Czolg Sherman III. Opis, dzialanie i utrzymanie [PDF]

Zitiervorschau

Th

e

Po

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ CENTRALNA KOMISJA REGULAMINOWA

lis h

Panc. 92 1944

In st

TYLKO DO 112XIKU SLUZBOWEGO

itu

te CZOLG an SHERMAN III d Si ko rs ki M us eu m Opis, dziaFanie i utrzymanie

WIELKA BRYTANIA 1944

Th

e

Po

AINISTERSTWO OBRONY NARODONEJ Centrvina Komisjs Regalaminowa

lis h

L.dz.2i65/C.K.R.44

In st

td.p.dnis 30 listopada 1944 r. Rozkaz wprowndzajy.

itu

te

dprowndznm do uZytku sIuZbowego instrukcj-;, "Czoig Sherman III. Opis, dziainnie i utrzymanie" Fanc192 1944 Instrukcja zostaia opracowana na podstowie ameryknnskich in strukcyj "TA 9-731 B. Aedium Tank M4A2", "TA 9-1750G Ordnance Laintenance General Motors Diesel 6-71 Power Plant for dedium Tanks A3A3, 13A5 and A4A2", "TA 9-1731F Ordnance Aaintenance

an d

Si ko

rs

Hydraulic Traversing echnnisai for Medium Tanks 1!14 and Modific-

ki

ations", ameryknnskiego wydswnictwn firmy General Motors Corporation "Two Cycle Diesel Engine, Series 71, Asintennnce iodel 6004 - Specjill" oraz skryptu A.F.V. School "Sheramn III Parade Maintenance, Crew Drill and Duties"

M us eu m

Z rozkazu MINISTRA OBRONY NARODOWEJ Przewodniczrt cy C.K.R. /-/ NARBUT-ZUCZYkSKI Gen.Bryg.

Th

e

III

Po

SPIS RZECZY

lis h

R

In st

DZDZIAZI OPIS OG6LNY

1.Dane og6lne 2.CicZar i wymiary 3.Dane 1iczbowe silnik6w 4.Paliwo 5. Dane liczbowe olejenia . . . . . ........... 6.Chiodzenie silnik4w 7.Zdolnoe6 czoiga 8.Uzbrojenie 9. Aumnicjn 1C). Opnncerzenie 11.G4sienice 12.Aczno6o 13.Obserwncja 14.Zaiog' 15.Giowne zespoly czoigs

itu

te

an d

Si ko

rs

ROZDZIAZ II ORGANY PRO JADZENIA

ki

1 1 2 3 3 4 5 5 6 6 7 7 7 8 8

M us eu 9 m

16.dilejsce kierowcy, ryczne dzwignie przyspieszeniq 17. Pedal 18.Zatrznsk rtcznych diwi6ien przyspieszenin ......

8

9

Th

Iv

e

P ol sprzc:giei . . . . . . . . 11 21. Pedal ish In st itu 13 cylindrilw 25. Oznaczenie silnikow itnumerscjn e 14 wysokoprnego an Diesla) og6lnie d . .. , nieznlienne . .S 1g i 32. Knrter i ko 20 33. Tuleje cylindrowe 20 r 34. olli korbowy sk 35. %otysko giowne iM us 40. Zrownowntenie eu26 41. Wai rawnownZqcy 42.•Giowicn 27m 43. Rozrze,d znworaw i wtryskiwpczy

19.Dzwignie kierownicze 20. Dwignin hnmulon postojowe2;o

10 10

22. WyIqczniki procy 23.I6Nignia przekisdniows

11 12

ROZDZIA% III ZESPOZ SILNIKOWY

13

24.Ukind zespoku silnikowego

14 26.Kierunki obrotow ' 27.Znsnds silnika 28.Znsads silnikn wysokoprznego Dies1n).2—suwoweso . . 15 16 . 29.Budown silnikow 30.Cz6ci silnikow 18 31.Znwieszenie silnikOw. ..... . .. 18 blok cylindrowy... ... . .• • ... . , . .

36.TIoki, 37. Korbowody 38.Napcd urzqdzen. silniko 39.Wni rozrzfldczy silniks

21 22 22 23 24 25 25

44.Znwory •

27

Th

e

V

Po

R OZDZIA% IV

lis h

OLEJ1!NIE SILNIKOd

...... . . .. 45. System olejenin silnikOw. . . 46. Objeg zewnytrzny oleju 47. Obie6 oleja wewnqtrz silnika 4U. 0z0,ci sk/ndowe ukindu olejenin 49. Zbiornik oleju 56. Zesp6/ pompek oleju 51. Piltry oleju 52. oodnn chiodnion oleju 53. Znwory przelewowe 54. Przewietrznnie knrteru 55. oskninik ol6nienin f)leju 56. Urzdzenie ostrzegnwoze o zbyt niskim ci6nieniu olejenin 57. Wsksinik poziomu oleju

In st

itu

te

an d

Si ko

R OZDZIAZV CHPDZENIE 3ILYTKod 58. System chiodzeniA 59.Typy ukindu chlodzenis 60. 0zOci skindowe nkIndu chiodzenil 61. Obie8 wody 62. Zbiornik glawny 63. Znw6r realujn,oy clinienie 64. ChIodnion wody

rs

ki

28 29 29 30 31 31 32 33 34 34 35 15 36

M us e39u m 37 38 38 39 39 40

Th

VI

e Pompka wodna 40 WentylatDr 41 Po ukindu chiQdzenis Przew,Jdy 42 Tennostnty 42 ls Zaw6ripowietrza 43 Wskaznikhtemperstury vb)dy 43 In ROZDZIAZ VI st .DOPZYW PO4IETRZA itu 44 71. Zadanie.ukindu doplywu tepowietrzi 44 72. Dzinlanie ukIadu 45 73. Czy6ci skladowe ukIadu a 45 74. Filtry pwrietrzn . . n.d ............ . . 46 75. Rurs ssqoa.,. . . 46 76. Znsuwy •powietrza . ... S ..... . . •,... 47 77. Dmuchawa ...... 48 78. Dsuszanie kJmory powietrznej iko ROZDZIAZ VII r sk UKZAD DOPP(dU PALIJA iM 49 79.OzOci skIndowe ukiadu dopiywu paliwa ..... , . . ... ..... . . . 80..0bieg us 4950 81..Zbiorniki.p01imi 82—Filtry eu 5051 ..... . , .... .. .,Fiatr piytkwy. 51 84. Fj.ltr,wt6rny.. ..... ...... m

65. 66. 67. 68. 69. 70.

83

85.. I.ompka zaailajtlea

52

Th

e

VII

Po

53 53 54!

86. Przewody psliwn 87. Kurek paliwn 88.4skainik poziomu paliwn

lis h

In st

R OZDZIAZ VIII dTRYSKIAIAOZ

itu

d(1). Zadsnie wtryskiwacza 50. Rozmieszczenie wtryskiwaczy 91.Budows wtryskiwaczs 92. Dzisinnie wtryskiwaczq 93. Ruchy tloczka 94.Dawkowsnie pnliwa 95.Zawory zwrotne 96. Urzcdzenie przyspieszeniowe 97. Utrzymnnie i nsprawy wtryskiwaczn 96. Rury wydechowe . . . . . . . . . . .

te

an d

REGULATOR OBROT6d 100, 101. 102. 103. 104. 105.

56 56 57 57 58 59 59 60 61

Si ko

R OZDZIAZ IX

99. Zsdanie regulstorn obrot6w

55

rs

ki

M us eu63 m

Zsmocowanie i nspyd regulators Giowne zespoly regulators 'Zespcii citarkow regulators Mechnnizm przeksinikowy Zespoi pokrywy Dzininnie regain -born w czasie °bra -tow jsiowych

61 62 62 62 63

64

Th

e

VIII

Po

1J6. Dzininnie regulntorn w. cznsie mnksymnlnych obrot6w. . .64 65 1J7. Regulncjn szczeliny mivizy-spn,Zynami 66 108.Regulncjn jalowych obrot6w

lis h

109. Ukind ciQgiei przyspieszenin

67

110.Synchronizncjn

68

In st

prncy silnik6w ROZDZIAZ

itu

X

PODGRZEJACZE POWIETRZA

te

70 70

111.Zndanie podgrzewaczy 112.Czc6ci skiadowe podgrzewnczy

an d

,ROZDZIAZ XI

Si ko

SPR4GA qa4NE

113. Typ i rozmieszczenie. sprzygiel 114. Glowne czy6ci skindowe sprzygin

71

rs

72

72 115.Koio rozpOowe 116.Tarcza sprzgin 73 117.Zesp6I: pokrywa t tarcza sprzynuj,,ca i tarczn dociskown 73 118.Atysko wyiqczajvie 74 119.Mechnnizm wy/qczoplcy 74 120.Mechanizm pedalu sprzQgiel 75 121.Urzqdzenie wylac cznkkiw.prnoy 75 76 122.Dzininnie sprzqgia 123.Luz pednIu sprzcgieI 77

ki

M us eu m

Th

e

IX

Po

lis h

R 0 Z D.Z I A Z

PRZEKZADNIA PRZEKJZUJJCA I

XII

NO KARD.ANOWY 78 78 79 79 80 80

124. Zndnnie przekindni przeknzujcej 125. dof sprzgin 126. Glawny wni nnpOowy 127. Knrter przekindni przeknzuj-cej 120. dni knrdanowy 129.Przeguby

In st

itu

te

an d

ROZDZIAZ XIII ZESPOZ PRZENIESIENIA NAPUU 130.PQdzial. nn podzespoiy

Si ko

R 0 :DZIAZ XIV G4SIENIOE I ZAWIESZENIE 131.Gqsienice ...... . . . 132.Piytki grisienic . . . . 133.Poiqczenis plytek . 134.Pracn ga„sienie 135.Znwieszenie 136.Ostrogi R.OZDZIAZ XV KADZUB I ATIEZA 137.R6Znice w budowie 130. PrzedzinI kierowcy 139. Komorn silnikown

81

rs

ki

82 82 83 84 84 84

M us eu m 65 85 85

Th

e

X

Po

86 86 87 87

140. olazy w kadiubie 141. Osionn winzu kierowcy 142. Niaz wie2y 143. Peryskopy

lis h

In st

. ROZDZIA% . XVI UdAGI 0 UZBROJENIU

itu

88 89 89 89

144. Uwngi o dzIala 145. Uwngi o k..m.. kal. 0,30 146. Uvingi o k. m. knl. 0,50 147. UWagi o pistolecie•maszynowym

te

an d

R-0 -ZDZIA% XVII

Si ko

NAP4D dIEZY

148. hodznje nnpydu wie2y . . 149. Giowne cz Oci skindowe rycznego nopydu wieY 150. Dzinisnie nnpdu. rycznego 151. 02q6ci bkindowe lydraulicznezo nopydu *wiey . „ 152. Silnik elektryczny wiety 153. KierownieA nppydu hydrPulicznego 154. Znwory bezpieczeAstwa. 155. Uruchamianie wie2y napydem hydraulicznym

rs

ki

89 90 91 . .. .91 92 92 93 93

M us eu m

Th

e

XI

Po

ROZDZ IAZ XVIII

lis h

INSIALACJI1 ELEKTRYCZNA

156. Typ, instnlacji elektrycznej . 157., Zradin prqdu 150. Urzqdzenin rozdzie1cze 159. Odbiorniki 160.Bateris akumulatorow 161. ay1qczniki baterii 162.Prqdnice ; .1(-5wne t 163.Zadownin 164.Rozruch silniczks Indowni

In st

itu

te

an d

165. Zespoly regulujqce 166. DzinInnie.zespoiow reguluy,,cych

94 94 95 95 96 98 98 98 100 1 00

101

Si ko

101 167. Glownn skrzynkn rozdzielczn 101 168.Tablics rozdzielczn kierowcy 169.Skrzynkn rozgnicins tsblicy rozdzielczej . . 104 170.Skrzynki rozgnicine komory silnikowej i komory bojowej 104 171.Skrzynkn rozdzielcza wiey 105 106 172.Aricznicn obrotown 107 173.Termiczne wyigozniki nadminrowe 108 174.Przewody elektryczne 175.Rozruszniki 108 110 176.Lampy przednie '110 177.Lnmpy tylne 110 178. Nyiqczniki zewnctrznych lamp kndiubs 111 179.06wietlenie werwtrzne czolgn 112 180.Sygnni dkaikowy 181.UrvIdzenis,ostrzegawcze 112 182.Elektryczne odpnlacze dzinia i k. m. 112

rs

ki

M us eu m

Th

e

XII

Po

ROZDZIAZ XIX

lis h

dYPOSJ3,2ENIE PRZECIWPOLROJE. 113 114

103. Urzqdzenie iJrzeciwpotnrowe stale 104., Gn4nice.przeno6ne

In st

'RJ2,DZIzi,t XX

itu

te

I-EGULACJE

114 185.Zgrnnie si1nik6w 114 186.Orownsnie obrotow silnik6w . . . .115 187.pynchronizncjn sprziel 108. Regulnajn hnmulc6w kierowniczych ..... ' . ' . • . . . .117 121 189. Regulncja popychnczy znwor6w 122 190. Tune regulncje 123 191. Regulncje insthlncji elektrycznej

an d

Si ko

rs

ROZDZIAZ XXI

WSKAZ&TKI PR0,VADZENI.4

ki

M us eu m

192.Uruchnminnie silnik6w w normnlnej tempernturze. . .. . .123 125 193.!j9iowa prnon silnlkow 125 tempernturach Uruchn4nnie silnik6w w niskich 194. 127 195.Rozruch jednego silnilw zn poaocn drugiego . 127 196.Razruch przez holownnie 128 197.Rusznnie 129 196. Jszdn do przodu 131 199. Jnzdn do tyiu

Th

e

XIII

Po

131

200.Normnlnn pracn silnik6w

lis h

132 133 133

201. Zntrzymywnnie si1nikow 202 Holownnie aszkodzones) ozoI3n 203. asknuiwki og61ne 0 - ZDZIA% XXII In RATSKAZSIIKI UTRZYMANIA s 204. Znsndy utrzymnnintczoIgn itu 206. Uwngi o smnrownniu. . te 208. Utrzymnnie filtr6w oleju a nd 211. Utrzymnnie fi1traw pnliwn Si 212. Utrzymnnie fi1trow powietrzn ko

134 135

205.Tsbelo olej6w i smnrciw

136

137 137 239. Sprnwdzsnie poziomu oleju zespoiu przeniesienin napydu 138 139 210.Zminnn oleju zespolu przeniesienin nnpcdu

207.Zminnn oleju silnikowego

rs

213.Zminnn wady chiodzqcej 21. - diesztinki przeciw znmorznniu 215.Utrzymsnie indowni pomocniczej 216.Utrzymnnie gn6nic 217.UW8Zi 3 myciu i czyszczeniu czoln 218.Uwnizi ogalhe o utrzymnniu 219.KeiEttki utrzymnnin R OZDZIii %

141 142

ki

XXIII

UTRZYILANIE a JARUNKACH SZCZEGOLNYCH 220.Utrzymnnie w cznsie aroz6w

144 145 147 147 148 149 150

M us eu m 150

Th

e

XIV

Po

151 , . 221.Paliwo w czasie mroz6w..... . . : . '. . . 151 222. Olej silnikowy w cznsie mrpz')w 223. Olej zespoiu przeniesienin nspydu w cznsie mroir5w . . .152 152 224.Inne oleje i smnry.w.cznsie mroz6w' 153 mroz6w .w.cznsie UkInd chlodzdnin 225. 153 226.InAtslocp elektryczna w cznsie mrozaw 154 Uwngi o ruzruchu silnik6w w niskich temperatursch . . 227. 155 Zntrzymywnnie silnik6w w niskich tempernturach. . . . 228. 155 innych specjnlnych warunkach 229.Utrzymnnie w

lis h

In st

itu

te

.11 0 Z. D Z. I.A,% XXIV,.

an d

iti'.ZT111.A. ZOOG' W UTRZYMANIU 230.Zsdnnie,musztry 231. Ohowin,zki zniogi 232.ZnsAdnicze komendy 233.llodznj przeglqd6w. 234. Tnheln,przeglqd6w 235. Przeglqd wstpny 236. Przeg10 10—minutowy 237. Przeg1qd postojowy kr(itki' 238. Przeglqd postojowy diugi ' 239. Przeglqd koAcowy . _ 240. Podzisi no grapy utrzymanin okresowego

Si ko

. 11:0ZDZIAZ XXV

rs

ki

155 156 156 161 163 164 166 168 170 171 176

M us eu m

2- 0SZUKIohNIE NAJC.Z4STSZYCH NIEDOMAGAN SILNI104 241. Uwagi 0g-6ine o prncy si1nikow Diesln

187

Th

e

XV

Po

188 242. Silnik nie dnje sic uruch)aio 245. Silnik nie dsje sib uruchomi6 w tempernturze 0°C (32°F) .109 244. Silnik prncuje nier6wno i powoduje nndmierne drgnnin . .189 193 245. Silnik latwo gnEinie 246. Silniki nie dnjg peinej mocy 194 247. Z rury wydechowej wyd)bywn si, obficie cznrny dym. . . .196 240. Z rury wydech,)wej wyd)bywn si, obficie niebieski dym . .197 197 240. Silne stuki w silniku 199 25.) . CiEinienie olejenin niedostnteczne 200 251. Silnik przeL;rzews si,

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

t

Po

lijZDZIA%

lis h

JPIS OGOLNY

In st

1. Dine ogedne

Czo?..g Sherman III ivI4A2 (Tabl. 1A, 1B, ac i 2) jest opancerzonym pojszdem gqsienicowym o wyglqdzie zewnQtrznym i uzbrojeniu wirboiwym dly wszystkich ozoigaw Shermnn klasy M4. Od innych typow tej klrey rotni 8i4 giownie zespolem silnik)wym, nntominst zesp6I przeniesieniy nnp0u, gqsienice, znwieszenie, .wieZq z koszem, stabilizntor dzioin ornz podstawy broni posiads identyczne. Jest on napQdzrny przez zesp6I 2 wysokoprqZnych si1nikow, umieszczonych w tyle kodldba.-

itu

te

an d

KadIub jest calkowicie spawanyp zae wiets lam; jednolitr ()slow) przenich karter6w jest przy6rubowann na przodzie kadiubn. Seryjny numer pojazdu ornz firms producenta.sq podane nn tabliozce umocownnej w koraorze bojowej z larwe j strony kierowcy. Instrukcja niniejsza znwiera opis i dzinInnie tych tylko zespo16w i urzqdzen, ktOre sq r6ine od znstosowanych , w czolgu•Shermrn V; w odniesieniu wise do zespol6w i urzqdzen pominictyoh w tej instrukcji naleiy posIugiwnd si4 instrukcjee Panc.88-1944-I. Ma onn r6wniet zrstosowrnie do 3" dziais samobietnego (3-Inch Gun L)tor Carriage M10), w czceci dotyozoej podwozin.

Si ko

rs

2. Clytar i wyminry

Ciirr czoiga w gotowo6ci bojowej Cictar wiety z dziaIem

ki

M us eu lb. 8035 lb. . m

29/00 kg 654i6 lb. 9090 4123 kg Cictrr zespolu przeniesienin napcdu 3645 kg (skrzynka przekiadniown,dyferencjal zwolnice z koismi nripOzRjrloymi grIsienice).

Th

e

Po

Dlugo66 cnIkowitn Szeroko66 caIkowita

5,93 m 19' 5 r1/46"). 2,62 m 8' 7").

dysoko66 cnikowita Prze6wit Rozstaw 6rodkilw gn,sienic• Nncisk jednostkowy (zatsienice o plytknch gum)

2,74 m 8' 11 3,/4"). 457 mm 1'.6"). 2,11 m 6! 11"). 1,3 kg/m2 (18,4 lb/c2)

lis h

In st

3. Dane limzbowe silnik6w

Dwn

itu

te

dwusuwowe silniki wysokoprcZne General Motors

model 6046, serii 71, o_bezpo6rednim wtrysku.

an d

2035 kg (4490 lb.). 0i0or zespolu silnikowego • 0d4Zor zespolu silnikowego wrnz z uklndem chIodzenin i miesznnka„ chlodzs,cq. . . .2322 kg (5120 lb.). Pojemno6d ukIndu chlodzenin knZdego silnikn 56,8 ltr (15 gol.oi-a.). Diugo66 enikowita zespolu silnikowego od przodu wentylatorn do lu)Acs prOnicy . .1,66 m (65 5/8"). Szerokoe6 cnIkowitti wmontowanego zespolu • silnikowego i4cznie z filtrpmi powietrz.1 50 m (59 5/32"). dysokA6 cnikowl.ta zespoi..0 silnikowego od wierzchoIkn skrzydla wentylntorn do 1,16 m (45 21/32"). korkn spustowego w dnie knrteru • 107,95 mm (4 1,/4"). Srednics cylindra ram (5"). Skok tIoka Pojemno66 kriZdego silniko . . . . . . 6965 cm3 (425 coli3). 3 - -tsunek sprOnnio 16 • 1 ClAnienie sprZnnin przy 1000 obr/min.. . .35,15 kg/cm?(500 lb/colt) NuaeracjA cylindrow od . strony wentylarn. Kolejno6o procy w silnikoch 1 - 4 - 2 -- 6 5.

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

3

Po

Stosunek obrotow walu korbowego silnika do obrot6w giownego waIU napcdowego. . . 100 : 137 .hoc rzeczywistn zespolu silriikowego (obu 380 K. (375 HP.) silnikow Iqcznie) moment obrotowy nn wale gl6wnego napcdu 121,7 kgm (880 stopofunt) przy 1500 obr./min. maksimum ) JsIowe obroty vIll korbowego silnika . . • 400 obr./min. Zslecana ilo.- obrotow po zntrzymaniu czoIga . . . 600 obr./min. Najwiksze obroty silnika pod peinym 3t 2100 obr./min. obciaZeniem NajwiOcsze obroty silnika bez obciatZenia • 2250 obr./min.

lis h

In st

itu

te

an d

4. Paliwo

Si ko

Rodzaj paliwo dla silnikow wysokoprgZnych (olej azowy). Pojemnoe6 kaidego z ernych zbiornikriw . . 225 ltr 59 /2 gsl.am). . z dolnych 55 ltr 14 1/2 gal.sm). Pojemno66 wezystkich zbiornikow razem. . 560 ltr 148 gal.am.). Pojemno66 zbiornika benzyny silniczks isdowni pomocniczej 16,4 ltr kwsrty am). NAGA:. Paliwo dzinla ujemnie na skorc ludzkei, wywbiujqc podrsZnienin dolegliwo6ci. Unikad zetknicin z pnliwem, a w wypadku zmoczenia nim skory wysuszy6 i starannie wymy6 to miejsce.

rs

5. Zesp61 silnikowy. Rodzaj oleju — w lecie itodzsj oleju — w zimie

ki

Dane liczbowe olejenin SAE 30. SA E 10.

M us eu m

Th

4

e

Po

Pojemno66 cniego ukindu olejenin knZdego 30,3 ltr 32 kwnrty sm.). silnikn Pojemno66 zbiornika oleju kntdego silnikn 22,7 ltr 24 kwnrty nm.). 8 kwnrt nm.). . . . .. 7,6 ltr 11066 oleju w silnika Pojemno66 karteru przekiadni przeknzuje,cej 2,4 ltr 2 1/2 kwarty om). Pojemno66 filtrn powietrzn.pierwszego typu 0,95 ltr 1.kwnrta am.). 3,3 ltr- 3 1/2 kwarty nm). Pojemnoe6 filtrn powietrza drugiego typu Pojemno66 filtrn powietrza trzeciego.typu 2,4 ltr (2 1/2 kwarty nm). ("Donaldson6) Zespdi przeniesierin napdu w jednym akindzie (skrzynkn przekladniown,dyferen144 1tr (152 kwnrty,nm.). °PI, zwolnice) . Zesp61 przeniesienin napqdu w ukladzie . . . . 129 ltr (136 kwnrt nm.). trojdzielnym . • Stabilizntor dziain i napqd wieZy: Rodzaj oleiu.- Univis.47 2,4 ltr (2 2/2 kwnrty Pm.). Pojemnoso uk1ndu stabilizatorn 0,95 ltr(1 kwarta nm.). Pojemno66 zbiornikn oleju stnbilizntorn 2.ojemno66 ukIndu hydrnulicznego nniadu Oilgenr. . . . . 3-,8 ltr (4 kwnrty nm.). wiezy ' Lognnsport . . . 13,2 ". (14 kwart am.). • Opornik dzinln: olej- do opornika U-.S.Army 2-96A lob R1XS-121 lub Rodzsj oleju C.S.1117A olbo znstpczo M.65. 7,6 ltr (16 pint). Pojemno66

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

6. Chlodzenie silnikow

ki

M us eu m

Silniki chiodzone wade, wzglcdnie mieszanke, niezamnrznjgcq. Pojemnoe6 ukindu chlodzenia knZdego 56,8 ltr (.15 gnl.nm.). silnikn

Th

e

Po

7. Zdolno66 czoign

lis h

NajwyZszn znleconn szybko66 jazdy nn drognch o 40 km/godz.(25 mil/godz.) twardej nnwierzchni NnjwyZszn dozwolonn szybko66 jazdy nn 48 km/godz.(30 mil/godz.) krotkich odoinknch Zdolno66 pokonywania pophyiogci: 60 % (31°) mnks. - pod góry 60 jo (31°) mnks. - z gory Zdolno66 przekraczanin przeszkod: . 250 cm (100") - rowy o szerokolici do . 100 om (40") nn nnjniZszym - brolly 0 gicboko6ci do biegu. Przeszkody pionowe: - ge4sienice ca0Setkachguruowych bez ostrog. do 60 cm (24"). - gqsienice caikowicie stnlowe lub.o plytkach gumowych z ostrognmi. . . . do 90 cm (36"). 25°. Dopuszcznlne pochylenie boczne

In st

itu

te

•

an d .

•

•

..

Si ko

8. Uzbrojenie

rs

ki

1 dzinlo knl. 75 pm g3, nn podstnwie M-34 wspolnej z k.m. w wiezy obrnonlnej o 360°. 0,30 (7,62 mm) w wieZy, na podstnwie wsp6lnej z dzis1nm. 1 1 k.m. plot. knl. 0,50 (12,7 mm) w wieZy (podstnwn obracylna wraz z kopaIke, vvieZy o 360°). 1 pistolet mnszynowy Thompson kri1. 0,45 (11,43 mm) osndzony w zaciskoch w wieZy. 1 k.m. kal. 0,30 (7,62 mm) osndzony nn.przodzie kndIuba w jnrzmie kulowym.

M us eu m

Th

•

e

6

Po

1 trojnag 152 do k. m. knl. 0,30. UNAGA: Niektee czoigi pierwszych serii M4A2 posindniy, procz wyZej wymienionogo uzbrojenin, 'jeszcze po 2 k.m. 0,30 (7,62 mm), osndzone nieruchomo w przodzie, kadiubn.

lis h

In st

9. Amunicjn

97 .nabojow (50% grannt6w, 40A grnnntow once, 10% pocisk6w dymnych). - • 1611. 0,50. . . 300 nnbojow(80% pngc.., 20% .smugoWych). . nabojciv 'WO% pine., 20A smugoWych). Kn1. 0,30. Kn1. 0,45. . . 660 nnbojeyw 'zwykiych. . . Grnnotow iNcznych 12 sztuk (4 obronne M2,-2 zaczepne M3 z zApnlnikiem M6, 4 dymne, 2 termitowe). Rozmieszczenie nmunicji przedstnwin TnblicA 3. Kal. 75 mm .

itu

te

an d

Si ko

10. Opancerzenie

Grubc66 pnncerzn: 51 ram 2'11., Kndlub - prz(d , 38 mm 1 /2"). -,tyi 38 mm 1 1/2"). - boki - wierzch 19 ram 3/4")). Niezn: - odlew,o grubo6ci 6cinn: 76 mm 3"). . . - przod 51 mm 2"). . . - boki 25 mm ^ 1"). - wierzch 51 ram 2"). - tyl. . . • o Nodto m niekterych miejscnch sq przyspnwnne dodntkowe plyty o graboeci 22 mm (7/8").

rs

ki

M us eu m

Th

e

PGq9ienice mon by6 dwojskiego bqdz o cIkowicie lisplytkistnlowe. Szeroko66 306,4 mm (12 1/16"). 152 mm - (6"). PodzioIkn g4sienicy h 2owierzchmin styku z ziemiq (plytki I ns (pIytki gumowe). . . 1,3 kilcm2 f Nocisk jednostkowy tit 12. Aczno66 ut e an d Si mil). ku 30 - 45 ko rs M238 ki M 13. Obserwncjn us znpewnionq bezpo6rednin,eu przedniej '6cinnie kodIubs. m 11. Gqsienice

tyyu: bMA o piytknch gumowych,

gumowe)

21582 cm2 3346 Onli2). 18,4' lb./co12).

Rodiostncjn btldz brytyjskn N° 19, be,dz nmeryksAska SCR-500, lub - 528 nlbo - 538. . Przy zsatosownniu rsdiOstocji typo nmerykonskiego ozoig posisdn drugs, rndiostocR - dow6dcy SCR-506. Zosig stncji smeryknnskie': - no rndiotelefon - 24 - 4.0 km 15 - 25 mil), - ns_ rndiotelegrnf- 48 - 72 Obs typy rndiostncji zopewninjn, wewnQtrznn, koMunikscjy telefonicznao Chorqgiewki sygnalizujqce 3 szt. (czerwonn, pomnrpnczown, zielonn). • Drzewoe nn flna M-2(0.

Obserwscjn jolt w,czoigu Sherman V, tj. przez peryskopy.Ponndto obserwocjQ kierowcs i strzelec prZedni mnje, do przodu przez szczeliny obserwocyjne w

Th

8

e

Po

MIN

14. ZnIogn

Zaloga skInda sic z 5 ludzi z funkcjami jnk, w czolgu Sherman V. Rozmieszczenie znIogi w czoigu - Dwreiden w wiezy, nn prnwo i z tylu zn dzinlem. przed dow6dce,. - Strzelec wiety w wiety no lewo.od dzialn. - Rndiotelefonista - Kierowen - na przodzie czolgn z lewej strony skrzynki przekIndniowej. - 8trze1e0 przedni - nn przodzie czoIgn z pr1wej strony skrzynki przekladniowej. 15. Glowne ZespoIy czoign

lis h

In st

itu

te

an d

Glciwne grapy zespoIow czoIgn: Kpdlub Wraz z znwieszeniem. - Obrotowawieta z kopuike,. - Zespol silnikowy z ukIndami doprowadzenin pnliwn i powietrzn, olejenin, chiodzenin i regulatory obrot6W. - Ukind przeniesienin napcdu od si1nikow na grAsienice. - Instnlncja elektryczna kndIuba i wie2y.. - Aechnnizm napcdu wiety.' Yodziai pod wzglcdem rozmieszczenia. - jak w ctoIga Sherman V.

Si ko

rs

ROZDZIA%, 1I• ORGANY PROWADZENIA

16. Miejsce kierowcy

ki

M us eu m

Siedpenie kierowcy mieeei. sic z lewej strony w przedzinle kiamo. cy i tnmte set zgrupownne:wszystkie orgnny prowndzenin (TWA. 4).

Th

e

Po

17. Pedal i rcczne diwignie , przyspieszenia

lis h

Pednl przyspieszenin znyjduje sie pod prnwe, noger kierowcy; jest on pole,czony przez ukInd oiggiel i diwigien z regulntornmi obrotow obu silnikOw i nnciOniccie go przyspieszn obroty obu silnikow w jednakowym stopniu. redo/a tego nnleiy utywno szczeelnie w czssie jnzdy. • Rcczne diwignie przyspieszenin, pa jednej no silnik, s t.vaiesz-

In st

itu

ozone nra wsporniku przed kierowc4, w znsiggu jego prnwej rgki. SluZe, one do: - Regulowsnin szybko6ci obrotow poszczegolnych silnikOw, gdy jeden z nick lub obn sq wylAczone przez sprzggIo. Przyspieszenie obrotow uzyekuje sic przez opuszcznnie dLvigni do dolu, podnoszenie znE5 dzwigni do ery powoduje obniZenie ilo6ci obrotow mz do calkowitego zatrzymania silnikn. - Utrzymania w1n6ciwych obrotow jniowych, gdy pednI.przyspieszenin jest puszczony. d tym celu naleZy dzwignie popchne,6 zlekks. do dolu, nastepnie podnosid wolno do gory, nt sig wyczuje, ze znskoczyly w poIozenie biegu jaiowego. - Zntrzymanin silnikow przez ustawienie pompek wtryskowych w pololenie niedopuszcznAce wtrysku pnliwn ("no fuel"). Coleco zntrzymnnin silnikOw diwignie nnleZy pchne„6 nn peIny skok. w gOre.

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Jedli obn silniki se, uruchomione i oba sprzegIn wiqozone, nnieZy operown6 obu diwigniami. razelm(wzdektOrychtrpach sq one sprzcZone). Przed 'ruszeniem czoiga nolezy ziowzie.upewnio sic, czy reczne dzwignie se, w poIoieniu biegu jnIowego.

18. Zatrzask recznych dzwigiin przyspieszenin

Pomigdzy obu

przyspieSzenin znnjduje sic trzecis

Th

e

- 10 -

Po

dZwignio poie„ozona z zotrzoskiem unieruchomisja,cym jednocze5nie obie dzwisaie przyspieszenis. Unieruchomienie nost(nouje przez popchniQcie

lis h

cthvigni 6rodkowej ku doiowi, J*1.do o ,. poru.

10.

In st

14wignie kieroWnicze

Dwie-d6wignie• kieroWnicze osodzone.sq no podiodze, przed siedzeniem kierowcy i se, uruchomione rcznie; . niazoleZnie jednn od druiej. 6iut one do kierowonia.oroz homownnin czolga. Przyciqgniccie jednnej - dwigni kieroTniczej do siebie powoduje zwolnienie obrot6w g: sienicy pa tej stronie i odpowiednie przyspieszenie obrotOw ge,sienicy przeciwnej, n Wicc skrvb. rzez rownoczesne przycifIgniccie obu diwigien kierowniczyeh do

itu

te

an d

• siebia, czolg zostOje znhomowony. - • JAWignia kierownicze nie se, wyposoZone w urzo,dzenie somoczynnego oahotiowywonio, dlotego przy zwnlninniu homulcow rinle z y je przesune,6 cnikowicie do przodu.

Si ko

20. D -wignis hamulon postojowego

rs

ki

CzOlgi stnrszego typu s• wyposoZone w osobny hnmulec postojowy, umieszczony no tyle skrzynki przekiodniowej. Ce1em znhnmownnin, noleZy eLwignic homUlco 'przesunqa jrak nnjdnlej do przOdu. HOmulcn tego nie wolno uZywn6 w cznsie jozdy.. d flowszych typsbh,czoig6* nie ran osobnego homuldn postojoweo,

M us eu m

notomiost do lasmoWnhla no postoju wykorzystnno homulde kierowniczo.

. AT•tym celu obie diwignie kierownioze sck wyposnione.w zoczepy, zoo nn podiodze czoign znojdujg sib 2 grzebienio , uruchominne dLvigniq z pedolomi nn obu jej koricnch. NociAniccie nog jedne.go pedsid powoduje podniesienie grtebieni i znryglownnie

kierowniczych.

Th

e

— 11 —

Po

Aby znhamown6 czoIg nn postaju, nnleZy mocno przyciggn,16 dZwignie kierownicze i, przy cnikowicie unieruchomionym czoiguyznryglows6 je Drzez naciAnicie odpowiedniego pedniu. Odhnmownnte nnstbuje przez nscianicie pednIu przeciwleglego i ods1.n4cie obu kierowniczych do przoclu. UWAGA: Przed uruchomieniem czolgR znwsze sprnwdzi6 czy hnmulec postojowy jest zwolniony.

lis h

In st

itu

21. Pedal. sprzggiel

te

Pedal sprzf,:gie/ jest umiesz‘zony wzdIni 6cinny, w Intwym ZSSiQu lewej nogi kierowcy. Zn po6rednictwem uklndu ciggieI i dZwigien wyLlczn on sprz(? gIn obu silnik6w jednocze6nie, o ile Zndne z nich nie zostnio wylekozone przy pomocy wyIsoznik6w prncy. Nie trzymn6 nogi nn pedsle podczns jazly.

an d

Si ko

22. iiiy/qczniki pricy

rs

2 gnIki wyIetcznikow prsoy znnjdujg.siq nn wsporniku powyZ(4 rQcanych dlwigien przyspieszenis. GnIki sq polsczbne z komieninmi, ktore unieruchaminjs, sprzcgIa w poIoleniu wyiqczenin. Zsdaniem ich jest umoZliwienie nspOu czoign jednym silnikiem, gdy drugi silnik jest uszkodzony. Calera wylAczenin jednego sprzcgIn nnleZy: - Wycisne6 caikowinie pedal sprze,..g. i91. - Nncisn46 i zwolnid zatrznsk pa srodku gnIki. - VilycisznA6 gni4 znsjdujqcc„ sj..b pa stronie sprzqgin, ktore MP byO wylEczone, powoli raz do zsskoczenin. - Pu6ci6 pedal Aby zwolnid zab1okowanie sprz4gIn nnlezy: - Wycisne,6 cnIkowicie pedal sprzeicl.

ki

M us eu m

Th

-12 -

e

Po

- dcisno6 zntrzask. - Arsune,6 gn1kc wyle,oznika cnIkoWicie. - Pu6ci6 pednIsprzgiel. • Gdy jedno lub obn sprzQgla sFt, w ten spos6b wy1'iczone, silniki moZna uruchamin6 lub zatrzymywa6 nieznleZnie jeden od drU6iego.

lis h

In st

UdAGA: Nie stnrn6 si9 wyl4cza6 sprzgiel przy pomocy wyia,cznikow prscy, je6li pedal sprzeielnie jest cnlkowicie wyci6nity. Je6li czoig ma by6 diuzszy czns unieruchomiony, znblokowanic obu sprzcgieI pow3nno by6 zwolnione.

itu Dwignis te Strony kierowcy. Aoie ona by6 ustawionn, pozn.biegiem an d iby zwolni6 zatrzask o dzininniu znpadS biegow odbywa sig w sposob ik cze. flusznnie— or biegu, wyjqtkowo, np. s cie, pinsku itp., ruszanie nastcpuje.z I k Potgdane jest, i sZybkokiach: M 5 (7 mil) us -z 19 eu m 23.

przekIndniown .

• Diwignia przekladniowa.znajduje

z prnwej jalowym, w 6 polOteniach,dyjqc

5 biegow do przodu'i bieg •wsteczny. Do wIqczenia I i wste'cznego biegu, koniecznym jest wycisn46 guzik na wierzcho1ku dLvigni,J: kowym. Zmiana zwykIy,•wysprzqgnnie pojedynw normalnych warunknch - z II dia mynewrowania w aiasnych miejscach, do ruszenia pod gor, w biegu. aby zraiana biegow odbywaln sib przy nastqpujElcych -z I na II bieg przy szybko6ci km ,(5 mile) 11 z II nn III " 11 km III na IV km (12a mil) z IV na V " 30 km (19. mil) Jechn6 za6 nnlety ns tnkim biegu, kt6ry pozwoli na pelne wykorzystn,. nie pracy silnika w grnnicnch regulownnych obrot6w (2100 obr/min.).

Th

e

- 13 -

Po

lis h

ROZDZI. AZ

III

ZESPO% SILNIKONY

In st

24. Ukkad zespoIu silnikowego

Napcd czoig6w stanowi 2 - dwusuwowe wysokopryzne silniki firmy

itu

General Motors, M6046 (Tnb1.5), ustnwione r6wnolegle obok siebie na tyle czolga. Kti. dy z silnik6w mote pracowa6 baxii niezalenie od drugiego, bgdZ teZ obs .silniki mogg prscows6 wsp6lnie jsko zesp6I. SprzyZenie silnik6w jest przeprodzone przez zsstosownnie przekIsdni przeknzujgcej nnpyd z wslow sprzygiel nn zszebiony z n iai igi6wSiQ z szybk. 1,37 obrot6w walu korbowego. , ny wsI napcdory,obracajgcy UZycie niezaleine jednego z silnik6w jest umoZliwione wypossZenin kndego silnika w osobne sprzygio, ktore maze by6 bgdi niersleZnie wylgczone, bgdz sprzOone ze sprzyglem drugiego silniks. OrPZ dziyki posindaniu osobnych urzgdzen przez knZdy silnik.

te

an d

Si ko

rs

25. Oznaczenie silnikow i numernejs cylindrow

ki

Silniki ustnwione se), w czoigu w ten spos6b, ze strong ad wentylPtorow sg skierowsne do tylu, zn6 strong od k61 rozpydowych - do przodu czolgs (Tab1.6). PoniewsZ jsko przod silniks uwaZa siy stront wentylatorn, przeto silnik lewy znsjduje sic po prswej stronie, zs6 silnik prawy, pa lewej stronie. w komorze silnikowej, pstrzqc ad tylu czoign. Silnik lewy jest oznsczony fnbrycznie "LA", za6 silnik "LC". Nsletiy 6ci61e przestrzev6 powyZszych oznsczeri, zwIsszczn - ns zspotrzebownnisch i przy wymionie czysci, poniewsZ nie wszystkie czq-

M us eu m

Th

e

-14 —

Po

eel obu silnikaw sq mi0zy s)bq zsmienne. Numeracja cylindr6w i fi1trow ppwietrzn - od przodu silnike t tj. od strony wentylators.

lis h

In st

26. Kierunki obrotow

Kieranek obrotow - w widoku ns przod silnik6w (Tsb1.7): Silnik lewy (LA) Silnik prnwy (LC) vulewo korbowy w .lewo w lewo • - del rozrzqdczy w prewo - Nepgd 1icznika obrotow. ..... w lewo w prnwo - denty1stor w lewo w prawo - Pompka peliWn ..... .. • w prawo. .w lewo w prawo Rozrusznik. w prewo w prswo - Prdnics w lewo w prawo - dsiek napcdU dmuChswy w lewo Glowny wsI nspcdowy, nspgdzany przez oba silniki, obrson sic w prawo. UdAGA: Kierunek'obrOtu-w prawo jest zgodny z kierunkiem wskszowek ze• ors, za6 kierunek w lewo jest odwrotny.

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

•27. Znsada silnikn - wysOkoprgnego (Dies1n)ogolnie

M us eu m

Talc jak Silnik benzynowy, Silnik wycokoprgtny (DiesIs) zamienis cieplo wytworzone w czesie spnInnia sic pnliws nA prnac w cylindrze ssmego siIniks. Od silniks benzynowego rotni sic gI6wnie metod uzytf.), do wprowsdzenia i—znpalenia psliws. Silnik benzynowy znsyss z gsnika mieszankc psliwn z powietrzem do kornory spnIania, gdzie jest one zspalans, pod koniep suwu sprctsniall przez iskrq.eiektryCzneo

Th

e

-15 -

Po

W silniku wysokoprcZnym tiok sprcZn tylko samo powietrze t ktore jest dostnrczane przez specjalne urzqdzenie tzw. dmuchnwc, r poliwo zostnje wtryLaiete do cylindrn w momencie nrijwiE:kszego spreZenin. dtrysk nnstepuje z duZq szybko6ciq powodujqc mocne rozpyienie poliwa, ktare wskutek wysokiej tetperatury sprcZonego powietrzn, znpnln sib: SPMr). d Silniku tym wiec gninik i urzqdzenie znplonowe se, zbcdne. Dzieki temu, Ze spreZone zostnje sumo powietrze, n nie, jvk w silniku benzynowym, miesznnkn pnliwn z powietrzem, nie mn obnwy snmozopionu w czn3ie suwu spryznnin. Powietrze mons wiyc spreZne do teiaperntury odpowiednio wysokiej do znpnlenin wtry6nietego pnliwn.

lis h

In st

itu

te

an d

28. Zasadn silnika wysokopreZnego 2-suwowego (Diesla) N silniku 2-suwowym nnpelninnie cylindrn powietrzem i wyciech

Si ko

spnlin nnstepuja„ w cznsie suwu prncy i suwu spreZanin, gdy tiok znajduje sic w poblizu d.z.p. dprowadznne powietrze pod ciftieniem wydmuchuje spaliny i wypelnia cylinder, wpadajc przez szereg szczelin w scinnie cylindrn w6wczns, gdy denko tiokn zncznie je odslanin6 w swoim ruchu do d.z.p. (Tab1.8-A). Prqd powietrza wypychn resztki spnlin przez 2 znwory wydechowe i wypeinin cylinder do nnstypnego suwu pracy, gdy denko tlokn znsioni szczeliny w swym ruchu do g.z.p. W dnlszym ruchu tiokn do gory zowory znmyknja„ sie,a dnwkn powietrzn zostnje spreZonn do cn 35 kg/cm2 (500 lb/cal2)Qalbl. 8-B), podnoszqc tempernture powietrzn do en 540°C (1000°F). Na kilknna6cie stopni przed g.z.p. do komory sprennin zostnje wtry6nictn odpowiednin dnwkn pnliwn przez wtryskiwacz (Tnb1.8-0). Wysoka tetaperntura powoduje nntychmiastowe zapnlenie siy pnliwn, ktOre trwn przez cniy czns wtrysku (tj.okoio 12° maks.). Pod wpIywem wytworzonego ciepin gnzy gwnitownie rozszerznjg sic i pchnj tlok w

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 16 -

Po

d61, dopoki znowu nie otworzo, sic znwory wydechowe (Tnbl.8-D); spnliny uchJdzo, do rury wydechowej. Gdy w dnlszym ruchu tiok odsioni szczeliny w cinnce cylindrn, nnstqpi nowe przedmuchnnie i nowe napeInienie cylindrn 4wieZym powietrzem. Only ten,cykl odbywn siv w knZdym cylindrze w cie,gu jednego obrota wniu korbowego, czyli w 2 suwnch i. staid nnzwn "silnik dwusuwowY

lis h

In st

itu

29. Budown

te

Silniki sq zbudoWsne bliZniaczo (symetrycznie) i w tnki som spo. sob sq rozmieszczone ich urzqdzenin. Kntdy.silnik:stnnOwi csIo66 samq w sobie i kntdy jest 6-cylindrowym, szeregowym, gornoznworowym, 2-suwoWym wysokoprQZnym o bezpo6rednim wtrysku chIodzonym wodso Srednicn cylin. drn - wynosi 107,95 mm (4,2"), s skok tIokn 127 mm.(5"). KnZdy silnik jest wyposnZony we wInsny ukisd doplywu psliws, urzqdzenie doprowndzajgce powietrze, uklady chiodzenin i olejenirk oroz pra,dnic i'rozrusznik.

30. Oz6ci

an d

Si ko

rs

silnikow nieznmienne.

ki

WiOcszo66 zespoI6w i czq,6ci mote by6 zastosowsnS bez r6Znicy bn„di do lewego, be ,di do. prnwego silnikfa. Pewne jednnk czc6ci nie Wznjemnie wymienne; przy wyrnirnie ich nsleZy znwsze uprzednio upewni6 siy, ze dsnn czcE56 lub zesp(5l jest rzeczywi6cie przeznnozorly do silniks,„ do ktorego run by6 znioZony 0zc6ci niewymienne pothicdzy silniksmi:

Podstnwn wodnej chlod.nicy oleju silnikowego.- Dmuchnws (zesp61). Korpus pompki wodnej.

M us eu m

Th

e

Po

- Zesp6I meohanizmu przekanikowego regulatora obrotow. - Tylnn osIonn waiow rownowezacego i rozrzqdczego. - Pokrywn mniego otworu w komorze kola rozpgdowego. - Zesp6I pokrywy regulntora obrotow. - Zesp6I pokrywy i dzwigni regulators obrot6w. - 2okrywa korpusu pompki wodnej. - Kolnno rury wydeohowej. - Zesp6I wentylntorn. - solo zybnte nqpviu dmuohnwy. - PrOnics (zesp6i). - Regulator obrotow (zesp6i). - Rurn Beaton (zesp6I). - Komora kola rozpgdowego. - Obudown meohanizmu przek*inikowego regulators obrotow. • Obudown chIodnicy oleju. - Obudown nnpgdu rozrusznika. - Rurn wydechown. - Przew6d odpiywowy pompki tIoczgoej oleju. - Zesp6I plyty Intozgoejl dolne poIctozenie. - Zesp6i plyty In,oz4cej, g6rne poIqczenie. - Zesp61 pompki zasilajacej pnliwn. - Zespoi pompki wodnej. - Zesp6I chiodnicy wody. - Zesp6I walks nnpqdu dmuchawy. • Zesp6I walks pionowego regulntorn obrot6w. - Zesp6I wnika diwigni regulntorn (nn pokrywie regulators obrot6w). - OsIonn pompki pnliwa. - Sprgyna zasuwy powietrza. - -iozrusznik (zesp6l). • 2rzew6d paliwa podgrzewnczy powietrzn - odcinek pomigdzy ernym

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-18 -

Po

dolnym wspornikiern na silniku. . - Przewad paliwn adcinek.od gornego wspornikn do ptmpki. - Przewad paliwa z pompki do-filtrn wt6rnego. - Zesp6I wspornikn dbiigien uruchntiajqcych ZOntki.. - dnIek dZwigien uruchnmiajqcych zcbatki. • • Przewod oleju do mnnometru. - Przew6d pnliwn z filtra wtornego do rury rozdzielczej pnliwn. - Rurn przelewown wody. Przewad odpowietrzajqcy giowicy.

lis h

In st

itu

te

31. Znwieszenie

an d

Silniki set polqczone ze sobn, od strony •wentylntorn przy pomocy plyty inczqcej, zng od strony kola rozpcdowego przy pomocy wspainej osIony kom6r. obu.sprzcgiei i knrteru prZekiadi. przeknzuj4cej. Zespoi silnikowy przymocownny jest dO podlOgi'w 3 punktnch: z tylu zn pomocq wspornik6w przy6rubowanych pOmiOzY obu silniknmi do pokryw walu korbowego; przednie punkty opnrcia stnnowin, 2 wsporniki zamocownne po bokreh oslon obu sprzcgiel. Te dwa wsporniki s wypo-. saZone w poduszki gumowe.

