Armored Panther 977 1790648161 [PDF]

Zitiervorschau

Δρ Μ Α Θ ΙΟ Υ ΧΙΟ ΥΖ & Δρ ΚΡΙΣ MAN

ew o

I ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΟ Ο ανιστούν στο μέτωπο, και, όπως θα δούμε, ούτε και για να επιτρέψει στους κατασκευαστές να αντιμετωπίσουν τα μηχανικά προβλήματα. Αυτά τα άρματα που έφθασαν στο μέτωπο, ήταν συχνά ακα­ τάλληλα για υπηρεσία.

προβλήματα στο σύστημα μετάδοσης ή φωτιά στον κινητήρα. Οπως είδαμε ήδη, ο Γκουντέριαν είχε συνειδητοποιήσει ότι ο Χίτ­ λερ πίεζε τα Panther να μπουν σε δράση πολύ νωρίς, πριν να έχουν την ευκαιρία να δοκιμαστούν επαρκώς. Η εκτίμηση του Γκουντέριαν ήταν ότι "τα Panther, στην απόδοση των οποίων πο­ ντάρει τόσο πολύ ο επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου, υπέφεραν ακόμη από πολλά ’νηπιακά’ προβλήματα που αντιμετωπίζουν πά­ ντα τα νέα συστήματα και έμοιαζε απίθανο να γίνει κατορθωτή η αντιμετώπιση όλων αυτών έγκαιρα, ενόψει της επίθεσης". Ο Γκου­ ντέριαν είχε δίκιο. Η καθυστέρηση που προκλήθηκε από τη μα­ νία του Χίτλερ να ελέγχει τις επιχειρήσεις, έδωσε στους Σοβιετι­ κούς επαρκή χρόνο, για να μεταμορφώσουν το θύλακα του Κουροκ σε ένα απόρθητο φρούριο. Δημιούργησαν πέντε αλλεπάλληλες ζώνες άμυνας σε βάθος 40.23 χιλιομέτρων, με επικαλυπτόμενες ζώνες ορυγμάτων και συρματοπλέγματα. Σε υποστήριξη αυτών το)ν αμυνών οι Σοβιετικοί είχαν παρατάξει 20.000 πυροβόλα, εκ των οποίων το ένα τρίτο ήταν αντιαρματικά. Την ίδια ώρα, οι Ρώ­ σοι δημιούργησαν ναρκοπέδια με πυκνότητα 2.500 νάρκες κατά προσιοπικού και 2.200 αντιαρματικές ανά μίλι μετώπου. Συνολι­ κά, τοποθετήθηκαν πάνο) από 400.000 νάρκες. Χείμαρροι εξετράπησαν, ώστε να δημιουργήσουν αδιάβατα πλημμυρισμένα εδάφη και γενικά το έδαφος μετατράπηκε σε έναν καθοριστικό παράγο­ ντα ενάντια στους επιτιθέμενους. Η σοβιετική ανώτατη διοίκηση (Stavka) έβαλε τους ντόπιους Ρώσους πολίτες να σκάψουν 4.828 χιλιόμετρα ορυγμάτων, προσεκτικά συνδεδεμένα, οίστε να επιτρέ­ πουν μετακινήσεις του σοβιετικού πεζικού. ΦοΛιές πυροβολικού, αντιαρματικών και πολυβόλων τοποθετήθηκαν έτσι ώστε να υπο­ στηρίζονται αμοιβαία, δημιουργώντας ένα παραπέτασμα πυρός μπροστά στη γερμανική επίθεση. Σε ενίσχυση αυτών των αμυνών, οι Ρώσοι συγκέντρωσαν μία κολοσσιαία δύναμη μαχητικών και βομβαρδιστικών και τη μεγαλύτερη δύναμη αρμάτων της ιστο55

PANTHER

To Panther έδωσε οτους Γερμανούς τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν τα σοβιετικά Τ -34 σε επίπεδο εξοπλισμού, ωστόσο, η ανώτερη εκπαίδευση των γερμανικών πληρωμάτων τούς έδινε το πλεονέκτημα στη μάχη.

ρίας. Στο θύλακα του Κουρσκ οι Σοβιετικοί είχαν στριμώξει επτά στρατιε'ς. Την ίδια ώρα, εφεδρείες αποτελοΰμενες από δύο στρατιε'ς πεζικού' και μία τεθωρακισμένη, είχαν συγκεντρωθεί στα 241 χιλιόμετρα από το με'τωπο. Και οι εφεδρικε'ς δυνάμεις δημιούργη­ σαν πρόσθετες γραμμές άμυνας μπροστά από τις γραμμές τους. Οταν όλες οι προετοιμασίες είχαν ολοκληρωθεί, 1.336.000 άνδρες, 3.444 άρματα, 2.900 αεροσκάφη και 19.000 πυροβόλα ήταν έτοιμα για τη μάχη του Κουρσκ. Το 75% των σοβιετικών αρμάτων βρισκόταν μέσα και γύρω από το Κουρσκ, περιμένοντας να κατα­ φέρουν ένα αποφασιστικό χτύπημα. Η Μ Α Χ Η ΤΟ Υ ΚΟ ΥΡΣΚ

Οι Γερμανοί γνώριζαν ότι οι Ρώσοι οχύρωναν το θύλακα, όμως, υπό τη διεύθυνση του Χίτλερ, συνέχισαν με την πραγματοποίηση της επίθεσής τους. Οπως ήδη αναφέρθηκε, οι καθυστερήσεις της επίθεσης βοήθησαν τους Σοβιετικούς, αφού τους επέτρεψαν να ολοκληρώσουν τις προετοιμασίες τους, ενώ δεν ήταν επαρκείς για να επιτρέψουν σε μεγαλύτερους αριθμούς Panther να έλθουν στο μέτωπο. Τελικά, οι Γερμανοί ανέπτυξαν δύο επιλαρχίες εξοπλι­ σμένες με Panther, για να συμμετάσχουν στο Κουρσκ, και αυτές αναπτύχθηκαν στο νότιο μέτωπο, με το Συγκρότημα Μάχης Κεμπφ. Ακόμη οι Γερμανοί ενίσχυσαν μερικές από τις μεραρχίες αρ­ μάτων με μία τρίτη επιλαρχία αρμάτων, που διέθετε τα επίφοβα Tiger. Οι υπόλοιπες δύο επιλαρχίες χρησιμοποιούσαν μία ποικι­ λία αρμάτων] Οι περισσότερες μεραρχίες Panzer στο Κουρσκ διέ­ 56

θεταν επιλαρχίες αρμάτων εξοπλισμένες με τα Panzer III και IV. Ωστόσο, μία ή δύο μεραρχίες, όπως η 11η Panzer, πέραν από την επιλαρχία των Tiger, διέθεταν ακόμη μία επιλαρχία Panzer IV και μία Panther. Ετσι, τα Panther, εκτός από το συγκρότημα μάχης Κεμπφ, πολέμησαν με ελάχιστες άλλες μονάδες. Στις 5 Ιουλίου 1943, η Τέταρτη Στρατιά Panzer του Χέρμαν Χοθ με 18 μεραρχίες (οι 10 τεθωρακισμένες) επιτέθηκε στο Κουρσκ από το Νότο, ενώ την ίδια στιγμή η Ενατη Στρατιά του Βάλτερ Μόντελ, επίσης με 18 μεραρχίες (οι 7 τεθωρακισμένες), επιτέθηκε από το Βορρά. Συνολικά, περίπου 250 Panther Ausf. D μετείχαν στην επιχείρηση "Ακρόπολη", τα περισσότερα στις 51η και 52η Ειλαρχίες Αρμάτων, που συνδυάστηκαν για να σχηματί­ σουν την Ταξιαρχία Κεμπφ. Στο Κούρσο, τα Panther έκαναν ένα άσχημο ντεμπούτο στις 5 Ιουλίου, αφού τα άρματα υπέφεραν από σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας στη μάχη εξαιτίας συχνών μη­ χα νικ ο ί βλαβοίν. Πολλά δεν κατόρθωσαν καν να φθάσουν στην πρώτη γραμμή, ενώ άλ\α αντιμετώπισαν φωτιά στον κινητήρα τους εξαιτίας ανεπαρκών επιπέδων ψύξης και εξαερισμού του. Αυτό το πρόβλημα προέκυψε εξαιτίας της υδατοστεγούς διαμόρ­ φωσης του διαμερίσματος του κινητήρα, ώστε να αυξηθούν οι αμ­ φίβιες δυνατότητες του άρματος. Επιπροσθέτους, παρατηρήθηκαν άφθονες βλάβες στις ταχύτη­ τες, στο σύστημα μετάδοσης και στην ανάρτηση. Ολα αυτά εμπόδισαν τα Panther να αποδώσουν τα αναμενόμε­ να. Ακόμη χειρότερα, σε επιχειρησιακό επίπεδο, τα πυκνά σοβιε­ τικά ναρκοπέδια δεν εκκαθαρίστηκαν επαρκώς και έτσι προκάλεσαν βαριές απώλειες στα Panther. Αυτός ο συνδυασμός μηχανι­ κών και τακτικών προβλημάτων συνετέλεσε ώστε η 51η Επιλαρχία Panzer να υποστεί ένα καταστροφικό ποσοστό απωλειών 56%

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

στην πρώτη ημέρα της στη μάχη. Τ η δεύτερη μέρα, μόλις το ένα πέμπτο των Panther παρέμεναν επιχειρησιακά. Ο δεκανέας Βέρνερ Κρίγκελ που υπηρετούσε σε ένα Panther της 51ης Επιλαρχίας, θυμάται: Ή πρώτη επίθεσή μας κόλλησε σε ένα ναρκοπέδιο. Εχασα μία ερπύστρια. Καθώς το πυροβολικό μας καθήλωνε τους Σοβιετικούς, καταφέ­ ραμε να ανακτήσουμε και τα δύο αχρηστευμένα άρματα... Η πρώτη ημέρα ήταν καταστροφική. Η 51η είχε μόνο 22 Panther επιχειρησιακά. Αλλα 20 καταστράφηκαν ολοσχερώς, τα υπόλοιπα είχαν βλά­ βες... Στις 8 Ιουλίου, ξεκινήσαμε ξανά για το Ομπόγιαν, νότια του Κουρσκ. Το Panther μας δέχτηκε μία βολή από ένα αντίπαλο άρ­ μα, στον πυργίσκο του κυβερνήτη. Συνεχίσαμε την επίθεση με ανοικτή τη θύρα του κυβερνήτη και κατεστραμμένο πυργίσκο... Χάσαμε ένα από τα άρματά μας από αυτά τα βαριά πυροβόλα εφόδου (SU-152), τα οποία απλώς διαπέρασαν το ασπίδιο. Συνα­ ντήσαμε επίσης αμερικανικά άρματα (είχαν δοθεί στους Σοβιετι­ κούς) που δεν μπορούσαν να μας αντιμετωπίσουν.... Καταστρέψα­ με έναν αριθμό από Τ-34 σε αποστάσεις μεγαλύτερες από 2.500 μέτρα." Τα Panther του Κρίγκελ πολέμησαν στη νότια άκρη του θύλα­ κα του Κουρσκ ως μία πρόσθετη μονάδα στην τέταρτη τεθωρακι­ σμένη στρατιά του Χοθ, που ήταν η αιχμή του δόρατος της κύριας επίθεσης. Με εννιά μεραρχίες Panzer, συμπεριλαμβανομένης της α φ ρ ό κ ρ ε μ α ς τω ν τε θ ω ρ α κ ισ μ ένω ν μ ο νά δω ν των SS (Leibstandarte, Das Reich, Totenkopf), οι Γερμανοί κατόρθωσαν να προωθηθούν 32 χιλιόμετρα. Η μεγαλύτερη γερμανική προώ­ θηση στο Νότο επιτεύχθηκε όταν στοιχεία της Leibstandarte δη μ ιο ύρ γη σ α ν ένα προγεφ ύρ ω μ α επ ί του μικρού ποταμού

ΣΤΗ

ΜΑΧΗ

Ενα Panther Ausf. D που αιχμαλωτίστηκε στο Κουρσκ, εκτίθεται στη Μ όσχα και εξετάζεται πυρετωδώς από στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού. Το Panther μπήκε Βιαστικά στη μάχη, χωρίς να είναι έτοιμο.

Πσελ. Στη συνέχεια, ο Χοθ έστρεψε το βάρος της επίθεσης σε έναν δευτερεύοντα σιδηροδρομικό κόμβο στην πόλη της Προχορόβκα. Αυτό οδήγησε σε μία αποφασιστική και αξιοσημείω­ τη αρματομαχία, όπου ογκώδεις σοβιετικοί τεθω ρακισμένοι σχηματισμοί σταμάτησαν τους Γερμανούς. Η Μ Α Χ Η ΤΗΣ Π Ρ Ο Χ Ο Ρ Ο Β Κ Α

Για την ώθηση προς την Προχορόβκα, ο Χοθ διέθετε περισσό­ τερα από 500 άρματα, συμπεριλαμβανομένων των Panther που δεν είχαν μείνει από βλάβη ή καταστραφεί. Για να επικρατήσουν των ανώτερων Panther και Tiger, τα σοβιετικά Τ-34 είχαν λάβει οδηγίες να εμπλέκονται με τους Γερμανούς σε κοντινές αποστά­ σεις, ώστε τα πυροβόλα τους να μπορούν να καταστρέψουν τους αντιπάλους. Ηταν το αντίστοιχο, για τα άρματα μάχης, μίας συ­ μπλοκής σώμα μα σώμα. Ο στόχος ήταν να χρησιμοποιηθεί η ανώτερη κινητικότητα των Τ-34 για να επιτευχθούν πλήγματα στο πλάι ή το πίσω μέρος των βαρύτερων γερμανικών αρμάτων. Το πρωί της 12ης Ιουλίου, οι δύο στρατιές ήλθαν αντιμέτωπες στην πόλη της Προχορόβκα. Περίπου 850 σοβιετικά άρματα τέ­ θηκαν αντιμέτωπα με σχεδόν 600 γερμανικά, στη μεγαλύτερη αρ­ ματομαχία του πολέμου. Στις 8:30, ο Σοβιετικός διοικητής, Πάβελ Ροτμίστοφ, έδωσε το σύνθημα για την επίθεση: "Ατσάλι, Ατσάλι" ("Στάλιν" στα Ρωσικά). Τα Τ-34 κινήθηκαν κατά μήκος ενός μετώ­ που 4.83 χιλιομέτρων, για μία μετωπική σύγκρουση. Κύματα Τ-34 εμφανίστηκαν κινούμενα με ταχύτητα και επιτιθέμενα κατευθείαν 57

PANTHER

Μ ία όψη τριών τετάρτων ενός Panther Ausf. D, με έναν αριθμό από τα χαρακτηριστικά του ορατό, συμπεριλαμβανομένων του εκτοξευτή καπνογόνων στο πλάι του πύργου, των καλυμμένων φώτων πορείας και των περισκοπίων θέασης.

στις γερμανικές γραμμές. Αυτό αντίβαινε κάθε προηγουμένου που υπήρχε στα τακτικά εγχειρίδια για μάχες τεθωρακισμένων και στέρησε από τα λίγα Panther την ευκαιρία να επιλέξουν στόχους για τον πανίσχυρο κΰριο οπλισμό τους σε μεγάλη απόσταση. Οπως σημειώνεται στην επίσημη ρωσική ιστορία, η εγγύτητα της σύγκρουσης προκάλεσε προβλήματα στον αντίπαλο: "Κατέ­ στρεψε τη δυνατότητα του αντιπάλου να ελέγξει τις προπορευόμε58

νες μονάδες και υπομονάδες. Η κοντινή μάχη στέρησε από τα Tiger το πλεονέκτημα που τους έδινε το πανίσχυρο πυροβόλο και η χοντρή θωράκισή τους και τα Τ-34 κατόρθωσαν να τα χτυπή­ σουν επιτυχημένα από μικρές αποστάσεις. Τεράστιοι αριθμοί αρ­ μάτων ήταν ανακατωμένα σε όλο το πεδίο της μάχης. Δεν υπήρχε χώρος ούτε χρόνος για απεμπλοκή και ανασυγκρότηση. Πυροδοτημένα από μικρή απόσταση, τα βλήματα διαπερνούσαν την πλαϊνή και την εμπρόσθια θωράκιση. Υπήρχαν τακτικές εκρήξεις, καθώς εκρήγνυντο τα αποθέματα πυρομαχικών, εκτοξεύοντας πύργους αρμάτων πολλά μέτρα μακριά από τα χτυπημένα σκάφη τους... Στην πυρπολημένη μαύρη γη, κατεστραμμένα άρματα φλέ­ γονταν σαν πυρσοί. Ηταν δύσκολο να πει κάποιος ποιος επιτίθετο

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

ΣΤΗ

ΜΑΧΗ

ρουσίαζαν μία φοβερή εικόνα. Καθώς χιλιάδες καρβουνιασμέ­ να ή φλεγόμενα πτώματα ήταν σκορπισμένα σε μία γκροτέσκα σκηνή στο πεδίο της μάχης, οι Ρώσοι είχαν νικήσει, η γερμανι­ κή επίθεση είχε αποκρουστεί αποφασιστικά και η διάρρηξη της τοποθεσίας είχε αποφευχθεί. Η νίκη πιστώνεται κατά μεγάλο μέρος στα Τ-34, αλλά καθο­ ριστικής σημασίας ήταν και η αποφασιστικότητα των πληρω­ μάτων των ρωσικών αρμάτων να εμπλέξουν τους Γερμανούς από μικρή απόσταση. Μετά το Κουρσκ, οι γερμανικές ελπίδες για νίκη μέσα στο 1943 εξανεμίστηκαν, καθώς οι Γερμανοί ουδέποτε θα μπορού­ σαν να προχωρήσουν σε μία μεγάλη επίθεση και οι Ρώσοι ξεκί­ νησαν την ακαταμάχητη πορεία τους προς το Βερολίνο. Οι γερ­ μανικές τεθωρακισμένες μεραρχίες που ήταν κατά κύριο λόγο στη φω τιά της μάχης, συνετρίβησαν. Ο ρισμένες μερα ρχίες Panzer είχαν μείνει, με συνολικά 17 άρματα. Συνολικά, η Τ έ­ ταρτη Στρατιά Panzer έχασε περίπου 300 άρματα στην Προχορόβκα, μεταξύ αυτών και το σύνολο των Panther που είχαν απομείνει. Καίτοι οι σοβιετικές απώλειες ήταν περίπου 400 άρμα­ τα, η ρωσική βιομηχανία ήταν τέτοια που οι απώλειες θα καλύ­ πτονταν σύντομα. Επίσης, οι Ρώσοι είχαν μείνει κύριοι του πεδίου της μάχης και αυτό σήμαινε ότι θα μπορούσαν να διασώσουν τα ελαφρά χτυπημένα άρματά τους και, καθώς πολέμησαν στη μάχη με έναν κυρίως τύπο άρματος, το Τ-34, τα προβλήματα ανταλλα­ κτικών είχαν απλοποιηθεί. Αντίθετα, οι Γερμανοί πολέμησαν στο Κουρσκ με πέντε διαφορετικά άρματα και δύο πυροβόλα εφόδου, κάτι που κατέστησε τις επισκευές πολύ πιο περίπλοκες, αφού κάθε μοντέλο χρειαζόταν τα δικά του ανταλλακτικά. ΤΑ PANTHER ΣΤ Ο Κ Ο Υ Ρ Σ Κ

Το Panther, παρότι θα μπορούσε ακόμη και να νικήσει τον πόλε­ μο για τη Γερμανία, απέτυχε να αλλάξει το ρου της μάχης του Κουρσκ. Η μάχιμη εμπειρία τους σε αυτήν την αναμέτρηση ήταν προβληματική, διότι παρότι τα Panther ήταν ικανά να εμπλέξουν

και ποιος αμυνόταν." Ο καπνός και η σκόνη σύντομα εμπόδιζαν την ορατότητα και τα άρματα ήταν τόσο κοντά το ένα στο άλλο, που ήταν αδύνατο να κληθεί υποστήριξη πυροβολική ή αεροσκα­ φών. Τα Τ-34 έτρεχαν για να χτυπήσουν από απόσταση ανα­ πνοής, στα πλάγια και το πίσω μέρος των Panther και των Tiger. Οταν τα Τ-34 έμεναν από πυρομαχικά, οι οδηγοί τους εμβόλιζαν με αυτά γερμανικά άρματα. Και τα πληρώματά τους, πεζή, προ­ σπαθούσαν να καταστρέφουν κι άλλα γερμανικά άρματα. Μέχρι το πέρας της ημέρας - η οποία είναι απίθανο να επαναληφθεί στην ιστορία του πολέμου τεθωρακισμένων - 700 άρ­ ματα κείτονταν κατεστραμμένα και διαλυμένα στο πεδίο της μάχης. Τα διατρημένα σκάφη και οι ξεκολ\ημένοι πύργοι πα­

και να εξουδετερώσουν τα Τ-34 από μεγάλες αποστάσεις, οι μη­ χανικές δυσκολίες και οι συχνότατες βλάβες τα καθιστούσαν περί­ που άχρηοτα. Τα Panther κατασκευάστηκαν πολύ γρήγορα, χω­ ρίς χρόνο για εξαντλητικές δοκιμές. Συνακόλουθα, υπέφεραν από προβλήματα με το σύστημα διεύθυνσης έως και μέσα στο 1944. Οπως είδαμε ήδη, η σφραγισμένη στο διαμέρισμά της μηχανή έπαιρνε τακτικά φωτιά, καθιστώντας τις πυρκαγιές τακτικό φαινό­ μενο την ώρα που το Panther βρισκόταν στη μάχη. Ενα μέλος πληρώματος Panther θυμάται τι έγινε τον Σεπτέμβριο του 1944, όταν η μονάδα του περνούσε μέσα από ένα πευκόδασος: "Οι δο­ νήσεις από τα βαριά άρματα προκάλεσαν μία συνεχόμενη βροχή από πευκοβελόνες. Σύντομα, το πρώτο άρμα έμεινε και ακολού­ θησαν και άλλα. Εξετάσαμε το πρόβλημα και είδαμε ότι οι πευκο­ βελόνες είχαν μπλοκάρει τους αεραγωγούς. Ως ένα προσωρινό μέ­ τρο, τοποθετήσαμε έναν τρυπημένο κουβά πάνω από τον πίσω αε­ ραγωγό." Σ Ο Β ΙΕ Τ ΙΚ Ε Σ Τ Α Κ Τ ΙΚ Ε Σ

Τα P anther στο ανατολικό μέτωπο αντιμετώπιζαν έναν κατά πολύ τρομερότερο εχθρό από εκείνον που είχε αντιμετωπίσει 59

PANTHER

Τεθωρακισμένοι γρεναδιέροι προωθούνται πλάι σε ένα Panther διαμέσου ενός χωραφιού με σιτάρι, στο ανατολικό μέτωπο. Τα Shurzen, οι πλάγιες ποδιές, εισήχθπσαν για να προσφέρουν μεγαλύτερη προστασία από σοβιετικά αντιαρματικά τυφέκια.

