Tatry. Miniprzewodnik 978-83-7853-010-7, 978-83-7853-011-4 [PDF]

Zitiervorschau

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Praca zbiorowa. Lista autorów dostępna na stronie http://eprzewodniki.pl/przewodnik-Polska-Tatry-132.html/ Autorzy oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Do przygotowania niniejszej publikacji wykorzystano: OpenStreetMap - użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA Treści, zdjęcia i dane zamieszczone na stronie e-przewodniki.pl/ Wydawnictwo HELION S.A. ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://bezdroza.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://ebookpoint.pl/user/opinie/?BEP132_E Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. ISBN: ePub 978-83-7853-010-7 ISBN: Mobi 978-83-7853-011-4 Copyright © Bezdroża 2012

Poleć książkę

Oceń książkę Księgarnia internetowa Lubię to! » nasza społeczność

Tatry tatryRejon położony u samych stóp Tatr nazywany bywa Skalnym Podhalem w odróżnieniu od Podhala, które jest geograficznie i etnograficznie pojęciem znacznie szerszym. W związku z usytuowaniem w wysoko położonych kotlinach oraz nieurodzajnymi glebami, rejon został zasiedlony stosunkowo późno, głównie przez pasterzy pochodzenia wołoskiego, którzy przynieśli tutaj swoje nazewnictwo, zwyczaje pasterskie, a także muzykę. Dziś Skalne Podhale kojarzy się przede wszystkim z Zakopanem, miastem-symbolem. Trzeba jednak pamiętać, że do tego regionu zalicza się nie tylko Zakopane, ale również okoliczne wsie, takie jak Kościelisko, Bukowina Tatrzańska czy Poronin.

Zakopane Zakopane nazywane bywa zimową stolicą Polski i kojarzy się przede wszystkim z całorocznym wypoczynkiem. Niestety, recepcyjne możliwości Zakopanego już dawno przekroczyły wszelkie dopuszczalne normy. Miasto położone jest w wąskim Rowie Podtatrzańskim, w którym nie ma miejsca na jego rozbudowę. Grunty są bardzo rozdrobnione pod względem własnościowym, kwitnie budowlana samowolka, z którą trudno jest walczyć. Ulice są wąskie i ciasne, ogromną bolączkę stanowią brak miejsc postojowych i uciążliwe korki. Chcąc naprawdę wypocząć, lepiej zatrzymać się z dala od centrum Zakopanego, w jednej z jego peryferyjnych dzielnic, np. w Olczy czy Ustupie lub w ościennych miejscowościach.

Historia Historia Kotlina, w której obecnie leży Zakopane, była pierwotnie porośnięta lasami. Jako pierwsze pojawiły się tu sezonowe osady pasterskie. Stała osada powstała prawdopodobnie w połowie XIV w. Do czasów zaboru austriackiego była to królewszczyzna, która po pierwszym rozbiorze Polski weszła w skład cesarsko-królewskiego skarbu austriackiego, a w 1824 r. została sprzedana rodzinie Homolacsów wraz ze sporą częścią Tatr. W czasach kiedy wieś była ich własnością, w Tatrach rozwinęło się hutnictwo rud żelaza, a w Kuźnicach oraz w Dolinie Kościeliskiej (polana Stare Kościeliska) powstały żelazne hamry, czyli piece hutnicze. Kariera Zakopanego jako miejscowości uzdrowiskowej i wypoczynkowej rozpoczęła się w latach 60. XIX w., kiedy „odkrył" je warszawski lekarz Tytus Chałubiński. Według niepotwierdzonych przekazów miał on pierwszy raz zobaczyć Tatry, kiedy przekraczał te góry, uciekając z Węgier, po stłumieniu powstania węgierskiego w 1848 r. Chałubiński (1820-89) przybył po raz pierwszy do Zakopanego w latach 50. XIX w., potem bywał tu coraz częściej. W 1873 r., kiedy w Zakopanem wybuchła epidemia cholery, Chałubiński pozostał tu na dłużej, ratując chorych, a także ucząc ich podstawowych zasad higieny. Od tego roku zamieszkał w Zakopanem na stałe. Wśród warszawskiej inteligencji propagował małą podtatrzańską wioskę, lansując pogląd o zbawiennym wpływie zakopiańskiego klimatu na chorych leczonych z gruźlicy. Chałubiński był bardzo popularny wśród miejscowych górali, których zazwyczaj leczył nieodpłatnie. Do legendy przeszły jego tatrzańskie wyprawy odbywające się w gronie co najmniej kilkunastu osób, z wieloma przewodnikami, góralską muzyką i zabawą przy ogniskach na tatrzańskich halach. W 1873 r. w Zakopanem zawiązane zostało Towarzystwo Tatrzańskie pierwsza ogólnopolska organizacja turystyczna. Tymczasem dobra zakopiańskie, po kilkukrotnym przechodzeniu z rąk do rąk, w 1889 r. nabył hrabia Władysław Zamoyski. Wioska liczyła wtedy około 3 tys. mieszkańców. Dalszy rozwój Zakopanego przyśpieszyło doprowadzenie tu gościńca z Nowego Targu, a także budowa w 1884 r. linii kolejowej przez Chabówkę, skąd do Zakopanego dowoziły letników góralskie furki. Do samego miasta kolej doprowadzono dopiero w 1899 r. Na początku XX w. w Zakopanem powstało wiele sanatoriów i pensjonatów. Przybywali tu na kurację artyści i inteligencja z całej Polski

znajdującej się wówczas pod zaborami. Zakopane stało się modne, będąc jednocześnie dla Polaków enklawą wolności. Również po odzyskaniu niepodległości po I wojnie światowej, trwał dynamiczny rozwój miasta. Zbudowano wówczas skocznię pod Krokwią i dwukrotnie, w latach 1929 i 1939, odbyły się tu Narciarskie Mistrzostwa Świata FIS. W 1933 r. Zakopane otrzymało prawa miejskie. W czasie okupacji Zakopane, podobnie jak cała reszta kraju, przeżywało ciężkie chwile. W hotelu Palace mieściła się placówka gestapo, skąd kierowano kolaboracyjną akcją „Goralenvolk", mającej na celu pozyskanie górali, którzy wg hitlerowskich ideologów stanowili rzekomo odrębną aryjską rasę. Na szczęście niewielu z nich dało się omamić tą ideą. Zakopane zapisało za to piękną kartę w podziemnej akcji kurierskiej „przerzucaniu" przez Tatry zarówno ludzi, jak i materiałów niezbędnych do funkcjonowania państwa podziemnego.

Warto zobaczyć Zakopane to nie tylko punkt wypadowy w Tatry, miasto samo w sobie jest bardzo ciekawe i na jego zwiedzanie warto poświęcić co najmniej kilka dni. Mimo iż nie ma tu zbyt wielu starych zabytków, gdyż dynamiczny rozwój Zakopanego rozpoczął się w 2. poł. XIX w., znajduje się jednak wiele obiektów związanych z okresem Młodej Polski, muzeów i galerii sztuki oraz muzeów biograficznych poświęconych słynnym Polakom odwiedzającym to miasto. Stare centrum Zakopanego zgrupowane jest wokół drewnianego kościółka pw. Matki Bożej Częstochowskiej (dawniej św. Klemensa) przy ulicy Kościeliskiej. Świątynia zbudowana została w 1847 r., dzięki staraniom pierwszego zakopiańskiego proboszcza ks. Józefa Stolarczyka. Wnętrze kościoła jest skromne, uwagę zwracają współczesne stacje Drogi Krzyżowej, namalowane na szkle przez znaną malarkę góralską Ewelinę Pęksową. Nie można ominąć znajdującego się za kościółkiem, najstarszego zakopiańskiego Cmentarza na Pęksowym Brzyzku (nazwa pochodzi od nazwiska ofiarodawcy ziemi - Jana Pęksy, a „brzyzek" to urwisko nad potokiem). Dawny, wiejski cmentarzyk stał się miejscem pochówku kilkudziesięciu osób z panteonu polskiej sztuki, jak również tych, którzy całe swoje życie związali z Tatrami i Zakopanem. Przed wejściem na cmentarz, na placu kościelnym, stoi kamienna kapliczka pw. św.św. Andrzeja Świerada i Benedykta, którą w 1800 r. zbudował na swoim gruncie Paweł Gąsienica. Jest to najstarszy obiekt sakralny na terenie Zakopanego. U wejścia na stary cmentarz znajduje się zawieszona na murze sentencja: „Ojczyzna to ziemia i groby. Narody, tracąc pamięć, tracą życie". Cmentarz jest pod ochroną prawną od 1931 r. Obecnie składane są na nim ciała osób najbardziej zasłużonych dla Zakopanego i Tatr. Pierwszą znaną osobą pochowaną na Pęksowym Brzyzku był Tytus Chałubiński, jego grób znajduje się na lewo od wejścia na cmentarz, zaś tuż obok niego - grób jego ulubionego przewodnika, niezrównanego gawędziarza góralskiego, postaci legendarnej - Jana KrzeptowskiegoSabały. Po lewej stronie, zaraz za wejściem na cmentarz, zobaczyć można grób fundatora cmentarza - Jana Pęksy, a kawałeczek dalej pierwszego zakopiańskiego proboszcza, osoby niezwykle zasłużonej dla popularyzacji Zakopanego - ks. Józefa Stolarczyka. Z wybitnych osób pogrzebanych na Pęksowym Brzyzku wymienić można znanego pisarza Kornela Makuszyńskiego (po prawej stronie, przy głównej alejce),

Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego (po lewej stronie, w głębi), Władysława Orkana, Kazimierza Przerwę-Tetmajera i wielu, wielu innych. Na cmentarzu znajdują się także symboliczne groby osób związanych z Zakopanem, a zmarłych daleko od niego: Mariusza Zaruskiego, Bronisława Czecha, Witkacego. Kościół i cmentarz powstały w centrum ówczesnej wsi, dookoła nich zgrupowane są najstarsze zakopiańskie domy, w tym pierwszy dom piętrowy zbudowany przez rodzinę Wnuków ok. 1870 r. Tak dawniej, jak i teraz mieści się tutaj restauracja. Wzdłuż ruchliwej ulicy Kościeliskiej ciągnie się najstarsza część miasta. Po lewej i po prawej stronie zwracają uwagę stare drewniane chałupy (o ich wartości zabytkowej informują drewniane tablice): zagroda Gąsieniców (po prawej), zagroda Gąsieniców-Walczaków (po lewej). Nieco dalej, w dół od drogi, na prawo od niej (przejście przez most), stoi najstarszy budynek w stylu zakopiańskim - zaprojektowana przez Stanisław Witkiewicza willa „Koliba". Obecnie mieści się w niej Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza. Styl zakopiański Twórcą stylu zakopiańskiego był Stanisław Witkiewicz (1851-1915) malarz, literat i architekt. Zafascynowany sztuką góralską pragnął uczynić ją „polskim stylem narodowym". Przetwarzając twórczo góralski styl w budownictwie i popularne góralskie motywy zdobnicze, stworzył jedyny w swoim rodzaju styl architektoniczny oparty na prostej konstrukcji i oryginalnym zdobnictwie z kilkoma wiodącymi elementami. Budynki w stylu zakopiańskim były początkowo budowane tylko z drewna, potem powstawały również obiekty murowane. Styl rozpowszechnił się na terenie całej Polski, popularny był w okresie międzywojennym, szczególnie wśród budownictwa uzdrowiskowego. Wiele budynków w tym stylu powstało np. w Krynicy, a nawet w odległej Worochcie. Do dziś na terenie całego Podhala powstają budynki nawiązujące do stylu zakopiańskiego. W Zakopanem i jego najbliższej okolicy powstały następujące obiekty projektowane przez Stanisława Witkiewicza, m.in.: Willa „Pod Jedlami" na Kozińcu (niedaleko od Ronda Kuźnickiego), kaplica na Jaszczurówce (na Jaszczurówce, przy drodze do Morskiego Oka), kaplica Albertynek (przy drodze z Kuźnic na Kalatówki), gmach Muzeum Tatrzańskiego przy Krupówkach (przykład budownictwa murowanego) i położony tuż obok niego budynek Dworca Tatrzańskiego (również budynek murowany). Ruchliwą ulicą Kościeliską dochodzi się - mijając po drodze jeszcze wiele interesujących obiektów (m.in. po lewej stronie budynek Szkoły

Przemysłu Drzewnego im. Antoniego Kenara) - do dzielnicy Krzeptówki. Zachodnia część Zakopanego graniczy przez Małołącki Potok i Cichą Wodę z Kościeliskiem. Przy ulicy Kościeliskiej, na granicy ze Skibówkami, znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej, w skład którego wchodzą m.in. kościół Matki Bożej Fatimskiej konsekrowany w 1997 r., Park Fatimski z ołtarzem, przy którym papież odprawiał mszę św. na stadionie zimowym pod Krokwią, kapliczki różańcowe i inne budynki. Na Starych Krzeptówkach udostępniona jest do zwiedzania oryginalna zagroda góralska Jana KrzeptowskiegoSabały. Na Nowych Krzeptówkach znajdują się niewielkie wyciągi narciarskie i wypożyczalnie sprzętu. Mieści się tutaj wiele sklepów, pensjonatów i restauracji. Główną arterię i spacerowy deptak Zakopanego stanowi ulica Krupówki ciągnąca się wzdłuż Foluszowego Potoku w górę od skrzyżowania z Kościeliską (gdzie znajduje się najstarsza część Zakopanego) w kierunku Kuźnic. Przy Krupówkach zlokalizowane są wszystkie najważniejsze instytucje miejskie oraz większość sklepów i lokali. Znaczna część dzisiejszej zabudowy ulicy powstała na początku XX w., a jej bezstylowy charakter i różnorodność stylów architektonicznych odzwierciedlają żywiołowy rozwój miasta. Z ciekawszych obiektów zlokalizowanych przy Krupówkach wymienić należy budynek Muzeum Tatrzańskiego (nieco w głębi, po prawej stronie ulicy) i położony obok niego budynek Dworca Tatrzańskiego dawnej siedziby Towarzystwa Tatrzańskiego, który dziś jest siedzibą zakopiańskiego PTTK i biura prywatnych inwestorów. Nieco z tyłu, przy ulicy Zaruskiego 5, mieści się okazały Dom Turysty PTTK zbudowany w latach 50. XX w. w stylu nawiązującym do stylu zakopiańskiego. Tu można znaleźć najtańsze noclegi w centrum Zakopanego. Idąc dalej w górę, mija się po prawej stronie oczko wodne na płynącym wzdłuż ulicy, Foluszowym Potoku. Niewielka fontanna zbudowana została w 1999 r., kosztując podobno 700 tys. zł, nazywana bywa tyleż złośliwie, co frywolnie „ostatnim wytryskiem burmistrza". Od okolic, w których następuje połączenie się ulic Krupówki i 3 Maja zabudowa przestaje mieć charakter wielkomiejski i staje się bardziej rozproszona. Na skrzyżowaniu z ulicami Witkiewicza i Tetmajera kończą się Krupówki, a dalsza część drogi nosi nazwę ulicy Zamoyskiego. Idąc tą ulicą dalej w kierunku Kuźnic, dochodzi się po ok. 700 m do zbiegu z ulicą Chałubińskiego (prowadzącą tu od okolic dworca kolejowego), gdzie stoi najsłynniejszy zakopiański pomnik. Na cokole wznosi się popiersie dr. Tytusa Chałubińskiego, a u jego stóp ze „złóbcokami" w rękach, siedzi najsłynniejszy tatrzański bard - Jan Krzeptowski Sabała. Od tego miejsca pozostaje już tylko ok. 300 m do Ronda Kuźnickego. Jeszcze przed nim, po prawej stronie (w głębi za niewielkim laskiem)

mija się zabudowania dyrekcji Tatrzańskiego Parku Narodowego. Przy drodze jest kiosk, gdzie można zakupić rozmaite pozycje wydawnicze, udzielane są także informacje. Wjazd pojazdami samochodowymi od Ronda Kuźnickiego w głąb Doliny Bystrej bez specjalnych zezwoleń jest zakazany. Kuźnice są najstarszą zurbanizowaną częścią Zakopanego. Już na początku XVIII w., w pobliskiej dolinie Jaworzynki odkryto stosunkowo bogate złoża rud żelaza. Początkowo wydobyty kruszec przewożono do zakładu w Dolinie Kościeliskiej, ale już pod koniec tego wieku powstała osada Huty Hamerskie. W 1807 r. jej właścicielami stała się rodzina Homolacsów, która poza kompletnym zakładem hutniczym wybudowała tu dwór z parkiem, kaplicą i karczmą oraz budynki dla majstrów i leśniczych. Do połowy XIX w., co znamienitsi goście zwiedzający Tatry zatrzymywali się tutaj, organizując wycieczki do Dolin Kościeliskiej, Chochołowskiej czy Białej Wody. Na spacer po górach udawali się drogami przygotowanymi do przewozu rudy lub drewna. Ponieważ do Doliny Zakopianki i Białego Dunajca prowadziła droga przez Bystre i Antałówkę, nawet nie zahaczano o tereny dzisiejszego centrum Zakopanego. W miejscu dawnego wielkiego pieca kuźnickiej huty stoi dziś dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch. Powstała na przełomie lat 1935 i 36, konstrukcja stanowi zazwyczaj główną atrakcję tego miejsca. W najbliższych miesiącach do restaurowanych zabudowań podworskich ma zostać przeniesiona dyrekcja, muzeum przyrodnicze i ośrodek edukacyjny Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jaszczurówka to przysiółek Zakopanego położony przy drodze Oswalda Balzera (kierunek od Ronda Kuźnickiego do Morskiego Oka), na wschód od Bystrego. Nazwa pochodzi od występujących tu niegdyś licznie salamander i traszek zwanych przez górali „jascurami". Przy wejściu do doliny Olczyskiej, na miejscu dawnego wypływu cieplejszych wód i działającego do lat 70. XX w. kąpieliska, powstał w 2005 r. Ośrodek Czynnej Ochrony Płazów i Gadów TPN. Ścieżka dydaktyczna na jego terenie umożliwia zapoznanie się z tą rzadko zauważaną grupą kręgowców na miejscu ich naturalnego występowania. Nieco dalej, w kierunku Chłabówki, rodzina Uznańskich wybudowała kaplicę pw. Najświętszego Serca Jezusa na Jaszczurówce, zaprojektowaną przez Stanisława Witkiewicza i w całości utrzymaną w stylu zakopiańskim. Jest to obecnie najczęściej zwiedzany obiekt w tym stylu na terenie Zakopanego (ze względu na długi czas otwarcia kaplicy i pobliski parking). W podziemiu mieści się galeria sztuki sakralnej udostępniana po wcześniejszym uzgodnieniu. Toporowa Cyrhla to położony najbardziej na wschód, większy przysiółek Zakopanego. Tu zaczyna się najstarszy, znakowany jeszcze

przez Walerego Eljasza-Radzikowskiego, szlak turystyczny, obecnie czerwonego koloru, prowadzący przez Psią Trawkę i Waksmundzką Rówień do Morskiego Oka oraz zielono znakowany szlak przez Polanę Kopieniec do Doliny Olczyskiej. Położenie ponad 100 m nad centrum Zakopanego (ok. 1000 m n.p.m.) zapewnia nie tylko piękne widoki, ale i zdrowszy klimat. Jest tu kilka sklepów, słynna swego czasu z dancingów restauracja „Siedem kotów" i ciekawy kościół pw. Miłosierdzia Bożego. Olcza to część Zakopanego w dolinie Olczyskiego Potoku, w ostatnich latach gwałtownie się rozbudowująca. W centrum wsi stoi nowoczesny, oryginalny architektonicznie kościół pw. Matki Bożej Cudownego Medalika. Olcza ma dobre połączenie z centrum Zakopanego zarówno przez Bystre, jak i przez Ustup. Jest tu kilka sklepów, poczta, wiele pensjonatów i kwater prywatnych. Harenda to osiedle położone na lewym brzegu Zakopianki, u stóp Rafaczańskiej Grapy. Znane jest ono przede wszystkim z Muzeum Jana Kasprowicza urządzonego w willi, w której poeta spędził ostatnie lata życia. Tutaj znajdują się także jego mauzoleum oraz sąsiadujący z muzeum, drewniany kościółek św. Jana Apostoła i Ewangelisty. W 2006 r. otwarto ośrodek narciarsko-rekreacyjny „Harenda" oferujący wyciąg krzesełkowy, stok narciarski, trasy rowerowe i centrum paralotniowe. Najłatwiejszy dojazd na Harendę jest od stacji paliw i McDonald's na Ustupie. Jedną z nowych atrakcji Zakopanego stanowi Aqua Park, który funkcjonuje pod Antałówką od grudnia 2006 r. Nowoczesne kąpielisko dysponuje dwoma dużymi basenami pływackimi, zewnętrznym basem napełnianym wodą geotermalną (możliwa jest kąpiel również w zimie), kilkoma zjeżdżalniami, wannami jacuzzi, „dziką rzeką" i brodzikiem dla dzieci. Ciepła woda w basenach (28,5°C) pochodzi z odwiertów wód geotermalnych. Kąpielisko jest otwarte przez cały rok. Jednym z żelaznych punktów pobytu w Zakopanem jest dla każdego wczasowicza wjazd na Gubałówkę. Kolejka linowo-terenowa funkcjonuje od 1938 r., niedawno przeszła generalny remont i obecnie turyści podróżują nowoczesnymi wagonikami. Pod szczytem Gubałówki, na którym wznosi się przekaźnik radiowo-telewizyjny, funkcjonuje letnia zjeżdżalnia grawitacyjna, a zimą - wyciągi narciarskie. Podszczytowa polana jest gęsto zabudowana. Oprócz gmachu restauracji, który powstał w tym samym czasie co kolejka (w stylu funkcjonalizmu), wznosi się tu kilka innych lokali. Wzdłuż drogi stoją kioski z pamiątkami, gdzie można kupić dosłownie wszystko (niekoniecznie związane z Zakopanem i Tatrami). Są też bujaki na monety, karuzele, dmuchane zjeżdżalnie, ścianki wspinaczkowe, dorożki, kucyki. Można zrobić sobie zdjęcie z białym misiem, ze zbójnikiem i