Si ko

rs

ki

32. Knrter i blok cylindrowy

M us eu m

Blok cylindrowy jest to jednolity odlew Zeliwny, etnnowiquywret; z karterm jednq caio66. Mn on ksztait wydiuZonej bkrzynki szeeciobc# cznej u dole nieco rozszerzonej. Jest on zbudownny symetrycznieluE4 clem poprzecznej.oal„co ttmoZliwin zni0Zenie oelony koin rozpgdowego • knrteru przekindni przekazujqcej po dowolnej'stronie. e bloku cylindrowym znnjduje • - 6 wymiennych tulei, wpnsowanych luzno w pionowe otwory wewne,trzb

Th

e

- 19 -

Po

- Koszulkn wodna, otnczajqon cniq diugo66 cylindrn, podzielonn nn 0206 erns, i doing. d przerwie miedzy jednq czOcio, a drugq znnjdujq sic szczeliny powietrzne cylindra. - 2 otwory doplywu wody chiodzqcej w dolnej cze6ci bloku (jeden zsmkniety nn6rubownnq, przykrywka) i otwory w ernej ozefici Iqoz:7,,ce sib z odpowiednimi otwornmi w glowicy, ktorymi przeplywn wodn. - Komorn powietrznn otncznjqon koszulke wodnz i stanowiqcs zbiornik doprowndznnego powietrzn z dmuchnwy do cylindr6w. - dewnqtrz pust3j dolnej czeeci - 7 nndlew6w z gninzdnmi nn erne p6ipanewki lozysk glOwnych z koikami 6rubowymi na znmocownnie pokryw p61ponewek dolnych. - gornej cz6ci bloku - gnlerie nn wai rozrzqdczy, Wni rriwnownqoy ze studzienknmi nn olej °viz otwory no popychnoze. - 4 6cinnie po zewnetrznej stronie bloku-nadlew i otwory nn zsraocownnie dmuohawy ornz 2 otwory dostepu do komory powietrzne j, zsmknicte pokrywnmi. - 6 identycznych otwor6w znsjduje sie po przeciwnej stronie bloku; w dwach z tych otwor6w sq umieszczone podgrzewncze powietrzn. - Knnniy oleju. - Szereg otworft rdzeniowych i do knnniciw oleju,znmkniiitych korknmi. - Po 2 koiki 6rubowe na dole przedniej i. tylnej 6cinny bloku, ustnlnjqce poioenie przedniej i tylnej - 14 koikow Lirubowych do zsmocownnin glowicy cylindrowej. - Szereg nagwintownnych otworow do znmocownnin pokryw, plyt i urzqdzen. Do przodu i do tylu bloku cylindrowego sq przy.6rubownne 2 plyty stslowe z uszczelknmi. Obie plyty posiodn4q w dole wycicin of wni korbowy, fa ponndto otwory nn wfaly urzqdzen silnikn i szereg nogwintowsnyCh otworkow no zamocowsnie oslon i karterciw, a mianowicie: na przedniej plycie osiony wfalu korbowego u dole i osiony wnift roz-

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-20-

Po

rzgdczego i rownowntIcego, u g6ry nn tylnej plycie - knrteru k61 zybntych nopydu'urzgdzeh silnikn i komory koin rozpcdowego. Do spodu karteru jest szczelnie przygrubowone dno knrtera. Na przodzie i nn tyle mn ono wybrzuszenin tworzoce przednin i tylnq studzienky oleju. KnZdn studzienka jest znopntrzonn w korek spustowy

lis h

In st

33. Tu1eje cylindrowe

itu

Ttaeje cylindrowe en, z utwnrdzohego Zeliwn i na g6rnym obwodzie mnje, kolnierz zapewninjqcy win6ciWe poiolenie w"bloku. Po6rodku tulei wywiercone 2 rzydy szczelih powietrznych, p0 32 w• kntdym rzdzie. Szczeliny te, o. grednicy 7,9 ma (5/16"), sc, wier6one sko6nie w stosunku do promienia cylindrn tulei w celu wywolonin wirownnio NT,,- )n.dnjqcego powietrzn i dokiadniejszego oczyszczenia cylindra ze spalin• .Tuleje se, chiodzone wod9„ no cniej dlugo4ei z wyjqtkiem przeuttne ni wok61 szczelin powietrznych, ktore chiodzi praid powietrza (Tvb1.2 'AT silnikach dO!numeru 6712455 tuleje byla wprasownne, zng od tee go numeru poczn,wszy - luno pasownne. Goma kraw0i tulei pnsowvnej wystaje 0,05 - 0,10 mm (0,002" - 0,004") ponsd g6rnn piaszczyzn.,; blo ku cylindrowego. • • 34. dn./. korbowy .

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

4nly korbowe obu silnikow se, jednakowe i wznjemnie wymienne.S9, one kute ze stall o duZej zawarto6ci wygla i obrobione terrnicznie. KnZdy posinda 7 czopOw giownych i 6 czop6w korbowych. D1n statycznej i dynamicznej, wykorbienia 1 i 6 se, znaputrzone w przeci* .wagi. Nn. przednim ioncu koZdego.wniu korbowego znajduje sic koio. zy-,', bite nap du porap4k aleju•oraz jest zoklinownny tiumik drgan. Tyi

Th

Y'

e

.n

24 e-

e

- 21 -

Po

Iu korbowego posindn kolnierz, do kt6rego jest przy6rubownne koiozQbnte o zcbnch sko6nych, sluZqce do nspedu urzsdzen silnika, som za6 koniec jest wydrq2ony i nn obrzetu znopntrzony w 2 k)lki ustninjqce i 6 otworaw nagwintownnych nn znmocownnie kola rozpcdowego. Obn korice wnlu sq uszczelnione sk6rzanymi dlnwiknmi ze sprZynnmi, pozn tym nn kole zlontym naps du urzqdzeA silnika jest umieszczony od storny zewnctrznej odrzutnik oleju (Tabl.9). W wale sq wywiercone kanaly do ale jenia loZysk glownych i korbowych. 35. %oZyska giciwne

lis h

In st

itu

te

an d

t to Kn2dy wal korbowy jest osndzony w 7 lotysknch nognych. S,, dwudzie1ne loZyska 61iz&)we o pnnewknch z brqzu olowiowego. Grime w pokrywnch przy6ru,pclIpnnewki s osadzone w nndlewach, za6 dolne bownnych do bloku cylindrmego. Pokrywy sib oznnczone liczbarni od 1 - 6 odpowiadnjqcymi numerscji cylindrow i przy zakiadaniu powinny by6 1iczbnmi skierownne w stronc dmuchswy. Gorne pciipsnewki mnjq wylZobiony knnaI oleju, po6rodku ktOrego znnjduje sic otwor doplywu oleju. Dolne p6ipnnewki sr gindkie. Psnewki sq zabezpieczone• przed obracaniem sic przy pomocy wys* pow i odpowindajqcych im woica,zarciwno w nndlewnch blokui jnk i ns pokrywnch. ozyska od 2 do 6 czopu s€ jednnkowe, nstominst IoZysko pierwszego czopn (przedniego) jest ponndto zaopatrzone w oporowe podkIndki przejmujqce obciqZenis poosiowe w obu kierunknch. Luz micdzy powierzchniq s panewkq wnIu wynosi przy nowych panewknch 0,05 - 0,10 mm (0,002" - 0,004") a granicq dopuszczalnego zuZycis jest luz 0,20 mm (0,008").

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-22 -

Po

36. Tioki

lis h

Tioki se, z Zeliwn ciqgliwego, nn ciej diugo6ci oszlif)wone powleczone waretwq cyny, co uraotliwin ich dokindne dopasowanie. Dno wgiybione, od spodu za6 usztywnione promieniowymi zeberknse„ mi, ktore uintwinje, chiodzenie. Sworznie tiokowe, typu piywnjo,ce;), osndzone sq w tulejnch brgzowych ze sko6nymi rowknmi doprowndzenin oleju w nndlewnch wewngtrz knzdeg) tioka. Kohce sworzni zamkniQte se, stnlowymi pokrywknmi, zybezpieczonymi przez pierFicienie aprqynuje,ce. Kn2ay tick posindn 6 Zeliwnych pier6cieni - 4 gorne, pojedyhoze o szeroko6ci 3,2 mm (1/8") - uszczelninjece i 2 dolne, tr6jdzielne szeroko6ci 4,8 mm (3/16") - zbiernAce. 4In6ciwe pololenie pierOcie. ni zbierajgcych nn tioku przedstowia Tnbl. 10. Luz micdzy gindzin„ oylindrn n powierzohnio tiokn wynosi 0,15 0,20 mm (0,006" - 0,008"), szczelinn znmkn pier6cienin uszczelninjq0,62 mm (0,02" - 0,0250, zed pier6cienin zbiernjqcego cego 0,5 0,25 - 0,50 mm (0,010" - 0,020").

In st

itu

te

an d

Si ko

37. Korbowody

rs

ki

obrobionej termiczniv Korbowody se, wykonnne ze stnli Ich golenie, o przekroju dwuteowym, moje, wiercony knnnl olejowy, ktorego dolny otwar jest knlibrowany i znopatrzony w jednokierunkowy znwire Giowy s dwudzielne, kn2dn polqczonn z wnIem korbowym dwiemn• pnnew6rubnai przez IoZyskn o 2 poipsnewknch z bre„zu olowiowego. knoh znnjduje, sic otwory na-doprowndzenie oleju; specjninie uksztaltowsne rowki nn powierzchni pclipanewek rozprowndznjr4 ole.j po cniej pnnewce i czopie korbowym. G6rne i dolne pclipnnewki nie se„ wznjemnie

zamienne.

M us eu m

Th

e

-23—

Po

W stopoe se, wprasowane.2 tulejki brgzowe, podobnie rowkowyne. 2ozost8wiony micdzy nimi luz 4,8 mm (3/16") siuy jnko kranral oleju. Stopks posi8do u g6ry nodlew z wierconymi konnliknmi tworzticymi rodznj rozpyl8ozn, przeZ- ktory.w.oznzie prncy silnikn zostaje wytryskiwony olej n8 dno tIokn f chiodzqc je w ten spos6b.

lis h

In st

33. Nnpcd urze,dzeri silnika

itu

Nnpcd urzglzeb. silniko znRjduje, sic nn tylnej pIycie w szczel-

te

nie znmknictej komorze. Nnpcd skIndn sic z 5 k6i zqbatych o zcboch sko6nych (Tnbl.11). 1(018 to sq nastcpujqce:

an d

- Ko10 zcb8te znmocownne Orubomi nn koInierzu molu korbowego pito uopcdzajgce. - L:olo zcbote po6rednie, osndzone nn pin6cie i obrnenjqce sic luLio no (Ace zamocowanej w ocinnie bloke cylindrowego. Koio poSrednie zozcbin sic z kolem nopcdzojn„cym i z jednym z 2 k6.1 zybntych g6rnych,• n wico bqdi z koiern zcbatym wnlu rozrzo„dozego, br dz z kolem zcbntym wnlu r6wnownqcego. -Kolo•ZOnte- walu rozrzqdczego. - Kolo zcbnte waltz rownowoZgcego z nnpcdem licznikn obrot6w. 01onte kola znzcbinje, sif,) ze obrocnjg z try snmr, szybko6cig, eo wnl korbowy. Se, one zoklinownne nn 2 wnlnch i zabezpieczone naArctkomi koronownnymi. Wonym jest przy znkIndaniu tych k61, Thy pntrzno nn tyl Silnikn, kolo o prnwoskrctnych zcbnch bylo ustnwione,po prnwej stronie bloku cylindrowego, lewoskrctne po lewej stronie.. Obn kolo s wyposnZone w jednej wielkoeci przeciwwsgi. Kole acb8te g6rnego wirnikn drnuchnwy. Jest ono znzcbione z kolem z038tym wnlu rozrze„dozego i nopcdzn, z8 po6rednictWem waIko- g6rnego wirnikn dmuchnwy, regulator obrot6w, pompkc wodn4, i pompkc poliwa.

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-24 -

Po

Jest ono wyposoZone w spryZynujqee sprzgieIko elostyczne, kt6re zopewnin rciwny bieg wirnikeiw dmuchow3q,obrocn SiQ z szybk.o4eir L 1,97 woIu korbowego. Ako zoposown z piosto, osodzono jest w 6eionie i tylnej plycie bloku cylindrowego, a zomoeowsno no 6eionie komory nnpydu urzqdzen silniko. Sluiy ono do osodzenio koIn poaredniego w wypndku zmiony kierunku obrotow wsIu korbowego. WAGA: NaleZy zwrsco6 uwogq no wlocieiwe ustnwienie k61 zybotych nnpydu. Koko zcbste wRlu rozrzqdczego i r6wnownzot oego powinny. zozybina siEc w miejsesch oznoczonyeh znokiem "0"; miejseo zszcbienis kola po6redniego z 2 innymi koIsmi so, oznnczone nn • wszystkich 3 koloch znikiem "L".

lis h

In st

itu

te

an d

3q. ani rozrzqdczy

Si ko

Woirezrzo,dczy;kuty ze styli, posiodo szyjki i gorby cementowone; jest on umieszezony w gOrnej czyksi bloku cylindrowego. 'do' jest wyposoZony w 18 utwordzonych gorb4w i uloZyskownny w / punktnoh.ZoZysks poerednie posindsjo„ dwudzielne ponewki, dociskone do ozoprlw wolu kotdo 2 sprytynujqeymi pier5eieninmi. G6rne pciiponewki moje„ z zewnqtrz nngwintownne otwory, przy pomocy ktoryeh sq•przy6rWooWone do bloku. Zozyskn skrnjne sF1 osodzone na osobnych poehwneh czopowych, znklinowonych no wnle. Pochwy wypOsnone sta„ w tr6jko/tne koInierze; do tyinego koinierzo jest zomoeowane koIo zcionte nopcdu rozrzEJ,du, do piosto, do kt6rej jest przy6rubowone kolo zy'bote o przedniego zo6 zcaboeh prostych napydu wentylotoro. Somo to koio jest osndzone no wale luino, z€36 koZdo ze drub poiqezenio przechodzi przez owolny ro piervez, dociskHny z dwcieh stron worstwomi pInskieh sprytyn. Urzgdz nie to znpewnin znncznq elostycznodo nnpydu (Tab1.12). Toreze koIn nnpydu ornz koia.nopdu wentylotorp rafijq nodlewy speininje,ce role przeciwwng,

rs

ki

M us eu m

Th

e

-25 -

Po

Obciqtenis poosiowe w silniku lewym (LA) przejmuje tylne loZysko,skrajne, zn6 w silniku prowym (LC) - przednie Iotysko skrsjne. dewnqtrz wra u rozrzY:Aczego prowndzi knnnl oleju do wszystkich 5 lotysk po6rednich.

lis h

In st

40. ZrAwnownZenie silniks

Sily mnsowe powstnjgce wskutek wirownnia wnIu korbowego i korbowod6w sq r6wnowsZone przy poqocy przeciwwng nn wykorbieninch togo wnIu. 4 Opisywnnym silniku ukOd wykorbieLjest tego rodznju, ze piemszy i szosty tiok porusznjo, sic w kierunknch przeciwnych, wskutek czego poWstsje w pIsszczyLlie pion)wej p8rn sil dn,Z4ca d')• obr6cenin bloku cylindrowego. Celea przeciwdzinInnis tym silom znstosowano 2 pry cicZarkaw przeciww8g, ktore je r6wnowsZg.4 tym celu zninstslowsno dodntkowy wral r6wnowaZqcy.,rowny co do diugosci i rownolegly do wnlu rozrzqdcZego i na obu koncsch obydwach wniOw umieszczonomimo6rodowo rawnej wielko6ci cicZArki, rozstnwione na ksZdym wale o -• 180° i w pInszczyznie. pionowej .r6wno1egle nn obu waInch. • 48/'rozrzqdczy i WRi rownowaZqcy obrocaj4 sic w przeciwnych kierunknch z szybko6cia, tnkfl ssmo, jak wal korbowy, w cznsie wig° obrotu cicizsrkow powstnjs party sil co do wielkoki rOWnn, Ale przeciwns co - do kierunku silos mosowym tIokow, r6wnowntqc je w ten sposcib. jemPoziome skIndowe sii mssowych obu cigiork6w znoszq 8i9 nie, wytwnrzsne.przez zespOI kntdej pary ciOarkOw ally, sczkoIwiek rcimne, sn, przeciwne sobie co do kierunku. •

itu

te

an d

Si ko

rs

41. 1rjl

rownownZtIcy.

ki

M us eu m

4s1 r6wnownZqcy (Tnbl.l3) jest to gIndki wal umieszczony w ernej czeici bloku cylindrowego. Jest on oendzony w 2 skrajnych IoZys-

Th

e

-26 -

Po

kach, tokich snmych jnk iotyskn skrnjne wolu rozrzn,dozego. Do koInierzn, pochwy tylnego czopu jest przymocownne 6rubnmi koio zybste nopcspecjal- • du z przeciwwng, zn6 do koinierzn pochwy przedniego ozopu na pinstn z przeciwwngri. Nra pia6cie jest osadzony obrotowo ciytPrek, . z nosunlytym min ownlnym knlaieniem, polqczony z zn pomoce, erUby. Po obu stronach knmienia se, ustnwione w ciytnrka 2 worstry pinskich sprytyn, odgrywnjqcych rot Q nmortyzatorn w rnzie rdtnicy szybkogoi obrotow pity i ciytnrkn.

lis h

In st

itu

te

42. Glowien

an d

odejmownlna giowics jest zamocownnn ns bloku cylindrowym, no stnlowych koiknch grubowych, termicznie obrobionych. liydzy glowicq n blokiem tnnjduje sic uszczelkn z miykkiej blnchy stolowej ornz uszczelkn korkowa. glowicy sq umieszctone wtryskiwacte, zawory wydechowe oroz ich rozrzild. Gninzdn zaworow wydechowych sn, wprnsownne w dolma„ Eiciony g wiry; przylgnin mn nnchylenie 45°. Od kntdego cYlindrn prowndzo, 2 kanaly wydechowe, kt6re przet wspolny otw6r z boku gipwicy Irkezq sic z sure, wydechowq. Gninzdn znwo'r6w, wtryskiwncze i kanniy- wydechowe sq otoczone koszulkg wodnq w giowicy. dtrySkiwncze nie sr chlodzone bez po6rednio lelz przez miedtisne tuleje, kt6i.e przechodzqprzez gIowicy. Dolny koniec tulei jest wprnsownny w giowicg, zag g6rny opiern SiC o nin, kolnierzem i jest uszczelniony specjalnegb rodznju uszcze kq ("nex)prenowq") (Tnbl. 34) doda chlodziwn z bloku cylindrowe- przedostnje sic 14 otworomi do giowicy. 6 otworciw odpiywowych znnjduje sic z boku glowicy.Fo tej snmej strsmie jest wiercony poziomy przew6d -oleju. dierzch glowicy posiadn dookoln nndlew w ksztnicie wysokiego obrzeto, nn ktorym opartn jest pokryWn z polerownnej blnchy stnlowej;

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 27 -

Po

2i,Jdzy pokrywy i nadlew zni)Z)nn jest uszczelkn. Pokrywn jest przy6rubowsnp do glowicy 4 erubsmi recznie docifIgnnymi. Do obu konc6w glowicy so, przymocownne grubami 2 wsporniki, kaZ-

lis h

dy znopstrzony w echo do podnoszehis.

In st

.43. Rozrzqd zswor6W i wtryskiwaczy

itu

Nad kadym cylindrem jest osndzony no - giowicy zesp61 3 ol.wigien, z ktorych 2 zawAytrzne uruchnminjn znwory wydeehowe, 6rodkows zn6 wtrySkiwncz (Tnb1.14). KsZfly zesp6I prncuje nn oddzielnym wniku, Todtrzymywsnym przez 2 wsporniki cad iwne, z ktorych kr1Zdy jest przyrnocownny do giowicy jeano, 6rubno Rncionn dz tigien. uruchnminjgcych znwory r fa j konce utwnrdzone i wypukle, rnmionn zn6 dwigien wtryskiwnczy en znopntrzone w (glinzdkn, w kt6rych sn, osndzone przegubowo speopine takoriezenin. Dzwignie urunhaminne se, prZez, gnrby walu roZrzqdcZego, zfa po6rednictwem popychnczy, kt6rych dlugo66 mote by6 .regulownnth Zerd.z popyawns nie opiern SiQ jednok bezpo6rednio o gnrb, lecz jest wpuszczoan w tulejc z rolkq nn iozysku igiowym, ktrirn toczy sic po gorbie. tulei miesci sic sprcynn popychnczn; erne miskn sprZyny opiern o giowicy, gdzie jest znbezpieczonn pier6cieniem. Tuleje popychnczy mieszczn sic w prowndnionch i se„ znbezpieczone pried obracnniem sic przez piytkc o specjninych wyciccinch, znmo-

te

an d

Si ko

rs

onang 'ftubami, w, glowicy.

ki

M us eu m

Wnlek dwigien'oraz wsp()rniki 1A.ch 6ruby mnjn, wiercone krhnly

i otwory

. 44. Znwory

Oba znwory wydechowe so, zwykiego typo grzybkowego; so, one wyko/inn ze stali chromowo-krzemowej i mnj4 utwnrdzone, trzonki. 2rowsdni-

Th

e

- 28 -

Po

ce zNic.)r6w wykonnne scY, z Zeliwn specjnlneco i wprnsownne w

lis h

SpryZyny zawor6w opierajq si gArnym-kOncem na miseczce osadzonej na dwudzieinym klinie stoZkowym, nnlotonym nn szyjce, trzonkn. Zawory otwiernjq sic nn 05° przed I.z.p. n znmyknjo, sic przy 55° p) minicciu d.z.p. (TWA...33). Znwpry w tym typie silniku prrcujil w tempernturze znncznie niZszej niZ w zwyklym silniku niskopr(2Zny (benzynowym) dziOci przepiukiwaniu i chlodzeniu cylindr6w. SwieZe p wietrze wpadn bowiem przez szczeliny w dole cylindrn i uchodzi i;cirq przez obn znwory w czRsie wydechu. Jest rzeczn, bnrdzo wnZn.q,ze wzglOu nn wysoko„ prcZnoo w cznsie pracy silnika n wicc zwic.kszone niebezpieczenstwo nieszczelno6ci ze wszystkimi jej skutkami, nby luz znworow byI dokindnie wyregulownny. din6ciwy luz pomicdzy trzonkami znworaw n koncami rnmion cnwigien pcwinien wynosio 0,28 - 0,33 rim (0,011" - 0,013") w silniku rozgrznnyq tj. przy tempernturze wody (4° — 86°C (165° — 185°F). Luz ten uzyskuje sic przez odpowiednie wydiuZenie lub skr6cenie Zerdzi popychn, czn ± zabezpieczenie jej przez nakrctkc regulujqcq.

In st

itu

te

an d

Si ko

RJZDZIAZ IV JLEJENIE SILNIKai

rs

ki

45. System olejenin silnikow

M us eu m

KeZdy silnik p,asiradra sw63 Wiasny ukind olejenin, kt6re odbywn sib obiegowo, systemem tzw. "suchy karter". Znpewnia to naleZyte ole jenie znspoku silnikowego nnwet przy wychyleninch czeign do 35°. 2.)jemn:Ao ukiaclu olejenin wynDsi w koZdym silniku 30,3 ltr (8 01.nm.), z czego sam zbiornik oleju zawiern 22,7 itr (6 ;111.(1-ca.) n reszta w silniku.

Th

e

-29-

Po

Ci6nienie olejenis wynosi przy obrotnch normnlnych 3 16 k(Vcm2 (45 lb./ca12).

lis h

zewnctrzry . oleju

•46..

In st

Schemst obiegu oleju jednego silnika przedstnwis Tab1.15. Poalpka tioctqca czerpie olej ze zbiornika i tioczy go przez filtr sistk)wy i chipdnicc oleju d) glownej galerii oleju w silniku, skn,d jest tioczony do Iozysk i powierzchni pracujr,cych. Cz06 oleju splyWP wprost, czy6o za6 jest kierowann kanniem przez filtr poclutsninjqcy nr dno karteru. Dwie poapki zbierojqce czerpiq olej z przedniej tylnej studzienki i• przetincznjq go z powrotem do zbiornika oleju.

itu

te

an d

47. Obiez oleju wewnqtrz silnikn

11)

Si ko

Z giownej gnlerii olej zostaje doprowndzony siedmiomn ksnninmi przez wiercenin w wale korbowym - do lotysk do Ioysk giownych, gl6w korbowodow i przez korbowody do Iotysk stopek korbowodow (swrznttiokowych) i rozpylnczy. . Dwa pionowe knnnly nn przodzie i tnkiet 2 knnnly w tylnej czc6ci bloke cylindrowego doprowndznja, olej do Iotysk wniu rawnowstqcego i skrsjnych lotysk wniu rozrzqdczego. %otyskn poEirednie tego wniu sq smnrowsne przez wiercenis wnIU, gnrby zn6 znnurznjq SiQ w oleju spiywnjo,cym do wgIgbien pod wniem. Pewnn ilo66 oleju z knnoIow doprowndzjqcych olej do Iotysk obu tych wniow przedostnje siy nn kola z0Dnte napcdu urzqdzen silniks, emnrujqc je . ,Ve wn£ •Fjowicy biegnie poziomy knnal, znsilnny olejem z przewod6w bloke cylindrowego przez pionowe wiercenin. Z krinnu tego,olej jest doprowndtnny przez wsporniki i drqtenin w waiksch do iotysk•

rs

e-

ki

M us eu m

Th

e

- 30 -

Po

dZwiien zaworaw i wtryskiwnczy. Nndminr oleju smnruje trzonki ZPVri-

lis h

row ornz prowndnice i spiywn do wgicbienin pod wnlem rozrza„dczym, n stfixtd wierceniami do zbiorniczkow znnjdujoych sic nn obu k)Acnch knrteru dmuchnwy, smnruje zOpy k6i nnpcdznje.cych wirniki ornz regulator obrotow silnikn. .2rzegrodn na spodzie knrteru dmuchnwy utrzymuje olej nn tnkim ze zyby koin dolnego wirnikn so, znnurzone w oleju. Nn przeciwnym. koncu wirnikn znnjduje sic main strzyknwka, ktorn wyrzucn olej no cicZarki regulntorn. Nndminr oleju spiywn nn dno knrteru. thechnnizm ornz lotyskn wnikn pionowego regulatorn obrotow smnrowane czy6ciowo rozbryzgiem oleju ze strzykawki, czy6ciowo zn6 olejem spIywajqcym w swej drodze powrotnej z giowicy ulindrowej przez Obudowc regulntoen nn dno knrteru. oZysko koin nnpOznja,cego dmuchnwc jest smnrownne olejem splywajqcym z zewnctrznej rurki prowndza,cej od tyinego poziomeg kanniu w bloku cylindrowpa, za6 zcby tego koln sq smnrownne wprost ze zbior nikn przez przewcid, ktorym przechodzi mgin olejown znwsze znnjduj„3,cn sic w zbiorniku. Nnpcd wentyintorn jest smnrowany przy pomocy specyl nego zewnytrznego przewodu, poiqczonego nn przodzie bloke cylindrowego z glawnf?, goleriq bloku. Z przewodu tego olej jest tioczony d wiercen w o6knch, tulejknch i koinch po6rednich, skqd spiywn nn zcby kal nnpdu wentylntorn smnrujc je. ZoZyskn wrilka wentylntorn so, swrows• ne rozbryzgiem z kol zybatych. Gladzie cylindr6w i.prowadnice ZPVP)raw srqnruje rozpylony olej.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

4a. Cz(7,6ci skindowe ukindu olejenin

skindowe ukiadu olejenia kaZdego silnikn: niornik olejta„ Zecipoi 3 kompok.olnia. - Filtry oleju.

Th

e

-31-

Po

• 4ocinn chiodnion oleju. Zowory przelewowe i zowcir redukcyjny. - l'rzewody i kannliki. •1/4(skfinik cignienin oleju. - Urzqdzenie ostrzegnwcze o zbyt niskim ci6nieniu olejenin. wskaLlika pnzi0mu oleju iv wspcilny din obu zilnik6w,wsksznik poziomu oleju z przelqcznikiem.

lis h

In st

itu

49. Zbiornik oleju

te

Dwn zbiorniki oleju (Tiibl.16), o pojemno6ci 22,7 ltr (6 gnl.sm.) kvZdy, sq zomocownne przy pomocy Grub i tn6m stnlowych do 6cinn =Iv) po obu stronnch zespoiu silnikowego. KnZdy zbiornik posindn sw6j mInsny• otwfir wlewowy tuz zn wieZn, (Tnb1.17). Otwiir jest znmknicty korkiem, znbezpieczonym Ioncuszkiem i od zewnqtrz oslonity pokrywq; ze zbiornikiem jest on poiqczJny przy pomocy wcn, przymocownnego 2 zncisknmi firubowymi. Przewody doplywu i odplywu oleju sq znmocownne /In dole bocznej 6cinny, zafi rurn przewietrznjqcn - w ernej 6cinnie zbiorniko. r 6cinnie tej jest znmocownny r6wniet nadnjnik wskflniks poziomu. dewnqtrz zbi)rniko znnjdujq sic 2 przegrody wzmncninp,ce jednn pionown i jedno poziomo v n u spodu kQrek spustowy. U4AGA: Nie nnpeinia6 nigdy zbiornikn olejem powyej poziomu "F" (full) na wskaLliku, gdyz w zbiorniku powinnn zowsze p0zosnte wolnn przestrzeri.

an d

Si ko

rs

50. ZespOI poinpek oleju

ki

M us eu m

Trzy pompki oleju kndego silniko SP umieszczone we wspr;lnej )budowie, tworzqc jeden zespOI. Zesp61 ten jest przymocownny do pokryw pierwszego i drugiego lozyska giciwnego i jest napcdzany od wniu korbowe go.

Th

e

-32-

Po

oszystkie 3 pompki sq typu trybikowego,-knZdn o 2 koanch zbstych o zcboch skoanych. Koin -zcbste pcdzflca pompki sq zaklinowsne nn wspanym wniku, n koin napcdzsne nn wsp6lnej psi. Nn wn/ku• jest zamocowsne rowniet koio zcbnte ) zcbnch prt)stych, zazcbinjqce sic z kolem poSrednim, osndzonym po wewnctrznej stronie osIony waiu korbowe, go i nspcdzsnym przez ten wni. . 2rzednis pompkn jest t/oczqos, dwie pozostnie zbiernjqce. L'odkown pompkn czerpie olej z przedniej, ra tylns - z tylnej studzienki i obie przetiscznjq •go, przaz Wrspolny lqcznik i przew6d, do zbiornikn. Z tylnq studzienks pompks jest poIticzonn przewodem, ktorego wlot jest osloni€ty sitkiem; tnkie ssaositko osInnin otw6rwlo-

lis h

In st

itu

towy do pompki 6rodkowej.

te

an d

2ompkn tloczqcs•znsysn olej ze zbiornikn i tIoczy . go do filtrn chlodnicy to nastunie do silnikn. d korpusie ponpki, po stronie cignienis, znnjduje sic zowar przelewowy.

Si ko

51. Filtry oleju

rs

Astcpne oczyszcZdnie olaju nnstcpuje nn. sitknchi• ktarymi sq opntrzona otwory wiotowe pompak zbiersjqcych. GIowne czyszczenia oleju odbywn sic w jego drodze powrotnej z silnikn ns filtrnch. typu pochlsninjqcego "AC". q stnlowym•korpusie filtrs . mie6ci sic wymianny element filtrujgcy, przytrzymywnny od g6ry przez spirslnq sprE;,,Zync:. Element ten skIsds sic z gusto dziurkownnego metnlowego cylindrn, ktary jest pokryty grubq wnrstwq materiniu pochlaninjqcego tzw. "Igneonitu".0y1in, der jest nnsunicty nn trzpien ns osi korpusu. Olej jest wtIncznny gornym. otworem i po . przej6ciu przez wsrstwc.pochInninjqcs„ dostsje 64 do 41-,kiks cylindrs, skqd otWorknmi d() wydrqZenin w trzpieniu i wylot u, spodu korpusu.

ki

M us eu m

Th

e

- 33 -

Po

KnZdy silnik jest wyp -)soZony w 2 tnkie filtry,•poInczone ze sob tZ zo filtromi, n oloj jest rownolegle. Przewody odpIywowe kierol:,!)ny jednym wsp6lnym przewodem do tylnej studzienki. J rozie zotkon:In filtry otwiern sii, zow6r przelewowy, regulujocy oi6nienie ukIodzie i olej dostnje sib innym przewodem wprost do studzienki z pominiciem filtry. Element filtry nie jest oczyszczolny; nnlety go wymieniod no nowy co 1600 km (1000 mil) lub po 100 godzinoch prncy silniko. 4szystkie 4 filtry cnIego zespolu silnikowego se, VIMOCOWPRO nn

lis h

In st

itu

te

wspalnej piycie, znmocownnej no przegrodzie w komorze bojowej.

Opr6cz wyZej opisnnych filtr6w pochIoniojRcych w nowszych .caodeloch zristosownno jeszcze filtr siotkowy. Filtr ten znnjduje si pcmiAzy pomkg tioczqeq n chIodnic oleju no obudowie wspolnej z chiod7 nicl, przy pom)cy trzpienio ustnwionego na osi korpusu i dociskonego

an d

do obudowy nokr,,;tkno 4ewnqtrz korpusu znojdujq si 2 wkIndki sintkowe o otworoch anA

Si ko

korek spustowy. nicy 0,13 mm (0,005"), u w dolnej czci obudowy Osobny . znwor przelewowy, umieszczony w obudowie, znbezpieczo icrZenie oleju no wypodek zotkonin si i filtry lub chiodnicy oleju. oikindki filtry noleZy czy6cio przy koZdej wymionie oleju silnikowego.

rs

52. dodno chi :Anion oleju

n-

t

ki

M us eu m

CzE3ci skIodowe wodnej chiodnicy oleju (Tobl.18): - Podstown przymocownnn do bloke cylindrowego. - 4Ip6ciwn ch/odnica, skindojco siy z elementow chIodzqcych wykononych ze stoli odpornej no korozj. -PInszcz wodny poigczony z ukindem chIodzenin silnikn i zomocowony no podstowie z korkiem spustowym. przelewowy umieszczony w podstowie (pkt.53).

Th

e

- 34 -

Po

Chiodnico oleju speinin podw6jno zndanie: ChIodzi olej, sdy silnik- jest rozgrzony. Po4,,rzewn szybko olej w cznsie nngrzewonio silnikn. Gdy zimny silnik zostnje.uruchomiony termostnt zomykn obit" wody przez jej chixinicc,askutek czego wodn, krn,Zno tylko w silnikn, szybko ogrzewn si). PoniewnZ pipszcz wcdny chiodnicy oloju jest poiqczony z tq cz6cie4 ukindu ch/Odzenin, wi4c i tempernturp oleju rownieZ szybko wzrnstn. Do ch/odnicy olej jest.t/oczony od do/u i,.po .przej6ciu przez elemonty chlodzqce, wypiywn gArq do gic5wnqj gnlerii oIejowej bloku. Znwor przelewowy zubezpiecza chiodnicc przed nadmiernYm ciAnieniem, wewn,itrznym.

lis h

In st

itu

te 53.

an d

Znwory przelewowe

Si ko

Trzy zuwory przelewowe zsbezpiecznj'q wiagoi.we ci6nienie oleju w ukladzie zswor w korpusie pompki tioczcej,zawar w pollstawie chIodnicy oleju orsz znwOr rep ulujqcy cisnienie olejenin, umieszczony w knnvle poworotnym nfa tyle bloku cylindrowego. Zowcir przelewowy regulujcy ciAnienie w chiodnicy oleju otwiers 814, gdy rOznicn cisnien przy wlocie i wylocie chiodnicy przekroczy 2,8 kg/cm2 (40 lb./cn12 ). Dzinlnnie znworow przeleWowych nnlezy sprnwdzn6 i znwory oczy6016 przy kntdornzowym odjqciu ich obsndy, n wicc pompki tioczqcej, chiodnicy oleju lub dnn luirteru. NnleZy W6WcznS wymieni6 r6wniez ich uszczelki.

rs

54. Przewietrznnie knrteru

ki

M us eu m

6zkod4we perry sq.odprOwodzune z karteru slinika, komory zcbatych nsPOu urzqdzen ornz z pod pokrywy giowicy przez ukind przewo-

Th

e

-35—

Po

dOw przewietrznjf3,cych. 2rzewietrznnie jest uintwione, poniewn 6wieZe powietrze z dmuchnwy znwsze. przedostnje sic w nieznnoznej ilo6ci do knrteru, wytwnrznjqc w nisi stnle 6406 niewielkie nndoi[inienie. Przeplywnjnce przez korter powietrze przedostnje sic przez wiercenie do komory kr51 zOntych nnpcdu urzqdzeii silnikn, n std nn tyl giowicy pod pokrywc znwor6w. Z komory zawer6w powietrze jest odprowndzone do regulntorn obrot6w, A std nn zewnqtrz.. Przy znstosownniu filtr6w powietrznYch pierwSzego typu, powietrze uchodzi przez wt Z gumowy, wyprowndzony od obudowy regulntorn przez otw6r w p6Ice. Jeai silnik jest wyposnZony w filtry powietrzne drugiego typu, powietrze jest wyprowndzone przez przewrid Zeliwny do filtrn powietrzv N° 1. Ponndto zbiornik oleju jest pole czony z komorq koio rozpcdowego przewodem, kt6ry odprowndzn powietrze, wydzielajn,ce•stc w zbiorniku przy osindnniu oleju powrotnego.

lis h

In st

itu

w

55.

te

an d

Si ko

dsknLaik ci6nienin oleju

rs

KnZdy silnik posindn sw0j wInsny wskainik ci5nienin oleju na tnblicy rozdzielczej kierowcy. asksinik ci6nienin oleju jest to zwykly ze skAin, 0 - 120 1b./cn12 (0 - 8,1 kg/cmz) poIqczony przewodem z pionowym knnnlea prgwndziloym olej do loiyskn wniu r6wnown2cego. w ty1nej 6cinnie bloku cylindrowego.

ki

M us eu m

56. Urzgdzenie ostrzegawcze o zbyt niskim

ci6nieniu oleju ZcWO-

UrzEidzenie to sklada sic z czerwonej lnmpki na tablicy rozdzielr czej kierowcy oraz z elektrycznego wyl4cznikn z boku tAblicy rozda:dea,-

Th

e

36 -

Po

czej,'Iqczonego w o'bw6d oIejenia. Gdy elAnienie. oleju spndnie Zej .J,E3 kg/cm2 (11. lb./aa12),elektryczny wylqcznik anmoczynnie zpy. kn obw6d i 6winteiko Nprmalne ,cionj.enie oleja w cznsie pricy silnikn wynosi 3,2 kg/ cm2 (45 lb./calZ), lednak na jsiowych obrotnch i przy rozgrznnyrasilnika aote spn66 aZ.do ,01 3 kg/ca2 (4 lb./ca12); w6wczns winteiko ppzostsje zapalone tak d u o, dop6ki obroty -silnika odpoWiednio nie • . . wzrosni. mimo zwiOcszenin obrot6w, 6winteiko nie zgnEinie, lab je61ilapali , si w czasie pricy silnikn na•800 - 1000 obr./min., e ilriik zatrzyma6 i przystui6 do poszakiwnnis niedomsgnnin. przyspiesZenin ra dodatkowy wylqcznik, kt6ry :tczna przerywa obw6d 6wiateika ostrzegnwczego, gdy zostnnie inn przesunicta w poiozenie. "no fuel", Znpobiegnjqc w -ten sposdb pried pnleniem sic Swisteika w czasie zotrzymanin silnika.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

.57 1 . dsknnik poziomu oleju

rs

NadnjnikLwsknnikn poziomu oleja silnikowego sa, umieszczone w lewya i prawym zblorniku Oleja. Nadnjnik skiadn sic z piywakn ornz ze zaienne6o oporu elekt.rycznego wiqczonego.do sieci elektrycznej. Jeden wsp6lny waknink, znnjdujqcy sic na tablicy rozdzielczej, siuzy do odczytywanin bqdZ pozioma oleja.w zbiorniknch oleju, pozioau pnliwn w zbiorniknch gVwnych, znleinie od poiolenin przelqcznikn znnjdujqce6o.sic nn tsblicy rozdzielczej ponnd wsknznikiea. Przelqcznik ten mote by6 ustswiony-w.nnstcpujqcych poioleninch: . - "FUEL" - pnliwo uRn prnwy zbiornik "L" lewy zbiornik - "OIL" - olej

ki

M us eu m

Th

e

- 3'7 -

Po

"R" - prnwy zbiornik "L" - lewy zbiornik - "OFF" - wskainik wyln„czony. Po sprnwdzeniu poziomu oleju, przelqcznik powinien by6 zvwsze ustnwiony w poiolenie odpowindnjqce zbiornikowi, z kt6rego ozerpie siy pn1iwo. Gdy poziom oleju w zbiorniku obniZy siq do 10 ltr (23/4 got. am.), wsknLiik dnje odczyt "E" (empty - pr6Zny). W silniknch p6Laiejszej produkcji znstosowano ponadto w knZdym zbiorniku oleju giytki prytowy wsknnik poziomu oleju,. zamocownny do korkn wlewu. din6ciwy poziom przy rozgrzanym silniku powinien wynosi6 25 cm (9 3/4") od dim zbiornika. isknznnym jest dorobienie tnkiego wsknZnika w zbiornikachl kt6re go nie posiadajq. •

lis h

In st

itu

te

an d

R 0 Z DZ I A % • V

Si ko

CHPDZENIE SILNIKdd

58. System chiodzenin

rs

ki

Silniki sq chiodzone wodq. KRzdy silnik posindn sw6j winsny uklnd chiodzenin, ktory jest cnIkowicie znmkniQty i szczelny, dziki ezeriu moZe prncown6 z nndcienieniem do 0,84 kg/cm2 (12 lb./co12) i z nnjwyZszq tempernturq wody 107°C (225°F). Chnrnkterystycznq oechq ukIndu jest dodntkowy, osobny zbiornik wody, sluiqcy do uzupeininnin wody w ukindzie, jnko zbiornik znpnsu wody ornz do skraplanin pnry i wyr/iwnywnnin ci6nienin w ukandzie. Plyn chiodzqcy: -' lecie - wodn. zimie wodn z domieszkq 1kynu przeciw zamnrznniu (np."frestone").

M us eu m

Th

e

-38 -

Po

I'ojemno66 ukIndu chiodzenin jednego silnikn wynosi 56,8 ltr (15 gol.nm.). 59. Typy ukIndu. ch/odzenin

lis h

In st

2 . typy ukindu chiodzenin: 6tosowane - Typ wcze6niejszy, wyr6Zninjcy sib tym, Ze zbiornik wody jest pOlut .czony jednym.ty1ko wqskim przewodem z rurq powrotnej wody do chiodnicy. Utwor odpiywu wody z. chiodnicy znajduje sj4 nn spodzie chiodnicy i jest poiqczony bezpArednio z ploszczem wodnym ch/odnicy oleju (Tabl.,19). - Typ p62Sniejszy, posisdn. zbiornik wody glOszy, poiqczony z resztq ukIndu dwomn przewodnmi.- Nn otw6r wylotowy.o mniejszym przekroju jest znmocowsnn rurn Wyrawnujca, ktors proWndzi. ze zbiornikv wprct do przewodu odpiywowego z - bhlodnicy i w dnlszym oinzu do pinszczs wodnego chlodnicy oleju. 0tw6r o wiOcszym przekroju jest pollczow ruri z g6rnn, cz(Aciq chiodnicy wody (Tnbl. 20 i 21).

itu

te

an d

Si ko

60. OzOci skIndowe ukIndu chlodzenin

rs

Ozcoci skIndowe uklndu chiodzenis knZdego silnika: - Zbi)rnik gIciwny. - 3hlodnion wody. -'Pompkn wodnn. dentylator. . • - PInszcz wodny b1okl_vcylindrowego. -'2Inszcz wodny chiodnicy oleju. - Przewody zewnqtrzne (rury metslowe i w(* , gUmowe). Teruostnty. dskninik teiaperntury wody z nodojnikiem.

ki

M us eu m

Th

et

e

-39-

Po

61. Obieg wody

lis h

Node, wprawionn w ruch przez pompkc wodnq, oplywa chiodnicy oleju i z pompki zostnje wtioczons do dolnej czc6ci bloku cylindrowego. Otwory w koszulce wodnej dookolo cylindrOw lqozq sic z odpowiednimi otwornmi w giowicy, w ktOrej.wodo krs,Zy dookoIa znworOw i wtryskiwn-

In st

wodn wypiywo 6 otwornrai do rury powrotnej (Tob1.22), ozy. zsmcov, $nej 6mibnmi no glowicy i, po minlyciu termostotow,dostsje siy

itu

przez gosry otw6r do chiodnicy wody, gdzie nostcpuje ohiodzenie.

te

62. Zbiornik glciwny

an d

U4.6wny zbiornik wody jest zsmocownny 6rubsmi nn bocznej piycie koilory silnikowej przy pom)cy 2 wspornikow. Zbiornik ppsinds no garze otw6r wlewu, z rurE, i sitkiem,zomknigty korkiem, w przodzie zo6 jeden lub 2 otwory odplywowe wody, zoleznie od typu uklodu. Dostcp z zewnqtrz do korkn wlewu przez otwar w osInninny jest klopq no zowinsnch. Zbiornik powinien byo stole nnpeIniony, n wodc noleZy wlewn6 do peInn, poniewsZ rurs znojdujco si w otworze wlewu nie dopu6ci do zbyt wysokiego pozi)mu wody, pozostswinjne znwsze wolnq przestrzen.

Si ko

rs

ki

63. ZowOr regulujo,ey cirinienie

M us eu m

korku znnjdujo siy otwory do wypuszczenio pnry ornz jest umieszczony zowOr ci6nieniowo-praniowy, regulujncy ciAnienie. UkIod dzioio normnlnie przy temperoturze wody o 58°C (105°F) wyiszej od otoczenia; w cznsie upoI6w tempernturn wody czysto przekraczn tepera-

tury wrzenis i ukind - dzioIn wowczas z nodci6nieniem; zawor cianienioydr6f3niowy otwiera sic dopiero, dy ci6nienie w ukindzie wzro6nie 00,84 kg/cm2 (12 lb./co12),co odpowindo tempernturze wody cs 10'(°C (225°F).

Th

e

- 40 -

Po

Zywar ci6nieniowo-pr6niowy otwiera sib rowniez wawczos, gdy ci 6nienie w ukindzie chiodzenin spndnie poniej. atmosferycznego i po wyr6wniniu ci6nien znmykn siy snmoczynnie, znbezpieczajqc ukind w ten sppsob przed uszkodzenieca. UdAGA: Korek wlewu nnleZy zdejmowne ostroznie, nby nie doznno opnram Je6li w.uklodzie jest nndci6nianie, noley obni46 obroty sil nikn, 11 temperoturO wody odpowiednio spndnie,

lis h

In st

itu

64. Chiodnin wody

te

Ohiodnicn wody, o pinskich pdziomych rurknch wodnych, jest umieszczonn nn tyle kndlubo i zwaocownna 6rubnmi przy poMocy 4 wbpornik6w z,podkiodkorai gumowyad do bocznej,pIyty kndlubo1 do piyty Zbiorwody rozmiesZczone s9„ pionowo po obu stronnch chiodce j. niki nicy. Okre6lomy je joko- zbiornik zewnctrzny od strony pnncerzn zbiornik wewrwtrzny, zwr6cony do chiodnicy drugieo silnikn. d zbiorniku zewntrznym znajdujEl. sic, 2 otwory - corny, doplywu wody ze nikn giownego i dolny odpiywu . wody do silniko.Powrscajgca do chAodnicy wodn wpndo przez g6rny:otw6r wewnytrznego zbiornikn, kt6reg) dolny otw6r jest stole zomkni0y. Od strony silnika jest do chiodnicy znocowonn osionn z duym otworem no wentylntor. Krinik spustowy cniego ukiodu znojduje 814 u.spodu pinszczrwodnego chiodnicy oleju i jest otwier'ny pokr(Aiem no zewntrznej goianie bloku cylindrowego. 65. 2ompko Wodno

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

,Odft.odkown pompko won jest - zsmocownnn no przodzie obudowy drim7 chawy.i nopydzknO przez wniek..dolnego wirniko zn po6rednictwera sprzt giaIko.klowego.

Th

e

- 41 -

Po

vValek pompki jest uloiyskownny w dwurzdowym Ioiysku kulkowym znbezpieczonym dlnwiknmi. Jd wycieknnin wody chroni spec jnlna uszcnalitko, osndzona przy wirniku pompki. Ponndto, jako dodntkowe uszczelnienie znstosownno pier5cien z drutu aicdzy wirnikiem pompki n Io'zyskiem.

lis h

Przed przecieknniem zn6 oleju wzdiuz waIkn znbezpiecza osionn, osndzonn za sprzegielkiem. Przykrywn korpusu ppmpki jest wydluonn w kolanko, kt(ire przy pomocy vica gumowego i znciek6w iqczy korpus pompki z pinszczen wodnym chiodnicy oleju. dodn dopiywn do pompki przez chlodnic.y oleju, odpiywn z86 przewodem do bloku cylindrowego.

In st

itu

te

Od spodu korpusu pompki prowndzi rurk0 spustows, zniqczono do plrszczn wodne.go chiodnicy oleju. ,toysko pompki jest wypelnione smnreu przy Skindnniu i nie wymagn dnlszego smnrownnin.

an d

66. 4entylntor

Si ko

Ukiad chiodzenin kndego silnikn jest wyposnZony we winsny wen, tylotor zamocownny w osobnym knrterze, ktorego dolma cz966 osinnia przad waiow rozrzqdczego i rownown±qceo, za6 gOrnn zweonn i wydiutono w ksztaicie wiey, stnnowi obudowc wentylatorn i jego nypcdu. • Drter ten jest znmocownny do przedniej piyty bloku i glowicy, n u zory znmknicty ownlnq pokrywq z otworem n8 waiek. dentylntor jest napcdzony od walla rozrzqdcze,p przez przekladni - ozoiowq, skindnjqcq sic z 4 MI zcbntych: koin napcdznjqcego no wale rozrzqdczym, koin nnpOznnego nn waIku wentylatorn i 2 kcii poerednich nn o6kachi wprnsowanych w 6cianc. k8rteru (Tnb1.23). Oki sq wiercone ndluiosiowo i promieniowo din smarownnin, zn6 kola zOnte osndzone na tulejknch. nur. 5-skrzydlowy wentylntor jest przymocowsny 6rubsmi do pinsty, 0rdzonej na wieloklinie waika i od przodu unieruchomionej 6rubso Wnlek wentylatorn wspiern sic na 2 loki. sksch kulkowych.

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 42 -

Po

Antylntor obrnen sic w otworze oslony chiodnicy z szybko6ciq 2,21 mazy wickszn, ad WAill korbowego. Ciqgnie on powietrze przez krntq' w komorze silnikowej i wypychn.je z komory nn Zewnqtrz przez chiodnicc wody, abniinjqc w ten sposa jej temperntury:. Jba wentylatory'obrncajq sic w przeciwnych kierunkach; jest wiv

lis h

In st

- bardzo wine aby przy znkindnniu nie zarlizni6 ich i zamocown6 nn win6oiwych silniknch. Niewin6ciwie bowiem znioane wentylntory wciggn4rby powietrze przez chiodnice do komory silnikowej, powodujqo przegrzewnnie -cniego ukindu .chiodzenin.

67.

itu

te

Przewody ukindu chiodzenia

an d

Przewody ukindu chiodzenin set to uksztnitownne w odpowiedni sposob rury metnlowe, Iqczone odcinknmi wcZy umowych. Krnwcdzie rur posindnje, zgrubienin, nn ktore jest naciqgnny wqz

i

Si ko

mocownny znciskowymi pier6cieninmi. Celem utrzymnnis szczelnogei ukindu nnleZy co pewien czas sprm

dzio i•dociqgnqd Elruby zncisk5w wcZy gumowych.

