖ و ﮐﻮﺷﺶ و ﺗﻘﻼ ﺳﻮدی ﻧﺪارد‬ Het spel van kat en muis spelen {Gezegd wanneer iemand een ander die zwak en kwetsbaar is, aan het lijntje houdt en ten slotte toeslaat} Muš o gorbe bâzi râh andâxtan

‫ﻣﻮش و ﮔﺮﺑﻪ ﺑﺎزی راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ آدم ﮐﻢ زور و ﻇﺮﯾﻔﯽ‬ {‫را ﻋﻼف ﺧﻮد ﮐﻨﺪ و در آﺧﺮ ﮐﺎر ﻧﺎﺑﻮدش ﻧﻤﺎﯾﺪ‬

De kat op het spek binden  Kat Spel Alles op het spel zetten Alles inzetten voor het beoogde doel Hame-ye zure xod râ zadan

‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮﯾﺶ ﻫﻤﻪ اﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﺧﻮد را‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬

Hoog spel spelen Grote risico’s nemen Daste bâlâ bâzi kardan

‫دﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎر ﭘﺮ ﺧﻄﺮی ﮐﺮدن‬ Iemand vrij spel laten Iemand zijn gang laten gaan Kasi râ az haft do-olat âzâd kardan

380

Proef woordenboek.indd 380

16-5-2008 9:24:48

Speld / Spijker

‫ﮐﺴﯽ را از ﻫﻔﺖ دوﻟﺖ آزاد ﮐﺮدن‬ ‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺎ ﮐﺎری را ﮐﻪ دوﺳﺖ دارد‬ ‫اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Ongelukkig in het spel, gelukkig in de liefde {(Bemoedigende) formule voor als je bij een spelletje/loterij verloren hebt} Bad šânsi dar qomâr xoš šânsi dar ešq ast

‫ﺑﺪ ﺷﺎﻧﺴﯽ در ﻗامر ﺧﻮش ﺷﺎﻧﺴﯽ در ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬ ‫}رﺳﻢ اﺳﺖ )ﺑﺮای دﻟﮕﺮﻣﯽ( ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺑﺎﺧﺖ در ﻗﻤﺎر‬ {‫ﯾﺎ ﺑﻠﯿﺖ ﺑﺨﺖ آزﻣﺎﯾﯽ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‬ Speld Daar is geen speld tussen te krijgen Tegen de kracht van die redenering ben je niet opgewassen Mu lâ-ye darzaš nemirawad

‫ﻣﻮ ﻻی درزش منﯽ رود‬ ‫ ﺣﺮﯾﻒ اش‬،‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻗﺪرت آن اﺳﺘﺪﻻل زوری ﻧﺪارد‬ ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Een speld in een hooiberg zoeken Iets zoeken wat beslist onvindbaar is Tuye kâhdân donbâle sanjâq gaštan

‫ﺗﻮی ﮐﺎﻫﺪان دﻧﺒﺎل ﺳﻨﺠﺎق ﮔﺸنت‬ ‫دﻧﺒﺎل ﭼﯿﺰی ﮔﺸﺘﻦ ﮐﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺶ ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ Je kon daar een speld horen vallen Iedereen was doodstil, niemand gaf een kik Jik-ke kasi dar nemiâmad

‫ﺟﯿﮏ ﮐﺴﯽ در منﯽ آﻣﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺳﺎﮐﺖ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﻤﯽ زد‬ Spelletje Een spelletje met iemand spelen De schijn wekken dat je iemand serieus neemt, maar in feite bezig zijn hem te bedriegen Sare kasi râ šire mâlidan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮه ﻣﺎﻟﯿﺪن‬ ‫واﻧﻤﻮد ﮐﺮدن ﮐﻪ ﮐﺴﯽ را ﺟﺪی ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ اﻣﺎ در واﻗﻊ‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل ﮐﻼه ﺑﺮداری از او ﺑﻮدن‬ Spiegel Het oog is de spiegel der ziel  Oog Spier Zonder een spier te vertrekken Zonder enige emotie op zijn gezicht Râst râst negâh kardan

‫راﺳﺖ راﺳﺖ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﺣﺴﺎﺳﯽ در ﭼﻬﺮه و ﺻﻮرت‬ Spierballen Zijn spierballen laten zien Indruk maken door machtsvertoon Šâx o šâne kešidan

‫ﺷﺎخ و ﺷﺎﻧﻪ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﻧﺸﺎن دادن ﻗﺪرت ﺧﻮد ﺟﻠﻮه ﮐﺮدن‬ Spiering Een spiering uitgooien om een kabeljauw te vangen Een kleinigheid investeren om daarmee een groot voordeel te behalen Kor-re dâdan wa šotor xâstan

‫ﮐﺮه دادن و ﺷﱰ ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﭼﯿﺰ ﮐﻢ ارزﺷﯽ در ﮐﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺎ ﺳﻮد ﮐﻼﻧﯽ ﺑﺒﺮﻧﺪ‬ Spijker De spijker op de kop slaan Het exact goed hebben // precies aangeven waar het om gaat Daqiqan be hadaf zadan

‫دﻗﯿﻘﺎ ﺑﻪ ﻫﺪف زدن‬ ‫ اﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﻧﺸﺎن دادن‬- ‫درﺳﺖ ﮔﻔﺘﻦ‬ Nog geen spijker in de muur kunnen slaan Buitengewoon onhandig zijn Qâder be suzan nax kardan nabudan

381

Proef woordenboek.indd 381

16-5-2008 9:24:48

Spijs / Spoed

‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺳﻮزن ﻧﺦ ﮐﺮدن ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه دﺳﺖ و ﭘﺎ ﭼﻠﻔﺘﯽ ﺑﻮدن‬ Spijkers op laag water zoeken Kritiek leveren op onbelangrijke details Irâd hâye alaki (bani esrâ-ili) gereftan

‫اﯾﺮاد ﻫﺎی اﻟﮑﯽ )ﺑﻨﯽ اﴎاﯾﯿﻠﯽ( ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﺟﺰﯾﯿﺎت ﺑﯽ ارزش و ﮐﻢ اﻫﻤﯿﺘﯽ اﻧﺘﻘﺎد ﮐﺮدن‬ Spijs Verandering van spijs doet eten  Verandering Spijt Spijt hebben als haren op je hoofd Ontzettend betreuren dat je iets gezegd of gedaan hebt Mesle sag pašimân budan

‫ﻣﺜﻞ ﺳﮓ ﭘﺸﯿامن ﺑﻮدن‬ ‫از ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ زده ﯾﺎ ﮐﺎری ﮐﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﯽ اﻧﺪازه‬ ‫اﻓﺴﻮس ﺧﻮردن‬ Spil De spil waar alles om draait De persoon binnen een groep (gezin, bedrijf, bestuur enz.) die de centrale rol speelt Mehware jariyân

‫ﻣﺤﻮر ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ ﻫﯿﺎت ﻣﺪﯾﺮه و‬،‫ ﺷﺮﮐﺖ‬،‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﺟﻤﻊ )ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫ﻏﯿﺮه( ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ را ﺑﺎزی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Spits De/het spits afbijten Als eerste handelen wanneer er iets gedaan moet worden waarvoor moed vereist is Qadame aw-wal râ bardâštan

‫ﻗﺪم اول را ﺑﺮداﺷنت‬ ‫در ﮐﺎری ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺟﺮات دارد ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﺷﺪن‬

Iets op de spits drijven Iets zó overdrijven dat het probleem onoplosbaar wordt Âtaše masale-i râ gonde kardan/bâd zadan

‫ﺑﺎد زدن‬/‫آﺗﺶ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﮔﻨﺪه ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ را آن ﭼﻨﺎن ﺑﺰرگ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﺷﻮد‬ Spitsroeden Spitsroeden lopen Heel behoedzaam te werk gaan, omdat aan alle kanten gevaar dreigt Dast be asâ râh raftan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺎ راه رﻓنت‬ ‫ﭼﻮن از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺧﻄﺮ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪ ﮐﺎراﻧﻪ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن‬ Splinter Wel de splinter in andermans oog zien, maar niet de balk in zijn eigen oog {bijbeltekst, Mattheus 7:3} Kleine tekortkomingen van een ander wél opmerken, maar geen oog hebben voor de blunder die je zelf begaat Kure xod wa binâye mardom budan {enjil}

{‫ﮐﻮر ﺧﻮد و ﺑﯿﻨﺎی ﻣﺮدم ﺑﻮدن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﻋﯿﺐ ﮐﻮﭼﮏ دﯾﮕﺮان را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ اﻣﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﺰرگ ﺧﻮد‬ ‫را ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﺪ‬ Zo komt Jan Splinter door de winter  Jan Spoed Haastige spoed is zelden goed Als je iets heel vlug wilt doen, maak je sneller/eerder fouten Ajale kâre šeytân ast

‫ﻋﺠﻠﻪ ﮐﺎر ﺷﯿﻄﺎن اﺳﺖ‬ /‫آدم وﻗﺘﯽ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﮐﺎری را ﺳﺮﯾﻊ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺮ‬ ‫زودﺗﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

382

Proef woordenboek.indd 382

16-5-2008 9:24:48

Spoeling / Springen

Spoeling Veel varkens maken de spoeling dun  Varken Spoor (I) = voetafdruk Het spoor (volkomen) bijster zijn Iets (helemaal) niet meer kunnen volgen Sare nax râ (be kol-li) gom kardan

‫ﴎ ﻧﺦ را )ﺑﻪ ﮐﻠﯽ( ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ‬،‫)اﺻﻼ( دﯾﮕﺮ ﻗﺎدر ﺑﻪ درک ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺷﺪن‬ Hij is op het goede spoor Hij is op weg om de juiste oplossing voor iets te vinden Be masire dorosti oftâde ast

‫ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ درﺳﺘﯽ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮای ﺣﻞ ﻣﺸﮕﻼت راه ﺻﺤﯿﺤﯽ را ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Iemand op het juiste spoor brengen Iemand die geen oplossing meer weet, wijzen waar hij een mogelijke uitweg kan vinden Kasi râ be masire dorosti andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ درﺳﺘﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ راه ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺪارد ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﻧﺠﺎت‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‬ Op een dood spoor gekomen zijn/ zitten Bij een onderzoek vastgelopen zijn // geen vorderingen meer maken Be bon bast xordan/residan

‫رﺳﯿﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺑﻦ ﺑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﯽ ﻧﮑﺮدن‬- ‫در ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Spoor (II) = ruiterattribuut Hij heeft zijn sporen verdiend Hij heeft zijn bekwaamheid bewezen Mahârate xod râ nešân dâde ast

‫ﻣﻬﺎرت ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺒﺮﮔﯽ و ﮐﺎراﯾﯽ ﺧﻮد را ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ‬

Sport De hoogste sport van de ladder bereikt hebben Op de top van je carrière zitten Be bâlâ tarin maqâm residan

‫ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﻘﺎم رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ اوج ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺎری ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬ Een sport van iets maken Iets (wat anderen niet graag doen) veelvuldig en met enthousiasme aanpakken Kâri râ sargarmi-e xod kardan

‫ﮐﺎری را ﴎﮔﺮﻣﯽ ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را )ﮐﻪ دﯾﮕﺮان دوﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ( ﭘﺸﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﻫﻢ و ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق اﻧﺠﺎم دادن‬ Spraakverwarring Een Babylonische spraakverwarring Een situatie waarin men elkaar totaal niet begrijpt Waze darham o barham

‫وﺿﻊ درﻫﻢ و ﺑﺮﻫﻢ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم اﺻﻼ ﺣﺮف ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ را ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻨﺪ‬ Spreken Hij is daar helemaal niet over te spreken Hij is daarover heel ontevreden Delgire ân jariyân ast

‫دل ﮔﯿﺮ آن ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‬ ‫از آن ﻗﻀﯿﻪ ﺧﯿﻠﯽ دﻟﺨﻮر و ﻧﺎراﺿﯽ اﺳﺖ‬ Sprekend op elkaar lijken Bijna hetzelfde uiterlijk hebben Ajib šabihe ham budan

‫ﻋﺠﯿﺐ ﺷﺒﯿﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﻢ ﺷﮑﻞ و ﻗﯿﺎﻓﻪ ﺑﻮدن‬ Springen Dat springt er echt uit Dat valt echt op Wâqe-an tu češm mixorad

383

Proef woordenboek.indd 383

16-5-2008 9:24:48

Sprong / Staan

‫واﻗﻌﺎ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﺟﻠﻮه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Nou kun je hoog of laag springen, maar ... De situatie blijft ongewijzigd, hoor! Hâlâ če bâlâ beri če pâ-in biyâ-i

‫ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺮی ﭼﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﯿﺎﯾﯽ‬ !‫ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮد‬،‫وﺿﻊ ﻋﻮض ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻫﺎ‬ Zitten te springen om iemand/iets Iemand/iets dringend nodig hebben Barâye kasi/čizi lah-lah zadan

‫ﭼﯿﺰی ﻟﻪ ﻟﻪ زدن‬/‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬/‫ﻧﯿﺎز ﻓﻮری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Sprong Een sprong in het duister wagen Iets ondernemen waarvan de afloop geheel onzeker is Bi godâr be âb zadan

‫ﺑﯽ ﮔﺪار ﺑﻪ آب زدن‬ ‫ﮐﺎری را آﻏﺎز ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﺷﺪ‬ Een kat in het nauw maakt rare sprongen  Kat Op stel en sprong  Stel Spuigaten Dat loopt nu echt de spuigaten uit Dat gaat veel te ver // nu is echt een grens overschreden Wâqe-an gandaš râ dar âwardeand

‫واﻗﻌﺎ ﮔﻨﺪش را در آورده اﻧﺪ‬ ‫ دﯾﮕﺮ از ﻣﺮز ﺧﻮد ﻓﺮاﺗﺮ‬- ‫از ﺣﺪ و اﻧﺪازه ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ Spuit Spuit elf geeft ook modder {Gezegd van iemand die, nadat andere mensen hun mening hebben

gegeven, ook nog iets zegt waar niemand wat aan heeft} Yek kalame ham az mâdarzan bešno

‫ﯾﮏ ﮐﻠﻤﻪ ﻫﻢ از ﻣﺎدر زن ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫}درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺣﺮف‬ ‫ﺧﻮد را زدﻧﺪ او ﻫﻢ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ درد ﮐﺴﯽ‬ {‫ﻧﺨﻮرد‬ Spullen Aan andermans spullen zitten Gebruikmaken van het bezit van anderen Be mâle mardom nâxonak zadan

‫ﺑﻪ ﻣﺎل ﻣﺮدم ﻧﺎﺧﻨﮏ زدن‬ ‫ﺑﺎ داراﯾﯽ دﯾﮕﺮی از ﺧﻮد ﭘﺬﯾﺮاﯾﯽ ﮐﺮدن‬ Staan Dat staat nog te bezien Dat moet je nog maar afwachten // dat is nog helemaal niet zeker Hanuz ma-alum nist če mišawad

‫ﻫﻨﻮز ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ‬- ‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﺒﺮ ﮐﻨﺪ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﭼﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ‬ Ergens op staan Iets absoluut eisen Pâ-pi-ye jariyâni šodan

‫ﭘﺎﭘﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺪون ﻗﯿﺪ و ﺷﺮط ﺧﻮاﺳﺘﻦ‬ Ergens (pal) voor staan Voor iets opkomen // iets verdedigen (Mohkam) pošte jariyâni istâdan

‫)ﻣﺤﮑﻢ( ﭘﺸﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ از ﻗﻀﯿﻪ ای ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﻃﺮف ﭼﯿﺰی را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Ga er maar aan staan! Probeer dat (zelf) maar eens op te lossen! In guy o in meydân befarmâ bezan!

!‫اﯾﻦ ﮔﻮی و اﯾﻦ ﻣﯿﺪان ﺑﻔﺮﻣﺎ ﺑﺰن‬ !‫ﺗﻼش ﮐﻦ ﺗﺎ )ﺧﻮدت( ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺣﻞ ﮐﻨﯽ‬

384

Proef woordenboek.indd 384

16-5-2008 9:24:48

Staart / Staat (zn)

Hier sta ik, ik kan niet anders Dit is mijn verdediging // dat moet genoeg zijn // ik geef niet toe {Uitspraak van Luther op de Rijksdag in Worms, 1521} Ruye harfam istâde-am wa jâ ham nemizanam

‫روی ﺣﺮﻓﻢ اﯾﺴﺘﺎده ام و ﺟﺎ ﻫﻢ منﯽ زﻧﻢ‬ ‫ از‬- ‫ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬- ‫اﯾﻦ دﻓﺎﻋﯿﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ {‫ﺟﺎﯾﻢ ﻫﻢ ﺗﮑﺎن ﻧﻤﯽ ﺧﻮرم }ﻟﻮﺗﺮ‬ Iemand staande houden Iemand tegenhouden/arresteren Joloye kasi râ gereftan

‫ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫دﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺘﻮﻗﻒ‬ Iets staande houden Iets met klem beweren // iets met overtuiging verdedigen Moda-i-ye sar saxte jariyâni budan

‫ﻣﺪﻋﯽ ﴎﺳﺨﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎﻣﻞ‬- ‫ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ از ادﻋﺎﯾﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫از ﭼﯿﺰی دﻓﺎع ﮐﺮدن‬ Voor niets staan Nergens voor terugdeinzen // alles aandurven Jâ nazadan

‫ﺟﺎ ﻧﺰدن‬ ‫ ﺟﺮات ﻫﺮ ﮐﺎری را داﺷﺘﻦ‬- ‫از ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻧﺘﺮﺳﯿﺪن‬ Staart Als je van/over de duivel spreekt, trap je op zijn staart  Duivel/duvel Daar zit kop noch staart aan  Kop Het venijn zit (hem) in de staart  Venijn

Staartje Dat muisje zal nog wel een staartje hebben  Muisje Dat varkentje heeft nog een staartje  Varkentje Staat (zn) Een grote staat voeren In luxe leven en dat aan anderen laten zien Be roxe digarân kešidan, poz dâdan

‫ ﭘﺰ دادن‬،‫ﺑﻪ رخ دﯾﮕﺮان ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺠﻠﻠﯽ داﺷﺘﻦ و آن را ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻧﺸﺎن دادن‬ Ergens geen staat op kunnen maken Ergens niet op kunnen rekenen Qâder be hesâb bâz kardan ruye jariyâni nabudan

‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺑﺎز ﮐﺮدن روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﻋﺘﻤﺎد و اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ In alle staten zijn In een toestand van grote opwinding/ paniek zijn Az xod bixod šodan

‫از ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫آﺷﻔﺘﻪ ای داﺷﺘﻦ‬/‫ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺮ ﻫﯿﺠﺎن‬ In kennelijke staat verkeren Dronken zijn Ruye pâ-ye xod band nabudan

‫روی ﭘﺎی ﺧﻮد ﺑﻨﺪ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن‬ In staat van ontbinding verkeren Verrot/vergaan zijn Zewâr dar raftan

‫زوار در رﻓنت‬ ‫ﻓﺎﺳﺪ ﺑﻮدن‬/‫ﭘﻮﺳﯿﺪه‬

385

Proef woordenboek.indd 385

16-5-2008 9:24:48

Staatsruif / Stank

Staatsruif Uit de staatsruif eten Een inkomen krijgen van de overheid Nâne do-olat râ xordan

‫ﻧﺎن دوﻟﺖ را ﺧﻮردن‬ ‫ ﮐﺎرﻣﻨﺪ دوﻟﺖ ﺑﻮدن‬،‫درآﻣﺪ دوﻟﺘﯽ داﺷﺘﻦ‬ Stadje Hij heeft in ieder stadje een ander schatje Hij heeft in elke haven/stad wel een ander liefje {een zeemansuitdrukking} Dar har welâyati delbari dârad

‫در ﻫﺮ وﻻﯾﺘﯽ دﻟﱪی دارد‬ ‫ﺑﻨﺪری ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ و ﻋﺰﯾﺰی دارد }اﺻﻄﻼح‬/‫او در ﻫﺮ ﺷﻬﺮ‬ {‫درﯾﺎﻧﻮردان‬ Staf De staf breken over iemand/iets Iemand/iets sterk afkeuren Tire xalâse kasi/čizi râ zadan

‫ﭼﯿﺰی را زدن‬/‫ﺗﯿﺮ ﺧﻼص ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺷﺪﯾﺪا رد ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Stal De stal ruiken Haast krijgen bij het einde van een onderneming/reis Bu-ye welâ-yat râ šenidan

‫ﺑﻮی وﻻﯾﺖ را ﺷﻨﯿﺪن‬ ‫ﺳﻔﺮ ﻋﺠﻠﻪ ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺧﻮد اﻓﺰودن‬/‫در ﭘﺎﯾﺎن ﮐﺎر‬ Iets van stal halen Oude werktuigen of argumenten opnieuw gebruiken Jariyâne gozašte râ piš kešidan

‫ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫اﺑﺰار ﯾﺎ اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی ﻗﺪﯾﻤﯽ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Het beste paard van de stal  Paard

Stand Boven zijn stand leven Meer uitgeven (aan huis/vakantie/ kleren enz.) dan je je financieel kunt veroorloven Šâh maneši tey kardan

‫ﺷﺎه ﻣﻨﺸﯽ ﻃﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺎﻟﯽ اش اﺟﺎزه ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﻟﺒﺎس و ﻏﯿﺮه( ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن‬/‫ﺗﻌﻄﯿﻼت‬/‫)ﺑﺮای ﺧﺎﻧﻪ‬ Hij acht dat beneden zijn stand Hij wil dat niet doen, omdat hij zich daar te goed voor voelt Kasre ša-ane xod midânad

‫ﮐﴪ ﺷﺎن ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫آن ﮐﺎر را ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﺧﻮد را واﻻ ﺗﺮ از آن ﺟﺮﯾﺎن‬ ‫ﻣﯽ داﻧﺪ‬ Zijn stand ophouden Zijn reputatie proberen te verdedigen Âberuye xod râ xaridan

‫آﺑﺮوی ﺧﻮد را ﺧﺮﯾﺪن‬ ‫در ﻧﮕﺎﻫﺪاری ﺧﻮش ﻧﺎﻣﯽ ﺧﻮد ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Stang Iemand op stang jagen Iemand kwaad maken door hem te sarren Ruye sage kasi râ bâlâ âwardan

‫روی ﺳﮓ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎﻻ آوردن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ او را ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Stank Stank voor dank krijgen Van iemand aan wie je een dienst bewezen hebt een vervelende reactie krijgen in plaats van dankbaarheid Sawâb kardan wa kabâb šodan

‫ﺻﻮاب ﮐﺮدن و ﮐﺒﺎب ﺷﺪن‬ ‫آدم ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﯾﺎری ﮐﺮده ﺑﻪ ﺟﺎی ﻣﺤﺒﺖ از او رﻓﺘﺎر‬ ‫ﻧﺎﺟﻮر و ﻧﺎﮔﻮاری ﺑﺒﯿﻨﺪ‬

Het paard ruikt de stal  Paard

386

Proef woordenboek.indd 386

16-5-2008 9:24:48

Stap (zn) / Station

Stap (zn) Dat is een hele stap Dat is een ingrijpend/belangrijk besluit Qadame bozorgi ast

‫ﻗﺪم ﺑﺰرﮔﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻬﻤﯽ اﺳﺖ‬/‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺟﺪی‬ Ergens geen stap voor willen verzetten Ergens geen moeite voor willen doen Mâ-yel be bardâštane hič qadami nabudan

‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺮداﺷنت ﻫﯿﭻ ﻗﺪﻣﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﮐﻼ ﻣﯿﻞ ﺑﻪ ﮐﺸﯿﺪن زﺣﻤﺖ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Grote stappen, gauw thuis Jij werkt snel, omdat je er snel vanaf wil zijn Bendâz o dar ro kar kardan

‫ﺑﻨﺪاز و در رو ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫آدم ﺗﻨﺪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺎرش زود ﺗﻤﺎم‬ !‫ﺷﻮد‬ Ik kan geen stap meer verzetten Ik ben uitgeput/doodmoe Digar az pâ oftâde-am

‫دﯾﮕﺮ از ﭘﺎ اﻓﺘﺎده ام‬ ‫دارم از ﺧﺴﺘﮕﯽ ﻣﯽ ﻣﯿﺮم‬/‫ﮐﻮﻓﺘﻪ ام‬ Stappen ondernemen Maatregelen nemen om iets te verhinderen, eventueel met behulp van deskundigen (juristen, diplomaten enz.) Eqdâm kardan

‫اﻗﺪام ﮐﺮدن‬ ‫روﻧﺪی ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺗﺎ ﺟﻠﻮی ﮐﺎری را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ‬ (‫ ﺳﯿﺎﺳﺘﻤﺪاران و ﻏﯿﺮه‬،‫ﮐﻤﮏ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن )ﻗﺎﻧﻮﻧﺪاﻧﺎن‬ Stap voor stap Stukje bij beetje Qadam be qadam, gâmâs gâmâs

‫ ﮔﺎﻣﺎس ﮔﺎﻣﺎس‬،‫ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم‬ ‫ ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم‬،‫ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ‬،‫ ﮐﻢ ﮐﻢ‬،‫ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ‬ Stapel Er staat veel op stapel Er zijn veel plannen die wachten op uitvoering Kâr hâye ziyâdi dar daste eqdâmand

‫ﮐﺎرﻫﺎی زﯾﺎدی در دﺳﺖ اﻗﺪام اﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺟﺮا ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Goed/glad van stapel lopen Op voorspoedige manier van start gaan Xub dast be kâr šodan

‫ﺧﻮب دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺷﺪن‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻏﺎز ﮐﺮدن‬ Te hard van stapel lopen Te haastig zijn met iets, waardoor het juist misgaat Šoluqaš kardan

‫ﺷﻠﻮﻏﺶ ﮐﺮدن‬ ‫در ﮐﺎری ﻋﺠﻠﻪ ﮐﺮدن ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎر ﺧﺮاب ﺷﻮد‬ Stappen (ww) Ergens over heen stappen Geen probleem van iets maken Saxt nagereftan

‫ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺮﻓنت‬ ‫ﻣﺸﮕﻞ ﺳﺎزی ﻧﮑﺮدن‬ Station Dat is een gepasseerd station Dat is een uitgemaakte zaak, dus we moeten er nu niet meer over praten/ treuren In ke gozašt welaš kon

‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﮔﺬﺷﺖ وﻟﺶ ﮐﻦ‬ ‫آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ ﻧﺒﺎﯾﺪ روﯾﺶ ﺣﺮف‬ ‫ﻏﺼﻪ اش را ﺑﺨﻮرﯾﻢ‬/‫ﺑﺰﻧﯿﻢ‬

387

Proef woordenboek.indd 387

16-5-2008 9:24:49

Steek (zn) / Steen

Steek (zn) Een steek laten vallen Een fout maken Eštebâhaki kardan

‫اﺷﺘﺒﺎﻫﮑﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻟﻐﺰش ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﺮدن‬ Een steek onder water geven Een onaangename opmerking maken die alleen begrepen wordt door degene voor wie de opmerking bedoeld is Harfe nišdâr zadan

‫ﺣﺮف ﻧﯿﺶ دار زدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺳﺨﺖ ﺧﺮده ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻃﺮف‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻞ آن را ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺪ‬ Ergens geen steek mee opschieten Geen vorderingen maken Sare suzani ham jolo nayoftâdan

‫ﴎ ﺳﻮزﻧﯽ ﻫﻢ ﺟﻠﻮ ﻧﯿﻔﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺗﺮﻗﯽ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻧﮑﺮدن‬ Geen steek uitvoeren Niets doen // luieren Hič qalati nakardan

‫ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﺗﻨﺒﻠﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﺪادن‬

Steekje Aan hem is beslist een steekje los Hij is verstandelijk niet helemaal in orde Bi boro bargard yek dande-aš kam ast

‫ﺑﯽ ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﯾﮏ دﻧﺪه اش ﮐﻢ اﺳﺖ‬ ‫ ﻋﻘﻠﺶ ﺳﺮﺟﺎﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬،‫از ﻧﻈﺮ ﻋﻘﻠﯽ ﭼﯿﺰی ﮐﻢ دارد‬ Steel Weten hoe de vork aan de steel zit  Vork Steen Dat ligt me als een steen op de maag Dat vind ik een erg moeilijk probleem Mesle sang sare delam gir karde ast

‫ﻣﺜﻞ ﺳﻨﮓ ﴎ دمل ﮔﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺨﺖ و دﺷﻮار اﺳﺖ‬ De onderste steen moet boven komen De waarheid moet (tot iedere prijs) aan het licht komen Tah o tuye qaziye bâyad darâyad

‫ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ ﺑﺎﯾﺪ درآﯾﺪ‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ )ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺷﺪه( ﺑﺎﯾﺪ آﺷﮑﺎر ﺷﻮد‬

Iemand in de steek laten Bij iemand weggaan, terwijl zij/hij juist zou willen dat je blijft // iemand niet verder helpen Kasi râ be amâne xodâ wel kardan

De steen der wijzen zoeken De oplossing voor iets onmogelijks zoeken Donbâle angoštare hazrate soleymân gaštan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا ول ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﺮک ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ او دوﺳﺖ دارد ﭘﯿﺶ‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ را ﯾﺎری ﻧﺪادن‬- ‫اش ﺑﻤﺎﻧﯽ‬

‫دﻧﺒﺎل اﻧﮕﺸﱰ ﺣﴬت ﺳﻠﯿامن ﮔﺸنت‬ ‫دﻧﺒﺎل درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﯾﮏ ﻣﺸﮕﻞ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻋﻼج ﮔﺸﺘﻦ‬

De beste breister laat wel eens een steek vallen  Breister Mijn geheugen laat me in de steek  Geheugen

Een steen des aanstoots Iets wat hindert en ergernis veroorzaakt Dalile delxori jâ delgiri

‫دﻟﯿﻞ دﻟﺨﻮری ﯾﺎ دﻟﮕﯿﺮی‬ ‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و رﻧﺠﺶ ﻣﯽ ﺷﻮد‬

388

Proef woordenboek.indd 388

16-5-2008 9:24:49

Steenkolenengels / Steken (ww)

Een steen in de vijver gooien Iets doen om een reactie uit te lokken Čub dar lâneye zanbur kardan

‫ﭼﻮب در ﻻﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری اﻧﺠﺎم دادن ﺗﺎ واﮐﻨﺸﯽ را ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﺪ‬ Gestadig druppelen holt de steen uit Met doorzettingsvermogen kan men alles tot stand brengen Âb čeke konad sang râ teke konad

‫آب ﭼﮑﻪ ﮐﻨﺪ ﺳﻨﮓ را ﺗﮑﻪ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺸﺘﮑﺎر ﻣﯽ ﺗﻮان ﻫﺮﮐﺎری را ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪ‬ Geen steen op de andere laten Alles overhoop halen // niets ontzien Hame čiz râ zir o ru kardan

‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را زﯾﺮ و رو ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺟﺴﺘﺠﻮ‬- ‫ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﮐﺎوش و ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Steen en been klagen Luid klagen en jammeren/eindeloos klagen Zamin o zamân râ ruye sare xod gozâštan

‫زﻣﯿﻦ و زﻣﺎن را روی ﴎ ﺧﻮد ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺷﮑﺎﯾﺖ‬/‫ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻠﻪ ﮐﺮدن و ﻧﺎﻟﯿﺪن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Wie in een glazen huis woont moet niet met stenen gooien  Huis Wie zonder zonde is, mag de eerste steen werpen  Zonde Steenkolenengels Steenkolenengels Slecht Engels Engelisi-ye sorxpusti

‫اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﴎخ ﭘﻮﺳﺘﯽ‬ ‫اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ دﺳﺖ و ﭘﺎ ﺷﮑﺴﺘﻪ‬

Steentje Ergens een steentje aan bijdragen Iets (vaak langs financiële weg) steunen Donge xod râ dâdan

‫دوﻧﮓ ﺧﻮد را دادن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ )اﻏﻠﺐ از راه ﻣﺎﻟﯽ( ﮐﺮدن‬ Steenworp Op een steenworp afstand Heel dichtbij Hamin baqal

‫ﻫﻤﯿﻦ ﺑﻐﻞ‬ ‫ ﻫﻤﯿﻦ ﮐﻨﺎر‬،‫ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮏ‬ Steiger In de steigers staan Nog niet voltooid zijn // nog voorbereid worden Dar daste eqdâm ast

‫در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ‬ ‫ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﺳﺖ‬- ‫ﻫﻨﻮز آﻣﺎده و ﺗﻤﺎم ﻧﺒﻮدن‬ Steil Steil achterover slaan Stomverbaasd zijn Az ta-ajob pas oftâdan

‫از ﺗﻌﺠﺐ ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﻣﺎت و ﻣﺒﻬﻮت ﺷﺪن‬،‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮕﻔﺖ ﺷﺪن‬ Steken (ww) Daar steekt iets achter Daarachter is iets verborgen // iemand heeft daarmee een (slechte/ vervelende) bedoeling Nim kâse-i zire kâse ast

‫ﻧﯿﻢ ﮐﺎﺳﻪ ای زﯾﺮ ﮐﺎﺳﻪ اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺴﯽ در آن ﺑﺎره‬- ‫ﭼﯿﺰی ﭘﺸﺖ آن ﺟﺮﯾﺎن ﭘﻨﻬﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﺟﻮری( دارد‬/‫ﻧﻈﺮ )ﺑﺪ‬ Iemand overhoop steken Iemand met een mes verwonden/ vermoorden

389

Proef woordenboek.indd 389

16-5-2008 9:24:49

Stekker / Stem

Bâ čâqu tartibe kasi râ dâdan

‫ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻮ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﺴﯽ را دادن‬ ‫ﮐﺸﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻮ زﺧﻤﯽ ﮐﺮدن‬ Stekker Balen als een stekker Ergens grondig genoeg van hebben // over iets de pest in hebben Jed-dan barzax budan

‫ﺟﺪا ﺑﺮزخ ﺑﻮدن‬ ‫ از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬- ‫ﻃﺎﻗﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Stel en sprong Op stel en sprong Onmiddellijk Čapari, jangi, jaldi

‫ ﺟﻠﺪی‬،‫ ﺟﻨﮕﯽ‬،‫ﭼﭙﺮی‬ ‫ ﺑﺪون درﻧﮓ‬،‫ ﻓﻮری‬،‫ ﻫﻤﯿﻦ اﻻن‬،‫ آﻧﯽ‬،‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ‬ Stelen Dat kan me gestolen worden Ik ben daar niet in geïnteresseerd // ik kan dat missen als kiespijn Be darak, sag xor

‫ ﺳﮓ ﺧﻮر‬،‫ﺑﻪ درک‬ ‫ ﺑﺮاﯾﻢ ﭘﺸﯿﺰی‬- ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬ ‫ارزش ﻧﺪارد‬ Steler De heler is net zo slecht als de steler  Heler Stellen Ik kan het hier in mijn eentje niet stellen Zonder hulp speel ik het niet klaar Dast tanhâ ke nemitawânam

‫دﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﻪ منﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬ ‫ﺑﺪون ﮐﻤﮏ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آن ﮐﺎر را ﺗﻤﺎم ﮐﻨﻢ‬ Met iemand/iets veel te stellen hebben Veel last van iemand/iets hebben

Az daste kasi/jariyâni zel-le šodan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ زﻟﻪ ﺷﺪن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی دﯾﺪن‬/‫ﻣﺸﮕﻼت زﯾﺎدی از ﮐﺴﯽ‬ Stelten De boel/het huis op stelten zetten  Boel Stem Dat is de stem van een roepende in de woestijn Hij verkondigt iets wat best de moeite waard is, maar niemand wil naar hem luisteren {verwijzing naar bijbeltekst, Mattheus 3:1} In kâr dar biyâbân be manbar raftan ast

‫اﯾﻦ ﮐﺎر در ﺑﯿﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﱪ رﻓنت اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻢ و ﺑﺎ ارزﺷﯽ را اﻋﻼم ﻣﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ او‬ {‫ﮔﻮش منﯽ دﻫﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ De meeste stemmen gelden De meerderheid van kiezers/ deelnemers beslist wat er gebeuren moet Ra-ai bâ aksariyat ast

‫رای ﺑﺎ اﮐرثﯾﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ‬/‫اﮐﺜﺮﯾﺖ رای دﻫﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ Een (belangrijke) stem in het kapittel hebben (Grote) invloed hebben bij het nemen van een beslissing Nazare (borande-i) dar qaziye dâštan

‫ﻧﻈﺮ )ﺑﺮﻧﺪه ای( در ﻗﻀﯿﻪ داﺷنت‬ ‫در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻧﻔﻮذ )ﺑﺴﯿﺎری( داﺷﺘﻦ‬ Er gaan stemmen op om (iets te doen) Er zijn mensen die voorstellen om ... Zem-zeme-aš ast ke (kâri bekonim)

(‫زﻣﺰﻣﻪ اش اﺳﺖ ﮐﻪ )ﮐﺎری ﺑﮑﻨﯿﻢ‬ ... ‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬

390

Proef woordenboek.indd 390

16-5-2008 9:24:49

Stemming / Sterk

Stemming De stemming erin brengen Een prettige, vrolijke sfeer scheppen Hâl dâdan

‫ﺣﺎل دادن‬ ‫ﻓﻀﺎی ﺧﻮش آﯾﻨﺪ و ﺷﺎدی را ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن‬ Stemming maken Welbewust een onaangename/ negatieve sfeer scheppen Hâl giri kardan

‫ﺣﺎل ﮔﯿﺮی ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻨﻔﯽ ﭘﯿﺶ آوردن‬/‫ﻋﻤﺪا ﻓﻀﺎی ﻧﺎﮔﻮاری‬ Voor iets in de stemming zijn Er veel zin in hebben om iets te gaan doen Hâle kâri râ dâštan

‫ﺣﺎل ﮐﺎری را داﺷنت‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری داﺷﺘﻦ‬ Stempel Dat draagt (duidelijk) zijn stempel Het is duidelijk dat het van hem komt // dat hij het bedacht heeft (Mosal-laman) kar kâre u ast

‫)ﻣﺴﻠام( ﮐﺎر ﮐﺎر او اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﺎل‬- ‫روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ او آن ﮐﺎر را ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫او اﺳﺖ‬ Een stempel opgedrukt krijgen Door toedoen van anderen een reputatie krijgen die jou geen recht doet Bi xodi esm dar kardan

‫ﺑﯽ ﺧﻮدی اﺳﻢ در ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺎر دﯾﮕﺮان ﺷﻬﺮت و اﻋﺘﺒﺎری ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ ‫ﮐﻪ ﺣﻖ او ﻧﯿﺴﺖ‬ Iemand van de oude stempel Een ouderwets degelijk persoon // iemand die niet met zijn tijd meegaat

Az jawânâne qadim

‫از ﺟﻮاﻧﺎن ﻗﺪﯾﻢ‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ زﻣﺎن ﺧﻮد‬- ‫آدم ﻗﺪﯾﻤﯽ و اﺳﺘﺨﻮان دار‬ ‫ﭘﯿﺶ ﻧﻤﯽ رود‬ Zijn stempel op iets zetten/drukken Een persoonlijke invloed op iets uitoefenen die zijn sporen nalaat Mohre xod râ bar jariyâni kubidan

‫ﻣﻬﺮ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮﺑﯿﺪن‬ ‫ﻧﻔﻮذ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﻪ رد ﭘﺎﯾﯽ از ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎی ﺑﮕﺬارد‬ Ster De sterren van de hemel spelen Optimaal presteren // in topvorm zijn {gezegd van een voetballer/musicus enz.} Âli bâzi kardan, šâh-kâr kardan

‫ ﺷﺎﻫﮑﺎر ﮐﺮدن‬،‫ﻋﺎﻟﯽ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ /‫ﻋﺎﻟﯽ اﺟﺮا ﮐﺮدن و روی ﻓﺮم ﺑﻮدن }درﺑﺎره ﻓﻮﺗﺒﺎﻟﯿﺴﺖ‬ {‫ﻧﻮازﻧﺪه و ﻏﯿﺮه ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Een rijzende ster Iemand wiens reputatie met de dag groter wordt Tolu-e yek setâre

‫ﻃﻠﻮع ﯾﮏ ﺳﺘﺎره‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮش ﻧﺎﻣﯽ اش ﻫﺮ روز ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Het staat in de sterren (geschreven) Het is voorbestemd/door het lot bepaald Qesmat hamin ast

‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آن را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺮده‬/‫ﺑﺨﺖ و اﻗﺒﺎل اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﺳﺖ‬ Sterk Ik maak me sterk dat (iets zus of zo is) Ik ben ervan overtuigd dat ... (ook al heb ik er geen bewijs voor)

391

Proef woordenboek.indd 391

16-5-2008 9:24:49

Stiefmoederlijk / Stilstand

Šak nadâram ke (čizi čenin o čenân ast)

(‫ﺷﮏ ﻧﺪارم ﮐﻪ )ﭼﯿﺰی ﭼﻨﯿﻦ و ﭼﻨﺎن اﺳﺖ‬ ‫ )ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻨﺪ و ﻣﺪرﮐﯽ ﺑﺮاﯾﺶ‬...‫اﻃﻤﯿﻨﺎن دارم ﮐﻪ‬ (‫ﻧﺪارم‬ Wie niet sterk is moet slim zijn Wie niet voldoende kracht heeft moet zijn zaak proberen te winnen door slim te zijn Âdame bi zur bâyad bâ huš bâšad

‫آدم ﺑﯽ زور ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻫﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ و ﻗﺪرت ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺪارد ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬ ‫ﻫﻮش و ذﮐﺎوت ﺧﻮد در ﮐﺎرﻫﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد‬ Stiefmoederlijk Stiefmoederlijk bedeeld worden Bij een verdeling (van geld, voedsel enz.) minder krijgen dan de anderen Bâ kasi zan bâbâ-i raftâr šodan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ زن ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ رﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬ ‫ ﺧﻮراﮐﯽ و ﻏﯿﺮه( ﭼﯿﺰی ﮐﻢ ﺗﺮ از‬،‫ﻣﻮﻗﻊ ﺗﻘﺴﯿﻢ )ﭘﻮل‬ ‫دﯾﮕﺮان ﻧﺼﯿﺐ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ Stierlijk Zich stierlijk vervelen Zich ontzettend vervelen Az bi hoselegi zel-le šodan

‫از ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﮕﯽ زﻟﻪ ﺷﺪن‬ ‫وﺣﺸﺘﻨﺎک دل ﺗﻨﮓ و ﺑﯽ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺷﺪن‬ Stijf Iemand stijf vloeken Iemand ontzettend uitschelden Kasi râ fohš bârân kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ ﺑﺎران ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﺳﺰای ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ‬ Stijl Ik vind dat geen stijl Ik vind dat oneerlijk/onfatsoenlijk Az dide man kâre dorosti nist

‫از دﯾﺪ ﻣﻦ ﮐﺎر درﺳﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ اﺳﺖ‬/‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ‬

In stijl blijven Je aanpassen aan wat je eerder gezegd/gedaan hebt Kelâse xod râ hefz kardan

‫ﮐﻼس ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺮده ﺗﻄﺒﯿﻖ‬/‫ﺧﻮد را ﺑﺎ آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﭘﯿﺶ از اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫دادن‬ Stikken Het stikt hier van de ... (mensen, muggen enz.) Er zijn hier ontzettend veel (mensen, muggen enz.) Injâ az (âdam, paše wa qeyre) qolqole ast

‫ ﭘﺸﻪ و ﻏﯿﺮه( ﻏﻠﻐﻠﻪ اﺳﺖ‬،‫اﯾﻦ ﺟﺎ از )آدم‬ ‫ ﭘﺸﻪ و ﻏﯿﺮه( ﺑﺴﯿﺎری وﺟﻮد دارد‬،‫در اﯾﻦ ﺟﺎ )آدم‬ Het is slikken of stikken!  Slikken Stil Hij is er stil van Hij is erdoor overdonderd en weet niet goed te reageren Yek-ke xorde ast

‫ﯾﮑﻪ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫از آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﮔﯿﺞ ﺷﺪه و ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﮐﻨﺪ‬ Stilstaan Ergens bij stilstaan Niet verder gaan, maar eerst bij iets goed nadenken // ergens aandacht aan besteden Ruye jariyâni ta-amoq kardan

‫روی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﻌﻤﻖ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را اداﻣﻪ ﻧﺪاده و اول روﯾﺶ ﺧﻮب ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺎری ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺮدن‬Stilstand Stilstand is achteruitgang Als je niets onderneemt, wordt de situatie alleen maar erger Âbe râked migandad

392

Proef woordenboek.indd 392

16-5-2008 9:24:49

Stilte / Stoep

‫آب راﮐﺪ ﻣﯽ ﮔﻨﺪد‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺎری ﻧﮑﻨﯽ وﺿﻊ از اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Stilte Stilte voor de storm Bedrieglijke rust, voordat iets ergs gebeurt Ârâmeše qabl az tufân

‫آراﻣﺶ ﻗﺒﻞ از ﺗﻮﻓﺎن‬ ‫ﺳﮑﻮت ﮔﻤﺮاه ﮐﻨﻨﺪه ﭘﯿﺶ از آن ﮐﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﺪی ﺑﯿﻔﺘﺪ‬ Stoel Iemands stoel warm houden Tijdelijk het werk van iemand voor hem doen met de bedoeling dat die ander na enige tijd zijn werk weer kan hervatten Jâye kasi râ garm negâh dâštan

‫ﺟﺎی ﮐﺴﯽ را ﮔﺮم ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ ‫وﻇﯿﻔﻪ ﮐﺴﯽ را ﻣﻮﻗﺘﺎ ﺑﺮ ﮔﺮدن ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻪ‬ ‫آن ﺷﺨﺺ ﮐﺎر ﺧﻮد را ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﯽ دوﺑﺎره از ﺳﺮ ﺑﮕﯿﺮد‬ Iets niet onder stoelen of banken steken Eerlijk voor iets uitkomen // iets ronduit zeggen Harfe xod râ xodâ wakili zadan

‫ﺣﺮف ﺧﻮد را ﺧﺪا وﮐﯿﻠﯽ زدن‬ ‫ ﺣﺮﻓﯽ را ﺑﺪون‬- ‫ﺳﺨﻦ ﺧﻮد را ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫رودرﺑﺎﯾﺴﺘﯽ زدن‬ Op andermans stoel gaan zitten Werk voor iemand anders (meestal ten onrechte) op eigen gezag behandelen Kâre kasi râ sâheb šodan

‫ﮐﺎر ﮐﺴﯽ را ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪن‬ (‫ﺷﻐﻞ و ﺳﻤﺖ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی را )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧﺎروا‬ ‫در اﺧﺘﯿﺎر ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Van zijn stoel vallen van verbazing Heel erg verbaasd zijn/geschokt zijn door iets

Az ta-ajob šâx dar âwardan

‫از ﺗﻌﺠﺐ ﺷﺎخ در آوردن‬ ‫ﺷﻮﮐﻪ ﺷﺪن‬/‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺷﮕﻔﺖ‬ Voor stoelen en banken staan te praten Het woord voeren (bijv. lesgeven enz.), terwijl eigenlijk niemand naar je luistert Barâye dar o diwâr harf zadan

‫ﺑﺮای در و دﯾﻮار ﺣﺮف زدن‬ ‫رﺷﺘﻪ ﺳﺨﻦ را در دﺳﺖ داﺷﺘﻦ )ﻣﺎﻧﻨﺪ درس دادن و‬ ‫ﻏﯿﺮه( در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ واﻗﻌﺎ ﺑﻪ او ﮔﻮش ﻧﻤﯽ‬ ‫دﻫﺪ‬ De poten onder iemands stoel wegzagen  Poot Op het puntje van zijn stoel zitten  Puntje Zijn mening niet onder stoelen of banken steken  Mening Stoep Bij iemand op de stoep staan Bij iemand steun proberen te vinden Dast be dâmane kasi šodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ داﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ از ﮐﺴﯽ ﮐﻤﮏ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬ Ieder moet eerst zijn eigen stoep schoonvegen Ieder moet zijn eigen tekortkomingen aanpakken; dan pas mag hij zich met de fouten van een ander bemoeien Agar bil zani bâqče-ye xodat râ bil bezan

‫اﮔﺮ ﺑﯿﻞ زﻧﯽ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﺧﻮدت را ﺑﯿﻞ ﺑﺰن‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﻋﯿﺐ ﺧﻮد را رﻓﻊ ﮐﻨﺪ ﺑﻌﺪا در ﻋﯿﺐ‬ ‫دﯾﮕﺮان ﻓﻀﻮﻟﯽ ﮐﻨﺪ‬

393

Proef woordenboek.indd 393

16-5-2008 9:24:49

Stof / Stok

Stof Dat geeft stof tot nadenken Dat is iets om heel goed over na te denken Âdam râ be fekr miandâzad

‫آدم را ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ اﻧﺪازد‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮب روﯾﺶ ﻓﮑﺮ ﮐﺮد‬ Dat heeft heel wat stof doen opwaaien Daar hebben de mensen heel wat over afgepraat (op tv, in de kranten enz.) Xeyli sedâ karde ast

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺻﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫آدم ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری در آن ﺑﺎره ﺣﺮف زده اﻧﺪ )در‬ (‫ روزﻧﺎﻣﻪ و ﻏﯿﺮه‬،‫ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن‬ In het stof bijten De (wed)strijd verloren hebben Qâfiye râ baxtan

‫ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﺑﺎﺧنت‬ ‫در ﻣﺒﺎرزه )ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ( ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Kort van stof zijn Weinig woorden gebruiken Telegerâfi harf zadan

‫ﺗﻠﮕﺮاﻓﯽ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺣﺮف ﻧﻤﯽ زﻧﺪ‬ Lang van stof zijn Zeer uitgebreid zijn in zijn verhalen Har-râf budan

‫ﺣﺮاف ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه دادن‬ Voor iemand door het stof kruipen Zich op een slaafse manier gedragen tegenover iemand Xâke pâ-ye kasi budan

‫ﺧﺎک ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺑﺮده واری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬

Stok Een stok achter de deur hebben Een dreigement/geheim wapen klaar hebben om iets van anderen gedaan te krijgen Tarsânaki pase dast dâštan

‫ﺗﺮﺳﺎﻧﮑﯽ ﭘﺲ دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫ﺳﻼح ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ای را آﻣﺎده داﺷﺘﻦ ﺗﺎ دﯾﮕﺮان را‬/‫ﺗﻬﺪﯾﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺎری وادارﻧﺪ‬ Ergens met geen stok toe te bewegen zijn Helemaal niet tot actie/medewerking gebracht kunnen worden Bâ tu sari ham nemišawad râhaš andâxt

‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﴎی ﻫﻢ منﯽ ﺷﻮد راﻫﺶ اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻫﻤﮑﺎری وادارش ﮐﺮد‬/‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ‬ Het met iemand aan de stok hebben/ krijgen Met iemand ruzie hebben/krijgen Bâ kasi xorde hesâbi dâštan/peydâ kardan

‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺧﺮده ﺣﺴﺎﺑﯽ داﺷنت‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺟﻨﮓ و دﻋﻮا داﺷﺘﻦ‬ Iemand een stok tussen de benen gooien Iemand dwarsbomen // iemand {figuurlijk} ergens over laten struikelen Čub lâye čarxe kasi andâxtan

‫ﭼﻮب ﻻی ﭼﺮخ ﮐﺴﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ {‫ ﺳﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ }ﻣﺠﺎزی‬- ‫ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن‬ Met de kippen op stok gaan  Kip Wie een hond wil slaan, vindt altijd een stok  Hond

394

Proef woordenboek.indd 394

16-5-2008 9:24:49

Stokje / Storm

Stokje Ergens een stokje voor steken Zorgen dat iets niet doorgaat Dar jariyâni kâr šekani kardan

‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺎرﺷﮑﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﻧﻊ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺷﺪن‬ Van zijn stokje vallen Flauwvallen Pas oftâdan

‫ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻏﺶ و ﺿﻌﻒ ﮐﺮدن‬ Alle gekheid op een stokje  Gekheid Stokpaardje Zijn stokpaardje berijden Over een geliefd onderwerp praten en daarmee maar dóórgaan Bahse xod râ be manbar bordan

‫ﺑﺤﺚ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻨﱪ ﺑﺮدن‬ ‫درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮد ﺣﺮف زدن و ﺑﻪ آن‬ ‫اداﻣﻪ دادن‬ Stoom Stoom afblazen Spanning of boosheid uiten Xod râ xâli kardan

‫ﺧﻮد را ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻨﺶ ﯾﺎ ﺧﺸﻢ ﺧﻮد را ﺑﯿﺮون رﯾﺨﺘﻦ‬ Stoot De eerste stoot geven tot iets Het initiatief voor iets nemen Bâ-es wa bâniye jariyâni šodan

‫ﺑﺎﻋﺚ و ﺑﺎﻧﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫در ﮐﺎری ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﺷﺪن‬ Een stoot onder de gordel Een onbehoorlijke/kwetsende opmerking Harfe pâ-in tane-i

‫ﺣﺮف ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﻨﻪ ای‬ ‫ﺧﺎرج از ﻧﺰاﮐﺖ‬/‫ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺖ‬ Zonder slag of stoot  Slag Stootje Tegen een stootje kunnen Incasseringsvermogen hebben Pust koloft budan

‫ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻠﻔﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ﻓﺸﺎر و ﺿﺮﺑﻪ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ را داﺷﺘﻦ‬ Stop (zn) De stoppen zijn bij hem doorgeslagen Hij heeft uit woede zijn zelfbeheersing totaal verloren Sim hâ-yaš qâti šode-and

‫ﺳﯿﻢ ﻫﺎﯾﺶ ﻗﺎﺗﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ‬ ‫از ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد را ﮐﺎﻣﻼ از دﺳﺖ دادن‬ Storm Een storm in een glas water Ophef om niets // heftige reactie op iets dat achteraf onbelangrijk blijkt Qil o qâle bi xodi

‫ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل ﺑﯽ ﺧﻮدی‬ ‫ واﮐﻨﺶ ﺷﺪﯾﺪ روی‬- ‫داد و ﺑﯿﺪاد ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻫﯿﭻ و ﭘﻮچ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﺑﯽ ارزش ﺑﻮده اﺳﺖ‬ Een storm van kritiek/verontwaardiging Hevige/felle kritiek/verontwaardiging die door veel mensen geuit wordt Seyli az enteqâd/delxori

‫دﻟﺨﻮری‬/‫ﺳﯿﻠﯽ از اﻧﺘﻘﺎد‬ ‫ﺑﺴﯿﺎری ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬/‫رﻧﺠﺶ ﺷﺪﯾﺪ‬/‫اﻧﺘﻘﺎد‬ Het liep er storm Er kwamen veel mensen op af Âl o âdam hojum âwardand

‫آل و آدم ﻫﺠﻮم آوردﻧﺪ‬ ‫ﻣﺮدم ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای آن ﺟﺮﯾﺎن آﻣﺪﻧﺪ‬ 395

Proef woordenboek.indd 395

16-5-2008 9:24:49

Stormklok / Straf

Stilte voor de storm  Stilte Stormklok De stormklok luiden Alarm slaan // aandacht vestigen op een acuut gevaar žire xatar râ kešidan

‫آژﯾﺮ ﺧﻄﺮ را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﺧﻄﺮ ﺟﺪی را ﺧﺒﺮ دادن‬- ‫ﻫﺸﺪار دادن‬ Stortvloed Een stortvloed aan woorden Een groot aantal snel opeenvolgende woorden/zinnen Seyli az loqat

‫ﺳﯿﻠﯽ از ﻟﻐﺖ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﭘﺸﺖ‬/‫ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدی واژه‬ ‫ﺳﺮ ﻫﻢ آﻣﺪه اﻧﺪ‬ Straat De straat op gaan Actie gaan voeren/gaan demonstreren Be xiyâbân rixtan

‫ﺑﻪ ﺧﯿﺎﺑﺎن رﯾﺨنت‬ ‫اﻋﺘﺮاض و اﻋﺘﺼﺎب راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬/‫راه ﭘﯿﻤﺎﯾﯽ ﮐﺮدن‬ Iemand op straat zetten/gooien 1 - Iemand ontslaan 2 - Iemand uit zijn huis zetten Kasi râ bâ ti-pâ birun kardan/ andâxtan

‫اﻧﺪاﺧنت‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺗﯽ ﭘﺎ ﺑﯿﺮون ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را از ﺧﺎﻧﻪ اش ﺑﯿﺮون‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ را اﺧﺮاج ﮐﺮدن‬-١ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Je kunt zo niet over straat gaan Je ziet er niet verzorgd uit, zo kan je niet naar buiten Bâ in rixt ke nemitawâni tuye xiyâban berawi

‫ﺑﺎ اﯾﻦ رﯾﺨﺖ ﮐﻪ منﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺗﻮی ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺑﺮوی‬ ‫رﯾﺨﺖ و ﻗﯿﺎﻓﻪ ات ﻧﺎﺟﻮر اﺳﺖ اﯾﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺷﻮد ﺑﯿﺮون ﺑﺮوی‬

De man in de straat  Man Straatje Dat past niet in zijn straatje Dat past niet bij hem // daar voelt hij zeker niets voor Râste kâraš nist

‫راﺳﺖ ﮐﺎرش ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ اﺻﻼ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارد‬- ‫ﺑﻪ درد او ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬ Liever een straatje om lopen Iets niet willen zien // zich ergens niet mee willen bemoeien Tarjihan sare xar râ kaj kardan

‫ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ ﴎ ﺧﺮ را ﮐﺞ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﺧﺎﻟﺖ در‬- ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Zijn eigen straatje schoonvegen Schuld proberen af te schuiven // proberen zich vrij te pleiten Xod râ az gonâhi mobar-râ kardan

‫ﺧﻮد را از ﮔﻨﺎﻫﯽ ﻣﱪا ﮐﺮدن‬ ‫ ﺳﻌﯽ‬- ‫ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﮔﻨﺎه را ﺑﻪ ﮔﺮدن دﯾﮕﺮی ﺑﯿﻨﺪازد‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺧﻮد را ﺗﺒﺮﯾﻪ ﮐﻨﺪ‬ Straatsteen Iets aan de straatstenen niet kwijt kunnen Iets aan niemand kunnen verkopen Jensaši ke bâd karde ast

‫ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻓﺮوش ﺟﻨﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Straf Zijn gerechte straf niet ontgaan Zijn verdiende straf krijgen Be sezâye xod residan

‫ﺑﻪ ﺳﺰای ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺠﺎزاﺗﯽ ﮐﻪ ﺣﻖ او ﺑﻮد رﺳﯿﺪن‬

396

Proef woordenboek.indd 396

16-5-2008 9:24:49

Strafbank / Strijd

Strafbank Op de strafbank zitten Voor straf niet mee mogen doen Ruye nimkate ta-adib nešastan

‫روی ﻧﯿﻤﮑﺖ ﺗﺎدﯾﺐ ﻧﺸﺴنت‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزی راه داده ﻧﺸﺪن‬ Stramien Op hetzelfde stramien voortborduren Op dezelfde manier (eindeloos) doorgaan Olguye sâbeq râ donbâl kardan

‫اﻟﮕﻮی ﺳﺎﺑﻖ را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﺎن روش )ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ( اداﻣﻪ دادن‬ Strand Een schip op het strand, een baken in de zee  Schip Streek Op streek komen Lekker op gang komen na een onderbreking Motore kasi garm šodan

‫ﻣﻮﺗﻮر ﮐﺴﯽ ﮔﺮم ﺷﺪن‬ ‫ﭘﺲ از وﻗﻔﻪ ای دوﺑﺎره ﻣﺸﻐﻮل و ﮔﺮم ﮐﺎر ﺷﺪن‬ (Helemaal) van streek zijn (Totaal) in de war zijn (Kol-lan) goh gi-je gereftan

‫)ﮐﻼ( ﮔﻪ ﮔﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫)ﮐﺎﻣﻼ( ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪن‬ Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken  Vos Streep Dat is een (lelijke) streep door de rekening Dat is een (lelijke) tegenvaller Kâse kuze hâ râ (kol-lan) be ham mirizad

