Финский язык тематический словарь. Suomen kieli temaattinen sanakirja. 978-5-8033-1610-7 [PDF]

Zitiervorschau

ФИНСКИЙ ЯЗЫК ТЕМАТИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ

SUOMEN KIELI TEMAATTINEN SANAKIRJA

T. SHISHKINA

SUOMEN KIELI TEMAATTINEN SANAKIRJA

20 000 sanaa ja virkettä Sisältää suomekielisten sanojen tarkekirjoituks Venäjänkielinen ja suomenkielinen hakemisto

Moskova «Živoi jazyk» 2018

Т. А. ШИШКИНА

ФИНСКИЙ ЯЗЫК ТЕМАТИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ 20 000 слов и предложений С транскрипцией финских слов С русским и финским указателями

Москва «Живой язык» 2018

УДК (038)811.511.1 ББК 81.2Фин-4 Ш55 Шишкина Т. А. Ш55 Финский язык. Тематический словарь. 20 000 слов и предложений. С транскрипцией финских слов. С русским и финским указателями. – М.: Живой язык, 2018. – 256 c. ISBN 978-5-8033-1610-7 В словаре содержится 5 000 русских слов и 5 000 русских предложений, 5 000 финских слов и 5 000 финских предложений, сгруппированных по 100 различным темам, включающим около 400 разделов: автомобиль, армия, архитектура, аэропорт, банк, больница, время, географические названия, город, деньги и т. д. В словаре даётся фонетическая транскрипция всех финских слов. В конце словаря приведены два указателя русских и финских слов, содержащих номера тем, в которых они встречаются. Алфавитные указатели всех финских и русских заглавных слов позволяют при необходимости использовать данный словарь как обычный (двуязычный) словарь. Словарь может быть использован при изучении как финского языка, так и русского. Является прекрасным приложением к любому самоучителю, учебнику, курсу иностранного языка. Sanakirja sisältää 5 000 venäjänkielistä sanaa ja 5 000 venäjänkielistä virkettä, jotka on ryhmitelty 100:aan eri aiheeseen. Niihin kuuluu noin 400 osiota, mm. auto, armeija, arkkitehtuuri, lentokenttä, pankki, sairaala, aika, maantieteelliset nimet, kaupunki, raha ym. Sisältää kaikkien suomenkielisten sanojen foneettisen tarkekirjoituksen. Sanakirjan lopussa on kaksi venäjänkielisten ja suomenkielisten sanojen hakemistoa. Hakusanat ovat aakkosjärjestyksessä ja ne on varustettu sanoja sisältävien aiheiden numeroilla. Kaikkien suomenkielisten ja venäjänkielisten hakusanojen aakkoshakemistot sallivat tarvittaessa tämän sanankirjan käyttämistä tavallisena (kaksikielisenä) sanakirjana. Sanakirjaa voivat käyttää suomen ja venäjän kielen opiskelijat. Sanakirja on hyvä lisäapuneuvo kaikkiin itseopiskeluoppaisiin, oppikirjoihin, vieraiden kielten kursseihin.

УДК (038)811.511.1 ББК 81.2Фин-4

Справочное издание Шишкина Татьяна Альбертовна ФИНСКИЙ ЯЗЫК ТЕМАТИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ Подписано в печать 10.07.17. Формат 60х90/16. Бумага офсетная. Печать офсетная. Усл. печ. л. 16. ООО «Живой язык» 115088, Москва, ул. Шарикоподшипниковская, д. 2а Почтовый адрес: Москва, 115162, а/я 53 www.lll.ru e-mail: [email protected] Printed in India. Репродуцирование (воспроизведение) данного издания любым способом без договора с издательством преследуется по закону. ISBN 978-5-8033-1610-7

© ООО «Живой язык», 2017

ПРЕДИСЛОВИЕ

ESIPUHE

В словаре содержится 5  000 русских слов и 5 000 русских предложений, 5 000 финских слов и 5 000 финских предложений, сгруппированных по 100 различным темам, включающим около 400 разделов: автомобиль, армия, архитектура, аэропорт, банк, больница, время, географические названия, город, деньги и т. д.

Sanakirja sisältää 5 000 venäjänkielistä sanaa ja 5 000 venäjänkielistä virkettä, jotka on ryhmitelty 100:aan eri aiheeseen. Niihin kuuluu noin 400 osiota, mm. auto, armeija, arkkitehtuuri, lentokenttä, pankki, sairaala, aika, maantieteelliset nimet, kaupunki, raha ym.

Все темы представлены на русском языке в алфавитном порядке, внутри каждой темы и каждого раздела русские слова расположены также по алфавиту. Все финские слова в словаре снабжены фонетической транскрипцией, записанной с помощью стандартных символов Международной фонетической ассоциации, что способствует более точному воспроизведению звуков. В словаре намеренно не приводится транслитерация финских слов русскими буквами, как это часто делается в разговорниках, предназначенных для читателей, не владеющих иностранным языком. Каждое слово с переводом проиллюстрировано примером его употребления в русском и финском языках. 5 000 финских фраз и 5 000 русских фраз помогут учащимся лучше запомнить лексический материал и правильно его использовать в разговоре и на письме. В конце словаря приведены указатели русских и финских слов, расположенных по алфавиту и содержащих номера тем, в которых они встречаются.

Kaikki aiheet ovat aakkosjärjestyksessä venäjänkielellä, jokaisen aiheen venäjänkieliset sanat ovat myös aakkosjärjestyksessä. Kaikki suomenkieliset sanat on varustettu foneettisella tarkekirjoituksella, jossa on käytetty Kansainvälisen foneettisen aakkoston standardisymboleja, mikä edistää äänteiden tarkempaa ääntämistä. Sanakirjassa tarkoituksellisesti ei ole suomenkielisten sanojen tarkekirjoitusta venäjänkielisillä kirjaimilla, kuten usein tehdään puheoppaissa, jotka on tarkoitettu vierasta kieltä osaamattomille lukijoille. Jokainen sana ja sen käännös on kuvastettu esimerkillä sanan käytöstä venäjän ja suomen kielellä. 5 000 suomenkielistä virkettä ja 5 000 venäjänkielistä virkettä auttaa opiskelijoita muistamaan paremmin sanaston sekä käyttämään sitä oikein puhutussa ja kirjoitetussa kielessä. Sanakirjan lopussa on kaksi venäjänkielisten ja suomenkielisten sanojen hakemistoa. Sanat ovat aakkosjärjestyksessä ja ne on varustettu sanoja sisältävien aiheiden numeroilla.

Алфавитные указатели всех финских и русских заглавных слов позволяют при необходимости использовать данный словарь как обычный (двуязычный) словарь.

Kaikkien suomenkielisten ja venäjänkielisten hakusanojen aakkoshakemistot sallivat tarvittaessa tämän sanankirjan käyttämistä tavallisena (kaksikielisenä) sanakirjana.

Словарь может быть использован для изучения как финского языка, так и русского.

Sanakirjaa voivat käyttää suomen ja venäjän kielen opiskelijat.

Является прекрасным приложением к любому самоучителю, учебнику, курсу иностранного языка.

Sanakirja on hyvä lisäapuneuvo kaikkiin itseopiskeluoppaisiin, oppikirjoihin, vieraiden kielten kursseihin.

ФИНСКИЙ АЛФАВИТ / SUOMEN AAKKOSET Aa [a] Bb [бэ] Cc [сэ] Dd [дэ] Ee [э] Ff [эф] Gg [гэ] Hh [хо] Ii [и] Jj [йи] Kk [ко]

Ll [эл] Mm [эм] Nn [эн] Oo [о] Pp [пэ] Qq [ку] Rr [эр] Ss [эс] Šš [эш] Tt [тэ] Uu [у]

Vv [вэ] Ww [двойная вэ] Xx [экс] Yy [ю] Zz [цет, цета] Žž [жэ] Åå [о] Ää [я] Öö [ё]

РУССКИЙ АЛФАВИТ / VENÄJÄN AAKKOSET

Аа [aa] Бб [bee] Вв [vee] Гг [gee] Дд [dee] Ее [je] Ёё [jo] Жж [žee] Зз [zee] Ии [ii] Йй [jii]



Кк [kaa] Лл [el] Мм [em] Нн [en] Оо [oo] Пп [pee] Рр [er] Сс [es] Тт [tee] Уу [uu] Фф [ef]



Хх [haa] Цц [tsee] Чч [tšee] Шш [šaa] Щщ [štšaa] Ъъ [kova merkki] Ыы — Ьь [pehmeä merkki] Ээ [ee] Юю [ju] Яя [ja]

УСЛОВНЫЕ СОКРАЩЕНИЯ / SOVINNAISLYHENTEET глагол женский род мужской род множественное число наречие прилагательное средний род числительное adjektiivi adverbi substantiivi monikko verbi

г ж м мн н п с ч a adv n pl v

verbi feminiini maskuliini monikko adverbi adjektiivi neutri numeraali прилагательное наречие существительное множественное число глагол

ФОНЕТИЧЕСКАЯ ТРАНСКРИПЦИЯ ФИНСКОГО ЯЗЫКА SUOMEN KIELEN FONEETTINEN TARKEKIRJOITUS

Гласные звуки Vokaalit

Согласные звуки Konsonantit

a e i o u y

b – б d – д f – ф g – г h – х j – й k – к l – л m – м n – н p – п r – р s – с t – т v – в z – з ʤ – дж ŋ – нг ʃ – ш

– а – e – и – о – у – как русское «ю» в словах Нюра, барбекю æ – между «э» и «я», как гласный в словах пять, гулять ø – как русское «ё» в словах нёбо, свёкла, тёрка

CОДЕРЖАНИЕ / SISÄLTÖ Автозаправочная станция Автомобиль Армия Архитектура Аэропорт Банк Болезни человека Больница Велосипед и мотоцикл Врач Время Географические названия Год Город Деньги Деревня Деревья и кустарники Дикие животные Дом (Квартира) Домашние животные Дороги и мосты Еда и напитки Единицы измерения Закон и правосудие Звуки Игры и игрушки Инструменты Календарь Кино и видео Книгоиздание Компьютер и Интернет Космос Кухня Лицо и косметика Магазин одежды Материалы Мебель Международные отношения Молодёжная культура Море Моя комната Музей Музыкальные инструменты Насекомые и паукообразные Неделя Овощи Одежда и обувь Отдых Офис

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49

Huoltoasema Auto Armeija Arkkitehtuuri Lentoasema Pankki Ihmistaudit Sairaala Polkupyörä ja moottoripyörä Lääkäri Aika Paikannimet Vuosi Kaupunki Raha Kylä Puut ja pensaat Villi eläimet Koti Kotieläimet Tiet ja sillat Ruoka ja juomat Mittayksiköt Laki ja oikeus Äänet Pelit ja lelut Työkalut Kalenteri Elokuva ja video Kirjankustannus Tietokone ja internet Avaruus Keittiö Kasvot ja kosmetiikka Vaatemyymälä Materiaalit Huonekalut Kansainväliset suhteet Nuorisokulttuuri Meri Minun huoneeni Museo Musiikki soitimet Hyönteiset ja hämähäkit Viikko Vihannekset Vaatteet ja jalkineet Loma Toimisto

Парикмахерская Переписка Погода Поезд Полезные ископаемые Политика Посуда Приветствия и другие выражения Природа Пространство Птицы Путешествия Религии мира Ремонт квартиры Рептилии и земноводные Ресторан Рыбы Салон красоты Семья Скульптура. Живопись СМИ Спорт Стадион Страны и народы Строительная площадка Супермаркет Театр Телевидение Телефон Тело человека Транспорт в городе Университет Уход за детьми Физика Философия Фитнес Флот Фотография Фрукты Характер и поведение Химия Хобби Цвета Цветы Цирк Числа Чувства и эмоции Школа Экономика Энергетика Языки мира

50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

Kampaamo ja parturin liike Kirjeenvaihto Sää Juna Hyödylliset kaivannaiset Politiikka Astiat Tervehdykset ja muut ilmaisut Luonto Avaruus Linnut Matkailu Maailman uskonnot Asuntoremontti Matelijat ja sammakkoeläimet Ravintola Kalat Kauneussalonki Perhe Veistostaide. Maalaustaide Joukkotiedotusvälineet Urheilu Stadion Maat ja kansat Rakennustyömaa Supermarketti Teatteri Televisio Puhelin Olkapää Kaupungin liikenne Yliopisto Lastenhoito Fysiikka Filosofia Kuntoilu Laivasto Valokuvaus Hedelmät Luonne ja käyttäytyminen Kemia Harrastukset Värit Kukat Sirkus Luvut Tunteet ja emootiot Koulu Talous Voimatalous Maailmankielet

’ ВОЧНАЯ СТА ’ НЦИЯ АВТОЗАПРА

1

ТО’ ПЛИВО POLTTOAINE [’polt:o’aine] бензи’н м bensiini n [’bensi:ni] Ennen pitkää matkaa tankkasimme auton bensiinillä. Мы заправили машину бензином перед долгой поездкой.

биото’пливо с biopolttoaine n [’bio’polt:o’aine] Biopolttoaine valmistetaan bioaineesta. Биотопливо изготавливается из биологического материала.

бута’н м butaani n [’buta:ni] Butaani on kaasu. Бутан – это газ.

водоро’д м vety n [’vety] Vety on ilmaa kevyempää. Водород легче воздуха.

газ м kaasu n [’ka:su] Happi ja vety ovat kaasuja. Кислород и водород – это газы.

кероси’н м kerosiini n [’kerosi:ni] Kerosiini on kevyt polttoaine. Керосин – это лёгкое топливо.

соля’рка ж diesel n [’diesel] En tarvitse bensiiniä vaan dieselia. Мне не нужен бензин, мне нужна солярка.

этано’л м etanoli n [’etanoli] Jotkut kuljettajat pitävät parempana etanolia. Некоторые водители предпочитают этанол.

УСТРО’ ЙСТВО RAKENNE [’raken:e] автомо’йка м autopesula n [’auto’pesula] Onko tällä huoltoasemalla autopesula? На этой автозаправке есть автомойка?

воро’та мн portti n [’port:i] Auto tuli portin kautta. Машина въехала через ворота.

въезд м sisääntulo n [’sisæ:n’tulo] Sisääntulo on siellä. Въезд вон там.

вы’езд м ulosajo n [’ulo’sajo] En voi löytää ulosajoporttia. Я не могу найти ворота для выезда.

забо’р м aita n [’aita]

запра’вочный пункт м tankkausasema n [’tank:aus’asema] Tankkausasema on paikka, jossa on polttoainepumppuja. Заправочный пункт – это место, где стоят бензоколонки.

заря’дная ста’нция ж latausasema n [’lataus’asema] Latausasemat on tarkoitettu sähköautoille. Зарядные станции сделаны для электромобилей.

знак м merkki n [’merk:i] Näen edessäni huoltamon merkin. Я вижу впереди знак автозаправки.

магази’н м myymälä n [’my:mælæ] Monilla huoltamolla on myymälöitä. На многих автозаправках есть магазины.

пункт обслу’ живания м autohuoltamo n [’auto’huoltamo] Onko täällä erityinen autohuoltamo? Есть ли здесь специальный пункт обслуживания?

термина’л м terminaali n [’termina:li] Tällä huoltoasemalla on moderni terminaali. На этой автозаправке современный терминал.

шлагба’ум м puomi n [’puomi] Auto pysähtyi puomin eteen. Машина остановилась перед шлагбаумом.

ОБОРУ’ ДОВАНИЕ VARUSTEET [’varuste:t] впускно’е отве’рстие с tuloaukko n [’tulo’auk:o] Avaa tuloaukko! Открой впускное отверстие.

выпускна’я труба’ ж laskuputki n [’lasku’putki] Laskuputket on asennettu mahdollisimman korkealla. Выпускные трубы установлены настолько высоко, насколько возможно.

измере’ние расхо’да с kulutuksen mittaus n [’kulutuksen’mit:aus] Tämä laite on tarkoitettu kulutuksen mittaukseen. Это устройство предназначено для измерения расхода.

измери’тельный прибо’р м mittauslaite n [’mit:auslaite] Meidän huoltamo on varustettu uudentyyppisillä mittauslaitteilla. Наша автозаправка оборудована измерительными приборами новых типов.

индика’тор м mittari n [’mit:ari]

Huoltoasemaa ympäröi aita.

Mittari näyttää polttoaineen määrän.

Автозаправка окружена забором.

Индикатор показывает количество топлива.

10

HUOLTOASEMA [’huolto’asema] кла’пан м venttiili n [’vent:i:li]

по’лное обслу’ живание с täysi palvelu n

Pelkään, että venttiili on rikki.

[’tæysi’palvelu]

Боюсь, что клапан сломался.

Täysi palvelu tarkoittaa, että operaattorit auttavat

коло’нка ж tankkauspumppu n [’tank:aus’pump:u] Menen tankkauspumpulle 3! Направляйся к колонке номер 3.

насо’с м pumppu n [’pump:u] Pumppu on laite nesteiden ja kaasujen sisään- ja ulospumppaamiseen. Насос – это машина для закачивания или выкачивания жидкостей и газов.

пистоле’т-наконе’чник м tankkauspistooli n [’tank:aus’pisto:li] Hän ei osaa käyttää sellaista tankkauspistoolia. Она не умеет пользоваться таким пистолетомнаконечником.

рукоя’тка ж kahva n [’kahva]

asiakkaita. Полное обслуживание – это когда операторы тебе помогают.

по’мощь ж apu n [’apu] Tarvitsen vähän apua. Мне нужна кое-какая помощь.

ремо’нт м korjaus n [’korjaus] He tarjoavat sekä auton korjausta, että pesua. Они предлагают как ремонт, так и мойку машины.

самообслу’ живание с itsepalvelu n [’itse’palvelu] Tämä on itsepalveluhuoltoasema. Это автозаправка с самообслуживанием.

* * * * * * * * * высокоокта’новый п korkeampi oktaanilukuinen a [’korkeampi ’okta:nilukuinen]

Kahvojen eri väri tarkoittaa erilaisia polttoaineen

Käytän vain korkeampi oktaanista polttoainetta.

tyyppejä.

Я использую только высокооктановое топливо.

Цвета рукояток обозначают типы топлива.

смеси’тельный насо’с м sekoituspumppu n [’sekoitus’pump:u] Tiedän huoltamon, jossa on erityinen sekoituspumppu. Я знаю автозаправку со специальным смесительным насосом.

стре’лка ж osoitin n [’osoitin] Tässä bensiinimittarissa on vanhanaikaisia osoittimia. Эта бензоколонка со старомодными стрелками.

шланг м letku n [’letku] Ota letku ja tankkaa auto! Возьми шланг и заправь машину.

’Л ОБСЛУ’ ЖИВАНИЕ И ПЕРСОНА PALVELU JA HENKILÖKUNTA [’palvelut ja ’henkilø’kunta] ка’сса ж kassa n [’kas:a] Mene kassalle ja maksa! Иди к кассе и заплати.

касси’р м kassanhoitaja n [’kas:an’hoitaja] Kassanhoitaja on hyvin sievä tyttö. Кассирша – очень милая девушка.

опера’тор м operaattori n [’opera:t:ori] Minun poikani on työssä operaattorina huoltoasemalla. Мой сын работает оператором на автозаправке.

дешёвый п halpa a [’halpa] Jouduin siirtymään halpaan polttoaineeseen. Мне пришлось переключиться на дешёвый бензин.

дорого’й п kallis a [’kal:is] Auton pesu on liian kallista täällä. Мойка машины здесь слишком дорогая.

огнеопа’сный п tulenarka a [’tulen’arka] Älä tupakoi, täällä on paljon tulenarkoja materiaaleja. Не кури, здесь много огнеопасных материалов.

по’лный п täysi a [’tæysi] Tankki on jo täynnä. Бак уже полный.

вставля’ть г panna v [’pan:a] Pane tankkauspistooli aukkoon! Вставь пистолет в отверстие.

заправля’ть г tankata v [’tank:ata] Meidän täytyy tankata auto. Нам нужно заправить машину.

налива’ть г kaataa v [’ka:ta:] Kaada vettä ämpäriin! Налей воды в ведро.

плати’ть г maksaa v [’maksa:] Maksan käteisellä. Я буду платить наличными.

сме’шивать г sekoittaa v [’sekoit:a:] Sinun on sekoitettava bensiiniä etanoliin. Тебе надо смешать бензин с этанолом.

11

’ ЛЬ АВТОМОБИ

2 ВИ’ ДЫ TYYPIT [’ty:pit]

электромоби’ль м sähköauto n [’sæhkø’auto]

автоцисте’рна ж säiliöauto n [’sæiliø’auto]

КОНСТРУ’ КЦИЯ RAKENNE [’raken:e]

Tämä säiliöauto kuljettaa kerosiinia. Эта автоцистерна перевозит керосин.

бронетранспортёр м panssaroitu kuljetusauto n [’pans:aroitu’kuljetus’auto] Meidän yksikössämme on 16 panssaroitua kuljetusautoa. Наше подразделение имеет 16 бронетранспор­ тёров.

внедоро’жник м maastoauto n [’ma:sto’auto] Maastoautolla ajaessamme emme pelkää likaisia teitä. При наличии внедорожника вам нечего бояться грязных дорог.

го’ночный автомоби’ль м kilpa-auto n [’kilpa’auto] Kilpa-autot ovat hyvin kalliita. Гоночные машины очень дорогие.

грузови’к м kuorma-auto n [’kuorma’auto] Työmiehet alkoivat purkaa kuorma-autoa. Рабочие начали разгружать грузовик.

кабриоле’т м kabrioletti n [’kabriolet:i] Haluaisin ostaa kabrioletin. Я хочу купить кабриолет.

каре’та ско’рой по’мощи ж ambulanssi(auto) n [’ambulans:i (’auto)] Kuulin ambulanssiauton hälytyksen. Я услышал сирену кареты скорой помощи.

микроавто’бус м pikkubussi n [’pik:u’bus:i] Meidän pikkubussissa on tilaa kahdeksalle hengelle. В нашем микроавтобусе 8 сидений.

пассажи’рский автомоби’ль м henkilöauto n [’henilø’auto] Parkkipaikka on täynnä henkilöautoja. Автостоянка полна пассажирских автомобилей.

пожа’рный автомоби’ль м paloauto n [’palo’auto] Paloauto on erikoinen kuljetusneuvo, joka on tarkoitettu tulipalojen sammuttamiseksi. Пожарная машина – это специальное транспортное средство для тушения пожаров.

самосва’л м kieppiauto n [’kiep:i’auto] Tarvitsemme noin 10 kieppiautollista hiekkaa. Нам нужно примерно 10 самосвалов песка.

тяга’ч м vetovaunu n [’veto’vaunu]

Sähköautot eivät tarvitse bensiiniä. Электромобилям не нужен бензин.

бага’жник м tavaratila n [’tavara’tila] Panen vararenkaan auton tavaratilaan. Я положу запасное колесо в багажник.

ба’мпер м puskuri n [’puskuri] Puskuri suojaa autoa, kun se törmää johonkin. Бампер защищает машину, когда она ударяется обо что-нибудь.

ветрово’е стекло’ с tuulilasi n [’tu:li’lasi] Näytä minulle, miten tuulilasin sulat käynnistetään. Покажи мне, как включать очистители ветрового стекла.

выхлопна’я труба’ ж pakoputki n [’pako:putki] Pakoputkin kautta tarpeeton kaasu poistuu moottorista. Выхлопная труба позволяет ненужному газу выходить из двигателя.

дверь ж ovi n [’ovi] Tämän auton ovet ovat aika erikoisia. Двери этой машины весьма оригинальны.

за’дняя фа’ра ж takalyhty n [’taka’lyhty] Autosi takalyhdyt eivät pala. Твои задние фары не горят.

зе’ркало (боково’е) с sivupeili n [’sivu’peili] Autoa ajaessasi muista katsoa sivupeiliä! Не забывай посматривать в боковое зеркало, когда ведёшь машину.

капо’т м suojuskansi n [’suojus’kansi] Olkaa hyvä ja avatkaa suojuskansi! Откройте капот, пожалуйста.

колесо’ с rengas n [’rengas] Tavallisesti autossa on neljä rengasta, mutta tässä autossa niitä on vain kolme. Большинство автомобилей имеет четыре колеса, но у этого их только три.

ку’зов м kori n [’kori] Tämän auton kori on hyvin kestävä. Кузов этого автомобиля очень прочный.

окно’ с ikkuna n [’ik:una] Autoni takaikkuna halkesi. Заднее окно моей машины треснуло.

пере’дняя фа’ра ж etulyhty n [’etu’lyhty]

Valtava vetovaunu hinasi lentokonetta.

Etulyhdyt valaisevat tietä auton edessä.

Огромный тягач тащил самолёт.

Передние фары освещают дорогу впереди.

12

AUTO [’auto] руль м ohjauspyörä n [’ohjaus’pyøræ]

радиа’тор м jäähdytin n [’jæ:hdytin]

Humalainen ei saa istua ohjauspyörän taakse.

Jäähdytin on ylikuumentunut.

Пьяному человеку не место за рулём.

Радиатор перегрелся.

сиде’нье с istuin n [’istuin] Tässä pienessä autossa on vain kaksi istuinta. В этой маленькой машине всего два сиденья.

ши’на ж rengas n [’rengas] Sinun on pumpattava kaikki renkaat! Тебе нужно накачать все шины.

ВНУ’ ТРЕННЕЕ УСТРО’ ЙСТВО SISÄRAKENNE [’sisæ’raken:e] аккумуля’тор м akku n [’ak:u] Minun on ostettava uusi akku autooni. Мне нужно купить новый аккумулятор для моей машины.

амортиза’тор м iskunvaimennin n [’iskun’vaimen:in] Epätasaisilla teillä on tarpeen iskunvaimennin. Амортизаторы хороши для неровных дорог.

бензоба’к м bensiinisäiliö n [’bensi:ni’sæiliø] Pelkään, että automme bensiinisäiliö on tyhjä. Боюсь, наш бензобак пуст.

воздухоочисти’тель м ilmanpuhdistin n

сцепле’ние с kytkin n [’kytkin] Kytkinpoljin on vasemmalla. Педаль сцепления находится слева.

то’рмоз м jarru n [’jar:u] Hän painoi kovasti jarrua. Он резко нажал на тормоз.

* * * * * * * * * многофункциона’льный п monitoimi- a [’moni’toimi] Voi sanoa, että tämä auto on monitoimiauto. Можно сказать, это многофункциональная машина.

мо’щный п suuritehoinen a [’su:ri’tehoinen] Tämä yritys valmistaa suuritehoisia kuorma-autoja. Эта компания производит мощные грузовики.

скоростно’й п pika- a [’pika]

[’ilman’puhdistin]

Minun ystäväni on pika-autojen fani.

Tämä ilmanpuhdistin toimii hyvin tehokkaasti.

Мой друг – большой поклонник скоростных

Этот воздухоочиститель работает очень

автомобилей.

эффективно.

дви’гатель м moottori n [’mo:t:ori] Nainen ei tiedä, miten korjataan automoottorit. Она не знает, как ремонтировать автомобильные двигатели.

зажига’ние с sytytys(laite) n [’sytytys(’laite)] Sytytys(laite) on laite moottorin käynnistämiseen. Зажигание – это приспособление для запуска двигателя.

карбюра’тор м kaasutin n [’ka:sutin] Kaasutin sekoittaa ilman ja bensiinin tarvittavat määrät. Карбюратор смешивает необходимые количества воздуха и бензина.

карда’нный вал м kardaaniakseli n [’karda:ni’akseli] Kardaaniakselin on oltava riittävän luja kestääkseen kuormituksia. Карданные валы должны быть достаточно прочными, чтобы выдерживать нагрузку.

коро’бка переда’ч ж vaihdelaatikolla varustettu n [’vaihde’la:tikol:a varustet:u] Automaattivaihdelaatikolla varustetussa (automaattivaihteisessa) autossa ei ole vaihdevartta.

совреме’нный п moderni a [’moderni] Modernit autot ovat hyvin luotettavia. Современные автомобили очень надёжные.

универса’льный п yleinen a [’yleinen] Se on yleismalli. Это универсальная модель.

вести’ г ajaa v [’aja:] Opeta minua ajamaan autoa! Научи меня водить машину.

заводи’ть г käynnistää v [’kæyn:istæ:] Käynnistä auto ja lähdetään! Заводи машину и поехали.

остана’вливаться г pysäyttää v [’pysæyt:æ:] “Pysäytä auto!”, poliisi huusi. “Остановите машину!” – крикнул полицейский.

подвози’ть г antaa kyytiä v [’anta: ky:tiæ] Voisin antaa sinulle kyytiä. Я могу тебя подвезти.

ремонти’ровать г korjata v [’korjata]

В машине с автоматической коробкой передач нет

Pidän autojen korjaamisesta.

рычага переключения скоростей.

Я люблю ремонтировать машины.

13

’ РМИЯ А

3 ’ ВОЙСК ВИ’ ДЫ И РОДА ASELAJIT JA PUOLUSTUSHAARAT [’ase’lajit ja ’puolustus’ha:rat] артилле’рия ж tykistö n [’tykistø]

He hävisivät taistelun, koska heillä on heikko tykistö. Они проиграли битву, потому что у них была слабая артиллерия. вое’нно-возду’шные силы мн ilmavoimat n [’ilmavoimat] Hänen aviomies on ilmavoimien upseeri. Её муж – офицер военно-воздушных сил. возду’шно-деса’нтные войска’ мн maahanlaskujoukot pl [’ma:han’lasku’joukot] Hän ylpeä, että palvelee maahanlaskujoukoissa. Он гордится тем, что служит в воздушнодесантных войсках. инжене’рные войска’ мн pioneerijoukot n [’pione:ri’joukot] Yksikään armeija ei pärjää ilman pioneerijoukkoja. Ни одна армия не может обойтись без инженерных войск. пехо’та ж jalkaväki n [’jalka’væki] Meidän jalkaväki taisteli rohkeasti. Наша пехота сражалась храбро. противовозду’шная оборо’на ж ilmatorjunta n [’ilma’torjunta] Vihollisen ilmatorjuntayksikkö ampui alas lentokoneen. Самолёт был сбит вражескими войсками противовоздушной обороны. раке’тные войска’ мн ohjusjoukot pl [’ohjus’joukot] Tämä maa haluaa kehittää omia ohjusjoukkoja. Эта страна хочет развивать собственные ракетные войска. сухопу’ тные войска’ мн maavoimat pl [’ma:’voimat] Meidän maavoimat ovat voimakkaat, mutta laivasto on vielä voimakkaampi. Наши сухопутные войска сильны, но флот даже ещё сильнее. та’нковые войска’ мн panssarivaunujoukot pl [’pans:ari’vaunu’joukot] Panssarivaunujoukot olivat Wehrmachin pelottavin osasto. Танковые войска были самой страшной частью вермахта.

ВО’ ИНСКИЕ ПОДРАЗДЕЛЕ’ НИЯ SOTILASYKSIKÖT [’sotilas’yksikøt] батальо’н м pataljoona n [’pataljo:na] Kuusi pataljoonaa lähetettiin oikealle sivustalle. Шесть батальонов было отправлено на правый фланг.

14

взвод м joukkue n [’jouk:ue] Joukkue on osa komppaniaa. Взвод – это часть роты.

диви’зия ж divisioona n [’divisio:na] Uusi panssarivaunudivisioona oli täysin varustettu. Новая бронетанковая дивизия была полностью оснащена.

ко’рпус м armeijakunta n [’armeija’kunta] Armeijakunta on kahden divisioonan kokoinen osa armeijaa. Корпус – это часть армии, равная двум дивизиям.

отделе’ние с osasto n [’osasto] Meidän osastossa oli seitsemän sotilasta. Наше отделение состояло из семи солдат.

полк м rykmentti n [’rykment:i] Rykmentti on everstin johtama iso sotilasyksikkö. Полк – это крупная военная единица под командованием полковника.

ро’та ж komppania n [’komp:ania] Komppaniassa on noin 120 sotilasta. В роте приблизительно 120 солдат.

’ НИЯ ВО’ ИНСКИЕ ЗВА SOTILASARVOT [’sotilas’arvot] генера’л м kenraali n [’kenra:li] Ottakaa vastaan raportti, herra kenraali. Примите доклад, господин генерал.

капита’н м kapteeni n [’kapte:ni] Tämä kapteeni on komppaniamme päällikkö. Этот капитан – командир нашей роты.

капра’л м korpraali n [’korpra:li] Korpraali käski pesemään lattian uudestaan. Капрал приказал нам вымыть пол заново.

лейтена’нт м luutnantti n [’lu:tna:nt:i] Tämä rohkea luutnantti kohta tulee kapteeniksi. Этот храбрый лейтенант скоро станет капитаном.

майо’р м majuri n [’majuri] Majuri komentaa pataljoonaa. Майор командует батальоном.

ма’ршал м marsalkka n [’marsalk:a] Joissakin armeijoissa marsalkka on korkein sotilasarvo. Маршал – это высшее воинское звание в некоторых армиях.

полко’вник м eversti n [’eversti] Minun isäni sai virkaeron ollessaan everstinä. Мой отец был полковником, когда он вышел в отставку.

рядово’й м rivimies n [’rivi’mies] Rivimies sai rangaistuksen puntikselle lähtemisestä. Рядовой наказан за самовольную отлучку.

ARMEIJA [’armeija] сержа’нт м kersantti n [’kersant:i] Meidän uusi kersantti on hyvin totinen mies. Наш новый сержант – очень серьёзный парень.

’ СЫ ОРУ’ ЖИЕ И БОЕПРИПА ASEET JA AMPUMATARVIKKEET [’ase:t ja ’ampuma’tarvik:e:t] автома’т м rynnäkkökivääri n [’ryn:æk:ø’kivæ:ri] Kalashnikov on maailman paras rynnäkkökivääri. Автомат Калашникова – лучший в мире.

артиллери’йское ору’дие с tykki n [’tyk:i] Tämä on panssarivaunutorjuntatykki. Это – противотанковое артиллерийское орудие.

баллисти’ческая раке’та ж ballistinen ohjus n [’ballistinen ’ohjus] Ensimmäinen ballistinen ohjus kehitettiin natsiSaksassa. Первая баллистическая ракета была разработана нацистской Германией.

бомбардиро’вщик м pommittajalentokone n [’pom:it:aja’lento’kone] Pommittajakone on lentokone, joka kuljettaa ja pudottaa pommeja. Бомбардировщик – это самолёт, который перевозит и сбрасывает бомбы.

бронетранспортёр м panssaroitu kuljetusauto n [’pans:aroitu kuljetus ’auto] Tällä panssaroidulla kuljetusautolla on 8 rengasta. Этот бронетранспортёр имеет 8 колёс.

вертолёт м helikopteri n [’helikopteri] Taisteluhelikopteri kokeiltiin sotaoloissa. Боевой вертолёт был испытан в боевых условиях.

винто’вка ж kivääri n [’kivæ:ri] Me ammuimme tarkkampujan ja saimme hänen kiväärin. Мы застрелили снайпера и захватили его винтовку.

истреби’тель м hävittäjälentokone n [’hævit:æjæ’lento’kone] Hävittäjälentokone on taistelukone, joka on tarkoitettu taistelun käymiseen muita taistelulentokoneita vastaan. Истребитель – это самолёт для ведения боя с другими самолётами.

миномёт м kranaatinheitin n [’krana:tin’heitin] Kranaatinheitin on raskas ase, jossa on lyhyt piippu. Миномёт – это тяжёлое орудие с коротким стволом.

огнемёт м liekinheitin n [’liekin’heitin] Liekinheitin heittää paineella palavaa nestettä. Огнемёт выбрасывает горящую жидкость под давлением.

пистоле’т м pistooli n [’pisto:li] Tähtäsin pistoolillani viholliseen. Я направил мой пистолет на врага. пулемёт м konekivääri n [’kone’kivæ:ri] Konekivääri ampuu tauotta kunnes painaa liipaisinta. Пулемёт стреляет без остановки, пока нажат курок. пу’ля ж luoti n [’luoti] Luoti osui häneen. В него попала пуля. снаря’д м ammus n [’am:us] Ammukset räjäyttivät kaikkialla. Повсюду взрывались снаряды. танк м panssarivaunu n [’pans:ari’vaunu] Panssarivaunu on raskaalla tykillä aseistettu panssaroitu kuljetusneuvo. Танк – это тяжело вооружённое и бронированное передвижное средство.

* * * * * * * * * вое’нный п sotilas a [’sotilas] Sotilaspalvelu on raskasta, mutta jotkut ihmiset pitävät siitä. Военная служба тяжела, но некоторым она нравится. наступа’тельный п hyökkäys- a [’hyøk:æys] Sotajoukot asettuivat hyökkäysasemiin. Войска заняли наступательные позиции. оборони’тельный п puolustus- a [’puolustus] Tämä on uusi puolustusase. Это новое оборонительное оружие. стратеги’ческий п strateginen a [’strateginen] Kenraalit käsittelevät strategista doktriinia. Генералы обсуждают стратегическую доктрину. такти’ческий п taktinen a [’taktinen] Taktinen tehtävämme on sillan valloittaminen. Наша тактическая задача – занять мост. атакова’ть г hyökätä v [’hyøkætæ] Onnistuimme hyökkäämään vihollista. Нам удалось успешно атаковать врага. бомби’ть г pommittaa v [’pom:it:a:] Meidän ilmavoimat pommittivat kaupungin. Наша авиация бомбила город. заряжа’ть г ladata v [’ladata] Älä liiku! Kivääri on ladattu. Не двигаться! Это ружьё заряжено. обороня’ть г puolustaa v [’puolusta:] Ota miehesi ja puolusta tuo asema! Возьми своих людей и обороняй ту позицию. стреля’ть г ampua v [’ampua] Ammu kiväärillä! Стреляй из винтовки!

15

АРХИТЕКТУ’ РА

4 СТИ’ ЛИ TYYLISUUNNAT [’ty:li’su:n:at] ампи’р м empire(tyyli) n [’empire (’ty:li)]

Empiretyylin tarkoituksena oli idealisoida Napoleonin hallintokautta. Предназначением стиля ампир была идеализация правления Наполеона. баро’кко с barokki n [’barok:i] Barokki syntyi alun perin Italiassa. Стиль барокко первоначально появился в Италии. го’тика ж gotiikka n [’goti:k:a] Gotiikan arkkitehtuuri kukoisti myöhempänä keskiaikana. Архитектура готики процветала в период позднего Средневековья. деконструктиви’зм м dekonstuktivismi n [’dekonstruktivismi] Dekonstruktivismi on postmodernin arkkitehtuurin kehityksen tulos. Деконструктивизм – это результат развития постмодернистской архитектуры. классици’зм м klassismi n [’klas:ismi] Tällaiset pylväät ja pilarit ovat tyypillisiä klassismille. Такие колонны и пилястры типичны для классицизма. конструктиви’зм м konstruktivismi n [’konstruktivismi] Tatlinin torni on konstruktivismin esimerkki. Башня Татлина – это образец конструктивизма. моде’рн м jugendtyyli n [’jugend’ty:li] Kaupungin keskustassa on paljon ihania jugendtyylisiä rakennuksia. В центре города имеется много прекрасных зданий в стиле модерн. неого’тика ж uusgotiikka n [’u:s’goti:k:a] Uusgotiikka oli hyvin suosittu 19‑luvun alussa. Неоготика была очень популярна в начале 19‑го века. неоклассици’зм м uusklassismi n [’u:sklas:ismi] Neuvostoliiton uusklassismi vietiin muihin neuvostoblokin maihin. Советский неоклассицизм был экспортирован в другие страны советского блока. ренесса’нс м renessanssi n [’renes:ans:i] Tyylinä renessanssi muistuttaa antiikkiajan arkkitehtuuria. Стиль ренессанс напоминает архитектуру античности. рома’нский стиль м roomalainen tyyli n [’ro:malainen ty:li] Roomalainen tyylisuunta kehittyi keskiajan Euroopassa. Романский стиль развился в средневековой Европе. рококо’ с rokokoo n [’rokoko:] Rokokoon tyylin sisustukset suunniteltiin todellisina taideteoksina. Комнаты в стиле рококо проектировались как подлинные произведения искусства.

16

романти’зм м Romantiikka n [’romanti:k:a] Romantiikan tyylisuunta syntyi 1700‑luvun toisella puoliskolla. Романтизм появился во второй половине 18‑го века.

се’верный моде’рн м kansallisromantiikka n [’kansal:is’romanti:k:a] Kööpenhaminan kaupungintalo on kansallisromantiikan esimerkki. Копенгагенская ратуша – это образец северного модерна.

экле’ктика ж eklektiikka n [’eklekti:k:a] Eklektiikassa käytetään monien tyylien ideoita. Эклектика использует идеи многочисленных стилей.

’ НИЯ ОБЩЕ’ СТВЕННЫЕ ЗДА JULKISET RAKENNUKSET [’julkiset raken:ukset] вы’ставочный зал м messuhalli n [’mes:u’hal:i] Uudessa messuhallissa pidetään surrealistisen taiteen näyttely. В новом выставочном зале проводится выставка сюрреалистического искусства.

дворе’ц м palatsi n [’palatsi] Talvipalatsi toimii nykyään museona. Зимний дворец теперь музей.

конце’ртный зал м konserttisali n [’konsert:i’sali] Tässä konserttisalissa on oikein hyvä akustiikka. В этом концертном зале великолепная акустика.

музе’й м museo n [’museo] Museo sijaitsee keskiajan rakennuksessa. Музей расположен в средневековом здании.

ра’туша ж kaupungintalo n [’kaupungin’talo] Tämä suurenmoinen rakennus on kaupungintalo. Это величественное здание – ратуша.

собо’р м tuomiokirkko n [’tuomio’kirk:o] Tuomiokirkot sijaitsevat usein kaupungin keskustassa. Соборы часто располагаются в центре города.

теа’тр м teatteri n [’teat:eri] Teatteri rakennettiin kahdessa vuodessa. Театр был построен за два года.

торго’вый центр м ostoskeskus n [’ostos’keskus] Tämän ostoskeskuksen arkkitehti on todellinen nero. Архитектор этого торгового центра – настоящий гений.

це’рковь ж kirkko n [’kirk:o] Kaupungissa voi nähdä paljon vanhoja kirkkoja. В городе можно увидеть множество старинных церквей.

ARKKITEHTUURI [’ark:itehtu:ri] ’ НИЯ ПРОМЫ’ ШЛЕННЫЕ ЗДА И СООРУЖЕ’ НИЯ TEOLLISUUSRAKENNUKSET JA -RAKENNELMAT [’teol:isu:s’raken:ukset ja ’raken:elmat] ба’шня ж torni n [’torni]

Tuuliturbiinin torni on noin 100 metriä korkea. Башня ветровой турбины имеет высоту примерно 100 метров. гради’рня ж haihdutustorni n [’haihdutus’torni] Monet haihdutustornit ovat hyperbelin muotoisia. Многие градирни имеют гиперболическую форму. депо’ с varikko n [’varik:o] Veturivarikko on paikka, jossa korjataan vetureita. Локомотивное депо – это место, где ремонтируются локомотивы. скла’д м varasto n [’varasto] Varastossa on kellarikerros. Склад имеет подвальный этаж. труба’ (дымова’я) ж piippu n [’pi:p:u] Voimalan piippu on kaupunkimme korkein rakennelma. Труба электростанции – это самое высокое сооружение в нашем городе. цех м tehtaanosasto n [’tehta:n’osasto] Tehtaaseen rakennetaan uusi tehtaanosasto. На заводе строится новый цех.

’ ЖИЛЫ’ Е ДОМА ASUINTALOT [’asuin’talot] дом (ча’стный) м talo (yksityinen) n [’talo (’yksityinen)] Minulla on tiilitalo. Мой дом построен из кирпича. кварти’ра ж asunto n [’asunto] Joskus asuin asunnossa, jossa oli vain yksi huone. Когда-то я жил в однокомнатной квартире. котте’дж м kesämökki n [’kesæ’møk:i] Tämä kesämökki ei ole tarkoitettu talviasumiseen. Этот летний коттедж не годится для проживания в зимнее время. многокварти’рный дом м kerrostalo n [’kerros’talo] Uudessa kerrostalossa on 25 kerrosta. Новый многоквартирный дом имеет 25 этажей. небоскрёб м pilvenpiirtäjä n [’pilven’pi:rtæjæ] Näin lasista ja betonista rakennetun pilvenpiirtäjän. Я увидел огромный небоскрёб, построенный из бетона и стекла. особня’к м kaupunkitalo n [’kaupunki’talo] Perinteisessä eurooppalaisessa kaupunkitalossa oli tanssisali. Традиционный европейский особняк имел бальный зал.

СПОРТИ’ ВНЫЕ СООРУЖЕ’ НИЯ URHEILURAKENNELMAT [’urheilu’raken:elmat] аре’на ж areena n [’are:na]

Me suunnittelimme uudentyyppisen urheiluareenan. Мы спроектировали спортивную арену нового типа. ипподро’м м hippodromi n [’hip:odromi] Tämä hippodromi on rakennettu vuonna 1863. Этот ипподром был открыт в 1863 году. спортза’л м urheilusali n [’urheilu’sali] Meidän urheilusalissamme on lasikatto. У нашего спортзала стеклянная крыша. стадио’н м stadion n [’stadion] Stadionille mahtuu 100 000 katsojaa. На этом стадионе могут разместиться 100 000 зрителей.

* * * * * * * * * вели’чественный п suurenmoinen a [’su:renmoinen]

Suurenmoinen temppeli on kaupungin ylpeys. Величественный храм – гордость города. декорати’вный п koristeellinen a [’koriste:l:inen] Rakennusta koristaa neljä koristeellista parveketta. Здание украшают четыре декоративных балкона. многоэта’жный п kerros- a [’ker:os] Kerrostaloissa on oltava hissi. В многоэтажных зданиях должны быть лифты. совреме’нный п moderni a [’moderni] Modernit amerikkalaiset kirkot näyttävät hassuilta. Современные американские церкви выглядят забавно. старомо’дный п vanhanaikainen a [’vanhan’aikainen] Tämän arkkitehdin tyyli on vähän vanhanaikainen. Стиль этого архитектора несколько старомоден. возводи’ть г pystyttää v [’pystyt:æ:] Egyptin pyramidit pystytettiin muinaisaikana. Египетские пирамиды были возведены в древние времена. проекти’ровать г suunnitella v [’su:n:itel:a] Meidän instituutti suunnittelee isoa hotellia. Наш институт проектирует большую гостиницу. создава’ть г tehdä v [’tehdæ] Muinaiset roomalaiset tekivät ensimmäisen akveduktin Euroopassa. Древние римляне создали первый акведук в Европе. сооружа’ть г panna pystyyn v [’pan:a pysty:n] Pannakseen pystyyn sellaienn rakennus tarvitaan vuosi. Требуется целый год, чтобы соорудить такое здание. стро’ить г rakentaa v [’rakenta:] Palkkasin työmiehiä rakentamaan autotallia. Я нанял рабочих, чтобы построить гараж.

17

’ РТ АЭРОПО

5 ИНФРАСТРУКТУ’ РА INFRASTRUKTUURI [’infrastruktu:ri]

САМОЛЁТ LENTOKONE [’lento’kone]

автостоя’нка ж pysäköintialue n [’pysækøinti’alue]

каби’на ж ohjaamo n [’ohja:mo]

Lentoterminaalin vastapuolella oleva pysäköintialue oli täynnä autoja. Автостоянка напротив терминала была полна машин. анга’р м lentokonehalli n [’lento’kone’hal:i] Lentokonehalli on isokokoinen rakennus, jossa ovat lentokoneet lentojen välisenä aikana. Ангар – это большое здание, где содержатся самолёты между полётами. аэровокза’л м lentoasema n [’lento’asema] Lentoasema on rakennettu vain vuosi sitten. Аэровокзал был построен всего год назад. аэродро’м м lentokenttä n [’lento’kent:æ] Lentokenttä on paikka, josta lentokoneet lähtevät ja jonne ne laskevat. Аэродром – это место, где самолёты могут садиться и взлетать. вертолётная площа’дка ж helikopterikenttä n [’helikopteri’kent:æ] Helikopterikentät rakennetaan tavallisesti betonista. Обычно вертолётные площадки сооружаются из бетона. взлётно-поса’дочная полоса’ ж kiitorata n [’ki:to’rata] Kiitoradan valaistusta käytetään lentokentillä, joissa sallitaan yölaskuja. Освещение взлётной полосы используется в аэропортах, где допускается ночная посадка. грузово’й термина’л м rahtiterminaali n [’rahti’termina:li] Tämä rahtiterminaali on tarkoitettu lentokoneiden lastaukseen ja tavaran varastointiin. Этот грузовой терминал обеспечивает загрузку самолётов и хранение грузов на складе. диспе’тчерская вы’шка ж lennonjohtotorni n [’len:on’johto’torni] Tällä lentokentällä on 109 metriä korkea lennonjohtotorni. Высота диспетчерской вышки этого аэропорта – 109 метров. перро’н (на аэродро’ме) м laituri n [’laituri] Lentokone tuli tankaamaan laiturille 2. Самолёт занял перрон 2 для заправки топливом. рулёжная доро’жка ж rullaustie n [’rul:aus’tie] Rullaustie on tie, joka yhdistää kiitoradat kaikkiin muihin kohteisiin. Рулёжная дорожка – это дорога, соединяющая взлётно-посадочные полосы со всеми остальными объектами. то’пливное храни’лище с polttoainesäiliö n [’polt:o’aine’sæiliø] Polttoaine pumpataan polttoainesäiliöön maanalaisilla putkilla. Топливо подаётся в топливное хранилище по подземным трубопроводам.