τους Γερμανούς το 1941, καθώς προωθούνταν προς τη Μόσχα. Ο Κόκκινος Στρατός που πολε'μησε τους Γερμανούς στο Κουρ­ σκ (και στη συνέχεια), ήταν αρκετά διαφορετικός από τους γεν­ ναίους, αλλά ανεπαρκώς εκπαιδευμένους και με κακή ηγεσία άνδρες που πολέμησαν τους Γερμανούς, το 1941. Στο Κουρσκ επέδειξαν ένα νέο επίπεδο αυτοπεποίθησης τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση. Στην άμυνα, οι Σοβιετικοί δημιουργού­ σαν αυτό που οι Γερμανοί ονόμαζαν "μέτωπα αντιαρματικών". Επρόκειτο για περίπλοκα πεδία πυρός, που ήταν βασισμένα σε ομάδες αρμάτων, συστάδες αντιαρματικών πυροβόλων και ναρ­ κοπέδια, τοποθετημένα σε ένα βάθος έως και 19,3 χιλιόμετρα. Αυτά τα "μέτωπα" απαιτούσαν νέες γερμανικές τακτικές για τη διάρρηξή τους, διότι, σύμφωνα με το ρωσικό σύστημα, στη μά­ χη έο)ς και 10 πυροβόλα θα βάλλουν ταυτόχρονα κατά του προπορευόμενου γερμανικού οχήματος. Ο Ι Τ Α Κ Τ ΙΚ Ε Σ Τ Ω Ν P A N T H E R : P A N Z E R K E IL K A I P A N Z E R G L O C K E

T a Panther στο Κούρσο, αλλά και στη συνέχεια, συγκρότησαν σχηματισμούς μάχης που ήταν γνωστοί (ας Panzerkeil. Επρόκειτο για τεθωρακισμένες σφήνες, που είχαν στην κεφαλή τους βαριά άρματα, ώστε να διαπεράσουν τα σοβιετικά "μέτωπα αντιαρματι­ κών", με μέσα και ελαφρά άρματα εκατέρωθεν των πλευρών της "σφήνας". Τ α Panther συχνά τοποθετούνταν στην κεφαλή της σφήνας, μαζί με τα Tiger, με τα πιο ευάλωτα Panzer III - IV να 60

κινούνται υπό την προστασία τους. Πίσω από την τεθωρακισμένη σφήνα θα κινούνταν το πεζικό, με πολυβόλα, υποστήριξη πυροβο­ λική και οχήματα διοίκησης. Τ ο σ ύσ τη μ α τω ν P a n z e rk e il εξελ ίχτη κ ε σε αυτό των Panzerglocke, το 1944. Αυτό ήταν ένας σχηματισμός επίθεσης που έμοιαζε με καμπάνα, με τεθωρακισμένο μηχανικό να ακολουθεί τα βαριά άρματα της πρωτοπορίας και ελαφρύτερα άρματα στα πλάγια. Με το Panzerglocke υπήρχε μία ομάδα διοίκησης μέσα στην επιθετική καμπάνα, η οποία συντόνιζε τον τεθωρακισμένο σχηματισμό και τις υποστηρικτικές προσπάθειες από βομβαρδι­ στικά της Luftwaffe. Αυτές οι νέες τακτικές εξαρτώνταν, όμως, άμεσα από μία σειρά παραγόντων, όπως η επαρκής αναγνώριση εδάφους, η αποτελεσματική επικοινωνία, οι εξαιρετικοί πυροβο­ λητές. η διατήρηση της ορμής της σφήνας, επαρκή αποθέματα καυσίμοιν και πυρομαχικών κοντά στην τεθωρακισμένη κεφαλή και η σωστή χρήση του καπνού, είτε για σηματοδότηση είτε για παραλλαγή. Τ Ο Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Ο Υ Μ Ε Λ Ε Ν Τ ΙΝ

Ο Γερμανός διοικητής αρμάτων Major General, Φ.Β. φον Μέλεντθιν, άφησε μία ενδιαφέρουσα αναφορά για την απόδοση του P an th er στη μ άχη του Κουρσκ, στο βιβλίο του, "Μ άχες των Panzer": "Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Ακρόπολη, τα γερμα­ νικά άρματα κινούνταν και μάχονταν σε σχηματισμό σφήνας, που μέχρι τότε είχε αποδειχτεί πολύ αποτελεσματικός: οι αιχμές των σφηνών σχηματίζονταν από τα βαρύτερα άρματα και τα Tiger απέδειξαν την αξία τους ενάντια στα σοβιετικά αντιαρματικά μέ­ τωπα, που ήταν οργανωμένα σε βάθος. Το πυροβόλο των 88χιλ. του Tiger υπερείχε αποφασιστικά ενάντια σε οτιδήποτε είχαν οι

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

Ρώσοι, αλλά, όπως έχω ήδη αναφέρει, τα Panther ήταν ακόμη σε βρεφικό στάδιο και ήταν αποτυχημένα." Τα σχόλια αυτά είναι εν­ δεικτικά για τα προβλήματα που δημιουργοΰνται, όταν ένα νέο οπλικό σύστημα δοκιμάζεται στο πεδίο της μάχης, αντί για τα πε­ δία δοκιμών. Μ Α Χ Η ΤΟΥ ΧΑ ΡΚΟ ΒΟ , ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

χαν ήταν η στρατηγική ορμή για να κάνουν οτιδήποτε πέρα από το να καταφέρνουν μικρές τακτικές ήττες στον αντίπαλό τους, στην ασταμάτητη πορεία του προς τη Δύση. Η Α Μ Υ Ν Α Τ Ω Ν PANTHER ΣΤΟ Ν Α Ρ Β Α

Ευρισκόμενα στην άμυνα - μία κατάσταση συνήθης για τους Γερ­ μανούς μετά το Κουρσκ - τα Panther μπορούσαν να αντιστρέφουν το ρου κάποιων μαχών. Τους τελευταίους μήνες του 1943, η 11η Εθελοντική Μ εραρχία Τεθωρακισμένων Γρεναδιέρων των SS, Nordland, έλαβε μερικά άρματα Panther, αντί για τα πυροβόλα εφόδου StuF II (που ήταν ο τυπικός εξοπλισμός για μία τέτοια με­ ραρχία). Μέχρι τις αρχές του 1944, η Nordland αποτελούσε μέ­ ρος του III Γερμανικού Τ εθω ρακισμένου Σώ ματος του SSG ruppenfuhrer Φέλιξ Στάινερ, που κρατούσε το βορειότερο τμή­ μα του ανατολικού μετώπου, στο φινλανδικό κόλπο και στον πο­ ταμό Νάρβα. Το μέτωπο στον απώτερο Βορρά είχε ελάχιστα αλ­ λάξει, από τον Δεκέμβριο του 1941, παρότι οι Σοβιετικοί είχαν πετύχει να διασπάσουν τη γερμανική περικύκλωση του Λένινγκραντ, το 1943. Οι Σοβιετικοί εξαπέλυσαν μία επίθεση ενάντια στη γραμ­ μή άμυνας της Nordland, που συνέπιπτε με τον παγωμένο ποταμό Νάρβα, στις αρχές του Φεβρουάριου του 1944, επιτυγχάνοντας να δημιουργήσουν ένα προγεφύροψα νότια από τη θέση που κρα­ τούσε η γερμανική μεραρχία. Αρχισαν μία προέλαση προς Βορ­ ρά, ανατρέποντας τις θέσεις των SS που έβρισκαν μπροστά τους. Σε απόγνωση, ο μεραρχιακός διοικητής διέθεσε την εφεδρεία του, που αποτελούσαν άρματα Panther Ausf. Α από την 11η Επιλαρχία Αρμάτων H erm ann von Salza - που είχε λάβει το όνομα του Με­ γάλου Μέγιστρου των Τευτόνων Ιπποτών - και κατόρθωσαν να ανακόψουν τη σοβιετική προέλαση. Παρόμοια, όταν στα τέλη Μαΐου, μία σοβιετική τεθωρακισμένη φάλαγγα διέσπασε τις γερ­ μανικές άμυνες και προσέγγισε την κύρια γέφυρα επί του Νάρβα, στο Ιβάνγκορον, η Nordland διέθεσε τα Panther της 1ης Ιλης σε δραματικές αντεπιθέσεις ενάντια σε απελπιστικά ανώτερες αντί­ παλες δυνάμεις. Για το θάρρος του σε αυτήν την περίσταση, ο SS-

ΜΑΧΗ

Obersharfuhrer (λοχίας) Φίλιπ Βιλντ έλαβε το Σταυρό των Ιππο­ τών. To III Σοίμα Panzer των SS κατόρθωσε να κρατήσει μία επι­ κή άμυνα στο Νάρβα για έξι μήνες ενάντια σε συντριπτικά ανώτε­ ρους εχθρούς, προτού μία μαζική επίθεση των Σοβιετικοίν, τον Ιούλιο του 1944, τους αναγκάσει να συμπτυχθούν.

1944

Η δυνατότητα των Γερμανών να νικούν τοπικά ακόμη και μετά το Κουρσκ, αποδείχτηκε όταν αντεπιτέθηκαν οι Σοβιετικοί. Μετά τη νίκη τους στο Κούρσο, οι Σοβιετικοί προσπάθησαν να πάρουν τη στρατηγικά σημαντική πόλη του Χάρκοβο. Ο Στάλιν ανέθεσε το έργο στην επίλεκτη Πέμπτη Στρατιά της Φρουράς. Οπως και στο Κουρσκ, οι Γερμανοί γνώριζαν ότι οι Σοβιετικοί θα επιτεθούν και οργάνωσαν την άμυνά τους σε βάθος. Της γερμανι­ κής άμυνας μετείχαν 96 Panther και, όταν οι Σοβιετικοί επιτέθη­ καν, τον Αύγουστο του 1943, αυτά τα Panther συνέτριψαν την Πέ­ μπτη Στρατιά της Φρουράς. Οι Σοβιετικοί, με νωπές τις δάφνες του Κουρσκ, κατανόησαν πόσο επικίνδυνο είναι να υποτιμούν τους Γερμανούς: καταστράφηκαν πάνω από 420 άρματα της πλέ­ ον επίλεκτης σοβιετικής στρατιάς αρμάτων. Παρότι στο Χάρκοβο οι Γερμανοί επέδειξαν την τακτική υπεροχή τους, αυτό που δεν εί­

ΣΤΗ

Β Ε Λ Τ ΙΩ Σ Ε ΙΣ Σ Τ Ο P A N T H E R

Συνεχόμενες βελτιώσεις στο P anther, στα τέλη του 1943 και στις αρχές του 1944, προσέθεσαν πόντους στις δυνατότητές του. Η ανεπαρκής θέση του πολυβόλου αντικαταστάθηκε με μία σφαιροειδή. Επιπλέον εξαεριστήρες στην αριστερή εξάτμιση κρατούσαν χαμηλά τις θερμοκρασίες του κινητήρα. Επιπρόσθε­ τα, από τον Σεπτέμβριο του 1943, τα Panther βάφονταν με την αντιμαγνητική πάστα Zimmerit. Αυτή εφαρμοζόταν σε όλες τις κάθετες επιφάνειες του Panther και ήταν σχεδιασμένη για να μην επιτρέπει στις μαγνητικές νάρκες, που υποτίθεται ότι χρη­ σ ιμ ο π ο ιο ύ σ α ν οι Σ ο β ιε τικ ο ί, να κολλάνε στο σ κ ά φ ο ς. Η Zimmerit εφαρμοζόταν σε όλα τα νέα άρματα ήδη από το εργο­ στάσιο και τα άρματα που βρίσκονταν ήδη σε υπηρεσία, βάφο­ νταν από τα πληρώματά τους. Η πάστα, όμως, είχε και μειονε­ κτήματα. Π αρότι συνέβαλε στην προστασία του P anther ενάντια σε επιθέσεις πεζικού, υπήρχαν φήμες ότι προκαλούσε ανάφλεξη του κινητήρα. Επίσης, φαίνεται ότι το πεζικό των Σοβιετικοίν δεν ήταν εξοπλισμένο με τόσες μαγνητικές νάρκες, που να κα­ ταστούν απαραίτητη την πάστα. Πάντως, έδινε στα Panther μία ξεχωριστή εμφάνιση. Μέχρι τις αρχές του 1944, το ανατολικό μέτωπο, μετά από 0 συνδυασμός ενός Panther και ενός τεθωρακισμένου γρεναδιέρου με ένα φλογοβόλο. Και τα δύο όπλα ήταν χρήσιμα στην εκκαθάριση προετοιμασμένων σοβιετικών θέσεων.

61

PANTHER

Μ ε τους Γερμανούς να βρίσκονται στην άμυνα από το 1943, μέτρα παραλλαγής όπως τα εικονιζόμενα παίρνονταν ολοένα συχνότερα. Εδώ το χαρακτηριστικό προφίλ του Panther αποκρύπτεται με τη χρήση σταχυών.

μία ταχεία υποχώρηση των Γερμανών, ε'δειχνε να σταθεροποιεί­ ται. Τα μηχανικά προβλήματα φαίνεται ότι αντιμετωπίστηκαν και στον αμυντικό ρόλο που είχε αναλάβει στη μάχη του Νάρβα, το Panther απέδειξε την αξία του. Η ακρίβεια και η ισχΰς του πυροβόλου των 75χιλ. επέτρεπε οτο Panther να καταστρέ­ φει οποιοδήποτε αντίπαλο άρμα στα 2.011 μέτρα. Το Panther επίσης ήταν αναμεμειγμένο με τα υπόλοιπα άρματα σε όλες τις τεθω ρακισμένες μονάδες και όχι σε ειδικούς σχηματισμούς, όπως το Tiger. Κατά το 1944 και το 1945, οι Σοβιετικοί ανα­ γνώ ρισαν τις μαχη τικές ικανότητές του και προσπαθούσαν σκληρά να ανακτήσουν και να επισκευάσουν πληγέντα άρματα, ώστε ο Κόκκινος Στρατός να καταφέρει να αντιπαραθέσει αρ­ κετές ίλες εξοπλισμένες με Panther, ενάντια στους εφευρέτες του άρματος. Τ Ο P A N T H E R Κ Α Ι Η Σ Ο Β ΙΕ Τ ΙΚ Η Θ Ε Ρ Ι Ν Η Ε Π ΙΘ Ε Σ Η Τ Ο Υ

1944

Τις 22 Ιουνίου 1944, την τρίτη επέτειο της έναρξης της Μπαρμπαρόσα, τα σοβιετικά Τ-34 ηγήθηκαν μίας γιγάντιας επίθεσης σ τις γ ε ρ μ α ν ικ έ ς γ ρ α μ μ έ ς , α π ω θ ώ ν τα ς το υ ς Γ ερ μ α ν ο ύ ς 724,2χλμ. και καταστρέφοντας 25 γερμανικές μεραρχίες. Αυτή η προώθηση απέδειξε πόσο πολύ είχαν βελτιωθεί τα σοβιετικά άρματα τόσο στις τακτικές όσο και στο επίπεδο εξοπλισμού 62

τους. Οι Ρώσοι είχαν πλέον επαρκή άρματα για να δημιουργή­ σουν πελώριους αρματικούς στρατούς που ξεπερνούσαν κατά πολύ ό,τι μπορούσαν να αντιπαραθέσουν οι Γερμανοί. Πλέον, οι Γερμανοί υστερούσαν αριθμητικά ένα προς τρία και τα δεδο­ μένα είχαν αλλάξει άρδην από τις ημέρες, που η W ehrm acht προχωρούσε στις πύλες της Μόσχας. Σε όλο το μέτωπο, οι σοβιετικές δυνάμεις κινούνταν μπροστά με μία σειρά από μάχες, όπου εκμεταλλεύονταν το ατέλειωτο ανθρκιπινο δυναμικό και τις τεράστιες αρμ ατικ ές δυνάμεις τους. Τυπικά, μετά από ένα δριμύ μπαράζ πυροβολικού, η επί­ θεση θα ξεκινούσε με τα βαριά άρματα, τα οποία θα άνοιγαν διαδρόμους στη γερμανική άμυνα, για να περάσουν από εκεί τα Τ-34 και το πεζικό. Το πρόβλημα για τους Γερμανούς ήταν ότι υπήρχαν πολύ λίγα Panther, για να σταματήσουν τους Σοβιετι­ κούς. Οι Σοβιετικοί είχαν τους πόρους για να επιτεθούν επανει­ λημμένα στην ίδια περιοχή, έως ότου καταπονήσουν αρκετά τους Γερμανούς αμυνόμενους. Ενάντια σε αυτές τις επιθέσεις, οι Γερμανοί οργάνωσαν τα Panther σε ευκίνητες ομάδες αντεπίθεσης. Αυτές οι μονάδες θα χτυπούσαν τα πλευρά της σοβιετικής επίθεσης, όταν η προσπάθειά τους είχε προχωρήσει αρκετά. Καθώς πολλά σοβιετικά άρ­ ματα δεν διέθεταν ασυρμάτους, σι Σοβιετικοί βασίζονταν σε προαποφασισμένες τακτικές, στις οποίες κάθε άρμα ήταν προε­ τοιμασμένο μόνο για το δικό του ρόλο στην επίθεση. Αυτή η ακαμψία σήμαινε ότι οι γερμανικές αντεπιθέσεις σπάνια χρειά­ στηκε να αντιμετωπίσουν μία συντονισμένη ανταπόκριση και τα

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

rmm.

m

ΣΤΗ

ΜΑΧΗ

Panther και Panzer IV ήταν σε θέση να προκαλέσουν πολύ με­ γαλύτερες απώλειες α π ’ ό,τι θα ήταν αναμενόμενο. Σίγουρα δεν ήταν δυνατό να χρησιμοποιήσουν παρόμοιες τα ­ κτικές ενάντια σε καλύτερα προετοιμασμένα συμμαχικά πλη­ ρώματα αρμάτων στην Ιταλία και στη Ν ορμανδία. Αυτό που ήταν μοιραίο για τους Γερμανούς, ήταν το καθαρό βάρος του σοβιετικού υλικού, σε συνδυασμό με τις παράλογες διαταγές του Χίτλερ για "μη υποχώρηση". Τα Panther, μαζί με ατέλειω­ τες γερμανικές μονάδες, βρέθηκαν περικυκλωμένα στις μάχες του 1944. Αυτές οι περικυκλωμένες μονάδες είτε παραδίνονταν είτε έκαναν επιθέσεις αυτοκτονίας, με στόχο να διασπάσουν την περικύκλωση. Σε τέτοιες μάχες οι απώλειες ήταν υψηλές και αχρήστευαν πολλά από τα πολύτιμα Panther. Τα Panther οργανώνονταν σε ειδικές μονάδες άμεσης δρά­ σης, που είχαν ως αποστολή να απελευθερώνουν παγιδευμένους θύλακες γερμανικών δυνάμεων. Μία τέτοια μονάδα ήταν το Σύ­ νταγμα Βαρέων Αρμάτων Μπάκε, που ονομάστηκε έτσι από το διοικητή του, O berstleutnant Φραντς Μπάκε. Το σύνταγμα πε­ ριλάμβανε μία επιλαρχία Tiger με 34 άρματα, μία επιλαρχία Panther με 46 άρματα και ισορροπημένα όπλα υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένων ενός τάγματος πεζικού, αυτοκινούμενων πυροβόλων και μονάδων μηχανικού και γεφυροποιίας. Σε μία δράση της, τον Ιανουάριο του 1944, η μονάδα του Το Jagdpanther με το πανίσχυρο πυροβόλο των 88 χιλ.. Το Jagdpanther ήταν πιθανότατα ο καλύτερος καταστροφέας αρμάτων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και οι Σύμμαχοι το φοβούνταν ακόμη περισσότερο απ' ό,τι το Panther.

63

PANTHER

Μπάκε πολέμησε για πε'ντε ημε'ρες, καταστρέφοντας τουλάχι­ στον 267 σοβιετικά άρματα, με την απώλεια μόνο ενός Tiger και τεσσάρων P anther. Στη συνε'χεια, η μονάδα του Μπάκε αποτε'λεσε την προφυλακή του III Σώματος Panzer, όταν αυτό προσε'τρεξε για την ανακούφιση παγιδευμένων γερμανικών δυ­ νάμεων, που προσπαθούσαν να αποδράσουν από τη σοβιετική περικύκλωση. Σε όλες αυτές τις συγκρούσεις, τα Panther αποδείκνυαν την αξία τους, αλλά οι αριθμοί τους ήταν πολΰ μικροί, για να μπορέσουν να κάνουν οτιδήποτε περισσότερο πέρα από το να καθυστερήσουν τη σοβιετική προώθηση. Ενας Σοβιετικός αξιωματικός των αρμάτων, ο Ντεγκάν, ανα­ πολεί τη δυσκολία του να μάχεσαι ενάντια σε γερμανικά άρμα­ τα, όπως το Panther: "Δεν μπορούσα να κάνω τίποτε με ένα γερμανικό άρμα, όπως το Tiger ή το Panther, εφόσον το συνα­ ντούσα μετωπικά. Αν ήθελα να νικήσω, έπρεπε να βρω το αδύ­ νατο σημείο του και αυτό σήμαινε ότι θα έπρεπε να το προσεγ­ γίσω από το πλάι. Ετσι οι συνηθισμένες τακτικές μας, όταν προωθούμασταν και γνωρίζαμε ότι μπορεί να υπήρχε μια ενέδρα αρμάτων μπροστά, ήταν να προχωράμε ξαφνικά, να σταματάμε και να ανοίγουμε πυρ, σαν να γνωρίζαμε ότι κάτι βρισκόταν εκεί. Ελπίζαμε ότι θα άνοιγαν πυρ και θα μπορούσαμε έτσι να δούμε πού βρίσκονται και να ανταποδώσουμε." Οι δυσκολίες που σταμάτησαν τη σοβιετική θερινή επίθεση του 1944, ήταν λογιστικής φύσης και όχι οποιαδήποτε επαρκής αντίσταση. Οι Ρώσοι είχαν εγκατασταθεί πλέον στην Πολωνία και την ανατολική Πρωσία, την καρδιά του γερμανικού μιλιτα­ ρισμού, και ήταν έτοιμοι να μπουν στην ίδια τη Γερμανία. Τα εναπομείναντα γερμανικά Panther πολεμούσαν με λύσσα και Η οπίσθια όψη ενός Panther Ausf. Α . Προσέξτε τον πολύ ιδιαίτερο πυργίσκο του κυβερνήτη, που είναι τοποθετημένος στο πίσω μέρος του πύργου, και τις έξι πλάγιες προστατευτικές ποδιές Shurzen.

64

κουράγιο, αλλά το αμείλικτο δίκαιο των αριθμών ήταν εναντίον τους. Οταν η ρωσική προώθηση σταθεροποιήθηκε στη γραμμή που οριζόταν από τον ποταμό Βιστούλα, οι Γερμανοί προσπά­ θησαν να ενισχύσουν το μέτωπό τους, για να αντιμετωπίσουν την επόμενη επίθεση. Ακόμη χειρότερα για τους Γερμανούς, η Ρουμανία, σύμμαχος της Γερμανίας, αναγκάστηκε να βγει από τον πόλεμο. Οι ρωσικές δυνάμεις του Δεύτερου Ουκρανικού Μετώπου του Ρόμαν Μαλινόφσκι, επέδραμαν για να εκμεταλ­ λευτούν τη ρουμανική κατάρρευση και κατέλαβαν το Βουκου­ ρέστι, τον Σεπτέμβριο του 1944. Ακόμη σημαντικότερο, η Ρω­ σία έγινε κάτοχος των πετρελαιοπηγών του Πλοέστι, από τις τε­ λευταίες γερμανικές πηγές αργού πετρελαίου. Σύντομα, τα γερ­ μανικά Panther θα έμεναν από καύσιμα. Το πρόβλημα για τα πληρώματα των Panther ήταν ότι μετά το Κουρσκ οι τύχες του πολέμου ήταν ενάντια στη Γερμανία. Γι’ αυτό πολεμούσαν συνεχώς σε αμυντικούς ρόλους, αντί για τους επιθετικούς σχηματισμούς που έχουμε ήδη περιγράφει. Παρότι ήταν μία μεγάλη βελτίωση επί του Panzer IV, ο Γκουντέριαν αναγκαζόταν να βα σίζεται στο α ξιόπιστο (και σε αφθονία) Panzer IV μέχρι το τέλος του πολέμου κι έτσι αντισιάθηκε στις απόπειρες να τερματιστεί η παραγωγή του σε όφελος βαρύτε­ ρων, αλλά και πιο δύσχρηστων αρμάτων, όπως το Panther. Η ΜΑΧΗ

Γ ΙΑ Τ Η Ν Π Ο Λ Ω Ν Ι Α

Προωθούμενος στην Πολωνία, ο Σοβιετικός ανώτατος διοικη­ τής, Γκεόργκι Ζόύκοφ, σχεδίασε την ύστατη επίθεση ενάντια στη Γερμανία και στο ίδιο το Βερολίνο. Μέχρι τον Οκτώβριο του 1944, τα σχέδια για τη νέα επίθεση είχαν προχωρήσει αρ­ κετά και 13 μηχανοκίνητα σώματα δημιουργήθηκαν, ώστε να αποτελέσουν το όργανο για την εκτέλεση της διείσδυσης στη Γερμανία. Αυτά τα σώματα αποτελούνταν από Τ-34, συνεπικουρούμενα από βαρύτερα άρματα JS. Οι Ρώσοι κινητοποίησαν

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

επίσης τις επίλεκτες τεθωρακισμε'νες μεραρχίες της φρουράς, που θύμιζαν τις εποχές των παλιών τσαρικών στρατών, για να συντρίψουν τις γερμανικές γραμμές άμυνας. Τον Ιανουάριο του 1945, οι βροντές των σοβιετικών πυροβόλων σηματοδότησαν την έναρξη της επίθεσης κατά μήκος του Βιστούλα. Οταν συνετρίβησαν οι γερμανικές γραμμές, τα ρο^σικά άρματα ξεκίνησαν για να τις διαπεράσουν και να βρεθούν στα μετόπισθέν τους. Μερικά ρωσικά άρματα ήταν εξοπλισμένα με μία πρωτόγονη συσκευή σνόρκελ, που τους επέτρεπε να περνάνε υδάτινα κωλύ­ ματα, όπως τον Βιστούλα, στις επιθέσεις του 1944. Οι Γερμανοί οπισθοχώρησαν. Η Βαρσοβία, η πρωτεύουσα της Πολωνίας, σύντομα έπεσε στα άρματα του Κόκκινου Στρατού, που προω­ θούνταν πλέον με ρυθμό 80,5 χιλιόμετρα τη μέρα. Ωστόσο, το Βερολίνο δεν καταλήφθηκε σε αυτήν την επίθεση και η προ­ σπάθεια θα επαναλαμβανόταν τον Απρίλιο του 1945. Ο ρωσι­ κός στρατός σταμάτησε πριν από το Βερολίνο και αυτή η στάση έχει γίνει αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης. Μία εξήγηση ήταν η ανάγκη μεταφοράς ολόκληρου του κυκλώματος λογιστι­ κής υποστήριξης, για άντρες και οχήματα. Τ α καύσιμα δεν ήταν επαρκή και τα πυρομαχικά εξαντλούνταν συνεχώς. Τα συ­ νήθως αξιόπιστα σοβιετικά άρματα πάθαιναν μηχανικές βλάβες εξαιτίας της ταχύτατης προώθησης, κάτι που επηρέαζε το αξιό­ μαχο των Σοβιετικών. Υπήρχε επίσης το ζήτημα της απελπισμέ­ νης τελευταίας αντίστασης των Γερμανών μπροστά από την πρωτεύουσά τους. Μονάδες κάθε τύπου, μεταξύ αυτών και της Volkssturm, αποτελούμενες από πολύ μεγάλους ή πολύ νέους πολεμούσαν για να σταματήσουν τη σοβιετική προέλαση προς

ΣΤΗ

ΜΑΧΗ

Ενα Panther Ausf. Α με τον πυργίσκο σε περιστροφή. 0 πύργος στο Panther Ausf. Α είχε τη δυνατότητα πλήρους περιστροφής σε μόλις 15 δευτερόλεπτα. Η ταχύτητα περιστροφής έκρινε συχνά τη διαφορά μεταξύ ζωής και δανάτου για το πλήρωμα.