owieczką lub w wózku zaprzężonym w psy. Z grzbietu Gubałówki rozciąga się fantastyczny widok na Tatry. Za opłatą skorzystać można z kilku lunet znajdujących się w najlepszych punktach widokowych. Przy dobrej widoczności podziwiać można nawet widok na Babią Górę, Pilsko i Gorce. Przy drodze w kierunku Butorowego Wierchu otwarto kilka lat temu park linowy Trollandia można tutaj spróbować wspinaczki po trasie złożonej z różnego rodzaju mostów, kładek, pali, siatek i zjazdów, a także „skoku w pajęczą sieć". Urozmaiceniem pobytu w Zakopanem jest z pewnością wycieczka kolejką linową na Kasprowy Wierch. Istniejąca od 1936 r., a ostatnio całkowicie zmodernizowana kolej linowa wwozi turystów najpierw na szczyt Myślenickich Turni, gdzie jest stacja przesiadkowa, a następnie na wierzchołek Kasprowego Wierchu. W budynku górnej stacji kolejki jest restauracja i kilka kiosków z pamiątkami. Przy ładnej pogodzie koniecznie należy wyjść przed budynek, na taras widokowy, skąd roztacza się przepiękny widok na całe Tatry Wysokie i Zachodnie. Kasprowy Wierch położony jest w samym środku Tatr, stąd jego zasłużona sława dobrego punktu widokowego. Latem z wierzchołka Kasprowego można powrócić do Kuźnic pieszo, żółtym szlakiem przez Halę Gąsienicową. Wędrówka, która trwa ok. 4 godz. nie jest trudna, gdyż idzie się cały czas w dół. Niezbędny jest jednak odpowiedni górski ubiór (również zapasowy sweter i okrycie od deszczu), a przede wszystkim odpowiednie obuwie. Nawet wjeżdżając kolejką na górę i wracając nią w dół po godzinie pobytu, lepiej zabrać cieplejszą odzież, bo szczyt Kasprowego Wierchu położony jest prawie 1000 m wyżej, niż Zakopane (więc jest na nim znacznie chłodniej niż w mieście). Zimą, osoby nieprzygotowane nie powinny opuszczać tarasu widokowego, niestety w rejonie szczytu zdarzały się wypadki poślizgnięcia na śniegu, nawet ze skutkiem tragicznym.

Kościół na Pęksowym Brzysku Kościół pod wezwaniem św. Klemensa (obecnie Matki Boskiej Częstochowskiej) wybudowany w roku 1848 dzięki staraniom pierwszego zakopiańskiego proboszcza ks. Józefa Stolarczyka obok pierwszej zakopiańskiej kapliczki z roku 1800 (rozbudowany w latach 1850 - 1851). Kościół oraz kapliczkę przedstawiono na fotografiach. Adres i mapa ul. Kościeliska 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: aarek

Autor: aarek

Stary cmentarz na Pęksowym Brzysku

Na starym cmentarzu w Zakopanem wieczny spokój znaleźli ojcowie miasta, wspinacze, ratownicy, oraz artyści, którym właśnie u stóp Tatr najlepiej sprzyjały muzy. Zakopiański cmentarz nie przypomina rozległych nekropolii Warszawy czy Krakowa, olśniewających bogatymi, eleganckimi pomnikami. Wygląda raczej jak wiejski cmentarzyk przy kościółku - skromne krzyże, niekiedy głazy, gdzieniegdzie zadumane świątki. Drewniany kościółek zresztą jest tuż obok - to zbudowana 150 lat temu pierwsza zakopiańska świątynia, obecnie odnawiana. Ale kiedy się po nim przejdziemy i wczytamy się w nazwiska, to okaże się, że takie zagęszczenie sław trudno znaleźć gdzie indziej. Choć na tabliczkach mnóstwo wielkich nazwisk - Witkiewicz, Orkan, Zaruski, Makuszyński, Marusarz - zakopiański cmentarz na Pęksowym Brzyzku wcale nie przypomina alei zasłużonych, co widać na załączonych fotografiach. Adres i mapa ul. Kościeliska 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: DANIELSKI

Autor: DANIELSKI

Kaplica pw. św.św. Andrzeja Świerada i Benedykta

Kamienną kapliczkę w 1800 r. zbudował na swoim gruncie Paweł Gąsienica. Jest to najstarszy obiekt sakralny na terenie Zakopanego. Adres i mapa ul. Kościeliska 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: bartlomiej.janusz

Autor: bartlomiej.janusz

Willa Koliba Najstarszy budynek w stylu zakopiańskim, zaprojektowany przez Stanisława Witkiewicza. Obecnie mieści się w niej Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza.

Adres i mapa ul. Kościeliska 18 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: minami

Autor: minami

Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach Kościół Matki Bożej Fatimskiej znajduje się około 4 km od centrum Zakopanego w kierunku Doliny Kościeliskiej - na Krzeptówkach. Jest to małe wzgórze, zwane przez pielgrzymów i turystów "Wzgórzem Fatimskim" lub "Fatimą Zakopiańską". Krzeptówki znajdują się

naprzeciw Krzyża na Giewoncie z pięknym widokiem na panoramę Tatr. Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej stanowi votum wdzięczności za ocalenie życia Ojca Świętego Jana Pawła II w dniu 13 maja 1981 roku. W 1987 r. poświęcono plac pod budowę, a 13 maja 1992 roku poświęcenia kościoła dokonał Metropolita Krakowski, ks. Franciszek Kardynał Macharski. 7 czerwca 1997 r. do Sanktuarium Fatimskiej Pani na Krzeptówkach przybył Ojciec Święty Jan Paweł II. Sprawował w kościele Mszę świętą, konsekrował kościół i wygłosił kazanie. Sanktuarium i jego otoczenie z alejkami i krzyżem z Giewontu przedstawiono na fotografiach. Adres i mapa ul. Kościeliska 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: DANIELSKI

Autor: DANIELSKI

Krupówki

Główna arteria i spacerowy deptak Zakopanego. Tu zlokalizowane są wszystkie najważniejsze instytucje miejskie oraz większość sklepów i lokali. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Monika

Autor: Monika

Muzeum Tarzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego

Muzeum warte obejrzenia, bowiem należy do najstarszych muzeów regionalnych w Polsce.Obecnie należy również do największych tego typu muzeów w kraju. Jest placówką wielodziałową z trzema działami kolekcjonerskimi: przyrodniczym, etnograficznym i sztuki oraz specjalistyczną biblioteką. Turyści mogą w muzeum ze szczegółami poznać życie górali oraz otaczającą ich przyrodę. Zwiedzenie rozpoczyna się na parterze od bogato udokumentowanej wystawy historycznej Podhala. W dalszej kolejności poznajemy wnętrze chałupy podhalańskiej. Część pokojową wystawy połączono z wystawą dawnej gospodarki Podhala. Znajdują się tu eksponaty z działu zbieractwa, łowiectwa, myślistwa, pasterstwa i rolnictwa. Pierwsze piętro gmachu zajmuje wystawa przyrodnicza. Znajdziemy tu skamieniałości tatrzańskie oraz bogactwo eksponatów roślin i zwierząt. Niesamowite wrażenie sprawiają zwierzęta. To niebywała okazja pokazania dzieciom zwierząt, które na co dzień trudno spotkać w Tatrach, tj. kozice, świstaki, niedźwiedzie. Adres i mapa ul. Krupówki 10 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Dworzec Tatrzański Dawna siedziba Towarzystwa Tatrzańskiego, dziś siedziba zakopiańskiego PTTK i biura prywatnych inwestorów. Adres i mapa

ul. Krupówki 12 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Dom Turysty PTTK Najtańsze noclegi w centrum Zakopanego. Adres i mapa

ul. Zaruskiego 5 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Fontanna Zbudowana została w 1999 r., kosztując podobno 700 tys. zł, nazywana bywa „ostatnim wytryskiem burmistrza". Adres i mapa ul. Krupówki 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: iudex

Autor: iudex

Kuźnice Kuźnice są najstarszą zurbanizowaną częścią Zakopanego. Już na początku XVIII w., w pobliskiej dolinie Jaworzynki odkryto stosunkowo bogate złoża rud żelaza. Początkowo wydobyty kruszec przewożono do

zakładu w Dolinie Kościeliskiej, ale już pod koniec tego wieku powstała osada Huty Hamerskie. W 1807 r. jej właścicielami stała się rodzina Homolacsów, która poza kompletnym zakładem hutniczym wybudowała tu dwór z parkiem, kaplicą i karczmą oraz budynki dla majstrów i leśniczych. Do połowy XIX w., co znamienitsi goście zwiedzający Tatry zatrzymywali się tutaj, organizując wycieczki do Dolin Kościeliskiej, Chochołowskiej czy Białej Wody. Na spacer po górach udawali się drogami przygotowanymi do przewozu rudy lub drewna. Ponieważ do Doliny Zakopianki i Białego Dunajca prowadziła droga przez Bystre i Antałówkę, nawet nie zahaczano o tereny dzisiejszego centrum Zakopanego. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch Wjazd kolejką linową na Kasprowy Wierch to obowiązkowy punkt dla

każdego turysty, który odwiedza Tatry. Obecnie na Kasprowy Wierch można wyjechać nowoczesnym, dwukrotnie większym od poprzedniego wagonem z panoramicznymi szybami zapewniającymi lepszy widok na Tatry. To świetne rozwiązanie dla tych, którzy robią zdjęcia z wagonu. Czas jazdy koleją wynosi 12 minut. Wagony pokonują długość trasy, która wynosi ponad 4 km. Ruszamy z dolnej stacji kolejki (1027 m n.p.m. Kuźnice),przesiadamy się na stacji pośredniej ( 1352 m n.p.m. Myślenickie Turnie) i dojeżdżamy do stacji górnej (1959 m n.p.m. Kasprowy Wierch).Przy zakupie biletów powrotnych (do góry i w dół) przewidywany czas pobytu na Kasprowym Wierchu musi wynieść 1 godzinę 40 minut. Jeśli kolejka ma wcześniej wolne miejsca na powrót ogłasza informację co kilka minut. Kolejka czynna jest w zależności od sezonu. Podobnie z ceną biletów. Szczegółowe informacje można znaleźć bezpośrednio na stronie internetowej Polskich Kolei Linowych. Adres i mapa ul. Przewodników Tatrzańskich 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Jaszczurówka Nazwa pochodzi od występujących tu niegdyś licznie salamander i traszek zwanych przez górali „jascurami". Przy wejściu do doliny Olczyskiej powstał w 2005 r. Ośrodek Czynnej Ochrony Płazów i Gadów TPN.

Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusa Zbudowana w latach 1904-6 z fundacji ówczesnego właściciela Jaszczurówki - Witolda Uznańskiego, według projektu Stanisława Witkiewicza. Kaplica stoi na wysokiej, kamiennej podmurówce, ściany

ma wykonane z drewnianych bali, na zrąb. Budowlę otaczają arkadowe podcienia, kryjące taras. Szczyt dachu ozdobiony motywami wschodzącego słońca. Na dachu niewielka wieżyczka, mieszcząca dzwon. Wnętrze niewielkie, mieści oddzielne, prostokątnie zamknięte prezbiterium oraz nawę. Ołtarz główny drewniany, o kształcie góralskiej chaty. Ołtarze boczne również drewniane, powstałe w latach pięćdziesiątych. Ciekawe stacje Drogi Krzyżowej, malowane na szkle przez Jana Jachymiaka. Kaplica jest jedną z najciekawszych budowli sakralnych, reprezentujących tzw. "styl zakopiański". Adres i mapa Jaszczurówka 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Toporowa Cyrhla

Położenie ponad 100 m nad centrum Zakopanego (ok. 1000 m n.p.m.) zapewnia nie tylko piękne widoki, ale i zdrowszy klimat.Tu zaczyna się najstarszy, znakowany jeszcze przez Walerego Eljasza-Radzikowskiego, szlak turystyczny. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kościół pw. Miłosierdzia Bożego Adres i mapa ul. Chramcówki 15 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Olcza

Część Zakopanego w dolinie Olczyskiego Potoku, w ostatnich latach gwałtownie się rozbudowująca. Dobry punkt widokowy na Tatry. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kościół pw. Matki Bożej Cudownego Medalika

Nowoczesny, oryginalny architektonicznie kościół. Adres i mapa Olcza 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Muzeum Jana Kasprowicza Dwa niewielkie pokoiki w stylu epoki, z wystawą fotografii i pamiątek po artyście. Adres i mapa ul. Harenda 12a 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: iudex

Autor: iudex

Aqua Park Nowoczesne kąpielisko dysponuje dwoma dużymi basenami pływackimi, zewnętrznym basenem napełnianym wodą geotermalną (możliwa jest kąpiel również w zimie), kilkoma zjeżdżalniami, wannami jacuzzi, „dziką

rzeką" i brodzikiem dla dzieci. Adres i mapa ul. Jagiellońska 31 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Kolejka na Gubałówkę Kolejka linowo-terenowa funkcjonuje od 1938 r., niedawno przeszła generalny remont i obecnie turyści podróżują nowoczesnymi wagonikami. Z grzbietu Gubałówki rozciąga się fantastyczny widok na Tatry. Długość: 1298 m, różnica poziomów: 299 m, przepustowość: 2000, kolej linowo-terenowa. Adres i mapa ul. Krupówki 48 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: pioge7

Autor: pioge7

Informacje praktyczne Strony internetowe, na które warto zajrzeć: http://www.zakopane.pl - oficjalna strona miasta, aktualne informacje o wydarzeniach, mapy, baza turystyczna; http://www.nowiny.z-ne.pl aktualności podhalańskie; http://www.ezakopane.pl - aktualności i informacje; http://www.zakopaneonline.pl - baza danych zakopiańskich kwater, aktualne warunki oraz kamera internetowa; http://www.zakopianski.pl - baza danych kwater zakopiańskich; http://www.powiat.tatry.pl - informacje z powiatu tatrzańskiego. http://www.tpn.pl - oficjalny serwis Tatrzańskiego Parku Narodowego; http://www.topr.pl - Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, aktualne wiadomości o warunkach w Tatrach. Centrum Informacji Turystycznej, ul. Kościuszki 17, tel.: +48 18 2012211, faks: +48 18 2066051, e-mail: [email protected]; czynne: pn.-pt. 8.00-18.00. Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, ul. Piłsudskiego 63a, tel.: +48 18 2014731, faks: +48 18 2015560, e-mail: [email protected]; tel. ratunkowy: +48 601100300. Informacja TPN, ul. Chałubińskiego 44, tel.: +48 18 2023288; czynne: codz. 7.00-16.00, kiosk informacyjny u wylotu doliny Kościeliskiej, czynny pn.-pt. 7.00-15.00. Szpital z oddziałem pomocy doraźnej, ul. Kamieniec 10, tel.: +48 18 2012021; udziela pomocy przy kłopotach ze zdrowiem. Zakopane jest głównym węzłem komunikacyjnym po północnej stronie Tatr. Dworzec PKP obsługuje ok. 30 połączeń dziennie do Katowic, Chabówki, Krakowa, Warszawy i Poznania. Dworzec PKS obsługuje ponad 50 linii zarówno lokalnych (np. Nowy Targ, Bukowina Tatrzańska, Czarny Dunajec, Bańska Wyżnia czy Polana Palenica Białczańska), jak i dalekobieżnych (np. Katowice, Kraków, Łódź, Lublin, Warszawa czy Żary). Poza tym z Zakopanego kursują prywatne linie autobusowe do Krakowa, w sezonie wiele mikrobusów do najpopularniejszych miejsc wycieczkowych w Tatry (Kiry, Kuźnice, Palenica Białczańska, Siwa Polana). Dworce PKP i PKS znajdują się obok siebie, we wschodniej części miasta. Od centrum, które stanowi ulica Krupówki, dzieli je odległość ok. 1 km. W ścisłym centrum miasta występują trudności z poruszaniem się nawet samochodem osobowym (wąskie ulice, brak parkingów). Zakopane dysponuje olbrzymią bazą noclegową w obiektach dowolnego

typu: pojedyncze pokoje i pensjonaty prywatne, schroniska PTSM, branżowe domy wypoczynkowe, domy rekolekcyjne, cztero- i trzygwiazdkowe hotele i campingi. Poszukując noclegu, można skorzystać z pośrednictwa biur kwater lub licznych biur turystycznych. Nie warto korzystać z usług naganiaczy stojących na dworcach PKP i PKS, bo można się bardzo rozczarować. Międzynarodowe Schronisko Młodzieżowe „Szarotka", ul. Nowotarska 45g (obok bazy PKS), tel.: +48 18 2013618, http://www.szarotkaptsm.prv.pl . 60 miejsc: dwójki, trójki, sale zbiorowe, wszystkie z łazienkami; ceny za nocleg: młodzież szkolna i studencka 24-35 zł, dorośli 35-45 zł, dodatkowo 5 zł za pościel; członkowie PTSM 25% zniżki. Szkolne Schronisko Młodzieżowe, ul. Krzeptówki 2, tel.: +48 18 2066158, http://www.ssm.com.pl . 35 miejsc, kuchnia turystyczna; ceny za nocleg: młodzież 20 zł, dorośli 30 zł; członkowie PTSM 25% zniżki, opłata za pościel 4,90 zł. Dom Turysty PTTK, ul. Zaruskiego 5 (za pocztą), tel./faks: +48 18 2063281-84, e-mail: [email protected], http://www.domturysty.z-ne.pl . 300 miejsc: dwójki, sale zbiorowe; warunki turystyczne; ceny za nocleg: 26-35 zł w sezonie, 22-27 zł poza sezonem; miejsca hotelowe: od 60 zł za dwójkę poza sezonem do 300 zł za trójkę (pokój-studio) w sezonie. W mieście znajduje się ogromna ilość kawiarni, restauracji i barów - od zwykłych piwiarni przez bary mleczne, fast-foody i karczmy regionalne po eleganckie lokale. Karczma „U Wnuka", ul. Kościeliska 8, tel.: +48 18 2064167, http://www.uwnuka.com.pl . Dwie niewielkie sale, latem maleńki ogródek; kuchnia regionalna, organizacja imprez. Cafe „Antrakt", ul. Krupówki 6, tel.: +48 18 2017302. Kultowa kawiarnia w dolnej części Krupówek; jedna stosunkowo niewielka sala; doskonała kawa, można zamówić również coś do jedzenia; często imprezy muzyczne. Imprezy cykliczne Puchar Świata w Skokach Narciarskich (I) - Wielka Krokiew. Zimowa Olimpiada z RMF FM (I) - festyn, muzyka, imprezy sportowe. Zawody na starym sprzęcie narciarskim o Wielkanocne Jajo (drugi dzień Świąt Wielkanocnych) - w Suchym Żlebie na Kalatówkach. United Europe Jazz Festival (IV) - Zakopiańska Wiosna Jazzowa. Zlot pojazdów zabytkowych im. Jana Rippera (IV) - parada i pokaz