18

Tässä hävittäjäkoneessa ohjaamo on varustettu heittoistuimella. Этот самолёт-истребитель имеет катапультируемую кабину. кре’йсерская ско’рость ж matkanopeus n [’matka’nopeus] Boeing 737‑400:n matkanopeus on 913 km/t. Крейсерская скорость Боинга-737‑400 – 913 км/ч. крыло’ с siipi n [’si:pi] Siivet kantavat lentokoneen ilmassa. Крылья поддерживают самолёт в полёте. люк м luukku n [’lu:k:u] Tämä on erityinen luukku hätätilanteita varten. Это специальный люк для чрезвычайных ситуаций. нос м nokka n [’nok:a] Concorden ja Tu-144:n erikoispiirteenä on laskeutuva nokka. Опускающийся нос – это отличительная деталь “Конкорда” и Ту-144. реакти’вный дви’гатель м suihkumoottori n [’suihku’mo:t:ori] Suihkumoottorista virtaa ulos kuumaa ilmaa ja kaasuja. Реактивный двигатель выталкивает сзади струю горячего воздуха и газов. руль м peräsin n [’peræsin] Kääntämällä peräsintä ohjataan lentokoneen lentosuuntaa. Руль поворачивается из стороны в сторону, управляя направлением движения самолёта. стабилиза’тор м vakain n [’vakain] Pyrstön vakainta koristi lentoyhtyön logo. Хвостовой стабилизатор был украшен эмблемой авиакомпании. фюзеля’ж м lentokoneen runko n [’lento’kone:n ’runko] Lentokoneenrunko on lentokoneen runko. Фюзеляж – это остов самолёта. хвост м lentokoneen pyrstö n [’lento’kone:n ’pyrstø] Eräissä lentokonetyypeissä pyrstössä on kaksoisvakaimet. Некоторые самолёты имеют двойные стабилизаторы на хвосте. шасси’ с laskuteline n [’lasku’teline] Boeing 777:n laskutelineessä on 12 rengasta. На основном шасси Боинга-777 имеется 12 колёс. элеро’н м siiveke n [’si:veke] Siivekkeiden tarkoitus on ohjata lentokoneen kallistumista. Элероны используются, чтобы контролировать крен самолёта.

LENTOASEMA [’lento’asema] CЕ’ РВИС АЭРОПО’ РТА LENTOASEMAPALVELUT [’lento’asema’palvelut] биле’т м lippu n [’lip:u]

Ostin lentolipun LH120‑lennolle. Я купил билет на рейс LH120. вы’дача багажа’ ж matkatavaroiden jako n [’matka’tavaroiden ’jako] Matkatavaroiden jako on rakennuksen keskiosassa. Выдача багажа производится в центре здания. зал ожида’ния м odotushalli n [’odotus’hal:i] Odotin lentovuoroani yli kuusi tuntia odotushallissa. Ожидая свой рейс, я провёл в зале ожидания больше 6 часов. носи’льщик м kantaja n [’kantaja] Kantaja otti molemmat matkalaukkuni ja vei ne pysäköintialueelle. Носильщик взял оба моих чемодана и понёс их на автостоянку. отправле’ние с lähtö n [’læhtø] Lentovuoro LH120:n lähtöaika on klo 17.30. Отправление рейса LH120 в 17:30. прибы’тие с saapuminen n [’sa:puminen] Tästä näyttötaulusta näkee lentojen saapumisen aika. Это табло показывает прибытие самолётов. регистра’ция ж lähtöselvitys n [’læhtø’selvitys] Meidän lentoasemalla lisätään lähtöselvitystiskien määrä. Наш аэропорт увеличит количество стоек регистрации. рейс м lento(vuoro) n [’lento(’vuoro)] Lentovuoro LH120:n lähtö viipyy. Рейс LH120 задерживается. слу’ жба безопа’сности ж turvapalvelu n [’turva’palvelu] Minä joudut kertomaan tästä turvallisuuspalvelun virkailijalle. Мне придётся информировать об этом службу безопасности. спра’вочное бюро’ с infopalvelu n [’info’palvelu] Jos sinulla on kysyttävää, voit kysyä neuvonnasta. Если у тебя есть вопросы, можешь обратиться в справочное бюро.

ТАМО’ ЖЕННЫЙ КОНТРО’ ЛЬ TULLITARKASTUS [’tul:i’tarkastus]

досмо’тр м tarkastus n [’tarkastus]

Toivottavasti tämä tullitarkastus ei kestä kauan. Надеюсь, досмотр на этой таможне не займёт много времени. зелёный коридо’р м vihreälinja n [’vihreæ’linja] Jos sinulla on mukana vain pieni rahasumma, niin valitse vihreälinja! Если у тебя небольшая сумма денег, выбирай зелёный коридор. конфиска’ция ж takavarikko n [’taka’varik:o] Mitkä tavarat on pantava takavarikkoon? Какие предметы подлежат конфискации?

кра’сный коридо’р м punainen linja n [’punainen

’linja] Matkustajat, joilla on tullattavaa tavaraa, valitsevat punaisen linjan. Пассажиры с предметами, подлежащими декларированию, должны проходить по красному коридору. откры’тый лист м laisser-passer n [’lais:er’pæs:er] Hänellä oli laisser-passer, koska hän oli diplomaatti. Будучи дипломатом, он имел открытый лист. по’шлина ж tullimaksu n [’tulli’maksu] Tullimaksu lasketaan tuotteen CN-nimikkeistökoodin mukaisesti. С целью оценки таможенной пошлины изделиям даётся идентификационный код. тамо’женный инспе’ктор м tullitarkastaja n [’tul:itarkastaja] Tullitarkastaja vaati, että laukku avattaisiin. Таможенный инспектор потребовал открыть сумку.

* * * * * * * * * да’льний (рейс) п pitkä lento n [’pitkæ ’lento]

IL 96:ta käytetään pitkiin lentoihin. Ил-96 используется для дальних рейсов. междунаро’дный п kansainvälinen a [’kansain’vælinen] Vnukovo on kansainvälinen lentokenttä. Внуково – это международный аэропорт. ме’стный п sisämaan a [’sisæ’ma:n] Päästäkseen siihen kylään täytyy käyttää sisämaan lentoliikennettä. Чтобы добраться до той деревни, нам нужно лететь местным рейсом. ча’ртерный п tilauslento n [’tilaus’lento] Erityinen tilauslento on määrätty marraskuun 30.:ksi päiväksi. Специальный чартерный рейс назначен на 30 ноября. эли’тный (се’рвис) п huippuluokan a [’huip:u’luokan] Tämä lentokenttä tarjoaa huippuluokan palveluja. Этот аэропорт предлагает элитный сервис. брони’ровать г varata v [’varata] Me varaamme lentokoneesta 5 paikkaa. Мы забронируем пять мест в самолёте. встреча’ть г ottaa vastaan v [’ot:a: ’vasta:n] Lähde lentokentälle ja ota hänet vastaan siellä. Поезжай в аэропорт и встреть его там. деклари’ровать г tullata v [’tul:ata] Tullitarkastaja kysyi minulta, onko minulla tullattavaa. Таможенный инспектор спросил, есть ли у меня что декларировать. поднима’ться на борт г nousta lentokoneeseen v [’nousta ’lento’kone:se:n] Matkustajat nousevat lentokoneeseen. Пассажиры поднимаются на борт самолёта. провожа’ть г saattaa v [’sa:t:a:] Huomenna saatan ystävän lentokentällä. Завтра я буду провожать друга в аэропорту.

19

БАНК

6 ’ НКОВ ТИ’ ПЫ БА PANKKITYYPIT [’paŋk:ity:pit] взаи’мно-сберега’тельный банк м keskinäinen

säästöpankki n [’keskinæinen sæ:stø’paŋk:i] Ensimmäinen keskinäinen säästöpankki perustettiin Skotlannissa. Первый взаимно-сберегательный банк был организован в Шотландии в 1810 году. инвестицио’нный банк м investointipankki n [’investointi’paŋk:i] Investointipankki voi hoitaa yritysten fuusioita. Инвестиционный банк может заниматься корпоративными слияниями и поглощениями. ипоте’чный банк м kiinteistöpankki n [’ki:nteisø’paŋk:i] Kiinteistöpankki erikoistuu lainojen myöntämiseen ja hoitamiseen. Ипотечный банк специализируется на выдаче и обслуживании ссуд под недвижимость. исла’мский банк м islamilainen pankki n [’islamilainen paŋk:i] Islamilaiset pankit toimivat Šarian periaatteiden mukaan. Исламские банки работают в соответствии с принципами шариата. комме’рческий банк м liikepankki n [’li:ke’paŋk’i] Eräissä maissa oli selvä jako liikepankkien ja investointipankkien välillä. В некоторых странах существовало строгое разделение между коммерческими банками и инвестиционными банками. кооперати’вный банк м osuuspankki n [’osu:s’paŋk:i] Osuuspankin omistajia ovat sen jäsenet. Кооперативный банк принадлежит его членам. офшо’рный банк м offshore-pankki n [’of:ʃore’paŋk:i] Offshore-pankki on tallentajan asuinmaan ulkopuolella sijaitseva pankki. Офшорный банк – это банк, находящийся за пределами страны проживания вкладчика. почто’во-сберега’тельный банк м postisäästöpankki n [’posti’sæ:stø’paŋk:i] Postisäästöpankit toimivat yhteistyössä kansallisten postijärjestelmien kanssa. Почтово-сберегательные банки объединены с национальными почтовыми системами. ро’зничный банк м vähittäispankki n [’væhit:æis’paŋk:i] Vähittäispankit suorittavat liiketoimintaa, joka kohdistuu yksityisiin henkilöihin. Розничные банки осуществляют транзакции непосредственно с клиентами, а не с корпорациями. сберега’тельный банк м säästöpankki n [’sæ:stø’paŋk:i] Säästöpankin tärkein tuote on säästötalletus. Главная функция сберегательного банка – это приём сберегательных вкладов. торго’вый банк м kauppapankki n [’kaup:a’paŋk:i] Tosiasiassa liikepankit keksittiin keskiaikana Italiassa. Фактически торговые банки были изобретены в Средние века в Италии.

20

универса’льный банк м yleispankki n [’yleis’paŋk:i]

Yleispankki harjoittaa monipuolista pankkitoimintaa. Универсальный банк занимается множеством видов банковской деятельности. ча’стный банк м yksityinen pankki n [’yksityinen paŋk:i] Yksityisen pankin omistajana on yksityinen henkilö tao partnerien ryhmä. Владельцем частного банка является или отдельный человек, или группа партнёров.

’ НИЕ И ОБОРУ’ ДОВАНИЕ ЗДА RAKENNUS JA VARUSTEET [’raken:us ja ’varuste:t]

банкома’т м pankkiautomaatti n [’paŋk:i’automa:t:i]

Nykyään pankkiautomaatteja voi nähdä kaikissa pankeissa. В наше время банкомат можно увидеть в каждом банке. депозита’рная яче’йка ж talletuslokero n [’tal:etus’lokero] Talletuskeroissa säilytetään tavallisesti arvoesineitä tai tärkeitä asiakirjoja. В депозитарных ячейках обычно хранятся ценные предметы или важные документы. дете’ктор банкно’т м setelintunnistin n [’setelin’tun:istin] Setelintunnistin on laite, joka tunnistaa väärennettyjä seteleitä. Детектор банкнот – это устройство, определяющее, является ли банкнота поддельной. кабине’т м työhuone n [’tyø’huone] Pankinjohtaja kutsui meidät isoon ja kauniiseen työhuoneeseen. Директор банка пригласил нас в свой большой и красивый кабинет. кладова’я ж kassahuone n [’kas:a’huone] Pankin kassahuone on tila, jossa säilytetään arvoesineitä. Кладовая в банке – это место, где можно хранить ценные предметы. сейф м kassakaappi n [’kas:a’ka:p:i] Kassakaappi on paksuseinäinen ja lukollinen metallilaatikko. Сейф – это ящик с толстыми металлическими стенками и замком. счётчик банкно’т м setelilaskuri n [’seteli’laskuri] Setelilaskuri helpottaa setelien tarkkaa laskemista. Счётчик банкнот позволяет точно посчитать банкноты. храни’лище с kassaholvi n [’kas:a’holvi] Pankin kassahovin metalliovi oli isokokoinen ja pyöreä. Банковское хранилище было снабжено огромной круглой металлической дверью.

’ НКОВСКАЯ ДЕ’ ЯТЕЛЬНОСТЬ БА PANKKITOIMINTA [’paŋk:i’toiminta]

банкно’та ж seteli n [’seteli]

On julistettu setelikilpailu. Начат конкурс на художественное оформление новой банкноты. ба’нковская гара’нтия ж pankkitakuu n [’paŋk:i’taku:] Pankkitakuu on vakuus siitä, että velallisen sitoumukset tulevat toteutetuiksi. Банковская гарантия обеспечивает то, что обязательства должника будут выполнены.

PANKKI [’paŋk:i] ба’нковская та’йна ж pankkisalaisuus n

[’paŋk:i’salaisu:s] Pankkisalaisuus on oikeudellinen periaate, joka mahdollistaa pankkia pitää asiakkaansa tietoja luottamuksellisina. Банковская тайна – это юридический принцип, по которому банкам разрешается охранять персональную информацию об их клиентах. ба’нковский счёт м pankkitili n [’paŋk:itili] Minun palkkani siirretään suoraan pankkitililleni. Моя зарплата поступает напрямую на мой банковский счёт. валю’та ж valuutta n [’valu:t:a] Brittiläiset lehtorit saivat palkkaa paikallisessa valuutassa. Британским преподавателям в Китае платили в местной валюте. ве’ксель м vekseli n [’vekseli] Aion diskontata tämän vekselin pankissa. Я планирую учесть этот вексель в банке. вклад м talletus n [’tal:etus] Haluan tehdä talletuksen. Я хотел бы сделать вклад. вкла’дчик м tallettaja n [’tal:et:aja] Herra Johnson on pankkimme suuri tallentaja. Мистер Джонсон – крупный вкладчик нашего банка. должни’к м velallinen n [’velal:inen] Pankki voi ryhtyä maksukyvyttömien velallisten vastaisiin toimenpiteisiin. Банк может принять меры против несостоятельных должников. заём м laina n [’laina] Otimme lainan laajentaaksemme liiketoimintaamme. Мы взяли заём, чтобы расширить бизнес. инкасса’ция ж päiväkassan perintä n [pæivæ’kas:an perintæ] Päiväkassan perintä on käynnissä. Деньги находятся в процессе инкассирования. креди’тная ка’рта ж luottokortti n [’luot:o’kort:i] Suurimman osan luottakortteja laskevat liikkeelle paikalliset pankit Ja luottoliitot. Большая часть кредитных карт выпускается местными банками и кредитными союзами. кредитова’ние с luoton myöntäminen n [’luoton ’myøntæminen] Kulutusluottojen myöntäminen on tämän pankin tärkeimpiä toimintamuotoja. Потребительское кредитование – одна из главных функций этого банка. кредито’р м lainanantaja n [’lainan’antaja] Lainanantaja on henkilö tai laitos, joka on velkoja. Кредитор – это лицо или организация, которому должны деньги. ку’пля-прода’жа ж osto-myynti n [’osto’my:nti] Haluan tietää, miten voi harjoittaa kiinteistön osto- ja myyntitoimintaa käyttämällä pankkipalveluja. Я хочу знать, как заниматься куплей-продажей недвижимости с помощью банка. облига’ция ж joukkovelkakirja n [’jouk:o’velka’kirja] Tuli näiden joukkovelkakirjojen takaisinmaksuaika. У этих облигаций наступил срок погашения.

операцио’нный сбор м palvelumaksu n

[’palvelu’maksu] Pankki perii palvelumaksua arvoltaan 1 % maksun summasta. Банк берёт себе 1% от суммы в качестве операционного сбора. опла’та ж maksu n [’maksu] Maksu hoidetaan pankin kautta. Оплата будет произведена через банк. платёжные услу’ги мн maksupalvelut pl [’maksu’palvelut] Me tarjoamme kaikki tarvitsemanne maksupalvelut. Мы предоставляем все платёжные услуги, в которых вы нуждаетесь. расчётный счёт м tilisiirto n [’tili’si:rto] Tilisiirtoja käytetään yrityksen tai yksityisen asiakkaan mukavuutta ajatellen. Расчётные счета предназначены для удобства предприятия или отдельного клиента. ссу’дный проце’нт м luottokorko n [’luot:o’korko] Tällainen luottokorko on meille hyvin edullinen. Такой ссудный процент очень благоприятен для нас. телегра’фный перево’д м sähköinen pankkisiirto n [’sæhkøonen paŋk:i’si:rto] Sähköisestä pankkisiirrosta usein käytetään TTlyhennettä. Телеграфный перевод часто обозначается сокращением ТТ. чек м šekki n [’ʃek:i] Erikoisviivattu šekki täytyy siirtää pankkitilille. Кроссированный чек должен быть положен на банковский счёт. эми’ссия де’нег ж rahaemissio n [’raha’emis:io] Rahaemissio on yksi keskuspankin tehtävistä. Эмиссия денег – это одна из функций центральных банков.

* * * * * * * * * акцепти’ровать г akseptoida v [’akseptoida]

Pankki akseptoi šekin. Чек акцептирован банком. закрыва’ть (счёт) г lopettaa (tili) v [’lopet:a: (’tili)] Valitettavasti minun täytyy lopettaa tilini. Мне жаль, но я должен закрыть свой счёт. открыва’ть (счёт) г avata (tili) v [’avata (’tili)] Haluatteko avata tilin pankissamme? Не желаете ли открыть счёт в нашем банке? пуска’ть в обраще’ние г laskea liikkeelle v [’laskea ’li:k:e:l:e] Uusi kolikko laskettiin liikkeelle. Была выпущена в обращение новая монета. снима’ть (де’ньги) г nostaa (rahaa) v [’nosta: (raha:)] Haluaisin nostaa tililtäni 1000$. Я хочу снять 1000 долларов с моего счёта.

21

’ ЗНИ ЧЕЛОВЕ ’ КА БОЛЕ

7 ’ НИЯ НАЗВА NIMET [’nimet]

дермати’т м dermatiitti n [’dermati:t:i]

абсце’сс м absessi n [’abses:i]

диабе’т м diabetes n [’diabetes]

Tupakointi voi aiheuttaa keuhkon absessia. Курение может вызвать абсцесс лёгкого.

алкоголи’зм м alkoholismi n [’alkoholismi] Krooninen alkoholismi on vaikeaa parantaa. Трудно вылечить хронический алкоголизм.

анеми’я ж anemia n [’anemia] Raskauden aikana naisella usein esiintyy raudanpuuteanemia. Беременные женщины часто страдают железодефицитной анемией.

аппендици’т м umpilisäketulehdus n [’umpi’lisæke’tulehdus] Potilas, jolla akuutti umpilisäketulehdus tarvitsee äkillistä leikkaushoitoa. Необходимо срочно прооперировать больного с острым аппендицитом.

аритми’я ж rytmihäiriö n [’rytmi’hæiriø] Hänen äidillä oli sydänrytmihäiriö. У её матери была сердечная аритмия.

артри’т м artriitti n [’artri:t:i] Reomatoidi artriitti on vanhojen ihmisten sairaus. Ревматоидный артрит – это болезнь пожилых людей.

а’стма ж astma n [’astma] Astma on yksi hengitysteiden sairauksista. Астма – это одна из болезней дыхательных путей.

бронхи’т м keuhkoputkentulehdus n [’keuhko’putken’tulehdus] Naapurilla oli kova keuhkoputkentulehdus. У моего соседа был сильный бронхит.

гангре’на ж kuolio n [’kuolio] Kuolio voi esiintyä haavoittumisen tuloksena. Гангрена может явиться результатом ранения.

гемофили’я ж hemofilia n [’hemofilia] Hemofilia esiintyy vain miehillä. Гемофилия – это болезнь лиц мужского пола.

гепати’т м hepatiitti n [’hepat:t:i] Hepatiitti on tarttuva tauti. Гепатит – инфекционное заболевание.

гипертони’я ж hypertonia n [’hypertonia]

Vauvalla oli vaippa-alueen dermatiitti. У ребёнка был пелёночный дерматит. Aikuistyypin diabetesta sanotaan tyyppi 2 diabetekseksi. Диабет, развивающийся у взрослых людей, также называется диабетом II типа.

инфа’ркт м infarkti n [’infarkti] Sydänlihasinfarkti on vakava sairaus. Инфаркт миокарда – это серьёзное заболевание.

инсу’льт м (aivo)halvaus n [(’aivo)’halvaus] Korkea valtimopaino voi aiheuttaa aivohalvausta. Высокое артериальное давление может привести к инсульту.

рак м syöpä n [’syøpæ] Neljännen asteen syöpä on parantumaton. Рак в последней стадии неизлечим.

СПИД м AIDS n [’aids] Homoseksuaalit kuuluvat AIDS-riskiryhmään. Гомосексуалисты находятся в группе риска по СПИДу.

шизофрени’я ж skitsofrenia n [’skitsofrenia] Skitsofrenia on perinnöllinen sairaus. Шизофрения передаётся по наследству.

’ СТИКА И АППАРАТУ’ РА ДИАГНО DIAGNOSTIIKKA JA LAITTEISTO [’diagnosti:k:a ja ’lait:eisto] гемодиализа’тор м hemodialysattori n [’hemo’dialysa:t:ori] Hemodialysaattori puhdistaa potilaan verta. Гемодиализатор очищает кровь больного.

дефибрилля’тор м defibrillaattori n [’defibrila:t:ori] Defibrillaattorilla voi pelastaa sydänkohtauspotilaan. Дефибриллятор может спасти жизнь человека с сердечным приступом.

консульта’ция ж neuvo n [’neuvo] Me kysymme erikoislääkärin neuvoa. Мы идём на консультацию к специалисту.

обсле’дование с tutkimus n [’tutkimus] Tarvitsette huolellista tutkimusta. Вам необходимо тщательное обследование.

осмо’тр м tarkastus n [’tarkastus]

Primäärisen valtimohypertonian voi aiheuttaa stressi.

Koululaiset tulivat lääkärintarkastukseen.

Первичная артериальная гипертония может быть

Школьников привели на плановый медицинский

вызвана стрессом.

грипп м influenssa n [’influens:a]

осмотр.

рентге’н м röntgen n [’røntgen]

Ihmiset pelkäävät sikainfluenssaa.

Lääkäri lähetti potilaan röntgentutkimukseen.

Люди боятся свиного гриппа.

Врач направил пациента на рентген.

22

IHMISTAUDIT [’ihmis’taudit] стетоско’п м stetoskooppi n [’stetosko:p:i]

Lääkäri tutki potilaan keuhkoja stetoskoopilla. Врач проверил состояние лёгких пациента стетоскопом. томо’граф м tomografi n [’tomografi] Tietokonetomografi on diagnoosiin ja tutkimukseen käytettävä moderni laite. Компьютерный томограф – это сложный современный аппарат для исследований и диагностики. флюоро’граф м keuhkokuvauslaite n [’keuhko’kuvaus’laite] Sairaalassa on vakituinen keuhkokuvauslaite. В клинике имеется стационарный флюорограф. электрокардио’граф м ekg-laite n [’e:ko:ge:’laite] Ambulanssilääkärit käyttävät siirrettävää ekg-laitetta. Переносной электрокардиограф используется врачами скорой помощи.

’ КТИКА И ЛЕЧЕ’ НИЕ ПРОФИЛА ENNAKKOHUOLTO JA LÄÄKITYS [’en:ak:o’huolto ja ’læ:kitys] антибио’тик м antibiootti n [’antibio:t:i]

Voitte ottaa laaja-alaista antibioottia. Вы можете принимать антибиотик широкого спектра. антидепресса’нт м masennuslääke n [’masn:us’læ:ke] Vahvoja masennuslääkkeitä voi ostaa vain lääkärin reseptistä. Сильные антидепрессанты можно купить только по рецепту врача. вакцина’ция ж rokotus n [’rokotus] Rokotusta tarvitaan monien tautien ennakkoehkäisemiseksi. Вакцинация – важная мера для профилактики многих болезней. гормо’н м hormoni n [’hormoni] Kasvuhormoni on yksi ihmisen hormoneista. Гормон роста – один из гормонов человека. ингаля’ция ж höyryhengitys n [’høyry’heŋitys] Höyryhengityksellä helpotetaan yskää ja kurkkutulehdusta. Ингаляция помогает вам вылечить кашель и боль в горле. каранти’н м karanteeni n [’karante:ni] Karanteenin ajaksi sairaalassa kiellettiin vieraskäynnit. Во время карантина в больнице посещение больных было запрещено. лече’ние с lääkitys n [’læ:kitys] Oikean diagnoosin tekeminen edistää oikean lääkityskeinon löytämistä. Правильная диагностика способствует правильному лечению.

масса’ж м hieronta n [’hieronta] Hieronta on yksi vammapotilaan jälkihoitoa edistäviä hoitokeinoja. Массаж – один из способов быстрого восстановления после травмы. опера’ция ж leikkaus n [’leik:aus] Leikkaus on lääkityksen radikaali menetelmä. Хирургическая операция – это радикальный метод лечения. ухо’д м hoito n [’hoito] Potilas tarvitsee huolellista ja hellavaraista hoitoa. Больному требуется нежный и заботливый уход.

* * * * * * * * * аллерги’ческий п allerginen a [’al:erginen] Jotkut lääkkeet voivat aiheuttaa allergiaa. Некоторые лекарства могут вызвать аллергическую реакцию. воспали’тельный п tulehdus- a [’tulehdus] Hampaan poiston jälkeen voi alkaa tulehdusprosessi. После удаления зуба может начаться воспалительный процесс. зара’зный п tarttuva а [’tart:uva] Malaria on tarttuva tauti. Малярия – это заразное заболевание. злока’чественный п pahanlaatuinen а [’pahan’la:tuinent] Tutkimuksessa todettiin pahanlaatuinen kasvain. Была обнаружена злокачественная опухоль. обезбо’ливающий п kipu- a [’kipu] Potilas ei voinut kestää kipua ilman kipulääkettä. Больной не мог терпеть боль без сильного обезболивающего лекарства. восстана’вливать г palauttaa v [’palaut:a:] Täytyi palauttaa elimen normaali verenkierto. Необходимо было восстановить нормальное кровоснабжение органа. извлека’ть г poistaa v [’poista:] Elimen siirtämiseksi ensin täytyy poistaa se luovuttajalta. Для пересадки органа необходимо сначала извлечь его у донора. опери’ровать г leikata v [’leikata] Sotilaskirurgi leikkasi haavoittuneita kenttäoloissa. Военный хирург оперировал солдат в полевых условиях. перевя’зывать г sitoa v [’sitoa] Jos on leikannut käden, täytyy sitoa se. Если вы порезали руку, её нужно перевязать. пломбирова’ть г paikata v [’paikata] Hammaslääkäri alkoi paikata hampaita. Зубной врач начал пломбировать полость зуба.

23

’ ЦА БОЛЬНИ

8 ’ НИЕ ЗДА RAKENNUS [’raken:us] пала’та ж potilashuone n [’potilas’huone]

Potilashuoneessa oli neljä vuodetta. В палате было четыре койки. приёмный поко’й м päivystysvastaanotto n [’pæivystys’vasta:’n’ot:o] Päivystysvastaanotto on täynnä tapaturmassa haavoittuneita ihmisiä. Приёмный покой полон людей, пострадавших во время несчастного случая. подва’л м kellari n [’kel:ari] Ruumishuone on sairaalan kellarissa. Морг находится в подвале больницы. па’ндус м ajoluiska n [’ajo’luiska] Ambulanssi nousi ajoluiskalle. Автомобиль скорой помощи въехал на пандус. лифт м hissi n [’his:i] Apuhoitaja työnsi pyöräpaarit hissiin. Санитар вкатил каталку в лифт. коридо’р м käytävä n [’kæytævæ] On hyvä, että tämän sairaalan käytävät ovat riittävän leveitä. Хорошо, что коридоры в нашей больнице достаточно широкие.

ОТДЕЛЕ’ НИЯ OSASTOT [’osastot]

акуше’рства и гинеколо’гии отделе’ние с

synnytys- ja naistentautien osasto n [’syn:ytys ja naisten’tautien ’osasto] Synnytys- ja naistentautien osasto on kolmannessa kerroksessa. Отделение акушерства и гинекологии находится на третьем этаже. амбулато’рное отделе’ние с avohoito-osasto n [’avo’hoito’osasto] Miten pääsisin avohoito-osastolle? Как пройти в амбулаторное отделение? апте’ка ж apteekki n [’apte:k:i] Meidän apteekissamme on suuri lääkevarasto. В нашей аптеке имеется большой запас медикаментов. блок интенси’вной терапи’и м teho-osasto n [’teho’osasto] Olen työssä sairaalan teho-osastolla. Я работаю в блоке интенсивной терапии. гастроэнтерологи’ческое отделе’ние с gastroenterologinen osasto n [’gastro’enterologinen ’osasto] Jos on vatsaongelmia, täytyy kääntyä gastroenterologiseen osastoon. Если у вас проблемы с желудком, то вам нужно гастроэнтерологическое отделение. дерматологи’ческое отделе’ние с ihotautien osasto n [’iho’tautien ’osasto] Ihotautiosastollamme tatuoinnit poistetaan laserilla. В нашем дерматологическом отделении мы можем удалять татуировки лазером. инфекцио’нное отделе’ние с tartuntatautien osasto n [’tartunta’tautien’ osasto] Tämä potilas on siirrettävä tartuntatautien osastolle. Этого пациента нужно перевести в инфекционное отделение.

24

кардиологи’ческое отделе’ние с kardiologinen

osasto n [’kardiologinen ’osasto] Uusi kardiologinen osasto on varustettu uusimmilla laitteilla. Новый кардиологический центр сделан по последнему слову техники. кардиореанима’ция ж kardiologinen teho-osasto n [’kardioliginen teho’osasto] Kardiologiset teho-osastot ilmestyivät 1960‑luvulla. Отделения кардиореанимации появились в шестидесятых годах. неврологи’ческое отделе’ние с neurologinen osasto n [’neurologinen osasto] Neurologisella osastolla hänelle tehtiin epilepsiadiagnoosi. В неврологическом отделении ему поставили диагноз “эпилепсия”. неотло’жная по’мощь ж ensiapuosasto n [’ensi’apu’osasto] Ensiapuosastolla potilas saa ensihoitoa. Неотложная помощь занимается первичным лечением пациентов. ожо’говое отделе’ние с palovammaosasto n [’palo’vam:a’osasto] Pakkassään takia palovammaosastolle odotetaan paleltumapotilaita. Из-за холодной погоды ожоговое отделение ожидает пациентов с обморожениями. операцио’нная ж leikkaussali n [’leik:aus’sali] Haavoittunut poliisi ehdittiin toimittaa leikkaussaliin juuri ajoissa. Раненого полицейского доставили в операционную как раз вовремя. отделе’ние реанима’ции новорождённых с vastasyntyneiden teho-osasto n [’vasta’syntyneiden ’teho’osasto] Vauva on pikaisesti siirrettävä vastasyntyneiden tehoosastolle. Малыш должен быть срочно переведён в отделение реанимации новорождённых. педиатри’ческое отделе’ние с lastentautien osasto pl [’lasten’tautien ’osasto] Meidän lastentautien osastolla on leikkihuone täynnä leikkikaluja. В нашем педиатрическом отделении есть игровая комната, полная игрушек. пласти’ческой хирурги’и отделе’ние с plastisen kirurgian osasto n [’plastisen ’kirurgian osasto] Vain kokeneimpien kirurgien on tehtävä työtä plastisen kirurgian osastolla. В отделении пластической хирургии должны работать только самые опытные хирурги. радиологи’ческое отделе’ние с radiologian osasto n [’radiologian ’osasto] Radiologian osastolla me tutkimme erästä mielenkiintoista radiogrammia. В радиологическом отделении мы изучали одну интересную рентгенограмму. ра’ковый ко’рпус м syöpäosasto n [’syøpæ’osasto] Syöpäosastolla tarjotaan innovatiivisia hoitomenetelmiä. Раковый корпус больницы предлагает инновационные методы терапии. реанима’ция ж elvytyshoito n [’elvytys’hoito] Elvytyshoidossa me käytämme moderneja monitoreja. В реанимации мы используем современные мониторы.

SAIRAALA [’saira:la] респирато’рная терапи’я ж respiratorinen hoito n

[’respiratorinen ’hoito] Sairaalan erikoishuone on tarkoitettu respiratoriseen hoitoon. Особое помещение в больнице предназначено для респираторной терапии. се’стринский пост м sairaanhoitajan päivystyspiste n [’saira:n’hoitajan pæivystys’piste] Potilaiden ei saa tulla sairaanhoitajan päivystyspisteeseen. Пациентам не разрешается входить на сестринский пост. слу’ жба реабилита’ции ж jälkihoitopalvelu pl [’jælki’hoito’palvelu] Jälkihoitopalvelun tarkoituksena on potilaan toiminnallisten kykyjen palauttaminen. Служба реабилитации предназначена для восстановления функциональных способностей пациентов. стоматологи’ческое отделе’ние с hammashoitoosasto n [’ham:as’hoito’osasto] Tässä sairaalassa on jopa hammashoito-osasto. В этой больнице есть даже стоматологическое отделение. стоматоло’гия и че’люстно-лицева’я хирурги’я ж hammashoito ja leuka- ja suukirurgia n [’ham:as’hoito ja ’leuka ja ’su:kirurgia] Hammashoidon ja leuka- ja suukirurgian tehtävä on korjata erilaisia pään, kaulan, kasvojen ja leuan vammoja. Стоматология и челюстно-лицевая хирургия исправляют широкий спектр повреждений головы, шеи, лица и челюстей. травматологи’ческий пункт м traumatologinen osasto n [’traumatologinen ’osasto] Hänen jalkansa katkesi, siksi hän on toimitettava traumatologiselle osastolle. Его нога сломана, так что нам нужно доставить его в травматологический пункт. урологи’ческое отделе’ние с urologinen osasto n [’urologinen ’osasto] Toisella urologisella osastolla hoidetaan urogynekoligian potilaita. Второе урологическое отделение занимается проблемами урогинекологии. физиотерапевти’ческое отделе’ние с fysioterapiaosasto n [’fysio’terapia’osasto] Hierontaosasto on fysioterapiaosastolla. Массажное отделение находится в физиотерапевтическом отделении. хирурги’ческое отделе’ние с kirurginen osasto n [’kirurginen ’osasto] Huippuluokan kirurginen osasto on tämän sairaalan ylpeys. Первоклассное хирургическое отделение является гордостью этой больницы. эндокринологи’ческое отделе’ние с endokrinologian osasto n [’engo’krinologian ’osasto] Tässä pienessä sairaalassa ei ole endokrinologian osastoa. Эта больница слишком маленькая, чтобы иметь специальное эндокринологическое отделение.

МЕДТЕ’ ХНИКА LÄÄKETIETEELLINEN TEKNIIKKA [’læ:ke’tiete:l:inen tekni:k:a]

ката’лка ж pyöräpaarit n [’pyøræ’pa:rit]

Minut pantiin pyöröpaareille ja vietiin akuuttiosastolle. Меня положили на каталку и отвезли в отделение неотложной помощи.

операцио’нный стол м leikkauspöytä n

[’leik:aus’pøytæ] Saimme vielä yhden tarjouksen leikkauspöytien valmistajalta. Мы получили ещё одно предложение от производителя операционных столов. рентге’н м röntgen n [’røntgen] Röntgeniä voi käyttää sappi- ja munuaiskivien löytämiseksi. Рентген можно использовать для выявления жёлчных камней и камней в почках. флюоро’граф м keuhkokuvauslaite n [’keuhko’kuvaus’laite] Keuhkokuvauslaitteella löytyy pneumonia, keuhkosyöpä ja vesipöhkö keuhkoissa. Флюорограф выявляет пневмонию, рак лёгких и отёк лёгких. электрокардио’граф м ekg-laite n [’e:ko:ge:’laite] Ekg-laitetta käytetään sydäntautien löytämiseksi. Электрокардиограф используется для того, чтобы выявлять болезни сердца.

* * * * * * * * * госуда’рственный п valtion- a [’valtion]

Joitakin valtionsairaaloita rahoittavat hyväntekeväisyysjärjestöt. Некоторые государственные больницы финансируются благотворительными организациями. ме’стный п paikallinen a [’paikal:inen] Paikallinen sairaala ei pysty palvelemaan yli 50 potilasta. Местная больница может обслуживать не более 50 пациентов. общесомати’ческий п yleinen a [’yleinen] Yleissairaalassa hoidetaan monia sairauksia ja vammoja. В общесоматической больнице лечат множество болезней и повреждений. специализи’рованный п erikois- a [’erikois] Kaupunkimme tarvitsee lasten erikoissairaalan. Наш город нуждается в специализированной детской больнице. ча’стный п yksityinen a [’yksityinen] Jotkut varakkaat ihmiset luottavat vain yksityisiin sairaaloihin. Некоторые богатые люди доверяют только частным клиникам. лечи’ть г lääkitä v [’læ:kitæ] Hänen astmaansa lääkittiin oikein. Её лечили от астмы. опери’ровать г leikata v [’leikata] Pelkään, että tämä potilas joutuu leikattavaksi. Боюсь, нам придётся оперировать. обсле’довать г tutkia v [’tutkia] Lääkäri tutki häntä ja teki diagnoosin. Врач обследовал её и поставил диагноз. перевя’зывать г sitoa v [’sitoa] Lääkäri sitoi minun katkaisseen nilkkani. Врач перевязал мою сломанную лодыжку. уха’живать г hoitaa v [’hoita:] On iloista nähdä, että teitä hoidetaan hyvin tässä sairaalassa. Я рад видеть, что за вами хорошо ухаживают в этой больнице.

25

’ Д И МОТОЦИ ’ КЛ ВЕЛОСИПЕ

9

ТИ’ ПЫ ВЕЛОСИПЕ’ ДОВ POLKUPYÖRÄTYYPIT [’polku’pyøræ’ty:pit] го’ночный велосипе’д м kilpapyörä n [’kilpa’pyøræ]

Minun poikani haluaa kilpapyörän syntymäpäivälahjaksi. Мой сын хочет гоночный велосипед на свой день рождения. го’рный велосипе’д м maastopyörä n [’masto’pyøræ] Suurin osa maastopyöristä on varustettu leveillä renkailla. Большинство горных велосипедов имеет довольно широкие шины. городско’й велосипе’д м kaupunkipyörä n [’kaupunki’pyøræ] Kaupunkipyörä on tarkoitettu monenlaiseen käyttöön. Городской велосипед – это велосипед, предназначенный для практичной транспортировки. прогу’лочный велосипе’д м maantiepyörä n [’maa’tie’pyøræ] Maantiepyörät tavallisesti näyttävät ekspressiivisilta. Обычно прогулочные велосипеды оформлены в экспрессивном стиле. танде’м м tandempyörä n [’tandem’pyøræ] Tandempyörä on tarkoitettu kahdelle tai usealle ajajalle. Тандем предназначен для езды на нём более чем одного человека. туристи’ческий велосипе’д м retkipyörä n [’retki’pyøræ] Minun ystäväni matkusti Amerikan halki retkipyörällä. Мой друг пересёк Америку на туристическом велосипеде.

КОНСТРУ’ КЦИЯ ВЕЛОСИПЕ’ ДА POLKUPYÖRÄN RAKENNE [’polku’pyøræn ’raken:e] ви’лка ж haarukka n [’ha:ruk:a]

Minun polkupyöräni haarukka vääntyi. Вилка моего велосипеда погнулась. катафо’т м takaisinheijastin n [’takaisin’heijastin] On vaarallista ajaa yöllä polkupyörällä ilman takaheijastimia. Ездить на велосипеде ночью безо всяких катафотов опасно. ось ж akseli n [’akseli] Vaihdoin etupyörän akselin. Я заменил ось переднего колеса. педа’ль ж poljin n [’poljin] Tämän polkupyörän toinen poljin irtosi. Одна из педалей моего велосипеда отвалилась. переключа’тель скоросте’й м vaihdekytkin n [’vaihde’kytkin] Tämän polkupyörän vaihdekytkintä on helppo käyttää. Пользоваться переключателем скоростей этого велосипеда очень просто.

26

ра’ма ж runko n [’ruŋko]

Naisen polkupyörän runko oli kukkien koristama. Рама её велосипеда была украшена цветами. руль м ohjaustanko pl [’ohjaus’tanko] Älä purista ohjaustankoa liian kovaa! Не сжимай руль слишком сильно. седло’ с satula n [’satula] Suosittelen käyttämään äänetöntä geelisatulaa, joka lisää mukavuutta. Я рекомендую бесшумное седло, приспособленное для комфортной езды. спи’ца ж puola n [’puola] Polkupyörän pyörissä on tavallisesti 28, 32 tai 36 puolaa. На велосипедных колёсах обычно бывает по 28, 32 или 36 спиц. тормозна’я рукоя’тка ж jarrukahva n [’jar:u’kahva] Kun ajaa, ole aina valmis painamaan jarrukahvaa! Когда едешь, всегда будь готов нажать тормозную рукоятку. трос то’рмоза м jarruköysi n [’jar:u’køysi] Jarruköydet voivat liimautua, jos niitä ei voidella säännöllisesti. Тросы тормоза могут залипать, если их не смазывать регулярно. цепь ж ketju n [’ketju] Älä koskaan voitele likaista ketjua. Никогда не смазывай грязную цепь.

ТИ’ ПЫ МОТОЦИ’ КЛОВ MOOTTORIPYÖRÄTYYPIT [’mo:t:ori’pyøræ’ty:pit]

внедоро’жник м maastomoottoripyörä n

[’ma:sto’mo:t:ori’pyøræ] Tämä on maastomoottoripyörämalli. Эта модель – мотоцикл-внедорожник. доро’жный мотоци’кл м katumoottoripyörä n [’katu’mo:t:ori’pyøræ] Tavallinen katumoottoripyörä ei sovi paikallisiin teihin. Обычный дорожный мотоцикл не подходит для местных дорог. круи’зер м cruiser-moottoripyörä n [’kru:zer’mo:t:ori’pyøræ] Cruiser-moottoripyörät jäljentävät 1930‑luvusta 1960‑luvun alkuun valmistettujen amerikkalaisten moottoripyörien tyyliä. Круизеры имитируют стиль американских мотоциклов, выпускавшихся с 1930‑х годов до начала 1960‑х. мопе’д м mopo n [’mopo] Mopo on pientehoinen moottoripolkupyörä. Мопеды – это тип маломощных мотоциклов с педалями. моторо’ллер м skootteri n [’sku:t:eri] Moottoripyörät, joita voi nimittää skoottereiksi, valmistetaan vuodesta 1914. Мотоциклы, которые можно назвать мотороллерами, выпускаются с 1914 года.

POLKUPYÖRÄ JA MOOTTORIPYÖRÄ [’polku’pyøræ ja ’mo:t:ori’pyøræ] спортба’йк м urheilumoottoripyörä n

[’urheilu’mo:t:ori’pyøræ] Haaveilen hienoa urheilumoottoripyörää. Классный спортбайк – моя мечта. ту’ристский мотоци’кл м matkamoottoripyörä n [’matka’mo:t:ori’pyøræ] Matkamoottoripyörät on varustettu isoilla polttoainesäiliöillä. Туристские мотоциклы имеют топливные баки большого объёма. чо’ппер м kopteri n [’kopteri] Kopteri on cruiser-moottoripyörän tyyppi. Чоппер – это тип круизера.

КОНСТРУ’ КЦИЯ МОТОЦИ’ КЛА MOOTTORIPYÖRÄN RAKENNE [’mo:t:ori’pyøræn’raken:e]

бензоба’к м polttoainesäiliö n [’polt:o’aine’sæiliø]

Polttoainesäiliö oli koristettu moottoripyöräilijäkerhon logolla. На бензобаке была эмблема байкерского клуба. дви’гатель м moottori n [’mo:t:ori] Moottori ulvoi kuin peto. Двигатель ревел, словно дикий зверь. карда’нный при’вод м kardaanikytkin n [’karda:ni’kytkin] Kardaanikytkin on tavallisesti täysin suljettu. Карданный привод обычно полностью спрятан. коля’ска ж sivuvaunu n [’sivu’vaunu] Sivuvaunumoottoripyörä on hyvin käytännöllinen, jos asuu maalla. Если живёшь в деревне, хорошо иметь мотоцикл с коляской. ремённый при’вод м hihnakäytin n [’hihna’kæytin] Hihnakäytin voi venyä, mutta toimii hiljaisesti. Ремённый привод подвержен растягиванию, но работает очень тихо. цепно’й при’вод м ketjukäytin n [’ketju’kæytin] Kaikki nopeat kilpamoottoripyörät on varustettu ketjukäyttimellä. На всех высокоскоростных гоночных мотоциклах установлен цепной привод. цили’ндр м sylinteri n [’sylinteri] On parempi jos sylintereitä on neljä eikä kaksi. Четыре цилиндра лучше, чем два.

’ НКИ ГО KILPA-AJOT [’kilpa’ajot]

велотре’к м pyöräilyrata n [’pyøræily’rata]

Pyöräilyradan leveyden on oltava vähintään 5 metriä. Ширина велотрека должна быть не менее 5 метров. го’нка пресле’дования ж takaa-ajo n [’taka:’ajo] Hän voitti kultamitalin takaa-ajokilpailussa. Он завоевал золотую медаль в гонке преследования. гран-при’ м grand prix n [’gra:ŋ’pri:] Grand prix-kilpa-ajoihin tarkoitetuilla moottoripyörillä ei saa ajaa tavallisilla teillä. На мотоциклах, предназначенных для гран-при, не разрешается ездить по обычным дорогам.

мотокро’сс м motocross n [’moto’kros:]

Motocross on maastokilpa-ajot. Мотокросс – это гонка по пересечённой местности. спидве’й м speedway n [’spi:d’veı] Speedwaykilpailut järjestetään tasaisella soikearadalla. Соревнования по спидвею проводятся на плоском овальном треке. тре’ковые го’нки мн rata-ajo(t) n [’rata’ajo(t)] Yleisin ratakilpailu on speedway-ajot. Самый распространённый вариант трековой гонки – это спидвей. шоссе’йные го’нки мн maantiepyöräilyn kilpailu n [’ma:n’tie’pyøræilyn ’kilpailut] Tour de France on vuosittain järjestettävä maantiepyöräilyn kilpailu. “Тур де Франс” – это ежегодная шоссейная гонка.