το Βερολίνο. Επίσης, γερμανικές δυνάμεις στα βόρεια, στην Πομερανία, απειλούσαν το εκτεθειμένο πλευρό της σοβιετικής στρατιάς, εφόσον προω θούνταν προς Βερολίνο. Η πρόω ρη πτώση του Βερολίνου ήταν αδύνατη. Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η Σ Η “ Ξ Υ Π Ν Η Μ Α Τ Η Σ Α Ν Ο Ι Ξ Η Σ ”

Οι Γερμανοί συνέχιζαν τις π ρ ο σ π ά θ ειες οργάνω σης μίας απελπισμένης δράσης οπισθοφυλακής. Στη Δύση, αυτή η δρά­ ση συμπεριλάμβανε την αντεπίθεση στις Αρδέννες, στα τέλη του 1944. Η κατάρρευση της επίθεσης δεν επέτρεψε καμία ανά­ παυλα για τους καταπονημένους από τις μάχες Γερμανούς στρατιώτες και αρματιστές. Το 1945, ο Χίτλερ απευθύνθηκε στις μονάδες των Waffen-SS, της 6ης SS στρατιάς Panzer, προκειμένου να πετύχει μία νέα αντεπίθεση στην Ανατολή. Μετά από μερικές μέρες ξεκούρασης και την παραλαβή νέων Panther, διέταξε την 6η SS Στρατιά Panzer να προωθηθεί στην Ουγγαρία, για να μετάσχει στην επίθεση της επιχείρησης "Ξύ­ πνημα της Ανοιξης", που θα γινόταν στις 10 Φεβρουάριου. Η SS Hitlerjugend, για παράδειγμα, παρέλαβε 16 νέα Panther Ausf. G, ανεβάζοντας τον αριθμό των Panther που διέθετε, στα 44. Μετά από τέσσερις βδομάδες σκληρής αλλά απέλπιδας μάχης, πολεμώντας στην Ο υγγαρία ενάντια σε υπέρτερες σοβιετικές 65

PANTHER

Μ έχρι το 1944, η σοβιετική προέλαση ήταν ασταμάτητη και κανένας αριθμός Panther δεν 8α μπορούσε να την ανακόψει. Εδώ στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού προωθούνται στους δρόμους της Βιέννης.

δυνάμεις, η μεραρχία είχε χάσει 35 Panther και της απε'μεναν μόλις 9 επιχειρησιακά άρματα αυτοΰ του τύπου. Η ΜΑΧΗ

Γ ΙΑ Τ Α Υ Ψ Ω Μ Α Τ Α Ζ Ε Ε Λ Ο Β Κ Α Ι Τ Η Γ Ε Ρ Μ Α Ν ΙΑ , 1 9 4 5

Τ α ελάχιστα P anther που είχαν απομείνει στις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις, βρέθηκαν ξανά στο επίκεντρο της δράσης στις τελικές, απελπισμένες προσπάθειες των Γερμανών να αποφΰγουν την πτώση του Βερολίνου. Κατά τα μέσα του Απριλίου του 1945, τα Panther έδωσαν τις τελευταίες μεγάλες τους μάχες σε αξιοσημείωτους αριθμούς. Αυτές οι μάχες ήταν ενάντια σε σοβιετικά άρματα που είχαν διαπεράσει τις γερμανικές άμυνες και προωθούνταν στα υψώματα Ζέελοβ και από κει στο Βερολί­ νο. Εκεί, για τελευταία φορά, ένα τάγμα Panther - με την υπο­ στήριξη μερικών Tiger - κατέστρεψε μεγάλους αριθμούς σοβιε­ τικών τεθωρακισμένων. Η μάχη για τα υψώματα Ζέελοβ ξεκίνη­ σε στις 16 Απριλίου, όταν τα φώτα των σοβιετικών φώτισαν τις γερμανικές θέσεις για μία νυχτερινή επίθεση. Τ α βομβαρδιστι­ κά και το πυροβολικό σφυροκόπησαν τις γερμανικές θέσεις, προετοιμάζοντας την επίθεση. Καθώς τα άρματα άρχισαν να προωθούνται, βρέθηκαν στο επίκεντρο μίας αποφασισμένης γερμανικής άμυνας. Ακολούθησε χάος. Ακόμη και σε αυτό το στάδιο του πολέμου, οι Γερμανοί συνέχιζαν να πολεμούν με φ α­ νατισμό και αποφασιστικότητα. Γύρω από τα υψοψατα, ένα πλήρες τάγμα αρμάτων Panther, όπως στα μποκάζ της Νορμανδίας, αποδείχτηκε θανάσιμος αντίπαλος σε αμυντικές θέ­ 66

σεις απόκρυψης. Μετά από τρομερές μάχες οι Σοβιετικοί ανά­ γκασαν τους Γερμανούς να εκκενώσουν τα υψώματα και άρχι­ σαν να προωθούνται προς το Βερολίνο. Τα Panther πολεμούσαν μία χαμένη εκ των προτέρων μάχη και οι Ρώσοι, τελικά, πέρασαν τους ποταμούς Οντερ και Νάισε. Στις πόλεις που βρί­ σκονταν στο δρόμο για το Βερολίνο, οι Γερμανοί μάχονταν σε έναν σκληρό επιβραδυντικό αγώνα. Οπως και στο Στάλινγκραντ, τα άρματα βρίσκονταν σε μειονεκτική θέση σε μάχες αστι­ κών περιοχών και, χρησιμοποιώντας τα Panzerfaust, οι Γερμα­ νοί γρήγορα έθεταν εκτός μάχης πολλά σοβιετικά άρματα. Συ­ χνά, το μοναδικό όπλο που είχαν στη διάθεσή τους οι Γερμανοί, ήταν το κοκτέιλ Μολότοφ, μία αυτοσχέδια βόμβα πετρελαίου, που μπορούσε να βάλει φωτιά σε ένα ρωσικό άρμα, αν πετυχαί­ νε το στόχο της. Για να αντιμετωπίσουν αυτήν την απειλή, τα σοβιετικά άρματα συνοδεύονταν σε όλες τις αστικές περιοχές από ομάδες ρωσικού πεζικού. Στο τέλος, φυσικά, οι Γερμανοί υστερούσαν αριθμητικά και αναγκάστηκαν να οπισθοχω ρή­ σουν, για να προβάλουν μία τελευταία, απελπισμένη αντίσταση μπροστά στη γερμανική πρωτεύουσα. Η Μ Α Χ Η Τ Ο Υ Β Ε Ρ Ο Λ ΙΝ Ο Υ

Η επίθεση κατά της Γερμανίας δεν προϋπέθετε απλώς τη διάσπαση των γερμανικών γραμμών γύρω από τα υψώματα Ζέ­ ελοβ, αλλά και την προέλαση διαμέσου αστικών περιοχών, με εκατοντάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα καλυμμένα με κτήρια, δρόμους, υπονόμους, τούνελ και σιδηροδρομικές γραμμές. Τα άρματα ήταν πολύ ευάλωτα σε αστικές μάχες, όπου αποφασι­ σμένο πεζικό μπορούσε να σταματήσει την προώθηση των αρ­ μάτων, χρησιμοποιώντας στέγες, παράθυρα και υπονόμους, για

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

να πλευροκοπήσει τα άρματα και να τα χτυπήσει με μολότοφ, νάρκες και Panzerfaust. Σε μικρε'ς αποστάσεις και στο φονικό περιβάλλον μίας μάχης εκ του σύνεγγυς, σε περιοχές όπως το Βερολίνο, οι Ρώσοι έπρεπε να είναι πολΰ προσεκτικοί. Η μάχη για το Βερολίνο επρόκειτο να είναι μία από τις σκλη­ ρότερες στο ανατολικό μέτωπο. Μέχρι τα τέλη του Απριλίου του 1945, οι Γερμανοί είχαν απω θηθεί στα προάστια και στο κέ­ ντρο του Βερολίνου, το οποίο είχε σφυροκοπηθεί από αεροπο­

ΣΤΗ

ΜΑΧΗ

Βερολίνου, κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο του 1945. Σε μία από τις τελευταίες δράσεις των Panther σε αυτόν τον πόλεμο, οτις 2 Μαΐου, τα δύο τελευταία άρματα της μεραρχίας ήταν η αιχμή του δόρατος της προσπάθειας της παγιδευμένης q)pouράς του Βερολίνου να διαφύγει προς τη Δύση, ώστε να αποφύγει την αιχμαλωσία στους Σοβιετικούς. Τ α δύο άρματα, φυσικά, καταστράφηκαν, αλλά κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα μικρό ρήγμα διά του οποίου πολλές εκατοντάδες μαχητών διέφυγαν στη Δύση και παραδόθηκαν στους Αμερικανούς. Αντίθετα με το Τ-34 και το Sherman, το Panther δεν υπηρέτησε μετά το 1945. Ηταν μία απόδειξη της γερμανικής εμμονής στη δημιουργία ενός ποιοτικού άρματος σε βάρος της ποσότητας. Ω ς α π ο τέλ εσ μ α , οι α ρ ιθ μ ο ί των σ υ μ μ α χ ικ ώ ν Τ -34 και Sherm an επικράτησαν της ποιοτικής υπεροχής του Panther. Στη μοναδική πραγματικά μεγάλης κλίμακας δράση τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, τη μάχη του Κουρσκ, τα Panther δεν μπόρεσαν να αποδώσουν. Αυτό ήταν το πρόβλημα για τους Γερ­ μανούς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου: παρήγαγαν πολύ αργά ένα όπλο που μπορούσε να κερδίσει μάχες (όπως το Panther), χωρίς να δίνουν σημασία στο πώς οι μικροί αριθμοί αυτών των όπλων θα ήταν δυνατό να κερδίσουν τον πό­

ρικούς βομβαρδισμούς των Συμμάχων. Οι Ρώσοι συνεισέφεραν το μερίδιό τους στην καταστροφή, καθώς προωθούνταν στην πόλη υπό την κάλυψη σαρωτικών μπαράζ πυροβολικού. Ομως, τα ερείπια προσέφεραν ένα εξαιρετικό πεδίο άμυνας για μικρές γερμανικές ομάδες. Για να ξεπεράσουν τις άμυνες των Γερμανών εντός του Βερο­ λίνου, τα ρωσικά άρματα συχνά οδηγούνταν μέσα από τα κτή­ ρια, ώστε να μην εκτίθενται στα πυρά δυνάμεων που καραδο­ κούσαν στα χαλάσματα. Οι απώλειες μεταξύ αμάχων ήταν υψη­ λές. Οι Ρώσοι χρησιμοποιούσαν τρομερή ισχύ πυρός κατά την προέλασή τους. Τετράγωνα γραφείων και κατοικιών κατέρρεαν μπροστά τους, καθώς κατευθύνονταν στο καταφύγιο του Χίτ­ λερ. Στις 27 Απριλίου, είχαν φθάσει στην' Πότσνταμερ Πλατς, λίγες εκατοντάδες μέτρα από το στόχο τους. Οι τελευταίες μέ­ ρες του υποτιθέμενου χιλιόχρονου Ράιχ του Χίτλερ (που, τελικά, κράτησε μόλις 12 χρόνια), παίζονταν στα ερείπια του Βερολί­ νου. Καθώς τα Panther ήταν μέχρι το τέλος το κύριο όπλο των γερμανικών μονάδων Panzer των Waffen-SS, έμοιαζε ταιριαστό που μικρές ομάδες Panther, όπως αυτές που παρέταξαν οι εθε­ λοντές της 11ης Μ εραρχίας Τεθω ρακισμένω ν Γρεναδιέρων

αεροπορική υπεροχή των Συμμάχων καθιστούσαν τη μάχη των Panther

Nordland - μετείχαν σε αυτήν την τελευταία, μάταιη άμυνα του

καταδικασμένη εκ των προτέρων.

λεμο. Τελικά, ήταν μία νίκη της τακτικής επί της στρατηγικής, αλλά η υψηλή στρατηγική ήταν εκείνη που επέτρεψ ε στους Συμμάχους να κερδίσουν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σοβιετικά Βαριά άρματα μέσα στο Βερολίνο, τον Απρίλιο του 1945. Μ αριθμητική υπεροχή των σοβιετικών τεθωρακισμένων δυνάμεων και π

67

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Επιδόσεις στη μάχη

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ιταλική εκστρατεία, 1943-5 Το ορεινό έδαφος της Ιταλίας απέκλειε δράσεις αρμάτων σε μεγάλη κλίμακα. Ωστόσο, ευνοούσε τη χρήση των αρμάτων σε αμυντικές, καλυμμένες δέσεις. Τα γερμανικά άρματα πήγαν αυτό το πλεονέκτημα ένα βήμα παραπέρα, τοποδετώνοντας πύργους από Panther σε προκατασκευασμένες δέσεις από μπετόν και ατσάλι μέσα στην αμυντική γραμμή τους, η οποία εκτεινόταν κάδετα στην ιταλική χερσόνησο, ενσωματώνοντας έτσι το έδαφος της Ιταλίας σε αυτήν, ώστε να δημιουργήσουν αξεπέραστες δέσεις.

Υπό τη γενική διοίκηση του στρατάρχη της Luftwaffe, Αλμπερτ Κέσερλινγκ, οι γερμανικε'ς δυνάμεις στην Ιταλία σχέδιαζαν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις γραμμές, για να καταστήσουν τη συμ­ μαχική προώθηση διαμέσου της Ιταλίας εξαιρετικά δαπανηρή. Οι πρώτες γραμμές που συνάντησαν οι Σύμμαχοι, ήταν η γραμμή Χίτλερ, κατά μήκος της παράλιας ζώνης, νότια της Ρώμης, και μέ­ ρος της πιο εκτεταμένης γραμμής Γκοΰσταβ, που εκτεινόταν σε όλο το πλάτος της ιταλικής "μπότας". Η γραμμή Γκοΰσταβ περι­ λάμβανε και το αβαείο του Μόντε Κασίνο, γΰρω από το οποίο διεξήχθησαν τέσσερις σφοδρές μάχες, το 1944. Ο

Π Υ Ρ ΓΟ Σ Τ Ο Υ PANTHER ΣΤΟ Ε Δ Α Φ Ο Σ

Ο πύργος του Panther στο έδαφος διέθετε τον τυπικό πΰργο του Panther και το πυροβόλο των 75χιλ. (μερικές φορές, μάλιστα, ανα­ βαθμισμένο στο πυροβόλο των 88χιλ.), τοποθετημένο επί ενός πα­ ραλληλόγραμμου ατσάλινου κουτιού που ήταν θαμμένο στο έδα­ φος. Το κουτί διέθετε δυο τμήματα. Το άνω είχε μήκος 334εκ., 0 διοικητής ενός Panther κοιτάζει μέσα από τα κιάλια του τον ορίζοντα, ενώ το άρμα καλύπτεται στα ερείπια ενός γκρεμισμένου κτηρίου, στο ιταλικό μέτωπο. Η άμεση κατόπτευση του εδάφους ήταν ζωτικής σημασίας για τους Γερμανούς, ιδιαίτερα κα8ώς δεν διέθεταν την αεροπορική υπεροχή.

69

PANTHER

Ενα Panther Ausf. D κατεβαίνει την όχ8η ενός ποταμού στην Ιταλία. Λίγα Panther υπηρέτησαν στην Ιταλία, όπου το εδαφικό ανάγλυφο ήταν υπερβολικά τραχύ για παρατεταμένη δράση αρμάτων.

πλάτος 283 και ύψος 97,7εκ. και ενσωμάτωνε το μηχανισμό του πύργου και μία καταπακτή που οδηγούσε, με'σω μίας σκάλας, στο δεύτερο τμήμα. Αυτό είχε τις ίδιες διαστάσεις με το πρώτο, αλλά είχε ύψος 200εκ. και ήταν χωρισμένο σε τρία τμήματα. Το ένα τμήμα αποτελούσε τον κοιτώνα των χειριστών του πυροβό­ λου, το δεύτερο είχε την κύρια πρόσβαση και τη σκάλα και στο τρίτο αποθηκεύονταν πυρομαχικά και τροφή. Ο πύργος εδάφους διέθετε ηλεκτρικό ρεύμα - που προμήθευε μία μπαταρία εγκατε­ στημένη στον αποθηκευτικό χώρο - και εξαερισμό, για να οδηγού70

νται έξω τα αέρια που παρήγαγε το πυροβόλο. Ολόκληρος ο πύρ­ γος ήταν βυθισμένος στο έδαφος μέχρι 30 εκατοστά από το άνω τμήμα του και το χώμα ήταν απλωμένο μέχρι τη βάση του πύργου του Panther και σχημάτιζε μία επικλινή ράμπα. Η πρόσβαση στον πύργο ξεκινούσε περί τα 12 μέτρα μακριά και ήταν ένα όρυγμα με μεγάλη κλίση, το τελευταίο τμήμα του οποίου, πριν από την είσοδο, ήταν καλυμμένο με ξύλινα δοκάρια και χώμα. Ο πύργος εδάφους, μερικές φορές, αναφέρεται λανθασμένα ως S ch m a ltu rm ή "μ ικρός πύργος". Σ την π ρ α γ μ α τικ ό τη τα , ο Schmalturm ήταν ένας πειραματικός βραχύς πύργος άρματος με ένα στερεοσκοπικό αποστασιόμετρο. Ο ι δοκιμές με αυτόν τον πύργο έγιναν πάνω σε ένα σκάφος Panther Ausf. G και γι’ αυτό το λόγο δεν θα πρέπει να συγχέεται ο "μικρός πύργος" με τον πύργο

Β1 Π Α Γ Κ Ο Σ Μ ΙΟ Σ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΙΤΑΛΙΚΗ

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ,

1943-5

Ο ι πύργοι των Panther χρησιμοποιούνταν εκτεταμένα στις αμυντικές' γραμμές που εγκατέστησαν οι Γερμανοί στην Ιταλία. Εδώ ένας Βρετανός στρατιώτης επιθεωρεί έναν πύργο της Γοτθικής γραμμής, τον Σεπτέμβριο του 1944.

εδάφους που χρηοιμοποιήθηκε οτην ιταλική εκατρατεία. Οι συμ­ μαχικές δυνάμεις που προωθούνταν από το Νότο, είχαν την πρώ­ τη επαφή τους με τον πύργο του Panther οτις γερμανικε'ς άμυνες της γραμμής Χίτλερ, νότια της Ρώμης, το 1944. Τον Μάιο του 1944, βρετανικές δυνάμεις του 5ου Συντάγματος Buffs και του 8ου Argylls δοκίμασαν ένα τρομερό σοκ όταν επιτέθηκαν στη γραμμή Χίτλερ, κοντά στην πόλη του Ακουίνο. Την αυγή της 19ης Μαΐου, άρχισαν να προωθούνται υπό την κάλυψη της πρωινής ομίχλης της κοιλάδας Λιρί. Κατάφεραν να κάνουν σημαντικές προόδους διαμέσου των γερμανικών ναρκοπεδίων, μέχρι που καθάρισε η ομίχλη. Τα καναδικά άρματα που υποστήριζαν την επίθεση, βρέ­ θηκαν στα ανοιχτά, ακάλυπτα και βλέποντας κατά πρόσωπο την κάννη ενός νέου γερμανικού αντιαρματικού όπλου. Οι αναγνωριστικές πτήσεις είχαν αποτύχει να ερμηνεύσουν ικα­ νοποιητικά τι ακριβώς βρισκόταν κάτω από τους σωρούς παραλ­ λαγής που κάλυπταν μεγάλο μέρος της γερμανικής άμυνας, που ήταν ορατή στις αεροφωτογραφίες. Α Ν Α Μ Ε Τ Ρ Η Σ Η Σ Τ Η Γ Ρ Α Μ Μ Η Χ ΙΤ Λ Ε Ρ

Εκείνη τη στιγμή, ήλθαν αντιμέτωποι με την αλήθεια. Οι φωλιές παραλ\αγής έκρυβαν πύργους αρμάτων Panther, που είχαν προ­ σαρμοστεί σε μία βάση από μπετόν και κάλυπταν κάθε πιθανή διάβαση μέσα από τα ναρκοπέδια και τα ορύγματα γύρω από την πόλη του Ακουίνο. Αυτοί οι πύργοι επανδρώνονταν από μία ειδικά εκπαιδευμένη μονάδα της 15ης Μ εραρχίας Τεθωρακισμένων Γρεναδιέρων, το λόχο πύργων Panther, τον οποίο αποτελούσαν αποκλειστικά άνδρες με σημαντική μάχιμη εμπειρία από το ανα­ τολικό μέτωπο. Λίγα λεπτά μετά τη διάλυση της ομίχλης, πολλά από τα καναδικά Sherman είχαν ήδη πυρποληθεί. Την ίδια ώρα, το πεζικό των Βρετανών είχε να αντιμετωπίσει πυρά από βαριούς όλμους και πολυβόλα, από τις γερμανικές μονάδες υποστήριξης. Τρία Sherman από την ομάδα που προπορευόταν, τέθηκαν εκτός

μάχης από έναν από τους σταθερούς πύργους και η συμμαχική προέλαση ενάντια στη γραμμή Χίτλερ προσωρινά είχε ανακοπεί. Περαιτέρω αναγνωρίσεις αποκάλυψαν ότι οι Γερμανοί είχαν χρησιμοποιήσει παρόμοιες κατασκευές κατά μήκος της γραμμής άμυνάς τους, με καταστροφικά για τους Συμμάχους αποτελέσμα­ τα. Η δύναμη των γερμανικών αμυνών ήταν οι αντιαρματικές δυνατότητές τους, με την υποστήριξη συγκεντρώσεων πυροβολικού και εκτοξευτών ρουκετών Nebelwerfer. Οι αντιαρματικές άμυνες αποτελούνταν από εκτεταμένα ναρκοπέδια, που καλύπτονταν από αντιαρματικά πυροβόλα, η ανάπτυξη των οποίων ήταν οργανωμέ­ νη οε ένα σύστημα από αιχμές δόρατος, καθοίς και θέσεις πεζι­ κού. Στην αιχμή βρισκόταν ένας πύργος Panther σε μία θέση από σκυρόδεμα και στα πλάγιά του, βαθμηδόν, υπήρχαν ακόμη έξι, σταθερά ή αυτοκινούμενα, αντιαρματικά πυροβόλα. Συνολικά, μπροστά από το Ακουίνο υπήρχαν 62 αντιαρματικά πυροβόλα, που κάλυπταν ένα μέτωπο 7.315 μέτρων. Ο μόνος τρό­ πος διάσπασης μίας τέτοιας άμυνας μετωπικά, ήταν ένα μπαράζ βαρέος πυροβολικού, το οποίο θα ακολουθούσε έφοδος πεζικού, που θα πρ ο σ π αθο ύσ ε να εξουδετερώ σ ει τους πύργους των Panther, προσεγγίζοντας από πίσω, ενώ άρματα και πυροβολικό θα συνέχιζαν να προσφέρουν πυρά υποστήριξης. Αυτό δεν ήταν, βεβαίως, μία εύκολη αποστολή και, όταν άρχισε ξανά η επίθεση στο Ακουίνο, στις 22 Μαΐου, οι επιτιθέμενες δυνάμεις της καναδι­ κής μονάδας, Princess Patricia’s Eight Infantry, ανακόπηκαν από ένα απρόσμενο ναρκοπέδιο και τα πυρά των πύργων Panther. Τα πυρά άλλων πύργων Panther σταμάτησαν μία μονάδα αρμάτων του North Irish Horse που θα υποστήριζε την επίθεση και το πε­ ζικό αναγκάστηκε να προω θηθεί χω ρίς τα άρματα. Σύντομα, υπήρξαν προβλήματα στις επικοινωνίες και οι Καναδοί αποκόπηκαν από το κέντρο διοίκησης. Δύο ημέρες αργότερα, 30 άνδρες της μονάδας που είχαν καταφέρει να φθάσουν μέχρι τη γερμανι­ κή γραμμή, επέστρεψαν στο σύνταγμά τους. Ανάλογα προβλήμα­ 71

PANTHER

τα συνάντησαν και σι Seaforths που ανέλαβαν την επίθεση στο κέ­ ντρο της γραμμής. Τα άρματα που υποστήριζαν την επίθεσή τους, έπεσαν σε ναρκοπέδιο και αποτέλεσαν ιδανικούς στόχους για τα πληρώματα των πύργων Panther και μάλιστα σε κοντινή απόστα­ ση. Ενα μόνο πυροβόλο εξουδετέρωσε 13 άρματα Churchill, μέ­ χρι που ένα αντιαρματικό βλήμα ανατίναξε το απόθεμα πυρομαχικών του. Οι Seaforths, όπως και οι Patricias, προωθήθηκαν χω­ ρίς την υποστήριξη αρμάτων και απέτυχαν να διασπάσουν τη γερ­ μανική γραμμή. Προς το τέλος της μάχης, τα 41 από τα 58 άρμα­ τα που διέθεταν οι δύο καναδικές ταξιαρχίες, είχαν εξουδετερω­ θεί, μόλις σε μάχη μίας μέρας. P A N T H E R Ε Ν Α Ν Τ ΙΟ Ν S H E R M A N

Οταν, στις 24 Μαΐου, οι γερμανικές θέσεις στη γραμμή Χίτλερ ανατράπηκαν μέσω πλαγιοκόπησης, οι Γερμανοί παρέταξαν τα πρώτα Panther που είδε το δυτικό θέατρο πολέμου, στον παραδο­ σιακό ρόλο τους και όχι ως πύργους σε θέσεις από μπετόν. Σε μία σύντομη μάχη, τα καναδικά S herm an εξουδετέρω σαν τρία Panther και έναν αριθμό από αυτοκινούμενα πυροβόλα. Αυτή η περίπτωση είναι αξιοσημείωτη, αν αναλογιστούμε τις δυσκολίες που είχαν συνήθως τα συμμαχικά άρματα, όπως το Sherman, όταν αντιμετώπιζαν ένα Panther. Παρότι κάποια από τα Sherman είχαν αναβαθμισμένο πυροβόλο, τυπικά το άρμα διέθετε κύριο οπλισμό των 75 χιλιοστών, που είχε πολύ μέτρια απόδοση ενάντια

Αμερικανοί πεζικάριοι επιθεωρούν ένα εξουθετερωμένο Panther στην Ιταλία, το 1944. Η 8ύρα για το ομοαξονικό πολυβόλο των 7,9 2 χιλιοστών είναι ορατή αριστερό του πυροβόλου.