samochodów. Międzynarodowe zawody w skialpiniźmie im. Józefa Oppenheimera (IV) - okolice Doliny Chochołowskiej. Wielka Majówka Tatrzańska (1. poł. V) - piknik połączony z jarmarkiem i koncertami. The North Face Adventure Trophy (1. poł. V) - rajd ekstremalny. Festiwal Organowy (VI) - koncerty odbywają się w kościele pw. Najświętszej Rodziny, ul. Krupówki 1a oraz w Sanktuarium MB Fatimskiej, ul. Krzeptówki 14. Dni Zakopanego (VI) - festyn, turnieje sportowe, występy artystyczne. Tatrzańskie Wici (VII-VIII) - cykl imprez folklorystycznych. Letnie Grand Prix w Skokach Narciarskich (VIII) - Wielka Krokiew. Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich (2. poł. VIII) największy festiwal zakopiański, występy ludowych zespołów góralskich z całego świata. Jazz Camping Zakopane (X) - schronisko Kalatówki. Kolejka na Gubałówkę, ul. Krupówki 48, tel.: +48 18 2014830, http://www.pkl.pl; kursuje: I-II oraz okres świąteczny XII 8.00-22.00, III 8.00-18.30, IV 8.30-18.30, V 8.30-19.30 (w majowy weekend do 22.00), VI i IX 8.30-19.30, VII-VIII 8.00-22.00, X-XI 8.30-18.00, pocz. XII 8.00-18.00; bilet w jedną stronę 10 zł (poza sezonem 8 zł), ulgowy 8 zł (poza sezonem 6 zł), w obie strony normalny 16 zł, ulgowy 12 zł (poza sezonem odpowiednio 14 zł i 10 zł), bilet łączony Gubałówka-Butorowy Wierch odpowiednio 10 zł i 8 zł. Zjeżdżalnia grawitacyjna na Gubałówce, ul. Krupówki 48, tel.: +48 18 2014830, http://www.pkl.pl; czynna: V i IX 10.00-17.00, VI 10.0018.00, VII-VIII 10.00-19.00, X 10.00-16.00; jeden zjazd 4 zł. Park linowy „Trollandia", na szczycie Gubałówki pomiędzy górną stacją kolejki szynowo-torowej PKL a stacją wyciągu krzesełkowego Szymoszkowa; tel.: +48 661222155, http://www.trollandia.pl; czynne: cały rok od 10.00 do zmroku; bilety: normalny 30 zł, ulgowy 25 zł; indywidualne przejście z instruktorem - bilet + 30 zł. Ośrodek narciarsko-rekreacyjny „Harenda", ul. Harenda 63, tel.: +48 18 2064029; oferuje wyciąg krzesełkowy, stok narciarski, trasy rowerowe i centrum paralotniowe Kolejka na Kasprowy Wierch, tel.: +48 18 2014510, http://www.pkl.pl; kursuje: XII i I 8.00-16.00, II 7.30-16.30, III-V 7.3017.30, VI i IX 7.30-17.00, VII-VIII 7.00-21.00, X 7.30-17.00, XI 7.3016.00. Chcąc mieć gwarantowany powrót do Kuźnic, trzeba wybrać się na kurs o dwie godziny wcześniejszy niż ostatni; bilet w górę 28 zł w

pełni sezonu, 23 zł w sezonie, 20 zł poza sezonem, ulgowy odpowiednio 23 zł, 18 zł i 15 zł; normalny góra-dół 38 zł, 33 zł i 30 zł, ulgowy góradół 28 zł, 23 zł i 20 zł; normalny w dół 20 zł, 17 zł i 15 zł, ulgowy w dół 15 zł, 12 zł i 10 zł. (Pełny sezon: 22 XII-31 III, długi weekend majowy oraz VII i VIII, sezon - pozostały okres od pocz. IV do 19 X, poza sezonem - od 20 X do 20 XII) Aqua Park Zakopane, ul. Jagiellońska 31, tel.: +48 18 2025815, 2001122, faks:. +48 18 2025820, http://www.aquapark.zakopane.pl; czynne codz. 8.00-22.00; bilety wstępu na 1 godz. normalny 18 zł, ulgowy 11 zł, na cały dzień odpowiednio 80 zł i 50 zł. Baseny kryte: Centralny Ośrodek Sportu, ul. B. Czecha 1, tel.: +48 18 2012274, http://www.zakopane.cos.pl; wejścia o pełnych godz. codz. 8.00-19.00; hotel Skalny, ul. Pardałówka 3b, tel.: +48 18 2019100, czynne: 8.00-20.00. Kąpielisko otwarte: Polana Szymoszkowa 1, tel.: +48 18 2017230, http://www.szymoszkowa.pl; VI-VIII od 9.00 do zmierzchu; bilety normalny 22 zł, ulgowy 16 zł, po godz. 15.00 odpowiednio 16 zł i 10 zł; rodzinny (min. trzy osoby) 16 zł, po godz. 15.00 - 10 zł Muzeum Tatrzańskie Gmach Główny, ul. Krupówki 10, tel.: +48 18 2015205, 2012935, faks: +48 18 2063872, http://www.muzeumtatrzanskie.pl; czynne śr.-sb. 9.00-17.00, nd. 9.0015.00; ekspozycja stała - historyczna, etnograficzna i przyrodnicza; bilety normalny 7 zł, ulgowy 5,50 zł. Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi „Koliba", ul. Kościeliska 18, tel.: +48 18 2013602; czynne śr.-sb. 9.00-17.00, nd. 9.00-15.00; architektura i wnętrza w stylu zakopiańskim; bilety normalny 7 zł, ulgowy 5,50 zł. Muzeum Jana Kasprowicza, Harenda 12a, tel.: +48 18 2068426; czynne wt.-nd. 10.15-15.15; dwa niewielkie pokoiki w stylu epoki, z wystawą fotografii i pamiątek po artyście; bilety 3 zł. Przewodnictwo. W celu łatwiejszego i lepszego poznania Tatr i Podtatrza w wielu wypadkach warto wynająć przewodnika lub skorzystać z wycieczek grupowych. Instytucjami mającymi największy potencjał i kadrę są m.in.: Biuro Usług Turystycznych PTTK (ul. Krupówki 10 - w budynku „Dworca Tatrzańskiego", tel.: +48 18 2015051-2); Koło Przewodników Tatrzańskich im. K. Bachledy (ul. Piłsudskiego 63a, tel.: +48 18 2017107, 2017011, http://www.kpt.zakopane.pl); agencja Ludzie Gór (Poronin, ul. Za Torem 17, tel.: +48 607928627, 607928630, http://www.ludziegor.pl).

Willa Koliba Najstarszy budynek w stylu zakopiańskim, zaprojektowany przez Stanisława Witkiewicza. Obecnie mieści się w niej Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza. Adres i mapa ul. Kościeliska 18 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: minami

Autor: minami

Muzeum Jana Kasprowicza

Dwa niewielkie pokoiki w stylu epoki, z wystawą fotografii i pamiątek po artyście. Adres i mapa ul. Harenda 12a 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: iudex

Autor: iudex

Centrum Informacji Turystycznej Adres i mapa ul. Kościuszki 17 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Dyżurki TOPR-u działają też na Kasprowym Wierchu, na Gubałówce i przy schronisku Murowaniec. Adres i mapa ul. Piłsudskiego 63a 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Informacja TPN Adres i mapa ul. Chałubińskiego 44 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Szpital z oddziałem pomocy doraźnej

Adres i mapa ul. Kamieniec 10 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Międzynarodowe Schronisko Młodzieżowe Szarotka Adres i mapa

ul. Nowotarska 45g 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Szkolne Schronisko Młodzieżowe Adres i mapa ul. Krzeptówki 2 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Dom Turysty PTTK Najtańsze noclegi w centrum Zakopanego. Adres i mapa ul. Zaruskiego 5 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Karczma U Wnuka Dwie niewielkie sale, latem maleńki ogródek; kuchnia regionalna, organizacja imprez. Adres i mapa

ul. Kościeliska 8 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Monika

Autor: Monika

Cafe Antrakt Doskonała kawa, można zamówić również coś do jedzenia; często imprezy muzyczne. Adres i mapa

ul. Krupówki 6 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kolejka na Gubałówkę Kolejka linowo-terenowa funkcjonuje od 1938 r., niedawno przeszła generalny remont i obecnie turyści podróżują nowoczesnymi wagonikami. Z grzbietu Gubałówki rozciąga się fantastyczny widok na Tatry. Długość: 1298 m, różnica poziomów: 299 m, przepustowość: 2000, kolej linowo-terenowa. Adres i mapa ul. Krupówki 48 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: pioge7

Autor: pioge7

Zjeżdżalnia grawitacyjna Adres i mapa ul. Krupówki 48 34-500 Zakopane, województwo:

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Park linowy Trollandia Wysokościowy system platform i przeszkód linowych zainstalowanych na drzewach lub palach. 15 stanowisk: różnego rodzaju mosty, kładki, belki, huśtawki, siatki, 3 zjazdy w tym ekstremalnie szybki: 50-metrowa tyrolką zakończoną wielka siatką wraz z materacem. Łączy górną stację kolejki ze stacją wyciągu krzesełkowego Szymoszkowa. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: iudex

Autor: iudex

Ośrodek narciarsko-rekreacyjny Harenda Przy ośrodku działają wypożyczalnie na parkingu przy wyciągach orczykowych oraz w budynku kas przy wyciągu krzesełkowym. Adres i mapa ul. Harenda 63 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch Wjazd kolejką linową na Kasprowy Wierch to obowiązkowy punkt dla każdego turysty, który odwiedza Tatry. Obecnie na Kasprowy Wierch można wyjechać nowoczesnym, dwukrotnie większym od poprzedniego wagonem z panoramicznymi szybami zapewniającymi lepszy widok na Tatry. To świetne rozwiązanie dla tych, którzy robią zdjęcia z wagonu. Czas jazdy koleją wynosi 12 minut. Wagony pokonują długość trasy,

która wynosi ponad 4 km. Ruszamy z dolnej stacji kolejki (1027 m n.p.m. Kuźnice),przesiadamy się na stacji pośredniej ( 1352 m n.p.m. Myślenickie Turnie) i dojeżdżamy do stacji górnej (1959 m n.p.m. Kasprowy Wierch).Przy zakupie biletów powrotnych (do góry i w dół) przewidywany czas pobytu na Kasprowym Wierchu musi wynieść 1 godzinę 40 minut. Jeśli kolejka ma wcześniej wolne miejsca na powrót ogłasza informację co kilka minut. Kolejka czynna jest w zależności od sezonu. Podobnie z ceną biletów. Szczegółowe informacje można znaleźć bezpośrednio na stronie internetowej Polskich Kolei Linowych. Adres i mapa ul. Przewodników Tatrzańskich 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Aqua Park Nowoczesne kąpielisko dysponuje dwoma dużymi basenami pływackimi, zewnętrznym basenem napełnianym wodą geotermalną (możliwa jest kąpiel również w zimie), kilkoma zjeżdżalniami, wannami jacuzzi, „dziką rzeką" i brodzikiem dla dzieci.

Adres i mapa ul. Jagiellońska 31 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Baseny kryte - Centralny Ośrodek Sportu Adres i mapa ul. Czecha 1 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kąpielisko otwarte Adres i mapa Polana Szymoszkowa 1 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Muzeum Tarzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego Muzeum warte obejrzenia, bowiem należy do najstarszych muzeów regionalnych w Polsce.Obecnie należy również do największych tego typu muzeów w kraju. Jest placówką wielodziałową z trzema działami kolekcjonerskimi: przyrodniczym, etnograficznym i sztuki oraz specjalistyczną biblioteką. Turyści mogą w muzeum ze szczegółami poznać życie górali oraz otaczającą ich przyrodę. Zwiedzenie rozpoczyna się na parterze od bogato udokumentowanej wystawy historycznej Podhala. W dalszej kolejności poznajemy wnętrze chałupy podhalańskiej. Część pokojową wystawy połączono z wystawą dawnej

gospodarki Podhala. Znajdują się tu eksponaty z działu zbieractwa, łowiectwa, myślistwa, pasterstwa i rolnictwa. Pierwsze piętro gmachu zajmuje wystawa przyrodnicza. Znajdziemy tu skamieniałości tatrzańskie oraz bogactwo eksponatów roślin i zwierząt. Niesamowite wrażenie sprawiają zwierzęta. To niebywała okazja pokazania dzieciom zwierząt, które na co dzień trudno spotkać w Tatrach, tj. kozice, świstaki, niedźwiedzie. Adres i mapa ul. Krupówki 10 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Kościelisko Kościelisko

Duża wieś na stokach Gubałówki, położona na zachód od Zakopanego, składa się z wielu bardzo malowniczych przysiółków. We wsi łatwo o nocleg, a klimat i panujący tu spokój pozwalają na znacznie lepszy wypoczynek, niż w sąsiednim Zakopanem. W skład gminy Kościelisko wchodzą, oprócz samej wsi Kościelisko również sąsiednie wsie Witów i Dzianisz. Historia Większość z 21 osad (czyli polan) składających się na dzisiejsze Kościelisko powstała w XVII i XVIII w. Do 1867 r. wieś wchodziła w obręb Zakopanego, następnie w latach 70. XX w. Kościelisko połączono z Witowem, Dzianiszem i Chochołowem, a w niedługim czasie wydzielono z niej samo Kościelisko, które weszło wraz z Zakopanem w skład gminy tatrzańskiej. Wieś jest stolicą gminy od 1994 r.

Warto zobaczyć Pensjonatowa zabudowa wsi koncentruje się w jej wschodniej części przylegającej do Zakopanego oraz wzdłuż przelotowych dróg. Południową część gminy (od Drogi pod Reglami i szosy do Witowa aż po granicę państwową) obejmuje Tatrzański Park Narodowy. Wśród godnych zobaczenia obiektów należy wymienić drewniany kościół parafialny i Dom Ludowy - świetlicę Związku Podhalan (obecnie siedzibę zespołu regionalnego „Polaniorze", informacji turystycznej i centrum kulturalnego). Budynki wybudowane w 1902 r. jako sanatorium Bronisławy i Kazimierza Dłuskich, znane są obecnie jako Wojskowe Domy Wypoczynkowe, ponieważ zostały w 1928 r. przejęte przez wojsko stanowią największy ośrodek wczasowo-konferencyjny w gminie. W modrzewiowej willi dyrekcji byłego sanatorium, zwanej popularnie „domkiem prezydenckim", odpoczywali m.in.: I. Mościcki, J. Piłsudski, E. Śmigły-Rydz, R. Kaczorowski, W. Jaruzelski, L. Wałęsa i A. Kwaśniewski. W wybudowanych w okresie międzywojennym na Groniku (u wylotu doliny Małej Łąki) budynkach ośrodka wczasowo-kolonijnego dla dzieci polonii mieści się obecnie Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy Wojsk Lotniczych (dlatego też nie powinien dziwić stojący przed nim myśliwiec). Wyjątkowym obiektem wsi jest stadion biatlonowy i utrzymywane w jego okolicach trasy do narciarstwa biegowego. Na terenie Kościeliska funkcjonuje wyciąg krzesełkowy na Butorowski Wierch i kilka wyciągów narciarskich (Pod Blachówką; „Salamandra" I i II; w dolince Jarońca i tuż obok, na Polanie Biały Potok; na Nędzówce) oraz wypożyczalnie sprzętu narciarskiego.

Drewniany kościół parafialny i Dom Ludowy Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Sanatorium Bronisławy i Kazimierza Dłuskich W modrzewiowej willi dyrekcji byłego sanatorium, zwanej popularnie „domkiem prezydenckim", odpoczywali m.in.: I. Mościcki, J. Piłsudski, L. Wałęsa. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Stadion biatlonowy Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Wyciąg krzesełkowy na Butorowy Wierch

Butorowy Wierch (1160m n.p.m.) jest najwyższym wzniesieniem Pasma Gubałowskiego. Wspaniała panorama Tatr. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Informacje praktyczne Strony internetowe, na które warto zajrzeć: http://www.koscielisko.com.pl - oficjalna strona gminy; http://www.koscieliska.pl - strona Związku Podhalan Oddział Kościelisko; http://www.koscielisko.info - portal informacyjny. Związek Podhalan Oddział Kościelisko - Dom Ludowy im. Bronisławy i Kazimierza Dłuskich Kościelisko, Chotarz 453, tel.: +48 18 2070051 faks: +48 18 2070306, e-mail: [email protected], czynne pn.-pt. 9.00-17.00, w sezonie letnim 9.00-20.00; informacja turystyczna oraz sprzedaż książek. Do Kościeliska można dojechać z centrum Zakopanego na dwa sposoby: albo ulicą Kościeliską i dalej przez Krzeptówki (droga nr 958) do Kir, albo ulicą Powstańców Śląskich (obok Hotelu „Kasprowy" i stacji kolejki krzesełkowej na Butorowski Wierch) i dalej ulicą Stanisława NędzyKubińca do centrum wsi. Wieś jest połączona doskonałą komunikacją z Zakopanem. W lecie największy tłok panuje na Niżniej Kirze Miętusiej i Kirze Leśnickiej, czyli u wylotu Doliny Kościeliskiej. Są tu parkingi i rozbudowuje się baza hotelowo-gastronomiczna (ale nie ma sklepu spożywczego!). Również pobliska Polana Biały Potok przyciąga turystów kulturowym wypasem owiec (kilka szałasów), wypożyczalniami quadów, a w zimie - skuterów śnieżnych. Poza terenami Tatrzańskiego Parku Narodowego, przez Kościelisko prowadzi zielono znakowany szlak turystyczny (dostępny również dla rowerzystów) z Butorowskiego Wierchu przez Prędówkę, Budzówkę i Starą Polanę do Kir, także niebiesko znakowane zejście z Butorowskiego Wierchu przez Pająkówkę na Polanę Szymoszkową oraz czarno znakowany szlak (również rowerowy) grzbietem z Pałkówki przez Płazowski Wierch do Witowa. W Kościelisku jest ponad 100 pensjonatów i kwater prywatnych, każdy posiada do kilkudziesięciu miejsc noclegowych. Informacji o noclegach udziela Związek Podhalan Oddział Kościelisko, tel.: +48 18 2070051. Pensjonat Hajduk I, Hajduk II i Hajduk III, Helena i Czesław Gąsienica-Bednarz, ul. Nędzy-Kubińca 255, tel.: +48 18 2070719; ul. Kiry 4, tel.: +48 18 2070075; ul. Strzelców Podhalańskich, tel.: +48 18 2079438. Pensjonat Anna, Andrzej Styrczula, ul. Kiry 9, tel.: +48 18 2070231. Gastronomia Karczma Polany, Chotarz 453, tel.: +48 18 2070434, email: [email protected], http://www.polany.pl . Duży drewniany

budynek, kuchnia regionalna, organizacja imprez. Gospoda Harnaś, ul. Dolina Kościeliska 1, tel.: +48 18 2070354, http://www.harnas.zakopane.biz . Kultowa i sławna knajpa położona u wylotu Doliny Kościeliskiej; obecnie mniej klimatyczna, niż dawniej, ale też zmieniła się z dawnej, drugorzędnej knajpy w całkiem porządną restaurację. Imprezy cykliczne Witowiańska Watra (VII) - występy miejscowych oraz zaproszonych ze Słowacji i z Żywca zespołów; konkursy: piłowanie drzewa, układanie kopy siana, zabawa dla letników i mieszkańców. Letnie spotkania z folklorem (VII-VIII) - cykl koncertów zorganizowanych przez Dom Ludowy w Kościelisku. Pożegnanie lata (IX) - widowisko plenerowe przypominające jesienny redyk, degustacja wyrobów z mleka owczego. Zaduszki poetyckie (XI) - Dom Ludowy w Kościelisku. Kolejka krzesełkowa na Butorowy Wierch, tel.: +48 18 2063941, http://www.pkl.pl; kursuje: I-II i XI 10.00-16.00, III 10.00-17.00, IV i X 9.00-17.00, V-IX 9.00-18.00, XII 10.00-15.00; bilet w jedną stronę 5 zł, w obie 8 zł, bilet łączony Gubałówka-Butorowy Wierch normalny 10 zł, ulgowy 8 zł.

