Euro-Dialogues. Greqisht-shqip shqip-greqisht shqiptimi, gramatike e shkurter, manual per shpenzimet [PDF]

Zitiervorschau

ΑΕ Ξ ΙΚΑ

AyyJt

d

raU=+ rεppau 4ι haJ:rrά

..... loMOU

sά

ά

ΜΕθΟΔΟΙ ΑyyΑικά rοΑΑικό ι-ερμονικό

Ιτολικό Ρωcnκό

Ιοιιανικό Σουηδικό

ΔΙΑΛΟJΌΙ Αyyλικό rοΑΑικό rερμονικό h'αλικό Ρ&ισικό Ιοιιuνικό

Σουηδικά ΑΑρανιιιό Αpοpικό

- 3ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

6

Τ ο αλβαν ι κό α λ φ ά β η το

6

INDEKS

14 15

Alfabeti Grek Gramatike e shkurtere Greqi-shtes

28 30 32 34

Numeroret Preshtore Masat dhe peshat Stinet e ν ιtit

34

Dιt et

36 36 38 42

Muajt

48 50 54 58 60 62 64 66 68 70 74 80 84

Festat Shprehje miresjelljeje Njohje (Miq) te reja Α flisni? Ne rruge Ne dogane Ne banke Ne poste Telegrame Telefoni Ne hotel Ne restorant

Συνοπ τικ ή γ ραμμα τ ι κή της αλβα ν ικής

EURO-DIALOGUES Αλβανικοί διάλογοι:

Arian Dheri

©

Τζαβέλλα

6 Αθήνα 36.27.342

Φωτοαναπαραγωγή: 'ΆΧτΙΔΑ" ΕΠΕ

Α . Μεταξά

Αριθ μητικά Τακτικά Μέ τρα και βάρη Οι ε ποχές του χρ ό νου

34

Οι μέρες τη ς ε βδο -

e ja νes

μόδας

ΕΚΔΟΣ ΕΙ Σ ΔΙΑΓΟΡΑΣ Τη λ. (ο 1 )

28 30 32 34

7, Τηλ. 36.37.125

Printend in Greece 1992

36 36 38 42 46 48 50 54 58 60 62 64 66 68 70 74 80 84

Οι μήνες

Ο χρόνος Η ώρα

Ο καιρός

Vι ti

Ora Moti

Χαιρετισμ οί Γι ορτές

Φράσεις ευγένειας Ν έες γνωρ ιμίες Μ ιλάτε;

Σ το δρόμο Στο τελωνείο Στην τρά πεζα

Στο τα χυδρομε ίο Τηλεγράφ ημ α Τη λέφωνο Στο ξενοδοχε ί ο

Στο εστtατό ριο Πρωι ν ό

M eng ιesi

- 486 88 88 90 92

Σου πε ς Πρ ώτο πιάτο Π ο τά Κυνήγι Κρέ ας

Ψάρια και οστρακ ο-

86 88 88 90 92

ειδή

94 94 98

Πουλερ ι κά Λαχανικά

Κ ουρεί ο και κομ μω-

94 94 98

τήριο

102 11 Ο 112

Ταξιδεύοντας Τ ο αυτοκίνητο

Οδηγε ίτε αργά! Οδι­ κό έρ γα !

114

Στο πρα τήριο βενζί­ νης κα ι συνεργείο

118

Αυτοκινητιστικό (τρ ο­

-5 Sυp a

PJata e pare P ιj e

Mrsh gJahu . Mis Peshq dhe kafshe te detit Mish shpendesh Zarzavat e Te b erberi dhe ne ρ er m a n ent

102 Udhet im 11 Ο Makina (Vetura) 112 Udhetoni ngadale Rruga ne riparι m 114 Ne piken e karburantrt dhe ne garazh 11 β Ak s ι dente qarkullimi