* * * * * * * * * двухколёсный п kaksipyöräinen a [’kaksi’pyøræinen] Polkupyörä on kaksipyöräinen ajoneuvo. Велосипед – это двухколёсное передвижное средство. мо’щный п tehokas a [’tehokas] Vaikka minun sisko onkin tyttö, hän rakastaa tehokkaita moottoripyöriä. Несмотря на то, что она девушка, моя сестра обожает мощные мотоциклы. скоростно’й п nopea a [’nopea] Nopeat moottoripyörämallit maksavat paljon. Скоростные модели стоят очень дорого. трёхколёсный п kolmepyöräinen a [’kolme’pyøræinen] Annoin veljenpojalleni lahjaksi pienen kolmepyöräisen polkupyörän. Я подарил племяннику маленький трёхколёсный велосипед. эстети’чный п esteettinen a [’este:t:inen] Moottoripyörän esteettinen puoli on myös tärkeä minulle. Эстетичный вид мотоцикла тоже важен для меня. догоня’ть г saada kiinni v [’sa:da ki:n:i] Viimeisellä kierroksella sain kiinni kärkimiehen. На последнем круге я догнал лидера. е’хать г ajaa v [’aja:] Työn jälkeen ajan usein polkupyörällä. После работы я люблю ездить на велосипеде. нажима’ть (на педа’ли) г painaa v [’paina:] Paina poljinta! Нажми на педали! обгоня’ть г ohittaa v [’ohit:a:] Et voi ohita minua! Ты не можешь меня обогнать! ремонти’ровать г korjata v [’korjata] Tänään korjaan moottorin. Сегодня я отремонтирую двигатель.

27

ВРАЧ

10 МЕДИЦИ’ НСКИЕ ПРОФЕ’ ССИИ ERIKOISLÄÄKÄRIT [’erikoi’læ:kærit] акуше’р м synnytyslääkäri n [’syn:ytys’læ:kæri]

Synnytyslääkäri on erikoislääkäri, joka erikoistuu raskaana olevien naisten hoitoon aivan synnytykseen asti. Акушер – это врач, который специализируется на уходе за беременными женщинами вплоть до родов. анестезио’лог м anestesiologi n [’anestisioligi] Anestesiologi on lääkäri, jonka alana on potilaiden nukuttaminen. Анестезиолог – это врач, обученный обеспечивать больных анестезией. гастроэнтеро’лог м gastroenterologi n [’gastro’enterologi] Gastroenterologi erikoistuu sulatusjärjestelmän vaivoihin. Гастроэнтеролог занимается проблемами пищеварительной системы. гемато’лог м hematologi n [’hematologi] Hematologi erikoistuu veritauteihin. Гематолог имеет дело с заболеваниями крови. гепато’лог м hepatologi n [’hepatologi] Hepatologi erikoistuu maksa-, sappi-, sappitiehyt- ja haimatauteihin. Гепатолог имеет дело с заболеваниями печени, жёлчного пузыря, жёлчных протоков и поджелудочной железы. геронто’лог м gerontologi n [’gerontologi] Gerontologit erikoistuvat yli-ikäisten potilaiden vaivoihin. Геронтологи имеют дело с проблемами пожилого возраста. гинеко’лог м gynekologi n [’gynekologi] Gynekologi erikoistuu naisen lisääntymisjärjestelmän ongelmiin. Гинекологи занимаются проблемами женской репродуктивной системы. гисто’лог м histologi n [’histologi] Histologi tekee kudosten mikroskooppisia tutkimuksia. Гистолог – это специалист, изучающий микроскопическую структуру тканей. дермато’лог м ihotautilääkäri n [’iho’tauti’læ:kæri] Ihotautilääkäri erikoistuu ihotauteihin. Дерматолог имеет дело с проблемами кожи. кардио’лог м kardiologi n [’kardiologi] Kun on sydänkipuja, täytyy käydä kardiologilla. Если чувствуешь боль в сердце, тебе следует сходить к кардиологу. невро’лог м neurologi n [’neurologi] Jos vaivaa yökastelu, täytyy kääntyä neurologille. Тем, кто страдает от энуреза, нужно идти к неврологу.

28

нейрохиру’рг м neurokirurgi n [’neuro’kirurgi]

Neurokirurgi hoitaa keskus- ja perifeerisen hermoston sairauksia. Нейрохирург лечит болезни центральной и периферической нервной системы. нефро’лог м nefrologi n [’nefrologi] Nefrologi hoitaa munuaistauteja. Нефрологи лечат болезни почек. окули’ст м silmälääkäri n [’silmæ’læ:kæri] Silmälääkäreitä sanotaan myös oftalmologeiksi. Окулистов также называют офтальмологами. онко’лог м onkologi n [’oŋkologi] Onkologit erikoistuvat eri syöpätyyppeihin. Онкологи имеют дело с раком различных типов. ортопе’д м ortopedi n [’ortopedi] Ortopedien erikoisalaan kuuluu luurangon deformaation korjausta. Исправление деформаций скелета относится к области деятельности ортопедов. отоларинго’лог м korva-, nenä- ja kurkkutautien erikoislääkäri n [’korva ’nenæ ja ’kurk:u’tautien ’erikois’læ:kæri] Korva-, nenä- ja kurkkutautien erikoislääkäri auttaa potilaita, joilla on korva-, nenä ja kurkkusairauksia. Отоларинголог помогает людям, у которых проблемы с ушами, носом и горлом. педиа’тр м lastenlääkäri n [’lasten’læ:kæri] Lastenlääkäri lääkitsee lapsia. Педиатр лечит детей. пласти’ческий хиру’рг м plastinen kirurgi n [’plastinen ’kirurgi] Plastisen kirurgin tulot ovat hyvin korkeita. Пластический хирург – это очень доходная профессия. прокто’лог м proktologi n [’proktologi] Proktologi erikoistuu peräsuolitauteihin. Проктолог имеет дело с проблемами прямой кишки. психиа’тр м psykiatri n [’psykiatri] Nainen käyttäytyy oudosti, luulen, että hän tarvitsee psykiatrin apua. Она ведёт себя так странно, что я думаю, что ей нужен психиатр. психотерапе’вт м psykoterapeutti n [’psyko’terapeut:i] Hyvä psykoterapeutti auttaa voittamaan komplekseja. Хороший психотерапевт поможет тебе преодолеть твои комплексы. пульмоно’лог м pulmonologi n [’pulmionologi] Pulmonologit erikoistuvat keuhko- ja hengitystietauteihin. Пульмонологи имеют дело с болезнями лёгких и дыхательных путей.

LÄÄKÄRI [’læ:kæri] радио’лог м radiologi n [’radiologi]

1960‑luvulla tavallisena radiologina pidettiin lääkäriä, joka sekä teki radiologista diagnoosia, että erikoistui radiologiseen hoitoon. В 1960‑х годах обычным радиологом считался врач, занимавшийся одновременно диагностической и терапевтической радиологией. ревмато’лог м reumatologi n [’reumatologi] Jos reumatismi vaivaa, käänny reumatologin puoleen! Если у тебя ревматизм, иди к ревматологу. сексо’лог м seksologi n [’seksologi] Seksologit erikoistuvat seksuaalisen aktiivisuuteen liittyviin ongelmiin. Сексологи имеют дело с различными проблемами, касающимися сексуальной активности. стомато’лог м hammaslääkäri n [’ham:as’læ:kæri] Hammaslääkäri auttaa, kun on hammaskipua. Стоматолог может избавить тебя от зубной боли. терапе’вт м yleislääkäri n [’yleis’læ:kæri] Yleislääkäri antaa ensiapua ja on perhelääkäri. Терапевт оказывает первичную помощь и специализируется в семейной медицине. уро’лог м urologi n [’urologi] Urologi hoitaa miesten ja naisten virtsaeristysjärjestelmän sairauksia. Уролог имеет дело с болезнями мочевыводящих путей мужчин и женщин. хиру’рг м kirurgi n [’kirurgi] Kirurgin tehtävä on tehdä leikkauksia. Хирург – это врач, чья работа – выполнять медицинские операции. эндокрино’лог м endokrinologi n [’endo’krinologi] Jos epäilee diabetesta, täytyy käydä endokrinologilla. Если ты боишься, что у тебя диабет, иди к эндокринологу.

НА ПРИЁМЕ LÄÄKÄRIN VASTAANOTOLLA [’læ:kærin ’vasta:n’otol:a] диа’гноз м diagnoosi n [’diagno:si]

Se on vain alustava diagnoosi. Это лишь предварительный диагноз. исто’рия боле’зни ж sairauskertomus n [’sairaus’kertomus] Lääkäri tutki minun sairauskertomuksen. Врач изучил мою историю болезни. кабине’т врача’ м lääkärin vastaanottohuone n [’læ:kærin ’vasta:n’ot:o’huone] Lääkärin vastaanottohuoneessa minut käskettiin riisuutumaan. В кабинете врача мне сказали раздеться. направле’ние (к врачу’ ) с lähete n [’læhete] Teidän täytyy käydä onkologilla. Tässä on lähete. Вам следует посетить онколога. Вот ваше направление. обсле’дование с tutkimus n [’tutkimus] Tutkimus vei paljon aikaa. Обследование заняло много времени.

осмо’тр м lääkärintarkastus n [’læ:kærin ’tarkastus]

Lääkärintarkastus tehdään sairaalassa maanantaina. Медицинский осмотр будет проведён в клинике в понедельник. реце’пт м resepti n [’resepti] Kun minä tarvitsin erään lääkkeen reseptin, lähdin lääkärilleni. Мне нужен был рецепт на одно лекарство, так что я поехал к своему врачу. сове’т м neuvo n [’neuvo] Ymmärrän, että lääkärin neuvo oli todella pätevä. Теперь я вижу, что доктор дал мне действительно хороший совет. стетоско’п м stetoskooppi n [stetosko:p:i] Stetoskoopilla lääkäri voi kuunnella sydämen sykettä. С помощью стетоскопа доктор может послушать звук сердцебиения.

* * * * * * * * * внима’тельный п huomaavainen a [huoma:vainen]

Vanha lääkäri oli hyvin huomaavainen minulle. Пожилой доктор был ко мне очень внимателен. квалифици’рованный п kokenut a [’kokenut] Vaikka hän näyttää hyvin nuorelta, hän on kokenut kirurgi. Он выглядит очень молодым, но он – квалифицированный хирург. компете’нтный п pätevä a [’pætevæ] Meidän sairaalassa ovat työssä vain hyvin pätevät lääkärit. В нашей клинике работают только самые компетентные специалисты. практику’ющий п praktiikkaa harjoittava a [’prakti:k:a: ’harjoit:ava] Eräs minun ystäväni on praktiikkaa harjoittava silmälääkäri. Один из моих друзей – практикующий окулист. семе’йный п perhe- n [’perhe] Me kutsuimme perhelääkäriämme. Мы вызвали нашего семейного врача. диагности’ровать г tehdä diagnoosi v [’tehdæ diagno:si] Kuten odotinkin lääkäri teki nielurisutulehduksen diagnoosin. Как я и ожидал, врач диагностировал тонзиллит. осма’тривать г tarkastaa v [’tarkasta:] Lääkäri tarkasti haavaa ja rypisti kulmiaan. Доктор осмотрел рану и нахмурился. обсле’довать г tutkia v [’tutkia] Teidät täytyy viedä sairaalaan tutkittavaksi. Вам нужна госпитализация, чтобы вас могли полностью обследовать. пропи’сывать г määrätä v [’mæ:rætæ] Minulle määrättiin kipulääkkeitä. Мне прописали болеутоляющие средства. рекомендова’ть г suositella v [’suositel:a] Lääkäri suositteli hänelle kävelemään paljon. Доктор рекомендовал ему больше ходить пешком.

29

’ МЯ ВРЕ

11 ’ ЧАСОВЫ’ Е ПОЯСА AIKAVYÖHYKE [’aika’vyøhyke]

Восточноевропе’йское вре’мя c Itä-Euroopan aika

n [’itæ’euro:pan ’aika] Itä-Euroopan vyöhykeaikaa käytetään eräissä Euroopan, Pohjois-Afrikan ja Lähi-idän maissa. Восточноевропейское время используется в ряде стран Европы, Северной Африки и Ближнего Востока. Го’рное вре’мя c Vuoriston aikavyöhyke n [’vuoriston ’aika’vyøhyke] Vuoriston aikavyöhykkeen suurin kaupunki on Phoenix, Arizonan osavaltiossa. Самый крупный город зоны Горного времени – Финикс, штат Аризона. Западноевропе’йское вре’мя c Länsi-Euroopan aika n [’lænsi’euro:pan ’aika] Länsi-Euroopan aikavyöhykkeeseen kuuluvat Länsi- ja Koillis-Euroopan osat. Зона Западноевропейского времени покрывает части западной и северо-западной Европы. Междунаро’дная ли’ния сме’ны дат ж Päivämääräraja n [’pæivæ’mæ:ræ’raija] Päivämääräraja voi saattaa lentomatkustajat hämilleen. Международная линия смены дат может вызвать замешательство у авиапассажиров. Моско’вское вре’мя с Moskovan aika n [’moskovan ’aika] Moskovan aika on aikavyöhyke, johon kuuluu suurin osa Länsi-Venäjää, mm. Pietari. Московское время – это временной пояс большей части западной России, включая Санкт-Петербург.

Североамерика’нское восто’чное вре’мя

с Pohjois-Amerikan itäinen normaaliaika n [’pohjois’amerikan ’itæinen norma:li’aika] Itäisessä normaaliaikavyöhykkeessä sijaitsevat PohjoisAmerikan itärannikko ja Etelä-Amerikan länsirannikko. Зона Североамериканского восточного времени пролегает в основном вдоль восточного побережья Северной Америки и западного побережья Южной Америки. Сре’днее вре’мя по Гри’нвичу с Greenwichin keskiaurinkoaika n [’grinvitsin keski’auriŋko’aika] Greenwichin keskiaurinkoaika määriteltiin IsoBritannian saarella vuonna 1847. Среднее время по Гринвичу было внедрено на острове Великобритания в 1847 году. Универса’льное координи’рованное вре’мя с Koordinoitu yleisaika n [’ko:rdinoitu yleis’aika] Koordinoidun yleisajan kellosignaali lähetetään tarkoin koordinoidun radiosignaalin avulla. Универсальное координированное время передаётся при помощи точно скоординированных радиосигналов.

30

Центральноазиа’тское вре’мя с Keski-Aasian

normaaliaika n [’keski’a:sian norma:li’aika] Keski-Aasian normaaliaikaa käytetään Kazahstanissa, Bangladeshissa ynnä muissa maissa. Центральноазиатское время используется в Казахстане, Бангладеш и некоторых других странах. Центра’льное вре’мя с Tyynen meren normaaliaika n [’ty:nen ’meren ’norma:li’aika] Tyynen meren normaaliaikavyöhykkeeseen kuuluu Kanadan, USA:n ja Meksikon osia. Зона Центрального времени покрывает части Канады, США и Мексики. Центральноевропе’йское вре’мя с KeskiEuroopan aika n [’keski’euro:pan ’aika] Keski-Euroopan aika on tunnin edellä koordinoitua yleisaikaa. Центральноевропейское время на 1 час опережает Универсальное координированное время.

ПРИБО’ РЫ LAITTEET [’lait:e:t]

а’томные часы’ мн atomikello n [’atomi’kel:o]

Atomikello mittaa aikaa suurella tarkkuudella. Атомные часы отслеживают время с чрезвычайной точностью. ба’шенные часы’ мн tornikello n [’torni’kel:o] Tornikellossa on tavallisesti neljä numerotaulua. Башенные часы обычно имеют четыре циферблата. карма’нные часы’ мн taskukello n [’tasku’kel:o] Syntymäpäivälahjaksi sain taskukellon kultaketjun. На день рождения мне подарили золотую цепочку для карманных часов. ква’рцевые часы’ мн kvartsikello n [’kvartsi’kel:o] Kvartsikello käy mekaanista kelloa tarkemmin. Кварцевые часы точнее механических. напо’льные часы’ мн kaappikello n [’ka:p:’kel:o] Kaappikelloa joskus sanotaan isoisänkelloksi. Напольные часы также называют “дедушкиными часами”. нару’ чные часы’ мн rannekello n [’ran:e’kel:o] Naisella oli hyvin kaunis rannekello. Она носила очень красивые наручные часы. насто’льные часы’ мн pöytäkello n [’pøytæ’kel:o] Antiikkikaupassa näin upean klassisen pöytäkellon. В антикварной лавке я видел роскошные классические настольные часы. песо’чные часы’ мн tiimalasi n [’ti:ma’lasi] Tiimalasi koostuu kahdesta kolvista, joista toinen on toisen yläpuolella. Песочные часы состоят из двух стеклянных колб, расположенных одна над другой. со’лнечные часы’ мн aurinkokello n [’auriŋko’kel:o] Aurinkokello mittaa kelloaikaa aurinkovalon avulla. Солнечные часы определяют время дня по направлению тени, отбрасываемой солнцем.

AIKA [’aika] хроно’метр м kronometri n [’krono’metri]

Hyvän kronometrin täytyy vastata asettuja käyntitarkkuuden vaatimuksia. Настоящий хронометр должен соответствовать определённым стандартам точности. электро’нные часы’ мн digitaalikello n [’digita:li’kel:o] Minulla digitaalikello, jossa on radio. У меня есть электронные часы с радиоприёмником.

КОНСТРУ’ КЦИЯ ЧАСО’ В  KELLON RAKENNE [’kel:on ’raken:e]

заводно’е устро’йство с vetolaite n [’veto’laite]

Tästä kuvasta näkee, miten vetolaite toimii. На этой картинке показано, как работает заводное устройство. ма’ятник м heiluri n [’heiluri] Se oli hyvin vanha kello painavine heilureineen. Это были очень старые часы с тяжёлым маятником. стре’лка ж viisari n [’vi:sari] Kelloa voi käyttää pimeässäkin, jos sen viisari on hohtava. Флуоресцентные стрелки позволяют пользоваться часами в темноте. цифербла’т м numerotaulu n [’numero’taulu] Kellon numerotaulu on kellon etuosa, jossa näkyy vuorokauden tunti- ja minuuttiaika. Циферблат – это лицевая часть часов, показывающая часы и минуты дня. часова’я пружи’на ж kellonjousi n [’kel:o’jousi] Kellonjousi on mekaanisen kellon energian lähde. Часовая пружина – это источник энергии в механических часах. шестерёнка ж hammaspyörä n [’ham:as’pyøræ] Kelloseppä vaihtoi kelloni hammaspyörän. Часовщик заменил шестерёнку в моих часах.

ЕДИНИ’ ЦЫ ИЗМЕРЕ’ НИЯ ВРЕ’ МЕНИ AJANMITTAUSYKSIKÖT [’ajan’mit:aus’yksikøt]

век м vuosisata n [’vuosi’sata]

Tämä kirkko on 12 vuosisataa vanha. Этой церкви 12 веков. год м vuosi n [’vuosi] Vuodessa on noin 365 päivää. Год равен примерно 365 суткам. ме’сяц м kuukausi n [’ku:’kausi] Tammikuussa on 31 päivää. В январе месяце 31 день. мину’ та ж minuutti n [’minu:t:i] Kävelymatka tästä paikasta asemalle kestää 10 minuuttia. Отсюда до станции десять минут ходьбы. неде’ля ж viikko n [’vi:k:o] Keskiviikko on viikon kolmas päivä. Среда – это третий день недели. секу’нда ж sekunti n [’sekunti] Tulen takaisin sekunnin kuluttua. Я вернусь через секунду.

су’ тки мн vuorokausi n [’vuoro’kausi]

Tämä kauppa on auki ympäri vuorokauden. Этот магазин открыт круглые сутки. тысячеле’тие с vuosituhat n [’vuosi’tuhat] Vuosituhat on aikaväli, joka kestää tuhat vuotta. Тысячелетие – это период времени, равный тысяче лет. час м tunti n [’tunti] Vuorokaudessa on 24 tuntia. В сутках 24 часа.

ПОНЯ’ ТИЯ, СВЯ’ ЗАННЫЕ СО ВРЕ’ МЕНЕМ AIKAAN LIITTYVÄT KÄSITTEET [’aika:n li:t:yvæt kæsit:e:t]

бу’дущее с tulevaisuus n [’tulevaisu:s]

Haluaisin säästää vähän rahaa tulevaisuutta ajatellen. Я хочу сэкономить немного денег на будущее. вчера’ н eilen adv [’eilen] Eilen kaikki murheeni näyttivät hyvin kaukaisilta. Вчера все мои беды казались такими далёкими. за’втра н huomenna adv [’huomen:a] Päätimme siirtää tämän asian huomiseen. Мы решили отложить это до завтра. настоя’щее с nykyisyys n [’nykyisy:s] Nyt (дословно: nykyisyydessä) toimitusjohtaja ei ole paikalla. В настоящее время генерального директора нет на месте. позавчера’ н toissapäivänä adv [’tois:a’pæivænæ] Toissapäivänä löysin uuden työpaikan. Позавчера я нашёл новую работу. послеза’втра н ylihuomenna n [’yli’huomen:a] Ylihuomenna minun ystäväni tulee kylääni. Послезавтра ко мне в гости приедет друг. про’шлое с menneisyys n [’men:eisy:s] Ennen (дословно: menneisyydessä) hän oli muurari, mutta nyt hän on maanviljeilijä. В прошлом он был каменщиком, а сейчас он – фермер. сего’дня н tänään adv [’tænæ:n] Tänään minulla on hyvä tuuri. Сегодня у меня удачный день.

* * * * * * * * * бить (о часа’х) г lyödä v [’lyødæ]

Kello löi äsken neljä. Только что пробило четыре. заводи’ть (часы’ ) г vetää (kello) v [’vetæ: (’kel:o)] Vedin herätyskellon ja panin sen jakkaralle sänkyni viereen. Я завёл будильник и поставил его на табурет возле кровати. проходи’ть (о вре’мени) г kulua v [’kulua] Lomalla aika kuluu nopeasti. На отдыхе время проходит быстро. сверя’ть (вре’мя) г tarkistaa v [’tarkista:] Tarkistakaamme kellot! Давай сверим часы. ти’кать (о часа’х) г tikittää v [’tikit:æ:] Oli niin hiljaista, että kuului kuinka kelloni tikittää. В тишине было слышно, как тикают мои часы.

31

’ ЧЕСКИЕ НАЗВА ’ НИЯ ГЕОГРАФИ

12

КОНТИНЕ’ НТЫ MANNERMAAT [’man:er’ma:t] Австра’лия ж Australia n [’australia] Australia on pienin mannermaa. Австралия – это самый малый континент в мире. А’зия ж Aasia n [’a:sia] Aasia on asutuin mannermaa. Азия – самый населённый континент. Антаркти’да ж Etelänapamanner n [’etelæ’napa’man:er] Noin 98 % Etelänapamannerta on jäiden peittämä. Примерно 98% территории Антарктиды покрыты льдом. А’фрика ж Afrikka n [’afrik:a] Laajalti hyväksytyn käsityksen mukaan Afrikkaa pidetään ihmisen alkukotina. Во многих кругах Африка считается местом происхождения человека. Евро’па ж Eurooppa n [’euro:p:a] Eurooppa on osa Euraasiaa. Европа – часть Евразии. Се’верная Аме’рика ж Pohjois-Amerikka n [’pohjois’amerik:a] Pohjois-Amerikassa on paljon jokia ja järviä. Северная Америка богата реками и озёрами. Ю’жная Аме’рика ж Etelä-Amerikka n [’etelæ’amerik:a] Etelä-Amerikka sijaitsee uudeksi maailmaksi kutsutun mantereen eteläosassa. Южная Америка занимает южную часть земельной массы, иногда называемой Новым Светом.

’ НЫ И МОРЯ’ ОКЕА VALTAMERET JA MERET [’valta’meret ja ’meret] Адриати’ческое мо’ре с Adrian meri n [’adrian ’meri] Adrian meri sijaitsee Apenniinien ja Balkanin niemimaiden välillä. Адриатическое море находится между Апеннинским полуостровом и Балканским полуостровом. Атланти’ческий океа’н м Atlantin valtameri n [’atlantin ’valta’meri] Atlantin valtameri on maailman toiseksi suurin valtameri. Атлантический океан – второй по величине среди океанов мира. Балти’йское мо’ре с Itämeri n [’itæ’meri] Itämeri on vähäsuolainen sisämeri. Балтийское море – это солоноватое внутриконтинентальное море.

32

Инди’йский океа’н м Intian valtameri n [’ıntian

’valta’meri] Intian valtameri kattaa 20 % Maan veden pinnasta. Индийский океан покрывает около 20% водной поверхности Земли. Кари’бское мо’ре с Karibian meri n [’karibian ’meri] Karibian meri sijaitsee läntisen pallopuoliskon tropiikeissa. Карибское море расположено в тропиках Западного полушария. Кра’сное мо’ре с Punainen meri n [’punainen ’meri] Punaisen meren keskisyvyys on 490 metriä. Средняя глубина Красного моря – 490 метров. Охо’тское мо’ре с Ohotan meri n [’ohotan ’meri] Kaksi venäläistä tutkijaa oli ensimmäisiä eurooppalaisia, jotka kävivät Ohotan merellä. Два русских исследователя были первыми европейцами, побывавшими в Охотском море. Се’верное мо’ре с Vienanmeri n [’vienan’meri] Vienanmeren Norjan rannikon erikoisuutena ovat syvät vuonot. Особенностью норвежского побережья Северного моря являются глубокие фьорды. Се’верный Ледови’тый океа’н м Pohjoinen jäämeri n [’pohjoinen ’jæ:’meri] Pohjoinen jäämeri on maailman valtameristä matalin. Северный Ледовитый океан – самый мелкий из океанов мира. Средизе’мное мо’ре с Välimeri n [’væli’meri] Välimeri on melkein kaikilta puolilta maan ympäröimä. Средиземное море почти полностью окружено сушей. Ти’хий океа’н м Tyyni valtameri n [’ty:ni ’valta’meri] Tyyni valtameri ulottuu Etelänapamanteren rannikolta Beringin salmeen asti. Тихий океан простирается от берегов Антарктиды до Берингова пролива. Чёрное мо’ре с Mustameri n [’musta’meri] Mustameri on sisäinen mannermeri Euroopan, VähäAasian ja Kaukasian välillä. Чёрное море – это внутриконтинентальное море между Европой, Малой Азией и Кавказом. Южно-Кита’йское мо’ре с Etelä-Kiinan meri n [’etelæ’ki:nan ’meri] Etelä-Kiinan meri on osa Tyynimerta. Южно-Китайское море – это часть Тихого океана.

РЕ’ КИ И ОЗЁРА JOET JA JÄRVET [’joet ja ’jærvet]

Амазо’нка ж Amazon-joki n [’amatson ’joki]

Amazon-joen pituus on noin 6400 kilometriä. Общая длина Амазонки – примерно 6400 километров. Байка’л м Baikal-järvi n [’baıka:l’jærvi] Baikal on maailman syvin järvi. Озеро Байкал – самое глубокое озеро в мире.

PAIKANNIMET [’paikan’nimet] Во’лга ж Volga n [’volga]

Volga on Euroopan suurin joki. Волга – крупнейшая река в Европе. Дуна’й м Tonava n [’tonava] Tonavan alkulähteet sijaitsevat Saksan Schwarzwaldissa. Истоки Дуная находятся в регионе Шварцвальд в Германии. Каспи’йское мо’ре с Kaspian meri n [’kaspian ’meri] Tosiasiassa Kaspian meri ei ole meri vaan iso järvi. На самом деле Каспийское море – это не море, а огромное озеро. Миссиси’пи ж Mississippi n [’mıs:ıs:ıp:ı] Mississipin alkulähde on Itascajärvi Minnesotassa. Исток реки Миссисипи – озеро Итаска в Миннесоте. Нил м Niili n [’ni:li] Niili on maailman pisin joki. Нил – самая длинная река в мире. Обь ж Ob n [’ob] Ob-joen suisto on maailman pisin. Река Обь имеет самое длинное устье в мире. Оне’жское о’зеро с Äänisjärvi n [’æ:nis’jærvi] Äänisjärven vesitilavuus on 280 kuutiokilometriä. Объём Онежского озера – 280 кубических километров. Танганьи’ка с Tanganjikajärvi n [’tanganji:ka’jærvi] Afrikassa sijaitseva Tanganjikajärvi on Venäjän Baikalin jälkeen toiseksi syvin. Озеро Танганьика в Африке – второе по глубине после Байкала в России. Те’мза ж Thames n [’temz] Thames on Etelä-Englannin päävesiväylä. Темза – главная река южной Англии. Титика’ка с Titikaka-järvi n [’titi’kaka ’jærvi] Titicaca-järvi sijaitsee 3812 metrin korkeudella meren pinnasta. Озеро Титикака расположено на высоте 3812 метров над уровнем моря. Хуанхэ’ ж Keltainenjoki n [’keltainen’joki] Keltainenjoki virtaa Kiinan yhdeksän maakunnan kautta. Река Хуанхэ протекает через девять провинций Китая.

ГО’ РЫ VUORET [’vuoret]

А’нды мн Andit pl [’andit]

Andit on maailman pisin vuorenharjanne. Анды – это самый длинный горный хребет в мире. Гимала’и мн Himalaja pl [’himalaja] Himalajalla sijaitsevat maailman korkeimmat vuorenhuiput. Гималаи – это место, где находятся самые высокие горные пики в мире. Килиманджа’ро ж Kilimanjaro n [’kilimanjaro] Kilimanjaro-vuori on Afrikan korkein piste. Гора Килиманджаро – это самая высокая точка Африки.

Кордилье’ры мн Kordillieerit n [’kordil:ie:rit]

Amerikan Kordillieerit ovat samansuuntaisia vuorenharjanteita. Американские Кордильеры состоят из параллельных горных хребтов. Монбла’н м Mount Blanc n [’mont’blaŋk] Mount Blancin nimi tarkoittaa valkoista vuorta. Название “Монблан” означает “белая гора”. Ура’льские го’ры мн Ural pl [’ural] Uralin vuoria tavallisesti pidetään Euroopan ja Aasian luonnollisena rajana. Уральские горы обычно считают естественной границей между Европой и Азией. Эвере’ст м Everest n [’everest] Everest-vuori houkuttelee eri valmistustason kipeilijoita. Гора Эверест привлекает к себе альпинистов всех уровней подготовки.

* * * * * * * * * австрали’йский п australialainen a [’australialainen]

Australian ilmasto on hyvin kuiva. Австралийский климат весьма засушлив. азиа’тский п aasialainen a [’a:sialainen] Venäjän Aasian osaan kuuluvat Venäjän Siperia ja Kaukoitä. Азиатская часть России состоит из Сибири и Дальнего Востока России. америка’нский п amerikkalainen a [’amerik:alainen] Kaksi Amerikan mannerta usein nimitetään Uudeksi Maailmaksi. Два американских материка часто называют Новым Светом. африка’нский п afrikkalainen a [’afrik:alainen] Afrikan mantereella on paljon luonnonvaroja. Африканский континент богат природными ресурсами. европе’йский п eurooppalainen a [’euro:p:alainen] Euroopan metsät tarvitsevat vaalimista. Европейские леса требуют охраны. возвыша’ться г kohota v [’kohota] Kilimanjaro-vuori kohoaa pilvien yläpuolella. Гора Килиманджаро возвышается над облаками. изверга’ться г purkautua v [’purkautua] Tämä tulivuori purkautui alle vuosi sitten. Этот вулкан извергался меньше года назад. омыва’ть г huuhdella v [’hu:hdel:a] Tätä nientä huuhtelee kaksi valtamerta. Этот мыс омывается двумя океанами. простира’ться г levittäytyä v [’levit:æytyæ] Saari levittäytyy monille mailille. Остров простирается на много миль. течь г virrata v [’vir:ata] Niili virtaa etelästä pohjoiseen. Нил течёт с юга на север.

33

ГОД

13 ’ ГО’ ДА ВРЕМЕНА VUODENAJAT [’vuoden’ajat]

ОСО’ БЫЕ ТЕ’ РМИНЫ ERIKOISKÄSITTEET [’erkois’kæsit:e:t]

весна’ ж kevät n [’kevæt]

академи’ческий год м lukuvuosi n [’luku’vuosi]

Kevät on vuodenaika talven ja kesän välillä. Весна – это время года между зимой и летом. зима’ ж talvi n [’talvi] Tavallisesti täällä sataa talvella. Зимой здесь обычно идёт снег. ле’то с kesä n [’kesæ] Kesällä lähden lomalle. Летом я езжу в отпуск. о’сень ж syksy n [’syksy] Syksy on vuodenaika, kun lehtien väri muuttuu ja hedelmät kypsyvät. Осень – это время года, когда листья меняют цвет и созревают плоды.

МЕ’ СЯЦЫ KUUKAUDET [’ku:kaudet]

а’вгуст м elokuu n [’elo’ku:]

Elokuu on vuoden kahdeksas kuukausi. Август – это восьмой месяц года. апре’ль м huhtikuu n [’huhti’ku:] Se tapahtui huhtikuun seitsemäntenä päivänä. Это произошло семнадцатого апреля. дека’брь м joulukuu n [’joulu’ku:] Uusi toimisto avataan joulukuussa. Новый офис откроется в декабре. ию’ль м heinäkuu n [’heinæ’ku:] Hän on ollut työssä täällä viime heinäkuusta lähtien. Она начала здесь работать в июле прошлого года. ию’нь м kesäkuu n [’kesæ’ku:] Kesäkuu on ensimmäinen kesäkuukausi. Июнь – первый месяц лета. май м toukokuu n [’touko’ku:] Toukokuu on minun lempikuukausi. Май – мой любимый месяц. март м maaliskuu n [’ma:lis’ku:] Meidän seuduillamme lumi alkaa sulaa maaliskuussa. В нашем регионе снег начинает таять в марте. ноя’брь м marraskuu n [’mar:as’ku:] Olen syntynyt marraskuussa. Я родился в ноябре. октя’брь м lokakuu n [’loka’ku:] He menivät naimisiin lokakuun kolmantena päivänä. Они поженились третьего октября. сентя’брь м syyskuu n [’sy:sku:] Syyskuu on ensimmäinen syyskausi. Сентябрь – первый месяц осени. февра’ль м helmikuu n [’helmi’ku:] Helmikuussa vilutuin. В феврале я подхватил простуду. янва’рь м tammikuu n [’tam:i’ku:] Tavallisesti tammikuu on kylmä kuukausi. Как правило, январь – это холодный месяц.

34

Lukuvuosi on ajanjakso, jolloin opiskelija käy koulua tai yliopistoa. Академический год – это период, во время которого учащийся посещает школу или университет. аномалисти’ческий год м anomalistinen vuosi n [’anomalistinen ’vuosi] Anomalistinen vuosi on aika Maan Aurinkoa lähimpänä olevasta pisteestä seuraavaan. Аномалистический год – это промежуток времени между моментами, когда Земля ближе всего подходит к Солнцу. астрономи’ческий год м astronominen vuosi n [’astronominen ’vuosi] Yksikään astronominen vuosi ei sisällä kokonaislukuista vuorokausimäärää. Ни один астрономический год не содержит количества суток, которое можно выразить целым числом. весе’ннее равноде’нствие с kevätpäiväntasaus n [’kevæt’pæivæn’tasaus] Kevätpäiväntasaus on maaliskuussa. Весеннее равноденствие бывает в марте. високо’сный год м karkausvuosi n [’karkaus’vuosi] Karkausvuodessa on 366 päivää. В високосном году 366 дней. галакти’ческий год м galaktinen vuosi n [’galaktinen ’vuosi] Galaktinen vuosi kestää noin 226 miljoonaa ihmisen vuotta. Галактический год составляет примерно 226 миллионов земных лет. дракони’ческий (затме’нный) год м ekliptinen vuosi n [’ekliptinen ’vuosi] Ekliptinen vuosi tarkoittaa ajanjaksoa, jonka aikana Aurinko kulkee Kuun kiertoradan saman solmun kautta. Драконический год – это период между прохождениями Солнца через один и тот же узел лунной орбиты. сидери’ческий пери’од м sideerinen vuosi n [’side:rinen ’vuosi] Sideerinen vuosi on ajanjakso, jonka aikana Aurinkokunnan taivaankappale tekee täyskierroksen Auringon ympäri. Сидерический период – это время, за которое любое тело Солнечной системы завершает оборот вокруг Солнца.

VUOSI [’vuosi] зи’мнее солнцестоя’ние с talvipäivänseisaus n

[’talvi’pæivæn’seisaus] Kalenterin mukaan talvipäivänseisaus on joulukuun 20. ja 23. päivän välillä. По календарю зимнее солнцестояние бывает в период между 20 и 23 декабря. календа’рный год м kalenterivuosi n [’kalenteri’vuosi] Kalenterivuosi on ajanjakso kahden samanlaisen päivämäärän välillä. Календарный год – это время между одинаковыми датами в календаре. ле’тнее солнцестоя’ние с kesäpäivänseisaus n [’kesæ’pæivæn’seisaus] Kesäpäivänseisaus on vuoden pisin päivä. День летнего солнцестояния – самый длинный день в году. лу’нный год м kuuvuosi n [’ku:’vuosi] Kuuvuosi perustuu Kuun kulkemiseen ja kestää tavallisesti 354 päivää. Лунный год основан на движении Луны и обычно продолжается 354 дня. невисоко’сный год м tavallinen vuosi n [’taval:inen ’vuosi] V. 2009 on tavallinen vuosi. 2009 – невисокосный год. осе’ннее равноде’нствие с syyspäiväntasaus n [’sy:s’pæivæn’tasaus] Syyspäivätasaus on merkki kesäkuukausien loppumisesta. Осеннее равноденствие – это сигнал об окончании летних месяцев. по’лный цикл Луны’ м Kuun synodinen aikakierto n [’ku:n ’synodinen ’aika’kierto] Kuun synodinen aikakierto käsittää noin 14 synodista kuukautta. Полный цикл Луны – это цикл примерно из 14 лунных месяцев. со’лнечный год м aurinkovuosi n [’aurinko ’vuosi] Aurinkovuosi kestää 365 päivää. Солнечный год длится 365 суток. тропи’ческий год м trooppinen vuosi n [’tro:p:inen ’vuosi] Trooppinen vuosi on aikaväli kahden kevätpäiväntasauksen välillä. Тропический год – это время между двумя весенними равноденствиями. фина’нсовый год м tilivuosi n [’tili’vuosi] Tilivuosi on ajanjakso, jonka aikaisesta kirjanpidosta tehdään yrityksen tilinpäätös. Финансовый год – это период, учитываемый при подсчёте финансовых итогов на предприятиях. фина’нсовый кварта’л м tilivuosineljännes n [’tili’vuosi’neljæ’n:es] Ensimmäinen tilivuosineljännes alkaa tammikuussa. Первый финансовый квартал начинается в январе.

ПОГО’ ДА SÄÄ [’sæ:] дождь м sade n [’sade]

Tähän vuoden aikaan sateet ovat tavallisia. В это время года дожди обычны. жара’ ж helle n [’helle] En pidä kesähelteistä. Я не люблю летнюю жару. моро’з м pakkanen n [’pak:anen] Sinä kylmänä talvena oli kovia pakkasia. Это была холодная зима с морозами. снег м lumi n [’lumi] Talvella koko Venäjän on lumipeitteen alla. Вся российская территория в зимнее время покрыта снегом. хо’лод м kylmä ilma n [’kylmæ ’ilma] Älä mene ulos ilman takkia, kun ilma on niin kylmä! Не выходи из дома в такой холод без пальто!

* * * * * * * * * дождли’вый п sateinen a [’sateinen]

Valitettavasti viime kesä oli hyvin sateinen. К сожалению, прошлое лето было довольно дождливым. зно’йный п helteinen a [’helteinen] Ilma on niin helteinen, että tekee mieli mennä uimaan. Погода такая знойная, что я не прочь искупаться. моро’зный п pakkas- a [’pak:as] Viime marraskuussa oli epätavallinen pakkasilma. Прошлый ноябрь оказался необычно морозным. тёплый п lämmin a [’læm:in] Toivottavasti varhaissyksy on lämmin. Надеемся, что ранняя осень будет тёплой. холо’дный п kylmä a [’kylmæ] Sanotaan, että vuoden 1953 kesä oli kylmä. Говорят, лето 1953 года было холодным. враща’ться по орби’те г kiertää v [’kiertæ:] Kuu kiertää Maata. Луна вращается по орбите вокруг Земли. вычисля’ть г laskea v [’laskea] Tiedätkö, kuina lasketaan vuoden tarkka pituus? Ты знаешь, как вычислить точную продолжительность года? зака’нчиваться г päättyä v [’pæ:t:yæ] Tämän yhtiön tilivuosi päättyy lokakuussa. Финансовый год этой корпорации заканчивается в октябре. начина’ться г alkaa v [’alka:] Lukuvuosi alkaa syyskuun 1. päivänä. Академический год начинается первого сентября. прогнози’ровать г ennustaa v [’en:usta:] Ilmatieteilijät ennustavat kuumaa kesää. Метеорологи спрогнозировали, что лето будет солнечным.

35

’ РОД ГО

14 ’ СТИ ГО’ РОДА ЧА KAUPUNGIN OSAT [’kaupuŋgin ’osat]

бе’дный кварта’л м köyhä kortteli n [’køyhæ ’kort:eli]

Lapsena asuin köyhässä korttelissa. В детстве я жил в бедном квартале. бога’тый кварта’л м rikas kortteli n [’rikas ’kort:eli] Katso niitä kauniita taloja. Se on varmaankin rikas kortteli. Посмотри на эти красивые дома. Наверное, это богатый квартал. ге’тто с ghetto n [’getto] Ghetossa on paljon maahanmuuttajia. В гетто много нелегальных иммигрантов. окра’ина ж kaupungin laita pl [’kaupuŋgin ’laita] Pidän kaupunkinne laidalla olevista puutarhoista. Мне нравятся сады на окраине вашего города. при’город м esikaupunki n [’esi’kaupuŋki] Tyypillisessä amerikkalaisessa esikaupungissa on omakotitaloja pienine puutarhoineen. Типичный американский пригород состоит из частных домов с маленькими садиками. райо’н м kaupungin osa n [’kaupuŋgin ’osa] Meidän kaupunginosaa pidetään mukavimpana asutusalueena. Наш район считается самым комфортным для проживания. трущо’бы мн slummi n [’slum:i] Mumbain slummit ovat kauhea paikka. Трущобы Мумбаи – ужасное место. удалённые от це’нтра кварта’лы мн lähiö a [’læhiø] Hän vuokrasi pienen toimiston kaukaisesta lähiöstä. Он сумел арендовать маленький офис в удалённом от центра квартале. центр го’рода м keskusta a [’keskusta] Lähdimme kaupungin keskustaan. Мы отправились в центр города.

’ НИЯ И СООРУЖЕ’ НИЯ ЗДА RAKENNUKSET JA RAKENNELMAT [’raken:ukset ja ’raken:elmat] водопрово’д м vesijohto n [’vesi’johto] Jo 100 vuotta sitten kaupungissamme oli toimiva vesijohto. Даже 100 лет назад наш город располагал первоклассной системой водопровода. дом (ча’стный) м omakotitalo n [’oma’koti’talo] Tällä kadulla on 180 taloa. На этой улице расположено 180 домов. заво’д м tehdas n [’tehdas] Kaikki tehtaat sijaitsevat teollisuusalueella. Все заводы нашего города находятся в промзоне.

36

канализа’ция ж viemäri n [’viemæri] Meidän kaupungissamme on moderni viemärijärjestelmä. Наш город имеет современную систему канализации. многокварти’рный дом м kerrostalo n [’ker:os’talo] Kerrostaloilla on paremmuuksia tiheästi asutuilla alueillan. Многоквартирные дома имеют ряд преимуществ в районах с высокой плотностью населения. мост м silta n [’silta] Kuinka monta siltaa on Thamesin yli? Сколько всего мостов через Темзу? небоскрёб м pilvenpiirtäjä n [’pilven’pi:rtæjæ] Buenos Airesissa on paljon pilvenpiirtäjiä. В Буэнос-Айресе много небоскрёбов. ра’туша ж kaupungintalo n [’kaupuŋgin’talo] Miten pääsee kaupungintalolle? Как добраться до ратуши? стадио’н м stadion n [’stadion] Luuletteko, että kaupunkiimme tarvitaan pesäpallostadion? Считаете ли вы, что нашему городу нужен бейсбольный стадион? тонне’ль м tunneli n [’tun:eli] Lefortovon tunneli kulkee Jauza-joen alla. Лефортовский тоннель проходит под рекой Яузой. фона’рный столб м valopylväs n [’valo’pylvæs] Auto ajoi valopylvääseen. Машина врезалась в фонарный столб.

У’ ЛИЦЫ KADUT [’kadut] бордю’р м reunakiveys n [’reuna’kiveys] Reunakiveys erottaa jalkakäytävän ajotieltä. Бордюр отделяет тротуар от проезжей части. бульва’р м bulevardi n [’bulevardi] Kävellään bulevardilla! Давай прогуляемся по бульвару. доро’жная разме’тка ж tiemerkintä n [’tie’merkintæ] Tiemerkintä ohjaa auto- ja jalankulkijaliikennettä. Дорожная разметка даёт указания водителям и пешеходам. перекрёсток м risteys pl [’risteys] Risteys on paikka, jossa kaksi tai useampi tie leikkaa toisensa. Перекрёсток – это место, где две или более дорог пересекаются. переу’лок м kuja n [’kuja] Myymälä sijaitsee pienellä kujalla Vanhassa kaupungissa. Магазин находится в крошечном переулке в Старом городе.

KAUPUNKI [’kaupuŋki] пешехо’дный перехо’д м suojatie n [’suoja’tie] Älä ylitä katua tässä paikassa, siellä on suojatie. Не переходите улицу здесь, вон там есть пешеходный переход. пло’щадь ж aukio n [’aukio] Aukion keskellä oli korkea patsas. В центре площади стоял высокий памятник. прое’зд м poikkikatu n [’poik:i’katu] Aja Toisella poikkikadulla! Езжай по Второму проезду. проспе’кт м prospekti n [’prospekti] Prospekti oli kirkkaasti valaistu. Проспект был ярко освещён. светофо’р м liikennevalot pl [’li:ken:e’valot] Bussimme pysähtyi pääkadulla liikennevalojen eteen. Наш автобус остановился перед светофором на главной улице. тротуа’р м jalkakäytävä n [’jalka’kæytævæ] Jalkakäytävä on jalankulkijoille tarkoitettu päällystetty tie ajotien varrella. Тротуар – это мощёная дорожка у проезжей части, предназначенная для пешеходов. у’личное движе’ние с liikenne n [’li:ken:e] Sinä aamuna kadulla oli paljon liikennettä. Уличное движение этим утром очень плотное.

’ НСПОРТ ТРА LIIKENNEVÄLINEET [’li:ken:e’væline:t] авто’бус м bussi n [bus:i] Me jatkamme matkaamme bussilla. Теперь нам предстоит ехать автобусом. метро’ с metro n [’metro] Metro on suurkaupungin maanalaisten rautatiejärjestelmä. Метро – это система подземных железных дорог в крупных городах. моноре’льсовая доро’га ж yksiraiteinen n [’yksi’raiteinen] Tokion yksiraiteinen on maailman matkustajarunsain yksiraiteinen. Токийский монорельс – это самая пассажиронасыщенная линия монорельса в мире. остано’вка ж pysäkki n [’pysæk:i] Odotin häntä bussipysäkillä. Я ждал её на автобусной остановке. ста’нция ж asema n [’asema] Saatan sinut asemalle, koska nyt on jo myöhä. Сейчас поздно, так что я провожу тебя на станцию. такси’ с taksi n [’taksı] Soita taksi ja lähde lentokentälle. Вызови такси и поезжай в аэропорт.

трамва’й м raitiovaunu n [’raitio’vaunu] Ensimmäiset raitiovaunut olivat hevosvetoisia. Самые первые трамваи были на конной тяге.

тролле’йбус м johdinbussi n [’johdin’bus:i] Johdinbussi on sähkökäyttöinen linja-auto, joka ottaa käyttövoimansa tien yläpuolella kulkevista sähköjohdoista. Троллейбус – это автобус, получающий электропитание от двух проводов, натянутых сверху.

* * * * * * * * * большо’й п suuri a [’su:ri] Tokio on maailman suurin kaupunki. Токио – самый большой город в мире.

городско’й п kaupunki- a [’kaupuŋki] Olen vihdoinkin tottunut kaupunkielämään. Наконец-то я привык к городской жизни.

многолю’дный п runsasväkinen a [’runsas’vækinen] Moderni Moskova on runsasväkinen kaupunki. Современная Москва – очень многолюдный город.

огро’мный п iso a [’iso] Miten iso kaupunki! Какой огромный город!

сре’дний (по размеру) п keskikokoinen a [’keski’kokoinen] Se keskikokoinen kaupunki, jossa on ihania uimarantoja. Это город среднего размера с прекрасными пляжами.