Związek Podhalan Oddział Kościelisko Informacja turystyczna oraz sprzedaż książek. Adres i mapa Chotarz 453 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Pensjonat Hajduk I Jeden z trzech pensjonatów "Hajduk", których właścicielami są Helena i Czesław Gąsienica-Bednarz. Adres i mapa ul. Nędzy-Kubińca 255 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Pensjonat Anna Adres i mapa ul. Kiry 9 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Karczma Polany

Kuchnia regionalna, organizacja imprez. Adres i mapa Chotarz 453 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Gospoda Harnaś

Kultowa i sławna knajpa położona u wylotu Doliny Kościeliskiej. Adres i mapa ul. Dolina Kościeliska 1 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Wyciąg krzesełkowy na Butorowy Wierch

Butorowy Wierch (1160m n.p.m.) jest najwyższym wzniesieniem Pasma Gubałowskiego. Wspaniała panorama Tatr. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Bukowina Tatrzańska Bukowina Tatrzańska Rozległa wieś będąca siedzibą gminy, położona na grzbietach (Olczański, Kramarski, Buńdów, Wysoki, Rusiński, Kuruców) łączących pasmo Spisko-Gubałowskie z Tatrami, pomiędzy Białką, Porońcem i Kaniowskim Potokiem. Historia Choć pierwsze wzmianki o Bukowinie pochodzą z 1636 r. (potwierdzenie praw wójta Kaspra Bukowińskiego), do końca XIX w. - ze względu na bardzo trudne warunki życia - miejscowość liczyła niewiele ponad 1000 mieszkańców. Osadnictwo było oparte na prawie wołoskim. W 1824 r. jedną z części dóbr nowotarskich, w skład której oprócz Zakopanego wchodził również obszar dzisiejszej Bukowiny, nabył pochodzący z Moraw Emanuel Homolacs. Dobra bukowińskie przechodziły z rąk do rąk wraz z zakopiańskimi, a prowadzona w nich rabunkowa gospodarka spowodowała znaczne zniszczenia w tatrzańskich lasach. Wreszcie w 1889 r. nabył je hrabia Władysław Zamoyski, który chcąc uchronić te tereny przed ostatecznym zniszczeniem, oddał w 1924 r. cały majątek państwu. Dzisiaj Bukowina Tatrzańska liczy ok. 2700 mieszkańców i jest to jedna z najpopularniejszych wypoczynkowych miejscowości podhalańskich, oferująca wspaniałe widoki, dobrą komunikację i możliwość różnorodnych form wypoczynku. Bukowina znana jest także z kultywowania tradycyjnego folkloru góralskiego.

Warto zobaczyć W centrum wsi znajdują się dwa kościoły: drewniany z 1887 r. i murowany, poświęcony w 1978 r. Wybudowany w latach 1928-32 Dom Ludowy (uważany za największy budynek drewniany w Polsce) jest siedzibą Stowarzyszenia Twórców Ludowych, zespołów regionalnych i centrum różnorodnych imprez kulturalnych. Największe z nich to Karnawał Góralski (koniec I) i Sabałowe Bajania (VIII), ale i w innych miesiącach dużo się tu dzieje. W miejscowości nie brakuje sklepów, restauracji (również z regionalnym wystrojem) i rozmaitych punktów usługowych. Noclegi w tutejszych domach wczasowych, pensjonatach i gospodarstwach zadowolą nawet najwybredniejsze gusta. Jedyny szlak turystyczny wiodący wspaniałym widokowo grzbietem, który znajduje się w Bukowinie, poprowadzono niestety drogą. Za to miłośnicy jazdy rowerem, hippiki, kajakarstwa górskiego czy przechadzek bocznymi drogami mają w tej okolicy nieograniczone wprost możliwości wypoczynku. Zimą czynnych jest (w samej Bukowinie) kilkanaście wyciągów narciarskich i wypożyczalni sprzętu, a ich liczba z każdym rokiem wzrasta.

Kościoły w Bukowinie Jeden kościół drewniany z 1887 r., drugi murowany, poświęcony w 1978 r. Adres i mapa 34-530 Bukowina Tatrzańska, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: stach

Autor: stach

Dom Ludowy Wybudowany w latach 1928-32 Dom Ludowy uważany jest za największy budynek drewniany w Polsce. Mieści się tu również informacja kulturalna. Adres i mapa ul. Kościuszki 87 34-530 Bukowina Tatrzańska, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Okolice Do gminy Bukowina Tatrzańska należą również takie wsie jak: - zimą dysponuje ponad 20 wyciągami narciarskimi (w tym nowoczesnymi krzesełkowymi) z całym zapleczem (parkingi, bary, serwisy, noclegi, restauracje) i lodowiskiem, ale bywa kłopot z dojechaniem do nich w szczycie sezonu z uwagi na wąską drogę przez wieś. Warto odwiedzić tutejszy drewniany kościółek z ok. 1700 r., zaadaptowany na muzeum. Czarna Góra - w jej północnej części - Zagórze, funkcjonuje oddział Muzeum Tatrzańskiego poświęcony kulturze ludowej Spisza w „Zagrodzie Korkoszów". W grudniu 2007 r. uruchomiono wyciąg krzesełkowy na Wierchowinę, na który prowadzi dojazd nową drogą od szkoły w centrum (Sołtystwie). Wieś posiada ubogą bazę noclegową i małą liczbę sklepów, za to możliwości spacerów i wypoczynku nad wodą są tutaj o wiele lepsze, niż w Bukowinie czy Białce. Jurgów - wieś na prawym brzegu Białki, szybko zyskująca na znaczeniu od czasu otwarcia przejścia granicznego ze Słowacją (droga lepsza i krótsza, niż przez Łysą Polanę). W centrum wsi stoi zabytkowy drewniany kościół z końca XVII w., funkcjonuje oddział Muzeum Tatrzańskiego „Zagroda sołtysów", a w południowej części, na polanie Podokólne (przed przejściem granicznym) znajduje się zespół zabytkowych szałasów i szop. W tej samej okolicy powstają wyciągi narciarskie, parkingi i bufety, ale możliwości noclegowe i żywieniowe pozostają na razie jeszcze dosyć skromne. Okolicznymi grzbietami prowadzą szlaki turystyczne i transbeskidzki szlak konny, a asfaltowe szosy i sieć dróg gospodarczych pozwalają na ciekawe wycieczki rowerowe. Graniczny bieg Białki, a przy wysokim stanie wód (najczęściej wiosną, gdy topnieją tatrzańskie śniegi lub w okresie świętojańskich deszczów) również Jaworinki, stanowią wymarzone miejsca dla uprawiania kajakarstwa górskiego. Inwestorzy wyciągów narciarskich, dla wykorzystania bazy również w lecie, planują udostępnienie Białki miłośnikom raftingu i spływów. - nieduża wieś ciągnąca się wzdłuż drogi z Bukowiny do Jurgowa (uwaga - most na Białce ciągle z ograniczeniami) ze wspaniałymi terenami do spacerów, jazdy na rowerze i kąpieli w rzece.

Drewniany kościółek w Białce Ok. 1700 r., zaadaptowany na muzeum. Adres i mapa 34-405 Bukowina Tatrzańska, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Korkoszów Zbiory etnograficzne - wnętrze bogatego gospodarstwa spiskiego pod koniec XIX i na początku XX w. Adres i mapa Zagóra 86 34-532 Jurgów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Drewniany kościół w Jurgowie Koniec XVII w. Adres i mapa 34-532 Jurgów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Sołtysów Zbiory etnograficzne - wnętrze ubogiego gospodarstwa spiskiego pod koniec XIX w. Adres i mapa Jurgów 215 34-532 Jurgów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Zespół zabytkowych szałasów Adres i mapa 34-532 Jurgów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Informacje praktyczne Strony internetowe, na które warto zajrzeć: http://www.bukowinatatrzanska.pl - oficjalna strona gminy; http://www.bukowina.podhale.pl - galeria fotografii z Bukowiny Tatrzańskiej. Informacja kulturalna mieści się w Bukowiańskim Centrum Kultury Dom Ludowy, ul. T. Kościuszki 87, tel.: +48 18 2077511, e-mail: [email protected]. Drogi do Zakopanego, Nowego Targu, Gliczarowa i przejścia granicznego na Łysej Polanie, a także lokalne drogi do Brzegów i Jurgowa z dużą liczbą kursów komunikacji publicznej oraz prywatnych busów pozwalają łatwo wyjechać na wycieczki lub powrócić z Zakopanego, nawet po spektaklu teatralnym. W gminie Bukowina Tatrzańska znajduje się ogółem kilkaset pensjonatów i kwater prywatnych o zróżnicowanym standardzie, każdy posiada do kilkudziesięciu miejsc noclegowych. Informacji o noclegach udziela Bukowiański Dom Kultury, tel.: +48 18 2077511. Gastronomia Restauracja Pod Miedzom, Bukowina Tatrzańska, ul. Sportowa 1, tel.: +48 18 2078169; dania regionalne, organizacja imprez. Karczma Szymkówka, Bukowina Tatrzańska, ul. Sportowa 4, (główna droga nr 49, po prawej stronie drogi), tel.: +48 502659222, http://www.szymkowka.pl; oprócz doskonałych dań regionalnych piękny widok na Tatry z panoramicznych okien. Imprezy cykliczne Karnawał Góralski (I-II) - konkursy, występy zespołów regionalnych, wyścig kumeterek. Przegląd Palm Wielkanocnych - Niedziela Palmowa Gminny festyn „U zbiegu trzech kultur" (1. poł. V) Przegląd Dorobku Kulturalnego gminy Bukowina Tatrzańska (koniec V) Przegląd Muzyk Podhalańskich - „Dziadońcyne Granie" (V) Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych (VII) Sabałowe Bajania (VIII) - ogólnopolski konkurs gawędziarzy i instrumentalistów (m.in. mowy starosty weselnego).

Ośrodek narciarski w Białce, ul. Środkowa 181; tel.: +48 18 2654163; http://www.bialkatatrzanska.pl . Znajduje się tutaj ogółem 20 wyciągów narciarskich, w tym trzy kolejki krzesełkowe. Długość wszystkich tras liczy ponad 15 km; wyciągi zgrupowane są w trzech ośrodkach: Kotelnica, Kaniówka i Bania, posiadają wspólny ski-pass; przykładowe ceny: karnet dzienny 70 zł, normalny 60 zł, ulgowy i poza sezonem odpowiednio 60 i 50 zł, karnet 7-dniowy odpowiednio 355 zł i 280 zł, poza sezonem odpowiednio 280 zł i 210 zł. Filia Muzeum Tatrzańskiego „Zagroda Korkoszów", Czarna Góra, Zagóra 86; czynne śr.-nd. 10.00-14.00; zbiory etnograficzne - wnętrze bogatego gospodarstwa spiskiego pod koniec XIX i na początku XX w; bilety normalny 6 zł, ulgowy 4,50 zł. Filia Muzeum Tatrzańskiego „Zagroda Sołtysów", Jurgów 215; czynne: śr.-nd. 10.00-14.00; zbiory etnograficzne - wnętrze ubogiego gospodarstwa spiskiego pod koniec XIX w.; bilety normalny 6 zł, ulgowy 4,50 zł.

Dom Ludowy Wybudowany w latach 1928-32 Dom Ludowy uważany jest za największy budynek drewniany w Polsce. Mieści się tu również informacja kulturalna. Adres i mapa ul. Kościuszki 87 34-530 Bukowina Tatrzańska, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Restauracja Regionalna Pod Miedzom Dania regionalne, organizacja imprez. Adres i mapa ul. Sportowa 1 34-530 Bukowina Tatrzańska, województwo:

małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Mario

Autor: Mario

Karczma Szymkówka Oprócz doskonałych dań regionalnych piękny widok na Tatry z panoramicznych okien. Adres i mapa ul. Sporthttp://www.szymkowka.plowa 4 34-530 Bukowina Tatrzańska, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Ośrodek narciarski w Białce Znajduje się tutaj ogółem 20 wyciągów narciarskich, w tym trzy kolejki krzesełkowe. Długość wszystkich tras liczy ponad 15 km. Adres i mapa

ul. Środkowa 181 34-405 Bukowina Tatrzańska, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Korkoszów Zbiory etnograficzne - wnętrze bogatego gospodarstwa spiskiego pod koniec XIX i na początku XX w. Adres i mapa

Zagóra 86 34-532 Jurgów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Sołtysów Zbiory etnograficzne - wnętrze ubogiego gospodarstwa spiskiego pod koniec XIX w. Adres i mapa

Jurgów 215 34-532 Jurgów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Poronin Poronin Wieś leżąca w kotlinie pomiędzy wzniesieniami Pogórza Gubałowskiego, wzdłuż potoków Porońca, Zakopianki i rzeki Czarny Dunajec. Do Poronina należą przysiółki Majerczykówka i Kośne Hamry. Historia Pierwsze wzmianki o Poroninie pochodzą z 1624 r., ale nazwa Poronin, choć w odniesieniu do rzeki, pojawia się już w 1254 r. Teren dzisiejszego centrum wsi był prawdopodobnie wielką polaną wypasową, przysiółkiem Białego Dunajca. Poronin stał się odrębną wsią na początku XVII w. W 1806 r. wybudowano tu kaplicę, a w 1833 r. utworzono samodzielną parafię z kościołem. Na początku XIX w. w Poroninie powstał zakład kuźniczy - Kuźnia Poronińska. Wyrabiano tu doskonałe kosy i lemiesze. Stąd pochodzi nazwa części wsi - Kośne Hamry. Już na początu XIX w. Poronin był letniskiem, znanym nawet bardziej niż Zakopane. Bywali tu wielcy Polacy: Jan Matejko, Kazimierz PrzerwaTetmajer, Leon Wyczółkowski, Jan Kasprowicz, Władysław Orkan, Leopold Staff. W latach 1913-14 w zajeździe Pawła Guta-Mostowego bywał - mieszkający w pobliskim Białym Dunajcu - Włodzimierz Ilicz Lenin. W 1947 r. w budynku karczmy otwarto Muzeum W. I. Lenina. Przed muzeum stał również pomnik. Obecnie w tym budynku mieści się Gminny Ośrodek Kultury.

Okolice to do niedawna niewielka, spokojna wieś w dolinie Filipczańskiego Potoku. Od dwóch lat, po wybudowaniu wyciągu krzesełkowego na Wierch Zgorzelisko, cieszy się dużą popularnością jako stacja narciarska. Poza tym funkcjonuje tu kilka wyciągów orczykowych i urozmaicona sieć szlaków rowerowych. Stale rozbudowuje się baza noclegowa i gastronomiczna, choć jest już kilkanaście dużych pensjonatów. W północnej części, na Polanie Lichajówka, znajduje się kompleks gastronomiczno-hotelowy. to długa wieś leżąca wzdłuż drogi z Kośnych Hamrów do Brzezin (przy drodze Oswalda Balzera) i na Budzowym Wierchu. W ostatnich latach prawdziwe „zagłębie noclegowe" na Podhalu. Znajduje się tutaj kilkadziesiąt dużych, nowoczesnych pensjonatów, wiele sklepów i atrakcyjnych restauracji. We wsi zobaczyć można bardzo ładny, stylowydrewniany kościółek, a także izbę regionalną, w której można zapoznać się z historią i folklorem tutejszych okolic. Zimą czynnych jest kilka wyciągów narciarskich, wypożyczalni sprzętu i serwisów. Dość dobra komunikacja zarówno z Zakopanem, jak i Poroninem. Wokół biegną ciekawe trasy rowerowe.

Murzasichle Ciekawa i nieco egzotycznie brzmiąca nazwa wsi pochodzi wg legendy od osiadłego tu Tatara Murzy. W rzeczywistości Murzasichle jest nazwą łączoną, składa się z trzech części: mur - za - sichle. Mur to dawna nazwa wsi, często występująca w tym rejonie. „Sichła" oznacza, wg jednych źródeł podmokły las, wg innych - mgły czy opary nad bagnami i torfowiskami. Ta druga część nazwy jest bez wątpienia pochodzenia wołoskiego. Zatem Murzasichle to po prostu wieś za bagnem czy lasem. Rzeczywiście, Murzasichle oddzielone jest od Poronina doliną Porońca, w której znajdują się torfowiska i lasy.

to wieś położona „za Gubałówką", na grzbietach odchodzących od niej na północ przez Eliaszówkę. Jedna z najwyżej położonych w Polsce (centrum ok. 1000 m n.p.m.) z pięknymi widokami na Tatry, Gorce,

Babią Górę. W ostatnich latach powstaje tutaj wiele nowych pensjonatów, restauracji i sklepów. Zimą działa kilka krótkich wyciągów narciarskich. Wspaniałe tereny dla turystyki rowerowej dzięki dużej ilości dróg i wyjątkowych pejzaży.

Drewniany kościółek w Murzasichlu Adres i mapa ul. Sądelska 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Izba regionalna Izba Regionalna U Gąsienicy prowadzi prelekcje o tematyce tatrzańskiej i organizuje imprezy folklorystyczne, takie jak kuligi i ogniska z muzyką góralską. Adres i mapa ul. Sądelska 11a 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Informacje praktyczne Strony internetowe, na które warto zajrzeć: http://www.poronin.pl - oficjalna strona gminy; http://www.maleciche.com , http://www.maleciche.pl - informacje o stacji narciarskiej Małe Ciche; http://www.murzasichle.info - strona miejscowości Murzasichle. Gminne Centrum Informacji i Promocji, Poronin, ul. Piłsudskiego 2, tel.: +48 18 2074298, e-mail: [email protected]. Dojazd, orientacjaPoronin to kolejna wieś gminna z dobrą komunikacją we wszystkich czterech kierunkach (Zakopane, Nowy Targ, Ząb, Bukowina Tatrzańska), sklepami i sporą bazą noclegową. Pod względem walorów wypoczynkowych przysiółki (Stasikówka, Kośne Hamry), a szczególnie pozostałe wioski gminy przewyższają centrum. Komunikacja z wsiami gminy Małe Ciche i Murzasichle jest - pomimo ich wzrastającej popularności - na razie słabo rozwinięta. Natomiast położona na grzbietach wieś Ząb posiada dobre, ogólnodostępne połączenia autobusowe i busowe z Zakopanem (kursy do Nowego Bystrego, Miętustwa, Czerwiennego, Bańskiej Wyżniej). W Poroninie i miejscowościach ościennych jest kilkaset kwater prywatnych i pensjonatów, każdy posiada do kilkudziesięciu miejsc noclegowych. Informacji o noclegach udziela Gminne Centrum Informacji i Promocji, tel.: +48 18 2074298. Restauracja Włoska - Pizzeria La Chalette, Murzasichle, ul. Sądelska 86b, tel.: +48 18 2084382. Restaurację założył Włoch żonaty z mieszkanką Murzasichla. Restauracja Regionalna Koliba, Wojciech Łukaszczyk-Morcinek, Murzasichle, ul. Sądelska 30a, tel.: +48 18 2019769, http://www.murzasichle.koliba.iap.pl/ . Ładne wnętrze o góralskim wystroju, kuchnia regionalna, organizacja imprez. Karczma Tatrzański Bór, Małe Ciche, tel.: +48 18 2084208, http://www.tatrzanskibor.pl . Kuchnia regionalna, organizacja imprez. Kumoterska Gońba (I-II) - wyścig kumoterek (lekkich sań góralskich), inne konkurencje sportowe, parada zaprzęgów. „Poroniańskie śpasy" (1. poł. VII) - festyn ludowy. „Poroniańskie lato" (ok. 20 VII) - festyn, koncerty, prelekcje, występy zespołów regionalnych, konkursy i parady. „Dzień Misia, Miodu i Bartników" (2. poł VIII) - kiermasz wyrobów pszczelarskich, festyn, występy zespołów regionalnych. W Murzasichlu znajduje się sześć wyciągów orczykowych.Kompleks

Narciarski Murzasichleposiada trzy wyciągi o różnicy wzniesień ok. 38 m i długości trasy 300-350 m. Pozostałe trzy stoki o różnicy wzniesień ok. 35-48 m mają długość 240-300 m. Trasy są dość proste, przeznaczone dla osób początkujących i uczących się jazdy na nartach. Stoki są sztucznie naśnieżane i oświetlone, przygotowywane ratrakiem. Izba Regionalna Anna i Adam Gąsienica, Murzasichle, ul. Sądelska 11a, tel.: +48 18 2019813. Stacja Narciarska Małe Ciche, tel.: +48 18 2084184, http://www.skimaleciche.com . Kolejka krzesełkowa i wyciąg orczykowy, dwie trasy narciarskie; przykładowe ceny: karnet dzienny normalny 70 zł, ulgowy 60 zł, poza sezonem odpowiednio 60 zł i 50 zł, karnet 7dniowy odpowiednio 320 zł i 255 zł, poza sezonem odpowiednio 255 zł i 200 zł.

Gminne Centrum Informacji i Promocji Adres i mapa ul. Piłsudskiego 2 34-520 Poronin, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Restauracja Włoska - Pizzeria La Chalette Restaurację założył Włoch żonaty z mieszkanką Murzasichla. Adres i mapa ul. Sądelska 86b 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Restauracja Regionalna Koliba Ładne wnętrze o góralskim wystroju, kuchnia regionalna, organizacja imprez. Adres i mapa ul. Sądelska 30a 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Karczma Tatrzański Bór Kuchnia regionalna, organizacja imprez. Adres i mapa 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kompleks Narciarski Murzasichle W Murzasichlu znajduje się sześć wyciągów orczykowych. Trasy są dość proste, przeznaczone dla osób początkujących i uczących się jazdy na nartach. Adres i mapa 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Izba regionalna Izba Regionalna U Gąsienicy prowadzi prelekcje o tematyce tatrzańskiej i organizuje imprezy folklorystyczne, takie jak kuligi i ogniska z muzyką góralską. Adres i mapa ul. Sądelska 11a 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Stacja Narciarska Kolejka krzesełkowa i wyciąg orczykowy, dwie trasy narciarskie. Adres i mapa 34-531 Murzasichle, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Chochołów ChochołówJest to duża wieś należąca do Gminy Czarny Dunajec. Choć Chochołów nie jest typową miejscowością podtatrzańską, to ze względów historycznych i komunikacyjnych trzeba ją odwiedzić. W Chochołowie zaczyna się znakowany czerwono szlak imienia „Powstania Chochołowskiego" wiodący przez Ostrysz i Trzy Kopce na Gubałówkę, przez wieś prowadzi wiele tras rowerowych. Nie brakuje tu terenów do spacerów, podczas których można podziwiać piękne widoki na Tatry, a kąpiele w czystej rzece wydłużają listę form wypoczynku.