χαίο) δυστύχ ημα

122 124

Ταξί Μ ερικά σήμ α τα κιν ­

122 Taksi 124 Paral ajm eri me dhe

Στ ο θέατρο και κ ινη­ μ ατογράφ ο

130

Αξιοθέατα τη ς π ό-

shenιm e

128 Ne t eater dhe ne kinema 130 Prkat e qytetrt

λης

134 136 144 148 150 154 156

Το ανθρώπινο σώμα Κατά σταση υγεί ας

Σ το γιατρό Στον οδ ο ντογιατρό Στο φαρ μακείο Κ ατα στή ματα Σ τον εμπορικό οίκο

134 136 144 148 150 154 156

Trupr i n]eriut Shendenti Te doktori Te denti stι Ne farιηac ι Dyqan Ne nj esιne tregtare

Ε ργαλεία

160 1 62 164 166 168

Γ υ ναικε ί α και α νδρι -

170

Τρόφ ιμα Μ παχαρ ικά Ο ικιακά σκεύη Σπίτι και έπιπλ α

κ ά ρ ο ύχα

176 180 184

Ε ίδη ραπτική ς Παπούτσια Κ αλλ υ ν τικ ά κ α ι είδη

176 180 184

υγιεινής

186 188 190

Λ ουλούδ ια Κ οσμη ματοπωλείο Βιβλιοπωλε ίο και χαρ-

186 188 190

192

Τ σιγάρα και εφημε ρί­

Ushqime Pikante dhe ereza PaJΙ SJe shtepiake Shtepia dhe mobiljet Vegla Rroba p er gra dh e b urra Pajιsje rrobaqepesie Kepuce P a rfυ meri dhe artikuj kozmet ike Lule Arg jendari Ne l i brarι dhe kinkaΙeri

τοπωλείο

192 Cigare dhe gazeta

δες

194

δύνου κ αι πρ οσο χής

128

160 162 164 166 168 170

Φω τογραφ ικ ά και ρα­ διογρα μμ όφων α

200

Μ ερικέ ς χώρε ς και υπηκοό τητες

Pa Jι s je fot ogr a f i ke dhe ra diogramafone 200 Disa shtete dhe ko mbesi

194

- 6-

- 7-

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΙΙΚΗ

-Τ ο

y

πρ οφέρε ται όπως το γαλλικό υ στις λέξεις tυ ,

tube . -Τ ο

zh

προφέρεται όπως το γαλλικό

j στη

λέξη joυrna l .

1. Αλφό6ητο . Η σημερινή αλβανική , ως άμεση συνέχε ια και εξέλιξη της αρ χαίας ιλλυρικής , είν αι γλώσσα που aνήκ ε ι στην λεγόμενη

2.

Άρθρο ουσιαστι κών.

Τ ο άρθρο

(= nyte)

των ουσιαστικών ενσωματώνε τα ι στην

ελληνοφρυ γικ ή ο μάδα κα ι γράφεται με ένα παρα λλαγμένο

κα τάληξή τους, πράγμα που χαρακτη ρίζει τότε τα ουσια στικά

λατινι κ ό αλφάβητο aπ ο

ωι; έναρθρα ή ορισμ ένα

τα

a, b

36

συνολικώς γρά μματα, απλά (όπως

κλπ) ή σ ύνθετο (όπως τα

Γ ρά μματα

Π ροφορά

dh, gj

Γράμματα

Α

a

α

ελληνικό

Ν

Β

μπ

(*)

NJ

c

b c

n nt

τσ

ελληνικό

ο

ς

9

τσ

παχύ(*)

Ρ

D Dh

ντ

(*)

Q

δ

ελλη ν ικό

Ε

d dh e

ε

ελληνικό

Rr R

Ε

e

ε

βραχύ(*)

s

F G Gt

f g gj h

φ

ελληνικ ό

Sh

Η

I

(=

shqυar) και έχε ι , για τον ενικό, τον

τύπο -i ή -u-(Yϊaτcrapo~ό.}-ΚC!ι.-a (γι ο το θηλυκά), π χ. qen, qeni (κεν, κένι) σκύλος,1J~(.αL_