72

στα γερμανικά P an th er και T iger. Με αυτό το πυροβόλο το Sherman δεν μπορούσε να διατρήσει την εμπρόσθια θωράκιση του Panther σε οποιαδήποτε απόσταση, την ώρα που το υψηλής αρχικής ταχύτητας πυροβόλο των 75χιλ. του Panther μπορούσε κυριολεκτικά να διαλύσει ένα Sherman, βάλλοντας την εμπρόσθια θωράκισή του σε απόσταση 2.743 μέτρων. Η καλύτερη πιθανότη­ τα που είχε ένα Sherman ενάντια σε ένα Panther, ήταν να το πετύχει με το πλάι στραμμένο, αφού μπορούσε να διατρήσει την πλά­ για θωράκιση σε αποστάσεις έως και 3.657 μέτρα. Το Panther, πάλι, μπορούσε να διατρήσει την πλάγια θωράκιση του Sherman από τα 4.572 μέτρα. Το βελτιωμένο Sherman με το μακρύτερο πυροβόλο των 76 χιλιοστών προσέφερε επιπλέον ισχύ στο άρμα, ωστόσο, μπορούσε να διαπεράσει την εμπρόσθια θωράκιση του P an th e r μόνο αν πλησίαζε στα 548 μέτρα, την ώρα που το Panther μπορούσε να εξουδετερώσει το Sherman στην απόσταση των 2.743 μέτρων. Στη Νορμανδία έλαβαν χώρα εκτεταμένες αναμετρήσεις μετα­ ξύ Panther και Sherman. Στην Ιταλία, καθοίς τα Panther χρησιμοποιήθηκαν μόνο σε μικρούς αριθμούς στον κανονικό ρόλο τους, ήταν η αποτελεσματικότητά τους στις στατικές θέσεις που εντυπώσιασε τους Γερμανούς. Η χρήση τους στη γραμμή Χίτλερ αναμφίβολα ενίοχυοε την άμυνα και κατέστησε εξαιρετικά δύσκο­ λη τη διάσπασή της, καθυστερώντας τη συμμαχική προέλαση προς τη Ρώμη. Οι Γερμανοί έβλεπαν έτσι με αυξανόμενο ενδιαφ έρον το Panther ενόψει της εγκαθίδρυσης μίας νέας αμυντικής γραμμής, βόρεια της Ρώμης, αφού η πόλη έπεσε στους Συμμάχους, στις 5 Ιουνίου 1944.

Β'

Π ΑΓΚΟ ΣΜ ΙΟ Σ

Η Γ Ο Τ Θ ΙΚ Η Γ Ρ Α Μ Μ Η

Βορειότερα, οι Γερμανοί δημιουργούσαν άλλη μία αμυντική γραμμή για να καθυστερήσουν τη συμμαχική προέλαση. Επρόκειτο για τη Γοτθική γραμμή (την οπαία οι Σύμμαχοι αποκαλούσαν γραμμή Πίζα-Ρίμινι) που εκτεινόταν από το Πέζαρο, στην Αδριατική, διαμέσου της χερσονήσου βόρεια της Φλωρεντίας, μέχρι τη Μάσα, στις ακτές της Μεσογείου. Οπως η γραμμή Χίτλερ, έτσι και η Γοτθική χρησιμοποιούσε πολλούς πύργους Panther. Η δημι­ ουργία της καθυστέρησε σημαντικά εξαιτίας της δημιουργίας των γραμμών Χίτλερ και Γκούσταβ νοτιότερα, αλλά όταν αυτές έπε­ σαν, οι εργασίες ολοκλήρωσής της συνεχίστηκαν με φρενήρεις ρυθμοΰς. Η Γοτθική γραμμή ήταν ένα τρομερό εμπόδιο. Οι Γερ­ μανοί προχώρησαν στην ενσωμάτωση πΰργων Panther, ορισμέ­ νων μάλιστα με το πυροβόλο των 88χιλ. σε βάσεις από ατσάλι και σκυρόδεμα. Ευρισκόμενοι κοντά στο έδαφος, αυτοί οι πύργοι κά­ λυπταν εκτεταμένα πεδία πυρός, ενώ την ίδια ώρα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο το να βληθούν. Γΰρω από τους πύργους Panther υπήρχαν εκατοντάδες καταφύ­ για από ατσάλι, που προσέφεραν προστασία σε ομάδες πεζικού, καθώς και μονοπάτια σκαμμένα στο βράχο, λαξευμένες αμυντικές θέσεις και βαθιά ναρκοπέδια. Η Γοτθική γραμμή εκμεταλλευόταν ιδανικά το λοφώδες τοπίο που βρισκόταν καταμεσής της πορείας των Συμμάχων. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία, στο ανάγλυφο της Ιταλίας, μίας αμυντικής ζώνης με βάθος περίπου 16.09 χιλιο­ μέτρων, την οποία θα έπρεπε να διαπεράσουν τα επιτιθέμενα συμμαχικά στρατεύματα. Οι Γερμανοί έκαναν χρήση περίπου 15.000 Ιταλών εργατών για να ολοκληρώσουν τη γραμμή και ολό­ κληρη η επιχείρηση βρισκόταν υπό την εποπτεία του Οργανισμού Τοντ. Μετά την ολοκλήρωση της γραμμής, σι Γερμανοί προχώρη­ σαν στη δημιουργία ενός καθαρού πεδίου πυρός, εκκενώνοντας την ιταλική ύπαιθρο μπροστά στη ζώνη από τους πληθυσμούς που κατοικούσαν. Ομως, η Γοτθική γραμμή δεν διέθετε αρκετούς πύρ­

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΙΤΑΛΙΚΗ

ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ,

1943-5

Ο ι τσιμεντόλιθοι δεν στάθηκαν ικανοί να προστατέψουν αυτό το Panther. Το ιταλικό ανάγλυφο ευνοούσε έναν στατικό, αμυντικό αγώνα, όπου το βαριά θωρακισμένο Panther ήταν ένα πολύ χρήσιμο όπλο.

γους Panther. Οι Γερμανοί εργάστηκαν σκληρά, για να τοποθετή­ σουν όσο το δυνατόν περισσότερους, αλλά δεν ήταν όλοι στη θέση τους, όταν ξεκίνησε η συμμαχική επίθεση. Παρά αυτές τις ελλεί­ ψεις, η διάρρηξη της γραμμής δεν ήταν απλή υπόθεση. Οι απώ­ λειες των Συμμάχων ήταν μεγάλες, καθώς προσπαθούσαν να δια­ περάσουν τα ναρκοπέδια της γραμμής. Οι πύργοι Panther των Γερμανών και τα αντιαρματικά πυροβό­ λα έπλητταν τα Sherman που προωθούνταν, ενώ τα γερμανικό πε­ ζικό εκτελούσε ταχύτατες αντεπιθέσεις, για να απωθήσει το πεζι­ κό που είχε προωθηθεί στη γραμμή. Τελικά, με βαρύ κόστος και αφού οι Γερμανοί είχαν αρχίσει να καταρρέουν σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι Σύμμαχοι κατάφεραν να διαρρήξουν τη γραμμή, τον Σεπτέμβριο του 1944, και άρχισαν να προωθούνται, διαμέσου των Απεννίνων, στη Βόρεια Ιταλία. Τ Ο P A N T H E R Σ Τ Η Ν ΙΤ Α Λ ΙΑ

Η ιταλική εκστρατεία, που διεξήχθη κυρίως σε λοφώδες έδαφος χωρίς ανοιχτά πεδία, ήταν πολύ διαφορετική από τις μάχες στις ανοιχτές στέπες του ανατολικού μετώπου ή στις πεδιάδες της Γαλ­ λίας, μετά τη διάσπαση των αμυνών στη Νορμανδία. Δεν ήταν μία εκστρατεία που θα ευνοούσε μαζικές δράσεις αρμάτων, αλλά το Panther ακόμη κι εκεί τα πήγε καλά σε αμυντικό ρόλο τόσο σε θέ­ σεις απόκρυψης όσο και ως πύργος πυροβόλου σε προετοιμασμέ­ νες θέσεις από σκυρόδεμα κι ατσάλι. Ως πύργοι εδάφους, τα Panther χρησιμοποιήθηκαν και στα τελικά στάδια του πολέμου στο ανατολικό μέτωπο, αφού οι πύργοι αφαιρούνταν από τα αχρηστευμένα άρματα, για να τοποθετηθούν σε σταθερές αμυντι­ κές θέσεις στα τελευταία στάδια της μάχης του Βερολίνου. 73

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Επιδόσεις στη μάχη

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, από τη Νορμανδία στη Γερμανία 1944-45 Το άρμα Panther αποτέλεσε το κύριο όπλο των Γερμανών στην προσπάθεια τους να αποκρούσουν τη συμμαχική εισβολή του 8έρους του 1944 στην κατεχόμενη Γαλλία. Τους τελευταίους μήνες του 1943 και στην αρχή του 1944, ο γερμανικός στρατός στη Δύση (Westheer) ενίσχυσε τις μάχιμες δυνατότητες του και τις παράκτιες οχυρώσεις του Τείχους του Α τλαντικού, για να αποκρούσει την αναμενόμενη συμμαχική εισβολή.

Ο στρατάρχης φον Ροΰντστεντ, ο Γερμανός επικεφαλής στη Δΰση, παρέτασσε δυο ομάδες στρατιών, που περιλάμβαναν και την ομά­ δα στρατιών Β του Ερβιν Ρόμελ, που ήταν εγκατεστημένη στην πε­ ριοχή όπου θα εισέβα.\λαν οι Σύμμαχοι. Η διοίκηση του Ρόμελ πε­ ριλάμβανε την 15η στρατιά στην περιοχή του Πα ντε Καλαί και την 7η στρατιά του αντιστράτηγου Φρίντριχ Ντόλμαν, που κάλυ­ πτε τη Νορμανδία και τη Βρετάνη. Επιπροσθε'τως, ο Ροΰντστεντ διέθετε μία στρατηγική τεθωρακισμένη εφεδρεία, την Ο μάδα Panzer Δΰση. Η γερμανική στρατηγική για την απόκρουση συμμαχικής ει­ σβολής ήταν αντικείμενο διαφωνιών. Ο Ρόμελ επιθυμοΰσε να αναπτΰξει τις τεθωρακισμένες μεραρχίες του κοντά στις ακτές, ώστε να έχει τη δυνατότητα εξαπόλυσης μίας ταχΰτατης αντεπίθεσης στους συμμάχους ενόσω εκείνοι παρέμεναν ευάλωτοι. Αλλοι ανώΜ Ια Βολή οτο πίσω μέρος t o j Panther ήταν συνήδως αυτό που χρειαζόταν, για να μπορέσει ένα συμμαχικό αντιαρματικό να το καταστρέφει. Εδώ ένα κατεστραμμένο Panther σε ένα χωριό της Νορμανδίας.

75

Panther σπεύδουν στο προγεφύρωμα της Νορμανδίας, τον Ιούνιο του 1944. Επίλεκτες μονάδες, όπως αυτές των SS και η Panzer Lehr, είχαν προτεραιότητα για να λάβουν τα νεότερα οπλικά συστήματα, όπως το Panther, εφόσον αυτά γίνονταν διαδέσιμα.

ιεροί αξιωματούχοι επιθυμούσαν να κρατήσουν μακριά τα γερμα­ νικά άρματα, ώστε να μπορούν να εκτοξεύσουν μία αποφασιστική αντεπίθεση όταν οι Σύμμαχοι θα προσπαθούσαν να επεκτείνουν το προγεφύροψά τους. Η στρατηγική που τελικώς υιοθετήθηκε, ήταν ένας συμβιβασμός μεταξύ αυτών των δύο απόψεων και ουδένα ικανοποίησε. Στις 6 Ιουνίου 1944, η Westheer παρέτασσε εννιά τεθωρακισμένες μεραρχίες και μία μεραρχία τεθωρακισμένων γρεναδιέρων (μηχανοκίνητη), ωστόσο, στην πραγματικότητα οι περισσότερες απ’ αυτές τις μονάδες ήταν ελλιπώς στελεχωμένες. Συνολικά την ημέρα εκείνη η W estheer είχε στη διάθεσή της 1.513 οχήματα μάχης, μεταξύ αυτών και 409 Panther. Ωστόσο, σε εκείνη τη σ υγκυρία, η W e sth e er δεν π α ρ έτα σ σ ε ούτε ένα Jagdpanther, το οποίο παρέμεινε εξαιρετικά σπάνιο κατά την εκ­ στρατεία της Νορμανδίας: μόλις 14 εξ αυτών εισήλθαν στη δρά­ ση. Στην πραγματικότητα, μέχρι την 1η Αυγούστου 1944, μόνο 47 οχήματα του είδους είχαν ενταχθεί σε υπηρεσία σε όλα τα μέτωπα του πολέμου. Κατά την D-Day, 6 Ιουνίου 1944, οι Σύμμαχοι έκα­ ναν απόβαση σε όλο το μήκος της νορμανδικής ακτογραμμής, παρά την κακοκαιρία. Αυτή η απόφαση κατέλαβε τους Γερμανούς εξ απίνης και η ανταπόκρισή τους στην εισβολή, σε αυτήν την κρίσιμη πρώτη μέρα, ήταν μουδιασμένη. Την 7η Ιουνίου, τα Panzer IV και τα Panther της 12ης SS Hitlerjugend και της 21ης 76

Μεραρχίας Panzer προσπαθούσαν να ρίξουν ξανά στη θάλασσα τις αγγλο-καναδικές δυνάμεις που εκτελούσαν την απόβαση. Την ίδια ώρα, ο φον Ρούντστεντ κατηύθυνε επιπλέον μ εραρχίες Panzer στην πρώτη γραμμή της Νορμανδίας. Κατά την 7η Ιουνίου, η μεραρχία Panzer Lehr του στρατηγού Μπάγιερλαϊν, με το ασυνήθιστα μεγάλο τμήμα Panther της (περί τα 90 οχήματα), προωθούνταν στο μέτωπο, ωστόσο, υπέφερε με­ γάλες απώλειες από τις συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις. Την 9η Ιουνίου, το I SS Σώμα Panzer (που συμπεριλάμβανε τη Lehr, τη 12η SS H itlerjugend και την 21η μεραρχία Panzer) πέρασε στην άμυνα. Η γερμανική στρατηγική μεταβλήθηκε, από μία προσπάθεια απόκρουσης της εισβολής σε μία πολιτική περιορι-

Β'

Π ΑΓΚΟ ΣΜ ΙΟ Σ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΑΠΟ

σμοΰ της. Και έτσι σε ολόκληρη τη γραμμή που οριζόταν από τα νοτιοανατολικά του Μπαγιοΰ μέχρι τα νοτιοανατολικά της Καέν, τα γερμανικά πληρώματα σταμάτησαν τα Panther και τα Panzer IV τους και τα παράλλαξαν προσεκτικά. Στο υπόλοιπο του Ιουνί­ ου, οι Γερμανοί συνέχισαν να μεταφέρουν πρόσθετες τεθωρακι­ σμένες μονάδες στο μέτωπο, προετοιμάζοντας μία ακόμη μεγάλη επίθεση. Στο τέλος του Ιουνίου του 1944, το II SS Σώμα Panzer εί­ χε φθάσει το προγεφύρωμα, αφού μεταφέρθηκε στη Γαλλία από το ανατολικό μέτωπο. Ενώ το II SS Σώμα Panzer ολοκλήρωνε την ανάπτυξή του, οι γερμανικές δυνάμεις πάλευαν να κρατήσουν τις θέσεις τους μπρο-

ΤΗ

Ν Ο ΡΜ ΑΝ Δ ΙΑ

ΣΤΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1944-45

της Καέν. Στα τέλη Ιουνίου, άλλη μία πανίσχυρη τεθωρακισμένη μονάδα είχε φθάσει στο μέτωπο: η 2η Μεραρχία Panzer των SS Das Reich. Αυτός ο σχηματισμός είχε ξεκινήσει τη μετακίνησή της στη Νορμανδία από τη Νότια Γαλλία, από τις 8 Ιουνίου, όμως, η πρόοδός του είχε επιβραδυνθεί από επιθέσεις της γαλλικής αντί­ στασης. Οι αμυνόμενες γερμανικές δυνάμεις ενισχύθηκαν από ακόμη 51 Panther, όταν η Das Reich έφθασε στο μέτωπο. Με αυ­ τήν τη μεραρχία έφθασε ένας από τους γνωστότερους άσσους των αρμάτων μάχης του πολέμου, ο Ερνστ Μπάρκμαν. Αφού επέδειξε τη δεξιότητά του στη μάχη στο ανατολικό μέτωπο, το φθινόπωρο του 1943, με Panther Ausf. Α, ο Μπάρκμαν ανέλαβε ένα Ausf. G στην 4η ίλη του 2ου Συντάγματος Αρμάτων των SS.

Panther σε στάση σε μία γαλλική πόλη, καδώς προσπαθούν να φθάσουν στη Νορμανδία. Προσέξτε πώς τα δύο άρματα έχουν τοποθετηθεί καλύπτοντας το

Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η Σ Η E P S O M

ένα το πίσω μέρος του άλλου, που είναι το πιο ευάλωτο σημείο ενός Panther.

Στις 24 Ιουνίου 1944, ο Ρόμελ ξεκίνησε να σχεδιάζει μία τεθωρα­ κισμένη αντεπίθεση, που ήλπιζε ότι θα μπορούσε να πετάξει τους Σ υ μ μ ά χο υ ς στα σ τενά τη ς Μ ά γχη ς. Μ έχρι τό τε, ο SSO berstgruppenfuhrer Χάουσερ και το II Σώμα Panzer του ήταν έτοιμοι να φθάσουν στο μέτο)πο, ολοκληρώνοντας την κίνησή τους. Στις 28 Ιουνίου, το σώμα του Χάουσερ, που περιλάμβανε 80 Panther και 90 Panzer IV, έφθασε στο μέτωπο γύρω από την πε­ ριοχή της Καέν. Δυστυχώς για τους Γερμανούς, ο στρατηγός Μοντγκόμερυ, μέσω υποκλοπών μηνυμάτων του Ultra, είχε προειδο­ ποιηθεί για την άφιξη του σώματος του Χάουσερ. Ο Μοντγκόμερυ ξεκίνησε έτσι τη δική του επίθεση, την επιχεί­ ρηση Epsom, για να εξαναγκάσει τον Ρόμελ να εμπλέξει τα τεθω­ ρακισμένα των SS, αντί να τα κρατήσει σε εφεδρεία για να εκτελέσει αντεπίθεση. Η Epsom περιλάμβανε μία επίθεση από το VIII Σώμα του στρατηγού Ρίτσαρντ Ο’Κόννορ, δυτικά της Καέν, που είχε στόχο την προώθηση νοτιανατολικά διαμέσου της κοιλάδας Οντόν, ώστε να απειλήσει την Καέν από το Νότο. Η πρόοδος που πέτυχαν οι δυνάμεις του Ο ’ Κόννορ, ανάγκασε τον Ρόμελ να συ­ γκεντρώσει το σώμα του Χάουσερ, στις 29 Ιουνίου, για να προε­ τοιμάσει μία αντεπίθεση. Ωστόσο, καθώς συγκροτούνταν το σώμα του Χάουσερ, συγκεντρωμένα πυρά από τα συμμαχικά πλοία και το πυροβολικό συνέτριψαν τις δύο μεραρχίες των SS, που μεταξύ των άλ\ων έχασαν 19 Panther. Η επίθεση του σώματος του Χάου­ σερ ξεκίνησε την επομένη, αλλά έκανε μικρή πρόοδο. Μετά την αποτυχία της αντεπίθεσης, η γερμανική στρατηγική προέβλεπε πλέον τον περιορισμό του συμμαχικού προγεφυροψατος, σε μία προσπάθεια να μην επιτρέψουν στους Συμμάχους να αποκτήσουν το στρατηγικό βάθος που θα ήταν απαραίτητο για κι­ νητικές επιχειρήσεις. Στις 10 Ιουλίου, οι γερμανικές δυνάμεις

στά στις αλ\επάλληλες επιθέσεις των Συμμάχων, ώστε να στερή­ σουν από τους τελευταίους επαρκή χώρο για ελιγμούς. Στις 12 Ιουνίου, όμως, βρετανικά άρματα διέσπασαν τη γερμανική αμυ­ ντική γραμμή των τεθωρακισμένων, μπροστά στην Καέν. Ωστόσο, ενώ η 7η Τεθωρακισμένη Μεραρχία των Βρετανών προήλαυνε νότια την επομένη, μία γερμανική απάντηση στο Βιγιέ Μποκάζ συνέτριψε την αιχμή του βρετανικού δόρατος. Μία δωδεκάδα άρματα T iger της 101 Επιλαρχίας Βαρέων Αρμάτων των SS, υπό τον SS-Obersturmfuhrer (υπολοχαγός) Μίκαελ Βίτμαν, άφησαν 40 βρετανικά οχήματα να φλέγονται στο πε­ δίο της μάχης. Αυτή η επιτυχία επέτρεψε στους Γερμανούς να ανασχηματίσουν τις τσακισμένες θέσεις τους δυτικά και βόρεια

εγκατέλειψαν τις θέσεις τους βορείως της Καέν και συγκεντρώθη­ καν στα νότια, επανδροίνοντας ένα ισχυρό αμυντικό σύστημα, που προστάτευε την ύπαιθρο νότια της κορυφογραμμής του Μπουρζεμπού. Μέχρι τις 18 Ιουλίου, η ομάδα στρατιών Β είχε εγκαταστήσει ένα εκτεταμένο αμυντικό σύστημα, που περιλάμβανε πέντε γραμμές άμυνας. Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η Σ Η G O O D W O O D

Στις 18 Ιουλίου 1944, ο Μοντγκόμερυ ξεκίνησε την Goodwood. Ηταν μία επίθεση σχεδιασμένη (όσιε να υπερφαλάγγιση της Καέν από τα ανατολικά, με τη τριών τεθωρακισμένων μεραρχιών του V III Σώματος

επιχείρηση πετύχει την χρήση των του Ο’Κόν77

PANTHER

νορ. Χωρίς να το γνωρίζουν οι Σύμμαχοι, αυτές οι δυνάμεις επιτέ­ θηκαν στο βαθύτερο γερμανικό αμυντικό σύστημα που είχαν δη­ μιουργήσει οι Γερμανοί στη Νορμανδία. Πριν από τη χερσαία επίθεση, μαζικό πυρ πυροβολικού και εναέριες επιθέσεις κονιορ­ τοποίησαν την πρώτη γερμανική γραμμή άμυνας και έτσι η βρε­ τανική 11η Τεθωρακισμένη Μεραρχία κατάφερε να προωθηθεί ταχύτατα, το πρώτο πρωινό. Ωστόσο, οι προπαρασκευαστικές συμμαχικές επιθέσεις ίσα που είχαν ακουμπήσει τις βαθύτερες γερμανικές θέσεις στο Μπουρζεμπού, συμπεριλαμβανομένων των 49 Panther της 1ης Μεραρχίας SS Leibstandarte. Το ίδιο απόγευμα, καθώς η 11η Τεθωρακισμέ­ νη προωθούνταν, τοπικές γερμανικές εφεδρείες αρμάτων εκτόξευ­ σαν μικρής κλίμακας αντεπιθέσεις, για να κερδίσουν χρόνο, κα­ θώς ίλες Panther των SS συγκεντρώνονταν στην πίσω πλαγιά της κορυφογραμμής Μπουρζεμπού για μία μαζική αντεπίθεση. Αυτή η επιχείρηση, που εκτοξεύτηκε την ίδια βραδιά, αποδεκάτισε την αιχμή της βρετανικής επίθεσης. Παρότι η Goodwood συνεχίστη­ κε μέχρι τις 20 Ιουλίου, τα γερμανικά Panther και Tiger είχαν κα­ ταφέρει να ανακόψουν τη συμμαχική προέλαση, ήδη από τη νύ­ χτα της 18ης προς τη 19η Ιουλίου. Ο Ι Α Μ Ε Ρ ΙΚ Α Ν Ο Ι Π Ε Ρ Ν Ο Υ Ν

Καθώς ο Μοντγκόμερυ προχωρούσε την Goodwood, οι Αμερικα­ νοί ξεκίνησαν τα δικά τους σχέδια για μία μεγάλη επίθεση, την επιχείρηση Cobra, που θα εκμεταλλευόταν το ότι οι γερμανικές δυνάμεις είχαν απορροφηθεί στην περιοχή της Καέν, εξαιτίας της βρετανικής επίθεσης. Στις 26 Ιουλίου, ο στρατηγός Μπράντλεϊ ξε­ κίνησε την Cobra, με συγκεντρωμένες στρατηγικής επιθέσεις βομ­ βαρδισμούς, οι οποίοι προκάλεσαν μεγάλες απώλειες στην ήδη αποδεκατισμένη Μεραρχία Lehr. Μέχρι το βράδυ της 27ης Ιουλί­ ου, η Lehr διέθετε μόλις πέντε Panther σε λειτουργία. Μέσα στις πρώτες 48 ώρες της Cobra, οι Αμερικανοί διέρρηξαν τις γερμανι­ κές άμυνες και προήλασαν νότια. Ενας άνδρας που έπαιξε σημαντικό ρόλο στις απελπισμένες προσπάθειες που κατέβαλε η Μεραρχία SS Das Reich για να ανα­ κόψει αυτήν την προέλαση, ήταν ο Ερνστ Μπάρκμαν, που είχε ήδη 10 επιτυχείς καταστροφές αρμάτων στο ενεργητικό του στη Νορμανδία. Στις 26 Ιουλίου, το Panther του Μπάρκμαν ενεπλάκη σε πολλές πεισματικές αναμετρήσεις με αμερικανικά Sherman, πριν το όχημά του ακινητοποιηθεί από μηχανική βλάβη. Οι Γερ­ μανοί μηχανικοί επιδιόρθωσαν το άρμα κατά τη διάρκεια της νύ­ χτας και την επομένη ο Μπάρκμαν με το Panther του επανέλαβε τις επιθέσεις του στους Αμερικανούς. Ωστόσο, η αμερικανική πρόοδος κατά τη διάρκεια της ημέρας είχε ως αποτέλεσμα ο Μπάρκμαν να αποκοπεί από το υπόλοιπο της 4ης Επιλαρχίας. Ο υπαξιωματικός των SS συνέχισε να μάχεται και να εμπλέκει μόνος του αμερικανικές δυνάμεις, πετυχαίνοντας να καταστρέψει ακόμη οκτώ εχθρικά οχήματα μέσα σε μία μόνο μέρα, προτού μία σημα­ ντική ζημιά - που προκλήθηκε μετά από αλλεπάλληλα χτυπήματα των Συμμάχων - τον αναγκάσει να αποσυρθεί νότια με το κατε­ στραμμένο άρμα του. Παρά τις μεμονωμένες επιτυχίες, όπως αυτές του Μπάρκμαν, η ακόμη ισχυρή Μεραρχία SS Das Reich απέτυχε παταγωδώς να ανακόψει τη συμμαχική προώθηση. Μία αιτία για αυτήν τη φτω­ χή απόδοση ήταν η κατάρρευση του γερμανικού συστήματος εφο­ 78

Δύο Panther Ausf. Α εξουδετερωμένα στα μποκάζ της Νορμανδίας. Σε αυτές τις θαμνώδεις περιοχές της Νορμανδίας, η σύγκρουση των τανκ λάμβανε χώρα σε πολύ μικρές αποστάσεις.