Historia Pierwsze wzmianki o Chochołowie pochodzą z czasów Zygmunta III Wazy, z 1592 r., kiedy to w zamian za udział w wyprawie przeciwko Moskwie król nadał Bartłomiejowi Chochołowskiemu przywilej dziedzicznej funkcji sołtysa w tej wsi. Kolejni chochołowianie zostali odnotowani w annałach jako biorący udział w wojnie ze Szwedami w czasie potopu szwedzkiego, a później w konfederacji barskiej. Największą sławę przyniosło wsi powstanie chochołowskie, które wybuchło w lutym 1846 r. Było to trwające zaledwie kilka dni zbrojne wystąpienie przeciwko wojskom austriackim w czasie poprzedzającej Wiosnę Ludów rewolucji krakowskiej. Powstanie zorganizowane zostało przez organistę Jana Kantego Andrusikiewicza, poetę Juliana Goslara oraz księży: wikarego z Chochołowa - Józefa Kmietowicza i wikarego z Poronina - Michała Głowackiego. Wybuch powstania miał być zsynchronizowany z wybuchem ogólnonarodowego ruchu zbrojnego, który jednak został odwołany, na skutek tego, iż władze austriackie wcześniej poznały plany powstańców. Wiadomość o tym nie dotarła jednak do Chochołowa. Górale prowadzący spór o grunty z ziemianinem Kajetanem Borowskim dość łatwo dali się przekonać do buntu przeciwko austriackiej władzy, którą wykorzystywał w sporze Borowski. Powstanie w Chochołowie wybuchło wieczorem 21 II 1846 r. Zdobyto posterunek celny w Chochołowie, gdzie znaleziono broń. Następnie powstańcy opanowali komorę celną w niedalekiej Suchej Górze, zniszczyli słupy graniczne i porąbali cesarskiego orła. Już 22 lutego powstanie zostało stłumione przy pomocy oddziałów straży z Nowego Targu oraz górali z Czarnego Dunajca. Powstańców osadzono w Spilbergu, Kufsteinie i Wiśniczu. Wkrótce zostali jednak zwolnieni ze względu na Wiosnę Ludów.

Warto zobaczyć O niepowtarzalności Chochołowa decyduje centralna jego część zwana Sołtystwem. Uznana w całości za zabytek urbanistyczny stanowi przykład sposobu zabudowy typowego dla tego regionu. Wszystkie domy mieszkalne stoją ciasno szczytami do drogi, frontowymi ścianami są zwrócone na południe, aby maksymalnie wykorzystać światło słoneczne. Zabudowania gospodarcze przylegają do ścian szczytowych i łącząc się pod kątem prostym z sąsiadami, osłaniają od wiatrów niewielkie „boiska", czyli podwórka, na których można było prowadzić prace gospodarskie nawet w niepogodę. Zewnętrzne ściany zbudowane zostały z grubych płazów łączonych na zrąb są co roku szorowane przez gospodynie, co nadaje budynkom niepowtarzalny jasny kolor. Wśród zabudowań można łatwo odnaleźć „Chałupę z jednej jedli" (Chochołów nr 24), której nie tyle wielkość, co rozmiar płazów użytych do budowy wyjaśnia nazwę. Cała chałupa zbudowana jest z trzech szerokich płazów drewna. W centrum wsi stoi neogotycki kościół z 1873 r. W chałupie Jana Bafii, wybudowanej w 1798 r. i znajdującej się w centrum wsi, jest izba pamięci powstania chochołowskiego, pozwalająca poznać jego historię.

Sołtystwo Uznane w całości za zabytek urbanistyczny stanowi przykład sposobu zabudowy typowego dla tego regionu. Adres i mapa 34-513 Chochołów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: minami

Autor: minami

Neogotycki kościół

Został zbudowany w 1873 r. Adres i mapa 34-513 Chochołów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Izba Pamięci Powstania Chochołowskiego

Izbę pamięci umieszczono w chałupie Jana Bafii, wybudowanej w 1798 r. Adres i mapa Chochołow 75 34-513 Chochołów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Informacje praktyczne Wieś położona jest w dolinie Czarnego Dunajca, przy drodze nr 958, którą przez Czarny Dunajec można dojechać do Nowego Targu, Chabówki lub na polską Orawę, a w drugim kierunku przez Witów i Kościelisko do Zakopanego. Z centrum na zachód, przez nowy most, prowadzi droga do Suchej Góry i dalej na słowacką Orawę (jest to najkrótszy dojazd np. do Orawic). W Chochołowie Dolnym ma początek lokalna droga do Cichego, Ratułowa, Bystrego i Ludźmierza, a w Chochołowie Górnym - droga do Dzianisza. Z Zakopanego do Chochołowa kursują liczne autobusy PKS i prywatne busy. Muzeum Powstania Chochołowskiego, Chochołow 75, czynne śr.-nd. 10.00-14.00; bilety normalny 6 zł, ulgowy 4,50 zł.

Izba Pamięci Powstania Chochołowskiego Izbę pamięci umieszczono w chałupie Jana Bafii, wybudowanej w 1798 r. Adres i mapa Chochołow 75 34-513 Chochołów, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Dolina Kościeliska Wycieczka do Doliny Kościeliskiej stanowi obowiązkową trasę dla wszystkich, nawet dla początkujących turystów tatrzańskich. Przejście całej doliny może trwać od 3 do nawet 6 godz. w zależności od tego, ile atrakcji będziemy chcieli zobaczyć. Wycieczka rozpoczyna się w Kirach, gdzie można dojechać autobusem PKS, busem lub własnym samochodem (u wylotu doliny dostępne są dwa parkingi, w sezonie zatłoczone). Przy wejściu do doliny czekają na pasażerów góralskie dorożki lub (zimą) sanie, którymi dojechać można do Polany Pisanej. Około 100 m od początku drogi jest punkt poboru opłat TPN-u. Zaraz za zabudowaniami dolina zwęża się w pierwszą z tzw. bram kościeliskich, czyli miejsc, gdzie skały schodzące z obu zboczy doliny tworzą naturalne zwężenia - Niżnią Bramę Kościeliską. Potem ponownie rozszerza się w rozległą polanę - Wyżnią Kirę Miętusią. Wczesną wiosną tę przepiękną polanę pokrywają zazwyczaj łany krokusów. Po prawej stronie drogi jest szałas, obok którego latem wypasane jest niewielkie stadko owiec, a w samym szałasie można kupić oscypki lub bryndzę. Tuż za polaną w lewo odchodzi szlak czarny Ścieżka nad Reglami, którą można dojść do sąsiedniej Doliny Małej Łąki, a dalej do Doliny Strążyskiej i Białego. Kilkaset metrów dalej Ścieżka nad Reglami odchodzi w prawo w kierunku Doliny Chochołowskiej. Następnie droga biegnie przez polanę Stare Kościeliska, gdzie wśród drzew stoi biała kapliczka, zwana Zbójnicką, chociaż zbudowana była prawdopodobnie przez górników pracujących niegdyś na polanie. Miejsce to wyglądało 100 lat temu zupełnie inaczej niż obecnie, gdyż pod koniec XIX w. na polanie funkcjonował piec hutniczy (informuje o tym tablica po prawej stronie drogi). Zaraz za polaną w lewo odchodzi czarny szlak prowadzący do Jaskini Mroźnej. Skręcając zaraz za mostkiem w prawo, można jeszcze obejrzeć Lodowe Źródło - jedno z najładniejszych tatrzańskich wywierzysk, czyli bardzo obfitych źródeł, z którego w trzech kierunkach wypływa w ciągu sekundy średnio ok. 600 l wody o stałej temperaturze ok. 4,5°C. Można teraz wrócić na drogę wiodącą dnem doliny lub podejść do jaskini. Czarny szlak prowadzi dość szeroką drogą stromo pod górę, by po chwili skręcić w prawo w kierunku dolinki Żleb pod Wysranki.

Minąwszy dolinkę, wkrótce wychodzi się na niewielką płaśń przed wejściem do Jaskini Mroźnej (z dna doliny ok. 30 min). Jaskinię można zwiedzać cały rok, jest ona oświetlona elektrycznie. Z reguły oprowadza po niej przewodnik, przy mniejszej frekwencji wpuszczane są pojedyncze osoby, za to w pełni sezonu wycieczkowego trafić można na niebywały wprost tłok. Zwiedzanie jaskini nie nastręcza żadnych trudności, jej przejście zajmuje ok. 50 min, ale nie jest ono specjalnie zajmujące. Otwór północny - wejściowy został sztucznie przekopany w czasie prac udostępniających. Na zewnątrz jaskini wychodzi się otworem południowym, naturalnym, odkrytym w 1934 r. Po wyjściu schodzi się stromo na dno doliny ubezpieczoną drewnianymi poręczami ścieżką. Ze względu na ekspozycję ta trasa nie jest polecana dla osób z lękami przestrzeni lub małych dzieci. Ścieżka schodzi do drogi za kolejną Bramą Kraszewskiego, na niewielką polankę, gdzie stoją ławki i sezonowe toalety. Idąc dnem doliny, dochodzi się do tego miejsca po ok. 10 min od Lodowego Źródła. Dalsza droga w głąb doliny prowadzi wzdłuż potoku, wąskim wąwozem. Po prawej stronie, na zboczach Stołów widać charakterystyczną skałkę zwaną Sową - ma ona rzeczywiście kształt sowy, która przysiadła na skale nad doliną. Wkrótce potem droga skręca lekko w prawo i biegnąc wzdłuż rzadkich drzew, dochodzi do rozległej Hali Pisanej. Tutaj znajduje się końcowy postój dorożek i sań dojeżdżających aż z Kir. Wokół roztacza się piękny widok na otaczające polanę skalne urwiska Organów i Zdziarów, a z drugiej strony - Stołów. Na polanie po lewej stronie widać resztki kamiennych schodów będących pozostałością po małym, prywatnym bufecie, który w 1987 r. (po przejęciu przez TPN) został wysadzony w powietrze na potrzeby kręconego wtedy filmu pt. Trójkąt Bermudzki. Z lewej strony dochodzi do polany żółty szlak będący zakończeniem pętli prowadzącej przez Wąwóz Kraków. Za mostkiem droga wkracza w kolejne skalne zwężenie zwane Wyżnią Bramą Kościeliską lub Bramą Raptawicką, a zaraz za kolejnym mostkiem, tuż przed skalną bramą, w lewo skręca żółto znakowany szlak prowadzący do Wąwozu Kraków (od wylotu Jaskini Mroźnej ok. 30 min). Można pominąć tę atrakcję lub zapuścić się w głąb wąwozu. Droga przez wąwóz biegnie krótko lasem, w chwilę później wchodzi pomiędzy skalne ściany. Ścieżka prowadzi wąskimi przejściami wśród skał, które góralom kojarzyły się z ulicami Krakowa - stąd nazwa samego wąwozu, jak również innych używanych niegdyś przez górali określeń opisujących poszczególne skały: Wawel czy Ratusz. W końcu wąwóz rozszerza się, tworząc dość rozległą polankę zwaną Rynkiem. Znakowany szlak opuszcza w tym miejscu dno wąwozu, gdyż wyższe jego partie są ścisłym rezerwatem przyrody. Trasa prowadzi teraz na

jego lewe zbocze, w kierunku jaskini Smocza Jama. Ten fragment trzeba pokonać za pomocą metalowej drabiny. Na tym odcinku szlaku wprowadzono ruch jednokierunkowy, co oznacza, że można iść wyłącznie w górę. Jeżeli jednak ktoś na widok drabiny stracił chęć do dalszej wędrówki, może wrócić dnem wąwozu do rozstaju szlaków i głównej drogi. Po pokonaniu drabiny ubezpieczona łańcuchami ścieżka prowadzi przed wejście do Smoczej Jamy. Dalsza droga wiedzie przez jaskinię. Przebycie stromo nachylonego, krętego tunelu o długości 37 m ułatwiają łańcuchy. Wskazane jest posiadanie latarki. W razie braku źródła światła, jaskinię lepiej ominąć, idąc dalej w lewo eksponowaną i ubezpieczoną łańcuchami i klamrami ścieżkę, którą można dotrzeć przed górny otwór jaskini. Jest ona jednak bardziej eksponowana, niż sama jaskinia. Stąd szlak wychodzi na górną część Polany Pisanej, a następnie prowadzi do głównej drogi. Przejście całej pętli przez Wąwóz Kraków zajmuje ok. 1 godz. Dalsza trasa do schroniska prowadzi w górę doliny szeroką i wygodną drogą. Warto zatrzymać się na chwilę przed Skałą Pisaną, wznoszącą się na lewo, tuż za znakami Wąwozu Kraków. Na skale zobaczyć można wykutą w skale sylwetkę śpiącego rycerza. U podnóża skały znajdują się otwory Jaskini Wodnej pod Pisaną, z których wypływa woda zasilająca Kościeliski Potok. Dalej droga skręca nieznacznie w prawo, przekracza potok po kolejnym kamiennym moście, na prawym brzegu znajduje się znak wskazujący szlak do Jaskini Mylnej (od Polany Pisanej ok. 10 min). Od tego miejsca dolina znowu się rozszerza, za kolejnym mostem po prawej stronie widoczny jest żelazny krzyż zwany Krzyżem Wincentego Pola. Pierwszy krzyż z napisem „Nic nad Boga" został tu postawiony w 1852 r. podczas wycieczki studentów geografii UJ, prowadzonych przez tego wybitnego naukowca i poetę. Obecny wykonany jest podobno z żelaza tatrzańskiego, a osadzony w kamieniu młyńskim służącym do mielenia rudy. Droga mija po prawej stronie wylot Doliny Smytniej, opadającej spod Kominiarskiego Wierchu, a po przejściu przez potok skręca w lewo, rozpoczynając podejście skrajem Polany Smytniej, wiosną pokrytej łanem krokusów. Dalej przekracza się drewniany most nad Tomanowym Potokiem i w końcu dochodzi się do rozstaju szlaków - w lewo pod górę szeroką leśną drogą prowadzi zielony szlak w kierunku Doliny Tomanowej i dalej na Czerwone Wierchy; czarno znakowana ścieżka prowadzi pod górę nad Smreczyński Staw, a opadającą lekko główną drogą można dojść do widocznego już schroniska PTTK na Małej Polance Ornaczańskiej (z Hali Pisanej ok. 30 min). W stylowym schronisku można napić się herbaty i zjeść ciepły posiłek. Przed budynkiem stoją liczne ławy oraz stoły - można stąd podziwiać

piękny widok na otoczenie Doliny Pyszniańskiej, w tym najwyższe szczyty Tatr Zachodnich: Błyszcz i Bystrą. Powrót ze schroniska do Kir wzdłuż Doliny Kościeliskiej zajmuje ok. 1,5 godz.

Kiry Punkt startowy do Doliny Kościeliskiej. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Niżnia Brama Kościeliska Pierwsza z tzw. bram kościeliskich, czyli miejsc, gdzie skały schodzące z obu zboczy doliny tworzą naturalne zwężenia. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: przekar

Wyżnia Kira Miętusia Wczesną wiosną tę przepiękną polanę pokrywają zazwyczaj łany krokusów. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: przekar

Kapliczka na Starych Kościeliskach Kapliczka, zwana Zbójnicką, została zbudowana prawdopodobnie przez górników pracujących niegdyś na polanie. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Lodowe Źródło Jedno z najładniejszych tatrzańskich wywierzysk, z którego w trzech kierunkach wypływa w ciągu sekundy średnio ok. 600 l wody o stałej temperaturze ok. 4,5°C. Adres i mapa

34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Jaskinia Mroźna Jaskinię można zwiedzać cały rok, jest ona oświetlona elektrycznie. Zwiedzanie nie nastręcza żadnych trudności. Czas: 30min na dojście i 25min przejście całej jaskini. Jedna z widowiskowych jaskiń w Tatrach Polskich. W środku zobaczymy jedynie kilka stalagmitów i stalaktytów. Jest to jedyna jaskinia oświetlona elektrycznie w całych Tatrach. Źródło

prądu: Agregat prądotwórczy. Długość 480m. Wejście na wysokości 1112 m.n.p.m., wylot na wysokości 1118 m.n.p.m. Trudności: brak. Temperatura: 5°C Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: DANIELSKI

Autor: DANIELSKI

Hala Pisana Końcowy postój dorożek i sań dojeżdżających aż z Kir. Wokół roztacza się piękny widok na otaczające polanę skalne urwiska Organów i Zdziarów, a z drugiej strony - Stołów. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Wąwóz Kraków Wąwóz ma łączną długość ok. 1,5 km. Wejście do niego zaczyna się za Polaną Pisaną w Dolinie Kościeliskiej. Skręcamy z niej w lewą stronę, wchodząc z niebieskiego szlaku na żółty. Przejście to wycięty w wapiennych skałach bardzo ciasny wąwóz, o dnie zarzuconym kamieniami i gałęziami spadającymi z drzew rosnących ponad wąwozem lub przyniesionymi przez wodę. Ta część wąwozu jest pozostałością

korytarza dawnej jaskini. Dno wąwozu jest suche, gdyż Wąwóz Kraków odwadniany jest przez wywierzysko pod Skałą Pisaną, woda płynie nim tylko po obfitych opadach. Wiosną długo zalega w wąwozie śnieg. Podczas deszczu przejście jest śliskie i należy zachować szczególną ostrożność. Po przejściu około 100 metrów napotykamy na rozszerzenie i po lewej stronie widzimy żelazną drabinkę, którą wspiąć się trzeba na pionową niemal skałę, w której znajduje się wejście do jaskini – Smoczej Jamy (niewielki tunel jaskiniowy) i przez nią z powrotem na Polanę Pisaną (z pomocą łańcuchów i klamer możliwość ominięcia Smoczej Jamy). Wejście nie jest łatwe podczas deszczowej pogody. Wchodząc po pionowej ścianie przy pomocy łańcuchów należy zachować ostrożność. Przejście Smoczej Jamy najlepiej przejść z latarką, ponieważ jama jest ciemna i stroma. Najtrudniej jest przy wyjściu, gdzie należy wspiąć się po raz kolejny na pionową niemal ścianę za pomocą łańcuchów. Wąwóz Kraków uważany jest za najpiękniejszy wąwóz skalny polskich Tatr Zachodnich. Zwiedzano go już w pierwszej połowie XIX wieku. Był też penetrowany przez poszukiwaczy skarbów, o czym świadczą pozostawione przez nich znaki na skałach w trudno dostępnych miejscach. Przejście zajmuje 60 minut. Adres i mapa Dolina Kościeliska 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Skała Pisana Na skale zobaczyć można wykutą w skale sylwetkę śpiącego rycerza. U podnóża skały znajdują się otwory Jaskini Wodnej pod Pisaną, z których wypływa woda zasilająca Kościeliski Potok. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Monika

