De nominibus io suffixi ope formatis [PDF]

Zitiervorschau

DE

'fVf.

M INIBUS 10 SUEEIII QBE FOBMATIS.

ί*£ώ

.

....

..... - '

D IS S ER TA T IO

.·. ■> : · · ··■■·-;.' v'

· - . ‘ . ” ·■".:.·.;.ν«·νί'fi\

IN A U G U R A L IS

QUAU

!A D S 0 M M O S I N P H I L O S O P H I A H O N O R E S AB

A M P U 88IMQ ·'' *>.·.

* i» ’ M'

OEDINE PHILOSOPHqBigM LIPSIEN SI ·,■..■ ■; ■·. * · ■«■·:·~\>.■ !.■»; KITE IMPETBAKDOS

S0RIP8IT

GODOFREDUS FRIDERICUS ALY SAXO - B O BU SSU S.' ■» /

Έ χ r#

L i a ... .

-

........... ; ί

it

I,.........

■

it - · /-j

BEEO LIM

»

,Τ Υ ΡΙδ EXPRE88IT GDSTAVU8 SCHAPE (OTTOjERANCKE). · M PO CCLX X m .

.

/

«.* 'Ψί»

CONSPECTUS RERUM TRACTATARUM. P»g·

Praomittenda.

§ 1 . ....................................................................................................1

C A P U T I. D« primittvis disputaiur. §§ 2—6. A. to-s .· ..............................................................................................................2 B. dto- ς .................................................................................................................. 4 C. to-ς ............................................................................ 5 D. suffixum obscuratum est . . . . . . ....................................................5 E. mo- ς ....................................... 6

C A P U T II. De derivatie agitur. §§ 7—38. A.

to-ς merum affigitur. §§ 7—2 2 ................................................................... 7 a) ad themata in co n so n as...............................................................................7 1. nulla m u t a t i o n e ................................................................................... 7 2. eliditur a l i q u i d ......................... 10 b) ad themata in vocales . .................................................................. 11 - 1. ad « ............................................................................ 11 «. a e lid itu r ................................................................... 11 β· a t o - s .............................................................................................12 ««. quod a Xs%oFi- descendit. Sed multo latius ωϊο-ς et wo-s terminationes sunt propagatae, quod quidem falsae illi analogiae, cujus vis haud parva in linguis corrumpendis est posita, tribuo; ceterum conferas velim, quae supra (§ 12) exposui. Eo pertinent inprim is apud recentioris Graecitatis auctores eosque jam saepe christianos: άρόρ-ωο-ς E t. Gud., άρματ-φο-ς Apoll. Lex., άρχτ-wo-c Anth. (άρκτο-), άο‘τρ-ώο-ς Synes. (άστρο-), ερν&ρ-φο-ς (ερυϋ-ρο-), χερόώο-ς (κερόεσ-), κητ-ωο-ς (κητεΰ-), μαντ-ωο-ς Νοηη. (μαντι-), τταππψο-ς (παπηο-), σωματ-φο-ς Christ. Ilaec fere ex Lobeckii elementis path. I p. 449 squ. eligenda 4

9 Quae quomodo ad significationem suam pervenerint, mihi parum liquet.

25 putavi. Nec vero m iram ur formationem istam satis insolitam, quae Pottio (Et. F. II l. p. 504) stuporem movit, si consideramus earn apud mediae et ultimae Graecitatis seriptores reperiri; quo addam formas illas saepius sine t littera adscripta, Schaeferum ut sequam ur (de quo Lob. 1. supra laud.), esse usurpatas, quod idem quasi linguae senectuti vitio vertam. Quid vero de formis in αηο-ς et wo-ς nonnullis Homericis statuam, plane sum nescius; sunt autem δλοφούο-ς, νπεροίϊο-ς s. Innooio-g et apud Hesiodum δλώϊο-ς (quod Brugmanus p. 102 ex * hloF io-g ducit). B.

to su ffix u m cum aliis a u t elementis aut su ffixis conjunctum

affigitur.

1. διο-ς. a) β - Λ ο - f .