κλπ) , ήτοι :

zog,

Προφορά

z ogυ (ζογκ, ζόγκου)

πουλί, το που λί (α )

shtep ι , s h tep ι a (στεπί , στεπία)

σ π ίτι , το σn ίτι ( θ)

ν

ελληνικ ό

νι

(' )

ο

ο

ελλη νικ ό

Ρ

π

ελληνικό

αρσε ν ικά) κα ι

q

κι

(')

ρ

ελληνικό

ρ

ελλ. εμφα τικό

σ

ελ ληνικό

topa, topat ( τόπο, τόποτ ) krar1e, krahet (κράχε , κρ άχετ) lule, lulet (λούλε, λούλετ) derrasa, derrasat (ντερόσα, ντεράσα τ)

σ

παχύ( ' )

τ

ελληνικό

3.

θ

ελληνικό

Τελείως ιδιόμορ φο είναι το άρθρο για τα επ ίθετα . Το

Στον πληθυντικό οι aντ ίστο ιχες μ ορφ ές ε ίνα ι

-et , -at. ite

-at , et

(για τα

(για το θηλυκ ά ), πχ

τόπια, το τόπια (ο) χέρια, τα χέρια (α) άνθη , τα άνθη (θ)

γκ

ελληνικ ό

τ

γκι

(' )

Th

rr s sh t th

χ

ελληνικό

u

υ

ου

ελληνικό

άρθρο αυτό

ι

ελληνικό

ν

ν

β

ελληνικό

ται του ε mθέτου κα ι δεν ενσωματώνεται , πχ.

γι

taνaπ i i bardhe ( ταβάνι ι μπάρδε) qershia e ku qe (κεραί α ε κούκε)

σανίδες. οι σα νίδες (θ )

Άρθρο επιθέτων.

(i

για το aρσενικά και

e

γιο τα θηλυκά) προτάσσε­

το ταβάνι το άσπρο (α)

j k I

ε λληνικό

χ

χ

τζ

ελληνικό

κ

ελληνικό

Xh

xh

τζ

παχύ (' )

λ

ελληνικό

Υ

υ

κ λε ιστό ( ' )

ιι

ιι

λι

ελληνικό

z

Υ

ελληνικό

4.

m

μ

ελληνι κό

Ζrι

z zh

ζ

Μ

ζ

παχύ (*)

Τ ο ουσισσnκ ό (= emer) αρ σενικο ύ γέ νους έ χει κατάλη ξη ,

J κ ι

το κεράσι το κόκκινο iθ)

Ουσιαστικό.

κατά κα νόνα, σε σύ μφωνο ενώ τό θη λυκό σε φωνή εν. Ανε­ ξάρτη τα όμως με το γένο ς το υς όλα τα ου σια στικά κλίνονται ,

Π Παρατη ρήσ εις: -Τα γράμ ματα

b, d

πρ οφέ ρονται χωρ ίς έρρι νο τόνο,

ό πως τα αντίστ οιχα αγγλικά κ αι γαλλικά. - Το

r; (c

στις λέ ξεις - Το - Το

το

με υποδ ιαστολή) προφέρεται ό πω ς το ι ταλικ ό

είτε στη ν έναρθρη (ορισμένη ) είτ ε στην μή έ ναρθρη ( αό ρι στη ) δομή τους .

c

cinqu e, cιtta .

e (e με διαλυτικά) προ φέρεται ω ς άφωνο ε .

sh προφέρεται όπως το αγγλικό sh στη λέξη shall, ή γαλλικό ch στη λέξη charrr1ant. -Το xh προφ έρεται παχύ όπως στην ιταλική λέξη giorno.

Οι πτώσεις είναι πέ ντε , συγκεκρ ιμένα : -Ονομαστική (=

emerore)

σuμβ. Ο

- Γενική (~ gjiπore)

συμβ . Γ

- Δοτική

συμβ. Δ

(= dhanore} - Αιτιατική(= kall ezore)

σuμβ . ΑΙ

- 9-

-8- Προθ ετική

5.