Krzyż Wincentego Pola Pierwszy krzyż z napisem „Nic nad Boga" został tu postawiony w 1852 r. podczas wycieczki studentów geografii UJ, prowadzonych przez tego wybitnego naukowca i poetę. Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Schronisko PTTK na Hali Ornak Już w 1910 r. istniało i działało w Dolinie Kościeliskiej, na Hali Pysznej, schronisko, którego zarządcą był klub narciarski ZON (Zakopiański Oddział Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego). Zamykane na ciężkie sztaby (klucze do ich otwarcia znajdowały się w Dworcu Tatrzańskim u Ignacego Bujaka i ważyły podobno ponad 4 kilo!), schronisko to było zwykłym szałasem pasterskim z dwoma izbami i piecem do ogrzewania. Przebywali w nim "pionierzy" narciarstwa i turystyki w Tatrach: Mariusz Zaruski, Józef Lesiecki, Leon Loria, Józef Oppenheim, "Wujek" Ritterschild i wielu innych. Od 1936 r. schronisko nosiło imię Władysława Strzeleckiego i było otwarte przez cały rok. Wiosną SN PTT organizowało na Pysznej "pożegnanie sezonu" - piękną imprezę narciarską ze slalomem dla seniorów, juniorów i pań w Siwych Sadach. Wieczorem odbywała się uroczysta kolacja z rozdaniem nagród i z balem do białego rana. Niestety Pyszna spłonęła w 1945 r., trafiona pociskiem z niemieckiego moździerza.Dlatego też, po zakończeniu wojny, PTT podjęło decyzję o budowie nowego schroniska dla turystów zaglądających w progi Doliny Kościeliskiej. Schronisko nazywane często "Ornakiem" stoi na Małej Polance Ornaczańskiej, na wysokości 1100 m.n.p.m. Zostało wzniesione w latach 1947 - 1949 przez PTT w stylu nowozakopiańskim, według projektu zakopiańskiej architekt Anny Górskiej. Pierwszym patronem schroniska był Bronisław Czech, świetny narciarz i olimpijczyk, zawodnik SN PTT 1907 Zakopane, a jednym z budowniczych i gazdów Ornaku, w tym początkowym okresie był Stanisław Marusarz. W czerwcu 1973 r. budynek schroniska otrzymał imię prof. Walerego Goetla - znawcy i zwolennika ochrony przyrody tatrzańskiej (tablica pamiątkowa dłuta Bronisława Chromego). Ornak jest nadal dogodnym punktem wypadowym dla turystów ruszających na granie polskich Tatr Zachodnich. Zarówno latem, jak i zimą zapraszamy turystów do schroniska i do urokliwej, pełnej romantyzmu i piękna Doliny Kościeliskiej. Adres i mapa 34-511 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: wedrus

Autor: A_MAX

Dolina Strążyska i Ścieżka nad Reglami Wycieczka na trasie Wielka Krokiew - Dolina Strążyska - Polana Strążyska - Siklawica - Polana Strążyska - Czerwona Przełęcz - Dolina Białego jest trasą łatwą i dostępną dla każdego turysty. Zimą mogą być problemy z podejściem na Czerwoną Przełęcz, gdyż szlak bywa wyślizgany. Przejście całej trasy zajmie ok.. 4 godz. Szlak czerwony, następnie czarny i żółty. Wycieczkę do jednej z położonych najbliżej Zakopanego dolin reglowych rozpocząć można w Zakopanem, w pobliżu skoczni narciarskiej Wielka Krokiew. Trasa prowadzi ścieżką biegnącą wzdłuż ogrodzenia skoczni, następnie obok wyciągów narciarskich i dalej Drogą pod Reglami piękną trasą spacerową łączącą wyloty dolin polskich Tatr Zachodnich. Mijając wylot Doliny Białego i Dolinki ku Dziurze, dochodzi się po godzinie spaceru do wylotu Doliny Strążyskiej, gdzie znajdują się bufet, parking oraz postój dorożek i mikrobusów. Decydując się na przejście tylko doliną tam i z powrotem, można aż do tego miejsca dojechać samochodem (dojazd ulicą Strążyską) i tu go pozostawić. W kiosku u wylotu doliny kupuje się bilety wejściowe do Tatrzańskiego Parku Narodowego. W głąb doliny prowadzi szeroka, wygodna droga. Wkrótce po prawej stronie na zboczach Łysanek pojawiają się liczne dolomitowe skałki. Po ok.. 45 min bardzo urozmaiconej trasy ścieżka prowadzi do Polany Strążyskiej, na której stoją dwa szałasy. W jednym z nich jest bufet, gdzie kupić można kilka prostych potraw, a wśród nich pyszną szarlotkę. Przed bufetem jest kilka stołów i ław. Na końcu polany zaczyna się krótki żółty szlak wiodący w kierunku położonego wyżej w dolinie wodospadu Siklawica. Z polany można tam dotrzeć w ok. 10-15 min. Wodospad spadający dwiema kaskadami z wysokości ponad 20 m robi spore wrażenie, podobnie jak wznoszące się bezpośrednio nad nim zerwy wapiennej ściany Giewontu. Na Polanę Strążyską wraca się tą samą drogą. Dalej można powrócić do wylotu Doliny Strążyskiej lub kontynuować wycieczkę, wznosząc się szlakiem czarnym - Ścieżką nad Reglami na Czerwoną Przełęcz. Szlak prowadzi z polany bardzo stromo i mozolnie

pod górę po kamiennych stopniach, ścieżka jest na tym odcinku zabezpieczona drewnianymi barierami. Podejście jest strome, lecz niezbyt długie, można je pokonać w ok. 30 min. Nazwa Czerwonej Przełęczy pochodzi od tworzących ją czerwonawych łupków. Z przełęczy można podejść w lewo (10 min) na niedaleką Sarnią Skałę, ze szczytu której rozciąga się wspaniały widok na 600-metrową północną ścianę Giewontu i na leżące w dole dolinki: Białego i Strążyską oraz Zakopane i Podhale. Wróciwszy tą samą drogą na Czerwoną Przełęcz, należy iść w lewo, w kierunku położonej w dole Doliny Białego. Kamienistą ścieżką szybko osiąga się zbocze w górnej części tej doliny, gdzie stoi drogowskaz informujący o rozstaju szlaków. Ścieżka nad Reglami prowadzi dalej prosto, trawersując zbocza opadające z Giewontu w stronę Przełęczy Białego i polany Kalatówki, natomiast szlak żółty rozpoczyna zejście w lewo, w dół doliny. Szeroka i umocniona drewnianymi zabezpieczeniami ścieżka schodzi po długim trawersie w prawo, na dno Żlebu pod Patyk, a następnie dno Doliny Białego. Jest to jedna z ładniejszych dolinek reglowych. Płynący doliną potok tworzy liczne wodospady, a sama dolina - skalne zwężenia. Po około 1,5 godz. marszu od Sarniej Skały szlak prowadzi do wylotu doliny i łączy się z Drogą pod Reglami. Kierując się w prawo, w kierunku skoczni, po ok. 15 min osiąga się miejsce startu wycieczki.

Wielka Krokiew im. Stanisława Marusarza Wielka Krokiew to skocznia, na której co roku odbywają się w styczniu skoki narciarskie. Nazwana imieniem wybitnego narciarza Stanisława Marusarza. Otwarto ją 22 marca 1925 roku. Zbudowana wg projektu Karola Stryjeńskiego. Wysokość skoczni wynosi 134 m., a punkt konstrukcyjny: 120 m. Adres i mapa ul. Piłsudskiego 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: pioge7

Autor: pioge7

Droga pod Reglami Piękna trasa spacerowa, łączącą wyloty dolin polskich Tatr Zachodnich. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Polana Strążyska Na polanie stoją dwa szałasy. W jednym z nich jest bufet, gdzie kupić można kilka prostych potraw, a wśród nich pyszną szarlotkę. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Wodospad Siklawica Wodospad spadający dwiema kaskadami z wysokości ponad 20 m robi spore wrażenie, podobnie jak wznoszące się bezpośrednio nad nim zerwy wapiennej ściany Giewontu. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Czerwona Przełęcz Nazwa Czerwonej Przełęczy pochodzi od tworzących ją czerwonawych łupków. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Sarnia Skała Szczyt o wysokości 1377 m. n.p.m. pomiędzy Doliną Strążyską a Doliną Białego, kilkanaście minut marszu od Ścieżki nad Reglami. Ze skały rozciąga się piękny widok na Tatry Zachodnie, Giewont i Kasprowy Wierch. Ze szczytu rozciąga się wspaniały widok na 600-metrową północną ścianę Giewontu i na leżące w dole dolinki: Białego i Strążyską oraz Zakopane i Podhale. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Czyppis

Autor: Czyppis

Dolina Białego

Jedna z ładniejszych dolinek reglowych. Płynący doliną potok tworzy liczne wodospady, a sama dolina - skalne zwężenia. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Czyppis

Autor: Czyppis

Hala Gąsienicowa Jest to wycieczka stosunkowo łatwa, prowadzi jednak kamienistymi górskimi drogami, trzeba więc mieć na nogach odpowiednie obuwie. Zimą, przy odpowiedniej pogodzie i braku zagrożenia lawinowego, wycieczka również nie nastręcza trudności. Jednak po większych opadach śniegu i przy zagrożeniu lawinowym najbezpieczniejszym dojściem na Halę Gąsienicową będzie trasa wiodąca drogą jezdną z Brzezin. Wtedy też ze względu na śliski szlak szczególnie ważne będzie odpowiednie obuwie. Dotarcie z Kuźnic na Halę Gąsienicową zajmie ok.. 2 godz., z powrotem 1,5 godz. Na spacer nad Czarny Staw Gąsienicowy i z powrotem poświęcić trzeba dodatkową godzinę. Szlak żółty, a potem niebieski. Spór, która droga podejścia na Halę Gąsienicowa jest ładniejsza i wygodniejsza: przez Boczań czy przez dolinę Jaworzynki, przypomina nieco spór o wyższość świąt Bożego Narodzenia nad świętami Wielkanocnymi - każdy z turystów ma na ten temat własne zdanie. Trasa przez Dolinę Jaworzynki jest początkowo łagodna, potem robi się stroma, przez Boczań - odwrotnie: najpierw jest stromo, potem łagodniej. Obie trasy łączą się na Przełęczy Między Kopami. Opis dotyczy podejścia przez Dolinę Jaworzynki, a zejścia przez Boczań, ale w dobrych warunkach można tę trasę równie dobrze pokonać w kierunku odwrotnym. Obie trasy zaczynają się w Kuźnicach, dokąd można dojechać autobusem PKS, prywatnym busem lub dojść pieszo. Przy słupie kierunkowym obok sklepu spożywczego i budki z biletami, gdzie należy zakupić bilet wstępu do TPN, zaczyna się znakowana żółtym szlakiem szeroka, szutrowa droga w głąb Doliny Jaworzynki. Po przejściu kilkuset metrów lasem wychodzi się na rozległą trawiastą halę, gdzie po lewej stronie drogi stoi kilka dobrze zachowanych i regularnie remontowanych szałasów pasterskich. Dolina Jaworzynki, wchodząca w skład Hali Jaworzynka, była niegdyś miejscem wypasu owiec, nieco wyżej, w sztolniach drążących wznoszącą się ponad doliną Kopulastą Kopę Magury, wydobywano przez kilka wieków rudy żelaza przetapiane w pobliskich Kuźnicach. Ta działalność nie pozostała bez wpływu na przyrodę. Do dziś widać, jak wydobywanie i zwózka rud, wycinka lasów na potrzeby kuźnickiej huty i intensywny wypas owiec

doprowadziły do odsłonięcia zboczy opadających ku dolinie Skupniów Upłazu i ich zwiększonej erozji. Po przejściu ok. 1 km stosunkowo łagodną drogą w Dolinie Jaworzynki na wysokości ok. 1200 m n.p.m. szlak wchodzi pomiędzy niskie świerki i zaczyna się wznosić zakosami dość stromo w górę. W kilku miejscach ścieżkę ograniczają drewniane barierki mające zapobiegać robieniu skrótów. Wkrótce niskie świerki ustępują miejsca kosodrzewinie, a widoki stają się coraz bardziej rozległe. W końcu (po ok. 1,5 godz. podejścia od początku trasy) ścieżka prowadzi długim i bardziej łagodnym trawersem na Przełęcz Między Kopami, gdzie szlak żółty dochodzi do niebieskiego (prowadzącego od Kuźnic grzbietem Skupniów Upłazu). Rozciąga się stąd ciekawy widok na Tatry Zachodnie i zalesione szczyty regli, nad którymi góruje Giewont. Za rozciągającym się na północy szerokim i płaskim Pasmem Gubałowskim widać zarysy Gorców, a przy dobrej pogodzie na lewo również kontury Babiej Góry i Pilska. Z Przełęczy Między Kopami idzie się w kierunku schroniska miejscami ogrodzoną barierkami dróżką, czyli szlakiem niebieskim. Ten szeroki i stosunkowo płaski odcinek trasy zwany Karczmisko bywał już nieraz, zwłaszcza we mgle i śnieżycy, miejscem błądzenia nawet wytrawnych turystów. W miejscu, gdzie ścieżka przełamuje się na stronę Doliny Suchej Wody Gąsienicowej, znów warto się na chwilę zatrzymać, gdyż po raz pierwszy na trasie odsłania się widok na Tatry Wysokie: Koszystą, Wołoszyn, Żółtą Turnię, Granaty, Kozi Wierch, Kościelec i Świnicę. Piękna panorama z tego punktu bardzo często jest tematem zdjęć, widokówek i obrazów. Wygodna szeroka ścieżka schodzi teraz w dół ku widniejącemu już z oddali kamiennemu budynkowi schroniska na Hali Gąsienicowej. Po lewej stronie mija się jeszcze zabudowanie tzw. „Księżówki", gdzie mieści się leśniczówka TPN, zaś po prawej „Betlejemki" - ośrodka szkoleniowego Polskiego Związku Alpinizmu, i po kilku minutach dociera do stojącego wśród kosodrzewiny schroniska Murowaniec.

Schronisko Murowaniec Schronisko PTTK na Hali Gąsienicowej położone na wysokości ok. 1500 m n.p.m. zostało wybudowane w latach 1921-25 staraniem Oddziału Warszawskiego PTT. Wzniesione w dużej części z kamienia wydobywanego w okolicy, zwane potocznie Murowańcem jest jednym z najpopularniejszych schronisk tatrzańskich. Obok wejścia wisi duża żelazna tablica poświęcona poecie Adamowi Asnykowi, odsłonięta w

1930 r. Przed schroniskiem stoją liczne stoły i ławki, zazwyczaj zajęte przez zmęczonych turystów. Wewnątrz jest dyżurka TOPR, płatne toalety (na prawo od wejścia), bufet i duża jadalnia. Ze względu na położenie, schronisko cieszy się dużą popularnością, dlatego w sezonie panuje tu olbrzymi tłok i często brakuje miejsc noclegowych (nawet na podłodze). Warto zwrócić uwagę na prowadzące na piętro schody - zbudowano je w latach 20. XX w. razem ze schroniskiem, a jednym z motywów zdobniczych wykorzystanych w metalowej balustradzie jest znak swastyki, wówczas jeszcze nie znieważony przez hitlerowców. Swastyka jako znak solarny, przez niektórych wywodzona z kultur indyjskich, przez innych ze starosłowiańskich, była często używana w zdobnictwie wśród górali podhalańskich, nosiła nawet specjalną nazwę „krzyżyka niespodzianego". Znak ten był używany również przez znanego kompozytora Mieczysława Karłowicza, który malował go farbą na tatrzańskich skałach w miejscach, które zdobył jako pierwszy.

Krótka trasa od schroniska nad Czarny Staw Gąsienicowy prowadzi szeroką drogą wyznaczoną czarnym szlakiem, który wiedzie na Kasprowy Wierch, aby po 5 min, obok drogowskazu, skręcić w lewo w nadal wygodną i ułożoną z kamieni ścieżkę trawersującą zbocza Małego Kościelca. Po ok. 15 min marszu łagodnie wznoszącą się ścieżką z lewej strony, w dole, pomiędzy kosodrzewiną można dostrzec kamień pamiątkowy poświęcony Mieczysławowi Karłowiczowi, który w tym właśnie miejscu zginął pod lawiną podczas samotnej narciarskiej wycieczki 8 II 1909 r. Wśród mało wyraźnych napisów widać wyrytą odwróconą swastykę - ulubiony symbol Karłowicza. Szlak niebieski, wznosząc się pod koniec bardziej stromo, doprowadza po 30 min (wędrówki od schroniska) do rozstaju szlaków na rozległym, pokrytym kamieniami i niestety mocno rozdeptanym przez turystów brzegu Czarnego Stawu. Kontynuując wycieczkę, można podejść zielonym szlakiem na przełęcz Karb lub nawet na Kościelec i zejść na drugą stronę przełęczy, powracając do schroniska szlakiem niebieskim, a potem czarnym. Wycieczka przez Karb wraz z powrotem do schroniska zajmie ok. 1,5 godz., wejście na Kościelec dodatkowe 2 godz. Wycieczka na Kościelec wymaga braku lęku wysokości. Znad Czarnego Stawu rozciąga się piękny widok na jego górskie otoczenia - przede wszystkim na górujący nad okolicznymi szczytami Kozi Wierch, wyraźnie wyodrębnioną Zamarłą Turnię. Słynna przełęcz Zawrat, na którą prowadzi szlak niebieski, jest z tego miejsca niewidoczna. Do schroniska powraca się znad stawu tą samą drogą.

Od schroniska warto powrócić do Kuźnic trasą inną, niż droga podejścia, a mianowicie niebieskim szlakiem przez Skupniów Upłaz i Boczań. Ze schroniska, aż do Przełęczy Między Kopami trasa pokrywa się z drogą podejścia. Od drogowskazu na przełęczy należy wybrać szlak niebieski. Obniżająca się ścieżka jest szeroka i rozdeptana przez tłumy turystów, choć regularnie remontowana przez Tatrzański Park Narodowy. Na powierzchnię wychodzą serie wapiennych płyt tworzące po lewej stronie zbocze, a wyżej ostrą grańkę, przez którą po chwili znakowana ścieżka przechodzi ku Dolinie Olczyskiej, nad którą widoczny jest stożkowaty Kopieniec Wielki. Jednostajnie nachylone, strome i pozbawione wysokiej roślinności zbocze bywało już miejscem zejścia lawin, o czym informują ustawione zimą tablice. Po niespełna kilometrze dość jednostajnego zejścia szlak wchodzi do lasu i zaraz przewija się znów na stronę Doliny Jaworzynki, po czym kilkoma szerokimi zakosami wśród świerkowego lasu doprowadza najpierw do połączenia ze schodzącym z Nosala szlakiem zielonym, a wkrótce potem do Kuźnic.

Kuźnice Kuźnice są najstarszą zurbanizowaną częścią Zakopanego. Już na początku XVIII w., w pobliskiej dolinie Jaworzynki odkryto stosunkowo bogate złoża rud żelaza. Początkowo wydobyty kruszec przewożono do zakładu w Dolinie Kościeliskiej, ale już pod koniec tego wieku powstała osada Huty Hamerskie. W 1807 r. jej właścicielami stała się rodzina Homolacsów, która poza kompletnym zakładem hutniczym wybudowała tu dwór z parkiem, kaplicą i karczmą oraz budynki dla majstrów i leśniczych. Do połowy XIX w., co znamienitsi goście zwiedzający Tatry zatrzymywali się tutaj, organizując wycieczki do Dolin Kościeliskiej, Chochołowskiej czy Białej Wody. Na spacer po górach udawali się drogami przygotowanymi do przewozu rudy lub drewna. Ponieważ do Doliny Zakopianki i Białego Dunajca prowadziła droga przez Bystre i Antałówkę, nawet nie zahaczano o tereny dzisiejszego centrum Zakopanego. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Dolina Jaworzynki Dolina Jaworzynki, wchodząca w skład Hali Jaworzynka, była niegdyś

miejscem wypasu owiec, nieco wyżej, w sztolniach drążących wznoszącą się ponad doliną Kopulastą Kopę Magury, wydobywano przez kilka wieków rudy żelaza przetapiane w pobliskich Kuźnicach. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: wedrus

Przełęcz Między Kopami Rozciąga się stąd widok na Tatry Zachodnie i zalesione szczyty regli, nad którymi góruje Giewont. Za rozciągającym się na północy szerokim i płaskim Pasmem Gubałowskim widać zarysy Gorców. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: wedrus

Autor: A_MAX

Karczmisko Ten szeroki i stosunkowo płaski odcinek trasy bywał już nieraz, zwłaszcza we mgle i śnieżycy, miejscem błądzenia nawet wytrawnych turystów. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Schronisko Murowaniec na Hali Gąsienicowej Schronisko znajduje się na Hali Gąsienicowej (1505 m n.p.m.). Ze względu na położenie, schronisko cieszy się dużą popularnością, dlatego w sezonie panuje tu olbrzymi tłok i często brakuje miejsc noclegowych (nawet na podłodze). 108 miejsc.