Rurn powrotnn wody (Tnb1.22) lest to odlew ieliwny z 6 otworknmi u spode i 2 gninzdami nn termostnty u gory. Jest onn znmocownns nn Eriowicy i znbezpieczonn przed wyciekiem uszczelknmi. 68. Termostaty

rs

ki

M us eu m

UkInd ChIodzenia kn2dego silnika jest. wyposnZony - w 2 termostnty, ktOrych-zndnniem jest przede wszystkilmskracenie okresu rezgrzewnnin sic zimnego silnika, n pa jego uruchomieniu, :niedopuszczenie do ob.niienin sic temperntury wody chiodzn,cej poniAej /0°C (158°P). Terraostnty sq asndzone nn przodzie rury powrotnej wody i zymkn.* • to w specjalnej obudowie (Tnb1.22), ktOrn jest pole,czona rure, o wi0t-

Th

e

-43 -

Po

szyli przekroju z chiodnica, wody, n rurq o przekroju mniejszyl (przele-

wowl,) z pInszczem wodnym chlodnicy oleju, z pominicciem chlodnicy wody. Fe uruchomieniu zimnego silnikn przeplyw wody do chlodnicy jest

lis h

zmIknity przez termostnty, kt6re kierujg only strumlen wody przez rury przelewowq i wok6I chlodnicy oleju wprost do b1oku cylindrowego, gIowicy i rury powrotnej. aobec odIqczenin ukIndu od chlodnicy wodn szybko rozgrzewn sic i r6wniez szybko rozgrzewn sly olej przepIywnjqcy przez chIodnicc oleju. Gdy teaperaturn wody osiqgnie 70°C (158°F) termostnty zoczynnjg sly otwiern6 i w6wczas wadn kro4Ay czy6clowo przez chlodnicc; wody,czcticiowo przez rury.przelewowq, dop6ki jej tempernturn nie wzro6nie do85cC 7,85°2) i termostnty zupelnie sly nie otworzr 46wczos struraieA wody przeplywn przez chlodnicc wody.

In st

itu

te

an d

Si ko

69. Znwor powietrzn

4 obudowie termostnt6w mie6cl sly rc wniez rcznie uruchn;ainny znwir powietrzn. Znwor ten noley otwiern6 w cznsie nnpelninnin ukindu oroz spuszczonin wody z ukladu. 2oza tym zawar powinien by6 stale znriknity. - 70.

rs

asknnik temperntury wody

ki

M us eu m

askninik temperntury wady, ze skolq ad 40° do 240°F, osobny dln koideo silniknl jest uraieszczony na tablicy rozdzielczej.kierowcy; jego nadnjnik znnjduje sic w przedniej czc6ci rury powrotnej wody. 4 cznsie prncy silnikow nnley czcsto odczytywn6 tempernturc we-

,

oby znpoblec ich prze3rzewtiniu. Silniki procujg najwydstniej przy tempernturze wody chlodz, Icej 79° - 82°C (175° - 180°F); w cznsie upni6w mo t e ono wzrosn,16 do 107°C

Th

- 44 -

e (225°F) szkody dia silnikow. Normalna bowiem temperatura wocly Pbez chIodzEicej w czaoie pracy silnik6w jest wyisza o 58°C (105°F) od tem. perstury o otoczenia. Przed rOzgrzaniem silnik6w do temperatury co najmniej 71°Cli(160°F) sh nie wolno ruszae. In ROZDZIAZ VI st DOPPW POJIETRZA i tu ukindu doplywu 71..Zndnnie te powietrzn an orPz do d wydajnie ckiodzi Si ko 72. r Koidy silnik posiada sciwj winsny sk dzinInnie i nnacjAnienie M t us care). (poczqtek tiok eu koniec 48°.po d.z.p.) powietrze wpndn 48° przed d:z.p. dskutek m przepluknnie powietrzn

Zadaniea uklndu dopiywu powietrzn jest dostnrczenie cylindrow w ilo6ci niezbydnej do proceau spnlanin pnliwa przelluchnnie cylindrow ze spnlin. Jednocze6nie przyplywajcice powiewewn,Arzne czy6ci silnikR, zwIsszcza znwpry, trze co MP dodatni wpiyw nn je6o prncc. Dzininnie ukindu

uklnd dopiywu powietrzn, kt6jest nastcpujqce: Dmuchnwn znsysn powietrze z atmosfery poprzez 3 filtry i tIoczy ktoje do koiuory powietrznej, wytwnrznjqc w niej stole re rzy nnjwy2szych obrotnch silnikn dochodzi do .0,5 kg/cm? (7 lb./

reo

Z chwilq odsionlycin przez

szczelin wiotowych

i wypycha spRliwy przez znWory wydechowe. lindrze wiraw powietrznych (pntrz pkt.33),

do cylindro wytworzonych w cycylindrn jest

Th

e

-45 -

Po

jest bnrdzo dokindne teak, ze gdy szczeliny i znwory zostnno, zp'akniQte, cylinder jest napeIniony czystym powi.etrzem.wystarozajqcycl do zupeInego spalenia caiej dawki pnliwn, jakie M8 by6 wtry6nikite (Tab1.24).

lis h

In st

13. Czy6ci skindowe ukladu

GiOwne czt.6ci skIndowe ukIadu dopIywu powietrzn: -Filtry powietrzn. - Rurn ssqcn. - Znsuwn powietrzs. - Drauchnws. - Kos ora powietrznn i szczeliny wlotowe cylindrow.

itu

te

an d

74. Filtry powietrzn

Si ko

Ukind kaZdego silnikn jest wyposniony w 3 filtry powietrzn typu olejowego; std one osndzone nn rurze ssfIcej z boku silnikn. sic mi(Azy sob d uZyciu sa, 3 typy filtr6w(Tnb1.25) gi6wnie rozminrsmi ornz ksztaItem i rozmieszczeniem otworiw wlotu powietrzn. Nnleiy jednsk pnmic, ,tno, Ze wszystkie 6 filtr6w crate go zespoIu silnikowego musza„ byo znstosownne tego snmego typu. Typ pierwszy - otwor wlota powietrzn jeden z boku korpusu. Typ drugi. . liczne wn,skie 'otwory wlotu powietrzn rozmieszczone poziomo na obwodzie korpusu. Typ trzeci . - otwory wlotu powietrzn ownlne, rozmieszczOne pionowo na obwodzie; z bok6w pokrywy 2 znciski sp/N2ynowe.• (Donaldson) Budown filtr6w wszystkich trzech typ6w jest nn og6l takn Bawl. KaZdy filtr sklndn sic z: - Korpusu z wylotem oczyszczonego powietrzn i otwornmi wlotu powie-

rs

ki

M us eu m

Th

e

-46-

Po

trzn ns obwodzie; .dolnn czc6O korpusu s:tnnowi zbiornik oleju. - Eleentu z wi6r6w metslowych wewngtrz korpusu. - 2okrywy dociskanej do korpusu erubet ankrcitke, moylkowct. Dzioinnie: powietrze znsyssne przez otwory nn obwodzie korpust jest kierownne ku dolowi ponnd powierzchnic oleju, ktary wchIsnin ciqsze zanieczyszczenis; nsstypnie powietrze przechodzi przez element filtru, gdzie Oczyszczo siy z drobniejszych'zanieczyszczeri wreszcie wchodzi do przewodu prowndzgoego do rury sse,cej i do dmuchewy. (5. Rura ssqco

lis h

In st

itu

te

an d

;oars ssfIca jest szczelnie zomocowonn pa zewnetrznej stronie kor pusu dmuchowy. U g6ry posioda ono 3 otwory z koinierzomi nn osndzeniu filtr6w powietrza oraz,po stronie dmuchowy, prostokntny otw6rwy. lotowy, przedzielony pionowyh nndlewem (Tob1.26).

Si ko

/6. Zsbuwy powietrze

rs

otworze wylotowym sad, osndzone na wsp6lnym waiku 2 bliznincze zasuwy, znmyksjocce dopiyw powietrza do dmuchswy. Sn, one .utuchomione przez elektromngnes, zsmocownny pa zewnytrznej stronie rury ssqcej i wiqcznny przyciskiera no toblicy rozdzielczej kierowcy. Zosuwy pOwietrzo stanoWio, dodotkowe urzqdzenie do zairzymywnnin silnikv. Urzqdzenin tego monn uywoo tylko w wypodkach konieczno6cip gdy. silnik Ale daje sic zmtrzymm6 w sposob normslny przez myiqczenie wtrysku paliwa, np. zdy poliwo zostsnie przypadkowo wpioWadzone przez dmuchnwy. dtedy, oczywigdie, ani dwignie przyspieszenia ani regulator obrotow nie majq wpiywu nn ogroniczenie °bra-tow silniko. Oelem- zntrzymonin silnikm przy pomocy VISUW powietrza, nnlezy przycisk tego silniko ns tablicy rozdzielczej trzyrnm6 aSct6niyty tank diugo, dopoki silnik nie zgaklie.

ki

M us eu m

Th

e

77.

— 47 -

Dmuchnwn Dmuchawn (Tnb1.27) skiodn sib z: - Korpusu szczelnie zamccowonego no 6cianie b1oku cylindrowe2). - Dwach, osndzonych w korpusie, wirnik6w oluminiowych, ktore,obrnenj:lo siti w przeciwywoh kierunknoh, dzirain jr,, podobnie jnk pompkn trybikown. - NopOu. Korpus jest to tAebrowony z zewn4trz, cylindryczny odlew z otworeri wlotowym od strony rury ss4cej i wylotowym od strony si1nikn;otw6r wlotowy jest osioni€ty sistkq. Dwie plyty znmykaje, prz6d tyl korpusu, a w nioh osodzon$ sq waIki wirnikow. Do tych plyt sq przy6rubowsne pokrywy; ks&ly wirnik posinds 3 6migIn 6rubowe, wewntrz drqZone, o sko6nych nnciccisch na powierzchni, znpewnisjqoych jednostnjne tioczenie powietrzo. dslki wirnikow s4 uloiyskowsne od przodu w dwurzydowym Ioiysku oporowo-noanym, z przeciwnej strony w IoZysku kulkowym jednorzqdo,. wym. Skorzane uszcze1ki po obn stronnoh zabezpieczajg pried upIywem powietrzn no zewnqtrz l jak r6wniez pried przenikaniem oleju z ioysk do wntrzn dmuchnwy. Nirniki zazybisje, sib ze sob4 przy pomooy dweich, jednnkowejwielvko6ci l k61 zOontyoh o zOoch sko6nych, tzw. regulncyjnyoh, znmocownwirnikow, jok-, nych no tylnych koncsch obu wsIk6w; nntomiast kolwiek pozornie zszytione, nie dotykrjo, sic wonle i wskutek Lego nie wymn,-;ajn, smarownnin. Nlneciwe luzy pomiydzy orsz pomiydzy wirniknmi i Icorpusem podnje Tab1.28,. Dmuchown jest nopydznnn od. wslu rozrz4dozego przez czolovv.kprzekIndnic o zOach sko6nych, za porednictwem wnIks napc;.dznivego. Ns czojednym koncu tee wnikn jest znmocownne kolo zebn te przek1idni p lowej, drugi zn6 koniec, oprtrzony zewncitrznym wieloklinem, jest 0sndzony w odpowindsje,cym mu wieloklinie wewnqtrz pinsty przy6rubown-

Po

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 48 -

Po

nej nf, kale regulncyjnym waikn jrnego. wirnika. 4 ten spos6b weiek nnp,,:dzp gamy wirnik z•szybko6ciEl, 1,97 obrot6w wnlu korbowego; wirnik dolny otrzymuje napgd przez kola regulncyjne. Drgzonn Os kola napcdzPjJcego jest. Osadzonn w loZysku 61izt;owym w tylnej plycie bloku cylindrawego, zn6 vvnlek naggdowy jest osionicty,p2chwq znmocowanq 6rubami do pokrywy korpusu dmuchnwy. ' przedni koniec walk0 g6rnego,wirnika jest opatrzony wieloklinem wewngtrznyM, ktory siuy do nnpgdu regulntOra obrot6m. dniek dolnego wirnikn nspgdza -•od przodu pOmpkg wodnno.od tylu - pompkg zasilpjecCs, instycznesprZegieiko nra wniku napgdzajsccym chroni od dreri • skrgtnych. 78. Osusznnie komory powietrznej,

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

W cznsie. pricy silnikn pPrp wodnP, ktorej pewns ilo66 jest zpwsze zmieszsnn z dostnrczsnym przez dmuchawg powietrzem, skrapin sic i os;Lnds nn dnie komory powietrznej. Ponndto,. gdy tiok mijn szczeliny wlotowe,A.o komory tej przedostaje sic olej z cylindrow i rawniei splywo nP dno komory. Oiecze te ss, odprowsdznne z komory powietrznei przez wiercenin w przedniej 6cinnie bloku cylindrowego i przez rurke 6ciekown, wypro, wadzonq ns zewngtrz. Przewody te haleZy utrzymywn6 w czysto6ci, nby znpewni6 stPie .nnlekrte ususznnie komory powietrznej..Zbyt wielkie nngromadzenie wody, n zwinszczn oleju mogioby doprowndzi6 do pownLiych znburzen wet uszkodzen silnikn, np.gdyby.olej z komory powietrznej przedostsi sig z powrotem do cylindr6w.

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 49 -

Po

ROZDZIAZ VII

lis79. h

UOAD DOPPSU PALLIA Czy od. skIndowe ukIndu dopiywu pnliwn

In st

Kndy silnik jest wyposatony w sw6j wlnsny ukind dopIywu i spnInnis ps1W-0. Uk1ndy jednAk obu silnik6w std ze sob polnozone idzinwsp61nie, c.;dy obn silniki sri, uruchomione. Gl6wne czc6ci sklodowe ukIndu kndego silnikn: - Filtry pnliwn. - Fompka znsilajon. Rury, lqczniki i przewody pnliwn.

itu

te

an d

Czegci skindowe w9p6lne d1a . obu silnik6w: • Zbiorniki pnliwa.

Si ko

- Efridnjniki wsknnikn poziomu pAliwR. - Kurek pnliwn z przelqcznikiem nn prnwy lub lewy zbiornik.

- visksznik poziomu pnliwn z przeiqcznikiem. 80. Obieg pnliwn

rs

ki

Pompkn zneysn paliwo z prawego lub lewego dolnego zbiorniko przez filtr piytkowy i tioczy je przez drugi filtr do wtryskiwyczy, ktare w koncu SW/YU sprcanin wtryskujg odpowiedniq dnwkc do cylindrOw. Nnqminr pAliwa pow/Tien do gornego zbiornikn po te.j stronie, z ktorej jest ono znsysane (Tnb1.29). Ten stAly obieg paliwn w ukindzie, ktorego ansilenie dochodzi do 180 ltr/godz. (40 01.am../godz.) przy nnjwyiszych obrotnch silnikv, ran nn - Przephikanie ukindu i usunicie powietrzA, ktoreby moglo przedosta6

M us eu m

Th

e

50 -

Po

sib przez nieszczelnodci.

lis h

- Chiodzenie wtryskiwoczy.

In st

81. Zbiorniki poliwn

o obu stronach komory silnikowej. zomocowane 2 pnry zbiornizbiornik g6rny,o pojemnooci 225 ltr (50,5 gal.om.), jest kow zbiornikiem gIownym, zog dolny, o pojemno6ci 55 ltr (14,5 gol.om.,)..! zbiornikiem rezerwowym. G6rny zbiornik jest ustnwiony no palce, zoo dolny - n8 podiodze komory'silnikowej, obok zbiorniko 01eju silnikowego. Obo zbiorniki sq zomocownne przy .pomocy poskft metnlowych drub. d gornym zbiorniku.znojduje sib korek wlewu, dostqpny przez otwar w kndiubie, zamknity pokrywy ornz elektryczny nadojnik pozioilu poIiwo typu plywnkowego. Zbiornik gamy jest polgozony elnatycznie ze zbiornikiem dolnym przy pornocy rur i vINzo z zociskomi sprckrnowymi. 2rzew6d odpiywowy pnliwo miedci sic u spodu dolnego zbiDrniko, zod przewod powrotny poliwo jest zni4czony do zbiorniko g6rnego. (Tabl$30). Jbozbiorniki wyposoZone w osobne korki spustowe; korek spustowy gornego zbiornika jest dos-4pny po odjciu pokrywy w poice, zad korek zbiorniko dolnego - po Odjciu pokrywy u spodu kndiubo.

itu

te

an d

Si ko

rs

82. Filtry poliwn

ki

M us eu m

Doklodne oczyszczenle paliwo przed doprow8dzeniem go dO Wtryskiwaczy jest bardzo woZne, gdyLobecnodo drobnych nawet czOci stolych w poliwie mote spowodown6 zotkanie otworkft rozpylaczy, nnwet przedwczesne zuycie tioczk6w i tulejek wtryskiwaczy. Dintego, niezoleZnie oa mnlybh filtrow, umieszczonych w korpusie saraych wtryskiwoczy,

Th

e

— 51 —

Po

ppliw) przecholzi w swym obieol przez 2 filtry:

lis h

-Altr pierwszy-pomivizy zbiirnikie,, pompke zosilojn,cq. • pomi,4zy ;gip irapic wtryskiwaczem. Piltr wt6rny

In st

03. Filtr piytkowy

Filtr pierwszy (Tabl. 31-A) jest typu piytkowego; jest on zamocowony na wsporniku obok filtrow oleju no przerodzie iewn4trz korpueu filtro znajduje si(j element filtrujqcy, skiodojcy si z szeregu cienkich piytek o gruboaci 0,05 mm (0,002"), dociskonych denkiem i sprtynet spirolnat. Otmir dopiywowy, oznaczony nopisem "In" i odpiywowy, oznoczony nopisem. "Out", znojduje, siy w pokrywie, ktra jest zomocoWano nokr,ztk do eworznia ustowionedo n1 osi filtra i 3-_cz tcego jego cz sci skiodowe. 3worzen jest w dolnej czeci wiercony, co pozwals nu umieszczenie w nim korka.spustowego. Dzinionie: 4plywojgce korpusu paliwo °pads no dno, gazie ossdzoj ciisze zonieczyszczenia,nastclpnie jest przeciskone pomidzy plytkami, oczyszczajqc si dokiodniej i odplywn do pompki. Co miesiqo nolezy oczy6cia filtry piytkowe, s ich elementy przemye w .czystym oleju gozowym.

itu

te

an d

Si ko

04. Filtr wtnrny

rs

ki

M us eu m

Zcwnctrzno budown filtry wtornego jest podobno do budowy filtry piytkowego. Element filtruP'oy nie jest oczyszczalny, lecz wTaienny. Sklodo sic. on z dziurkowanego cylindro otoczonego worstwa,' "Ignemite, od spodu jest osionivty denkiem blaszollym, od ery za4 dociskony spryzyna4. Sworzeri iqczqcy jest wewnqtrz drs„iony i tworzy Icons' odO.ywowy (Tob1.31-B). Poliwo jest tioczone przez element, gdzie sic ponownie oczyszczo

Th

e

- 52 -

Po

i przez otworki dostnje s14 do kanniu odpiywowego, ktdrego wylotmajduje'sly nn 6rodku pokrywy i jest oznnczony "Oat". Filtr ten jest zamocownny z boku silnika pozn filtrem powietrza N° 3. Pa przejechaniu 1600 km (1000 rail) lib pc) 100 godzinnch pricy silnik6w, naley wymieni6 eleinenty filtrow wt6rnych.

lis h

In st

85. Pompkn zasilnjqoa

itu

Pompka zasilnjqcn (Tab1.32), typo skrzydeikowego,,jest znaoco-

te

wans,ns tyle karteru dmuchawy i napOzann'prZez walek dolnego wirnika , dmuchawy za po6rednictwem ziaczn w ksztal4p litery"U". Stslowy.wirnik, stanowie4 cy jednq oalo66 z waikiem pompki, jest wirniku scl osadzone dws ustaWipny mimcArOdowo w,korpusie pompki: skrzydelka rozpychane od wewnqtrz sprcZynnt; obracnj4 sib one wrvz z wirnikiem w korpUsie pompki, zngarninjqc pnliwo z otworu dopiYwowego i tioczqc go do' otworu odpiywowego. ..•

an d

Si ko

Nn walku od strony dmuchnwy se, umieszczone 2 sko6ne uszczelki;

zadnniem ich jest utrzymnnie ci6nienin w pornpce i zabezpieczenie pompki pl'zed przecieknniem oleju z k61 reguluj4cych dmuchnwy. Pompkn. prncuje z wydajno6cin 180 ltr/godz. (40 011.am./godz.)

rs

ki

przy najwiekszych obrotsch silnika. Jest inn znopntrzonn w znw6r przelewowy, ktary nie dopuszczn do powstnnia nadmiernego) cignienis.w ukindzie. Znwar jest umieszczany ha pokrywie korpusu pompki i.otwie-

M us eu m

gdy cionienie. paliwn w-pompce wzro6nie do en 4,2 kg.cm2 ra (60 lb./cal2), przepuszcznjqc pnliwo ze strony tioczenia na strony zasysanin. •• -Nnleiy- sprawdza6 szczelna66.pompki paliwn pa kazdych. 50 godzinnch prnoy. Je2dli cisnienie pnliwn w ukiadzie przy 2100 obrotach silnika nn minute spndnie poniZej 1,75 kg/cm2 (25 lb./cn12 ) i. zostnnie stwierdzone, ze przyczynq jest sinbe dzinlanie pompki, nnlekr jc wymieni6.

Th

e

-53-

Po

86.

lis h

rrzewody paliwa

Ukiad przewod6w pnliwo (Tnb1.30) skinda sic w wiskszej czeci ze sztywnych rurek metnlowych t przymocowanyoh do 6cifin komory silnikowej i do silnika metnlowy4ii achwytnmi. No odoinknch. pomicdzy filtrem piytkowym n pompkq ornz mi0zy filtrem wymiennym ra kurkiem pnliwn,zostosowano przewody gictkie. 4 ukindzie so, obficie stosowone °To?, kolanka metnlowe. Przew6d rozdzielczy poliwo no poszczegalne cylindry, oroz przewad zbiorazy paliwa powroonjwego do zbiornikn biegno, rownolegle wzdluz giowicy, przy czymprzew6d rozdzielczy znajduje sic poniiej

In st

przewodu zbiorczego.

itu

te

an d

Kn2]dy z nich posiada 6 .otwor6w, zn6 do kadego wtryskiwnczn sr zniczone 2 knbIgkownte rurki doplywu i odpiywu paliwa (rurki doplywowe od strony wentylotors). Rurki to nie 10,czs, sic bezpoSrednio z odpow iednimi przewodomi, lecz se, osadzone nn wierzchu glowicy w otworsch knnslow, ktore wyprowodzone nn boku gkowicy i mrjg poItIczenie z przewodami zbiorczym i rozdzielczym przez Igczniki orsz otworki. W ukiad doplywu paliwa wiylzone s rownlei przewody pnliwn podgrzewnczy powietrzn. Pois,czenie znnjduje sic tlth przy filtrze plytkowym prawego silniks (L po stronie zbiornikn paliwn.

Si ko

rs

87. 'Zurek

poliwn

ki

M us eu m

Kurek paliwn sluiy nie tylko do otwieranin i zamykanin przepiywu paliwa, lecz r6wniei do przeiaczonin nn prawy lub lewy zbiornik. Jest on osndzony na przegrodzie od strony komory bojowej i mote by6 ustowiony w 3 poiozeninch: Rozkn do gory - poloenie znalkniL.cia ("Off").

Th

e

-54-

Po

- Rclezkn ns prnwy zbiornik win,ozony ("R.H."). - Rqczkn w lewo - lewy. zbiornik,wiqczony'(1.H."). .Przy tej konstrukcji.pnliwo nie. mote by6 pobierane jednoczeanie z prrwego i leWego zbiorni„ka, nPwet przy uruchomieniu obu silnik6w. UnleZy ow:cncn6 uwag, aby z chwilo„ wyczerpnnin jednego zbiornikn gi6wnego '(Wskainik poziomu pnliwn do odczyt "E"), nie- pobiers6 paliwo ze zbiornikn - rezerwowego, lecz przeIgozy6 kurek nn drugi zbiornik gI6wny. Dopiero po:opr6tnieniu Obu glownych zbiornikow moinD cawpn6 ze zbiornikow rezerwowych. Przy przeiqoznniu kurka neinmeciwlegiy zhiornik, pamict-)6 o rawnoczesnym prze.l.qozeniu wsksinikn poziomu pnliwn nn win6ciWy zbiornik. Doplyw pnliwn nnlety zamykno: - Gdy stlniki zostnly zgaszone i nie przewiduje sits ich uruchomienin przez pewien czns. - Po zokoAczeniu jnzdy dziennej. !-J ?red znpnrhownniem.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

88. Jskanik poziomu pnliwn.

rs

aektryczny- wskntnik poziomu.pnliwn nn tnblicy rozdzielozej kiJarowcy podnje', zaletnie od pololenin-Tolgozonego z nim przeillozniks, bo,d6 poziom oleju silnikOwego (pkt.57), be,dt poziom pnliwn w jednym ze zbiornik6w giftnych. l'rzele„cznik powinien by6 stole ustnwiony na ten zbiornik . pnlivm, z ktrego jest ono pobierane. • Pomiets6, by Po odczytaniu.poziomu oleju przeifloznik•ustnwi6 p. oWroteM nn wia6ciwy zbiornik paliwn. Przed knf.ide, jnzde, nnleZy sprawdzP6 zsr6wno poziom pnliws, jPk poziom oleju. KaZdy z glawnych zbiornik6w pnliws jest wyposnZony w nadnjnik wskatnikn poziomu pnliwn zwykiego typu piywskowego. Zmienny opOr nn-

ki

M us eu m

Th

e

-55 -

Po

dejnikn jest wiqozony w obw6d sieci elektrycznej i poigczony z odpo-

lis h

wiednimi znciskrrni przeiqcznikn no toblicy rozdzielczej kierowoy. RjZDZIAZ VIII

In 89. st itu te

:;TRYSKIJACZ

Zadonie wtryskiwnczo

Zodsniem wtryskiwocza w silniku tego typo jest znrawno Odmierzenie odpowiedniej dowki poliwo jak i wprowndzenie jej do Iodunku powietrza w komorze spolonie w stnnie, noletytego rozpylenin, nby umotliwi6 jik nojdokiodniejsze spnlenie. Nnlety zwr6ci6 uwogg no rtnict zachodzgce, to w porawnnniu z innymi silnikomi wysokoprZnymi, cdzie pierwszo czynno66 dokonywano jest przez osobnq pompke, n druge przez wtryskiwncz. dtrysk musi nastui6 pod wysokim ci6nieniem, fa by przezwycity6 oinienie powietrzo.wewnqtrz cylindra, jrkie powstnje pod koniec auwu sprytnnin (wtrysk rozpoczyno sic: 12° przed g.z.p. i koriczy sib 2° rzed• g.z.p.). Ponodto doprowndzenie poliwo powinno by6 przerwone nngle, oby nie byio sqczenin. Jest rzeozn, rdwnie wstnoo 8by zopewni6 jednnkowy poczqtek wtry-' sku dln kotdego cylindrn, gdyt inoczej poszczegolne suwy pricy bcde, nier6wne i obroty nieregulerne. oireszeie kntdy cylinder musi otrzymywn6 to some ilo6oi prliwn, Rby uzyskn6 jednnkowet moc w keidym suwie procy. re wszystkie zsdnnin speInin wtryskiwnoz - mote wic by6 uwstony zn odpowiednik zespoiu -gainik urzgdzenie zsplonowe silnikn benzynowego. dykres ustswienie rozrzn,du podsje Tob1.33.

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-56-

Po

lis h

°O. Rozmieszczenie wtryskiwoczy

KoZcly cylinder jest znopotrzony w jeden wtryskiwncz zomocownny w giowicy pomiOzy znworomi wydechowymi w ten spos4b, ze wylot rozpylnczn lekko wystnje z dolnej powierzchni giowicy w komorze nia. Uchwyt, przymocowony 6rubq do giowicy, przytrzymuje wtryskiwncz w miedzianej tulei, ktoro przechodzi przez glowioc i jest chiodzons wodq. Zwc,tony koniec tej tulei uszczelnin wylot wtryskiwoczn nie do' puSzcznjqc do przedostowonin sic; gozow z komory sphlonia. dingciwe poIolenie wtryskiwnczn ustaln koIek wbudowany w jeg5 korpus i Wpro, wadzony w odpowiedni otwor giowicy ornz zoolsk grubowy (Tob1.34). Przy znkIndoniu wtryskiwoczy zwrocne uwogc nn pewne i szozelne osadzenie, nby zopobiec przeciekom i obniZeniu cinienin.

In st

itu

te

an d

Si ko

91: Budown wtryskiwoczn

nowne cz(iAcj. akladowe Wtryskiwaczo (Tnb1.35): - Korpus ze strati kutej z konoInmi doplywu i odpiywu poliwo. Konc6wka osInninjacco, , przygrubowona od doiu korpusu z cylindrycznq koszulkq wewnqtrz, tworzqcq kornor zoopotrujqcq. - Cylinderek z 2 lejkowAtymi otwornmi przepIywu pnliws. - 6-otWorkowy rozpylncz nn spodzie koncciwki. zawOr stozkowy w rozpylaczu i zowar - Iglion i 2 znwory zwrotne pInski wspecjnlnym gninzdku gonad rozpylnczem. Tioczek poruszajqcy w cylinderku. Przycisk i prowndnico przycisku ze sprcZyng powrotnq. 2 filtry docisknne sprcZynnmi spirnlnymi i osndzone w korpusie wtryskiwnczn jeden no otworze dopIywu, drugi nn otworze odplywu paliwo. Pokrywki filtr6w sq poIqczone lacznikami z ukIndem dopIywu

rs

ppliws.

ki

M us eu m

Th

e

- 5( -

Po

- Urz4dzenie przyspieszeniowe.

lis h

92. Dzioionie wtryskiwoczn

In st

2oliwo jest dostyrczyne do wtryskiwyczn pod ci6nieniem, dochodz,:cym do 1,75 kg/cm2 (25 lb./cn12) i wchodzi' do korpusuod g6ry.Po przejaciu przez filtr, poliwo wp/ywo do komory znsilnjgcej i. z. chwir uniesienin tioczky do .c.LOry, dostnje sic przez dolny otworek w cy-

itu

linderku do komory sprctnnio pod tloczkiem. Stqd przy suwie tIoczka

te

do dolu, pokonujqc opOr zoworow, z:)staje wyci6nicte'przez rozpylncz do komory spnlnnin w stanie rozdrobnionym. Poniewraz w chwili wtrysku w cylindrze pnnuje wysokie ci6nienie, n temperatura Indunku powietrzn przekrscza punkt snmoznp/onu (ok. 540°C),-nastcpuje notychmisstowe znpalenie, ktare trwri przez only czar wtryaku tj. do chwili, gdy tIok wzniesie. sic do poloenis 2° ponizej g.z.p. 06wczas pnliwo znozyno odpiywa6 przez otwory w cylinderku,. ci6nienie pod tioczkiem spuds i zawory zwrotne zomykajo, 8i@. Nowy cykl prncy wtryskiwoczo zsczynn sic w cznsie pohownego ru-

an d

Si ko

rs

chu tloczkn ku dolowi. Nadmiar pnliwn ktory odpiyna4 przez otwory w cylinderku dostaje

ki

M us eu m

sic pod dzininnie pompki zosilnjo,cej, uchodzi przez konnl odpIywowy w korpusie orsz filtr taki ssm jnk po stronie dopIywu do rurki powrotnej poliwn i wracn., do zbiornikn.

93.

Rushy t/oczkn

4 cznsie pracy tioczek wykonuje w cylinderku posuwiste ruchy do gory i w (161. Ruch do dolu odbywn sic pod dzisloniem dzwigni wtrys[g')rkiwoczo, ktOrn nocisko przycisk opieryjncy sic bezpoirednio

Th

e

-58 -

Po

nym koricu tIoczkn; nntominst do gory tloczek jest unoszony przez sprQPyny powrotnq za pairednictwem tulei, o ktorej dolne obrzeze opiern siy kolnierz tIoczkn. . TIoczek wole ponndto wyk)nywn6 ruch obrotowy wzglcdem swej osi pionowej; ruch ten nndawnny jest przez przesuniccie zybntki i obr'ieenie w ten spos6b znz0Dionego z nie k6iks, osndzonpgo nn ernej czQ6-

lis h

ci tl)czkn.

In st

itu

94. DnWkowanie pnliwn

te

Ruch obrotowy tIoczkn sluZy do regulncji dnwki wtryPkiwnnego pachwili rozpoczqcin wtrysku. liwn Dolny koniec tIoczka jest opatrzony wyci4ciem o krnwedzinch6rubowych; pppn tym w tioczku jest wywiercony ad spodu pionowy kanolik lqczqcy siy z drugim knnnlikiem poprzeoznym, posindnjnoym otwory wy-

an d

Si ko

lotowe na wyciqciu Gdy tIoczek ppsuwn 0.Q do dole, poliwo w komorze aprZnnin tIoozone jest z'powrotem nn zewnatrz do kombry-zsopntrujAcej przez otworki w cylinderku, dopoki dno tloczkn nie znmknie dolnego otworko. Jednuk i wowczos pozostnle poliwo jest nndal tloczone nn zewnitrz przez konnliki, wyci.jcie w .t2i:oczku i gorny otworek cylinderka. Trwa to do chwili, gdy' gornn krnwkidP wYcioin znMknie i ten otworek. d6wczns dopiero pozostnIn ilo66 pnliwn zostnje wtry6nioto do cylindrn. •Dbrat tIoczks wzglcdam jego osi powoduje zminng wznjemnego loienio krAwOzi wyciycia do otworow przepIywa pnliwn w cylinderku i beldP op6inin, bqdi przyspieszn ich znmkniccie w'cznsie ruchu tlomkA do dolu, czyli bqdP opoinin bqdi przyspieszn poozqtek wtrysku. JednoczeAnie ze zminnq trwnnin wtrysku ulegn tike zminnie dowkn wtryskiwnnego pnliwn; przy przyspiesznniu dswkn wzrssta, przy opoinioniu•- mnleje. Konstrukcja tloczkn pozwnln nn szerokq rozpiQ-to66 dvwkownnin - od pelnej dnwki (full fuel) przez.waPystkie-paloe-

rs

ki

M us eu m

Th

e

-59 -

Po

nip ;- :o6rednie, jnk pOidnwki (half lood), dnwkc jn/owych obrotOw (igling lond), rat do poiozenin w kt6rym wtrysku w og6lnie niemn (no

lis h

fuel) (Tab1.36). JHk z tego wynikn, przy nnjwickszej dnwce pnliwn, poczqtekwtrysku jest nnjwcze6niejszy, zo6 w mirarc zmniejszonin dawki paliwnopoz-

In st

nin,siy poczgtek wtrysku. Jest to rOwnoznaczne z przyspiesznniera lub c)6zninniem znpionu w silniku benzynowyrn. Koniec wtrysku jest prnwie ten snm din wszelkich dowek (okoio 2J przed .g.z.p.).

itu

te

95. Znwory zwrotne

vtryskiwncz mn 2 znwory zwrotne gdy cinienie pnliwn wzro6nie do ZnwOr stoZkowy, otwiernjAcy -

an d

kg/cm2 (1400 lb./cn12). Z chwil odsioniycin otworkow do komory zoopotrujqcej i nntychmiostowego spndku ci6nienin, znwor niezwlocz-

Si ko

nie osisdn w swym gnieidzie, odcinnjqc poiqczenie miccizy kom.orq sprQzsnin i rozpy1aczem z jednej strony, n wtryskiwnczem z drugiej. Dzic specjalnej budowie zoworu, przy jego ruchu do gory, w rozpyircza powstnje pewien spndek ci6nienin zopobiegajtIcy sqczeniu. - Znw(r vtarny. 'ain on ksztnit trOjrnmiennej gwinzdy pinskiej i unie-

rs

ki

motliwln przedostnwnnie powietrzn i gnaw z komory spn1Pnia do wtryskiwnozn i dnlej do ukIodu dop/ywu pnliwn w rnzie znciycin sic lub w dzininniu znworu stozkowego.

96. Urzqdzenie przyspieszeniowe

M us eu m

Urzgdzenie przyspieszeniowe sluty do regulncji wtrysku. Skindn site: ono z: .

- KAIkn zcbntego, z wielobocznym wykrojem w arodku, osndzonego nn gtirnej czcoci tioczkn w ten spos6b, te tioczek mote sic poruszna w

Th

e

-60—

Po

kOlku wzdiutosiowo,nie mole sly nntominst obr60.6 wzgIydem niego. Zybotki ,zazOinjgcej sick z kolkiem nn tioczku. 2rzesunieciezebntki do przodu lub tyiu powoduje obrcit tioczka w cylindarku, co z kolei wywoluje zminny dnwki pnliwn i opoinienie lub przyspieszenie zspionu. zamocownne,•dwomp. 6riaZybatkn jest i"uchomo poiqczonn z bnmi'no wspolnym dla wszystkich dzwigien wnika, ktory jest poiqczony

lis h

In st

itu

sztywnym eiygiem z regulntore obrotow silnikn i przez ukind ciygiel dlwigien z . pedntern przyspieszenin.

te

ZOstki powinny byo tnk ustawione, thy koZdy cylinder, przy danym poIoleniu pednIu przyspieszenis, otrzymywni rownej wielko6ci day ke poliws. Gdy zybntkn jest cnikowicie wysuniytn w kierunku do korpasu wtryskiwoczn, girny i dolny otworek znmyknj 81,Q jednocze6nie, powodujqc w ten sposob peiny wtrysk •(full fuel). Jagli zelontkn jest cofnlyts cnIkowicie w przeciwnym kierunku, .tioczek znnjduje siy w tnkim poloeniu, ze .gornn krnwed wyciycio

an d

Si ko

nie mote wole[iniej zssIoni601rnego otworkn w cylinderku, dopoki nie zosttnie odsloniety otworek dolny. 4 ten spos(5b train dnwks. psliwn jest z powrotem wycisknnn do ko-

rs

ki

mory znopatrujqcej i wtrysk nie nnstepuje (no fuel)... Regulnojn zebotek odbywn sib przez odpOwiednie ustnwienie dZwi. gien no wa/ku przy pomocy 2. 6rubek regulncyjnych. FonnAto urztAdzeinin przyspiaszeniowe powinny bye tnk regulownnet nby wtrysk do poszezegolnych cylindrow nastapowni dokindnie w jednakowych odstypnch CVISU. . •

97.

M us eu m

Utrzymnnie i nnprswy wtryskiWnczn

Tioczek wtryskiwnczn jest smnrownny w cznsie swej prnoy poliwe ktdre proadostnje sib przez 2 otArDry w olrnej cz(Aci cylinderko.

Th

e

-61 -

Po

oitryskiwncz jest jednQ z najwoZniejszych i jednocze6nie nPjdelikstniejszych cz4 aci silnikn i dlatego rozbieranie go i nnprawy nie sc

lis h

dopuszcznlne w.zokresie'addzisiu.

In st

90. Rury wydechowe

Gszy spslinowe z koZdego,cylindrn uchodza, dwomn konnIni sicr w jednym wspalnym otworze no boku glowicy cylindrowej, po

itu

wewntrznej stronie silnikn.

Po tej snmej stronie glowicy znojduje sic rurn wydechown, ')rzykrc,conn 6rubomi i znbezpieczona uszczelknmi. Ns jej- wylocie zomocownne jest kolono. Csndzony w kolnnie przewad wydechowy, odprowodza gazy apalinowe do tiumiko. Tlumiki abu silnikaw sa, znmocowane po obu stronoch wspalnego wspornika nn tylnej ;cinnie kodluba i oslonione ad spodu blaszonq ryancl.

te

an d

Si ko

ROZDZIA% Ix REGULATOR OBROTod

rs

ki

99. Zadanie regulatorn obi-a-taw

M us eu m

Zadohieu regulaturn obrat6w jest utrzymywanie obrot6w silnikn w L'ronicach bezpiecznych. Ogronicza on maksymalne obroty silniko do

2100 abr./min. przy peinym obcin,Zeniu n 2200 obr./min. bez obciElZenia oraz utrzymuje obroty jalowe nn 400 obr./min. 4szYstkie prArednie szybko6ci s nadawane pednIem przyspieszenin. KaZdy silnik jest wypossZony w swoj wIssny, mechaniczny regulator. obrotdw. Obn regulntory ea, zniczone przez ukiad ciygiei i dzwi-

Th

e

-62—

Po

gien do wspOlnego pednlu przyspieSzenift; dln znpewnienio wioc rOwnej 1.nojwydatniejszej procyobu jIlko zespolu jest rzeczo, bor.dzo weZng, nby obn regulntory byiy dokIndnie i jednnkowo ustawione.

lis h

In st

100. Zomocowonie i'nopcd regulntorn

• .egulator obrotow (Tob1.31). jest przymocowany 6rubsmi do przedniej pokrywy dthuchswy i do glowicy cylindrn.: Foziomy walek regulntore jest opntrzony nn jednym koncu•wieloklinem i osndzony w odpowindojo,cym mu. wieloklinie . Wnikn '05rnego wirnike drauchAwy, ktory.go nnpOzo.

itu

te

an d

101. Giowne zespoly regulators

Si ko

GIowne zespoiy regulotoro obrotow: Zespol cic,zarkow. - Aechonizm przeknLaikowy. - Zesp6I pokrywy.

rs

102. Zesp6I cicZnrk6w regulators

ki

M us eu m

regulator posiada .4 cicZerki - 2 wicksze•CicZorki niskich obrotow i 2 lie jsze - wysokich obrotow,,procujqce parami nn dw6ch o6koch . • i-wspolnej obsndzie. 0bsodocicZnrk6w je6t znmw3ownnWnn poziomym waiku, ktorego jedrugi w wieloklinie den koniec •jest osodZony w IoZysku kulkowym, wsIke dmuchowy. No walku poziomym- znnjduje sic przesuwn6 tulejn, opotrzonn no jednya koncuIoZyskiem kulkowym i opiernjo,on sib o,wideIki waikr pionoWego. Onlo66.mie6ci. sic w oddzielnej obudowie (Tob1.38).

Th

e

-63—

Po

lis h

103. Mechnnizm przeknLikowy

Mechanizm przekainiowy (Tab1.39) przenosi ruch cigZarkow no waIek zcbstek wtryskiwnczy. GIOwne cze6ci skIndowe mechnnizmu przekanikowego: - Jniek pionowy z wideIknmi na dolnym koncu, ktore obejmuje, woIek ziomy i opieraja, sib o IoZysko tulei przesuwnej. GOrny koniec walkn pionowego jest osndzony w IoZysku ku1kowym, dolny - w loZysku rolkowym. - Dwurnmiennn dZwignia Wows znmocowana na gOrnym koneu waIko pionowego; jedn.o rami dwigni opiern sick nn miseczce spreZyny niskich obrotow, drugie posiada czop osadzenin riZwigni po6redniej. - DrAwignin po6rednia osodzonn obrotowo-na czopie ramienia diwigni ker.towej i poigczona jednym koilicem z.dZwigniq regulntora na pokrywie, drugim zn'F3 z walkiem zybstek za po6rednictwem ciQgIn. • Dwie sprcZyny spirnine, wysokich i niskich obrotow, umieszczone jednn w drugiej. SpivZyna wysokich obrotow opiera sib o koinierz drqionego trzpienia, w ktorym jest osadzona sprZyna niskich obrotow. Nn zewntrzny koniec sprZyny niskich obrotow jest naloZona rniseczka z krez4, ogrnniczajgce ruch sprvZyny do wewnqtrz. - Urzqdzenin regulacyjne. - Obudown mcchnnizmu, zamocowona w doinej czci6ci do obudowy zespolu clinrkow, oraz gOrne, cz6cia, do glowicy bloku cylindrowego.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

104. Zesp6I pokrywy

ki

M us eu m

Zesp6/ pokrywy (Tnbl.40) jest znmocownny nn wierzchu obudowy meohnnizmu przekoZnikowego i sIuZy rOwnieZ jako jego osiona od gory. Na ipkrywie osndzone: • Dzwignin regulntora - poie,czonn przez ukind cigiei i dZwigien z pe-

dnIem przyspieszenin oraz

Th

e

- 64 -

Po

DzwignAn "r,top", sIuZ4ca do zstrzymywntin silnikn. Nt= waIko. a7Jisni regUIntorn pod pokrywa jest znmocowany nn wykorbieniu prat o; wchodzi on w odpowiednie wyciecie dzwigni po6redniej przensze,c- n ni€ I dniej nn wnlek zebatek•ruch diwigni regulvtorn.

lis h

In st

105'DzinInnie. .regulstorn.w cznsie obrot6w jniowych

itu

Jrty'niskich.obrotnch silnikn Obn -rodznje ci_cZnrkow prncuja, rnzem. Pod wpiyw31114.1y.od6rodkowej.ci9inrki rozchylaja, sic i wysioy na ciZsrkach 12ejczych przesuwojEk tulejq nn walku poziomym, ktOraz kolel przenosi-ten ruck nn widelki, wniek pionowy i dwaramienna,

te

an d

kgtowa, i, pokonUjqc opor sprcZyny niskich obrotow, ustnwip walek zOontek-w poiolenie:odpowiednie din obrotow jniowych. Gornn granion tych obrotow zOstaje osiaignI4ta z chwilq, gdy cicZnrki niskich -obrotOw opree, sieo obsad- Q swych osiek i dalsze ich rozchylanie nie bedzie moZliwe.

Si ko

Przy--tymToieZeniu dZwigni ka,towed spre, Zynn niskich obrotow zostaje SciAnieta. .SprqZyna tn. powinnabyd tak uregulowann, nby w ahwili nnjwikszego rozWnrcin •cilarkow niskich .obrotow zostalA cnIkowicie znci.6nitn szczelins pomiOzy krez miseczki ra krnwOzia, trzpienia (Tnb1.39).

Z tq

rs

ki

M us eu m

znrOirno cicWrki jak i-sprcZynn.ni.skich obrotow

przestnja, dznIa6. Silnik maze przyjmownd obroty po6rednie, kteire s uznleZnione jedynie od pedalo przyspieszenis.

" -106. Dzninnie regulntorn w cznsie mnksymnlnych obrotow

'Gdy•ilo6o obrotow silnikn wzro6nie na tyle, ze sila od6rodkown cieinrkow wysokich. obrot6w (1Zejszych), przeniesionR na dzwigni ket towq, stnnie sic dostntecznie wielkn, ab3t. przzwyci#y6 opOr sprQZy-

Th •

e

-6 5-

Po

ny wysokich obrotow, wowczns regulntor zaczyna ograniczne mnksymnlne ,obroty. silnika. Dzwignin po6rednin mote wykonywno ruch obrotowy be,dz w stosunku do czopn no rnmieniu diwigni k4towej, na ktorym jest osndzonn b4di w stosunku do pnlcn dwigni regulatorn w znlezno6ci od.tego, Lary z tych dwifich punk-taw oparcia zojmuje w dnnej ehwili poiolenie ustnlone. Przy peinych obrotnch polec dzwigni regulntorn przyjmuje po/olanie ustnlonc, tak jnk np. przy obrotnch jniowych i wtedy dzinInnie regulntorn, czy to przez cilarki lzejsze czy tez cizkie, przeniesione nn czop dawigna. kgtowej, wprnwia w ruch diuZszy koniec dwigni po6redniej i w ten sposob normuje obroty silnikn. Gdy natominst czop dZwigni k4towej jest ustnlony, wtedy obroty silnikn s4 regulownne pednIem przyspieszenin, ktory zFa po6rednictwem wprnwin w ruch dzwigni regulntorn i obrncn dzwignic poSrednie, dcokokn punktu stnlego tj. czopn. BZwignin kgtown jest wic nieruchomn, gdy: - Silnik nie prncuje i cicZnrki regulntorn ea, w poioleniu wewnTtrzgp.. Cizrarki niskich•obrotow i spreZynn tych obrotow juz ukoliczyiy awe dzininnie, n cieZnrki wysokich obrotow nie przezwyci ?zyiy jeszcze spiNZyny wysokich obrotaw, czyli podczns obrotow po6rednich.W tym okresie regulncjn obrotow odbywn sic cnikowicie pedaiem przyspie-

lis h

In st

itu

azenin.

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

107. Regulncja szczeliny miOzy spiNzynnmi

Do regulncji szczeliny pomiedzy kreze miseczki sprZyny niskich obrotow ra krnwedzie, trzpienin sprcZyny wysokich obrotow ciuZy erubn regulocyjnn z nnkrytk4 nn rnmieniu dzwigni ka,towej.

Szerokoo szczeliny powinnn wynosio 0,025 - 0,050 mm (0,001" 0,002") przy silniku prnoujacym w zokresie (00 - 1000 obr./min. (T0)1.39).