е’здить на рабо’ту г mennä työhön v [’men:æ tyøhøn] Hän menee joka päivä työhön Cambridgesta Lontooseen. Она каждый день ездит на работу из Кембриджа в Лондон.

населя’ть г asuttaa v [’asut:a:] Tämä kaupunginosa on pääasiassa maahanmuuttajien asuttama. Этот район населяют в основном иммигранты из Азии.

сноси’ть г purkaa v [’purka:] Kaupunginhallitus päätti purkaa kaikki rappeutuneet talot. Городской совет принял решение снести все ветхие здания.

стро’ить г rakentaa v [’rakenta:] Joen rannalle rakennetaan uusi pilvenpiirtäjä. Рядом с берегом реки строится новый небоскрёб.

увели’чиваться (о населе’нии) г kasvaa v [’kasva:] Kaupungin asukasluku kasvaa nopeasti. Население города быстро увеличивается.

37

’ НЬГИ ДЕ

15 СОВРЕМЕ’ ННЫЕ ВАЛЮ’ ТЫ NYKYVALUUTAT [’nyky’valu:tat] афга’ни м afgaani n [’afga:ni] Afgaani on Afganistanin valuutta. Афгани – это валюта Афганистана.

бат м baht n [bat] Baht on Thaimaan valuutta. Бат – это валюта Таиланда.

боли’вар м bolivar n [’bolivar] Bolivar on Venezuelan valuutta. Боливар – это валюта Венесуэлы.

боливиа’но м bolivian n [’bolivian] Boliviano on Bolivian valuutta. Боливиано – это боливийская валюта.

во’на ж won n [von] Nämä insinöörit saavat palkkansa Etelä-Korean woneissa. Этим инженерам платят в южнокорейских вонах.

гри’вна ж hryvna n [’hrivna] Vuodesta 1996 hryvna on Ukrainan kansallinen valuutta. Гривна является национальной валютой Украины с 1996 года.

дина’р м dinaari n [’dina:ri] Dinaari on monissa islamilaisissa maissa käytettävää rahayksikkö. Динар – это денежная единица, используемая в нескольких мусульманских странах.

до’ллар м dollari n [’dol:ari] Dollari jakautuu 100 senttiin. Один доллар делится на 100 центов.

донг м dong n [doŋg] Dongia käytetään Vietnamissa. Донг используется во Вьетнаме.

е’вро м euro n [’euro] Euro on uusimpia valuuttoja. Евро – это одна из новейших валют.

кро’на ж kruuna n [’kru:na] Ruotsin kruuna jakautuu 100 äyriin. Одна шведская крона делится на 100 эре.

ие’на ж jeni n [’jeni] Yeni on Japanin standardi rahayksikkö. Иена – это стандартная денежная единица в Японии.

ла’ри м lari n [’lari] Lari on Gruusian valuutta. Лари – это валюта Грузии.

38

ли’ра ж liira n [’li:ra]

Turkin liira otettiin käyttöön 1870‑luvun puolivälissä. Турецкая лира была введена в обращение в середине 1870‑х годов. ма’рка ж markka n [’mark:a] Itä-Saksan markka oli Neuvostoliiton miehittämän alueen valuutta. Восточногерманская марка являлась валютой в советской зоне оккупации. пе’со с peso n [’peso] Peso-nimistä valuuttaa käytetään eräissä Latinalaisen Amerikan maissa. Валюты под названием “песо” используются в ряде стран Латинской Америки. ранд м rand n [’rand] Rand on Etelä-Afrikan valuutta. Ранд – это валюта Южной Африки. рия’л м rial n [’rial] Saudi Arabiassa käytetään rialia. В Саудовской Аравии используют риял. ру’ бль м rupla n [’rupla] Voisitko laitata minulle 500 ruplaa? Ты не мог бы одолжить мне 500 рублей? ру’пия ж rupia n [’rupia] Intian rupia jakautuu 100 paiseen. Индийская рупия делится на 100 пайс. тенге’ м tenge n [’teŋge] Tenge on Kazahstanin valuutta. Тенге – это валюта Казахстана. франк м frangi n [’fraŋgi] Neljätoista Afrikan maata käyttää CFA-frangia. Четырнадцать африканских стран используют франк КФА. фунт сте’рлингов м punta n [’punta] Pound sterlingiä joskus sanotaan yksinkertaisesti punnaksi. Фунт стерлингов часто называют просто фунтом. ше’кель м shekel n [’ʃekel] Shekel on Israelin standardi rahayksikkö. Шекель – это стандартная денежная единица Израиля. юа’нь м yuan n [’juan] Yuan on Kiinan tärkein rahayksikkö. Юань – это основная китайская валюта.

ИСТОРИ’ ЧЕСКИЕ ДЕ’ НЕЖНЫЕ ЕДИНИ’ ЦЫ HISTORIALLISET RAHAYKSIKÖT [’historial:iset ’raha’yksikøt] дубло’н м duplooni n [’duplo:ni]

Hän näytti merirosvolta, joka katselee kultadubloonien täyttämää arkkua. Он был словно пират, который смотрит на сундук с золотыми дублонами.

RAHA [’raha] ливр м livre n [’livre] Ranskan livre on käytöstä poistettu valuutta. Французский ливр – это вышедшая из употребления валюта.

луидо’р м louis d’or n [’lu:ı’dor] Louis d’orin otti käyttöön Louis XIII vuonna 1640. Луидор был введён Людовиком XIII в 1640 году.

пиа’стр м piastre n [’piastre]

“ре’шка” ж klaava pl [’kla:va] Kruuna vai klaava. Valitse. “Орёл” или “решка”? Выбирай.

чека’нка ж paino n [’paino] Nykyään rahapaino tapahtuu nopeassa tahdissa. Современная чеканка монет производится очень высокими темпами.

* * * * * * * * *

Piastre oli Ottomaanin keisarikunnan tärkeimpänä rahayksikkönä. Пиастр служил главной денежной единицей в Османской империи.

сесте’рций м sestertius n [’sestertius] Sestertius oli Muinais-Rooman kolikko. Сестерций был древнеримской монетой.

тала’нт м talentti n [’talent:i] Talentti oli Muinais-Kreikan suurin rahayksikkö. Талант был самой крупной денежной единицей Древней Греции.

та’лер м taaleri n [’ta:leri] Taaleri oli hopeinen raha, joka käytettiin koko Euroopassa noin neljäsataa vuotta. Талер – это серебряная монета, использовавшаяся по всей Европе почти четыреста лет.

эску’до м escudo n [’eskudo] Tässä on yhden Espanjan escudon raha, joka painettiin

безнали’чный п tilisiirto- a [’tili’si:rto] Täytyy suorittaa tilisiirtomaksu. Требовалось провести безналичный платёж.

конверти’руемый п vaihdettava a [’vaihdet:ava] Maksu on suoritettava vapaasti vaihdettavassa valuutassa. Сумма должна быть выплачена в конвертируемой валюте.

нали’чный п käteinen n [’kæteinen] Minulla on 700 dollaria käteisenä. У меня 700 долларов наличными.

неконверти’руемый п ei-vaihdettava a [’ei’vaihdet:ava] Neuvostorupla oli ei-vaihdettava valuutta. Советский рубль был неконвертируемой валютой.

фальши’вый п väärennetty a [’væ:ren:et:y]

vuonna 1555.

Eräs ystäväni keräilee väärennettyjä rahoja.

Здесь мы можем видеть монету в один испанский

Один из моих друзей коллекционирует фальшивые

эскудо, отчеканенную в 1555 году.

МОНЕ’ ТЫ И КУПЮ’ РЫ KOLIKOT JA SETELIT [’kolikot ja ’setelit] бума’га ж paperi n [’paperi] Suurin osa seteleistä on paperia. Большая часть банкнот сделана из бумаги.

водяно’й знак м vesimerkki n [’vesi’merk:i] Hittoa! Tällä setelillä ei ole vesimerkkiä. Что за чёрт? На этой банкноте нет водяных знаков.

нумизма’тика ж numismatiikka n [’numismat:ik:a] Numismatiikka on rahojen, mitalien yms. tutkiminen ja keräileminen. Нумизматика – это изучение или коллекционирование монет, медалей и пр.

“орёл” м kruuna pl [’kru:na] Heitän kruunaa ja klaavaa. Я брошу монету – “орёл” или “решка”?

полиме’р м polymeeri n [’polyme:ri]

деньги.

конверти’ровать г vaihtaa v [’vaihta:] Paljonko tänään maksaa puntien vaihtaminen dollareiksi? Во сколько сегодня обойдётся, если конвертировать фунты в доллары?

печа’тать г painaa v [’paina:] Ensi vuonna painetaan uusi setelisarja. В следующем году будет напечатана новая серия банкнот.

плати’ть г maksaa v [’maksa:] Voin maksaa ruplissa. Я могу заплатить в рублях.

сто’ить г tehdä v [’tehdæ] Paljonko se tekee dollareissa? Сколько это стоит в долларах?

чека’нить г painaa v [’paina:] Se on erityinen vasara kolikkojen painamiseksi.

Joissakin maissa on otettu käyttöön polymeerirahaa.

Это специальный молот, для того чтобы чеканить

Некоторые страны ввели банкноты из полимеров.

монеты.

39

’ ВНЯ ДЕРЕ

16 ДОМ TALO [’talo] дверь ж ovi n [’ovi] Minun taloni ovi on tammea. Дверь моего дома сделана из дуба.

кры’ша ж katto n [’kat:o] Katto ei vuoda enää. Крыша больше не протекает.

окно’ с ikkuna n [’ik:una] Katso ikkunasta! Выгляни в окно.

печь ж uuni n [’u:ni] Hän lämmitti uunia hiilellä. Он топил печь углём.

по’греб м kellari n [’kel:ari]

сара’й м liiteri n [’li:teri] Lapiot ja haravat ovat liiterissä. Лопаты и вилы находятся в сарае.

свина’рник м sikala n [’sikala] Seuraavaksi näytän sikalan ja sikoja. Теперь я покажу вам свой свинарник и свиней.

соба’чья конура’ ж koirankoppi n [’koiran’kop:i] Koirankopista kuulin koiran murinaa. Из конуры я услышал собачье рычание.

тепли’ца ж kasvihuone n [’kasvi’huone] Kasvihuoneessa viljelen tomaatteja. В теплице я выращиваю много помидоров.

убо’рная ж käymälä n [’kæymælæ] Se oli yksinkertainen laudoista rakennettu käymälä. Это была простая уборная, сделанная из досок.

хлев м navetta n [’navet:a]

Säilytän perunaa viileässä kellarissa.

Käy siivoamassa navetta.

Я храню запасы картошки в прохладном погребе.

Пойди почисти хлев.

стена’ ж seinä n [’seinæ] Tämän talon seinät ovat vahvoja. Стены этого дома крепкие.

труба’ (дымова’я) ж savupiippu n [’savi’pi:p:u] Savupiipusta tuprusi savua. Из трубы валил дым.

’ РНЫЕ ПОСТРО’ ЙКИ НАДВО PIHARAKENNUKSET [’piha’raken:ukset] амба’р м aitta n [’ait:a]

ЖИВО’ ТНЫЕ ELÄIMET [’elæimet] бык м härkä n [’hærkæ] Miten iso härkä! Pelkään sitä! Какой огромный бык! Я его боюсь.

гусь м hanhi n [’hanhi] Näin hanhiparven. Я увидел стадо гусей.

индю’к м kalkkuna n [’kanlk:una]

Hänen aittansa oli melkein yhtä iso kuin talokin.

Kotikalkkuna on villikalkkunan jälkeläinen.

Его амбар был почти таким же большим, как его

Домашний индюк – потомок дикого индюка.

коза’ ж vuohi n [’vuohi]

дом.

воро’та мн portti n [’port:i] Lehmät tulivat pihalle portin kautta. Коровы вошли через ворота.

забо’р м aita n [’aita] Puuaita oli 1,5 metriä korkea. Деревянный забор был высотой 1,5 метра.

коло’дец м kaivo n [’kaivo] Vanhassa kaivossa oli ämpäri, jolla voi nostaa vettä. На старом колодце имелось ведро, которым можно было доставать воду.

куря’тник м kanakoppi n [’kana’kop:i]

Vuohia pidetään maidon ja villan takia. Козы дают молоко и шерсть.

коро’ва ж lehmä n [’lehmæ] Kuuletko, miten lehmä ammuu? Ты слышишь, как мычит корова?

ку’рица ж kana n [’kana] Meidän kanamme munivat paljon joka päivä. Наши куры несут много яиц каждый день.

ло’шадь ж hevonen n [’hevonen] Jotkut maanviljelijät edelleenkin käyttävät täällä hevosia kyntämisessä.

Haluaisin rakentaa uuden kanakopin.

Здесь некоторые крестьяне по-прежнему

Я хочу построить новый курятник.

используют лошадей для вспашки.

40

KYLÄ [’kylæ] овца’ ж lammas n [’lam:as] Paimen paimentaa lampaita. Овец пасёт пастух.

пету’ х м kukko n [’kuk:o] Katso, kaksi kukkoa tappelee! Смотри, два петуха дерутся.

свинья’ ж sika n [’sika] Kaikki siat olivat lihavia ja terveitä.

свёкла ж punajuuri n [’puna’ju:ri] Myin kaikki punajuuret kauppatorilla. Я продал всю свою свёклу на рынке.

ячме’нь м ohra n [’ohra] Ohraa käytetään alkoholijuomien tekemiseksi. Ячмень используется для изготовления алкогольных напитков.

* * * * * * * * *

Все свиньи выглядели толстыми и здоровыми.

у’ тка ж ankka n [’aŋk:a] Tämä on ankkahaka-aitaus. Этот загон – для уток.

РАСТЕ’ НИЯ KASVIT [’kasvit] капу’ста ж kaali n [’ka:li] Tällä penkillä viljelen kaalia. На этой грядке я буду выращивать капусту.

карто’фель м peruna n [’peruna] Kun korjaa satoa, nosta kaikki perunat jopa pienimmätkin! Когда собираешь урожай, выкапывай каждую картофелину, даже самую маленькую.

кукуру’за ж maissi n [’mais:i] Toivottavasti tänä vuonna saamme hyvän maissisadon. Надеюсь, в этом году мы получим богатый урожай кукурузы.

морко’вь ж porkkana n [’pork:ana]

дереве’нский п maalais- a [’ma:lais] Miten kaunis maalaismaisema! Какой приятный деревенский пейзаж!

животново’дческий п karjanhoito- a [’karjan’hoito] He rakentavat karjanhoitotilaa. Они строят животноводческую ферму.

плодоро’дный п hedelmällinen a [’hedelmæl:inen] Tämä maaperä on hyvin hedelmällinen. Эта почва достаточно плодородна.

просто’й п yksinkertainen a [’yksin’kertainen] Me pidämme parempana yksinkertaista elämää pienessä kylässä. Мы предпочитаем простую жизнь в маленькой деревушке.

сельскохозя’йственный п maatalous- a [’ma:’talous] Päätin siirtyä maataloustoimintaan.

Istutin porkkanaa tänne ja sinne.

Я решил переключиться на сельскохозяйственную

Я посадил морковь здесь и там.

деятельность.

овёс м kaura pl [’kaura] Nykyään kylvän kauraa. Сейчас я сею овёс.

огуре’ц м kurkku n [’kurk:u] Kurkut on pantu puulaatikoihin. Огурцы были уложены в деревянные ящики.

пшени’ца ж vehnä n [’vehnæ] Vehnä on tärkein täällä viljeltävä viljakasvi. Пшеница – это основная культура, которая здесь выращивается.

ре’па ж nauris n [’nauris] Nauris kasvoi hyvin isoksi. Репа выросла очень большая.

рожь ж ruis n [’ruis]

дои’ть г lypsää v [’lypsæ:] On aika lypsää lehmiä. Пора доить коров.

паха’ть г kyntää v [’kyntæ:] Maanviljelijät kyntävät peltoja syksyisin ja keväisin. Фермеры пашут свои поля осенью или весной.

полива’ть г kastella v [’kastel:a] Auta minua kastelemaan kasveja. Помоги мне полить растения.

поло’ть г kitkeä v [’kitkeæ] Aamulla kitkin kasvistarhaa. Утром я полола огород.

удобря’ть г lannoittaa v [’lan:oit:a:]

Paljon maksaa sellainen ruislyhde?

Lantaa käytetään maaperän lannoittamiseksi.

Сколько весит такой сноп ржи?

Навоз применяют для того, чтобы удобрять почву.

41

’ ВЬЯ И КУСТА ’ РНИКИ ДЕРЕ

17

’ ВЫЕ) ХВО’ ЙНЫЕ ДЕРЕ’ ВЬЯ (СОСНО HAVUPUUT [’havu’pu:t] ель ж kuusi n [’ku:si] Kuusenkävyt ovat pitkiä ja ruskeita. Шишки у ели длинные и коричневые. кедр м seetripuu n [’se:tripu:] Seetripuuta käytetään paljon modernien vaatekaappien valmistamiseen. Кедр – популярный материал для современных платяных шкафов. ли’ственница ж lehtikuusi n [’lehti’ku:si] Lehtikuusi on kariseva puu, joka kasvaa 15 – 50 metrin korkeiksi. Лиственницы – опадающие деревья, вырастающие до 15 – 50 метров. пи’хта ж pihtakuusi n [’pihta’ku:si] Pihtakuusi kasvaa enimmäkseen kylmissä maissa. Пихты растут большей частью в холодных странах. сосна’ ж mänty n [’mænty] Mänty on kaupallisesti tärkeimpiä puulajia. Сосны относятся к числу самых коммерчески важных видов деревьев.

ЛИ’ СТВЕННЫЕ ДЕРЕ’ ВЬЯ LEHTIPUUT [’lehti’pu:t] баоба’б м apinanleipäpuu n [’apina’leipæ’pu:] Erään Etelä-Afrikassa kasvavan apinaleipäpuun ympärysmitta on 47 metriä. Один баобаб в Южной Африке имеет 47 метров в обхвате. берёза ж koivu n [’koivu] Muinoin koivun tuohta käytettiin paperina. В прежние времена кора берёзы использовалась вместо бумаги. бук м pyökki n [’pyøk:i] Pyökki on suuri metsäpuu, jonka runko on harmaanvärinen. Бук – это крупное лесное дерево с гладким серым стволом. вяз м jalava n [’jalava] Minä asun kadulla, jonka varrella kasvaa jalavia. Вдоль улицы, где я живу, растут вязы. дуб м tammi n [’tam:i] Tammi on iso puu, jonka puuaine on kovaa. Дуб – крупное дерево с твёрдой древесиной. и’ва ж paju n [’paju] Pajun kuorella on lääkeominaisuuksia. Кора ивы обладает лечебными свойствами. клён м vaahtera n [’va:htera] Vaahteran lehti on Kanadan tärkein symboli. Лист клёна – главный символ Канады.

42

ли’па ж lehmus n [’lehmus] Lehmuksen kukinta houkuttelee paljon mehiläisiä. Цветы липы привлекают множество пчёл. ольха’ ж leppä n [’lep:æ] Leppä kuuluu koivukasvien heimoon. Ольха относится к семейству берёзовых. оси’на ж haapa n [’ha:pa] Syksyllä haavan lehdet värjäytyvät kauniisti punaisiksi ja keltaisiksi. Осенью листья осины приобретают красивые оттенки красного и жёлтого. са’кура ж sakura n [’sakura] Sadan yenin kolikossa on sakuran kuva. На монете в 100 иен изображена сакура. секво’йя ж punapuu n [’puna’pu:] Punapuu on maailman korkeimmaksi kasvava puu. Секвойя – самое высокое дерево из всех деревьев. тик м teakpuu n [teak’pu:] Teakpuu kasvaa Aasian trooppisissa maissa. Тик растёт в тропических странах Азии. то’поль м poppeli n [’pop:eli] Joka kesä poppelin hahtuvia lentää Moskovassa. Каждое лето пух с тополей летает по всей Москве. эвкали’пт м eukalyptus n [’eukaliptius] Koalat syövät eukalyptuksen lehtiä ja kuorta. Коалы употребляют в пищу листья и кору эвкалипта.

’ ВЫЕ ДЕРЕ’ ВЬЯ И КУСТА ’ РНИКИ ПЛОДО HEDELMÄPUUT JA PENSAAT [’hedelmæ’pu:t ja ’pensa:t] апельси’новое де’рево с appelsiinipuu n [’ap:elsi:ni’pu:] Katso, edessä on appelsiinipuuviljelmä. Смотри, впереди плантация апельсиновых деревьев. брусни’ка ж puolukka n [’puoluk:a] Puolukka on kääpiöpensas. Брусника – это карликовый кустарник. виногра’д м viiniköynnös n [’vi:ni’køyn:øs] Vanha maatilani on viiniköynnösten umpeen kasvama. Моя старая ферма заросла диким виноградом. ви’шня ж kirsikkapuu n [’kirsik:a’pu:] Poika kiipesi kirsikkapuuhun saadakseen marjoja. Мальчик залез на вишню, чтобы нарвать ягод. голуби’ка ж juolukka n [’jouluk:a] Juolukka kasvaa tundrassakin. Голубика растёт даже в тундре. гру’ша ж päärynäpuu n [’pæ:rynæ’pu:] Päärynäpuissa kasvaa makeita mehukkaita hedelmiä. На грушах вырастают сладкие сочные плоды.

PUUT JA PENSAAT [’pu:t ja ’pensa:t] жи’молость ж kuusama n [’ku:sama]

шипо’вник м villiruusu n [’vil:i’ru:su]

Kuusaman marjoissa on paljon vitamiineja.

Joidenkin lajien villiruusumarjoja käytetään C-vitamiinin

Ягоды жимолости содержат много витаминов.

lähteenä.

кали’на ж heisipuu n [’heisi’pu:] Joidenkin heisipuulajien hedelmät ovat vähän myrkyllisiä. Плоды некоторых видов калины слегка ядовиты.

клю’ква ж karpalo n [’karpalo] Karpalo kasvaa soilla. Клюква растёт на болотах.

крыжо’вник ж karviainen n [’karviainen] Karviaisen pensaita viljellään sekä yksityisissä puutarhoissa että kaupallisiin tarkoituksiin. Кусты крыжовника выращивают как в частных садах, так и на коммерческой основе.

лимо’нное де’рево с sitruunapuu n [’sitru:na’pu:] Intia on sitruunapuiden viljelyn maailman johtava maa. Мировой лидер выращивания лимонных деревьев – Индия.

мандари’н м mandariinipuu n [’mandari:ni’pu:] Mandariinipuu on matala sitruspuu, jonka hedelmät ovat appeliisinien näköisiä. Мандарин – невысокое цитрусовое дерево с плодами, похожими на апельсин.

оли’ва ж öljypuu n [’øljypu:] Väitetään, että eräs Montenegrossa kasvava öljypuu on yli 2000 vuotta vanha. Считается, что одна олива в Черногории имеет возраст больше 2000 лет.

па’льма ж palmu n [’palmu] Useimmilla palmuilla on isot lehdet latvassa.

Шиповник некоторых видов используется как источник витамина С.

я’блоня ж omenapuu n [’omena’pu:] Omenapuu on kotoisin Keski-Aasiasta. Место происхождения яблони – Средняя Азия.

’ СТИ ДЕ’ РЕВА ЧА PUUN OSAT [’pu:n ’osat] ветвь ж oksa n [’oksa] Me näimme muutaman apinan keinahdelleen oksissa. Мы увидели нескольких обезьян, раскачивавшихся на ветвях.

кора’ ж kuori n [’kuori] Korkkipuun kuorta käytetään korkkien valmistamiseen. Кора пробкового дуба используется для производства пробок.

ко’рень м juuri n [’ju:ri] Hän kompastui puun juureen ja kaatui. Он запнулся о корень дерева и упал.

лист м lehti n [’lehti] Lehdet voivat sisältää hyötyaineita ja vettä. В листьях могут содержаться питательные вещества и вода.

ствол м runko n [’runko] Palmun rungossa ei ole oksia. На стволах пальм нет ветвей.

* * * * * * * * *

Большинство пальм имеет большие листья, расположенные на верхушке ствола.

пе’рсик м persikkapuu n [’persik:a’pu:] Persikkapuu on puu, joka kantaa pehmeäkuorisia keltapunaisia pyöreitä hedelmiä. Персик – это дерево, дающее круглые плоды с мягкой желтовато-красной кожей.

сли’ва ж luumupuu n [’lu:mu’pu:] Minun puutarhassani kasvaa kaksikymmentä luumupuuta. В моём саду растут двадцать слив.

сморо’дина ж herukka n [’heruk:a] Herukoita on musta-, puna- ja valkoherukka. Смородина бывает разных видов: чёрная, красная и белая.

черни’ка ж mustikka n [’mustik:a]

вечнозелёный п ainavihanta a [’aina’vihanta] Kuusi on ainavihanta puu. Ель – это вечнозелёное дерево.

высо’кий п korkea a [’korkea] Salama iski korkeaan mäen huipulla kasvavaan puuhun. Молния попала в высокое дерево на вершине холма.

опада’ющий п kariseva a [’kariseva] Koivu ja tammi ovat karisevia puita. Берёза и дуб – это опадающие деревья.

расти’ г kasvaa a [’kasva:] Talvella puut eivät kasva. Зимой деревья прекращают расти.

цвести’ г kukkia a [’kuk:ia]

Tunnen metsän, jossa on paljon mustikkaa.

Oletko koskaan nähnyt kuinka sakura kukkii?

Я знаю лес, богатый черникой.

Вы когда-нибудь видели, как цветёт сакура?

43

’ КИЕ ЖИВО ’ ТНЫЕ ДИ

18 ХИ’ ЩНИКИ PEDOT [’pedot] барсу’к м mäyrä n [’mæyræ] Mäyrä asuu pesäkolossa ja liikku öisin.

тигр м tiikeri n [’ti:keri] Amurintiikeri on kaikista kissaeläimistä kookkain. Амурский тигр – самый крупный зверь из семейства кошачьих.

хорёк м hilleri n [’hil:eri]

Барсук живёт в земляных норах и активен

Hilleri on pieni, ruskeamusta, julma eläin.

по ночам.

Хорёк – это маленький свирепый тёмно-бурый

волк м susi n [’susi] Sudet tavallissti metsästävät tavallisesti laumoilla. Обычно волки охотятся стаями.

гепа’рд м gepardi n [’gepardi] Gepardi pystyy juoksemaan hyvin nopeasti. Гепард способен бегать очень быстро.

горноста’й м kärppä n [’kærp:æ] Kärpät syövät pääasiassa jyrsijöitä. Горностаи питаются в основном мелкими грызунами.

куни’ца ж näätä n [’næ:tæ] Näättä on lihansyöjäeläin, joka asuu useimmiten puissa. Куница – это плотоядное животное, которое живёт в основном на деревьях.

лев м leijona n [’leijona] Leijonalla on päälaelta hartioille ulottuva harja. Лев имеет гриву, которая покрывает его голову и плечи.

леопа’рд м leopardi n [’leopardi] Leopardin turkki on kellertava ja täynnä mustia täpliä. Леопард – желтоватый, с чёрными пятнами.

лиси’ца ж kettu n [’ket:u] Ketulla on pitkä kuono ja tuuhea häntä. У лисицы длинная морда и пышный хвост.

медве’дь м karhu n [’karhu]

зверёк.

шака’л м sakaali n [’saka:li] Sakaali syö usein loppuun muiden eläinten saalistaamia eläimiä. Шакал часто доедает добычу, убитую другими зверями.

ягуа’р м jaguaari n [’jagua:ri] Jaguaari on isokokoinen täpläinen villikissa, jonka asuu Keski- ja Etelä-Amerikassa. Ягуар – это крупная дикая пятнистая кошка Центральной и Южной Америки.

ТРАВОЯ’ ДНЫЕ И НАСЕКОМОЯ’ ДНЫЕ KASVINSYÖJÄT JA HYÖNTEISET [’kasvin’syøjæt ja ’hyønteiset] антило’па ж antilooppi n [’antilo:p:i] Ryhmää antilooppeja sanotaan laumaksi. Группа антилоп называется стадом.

бе’лка ж orava n [’orava] Oravat hmstraavat pähkinöitä talveksi. Белки запасают орехи на зиму.

бизо’н м biisoni n [’bi:soni] Bisooni on visentin lähisukulainen. Бизон – близкий родственник зубра.

бобр м majava n [’majava]

Seis! Edessä on karhun pesä.

Majavat ovat tunnettuja siitä, että ne rakentavat patoja,

Стой! Впереди берлога медведя.

kanavia ja kekopesiä.

песе’ц м naali n [’na:li] Naalit syövät sopuleita, napajäniksia ja raatoa. Песцы питаются леммингами, полярными зайцами и падалью.

росома’ха ж ahma n [’ahma] Ahmaa pidetään julmana ja voimakaana eläimenä. Росомаха считается свирепым и сильным зверем.

рысь ж ilves n [’ilves] Ilveksella on pitkät jalat ja lyhyt häntä. У рыси длинные ноги и короткий хвост.

сне’жный барс м lumileopardi n [’lumi’leopardi]

Бобры известны тем, что строят плотины, каналы и хатки.

бу’ йвол м puhveli(härkä) n [’puhveli(’hærkæ)] Joidenkin puhvelihärkien sarvet ovat valtavan isokokoisia. Рога некоторых буйволов огромны.

бурунду’к м maaorava n [’ma:’orava] Maaoravan selässä kulkee pituussunnassa mustavalkoisia juovia. Бурундук имеет чёрно-белые полосы вдоль спины.

гиппопота’м м virtahepo n [’virta’hepo]

Lumileopardit asuvat Keski-Aasian vuoristossa.

Vesihepo on puoliksi vesieläin.

Снежные барсы живут в горах Средней Азии.

Гиппопотам – полуводное животное.

44

VILLI ELÄIMET [’vil:i ’elæimet] дикобра’з м piikkisika n [’pi:k:i’sika] Piikkisian selässä ja kyljissä on teräviä piikkejä. У дикобраза длинные острые иглы покрывают спину и бока.

ёж м siili n [’si:li]

су’слик м siiseli n [’si:seli] Siiselit pystyvät nousemaan seisomaan pystyyn. Суслики умеют стоять полностью вертикально.

хомя’к м hamsteri n [’hamsteri] Hiirestä ja rotasta poiketen hamsterilla on hyvin lyhyt

Siili käpertyy kerälle, kun se kokee olonsa uhatuksi.

häntä.

Ёж умеет сворачиваться в клубок, когда на него

В отличие от мышей и крыс у хомяков очень

нападают.

короткие хвосты.

жира’ф м kirahvi n [’kirahvi]

* * * * * * * * *

Kirahvin korkeus vaihtelee noin 4,3:sta 5,2:een metriin. Рост жирафа составляет примерно от 4,3 до 5,2 метра.

за’яц м jänis n [’jænis] Kaniiniin verrattuna jänis ei tee pesäkoloja. В отличие от кроликов зайцы не роют норы.

кенгуру’ м kenguru n [’kenguru] Kengurunaaraksella on pussi vatsan seudulla. У самок кенгуру есть сумка на животе.

кро’лик м kaniini n [’kani:ni] Kaniinit ovat jänikisä pienempiä. Кролики мельче зайцев.

крот м myyrä n [’my:ræ] Myyrä syö useimmiten sadematoja. Крот питается в основном дождевыми червями.

лени’вец м laiskiainen [’laiskiainen] Laiskiainen nukkuu 15 tuntia päivässä. Ленивцы спят по 15 часов в сутки.

лету’ чая мышь ж lepakko n [’lepak:o] Lepakko on lentävä nisäkäs. Летучая мышь – это летающее млекопитающее.

лось м hirvi n [’hirvi] Elks feed on grass, leaves and bark. Лось питается травой, листьями и корой.

обезья’на ж apina n [’apina] Brasilian metsissä on paljon villejä apinoita. В лесах Бразилии много диких обезьян.

оле’нь м peura n [’peura] Urospeuroilla on leveät haarasarvet . Олени-самцы имеют широкие ветвистые рога.

слон м norsu n [’norsu]

опа’сный п vaarallinen a [’va:ral:inen] Euroopan lepakot eivät ole vaarallisia ihmiselle. Европейские летучие мыши не опасны для человека.

плотоя’дный п lihansyöjä a [’lihan’syøjæ] Tiikeri on lihansyöjäeläin. Тигр – плотоядный зверь.

пушно’й п turkis- a [’turkis] Tässä metsässä asuu turkiseläimiä. В этом лесу водятся кое-какие пушные звери.

травоя’дный п kasvinsyöjä a [’kasvin’syøjæ] Virtahepo on kasvissyöjä, mutta joskus se syö lihaa. Гиппопотам травоядный, но иногда ест мясо.

экзоти’ческий п eksoottinen a [’ekso:t:inen] Haluamme enemmän tietoa erilaisista eksoottisista eläimistä. Мы хотим больше узнать о разных экзотических животных.

грызть г nakertaa v [’nakerta:] Sakaali nakersi luuta. Шакал грыз кость.

корми’ться г syödä v [’syødæ] Jotkut eläimet syövät hyönteisiä. Некоторые животные кормятся насекомыми.

охо’титься г saalistaa v [’sa:lista:] Ketut saalistavat hiiriä. Лисицы охотятся на мышей.

пребыва’ть в спя’чке г olla talvihorroksessa v [’ol:a ’talvi’hor:okses:a]

Norsu on hyvin isokokoinen eläin, jolla on kaksi

Talvella maakarhu on talvihorroksessa.

syöksyhammasta ja kärsä.

Во время зимы бурый медведь пребывает

Слон – это очень крупное животное с двумя

в спячке.

бивнями и хоботом.

суро’к (лесно’й) м murmeli n [’murmeli]

размножа’ться г lisääntyä v [’lisæ:ntyæ] Jotkut eläimet eivät lisäänny, jos niitä pidetään häkissä.

Jotkut murmelit painavat 14 kiloa.

Некоторые животные не размножаются, если их

Некоторые сурки весят до 14 килограммов.

держат в клетке.

45

’ РА) ДОМ (КВАРТИ

19 ПОМЕЩЕ’ НИЯ HUONEET [’huone:t]

кран (водопрово’дный) м vesihana n [’vesi’hana]

ва’нная ж kylpyhuone n [’kylpy’huone]

кре’сло с nojatuoli n [’noja’tuoli]

Kylpyhuone on yläkerroksessa. Ванная находится наверху.

гости’ная ж olohuone n [’olo’huone] Olohuone on kodin päähuone. Гостиная – это главная комната в доме.

ку’ хня ж keittiö n [’keit:iø] Hän on keittiössä laittamassa jotakin ruokaa. Она в кухне что-то готовит.

прихо’жая ж eteinen n [’eteinen] Ripustakaa hattunne eteisessä. Повесьте вашу шляпу в прихожей.

спа’льня ж makuuhuone n [’maku:’huone] Tässä on makuuhuoneemme parivuoteineen. Здесь наша спальня с двуспальной кроватью.

столо’вая ж ruokasali n [’ruoka’sali] Meillä ei ole erillistä ruokasalia, me syömme keittiössä. У нас нет специальной столовой, мы обедаем в кухне.

черда’к м ullakko n [’ul:ak:o] Ullakosta löysin monta vanhaa aikakauslehteä. На чердаке я нашёл много старых журналов.

МЕ’ БЕЛЬ И УДО’ БСТВА HUONEKALUT JA MUKAVUUDET [’huone’kalut ja ’mukavu:det] ва’нна ж kylpyamme n [’kylpy’am:e] Täytä kylpyamme lämpimällä vedellä. Наполни ванну тёплой водой.

выключа’тель м katkaisin n [’katkaisin]

Minä avasin hanan ja siitä tuli kuumaa vettä. Я повернул кран, и полилась горячая вода. Nojatuoli on mukava istuin kädensijoineen. Кресло – это удобное сиденье с подлокотниками.

крова’ть ж sänky n [’sæŋky] Pidän sängyssä lukemisesta. Я люблю читать в кровати.

лю’стра ж kattokruunu n [’kat:o’kru:nu] Huomasin uuden kattokruunun riippuvan katosta. Я заметил, что с потолка свисала новая люстра.

ра’ковина ж pesuallas n [’pesu’al:as] Hänellä on lasinen pesuallas kylpyhuoneessa. Voisitko sellaista kuvitella? Раковина у него в ванной сделана из стекла. Ты можешь себе такое представить?

розе’тка (электри’ческая) ж pistorasia n [’pisto’rasia] Hän pani pistokkeen pistorasiaan. Она вставила вилку в розетку.

стол м pöytä n [’pøytæ] Pöydällä oli lamppu. На столе стояла лампа.

стол пи’сьменный м kirjoituspöytä n [’kirjoitus’pøytæ] Hän istui kirjoituspöydän ääressä ja kirjoitti jotakin. Он сидел за письменным столом и что-то писал.

стул м tuoli n [’tuoli] Tämä oli mukava tuoli pehmeine selkänojineen. Это был удобный стул с мягкой спинкой.

табуре’т м jakkara n [’jak:ara]

Yksi katkaisimen napsautus riittää, että huone on

Lapsi joutui nousemaan jakkaralle ulottuakseen

täynnä valoa.

katkaisimeen.

Один щелчок выключателя, и комната ярко

Ребёнку пришлось встать на табурет, чтобы

освещена.

дива’н м sohva n [’sohva] Me istuimme pehmeällä sohvalla ja juttelimme. Мы сидели на мягком диване и разговаривали.

душ м suihku n [’suihku] Kylpyhuoneessani on myös suihku. В ванной у меня и душ есть.

зе’ркало с peili n [’peili]

дотянуться до выключателя.

ту’мбочка ж yöpöytä n [’yø’pøytæ] Panin kelloni yöpöydälle. Я положил свои часы на тумбочку.

унита’з м wc-pönttö n [’ve:se: ’pønt:ø] Tämä on wc-pöntön erikoispuhdistusaine. Это специальная жидкость для чистки унитаза.

шкаф кни’жный м kirjakaappi n [’kirja’ka:p:i]

Eteisessä on korkea peili.

Kadehdin häntä katsoessani hänen kirjakaappiaan.

В прихожей есть высокое зеркало.

Глядя на его книжные шкафы, я завидовал ему.

46

KOTI [’koti] шкаф платяно’й м vaatekaappi n [’va:te’ka:p:i]

холоди’льник м jääkaappi n [’jæ:’ka:p:i]

Sinun vaatekaappisi on ylitäynnä vaatteita.

Onko tässä jääkaapissa pakastuskammio?

Твой платяной шкаф переполнен одеждой.

В твоём холодильнике есть морозильник?

’ Я ТЕ’ ХНИКА И У’ ТВАРЬ БЫТОВА KODINKONEET JA KAPINEET [’kodin’kone:t ja kapine:t]

шва’бра ж moppi n [’mop:i]

автоотве’тчик м puhelinvastaaja n [’puhelin’vasta:ja]

щётка ж harja n [’harja]

Ota moppi ja pane kaikki järjestykseen. Возьми швабру и наведи порядок.

Hän jätti kaksi viestiä puhelinvastaajalle.

Nainen lakaisi lattiaa harjalla.

Она оставила два сообщения на автоответчике.

Она подметала комнату щёткой.

ведро’ с ämpäri n [’æmpæri]

* * * * * * * * *

Muoviämpäri on rautaämpäriä kevyempi. Пластиковое ведро легче, чем ведро из железа.

глади’льная доска’ ж silityslauta n [’silitys’lauta] Silityslauta on varustettu hihalaudalla. Эта гладильная доска имеет кронштейн для рукавов.

кондиционе’р м ilmastointilaite n [’ilmastointi’laite] Huoneessa on liian kuuma. Pane ilmastointilaite päälle! В комнате слишком холодно. Выключи кондиционер.

плита’ ж hella n [’hel:a] Haluatteko ostaa kaasu- vai sähköhellan?

дома’шний п koti- a [’koti] Minulla on paljon kotiasioita. У меня много домашних дел.

комфорта’бельный п mukava a [’mukava] Tämä sohva on vanha, mutta mukava. Этот диван старый, но комфортабельный.

меблиро’ванный п kalustettu a [’kalustet:u] Haluaisin ostaa kalustetun asunnon. Я хотел бы купить меблированную квартиру.

повседне’вный п arki- a [’arki]

Что вы желаете купить: газовую плиту или

Kodinkoneet ovat tulleet arkielämäämme jäädäkseen.

электрическую?

Бытовая техника прочно вошла в нашу

прессова’тель отхо’дов м jätepuristin n [’jæte’puristin] Hänen keittiössä on jätepuristinkin! В кухне у него есть даже прессователь отходов.

пылесо’с м pölynimuri n [’pølyn’imuri] Uusi pölynimuri imee pölyä erittäin hyvin. Мой новый пылесос очень хорошо собирает пыль.

стира’льная маши’на ж pesukone n [’pesu’kone] Pesukone on helpottanut paljon elämääni. Стиральная машина сильно облегчила мою жизнь.

суши’лка для оде’жды ж vaatekuivain n [’va:te’kuivain] Vaatekuivaimen sisällä on tavallisesti pyörivä rumpu. Внутри большинства сушилок для одежды имеется вращающийся барабан.

телефо’н м puhelin n [’puhelin] Puhuin hänen kanssa puhelimitse. Я говорил с ней по телефону.

утю’г м silitysrauta n [’silitys’rauta] Silitysrauta on painava esine litteine pohjineen ja yläkahvoineen.

повседневную жизнь.

ую’тный п kodikas a [’kodikas] Miten kodikas huone! Какая уютная комната!

отдыха’ть г levätä v [’levætæ] Lepäsin työn jälkeen, kun puhelin soi. Я отдыхал после работы, когда зазвонил телефон.

прибира’ться г siivota v [’si:vota] Meidän täytyy siivota huone. Нам нужно прибраться в комнате.

прожива’ть г asua v [’asua] Ihmiset, jotka asuvat tässä talossa ovat mukavia ja kohteliaita. Люди, которые проживают в этом доме, хорошие и вежливые.

ремонти’ровать г korjata v [’korjata] Minun täytyy korjata talo. Мне нужно ремонтировать дом.

спать г nukkua v [’nuk:ua]

Утюг – это тяжёлый предмет с плоским низом

Tämä sänky on liian lyhyt minulle nukkuakseni.

и рукояткой сверху.

Эта кровать слишком мала, чтобы мне спать на ней.

47

’ ШНИЕ ЖИВО ’ ТНЫЕ ДОМА

20 ЛО’ ШАДЬ HEVONEN [’hevonen] гри’ва ж harja n [’harja]

Harja on pitkä karva, joka kasvaa hevosen kaulan takaosassa. Грива – это длинная шерсть, растущая на задней стороне лошадиной шеи.

жеребёнок м varsa n [’varsa]

молоко’ с maito n [’maito] Sanotaan, että nimelliset lehmät tuottavat maitoa nimettömiä enemmän. Говорят, что корова, имеющая кличку, даёт больше молока, чем корова без клички.

рог м sarvi n [’sarvi] Miten kaunis sarvipari! Какая замечательная пара рогов!

ста’до с lauma n [’lauma]

Näin tamman ja varsan.

Näen etäällä lehmälauman.

Я увидел кобылу с жеребёнком.

Я вижу вдали стадо коров.

жеребе’ц м ori n [’ori] Ori on alle 4‑vuotias ratsu. Жеребец – это конь в возрасте до четырёх лет.

кобы’ла ж tamma n [’tam:a] Me ostimme neljä nuorta tammaa. Мы купили четырёх молодых кобыл.

конь м ratsu n [’ratsu] Ritari tuli ratsulla ratsastaen. Рыцарь ехал верхом на коне.

копы’то с kavio n [’kavio]

телёнок м vasikka n [’vasik:a] Eilen lehmäni synnytti vasikan. Вчера моя корова родила телёнка.

’ ОВЦА LAMMAS [’lam:as] бара’н м passi n [’pas:i] Nuo pikkupässit ovat melko aggressiivisia. Эти молодые барашки весьма агрессивны.

па’рное копы’то с sorkkaeläimet n [’sork:a’elæimet]

Hevosella on uusi hevosenkenkä joka kaviossa.

Lampaat ovat sorkkaeläimiä.

У лошади новая подкова на каждом копыте.

У овец парные копыта.

круп м lautanen n [’lautanen]

руно’ с villa n [’vil:a]

Lautanen on hevosen takaruumiin lihaksikas yläosa.

Villa on lampaan tai pitkäkarvaisen vuohen karva.

Круп – это мясистая часть над задними ногами

Руно – это шерстяной покров овцы или

у лошади.

по’ни м poni n [’poni]

длинношёрстной козы.

ягнёнок м karitsa n [’karitsa]

Poni on pienikokoinen hevonen.

Marylla oli karitsa.

Пони – это маленькая лошадь.

У Мэри был ягнёнок.

узда’ ж suitset n [’suitset] Pane suitset hevoselle. Надень на коня узду.

хо’лка ж säkä n [’sækæ] Hevosen korkeus mitataan maasta säkään. Рост лошади измеряется от земли до холки.

’ ВА КОРО LEHMÄ [’lehmæ] бык м härkä n [’hærkæ] Onko se härkä vai lehmä? Это бык или корова?

вы’мя с utare n [’utare]

’ КОЗА VUOHI [’vuohi] борода’ ж parta n [’parta] Pukilla oli pitkä valkoinen parta. У козла была длинная белая борода.

козёл м pukki n [’puk:i] Se on pukki, on turhaa lypsää sitä. Это – козёл, так что доить его бесполезно.

козлёнок м kili n [’kili] Kilillä oli jo pari pientä sarvea. У козлёнка уже была пара маленьких рожек.

мохе’р м mohairvilla n [’mouhair’vil:a]

Utare on lehmän pussimainen ruumiinosa, joka tuottaa

Mohairvilla on angoravuohesta saatavaa

maitoa.

pitkäsilkinkaltaista villaa.

Вымя – это мешковидный орган коровы,

Мохер – это длинная шелковистая шерсть

производящий молоко.

ангорской козы.

48

KOTIELÄIMET [’koti’elæimet] ’ КИ КО’ ШКИ И СОБА KISSAT JA KOIRAT [’kis:at ja ’koirat]

су’ка ж naaras n [’na:ras]

вы’водок м poikue n [’poikue]

хвост м häntä n [’hæntæ]

Tämä on kissani ensimmäinen poikue. Это первый выводок у моей кошки.

дома’шний пито’мец м kotilemmikki n [’koti’lem:ik:i] Meillä on koira kotilemmikkinä. Мы держим собаку в качестве домашнего питомца.

зуб м hammas n [’ham:as] Näillä kissanpojilla ei ole vielä hampaita. У этих котят ещё нет зубов.

клык м kulmahammas n [’kulma’ham:as] Koiralla oli pitkät keltaiset kulmahampaat. У собаки были длинные желтоватые клыки.

кобе’ль м uroskoira n [’uros’koira] Uroskoira oli takapihalla. Кобель был на заднем дворе.

ко’готь м kynsi n [’kynsi] Kissa iski kyntensä minuun. Кот вонзил в меня свои когти.

котёнок м kissanpoika n [’kis:an’poika] Korissa nukkui neljä söpöä pientä kissanpoikaa. В корзине спали четыре хорошеньких маленьких котёнка.

ла’па ж tassu n [’tas:u] Anna tassu! Дай лапу!

охо’тничья соба’ка ж metsästyskoira n [’metsæstys’koira] Spanieli on metsästyskoira. Спаниель – это охотничья собака.

полице’йская соба’ка ж poliisikoira n [’poli:si’koira] Tämä paimenkoira oli ennen poliisikoirana. Эта немецкая овчарка когда-то была полицейской собакой.

соба’ка-поводы’рь ж opaskoira n [’opas’koira] Työkseni valmennan sokeille tarkoitettuja opaskoiria. Моя профессия – обучать собак-поводырей водить слепых.

соба’чья конура’ ж koirankoppi n [’koiran’kop:i] Koirankoppi on talon muotoinen koiralle tarkoitettu

Naaraskoira on koiran naaras. Сука – это собака-самка. Koira heilutti häntää. Собака виляла хвостом.

шерсть ж karva n [’karva] Matolla on koiran karvaa. На ковре есть собачья шерсть.

щено’к м pentu n [’pentu] Voin näyttää teille puhdasrotuisen koiran pennun. Я могу показать вам щенка от элитного производителя.

* * * * * * * * * длинношёрстный п pitkäkarvainen a [’pitkæ’karvainen] Hän pitää karjatilallaan pitkäkarvaisia vuohia. Он держит длинношёрстных коз на своей ферме.