‫ﮐﺎﺳﻪ ﮐﻮزه ﻫﺎ را )ﮐﻼ( ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ رﯾﺰد‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ )ﻧﺎﮔﻮار( ﺗﺎﺳﻒ ﺑﺎری اﺳﺖ‬ Ergens een streep door halen Iets ongedaan maken/tenietdoen Xate bâtel ruye čizi kešidan

‫ﺧﻂ ﺑﺎﻃﻞ روی ﭼﯿﺰی ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺧﻨﺜﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را واﭼﯿﺪن‬ Iemand over de streep trekken Iemand zover krijgen dat hij iets durft/doet Kasi râ qâne kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻗﺎﻧﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﺎﻧﺪن ﮐﻪ ﺟﺮات اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را ﭘﯿﺪا‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ Op zijn strepen staan Vasthouden aan zijn standpunt/ waardigheid Ruye harfe xod istâdan

‫روی ﺣﺮف ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫وﻗﺎر ﺧﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎری ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪ‬ Streepje Een streepje voor hebben bij iemand Voorgetrokken worden door iemand Xare kasi piše digari raftan

‫ﺧﺮ ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺶ دﯾﮕﺮی رﻓنت‬ ‫ﻣﻮرد ﻣﺮﺣﻤﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Strijd Dat is in (flagrante) strijd met ... Dat botst (hevig) met ...// dat kan (totaal) niet volgens ... (Wahšatnâk) bâ ... tofir dârad

‫ ﺗﻮﻓﯿﺮ دارد‬... ‫)وﺣﺸﺘﻨﺎک( ﺑﺎ‬ (‫ )اﺻﻼ‬... ‫ ﻃﺒﻖ‬- ‫ اﺳﺖ‬... ‫)درﺳﺖ( ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﻧﺸﺪﻧﯽ اﺳﺖ‬ Gehavend uit de strijd komen Een strijd wel gewonnen hebben, maar niet zonder schade

397

Proef woordenboek.indd 397

16-5-2008 9:24:49

Strijdbijl / Stront

Dar dawâ pâre pure šodan

‫در دﻋﻮا ﭘﺎره ﭘﻮره ﺷﺪن‬ ‫ﺟﻨﮓ را ﺑﺮدن اﻣﺎ آﺳﯿﺐ و ﺧﺴﺎرت دﯾﺪن‬ Hij heeft de goede strijd gestreden {bijbeltekst, 2 Timoteus 4:7} Hij is eervol aan het einde gekomen // hij is overleden Âqebat be xeyr šod {enjil}

{‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﯿﺮ ﺷﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ ﻣﺮده اﺳﺖ‬- ‫آﺑﺮوﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺑﻪ آﺧﺮ ﮐﺎر ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ Ten strijde trekken tegen 1 - Op het oorlogspad gaan tegen 2 - Optreden/demonstreren tegen Bar ala-yhe kasi ma-areke be pâ kardan

‫ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ )ﮐﺴﯽ( ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ‬-٢ ‫ ﺑﺎ )ﮐﺴﯽ( ﺟﻨﮓ و ﮐﺸﻤﮑﺶ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬-١ ‫اﻋﺘﺮاض ﮐﺮدن‬/‫)ﭼﯿﺰی( اﻗﺪام‬ In het heetst van het gevecht/de strijd  Gevecht Zijn volle gewicht in de strijd werpen  Gewicht Strijdbijl De strijdbijl begraven Vrede sluiten Šamšir hâ râ qalâf kardan

‫ﺷﻤﺸﯿﺮﻫﺎ را ﻏﻼف ﮐﺮدن‬ ‫ﺻﻠﺢ و آﺷﺘﯽ ﮐﺮدن‬ Strijkstok Er blijft veel aan de strijkstok hangen Tussenpersonen steken veel in hun eigen zak van het geld dat voor een bepaald (goed) doel was bestemd Dal-lâli-aš ziyâd ast

‫دﻻﻟﯽ اش زﯾﺎد اﺳﺖ‬ (‫واﺳﻄﻪ ﻫﺎ اﻣﻮال ﺑﺴﯿﺎری را ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎر )ﻧﯿﮏ‬ ‫ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺟﯿﺐ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‬

Strobreed Iemand geen strobreed in de weg leggen Iemand alle ruimte geven Daste kasi râ bâz gozâštan

‫دﺳﺖ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎز ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺟﺎزه ﮐﺎﻣﻞ دادن‬ Strohalm Zich aan een strohalm vastklampen In een uitzichtloze situatie je hoop stellen op iemand die (iets wat) toch geen uitkomst zal/kan bieden Be taxte pare-i âwizân šodan

‫ﺑﻪ ﺗﺨﺘﻪ ﭘﺎره ای آوﯾﺰان ﺷﺪن‬ ‫در وﺿﻊ ﻧﺎﮔﻮاری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ )ﭼﯿﺰی( اﻣﯿﺪ ﺑﺴﺘﻦ ﮐﻪ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬/‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺧﻮﺷﯽ ﻧﺪارد‬ Stront Er is stront aan de knikker Er zijn grote problemen Mosibati dar kâr ast

‫ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ در ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرﮔﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ‬ Iemand uit de stront helpen Iemand uit een moeilijke situatie bevrijden Kasi râ az nekbat dar âwardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻧﮑﺒﺖ در آوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را از وﺿﻊ دﺷﻮاری ﻧﺠﺎت دادن‬ In de stront zitten Diep in de problemen zitten Gereftâre mosibati šodan

‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ ﺷﺪن‬ ‫در ﻣﺸﮕﻼت ﻋﻤﯿﻘﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ Stront in de ogen hebben Iets niet willen zien // ergens blind voor zijn Bâbâ qori gereftan

398

Proef woordenboek.indd 398

16-5-2008 9:24:49

Stroop / Stuk

‫ﺑﺎﺑﺎ ﻏﻮری ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﮐﻮر‬- ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ دﯾﺪن ﭼﯿﺰی ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺑﻮدن‬ Stroop Iemand stroop om de mond smeren Iemand vleien // aardig zijn voor iemand om iets gedaan te krijgen Xâye-ye kasi râ mâlidan

‫ﺧﺎﯾﻪ ﮐﺴﯽ را ﻣﺎﻟﯿﺪن‬ ‫ ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی‬- ‫از ﮐﺴﯽ ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﻬﺮ و ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Strop Iemand de strop om de hals doen Iemand in het nauw brengen Kasi râ dar se konje ring gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را در ﺳﻪ ﮐﻨﺞ رﯾﻨﮓ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دادن‬ Iemand een strop bezorgen Iemand met een (financieel) probleem opzadelen Kasi râ be pisi andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓﺘﺎر دﺷﻮاری ﻫﺎی )ﻣﺎﻟﯽ( ﮐﺮدن‬ Strot Iets door de strot geduwd krijgen Iets tegen zijn zin opgedrongen krijgen Čizi râ be xordaš dâdan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺧﻮردش دادن‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد ﭼﯿﺰی ﺑﻪ او ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪن‬ Iets niet uit zijn strot krijgen Iets niet kunnen/willen zeggen Harfi bixe gelu gir kardan

‫ﺣﺮﻓﯽ ﺑﯿﺦ ﮔﻠﻮ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻦ ﺻﺤﺒﺘﯽ ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻗﺎدر‬

Studie Zijn studie overboord gooien Zijn studie opgeven // niet verder willen studeren Tarke tahsil kardan

‫ﺗﺮک ﺗﺤﺼﯿﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﯿﻠﯽ ﺑﻪ اداﻣﻪ درس‬- ‫درس ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Stuipen  Schrik Stuk Aan één stuk doorpraten Achter elkaar doorpraten Yek band wer-râji kardan

‫ﯾﮏ ﺑﻨﺪ وراﺟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺣﺮف زدن‬ De stukken aan elkaar lijmen Na een conflict de partijen verzoenen Tarafeyn râ hamsâz kardan

‫ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﻫﻢ ﺳﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺲ از دﻋﻮاﯾﯽ ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﺑﺎ ﻫﻢ آﺷﺘﯽ دادن‬ Een stuk in de/zijn kraag hebben Dronken zijn Pâtil budan

‫ﭘﺎﺗﯿﻞ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن‬ Een stuk in zijn kraag drinken Dronken worden Pâtil šodan

‫ﭘﺎﺗﯿﻞ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺷﺪن‬ Het is wel echt een stuk Zij is een heel aantrekkelijke vrouw Wâqe-an ke tike-i ast

‫واﻗﻌﺎ ﮐﻪ ﺗﯿﮑﻪ ای اﺳﺖ‬ ‫زن ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺬاب و ﺗﻮ دل ﺑﺮو ای اﺳﺖ‬

399

Proef woordenboek.indd 399

16-5-2008 9:24:49

Stukje / Stuurlui

Hij/zij is een eigenwijs stuk vreten Hij/zij is heel erg eigenwijs Xeyli kale šaq ast

‫ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻠﻪ ﺷﻖ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﯾﮏ دﻧﺪه و ﻟﺞ ﺑﺎز اﺳﺖ‬ Iemand van zijn stuk brengen Iemand in verwarring brengen Kasi râ be ham rixtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﭘﺮﯾﺸﺎن و ﺳﺮ در ﮔﻢ و ﻣﻨﮓ ﮐﺮدن‬ Klein van stuk zijn Niet groot zijn Qad o qawâre-ye rizi dâštan

‫ﻗﺪ و ﻗﻮاره رﯾﺰی داﺷنت‬ ‫زﯾﺎد ﺑﺰرگ و ﮔﻨﺪه ﻧﺒﻮدن‬ Op geen stukken na Nog lang niet Gâw dar miyâne čarm ast

‫ﮔﺎو در ﻣﯿﺎن ﭼﺮم اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺎﻧﺪه‬،‫ﻫﻨﻮز ﻧﺸﺪه‬ Op zijn stuk blijven staan Bij zijn standpunt blijven // niet bereid zijn tot enige concessie Ruye harfe xod istâdan

‫روی ﺣﺮف ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﮐﻨﺎر آﻣﺪن‬- ‫ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﭘﺎﻓﺸﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺒﻮدن‬ Stuk voor stuk Een voor een // stap voor stap Zare zare

‫ذره ذره‬ ‫ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم‬- ‫ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ‬

Van zijn stuk raken Verlegen worden // in de war raken Dast o pâ-ye xod râ gom kardan

‫دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮔﯿﺞ و ﻣﻨﮓ ﺷﺪن‬- ‫ﺧﺠﺎﻟﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ Werken dat de stukken eraf vliegen Keihard werken Mesle barq kâr kardan

‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ زﺣﻤﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬،‫ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ Een kerel uit één stuk  Kerel Een man uit één stuk  Man Iemand lik op stuk geven  Lik Voet bij stuk houden  Voet Stukje Stukje bij beetje Langzamerhand Yawâš yawâš

‫ﯾﻮاش ﯾﻮاش‬ ‫ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ‬،‫ﮐﻢ ﮐﻢ‬ Stuurlui De beste stuurlui staan aan wal Het is gemakkelijk raad of kritiek te geven, als je zelf geen beslissing hoeft te nemen Kenâre go-od nešate wa miguyad lengaš kon

‫ﮐﻨﺎر ﮔﻮد ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻟﻨﮕﺶ ﮐﻦ‬ ‫اﮔﺮ آدم ﻣﺠﺒﻮر ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮد ﻧﺼﯿﺤﺖ ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎد‬ ‫ﮐﺮدن آﺳﺎن اﺳﺖ‬

400

Proef woordenboek.indd 400

16-5-2008 9:24:49

T Taai

‫ﻟﭗ ﮐﻼم را ﮔﻔنت‬ ‫اﺻﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﺎزﮔﻮ ﮐﺮدن‬ Een dode taal Een taal die nergens meer wordt gesproken Zabâne morde

‫زﺑﺎن ﻣﺮده‬ ‫زﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻫﯿﺞ ﺟﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Lelijke/gore taal uitslaan Onbehoorlijke taal gebruiken Bad dahani kardan

‫ﺑﺪ دﻫﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎﺟﻮر و اﻓﺘﻀﺎح ﮐﺮدن‬

Houd je taai Ik wens je sterkte bij wat je nu gaat doen // zorg dat je gezond blijft Hawâye xodat râ dâšte bâš

‫ﻫﻮای ﺧﻮدت را داﺷﺘﻪ ﺑﺎش‬ ‫در ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﺑﺮاﯾﺖ آرزوی ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪی ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ ﻣﻮاﻇﺐ ﺳﻼﻣﺘﯽ ﺧﻮدت ﺑﺎش‬Taak Zich van een taak kwijten Een opdracht uitvoeren Wazife-ye xod râ adâ kardan

‫وﻇﯿﻔﻪ ﺧﻮد را ادا ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﻣﻮرﯾﺘﯽ را اﻧﺠﺎم دادن‬ Taal De taal is gans het volk In en door zijn taal laat een volk zich kennen Zabân nešâne-ye xosusi-yate har qo-om ast

‫زﺑﺎن ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﻫﺮ ﻗﻮم اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﻠﺘﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‬ ‫دﻫﺪ‬ Duidelijke taal spreken Zeggen waar het op staat Lop-pe kalâm râ goftan

Spreek je moerstaal Wil je alsjeblieft geen moeilijke of vreemde woorden gebruiken? Bâlâ tar az diplom harf nazan

‫ﺑﺎﻻ ﺗﺮ از دﯾﭙﻠﻢ ﺣﺮف ﻧﺰن‬ ‫ﻟﻄﻔﺎ ﻟﻐﺖ ﻫﺎی ﻣﺸﮕﻞ و ﻋﺠﯿﺐ ﻏﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺒﺮ‬ Taal noch teken van iemand horen Niets van iemand vernemen Asari az atare kasi nadâštan

‫اﺛﺮی از اﺗﺮ ﮐﺴﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﯽ از ﮐﺴﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Zwijgen in alle talen Geen enkele mededeling doen Lab tar nakardan

‫ﻟﺐ ﺗﺮ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﺧﺒﺮ و اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺪادن‬،‫ﻫﯿﭻ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰدن‬ Tabak Ergens/er tabak van hebben Helemaal genoeg van iets hebben Az daste čizi âsi šodan

‫از دﺳﺖ ﭼﯿﺰی ﻋﺎﺻﯽ ﺷﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺗﺤﻤﻞ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

401

Proef woordenboek.indd 401

16-5-2008 9:24:50

Tactiek / Tand

Tactiek De tactiek van de verschroeide aarde toepassen Bruikbare dingen vernietigen, zodat de tegenpartij er niets meer aan heeft Na xod xoram na kas daham gande konam be sag daham (zamine suxte)

‫ﻧﻪ ﺧﻮد ﺧﻮرم ﻧﻪ ﮐﺲ دﻫﻢ ﮔﻨﺪه ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﺳﮓ دﻫﻢ‬ (‫)زﻣﯿﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ = اﺻﻄﻼح ﻧﻈﺎﻣﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﻣﻔﯿﺪی را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﮐﻪ ﺣﺮﯾﻒ ﻧﺘﻮاﻧﺪ از آن‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ‬ Tafel Iemand onder de tafel drinken Met iemand zolang sterke drank blijven drinken tot de ander dronken wordt Dar araq xori ruye daste kasi boland šodan

‫در ﻋﺮق ﺧﻮری روی دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن‬ ‫ ﻋﺮق و ﻏﯿﺮه( ﻧﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ‬،‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ آن ﻗﺪر ﻋﺮق )آﺑﺠﻮ‬ ‫دﯾﮕﺮی ﻣﺴﺖ ﮐﻨﺪ‬ Iets ter tafel brengen Iets aan de orde stellen // iets ter sprake brengen Harfi râ piš kešidan

‫ﺣﺮﻓﯽ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Iets van tafel vegen Iets verwerpen/afkeuren Qazi-ye-i râ morxas kardan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﻣﺮﺧﺺ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ داﻧﺴﺘﻦ‬/‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را رد ﮐﺮدن‬ Met het mes op tafel  Mes Zijn kaarten op tafel leggen  Kaart

Tafellaken Hij is al te groot voor een servet en nog te klein voor een tafellaken  Servet Tak Iets met wortel en tak uitroeien  Wortel Van de hak op de tak springen  Hak Talen (ww) Ergens niet naar talen Iets niet verlangen // geen behoefte hebben aan iets Be jariyâni kešeš nadâštan

‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺸﺶ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫آرزوی ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Talent Met zijn talenten woekeren De gaven die je hebt zoveel mogelijk benutten Liyâqate xod râ be kâr andâxtan

‫ﻟﯿﺎﻗﺖ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر اﻧﺪاﺧنت‬ ‫از ﻫﻮش و ذﮐﺎوت ﺧﻮد ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری را ﮐﺮدن‬ Tamtam (Veel) tamtam maken (Veel) ophef maken (Xeyli) ma-areke gereftan

‫)ﺧﯿﻠﯽ( ﻣﻌﺮﮐﻪ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻫﺎی ﻫﻮی و ﺳﺮ و ﺻﺪای )ﺑﺴﯿﺎری( ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬ Tand De tand des tijds Het verval waaraan alles op den duur onderhevig is Zamân hame čiz râ misâyad

‫زﻣﺎن ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﻣﯽ ﺳﺎﯾﺪ‬ ‫در ﻃﻮل زﻣﺎن ﻫﺮ ﭼﯿﺰ از ﺑﯿﻦ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‬

402

Proef woordenboek.indd 402

16-5-2008 9:24:50

Tandvlees / Tang

De tanden op elkaar zetten Flink zijn en doorzetten Dandân ruye jegar gozâštan

‫دﻧﺪان روی ﺟﮕﺮ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺗﺤﻤﻞ ﮐﺮدن و ﭘﺸﺖ ﮐﺎر ﻧﺸﺎن دادن‬ Ergens de tanden in zetten Iets fanatiek/hartstochtelijk aanpakken Pošte kâri râ gereftan

‫ﭘﺸﺖ ﮐﺎری را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻫﯿﺠﺎن ﺑﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﮐﺎری را ﺑﺎ ﺷﻮر‬ Iemand aan de tand voelen Iemand ondervragen/uithoren/ verhoren Kasi râ zire hašt bordan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻫﺸﺖ ﺑﺮدن‬ ‫ﺑﺎزﭘﺮﺳﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎزﺟﻮﯾﯽ‬ Met lange tanden eten Met tegenzin eten Az sare siri xordan

‫از ﴎ ﺳﯿﺮی ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺎ ﺑﯽ ﻣﯿﻠﯽ و اﮐﺮاه ﻏﺬا ﺧﻮردن‬ Tot de tanden gewapend zijn Alle wapens bij zich hebben Tâ xer-xere mosal-lah budan

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮔﻮﻧﻪ اﺑﺰار ﺟﻨﮕﯽ را در دﺳﺘﺮس و ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻦ‬ Zijn tanden laten zien Flink (eventueel dreigend) voor zijn eigen zaak/belangen opkomen Xodi nešân dâdan

‫ﺧﻮدی ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮد )اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺎ ﺗﻬﺪﯾﺪ( ﺟﺪی دﻓﺎع‬/‫از ﮐﺎر‬ ‫ﮐﺮدن‬ Zijn tanden op iets stukbijten Ondanks goede inzet in iets niet kunnen slagen

Zur zadan o ter zadan

‫زور زدن و ﺗﺮ زدن‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﻼش و ﮐﻮﺷﺶ در ﮐﺎری ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪن‬ Haar op de tanden hebben  Haar Met de mond vol tanden staan  Mond Oog om oog, tand om tand  Oog Van de hand in de tand leven  Hand Tandvlees Op zijn tandvlees lopen Oververmoeid zijn // niet veel meer aankunnen Nâye râh raftan nadâštan

‫ﻧﺎی راه رﻓنت ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻗﺪرت اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را‬- ‫ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻮﻓﺘﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Tang Dat slaat als een tang op een varken Dat is klinkklare onzin // dat heeft er helemaal niets mee te maken Guz be šaqiqe rabti nadârad

‫ﮔﻮز ﺑﻪ ﺷﻘﯿﻘﻪ رﺑﻄﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن‬- ‫ﮐﺎﻣﻼ ﭼﺮت و ﺑﯽ ﺧﻮد اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺪارد‬ Een ouwe tang Een oude, lastige vrouw Ajuze-ye pir

‫ﻋﺠﻮزه ﭘﯿﺮ‬ ‫ﭘﯿﺮزن ﭘﺮ دردﺳﺮ‬ Iemand in de tang nemen Iemand stevig aanpakken/in het nauw brengen Arse râ bar kasi tang kardan

‫ﻋﺮﺻﻪ را ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﺗﻨﮓ ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺷﺪﯾﺪا زﯾﺮ ﻓﺸﺎر‬ 403

Proef woordenboek.indd 403

16-5-2008 9:24:50

Tapijt / Tegen

Te vies om met een tang aan te pakken Zo vies dat je het zelfs niet met een werktuig kunt aanraken Ân qadar kasif ast ke nagu

‫آن ﻗﺪر ﮐﺜﯿﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﮕﻮ‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﭼﺮک و آﻟﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﯿﭻ وﺳﯿﻠﻪ ای ﻧﻤﯽ‬ ‫ﺗﻮان ﺑﻪ آن دﺳﺖ زد‬

Kromme tenen krijgen van iemand/ iets Geïrriteerd raken door iemand/iets Az daste kasi/jariyâni be sotuh âmadan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺘﻮه آﻣﺪن‬/‫از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ و ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Van top tot teen  Top

Tapijt Iets onder het tapijt vegen Iets onregelmatigs proberen te verbergen voor de buitenwereld Jariyâni râ mast mali kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﺎﺳﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺑﯽ روﯾﻪ ای را از دﯾﺪ ﻣﺮدم ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن‬ Te veel Ik voelde me daar echt te veel Ik voelde me daar overbodig // ik was daar niet welkom Xodam râ dar ânjâ wâqe-an ziyâdi hes kardam

‫ﺧﻮدم را در آن ﺟﺎ واﻗﻌﺎ زﯾﺎدی ﺣﺲ ﮐﺮدم‬ ‫ ﮐﺴﯽ ﻣﺸﺘﺎق دﯾﺪار‬- ‫در آن ﺟﺎ ﺧﻮدم را اﺿﺎﻓﯽ دﯾﺪم‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺒﻮد‬ Teen Hij moet op zijn werk/school enz. op zijn tenen lopen Hij kan zijn werk/school eigenlijk nét niet aan Kune xod râ bâyad sare kâr/madrese pâre konad

‫ﻣﺪرﺳﻪ ﭘﺎره ﮐﻨﺪ‬/‫ﮐﻮن ﺧﻮد را ﺑﺎﯾﺪ ﴎ ﮐﺎر‬ ‫ﻣﺪرﺳﻪ ﻃﺎق ﺷﺪه اﺳﺖ‬/‫ﺗﺤﻤﻠﺶ ﺳﺮ ﮐﺎر‬ Iemand op de tenen trappen Iemand kwetsen Eybe kasi râ be roxaš kešidan

‫ﻋﯿﺐ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ رﺧﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﮐﺴﯽ را ﺟﺮﯾﺤﻪ دار ﮐﺮدن‬

Teentje Gauw op zijn teentjes getrapt zijn= lange tenen hebben Snel beledigd zijn Zud ranj budan

‫زود رﻧﺞ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ دﻟﺨﻮر ﺷﺪن‬ Teerling De teerling is geworpen Een definitieve beslissing is genomen // er is geen weg terug {uitspraak van C. Iulius Caesar bij het oversteken van de Rubicon(49 vC), Suetonius, Caesar 32} Âxarin ra-ay sâder šode ast

‫آﺧﺮﯾﻦ رای ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ راه ﺑﺮﮔﺸﺖ وﺟﻮد‬- ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺪارد }ﮔﻔﺘﻪ ﺟﻮﻟﯿﻮس ﺳﺰار ﻣﻮﻗﻊ رد ﺷﺪن از رودﺧﺎﻧﻪ‬ {‫روﺑﯿﮑﻮن‬ Tegen Tegen iemand/iets ingaan 1 - Iemand: zich tegen iemand verzetten 2 - Iets: helemaal in tegenspraak zijn met iets Bâ kasi/qazi-ye-i čap oftâdan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﭼﭗ اﻓﺘﺎدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ ‫ درﺑﺎره‬-٢ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬:‫ درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬-١ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﻣﻐﺎﯾﺮ ﺑﻮدن‬:‫ﭼﯿﺰی‬

404

Proef woordenboek.indd 404

16-5-2008 9:24:50

Teken (zn) / Telefoon

Teken (zn) Als de tekenen niet bedriegen, dan... Als je de voortekenen goed interpreteert, dan... {volgt een gunstige wending} Agar šawâhed dorost bâšand pas...

...‫اﮔﺮ ﺷﻮاﻫﺪ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﭘﺲ‬ ... ‫آدم اﮔﺮ ﭘﯿﺶ ﮔﻮﯾﯽ را ﺧﻮب ﺗﻌﺒﯿﺮ ﮐﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬ {‫}ﻧﺘﯿﺠﻪ اش ﺧﻮب ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Een teken aan de wand = een veeg teken Een signaal dat er iets ongunstigs gaat gebeuren/dat er onheil dreigt Nešâne-ye bad šoguni/nahsi

‫ﻧﺤﺴﯽ‬/‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﺪﺷﮕﻮﻧﯽ‬ ‫ﺑﻼی ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ‬/‫ﻋﻼﻣﺘﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﺗﻔﺎق ﻧﺎﮔﻮار‬ ‫اﺳﺖ‬ Een teken van leven geven Iets van je laten horen, als bewijs dat je nog leeft Asari az atare xod dâdan

‫اﺛﺮی از اﺗﺮ ﺧﻮد دادن‬ ‫از ﺧﻮد ﺧﺒﺮی دادن ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ زﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ In het teken staan van iets Beheerst worden door iets Zire solte-ye čizi budan

‫زﯾﺮ ﺳﻠﻄﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Taal noch teken van iemand horen  Taal Tekenen (ww) Ik teken ervoor Ik geef te kennen dat ik dat graag zou willen Tâlebaš hastam

‫ﻃﺎﻟﺐ اش ﻫﺴﺘﻢ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻢ ﮐﻪ آن ﭼﯿﺰ را ﺑﺎ ﮐﻤﺎل ﻣﯿﻞ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ‬

Tekst Ergens tekst en uitleg van geven Iets tot in alle details vertellen // ergens rekenschap van afleggen Az sir tâ piyâz čizi râ tozih dâdan

‫از ﺳﯿﺮ ﺗﺎ ﭘﯿﺎز ﭼﯿﺰی را ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﺷﺮح‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﺟﺰﯾﯿﺎﺗﺶ ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫دادن‬ Tel (zn) De tel kwijt zijn Even in de war raken (al of niet bij het tellen) Hesâb az dast dar raftan

‫ﺣﺴﺎب از دﺳﺖ در رﻓنت‬ (‫ﮔﯿﺞ ﺷﺪن و ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن )در ﺷﻤﺮدن ﯾﺎ ﮐﺎر دﯾﮕﺮ‬ In tel zijn Gewild/populair zijn Mošteri dâštan

‫ﻣﺸﱰی داﺷنت‬ ‫ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮدن‬/‫ﻃﺮﻓﺪار داﺷﺘﻦ‬ In twee tellen Heel snel Do sut, jangi

‫ ﺟﻨﮕﯽ‬،‫دو ﺳﻮت‬ ‫ ﻣﺜﻞ ﺑﺮق‬،‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ‬ Telefoon Aan de telefoon hangen Iemand per telefoon willen spreken // langdurig telefoneren Az telefon âwizân šodan

‫از ﺗﻠﻔﻦ آوﯾﺰان ﺷﺪن‬ ‫ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ‬- ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻠﻔﻨﯽ ﺣﺮف زدن‬ De telefoon staat roodgloeiend Er wordt voortdurend opgebeld Telefon dâq karde ast

‫ﺗﻠﻔﻦ داغ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﯾﮏ رﯾﺰ و ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺗﻠﻔﻦ زﻧﮓ ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ 405

Proef woordenboek.indd 405

16-5-2008 9:24:50

Telegramstijl / Term

Telegramstijl In telegramstijl spreken/schrijven Praten/schrijven met weglating van niet relevante woorden Telegerâfi harf zadan/neweštan

‫ﻧﻮﺷنت‬/‫ﺗﻠﮕﺮاﻓﯽ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺣﺮف ﻫﺎی ﻧﺎﻣﺮﺑﻮط را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ و ﮐﻮﺗﺎه و ﻣﺨﺘﺼﺮ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻦ‬/‫ﺣﺮف زدن‬ Tellen (ww) Goed op zijn tellen passen Heel voorzichtig zijn met wat je zegt of doet Dast be asâ râh raftan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺎ راه رﻓنت‬ ‫ﻣﻮاﻇﺐ رﻓﺘﺎر و ﮔﻔﺘﺎر ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ Hij kan niet tot tien tellen Het is een dom persoon Gâw pišaš aflâtun ast

‫ﮔﺎو ﭘﯿﺶ اش اﻓﻼﻃﻮن اﺳﺖ‬ ‫آدم اﺣﻤﻖ و ﻧﺎداﻧﯽ اﺳﺖ‬ Tempelier Drinken als een tempelier Geen maat kunnen houden met het drinken van sterke drank Mesle xar araq xordan

‫ﻣﺜﻞ ﺧﺮ ﻋﺮق ﺧﻮردن‬ ‫در ﻧﻮﺷﯿﺪن ﻣﺸﺮوب ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺣﺪ و اﻧﺪازه‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Tent De tent afbreken 1 - Iets vernielen 2 - Veel lawaai maken Kâfe râ be ham rixtan

‫ﮐﺎﻓﻪ را ﺑﻬﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ ﻗﯿﻞ و ﻗﺎل زﯾﺎدی ﮐﺮدن‬-٢ ‫ ﭼﯿﺰی را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬-١ Iemand uit zijn tent lokken Iemand verleiden om te reageren Kasi râ šir kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺗﺤﺮﯾﮏ‬،‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺮﯾﺐ داده ﺗﺎ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Zijn tent ergens opslaan Zich ergens vestigen Jâ xoš kardan

‫ﺟﺎ ﺧﻮش ﮐﺮدن‬ ‫در ﺟﺎﯾﯽ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﺪن‬ Terechtkomen Daar komt niets van terecht Dat komt niet in orde Be jâ-i nemiresad

‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ منﯽ رﺳﺪ‬ ‫ رو ﺑﻪ راه ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬،‫درﺳﺖ ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Hij is tenslotte nog goed terechtgekomen Hij is uiteindelijk in een goede positie gekomen Belâxare âqebat be xeyr šode ast

‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﯿﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫دﺳﺖ آﺧﺮ ﺑﻪ وﺿﻊ ﺧﻮﺑﯽ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ Tering De tering naar de nering zetten De uitgaven naar de inkomsten regelen Daxl o xarj râ be ham resândan

‫دﺧﻞ و ﺧﺮج را ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ﻫﺰﯾﻨﻪ را ﺑﺎ درآﻣﺪ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﺮدن‬ Term Een geijkte term Een gangbare/vaste/passende uitdrukking Estelâhe be-jâ

‫اﺻﻄﻼح ﺑﻪ ﺟﺎ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و درﺧﻮر‬/‫ﺛﺎﺑﺖ‬/‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎﻧﻮس‬ In bedekte termen Niet openlijk // niet ronduit

406

Proef woordenboek.indd 406

16-5-2008 9:24:50

Terrein / Teugel

Bâ imâ wa ešâre

‫ﺑﺎ اﯾام و اﺷﺎره‬ ‫ در ﭘﺮده‬- ‫ﻧﺎآﺷﮑﺎر و ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ‬ In termen van winst en verlies spreken De voor- en nadelen van iets belichten/doornemen Dar lafze sud o ziyân harf zadan

‫در ﻟﻔﻆ ﺳﻮد و زﯾﺎن ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺳﻮد و زﯾﺎن ﭼﯿﺰی را روﺷﻦ‬ Terrein Buiten iemands terrein vallen Niet tot de deskundigheid/ bevoegdheid van iemand behoren Az ho-oze-ye kasi xârej budan

‫از ﺣﻮزه ﮐﺴﯽ ﺧﺎرج ﺑﻮدن‬ ‫ﺻﻼﺣﯿﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺮون ﺑﻮدن‬/‫از ﮐﺎراﯾﯽ‬ Een braakliggend terrein Een gebied dat nog niet is onderzocht // een mogelijkheid die nog niet is gebruikt Mohite bekr o dast naxorde

‫ﻣﺤﯿﻂ ﺑﮑﺮ و دﺳﺖ ﻧﺨﻮرده‬ ‫ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ اﻣﮑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬- ‫اﺳﺖ‬ Op iemands terrein komen Zich mengen in de belangen/ deskundigheid van iemand anders Pâ tuye kafše kasi kardan

‫ﭘﺎی ﺗﻮی ﮐﻔﺶ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ ﮐﺴﯽ دﺧﺎﻟﺖ ﮐﺮدن‬/‫در ﻣﺼﻠﺤﺖ‬ Terrein winnen Vooruitgang boeken Pišrawi kardan

Terug Ergens niet van terug hebben Sprakeloos zijn // niet meer weten hoe je moet reageren Lal muni gereftan

‫ﻻل ﻣﻮﻧﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬- ‫ﺣﺮﻓﯽ ﺑﺮای ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬ Terug bij/naar af Opnieuw bij het begin beginnen Ruz az no ruzi az no

‫روز از ﻧﻮ روزی از ﻧﻮ‬ ‫دوﺑﺎره از اول ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Testament Hij kan zijn testament wel maken Het ziet er slecht voor hem uit // hij is verloren Behtar ast ke wasi-yataš râ bekonad

‫ﺑﻬﱰ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺻﯿﺘﺶ را ﺑﮑﻨﺪ‬ ‫ دﻫﻦ اش زده اﺳﺖ‬- ‫وﺿﻊ او ﺧﺮاب اﺳﺖ‬ Teugel De teugels aanhalen Iets minder vrijheid geven Afsâr kâri râ kešidan

‫اﻓﺴﺎر ﮐﺎری را ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫آزادی ﻋﻤﻞ ﭼﯿﺰی را ﮐﻢ ﮐﺮدن‬ De teugels in handen nemen De leiding nemen Afsâr râ be dast gereftan

‫اﻓﺴﺎر را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫رﻫﺒﺮی را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ De teugels laten vieren Een minder streng beleid voeren Afsâr râ šol kardan

‫ﭘﯿﴩوی ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﺮﻗﯽ ﮐﺮدن‬

‫اﻓﺴﺎر را ﺷﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻂ ﻣﺸﯽ آﺳﺎن و ﺳﺒﮏ ﺗﺮی را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬

407

Proef woordenboek.indd 407

16-5-2008 9:24:50

Teugen / Thuis

Iemand de teugels uit handen nemen Iemand de leiding ontnemen Afsâre kâr râ az kasi gereftan

‫اﻓﺴﺎر ﮐﺎر را از ﮐﺴﯽ ﮔﺮﻓنت‬ ‫رﻫﺒﺮی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iemand de vrije teugel laten Iemand volledig zijn gang laten gaan Afsâre kasi râ wel kardan

‫اﻓﺴﺎر ﮐﺴﯽ را ول ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺟﺎزه ﻋﻤﻞ ﮐﺎﻣﻞ دادن‬ Teugen Met volle teugen van iets genieten Enorm plezier hebben van iets Az jariyâni keyfe donyâ râ kardan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﯿﻒ دﻧﯿﺎ را ﮐﺮدن‬ ‫ﻟﺬت ﺑﺴﯿﺎری از ﭼﯿﺰی ﺑﺮدن‬ Theewater Boven zijn theewater zijn Dronken/aangeschoten zijn Lul budan

‫ﻟﻮل ﺑﻮدن‬ ‫ﺷﻨﮕﻮل ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺴﺖ‬ Thomas Een ongelovige Thomas Iemand die niet zomaar gelooft wat hem verteld wordt {naar aanleiding van een Bijbeltekst, Johannes 20:24-25} Âdame šak-kâk

‫آدم ﺷﮑﺎک‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮔﻔﺘﻪ ای را ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری ﺑﺎور ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ {‫}اﻧﺠﯿﻞ‬ Thuis Doe maar of je thuis bent! Ik wil graag dat je je hier helemaal op je gemak voelt! Râhat bâš xâne-ye xodat ast!

!‫راﺣﺖ ﺑﺎش ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدت اﺳﺖ‬ !‫دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﺎ اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﮐﻨﯽ‬

Ergens (goed) in thuis zijn Ergens veel vanaf weten Xatme kâri budan

‫ﺧﺘﻢ ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر وارد ﺑﻮدن‬ Iemand/iets niet thuis kunnen brengen Niet precies weten in welk verband je iemand/iets moet plaatsen Kasi/čizi râ be jâ nayâwardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺟﺎ ﻧﯿﺎوردن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬/‫دﻗﯿﻘﺎ ﻧﻔﻬﻤﯿﺪن ﮐﻪ در ﭼﻪ راﺑﻄﻪ ای ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺴﯽ‬ ‫را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ آورد‬ Iets van thuis meegekregen hebben Zo opgevoed zijn Tarbiyate xânewâdegi-aš ast

‫ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ اش اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺟﻮری ﺗﺮﺑﯿﺖ و ﺑﺰرگ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Niet thuis geven Hulp weigeren // niet reageren Mahal nagozâštan

‫ﻣﺤﻞ ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫ واﮐﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻧﺪادن‬- ‫ﮐﻤﮏ و ﯾﺎری ﻧﮑﺮدن‬ Samen uit, samen thuis Wat je samen begonnen bent, maak je ook samen af Rafiqe nime râh nabudan

‫رﻓﯿﻖ ﻧﯿﻤﻪ راه ﻧﺒﻮدن‬ ‫آدم ﮐﺎری را ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﺎ او ﻫﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﯽ‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ Zich ergens thuis voelen Zich ergens prettig voelen Jâ-i ehsâse râhati kardan

‫ﺟﺎﯾﯽ اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫در ﻣﮑﺎﻧﯽ اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی داﺷﺘﻦ‬ Uit en thuis  Uit

408

Proef woordenboek.indd 408

16-5-2008 9:24:50

Tien / Tijd

Zijn trekken thuis krijgen  Trekken Tien Tien tegen één dat het lukt Ik ben er zeker van dat het gaat lukken Šarte harče bexâhi ke mišawad

‫ﴍط ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫اﻃﻤﯿﻨﺎن دارم ﮐﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht  Vogel Hij kan niet tot tien tellen  Tellen (ww) Tij Als het tij verloopt, verzet men de bakens Als de omstandigheden veranderen, moet je een nieuwe koers kiezen Be nerxe ruz nân boxor

‫ﺑﻪ ﻧﺮخ روز ﻧﺎن ﺑﺨﻮر‬ ‫وﺿﻊ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮد آدم ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد را ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ ‫دﻫﺪ‬ Doodtij Een periode van stagnatie // een toestand van weinig actie/handel Moqeye kesâdi

‫ﻣﻮﻗﻊ ﮐﺴﺎدی‬ ‫رﮐﻮد ﺗﺠﺎری‬/‫ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﯽ ﺣﺮﮐﺖ‬- ‫دوره رﮐﻮد‬ Het tij doen keren Een negatieve ontwikkeling tot staan brengen (en eventueel een positieve wending geven) Waraq râ bargardândan

‫ورق را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﺪی ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن )و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﭼﺮﺧﺶ‬ (‫ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﻪ آن دادن‬

Het tij is nu gunstig Het is nu het goede moment Tanur dâq ast

‫ﺗﻨﻮر داغ اﺳﺖ‬ ‫اﻻن زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ‬ Het tij laten verlopen Het juiste moment voorbij laten gaan Majâl râ az dast dâdan

‫ﻣﺠﺎل را از دﺳﺖ دادن‬ ‫از ﻓﺮﺻﺖ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﮑﺮدن‬ Tijd Alles heeft zijn tijd nodig Elke (levens)fase heeft overdenking/ rust nodig om weer een stap verder te komen Har kâri zamâne xodaš râ dârad

‫ﻫﺮ ﮐﺎری زﻣﺎن ﺧﻮدش را دارد‬ ‫آراﻣﺶ ﺧﻮدش را ﻧﯿﺎز‬/‫ﻫﺮ ﺑﺨﺸﯽ از زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺘﺪﻻل‬ ‫دارد ﺗﺎ دوﺑﺎره ﻗﺪﻣﯽ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﮕﺬارد‬ Alles op zijn tijd Alles moet op de daarvoor bestemde tijd gebeuren // kalm aan, niet haasten! Har čizi be jâ-yaš

‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﺟﺎﯾﺶ‬ - ‫ﻫﺮﮐﺎری را ﺑﺎﯾﺪ در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮدش اﻧﺠﺎم داد‬ !‫ ﻋﺠﻠﻪ ﻧﮑﻦ‬،‫آرام ﺑﺎش‬ Als de tijd rijp is Op het juiste moment Be moqe-aš

‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ اش‬ ‫در زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺧﻮدش‬ Andere tijden, andere zeden In de loop van de tijd veranderen de gedragsregels en gewoonten Har zamâni qânune xodaš râ dârad

‫ﻫﺮ زﻣﺎﻧﯽ ﻗﺎﻧﻮن ﺧﻮدش را دارد‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻗﺎﻧﻮن رﻓﺘﺎر و ﻋﺎدت ﻫﺎ ﻋﻮض ﻣﯽ ﺷﻮد‬ 409

Proef woordenboek.indd 409

16-5-2008 9:24:50

Tijd / Tijd

Bij tijd en wijle Af en toe, als het zo uitkomt Har az gâhi

‫ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ اﮔﺮ ﺷﺪ‬،‫ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ‬ Dat is verleden tijd Dat is voorgoed voorbij Gozašte hâ râ âb borde ast

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎ را آب ﺑﺮده اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Dat was vóór mijn tijd Dat is iets uit het verleden waarover ik niet kan meepraten, omdat ik toen nog niet geboren was/nog niet in dit bedrijf werkte Mâle qabl az dore-ye man ast

‫ﻣﺎل ﻗﺒﻞ از دوره ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﻣﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎ اﺳﺖ و درﺑﺎره آن ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺣﺮﻓﯽ‬ ‫ﻫﻨﻮز در اﯾﻦ‬/‫ ﭼﻮن آن ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻧﯿﺎﻣﺪه ﺑﻮدم‬،‫ﺑﺰﻧﻢ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺎر ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم‬ De goeie ouwe tijd Vroegere tijden waarin alles beter leek dan nu Yâdaš be xeyr ân mo-oqe hâ

‫ﯾﺎدش ﺑﻪ ﺧﯿﺮ آن ﻣﻮﻗﻊ ﻫﺎ‬ ‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ از اﻻن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﯿﺪ‬ De tijd aan zichzelf hebben Je tijd kunnen indelen zoals je wilt Waqt mâle xodaš ast

‫وﻗﺖ ﻣﺎل ﺧﻮدش اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﻮر ﮐﻪ ﺧﻮد آدم ﻣﺎﯾﻞ اﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ وﻗﺖ ﺧﻮد را‬ ‫ﺗﻨﻈﯿﻢ ﮐﻨﺪ‬ De tijd doden/verdrijven/stukslaan Iets onbenulligs/nutteloos doen om maar door de tijd heen te komen Waqt koši kardan

‫وﻗﺖ ﮐﺸﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯽ ﺧﻮدی اﻧﺠﺎم دادن ﺗﺎ وﻗﺖ ﺧﻮد را ﺑﮕﺬراﻧﻨﺪ‬/‫ﮐﺎر ﭼﺮﻧﺪ‬

De tijd heelt alle wonden Na verloop van tijd zal het leed van nu minder worden Zamân alâje har dardi ast

‫زﻣﺎن ﻋﻼج ﻫﺮ دردی اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن درد اﻻن ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ De tijd zal het leren Over een poosje zal blijken of iets goed is geweest of niet Zamân hame čiz râ sâbet mikonad

‫زﻣﺎن ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ را ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﺧﻮب ﯾﺎ‬ ‫ﺑﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‬ De tijden veranderen, en wij met hen Alles ondergaat verandering en de mens past zich daarbij aan {‘tempora mutantur, nos et mutamur in illis’, Latijns gezegde, bron onbekend} Donyâ awaz mišawad mâ ham bâhâš

‫دﻧﯿﺎ ﻋﻮض ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻫﺎش‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و آدم ﻫﺎ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺎ آن‬ {‫وﻓﻖ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ‬ Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan 1 - Je wordt geboren en je gaat dood 2 - Aan alles komt een einde {gezegd bij een afscheid} Har ke âmad raf

‫ﻫﺮ ﮐﻪ آﻣﺪ رﻓﺖ‬ ‫ ﻫﺮ‬-٢ ‫ ﻫﺮﮐﺴﯽ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽ آﯾﺪ و ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﻣﯿﺮد‬-١ {‫ﺷﺮوﻋﯽ ﭘﺎﯾﺎﻧﯽ دارد }ﻣﻮﻗﻊ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‬ Het is de hoogste tijd om te vertrekken Het moment van weggaan is (eigenlijk allang) aangebroken Digar bâyad raft, moqe-ye raftan ast

‫ ﻣﻮﻗﻊ رﻓنت اﺳﺖ‬،‫دﯾﮕﺮ ﺑﺎﯾﺪ رﻓﺖ‬ ‫)ﻣﺪﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ( از زﻣﺎن رﻓﺘﻦ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬

410

Proef woordenboek.indd 410

16-5-2008 9:24:50

Tijd / Tijd

Het zal mijn tijd wel duren Zolang ik leef (of: zolang ik hier werk) zal ik er zelf geen last van hebben Be omre man qad nemidahad

‫ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﻣﻦ ﻗﺪ منﯽ دﻫﺪ‬ ‫ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺟﺎ‬:‫ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ زﻧﺪه ﻫﺴﺘﻢ )ﯾﺎ‬ ‫ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻢ( ﻫﯿﭻ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﻧﺨﻮاﻫﻢ داﺷﺖ‬ Hij is nog bij de tijd Hij is nog goed bij zijn verstand en kan alles goed volgen Hanuz hâliš ast

‫ﻫﻨﻮز ﺣﺎﻟﯿﺶ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻘﻞ و درک او ﺧﻮب ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ‬ ‫را ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺪ‬ Hij is zijn tijd (ver) vooruit Het is een man met vooruitstrevende ideeën, waarvoor zijn tijdgenoten nog niet openstaan Az zamâne xodaš (xeyli) jolo tar ast

‫از زﻣﺎن ﺧﻮدش )ﺧﯿﻠﯽ( ﺟﻠﻮﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﺪه ﻫﺎی ﻣﺘﺮﻗﯽ دارد ﮐﻪ ﻣﻌﺎﺻﺮان او‬ ‫ﻫﻨﻮز آن را ﻧﻤﯽ ﭘﺬﯾﺮﻧﺪ‬ Komt tijd, komt raad Een afwachtende houding brengt vaak een beter idee of een oplossing Gar sabr koni ze qure halwâ sâzam

‫ﮔﺮ ﺻﱪ ﮐﻨﯽ ز ﻏﻮره ﺣﻮا ﺳﺎزم‬ ‫ﺻﺒﺮ و ﺷﮑﯿﺒﺎﯾﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ راه ﺣﻞ ﻫﺎی ﺑﻬﺘﺮی ﻋﺮﺿﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Man, de tijd staat niet stil! Man, het leven gaat door en dingen veranderen nu eenmaal! Refiq, zendegi mesle barq migozarad!

!‫ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺜﻞ ﺑﺮق ﻣﯽ ﮔﺬرد‬،‫رﻓﯿﻖ‬ ‫ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دارد و ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاﻫﯽ ﻫﻤﻪ‬،‫ﭘﺴﺮﺟﺎن‬ !‫ﭼﯿﺰ ﻋﻮض ﻣﯽ ﺷﻮد‬

Met zijn tijd meegaan Zich aanpassen aan de in de loop van de tijd veranderende omstandigheden Bâ zamân piš raftan

‫ﺑﺎ زﻣﺎن ﭘﯿﺶ رﻓنت‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎن زﻣﺎن و ﺗﻐﯿﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ دادن‬ Op gezette tijden Regelmatig // op vaste tijden Sare sâ-at

‫ﴎ ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ ﺳﺮ زﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﻌﯿﯿﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻈﻢ‬ Sterven voor zijn tijd Eerder doodgaan dan verwacht Jawân marg šodan

‫ﺟﻮان ﻣﺮگ ﺷﺪن‬ ‫زودﺗﺮ از اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺮدن‬ Tegen die tijd ben ik dood en begraven! Dat duurt nog heel lang! Hâlâ ki morde ki zende!

!‫ﺣﺎﻻ ﮐﯽ ﻣﺮده ﮐﯽ زﻧﺪه‬ !‫ﺗﺎ آن ﻣﻮﻗﻊ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ Tijd is geld! In elke verspilde minuut had je geld kunnen verdienen! Waqt talâ ast!

!‫وﻗﺖ ﻃﻼ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ دﻗﯿﻘﻪ ای ﮐﻪ آدم ﻫﺪر داد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﻮل در‬ !‫ﺑﯿﺎورد‬ Uit de tijd zijn = niet meer van deze tijd zijn Ouderwets zijn Demode ast

‫دﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫ اﻣﺮوزی ﻧﺒﻮدن‬،‫ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺑﻮدن‬

411

Proef woordenboek.indd 411

16-5-2008 9:24:50

Tijdbom / Tijger

Zire jariyâni bome sâ-ati gozâštan

Van tijd tot tijd Onregelmatig/soms Har az gâhi

‫ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﯽ‬ ‫ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ‬/‫ﻧﺎ ﻣﺮﺗﺐ‬ Zijn (beste) tijd gehad hebben Op zijn retour zijn // niet meer in de beste vorm zijn Zamâne pâdešâhi-aš gozašte ast

‫زﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎﻫﯽ اش ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ دﯾﮕﺮ در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ و ﻓﺮم ﺧﻮد‬- ‫در ﺣﺎل ﺗﻨﺰل اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺒﻮدن‬ Zijn tijd uitzitten 1 - In de gevangenis zitten 2 - In een functie blijven doorwerken tot je pensioen, terwijl je eigenlijk elk(e) belangstelling/initiatief verloren hebt 1 - Âb xonak xordan 2 - Waqt gozarândan

‫ وﻗﺖ ﮔﺬراﻧﺪن‬-٢ ‫آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮردن‬-١ ‫ ﺗﺎ زﻣﺎن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ در ﭘﺴﺖ‬-٢ ‫ در زﻧﺪان ﺑﻮدن‬-١ ‫و ﻣﻘﺎم ﺧﻮد ﻣﺎﻧﺪن و ﮐﺎر ﮐﺮدن در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ و اﺑﺘﮑﺎر ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده اﺳﺖ‬ De tand des tijds  Tand Gezelligheid kent geen tijd  Gezelligheid In de loop der tijden  Loop In een mum van tijd  Mum Na verloop van tijd  Verloop Tijdbom Een tijdbom onder iets plaatsen Bewust iets organiseren wat op den duur fatale gevolgen daarvoor zal hebben

‫زﯾﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ مبﺐ ﺳﺎﻋﺘﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﻋﻤﺪا ﮐﺎری را ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی ﮐﺮدن ﮐﻪ در ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺮگ آوری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Tijdelijk Het tijdelijke met het eeuwige verwisselen Sterven Zendegi-ye fâni râ wedâ goftan

‫زﻧﺪﮔﯽ ﻓﺎﻧﯽ را وداع ﮔﻔنت‬ ‫ ﻓﻮت ﮐﺮدن‬،‫ﻣﺮدن‬ Tijdje Hij kan het nog wel een tijdje uitzingen Hij kan het financieel nog wel even volhouden Fe-elan az pas hazine-ye zendegi bar miâyad

‫ﻓﻌﻼ از ﭘﺲ ﻫﺰﯾﻨﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯽ او ﻃﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻨﻮز ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای‬ ‫ﻣﺪﺗﯽ زﻧﺪﮔﯽ را ﭘﯿﺶ ﺑﺒﺮد‬ Tijdperk Uit het stenen tijdperk Heel erg ouderwets // totaal verouderd Mâle asre hajar ast

‫ﻣﺎل ﻋﴫ ﺣﺠﺮ اﺳﺖ‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﮐﻬﻨﻪ و ﻗﺪﯾﻤﯽ‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر از ﻣﺪ اﻓﺘﺎده‬ Tijger Een papieren tijger Iets {vaak een wet, bepaling} wat als dreiging is bedoeld, maar geen effect kan hebben Tarsunak, babre kâqazi

‫ ﺑﱪ ﮐﺎﻏﺬی‬،‫ﺗﺮﺳﻮﻧﮏ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ }اﻏﻠﺐ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﺒﺼﺮه ای{ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫ﺗﻬﺪﯾﺪ اﻣﺎ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬

412

Proef woordenboek.indd 412

16-5-2008 9:24:50

Tik / Toer

Tik Hij heeft daar een tik van mee gekregen Hij draagt de (nadelige) gevolgen daarvan blijvend met zich mee Asaraš mânde ast

‫اﺛﺮش ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ )ﻣﻀﺮ( آن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ او ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ Til Op til zijn = ophanden zijn/in de lucht hangen Op komst zijn Tu râh ast

‫ﺗﻮ راه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ زودی ﻣﯽ رﺳﺪ‬ Tilt Op tilt slaan = over de rooie gaan Door het dolle heen raken Qâti kardan

‫ﻗﺎﺗﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﺧﻞ و ﭼﻞ و دﯾﻮاﻧﻪ ﺷﺪن‬ Timmeren Erop los timmeren Iemand flink afranselen // in elkaar slaan Lat o pâr kardan

‫ﻟﺖ و ﭘﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺸﺖ ﺑﺎران ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺘﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ زدن‬ Tipje Een tipje van de sluier oplichten Een klein detail van een geheim onthullen Sare naxi nešân dâdan

‫ﴎ ﻧﺨﯽ ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ﺑﺨﺸﯽ از ﮐﻞ راز را آﺷﮑﺎر ﮐﺮدن‬

Titel Op persoonlijke titel zijn mening geven Over iets je mening geven, niet uit hoofde van de functie die je hebt, maar als particulier persoon Nazare šaxsi-ye xod râ dâdan

‫ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮد را دادن‬ ‫ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد را ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻐﻞ و ﻣﻘﺎم ﺧﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﺮد دادن‬ Tocht Er staan veel banen op de tocht  Baan Toekomst Een wissel op de toekomst trekken  Wissel Toeleggen Ergens op moeten toeleggen Aan iets meer geld kwijt zijn dan je ermee verdient Puli ham sar dâdan

‫ﭘﻮﻟﯽ ﻫﻢ ﴎ دادن‬ ‫ﺳﺮ ﭼﯿﺰی ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺳﻮد ﺑﺮدن‬ Toenaam Iemand/iets met naam en toenaam noemen  Naam Toer Dat zal me nog een hele toer zijn Het zal een moeilijke klus worden Kâre wâqe-an šâqi xâhad bud

‫ﮐﺎر واﻗﻌﺎ ﺷﺎﻗﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن ﺳﺨﺖ و ﻣﺸﮕﻠﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Halsbrekende toeren uithalen Ingewikkelde handelingen verrichten Fil hawâ kardan

‫ﻓﯿﻞ ﻫﻮا ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎی ﭘﯿﭽﯿﺪه و دﺷﻮاری را اﻧﺠﺎم دادن‬ 413

Proef woordenboek.indd 413

16-5-2008 9:24:50

Toestand / Tolerantie

Op volle toeren draaien/werken Op het hoogste niveau in werking/ actief zijn Mesle fer-fere kâr kardan

‫ﻣﺜﻞ ﻓﺮﻓﺮه ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﺣﺪ اﮐﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﮐﺎر‬ Over zijn toeren zijn Erg opgewonden zijn A-asâb be ham rixtan

‫اﻋﺼﺎب ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ و ﻣﺘﺸﻨﺞ ﺷﺪن‬ Toestand De toestand meester zijn Een situatie onder controle hebben Bar o-ozâ sawâr budan

‫ﺑﺮ اوﺿﺎع ﺳﻮار ﺑﻮدن‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ را ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ و ﺑﺮ آن ﻣﺴﻠﻂ‬ ‫ﺑﻮدن‬ Toestanden maken Ingewikkeld doen en zo problemen veroorzaken in plaats van ze op te lossen Qeš-qereq râh andâxtan

‫ﻗﺸﻘﺮق راه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﭘﯿﭽﺎﻧﺪن و ﺑﻪ ﺟﺎی ﺣﻞ ﻣﺸﮕﻞ آن را‬ ‫دﺷﻮار ﮐﺮدن‬ Wat een toestand! Wat een ellende! Ajab alam šange-i, wazi!

!‫ وﺿﻌﯽ‬،‫ﻋﺠﺐ امل ﺷﻨﮕﻪ ای‬ !‫ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ای‬،‫ ﻣﻌﺮﮐﻪ ای‬،‫ﻋﺠﺐ آﺷﻮﺑﯽ‬ Toeten Van toeten noch blazen weten (Nog) van niets weten Ar râ az bar tamiz nadâdan

‫ار را از ﺑﺮ متﯿﺰ ﻧﺪادن‬ ‫)ﻫﻨﻮز( ﺟﺎﻫﻞ و ﺑﯽ اﻃﻼع ﺑﻮدن‬

Toeter Met veel toeters en bellen Met veel extra (overbodige) toevoegsels Bâ zarq o barq ziyâdi

‫ﺑﺎ زرق و ﺑﺮق زﯾﺎدی‬ ‫ﺑﺎ ﺿﻤﯿﻤﻪ ﻫﺎی زﯾﺎد )ﻏﯿﺮ ﺿﺮوری( اﺿﺎﻓﯽ‬ Toets De toets der kritiek kunnen doorstaan Foutloos zijn // in orde zijn Xub az mahak dar âmadan

‫ﺧﻮب از ﻣﺤﮏ در آﻣﺪن‬ ‫ رو ﺑﻪ راه ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﺪون اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻮدن‬ Toeval Niets aan het toeval overlaten Alle onzekerheden uitsluiten Xâter jam kâr kardan

‫ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻤﻊ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ ﺗﺮدﯾﺪ و دو دﻟﯽ را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬،‫ﺟﻠﻮی ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺷﮏ‬ Tol De tol betalen voor iets De nadelige gevolgen ondervinden van iets dat je vroeger zelf gedaan/ genoten hebt Taqâse jariyâni râ pas dâdan

‫ﺗﻘﺎص ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﭘﺲ دادن‬ ‫ﻟﺬﺗﺶ را‬/‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﮔﻮار ﮐﺎری ﮐﻪ آدم در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺮده‬ ‫ﺑﺮده اﺳﺖ ﮔﺮﯾﺒﺎﻧﺶ را ﺑﮕﯿﺮد‬ Tolerantie Repressieve tolerantie Net doen alsof je tolerant bent en loze beloften doen om zo kritiek te smoren of verzet te breken Tâb o tahamole namâyeši

‫ﺗﺎب و ﺗﺤﻤﻞ منﺎﯾﺸﯽ‬ ‫واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮدﺑﺎر اﺳﺖ و وﻋﺪه ﻫﺎی ﺳﺮ‬ ‫ﺧﺮﻣﻦ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ اﻧﺘﻘﺎد را ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ را‬ ‫در ﻫﻢ ﺑﺸﮑﻨﺪ‬

414

Proef woordenboek.indd 414

16-5-2008 9:24:50

Ton / Tong

Ton Zij zaten daar als haringen in een ton  Haring Toneel Ten tonele verschijnen Plotseling opduiken // ineens tevoorschijn komen Be hawâ âftâbi šodan

‫ﺑﯽ ﻫﻮا آﻓﺘﺎﺑﯽ ﺷﺪن‬ ‫ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺳﺮ ﮐﻠﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﯿﺪا ﺷﺪن‬- ‫ﯾﮑﻬﻮ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن‬ Ten tonele voeren Iets ter sprake brengen // iets uitbeelden Bahsi râ piš kešidan

‫ﺑﺤﺜﯽ را ﭘﯿﺶ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺸﯿﺪن‬- ‫ﺳﺮ ﺣﺮﻓﯽ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ Van het toneel verdwijnen Uit de belangstelling raken Az sare zabân hâ oftâdan

‫از ﴎ زﺑﺎن ﻫﺎ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬،‫ﻣﻌﺮوﻓﯿﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ ‫ﻧﺒﻮدن‬ Tong Boze tongen beweren ... (Anonieme) kwaadsprekers zeggen... Šâ-e-e ast ke ...

... ‫ﺷﺎﯾﻌﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ... ‫ﺑﺪﮔﻮﯾﺎن )ﻧﺎﺷﻨﺎس( ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ‬ Dat zal de tongen in beweging brengen Dat zal de aanleiding zijn tot veel gesprekken/publiciteit Be bahs dâman mizanad

‫ﺑﻪ ﺑﺤﺚ داﻣﻦ ﻣﯽ زﻧﺪ‬ ‫ﺗﺒﻠﯿﻎ ﺑﺴﯿﺎری ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬/‫ﺑﺎﻋﺚ ﮔﻔﺘﮕﻮ‬

De tongen komen los Steeds meer mensen nemen deel aan het gesprek Bahs garm mišawad

‫ﺑﺤﺚ ﮔﺮم ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫آدم ﻫﺎی ﺑﯿﺶ ﺗﺮی در ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Een fluwelen tong hebben Vleien/slijmen Zabâne čarb o narmi dâštan

‫زﺑﺎن ﭼﺮب و ﻧﺮﻣﯽ داﺷنت‬ ‫ﭘﺎﺑﻮﺳﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﭼﺎﭘﻠﻮﺳﯽ‬ Een gespleten tong hebben Kwaadspreken/roddelen Qeybat kardan

‫ﻏﯿﺒﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺣﺮف زدن‬/‫ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬ Een gladde tong hebben Een handige prater zijn {met doorgaans slechte bedoelingen} Čarb zabân budan

‫ﭼﺮب زﺑﺎن ﺑﻮدن‬ {‫آدم ﺧﻮش ﺻﺤﺒﺘﯽ ﺑﻮدن }ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺪ‬ Een losse tong hebben Roddelen // geen geheimen kunnen bewaren Dahan laq budan

‫دﻫﻦ ﻟﻖ ﺑﻮدن‬ ‫ راز ﻧﮕﺎه دار ﻧﺒﻮدن‬- ‫ﻏﯿﺒﺖ و ﺧﺒﺮ ﮐﺸﯽ ﮐﺮدن‬ Ergens je tong over breken Grote moeite hebben om iets correct uit te spreken Topoq zadan

‫ﺗﭙﻖ زدن‬ ‫در ﺗﻠﻔﻆ درﺳﺖ ﺣﺮﻓﯽ ﻣﺸﮕﻞ داﺷﺘﻦ‬

415

Proef woordenboek.indd 415

16-5-2008 9:24:51

Tongriem / Toon

Het ligt vóór op mijn tong = het ligt op het puntje van mijn tong Ik weet het wel, maar ik kan er even niet opkomen Noke zabânam ast

‫ﻧﻮک زﺑﺎﻧﻢ اﺳﺖ‬ ‫آن ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﻣﯽ داﻧﻢ اﻣﺎ اﻻن ﯾﺎدم ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Hij gaat over de tong Er wordt over hem geroddeld Qeybataš râ mikonand

‫ﻏﯿﺒﺘﺶ را ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ‬ Ik kan mijn tong wel afbijten Ik heb veel spijt over wat ik (net) gezegd heb Kâški zabânam râ gâz migereftam

‫ﮐﺎﺷﮑﯽ زﺑﺎﻧﻢ را ﮔﺎز ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻢ‬ ‫از ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ )اﻻن( زدم ﺧﯿﻠﯽ ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﻢ‬ Met dubbele tong spreken 1 - Zo dronken zijn dat je niet meer verstaanbaar bent 2 - Onbetrouwbaar zijn in wat je zegt 1 - Az masti topoq zadan 2 - Do pahlu harf zadan

‫ دو ﭘﻬﻠﻮ ﺣﺮف زدن‬-٢ ‫ از ﻣﺴﺘﯽ ﺗﭙﻖ زدن‬-١ ‫ آن ﻗﺪر ﻣﺴﺖ ﺑﻮدن ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ درﺳﺖ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‬-١ ‫ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎﯾﺶ اﻋﺘﻤﺎدی ﻧﯿﺴﺖ‬-٢ Niet het achterste van je tong laten zien Informatie waarover je beschikt achterhouden/(nog) niet vertellen Hameye jariyân râ boruz nadâdan

‫ﺗﻮی دﻫﺎن آب ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺮم و ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺑﻮدن‬ Zeg, heb jij je tong verloren? Kun je niets zeggen? // waarom zeg je niets? Nakonda kalâqe zabânat râ xorde?

‫ﻧﮑﻨﺪ ﮐﻼﻏﻪ زﺑﺎﻧﺖ را ﺧﻮرده؟‬ ‫ ﭼﺮا ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽ ﮔﻮﯾﯽ؟‬- ‫ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﯽ؟‬ Zijn tong roeren Druk praten Wer-râji kardan

‫وراﺟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﭘﺮﺣﺮﻓﯽ ﮐﺮدن‬،‫ﺧﯿﻠﯽ ﺣﺮف زدن‬ Zijn tong uitsteken tegen iemand Iemand bespotten/belachelijk maken Be kasi dahan kaji kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دﻫﻦ ﮐﺠﯽ ﮐﺮدن‬ ‫رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه‬ Het hart op de tong hebben  Hart Het is of een engeltje op je tong pist/ piest  Engeltje Tongriem Goed van de tongriem gesneden zijn Welbespraakt zijn // vlot kunnen spreken Zabân riz budan

‫زﺑﺎن رﯾﺰ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺳﺨﻨﺮان ﺧﻮﺑﯽ ﺑﻮدن‬- ‫ﺧﻮش ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻮدن‬

‫ﻫﻤﻪ ﺟﺮﯾﺎن را ﺑﺮوز ﻧﺪادن‬ ‫اﻃﻼﻋﯽ را ﮐﻪ در دﺳﺖ دارد ﭘﻨﻬﺎن ﮐﻨﺪ و )ﻓﻌﻼ( ﻓﺎش‬ ‫ﻧﮑﻨﺪ‬

Toon De juiste toon aanslaan De juiste benadering gevonden hebben // precies zeggen wat verwacht wordt Šâyad o bâyad harf zadan

Op de tong smelten Heel zacht en smakelijk zijn Tuye dahân âb šodan

‫ﺷﺎﯾﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺮف زدن‬ ‫ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮔﻔﺘﻦ ﮐﻪ‬- ‫روش درﺳﺖ ﺑﺮﺧﻮرد را ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺮدم ﺗﻮﻗﻊ دارﻧﺪ‬

416

Proef woordenboek.indd 416

16-5-2008 9:24:51

Toonaard / Toren

De toon aangeven De koers bepalen Ta-ine jahat kardan

‫متﺎم و ﮐامل‬ ‫ﮐﻼ و ﺗﻤﺎم آن‬/‫ﻫﻤﻪ اش‬ ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ را ﻣﻌﯿﻦ ﮐﺮدن‬

Op afgemeten toon spreken Op zuinige manier/zonder enige emotie spreken Hesâb šode harf zadan

‫ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﺣﺮف زدن‬ ‫ﺑﯽ اﺣﺴﺎس ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬/‫ﺷﻖ و رق‬ Uit de toon vallen Helemaal niet bij de rest passen // heel anders zijn Wasle-ye nâjuri budan

‫وﺻﻠﻪ ﻧﺎﺟﻮری ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﻓﺮق داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻧﺨﻮردن‬ Toonaard Iets in alle toonaarden ontkennen Iets nadrukkelijk ontkennen Qazi-ye-i râ sarihan hâšâ kardan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﴏﯾﺤﺎ ﺣﺎﺷﺎ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ اﻧﮑﺎر و ﺗﮑﺬﯾﺐ ﮐﺮدن‬ Toonbank Als warme broodjes over de toonbank gaan/vliegen  Broodje

Toontje Een toontje lager zingen Zich wat matigen Kutâh âmadan

‫ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن‬ ‫ﮐﻠﻪ ﺷﻘﯽ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ و ﻣﻼﯾﻢ ﺷﺪن‬ Top Op en top Totaal/helemaal Tamâm o kamâl

Van top tot teen Helemaal // van boven naar beneden Az sar tâ pâ

‫از ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎ‬ ‫ از ﺑﺎﻻ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬- ‫ ﮐﺎﻣﻼ‬،‫ﮐﻼ‬ De vlag in top hijsen  Vlag Topje Dat is nog slechts het topje van de ijsberg Dat is pas een klein gedeelte van een omvangrijk verschijnsel/probleem Tâze sare bozorgaš zire lâhâf ast

‫ﺗﺎزه ﴎ ﺑﺰرﮔﺶ زﯾﺮ ﻟﺤﺎف اﺳﺖ‬ ‫دﺷﻮاری ﺑﺰرگ‬/‫اﯾﻦ ﻫﻨﻮز ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻮﭼﮑﯽ ازآن ﭘﺪﯾﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Toren Een toren van Babel bouwen {bijbeltekst, Genesis 11:1-9} Iets creëren dat geen kans van slagen heeft Kâre bi âqebati kardan {enjil}

{‫ﮐﺎر ﺑﯽ ﻋﺎﻗﺒﺘﯽ ﮐﺮدن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻧﺪارد‬ Hoog van de toren blazen Een aanmatigende toon aanslaan // hoge eisen stellen Gonde guzi kardan

‫ﮔﻨﺪه ﮔﻮزی ﮐﺮدن‬ ‫ زﯾﺎده ﺧﻮاﻫﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﺎ ﻟﺤﻨﯽ ﭘﺮ اﻓﺎده ﺣﺮف زدن‬ Zich in een ivoren toren opsluiten Zich niet met andere mensen bemoeien Gušeye xalwat gozidan

‫ﮔﻮﺷﻪ ﺧﻠﻮت ﮔﺰﯾﺪن‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻗﺎﺗﯽ ﻧﮑﺮدن‬ 417

Proef woordenboek.indd 417

16-5-2008 9:24:51

Tornen / Traan

Tornen Daar valt niet aan te tornen Daaraan kan/moet niets gewijzigd/ veranderd worden In jariyân boro bargard nadârad

‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﻐﯿﯿﺮ داد‬/‫ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻋﻮض ﮐﺮد‬/‫ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان‬ Tot Tot en met Door en door // in hoge mate Az aw-wal tâ âxar

‫از اول ﺗﺎ آﺧﺮ‬ ‫ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه‬- ‫ﺗﺎ ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان‬ Touw Daar is geen touw aan vast te knopen Dat is een onsamenhangend verhaal // daar is niets van te begrijpen Ân jariyân sar o tah nadârad

‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﴎ و ﺗﻪ ﻧﺪارد‬ ‫ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﭼﯿﺰی از آن ﻓﻬﻤﯿﺪ‬- ‫داﺳﺘﺎن ﺑﯽ رﺑﻄﯽ اﺳﺖ‬ Iets op touw zetten Iets organiseren // iets ondernemen Ohde-dâre jariyâni šodan

‫ﻋﻬﺪه دار ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫ ﮐﺎری را ﺑﻪ ﭘﺎ ﮐﺮدن‬- ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺗﺮﺗﯿﺐ دادن‬ In touw zijn Druk bezig zijn Asir o abire budan

‫اﺳﯿﺮ و اﺑﯿﺮ ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻮدن‬ Touwtje Aan de touwtjes trekken = de touwtjes in handen hebben De leiding hebben // bepalen wat er moet gebeuren Sare nax hâ râ dar dast dâštan

‫ﴎ ﻧﺦ ﻫﺎ را در دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫ ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺗﮑﻠﯿﻒ ﮐﺮدن‬- ‫رﻫﺒﺮی ﮐﺮدن‬

Aan een touwtje lopen Niet vrij zijn om te doen en laten wat men wil Dast o pâ baste budan

‫دﺳﺖ و ﭘﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدن‬ ‫در اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی دﻟﺨﻮاه ﺧﻮد آزاد ﻧﺒﻮدن‬ De touwtjes uit handen geven De leiding afgeven // niet langer de baas willen zijn Sare nax hâ râ be digari dâdan

‫ﴎ ﻧﺦ ﻫﺎ را ﺑﻪ دﯾﮕﺮی دادن‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ‬- ‫رﯾﺎﺳﺖ را ﺑﻪ دﯾﮕﺮی واﮔﺬار ﮐﺮدن‬ ‫رﯾﺎﺳﺖ ﻧﺒﻮدن‬ Iemand aan een touwtje hebben Iemand kunnen laten doen wat je wilt Afsâre kasi râ dar ast dâštan

‫اﻓﺴﺎر ﮐﺴﯽ را در دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻣﻄﯿﻊ و ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ Toverslag Als bij toverslag Onverwachts Bi hawâ, yek dafe

‫ ﯾﮏ دﻓﻌﻪ‬،‫ﺑﯽ ﻫﻮا‬ ‫ ﺑﯽ ﻫﻮا‬،‫ ﯾﮑﻬﻮ‬،‫ﻧﺎﮔﻬﺎن‬ Traan Bewaar je tranen maar voor later! Later, als er echt een goede reden voor is, dan mag je huilen! Gerye râ begozâr barâye ba-ad!

!‫ﮔﺮﯾﻪ را ﺑﮕﺬار ﺑﺮای ﺑﻌﺪ‬ ‫دﺳﺖ ﻧﮕﻬﺪار ﻫﺮ وﻗﺖ دﻟﯿﻞ ﺧﻮﺑﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدی ﮔﺮﯾﻪ‬ !‫ﮐﻦ‬ Bittere tranen schreien Heel verdrietig huilen: misschien had je het vreselijke zelf kunnen voorkomen! Aške hasrat rixtan

418

Proef woordenboek.indd 418

16-5-2008 9:24:51

Tram / Tred

‫اﺷﮏ ﺣﴪت رﯾﺨنت‬ ‫ ﺷﺎﯾﺪ آدم ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬:‫ﺑﺴﯿﺎر دل ﺗﻨﮓ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬ !‫ﺟﻠﻮی آن ﻣﺎﺟﺮای ﺗﮑﺎن دﻫﻨﺪه را ﺑﮕﯿﺮد‬ Een traan wegpinken Een klein beetje verdriet hebben Qatre aški rixtan

‫ﻗﻄﺮه اﺷﮑﯽ رﯾﺨنت‬ ‫ﮐﻤﯽ دل آزرده ﺑﻮدن‬ Geen traan om iemand/iets laten Geen verdriet hebben om het verlies van iemand/iets Barâye kasi/čizi del nasuzândan

‫ﭼﯿﺰی دل ﻧﺴﻮزاﻧﺪن‬/‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﺎراﺣﺖ ﻧﺒﻮدن‬/‫اﺻﻼ از دﺳﺖ دادن ﮐﺴﯽ‬ Tranen met tuiten huilen Heel erg huilen Dastmâl datsmâl ašk rixtan

‫دﺳﺘامل دﺳﺘامل اﺷﮏ رﯾﺨنت‬ ‫ﺳﺨﺖ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬ Zijn tranen de vrije loop laten Onbeheerst huilen Seyle ašk râ jâri kardan

Donyâ-ye por dard

‫دﻧﯿﺎی ﭘﺮ درد‬ ‫اﯾﻦ دﻧﯿﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎﯾﺶ}ﺳﺮود ﮐﻠﯿﺴﺎﯾﯽ ﻻﺗﯿﻦ‬ {‫در ﺳﺪه ﻣﯿﺎﻧﻪ‬ Trap (zn) I = constructie van treden Hij is van de trap gevallen Hij is naar de kapper geweest: zijn haar is (te) kort geknipt Čây dârčin xorde ast

‫ﭼﺎی دارﭼﯿﻦ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﻮﻫﺎﯾﺶ را )ﺧﯿﻠﯽ( ﮐﻮﺗﺎه ﮐﺮده‬:‫او ﺑﻪ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ رﻓﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‬ Trap (zn) II = het trappen, schop Iemand een trap nageven Iemand die al weerloos is nog eens extra kwetsen Be oftâde-i lagad zadan

‫ﺑﻪ اﻓﺘﺎده ای ﻟﮕﺪ زدن‬ ‫آدم درﻣﺎﻧﺪه ای را رﻧﺞ اﺿﺎﻓﻪ ای دادن‬ Trappen (ww) Ergens niet in trappen Zich niet laten beetnemen Dom be tale nadâdan

‫ﺳﯿﻞ اﺷﮏ را ﺟﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬

‫دم ﺑﻪ ﺗﻠﻪ ﻧﺪادن‬ ‫اﺟﺎزه ﻧﺪادن ﺗﺎ ﮐﺴﯽ ﮔﻮﻟﺶ ﺑﺰﻧﺪ‬

Tram Hij kan altijd onder de tram komen Het is altijd mogelijk dat hij plotseling door een ongeluk om het leven komt Momken ast yekho bi-yoftad wa bemirad

Eruit getrapt zijn Verwijderd zijn (eventueel met geweld) Bâ tipâ exrâj šodan

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮑﻬﻮ ﺑﯿﻔﺘﺪ و مبﯿﺮد‬ ‫اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن در ﯾﮏ ﺗﺼﺎدف‬ ‫ﮐﺸﺘﻪ ﺷﻮد‬

Tred Gelijke tred houden met iemand/iets Gelijk opgaan met iemand/iets // zich in gelijke mate ontwikkelen als iemand/iets Pâ be pâ-ye kasi/čizi jolo raftan

Tranendal Het aardse tranendal Deze wereld met al zijn ellende {uit een middeleeuws Latijns kerklied}

‫ﺑﺎ ﺗﯽ ﭘﺎ اﺧﺮاج ﺷﺪن‬ (‫ﺑﯿﺮون اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺷﺪن )اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺎ ﮐﺘﮏ‬

‫ﭼﯿﺰی ﺟﻠﻮ رﻓنت‬/‫ﭘﺎ ﺑﻪ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ‬ /‫ ﻫﻢ ﺳﻄﺢ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯿﺶ رﻓﺘﻦ‬/‫ﻫﻢ ردﯾﻒ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای رﺷﺪ ﮐﺮدن‬ 419

Proef woordenboek.indd 419

16-5-2008 9:24:51

Trein / Trom

Trein Dat loopt als een trein Dat loopt volgens plan // dat gaat/ loopt gesmeerd Âli jolo raftan

‫ﻋﺎﻟﯽ ﺟﻠﻮ رﻓنت‬ ‫ ﺧﻮب و درﺳﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ‬- ‫ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ رود‬ ‫ﮐﻨﺪ‬ Op de rijdende trein springen Gaan deelnemen aan iets wat al aan de gang is Asbe zin karde sawâr šodan

‫اﺳﺐ زﯾﻦ ﮐﺮده ﺳﻮار ﺷﺪن‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ روی ﻏﻠﺘﮏ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدن‬ Trek (zn) Aan zijn trekken komen Krijgen wat je wilt Be keyfe xod residan

‫ﺑﻪ ﮐﯿﻒ ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ دوﺳﺖ دارد ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Ergens trek in hebben 1 - Zin hebben in iets lekkers 2 - Iets willen doen // ergens toe bereid zijn Hawase čizi râ kardan

‫ﻫﻮس ﭼﯿﺰی را ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮐﺎری‬-٢ ‫ ﺑﻪ ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺷﻤﺰه ای ﻣﯿﻞ داﺷﺘﻦ‬-١ ‫ آﻣﺎده اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﻮدن‬ In trek zijn Gewild/populair zijn Mošteri dâštan

‫ﻣﺸﱰی داﺷنت‬ ‫ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻮدن‬/‫ﻃﺮﻓﺪار داﺷﺘﻦ‬ Zijn trekken thuis krijgen Gestraft worden Taqâs pas dâdan

‫ﺗﻘﺎص ﭘﺲ دادن‬ ‫ﺗﻨﺒﯿﻪ و ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﯽ ﺷﺪن‬

Trekken (ww) Naar iemand trekken Zich aangetrokken voelen tot iemand Xâter xâhe kasi šodan

‫ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاه ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻋﻼﻗﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Troef Alle troeven in handen hebben De beste positie hebben in een onderhandelingssituatie Hameye xâl hâye barander râ dar dast dâštan

‫ﻫﻤﻪ ﺧﺎل ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺪه را در دﺳﺖ داﺷنت‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ را در ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ و ﻣﺬاﮐﺮه داﺷﺘﻦ‬ Zijn laatste troef uitspelen Zijn allerlaatste kans benutten/ gebruiken Âxarin âse xod râ bâzi kardan

‫آﺧﺮﯾﻦ آس ﺧﻮد را ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬/‫ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن‬ Zijn troeven uitspelen De kansen gebruiken die je hebt Âs hâye xod râ bazi kardan

‫آس ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫از ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Troje Het paard van Troje binnenhalen  Paard Trom Met stille trom vertrekken Stilletjes weggaan // ontslag nemen uit een functie zonder rekenschap af te leggen of afscheid te nemen Yawâšaki jim šodan

‫ﯾﻮاﺷﮑﯽ ﺟﯿﻢ ﺷﺪن‬ ‫ از ﮐﺎر ﺧﻮد اﺳﺘﻌﻔﺎ دادن و ﺑﺪون‬- ‫ﺑﯽ ﺳﺮ و ﺻﺪا رﻓﺘﻦ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﯽ دﻫﺪ ﯾﺎ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﯽ ﮐﻨﺪ‬

420

Proef woordenboek.indd 420

16-5-2008 9:24:51

Troost / Tweede

Troost Dat is een schrale troost Dat is een bemoediging waar je niet veel aan hebt Del xoškonak ast

‫دل ﺧﻮش ﮐﻨﮏ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺸﻮﯾﻘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ زﯾﺎد ﻫﻢ ﺑﻪ درد ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬ Trouw (zn) Te goeder trouw zijn Betrouwbaar/te vertrouwen zijn Amin budan

‫اﻣﯿﻦ ﺑﻮدن‬ ‫اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻮدن‬/‫ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن‬ Trouw moet blijken In de praktijk moet duidelijk worden of iemand betrouwbaar is E-etemad dar amal sâbet mišawad

‫اﻋﺘامد در ﻋﻤﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫در ﻋﻤﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﯿﻨﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﯾﺎ ﻧﻪ‬ Trouwen (ww) Zó zijn we niet getrouwd! Dat gaat zomaar niet // dat is niet de afspraak! Qarâre mâ in nabud!

!‫ﻗﺮار ﻣﺎ اﯾﻦ ﻧﺒﻮد‬ !‫ ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻧﺒﻮد‬- ‫اﯾﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Truc Dat is de truc Zo moet je dat oplossen kalakaš in ast

‫ﮐﻠﮑﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫راه ﺣﻞ اش اﯾﻦ ﺷﮑﻠﯽ اﺳﺖ‬ Tuig Tuig van de richel Gespuis // asociale mensen Arâzel wa o-obâš

‫اراذل و اوﺑﺎش‬ ‫ ﭘﺲ ﻣﺎﻧﺪه ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎع‬- ‫ﺗﻔﺎﻟﻪ‬ Tuin Iemand om de tuin leiden Iemand bedriegen // iemand op een dwaalspoor zetten Sare kasi šire mâlidan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ ﺷﯿﺮه ﻣﺎﻟﯿﺪن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن‬ Tuiten Tranen met tuiten huilen  Traan Tunnel Licht zien aan het eind van de tunnel  Licht Turks Liever Turks dan paaps De voorkeur geven aan de minst erge van twee mogelijkheden Sage zard râ be šoqâl tarjih dârad

‫ﺳﮓ زرد را ﺑﻪ ﺷﻐﺎل ﺗﺮﺟﯿﺢ دادن‬ ‫از ﻣﯿﺎن دو ﭼﯿﺰ ﺑﺪ آن را ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺪ اﺳﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن‬ Turven Een mannetje van drie turven hoog  Mannetje Twaalf Het is vijf voor twaalf  Vijf Twee Zeggen en doen zijn twee  Zeggen Tweede Een tweede zo moet nog geboren worden Hij/zij is uniek Lenge-aš râ mâdar nazâ-ide ast

‫ﻟﻨﮕﻪ اش را ﻣﺎدر ﻧﺰاﯾﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ‬/‫ﻧﻈﯿﺮ و ﻫﻤﺘﺎ ﻧﺪارد‬ 421

Proef woordenboek.indd 421

16-5-2008 9:24:51

Tweedracht / Twistappel

Tweedracht Tweedracht zaaien Onenigheid/verdeeldheid veroorzaken Do dastegi andâxtan

‫دودﺳﺘﮕﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺟﺪاﯾﯽ ﺷﺪن‬/‫وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﺎق‬ Tweeling Een Siamese tweeling Twee mensen die onafscheidelijk zijn/ die alles met elkaar ondernemen Âdam hâ-ye ji-ji bâji

‫آدم ﻫﺎی ﺟﯽ ﺟﯽ ﺑﺎﺟﯽ‬ ‫ﻫﻤﻪ‬/‫دو ﻧﻔﺮی ﮐﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪﻧﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎﯾﺸﺎن را ﺑﺎ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‬ Tweesprong Op een tweesprong staan Voor een belangrijke, ingrijpende keuze staan Bar sare do râhi mândan

‫ﺑﺮ ﴎ دو راﻫﯽ ﻣﺎﻧﺪن‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻬﻢ و ﺟﺪی و ﺑﺰرﮔﯽ اﯾﺴﺘﺎدن‬ Twijfel Boven (alle) twijfel verheven zijn Niet meer betwijfeld worden // absoluut waar zijn (hič) čun o čerâ-i nadâštan

‫)ﻫﯿﭻ( ﭼﻮن و ﭼﺮاﯾﯽ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ راﺳﺖ و درﺳﺖ ﺑﻮدن‬- ‫دﯾﮕﺮ ﺷﮑﯽ در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬

Dat is aan twijfel onderhevig Dat staat niet helemaal vast // daarover bestaat nog twijfel Zire so-âl ast

‫زﯾﺮ ﺳﻮال اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ آن ﺷﮏ اﺳﺖ‬- ‫ﻫﻨﻮز ﮐﺎﻣﻼ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ Iets in twijfel trekken Iets niet geloven // wantrouwig tegenover iets staan Čizi râ zire so-âl bordan

‫ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ﺳﻮال ﺑﺮدن‬ ‫ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﺪﮔﻤﺎن ﺑﻮدن‬- ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺎور ﻧﮑﺮدن‬ Iemand het voordeel van de twijfel geven  Voordeel Twist Twist zaaien Ruzie veroorzaken Suse âmadan

‫ﺳﻮﺳﻪ آﻣﺪن‬ ‫ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮاﻓﻌﻪ و اﺧﺘﻼف ﺷﺪن‬،‫دﻋﻮا راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Twistappel Een twistappel zijn/vormen Een punt van geschil/aanleiding tot tweedracht zijn Bâni-ye dawâ budan/šodan

‫ﺷﺪن‬/‫ﺑﺎﻧﯽ دﻋﻮا ﺑﻮدن‬ ‫دﻟﯿﻞ ﻧﻔﺎق ﺑﻮدن‬/‫ﻣﻮﺟﺐ اﺧﺘﻼف‬

422

Proef woordenboek.indd 422

16-5-2008 9:24:51

U U Dat is een organisatie om u tegen te zeggen Het is een indrukwekkende organisatie Taškilâte bâ oboh-hati ast

‫ﺗﺸﮑﯿﻼت ﺑﺎ اﺑﻬﺘﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ اﺳﺖ‬ Uil Elk meent zijn uil een valk te zijn Iedereen denkt dat het zijne het beste is Hič baq-qâli nemiguyad mast man torš ast

‫ﻫﯿﭻ ﺑﻘﺎﻟﯽ منﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﺎﺳﺖ ﻣﻦ ﺗﺮش اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﻣﺎل ﺧﻮد را ﺑﻬﺘﺮ از دﯾﮕﺮان ﻣﯽ داﻧﺪ‬ Uilen naar Athene dragen Overbodig werk doen Zire be kermân bordan

‫زﯾﺮه ﺑﻪ ﮐﺮﻣﺎن ﺑﺮدن‬ ‫ﮐﺎر زاﯾﺪ و ﻏﯿﺮ ﺿﺮوری ﮐﺮدن‬ Uiltje Een uiltje knappen Even kort slapen Čortaki zadan

‫ﭼﺮﺗﮑﯽ زدن‬ ‫ دراز ﮐﺸﯿﺪن‬،‫ﺧﻮاب ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﮐﺮدن‬

Uit En daarmee uit! Basta/genoeg! Bas ast digar!

!‫ﺑﺲ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬ !‫ﺑﺲ اﺳﺖ‬/‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬ Ergens op uit zijn Iets nastreven Čizi râ pu-idan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﻮﯾﯿﺪن‬ ‫دﻧﺒﺎل ﯾﺎ ﭘﯽ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Ik kijk wel uit! Dat doe ik niet! Man ke nistam!

!‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ !‫ﻣﻦ آن ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ دﻫﻢ‬ Uit-en-ter-na = uit-en-te-na Helemaal Sar tâ pâ

‫ﴎ ﺗﺎ ﭘﺎ‬ ‫ ﮐﻼ‬،‫ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ‬ Uit en thuis Weggegaan en weer teruggekomen naar huis // heen en weer Raft o bargašt

‫رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ‬ ‫ رﻓﺘﻦ و آﻣﺪن‬- ‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ و دوﺑﺎره ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ‬ Uitdraaien Op niets uitdraaien/uitlopen Mislukken Be jâ-i naresidan

‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺮﺳﯿﺪن‬ ‫ ﺑﯽ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺎﻧﺪن‬،‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Uiterlijk Niet op het uiterlijk afgaan Niet op het uiterlijk beoordelen Gule zâher râ naxordan

423

Proef woordenboek.indd 423

16-5-2008 9:24:51

Uiterste / Uitkomen

‫ﮔﻮل ﻇﺎﻫﺮ را ﻧﺨﻮردن‬ ‫ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﭼﯿﺰی داوری و ﻗﻀﺎوت ﻧﮑﺮدن‬ Uiterste Iemand tot het uiterste drijven Haast het onmogelijke van iemand verlangen, zodat hij wanhopig wordt Amâne kasi râ boridan

‫اﻣﺎن ﮐﺴﯽ را ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫ﺑﯿﺶ از ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﺴﯽ از او ﺗﻮﻗﻊ داﺷﺘﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ‬ ‫ﻃﺮف ﺑﯿﭽﺎره و ﻧﻮﻣﯿﺪ ﺷﻮد‬ Van het ene uiterste in het andere vervallen = in uitersten vervallen In beide richtingen overdrijven {bijv. nu eens uitgelaten zijn en dan weer diep bedroefd enz.} Na ba ân šuri-ye šur na be in bi namaki

‫ﻧﻪ ﺑﻪ آن ﺷﻮری ﺷﻮر ﻧﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﯽ منﮑﯽ‬ ‫از ﻫﺮ ﺟﻬﺖ اﻏﺮاق ﮐﺮدن }ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻻن ﺷﺎد و‬ ‫ﺷﻨﮕﻮل ﺑﻮدن و دوﺑﺎره اﻓﺴﺮده و ﻏﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪن و‬ {‫ﻏﯿﺮه‬ Zich tot het uiterste verdedigen Zich bijzonder hardnekkig verdedigen Tâ âxarin qate-ye xun xod râ pâ-idan

‫ﺗﺎ آﺧﺮﯾﻦ ﻗﻄﺮه ﺧﻮن ﺧﻮد را ﭘﺎﯾﯿﺪن‬ ‫ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳﺨﺖ ﻣﺪاﻓﻊ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ Uitgaan Van hem gaat nooit iets uit Hij toont geen enkel initiatief // hij geeft geen enkele inspiratie Hič waqt pâ piš nemigozârad

‫ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﭘﺎ ﭘﯿﺶ منﯽ ﮔﺬارد‬ ‫ ﻫﯿﭻ اﯾﺪه و‬- ‫در ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﭘﯿﺶ ﻗﺪم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ ‫اﻟﻬﺎﻣﯽ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬ Uitgekeken Uitgekeken zijn op iemand/iets Genoeg hebben van iemand/iets

Az kasi/čizi zade šodan

‫ﭼﯿﺰی زده ﺷﺪن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺧﺴﺘﻪ و ﮐﻼﻓﻪ ﺷﺪن‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ Uithalen Dat haalt niet veel uit = dat haalt niets uit Dat heeft weinig effect Dardi râ dawâ nemikonad

‫دردی را دوا منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ اﻓﺎﻗﻪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬،‫ﮐﻢ ﺳﻮد و اﺛﺮ اﺳﺖ‬ Naar/tegen iemand uithalen Een uitval doen naar iemand // iemand scherp kritiseren Be kasi paridan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ اﻧﺘﻘﺎد ﺗﻨﺪ و ﺗﯿﺰی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Uithuilen Uithuilen en opnieuw beginnen Na een grote tegenslag met frisse moed weer aan iets beginnen Gerye hâyat râ bokon ba-ad bargard sare zendegit

‫ﮔﺮﯾﻪ ﻫﺎﯾﺖ را ﺑﮑﻦ ﺑﻌﺪ ﺑﺮﮔﺮد ﴎ زﻧﺪﮔﯿﺖ‬ ‫ﭘﺲ از ﺑﺪﺑﯿﺎری ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺎ ﺟﺮاﺗﯽ ﺗﺎزه دوﺑﺎره ﮐﺎری را‬ ‫ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Uitkijken Naar iemand uitkijken Op zoek zijn naar iemand // vol spanning wachten op iemand Češm entezâre kasi budan

‫ﭼﺸﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﺎ اﺷﺘﯿﺎق ﻣﻨﺘﻈﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﺎﻧﺪن‬- ‫دﻧﺒﺎل ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Uitkomen Dat komt mij niet zo goed uit Dat past niet in mijn programma // ik wil dat niet Rade kâre man nist

424

Proef woordenboek.indd 424

16-5-2008 9:24:51

Uitlaten / Uitvaren

‫رد ﮐﺎر ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻣﯿﻠﯽ ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬- ‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﯽ ﮔﻨﺠﺪ‬ Uitlaten Zich over iemand/iets uitlaten Over iemand/iets een mededeling doen Nazare xod râ dar bâre-ye kasi/čizi dâdan

‫ﭼﯿﺰی دادن‬/‫ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺣﺮﻓﯽ زدن‬/‫درﺑﺎره ﮐﺴﯽ‬ Uitleg Dit is voor tweeërlei uitleg vatbaar Hier kunnen twee verklaringen voor worden gegeven In qaziye do ma-ani dârad

‫اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ دو ﻣﻌﻨﯽ دارد‬ ‫اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﻣﯽ ﺗﻮان دو ﺟﻮر ﺗﻌﺒﯿﺮ و ﺗﻔﺴﯿﺮ ﮐﺮد‬ Uitlopen Dat loopt wel erg uit! Dat duurt veel langer dan iedereen dacht! Ân jariyân xeyli keš dârad!

!‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﮐﺶ دارد‬ ‫آن ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‬ !‫ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ Uitmaken Dat maakt hem niets uit Dat maakt voor hem geen verschil Barâyaš tofiri nemikonad

‫ﺑﺮاﯾﺶ ﺗﻮﻓﯿﺮی منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﺪارد‬،‫ﺑﺮاﯾﺶ ﻋﻠﯽ اﻟﺴﻮﯾﻪ اﺳﺖ‬ Het uitmaken met iemand De relatie (verloving enz.) met iemand verbreken Az kasi boridan

‫از ﮐﺴﯽ ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫راﺑﻄﻪ )ﻧﺎﻣﺰدی و ﻏﯿﺮه( را ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن‬

Iemand uitmaken voor alles wat lelijk is Iemand geweldig uitschelden Aw-wal o âxare kasi râ goftan

‫اول و آﺧﺮ ﮐﺴﯽ را ﮔﻔنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺴﯿﺎر ﻓﺤﺶ و ﻧﺎﺳﺰا دادن‬ Uitstel Het duldt/lijdt geen uitstel Het moet onmiddellijk gebeuren Moat-tali pazir nist

‫ﻣﻌﻄﻠﯽ ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻮری اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ Uitstel van executie De uitvoering van iets onaangenaams/gevaarlijks even uitstellen Aqab andâxtane keyfar

‫ﻋﻘﺐ اﻧﺪاﺧنت ﮐﯿﻔﺮ‬ ‫ﺧﻄﺮﻧﺎﮐﯽ را ﺑﻪ ﺗﻌﻮﯾﻖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬/‫اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﻧﺎﮔﻮار‬ Van uitstel komt afstel Als je het uitstelt om iets te doen, is de kans groot dat je het helemaal niet meer doet Âfât dar taxir ast

‫آﻓﺎت در ﺗﺎﺧﯿﺮ اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ ﮐﺎری را ﮐﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﯿﻨﺪازد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﯿﭻ‬ ‫وﻗﺖ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﻧﺪﻫﺪ‬ Uitstijgen Boven zichzelf uitstijgen Zichzelf overtreffen // meer presteren dan te verwachten was Bâ-ese heyrate xod šodan

‫ﺑﺎﻋﺚ ﺣﯿﺮت ﺧﻮد ﺷﺪن‬ ‫ ﺑﯿﺶ از اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ‬- ‫از ﺧﻮد ﺟﻠﻮ زدن‬ ‫آوردن‬ Uitvaren Tegen iemand uitvaren Iemand streng berispen // iemand flink de waarheid zeggen

425

Proef woordenboek.indd 425

16-5-2008 9:24:51

Uitvlakken / Uur

Be kasi paridan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮدن‬ Uitvlakken Je moet dat niet uitvlakken Je moet daar niet te min over denken // je moet dat serieus nemen Daste kam nagiraš

‫دﺳﺖ ﮐﻢ ﻧﮕﯿﺮش‬ ‫ ﺑﺎﯾﺪ آن را ﺟﺪی‬- ‫آن ﺟﺮﯾﺎن را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﯽ ارزش ﺑﺪاﻧﯽ‬ ‫ﺑﮕﯿﺮی‬ Uitzicht Uitzicht hebben op iets Kans maken op iets (gunstigs/leuks) Češm andâze čizi râ dâštan

‫ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﭼﯿﺰی را داﺷنت‬ ‫ﺷﺎﻧﺲ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰ )ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺟﺎﻟﺒﯽ( را داﺷﺘﻦ‬ Uitzien Er niet uitzien Een onverzorgde indruk maken Rixte šelaxte wâri dâštan

‫رﯾﺨﺖ ﺷﻠﺨﺘﻪ واری داﺷنت‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺎﻣﺮﺗﺒﯽ داﺷﺘﻦ‬ Uitzingen Hij kan het nog wel een poosje uitzingen  Poosje Uitzoeken Het niet voor het uitzoeken hebben Slechts een beperkt aantal mogelijkheden hebben Entexâbe ziyâdi nadâštan

!‫ﺧﻮد داﻧﯽ‬ ‫ دﯾﮕﺮ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن‬،‫ﻣﺸﮕﻠﺖ را ﺧﻮدت ﺣﻞ ﮐﻦ‬ !‫ﻧﺪارم‬ Uitzondering Uitzonderingen bevestigen de regel Uitzonderingen rechtvaardigen het bestaan van regels Estesnâ qâ-ede râ tojih mikonand

‫اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻗﺎﻋﺪه را ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫اﺳﺘﺜﻨﺎ وﺟﻮد ﻗﺎﻧﻮن را ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Uur Een uur in de wind stinken Erg vies ruiken Buye gandaš ham jâ râ gerefte ast

‫ﺑﻮی ﮔﻨﺪش ﻫﻤﻪ ﺟﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮی ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺪ و ﺗﻨﺪ و زﻧﻨﺪه ای دارد‬ Een uur of twee (drie, vier enz.) Ongeveer twee uur Dor o bare do sâ-at(se, čâhâr wa qeyre)

(‫ ﭼﻬﺎر و ﻏﯿﺮه‬،‫دور و ﺑﺮ دو ﺳﺎﻋﺖ )ﺳﻪ‬ ‫ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ دو ﺳﺎﻋﺖ‬ Je laatste uur is/heeft geslagen Voor jou is de dood nabij // jou bedreigt een groot gevaar Ajal do-ore sarat migardad

‫اﺟﻞ دور ﴎت ﻣﯽ ﮔﺮدد‬ ‫ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ ﺗﻬﺪﯾﺪت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬- ‫ﻣﺮﮔﺖ ﻧﺰدﯾﮏ اﺳﺖ‬ Te elfder ure Op het allerlaatste moment Sare bezangâh

‫ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه‬ ‫در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ‬

‫اﻧﺘﺨﺎب زﯾﺎدی ﻧﺪاﺷنت‬ ‫اﻣﮑﺎن ﻫﺎی ﮐﻢ و ﻣﺤﺪودی داﺷﺘﻦ‬ Je zoekt het maar uit! Je lost het probleem zelf maar op, ik heb er geen zin meer in! Xod dâni!

Van uur tot uur Elk uur weer Sâ-at be sâ-at

‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫دوﺑﺎره ﺳﺮ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬

426

Proef woordenboek.indd 426

16-5-2008 9:24:51

Uurtje / Uurtje

Uurtje Tot in de kleine uurtjes Tot vroeg in de ochtend Tâ buqe sag

‫ﺗﺎ ﺑﻮق ﺳﮓ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻫﺎی ﺻﺒﺢ‬

427

Proef woordenboek.indd 427

16-5-2008 9:24:51

Proef woordenboek.indd 428

16-5-2008 9:24:51

V Vaandel Iets hoog in het vaandel hebben staan Iets erg belangrijk vinden Qadre čizi râ dânestan

‫ﻗﺪر ﭼﯿﺰی را داﻧﺴنت‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ Vaart De vaart erin houden Zorgen dat er geen stagnatie optreedt en dat de zaken zich snel blijven ontwikkelen Pošte kâri râ gereftan

‫ﭘﺸﺖ ﮐﺎری را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﻮدن ﮐﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮ ﻧﮑﻨﺪ و ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﻨﺪ و‬ ‫ﺳﺮﯾﻊ ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﺪ‬ Het zal zo’n vaart niet lopen Het zal zo erg niet worden // het zal wel meevallen Be ân badi hâ ham nemišawad

‫ﺑﻪ آن ﺑﺪی ﻫﺎ ﻫﻢ منﯽ ﺷﻮد‬ ‫ ﺑﻬﺘﺮ از اﻧﺘﻈﺎر‬- ‫آن ﻗﺪر ﻫﻢ اﻓﺘﻀﺎح ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ Opstoten in de vaart der volkeren Bepaalde groep mensen laten profiteren van de moderne ontwikkeling Majâl dâdan tâ digarân ham naqši

bâzi konand

‫ﻣﺠﺎل دادن ﺗﺎ دﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﻧﻘﺸﯽ ﺑﺎزی ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺮدم ﻓﺮﺻﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫﺎی‬ ‫ﻣﺪرن را دادن‬ Vaart zetten achter iets Iets bespoedigen // snel aanpakken Rawande jariyâni râ tond kardan

‫روﻧﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ‬- ‫ﺳﺮﻋﺖ ﮐﺎری را زﯾﺎد ﮐﺮدن‬ ‫اﻧﺠﺎم دادن‬ Vaartje Een aardje naar zijn vaartje hebben  Aardje Vaarwater In gevaarlijk vaarwater komen In een netelige positie komen Be maxmase oftâdan

‫ﺑﻪ ﻣﺨﻤﺼﻪ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻪ وﺿﻊ ﺣﺴﺎس و ﭘﺮ ﺧﻄﺮی ﺑﺮﺧﻮردن‬ In iemands vaarwater komen Op iemands gebied komen // iemand tegenwerken Pâ dar kafše kasi kardan

‫ﭘﺎ در ﮐﻔﺶ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺟﻠﻮی ﮐﺎر ﮐﺴﯽ را‬- ‫ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده ﮐﺴﯽ وارد ﺷﺪن‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Vaatje Uit een ander vaatje tappen Heel anders (meestal strenger) optreden Lahne xod râ tond kardan

‫ﻟﺤﻦ ﺧﻮد را ﺗﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫رﻓﺘﺎر دﯾﮕﺮی )ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺳﺨﺖ ﺗﺮی( ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Vader De heilige vader De paus van Rome Pedare moqad-das

429

Proef woordenboek.indd 429

16-5-2008 9:24:51

Vaderland / Val (zn)

‫ﭘﺪر ﻣﻘﺪس‬ ‫ﭘﺎپ رم‬ De vroede vaderen De leden van het gemeentebestuur // de regenten Riš sefidâne mahal

‫رﯾﺶ ﺳﻔﯿﺪان ﻣﺤﻞ‬ ‫ ﻋﻀﻮﻫﺎی ﺷﻮرا‬- ‫اﻋﻀﺎی اﻧﺠﻤﻦ ﺷﻬﺮ‬ Ergens de geestelijke vader van zijn De bedenker zijn van iets Pâ-ye gozâre jariyâni budan

‫ﭘﺎﯾﻪ ﮔﺬار ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫اﻧﺪﯾﺸﮕﺮ ﯾﺎ ﻣﻮﺳﺲ ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ Vader des Vaderlands Willem van Oranje (1533-1584), leider van de opstand van de Nederlanden van 1568 tegen Spanje; stamvader van het Nederlandse koninklijk huis Pedare mel-lat

‫ﭘﺪر ﻣﻠﺖ‬ ‫( رﻫﺒﺮ ﺷﻮرﺷﯿﺎن‬١٥٨٤ – ١٥٣٣) ‫وﯾﻠﻢ ﻓﺎن اوراﻧﯿﻪ‬ ‫ از اﺟﺪاد ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻠﻄﻨﺘﯽ‬،‫ ﻫﻠﻨﺪ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ‬١٥٦٨ ‫ﻫﻠﻨﺪ‬ Van vader op/tot zoon Van geslacht op geslacht Az pedar be pesar

Zomaar, zonder veel omwegen Alâ baxtaki, sikim xiyâri

‫ ﺳﮑﯿﻢ ﺧﯿﺎری‬،‫اﻻ ﺑﺨﺘﮑﯽ‬ ‫ ﺳﺎده و ﺑﺪون ﭘﯿﭻ و ﺧﻢ‬،‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬ Waar men het goed heeft, daar is het vaderland Je voelt je thuis waar je het goed hebt {‘ubi bene, ibi patria’ Latijnse spreuk, Cicero, Tusculanen 5,108} Watan ânjâst ke del xoš ast

‫وﻃﻦ آن ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ دل ﺧﻮش اﺳﺖ‬ {‫ﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮش ﻣﯽ ﮔﺬرد }اﺻﻄﻼح ﻻﺗﯿﻦ‬ De wens is de vader van de gedachte  Wens Waar de vrijheid is, daar is mijn vaderland  Vrijheid Vak Dat is een vak apart Daar is veel kennis/handigheid voor nodig In kâr honar ast

‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﻫرن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻬﺎرت زﯾﺎدی ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‬/‫ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ داﻧﺶ‬ Een oude rot in het vak  Rot

‫از ﭘﺪر ﺑﻪ ﭘﴪ‬ ‫از ﻧﺴﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ‬ Zo vader, zo zoon De zoon heeft het karakter van zijn vader Pesar ku nadârad nešân az pedar

‫ﭘﴪ ﮐﻮ ﻧﺪارد ﻧﺸﺎن از ﭘﺪر‬ ‫ﭘﺴﺮ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﭘﺪرش را دارد‬ Vaderland Voor het (lieve) vaderland weg

Val (zn) Iemand in de val lokken/laten lopen Iemand door misleiding te pakken nemen Be kasi yek dasti zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﮏ دﺳﺘﯽ زدن‬ ‫ﺑﺎ ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن ﮐﺴﯽ ﺑﻪ او ﻧﯿﺮﻧﮓ زدن‬ Iemand laten vallen Iemand niet langer steunen Tanâbe xod râ az zire bâre kasi kešidan

‫ﻃﻨﺎب ﺧﻮد را از زﯾﺮ ﺑﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﮐﺴﯽ را ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻧﮑﺮدن‬

430

Proef woordenboek.indd 430

16-5-2008 9:24:52

Valk / Varken

In een vrije val raken Zich heel snel in de verkeerde richting ontwikkelen Taraq-qiye ma-akus kardan

‫ﺗﺮﻗﯽ ﻣﻌﮑﻮس ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ در ﺟﻬﺖ اﺷﺘﺒﺎه رﻓﺘﻦ‬ Voor iemand/iets vallen Plotseling onder de bekoring komen van iemand/iets // ineens op iemand verliefd worden Bi hawâ mixe kasi/čizi šodan

‫ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬/‫ﺑﯽ ﻫﻮا ﻣﯿﺦ ﮐﺴﯽ‬ ‫ ﯾﮑﻬﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن‬/‫ﻧﺎﮔﻬﺎن وﻗﻒ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺷﺪن‬ Als een muis in de val zitten  Muis Als ratten in de val zitten  Rat Een oude rat in de val  Rat Hoogmoed komt voor de val  Hoogmoed Valk Elk meent zijn uil een valk te zijn  Uil Vallen (ww) Dat valt goed Dat wordt goed ontvangen Be del minešinad

‫ﺑﻪ دل ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ‬ ‫ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Ergens over vallen Bezwaar hebben tegen iets Zede jariyâni šodan

‫ﺿﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫از ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﮔﻠﻪ و ﺷﮑﺎﯾﺖ داﺷﺘﻦ‬

Valreep Op de valreep Nog net // op het laatste moment Sare bezangâh

‫ﴎ ﺑﺰﻧﮕﺎه‬ ‫ در آﺧﺮﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ‬- ،‫ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‬ Vandaag Niet van vandaag op morgen Niet op korte termijn Hamin alân ke na

‫ﻫﻤﯿﻦ اﻻن ﮐﻪ ﻧﻪ‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ زودی ﻫﺎ‬ Vandaag of morgen Binnenkort Hamin emruz o fardâ

‫ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮوز و ﻓﺮدا‬ ‫ﺑﻪ زودی‬ We kennen elkaar langer dan vandaag  Kennen Varen Ergens wél bij varen Van een bepaalde handelwijze veel voordeel ondervinden Az jariyâni manfe-at bordan

‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮدن‬ ‫از ﮐﺎر و روش ﺧﺎﺻﯽ ﺳﻮد ﺑﺮدن‬ Varken Een lui varken Iemand die niets uitvoert Tanbale kun gošâd

‫ﺗﻨﺒﻞ ﮐﻮن ﮔﺸﺎد‬ ‫آدﻣﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Het varken is op een oor na gevild Het karwei is bijna klaar Qâle qazi-ye taqriban kande ast

‫ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﮐﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫آن ﮐﺎر ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮد رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ 431

Proef woordenboek.indd 431

16-5-2008 9:24:52

Varkentje / Vat I = vaatwerk

Veel varkens maken de spoeling dun Als er veel gegadigden/deelnemers zijn, wordt ieders aandeel kleiner Dast ke ziyâd šawad barekat kam šawad

‫دﺳﺖ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺷﻮد ﺑﺮﮐﺖ ﮐﻢ ﺷﻮد‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﮐﻪ زﯾﺎد ﺷﺪ ﺳﻬﻢ ﻫﺮ ﮐﺲ ﮐﻢ ﺗﺮ ﻣﯽ‬/‫ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ﺷﻮد‬ Dat slaat als een tang op een varken  Tang Varkentje Dat varkentje heeft nog een staartje Deze kwestie heeft nog enige vervelende consequenties In qaziye donbâle dârad

‫اﯾﻦ ﻗﻀﯿﻪ دﻧﺒﺎﻟﻪ دارد‬ ‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﮔﻮاری ﻫﻤﺮاه دارد‬ Dat varkentje zullen we wel even wassen We zullen dat probleem wel snel oplossen Zud tartibaš râ midahim

‫زود ﺗﺮﺗﯿﺐ اش را ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‬ ‫آن ﻣﺸﮕﻞ را ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﺣﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ Vast Begin maar vast Je kunt nu al beginnen Kârat râ šoru kon

‫ﮐﺎرت را ﴍوع ﮐﻦ‬ ‫اﻻن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮی‬ ِ at staat (onomstotelijk) vast D Dat is (absoluut) zeker (Aslan) boro bargard nadârad

‫)اﺻﻼ( ﺑﺮو ﺑﺮﮔﺮد ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ )ﮐﺎﻣﻼ( اﻣﻦ و ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن اﺳﺖ‬ Vast op iemand aan kunnen = vast op iemand rekenen

Volkomen kunnen vertrouwen op iemand Ruye kasi betawân hesâb bâz kard

‫روی ﮐﺴﯽ ﺑﺘﻮان ﺣﺴﺎب ﺑﺎز ﮐﺮد‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﺮدن ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Zich ergens in vastbijten Zich grondig/fanatiek bezighouden met iets Del de kâri dâdan

‫دل ﺑﻪ ﮐﺎری دادن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻦ و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪاﻧﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬ Vat I = vaatwerk Een bodemloos vat Een onmogelijke taak // een geldverslindend project Jariyâne pul harâm kon

‫ﺟﺮﯾﺎن ﭘﻮل ﺣﺮام ﮐﻦ‬ ‫ ﭘﺮوژه ﭘﺮ ﺧﺮج‬- ‫وﻇﯿﻔﻪ و ﮐﺎر ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ‬ Een vat vol tegenstrijdigheden Iemand met veel tegenstellingen in zijn persoonlijkheid Âdame por tanâqoz

‫آدم ﭘﺮ ﺗﻨﺎﻗﺾ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺧﻮد ﺿﺪ و ﻧﻘﯿﺾ ﺑﺴﯿﺎری دارد‬ Holle vaten klinken het hardst Wie er het minste verstand van heeft, verkondigt zijn mening met het meeste lawaai Table tu xâli por sar o sedâ ast

‫ﻃﺒﻞ ﺗﻮ ﺧﺎﻟﯽ ﭘﺮ ﴎ و ﺻﺪا اﺳﺖ‬ ‫آدم ﻧﺎدان ﺣﺮف ﺧﻮد را ﺑﺎ داد و ﺑﯿﺪاد ﻣﯽ زﻧﺪ‬ Wat in het vat zit, verzuurt niet Een gedane belofte wordt zeker vervuld Dir o zud dârad suxt o suz nadârad

‫دﯾﺮ و زود دارد ﺳﻮﺧﺖ و ﺳﻮز ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﻪ وﻋﺪه و ﻗﻮل داده ﺷﺪه ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

432

Proef woordenboek.indd 432

16-5-2008 9:24:52

Vat II = greep / Vel

Vat II = greep Geen vat krijgen op iemand/iets Geen invloed krijgen op iemand/iets Bar kasi/čizi nofuz nadâštan

‫ﭼﯿﺰی ﻧﻔﻮذ ﻧﺪاﺷنت‬/‫ﺑﺮ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ رﺧﻨﻪ ﮐﺮدن ﯾﺎ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺮ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻧﺒﻮدن‬ Veeg (zn)  Lik Veer (zn) Een veer (moeten) laten Een concessie (moeten) doen (Načâran) rezâyat dâdan, ku-tâh âmadan

‫ ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن‬،‫)ﻧﺎﭼﺎرا( رﺿﺎﯾﺖ دادن‬ ‫ ﺷﻞ آﻣﺪن‬،‫)ﺑﻪ اﺟﺒﺎر( اﻧﻌﻄﺎف ﺑﻪ ﺧﺮج دادن‬ Een veer/pluim op iemands hoed zetten Iemand prijzen Kasi râ gonde kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻨﺪه ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﺮدن‬ Geen veer kunnen wegblazen Geen geld hebben // heel weinig te besteden hebben Az bi kafani zende budan

‫از ﺑﯽ ﮐﻔﻨﯽ زﻧﺪه ﺑﻮدن‬ ‫ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮای ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫ﺑﯽ ﭘﻮل ﺑﻮدن‬ Iemand een veer in zijn gat/kont steken Iemand prijzen/een compliment maken {terwijl daar nauwelijks reden voor is} Az kune kasi xordan

‫از ﮐﻮن ﮐﺴﯽ ﺧﻮردن‬ ‫ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﺮدن }در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ دﻟﯿﻠﯽ‬/‫از ﮐﺴﯽ ﺗﻌﺮﯾﻒ‬ {‫ﺑﺮای آن ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ Met geleende veren/met andermans veren pronken

Met de prestaties van anderen aanzien/eer willen krijgen voor zichzelf Bâ mâle digari poz dâdan

‫ﺑﺎ ﻣﺎل دﯾﮕﺮی ﭘﺰ دادن‬ ‫آﺑﺮو ﺧﺮﯾﺪن‬/‫ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دﯾﮕﺮان ﺑﺮای ﺧﻮد اﺳﻢ و رﺳﻢ‬ Vroeg uit de veren zijn Vroeg opstaan Sahar xiz budan

‫ﺳﺤﺮ ﺧﯿﺰ ﺑﻮدن‬ ‫ﺻﺒﺢ زود از ﺧﻮاب ﺑﯿﺪار ﺷﺪن‬ Iemand een pluim/veer op de hoed steken  Pluim Men kent de vogel aan zijn veren  Vogel Van een (kale) kikker kun je geen veren plukken  Kikker

Vel Dit is om uit je vel te springen Dit is iets waar je enorm boos om kunt worden Bâ-ese o-oqât talxi ast

‫ﺑﺎﻋﺚ اوﻗﺎت ﺗﻠﺨﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ آدم را ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﮐﻨﺪ‬ Iemand het vel over de oren halen/ trekken Iemand financieel uitbuiten Âb tuye guše kasi kardan

‫آب ﺗﻮی ﮔﻮش ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺳﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮدن‬ Ik zou niet graag in zijn vel zitten Ik zou niet graag in zijn positie zijn Xodâ nasib nakonad

‫ﺧﺪا ﻧﺼﯿﺐ ﻧﮑﻨﺪ‬ ‫دﻟﻢ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ او ﺑﺎﺷﻢ‬

433

Proef woordenboek.indd 433

16-5-2008 9:24:52

Veld / Ver

Niet goed in zijn vel zitten Zich niet goed voelen // niet goed functioneren Kesâlat dâštan

‫ﮐﺴﺎﻟﺖ داﺷنت‬ ‫ ﮐﺎرﮐﺮد ﺧﻮﺑﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬- ‫ﻧﺎﺧﻮش ﺑﻮدن‬

Tegen iemand/iets te velde trekken Iemand/iets gaan bestrijden Bar alay-he kasi/čizi aslahe bardâštan

‫ﭼﯿﺰی اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮداﺷنت‬/‫ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ‬ Uit het veld geslagen Ontmoedigd Delmorde

Uit je vel springen Woedend worden Az kure dar raftan

‫دل ﻣﺮده‬ ‫ﻧﺎاﻣﯿﺪ و اﻓﺴﺮده‬

‫از ﮐﻮره در رﻓنت‬ ‫ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ و ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ Vel over been zijn Heel mager/schriel zijn Pust o ostoxun budan

‫ﭘﻮﺳﺖ و اﺳﺘﺨﻮن ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻻﻏﺮ و ﻧﺤﯿﻒ ﺑﻮدن‬ Veld Het veld ruimen Verslagen worden // zijn nederlaag erkennen Qâfiye râ baxtan

‫ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﺑﺎﺧنت‬ ‫ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد را ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬- ‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Iemand uit het veld sturen Een speler wegens ernstige overtredingen verdere deelname aan een sportwedstrijd ontzeggen // de rode kaart geven Kasi râ az ma-areke birun andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﯿﺮون اﻧﺪاﺧنت‬ - ‫ﺑﺎزﯾﮑﻨﯽ را ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﺶ از ﺑﺎزی ﻣﺤﺮوم ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎرت ﻗﺮﻣﺰ دادن‬ In geen velden of wegen te bekennen/ te zien zijn Nergens gezien kunnen worden Dud šodan wa hawâ raftan

‫دود ﺷﺪن و ﻫﻮا رﻓنت‬ ‫ﻫﯿﭻ ﺟﺎ ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬

Vallen op het veld van eer Sneuvelen in de strijd Dar jang šahid šodan

‫در ﺟﻨﮓ ﺷﻬﯿﺪ ﺷﺪن‬ ‫ﺟﺎن ﺧﻮد را در ﻣﺒﺎرزه از دﺳﺖ دادن‬ Veld winnen Voortgang boeken // zich verbreiden Pišrawi kardan

‫ﭘﯿﴩوی ﮐﺮدن‬ ‫ ﮔﺴﺘﺮش ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬- ‫ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻦ‬ De mensen in het veld  Mens Venijn Het venijn zit (hem) in de staart Het grootste probleem komt het laatste // vlak voor het einde is er nog een lastig obstakel {‘in cauda venenum’, Latijns gezegde} Mošgelât aqabe kârand

‫ﻣﺸﮕﻼت ﻋﻘﺐ ﮐﺎرﻧﺪ‬ ‫ ﻧﺰدﯾﮑﯽ‬- ‫ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ دﺷﻮاری ﻫﺎ در آﺧﺮ ﮐﺎر ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬ ‫ﻫﺎی آﺧﺮ ﮐﺎرﻣﺸﮕﻞ دﯾﮕﺮی ﺳﺮ راه اﺳﺖ }اﺻﻄﻼح‬ {‫ﻻﺗﯿﻦ‬ Ver Dat gaat (mij) te ver 1 - Dat overschrijdt (voor mij) de grens 2 - Dat ligt niet in mijn vermogen // dat wil ik niet

434

Proef woordenboek.indd 434

16-5-2008 9:24:52

Verandering / Verdediging

1 - Xeyli daste bâlâst 2 - Wos-am nemiresad

‫ وﺳﻊ ام منﯽ رﺳﺪ‬-٢ ‫ ﺧﯿﻠﯽ دﺳﺖ ﺑﺎﻻﺳﺖ‬-١ ‫ در اﻣﮑﺎن ﻣﻦ‬-٢ ‫ )ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ( از ﺣﺪ ﺧﺎرج اﺳﺖ‬-١ ‫ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬- ‫ﻧﯿﺴﺖ‬ Dat het zo ver met iemand kan komen! Hoe is het mogelijk dat iemand in zo’n slechte situatie is gekomen! Âdam tâ in had mitawânad nozul konad!