διασμού. Από την ημέρα της απόβασης, το συμμαχικό σχέδιο ενα­ έριου αποκλεισμού είχε τσακίσει το γερμανικό σύστημα μεταφο­ ρών στη Νορμανδία, υποβιβάζοντας σημαντικά τη δυνατότητα των Γερμανών να προμηθεύουν τις μονάδες της πρώτης γραμμής με καύσιμα και πυρομαχικά. Συνακόλουθα, ήδη στις 26 Ιουλίου, τα γερμανικά αποθέματα πυρομαχικών και καυσίμων στον τομέα όπου εκδηλώθηκε η Cobra, ήταν πάρα πολύ χαμηλά. Αυτές οι ελ­ λείψεις ανάγκασαν τη 2η Μεραρχία SS να εγκαταλείψει δύο ίλες αρμάτων Panther και την εμπόδισαν να εφαρμόσει τις κινητικές τακτικές αντεπιθέσεων, που είχαν αποδειχτεί αποτελεσματικές ενάντια στην Goodwood. Μέχρι τις 29 Ιουλίου, οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν προωθη­ θεί 48 χιλιόμετρα προς την Αβράνς, στις ρίζες της χερσονήσου της Νορμανδίας, μπροστά στην υπό κατάρρευση γερμανική αντίστα­ ση. Ακόμη και η ηρωική αντίσταση που προέβαλε ο Ερνστ Μπάρ­ κμαν, ολοκληρώθηκε αυτήν τη μέρα, αφού αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το φλεγόμενο Panther του και να περάσει τις επόμενες τρεις ημέρες, προσπαθώντας, μαχόμενος πεζή, να ξεφύγει από την αμερικανική περικύκλωση. Καταλαμβάνοντας την Αβράνς, στις 29 Ιουλίου, οι Αμερικανοί είχαν τη δυνατότητα να ξεχυθούν στη Νορμανδία προς κάθε κα­ τεύθυνση. Σε αυτό το ρήγμα διοχέτευσαν τις τεθωρακισμένες με­ ραρχίες της 3ης Στρατιάς του στρατηγού Πάττον. Αυτές οι δυνά­ μεις μπόρεσαν ταχύτατα, αντιμετωπίζοντας ελάχιστη γερμανική αντίσταση, να προωθηθούν βαθύτερα στην καρδιά της Γαλλίας.

Β'

ΠΑΓΚΟΣΜ ΙΟΣ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΑΠΟ

ΤΗ

Ν Ο ΡΜ ΑΝ Δ ΙΑ

ΣΤΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1944-45

Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η Σ Η B L U E C O A T

Αφού οι Αμερικανοί είχαν καταφέρει να διασπάσσυν τις γερμανικε'ς άμυνες με την Cobra, βρετανικές δυνάμεις ανέλαβαν τη διεύ­ ρυνση αυτού του ρήγματος στο γερμανικό μέτωπο, με την επιχεί­ ρηση Bluecoat. Η βρετανική επίθεση είχε κατεύθυνση νότια από το Κομόν, προς το Βιρέ και το Βασί, και οι καταπονημένες γερ­ μανικές μονάδες στην περιοχή οπισθοχώρησαν, καθώς δεν μπο­ ρούσαν να συγκρατήσουν τη βρετανική προώθηση. Ωστόσο, στις 30 Ιουλίου, οι Γερμανοί πέτυχαν μία αξιοσημείωτη τακτική νίκη, όταν μία ίλη από Jagdpanther που μόλις είχαν φθάσει στο μέτωπο, μπήκε στη μάχη της Δύσης για πρώτη φορά. Κατά την ημέρα της απόβασης, η 654η Επιλαρχία Βαρέων Αντιαρματικών, που είχε αναπτυχθεί κοντά στο Π αρίσι, ήταν απασχολημένη με την εξοικείωση των πληρωμάτων, που είχαν μόλις λάβει τα νέα του Jagdpanther. Μέχρι το τέλος Ιουλίου του 1944, μόνο μία ίλη από αυτά τα οχήματα ήταν διαθέσιμη για δρά­ ση και έτσι η μονάδα διατέθηκε για την ανάσχεση της επίθεσης Bluecoat. Στις 30 Ιουλίου, η 2η Ιλη της 654 ανέκοψε την ορμή της βρετα­ νικής προέλασης. Αυτό το πρωινό, η 15η (Σκωτσέζικη) Μεραρχία των Βρετανών και η 6η Ταξιαρχία Αρμάτων της Φρουράς διέσπαΕνα κατεστραμμένο Panther μπλεγμένο με ένα τηλεφωνικό καλώδιο, επιθεωρείται από έναν στρατιώτη των Συμμάχων. Τα βαθιά χαντάκια και οι ψηλές Βατουλιές είναι τυπικά χαρακτηριστικά του νορμανδικού τοπίου.

79

PANTHER

Τεθωρακισμένοι γρεναδιέροι προετοιμάζονται ενόψη μίας συμμαχικής επίθεσης στη Νορμανδία, ενώ ένα Panther τους καλύπτει. Τα Panther σπάνια παρέμεναν τόσο εκτεθειμένα σε από αέρος επίθεση για πολλή ώρα.

σαν τη γερμανική αμυντική γραμμή και προίοθήθηκαν προς το λόφο 309. Εκεί, τρία Jagdpanther, καλυμμένα σε παραλλαγμένες θέσεις, έστησαν ενέδρα σε μία επιλαρχία αρμάτων Churchill. Σε μία σύντομη ανταλ\αγή πυρός, τα γερμανικά οχήματα κατέστρεψαν 11 Churchill, πριν δριμύτατα βρετανικά πυρά τα αναγκάσουν να α ποχω ρήσ ουν, α φ ήνοντας μάλισ τα τα δυο α π ό τα τρ ία Jagdpanther στο πεδίο με σοβαρές βλάβες. Παρά αυτές τις τοπι­ κές επιτυχίες για τους Γερμανούς, τα βρετανικά άρματα συνέχι­ σαν να προωθούνται νότια, έως ότου κατέλαβαν το Βιρέ, στις αρ­ χές Αυγούστου. Μ Ο ΡΤΕΝ

Καθώς τα αμερικανικά άρματα ξεχύνονταν προς όλες τις κατευ­ θύνσεις μετά την κατάληψη της Αβράνς, η μόνη ρεαλιστική απά­ ντηση που θα μπορούσαν να δώσουν οι Γερμανοί, ήταν μία γενική υποχώρηση πίσω από τη γραμμή του ποταμού Σάιν. Αντ' αυτού, ο Χίτλερ έδωσε την εντολή στις δυνάμεις του να εκτελέσουν αντεπί­ θεση, την επιχείρηση Lüttich, από την περιοχή Μορτέν. Σε αυτήν την αντεπίθεση, το XLVII Σώμα Panzer θα προωθούνταν προς την Αβράνς, ώστε να περικυκλώσει και να καταστρέψει τη μία δω­ δεκάδα αμερικανικών μεραρχιών που είχαν ήδη προχωρήσει πέ­ ρα από αυτή την περιοχή. Ο γερμανικός στρατός συγκέντρωσε τα υπολείμματα έξι μηχα80

Β'

ΠΑΓΚΟΣΜ ΙΟΣ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΑΠΟ

νοκίνητων μεραρχιών σε μία τεθωρακισμένη δύναμη, που διέθετε 250 άρματα, μεταξύ των οποίων 95 Panther. Η δύναμη αυτή έλαβε επίσης επαρκή αποθέματα καυσίμου για μερικές μέρες συνεχούς επιθετικής δραστηριότητας, αν και γι’ αυ­ τό χρειάστηκε να σταματήσει η τροφοδοσία των υπόλοιπων μονά­ δων στο μέτωπο της Νορμανδίας. Τη νύχτα της 6ης προς 7η Αυγούστου 1944, τα 185 Panzer IV και Panther του XLVII Σώματος εξόρμησαν προς την κατεύθυνση της Αβράνς. Ωστόσο, καθώς οι αμερικανικές Εφεδρείες έφθαναν στην περιοχή, η επίθεση ανακόπηκε, με τρομερές απώλειες, ιδιαίτερα για τις ίλες των Panther. Η αναπόφευκτη αποτυχία της επίθεσης του Μορτέν κατέστησε την ήδη δύσκολη θέση των Γερμανών απελπιστική, καθώς απλώς ώθησε πολλά από τα εναπομείναντα γερμανικά άρματα βαθιά μέ­ σα σε έναν μεγάλο συμμαχικό θύλακα που σχηματιζόταν στην πε­ ριοχή Μορτέν-Αρζεντάν. Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η Σ Η T O T A L IZ E

Παρά την αποτυχία τους στο Μορτέν, τα γερμανικά Panther εί­ χαν κάποιες επιτυχίες στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τη συμμαχική επίθεση, νότια της Καέν. Νωρίς τον Αύγουστο, το II Καναδικό Σώμα του στρατηγού Σίμοντς εφάρμοζε την επιχείρηση Totalize, μία προσπάθεια να προω θηθεί νότια της περιοχής Μπουρζεμπού, για να ενωθεί με τους Αμερικανούς, που είχαν ξε­ χυθεί από το ρήγμα της Αβράνς και προωθούνταν βόρεια προς το Αρζεντάν. Ηταν φανερό σιους Γερμανούς ότι αν η επιχείρηση Totalize πε­ τύχαινε το στόχο της, περί τις 20 γερμανικές μεραρχίες θα περι-

ΤΗ

Ν Ο ΡΜ ΑΝ Δ ΙΑ

ΣΤΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1944-45

κυκλώνονταν στην περιοχή του Φαλαίζ. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, συντηρούσαν πανίσχυρες άμυνες γύρω από την Καέν. Τις πρώτες ώρες της 8ης Αυγούστου, καναδικά άρματα προωθήθηκαν νότια μετά από προπαρασκευή βαρέων βομβαρδιστικών. Παρά την ταχύτατη διάσπαση των αρχικοτν γερμανικών αμυντικών γραμμών, ο Σίμοντς σταμάτησε τις δυνάμεις του, για να περιμέ­ νουν έναν δεύτερο γύρο βομβαρδισμού των γερμανικών θέσεων. Αυτό επέτρεψε στους αμυνόμενους Γερμανούς να αναδιοργανώ­ σουν τις θέσεις τους. Ως μέρος αυτής της επόμενης φάσης της επί­ θεσης, ένα καναδικό συγκρότημα μάχης, ονόματι δύναμη Γουόρθινγκτον, προωθήθηκε για να καταλάβει το λόφο 195. Ωστόσο, η δύναμη χάθηκε, τη νύχτα της 8 προς 9 Αυγούστου, και την αυγή, δύο μικρά αποσπάσματα αρμάτων SS, “χτισμένα” γύρω από έναν πυρήνα μόλις 15 Panther, επιτέθηκαν και αποδεκάτισαν την απομονωμένη καναδική δύναμη. Μάλιστα, μέχρι το βράδυ της 9ης Αυγούσιου, οι Γερμανοί είχαν κατάφέρει, χρησιμοποιιόντας τα αποδυναμωμένα τεθωρακισμένα συγκροτήματά τους, να ανακόψουν την επιχείρηση Totalize. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια μίας περιόδου τεσσάρων ημερών, ξεκινώντας την 14η Αυγούστου, οι Γερμανοί υποχώρησαν μαχόμενοι, αντιμετωπίζο­ ντας την επιχείρηση Tractable, τη δεύτερη καναδική απόπειρα για κατάληψη του Φαλαίζ. Ενα Panther επί του οποίου διακρίνεται καθαρά η επίστρωση από αντιμαγνητική πάστα Zimmerit. Αυτή η πρακτική εγκαταλείφ8ηκε αργότερα στον πόλεμο, όταν οι Γερμανοί δεν είχαν τη δυνατότητα να περιμένουν όσες μέρες ήταν αναγκαίες για να στεγνώσει η πάστα.

81

PANTHER

Δύο γενιές Panzer εξουδετερωμένες στη Νορμανδία. Σε πρώτο πλάνο, το άρμα που το Panther σχεδιάστηκε για να αντικαταστήσει, το Panzer IV , Ο ι πιο πλατιές ερπύστριες του Panther είναι ευδιάκριτες.

Ο

Θ Υ Λ Α Κ Α Σ Τ Ο Υ Φ Α Λ Α ΙΖ

Οι Καναδοί δεν κατέλαβαν το Φαλαίζ παρά μόνο στις 18 Αυγού­ στου. Μέχρι τότε, τα υπολείμματα των 20 γερμανικών μεραρχιών οπισθοχωρούσαν προς τα ανατολικά, σε μία προσπάθεια να απο­ φύγουν το κλείσιμο των συμμαχικών λαβίδων στο Τρουν. Οταν οι καναδικές και αμερικανικές δυνάμεις έκλεισαν το θύλακα του Φα­ λαίζ, οι Γερμανοί έστειλαν τα λίγα εναπομείναντα Panther του II Σώματος SS Panzer εξωτερικά του θύλακα, με στόχο να δημιουρ­ γήσουν ένα άνοιγμα, για να το χρησιμοποιήσουν οι παγιδευμένες γερμανικές δυνάμεις. Την ίδια ώρα, αυτοσχέδια συγκροτήματα μάχης προσπαθούσαν να δραπετεύσουν, πολεμώντας από το θύ­ λακα. Οι Σύμμαχοι κατόρθωσαν να κρατήσουν σταθερό τον κλοιό γύρω από τους Γερμανούς και μόλις μερικές δωδεκάδες μικρές ομάδες κατόρθωσαν να διαφύγουν από την κόλαση, που αργότε­ ρα έγινε γνωστή ως "η κόλαση του Φαλαίζ". Συνολικά, μόλις 35.000 από τους 100.000 Γερμανούς που είχαν παγιδευτεί στην περιοχή του Φαλαίζ, κατόρθωσαν να αποφύγουν την περικύκλω­ ση και την καταστροφή. Ελάχιστος ήταν και ο βαρύς οπλισμός που διασώθηκε. Η SS Das Reich, για παράδειγμα, απέτυχε να βγάλει από το θύλακα έστω κι ένα επιχειρησιακό Panther. Στις 23 Αυγούστου, οι Σύμμαχοι είχαν ξεπεράσει και τους τελευταίους θύ­ 82

λακες αντίστασης στο Φαλαίζ και τώρα τα καταπονημένα υπο­ λείμματα της Ομάδας Στρατιών Β αντιμετώπιζαν την προοπτική να παγιδευτούν σε έναν ακόμη μεγαλύτερο συμμαχικό θύλακα, μπροστά από τον ποταμό Σέιν. Για να αποφύγουν την επανάληψη του Φαλαίζ, οι Γερμανοί άρχισαν έναν αγώνα δρόμου υποχωρώ­ ντας - μέρα και νύχτα - για να περάσουν τον ποταμό, πριν κατα­ φέρουν να τον περάσουν οι Σύμμαχοι. Ενα μεγάλο μέρος από τις τρεις δωδεκάδες των Panther που είχαν γλιτώσει από το θύλακα του Φαλαίζ, είτε καταστράφηκαν από συμμαχικές αεροπορικές επιδρομές είτε εγκαταλείφθηκαν εξαιτίας έλλειψης καυσίμου. Με­ ρικά από τα ελάχιστα Panther που έφθασαν στον ποταμό, απέτυχαν να περάσουν απέναντι, παρά τις απελπισμένες προσπάθειες των Γερμανών υπό πυκνό συμμαχικό πυρ. Δύο Jagdpanther της 2ης Ιλης της 654ης Επιλαρχίας ήταν τυχε­ ρά, αφού μπόρεοαν να ξεπεράσουν αυτές τις δυσκολίες και να πε­ ράσουν τον Σέιν, στο ύψος του Ελμπέφ. Μέχρι οι Σύμμαχοι να πε­ ράσουν τον Σέιν, η δύναμη των αρμάτων της Westheer είχε περιο­ ριστεί στα 60 οχήματα, μεταξύ των οποίων μόλις 15 Panther. Οι τεθωρακισμένες δυνάμεις της Westheer είχαν πάψει να υπάρχουν ως οργανωμένη δύναμη και τίποτε δεν μπορούσε πλέον να σταμα­ τήσει τους Συμμάχους, καθώς διέτρεχαν τη Γαλλία και το Βέλγιο, προς τη γερμανική μεθόριο. Μόνο η υπερέκταση των συμμαχικών γραμμών εφοδιασμού επέτρεψε στους Γερμανούς να αποφύγουν μία ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή στη Δύση, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1944.

Β'

Π ΑΓΚΟ ΣΜ ΙΟ Σ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΑΠΟ

ΤΗ

Ν Ο ΡΜ ΑΝ Δ ΙΑ

ΣΤΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1944-45

Γερμανικά άρματα στη γαλλική ύπαιθρο, προσπαθώντας να αποφύγουν μία εναέρια επίθεση των Συμμάχων. Αρματα που παρέμεναν τόσο εκτεθειμένα, σύντομα γίνονταν θύματα των συμμαχικών μαχητικώνβομβαρθιστικών.

Γερμανικά άρματα, συμπεριλαμβανομένων Panther, κατεστραμμένα στη Γαλλία. Από τα σημάδια της καταστροφής και τα διαλυμένα δέντρα φαίνεται ότι έπεσαν θύματα κάποιου είδους Βομβαρδισμού.

V --

83

PANTHER

01 ΑΡΔΕΝΝΕΣ

Αλλη μία πασίγνωστη γερμανική επιχείρηση στη Δΰση, όπου τα Panther ε'παιξαν κύριο ρόλο, ήταν η λεγάμενη "μάχη της εξε'χουσας", η γερμανική αντεπίθεση που εκτελέστηκε τον Δεκε'μβριο του 1944. Τον Σεπτέμβριο του 1944, όταν η συμμαχική επίθεση τελ­ ματώθηκε, ο Χίτλερ αποφάσισε να εκτοξεύσει μία γερμανική αντεπίθεση στις Αρδέννες, στα μέσα Δεκεμβρίου, με την οποία παρά τη δύσκολη κατάσταση στο πεδίο της μάχης - οι Γερμανοί

Panther κα8ώς προωθούνται κατά τη γερμανική χειμερινή εκστρατεία στις Αρδέννες, το 1944. Τα άρματα που βλέπουμε, πιθανότατα ανήκαν στην 6η Στρατιά Panzer.

84

θα μπορούσαν να ανακτήσουν τη στρατηγική πρωτοβουλία στη Δΰση και να καταλάβουν το σημαντικό λιμάνι του Αντβέρπ. Οι Γερμανοί ανέθεσαν στην Ομάδα Στρατιών Β του στρατάρχη Μόντελ την αντεπίθεση, με αιχμή του δόρατος την 6η Τεθωρακισμέ­ νη Στρατιά του SS-Oberstgruppnfuhrer Ντίτριχ και την 5η Στρα­ τιά Panzer του στρατηγού Χάσο φον Μαντόιφελ. Οι Γερμανοί σκόπευαν να επιτεθούν στο λοφώδες, διασπασμένο και πυκνά δα­ σωμένο έδαφος των Αρδεννών, καθώς η ακαταλίηλότητά του για επιθετικές επιχειρήσεις είχε οδηγήσει τους Αμερικανούς να το καλύψουν μόνο με τέσσερις μεραρχίες. Παρότι ο Χίτλερ απαίτησε οι δυνάμεις του Μόντελ να προωθηθούν 53 χιλιόμετρα βορειοδυ­ τικά και να καταλάβουν το Αντβέρπ, αποκόπτοντας τις μεραρχίες

Β'

ΠΑΓΚΟ ΣΜ ΙΟ Σ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΑΠΟ

του Μοντγκόμερυ από τις αμερικανικές δυνάμεις που είχαν ανα­ πτυχθεί νοτιότερα, όλοι οι Γερμανοί διοικητές επε'μεναν ότι οι δυ­ νάμεις τους ήταν πολΰ μικρές για να πετύχσυν έναν τόσο φιλόδοξο στόχο. Ιδιαίτερα η βάση της λογιστικής υποστήριξης για μία τέ­ τοια επίθεση παρέμενε τραγικά ανεπαρκής, με τους Γερμανούς να έχουν τρομακτικές ελλείψεις κυρίως σε καύσιμα. Πραγματικά, το σχέδιο επίθεσης των Γερμανών πρσέβλεπε ότι τα γερμανικά άρματα θα καταλάμβαναν τα συμμαχικά αποθέματα καυσίμων, για να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν την επίθεσή τους. Συ­ νολικά, οι Γερμανοί διέθεταν περίπου 950 θωρακισμένα οχήματα μ ά χ η ς, π ερ ιλ α μ β α ν ό μ εν ω ν π ερ ίπ ο υ 340 P a n th e r κ αι 49 Jagdpanther. Η αιχμή της 6ης Στρατιάς Panzer του Ντίτριχ ήταν το I Σώ μα SS P an ze r, που είχε ως ε π ικ εφ α λ ή ς τω ν SSG ruppenfuhrer Πράις. Περιλάμβανε τις 1η και 12η Μεραρχίες Panzer SS, Leibstandarte και Hitlerjugend και, επιπροσθέτως, η διοίκηση του Ντίτριχ διέθετε το II Σώμα Panzer SS, που παρέτασ­ σε τις μεραρχίες 2η SS και 9η SS, Das Reich και Hohenstaufen. Στο Νότο, η 5η Στρατιά Panzer του Χάσο φον Μαντόιφελ είχε ως αιχμή το LVIII Σώμα Panzer, με την 116η Μεραρχία Panzer και το XXXXVII Σώμα Panzer του στρατηγού Χάινριχ φον Λούτβιτς, που παρέτασσε τη 2η Μεραρχία Panzer και τη Lehr. Παρά τις απελπισμένες προσπάθειες των Γερμανών να ανασυ­ γκροτήσουν αυτές τις μεραρχίες Panzer, που θα λειτουργούσαν ως η αιχμή του γερμανικού δόρατος, στις 16 Δεκεμβρίου 1944, όλες τους παρέμεναν με μειωμένη δύναμη. Αντί να διαθέτουν το συνηθισμένο τεθωρακισμένο σύνταγμα με δύο επιλαρχίες, με περίπου 140 άρματα, οι πέντε από αυτές τις μεραρχίες διέθεταν μόλις μία οργανική επιλαρχία αρμάτων, με

ΤΗ

Ν Ο ΡΜ ΑΝ Δ ΙΑ

ΙΤΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1944-45

ένα μείγμα από 66 Panzer IV μαζί με δύο ίλες Panther, η καθεμία από τις οποίες αποτελούνταν από 14 άρματα συν τέσσερα άρματα διοίκησης, κάτι που σημαίνει ότι τα Panther που θα διατίθεντο στην αιχμή ήταν μόλις 62. Για να αναπληρώσουν την έλλειψη της δεύτερης επιλαρχίας, οι Γερμανοί προσκόλ\ησαν σε καθεμία από αυτές τις μεραρχίες από μία ανεξάρτητη τεθωρακισμένη επιλαρχία, εξοπλισμένη με StuG III, Jagdpanzer IV ή Jagdpanther. Για παράδειγμα, στη μεραρχία Panzer Lehr οι Γερμανοί προσκόλλησαν την 559η Βαριά Επιλαρχία Καταστροφέων Αρμάτων. Οι υπόλοιπες δύο μεραρχίες, η SS Das Reich και η 116, διατη­ ρούσαν την τυπική οργάνωση του 1944. Τα τεθωρακισμένα συντάγματά τους διέθεταν από μία επιλαρχία από Panzer IV και πυ­ ροβόλα εφόδου και μία επιλαρχία που διέθετε 56 Panther και τέσσερις παραλ\αγές Panther διοίκησης. Καμία από τις μεραρ­ χίες, ωστόσο, που μετείχαν στην επίθεση, δεν είχε φθάσει στην επιχειρησιακή οροφή της. Στη θεωρία αυτές οι επτά μεραρχίες Panzer - βάσει του οργανογράμματος τους - θα έπρεπε να παρα­ τάσσουν 490 άρματα, αλλά στην πραγματικότητα, εξαιτίας των ελλείψεων, είχαν διαθέσιμα μόλις 340. Η 2η Μεραρχία Panzer, για παράδειγμα, παρέτασσε μόλις 28 Panther, από τα 60 που προέβλεπε το οργανόγραμμά της. Επιπρόσθετα, οι Γερμανοί διέθεταν ακόμη 49 Jagdpanther, το 1/7 του συνολικού αριθμού των μονάδων του συγκεκριμένου τύπου που παρήχθησαν. Αυτοί οι βαρείς καταστροφείς αρμάτων παραΕνα εντελώς κατεστραμμένο Panther που χρησιμοποιείται από τους Συμμάχους ως στόχος για σκοποβολή. Ο ι τρύπες εισόδου των βλημάτων φαίνονται καθαρά στην μπροστινή Βωράκιση.