игри’вый п leikkisä a [’leik:isæ] Nuoret kissat ja koirat ovat hyvin leikkisiä. Молодые кошки и собаки очень игривы.

короткошёрстный п lyhytkarvainen a [’lyhyt’karvainen] Se on lyhytkarvainen laji. Это короткошёрстная порода.

лохма’тый п pörrökarvainen a [’pør:ø’karvainen] Taloa vartioi iso pörrökarvainen koira. Дом охраняла большая лохматая собака.

поро’дистый п hyvärotuinen a [’hyvæ’rotuinen] Haluan ostaa hyvärotuisen metsästyskoiran. Я хочу купить породистую охотничью собаку.

бле’ять г määkiä v [’mæ:kiæ] Lampaat määkivät, niin kuin valittaen jostakin. Овцы блеяли, словно жалуясь на что-то.

ла’ять г haukkua v [’hauk:ua] Lakkaa haukkumasta! Прекрати лаять!

мурлы’кать г kehrätä v [’kehrætæ] Kissani aina kehrää, kun silitän sitä. Мой кот всегда мурлычет, когда его гладишь.

мяу’кать г naukua v [’naukua] Miksi kissa naukuu? Onko sillä nälkä? Почему кошка мяукает? Она хочет есть?

одома’шнивать г kesyttää v [’kesyt:æ:]

rakennelma.

Koira on kesytetty noin 10 tuhatta vuotta sitten.

Собачья конура – это домик для собаки.

Собак одомашнили примерно 10 тысяч лет назад.

49

’ ГИ И МОСТЫ ’ ДОРО

21 ТИ’ ПЫ ДОРО’ Г  TIETYYPIT [’tie’ty:pit] автоба’н м moottoritie n [’mo:t:ori’tie]

Moottoriteitä sanotaan myös superteiksi. Автобаны также называют супершоссе. грунто’вая доро’га ж soratie n [’sora’tie] Me käännyimme maantieltä kapealle maatielle. Мы свернули с шоссе на узкую грунтовую дорогу. мощёная доро’га ж kestopäällystetty tie n [’kesto’pæ:l:ystet:y ’tie] Päällystettyjen teiden pituus tässä maassa on 1500 kilometriä. Длина мощёных дорог в этой стране – 1500 километров. шоссе’ с maantie n [’maan’tie] Maantiellä oli paljon liikennettä. Плотность движения на шоссе была огромной.

’ ЖНЫЕ ПОКРЫ’ ТИЯ ДОРО TIEPÄÄLLYSTEET [’tie’pæ:l:yste:t]

асфа’льт м asvaltti n [’asvalt:i]

Asfaltti on mustaa ainetta, jota käytetään teiden päällystämiseksi. Асфальт – это чёрный материал, используемый для дорожных покрытий. бето’н м betoni n [’betoni] Tämä tie on betonilaattojen päällystämä. Эта дорога покрыта бетонными плитами. булы’жник м mukulakivi n [’mukula’kivi] Ennen teiden päällystämiseen käytettiin mukulakiviä. В прежние времена булыжник использовали, чтобы мостить дороги. гра’вий м sora n [’sora] Hiekkaan sekoitetut pienet kivet on soraa. Мелкие камни, смешанные с песком, – это гравий. гранули’рованное покры’тие с granuloitu masuunikuonapäällyste n [’granuloitu ’masu:ni’kuona’pæ:lyste] Granuloitu masuunikuonapäällyste sopii teihin, joissa on vähän liikennettä. Гранулированное покрытие можно использовать на дорогах с низкой интенсивностью движения. дёгтебето’н м tervabetonipäällyste n [’terva’betoni’pæ:l:yste] Tervabetoni on gudroni ja hyvin pienten kivien seos. Дёгтебетон – это смесь гудрона с очень мелкими камнями. ка’менная ша’шка (брусча’тка) ж mukulakivipäällyste n [’mukula’kivi’pæ:l:yste] Tämän kaupungin keskustassa on kivimukuloilla päällystettyjä katuja. В центре этого города некоторые улицы вымощены каменной шашкой. кирпи’ч м tiili n [’ti:li] Ennen katujen päällystämiseksi käytettiin tiiltä. В прошлом для мощения дорог широко применялся кирпич.

50

ще’бень м sora n [’sora]

Illalla me pääsimme kuitenkin soratielle. Вечером мы всё-таки достигли дороги, покрытой щебнем.

’ В  ТИ’ ПЫ МОСТО SILTOJEN TYYPIT [’siltojen ’ty:pit]

а’рочный мост м holvikaarisilta n [’holvi’ka:ri’silta]

Holvikaarisilta on holvikaarimuotoinen ja sitä kannattavat kantamuurit. Арочные мосты имеют форму арки и береговые устои с обеих сторон. ба’лочный мост м palkkisilta n [’palk:i’silta] Ensimmäiset palkkisillat olivat tavallisia hirsiä puron yli. Самыми первыми балочными мостами были простые брёвна, перекинутые через ручей. ва’нтовый мост м vinoköysisilta n [’vino’køysi’silta] Vinoköysisillan rakentamiseen tarvitaan vähemmän vaijereita kuin riippusillan rakentamiseen. Для вантового моста требуется меньше тросов, чем для подвесного. виаду’к м maasilta n [’ma:’silta] Maasilta on silta, jossa on kaksi lyhyttä jänneväliä. Виадук – это мост, состоящий из нескольких коротких пролётов. консо’льный мост м konsolisilta n [’konsoli’silta] Pisin konsolisilta on 549 metrinen silta Kanadassa. Самый длинный консольный мост – это 549‑метровый мост в Канаде. мост со сквозны’ми фе’рмами м riippuansassilta n [’ri:p:u’ansas’silta] Nykyiset riippuansassillat rakennetaan täysin metallista. Современные мосты со сквозными фермами целиком строятся из металла. подвесно’й мост м riippusilta n [’ri:p:u’silta] Riippusillat riippuvat vaijerilla. Подвесные мосты висят на тросах. эстака’да ж pengersilta n [’penger’silta] Kun rakennetaan uusi pengersilta, ruuhkat vähenevät huomattavasti. С новой эстакадой у нас не будет такого количества автомобильных пробок.

’ КОНСТРУ’ КЦИЯ МОСТА SILLAN RAKENNE [’sil:an ’raken:e]

а’нкерная сва’я ж ankkuripaalu n [’ank:uri’pa:lu]

Ankkuripaalun on oltava syvällä maaperässä. Анкерная свая должна находиться глубоко в земле. ба’лка ж palkki n [’palk:i] Palkkia ylhäältä kuormittava paino painaa siltapilareihin sillan molemmilta puolilta. Вес, который воздействует на балку сверху, давит на быки с обеих сторон моста. берегово’й усто’й м rantatuki n [’ranta’tuki] Sillan rantatuet ovat maahan perustettuja muureja. При каменной кладке береговые устои представляют собой стены, прикрепляющиеся к земле.

TIET JA SILLAT [’tiet ja ’sil:at] бык (моста’ ) м pilari n [’pilari]

Tämän sillan pilarit ovat kivimuurausta. У этого моста быки из каменной кладки. ва’нта ж vaijeri n [’vaijeri] Modernien riippusiltojen vaijerit riippuvat pyloneista, jotka on kiinnitetty kasuuneihin. У современных подвесных мостов ванты свисают с пилонов, прикрепляющихся к кессонам. опо’ра ж tuki n [’tuki] Sanotaan etteivät tämän sillan tuet ole riittävän kestäviä. Говорят, что опоры этого моста недостаточно прочны. пило’н м pyloni n [’pyloni] Tämän sillan pituus on 2110 metriä ja sitä kannattaa vain yksi pyloni. Этот мост имеет длину 2110 метров и всего один пилон. плита’ прое’зжей ча’сти ж kansirakenne n [’kansi’raken:e] Joissakin silloissa on kaksi kansirakennetta, jotka sijaitsevat toinen toisen yläpuolella. Некоторые мосты имеют две плиты проезжей части, расположенные одна над другой. подве’ска ж riippuköysi n [’ri:p:u’køysi] Tämän sillan riippuköydet ovat teräksistä. Подвески этого моста сделаны из стали. попере’чная ба’лка ж poikittainen palkki n [’poikit:ainen ’palk:i] Ensimmäisten ihmisten rakentamien siltojen tukipilarit ja poikittaisten palkkien järjestelmät olivat yksinkertaisia. Первые мосты, построенные людьми, имели простые опоры и системы поперечных балок. продо’льная ба’лка ж pitkittäinen palkki n [’pitkit:æinen ’palk:i] Näytä minulle piirustuksessa pitkittäiset palkit. Покажи мне на чертеже продольные балки. пролёт м jänneväli n [’jæn:e’væli] Keskimmäisen jännevälin pituus on 408 metriä. Длина центрального пролёта этого моста 408 метров. фе’рма ж ansas n [’ansas] Ansas koostuu kolmion muotoisista elementeistä, koska kolmio on hyvin kestävä muoto. Ферма состоит из треугольников ввиду прочностной устойчивости такой формы.

’ ЛЫ ДЛЯ СТРОИ’ ТЕЛЬСТВА МАТЕРИА МОСТО’ В  SILTARAKENNUSMATERIAALIT [’silta’raken:us’materia:lit]

алюми’ниевый сплав м alumiiniseos n

[’alumi:ni’seos] Alumiiniseokset ovat alumiinin ja muiden metallien seoksia. Алюминиевые сплавы – это смеси алюминия с другими металлами.

де’рево с puu n [’pu:]

Edellinen silta oli puuta. Прежний мост был сделан из дерева. желе’зо с rauta n [’rauta] Rauta on Maan yleisin metalli. Железо – самый распространённый металл на Земле. железобето’н м rautabetoni n [’rauta’betoni] Rautabetoni on betonia, johon on upotettu teräselementtejä. Железобетон – это бетон, в который встроены стальные планки. приро’дный ка’мень м luonnonkivi n [’luon:on’kivi] Luonnonkiveä käytettiin koristeellisiin tarkoituksiin. Природный камень использован здесь в декоративных целях. сталь ж teräs n [’teræs] Teräs on metalliseos, joka koostuu useimmiten hiiltä sisältävästä raudasta. Сталь – это сплав, состоящий в основном из железа с содержанием углерода.

* * * * * * * * * высо’кий п korkea a [’korkea]

Miten korkea silta! Какой высокий мост! гла’дкий п tasainen a [’tasainen] Uusi tie on epätavallisen tasainen. Новая дорога удивительно гладкая. надёжный п kestävä a [’kestævæ] Tämä silta on vahva ja kestävä. Этот мост крепкий и надёжный. прямо’й п suora a [’suora] Maantie on suora kuin viiva. Шоссе – прямое, как стрела. широ’кий п leveä a [’leveæ] Silta ei ole riittävän leveä, että sillä kulkisi niin iso kuorma-auto. Мост не настолько широкий, чтобы по нему прошёл такой грузовик. испы’тывать г koetella v [’koetel:a] Siltaa koettelevat sillä kulkevat junat. Мост испытывается поездами, проезжающими по нему. мости’ть г päällystää v [’pæ:l:ystæ:] Tie on mukuloiden päällystämä. Дорога вымощена булыжником. подде’рживать г kannattaa v [’kan:at:a:] Sillan keskiosaa kannattaa kaksi suurta pylonia. Средняя часть моста поддерживается двумя огромными пилонами. проекти’ровать г suunnitella v [’sun:itel:a] Minun ystäväni suunnittelee siltoja. Мой друг проектирует мосты. сооружа’ть г pystyttää v [’pystytæ:] Muutaman vuoden kuluttua tähän pystytetään uusi silta. Через несколько лет здесь будет сооружён новый мост.

51

’ И НАПИ ’ ТКИ ЕДА

22 ПИЩЕВЫ’ Е ПРОДУ’ КТЫ ELINTARVIKKEET [’elin’tarvik:e:t]

ома’р м hummeri n [’hum:eri]

бара’нина ж lampaanliha n [’lampa:n’liha]

пе’рец м pippuri n [’pip:uri]

Tarvitsen pari naulaa lampaanlihaa. Мне нужна пара фунтов баранины.

говя’дина ж naudanliha n [’naudan’liha] Naudanliha on nautakarjan lihaa. Говядина – это мясо крупного рогатого скота.

гриб м sieni n [’sieni] Kaikista sienistä pidän parhaimpina herkkusieniä. Из всех грибов я предпочитаю шампиньоны.

дро’жжи мн hiiva n [’hi:va] Saadaksesi pehmeää leipää tarvitset hiivaa. Чтобы хлеб получился мягким, тебе нужно немного дрожжей.

кори’ца ж kaneli n [’kaneli] Kaneli on trooppisen aasialaisen puun hyväntuoksuinen kuori. Корица – это ароматная кора тропического азиатского дерева.

краб м taskurapu n [’tasku’rapu]

Keittämisen jälkeen hummerin kuori muuttui punaiseksi. После варки панцирь омара стал ярко-красным. Tätä ruokaa on tarjottava mustan pippurin kera. Это блюдо лучше всего подавать с чёрным перцем.

ры’ба ж kala n [’kala] Tämä on epätavallista kalaruokaa viini- ja kastanjakastikkeessa. Это необычное блюдо из рыбы, приготовленной в винном соусе с каштанами.

свини’на ж porsaanliha n [’porsa:n’liha] Porsaanliha on hyvin rasvaista lihaa. Свинина – это довольно жирное мясо.

соль ж suola n [’suola] Lisätkää teelusikallinen suolaa. Добавьте чайную ложку соли.

сыр м juusto n [’ju:sto] Ota pala juustoa ja raasta se! Возьми кусок сыра и натри его на тёрке.

теля’тина ж vasikan liha n [’vasikan ’liha]

Minun mieheni on hyvä valmistamaan taskurapuja ja

Suurin osa vasikanlihaa on urosvasikan liha.

rapuja.

Большую часть телятины получают от телят

Мой муж – отличный специалист по приготовлению крабов и раков.

креве’тка ж katkarapu n [’katka’rapu] Tiedän monta katkarapureseptiä. Я знаю много рецептов приготовления креветок.

крупа’ (зла’ковая) ж suurimo n [’su:rimo] Osta joitakin suurimoita ja valmista se. Se on hyvin helppoa. Купи какой-нибудь крупы и приготовь её. Это очень просто.

куря’тина ж kananliha n [’kanan’liha] Pidätkö kananlihavoileivästä? Ты любишь сэндвичи с курятиной?

ма’сло расти’тельное с öljy n [’øljy] Lisää öljyä, etikkaa, suolaa ja pippuria! Добавьте растительного масла, уксуса, соли и перца.

ма’сло сли’вочное с voi n [’voi] Levitä voita leivälle! Намажь сливочное масло на хлеб.

мука’ ж jauhot n [’jauhot]

мужского пола.

яйцо’ с muna n [’muna] Ota muna ja erota keltuainen valkuaisesta. Возьмите яйцо и отделите желток от белка.

БЛЮ’ ДА RUOKALAJIT [’ruoka’lajit] жарко’е с paisti n [’paisti] Söisin paistia punaviinin kera. Я бы хотел поесть жаркого с красным вином.

котле’та отбивна’я ж kyljys n [’kyljys] Päivälliseksi saamme lampaankyljyksiä. На обед у нас бараньи отбивные котлеты.

овся’ная ка’ша ж kaurapuuro n [’kaura’pu:ro] Söimme perinteistä englantilaista kaurapuuroa. Мы ели традиционную английскую овсяную кашу.

пиро’г м piirakka n [’pı:rak:a] Pöydällä oli iso kirsikkapiirakka. На столе лежал огромный вишнёвый пирог.

сала’т м salaatti n [’sala:t:i]

Jauhoja käytetään leivän, leivonnaisten ja leivosten

Salaatti on vihannesseos (tavallisesti raaoista

valmistamisessa.

vihanneksista), jota tarjotaan kylmänä.

Муку используют для приготовления хлеба,

Салат – это смесь из овощей (обычно сырых),

выпечки, пирожных и т. д.

подаваемая холодной.

52

RUOKA JA JUOMAT [’ruoka ja ’juomat] со’ус м kastike n [’kastike]

ром м rommi n [’rom:i]

Tämä kastike on tavattoman tulinen.

Juotko jamaikalaista rommia laimentamattomana vai

Этот соус ужасно острый.

laimennettuna?

суп м keitto n [’keit:o] Supermarketissa oli suuri valikoima pussikeittoja. В супермаркете был большой выбор супов в пакетиках.

сэ’ндвич м voileipä n [’voi’leipæ] Voileipä koostuu kahdesta leipäpalasta ja jostakin ruoasta, joka niiden välissä.

Ты пьёшь ямайский ром чистым или разбавленным?

сок м mehu n [’mehu] Ottakaa lasillinen appelsiinimehua! Выпейте стакан апельсинового сока.

чай м tee n [’te:] Pidän vihreästä kiinalaisesta teestä. Мне нравится зелёный китайский чай.

* * * * * * * * *

Сэндвич – это два куска хлеба с какой-нибудь едой между ними.

торт м kakku n [’kak:u] Lapset nauttivat isoa suklaakakkua. Дети наслаждались большим шоколадным тортом.

яи’чница ж munakas n [’munakas] Hän teki valtavan ison munakkaan 20 kananmunasta. Он приготовил гигантскую яичницу из 20 яиц.

НАПИ’ ТКИ JUOMAT [’juomat] бре’нди (конья’к) с brandy n [’brændi] Brandyn maku on hauskempaa, jos maistelee sitä pienin siemauksin. Вкус бренди приятнее, когда пьёшь его маленькими глоточками.

вино’ с viini n [’vi:ni] Otatteko valko- vai punaviiniä? Какое вино вам угодно: белое или красное?

ви’ски с viski n [’viski] Voin juoda paljon viskiä humaltumatta. Я могу выпить много виски и не опьянеть.

джин м gini n [’ʤin] Gintoniсia, ole hyvä! Пожалуйста, джин с тоником.

кокте’йль м cocktail n [’kokteıl] Hän tiesi miljoonan cocktailien reseptejä. Он знал миллион рецептов коктейлей.

ко’фе м kahvi n [’kahvi] Piipahdin kahvilaan juomaan kupillisen kahvia. Я зашёл в кафе, чтобы выпить чашку кофе.

пи’во с olut n [’olut]

вку’сный п maukas a [’maukas] Ruoka on hyvin maukasta. Эта еда такая вкусная.

го’рький п kitkerä a [’kitkeræ] Juoman maku oli miellyttävä ja vähän kitkerä. Напиток имел довольно приятный, слегка горький вкус.

ки’слый п hapan a [’hapan] Tekee mieli syödä jotakin hapanta. Я хочу съесть что-нибудь кислое.

сла’дкий п makea a [’makea] Piirakka oli makea ja aromikas. Пирог был сладким и ароматным.

солёный п suolainen a [’suolainen] Maustekurkkujen suolainen maku on asia, jota nyt tarvitsen. Солёный вкус маринованных огурцов – вот, что мне сейчас нужно.

вари’ть г keittää v [’keit:æ:] Keittäkää perinoita 20 minuuttia. Варите картофель 20 минут.

взбива’ть г vaahdota v [’va:hdota] Vaahdotkaa kananmunat kunnes muodostuu vaahto. Взбейте яйца до образования пены.

гото’вить (еду’ ) г laittaa v [’lait:a:] Kuka opettaisi minua laittamaan ruokaa? Кто научит меня готовить?

жа’рить г paistaa v [’paista:] Paistanko kalaa päivälliseksi? Мне поджарить рыбу на обед?

печь г leipoa v [’leipoa]

Maistuuko lasillinen olutta?

Leivon leipää kotiuunissani.

Не хочешь ли выпить стакан пива?

Я пеку хлеб в своей собственной духовке.

53

’ ЦЫ ИЗМЕРЕ ’ НИЯ ЕДИНИ

23 РАССТОЯ’ НИЕ PITUUS [’pitu:s]

дециме’тр м desimetri n [’desi’metri] 1 desimetri on 10 senttimetriä. 1 дециметр составляет 10 сантиметров. дюйм м tuuma n [’tu:ma] 1 tuuma on 2,54 senttimetriä. 1 дюйм – это 2,54 сантиметра. киломе’тр м kilometri n [’kilo’metri] 1 kilometri on 1 000 metriä. 1 километр – это 1 000 метров. метр м metri n [’metri] 1 metri is 1 000 millimetriä eli 100 senttimetriä. 1 метр – это 1 000 миллиметров, или 100 сантиметров. миллиме’тр м millimetri n [’mil:i’metri] 1 millimetri is 0,1 senttimetriä. 1 миллиметр – это 0,1 сантиметра. ми’ля морска’я ж meripenninkulma n [’meri’pen:in’kulma] 1 meripenninkulma on 1 852 metriä. 1 морская миля составляет 1 852 метра. ми’ля уставна’я (сухопу’ тная) ж penninkulma n [’pen:in’kulma] 1 penninkulma on 1,609 kilometriä. 1 уставная миля – это 1,609 километра. сантиме’тр м senttimetri n [’sent:i’metri] 1 senttimetri on yhtä kuin 10 millimetriä. 1 сантиметр равен 10 миллиметрам. фут м jalka n [’jalka] 1 jalka on 30,48 senttiä. 1 фут – это 30,48 сантиметра. ярд м jaardi n [’ja:rdi] 1 jaardi on 3 jalkaa eli 91,44 senttimetriä. 1 ярд – это 3 фута, или 91,44 сантиметра.

ПЛО’ ЩАДЬ PINTA-ALA [’pinta’ala] ар м aari n [’a:ri] 1 aari on yhtä kuin 100 neliömetriä. 1 ар равен 100 квадратным метрам. гекта’р м hehtaari n [’hehta:ri] 1 hehtaari on 10 000 neliömetriä. 1 гектар – это 10 000 квадратных метров. квадра’тный киломе’тр м neliökilometri n [’neliø’kilo’metri] 1 neliökilometri on yhtä kuin 100 hehtaaria eli 1 000 000 neliömetriä. 1 квадратный километр равен 100 гектарам, или 1 000 000 квадратных метров.

54

квадра’тный метр м neliömetri n [’neliø ’metri] 1 neliömetri on 10 000 neliösenttimetriä. 1 квадратный метр – это 10 000 квадратных сантиметров. квадра’тный сантиме’тр м neliösenttimetri n [’neliø’sent:i’metri] 1 neliösenttimetri on 100 neliömillimetriä. 1 квадратный сантиметр – это 100 квадратных миллиметров.

’ ССА (ВЕС) МА PAINO [’paino] грамм м gramma n [’gram:a] 1 gramma on yhtä kuin 1 000 milligrammaa. 1 грамм равняется 1 000 миллиграммов. гран м graani n [’gra:ni] 1 graani on 64,8 milligrammaa. 1 гран – это 64,8 миллиграмма. килогра’мм м kilogramma n [’kilo’gram:a] 1 kilogramma on 1 000 grammaa. 1 килограмм – это 1 000 граммов. миллигра’мм м milligramma n [’mil:i’gram:a] 1 milligramma on 0,1 senttigrammaa. 1 миллиграмм – это 0,1 сантиграмма. то’нна метри’ческая ж metrinen tonni n [’metrinen ’ton:i] 1 metrinen tonni on 1 000 kilogrammaa. 1 метрическая тонна – это 1 000 килограммов. у’нция ж unssi n [’uns:i] 1 unssi on 28,35 grammaa. 1 унция – это 28,35 грамма. фунт м naula n [’naula] 1 naula on yhtä kuin 16 unssia eli 453,59 grammaa. 1 фунт равен 16 унциям, или 453,59 грамма. це’нтнер м sentneri n [’sentneri] 1 sentneri on 100 kilogrammaa. 1 центнер – это 100 килограммов.

ОБЪЁМ TILAVUUS [’tilavu:s] куби’ческий дециме’тр м kuutiodesimetri n [’ku:tio’desi’metri] 1 kuutiodesimetri on 1 000 kuutiosenttimetriä eli 1 000 000 kuutiomillimetriä. 1 кубический дециметр – это 1 000 кубических сантиметров, или 1 000 000 кубических миллиметров. куби’ческий метр м kuutiometri n [’ku:tio’metri] 1 kuutiometri on 1 000 000 kuutiosenttimetriä. 1 кубический метр – это 1 000 000 кубических сантиметров.

MITTAYKSIKÖT [mit:a’yksikøt] куби’ческий миллиме’тр м kuutiomillimetri n [’ku:tio’mil:i’metri] 1 kuutiomillimetriä on 0,001 kuutiosenttimetriä. 1 кубический миллиметр – это 0,001 кубического сантиметра. куби’ческий сантиме’тр м kuutiosenttimetri n [’ku:tio’sent:i’metri] 1 kuutiosenttimetriä on yhtä kuin 1 000 kuutiomillimetriä. 1 кубический сантиметр равен 1 000 кубических миллиметров.

МЕ’ РЫ ЖИ’ ДКОСТЕЙ VETOMITAT [’veto’mitat]

миль в час мн mailia tunnissa pl [’mailia ’tun:is:a] Tällä tiellä on nopeusrajoitus 50 mailia tunnissa. Ограничение скорости на этой дороге – 50 миль в час.

ско’рость све’та в ва’кууме м valon nopeus tyhjiössä n [’valon ’nopeus ’tyhjiøs:æ] Valon nopeus tyhjiössä on yksi mittayksiköistä. Скорость света в вакууме – это одна из единиц измерения.

узло’в (морски’х) мн merisolmuja pl [’meri’solmuja] 1 solmu on 1,852 kilometriä tunnissa. 1 узел – это 1,852 километра в час.

* * * * * * * * *

ба’ррель м tynnyri n [’tyn:yri] 1 tynnyri (raakaöljyä) on 138,97 litraa. 1 баррель (применительно к объёму сырой нефти) равен 138,97 литра. галло’н м gallona n [’gal:ona] 1 gallona on noin 4,55 litraa. 1 галлон примерно равен 4,55 литра. гектоли’тр м hehtolitra n [’hehto’litra] 1 hehtolitra on 100 litraa. 1 гектолитр – это 100 литров. ква’рта ж kortteli n [’kort:eli] 1 USA:n kortteli on 0,946 litraa. 1 американская жидкая кварта – это 0,946 литра. килоли’тр м kilolitra n [’kilo’litra] 1 kilolitra on 1 000 litraa. 1 килолитр – это 1 000 литров. литр м litra n [’litra] Ostin 1 litran pullon maitoa. Я купил бутылку молока в 1 литр. миллили’тр м millilitra n [’mil:ilitra] Tähän ruiskuun mahtuu 6 millilitraa nestettä. В этот шприц помещается 6 миллилитров жидкости. пи’нта ж pint n [’pint] 1 USA:n pint on 0,47 litraa. 1 американская пинта – это 0,47 литра.

СКО’ РОСТЬ NOPEUS [’nopeus] киломе’тров в час мн kilometriä tunnissa pl [’kilometriæ ’tun:is:a] Tämän auton maksiminopeus on 250 kilometriä tunnissa. Максимальная скорость этого автомобиля – 250 километров в час. ме’тров в секу’нду мн metriä sekunnissa pl [’metriæ ’sekun:is:a] Myrskyn aikana tuulen nopeus ulottui 32 metriin sekunnissa. Во время шторма скорость ветра достигала 32 метров в секунду.

традицио’нный п perinteinen a [’perinteinen] Puuta on Venäjän perinteinen painoyksikkö. Пуд – это традиционная русская единица массы.

метри’ческий п metrinen a [’metrinen] Metrinen järjestelmä on kansainvälinen mittajärjestelmä. Метрическая система – это международная система мер.

основно’й п perus- a [’perus] SI-järjestelmässä on 7 perusyksikköä. В системе СИ существует 7 основных единиц.

измери’тельный п mittaus- a [’mit:aus] Onko se mittauslaite vai mitä? Это некий измерительный прибор или что?

станда’ртный п standardi- a [’standardi] Kilogramma on standardimittayksikkö. Килограмм – это стандартная единица измерения.

определя’ть г arvioida v [’arvioida] Meidän täytyy arvioida pellon pinta-ala. Нам нужно определить площадь поля.

измеря’ть г mitata v [’mitata] Me mittasimme piirongin korkeuden. Мы измерили высоту буфета.

вычисля’ть г laskea v [’laskea] Tiedätkö, kuinka lasketaan ympyrän pinta-alan? Ты знаешь, как вычислить площадь круга?

стандартизи’ровать г standardisoida v [’standardisoida] Mittayksiköt maassa standardisoitiin. Единицы измерения в стране были стандартизированы.

принима’ть г hyväksyä v [’hyvæksyæ] Useimmissa maissa on hyväksytty metrinen mittajärjestelmä. Метрическая система принята в большинстве стран.

55

’ Н И ПРАВОСУ’ ДИЕ ЗАКО

24 ’ ЗАЛ СУДА OIKEUSSALI [’oikeus’sali] барье’р м kaide n [’kaide]

Kaide jakaa oikeussalia kahteen osaan. Зал суда разделяется на две части барьером. исте’ц м kantaja n [’kantaja] Kantaja on henkilö, joka esittää syytettä jotakuta vastaan. Истец – это человек, который в суде выдвигает против кого-нибудь обвинение. ме’сто судьи’ с tuomarin paikka n [’tuomarin ’paik:a] Tuomari istuu tavallisesti korkean pöydän ääressä, joka tunnetaan tuomarin paikkana. Судья обычно сидит за высоким столом, известным как место судьи. молото’к судьи’ м tuomarin vasara n [’tuomarin ’vasara] Tuomari löi vasaralla. Судья застучал молотком. подсуди’мый (отве’тчик) м syytetty (vastaaja) n [’sy:tet:y (’vasta:ja)] Syytetty oli aivan rauhallisen näköinen. Подсудимый выглядел совершенно спокойным. прися’жный заседа’тель м valamies n [’vala’mies] Valamiehisten johtajaa kutsutaan valamiehistön johtajaksi. Главный присяжный заседатель называется старшиной присяжных. свиде’тель м todistaja n [’todistaja] Minulla on vielä yksi kysymys puolustuksen todistajalle. У меня есть ещё один вопрос к свидетелю защиты. скамьи’ для пу’ блики мн yleisön penkki n [’yleisøn ’penk:i] Oikeussalin yleisö penkit olivat täynnä. На скамьях для публики было полно народа. скамья’ подсуди’мых ж syytettyjen penkki n [’sy:tet:yjen ’penk:i] Tavallisesti syytettyjen penkki sijaitsee korokkeella. Обычно скамья подсудимых находится в зале суда на возвышении. скамья’ прися’жных ж valamiesten penkki n [’vala’miesten ’penk:i] Olkaa hyvät ja istukaa paikoillenne valamiesten penkille. Пожалуйста, займите свои места на скамье присяжных.

ЮРИДИ’ ЧЕСКИЕ ПРОФЕ’ ССИИ LAINOPILLISET AMMATIT [’lain’opil:iset ’am:atit]

адвока’т м asianajaja n [’asian’ajaja]

Nainen kieltäytyi todistamasta oikeuden edessä neuvottelematta asianajajansa kanssa. Она отказалась давать показания до тех пор, пока не поговорит со своим адвокатом.

56

адвока’т вы’сшего ра’нга м lakimies, jolla on oikeus toimia asianajajana oikeudessa n [’laki’mies ’jol:a on ’oikeus ’toimia ’asian’ajajana ’oikeudes:a] Lakimies, jolla on oikeus toimia asianajajana oikeudessa, voi esiintyä ylimmissä oikeuksissa. Адвокат высшего ранга имеет право выступать в вышестоящих судах. прокуро’р м syyttäjä n [’sy:t:æjæ] Syyttäjä esitti syytöksiä huumekauppiasta vastaan. Прокурор выдвинул обвинения против наркодилера. суде’бный исполни’тель м ulosottomies n [’ulos’ot:o’mies] Ulosottomiehet tekevät monipuolista oikeustyötä. Судебные исполнители занимаются широким спектром правовой работы. судья’ м tuomari n [’tuomari] Tuomari tuomitsi hänet 12 kuukauden vankeuteen. Судья приговорил её к двенадцатимесячному заключению. юриско’нсульт м lainopillinen neuvonantaja n [’lain’opil:inen ’neuvon’antaja] Lainopillinen neuvonantaja tekee työtä yrityksessä. Юрисконсульт работает на предприятии. юри’ст м lakimies n [’laki’mies] Kaikki perheeni jäsenet ovat lakimiehiä. Все члены моей семьи – юристы.

’ НИЯ ПРЕСТУПЛЕ’ НИЯ И НАКАЗА RIKOKSET JA RANGAISTUKSET [’rikokset ja ’rangaistukset]

взя’точничество с lahjusten otto n [’lahjusten ’ot:o]

Poliisia syytettiin lahjusten otosta. Полицейского обвинили во взяточничестве. изнаси’лование с raiskaus n [’raiskaus] Raiskaus on henkilön pakottaminen seksuaaliseen tekoon hänen tahtoaan vastaan. Изнасилование – это сексуальное сношение с лицом, которое этого не хочет. исправи’тельное учрежде’ние с ojennuslaitos n [’ojen:us’laitos] Hänen veljensä oli vuoden ojennuslaitoksella. Её брат провёл год в исправительном учреждении. контраба’нда ж salakuljetus n [’sala’kuljetus] Hallitus yrittää vähentää savukkeiden salakuljetusta. Правительство пытается сократить контрабанду сигарет. кра’жа ж varkaus n [’varkaus] Tämä rakennus on palo- ja varkausvakuutettu. Это здание застраховано от пожаров и краж. кра’жа со взло’мом ж murtovarkaus n [’murto’varkaus] Heti vankilasta päästettyään hän teki seuraavan murtovarkauden. Он совершил очередную кражу со взломом, едва выйдя из тюрьмы.

LAKI JA OIKEUS [’laki ja’oikeus] моше’нничество с huijaus n [’huijaus]

Huijaus on petos, jonka tarkoituksena on rahan saaminen. Мошенничество – это обман с целью получения денег. обвине’ние с syyte n [’sy:te] Sanotaan, että syyte tekaistiin. Говорят, что обвинение было сфабриковано. осуждённый м vapausrangaistukseen tuomittu rikollinen n [’vapaus’rangaistukse:n tuomit:u rikol:inen] Poliisi sai kiinni vankilasta karanneen vapausrangaistukseen tuomitun rikollisen. Осуждённый, сбежавший из заключения, был пойман полицией. пира’тство с merirosvous n [’meri’rosvous] Nykyajan suurimpia ongelmia on merirosvous avomeressä. Пиратство в открытом море – это большая проблема современности. поджо’г м tuhopoltto n [’tuho’polt:o] Poliisi epäilee tämän olevan tuhopoltto. Полиция подозревает, что был поджог. похище’ние люде’й с kidnappaus n [’kıdnap:aus] Kidnappauksia on tapahtunut vuosisatoja, koska kaappaajat himoitsevat rahaa. Похищения людей происходят столетиями, поскольку похитители жаждут денег. престу’пник м rikollinen n [’rikol:inen] Tämä on vaarallisen rikollisen valokuva. Это фотография опасного преступника. пригово’р м tuomio n [’tuomio] Tuomari julisti tuomion. Судья огласил приговор. разбо’й (ограбле’ние) м ryöstö n [’ryøstø] Hän teki muutamia ryöstöjä tässä kaupunginosassa. Он совершил в том районе несколько ограблений. сме’ртная казнь ж kuolemanrangaistus n [’kuoleman’rangaistus] Kuolemanrangaistus on kiistanalainen ja moniselitteinen kysymys. Смертная казнь – это спорная и неоднозначная тема. тюре’мное заключе’ние с vankeusrangaistus n [’vankeus’rangaistus] Hänet tuomittiin vankeusrangaistukseen. Его приговорили к пожизненному тюремному заключению. тюрьма’ ж vankila n [’vankila] Mitä hittoa sinä teet? Haluatko joutua vankilaan? Какого чёрта ты творишь? Хочешь отправиться в тюрьму? тя’жкое преступле’ние с törkeä rikos n [’tørkeæ ’rikos] Murha on törkeä rikos. Убийство – это тяжкое преступление. уби’йство (челове’ка) с murha n [’murha] Mitä voi olla murhaa huonompaa? Что может быть хуже убийства?

уго’н (захва’т) автомоби’ля м ajoneuvon

varastaminen n [’ajo’neuvon ’varastaminen] Autojen varastaminen on monien maiden merkittävä ongelma. Угоны автомобилей – это значительная проблема ряда стран. хулига’нство с hulinointi n [’hulinointi] Tappeluun osallistuminen on hulinoinnin esimerkki. Участие в драке – это пример хулиганства. штраф м sakko n [’sak:o] Teidän on maksettava sakko arvoltaan 1000 dollaria. Вам придётся заплатить штраф в 1000 долларов.

* * * * * * * * * зако’нный п laillinen a [’lail:inen]

Älä ole huolehdi, se on täysin laillista! Не волнуйся, это совершенно законно. ме’лкий (о правонаруше’нии) п lievä a [’lievæ] Se on lievä rikkomus. Это мелкое правонарушение. отягча’ющий п raskauttava a [’raskaut:ava] Raskauttavat seikat lisäävät rikollisen syyllisyyttä. Отягчающие обстоятельства усугубляют вину лица, совершившего преступление. противозако’нный п lainvastainen a [’lain’vastainen] Kannabiksen hallussapito on edelleenkin laitonta monissa maissa. Хранение марихуаны по-прежнему противозаконно в большинстве стран. суро’вый п ankara a [’ankara] Tuomio oli liian ankara. Приговор был слишком суровым. арестова’ть г pidättää v [’pidæt:æ:] Hänet pidätettiin epäilytettynä murhaan. Он был арестован по подозрению в убийстве. возбуди’ть де’ло (пресле’довать по суду’ ) г nostaa oikeusjuttu v [’nosta: oikeus’jut:u] He nostivat oikeusjutun omistusoikeutensa palauttamisesta. Они возбудили дело о возвращении себе прав на собственность. казни’ть г teloittaa v [’teloit:a:] Murhaaja teloitetaan kuukauden kuluttua. Убийца будет казнён через месяц. оправда’ть г julistaa syyttömäksi v [’julista: sy:t:ømæksi] Tämä mies ensin todettiin syylliseksi, mutta sitten julistettiin syyttömäksi vetoomustuomioistuimessa. Этот человек был сначала признан виновным, но затем оправдан в апелляционной инстанции. посади’ть в тюрьму’ г panna vankilaan v [’pan:a ’vankila:n] Roisto otetaan kiinni ja pannaan vankilaan. Негодяя поймают и посадят в тюрьму.

57

ЗВУ’ КИ

25 ПРИРО’ ДНЫЕ ЗВУ’ КИ LUONNON ÄÄNET [’luon:on ’æ:net]

скре’жет м kirskunta n [’kirskunta]

гром м jyske n [’jyske]

скрип м narina n [’narina]

Me kuulimme tykkien jyskettä. Мы услышали вдалеке гром канонады.

журча’ние с solina n [’solina] Puron solina rauhoitti. Журчание ручья действовало успокаивающе.

плеск м loiske n [’loiske] Kivenjärkäle putosi veteen aiheuttaen suurta loisketta. Каменная глыба упала в воду с громким плеском.

раска’ты гро’ма мн ukkosen jyrinä n [’uk:osen ’jyrinæ] Me kuulimme ukkosen jyrinää. Мы услышали раскаты грома.

хлю’панье с lotina n [’lotina] Minua ärsytti suoveden lotina kengissäni. Мне ужасно не нравилось хлюпанье болотной воды в моих ботинках.

ше’лест м rapina n [’rapina] Kirjastossa ei kuullut muita ääniä kuin lehtien rapina. В библиотеке не было слышно ни звука, кроме шелеста страниц.

э’хо с kaiku n [’kaiku] Nainen huusi “Hei!” ja kuunteli kaikua. Она крикнула “привет” и прислушалась к эху.

МЕХАНИ’ ЧЕСКИЕ ЗВУ’ КИ MEKAANISET ÄÄNET [’meka:niset ’æ:net] глухо’й (тяжёлый) уда’р м läimähdys n [’læimæhdys] Säkki putosi ja kuului läimähdys. Мешок упал с глухим тяжёлым звуком.

гро’хот м jyske n [’jyske] Raesateessa katon jyske oli kova. Грохот града по крыше был очень громким.

звон м soitto n [’soit:o] Meidän pappi sanoo, että kellon soitto karkottaa paholaista. Наш священник говорит, что звон колокола отпугивает демонов.

лязг м kalske n [’kalske]

Kuului lukon kirskunta ja ovi avautui. Раздался скрежет засова, и дверь отворилась. Ovesta ei enää tule narinaa. Дверь больше не издаёт скрипа.

стук м koputus n [’koputus] Kuului koputus ovelle. Раздался стук в дверь.

треск м räiske n [’ræiske] Tulen räiske täytti huoneen. Треск огня наполнил комнату.

хлопо’к (про’бки, при ло’паньи и т. д.) м paukahdus n [’paukahdus] Kun hän avasi pullon, kuului paukahdus. Когда он открыл бутылку, раздался хлопок.

хруст м narskunta n [’narskunta] Lumi oli tuore ja kuiva, käveltäessä jalkojen alta kuului narskunta. Снег был свежим и сухим, и мы слышали хруст под ногами.

щелчо’к м napsahdus n [’napsahdus] Avain kääntyi ja kuului kevyt napsahdus. Ключ повернулся с лёгким щелчком.

ЗВУ’ КИ ЧЕЛОВЕ’ КА И ЖИВО’ ТНЫХ IHMISEN JA ELÄINTEN TUOTTAMAT ÄÄNET [’ihmisen ja ’elæinten tuot:amat æ:net] бле’яние с määkinä n [’mæ:kinæ] Lampaiden määkinää voi kuulla kaikissa paikallisissa kylissä. Блеяние овец можно услышать в каждой местной деревне.

визг м vingunta n [’viŋgunta] Kuului renkaiden vingunta ja auto äkkiä pysähtyi. Раздался визг покрышек, и машина внезапно остановилась.

вой м ulvonta n [’ulvonta] Kuului yksinäisen suden ulvonta. Был слышен вой одинокого волка.

вопль м parku n [’parku] Hän päästi kovan parun ja pötki pakoon. Она издала громкий вопль и кинулась наутёк.

го’гот (гусе’й) м kaakatus n [’ka:katus]

Ämpäri kaatui ja kuului metallinen kalske.

Minun ikkunani alta kuului hanhien kaakatusta.

Ведро упало с металлическим лязгом.

Под моим окном слышен гогот гусей.

58

ÄÄNET [’æ:net] ка’рканье с raakunta n [’ra:kunta] Jotkut ihmiset luulevat, että variksen raakunta enteilee vieraan tuloa. Некоторые люди думают, что карканье вороны предвещает приход гостя.

крик м huuto n [’hu:to] Ilon huudoista seinät tärisevät. Крики радости сотрясли стены.

кря’канье с vaakunta n [’va:kunta] Pitääkö paikkansa, ettei ankan vaakunta kaiu? Правда ли, что кряканье утки не отдаётся эхом?

лай м haukunta n [’haukunta] Uusi tietokoneohjelma pystyy luokittelemaan koiran haukunnan. Новая компьютерная программа способна

чири’канье с sirkutus n [’sirkutus] Kuuntele lintujen sirkutusta ja lehtien kahinaa. Послушай чириканье птиц и шелест листьев.

чмо’канье с maiskutus n [’maiskutus] Kuului äänekästä huulten maiskutusta, niin kuin joku hörppäsi pullosta. Раздалось громкое чмоканье губ, будто кто-то отхлебнул из бутылки.

шёпот м kuiskutus n [’kuiskutus] Kuulun jonkun kuiskutusta. Я услышал чей-то шёпот.

шипе’ние с sihinä n [’sihinæ] Käärmeen sihinä on kaamea ääni. Шипенье змеи – это жуткий звук.

* * * * * * * * *

классифицировать лай собаки.

мурлы’канье с kehruu n [’kehru:] Pidätkö kissan kehruusta? Тебе нравится мурлыканье кошки?

пе’ние с laulanta n [’laulanta] Muinaisajoilta ihmiset nauttivat lintujen sointuisasta laulannasta. Мелодичное пение птиц с давних времён ценится людьми.

плач м itku n [’itku] En halua enää kuunnella itkuasi. Я больше не хочу слышать твой плач.

писк м vikinä n [’vikinæ] Hänen unta häiritsi hiiren vikinä. Его сон был потревожен писком мыши.

пыхте’ние с puhina n [’puhina] Kuulen kovaa puhinaa, mutten näe ketään. Я слышу громкое пыхтение, но никого не вижу.

рёв м karjunta n [’karjunta] Leijonan karjunnan kuultuani sydämeni sykki äänekkäästi. От львиного рёва моё сердце гулко застучало.

свист м vihellys n [’vihel:ys] Hämmästyksestä hän päästi vihellyksen. Он издал громкий свист от удивления.

смех м nauru n [’nauru] Kuulen kaikkialla hänen naurua. Повсюду я слышу смех.

хлопо’к (ладо’нями, две’рью и т. д.) м taputus n [’taputus] Sitten seurasivat yleisön suosionosoitukset, kätten taputusta ja kävelykeppien kolahdusta.

гро’мкий п kova a [’kova] Nämä äänet ovat liian kovia korvilleni. Эти звуки слишком громкие для моих ушей.

мя’гкий п pehmeä a [’pehmeæ] Tämä ääni on niin pehmeä ja miellyttävä. Этот звук такой мягкий и приятный.

оглуши’тельный п vihlova a [’vihlova] Tästä moottorista tulee vihlova ääni. Этот двигатель издаёт оглушительный шум.

ти’хий п hiljainen a [’hiljainen] Nainen puhui hiljaisella äänellä. Она говорила тихим голосом.

шу’мный п meluinen a [’meluinen] Kaikki kauppatorit ovat meluisia paikkoja. Любой рынок – это довольно шумное место.

жужжа’ть г surista v [’surista] Suuri joukko kärpäsiä surisi helteisessä ilmassa. Многочисленные мухи жужжали в знойном воздухе.

звуча’ть г soida v [’soida] Kun mestari tuli sisään torvet alkoivat soida. Когда вошёл чемпион, зазвучали трубы.

слу’шать г kuunnella v [’ku:n:el:a] Kuunnellaan musiikkia! Давай послушаем музыку.

слы’шать г kuulla v [’ku:l:a] Kuuletko minua? Ты меня слышишь?

шуме’ть (об автодви’гателях) г jyristä v [’jyristæ]

Затем последовали аплодисменты публики,

Jossain jyrisee auto.

с хлопаньем в ладони и ударами тростей.

Где-то шумит машина.

59

’ ГРЫ И ИГРУ’ ШКИ И

26 НАСТО’ ЛЬНЫЕ И’ ГРЫ PÖYTÄPELIT [’pøytæ’pelt] би’нго с bingo n [’biŋgo]

Bingossa voittaa pelaaja, joka saa ensimmäisenä täyteen 5 numeroa samasta rivistä. В бинго победителем считается тот, кто первым закроет 5 чисел в одном ряду. домино’ с domino pl [’domino] Pidätkö dominoa pelaamisesta? Ты любишь играть в домино? ка’рты мн kortit pl [’kortit] Hän sekoitti kortit ja alkoi jakaa ne. Он перетасовал карты и начал сдавать. ко’сти мн noppa n [’nop:a] Heitä noppa! Бросай кости. кре’стики-но’лики мн ristinolla n, pl [’risti’nolla] Ristinolla on peli, jonka pelaamiseen tarvitaan kynä ja paperia. Крестики-нолики – это игра, в которую играют с карандашом и бумагой. “Монопо’лия” ж Monopoli (peli)” n [’monopoli] Monopoli on kaupallisesti menestynein peli Yhdysvaltojen historiassa. “Монополия” – это самая коммерчески успешная настольная игра в истории Соединённых Штатов. на’рды мн backgammon n [’bek’gam:on] Muinaisegyptiläinen peli muistutti backgammonia. Древнеегипетская игра сенет напоминала нарды. ша’хматы мн shakki n [’ʃak:i] Shakki on paras älypeli. Шахматы – лучшая интеллектуальная игра. ша’шки мн tammipeli pl [’tam:i’peli] Tammipeliä pelaa kaksi henkeä, jotka istuvat pelitaulun vastakkaisilla puolilla. В шашки играют два человека на противоположных сторонах игровой доски.