Th

e

-66-

Po

Regulncji dokonywnO w nastpujqcy sposob: - OdjaeO nn obUdowie, Dokrywc ruby regulncyjnej obrotow jalowych i. wyregulown6 poloenie gruby'ink, by WystnwnIn•3-- 5 mm(1/8.- 5/16 z nnkrtki znbezpiecznAcej.. Odja,6 pokrywc regulators obrotOw i. rozIetozy6 cicgIo z korbe, wrIks . dzwigien zebntek.. -.Uruchomio silnik zn.pothocel drugiego, regulujqa obrOty rQcznie prmz obrOt walks dwigien.ZOntek. Pnmitn6. przytem, nhy-nie przekrrczk dopuszcznlnej grnniCy obrotow. - Utrzymujs,c silnik nn obrotnch (00 - 1000 na minute wyregulown6,zn pomoc4 6ruby regulncyjnOntT raMieniudwigni k4towej, szerok066 szczeliny pomi0.zy kreztvmiSeczki Spreyny niskich.obrotOw.n krnwQdzig trzpienin sprckrny wysokich. obrot6w nn 0,025 -• 0,050 mm (0,001'? - 00 002"). - .Przed kndornzowym spruwdzeniem szczeliny docingn4O .nnkretk gruby regulncyjnej. - ZntrzymnO silnik i poiqczy6 ciqglo z regulntorem obrotOw. - Pc przeprowndzonej regulaCji szczeliny, nalety wyregulowno nn no ustnwienie _zOntek wtryskiwnOzy.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

108. Reguincja jaIowych obrotOw.

M us eu m

JoIowe obroty nnleycie wyregulownnego silnika.powinny wynosi6 consimniej 400 obr./min., nie wiecej jednak niz 450 obr./min. Jest przy tym rzeczq brrdzo wa2neo nby obroty obu. silnikow byiy wyrOwnsm. cicgiei pednRegulncji jnIowych obrotow, pawl regulacjg . Iu przyspieszenin, dokonuje sie w nastuujqcy sposob; - OdjqO pokrywkq nn obudowia mechnnizmu przeknnikpwego i odsloni6 grube, regulacyjne, jnlowydh ObrotOw. • - ZwolniO nnkretkq gruby oporowej no obudowie mechanizmu przeknLii-

Th

e

- 67

-

Po

kowego i wykrccio tc 6rub, nby wystnwnin okolo 16 mm (5/8") z obudowy. - Uruchomio rozgrza6 silnik. •Przesune,6 dZwignic regulstors w pololenie jsIowych obrotow i. utrzymywso silnik przez chwil nr tych obrotsch. Jegli po rozgrznniu . silnikn obroty przekrncznja„ dopuszczalne„ grnnico, wykrocno stopniowo 6rube oporowe„, dop6ki obroty nie spsdno„ lub nie zbliz sic do wIn6ciwej grnnicy i wowczns doci%gno„6 jej nskretke znbezpiecznje„coo - Pokrqcnjqc 6rubc regulacyjne, jniowych obrot6w, ustnwi6 obroty ns 400 obr./min. UlAGA: 400 obr./min, jest dolne, grsnicn jniowych obrotow, poniewaZ nie jest moZliwe zupeinie doklridne wyr6wrinnie szybko6ci obrotclw obu silnikow, przeto silnik prncujn,cy powolniej powinien miee connjmniej 400 obr./min., podczas gdy obroty lowe drugiego silnikn mogn byC nieco wyZsze. - Zsm000wn6 nnkrctkt 6ruby ogranicznje,cej i zoioZya pokrywkQ nP obudowie. Celem regulncji zn pomace, sruby oporowej jest znbezpieczenie przed przeciqZeniem i kolysoniem sic silnikn wolniej Trncuje,cego. Regulncj przeprowndzn sie, wkrecnjqc 6rub oporow€, z poiolenin nndnnego przy regulncji obrot6w jnlowych (pkt.10(), do 6rodkn obudowy regulntorn i podwyZsznjqc w ten sposob obroty silnikn powolniejszego. Pnmiotno jednak, nby przy pomocy 6ruby oporowej nie zwiOcszo6 obrot6w•wicej

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

niZ o 20 nn minute, gdyZ regulncjn w wyZszych rozminrch moginby uniemoZliwi6 zntrzymnnie silnikn w spos6b normolny. 109. UkInd cicgiei przyspieszenin

Uk.nd cigiel przyspieszenin jest do66 ziozony, gdy przenosi

jednoczesne uruchaminnie wnIkow dZwigien zbntek obu silnikcSw ad

Th

e

-68

Po

przedziniu kierowoy nn tyl do zespolu si1nikowego Ponrdto ukInd u-

lis h

moZ1iwis uruchnmianie bqdz mechnnizmow obu silnikow zn pomace, pedalu przyspieszenin, badi te.Z mechanizmow knzdego silnikn z osobns, Zil pomoce, rcznych dZwigien przyspieszenia. .. . f - iegulacjn -- przez zminng dlugo6ci oigin nnstawnegc4 poitlozone. go z dzwignie, regulntorn. Sore mat ukindu przedstnwin Tnb1.41.

In st

itu

110. Synchronizacja prnoy bilnikow.

te

Jest rzeola bardzo woZnet, nby obroty obu.silnikow-byiy.moZliwie dokIndnie wyrownnne. Je6li jeden silnik- mn WyZsze obroty niz drugi v powoduje to:

an d

.

- NiemoZno66 wykorzystnnia peInej mocy zespOIu silnikowego nn nnjwytszych obrotnoh. - Nierowne zuZywanie obioZyn sprzcgiei, poniewni podczns ruszsnin i

Si ko

zminny'biegow sprzggio silniks.szybszego.jest nnrnZone na wigkszy poblizg. Prnon.silnikow jest idealnie wyrownann, gdy przy..wycignigtym sprzggle, obnwskaZniki szybkosci obrotow dnj4 jednnkowy odczyt. W praktyoe jednak tnkn.dokindnn synchroniznoja nie zawsze jest moKiwri :i dopuzzatnlne sq odchylenin w nastgpujqcych grnnicach: - MI obrotnch od 1200 - 2100 obr./min.• roznion nie powinnn przekrn. . czn6 200 obr./ml.n.

rs

ki

M us eu m

- Obroty jnlowe knZdegb silniks nie powinny bya niZsze niz 400 abr./ min. i nie przekraczne 450 bbr./min. W rnzie wickszych rOZnio nnleZy obroty silnikow zestroia,pnmi,tajgc, Ze przyczyn4 mote bye b€,dz rozregulownnie wtryskiwnozy, hE.d 'urzqdteA-Przyspieszeniowych jadnego_lub obu .silnikow, be,dz regulators obrotow, be(dz- tei rOzregulownnie cicgiel. prtyspieszenin. Przed

Th

e

-6q

Po

przystqpieniem jednnk do regulncji ciegieI przyspieszenin nnleZ'y odIElczy6 ich ukInd od dzwigien regulntorow i przy wyIgozonych sprzcg1Pch porawnn6 wznjemne szybkoOci obrotow obu silnikow. Gdy probe wykple, ze raznice obrotow pomidzy nie przekrncznje, dapuszczPlnych grnnic, w6wczns doptero moZrin przystqpie do regulncji ukiadu cicgiel przyspieszenin w nnstopUjqcy spos6b:• • 4ciona6 pedal i unieruchomiO obn sprzcgin w poioleniu wyIqczenin, ZP pomoc rOznych wy-I4oznik6w pasty. - UruchomiO i rozgrza6 oba silniki. - UstowO rcezne dzwignie przyspieszenia w poiolenie obrotow jnIo-

lis h

In st

itu

te

wych i znnotown6 ilo6 obrotow knZdego silniki. - PodcZae gdTinny Zolnierz w przedzinle kierowcy poruszn powoli pednIem przyspieszenin, obserwown6 ruchy dzwigni regulators nv obu przysilnikach; nierowne, rwane ruchy wskazujq, ze ukInd spieszenin zacina sib lub cigIn se pogite.Sprnwdzi6 only ukInd ciQgieI i doprowndzi6 do porzqdku. JeSli dZwignin jednego regulators zostanie przesunictn do poloZenin peinego otwarcia znnim drugs osiqgnie to po/olenie oznoczn to,

an d

Si ko

rs

z e cigin nie sq wyrownane. NaleZy wowczns: - Utrzymuje,c.silniki na obrotnch jolowych, odlqczy6 ci g.o od dZwigni na pokrywie regulators tego silniki, ktory wymagi. regulncji. - Zwolni6 nnkretkc mocujgcq, i przez odpowiednie pokrcnnie wideIek I4czcicych, nadn6 cigIu wIn6ciwe, dIugoe6 psmitnjetc, ze podwyzszenie obrotow uzyskuje SiQ przez wykrcenie wideiek w kierunku konca

cigla.

ki

M us eu m

TNAGA: Regulncjn to jest czuIn i znzwycznj wyatnrczy 1/2 - 3 obr. - ZnmocownO nnkrQtlq i zalqczy6 wideiki nn dwignie regulators.; por6wnn6 odczyty ns obu wsknLaiknch obrot6w. W rnzie potrzeby regulown6 dnlej w taki sam spos6b.

Th

e

Po

lis h

ROZDZIA% . X PODGRZEWACZE POWIETRZA

In st

111. adanie podgrzewaczy . . . • KnZdy silnik jest-wyposnony. w.pompenieZe urZqdzenie aintwinjqce pozrach w niskioh.temperaturnoh. Urzqdzenia to stanowin, 2 podgrmwaoze powietrzn, osadZone w kOmorze- - silnikowej w drugim i piqtym otworze dostua do oylindrow S to 2 pnliniki niskiego ci6nienin o zapionie elektrycznym, arachaminne w azasie Obraoanin silnika rozrusinikiem,. Dostaroznneprzez dmaohaw powietrze ogrzewa SiQ szybko m komorze poWietrznej od pIomienin pnlnik6w-i cieple jest wtlaczane do cy1indrow, umoiliwiajqo -• w ten sposob nnty9hmiastowe znskocZenie silniks. • Nie naley azywa6 podgrzewnozy w temperatarze powyej.40°0 (40°F).

itu

te

an d

Si ko

112. Czq6oi skIadowe podgrzewaczn

rs

ki

Giciwne ozq6ci skindowe podgrzewacZa powietrzn: - EtQcznapompka nn tablicy rozdzielozej kierowcy, tiocz00 pa1iwo .do palinik6w (Tab1:50 poz-.4). - Zesp6I palnika (2. zespolyJln :ailnik) 'skIadnjqoy sic z ( Tab1.43)0 - rozpylaczn paliwa,,.., . . - filtrn'paliwn. ze'spreyno„ - 2:elektrod* zktorych jednn, izolowana, jest:poIqczona knblem z oewkq .zapIondwq, a dru.ga namasq. bdstqp poMiOzy.elektrodnmi - 3.mm (1/8"), _ . . . -- podstnwy, na kt6.rej se4.zamOcownne Wye -j wymienione cz0oi z • uszczelke, i pokryw4.

M us eu m

Th

e

OA%

Po

- instnincja znpionown, skindajqcn sib z: - cewki wysokiego napicis wlAczonej w obwod sieci elektrycznej i dsje,cej nieprzerwanq.iSkrc z ehwil wlAczeilia.Cewks jest umieszczons z boku piyty fiitr6w oleju i pnliwn, - wy-igczniks nn tnblicy rozdzielczej kierowcy, - lnmpki sygnslizujgcej wlqczenie instnlncji zspIonowej, - przewodow elektrycznych. - 'Przewody pnliwn z kurkiem ponnd toblion, rozdzielczq kierowcy. Pompks tIoczy pnliwo do pn1nika, gdzie jest ono drobno rozpylone i zspnlone od iskry urzgdzenin znpIonowego. Znzwycznj silnik zAskskuje juz przy pierwszym suwie tiokn pompki przy rciwnoczesnym ()bra-crniu wrau korbowego rozrusznikiem. W czssie wielkich mrozow Wsknznnym jest, juz po znskoczeniu silniks, nie wylqczno odrnzu podgrzewnczy lecz dodn6 jeszcze kilks pchnico pompki, robigc przerwq po kndym suwie tiokn. nstwi to szybkie rozgrzanie sic silnikn i znpobiegnie jego ga6niqciu. Przy uruchnminniu silnikn w tempernturnch poniej minus 12°0 (10°F), nnley posiugiwa6 sib urze,dzeniem podgrzewaczy tsk dingo donie znpal4 wszystkie cylindry.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

ROZDZIAZ xi SPRUGZA •GZoWNE

rs

ki

113. Typ i rozmieszczenie sprzgieI

M us eu m

Zesp6I silnikowy jest wyposnony w 2 sprzcgIn giciwne, typu jednotnrczowego, po jednym na ktldy silnik. Tworzq one roz14czny ele-vent napOu pomicAzy wnlami korbowymi silnikow n giownym waiem nspydowym i reszte, przeniesienin nnpOu.

Th

e

-72 -

Po

Konstrukcjn meohnnizmu wyinicznjqcego pozwnln beAZ nu rownoczesne uruchaminnie pednIem.obu sprzegieI, bEJAZ na trwaie wyIn,czenie je-

lis h

dnego lub obu sprzcgieI., Sprzegin glowne mieszcz4 sic na tyle zespolu sllnikowego, od strony przegrody, knZde w osobnym karterze swego koin rozpcdowego. Ksrtery to przykrywn wspolna oslona, tworzqcs 2 oddzielne komo.ry sprzciel ornz dcianc knrteru przekindni przeksZujscej (Tnb1.44).

In st

itu

114. GIciwne cze6ci skindowe sprzegin

te

Glowne czOci skIadowe sprzcgIo (Tab1.45):

an d

- Koko rozpcdowe, jnko element nnpedzaje,cy. - api sprzegIn. - TirczR sprzegin (napedzona). - Zescola pokrywn, tarczn sprcZynujqcn i taraza dociskowa.

- ZoZysko wyI4czaje,ce. - Aechnnizm wyiqczajqcy.

Si ko

115. Koio rozpedowe

rs

ki

KoIo rozpedowe miegoi sic w karterze zamocownnym 6rubsmi no tylnej plycie silnikn i,stanowiqcy jednolity odlew z knrterem koI zebstych napcdu urzqdzen silnika. Jest ono zamocownne 6 erubami do koinierza waIu korbowego; jedun z tych grub jest ustawionn inimokiodowo wyznacza wiakiwe poioenie Po 6rodku tarczy koiR rozpcdowego znajduje sic otw6r, w ktdrym

M us eu m

jest osadzone loZysko kulkowe walu sprzcgla ornz 2 mniejsze, gwinto wane otwory na zniolenie goiqgoczy. Wieniec zebnty przekIndni rozruchu jest wprnsownny nn obwodzie. Otw6r z boku knrteru, znmkniety pokrywq, umozliwin przeprowodzenie doranego przeglOu koin. Podobne otwory znsjdujei sic w oslonie

Th

e

-73 —

Po

sprzygiei

po jednym z knZdej strony.

lis h

116. Tnrcza sprzggin

In st

Tnrczn oprzggin (nnpgdzona).posindn obloZyny cierne nn oba stronnch., ,gewnctrzny wieloklin nn jej pin6cie pozwnln na przesuwnnie jej wzd",-tuz wnIu sprzcgla, na ktorym jest osadzonn. Toi..ozn mie6ci sic wewnatrz pokrywy sprzggin, pomigdzy tnrczq dociskowq a ko-iem rozpylowym. Po obu stronnch tnrczy sn, przynitowune 2 odrzutniki oleju.

itu

te

an d

117. Zesp6i: pokrywy, taroza sprgZynuje,ca i tarcza dociskown Pokrywa sprzggin ma ksztait szerokiego pier6cienin z kolnierzem zngigtym ku Elrodkowi. Jest on przymocownnn do koia rozpgdowego 12 6rubomi; pomigdzy pokrywy, a kolem znnjduje sic szereg podkladek rega7 incyjnych, ktore siulac do regulacji odlegIo6ci pomigdzy tymi elementomi w minrc zuZywnnin sic obioZyn ciernych tnrczy sprzggin. idewnqtrz pokrywy mie6ci sic tarcza sprcZynujqoa i tarcza dociskown. Pierwszn z nich opiera sic obrzeZem o koinierz pokrywy, a jej piasta jest osndzonn wewnqtrz IoZyska wyiqczajqcego, ktore jest znmocownne na pin6cie i Iqczy w ten sposob swat abudowg z piasts, tnrczy. Tnrczn sprcZynujgcn jest to plyta stozkowo wklesin ku 6rodkowi, opatrzonn 18 promieniowymi wykrojnmi, przymocownna do tnrczy dociskoWej i wywiernjqca na nit staly nacisk w. kierunku kola rozpcdowego. SpeInin wicc onn role dzwigien i sprgZyn dociskowych stosownnych w innych typach sprzegiek. Tnrcza dociskowa ma ksztait pierecienin z 4 wystgpami nn obwodziep ktare, wchodzqc w odpowisdajqce im wyciccin pokrywy, unieruchn-

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

'(4 -

Po

minjo, jq obrotowo wzglOem pokrywy; moze onn nntomiast wykonywn6 nieznsczne ruchy wzdIuZosiowe wewnqtrz pokrywy. Z tnrcze, sprczynujgce, jest Onn polqczonn przy pomocy 3 drub z tulejksmiodlegiogciowymi; g4awki Grub opieraje„ siQ nie bezpo6rednio o tnrczylecz maje, podioZone 3- pisskie sprcZyny wyie„czaje,ce Od strony tnrczy sprcZynuje,cej tarczn dociskowa posisdn nndlew,

lis h

In st

uintwinje,cy rciwnomierny nncisk.

itu

118. ZoZysko wYle,cznAce

te

ZoZysko wylqczajp,ce mie6ci siy w dwudzielnej obudowie, tej rnzem 6 grubnmi. Jest to jednorzgdowe ozysko kulkowe, osndzone

an d

ns pin6cie tnrczy sprZynujetcej i zamocowsne nn niej specjalne, nakrgtkq z znginnne, podkindkao W tylnej czOci obudowy jest wprnsowena

uszczelka'olejows typo "Perfecti!. Nn. obudowie znnjduje, sib 2 czopy osadzenin wi gorny i dolny delek wyie,cznje,cych; ha. knZdyM z nich jest csndzonn stalowa tulejks zabezpieczOnn nnkrOke, z znwleczkel. Obudown IoZyskn Jest poietczonn gictkim przewodem ze smarowniozke, umieszczons, na zewnqtrz oslony eprzqgis (ns pokrywie-otworu kon7 trolnego), 119.- Mechsnizm wyIe„cznAcy

Si ko

rs

ki

M us eu m

Mechanizm wyIqczajecy skiada. sib z widelek wylecznje,cychonlka pionowego, zespoiu dzwigien i ciQgiel, pedniu •sprzcgla oraz Urpqdzenia wylgoznikow prscy. Wideiki wyle,czsjgce posindnjq rsmiona zskonczone pier6cieninmi,

ktore st5, nosadzone ns.czopy Iozysks wyiqcznje.cego, same zn6 widelki se, znmocownnep przy pomocy 2 drub i ty1uZ klinciwp nn, wnikupionowym uruchnminnym cthrignio„ poziome, nn jego dolnym koncu (Tnbl.46 ).

Th

e

-75 -

Po

dalek pionowy jest uloZyskowany w osionie komory sprzcgi; na

lis h

jego garnym koncu znnjduje sip smnrowniczkn dostpnn z zewnFttrz. N sprzgginch wcze6niejszej produkcji rownieZ i dolny koniec byl wyposnzony w smnrowniczk. PoniewnZ jest ono w tym miejscu zupelnie niedostc,,pns i poniewnZ dolne IoZysko wnikn nie wymagn . czcstego smnrownnis, nnleZy przy nnjbli±,szej rozbi6rce sprzgin lozysko dolne dobrze nssmsrown6, enme, zn6 smnrowniczkr,i usung6, a otwar w dolnym koncu wal ks znmkng6 korkiem. Nn dolnym koncu, walks pionowego jest znmocownnn dZwignin pozioMP. Jest,onn pole,czons zn po6rednictwem cigin,nastnwnego z dwurn-

In st

itu

te

miennq dzwigniei pionowy, tak zwanq po6redniq. Dzwignie po6rednie obu sprzQgiel se, osadzone obrotowo na wspolnej once poziomej midzy dwoMP wsporniknmi i ulozyskowsne w IoZyskach kulkowych; ich g6rne ramio-

an d

na posir,dajn„ uszy, ktore je in,czEk przez wsp61ny juz ukind 2 ciQgiel, ty1uZ dzwigien i dre,Zka poprzecznego ze wspalnym pedniem sprzgiel.

Si ko

120. Mechanizm pedalu sprzcgiei

Pedal sprzegiei jest trojrnmienng dzwigniq osndzonn, obrotowo na o n ce. Diutsze ramie stsnowi winciwy pedal, kr6tsze przeciwlegie jest wyposnzone w Flrub nnstnwn4 i ogrnniczn skok pedalu. Srodkowe rsmie jest pol4czone obrotowo z widelkami ciegin i resztn, mechanizmu.

rs

ki

M us eu m

pedal lecz dzwigSprezynn powrotna zaczepin nie bezpoFirednio rd. (rnmie) drn,zka poprzecznego i dziala nn pedal zn po:4rednictwem ciQgln pedniu.

121. Urzqdzenie wyiqcznikow pricy

KsZde sprzegio moze by6 nieznleZnie od drugiego wylecznne roznie przy pomocy tzw. wylqcznika pricy. Jest to urzqdzenie ski_Pdnjace sip z:

Th

e

-76—

Po

- Kamienin o przekroju paikulistym, znmocownnego nu dZwigience i ostv7 dzonego obrotowo nn wsporniku Tod dolnym ramieniet dbrigni po6redniej. - DZwigienki obrncnjgcej knmien. . - Rccznej galki w przedzinle kierowcy.• 7- Linki i ciggiel Igczgcych gnikg dzwigienkg. Romig dzwigni poredniej mo ksztolt litery V o 6cigtym ostrzu,

lis h

In st

kamien zn6 jest zwrocony do tego 6cigein pinskg strong. d poioZeniu normnlnym dzwigni, knmien nie maze sig obro-ci6,- nnstgpia to mote dr)piero, gdy diwignin zostnnie pochylono t.zn. znnjdzie sic w poiole-

itu

te

niu wykczenin. Przez obrcicenie knmienin dwignin po6rednin zostPje wawczos unieruchomionn w swym pololeniu i sprzgglo trwnle wyiqczone (Tnb1.47). •Regulncjn wspoldzinInnin tego urzgdZenin z pedalem sprzggiel do. konywona jest przez zminng diugo6ci ciggin giciwnegO przy•pomocy nokrgtki rzymskiej.

an d

Si ko

122. Dzinlanie aprzegin

rs

nnstcpuje przez puszczenie pedniu. Tnrczn sprgZynujgcn Iincisko tnrczg dociskowg, powodujgc jej adsunigcie ad pokrywy, czyli docienigaie tnrczy sprz:egla do kola rozpgdowego tak, ze wszystkie to czc6ci obracajg sic jnko jedna cnIoje. Jednocze6nie pinata . tnrczy sprgzynujgcej przesuwn iozysko wrnz z czopnmi, ktore przenoszg ten ruch na widelki wyigcznjgce i resztg mednnnizmu wyigcznjgcego wrnz z pedolem. 2LyIgezanie sprzggin (sprz(giel). Gdy pedai• zostnnie wyci6nity, widelki wyigczajgce, pokonujcc opor tnrczy sprgzynujgcej, przesuwnje, loZysko wylgcznjgce i pinstg tnrczy sprcZynujgoej w kierunku pokrywy Powoduje to odgigcie snmej tnrczy w kierunku pokrywy, as wrnz z nit i tnrczy dociskowej i rozigozenie nnpgdu.

ki

M us eu m

Th

e

-77-

Po

123. Luz pedalu sprzcgiei

lis h

Mechanizm wyIeiczajwly powinien by6 tsk wyregulowany, sby urnoZliwi6 peine wykorzystnnie siiy tarez sprcynuj4cych ornz synchronizacjg dzininnin obu sprzcgiel. Pierwsze z tych wymognn bcdzie speinione, gdy luz pedniu wyniesie 75 mm (3"), co odpowindn 11 mm (7/16") luzu pomicdzy sworzniem widelek cicgin giownego P przednis wewnctrzne, krswgdzia, uszu

In st

itu

po..Srednich orsz gdy pelny skok pedniu wyniesie okoIo 280 mm (11"). Wskutek zuZywnnin sic obIoZyn ciernych, luz pednlu zmniejszn siQ stale; gdyby znniknql onlkowicie, dwignie pogrednie opnriyby sic o sworzen giownego, uniemoZliwisjqc nnleZyte doci(miccie tnrczy dociskowej do torczy sprzcgln; spowodownioby to po6lizg i undmierne zuZycie sprzcgIn. Nie naleZy WiQC dopuszczo6 do zmniejszenis sic luzu ponizej 25 mm (1") i znwcznsu przeprowndzi6 koniecznq regulocjc przez wzdiuZenie cicgiel nnatnwnych micdzy dZwigniami po6rednimi, n dZwigninmi wnikow pionowych (Tob1.47). Regulscje takt1 moZnn jednnk przeprowodzn6 tylko do pewnych granic. Gdy zuZycie obioZyn ciernych bcdzie tskie, ze cnikowitn grubo66 tnrczy sprzcgin zmniejszy sic do 9,5 mm (0,3(0"), naleZy u.sune,6 podkindki regulncyjne pomicdzy pokrywn, sprzegin n koiem rozpgdOwym; jeSli zng grubo66 tnrczy zmniejszy sic do 7,7 mm (0,303"), tflroz wymienio na.nowc. Kontroln zuZycin obioZyn• ciernych jest- umoZliwionn z zewxu przez otwor w komorze sprzcgin. Nn widocznym przeZ ten ()twor wykroju pokrywy i wsuniqtym wen wystcpie tnrczy dociskoWej znnjdujo, si dwa rawnolegie nnciccin, ktore wskazujq wzojemne poiolenie tych czAci, A tym Samym stopien zuZycin obioZyn (Tnb1.40. Synchronizacjn dzioisnis sprzcgiel polegn no tym, ze przy zupeinym wyrowrinniu pracy silnikow obn wskoZmiki obrotow powinny wykazywaa

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

Po

rownomierny spsdek, w minrg jak oba sprzggla zostnje, r6wnocze6nie wle,ciznne. Regulpcji dokonuje sic przez zmiang dIugo6ci cicgiel nnstnwnych pomigdzy dzwignifami po6rednimi i walks w pionowych.

lis h

In st

ROZDZIA% XII

itu

PRZE ADNIA PRZEKAZUJACA I kki KARDANOWY

te

124. Zodnnie przekladni przeknzuje,cej

an d

Nopgd silnik6w (silnikn) zostaje przeknznny nn glowny waI nnpgdowy pry pomocy przeklndni przekazujoei (Inb1.48). Jest to przekIadnin dizo/owa o 3 kolach zgbotych, z zgbami sko6nymi; dwn zewngtrza kola sq onmocownne nn wnIsch sprzcgiel, rodkowe zne nn gIownym INPle napgdowym. Stobunek zgb6w k61 wa/ow sprzggiel i koin gIownego wnIu nnp(Aowego wynosi 85 : 62, czyli Ze gIowny wnI nnpcdowy obraca sig z szybkoociq-1,51 wnlu korbowego.

Si ko

125. Ws/ sprzggIn

rs

ki

M us eu m

sprzggla przechodzi przez komorg sprzegin oraz karter przgkiadni przekszuAcej. Jeden koniec wn/u jest opntrzony wieloklinem i znkonozoLy czopem o mniejszej . 6rednicy; czop ten jest osadzony w iozysku k.J.lkowym po grodku . koin rozpgdowego, zfas nn wieloklinie WPia jest of;nonnprzesuwnie tnrczn sprzggin. Do koinierzn; nn przeciwlegiym koncu waIu, jest zamocownne 6ru.bsMi. kolo zgbste przekIndni o 85 zcbnch. Ten koniec wnIu jest uIoiyskowony w przedniej EScianie karteru, w loZysku kulkowym, kt6re jest zscisksne pier6cieniem sprgzynuje,cym i zabezpieczone nskrgtkqpnekry

Th

e

- 79 -

Po

con nn nngwintownny koniec wnlu. Newnqtrz komory sprzggin wnl jest osInninny tulejq, przykrcoong do 6cinny komory i uszczelniony sprcZynown, uszczelkni, skorzonq, nn zewn4trz zn6 osinninny pokrywq, zomocownnq 6rubsmi nn otworze krrtera.

lis h

In st

.126. Giowny wni nnpgdowy

GIowny WAI nnpgdowy jest osndzony w 2 IoZysknoh kulkowYch,w tyl, nej i przedniej 6cinnie knrteru, pomigdzy wniami sprzggiei. ZoZysko zewnctrzne jest osionicts piervloieniem znmocownnym . orubomi do korteru, zn6 wni uszozelniony sprcynowq uszcze1ke„ skorznnso Kolnierz poielczenin z wniem knrdnnowym jest osodzony nn wieloklinie zewngtrznego Innen wniu. i znbezpieczony nnkrgtkeo

itu

te

an d

12 . Knrter przeklndni przeknzujqoej

Si ko

Przekindnin przekazujgcn mie6ci sic w osobnym korterze nr Lyle zespolu silnikowego (Tnb1.44). Tylna, 6cinnc knrteru stnnowi przednin 6cinnn oslony sprzggiel. W 6cinnie tej znnjduje sic 5 otwory w dostgsymetrycznie pu do 6rub oslony sprzcgiei, znmknigtych korknmi ornz rozmieazczone otwory wsiow przeklndni. Przednin 6cinnn knrteru jest przykrgconn do oslony sprzgiel. moze by6 odjgtn bez wyjmownnin zespolu silnikoWego. d przedniej ocinnis znsjduja sig 3 wigksze otwory, z ktdtrych 2 zewngtrzne sq osicoa* te pokrywnmi, i 6rodkowy pierkieniem. N 6cinnie tej znnjdujg sic ponndto 2 otwory wlewu oleju ornz 2 otwory spustowe; jednn.pnrr tych otworaw jest zsmknicts korkami, pozostnie zn6 2 otwory so, wyposnZone w kolnnkn, rciwnieZ znmknigte korknmi. W otwrir nn gorze knrteru jest znioZony odpowietrznik. rozbryzgiem, nieSmnrowsnie k6i zgbntych i loZysk przeklndni

rs

znleZnie od innych ukindow smnrownnin.

ki

3

M us eu m

Th

e

- 80 -

Po

lis h

128. 01

knrdnnowy •

Wol knrdonowy przenosi nnpqd od•gIownego wniu nnpvdowego do skrzynki przekladniowej. Jest on cnikowicie oslonicty i pobindo na obu koilcoch przeguby krzyZnkowe oroz ziqcze mufowe miedzy nimi. 'rtegub tylny posinds koinierz Iqczqcy go z koinierzern gi6wnego wniu nspydowego, 8 koinierz przedniego przegubu siuy do poiejczenis z wol-

In st

itu

kiem nopOznjgcym skrzynki przekindniowej. znojduje sic w przedniej cz6oi wniu i jest osodzono no wieloklinie czOci tylnej. Ian onn otwor smnrowniczy, zomknicty kor-. kiem i uszczelniony diswikiem filcowym z podkisdkm przed przenikaniea kurzu ohroni pier6cien nskrccony no nngwintowany koniec.mufy (Tob1.49). Oelem nnsmorowonin ziEiczn mufowego, naleZy wykrccio korek i w smarowniczkg. Po nosmsrownniu smorowniczkg wykrcoio otwor. otwor z : !;',wrotem zsmknete korkiem.

te

an d

Si ko

129. Przeguby

rs

Giowne cZc6ci skIndowe przegubu krzyZokowego: - KrzyZok a 4 czopsmi.

ki

- 4 loZysks szpilkowe w osobnych koszoch. - 4 pokr:mki - 2 widel.o. kosz loZyskn szpilkowego•mo nn zewnctrznej stronie wcicdie, w kt6re wchodzi odpowiedni wystcp pokrywki, znbezpiczOjqc kosz przed FAQ. alz'rownnie wszystkich 4 ioaysk krzyZnka odbywft sic zn pomoo4 tlocznioy,rzez otwor smarowniczy lab przez smnrowniczkc, umieszczone z jednej strony Po 6rodku krunko ornz wiercone knnoliki;z drugiej stroll;; krzysks znojduje sic ci6nieniowy znworek nridminria sramm

M us eu m

Th

•

e

Po

- 81 -

lis h

ROZDZIA% XIII

In st

ZESP0% PRZENIESIENIA NAIWU

130. Podzial nn podzespoly

itu

te

Zespea przeniesienis nopOu (power train) obejmuje nnst4uje,ce podzespoly: - Skrzynkq przekindniowq wraz ze stoZkowym koiem zcbatym napQdu dyferenojniu. Dyferencjalwraz z hnmulonmi kieroWniczymi. Dwie zwolnioe. Ksrtery tych podzespolaw so, ze sobs szozelnie zeflrubownne i znmocowane nn przodzie kndiubn. Znzwycznj zesp61 jest wyjmownny z czoIgn jnko jedns enI066, jedynie zwolnice moZnn odejmows6 osobno. Olejenie wszystkich podzespoIow odbywn siQ przy pomocy,jednego wspolnego ukindu, ze wspolnq pompkq, chlodnion, oleju i wskaznikiem temperatury nn tnblicy rozdzielczej kierowcy. POZP pewnymi nieznseznymi zminnnmi, glftnie w rozmieszczeniu arza,dzeri, budowie knrter6w ukisdzie o1ejenin, budown i dzisIonie mechnnizmow zespoIu przeniesienin nniNdu se, tskie same jnk w czoIgu 3herman V. DIntego instrilkojn niuieziszn nie podnje zzczeg6Iowego ich opisul powoIuj4c-sic nn Roudz. H K instr.PanO.88/1944-I.,

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 82 -

Po

lis h

R OZDZIAZ XIV GASIENICE I ZAWIESZENIE

In st

131. Gqsienice

KoZds gecsi6nics Skit-ids sib z (9 piytek obustronnie poIqczonych ze soba ZMASSQW0 zn pomocq Iqcznik6w i klin6w. 152,4 mm 6") - Podzisika gqsienicy 39' 6") Dlugo66 gqsienicy 79 x 0,1524 m , 12 mtr 241 m 6, 11") - Rozstsw srodk6w gqsienic. .307 mm 121716") - Szerokor56 plytki Powierzchnia styku gqsienic z ziemise (podeszwy gumowe) ....... , 21582 cm2 (.3346 cs12) NsCisk jednostkowy ni nswierzchnic (podeszwy gumowe) ...... . . 1,3 kg/ cm2 (18,4 1b./cs12), Nspigoie gqsienic jest prsWidIowe, gdy ich zwis pomigdzy rolks, podtrzymujqcq 8 koiem nspinsjgcym wynosi ok. 20 mm (3/4"). NAGA: Zn silne napigcie gqsienic wpIywn ujemnie na pracg czolgn.

itu

te

an d

Si ko

132. Plytki gqsienic

rs

ki

M us eu m

Plytki gqsienic . mogq by6 dwojnkiego typo, br dz crate staliwne (lsne), bqd.z z . obIoiynami guinowymi Plytki stsliwne,ranjq.jednq krswgd6 opstrzonq dlugim nndlewemo przeciwleglq - dwoms krotszymi. Normnlnie plytki sq ustswiane dIugim nndlewem do przodu w miejscu zetknigcis z ziemiq, lecz w rszie potrzeby win gqsienics mote by6 odwrocons. PIytkg nnleZy wymieni6, gdy wysoko66 nsdlewow spadnie, wskutek zuzycp, poniiej 25 ram (1"), liczqc ad powierzchni plytki mi0zy dworan mniejszymi nadlewami.

Th

e

-83 -

Po

lis h

P/ytki gumowe zbudownne z 2 bocznych ogniw i rurowych czeA poprzecznych, stnnowiqcych rnme, no ktore, se, nniotone obIotyny z twordej gumy. Plytki tego typU istniejo, w 2 odminnach,- jedno z obIotynymi tej ssmej grubOeui po obu stronnch ornz drugn - z obIotynomi grubszy-

In st

mi po stronie styku z ziemig.

itu

PIytki obu tych odminn nnlety wymieniO, je6li obIotyny 84 tak

stsrte, ze ich dolsze utywanie mogioby nnrozio rnmc nn uszkodZenie.

te

ROwniei w rozie uszkodzenio plytki, nolety jr niezw1ocznie wymieniO. Niouszkodzone plytki pierwszej odminny mcge, byO odwr6cone i ponownie utyte, plytki drugiej odmiony nie se, odwrocalne.

an d

133. PoI.,czenio plytek

Si ko

Czc6ci skIndowe polgozenin plytek: - 2 sworznie z wycigoiomi po stronsch i4czenin. - Zqcznik z we,sem. - Kiln rozpiernAcy ze 6rubq i nnkretket. Acznik jest znkindany nn 2 sworznie sqsiednich plytek i rozpiersny'klinem, zomocownnym w lqczniku 6rubo, i nnkretkeo Przylegoje,oe do sworzni boki klinow sq odpowiednio Ocicte, dzieki czeuiu rozpy-

rs

ki

M us eu m

chime klinem plytki ustnwinjo, sie pod kgtem, umotliwinjc lntwe owijsnic sic ggsienicy dookoIn k61 nnpedzoje,cych i nnpinaje„cych ornz skrojnych rolek bietnych.

sworznie se, osodzone w plytce w tulejnch gumowych typo "SilentJe6li wskutek wady lab uazkodzenin tule4i, sworzen plytki moze sic lutno obrocnO, plytko nie bierze udzinlu w prncy ggsienic. Tnkg plytke nnlety notychaisst wymieniO, gdyt mogInby spowodows6 zerwonie ggsienicy. Mnrtwo. plytkc motnn odrozniO po tyrn, ze w polotenia garnym ggsienicy, zwisn ponitej linii pozostniych plytek.

Th

e

-84 -

Po

lis h

134. Proca gqsienic

Go,sienice sq nopcdznne• przez dwuwiencowekoin pnlczaste; pnlce wienc6w wchodzq pomiedzy 2 so,siednielqczniki piytek na•zewnqtrz wa,s6w. W cznsie jnzdy do przodu, price obrncajqcych sie Ica/ pociqgpje, plytki od tyiu i, kladq je do przodu jsko bieZnic din posuwnjqcych sie nia przed rolek bieZnych, wo,sy za6 tworzq ruchome krnwcdzie prowadziJ,ce i zabezpiecznjq gqsienice przed zsunicciem sie z znwieszenin, vspo-iprncuja, wiec ze sob}i najwiccej zuZywnja, sic wience k61 pnicznstych ornz igczniki plytek; elementy to se, IRtwo wymienne. Po jednostronnym wyrobieniu sic pn1c6W, mozhn przenie66 zesp61 kola ianpydzr nn przeciwieglo, ga,sienice.•

In st

itu

te

an d

Si ko

135. Znwieszenie

Znwieszenie gqsienic ornz znwieszenie czoIgn, jnk w czoigu Shernnn V. (pkt.12, - 133 Instr. Pnnc.88/1944-I) z tym, ze we wcze15niejszych typnch rolkn podtrzynuje„cn jest unieszczonn nn szczycie wozkn. Przy tyrn rozwiqznniu niemn kabikaw podtrzymujqcych. 46zek znwieszenia w typnch nowszych niczem nie rfizni.sic odwazkn opisnnego w pkcie 133 wyZej wym.Instrukcji.

rs

136. Ostrogi

ki

M us eu pom

Ostrogi stosuje sic nn gsieniach o piytknch gumowych celela Z8pobie3.nnin poEilizgowi nn biocie, Sniegu, lodzie itp. 6lizkich wierzchniAch. Znkindn sic je nn brozdy miedzy piytknmi, w odstepvch co dziesiqts piytkn. wyjqtkowych okolicznoscinch np. gdy czoig wpndI w jnmq wypeinionq biotem,' moZnn zgrupowne serie ostrog jednq

Th

e

- 85 -

Po

tuZ obok drugioj, nn przodzie lub nn tyle czolgn i na jednej lub na obu ggsienionch. Zsmocowanie ostrog przy pomocy specjslnych sworzni wauniytych w otwory sworzni piytek ori'z przy pomocy pokrywy i nnkrctki pa zewnctrznej stronie ggsienicy. W wyposaZeniu czoign jest przewidzinne 13 ostrog na kaZdu4 gqsionicy (10 + 3 zapasowe).

lis h

In st

itu

R OZDZIAZ XV

te

KADZUB I WIELk

an d

137.Rftnice w budowio

Si ko

Instrukcjs niniejszn pomijn szczegclIowy opis kndlubn i wiezy, poniewnz budown tych zespoIow nie rciZni sic znsndniczO od znstosownnych w czoigu Sherman V, a ograniczn sic jedynie do zaznnozenin r6Znic oruz uzupeinienia opisu niektorych urzqdzen. R6Znice to wyniknjq giAwnie z konieczno6ci dostosownnin budowy kndlubn do odmiennego typo zespolu silnikowego.

rs

138. Przedzinl kierowoy

ki

M us eu m

Opis i rozmieszczenie orgnnow prowndzenin sq podnne w Rozdz.II. Numer seryjny czolgn znnjduje SiQ na tabliczce z lewej strony kiarowcy. 139.Komorn silnikown Boczne komory gornych zbiornikow pnliwn nie sq przewietrznne,n otwory na tyle ponad pdiknmi znmknicte so, plytnmi pnncernymi.

Th

e

- 86 -

Po

lis h

DostQp do komory silnikowej - przez dwudzielne drzwiczki w górnej czo,Ign. Drzwiczki te' majq wyciccin, tworzve krat wlotu znsysonego powietrza. Pomicdzy drzwiczknmi a zespolem silnikowym jest umieszczonn plyto stnlown termicznie obrobionn, grubaci ok. 6 mm (1/4''), ktern zobezpieCza silniki przed bezpo6rednimi Wpiywnmi•otmosferyoznymi. Plyto od przodu jest znwieszonn nn 'znwiassch i mole by6 podn)szonn celem otworcis dostpu do komory silnikowej. Pokrywy osinninAce otwory wlewowe ea, 'oznaczone tsbliczkami z, wybitymi liternmi w celu unikniqcia pomylek. Otwer wylotowy nn tyle czolgs mn od spodu blasznns, oslono od gory tylnn plytn czolgn tworzy pimp.

In st

itu

te

an d

140. 41ozy w kndlubie

Si ko

Na przodzie, .w wierzchniej piycie kadIUbs, znnjdujs, SiQ 2owslne wIozy - kierOwcyj. strzelcn przedniego. Sa, one znmyknne k1apomi, osndzonymi ns zowinsoch i wyposoZonymi od wewne„trz w poduszki gumowe i rycznie uruchnmisne-zasuwy. Na klapnch zatocownne se, .peryskopy. W jaodiodze komory bojowej, zn siedzeniJm strzelcn przedniego, znajduje sic kwadrntowy wyln.z znpnsowy, znmknicty odejmowans„ klope, z dworan uchwytnmi i poczwernym ryglem o jednej wspelnej rqczce. Klspy wlszew powinny znmykse sic Intwo i szczelnie. ZuZyte uszczelki nsleZy wymienine na nowe. Odjccie klnp nnstepuje przez wysunic?cie sworzni znwissew.

rs

141. Osions, wInzu•kierowcy

ki

M us eu m

WIoz kierowCy moze bye, pc otworciu klnpy, osinniany skIsdonq budq, kte.ro, znmocowuje sic przy pomocy specjnlnych uchwytewi Budn ms nn przodzie szyb ochronno„ z elektryczns, wycieraczkq

Th

e

-87 -

Po

elektrycznym grzejnikiem d1n ochrony przed zamnrzaniem szyby. Urze,dzenin to sq.zasilnne pro,dem z sieci elektrycznej czolgn przez kabel, wig oznny do gniszdkn znpnsowego nn tablicy rozdtielczej kierowcy.

lis h

In st

142. WInz wiezy

Gdy winZ wiezy jest otwnrty, klnpy zostnjq unieruChomione w swym poloieniu gornym przez podporq, umieszczonq pod znwinsami dzinIajgcfa, snmoozynnie pod wpiywem urze„dzenin znpndkowego. Celem znmknicin winzu, nnle2y zwolni6 znpadkQ przez wycignic)cie pier icienin i rownoczesne opuszczenie k1ap. Jako ostntnin„, noleZy opuszczn6 klap z ryglem. Znryglowonie wInzu nastcpuje przez obracnnie rqczki ryg1n, gdy obie klnpy so, opuszczone. Kopulk unieruchnmia sic przez zaryglowanie piercicienin jej 10Zysks. 143. Peryskopy

itu

te

an d

Si ko

rs

KnZdy czIonek znIogi ma MoZno66 obserwacji ze swego stanowiska w czolgu przez peryskop. Kierowcn i strzelec przedni mop, pons dto posIugiwn6 sic do obserwncji na wprost•szczelinnmi obserwncyjnymi w • przedniej plycie kndIubn.. Z wyjEltkiem peryskopu strzelen wiezy, wszystkie pozostnie ss, jednakowe. KaZdy z rich jest znmocowany nn okrggiej plycie, osadzonej obrotowo •w otworze - klapy winzu lub w wiezy. Przez zwolnienie 6ruby ryglujn,cej i obrocenie plyty, peryskop moZnn ustnwi6 w dowolnym kierunku; kqt podniesienia jest nndawnny rub podniesieri,Umieszczonq z prawej strony korpusu peryskopu. Peryskop strzelcn wiezy nie ma podstnwy obracnlneji jest on sprzcZony z dziniem zn pomocg Igcznikn celowniczego, ktory go utrzy-

ki

M us eu m

Th

e

-88 -

Po

lis h

muje w pInszczyznie pionowej rOwnOlegiej do osi lufy. Regulncji sprzyZenia nie wolno dokonywn6 w oadzinlach. . W peryskopie strzelcn wie3Zy jest ponndto umieszczonn lunetr celownicza z podzinikq do 3000 yardow. Dwie pokretki nn korpusie pery7 pinszozyznie pionowej)i pokretkn odchylen skopu, pokrctkn nnchylen (w pliSzczyznie poziomej), siuZe„ do wyregulowanin linii celowanip. w pindZczyznie pionowej i poziomej. SzozegOiowy opis przyrzgdu celowniczego podnje Instr. Uzbr.39 Dzialo 75 mm M2 ildi3 (U.S.A.) w czolgu. 7944

In st

itu

te

an d

R OZDZIA% XVI UWAGI 0 UZBROJENIU

Si ko

144. Uwngi o dzinle.• Dzia?,c, 75 mm M5-, jest osadzone w czolgu na podstnwie w tnki spa sob, iz nie posindn nieznleZnego mechnnizmu kierunkowego. Kierunek jest nadnwnny wieig, ktora mote bye .obrnenna o. 360° w obie strony. Dzinio jest zaopntrzone wAnechnnizm podniesien i stabilizotax zyroskopowy, utrzymujaicy kqt podniesienia w czasie ruchu ozoign. Kr t podniesienin maksymum +25° Ktlt obniZenia maksymum -10° Odpnlnnie elektrycZne przez noci6niccie przycisku noznego nn podiodze wiezy, obok prnwej nogi strzelcn, tub mechaniczne przez nnci6nicie pedniu. SzczegaIowy opis dzinis'i stabilizntora podaje instr. Uzbr.53.

rs

ki

M us eu m

Th

e

Po

- 89 -

lis h

145. Uwsgi o k.m. knl. 0,30

We wspo]nej podstnwie z dziniem jest osndzony k.m. knl. 0,30" (7,62 mm), obalugiwnny przez strzelcs wieZy. Jest on odpnlsny elektrycznie przez nnci6niccie lewego przycisku nn podiodze wiezy. Kim. strzelon przedniego, knl. 0,30" (7,62 mm), posinds specjaIng obsad kulowq w przedniej plycie kndlubn.

In st

itu

146. Uwngi o k.m. kal. 0,50

te

kal. 0,50" (12,7 mm), posinda specjnlnq obsndc no pier6cieniu kopulki wiezy, ktern pozwnln prnwie nn prostopndle celowsnie mote by6 obracann w obie strony, dsjoe c moZno66 prowndzenis skutacznego ognin przeciwlotniczego.

an d

Si ko

147. Uwsgi o pistolecie maszynowym Pistolet mnszynowy Thompson knl. 0,43" (11,4 mm), jest umieszczony w zrcisknch, w tyle wiezy, nad rndiostncjg. Mote on bye LiZyty z wewnqtrz czolgn przez otwer strzelniczy, znajduj,cy sic z lewej strony wiezy, po otwnrciu klnpy otworu.

rs

R OZDZIAZ XVII UPW NIE ZY 148.Rodznje nnpydu wiezy

ki

M us eu m

dieZA mote bye obracano: - P cznie, przez poknitio i przekindnie mechnniczne skrzynki przek1ndniowej wiezy.

Th

e

Po

lis h

- Przy pomocy nnp0u hydrnulicznego. • 4 obu przypodkoch elementem nspedzoje,cym jest czoiowe koio bate, oandzone nn pionowym.wnIkufw skrzynce przekisdniowej wiezy i zszObisja,ce .sib z wiencem zOntym, przymocownnym nn obrzeiu gornego przy nopcdzie rotworu kndIubn. KoIo to jest'nspedznne pokrtitiem hydrnulicznym. cznym, lub silnikieM hydrnulieznym przy nnpedzie Toczclo eit po wiencu'zebstym. kndIuba, pociew ono zn sobe, wiezy. Nieco nizej, nn prawo od strzelen wiezy, znojduje sly pokrctIo rygln wiezy .

In st

itu

te

149. GI6whe cze6ci skIndowe rcznego nnpedu wiezy

an d

GIowne czg6ci Sklndowe rycznego.nopOu wiezy: • - PokrvtIo z hamulcem, zsmocowane nn pionowym wnlku w osobned obudo-

Si ko

wie, z boku skrzynki przekIndniowej wiezy. - gnIek poziomy, ze stoZkowymi kolnmi zcbntymi nn obu koAcach, przonoazqcy nnped z wnIkn pokr(AIn do skrzynki'przeklndniowej. Skrzynkn przeklpdniown wiezy, a 2•pionowych wnIknch, n w szczeg61noaci nnstepuje,ce jej elementy: pionowy wnlek paaredni z koInmi zOpatymi, 1uZno osndzonymi nrl IoZysknch kulkowych nn obu koncnch wnikn i z'przesuwne, tulejq pc) 6rodku, znopntrzong w wieloklin zewnetrzny i wewnetrzny, - pionowy wsiek nnpcdu wiezy o 2 czolowych koI8ch zebstych, z ktorych dolne jest koIem nnpedu wiezy, ra game znzebin Sic; z tule jg nn waIku pofirednini. - Przeklndnin napedow, umieszczono n8 dole skrzynki przekiAdniowej, n skladnjgcs sie z: widelcn, osndzonego nn Zlobku tulei, - wbdzikn,. nn ktorym jest znmocowsny widelec, - rEiczki polqczonej ObrotowO z wodzikiem i jej opory.

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 91 -

Po

lis h

Przez °brat rqczki do dolu, tulejn zostnje przesunitets rownieZ w d61, s jej wieloklin wewntrzny zostnje zszcbiony z odpowindvjgcym mu wielok1inem nn pinecie dolnego koI zybntego nn wnlku po6rednim. ()brat re,czki do gory roziatozn sprzcgnicoie klowe tulei z dolnym koIem zOntym, ra sprzq.gn je, kiowo z kolem ziontym gornym, przenoszEloym nap ,y1 silniks hydrnulicznego. Do napcdu witc;c roznego, ri ezk nnleZy opu6cio w dol do oporu, A do nsp0u hydrnulicznego w. gory do oporu.

In st

itu

te

150. Dzininnie nnpc,du rqcznego

an d

normnlnym poioeniu pokrtin, szcZcki hnmulon sq dociSnicte do bOna. Z chwilat uchwycenis rqczki pokrgtis zostnje dociemiQtni zrm0cOwnns.do nip j, dzwignira w ksztniCie lyzki 9 po pokonnniu oporu spryny erubowejw rflczce pakrptin uruchnmin onn rozpierncz, .p0woduj,71ic przez to odsuniccie ezczck od bcbnn i odhnmownnie Obroty pokrptia sa, przenoszone przez 2 przeklndnie stokowe i jednq przekIndniQ czoiowrvnn kolo zOnte nnpcdu 4zybkarle i kierunek obratOw wie zy od szybko6ci kierunu 01)ra-tow pokrQtin. Z chwilet opuszczenin reczki pokrptin, lyecn zostrje odepchniQtn przez sprync), szczOci hnmulcn rozwiernjg sic wien zostnje zahnmownnn.