;τ

μ

« L J .

*Τ ~ % . « , , ' '*· ' ·'·*.-

' ·» 'Ύ-λ ν~ .. ^

, iy*f*^, ,■·%

■+

.,·,.· «*·

■

*•4-Vf'’-C* *«ζ*·Λ ·*■ Λ "* W*

85

PANTHER

τάσσονταν ως η μία από τις τρεις ίλες των ανεξάρτητων βαριών επιλαρχιών καταστροφέων αρμάτων. Οι Γερμανοί παρέταξαν έξι τέτοιες επιλαρχίες στις Αρδέννες είτε ως ανεξάρτητες μονάδες είτε ως αντικαταστάτες των ανύπαρκτων δεύτερων επιλαρχιών αρμά­ των συγκεκριμένων μεραρχιών Panzer. Οπως όλες οι γερμανικές δυνάμεις που εμπλέκονταν στις Αρδέννες, αυτές οι έξι επιλαρχίες βρίσκονταν πολύ κάτω από τη θεωρητική οροφή τους: από μία

Οι Γερμανοί είχαν περιορισμένα κέρδη από αυτή την επιχείρη­ ση και όταν απώλεσαν το στοιχείο του αιφνιδιασμού, οι δυνάμεις του Σκορτσένι υπέφεραν βαριές απώλειες, συμπεριλαμβανομένων των 12 Panther. Νωρίς την 16η Δεκεμβρίου 1944, η 6η Στρατιά Panzer του Ντίτριχ ξεκίνησε την επίθεσή της από την ανατολική πλευρά της κορυφογραμμής του Ελσενμποργκ και προωθήθηκε βορειοδυτικά, μέσω των γεφυρών του ποταμού Μεύση, νότια της Λιέγης. Στην αιχμή της προώθησης του Ντίτριχ βρισκόταν το Kampfgruppe Πάιπερ, ένα ενισχυμένο τεθωρακισμένο σύνταγμα της Μ ερα ρ χία ς SS L eib stan d a rte. Υπό την ηγεσία του SSO bersturm bavnfuhrer Γιόακιμ Π άιπερ, το συγκρότημα μάχης παρέτασσε άρματα Panzer IV και Panther και αποστολή του

δύναμη 84 Jagdpanther, μόλις τα 49 ήταν διαθέσιμα και έλαβαν μέρος στην επίθεση. Για να βελτιώσουν τις πιθανότητες επιτυχίας

ήταν να προωθηθεί ταχύτατα προς το Αντβέρπ, πριν προλάβουν να αντιδράσουν οι Σύμμαχοι.

τους, οι Γερμανοί υιοθέτησαν ειδικά μέτρα για την αντεπίθεσή τους. Πρώτον, γνωρίζοντας καλά ότι η αεροπορική υπεροχή των Συμμάχων εξουδετέρωνε την τακτική κινητικότητά τους, επιτέθη­ καν μόνο όταν έφθασε η περίοδος κακοκαιρίας που είχε προβλεφθεί, κάτι που ανάγκασε τα συμμαχικά αεροσκάφη σε παθητικό ρόλο. Δεύτερον, ανέλαβαν μία ειδική αποστολή που είχε ως στόχο να ενισχύσει τη δυναμική της επίθεσής τους ο Χίτλερ διέταξε τον SS-Standartenfuhrer Οττο Σκορτσένι και την 150 Ταξια ρχία Panzer του να σκορπίσουν σύγχυση στις συμμαχικές γραμμές. Οι μονάδες του Σκορτσένι, κάποιοι ντυμένοι με στολές Αμερικανών στρατονόμων, διείσδυσαν πίσω από τις αμερικανικές θέσεις, για να παραπλανήσουν τους Αμερικανούς και να τους οδηγήσουν σε λάθος κατευθύνσεις, ενώ 12 Panther, έξυπνα "μεταμφιεσμένα", ώστε να μοιάζουν με αμερικανικούς καταστροφείς αρμάτων Μ10, επιτέθηκαν σε αμερικανικές δυνάμεις.

Πίσω από τη δύναμη του Πάιπερ, προωθούνταν μία επιλαρχία των SS με 30 King Tiger. Αυτά τα κολοσσιαία άρματα δεν ταίρια­ ζαν με το σχέδιο του Π άιπερ να προελάσει γρήγορα μέσα από στενές διαβάσεις και σε δύσκολο έδαφος και σύντομα έμειναν πί­ σω από την αιχμή των Panther του Πάιπερ. Κατά τις 17 έως 19 Δεκεμβρίου, τα Panther και Panzer IV του Πάιπερ προωθήθηκαν 40 χιλιόμετρα, έως το Στουμόν. Αλλά, σε αυτό το σημεία, η προέλαση ανακόπηκε από συμμαχικές εφεδρεί­ ες και, μέχρι το απόγευμα της 20ής Δεκεμβρίου, κάποια από τα δυσκίνητα King Tiger είχαν καταφέρει να ενωθούν με τα Panther, που τοίρα ήταν στάσιμα. Την 20ή Δεκεμβρίου, με την πρόοδο του Πάιπερ να έχει σταματήσει, οι Γερμανοί αναζήτησαν νέους άξο­ νες προέλασης, για να διατηρήσουν την ορμή της επίθεσης. Ο Ν τίτριχ εμπιστεύθηκε αυτήν την αποστολή στη Μ εραρχία SS Hitlerjugend, την οποία διέταξε να διαλύσει τις συμμαχικές θέ­

Μ ία συμμαχική επιδρομή βομβαρδισμού σε αυτόν το σιδηροδρομικό σταθμό έχει ηροκαλέσει μεγάλες ζημιές στους πύργους Panther που ήταν έτοιμοι να παραδοθούν. Τέτοιες επιθέσεις προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα στη γερμανική πολεμική προσπάθεια.

86

Β'

ΠΑΓΚΟΣΜ ΙΟΣ

ΠΟΛΕΜΟΣ,

ΑΠΟ

σεις στο Ντομ Μπούτγκενμπαχ. Η SS Hitlerjugend διέθεσε τους 33 καταστροφείς αρμάτων που παρέτασσε η προσκολλημένη 569η Επιλαρχία Βαρέων Καταστροφέων Αρμάτων, η οποία αντι­ καθιστούσε την ανύπαρκτη δεύτερη επιλαρχία τεθωρακισμένων της μεραρχίας. Περίπου 25 Jagdpanzer IV/70 και 8 Jagdpanther προμηθέυσαν κάλυψη πυρός για τις φρενιασμένες επιθέσεις που εκτελούσ α ν οι φ α ν α τικ ο ί μ η χ α ν ο κ ίν η το ι π ε ζ ικ ά ρ ιο ι της H itlerju g en d ενάντια στις συμμαχικές θέσεις και στο Ντομ Μποΰτγκενμπαχ. Παρότι αυτή η επίθεση ήταν επιτυχημένη, η SS Hitlerjugend απέτυχε στη συνέχεια να διατηρήσει την ορμή της αποτελματωμένης βόρειας επίθεσης. Στις 21 Δεκεμβρίου, όταν οι συμμαχικές αντεπιθέσεις είχαν περικυκλώσει τις δυνάμεις του Πάιπερ στο Λα Γκλάιζ και τις είχαν αποκόψει από την τροφοδοσία τους, η δύναμη του Πάιπερ είχε περιοριστεί στα 40 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, περιλαμβανομένων 15 Panther και 7 King Tiger. Τη νύχτα της 23ης προς 24η Δεκεμβρίου, η δύναμη του Πάιπερ είχε μείνει από καύσιμα και πυρομαχικά και δοκίμασε να δραπετεύσει από την περικύκλωση πεζή. Η δύναμη εγκατέλειψε τα 35 τανκς που της απέμεναν, συ­ μπεριλαμβανομένων 14 Panther, και τα κατέστρεψε, για να μην πέσουν λειτουργικά στα χέρια των Συμμάχων. Μετά την κατα­ στροφή της δύναμης του Πάιπερ, η βόρεια επίθεση, την οποία εί­ χε αναλάβει η καλά εξοπλισμένη και κυριαρχούμενη από τα SS, 6η Στρατιά Panzer, αποδείχτηκε μία πανάκριβη αποτυχία. Στο Νότο, η 5η Στρατιά Panzer του στρατηγού Μαντόιφελ επί­ σης ξεκίνησε την επίθεσή της, την αυγή της 16ης Δεκεμβρίου 1944. Παρά την αποφασισμένη αμερικανική αντίσταση στο Σαιν Βιτ, και τα δύο τεθωρακισμένα σώματα της στρατιάς προωθήθηκαν 32 χιλιόμετρα προς Χουφαλίζ και Μπαστόν μέσα στις πρώτες 48 ώρες. Κατά την 18η Δεκεμβρίου, τα άρματα Panzer IV και Panther παρέκαμπταν την Μπαστόν και συνέχιζαν δυτικά, προς τις γέφυρες του Μεύση, κοντά στη Ντινάν. Την ίδια ημέρα, η αιχ­ μή της επίθεσης της Μεραρχίας Panzer Lehr, αποτελούμενη από Panther, έφθανε στην Μπαστόν και, μέχρι την 21η Δεκεμβρίου, οι γερμανικές δυνάμεις είχαν περικυκλώσει την αμερικανική φρου­ ρά. Η ημέρα της 23ης Δεκεμβρίου ήταν η καλύτερη για τη γερμα­ νική επίθεση, όταν τα Panther της Lehr έφθασαν κοντά στις γέφυ­ ρες του Μεύση. Ωστόσο, έχοντας αποτύχει να καταλάβουν επαρ­ κή συμμαχικά αποθέματα καυσίμων, τα Panther έμειναν από καύσιμο και η επίθεση τελματώθηκε. Στις 23 Δεκεμβρίου, οι αμερικανικές δυνάμεις επιτέθηκαν βο­ ρειοδυτικά ενάντια στις θέσεις του Μαντόιφελ, για να ανακουφί­ σουν τις δυνάμεις που είχαν περικυκλωθεί στην Μπαστόν, όπου έφθασαν στις 26 Δεκεμβρίου. Πλέον οι Γερμανοί διοικητές είχαν κατανοήσει ότι η συνέχιση της επίθεσης δεν είχε νόημα, αλλά ο Χίτλερ επέμενε ότι την Πρωτοχρονιά του 1945 η στρατιά του Μαντόιφελ - ενισχυμένη με το I Σοόμα SS Panzer - θα έπρεπε να αναλάβει μία τελευταία επίθεση γύρω από την Μπαστόν, ώστε να κερδίσει τη νίκη εκεί που φαίνεται ότι είχε παραδοθεί στην ήττα. Για να διευκολύνει αυτήν την ανανεωμένη επίθεση, ο Χίτλερ έδωσε οδηγίες στη Westheer να εκτοξεύσει μία παραπλανητική επίθεση στην Αλσατία-Λορένη, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Στην επιχείρηση Βόρειος Ανεμος, έξι γερμανικές μεραρχίες προήλασαν νότια προς το Στρασβούργο, για να συναντήσουν τη νότια λαβίδα που ξεκίνησε από το θύλακα του Κόλμαρ, μία πε­

ΤΗ

Ν Ο ΡΜ ΑΝ ΔΙΑ

ΣΤΗ

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

1944-45

ριοχή ελεγχόμενη από τους Γερμανούς, που έφθανε στη δυτική πλευρά του Ρήνου, σε γαλλικό έδαφος. Μία από τις τεθωρακισμέ­ νες αιχμές αυτής της επίθεσης αποτελούνταν από 8 Jagdpanther και 15 Jagdpanzer IV της 654ης Βαριάς Επιλαρχίας Καταστρο­ φέων Αρμάτων. Στα τέλη Δεκεμβρίου του 1944, οι Γερμανοί ανέ­ πτυξαν αυτές τις δυνάμεις από την εφεδρεία πίσω από το μέτωπο των Αρδεννών, στον τομέα της Λορένης. Σκόπευαν τα δύο σκέλη της λαβίδας που εμπλέκονταν στην επιχείρηση Βόρειος Ανεμος, να συναντηθούν στο Στρασβούργο, ελπίζοντας ότι η απειλή στη γαλλική πόλη, που είχε μεγάλη συμβολική σημασία, θα επέβαλε μία α ναδιάταξη των συμμαχικώ ν δυνάμεω ν μ ακριά από τις Αρδέννες και εγγύτερα στην Αλσατία-Λορένη. Τα οκτώ επιχειρησιακά Jag d p an th er της 654ης Επιλαρχίας ηγήθηκαν της επίθεσης που ανέλαβε το νότιο σκέλος της γερμανι­ κής λαβίδας και κατά τη διάρκειά της έχασαν τα μισά από αυτά τα Jagdpanther. Αυτοί οι βαριοί καταστροφείς αρμάτων πολύ σπάνια υπέκυπταν στα πυρά των Συμμάχων, εξαιτίας της χαμηλής σιλουέτας τους και της επικλινούς θω ράκισής τους. Αλλά τα Jagdpanther παρέμεναν ευπαθή σε χτύπημα στις ερπύστριες και, φυσικά, στη μηχανική βλάβη. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης οι Γερμανοί έχασαν ένα Jagdpanther από μηχανική βλάβη, ενώ ένα ακόμη εγκαταλείφθηκε μετά από ζημιά στην ερπύστρια. Ακόμη στο Βόλφγκαντσεν, στις 6 Φ εβρουάριου 1945, η επιλαρχία απώλεσε ένα ακόμη Jagdpanther, όταν γαλλικές δυνάμεις κατέστρεψαν και τις δύο ερπύστριές του. Το γερμανικό όχημα είχε λάβει θέση ενεδρεύοντας σε ένα μικρό δάσος, αλλά, τελικά, έπεσε το ίδιο θύμα ξαφνικής επίθεσης από γαλλικά Sherman της 1ης Γαλλικής Στρατιάς. Δύο φάλαγγες από Sherman επιτέθηκαν στο Jagdpanther από κάθε πλευρά και κατέστρεψαν και τις δύο ερπύστριές του, αναγκάζο­ ντας το πλήρωμα να το εγκαταλείψει. Ενα τέταρτο Jagdpanther εγκαταλείφθηκε μετά από μηχανική βλάβη, αλλά ένα τεθωρακι­ σμένο όχημα περισυλλογής Bergepanther κατόρθωσε να το ρυ­ μουλκήσει μέχρι ένα γερμανικό συνεργείο, όπου στη συνέχεια θα επιδιορθωνόταν. Συνολικά, η επιχείρηση απέτυχε να καταλάβει το Στρασβούργο και κατόρθωσε να τραβήξει μόνο ελάχιστες αμερι­ κανικές μονάδες μακριά από τις Αρδέννες. Εξαιτίας της αποτυχίας της επιχείρησης Βόρειος Ανεμος, η επί­ θεση των Γερμανών στην περιοχή, όταν άρχισε ξανά, πέτυχε μόνο μικρά οφέλη, μπροστά στην αυξανόμενη δύναμη των Συμμάχων. Στις 3 Ιανουαρίου, οι Σύμμαχοι επιτέθηκαν κατά της 5ης Στρα­ τιάς Panzer και, στη διάρκεια των επόμενων δύο βδομάδων, στα­ διακά ώθησαν τους Γερμανούς ξανά πίσω στις θέσεις εκκίνησής τους. Σε έναν μήνα μαχών στις Αρδέννες, οι δυνάμεις του Μόντελ έχασαν 600 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης, συμπεριλαμβανομέ­ νων 190 Panther και 120.000 ανδρών, και η Γερμανία δεν είχε τη δυνατότητα να αντικαταστήσει αυτές τις απώλειες. Πλέον μόνο καταπονημένα υπολείμματα έστεκαν ανάμεσα στους Συμμάχους και την επιτυχημένη διάβαση του Ρήνου, μέσα στην καρδιά του Ράιχ. Με όσα γνωρίζουμε σήμερα, είναι ξεκάθα­ ρο ότι η γερμανική επίθεση στις Αρδέννες ήταν ένα μάταιο ρίσκο που σπατάλησε τις τελευταίες τεθωρακισμένες εφεδρείες της Γερ­ μανίας. Η αποτυχία της επιχείρησης απλώς σιγούρεψε ότι η Γερ­ μανία, μετά από λίγους μήνες μαχών, θα υπέκυπτε στους Συμμά­ χους. 87

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

Παραλλαγές του Panther Η εμπειρία που αποκτή9ηκε με μεγάλο τίμημα για τους Γερμανούς από τη μάχη του Κουρσκ με το νέο Panther Ausf. D, τους έπεισε ότι με την τότε διαμόρφωσή του το όχημα ήταν ακατάλληλο για τη μάχη. Α υτό οδήγησε στην ανάληψη ενός εκτεταμένου προγράμματος αλλαγών. Ωστόσο, η Βασική σχεδίαση - πυροβόλο, σκάφος και πύργος - καθώς και κατανομή δωράκισης παρέμειναν τα ίδια.

To Panther Ausf. Α ήχαν η πρώτη παραλλαγή. Οι διαφοροποιή­ σεις περιελάμβαναν έναν νέο χυτό πυργίσκο κυβερνήτη (που ανα­ βάθμισε τόσο την προστασία του κυβερνήτη όσο και το πεδίο όρα­ σής του) και πρόσθετες πλάγιες ποδιές (Shurzen) πάχους 5χιλ., για να προστατεύουν το όχημα από τα βλήματα κοίλου γεμίσματος. Αυτό το όχημα διακρινόταν από τον προκάτοχό του από τη σφαι­ ρική φωλιά πολυβόλου, που έδινε στο όπλο ένα ευρύτερο πεδίο πυρός. Αλλες σχεδιαστικές αλλαγές περιλάμβαναν ενισχυμένους εδαφικούς τροχούς, για να αντιμετωπίσουν την υπερφόρτωση της ανάρτησης, καθώς και ένα βελτιωμένο σύστημα μετάδοσης και κι­ βώτιο ταχυτήτων. Την ίδια ώρα, η εισαγωγή επιπρόσθετων αγω­ γών αέρα και η εγκατάλειψη του υδατοστεγούς καλύμματος μείω­ σαν τη ροπή του Panther στην ανάφλεξη του κινητήρα, που είχε προκαλέσει τόσες φορές την αχρήστευση αρμάτων στο Κουρσκ. Αυτές οι αλλαγές ανέβασαν το βάρος του οχήματος στους 43,3 τό­ νους. Τελικά, από τον Σεπτέμβριο του 1943, οι Γερμανοί άρχισαν να εφαρμόζουν την αντιμαγνητική πάστα Zimmerit στο άρμα, για να το προστατεύσουν από τις μαγνητικές αντιαρματικές νάρκες. Η παραγωγή του Ausf. Α ξεκίνησε μέσα στο καλοκαίρι του 1943 και συνεχίστηκε μέχρι το καλοκαίρι του 1944. Συνολικά, οι γερμανικές εταιρείες Diamler-Benz, Henschell, MAN και ΜΝΗ κατασκεύα­ σαν 1.768 Panther Ausf. Α, μεταξύ 1943 και 1944, πετυχαίνοντας έναν μέσο όρο 150 οχημάτων ανά μήνα. Το φθινόπωρο του 1943, καθώς μεγάλοι αριθμοί Panther Ausf. Α άρχισαν να μπαίνουν σε υπηρεσία, ο Χίτλερ αποφάσισε ότι κά­ θε μ ε ρ α ρ χ ία P an zer θα λά μ βανε μ ία ολόκληρη επ ιλ α ρ χ ία Μ ία φάλαγγα από εντυπωσιακά Jagdpanther κινείται επί μίας πεδιάδας, πιθανότατα κατά τη διάρκεια εκπαιδευτικής άσκησης. Σε αυτήν την άποψη βλέπουμε καθαρά το πυροβόλο των 88 χιλ., που ήταν ένας πανίσχυρος καταστροφέας αρμάτων.

89

PANTHER

Ενα Bergepanther, θωρακισμένο όχημα περισυλλογής. Ενας αριθμός αυτών των οχημάτων κατασκευάστηκε από τη Henschel, προκειμένου να κρατά τις τεθωρακισμένες μεραρχίες σε ετοιμότητα στα τελευταία στάδια του πολέμου.