!‫آدم ﺗﺎ اﯾﻦ ﺣﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺰول ﮐﻨﺪ‬ ‫ﭼﻄﻮر ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﭼﻨﯿﻦ وﺿﻊ ﻧﺎﺟﻮری‬ !‫ﺑﺮﺳﺪ‬ Dat is vergezocht Dat ligt niet voor de hand // dat is overdreven Lâf ast

‫ﻻف اﺳﺖ‬ ‫ اﻏﺮاق اﺳﺖ‬- ‫ﻣﻌﻠﻮم و آﺷﮑﺎر و ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ‬ Dat voert te ver Het kost te veel tijd dat nu te bespreken Be tafsil mikešad

‫ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺖ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ اﻻن روﯾﺶ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﯿﻢ‬ Het ver schoppen // het ver brengen Succes hebben Be jâ-i residan

‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪن‬ ‫ﭘﯿﺮوزی و ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Ver heen zijn Niet goed bij zijn verstand zijn // te veel gedronken hebben Ziyâdi rafte ast

‫زﯾﺎدی رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ زﯾﺎدی ﻋﺮق ﺧﻮرده اﺳﺖ‬- ‫ﻣﻐﺰ اش ﺧﺮاب اﺳﺖ‬

Ver te zoeken zijn Moeilijk te vinden zijn Setâre-ye soheyl budan

‫ﺳﺘﺎره ﺳﻬﯿﻞ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮدﻧﺶ دﺷﻮار اﺳﺖ‬ Wat je van ver haalt, is lekker Door het feit dat iets van ver moet komen smaakt het al goed Az âb gozašte be dahan xoš tar ast

‫از آب ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ دﻫﻦ ﺧﻮش ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﮐﻪ از راه دور رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﭘﺲ ﺧﻮﺷﻤﺰه اﺳﺖ‬ Verandering Verandering van spijs doet eten Verandering biedt nieuwe perspectieven Taqire qazâ eštehâ miâwarad

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻏﺬا اﺷﺘﻬﺎ ﻣﯽ آورد‬ ‫ﻫﺮ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺟﺪﯾﺪی دارد‬ Verbazing Van de ene verbazing in de andere vallen Steeds weer iets beleven wat je verbaast Ta-ajob ru ta-ajob kardan

‫ﺗﻌﺠﺐ رو ﺗﻌﺠﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺮ آدم آﻣﺪن ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺷﮕﻔﺘﯽ و ﺣﯿﺮت ﺷﻮد‬ Verbruid Het bij iemand verbruid hebben Alle goodwill bij iemand verspeeld/ verloren hebben Xod râ piše kasi xarâb kardan

‫ﺧﻮد را ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬ ‫از دﺳﺖ‬/‫ﺧﻮش ﻧﺎﻣﯽ ﺧﻮد را ﭘﯿﺶ ﮐﺴﯽ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ ‫دادن‬ Verdediging De aanval is de beste verdediging  Aanval

435

Proef woordenboek.indd 435

16-5-2008 9:24:52

Verdeel / Verf

Verdeel Verdeel en heers Oefen macht uit door bij je tegenstanders verdeeldheid en onderlinge jaloezie te scheppen (‘Divide et impera’, motto van de Romeinse machthebbers) Tafraqe bendâz o hokumat kon

‫ﺗﻔﺮﻗﻪ ﺑﻨﺪاز و ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﻦ‬ ‫ﻣﯿﺎن ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن دو دﺳﺘﮕﯽ و ﺣﺴﺎدت ﺑﯿﻨﺪاز و ﻓﺮﻣﺎن‬ (‫رواﯾﯽ ﮐﻦ )ﺷﻌﺎر رﻫﺒﺮان روﻣﯽ‬ Verdekt Zich verdekt opstellen Een positie innemen die voor anderen verborgen is Qâ-yem šodan, sare xod râ dozdidan

‫ ﴎ ﺧﻮد را دزدﯾﺪن‬،‫ﻗﺎﯾﻢ ﺷﺪن‬ ‫ﺟﻮری ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﻪ از دﯾﺪ دﯾﮕﺮان ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ Verdomd Verdomd als het niet waar is! Het is werkelijk waar! Be pir o peyqambar râst ast!

!‫ﺑﻪ ﭘﯿﺮ و ﭘﯿﻐﻤﱪ راﺳﺖ اﺳﺖ‬ !‫آن ﺟﺮﯾﺎن واﻗﻌﯽ اﺳﺖ و ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد‬ Verdomhoekje In het verdomhoekje zitten/staan Altijd kritiek krijgen // steeds verkeerd begrepen worden Tu sari xore âl o âdam budan

‫ﺗﻮ ﴎی ﺧﻮر آل و آدم ﺑﻮدن‬ ‫ ﻣﺮدم ﻣﺪام او را اﺷﺘﺒﺎه‬- ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻨﺪ‬ Verdriet Zijn verdriet verdrinken Door alcoholgebruik zijn problemen proberen te vergeten Barâye farâmuš kardan araq xordan

‫ﺑﺮای ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن ﻋﺮق ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺎ ﻋﺮق ﺧﻮری ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺸﮕﻼﺗﺶ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﻨﺪ‬

Verdrukking In de verdrukking komen In een situatie terechtkomen waarin iemand/iets niet tot zijn recht komt Dar tangnâ gir kardan

‫در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی ادا ﻧﺸﻮد‬/‫ﺑﻪ وﺿﻌﯽ دﭼﺎر ﺷﺪن ﮐﻪ ﺣﻖ ﮐﺴﯽ‬ Tegen de verdrukking in groeien Ondanks allerlei tegenspoed/onheil groeien Bâ badbaxti bozorg šodan

‫ﺑﺎ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﺑﺰرگ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﯽ ﭼﺎرﮔﯽ ﻫﺎ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﺷﻮرﺑﺨﺘﯽ‬ Verduren Het zwaar te verduren hebben Ernstig te lijden hebben Azâbe ziyâdi kešidan

‫ﻋﺬاب زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻮدن‬ Veren (ww) Overeind veren Snel gaan staan Az jâ paridan

‫از ﺟﺎ ﭘﺮﯾﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ روی ﭘﺎ اﯾﺴﺘﺎدن‬ Verf Goed in de verf zitten Nog goed geschilderd zijn // een goede deklaag van verf hebben Xub rang xorde ast

‫ﺧﻮب رﻧﮓ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ ﻻﯾﻪ رﻧﮓ ﺧﻮﺑﯽ دارد‬- ‫ﻫﻨﻮز ﺧﻮب رﻧﮓ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ In de verf staan Pas geschilderd zijn Tâze rang xorde ast

‫ﺗﺎزه رﻧﮓ ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻨﺪی ﭘﯿﺶ رﻧﮓ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

436

Proef woordenboek.indd 436

16-5-2008 9:24:52

Vergelijking / Verhaal I = vertelling

Niet uit de verf komen Niet tot zijn recht komen Xub az âb dar nâyâmadan

‫ﺧﻮب از آب در ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ ‫ﺣﻖ اش ادا ﻧﺸﺪن‬ Vergelijking Elke vergelijking gaat mank Geen enkele vergelijking is helemaal // in alle opzichten van toepassing Har moqâyese-i yek jâ-yaš lang ast

‫ﻫﺮ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ای ﯾﮏ ﺟﺎﯾﺶ ﻟﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ در ﻫﻤﻪ ﻣﻮارد ﺑﻪ درد‬- ‫ﻫﯿﭻ ﺗﺸﺎﺑﻬﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺑﺨﻮر ﻧﯿﺴﺖ‬ Vergeten Vergeet het maar Reken er maar niet op // daar komt niets van terecht Az sarat birunaš kon

‫از ﴎت ﺑﯿﺮوﻧﺶ ﮐﻦ‬ ‫ درﺳﺖ در ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬- ‫روﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﻧﮑﻦ‬ Vergeven I = niet meer aan denken Vergeven en vergeten Niet bestraffen en er niet meer over praten Az sare taqsire kasi gozaštan

‫از ﴎ ﺗﻘﺼﯿﺮ ﮐﺴﯽ ﮔﺬﺷنت‬ ‫ﺟﺰا ﻧﺪادن و دﯾﮕﺮ درﺑﺎره آن ﺣﺮف ﻧﺰدن‬ Vergeven II = vergiftigen Van iets vergeven zijn Vol zitten met iets Az čizi lab riz šodan

‫از ﭼﯿﺰی ﻟﺐ رﯾﺰ ﺷﺪن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﭘﺮ و اﺷﺒﺎع ﺑﻮدن‬ Vergif Daar kun je vergif op innemen Geloof dat nou maar, het is echt zo Sare jad-dam qasam dorost ast

‫ﴎ ﺟﺪم ﻗﺴﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎور ﮐﻦ واﻗﻌﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد‬ Zijn pen in vergif/gal dopen  Pen Vergissen Vergissen is menselijk Iedereen maakt wel eens een fout Âdamizâd šire xâm xorde ast

‫آدﻣﯿﺰاد ﺷﯿﺮ ﺧﺎم ﺧﻮرده اﺳﺖ‬ ‫ اﻧﺴﺎن ﺟﺎﯾﺰ اﻟﺨﻄﺎ‬،‫ﻫﺮﮐﺲ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﺷﺘﺒﺎه ﮐﻨﺪ‬ ‫اﺳﺖ‬ Zich in iemand vergissen Iemand verkeerd beoordeeld hebben Dar morede kasi eštebâh kardan

‫در ﻣﻮرد ﮐﺴﯽ اﺷﺘﺒﺎه ﮐﺮدن‬ ‫درﺑﺎره ﮐﺴﯽ داوری و ﻗﻀﺎوت ﻏﻠﻄﯽ داﺷﺘﻦ‬ Vergrootglas Iets door een vergrootglas zien Iets tot in alle details onderzoeken Masale-i râ zire zar-rebin bordan

‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را زﯾﺮ ذره ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ ‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Verhaal I = vertelling Dat is een verhaal apart Daarover hebben we het nog niet gehad Ân qaziye-ye digari ast

‫آن ﻗﻀﯿﻪ دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ ‫در آن ﺑﺎره ﻫﻨﻮز ﺣﺮﻓﯽ ﻧﺰده اﯾﻢ‬ Dat verhaal gaat uit als een nachtkaars Dat verhaal wordt tegen het einde steeds minder spannend Ân qes-se yawâš yawâš lus šod

‫آن ﻗﺼﻪ ﯾﻮاش ﯾﻮاش ﻟﻮس ﺷﺪ‬ ‫آن داﺳﺘﺎن ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ ﺷﺪ از ﻫﯿﺠﺎﻧﺶ‬ ‫ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪ‬

437

Proef woordenboek.indd 437

16-5-2008 9:24:52

Verhaal II = vergoeding / Verleden

De moraal van het verhaal  Moraal Einde oefening/verhaal  Einde Verhaal II = vergoeding Ergens verhaal halen Schadeloosheid proberen te krijgen Haqe xod râ gereftan

‫ﺣﻖ ﺧﻮد را ﮔﺮﻓنت‬ ‫در ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﺴﺎرت ﺗﻼش ﮐﺮدن‬ Op verhaal komen Zijn verloren krachten proberen terug te krijgen Nafasi tâze kardan

‫ﻧﻔﺴﯽ ﺗﺎزه ﮐﺮدن‬ ‫در ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺧﻮد ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Verkeerd Verkeerd zijn (in de oorlog) Samenwerken met de vijand Watan foruši kardan (dar zamâne jang)

(‫وﻃﻦ ﻓﺮوﺷﯽ ﮐﺮدن )در زﻣﺎن ﺟﻨﮓ‬ ‫ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﻫﻤﺪﺳﺘﯽ و ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮدن‬ Verkeren Het kan verkeren Het kan (radicaal) veranderen Šâyad waraq bargardad

‫ﺷﺎﯾﺪ ورق ﺑﺮﮔﺮدد‬ ‫اﻣﮑﺎن دارد )ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ( ﻋﻮض ﺷﻮد‬ Verkering (Vaste) verkering hebben Een (duurzame) liefdesrelatie hebben Duste pesar/doxtare (sâbet) dâštan

‫دﺧﱰ )ﺛﺎﺑﺖ( داﺷنت‬/‫دوﺳﺖ ﭘﴪ‬ ‫راﺑﻄﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ و ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ )ﺑﺎ دواﻣﯽ( داﺷﺘﻦ‬ Verkneukelen Zich ergens in verkneukelen Zich erg verheugen in

Gol az gol šekoftan

‫ﮔﻞ از ﮔﻞ ﺷﮑﻔنت‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر دل ﺷﺎد و ﺧﺸﻨﻮد ﺷﺪن‬ Verkopen Nee moeten verkopen Het gevraagde artikel helaas niet kunnen leveren Be mošteri jawâbe rad dâdan

‫ﺑﻪ ﻣﺸﱰی ﺟﻮاب رد دادن‬ ‫ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺳﻔﺎرﺷﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Verkoping Een onderhandse verkoping Een verkoping die niet officieel is en waarbij anderen geen bod hebben kunnen uitbrengen Foruše zire mizi

‫ﻓﺮوش زﯾﺮ ﻣﯿﺰی‬ ‫داد و ﺳﺘﺪی ﮐﻪ رﺳﻤﯽ ﻧﯿﺴﺖ و دﯾﮕﺮان در ﺗﻌﯿﯿﻦ‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ آن دﺳﺘﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‬ Verleden Een verleden hebben Vroeger (een periode van) verwerpelijk gedrag gehad hebben Su-e pišine dâštan

‫ﺳﻮ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ داﺷنت‬ ‫در ﮔﺬﺷﺘﻪ )ﻣﺪت زﻣﺎﻧﯽ( ﮐﺮدار ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﯽ داﺷﺘﻦ‬ Het verleden maar laten rusten/ begraven Niet meer praten over wat vroeger gebeurd/gedaan is Gozašte hâ râ xâk kardan

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎ را ﺧﺎک ﮐﺮدن‬ ‫اﻋﻤﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺮف ﻧﺰدن‬/‫دﯾﮕﺮ درﺑﺎره اﺗﻔﺎق‬ In iemands verleden graven/wroeten Iemands verleden onderzoeken of er iets ongunstigs over hem te vinden is Šajare name-ye kasi râ pâlidan/ jostan

438

Proef woordenboek.indd 438

16-5-2008 9:24:52

Verlegen / Vers

‫ﺟﺴنت‬/‫ﺷﺠﺮه ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺴﯽ را ﭘﺎﻟﯿﺪن‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﮐﺴﯽ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﮐﺮدن ﺗﺎ ﭼﯿﺰ ﻧﺎﺟﻮری در آن‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‬ Tot het grijze verleden behoren Heel lang geleden zijn Mâle xeyli waqt piš hâ ast

‫ﻣﺎل ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺖ ﭘﯿﺶ ﻫﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎی دور اﺳﺖ‬ Verlegen Beter mee (verlegen) dan om verlegen Beter iets (overbodigs) bij je hebben dan iets te missen wat je nu net wél nodig hebt Behtar ast ziyâd bebari tâ kam biyâwari

‫ﺑﻬﱰ اﺳﺖ زﯾﺎد ﺑﱪی ﺗﺎ ﮐﻢ ﺑﯿﺎوری‬ ‫آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﯿﺰی )اﺿﺎﻓﯽ( ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﮐﻢ داﺷﺘﻪ و واﻗﻌﺎ ﻣﺤﺘﺎج اش ﺷﻮد‬ Om iets verlegen zitten Iets missen/nodig hebben Mohtâje čizi budan

‫ﻣﺤﺘﺎج ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺎز داﺷﺘﻦ‬/‫ﭼﯿﺰی ﮐﻢ داﺷﺘﻦ‬ Verlies In termen van winst en verlies spreken  Term Verloop Na verloop van tijd Enige tijd later Pas az čandi

‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪی‬ ‫ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن‬،‫ ﺑﻌﺪا‬،‫ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﯽ‬ Vermoeden Een donkerbruin vermoeden hebben van iets Een sterk vermoeden hebben dat iets niet in orde is

Wâqe-an be del barât šodan

‫واﻗﻌﺎ ﺑﻪ دل ﺑﺮات ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻪ درﺳﺖ ﺑﻮدن ﭼﯿﺰی ﺳﺨﺖ ﺷﮏ داﺷﺘﻦ‬ Verontwaardiging Aan zijn verontwaardiging lucht geven Duidelijk zijn verontwaardiging laten blijken Del xori-ye xod râ boruz dâdan

‫دﻟﺨﻮری ﺧﻮد را ﺑﺮوز دادن‬ ‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ و رﻧﺠﺶ ﺧﻮد را روﺷﻦ و آﺷﮑﺎر ﮐﺮدن‬ Een storm van kritiek/ verontwaardiging  Storm Veroorloven Zich iets kunnen veroorloven De vrijheid hebben iets te doen // zich iets kunnen permitteren Be xod ejâze dâdan, jor-ate kâri râ be xod dâdan

‫ ﺟﺮات ﮐﺎری را ﺑﻪ ﺧﻮد دادن‬،‫ﺑﻪ ﺧﻮد اﺟﺎزه دادن‬ ‫ ﺧﻮد را در اﻧﺠﺎم‬- ‫در اﻧﺠﺎم ﮐﺎری آزادی ﻋﻤﻞ داﺷﺘﻦ‬ ‫ﮐﺎری ﻣﺠﺎز داﻧﺴﺘﻦ‬ Verrekken Je kunt verrekken wat mij betreft Ik trek me niets meer van je aan // ik bemoei me niet meer met jou Az man miporsi boro be darak

‫از ﻣﻦ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﯽ ﺑﺮو ﺑﻪ درک‬ ‫ دﯾﮕﺮ در ﮐﺎرت‬- ‫ﮐﺎر ﺗﻮ دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ رﺑﻄﯽ ﻧﺪارد‬ ‫دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Vers Dat is vers twee Dat is nu niet aan de orde // dat is van minder belang Ân bahse digari ast, ba-adan be ân miresim

‫ ﺑﻌﺪا ﺑﻪ آن ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‬،‫آن ﺑﺤﺚ دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‬ ‫ آن ﺟﺮﯾﺎن اﻫﻤﯿﺖ ﮐﻢ‬- ‫ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺤﺒﺖ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺗﺮی دارد‬ 439

Proef woordenboek.indd 439

16-5-2008 9:24:52

Verschiet / Verstande

Verschiet Dat ligt nog in het verschiet Dat staat ons in de (nabije) toekomst nog te wachten Montazere mân ast

‫ﻣﻨﺘﻈﺮﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫در آﯾﻨﺪه )ﻧﺰدﯾﮏ( در اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ Verschil (zn) Tussen die twee (personen of toestanden) is een wereld van verschil  Wereld Verschillen (ww) Hemelsbreed van elkaar verschillen Heel erg van elkaar verschillen Zamin tâ âsemân farq dâštan

‫زﻣﯿﻦ ﺗﺎ آﺳامن ﻓﺮق داﺷنت‬ ‫ﺗﻔﺎوت ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺎ ﻫﻢ داﺷﺘﻦ‬ Verslingerd Aan iemand/iets verslingerd zijn/ raken In de ban van iemand/iets zijn/raken Xarâbe kasi/jariyâni budan/šodan

‫ﺷﺪن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﺧﺮاب ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺷﺪن‬/‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫دﻟﺒﺴﺘﻪ و ﻣﺠﺬوب ﮐﺴﯽ‬ Verstaan Iemand iets te verstaan geven Iemand iets kort en duidelijk mededelen Kasi râ šir fahme jariyâni kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮ ﻓﻬﻢ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻮﺗﺎه و روﺷﻦ ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن‬ Verstaander Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg // heeft maar een half woord nodig Een korte, zelfs onvolledige aanduiding is al genoeg voor wie goed luistert/ goed op de hoogte is

Âqelân râ ešâre-i kâfist

‫ﻋﺎﻗﻼن را اﺷﺎره ای ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ‬ /‫اﺷﺎره ﮐﻮﭼﮏ و ﺣﺘﯽ ﻧﺎﻗﺼﯽ ﺑﺮای آدﻣﯽ ﮐﻪ ﮔﻮش ﺷﻨﻮا‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻣﻞ دارد ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬ Verstand Bij zijn volle verstand zijn Welbewust zijn // helder denken Aql sare jâ budan

‫ﻋﻘﻞ ﴎ ﺟﺎ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺣﻮاس ﺟﻤﻊ ﺑﻮدن‬- ‫ﻫﺸﯿﺎر و ﻣﻠﺘﻔﺖ ﺑﻮدن‬ Dat gaat mijn verstand te boven = daar staat mijn verstand bij stil Dat kan ik niet begrijpen Aqlam qad nemidahad

‫ﻋﻘﻠﻢ ﻗﺪ منﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ درک آن را ﻧﺪارم‬ Ergens verstand van hebben Kennis van/ervaring in iets hebben Dar kâri sar rešte dâštan

‫در ﮐﺎری ﴎرﺷﺘﻪ داﺷنت‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺎری را داﺷﺘﻦ‬/‫داﻧﺶ‬ Het verstand komt met de jaren Je wordt wijzer, naarmate je ouder wordt Fahm bâ sen bâlâ mirawad

‫ﻓﻬﻢ ﺑﺎ ﺳﻦ ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﺳﻦ ﺑﺎﻻ ﺗﺮ ﺑﺮود آدم ﻣﻌﻘﻮل ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Iemand iets aan het verstand brengen Iemand iets duidelijk maken Čizi râ hâli-ye kasi kadan

‫ﭼﯿﺰی را ﺣﺎﻟﯽ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺮای ﮐﺴﯽ روﺷﻦ ﮐﺮدن‬ Verstande Met dien verstande dat ... Wel te verstaan // met deze uitleg dat ... Bâ in âgâhi ke

440

Proef woordenboek.indd 440

16-5-2008 9:24:52

Verstek / Verwachting

... ‫ﺑﺎ اﯾﻦ آﮔﺎﻫﯽ ﮐﻪ‬ ... ‫ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﮐﻪ‬- ‫ﺑﺎ درک اﯾﻦ ﮐﻪ‬ Verstek Verstek laten gaan Niet verschijnen // een kans laten lopen Qeybat kardan

‫ﻏﯿﺒﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻓﺮﺻﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬- ‫در ﺟﺎﯾﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪن‬ Verte In de verste verte niet Helemaal niet Aslan wa abadan

‫اﺻﻼ و اﺑﺪا‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﻧﻪ‬،‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ‬ Vertellen Jij kunt me nog meer vertellen! 1 - Ik geloof je niet! 2 - Ik doe niet wat jij wilt! Hanâyat piše man rangi nadârad, arwâhe delat!

!‫ ارواح دﻟﺖ‬،‫ﺣﻨﺎﯾﺖ ﭘﯿﺶ ﻣﻦ رﻧﮕﯽ ﻧﺪارد‬ !‫ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ات را اﺟﺮا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬-٢ ‫ ﺗﻮ را ﺑﺎور ﻧﺪارم‬-١ Vertoning Dat is me een mooie vertoning! Wat een lachwekkende geschiedenis is dat! Ajab mareke-i ast!

!‫ﻋﺠﺐ ﻣﻌﺮﮐﻪ ای اﺳﺖ‬ !‫ﭼﻪ داﺳﺘﺎن ﺧﻨﺪه داری اﺳﺖ‬ Een weerzinwekkende/zielige vertoning Een toestand waar anderen met weerzin/meelij naar kijken Waze req-qat bâr

‫وﺿﻊ رﻗﺖ ﺑﺎر‬ ‫دﻟﺴﻮزی ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻣﯽ‬/‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﺎ اﮐﺮاه‬ ‫ﮐﻨﻨﺪ‬

Vertrouwen In het volste vertrouwen In het vaste geloof dat de ander te vertrouwen is Bâ imâne kâmel

‫ﺑﺎ اﯾامن ﮐﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻪ دﯾﮕﺮی ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد اﺳﺖ‬ Vertrouwen komt te voet en gaat te paard Vertrouwen wordt langzaam verkregen en snel verloren E-etemâd piyâde miâ-yad wa sawâre mirawad

‫اﻋﺘامد ﭘﯿﺎده ﻣﯽ آﯾﺪ و ﺳﻮاره ﻣﯽ رود‬ ‫اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﻢ ﮐﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ و ﺧﯿﻠﯽ زود از ﺑﯿﻦ‬ ‫ﻣﯽ رود‬ Vervolgen Wordt vervolgd Het is nog niet afgelopen // daar komen we nog op terug Pošt band dârad

‫ﭘﺸﺖ ﺑﻨﺪ دارد‬ ‫ دوﺑﺎره ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺮﻣﯽ‬- ‫ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮدﯾﻢ‬ Verwachting In blijde verwachting zijn Een baby verwachten Dar entezâre kudaki budan

‫در اﻧﺘﻈﺎر ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﻮدن‬ ‫آﺑﺴﺘﻦ ﺑﻮدن‬ Dat overtreft mijn de stoutste verwachtingen Dat is meer dan ik had kunnen verwachten Aslan fekraš râ ham nemikardan

‫اﺻﻼ ﻓﮑﺮش را ﻫﻢ منﯽ ﮐﺮدم‬ ‫ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‬

441

Proef woordenboek.indd 441

16-5-2008 9:24:52

Verzeild / Vies

Dat voldoet aan alle verwachtingen Dat is precies wat we hadden gehoopt Motâbeqe me-el ast, hamân jur ast ke mixâstim

‫ ﻫامن ﺟﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯿﻢ‬،‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﯿﻞ اﺳﺖ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر و اﻣﯿﺪش را داﺷﺘﯿﻢ‬ In de lijn (der verwachting) liggen  Lijn Verzeild Verzeild raken in iets Terechtkomen in iets Be jâ-i kešidan

‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ رﺳﯿﺪن‬،‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺷﺪن‬ Verzet In verzet komen Zich gaan verzetten // in opstand komen Sar boland kardan

‫ﴎ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺷﻮرش ﮐﺮدن‬- ‫ﻗﯿﺎم ﮐﺮدن‬ Verzet aantekenen Protesteren Mod-da-i šodan

‫ﻣﺪﻋﯽ ﺷﺪن‬ ‫ اﻋﺘﺮاض ﮐﺮدن‬،‫ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮدن‬،‫ﺷﻮرﯾﺪن‬ Verzuipen Het is pompen of verzuipen  Pompen Vestzak Dat is vestzak-broekzak Dat is alleen maar een kwestie van boekhouden: het kost geen cent extra Az in jib be ân jib ast

‫از اﯾﻦ ﺟﯿﺐ ﺑﻪ آن ﺟﯿﺐ اﺳﺖ‬ ‫ ﺧﺮج اﺿﺎﻓﯽ ﻧﺪارد‬:‫ﻓﻘﻂ ﺟﺮﯾﺎن ﺣﺴﺎب ﮐﺘﺎب اﺳﺖ‬

Vet (zn) Iemand zijn vet geven Iemand duidelijk de waarheid zeggen Harfe hesâb râ be kasi zadan

‫ﺣﺮف ﺣﺴﺎب را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫ ﺳﺮﺟﺎﯾﺶ ﻧﺸﺎﻧﺪن‬،‫ﮐﺴﯽ را ﺟﺪی ﺳﺮزﻧﺶ ﮐﺮدن‬ Op zijn vet teren Rentenieren // genoeg geld hebben om van te leven Ruye pul xâbidan

‫روی ﭘﻮل ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ ‫ ﺑﺮای زﻧﺪﮔﯽ ﭘﻮل ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺘﻦ‬- ‫ﻧﺰول ﺧﻮاری ﮐﺮدن‬ Iemand in zijn eigen sop/vet laten gaar koken/smoren  Sop Vetpot Geen vetpot zijn Niet veel geld opleveren Daxle čandâni nadârad

‫دﺧﻞ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ﭘﻮل زﯾﺎدی ﻧﻤﯽ رﺳﺎﻧﺪ‬ Victorie Victorie kraaien Zichzelf als overwinnaar uitroepen Tofiqe xod râ jâr zadan

‫ﺗﻮﻓﯿﻖ ﺧﻮد را ﺟﺎر زدن‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﺮﻧﺪه اﻋﻼم ﮐﺮدن‬ Vierkant Vierkant tegen iets zijn Absoluut tegen iets zijn // absoluut oneens met iets zijn Az bix o bon aley-he čizi budan

‫از ﺑﯿﺦ و ﺑﻦ ﻋﻠﯿﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﻼ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﺎ ﭼﯿﺰی ﮐﺎﻣﻼ ﺿﺪﯾﺖ داﺷﺘﻦ‬ Vies Ergens niet vies van zijn Niet afkerig zijn van iets //iets wel willen

442

Proef woordenboek.indd 442

16-5-2008 9:24:52

Vijand / Vinger

Be čizi reqbat dâštan

‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی رﻏﺒﺖ داﺷنت‬ ‫ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯽ ﻣﯿﻞ ﻧﺒﻮدن‬

Na veel vijven en zessen Na een heleboel gezeur Pas az čandi neq o nuq

‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪی ﻧﻖ و ﻧﻮق‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻣﻘﺪار زﯾﺎدی ﮔﻠﻪ و ﺷﮑﺎﯾﺖ‬

Nogal vies uitgevallen zijn Iets nogal snel vies vinden Gande damâq budan

‫ﮔﻨﺪ دﻣﺎغ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ ﭼﯿﺰی را ﮐﺜﯿﻒ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ Vijand Een verklaard vijand zijn van iemand/iets Overtuigd tegenstander zijn van iemand/iets Došmane xuni-ye kasi/čizi budan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫دﺷﻤﻦ ﺧﻮﻧﯽ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻣﺴﻠﻢ ﮐﺴﯽ‬ Met de vijand heulen In contact staan met de vijand en hem hulp verlenen Bâ došman ruye ham rixtan

‫ﺑﺎ دﺷﻤﻦ روی ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﺑﺎ دﺷﻤﻦ ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻦ و او را ﯾﺎری و ﮐﻤﮏ ﮐﺮدن‬ Zoiets gun je je ergste vijand niet!  Gunnen Vijf Geef me de vijf! Geef me een hand! Bezan qadeš!

Vijver Een steen in de vijver gooien  Steen Vin Geen vin (meer) kunnen verroeren Zich totaal niet (meer) kunnen bewegen // helemaal klemzitten/ vastzitten/stilzitten (Digar) nâye jom xordan nadâštan

‫)دﯾﮕﺮ( ﻧﺎی ﺟﻢ ﺧﻮردن ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ‬/‫ ﮐﻼ ﮔﯿﺮ ﮐﺮدن‬- ‫اﺻﻼ )دﯾﮕﺮ( ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﺑﯽ ﮐﺎر ﻧﺸﺴﺘﻦ‬/‫زﻣﯿﻦ ﻧﺸﺴﺘﻦ‬ Vinden Het samen goed kunnen vinden Goed met elkaar kunnen opschieten Jurešân jur ast

‫ﺟﻮرﺷﺎن ﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‬ Hij is altijd te vinden voor iets Hij is altijd beschikbaar voor iets // hij doet altijd graag aan iets mee Hamiše hâzer yarâq ast

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺣﺎﴐ ﯾﺮاق اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻤﻪ وﻗﺖ آﻣﺎده ﺷﺮﮐﺖ در‬- ‫ﻫﻤﻮاره آﻣﺎده ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎری اﺳﺖ‬ !‫ﺑﺰن ﻗﺪش‬ !‫دﺳﺖ ﺑﺪه‬

Het is vijf voor twaalf Het is bijna te laat, maar we kunnen misschien nog iets doen Čizi be waqt namâne ast

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻪ وﻗﺖ منﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺧﯿﻠﯽ دﯾﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺸﻮد ﮐﺎری ﮐﺮد‬

Vinger De vinger aan de pols houden Iets nauwlettend blijven volgen om zonodig te kunnen ingrijpen Hawâye kâr râ dâštan

‫ﻫﻮای ﮐﺎر را داﺷنت‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﺎ دﻗﺖ دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮐﻨﺪ‬

443

Proef woordenboek.indd 443

16-5-2008 9:24:52

(Vingers) / (Vingers)

De vinger op de zere plek/wond(e) leggen De aandacht vestigen op een zwak punt Ruye eybi angošt gozâštan

‫روی ﻋﯿﺒﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺿﻌﻔﯽ ﺗﻮﺟﻪ و ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮدن‬ Een vinger in de pap willen hebben Invloed willen uitoefenen Mâyel be e-emâle qodrat budan

‫ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻋامل ﻗﺪرت ﺑﻮدن‬ ‫دوﺳﺘﺪار ﻧﻔﻮذ در ﮐﺎر ﺑﻮدن‬ Ergens de vinger niet op kunnen leggen Iets niet precies kunnen benoemen // niet precies de oorzaak van iets kunnen aangeven Nemitawân ru-yaš angošt gozâšt

‫منﯽ ﺗﻮان روﯾﺶ اﻧﮕﺸﺖ ﮔﺬاﺷﺖ‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻧﺸﺎن دادن ﻋﻠﺖ‬- ‫ﻧﺎم دﻗﯿﻖ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﻧﺴﺘﻦ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Ergens een vinger achter krijgen Iets te pakken krijgen // iets te weten komen Motewaje-ye qazi-ye-i šodan

‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن‬ ‫ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﯽ ﺑﺮدن‬- ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Geef hem een vinger en hij neemt de hele hand Hij neemt altijd veel meer dan hem aangeboden wordt Âstar ke bedahi ruye ham mixâhad

‫آﺳﱰ ﮐﻪ ﺑﺪﻫﯽ روﯾﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﺑﻪ او ﺗﻌﺎرف ﮐﺮده ای‬ ‫ﺑﺮ ﻣﯽ دارد‬ Iemand met de vinger nawijzen Iemand bespotten/belachelijk maken Kasi râ angošt namâ kardan

‫ﮐﺴﯽ را اﻧﮕﺸﺖ منﺎ ﮐﺮدن‬ ‫رﯾﺸﺨﻨﺪ ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺴﺨﺮه‬ Iemand met een natte vinger kunnen lijmen Iemand heel gemakkelijk kunnen overreden (met) iets (mee) te doen Aqide-ye kasi râ be râhati awaz kardan

‫ﻋﻘﯿﺪه ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻋﻮض ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﮐﺎری وادار ﯾﺎ ﺗﺸﻮﯾﻖ‬ ‫ﮐﺮد‬ Lekker is maar één vinger lang Wat lekker/aangenaam/heerlijk is duurt meestal maar kort Omre lez-zat kutâh ast

‫ﻋﻤﺮ ﻟﺬت ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ‬ ‫دوﺳﺖ داﺷﺘﻨﯽ ﮐﻢ ﻋﻤﺮ‬/‫ﺧﻮش آﯾﻨﺪ‬/‫ﭼﯿﺰﻫﺎی ﺧﻮﺷﻤﺰه‬ ‫اﻧﺪ‬ (Vingers) Er komt niets uit zijn vingers Hij speelt niets klaar // hij presteert niets Hič qalati nemikonad

‫ﻫﯿﭻ ﻏﻠﻄﯽ منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﮐﺎری اﻧﺠﺎم ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬- ‫ﮐﺎری را ﺗﻤﺎم ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Groene vingers hebben Goed met planten en bloemen kunnen omgaan Dast sabz dâštan

‫دﺳﺖ ﺳﺒﺰ داﺷنت‬ ‫ﻗﺪرت ﻧﮕﻬﺪاری و ﭘﺮورش ﮔﻞ و ﮔﯿﺎه را داﺷﺘﻦ‬ Het is om je vingers bij af te likken! Dat is ontzettend lekker! Ajab xoš maze ast!

!‫ﻋﺠﺐ ﺧﻮش ﻣﺰه اﺳﺖ‬ !‫ﭼﯿﺰ ﺧﯿﻠﯽ ﻟﺬﯾﺬ و ﺧﻮش ﺧﻮراﮐﯽ اﺳﺖ‬

444

Proef woordenboek.indd 444

16-5-2008 9:24:53

Vingertop / Viool

Hij hoeft maar met zijn vingers te knippen Als hij ook maar een klein teken geeft, doet iedereen meteen wat hij wil Kâfi ast ke sar tekân bedahad

‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﴎ ﺗﮑﺎن ﺑﺪﻫﺪ‬ ‫ﺣﺘﯽ اﮔﺮ اﺷﺎره ﮐﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﻓﻮری ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎﯾﺶ را‬ ‫ﺑﺮآورده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Iemand om zijn vingers winden Iemand manipuleren, zodat hij alles doet wat je wilt Kasi râ sare angošte xod čarxândan

‫ﮐﺴﯽ را ﴎ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد ﭼﺮﺧﺎﻧﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺗﺎ دﺳﺘﻮرﻫﺎﯾﺶ را اﻧﺠﺎم‬ ‫دﻫﺪ‬ Iemand op de vingers kijken/zien Iemand kritisch volgen op wat hij doet Bâlaye sare kasi istâdan

‫ﺑﺎﻻی ﴎ ﮐﺴﯽ اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﮐﺎر ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ دﯾﺪ اﻧﺘﻘﺎدی ﺑﺮرﺳﯽ و دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ Iemand op de vingers tikken Iemand corrigeren Kasi râ adab kardan

‫ﮐﺴﯽ را ادب ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻨﺒﯿﻪ و اﺻﻼح ﮐﺮدن‬ Iets door de vingers zien Doen alsof je iets niet opmerkt // iets oogluikend toelaten Čizi râ zir sibili rad kardan

‫ﭼﯿﺰی را زﯾﺮ ﺳﺒﯿﻠﯽ رد ﮐﺮدن‬ ‫ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻧﺎدﯾﺪه‬- ‫واﻧﻤﻮد ﺑﻪ ﻧﺪﯾﺪن ﭼﯿﺰی ﮐﺮدن‬ ‫ ارﻓﺎق ﮐﺮدن‬،‫ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iets op zijn vingers kunnen natellen Gemakkelijk de gevolgen van iets kunnen voorzien/berekenen Âqebate kâr râ danestan

‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮐﺎر را داﻧﺴنت‬ ‫ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‬/‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮐﺎری را ﮐﻪ ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺑﺘﻮان ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ‬

Op de vingers van één hand te tellen Een heel klein aantal Az angošt hâye dast bištar nist

‫از اﻧﮕﺸﺖ ﻫﺎی دﺳﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ و اﻧﺪک‬ Zich (lelijk) in de vingers snijden (Ernstig) in zijn eigen nadeel handelen (Bad juri) tiše be riše-ye xod zadan

‫)ﺑﺪﺟﻮری( ﺗﯿﺸﻪ ﺑﻪ رﯾﺸﻪ ﺧﻮد زدن‬ ‫)ﺟﺪا( ﺑﺎﻋﺚ ﺿﺮر ﺧﻮد ﺷﺪن‬ Zijn vingers niet aan iets willen branden Zich niet met iets bemoeien, omdat je geen risico wil lopen Nemixâhad noqre dâq šawad

‫منﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻘﺮه داغ ﺷﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﯿﻨﺪازد در ﮐﺎری‬ ‫دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Vingertop Iets tot in zijn vingertoppen beheersen Iets tot in de details goed kunnen Fihâ xâledune čizi râ ham balad budan

‫ﻓﯿﻬﺎﺧﺎﻟﺪون ﭼﯿﺰی را ﻫﻢ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ ‫رﯾﺰه ﮐﺎری ﻫﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮب داﻧﺴﺘﻦ‬ Vinkentouw Op het vinkentouw zitten Op de loer liggen // ongeduldig zitten wachten om in actie te komen Guš xâbândan

‫ﮔﻮش ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺑﯽ ﺻﺒﺮاﻧﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﮐﺎری ﻧﺸﺴﺘﻦ‬- ‫در ﮐﻤﯿﻦ ﻧﺸﺴﺘﻦ‬ Viool De eerste viool spelen Alle aandacht opeisen // de leiding hebben Harfe aw-wal râ zadan

445

Proef woordenboek.indd 445

16-5-2008 9:24:53

Vis / Vlag

‫ﺣﺮف اول را زدن‬ ‫ رﻫﺒﺮی را ﺑﺮ‬- ‫ﻫﻤﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻦ‬ Voor de kat zijn kut/viool  Kat Vis Als een vis in het water Helemaal op zijn gemak/in zijn element Kuk budan

‫ﮐﻮک ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﺮﺣﺎل ﺑﻮدن‬/‫ﮐﺎﻣﻼ راﺣﺖ و آرام‬ De vis wordt duur betaald Het vraagt wel zware offers Xesârataš sangin ast

‫ﺧﺴﺎرت اش ﺳﻨﮕﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﺑﺰرﮔﯽ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ‬ Iemand uitmaken voor rotte vis Iemand erg uitschelden Kasi râ fohš bârân kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺤﺶ ﺑﺎران ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺪ دﻫﻨﯽ ﮐﺮدن و ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ‬ Vis moet zwemmen Tijdens het eten van vis moet je een lekker glas wijn drinken Mâhi âb mikešad

‫ﻣﺎﻫﯽ آب ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﺧﻮردن ﻣﺎﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﯿﻼﺳﯽ ﺷﺮاب ﻧﻮﺷﯿﺪ‬ Zich als een vis op het droge voelen Zich ongemakkelijk/machteloos voelen Mesle mâhi par par zadan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﺎﻫﯽ ﭘﺮ ﭘﺮ زدن‬ ‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﮐﺮدن‬/‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﯽ‬ Boter bij de vis  Boter Dat is vlees noch vis  Vlees

Vissen (ww) Ergens naar vissen Iets (vaak complimenten) proberen te krijgen Donbâle qazi-ye-i budan

‫دﻧﺒﺎل ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬ ‫ﺳﻌﯽ در ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی )اﻏﻠﺐ ﺗﻌﺮﯾﻒ و‬ ‫ﺗﻤﺠﯿﺪ( ﮐﺮدن‬ Vizier Iemand in het vizier krijgen Iemand in de gaten krijgen/opmerken Kasi be češm âmadan

‫ﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ آﻣﺪن‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬/‫ﮐﺴﯽ را دﯾﺪن‬ Met open vizier strijden Openlijk iemand aanvallen, zodat hij zich verdedigen kan Jawânmardâne yureš bordan

‫ﺟﻮامنﺮداﻧﻪ ﯾﻮرش ﺑﺮدن‬ ‫روﺷﻦ و واﺿﺢ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﻤﻠﻪ ﮐﺮدن ﺟﻮری ﮐﻪ ﻃﺮف‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﻨﺪ‬ Vlag Dat staat als een vlag op een modderschuit Dat maakt de zaak mooier dan de rest is Ân bazak be in qiyâfe nemixorad

‫آن ﺑﺰک ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﯿﺎﻓﻪ منﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن را زﯾﺒﺎﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‬ De vlag dekt de lading niet De inhoud klopt niet met het etiket // iets blijkt niet dát te zijn wat het genoemd wordt, maar is veel minder waard Zâheraš bâ bâtenaš nemixorad

‫ﻇﺎﻫﺮش ﺑﺎ ﺑﺎﻃﻨﺶ منﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫ آن ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬- ‫ﻣﺤﺘﻮا ﺑﺎ ﺑﺮﭼﺴﺐ آن ﯾﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ و ارزش ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮی دارد‬

446

Proef woordenboek.indd 446

16-5-2008 9:24:53

Vlak / Vlees

De vlag in top hijsen De overwinning vieren Parčame piruzi râ bâlâ kešidan

‫ﭘﺮﭼﻢ ﭘﯿﺮوزی را ﺑﺎﻻ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ را ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ De vlag voor iemand strijken Zich aan iemand onderwerpen Joloye kasi long andâxtan

‫ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ ﻟﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺧﻮد را ﺗﺴﻠﯿﻢ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ Laten we eerst kijken hoe de vlag erbij hangt Laten we eerst zien hoe de situatie is Aw-wal bebinim donyâ dast če kasi ast

‫اول ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ دﻧﯿﺎ دﺳﺖ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﺻﺒﺮ ﮐﻦ اول ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﭼﻪ ﺟﻮری اﺳﺖ‬ Met vlag en wimpel erdoor komen/ slagen Royaal/glansrijk slagen Bâ nomre hâye xub qabul šodan

‫ﺑﺎ منﺮه ﻫﺎی ﺧﻮب ﻗﺒﻮل ﺷﺪن‬ ‫ﺟﻼل ﻣﻮﻓﻖ و ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن‬/‫ﺑﺎ ﺷﮑﻮه‬ Onder valse vlag varen Zich voor iemand/iets anders uitgeven dan je bent Xod râ jâ-ye digari zadan

‫ﺧﻮد را ﺟﺎی دﯾﮕﺮی زدن‬ ‫ﭼﯿﺰی دﯾﮕﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﺴﯽ‬ Vlak Zich op een hellend vlak begeven Risico nemen dat je in een slechtere positie komt // dat je afglijdt naar ellende Be sarâziri-ye mosibat oftâdan

‫ﺑﻪ ﴎازﯾﺮی ﻣﺼﯿﺒﺖ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ ﺑﻪ‬- ‫ﮐﺎر ﭘﺮ ﺧﻄﺮی ﮐﺮدن و ﺑﻪ وﺿﻊ ﺑﺪﺗﺮی رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬

Vlakte Iemand tegen de vlakte slaan Iemand neerslaan Kasi râ be zamin kubidan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﮐﻮﺑﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را زدن و ﺑﻪ زﻣﯿﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Zich op de vlakte houden Geen partij kiezen // zwijgen Xod râ dar gir nakardan

‫ﺧﻮد را در ﮔﯿﺮ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ ﺳﮑﻮت ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﯽ ﻃﺮف ﻣﺎﻧﺪن‬ Vlam De vlam slaat in de pan Opeens worden de problemen acuut // het komt tot een uitbarsting Âtaš bâlâ gereft

‫آﺗﺶ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ ﺑﻪ اﻧﻔﺠﺎر رﺳﯿﺪ‬- ‫ﻣﺸﮕﻼت ﯾﮑﻬﻮ ﺣﺎد ﺷﺪ‬ Een oude vlam Een oude geliefde/beminde Ešqe dirin

‫ﻋﺸﻖ دﯾﺮﯾﻦ‬ ‫ﺷﯿﻔﺘﻪ اش ﺑﻮدﯾﺪ‬/‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﺎﺷﻖ‬ In vuur en vlam staan  Vuur Vlees Dat is vlees noch vis Het is niet dit en niet dat // het is halfslachtig/onduidelijk Na šotor ast o na morq

‫ﻧﻪ ﺷﱰ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﺮغ‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ‬/‫ ﻧﺼﻒ ﻧﺼﻒ‬- ‫ﻧﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ و ﻧﻪ آن‬ Weten wat voor vlees men in de kuip heeft Weten met welk soort mensen je te maken hebt Âdame xodaš râ mišenâsad

447

Proef woordenboek.indd 447

16-5-2008 9:24:53

Vleespotten / Vlieg (zn)

‫آدم ﺧﻮدش را ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ ‫ﻣﯽ داﻧﺪ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺟﻮر آدم ﻫﺎﯾﯽ رﻓﺖ و آﻣﺪ دارد‬ Zijn eigen vlees en bloed Zijn eigen kinderen Gušt o ostoxâne xod

‫ﮔﻮﺷﺖ و اﺳﺘﺨﻮان ﺧﻮد‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎی ﺧﻮد‬ Zo snijd je in je eigen vlees Als je dat doet, benadeel je jezelf In juri be xodat zarar mizani

‫اﯾﻦ ﺟﻮری ﺑﻪ ﺧﻮدت ﴐر ﻣﯽ زﻧﯽ‬ ‫اﮔﺮ آن ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﯽ ﺑﻪ زﯾﺎن ﺧﻮدت ﮐﺎر ﮐﺮده ای‬ De geest is gewillig, maar het vlees is zwak  Geest Hij is ook maar een mens van vlees en bloed  Mens Vleespotten Terugverlangen naar de vleespotten van Egypte Terugverlangen naar een vroegere toestand die nu geïdealiseerd wordt {naar een bijbeltekst, Exodus 16:3} Filaš hawâye hendustân karde ast {enjil}

‫ﻓﯿﻠﺶ ﻫﻮای ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫آرزوی ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ای را ﮐﺮده ﮐﻪ آن را اﻻن‬ {‫ﺑﺮای ﺧﻮد ﺑﺰرگ ﮐﺮده اﺳﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ Vlek Een blinde vlek voor iets hebben Niet in staat zijn iets te zien/begrijpen Kure qazi-ye-i budan

‫ﮐﻮر ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬ ‫درک ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﻧﺒﻮدن‬/‫ﻗﺎدر ﺑﻪ دﯾﺪن‬ Vleugel Dat gaf hem vleugels Dat stimuleerde hem enorm

Be u par o bâl midahad

‫ﺑﻪ او ﭘﺮ و ﺑﺎل ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫او را ﺑﺴﯿﺎر دل ﮔﺮم و ﺗﺤﺮﯾﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Iemand onder zijn vleugels nemen Iemand onder zijn hoede/bescherming nemen Kasi râ zire par o bâl xod gereftan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﺧﻮد ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺧﻮد ﻗﺮار دادن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻣﻮرد ﺣﻔﺎﻇﺖ‬ Zijn vleugels uitslaan Zijn eigen ontwikkeling aanpakken // de wijde wereld intrekken Par kešidan wa raftan

‫ﭘﺮ ﮐﺸﯿﺪن و رﻓنت‬ ‫ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد رﻓﺘﻦ‬- ‫راه ﺧﻮد را ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Angst geeft vleugels  Angst Vlieg (zn) Geen vlieg kwaad doen Zachtaardig zijn Âzâraš be murče ham nemiresad

‫آزارش ﺑﻪ ﻣﻮرﭼﻪ ﻫﻢ منﯽ رﺳﺪ‬ ‫ﻣﻬﺮﺑﺎن و ﺧﻮش ﻃﯿﻨﺖ ﺑﻮدن‬ Iemand een vlieg afvangen Iemand snel nog net iets leuks ontnemen Mâli râ az čange kasi dar âwardan

‫ﻣﺎﻟﯽ را از ﭼﻨﮓ ﮐﺴﯽ در آوردن‬ ‫ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺟﻠﻮی ﮐﺴﯽ ﻗﺎپ زدن و ﺑﺮدن‬ Men vangt meer vliegen met honing dan met azijn Met zachtheid/tact bereik je meer dan met hardheid Bâ zabâne xoš mitawân mâr râ az surâx birun âward

‫ﺑﺎ زﺑﺎن ﺧﻮش ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺎر را از ﺳﻮراخ ﺑﯿﺮون آورد‬ ‫ﺑﺎ ﻟﻄﺎﻓﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮی ﺗﺎ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ‬

448

Proef woordenboek.indd 448

16-5-2008 9:24:53

Vliegen (ww) / Vod

Twee vliegen in één klap slaan Twee problemen tegelijk oplossen Bâ yek tir du nešân zadan

‫ﺑﺎ ﯾﮏ ﺗﯿﺮ دو ﻧﺸﺎن زدن‬ ‫دو ﻣﺸﮕﻞ را ﯾﮏ ﺟﺎ ﺣﻞ ﮐﺮدن‬ Vliegen (ww) Erin vliegen/trappen Zich laten beetnemen // ingaan op wat later een valkuil blijkt Gir/be tale oftâdan

‫ﺑﻪ ﺗﻠﻪ اﻓﺘﺎدن‬/‫ﮔﯿﺮ‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺎری دﺳﺖ زدن ﮐﻪ ﺑﻌﺪا‬- ‫ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺎز ﮔﻮل ﺧﻮردن‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ دام ﺑﻮده اﺳﺖ‬ Vlieger Die vlieger gaat niet op Die poging lukt niet // daar trap ik niet in Ân kâr be jâ-i nemiresad

‫آن ﮐﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ منﯽ رﺳﺪ‬ ‫ ﻣﻦ ﮐﻪ ﮔﻮل ﻧﻤﯽ ﺧﻮرم‬- ‫آن ﺗﻼش ﺑﯽ ﺛﻤﺮ اﺳﺖ‬ Vliegwerk Met kunst- en vliegwerk  Kunst Vlinder Vlinders in je buik hebben Verliefd zijn Del qanj zadan, xâter xâh budan

‫ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاه ﺑﻮدن‬،‫دل ﻏﻨﺞ زدن‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ و ﺷﯿﺪا ﺑﻮدن‬ Vloek Er rust een vloek op Het is gedoemd te mislukken Telesm šode ast

‫ﻃﻠﺴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ اﺳﺖ‬ In een vloek en een zucht In een oogwenk // heel snel Dar yek češm be ham zadan

‫در ﯾﮏ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ زدن‬ ‫ ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ‬،‫ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ‬- ‫در ﻟﺤﻈﻪ ای ﮐﻮﺗﺎه‬ Vloer Ergens over de vloer komen Regelmatig als welkome gast ergens komen Mehmâne hamišegi budan

‫ﻣﻬامن ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻤﺎن ﻋﺰﯾﺰی ﻣﺮﺗﺐ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﻓﺘﻦ‬ Je kunt daar van de vloer eten Het is daar heel schoon Az tamizi barq mizanad

‫از متﯿﺰی ﺑﺮق ﻣﯽ زﻧﺪ‬ ‫آن ﺟﺎ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎک و ﺗﻤﯿﺰ اﺳﺖ‬ Met iemand de vloer aanvegen Iemands werk geheel afkeuren // iemand met kritiek kapotmaken Kasi râ zâye kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎد ﺧﺮد و‬- ‫ﮐﺎر ﮐﺴﯽ را ﮐﻼ رد ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Vlucht Een grote/hoge vlucht nemen Sterk groeien/toenemen Piš rafte hengofti kardan

‫ﭘﯿﴩﻓﺖ ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺗﺮﻗﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ‬ Vlug Iemand te vlug af zijn Sneller zijn dan de ander Kasi râ pošte sar gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را ﭘﺸﺖ ﴎ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫از دﯾﮕﺮی ﺗﻨﺪ و ﺗﯿﺰ ﺗﺮ ﺑﻮدن‬ Vod Iemand achter de vodden zitten Iemand kritisch volgen, omdat hij harder moet werken

449

Proef woordenboek.indd 449

16-5-2008 9:24:53

Voeg / Voet

Be kasi sixunak zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺳﯿﺨﻮﻧﮏ زدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را دﻗﯿﻖ دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن ﺗﺎ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‬ Iemand bij zijn vodden pakken Iemand ruw vastgrijpen Saxt yaxe-ye (yaqe-ye) kasi râ gereftan

‫ﺳﺨﺖ ﯾﺨﻪ )ﯾﻘﻪ( ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻣﺤﮑﻢ ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ Voeg Het kraakt in al zijn voegen Het uiterste wordt ervan gevergd, misschien wel te veel Riq-aš dar âmade ast

‫رﯾﻖ اش در آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻮﻗﻊ را داﺷﺘﻦ و ﺷﺎﯾﺪ ﺑﯽ اﻧﺪازه‬ Uit zijn voegen barsten Te groot/te veel worden voor wat er omheen zit {een gebouw/zaaltje enz.} Jâ-yaš tang ast

‫ﺟﺎﯾﺶ ﺗﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﺷﺪن‬/‫ﺑﺮای ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺰرگ‬ {‫}ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﺳﺎﻟﻨﯽ و ﻏﯿﺮه‬ Voelen Ergens niet veel (niets) voor voelen Iets liever niet (of zelfs: helemaal niet) willen doen Del be kâri naraftan

‫دل ﺑﻪ ﮐﺎری ﻧﺮﻓنت‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ( ﻣﯿﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎری‬:‫ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ )ﯾﺎ ﺣﺘﯽ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Iemand iets goed laten voelen Iemand in woord of gebaar iets goed duidelijk maken Kasi râ šir fahm kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮ ﻓﻬﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﺎ ﺣﺮف و اﺷﺎره ﺧﻮب ﺗﻔﻬﯿﻢ ﮐﺮدن‬

Voelhorens Zijn voelhorens uitsteken Voorzichtig informeren naar iets Ânten hâye xod râ bâz kardan

‫آﻧنت ﻫﺎی ﺧﻮد را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط در ﻣﻮردی ﺧﺒﺮ ﮐﺴﺐ ﮐﺮدن‬ Voet Ergens geen voet meer zetten Ergens niet meer willen komen Digar qadam be jâ-i nagozâštan

‫دﯾﮕﺮ ﻗﺪم ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﻧﺒﻮدن‬ Ergens vaste voet krijgen = voet aan de grond krijgen Ergens een vaste positie gaan innemen // enige invloed krijgen Jâ pâ seft kardan

‫ﺟﺎ ﭘﺎ ﺳﻔﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻧﻔﻮذ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬- ‫ﻣﻘﺎم ﻣﺤﮑﻢ و اﺳﺘﻮاری ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Geen voet buiten de deur zetten Niet naar buiten gaan Pâ birun nagozâštan

‫ﭘﺎ ﺑﯿﺮون ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮون ﻧﺮﻓنت‬ Iemand de voet dwarszetten Iemand hinderen/tegenwerken Dar morede kasi kâr šekani kardan

‫در ﻣﻮرد ﮐﺴﯽ ﮐﺎرﺷﮑﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬/‫ﻣﺎﻧﻊ‬ Iemand de voet lichten Iemand laten struikelen Be kasi pošte pâ zadan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺖ ﭘﺎ زدن‬ ‫ﺗﻮازن ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ زدن‬ Iemand/iets op de voet volgen Iemand/iets nauwkeurig volgen Râh be râhe kasi/čizi raftan

450

Proef woordenboek.indd 450

16-5-2008 9:24:53

Voet / Voet

‫ﭼﯿﺰی رﻓنت‬/‫راه ﺑﻪ راه ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را دﻗﯿﻖ دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ‬ Met één voet in het graf staan Op de rand van de dood staan Pâ labe gur budan

‫ﭘﺎ ﻟﺐ ﮔﻮر ﺑﻮدن‬ ‫ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ﻓﻮت ﺑﻮدن‬،‫در ﺣﺎل ﻣﺮدن ﺑﻮدن‬ Onder de voet lopen Verpletteren // snel overwinnen Lagadmâl kardan

‫ﻟﮕﺪ ﻣﺎل ﮐﺮدن‬ ‫ ﺳﺮﯾﻊ ﭘﯿﺮوز ﺷﺪن‬- ‫ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Op de oude/dezelfde voet verdergaan Voortgaan zoals tevoren // geen verandering aanbrengen in zijn handelwijze Mesle gozašte raftâr kardan