Adres i mapa skr. poczt 193 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Czyppis

Autor: cchmurkaa

Czarny Staw Gąsienicowy Znad Czarnego Stawu rozciąga się piękny widok na jego górskie otoczenie. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Czyppis

Autor: justyna.z

Przełęcz Karb Wycieczka wymagająca wysiłku, ale bardzo widokowa. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kościelec Wycieczka na Kościelec wymaga braku lęku wysokości. Adres i mapa

34-530 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: justyna.z

Autor: Czyppis

Skupniów Upłaz

Jednostajnie nachylone, strome i pozbawione wysokiej roślinności zbocze bywało już miejscem zejścia lawin. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Kopieniec Wielki Jest to wycieczka stosunkowo niedługa i łatwa, dostępna dla wszystkich, ale również wymaga odpowiedniego obuwia. Przejście całej trasy zajmie w zależności od wariantu 2-4 godz. Szlak zielony, następnie żółty i ponownie zielony. Wycieczkę zacząć można na dwa sposoby: albo zielonym szlakiem z Kuźnic(mniej ciekawie), albo również zielonym z przystanku PKS Murowanica na trasie Rondo Kuźnickie-Kuźnice. Ten drugi wariant jest nieco dłuższy, ale prowadzi między ciekawymi skałkami w północnozachodnim grzbiecie Nosala (szlak wznosi się tu ścieżką zabezpieczoną w niektórych miejscach drewnianymi barierkami, po kamiennych stopniach w pobliżu krawędzi grzbietu) i przez jego widokowy szczyt. Oba warianty szlaku doprowadzają (ten z Kuźnic po ok. 30 min, ten z Murowanicy po ok. godzinie) do Nosalowej Przełęczy, skąd szlak żółty wiedzie szeroką szutrową drogą na Polanę Olczyską, obok Wywierzyska Olczyskiego - obfitego krasowego źródła, które odprowadza po opadach prawie 1000 l wody na minutę. Jak wykazały badania, odwadnia ono rejon Doliny Pańszczycy. Niedaleko za wywierzyskiem jest kolejne skrzyżowanie szlaków. Szlak żółty się kończy, zielony prowadzi w lewo, przez Dolinę Olczyską do Jaszczurówki. Z północnego krańca polany idzie się drogą gospodarczą lekko w dół przez las, a później wzdłuż potoku, dochodząc po ok. 30 min na drogę Oswalda Balzera w rejonie ścieżki dydaktycznej udostępniającej Ośrodek Czynnej Ochrony Płazów i Gadów TPN, kilkadziesiąt metrów od domów osiedla Jaszczurówka. Od Polany Olczyskiej można również iść szlakiem zielonym w prawo, na Kopieniec Wielki. Droga wznosi się dość stromo lasem, aby po niespełna godzinie podejścia doprowadzić do rozległej, zabudowanej szałasami Polany Kopieniec położonej w siodle pomiędzy Kopieńcem Wielkim a Kotlinowym Wierchem. Zdarzają się lata, kiedy na polanie prowadzony jest „kulturowy wypas owiec", w jednym z szałasów można więc kupić tradycyjne owcze wyroby: oscypki, bryndzę, bundz lub żentycę (owcza serwatka). Od polany prowadzi na stromy szczyt Kopieńca Wielkiego szlak zielony. Ścieżka jest raczej niewygodna, stroma i nieutwardzona. Po ok. 20 min stromego podejścia szlak osiąga szczyt, z którego rozciąga się

nieograniczony niczym widok na znaczną część polskich Tatr Zachodnich z Bobrowcem, Wołowcem, Kominiarskim Wierchem, Małołączniakiem, Giewontem i Kasprowym na zachodzie, na otoczenie dolin Gąsienicowej i Pańszczycy ze Świnicą, Kościelcem, Kozim Wierchem, Granatami i Koszystą na południu, zaś na Tatry Bielskie z Płaczliwą Skałą, Hawraniem i Szalonym Wierchem na wschodzie. Z Kopieńca schodzi się po kamiennych usypiskach w 10 min do czerwonego szlaku, w dolnej części polany. Część szczytową Wielkiego Kopieńca można też po prostu ominąć, idąc cały czas szlakiem czerwonym. Od miejsca połączenia się szlaków szlak zielony prowadzi cały czas lasem, najpierw dość stromymi stokami Kopieńca, potem nieco łagodniej (po 15 min z prawej strony dochodzi szlak czerwony z polany Psia Trawka), w ok. 30 min do należącej do Zakopanego osady Toporowa Cyrhla. Stąd do Zakopanego powrócić można autobusem PKS lub jednym z licznie tu kursujących busów.

Kuźnice Kuźnice są najstarszą zurbanizowaną częścią Zakopanego. Już na początku XVIII w., w pobliskiej dolinie Jaworzynki odkryto stosunkowo bogate złoża rud żelaza. Początkowo wydobyty kruszec przewożono do zakładu w Dolinie Kościeliskiej, ale już pod koniec tego wieku powstała osada Huty Hamerskie. W 1807 r. jej właścicielami stała się rodzina Homolacsów, która poza kompletnym zakładem hutniczym wybudowała tu dwór z parkiem, kaplicą i karczmą oraz budynki dla majstrów i leśniczych. Do połowy XIX w., co znamienitsi goście zwiedzający Tatry zatrzymywali się tutaj, organizując wycieczki do Dolin Kościeliskiej, Chochołowskiej czy Białej Wody. Na spacer po górach udawali się drogami przygotowanymi do przewozu rudy lub drewna. Ponieważ do Doliny Zakopianki i Białego Dunajca prowadziła droga przez Bystre i Antałówkę, nawet nie zahaczano o tereny dzisiejszego centrum Zakopanego. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Murowanica Punkt początkowy wycieczki na Nosal i Kopieniec Wielki.

Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Polana Olczyska Na polanie jest wywierzysko - obfite krasowe źródło, które odprowadza po opadach prawie 1000 l wody na minutę.

Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Jaszczurówka Nazwa pochodzi od występujących tu niegdyś licznie salamander i traszek zwanych przez górali „jascurami". Przy wejściu do doliny Olczyskiej powstał w 2005 r. Ośrodek Czynnej Ochrony Płazów i Gadów

TPN. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Polana Kopieniec

Rozległa, zabudowana szałasami polana, położona w siodle pomiędzy Kopieńcem Wielkim a Kotlinowym Wierchem. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Kopieniec Wielki

Po ok. 20 min stromego podejścia szlak osiąga szczyt, z którego rozciąga się nieograniczony niczym widok na znaczną część polskich i słowackich Tatr. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: angel75

Autor: angel75

Toporowa Cyrhla

Położenie ponad 100 m nad centrum Zakopanego (ok. 1000 m n.p.m.) zapewnia nie tylko piękne widoki, ale i zdrowszy klimat.Tu zaczyna się najstarszy, znakowany jeszcze przez Walerego Eljasza-Radzikowskiego, szlak turystyczny. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Rusinowa Polana i Gęsia Szyja Wycieczka na trasie Zazadnia - Rusinowa Polana - Gęsia Szyja Waksmundzka Rówień -Polana pod Wołoszynem - Rusinowa Polana Wierch Poroniec jest trasą łatwą, prowadzącą głównie lasami. Na trasie znajduje się kilka wspaniałych punktów widokowych oraz słynna kaplica na Wiktorówkach. Przejście całej trasy zajmie ok.. 5 godz. Szlak niebieski, następnie zielony, czerwony, czarny i znów zielony. Do miejsca rozpoczęcia trasy najłatwiej dojechać prywatnymi mikrobusami jadącymi do Morskiego Oka z postoju przy dworcach w Zakopanem. Przy korzystaniu z własnego samochodu należy pamiętać, że miejsce parkingowe u wylotu Doliny Filipka mieści tylko kilka aut i w pogodne weekendy może być problem z zaparkowaniem. Powrót do samochodu z Wierch Porońca też może być skomplikowany. Na przystanku Wierch Poroniec zatrzymują się autobusy PKS jadące z Morskiego Oka przez Bukowinę. Większość mikrobusów jadących drogą Oswalda Balzera do Zakopanego jest pełna i mogą być trudności z powrotem do miasta. Trasa zaczyna się na ostrym zakręcie drogi Oswalda Balzera, przy drogowskazie, u początku niebieskiego szlaku. Tuż po wejściu mija się kasę TPN i po uiszczeniu opłaty można zacząć podejście szeroką leśną drogą. Po ok. 30 min. dochodzi się do rozwidlenia dróg, gdzie szlak skręca w lewo i przez mostek na Złotym Potoku wchodzi w Dolinę Złotą. Po ok. 20 min podejścia mija się miejsce do odpoczynku z ławami, a za nim dwa ostre zakosy, którymi wygodny chodnik wznosi się na polankę, na której stoi kaplica Matki Boskiej Jaworzyńskiej Królowej Tatr (1 godz. od początku trasy).

Kaplica na Wiktorówkach Kaplica Matki Boskiej Jaworzyńskiej Królowej Tatr na Wiktorówkach to nieduży, otoczony gankiem drewniany budynek utrzymany w stylu zakopiańskim. Obecna budowla wzniesiona została w latach 30. XX w. na miejscu starszej kapliczki. Mieści się tu duszpasterstwo turystyczne oo. dominikanów i punkt ratunkowy TOPR. W obrębie ogrodzenia, od strony prezbiterium kaplicy, znajduje się również mały symboliczny

cmentarz z tablicami ku czci osób związanych z Tatrami i źródełko uznawanej za cudowną wody. W niewielkiej jadalni znajdującej pod kaplicą, wewnątrz wysokiej podmurówki, zawsze można napić się herbaty i zjeść własny prowiant. Na ścianach zewnętrznych kaplicy są umieszczone szczegółowe informacje o historii tego miejsca, donatorach i o ważnych gościach. Jednym z nich był papież Jan Paweł II, który jeszcze jako ksiądz i kardynał wielokrotnie wstępował do kaplicy. Do legendy przeszła opowieść, jak to gospodarująca na Polanie Rusinowej góralka wysłała go z wiadrem po wodę do potoku. W czasie wizyt papieża w Zakopanem oczekiwano go również i na Rusinowej Polanie, niestety papieski helikopter nigdy tu nie wylądował. W stojących na zewnątrz kaplicy gablotach znajdują się zdjęcia i opisy innych miejsc kultu w Tatrach Polskich. Msze i odpusty w niedziele po letnich dniach świąt maryjnych (2, 16 VII, 2, 15 VIII i 8 IX) oraz odprawiana tu pasterka i msza noworoczna gromadzą zawsze liczne rzesze pielgrzymów, w tym górali w pięknych strojach ludowych.

Zaraz za kaplicą droga wznosi się dość stromo w górę, po ułożonych z drewnianych bali stopniach. Wkrótce przechodzi się przez potok, w którym zwykle pojone są owce i wychodzi się z lasu na Rusinową Polanę. Na polanie prowadzony jest kulturowy wypas owiec, więc w jednym z szałasów można zakupić tradycyjne sery i żentycę (owczą serwatkę). Aby obejrzeć rozległą panoramę, należy podejść nieco wyżej w kierunku Gęsiej Szyi. Jest tu kilka stołów i ławek dla odpoczywających. Z Rusinowej Polany można zejść szlakiem zielnym w ok. 50 min do Wierch Porońca. Szlak prowadzi szeroką i wygodną leśną drogą. W niektórych miejscach po zniszczeniach, jakie dokonały wiatry jesienią 2004 r., odsłoniły się ciekawe widoki na Dolinę Białej Wody i wznoszące się nad nią szczyty. Aby wejść na Gęsią Szyję, należy iść od drogowskazu szlakiem zielonym w prawo w górę, szerokim chodnikiem wzmocnionym balami, na nieco bardziej stromych odcinkach tworzących rodzaj schodów na górnym skraju Rusinowej Polany. Dalej szeroką przecinką po grzbiecie, już mniej stromo, a w końcu węższą i krętą ścieżką na wierzchołek Gęsiej Szyi (od Polany Rusinowej ok. 40 min). Przy pięknej pogodzie widok z Gęsiej Szyi na Tatry Wysokie nie ma sobie równych. Przy wyjątkowej widoczności z Gęsiej Szyi widać również całe Beskidy aż po Babią Górę, a nawet Skrzyczne, Gorce i Pieniny.

Dalsza trasa prowadzi ścieżką pod skałkami grani, a potem grzbietem wśród lasu na dużą polanę na szerokim siodle (Przysłop Waksmundzki, z Gęsiej Szyi 10 min). Dalej należy iść w tym samym kierunku z polany do lasu i znów do kolejnej pochylonej polany ze skrzyżowaniem szlaków. Jest to Waksmundzka Rówień (z Gęsiej Szyi 20 min), przez którą przechodzi ważny historycznie szlak z Jaszczurówki do Morskiego Oka. Teraz należy skręcić za czerwonym szlakiem w lewo, po kątem ostrym i iść przez las wyraźną dolinką w dół. Po kilku minutach ścieżka zakręca w prawo i schodzi do mostku na Waksmundzkim Potoku, a dalej wznosi się, przecinając opadający spod Wołoszyna grzbiet Niżnej Kopki na Polanę pod Wołoszynem (z Waksmundzkiej Równi 45 min). Ze skrzyżowania ścieżek w dolnej części polany należy iść szlakiem czarnym, który przecinając ponownie Waksmundzki Potok, prowadzi w 30 min z powrotem na Rusinową Polanę. Idąc stąd w prawo zielonym szlakiem, dochodzi się w 50 min do Wierch Porońca. Z Polany Rusinowej można również zejść w ok. 45 min. niebieskim szlakiem do Palenicy Białczańskiej, skąd dużo łatwiej powrócić do Zakopanego (PKS, mikrobusy).

Kaplica Matki Boskiej Jaworzyńskiej Królowej Tatr Nieduży, otoczony gankiem drewniany budynek utrzymany w stylu zakopiańskim. Mieści się tu duszpasterstwo turystyczne oo. dominikanów i punkt ratunkowy TOPR. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Rusinowa Polana Rusinowa Polana - polana położona w pasie reglowym Tatr Wysokich o całkowitej powierzchni 100 ha (w tym 20 ha łąk). Leży pomiędzy Gęsią Szyją (1489 m n.p.m.) a Gołym Wierchem (1205 m n.p.m.). Polana graniczy od północnego zachodu z odnogą Doliny Filipki – Doliną Złotą (oddziela je Złoty Potok) i od południa z Doliną Waksmundzką. Rozciąga się na wysokości od około 1170 m n.p.m. do 1300 m n.p.m. Najłatwiej dotrzeć tu pieszo drogą od parkingu (Wierch Poroniec) przy drodze z Zakopanego do Morskiego Oka (ok. 45 min marszu). W pogodne dni z Rusinowej Polany można podziwiać panoramę obejmującą większość najbardziej znanych tatrzańskich szczytów: Mięguszowiecki Szczyt, Pośredni Mięguszowiecki, Czarny Mięguszowiecki, Wołowy Grzbiet, Żabi Koń Batyżowiecki i Gerlach. Wycieczki z Rusinowej Polany: zielonym szlakiem na zachód na najwyższy szczyt reglowy - Gęsią Szyję (1490 m; dojście 40 min - powrót 30 min), z niej przez Rówień Waksmundzką (dojście 15 min - powrót 20 min) na północny zachód czerwonym szlakiem do Toporowej Cyrhli (dojście 1 1/2 godz. - powrót 1 3/4 godz.), lub na zachód zielonym szlakiem na Halę Gąsienicową (dojście 2 godz. - powrót 1 3/4 godz.), stopień trudności I; - zielonym szlakiem na północny-wschód przez kopulaste wzniesienie Gołego Wierchu (1206 m) do Wierchu Porońca, gdzie znajduje się przystanek PKS (dojście 45 min - powrót 50 min), stopień trudności I; - niebieskim szlakiem przez Czerwone Brzeżki do Palenicy Białczańskiej (dojście 30 min - powrót 45 min), stopień trudności I; - czarnym szlakiem przez Polanę pod Wołoszynem i dalej czerwonym i zielonym do schroniska na polanie Roztoka (dojście 1 godz. - powrót 1 1/3 godz.), stopień trudności I. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: iudex

Autor: iudex

Gęsia Szyja Przy pięknej pogodzie widok z Gęsiej Szyi na Tatry Wysokie nie ma sobie równych. Przy wyjątkowej widoczności widać również całe Beskidy aż po Babią Górę, a nawet Skrzyczne, Gorce i Pieniny. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: krzysio63

Waksmundzka Rówień Polana ze skrzyżowaniem szlaków, przez którą przechodzi ważny historycznie szlak z Jaszczurówki do Morskiego Oka. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Wierch Poroniec Na Wierchu Poroniec znajduje się mały płatny parking. Adres i mapa Droga Oswalda Balzera 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Palenica Białczańska Prawie cały obszar tej dawniej pasterskiej polany zajmuje ogromny płatny parking dla setek samochodów i autobusów. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Morskie Oko Jest to łatwa, dostępna dla wszystkich wycieczka prowadząca w większości wygodną, asfaltową drogą. Jednak odległość lub zła pogoda może sprawić trudności osobom nieprzygotowanym. Przejście piesze zajmie 5-6 godz. (bez dłuższego pobytu przy Morskim Oku), na odcinku między Palenicą Białczańską i Polaną Włosienica można skorzystać z transportu konnego. Do polany Palenica Białczańska w dolinie Białki dojechać można z Zakopanego autobusami PKS (ponad 20 kursów dziennie) przez Poronin, Bukowinę Tatrzańską, Klin, Głodówkę, Wierch Poroniec i Łysą Polanę (ok. 50 min), prywatnymi mikrobusami z postoju obok dworców PKP i PKS przez Bystre, Brzeziny, Zazadnią, Wierch Poroniec i Łysą Polanę lub własnym samochodem. Prawie cały obszar tej dawniej pasterskiej polany zajmuje ogromny płatny parking dla setek samochodów i autobusów oczekujących w sezonie na turystów. Mimo tego w sezonie zdarza się, iż brakuje miejsc parkingowych. Obecnie w planie jest udostępnienie kolejnego parkingu obok budynku dawnego przejścia granicznego w Łysej Polanie (budynek na początku 2008 r. przejął Tatrzański Park Narodowy). Tuż za wjazdem na parking droga Oswalda Balzera zamknięta jest szlabanem dopuszczającym ruch tylko uprawnionych pojazdów TPN, SG, TOPR i obsługi schronisk. Tuż za nim jest miejsce wyznaczone na oczekiwanie i postój wozów i przyczep dla koni dopuszczonego na terenie TPN ekologicznego transportu, czyli dorożek (w zimie sań), docierającego stąd aż do Polany Włosienica (ok. 1,5 km przed Morskim Okiem). Cena za przejazd w górę zaczyna się od ok. 30 zł/os., czas jazdy wynosi ok. 1,5 godz. Trasa do Morskiego Oka jest ścieżką dydaktyczną wyposażoną w siedem drewnianych tablic, na których opisano ciekawsze zjawiska przyrodnicze, jakie można napotkać w trasie. Warto się przed nimi zatrzymywać i zapoznać z przedstawionymi informacjami. Z Palenicy Białczańskiej droga prowadzi ok. 0,5 km wprost na południe, wzdłuż brzegu Białki wyznaczającej tu granicę polsko-słowacką, aż do mostku na Waksmundzkim Potoku. Tu szosa skręca łagodnie w prawo i wznosi się w górę, zaś prosto prowadzi zamknięta dla ruchu turystycznego droga dojazdowa do schroniska PTTK na polanie Stara

