Kösem Sultan İç Savaş Dönemi (1623-1632) NTV Tarih [PDF]

Zitiervorschau

'*-*

4

Bir "scltanat n6ibi" olarak Ktisem, ve Abazs Mehmed Pcgc'nln isycnt Osman'rn katliyle 2.keztahtagegen I. Mustafa, vezirdzam Kemankeg Ali Paga'run .

Kiisem: Saltonst "ndibi" (1623'16321

uiema ile anlagmasr sonucu tahttan indirildi. Bu drinemde asker kullar olsun, devlet bagrndakiler olsun, hareketlerine megr0luk kazandrrmak igin daima ulema ile ittifak etmekte :1i. Ulema da, kendi ayrrcahk ve gegim kaynaklarlru arttrmak igin bundan yaradanmakta idiler. Birbirine rakip ulema, geyhrilshmhk

I.Mustafa'mn tahttan indirilmesi igin gaidag tarihgilerinl gozlemleri, dcinemin genel kogullanm iyi yansrtrr. Sultan Mustafa dervig gibi bir meczib, aklen devlet iglerini goremeyecek halde, ozellikle asker gruplarrru otoritesi altrnda tutmaktan dciz,br yizden anargi grkaranlann hakkrndan gelemez.Yezkler ve ulema ittifakryla Suitan Mustafa tahttan indirildi ve Kosem vesdyetinde Sultan Murad

igin kullara dayanr, onlan krglcrtrp rakibi azlettirirdi. Harem'de Kafeste saklanan $ehzade Murad, "ekber-i gehzAdegiri'oldugundan tahta getirildi. Murad o zaman L2 yagnda idi. Annesi Kasernlakabryla bilinen Mahpeyker Vaiide Sultan, Saray'da ve devlet iglerinde en mifuzlu makam sahibi olarak devlet iglerinde dofrudan do$ruya soz sahibi oldu. IV. Murad 9 pl sonra L632'de doirudan

tahta grkarildr (7623). Kaprkulu her firsatta bagkaldrnp idarecilere hiikmederdi.2 Gergekte IV. Murad'rn Kosemin vesAyetinde ilkzamanlarrnda kullar yenigeri ve sipahi askerinin "ger ve fitneleri" gittikge artmakta, rizellikle culfis bahgigi ve bagka yol1ar1a devlet hazinesini bogaltmakta idiler. Vakantivis, gocuk sultan Murad'rn tahta getirildiii donemdeki anargiyi "her tarufta fitne ve fesid bag kaldrrdr"

do$ruya devlet iglerinin bagrna geginceye kadar Kosem bir getit saltanat "niibi" gibi devleti idare etti. Bt yanmrzda ilkin, Kosem i n 1,623-7632 dcineminde oilu adrna vezi rdzamlann'arz veya te l hisleri tizerinde kendi e1 yzzrsrylaverdi$i emirlere aitbazr belgeleri ya-

diye krsaca ifade etmigtir.

ynlamaktzytz. Belgeler, Topkar Sarayr Mrizesi Argivi'nde bulunmaktadr. Emirler, iizeri agrk brralalmg arzizerine Kosem'in el yansrylayazrlmrgtrr. Emider, Valide Sultan tarafindan "S a'ddetlti Arslanrm' diye andr$r gocuk padigah adrna verilmekte, valide sultan bir gegit ndib-i saltanat glbi hareket etmektedir. AsLnda, Osmanldar'da boyle bir makam yoktur. Qocuk sultan, daima gergek otoriteyi temsil etmektedir. Valide, ttim emirleri onun adrna vermektedir. Yezirdzamdo$rudan'arzrstltanayzpar:"Sultanhazretle-

rinin hdkipiy-i geriflerine ma'rrrz olunan gudur ki". Vezir

I.Ahmed'in oitimrinden 0617 ) lV. Muradin culirsuna (1623) kadat gegen 6

yl

mrg, ii9 kez cijrlfis bahgigi

iginde devlet anargi iginde kalverildiiinden ig ve drg hazinede

para kalmamrg:.;..1623'te kullar, bu kez terakLi (terfiler) ve bahsis almamayr kabul etmiglerdi. Fakat sdzlerinde dur-

madrlar, onlara para yetigtirmek igin saraydaki aitrn gtimtig kaplar darphanede akgaya gewildi. IV. Murad-Kosem

iktidara geldiginde,veitdzam Kemankeg A1i Paga ilkin kendi yanhsr Esid Efendi'yi geyhiisilamhia getirdi. Kullara bahgiglerini verdi, keza Murad'rn tahta gelmesinde oynadrfir rol dolalnstyla bir diktator gibi hareket etmeye bagladr, ral