‫ﻣﺜﻞ ﮔﺬﺷﺘﻪ رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ در ﮐﺮدار ﺧﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮی ﻧﺪادن‬- ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﺑﻖ اداﻣﻪ دادن‬ Op gelijke voet staan met iemand = op voet van gelijkheid staan met iemand Eenzelfde positie hebben als iemand // als gelijke omgaan met iemand Ham pâ-ye kasi budan

‫ﻫﻢ ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬- ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻢ ﻣﻘﺎم و ﻫﻢ ﺳﻤﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﻄﺮاز ﺧﻮد رﻓﺘﺎر ﮐﺮدن‬ Op gespannen voet/op voet van oorlog met iemand leven Een slechte/vijandige verhouding met iemand hebben Bâ kasi gardgiri dâštan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮔﺮدﮔﯿﺮی داﺷنت‬ ‫ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ ای ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫راﺑﻄﻪ ﺑﺪ‬ Op gespannen voet staan met iets Strijdig zijn met iets

Bâ ham yeki nabudan

‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﯾﮑﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﻣﻐﺎﯾﺮت داﺷﺘﻦ‬ Op goede voet staan met iemand Een goede, vriendschappelijk band hebben met iemand Bâ kasi jur budan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺟﻮر ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ راﺑﻄﻪ دوﺳﺘﯽ و ﻣﻮدت داﺷﺘﻦ‬ Op grote voet leven Veel geld uitgeven // een luxueus leven leiden Šâh maneši tey kardan

‫ﺷﺎه ﻣﻨﺸﯽ ﻃﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺗﺠﻤﻼﺗﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﭘﻮل زﯾﺎدی ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن‬ Op staande voet ontslagen worden Ogenblikkelijk/zonder opzegtermijn zijn baan verliezen Âni exrâj šodan

‫آﻧﯽ اﺧﺮاج ﺷﺪن‬ ‫ﺑﯽ ﺧﺒﺮ از ﮐﺎر ﺑﺮ ﮐﻨﺎر ﺷﺪن‬/‫ﺑﯽ ﻣﻌﻄﻠﯽ‬ Voet aan wal zetten Ergens aan land gaan/terechtkomen Pâ be xoški gozâštan

‫ﭘﺎ ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪن‬/‫ﺑﻪ ﺧﺸﮑﯽ‬ Voet bij stuk houden Op je standpunt blijven staan // niet toegeven Pâ dar yek kafš kardan

‫ﭘﺎ در ﯾﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺎﻣﺪن‬- ‫ﺑﺮ ﻋﻘﯿﺪه ﺧﻮد اﺳﺘﻮار ﻣﺎﻧﺪن‬ Een ziekte komt te paard en gaat te voet  Ziekte Vertrouwen komt te voet en gaat te paard  Vertrouwen

451

Proef woordenboek.indd 451

16-5-2008 9:24:53

(Voeten) / Voetje

(Voeten) Aan iemands voeten liggen Grote verering hebben voor iemand Xâke pâ-ye kasi budan

‫ﺧﺎک ﭘﺎی ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫اﺣﺘﺮام ﺑﺴﯿﺎری ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Dat is hem ten voeten uit Daaruit blijkt heel duidelijk wat voor man hij is Zâtaš in ast

‫ذاﺗﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫از آن ﺟﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮب ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺟﻮر آدﻣﯽ‬ ‫اﺳﺖ‬ De grond wordt mij te heet onder de voeten Het wordt me hier te gevaarlijk Jâ-ye mândane man nist

‫ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪن ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫وﺿﻊ ﻣﻦ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎک اﺳﺖ‬ Heel wat voeten in de aarde hebben Heel veel moeite kosten Xeyli xar hamâli dârad

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﺮ ﺣامﻟﯽ دارد‬ ‫ﺗﻼش و زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی دارد‬ Iemand iets voor de voeten gooien/ werpen Iemand iets verwijten Angi be kasi bastan

‫اﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺴنت‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺗﻬﻤﺖ زدن‬ Iemand voor de voeten lopen Iemand hinderen Joloye dast o pâ-ye kasi râ gereftan

‫ﺟﻠﻮی دﺳﺖ و ﭘﺎ ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬

Iets met voeten treden Totaal geen rekening houden met iets // in strijd handelen met iets Čizi râ lagad mâl kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﻟﮕﺪ ﻣﺎل ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﻓﺘﺎر‬- ‫ﻫﯿﭻ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Op vrije voeten zijn Uit gevangenschap vrijgelaten zijn Âzâd šodan

‫آزاد ﺷﺪن‬ ‫از زﻧﺪان رﻫﺎ ﺷﺪن‬ Uit de voeten kunnen Zich (goed) kunnen bewegen/ redden Az ohde bar âmadan

‫از ﻋﻬﺪه ﺑﺮآﻣﺪن‬ ‫اداره ﮐﺮدن‬/‫ﺧﻮد را )ﺧﻮب( ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر‬ Zich uit de voeten maken Vluchten Habe jim râ xordan

‫ﺣﺐ ﺟﯿﻢ را ﺧﻮردن‬ ‫ ﻓﺮار ﮐﺮدن‬،‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬ Aan handen en voeten gebonden zijn  Hand Een reus met lemen voeten  Reus Iemand het gras voor de voeten wegmaaien  Gras Vaste grond onder de voeten hebben  Grond Voetje Een wit voetje bij iemand halen Bij iemand in de gunst proberen te komen Dar dele kasi jâ bâz kardan

452

Proef woordenboek.indd 452

16-5-2008 9:24:53

Voetspoor / Vogeltje

‫در دل ﮐﺴﯽ ﺟﺎ ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻮﺷﯿﺪن ﺗﺎ ﻣﻮرد ﻣﻬﺮ و ﻣﺤﺒﺖ ﮐﺴﯽ ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‬ Voetje voor voetje Langzaam/heel voorzichtig Qadam be qadam

‫ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬/‫آﻫﺴﺘﻪ‬ Voetspoor In iemands voetsporen treden Iemand navolgen Donbâle roye kasi šodan

‫دﻧﺒﺎﻟﻪ روی ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﭘﯿﺮوی ﮐﺮدن‬ Voetstoots Iets voetstoots aannemen Iets zonder meer accepteren Čizi râ češm baste qabul kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮا ﭘﺬﯾﺮﻓنت‬ Voetstuk Iemand/iets op een voetstuk plaatsen Iemand/iets (overdreven) eren Az kasi/čizi bot sâxtan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﺖ ﺳﺎﺧنت‬/‫از ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی )ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه( اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ Van zijn voetstuk vallen Ten val komen/ontmaskerd worden Az taxt o tâj oftâdan

‫از ﺗﺨﺖ و ﺗﺎج اﻓﺘﺎدن‬ ‫اﻓﺸﺎ ﺷﺪن‬/‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Vogel Beter één vogel in de hand dan tien in de lucht Je moet blij zijn met één goed ding dat je hebt en niet blijven verlangen naar vele andere dingen die je toch niet kunt krijgen

Yek gonjišk dar dast behtar az yek bâz dar hawâ ast

‫ﯾﮏ ﮔﻨﺠﺸﮏ در دﺳﺖ ﺑﻬﱰ از ﯾﮏ ﺑﺎز در ﻫﻮا اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﮐﻪ در دﺳﺖ آدم اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮ از آرزوﻫﺎﯾﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ وﻗﺖ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ‬ De vogel is gevlogen Degene die je zoekt is gevlucht Taraf parid

‫ﻃﺮف ﭘﺮﯾﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎﻟﺶ ﺑﻮد در رﻓﺖ‬ Een slimme vogel Een handige/intelligente figuur Bače-ye zebel

‫ﺑﭽﻪ ذﺑﻞ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻮش‬/‫آدم زﺑﺮدﺳﺖ‬ Men kent de vogel aan zijn veren Je kunt iemand door zijn uiterlijk kennen Âdam râ az qiyâfe-aš mišenâsand

‫آدم را از ﻗﯿﺎﻓﻪ اش ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‬ ‫از ﻇﺎﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان او را ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ Vogels van diverse pluimage Allerlei verschillende mensen (soms dingen) Âdam hâ-ye rang o wârang

‫آدم ﻫﺎی رﻧﮓ و وارﻧﮓ‬ ‫آدم ﻫﺎی )ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ ﭼﯿﺰﻫﺎی( ﺟﻮر و واﺟﻮر‬ Vogeltje Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is Iedereen handelt/praat naar zijn aard/talenten Âdam be zâtaš amal mikonad

‫آدم ﺑﻪ ذاﺗﺶ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ /‫اﺳﺘﻌﺪاد ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﻫﺮ ﮐﺲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻤﯿﺮه‬ ‫ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﺪ‬

453

Proef woordenboek.indd 453

16-5-2008 9:24:53

Vogelverschrikker / Voor

Vogelverschrikker Er uitzien als een vogelverschrikker Er lelijk uitzien/er uitzien om bang van te worden Šekle lulu xor-xore budan

‫ﺷﮑﻞ ﻟﻮﻟﻮ ﺧﺮﺧﺮه ﺑﻮدن‬ ‫آدم از رﯾﺨﺘﺶ ﻣﯽ ﺗﺮﺳﺪ‬/‫ﺑﺪ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺑﻮدن‬ Vogelvlucht Iets in vogelvlucht beschouwen Iets in grote lijnen beschouwen Sar sari be qazi-ye-i residan

‫ﴎﴎی ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای رﺳﯿﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻠﯽ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن‬ Vogelvrij Iemand vogelvrij verklaren Iemand buiten de wet stellen Fatwâye qatle kasi râ dâdan

‫ﻓﺘﻮای ﻗﺘﻞ ﮐﺴﯽ را دادن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﯾﺎﻏﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﺮدن‬ Vol Iemand voor vol aanzien Iemand serieus nemen Kasi râ dâxele âdam hesâb kardan

‫ﮐﺴﯽ را داﺧﻞ آدم ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺟﺪی ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Vol van iemand/iets zijn Enthousiast zijn voor iemand/iets Xarâbe kasi/čizi budan

‫ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬/‫ﺧﺮاب ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬/‫ﻣﺸﺘﺎق و ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﮐﺴﯽ‬ Volk Er is (vandaag) veel volk op de been Er zijn (vandaag) veel mensen op straat (Emruz) xiyâbân kute âl o âdam ast

‫)اﻣﺮوز( ﺧﯿﺎﺑﺎن ﮐﻮت آل و آدم اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮدم زﯾﺎدی )اﻣﺮوز( در ﺧﯿﺎﺑﺎن ﺟﻤﻊ ﺷﺪه اﻧﺪ‬

Het uitverkoren volk Het Joodse volk Qo-ome montaxab

‫ﻗﻮم ﻣﻨﺘﺨﺐ‬ ‫ﻗﻮم ﯾﻬﻮد‬ De taal is gans het volk  Taal Hoe later op de avond, hoe schoner volk  Avond Opstoten in de vaart der volkeren  Vaart Volksstam Hele volksstammen Heel veel mensen Goruh goruh âdam

‫ﮔﺮوه ﮔﺮوه آدم‬ ‫آدم ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی‬ Vonk De vonken vliegen eraf! Er wordt hier flink gewerkt! Mesle fer-fere kâr mikonand!

!‫ﻣﺜﻞ ﻓﺮﻓﺮه ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ !‫اﯾﻦ ﺟﺎ ﺳﺨﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﮐﺎرﻧﺪ‬ Voor Alles heeft zijn voor en zijn tegen Alles heeft zijn voor- en nadelen Har goli bu-i o xâri dârad

‫ﻫﺮ ﮔﻠﯽ ﺑﻮﯾﯽ و ﺧﺎری دارد‬ ‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺧﻮﺑﯽ و ﺑﺪی ﺧﻮدش را دارد‬ Wie niet voor mij is, is tegen mij {bijbeltekst, Lucas 11:23} Wie niet mijn kant kiest beschouw ik als een vijand Kasi ke bâ man nist bar man ast {enjil}

{‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻃﺮف ﻣﻦ را ﻧﮕﯿﺮد دﺷﻤﻦ ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﻢ‬

454

Proef woordenboek.indd 454

16-5-2008 9:24:53

Voorbeeld / Voorzichtigheid

Voorbeeld Goed voorbeeld doet goed volgen Goed gedrag wordt nagevolgd Nemune-ye xub sar mašqe digarân ast

‫منﻮﻧﻪ ﺧﻮب ﴎﻣﺸﻖ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ‬ ‫رﻓﺘﺎر ﺧﻮب را ﻫﻤﻪ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Voordeel Iemand het voordeel van de twijfel geven Een onzekere factor bij iemand zo gunstig mogelijk voor hem uitleggen Be kasi erfâq kardan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ارﻓﺎق ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﻨﺼﺮ ﺳﺴﺖ ﮐﺴﯽ را ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ و دل ﭘﺬﯾﺮ‬ ‫ﻧﺸﺎن دادن‬ Voorgrond Op de voorgrond staan Voorop-/vooraanstaan Jolo-ye hame budan

‫ﺟﻠﻮی ﻫﻤﻪ ﺑﻮدن‬ ‫در اول ﺻﻒ اﯾﺴﺘﺎدن‬/‫ﭘﯿﺶ‬ Op de voorgrond treden Als belangrijkste figuur optreden Xod râ jolo andâxtan

‫ﺧﻮد را ﺟﻠﻮ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺧﻮد را ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از ﻫﻤﻪ داﻧﺴﺘﻦ‬ Voorkómen Voorkómen is beter dan genezen Het is beter om maatregelen te nemen, zodat een ziekte/ongeluk geen kans krijgt Pišgiri behtar az modâwâ ast

‫ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﺑﻬﱰ از ﻣﺪاوا اﺳﺖ‬ ‫آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﮑﻨﺪ ﺗﺎ از ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن‬ ‫ﺑﻼ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﺷﻮد‬/‫ﺑﯿﻤﺎری‬ Voornemen Het voornemen koesteren Het plan hebben

Naqše-i dar sar parwarândan

‫ﻧﻘﺸﻪ ای در ﴎ ﭘﺮوراﻧﺪن‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ای داﺷﺘﻦ‬ De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens  Weg Voorspel Dat is nog maar het voorspel Dit is pas het begin Tâze aw-wale kâr ast

‫ﺗﺎزه اول ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻨﻮز ﺷﺮوع ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ‬ Voorteken Als de voortekenen niet bedriegen, zal (iets) wel gebeuren Alles wijst erop dat (iets) zal gebeuren Agar šawâhed dorost bašand (ân jariyân) et-tefâq mioftad

‫اﮔﺮ ﺷﻮاﻫﺪ درﺳﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ )آن ﺟﺮﯾﺎن( اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻗﻀﺎﯾﺎ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ )آن ﻣﺴﺎﻟﻪ( ﭘﯿﺶ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‬ Voortouw Het voortouw nemen Als eerste met iets beginnen Ebtekâr be xarj dâdan

‫اﺑﺘﮑﺎر ﺑﻪ ﺧﺮج دادن‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﯿﻦ ﻧﻔﺮ ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Vooruitzicht Iets in het vooruitzicht hebben Iets (aangenaams) verwachten Delgarme jariyâni budan

‫دل ﮔﺮم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫در اﻧﺘﻈﺎر ﭼﯿﺰ )ﺧﻮش آﯾﻨﺪی( ﺑﻮدن‬ Voorzichtigheid Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinkast Als je voorzichtig bent, kan je fouten/ ongelukken vermijden

455

Proef woordenboek.indd 455

16-5-2008 9:24:53

Vork / Vraagstuk

Molâheze asle baqâ ast

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺻﻞ ﺑﻘﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻼﻫﺎ‬/‫آدم اﮔﺮ اﺣﺘﯿﺎط ﮐﻨﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻠﻮی اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت‬ ‫را ﺑﮕﯿﺮد‬ Vork Weten hoe de vork aan de steel zit Weten wat er aan de hand is // hoe een situatie in elkaar zit Midânad mozu az če qarâr ast

‫ﻣﯽ داﻧﺪ ﻣﻮﺿﻮع از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬ ‫ از وﺿﻌﯽ ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﻮدن‬- ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ آﮔﺎه ﺑﻮدن‬ Vorkje Een vorkje meeprikken Een kleinigheid mee-eten Nân o paniri xordan

‫ﻧﺎن و ﭘﻨﯿﺮی ﺧﻮردن‬ ‫ﺧﻮراک ﺳﺎده ای ﺑﺎ ﻫﻢ ﺧﻮردن‬ Vorm Iets voor de vorm doen Iets doen omdat het zo hoort Barâye xâli nabudane arize kâri kardan

‫ﺑﺮای ﺧﺎﻟﯽ ﻧﺒﻮدن ﻋﺮﯾﻀﻪ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﻋﻤﻠﯽ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺳﻨﺖ و اﺣﺘﺮام اﻧﺠﺎم دادن‬ In vorm zijn Fit zijn // veel kunnen presteren Damâq čâq budan

‫دﻣﺎغ ﭼﺎق ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎراﯾﯽ زﯾﺎدی داﺷﺘﻦ‬- ‫ﺳﺮﺣﺎل ﺑﻮدن‬ Zonder vorm van proces Zonder formele rechtsgang Bedune mohâkeme

‫ﺑﺪون ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ‬ ‫ﺑﺪون روﻧﺪ رﺳﻤﯽ ﻗﻀﺎﯾﯽ‬ Vos Als de vos de passie preekt, boer, let op uw kippen

Wantrouw huichelaars Az mol-lâ-i ke jânamâz âb mikešad betars

‫از ﻣﻼﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﺎمنﺎز آب ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺑﱰس‬ ‫ﺑﻪ آدم ﻫﺎی ﭼﺮب زﺑﺎن و ﮐﻼش اﻋﺘﻤﺎد ﻧﮑﻦ‬ Een slimme vos Een slim/handig iemand Zirake mak-kâr

‫زﯾﺮک ﻣﮑﺎر‬ ‫ﮐﺎردان‬/‫آدم ﺑﺎﻫﻮش‬ Een vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken Al wordt iemand ouder, zijn (slechte) karaktereigenschappen verdwijnen niet Gorg zâde âqebat gorg šawad har čand ke bâ âdami bozorg šawad

‫ﮔﺮگ زاده ﻋﺎﻗﺒﺖ ﮔﺮگ ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ آدﻣﯽ ﺑﺰرگ‬ ‫ﺷﻮد‬ ‫آدم ﻫﺮ ﭼﻘﺪر ﻋﻤﺮ ﮐﻨﺪ ﺳﺮﺷﺖ و ذات )ﺑﺪ( ﺧﻮد را از‬ ‫دﺳﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬ Vraag (zn) Voor jou een vraag, voor mij een weet Ik weet hoe de zaak in elkaar zit, terwijl jij dat nog niet weet Man ke midânam to ham tuye xomâri bâš

‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﻢ ﺗﻮ ﻫﻢ ﺗﻮی ﺧامری ﺑﺎش‬ ‫ﻣﻦ از آن ﺟﺮﯾﺎن آﮔﺎﻫﻢ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻫﻨﻮز آن را‬ ‫ﻧﻤﯽ داﻧﯽ‬ Vraagstuk Een brandend vraagstuk Een probleem dat dringend opgelost moet worden Mošgele hâd

‫ﻣﺸﮕﻞ ﺣﺎد‬ ‫دﺷﻮاری ﮐﻪ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺣﻞ ﺷﻮد‬

456

Proef woordenboek.indd 456

16-5-2008 9:24:53

Vragen (ww) / Vriend

Vragen (ww) Nou vraag ik je! Dat is toch volkomen belachelijk! Râsti masxare ast!

!‫راﺳﺘﯽ ﻣﺴﺨﺮه اﺳﺖ‬ !‫اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺧﻨﺪه آور اﺳﺖ‬ Vragen staat vrij Je kan het gerust vragen, maar het is niet zeker of aan de vraag voldaan wordt Porsidan xarji nadârad

‫ﭘﺮﺳﯿﺪن ﺧﺮﺟﯽ ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﻮال ﮐﺮدن راﺣﺖ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺟﻮاﺑﺶ‬ ‫ﻫﻢ داده ﺷﻮد‬ Vrede Een gewapende vrede Een broze overeenkomst // een toestand waarin elk moment weer de strijd kan uitbreken Solhe mosal-lah

‫ﺻﻠﺢ ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬- ‫ﭘﯿﻤﺎﻧﯽ ﺑﯽ دوام‬ ‫دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮد‬ Ergens geen vrede mee hebben Geen genoegen nemen met iets // iets niet accepteren Zire bâre čizi naraftan

‫زﯾﺮ ﺑﺎر ﭼﯿﺰی ﻧﺮﻓنت‬ ‫ ﻣﺴﺎﻟﻪ ای را ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬- ‫ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ رﺿﺎﯾﺖ ﻧﺪادن‬

Vreemd Dat heeft hij van geen vreemde Dat is een eigenschap die in zijn familie zit Zâte âbâ wa ajdâdi-aš ast

‫ذات آﺑﺎ و اﺟﺪادی اش اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ در ﺧﺎﻧﻮاده او اﺳﺖ‬ Vreemd tegen iets aankijken Een andere mening over iets hebben // verbaasd zijn over iets Qarib negâh kardan

‫ﻏﺮﯾﺐ ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ ‫ از ﭼﯿﺰی‬- ‫در ﻣﻮردی ﻋﻘﯿﺪه ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻦ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻌﺠﺐ ﮐﺮدن‬ Vreugd Hoe meer zielen, hoe meer vreugd  Ziel Vriend Dikke vrienden zijn Een goede vriendschap hebben Rofaqâ-ye jun-juni budan

‫رﻓﻘﺎی ﺟﻮن ﺟﻮﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫دوﺳﺖ ﻫﺎی ﺻﻤﯿﻤﯽ ﺑﻮدن‬ Even goeie vrienden Het iemand anders niet kwalijk nemen, als die iets weigert Hanuz rafiqim

‫ﻫﻨﻮز رﻓﯿﻘﯿﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی را رد ﮐﺮد از دﺳﺘﺶ دﻟﺨﻮر ﻧﺸﻮ‬

Het is alles pais en vree  Pais Vredesnaam In vredesnaam dan maar Het moet maar gebeuren, ook al vind ik het niet juist Hâlâ ke čâre nist qabul ast

‫ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﭼﺎره ﻧﯿﺴﺖ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬ ‫آن ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﮐﻪ آن را درﺳﺖ ﻧﻤﯽ‬ ‫داﻧﻢ‬

Onze gevederde vrienden De vogels Dustâne pardâre mâ

‫دوﺳﺘﺎن ﭘﺮدار ﻣﺎ‬ ‫ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن‬ Zeg mij wie uw vrienden zijn, en ik zal u zeggen wie gij zijt

457

Proef woordenboek.indd 457

16-5-2008 9:24:54

Vriezen / Vrucht

Als ik u uw vrienden ken, weet ik wat voor mens u bent Begu dustâne šomâ ke hastand tâ begu-yam šomâ ke hastid

‫ﺑﮕﻮ دوﺳﺘﺎن ﺷام ﮐﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﺷام ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯿﺪ‬ ‫اﮔﺮ دوﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎ را ﺑﺸﻨﺎﺳﻢ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺟﻮر‬ ‫آدﻣﯽ ﻫﺴﺘﯿﺪ‬ Beter een goede buur dan een verre vriend  Buur In de nood leert men zijn vrienden kennen  Nood Vriezen Het kan vriezen en het kan dooien Het kan alle kanten op Âqebataš ma-alum nist

‫ﻋﺎﻗﺒﺘﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ اﻣﮑﺎﻧﯽ وﺟﻮد دارد ﺧﻮب ﯾﺎ ﺑﺪ‬ Vrijheid De vrijheid nemen Zich veroorloven Xod râ mojâz dânestan

‫ﺧﻮد را ﻣﺠﺎز داﻧﺴنت‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮد اﺟﺎزه اﻧﺠﺎم ﮐﺎری را دادن‬ Dichterlijke vrijheid Een onregelmatigheid die een dichter zich permitteren kan, een prozaschrijver niet // (algemener) een vrijheid die je neemt in je taalgebruik Ejâze-ye šâ-erâne

‫اﺟﺎزه ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ‬ ‫ﺑﯽ ﻧﻈﻤﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺎﻋﺮ ﺧﻮد را در آن ﻣﺠﺎز ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫ )ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺮ( اﺟﺎزه ای ﮐﻪ‬- ‫و ﯾﮏ ﻧﺜﺮ ﻧﻮﯾﺲ ﻧﻤﯽ داﻧﺪ‬ ‫آدم در ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Vrijheid blijheid Ieder zijn vrijheid // laat iedereen doen wat hij wil

Hame az haft do-olat âzâdand

‫ﻫﻤﻪ از ﻫﻔﺖ دوﻟﺖ آزادﻧﺪ‬ ‫ ﺑﮕﺬار ﻫﺮ ﮐﺲ ﻫﺮﮐﺎری‬- ‫ﻫﺮ ﮐﺲ آزادی ﺧﻮد را دارد‬ ‫دﻟﺶ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﮑﻨﺪ‬ Waar de vrijheid is, daar is mijn vaderland Ik beschouw dat land als mijn vaderland, waar ik vrij ben Watan ânjâst ke âzâdist

‫وﻃﻦ آن ﺟﺎﺳﺖ ﮐﻪ آزادﯾﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮزﻣﯿﻨﯽ را وﻃﻦ ﺧﻮد ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ در آن آزادم‬ Vrouw Moeder de vrouw  Moeder Vrucht Aan de vruchten kent men de boom 1 - Uit de kinderen is het karakter van de ouders op te maken 2 - Uit iemands daden kun je zijn karakter leren kennen Az kuze hamân borun tarâwad ke darust

‫از ﮐﻮزه ﻫامن ﺑﺮون ﺗﺮاود ﮐﻪ در اوﺳﺖ‬ ‫ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﭘﺪر و ﻣﺎدر را از ﺑﭽﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻣﯽ ﺗﻮان‬-١ ‫ از ﮐﺮدار ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ذات او ﭘﯽ ﺑﺮد‬-٢ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ De wrange vruchten van iets plukken De bittere resultaten ervaren van wat je gedaan hebt Dar âtaše amale xod suxtan

‫در آﺗﺶ ﻋﻤﻞ ﺧﻮد ﺳﻮﺧنت‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﻠﺦ ﮐﺮدار ﺧﻮد را ﭼﺸﯿﺪن‬ Eten van de verboden vrucht/boom Iets doen wat verboden is Az miwe-ye mamnu-e xordan

‫از ﻣﯿﻮه ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺧﻮردن‬ ‫ﮐﺎر ﯾﺎ ﻋﻤﻞ ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺎزی را اﻧﺠﺎم دادن‬

458

Proef woordenboek.indd 458

16-5-2008 9:24:54

Vuiltje / Vuur

Het zijn de slechtste vruchten niet waaraan de wespen knagen Over voortreffelijke mensen wordt er vaak geroddeld Pošte sare âdam hâye xub harf ziyâd ast

‫ﭘﺸﺖ ﴎ آدم ﻫﺎی ﺧﻮب ﺣﺮف زﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫درﺑﺎره آدم ﻫﺎی ﻣﻤﺘﺎز و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ زﯾﺎد ﻏﯿﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Verboden vruchten zijn het lekkerst Wat je eigenlijk niet mag eten, is het verleidelijkst Miwe-ye mamnu-e širin tar ast

‫ﻣﯿﻮه ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﺷﯿﺮﯾﻦ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺧﻮردﻧﺶ ﻣﺠﺎز ﻧﯿﺴﺖ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ آدم را وﺳﻮﺳﻪ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

Voor de vuist weg Zomaar/onvoorbereid Hamin juri

‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮری‬ ‫ﺑﺪون آﻣﺎدﮔﯽ‬/‫ﺑﺪون ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب‬ Met ijzeren vuist/hand  Hand Vuistje In zijn vuistje lachen Uit leedvermaak stiekem plezier hebben om iemand of iets Del xonak šodan

‫دل ﺧﻨﮏ ﺷﺪن‬ ‫از درد و رﻧﺞ ﮐﺴﯽ ﯾﺎ ﭼﯿﺰی ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪن‬ Uit het vuistje eten Zijn brood eten zonder de tafel te dekken Sare pâ-i čizi xordan

Vruchten afwerpen Resultaat hebben Samar dâdan

‫مثﺮ دادن‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ و ﻧﺘﯿﺠﻪ دادن‬ Vuiltje Er is geen vuiltje aan de lucht Er dreigt geen gevaar Donyâ amn o amân ast

‫دﻧﯿﺎ اﻣﻦ و اﻣﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻫﯿﭻ ﺧﻄﺮی در ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ Vuist Met elkaar op de vuist gaan Gaan vechten Dast be yaxe (yaqe) šodan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﺨﻪ )ﯾﻘﻪ( ﺷﺪن‬ ‫زد و ﺧﻮرد و ﮐﺘﮏ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ Met ijzeren vuist regeren Hardhandig heersen Bâ panje hâye âhanin hokumat kardan

‫ﺑﺎ ﭘﻨﺠﻪ ﻫﺎی آﻫﻨﯿﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺷﯿﻮه اﺳﺘﺒﺪادی ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﯽ ﮐﺮدن‬

‫ﴎﭘﺎﯾﯽ ﭼﯿﺰی ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺪون ﭼﯿﺪن ﻣﯿﺰ ﺧﻮراک ﺧﻮد را ﺧﻮردن‬ Vulkaan Dansen op de vulkaan Zich ondanks een dreigend gevaar blijven vermaken Dar masjed alwâti kardan

‫در ﻣﺴﺠﺪ اﻟﻮاﺗﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮش ﮔﺬراﻧﺪن ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﻄﺮ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Vuur Een heilig vuur Een inspiratie van hogere orde Elhâm

‫اﻟﻬﺎم‬ ‫اﻟﻬﺎم ﻋﺎرﻓﺎﻧﻪ و ﺷﺎﻋﺮاﻧﻪ‬ Iemand het vuur aan de schenen leggen Het iemand heel moeilijk maken // iemand een uitspraak/bekentenis proberen af te dwingen

459

Proef woordenboek.indd 459

16-5-2008 9:24:54

Vuur / Vuur

Kasi râ zire hašt kešidan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻫﺸﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ ﺑﺮای ﺣﺮف‬- ‫ زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬-١ ‫اﻋﺘﺮاف ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬/‫ﮐﺸﯿﺪن‬ Hij heeft wel voor hetere vuren gestaan Hij heeft zich bij nog grotere problemen heel goed kunnen redden Az in badtar hâ-yaš râ ham kešide ast

‫از اﯾﻦ ﺑﺪﺗﺮﻫﺎﯾﺶ را ﻫﻢ ﮐﺸﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫در ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرگ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﻫﻢ ﺧﻮب ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮدش را ﻧﺠﺎت دﻫﺪ‬ Iets te vuur en te zwaard verdedigen/ bestrijden Iets met alle middelen verdedigen/ bestrijden Bâ čang o dandân az jariyâni poštibâni/mobâreze kardan

‫ﻣﺒﺎرزه ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و دﻧﺪان از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ‬ ‫ﺑﺮاﯾﺶ ﻧﺒﺮد ﮐﺮدن‬/‫ﺑﺎ ﻫﺮ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ از ﻗﻀﯿﻪ ای دﻓﺎع‬ Iets uit het vuur slepen Iets met veel moeite nog weten gedaan te krijgen Čizi râ bâ mosibat be čang âwardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﺎ ﻣﺼﯿﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آوردن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎ دﺷﻮاری ﻫﺎی ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪن‬ In vuur en vlam staan 1 - Hevig branden 2 - Erg verliefd zijn Zelez o welez kardan

‫ﺟﻠﺰ و وﻟﺰ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺎﺷﻖ و ﺷﯿﻔﺘﻪ ﺑﻮدن‬-٢ ‫ ﺷﻌﻠﻪ ور ﺳﻮﺧﺘﻦ‬-١ Met vuur spelen Risico lopen // gevaarlijk handelen Bâ âtaš bâzi kardan

‫ﺑﺎ آﺗﺶ ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺎر ﺧﻄﺮﻧﺎک ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺎر ﭘﺮ ﺧﻄﺮی ﮐﺮدن‬

Tussen twee vuren zitten Zich in het nauw voelen door twee strijdige belangen Az do taraf xordan

‫از دو ﻃﺮف ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دو ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﺘﻀﺎد ﺧﻮد را در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﺣﺲ‬ ‫ﮐﺮدن‬ Voor iemand door het vuur gaan Alles voor iemand over hebben // zich volledig inzetten voor iemand Barâye kasi sar dâdan

‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﴎ دادن‬ ‫ ﺧﻮد‬- ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺴﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫را وﻗﻒ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ Wie het dichtst bij het vuur zit, warmt zich het best Wie het dichtst bij de bron van zegeningen zit, heeft er het meeste voordeel van Ân ke be dargâhe rahmat nazdik tar ast ajraš biš tar ast

‫آن ﮐﻪ ﺑﻪ درﮔﺎه رﺣﻤﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ اﺳﺖ اﺟﺮش ﺑﯿﺶ‬ ‫ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺑﺮﮐﺖ ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺮ اﺳﺖ ﺑﯿﺶ از آن‬ ‫ﺳﻮد ﻣﯽ ﺑﺮد‬ Zich het vuur uit de sloffen lopen voor iemand/iets Heel erg ijverig zijn/zich uitsloven voor iemand/iets Barâye kasi/čizi sagdo zadan

‫ﭼﯿﺰی ﺳﮓ دو زدن‬/‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‬/‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ‬/‫ﭘﺮ ﺣﺮارت و ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺑﻮدن‬ ‫زﺣﻤﺖ زﯾﺎدی ﮐﺸﯿﺪن‬ De/zijn hand ergens voor in het vuur steken  Hand Die twee zijn water en vuur  Water

460

Proef woordenboek.indd 460

16-5-2008 9:24:54

Vuurdoop / Vuurtje

Een potje op het vuur hebben  Potje

‫ﮐﻨﮑﻮر ﺳﺨﺘﯽ دادن‬ ‫اوﻟﯿﻦ و دﺷﻮارﺗﺮﯾﻦ اﻣﺘﺤﺎن ﺧﻮد را دادن‬

Olie op het vuur gieten/gooien  Olie

Vuurpijl De klap op de vuurpijl  Klap

Voor iemand de kastanjes uit het vuur halen  Kastanje

Vuurproef De vuurproef doorstaan Een zware, moeilijke opgave met succes afleggen Az bute-ye âzmâyeš xub darâmadan

Waar rook is, is vuur  Rook Zijn ogen schoten vuur  Oog Vuurdoop De vuurdoop ondergaan Een eerste, moeilijke test afleggen Konkure saxti dâdan

‫از ﺑﻮﺗﻪ آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﻮب در آﻣﺪن‬ ‫از اﻣﺘﺤﺎن ﺳﺨﺖ و ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﯿﺮون آﻣﺪن‬ Vuurtje Zich als een lopend vuurtje verspreiden  Nieuws

461

Proef woordenboek.indd 461

16-5-2008 9:24:54

Proef woordenboek.indd 462

16-5-2008 9:24:54

W Waagschaal Iets in de waagschaal stellen Iets aan groot risico blootstellen Dar mo-oredi gošâd bâzi kardan

‫در ﻣﻮردی ﮔﺸﺎد ﺑﺎزی ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﺰرﮔﯽ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ Waaien Laat maar waaien Maak je daarover geen zorgen Bi xiyâlaš, welaš kon

‫ وﻟﺶ ﮐﻦ‬،‫ﺑﯽ ﺧﯿﺎﻟﺶ‬ ‫ ﻏﺼﻪ اش را ﻧﺨﻮر‬،‫ﻧﮕﺮان آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺒﺎش‬ Waan De waan van de dag Mening die op een bepaald moment bij de meeste mensen leeft, maar die heel snel weer kan veranderen Mozu-e ruz

‫ﻣﻮﺿﻮع روز‬ ‫ﻧﻈﺮی ﮐﻪ در زﻣﺎن ﺧﺎﺻﯽ در ﻓﮑﺮ اﻏﻠﺐ ﻣﺮدم زﻧﺪه‬ ‫اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دوﺑﺎره زود ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‬ Waar (zn) Waar voor zijn geld krijgen Iets kopen dat de gemaakte kosten waard is Arješ-âs râ dârad

‫ارزش اش را دارد‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﺧﺮﯾﺪن ﮐﻪ درﺧﻮر ﻫﺰﯾﻨﻪ آن ﺑﺎﺷﺪ‬ Waard Buiten de waard rekenen Een verkeerde inschatting maken Awazi hesâb kardan

‫ﻋﻮﺿﯽ ﺣﺴﺎب ﮐﺮدن‬ ‫در ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺷﺘﺒﺎه و ﺧﻄﺎ ﮐﺮدن‬ Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten Mensen beoordelen een ander doorgaans naar zichzelf Kâfar hame râ be kiše xod pendârad

‫ﮐﺎﻓﺮ ﻫﻤﻪ را ﺑﻪ ﮐﯿﺶ ﺧﻮد ﭘﻨﺪارد‬ ‫آدم ﻣﻌﻤﻮﻻ دﯾﮕﺮان را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Waarde Iemand in zijn waarde laten Iemand respecteren // iemand in geen opzicht willen veranderen Ša-ane kasi râ negâh dâštan

‫ﺷﺎن ﮐﺴﯽ را ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ در ﺻﺪد ﺗﻐﯿﯿﺮ‬- ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺎﻣﺪن‬ Van nul en generlei waarde zijn  Nul Waardigheid Beneden iemands waardigheid Ver beneden iemands eigen niveau Dar ša-ane kasi nabudan

‫در ﺷﺎن ﮐﺴﯽ ﻧﺒﻮدن‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از ارزش ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Waarheid Dat is een waarheid als een koe Dat is volstrekt evident Hesâbe do dodt-tâ câhâr-tâ ast

‫ﺣﺴﺎب دو دوﺗﺎ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰ ﻣﺴﻠﻢ و روﺷﻨﯽ اﺳﺖ‬ 463

Proef woordenboek.indd 463

16-5-2008 9:24:54

Waas / Wachten (ww)

De waarheid ligt in het midden Noch het een noch het ander is helemaal waar Haqiqat čizi beyne in do tâ ast

‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭼﯿﺰی ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﺗﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻼ ﻧﻪ اﯾﻦ راﺳﺖ اﺳﺖ و ﻧﻪ آن‬ Dit is de nuchtere waarheid Zo is het; ik maak het niet mooier dan het is Haqiqate mahz ast

‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮر اﺳﺖ و ﻣﻦ آن را زﯾﺒﺎﺗﺮ از آن ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Het uur van de waarheid = het uur u Het beslissende moment Sare pole xar giri

‫ﴎ ﭘﻞ ﺧﺮ ﮔﯿﺮی‬ ‫ زﻣﺎن ﻗﻄﻌﯽ‬،‫ﻣﻮﻗﻊ ﻧﻬﺎﯾﯽ‬ Hij leeft met de waarheid op gespannen voet Hij vertelt vaak leugens // hij heeft de neiging om te liegen Harf hâ-yaš bâ haqiqat nemixânad

‫ﺣﺮﻓﻬﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ منﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫ ﺑﻪ دروغ ﮔﻮﯾﯽ ﮔﺮاﯾﺶ دارد‬- ‫اﻏﻠﺐ دروغ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‬ Iemand ongezouten de waarheid zeggen Iemand glashard zeggen waar het op staat // iemand zeggen wat je vindt zonder iets te verzwijgen Haqiqate mahz râ be kasi goftan

‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺤﺾ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔنت‬ ‫ ﻧﻈﺮ‬- ‫واﻗﻌﯿﺖ را ﺧﯿﻠﯽ روﺷﻦ ﺑﺮای ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻦ و ﭼﯿﺰی را ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻦ‬ Voor de waarheid uitkomen Eerlijk zeggen waar het op staat Râstaš râ goftan

‫راﺳﺘﺶ را ﮔﻔنت‬ ‫راﺳﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﮐﻨﺪه ﺣﻘﯿﻘﺘﯽ را ﮔﻔﺘﻦ‬ Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel  Leugen Kinderen en dronken mensen vertellen de waarheid  Kind Waas Een waas voor de ogen hebben De zaken niet meer helder zien {vaak door emoties} Joloye češm siyâhi raftan

‫ﺟﻠﻮی ﭼﺸﻢ ﺳﯿﺎﻫﯽ رﻓنت‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻣﺴﺎﯾﻞ را روﺷﻦ و واﺿﺢ ﻧﺪﯾﺪن }اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ {‫اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﯽ ﺷﺪن‬ Wacht (zn) Iemand de wacht aanzeggen Iemand een ultimatum geven // iemand een allerlaatste waarschuwing geven Bâ kasi etmâme hoj-jat kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ امتﺎم ﺣﺠﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ آﺧﺮﯾﻦ ﻫﺸﺪار را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺣﺮف آﺧﺮ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ زدن‬ ‫دادن‬ Iets in de wacht slepen Iets goeds binnengehaald hebben // iets {een prijs, een eer enz.} behaald hebben Čizi râ be čang âwardan

‫ﭼﯿﺰی را ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آوردن‬ ‫ اﺣﺘﺮاﻣﯽ‬،‫ ﭼﯿﺰی }ﺟﺎﯾﺰه‬- ‫ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺑﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ ‫و ﻏﯿﺮه( را ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪن‬ Een wisseling van de wacht  Wisseling Wachten (ww) Daar zaten we net op te wachten Dat ontbrak nog maar aan onze ellende

464

Proef woordenboek.indd 464

16-5-2008 9:24:54

Waffel / Walletjes

Hamin yeki râ kam dâštim

‫ﻫﻤﯿﻦ ﯾﮑﯽ را ﮐﻢ داﺷﺘﯿﻢ‬ ‫ﺗﻮی اﯾﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎﯾﻤﺎن )ﻓﻘﻂ( اﯾﻦ ﯾﮑﯽ ﺟﺎﯾﺶ‬ ‫ﺧﺎﻟﯽ ﺑﻮد‬ Daar zit ik niet op te wachten Dat hoeft van mij niet // dat is het laatste wat ik wil Košte wa morde-aš ke nistam

‫ﮐﺸﺘﻪ و ﻣﺮده اش ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫ ﺑﺮاﯾﻢ ﮐﻼ ﺑﯽ ارزش اﺳﺖ‬- ‫ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬ Waffel Hou je waffel! Mond dicht! // Zwijg! Dare dahanat râ beband!

!‫در دﻫﻨﺖ را ﺑﺒﻨﺪ‬ !‫ ﺧﻔﻪ ﺷﻮ‬- !‫آﻧﻘﺪر ﺣﺮف ﻧﺰن‬ Wagen (ww) Wie niet waagt, die niet wint Als je geen risico’s neemt, bereik je ook niets Kasi ke jor-at nadârad bâzande ast

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺟﺮات ﻧﺪارد ﺑﺎزﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫آدم اﮔﺮ رﯾﺴﮏ ﻧﮑﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﻧﻤﯽ رﺳﺪ‬ Wagen (zn) Het paard achter de wagen spannen  Paard Het vijfde wiel aan de wagen zijn  Wiel Wagentje Iemand voor je eigen karretje/ wagentje spannen  Karretje

‫ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﭘﻮل و ﺧﻮﺷﻨﺎﻣﯽ ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬ De wal keert het schip Omstandigheden verhinderen dat iets (ongunstigs) doorgang vindt Falak mâne-e kâr ast

‫ﻓﻠﮏ ﻣﺎﻧﻊ ﮐﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻧﻊ روﻧﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی )ﻧﺎﺟﻮری( ﺷﺪﻧﺪ‬ Iemand van de wal in de sloot helpen Iemand verkeerde raad geven // iemand een slechte dienst bewijzen Kasi râ az čâle dar âwardan wa be čâh andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را از ﭼﺎﻟﻪ در آوردن و ﺑﻪ ﭼﺎه اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﺪﺧﺪﻣﺘﯽ‬- ‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﺑﺪی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬ Tussen wal en schip vallen Nergens bij horen Az injâ rânde wa az ânjâ mânde šodan

‫از اﯾﻦ ﺟﺎ راﻧﺪه و از آﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ واﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﻮدن‬ Van wal steken Iets beginnen uit te leggen/te vertellen Rešte-ye soxan râ be dast gereftan

‫رﺷﺘﻪ ﺳﺨﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺷﺮح دادن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن‬ Dat raakt kant noch wal  Kant De beste stuurlui staan aan wal  Stuurlui Voet aan wal zetten  Voet

Wal Aan lager wal raken Geld en goede naam verliezen Be pisi oftâdan

Walletjes Van twee walletjes eten Van twee kanten profiteren Ham az tobre wa ham az âxor xordan

465

Proef woordenboek.indd 465

16-5-2008 9:24:54

Wand / War

‫ﻫﻢ از ﺗﻮﺑﺮه و ﻫﻢ از آﺧﻮر ﺧﻮردن‬ ‫از ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﻗﻀﯿﻪ ﺳﻮد و ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺑﺮدن‬ Wand Een teken aan de wand = een veeg teken  Teken Wandel Handel en wandel  Handel Wandeling In de wandeling wordt hij Kees genoemd In het gewone leven heet hij Kees Be ‘Kees’ ma-aruf ast

‫ﺑﻪ "ﮐﯿﺲ" ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺮدم او را‬،‫ﺗﻮی زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﻧﺎم او "ﮐﯿﺲ" اﺳﺖ‬ ‫"ﮐﯿﺲ" ﺻﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Wang Iemand de andere wang toekeren {bijbeltekst: Lucas 6:29} Op een agressieve daad grootmoedig reageren Parxâšgari râ bâ xunsardi pâsox dâdan {enjil}

{‫ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی را ﺑﺎ ﺧﻮﻧﴪدی ﭘﺎﺳﺦ دادن }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻫﻤﺘﯽ ﻧﺸﺎن دادن‬ Wanhoop Met de moed der wanhoop  Moed Wanklank Er werd geen (enkele) wanklank vernomen Er heerste een harmonieuze sfeer zonder kritiek of vervelende opmerkingen Hič (gune) hâlgiri našod

‫ﻫﯿﭻ )ﮔﻮﻧﻪ( ﺣﺎﻟﮕﯿﺮی ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻓﻀﺎی ﻣﻮزوﻧﯽ ﺑﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ﮐﻪ اﻧﺘﻘﺎد ﯾﺎ ﺧﺮده ﮔﯿﺮی‬ ‫ﻫﺎی ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪی در ﺑﺮ ﻧﺪاﺷﺖ‬

Wanten Hij weet van wanten Hij pakt de dingen energiek aan! Âdami ast kâri

‫آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﺎری‬ !‫ﮐﺎرش را ﺳﺮﯾﻊ و ﺑﺎ اﻧﺮژی اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ‬ Wapen Iemand met zijn eigen wapens bestrijden Met dezelfde middelen werken als de tegenstander Bâ harbe-ye xodaš be jânaš oftâdan

‫ﺑﺎ ﺣﺮﺑﻪ ﺧﻮدش ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺶ اﻓﺘﺎدن‬ ‫از ﻫﻤﺎن اﺳﻠﺤﻪ ﺣﺮﯾﻒ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮدن‬ Zijn wapens niet uit handen geven Middelen ter verdediging voor jezelf houden, zodat een ander die niet tegen je kan gebruiken Harbe-ye xod râ az adst nadadan

‫ﺣﺮﺑﻪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﺪادن‬ ‫اﺑﺰار دﻓﺎع را ﺑﺮای ﺧﻮد ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ ﺟﻮری ﮐﻪ دﯾﮕﺮی‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﺪ از آن ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ اش اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ‬ War Iets in de war schoppen/sturen Iets in verwarring brengen // iets verpesten Qazi-ye-i râ be ham rixtan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ ﮐﺎری را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﺮدن‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻣﻐﺸﻮش ﮐﺮدن‬ In de war raken Zich niet meer goed kunnen concentreren Guz pič šodan

‫ﮔﻮز ﭘﯿﭻ ﺷﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﮑﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Uit de war halen Iets weer in orde brengen/herstellen Râst o ris kandan

466

Proef woordenboek.indd 466

16-5-2008 9:24:54

Warm / Waslijst

‫راﺳﺖ و رﯾﺲ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎزﺳﺎزی ﮐﺮدن‬/‫ﭼﯿﺰی را دوﺑﺎره ﻣﻨﻈﻢ‬ Warm Ergens warm voor lopen Enthousiast voor iets worden Garme jariyâni šodan

‫ﮔﺮم ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺪن‬ ‫ ﻣﺸﺘﺎق ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬،‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺷﺪن‬ Ergens niet warm of koud van worden Onverschillig blijven ten opzichte van iets // zich niets aantrekken van iets Čizi râ alalsawi-ye didan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﻋﻠﯽ اﻟﺴﻮﯾﻪ دﯾﺪن‬ - ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﮐﺎﻣﻼ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت و ﺑﯽ ﻋﻼﻗﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی اﻫﻤﯿﺖ ﻧﺪادن‬ Het ging er warm aan toe Het was een levendige discussie // er werd flink gevochten Bahs bâlâ gereft

‫ﺑﺤﺚ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ دﻋﻮای ﺳﺨﺘﯽ ﺷﺪ‬- ‫ﮔﻔﺘﮕﻮی داﻏﯽ ﺑﻮد‬ Iets warm aanbevelen Iets met overtuiging aanprijzen Čizi râ moštâqâne tosiye kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد و اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﭼﯿﺰی ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن‬ Iets warm houden Zorgen dat iets niet vergeten wordt Qazi-ye-i râ garm negâh dâštan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﮔﺮم ﻧﮕﺎه داﺷنت‬ ‫در ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﺸﺪن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Warmpjes Er warmpjes bij zitten Goed van geld voorzien zijn Waze tupi dâštan

‫وﺿﻊ ﺗﻮﭘﯽ داﺷنت‬ ‫ﭘﻮل ﻓﺮاواﻧﯽ در دﺳﺘﺮس داﺷﺘﻦ‬ Wars Wars zijn van iets Afkerig zijn van iets // iets beslist afkeuren Az čizi zade šodan

‫از ﭼﯿﺰی زده ﺷﺪن‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﯽ ﭼﻮن و ﭼﺮا‬- ‫از ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن‬ ‫رد ﮐﺮدن‬ Was (zn) I = boenwas/bijenwas Als was in iemands handen zijn Gemakkelijk te beïnvloeden zijn door iemand Mesle mum dar daste kasi budan

‫ﻣﺜﻞ ﻣﻮم در دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ Goed in de slappe was zitten Veel geld hebben Pul-aš bâ pâru bâlâ mirawad

‫ﭘﻮﻟﺶ ﺑﺎ ﭘﺎرو ﺑﺎﻻ ﻣﯽ رود‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﭘﻮل داﺷﺘﻦ‬ Was (zn) II = kleren die gewassen moeten worden De vuile was buiten hangen Interne problemen naar buiten brengen, zodat iedereen ervan weet Dawâye xâne râ sare kuče bordan

‫دﻋﻮای ﺧﺎﻧﻪ را ﴎ ﮐﻮﭼﻪ ﺑﺮدن‬ ‫ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺧﺼﻮﺻﯽ را ﻓﺎش ﮐﺮدن ﺗﺎ ﻫﻤﻪ آن را ﺑﺪاﻧﻨﺪ‬ Het kind kan de was doen  Kind Waslijst Een hele waslijst Een enorme opsomming van punten onder elkaar Fehreste boland bâlâ

467

Proef woordenboek.indd 467

16-5-2008 9:24:54

Water / Water

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﻻ‬ ‫ﻟﯿﺴﺖ ﻃﻮﻻﻧﯽ از ﻧﮑﺘﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻫﻢ ردﯾﻒ‬ ‫ﺷﺪه اﻧﺪ‬ Water Boven water komen Terugkomen (na lang afwezig geweest te zijn) // onverwachts tevoorschijn komen Âftâbi šodan

‫آﻓﺘﺎﺑﯽ ﺷﺪن‬ ‫ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن‬- ‫)ﭘﺲ از ﻏﯿﺒﺘﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ( ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ‬ Die twee zijn water en vuur Die twee zijn bittere vijanden van elkaar Ân do nafar mesle kârd o panirand

‫آن دو ﻧﻔﺮ ﻣﺜﻞ ﮐﺎرد و ﭘﻨﯿﺮاﻧﺪ‬ ‫ﺧﻮﻧﯽ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬/‫آن دو آدم دﺷﻤﻦ ﺳﺮ ﺳﺨﺖ‬ Het water loopt altijd naar (de) zee Rijke mensen krijgen vaak grote voordelen Pul pul miâwarad

‫ﭘﻮل ﭘﻮل ﻣﯽ آورد‬ ‫ﭘﻮﻟﺪاران اﻏﻠﺐ اﻣﺘﯿﺎز و ﺳﻮد ﺑﺴﯿﺎری ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‬ Het water loopt mij in de mond Ik heb ergens vreselijke trek in Âb az lab o lo-oče-am mirizad

‫آب از ﻟﺐ و ﻟﻮﭼﻪ ام ﻣﯽ رﯾﺰد‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه اﺷﺘﻬﺎی ﭼﯿﺰی را دارم‬ Het water staat hem tot de lippen Hij is in grote moeilijkheden gekomen Tâ xer-xere dar hačal ast

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه در ﻫﭽﻞ اﺳﺖ‬ ‫در ﻣﺸﮕﻼت ﺑﺰرﮔﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ Iets boven water halen Vertellen wat verborgen en nog niet bekend was // iets openbaren Jariyâni râ ru kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را رو ﮐﺮدن‬ ‫ ﻗﻀﯿﻪ ای‬- ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ ﭘﻨﻬﺎن و ﻧﻬﺎن ﺑﻮد ﻓﺎش ﮐﺮدن‬ ‫را ﺑﺮﻣﻼ ﮐﺮدن‬ Ik voel dat aan mijn water Intuïtief voel ik aan wat er zal gebeuren Be delam barât šode ast

‫ﺑﻪ دمل ﺑﺮات ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫وﻗﻮع ﭘﯿﺸﺎﻣﺪی را ذاﺗﯽ و ﻏﺮﯾﺰی ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ In het water vallen Mislukken Naqše bar âb šodan

‫ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﺷﺪن و از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬ In troebel water is het goed vissen Van verwarring kan je slim gebruikmaken Az âbe gelâlud xub mišawad mâhi gereft

‫از آب ﮔﻞ آﻟﻮد ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺎﻫﯽ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫از ﻫﺮج و ﻣﺮج ﻣﯽ ﺗﻮان زﯾﺮﮐﺎﻧﻪ ﺳﻮد ﺑﺮد‬ Kijken of men water ziet branden Verschrikt kijken Češm hâye kasi čâhar tâ šodan

‫ﭼﺸﻢ ﻫﺎی ﮐﺴﯽ ﭼﻬﺎرﺗﺎ ﺷﺪن‬ ‫ﻣﺎت و ﻣﺒﻬﻮت و ﺧﯿﺮه ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬ Op water en brood zitten 1 - In de gevangenis zitten 2 - Het heel armoedig hebben 1 - Âb xonak xordan 2 - Nâne xošk saq zadan

‫ ﻧﺎن ﺧﺸﮏ ﺳﻖ زدن‬-٢ ‫ آب ﺧﻨﮏ ﺧﻮردن‬-١ ‫ ﺑﺴﯿﺎر ﻓﻘﯿﺮ و ﻧﺪار ﺑﻮدن‬-٢ ‫ در زﻧﺪان ﺑﺴﺮ ﺑﺮدن‬-١ Stille waters hebben diepe gronden Mensen die weinig spraakzaam zijn, hebben vaak meer verstand/inzicht dan je zou denken

468

Proef woordenboek.indd 468

16-5-2008 9:24:54

Waterloo / Weegs zie Weg

Az ân natars ke hây o hu dârad az ân betars ke sar be tu dârad

Het hoofd boven water houden  Hoofd

‫از آن ﻧﱰس ﮐﻪ ﻫﺎی و ﻫﻮ دارد از آن ﺑﱰس ﮐﻪ ﴎ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮ دارد‬ ‫ﻓﻬﻤﯿﺪه‬/‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﮐﻢ ﺣﺮف ﻣﯽ زﻧﻨﺪ اﻏﻠﺐ ﻋﺎﻗﻞ ﺗﺮ‬ ‫ﺗﺮ از آﻧﻬﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ آدم ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬

Morgenrood, water in de sloot  Morgenrood

Van het zuiverste water Van de beste soort Jensi ke ru dast nadârad

‫ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻪ رو دﺳﺖ ﻧﺪارد‬ ‫ درﺟﻪ ﯾﮏ و ﻋﺎﻟﯽ‬،‫از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮع‬ Water bij de wijn doen Zich matigen in zijn eisen // enigszins toegeven Kutâh âmadan

Op elkaar lijken als twee druppels water  Druppel Spijkers op laag water zoeken  Spijker Waterloo Zijn Waterloo vinden Een laatste/definitieve nederlaag lijden Kol-lan qâfiye râ baxtan

‫ﮐﻮﺗﺎه آﻣﺪن‬ ‫ ﮐﻢ و ﺑﯿﺶ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدن‬- ‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد را ﮐﻢ ﮐﺮدن‬ Water naar de zee dragen Onnodig werk verrichten Baxiye be âbduq zadan, âb dar hâwan kubidan

‫ﮐﻼ ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﺑﺎﺧنت‬ ‫ﻗﻄﻌﯽ ﺧﻮردن‬/‫ﺷﮑﺴﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ‬ Watten Iemand in de watten leggen Iemand verwennen Kasi râ be nâz parwardan

‫ آب در ﻫﺎون ﮐﻮﺑﯿﺪن‬،‫ﺑﺨﯿﻪ ﺑﻪ آﺑﺪوغ زدن‬ ‫ﮐﺎر ﭘﻮچ و ﺑﯽ ﻫﻮده ﮐﺮدن‬ Als een vis in het water  Vis Dat staat als een paal boven water!  Paal De kruik gaat zolang te water tot ze breekt/barst  Kruik De zon niet in het water kunnen zien schijnen  Zon

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻧﺎز ﭘﺮوردن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﻟﻮس ﮐﺮدن‬ Weder IJs en weder dienende  IJs Wee Wee je gebeente! Pas op, hoor! {bij een bedreiging met slaag/straf} Guši dastat bâšad hâ!