КОМПЬЮ’ ТЕРНЫЕ И’ ГРЫ TIETOKONEPELIT [’tieto’kone’pelit]

авиасимуля’тор м lentosimulaattori n

[’lento’simula:t:ori] Lentosimulaattori on tietokoneohjelma, jolla simuloidaan lentokoneen ohjausta. Авиасимулятор – это система, задача которой симулировать управление самолётом. автосимуля’тор м autosimulaattori n [’auto’simula:t:ori] Autosimulaattorit voivat perustua todellisuuteen liittyviin asioihin tai olla pelkkää mielikuvitusta. Автосимуляторы могут основываться на чёмлибо из реального мира или быть полностью фантастическими. арка’да ж kolikkopeli n [’kolik:o’peli] Kolikkopelit edellyttävät usein nopeasti kasvavia vaikeusasteita. Аркады часто предусматривают быстро нарастающие степени сложности.

60

боеви’к м toiminta peli n [’toiminta’peli]

Toimintapelissä pelaaja esiintyy tavallisesti päähahmon virtuaalisena avatarina. В боевике игрок обычно контролирует виртуальный аватар главного героя. головоло’мка ж palopeli n [’pala’peli] Tetris on suosituimpia palapelejä. “Тетрис” – одна из самых популярных игрголоволомок. интеракти’вная литерату’ра ж kirjallisuuspeli n [’kirjal:isu:s’peli] Kirjallisuuspelissä pelaajat käyttävät tekstiä ohjatakseen hahmoja. В играх жанра “интерактивная литература” игроки пользуются текстовыми командами, чтобы контролировать персонажей. квест м seikkailupeli n [’seik:ailu’peli] Seikkailupelin interaktiivisessa tarinassa tärkeintä on pohtia ja ratkoa ongelma. В интерактивной истории квеста главное – исследования и решение головоломок. космосимуля’тор м avaruuslentosimulaattori n [’avaru:s’lento’simula:t:ori] On olemassa erittäin realistisia avaruuslentosimulaattoripelejä. Существуют очень реалистичные игрыкосмосимуляторы. платфо’рмер м tasohyppelypeli n [’taso’hyp:ely’peli] Tasohyppelypeli on peli, jossa pelihahmo hyppää toiselta riippuvalta tasolta toiselle. Характерный элемент игры-платформера – прыжки с одной висящей платформы на другую. ролева’я игра’ ж roolipeli n [’ro:li’peli] Tässä roolipelissä päähahmolla on miekka alusta lähtien. В этой ролевой игре у главного героя есть меч с самого начала. симуля’тор жи’зни м elämäsimulaatiopeli n [’elæmæ’simula:t:o’peli] Jotkin elämäsimulaatiopelit edellyttävät kotilemmikkien hoitoa. В некоторых симуляторах жизни предусмотрен уход за домашними питомцами. симуля’тор по’езда м junasimulaattoripeli n [’juna’simula:t:ori’peli] Kun pelaa junasimulaattoripeliä, voi esiintyä veturinkuljettajana. Когда играешь в симулятор поезда, ты можешь быть машинистом локомотива. симуля’тор свида’ний м deittipeli n [’deıt:i’peli] Joissakin deittipeleissä on sänkykohtauksia. В некоторых симуляторах свиданий показываются откровенные сцены. страте’гия ж strategiapeli n [’strategia’peli] Strategiapelissä on tärkeintä saavuttaa aikaan pelin voittoon johtava tavoite tekemällä suunnitelmia ja toteuttamalla ne. В стратегиях упор делается на мышление и умелое планирование для достижения победы.

PELIT JA LELUT [’peli ja ’lelut] такти’ческий шу’ тер м taktinen ammuntapeli n

[’taktinen ’am:unta’peli] Taktiset ammuntapelit simuloivat tavallisesti todellista taistelua. Тактические шутеры обычно имитируют реалистичное сражение. фа’йтинг м tappelupeli n [’tap:elu’peli] Tappelupeliä pelatessa pelaaja ohjaa hahmoaan tappelussa toista hahmoa vastaan. Играя в файтинг, игрок участвует в бою один на один с противником.

ДЕ’ ТСКИЕ И’ ГРЫ LASTEN PELIT [’lasten ’pelit]

жму’рки мн sokkoset n [’sok:oset]

Sokkosta leikkiessä sokon silmät on peitetty ja hän yrittää saada koskettua muita pelaajia. При игре в жмурки игрок с завязанными глазами старается коснуться других игроков. кла’ссики мн ruutuhyppely n [’ru:tu’hyp:ely] Tyttö otti liidun palasen ja ryhtyi piirtämään ruutuja ruutuhyppelyjä varten. Девочка взяла кусок мела и принялась чертить клетки для классиков. пря’тки мн piiloset n [’pi:loset] Piiloset on lasten leikki, jossa toiset menevät piiloon ja toiset etsivät heitä. Прятки – это детская игра, в которой одни прячутся, а другие их ищут. са’лочки мн rosvo ja poliisi n [’rosvo ja ’poli:si] Lapset juoksevat leikkiessä rosvoa ja poliisia. Дети бегали, играя в салочки.

ИГРУ’ ШКИ LELUT [’lelut]

волчо’к (юла’ ) м hyrrä n [’hyr:æ]

Hyrrä on yksi vanhemmista leluista, joka löydettiin arkeologisten kaivausten paikoista. Волчок – это одна из старейших игрушек, найденных на местах археологических раскопок. констру’ктор м rakennussarja n [’raken:us’sarja] Tämä tyttö pitää paljon vanhemman veljensä rakennussarjasta. Эта девочка обожает конструкторы своего старшего брата. ку’ бик Ру’ бика м Rubikin kuutio n [’rubikin ’ku:tio] Rubikin kuutio on kaikkien aikojen myydyin lelu. Кубик Рубика – это самая продаваемая игрушка всех времён. ку’ бики мн rakennuspalikat pl [’raken:us’palikat] Näistä rakennuspalikoista voi rakentaa palatsin tai linnan. Из этих кубиков можно построить дворец или крепость. ку’кла ж nukke n [’nuk:e] Barbie-nukke on maailman tunnetuin nukke. Кукла Барби – самая знаменитая из кукол, которые когда-либо производились.

лета’ющая таре’лка ж lentävä lautanen n [’lentævæ

’lautanen] Lentäviä lautasia heitetään ja saadaan kiinni. Летающие тарелки бросают и ловят для забавы. моде’ль по’езда ж leikkijuna n [’leik:i’juna] Tämä on leikkijuna sähkövetureineen. Это модель поезда с электрическим локомотивом. о’бруч м hulavanne n [’hula’van:e] Hulavannetta pyöritään vyötärön, raajojen ja kaulan ympärillä. Обруч вращают вокруг талии, конечностей или шеи. плю’шевый ми’шка м nallekarhu n [’nal:e’karhu] Minun tyttäreni ottaa aina sänkyynsä mukaan nallekarhun. Моя дочь всегда ложится в постель со своим плюшевым мишкой. погрему’шка ж helistin n [’helistin] Vauvan käsissä oli kukonmuotoinen helistin. Малыш держал в руке погремушку в форме петушка. солда’тики мн lelusotilaat pl [’lelu’sotila:t] Lelusotilas on sotilasta esittelevä pienveistos. Игрушечный солдатик – это миниатюрная статуэтка, изображающая солдата.

* * * * * * * * * заба’вный п hauska a [’hauska]

Tämä leikki on niin hauska. Эта игра такая забавная. заводно’й п käynnistettävä a [’kæyn:istet:ævæ] Minun pikkupoika on hulluna käynnistettäviin leluihin. Мой сынишка без ума от заводных игрушек. интере’сный п mielenkiintoinen a [’mielen’ki:ntoinen] Tiedän erään mielenkiintoisen korttipelin. Я знаю одну интересную карточную игру. развива’ющий п kehittävä a [’kehit:ævæ] Tässä iässä lapset tarvitsevat kehittävät pelit. В этом возрасте детям нужны развивающие игры. разноцве’тный п erivärinen a [’eri’værinen] Laatikossa on paljon erivärisiä leluautoja. В коробке было полно разноцветных игрушечных машинок. бе’гать г juosta v [’juosta] Tätä peliä pelatessa juoksee paljon. Играя в эту игру, ты много бегаешь. вы’играть г voittaa v [’voit:a:] Eilen meidän klubissamme voitin bingossa. Вчера в нашем клубе я выиграла в бинго. игра’ть г pelata v [’pelata] Miten tätä peliä pelataan? Как играть в эту игру? проигра’ть г hävitä v [’hævitæ] Pidän sakkia pelaamisesta, mutta häviän aina. Я люблю играть в шахматы, но всегда проигрываю. пры’гать г hyppiä v [’hyp:iæ] Lapset hyppivät ylös ja alas. Дети прыгали вверх-вниз.

61

’ НТЫ ИНСТРУМЕ

27

СТОЛЯ’ РНЫЕ И ПЛО’ ТНИЦКИЕ ИНСТРУМЕ’ НТЫ PUUSEPÄN JA KIRVESMIEHEN TYÖKALUT [’pu:’sepæn ja ’kirves’miehen ’tyø’kalut] кия’нка ж nuija n [’nuija] Nuija on puisen vasaran laji. Киянка – это разновидность молотка, обычно изготовленная из дерева.

кле’щи мн pihdit pl [’pihdit] Vedin naulan laudasta pihdillä. Я вытащил гвоздь из доски клещами.

лине’йка ж viivoitin n [’vi:voitin] Ota viivoitin ja mittaa tämän kappaleen pituus! Возьми линейку и измерь длину этой штуки.

молото’к м vasara n [’vasara] Vasara on varrellinen työkalu raskaine metalleine

цепна’я пила’ ж moottorisaha n [’mo:t:ori’saha] Ostin moottorisahan. Я завёл цепную пилу.

шерхе’бель м oikohöylä n [’oiko’høylæ] Tee oikohöylällä lauta ohuemmaksi. Сделай доску тоньше с помощью шерхебеля.

’ РНЫЕ ИНСТРУМЕ’ НТЫ СЛЕСА METALLIMIEHEN TYÖKALUT [’metal:i’miehen ’tyø’kalut] дрель ж pora n [’pora] Minulla on sähköpora. У меня есть электрическая дрель.

ключ га’ечный м ruuviavain n [’ru:vi’avain] Ruuviavain on työkalu ruuvien kiertämiseksi. Ключ – это инструмент для проворачивания гаек.

ме’тчик м kierteitystappi n [’kierteitys’tap:i]

päineen.

Kierteitystapiksi sanotaan työkalua, jolla tehdään kierre

Молоток – это инструмент с тяжёлым

aukkoihin.

металлическим бруском и рукояткой.

Инструмент для нарезки резьбы в отверстиях

ножо’вка ж käsisaha n [’kæsi’saha] Käsisaha on tarkoitettu kovien materiaalien leikkaamiseen.

называется метчик.

напи’льник м viila n [’vi:la] Tämä viila on valmistettu korkealaatuisesta teräksestä.

Ножовка – это инструмент для разрезания твёрдых

Этот напильник сделан из высококачественной

материалов.

стали.

пассати’жи мн tongit pl [’toŋgit]

ножо’вка слеса’рная ж metallisaha n [’metal:i’saha]

Taivuta naula tongeilla.

Metallisaha käytetään metallin leikkaamiseen.

Согни гвоздь пассатижами.

Слесарная ножовка используется, чтобы резать

руба’нок м höylä n [’høylæ] Höylä on terällinen työkalu, jolla irrotetaan kappaleen puupinnasta lastua.

металл.

отвёртка ж ruuvimeisseli n [’ru:vi’meis:eli] Ruuvimeisseli on käsityökalu, jolla väännetään ruuveja.

Рубанок – это инструмент с лезвием, снимающим

Отвёртка – это ручной инструмент для

тонкие слои с деревянной поверхности.

проворачивания винтов.

руле’тка (измери’тельная) ж mittanauha n

пла’шка ж muotti n [’muot:i]

[’mit:a’nauha]

Muotti on työkalu, jolla tehdään kierre varrelle.

Me tarvitsemme mittanauhan mitataksemme pöydän

Плашка – это инструмент для нарезки резьбы на стержень.

pituuden. Нам нужна рулетка, чтобы измерить длину стола.

стаме’ска ж taltta n [’talt:a] Hän löi talttaa vasaralla. Он стучал по стамеске молотком.

топо’р м kirves n [’kirves] Kirves on raskas metalliterä pitkän varren päässä. Топор – это тяжёлое металлическое лезвие на конце длинной рукоятки.

фуга’нок м tasoitushöylä n [’tasoitus’høylæ]

разводно’й ключ м jakoavain n [’jako’avain] Jakoavaimen avulla voi vääntää erikokoisia muttereita. С помощью разводного ключа можно откручивать гайки разных размеров.

ра’шпиль м raspi n [’raspi] Raspi on karkea viila. Рашпиль – это грубый напильник.

тиски’ мн ruuvipuristin n [’ru:vi’puristin] Ruuvipuristin on työkalu, jolla työkaluilla käsiteltävät

Tehdäkseen pinnan sileäksi tarvitaan tasoitushöylä.

esineet saa pysymään paikallaan.

Чтобы сделать поверхность гладкой, нам нужен

Тиски – это инструмент, предназначенный для того,

фуганок.

чтобы крепко зажимать детали.

62

TYÖKALUT [’tyø’kalut] штангенци’ркуль м työntömitta n [’tyøntø’mit:a] Tavallista viivoitinta ei riitä tämän kappaleen mittaamiseksi vaan tarvitaan työntömitta. Простой линейки здесь не достаточно. Нам нужен штангенциркуль.

МАЛЯ’ РНЫЕ ИНСТРУМЕ’ НТЫ MAALARIN TYÖKALUT [’ma:larin ’tyø’kalut] ва’лик м tela n [’tela] Levitä maalia telalla. Нанеси краску этим валиком.

кисть ж sivellin n [’sivel:in] Siveltimet voi puhdistaa asetonilla. Кисти можно почистить ацетоном.

краскораспыли’тель м maalisuihke n [’ma:li’suihke] Maalisuihketta käyttämällä pärjäämme nopeammin. С краскораспылителем мы справимся быстрее.

шпа’тель м lasta n [’lasta] Hankaa vanha maali lastalla. Соскреби старую краску шпателем.

ПОРТНО’ ВСКИЕ ИНСТРУМЕ’ НТЫ RÄÄTÄLIN TYÖKALUT [’ræ:tælin ’tyø’kalut] напёрсток м sormustin n [’sormustin] Ommeltaessa sormustin suojaa neulaa työnnettävää sormea. Напёрсток защищает палец, толкающий иглу во время шитья.

игла’ ж neula n [’neula] Hän yritti saada langan neulaan. Он пытался вдеть нитку в иглу.

но’жницы мн sakset pl [’sakset] Nämä sakset on tarkoitettu paksujen kankaiden leikkaamiseen. Это ножницы для резки толстых тканей.

шве’йная маши’на ж ompelukone n [’ompelu’kone] Pidän parempana ompelukoneen käyttöä. Я предпочитаю пользоваться швейной машиной.

’ РЬ САДО’ ВЫЙ ИНВЕНТА PUUTARHURIN TYÖKALUT [’pu:’tarhurin ’tyø’kalut] ви’лы мн hanko n [’haŋko] Nainen nosti heinää hangolla. Она подняла сено вилами.

гра’бли мн harava n [’harava] Ota harava ja pane kokoon leikattua ruohoa. Возьми грабли и собери скошенную траву.

лопа’та ж lapio n [’lapio] Lapio on työkalu, joka on tarkoitettu kaivamiseen. Лопата – это инструмент для копания.

моты’га ж hakku n [’hak:u:] Tämä hakku on liian painava sinulle. Эта мотыга слишком тяжёлая для тебя. сека’тор м oksasakset n [’oksa’sakset] Tämän oksasaksien terät ovat riittävän teräviä. Лезвия этого секатора достаточно остры. сово’к м rikkalapio n [’rik:a’lapio] Riittää kaksi rikkalapiollista lantaa. Двух совков навоза будет достаточно. та’чка ж kotikärryt n [’koti’kær:yt] Hän työnsi edessään kotikärryjä. Он толкал перед собой тачку. тя’пка ж kuokka n [’kuok:a] Rikkaruohon kitkemiseksi minä tarvitsen kuokan. Мне нужна тяпка, чтобы убрать сорняки.

* * * * * * * * * компа’ктный п pienikokoinen a [’pieni’kokoinen] Nämä työkalut ovat pienikokoisia ja yksinkertaisia käytössä. Эти инструменты компактны и просты в использовании. необходи’мый п tarvittava a [’tarvit:ava] Meillä on kaikki tarvittavat työkalut. У нас есть все необходимые инструменты. ну’ жный п tarpeellinen a [’tarpe:l:inen] Tämä on kauppa, jossa myydään erilaiset tarpeelliset tavarat. Это магазин, где продаются разные нужные вещи. поле’зный п kätevä a [’kætevæ] Tämä työkalu on hyvin kätevä erityisesti kun on auto. Этот инструмент очень полезен, особенно если у тебя есть автомобиль. практи’чный п käytännöllinen a [’kæytæn:øl:nen] Tämä työkalu on hyvin käytännöllinen. Этот инструмент исключительно практичен. кра’сить г maalata v [’ma:lata] Nyt ryhdyn maalaamaan ulkoseiniä. Теперь я начинаю красить наружные стены. пили’ть г sahata v [’sahata] Se täytyy sahata ketjusahalla. Это нужно пилить цепной пилой. ре’зать г leikata v [’leikata] Leikkaa se saksilla. Разрежь это ножницами. сверли’ть г porata v [’porata] Porasin lautaan neljä reikää. Я просверлил в доске четыре отверстия. што’пать г paikata v [’paikata] Minä opetan sinua paikkaamaan sukkia. Я научу тебя штопать носки.

63

’ РЬ КАЛЕНДА

28

РАЗЛИ’ ЧНЫЕ КАЛЕНДАРИ’ ERILAISET KALENTERIT [’erilaiset ’kalenterit] ацте’кский календа’рь м astekkien kalenteri n

[’astek:ien ’kalenteri] Astekkien kalenteri oli mayakalenteri mukauttaminen. Ацтекский календарь представлял собой адаптацию календаря майя. будди’йский календа’рь м buddhalainen kalenteri n [’bud:halainen ’kalenteri] Buddhalaista kalenteria käytetään Kaakkois-Aasian mannerosassa. Буддийский календарь используется в континентальной Юго-Восточной Азии. вавило’нский календа’рь м babylonialainen kalenteri n [’babylonialainen ’kalenteri] Babylonialaisen kalenterin mukaan vuosi alkaa keväällä. По вавилонскому календарю год начинался весной. григориа’нский календа’рь м gregoriaaninen kalenteri n [’gregoria:ninen ’kalenteri] Gregoriaanisen kalenterin otti käyttöön Paavi Gregory XIII vuonna 1582. Григорианский календарь был введён папой Григорием XIII в 1582 году. древнееги’петский календа’рь м egyptiläinen kalenteri n [’egyptilæinen ’kalenteri] Egyptiläisessä kalenterissa kuukaudet jakautuivat kolmeen viikkoon, jokaisessa viikossa oli 10 päivää. В древнеегипетском календаре месяцы делились на 3 недели по 10 дней каждая. древнеинди’йский календа’рь м intialainen kalenteri n [’intialainen ’kalenteri] Muinaisaikana käytettyä Intialaista kalenteria muutettiin useita kertoja. Древнеиндийский календарь, использовавшийся в древности, претерпел множество изменений. евре’йский календа’рь м juutalainen kalenteri n [’ju:talainen ’kalenteri] Juutalaista kalenteria käytetään laskeakseen juutalaisen uuden vuoden ja juutalaisten juhlien päivämäärät. Еврейский календарь используется, чтобы вычислять еврейский Новый год и даты еврейских праздников. ирла’ндский календа’рь м irlantilainen kalenteri n [’irlantilainen ’kalenteri] Irlantilainen kalenteri on alkuperältään pakanalaisen kelttiläisen järjestelmän jatko. Ирландский календарь – это продолжение кельтской системы, которая имеет языческое происхождение. исла’мский календа’рь м islamilainen kalenteri n [’islamilainen ’kalenteri] Islamilainen kalenteri perustuu vuoden, jossa on 12 kuukautta ja 354 tai 355 päivää. В основе исламского календаря – 12 лунных месяцев года, состоящего из 354 или 355 дней.

64

календа’рь ма’йя м mayakalenteri n [’maja’kalenteri] Mayojen kalenteri on mayojen sivilisaation luoma kokonainen kalenterijärjestelmä. Календарь майя – это целая система календарей, созданных цивилизацией майя. кита’йский календа’рь м kiinalainen kalenteri n [’ki:nalainen ’kalenteri] Kiinalainen kalenteri yhdistää kuukalenterin ja aurinkokalenterin piirteitä. Китайский календарь объединяет элементы лунного календаря с элементами солнечного календаря. лу’нный календа’рь м kuukalenteri n [’ku:’kalenteri] Kuukalenteri perustuu Kuun vaiheiden vaihtamiseen. Лунный календарь – это календарь, в основе которого лежит период смены фаз Луны. ри’мский календа’рь м roomalainen kalenteri n [’ro:malainen ’kalenteri] Muinaisaikana roomalaisen kalenterin muoto muuttui useita kertoja. Римский календарь в древние времена изменял свою форму несколько раз. со’лнечный календа’рь м aurinkokalenteri n [’auriŋko’kalenteri] Aurinkokalenteri on kalenteri, jonka päivämäärät osoittavat Maan asemaa kiertäessään Aurinkoa ympäri. Солнечный календарь – это календарь, даты которого указывают на положение Земли в процессе вращения вокруг Солнца.

францу’зский республика’нский календа’рь

м ranskalainen vallankumouskalenteri n [’ranskalainen ’val:an’kumous’kalenteri] Ranskan hallitus käytti ranskalaista vallankumouksellista kalenteria noin 12 vuotta. Французский республиканский календарь использовался французским правительством примерно 12 лет. эфио’пский календа’рь м etiopialainen kalenteri n [’etiopialainen ’kalenteri] Etiopialainen kalenteri perustuu aikaisempaan aleksanderaiseen eli koptilaiseen kalenteriin. В основе эфиопского календаря лежит более ранний александрийский, или коптский, календарь. юлиа’нский календа’рь м juliaaninen kalenteri n [’julia:ninen ’kalenteri] Julius Caesar otti käyttöön juliaanisen kalenterin vuonna 46 EKr. Юлианский календарь был введён Юлием Цезарем в 46 году до н.э.

’ ГО’ ДА ВРЕМЕНА VUODENAJAT [’vuoden’ajat]

весна’ ж kevät a [’kevæt]

Kevät on vuoden aika talven ja kesän välillä. Весна – это время года между зимой и летом. зима’ ж talvi n [’talvi] Talvella tavallisesti sataa lunta. Зимой здесь обычно идёт снег.

KALENTERI [’kalenteri] ле’то с kesä n [’kesæ]

Kesällä lähden lomalle. Летом я езжу в отпуск. о’сень ж syksy n [’syksy] Syksy on vuoden aika, jolloin lehtien väri muuttuu ja marjat kypsyvät. Осень – это время года, когда листья меняют цвет и созревают плоды.

МЕ’ СЯЦЫ KUUKAUDET [’ku:’kaudet]

а’вгуст м elokuu n [’elo’ku:]

Elokuu on vuoden kahdeksas kuukausi. Август – это восьмой месяц года. апре’ль м huhtikuu n [’huhti’ku:] Se tapahtui huhtikuun seitsemäntenä oista päivänä. Это произошло семнадцатого апреля. дека’брь м joulukuu n [’joulu’ku:] Uusi toimisto avataan joulukuussa. Новый офис откроется в декабре. ию’ль м heinäkuu n [’heinæ’ku:] Hän on alkanut tehdä työtä täällä viimevuoden heinäkuussa. Она начала здесь работать в июле прошлого года. ию’нь м kesäkuu n [’kesæ’ku:] Kesäkuu on kesän ensimmäinen kuukausi. Июнь – первый месяц лета. май м toukokuu n [’touko’ku:] Toukokuu on lempikuukauteni. Май – мой любимый месяц. март м maaliskuu n [’ma:lis’ku:] Meidän seuduilla lumi alkaa sulaa maaliskuussa. В нашем регионе снег начинает таять в марте. ноя’брь м marraskuu n [’mar:as’ku:] Olen syntynyt marraskuussa. Я родился в ноябре. октя’брь м lokakuu n [’loka’ku:] He menivät naimisiin lokakuussa. Они поженились третьего октября. сентя’брь м syyskuu n [’sy:s’ku:] Syyskuu on syksyn ensimmäinen kuukausi. Сентябрь – первый месяц осени. февра’ль м helmikuu n [’helmi’ku:] Helmikuussa sairastui flunssaan. В феврале я подхватил простуду. янва’рь м tammikuu n [’tam:i’ku:] Tavallisesti tammikuu on kylmä kuukausi. Как правило, январь – это холодный месяц.

ДНИ НЕДЕ’ ЛИ VIIKONPÄIVÄT [’vi:kon’pæivæt]

воскресе’нье с sunnuntai n [’sun:un’tai]

Sunnuntai on vapaapäivä monissa maailman maissa. Воскресенье считается нерабочим днём во многих странах мира. вто’рник м tiistai n [’ti:st’tai] Sairastuin tiistaina. Я заболел во вторник.

понеде’льник м maanantai n [’ma:nan’tai] Maanantai on vaikea päivä. Понедельник – день тяжёлый. пя’тница ж perjantai n [’perjan’tai] Jumalan kiitos, tänään on jo perjantai! Слава богу, сегодня пятница. среда’ ж keskiviikko n [’keski’vi:k:o] Hän tulee keskiviikkona. Он приедет в среду. суббо’та ж lauantai n [’lauan’tai] Hän lähti viime lauantaina. Она уехала в прошлую субботу. четве’рг м torstai n [’tors’tai] Torstai on viikon neljäs päivä. Четверг – это четвёртый день недели.

* * * * * * * * * арифмети’ческий п aritmeettinen a [’aritme:t:inen]

Aritmeettinen kalenteri on kalenteri, joka perustuu tiukkoihin sääntöihin. Арифметический календарь – это календарь, который основан на своде строгих правил. астрономи’ческий п astronominen a [’astronominen] Astronominen kalenteri perustuu jatkuvaan seurantaan. Астрономический календарь основан на постоянных наблюдениях. дре’вний п muinainen a [’muinainen] Jotkut muinaiset kalenterit synkronisoitiin Venuksen liikkumiseen. Некоторые древние календари были синхронизированы с движением Венеры. по’лный п täydellinen a [’tæydel:inen] Täydelliset kalenterit mahdollistavat jokaisen päivän nimitystä, epätäydelliset eivät. Полные календари делают возможным дать название каждому дню, а неполные календари – нет. совреме’нный п nyky- a [’nyky] Nykyaikana me käytämme gregoriaanista kalenteria. В современное время мы пользуемся григорианским календарём. зака’нчиваться г loppua v [’lop:ua] Vuosi loppuu joulukuun 31. lopussa. Год заканчивается в конце 31 декабря. называ’ть г nimittää v [’nimit’æ:] Muinaissaksalaiset nimittivät viikonpäivät saksalaisten pakanajumalien kunniaksi. Древние германцы назвали дни недели в честь языческих германских богов. начина’ться г alkaa v [’alka:] Vuosi alkaa tammikuun 1. päivänä. Год начинается 1 января. продолжа’ться г kestää v [’kestæ:] Nykykalenterin tavallinen vuosi kestää 365 päivää. Невисокосный год современного календаря продолжается 365 дней. ука’зывать г merkitä v [’merkitæ] Tähän kalenteriin on merkitty uskontojuhlien päivät. Этот календарь указывает даты религиозных праздников.

65

’ И ВИ ’ ДЕО КИНО

29

’ НРЫ ФИ’ ЛЬМОВ ЖА ELOKUVIEN GENRET [’elo’kuvien ’genret] анимацио’нный фильм м animaatioelokuva n

[’anima:tio’elo’kuva] Ensimmäinen täysipitkä animaatioelokuva tehtiin Argentiinassa vuonna 1917. Первый полнометражный анимационный фильм был снят в Аргентине в 1917 году. биографи’ческий фильм м elämäkertaelokuva n [’elæmæ’kerta’elo’kuva] Tiedätkö elämäkertaelokuvia Abraham Lincolnista? Ты знаешь какие-нибудь биографические фильмы про Авраама Линкольна? боеви’к м toimintaelokuva n [’toiminta’elo’kuva] Toimintaelokuva on alkanut kehittyä itsenäisenä genrenä 1970‑luvulla. Боевик как самостоятельный жанр начал развиваться в 1970‑х годах. ве’стерн м western n [’vestern] Western on tarina cowboyista, hevosista ja laukausten vaihdoista. Вестерн – это история о ковбоях, лошадях и перестрелках. вое’нный фильм м sotaelokuva n [’sota’elo’kuva] Oliver Stonen Nuoret sotilaat on parhaimpia sotaelokuvia. “Взвод” Оливера Стоуна – один из лучших военных фильмов. га’нгстерский фильм м gangsterielokuva n [’gangsteri’elo’kuva] Se on gangsterielokuva Chicagon viinatrokareista. Это гангстерский фильм про чикагских бутлегеров. детекти’вный фильм м rikoselokuva n [’rikos’elo’kuva] Sherlock Holmes kuvattiin monissa rikoselokuvissa. Шерлок Холмс был изображён в великом множестве детективных фильмов. документа’льный фильм м dokumenttielokuva n [’dokument:i’elo’kuva] Kuvaamme dokumenttielokuvaa Japanin kulttuurista. Мы снимаем документальный фильм о японской культуре. дра’ма ж draamaelokuva n [’dra:ma’elo’kuva] Komedianäyttelijän esiintyminen draamaelokuvan pääroolissa on näyttelijätyön kannalta rohkea askel. Сыграть главную роль в драме – это смелый шаг для комедийного актёра. коме’дия ж komediaelokuva n [’komedia’elo’kuva] Pidätkö parempana komedia- vai tragediaelokuvaa? Ты предпочитаешь комедию или трагедию? короткометра’жный фильм м lyhytelokuva n [’lyhyt’elo’kuva] Lyhytelokuva on elokuva, joka kestää 20:sta 40 minuuttiin. Короткометражный фильм – это фильм продолжительностью от 20 до 40 минут.

66

мелодра’ма ж melodraamaelokuva n

[’melodra:ma’elo’kuva] Menestynein melodraamaelokuva on Titanic. Самый успешный фильм-мелодрама – это “Титаник”. музыка’льный фильм м musikaalielokuva n [’musika:li’elo’kuva] Se on katkelma vanhasta musikaalielokuvasta, jossa on tanssiva Fred Astaire. Это фрагмент старого музыкального фильма с танцующим Фредом Астером. приключе’нческий фильм м seikkailuelokuva n [’seik:ailu’elo’kuva] Seikkailuelokuvien yleinen aihe on piilotettujen aarteiden tai hylättyjen kaupunkien etsiminen. Поиски спрятанных сокровищ или затерянного города – типичная тема приключенческих фильмов. три’ллер м trillerielokuva n [’tril:eri’elo’kuva] Alfred Hitchcock oli psykologisen trillerielokuvan monien uusien keinojen uranuurtaja. Альфред Хичкок стал пионером множества приёмов в жанре психологического триллера. фантасти’ческий фильм ж tieteiselokuva n [’tieteis’elo’kuva] Joidenkin tieteiselokuvien budjetit ovat valtavan suuria. Бюджеты некоторых фантастических фильмов огромны. фильм для дете’й м lastenelokuva n [’lasten’elo’kuva] Lastenelokuva voi kertoa muustakin kuin lapsista. Фильм для детей может быть снят не обязательно о детях. фильм у’ жасов м kauhuelokuva n [’kauhu’elo’kuva] Olen liian nuori katsoaksesi kauhuelokuvaa. Ты слишком юн, чтобы смотреть фильм ужасов. фильм-катастро’фа м katastrofielokuva n [’katastrofi’elo’kuva] Vähän aikaa sitten katsoin katastrofielokuvan valtavasta maanjäristyksestä. Недавно я смотрел фильм-катастрофу о мощном землетрясении. фэ’нтези с fantasiaelokuva n [’fantasia’elo’kuva] Fantasiaelokuvissa kerrotaan tavallisesti maagisista, yliluonteisista tapahtumista. В фильмах фэнтези обычно присутствуют магические, сверхъестественные события или экзотические вымышленные миры.

СЪЁМОЧНАЯ ГРУ’ ППА KUVAUSRYHMÄ [’kuvaus’ryhmæ]

актёр м näyttelijä n [’næyt:elijæ]

Elokuvassa näyttelee ainakin kolme tähtinäyttelijää. В фильме будут участвовать по меньшей мере три суперзнаменитых актёра. актри’са ж näyttelijätär n [’næyt:elijætær] Hän unelmoi näyttelijättären ammatista. Она мечтает стать актрисой.

ELOKUVA JA VIDEO [’elo’kuva ja ’video] ассисте’нт режиссёра м ohjaajan assistentti n

[’ohja:jan ’as:istent:i] Ensimmäinen ohjaajan assistentti auttaa elokuvan tuotantopäällikköä ja ohjaajaa. Первый ассистент режиссёра помогает директору фильма и режиссёру. гримёр м meikkaaja-maskeeraaja n [’meık:a:ja ’maske:ra:ja] Meikkaaja-maskeeraaja voi naamioida näyttelijän nuoremman tai vanhemman näköiseksi. Гримёр может сделать так, чтобы актёр выглядел моложе или старше. дире’ктор м tuotantopäällikkö n [’tuotanto’pæ:l:ik:ø] Tuotantopäällikkö vastaa elokuvan tuotannosta. Директор заведует физическими аспектами производства. каскадёр м sijaisnäyttelijä n [’sijais’næyt:elijæ] Sijaisnäyttelijä suorittaa vaaralliset kohtaukset. Каскадёр – это тот, кто исполняет какие-либо опасные трюки. костюме’р м puvustaja n [’puvustaja] Puvustaja vastaa näyttelijöiden pukujen valitsemisesta. Костюмер ответствен за всю одежду, которую надевают актёры. опера’тор м kameramies n [’kamera’mies] Me katsoimme, kuinka kameramies kuvasi kohtausta. Мы наблюдали, как оператор снимает сцену. продю’сер м tuottaja n [’tuot:aja] Tuottaja luo perustan elokuvan tuottamiseksi. Продюсер создаёт условия для создания фильмов. режиссёр м elokuvaohjaaja n [’elo’kuva’ohja:ja] Elokuvaohjaaja vastaa elokuvan luovista puolista. Режиссёр отвечает за творческие аспекты фильма. худо’жник-постано’вщик м lavastaja n [’lavastaja] Lavastaja suunnittelee lavastuksen esteettisesti ja rakenteellisesti. Художник-постановщик следит за эстетическими и структурными деталями.

СРЕ’ ДСТВА ДЛЯ ПРОСМО’ ТРА ФИ’ ЛЬМОВ ELOKUVALAITTEISTO [’elo’kuva’lait:eisto]

видеокассе’та ж videokasetti n [’video’kaset:i]

Laita videokasetti VHS-soittimeen. Вставь видеокассету в видеомагнитофон. видеомагнитофо’н м VHS-soitin n [’ve:ho:se:’soitin] Onko sinulla VHS-soitin? У тебя есть видеомагнитофон? DVD-диск м DVD-levy n [’de:ve:de’levy] Tämä elokuva on julkaistu DVD-levyllä. Этот фильм уже вышел на DVD-диске. кинопрое’ктор м elokuvaprojektori n [’elo’kuva’projektori] Minun ystävälläni on kotielokuvaprojektori. У моего друга есть домашний кинопроектор. прои’грыватель DVD-ди’сков м DVD-levysoitin n [’de:ve:de’levy’soitin] Nykyään DVD-soittimet on tavallinen laite. В наше время проигрыватели DVD-дисков – обычная вещь.

’ ТР КИНОТЕА ELOKUVATEATTERI [’elo’kuva’teat:eri] киноза’л м elokuvasali n [’elo’kuva’sali]

Tässä elokuvateatterissa on kolme elokuvasalia. В этом кинотеатре три кинозала. кре’сло с tuoli n [’tuoli] Tuolipaikkani numero on 36. Моё кресло номер 36. фойе’ с aula n [’aula] Aulasta me ostimme popcornia. В фойе мы купили попкорн. экра’н м valkokangas n [’valko’kangas] Haluaisin katsoa tätä elokuvaa uudestaan isolla valkokankaalla. Я хотел бы посмотреть этот фильм снова на большом экране.

* * * * * * * * * интере’сный п mielenkiintoinen a [’mielen’ki:ntoinen]

Jännäri tuskin kiinnostaisi häntä. Я не думаю, что боевик будет ей интересен. класси’ческий п klassinen a [’klas:inen] Se on loistava klassinen elokuva. Это великолепный классический фильм. немо’й п mykkä a [’myk:æ] Minulla on Charlie Chaplinin mykkäelokuvien kokoelma. У меня есть коллекция немых фильмов Чарли Чаплина. ску’ чный п ikävä a [’ikævæ] Jotkut sanovat, että tämä elokuva on ikävä, mutta minä pidän siitä. Некоторые говорят, что этот фильм скучный, но мне он очень нравится. чёрно-бе’лый п mustavalkoinen a [’musta’valkoinen] Ennen oli vain mustavalkoisia elokuvia. Было время, когда существовали только чёрнобелые фильмы. дубли’ровать г dubata v [’dubata] Tämä elokuva on dubattu venäjäksi. Фильм дублирован на русский язык. пока’зывать г esittää v [’esit:æ:] Tätä elokuvaa esitetään tiistaina. Этот фильм покажут во вторник. режисси’ровать г ohjata v [’ohjata] Kuka ohjaa tätä elokuvaa? Кто будет режиссировать этот фильм? смотре’ть г katsoa v [’katsoa] Minun naapuri on hullu, hän katsoo 5 elokuvaa päivässä! Мой сосед – сумасшедший: иногда он смотрит по 5 фильмов в день! снима’ть г kuvata v [’kuvata] Minun ystävät yrittävät kuvata amatöörielokuvan. Мои друзья пытаются снять любительский фильм.

67

’ НИЕ КНИГОИЗДА

30 ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] а’втор м tekijä n [’tekijæ]

Me haastattelimme tämän kirjan tekijää. Мы взяли интервью у автора этой книги. брошю’ра ж kirjanen n [’kirjanen] Kirjanen on pienikokoinen ohut paperikantinen kirja. Брошюра – это небольшая тонкая книжка в бумажной обложке. глава’ ж luku n [’luku] Romaani koostuu 50 luvusta. Роман разделён на 50 глав. изда’ние с painos n [’painos] Tämä on romanin kolmas painos. Это третье издание романа. кни’га ж kirja n [’kirja] Ensi kuussa kustantamo julkaisee 25 uutta kirjaa. В следующем месяце наше издательство издаст 25 новых книг. мя’гкая обло’жка ж pehmeä kansi n [’pehmeæ ’kansi] Se on halvempi julkaisu pehmeässä kannessa. Это более дешёвое издание в мягкой обложке. переплёт м kannet n [’kan:et] Vain harva ostaja voisi ostaa kirjan, jonka kannet ovat niin upeita. Мало кто из покупателей может позволить себе книгу в таком роскошном переплёте. писа’тель м kirjailija n [’kirjailija] Tämän kirjailijan suosio on kasvussa. Этот писатель становится всё более и более популярным. страни’ца ж sivu n [’sivu] Tässä kirjassa 1094 sivua. Эта книга содержит 1094 страницы. суперобло’жка ж päällyslehti n [’pæ:l:ys’lehti] Päällyslehti on kirjan irrallinen kansilehti. Суперобложка – это съёмная внешняя обложка книги. твёрдый переплёт ж kova kansi n [’kova ’kansi] Kirja kovassa kannessa maksaa enemmän. Чтобы купить хорошую книгу в твёрдом переплёте, придётся потратить больше. ти’тульный лист м nimilehti n [’nimi’lehti] Kirjan nimilehti oli konstikkaan koristeellinen. Титульный лист книги был затейливо разукрашен. часть ж osa n [’osa] Kirjan kaikki kolme osaa ovat yhtä hyviä. Все три части книги одинаково хороши.

ЛИТЕРАТУ’ РНЫЕ ФО’ РМЫ KIRJALLISUUDEN MUODOT [’kirjal:isu:den ’muodot]

по’весть ж novelli n [’novel:i]

Novelli on lyhyempi kuin romaani. Повесть короче, чем роман.

68

расска’з м kertomus n [’kertomus]

O’Henry oli erinomainen kirjoittamaan kertomuksia. О’Генри был великолепным мастером рассказа. рома’н м romaani n [’roma:ni] Tämä romaani on aika pitkä. Этот роман довольно длинный. стихотворе’ние/поэ’ма с/ж runo n [’runo] Tämä on meidän kuuluisan runoilijan runokokoelma. Это сборник стихотворений нашего известного поэта.

ЛИТЕРАТУ’ РНЫЕ ТЕ’ ХНИКИ KIRJALLISUUDEN TEKNIIKKA [’kirjal:isu:den ’tekni:k:a] поэ’зия ж runous n [’runous]

Loppusointua käytetään runoudessa ja lauluissa. Рифму используют в поэзии и песнях. про’за ж proosa n [’pro:sa] Proosa on arkipäivän puhetta muistettavan sepittelyn muoto. Проза – это форма сочинительства, напоминающая повседневную речь.

’ НРЫ ЛИТЕРАТУ’ РНЫЕ ЖА KIRJALLISUUDEN GENRET [’kirjal:isu:den ’genret] ба’сня ж eläinsatu n [’elæin’satu]

Monien eläinsatujen kirjoittajaksi oletetaan Aesopia. Многие античные басни приписываются Эзопу. беллетри’стика ж kaunokirjallisuus n [’kauno’kirjal:isu:s] Hänen isänsä on kirjoittanut suosittuja kaunokirjallisuuden teoksia. Её отец – автор популярной беллетристики. биогра’фия ж elämänkertomus n [’elæmæn’kertomus] Me suunnittelemme tunnettujen ihmisten elämänkertomusten julkaisemista. Мы планируем издавать биографии знаменитых людей. детекти’в м salapoliisiromaani n [’sala’poli:si’roma:ni] Hän lukee vain salapoliisiromaaneja. Он не читает ничего, кроме детективов. истори’ческая про’за ж historiallinen proosa n [’historial:inen ’pro:sa] On paljon historiallista proosaa Muinais-Roomasta. Существует много исторической прозы, посвящённой Древнему Риму. любо’вный рома’н м rakkausromaani n [’rak:aus’roma:ni] Kirjakapassa on muutamaa hyllyä täynnä rakkausromaanikirjallisuutta. Несколько полок в магазине было заставлено любовными романами.

KIRJANKUSTANNUS [’kirjan’kustan:us] мемуа’ры мн muistelmat pl [’muistelmat]

Vanha kenraali alkoi kirjoittaa muistelmiaan. Старый генерал начал писать свои мемуары. приключе’нческий рома’н м seikkailuromaani n [’seik:ailu’roma:ni] Alexandre Dumas kirjoitti paljon seikkailuromaaneja. Александр Дюма написал много приключенческих романов. публици’стика ж sanomalehtikirjallisuus n [’sanoma’lehti’kirjal:isu:s] Missä tässä kaupassa on sanomalehtikirjallisuuden osasto? Где в этом магазине отдел публицистики? ска’зка ж satu n [’satu] Se on kuvitettu satukirja. Это сборник сказок с цветными иллюстрациями. три’ллер м trilleri n [’tril:eri] Pidän Stephen Kingin psykologisista trillereistä. Мне нравятся психологические триллеры Стивена Кинга. фанта’стика ж fantastinen kirjallisuus n [’fantastinen ’kirjal:isu:s] Fantastinen kirjallisuuden genre on kehittynyt 1900‑luvulla. Жанр фантастики развился в 20‑м веке. фэ’нтези с fantasia n [’fantasia] John Tolkien on ehkä tunnetuin fantasia-genren kirjailija. Джон Толкиен, вероятно, самый известный автор книг в жанре фэнтези. эссе’ с essee n [’es:e:] Romaanien lisäksi tämä kirjailija on kirjoittanut muutamaa esseetä. Помимо романов этот писатель написал ряд литературных эссе.

’ Л ИЗДА ’ ТЕЛЬСТВА ПЕРСОНА KUSTANTAMON HENKILÖKUNTA [’kustantamon ’henkilø’kunta] верста’льщик м taittaja n [’tait:aja]

Taittajan toimi on vapaa. Должность верстальщика вакантна. гла’вный реда’ктор м päätoimittaja n [’pæ:’toimit:aja] Tämä on kustantamomme päätoimittaja. Это главный редактор нашего издательства. корре’ктор м oikaisulukija n [’oikaisu’lukija] Oikaisulukijat korjaavat kielioppi-, kirjoitus- ja välimerkkivirheitä. Корректоры исправляют грамматику, орфографию и пунктуацию. перево’дчик м kääntäjä n [’kæ:ntæjæ] On vaikeaa löytää pätevän sanskritin kääntäjän. Нелегко найти высококвалифицированного переводчика с санскрита.

реда’ктор-рецензе’нт м arvostelutoimittaja n

[’arvostelu’toimit:aja] Arvostelutoimittaja tutkii hakemuksia ja lukujen malleja sekä ehdottaa käsikirjoituksia julkaistavaksi. Редактор-рецензент изучает заявки и образцы глав и делает предложения о публикации рукописей. техни’ческий реда’ктор м teknillinen toimittaja n [’teknil:inen ’toimit:aja] Tämä neiti on meidän uusi teknillinen toimittaja. Эта девушка – наш новый технический редактор. худо’жественный реда’ктор м taiteellinen toimittaja n [’taite:l:inen ’toimit:aja] Mitä asioita hoitaa taiteellinen toimittaja? Чем занимается художественный редактор?

* * * * * * * * * интеллектуа’льный п intellektuelli a [’intel:ektuel:i]

Intellektuellin kirjallisuuden teoksena tämä kirja myydään hyvin. Для интеллектуальной литературы эта книга продаётся хорошо. захва’тывающий п jännittävä a [’jæn:it:ævæ] Tämä romaani on todellinen jännittävä kirjallisuuden teos. Этот роман по-настоящему захватывающее произведение литературы. филосо’фский п filosofinen a [’filosofinen] Nainen pitää filosofisista romaaneista. Ей нравятся философские романы. популя’рный п suosittu a [’suosit:u] Hän osaa ennustaa, mistä käsikirjoituksesta tulee suosittu kirja. Он умеет определять, какая рукопись станет популярной книгой. хо’дкий (в пла’не прода’ж) п menestys- a [’menestys] Tarvitsen viime kuukauden menestyskirjojen luettelon. Мне нужен список самых ходких книг прошлого месяца. иллюстри’ровать г kuvittaa v [’kuvit:a:] Tätä kirjaa kuvittaa tunnettu taidemaalari. Книга будет иллюстрирована известным художником. печа’тать г painaa v [’paina:] Tämä kone voi painaa 60 sivua minuutissa. Эта машина может печатать 60 страниц в минуту. писа’ть г kirjoittaa v [’kirjoit:a:] Mitä te kirjoitatte nyt? Что вы сейчас пишете? публикова’ть г julkaista v [’julkaista] Tämä yritys julkaisee kouluoppikirjoja. Эта фирма публикует учебники для школ. редакти’ровать г toimittaa v [’toimit:a:] Toimitan kaikki teidän kirjanne. Я буду редактировать все ваши книги.

69

’ ТЕР И ИНТЕРНЕ ’Т КОМПЬЮ

31

ТИ’ ПЫ КОМПЬЮ’ ТЕРОВ TIETOKONETYYPIT [’tieto’kone’ty:pit] встро’енный компью’тер м sulautettu tietokone n

[’sulautet:u ’tieto’kone] Sulautetut tietokoneet on ohjelmoitu johonkin tiettyyn tarkoitukseen. Встроенные компьютеры запрограммированы для какой-то специфической задачи. лэпто’п м läppäri n [’læp:æri] Läppärit ovat pienikokoisia ja kevyitä. Лэптопы – компактные и лёгкие. мэйнфре’йм м suurtietokone n [’suur’tieto’kone] Suurtietokoneet ovat isoja tietokoneita, joita käytetään liiketoimintasovelluksiin tai palvelimena. Мэйнфреймы – это большие компьютеры, используемые для управления бизнесом или в качестве сервера. насто’льный компью’тер м pöytätietokone n [’pøytæ’tieto’kone] Pöytätietokoneita käytetään monissa kodissa. Настольные компьютеры используются во многих домах. суперкомпью’тер м supertietokone n [’super’tieto’kone] Sotilasviranomaiset käyttävät tehokkaasti supertietokoneita. Военные агентства – очень активные пользователи суперкомпьютеров.