συ μ β. ΠΡ

(rrje dhore)

Επίθετα.

Τ ο επίθετο ( ~ rηb ι emer), αρσενικού ή θηλυκού γένους, ακο

Οι τέσσερ ις πρώτες παί ζουν τον ίδιο ρόλο όπως κα ι οι α ν τί ­

στ οιχες ελλην ικές, ενώ η π ροθετική χρησιμοποιεί ται ειδικά με

λουθεί πάντοτε το ουσι αστικό και , συνήθως, παί ρ νει το προ­ θετικό άρθρο (ι για το αρσε νικό κα ι e για τ ο θηλυκό), πχ ί bardhe ( ι μπάρδε) ~άσπρος e bardhe {ε μπά ρδε) =άσπρη

πολλές πρ οθέσε ι ς . Συ χ νά ο ι κ αταλήξε ι ς είναι ό μ οι ες γ ια πε ρισ σότε ρες πτώσε ι ς , εν ώ όλα τα ουσια στι κά κατατ άσσο­

ντα ι σε τρει ς κύριες κλίσεις (= l akιmι) με μερικές υ ποδιαιρέ ­ σεις , κυρίως για την τρίτη

(11 1} κλίση .

Τόσο για την αόριστη (χ ωp ί~ ιi pθρv, uvρ .J όσο και και για

Π ολλά όμως ε π ίθετα (συνήθως ξενικής π ροέλε υσης) δεν παίρνου ν τέτοιο άρ θρ ο , πχ

mashkυ ll or (μασκου λ όρ) = aρσενικός

τη ν οp ι nι ιrokthes

Σ όντε . Σοτ Ν τιέ Π αρντιέ

Αύριο Με θαύρ ιο

Neser Pasneser

.Α. πιο '/ethavrιo

Νέσερ Πασνέσε ρ

Εφέτος

Kete ν ίt Vitin tJeter

- _ '"':--ό n υ

Ξ" sto s

Κ έ τε βιτ Βίτιν τιέ τερ

Τ ον περασμένο μήνα Π ριν ένα μήνα

Του χρόνου

Dheqemvrios

Κ ε τέ μούσι

m ίna

mίna

HRONOS

Μ ούαιν ε καλούαρ Π άρα νιέ μούσι Μ ούιν τιέτερ Πε ρ νιέ μούσι Τσν το μούσι

ΒΠΙ

- 39 -

- 38 Επέρ(υ)σι Πριν ένα χρόνο Σε ένα χρόνο

VJet Para ΠJ θ νiti Per nje νit

Epersi Prin ena hrόno Se ena h rόn o

Β ιέ τ Πάρα νιέ βίτι Περ νιέ βιτ

Τί ημέρα ε ίναι (έχουμε) σήμερα ;

ς;·

Ti imera ίne (ehume) sίmera?

Τ σ ' ντίτε έστε σο τ?

Σή μερα είναι τρί-

Sot eshte e marte

Sίmera ίn e tr ίti

Σοτ έστε ε μάρτε

Π όσες του μηνός έχουμε σήμερα ;

Sa te mua.iit kemi sot ?

Pόses

ehume

Σα τε μούαιτ κέμισοτ?

Σήμερα έχουμε πε ντε του Ιουνίου

korrιk

Simera ehume pendetu l u nίu

Σοτ έστε πέσε κορίκ

Η ΩΡΑ

ORA

I ORA

ΟΡΑ

Ρολόι. Ωρολογοποιός Ο ωροδείχτης Ο λεπτοδε ίχτης

Ore. Orendreqes

-- .- -

dite eshte sot ?

τη

Sot eshte pese

~

minόs sίm era?

tu

: ·:

:~ :ι ::6s

Ορε. Ορεντρέκ ιες

-

- - - ........ - ..