!‫ﮔﻮﺷﯽ دﺳﺘﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺎ‬ ‫ ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش ﻫﺎ! }ﺗﻬﺪﯾﺪی‬،!‫ﺣﻮاﺳﺖ را ﺟﻤﻊ ﮐﻦ ﻫﺎ‬ {‫ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬/‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﺘﮏ‬

Een steek onder water geven  Steek Weegs  Weg Gods water over Gods akker laten lopen  God

469

Proef woordenboek.indd 469

16-5-2008 9:24:54

Weelde / Weet (zn)

Weelde In weelde baden Van een onbezorgd en rijk leven genieten Dar pul qalt zadan

‫در ﭘﻮل ﻏﻠﺖ زدن‬ ‫از زﻧﺪﮔﯽ آﺳﻮده و ﭘﺮ رﻓﺎه و ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ ای ﻟﺬت ﺑﺮدن‬ Weer (zn) I = weersgesteldheid Door weer en wind // weer of geen weer Ongeacht de weersomstandigheden Agar sang ham bebârad

‫اﮔﺮ ﺳﻨﮓ ﻫﻢ ﺑﺒﺎرد‬ ‫ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻫﻮا‬ Mooi weer spelen Doen alsof alles prima in orde is, terwijl dat niet zo is Alaki jo-olân dâdan

‫اﻟﮑﯽ ﺟﻮﻻن دادن‬ ‫واﻧﻤﻮد ﮐﺮدن ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺧﻮب و ﻋﺎﻟﯽ اﺳﺖ در‬ ‫ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ‬ Avondrood, mooi weer aan boot/ boord  Avondrood Weer (zn) II = verdediging Druk in de weer zijn Heel actief/volop in beweging zijn Xeyli bodo wâdo dâštan

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺪو وادو داﺷنت‬ ‫ﻣﺸﻐﻮل ﺑﮑﺎر ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮﮔﺮم‬ Zich tegen iets te weer stellen Zich tegen iets verdedigen Alay-he jariyâni pâ šodan

‫ﻋﻠﯿﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﭘﺎ ﺷﺪن‬ ‫در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﯿﺰی از ﺧﻮد دﻓﺎع ﮐﺮدن‬ Weerga Hij/dat kent zijn weerga niet! Hij/dat is volstrekt uniek

Wâqe-an tak ast

!‫واﻗﻌﺎ ﺗﮏ اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻤﺘﺎ ﻧﺪارد‬،‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﺳﺖ‬ Weerlicht Als de weerlicht Flitsend snel // schielijk of onmiddellijk Mesle barq, fešangi

‫ ﻓﺸﻨﮕﯽ‬،‫ﻣﺜﻞ ﺑﺮق‬ ‫ ﻓﺮز و ﭼﺎﺑﮏ ﯾﺎ ﻓﻮری‬- ‫ﺗﻨﺪ و ﺗﯿﺰ‬ Weeromstuit Van de weeromstuit In een spontane/onwillekeurige reactie Wâkoneše qeyre erâdi

‫واﮐﻨﺶ ﻏﯿﺮ ارادی‬ ‫ﻏﯿﺮ ﻋﻤﺪی‬/‫در ﻋﮑﺲ اﻟﻌﻤﻠﯽ ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر‬ Weerstand De weg van de minste weerstand kiezen  Weg Weet (zn) Het is maar een weet Ik geef je deze tip // het lijkt me goed dat je dit weet Bad nist ke bedâni

‫ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﯽ‬ ‫ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﺧﻮب اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ‬- ‫ﺗﻮ را راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫را داﻧﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﯽ‬ Iets aan de weet proberen te komen Navraag doen // bepaalde informatie proberen te krijgen Sar o guši âb dâdan

‫ﴎ و ﮔﻮﺷﯽ آب دادن‬ ‫ در ﺟﻤﻊ آوری اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻮﺷﯿﺪن‬- ‫ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺮدن‬ Voor jou een vraag, voor mij een weet  Vraag

470

Proef woordenboek.indd 470

16-5-2008 9:24:54

Weg (zn) / Weg (zn)

Weg (zn) Aan de weg timmeren De publiciteit zoeken Pe-ye esm o rasm budan

‫ﭘﯽ اﺳﻢ و رﺳﻢ ﺑﻮدن‬ ‫دﻧﺒﺎل ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت و ﻣﻌﺮوﻓﯿﺖ ﮔﺸﺘﻦ‬ Alle/vele wegen leiden naar Rome Je kan op allerlei manieren een doel bereiken Râh/čâre ziyâd ast

‫ﭼﺎره زﯾﺎد اﺳﺖ‬/‫راه‬ ‫ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﺴﯿﺮﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ‬ Dat ligt niet op mijn weg Dat hoort niet bij mijn taak // dat hoef ik niet te doen Râhe kâre man nist

‫راه ﮐﺎر ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻣﺠﺒﻮر ﻧﯿﺴﺘﻢ اﻧﺠﺎﻣﺶ ﺑﺪﻫﻢ‬- ‫اﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺖ‬ De weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens Plannen alleen zijn niet genoeg, het komt op de daden aan Harfe alaki mâye-ye šišaki

‫ﺣﺮف اﻟﮑﯽ ﻣﺎﯾﻪ ﺷﯿﺸﮑﯽ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﮐﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﻋﻤﻞ‬ ‫ﮐﺮد‬ De weg van de minste weerstand kiezen Kiezen voor de gemakkelijkste oplossing, waarbij de minste tegenstand te verwachten is Bi darde sar tarin masir râ gereftan

‫ﺑﯽ درد ﴎ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫آﺳﺎن ﺗﺮﯾﻦ راه ﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻧﻊ را دارد اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﮐﺮدن‬ Een weg inslaan Aan iets beginnen // een keuze maken // een richting kiezen

Masiri râ gereftan

‫ﻣﺴﯿﺮی را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ راﻫﯽ را‬- ‫ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﮐﺎری را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﯾﺪن‬ Er wel weg mee weten Heel goed weten hoe je iets moet gebruiken en wat je ermee kan doen Râhe kâri râ balad budan

‫راه ﮐﺎری را ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ ‫روش ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن و اﺳﺘﻔﺎده ﭼﯿﺰی را ﺧﻮب داﻧﺴﺘﻦ‬ Ergens veel van weg hebben Sterk op iets lijken Xeyli šabihe čizi budan

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺷﺒﯿﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻫﻢ ﺷﮑﻞ و رﯾﺨﺖ ﭼﯿﺰی ﺑﻮدن‬ Gebaande wegen bewandelen Een al beproefde methode volgen Râhe sâf râ piš gereftan

‫راه ﺻﺎف را ﭘﯿﺶ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻣﺴﯿﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺷﺪه ای را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ Hier scheiden onze wegen Op dit punt zijn en blijven wij het oneens Man digar nistam

‫ﻣﻦ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻢ و ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﻢ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﯿﻢ‬ Hij is mooi op weg om gek te worden Hij vertoont de neiging om gek te worden Râsti râsti dârad xol mišawad

‫راﺳﺘﯽ راﺳﺘﯽ دارد ﺧﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از دﯾﻮاﻧﮕﯽ در او دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‬ Hij zal zijn weg wel vinden Hij zal wel slagen in wat hij onderneemt Râhe xodaš râ peydâ mikonad

471

Proef woordenboek.indd 471

16-5-2008 9:24:54

Weg (zn) / Weg (zn)

‫راه ﺧﻮدش را ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫در ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Iedereen ging zijns weegs Het gezelschap ging uit elkaar, iedereen naar zijn eigen bestemming Har ke beraft xâne-ye xod

‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﺑﺮﻓﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد‬ ‫ﺟﻤﻊ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪ و ﻫﺮﮐﺲ ﺑﻪ ﻃﺮف ﻣﻘﺼﺪ ﺧﻮد‬ ‫رﻓﺖ‬ Iemand iets in de weg leggen Iemand dwarsbomen/hinderen Râhe kasi râ sad kardan

‫راه ﮐﺴﯽ را ﺳﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺎﻧﻊ ﺷﺪن‬/‫از ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﺴﯽ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﺮدن‬ Iemand op weg helpen Iemand aanwijzingen geven om zijn doel te bereiken Râh o čâh râ be kasi nešân dâdan

‫راه و ﭼﺎه را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺸﺎن دادن‬ ‫ﮐﺴﯽ را در ﻣﺴﯿﺮ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺪﻓﺶ ﯾﺎری ﮐﺮدن‬ Iemand/iets uit de weg gaan Iemand/iets bewust ontlopen Az sare râhe kasi/čizi kenâr raftan

‫ﭼﯿﺰی ﮐﻨﺎر رﻓنت‬/‫از ﴎ راه ﮐﺴﯽ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای دوری ﮐﺮدن‬/‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ از ﮐﺴﯽ‬ Iemand uit de weg ruimen Iemand vermoorden Sare kasi râ zire âb kardan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ آب ﮐﺮدن‬ ‫ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬،‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﺘﻦ‬ In de weg lopen/staan Hinderen Joloye dast o pâ râ gereftan/budan

‫ﺑﻮدن‬/‫ﺟﻠﻮی دﺳﺖ و ﭘﺎ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻣﺎﻧﻊ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺷﺪن‬

Naar de bekende weg vragen Een vraag stellen, terwijl je het antwoord al weet Xod râ be kuče-ye aličap zadan

‫ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﻮﭼﻪ ﻋﻠﯽ ﭼﭗ زدن‬ ‫ﭼﯿﺰی ﭘﺮﺳﯿﺪن درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺟﻮاﺑﺶ را ﺑﺪاﻧﺪ‬ Op de ingeslagen weg voortgaan Net zo handelen als tot nu toe Donbâle kâre hamišegi râ gereftan

‫دﻧﺒﺎﻟﻪ ﮐﺎر ﻫﻤﯿﺸﮕﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺎری را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﯿﺸﻪ اﻧﺠﺎم دادن‬ Wie aan de weg timmert, heeft veel bekijks Wie in het openbaar optreedt, staat aan kritiek bloot Kasi ke sari tuye sar hâ dârad pošte saraš harf hâ dârad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﴎی ﺗﻮی ﴎﻫﺎ دارد ﭘﺸﺖ ﴎش ﺣﺮف ﻫﺎ‬ ‫دارد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻧﻘﺸﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم دارد زﯾﺎد اﻧﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﺷﻨﻮد‬ Zijn eigen weg gaan Zijn eigen koers bepalen, zonder met anderen rekening te houden Xare xod râ rândan

‫ﺧﺮ ﺧﻮد را راﻧﺪن‬ ‫ﺑﺪون ﻣﻼﺣﻈﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻮد را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن‬ Zo oud als de weg naar Kralingen/ Rome Iets wat als nieuw wordt gebracht, maar in feite allang bij iedereen bekend is In râ ke har nane qamari midânad

‫اﯾﻦ را ﮐﻪ ﻫﺮ ﻧﻨﻪ ﻗﻤﺮی ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭼﯿﺰ ﺟﺪﯾﺪ ﻋﺮﺿﻪ ﮐﺮدن در ﺻﻮرﺗﯽ‬ ‫ﮐﻪ ﻣﺪت ﻫﺎ اﺳﺖ ﻫﻤﻪ آن را ﻣﯽ داﻧﻨﺪ‬ Een gevaar op de weg  Gevaar

472

Proef woordenboek.indd 472

16-5-2008 9:24:55

Weg (bn/bw) / Welzijn

Gods wegen zijn ondoorgrondelijk  God Waar een wil is, is een weg  Wil Weg (bn/bw) Dat is nooit weg Dat is hoe dan ook nuttig Be har hâl be dard mixorad

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﻪ درد ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ‬ Wegkomen Ergens goed mee wegkomen Geluk gehad hebben met iets // minder last gehad hebben van iets dan verwacht werd Qeser dar raftan

‫ﻗﴪ در رﻓنت‬ ‫ ﮐﻤﺘﺮ از اﻧﺘﻈﺎر از ﭼﯿﺰی‬- ‫در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﺎﻧﺲ آوردن‬ ‫ﺻﺪﻣﻪ و آﺳﯿﺐ دﯾﺪن‬

Laten we wél wezen Laten wij eerlijk zijn en er niet omheen draaien // eerlijk gezegd Râstaš in ast ke

‫راﺳﺘﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬ ‫ در‬- ‫ﺑﮕﺬار ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ و آن را ﻧﭙﯿﭽﺎﻧﯿﻢ‬ ‫ﺣﻘﯿﻘﺖ‬ Zeg dat wél! Wat je nu zegt, klopt precies! // inderdaad! Daqiqan hamin jur ast!

!‫دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ ﺻﺪ در‬- !‫آن ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ دﻗﯿﻘﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ‬ !‫ﺻﺪ‬ Welletjes Nu vind ik het welletjes Ik vind het nu meer dan genoeg: er moet een einde aan komen Jamaš kon to ham

‫ﺟﻤﻊ اش ﮐﻦ ﺗﻮ ﻫﻢ‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻓﯿﺼﻠﻪ‬:‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ از ﺣﺪ اش ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ‬

Weglopen Dat loopt niet weg Dat is niet urgent Dar ke nemirawad

‫در ﮐﻪ منﯽ رود‬ ‫ﻋﺠﻠﻪ ای ﻧﯿﺴﺖ‬ Wel Als ik het wél heb Als ik me niet vergis Agar eštebâh nakonam

‫اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﮑﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ درﺳﺖ ﻓﻬﻤﯿﺪه ﺑﺎﺷﻢ‬ Het kan er wel mee door Het kan beter, maar zo moet het maar gebeuren In juri ham qabul ast

‫اﯾﻦ ﺟﻮری ﻫﻢ ﻗﺒﻮل اﺳﺖ‬ ‫دﻟﺨﻮاه و اﯾﺪه آل ﻧﯿﺴﺖ وﻟﯽ ﮐﺎر را راه ﻣﯽ اﻧﺪازد‬

Welstand In blakende welstand verkeren Het uitstekend maken Mesle šâxe šemšâd sare hâl budan

‫ﻣﺜﻞ ﺷﺎخ ﺷﻤﺸﺎد ﴎﺣﺎل ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻨﺪرﺳﺖ ﺑﻮدن و ﺳﻼﻣﺘﯽ ﮐﺎﻣﻞ داﺷﺘﻦ‬ Welvaren Zij ziet eruit als Hollands welvaren Zij ziet er gezond en krachtig uit Šekamaš mesle hâji hâ čâq ast

‫ﺷﮑﻤﺶ ﻣﺜﻞ ﺣﺎﺟﯽ ﻫﺎ ﭼﺎق اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﻨﺪرﺳﺖ و ﻗﻮی ﻣﯽ رﺳﺪ‬ Welzijn Bij leven en welzijn  Leven

473

Proef woordenboek.indd 473

16-5-2008 9:24:55

Wenk / Wereld

Wenk Iemand op zijn wenken bedienen Onmiddellijk uitvoeren wat iemand vraagt Nokare halqe be guše kasi budan

‫ﻧﻮﮐﺮ ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫دﺳﺘﻮر ﮐﺴﯽ را ﻓﻮری اﺟﺮا ﮐﺮدن‬ Wenkbrauw Op zijn wenkbrauwen lopen Bijna niet meer verder kunnen van vermoeidheid Nâye râh raftan nadâštan

‫ﻧﺎی راه رﻓنت ﻧﺪاﺷنت‬ ‫از ﺧﺴﺘﮕﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Wens De wens is de vader van de gedachte Je stelt je als mogelijk voor wat je graag wilt Ârezu sarâb ast

‫آرزو ﴎاب اﺳﺖ‬ ‫ ﻓﮑﺮ واﻫﯽ‬،‫آدم ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺧﻮد را اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﯽ ﻣﯽ داﻧﺪ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een vrome wens Een wens die vrijwel zeker niet in vervulling zal gaan Ârezu-ye kaški

‫آرزوی ﮐﺸﮑﯽ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ای ﮐﻪ ﺑﺪون ﺷﮏ واﻗﻌﯿﺖ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Zoveel mensen, zoveel wensen  Mens Wereld De Nieuwe Wereld Amerika Donyâ-i jadid

‫دﻧﯿﺎی ﺟﺪﯾﺪ‬ ‫آﻣﺮﯾﮑﺎ‬

De Oude Wereld Europa Donyâ-i qadim

‫دﻧﯿﺎی ﻗﺪﯾﻢ‬ ‫اروﭘﺎ‬ De wereld is een speeltoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel Iedereen krijgt in het leven zijn eigen aandeel in vreugde en verdriet Donyâ namâyeši ast ke har kas naqše xod râ dârad

‫دﻧﯿﺎ منﺎﯾﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد آن دارد‬ ‫در زﻧﺪﮔﯽ ﻫﺮ ﮐﺲ ﺧﻮﺷﯽ و ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎی ﺧﺎص ﺧﻮد‬ ‫را دارد‬ De wereld wil bedrogen worden Mensen zijn zo dom/naïef; je kunt ze gemakkelijk misleiden Sare jamâ-at râ râhat mišawad kolâh gozâšt

‫ﴎ ﺟامﻋﺖ را راﺣﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻼه ﮔﺬاﺷﺖ‬ ‫ﺳﺎده اﻧﺪﯾﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان‬/‫ﻣﺮدم آن ﻗﺪر اﺣﻤﻖ‬ ‫آن ﻫﺎ را ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﮔﻮل زد‬ De wijde wereld intrekken/ingaan Zijn geboorteplaats verlaten en op reis gaan (bijv. om levenservaring op te doen) Be donbâle sarnewešte xod raftan

‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﴎﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد رﻓنت‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ ﺧﻮد را ﺗﺮک ﮐﺮدن ﺳﻔﺮ ﮐﺮدن )ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ (‫ﺑﺮای ﺗﺠﺮﺑﻪ آﻣﻮﺧﺘﻦ‬ Dit is de omgekeerde wereld! Wat zich nu voordoet, zet de zaken precies op zijn kop! Donyâ bar aks ast!

!‫دﻧﯿﺎ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﭘﯿﺸﺎﻣﺪ زﻧﺪﮔﯽ را از اﯾﻦ رو ﺑﻪ آن رو ﻣﯽ‬ !‫ﮐﻨﺪ‬

474

Proef woordenboek.indd 474

16-5-2008 9:24:55

Werk (zn) / Werk (zn)

Het is ongelijk verdeeld in de wereld Niet iedereen op de wereld heeft het even goed // er bestaat nu eenmaal onrechtvaardigheid in de wereld Nâ barâbari bar donyâ hâkem ast

‫ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﺑﺮ دﻧﯿﺎ ﺣﺎﮐﻢ اﺳﺖ‬ ‫ ﺟﻬﺎن ﭘﺮ از‬- ‫آل و آدم ﮐﻪ وﺿﻌﺸﺎن ﺧﻮب ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎﻋﺪاﻟﺘﯽ اﺳﺖ‬ Hij is eigenlijk te goed voor deze wereld Hij is in de harde werkelijkheid te goed van vertrouwen // hij offert zich te veel op Az sare in donyâ ziyâd ast

‫از ﴎ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ ‫ ﺑﯽ‬- ‫در اﯾﻦ دﻧﯿﺎی ﺑﯽ ﻣﺮوت آدم ﻣﻮرد اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺪازه ﻓﺪا ﮐﺎری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Iemand naar de andere wereld helpen Iemand vermoorden Kasi râ be ân donyâ ferestâdan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ آن دﻧﯿﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﺘﻦ‬ Tussen die twee (personen of toestanden) is een wereld van verschil Tussen die twee bestaat een enorm verschil Farqe in do (nafar yâ waz) az zamin tâ âsemân ast

‫ﻓﺮق اﯾﻦ دو )ﻧﻔﺮ ﯾﺎ وﺿﻊ( از زﻣﯿﻦ ﺗﺎ آﺳامن اﺳﺖ‬ ‫ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻓﺮق ﺑﺴﯿﺎری وﺟﻮد دارد‬ Weten wat er in de wereld te koop is Weten wat het leven en de wereld te bieden hebben Midânad donyâ dast kist

‫ﻣﯽ داﻧﺪ دﻧﯿﺎ دﺳﺖ ﮐﯿﺴﺖ‬ ‫از ﭘﯿﺸﺎﻣﺪﻫﺎی زﻧﺪﮔﯽ و ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﻮدن‬

Dat is de gewoonste zaak van de wereld  Zaak Dat wil ik voor geen geld van de wereld doen  Geld De wonderen zijn de wereld nog niet uit  Wonder Een brutaal mens heeft de halve wereld  Mens Een man van de wereld  Man Een misverstand uit de wereld helpen  Misverstand Ondank is ’s werelds loon  Ondank Werk (zn) Alles in het werk stellen om... Alle mogelijke moeite doen om... Hame-ye zure xod râ zadan tâ

... ‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن ﺗﺎ‬ ... ‫ﻫﻤﻪ زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ﻣﻤﮑﻦ را ﮐﺸﯿﺪن ﮐﻪ‬ Baanbrekend werk verrichten Doen wat nog niemand eerder heeft durven aanpakken Dar kâri pâ jolo gozâštan

‫در ﮐﺎری ﭘﺎ ﺟﻠﻮ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺎری ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل دﯾﮕﺮان ﺟﺮات اﻧﺠﺎم آن را‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‬ Dat is onbegonnen werk Die klus is zo moeilijk dat je er maar beter niet eens aan kunt beginnen In kâre našod ast

‫اﯾﻦ ﮐﺎر ﻧﺸﺪ اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﮐﺎر آن ﭼﻨﺎن دﺷﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ آدم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ آن را‬ ‫ﺷﺮوع ﻧﮑﻨﺪ‬

475

Proef woordenboek.indd 475

16-5-2008 9:24:55

Werken (ww) / Werken (ww)

Er is (veel) werk aan de winkel Er is veel werk te doen Kâre (ziyâdi) mânde ast

‫ﮐﺎر )زﯾﺎدی( ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫زﺣﻤﺖ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری ﺑﺮای ﮐﺸﯿﺪن وﺟﻮد دارﻧﺪ‬ Ergens veel werk van maken Ergens veel energie in stoppen // iets serieus aanpakken Del be kâr dâdan

‫دل ﺑﻪ ﮐﺎر دادن‬ ‫ ﮐﺎری را ﺟﺪی اﻧﺠﺎم‬- ‫ﻧﯿﺮوی ﺑﺴﯿﺎری در ﮐﺎری ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ ‫دادن‬ Het is geen aangenomen werk Jij hoeft dat niet (onmiddellijk) te doen kâre ajale ke nist

‫ﮐﺎر ﻋﺠﻠﻪ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻧﯿﺎزی ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر را )ﻫﻤﯿﻦ اﻻن( اﻧﺠﺎم دﻫﯽ‬ Het lijkt wel afgesproken werk Het is van tevoren al geregeld, ook al lijkt het nu spontaan tot stand te komen Bu-ye gâb bandi mi-âyad

‫ﺑﻮی ﮔﺎب ﺑﻨﺪی ﻣﯽ آﯾﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﻪ‬ ‫وﺟﻮد آﻣﺪه اﻣﺎ ﮔﻮﯾﺎ ﻗﺒﻼ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‬ Het vuile werk opknappen Het onaangename, moeilijke werk doen Kesâfat kâri hâ râ dorost kardan

‫ﮐﺜﺎﻓﺖ ﮐﺎری ﻫﺎ را درﺳﺖ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎر ﺳﺨﺖ و ﭘﺮ زﺣﻤﺖ و ﮐﺜﯿﻔﯽ را اﻧﺠﺎم دادن‬ Hij heeft er wel lang werk mee Hij doet er erg lang over/werkt er wel erg lang aan Xeyli waqtaš râ migirad

‫ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺘﺶ را ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ ‫زﻣﺎن‬/‫ﺑﺮای اﻧﺠﺎم آن ﮐﺎر وﻗﺖ زﯾﺎدی ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫زﯾﺎدی ﺳﺮ آن ﮐﺎر ﻣﯽ ﮔﺬارد‬

Met zijn werk getrouwd zijn Een ‘workaholic’ zijn Bâ kâre xod arusi kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺎر ﺧﻮد ﻋﺮوﺳﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺮﮐﺎری ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻮدن‬ Niet om werk verlegen zitten Het erg druk hebben Tâ xer-xere dar gire kâr budan

‫ﺗﺎ ﺧﺮﺧﺮه در ﮔﯿﺮ ﮐﺎر ﺑﻮدن‬ ‫ وﻗﺖ ﺳﺮ ﺧﺎراﻧﺪن ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬،‫ﺳﺮ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮدن‬ Vele handen maken licht werk  Hand Werken (ww) Aan zichzelf werken Proberen het eigen karakter te veranderen/verbeteren Be xod residan

‫ﺑﻪ ﺧﻮد رﺳﯿﺪن‬ ‫ﺑﻬﺒﻮد ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺧﻮد ﮐﻮﺷﯿﺪن‬/‫در ﺗﻐﯿﯿﺮ‬ Er wordt aan gewerkt Men is er nog mee bezig // het karwei is nog niet af Dar daste eqdâm ast

‫در دﺳﺖ اﻗﺪام اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻨﻮز ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬- ‫ﻫﻨﻮز ﻣﺸﻐﻮل اش ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Naar iets toe werken Een doel voor ogen hebben en initiatieven ontwikkelen om dat doel te bereiken Dar râhi qadam bardâštan

‫در راﻫﯽ ﻗﺪم ﺑﺮداﺷنت‬ ‫ﺑﺮای ﺧﻮد ﻫﺪﻓﯽ داﺷﺘﻦ و ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آن ﭘﯿﺶ‬ ‫ﻗﺪم ﺷﺪن‬ Werken is voor de dommen Alleen wie dom is, spant zich in; wie slim is, laat andere mensen voor zich werken

476

Proef woordenboek.indd 476

16-5-2008 9:24:55

Werking / Westen

Kâr male xar ast

‫ﮐﺎر ﻣﺎل ﺧﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻓﻘﻂ آدم اﺣﻤﻖ زﺣﻤﺖ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ و آدم زﯾﺮک دﯾﮕﺮان‬ ‫را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﺸﺪ‬ Werk ze! Veel plezier met je werk! Xaste nabâši!

!‫ﺧﺴﺘﻪ ﻧﺒﺎﺷﯽ‬ !‫اﻣﯿﺪوارم ﮐﻪ از ﮐﺎرت ﻟﺬت ﺑﺒﺮی‬ Wie niet werkt, zal ook niet eten Wie te beroerd is om te werken, krijgt ook niet te eten Mozd ân gereft jâne barâdar ke kâr kard

‫ﻣﺰد آن ﮔﺮﻓﺖ ﺟﺎن ﺑﺮادر ﮐﻪ ﮐﺎر ﮐﺮد‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ دﻧﺒﺎل ﮐﺎر ﻧﯿﺴﺖ ﻧﺎﻧﯽ ﻫﻢ ﮔﯿﺮش ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Zich in het zweet werken Ongelooflijk hard werken // zo hard werken dat je ervan gaat zweten Zire kâr araq rixtan

‫زﯾﺮ ﮐﺎر ﻋﺮق رﯾﺨنت‬ ‫ آن ﭼﻨﺎن ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﻪ آدم ﻋﺮق ﮐﻨﺪ‬ Daar is geen beginnen aan = het is onbegonnen werk  Beginnen De kroon op het werk zetten  Kroon Een goed begin is het halve werk  Begin Goed gereedschap is het halve werk  Gereedschap Werking Iets buiten werking stellen Iets uitschakelen Jariyâni râ az kâr andâxtan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را از ﮐﺎر اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن‬،‫ﭼﯿﺰی را ﺧﺎﻣﻮش ﮐﺮدن‬ Werkpaard Je hebt nu eenmaal werkpaarden en luxepaarden Het is nu eenmaal altijd zo: de een werkt hard en de ander heeft het gemakkelijk Yeki az pâ oftâde wa yeki pâ ruye pâ andâxte

‫ﯾﮑﯽ از ﭘﺎ اﻓﺘﺎده و ﯾﮑﯽ ﭘﺎ روی ﭘﺎ اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬ ‫ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﺳﺨﺖ ﮐﺎر ﻣﯽ‬:‫دﻧﯿﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ اﯾﻦ ﺟﻮر اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻨﺪ و دﯾﮕﺮی راﺣﺖ و آﺳﻮده اﺳﺖ‬ Werkvloer Op de werkvloer 1 - Bij de feitelijke uitvoering van een karwei 2 - Bij de werknemers {tegenover de directie} Sare kâr

‫ﴎ ﮐﺎر‬ ‫ در ﮐﻨﺎر ﮐﺎرﮔﺮان }در‬-٢ ‫ ﻣﺤﻞ واﻗﻌﯽ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر‬-١ {‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺪﯾﺮ‬ Wesp Het zijn de slechtste vruchten niet waaraan de wespen knagen  Vrucht Westen Buiten westen zijn Flauwgevallen/bewusteloos zijn Pas oftâdan

‫ﭘﺲ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﺑﯿﻬﻮش ﺷﺪن‬/‫ﻏﺶ ﮐﺮدن‬ Iemand buiten westen slaan Iemand bewusteloos slaan Kasi râ nâk-ot kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻧﺎک اوت ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را زدن و ﺑﯿﻬﻮش ﮐﺮدن‬ 477

Proef woordenboek.indd 477

16-5-2008 9:24:55

Wet / Weten

Wet Boven de wet staan Niet aan de wet onderworpen zijn Masuniyate qânuni dâštan

‫ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ داﺷنت‬ ‫ﻗﺪرﺗﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻗﺎﻧﻮن داﺷﺘﻦ‬

Nieuwe heren, nieuwe wetten  Heer Niet naar de letter, maar naar de geest van de wet oordelen  Letter Nood breekt wet  Nood

Een wet van Meden en Perzen Een regel waaraan niets veranderd kan worden Mu lâ-ye darz-aš nemirawad

‫ﻣﻮ ﻻی درزاش منﯽ رود‬ ‫رﺳﻢ و آﯾﯿﻨﯽ ﮐﻪ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺳﺖ‬ Een ijzeren wet Een keiharde wet waaraan je niet kunt ontkomen Qânune bi boro bargard

‫ﻗﺎﻧﻮن ﺑﯽ ﺑﺮو و ﺑﺮﮔﺮد‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺤﮑﻤﯽ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان از زﯾﺮش در رﻓﺖ‬ Een ongeschreven wet Wat niet in een wet is vastgelegd, maar wel door iedereen als verplichting wordt gevoeld Qânune son-nati

‫ﻗﺎﻧﻮن ﺳﻨﺘﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﺘﺎب ﻗﺎﻧﻮن ﻧﯿﺎﻣﺪه اﻣﺎ ﻫﻤﻪ آن را‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وﻇﯿﻔﻪ ﺣﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ Voor de wet getrouwd zijn Alleen voor de burgerlijke stand getrouwd zijn Ezdewâje rasmi kardan

‫ازدواج رﺳﻤﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﻓﻘﻂ در ﺷﻬﺮداری ازدواج ﮐﺮدن‬ Door de mazen van de wet kruipen  Mazen In naam der wet  Naam Moeders wil is wet!  Moeder

Zijn wil is wet  Wil Weten Alles weten is alles begrijpen, alles begrijpen is alles vergeven Als je precies weet wat iemand gedaan heeft en waarom, zul je het hem kunnen vergeven Agar bedâni mifahmi wa agar befahmi mibaxši

‫اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﯽ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﯽ و اﮔﺮ ﺑﻔﻬﻤﯽ ﻣﯽ ﺑﺨﺸﯽ‬ ‫آدم اﮔﺮ دﻗﯿﻘﺎ ﺑﺪاﻧﺪ ﮐﻪ ﻃﺮف ﭼﻪ ﮐﺮده و ﭼﺮا آن ﮐﺎر را‬ ‫ﮐﺮده اﺳﺖ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ او را ﺑﺒﺨﺸﺪ‬ Ergens iets op weten Een oplossing bij de hand hebben Jawâbi dar čante dâštan

‫ﺟﻮاﺑﯽ در ﭼﻨﺘﻪ داﺷنت‬ ‫راه ﺣﻠﯽ در دﺳﺘﺮس داﺷﺘﻦ‬ Er het zijne van willen weten Precies willen weten hoe iets zit Čun o čerâ-ye kari râ xâstan

‫ﭼﻮن و ﭼﺮای ﮐﺎری را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﺗﻪ و ﺗﻮی ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﻮدن‬ Hij weet niet beter Hij is onnozel en slecht op de hoogte Šo-uraš hamin qadr ast

‫ﺷﻌﻮرش ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺪر اﺳﺖ‬ ‫آدم اﺑﻠﻬﯽ اﺳﺖ و اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺪارد‬ Hij weet van voren niet dat hij van achteren leeft Hij heeft het razend druk

478

Proef woordenboek.indd 478

16-5-2008 9:24:55

Weten / Weten

Forsate sar xârândan nadârad

‫ﻓﺮﺻﺖ ﴎ ﺧﺎراﻧﺪن ﻧﺪارد‬ ‫ ﺳﺮش ﺧﯿﻠﯽ ﺷﻠﻮغ اﺳﺖ‬،‫ﻣﺸﻐﻮﻟﯿﺎت ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی دارد‬ Iets niet willen weten Zich afzijdig houden van iets Xod râ kenâr kešidan

‫ﺧﻮد را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺧﻮد را از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دور ﮐﺮدن و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Ik weet niet wat ik hoor Ik ben stomverbaasd dit te horen Az šenidanaš šâx dar miâwaram

‫از ﺷﻨﯿﺪﻧﺶ ﺷﺎخ در ﻣﯽ آورم‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﻮم ﺣﯿﺮت ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ Je weet maar nooit! Het kan best zijn dat alles nog goed komt! Xodâ râ če didi!

!‫ﺧﺪا را ﭼﻪ دﯾﺪی‬ !‫اﻣﮑﺎن دارد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ رو ﺑﻪ راه ﺷﻮد‬ Met hem weet je het nooit Hij kan je voor vervelende verrassingen plaatsen Kâr hâyaš hesâb ketâb nadârad

‫ﮐﺎرﻫﺎﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﮐﺘﺎب ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﯾﻪ ﺣﯿﺮت دردﺳﺮآوری ﺷﻮد‬ Niet dat ik weet Voor zover ik weet, niet {voorzichtige ontkenning} Bande etelâ-i nadâram

‫ﺑﻨﺪه اﻃﻼﻋﯽ ﻧﺪارم‬ ‫ﺗﺎ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻃﻼع دارم ﻧﻪ ﺧﯿﺮ }ﺑﺎ اﺣﺘﯿﺎط ﺣﺎﺷﺎ‬ {‫ﮐﺮدن‬ Niet meer weten waar men het zoeken moet Geen uitkomst meer zien/geen raad weten Be čekonam čekonam oftâdan

‫ﺑﻪ ﭼﮑﻨﻢ ﭼﮑﻨﻢ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺷﺪن‬/‫راه ﭼﺎره دﯾﮕﺮی ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن‬ Niet weten wat je beginnen moet Geen idee hebben hoe je moet handelen Dast o pâ-ye xod râ gom kardan

‫دﺳﺖ و ﭘﺎی ﺧﻮد را ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﭼﻪ ﺟﻮری ﺑﺎﯾﺪ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ‬ Tegen beter weten in Van tevoren wetend dat het niet het gewenste resultaat zal opleveren Bâ in ke midânad âqebat nadârad

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﯽ داﻧﺪ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﺪارد‬ ‫از ﻗﺒﻞ داﻧﺴﺘﻦ ﮐﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮب را ﻧﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫داﺷﺖ‬ Van geen wijken weten Beslist niet toegefelijk zijn // geen enkele concessie doen Xire sari kardan

‫ﺧﯿﺮه ﴎی ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺎﻣﺪن‬- ‫اﺻﻼ اﻧﻌﻄﺎف ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Wat niet weet, wat niet deert Als je iets niet weet, kan je er ook geen last van hebben Har če kamtar bedâni râhat tari

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺑﺪاﻧﯽ راﺣﺖ ﺗﺮی‬ ‫اﮔﺮ ﭼﯿﺰی را ﻧﺪاﻧﯽ ﻣﺸﮕﻠﯽ ﻫﻢ ﺑﺎ آن ﻧﺪاری‬ Weet ik veel! {Dat zegt iemand die nu juist niet precies op de hoogte is!} Če midânam bâbâ to ham!

!‫ﭼﻪ ﻣﯽ داﻧﻢ ﺑﺎﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﻢ‬ ‫}ﮐﺴﯽ اﯾﻦ ﺣﺮف را ﻣﯽ زﻧﺪ ﮐﻪ اﻻن اﻃﻼع دﻗﯿﻘﯽ از‬ {!‫ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺪارد‬ Weet wat je zegt, maar zeg niet alles wat je weet Denk goed na over wat je meedeelt, maar meld niet alles wat je denkt

479

Proef woordenboek.indd 479

16-5-2008 9:24:55

Wetens / Wiel

Fekr kon ba-adan begu wa hame râ ham nagu

‫ﻓﮑﺮ ﮐﻦ ﺑﻌﺪا ﺑﮕﻮ و ﻫﻤﻪ را ﻫﻢ ﻧﮕﻮ‬ ‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﺧﻮب ﻓﮑﺮ ﮐﻦ اﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻓﮑﺮﻫﺎی‬ ‫ﺧﻮد را ﻫﻢ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﮑﻦ‬ Weten hoe laat het is Precies weten hoe het met iemand of een situatie gesteld is Xub midânad qaziye az če qarâr ast

‫ﺧﻮب ﻣﯽ داﻧﺪ ﻗﻀﯿﻪ از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬ ‫از وﺿﻌﯽ ﯾﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﺴﯽ دﻗﯿﻘﺎ ﺧﺒﺮ داﺷﺘﻦ‬ Weten te ontkomen In staat zijn te ontsnappen Râhe jim šodan râ balad budan

‫راه ﺟﯿﻢ ﺷﺪن را ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ و ﻓﺮار ﮐﺮدن را داﺷﺘﻦ‬ Wie weet? Misschien // waarom ook niet? Šâyad šod?

‫ﺷﺎﯾﺪ ﺷﺪ؟‬ ‫ ﭼﺮا ﮐﻪ ﻧﻪ؟‬- ‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬ Zich weten te redden Zelfredzaam zijn // een uitweg uit de problemen kunnen vinden Az ohde bar âmadan

‫از ﻋﻬﺪه ﺑﺮ آﻣﺪن‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن راه ﻧﺠﺎت ﺑﻮدن‬- ‫ﺧﻮدﮐﻔﺎ ﺑﻮدن‬ Wetens Willens en wetens  Willens Wieg Aan de wieg hebben gestaan van iets Van het begin af aan bij iets betrokken zijn geweest Dar mahde jariyâni budan

‫در ﻣﻬﺪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬ ‫از اول ﮐﺎر در ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺷﺮﮐﺖ داﺷﺘﻦ‬

Ergens niet voor in de wieg gelegd zijn Voor iets geheel ongeschikt zijn Be darde kâr naxordan

‫ﺑﻪ درد ﮐﺎری ﻧﺨﻮردن‬ ‫ اﺳﺘﻌﺪاش را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬،‫ﮐﻼ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﺎری ﻧﺒﻮدن‬ Van de wieg tot het graf Van de geboorte tot de dood, het hele leven lang Ze gahwâre tâ gur

‫ز ﮔﻬﻮاره ﺗﺎ ﮔﻮر‬ ‫ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﻋﻤﺮ‬،‫از ﺗﻮﻟﺪ ﺗﺎ ﻣﺮگ‬ Wiek In zijn wiek geschoten zijn Gekwetst/gegriefd/beledigd zijn Tiri be del nešastan

‫ﺗﯿﺮی ﺑﻪ دل ﻧﺸﺴنت‬ ‫رﻧﺠﯿﺪه ﺷﺪن‬/‫دﻟﺨﻮر‬/‫دل ﺷﮑﺴﺘﻪ‬ Wiel Altijd tussen de wielen zitten Altijd op reis zijn Hamiše dar raft o âmad budan

‫ﻫﻤﯿﺸﻪ در رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﻮاره در ﺣﺎل ﺳﻔﺮ ﺑﻮدن‬ Het vijfde wiel aan de wagen zijn Overtollig/te veel zijn Tofe-eli budan

‫ﻃﻔﯿﻠﯽ ﺑﻮدن‬ ‫زﯾﺎدی ﺑﻮدن‬/‫اﺿﺎﻓﯽ‬ Het wiel opnieuw uitvinden Denken dat je iets nieuws doet, terwijl anderen het allang hebben gedaan Honar kardan

‫ﻫرن ﮐﺮدن‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎر ﺟﺪﯾﺪی ﮐﺮده در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان‬ ‫ﻗﺒﻼ آن را اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ‬ Iemand in de wielen rijden Iemand tegenwerken/dwarsbomen

480

Proef woordenboek.indd 480

16-5-2008 9:24:55

Wijd en zijd / Wijs (bn)

Dar kâre kasi kâr-šekani kardan

‫در ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﮐﺎرﺷﮑﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺮاب ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺎر ﮐﺴﯽ را ﺳﺪ‬ Iemand een spaak in het wiel steken  Spaak Wijd en zijd Wijd en zijd bekend/beroemd Overal bekend/beroemd Ma-rufe xâs o âm

‫ﻣﻌﺮوف ﺧﺎص و ﻋﺎم‬ ‫ﻣﺸﻬﻮر‬/‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺳﺮﺷﻨﺎس‬ Wijf Een kreng van een wijf  Kreng Wijk (zn) De wijk nemen Ervandoor gaan Dar raftan

‫در رﻓنت‬ ‫ ﻓﺮار ﮐﺮدن‬،‫ﮔﺮﯾﺨﺘﻦ‬ Wijle Bij tijd en wijle  Tijd Wijn Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan Dronken mensen weten niet goed wat zij doen of zeggen Šarâb ke dar sar šawad qal dar šawad

‫ﴍاب ﮐﻪ در ﴎ ﺷﻮد ﻋﻘﻞ در ﺷﻮد‬ ‫آدم ﻫﺎی ﻣﺴﺖ از ﮔﻔﺘﺎر و ﮐﺮدار ﺧﻮد ﺑﯽ ﺧﺒﺮﻧﺪ‬ Goede wijn behoeft geen krans Wat goed is, hoef je niet aan te prijzen Mošk ân ast ke xod bebuyad na ânke at-târ beguyad

‫ﻣﺸﮏ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺑﺒﻮﯾﺪ ﻧﻪ آن ﮐﻪ ﻋﻄﺎر ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ ‫ﮐﺎﻻی ﻣﺮﻏﻮب اﺣﺘﯿﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﺗﺒﻠﯿﻎ ﻧﺪارد‬

Klare wijn schenken Helderheid bieden // ronduit zeggen hoe de zaken staan Rok o râst harf zadan

‫رک و راﺳﺖ ﺣﺮف زدن‬ ‫ ﺑﺪون رودرﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را روﺷﻦ ﮐﺮدن‬ ‫ ﻃﻔﺮه ﻧﺮﻓﺘﻦ‬،‫ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن‬ Oude wijn in nieuwe zakken Iets ouds presenteren alsof het nieuw is {naar aanleiding van een bijbeltekst: Mattheus 9:17} Xar hamân xar ast pâlânaš awaz šode ast

‫ﺧﺮ ﻫامن ﺧﺮ اﺳﺖ ﭘﺎﻻﻧﺶ ﻋﻮض ﺷﺪه اﺳﺖ‬ {‫ﭼﯿﺰ ﻗﺪﯾﻤﯽ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭼﯿﺰ ﻧﻮ ﺟﺎ زدن }اﻧﺠﯿﻞ‬ Wijn op/na bier geeft plezier, bier op/ na wijn geeft venijn Als je eerst bier drinkt en dan wijn, verhoogt dat de feestvreugde, maar drink je eerst wijn en daarna bier, dan word je misselijk Šarâb ruye âbejo keyf dârad wa âbejo ruye šarâb šokufe

‫ﴍاب روی آﺑﺠﻮ ﮐﯿﻒ دارد و آﺑﺠﻮ روی ﴍاب ﺷﮑﻮﻓﻪ‬ ‫اﮔﺮ اول آﺑﺠﻮ ﺑﻨﻮﺷﯽ و ﺑﻌﺪا ﺷﺮاب ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮی اﻣﺎ‬ ‫اﮔﺮ اول ﺷﺮاب ﺑﻨﻮﺷﯽ و ﺑﻌﺪا آﺑﺠﻮ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯽ‬ ‫ﺧﻮرد‬ Water bij de wijn doen  Water Wijs (bn) Daar is hij niets/geen barst wijzer van geworden Daarmee is hij niets opgeschoten // daarmee heeft hij geen voordeel behaald Az ân jariyân čizi sar dar nayâwarde ast

‫از آن ﺟﺮﯾﺎن ﭼﯿﺰی ﴎ در ﻧﯿﺎورده اﺳﺖ‬ ‫ ﺳﻮدی از آن ﻧﺒﺮده اﺳﺖ‬- ‫ﭼﯿﺰی از آن ﻧﻔﻬﻤﯿﺪه اﺳﺖ‬

481

Proef woordenboek.indd 481

16-5-2008 9:24:55

Wijs (zn) / Wil (zn)

Ik kan daar niet wijs uit worden! Daar begrijp ik niets van! Čizi az ân dast giram nemišawad!

!‫ﭼﯿﺰی از آن دﺳﺘﮕﯿﺮم منﯽ ﺷﻮد‬ !‫از آن ﺟﺮﯾﺎن اﺻﻼ ﭼﯿﺰی ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ‬ Laat ik maar de wijste zijn Ik geef wel toe {om verdere onenigheid/ruzie te voorkomen} Bâše mâ taslim

‫ﺑﺎﺷﻪ ﻣﺎ ﺗﺴﻠﯿﻢ‬ {‫دﻋﻮا ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﻨﺪ‬/‫ﻗﺒﻮل اﺳﺖ }ﺗﺎ از اﺧﺘﻼف‬ De steen der wijzen zoeken  Steen Wijs (zn) Geen wijs kunnen houden De melodie van een liedje niet kunnen vasthouden, en dus vals zingen xârej xândan

‫ﺧﺎرج ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻧﮕﺎﻫﺪاﺷﺘﻦ ﻣﻠﻮدی ﺗﺮاﻧﻪ ﻧﺒﻮدن و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‬ ‫ﻓﺎﻟﺶ )ﺧﺎرج( ﺧﻮاﻧﺪن‬ Iemand van de wijs brengen Iemand in de war maken Kasi râ be ham rixtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﯾﺨنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را آﺷﻔﺘﻪ و ﺳﺮ در ﮔﻢ ﮐﺮدن‬ Wijs/wijze (zn) Bij wijze van spreken Om het zo maar eens te zeggen Be qo-ole goftani

‫ﺑﻪ ﻗﻮل ﮔﻔﺘﻨﯽ‬ ‫آن ﺟﻮری ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ’s Lands wijs, ’s lands eer  Land Wijsheid De wijsheid in pacht hebben Denken dat alleen jij het goed weet en niemand anders

Xod râ âleme dahr dânestan

‫ﺧﻮد را ﻋﺎمل دﻫﺮ داﻧﺴنت‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮدش ﻣﯽ داﻧﺪ و دﯾﮕﺮی ﻧﻤﯽ‬ ‫داﻧﺪ‬ Als de wijn is in de man, is de wijsheid in de kan  Wijn Dat is meer geluk dan wijsheid  Geluk Wijten Dat heb je aan jezelf te wijten Dat is je eigen schuld Xodat kardi ke la-anat bar xodat bâd

‫ﺧﻮدت ﮐﺮدی ﮐﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺑﺮ ﺧﻮدت ﺑﺎد‬ ‫ﺗﻘﺼﯿﺮ ﺧﻮدت اﺳﺖ‬ Wikken Iets wikken en wegen Iets zorgvuldig overwegen Jariyâni râ sabok wa sangin kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺳﺒﮏ و ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺳﻨﺠﯿﺪن‬ Wil (zn) Een ijzeren wil hebben Een sterke wilskracht hebben Erâdeye âhanin dâštan

‫اراده آﻫﻨﯿﻦ داﺷنت‬ ‫اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﻣﺤﮑﻤﯽ داﺷﺘﻦ‬ Er is voor elk wat wils Voor iedereen is er wel iets wat hij fijn/prettig vindt Har ke har če xâst

‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫دل ﭘﺴﻨﺪ اش وﺟﻮد دارد‬/‫ﺑﺮای ﻫﺮ ﮐﺲ ﭼﯿﺰ ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ‬ Iemands laatste wil Het testament van iemand Âxarin wasiyate kasi

482

Proef woordenboek.indd 482

16-5-2008 9:24:55

Wild (zn) / Wind

‫آﺧﺮﯾﻦ وﺻﯿﺖ ﮐﺴﯽ‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﭘﯿﺶ از ﻣﺮدن‬ Tegen wil en dank Met tegenzin/afgedwongen Xâhi naxâhi

‫ﺧﻮاﻫﯽ ﻧﺨﻮاﻫﯽ‬ ‫از روی ﻧﺎﭼﺎری‬/‫ﺑﺎ اﮐﺮاه‬ Waar een wil is, is een weg Wie echt doorzet krijgt/bereikt wat hij wil Xâstan tawânestan ast

‫ﺧﻮاﺳنت ﺗﻮاﻧﺴنت اﺳﺖ‬ ‫آرزوی ﺧﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ‬/‫ﻫﺮ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﮐﺎر دارد ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ‬ Zijn wil is wet Wat hij wenst, moet gebeuren Xâste pâdešâh amre pâdešâh ast

‫ﺧﻮاﺳﺖ ﭘﺎدﺷﺎه اﻣﺮ ﭘﺎدﺷﺎه اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ آرزو ﮐﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬ Wild (zn) Hij is aangeschoten wild Zijn reputatie is geschonden, hij is nu kwetsbaar Par o bâlaš šekaste ast

‫ﭘﺮ و ﺑﺎﻟﺶ ﺷﮑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫آﺑﺮوﯾﺶ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻻن ﺿﻌﯿﻒ و آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ‬ Wild (bn) In het wilde weg Volstrekt willekeurig // zonder goed te kijken Alaki, šânsaki, sikim xiyâri

‫ ﺳﮑﯿﻢ ﺧﯿﺎری‬،‫ ﺷﺎﻧﺴﮑﯽ‬،‫اﻟﮑﯽ‬ ‫ ﺑﺪون ﻓﮑﺮ و ﻣﻼﺣﻈﻪ‬- ‫ﮐﺎﻣﻼ اﺗﻔﺎﻗﯽ‬ Willen (ww) Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet Je moet een ander niet iets aandoen wat jijzelf ook niet wilt ondergaan

Ânče bar xod nemipasandi bar digari mapadand

‫آﻧﭽﻪ ﺑﺮ ﺧﻮد منﯽ ﭘﺴﻨﺪی ﺑﺮ دﯾﮕﺮی ﻣﭙﺴﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮای دﯾﮕﺮی ﮐﺎری ﻧﮑﻦ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺧﻮدت ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﯽ‬ Willens Willens en wetens Opzettelijk en bewust Amdan wa qasdan

‫ﻋﻤﺪا و ﻗﺼﺪا‬ ‫ﺳﻨﺠﯿﺪه و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‬ Wimpel Met vlag en wimpel erdoor komen/ slagen  Vlag Wind De wind is gedraaid De omstandigheden zijn nu anders geworden Ân donbe râ gorbe bord

‫آن دﻧﺒﻪ را ﮔﺮﺑﻪ ﺑﺮد‬ ‫اﻻن دﯾﮕﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﻋﻮض ﺷﺪه اﻧﺪ‬ De wind van voren krijgen Scherpe terechtwijzingen krijgen Čub kâri šodan

‫ﭼﻮب ﮐﺎری ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎی ﺷﺪﯾﺪی روﺑﺮو ﺷﺪن‬ De wind waait voor hem uit de verkeerde hoek De omstandigheden werken in zijn nadeel Donyâ bar alay-he u ast

‫دﻧﯿﺎ ﺑﺮ ﻋﻠﯿﻪ او اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﺿﺮر او اﺳﺖ‬ Een frisse wind laten waaien Een nieuwe aanpak toestaan // nieuwe mensen met nieuwe ideeën aannemen Jâne tâze-i be qaziye damidan

483

Proef woordenboek.indd 483

16-5-2008 9:24:55

Wind / Wind

‫ﺟﺎن ﺗﺎزه ای ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ دﻣﯿﺪن‬ ‫ ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ اﯾﺪه ﻫﺎی‬- ‫اﺟﺎزه ﺗﻐﯿﯿﺮ روش دادن‬ ‫ﺗﺎزه ای را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Er de wind onder hebben Ontzag afdwingen // orde hebben Xo-of i-jâd kardan

‫ﺧﻮف اﯾﺠﺎد ﮐﺮدن‬ ‫ دﯾﮕﺮان را‬- ‫دﯾﮕﺮان را ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﺟﺮای دﺳﺘﻮر ﺧﻮد ﮐﺮدن‬ Het gaat hem voor de wind Hij gaat hem goed Donyâ be kâme u ast

‫دﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﮐﺎم او اﺳﺖ‬ ‫وﺿﻊ او ﺧﻮب و ﺟﻮر اﺳﺖ‬ Iemand de wind uit de zeilen nemen Zelf uitvoeren wat iemand anders juist wilde gaan doen, om hem tegen te werken Kâri râ az daste kasi qâpidan

‫ﮐﺎری را از دﺳﺖ ﮐﺴﯽ ﻗﺎﭘﯿﺪن‬ ‫ﮐﺎری را ﮐﻪ دﯾﮕﺮی ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮑﻨﺪ از دﺳﺘﺶ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﺶ ﺷﻮﻧﺪ‬ Iemand uit de wind houden Iemand tegen moeilijkheden beschermen Kasi râ zire par o bâle xod gereftan

‫ﮐﺴﯽ را زﯾﺮ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﺧﻮد ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را در ﺑﺮاﺑﺮ دﺷﻮاری ﻫﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﺮدن‬ Iets in de wind slaan Iets negeren // zich niets aantrekken van iets Be qazi-ye-i bi mahali kardan

‫ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ای ﺑﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯽ اﻋﺘﻨﺎﯾﯽ‬- ‫ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺮدن‬

Az har taraf bâd âmad bâdaš dâdan

‫از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﺎد آﻣﺪ ﺑﺎدش دادن‬ ‫ﻋﻘﯿﺪه ای از ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ و ﻋﻀﻮ ﻫﺮ ﮔﺮوه و دﺳﺘﻪ‬ ‫ای ﺷﺪن‬ Van de wind kan men niet leven Je moet een middel van bestaan hebben Bâ bâde hawâ nemišawad zendegi kard

‫ﺑﺎ ﺑﺎد ﻫﻮا منﯽ ﺷﻮد زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮد‬ ‫رزق و روزی داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬/‫آدم ﺑﺎﯾﺪ وﺳﯿﻠﻪ زﻧﺪﮔﯽ‬ Weten uit welke hoek de wind waait Weten hoe een situatie in elkaar zit Midânad donyâ daste če kasi ast

‫ﻣﯽ داﻧﺪ دﻧﯿﺎ دﺳﺖ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ را ﺧﻮب ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‬ Wie wind zaait, zal storm oogsten Wie verkeerd handelt, zal daarvan de gevolgen ondervinden Kasi ke bâd mikârad tufân dero mikonad

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﺎد ﻣﯽ ﮐﺎرد ﺗﻮﻓﺎن درو ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻋﺎﻗﺒﺖ اش را ﺧﻮاﻫﺪ دﯾﺪ‬ Zoals de wind waait, waait zijn jasje Hij sluit zich bij de heersende mening aan, omdat hij daar voordeel van heeft Be nerxe ruz nân mixorad

‫ﺑﻪ ﻧﺮخ روز ﻧﺎن ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ﺑﺎ ﻋﻘﯿﺪه ﻣﺮدم ﻋﺎم ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اش‬ ‫اﺳﺖ‬ Door weer en wind // weer of geen weer  Weer Een uur in de wind stinken  Uur

Met alle winden meewaaien Geen eigen mening hebben en zich bij elke willekeurige partij aansluiten

Goede raad in de wind slaan  Raad

484

Proef woordenboek.indd 484

16-5-2008 9:24:55

Windeieren / Winter

Hoge bomen vangen veel wind  Boom Men moet zeilen, terwijl de wind waait  Zeilen (ww) Zijn huik naar de wind hangen  Huik Zijn neus in de wind steken  Neus Windeieren Dat zal hem geen windeieren leggen Daaruit zal hij veel voordeel trekken Az ân kâr xeyli mâ-ye mibarad

‫از آن ﮐﺎر ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺎﯾﻪ ﻣﯽ ﺑﺮد‬ ‫ﺳﻮد ﻓﺮاواﻧﯽ از آن ﻗﻀﯿﻪ ﻣﯽ ﺑﺮد‬ Windmolen Tegen windmolens vechten Een goed bedoelde, maar uitzichtloze strijd voeren Be jange bâd raftan

‫ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎد رﻓنت‬ ‫ﺟﻨﮕﯽ راه اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﮐﻪ ﻣﻨﻈﻮرش ﺧﻮب اﻣﺎ ﺑﯽ ﻫﻮده و‬ ‫ﺑﯽ آﺗﯿﻪ اﺳﺖ‬ Winkel Een winkel van Sinkel 1 - Een winkel waar van alles te koop is 2 - Een slordige verzameling van allerlei dingen Dokâne semsâri

‫دﮐﺎن ﺳﻤﺴﺎری‬ ‫ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬-٢ ‫ دﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺧﺮت و ﭘﺮﺗﯽ ﻣﯽ ﻓﺮوﺷﺪ‬-١ ‫ای ﻧﺎﻣﺮﺗﺐ از ﻫﺮ ﺟﻨﺲ و ﮐﺎﻻﯾﯽ‬ Op de winkel passen Geen eigen beleid voeren, alleen lopende zaken afhandelen Jariyâni râ pâ-idan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﭘﺎﯾﯿﺪن‬ ‫ﻓﻘﻂ روﻧﺪ ﮐﺎر را دﻧﺒﺎل ﮐﺮدن و ﺧﻂ ﻣﺸﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ‬ ‫ﮐﺎر ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬

Er is (veel) werk aan de winkel  Werk Winnen Zich gewonnen geven Zich overgeven Long andâxtan

‫ﻟﻨﮓ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮد را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ Zo gewonnen, zo geronnen Wat gemakkelijk verkregen is, gaat ook snel weer verloren Âb âwarde râ bâd mibarad

‫آب آورده را ﺑﺎد ﻣﯽ ﺑﺮد‬ ‫آﻧﭽﻪ را ﮐﻪ آﺳﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه آﺳﺎن ﻫﻢ از دﺳﺖ‬ ‫ﻣﯽ رود‬ Winst Tel uit je winst! Kijk eens hoe weinig je ermee vooruitgaat/verdient! Bebin če qadr az kise-at rafte ast!