Si ko

rs

ki

M us eu m

151. Cz(:,60i skindowe hydrnulicznego nnpqdu wie zy .

GlOwne cz0ci skindowe hydrnulicznego nnpOu wiey- (Logonsport): - Alnik elektryczny, nnpgdznjqoy pompq.o4ju. - Zbiornik oleju o pojemnaoci 13,3 1tr (3•1/2 gni.nm.). - Zbota pompn oleju o wewnytrznym zszpbieniq (gerotor), nspcdzynn silnikiem elektrycznym i wytwnrznjeon stniy obieg oleju w ukindzie.

Th

e

- 92-

Po

lis h

- Kierownichzdawytem. - Jilnik ole,70-4Y; podolinej budowy jrak pmpn olejucnnpcdznje,cy skrw kc przekindniowq wieZy. - Skrzynkn proekiPdniown. PrzekIndnin nnpdow. - Czolowe koIo• zcbnte nopcdu wiezy.

In st

itu

152. Sitaik elektryczny wiezy

te

Elektryczny silnik, nppcdznjElcy pompc .oleju, jest przy6rubowyny pionowo do 6cinny,koszn wieZy. Jest to .silnik Nestinghouseln, prOu. stnIego,o mocy 1 5/4 KM, 24 V i 18O obr./Iiin. Nnpcdzn on bezpo6rednio 2 ,pompy oleju: - Pompc oleju nnp'du hydrnulicznego wiezy, znmocownnet nn silniku ors Porip oleju stnbilizntorn dziain, znmocownnq u dolu silnikn.

an d

Si ko

155. . Kierownicn nnpydu hydrnulicznego

rs

Kierowricn hydrnulicznego•nspcdu wiezy siuzy do regulowsnin kierunku i 6zybko6ci obrotu wiezy. Jest onn znmocownnn z boku pompy o1eju i skIadn SiQ z: Korpusu z knnaInmi. - 2 tIokow, z znmocowanymi do nich zcbntkami. Chwytu-z wnIkiem, osndzonego obrotowo w korpusie i z znmocownnyca na wnlku kolem zcbntym. Kole to znzbin sic obustronnie z'zciontkmi tIokow. - Znworu przelewowego w korpusia kierownicy. DzinInnie: Gdy uchwyt zojmuje poioZnie pionowe (normalne),wt1sczany przez pompc olej do korpusu w kierownicy nie jest hnmowany przez tioki i wrncn do zbiornikn. Z chwilr obrocenin chwytu w kteirer

ki

M us eu m

Th

e

-93-

Po

kolwiek stronc - zostnje w.tc snmq stron.g obrocone kojo zcbote, ktore obnitn tiok znnjdujo,ey sib; po stronie obrotu, podnosi przeoiwny. Wskutek zminny poiotenin otwor przeplywu oleju po jednejstoo-

lis h

nie zostnje zamknicty, przeciwlegly zng otwnrty. Pozwnln to no przepiyw oleju do silniko, ktary w ten sposob zostnje uruchomiony i zn pogrednictwem znnnych elementow (Avian wiezy. Szybko66 obrotu wiezy pozostaje w prostym stosunku do iloSoi przepiywnjncego oleju, jest wicc tym wickszo, im bnrdziej ehwyt zostoje wychylony. Silnik hydrnuliczny mn zdolnogo obrnennin sic w obie strony w trletnogei od tego, ktcirym przewodem olej doplywn. Gdy wigc ehwyt kierownicy zostnnie obriicony w prnwo - wiezy obrcici sic rowniet w prow° i przeeiwnie. Ustnwienie chwytu pionowo powoduje przezrwnnie doplywu oleju do silnikn hydraulicznego i zntrzymonie wiezy.

In st

itu

a

154.

-

te

an d

Si ko

Znwory . bezpieczeAstwn

rs

Oelem znbezpieczenin od uszkodzen wskutek przeciatenin, uklad jest wyposnzony w znwory bezpieczeAstwn. Ukind systemu Oilgeor roan 2 tnkie znwory - jeden nnstnwiony nn cignienie 105 kg/co2 (1500 lb./ ca12) ornz drugi - nn 3,5 kg/cm2 (50 lb./cn12).

ki

M us eu m

155. Uruchaminnie wiezy nopgdem hydrnulicznym

Celem uruchomienin wieZy- nnpedem hydroulicznym nolety: 1-

-Usuns,6 przeszkody homuj4ce obrot wiezy. -Srowdzie, czy poziom oleju w zbiorniku jest wingoiwy (2/3 wysoko60i zbiornikn). •Odryglowao

Th

e

-94 -

Po

- Sprawdzia obrdt wiezy napcdem•recznym (w obie strony). - Uruch)mid,silnik czoign tub prqdnico •pomocnicze,. dia,bzy6 giciwrir wyiqcznik wiezy I pozwolie menljnnizmowi prncowP6 pilrq minut. • - Przesung6 niczkeTrzekindni do gory,. - Obrocie chwyt kierownicy w ZOnnym kierunku, ntidnjf4c mu klt wychylenin StOsownie do wymygnnej szybko6ci obrotu wiezy. - Ustswie , chwyt kierownicy w poioteniu pionoWym, gdy wieZn zYjmde 20nne poiolenie.

lis h

In st

itu

te

ROZDZIAZ XVIII

an d

INSTALACJA ELEKTRYOZNA

Si ko

156. Typ instaincji elektrycznej Czoig jest wyposnZony w jednoprzewodowq, 24 woltowg instnlcj elektryczne, pre,du stniego,, z minusem poie,czonym ny mnse,, (T8131.51-5 Z wyje,tkiem instalacji radibwejl wszystkie odbiorniki se ZPSiDine pre,dem o nnpicciu 24 w)lt. instalncja elektrycznn czolgn sklndn z: - Zradei prOu. - Urzqdzen rozdzielczych. Odbiornikow.

rs

157. Zrodla prqdu

ki

M us eu m

pro,du: - Byterin nkumulstorow znnjdujgcn sic w skrzyni w komorze b')jowej, nn podlodze pomiydzy siedzeniem kierowcy a przegrodq. - Dwie prqdnice giowne, po jednej nn kaZdym si1niku.

Th

e

- 95 -

Po

lis h

-Zsdownin, amieszczons nn lewej po..ce w tylnyra rogil komory bojawej i skindnjqcn sic z silniks goinikowega ornz prqdnicy pomacniczej.

In st

158. Urzqdzenin rozdzielcze

Urzqdzenin rozdzielcze: -G',Owns skrzynkn rozdzielczs przy skrzyni bnteryjnej. - Tsblicn rozdzielcza kier)wcy nn polce przy kierowcy. - Skrzynkn rozgniZns tnblicy kierowcy. -Dwie skrzynki rozgnIcine w komorze silnikn, pa jednej nn koZdy siInik, nn bocznych 6cisnnqh komory silnikowej. •Skrzynkn rozdzielczn wiezy, po prswej stronie silnikn elektrycznega, napcdzsAcego pompy oleju. -Skrzynkn rozgnicZnn instolocji radiowej i domofonowej - z prowej strony w komorze bojowej. - Skrzynks znciskown instalacji rndiowej i domofonowej - w wieZy.

itu

te

an d

• Zqcznis obrotown.

- Nndminrowe wylqczniki termiczne

Si kobezpiecznikow). (zsminst rs ki M us eu m

159. Odbiorniki

NnjwsZniejsze odbiorniki • 1 krdiubie (Tnbl.51,52 i 54): -Dwn rozruszniki, pa jednym nn knZdy.silnik. - Insts1scjn oMetleniown zewnetrznn. ▪ Instalncjn oawietleniown wewnctrznn. -'6ygnsI dZwikowy. •Urzgdzenie ostrzegnwcze o zbyt niskim ciEinieniu olejenis.

▪ Przyrzqdy paminrowe. •Urzqdzenie podgrzewnczy.

Th

e

Po

- Elektromagnesy znsuw.powietrzs. 4 wieZz (Tab1.53 i 55): Tr. Silnik elektryczny nnpedu pomp oleju. - Instslacja o6wietleniown. - Elektryczne odpalticze dzinin i k. a. - Stnbilizator dzinn (elektr.silniczki ZyroskopOw ornz rozrzo,d)'.- Rodiostacjn ora2 sie6 telefonu wewnctrznego . W . kndiubie i. wie2y.

lis h

In st

itu

te

160. Bsteria nkumulntor6W

an d

Bnterin nkumulntorow skIndn sic z dwach 12-woltowych, poiqcz'Dnych szeregowo, akumulntorow kwnsOwych o lqcznym nspigoia 24 wolf. POZiOQ elektrolitu 6 mm (1/4") ponnd gorne krnwcdzie plyt. CicZnr win6ciwy elektrolitu normnlnie wynosi 1.270 - 1.285. W 2adnym wypndkn cic2nr w1n6ciwy nie powinien spndn6. poniZej 1.225 przy tempernturze 26°C (80°F) i calkowicie nnandownnym rikuraulotorze. Akumulntory s4 umieszczone w metnlowej skrzyni bnteryjnej zvl-aknictej pokryw4. Skrzynin mie6ci sic nn podiodze w komorze bojowej po lewej stronie pomicdzy siedZeniem'kierowcy n przegrodq. Dostyp do niej przez klnpc w podiodze koszs wiezy. Minus tylnego nkumulntorn jest poI4czony nn mnsc. Plus przednieo skumulstora jest poln,czony z wyiscznikiem glawnyM 24 woltowyra (przednim). NieZnlezhie od tego jplas tylnego nkumulntorn jest poRAczony z glownym wy1acznikiem. 12 - woltowym (tylnYm). PoniZej podnnn tnbeln podaje stan nkumultitorow, cicZnr wIngeivpj elektrolitu ornz .temperature znmnrznnin elektrolitu.

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-97-

Po

lis h

Ciczar winoiwy e lektrol.

Stan nniadownnis nkumulstorow

In st

Tempernturn zomsrzonin

Feline nsisdownnie

1,285

-71° C (-96°F)

Akumulntory roindownne 1/3

1,255

-51°C

(-60°F)

Atumulntory roziodowone 1/2

1,220

-35°C

(-31°F)

1,185

-22°C

(- 8°F)

itu

te

Akumulntory roziodownne 3/4

I

an d

-15°C (-* 5°F) - 7°C (+18°F)

Akukuulntory rozindow.onikowif oie -I 1150 1,100

Si ko

Przy pomiornoh cicZnra witOciwego elektrolitu nnleZy poslugiwnO aly ponizsze, tnbele, poprriwek, zaleZnie od temperntury mierzonego elektrolitu. Tempernturn elektro1itu [ 00 °F 49 120 43 110

37 J)0 32 90 26 21 15 10

80 70 60 50

POprnwks dOdnd dodso dods6 dodn6

0,026 0,012 0,008 0,004 0,000 odj46 0,004 odje,6 0,008 odj5,6 01012

rs

Teweroturn elektrolitu °C °F 4 40 1 30 - 7 20 -12 10 -18 0 -24 -10 -29 -20

ki

Poprswkn

M us eu m

odj46 odje,6 odj46 odj46 odjqa odjqd odjqo

0,016 0,020 0,024 0,028 0,032 0,036 0,040

Th

e

-98 -

Po

lis h

161. Nyiqczniki bnterii

Obn glowne wyiqczniki bnterii sq poisnmoczynne, spreZynowe, pakrotne, umieszczone nn giownej skrzynce rozdzielczej. Wy/qczn6 je nnleZy tylko w nnstaujqcy spos6b: UjE16 uchwyt wyiqcznika dwoms pnlcnmi od doiu i lekko unoszqc, obroci6 teak, nby tylne skrzydeIko uchwytu przeszio nieco pozs,wykr.4 Pu6ci6 ustnwiony w tyua poioleniu wyiqcznik, n nnstonie lekko pohn4 pnlcem tylne skrzydeiko w stront scinny rz do snmoczynnego znskoczenin wy1eoznika pod wpiywem sprc, iyny. Nieprnwidlowe wiqcznnie mote spowodows6 stopienie stykow. Wylar cznnie odbywu sib rccznie w sposob normnlny. PoniewnZ wylqcznik 24 V. nie wyiqczn instnlncji rndjowej, obn. wy/qczniki muszq by6 nF pootoju wyIqczone. Przy wiqcznniu wIqcza6 nnjpierw wyIqcznik 12 V. n nnstQpnie lqcznik 24 V. celem znbezpieczenin instslncji rndiowej od uszkodzen.

In st

itu

te

an d

Si ko

162. Prqdnice gIowne

rs

ki

■ ••

KnZdy silnik nnpOzn, zn po6rednictwem kola ztbstego nnpydudelchnwy, swojq winsaq prqdnicg gIownq z szybko6ciq 1,95 obrotow wnIu korbowego. Obie prqdnice sa, identyczne: 24 V, 1,2 ki.szeregowo-bocznikowe, z regulficjq p61 ingnetycznych zn pomocq osobnych zespedow regulncyjnych. 163. Zndownis

t:

Glowne ezOci skindowe Indowni: - Podstnws, spoczyunjqcn nn 4 nciZknch w poduszknch gumowych. - Korpus przy$rubownny do podstnwy.

2: PC

M us eu m

t d

WE

Th

e

-99-

Po

- Metnlown plecionka, if czgon elektrycznie korpus z mnsq czolgn. •Jednocylindrowy, dwusuwowy silniczek gninikowy chiodzony powie-

lis h

trzem, z regulntorem obrotow - magneto z przyciskiem do zatrzymywanin eilniczkn, - kolo rozruchowc ..2ccznego urachamionin Silniczka,pod pokrywq magnets.

In st

- &view zAplonown w oslonie ekrnnujqcej, - znsysacz z dwigienkq nAd gAinikiem, - gainik, i,ltr paliWn, filtr- powietrza, zbiornik pnliwo o p(4emno6ci 16,4 ltr (17,3 kmnrt Am.)..

itu

te

Prqdnica- 30 I■1,5 kW,bocznikown z pomocniczym uzwojerdem szeregowym

zosi1nnym prqdem bezpo6rednio z skumulntorow w czasie rozruchu (prqdnico-rozrusznik). - Zesp61 regulujqcy i filtr elektryczny nn skrzynce nkumulntorow. -Fat elektryczny przeciwznkl6ceniowy uzwojenia. szeregowego (rozru-

an d

Si ko

- chomego). - TAblion rozdzielczn lndowni, umocownnn bezpo6rednio na lndowni:

- nmperomierz, przycisk elektrycznego rozruchu silniczkn,

rs

- termiczny wyIqcznik nodminrowy. Zadewnin aIuZy do iadowania nkumulatoraw nn postoju ornz, przy uruchomionym czoigu, jnko rezerwown prqdnicn w okresnch duZego znpotrzobownntn prqdu przez odbiorniki, gdy nmperomierz ns tablicy rozdzie1czej kierowcy wsknzuje wyindowywnnie nkumulntorow. Powietrze chIodzqce silniczek, nngrzane w cznsie prncy Iadowni, jest iNdzone wentylatorem przez blasznny komin do komory silnikowej Komin ma drzwiczki, ktarych otwarcie kieruje ogrzane powietrza do komory bojowej. Olejenie silniczkn odbywn siq przez domieSznnie oleju silnikowego do benzyny w stosunku 1/2 litrn oleju nn 10 litraw beiazyny (3/8 pinty Am. nn jeden Zbiornik pnliwn lAdowni naleZy napelnifi6 po dokiadnym zmieszoniu benzyny z olejem.

ki

M us eu m

Th

e

- 100-

Po

lis h

164. Rpzruoh.si1p.ic'zk8 inOwni

Rozruch si1niczkn 40.qczyd •glowny12 V. .wyi4oznik skumulotorn. - TiqbzY6 glowny 24 V. Wyigcznik bnterj.i. Otworzy6 krnnik pnliwn indoWni. Nncipn46 przyoisk "st8rt" nn tnblicy rozdzielczejlndowni. fformnine znsysncZn nib utywn6.. Je sli jedn8k_silniczek nie pnli.w ciqgq 5 pekund, trZebn pobiuZy6 si.c znsysnczem, przesuwnjqo jego dZwigniq CnIkowicieW prflwo. Notychminst "DO druchomieniu silniczkn cofnqo znsysncZ do Zenis Toczqtkowego, gdyZ reguincja miesznnki odbywn sic snmoczynnie. Je611 elektryczny rozruCh nie dzinI8,..moZnn silniczek uruchollio rOcznie zn pomoce, linki, ktarq nnleZy nawins,6 nn koio rozruchowe w kierunku przeciwnym do ruche wsknzowek zegnrn. Przy rccznymuruchaminniu nnieZy - uZywno znsysnCzn.

In st

itu

te

an d

Si ko

165. Zespoly regulujqce .

rs

ki

. Obie. prqdnice giowne ornz prqdnica indowni pomocniczej mnj oddzielne zespoky regulujqce. Zespoiyregu1ujqce prqdnic g16wnych mieszczq sad ns tyinej ocl.nnce .skrzynki nkuMulotOrow, n zesp6.1.preAnicy indowni 0178Z wspolny din tych wszystkich 3 zespolow filtr'elektryczny, przeciwz8k16cenibwy, n8 wsporniku n8 skrzynce nkumulstoraw. KnZcly zesp61 regUincyjny zowiern: - Regulator nopioiowy. - Regulator prqdowy ornz - Ssmoczynny wyieicznik, umieszczone w znplombownnej skrzynce. Pod_ bocznO, pokrywq znnjdujq tdy 3 zociski doprowndZenie nn bnteri i:s1e69

M us eu m

Th

e

- 101 -

Po

lis h

poiqczenie z dodntniq (+) szczotkq prqdnicy, poiqczenie z uzwojeniem polo prqdnicy (p). Skrzynki regulntorow sq poIqczone nn wisp kadIubo.,

In st

166. Dziaianie zespoiow regulujgcych

Snmoczynny wyiqcznik typu cewkowego, z ruchomq kotwiczkq, wlticzn prqdnicp do sieci.w chwili, gdy nnpiccie prqdnicy jest wysze niZ nnpipcie bnterii, n wylqczn przy prqdzie zwrotnym. Regulntor napiociowy o wibrujqcej kotwiczce utrzymuje mnksymnIne nnpipcie prndnicy nn poziomie 30 V. Regulntor prqdowy, o wibrujqcej kotwiczce, ograniczn mnksymalny prqd do 50 A. Zarciwno regulator napicciowy jnk i prqdowy dzinlnjn przez wiqczenie dodatkowych oporow w obwod wzbudzenim prqdnicy.

itu

te

an d

Si ko

167. Giownn skrzynki rozdzielczn

rs

Glownn skrzynki rozdzielczn znnjduje sic w skrzyni bateryjnej, od ktarej jest oddzielonn znsuwq. Na wierzchu skrzynki znnjdujoi sip: - Giciwny wylqoznik 24 V. (sieciowy). - GIowny wylgoznik 12 V. (rndiowy). ffewnqtrz skrzynki znnjduje, si: - GIownn szynn rozdzielczn. - Bocznik nmperomierzn.

ki

168. Tnblicn rozdzielczn kierowcy

M us eu m

AtsknLaiki i wyiqczniki obsiugujqce levy silnik sr zgrupOwPne nn lewej stronie tnblicy rozdzielczej kierowcy, nntominst wsknLiiki i

Th

e

102 -

Po

wylqczniki obsIuguNce prsWy silnik .-'po prnwej. Nn tnblicy sq umieszozone, pocz.ynnjqc od gory (T0b1.50): - Przyciski rozrusznikow (1), po Sednym nn kaZdy siinik (2 dodntkowe Przyciski sq umieszczone nn plycie filtrow olejU w komorze silni. kowej). - 2 wylqcznikt cewek.podgrzewnczy powietrzn (2). - Lnmpki kontrolne obwodOw elektryoznych. podgrzewnczy powietrzp (3).

lis h

In st

itu

- Gniki pompek pnliwn podgrzewsczy'powietrzn (4). " . - Kurek pnliws do pompek podgrzewnczy powietrzs (26). • - 2 . 1qczniki przewodow pnliwn do- podgrzewnczy powietrzn (25). - Przyciski wItqczajb,oe prqd do. elektromsgnesem ZSSUW powietrzs (5). -.GnIkn przelqcznika Owintei z6wnctrznych (6) z zntrznskiem (7) Wbezpiecznjqcym od przypndkowego wiqczenin Owistin pelnego. Gaikn'wylqcZniksAwistei znciemnionych (34). . . Pokxvtlo oy:orowego wylqcznikn 6wintel tnblicy rozd zielczej (przez obroonnie pokrCan i wiqcznnie oporu lsmpki moge, pnlie s14 ciemniej lub jn6niej). - Voltoluierz (9) 'ze sks14od 0 - 35 V. (normnlny odczyt nie powinien przekraczno' 28,5 V). - Alappromierz (10) z dwustronnq skit} od 0 .- 100 A. wsknzujqcy 11.-

te

an d

Si ko

rs

ki

tctenie i klarunek przeplywu pr ,du w obwodzie bnterii.

- 2 gniszdks ii;tyczkowe (11), typU•bngnetOwego.. - 2 liczniki obrotow wniu korbowego (12), pa jednym nn knZdy od 0 - 4000 obr../mit. i ze sknlq. licznikn iloze sknl

M us eu m

6ci obrotov! (w tysiqcnch od chwili znmontownnin nowego silniko). Nn p4 licznikn - od wniu rownownZqcegO. - Szybkoftiomiarz (13) ze sknle, szybkoeci od 0 - 60 mil/godz. z licYr nikiem stnlym przebytej ilo6ci mil Ortiz z licznikiem okresowym

przebytych w ciclgu.dnnego okresu. Knsownik (22) licznikn okresowego mie6ci sib nn krnwQdzi tablicy.rozdzielczej pod 'licznikiema Ce-

Th

e

-103 -

Po

lem sknsowsnin wsksznn licznika okresowego nnleZy nsciena,6 gnIkc obrnon6 zgodnie z kierunkiem wsksz6wek zegsrn; szybko6ciomierz jest nopc;dzsny od wnIkn nnpgdznnego skrzynki przeklndniowej. - Zegnr (14) z gnIkg do nnkrgcsnin.(23) co 8 dni i do nastnwinnin wddizOwek. - Przeiqcznik (15) i elektryezny wskaLlik (16) poziomu pnliwn i oleju silnikowego (pntrz opis w pkcie 57). - 2 wskniniki ci6nienin oleju silnikowego, po jednym no knZdy silnik ze skalq od 0 - 120 lb./cn12 (17) (pntrz pkt.55). • Lompki ostrzegnwcze o zbyt niskim cjAnieniu olejenin (18), po jednej nn kriZdy silnik i snmoczynne wylczniki (19) z loku tablicy rozdzielczej (pntrz pkt.56). 2 wuknniki temperntury wody chIodzgcej (20), po jednym nn kftZdy silnik ze skalq od 40°- 240°F (pntrz pkt.70). - dskoinik temperatury oleju zespolu przeniesienin napgdu (21), ze skn-. od 160° - 320°F (r1° - 160°C), typu wioskowatego. Normalnn tempersturn w cznsie pracy silnikn 93° - 121°C (200° - 250°F). Je61i grnnicn to zostnje przekroczonn, zbadno i usung6 przyczyng przegrzewnnin, - 4 lampki o6wietlaje,ce tnblic rozdzielczq, osionikite pokrywknmi w ksztnIcie grzybk6w. - 7 przyciskow do ponownego wletczenin termicznych wyiqoznikow nndminrowych, znbezpiecznjqcych nnstgpujilce obwody: Przyciek N° 1 - rozrusznik prnwego silnikn (27). Przycisk N° 2 - rozrusznik lewego silnikn (28). - Przycisk N° 3 - gninzdkn wtyczkowe, woltomierz, opornik, obwod wsksinika poziomu pnliwn i oleju silnikowego (29). - Przycisk N° 4 - rozrusznik Indowni pomocniczej (30). - Przycisk N° 5 - thwintIs wewngtrzne zewnttrzne, sygnnI diwiOcoNT' ornz obw6d urze,dzenin ostrzegnwozego o niskim clEinieniu olejenin (31).

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 104 -

Po

Przycisk N° 6.7 obw6d cewki wrnz.z wylgczni,kiem podgrzewpczy powietrzo eilnikp LC (32) (prnwego). - Przycisk N° 7 - obwid cewki wrnz z wyiacznikiem podgrzewPozy pbwietrzn Silnikn.LA (33). (lewego). Tnblicn rozch5ie1cza kierowcy jest poiaczono 7-Zylowym kablem z -gioWng skrzy9ka.rozdzielczk, a dwomn 8-zyloWymi kabinmi. -ze skrzynkmai rozgniQznymi w komorze silnikowej. Ponadto jest onn poiqczonn ze skrzynkg rozgaina za tnblica rozdzie1czn, kierowcy.

lis h

In st

itu

te

169. Skrzynkn rozgnIQzua tnblicy rozdzielczej • Od skrzynki rozgniimej tnblicy rozdzielczej kierowcy biegno, nnOtouja,ce knble: • • - 7-ylowy knbel giowny A.oprowndzenin - pradu do -toblicy..rozdzielczj, - Do lewej lumpy 'przedniej. - Do prnwej lampy przedniej z odgniczieni,:m do 3 lamp o6wietlenip wewntrznego. - Do wylgoznika 6wiatin ":1%;,".przy•diwigninch kierowniczych i do przycisku sygnaiu dwikbwago. - Do sygnaiu dzwi9kowego. - Do opornikn 6wintel. - Do samOczynnych wyleicznikow lnmpek ostrzegawczych o niskim ciftdeniu olejenin.

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

170. Skrzynki rozgniOne komory silnikowej i kornory bojowej Le-skrzynki rozgnicLiej w. komorZe silnikowej, po stronie silniknlewego '(LA) , sn, wyprowndzone• 3 knble: . 3-sriowy kpbel do Trnwego zespoiu lnmp tylnych i do hadajnikp WO Zr nikP poZioMu pnliwn.

Th

e

- 105 -

Po

- Drugi 3-zyiowy knbel du nednjnikn wskninikn poziomu oleju silnikowego, do rozrusznikn (od przycisk6w do eiektromagnetycznego wyl.qcznikn) ornz do elektromngnesu znsuwy powietrzn. - Trzeci, rowniet 3-ZyIowy, do cewki podgrzewnczy powietrzn: i do obu dodntkowych przyciskow rozrusznikow na plycie filtrOw w komorze silnikowej (obn przyciski'sq ze sobq poigczone jednotyiowym przewolem). Z podobnej skrzynki, po stronie silniks prawego (La) biegneo - 4-Zyiowy knbel do lewego zespolu lsmp tylnych (3 przewody) i do nndsjnike wsksiniks poziomu pnliwn. - 3-Zyiowy kabel do nadajnikn wskaLaiks poziomu oleju silnikowego, do rozrusznikn (od przyciskaw do blektromagnetycznego wyIqcznika) orez do elektromngnesu znsuwy powietrzs. - 2-Zylowy kabel do cewki podgrzewsczy powietrzn i do dodntkowego przycisku rozrusznikn nn plycie filtrow. Skrzynks rozgaItnn, po prnwej stronie w komorze bojowej, jest 2oIqczonn: - 2-tylowym knblem z giowno, -skrzynkc„ rozdzielczq przy skrzyni bnteryjnej ornz --5-tylowym knblem z if cznicet obrotowq. Pozo tym skrzynkn to posindn znciski siuchawek.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

171. Skrzynkn rozdzielczn wiezy Skrzynkn rozdzielczn wie z y znwiern: Nr Torzedniej 6cinnie:

M us eu m

- LrET77ostrzegawgzo, o wlgozeniu obwodu odpnlanin. - GIowny wyie,cznik wiezy wylqczajqcy dopiyw prqdu do stabilizetors dziaia i do silnika elektrycznego wiezy.

Th

e

- 106 -

Po

- Przycisk nndminrowego wyiqcznika odpsinczy. Przycisk nadminrowego wyieicznika stabilizatorn • Na 66rnei 6cinnie: • - dylcznik obwodu odpnlanie (blizszy .strzelen wiety). - dyiqcznik stabilizatora dziele. - Knbel jednotyiowy do stabilizstorn dzioln (dochodtqcy do lqczniks na knblu Iqctqcym silnik elektryczny ze skrzynkq regulacyjnq stnbilizatorn dzinin). Ns doln0 6cianie: - Knbel jednotylowy doprowadzajqcy prod do skrzynki z Iqcznicy obrotowej. - Knbel jednotyiowy do silnikn elektrycznego wiezy. Knbel 3-tylowy do skrzynki przyciskom odpalAnzy. Na tylnej 6cihnie: - 4-ylowy kebel do 6wintel wiezy i do elektromagnesow odpnlRczy. •Wewnqtrz skrzynki, nn tylnej 6cinnie, jest umocowany 100 Ai. bezpiecznik topikowy .(priskowy) silnike elektrycznego wiezy. TWAGA: Giowny •wylqcznik wiezy nolety wIqczno i wyIqnzso yv podobny sposob, jak giciwne wylAczniki bnterii (petrz pkt.161). •

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

'172. Zqcznica obrotowa

ki

M us eu m

Zqcznicn obrotown stanowi elektryczne polqczenie kndiuba, tq i skiede SiQ z 2 czc6ci: - Z zewnctrznej giowicy, przymocownnej do podlogi. wiety i obrncpjc- -. cej sib wrnz z wietq. - Nieruchomego wa1ca vewngtrz giowicy.

Th

e

-107 —

Po

lis h

Ns wewngtrznej powierzchni glowicy jest osndzony szereg szczotek w uchwytnch z wyprowndzonymi do wiezy przewodnmi elektrycznymi. Ns zewngtrznym obwodzie nieruchomego wnlca znajduje sic 7 izolowsnych pier6cieni mOsictnyoh. Pier6cienie styknjq sig kntdy z dwoMP lub czteremn szczotknmi glowicy. KaZdy pier6cien wnics posisds prowndzonq ns zewnqtrz koncciwkc, do ktorej jest doIqczony przewad odpowiedniego obwodu elektrycznego.kadiubs, R minnowicie: - Ksbel doprowsdznjqcy prqd 24 V. z glownej skrzynki rozdzielczej do

In st

itu

te

wiety. - Przewody instnlncji telefonu wewngtrznego we wspalnym op1ocie.

an d

- Ksbel poIqozenin mnsy wiezy z masq kndltibs (koniecznego ze wzgigd6w rsdicfonicznych). 0d glowicy biegnq 3 rury odprowndzajqce knble do wiezy. Jeans rare prowndzi knbel 24 V do skrzynki rozdzielczej wiezy, 2 pozostale knble instnincji radiowej. Na gornej czc6ci wales, widocznej przez otwOr w giowicy, znajduje sic strznIkn ulntwiajqcn orientscjc o pololeniu dzinin i wiezy wzglgdem kndluba.

Si ko

rs

ki

173. Tertriiczne wyIqczniki nndminrowe

M us eu m

Roic bezpiecznik6w w instnlacji elektrycznej czoign spelnisjq terraiczne wyIqczniki nndminrowe. Przerywnjq one snmoczynnie deny obw6d, gdy natcZenie prqdu przekrnczn przez pewien okres cznsu dopuszczninq grnnicg, podnnq ns kstdym wylqczniku.

Przy wyminnie nniety uwnta6, nby zsstosown6 wylqcznik wIsSciwy

d1s dsnego obwodu. Wiqcznnie przerwnnego obwodr. nastgpuje przez wci6niccie przycisku. Nie wolno wlqczn6 obwodu bezpo6rednio po snmoczynnym wyloeczeniu. Nnlety odozekno co nsjmniej jedne, minutc. Je6li zarnz po wlqpze.-

Th

e

-108 -

Po

lis h

niu obwid zostanie ponownie przerwnny, nnleiy przystqpia do poszukiwanin niedomnonin i usuna,6 je. 174. Przewody elektryczne

In st

2rzewody -elektryczne s ekrnnowane metnlowymi oplotnmi, n polls& to w aiejscach nnrozonych nn uszkodzenin mechnniczne 54 prowndzonew rurnch. Szeroko zastosownne jest oznacznnie przewodow kolornmi. dln alit wienin ich odr6Znienin.

itu

te

an d

1'75. Rozruszniki

KaZdy silnik jest wypOsnZony w oddzielny rozrusznik, zamocowany u spodu na ty1e'silnikn przy koraorze kola rozpgdowego. Obi rozruszniki se, jednnkOwej budowy, nie.sr jednak wznjeanie zamienne. ROzrusznik,. typo Delco-Remy, 6 biegunowy,12. szczotkoWy, 24 V, jest silnikiem elektrycznym szeregowym. VVItwznik elektro-magnetyczny jest osndzony na korpusie rozruerhnika i speinia 2 zndonia:.zamyka obwod rozrusznikn ornz przesuwn k61ko zgbnte rozrusznikn przed zamknicciem obwodu rozrusznikn. Twornik rozrnsznika jest uioZyskownny w 3 panewkach breezowych, znopPtrzonych w otwory smnrownicze, znmknicte korkfimi. Rozrusznik nie oboiaony pobiern prqd 0 nntgZeniu 90 A przy 23,3 V i 6800 obr./min. Przy nieruchomym wirniku pobiern 800 A,przy 4,35 V i wytwarza moment o.brotowy 8,3 kgui (60 stopo-funtow). Nn spirnlnej czceci wnIka wirniki jest osndzone koiko zgbote rozruohu ornz - tulejn przesuwnn z wycigto, krzywk4. Pomigdzy tulejo, koIkiem.znajduje sic spiralnv spr'zynn, nmortyzujgon odrzut kalka.

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-109-

Po

N krzywce tulei jest osadzony zaczep dwuramiennej dwigni w1a4czaje,-

lis h

cej, ktdrej drugie rnmig jest amocownne.do ruchomej kotwiczki elektro-mngnetyczne,p wylgoznikn. Nn oeudowie tego wyIgcznika znajdujg 3 znciskil a wewnqtrz eletromngnes z dwomn uzwojeninmi i ruehoMCI kotwiczkn polqczonn z d?.wi6nia, wleccznjetce, .ornz znopntrzonn nn koncu stykiemwyle,cznika. Po nnciAnigciu przyciaku rozrusznika, prqd , przeplywn przez ob n uzwojenin elektromngnesu,.z ktorych jedno ciensze jest polAczone ns masg, drugie za6 grubsze - do zacisku rozrusznikn. SiIn elektromngnesu wciqgn kotwiczkg, powodujqc poosiowe przesunigcie tulei i kdikR zgbntego do znzgbienis z wiencem zgbntym koln rozpgdowego. W koncowej fnz!e kotwiczkn zwiern styki glowne, przepuszcznjqc prqd przez .:ozrusznik, n jt-.6.nocze6nie zwiernjecc grubsze uzwojenie elektromngneau. Przez eiensze uzwojenie (cewkn trzymajqcn) pracd plynie nndnl, wytwnrzajgc sInbsze pole elektro-magnetyczne, wystsrcznAce do utrzymnnin kotwiczki w koricowymTololeniu. Po znpnleniu silnikn, wieniec koIn rozpgdowego obrncn sig szybciej od wnlu rozrusznikn i znczyna nnpgdzna kedko zebnte rozruszniker, ktore wskutek tego, wykrcenjqcsic nn spiralnej czgsci waIknl rozI4ow"' sig z zazgbienin z koIem rozpgdowym. Odrzut-kcilkn jest hnmowany sprZyne, amortyzuje,cao Po znskoczeniu silnikn noleZy przycisk rozrusznika natychminst pu6ci6, przerywnjqc doplyw pre,du do cewek elektromngnesu; sprgZynn powrotnn przesunie wowozns kotwiczkg z powrotem do poloZenin wylqazenin. Przy rozruchu nie naciskno przyciskow rozrusznikow dIuZej niz 30 sekund, aby nie spowodowno nndmiernego nngrzanin cewek elektromngnesu. Je6li silnik w tym cznsie nie zapnli, nnleZy przystui6 do

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

poszukiwanin.niedomngnnin silnikn.

ki

M us eu m

Th

e

Po

lis h

176. Lnmpy przednie

KndIub jest wyposnzony w.2 lnmpy.przednie i w 2 tylne. Lumpy przednie se, odejmowalne i w rnzie potrzeby moge, bye zdjqte, n powstale w pnncerzu otwory moge, bye zamknicte specjnlnymi kotknmi nn Innouszksch. Prnwn lampn przednie posinds zwykly jasny reflekt4.r; Iowa przednia limps mow by6 albo zwykIs jnsnn, nlbo znciemnionn. Komplet nie uzywnny w dnnej chwili spoozywn w speojalnych uchwytPch w komorze bojowej. KnZdn lampn przednin MN and sober lnmpkg postojows,.

In st

itu

te

an d

177. Lnmpy tylne

Si ko

Zespel kn zdej lumpy tylnej skIndn siq z 2 lamp we wspolnej slonie: - Prawn oslonn czgee gernn znciemnione 6wiatIo "stop". - czOe dolnn - znciemnione 6wintIo tylne. - Lewn osionn czOe gerna zarewkn 2-6wiatIowa, siuZy jnko zwykIn lnmpn tylnn i jnko zwykla lamps "stop". qz06 dolna znciemnione 6wiatlo tylne.

rs

ki

M us eu m

178. Wyle,ozniki zewnetrznych lamp kndlubn

No- tnblicy rozdzielczej kierowcy znn jduj€ -sib 2 giiki lamp zewnctrznych, dzinInAce przez. wysuwnnie. Jedna z nich, gallon. prz0cznikn, pos4.adn z boku zntrznsk, ryglujacy w okreaonych polozeniach jej wyounicin i.zabezpiecznAcy w ten sposeb od przypodkowego wle,czenin owinteI niezaciemnionych. Gaika to pooinda 4 poIoenin:

Th

e

Po

lis h

- Onikowicie wei6nicta wszystkie 6wiatin zewnctrzne wyiqczone. - Wysunictn nn pierwszy skok lnmpki postojowe i znciemnione tylne pale, sic; znciemniona lnmpkn "stop" znpala siy przy hnmownniu. - Wysuniytn nn drugi skok - przednie jnene reflektory i lampki tylne pile, sic; zwykin lnmpkn "stop" znpnln sic przy hamownniu. - Onikowicie wysunietn do oporu wszystkie lumpy zewnctrzne gnsnq; zwykla lnmpka "stop" znpnls sic przy hnmownniu. Drugn galkn mn tylko dwn wylqcznik z nnpisem "B.O.Drive" pololenin: - OPIkowicie wciFlnicta - przednin lnmpn znciemniona nie pnli sic. - Colkowiciempunietn do oporu - przednia lmnpfi znciemnionn znpnln sic, o iltEnika_przeiqcznika jest_wypunietn nn pierwszy skok. Przy jeZdzie wicc w nocy nn 6wintinch zaciemnionych naleZy znwsze wysun46 gniky yin pierwszy skok, gdyz inaczej nie znpalq sic 6win tin znciemnione, nawet przy wysunictej vice "B.O.Drive". Przy jeZdzie w dzien nnleiy gnike z zatrznskiem wysunqo cnikozewnctrzne kndiuwicie AZ do oporu. 4risna„ wowczns wszystkie bn. Nntominst przy hamownniu zapalao sic bedzie nieznniemnionn lnmpks "stop".

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

179. 06wietlenie wewnctrzne czolga

M us eu m

06wietlenie wewnctrzne czolgn skladn sic z nnstcpujqcych lamp: - Srodkowej lumpy nufitowej przedziniu kierowcy. - Dwoch bocznych lamp komory bojowej. - Dweich lamp w wiezy. KnZdn lampn posiada wiaany wylqcznik przy oprawce. Pozn tym na tnblicy rozdzielczej kierowcy znajduje, SiQ 4 lampki o6wietlnjqce tnblicy. Oprnwki tych lampek se, przyspnwane do tablicy nie std wymienne. dyminna Znrowek odbywa sic od przodu po wyjcciu sprczynujqcej pokrywki w ksztnicie grzybka.

Th

e

- 112 -

Po

lis h

180. Sygnni ciwiekowy

Sygnni dwickowy jest znmocownny pc) lewej stronie nn przodzie czolgn i napcdzany silnikiem elektrycznym 24. V. Przycisk wyiqcznika miesci sie nn 60i8nie kndlubr, nn wsporniku przed lewq nage kierom. Czynno6ci utrzymanin sygnniu diwi(ckowego ogrnnicznje, sic do Qczyszczenia z biota i bruda ornz znpewnienin swobodnego obrotu wirniko sygn8lu w osionie.

In st

itu

te

181. Urzqdzenia ostrzegawcze

an d

Czolg jest wypounZony w nnstepujo,ce urzadzenin ostrzegnwcze - 0 zbyt niskim cionienia olejenin (pntrz pkt.56). - 0 wIgczeniu elektryoznego obwodu podgrzew8czy powietrzn (pntrz pkt.112). - 0 gotowaci do elektrycznego odpalenin dzinin i k.m. (p8trz pkt.

182).

Si ko

rs

182. Elektryozne odpnlncze dzin18 i k.m.

ki

Elektryczne odpalncze dzis18 i k.m. se, to 2 silne elektromngnesy z ruchomymi rdzeninmi, wcigganymi do wnctrzn cewek z czenin, prqdu. Ruch rdzeni jest przekozyWnny mechnnicznie n8 arzeidzenie spusto. we dzinin i k.m. WIgczenie prqdu do elektromognesow nastqpuje przez wiqczenie wy le,cznika instalacji odpalnnin WI skrzynce rozdzielczej wiezy, n nrast przez nnciElnif@cie przycisku noZnegib n8 podlodze wiezy, obok lewej nogi strzelcn wiezy. Z chwi1a, wle,czeain wylgezniks nn skrzynce rozdzielczej wietiy, zapnly tie 6wistio ostrzegnwcze nn skrzynce, odtrzegnjgce . 0 tym,

M us eu m

Th

e

— 113 —

Po

lis h

wystsrczy nnci6niccie przycisku noznego, nby nnstqpilo odpnlenie. W rnzie niewypniu nnlety natychminst wyIaczy6 wylqcznik insta-

lscji odpnlnnis (6wintIo ostrzegnwcze powinno zgnsn46). Nale2y psmictno, ze prqd nn instalscjg odpalaczy doplywr stale bnterii 24 V. i wyIgoznika z chwil, wie,czenia glownego wyie,cznikn

In st

instn1acji odpainnia nieznleZnie od to go, czy gi6wny wylAcznik wiezy jest wiEczony czy nie.

itu

ROZDZIA%

te

XIX

WYPOSAZENIE PRZECIWPO Z AROWE

an d

183. Urze,dzenis przeciwpolarowe stale

Si ko

WyposnZenie przeciwpolarowe ozolgn obejmuje urze,dzenie przeciwpoZnrowe stale ornz przenoEine. Jnko urze,dzenie przeciwpoisrowe stole siulg dwie 10-funtowe butle metalowe umocownne w specjalnych uchwytach na lewo w tylnej czc6ci komory bojowej, za skrzynte, bnteryjneo Se, one poiwzone wspSlnyni lo,cznikiem i ukIndem przewodow do dysz, rozmieszczonych w garnej i dolnej czc6ci komory silnikowej. Zadsniem ich jest wyiqcznie goszenie poZnru w komorze silnikowej przez napelnienie jej dwutlenkiem wcgln. Uruchsminnie urzgdzenin nnstcpuje: logdZ z wewnqtrz czolgslprzez pociqgniccie r4ozek znajdujqcych sic na wsporniku, zamocowanym na stropie na lewo z tylu za kierowcq, bEM tez z zewnqtrz czolgs, zs pomoct. rqczek, umieszczonych w osionie knpturowej na wierzchu bs, z lewej strony za wieZeo W rnzie poznru nnleZy zotrzyms6 obn silniki (jean to jest moZliwe); po24dane jest zamkng6 kiapy otworow, aby zmniejszy6 doplyw

rs

ki

M us eu m

Th

e

-114 -

Po

lis h

powietrza. Dostop do butli przez otwor w podlodze 184'. Gn6nice przenone

In st

Dwie ga6nThe przeno6ne 4-funtowe, wypelnione dwutlenkiem wogln, se, rozmieszczone w czoigu nastuujqco: - Jednn na lewej pa-ice obok kierowcy. - Drugs w koszutieZy obok rndiotelefonisty. Uruchamianie tych ga6nic odbywn si@ przez naciAniccie diwi skierownnie stozka otworu wylotowego gs6nioy na 14omiefl. Czym mocriej nsciska sig diwignio, tym si1niejszy jest strumien gasze,cy. Podozss gaszenin naleZy trzymno sElnico w lewej rce, zazi stolek wylotowy w prawej, kierujgc strumien na spcid piomienia. NnleZy jsk nnjwiQcej zbliZy6 stozek wylotowy gs6nicy do. plomienin i w minrc przygopnio zwiokszna siiQ strumienia.

itu

te

an d

Si ko

R OZDZIAZ XX REGULACJE

rs

185. Zgranie silnikow

ki

M us eu m

Zgranie silnikow polep nn: 4yrownnniu - obrotOw obu sanikow w dopuszczslnych grnnicach '(pkt. 110). • - Synohronizncji dzialanin sprzegiel (pkt.1231. 18j. 186. Wyrownnnie obrotow Celem sprawdzenia, czy silniki sq z8rane, naleZy; - Rozgrza6 silniki do normaltej temperntury pricy,

Th

e

- 115 -

Po

lis h

- Sprnwdzi6, czy dzwignie i ciegin przyspieszenin mop, sie pOruszn6 swobodnie. - dylat czy6 obn sprzegIn i unieruchomi& w tym poiozeniu przy pomocy wyletcznikow prncy. - Obrnonjqc rccznie wnI kardanowy sprnwdzi6, czy sprzegla nie ocie-. rnjq. •Uruchomi6 obn silniki i posIugujqc sie pednIem przyspieszenio, utrzymywn6 je przez kilkn sekund na obrotach 1800 - 2100 na minute. - Obni2y6 obroty silnik6w do 400 - 450 nn minute (obroty jnIowe) nostepnie zwickszn6 je powoli sZ do 2100 nn minute, uwsZnie 61edzqc wsknznnin licznikow.obrotow. JeZeli obroty eilnikow an, wyr6wnsne, r6Znicn nie przekroczy 200 obr./min., je61i zn6 jest wiekszn, nnleZYy przeprowndzi6 regulaojc? w nnstepujElcy spos6b: ▪ Zluzown6 nnkretki ciggIn nnstnwnego, polqczonego z dzwigniE na pokrywie reguintorn obrotow silnika o nizszych obrotach. • Przez odpowiednie pokrecnnie ciegin podwyZszy6 obroty silnikn wol-

In st

itu

niejszego.

te

an d

Si ko

rs

U:1AGA: Regulncjn VI jest bordzo czuln, nie nnleZy wiec obroco6 ciegIn nnstnwnego wiecej niz 1 do 2 obrotow zn knZdym rnzem. - Lekko docinsno,6 nnkretki ciegIni sprnwdzi6 obroty silnikow i w rrzie potrzeby regulown6 nodal w tnki snm spos6b. - Po dokonnniu regulncji - nnkretki ciegIn mocno dociggne,6. JeZeli szybko6ci obrotow silnikow nie do sic w ten sposdb wyregu1own6 meldown6.

ki

18 i . Synchronizncjn sprzegieI

M us eu m

Celem sprnwdzenin, czy dzinlnnie sprzegieI jest zsynchronizownne, naleiy: -'Aycisn.9,6 pedni sprzegieI i zwolni6 wy/qczniki prncy, trzymojqc pe-

Th

e

-'116 -

Po

lis h

d.P.1 naci6nigty.

dIqczy6T bieg i,posiugujqc sic rgcznymi dzwignifami przyspieszenia, olda6 silnikom obroty pond 1000 4a mitung, - iocno przyciqgn46 do.tyIu obie dzwignie kierownicze i przytrzymPd

In st

je (1ub zablokowao) w tyM poIoleniu.

-• Puszczao

obrotow..

powoli peanIsprzcgiei,obserwujqc wskazania 1icznik6w

itu

- Je6li spadek obrotow obu silnikow jest roWnomierny, sprzgg1P so, zsynohronizowane. Je6li nntominst obroty'jednego silnika nie obni- znjq sig w tym stopniu jsk drugiego, skracia cigglo nastawne

g1P pierwsZegO

te .

an d

Onlkowits regulacjs mechanizmu wylqczajszcego:polegn na: - Re'gulacjddiugogei ciggIn pomigdzy pedniem n, wy/qcznikami procy. UWAGA:: Regulacja tego ciggla jest dokonnnft. fabrycznie i nie wympg1 poprswek, -chyba ie cigglo zostalo uszkodzone lub silnie zu,

Zyte.

Si ko

- Reguincji luzu.pednIu sprzggiel, ktora poWinnn Zspewni6 wolny ruck pedPIU-W• granicach:76 102 mm (3 - 4"). Regulacje nnleZy przeprc-

rs

wPdzn6, gdy luz zmniejszy sic do 25. mm (I"),

ki

Synchronizncji wlqcznnin obu,sprzggiel.. Regulncji dokonuje sic przez zminng diugo6ci ciggiel nastawnych pomicdzy dwigninmi po6rednimi i dZwigniami wnikow pionowych.'0iggIa nastawne aq dostgpm przez ()twor w podlodze wiezy i. po -zdjgciu tylnej oslony walu kyr-

drinowego.

M us eu m

Dalszn regulacja sprzggiel, w miarg zuZywanin sic obIoZyn ciermych, nastgpule przez usunigoie podWdek regulncyjnych pomigdzy po-

krywq sprzggla n koIem rozpgdowym. Regulacjg tg nnleZy przeprowydziol

gdy caIkowita grubo66 tarczy sprzcgln zmniejszy sic do q,4 mm (0,37T gdy dojdzie.do 1 ,7 ram (0,303"), tnrcze wymieni6 (pkt.123).

Th

e

Po

-117 -

lis h

188. Regulncjn hamulcow kierowniczych

Regulacji lub wyminny szczek hamulcow kierowniczych motnn dokonywn6 przez otwory dostepu nn karterach hamulcaw bez potrzeby odejmownnin calego zespolu przeniesienin nnpedu. Sprnwdzio obioZyny cierne i w rnzie zuiycia wymieni6, jeni: - Dzwignie kierownicze maj4 nsdmierny wolny ruch. Homulce slabo dzininjeo •Hamu1ce,•po przyciaznieciu ciLlvigni,"piszcza,". Przy nowych obioynnch ciernych i naleZytym wyregulownniu wolny ruCh (jalowy skok) dzwigien kierowniczych (koncow) od najbardziej w przeid wysunictego poloenis do poiozenia pionowego, przy ktorym obIoyny przylegnj4 do bebna cats, powierzchniso powinien wyncsi6 100 mm (4"). W miare zuZywnnin sie obloZyn ciernych wolny ruch dZwigien kierowniczych zwieksza sie i je6li przekroczy 200 mm (8"), nnleZy przeprowndzie dornne, rngulncje w nastepujqcy spos6b: - 0dkreci6 okrggi4 pokrywe nn duZej prostokqtnej pokrywie kErteru hnmulca i odj46 j4 wrnz z'uszczelkso - ZnloZy6 nn nakretkc regulacyjnq widelek klucz nnsndowy 1 1/8" i pokrecnjqc nim, wyregulown6 odpowiednio wolny ruch dZwigni kierowniczej nn 200 mm (8"). U'AfGA: Przez odkrecnnie nnkretki regulncyjnej w lewo zwickszn sic wolny ruch dzwigni kierowniczej; przez dokrecanie .(w prnwo) zmniejszn sic. PoniZsza tabeln podnje iloe6 obrotow nnkretki regulncyjnej, potrzebnych do wiaziciwego ustnwienia dzwigien kierowniczych:.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th -

e

-118 -

Po

lis h

7

Wolny rush dzwigni kierowniozej

In st

100 mm 150. mm 6" 200 mm 8" 250 mm 10") 300 mm 12") 350 mm 14")

itu

te

I1o66 obrotow nnkrQtki regaincyjnej wideiek 0dkrc-ci6 w lewo 0 4 - 5 obrotow Odkrqci6 w lewo o 2 - 3 obroty . Dokreci6 w prnwo. o 2 - 3 obroty Dokrcci6 w prnwo o 4 - 5 obrot6w Dokroi6 w prnwo o 6 - 7 obrotow

an d

Syjr16 kluoz i sprnwdzi6, czy wolny ruch obu diwigien kierowniczych jest jednnkowy; din zrownnnin dopuszcznlne jest pokrgoenie nnkr0.ki reguincyjnej jednego lub obu hnmulc6w o jeden lub 2 obroty. Zmierzy6 diugo66 wolnego ruchu dzwigien kierowniczych (korio6w gien). Znioy6 uszczelki i. znkreci6 pokrywy.