Gjysme ore

Tetarto Misi όra

Ακρέπιιόρες Ακρέπι ι μινούτα β ε Ζίλϊα Ορα. Μινούτε Σε κόντε Τσεpέκ Γκιούσμε όρε

τί ώρα είναι ; Είναι μια

Sa eshte ora? Eshte n1e

ΤΙ όra ίn e? lne mίa

Σα έστε όρα? Ε στε νιέ .

Είναι. .. -δύο και πέντε -τρεις και δέκα -τέσσερις και τέταρ -

Eshte... -dy e pese -tre e dhJete -kater e ΠJθ

lne ...

το

ςerek

Εστε ... - ντυ ε πέσε -τρε ε διέ τε - κάτερ ε ν ιε τσερέκ

Κουρδίζω Ωρα . Λεπτό Δευ τερόλεπτο τέταρτο Μισή ώρα

Akrepi i ores Akrepi i minutaνe Zilja Ora . Minute Sekonde ς;er ek

--

-:::::::~ Ι-: Ξ

-< ~·::1-; ίzο Leptό D Ί efterόl epto

Ora.

-dhίo

qe pende -tr1s qe dheka -t έ:serι s qe t έ:tarto

- 40 -

- 41 -

- πέντε και είκοσι -πέντε και είκοσι πέ ντε -έξ ι και μισή

-pese e njezet -pese e n]ezet e pese -gjashte e gjysme

-pende qe ίkosi -pende qe ίkοsι pende -eksi qe misί

- εφ τά πάρα είκοσι πέντε - οκ τώ πάρα ε ίκοσι -εννιά πάρα

-shtate pa njezet e ρese -tete ρa njezet -nente pa nje

-efta para ikosi pende -oktό para ίkοsι -enia para tetar-

τέταρτο

ς;e rek

-δέκα πάρα δέκα -έντεκα πάρα πέντε -ακριβώς δώδεκα

-dhjete pa dhJete -njem bed hjete pa pese -fι ks dymbedhjete

τί ώρα; Π όση ώρα; Π όσο καιρό;

-πέσε ε νιεζέτ -πέασε ε νιεζέτ ε πέσε -γκ ιάσ τε ε γκι -

ούσμε

to -dh eka para dheka -en dheka ρa ra pende

-στάτε πα ν ιεζέτ ε πέσε

-τέτε πα νιεζέτ -νέντε πα ν ιέ τσε ρέκ -διέτε πα διέτε -νιε μπεδιέτε πα π έσε

- akriν όs dhόdheka

-φικς ντυμπεδιέτε

Ne ς:' ore ? Sa ore? Sa kohe?

Τ ι όra? Pόsi όra? ::o aso qerό ?

Νε τσ' όρε? Σα όρε? Σα κόχε ?

Τί ώρα ανοίγει ... ;

Ne ς:' ore hapet. .. ?

-

Ν ε τ σ' όρε χάπετ .. . ?

τί ώρα κλείνει ... ;

Ne ς:' ore mbyllet. .. ?

Τι όra kι ίn ι ... ?

Ν ε τσ' όρε μπύλε τ ... ?

τί ώρα αρχίζει. .. ;

Ne c;' ore fill on ... ?

Τ ι όr a arh jίzi .. . ?

Ν ε τσ' όρε φιλόν ... ?

Τ ί ώρα τελειώνει ... ;

Ne

Τι όra telιόn i ... ?

Ν ε τ σ' όρε μπαρ ον ... ?

τί ώρα έρχεται. .. ;

Ne ς:' ore νjen ... ?

Ti

όra

τί ώρα φεύγει. .. ;

Ne ς:' ore iken.. . ?

Ti

όra feνgji ... ?

Νε τ σ' όρε ίκεν ... ?

Είναι νωρίς (αργά)

Eshte heret

lne norίs (arga)

Εστε χέρετ (βόνε)

ς;'

ore mbaron ... ?

(νone)

:~ .::.

;;_- ί ;; ;: ... ?

erhete ... ?

Ν ε τ σ' όρε β ιέ ν ... ?