!‫ﺑﺒﯿﻦ ﭼﻘﺪر از ﮐﯿﺴﻪ ات رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ !‫ﻣﻨﻔﻌﺖ ﮐﺮده ای‬/‫ﻧﮕﺎه ﮐﻦ ﭼﻪ ﮐﻢ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ‬ In termen van winst en verlies spreken  Term Winter De winter staat voor de deur Binnenkort krijgen we te maken met de winter Sarmâ pošte dar ast

‫ﴎﻣﺎ ﭘﺸﺖ در اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ زودی درﮔﯿﺮ زﻣﺴﺘﺎن ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺷﺪ‬ Pik in, het is winter {Gezegd om een aarzelend persoon aan te moedigen dat hij opeet of inpikt wat (voor hem of een ander) klaarligt} Boxor tâ az kise-at narafte

485

Proef woordenboek.indd 485

16-5-2008 9:24:55

Wip (zn) / Wol

‫ﺑﺨﻮر ﺗﺎ از ﮐﯿﺴﻪ ات ﻧﺮﻓﺘﻪ‬ ‫}ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ در ﺧﻮردن ﻏﺬا ﺗﺮدﯾﺪ دارد و او‬ ‫را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﺨﻮردن ﯾﺎ ﻧﻮک زدن ﺑﻪ ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬ {‫)ﺑﺮای او ﯾﺎ دﯾﮕﺮی( آﻣﺎده ﮐﺮده اﻧﺪ‬ Eén bonte kraai maakt nog geen winter  Kraai Wip (zn) Iets in een wip(je) doen Iets heel snel/gemakkelijk uitvoeren Kâri râ jangi kardan

‫ﮐﺎری را ﺟﻨﮕﯽ ﮐﺮدن‬ ‫آﺳﺎن و راﺣﺖ اﻧﺠﺎم دادن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﻨﺪ و ﺳﺮﯾﻊ‬ Op de wip zitten Op het punt staan zijn baan/positie te verliezen Dar safe exrâji hâ budan

‫در ﺻﻒ اﺧﺮاﺟﯽ ﻫﺎ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻘﺎم ﺧﻮد را از‬/‫ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪه ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎر‬ ‫دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ‬ Wippen (ww) Er even tussenuit wippen Korte tijd weggaan // een korte vakantie nemen Birun zadan

‫ﺑﯿﺮون زدن‬ ‫ ﺗﻌﻄﯿﻼت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ‬- ‫ﺑﺮای ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﯿﺮون رﻓﺘﻦ‬ ‫داﺷﺘﻦ‬ Wissel Een wissel op de toekomst trekken Bij de planning ervan uitgaan dat de ontwikkelingen gunstig zullen zijn Xoš bâwari kardan

‫ﺧﻮش ﺑﺎوری ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺎر ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮﺑﯽ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‬ Wisseling Een wisseling van de wacht

Het overnemen van de leidende positie door iemand anders Ta-aqire rahbari

‫ﺗﻐﯿﯿﺮ رﻫﱪی‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺴﺖ رﯾﺎﺳﺖ از دﯾﮕﺮی‬ Woede Buiten zichzelf van woede zijn Zijn woede niet meer kunnen beheersen Ruye sage kasi bâlâ âmadan

‫روی ﺳﮓ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﻻ آﻣﺪن‬ ‫دﯾﮕﺮ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﺸﻢ و ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Koken van woede Erg woedend zijn Az asabâniyat juš âwardan

‫از ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﺟﻮش آوردن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﺷﺪن‬ Zijn woede op iemand koelen Zijn boosheid op iemand anders afreageren Qeyze xod râ sare kasi xâli kardan

‫ﻏﯿﻆ ﺧﻮد را ﴎ ﮐﺴﯽ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺸﻢ و ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺳﺮ دﯾﮕﺮی رﯾﺨﺘﻦ‬ Woestijn Het schip der woestijn  Schip De stem van een roepende in de woestijn  Stem Wol Door de wol geverfd zijn Veel ervaring hebben Gorge bâlân (tale) dide ast

‫ﮔﺮگ ﺑﺎﻻن )ﺗﻠﻪ( دﯾﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬ Onder de wol gaan Naar bed gaan Zire lâhâf čepidan

486

Proef woordenboek.indd 486

16-5-2008 9:24:56

Wolf / Wond

‫زﯾﺮ ﻟﺤﺎف ﭼﭙﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ رﺧﺘﺨﻮاب رﻓﺘﻦ‬ Veel geschreeuw maar/en weinig wol  Geschreeuw Wolf Een wolf in schaapskleren Een boosaardig, slecht mens die net doet alsof hij het goede met jou voorheeft Gorgi dar lebâse miš

‫ﮔﺮﮔﯽ در ﻟﺒﺎس ﻣﯿﺶ‬ ‫آدم ﺑﺪ ﻃﯿﻨﺖ و ﺑﺪﺧﻮاﻫﯽ ﮐﻪ واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﻨﻈﻮر‬ ‫ﺧﻮﺑﯽ دارد‬ Iemand voor de wolven gooien Iemand opofferen // iemand in een moeilijke positie brengen en hem dan aan zijn lot overlaten Kasi râ be hačal andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻫﭽﻞ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻼت اﻧﺪاﺧﺘﻦ و‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫او را ﺑﻪ اﻣﺎن ﺧﺪا رﻫﺎ ﮐﺮدن‬ Meehuilen met de wolven in het bos Zich aansluiten bij de heersende opinie Ham range jamâ-at šodan

‫ﻫﻢ رﻧﮓ ﺟامﻋﺖ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻋﺎم ﻫﻢ ﻋﻘﯿﺪه ﺷﺪن‬ De ene mens is de ander een wolf  Mens Wolk Achter de wolken schijnt de zon Na alle tegenspoed zal zeker voorspoed komen Pâyâne šabe siyah sepid ast

‫ﭘﺎﯾﺎن ﺷﺐ ﺳﯿﻪ ﺳﭙﯿﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﺲ از ﻫﻤﻪ ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎ ﺑﺪون ﺷﮏ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻣﯽ‬ ‫رﺳﺪ‬

Een wolk van een baby Een gezond en fleurig kind Bače-i mesele daste-ye gol

‫ﺑﭽﻪ ای ﻣﺜﻞ دﺳﺘﻪ ﮔﻞ‬ ‫ﮐﻮدک ﺗﻨﺪرﺳﺖ و ﺧﻮش آب و رﻧﮓ‬ In de wolken zijn Zeer verheugd zijn Kab-kaš xorus mixânad

‫ﮐﺒﮑﺶ ﺧﺮوس ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺧﻮﺷﺤﺎل و ﺷﻨﮕﻮل ﺑﻮدن‬ Op een roze wolk zitten Zo gelukkig zijn dat je de werkelijkheid uit het oog verliest Dar âsemân hâ seyr kardan

‫در آﺳامن ﻫﺎ ﺳﯿﺮ ﮐﺮدن‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدن ﮐﻪ واﻗﻌﯿﺖ را ﻓﺮاﻣﻮش ﮐﺮدن‬ Met het hoofd in de wolken lopen  Hoofd Wolkje Geen wolkje aan de lucht Er dreigt hoegenaamd geen gevaar Donyâ amn o amân as

‫دﻧﯿﺎ اﻣﻦ و اﻣﺎن اﺳﺖ‬ !‫ﺗﻬﺪﯾﺪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬/‫ﺑﻪ ﻫﯿﭻ وﺟﻪ ﺧﻄﺮی در ﭘﯿﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ Wond Oude wonden openen/openrijten Pijnlijke situaties uit het verleden naar boven halen Zaxm hâye kohne râ bâz kardan

‫زﺧﻢ ﻫﺎی ﮐﻬﻨﻪ را ﺑﺎز ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎی دردﻧﺎک ﮔﺬﺷﺘﻪ را ﺑﺮ ﻣﻼ ﮐﺮدن‬ Zijn wonden likken Even niets doen om zijn frustraties te kunnen verwerken Amân gereftan

‫اﻣﺎن ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻟﺤﻈﻪ ای آرام ﺷﺪن ﺗﺎ ﺑﺎ دل ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﺧﻮد ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‬ 487

Proef woordenboek.indd 487

16-5-2008 9:24:56

Wonder / Woord

Een pleister op de wonde  Pleister De tijd heelt alle wonden  Tijd De vinger op de wond leggen  Vinger Zachte heelmeesters maken stinkende wonden  Heelmeester Zout in de wond wrijven  Zout Wonder De wonderen zijn de wereld nog niet uit Geef de moed niet op, er gebeuren wel vaker onverwachte dingen Xodâ râ če didi

‫ﺧﺪا را ﭼﻪ دﯾﺪی‬ ‫اﻣﯿﺪ ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻧﺪه اﺗﻔﺎق ﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه زﯾﺎد‬ ‫ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬ Geen wonder Dat verbaast me niet Ta-ajobi nadârad

‫ﺗﻌﺠﺒﯽ ﻧﺪارد‬ ‫از آن ﺟﺮﯾﺎن اﺻﻼ ﺣﯿﺮت ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‬ Het is hem wonder boven wonder gelukt Niemand had gedacht dat het hem zou lukken Piruzi-aš mojeze bud

‫ﭘﯿﺮوزی اش ﻣﻌﺠﺰه ﺑﻮد‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﺮد ﮐﻪ او در آن ﮐﺎر ﻣﻮﻓﻖ ﺷﻮد‬ Woord Aan het woord zijn Aan het spreken zijn Bâlâye manbar budan

‫ﺑﺎﻻی ﻣﻨﱪ ﺑﻮدن‬ ‫ رﺷﺘﻪ ﺳﺨﻦ را ﺑﻪ دﺳﺖ داﺷﺘﻦ‬،‫ﻣﺸﻐﻮل ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻮدن‬

Daar is geen onvertogen woord bij! Er is niets vijandigs/verkeerds gezegd! Harfe bi-jâ-i nist!

!‫ﺣﺮف ﺑﯽ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ !‫اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬/‫ﻫﯿﭻ ﺻﺤﺒﺖ ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ‬ Daar is geen woord Frans/Grieks bij Daar is niets onduidelijks aan // het is volstrekt duidelijk wat bedoeld is Čize gongi nist

‫ﭼﯿﺰ ﮔﻨﮕﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻣﻼ روﺷﻦ اﺳﺖ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺒﻬﻤﯽ ﻧﺪارد‬ Daarover is het laatste woord nog niet gezegd Het gesprek/de discussie daarover is nog niet afgelopen Hanuz qâle qaziye kande našode ast

‫ﻫﻨﻮز ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ در آن ﺑﺎره ﻫﻨﻮز ﺑﻪ آﺧﺮ ﻧﺮﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬/‫ﺑﺤﺚ‬ Dat is geen woord te veel gezegd Dat is alleen de waarheid, zonder overdrijving Haqiqate mahz ast o bas

‫ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ و ﺑﺲ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ و در آن اﻏﺮاﻗﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ Een gevleugeld woord Treffende uitdrukking die in de taal ingeburgerd is Kalamâte qesâr

‫ﮐﻠامت ﻗﺼﺎر‬ ‫اﺻﻄﻼح ﻫﺎی ﮔﯿﺮاﯾﯽ ﮐﻪ اﻏﻠﺐ از اﺛﺮﻫﺎی ادﺑﯽ‬/‫ﻟﻐﺖ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و در زﺑﺎن راﯾﺞ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Ergens geen woord tussen krijgen Er niet in slagen een ander te onderbreken Majâle harf zadan peydâ nakardan

‫ﻣﺠﺎل ﺣﺮف زدن ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن‬ ‫در ﻗﻄﻊ ﮐﺮدن ﺻﺤﺒﺖ دﯾﮕﺮی ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﺪن‬

488

Proef woordenboek.indd 488

16-5-2008 9:24:56

Woord / Woord

Geen goed woord voor iets over hebben Iets schandalig vinden // iets grondig, zonder voorbehoud afkeuren Čizi râ az bix o bon rad kardan

‫ﭼﯿﺰی را از ﺑﯿﺦ و ﺑﻦ رد ﮐﺮدن‬ ‫ ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ و ﺑﺪون‬- ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺷﺮم آور داﻧﺴﺘﻦ‬ ‫ﻗﯿﺪ و ﺷﺮط ﻣﺮدود داﻧﺴﺘﻦ‬ Het hoge woord is eruit Wat je al tijden niet kon/durfde uit te spreken, is nu eindelijk gezegd // wat niemand durfde te zeggen is nu toch gezegd Harfe nâ-gofte râ zadan

‫ﺣﺮف ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ را زدن‬ ‫ﺳﺨﻨﯽ را ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺪت ﻫﺎ در دل داﺷﺖ و ﻧﻤﯽ‬ ‫ ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﺟﺮات ﮔﻔﺘﻦ آن را ﻧﺪاﺷﺖ‬/‫ﺗﻮاﻧﺴﺖ‬ ‫ﺟﺮات زدن آن را ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﮔﻔﺖ‬ Het hoogste woord hebben Voortdurend en luid blijven praten, zodat anderen er niet aan te pas komen Manbar raftan

‫ﻣﻨﱪ رﻓنت‬ ‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻫﻢ و ﺑﺎ ﺻﺪای ﺑﻠﻨﺪ ﺣﺮف زدن ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ‬ ‫دﯾﮕﺮان ﻣﺠﺎل ﺣﺮف زدن ﭘﯿﺪا ﻧﮑﻨﻨﺪ‬ Het laatste woord willen hebben Wanneer een ander iets gezegd heeft, altijd iets willen terugzeggen of toevoegen Dust dârad harf harfe xodaš bâšad

‫دوﺳﺖ دارد ﺣﺮف ﺣﺮف ﺧﻮدش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﮐﺴﯽ ﺻﺤﺒﺘﯽ ﺑﮑﻨﺪ او ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻮاﺑﺶ‬ ‫را ﺑﺪﻫﺪ ﯾﺎ ﺣﺮﻓﯽ ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﮐﻨﺪ‬ Het verlossende woord spreken Op het juiste moment de oplossing geven Kelide nejât râ zadan

‫ﮐﻠﯿﺪ ﻧﺠﺎت را زدن‬ ‫در ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐ راه ﺣﻞ را ﻧﺸﺎن دادن‬

Het woord tot iemand richten Iemand toespreken Kasi râ moxâteb qarâr dâdan

‫ﮐﺴﯽ را ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮار دادن‬ ‫ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﺮف زدن‬،‫روی ﺳﺨﻦ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Het woord voeren Een toespraak houden // aan het spreken zijn Bâlâye manbar raftan

‫ﺑﺎﻻی ﻣﻨﱪ رﻓنت‬ ‫ در ﺣﺎل ﺣﺮف زدن ﺑﻮدن‬- ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Het woord vragen Vragen of je iets mag zeggen Ejâzeye sohbat xâstan

‫اﺟﺎزه ﺻﺤﺒﺖ ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﺗﻘﺎﺿﺎی ﺣﺮف زدن ﮐﺮدن‬ Iemand aan het woord laten Iemand rustig laten uitspreken // iemand de gelegenheid geven iets te zeggen Be kasi majâle harf zadan dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺠﺎل ﺣﺮف زدن دادن‬ ‫ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫اﺟﺎزه دادن ﺗﺎ ﮐﺴﯽ ﺣﺮﻓﺶ را ﺗﻤﺎم ﮐﻨﺪ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺻﺤﺒﺖ دادن‬ Iemand aan zijn woord houden Iemand erop wijzen dat hij zijn belofte moet nakomen Adâ-ye qo-ole kasi râ de u gušzad kardan

‫ادای ﻗﻮل ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ او ﮔﻮﺷﺰد ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﯾﺎد آوری ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻗﻮﻟﺶ وﻓﺎ ﮐﻨﺪ‬ Iemand het woord ontnemen Iemand onderbreken en niet laten uitspreken Harfe kasi râ boridan

‫ﺣﺮف ﮐﺴﯽ را ﺑﺮﯾﺪن‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻤﺎم ﮐﺮدن ﺻﺤﺒﺖ را ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻧﺪادن‬

489

Proef woordenboek.indd 489

16-5-2008 9:24:56

(Woorden) / (Woorden)

Iemand te woord staan Iemand ontvangen om met hem/haar te spreken Kasi râ be hozur xâstan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ اﺟﺎزه دﯾﺪار دادن ﺗﺎ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﺪ‬ Ik geef u nu het woord U mag nu iets zeggen Rešteye kalâm râ be šomâ midaham

‫رﺷﺘﻪ ﮐﻼم را ﺑﻪ ﺷام ﻣﯽ دﻫﻢ‬ ‫اﻻن اﺟﺎزه ﺣﺮف زدن دارﯾﺪ‬ Niet aan het woord kunnen komen Geen gelegenheid krijgen zijn mening te geven Majâle harf zadan peydâ nakardan

‫ﻣﺠﺎل ﺣﺮف زدن ﭘﯿﺪا ﻧﮑﺮدن‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﮔﻔﺘﻦ ﻧﻈﺮ ﺧﻮد را ﻧﯿﺎﻓﺘﻦ‬ Op mijn woord van eer (ook: op mijn erewoord) Ik zweer je dat het waar is wat ik zeg Be šarafam qasam (hamčenin: be âberuyam qasam)

(‫ ﺑﻪ آﺑﺮوﯾﻢ ﻗﺴﻢ‬:‫ﺑﻪ ﴍﻓﻢ ﻗﺴﻢ )ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬ ‫ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﯽ ﺧﻮرم ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ‬ Op mijn woord/erewoord Ik beloof het Be âberu-yam qasam

‫ﺑﻪ آﺑﺮوﯾﻢ ﻗﺴﻢ‬ ‫ﻗﻮل ﻣﯽ دﻫﻢ‬ Zijn woord breken Zijn beloftes niet nakomen Ahd šekani kardan

‫ﻋﻬﺪ ﺷﮑﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﺮ ﻗﻮل ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن‬ Zijn woord geven Iets vast beloven Mardâne qo-ol dâdan

‫ﻣﺮداﻧﻪ ﻗﻮل دادن‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﻄﻊ وﻋﺪه ﮐﺮدن‬ Zijn woord houden = zijn woord gestand doen Doen wat je beloofd hebt Sare qo-ole xod istâdan

‫ﴎ ﻗﻮل ﺧﻮد اﯾﺴﺘﺎدن‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻬﺪ ﺧﻮد وﻓﺎ ﮐﺮدن‬ (Woorden) Daar heb ik geen woorden voor Dat vind ik zo vreselijk dat ik het niet onder woorden kan brengen To-osif kardani nist

‫ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮدﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫آن ﭼﻨﺎن اﻓﺘﻀﺎح اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ اﺳﻤﺶ را ﺑﯿﺎورم‬ Dat heeft hij niet met zoveel woorden gezegd Hij heeft dat niet letterlijk gezegd, maar hij bedoelde het misschien wel Eynan ke in juri nagoft

‫ﻋﯿﻨﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮری ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫دﻗﯿﻘﺎ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ را ﮐﻪ ﻧﺰد اﻣﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﻣﻨﻈﻮرش اﯾﻦ‬ ‫ﺑﻮد‬ Dat is niet in woorden te vatten Dat kan niet in woorden worden uitgedrukt Bâ hič zabâni nemišawad ta-arifaš kard

‫ﺑﺎ ﻫﯿﭻ زﺑﺎﻧﯽ منﯽ ﺷﻮد ﺗﻌﺮﯾﻔﺶ ﮐﺮد‬ ‫ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن آن ﺟﺮﯾﺎن دﺷﻮار اﺳﺖ‬ De woorden bleven hem in de keel steken Hij kon niet verder spreken Harf dar gelu-yaš gir kard

‫ﺣﺮف در ﮔﻠﻮﯾﺶ ﮔﯿﺮ ﮐﺮد‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‬

490

Proef woordenboek.indd 490

16-5-2008 9:24:56

(Woorden) / (Woorden)

Enkele woorden met iemand wisselen Even kort met iemand praten Bâ kasi gapi zadan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﮔﭙﯽ زدن‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Iemand woorden in de mond leggen Doen alsof iemand iets gezegd heeft, terwijl dat niet zo is Harf tuye dahane kasi gozâštan

‫ﺣﺮف ﺗﻮی دﻫﻦ ﮐﺴﯽ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫واﻧﻤﻮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﭼﯿﺰی ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ‬ ‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺖ‬ Iemands woorden verdraaien Iemands woorden opzettelijk verkeerd weergeven // aan datgene wat iemand gezegd heeft een andere betekenis toekennen Harfe kasi râ pičândan

‫ﺣﺮف ﮐﺴﯽ را ﭘﯿﭽﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﮔﻔﺘﻪ ﮐﺴﯽ را ﻋﻤﺪا ﻋﻮض ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻌﻨﯽ دﯾﮕﺮی دادن‬ Iets onder woorden brengen De juiste formulering vinden om iets duidelijk te maken Jariyâni râ be taswir kešidan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻗﺎﻋﺪه درﺳﺘﯽ ﮔﺸﺘﻦ ﺗﺎ ﭼﯿﺰی را روﺷﻦ و‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﮐﻨﻨﺪ‬ In weinig woorden veel zeggen Kort en bondig zijn Moxtasr o mofid goftan

‫ﻣﺨﺘﴫ و ﻣﻔﯿﺪ ﮔﻔنت‬ ‫ﮐﻮﺗﺎه و ﮐﺎﻣﻞ ﺣﺮﻓﯽ را زدن‬ Je haalt me de woorden uit de mond Jij zegt wat ik zelf had kunnen/willen zeggen Harfe man râ mizani

‫ﺣﺮف ﻣﻦ را ﻣﯽ زﻧﯽ‬ ‫ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﮕﻮﯾﻢ‬/‫ﺗﻮ ﭼﯿﺰی را ﮔﻔﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﺷﺪ‬ Let op je woorden Wees maar voorzichtig met wat je zegt Befahm če migu-i

‫ﺑﻔﻬﻢ ﭼﻪ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ‬ ‫ ﻣﻮاﻇﺐ ﺣﺮف‬،‫ﺣﻮاﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﯽ ﻣﯽ زﻧﯽ‬ ‫دﻫﻨﺖ ﺑﺎش‬ Met andere woorden Anders uitgedrukt // kortom Xolâse

‫ﺧﻼﺻﻪ‬ ‫ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺨﺘﺼﺮ‬- ‫ﺑﻪ زﺑﺎن دﯾﮕﺮ‬ Met twee woorden spreken Je mag niet met alleen ‘ja’ of ‘nee’ antwoorden, maar met ‘ja, meneer/ mevrouw’ enz. Mo-adabâne harf zadan

‫ﻣﻮدﺑﺎﻧﻪ ﺣﺮف زدن‬ /‫آدم ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻓﻘﻂ "ﺑﻠﻪ" ﯾﺎ "ﻧﻪ" ﺑﮕﻮﯾﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ "ﺑﻠﻪ آﻗﺎ‬ ‫ﺑﻠﻪ ﺧﺎﻧﻢ" و ﻏﯿﺮه ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ Niet uit zijn woorden komen Moeite hebben zich uit te drukken Harfe xod râ naresândan

‫ﺣﺮف ﺧﻮد را ﻧﺮﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﻪ دﺷﻮاری ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺑﻮدن‬ Geen woorden aan iets vuilmaken Ergens geen energie meer in steken (omdat het toch vruchteloos is) Harfaš râ ham nazadan

‫ﺣﺮﻓﺶ را ﻫﻢ ﻧﺰدن‬ ‫ﺑﺮای ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ دﯾﮕﺮ اﻧﺮژی ﺻﺮف ﻧﮑﺮدن )ﭼﻮن ﻓﺎﯾﺪه‬ (‫ﻧﺪارد‬ Geen woorden, maar daden! Niet praten, maar actie ondernemen! Harf nazan amal kon!

491

Proef woordenboek.indd 491

16-5-2008 9:24:56

Woordje / Woordje

!‫ﺣﺮف ﻧﺰن ﻋﻤﻞ ﮐﻦ‬ !‫ﺻﺤﺒﺖ ﻧﮑﻦ ﮐﺎر ﮐﻦ‬ Op zijn woorden terugkomen Achteraf verklaren dat je datgene wat je gezegd hebt, toch niet had willen zeggen Harfe xod râ pas gereftan

‫ﺣﺮف ﺧﻮد را ﭘﺲ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﺑﻌﺪا ﺗﻮﺿﯿﺢ دادن ﮐﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه را ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ Struikelen over zijn eigen woorden Zo snel/verward spreken dat je geen goedlopende zinnen maakt Topoq zadan

‫ﺗﭙﻖ زدن‬ ‫ﻣﺒﻬﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﺎ ﻫﻢ‬/‫ﺟﻮری ﺗﻨﺪ‬ ‫ﺟﻮر ﻧﯿﺎﯾﻨﺪ‬ Tussen die twee zijn (harde) woorden gevallen Die twee hebben ruzie gekregen In do (šadidan) harfešân šode ast

‫اﯾﻦ دو )ﺷﺪﯾﺪا( ﺣﺮﻓﺸﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‬ ‫آن دو ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻫﻢ دﻋﻮا ﮐﺮده اﻧﺪ‬ Zijn woorden kracht bijzetten Wat gezegd is onderstrepen met een bepaald gebaar of houding Ruye harfe xod seh-he gozâštan

‫روی ﺣﺮف ﺧﻮد ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺑﺎ اﺷﺎره و رﻓﺘﺎر ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد ﺗﺎﮐﯿﺪ ﮐﺮدن‬ Zijn woorden terugnemen Spijt hebben van wat je gezegd hebt Az gofte-ye xod pasimân šodan

‫از ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد ﭘﺸﯿامن ﺷﺪن‬ ‫از ﺣﺮف ﺧﻮد ﺗﺎﺳﻒ ﺧﻮردن‬ Zijn woorden wegen Zorgvuldig nadenken en de consequenties overzien voordat je iets zegt

Harf xod râ sabok sangin kardan

‫ﺣﺮف ﺧﻮد را ﺳﺒﮏ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﺮدن‬ ‫ﻗﺒﻞ از ﺻﺤﺒﺖ روی ﺣﺮف ﺧﻮد ﺗﻌﻤﻖ و ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ آن‬ ‫ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن‬ De daad bij het woord voegen  Daad Een goed verstaander heeft aan een half woord genoeg // heeft maar een half woord nodig  Verstaander Een man een man, een woord een woord  Man Een man van zijn woord  Man Een stortvloed aan woorden  Stortvloed Op mijn woord van eer  Erewoord Voor geld en goede woorden krijgt men veel gedaan  Geld Wiens brood men eet, diens woord men spreekt  Brood Woordje Daarover mag hij een woordje meespreken Op grond van zijn kennis of ervaring mag hij daarover zijn mening geven Dar ân mo-ored ejâzeye ezhâre nazar dârad

‫در آن ﻣﻮرد اﺟﺎزه اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ دارد‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ داﻧﺶ ﯾﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ اش ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻘﯿﺪه‬ ‫ﺧﻮد را در آن ﺑﺎره ﺑﮕﻮﯾﺪ‬ Een goed woordje voor iemand doen Iemand aanbevelen // iemands belangen verdedigen bij een ander Sefâreše kasi râ kardan

492

Proef woordenboek.indd 492

16-5-2008 9:24:56

Worden / Wreken

‫ﺳﻔﺎرش ﮐﺴﯽ را ﮐﺮدن‬ ‫ ﭘﯿﺶ دﯾﮕﺮان از ﻧﻔﻊ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Een hartig woordje met iemand spreken Met iemand een pijnlijk openhartig gesprek voeren Bâ kasi mohkam harf zadan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﺣﺮف زدن‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺻﺮﯾﺢ و ﺟﺪی و ﺷﺪﯾﺪی ﺑﺎ ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Zijn woordje kunnen doen Goed voor zichzelf kunnen opkomen // goed kunnen (mee)praten Az ohde-ye harf zadan bar âmadan

‫از ﻋﻬﺪه ﺣﺮف زدن ﺑﺮ آﻣﺪن‬ ‫ ﻗﺪرت ﺗﮑﻠﻢ )اﻇﻬﺎر‬- ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دﻓﺎع از ﺧﻮد را داﺷﺘﻦ‬ ‫ﻧﻈﺮ( داﺷﺘﻦ‬

‫وﻋﺪه ﴎ ﺧﺮﻣﻦ دادن‬ ‫ﻗﻮل ﺟﺎﻟﺒﯽ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻪ از او ﮐﺎر‬ ‫ﺑﮑﺸﻨﺪ‬ Wortel Ergens wortel schieten Ergens heel lang moeten staan wachten Alaf zire pâ sabz šodan

‫ﻋﻠﻒ زﯾﺮ ﭘﺎ ﺳﺒﺰ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺪت زﯾﺎدی ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻪ اﯾﺴﺘﺎدن در ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻮدن‬ Iets met wortel en tak uitroeien Iets helemaal vernietigen Čizi râ az bix o bon kandan

‫ﭼﯿﺰی را از ﺑﯿﺦ و ﺑﻦ ﮐﻨﺪن‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن و از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬ De bijl aan de wortel leggen  Bijl

Worden Wat is er van hem geworden? Hoe is het hem verder vergaan? // wat heeft hij in zijn leven bereikt? Be kojâ reside ast?

Wraak Wraak is zoet Het is heerlijk om op iemand wraak te kunnen nemen Enteqâm širin ast

‫ﺑﻪ ﮐﺠﺎ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ؟‬ ‫ در زﻧﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﭼﻪ ﭼﯿﺰی‬- ‫ﺣﺎل و روزش ﭼﻄﻮر اﺳﺖ؟‬ ‫دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟‬

‫اﻧﺘﻘﺎم ﺷﯿﺮﯾﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺧﻮش اﺳﺖ اﮔﺮ از ﮐﺴﯽ ﺑﺸﻮد اﻧﺘﻘﺎم ﮔﺮﻓﺖ‬

Worst Dat zal mij worst wezen! Dat kan me niets schelen! Pašme ânjâ-yam ham nist!

!‫ﭘﺸﻢ آن ﺟﺎﯾﻢ ﻫﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ !‫اﺻﻼ ﺑﺮای ﻣﻦ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ‬ Iemand een worst voorhouden Aan iemand iets aantrekkelijks beloven, met de bedoeling om van die ander iets gedaan te krijgen Wa-ade-ye sare xarman dâdan

Wrak Zich een wrak voelen Zich beroerd/uitgeput voelen Ehsâse darb o dâquni kardan

‫اﺣﺴﺎس درب و داﻏﻮﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺴﺘﻪ ﺣﺲ ﮐﺮدن‬/‫ﺧﻮد را رﻧﺠﻮر‬ Wreken Dat wreekt zich vroeg of laat Op een geven moment gaat het toch mis Dir yâ zud čubaš râ mixori

‫دﯾﺮ ﯾﺎ زود ﭼﻮﺑﺶ را ﻣﯽ ﺧﻮری‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل روزی ﮐﺎر ﺧﺮاب ﻣﯽ ﺷﻮد‬

493

Proef woordenboek.indd 493

16-5-2008 9:24:56

Proef woordenboek.indd 494

16-5-2008 9:24:56

Z Zaad Op zwart zaad zitten Zonder geld zitten // bekrompen moeten leven Be pisi oftâdan, be xâke siyâh nešastan

‫ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﯿﺎه ﻧﺸﺴنت‬،‫ﺑﻪ ﭘﯿﺴﯽ اﻓﺘﺎدن‬ ‫ در ﻣﻀﯿﻘﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬- ‫ﺑﯽ ﭘﻮل ﻣﺎﻧﺪن‬ Zaagsel Zaagsel in zijn kop hebben Een domoor zijn Moxaš xâke are dârad

‫ﻣﻎ اش ﺧﺎک اره دارد‬ ‫اﺣﻤﻖ و ﺳﺒﮏ ﻣﻐﺰ ﺑﻮدن‬ Zaaien Dun gezaaid zijn Sporadisch/zelden voorkomen Setâre-ye sohe-el ast

‫ﺳﺘﺎره ﺳﻬﯿﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﯾﺎب ﺑﻮدن‬/‫ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯿﺎب‬ Zaak Bemoei met je eigen zaken! = je moet je met je eigen zaken bemoeien Je moet niet zo nieuwsgierig zijn naar de dingen waarmee ik bezig ben Fozuli moquf!

!‫ﻓﻀﻮﻟﯽ ﻣﻮﻗﻮف‬ ‫ﻧﺒﺎﯾﺪ در ﮐﺎری ﮐﻪ ﻣﺸﻐﻮﻟﺶ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻨﺠﮑﺎوی ﮐﻨﯽ‬ Dat doet niet ter zake Dat heeft er niets mee te maken // dat is irrelevant Rabti be qaziye nadârad

‫رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻗﻀﯿﻪ ﻧﺪارد‬ ‫ ﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺖ‬- ‫ﺑﻪ آن ﺟﺮﯾﺎن ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻧﺪارد‬ Dat is de gewoonste zaak van de wereld Dat is heel normaal Az âd-di ham âd-di tar ast

‫از ﻋﺎدی ﻫﻢ ﻋﺎدی ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻌﻤﻮل و ﻧﺮﻣﺎل اﺳﺖ‬ Dat is een bekeken zaak Alles is al gedaan en geregeld, je kunt/ hoeft er niets meer aan te doen Ân hesâb sâf ast

‫آن ﺣﺴﺎب ﺻﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و رو ﺑﻪ راه ﺷﺪه اﻧﺪ و دﯾﮕﺮ ﮐﺎری از‬ ‫ﻧﯿﺎزی ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬/‫دﺳﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬ Dat is mijn zaak niet Daarvoor ben ik niet verantwoordelijk Daxli be man nadârad

‫دﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪارد‬ ‫ﻣﺴﻮول آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ De zaak aan het rollen brengen Het initiatief nemen om iets openbaar te maken wat geheim was Kelide efšâye jariyâni râ zadan

‫ﮐﻠﯿﺪ اﻓﺸﺎی ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را زدن‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻗﺪم را در ﺑﺮﻣﻼ ﮐﺮدن رازی ﺑﺮداﺷﺘﻦ‬ De zaak bij elkaar trommelen De mensen bijeenroepen Mel-lat râ basij kardan

‫ﻣﻠﺖ را ﺑﺴﯿﺞ ﮐﺮدن‬ ‫آدم ﻫﺎ را دور ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن‬ 495

Proef woordenboek.indd 495

16-5-2008 9:24:56

Zaak / Zaak

De zaak drijft helemaal op hem Hij is de man van wiens activiteiten de hele zaak afhangt Hameye kâr hâ ruye sare u mičarxad

‫ﻫﻤﻪ ﮐﺎرﻫﺎ روی ﴎ او ﻣﯽ ﭼﺮﺧﺪ‬ ‫آدﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ او ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‬

Dit is niet veel zaaks 1 - Dit deugt niet 2 - Dit is niets bijzonders še dahan suzi nist

‫آش دﻫﻦ ﺳﻮزی ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎن ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ای ﻧﯿﺴﺖ‬-٢ ‫ ﺑﻪ درد ﻧﻤﯽ ﺧﻮرد‬-١

De zaak is rond Alle gegevens zijn nu beschikbaar // het proces kan nu gevoerd worden, omdat het vooronderzoek is afgesloten Parwande takmil ast

Een aflopende zaak Een zaak die zijn einde nadert Jariyâne az dast rafte

‫ﭘﺮوﻧﺪه ﺗﮑﻤﯿﻞ اﺳﺖ‬ ‫ روﻧﺪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬- ‫ﻫﻤﻪ اﻃﻼﻋﺎت در دﺳﺘﺮس اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮوع ﺷﻮد ﭼﻮن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اوﻟﯿﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬

Een zaak onder de knie hebben/ krijgen Een zaak door en door kennen/leren kennen Dar kâri xebre budan/šodan

De zaak laten rusten Niets meer aan de zaak doen Jariyâni râ bâyegâni kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺎﯾﮕﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ ‫دﯾﮕﺮ زﺣﻤﺘﯽ ﺑﺮای ﻗﻀﯿﻪ ای ﻧﮑﺸﯿﺪن‬ De zaak nemen zoals hij is De concrete situatie aanvaarden Jariyân râ hamân juri ke hast gereftan

‫ﺟﺮﯾﺎن را ﻫامن ﺟﻮری ﮐﻪ ﻫﺴﺖ ﮔﺮﻓنت‬ ‫واﻗﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬ De zaak op zijn kop zetten De zaak totaal veranderen/geheel verkeerd voorstellen Qaziye râ wârune kardan

‫ﻗﻀﯿﻪ را واروﻧﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻋﻮﺿﯽ ﺟﻠﻮه دادن‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻼ ﺗﻐﯿﯿﺮ دادن‬ De zaken op een rijtje zetten De zaken systematisch ordenen Kâr hâ râ radif kardan

‫ﮐﺎرﻫﺎ را ردﯾﻒ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را اﺻﻮﻟﯽ ﺳﺎزﻣﺎن دادن‬

‫ﺟﺮﯾﺎن از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ‬ ‫ﮐﺎری ﮐﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﺧﻮد رﺳﯿﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺷﺪن‬/‫در ﮐﺎری ﺧﱪه ﺑﻮدن‬ ‫ﯾﺎد ﮔﺮﻓﺘﻦ‬/‫ﮐﺎری را ﺗﺎ ﺑﯿﺦ و ﺑﯿﻦ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدن‬ Een zaak van vertrouwen Een zaak waarin je op het vertrouwen van de betrokkene(n) rekent Mosu-e e-etemâd ast

‫ﻣﻮﺿﻮع اﻋﺘامد اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮردی ﮐﻪ آدم روی اﻃﻤﯿﻨﺎن ﻃﺮف )ﻃﺮﻓﯿﻦ( ﺣﺴﺎب‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ Een zaak weer in het reine brengen Een zaak die niet correct verlopen was, weer in orde maken Jariyâni râ dobâre sâf o suf kardan

‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را دوﺑﺎره ﺻﺎف و ﺻﻮف ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﮐﻪ ﺧﻄﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد دوﺑﺎره رو ﺑﻪ راه ﮐﺮدن‬ Gedane zaken nemen geen keer Wat gedaan is, kan niet ongedaan gemaakt worden Âbe rixte be kuze ja-am nemi-âyad

‫آب رﯾﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﮐﻮزه ﺟﻤﻊ منﯽ آﯾﺪ‬ ‫ﮐﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه را ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‬

496

Proef woordenboek.indd 496

16-5-2008 9:24:56

Zaak / Zaak

Gemene zaak maken met iemand Met iemand gaan samenwerken {vaak in duistere praktijken} Bâ kasi dast be yeki kardan

‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﯽ ﮐﺮدن‬ {‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮدن }ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺮﻣﻮز‬ Het is zaak dat/om... Het is nodig/raadzaam/wenselijk dat/ om... Bad nist ke ...

... ‫ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ‬ ... ‫ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬/‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺻﯿﻪ‬/‫ﻻزم‬ Hij is zeker van zijn zaak Hij twijfelt er niet aan dat hij gelijk krijgt/dat hij succes zal hebben Be kâraš yaqin dârad

‫ﺑﻪ ﮐﺎرش ﯾﻘﯿﻦ دارد‬ ‫ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﻓﻖ‬/‫ﺷﮏ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ او اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ Maar nu ter zake Laten wij nu tot het eigenlijke onderwerp overgaan Hâlâ berawim sare asle mat-lab

‫ﺣﺎﻻ ﺑﺮوﯾﻢ ﴎ اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ‬ ‫اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﯽ ﺑﺮﺳﯿﻢ‬ Onverrichter zake terugkeren Terugkomen zonder enig resultaat te hebben bereikt Daste xâli bargaštan

‫دﺳﺖ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﮔﺸنت‬ ‫ﺑﺪون ﻧﺘﯿﺠﻪ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎز آﻣﺪن‬

Ter zake komen Het eigenlijke onderwerp gaan bespreken Sare asle mat-lab raftan

‫ﴎ اﺻﻞ ﻣﻄﻠﺐ رﻓنت‬ ‫درﺑﺎره ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﯽ و ﺑﻨﯿﺎدی ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬ Ter zake kundig Deskundig in een bepaalde kunst of wetenschap Xebre-ye kâri budan

‫ﺧﱪه ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫در ﻫﻨﺮ ﯾﺎ ﻋﻠﻢ ﺧﺎﺻﯽ وارد ﺑﻮدن‬ Zaken gaan vóór het meisje Zakelijke, financiële belangen hebben voorrang boven iemands persoonlijke relaties Kâsebi be zan moqadam ast

‫ﮐﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ زن ﻣﻘﺪم اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺎر و ﻧﻔﻊ ﻣﺎﻟﯽ از رواﺑﻂ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ Zaken zijn zaken Bij handelstransacties tellen alleen materiële belangen mee, morele of emotionele overwegingen doen er niet toe Hesâb hesâb ast wa kâkâ barâdar

‫ﺣﺴﺎب ﺣﺴﺎب اﺳﺖ و ﮐﺎﮐﺎ ﺑﺮادر‬ ‫در داد و ﺳﺘﺪ ﻓﻘﻂ ﺳﻮد ﻣﺎدی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ و‬ ‫اﺧﻼق و اﺳﺘﺪﻻل ﻫﺎی اﺣﺴﺎﺳﯽ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‬ Er zit (eindelijk) schot in de zaak  Schot Kijk op de zaak hebben  Kijk

Orde op zaken stellen Zaken zodanig regelen dat na zijn vertrek alles behoorlijk afgewikkeld kan worden Kâr hâ râ râst o ris kardan

‫ﮐﺎرﻫﺎ را راﺳﺖ و رﯾﺲ ﮐﺮدن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎن را ﺟﻮری ﻣﺮﺗﺐ ﮐﺮدن ﮐﻪ ﭘﺲ از رﻓﺘﻦ او ﮐﺎرﻫﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮﻧﺪ‬

Men mag geen rechter in eigen zaak zijn  Rechter Zijn neus in andermans zaken steken  Neus

497

Proef woordenboek.indd 497

16-5-2008 9:24:56

Zaakje / Zak

Zaakje Hij heeft zijn zaakjes goed voor elkaar Hij heeft alles wat zijn eigen belangen betreft, goed geregeld Kâr hâyaš râ rast o ris karde ast

‫ﮐﺎرﻫﺎﯾﺶ را راﺳﺖ و رﯾﺲ ﮐﺮده اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮد را ﺧﻮب ﻧﻈﻢ و ﺗﺮﺗﯿﺐ داده‬ ‫اﺳﺖ‬ Je moet je eigen zaakjes opknappen Je moet zelf maar voor je eigen belangen opkomen, ik zal je niet helpen Har kasi kâre xodaš âtaš be anbâne xodaš

‫ﻫﺮ ﮐﺴﯽ ﮐﺎر ﺧﻮدش آﺗﺶ ﺑﻪ اﻧﺒﺎن ﺧﻮدش‬ ‫ﺧﻮدت ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﮕﻼﺗﺖ را ﺣﻞ ﮐﻨﯽ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮐﻤﮑﯽ ﻧﻤﯽ‬ ‫ﮐﻨﻢ‬ Zaal Hij trekt volle zalen Hij is zo goed dat veel mensen naar hem komen luisteren/kijken Âl o âdam barâyaš sar o dast mišekanand

‫آل و آدم ﺑﺮاﯾﺶ ﴎ و دﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﮑﻨﻨﺪ‬ ‫آن ﻗﺪر ﮐﺎرش ﺧﻮب اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم زﯾﺎدی ﺑﺮای‬ ‫ﺷﻨﯿﺪﻧﺶ ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬/‫دﯾﺪﻧﺶ‬ Het publiek brak de zaal af  Publiek Zacht (bn/bw) Een halve zachte Een doetje // een sloom persoon Âdame šol o wâ-rafte

‫آدم ﺷﻞ و وارﻓﺘﻪ‬ ‫ آدم ﺑﯽ رﻣﻖ و ﺳﺴﺖ‬- ‫ﺿﻌﯿﻒ و ﮐﻢ ﺑﻨﯿﻪ‬ Op zijn zachtst gezegd Gunstig voorgesteld // mild geformuleerd

Daste kamaš râ ke begirim

‫دﺳﺖ ﮐﻢ اش را ﮐﻪ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‬ ‫ ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﻢ‬- ‫ﻣﺜﺒﺖ اش را ﮐﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ‬ Zacht uitgedrukt Mild onder woorden gebracht (maar eigenlijk is het erger) Eftezâh tar az ân ast ke šenide-i

‫اﻓﺘﻀﺎح ﺗﺮ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻨﯿﺪه ای‬ ‫ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﺟﺮﯾﺎن را ﺗﻮﺿﯿﺢ داده اﻧﺪ )اﻣﺎ در اﺻﻞ ﺑﺪﺗﺮ‬ (‫از آن اﺳﺖ‬ Zadel Iemand in het zadel helpen Iemand een positie verschaffen Kasi râ be maqâmi resândan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪن‬ ‫ ﺳﺮ ﮐﺎری ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬،‫ﮐﺴﯽ را ﻣﻨﺼﻮب ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ Iemand uit het zadel lichten/werpen/ wippen Iemand ten val brengen of zijn betrekking doen verliezen Kasi râ az kâr bi kâr kardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﮐﺎر ﺑﯽ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ /‫ﺑﺎﻋﺚ از دﺳﺖ دادن ﺷﻐﻞ‬/‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺮﻧﮕﻮن ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺶ ﺷﺪن‬ Vast in het zadel zitten Een veilige positie hebben // zeker van zijn zaak zijn Qače zin râ mohkam časbidan

‫ﻗﺎچ زﯾﻦ را ﻣﺤﮑﻢ ﭼﺴﺒﯿﺪن‬ ‫ از ﮐﺎر ﺧﻮد اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻦ‬- ‫وﺿﻊ اﻣﻨﯽ داﺷﺘﻦ‬ Zak Dat kun je in je zak steken Die kritiek op jou is 100% terecht Ân eyb be to wâred ast

‫آن ﻋﯿﺐ ﺑﻪ ﺗﻮ وارد اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺘﻘﺎدی ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺷﺪه ﺻﺪ در ﺻﺪ درﺳﺖ اﺳﺖ‬

498

Proef woordenboek.indd 498

16-5-2008 9:24:56

Zakdoek / Zand

Diep in de zak tasten (voor een bepaalde aankoop) Veel geld betalen voor iets (Barâye xaridi) pule hengofti solfidan

‫)ﺑﺮای ﺧﺮﯾﺪی( ﭘﻮل ﻫﻨﮕﻔﺘﯽ ﺳﻠﻔﯿﺪن‬ ‫ﭘﻮل ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﺮای ﭼﯿﺰی ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن‬ Iemand de zak geven Iemand uit zijn functie ontslaan Ozre kasi râ xâstan

‫ﻋﺬر ﮐﺴﯽ را ﺧﻮاﺳنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را از ﮐﺎرش اﺧﺮاج ﮐﺮدن‬ Iemand in zijn zak hebben Met iemand alles kunnen doen wat je wil Bar kasi sawâr budan

‫ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﺳﻮار ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﺮ ﺑﻼﯾﯽ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺮش ﺑﯿﺎورد‬ Iets uit eigen zak betalen/kopen Iets met eigen geld betalen Az jib xod hazine kardan/xaridan

‫ﺧﺮﯾﺪن‬/‫از ﺟﯿﺐ ﺧﻮد ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﺮج ﭼﯿﺰی را از ﮐﯿﻒ ﭘﻮل ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮدن‬ In zak en as zitten Diep ongelukkig zijn // geheel ontmoedigd zijn Pakar wa delmorde budan

‫ﭘﮑﺮ و دل ﻣﺮده ﺑﻮدن‬ ‫ ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﺑﻮدن‬- ‫ﺑﺴﯿﺎر اﻓﺴﺮده و ﭘﮋﻣﺮده ﺑﻮدن‬ Op de zak van een ander teren Op kosten van een ander leven Angale sofre-ye kasi budan

‫اﻧﮕﻞ ﺳﻔﺮه ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺎ ﭘﻮل و ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﺲ دﯾﮕﺮی زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن‬ Zijn zakken vullen Zich verrijken Jib hâ-ye xod râ por kardan

‫ﺟﯿﺐ ﻫﺎی ﺧﻮد را ﭘﺮ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮد را ﻏﻨﯽ ﮐﺮدن‬ Een kat in de zak kopen  Kat Het laatste hemd heeft geen zakken  Hemd Iemand geld uit de zak kloppen  Geld Oude wijn in nieuwe zakken  Wijn Zijn ogen niet in de zak hebben  Oog Zakdoek Ik zal een knoop in mijn zakdoek leggen  Knoop Zake  Zaak Zalig Het is zaliger te geven dan te ontvangen {bijbeltekst, Handelingen 20:35} Zelf iemand iets geven maakt gelukkiger dan wanneer je van anderen iets krijgt Dar baxšeš lez-zatist ke dar gereftan nist {enjil}

{‫در ﺑﺨﺸﺶ ﻟﺬﺗﯿﺴﺖ ﮐﻪ در ﮔﺮﻓنت ﻧﯿﺴﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم ﭼﯿﺰی را ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ دﻫﺪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﺶ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی را از ﮐﺴﯽ ﺑﮕﯿﺮد‬ Zaligheid Zijn ziel en zijn zaligheid verkopen voor iets  Ziel Zalm Het neusje van de zalm  Neusje Zand Als los zand aan elkaar hangen Geen samenhang hebben Daxli be ham nadâštan

499

Proef woordenboek.indd 499

16-5-2008 9:24:56

Zang / Zeer (zn)

‫دﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ واﺑﺴﺘﮕﯽ و رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Iemand zand in de ogen strooien Iemand bedriegen/misleiden Xâk tu češme kasi pâ-šidan

‫ﺧﺎک ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﮐﺴﯽ ﭘﺎﺷﯿﺪن‬ ‫ﮔﻤﺮاه ﮐﺮدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﮔﻮل زدن‬ In het zand bijten De wedstrijd verliezen // verslagen worden Qâfiye râ bâxtan

‫ﻗﺎﻓﯿﻪ را ﺑﺎﺧنت‬ ‫ ﻣﻐﻠﻮب ﺷﺪن‬- ‫در ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮردن‬ Zand erover Laten we er niet verder over spreken: de zaak is afgedaan Harfaš râ ham nazan

‫ﺣﺮﻓﺶ را ﻫﻢ ﻧﺰن‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﻤﺎم‬:‫ﺑﮕﺬار دﯾﮕﺮ روی اﯾﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺣﺮف ﻧﺰﻧﯿﻢ‬ ‫اﺳﺖ‬ De kop in het zand steken  Kop Zang Veel noten op zijn zang hebben  Noot Zat (bn) Het (meer dan) zat zijn Ergens schoon genoeg van hebben Jân be lab residan

‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﯿﺪن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﯿﺰار و دل ﺗﻨﮓ ﺑﻮدن‬ Zeden Andere tijden, andere zeden  Tijd Zee Geen zee gaat hem te hoog Hij is nergens bang voor

Dele šir dârad

‫دل ﺷﯿﺮ دارد‬ ‫از ﻫﯿﭻ ﮐﺲ و ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻧﻤﯽ ﺗﺮﺳﺪ‬ In zee gaan met iemand Met iemand gaan samenwerken Šarike kâre kasi šodan

‫ﴍﯾﮏ ﮐﺎر ﮐﺴﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﺎ ﮐﺴﯽ ﻫﻤﮑﺎری ﮐﺮدن‬ Recht door zee Eerlijk Bi qal o qaš

‫ﺑﯽ ﻏﻞ و ﻏﺶ‬ ‫ ﺑﯽ رﯾﺎ‬،‫ﺻﺎدق و درﺳﺘﮑﺎر‬ Een schip op het strand, een baken in de zee  Schip Het water loopt altijd naar (de) zee  Water Water naar de zee dragen  Water Zeep Iemand/iets om zeep helpen a) Iemand doden b) Iets tenietdoen/vernietigen kalake kasi/čizi râ kandan

‫ﭼﯿﺰی را ﮐﻨﺪن‬/‫ﮐﻠﮏ ﮐﺴﯽ‬ /‫ ﭼﯿﺰی را ﺳﺮ ﺑﻪ ﻧﯿﺴﺖ‬- (‫ ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﺘﻦ ب‬- (‫اﻟﻒ‬ ‫ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮدن‬ Zeer (zn) Dat is oud zeer Dat is iets wat al lang leed/overlast veroorzaakt Zaxme kohne-i ast

‫زﺧﻢ ﮐﻬﻨﻪ ای اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﺑﻪ ﺑﺎر آورده‬/‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪت ﻫﺎ ﻋﺬاب‬ ‫اﺳﺖ‬

500

Proef woordenboek.indd 500

16-5-2008 9:24:57

Zegel / Zeggen

Schelden doet (me) geen zeer Scheldwoorden raken me niet Fohš (barâyam) bâde hawâ ast

‫ﻓﺤﺶ )ﺑﺮاﯾﻢ( ﺑﺎد ﻫﻮا اﺳﺖ‬ ‫دﺷﻨﺎم و ﻧﺎﺳﺰا ﺑﺮ ﻣﻦ اﺛﺮی ﻧﺪارد‬ Zegel Onder het zegel van geheimhouding Onder voorwaarde het geheim ongeschonden te bewaren Be râzdâri qasam xordan

‫ﺑﻪ راز داری ﻗﺴﻢ ﺧﻮردن‬ ‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺷﺮط ﮐﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ Zegen Daar rust geen zegen op! Dat is gedoemd te mislukken! Ruyaš baxtak oftâde ast!

!‫روﯾﺶ ﺑﺨﺘﮏ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ !‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ اﺳﺖ‬ Mijn zegen heb je Ga je gang maar, ik wens je succes Daste haq be donbâlat

‫دﺳﺖ ﺣﻖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺖ‬ ‫ﮐﺎرت را ﺑﮑﻦ و ﻣﻦ ﺑﺮاﯾﺖ آرزوی ﭘﯿﺮوزی دارم‬ Op hoop van zegen  Hoop Zeggen Al zeg ik het zelf Ik zeg dat niet graag over mezelf, maar het is wel waar // in alle bescheidenheid Az xod ta-arif nabâšad

‫از ﺧﻮد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ - ‫دوﺳﺖ ﻧﺪارم درﺑﺎره ﺧﻮدم ﺑﮕﻮﯾﻢ اﻣﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد‬ ‫در ﮐﻤﺎل ﻓﺮوﺗﻨﯽ‬ Daar is alles mee gezegd Dat is het hele verhaal Hame-aš hamin ast

‫ﻫﻤﻪ اش ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﻞ ﻗﻀﯿﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ‬ Daar zeg je zoiets Wat je nu zegt, is echt belangrijk Rast migu-i hâ

‫راﺳﺖ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﯽ ﻫﺎ‬ ‫ﺣﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ زﻧﯽ واﻗﻌﺎ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‬ Dat wil wat zeggen Dat betekent heel wat // dat is belangrijk In harf xeyli ma-ani dârad

‫اﯾﻦ ﺣﺮف ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻌﻨﯽ دارد‬ ‫ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‬- ‫ﮔﻔﺘﻪ ﭘﺮ اﻫﻤﯿﺘﯽ اﺳﺖ‬ Dat zeg jij! 1 - Dat is alleen maar jouw mening 2 - Jij bent wel de allerlaatste die dat mag zeggen In nazare to ast!

!‫اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﺗﻮ اﺳﺖ‬ ‫ ﺗﻮ آﺧﺮﯾﻦ ﻧﻔﺮی ﻫﺴﺘﯽ‬-٢ ‫ اﯾﻦ ﻓﻘﻂ ﻋﻘﯿﺪه ﺗﻮ اﺳﺖ‬-١ ‫ﮐﻪ اﺟﺎزه داری اﯾﻦ ﺣﺮف را ﺑﺰﻧﯽ‬ Dat zegt mij niets Dat betekent niets voor mij // ik kan mij daar niets bij voorstellen Barâyam bi ma-ani ast

‫ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﯿﭻ ﺗﺼﻮری از آن ﻧﺪارم‬- ‫ﺑﺮای ﻣﻦ ﭘﻮچ اﺳﺖ‬ Het voor het zeggen hebben Mogen beslissen/bevelen Ohde dâre kâri budan

‫ﻋﻬﺪه دار ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﯽ داﺷﺘﻦ‬/‫اﺟﺎزه ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی‬ Het zal je maar gezegd worden/ zijn Het is helemaal niet leuk dat te moeten horen Dorost nist ke beguyand

501

Proef woordenboek.indd 501

16-5-2008 9:24:57

Zegje / Zegje

‫درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ‬ ‫ﺷﻨﯿﺪن آن ﺟﺮﯾﺎن اﺻﻼ ﺟﺎﻟﺐ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ Hij heeft op alles wat te zeggen Hij heeft altijd kritiek op alles Jahanam ham ke berawad miguyad hizomaš tar ast

‫ﺟﻬﻨﻢ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺮود ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻫﯿﺰﻣﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ اﻧﺘﻘﺎد دارد و ﺧﺮده ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‬ Ik weet dat alleen van horen zeggen Ik heb het zelf niet gezien of meegemaakt, anderen hebben mij ervan verteld Be gušam reside ast, miguyand ke

‫ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ‬، ‫ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻢ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮدم ﻧﺪﯾﺪه ام و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﮑﺮده ام دﯾﮕﺮان آن را ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ‬ Ik zeg maar zo, ik zeg maar niks Ik geef er de voorkeur aan mijn mond te houden en te zwijgen Če guyam ke nâgoftanam behtar ast

‫ﭼﻪ ﮔﻮﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﺎﮔﻔﺘﻨﻢ ﺑﻬﱰ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ ﭼﯿﺰی ﻧﮕﻮﯾﻢ و ﺳﺎﮐﺖ ﺑﺎﺷﻢ‬ Je kunt zeggen wat je wilt Wat je ook zegt, ik trek me daar niets van aan Gušam be in harf hâ bedehkâr nist

‫ﮔﻮﺷﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﺮف ﻫﺎ ﺑﺪﻫﮑﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﮕﻮﯾﯽ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﻪ آن ﻧﻤﯽ دﻫﻢ‬ Je moet zeggen waar het op staat Je moet in duidelijke taal zeggen wat jouw mening is Ru râst harf bezan

‫رو راﺳﺖ ﺣﺮف ﺑﺰن‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ روﺷﻦ و واﺿﺢ ﺑﮕﻮﯾﯽ ﻧﻈﺮت ﭼﯿﺴﺖ‬ Onder ons gezegd en gezwegen Wat we met elkaar besproken hebben, moet geheim blijven

Beyne xodemân bemânad

‫ﺑﯿﻦ ﺧﻮدﻣﺎن مبﺎﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ دﯾﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪ اﯾﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ Wie zal het zeggen? Wie heeft daar een verklaring/ oplossing voor? // ik weet het niet Če kasi midânad?