§23. άμά-διο-ς Et. Μ., όιχΰΰ-ό'ιο-ς Ι ί . , ενϋ-ά-διο-ς H es., * ενεοπά-διο-ς (ivoamj) ενωπαδίως II., ,'}ρητ-ά-διο-ς Herodian. ( (h’tjitic), χλεμμ-ύ-όεο-ς (κλεμματ-), χρνπι-ύ-δι-ο-ς II. (κρυπτός, χρνβδα), χαταλοφ-ά-δκχ Η .1) (λόφος), μιγδά-ϋ-ιο-ς (ex * μιγδά-διο-ς dissimilationis quam dicimus lege, qua de re Lob. prolegg. p. 351), μινυνίλάδιο-ς Η., μοερά-δεο-ς2) Soph.j μολπά-δεο-ς2), μουϋά-δεο-ςa), δρ·!λ-άδεο-ς (δρΰός), δε-πλά-δευ-ς {δι-πλή-διο-ς Ion., de quo Job. Schmidtius Κ. Z. XVI p. 431), ιριχ&ά-διο-ς, νααά-δεο-ς Herodi. (?), επ- aut vnω-εχ-δεο-ς Opp. (ώόν), ώμ-α-δεο-ς (ώμος), επ-, και- Η. Hae de formatione magna est inter viros doctissimos dissensio. E t de δ consona melius disputabim us, postquam nomina quoque in ε-δεο-ς sunt enum erata; hoc loco satis erit a vocalem, quae ante δ invenitur, paucis absolvisse. Licet autem — ut saepius feci — Lobeckii commentationibus, quae exstant in prolegg. p. 351 squ. et paralipp. p. 77. 156, niti. D isputat enim vir 0 Sed Bekkerus scribit (Od. x 1G9 «π. εΐρ.) χαταΐίοφάό’εεα. a) De quibus dubitat Lobeekius 1.1., minus tamen recte; cf. Akrensium quoque Aeol. p. 157.

26 doctissiaius de αδ illis litteris partiturque vocabula quae supra attuli iu tres classes, prout. a vel αδ vel neutrum a primitivis receperint. Atque alteram illam classem in α δ facile m ittam us: pertiuet enim ad ilia quae to suffixo ex thematibus in consonas termiuatis ducuntur nomina. Reliquornm autem ea pars, quae sive ab advcrbiis in a sive a primae quae dicitur declinationis derivatur nominibus, ex lege est formata. Quodsi Lobeekius adjectiva a substantivis in a ducta accipere non vult, non asseutior; μοεράδεο-ς certe (de quo Curtius p. 578) optime traditum est. Reliqua vero nomina interpretandi praebent difiieultatem. Accedit, quod pleraque apud Hom erum, antiquissimum linguae Graecae fontem, leguufur. Yidentur aut ad tbem ata quaedam in a , quae non jam exstaut, referenda, aut audacius ad ceterorum analogiam formata! b) ί-άιο-ς.

§ 24. αΐ-διο-ς (α εί, posteri άεί-δεο-ς), αιφν-ί-διο-ς Tlmk. (αίφνης), άχαρ-ε-δεο-ς (άχάρεα-, reprobat Lobeekius prolegg. p. 357), παραχι-ί-δεο-ς (ακτή), άμφ-ί-όιο-ς Aesch. fάμφε), άνεμ-ε-δεο-ς (άνεμο-, defendit Lob. 1.1. p. 355), προ - γαείτρ - ί - διο - c (γα&τερ-), γενεΟ-λί-δεο-ς (γενέΜ η), επε-γονν-ε-δεο-ς Pind. (γόνυ, γοννός), άπο-δειπνί-δεο-ς (δείπνο-), εντοείθ-ε-δεο-ς (εντοϋ&ε), ζω-ε-δεο-ς Arat. (ζωο-), έπε-Οαλαεΐΰ-ε-δεο-ς Tlmk. (δαλασεία-), παρ-, νπερ-, παρ-εϋτ-ί-δεο-ς (εοΊ.ο-), επε-χαρπ-ε-δεο-ς (καρπό-), περι-κνημ-ί-διο-ς (κνήμη), νποχολπ-ε-δεο-ς (χολπο-), χουρ-ί-δεο-ς Η. (κούρο-), λα-0-ρ-ε-δεο-ς Poll. (λάδρα), επι-μαοι-ί-διο-ς (μαΰτο-, sed Lob. ad Phryn. p. 555 επεμ α ΰ δ -ε -δ ε ο -ς scribit), νπο-, μ α ψ -ε - δ ε ο -ς Η. (μ ά ψ ), μεπ-ί-διο-ς Aristot. (μεαο-, reprobat Lob. prolegg. p. 357), μεϋΰ-ί-δεο-ς Hes., μετοοπ-ε-δεο-ς (μέτωπο-), π α ρ α -μ η ρ -ε -δ εο -ς (μηρο~), μψρ-ε-δεο-^ (μψρα-) Aristoph., μοερ-ε-δεο-ς (μοίρα-), μοιχ-ί-διο-ς (μοιχο-), επενεψρ-ί-διο-ς (νεφρό-), νοοφε-διο-ς (νόβφε), ννμφ-ί-διο-ς (ννμφα-), επι-, ννκτερ-ί-όιο-ς Theoph. (ννχτερο-, sed reprobat Lobeekius 1. 1.), επε-νωτ-ε-δεο-ς (νο)ΐο-), οιχ-ί-διο-ς (οεχο-), έν-, χατ-, οπεΰΟ·-ε-δεο-ς (οπιοδε), ο ρ δ ρ -ε-δ εο -ς (ορδρο-), ε π -ο χ δ - ε - δ ε ο -ς (οχ&ο-), επ-οψί-διο-ς (οψο-), παρ-, πα νρ-'ε-δεο-ς Hesiod, (πανρο-, apud Homerum inveniri falso contendit Lobeekius 1. 1.), πεκρ-ί-δεο-ς (πεχρο-), παρα-