Si ko

Reguincjc win6ciwe, hnmu1c6w kierowniczych przeprowndzn side - Po wyminnie obloyn ciernych. - Po wyminnie bebnn hnmulcowego. - Je6li zesp61 przeniesienin nnpOil byl z czoIga ode jmownny. Jeoli zesp61 dzwigien I ciqgiel,.uruchnminAcy'hrimuloe by/ ocliquony lub wymieniony. Ko1ejno66 ozynno6ci przy regulncji wInriciwej: Spu6c16 olej zespoiu przeniesienia nnpOu. UNAGA: Przed spuszczeniem oleju nie wolno odejmown6 pokryw znmykriAcych otwory dostpu do hamu1o6w. Nn olej przygotown6 czyste nnuzynie pojemno6ci 144 ltr (152 knrty nm.). Je61i ran by6 uzyty ten snm olej, przefiltrowa6 go uprzednio przez stet szmntc.

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 119 -

Po

lis h

- Sprnwdzi6 ustnwieniedawigien kierowniczych wediug znnkOW. f-Pbrycznych, n je6li tych znok6w nie ma lub jeai sa, niewYrone, oznnczyO

nn nowo punktnkiem. Prowl korbn wnikn poprzecznego ornz korbp zacisknczn prnwego hnmulcn, powinny by6 ustowione.'w ten spos6b, nby , znnki no wniku i nn korbie znnjdownly sig w jednej linii. Nntominst leWn korbn wnikn poprzecznego i korbn zociskoczn.lewego hnmulcn, powinny by6 ustowione znnkiem o 2. znjoki ponnd znnk no wniku wzglednie no once zociskticzn. - OdIqczy6 ciegio lqcza,ce lows, dZwignie kierowniczq z korbq zncisknczn ornz cigglo in,ortoe prrwe, dZwignig.z korbq poprzecznego wnikn przez wyjgcie znwleczek i swoizni z "gornych widelek cigiei. - OdjqO prostoke,tnta pokrywy z otworow dostepudo hamulcOw. tnk, - Zluzowo6 nnkretke stolikn podpiernjqcego i wyregulown6 Pby luz pomiedzy bgbnem hnmulcn n szczeke„ bezpo6rednio and stolikiem wynosii 0,13 mm (0,005");.dociagne,6 nokretke i ponownie sprnwdzi6- luz - Znoin,gn46 prowy hnmulec, wywiernjgc nn lewg korbe wnikn poprzecznego nacisk. o Bile okolo 23 kg (50 lb.) i w cznsie regulncji utrzymywnO jt1 w tym nncisku. - Ustowi6 korbe wnikn poprzecznego, pokrecnjn,c nnkretke regulroyjnek, widelek w takith pololeniu, aby 6rodek' otworu korby znalazi sic 5 om (2") ponnd erne, poziomq pinszczyzne, karteru hamulca UAGA: Dokrecnnie nnkretki regulnoyjnej w prnwo podnosi korbe, odkrgcnnie zn6 w lewd - obniZn. - ZwolniO korbe wnikn poprzecznego. - Zroians,6 lewy hamulec wywierajqc nn korbe znpiskoczo nncisk o site okolo 23 kg (50 lb.) i utrzymywo6 jn, w tym nncisku w czosie reguircji. - Pokrgoo6 nnkretkg regulncyjnq widelek tnk, nby korbn znciskrozn lewego hnmulcn przyjein poIolenie, w ktOrym 6rodek otworu nr kon.cft

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 120 -

Po

korby znajdzia Sic 95 ram (3 3/4") poniZej garnej poziomej.plaszcvk zny..karteru hamulca. Zwolni6 korby zaciskaczn.

lis h

In st

ISisstgpnie uregulowa6 dwignie kierownicze w nastcpujoy spos6b: - Zwoini6 nnkrgtki (rub ogranicznjgcych. ruch dZwigien kierowniczych. Uregulowne 6ruby teak, by obie dZwignie kierownicze zajgIy poIolenie w jednej linli, a jail tylne• krnwgdzie byly wysunicto o 5 en (2") do przodu przed 6rodkiem otworu w lewej korbie wnIka poprzeczgdy korby znnjdzie sig w swym poioleniu dolnym. - Docimnqa nakrgtki rub ogrnniczajqcych. Uregulowa6 ciggia lqczqco w nastgpujqcy sposob: Znciqgna,4 1 z silk okolo 23 kg (50 lb.), najpierw Iowa, korby walks poprzecznego, to nnstgpnie korby zaciskncza lewego hamulca i trzymajqc je w tym uchwycie, wyregulowao nnjpierw prawe n nnstgpnie lewe cigglo iqczqce w poniZ$zy sposob: - przy.odsunigtej dZwigni kierownicy jak najdnlej do przodu (fti do oporu) wyregulown6 dlugo66 ciggIn tnk, nby otwor widelek ciggIa pokrywn1 eir z otworem korby wn/ka poprzecznego, po cqui wydiuZy6 cigglo jeszcze o oko/o 6 mm (1/4"), dajgc okolo 5 pelnych obrotow widelek. - zwolnio korby: z uchwytu, znioZyo sworzen i znbezpieczyo zrwleczkg. UWAGA: To dodatkowe wydluZenie ciggIn IqcztIcego znpewnin konjaczny luz pomigdzyobloZynnmi szczgk n bgbnem hamulcowym oraz wolny ruch dzwigni kierowniczej. Przez wydIuZenie ciggln o 3 ram (1/8") wolny ruch dzwigni kierowniczej zwickszn sic a 50 mm .(2"). - Sprowdzia, czy obie kierownicze mnjo, jednnkowy wolny ruch w rnzie potrzeby wyrogulowno przy pomocy nakrgtki regulncyjnej widelek.

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 121-

Po

lis h

UlAGA: Przy pionowym ustowieniu dlwigien kierowniczych obIorZyy cierne powinny prZylegn6 °nit], powierzchni8„ do bcbnn homu1cowego. - Sprnwdzi6 stnn uszczelek i zni006 je oraz zamocoWn6 pokrywy nn otwornch dOstcpu w korternch hamulcow. - NapeIni6 olejem zesp61 przeniesienin nnpedu.

In st

itu

189. Regulncjn popychnczy znworow

te

NnleZytn reguincja popychnczy znwordw jest bardzo wnZnn ze wzg1Qdu nn wysoki stopien sprcZonin (35 kg/cm2); zn maIy luz pomicAzy gI6wkrm dwigni a podstnws, trzonkn znworu powoduje obniZenie stopnia spr,iZnnin, wndliwe spa1anie miesznnki i opn1enie zaworu oraz jego gniozdn; zbyt wielki luz wywoluje stuknnie i hnIn6liwg pracc silnika, szczegolnie nn niskich obrotnch. ma (0,011 - 0;013") Prnwidlowy luz powinien wynosi6 0,28 przy rozgrznnym silniku to jest przy tempernturze.wody chIodzo,cej 74° - 85°0 (165° - 185°F). Uzyskuje sic ten luz przez zwolnienie nakrtki nn gornym koricu Zerdzi popychnczn i przez wkrccenie lub wykrcicenie jej z widelek igczqcych (po wYregulownniu nnkretke dociegnq6). Pominr,przeprowndzn sic, znkIndnjqc szczelinomierz micdzy glowkc dzwigni. a podstnwc trzonkn znworu w chwili, gdy dZwignin wtryskiwnczo znnjduje sic w nnjniZszym punkcie nacisku na tloczek. W celu znbezpieczenin grzybkn znworu przed uderzeniem. tIokn nnleZy znwsze wkrcci6 popychnez w wideleki lqczqce riZ do oporu, ilekro6 byl on ode jmownny lub czc6ciowp wykrccany z widelek, a wInkiwn regulncja nie byin jeszcze przeprowndzonn. Luz promieniowy rolki popychnczn nie powinien przektriczn6 0,13 mm (0,005").

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-122 -

Po

lis h

190..Inne regulncje

Goma krnwedz tRlei cylindrowej (luino pnsownnej) powinnn tawn6 0,05 - 0,10 mm (0,002" - 0,004") ponnd powierzchnic bloku cylindrowego. Luz wnlu korbowego w pnnewknch 0,05 - 0,10 mm (0,002" - 0,004"). Luz mi0zy gindzio„ cylindrn c powierzchniq tiokn - 0,15 - 0,20 mm (0,006 - 0,008"). Luz znmka; - pier6cienin uszczelninAcego 0,50 - 0,62 mm (0,020" - 0,025"). 0,25 - 0,50 mm (0,01" - 0,02"). - Tier6cienin 'zbiernjeccego Luzy wirnik6w dmuchnwy.(Tab1.28): - pomiedzy wirnikami 8 plytq ad strony nnpedu 0,18 - 0,23 mm (0,007% 0,009"), - pomiedzy wirnikami ca plyte, od strony regulntorn obrotdw 0,35 0,45 Mm (0,014" - 0,016"), - pomiedzy Eimigiem jednego i wyZiobieniem drugiego wirnika po stronie wlotu powietrzn 0,41 - 0,56 mm (0,016" - 0,022"), - pomiedzy 6migIem jednego i wyZIobieniem drugiego wirnika pa wylotu powietrzn 0,10 - 0,15 mm (0,004" - 0,006"), - pomidzy 6mig1em dolnego .wirnikn a korpusem dmuchnwy pa stronie wlotu powietrzn 0,43 - 0,48 mm (0,017" - 0,019"), pomiQdzy emigiem dolnego wirnika a korpusem dmuchnwy pa stronie wylotu powietrzn 0,13 - 0,18 mm (0,005" - 0,007"). Regulator obrotow (potrz r6wniez Rozdz.IX).: - szeroko66 szczeliny pomiedzy krezq miseczki sprgyny niskich obrotow P krnwOziq trzpienin spreyny wysokich obrot6w, przy obrotach silnika 100 - 1000 na minute - 0,025 - 0,050 mm (0,001 - 0,002").

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 123 -

Po

Napiccie ggsienicy powinno by6 tnkie, sby zwis .pomiOdzy rolkEl podtrzymujqcq n koiet nspinsja,cym wynosil okolo 20 mm (3/4").

lis h

191. Regulscje instalocji elektrycznej

In st

Odstu pomicdzy elektrodnmi podgrzewaczy powietrzn 20 mm (3/4"). Akumulntory: - poziom elektrolitu 6 mm (1/4") ponnd game krnwqdzie plyt, - cic)Znr wineciwy elektrolitu 1,210 - 1285 (nie dopuszcza6 do spadku ponizej 1,225 przy tempernturze 26°C, - odstcp pomigdzy styknmi przerywnczn magneta (przy pelnym rozwnrciu) 0,5 mm (0,020").

itu

te

an d

R OZDZIA% XXI

Si ko

WSKAZaWKI PROWADZENIA

192. Uruchaminnie allnikow w normnlnej temperaturze

rs

Po dokonsniu czynno6ci przegle,du wstpnego (pkt.235) uruchomid silniki w nnstgpujqcy sposob: •Sprnwdii6 poziom wody chiodzvej. - vaqczyo glAwny wylqcznik rndiowy (12 V). - wlqczy6 &lawny wyltIcznik sieciowy (24 V). • Sprnwdzi6 wychylenia strznlek przyrzgdow pominrowych ns tsblioy rozdzielczej, w.szczeg6lnotici czy: - smperomierz nie wyknzuje nndmiernego rozindownnin, - woltomierz dnje odczyt 24 - 29 V. - Sprnwdzi6, czy wsksnik poziomu pnliwn i oleju silnikowego dsje adozyt "Full" po przedqczeniu ns zbiorniki po obydwu stronnch i ustnwio kurek nn prnwy lub lewy zbiornik pnliwn.

ki

M us eu m

Th

e

-124 -

Po

- Sprnwdzie dzinianie znsuw powietrzn przez nnsluchiwnnie (to jest czy po nncifinigciu przycisku nn tnblicy rozdzielczej do sic slysze6 stuk znauwy). - Nycisna,6 pedal sprzggiei i unieruchomi6 je w tym poio2eniu przy pomocy wyls,cznikow prncy. - Sprvwdzi6, czy dZwignia przekInftiowa znnjduje sig w pololeniu Laza, n dwignin homulca postojowego jest znoieznigta (wzglgdnie 1Zwignie kierownicze sq zaryglownne w pololeniu zahnmownnia). • Opuszczn6 powoli rgczne dwignie przyspieszenin do doiu, R nastanie przesung6 je w gore sz zfl'sko97,4 w pe/olenie biegu jnIowego. UWAGA: W tym pokoleniu rgcznej dzwigni przyspieszenin powinnn zapn116 sic lampka ostrzegnwczn o zbyt niskim ci6nieniu olejenis. - Uruchomi6 kolejno obi silniki, nncisknjqc przycisk rozrusznikr, jednego, fa nnstgpnie drugiego silniks. WAGA: Nie naciska6 obu przyciskow r6wnocze6nie, rani tez nie obrt7cad obu silnik6w jednym rozrusznikiem (przy wylqczonych sprzggInch). Przycisku rozrusznikn nie nsciskno dluZej nie odczeks6 30 sekund; je6li silnik w tyM cznsie nie znpnli jednq minute, pc) czym ponownie nscisn46 przycisk. Je6li i• wowczns silnik,nie zapsli przystqpi6 do poszukiwnni1 niedomngnn. - Sprnwdzi6 nn obu wsknzniknch, czy w cie,gu 30 sekund od chwili uruchomienin silniks, ci6nienie oleju wzrosio do 0,3. kg/cm2 (4 - 5 lb./cs12) nn obrotnoh jnlowych. - Przy pomocy rgcznych dzwigien przyspieszenin zwigkSzy6 obroty d2 1000 - 1200 nn minutg celem zngrznnin silnikow i unieruchomi6 dudgnie przyspieszenin w tym poioleniu przez przesunigoie dZwigni srodkowej do doIu. - Sprnwdzi6, czy zgnsly lampki ostrzegnwoze o niskim ci6nieniu ole-

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 125 -

Po

jenin i czy ci6nienie wzroslo do 2,5 - 3,5 kg/cm2 (35 - 50 lb/call). •Wycisnq6 csikowicie pednI sprzcgiel., zwolni6 obi wyiqczniki prsny pu6ci6 pedal powoli. - Gdy silniki osiggnq normalnq temperaturg pricy 71°C (160°F) orsz znwsze przed ruszeniem zwolni6 zntrznsk rccznych dZwigien przysideszenin i ustnwi6 je w poIolenie obrotow jalowych.

lis h

In st

itu

193. JnIown prnon silnikow

te

Utrzymywanie silnik6w przez dIugie okresy na pricy jaIowej mote ujemnie wplynt16 na ich dziolanie i spowodown6 nnwet'uszkOdzenis pewnych czg6ci, szczeg6lnie gdy silniki pracujs, w niskiej temPersturze (zimq). • Nie naleiy utrzymywa6 silnikow na jalowych obrotach dIuZej niz przez 5 minut: je6li to moZliwe, iepiej zgnsi6 silniki i na nowo je uruchomi6, anizeli pozostswin6 przez dluzszy.okres na jalowych obrotech. • JeZeli jednak pozostawienie si1nik6* nn'jnlowych obrotach okaze konieczne, nie naleZy zmniejszn6 ich obrotow poniZej 600 nn minutg, aby utrzymn6 temperature plynu chIodzs,cego na poziomie consjcaniej 11°C (160°F).

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

194. Uruchaminnie silnikow w niakich temperaturach

Do urUchoMienin silnikow w tempernturnch poniZej 4,5°C (40°F) nAlleZy posiugiwn6 sic podgrzewnczami powietrza, uruchamiajqc kolejno lulZdy silnik z osobnn w nsstcpuj4cy spos6b: -lykona6 czynno6ci wstcpne, jak przy uruchomieniu normnlnyin (pkt.' 197, 192, poz.1 9). -Ustawi6 rcczne dZwignie przyspieszenin na pelne obroty ("Full fuel")

Th

e

- 126 -

Po

- Otworzy6 kurek pnliwn nod tnblic rozdzielczn„ kierowcy, obrnonj4c go w lewo do oporu (w kierunku przeciwnym do ruchu wsknzowek wo rn) •

lis h

Wigozy6 wyIcznik cewki znpionu podgrzewnczy.

In st

- Zwolni6 tiok pompki pnliwn, obrnonjqc jego gnikg w lewo i powoli go wysung6. Nncisnq6 przycisk rozrusznikn, dnjqc r6wnocze6nie kilkn powolnych lecz mocnych pchni0 tIokn pompki. Skoro tylko silnik znp81i, zwolni6 przycisk rozrusznikn i zn, pomcq r.goinej OZwigni przypieszenin ogrnniczy6 obroty do 1000 - 1200 nn minutg. Szybko wylqczy6 cewkg znpIonown, (pozor_A- nwienie instalncji znp/onowej zbyt diugo nn wIqczeniu maze spowodown6 uszkodzenie cewki). - dcisnq6 tiok pompki a umoc0wn6 go w tym poioteniu przez obr6cenie jego gn/ki w prnwo. - Rozgrzewn6 silnik przez kilkn minut nn obrotnch 1000 - 1200 no niinutg, pu czym ustawi6 rgcznq dZwignig przyspieszenin w poiozenie obrotow jaiowych, nnstgpnie w poiolenie wyiqczenin ("No fuel") dopfili nie zgn6nie. - Uruchomi6 drugi silnik w t8ki s8m spos6b. - Znmkno,6 kurek p8liwn podgrzewnczy powietrzn (skrzydelko obroci6 w prnwo). - Po kilku minutnch prncy drugiego silnikn, ustnwi6 jego rgcznq dZwignig przyspieszenin w poiozenie obrotow jniowych i. uruchomi6 pierwszy silnik. - Sycisne6 pedni sprzggiei, wysun46 gnIki wyiqcznikow prncy i pu6ci6

itu

te

an d

Si ko

rs

pedni.

ki

M us eu m

- Po rozgrznniu silnikow ustnwi6 roczne dZwignie przyspieszenin w poIolenie obrotow jniowych. Przy rozruchu silnik6w w cznsie silnych mrozow, w teraperoturnch

Th

e

- 127 -

Po

lis h

poniZej -12°C (10°F), nie wyMczn6 podgrzewnczy wczeniej, dop6ki nie znpnlo, wszystkie cylindry' (pkt.227). 195. Rozruch jednego silnikn. zn pomocn, drugiego

In st

Je61i jeden silnik nie dnje sic uruchomi6 w sposob zwykly, moi-

itu

nn go uruchomi6 zn pomocn, drugiego prncujgcego silnikn w nnstoujqcy spseibg - Sprnwdzi6, czy stun silnikn pozwnln nn jego uruchomienie. - Zn pomoce„ rccznych.wycznikow prncy unieruchomi6 sprzggIa w poloZeniu wyleczenia,'uruchomi6 drugi silnik i ustawie jego rccznq dZwignig przyspieszenin nn 1000 - 1200 obr./min. - ZwolniO sprzcgio pracujqcego silnikn i odczeknO 5 minut. - Ustnwi6 rgczns, dzwignic przyspieszenin silnikn nie prncujqce'go na 1000 obr./min. - 4cions,6 pednl sprzggiel i waunq6 gnike rgcznego wyIgcznika prncy

drug .ego sprzcgIn.

te

an d

Si ko

- Powoli puszczn6 pedni sprzggiel, nacisknjqc jednocze6nie i stop-

rs

ni'Dwo pedni przyspieszenin celem utrzymnnia obrotow silnika prscujgc:eco. - Gdy silnik zapnli, wyIqczy6 obn sprzggln pednlem, rozgrzewn6 silnik nn szybko6ci 1000 - 1200 obr./min, n nastgpnie puszczajc stopniowo pedal, w/qczy6 pt)n sprzggin. - Po i i silnik6w i znwsze przed ruszeniem, ustawi6 able ryczne 6*Agnie przyspieszenin w pololenie biegu jnlowego. 196. Rozruch przez holownnie

ki

M us eu m

Rozruch silnik6w zn pomoce„ holownnin rnoZnn stosown6 tylko w rnzie koniecznoci, postcpujqc jnk nnstcpuje:

Th

e

- 128 -

Po

lis h

,3prowdzi6 uklndy pnliwn, , olejenin i chiodzenis i ustoli61 czy stain ich pOzwsln ns uruchdmienie silnik6w. - czolgu holujatcym wiqczY6 I bieg - d czoigu_holownnym wiqczy6 V bieg. - Ustnwi6 rczne dzwignie przyspieszenis w polotenie zamkniQcin wirysku paIiwa. ("No fuel").J, zo pomoce, rcoznego wy/qcznikn prncy unieruchomi6 jedno.sprzcgio w,pololeniu. wyIqczenin. Drugie•sprzqgiowy• ItIczy6 pednieia i, gdy czoig nnbierze rozpOu, ingodnie pu6ci6 pedal. Gdy wtal korbowy wiqczonego silnika zscznie si(vobrsca6, przesuno46 jego roznq dzwigniQ przyspieszenin wpoiolenie peinego otwsrcin ("Full fuel") ai•silnik. znpnli. je6li po• kilku obrotndh silnik nie znpnli, zstrzymn6 .czoig i'ponownie sprnwdZi6 silnik. leZeli rozruch nie nnstcapuje latwo, nie holown6 czolgn Nie ustnwia6 rycznych.dZwigien przyspieszenin w poicAenie• biegu jniowego, gdyZ,je6li przy tym Ustnwieniu w czneie holowanis obroty silnikn przewyszoc grnnic obrot6w jniowych, regulator obrotow zemknie doplyw pnliwn. - Gdy silnik zspali, wylAczy6 sprzcgIo, ustawi6 dZwigniQ przekindniowq w polozenie luzu, zmniejszy6 obroty do 800 - 1000 nn minute orsz przerwa6 holownnie. • - Je6li rozruch_silnikn odbywn sic w . tempersturze 4,5°C (40°F) lub niZszej, posiUgiwn6 sig . podgrzewncznmi powietrzn. - Uruchomi6 drugi silnik pomocei silnikn juz uruchomionego wedIug wakoz6wek podnnych w pkoie 195.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

.

197. ThisZnnie

ki

M us eu m

Przed przystqpieniem dri nnuki' prowndzehin czoign, kierowc' powinien dokindnie-pozna6 roleyi dzialonie wszystkich przyrzqd6w,urznidzen i orgnnow prowndzenin...(Rozdziai II).

Th

e

Po

Po dostatecznym rozgrzaniu silnikow, jegli wskaniki dnj normnlny odczyt, motnn ruszy6 czo/giem, zachowujEic nastpujqcq kolejn066 czynno6ci: - Ewolni6 hamulec postojowy. - WyIetczy6 sprzygIn, naciaknjqc lews, nog pedal sprzgiel do konca (gnZT.i wylqcznikow pricy powinny by6 cnIkowicie waunete). - Ujq6 prswg rOca, dZwigni(a przekIndniowet i pchn0,6 jet do przodu do wIqczenin II biegu. UOGA: Je6li czolg stoi nn rawnym i twardym gruncie, ruszpnie nnstpuje z II biegu. Bieg I siuz y do manewrowanin w cinsnych ' miejscnch, do rusznnin pod gor, w bIocie, pinsku itp. ci45kich wnrunknch. - Uchr7ci6 lewn, rck4 - lewq, n pram, rck4 -•prawq dtwigni kierowniczq (obie diwigAie powinny by6 wychylone jnk nnjdnlej do przodu). - Prnws non umie6ci6 and pednlem przyspieszenin. - Puszczn6 wolno i ingodnie pedal sprzcgiel, nncisknjfIc jednocze6nie ped9I przyspieszenin. TOGA: W.miejscnch znbudownnych nue ruszn6 bez pomocy obserwntorn, stoAcego nn zewnqtrz czoIgn.

lis h

In st

itu

- Gdy

te

an d

Si ko

rs

ki

ruszy i nabierze szybko6ci, pu6ci6 pedal przyspieszenin,

pononie wycisn46 pedal sprzcgiel i wInczy6 nnstQpny wytszy bieg (pkt23). dIqczy6 ingodnie sprzegIn i nacisna6 pedal przyspieszenin oelem nadnnin czolgowi szybko6ci. - dIgcn6 w ten sam sposob cornz wyZszy bieg. 198. .MOn do przodu

M us eu m

Jechn6 nnlety nn najwyZszym biegu, jnki pozwoli nn peine wyko-

rzystnnie pricy silnik6w w grfq-licach regulownnych obrotow (2100 obr./ min.). Nie dopuszczno do przecigZonin powoduNcego spadek obrotow

Th

e

-130

Po

lis h

-

silniko i sznrpnnie lecz zawcznsu wifIczyc• odpOwiednio niiszy PoZsAnne jest utrzymywo6. szybko66 jnzdy w nnstgpUje„cych gmair cachi

nn

In st

I biegu do 5 km/godz. (3 mi1/godz.) do 5 .T 11 km/godz. (3 --. 7 mii/godz.) II ."

- nR no. III

"

do 11 - ;19 km/godz. (7. - 12 mi,l/godz.)

itu

- nn IV •."-' do 19 - 30 km/godz (12 - 19 mi]/godz.). • W cznsie jnzdy nie wolno opiern6 nogi nn pedn1e sprz9giol i. ns-

te

leZy uwoZn6, nby sprzggin,-byiy caikowicie wie,czone KieOwnnie odbywn•sig przez przycingnnie do siebie jednel z kierownicZych (w prawo - prnwej, w Tewo - lewej)..NnleZy przestrzegn61 nby przy zakrgcsniu nie siondsln szybko66 czoign; kierower) powinien bye przygotown.ny nn Odpowiednie zwiekSzenle wydnjno6ci silnikow. Do zhkrgon4n bowiethAest potrzebna WigkSta moo, v. proraien skrgtu jest tym Mniejszy,' im *gkszE jest sila,' z jak dociqgnno jest dzwignia kierowhiczn; przy calkowitym unieruchomieniu bgbno hnmulcowego skrgt jest nnjmniejszy, Skrgt czoiga w miejscu

an d

Si ko

rs

jest niemoZliwy. • Hnmowanie odbywa sic przez , przyciggnicie do siebie obu gien Trerowniczych.jednoczeAnie.'

ki

.Hamulco pOstojowego - nie wolno uzywn6 w czosie jazdy.

M us eu m

Z ntrzymnnie czoign: Wycisn1,16 pedal sprzggiel. i puscie pedal. przyspieszenia. rnzie potrzeby zahamowsnin,'przyciqgn46 do siebie obie kierownicze jednocze6nie. - Po zupeinym zntrzymnniu sic czoign, przesung6 diwignig przeklodniowg do poioenin luzu, puscic pedal sprzggiel i zacieign46 haraulee postojowy (wzglgdnie znryglown6 d z wignie kierownicze , v ich pa

Ioeniu znnsmowania).;-

Th

e

- 131-

Po

lis h

199,. Jnzda do tylu

Przed wltczeniem wetecZnego biegu czoig powinien zatrzymna sic!

In st

Rusznnie do tylu:

- UstawiO rczne dZwignie przyspieszenia w poiolenie obrotow joiowych. -iycisn o pedal sprOgiei. - NncisknjEcc guzik na wierzchoiku dzwigni przekladniowej, przesune,6 jq w poiolenie skrajne lewe i mocno przyciagna6 do siebie tk, nby nnstqpiig peine zazcbienie kcal zOntych skrzynki przekladniowej. dnny przez obserwntorn znak, lagodnie wiqczy6 sprzQgIn. - Gdy czolg ruszy, nnciskno stopniowo. pedni przyspieszenin nby zwickszy6 ilo66 obrotow, stosownie do pozcdnnej szybko6ci jnzdy. Szybko66 jazdy do tylu nie powinna przekrnczn6 8 km/godz. (5 mil/godz). gie naleZy jechac do tylu bez pomocy stojgcego na zewne,trz obserwatara.

itu

te

an d

Si ko

200. Normalna praca silnik6w W ozasie pricy silnikow obserwowa6 bacznie wskazania przyrzetdow pominrowych, zwracnjc szczegOlnq uwng° no wsknZniki ci6nienie olejenir. JeZeli w ciqgu p61 minuty od chwili uruchomienin silnika jego wskoZnik ci6nienin olejenia nie daje odczytu, nnleZy silnik zntrzymr6 i zbadn6 przyczync. Normalne ci6nienie olejenia, po rozgrznniu silnika, wynosi 3,2 kgicm2 (45 lb./call) nn obrotach jalowych. Swinteikn ostrzegnwcze o zbyt niskim ci6nieniu olejenip powinny

rs

ki

M us eu m

zrpnli6 sib z chwilq przesuni(e, cia rq,cznych diwigien przyspieszenin z pololenin niedopuszcznjeicego wtrysku paliwa ("No fuel") i powinny pa-

li6 sib jeszcze podczas obrotow jniowych silnika, a zgosna,6 somoczynr. nie dopiero, gdy wskutek zwiOcszonych obrot6w, ci6nienie olejenia odpcwiednio wzro6nie. JeZeli wOwczos swiateiko nie zgn6nie, nnleZy sil-

Th

e

-132 -

Po

nik zvtrzymn6 i vrzystqpi6 do poszukiwonin przyczyn. Innymi wsknzniknmi prowidiomego dzinInnia silnikow w cznsie jnz. dy czoign

lis h

- Tepernturn plyhu chiodzticego nie przekrncznjgcn 88°C (190°2) wnor-.mrinych wnrunknch klimntycznych (pntrz pkt. i 0). - Tempernturn oleju zespohLprzeniesienin nnpedu 73° C - 121°C (200°250°P). - aychylnnie sib strznlki nmperomierzn thi plds.• - Sskoznnin woltomierzn nie przekrncznje,Oe 28,5 V. TN-AGA: Wy2sze nspic-cie wsknzujO nn wndliwe dzininnie zespolu luAcego, •ktOry pileZy wymieni6; zn6 nisze nnpiqcie przy cluZym nnt(*iniu dowodzi, Ze nkumu1ntory sq rozindownne. - Szczelno66 ukindow chIodzeniv, olejenin i dopIyWu pnliwn.. . •

In st

itu

te

an d

- ROwnomiernn prnen silnikOw. . •

Si ko

- dyczuwolnn moc (zespoi silnikOW dobrze "ciqgnie"). 201. Zatrzymywnnie silnikow

rs

Silniki nnleZTzgosi6 w nostpujcy spobob: Pu6c36 pedal przysPieszenin lub przesunq& tgczne dZwignie Przyspieszenin w poiolenie obrotow jniowych. - Szybkim ruchem przesunq6 rgezne dzwignie'przyspieszelie nieco do doh', celem zwic;kszenin obrotow i znrnz podnie66 je szybko do gory do poIolenin zamkniv.cin wtrysku pnliwn. UWAGA: Nigdy nie przesuwn6 rcznyeh diwigien przyspieszenin bezpo-. 6rednio z poiolenio wysokich obrotow w poIcienie" wtrysku pnliwn, gdyz moznn przez to •uszkodzi6 nnpd regulntorn obrotOw

ki

M us eu m

Th

e

Po

-133-

lis h

202. Holownnie uszkodzonego czoign

do W czasie holownnin uszkodzonego czoign nnleZy stosown6 poniszych wsknzowek, mnjqcych nn celu znpewnienie bezpieczenstwn: - W uszkodzonym ozoigu wyIqczy6 obn sprzggin i unieruchomio w tym pololeniu zn pomace, rgcznych wyl_qcznikow prncy lub je61i to nie dzininjeo odiqczy6 wnl kordanowy od koInierzn gi6wnego wnIu napydznjFicego. - Nie holown6 czoign do tyiu wigcej nniZeli to konieczne, nby go ustnwi6 w poiolenie, z ktorego moznn go holowa6 do przodu lub w

In st

itu

te

rym moznn rozpoqcz6 nnprawy. Podczns holownnin do tylu dZwigniy

an d

przekindniowq uszkodzonego czoign ustnwi6 w poiOlenie luzu. - Przy holowoniu do przodu ustnwia dzwignig przekindniowq holownnego czoign nn V biegu celem_znpewnienin rownomiernego olejenin skrzynki przekIndniowej i zespoiu przeniesienin nnpgdu. • Nie przekrnczn6 19 km/godz. (12 mil/godz.).

Si ko

203. Wsknzawki ogane

rs

ki

Podczns jnzdy zwrnon6 uwnEw nn wszelkie nienormnlno6ci w prncy silnikow i ukIndu przeniesienin nnpcdu ornz czysto spoglOn6 no tnbfloc; rozdzielczq. Zwrnon6 rownieZ uwng(j nn wIchiciwy luz pedniu sprzggiei i nn dzinlnnie dZwigien kierowniozych (zbyt duy jniowy skok, slnbe•hnmo-

M us eu m

wonie itp:), Dlugie okresy prncy jolowej powodujg przegrzewnnie siy i szybsze zuzycie silnik6w. Rprnwdzie ujemne skutki nie wystcpuj4 natychminst, jednnk sprnwno66 silnikow i okres ich uZytkowno6ci zmniejsznjq siy. Dlptego nie nnleZy dopuszczno do diuZszej prncy jnlowej. NnleZy rciwnie przestrzegn6, nby nic nie tatownio przepiyWu 1)07

Th

e

- 134 -

Po

wietrzn przez chlodnice wody i oleju, powoduje to bowiem przegrzewn-: nie nie silnikow.

lis h

In st

R 0 Z D Z I A-%

XXII

WSKAZ0WKI UTRZYMANIA

itu

204. Znsndy utrzymnnin czoign

te

Powod7enie czoigow w nkcji bojowej• zaleZy w znncznej mierze od utrzy'annia przez zniog€ silnikow, mechnnizmow, broni i wyposaZeninw stnnie nnletytej sprownoaci. °tins przewidziony na utrzymnnie czolga jest to niezbedne minimum, ktare nie powinno by6 skrnonne.: Czas ten zmienin sip; nieco w znletna6ci•od typo czoign ornz stopnin wySZkolenis zologi. Znpewnienie potrzebnego cznsu na utrzymnnie czoigow w wnrunkaoh bojowych powinno by6 troske„ dow6dcow nn wszystkich szczebinch. Jedynie w wyjqtkowych okoliczno6cinch dow6dca mote skrocie etas przeznn czony nn utrzymsnie, n . minnowicie: - Jeai znoszczedzony w ten sposob czns umotliwin wcze6niejsze poczecie nkcji bojowej, co znpewnin jej powodzenie. - Jeai znchodzi pewnp66-1. ta pro nntychminstowej nkcji bojowej bedzie do66 cznsu nn przeprowndzenie utrzycannin i nnprnw. - Jean zniogn czolgn jest trek wyczerpsnn, te przeprowndzenie utrzYmnnin pozbawi j zdolno6ci do dnlszej wnlki; tenwnrunek mote jedynie znwny6 w rejonie bezpoEiredniego zngrotenin. Plenowe utrzymanie.czoiga Sherman opiern sie na nast.zassdnch: - Wykonywnniu przegl4dow wstepnych i koncowych (pkty 235 i 239). - Wykonywaniu przeglo,d6w marszoWych (pkty 236 - 238). - Wykonywaniu czynnoLici utrzymnnia. okresowego (pkt.240).

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 135 -

Po

- ilozloleniu wszystkich czynnocioi utrzymnnin rownomiernie nn csIst zslogy i przeprowndzeniu ich w ramsch musztry, celem znpewnienin jnk nnjwickszej sprnwnoElci i odruchowoeci wykonnnin. - Systemntycznym, kolejnym zmieninniu czynno6ci utrzymanin w rnmsch zslogi, pozn strefq dzinIsn bojowych. Sposob wykonywnnis utrzymnnia jest podnny i omowiony w dolszej czy6oi niniejszego rozdziniu, same zn6 czynnofti utrzymnnin as, wyliozone i zeotnwione w Rozdz.XXIV.

lis h

In st

itu

te

205. Tnbels olejow i amnrow

an d0°C do -23°Cotoczenis -23°C Sdoi -10°F) Ponizej (32° (-10°F) k (M 120) SAE 10 o rs SAE 30 (M 160) ki M us eu m

Oleje

Te mpern turn

Zystosownnie

PowyZej 0°C (32°F)

UkIsd olejenin ti AE 30 ( .1 160) silnikow PrzekIndnin prze- SAE 30 (M 160) Pntrz punkty krzujqcn 222 - 223 Zespoi przeniesie SAE 50 (M 400) SAE 30 (M 160) nin nnpcdu Hydrnuliozny nnpO wiezy, stsbiUnivis 47 lub znstypczo SAE 10 (M 80) lizotor dzinin

Th

e

-136-

Po

lis h

Smnry

..Temperatura .otoczenia • 0°C do -18°C ' PoniZej -18°C FowyZej 0°0 (0°F) (32°F) 0°F) (32°F Pntrz. pkt.• Stun'. p6Ista- Smear p6Istaiy N° 0 1y N° 1 224 Srnar

In st

itu

te

p 6 istnly

an d

N° 2

Smor specjnlny do ioZysk kulkowych rolkowych

Zastosownnie 0051ne. ' Miskn smnrowniczn prOnicy, ioZysko wyiqcznje,ce sprzgIr ZoZyskn czopu wn2u sprzgia

Si ko

206. Uwogi-o smnrownniu

rs

ki

i'oblice 56 i 57, podnj4 punkty, okresy smarowanin i gatunki row uZywnnych w czoigu Sherman Je611 czoig pracuje w wnrunkach Specjalnie cicZkich (wielkia szybko6ci, upaiy, kurz i pinsek, wodn, tioto,.6nieg. itp.), wymienione w toblicach okresy smnrownnin nnieZy odpowiednio skracia, zrleZnie od wn..eunkow. Prze prZySt4pieniem do smarownnin punktow wypobnZonych w starlr3wniczki, nalety je dokindnie oczy6cia..Smarowne obficie, nZ awieZy smar wystqpi nn zewn4trz (jegai instrukcjn hie przewiduje innczej). Smarowo6 zawieszenie po uprzednim oczyszozeniu i umyciu czoigP.

M us eu m

Th

e

Po

- 137 -

lis h

207. Zminno oleju silnikowego

Spuszczanie oleju silnikowego powinno odbywn6 sic przy rozrza-

Aych silnikach w nastcpujacy sposOb: - Wy1qczyd &Ovine wylqczniki - 0dj46 pokrywy w podiodze czoign i. odsIoni6 korki spustowe w zbiorniknch oleju i w dnach knrterow obu eilnikOw. ▪ Wykrccio tee korki i spu6cid olej do przygotownnych naczyn. - W cznsie 6cieknnin oleju przeprowadzio czynno6ci utrzymanin.

In st

itu

te

raw oleju (pkt.208). Napeininnie ukindu Elwie.tym olejem silnikowym: - 0czy6ciO i wkrcci6 na miejsca korki spustowe. - Wino 30,3 ltr (32 kwarty oleju odpowiedniego gatunku do zbiornikn kaZdego silnikn. Nie wlewno ponAd znnk "P" wsknnika.

an d

Si ko

- WkrcciO korki wlewu i uruchomio silniki. - Sprnwdzio szczelno66 uklodOw olejenin, w szczegOlno6ci zlEiczn i kolann przewodOw przy filtrnch. - Po kilku minutach zatrzymnO silniki i sprnwdziO wskninikiem prctowym poziom oleju w zbiorniknoh i w rnzie potrzeby uzupeiniO (25 cm od dnn zbiornikn). - 0czy6ci6 i przykrcci6 pokrywy otworOw dostcpu w podlodze czolgn. SposOb sprnwdznnin poziomu oleju silnikowego zA pomace, elektrycznego wskainiks jest podnny w pkcie 57.

rs

ki

208. Utrzymnnie filtrow oleju

M us eu m

Filtr typo pochInnin'ecego. Po kndych 1600 km (1000 mil) lub co 10 godzin prncy s nikn wykrcciO korek spustowy, odja6 pokrywci wyjc=16 element:

Th

e

- 138 -

Po

- Przemy6 korpus olejem gnzowym i wytrze6 do sucha.

lis h

- dkrci6 korek spustowy.

- ZaloZy6 nowy element i nom, uszczelky pokrywy i znmocown6 pokryw.

I n siatkowy. s t

Go miesigc: - Sprnwdzi6 filtry i. oczy6ci6 miski.

itu

Przy knZdej zminnie oleju silnikowego 1.ub po Filtr kaZdych 63U0 km (500 mil) nlbo po knZdych 50 godzinnch pracy silnika: - gykryCidkorek spustowy i zwolni6 nnkryntky trzpienin przy obudowie. Wykryci6 trzpien i rozebrn6 filtr. - Przemy6 dokIndnie wkIadky w oleju gnZowym, nie skrobn6 i nie uZywn6 drucianych azczotek.

te

an d

- Oczy6ci6 korpus filtrn . - Odjg6 kolano przewodu od pompki tioczne cej do filtrni sprawdzi6 u-

Si ko

szczelki kolnAn i w rnzie potrzeby wymieni6(zakIndn6 plask4 stronq do kolanaj. - Zn1oty6 wk/adky, dociskajqc j, clinic do obudowy. - .ZeloZy6 i zamocown6 .kolnno. Co miesin,c:

- Spu6ci6 osad.

rs

ki

M us eu m

209. Sprawdznnie poziomu oleju zespoIu przeniesienin nnpdu

Ustc,wi6 rzoig nn moZliwie r6wnym terenie. - dykryci,i korek wlewu i wytrze6 wskninik prctowy. - Nie zsk):conjqc korkn wlewu lecz opiernjn,c go tylko o brzeg rury wlewowej, sprnwdzi6 poziom oleju. rPzie potrzeby dola6 oleju odpowiedniego gntunku, aZ poziom osier -

Th

e

-139-

Po

gnie znnk "F" no wsknniku. uv cznsie nalewania nie wyjmown6 sitkA wlewu. Sprawdza6 codziennie poziom oleju zespolu przeniesien:Lr no-

lis h

Ndu, przy ukIodzie rozgrznnym d norMalnej temperntury prncy (oko/o 93°C).

In st

210. Zminna oleju zespolu przeniesienin nnpcdu

itu

Pierwsza zminna oleju zespoiu przeniesienin nflp'du powinnn nasta46 po przejechaniu 400 km (250 mil), nnstune po knZdych 5000 km (3000 mil). Zmiony dokonywn6 przy rozgrzanym ukindzie w nastaujqcy spos6b:

UkInd jednozespolowy.

te

an d

▪ 0djq6 w pod/odze czoIgn pokrywe otworu dostopu do korka spustowego skrzynki przekIadnioAj. •Oczy6c1.6 korki spustowe i przestrzen 'tokola nich i wykry,ci6 to •korki (jeden u spodu skrzynki przek/adniowej i 2 po obu stronnch u spodu dyferencjaiu). - Spuszczn6 olej do przyzotownnego nnczynin i gdy FIcieknie, wkrsici6

korki spustowe.

Si ko

rs

ki

- 0czy6ci6 i przemy6 w oleju gnzowym sitko wlewu i zoio2T3 je na swoje miejsce. - Nnpelni6 uklnd do poiowy )1ojem silnikowym SAE 10 i zokrci6 korek wlewu. - Uruchomi6 silniki i prowodzi6 powoli czolg 3 do 5 minut. ▪ Zgnsid silniki i spu6ci6 olej uzyty do przemycio. - Ponownie oczy6ci6 i. wkrci6 korki spustowe ornz przykrci6 pokrywci:

do podlogi czoign.

M us eu m

•A.n6 przez sitko wlewu 144 ltr (152 kworty am.) oleju odpowiedniego gatunku do znnku "F" no wskaZniku.

Th

e

- 140 -

Po

--Uruchomia•czoig. - nn 3 minuty, odczeknd nz olej 6cieknie i ponownie

lis h

sprnwdzio poziom; w rnzie potrzeby uzUpeinid poziom Oleju do zn' ku "F" nn wska2niku.

In st

- Odjqd w podlodze -czOign pokryw otworu dostpu do korka spustowego skrzynki przekindniowej. - Oczyficie korki spustowe i przestrzen dokoin nich i wykrccid to korki (jeden u spodu skrzynki przekIndniowej, jeden u spodu. dyferencjoa.u.i polednym w knrterze.katdej - zwolnicy); spu6cid olej. do przygotownnych noczyn. - Gdy olej 6cieknie, wkrcia korki spustowe nn swoje miejscn. - Oczy6c16 i przemy6 w oleju gnzowym sitko wlewu i znioty6 je nu swoje miejsce. - Przemye knrtery ukindu w spo.s6b podnny wyZej. • - and do knrteru skrZynki przekl oleju odpowiedniego grtunku do znnku "F" nn wskn2niku lzakrycia korek wlewu. - Wykrycid korki wlewowzwolnic i. w1ad do karteru kntdej .z nich oleju.odpowiedniego gntunku do pozioMu' sicgajgcego.2,5 cm (1") poni-

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

Zej krawgdzi otworu wlewu i znkrqcia korki. Uruchomie czoig ns 3 minuty, odczekno aZ olej. 6cieknie i ponownie sprnwdzie poziom oleju w . skrzynce przekindniowej, W rntie potrzeby uzupelnia poziom do Znsku "F" nn wska2niku.

M us eu m

UiAGA: WnZnym jest znpewnienie smobodnego przepiywu powietrzopran .OhIodnicQ oleju zespolu przeniesienin nnpOu. Me nnlety .y4 wiec zasInnind, n jej sintk ,naleZy, utrzymywse znwsze w czY -sto6ci.

Th

e

Po

-141-

lis h

211. Utrzymnnie filtrow pnliwo

Codziennie spuszczs6 osod z filtrow plytkowych, znchowujk-7,c nostpujqcs, kolejno66 czynno6ci: ▪ Wykrci6 korek spustowy, nsjpierw jednego tylko filtru i gdy olej dokiodnie 6cieknie, wkrci6 go. - Uruchomi6 silniki i utrzymywn6 je no obrotnch, dop6ki nie zostnnie przywr6cony rawnomierny doplyw poliwn. - Zgosi6 silniki i w podobny spos6b spueci6 osnd z fi1trn piytk)wego drugiego silnikn. Z filtrow wtornych osnd spuszczn6 co tydzien w podobny spos6b. Okresy czyszczenin filtrow paliwn zaleZq od warunkow, w jokich odbywoin sib prowl filtr6w i od jnko6ci pnliwn. Nn podstnwie obserWPCji i do6windczenia, kierowen bcdzie w stanie ustnli6 koniecznq czc,stotliwo66 tych znbiegow utrzymnnin pomictnjqc, ze nieznwodnym wslioLaikiem stopnia zonieczyszczenin pochinninczy jest ci6nienie pnliwo w ukindzie, ktore w minr potrzeby nnleZy sprowdzs6. Jeslt. jednok nie mn potrzeby czqstego czyszczenin filtrow, nnleiy: piytkowe czyaci6 i elementy ich przemywo6 w czystym oleju gnzowym co miesiqc. - Elementy filtr6w wtornych wymienin6 nowe po knzdych 1600 km

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

(1000 mil) lab co 100 godzin pracy silnikow. Kolejno66 czynno6ci przy oczyszczoniu filtr6w plytkowych: - Ustowi6 przelqcznik wsksnikn poziomu pnliwn w poiolenie wylqamaris. - Zluzows6 nskrctkc i sworzen lAczticy i'rozebrn6 filtr. - Przemy6 dokindnie element filtrn w oleju gnzowym (nie drspo6 "A.ytek, sni tez nie uzywn6 twordej szczotki). - Przemy6 korpus filtrn i nopelni6 mis4 czystym olejem gazowyri. - ZIoZy6 filtr, jc. nowych usZczelek.

Th -

e

— 142—

Po

lis h

- Ustowid przeiqcznik wsknniko poziomu paliwa na zbiornik silnikv, kteirego filtr zostal oczyszczony, uruchomid ten silnik i sprowdzio szczelno66 ukindu dopiywu • - Zgosid silnik i w podobny sposob oczy.lci6 filtr piytkowy drugiego.

In st

silniko. Kolejno66 czynnoeci przy oczyszcznniu filtra wt6rnego i wyminnie jeg6 elementu: ▪ Ustomid przelqcznik wsksZnika poziomu paliwa w po1otenie WyIcpzeni.B. Zwolni6 nakretkc u spodu filtra, rozebrn6 filtr i przemy6 wnQtrze

itu

te

korpusu. - gy-caieni6 element nn nowy i zioZyd filtr uzywnjqc nowych dszczelek

an d

na. obu koftench sworznin.14czqcego. Zwolnid Iqcznik przewodu odpkywowego z filtra, ustnwid . przeIqcznik wskoZnika pozipmu paliwa no zbiornik silnikn, ktorego filtr byi wioElnie oozyszczony, wylqczy6 i zablokown6 sprzcgin i uruchomic. drugi silnik, az pnliwo wypelni korpus oczyszczonego Mfra i zo, cznie wypiywn6 przy zlutowsnym Igczniku. - Zokr(,:cid Iqcznik, uruchomid pierwszy silnik'i sprnwdzi6 szczelno66 ukiodu, podobny spos6b oczy6cid filtr -paliwa i wymienidelement drugiego silnika.