- 42-

- 43 -

Δυστυχώς δεν έχω ρολόι

Per fat te keq nuk kam ore

eho

Τ ο ρολόι μου σταμάτησε

Ora ime ka ngelur

Τ ο ro l όi

τ ο ρολό ι μου πάει

Ora ιm e shkon prapa

Το ro l όi

Ora ime shkon pese minuta perpara

τ ο rolόi

mu pai pende lepta mbrosta

Ορα ίμε σκαν πέσε μινούτα περ πάρα

τ ο ρολόι μου χάλασε (κάτι έ παθε) Μπορε ίτε να το επιδιορθώσετε ;

Ores sime ί ndodhi diι;ka. Α mund ta ndreqni?

Τ ο ro lόi

mu Mlase (kati eρathe) Borίte na to epidh ιort hόsete ?

Ορες σ ίμε ι ντόδ ι ντι τσκά Α μο υντ τα ν τρέ-

Π ότε θα είναι έ τοιμο ;

Kur do te Jete gati?

Pόte

Κουρ ντο τε γιέτε γκάτι;

Π όσο κάνει η επιδιορθωση;

Sa kushton rimi

Ο ΚΑΙΡΟΣ

Μ ο τι

Ο

Αέρας. Άνεμος Αστραπή Βροντή. Μ πουμπουνητό Βροχή. Χιόνι Καταιγίδα

Ajer. Ere vetetime Bubullime

Astrapί

Katejid ha

Χιονοθύελλα

Shi . Debore Stuhi Tufan

Κεραυνός. Αστρο -

Vetetιm e

πίσω τ ο ρολόι μου πάει πέμτε λεπτά μπρο στα

πελέκι

Dh istihόs rolόi

dhen

mu sta-

matise

rιρa-

mu

paι

pfso

tha ίne eti-

mo? Ρόsο kani ί dh ιorth osi ?

epi-

QEROS

Aeras. Anemos Vrontf.

Περ φατ τε κεχ νουκ καμ όρε

Bu bu nιtό

Vrohjί. Hjόn i HJon othίel a Q eraν n όs . AstropeΙ eqι

Ορα ίμε κα νγκέλοuρ Ορα ίμε σκον πρ άπα

χν ι ;

Σα κουστόν ριπ αρίμι ;

Μ Ο τι

Αίερ. Ερε Βετετίμε Μπουμπουλίμε Σ ι . Ντεμπόρε Στουχί Τοuφάν Βετετίμε

- 44 -

- 45 -

Κρύο .Ζέστη

Ftohte. Nxehte

Κ r ίο.

Φ υσάει Βρέ χει Ψιχαλίζει Χιονίζει Αστράφτει Β ροντάει

Fryn ere Bie shi Stuhi Bie debore Vetetin Bubuilin

Fisai Vrehi

Το μετεωρολογικό δελτίο

Parashιkimi motιt

Π ώς είναι ο καιρός σήμερα ;

Zesti

Φ τό χτε. Ντζέχτε Φ ρυν έρε Μπίε σι Στουχί Μπίε ντεμπ όρε Βε τετίν Μπουμ πουλίν

Psih a lίzi Hjio nίzι

Astrafti Vrondai Το m eteorol ogji kό dhelt ίo

Παρασικίμι ι μό-

Si eshte koha sot?

Pos ίn e ο qerόs s ίm era;

Σι έστε κόχα σο τ ;

Είναι .. . -όμορφος καιρός

Eshte ... -kohe e bukur

Ί ne ... -όmorfos qerόs

Έ στε ... -κόχ ε ε μ πο ύκοuρ

-άσχη μος καιρός -παλιόκαιρος

-kohe e keq e -kohe e keqe

-ashjimos

qe r όs -paliόqeros

-κόχε ε κέχε -κόχ ε ε κέχε

-άστατος καιρ ός

-astatos

q erόs

- κόχε ε πακ ιεντρού ε σμε

-ψυχρ ός , -δροσερ ό ς

-kohe e paqendrueshme -ftohte

- psih rόs, rόs

-dhrose-

-φ τ όχτε

Τι ζέστη '