‫ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ داﻧﺪ؟‬ ‫ ﻣﻦ ﮐﻪ‬- ‫راه ﺣﻞ اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن را دارد؟‬/‫ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﺟﻮاب‬ ‫ﻧﻤﯽ داﻧﻢ‬ Zegge en schrijve Niet meer dan/slechts/welgeteld Bi kam o kâst

‫ﺑﯽ ﮐﻢ و ﮐﺎﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ اش‬/‫ﻓﻘﻂ‬/‫ﻧﻪ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از‬ Zeggen en doen zijn twee Tussen zeggen en doen zit een groot verschil Harf bâ amal dotâ ast

‫ﺣﺮف ﺑﺎ ﻋﻤﻞ دوﺗﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﯿﺎن ﺣﺮف و ﻋﻤﻞ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﯾﺎد اﺳﺖ‬ Zo gezegd zo gedaan {Vooral in een verhaal gebruikt, wanneer iemand een bepaalde aanpak heeft aangekondigd en ook meteen de daad bij het woord voegt} Harf zad âni ham amal kard

‫ﺣﺮف زد آﻧﯽ ﻫﻢ ﻋﻤﻞ ﮐﺮد‬ ‫}ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در داﺳﺘﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ‬ {‫ﮐﺴﯽ ﮐﺎری را اﻋﻼم ﮐﻨﺪ و آن را ﻓﻮری اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Zegje Hij kan heel goed zelf zijn zegje doen Hij kan goed voor zichzelf opkomen Xub mitawânad qelimaš râ az âb bekešad

‫ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﮔﻠﯿﻤﺶ را از آب ﺑﮑﺸﺪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ دﻓﺎع از ﺧﻮدش را دارد‬

502

Proef woordenboek.indd 502

16-5-2008 9:24:57

Zeik / Zenuwen

Zeik Iemand in de zeik nemen/zetten Iemand belazeren/bedonderen/ belachelijk maken Kasi râ mačal kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﻣﭽﻞ ﮐﺮدن‬ ‫ﻣﺴﺨﺮه ﮐﺮدن‬/‫ﮐﻠﮏ زدن‬/‫ﮐﺴﯽ را ﻓﺮﯾﺐ دادن‬ Zeil (zn) Alle zeilen bijzetten Alle krachten mobiliseren Hame-ye zure xod râ zadan

‫ﻫﻤﻪ زور ﺧﻮد را زدن‬ ‫ﮐﻠﯿﻪ ﻧﯿﺮوی ﺧﻮد را ﺑﺴﯿﺞ ﮐﺮدن‬ Met opgestoken zeilen Verontwaardigd en boos Bâ tupe por

‫ﺑﺎ ﺗﻮپ ﭘﺮ‬ ‫رﻧﺠﯿﺪه ﺧﺎﻃﺮ و ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ‬ Onder zeil gaan Gaan slapen Lâhâf sar kešidan

‫ﻟﺤﺎف ﴎ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺑﻪ رﺧﺖ ﺧﻮاب رﻓﺘﻦ و ﺧﻮاﺑﯿﺪن‬ Een oogje in het zeil houden  Oogje Iemand de wind uit de zeilen nemen  Wind Zeilen (ww) Men moet zeilen, terwijl de wind waait Je moet een goede gelegenheid/kans waarnemen Tâ tanur dâq ast bâyad nân râ časbând

‫ﺗﺎ ﺗﻨﻮر داغ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺎن را ﭼﺴﺒﺎﻧﺪ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ‬/‫آدم ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‬

Het reilen en zeilen (bijv. van een onderneming)  Reilen Zeker Het zekere voor het onzekere nemen De veiligste weg kiezen // geen risico nemen Bi godâr be âb nazadan

‫ﺑﯽ ﮔﺪار ﺑﻪ آب ﻧﺰدن‬ ‫ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ‬- ‫اﻣﻦ ﺗﺮﯾﻦ راه را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﯿﻨﺪاﺧﺘﻦ‬ Zelfkant De zelfkant van de samenleving De onderste en minst fatsoenlijke laag van de samenleving Tofâle hâ-ye jâ-me-e

‫ﺗﻔﺎﻟﻪ ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ و ﺑﯽ ادب ﺗﺮﯾﻦ آدم ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎع‬ Zenuwen Dat werkt mij op de zenuwen Daar word ik zenuwachtig van Az dastaš magasi mišawam

‫از دﺳﺘﺶ ﻣﮕﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮم‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻦ را ﻋﺼﺒﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬ De zenuwen krijgen van iets Door iets helemaal van streek raken, nerveus worden Az qazi-ye-i juši šodan

‫از ﻗﻀﯿﻪ ای ﺟﻮﺷﯽ ﺷﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ آﺷﻔﺘﻪ و ﻋﺼﺒﯽ ﺷﺪن‬ Het op zijn zenuwen krijgen De controle over zichzelf verliezen // erg nerveus worden A-asâb qârâšmiš šodan

‫اﻋﺼﺎب ﻗﺎراﺷﻤﯿﺶ ﺷﺪن‬ ‫ ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺼﺒﯽ ﺷﺪن‬- ‫ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادن‬

503

Proef woordenboek.indd 503

16-5-2008 9:24:57

Zes / Zichzelf

Stalen zenuwen hebben Onverstoorbaar/stressbestendig zijn // nergens bang voor zijn A-asâbe pulâdin dâštan

‫اﻋﺼﺎب ﭘﻮﻻدﯾﻦ داﺷنت‬ ‫ از ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﻧﺘﺮﺳﯿﺪن‬- ‫ﺧﻮن ﺳﺮد ﺑﻮدن‬/‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬ Zes Van zessen klaar zijn In alle opzichten gereed/paraat zijn // hard kunnen werken Âdame kâri-i budan

‫آدم ﮐﺎری ﺑﻮدن‬ ‫ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺳﺨﺖ ﮐﺎر‬- ‫آﻣﺎده ﺑﻮدن‬/‫از ﻫﺮ ﻧﻈﺮ ﺣﺎﺿﺮ‬ ‫ﮐﺮدن را داﺷﺘﻦ‬ Zet (zn) Nu ben jij aan zet Het is nu jouw beurt om te handelen/ om een voorstel te doen Hâlâ to-i

‫ﺣﺎﻻ ﺗﻮﯾﯽ‬ ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی ﺑﮑﻨﯽ‬/‫اﻻن ﻧﻮﺑﺖ ﺗﻮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎری‬ Zetje Iemand een zetje geven in de goede richting Iemand de goede richting wijzen en helpen om verder te komen Kasi râ be râhe dorosti andâxtan

‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ راه درﺳﺘﯽ اﻧﺪاﺧنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﺻﺤﯿﺤﯽ ﺳﻮق دادن ﺗﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﮐﻨﺪ‬ ‫و ﺟﻠﻮ ﺑﯿﻔﺘﺪ‬ Zetten (ww) Iemand niet kunnen zetten Een afkeer hebben van iemand Češme didane kasi râ nadâštan

‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﺑﯿﺰار و ﻣﺘﻨﻔﺮ ﺑﻮدن‬

Zich over iets heen zetten Een teleurstelling aanvaarden en gewoon verdergaan Gozašte hâ râ pošte sar gozâštan

‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎ را ﭘﺸﺖ ﴎ ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺷﮑﺴﺘﯽ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ و ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اداﻣﻪ دادن‬ Zicht Ergens zicht op hebben Iets kunnen overzien // ergens een goed oordeel over hebben Dar kâri sar rešte dâštan

‫در ﮐﺎری ﴎ رﺷﺘﻪ داﺷنت‬ ‫ در ﻣﻮردی ﻗﻀﺎوت درﺳﺘﯽ‬- ‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬ ‫داﺷﺘﻦ‬ In het zicht van de haven stranden Net voordat je een bepaald doel bereikt, daarin niet slagen door een tegenslag Moqeye estexâre šod tasbihe mol-lâ pâre šod

‫ﻣﻮﻗﻊ اﺳﺘﺨﺎره ﺷﺪ ﺗﺴﺒﯿﺢ ﻣﻼ ﭘﺎره ﺷﺪ‬ ‫درﺳﺖ آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ دارد ﺑﻪ ﻫﺪف ﻣﯽ رﺳﺪ ﺑﺪﺷﺎﻧﺴﯽ‬ ‫ﺑﯿﺎورد و ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﻮد‬ Zichzelf Buiten zichzelf zijn Door hartstocht, toorn enz. meegesleept worden en zich niet meer kunnen beheersen Hâli be hâli budan

‫ﺣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﻮق و ﺧﺸﻢ و ﻏﯿﺮه ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد را‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ In zichzelf gekeerd zijn Zo bezig zijn met je eigen gedachten dat je geen aandacht hebt voor anderen Tuye xod raftan

‫ﺗﻮی ﺧﻮد رﻓنت‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﻏﺮق اﻓﮑﺎر ﺧﻮد ﺑﻮدن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ‬ ‫دﯾﮕﺮان و اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ 504

Proef woordenboek.indd 504

16-5-2008 9:24:57

Ziek / Ziel

Niet geheel zichzelf zijn Niet in zijn gewone doen zijn // zich niet op zijn gemak voelen Xod nabudan, xodaš nist

‫ ﺧﻮدش ﻧﯿﺴﺖ‬،‫ﺧﻮد ﻧﺒﻮدن‬ ‫ ﺧﻮد را‬- ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﻋﺎدی ﺧﻮد را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫راﺣﺖ ﺣﺲ ﻧﮑﺮدن‬ Op zichzelf beschouwd Wanneer je niet naar de omstandigheden, maar alleen naar de zaak zelf kijkt Dar molâheze be asl

‫در ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﻪ اﺻﻞ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﻪ آدم ﺑﻪ دور و ﺑﺮ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﮑﺮده و ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﻗﻀﯿﻪ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ‬ Ziek Ik lach me ziek Ik vind het allemaal belachelijk Xeyli xande dâr ast

‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻨﺪه دار اﺳﺖ‬ ‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﻣﺴﺨﺮه ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‬ Ziekbed Aan het ziekbed gekluisterd zijn Langdurig ziek in bed liggen en niet kunnen opstaan Be bastare bimâri oftâdan

‫ﺑﻪ ﺑﺴﱰ ﺑﯿامری اﻓﺘﺎدن‬ ‫ﻣﺪت زﻣﺎن درازی ﻣﺮﯾﺾ ﺑﻮدن و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن را‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Ziekte Een ziekte komt te paard en gaat te voet Een ziekte overvalt je zomaar ineens, en je herstelt er maar langzaam van Nâxoši sawâre miâyad wa piyâde mirawad

‫ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﺳﻮاره ﻣﯽ آﯾﺪ و ﭘﯿﺎده ﻣﯽ رود‬ ‫ﺑﯿﻤﺎری ﺑﯽ ﺧﺒﺮ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‬

Een ziekte onder de leden hebben Besmet zijn met een ziekte, terwijl de verschijnselen ervan nog niet zichtbaar/merkbaar zijn Be marazi dočâr budan

‫ﺑﻪ ﻣﺮﺿﯽ دﭼﺎر ﺑﻮدن‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﯿﻤﺎری و ﻧﺎﺧﻮﺷﯽ ﺷﺪن در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺒﺎﺷﺪ‬/‫ﻫﺎی آن ﻫﻨﻮز ﭘﯿﺪا‬ Ergens de ziekte/pest over in hebben Ergens een verschrikkelijke hekel aan hebben en er razend van worden Az qazi-ye-i del čerkin budan

‫از ﻗﻀﯿﻪ ای دل ﭼﺮﮐﯿﻦ ﺑﻮدن‬ ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﯿﺰار ﺑﻮدن و از دﺳﺖ آن ﺟﻮﺷﯽ ﺷﺪن‬ Vloeken/zuipen/roken als de ziekte Verschrikkelijk vloeken/zuipen/roken Yek riz bad dahani kardan/sar kešidan/dud kardan

‫دود ﮐﺮدن‬/‫ﴎ ﮐﺸﯿﺪن‬/‫ﯾﮏ رﯾﺰ ﺑﺪ دﻫﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﯿﮕﺎر ﮐﺸﯿﺪن‬/‫ﻋﺮق ﺧﻮردن‬/‫ﺑﯽ اﻧﺪازه ﻧﺎﺳﺰا ﮔﻔﺘﻦ‬ Ziel Er is geen levende ziel te bekennen Er is in het geheel niemand te zien Hič tanâbande-i nist

‫ﻫﯿﭻ ﺗﻨﺎﺑﻨﺪه ای ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫اﺻﻼ ﮐﺴﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد و دﯾﺪه ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬ Het snijdt me door de ziel Het doet mij innerlijk veel pijn, ik vind het vreselijk Ruham râ mixarâšad

‫روﺣﻢ را ﻣﯽ ﺧﺮاﺷﺪ‬ ‫ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم اﻓﺘﻀﺎح‬،‫درون ﻣﻦ را ﻋﻤﯿﻘﺎ آزار ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫اﺳﺖ‬ Hoe meer zielen, hoe meer vreugd Hoe groter het gezelschap, des te groter het plezier Ja-am harče bozorgtar safâ-yaš bištar

505

Proef woordenboek.indd 505

16-5-2008 9:24:57

Zieltje / Zien

‫ﺟﻤﻊ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺰرگ ﺗﺮ ﺻﻔﺎﯾﺶ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﮔﺮوه ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﺎدی و ﺣﺎﻟﺶ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ‬

Eelt op zijn ziel hebben  Eelt Het oog is de spiegel der ziel  Oog

Iemand op zijn ziel trappen Iemand ernstig kwetsen Ruhe kasi râ jarihe-dâr kardan

‫روح ﮐﺴﯽ را ﺟﺮﯾﺤﻪ دار ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺳﺨﺖ رﻧﺠﺎﻧﺪن‬ Met de ziel onder de/zijn arm lopen Met zijn tijd geen raad weten, niet wetend wat te doen Sar gardân do-ore xod čargidan

‫ﴎﮔﺮدان دور ﺧﻮد ﭼﺮﺧﯿﺪن‬ ‫ﻧﻤﯽ داﻧﺪ ﺑﺎ وﻗﺖ ﺧﻮد ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﻨﺪو ﮔﯿﺞ ﺷﺪن‬ Ter ziele gaan/zijn Dood/verloren gaan/zijn Jân bâxtan

‫ﺟﺎن ﺑﺎﺧنت‬ ‫از دﺳﺖ دادن‬/‫از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ‬/‫ﻣﺮدن‬ Twee zielen, één gedachte Twee mensen hebben op hetzelfde moment dezelfde gedachte Yek ruh dar do badan

‫ﯾﮏ روح در دو ﺑﺪن‬ ‫دوﻧﻔﺮ ﮐﻪ در ﯾﮏ زﻣﺎن ﯾﮏ ﻓﮑﺮ دارﻧﺪ‬ We moeten onze ziel in lijdzaamheid bezitten We moeten geduldig afwachten Bâyad dandân ru jegar begozârim

‫ﺑﺎﯾﺪ دﻧﺪان رو ﺟﮕﺮ ﺑﮕﺬارﯾﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮدﺑﺎراﻧﻪ ﺻﺒﺮ ﮐﻨﯿﻢ‬ Zijn ziel en zaligheid verkopen voor iets Voor geen middel terugdeinzen om iets te bereiken Xod râ waq-fe kâri kardan

‫ﺧﻮد را وﻗﻒ ﮐﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی از ﻫﯿﭻ ﮐﺎری ﻣﻀﺎﯾﻘﻪ ﻧﮑﺮدن‬

Met hart en ziel  Hart Zich met hart en ziel wijden aan iets  Hart Zieltje Zieltjes winnen Mensen tot de eigen godsdienst bekeren Be kiše xod bordan

‫ﺑﻪ ﮐﯿﺶ ﺧﻮد ﺑﺮدن‬ ‫ﻣﺮدم را ﺑﻪ دﯾﻦ ﺧﻮد ﮐﺸﯿﺪن‬ Zien Dan zul je eens wat zien! {Dit is in feite een dreigement} Hâlâ nešânat midaham!

!‫ﺣﺎﻻ ﻧﺸﺎﻧﺖ ﻣﯽ دﻫﻢ‬ {‫}در ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﻦ ﯾﮏ ﺗﻬﺪﯾﺪ اﺳﺖ‬ Dat is niet om aan te zien Dat levert een onverdraaglijke aanblik op Didanaš del âšube mi-âwarad

‫دﯾﺪﻧﺶ دل آﺷﻮﺑﻪ ﻣﯽ آورد‬ ‫ﻣﻨﻈﺮه ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی ﺑﻪ ﺑﺎر ﻣﯽ آورد‬ Dat wil ik wel eens zien Ik houd dat niet voor mogelijk of waarschijnlijk Magar mišawad

‫ﻣﮕﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ ‫ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد‬،‫ﺑﺎورم ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﯾﺎ ﺷﺪﻧﯽ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ‬ Gezien zijn Een goede naam hebben Xošnâm budan

‫ﺧﻮش ﻧﺎم ﺑﻮدن‬ ‫اﺳﻢ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬

506

Proef woordenboek.indd 506

16-5-2008 9:24:57

Zien / Zien

Het niet (meer) zien zitten Geen perspectieven (meer) zien (Digar) češm âb naxordan

‫)دﯾﮕﺮ( ﭼﺸﻢ آب ﻧﺨﻮردن‬ ‫)دﯾﮕﺮ( ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﯾﺎ اﻣﯿﺪ ﭘﯿﺮوزی ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ Het voor gezien houden Ergens definitief mee ophouden Az kâri dast kešidan

‫از ﮐﺎری دﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺑﺮای ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Hij ziet ze vliegen Hij is niet goed wijs Aqlaš pâre sang bar midârad

‫ﻋﻘﻞ اش ﭘﺎره ﺳﻨﮓ ﺑﺮ ﻣﯽ دارد‬ ‫ﺧﻞ و دﯾﻮاﻧﻪ و ﻣﺸﻨﮓ اﺳﺖ‬ Iemand niet meer kunnen zien Aan iemand een grondig hekel (gekregen) hebben Češme didane kasi râ nadâštan

‫ﭼﺸﻢ دﯾﺪن ﮐﺴﯽ را ﻧﺪاﺷنت‬ (‫از ﮐﺴﯽ ﺑﯽ اﻧﺪازه ﺑﯿﺰار ﺷﺪن )ﺗﻨﻔﺮ ﭘﯿﺪا ﮐﺮدن‬ Iemand niet zien staan Iemand negeren Be kasi mahale sag nagozâštan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﺤﻞ ﺳﮓ ﻧﮕﺬاﺷنت‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Iets in iemand zien Bepaalde verwachtingen van iemand hebben Az kasi tawaq-qo-e čizi râ dâštan

‫از ﮐﺴﯽ ﺗﻮﻗﻊ ﭼﯿﺰی را داﺷنت‬ ‫اﻧﺘﻈﺎرات ﺧﺎﺻﯽ از ﮐﺴﯽ داﺷﺘﻦ‬ Iets wel zien zitten Van iets succes verwachten // ergens zin in hebben Čizi râ pasand kardan

‫ﭼﯿﺰی را ﭘﺴﻨﺪ ﮐﺮدن‬ ‫ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی‬- ‫از ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ و ﭘﯿﺮوزی داﺷﺘﻦ‬ ‫ﻋﻼﻗﻪ داﺷﺘﻦ‬ Ik zie dat heel anders Ik heb daar een heel andere mening over In juri fekr nemikonam

‫اﯾﻦ ﺟﻮری ﻓﮑﺮ منﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ ﻧﻈﺮ دﯾﮕﺮی در آن ﻣﻮرد دارم‬ Ik zie hem wel zitten als minister/ rector enz. Ik denk dat hij heel geschikt is om minister/ rector (enz.) te worden Be enwâne wazir/modir wa qeyre qabulaš dâram

‫ﻏﯿﺮه ﻗﺒﻮﻟﺶ دارم‬/‫ﻣﺪﯾﺮ‬/‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان وزﯾﺮ‬ ‫رﯾﯿﺲ )ﻏﯿﺮه( ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ اﺳﺖ‬/‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ او وزﯾﺮ‬ Ik zie wel hoe ik thuiskom Je hoeft me niet thuis te brengen, dat regel ik zelf wel Zahmat nakeš xodam mirawam xâne

‫زﺣﻤﺖ ﻧﮑﺶ ﺧﻮدم ﻣﯽ روم ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ ﻣﻦ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﯽ ﺧﻮدم ﺗﺮﺗﯿﺒﺶ را‬ ‫ﻣﯽ دﻫﻢ‬ Waar zie je mij voor aan? Je hebt een heel verkeerd beeld van mij! // ik denk er niet aan dat te doen! Fekr mikoni man ki hastam?

‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯽ ﻣﻦ ﮐﯽ ﻫﺴﺘﻢ؟‬ ‫ ﻣﻦ آن ﮐﺎر را اﺻﻼ ﻧﻤﯽ‬- !‫درﺑﺎره ﻣﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﯽ‬ !‫ﮐﻨﻢ‬ Ze zullen je zien aankomen Je zult geen succes hebben met je verzoek of voorstel Harfat râ nemixânand, tahwilat nemigirand

‫ ﺗﺤﻮﯾﻠﺖ منﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬،‫ﺣﺮﻓﺖ را منﯽ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺗﻮ ﻣﻮﻓﻖ و ﭘﯿﺮوز ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‬/‫در ﺧﻮاﺳﺖ‬ 507

Proef woordenboek.indd 507

16-5-2008 9:24:57

Ziende / Zilvervloot

Zie het maar klaar te spelen Ik kan het niet, je mag het van mij proberen To behtar mizani bestân bezan

‫ﺗﻮ ﺑﻬﱰ ﻣﯽ زﻧﯽ ﺑﺴﺘﺎن ﺑﺰن‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ آن را ﻧﺪارم ﺗﻮ ﺑﯿﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﺑﮑﻦ‬ Zo zie je maar Heb ik het niet voorspeld dat het zo zou aflopen? Didi hâlâ, be to goftam ke

‫ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ‬،‫دﯾﺪی ﺣﺎﻻ‬ ‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﮑﺮده ﺑﻮدم ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻮری ﻣﯽ ﺷﻮد؟‬ Ziende Ziende blind zijn Te groot van vertrouwen zijn en daardoor bedrogen worden // zo bevooroordeeld zijn dat je niet ziet wat toch zonneklaar is Binâye kur budan

‫ﺑﯿﻨﺎی ﮐﻮر ﺑﻮدن‬ ‫ آن ﻗﺪر‬- ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮش ﺑﺎوری ﺧﻮد ﮐﻠﮏ ﺧﻮردن‬ ‫ﻏﺮض ورز ﺑﻮدن ﮐﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ روﺷﻦ را ﺟﻠﻮی ﺧﻮد‬ ‫ﻧﺪﯾﺪن‬ Zier Ik geloof er geen zier van! Ik geloof er helemaal niets van! Sare suzani ham bâwaraš nemikonam!

!‫ﴎ ﺳﻮزﻧﯽ ﻫﻢ ﺑﺎورش منﯽ ﮐﻨﻢ‬ !‫اﺻﻼ ﺑﻪ آن اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪارم‬ Zijde Aan gene zijde Aan de overkant Dar ân donyâ

‫ﺟﺎﻧﺐ ﮐﺴﯽ را ﮔﺮﻓنت‬ ‫از ﮐﺴﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﺮدن‬ Zijn (ww) Je bent er geweest Het is afgelopen met jou // dit betekent het einde voor jou Kalakat kande ast

‫ﮐﻠﮏ ات ﮐﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫ اﯾﻦ دﯾﮕﺮ آﺧﺮ ﮐﺎرت اﺳﺖ‬- ‫رﻓﺘﻨﯽ ﻫﺴﺘﯽ‬ Zijne (bezittelijk voornaamwoord) Ieder het zijne (gunnen) Ieder moet krijgen/houden wat hem toekomt en waar hij recht op heeft Haq râ be haq-dâr (dâdan)

(‫ﺣﻖ را ﺑﻪ ﺣﻖ دار )دادن‬ ‫ﻫﺮ ﮐﺲ را آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﺣﻖ او اﺳﺖ و ﺑﻪ اﻧﺪازه ای ﮐﻪ‬ ‫ﺣﻖ او اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ دارد‬ Zijspoor Iemand op een zijspoor zetten Iemand een andere functie geven waar hij geen invloed meer heeft/geen kwaad meer kan aanrichten Kasi râ az ma-areke birun kardan

‫ﮐﺴﯽ را از ﻣﻌﺮﮐﻪ ﺑﯿﺮون ﮐﺮدن‬ ‫ﺷﻐﻞ دﯾﮕﺮی ﺑﻪ ﮐﺴﯽ دادن ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﻫﯿﭻ ﻧﻔﻮذی‬ ‫دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮاﻧﺪ آﺳﯿﺒﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‬/‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ Zilver Spreken is zilver, zwijgen is goud Soms is het beter je mond te houden Soxan nikust o sokut niku tar

‫ﺳﺨﻦ ﻧﯿﮑﻮﺳﺖ و ﺳﮑﻮت ﻧﯿﮑﻮ ﺗﺮ‬ ‫ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ آدم دﻫﺎن ﺧﻮد را ﺑﺒﻨﺪد‬ ‫در آن دﻧﯿﺎ‬ ‫ در آن ﻃﺮف‬،‫در آن ﺳﻮ‬

Zich aan iemands zijde scharen Partij kiezen voor iemand Jânebe kasi râ gereftan

Zilvervloot De zilvervloot binnenhalen Met één klap rijk worden Yekho pul o pale-i be ham zadan

‫ﯾﮑﻬﻮ ﭘﻮل و ﭘﻠﻪ ای ﺑﻪ ﻫﻢ زدن‬ ‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﭘﻮل دار ﺷﺪن‬

508

Proef woordenboek.indd 508

16-5-2008 9:24:57

Zin (zn) / Zinnen (ww)

Zin (zn) Bij zinnen komen Weer tot bewustzijn komen en redelijk worden Hâl sare jâ âmadan

‫ﺣﺎل ﴎ ﺟﺎ آﻣﺪن‬ ‫دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪن و ﻣﻌﻘﻮل ﺷﺪن‬ Buiten zinnen zijn Zeer opgewonden en niet meer aanspreekbaar zijn Az kure dar raftan

‫از ﮐﻮره در رﻓنت‬ ‫ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺮآﺷﻔﺘﻪ و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﺪن‬ Dat streelt de zinnen Dat is iets waarvan je kunt genieten Ruh râ jalâ midahad

‫روح را ﺟﻼ ﻣﯽ دﻫﺪ‬ ‫ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از آن ﻟﺬت ﺑﺮد‬ De zinnen verzetten Zich aangenaam ontspannen Xastegi dar kardan

‫ﺧﺴﺘﮕﯽ در ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﻟﺬت ﺗﻤﺪد اﻋﺼﺎب ﮐﺮدن‬ Ergens zijn zinnen op zetten Alles doen om iets te bereiken Ruye čizi kop kadan

‫روی ﭼﯿﺰی ﮐﭗ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﭼﯿﺰی ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺎری دﺳﺖ زدن‬ Het iemand naar de zin maken Maken dat iemand tevreden is Be kasi hâl dâdan

‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﺣﺎل دادن‬ ‫وﺳﺎﯾﻞ ﺧﻮﺷﯽ ﮐﺴﯽ را آﻣﺎده ﮐﺮدن‬ Je moet er maar zin in hebben Ik zou het niet willen Man ke nistam

‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫ﺷﺨﺼﺎ ﻋﻼﻗﻪ ای ﺑﻪ آن ﻧﺪارم‬ Niet goed bij zinnen zijn Niet goed wijs zijn Maqze xar xordan

‫ﻣﻐﺰ ﺧﺮ ﺧﻮردن‬ ‫ ﺣﻮاس ﭘﺮت ﺑﻮدن‬،‫ﻋﻘﻞ ﻧﺮﺳﯿﺪن‬ Niet veel goeds in de zin hebben Van plan zijn slechte dingen te doen Rigi be kafš dâštan

‫رﯾﮕﯽ ﺑﻪ ﮐﻔﺶ داﺷنت‬ ‫در ﺻﺪد اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮاری ﺑﻮدن‬ Zijn zin doordrijven Eigen bedoelingen realiseren ten koste van anderen Harfe xod râ be korsi nešândan

‫ﺣﺮف ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﺮﺳﯽ ﻧﺸﺎﻧﺪن‬ ‫ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻧﻈﺮ ﺧﻮد ﺣﻖ دﯾﮕﺮان‬ ‫را زﯾﺮ ﭘﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Zingen Voor het zingen de kerk uit  Kerk Zinken Diepgezonken zijn Zedelijk en moreel in verval geraakt zijn Xeyli pas raftan

‫ﺧﯿﻠﯽ ﭘﺲ رﻓنت‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﻣﻌﻨﻮی و اﺧﻼﻗﯽ ﻓﺎﺳﺪ ﺷﺪن‬ Zinnen (ww) Dat zint hem wel Hij vindt dat wel aangenaam Be delaš nešaste ast

‫ﺑﻪ دﻟﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‬ ‫از آن ﭼﯿﺰ ﺧﻮﺷﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ Ergens op zinnen Iets van plan zijn en voorbereiden

509

Proef woordenboek.indd 509

16-5-2008 9:24:57

Zintuig / Zitten

Qasde kâri râ kardan

‫ﻗﺼﺪ ﮐﺎری را ﮐﺮدن‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ای در ﺳﺮ داﺷﺘﻦ و آن را ﺗﻬﯿﻪ دﯾﺪن‬ Zintuig Een zesde zintuig voor iets hebben Een goede intuïtie voor iets hebben Dar kâri hese šešom dâštan

‫در ﮐﺎری ﺣﺲ ﺷﺸﻢ داﺷنت‬ ‫در ﻣﻮردی ﺑﯿﻨﺶ و ﻓﺮاﺻﺖ ﺧﻮﺑﯽ داﺷﺘﻦ‬ Zitten Achter iemand/iets aan zitten a) Iemand achtervolgen b) Iets proberen te bemachtigen Peygir kasi/čizi šodan

‫ﭼﯿﺰی ﺷﺪن‬/‫ﭘﯽ ﮔﯿﺮ ﮐﺴﯽ‬ ‫ در ﺑﻪ دﺳﺖ‬- (‫ ﮐﺴﯽ را ﺗﻌﻘﯿﺐ ﮐﺮدن ب‬- (‫اﻟﻒ‬ ‫آوردن ﭼﯿﺰی ﮐﻮﺷﯿﺪن‬ Dáár zit het hem juist in Dat is nu precies waar het om gaat Lope kalâm hamin ast

‫ﻟﭗ ﮐﻼم ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ‬ ‫رﯾﺸﻪ و ﺑﻨﯿﺎد ﮐﺎر دﻗﯿﻘﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﺎ اﺳﺖ‬ Daar zit ik niet mee Daar maak ik geen probleem van // dat vind ik niet erg Mâne-i nemibinam

‫ﻣﺎﻧﻌﯽ منﯽ ﺑﯿﻨﻢ‬ ‫ ﺑﺪم ﻧﻤﯽ آﯾﺪ‬- ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ در آن ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﻢ‬ Daar zit wat in Daar zeg je iets wat waar/bruikbaar is Harfe xubi zadi

‫ﺣﺮف ﺧﻮﺑﯽ زدی‬ ‫ﺑﻪ درد ﺑﺨﻮری ﮐﺮدی‬/‫ﺻﺤﺒﺖ درﺳﺖ‬ Dat zit er dik in De kans daartoe bestaat zeker // dat kan/mag je wel verwachten Mišawad ru-yaš hesâb kard

‫ﻣﯽ ﺷﻮد روﯾﺶ ﺣﺴﺎب ﮐﺮد‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮد‬/‫ ﻣﯽ ﺗﻮان‬- ‫ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دارد‬ ‫اﻧﺘﻈﺎرش را داﺷﺖ‬ Dat zit hem hoog Daar is hij boos/verontwaardigd over // daarover wil hij zijn ongenoegen uiten Xun xunaš râ mixorad

‫ﺧﻮن ﺧﻮﻧﺶ را ﻣﯽ ﺧﻮرد‬ ‫ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬- ‫دﻟﺨﻮر اﺳﺖ‬/‫از آن ﺟﺮﯾﺎن ﻋﺼﺒﺎﻧﯽ‬ ‫ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ اش را در آن ﻣﻮرد ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‬ Die zit! Die opmerking is raak! Xub gofti!

!‫ﺧﻮب ﮔﻔﺘﯽ‬ !‫ﺣﺮف درﺳﺘﯽ زدی‬ Ergens eens voor gaan zitten Aan iets heel geconcentreerd gaan werken Hawâs jam kâr kardan

‫ﺣﻮاس ﺟﻤﻊ ﮐﺎر ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺎری را ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﮑﺮی ﺑﺴﯿﺎر اﻧﺠﺎم دادن‬ Ergens over in zitten Zich zorgen maken over iets Esfande ruye âtaš budan

‫اﺳﻔﻨﺪ روی آﺗﺶ ﺑﻮدن‬ ‫ دﻟﻮاﭘﺲ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻮدن‬،‫ﻧﮕﺮان اﻧﺠﺎم ﮐﺎری ﺷﺪن‬ Er zit iets achter Er is sprake van een verborgen zin/ betekenis/bedoeling Nim kâse-i zire kâse ast

‫ﻧﯿﻢ ﮐﺎﺳﻪ ای زﯾﺮ ﮐﺎﺳﻪ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﭘﻨﻬﺎﻧﯽ در آن وﺟﻮد دارد‬/‫ﻣﻌﻨﯽ‬/‫ﺟﻤﻠﻪ‬ Het erbij laten zitten Een taak veronachtzamen // iets niet of slordig afmaken Kâri râ daste kam gereftan

510

Proef woordenboek.indd 510

16-5-2008 9:24:57

Zitvlees / Zode

‫ﮐﺎری را دﺳﺖ ﮐﻢ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺗﻤﺎم ﻧﮑﺮدن ﯾﺎ‬- ‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﺟﺪی ﻧﮕﺮﻓﺘﻦ‬ ‫ﺳﺮﺳﺮی ﮔﺮﻓﺘﻦ‬ Het zit erop Het karwei is af // de klus is geklaard Qâle qaziye kande ast

‫ﻗﺎل ﻗﻀﯿﻪ ﮐﻨﺪه اﺳﺖ‬ ‫ آن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ آﺧﺮ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬- ‫ﮐﺎر ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬ Het zit hem niet lekker Hij is er ontevreden over Del nâxoš ast

‫دل ﻧﺎﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫از آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﺎراﺿﯽ اﺳﺖ‬ Het zit me tot hier! Ik heb er helemaal genoeg van! Jânam be lab reside ast!

!‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‬ !‫دﯾﮕﺮ ﺗﺎب و ﺗﺤﻤﻞ آن را ﻧﺪارم‬ Iemand laten zitten Iemand in de steek laten Az kasi dast kešidan

‫از ﮐﺴﯽ دﺳﺖ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺗﮏ و ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ‬ Iets niet op zich laten zitten Ergens geen vrede mee hebben en een reactie voorbereiden Taslim našodan wa jâ nazadan

‫ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﺸﺪن و ﺟﺎ ﻧﺰدن‬ ‫از ﭼﯿﺰی ﻧﺎراﺿﯽ ﺑﻮدن و ﺟﻮاﺑﯽ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﺮدن‬ Laat maar zitten Laat dat maar zo {bij het geven van een fooi} // doe er maar niets meer aan Bixiyâl welaš kon

‫ﺑﯽ ﺧﯿﺎل وﻟﺶ ﮐﻦ‬ ‫ دﯾﮕﺮ‬- {‫ﺑﻘﯿﻪ اش ﻣﺎل ﺷﻤﺎ اﺳﺖ }ﻣﻮﻗﻊ دادن اﻧﻌﺎم‬ ‫ﮐﺎری ﺑﻪ ﮐﺎرش ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎش‬

Zitten te springen om iets Iets zeer dringend nodig hebben Barâye čizi par par zadan

‫ﺑﺮای ﭼﯿﺰی ﭘﺮ ﭘﺮ زدن‬ ‫اﺣﺘﯿﺎج ﻣﺒﺮﻣﯽ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی داﺷﺘﻦ‬ Zitvlees Geen zitvlees hebben Niet aan het werk kunnen blijven // zich niet goed kunnen concentreren Kune nešastan nadâštan

‫ﮐﻮن ﻧﺸﺴنت ﻧﺪاﺷنت‬ ‫ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻓﮑﺮ‬- ‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اداﻣﻪ ﺑﻪ ﮐﺎر را ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬ ‫ﻧﺒﻮدن‬ Zo Zó is het en niet anders Dit is de werkelijkheid en we moeten ons daarbij neerleggen Hamin ast ke hast

‫ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫واﻗﻌﯿﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ و ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ آن را ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ‬ Zo kan hij wel weer! Zo is het al weer mooi genoeg geweest: houd nu maar op! Xobe xobe base dige!

!‫ ﺑﺴﻪ دﯾﮕﻪ‬،‫ﺧﻮﺑﻪ ﺧﻮﺑﻪ‬ !‫ ﺑﺲ ﮐﻦ دﯾﮕﺮ‬:‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ دﯾﮕﺮ‬ Zode Dat zet geen zoden aan de dijk Dat helpt de zaak niet verder // dat levert geen voordeel op Dardi râ dawâ nemikonad

‫دردی را دوا منﯽ ﮐﻨﺪ‬ ‫ ﺳﻮدی ﻧﻤﯽ رﺳﺎﻧﺪ‬- ‫ﮐﻤﮑﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‬ Onder de groene zoden liggen Dood en begraven zijn Zire dah man xâk ast

‫زﯾﺮ ده ﻣﻦ ﺧﺎک اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮده و زﯾﺮ ﺧﺎک ﭼﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ‬ 511

Proef woordenboek.indd 511

16-5-2008 9:24:57

Zoeken / Zon

Zoeken Dat had ik niet achter hem gezocht Daartoe had ik hem niet in staat geacht Hads nemizadam inkâre bâšad

‫ﺣﺪس ﻧﻤﯽ زدم اﯾﻦ ﮐﺎره ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ آن ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬ Dat is nog ver te zoeken Dat is nog ver weg // dat is nog lang niet bereikt Sare gonde-aš zire lâhâf ast

‫ﴎ ﮔﻨﺪه اش زﯾﺮ ﻟﺤﺎف اﺳﺖ‬ ‫ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻫﺪف ﻧﺮﺳﯿﺪه‬- ‫ﻫﻨﻮز ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‬ ‫اﺳﺖ‬ Dat is ver/nogal gezocht Dat ligt niet voor de hand Ba-id ast

‫ﺑﻌﯿﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮم و آﺷﮑﺎر ﻧﯿﺴﺖ‬ Je hebt hier niets te zoeken Je hebt hier niets te maken: ga weg! In jâ wâysâdi ke či, bezan be čâk

‫اﯾﻦ ﺟﺎ واﯾﺴﺎدی ﮐﻪ ﭼﯽ ﺑﺰن ﺑﻪ ﭼﺎک‬ !‫ ﺑﺮو ﮔﻤﺸﻮ‬:‫دﻟﯿﻠﯽ ﺑﺮای ﻣﺎﻧﺪن ﺗﻮ در اﯾﻦ ﺟﺎ ﻧﯿﺴﺖ‬ Overal iets achter zoeken Altijd argwaan koesteren Be hame čiz bad gomân budan

‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ ﺑﺪ ﮔامن ﺑﻮدن‬ ‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺷﮑﺎک ﺑﻮدن‬ Zoekt en gij zult vinden {bijbeltekst: Mattheus 7:7} Als je er maar goed achter aangaat, zul je je doel bereiken Âqebat juyande yâbande ast {enjil}

{‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺟﻮﯾﻨﺪه ﯾﺎﺑﻨﺪه اﺳﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آدم اﮔﺮ واﻗﻌﺎ ﺗﻼش ﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد ﻣﯽ رﺳﺪ‬

Zoet Iemand zoet houden Iemands eisen of aanspraken niet vervullen en hem met praatjes aan de lijn houden Sare kasi râ šire mâlidan

‫ﴎ ﮐﺴﯽ را ﺷﯿﺮه ﻣﺎﻟﯿﺪن‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﯾﺎ ادﻋﺎی ﮐﺴﯽ را ﺑﺮ ﻧﯿﺎوردن و ﺑﺎ ﺣﺮف او را‬ ‫ﻟﻨﮓ در ﻫﻮا ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ‬ Zomer Eén zwaluw maakt nog geen lente/ zomer  Zwaluw Zon De zon niet in het water kunnen zien schijnen Afgunstig zijn Az hesâdat terekidan

‫از ﺣﺴﺎدت ﺗﺮﮐﯿﺪن‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر رﺷﮏ ﺑﺮدن و ﺣﺴﻮدی ﮐﺮدن‬ Er is niets nieuws onder de zon {bijbelspreuk, Prediker 1:9} Datgene waarvan we denken dat we het nu voor de eerste keer meemaken, is vroeger ook al gebeurd Čize jadidi nist {enjil}

{‫ﭼﯿﺰ ﺟﺪﯾﺪی ﻧﯿﺴﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺮای ﺑﺎر اول ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮده‬ ‫اﯾﻢ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﻢ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‬ Voor niets gaat de zon op Alles kost geld Hič či mofti nist

‫ﻫﯿﭻ ﭼﯽ ﻣﻔﺘﯽ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﯿﺰی ﺧﺮج و ﻫﺰﯾﻨﻪ دارد‬ Achter de wolken schijnt de zon  Wolk Als sneeuw voor de zon verdwijnen  Sneeuw

512

Proef woordenboek.indd 512

16-5-2008 9:24:57

Zondag / Zootje

Er is niets nieuws onder de zon  Nieuws Het land van de rijzende zon  Land Zondag Op zijn zondags gekleed Met zijn beste kleren aan Lebâse polo xori pošidan

‫ﻟﺒﺎس ﭘﻠﻮﺧﻮری ﭘﻮﺷﯿﺪن‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻟﺒﺎس ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺗﻦ ﮐﺮدن‬ Zonde Het is eeuwig zonde {Formule om spijt, medelijden of ergernis uit te drukken} Čeqadr heyf ast

‫ﭼﻘﺪر ﺣﯿﻒ اﺳﺖ‬ ‫ دﻟﺴﻮزی و‬،‫}رﺳﻤﯽ اﺳﺖ ﺑﺮای ﻧﺸﺎن دادن ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ‬ {‫ﻧﺎراﺣﺘﯽ‬ Wie zonder zonde is, mag de eerste steen werpen {bijbeltekst, Johannes 8:7} Niemand is zonder fouten, daarom mag je het een ander niet kwalijk nemen, als hij een fout maakt Kasi ke bigonâh ast metawânad awwalin sang râ partâb konad {enjil}

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﮔﻨﺎه اﺳﺖ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اوﻟﯿﻦ ﺳﻨﮓ را ﭘﺮﺗﺎب‬ {‫ﮐﻨﺪ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ ﭘﺲ ﻧﺒﺎﯾﺪ دﯾﮕﺮی را ﺑﺮای‬،‫ﻫﯿﭻ ﮐﺲ ﺑﯽ ﮔﻨﺎه ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫اﺷﺘﺒﺎﻫﯽ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﮐﺮد‬

‫ﭘﺲ از ﻣﺎ ﮔﻮ ﺟﻬﺎن را آب ﮔﯿﺮد‬ /‫ﻧﮕﺮان آن ﺟﺮﯾﺎن ﻧﯿﺴﺘﻢ ﭼﻮن آن ﻗﻀﯿﻪ ﭘﺲ از ﻣﺮدن‬ ‫رﻓﺘﻦ ﻣﻦ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬ Zonneschijn Na regen komt zonneschijn  Regen Zonnetje Het zonnetje in huis zijn De vrolijkste van de familie zijn Čerâqe xâne budan

‫ﭼﺮاغ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺧﻮﺷﺮوﺗﺮﯾﻦ ﻓﺮد ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮدن‬ Iemand in het zonnetje zetten Iemand in het openbaar prijzen Kasi râ arj gozâštan

‫ﮐﺴﯽ را ارج ﮔﺬاﺷنت‬ ‫ﺟﻠﻮی ﻣﺮدم ﮐﺴﯽ را ﺗﺤﺴﯿﻦ و ﺗﻤﺠﯿﺪ ﮐﺮدن‬ Zoon De verloren zoon {bijbeltekst, Lucas 15:11-32} Gezegd van iemand die ondanks een goede uitgangspositie voor zichzelf alles bedorven heeft Pesare nâxalaf {enjil}

{‫ﭘﴪ ﻧﺎﺧﻠﻒ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫درﺑﺎره ﮐﺴﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‬ ‫ﺧﻮﺑﯽ ﮐﻪ دارد ﻫﻤﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﻧﺎﺑﻮد ﮐﺮده ﺑﺎﺷﺪ‬ Van vader op/tot zoon  Vader Zo vader, zo zoon  Vader

Berouw komt na de zonde  Berouw Zondvloed Na mij de zondvloed Ik hoef me daar niet druk over te maken, want dat zal pas gebeuren, als ik dood/verdwenen ben Pas az mâ gu jahân râ âb girad

Zootje Een samengeraapt zootje Een verzameling personen/ voorwerpen die niet bij elkaar horen of niet in een bepaald verband staan Ât âšqâl hâye bi rabt

513

Proef woordenboek.indd 513

16-5-2008 9:24:57

Zorg (zn) / Zout (zn)

‫آت آﺷﻐﺎل ﻫﺎی ﺑﯽ رﺑﻂ‬ ‫ﺟﻨﺲ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻮر ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ و‬/‫ﺟﻤﻌﯽ از آدم ﻫﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺧﻮرﻧﺪ و واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺪارﻧﺪ‬ Een zootje ongeregeld Een groep mensen/dingen zonder verband of samenhang šqâl kal-le hâye bi xod

‫آﺷﻐﺎل ﮐﻠﻪ ﻫﺎی ﺑﯽ ﺧﻮد‬ ‫ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ رﺑﻄﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ‬/‫دﺳﺘﻪ ای از ﻣﺮدم‬ ‫ﻧﺪارﻧﺪ‬ Zorg (zn) Dát is een hele zorg minder Dát probleem is opgelost Mosibati kam tar šod

‫ﻣﺼﯿﺒﺘﯽ ﮐﻢ ﺗﺮ ﺷﺪ‬ ‫آن ﻣﺸﮕﻞ ﺣﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‬ Dat is iets van later zorg Dat is nu nog niet belangrijk Ba-adan fekraš râ mikonim

‫ﺑﻌﺪا ﻓﮑﺮش را ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫آن ﺟﺮﯾﺎن اﻻن اﻫﻤﯿﺘﯽ ﻧﺪارد‬ Dat zal mij een (rot)zorg zijn = mij een zorg Ik geef daar niets om Be man če

‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ‬ ‫ﻫﯿﭻ اﻫﻤﯿﺘﯽ ﺑﺮای ﻣﻦ ﻧﺪارد‬ Gebukt gaan onder de zorgen Veel zorgen hebben Žire bâre zendegi xam šodan

‫زﯾﺮ ﺑﺎر زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻢ ﺷﺪن‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری داﺷﺘﻦ‬ Geen zorgen voor (de dag van) morgen Vandaag gaat alles nog goed, morgen zien we verder Čo fardâ šawad fekre fardâ konim

‫ﭼﻮ ﻓﺮدا ﺷﻮد ﻓﮑﺮ ﻓﺮدا ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫اﻣﺮوز ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ رو ﺑﻪ راه اﺳﺖ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﻓﺮدا ﭼﻪ ﻣﯽ‬ ‫ﺷﻮد‬ Zijn zorgen overboord zetten Zijn zorgen van zich afzetten Delwâpasi hâ râ dur rixtan

‫دﻟﻮاﭘﺴﯽ ﻫﺎ را دور رﯾﺨنت‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎ را از ﺧﻮد دور ﮐﺮدن‬ Zorgen baren Reden tot bezorgdheid geven Mâye-ye delwâpasi ast

‫ﻣﺎﯾﻪ دﻟﻮاﭘﺴﯽ اﺳﺖ‬ ‫دﻟﯿﻞ ﻧﮕﺮاﻧﯽ اﺳﺖ‬ Zout (bw) Heb je het ooit zo zout gegeten? Zoiets raars heb ik nog nooit gehoord // zoiets vreemds is mij nog nooit overkomen In juri-aš râ digar nadide budam

‫اﯾﻦ ﺟﻮری اش را دﯾﮕﺮ ﻧﺪﯾﺪه ﺑﻮدم‬ ‫ ﻫﯿﭻ‬- ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺮف ﻋﺠﯿﺒﯽ را ﻧﺸﻨﯿﺪه ﺑﻮدم‬ ‫وﻗﺖ ﭼﻨﯿﻦ اﺗﻔﺎق ﻏﺮﯾﺒﯽ ﺑﺮای ﻣﻦ ﻧﯿﻔﺘﺎده ﺑﻮد‬ Zout (zn) Dat is het zout der aarde {bijbeltekst, Mattheus 5:13} Dat geeft de smaak/kleur aan het geheel Namake zendegi ast {enjil}

{‫منﮏ زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ }اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫آب و رﻧﮕﯽ ﺑﻪ دﻧﯿﺎ ﻣﯽ دﻫﺪ‬/‫ﻣﺰه‬ Het zout in de pap niet verdienen Héél weinig verdienen Mawâjebe boxor o namiri dâštan

‫ﻣﻮاﺟﺐ ﺑﺨﻮر و منﯿﺮی داﺷنت‬ ‫درآﻣﺪ و ﭘﻮل ﻧﺎﭼﯿﺰی ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬ Hij is het zout in de pap niet waard Hij betekent/presteert niets

514

Proef woordenboek.indd 514

16-5-2008 9:24:58

Zoutzak / Zwaaien

Be la-anate xodâ nemiarzad

‫ﺑﻪ ﻟﻌﻨﺖ ﺧﺪا منﯽ ارزد‬ ‫ﻧﺎﻣﻮﻓﻘﯽ اﺳﺖ‬/‫آدم ﺑﯽ ﻣﻌﻨﯽ‬ Zout in de wond wrijven Iemand pijn doen, terwijl hij het al moeilijk heeft Namak ruye zaxm pâšidan

‫منﮏ روی زﺧﻢ ﭘﺎﺷﯿﺪن‬ ‫ﻣﺸﮕﻠﯽ ﺑﻪ ﻣﺸﮕﻞ ﻫﺎی ﮐﺴﯽ اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن‬ Je moet niet op alle slakken zout leggen  Slak Zoutzak Er als een zoutzak bij zitten Er onderuitgezakt en lusteloos bij zitten Mesle šir-berenj wâ raftan

‫ﻣﺜﻞ ﺷﯿﺮﺑﺮﻧﺞ وا رﻓنت‬ ‫ﺷﻞ و ول و ﺑﯽ ﻣﯿﻞ و ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﻧﺸﺴﺘﻦ‬ Zo-zo Dat is maar zozo Dat is middelmatig // dat is niet goed en niet slecht Begi nagi bad nist

‫ﺑﮕﯽ ﻧﮕﯽ ﺑﺪ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ ﻧﻪ ﺑﺪ اﺳﺖ و ﻧﻪ ﺧﻮب‬- ‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺘﻮﺳﻄﯽ دارد‬ Zucht Een zucht van verlichting slaken Opgelucht zijn Nafase râhati kešidan

‫ﻧﻔﺲ راﺣﺘﯽ ﮐﺸﯿﺪن‬ ‫آﺳﻮده ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺪن‬ In een vloek en een zucht  Vloek Zuinig Wees zuinig op jezelf! Spaar jezelf en neem geen onnodige risico’s!

Az xodat dariq nakon!

!‫از ﺧﻮدت درﯾﻎ ﻧﮑﻦ‬ ‫ﻣﻮاﻇﺐ ﺧﻮدت ﺑﺎش و ﺑﯽ ﺧﻮدی ﺧﻮدت را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ‬ !‫ﻧﯿﻨﺪاز‬ Zuinig kijken Teleurgesteld/wantrouwend enz. kijken Qiyâfe-ye pakar wa damaqi dâštan

‫ﻗﯿﺎﻓﻪ ﭘﮑﺮ و دﻣﻘﯽ داﺷنت‬ ‫ﺷﮑﺎک و ﻏﯿﺮه ﻧﮕﺎه ﮐﺮدن‬/‫اﻓﺴﺮده‬ Zuipen Het op een zuipen zetten Zich hartstochtelijk bedrinken Mey gosâri kardan

‫ﻣﯽ ﮔﺴﺎری ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻮر و ﻟﺬت ﻓﺮاوان ﻋﺮق ﺧﻮردن‬ Zuur Dan ben je zuur Dan word je betrapt // dan ben je verloren Ân waqt dahanat zade ast

‫آن وﻗﺖ دﻫﻨﺖ زده اﺳﺖ‬ ‫ ﭘﺲ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮری‬- ‫آن ﻣﻮﻗﻊ ﮔﯿﺮ ﻣﯽ اﻓﺘﯽ‬ Iemand het leven zuur maken Iemand onaangenaamheden bezorgen Zendegiye râ bar kasi talx kardan

‫زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﺗﻠﺦ ﮐﺮدن‬ ‫ﺑﺮای ﮐﺴﯽ دﺷﻮاری و اﻧﺪوه درﺳﺖ ﮐﺮدن‬ Zwaaien Als je dat doet, dan zwaait er wat! Er dreigt een zware straf, als je dat doet Agar ân kâr râ bekoni dahanat sâf ast!

!‫اﮔﺮ آن ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﯽ دﻫﻨﺖ ﺻﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺰای ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ در اﻧﺘﻈﺎرت اﺳﺖ اﮔﺮ آن ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم‬ ‫دﻫﯽ‬ 515

Proef woordenboek.indd 515

16-5-2008 9:24:58

Zwaar / Zwart

Zwaar Het zwaar te pakken hebben 1 - Een ernstige verkoudheid of griep opgelopen hebben 2 - Erg verliefd zijn Saxt gereftâr šodan

‫ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪن‬ ‫ ﻋﺎﺷﻖ‬-٢ ‫ ﺳﺮﻣﺎی ﺳﺨﺘﯽ ﺧﻮردن ﯾﺎ آﻧﻔﻠﻮآﻧﺰا ﮔﺮﻓﺘﻦ‬-١ ‫و ﺷﯿﻔﺘﻪ ﺷﺪن‬ Wat het zwaarst is, moet het zwaarste wegen Wat het belangrijkste is, moet ook de doorslag geven Harče mohem tar ast moqadam tar ast

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ ﻣﻘﺪم ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﺪه ﺗﺮﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ Zwaard Het zwaard in de schede steken Een conflict bijleggen Qame hâ râ qalâf kardan

‫ﻗﻤﻪ ﻫﺎ را ﻏﻼف ﮐﺮدن‬ ‫ دﻋﻮا را ﻓﯿﺼﻠﻪ دادن‬،‫اﺧﺘﻼف را ﺣﻞ ﮐﺮدن‬ Het zwaard van Damocles Een voortdurende bedreiging // een dreigend gevaar te midden van geluk of voorspoed Šamšire dâmuklos

‫ﺷﻤﺸﯿﺮ داﻣﻮﮐﻠﺲ‬ ‫ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺧﻄﺮی ﻣﯿﺎن ﺧﻮﺷﯽ و ﺷﺎدی‬- ‫ﺧﻄﺮی ﻣﺪاوم‬ In zijn eigen zwaard vallen De dupe worden van eigen maatregelen/daden Dar âtaše a-amâle xod suxtan

‫در آﺗﺶ اﻋامل ﺧﻮد ﺳﻮﺧنت‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎی ﺧﻮد ﺷﺪن‬/‫ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ رﺳﻢ و ﻗﺎﻧﻮن‬ Naar het zwaard grijpen Een gewapende strijd beginnen Dast be aslahe bordan

‫دﺳﺖ ﺑﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮدن‬ ‫ﺟﻨﮓ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ای را ﺷﺮوع ﮐﺮدن‬ Wie naar het zwaard grijpt, zal door het zwaard omkomen {bijbeltekst, Mattheus 26:52} Wie geweld gebruikt, zal zelf door geweld om het leven komen Kasi ke zolm mikonad gereftâr zolm ham mišawad {enjil}

‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻇﻠﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻇﻠﻢ ﻫﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‬ {‫}اﻧﺠﯿﻞ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺑﺮد ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﻢ از‬ ‫ﺑﯿﻦ ﻣﯽ رود‬ De pen is machtiger dan het zwaard  Pen Iets te vuur en te zwaard verdedigen/ bestrijden  Vuur Zwak Een zwak voor iemand hebben Iemand goedgezind zijn // iemand graag mogen Xâter xâhe kasi budan

‫ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮاه ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬ ‫ دﻟﺒﺴﺘﻪ ﮐﺴﯽ ﺑﻮدن‬- ‫ﻣﻬﺮ ﮐﺴﯽ را در دل داﺷﺘﻦ‬ Zwaluw Eén zwaluw maakt nog geen lente/ zomer Een goed begin betekent nog niet een goed eindresultaat Bâ yek gol bahâr nemišawad

‫ﺑﺎ ﯾﮏ ﮔﻞ ﺑﻬﺎر منﯽ ﺷﻮد‬ ‫اول ﮐﺎر ﮐﻪ ﺧﻮب ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ‬ ‫ﮐﺎر ﻫﻢ ﺧﻮب اﺳﺖ‬ Zwart Alles zwart op wit willen hebben Alles op papier willen zien en niets willen geloven in goed vertrouwen

516

Proef woordenboek.indd 516

16-5-2008 9:24:58

Zwartepiet / Zweet

Kol-le jariyân râ ruye kâqaz mixâhad

‫ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را روی ﮐﺎﻏﺬ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫از روی ﺑﯽ اﻋﺘﻤﺎدی ﻫﻤﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎ را ﻧﻮﺷﺘﻪ و روی‬ ‫ﮐﺎﻏﺬ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ‬ Het zag er zwart van de mensen Er waren daar heel veel mensen Az jamiyat siyâh bud

‫از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺳﯿﺎه ﺑﻮد‬ ‫آل و آدم در آن ﺟﺎ ﺟﻤﻊ ﺑﻮدﻧﺪ‬ Iemand zwartmaken Iemands goede naam aantasten Kasi râ zâ-ye kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺿﺎﯾﻊ ﮐﺮدن‬ ‫ﺧﻮش ﻧﺎﻣﯽ ﮐﺴﯽ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن‬

Zweep De zweep erop/erover leggen Als aansporing of bij wijze van straf strenge maatregelen treffen Zendegi râ bar kasi tang gereftan

‫زﻧﺪﮔﯽ را ﺑﺮ ﮐﺴﯽ ﺗﻨﮓ ﮔﺮﻓنت‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﻫﺎی ﺳﺨﺖ و دﺷﻮاری ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﺸﻮﯾﻖ ﯾﺎ‬ ‫ﻣﺠﺎزات ﺗﺮﺗﯿﺐ دادن‬ Het klappen van de zweep kennen  Klappen (ww) Zweet Het klamme/koude zweet brak me uit Uit angst/benauwdheid enz. begon ik erg te transpireren Az tars hame-ye jânam xise araq šod

Iets zwart afschilderen Iets ongunstig/in negatieve zin beschrijven/weergeven Â-ye-ye ya-as jariyâni râ xândan

‫از ﺗﺮس ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﻢ ﺧﯿﺲ ﻋﺮق ﺷﺪ‬ ‫دل ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺷﺮوع ﮐﺮدم ﺑﻪ ﻋﺮق‬/‫از وﺣﺸﺖ‬ ‫رﯾﺨﺘﻦ‬

‫آﯾﻪ ﯾﺎس ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ را ﺧﻮاﻧﺪن‬ ‫ﺗﻮﺿﯿﺢ‬/‫ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺸﺎن دادن‬/‫ﻗﻀﯿﻪ ای را ﻧﺎﺟﻮر‬ ‫دادن‬

Het luie zweet komt eruit {Gezegd als iemand zich eens – tegen zijn gewoonte in – echt inspant} Araqe tanbali dar âmadan

Zwart geld witwassen Geld dat op onwettige of misdadige wijze is verworven legaal, (‘wit’) maken door banktransacties Pule šu-i kardan

‫ﭘﻮل ﺷﻮﯾﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﭘﻮﻟﯽ ﮐﻪ از راه ﻏﯿﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﯾﺎ ﺧﻼف ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‬ ‫اﺳﺖ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎﻧﮏ رﺳﻤﯽ و ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ )ﺳﻔﯿﺪ( ﮐﺮدن‬ Zwartepiet Iemand de zwartepiet toespelen Iemand proberen de schuld te geven van iets Kasi râ separe balâ kardan

‫ﮐﺴﯽ را ﺳﭙﺮ ﺑﻼ ﮐﺮدن‬ ‫ﮐﺴﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎری ﻣﺘﻬﻢ ﮐﺮدن‬

‫ﻋﺮق ﺗﻨﺒﻠﯽ در آﻣﺪن‬ ‫}ﺑﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺧﻼف ﻋﺎدﺗﺶ زﺣﻤﺖ‬ {‫ﺑﮑﺸﺪ‬ Het zweet stond hem in de handen Hij voelde zich benauwd en bedreigd Az tars dast hâyaš xise araq šod

‫از ﺗﺮس دﺳﺖ ﻫﺎﯾﺶ ﺧﯿﺲ ﻋﺮق ﺷﺪ‬ ‫اﺣﺴﺎس ﺗﺮس و ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﮐﺮد‬ In het zweet des aanschijns zijn brood verdienen Door zware arbeid de kost/geld verdienen {verwijzing naar bijbeltekst, Genesis 3:19} Bâ araqe pišâni nân dar âwardan

‫ﺑﺎ ﻋﺮق ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ ﻧﺎن درآوردن‬ {‫ﺑﺎ ﮐﺎر ﺳﺨﺖ ﻧﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن }اﻧﺠﯿﻞ‬ 517

Proef woordenboek.indd 517

16-5-2008 9:24:58

Zwemmen / Zwijn

Zwemmen Iemand/iets laten zwemmen Iemand/iets laten lopen // zich niet meer om iemand/iets bekommeren Bi xiyâle kasi/qazi-ye-i šodan

‫ﻗﻀﯿﻪ ای ﺷﺪن‬/‫ﺑﯽ ﺧﯿﺎل ﮐﺴﯽ‬ /‫ ﻏﺼﻪ ﮐﺴﯽ‬- ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ای ﺑﯽ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺮدن‬/‫ﺑﻪ ﮐﺴﯽ‬ ‫ﭼﯿﺰی را ﻧﺨﻮردن‬ Zwijgen Een veelbetekenend zwijgen Een zwijgen dat veel meer betekent dan als er iets gezegd werdt Sokute por ma-ani kardan

‫ﺳﮑﻮت ﭘﺮ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﺮدن‬ ‫ﺳﮑﻮﺗﯽ ﮐﻪ ﭘﺮ ﻣﻌﻨﯽ ﺗﺮ از ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﺑﺎﺷﺪ‬ Er het zwijgen toedoen Niet antwoorden // ergens niet op ingaan {ook bij wijze van reactie} Lab tar nakardan

‫ﻟﺐ ﺗﺮ ﻧﮑﺮدن‬ {‫ وارد ﺑﺤﺜﯽ ﻧﺸﺪن }ﺣﺘﯽ در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‬- ‫ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺪادن‬ Iemand het zwijgen opleggen 1 - Iemand verbieden te spreken 2 - Iemand vermoorden Sedâye kasi râ xafe kardan

‫ﺻﺪای ﮐﺴﯽ را ﺧﻔﻪ ﮐﺮدن‬ ‫ ﮐﺴﯽ را ﮐﺸﺘﻦ‬-٢ ‫ ﮐﺴﯽ را ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺼﺤﺒﺖ ﮐﺮدن‬-١ Wie zwijgt, stemt toe Wie niets zegt, is het ermee eens Sokut alâmate reza ast

‫ﺳﮑﻮت ﻋﻼﻣﺖ رﺿﺎ اﺳﺖ‬ ‫ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺮﻓﯽ ﻧﻤﯽ زﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﻀﯿﻪ ﻣﻮاﻓﻖ اﺳﺖ‬ Spreken is zilver, zwijgen is goud  Zilver Zwijn Je moet geen parels voor de zwijnen werpen!  Parel

518

Proef woordenboek.indd 518

16-5-2008 9:24:58