Panther, για να αντικαταστήσουν την επιλαρχία που ήταν εξοπλι­ σμένη με Panzer III. Θεωρητικά, αυτή η επιλαρχία Panther θα παρε'τασσε 76 άρματα του τΰπου: τέσσερις ίλες η καθεμία με 17 οχήματα του κοινού τΰπου και μία ίλη επιτελείου με ακόμη 8 άρ­ ματα, συμπεριλαμβανομένων 3 οχημάτων της παραλλαγής διοί­ κησης. Επιπροσθέτως, ο λόχος του επιτελείου της μεραρχίας θα διε'θετε ακόμη 3 Panther διοίκησης, ανεβάζοντας το σΰνολο των Panther σε κάθε τεθωρακισμένη μεραρχία στα 79, συμπεριλαμ­ βανομένων 6 Panther διοίκησης. Κατά το 1943 και το 1944, οι γερμανικές τεθωρακισμένες μεραρχίες επέστρεψαν τη μία από τις επιλαρχίες Panzer τους στη Γερμανία, όπου επανεξοπλίστηκε με Panther Ausf. Α και ξεκίνησε εκτεταμένες δοκιμές πεδίου, πριν επιστρέψει στο μητρικό σχηματισμό της. Η 1η Μεραρχία Panzer ήταν η πρώτη που επανεξοπλίστηκε με αυτόν τον τρόπο, ενώ η πρώ τη από τις μ ερα ρ χίες των W affen SS που έλαβε τα νέα Panther, ήταν η 2η SS Panzer Das Reich. Μέχρι τον Ιανουάριο του 1944, περί τις 15 μεραρχίες Panzer διέθεταν από μία επιλαρχία εξοπλισμένη με Panther Ausf. Α, μία θεωρητική δΰναμη 1.150 αρμάτων. Παρότι μία νεότερη έκδοση, η Ausf. G, αντικατέστησε την Α, η τελευταία θα παρέμενε η αιχμή της γερμανικής αντίστα­ σης ενάντια στους Συμμάχους μέχρι το τέλος του πολέμου. PANTHER Ε Κ Δ Ο Σ Η G

Νωρίς το 1944, η γερμανική ανώτατη διοίκηση άρχισε να ανησυ­ χεί για τις καθυστερήσεις που σημειώνονταν στο αναπτυξιακό πρόγραμμα για τον αντικαταστάτη του Panther, το Panther II. Ο Χίτλερ έδωσε εντολή οι αλλαγές που ήδη είχαν αναπτυχθεί για το Panther II, να ενσωματωθούν σε μία νέα έκδοση του υπάρχοντος Panther, που θα προσδιοριζόταν ως Ausf. G. Το πρώτο από αυτά τα άρματα βγήκε από τις γερμανικές γραμμές παραγωγής τον Φε­ 90

βρουάριο του 1944. Οι τέσσερις εταιρείες που ήταν αναμεμειγμένες στην παραγωγή Panther, σταδιακά εγκατέλειψαν την παραγω­ γή του Ausf. Α, για να κατασκευάσουν τα νέα Ausf. G και αργότε­ ρα μία πέμπτη εταιρεία, η Demag, αναμείχθηκε επίσης. Η μαζι­ κή παραγωγή του Ausf. G ξεκίνησε την άνοιξη του 1944 και συνε­ χίστηκε μέχρι το τέλος του πολέμου. Αυτές οι εταιρείες κατασκεύ­ ασαν 3.740 Panther Ausf. G μεταξύ 1944 και 1945, με την παρα­ γωγή να κορυφώνεται τον Αΰγουστο του 1944, πριν οι ελ\είψεις σε πρώτες ΰλες και οι συμμαχικοί βομβαρδισμοί περιορίσουν την παραγωγή στα 25 οχήματα το μήνα, την άνοιξη του 1945. To Panther Ausf. G περιλάμβανε μία δραστική ανασχεδίαση του σκάφους που εισήγαγε επικλινείς αντί για κάθετες πλάκες στα χαμηλότερα τμήματά του στις πλευρές και την αύξηση της κλίσης της θωράκισης στο υπόλοιπο άρμα. Επιπρόσθετα, η θωράκιση στο πάνω μέρος αυξήθηκε από τα 40 στα 50χιλ. Αυτή η ανασχεδιασμένη θωράκιση είχε καλύτερες δυνατότητες εποστρακισμοΰ βλημάτων, απλοποίησε την παραγωγή και αΰξησε το διαθέσιμο αποθηκευτικό χώρο, με αποτέλεσμα η αναχορηγία για τον κΰριο οπλισμό του άρματος να αυξηθεί από 79 σε 82 βλήματα. Ο πρώ­ τος σχηματισμός των SS που έλαβε μεγάλους αριθμούς από τη νέα παραλλαγή, ήταν η 5η Μεραρχία Panzer SS Wiking. Στην άνοιξη του 1944, και οι δυο επιλαρχίες της μεραρχίας επανεξοπλίστηκαν εξ ολοκλήρου με 160 Panther Ausf. G, καθώς βρίσκονταν για ανα­ συγκρότηση στην Πολωνία. Τον Ιοΰλιο του 1944, η αναγεννημένη Wiking είχε σταλεί ξανά στο μέτωπο στην Ανατολή, σε μία απελ­ πισμένη προσπάθεια να σταματήσει την ταχΰτατη προέλαση των Σοβιετικών, που ήταν απόρροια της μεγάλης επίθεσης Μπαγκρατιόν, στη Λευκορωσία. Από τον Μάιο του 1944, κι άλλες μεραρχίες της Wehrmacht και των Waffen SS προοδευτικά άρχισαν να επανεξοπλίζονται με Panther Ausf. G, κυρίως ως αντικαταστάτες των Ausf. Α που είχαν χάσει. To Ausf. G συνέχισε να αποτελεί την πρωτοπορία των γερ­ μανικών αμυντικών προσπαθειών μέχρι τις τελευταίες βδομάδες του πολέμου. Σε εκείνο το σημείο, η ανάπτυξη του Panther II είχε

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

TOY

PANTHER

προχωρήσει σημαντικά, αλλά η δυσμενής κατάσταση στα πεδία των μαχών απαγόρευσε την έναρξη της παραγωγής του. Αντίθετα, οι γερμανικές εταιρείες εισήγαγαν κάποια από τα χαρακτηριστι­ κά του Panther II - όπως οι καθ’ ολοκληρίαν ατσάλινοι εδαφικοί τροχοί - σε κάποια Ausf. G που παρήχθησαν τις τελευταίες βδο­ μάδες. P A N T H E R Δ ΙΟ Ι Κ Η Σ Η Σ

Παράλληλα με το τυπικό άρμα μάχης, οι γερμανικές εταιρείες πα­ ρήγαγαν επίσης μία παραλ\αγή Panther διοίκησης, που είχε λάβει τον προσδιορισμό Sdkfz 167. Συνολικά 500 Panther διοίκησης κα­ τασκευάστηκαν μεταξύ των αρχών του 1943 και του Μαρτίου του 1945. Αυτά τα οχήματα αποδείχτηκαν ανώτερα των παλιότερων γερμανικών αρμάτων διοίκησης, καθώς συνέχιζαν να φέρουν τον κύριο οπλισμό τους. Οι γερμανικές τεθωρακισμένες μεραρχίες, το 1944, διέθεταν έξι Panther διοίκησης η καθεμία, παρότι στην πραγματικότητα οι αριθμοί που παρατάσσονταν, ήταν μικρότεροι από τη θεωρητική υπηρεσιακή οροφή. Το Panther διοίκησης διέ­ θετε δυο τύπους πανίσχυρων συστημάτων επικοινωνιών: τον τυπικό ασύρματο Fu 5 στον πύργο με μία κεραία μήκους 2 μέτρων, διαθέ­ τοντας μία ακτίνα λήψης/μετάδοσης περί τα 8 χιλιόμετρα. Παράλ­ ληλα, το άρμα διέθετε στο σκάφος τον ισχυρό ασύρματο μακράς ακτίνας Fu 8, υποστηριζόμενο από μία αστεροειδή κεραία 1,3 μέ­ τρων, που βρισκόταν τοποθετημένη στο πίσω μέρος και του έδινε ακτίνα δράσης έως και 65 χιλιόμετρα. Αρχικά, η μετατροπή των Panther σε οχήματα διοίκησης μπορούσε να γίνει μόνο στα εξειδικευμένα γερμανικά εργοστάσια που κατασκεύαζαν το άρμα, αλλά από τον Ιούλιο του 1944, όλα τα νέα Panther διέθεταν χαρακτηρι­ στικά που επέτρεπαν τη μετατροπή τους στην παραλλαγή διοίκη­ σης από τα συνεργεία των μεραρχιών επί τόπου στο πεδίο της μά­ χης. Αυτή η εξέλιξη ήρε τα προβλήματα που είχαν οι Γερμανοί στο να αντικαταστήσουν τα κατεστραμμένα οχήματα διοίκησης, αλλά δεν κατάφεραν να καλΰψουν πλήρως τις ελλείψεις. Οΰτε καν τα Waffen SS που είχαν προτεραιότητα στη λήψη νέου υλικού δεν κατάφερναν πάντα να διαθέτουν πλήρες απόσπασμα Panther διοίκη­ σης. Στην απόβαση της Νορμανδίας, για παράδειγμα, η 12η Με­ ραρχία Panzer των SS Hiderjugend διέθετε μόλις 4 τέτοια οχήμα­ τα. Γενικά, το Panther διοίκησης αποδείχτηκε ιδιαίτερα χρήσιμο, όχι μόνο επειδή κράτησε τον κΰριο οπλισμό του, αλλά και επειδή έμοιαζε πολΰ στο τυπικό Panther παραγωγής και ο εχθρός δυσκο­ λευόταν να ξεχωρίσει και να στοχεΰσει αυτά τα πολΰτιμα στο πεδίο της μάχης άρματα. Ο Χ Η Μ Α Α Ν Α Κ Τ Η Σ Η Σ BERGEPANTHER

Η πρώτη γερμανική εμπειρία στην ανάκτηση από το πεδίο της μά­ χης Panther Ausf. D, που είχαν υποστεί βλάβη ή είχαν βληθεί στη μάχη του Κουρσκ, κατέστησε σαφές ότι ήταν απαραίτητο ένα πα­ νίσχυρο ερπυστριοφόρο όχημα περισυλλογής. Η προφανής επιλο­ γή για βάση ενός τέτοιου οχήματος ήταν το υπάρχον σκάφος του Panther, ωστόσο, αρχικά η βιασΰνη να βγει το Ausf. D από τις γραμμές παραγωγής και να μπει στο πεδίο της μάχης καθυστέρη­ σε το σχεδίασμά ενός τέτοιου οχήματος. Παρά τις καθυστερήσεις, η εταιρεία MAN, τον Ιοΰνιο του 1943, διέθεσε 12 Panther Ausf. D (χωρίς τους πΰργους) για χρήση ως οχήματα έλξης με τις δΰο επιλαρχίες Panther που θα ήταν στην αιχμή του δόρατος της επίθε­

Τα μέλη του πληρώματος εντός ενός Jagdpanther, ο κύριος οπλισμός του οποίου με τον όγκο του καθιστούσε το εσωτερικό μάλλον στενάχωρο. Η θυρίδα φάρτωσης και διαφυγής φαίνεται καθαρά, όπως και οι θήκες με πυρομαχικά των 88χιλ.

σης του Κουρσκ. Στη συνέχεια, η Henschel σχεδίασε και κατα­ σκεύασε περίπου 70 Bergepanther οχήματα περισυλλογής, τον Ιοΰλιο και τον Αΰγουστο του 1943. Αυτό το όχημα χρησιμοποιούσε το σκάφος του Panther, αλλά αντί για πΰργο έφερε ένα βίντσι με ελκτική δύναμη 40 τόνων, που έπαιρνε ενέργεια από το ηλεκτρικά σΰστημα, το οποίο στο τυπικό άρμα παραγωγής κινούσε τον πΰρ­ γο. Το πλήρωμα προστατευόταν στοιχειωδώς από μία υπερκατα­ σκευή από ξΰλο και ατσάλι, η οποία διέθετε και ένα κάλυμμα από καραβόπανο. Μία βαριά γαιολεπίδα ήταν προσαρμοσμένη στο πί­ σω μέρος του οχήματος, για να βοηθήσει στην εξισορρόπηση του οχήματος. Το Bergepanther αποδείχτηκε ένα ιδιαίτερα αποτελε­ σματικό όχημα περισυλ\ογής, όχι μόνο επειδή ήταν αρκετά ισχυ­ ρό, ώστε να είναι σε θέση να ανακτήσει ακόμη και το βαρύτερο άρμα Tiger. Το θωρακισμένο σκάφος του συνέβαλλε στην προστα­ σία του πληρώματος από πυρά των αντιπάλων, γιατί καθώς ο πό­ λεμος προχωρούσε, οι Γερμανοί ήταν όλο και περισσότερο ανα­ γκασμένοι να περισυλλέγουν τα οχήματά τους κάτω από άμεσα εχθρικά πυρά. Συνολικά, η MAN και η Henschel κατασκεύασαν περί τα 350 Bergepanther, αρκετά για να εξοπλίσουν κάθε τεθω­ ρακισμένη επιλαρχία με τουλάχιστον δύο οχήματα περισυλλογής. Ν Υ Χ Τ Ε Ρ ΙΝ Ο P A N T H E R

Στις αρχές του 1944, οι Γερμανοί εξόπλισαν έναν μικρό αριθμό Panther με ένα προβολέα υπερύθρων Ubu (κουκουβάγια) των 300χιλ. και έναν μετατροπέα εικόνων. Ωστόσο, αυτά τα φώτα εί­ χαν ακτίνα δράσης μόλις 600 μέτρων, που επί της ουσίας δεν επέ­ τρεπε την εκμετάλλευση του κυρίου πλεονεκτήματος του Panther, του εξαιρετικού μακράς ακτίνας πυροβόλου των 75χιλ. Μέσα στην ίδια χρονιά, οι Γερμανοί εφάρμοσαν έναν ισχυρότερο προβολέα 91

PANTHER

υπέρυθρων σε ένα ημιερπυστριοφόρο, ίο οποίο θα αναπτυσσόταν κοντά στο νυχτερινό Panther, για να του προσφέρει καλύτερο φω­ τισμό και ορατότητα. Αυτά τα δύο οχήματα μαζί με ένα τρίτο, σχη­ μάτιζαν μία ομάδα μάχης που έγινε γνωστή ως "Τσιχλογέρακο". Το τρίτο όχημα ήταν ένα ημιερπυστριοφόρο μεταφοράς προσωπι­ κού, στο οποίο επέβαινε μία διμοιρία τεθωρακισμένων γρεναδιέ­ ρων, εξοπλισμένων με τυφέκια εφόδου με διόπτρες νυχτερινής όρασης. Θεωρητικά, μία ομάδα "Τσιχλογέρακο" ήταν σε θέση να εμπλέξει κατά τη διάρκεια της νύχτας στόχους σε απόσταση έως 2.500 μέτρα. Στα μέσα του 1944, μία ίλη της 116 Μ εραρχίας Panzer επανεξοπλίστηκε με νυχτερινά Panther, αλλά δεν είναι ξε­ κάθαρο αν αυτά πολέμησαν. Το αυτό συμβαίνει και με μία ομάδα "Τσιχλογέρακο", που αναπτύχθηκε στην Ουγγαρία, τον Ιανουάριο του 1945, για την επιχείρηση Ξύπνημα της Ανοιξης, που είχε ως στόχο να άρει την πολιορκία της Βουδαπέστης. Ωστόσο, στις 21 Απριλίου 1945, δύο νυχτερινά Panther που ήταν μέρος της αυτο­ σχέδιας μεραρχίας Panzer Clausewitz, κατέλαβαν τις θέσεις αμερι­ κανικών αντιαρματικών κοντά στο κανάλι Βέζερ-Ελμπε, στη μόνη επιβεβαιωμένη δράση μίας ομάδας "Τσιχλογέρακο" στον πόλεμο. Μερικά ακόμη πιο προηγμένα νυχτερινά Panther, που ονομάζο­ νταν "Λύση Β", μετατράπηκαν στις τελευταίες βδομάδας του πολέ­ μου, από παλιά Ausf. Α και D. Σε αυτά τα οχήματα, αντίθετα με τις εκδόσεις που χρησιμοποιήθηκαν στις ομάδες "Τσιχλογέρακο", τό­ σο ο διοικητής όσο και ο πυροβολητής είχαν δυνατότητα νυχτερι­ νής όρασης. Τον Απρίλιο του 1945, η μεραρχία Panzer Clauzewitz παρέλαβε πέντε άρματα Panther "Λύση Β" και αυτά μπήκαν στη μάχη, για πρώτη και τελευταία φορά, κοντά στο Ούλτσεν. Πριν υποκύψουν στις συμμαχικές επιθέσεις, αυτά τα άρματα κατόρθω­ σαν να καταστρέφουν αρκετά υποδείγματα του νέου βρετανικού άρματος Comet. Τ Ε Θ Ω Ρ Α Κ ΙΣ Μ Ε Ν Ο Ο Χ Η Μ Α Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Η Σ P A N T H E R

Ακόμη μία πολύ σπάνια παραλλαγή του Panther παραγωγής ήταν το Panzerbeobachtungspanther. Ηταν ένα τεθωρακισμένο όχημα διόΤο πλήρωμα ενός Jagdpanther εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να καθίσει στο άνω μέρος του άρματος. Τα χοντρά καλώδια έλξης που χρησιμοποιούνταν σε περίπτωση ανάγκης, για να τραβηχτεί το άρμα από κάποιο όχημα περισυλλογής, διακρίνονται πάνω από τις πλάγιες ποδιές Shurzen.

92

πτευσης, που ήταν σχεδιασμένο να υπηρετεί με τη μοίρα αυτοκινού­ μενων πυροβόλων που διέθετε κάθε τεθωρακισμένη μεραρχία. Αυτή η μοίρα εξοπλιζόταν με μέσα αυτοκινούμενα πυροβόλα Wespe, βασι­ σμένα στο σκάφος του Panzer II, και βαριά αυτοκινούμενα πυροβό­ λα Hummel, βασισμένα σε ένα υβριδικό σκάφος των Panzer III κι IV. Ο τακτικός ρόλος του Panther παρατήρησης ήταν να παρατηρεί τους εχθρικούς στόχους - συχνά κάτω από βαριά πυρά - και να υπο­ λογίζει τις αποστάσεις και τροχιές. Στη συνέχεια, τα στοιχεία στόχευσης θα μεταδίδονταν στα Wespe και στα Hummel που ακολουθού­ σαν, ώστε να εμπλέξουν τους εχθρικούς στόχους. Το 1944, το Panzerbeobachtungspanther παρήχθη σε μικρούς αριθμούς, πιθανόν 41 οχήματα. Ενα ή δύο τέτοια οχήματα στέλνο­ νταν σε προνομιούχες μεραρχίες Panzer, συνήθως επίλεκτες μεραρ­ χίες της Wehrmacht, όπως η Grossdeutschland ή των Waffen-SS. Για παράδειγμα, το Δεκέμβριο του 1944, η 12η Μεραρχία Panzer SS Hitlerjugend παρέτασσε 5 Panzerbeobachtungspanther, περίπου το 12% του συνολικού αριθμού τέτοιων οχημάτων που κατασκευάστη­ καν ποτέ. Λιγότερο προνομιούχες μεραρχίες προφανώς ουδέποτε έλαβαν κάποιο τέτοιο όχημα. Το πρωτότυπο Panzerbeobachtungspanther ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια του θέρους του 1943, κατασκευασμένο πάνω στο σκάφος μίας προχωρημένης σχεδίασης του Ausf. D. Οι κύριες εκδόσεις πα­ ραγωγής εμφανίστηκαν από τον Ιανουάριο του 1944 και αρχικά ήταν βασισμένες στο σκάφος του Ausf. Α και στη συνέχεια του Ausf. G. Το Panzerbeobachtungspanther αποτελούσε ένα πολύ καλύτερο όχημα παρατήρησης απ’ ό,τι αυτά που βασίζονταν στο Panzer III, αφού διατηρούσε τον κύριο οπλισμό του και σε αυτήν την παραλλα­ γή. Επιπροσθέτως, τα 41 άρματα αυτού του είδους διέθεταν προχω­ ρημένα όργανα παρατήρησης και ο παρατηρητής είχε στη διάθεσή του δύο ψηλά περισκόπια, αντί για μία τέτοια συσκευή που είχαν τα παλιότερα Artillerie-Panzerbeobachtungswagen (Sdkfz 143) και το Panzerbeobachtungswagen IV. Πέρα από τα δίδυμα περισκόπιά του, το Panther παρατήρησης διέθετε επίσης ένα πανίσχυρο στερεοσκο­ πικό αποστασιόμετρο μέσα στον πύργο. Το Panzerbeobachtungspanther ήταν το πιο αποτελεσματικό γερ­ μανικό άρμα παρατήρησης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το όχημα διέθετε πολύ καλή βαλλιστική προστασία, όπως άλλωστε και το άρ­ μα από το οποίο προήλθε. Επίσης, διατηρούσε τον κύριο οπλισμό του Panther, το ισχυρό πυροβόλο των 75χιλ. και 70 διαμετρημάτων,

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

που συνέβαλε στην παραπέρα αύξηση της επιβιωσιμότητάς του στο πεδίο της μάχης. Τα εξεζητημένα όργανα παρατήρησης και επικοι­ νωνιών που είχε, του έδιναν τη δυνατότητα για πιο ακριβείς παρατη­ ρήσεις και κατάδειξη στόχων. Το μόνο πρόβλημα που υπονόμευσε την πραγματική επίδρασή του στο πεδίο της μάχης, ήταν το ότι κα­ τασκευάστηκε σε τόσο μικρούς αριθμούς, κάτι που το κατέστησε μήλον της Εριδος για τους επικεφαλής των μονάδων αυτοκινουμένων πυροβόλων των τεθωρακισμένων μονάδων. JAG DPANTHER

Στα μέσα του 1943, η γερμανική ανώτατη διοίκηση έδωσε εντο­ λή στην εταιρεία MIAG να αναπτύξει ένα πρωτότυπο ενός βαρέ­ ος καταστροφέα αρμάτων, βασισμένου στο σκάφος του Panther. Οι προδιαγραφές του οχήματος απαιτούσαν να έχει τη δυνατό­ τητα να φέρει το πανίσχυρο πυροβόλο PaK των 88χιλ. και 71 διαμετρημάτων και να έχει επικλινή υπερκατασκευή. Μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου του 1943, η MIAG είχε δημιουργήσει ένα πρω­ τότυπο Jagdpanther, βασισμένο στο Panther Ausf. Α. Οι Γερμα­ νοί αποφάσισαν να προχωρήσουν στην παραγωγή του, διότι εί­ χαν απόλυτη ανάγκη από μία αποτελεσματική πλατφόρμα για το θανάσιμο πυροβόλο των 88χιλ. και 71 διαμετρημάτων. Αυτο­ σχέδιοι καταστροφείς αρμάτων, βασισμένοι στο υβριδικό σκά­ φος των Panzer III/IV που έφεραν το πυροβόλο των 88χιλ., όπως το Nashorn, αποδείχτηκαν ανεπαρκείς. Αυτό το σκάφος μπορούσε να υποστηρίξει το πυροβόλο μόνο αν η θωράκιση της υπερκατασκευής ήταν πολύ λεπτή, διότι διαφορετικά δεν άντεχε το βάρος. Οπότε αυτά τα οχήματα δεν ήταν δυνατό να αντιμετω­ πίσουν την αυξημένη αποτελεσματικότητα των αντιαρματικών βλημάτων. Γι’ αυτό το λόγο, η παραγωγή του Nashorn τερματί­ στηκε στις αρχές του 1944 για χάρη του Jagdpanther. Τα πρώτα Jagdpanther - βασισμένα στο σκάφος του νεότερου Panther Ausf. G - βγήκαν από τις γραμμές παραγωγής της MIAG τον Φεβρουάριο του 1944. Αυτό το όχημα είχε βάρος 45,5 τόνων και διέθετε σχετικά βαριά θωράκιση, 80χιλ. μπροστά και 50χιλ. στο πλάι. Ωστόσο, η προστασία που προσέφερε αυτή η θωράκι­ ση, ήταν αυξημένη, διότι αυτές οι πλάκες θωράκισης είχαν τοπο­ θετηθεί επικλινώς (μεταξύ 35 και 60 μοιρών) για μεγιστοποίηση της δυνατότητας εποστρακισμού βλημάτων. Επίσης, αυτές οι επι­ κλινείς επιφάνειες συνέβαλαν στη χαμηλή σιλουέτα του άρματος,

TOY

PANTHER

κάτι που αύξανε ακόμη περισσότερο την επιβιωσιμότητά του στο πεδίο της μάχης. Ο κύριος οπλισμός του οχήματος, το PaK 88 χιλ. 43/3 L71, μπορούσε να στραφεί μόλις 11 μοίρες δεξιά ή αριστε­ ρά. Για εμπλοκή στόχων σε μεγαλύτερη γωνία, ολόκληρο το όχη­ μα θα έπρεπε να περιστραφεί και αυτό ήταν το μόνιμο πρόβλημα όλων των καταστροφέων αρμάτων περιορισμένης περιστροφής. Επιπροσθέτως, το Jagdpanther έφερε ακόμη ένα πολυβόλο MG 34 των 7,92χιλ. σε μία σφαιροειδή φωλιά στο μπροστινό μέρος του σκάφους, για εγγύς υποστήριξη. Παρότι ήταν σχετικά βαρύ, το Jagdpanther δεν ήταν αργό ούτε δυσκίνητο. Το όχημα, με τη βοήθεια του ισχυρού 12κύλινδρου κι­ νητήρα Maybach HL230 που απέδιδε 700 ίππους, απολάμβανε υψηλού επιπέδου ευκινησία, χάρη στις φαρδιές ερπύστριες και στην ανάρτησή του. Αυτός ο συνδυασμός έδινε στο όχημα έναν χαμηλό συντελεστή εδαφικής πίεσης, χαμηλότερο ακόμη και από αυτόν του πολύ μικρότερου και ελαφρύτερου πυροβόλου εφόδου, StuG III. Αποτέλεσμα ήταν ο καταστροφέας αρμάτων να διαθέτει επιδόσεις εντός κι εκτός δρόμου, που επίσκιαζαν τα περισσότερα από τα οχήματα που ετίθεντο αντίπαλοί του. Στην πραγματικότη­ τα, το Jagdpanther μπορούσε να πετύχει μία μέγιστη ταχύτητα 43χλμ./ώρα επί οδού, ενώ εκτός οδού η ταχύτητά του συνέχιζε να είναι αξιοσημείωτη, στα 24 χλμ./ώρα. Το Jag d p an th er ήταν ο πλέον αποτελεσματικός καταστροφέας αρμάτων του πολέμου για τη Γερμανία, συνδυάζοντας αποτελεσματικά θανάσιμη ισχύ πυ­ ράς, επαρκή προστασία και έξοχη κινητικότητα. Οι Γερμανοί κα­ τασκεύαζαν το Jagdpanther από τον Φεβρουάριο του 1945 έως τον Απρίλιο του 1945, όταν η γερμανική παραγωγή αρμάτων κατέρρευσε, καθώς προήλαυναν οι Σύμμαχοι. Σε αυτήν την περίοδο, οι γερμανικές ένοπλες δυνάμεις παρέλαβαν μόλις 382 ολοκληρωμένα οχήματα, δηλαδή, έναν μάλλον μι­ κρό μέσο όρο 26 οχημάτων κάθε μήνα. Τους 10 πρώτους μήνες της παραγωγής, η MIAG ήταν ο μοναδικός κατασκευαστής του Jagdpanther, αλλά από τον Δεκέμβριο η ΜΝΗ συνέβαλε επίσης, σε μία προσπάθεια να ανεβάσει το ρυθμό παράδοσης στα 150 οχήματα το μήνα. Αλλη μία άποψη του Jagdpanther, Διέθετε το επίφοβο πυροβόλο των 8 8 χ ιλ . και 71 διαμετρημάτων, που τοποθετήθηκε και στο King Tiger και ήταν περισσότερο από ικανό να καταστρέψει κάθε συμμαχικό άρμα.

93

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1

Panzerkampfwagen V Panther Ausf. G προδιαγραφές Πλήρωμα Μ ή κ ο ς σκάφους Μ ή κ ο ς με το πυροβόλο Πλάτος Υ ψ ος

5 ό,88μ. 8,86μ. 3,43μ. 3,10μ.