КОМПОНЕ’ НТЫ КОМПЬЮ’ ТЕРА TIETOKONEEN KOMPONENTIT [’tieto’kone:n’komponentit]

графи’ческая ка’рта ж graafinen kortti n [’gra:finen

kort:i] Graafinen kortti mahdollistaa visuaalista suunnittelua. Графическая карта помогает компьютеру создавать визуальные эффекты. дисково’д ги’бких ди’сков м levykeasema n [’levyke’asema] Levykeasema on tietokoneen osa, joka lukee levykettä. Дисковод гибких дисков – это часть компьютера, которая считывает информацию с дискет. жёсткий диск м kiintolevy n [’ki:nto’levy] Kiintolevyn kiekolle tallennetaan magneettisesti tietoa. В жёстких дисках используется магнит для хранения информации. звукова’я ка’рта ж äänikortti n [’æ:ni’kort:i] Äänikortti on asennettavissa emolevylle. Звуковую карту можно добавить к материнской плате. клавиату’ра ж näppäimistö n [’næp:æimistø] Näppäimistö on tarkoitettu kirjainten ja numeroiden syöttämiseen. Клавиатура позволяет пользователю вводить в компьютер буквы и цифры.

70

микрочи’п м mikrosiru n [’mikro’siru]

Mikrosiru on hyvin hauras. Микрочип очень хрупок. монито’р м näyttöpääte n [’næyt:ø’pæ:te] Joitakin näyttöpäätteitä voi käyttää televisiona. Некоторые модели компьютерных мониторов могут использоваться как телевизор. мышь ж hiiri n [’hi:ri] Tietotekniikassa hiiri on osoitinlaite. В компьютерной технике мышь – это указательное устройство. операцио’нная систе’ма ж käyttöjärjestelmä n [’kæyt:ø’jærjestelmæ] Käyttöjärjestelmä mahdollistaa ohjelmien toimintaa. Операционная система – это то, что нужно, чтобы на компьютерах работали программы. осна’стка (компью’тера) ж laitteisto n [’lait:eisto] Sinun on tullut aika vaihtaa tietokoneesi laitteistoa. Тебе пора поменять часть оснастки твоего компьютера. програ’ммное обеспе’чение с tietokoneohjelma n [’tieto’kone’ohjelma] Microsoft tuottaa maailman suosituimmat tietokoneohjelmat. Компания “Майкрософт” производит самое популярное программное обеспечение в мире. систе’мная (матери’нская) пла’та ж emolevy n [’emo’levy] Emolevy on tietokoneen keskeinen osa. Системная плата – это самая “центральная” часть компьютера. центра’льный проце’ссор м keskussuoritin n [’keskus’suoritin] Keskussuoritin on kaikkien tietokoneiden tärkeä osa. Центральный процессор – это важная часть каждого компьютера. экра’н м näyttö n [’næyt:ø] Minulla on uusi näyttöpääte, jossa on litteä näyttö. У меня есть новый монитор с плоским экраном.

ИНТЕРНЕ’ Т  INTERNET [’ınternet]

блог м blogi n [’blogi]

Blogi on päiväkirjan tai henkilökohtaisen kirjan tyyppinen kotisivu. Блог – это сайт типа дневника или личного журнала. бра’узер (веб-обозрева’тель) м selain n [’selain] Selain on tietokoneohjelma, jonka avulla löytyvät kotisivut Internetista. Браузер – это компьютерная программа, позволяющая находить сайты в Интернете. веб-се’рвер м verkkopalvelin n [’verkko’palvelin] Verkkopalvelimet voivat ylikuormittua ruuhkautuneen verkkoliikenteen takia. Веб-серверы могут перегружаться из-за слишком насыщенного сетевого трафика.

TIETOKONE JA INTERNET [’tieto’kone ja ’internet] веб-страни’ца ж sivusto n [’sivusto]

Sivuston graafiseen kuvastamiseen tarvitaan verkkoselain. Для графического отображения веб-страницы нужен браузер. веб-фо’рум м keskustelualue n [’keskustelu’alue] Löysin mielenkiintoisen keskustelualueen koiraihmisille. Я нашёл интересный веб-форум для любителей собак. ви’рус м virus n [’virus] Tarvitsen virussuojan. Мне нужна защита от вирусов. Всеми’рная паути’на ж World Wide Web [’vøld ’vaid ’veb] World Wide Webin keksi vuonna 1989 Tim Bernes-Lee. Всемирная паутина была изобретена в 1989 году Тимом Бернерсом-Ли. гиперте’кст м hyperteksti n [’hyper’teksti] Hyperteksti on tietokoneen näyttämä teksti hyperlinkkeineen. Гипертекст – это текст, показываемый компьютером, со ссылками на другие тексты. обме’н фа’йлами м tiedostonjako n [’tiedoston’jako] Tiedostonjako mahdollistaa tiedon jakamista saataville. Обмен файлами – это практика, делающая файлы доступными для других пользователей. поиско’вая систе’ма ж hakukone n [’haku’kone] Rambler ja Google ovat hakukoneita. Rambler и Google – это поисковые системы. пото’ковое ви’део с suoratoisto n [’suora’toisto] Suoratoisto on pakatun tiedon siirtotapa Internetitse. Потоковое видео – это содержимое, посылаемое в сжатом виде через Интернет. речева’я по’чта ж vastaajapalvelu n [’vasta:ja’palvelu] Internet-vastaajapalvelut tarjoavat laajoja mahdollisuuksia. Интернет-службы речевой почты предлагают вам значительные возможности. сайт м nettisivu n [’net:i’sivu] Käy yrityksemme nettisivuilla! Посетите сайт нашей компании. сетева’я игра’ ж verkkopeli n [’verk:o’peli] Pidän parempina verkkopelejä. Я предпочитаю сетевые игры. сеть ж tietoverkko n [’tietoverk:o] Internet on tietoverkkojen verkko. Интернет – это сеть компьютерных сетей. спам м roskaposti n [’roska’posti] Miten pääsee irti roskapostista? Как избавиться от спама? ссы’лка ж linkki n [’liŋk:i] Tämä on mielenkiintoinen nettisivu linkkeineen vastaavanlaisiin sivustoihin. Это интересный сайт со ссылками на аналогичные сайты.

удалённый до’ступ м etäkäyttö n [’etæ’kæyt:ø]

Tämä tarkoittaa henkilökohtaisen tietokoneen etäkäyttöä kaukaa. Это означает удалённый доступ к вашему персональному компьютеру отовсюду. чат м chatti n [’tsat:i] Chatti on virtuaalinen tila netissä, jossa ihmiset voivat kokoontua ja keskustella. Чат – это виртуальное место в Интернете, где люди могут собираться и “разговаривать”. электро’нная комме’рция ж verkkokauppa n [’verk:o’kaup:a] Amazon.com, Inc. on kansainvälinen verkkokauppaa harjoittava yritys. Amazon.com, Inc – это международная компания, занятая электронной коммерцией. электро’нная по’чта ж sähköposti n [’sæhkø’posti] Voimme pitää yhteyttä sähköpostitse. Мы можем связаться по электронной почте.

* * * * * * * * * высокоскоростно’й п nopea a [’nopea]

Tarjoamme nopeaa Internet-yhteyttä. Мы предлагаем вам высокоскоростную связь с Интернетом. мо’щный п tehokas a [’tehokas] Tehokas tietokone maksaa paljon. Мощный компьютер стоит дорого. персона’льный п henkilökohtainen a [’henkilø’kohtainen] Teidän täytyy osata käyttää henkilökohtaista tietokonetta. Вы должны уметь пользоваться персональным компьютером. портати’вный п kannettava a [’kan:et:ava] Haluan ottaa mukaani kannettavan tietokoneen. Я хочу взять с собой портативный компьютер. цифро’вой п digitaali a [’digita:li] Minun veljeni on työssä digitaalitekniikan liikkeessä. Мой брат работает в магазине цифровой техники. выполня’ть г suorittaa v [’suorit:a:] Kuinka nopeasti modernit tietokoneet voivat suorittaa laskutehtäviä? Насколько быстро современные компьютеры могут выполнять вычисления? зави’снуть г kaatua v [’ka:tua] Tietokoneeni on taas kaatunut. Мой компьютер снова завис. обраба’тывать г käsitellä v [’kæsitel:æ] Tietokoneet käsittelevät tietoja. Компьютеры обрабатывают данные. ска’чивать г ladata v [’ladata] Tänään olen ladannut suosikkibändini uudet laulut. Сегодня я скачал новые песни моей любимой группы. храни’ть г tallettaa v [’tal:et:a:] Kovalevylle voi tallettaa paljon tietoja. Жёсткий диск может хранить массу информации.

71

’ СМОС КО

32 ВСЕЛЕ’ ННАЯ MAAILMANKAIKKEUS [’ma:ilman’kaik:eus] астеро’ид м asteroidi [’asteroidi]

Asteroidit ovat pieniä planeettoja Marsin and Jupiterin välillä. Астероиды – это малые планеты между Марсом и Юпитером. бе’лый ка’рлик м valkoinen kääpiö [’valkoinen ’kæ:piø] Valkoinen kääpiö on kuuma tähti, jonka elinikä on loppumaisillaan. Белый карлик – это горячая звезда, срок существования которой близок к концу. большо’й взры’в м iso purkaus [’iso ’purkaus] Ison purkauksen teorian mukaan Maailmankaikkeus on edelleenkin laajentumassa. Теория большого взрыва предполагает, что Вселенная по-прежнему расширяется. гала’ктика ж linnunratajärjestelmä [’lin:nun’rata’jærjestelmæ] Linnunratajärjestelmä on suuri tähtirykelmä. Галактика – это крупное скопление звёзд. звезда’ ж tähti [’tæhti] Tähti on avaruudessa palava suuri kaasumassa. Звезда – это очень большая масса газа, горящего в космосе. кваза’р м kvasaari [’kvasa:ri] Kvasaari on hyvin kirkas kappale, jonka alkuperä on tuntematon. Квазар – это очень яркий объект, природа которого в точности не известна. коме’та ж pyrstötähti [’pyrstø’tæhti] Pyrstötähti on pallo, joka koostuu pääasiassa jäästä. Комета – это шар, в основном состоящий изо льда. кра’сный ка’рлик м punainen kääpiö [’punainen ’kæ:piø] Punainen kääpiö on pieni ja melko kylmä tähti. Красный карлик – это небольшая и относительно холодная звезда. метео’р м meteori [’meteori] Meteori on avaruudessa lentävä pieni osa materiaa. Метеор – это небольшая частица материи, летающая в космосе. плане’та ж planeetta [’plane:t:a] Onko elämää muilla planeetoilla? Есть ли жизнь на других планетах? пульса’р м pulsari [’pulsari] Pulsari on tähtimäinen tavallisesti näkymätön kappale, joka lähettää radiosignaaleja. Пульсар – это объект типа звезды, который обычно не виден, но посылает радиосигналы. сверхгига’нт м ylijättiläinen [’yli’jæt:ilæinen] Ylijättiläiset kuuluvat suurimpiin tähtiin. Сверхгиганты относятся к самым массивным звёздам.

72

сверхно’вая звезда’ ж supernova [’super’nova]

Supernova on tähden räjähdys. Сверхновая звезда – это взрыв звезды. светово’й год м valovuosi [’valo’vuosi] Yksi valovuosi on noin 10 biljoonaa kilometriä. Один световой год – это примерно 10 триллионов километров. созве’здие с tähdistö [’tæhdistø] Tähdistöjen esimerkkejä ovat Otava, Orion and Andromeda. Примеры созвездий – это Большая Медведица, Орион и Андромеда. спу’ тник м satelliitti [’satel:i:t:i] Satelliitti on taivaankappale, joka kiertää radallaan toisen kappaleen ympäri. Спутник – это любой объект, который в космосе вращается по орбите вокруг другого объекта. субгига’нт м alijättiläinen [’ali’jæt:ilæinen] Alijättiläiset ovat Auringon kaltaisia tai Aurinkoa massiivisempia. Субгиганты подобны Солнцу или несколько массивнее Солнца. тума’нность ж tähtisumu [’tæhti’sumu] Tähtisumu on tähtien välinen sumupilvi. Туманность – это межзвёздное облако пыли. чёрная дыра’ ж musta aukko [’musta ’auk:o] Musta aukko on taivaankappale, jonka vetovoima on poikkeuksellisen suuri. Чёрная дыра – это космический объект с исключительно высокой силой притяжения.

СО’ ЛНЕЧНАЯ СИСТЕ’ МА AURINKOKUNTA [’auriŋko’kunta]

Вене’ра ж Venus [’venus]

Venuksen pinta on kova ja kivinen. Венера имеет твёрдую каменистую поверхность. Земля’ ж Maa [’ma:] Maa on miljoonien kasvi- ja eläinlajien elinympäristö. Земля – это место обитания миллионов видов растений и животных. Луна’ ж Kuu [’ku:] Kuun koko on noin neljännes Maan kokoa. Размер Луны составляет примерно четверть размера Земли. Марс м Mars [’mars] On tietoa siitä, että Marsilla on primitiivistä bakteerielämää. Существуют сведения, указывающие на существование на Марсе примитивной жизни в форме бактерий. Мерку’рий м Merkurius [’merkurius] Merkurius on Aurinkoa lähin planeetta. Меркурий – это ближайшая к Солнцу планета. Непту’н м Neptunus [’neptunus] Neptunus on Aurinkokunnan neljänneksi suurin planeetta. Нептун – это четвёртая по величине планета Солнечной системы.

AVARUUS [’avaru:s] Плуто’н м Pluto [’pluto]

Pluto on kääpiöplaneetta. Плутон – это планета-карлик. Сату’рн м Saturnus [’saturnus] Saturnusta ympyröivät valtavat renkaat avaruudessa lentävästä. Сатурн окружён огромными кольцами из материи, летающей в космосе. Ура’н м Uranus [’uranus] Lämpötila Uranuksella on -197 °C. Температура на Уране минус 197 градусов по Цельсию. Юпи’тер м Jupiter [’jupiter] Jupiteria pidetään kaasujättiläisenä. Юпитер считается газовым гигантом.

’ ВТИКА КОСМОНА KOSMONAUTIIKKA [’kosmonauti:k:a] астрона’вт м astronautti [’astronaut:i]

Neil Armstrong on tunnettu amerikkalainen astronautti. Нил Армстронг – знаменитый американский астронавт. иску’сственный спу’ тник м tekokuu [’teko’ku:] Sputnik 1 oli Maan ensimmäinen tekokuu. “Спутник 1” был первым искусственным спутником Земли. косми’ческий кора’бль м avaruusalus [’avaru:s’alus] Avaruusalus voi kuljettaa ihmisiä ja tavaroita Maan ilmakehän ulkopuolella. Космический корабль может перевозить людей и грузы за пределами земной атмосферы. космодро’м м avaruuslentokenttä [’avaru:s’lento’kent:æ] Avaruuslentokenttä on kenttä, josta laukaistaan avaruusaluksia. Космодром – это место для запуска космических кораблей. космона’вт м avaruuslentäjä [’avaru:s’lentæjæ] Avaruuslentäjä Juri Gagarin oli ensimmäinen avaruudessa käynyt ihminen. Космонавт Юрий Гагарин стал первым человеком в космосе. орбита’льная ста’нция ж avaruusasema [’avaru:s’sasema] Avaruusasema Mir toimi 15 vuotta. Орбитальная станция “Мир” работала в течение 15 лет. полёт м avaruuslento [’avaru:s’lento] Avaruuslento alkaa tavallisesti raketin laukaisemisesta. Космический полёт, как правило, начинается с запуска ракеты. раке’та-носи’тель ж kantoraketti [’kanto’raket:i] Proton on Venäjän kantoraketti. “Протон” – это российская ракета-носитель.

скафа’ндр м avaruuspuku [’avaru:s’puku]

Avaruudessa matkustaessa ihmiset käyttävät avaruuspukuja. Скафандр надевается людьми, когда они путешествуют в космосе. спуска’емый аппара’т м avaruuskapseli [’avaru:s’kapseli] Miehitetyssä avaruuskapselissa on oltava kaikki arkielämää varten. Пилотируемые спускаемые аппараты должны иметь всё необходимое для повседневной жизни. стыко’вка ж telakointi [’telakointi] Kahden avaruusaluksen telakointi on onnistunut. Стыковка двух космических кораблей прошла успешно.

* * * * * * * * * бесконе’чный п ääretön [’æ:retøn]

Voitko kuvitella, että maailmankaikkeus on ääretön? Ты можешь представить себе, что Вселенная бесконечна? беспило’тный п miehittämätön [’miehit:æmætøn] Buran avaruussukkulan ainoa lento oli miehittämätön. Единственный полёт корабля “Буран” был беспилотным. внеземно’й п Maan ulkopuolinen [’maan ’ulko’puolinen] Onko Maan ulkopuolista elämää? Существует ли внеземная жизнь? косми’ческий п avaruus- [’avaru:s] Planeetat ovat muodostuneet avaruuspölystä. Планеты сформировались из космической пыли. пилоти’руемый п miehitetty [’miehitet:y] Mir oli kiertoradalla vakituisesti toiminut miehitetty avaruusasema. “Мир” был постоянно действующей пилотируемой орбитальной станцией. враща’ться по орби’те г kiertää [’kiertæ:] Maa kiertää Aurinkoa soikealla radalla. Земля вращается вокруг Солнца по овальной орбите. выходи’ть в откры’тый ко’смос г suorittaa avaruuskävely [’suorit:a: avaru:s’kævely] Avaruuslentäjät suorittavat avaruuskävelyn huomenna. Космонавты выйдут в открытый космос завтра. запуска’ть г laukaista [’laukaista] Raketti laukaistiin avaruuteen huhtikuun 12. päivänä. Ракета была запущена в космос 12 апреля. иссле’довать г tutkia [’tutkia] Tämä satelliitti tutkii Kuun syvimpiä kraattereita. Этот спутник будет исследовать самые глубокие кратеры Луны. притя’гиваться г vetää [’vetæ:] Miksi satelliitteja ei vedä Maahan vaan ne pysyvät kiertoradalla? Почему спутники не притягиваются к Земле, а остаются на орбите?

73

КУ’ ХНЯ

33 МЕ’ БЕЛЬ KALUSTEET [’kaluste:t] буфе’т м astiakaappi n [’astia’ka:p:i] Sinun lempikuppisi on täällä, astiankaapissa. Твоя любимая чашка здесь, в буфете.

стол м pöytä n [’pøytæ] Minä tarvitsen koko seinän pituisen keittiöpöydän. Мне нужен кухонный стол вдоль всей стены.

столе’шница ж taso n [’taso] Tämä taso on kiveä. Эта столешница сделана из камня.

табуре’т м jakkara n [’jak:ara] Nuo ovat erityiset keittiöjakkarat. Это специальные табуреты для кухни.

я’щик выдвижно’й м laatikko n [’la:tik:o] Ota lusikka oikeasta laatikosta. Возьми ложку из правого ящика.

ОБОРУ’ ДОВАНИЕ VARUSTEET [’varuste:t] бле’ндер м tehosekoitin n [’teho’sekoitin] Tehosekoittimella voi valmistaa keittoja, kastikkeita, mehuja yms. С помощью блендера можно готовить супы, соусы, соки и т. д.

ва’фельница ж vohveliraudat n [’vohveli’raudat] Vohveliraudat koostuvat kahdesta nivelraudasta. Обычно вафельница состоит из двух металлических панелей на шарнирах.

весы’ мн vaaka n [’va:ka] Onko sinulla vaaka punnitakseen sokeria? У тебя есть весы, чтобы взвесить сахар?

духо’вка ж uuni n [’u:ni] Pane piirakka uuniin. Ставь пирог в духовку.

кран м hana n [’hana] Modernikeittiössä on oltava tiskiallas sekä kuuman ja kylmän veden hanat. В современной кухне должны быть мойка и краны с горячей и холодной водой.

микроволно’вая печь ж mikroaaltouuni n [’mikro’a:lto’u:ni] Lämmitetään hampurilaiset mikroaaltouunissa. Давай разогреем гамбургеры в микроволновой печи.

ми’ксер м sekoitin n [’sekoitin] Sekoitin on laite, jolla sekoitetaan aineksia.

морози’льная ка’мера ж pakastin n [’pakastin] Tuoretta lihaa on säilytettävä pakastimessa. Свежее мясо нужно хранить в морозильной камере.

плита’ ж hella n [’hel:a] Minun keittiössä on hella, jossa on neljä hellareikää. На плите в моей кухне четыре конфорки.

посудомо’ечная маши’на ж astianpesukone n [’astian’pesu’kone] Nykyään monilla on astianpesukoneita kotona. В наше время во многих домах есть посудомоечные машины.

ра’ковина ж tiskiallas n [’tiski’al:as] Tiskiallas on tukkeutunut. Раковина засорилась.

сливна’я по’лка ж kaatoallas n [’ka:to’al:as] Kaatoallas on osa tiskiallasta. Сливная полка – это часть раковины.

суши’лка для посу’ды ж astiankuivausteline n [’astian’kuivaus’teline] Astiankuivausteline on jo täynnä. Сушилка для посуды уже полная.

то’стер м leivänpaahdin n [’leivæn’pa:hdin] Ostin uuden sähköisen leivänpaahtimen. Я приобрёл новый электрический тостер.

холоди’льник м jääkaappi n [’jæ:ka:p:i] Jääkaapissa pitäisi olla vähän oliiviöljyä. В холодильнике должно быть немного оливкового масла.

КУ’ ХОННАЯ У’ ТВАРЬ KEITTIÖKALUSTO [’keit:iø’kalusto] горшо’чек м ruukku n [’ru:k:u] Tätä ruokaa laitetaan ruukussa. Это блюдо готовится в горшочке.

доска’ для ре’зки хле’ба ж leivänleikkuulauta n [’leivæn’leik:u:’lauta] Älä leikkää leipää pöydällä. Ota leivänleikkuulauta. Не режь хлеб на столе. Возьми доску для резки хлеба.

жаро’вня ж paistinastia n [’paistin’astia] Jotkin modernit paistinastiat sopivat käytettäväksi uunissa. Некоторые современные жаровни приспособлены для использования в духовке.

кастрю’ля ж kattila n [’kat:ila]

Миксер – это прибор, в котором смешиваются

Keitto on keltaisessa kattilassa.

продукты.

Суп – в жёлтой кастрюле.

74

KEITTIÖ [’keit:iø] консе’рвный нож м tölkinavaaja n [’tølkin’ava:ja]

скорова’рка ж painekattila n [’paine’kat:ila]

Ota tölkiavaaja ja avaa tölkit!

Painekattilat ovat tavallisesti alumiinia tai

Возьми консервный нож и открой банки.

ruostumatonta terästä.

ло’жка-шумо’вка ж reikälusikka n [’reikæ’lusik:a] Reikälusikka on lusikka, jossa on monta reikää. Ложка-шумовка – это ложка с множеством дырочек.

лопа’тка (ку’ хонная) ж lapio n [’lapio] Nostakaa pihvin reuna lapiolla, tarkistaaksenne onko se kypsä. Приподнимите край бифштекса лопаткой, чтобы посмотреть.

Скороварки обычно делают из алюминия или нержавеющей стали.

соте’йник м muhennuspannu n [’muhen:us’pan:u] Muhennuspannu on eräänlainen pannu. Сотейник – это род сковородки.

ча’йник м teepannu n [’te:’pan:u] Vesi kiehuu teepannussa. Чайник кипит.

му’сорное ведро’ с roskaämpäri n [’roska’æmpæri] Heitä munankuori roskaämpäriin. Брось яичную скорлупу в мусорное ведро.

нож м vetsi n [’veitsi]

* * * * * * * * * оснащённый п varustettu a [’varustet:u] Meidän keittiö on varustettu kaikella tarvittavalla

Keittiössä on erikokoisia veitsiä.

kalustolla.

В кухне у нас есть ножи разных размеров.

Наша кухня полностью оснащена всеми нужными

поло’вник м kauha n [’kauha] Kauha on iso ja syvä lusikka, jolla on pitkä kahva. Половник – это большая глубокая ложка с длинной ручкой.

полоте’нце с astiapyyhke n [’astian’py:hke] Kuivaa lautaset millä tahansa niistä astianpyyhkeistä. Вытирай тарелки любым из этих полотенец.

про’тивень м leivinpelti n [’leivin’pelti] Tämän ruoan tekemiseen tarvitaan leveä leivinpelti. Чтобы приготовить это блюдо, нам нужен широкий противень.

решётка-гриль ж grilliritilä n [’gril:i’ritilæ] Onko sinulla grilliritilä? У тебя есть решётка-гриль?

си’то с seula n [’seula] Seula erottaa tarvittavat osaset tarpeettomasta aineesta. Сито отделяет нужные частицы от ненужного материала.

сковорода’ ж paistinpannu n [’paistin’pan:u] Varo! Paistinpannu on kuuma. Осторожно, сковорода горячая.

сковорода’ с ру’ чкой ж kahvallinen paistinpannu n [’kahval:inen paistin’pan:u] Tämä kahvallinen paistinpannu on ruostumatonta terästä. Эта сковорода с ручкой сделана из нержавеющей стали.

сковорода’-вок ж vuoka n [’vuoka] Vuoka sopii hyvin kiinalaisen ruoan valmistamiseen.

вещами.

просто’рный п tilava a [’tilava] Teillä on niin tilava keittiö! Какая просторная кухня!

совреме’нный п moderni a [’moderni] Modernissa keittiössä on oltava moderni kalusto. В современной кухне должно быть современное оборудование.

удо’бный п kätevä a [’kætevæ] Kaikki keittiömme ovat hyvin käteviä. Все наши кухни очень удобны.

чи’стый п puhdas a [’puhdas] Keittiössä kaiken täytyy olla puhdasta. В кухне всё должно быть чистым.

вытира’ть г pyyhkäistä v [’py:hkæistæ] Ota liina ja pyyhkäise pöytä! Возьми тряпку и вытри стол.

гото’вить (еду’ ) г laittaa (ruokaa) v [’lait:a: (’ruoka:)] Mennään keittiöön ja laitetaan jotakin ruokaa. Пойдём в кухню и приготовим что-нибудь.

есть г syödä v [’syødæ] Me syömme tavallisesti aamiaista keittiössä. Обычно мы едим завтрак в кухне.

мыть г tiskata v [’tiskata] Tykkään tiskaamisesta. Я люблю мыть посуду.

чи’стить г puhdistaa v [’puhdista:]

Сковорода-вок хорошо подходит для

Puhdista hella erikoispuhdistusaineella.

приготовления китайских блюд.

Почисти плиту специальной жидкостью.

75

’ И КОСМЕ ’ ТИКА ЛИЦО

34

’ ЛИ ЛИЦА ’ ДЕТА KASVOJEN OSAT [’kasvojen ’osat]

скула’ ж poskipää n [’poski’pæ:]

бакенба’рды мн poskiparta pl [’poski’parta]

усы’ мн viikset n [’vi:kset]

Poskiparta oli ennen muodissa. Бакенбарды были в моде в прежние времена.

борода’ ж parta n [’parta] Hän kasvattaa itselleen partaa. Он отращивает бороду.

бровь ж kulmakarva n [’kulma’karva] Hänellä oli tiheät pensasmaiset kulmakarvat. У него были густые кустистые брови.

ве’ко с luomi n [’luomi] Hänen luomensa olivat puoliksi laskeneet. Его веки были полуопущены.

ве’рхняя губа’ ж ylähuuli n [’ylæ’hu:li] Ylähuulellani on karvoja enemmän kuin pitäisi. На моей верхней губе больше волос, чем нужно.

глаз м silmä n [’silmæ]

Poskipää on luu posken yllä ja juuri silmän alla. Скула – это кость над щекой, как раз под глазом. Hänellä oli ohuet viikset. Он носил тоненькие усики.

у’ хо с korva n [’korva] Älä huuda korvaani! Не надо мне так кричать в ухо.

щека’ ж poski n [’poski] Mies suuteli naista poskelle. Он поцеловал её в щёку.

’ ТКИ КО ’ ЖИ НЕДОСТА IHON PUUTTEET [’ihon’pu:t:e:t] жи’рность ко’жи ж ihon rasvaisuus n [’ihon ’rasvaisu:s] Kuinka voisin vähentää ihoni rasvaisuutta? Как мне уменьшить жирность кожи?

круги’ под глаза’ми мн silmänalukset pl

Hänellä on siniset silmät.

[’silmæn’alukset]

У неё голубые глаза.

Minun mustat silmänalukseni voivat pelottaa ketä tahansa.

ко’жа ж iho n [’iho] Lääkäri tutki naisen kasvoihon kuntoa. Врач изучил состояние кожи её лица.

лоб м otsa n [’otsa] Otsa on silmien yläpuolella ja hiusten alapuolella oleva kasvojen osa. Лоб – это часть лица над глазами и под волосами.

ни’жняя губа’ ж alahuuli n [’ala’hu:li]

Эти круги под глазами у меня могут напугать любого.

морщи’на ж ryppy n [’ry:p:y] Vanhuksen kasvoissa oli syviä ryyppyjä. У старика на лице были глубокие морщины.

су’ хость ко’жи ж ihon kuivuus n [’ihon ’kuivu:s] Haluaisin päästä eroon ihoni kuivuudesta. Я хочу избавиться от сухости кожи.

угрева’я сыпь ж näppylä n [’næp:ylæ]

Lapsi nyrpisti alahuulta.

Näppylöiden syynä on ihoinfektio, jonka aiheuttavat

Ребёнок выпятил нижнюю губу.

talirauhasten muutokset.

ноздря’ ж sierain n [’sierain] Hänen sieraimensa pullistuivat. Его ноздри раздувались.

нос м nenä n [’nenæ] Hän löi minua nenään. Он стукнул меня по носу.

перено’сица ж nenänjuuri n [’nenæn’ju:ri] Epäilen, että nenänjuureni on poikki. Боюсь, у меня сломана переносица.

подборо’док м leuka n [’leuka] Hänen leukaa peitti täysin parta. Его подбородок был полностью скрыт бородой.

ресни’ца ж silmäripsi n [’silmæ’ripsi] Tytöllä oli pitkät ja kauniit silmäripset. У неё были длинные красивые ресницы.

рот м suu n [’su:]

Угревая сыпь – это кожная инфекция, вызванная изменениями в сальных железах.

КОСМЕТИ’ ЧЕСКИЕ СРЕ’ ДСТВА IHONHOITOTUOTTEET [’ihon’hoito’tuot:e:t] блеск для губ м huulikiilto n [’hu:li’ki:lto] Huulikiilto valmistetaan nestemäisenä tai pehmeäaineisena. Блеск для губ производится в виде жидкости или мягкого вещества.

гель м geeli n [’ge:li] Missä on minun suihkugeelipullo? Где мой флакон с гелем для душа?

гигиени’ческая пома’да ж huulibalsami n [’hu:li’balsami] Jotkin huulibalsamit sisältävät vitamiineja.

Älä pane sitä suuhun!

Некоторые гигиенические помады содержат

Не клади это в рот!

витамины.

76

KASVOT JA KOSMETIIKKA [’kasvot ja ’kosmeti:k:a] губна’я пома’да ж huulipuna n [’hu:li’puna] Huulipuna tekee huulet kirkkaammiksi. Губная помада предназначена для придания губам яркости.

каранда’ш для брове’й м kulmakarvakynä n

тона’льный крем м värivoide n [’væri’voide] Värivoiteella voi peittää luomia kasvoissa. Тональный крем может скрывать пятна на лице.

тушь для ресни’ц ж ripsiväri n [’ripsi’væri] Tarvitsen hyvänlaatuisen ripsivärin hoitoaineineen.

[’kulma’karva’kynæ]

Мне нужна высококачественная тушь для ресниц

Käytä mustaa kulmakarvakynää.

с “питанием для ресниц.”

Воспользуйтесь чёрным карандашом для бровей.

каранда’ш для подво’дки век м silmärajauskynä n [’silmæ’rajaus’kynæ] Silmärajauskynällä saadaan aikaan erilaisia esteettisiä illuusioita. Карандаш для подводки век может создавать разнообразные эстетические иллюзии.

ко’нтурный каранда’ш для губ м huulirajauskynä n [’hu:li’rajaus’kynæ]

* * * * * * * * * бле’дный п kalpea a [’kalpea] Olet liian kalpea. Твоё лицо слишком бледное.

гла’дкий п sileä a [’sileæ] Hänen ihonsa on sileä kuin lapsen iho. У неё кожа гладкая, как у ребёнка.

декорати’вный п koristeellinen a [’koriste:l:inen]

Huulirajauskynää käytetään huulipunan laittamisen

Monet kosmetiikkavalmistajat jakavat tuotteensa

jälkeen.

koristeellisiin ja hoitotuotteisiin.

Контурный карандаш для губ используется после

Многие производители различают декоративную

нанесения помады.

крем м voide n [’voide]

косметику и косметику для ухода.

краси’вый п kaunis a [’kaunis]

Se on vaikea valita oikea kasvovoide.

Meidän kosmetiikka takaa kauniin ulkonäön.

Нелегко выбрать подходящий крем для лица.

Красивая внешность с нашей косметикой

лосьо’н м kasvovesi n [’kasvo’vesi] Tämä kasvovesi tuoksuu hyvältä. Этот лосьон очень приятно пахнет.

накладны’е ресни’цы мн tekoripset pl [’teko’ripset] Ehkä minun kannattaisi käyttää tekoripsiä? Может быть, мне стоит пользоваться накладными ресницами?

пома’да для объёма губ ж huulten volyymia lisäävä huulipuna n [’hu:lien voly:mia lisæ:væ hu:li’puna] Huulten volyymia lisäävää huulipuna käytetään lisätäkseen huulten täyteläisyyttä. Помада для объёма губ используется для того, чтобы губы выглядели полнее.

пу’дра ж puuteri n [’pu:teri] Jos iho on kiiltää liiaksi, käytetään puuteria. Если твоя кожа слишком блестит, воспользуйся пудрой.

румя’на мн poskipuna n [’poski’puna] Naiset käyttävät poskipunaa punatakseen poskia. Женщины пользуются румянами, чтобы подрумянить щёки.

те’ни для век мн silmäluomiväri n [’silmæ’luomi’væri]

гарантирована.

привлека’тельный п viehättävä a [’viehæt:ævæ] Neuvo minua, miten käyttäisin kosmetiikkaa näyttääkseni viehättävältä. Научи меня пользоваться косметикой, чтобы выглядеть привлекательной.

втира’ть г hieroa v [hieroa] Hiero kevyesti voidetta ihoon. Потихоньку втирайте крем в кожу.

кра’ситься г meikata v [’meikata] Hän alkaa meikata heti herättyään. Она начинает краситься, как только проснётся.

нама’зывать г levittää v [’levit:æ:] Levitä tasaisesti värivoidetta. Равномерно намазывайте тональный крем.

опола’скивать г huuhdella v [’hu:hdel:a] Poista liinalla ylimääräistä voidetta ja huuhtele kasvot. Удалите лишний крем салфеткой и ополосните лицо.

придава’ть толщину’ г tehdä tiheämmäksi v [’tehdæ ’tiheæm:æksi] Laadukas ripsiväri tekee teidän ripsinne tiheämmiksi.

Luomiväriä laitetaan luomiin ja kulmakarvojen alle.

Вы можете придать ресницам большую толщину

Тени для век наносятся на веки и под бровями.

с помощью качественной туши для ресниц.

77

’ Н ОДЕ ’ ЖДЫ МАГАЗИ

35

ИНТЕРЬЕ’ Р И ОБСЛУ’ ЖИВАНИЕ SISUSTUS JA PALVELUT [’sisustus’ ja ’palvelut]

де’тская оде’жда ж lasten vaatteet n [’lasten ’va:t:e:t]

ка’сса ж kassa n [’kas:a]

джи’нсы мн farkut pl [’farkut]

Missä on kassa? Где касса?

касси’р м kassanhoitaja n [’kas:an’hoitaja]

Lasten vaateosastossa uudistettiin valikoimat. В отделе детской одежды было обновление ассортимента. Tässä tavaratalossa on hyvä farkkuosasto. В этом магазине очень хороший отдел джинсов.

же’нская оде’жда ж naisten vaatteet n [’naisten

Kassanhoitaja laski rahaa.

’va:t:e:t]

Кассирша считала деньги.

Oikealla on naistenvaateosasto.

манеке’н м mallinukke n [’mal:i’nuk:e] Katso tätä mallinukkea. Pidän tällaisesta puvusta. Взгляни на этот манекен. Мне нравится этот костюм.

приме’рочная ж sovituskoppi n [’sovitus’kop:i] Sovituskoppi on vasemmalla. Примерочная – слева.

продаве’ц м miesmyyjä n [’mies’my:ja] Myyjä sattui olemaan solmioasiantuntija. Продавец оказался большим специалистом по галстукам.

продавщи’ца ж naismyyjä n [’nais’my:ja] Naismyyjä esitteli meille muutamaa käsineparia. Продавщица показала нам несколько пар перчаток.

распрода’жа ж alennusmyynti n [’alen:us’my:nti] Isossa mainoksessa luki ALENNUSMYYNTI. “РАСПРОДАЖА” – было написано на большой вывеске.

самообслу’ живание с itsepalvelu n [’itsepalvelu] Tämä on itsepalvelumyymälä. Это магазин самообслуживания.

ОТДЕ’ ЛЫ OSASTOT [’osastot] ве’рхняя оде’жда ж ylävaatteet n [’ylæ’va:t:e:t] Täältä ostaa ylävaatteita. Здесь вы можете купить верхнюю одежду.

вя’заная оде’жда ж neuleet pl [’neule:t] Neuleet ja muut lämpimät vaateet löytyvät sieltä. Вязаные изделия и другая тёплая одежда вон там.

га’лстуки мн solmiot pl [’solmiot] Missä on solmio-osasto? Где отдел галстуков?

головны’е убо’ры мн päähineet n [’pæ:hine:t]

А справа женская одежда.

мужска’я оде’жда ж miesten vaatteet n [’miesten ’va:t:e:t] Miesten vaateosasto on loppupäässä. Отдел мужской одежды – в дальнем конце.

ни’жнее бельё с alusvaatteet n [’alus’va:t:e:t] Alusvaateosasto on täällä. Нижнее бельё – тут.

носки’ мн sukat pl [’sukat] Sukkavalikoima ei ole iso. Выбор носков здесь не очень большой.

ночно’е бельё с yöpuvut n [’yø’puvut] Me lisättiin erityisen yöpukuosaston. Мы добавили специальный отдел ночного белья.

о’бувь ж kengät n [’keŋgæt] Onko tässä kaupassa kenkäosasto? В этом магазине есть отдел обуви?

оде’жда для до’ма ж kotivaatteet n [’koti’va:t:e:t] Meidän kotivaateosastosta löytyy laaja valikoima aamutakkeja. В нашем отделе одежды для дома вы можете найти широкий выбор халатов.

перча’тки мн käsineet pl [’kæsine:t] Tästä voi ostaa käsineitä. Здесь вы можете купить перчатки.

пла’тья мн mekot pl [’mekot] Leninkiosastossa on tarjolla yli 500 erilaista mekkomallia. В отделе платьев имеется более 500 разных моделей.

ремни’ мн vyöt pl [’vyøt] Näin pyörivän vyöhenkarin. Я увидел вращающуюся вешалку для ремней.

спорти’вная оде’жда ж urheiluvaatteet n [’urheilu’va:t:e:t] Tässä myymälän osastossa myydään urheiluvaatteet.

Kilvessä luki “Päähineet”.

В этой части магазина продаётся спортивная

На табличке было написано “Головные уборы”.

одежда.

78

VAATEMYYMÄLÄ [’va:te’my:mælæ] су’мки мн käsilaukut pl [’kæsi’laukut]

обхва’т та’лии м vyötärön ympärysmitta n [’vyøtærøn

Kuinka hyvä käsilaukkuvalikoima!

’ympæry:s’mit:a]

Какой хороший выбор сумок!

Minun vyötäröni ympärysmitta on tasan 60.

шо’рты и купа’льные костю’мы мн sortsit ja uimapuvut pl [’sortsit ja ’uima’puvut] Kilvessä luki “Sortsit ja uimapuvut”. Надпись гласила: “Шорты и купальные костюмы”.

ю’бки мн hameet pl [’hame:t] Niin, tässä meillä on hameita. Так, здесь у нас юбки.

РАЗМЕ’ РЫ KOOT [’ko:t]

Мой обхват талии ровно 60.

обхва’т ше’и м kaulan ympärysmitta n [’kaulan ’ympærys’mit:a] Onko kaulan ympärysmitta tärkeä tässä tapauksessa? Важен ли здесь обхват шеи?

рост м pituus n [’pitu:s] Hänen pituutensa on 205 senttimetriä. Его рост 205 сантиметров.

* * * * * * * * *

длина’ ноги’ по вну’ тренней пове’рхности ж lahkeen pituus n [’lahke:n ’pitu:s] Lahkeen pituus lasketaan haaruksista lattiaan. Длина ноги по внутренней поверхности – это расстояние между промежностью и стопой.

длина’ руки’ ж käden pituus n [’kæden ’pitu:s] Käden pituus on 60 senttimetriä. Длина руки 60 сантиметров.

интерва’л м väli n [’væli] Väli on 60–61. Интервал 60‑61.

обхва’т бёдер м lanteen ympärysmitta n [’lante:n ’ympærys’mit:a] Lanteen ympärysmitta on 100 senttimetriä. Обхват бёдер 100 сантиметров.

обхва’т бю’ста м poven ympärysmitta n [’poven

большо’й п iso a [’iso] Se on iso koko. Это большой размер.

дешёвый п edullinen a [’edul:inen] Tämän kaupan tavarat ovat edullisimpia. Товары в этом магазине более дешёвые.

дорого’й п kallis a [’kal:is] Tämä puku on liian kallis. Этот костюм слишком дорогой.

ма’ленький п pieni a [’pieni] Tarvitsen pienen koon. Мне нужен маленький размер.

сре’дний п keskikokoinen a [’keski’kokoinen] Minä onnistuin löytämään vain pieni- ja keskikokoisia

’ympæry:s’mit:a]

puseroita.

Poven ympärysmitta on 90 senttimetriä.

Мне удалось найти только средние и маленькие

Обхват бюста 90 сантиметров.

обхва’т головы’ м pään ympärysmitta n [’pæ:n ’ympæry:s’mit:a] Teillä on keskisuuri pään ympärysmitta. У вас средний обхват головы.

обхва’т груди’ м rinnan ympärysmitta n [’rin:an ’ympæry:s’mit:a] Rinnan ympärysmitta on 88 senttimetriä. Обхват груди 88 сантиметров.

обхва’т ки’сти м ranteen ympärysmitta n [’rante:n ’ympæry:s’mit:a] En tiedä mikä on minun ranteeni ympärysmitta. Я не знаю, какой у меня обхват кисти.

обхва’т под гру’дью м ympärysmitta rinnan alla n [’ympæry:s’mit:a ’rin:an ’al:a]

размеры.

выбира’ть г valita v [’valita] Valitse se, mistä pidät! Выбирай, что тебе нравится.

иска’ть г etsiä v [’etsiæ] Etsin jotakin erikoista. Я ищу что-нибудь особенное.

плати’ть г maksaa v [’maksa:] Voin maksaa vain tästä tavarasta. Я могу заплатить только за это.

покупа’ть г ostaa v [’osta:] Hän osti parin sukkia. Она купила себе пару чулок.

примеря’ть г sovittaa v [’sovit:a:]

Mikä on sinun ympärysmitta rinnan alla?

Sovita tämä mekko!

Какой у тебя обхват под грудью?

Примерь это платье.

79

’ ЛЫ МАТЕРИА

36 ’ ЛЫ БИОЛОГИ’ ЧЕСКОГО МАТЕРИА ПРОИСХОЖДЕ’ НИЯ BIOLOGISET AINEET [’biologiset ’aine:t] бума’га ж paperi n [’paperi]

Paperi on hyvä kääremateriaali. Бумага – хороший обёрточный материал. де’рево с puu n [’pu:] Puu on arvokas orgaaninen aine. Дерево – ценный органический материал. джут м juutti n [’ju:t:i] Juuttia käytetään narujen ja karkeiden kankaiden valmistamiseksi. Джут используют для изготовления верёвок и грубой ткани. конопля’ ж hamppu n [’hamp:u] Kuitu on hamppukasvin arvokkaimpia aineosia. Волокно – одна из самых ценных частей растения конопли. лён м pellava n [’pel:ava] Pellavaa viljeltiin Muinais-Egyptissä. Лён культивировался в древнем Египте. тексти’ль м tekstiili n [’teksti:li] Tämän maan tärkein vientiartikkeli on tekstiili, erityisesti silkki- ja puuvillatavara. Основной экспорт этой страны – текстиль, особенно шёлк и хлопок. хло’пок м puuvilla n [’pu:’vil:a] Puuvilla on pehmeää kuitua. Хлопок – это мягкое волокно. шерсть ж villa n [’vil:a] Tämä paita on villaa. Эта рубашка изготовлена из шерсти.

’ ЛЫ НЕОРГАНИ’ ЧЕСКИЕ МАТЕРИА EPÄORGAANISET AINEET [’epæ’orga:niset ’aine:t] база’льт м basaltti n [’basalt:i]

Basaltti on yleinen vulkaaninen kivilaji. Базальт – распространённый камень вулканического происхождения. грани’т м graniitti n [’grani:t:i] Graniitti on hyvin kova aine, jota käytetään rakennusten ja teiden rakentamisessa. Гранит – это очень твёрдый камень, используемый в строительстве зданий и дорог. кварц м kvartsi n [’kvartsi] Kvartsi on mineraaliaine, jota käytetään kellojen valmistuksessa. Кварц – это минеральное вещество, используемое для изготовления часов. кре’мний м pii n [’pi:] Pii on yleisin metalli. Кремний – это самый распространённый неметалл.

80

мел м liitu n [’li:tu]

Liitu on muodostunut muinaisaikana pienpienten merieläinten simpukoista. Мел сформировался в древние времена из раковин очень мелких морских животных. мра’мор м marmori n [’marmori] Kiillotettu marmori on hyvin sileää. Отполированный мрамор очень гладкий. обсидиа’н м obsidiaani n [’obsidia:ni] Obsidiaania arvostettiin korkealle Kivikauden kulttuureissa. Обсидиан ценился в культурах каменного века. песо’к м hiekka n [’hiek:a] Hiekkaa käytetään sementin ja lasin valmistuksessa. Песок используется для изготовления цемента и стекла. слюда’ ж kiille n [’ki:l:e] Dielektrisesti kiille on hyvin kestävää. Слюда обладает высокой диэлектрической прочностью. стекло’ с lasi n [’lasi] Lasi on läpinäkyvä kova, mutta helposti rikkoutuva aine. Стекло – это прозрачный твёрдый, но легко бьющийся материал.

’ ЛЛЫ МЕТА METALLIT [’metal:it] алюми’ний м alumiini n [’alumi:ni]

Alumiini on tärkein metalli lentokonerakentamisessa. Алюминий – самый важный металл для самолётостроения. бро’нза ж pronssi n [’prons:i] Muinaisaikoina miekat tehtiin pronssista. В древние времена мечи изготавливались из бронзы. желе’зо с rauta n [’rauta] Rauta on hyvin yleinen ja hyödyllinen materiaali. Железо – очень распространённый и полезный металл. зо’лото с kulta n [’kulta] Kulta on jalometallia. Золото – это драгоценный металл. ма’рганец м mangaani n [’maŋga:ni] Mangaani on harmahtavaa yksinkertaista metalliainetta. Марганец – это серовато-белый металл, представляющий собой простое вещество. медь ж kupari n [’kupari] Kupari on plastinen materiaali, jonka lämmön- ja sähkönjohtokyky on hyvin korkeaa. Медь – это пластичный металл с очень высокой тепло- и электропроводностью. молибде’н м molybdeeni n [’molybde:ni] Molybdeeni on hyvin korroosiokestävää. Молибден обладает высокой устойчивостью к коррозии.

MATERIAALIT [’materia:lit] ни’кель м nikkeli n [’nik:eli] Nikkeliä käytetään ruostumattoman teräksen valmistamiseksi. Никель используется для изготовления нержавеющей стали.