Si ko

rs

ki

212.- UtrzTannie filtrow poWietrzn

M us eu m

Od nnleiytego utrzymanio filtrdw powietrzn w duZyrn stopniu.zo1eZy przediuZenie okresu uZytecznodci si1nik6w. Szczegolnie staronnie mdsza, by6 utrzymywnne filtry powietrza silnik6w wysokoprcZnych, z uwogi na stosunkow© duke 'zootrzebownnie powietrza, niezbOnego do spnlonis ornz przepiukiwnnia cy1indrow. Im warunki praby filtreiw sq

Th -

e

-143—

Po

lis h

trudniejsze, tym czc6ciej powinny by6 onn przegleidane i tym dcklsd-

niej czyszczone i uszczelninne. Jezeli wicc jnzdn odbywnin sic bez kurzu (nn drognch• o twPrdej nrwierzchni i w czrsie deszczu), moznn poprzestn6 nn sprnwdzeniu w rPzie potrzeby, uzupeinieniu paliwn po znkonczeniu jszdy.Ozyszczenie i uszczelnienie filtrow ornz zminnn oleju odbywa sic w6wczrs w rPrloch utrzymnnin tygodniowego lub co nnjmniej po kntdych 400 1c7,1 (250 mil) nlbo po 25 godzinach pricy. czasie dzininn w kurzu lub jet5li jnzdn odbywni sic w 1erenie, czyszczenie filtr6w i nnpeininnie 6wietym olejem nnlety przeprowndzP6 codziennie. 4 bnrdzo ci(,tkich warunkoch pricy oknte sic konieczna jeszcze czestszn zmiann oeju i czgstsze czyszczenie element6w, np. po kndych 6 godzinach prncy, a w filtrnch typo trzecieg) (Donaldson), po kadych 4 godzinach prncy.• Filtry powietrzs powinny by6 nnpeiniane olejem tego samego gatunku, jaki jest w dnnej tempersturze znstosownny do si1niks. 4 czasie bsrdzo silnych mrozow mote okazn6 sic koniecznym uZycie oleju 1.ejszego. Naley przestrzega6, aby poziom oleju w filtrze nie byl ZP wysoki, gdyt wowczns olej mogiby zostn6 znssanym do silniks i. spowodown6 pownzne zaburzenis jego pricy. Przy napeinianiu filtr6w zwrnen6 uwrgc, nby: - 4 filtrach typo pierwszego poziom oleju sicgai okolo 10 mm (3/8") ponitej znAku mnksimum, n jego zbiornik nie znwierai wiccej ponad 0,95 ltr (1 kwnrtc ram. ) W filtrnch typo drugiego zownrto66 oleju wynosiln 3,3 ltr (3 1/2 kwnrty am.), n jego poziom sicgal znaku maksimum.' W filtrsch typo trzeciego ("Donaldson") zownrtoo6 oleju wynosiIa 2,4 ltr (2 1/2 kwarty em.), s jego poziom sicgal znnku maksiraum.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 144-

Po

lis h

Kolejno66 czynno6ci przy oczyszcznniu filtrow powietrzn: • - Zgsi6 silniki. - Oczy6ci6 z zewnqtrz filtry, szczeg61nie miejsca pol czen z rurq ssqcq. - Zwolni6 rub mocup,ca„ filtr 6rodkowy do rury ssfwej i zdjo,6 ten filtr uwnZsja„c, •nby nie nn1n6 oleju do rury sse,cej, Odjq6,pozostnIe filtry w triki seam spos6b. - Zstkn6 otwory wiotowe rury sscicej czystym papierem lub korknmi z drzewn, metnlu n1bo innymi czystymi przedmiotami. Nie uZywn6 do

In st

tego celu szmst.

itu

te

an d

- Rozebra6 filtry i oczy6c16 ich czc6ci skIndowe; usunq6 ze zbiorni.MIN osnd i dokIndnie je przemy6 czystym olejem gazowym.. - Nnpeini6 zbiorniki filtr6w 6wietym olejem odpowiedniego gntunku. - Przemy6 elementy filtr6w w czystym oleju gnzowym i odczeka6 olej•zupeinie 6cieknie. Przed zaioleniem potrzesnO silnie kotdy element, nby usung6 resztki oleju. - ZloZy6 filtry sprnwdzajqc, czy wszystkie uszczelki sq dobrze zrIoZone (uszkodzone uszczelki wymieni6 nn nowe; w filtrnch typo "Doneldson, je6li jest uszkodzonn dolns uszczelkagumows, naleZy zbiornik wymieni6,.poniewnZ-uszcze1ks nie jest wyjmownlnn).

Si ko

rs

ki

213. Zminnn wody chIodze,cej

M us eu m

Spuszcztnie wody z uklodow chiodze,nin dykr(e ci6 korki wlewu wglownyoh zbiorniksch wody,uwaZajetc sby nie dczn16 przy tym oparzen.

- Odj:1,6 w podlodze czoIgn pokrywy otworow dostuu do tylnych korkow spustowych w dnnch karterow silnikow. - Otworzy6 obn zawory powietrzn (nn obudownch termostnt6w). - Otw)rzy6 obn krnniki spustowe. - Gdy wads 6cieknie, przepiukno ukiady 6wieza, wod€.

Th

e

- 145-

Po

lis h

Nnpelninnie ukIndow 6wietym plynem chiodte,cym: - Zomknqo krnniki spustowe. - 1.n6 do peina 6wietego piynu do obu gl6wnych zbiornikow. - Zamocown6 pokrywy na otworach dostcpu w podiodze czoign.

In st

- Uruchomia silniki na kilka minut. - Sprawdzi6 poziom plynu i w rnzie potrzeby uzupeini6. - Zokrcei6 korki wlewu i tamkntoto r3awory powietrzn. - Sprawdzio szczelmA6 ukindow.

itu

te

211- Mieszonki przeciw znmartnniu

an d

Je6li istnieje motliwo66 przymrokow, nnlety stosown6 6rodki przeciw znmartnniu wody w ukladnch chlodzenia. Motnn utywno miesznnek przeciw zamarznniu lecz tylko o wysokim punkcie wrzenia,jok glikol ebylenowy lub gliceryna. Nie stosowno natomiast miesznnek rlkoholowych, gdyz alkohol szybko paruje i mieszanka traci ewe winsno6ci kpunkt wrzenin alkoholu 78°C-173°F), podczns gdy termostnty otwiernj4 sib cnikowicie dopier() przy tempernturze 85°C (185°F). .Wediug przepisciw amerykanskich glikol etylenowy lub glicerync nolety stosown6 w nastcpujqcych ilo6cinch: Tempernturn

otoczenia -12 -18

10 0

-23 j -10

Si ko

Na kntde 10 ltr pojem-

noEici uciadu Glikol ety-

Glicerynn

lenowy 2,5 ltr.

3,75

3,125

"

3,75

3,75

"

4,375

ltr. 11

"

rs

ki

M us 3 epint um 3,5

Na katdy galon nm.pojemno• Flci uindu

Glikol etylenowy 2 pint yam. 2 ,5 11

3

It

Glicerynn

am.

3

11

Th

e

-146-

Po

lis h

Tempersturn otoczenin OC

OF

-29

-2 0

-34 -40

-30 -40 -60

-51

Nn kntde 10 ltr•pojemno6ni ukIndu Glikol ety- Glicerynn lenowy 4,315 ltr. 5,0 ltr.

In 5,0 s t

5,625 6,25

" rl

itu

6,25

te

an d

Nn knidy pion nm.pojemno-• 6ci uklndu am.

Glikol etylenowy

Glicerynn

3,5 pint rim.

4

4 4,5

5

pint nm. rr

11

5

UWAGA: Nie mieszn6 r6Znych gntunkow miesznnek. Przed.zostosownniet maesznnki. nnleZy: Przemy6 stnrnna. ie czyste, wodq ukandy chlodzenin. Osobno prZeMyWo6 chIodnicc i osobno plsszcz wodny kntdego silnikn, nby nie prze'nosi6 osndu z jednej ezc,sci ukindu do drugiej. W tym celu przed spuszczeniem wody nnleZy wykrQci6 korki z dolnych, zewngtrznych otworow chiodnic.

Si ko

rs

ki

- 3prawdzi6 szczelno66 ukIndow. DocignE16 ziqcza WiY gumowych, w rezie potrzeby wymieni6 •w2e

M us eu m

- Przygotown6 miesznnk, dolewnjqc do wody odpowiedniq ilo66 piynu przeciw znmnrznniu i po dokindnym zMicsznniu, nnpeini6 tq mieszn• ninq ukindy•chiodZenin,

3prawdzi6 dzininnie termostntow. W zimie, po kntdej jezdz4, rinleZy zmierzy6 gcsto66 mieszynki chlodzqcej i w rnzie potrzeby doln6 piynu przeciw znMnrznniu.

Th

e

- 147-

Po

lis h

215. Utrzymonie lndowni pomocnicze j

P: knZdych 25 godzinooh prncy wymieni6 swiec znpionowq.

Po kndych 75 godzinnch pracy wymieniO przystnwke, 6wiecy orsz

In st

uszczelke (przystnwkn powinav by6 czyszczonn przy knZdornzowy.q wyjeciu Swiecy). Po koZdych 100 godzinoch prooy sprnwdzi6 i wyregulown6 )dstcp poi,Azy stykomi przerywnczo cangneto (0,5 mm). Po kotdych 200 godzinoch prncy nosmnrown6 krzywke mognetc, wpuszczojqc nn filc 1 - 2 krople oleju si1nikowego,

i t miesiyczne: u

te

Utrzyrasnie - 2rzeprowndzi6 przeglsid Isdowni pomocniczej.. - Dociqgne,6 wszystkie ruby i nnknAki. - UczyciO'filtr powietrzn w czterochlorku etylu ("solvent"),wysuszy6, nostepnie znnurzy6 jego erne, czee6 w oleju silniltowym

an d

zoloty6 z powrotem no swe miejsce. - Oczy6ci6 filtr pnliwn.

Si ko

216. Utrzymnnie gnenic

rs

ki

Butle gs6nic po kstdorszowym uzyciu niezwlocznie wymienir6 n8 nopelnione. Co 1- miesigce, P w rnzie podejrzenin nnwet czq6ciej, wnZyC kn'Zde, butle; jecli ciWr butli gs6nicy 10-funtowej wyniesie Q1100j niz 4,3 kg (9 1/2 lb.), n gn6nicy 4-funtowej mniej niZ 1,6 kg (3 1/2 lb.), wymieniO no butle peinej wngi. UwoftnO, nby znmocownnie urzqdzenia przeciwpoZnrowego byio :?ewne; nie.dpuszczn6 do indowonin czolgn w sposft utrudniojtIcy dostp do przenonych gn6nic i do rqczek uruchominjn,cych urz0Zenie przeciwpotry-pwe strafe .

M us eu m

Th

e

-148 -

Po

lis h

Nalezy pnmiqtad,

knZda baths jest wypeInionn gazem pod lovr• dzowysokit ei6nieniem i ze trzeba obch!od4i6 sib z nig ostroznie; nie wolno jej upuszozno, liderzna, wystnwia6 .na nadmierne dzinInmie eieplft itp. Po koZdych 400' km (250•milach); Przejrzed calf], instalnejq i sprawdzi6', czy nie ma uszkodzen meohnnicznyc4. - Sprawdzio, ozy dysze urzqdzenin przeciwpoznrowego -stnlego nie sq zntknne. Sprnwdzenie ilaci onwartego dwutipnku wqgln w butinch 10-font, odbywn Big w nastQpujgcy sposob: -. d yjne butt i odjq6...tarozg z mechnnizmem uruchnmiajncym. -• Zwriy6 butl, odejmuanc od wngi brutto wybito, nn korpusie zaworu wngE, prcinej butli (wngn to obejmuje tylko wngq butli i zaworubez tnrczy z mechanizmem uruchaminjgeym).. • Sprnwdzio swobod9 porusznnin linek i dzinInnie mechnnizmu uruchnminjElcego. - ZaloZy6 bathe na miejscn.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

21't. Uwagi o. myciu i ozyszczeniu czoIgn

M us eu m

Przy dokonywnniu przeglod6w i nnprnw, gdy znchodzi potrzebn odsInninnia powierzchni prflcujgcychnaleje . atarannie zabeipieozy6 ad moliwo6ei przeniknicin pinsku, kurzu'lub biota. Zwraca6 uwag na czysto66 nnrzOzi, ubranin znlogi oraz szmnt Liywnnych-doczyszczenin..Dln usuwnnin stwardninlych resztek zonieczyszczonych smnrow uZywno czteroehlorku. ety:lu ("solvent"), stosujqo szezotki hub ezyste szmaty, a nie brudne konee bnwelninne. Czyszezenie zatkanych przewodow oleju, paliwn i wody powinno by6

Th

e

- 149 -

Po

dokonywnne mickkim drutem, o nie drewnianymi pntyksmi, ktore lntwo mow't sic zinms6. i zntkno przeplyw. Szczeg6lnie stsrannie nslety umy6, oczy6ci6 i.odknzi6 czolg po ntOku gnzowym.

lis h

In st

•21B. Uwngi ogoine o utrzymsniu

Przy dok0nywsniu jskichkplwiek nnprnw lab regancji, pnmictn6 wylAczeniu prOu. Sprawdzajqc kluczem d')ciesniccie Grub i nnkrctek uwnZa6,eby ich nie przekrcci6. Je6li przy uZyciu odpowiedniej shy nskrctko nie daje sic obroci6, oznsczn to, ze jest nnletycie docingnicta - nie nnleZy wico usiIown6 dociggn6 jo, wiccej. Zbyt silne docingniccie nie znp.)biegnie przecieknniu, jegai np. uszczelkn jest zniszczono, netomio2t spow0down6 uezkodzente 6ruby, jej gwintu, lab nnwet koinierzn In.,ozqcego. Po docieznicciu Grub pnmictn6 0 och ponownym zobezpieczeniu drutem przed odkrcconiem sic. Klnpy wInzow, otw0ru no bran, rcozn% i wyInzu zapasowego :;:pwinny zon.yka6 sic latwo i znpewhin6 zupelnq szczeln066 po zamknigoiu. Uszkodzone klnpy motliwie nnjwcze6niej wymieni6 lab nnprnwi6 uwrZjo,c, nby nie uszkodzi6 przy. tym uszczelek.• Klnpy odejmuje sic przez wysunivcie sworzni znwinsowych. . . Peryskopy, zwiaszcza pryzmst gcirny,. set Intwo ismliwe i nrlety obchodzi6 sic z nimi bnrdzo ostrotnie. Je6li peryskopy nie sq w utyciu nniezy je :wyjf16 z cZolgn I przechowywn6 w suchym miejscupoby nie zoch)dziiy wilgcciq. Powierzchnie szkinne czyElci6 mickke szmotk*lub bibuik. Powierzchnie prncujce korpusu lekko smnrown6. Utrzymnnie broni omawin instrukcja Uzbrojenin 39/1944. Przed strzelnniem wytrze6 wnytrzn luf do suchs. Gisienice nie podlegnja, smnrownniu; ich utrzymnnie polegn nn czyszczeniu, przelqdnniu i w minnie czOci zuzytych, win6ciwym nriAnsniu z dociezoniu nnkrctek klinow rozpiernjqcych.

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-150-

Po

lis h

219. Ksiq2ki utrzymnnin

kslAtce czolga (wzor A.B.413) dowadon czoign odnotowuje przeprowodzenie katdego przegii4u, knEdej z tygodniowych grup ozynno6ci i inns szozegoiy. Znpisy to sq dln zrilogi dutq pomocq przy wykonywaniu czynno6ci utrzymnnia i przestrzegania ich ko1ejno6ci, n dow6doom oddzinI6w ulotwinje, kontro14. Ksia,Zko ozoign jest co tydzien sprawdtanP. i podpisywona przez dowadce plutonu; posiadn onn rowniet rUbrylw ha podpis dowadcy szwodronu lub wyZszego dow6dcy. Noleyte, wypeininnie i podpisywnnie ksiqtki czoign jest obowiqzkiem s?.utbowym. Nnlety rowniet prowndzie metrykq dzinin Je6li instrukcje.o utrzymaniu. sq 60_61e stosownne, n wyniki prtibroni nie sq: zadownlniajqce, nniety o tym zameldowo6 cy ctoign oficerowi technicznemu.

In st

itu

te

an d

Si ko

• ROZDZIA% XXIII UTRZYMANIE d gARUNKACH SZCZEGoLNYCH

rs

ki

220. Utrzyrannie w cznsie mroz6w

M us eu m

2rowndzenie i utrzymanie czoign w cznsie mroz6w stwnrzn Warunki szczegeilne,zmustajOe do znstosownnin specjalnych i dodstkowych ozynno6ci utrzymnnin, ktorych znniedbnnie mote wyrze,dzio powaZne szkody . lub w ogrile czolg unieruchomia.• . . Nolety rOznitnie 2 znkresy niskich teMperntur: -23°C (-10°F) do -34°C (-30°F) ornz poniZej -34°C (-30°F) w kt6rych to temperntarnch ulegnjq jut zminnie win6oiwogoi'fizyczne znrowno mechanizmow jPk i smardw.

Th

e

Po

lis h

221. Poliwo w cznsie mrozow

Utywn6 gotunkow paliwa wedlug Specyfiknoji nmeryknnskiej (U.S. Army Specification) 2-'102B, W razie koniecznosci utycin innego pnliWC) nolety sprawdzi6, czy punkt ttenin jest nitszy o 6°C (10°F) ad przewidywnnej najnitezej temperntury. Je6li pnliwo 8%dstnieje'ponitej -18°C (0°F), motnn je rozcien-

In st

itu

ozy6 neft4. Pnliwo powinno by6 wolne od wady, ktOrn zsmarzajqc utrudnie jego przepiyw. N zbiorniknch utrzymywn6 motliwie najwytszy poziom,gdyt wozmniejsze to wolnq przestrzeri, w ktorej nostepuje skrnpinnie dy z ntmosfery.

te

an d

222. Olej silnikowy w cznsie mrozow

Si ko

Gatunki oleju utywnnego w teMpernturnch powytej -23°C (-10°F) set podene w tabeli znmieszczonej w punkcie 205. N tempernturech nitszyoh kierown6 sie nnetepujEloymi wsknawkami:

rs

- Po zgnszeniu silnikow spuOci6 olej silnikowy ze zbiornikOw i z knpterow, gdy jest jeszcze cieply i pozostnwid go w ogrznnym miejsou do chwili ponownego uruchomienin silnikow. N przedzinle kierowcy umie6ci6 nn widocznym miejscu ostrzetenie, ze olej jest spuszczony z silnikow. JeOli nie mn cieplego pomieszczenia, Qgrzna olej przed

ki

M us eu m

Donownym jego utyoiem. Oleju nie podgrzewnd za silnie, lecz tylko do teMperrtury, kt6re, motnn wytrzymn6, znnurznjqc w oleju go1e rekc. - JeSli ozolg jest pnrkownny nn dworze, n olej nie mote by6 spuszczony, przykry6 silniki pinchte, brezentowq. Nn 3 godziny przed uruchomieniem ozolga ustnwi6 pod plachtQ kosze lub naczynin z irreQ elbo piecyki, celem rozgrznnie oleju i silnik6w.

Th

e

-152 -

Po

lis h

- Rozcienczya olej si1nikowy olejem gnzowym (pnliwera) w stosunkus 1 1 7 przy tempersturze -23° C do -34°C (-10°F do -30°F) 1 : 4 przy temperaturze •ponitej -34 ° C. (-30°F).

In st

.gdy olej silnikowy jest jeszoze ciepiy lub zmie- DodownO_ paliwo, . szno przel wlardem.do kartera. Celem lepszego wymienisznnin obrcioi6 silniki pare rszy. - .Psmitee, ze wskutek rozcieilozenia zutycie L oleju szybko wzrastn, tym czcSciej wico nalety sprnwdza6 i uzupeIninO jego poziom.

itu

te

223. Olej zespoiu przeniesienin nnpcdu w oznsie mrozow

an d

tempernturnch poniZej -23°C (-10°F) utywnO - oleju przewidzianego no temperntury powytej -23°C (-10°F), jednnk rozcienczonego tenzyni74 lub nnftn, w stosunku 1 : 10 lub tez olejem gnzowym w stosunku 1 : 6,5. JeSli wnrunki nie pozwolnjq nn rozcienczenie oleju, ogrzoa ksrtery sprzynki przeklsdniowej i pozostsIych zespolAw przeniesienis nspdu,pn1nikiem nnftowym lub- benzynowym. Przy ogrzewnniu przesuwo6 plomien palnika wzdlui calego karteru, a nie przytrzymywn6 go tylko w jednym_miejscu.

Si ko

rs

ki

224. Inne oleje i smnry w czasie nrozOw

M us eu m

Oleje i smnry przewidzione do smnrownnin w tempersturoch ponitej -23°C (-10°F) mop by6 st)sownne w grnnicach do 34°C (-30011). temperaturach nitszych utywaO specjninego smoru do niskich temperotur lub smnru 0.D. N° 00 lub rdwnorzadnyoh. Smnry utywnne w normalnych temperntursch poiStnie i stale nie mop, by6 stosownne w temperoturoch ponitej -18°C (0°F), chybn ze czolg znnjduje sie pod dncheA w ogrzewnnym pomiszozeniu. Je6li niemn tskiego pomieszczenin, moZiao w brsku smaru specjnlnago utywnO oleju,

Th

e

- 153 -

Po

lis h

lecz wowczns naleZy cz(ciej przeg1006 i smnrowno punkty w ten sposob smnrownne. 225. Ukind chIodzenin w czasie mrozow

In st

Stosowone erodki przeciw znmarznniu Wody w ukindnch chlodzenin omrwin punkt 214.

itu

te

226. Instnincjo elektrycznn w cznsie mrozaw

an d

Sprnwdza6 czsto szczotki i io*skn prqdnic giOwnych i rozrusz. nitn. Czycid komutntory celem znbezpieczenia doklndnego styku. Czesto sprnwdzno i czyci6 koncowki sieci elektrycznej, zwinszczn koncowki przy akumulotornch.

Si ko

Akumulntory. 4 minrc, spndku temperotury spndn wydajnosla nkumulnt)row i w tempernturze -4,0°C (-40°F) prnktycznie rownn SiQ O. JeZeli nkumulotory byiy wystnwione nn dzininnie temperntur poniZej -31°C (-30°F), nie wolno ich uZywne do uruchnminnin silnik6w bez uprzodniego rozgrznnin przy pomocy indowni. Dopriki oba silniki nie nnr6wnych obrotow, utrzymywno w ruchu indownie pomocniczq. ilkumulatory utrzymywno etnle dobrze nnindownne (ggsto66 1,2'(5 1,300), gdyZ wowczas nie znqiarznq, nnt)minst rozlndowane zamnrznje, juZ przy tempernturze -15°C (5°F). Przed kaZdorazowym uruchomieniem silnik6w .usunqo lad z przew6day/ z inych urze,dzen elektrycznych.

rs

ki

M us eu m

Th

e

-154 -

Po

lis h

227. Uwngi o rozruchu silnikow w niskich tempernturnch

W tempernturnch ponitej 49 501C (40°F) koniecznym jest ogrznnie powietrzn przed wprowndzeniem go- do cylindrow (patrz pkt.194).0Pracz podErzewnczy powietrza motna uty6 do tego celu pninikow benzynowych, nngrzewajtAc nitni rury ssetce. PDdgrzewnczy powietrzn nie wylqczne zarnz gdy silniki zaskoczn,, lecz jeszcze przez chwile pompown6 powoli pnliwo, dop6ki wszystkie cylindry nie znpnlq. Rozruch w tempernturnch -23°C do -34°C (-10°F do -30°F) Sprowdzi6, czy wszystko jest teak przygotownne, nby silnik zaryz znpnlii przy pierwszym obrocie. - Nie uruchnmine drugiego silnikn dopoki pierwszy nie nnbierze rawnych obrot6w. obrocie wni korbowy silnikn motliwie jnk - Przy rozruchu starna nPjszybciej. Din silnikow wys)koprci;tnych General Motors krytyczne„ szybko6cine, powytej ktorej dopiero mog znpnlie jest 80-120 obr/mill. - Po urucklemieniu nndne silnikoth szybkos6 800 - 1000 obr./min. i. utych obrotnch doPoki ich tempernturn nie wzro6nie trzymywn je 82°C. (160°F - 180°F). do 71°C

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

Rozruch w tempernturnch poniZej -34°C (-30°F) - Nnkryo silniki.pInchtg lab ustawici nnd.czoigiem namiot i nn 3 godziny przed uruchomieniem ustnwio pod namiotem lub pinchtft piecyki

M us eu m

z Znrem. . - Ustnwine ozoig w miejscnch osIonictych przed wiatrem, poniewat

wintr ut7').dnin rozruch silnikow. - Je6li zachodzi niebezpieczenstwo stetenin pnliwn w przewodach,czego objnwem jest niedostateczny- doplyw pnliwa do silnikow, lekko ogrzac przewody i filtry pnliwn. Znchowna przy tyro wielko, ostrot no66 ze wzgicdu nn niebezpieczenstwo pozaru.

Th

e

-155—

Po

lis h

- Dbn6 o jak nsjlepszy stan mechnniczny silnikow. - 5 razie pJtrzeby rozcienczy6 olej w filtrnch powietrzn.

In st

228. Zatrzymywnnie silnikow w niskich tempornturnch

Bezpo6rednio przed przesunicciem rccznych dZwigien przyspieszenis do poiolenin znmkniccia wtrysku pnliwn ("No fuel"), podwyZszy6 obroty silnikn. W chwili zstrzymywnnin sic silnik wydmucha pozostale spaliny rnzem z pnra, wodna,, tsk ze pozostanie w cylindrach tylko SUche powietrze.

itu

te

an d

229. Utrzymnnie w innych specjnlnych wnrunknch'

Podczns upaifiw zwrncno szczegillnq uwagc nn ukind chlodzenia, wIaeciwy poziom wody, czysto66 chiodnic itp. Czcsto obserwowa6 wskainiki temperatury wr)dy ^,hlodzqc0.. W pinskar)h pustynnych i innych podobnie ci?Zkich warunksch terenowyoh naleZy ze szczegolne, pieczoiowitoricie, zabezpicczne czoig przed przenikaniom piasku do mechanizm6w; filtry powietrza czy6cie co 4-6 godzin. 6 c7nsie operncji w terenach garzystych, blocic, nn lodzie i w 6niegu uZywa6 ostrag (patrz pkt.136).

Si ko

rs

ROZDZIAZ XXIV AUSZTRA ZOOG' N UTRZYM.ANIU 230. Zadanie musztry

ki

M us eu m

Zsdaniem musztry zaiogi w rnmach przegls,dow jest: - Ustalenie dia zniogi plane .zespolowego utrzymania czoiga, zspewnia-

Th

e

- 156 -

Po

Acego jednolity poziom utrzymania. dYszkolenie zniogi w pricy utrzymnnin zespoIowego, teak oby uzyska6 nfljwi0c.sza, sprawno66 i odruchowo66 przy wykonywnniu tych czynno6ci. Musztra powinna stanowid nieodiqcans, czO6 dziennego progrPau zajd we wszystkich jednostkach toktycznych i wyszkoleniowych broni pancernej. Oykonnnic pinnu utrzymania w wnrunkoch bojowych nie zawsze bedzie moZliwo w calej_rozciaglo6ci. J'ednok pozn strefa dzinion noleZy 6ci6le przestrzegad znsod ausztry i przegle,d6w, gdyZ w' ten sposeib wyszkolono zaioga latwiej dn sobie radq w trudnych warunkach bojowych. System przeglgdow umozli, ria sprnwne przeprowadzenie utrzymania w najkrotszym cznsie i daje' pewno66, Ze zaiogn.wykona. wszystkie konieczne znbiegi bez. zamieszonis lub niepotrzebnego powtarzonia tych samyoh czynno6ci.-

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

Obowiqzki zsiogi Dow6doamag2 jest odpowiedzinlny zn stan i sprawno66 code:go ozoigiTTPowinien on: Sci6le'stosown6 system przeglesidw i plan utrzymnnin. - NPdzorows6 przeprowndzenie utrzymania.. - Doglgdad, aby zaiogn obchodzila SiQ wIa6ciwie a wyposaZeniem - Jezeli znchodzi tego potrzebs, znpewni6 w drodze siuZbowej uzyskanie pomocy pntrolu rep. ryzie zdekompletownnia•zniogi, tak podzielid czynno6ci -utrzymanin oby wszystkie czynno6ci zostniy wykonnne. Dlntego, poZn strefq dziaion bojowych, kn2dy czlonek zniogi pawinien by6. szkolony w wykonywnniu kolejno wszystkich czynno6ci utrzyaania,;snie.tYlko czynnosci w ramach swojej funkcji. Ponadto dow6don czoIgs jest odpoWiedzinlny zn

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 157 -

Po

- Przestrzegnnie przepisow i utrzymanie sprzgtu przeciwpotnrowego. Stosowanie 6rodkow ostroZno6ci na wypndek mrozow. - Przygotowanie czynnej i biernej obrony przeciwgnzowej. - Prowndzenie znpisow w ksiqZknch utrzymonia.

lis h

In st

Zsloign jest odpowiedzinlnn zn utrzymnnie powierzonego sable sprzgtu. 0 wszystkich znuwntonych niedomagnninch lub usterknch kt)Zdy czlonek znIogi jest obowiqznny meldowno dowadcy czoign.

itu

te

Kierewon jest odpowiedzinny zn - Silnik wrnz z urzqdzeniomi pomocniczymi. - Zespol przeniesienin nnpgdu wrnz ze twolnicomi. - Znwieszenie. - Organy prowndzenin. WyposnZenie i przyrzEdy w przedzinle kierowcy. - Norzgdzin i cze6ci znpnsowe swego dziniu.

an d

Si ko

LLue22221zeInl jest odpowiedzinlny zn: - K.m. w kndiubie wrnz z podstnwq i przyrzqdnmi celowniczymi. - Wszystkie przyrzgdy i wyposnZenie po swej stronie przedziolu kierowcy. - NPrzgdzin i czg6ci znpnsowe do k.m. - Amunicje, umieszczonq w przedzinle kierowcy. - Dymniki, umieszczone z tylu czoign.

rs

ki

M us eu m

Strzelec wiety jest odpowiedzinlny zn: - Dziaio i k.m. nn wspcilnej podstnwie wrnz z lunetn, celownicze, - qszystkie przyrzqdy i. wyposotenie, dostgpne ze swego stanowisko. - Mechnnizm nnpgdu wiety. - Norzgdzin i czg6ci znpnsowe broni, znnjdujqcej sig w wieZy. - ic.ru.plot., pistolet maszynowy i grnnnty reczne.

Th

e

-158-

Po

lis h

Rndiotelefonistn jest odpowiedzinlny Z8: - RPdiOSt8ej bieo - domofonowq. - Iszystkie przyrz4dy i'wyposnE)enj;e, dostgphe ze swego' stnnowiskn. - Nvrzgdzis i czg6ci znpnsowe do rsdiostnodi.. - Amunicjg w' wieZy. - 2 lub 4- -onlowymiotacz pociskow dymnyoh.

In st

itu

232. Znendnicze komendy

te

"Pried czoignmi zbiorks".'- dow6don'Ozoign stsje 4 kroki przed 6rodkiem ozoigs. Strzeleo przedni strije 2'kroki przed prnwq ge,sienioe„ resztn znlogi w szeregu w lewo od niego, w kolejno6Oi: strzelec wiezy, rndiotelefonistn, kierowcs. dszyscy. stoA,nn "spocznij", jik przedstswin poniZszy szkic. 1 - dowaden czoign 2 - strzelec przedni 3 - strzeleo wiezy 4 - rndiotelefonists 5 - kierowen

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

"Cv4gnmi odlioz" dowooy czolgow odlicznje, kolejno od . prowego; dowadcy pierwszago i ostntniego czoiga dodnj do liczby slowo "ozolg" np. "czolg rnz, dwR, trzy,—....jedennjcie, czolg dwnnmicie". "Otworzyl ezol " (ezoig zasionigty piachtei znmnskownny; wipes niezoryglowsne - csin zniogn wykonuje w tyi zwrot.

Th

e

-159-

Po

Dow6dca czoign: -.Nsdzoruje i pomngn w rnzie potrzeby. - Po otwarciu czoign stn je 4- kroki przed czigiem i melduje "czoig otwnrty".

lis h

In st

Strzelec przedni: - Szybko podqZn po prnwej tylnej czeqici czoign i wspanie z kierowcy ziarzucn nn srodek. podnosi sintke z bokOw i od tylu - 4chodzi ad tylu nn czoig i wspolnie z kierowc y. zwijn sintke i umieszoza ja, z tyiu zs wieZeo - Stsje w postnwie znsndniczej z prnwej strony nn tyle czoign twarze, do przodu Strzeleo wiety: - 4spolnie z radioteleoniste, podnosi sintke, z bokow i ad przodu i. zsrzuca jr1 nn 6rodek. - qchodzi nn przed czoign z prnwej strony. - Podnosi klnpy winzu strzelcs przedniego i winzu wiezy. - gspanie z radiotelefonistq zwijn sintke i pinch-be i podnj jo do tyIu kierowcy i strzelcowi przedniemu. - Schodzi i stn je nn zbicirke przed ezolgiem. Rndiotelefonistn: - Wspanie ze strzelcem wiezy podnosi brzegi sintki z bokow i od ty1u i znrzuca je nn 6rodek. - qchodzi /la czoig ad przodu z lewej strony. •qspolnie ze strzelcem wiekrzwijn sintke i pinchte i podnja, je do tylu kierowcy i strzelcowi przedniemu. - Podnosi kinpe wlnzu kierowcy. - Wchodzi do wiezy i otwierr klnpe otworu nn broil reczne,. Sts je w postrwie zssndniczej . zn siedzeniem strzelcn wiezy tworzq do przodu.

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th -

e

- 160 -

Po

lis h

Kierowca: - Szybko pods,zn do tylnej 1ewej czOci czolgn i wspeilnie.ze etrzelcem przednirn podnosi brzegi sintki .z bokow i od tylu i zorzucn je na irodek. - Nohodzi od -tylu nn czoIg. - dsp6lnie ze str2,elcem przednim zwijn sintke i pInchte i umieszoza j$4 z tylu zn wietso - Strje nn czoIgu z lewej strony zn wiezq w postnwie znsndniczej, twarze, do przodu ,i melduje o "czolg otWarty". w?iazy znry_glowane, nn komend "otworzY6 czoIg"' zt~lo Fa, z wyja,tkiem riotelefcnisty, postepuie talc sumo ink wyZej, nntominst radiots1efonita r Arykonuje tray pierweze wyZej opisone czynno6ci. - Otwiern wiaz kierowcy i wchodzi przezen do czolgn. - Odryglowuje od wewno,trz wiz strzelca przedniegO. Przeohodzi do wieZY i ustnwin je, nn godzin 12. - Odryglowuje wInz wiety. - Stvje w postawie znsadniczej za siedzeniem strZelon ArieZy twarza, do przodu.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

znloga wykonUje czynno6ci odno6';2,!Ezec:adu ,,,:rozej6La1„1" nego przegiqdu. "Zamkno c ozole zaIoga wykonuje czynno6ci.w.odwrotnym porzaldku, jak przy ntwnrciu; kierowon znmykr drzwidzki komory si1nikowej je6li byly pc) czym wszyscy stniq no zbicirkq przed czoIgiem.

M us eu m

"Do - znIogn robi w tyl zwrot i prZez. swoje wlszy wchodzi do czolga; do wie2y wohodzi naipierw rndiotelefonistn, zn nim strzelec wiezy; dowodon czoIgn wchodzi ostntni; wszyscy znimuje swe miejsca i znkIndoje, s/uchnwki.

Th

e

- 161 -

Po

"Silniki w rush" kierowen uruchnmia silniki. .3:_lniki zgn6" - kierowcn gnsi silniki, po czym, o ile nie jest przewidzj.nne korzystnnie z rodiostncji, rndiotelefonistn wyIeczn glowne wyI4czniki bnterii. "Pogotowie bojowe" - znIogn Induje broil z wyjqtkiem dziolopktorego zsIndownnie nostepuje no osobny rozknz dowodcy czoign, oroz odryglowuje podstnwy broni i wieZe. Dow6dco czoign odryglowuje kopuIkg i obserwuje dookoin; strzelec wie.Zy, wlqczn hydrnuliczny napgd wiezy, obserwuje teren i wyszukuje cele no przodzie i po boknch; rodiotelefonistn znmykn k1niDg rtworu no broil reczne, ornz wyszukuje cele z tyIu czolgn i pc) boknch; kierowcn i strzelec przedni zamykojs swe wInzy; strzelec przeni wyszukuje cele no przodzie i po boknch.

lis h

In st

itu

te

an d

233. Rodznje przegle,d6w

Si ko

Do przeglgdow zniogi czoIgow powinny stnwo6 w peinym skIodzie. Od zbiorek zwolnionn jest tylko siuzbo. Przegiqd wstgpny - mil W-1 zndnnie sprawdzenie przed rozpoczgciem zojg6, czy czoig znnjduje s± w stnnie zdntnym do mnrszu. Przeglqdy mnrszowe - se, przeprowndzone w cznsie marszaw. 0 ile to mozliwe, noleZy je odbywn6 talcZe w wnrunkoch bojowych. Rodzoje przeg1gdow mnrszowych: Przeg1gd 10-minutrwy,'ktory , mil no celu: - 'Szybkie oprnwdzenie zewngtrzne czoIgn pc) pierWszych 20 minutoch mnrozu. - Sprowdzenie silnikaw po rozgrznniu. - Sprowdzenie stonu tych mechnnizmaw, ktore ostntnio byly regulownne, czy teZ.rozbiernne.

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 162 -

Po

Przeglqd postojowy krotki jest przeprowndznny na knEdym 20-minutowym postoju po upiywie 100 minut wirszu; postej ten mn zn zpdPnie usunicie niedomagan zauwaZonych w cznsie mnrszu, sprnwdzenie ggSienic i zawiebzenin ornz kretki odpoczynek zaiogi. PrzeAlqd postojowy dlu i jest przeprowadznny nn 50-minutowym postoju po 4 godzinach mnrszu. Zndaniem tego przegle,da jest: - Johiodzenie silnikaw.imechnnizmow w celu przeprowndzenin dokindnego ich sprawdzenia. - U4upelnenie pnliwn, oleju i plynu chiodzr cego. hesztn cznsu r1 postoju jest przeznnozonn na spotycie posilku i odpoczynek zaiogi. Przeglqd koncoWy jest przeprowndznny po akoriczeniu mnrszu w 0$lu doprowndzenin czolgn do gotowoeci mnrszowej; 'po nkcji bojowej w ce1U. stwierdzenin strut i uszkodZen sprzctu ornz doprowndzeniP gew do gotowogci bojowej.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

Przeglod tygodniowy jest przeznnezony nn przeprowAdzenie czynno6ci utrzymnnin; ktere nie. Sq dokonywnne codziennie. Obejmuje on czynnogoi utrzymnnin tygodniowego, ktere musza„ bye wYkOnnne co tydzien ornz to czynnogci utrzymnnin okresowego, ktere przypndajo, nP deny tydzien. Nn przeg10 wrnz z utrzymnnieM nnleZy przewidzieo 4 -6 godzin. W wnrunkach polowych, jegli przeprowndzenie przeglqdu i utrzymPnin tygodniowego nie bodzie moZliwe w jednym dniu, nnleZy czynno,goi . utrzymanin tygodniowego wykonywne w cznsie przegla,d6w codziennych, jnko grupQ czynnogoi dodatkowych.4 tym celu Czynnogeiutrzymnnio tygodniowego ornz okresowego zostnly podzielone nn grupy orPz dziPiy z okreeleniem ilo >ci ludzi potrzebnych do ich wykonanin. Przeglqd miesiczn/ jest przeprowndznny przezdowedcew plutonew pod kierownictwem dowedcy szwndronu i przy udzinle oficern technicznego oddziniu i mn nn celu sprnwdzenie stnnu utrzymnnin czoigew.

rs

ki

M us eu m

1

Th

e

-

Po

lis h

163 —

234. Tnbeln przegle,dow

PoniZej podana tnbe1n siuZy jnko przykind stosownnin przegle,dow w ozosie mnrszow.

In st

Czns przeznnczony nn przeglqi 45'

..)

Rodznj przegle,du

itu

Przeg10 wstpny CzOó I - otwnrcie czoiga CzOo II - przegleld win6ciwy

te

MRISISZ

10'

an d

Przeglqd postojowy diugi M nrsz

90' 2151 (3 godz.35 min.)

Si ko

100'

rs

Przeglqd postojowy krotki Mnrsz

50'

20'

Przeglqd 10-minutowy Mnrsz

20'

Czns mnrszu

Przeglqd koncowy

ki L

loot

M us eu m 100'

320' (5 godz.20 min.)

Th

e

-16 4-

Po

lis h

235. Przeg10 wstuny

Zniogi czoigow stnja, nn zbiorkg przed czoigiem. Nn komendg "otworzy6 czoig" - zalogn otwiern czoig. N rozej66 sig" -;izalogn-wykomendg "do przegladu wstunego konuje co nastepaje: Dow6dci czolg: - Sydnje rozkazy znje6 dziannych i omnwin szczegoiy, je 61i majg by6 przeprowndzone specjalne znbiegi utrzymanin; nndzoruje i pomngo4 gdzie jego pomoc jest potrzebna. - Sprawdza znindownnie wyposnZenin ornz czy znpnsy wody, Zywno6ci i miiunicji sq naletycie rozmieszczone. - Sprawdzn urzqdzenie przeciwpoZarowe. - dspeanie z radiotelefonista, sprnwdzn Sie6 domofonoweo - Gdy czoIg jest go-tow cio jazdy, przyjmuje meldunki zniogi. Melduje dow6dcy plutonu stain czoign. UdAGAg Je6li czolg nie jest uzywnny do jazdy dln cel6w,szkoleni lab operacyjnych, nnleZy zaniechae utrzymanin codziennego. Co 2 tygodnie jednnk nnlety przeprowndta6 przeglqd wstuny, nnstepnie uruchomi6 silniki i przejachn6 okolo 3 km (2 mile) na niskim biegu, n po powrocie przeprowadzi6 przeglosi

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

koncowy. Kierowon:

ki

M us eu m

- Sprnwdza poziom pnliwn i wody (i oleju silnikowego, je6li zbiorniki oleju posindajq wskntniki prctowe).

- Poleca strzelcowi wiety obrocie wiete i gdy lufa dziain zajmnie pololenie no godz.2, otwiern drzwiczki komnry silnikowej, podnoSZLIO je ostrotnie, aby nie uszkodzi6 zawinsidaw. Nnstepnie podnosi plyte ochronnq i znbezpieczn jg w tym pololeniu.

Th

e

-165-

Po

- Sprnwdzn szczelno66 ukIndow pnliwn, )1eju i wody. - SprRwdzn, czy krany spustowe wody ornz znwory powietrzn ukirdow chiodzenin sa, dobrze znmkniete. - Poleen strzelcowi przedniemu naciskno kolejno przyciski znsaw powietrzn i sprnwdzn ich dzinInnie przez nnsiuch. - 2olecn strzelcowi przedniemu uruchomi6 silniki i W czasie ich rozgrzewnnin sprnwdzn szczelno66 ukindow ornz nasiuchuje odgiosow prncy silnikow. JeAli znuwnZy Ellndy przeciekow - 1ub inne niedomngnzntrzymuje silniki i nnprnwin lub melduje. - Je611 wszystko jest w porzOku, znmyka, z pomocy dow6dcy czoign, plyte ochronnr i drzwiczki komory•silnikowej i znryglowuje je. - Polecn strzelcowi przedniemu uruchnmin6 wyiElczniki elektryczne i sprnwdzn wszystkie 6wintin zewnetrzne. - Zrjmuje swoje miejsce w czoigu,_ sprnwdzn, czy klapy obu przednich winzow sE opuszczone i polecn strzelcowi wiezy sprnwdzi6 jej obrot. Sprawdza dzininnie wszyatkich wsknnikow ornz czysto66 i dzinlanie peryskopu. - Po sprnwdzeniu obrotu wiezy i gdy temperatura wody chiodzqcej csisznie okolo 50°0 (120°F) gnsi silniki. UgAGA: Przed zgnszeniem silniki zawsze utrzymywn6 przez 10 sekund nn obrotach jniowych. - Sprawdzn, przy pomocy elektrycznego waknZnikn, czy obi zbiorniki oleju see napeinione do poziomu "FULL" (n je6li zbiorniki mnja, wsknzniki pretowe ponownie sprnwdzn nimi poziom oleju). - &tnje nn zbiarke przed czoigiem. Strzelec przedni: - Pomaga.kierowcyprzysprawdznniu poziomu pnliwn, wody i oleju ornz przy otwiernniu drzwiczek komory si1nikowej i piyty ochronnej silnikow.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-166 --

Po

- ZajMuje w czolgu miejsce kierowcy i bprawdzn, czY- nmperomierz nie wsknzuje rozIadowywania, ozy woltomierz dnje odczyt 24 - 29 V oraz czy-zbiorniki .oleju i pnliwn obu silnikow 84 pelne. •Ustbwin przel.e,cznik wskriniko poziOmu nn:tablicy rOzdzielczej AR zbiornik pnliwa, z ktorego zamierzn czerpa6 i polecn strzelcowi ' wieZy przelqczy6 kurek nn ten zbiornik.' Sprawdzn„czy kurek paliwn podgrzewnozy powietrzo jest zamkniQty. polecenie .kierowcy naciska kolejno przyciski zasuw powietrzol - Na powtorzajqc t czynno66.2 do .3 xnzy. - gybloza pedRiem obn sprzegin : i.unierUchamin. je w tym polotenia pry pomocy recznych . wyIqcznikow prncy. ' - SpraWdza, pzy diwignia przekisdniown jest n8 luzie. - trstrWin rQczne dZw4.gnie przyspieszenia w polozenie obrot6w 'jalo' wych; sprawdza l czy zapaliIy.si9 6wiate/ka ostrzegnwcze 0 zbyt piekim-ci6nieniu olejenin. . - ZPI4cza do sieci obie pary sIuchawek- w przedzinle kierowcy i sprm dzn, z rndiotelefonistat dzinlanid domofonu. - No polecenie kierowcy uruohnmis silniki w sposob - podany w punkcie 192 lub 194.. . . - Zr pomocs, rOznych:dZwigien przyspleszenin ustaln obroty silnikow na 1000 , - 1200 nn minutc.. . . 6winte/ka.ostrzegnwcze o zbyt niskim ci6n4e. - Sprnwdzni czy.zgnsly tiu olejenin . iczy ci6nienie oleju WzrosIo connjmniej do 2,5 .- 3,5 kg/cm2 (35 - 50 lb./on1). . . - Naciska pednI sprzmieI l zwalninlv14czni.ki pricy i puszcZa powoli . . . . . pednI.: . . - 8 porozumieniu z kierOw66,-urudllard.a. wyiqczniki lamp zewnctrznyoll. - Jeal jest przewidyWnne'strzelsnie.przeciern do sucha lac. k.m. i nakIadn knptur na wylot lufy. ... . - Sprowdza czysto66 i dzininnie peryskopu. - Stoje na zbicirke przed czoIgiem.

lis h

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 167 -

Po

Strzelec wieZy:

lis h

- Odryglowuje wiezy i nn polecenie kierowcy ustawin lufo na godzine druge,. - Przeigcza karek paliwa nn zbiornik wskazany przez strzeico przed-

nie go.

In st

- Sprnwdzn czysto66 peryskopu i lunety celowniczej. - Jeeli jest przewidywnne strzelnnie, zdejmuje pokrowce z broni w wie0 i przeciern jej lufy do sucha; sprawdzn przyrzqdy spustowe; nakInda knptury nn wy1oty luf. - Sprnwdzo szozelno66 opornikP dzinin i w rnzie potrzeby uzupeInin

w nim poziom oleju.

itu

te

an d

- Sprnwdzn i w rnzie potrzeby uzupeinia poziam oleju hydrnulioznego nnpodu wiezy. - Nn polecenie kierowcy sprawdzn dzinInnie recznego i hydraulicznego napgda wiezy w obu kierunknch. - Sprrwdzn stnbilizntor dzinla (poziom oleju, szczeino66, naleZyte odpowietrzenie) ornz regulator sztywnoci i odrzutu. - Stnje nn zbiorko przed czo/giem.

Si ko

rs

Rndiotelefonistn: - '4It.i,czn gIawny wyle,cznik12 V bnterii, n nnstepnie wyke,cznik 24 V bnterii (je6ii nmperomierz wsknzuje rozindowywnnie, nntychminst wy-

ki

M us eu m

Iqczy6 wyle(czni4 w.odwrotnej kolejno6ci i zbadn6 przyczyno). - Uruchamin Indownie pomocnicze, (pkt.164); je6li Indownin nie ma by6 Zytn, zatrzymuje jt1 po sprnwdzeniu dzininnin. - Uruchomin radiostacjo wedIug instrukcji lqcznoeci din dnnego typo

rndiostncji. i - Sprnwdzn oLiwietienie wiezy ornz czystoE16 i dzininnie peryskopow . swego i dow6dcy.

- je6li nie nasiuchuje, stnje nn zbiorke przed czoigicm..

Th

e

- 168 -

Po

lis h

236. Przeglqd 10-minutowy

Nn pierwszym postoju dow6don cZoIgn: - Podpje komende "do przeglEidu z ozoign". - Sprnwdzn rozmieszczenie i znmocownnie wyposnZenin nn zewnTbrz czoign. - NPdzoruje i pomngn gdzie potrzebn. - Po znkonczeniu przegladu przyjmuje meldunki zniegi. Kierowca - Szybko sprnwdzn szczelno66 kPrterciw przednich ornz przegiOn komoi. re silnikowq, czy nie mn shadow wycieknnin pn1iwn, wody i oleju. Strzelec przedni: - Szybko przeglOn gnsienice i znwieszenie. Strzelec wieZy: - Szybko sprnwdzn chlodnice oleju zespoiu przeniesienin nnpedu i jej zIE,ozn. Po przeglqdzie znioga, z wyjqtkiem radiotelefonisty, stnje no zbiarke przed czoigiem i skindn meldunki dow6dcy czoign.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

23(. Przeglqd postajowy kratki

Przeglqd ten skindn sie z trzech czc6ci: Cze66 I - sprnwdzenie obrotu wieZy. Dowodon czoIgn: - Sprrwdzn czy klnpy przednich winzaw se, opuszczone. - inje rozkRz strze1cowi wjeZy sprowdzio jej 0bn:5-b.

M us eu m

Th

e

-169 —

Po

Strze1ec wiezy: - Robi peiny °brat wi.eZy w obie strony, rnz zn pomoca„ rcznego zn. pomace hydrnulicznego nnpedu.

lis h

In st

rnz

przeglqd ga4sienic i znwieszenin. Cze66 II Dow6(192121a10.1. z czoign". - Podnje komende "do przegleidu gqsionic - Wychodzi z czoign i, gdy obnj strzelcy SR gotowi do przeglqdu, dnje kierowoy rozknz ruszy6 czoigiem powoli nn przad. Sprowdzn nnpiecie gtoienic i swobode obrotu rolek. Strzellyprzedni i wiezy: - Stoja, obnj przy prnwym kole nnpedeznj4cym. - Cdy czolg ruszy, sprnwdzoja, knZde„ piytke g4sienicy, bndnjqc czy piytki i iqczniki nie se, uszkodzone, n kliny rozpiernjace obluzownne. - Sprnwdznj4 stun zebow koin nnpedzojgcego. •Nnstepnie sprnwdznja, w tnki snm sposa lewa, ggsienice. Kierowen: - Nn rozksz dowodcy czoign ruszn i powoli prowadzi czoig no I biegu. U4AGA: Na1eZy doioZyo stOrnh, nby nn knZdym postoju, oprocz pierwszego 10-minutowego, przeprowndzie w cnio6ci przeglqd sisnic, o i1e moZno6ci nn czoigu w ruchu. Je611 ruszenie czoigiem jest nie moZliwe lub nie wsksznne, nnleZy sprnwdzie ge,sienice i znwieszenie nn czoigu unieruchomionym.