Εδαφική πίεση

44 τόνοι 0,88 κιλά/τ.εκ.

Απόσταση σκάφους από το έδαφος

0,56μ.

Βάρος μάχης

Διάσχιση υδάτινου κωλύματος, χω ρίς προετοιμασία (Βάθος)

1,7 μ.

Διάσχιση υδάτινου κωλύματος,

4μ. - αποτελεσματική στεγανοποίηση του σκάφους

με προετοιμασία (Βάθος)

Μ εγίστη κλίση Μ έγιστη διάβαση τάφρου Μ εγίστη διάβαση εμποδίου Τύπος ανάρτησης Α ρ. εδαφικών τροχών Ζεύγη εδαφικών τροχώ ν ανά άξονα Διάσταση τροχών

ουδέποτε επιτεύχθηκε πλήρως και δεν ήταν απόλυτα επιτυχής στα οχήματα παραγωγής 35 μοίρες 1,9μ. 0 ,9 1μ. Εγκάρσιοι δοκοί στρέψης 8 σε κάθε πλευρά 1 800χιλ. διάμετρος, λάστιχα καουτσούκ και στη συνέχεια καουτσούκ/ ατσάλι

Μέση ταχύτητα εκτός δρόμου Μετάδοση

Σύστημα διεύθυνσης Μ έγισ τος κύκλος στροφής Ελάχιστος κύκλος στροφής

20χλμ./ώρα AK 7-200, 7 ταχύτητες μπροστά, 1 όπισθεν Ασυνεχούς αναγεννητικού τύπου 79μ. ΙΟμ.

Κύριος οπλισμός

75χιλ. KwK 42 L70 πυροβόλο ραβδωτής κάννπς

Δευτερεύων οπλισμός

2 7.92 M G 34 Μ -G, το ένα ομοαξονικό, το δεύτερο στο σκάφος

Βοηθητικός οπλισμός

1 7υ.92 MG-34 ΑΑ M-G,

Α ναχορηγία κυρίου οπλισμού

καπνογόνα 7 /Ν 5 Ν , υποπολυβόλο, πιστόλια 9 χιλ. 82

Α ναχορηγία δευτερεύωντος οπλισμού Θωράκιση Εμπρόσθιο σκάφος

80χιλ. στις 55 μοίρες

Ανω πλάγιο σκάφους

50χιλ. στις 60 μοίρες 40χιλ. στις 90 μοίρες 40χιλ. στις 30 μοίρες

Κάτω πλάγιο σκάφους Οπίσθιο σκάφους Ανω οριζόντιο σκάφους Πάτωμα σκάφους Π ύργος εμπρός Πλευρά

40-1όχιλ. στις 90 μοίρες 15-16χιλ. στις 90 μοίρες 100χιλ. στις 12 μοίρες 45χιλ. στις 25 μοίρες 100χιλ. καμπυλωτό 45χιλ. στις 25 μοίρες 16χιλ. στις 90 μοίρες

Κινητήρας

Maybach HL 230 Ρ30

Ασπίδιο

Δ ιάταξη

πετρελαίου V12 στις 60 μοίρες 700 ίπποι στις 3.000 στροφές

Ανω

Ρυθμός περιστροφής

Διαδρομή κυλίνδρου

30,4 ίππους ανά λίτρο 15,6 ίπποι/τόνο 2.888κ.εκ. 130χιλ. 145χιλ.

Α κτίν α ανύψωσης

μοίρες σε 18 δευτερόλεπτα 36 μοίρες σε 15 δεύτερα χειροκίνητα +20 έως -4

Λ ό γ ο ς συμπίεσης

6.8:1

Σταθεροποίηση

καμία

Λίπανση στροφαλοφόρου άξονα

στεγνό κάρτερ 25 λίτρα νερό

Ονομαστική ισχύς Ονομαστική απόδοση Λ ό γ ο ς ισχύος/βάρους Χω ρητικότητα Διάμετρος κυλίνδρου

Χω ρητικότητα λαδιού Ψ ύ ξη Δεξαμενή καυσίμου Αυτονομία επί οδού Α υτονομία εκτός δρόμου Μ έγιστη ταχύτητα

Μέση ταχύτητα επί οδού

94

730 λίτρα 177χλμ. 89χλμ. 46χλμ./ώ ρα - μετά τον Νοέμβριο του 1943, όταν ο HL 230 Ρ30 ρυθμίστηκε να μην ξεπερνά τις 2.500 στροφές 30-35χλμ./ ώρα

Πίσω Σύστημα περιστροφής πύργου

Μ έθοδ ος ανύψωσης

υδραυλικό χειροκίνητο, μετά τον Νοέμβριο του 1943, 360

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1

Προδιαγραφές παραλλαγών JA G D PA N ZE R V JAG D PA NTH ER (SDFKZ 173)

PAN ZE R B EO B A C H TU N G S W A G E N PANTHER Ο Χ Η Μ Α ΠΑΡΑ ΤΗ ΡΗΣΗ Σ Π Υ Ρ Ο Β Ο Λ ΙΚ Ο Υ

5 44,8 τόνοι 9,86μ. 6,87 μ.

Πλήρωμα Βάρος Ο λ ικ ό μήκος Μ ή κ ο ς σκάφους

Πλήρωμα Βάρος Ο λ ικό μήκος

Υψ ος

3,29μ. 2,72μ. Κινητήρας Maybach HL 230

Ιπποδύναμη

Ρ30 πετρελαίου V12 7 00 ίπποι

Kiß. Ταχυτήτων

7 00 λίτρα 4 6 χλμ ./ ώρα

Ταχύτητα

Πλάτος

Δεξαμενή καυσίμων Ταχύτητα

210χλμ. (δρόμος), 140χλμ. (εκτός δρόμου) 8,8εκ. ΡαΚ 4 3 /3 L71 πυροβόλο

Αυτονομία

Κύριος οπλισμός Δευτερεύων οπλισμός

Υψ ος Κινητήρας

Αυτονομία Ασύρματος

ένα πολυβόλο M G 34 7,92χιλ. Οπλισμός

Θωράκιση Εμπρόσθιο σκάφους Πλάγιο σκάφους Οπίσθιο σκάφους Α νω οριζόντιο σκάφους Υπερκατασκευή μπροστά Υπερκατασκευή πλάγια Υπερκατασκευή πίσω Υπερκατασκευή ταβάνι

60χιλ. στις 35 μοίρες 40χιλ. στις 90 μοίρες 40χιλ. στις 60 μοίρες 17χιλ. 5 μοίρες 80χιλ. 35 μοίρες 50χιλ. στις 60 μοίρες

4 41,6 τόνοι 6,88 μ. 2,95 μ. Maybach HL 230 Ρ30 πετρελαίου V12 AK 7-200, 7 ταχύτητες μπροστά, 1 όπισθεν 46χλμ./ώρα 210χλμ. (δρόμος), ΙΟΟχλμ. (εκτός δρόμου) FuG 8, FuG 4 και Funksprechgerät f ένα 7,92 M G 34 στον πύργο, ένα 7,92 M G 34 στο σκάφος

Θωράκιση Εμπρόσθιο πύργου Εμπρόσθιο σκάφους Πλάγιο σκάφους Οπίσθιο σκάφος Ανω οριζόντιο σκάφους

100χιλ. 80χιλ. στις 55 μοίρες 40χιλ. κάθετα 40χιλ. στις 30 μοίρες 15χιλ.

40χιλ. στις 60 μοίρες 17χιλ. στις 5 μοίρες

BERGEPANTHER (SDKFZ 179) Τ Ε Θ Ω Ρ Α Κ ΙΣ Μ Ε Ν Ο Ο Χ Η Μ Α Π Ε Ρ ΙΣΥ Λ Λ Ο ΓΗ Σ

Πλήρωμα

4

Βάρος

42.7 τόνοι 8,08μ. 2,74μ. Maybach HL 230 Ρ30

Ο λ ικ ό μήκος Υ ψ ος Κινητήρας Kiß. Ταχυτήτων Ταχύτητα Αυτονομία

πετρελαίου V12 AK 7-200, 7 ταχύτητες μπροστά, 1 όπισθεν 4 χλμ,/ώρα 310χλμ. (δρόμος), 150χλμ.

Κύριος οπλισμός

(εκτός δρόμου) FuG 5 2εκ. KwK 38

Δευτερεύων οπλισμός

ένα πολυβόλο M G 34 7,92χιλ.

Ασύρματος

Θω ράκιση Εμπρόσθιο σκάφους Πλάγιο σκάφους Οπίσθιο σκάφους Ανω οριζόντιο σκάφους

80χιλ. στις 55 μοίρες 40χιλ. κάθετο 40χιλ. στις 30 μοίρες 15χιλ. 95

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

2

Οι κϋριοι αντίπαλοι του Panther ΟΧΗΜΑ

SHERMAN Μ 4

Τ 3 4-76Α

CROMWELL M K V

Πλήρωμα

Πέντε

Τέσσερα

Πέντε

Μήκος σκάφους

5.85 μ

6.1 μ.

6.25 μ.

Ολικό μήκος μ£ το πυροβόλο

5.85 μ.

6.1 μ.

6.4 μ.

Πλάτος

2.62 μ.

3 μ.

3.05 μ.

Υψος

2.74 μ.

2.45 μ.

2.46 μ.

Βάρος

29.77 τόνοι

26 τόνοι

27.45 τόνοι

Εδαφική πίεση (κ./τ.εκ.)

1.1

0.64

0.95

ΔιάΒαση υδ. Κωλύματος

ι μ·

1.1

0.9-1.22

Κλίση

60%

70%

47%

Ορυγμα

2.3 μ.

3 μ.

2.3 μ.

Εμπόδιο

0.6 μ.

0.9 μ.

0.9 μ.

Ανάρτηση

Μ ε ελατήρια

Κρίστι με ελατήρια

Κρίστι/ελατήρια

Κινητήρας

R-975-C1 πετρελαίου

V-2-34 V-12 με ντίζελ

R-R Meteor V-12 πετρέλαιο

Ισχύς

4 00 ίπποι

500 ίπποι

600 ίπποι

Λόγος ισχύος/βάρους

13.22 ίπποι/τόνος

19 ίπποι/τόνος

21.5 ίπποι/τόνο

Χωρητικότητα

15.900 κ.εκ.

38.900 κ.εκ.

26.900 κ.εκ.

Δεξαμενή καυσίμων

660 λίτρα

420 λίτρα

525 λίτρα

Αυτονομία, δρόμος

160 χλμ.

450 χλμ.

280 χλμ.

260 χλμ.

Αυτονομία, εκτός δρόμου

35 χλμ./ώ ρα

4 7 χλμ./ώ ρα

62 χλμ./ώ ρα

Σύστημα διεύθυνσης

Cletrac

Μ ε συμπλέκτες

Αναγεννητικό

Κύκλος στροφής

9.5 μ.

3.8 μ.

Επιτόπια

Κύριος οπλισμός

75 χιλ. L /4 0 M3

76.2 χιλ. L 30.5 Μ 1938

75 χιλ. L 36.5 Mk V

Δευτερεύων οπλισμός

Δύο Μ 1919 M G 7.62 χιλ.

Δύο 7.62 χιλ. DT-MG

Δύο 7.92 χιλ. Besa

Τυπική ανώτατη ταχύτητα

96

Αναχορηγία κύριου οπλισμού

97 βλήματα

80 βλήματα

64 βλήματα

Αναχορηγία δευτ. οπλισμού

4.750 βλήματα

2.400 βλήματα

4.952 βλήματα

Θωράκιση

Χυτή, συγκολλημένη

Συγκολλημένη

Συγκολλημένη/ πριτσινωτή

Εμπρόσθιο σκάφους

50.8 χιλ.

45 χιλ.

63 χιλ.

Πλάγια σκάφους

50.8 χιλ.

45 χιλ.

32 χιλ.

Πίσω σκάφους

50.8 χιλ.

40 χιλ.

32 χιλ.

Ταβάνι σκάφους

19 χιλ.

20 χιλ.

20 χιλ.

Πάτωμα σκάφους

19 χιλ.

15 χιλ.

14 χιλ.

45 χιλ.

76 χιλ.

Εμπρόσθιο πύργου

76.2 χιλ.

Ασπίδιο

90 χιλ.

Πλάγια πύργου

76.2 χιλ.

45 χιλ.

63 χιλ.

Πίσω πύργου

76.2 χιλ.

40 χιλ.

57 χιλ.

Ταβάνι πύργου

25.4

15 χιλ.

20 χιλ.

Κίνηση πύργου

Υδραυλική/χειροκίνητη

χιλ.

Ηλεκτρικό/χειροκίνητο

Υδραυλικό/χειροκίνητο

Ανύψωση (μοίρες)

+25 έω ς -10

+ 30 έω ς -3 μοίρες

+20 έω ς -12.5 μοίρες

Σταθεροποίηση

Ανύψωση

Καμία

Καμία

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ A7V Sturmpanzerwagen άρμα 8

σχεδιασμ05 Panther 26-7

T-14 10

Anschluss 13

VK 2002 (M) 22

T-18 1-

Ausf. A 46,52,59

VK 3002 43,46

Τ-26 10,13

μετατροπές 87-8

Matilda I I 15

Τ-27 10

στη Νορμανδία 76

Maybach Motorenbau G m bH 31

Τ-28 10

οπίσθια άποψη 62

M IAG 91

Τ-34/76 και Μπαρμπαρόσα 50-51

με γυρισμένο πύργο 63

M N H (Maschinenfabrik Niedersachsen Hanno­

Τ-34 7,9,10,11,15,41,56-7

Ausf. D 14,17,22,27,34-5,41

ver) εργοστάσιο 18, 42

επίδραση στο Pamher 17-18,23 Tiger άρματα 24, 26, 59

αιχμαλωτισμένα στο Κουρσκ 55

Nashorn 91

στην Ιταλία 68

NbFz (Neubaufahrzeug) 10

Ubu (κουκουβάγια) προβολέας υπερύθρων 89

μετατροπές 22

N b F z A ß i PzKpfw V

VK

παραγωγή 43,46

Panther ff 88

302 (Μ) 26

άποψη τριών τετάρτων

Panther 26,32,39,58,59

2001 18

Ausf. G 20-21,27,46,88

και μάχη του Κουρσκ 57

Befehlswagen Panther διοίκησης 24

στο ανατολικό μέτωπο 49

Bergepanther Panther όχημα περισυλλογής

στην Γαλλία 8f

200222 300124-5 Vickers 10

85,88,89

βελπώσεις 59-60

Wa Prüf 6 f 8 ,22,23

BT άρμα 10

στην Ιταλία 70,71

Westheer 73,80

Blitzkrieg 15

στη Νορμανδία 73,74,75,76,77,78,80

Zimmerit αντιμαγνητική πάστα 24,30,59,79,87

Carden-Lloyd 10

καταβολές 7-15

Mark IV αρματίδιο

δες επίσης PzKpfw

Α Παγκόσμΐ05 Πόλεμος 8

Char Β άρμα 15

Panzer IV 8,53

Αβράνς 78

Christie Μ1931 άρμα 10

Panzerbeobachtungspanther 90-f

Ακουίνο 69

Churchill άρμα 77

Panzerglocke 58

Αλσαιία-Λορένη 85

D-Day 74

Panzerkampfwagen (PzKpfw) V βλ. Panther

ανάρτηση 22,28-9

Daimler-Benz

Panzerkeil 58-9

ανάρτηση με επικαλυπτόμενους τροχούς 18

σχεδιασμός Panther 24-5, 26-7

Porsche 24

ανατολικό μέτωπο 49-65

VK 2001 18

Princess Patricia s Canadian Light Infantry 69

Αρδέννες εκστρατεία 39,63,80-85

DEM AG 88

PzKpfw 35(t)

Αρμα διοίκησης Pamher 58

Grant άρμα 26

PzKpfw 38(t)

Βαστόνη 85

Grosstraktor 10

PzKpfw VI (NbFz B) 11

βελτιώσεις στο Panther 59-60

Henschel 24, 89

PzKpfw f 11,13

Βερολίνο, μάχη για το 64-5

Hitlerjügend 89

PzKpfw, δες επίση5 Panther

Βερσαλλιών συνθήκη 8.9,10

Hummel, βαριά οχήματα 90

PzKpfw I I I 15

Βιστούλα ποταμός 62,63

Jagdpanther 44-5,61,74,77,80,83,85,87,90,91 μέλη πληρώματος 89 ευπάθεια 85 JS άρμα 62 King Tiger άρματα 84-5 Krupp 10,11 VK 2001 18,22 KV βαρύ άρμα 10,17 Κ Wagen (grosskampfwagen) 8

πρόγραμμα αντικατάστασή 18, 22, 23 PzKpfw I V 15,32

Βίτμαν, Μίκαελ 75 Γαλλία 73-9

στην Νορμανδία 80

τεθωρακισμένη μεραρχία 12

αντικατάσταση 18,22-3

ήπα 15

PzKpfw V 10 διάγραμμα 2708

Γερμανία, οικονομία 41-2 γέφυρες οδικές 11,23

Reichswehr 8

Γκουντέριαν Χάιντς 8-9,11,12,13-14,17,23-4,36,

Rheinmerall 10

52,53,62

MG34 Πολυβόλο 39

Γοτθική γραμμή 69,71

Landwirtschaftlicher Schlepper 11

schmalturm 68

γραμμή Γκοϋσταβ 67

Leichter Traktor 10

schürzen προστατευτικές ποδιές 28,30,58,62

γραμμή Χίτλερ 67-70

LK II άρματα

Sdkfz 143 90

Δευτερεύων και βοηθητικός οπλισμός 398

LT-35 (PzKpfw 35(t)) 14

Sdkfz 167 άρμα διοίκησης 89

Διάτρηση θωράκισης, KwK 42 37, 39

LT-38 (PzKpfw 38(t)) 14

Sdkfz 173 Jagdpanther 44-5

Διοίκησης Panther 89

M-17 άρμα

Sherman 69,70-1,76

δομή του Panther 27-8

M A N 12,89

Strv M21/29 άρμα 9

δυνατότητες σε κατάδυση, σοβιετικά άρματα 63

97

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

εκτοξευτέί καπνοβομβίδων 39

54-5

εξαγωγέί 33

Και το Panther 57

εξοπλισμί» ασυρμάτου 24,32,89

προετοιμασία 52-4

Επιτροπή Αρμάτων 23-4

Μάχη του Χάρκοβο 59

Επιχείρηση

πυργίσκοί 36,62,87 Πύργοί εδάφουί Panther 67-9 στη γοτθική γραμμή 69 πύργοι 18,24,67

Μάχη των Αρδεννών 63, 80, 82-4

ωί αντιαρματικά 37

Μπαρμπαρόσα 15

Μέλενθιν 58-9

κατεστραμμένοι 84

Bluecoat 76-7

μετατροπέί 22,46

εδάφουί 67-9

Zitadelle 43,46,52-4,54-5,57

Μέτωπα αντιαρματικών 58

βελτιωμένοι 46

Cobra 76

μηχανικά προβλήματα 7,14, 43,46, 49,53,

NbFz 10

Goodwood 75-6

54,57,59

δομή 33

Lüttich 78-9

Μολότοφ Κοκτέηλ 64

περιστροφή 36

Βόρειοί άνεμοί 85

Μοντγκόμερυ, στρατηγοί 75,82

Ξύπνημα ins Avo^ns 63-4,100

Μόντε Κασίνο Αββαείο 67

Πυρκαγιά μηχανήί 53,57, 87

Totalize 79

Μόντελ, στρατάρχηί 54, 82, 83

πυροβολητήί 36

Tractable 79

Μορτέν, επίθεση 78-9

πυρομαχικά 7,39

ταχύτητα περιστροφήί 63

έρευνα για άρματα 8-11

Μπάρκμαν, Ερνστ 75, 76

ερπύσιριεί 28,30

Νάρβα, άμυνα Panther στο 59

Ράπαλο συνθήκη 10

Ερυθροί Στρατοί 58,64

νάρκεί 53,54-5

Ρόμελ, Ερβιν 73,75

εσωτερικό 23, 89

Νορμανδία 73-9

Ρούντστεντ φον, στρατάρχηί 73,74

Εταιρεία για ιον πύργο Panther 69

νυχτερινό Panther 89-90

Ρωσία

Ζέελοβ υψώματα, μάχη 64-5

Οβερι, Ρίτσαρντ 42

Ζούκοβ, Γκεάργκι 62

Οδηγόί και χειριστήρια 32

θυρίδα διαφυγήί 31, 33

Οπλισμοί 24, 39

στα Jagdpanther 89

Pzgr 39/42 APBC 39

ανάπτυξη αρμάτων 10 παραγωγή αρμάτων 12 σιδηρόδρομοι 8,47

Πολυβόλο σε σφαιροειδή φωλιά 59, 87

σιδηρόδρομοι, μεταφορά 42

θυρίδα θέασηί οδηγού 32

KwK 40 36-7

σκάφοί 29-30

θυρίδα πιστολιού 22,36

KwK 42 18,33,43

Σκάφοί/σασί 27, 28-9

θωράκιση 22,27,29-30,88

L/60 15

Σοβιετικέί επιθέσεΐί 1944 60-62

αναβάθμιση 51

L/70 49

Σοβιετική Ενωση εισβολή 15

θωρακισμένο όχημα παρατήρησηί 90-91

M1A1 πυροβόλο 39

Σοβιετική προέλαση 64

Ισπανικοί Εμφύλιοί 13

M3 πολυβόλο

Σομ 8

ιταλική εκστρατεία 67-71

Κύριοί οπλισμοί 36-7,39

Σπέερ, Αλμπερτ 25,42-3,47

Καέν75

MG34 Πολυβόλο 39

Στάλιν 59

Καζάν 10

PaK 43/3 L71 πυροβόλο 91

Συμμαχικέί επιθέσεις 81

καλυμμένεί θέσεΐί 64,67

StuG IV πυροβόλο εφόδου 32

καλώδια έλξηί 90

SU-152 πυροβόλο εφόδου 55

Σύνταγμα βαρέων αρμάτων Μπάκε 61-2

Wespe μέσο αυτοκινούμενο πυροβόλο 90

σχεδιασμ05 σκάφουί 22

καταπακτή 52

και διακοπεί στην παραγωγή 46-7

Καύσιμο 14,62,82

οπτικά βοηθήματα 32,33,56

Κέσερλινγκ, Αλμπερτ 67

οπτική αναγνώριση 67

(Panzerbeobachtungswagenpanther) 90-1

Κιβώτιο ταχυτήτων ΑΚ7-200 32

Πάιπερ Γιόακιμ 84

τεθωρακισμένοι γρεναδιέροι 58-9

Kivnmpas 25, 30-32

παραγωγή του Panther 41-7

τηλεσκόπιο 36

Παραλλαγή 30, 47, 60

Τομάλε, συν/xns 26,27

Krupp Μ 105 11 Maybach H L 210 26

τον πύργων εδάφου$ Panther 69

Τεθωρακισμένο όχημα παρατήρησηί Panther

Τοντ Οργανισμόβ 71

Maybach H L 230 91

περισκόπια 90

τροχοί 18,28,29,88

Maybach H L 210 P30 46

πετρέλαιο 50

Τσιχλογέρακο ομάδε$ μάχικ 89

MB507 24

Πλοέσπ, πετρελαιοπηγέ5 50,62

Φαλαίζ θύλακαί 79-80

πληρώματα 8,23, 27,89

φίλτρα αέροί 31

Κνίπκαμπ, Epvcrr 18 Κρίγκελ 55

μέλθ5 πληρώμακ» ένστολοί 51

Φίχινερ, συν/χηί 23

Λε Κιου Μαρτέλ 9

πλήρωμα πύργου 33,36

Φλογοβόλο 59

Λίντελ Χαρτ Μπάζιλ 9,12

πολυβολητή! σκάφουί, χειριστήί ασυρμάτου 32

Φούλερ Τ ζΕ Σ . 9,12

Λύση-Β νυχτερινά οχήματα 90

Πολωνία

Χίτλερ, Αδόλφσί 11,25,42-3,53,61,65,78,82,85

Μάχη τηί Προχορόβκα 55-7

μάχη για την 62-3

Μάχη του Ελ Αλαμέιν 53

εισβολή 14-5

Μάχη του Κουρσκ (επιχείρηση Ακρόπολη) 43,46,

98

προβλήματα εδάφουί 23-4,57,68

Χοθ, Χέρμαν 54-55

Το “ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΟ PANTHER” είναι μία σε βάθος μελέτη ενός από τα πλέον σημαντικά άρματα μάχης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, εμπλουτισμένη με φωτογραφίες που δείχνουν το άρμα σε δράση, αποκλειστικά προφίλ και διαγράμματα. Περιλαμβάνει την ιστορία του σχεδιασμού και της δημιουργίας του άρματος, καθώς και αναλυτικούς πίνακες προδιαγραφών και συγκρίσεις με άλλα άρματα του Β' Π.Π. και αποτελεί την πληρέστερη μελέτη του Panther που μπορείτε να βρείτε. ♦ Πλήρες ιστορικό του σχεδιασμού και της ανάπτυξης του Panther ♦ Λεπτομερή διαγράμματα με όλα τα σημαντικά στοιχεία του άρματος ♦ Εγχρωμα προφίλ υψηλής ποιότητας διαφόρων παραλλαγών του Panther ♦ Αναλυτικοί πίνακες προδιαγραφών για το Panther ♦ Συναρπαστικές φωτογραφίες του Panther σε δράση

ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