Roztoka. Przy szosie, za zakrętem w lewo, w miejscu gdzie rozpościera się rozległy widok na dolinę Białej Wody i wznoszący się nad nią Gerlach, ustawiona jest tablica „Dolina Białej Wody", objaśniająca widoczne z tego miejsca szczyty i wpływ lodowców na rzeźbę Tatr. Dalej, przez prawie 2 km, droga prowadzi lekko w górę, dość jednostajnie lasem. Z prawej strony dochodzi czerwony szlak z Toporowej Cyrhli przez Psią Trawkę i Polanę pod Wołoszynem, który dalej towarzyszy jej aż do Morskiego Oka. Za łagodnym zakrętem w lewo osiąga się kamienny most nad potokiem Roztoka, który jest jednocześnie dobrym punktem widokowym na jeden (środkowy) z trzech wodospadów zwanych Wodogrzmotami Mickiewicza (z Palenicy Białczańskiej 50 min-1 godz.). Za mostem, na sporym placu, stoi kilka drewnianych ław i stołów oraz sezonowe toalety. Plac przecina zielony szlak od schroniska im. Wincentego Pola na polanie Stara Roztoka (położonego 10 min stąd, szlak prowadzi w lewo w dół) przez Dolinę Roztoki i obok wodospadu Siklawa nad Mały Staw w Dolinie Pięciu Stawów Polskich (w prawo w górę, ok. 2 godz.). Pomiędzy dwoma przęsłami mostu ustawiona jest kolejna tablica ścieżki dydaktycznej. Dawniej Wodogrzmoty Mickiewicza udostępnione były w znacznie szerszym zakresie niż obecnie, ścieżka prowadziła od dna doliny i drogi w Starej Roztoce za pośrednictwem sytemu schodków i mostków do wszystkich kaskad. Od Wodogrzmotów droga prowadzi lasem, dość wysoko ponad dnem doliny, ale bez widoków. W kilku miejscach szosa jest oberwana na skutek osunięcia się gruntu. Po ok. 2 km stale wznoszącej się trasy dochodzi się do miejsca, gdzie na wyraźnym progu opada ku Białce Dolina Rybiego Potoku. Tuż przed zakrętem drogi i stojącą na samym zakręcie leśniczówką „Wanta" ustawiono kilka ławek oraz kolejną tablicę dydaktyczną powięconą zwierzętom żyjącym w otaczających lasach. Szosa pokonuje spiętrzenie doliny kilkoma długimi serpentynami, a pieszy szlak turystyczny odchodzi w prawo, ścinając zakręty drogi bardziej stromym chodnikiem wyłożonym głazami i zabezpieczonym z obu stron drewnianymi barierkami. Tym odcinkiem trasy najlepiej przejść gęsiego, gdyż jest znacznie węższy i wyboisty, a często bywa zatłoczony. W razie zalegania na skrótach dużej ilości śniegu, najczęściej wyślizganego przez setki schodzących, lepiej nadłożyć drogi i przejść ten odcinek bezpiecznie asfaltem. Skróty ścinają cztery odcinki szosy. Po ich pokonaniu wychodzi się już na bardziej płaski odcinek Doliny Rybiego Potoku. Na wprost odsłaniają się widoki na majestatyczne Mięguszowieckie Szczyty i grzbiet Siedmiu Granatów, które zamykają od południa kocioł Morskiego Oka. Po niecałym kilometrze dochodzi się wreszcie do

sporej, sztucznie powiększonej Polany Włosienica (od Palenicy Białczańskiej pieszo ok. 2,5 godz.). Przy dolnym jej skraju, w miejscu z ciekawym widokiem na góry, ustawiono kolejną tablicę ścieżki dydaktycznej omawiającą problemy lasu w okolicach jego górnej granicy. Do tego miejsca dojeżdżają konne zaprzęgi i tutaj oczekują na powracających turystów. Tuż przy górnym, południowym skraju polany stoi duży pawilon mieszczący bar, sklepik i płatne toalety. Wybudowany we wczesnych latach 70. XX w. miał z założenia zapewnić wyżywienie i wypoczynek turystom dojeżdżającym tu wówczas samochodami i autobusami. Również teraz, mimo wysokich cen, w sezonie oblegany jest przez turystów. Droga wchodzi teraz w wysoki las, by po dwóch zakrętach niespodziewanie przeciąć szerokie bezleśne zbocze. O przyczynach takiej zmiany i widocznym tu piętrowym układzie roślinności informuje kolejna tablica ścieżki dydaktycznej pod nazwą Żleb Żandarmerii. Stąd można dostrzec drogę i zasięg schodzących corocznie Głębokim Żlebem lawin śnieżnych. Wysoko na stokach Opalonego, powyżej drzew i kosodrzewiny, szeroki kocioł Gładkiego przechodzi w stromy, prosty żleb ciągnący się aż do dna doliny. Ukształtowanie terenu i położenie w pobliżu grani powoduje gromadzenie się większych niż w innych miejscach mas śniegu, zaś równe, porośnięte tylko trawą zbocze i wschodnia wystawa stoku sprzyjają, szczególnie na początku wiosny, jego osuwaniu się. Bywało, że lawiny zasypywały drogę i potok wielometrową zbitą warstwą. W razie występowania zagrożenia lawinowego (przy drodze ustawiane są tablice z czarno-żółtą szachownicą i napisem „lawiny") wyznaczane jest zimowe obejście niebezpiecznych miejsc lasem, po zachodnim zboczu Żabiego, mające swój początek prawie naprzeciwko bufetu na Włosienicy. Jest ono dłuższe i mniej wygodne od przejścia drogą, ale zapewnia większe bezpieczeństwo. Jeszcze ok. 1 km węższa teraz droga łagodnie wznosi się przez las, aż wreszcie na łagodnym zakręcie w lewo odsłania się szerszy widok. W tym miejscu od prawej strony schodzi do drogi niebieski szlak z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Opalone. Po 200 m droga prowadzi do niewielkiego placyku obok budynku starego schroniska, skąd w minutę dochodzi się na taras przed schroniskiem im. Stanisława Staszica, na wierzch moreny, która do tej pory zasłaniała Morskie Oko (z Palenicy Białczańskiej 2 godz. 50 min). Stojąc przed wejściem do schroniska twarzą na południe, można zrozumieć, dlaczego miejsce to przyciąga wciąż tylu turystów. Zachwyca przede wszystkim kontrast spokojnej tafli największego tatrzańskiego stawu z amfiteatralnie

otaczającymi go, postrzępionymi graniami. Sprzed schroniska można zejść schodami nad samo jezioro. Na jego brzegu ustawiona jest ostatnia tablica ścieżki dydaktycznej mówiąca o stawie i jego przyrodzie.

Nowe schronisko nad Morskim Okiem Budynek nowego schroniska nosi imię zasłużonego badacza Tatr Stanisława Staszica. Został on zbudowany w latach 1907-08 w stylu zakopiańskim i jest już zabytkiem, choć ostatnia przebudowa nieco zmieniła jego bryłę. Mijane poniżej stare schronisko powstało jeszcze wcześniej, bo w 1890 r., jako wozownia, ale kilkakrotnie w swej historii, w czasie remontów lub odbudowy po pożarze głównego budynku pełniło rolę jedynej bazy noclegowej w tej części doliny. Obecnie oferuje noclegi w zbiorowych salach, w niższych cenach niż komfortowe, odremontowane schronisko główne. Przy ładnej pogodzie i wystarczającej ilości czasu warto odbyć spacer dookoła Morskiego Oka. Wycieczka jest nietrudna (chociaż ze względu na kamienie dobrze jest mieć sportowe obuwie) i trwa ok. 1 godz. Zachwycająca jest zmienność widoków na tej trasie, można też obejrzeć z bliska ciekawe okazy tatrzańskiej przyrody, np. rosnące przy samej ścieżce limby. Powrót na polanę Palenica Białczańska tą samą drogą zajmie ok. 2,5 godz.

Palenica Białczańska Prawie cały obszar tej dawniej pasterskiej polany zajmuje ogromny płatny parking dla setek samochodów i autobusów. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Wodogrzmoty Mickiewicza Dawniej Wodogrzmoty Mickiewicza udostępnione były w znacznie szerszym zakresie niż obecnie, ścieżka prowadziła od dna doliny i drogi w Starej Roztoce za pośrednictwem sytemu schodków i mostków do

wszystkich kaskad. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Czyppis

Autor: krzysio63

Schronisko im. Wincentego Pola na polanie Stara Roztoka

10 min. od Wodogrzmotów Mickiewicza, szlak prowadzi w lewo w dół. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Leśniczówka Wanta

Leśniczówka nie pełni funkcji turystycznych. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Polana Włosienica Do tego miejsca dojeżdżają konne zaprzęgi i tutaj oczekują na powracających turystów. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Pawilon W pawilonie mieszczą się bar, sklepik i płatne toalety. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Autor: A_MAX

Stare schronisko W starym budynku noclegi są nieco tańsze, ale i w gorszych warunkach. Adres i mapa województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Schronisko im. Stanisława Staszica nad Morskim Okiem U stóp najwyższego szczytu Tatr Polskich - Rysów (2499 m.) położone jest Morskie Oko - a ściślej mówiąc stojące nad nim schronisko. Jest to punkt wypadowy, z którego prowadzą (latem i zimą) górskie szlaki turystyczne na Rysy i Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, na Wrota Chałubińskiego i do Doliny Pięciu Stawów Polskich (przez

Szpiglasową Przełęcz lub Świstówkę). Morskie Oko - to także najważniejszy z rejonów polskiej strony Tatr gdzie można uprawiać wspinaczkę. Na odważnych, a przede wszystkim wprawnych, czekają cały rok urwiste ściany Mnicha i Kazalnicy, Cubryny i Mięguszowieckiego. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: minami

Autor: minami

Informacje praktyczne Bilety wstępu do Tatrzańskiego Parku Narodowego: jednodniowy (16 VI-14 IX) normalny 4,40 zł, ulgowy 2,20 zł, (15 IX-15 VI) normalny 3,20 zł, ulgowy 1,60 zł. Wstęp do Jaskini Mroźnej: czynna V-X, w sezonie 9.00-17.00, poza sezonem 10.00-15.00; bilety normalny 3 zł, ulgowy (tylko dzieci do 14 lat) 2,50 zł. Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, tel.: +48 18 2077607, http://www.piecstawow.pl . 70 miejsc noclegowych; ceny: 2530 zł (na podłodze tylko w przypadku braku wolnych miejsc 20 zł), pościel 10 zł. Schronisko na Hali Kondratowej, tel.: +48 18 2015214; 20 miejsc, ceny: 20-24 zł To najmniejsze schronisko w polskich Tatrach; jest doskonałym punktem wypadowym na Giewont, Czerwone Wierchy. Schronisko nad Morskim Okiem, tel.: +48 18 2077609. 79 miejsc noclegowych w dwóch budynkach; w nowym schronisku za łóżko z pościelą płaci się 37 zł, w starym za miejsce na pryczy lub podłodze (trzeba mieć własny śpiwór) 27 zł. Schronisko na Hali Gąsienicowej, tel.: +48 18 2012633, http://www.murowaniec.e-tatry.pl . 120 miejsc; trójka, czwórka 35 zł, piątka, szóstka 34 zł, sale zbiorowe (8-10 os.) 32 zł, (14 os.) 29 zł. Schronisko na Hali Ornak, tel.: +48 18 2070520. 85 miejsc; cena za nocleg od 27 zł w pokoju zbiorowym bez łazienki do 40 zł w dwójce z łazienką. Schronisko w Roztoce, tel.: +48 18 2077442. 64 miejsca; cena za nocleg od 28 zł w czwórce do 32 zł w dwójce, dodatkowo 5 zł za pościel. Schronisko (hotel górski) na Kalatówkach, tel.: +48 18 2063644, http://www.kalatowki.com.pl . 84 miejsca, cena za nocleg poza sezonem: piątka 37 zł (cena za miejsce), trójka z łazienką 181 zł, dwójka bez łazienki 94 zł, dwójka z łazienką 116 zł, apartament 132 zł, w sezonie wszystko ok. 60-70% drożej. Schronisko w Dolinie Chochołowskiej, tel.: +48 18 2070510, http://www.chocholowska.zakopane.pl . 120 miejsc; cena za nocleg od 25 zł w pokojach zbiorowych (dodatkowo 3 zł za pościel) do 40 zł w dwójce z umywalką (na podłodze tylko w przypadku braku wolnych miejsc 20 zł). We wszystkich schroniskach obowiązują zniżki PTTK, we wszystkich do ceny noclegu trzeba doliczyć opłatę klimatyczną, uchwaloną przez RM Zakopanego (w roku 2007 r. wynosiła 1,50 zł).

Jaskinia Mroźna Jaskinię można zwiedzać cały rok, jest ona oświetlona elektrycznie. Zwiedzanie nie nastręcza żadnych trudności. Czas: 30min na dojście i 25min przejście całej jaskini. Jedna z widowiskowych jaskiń w Tatrach Polskich. W środku zobaczymy jedynie kilka stalagmitów i stalaktytów. Jest to jedyna jaskinia oświetlona elektrycznie w całych Tatrach. Źródło prądu: Agregat prądotwórczy. Długość 480m. Wejście na wysokości 1112 m.n.p.m., wylot na wysokości 1118 m.n.p.m. Trudności: brak. Temperatura: 5°C Adres i mapa 34-511 Kościelisko, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: DANIELSKI

Autor: DANIELSKI

Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich Schronisko położone na wysokości 1671 m n.p.m. 68 miejsc. Adres i mapa skr. poczt 196 34-500 , województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Schronisko na Hali Kondratowej To najmniejsze schronisko w polskich Tatrach; jest doskonałym punktem wypadowym na Giewont, Czerwone Wierchy. Adres i mapa

województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Schronisko im. Stanisława Staszica nad Morskim Okiem U stóp najwyższego szczytu Tatr Polskich - Rysów (2499 m.) położone jest Morskie Oko - a ściślej mówiąc stojące nad nim schronisko. Jest to punkt wypadowy, z którego prowadzą (latem i zimą) górskie szlaki turystyczne na Rysy i Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, na

Wrota Chałubińskiego i do Doliny Pięciu Stawów Polskich (przez Szpiglasową Przełęcz lub Świstówkę). Morskie Oko - to także najważniejszy z rejonów polskiej strony Tatr gdzie można uprawiać wspinaczkę. Na odważnych, a przede wszystkim wprawnych, czekają cały rok urwiste ściany Mnicha i Kazalnicy, Cubryny i Mięguszowieckiego. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: minami

Autor: minami

Schronisko Murowaniec na Hali Gąsienicowej

Schronisko znajduje się na Hali Gąsienicowej (1505 m n.p.m.). Ze względu na położenie, schronisko cieszy się dużą popularnością, dlatego w sezonie panuje tu olbrzymi tłok i często brakuje miejsc noclegowych (nawet na podłodze). 108 miejsc. Adres i mapa skr. poczt 193 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: Czyppis

Autor: cchmurkaa

Schronisko PTTK na Hali Ornak Już w 1910 r. istniało i działało w Dolinie Kościeliskiej, na Hali Pysznej, schronisko, którego zarządcą był klub narciarski ZON (Zakopiański

Oddział Narciarzy Towarzystwa Tatrzańskiego). Zamykane na ciężkie sztaby (klucze do ich otwarcia znajdowały się w Dworcu Tatrzańskim u Ignacego Bujaka i ważyły podobno ponad 4 kilo!), schronisko to było zwykłym szałasem pasterskim z dwoma izbami i piecem do ogrzewania. Przebywali w nim "pionierzy" narciarstwa i turystyki w Tatrach: Mariusz Zaruski, Józef Lesiecki, Leon Loria, Józef Oppenheim, "Wujek" Ritterschild i wielu innych. Od 1936 r. schronisko nosiło imię Władysława Strzeleckiego i było otwarte przez cały rok. Wiosną SN PTT organizowało na Pysznej "pożegnanie sezonu" - piękną imprezę narciarską ze slalomem dla seniorów, juniorów i pań w Siwych Sadach. Wieczorem odbywała się uroczysta kolacja z rozdaniem nagród i z balem do białego rana. Niestety Pyszna spłonęła w 1945 r., trafiona pociskiem z niemieckiego moździerza.Dlatego też, po zakończeniu wojny, PTT podjęło decyzję o budowie nowego schroniska dla turystów zaglądających w progi Doliny Kościeliskiej. Schronisko nazywane często "Ornakiem" stoi na Małej Polance Ornaczańskiej, na wysokości 1100 m.n.p.m. Zostało wzniesione w latach 1947 - 1949 przez PTT w stylu nowozakopiańskim, według projektu zakopiańskiej architekt Anny Górskiej. Pierwszym patronem schroniska był Bronisław Czech, świetny narciarz i olimpijczyk, zawodnik SN PTT 1907 Zakopane, a jednym z budowniczych i gazdów Ornaku, w tym początkowym okresie był Stanisław Marusarz. W czerwcu 1973 r. budynek schroniska otrzymał imię prof. Walerego Goetla - znawcy i zwolennika ochrony przyrody tatrzańskiej (tablica pamiątkowa dłuta Bronisława Chromego). Ornak jest nadal dogodnym punktem wypadowym dla turystów ruszających na granie polskich Tatr Zachodnich. Zarówno latem, jak i zimą zapraszamy turystów do schroniska i do urokliwej, pełnej romantyzmu i piękna Doliny Kościeliskiej. Adres i mapa 34-511 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: wedrus

Autor: A_MAX

Schronisko im. Wincentego Pola na polanie Stara Roztoka 10 min. od Wodogrzmotów Mickiewicza, szlak prowadzi w lewo w dół. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Hotel górski na Kalatówkach Jedyny w Tatrach hotel górski. Adres i mapa

34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: A_MAX

Schronisko w Dolinie Chochołowskiej Do budowy obecnego schroniska w miejscu starego przystąpiono w 1951 r. z inicjatywy Polskiego Związku Narciarskiego. Do użytku turystów oddano je w 1953 r. Adres i mapa 34-500 Zakopane, województwo: małopolskie

OpenStreetMap - © użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA

Galeria zdjęć

Autor: wedrus

Spis treści Tatry Zakopane Historia Warto zobaczyć Kaplica pw. Najświętszego Serca Jezusa Kolejka na Gubałówkę Stary cmentarz na Pęksowym Brzysku Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach Muzeum Tarzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego Kościół na Pęksowym Brzysku Dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch Kaplica pw. św.św. Andrzeja Świerada i Benedykta Willa Koliba Krupówki Dworzec Tatrzański Dom Turysty PTTK Fontanna Jaszczurówka Toporowa Cyrhla Kościół pw. Miłosierdzia Bożego Olcza Kościół pw. Matki Bożej Cudownego Medalika Muzeum Jana Kasprowicza Aqua Park Kuźnice Informacje praktyczne Kolejka na Gubałówkę Muzeum Tarzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego Dolna stacja kolei linowej na Kasprowy Wierch Willa Koliba Dom Turysty PTTK Muzeum Jana Kasprowicza Aqua Park Centrum Informacji Turystycznej Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe Informacja TPN Szpital z oddziałem pomocy doraźnej Międzynarodowe Schronisko Młodzieżowe Szarotka Szkolne Schronisko Młodzieżowe

Karczma U Wnuka Cafe Antrakt Zjeżdżalnia grawitacyjna Park linowy Trollandia Ośrodek narciarsko-rekreacyjny Harenda Baseny kryte - Centralny Ośrodek Sportu Kąpielisko otwarte Kościelisko Warto zobaczyć Drewniany kościół parafialny i Dom Ludowy Sanatorium Bronisławy i Kazimierza Dłuskich Stadion biatlonowy Wyciąg krzesełkowy na Butorowy Wierch Informacje praktyczne Wyciąg krzesełkowy na Butorowy Wierch Związek Podhalan Oddział Kościelisko Pensjonat Hajduk I Pensjonat Anna Karczma Polany Gospoda Harnaś Bukowina Tatrzańska Warto zobaczyć Kościoły w Bukowinie Dom Ludowy Informacje praktyczne Dom Ludowy Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Sołtysów Restauracja Regionalna Pod Miedzom Karczma Szymkówka Ośrodek narciarski w Białce Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Korkoszów Okolice Drewniany kościółek w Białce Drewniany kościół w Jurgowie Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Sołtysów Zespół zabytkowych szałasów Filia Muzeum Tatrzańskiego Zagroda Korkoszów Poronin Informacje praktyczne Izba regionalna Gminne Centrum Informacji i Promocji

Restauracja Włoska - Pizzeria La Chalette Restauracja Regionalna Koliba Karczma Tatrzański Bór Kompleks Narciarski Murzasichle Stacja Narciarska Okolice Drewniany kościółek w Murzasichlu Izba regionalna Chochołów Historia Warto zobaczyć Sołtystwo Neogotycki kościół Izba Pamięci Powstania Chochołowskiego Informacje praktyczne Izba Pamięci Powstania Chochołowskiego Dolina Kościeliska Schronisko PTTK na Hali Ornak Jaskinia Mroźna Wąwóz Kraków Kiry Niżnia Brama Kościeliska Wyżnia Kira Miętusia Kapliczka na Starych Kościeliskach Lodowe Źródło Hala Pisana Skała Pisana Krzyż Wincentego Pola Hala Gąsienicowa Schronisko Murowaniec na Hali Gąsienicowej Kuźnice Dolina Jaworzynki Przełęcz Między Kopami Karczmisko Czarny Staw Gąsienicowy Przełęcz Karb Kościelec Skupniów Upłaz Dolina Strążyska i Ścieżka nad Reglami Wielka Krokiew im. Stanisława Marusarza Droga pod Reglami

Polana Strążyska Wodospad Siklawica Czerwona Przełęcz Sarnia Skała Dolina Białego Kopieniec Wielki Jaszczurówka Toporowa Cyrhla Kuźnice Murowanica Polana Olczyska Polana Kopieniec Kopieniec Wielki Rusinowa Polana i Gęsia Szyja Kaplica Matki Boskiej Jaworzyńskiej Królowej Tatr Rusinowa Polana Gęsia Szyja Palenica Białczańska Waksmundzka Rówień Wierch Poroniec Morskie Oko Schronisko im. Stanisława Staszica nad Morskim Okiem Palenica Białczańska Wodogrzmoty Mickiewicza Schronisko im. Wincentego Pola na polanie Stara Roztoka Leśniczówka Wanta Polana Włosienica Pawilon Stare schronisko Informacje praktyczne Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Polskich Schronisko Murowaniec na Hali Gąsienicowej Schronisko im. Stanisława Staszica nad Morskim Okiem Schronisko PTTK na Hali Ornak Jaskinia Mroźna Schronisko im. Wincentego Pola na polanie Stara Roztoka Schronisko na Hali Kondratowej Hotel górski na Kalatówkach Schronisko w Dolinie Chochołowskiej ===iYHOkWhOI7jwdgK8z0VfTMbuwQAZp3AaDebZMDrG/xmgSvmAN93tIgT/1roD7Qk9