Art Deco w Europie i w Polsce 838521870X, 978-8385218708 [PDF]

Zitiervorschau

w EUROPIE W I3€L$CE I

'? ^h

\'^

%;'X

r -«

ss S — a Cd

I

C3 er Hj co 5-

CCI

5

A\m DK€

pil' przez uczniów Hoffmanna Mosera z wiedeskiej Kunstgewerbeschule w latach poprzedzajcych wojn wiatow. Ber-

—

bd i

i

I

i

saeniu z lat 1904-1907. odznaczajcych si geometryzacj ksztatu, wydobyciem walorów konstrukcyjnych nader oszczdn dekoracj geometryczn. Wykonaa je austriacka firma i

meblarska ..Jakob und Josef Kohn". z któr ju od stulecia wspópracowali, obok Wagnera. Hoffmann. Moser Loos "'. Zmodernizowany klasycyzm by te charakterystyczny dla wychowanków Wagnera, zwaszcza tworzcych ju od ok. 1908 r. architektur w stylu Art Deco na terenie Czech: Pavla Janaka. Jana Kotery Josefa Chochola. Inny ówczesny wiedeski architekt. Adolf Loos. by pocztkowo bardziej rewolucyjny w wypowiedziach teoretycznych (krytyka zbdnego ornamentu jego czysto dekoracyjnej funkcji w wydanej w 1908 r. pracy Ornament i zbrodnia).

pocztku

i

i

i

ni praktycznych

realizacjach, utrzymanych

w formach zgeometryzowanego klasycyzmu {dom Steinera w Wiedniu z ?5 70 r.)". Jego nazwisko pozostao jednak synonimem modernistycznej

odnowy

poczt-

architektury europejskiej

ków XX w. Ornament najczciej w postaci mikko krelonych wzorów geometrycznych lub zgeometryzowanych. delikatnych motywów rolinnych, rzadziej figuralnych, homogenicznie zwizany ze struktur materiaem przedmiotu, zdeterminowany zazwyczaj kubiczn form podporzdkowany jego funkcji powróci wkrótce nie tylko do wyrobów metalowych, szkie biuterii Hoffmanna [4], ale do caej produkcji «Wiener Werkstatte». Do jego uznania przyczyni si w duej mierze Carl Otto Czeschka. twórca dekoracyjnych panneaux (z tak póniej typowym dla francuskiego Art Deco motywem kosza kwiatów),

—

i

i

—

i

ilustracji

ksikowych,

grafik

rych bogate, ornamentacyjne

i

plakatów,

ukady

w

któ-

figuralne,

in-

spirowane folklorem sztuk prymitywów, wkomponowane w _hoffmannowskie'. geometryczi

s

4.

Josef Hoffmann.

told Lóffier

zwizan

i

Waza

Michael Powolny

z

srebrna. 191

zakadaj w 1906

r.

"Wiener Werkstatte» wytwórni

"Wiener Keramik». która w nie mniejszym stopni ówczesna twórczo "Warsztatów*, manifestuje w ceramice powrót do ornamentu. niu,

zwaszcza figuratywnego [16]^. Hoffmann jego uczniowie nie poprzestaj w latach 1907-1914 na odkrywaniu na nowo ori

—

namentu czerpanego z natury w przedmiotach uytkowych Hoffmanna (skórzane torebki, szklane serwisy), meblach Eduarda Josefa Wimmer-Wisgrilla pojawia si znów ornament geometryczny, ale traktowany iluzjonistycznie:

wskie,

na jasnym tle daj optyczne wraenie poruszenia, przenikania, gbi, podobnie jak w sztuce op-artu. Ten sposób traktowania ornamentu przez wiedeskich artystów znów okaza si prekursorski w stosunku do podobnych tendencji wystpujcych w Art Deco w latach dwudziestych" ciemne, zagszczone

linie

26

y rezonansu

postulaty

i

projekty reformy stroju ko-

uczynienia go dzieem sztuki,

goszone gównie przez Henry'ego van de Velde Hermana Muthesiusa ju w latach 1 900-1 904'^ Byy one jeszcze zbyt obcione stylistyk Art Nouveau. Jednak w programie Wiener Werkstatte» z lat 1 903-1 905 sprawy udoskonalenia stroju traktowane byy jako wany aspekt postulowanej reformy biecego

i

i

-

»

»

"

*

—

>

r

*

<