27 πλενρ -ί-δ ιυ - ς (πλενρα-), επι-πορπ-ί-διο-ς (πορπα-), προοϋ·-ί-όιο-ς (πρό(η)ε), εμ-, πτερ-ί-διο-ς Et. Μ. (τττερόν), νπο-, νπο-πνΟμ-ί-όιο-ς (πνΟμερ-), ρη-ί-διο-ς II. (ρέα), utiile ράδιο-ς, νπο-Παρχ-ί-διο-ς, προΰνερρ-ί-όιο-ς (ϋτερρο-), προ-ϋτηϋ·-ί-διο-ς (ΰτηϋ-εΰ-), ερ-τειχ-ί-διο-ς Luc. (τειχειί-), τνμ,β-ί-όιο-ς Orph. (ινμβο-), επι-, νπρ-ί-όιυ-ς Anth. (νπνο-), εφ-, επι-φατν-ί-διο-ς (φατνα-), φρεατ-ί-διο-ς, ψοιρ-ί-όιο-ς, νπο-χαλιν-ί-διο-ς (χαλινό-).

Haec suffician-t exempla adjectivorura iu ι-όιο-ς, quorum nurnerum ipsius quidem temporibus ingentem fuisse Herodianus π. μον. λέξεως 18 narrat. Sed accedunt nounulla, quae nec αόιος nec ίδιος, sed διος habent term inationem : άρμό-διο-ς (quod Regnierus traite p. 202 ad άρμόζειν verbum recte refert), βλνδιο-ς (cum βλύζω cohaerere videtur, de quo Lob. parall. p. 156), S -ρηΰείδΐο-ς posteri, ϊ-διο-ς (quod Curtius p. 579 recte ex * αΕε-ιο-ς ducit, aliter Pottius Et. F. I 2. p. 561). Jam vero in δ consonam videtur inquirendum , deinde in ι vocalem. Ac διος quidem terminatio jam supra in nominibus primitivis perlustrandis nobis occurrit, ibiquc Benfeyi et Meyeri opinionem , qua contra Graecae linguae leges perpetuas tja Sanscritum suffixum cum διο com paravere, rejeci (cf. § 3). Neque minus reprobauda videntur, quae Budenzius (xoc p. 66) et Buebler (της p. 30 squ.) protulerunt: mira quadam litterarum permutatione ιδ-ιο-ς et αδ-ιο-ς cum ικ-ο-ς et ax-ο-ς, ιτ-η-ς et ατ-η-ς aliisque * suffixis conferunt. Pottius denique primum Et. F. II i. p. 564 διος in nonnullis vocibus ad dies vocabulum rettulit, deinde ib. I 2 . p. 561 d litteram hiatus vitandi causa esse interpositam censuit, turn ib. II 2 . p. 883. 900 vehementer hanc quam ipse nuperrime statuit opinionem impugnat. Equidem , ut jam in primitivis percensendis (§ 3) feci, Curtium sequor, qui (de nom. form. p. 7, Grundz. p. 577 sequ.) ό consonam ante j semivocalem parasitica quadam ratione procreatam esse optime demonstravit. Sequitur, ut de t disputemus vocali. Qua in re ilia conferas velim, quae de adjectivis iu ι-αιο-ς supra (§ 14) dixi. Censeo igitur in his quoque nominibus in ι-διο-ς ultimam thematis voca­ lem in ι extenuatam eamque analogiam vocabula in consonas esse secuta.

28 Restat, ut de formatione et usu adjectivorum in ε-διο-ς pauca addamus, qua de re Lobeekius prolegg. p. 355 squ. et ad Phryn. p. 557, Regnierus p. 178. Simplicia poetarum propria, composita etiam iu prosa oratione iaveniuntur. Plerumque ι-διο-ς ad them ata in o adjungitur, deinde ad a nec non ad quamvis consonam ita tam en, ut vocales elidantur vel potius in » m utentur, consonae autem aut suffixum sine ulla mutatione excipiant aut ultimae syllabae faciant jacturam , sic ab τειχεβ- εν-ιειχ’-ί-όιο-ς. Syllabam a fine quartam longam esse debere censet Lobeekius, cujus regulae ' causa certe a rei metricae ratione est expetenda. Quae in hanc legem non quadrant, rejecit Lobeekius; recte num fecerit, quaestio. 2 . λιο-ς. §25. a) Brevis vocalis ante λιο-ς suffixum reperitur:

a in a n -ά-λιο~ς Hes. (άπ-αλό-ς Curtius p. 4 2 4 ), γηρ-ά-λιο-ς Hes. (ubi alii μηρ-α-λέο-ς supponunt, de quo Lob. prolegg. p. 100), ψ,-ά-λιο-ς Hes. (Ίμ-ά -λιο -ς, mensem apud Cretenses, ad rad. Ix, h -μάς refert Pottius Κ. Z. VII p. 85, de quo cf. Curtium p. 132), νψρ-α-λιο-ς Aesch. (cf. νψρ-α-λέο-ς), οξ-ά-λιο-ς Ath., τρωγ-ά-λιο-ςt Hes., φν-τ-ά-λιο-ς O rph., ψενδ-ά-λιο-ς Hes. (apud Stefanum sine documento Lob. 1.1.). s in ά ε ιδ -έ -λ ιο -ς Opp. (ά ε ίδ -ε -λ ο -ς ), α-ειχ-έ-λιο-ς H., unde a h -έ-λιο-ς (εϊχ-ε-λο-ς), * a F -έ-λιο-ς, άβέλιο-ς Cretenses (Ahr. Dor. p. 136) et Pamphyli (Hes. s. v .), άέλιος F ind., ψ λιος Η ., ηλιο-ς (ad rad. us recte refert Curtius p. 371 comparatque Aus-elii Lat.), άν-ήλιο-ς, άμι- et ανΟ-, δυς-, ευ-, παν-, προς-, ννχτ-έ-λιο-ς Plut. b) Longa vocalis ante λιο-ς exstat.

η in άπατ-ή-λιο-ς Η. (άπατ-η-λό-ς), άεχ-η-λιο-ς Η. [άεχήλια εργα άπ. εϊρ. II. Ο, 77), χάνθ-ψ λιο-ς (χάννος), χειμ-ή-λιο-ς Plat. (χειμήλια Η.), ω in άνεμ-ώ-λιο-ς Η. (άνεμος), άποφωλιο-ς Η .ι). *) μιταμώ λιος jam Frid. Aug. Wolfius in μιταμώ νιος corroxit.

29 c) Singulars est

αχέ-τ-λιο-ς H. De his adjectivis disputavere Leo Meyer II p. 448. 584, Lobeckius prolegg. p. 100 squ.; Pottius E t. F. II l. p. 603, Boppius III p. 4.11 squ. atque inprim is C urtius, de adjectivis Graecis et Latinis L litterae ope formatis. Haec adjectiva in Χιος cum nominibus in Χο-ς artissim e esse conectenda apparet, quamquam saepius λιο-ς terminatio ex falsae quam vocamus analogiae ratione videtur propagata. Unum est, de quo disputari placet. Vocales enim illae, quae ante λιο-ς reperiu n tu r, haud faciles sunt explicatu, quas quidem ego Curtium (1. 1. p. 10) secutus ad stirpes nominales refero easque aliorum nominum quae valde patet analogia illustrari opinor. Neque enim correptae modo ante suffixa inveniuntur vocales, ut in Χεητ-α-Χέο-ς (et quae reliqua in α-Χεο-ς term inantur, de quibus vid. § 35), αϊλ}t a-Xo-c, τροχ-α-Χό-ς, kap-a-la-s Sanscr., m ik-i-l-s Got., trem -u-lu-s, sim -i-li-s L at., εϊχ-ε-Χο-ς, verum etiam productae, ut in αιγ-η-Χό-ς, φειδ-ω-Χό-ς, αίμ,αι-ψρό-ς^ βροτ-ή-ΰιο-ς, fid-e-li-s, anim -a-li-s aliisque permultis. E t Boppius quidem 1. 1. vocales eas productas — idque, / ut opinor, rectissime — ad verba quaedam refert denominativa comparatque aiy-η-Χό-ς, φειό-ω-Χύ-ς cum ΰιγ-ή-ϋω, * φειδ-ώ-ΰω. Ex L atina vero ling, cum adjectivis in Χιος et Χεος (de quibus postea) nomina in i-liu-s, u-leu-s, a-li-s, i-li-s confert Curtius 1.1. p. 5. 9 ut caer-u-leu-s, haed-u-Ieu-s, nupti-a-li-s, frag-i-Ii-s, graec-i-li-s, alia. Quo nomina perm ulta quae vocamus propria in i-liu-s accedunt, u t Serv-i-liu-s, Verg-i-liu-s, Publ-i-liu-s aliaque, de quibus Leo Meyer II p. 449. 3. ϋιο-ς. § 26. a) Vocales correptae inveniuntur ante