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

OzgEle III - win6ciwy przegla,d.' Dowddcn: - Postepuje jnk nn przeglgdzie 10-minutowym. Po znkonczeniu przegla,du melduje doweidcy plutonu stan CZOigP.

Th

e

— 1(0 —

Po

lis h

Kierowca: - Sprowdza dokIndnie zospoi przeniesienia napedu oraz przeglgdo ko-• mor - N rPzie potrzeby reguluje napiecie g4sienic. Strzeicy_przedni i wieZz: - Dooiqgnjq nnkretki ked napOzojqcych gqsienice oraz pinst k6.1 pinnjqcych. - Sprnwdznjq, czy sprZyny zawieszenia nie sq uszkodzone oraz czy: loZyska koi napinajqcych i rolek bieZnych ornz podtrzymdja,cych nie sq nPdmiernie rozgrzane. - Sprftwdzaj4 stun ogumienin i usuwajo, wgniecione knmienie ornz wyciernjs, wszelkie shady oleju i smnru. Sprnwdzajq, czy pier6cienie_zabezpiecznjetce ioZyskn.rolek podtrZymujqcych nie - sq obluzoWnne; dociexaja ruby mocujqce ogki tych rolek. Strzelec wiezy: - Jeni jest przewidywnne strzelanie, sprawdza przyrzgdy eelownicze. Strze1tc_przedni: - Poilygn kierowcy w razie potrzeby.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

238..Przeglqd postojowy. dlugi

M us eu m

Przeglqd ten odbywn jnk przegle4 nn postoju krotkiw(pkt. 237) ponadto: Strzelec przedni przygotowuje strawQ. Kierowcu sprawdza poziom poliwa, oleju i wody.

Th

e

-

Po

lis h

1

-

239. Przeglqd koncowy z 66

In st

Jeszcze w cznsie jnzdy knZcly z czionkow znlogi obserwuje, w zakresio swej funkcji, dzinionie czoign tnk, aby po zatrzymnniu czoiga Ian postoj mogi ziozy6 odpowiedni meldunek. Kierowcn: - Sprnwdzn, czy wsknznnin przyrzadow pominrowych win6ciwe. - Obliczn znpotrzebownnie poliwn i oleju. Strzelec wieta - Sprswdzn obrcit wiety zn pomoce, rqcznego i hydrnulicznego nnpgdu. UAGA: Nie utywn6 rqcznego nnpedu nn nierownym terenie. vlykonuje moZliwie najwiekszq ilo66 czynno6ci utrzymnnin swego dziaiu, wyliczonych dnlej. Strzelec przedni: Obliczn znpotrzebownnie amunicji w przedzinle kierowcy. Rodiotelefonistn: - Sprawdza rozmieszczenie omunicji w wiety i obliczs brnki. Cnlo zniogn: - KoZdy z czionkow zniogi przygotowuje sobie uwngi o znuwnZonych w cznsie marszu lub dziainn czoign niedomngnninch lub uszkodzeninch giechnnizmow i wyposaZenin, zn ktore jest odpowiedzialny.• - Gdy czoig zbli2n sie do wyznaczonego miejscn postoju, dowadco czoIga zntrzymuje ozoig w niewielkiej odlegIo6ci i podaje komend "do przegledu getsienic z czoign". Znlogs wykonuje przeglqd ggsienic i znwieszenin, jnk nn postoju krOtkim (pkt.237).

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-172 -

Po

@dy czoIg znjmie wyznnczone miejsce. przed zgnszeniem silnik6w Kierowcp - Spn,wdza, czy obroty (Thu silnikow se, wyr6wnnne -(r6znicn przy 1D00 obr./min. nie wiekszn and 200 obr./min.) i w.rnzie potrzeby przeprowodzn regulncje . • • - Sprowdza zsynchronizownnie dzininnin sprzegieI przy 1000 obr./min. N rrzie nierownego dzinInnie sprzggiei - melduje. Pozostala zaIogn --staje nn zbiorke przed czolgiem.

lis h

In st

itu

te

Cz

6 6 II

an d

Dow6dca czolga: - Przyjmaje meldunki znIogi. Sporzgdzn tymcznaowy meldunek znwierrjacy: uwngi a stnnie czolgn, - przebyte przestrzeil, zopotrzebownnie pnliwn i oleju, - znpotrzebownnie nmunicji, - konieczne znbiegi wymagnje,ce uZycia cze6ci znionsowych lab pomocy pntrolu rep., - konieczne nnprawy, ktore prnwdopodobnie znjme, wigoej niz 2 godziny, wiecej niZ 4 godziny. Sydnje znIodze rozknzy dotyczece: - czynnogoi utrzymnnin tygodniowego, ' - usuniecin niedomagnA, pobiernnin pnliwn, oleju i nthunicji, utrzymanin broni, Indownnin akumulatorow, • - przypuszczalnego cznsu wymnrszu.

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-173-

Po

lis h

- Podaje komende "do przegla,du koncowego - rozej66 - Sklodn dowcidcy plutonu meldunek tymcznsowy. - Evdzoruje ezynno6ci zniogi i pomogn, gdzie potrzeby. Zniogn: - Pobiers paliwo, olej i amunicjc; uzupeinin poziom pnliwn i oleju w zbiorniknch ornz rozmieszcza nmunicjc w czoIgu.

Kierowcn:

In st

itu

te

- SprPwdza odpowietrzniki oroz sitkn w otwornch wlewu pallwo i czyEici je w rozie potrzeby. - Uzupeinin poziom pnliwn w zbiorniku silniczkn /adowni pomocniczej (pkt.163). - Je 61i czolg prncowai w kurzu, czyecii filtry powietrzn, przemywn :Loh elementy w czystym oleju gizowym i zmienin ich olej no 6wieZy (je61i do nnpelninnia filtrow atywo siq oleju z silnikn, powinien to by6 olej juZ uutaiy, pc, opndniciu.osadu). Kolejno spuszczn osnd z filtrow plytkowych pnliwa (patrz pkt.211). - Dokisdnie czy6ci komorg silnikowq i sprawdza szcze1no66 ukIPdow chiodzenin, olejenis i doplywu psliwa. - Dociega nakrctki koi napOznjacych ga,sienice ornz nnkretki pinst k61 napinnjqcych. - Sprawdzn stun spreZyn resorowych znwieszenin. - Sprowdzn, czy pieracienie znbezpiecznjace lozyskn rolek podtrzymnjqcych nie s6 obluzownne oroz doci4gn :ruby mocujgce o6ki tych rolek. - Sprnwdzn stsn ogumienin i usuwn wgniecione knmienie oraz wyciern wezelkie lady oleju i smoru. - Smsruje: . --IoZyskn rolek bieZnych (12 punkt6w - smnr N° 1), smnr N° 1). - IoZyskn rolek podtrzymujqgych (6 punktdw lozyskn 101 napinnp4cych (2 punkty - smnr N° 1).

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-174-

Po

- Sprawdza rozmieszczenie i zamocowanie wyposnZenin nn zewnqtrz gs ornz 6wintin zewnetrzne. - Sprnw0.za i w miare potrzeby uzupeinin poziom plynu chlodza,cego. - Po znkonczeniu tych czynnoci stnje nn zbicirke przed czoigiem.

lis h

In st

Strzelec przedni:

kierowcy. - Czy. skInds siuchnwki swoje - Czycj. z zewnstrz k.m. nnolejonq szmnts„. - Przeciern do suchn przewdd lufy, po czym smnruje olejem. - Sprawdza dzinInnie k.m. i lekko smaruje cze6ci prneuja,ce. - ZokInda pokrowiec nn znmek i knptur nn wylot lufy. - Czy6ci przedzial kierowcy ornz peryskopy i klapy winzow, w rnzie potrze-by smnruje olejem zawiasy. Sprr%wdza nn przecieki skrzynke przekiadniowe„ (lyferencjai i zwolnice. zatkane. - SprawJzn, czy odpowietrzniki nie Sprowdzn i w minre potrzeby uzupeinin poziom oleju skrzynki przek- • indnicwaj, - Sprnwdza dziainnie mechnnizmow siedzen w przedziale kierowcy; minre potrzeby smaruje czeeci prnouje,ce. - Czy6ei tnblice rozdzielcze, kierowcy. - Sprawjzn swobode dzininnin wszystkich orgnnow prowndzenia i smarupotrzeby. je w - Po znkonczeniu tych czynno6ci ataje nn zbiorke przed czoigiem.

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Strzelec .0zy6c...(!-;:,:;.f1`:.c.):1.podstrawg naolejonq szmntm dociqgn wszystkie Eiruby nakrgAi. - N miir potrzeby smnruje powierzchnie pracuj4ce znmka. - Przeciern do sucha i nnstepnie smaruje przewody wszystkiej broni w wiezy; zaklads kaptury na wyloty luf.

Th

e

-175-

Po

- Czyci z zewnqtrz k.m. we wspolnej podstnwie nnolejone, szmnt i lekko smnruje cze6ci pracujace. - Sprswdza dzialnnie k.m.plotn. ornz pistoletu maszynowego; w miare potrzeby smaruje czefici prncujqce. - Czy6ci z zewnqtrz mechanizm napedu wiezy oraz stabilizator dzialn; sprawdzn poziom oleju ornz szczelnood obu ukind6w.

lis h

In st

- d miarg potrzeby odpowietrza Stabilizator dziain.

itu

- Sprawdza szczelnof'36 opornikn i. w razie potrzeby uzupeinin poziom oleju. - Czy6ci peryskop i sprawdza, czy jest nnleZycie zamocowany. - Po znkonczeniu tych ozynno(ci staje na zbicirke przerl ozolgie'ca.

te

an d

Radiotelefonistn: - Uruchamin indownie pomocnicz4, jeli akumulntory wymagajo, wPnia. - Po otrzymaniu zezwolenia wyletcza radiostacje i po przeprowadzeniu codziennych czynno6ci utrzymania znmyka je. - Czy6ci i nape/nin 6wietq wodn, banki na wode. - Czyeci peryskopy swdj i dowodcy czoign. - Czy6ci i smaruje klapc otworu na broil reczne, i znwiasy klap winzu

Si ko

rs

ki

wiezy; zamyka i znryglowuje °twor na bron reczn4. - Sprawdza 6wiatia wiezy.

M us eu m

Czy6oi wiezy i sprawdza, ozy nie ma 61ndow oleju nn podiodze kadIabn. - Czy6ci indownie pomocniczq, je6li byin w uZyciu. - Pc zakohozeniu tych czynno6oi pomnga strzelcowi wiezy.

- Wylqcza giowne wyiqozniki baterii i zamyka kurek pnliwa. - Staje nn zbiarke przed czoigiom.

Th

e

- 176 -

Po

lis h

0 z Q 6 6

III

'Dow6dco - Po utrzymonin przyjmuje meldunki zologi. - Jcia,gn do koie,Zki czoIgn przebyte, przestrzen, ilo66 pobronego oleornz dokonane czynno6ci utrzymanio tygodniowego i okreju sowe; dokonnnie woZniejszych regulncji zoznnczn w rubryce:,Uwngi ("Rerkao). Spoliza me1dunek ostateczny i wreczo go dow6dcy plutonu. 2;oraknicie i nnkrycie czoigo nnstepuje beAZ no komende dow6dcy pc) otrzymaniu jego zezwolenia, no komende dow6dcy pluton,4 czoIgo, No kemendc "Baczno66", "Zamkne,O czoig" zaiogi postepuje jok w punkcie 232.

In st

itu

te

an d

Si ko

240. Podzinl no grupy utrzymnnin okresowego Grupy utrzymanin tygodniowego

Grupe 1 Kodiub i okumulntory.

rs

ki

Dzirli A (4 ..olnierzy). - 0czy6ei.6. dukindnie czo/g z zewnqtrz i wewnetrz. Nie uzywnO do tego celu benlpiny, nofty lub oleju.

M us eu m

DZiPi B (2 zoinierzy). • 0czy6ci, docie,gnee6, wyregulowno lub noprowie w razie potrzeby o wszystkich niedomognninch, ktorych nie motno usuorPz ne,61 - uchn holownicze i ziczepy - nosmorown6 ich sworznie, botniki, - wszystkie uchwyty no o.sprzet.

Th

e

- 177 -

Po

uchwyty - pokrywy znwiasy pokrywy

nn skrzynke norzedziowq ornz znciski na nnrzedzio, otwor6w wlewowych pnliwn, oleju i wody; nnsmnrowoo ich i sworznie, peryskopow, nnsmnrown6 ich zswissy, - sprnwdzi6 uchwyty peryskopow, drzwiczki komory si1nikowej; nosmnrown6 znwinsy, - siedzenin; nnsmnrown6 cze6ci prncujo,ce, - r4ozke i rygle klnpy wylnzu znpssowego; nasmarown6 sworznie ()Ski, wyposnZenie przeciwpoZnrowe; sprnwdzi6 membrnny nn butlach z dwutlenkiem wegln; sprnwdzi6 zapocownnie ornz czy wyloty dysz s4 wolne.

lis h

In st

itu

Dziol C (2 Zolnierzy).

te

an d

Si ko

OczySci6, doci4gn4,6, wyregulown6, n w rnzie potrzeby nsprywi6 lub meldown6, je6li niedomnpnin nie moZna usun46: - Wszystkie wylgczniki elektryczne, Igcznie z giownymi wyIs,czniksmi bnterii nkumulntorow, reflektorn orsz przycisk rozruszniks silniczkr, Indowni pomocniczej. - Sprnwdzi6 szyby lamp ornz oprnwe 6winte1 zaciemnionych. - Lrmpy wewnetrzne i. ich oprnwy. - Lnmpe przeno6n4 i jej gninzdkn. Woltomierze (tylko znmocownnie). - Pr4dnice. Dziol D (2 Zoinierzy). - V rnzie potrzeby uzupeini6 poziom elektrolitu w nkumulntorncht dolewnjso destylownnej wody. - Mocno docie,gn46 korki w nkumulatornch i sprnwdzi61 czy otwory przewietrzajce nie s4 zntkane. - Stnrnnnie oczy6ci6 i wytrze6 do suchn wierzch nkumulatorow.

rs

ki

M us eu m

Th

e

-178 -

Po

pokry6 wnrstwe, wnzeliny lub - Oczy6cid kohc6wki, dobrze zamocows6 lvnoliny. Nie uzywn6 zwykIego smaru mineralnego. Je6li bruk wPzeliny lub innych odpowiedhich smarow poprzestn6 na oczyszczeniu.

lis h

In st

Grubs 2. Silniki, ukiad smarowanis i ukind chiodzenin. DziaI A (2 (D.I.nierzy). . . silnikowej orsz odj46 pokrywy dolnego Otworzy6 drzwiczki komory dostuu do silnikow. - StPronnie oczy6ci6 zesp6I silnikowy i•kombre silnikowq.

itu

te

Dzir3 B (2 .c)Ilaierzy)., Oczy646,. docis,gh.q6, wyregulown6 ornz sprnwdzi6 - na przecieki, s w rnzie potrzeby nnprnwi6 lub meldowa6, jeai_nnprnwy nie moZnn przeprowadzi6: Sruby znmocownnin silnikow. - Nakrctki i• ruby dna karterow. -Filtry oleju siatkowe.. - Chlodnice 01eju.• - Fompki wOdne,. Obudowy dmuchnw. - TIumiki i xury wydechbwe. - Chlodnic:e wody i ich oniony. - Skrzydin wentylntor6w. - Obndowy termostntow. - Rury deplywowe wody. Zbiorniki giowne wody. - Filtry oleju. - Sprawdzi6 w3Zystkie ziqcza i przewody oleju i wody, ±ecznie z przewodnmi paliwn, ktore se, dos.4pne tylko po odjeciu pokryw dolnego koinierze przy zbiorniknoholelu. dostuu. Spec jolnq uwfigq zwrocj..6

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

-179-

Po

INAGA: NnIrreta nie docin,gno zn moeno, gdyZ to nie znpobiegnie przeciel,_arta, je6li np. uszczelkn jest zniszczons lub zie,cze uszkor7zoe. - Wsmorewn6 L±wignie i ciegin pod silniknmi.

lis h

In st

- Sprnwdzi6, czy rurki 6ciekowe z komor powietrznych nie se, zntknne

w rnzie pDtrzeby przeczy6ci6. Gruen UkInd rozrze4 i wtryskiwncze. Dzinl A (1 toinier.5). _ SpuftiO phliwo z filtraw wtornych. - Uruchom7!..6 jeden silnik, P po sprnwdzeniu go i zgnszeniu - drugi. - RozgrznO kriZdy ailnik z osobnn i sprnwdzio przez nnsiuchiwnnie, czy obroty se 3q.wne i czy nie ran wyrnych stukow. - Sprowdzi6, czy rury wydeohowej nie wydobywnjn, sie spnliny w nndmiernej ilo6ci. W rnzie znuwaZenin ktOrego z tych objnw6w 2 sprnwdzi6 wtryskiwncze, nacisknjqc kolejno przycisk tioczkn kaZdego wtryskiwnczn f. obserwujqc bnrwe i obfitos'6 spnlin. Jednoczerinie strzelec przedli obserwuje wsknzanin licznikn obrotow. 4 rnzie podejrzenin, Ze ivryskiwncze wndliwie dzinInjn„ - nie odejmown6 ich lecz meldowaO. Dziei B (1 toinlerz).

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Dociqgno6, wyregulownO i w rnzie potrzeby nnprnwi6, a gdy noprnWP nie moZliwn. meldown6 oriz sprnwdzio szczelnoo6 i oczy6cid: - Kurek pnliwn z przein,cznikiem. - Przewody dcriywu i odpiywu pnliwn (po uruchomieniu silnikn). - Pompki podu?zewnczy powietrzn.

- Wszystkie z14cza i przewody pnliwn dostune po zaiozeniu pokryw dolnego dor.tepu.

Th

e

18.0

Po

Dzinl 0 (3 Zoinierzy). je 611 filtry Powietrzn nie se, utrZymyWone codziennie: Oczy6c16 je i wymienie ich olej nn 6wieZy.

lis h

Dzisi D (1 zoinierz). - SprYwdzia urz4dzenie znsuw gowi-etrzn (elektromngnesy, itd.).

In st

itu

ruby

Grupe 4. Zes1)61. przeniesienin nyPedu. DzirI .A (2 Zoinierzy). . ' Oczy6cio„dociegn46, wyregulowno i w rnzie potrzeby nnprywici, n'je0A,sie'nie dry, 'meldowno; stsrannie.sprnwdzio nn przecieki: 7 Pokryw skrzynki. przekiadniowej. - Zetcznik nnpgdu. 8zybko6ciomierzn i link. - Zqcznik termometru nn skrzynce przekIndniowej i zewnqtrznEt-osIonq. - Pokrywy nn otwortichknrteru zespoiu prZeniesienin nnpedu. — .0hIodnicq Oleju•zespoiu przeniesienis.nnpgdufi jej znmocownnie, przewody oleju,:ziOzn. - Diwignie kierownicze: - Ukind dtwigien i ciegiei sprzgiei '(regulncjn przez patrol rep). - Urzqdzenie wyle,cznikow prscy. czyste i nie - 4rvwdzie, czy wszystkie otwory przewietrzajgce . zOtkone.. Dziri B: (2 Zoinierzy). dyregulown& . Wolny ruch diwigien kierowniczych (pntrz pkt:188).

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

DiivI 0'(2 Zoinierzy). Nnsmnrown6: - na,czn, sworznie i lotyskn ukindu dtwigien i ciQgiel mechanizmu wyJAcznAcego sprzmin (olejnrkq).

Th

e

- 181 -

Po

Oki jnrzmn urzgdzeniP zmiPny bieg6w ornz o6ke, dZwigni homuloo postojowego (smnr N° 1). przekindniowq, guzik i znpndke bezpiecznikn, dre,tek poprzeozny urzgdzenin zminny biegow oriz ogniwo hnmulon postojowego (olejorkq). 401ek poprzeczny prnwego hPmu1on kierowniczego (2 smnrowniczki sMPr N° 1). WPIek poprzeczny mechnnizmu wyiqczPje,cego sprz igin (2 smarowniczki smnr N° 1). - Ci4gin i dZwignie ukindu dZwigien kierowniozych (olejnrkg). - Ukipd ciqgiei i dZwigien przyspieszenin (olejorkq).

lis h

In st

itu

te

an d

Grupp 5. Uzbrojenie, stnbi1izotor dzioin, nnpO wiezy. Dzi0I A (onin zniogn). - Rozebrna, oczy6cie do suohn i sprnwdzio on. a, - Sprawdzie wysuwnnie iglicy broni zPsndniczej. - Oczy6cie podstnw dzinIP. - Nrsmsrown6 koiysk jirzmo dzinin. Npsmnrowne wszystkie widoczne zqby mechnnizmu podniesien. - Dociqgneld wszyStkie nakretki i 6ruby. - HosmPrown6 pedaI odpnlnozy (1 smnrowniczkn). - Sprnwdzio i w razie potrzeby uzupeini6 poziom oleju w oporniku. - ZP10Zyo knptury nn wyloty luf i pokrowce nn znmki broni. - Oczy6ci6 luntc celowniczs, i znmocowna nn swej podstrwie. - SprPwdzi6 i w rnzie potrzeby wyre. gulown6 przyrzqdy celownicze, ustawienie k. m. we wspalnej podstpwie. - Oczyecie i wioty6 nn swe miejscn wszystkie nnrzOzin i cz6ci znpPsowe broni.

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 182 -

Po

'how , FnfDzirl B.(1 Zolnierz). Stnbilizntor dzinIn. F 7,SprPwdzi6 szczelno66.ziApz i.uszcZelek'tiOkn, cylindra °viz pompy oieju; meldowa6 o niebzczelno6cinch; ktorych nie dnIo siq usunq6 'przez docietgnicie erub. - SprPwdzi6, czy przewody elektryczne nie sr uszkodzone; sprawdzi6 wtyczk@ wielopalcoweLnaregalntorze zyroskopowym, czy jest czystn i noleZycie ietczy. Sprowdzi6 luz obwodowy pokrQtin 'podniesien wzglqdem przeklndni stnWaizotoro; Meldowa6 je61i nndmierny. - Sprnwdzi6 dociezniQcie wszystkich Grub i nakrqtek, fa szczegolnie nokrtek moletowonych nn regulRtorze Zyroskopowym; sprawdzi6, czy. uszczelkj, nie set zniszczone. . NnsmoroWn6 ioZyska tioczyska cylindrn ornz przeklRdni stabilizvto. rP dzioln (3. punkty. smnrownicze) i sprnwdzi6 luz. Sprowdzi6 dzinInnie stabilizotorn i meldowa6, je4i nie jest zoda-• welojEl-ce. SprPwdzi6, czy przycisk wylAcznika wystaje nn wia6ciwg diugo66 (1/16"). by zniwnownenie dzinin i tnrcie czop6w w koiysce.

lis h

In st

itu

HydrPuliczny nnped wieZy.

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Sprowdti6 sztzelno66 i zamoc- ownnie; meldowo6 je6li docist gniqcie • &rub nie usuwa przeciekow.. • Nrsmorown6 IoZyskn wie*, usuwajetc nodMior smnru. Sprpwdzi6 luz obwodowy TiokrOia wzglOem wienca zcbatego przy recznym i hydrnulicznym nopcdzie. Sprowdzi6 i w minr9 potrzeby uzupeIni6 poziom oleju w zbiorniku. NrsaPrown6 skrzynk przekiodniows, wiezy (2 punkty). - SprPwdzi6, czy przy wiqczonym nopgdzie nie ma powolnego obrtlemain

Th

e

- 183 -

Po

siq wieiy; w wypndku pozytywnym meldows6.

Grups

lis h

6. Narzedzis i wypossZenie.

Zlogs rozkIada i czygoi wszystkie narzgdzia, ozcgoi zspssowe.i wyposstenie orsz sprswdza wedIug ksiOki i melduje braki:

In-Grapy utrzymsnia miebigoznego st Grua i DzinI A (1 ioInierz).,tu te an d Si Dzisa C (1.Zoinierz). ko rs przekIndnik i Obroci6 o p61 obrotu riiski smnrownicze 7. Silnik i uklnd chiodzenia.

- Sprnwdzi6 luzy popychnozy zswor6w i wyregulows6 w razie potrzeby (pkt.189). nnkrctki grub glowicy cylindrowej. DzinI B (1 .2oInierz). - Oczyci6 chiodnice wady.

Nnsmarows6 nnpgdy licznikow obrotow (2 punkty smnr N° 1). - Nosmsrows6 (oglgdnie) Iotyskn wyIqcznjace sprzggiel (2 punkty stun/. N° 1). przekszujgcej. - Uzupelni6 poziom oleju w karterze prqdnic. Grups 8. UkIndy dopIywu pnliwn i olejenin

M silnikow. u se um

Dzivl A (2 ;4,jz- .Lierzy). - Spuftie ok. 0;6 ltr oleju z sintkowego Mfrs oleju knZdego silniks. - SprswdziO filtry oleju typu pochIpniajcego i Oczy6cie ich miski.

Th

e

--184-

Po

Dzisi B (2 ioinierzy). - Oczy6ci6 filtry plytkowe psliwn i przemy6 ich elementy czystym ole• jem ozowym.

lis h

Dzie? 0 (1 olnierz). Odsloni6 pokrywy dostepu do korkow spustowych zbiornik6w oleju sprswdzi6 ich szczelno66.

In st

itu

uzbrojenic. glapp.a.__ZesT)6i Drzeniesienis Dzisl A (1 zolnierz). - Odja,6 osIone wniu kardsnowego. - Sprswdzi6, czy loZyskn i pokrywki,przegubow krzyznkowych nie so, wyrobione (objnwem wyrobienin sa, nndmierne wychylenin ks„towe wslu kardonowego i hnin6liwn_pracs). - Dociqgne,6 ruby i nskretki Iqcze,ce kolnierze wniu. smsr N° 1). - Nsemsrows6 przeguby i zia(cze mufowe (3 punkty - Oczy6c16 i przemy6 w czystym oleju gszowym.sitko-wlewu oleju skrzynki przekisdniowej. - Nnsmarown6 napO szybko6ciomierzn (1 punkt - smnrN° 1).

te

an d

Si ko

rs

Dzisl B (12 Zoinierzy) - Odcieznqa do tyku lufe dzisls i pu6ci6, obserwujgc dzininnie powrotnikn; bzynnosc-tP poWt6rzy6

DzisI 0 (1 zoinierz).

ki

M us eu m sprnwdzi6

- SprPwdzi6, czy przycisk wy4qcznikn wyrownsnin odrzutu wystaje na wls6ciwe, diugo66 (1/1610. Grupa'10. Znwicszenj.e i ladownin pomocniczn. DzinI A (2 zolnierzy). - Unie66 kolejno podno6nikiem kszdy wozek zawieszenin i

Th

-

e

- 185 -

Po

wszystkie rolki bieZne. Meldowno, jeeli °breeze rolck mnje, nndmiernq grc bocznel. Dzini B (1 zolnierz). - Frzeprowndzio czynno6ci utrzymanin indowni pomocniczej (pkt.215).

lis h

In st

CzynnoFcci utrzymnnin okresowego

itu

Po knZdych 800 km (500 mil) lub po 50 godzinnch prncy: - Spu6cie olej ze zbiornikow oraz z silnikow, oczygcia sintkowe filtry oleju i przemy6 ich wkindki czystym ole jem gnzowym; oczyScie filtry i wymienia nn nowe elementy filtraw oleju typu pochinnioje,cego; napeinia ukind kiwieZym ole jem.

te

an d

Po knZdyfh 1600 km (1000 mill lub po 100 godzinnch .prncy:

Si ko

Nnsmorown6 nnpedy licznikow obrotow.

Nosmnrowne ioZyskn dZwigien po6rednich mechnnizmu wylqczaj4cego sprzegin (dostep przez otwor w oslonie wnlu knrdnnowego). 0czy6ci6 wt6rne filtry pnliwn i je6li znchodzi potrzebn wymienia ich elementy.

rs

ki

- 0czyrIciC filtry oleju typu pochinninje( cego i wymienia ich elementy nn nowe.

M us eu m

Po kvZdych 3200 km (2000 mi1,)112,200...E2ciEl.nnch prncy:

Nnsmnrowna knot krzywki mngneta lndowni pomocniczej (1 - 2 krople oleju silnikowego). Po knZdych 5000 km (3000 mil) lub po 300 godzinnch prncy: - Wymienic nn nowy olej zespolu przeniesienin nnpedu (pkt.210);oczykA6 sitkn wlewu i wszystkie korki. spustowe (4 korki w ukIndzie trajzespoiowym, 3 korki w jednozespoiowym).

Th -

e

- 186 -

Po

UWAGA: Pierwszn zminnn oleju po przejechsniu 400 km (250 mil). - Spu6ci6 olej z chlodnicy oleju zespoiu przeniesienia nspcdu. Wymienia na. nowy olej w korterze przeklRdni przeknZujn,oej.

lis h

Co 4 mjAgl-a921 Sprowdzio wngq butli przeciwpolarowych 4 i 10 funtowych ornz dzinlrnie mechnnizmu uruchnminjqcego (pkt.216). LI:LT oknzji odjecin dnn knrteru silnikn: 3prowdzi6 znwor regulujqcy ci6nienie olejenin i wymieni6 ns now:„ uszczelkc znworu. Przy oks!llji rozbiorki - Oczygici6 i:nnsmnrown6 IorZysko czopn wnid aprzgin. Wymieni6 olej no nowy w ksrterze przelandni przeknzujqcej. Przy oknzji w j cin silnikn: - Nnsmsrown6 1oZyskn mnikow pionoWych mechnnizmu wyiqcznjqcego sprzgin. Spomodomn6 nnsmnrownnie rozruszniks. UW1,GA: Smnrownnie rozrusznikn nie naleiy do znkresu zniogi. W minrg potrzeby: - Oczy6ci6 w cZterochlorku etylu ("Solvent") osionq lqcznicy obrotowej. - Sprowdzi6 i oczyEici6 szczotki 1qCznicyObrotowej. Nie .wymngnj4 sMnrownnin: Porapki wodne.• • - NrprA wentylntorow,. - uVozki znwieszenin - ornz.piytki i knmienie cierne wnhnczy. KoIn pnlczoste nnpedu g4Sienic.. - Zotyskn silnikn elektrycznego wiezy.

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

Po

- 181 -

lis h

ROZDZIAZ XXV

POSZUKIWANIE NAJCZESTSZYCH NIEDOMAGAli' 5ILNIK0W

In st

241. Uwngi ogolne o pricy silnikow Diesln

Wydnjno66 procy silnikow Dies1P zaleZy gl6wnie od 2 czynnik6w: Do$tntecznie wysokiego stopnin spreZnnin. Wtrysku w1n6ciwej iloeci pnliwn we win6ciwym cznsie. Pierwszy z tych czynnikow jest uznleZniony wylqcznie od stPnu tiokow, ich pier6cieni, zawordw i rozrzqdu, zs6 drugi - wtrysk od ukIndu doprowndzenin pnliwn, wtryskiwnczy i mechnnizmu uruchomipjs,cego. JeZe1i silnik nie mu mocy, prPcuje nie rowno, w cznsie pricy powoduje nndmierne drgnnin lub nn jnIowych obrotach oknzuje sklonno66 do gngniecin s4 to objnwy beAZ obniZonego stopnin spreZpnin, bgdz wndliwej prncy wtryskiwPczy, be,dz tez niewla!!iciwego wyregulownniP zespolu ciegiei i dZwigien przeyspieszetia lub rozregulowpnia red ulotorn obrotow. Ci6nienie spreZnnin w cylindrnch sprnwdzn6 w nastepujqcy spos6b: Odj46 pokrywc rozrzadu z glowicy cylindrowej. - Sprnwdzenie zneza6 od cylindra N° 1.odejmuj4c od wtryskiwoczn obn

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

przewody pnliwn. Wyj46 wtryskiwncz z cylindrui, znIoZy6 nn jego miejsce mnnometr i przywroci6 dZwigniom rozrzqdu ich normnlne polozenie prncy. - Poi4czy6 jednym przewodem obn knnnly pnliwn w glowicy tak, Pby pn-

liwo magic) kr4Zy6 z pominicciem wtryskiwnczp.- Uruchomi6 silnik i pc, ustP1eniu obrotow nn 1000 na minute odczytn6 cignienie spreZnnin (nie sprnwdzn6 ci6nienin podczns obrnoPniP silnikn rozrusznikiem). - ZgPsi6 silnik, znioty6 urz4dzenin cylindra tnk, nby magi normpinie

Th

e

- 188 -

Po

lis h

prPcown6 i sprnwdzi6 w tnki snm sposob kolejno wszystkie pozostsle cylindry. Normnlne ci6nienie sprZnnin,przy obrotnch 1000 ns minute, wynosi 35 kg/cm2 (500 113./calz). W Zndnym cylindrze roZnion ci6nienin nie powinna przekrnozn6 1,75 kg/cm2 (25 lb./cn12) poniZej cianienin w innych cylindrsch..Jeai cinienie jest w ktorymkolwiek cylindrze nizsze - odjq6 giowice cylindrowq, sprnwdzi6 jej uszctelki, znwory ornz ich gninzds._Gdy wszystkie to czeaci oksZ4 sie w porzqdku przyczynq, spsku cinienis jest nieszczelno6O piercieni tiokowych. NnleZy o tym znmeldown6 oficerowi technicznemu.

In st

itu

te

an d

242. Silnik nie dnje sie uruchomi6 -r

2rzypuszczslnn przyczynn

Si ko

,Nsprswn'.

DZwignis przyspieszenin•nieWin- Przesunt9,6 dZwignic we win6ciwe pc. 6ciwie ustnwions•• • lozenie (pkt.192). Kurek pnliwn znmkniety

rs

ki

Otworzy6 kUrek psliwr3, ustswinjo . przelqcznik nn winEiciwy zbiornik •pn1iwn. -r

M us eu m

Brnk pnliwn w zbiorniku

Uzupelni6

Znmkniete zssuwy powietrzn

OtworzyO lub nnprnwi6

Nirniki dmuchnwy nie obrscsjq sie (dym z rury ssqcej)

Meldows6 oficerowi technicznemu

Th

e

-189-

Po

lis h

Nnprnwn

Przypuszczaina przyczyno

Uszczelka glowicy cylindrowej uszkodzonn

Sprawdzi6 ciAnienie w cylindrach

Doplyw pnliwn niedostnteczny

Sprnwdzi6 kurek pnliwn i przelqcznik, filtry pnliwn ornz zia,cza

In st

itu

Sprnwdzio szczeln066 przewod6w doPoliwo zmiesznne z powietrzem prowndzajacych pnliwo

te

Sprnwdzio wtryskiwncze

an d

243. Silnik nie daje siq uruchomi6 w tempernturze 0°C (32°F) Przypuszcznlnn przyczyna

Si ko

Nnprnwn

Pompkn paliwa podgrzewaczy. po- Sprawdzi6 pompkq i nnprnwia lub wietrza uszkodzona wymieni6 Podgrzewncz (e) powietrzs Sprswdzi6 podgrzewncze powietrza uszkodzony (e) wymieni6 uszkodzony (e) [

rs

ki

M us eu m

244. Silnik pracuje nierowno i powoduje nndmierne drganin

[

Przypuszczninn przyczyna

Nnprnwa

ZOntki wtryskiwnczy z1e ustn- flyregulowno ustnwienie zOntek wione (ich dZwignie i wnlek)

Th

e

-- 190-

Po

lis h

PrZYTuszczslns przyczyns

Naprswn

Obroty_sil4kow'nie zsynchronizownne DopIyw paliwn ni.edostateczny

In st

itu

It'Sgulstor obrotow dzinls wadliwie

te

Zsynchronizows6 obroty jniowe silnikow

Sprnwdziazbiorni.ki. poliwn,kurek filtry i l czna.ki przewodow paliws Sprawdzia,czy ktors z zqbatek nie zscila sib w korpuaie wtryskiwoczs wSkutek zsmocnego dociqgniQcia lub .zIego ustswienis zscisku 6rubowego • wtryskiwsczs. Przywroci6 wolny ruch zqbatki Sprawdzia, czy wtryskiwacz mile jest zatksny i oczy6ciC go Sprawdzio, czy ktora6 z dZwigien Ztbstpk nie jest przesuniqts z wiveciwego poloZenis i wyregulown6 Sprawdzid swobodc Cbrotu walks glen zgbatek i oczy6ci6 jego loiysk,a Sprswdzio,czy sprzyns powrotnn wilts Owigien zOstek nie jest uszkodzons 1 w rszie potrzeby wymieni6

an d

Si ko

rs

ki

M us eu m

'Sprt,wdzio swobodQ poruszanin clQgiel dzwigien'regulstorn obrotdw

Th

e

- 191 -

Po

lis h

=

Przypuszczalna przyczynn

In st

Regulator obrotdw dziaia wPdliwie

itu

Temperaturn wady chiodzacej ZP niska Zvwory wyrobione

te

Luz popychaczy niewiaciwy .10

Jeden lub wiccej cylindrow nie pnli

-=

Nnprown Je6li mimo sprnwdzenia w ten sposob przyczyna nie zostain ustalono l a regulator obrotow nodal pracuje nieZ8dawolnjeco oznncza to t Ze regulntor jest zuzyty i naleZy go wymienio Sprowdzi6 dzininnie termostotow i ewentualnie wymieni6

an d

Sprowdzi6 ciEinienie cylinder Nyregulowa6

Si ko

Ustali6, kt6ry cylinder nie poll i sprnwdzi6 w tym cylindrze: - czy wtryskiwncz ornz znwory dzialojq prnwidiowo, czy doplyw paliwa do tego cylindro jest dostnteczny. Je6li mimo pozytywnego wyniku sprswdzenin cylinder nndn1 pnli nie regur lnrnie - zbada6 cionienie w tym cylindrze.

rs

ki

M us eu m

UvVAGA: Do szybkiego ustnlenin, ktory cylinder nie pnli, sluza dwa sposoby. Pierwszy spos6b: ustnli6 jalowe obroty silnikn i kolejno wyIqczn6 jego cylindry, nnciskajqc silnie wkretnkiem no prowndnice spreZyny wtryskiwnczn. JeZeli cylinder dzinin prnwidlowo, wyie,czenie go spowoduje wyrnznq zminne odgIosow pricy silnikn,

Th

e

-192 -

Po

lis h

podczns gdy wyIqczenie cylindro nieprncujgcego nie zmieni odgIosow pracy. Drugi, dokindniejszy sposob, polegn nn kolejnym przesunieoiu zebstek poszczegolnych cylindrow w pOIotenie powodujqce pelny wtrysk podctns gdy silnik posinds obroty jnIowe. Jeteli cylinder dzinin prowidiowo, to przy tnkim przestnwieniu zebstkijego wtryskiwnoza nostui wyrntns zmiann odgiosow prncy i przyspieszenie obrotOw. Jeteli zn6 deny cylinder nie dzinis, zminna poIotenis zebntki nie spowoduje tndnych zminn w pricy silnikn Pa tego rodZnju probie nnlety przeprowndzi6 regulacjc poIotenin zebntek.

In st

itu

Przypuszczslnn przyozyne

te

an d

Naprnwn

Si ko

rs

Silnik pfili nieregulnrnie

-J

Jezeli szybkie sprswdzenie cylindrow nie doprowndzi do ustnlenin cylindrs wedliwie dzinInAcego, nnlezy: - sprowdzi6pczy wszystkie wtryskiwscze nnletycie wyrownane, - sprnwdzi6 szczelno66 uklndu doplywu pnliwn,orsz czy niemn w nirn powietrzn, - sprnwdzi6 1 w rnzie potrzeby wyregulown6 luz popychnczy znwordw wydechowych w kntdym cylindrze, - sprowdzie spretyny znworow wydechowych, - sprnwdzi6 ciFinienie we wszystkioh cylindrnch

ki

M us eu m

Th

e

-193-

Po

lis h

245. Silnik antwo gnElnie

Przypuszczninn przyczyna

In st

Szybko66 jnlowych obrotow zs niskP

itu

te

Tempernturn wody chIodze,cej ZP niska

Nnpraws UregulownO jnIowe obroty nn 400 nn minute Sprswdzi6 dzisInnie termoststOw w rszie potrzeby wymienia Sprawdzid,czy znweir. odpowetrzoje,cy jest zsmknif?ty Sprnwdzia, ozy sprzegIo nie Szprpie i czy pedni i meChnnizm wylelczr.j4cy sprzegla sp.nnleZycie wyregulo-N)ne; w rnzie potrzeby wyregulowsO lub zawisdomi6 oficern technicznego,jeOli mime regulncji niedomnganin nie ds pie usuns,O

an d

Zbyt gwaltowne obcietZenie ns niskich obrotnch

Si ko

rs

ki

Jeclen lub wicej cylindrOw Postui6 jnk w punkcie 244 nie psli Regulator obrotow dzinis wsdPostqpia jnk w punkcie 244 liwie Sprawdzi6 cjAnienie w ukindzie panwa l oczy.15ci6 filtry pnliwn typo plytFiltry pnliwn zntksne kowego orsz oczy6ci6 filtry wtarne wymienia ich olementy

M us eu m

Th

e

-194—

Po

lis h

Przypuszcznlnn przyczynn

In st

Jeden lub wiccej wtryskl.wnbzy dziain wndliwie

itu

Nnprnwa Sprawdzi6 dzininnic wtryskiwn.czy i po ustnlenid Wndliw4.0 dzininAceL;o, zawiadomi6 oficera technicznego

Regulator obrot6w lub ciggin regulntorn rozregulownne

Wyregulowse

Powietrze w uk/ndzie dopiywu pnliwn

Sprnwdzi6 ukiad nn przecieki,Szczegolnie wszystkie zigczn, filtry pol,czenis przewodOw pnliwa z przewodnmi podgrzewnczy powietrzn i usu-

te

an d

ng6 niedomngsnin

Si ko

• 246. Silniki nio . dnje, pelnej mocy

C

Przypuszcznlnn przyczynn

rs

Naprnwp

ki

Ustrwienie zOntek wtryskiwnWyregulown6 ustnwieniezOntek czy niewin6ciwe Ustpwienie wtryskiwnczy nieWyregulown6 ustawienie wtryskiwrozY wirtheiwe Jeden lub wiq.cej cylindrow Postui6 jak w punkcie.244 nie prli

Filtry powietrzn zatkane

M us eu m

Oczy6ci6 filtry, wysuszy6 i zbiorniki ich nipelni6 eiwietym olejem silnikowym

Th

e

- 195 -

Po

lis h

Przypuszcznlnn przyczynn

Nnprnwn -4

Sprnwdzi6 szczelno6 zbiornikOwl prze, Doplyw pnliwn - niedostnteczny wodOw ps1iwn i ie,cznik6w, sprnwdzi6 dzioInnie kurkn ornz filtrow ppliwn Sprnwdzi6 cienienie w ukindzie pnliwn,oczy6ci6 filtry pnliwn typo plytFiltry pnliwn zntkane kowego ornz filtry pnliwn wtOrne wymieni6 ich elementy Sprnwdzi6 szczelno66 ukindu, szczeg6lnie wszystkie Igozniki i miejson Powietrze w ukiadzie pnliwn polqczen przy filtrnch ornz miejsca poIElczen przewod6w pnliwn podgrzewnczy powietrzn i usun46 niedomngnnia Jeden lub wince] wtryskiwnczy Sprnwdzi6 dzininnie wtryskiwnczy a. po ustnleniu dzininja,cego dzinn i wdliwio n znmeldown6 oficerowi technicznemu Regulator obrotow rozreguloWyregulown6 regulator wrny •

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

SInbe spreinnie Rozregulownne ciegi i ciwignie przyspieszenin

ki

M us eu m

Sprnwdzi6 ciOnienie sprcZanin w cylindrnch yregulown6

Th

e

- 196 -

Po

247. Z rury wydechowej wydobyws sie obficie cznrny dym

lis h

Nnprnwa-

P.rzypuszcZnins przyczynn:

In st

-r

Spu6ci6 paliwo z ukindu i nspeInia Nie odpowiedni gstunek psliwn ukIsd pnliwem win6ciwego gntunku Rtryskiwscze ustnwione z op6iWyregulowno ustnwienie wtryskiwozy r nieniem Sprnwdzie dzininnie wtryskiwnczy i NiewIr6oiwe dzinInnie wtryski- po ustnleniu wndliwie dzinInje,cego wnazy ; znmeldowne oficerowi teohnicznemu

itu

te

an d

,'uszczelkn(i) paUszkodzonn(e) kryWy (pokryw) otworu(6w) dostepu do komory powietrznej WymieniO uszkodzon4(e) uszczelktl(i) silnikn lub uszczelkn(i) podgrzewsozn(y). powietrzs • Szozeliny wiotu powietrzn tu- Odj0 glowicc i oczTicie szczeliny leji cylindrowej zntknne wlotu powietrzn ornz komore powietrznq OtwOr(y) wlotowy(e) dmuchnwy Odj46 rure ssEkee, i oczyf5ci6 siatki zatkony(e) nn otwornch w1otowych dmuchswy lechrnizm uruchsminjqcy znsuWyregulowna wy powietrzn rozregulownny

Si ko

rs

ki

M us eu m

Th

e

- 197 -

Po

248. Z rury wydechowej wydobywn sie obficie niebieski dym

lis h

2rzypuszczolnn przyczynr Nnprnwn Ustowienio wtryskiwnczy niedyregulowne ustawienie wtryskiwnczy wIo6ciwe Jeden lub wiecej cylindrow Postqpie. jak w punkcie 244 nie poli -A Jeli powodem jest zuZycie lub niewinaciwe znlolenie pier6cieni tiokowychznmeldowno oficerowi technicznemu Je6li olej przeciekn skutkiem zuZycin lab uszkodzenin uszczelki korpusu dmuOlej silnikowy przedostnje chnwy lub dlawikn wruikn dmuchowy znsie do komory spnlnnin meldown6 oficerowi technicznemu Jeli powodem jest zbyt wysoki poziom oleju w filtroch powietrzn, oczyScia filtry i obniZyo poziom oleju (pkt. 212)

In st

itu

te

an d

Si ko

rs

ki

249. Silne stuki w silniku

M us eu m

silno, metnliczne stuki se„ wynikiem detonncyj •w jednym lub wiecej cylindrow oznnczo to, ze wtincznne do cylindrOw powietrze posinda domieszke pnliwo lub oleju. Silnik nnleZy natychminst zotrzysprowdzia. UdAGAe Takie same objnwy wystepujel w razie uZycin nieodpowiedniego paliwn (paliwn nodajecego sie do silnik6w wysokopreZnych nie somochodowych).

Th

e

-198 -

Po

PrZypusZcznina pi.zyczynn Wtryskiwnoz oieknie

lis h

In st

itu

te

Olej silnikowy rozcienozony wskutek przeoiek6w pnliwn

Olej z filtrow powietrzn przedostnje sic do komory silnikn Uszcze1ks korpusu dmuchnwy uszkodzonn Pnliwo przedostije sic do' komory powietrznej silnikn przez podgrzewncze powietrzn

Naprnwn Nymieni6 wtryskiwncz Spue3ci6 olej silnikowy i nopelnie ukInd 6wieZym olejem odpowiedniego gptunku,Nnstcpnie.sprnwdzi& komory powietrznq silnikn i.przedmuchna je, spr2Zonym powietrzem Oczy6cio knnn/y sIuZfAce do osusznnia komory powietrznej silnikn Dociagnqa wszystkie zIe,czn ukIndu doplywu pnliwn Je6li znchodzi przypuszczenie,e pier 6oienie tiokowe se: nieszczelne, znmel down.6 ofioerowi technicznemu

an d

Si ko

Sprnwdzie poziom ornz gntunek oleju w filtrnch powietrzn

rs

ki

Nymienio uszczelkg

M us eu m

Sprnwdziopczy kurki nnd tnblice, kiero cy znmknicte ornz czy pnliwo nie przecieki przez nie do podgrtewnozy powietrza

KanrIy osusznjecce komory po.wietrznpi silnikn - zntkone • Oczy6ci6 knnsiy

Th

e

Po

- 199-

lis h

250. Ci6nienie aejenio niedostnteczne

Przypuszczans przyczyno

In st

NsproWn

Przewad oleju z pompki do bloku cylindrowego obluzowsny Zomocowo6 lub wymienie przewad lulu przerwsny Niedostnteczny poziom oleju Uzupelnio

itu

te

Sprowdzie t czyWoia. olejusanikowegow korterze nie wskszuje no 61r dy ps1iwo. Sprowdzie szczelno66 ukirdu doplywu psliwo dymienia olej silnikowy ns wisSoiwy

an d

Oiej silnikowy rozcienczony psliwem

Grtunek oleju nieodpowiedni

ZoOskri wsiu korbowego lub loZysks korbowodow wyrobione Zrwor przelewowy w korpusie pompki oleju nie zomyks SiQ Zr.vqcir redukcyjny olejenis nie zrmyko siq Chiodnici olelu zatksnn Sitka na wylot.przew.czerpi cych olej z dna karteru zst Ar

Si ko

Zswisdomio oficers technicznego

rs

Znwiodomo6 oficern technicznego

ki

OM,

M us eu m

Znwisdomi6 oficers technicznego Zswindomla oficern technicznego Odjqo dno karteru i oczy6cia sitka

Odjet6 dno karteru i sprawdzia nap0u pompek olelu,w szczegolno6ci Nspqd pompek oleju nie dzisia ozy wnlek napOzsjo,cy.nie jest uszkodzonyJeSli nopyd nie dzisio zswisdom.° oficers technicznego.

Th

e

-200-

Po

lis h

Przypuszcznlna przyczynn

Nnprown

Przewod doprowndzoAcy olej do Sprowdzio przewody.ao pompki t1Opompki tiocts,pej nieszczelny czsgcej i dociqgnqa ich.zigczs 0dja,6 dno kntteru,sprOwdzie USZOD0,ki,doci4gn46 ziqczn przewodow olejd Przewody oleju zntknne lub jeZe74. przyczyne, zatkonin jest..zsniesoze1ne, nieczyszczenie•oleju ossdem,ne1ety przed nopelnieniem awieZym olejem, ukIod stsrnnnie przemye

In st

itu

te

an d

251. Silnik przegrzewr siq

Si ko

Przypuszczalnn przyczynn Noprawn Zn mai° piynu w ukindzie chlo- Uzupeini6 poziom plynu dzenis krntq i sintke chiodnicy Slaby przepiyw powietrz9 przez Oczyeci6 wody i usunn4 wszystko, co tamuje chiodnicy przepiyw poWietrzn .

rs

Przerwsny lub zntknny-przewad wody

ArymieniC

Pompko wodnu nie dzinia -

Oymienie

Termostnty

Wymienie

dziniajn,

Koniec

ki

M us eu m