о’лово с tina n [’tina] Tinaa voi käyttää metalliesineiden torjuntapäällysteenä. Олово можно использовать для покрытия металлических предметов защитным слоем.

пла’тина ж platina n [’platina] Tämä sormus on platinaa. Это кольцо сделано из платины.

ртуть ж elohopea n [’elo’hopea] Normaalilämpötilassa elohopea on nestemäistä. При обычных температурах ртуть имеет жидкое состояние.

свине’ц м lyijy n [’lyijy] Lyijy on hyvin raskas metalli. Свинец – очень тяжёлый металл.

серебро’ с hopea n [’hopea] Hopea on kultaa halvempaa. Серебро дешевле золота.

сталь ж teräs n [’teræs] Tämä ruokavälinesetti on ruostumatonta terästä. Это набор ножей и вилок, сделанных из нержавеющей стали.

цинк м sinkki n [’sink:i] Sinkkiä käytetään useimmiten ruosteentorjunta-aineena. Цинк чаще всего используется как антикоррозионное средство.

чугу’н м takkirauta n [’tak:i’rauta] Takkirauta on kovaa, mutta haurasta. Чугун твёрдый, но ломкий.

’ ЛЫ СИНТЕТИ’ ЧЕСКИЕ МАТЕРИА SYNTEETTISET AINEET [’synte:t:iset ’aine:t] вини’л м vinyyli n [’viny:li] Vinyyli on kova ja joustava muovi. Винил – это твёрдый и гибкий пластик.

пенопла’ст м vaahtomuovi n [’va:hto’muovi] Vaahtomuovi on hyvin kevyt synteettinen materiaali. Пенопласт – очень лёгкий синтетический материал.

пла’стик м muovi n [’muovi] On paljon erilaisia muoveja. Существует широкое разнообразие пластиков различных видов.

полиэтиле’н м polyeteeni n [’polyete:ni] Polyeteeni on hyvin tärkeä pakkausmateriaali. Полиэтилен – очень важный упаковочный материал.

рези’на ж kumi n [’kumi] On luontaista ja synteettistä kumia. Существует натуральная резина и синтетическая резина. целлофа’н м sellofaani n [’sel:ofa:ni] Sellofaani patentoitiin vuonna 1912. Целлофан был запатентован в 1912 году.

* * * * * * * * * водонепроница’емый п vedenpitävä a [’veden’pitævæ] Tämä pinta on päällystettävä vedenpitävällä materiaalilla. Это должно быть покрыто водонепроницаемым материалом. мя’гкий п pehmeä a [’pehmeæ] Tämä villalaji on hyvin pehmeää. Этот тип шерсти очень мягкий. про’чный п kestävä a [’kestævæ] Onko tämä teräslaji riittävän kestävä käytettäväksi sillan rakentamiseen? Достаточно ли прочен этот тип стали для строительства мостов? хру’пкий п hauras a [’hauras] “Hauras. Käsittele varoen”. “Хрупкое. Обращаться осторожно”. эласти’чный п elastinen a [’elastinen] Tämän uimapuvun materiaali on hyvin elastista. Этот купальный костюм сделан из эластичного материала. изгота’вливать г valmistaa v [valmista:] Meidän tehtaallamme valmistetaan synteettisiä materiaaleja. Наша фабрика изготавливает синтетические материалы. испо’льзовать г käyttää v [’kæyt:æ:] Muinaisaikoina ihmiset käyttivät kiveä kirveiden ja veitsien tekemiseen. В древние времена люди использовали камень для изготовления топоров и ножей. обраба’тывать г käsitellä v [’kæsitel:æ] Puuta voi käsitellä biopolttoainetta käyttämällä eri menetelmiä. Есть способы обрабатывать древесину для получения биотоплива. превраща’ть г muuttaa v [’mu:t:a:] Puuvillaa voi muuttaa kankaaksi. Хлопок можно превращать в ткань. тре’боваться г tarvita v [’tarvita] Mitä materiaaleja tarvitaan talon rakentamiseen? Какие материалы требуются для постройки дома?

81

’ БЕЛЬ МЕ

37 ’ ШНЯЯ МЕ’ БЕЛЬ ДОМА KOTIHUONEKALUT [’koti’huone’kalut]

кре’сло с nojatuoli n [’noja’tuoli]

бобо’вый пуф м säkkituoli n [’sæk:i’tuoli]

крова’ть ж sänky n [’sænky]

Säkkituolit tehdään kankaasta ja täytetään vaahtomuovi- tai venyylirakeilla. Бобовые пуфы сделаны из ткани и наполнены кусочками пенополистирола или ПВХ.

буфе’т м piironki n [’pi:ronki] Panisitko kaikki kupit piironkiin. Пожалуйста, поставь все чашки в буфет.

гардеро’б м kaappi n [’ka:p:i] Tämä on arvokas mahonkikaappi. Это дорогой гардероб, сделанный из красного дерева.

глубо’кое кре’сло с laiskanlinna nojatuoli n [’laiskan’lin:a ’noja’tuoli] Laiskanlinna-nojatuoli antaa enemmän mukavuutta kuin suurin osa tavallisia nojatuoleja. Глубокое кресло даёт больше комфорта, чем большинство обычных кресел.

го’рка (застеклённый шка’фчик) ж vitriini n [’vitri:ni]

Istuin avotakan vieressä olevaan nojatuoliin. Я сел в кресло у камина. Minkäkokoisen sängyn tarvitsemme? Какой размер кровати вам подходит?

откидн’ой (складно’й) сто’лик м taitettava pöytä n [’taitet:ava ’pøytæ] Taitettavalla pöydällä oli pullo ja kaksi lasia. На откидном столике стояли бутылка и две рюмки.

оттома’нка ж divaani n [’diva:ni] Divaani on sohva ilman selkä- ja käsinojia. У оттоманки нет ни спинки, ни подлокотников.

пи’сьменный стол м kirjoituspöytä n [’kirjoitus’pøytæ] Nainen istui kirjoituspöydän ääressä ja kirjoitti jotakin. Она сидела за письменным столом и что-то писала.

платяно’й шкаф м vaatekaappi n [’va:teka:p:i] Vaatekaapin edeltäjänä oli arkku. Самой ранней формой платяного шкафа был сундук.

подста’вка для телеви’зора ж TV-taso n [’te:ve:’taso]

Vitriini on lasiovellinen kaappi.

Tähän me panemme vetolaatikollisen TV-tason.

Горка – это предмет мебели со стеклянными

Здесь мы поставим подставку для телевизора

дверцами.

двухме’стный дива’нчик м 2‑istuttava sohva n [’kahden’istut:ava’sohva] Haluaisimme sellaisen 2‑istuttavan sohvan. Вот бы нам такой двухместный диванчик.

дива’н м sohva n [’sohva] Tämä sohva koostuu neljästä osasta. Этот диван состоит из четырёх секций.

дива’нчик для сиде’ния м istumasohva n [’istuma’sohva] Me ostimme nahkaverhoillun istumasohvan. Мы купили диванчик, обитый кожей.

кни’жная по’лка ж kirjahylly n [’kirja’hyl:y] Näin erityisen erivärisen lastenkirjahyllyn. Я видел специальную разноцветную книжную полку для детских книг.

кни’жный шкаф м kirjakaappi n [’kirja’ka:p:i] Valtavan iso kirjakaappi oli täynnä erilaisia kirjoja. Огромный книжный шкаф был полон разных книг.

кофе’йный сто’лик м tarjoilupöytä n [’tarjoilu’pøytæ] Voisin tarjota pyörillä liikkuvan kahvipöydän.

с выдвижными ящиками.

приставно’й сто’лик м päätepöytä n [’pæ:te’pøytæ] Tässä on pieni tamminen päätepöytä. Вот маленький дубовый приставной столик.

пуф м rahi n [’rahi] Rahi on pehmeä matala istuin. Пуф – это мягкое низкое сиденье.

серва’нт м astiakaappi n [’astia’ka:p:i] Astiakaapissa on tavallisesti lasitettuja kaappeja ja vetolaatikoita. Сервант обычно состоит из комплекта застеклённых шкафчиков и выдвижных ящиков.

спа’льный гарниту’р м makuuhuoneryhmä n [’maku:’huone’ryhmæ] Tarvitsemme uuden makuuhuoneryhmän näiden vanhojen huonekalujen asemesta. Нам нужен новый спальный гарнитур вместо этой старой мебели.

сте’нка ж hyllystö n [’hyl:ystø] Kuinka pitkä tämä hyllystö on? Какова длина этой стенки?

стол м ruokapöytä n [’ruoka’pøytæ]

Могу предложить вам кофейный столик

Tämä ruokapöytä sopii hyvin keittiöpöytänä.

на роликах.

Этот стол хорош для кухни.

82

HUONEKALUT [’huone’kalut] стоя’чая ве’шалка ж hattunaulakko n [’hat:u’naulak:o] Hattunaulakossa oli kaksi hattua. На стоячей вешалке висели две шляпы.

стул м tuoli n [’tuoli] Istuin tuolilla ja katsoin TV:ta. Я сидел на стуле и смотрел телевизор.

табуре’т м jakkara n [’jak:ara]

скамья’ ж penkki n [’penk:i] Istukaamme penkille. Давай присядем на скамью.

стол для пикника’ м retkipöytä n [retki’pøytæ] Tässä on pitkä retkipöytä 8:ine tuoleineen. Вот длинный стол для пикника с 8 стульями.

шезло’нг м telttatuoli n [’telt:a’tuoli]

Jakkara on tuoli, jossa ei ole selkänojaa.

Telttatuoli on tarkoitettu lepäämiseen.

У табурета нет спинки.

Шезлонг предназначен для отдыха.

ту’мбочка ж yöpöytä n [’yø’pøytæ]

* * * * * * * * *

Hänen yöpöydällä oli paljon erilaisia tavaroita. Его тумбочка была завалена всякими вещами.

шифонье’р м komero n [’komero] Nainen otti komerosta pyyheliinan. Она достала из шифоньера полотенце.

я’щик выдвижно’й м vetolaatikko n [’veto’la:tik:o]

высо’кий п korkea a [’korkea] Tämä jakkara on liian korkea lapselle. Этот табурет слишком высокий для маленького ребёнка.

мя’гкий п irto a [’irto]

Etsi haarukoita tästä vetolaatikosta.

Tässä myymälässä myydään oikein hyviä

Поищи вилки в этом выдвижном ящике.

irtohuonekaluja.

О’ ФИСНАЯ МЕ’ БЕЛЬ TOIMISTOKALUSTEET [’toimisto’kaluste:t] картоте’чный шкаф м arkistokaappi n [’arkisto’ka:p:i] Se oli pystysuora arkistokaappi 20:ine vetolaatikoineen. Это был вертикальный картотечный шкаф с 20 выдвижными ящиками.

компью’терный стол м tietokonepöytä n [’tieto’kone’pøytæ] On mukava, kun tietokone on tietokonepöydällä. Очень хорошо держать компьютер на компьютерном столике.

о’фисная каби’нка ж koppi n [’kop:i] Toimistossa on paljon pieniä koppeja. В этом офисе много маленьких кабинок.

о’фисный стул м työtuoli n [’tyø’tuoli] Työtuoli pyörii ja liikkuu pyörillä. Офисный стул поворачивается и имеет ролики.

САДО’ ВАЯ МЕ’ БЕЛЬ PUUTARHAKALUSTO [’pu:tarha’kalusto] гама’к м riippumatto n [’ri:p:u’mat:o] Minun lapseni pitävät keinumisesta riippumatossa. Мои дети любят качаться в гамаке.

садо’вый зонт м aurinkosuoja n [’auriŋko’suoja] Tämä aurinkosuoja kestää kovaa sadettakin. Этот садовый зонт не пропускает сильный дождь.

садо’вый стул м muovituoli n [’muovi’tuoli]

В этом магазине продаётся прекрасная мягкая мебель.

ни’зкий п matala a [’matala] Japanissa käytetään hyvin matalia pöytiä. Японцы пользуются очень низкими столиками.

резно’й п veistetty a [’veistet:y] Minun veljeni myy oikein kalliita veistettyjä huonekaluja. Мой двоюродный брат продаёт дорогую резную мебель.

узо’рчатый п koriste- a [’koriste] Jotkin koristehuonekalukappaleita näyttivät hyviltä. Некоторые узорчатые предметы мебели выглядели неплохо.

лежа’ть г maata v [’ma:ta] Saanko maata vähän aikaa tässä sängyssä? Можно мне попробовать лечь на эту кровать?

меблирова’ть г kalustaa v [’kalusta:] Minulla riittää aikaa kalustaakseni kaikki huoneet. У нас достаточно денег, чтобы меблировать все комнаты.

обива’ть г verhoilla v [’verhoil:a] Mikä paikallinen verhoomo voisi verhoilla huonekalut? Какая местная фирма может обить мебель?

сиде’ть г istua v [’istua] On mukava istua tällaisessa nojatuolissa. Сидеть в таком кресле – чистое удовольствие.

храни’ть г säilyttää v [’sæilyt:æ:]

Toin puutarhamuovituoleja.

Tässä laatikossa säilytän CD-levyjä.

Я привёз пластиковые садовые стулья.

В этом ящике я буду хранить компакт-диски.

83

’ ДНЫЕ ОТНОШЕ ’ НИЯ МЕЖДУНАРО

38

’ ЛЬНЫЕ ПОНЯ’ ТИЯ АКТУА AJANKOHTAISET KÄSITTEET [’ajan’kohtaiset ’ kæsit:e:t] алья’нс м liitto n [’li:t:o]

Kaksi maata on liittynyt puolustusliittoon. Две страны вошли в оборонительный альянс. биполя’рность ж kaksinapaisuus n [’kaksi’napaisu:s] Jotkut ovat siitä mieltä, että kaksinapaisuus on yksinapaisuutta parempaa. Некоторые считают, что биполярность лучше, чем однополярность. взаимопо’мощь ж keskinäinen avunanto n [’keskinæinen ’avun’anto] Keskinäinen avunanto on tärkeä asia. Взаимопомощь – это очень важная вещь. война’ ж sota n [’sota] Meidän on julistettava sota vihollisillemme. Мы должны объявить войну нашим врагам. госуда’рственная грани’ца ж valion raja n [’valtion ’raja] Näiden kahden maan välinen valtion raja on taas suljettu. Государственная граница между двумя этими странами вновь закрыта. гуманита’рная по’мощь ж humanitäärinen apu n [’humanitæ:rinen apu] Humanitäärisen avun tärkein tavoite on ihmishengen pelastaminen. Главная цель гуманитарной помощи – спасение человеческих жизней. зави’симость ж riippuvuus n [’ri:p:uvu:s] Riippuvuus on tilanne, jossa maa on toisen maan valvonnan alla. Зависимость – это когда одна страна контролируется другой. интерве’нция ж interventio n [’interventio] Sotainterventio ei ole paras mahdollinen valinta tässä tapauksessa. Военная интервенция – не самый лучший выбор в данном случае. конфронта’ция ж vastakkainasettelu n [’vastak:ain’aset:elu] Emme voi taas riskeerata vastakkainasettelulla naapurimaamme kanssa. Мы не можем рисковать очередной конфронтацией с нашим соседом. междунаро’дная организа’ция ж kansainvälinen järjestö n [’kansain’vælinen ’jærjestø] Tämä on kansainvälinen kansalaisjärjestö. Это международная неправительственная организация. мир (отсу’ тствие войны’ ) м rauha n [’rauha] Molemmat sotivat kansat toivoivat rauhaa. Оба воюющих народа жаждали мира. многополя’рность ж moninapaisuus n [’moni’napaisu:s] Meidän tavoite on oltava moninapaisuus. Нашей целью должна быть многополярность.

84

незави’симость ж itsenäisyys n [’itsenæisy:s]

Intia sai itsenäisyyden Iso-Britanniasta vuonna 1947. Индия получила независимость от Британии в 1947 году. партнёрство с kumppanuus n [’kump:anu:s] Olen varma, että kumppanuutemme kukoistaa. Я уверен, что наше партнёрство будет процветать. равнове’сие сил с voimatasopaino n [’voima’taso’paino] Kansainvälisissä suhteissa voimatasopaino syntyy silloin, kun on pariteettia keskenään kamppailevien voimien välillä. В международных отношениях равновесие сил существует тогда, когда есть паритет между противоборствующими силами. разве’дка ж tiedustelu n [’tiedustelu] Tiedustelupalvelun edustaja kertoo, että vakoilijat aikovat poistua maastamme. Наша разведка сообщает, что шпионы планируют покинуть нашу страну. са’нкция ж pakote n [’pakote] Kaikki Kuuban-vastaiset talouspakotteet eivät johtaneet mihinkään. Все экономические санкции против Кубы ни к чему не привели. сотру’дничество с yhteistyö n [’yhteis’tyø] Toivottavasti me teemme yhteistyötä tämän maan kanssa. Мы надеемся на сотрудничество с этой страной. сою’зник м liittolainen n [’li:t:olainen] Iso-Britannia on perinteisesti ollut USA:n liittolainen. Великобритания – традиционный союзник США. шпиона’ж м vakoilu n [’vakoilu] Heitä syytettiin vakoilusta. Их обвинили в шпионаже. экономи’ческая по’мощь ж talousapu n [’talous’apu] Tämä maa pyytää talousapua. Эта страна просит об экономической помощи.

’ ТИЯ ДИПЛОМА DIPLOMATIA [’diplomatia] атташе’ м attasea n [’at:asea]

Attasea on suulähettilään alainen. Атташе находится в подчинении у посла. встре’ча на вы’сшем у’ровне ж huippukokous n [’huip:u’kokous] Huippukokous pidetään presidenttipalatsissa. Встреча на высшем уровне состоится в президентском дворце. делега’ция ж valtuuskunta n [’valtu:s’kunta] Ranskan valtuuskunta on vasta saapunut konferenssiin. Французская делегация только что прибыла на конференцию.

KANSAINVÄLISET SUHTEET [’kansain’væliset ’suhte:t] дипломати’ческая неприкоснове’нность ж

diplomaattinen koskemattomuus n [’diploma:t:inen ’koskemat:omu:s] Heitä ei saa panna syytteeseen, koska he nauttivat diplomaattista koskemattomuutta. Их нельзя преследовать за это нарушение: у них дипломатическая неприкосновенность. догово’р м sopimus n [’sopimus] Konferenssissa laadittiin rauhansopimuksen ehtoja. На конференции были выработаны условия мирного договора. ко’нсул м konsuli n [’konsuli] Hän toimi konsulina Kreikassa. Он служит консулом в Греции. ко’нсульство с konsulaatti n [’konsula:t:i] Mikä on Norjan San-Fransiscon konsulaatin osoite? Какой адрес норвежского консульства в СанФранциско? мини’стр иностра’нных дел м ulkoasiainministeri n [’ulko’asiain’ministeri] Hänet nimitettiin ulkoasiainministeriksi. Его назначили министром иностранных дел. перегово’ры мн neuvottelut pl [’neuvot:elut] Sopimus syntyi pitkien neuvottelujen tuloksena. Договор был результатом длительных переговоров. посо’л м suurlähettiläs n [’su:r’læhet:ilæs] Mikä on meidän Libanonin suurlähettilään nimi? Как зовут нашего посла в Ливане? посо’льство с suurlähetystö n [’su:r’læhetystø] Meidän Venäjän suurlähetystö on Moskovassa. Наше посольство в России находится в Москве. соглаше’ние с sopimus n [’sopimus] Asevalvontasopimus allekirjoitetaan ensi kuussa. Соглашение о контроле над вооружениями будет подписано в следующем месяце.

’ ЦИЯ ОБЪЕДИНЁННЫХ НА ’ ЦИЙ ОРГАНИЗА YHDISTYNEET KANSAKUNNAT [’yhdistyne:t ’kansa’kun:at]

Генера’льная Ассамбле’я ж Yleiskokous n

[’yleis’kokous] Yleiskokous on YK:n tärkein neuvotteleva elin. Генеральная Ассамблея – главный совещательный орган ООН. Генера’льный секрета’рь м pääsihteeri n [’pæ:’sihte:ri] Kofi Annan toimi YK:n pääsihteerinä vuodesta 1997 vuoteen 2007. Кофи Аннан был Генеральным секретарём ООН с 1997 по 2007 годы. госуда’рство-член с jäsenvaltio n [’jæsen’valtio] Vuonna 2009 YK:ssa oli 192 jäsenvaltiota. В 2009 году было 192 государства-члена ООН. Междунаро’дный суд ООН м YK:n kansainvälinen tuomioistuin n [’y:’ko:n ’kansain’vælinen ’tuomio’istuin] YK:n kansainvälinen tuomioistuin on Haagissa, Alankomaissa. Международный суд ООН находится в Гааге, Нидерланды.

Сове’т Безопа’сности м turvallisuusneuvosto n

[’turval:isu:s’neuvosto] YK:n turvallisuusneuvosto on velvollinen ylläpitämään rauhaa maiden välillä. На Совет Безопасности ООН возложена обязанность по поддержанию мира между странами. Уста’в ООН м YK:n peruskirja n [’y:’ko:n ’perus’kirja] YK:n peruskirja astui voimaan vuonna 1945. Устав ООН вступил в силу в 1945 году. штаб-кварти’ра ж päämaja pl [’pæ:’maja] YK:n päämaja rakennettiin New Yorkiin vuonna 1950. Штаб-квартира ООН в Нью-Йорке была построена в 1950 году.

* * * * * * * * * глоба’льный п globaali a [’globa:li]

Me käsittelemme äskettäisiä globaalin tärkeitä tapahtumia. Мы будем обсуждать недавние события глобальной важности. дипломати’ческий п diplomaattinen a [’diploma:t:inen] Tiedätkö, mikä on diplomaattisen palvelun tehtävä? Ты знаешь, в чём роль дипломатической службы? иностра’нный п ulkomaalainen a [’ulko’ma:lainen] Sali oli täynnä ulkomaalaisia vieraita. Зал был полон иностранных делегатов. миротво’рческий п rauhanturva- a [’rauhan’turva] Rauhanturvatehtävän suorittaminen voi kestää pitkään. Миротворческая миссия может продлиться долгое время. региона’льный п alueellinen a [’alue:l:inen] Käsitellään myös joitakin alueellisia asioita. Некоторые региональные вопросы также будут обсуждаться. аннули’ровать г lakkauttaa v [’lak:aut:a:] Liitto lakkautettiin. Альянс аннулировали. вести’ перегово’ры г käydä neuvottelut v [’kæydæ ’neuvot:elut] Me käymme neuvotteluja tämän maan hallituksen kanssa viisumivapaudesta. Мы ведём переговоры с правительством этой страны о введении безвизового режима. признава’ть г tunnustaa v [’tun:usta:] USA tunnusti Neuvostoliiton vasta vuonna 1933. СССР был признан США лишь в 1933 году. сотру’дничать г toimia yhteistyössä v [’toimia ’yhteis’tyøs:æ] Olemme valmiit toimimaan yhteistyössä monissa asioissa. Мы готовы сотрудничать по ряду вопросов. экстради’ровать г luovuttaa v [’luovut:a:] Ranskan poliisi sai kiinni englantilaisen murhaajan ja luovutti hänet Iso-Britanniaan. Английский убийца был пойман французской полицией и экстрадирован в Британию.

85

МОЛОДЁЖНАЯ КУЛЬТУ’ РА

39 МО’ ДА MUOTI [’muoti]

банда’на ж bandanna n [’bandan:a]

Bandanna on värillinen pään ympärillä pidettävä liina. Бандана – это род яркого платка, который обычно носят на голове. брю’ки-клёш мн leveälahkeiset housut pl [’leveæ’lahkeiset ’housut] Leveälahkeiset housut olivat 1960‑luvun hippimuotia. Брюки-клёш были модны среди хиппи 1960‑х годов. була’вка (безопа’сная) ж hakaneula n [’haka’neula] Jotkut punkit käyttävät hakaneuloja vaatteidensa koristeina. Некоторые панки используют безопасные булавки как украшение для одежды. дредло’ки мн rastatukka pl [’tasta’tuk:a] Rastatukka on rastafareilla ja niillä, jotka sanovat itseään rastafariksi. Дредлоки носят растафари и те, кто называют себя растафари. ироке’з (причёска) м irokeesikampaus n [’iroke:si’kampaus] Naapurini on punk ja hänellä on irokeesikampaus. Мой сосед – панк, и он носит ирокез. ко’жаная ку’ртка ж nahkarotsi n [’nahka’rotsi] Minä käytän mustaa vetoketjullista nahkarotsia. Я ношу чёрную кожаную куртку с молниями. психодели’ческий рису’нок м psykedeelinen kuvio n [’psykede:linen ’kuvio] Tästä voi ostaa t-paidan psykedeelisine kuvioineen. Здесь можно купить майку с психоделическим рисунком. серьга’ ж korvakoru n [’korva’koru] Jos korvakoru on vasemmassa korvassa, se tarkoittaa ettei ole hintti. Если носишь серьгу в левом ухе, это означает, что ты не гей. татуиро’вка ж tatuointi n [’tatuointi] Kuinka monta tatuointia sinulla on yhteensä? Сколько всего у тебя татуировок?

’ ЛЬНЫЕ СТИ’ ЛИ МУЗЫКА MUSIIKKITYYLIT [’musi:k:i’ty:lit] арт-ро’к м taiderock n [’taide’rok]

Eräät taiderockryhmät soittavat klassista musiikkia. Некоторые группы арт-рока исполняют произведения композиторов-классиков. блюз-ро’к м blues rock n [’blu:s ’rok] 1990‑luvulla blues rock nousi uudestaan pinnalle. В начале 1990‑х блюз-рок пережил второе рождение.

86

гара’жный рок м autotallirock n [’auto’tal:i’rok]

Autotallirock ei ole samaa kuin punkrock. Гаражный рок – это не то же самое, что панк-рок. глэм-ро’к м glam rock n [’glæm ’rok] Glam rock -taiteilijat käyttävät tavallisesti hyvin värikkäitä vaatteita ja meikkausta. Как правило, исполнители глэм-рока носят весьма цветистую одежду и макияж. гранж м grunge n [’gra:nʤ] Grunge musiikki yhdistää punk rockin ja raskaan metallin piirteitä. Музыка гранж объединяет элементы панк-рока и хеви-метала. даб м dub n [’dab] Dub musiikki on reggae-pohjaista kokeellista musiikkia. Музыка даб – это экспериментальная разновидность регги. инда’стриал м konemetalli n [’kone’metal:i] Konemetalli on poikkeuksellisen aggressiivinen yhdistelmä rockia ja elektronista musiikkia. Индастриал – это исключительно агрессивный сплав рока и электронной музыки. ню-ме’тал м nu metal n [’n( j)u: ’metal:i] Monet nu metal-bändit ovat kotoisin Kaliforniasta. Многие группы ню-метал родом из Калифорнии. панк-ро’к м punkrock n [’paŋk ’rok] Punk rock on hyvin yksinkertaista ja kovaa musiikkia. Панк-рок – это очень простая и громкая музыка. пост-па’нк м post punk n [’post paŋk] Post punk on monimutkaisempaa musiikkia kuin punk rock. Пост-панк более сложная музыка, чем панк-рок. прогресси’вный рок м progressiivinen rock n [’progres:i:vinen ’rok] Progressiivinen rock on yritys muuttaa rockin uudeksi klassiseksi musiikiksi. Прогрессивный рок – это попытка превратить рок в новую классическую музыку. психодели’ческий рок м psykedeelinen rock n [’psykede:linen ’rok] Jotkin psykedeelisen rockin sävellykset ovat kummallisia ja omituisia. Некоторые композиции психоделического рока очень странные и причудливые. ре’гги м reggae n [’rege:] Reggae musiikki on syntynyt Jamaikalla. Музыка регги развилась на Ямайке. рейв м reivi n [’reıvi] Reivi on musiikkia, jossa on erilaisia elektronisen tanssimusiikin tyylilajeja. Музыка рейв включает в себя разные формы электронной танцевальной музыки. рок-н-ро’лл м rock and roll n [’rok ænd ’rol] Rock and rollin alkumuotona oli rockabillyn musiikki. Ранней формой рок-н-ролла была музыка рокабилли.

NUORISOKULTTUURI [’nuoriso’kult:u:ri] ска с ska n [’ska:]

Minä tanssin vain ska-musiikin säestämänä. Я танцую только под музыку ска. транс м trance n [’transe] Trance on elektronisen tanssimusiikin tyyli, joka on kehittynyt 1990‑lla. Транс – это стиль электронной танцевальной музыки, развившийся в 1990‑х годах. хард-ро’к м hard rock n [’ha:rd ’rok] Led Zeppelin on yksi parhaista hard rockin yhtyeistä. “Лед Зеппелин” – одна из лучших групп хард-рока. хеви-ме’тал м raskas metalli n [’raskas ’metal:i] Raskasta metallia voi soittaa vain todellinen virtuoosi. Чтобы исполнять хеви-метал, надо быть настоящим виртуозом. хип-хо’п м hip hop n [’hip hop] Joissakin hip hop-lauluissa lauletaan rikollisliigoista ja väkivallasta. Тексты некоторых песен хип-хопа повествуют о бандах и насилии.

СУБКУЛЬТУ’ РЫ ALAKULTTUURIT [’ala’kult:u:rit] ба’йкер м pärtsäri n [’pærtsæri] Hän osti moottoripyörän ja uneksii liittymistä prätsärikerhoon. Он купил мотоцикл и мечтает вступить в клуб байкеров. гот м gootti n [’go:t:i] Suurin osa gootteja käyttää mustia vaatteita. Большинство готов носят чёрную одежду. металли’ст м metallisti n [’metalisti] Metallistit ovat raskaan metallin faneja. Металлисты – это поклонники музыки хеви-метал. нью-э’йдж м New Age n [’nju: eıʤ] New Agen harjoittajat usein meditoivat saadakseen kontaktia Jumalaan. Представители нью-эйджа часто медитируют, стремясь войти в контакт с Богом. панк м punk n [’paŋk] Ei ole tulevaisuutta on punkien lempi-iskulauseita. “Будущего нет!” – один из любимых лозунгов панков. ре’йвер м raver n [’reiver] Raverit sanovat uskovansa rauhaan, rakkauteen, yhtenäisyyteen ja kunnioitukseen. Рейверы говорят, что верят в мир, любовь, единство и уважение. скинхе’д м skinhead n [’skinhed] Vasemmistolaiset skinheadit vihaavat tavallisesti natsi skinheadeja. Как правило, левые скинхеды ненавидят скинхедов-нацистов.

хи’ппи м hippi n [’hip:i] 1960‑luvulla hipit toivoivat muuttavan maailmaa, mutta kärsivät tappion. В 1960‑х хиппи надеялись изменить мир, но потерпели поражение. хип-хо’ппер м hip hopper n [’hip ’hop:er] Hän käyttää säkkihousuja ja sanoo itseään hip hopperiksi. Он носит мешковатые штаны и называет себя хипхоппером. э’мо м emo n [’emo] Emo on teini-ikäisten alakulttuuri. Эмо – это подростковая субкультура.

* * * * * * * * * безба’шенный п kummallinen a [’kum:al:inen] Niin kummallinen käyttäytymistyyli ei sovi minulle. Такой безбашенный стиль – это для меня слишком. контркульту’рный п kulttuurinvastainen a [’kult:u:rin’vastainen] Maailmassa on paljon kulttuurivastaisia liikkeitä. В мире много контркультурных движений. круто’й п makee a [’make:] Heillä on makeita kampauksia. Они носят крутые причёски. рва’ный п revitty a [’revit:y] Punkit käyttävät mielellään revittyjä farkkuja. Панки любят носить рваные джинсы. экстравага’нтный п pröystäilevä a [’prøystæilevæ] Heidän tavoitteena on korostaa pröystäilevää käyttäytymistapaansa. Демонстрация экстравагантного поведения – одна из их целей. бунтова’ть г kapinoida v [’kapinoida] Punkit väittävät kapinoivansa konformismia vastaan. Панки заявляют, что они бунтуют против конформизма. вы’глядеть г näyttää v [’næyt:æ:] Tässä nahkarotsissa näytät uhkaavalta. В этой кожаной куртке ты выглядишь угрожающе. протестова’ть г vastustaa v [’vastusta:] Nuoret pitävät vastustamisesta jotakin vastaan. Молодёжь любит протестовать против чегонибудь. тусова’ться г styylata v [’sty:lata] Hipit styylaavat tässä puistossa. Хиппи тусуются в этом парке. удивля’ть г yllättää v [’yl:æt:æ:] Kulttuurivastaisten aktivistien eräät ideat yllättävät minua. Некоторые идеи контркультурных активистов очень меня удивляют.

87

’ РЕ МО

40 ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t]

МОРСКИ’ Е ЖИВО’ ТНЫЕ MERIELÄIMET [’meri’elæimet]

бе’рег м ranta n [’ranta]

дельфи’н м delfiini n [’delfi:ni]

Noin mailin päässä rannalta näemme merialuksen.

Delfiini on merieläin, jonka pituus kahdesta kolmeen

Нам было видно судно примерно в миле от берега.

metriin.

бу’ хта ж poukama n [’poukama] Kylästä avautuu pienen hiljaisen poukaman näköala. Из деревни открывается вид на небольшую тихую бухту.

волна’ ж aalto n [’a:lto] Aallot syöksyivät kallioon. Волны обрушивались на скалы.

зали’в м lahti n [’lahti] Laiva suuntautuu Persianlahteen. Корабль направляется в Персидский залив.

о’стров м saari n [’sa:ri] Hän on niin rikas, että pystyy ostamaan merisaaren. Он так богат, что может позволить себе купить морской остров.

отли’в м luode n [’luode] Luode on ajanhetki, kun veden taso meren rannalla on alhaisimmillaan. Отлив – это момент самой низкой точки уровня воды у морского берега.

пляж м uimaranta n [’uima’ranta] Siellä on hyviä hiekkauimarantoja. Там хорошие песчаные пляжи.

побере’жье с rannikko n [’ran:ik:o] Rannikolle rakennetaan uusia hotelleja. На побережье строят новые отели.

полуо’стров м niemimaa n [’niemi’ma:] Italia on niemimaa. Италия – это полуостров.

прибо’й м rantatyrsky n [’ranta’tyrsky] Kuulen meren rantatyrskyä täältäkin. Я слышу морской прибой даже отсюда.

прили’в м vuoksi n [’vuoksi] Kuun nousuvesivoima aiheuttaa vuoksia. Прилив вызывается приливообразующей силой Луны.

проли’в м salmi n [’salmi] Salmi on kapea vesikäytävä mantereen kahden osan välillä. Пролив – это узкий водный коридор между двумя частями суши.

шторм м myrsky n [’myrsky]

Дельфин – это морское животное длиной от 2 до 3 метров.

кальма’р м kalmari n [’kalmari] Kalmarin vartalo on pitkä ja pehmeä, sen toisessa päässä on 10 lonkeroa. У кальмара длинное мягкое тело с 10 щупальцами на одном конце.

карака’тица ж mustekala n [’muste’kala] Hyökättäessä mustekala viskaa mustaa nestettä. Каракатица выпускает чёрную жидкость, когда на неё нападают.

кашало’т м kaskelotti n [’kaskelot:i] Kaskelotti on isokokoinen hammasvalas. Кашалот – это крупный зубатый кит.

кит м valas n [’valas] Ennen luultiin valaan olevan kala. В прежние времена люди думали, что кит – это рыба.

меду’за ж meduusa n [’medu:sa] Meduusa on merieläin, jonka vartalo on pehmeä ja melkein läpinäkyvä. Медуза – это морское существо с мягким почти прозрачным телом.

моллю’ск м nilviäinen n [’nilviæinen] Monien nilviäisten vartaloa suojaa simpukka. Многие моллюски защищены раковиной.

морж м mursu n [’mursu] Mursulla on kaksi pitkää syöksyhammasta. Морж имеет два длинных бивня.

осьмино’г м meritursas n [’meri’tursas] Meritursas on syvänmeren eläin, jolla on 8 lonkeroa. Осьминог – это глубоководное существо с 8 щупальцами.

ры’ба ж kala n [’kala] Vaarallisin merikala on hai. Самая опасная морская рыба – это акула.

тюле’нь м hylje n [’hylje] Hylkeet asuvat pääasiassa kylmillä merirannoilla ja ajelehtivissa jäissä.

Tämä laiva voi kestää myrskyä mitä tahansa.

Тюлени живут в основном на прохладных морских

Этот корабль может выдержать любой шторм.

берегах и плавающих льдинах.

88

MERI [’meri] ’ РЕ О’ ТДЫХ НА МО MERILOMA [’meri’loma]

круи’з м risteily n [’risteily]

аквала’нг м happilaite n [’hap:i’laite]

ма’чта ж maasto n [’ma:sto]

Happilaite on tarkoitettu hengittämiseen veden alla. Акваланг – это устройство для дыхания во время плавания под водой.

зонт от со’лнца м aurinkosuoja n [’auriŋko’suoja] Me vuokrasimme aurinkosuojan. Мы взяли напрокат зонт от солнца.

купа’льный костю’м м uimapuku n [’uima’puku] Kaksi nättiä tyttöä, joiden päällä oli uimapuvut, katsoivat minun suuntaani.

He lähtivät Tenerife-risteilylle. Они отправились в круиз до Тенерифе. Tämän pursiveneen maaston korkeus on 5 metriä. Мачта на этой яхте имеет высоту 5 метров.

морско’й порт м merisatama n [’meri’satama] Huomenna me tulemme toiseen merisatamaan. Завтра мы зайдём в другой морской порт.

па’рус м purje n [’purje] Nostetaan purje! Давай поднимем парус.

* * * * * * * * *

Две хорошенькие девушки в купальных костюмах посмотрели в мою сторону.

купа’ние с uiminen n [’uiminen] Uiminen on terveellistä. Купание полезно для здоровья.

ла’сты мн uimaräpylät pl [’uima’ræpylæt] Ostin siniset kumiuimaräpylät. Я купил пару синих резиновых ластов.

ма’ска ж maski n [’maski] Tarvitsen sukellusmaskin. Мне нужна маска для ныряния.

надувно’й матра’с м kumipatja n [’kumi ’patja] Hän pitää kelluskelemisesta kumipatjalla. Он любит плавать на надувном матрасе.

рыба’лка ж kalastus n [’kalastus]

загоре’лый п ruskettunut a [’rusket:unut] En usko olevani riittävän ruskettunut. Не думаю, что я достаточно загорелая.

подво’дный п vedenalainen a [’veden’alainen] Vedenalainen uinti on lempiharrastukseni. Подводное плавание – моё любимое занятие.

солёный п suolainen a [’suolainen] Merivesi on suolaista. Морская вода солёная.

субтропи’ческий п subtrooppinen a [’sub’tro:p:inen] Tämä kaupunki on subtrooppinen kylpylä. Этот город – субтропический курорт.

тропи’ческий п trooppinen a [’tro:p:inen]

Pidän paljon merikalastuksesta.

Haluaisin käydä jollakin trooppisella alueella.

Я обожаю морскую рыбалку.

Я хочу поехать в какую-нибудь тропическую

сёрфинг м laineaaltoilu n [’laine’a:ltoilu] Aallot ovat riittävän isoja laineaaltoilulle. Волны достаточно большие для сёрфинга.

тру’ бка для ныря’ния ж snorkkeli n [’snork:eli] On kiva sukeltaa snorkkelia käyttäen! Ныряние с трубкой – это классно!

шезло’нг м telttatuoli n [’telt:a’tuoli] Hän istui telttatuolissa. Она сидела в шезлонге.

’ ЙНЕРЫ И Я’ ХТЫ ЛА RISTEILIJÄT JA PURSIVENEET [’risteilijæt ja pursi’vene:t] кругосве’тное пла’вание с maailmanympäriristeily n [’ma:ilman’ympæri’risteily]

местность.

дрейфова’ть г ajelehtia v [’ajelehtia] Jäävuori ajelehtii öljyporauslautaa kohtaan. Айсберг дрейфует к нефтяной платформе.

загора’ть г ottaa aurinkoa v [’ot:a: ’aurinkoa] Ilma selkeni niin, että voimme ottaa aurinkoa. Погода улучшилась, так что мы можем загорать.

ныря’ть г sukeltaa v [’sukelta:] He sukeltavat helmiä. Они ныряют в поисках жемчуга.

пла’вать г uida v [’uida] Osaatko uida? Ты умеешь плавать?

ходи’ть под па’русом г purjehtia v [’purjehtia]

Minun haaveeni on maailmanympäriristeily.

Me haluamme purjehtia yli Atlantin.

Кругосветное плавание – моя мечта.

Мы хотим пройти под парусом через Атлантику.

89

’ КО ’ МНАТА МОЯ

41

ОСНОВНЫ’ Е ЭЛЕМЕ’ НТЫ TÄRKEIMMÄT OSAT [’tærkeim:æt ’osat] дверь ж ovi n [’ovi] Minun huoneeni ovi on tammea. Дверь в мою комнату сделана из дуба.

замо’к м lukko n [’luk:o] Käännä avain lukossa avataksesi ovi. Поверни ключ в замке, чтобы открыть дверь.

окно’ с ikkuna n [’ik:una] Katso ulos ikkunasta! Посмотри в окно.

подоко’нник м ikkunalauta n [’ik:una’lauta] Ikkunalauta on litteä lauta ikkunan alla. Подоконник – это плоская полка у основания окна.

пол м lattia n [’lat:ia] Minun täytyy lakaista lattiaa huoneessani! Я должен подмести пол в своей комнате.

поро’г м kynnys n [’kyn:ys] Astu kynnyksen yli! Перешагни через порог.

потоло’к м katto n [’kat:o] Katon korkeus on 3 metriä. Высота потолка 3 метра.

стена’ ж seinä n [’seinæ] Katso tätä taulua, joka on seinällä. Посмотри на эту картину, висящую на стене.

МЕ’ БЕЛЬ HUONEKALUT [’huone’kalut] дива’н м sohva n [’sohva] Istuuduimme sohvalle ja avasimme television. Мы сели на диван и включили телевизор.

дива’нная поду’шка ж sohvatyyny n [’sohvaty:ny] Haluaisin ostaa sohvatyynyjä. Я хочу купить подушки для дивана.

кни’жный шкаф м kirjakaappi n [’kirja’ka:p:i] Sinun kirjakaappisi ovat todellakin vaikuttavia. Твои книжные шкафы действительно меня впечатляют.

кофе’йный сто’лик м sohvapöytä n [’sohvapøytæ] Tämä sohvapöytä on halpa, mutta se näyttää hyvältä. Это кофейный столик дешёвый, но хорошо смотрится.

кре’сло с nojatuoli n [’noja’tuoli]

крова’ть ж sänky n [’sænky] Tänään oli sängyssä 9:ään asti. Сегодня я лежал в кровати до 9 утра.

подста’вка для телеви’зора ж TV-taso n [’te:’ve: ’taso] Tämä on yhdistetty TV-taso ja kaappi. Это гибрид подставки для телевизора и шкафа.

по’лка ж hylly n [’hyl:y] Tämä on erityinen CD-levyhylly. Это специальная полка для компакт-дисков.

пуф м rahi n [’rahi] Istu tälle rahille, jos haluat. Можешь сесть на этот пуф, если хочешь.

стол пи’сьменный м kirjoituspöytä n [’kirjoitus’pøytæ] Kirjoituspöytä on täynnä papereita ja kirjoja. Письменный стол завален бумагами и книгами.

стул м tuoli n [’tuoli] Tuon vielä yhden tuolin. Я принесу ещё один стул.

ту’мбочка ж yöpöytä n [’yø’pøytæ] Panin silmälasini yöpöytäni laatikkoon ja unohdin niistä. Я положил очки в тумбочку и забыл об этом.

ЭЛЕКТРО’ ННЫЕ ПРИБО’ РЫ KODINKONEET [’kodin’kone:t] видеомагнитофо’н м VHS-soitin n [’ve:ho:æs ’soitin] Minun VHS-soitin on TV-tasolla. Мой видеомагнитофон стоит на телевизоре.

коло’нка (акусти’ческая) ж kaiutin n [’kaiutin] Katso vain minun uusia kaiuttimia! Только посмотри на мои новые колонки.

компью’тер м tietokone n [’tieto’kone] Tietokoneeni on modernilla tietokonepöydällä. Я держу свой компьютер на современном компьютерном столе.

магнитофо’н м magnetofoni n [’magnetofoni] Tarvitsen uuden magnetofonin. Мне нужен новый магнитофон.

прои’грыватель компа’кт-ди’сков м CD-soitin n [’se:de: ’soitin]

Minun huoneessa on mukava pehmeä nojatuoli.

Kuinka hyvä CD-soitin!

В моей комнате есть глубокое мягкое кресло.

Какой хороший проигрыватель компакт-дисков!

90

MINUN HUONEENI [’minun ’huone:ni] радиоприёмник м radio n [’radio]

розе’тка (электри’ческая) ж pistorasia n

Kuunnellaan radiota!

[’pisto’rasia]

Давай послушаем радио.

Tarvitsen toisen pistorasian huoneeseeni.

телеви’зор м televisio n [’televisio] Olen ostanut uuden television. Я приобрёл новый телевизор.

усили’тель м vahvistin n [’vavistin] Onko tämä vahvistin?

В моей комнате мне нужна вторая розетка.

што’ра ж verho n [’verho] Pimenee, kannattaa sulkea verhot. Темнеет, мне лучше задёрнуть шторы.

* * * * * * * * *

Это усилитель?

ДРУГИ’ Е ОБЪЕ’ КТЫ MUUT VARUSTEET [’mu:t ’varuste:t] батаре’я (отопле’ния) ж lämmityspatteri n [’læm:itys’pat:eri] Lämmityspatteri on riittävän lämmin. Батарея достаточно тёплая.

выключа’тель м katkaisin n [’katkaisin] Haluan sytyttää valot. Missä on katkaisin huoneessasi? Я хочу включить свет. Где в твоей комнате выключатель?

ковёр м matto n [’mat:o] Huoneeni lattialla on pehmeä ja paksu matto. На полу у меня мягкий толстый ковёр.

ко’врик м ryijy n [’ryijy] Katso kuinka kaunis on tämä ryijy! Смотри, какой красивый узор на этом коврике.

ламина’т м laminaatti n [’lamina:t:i] Minun mielestäni laminaatti on mitä tahansa parkettia

комфорта’бельный п mukava a [’mukava] Minun huoneessani on mukava kalustus. Обстановка в моей комнате комфортабельная.

побелённый п valkaistu a [’valkaistu] Minun huoneessa on äsken valkaistu katto. Потолок в моей комнате недавно побелённый.

привы’чный п tavallinen a [’taval:inen] Tavallinen kahvinjuonti tapahtuu huoneessani. Привычное для меня питьё кофе всегда происходит в моей комнате.

прили’чный п siisti a [’si:sti] Sinun huoneesi näyttää siistiltä. Твоя комната выглядит приличной.

ую’тный п viihtyisä a [’vi:htyisæ] Haluan tehdä huoneeni viihtyisäksi. Я хочу сделать свою комнату уютным местом.

жить г asua v [’asua]

parempaa.

Haluatko katsoa huonetta, jossa asun?

Я предпочитаю ламинат любому паркету.

Хочешь посмотреть комнату, в которой я живу?

лино’леум м muovimatto n [’muovi’mat:o] Haluatko lattialle muovimaton vai muun lattiapäällysteen? Вы хотите линолеум или что-то другое?

лю’стра ж kattokruunu n [’kat:o’kru:nu] Kattokruunussani on 7 lamppua. В моей люстре 7 лампочек.

торше’р ж jalkalamppu n [’jalka’lamp:u] Minulla on jalkalamppu vihreine varjostimineen. У меня есть торшер с зелёным абажуром.

насто’льная ла’мпа ж pöytälampu n [’pøytæ’lamp:u] Sytytin pöytälampun ja aloin lukea kirjettä. Я включил настольную лампу и начал читать письмо.

парке’т м parketti n [’parket:i]

нра’виться г pitää v [’pitæ:] Pidätkö huoneestani? Тебе нравится моя комната?

отдыха’ть г levätä v [’levætæ] Lounaan jälkeen minä lepään tunnin verran huoneessani. После обеда я всегда часок отдыхаю в своей комнате.

располага’ть г järjestää v [’jærjestæ:] Haluaisin järjestää tavarat huoneessani uudella tavalla. Я хочу расположить вещи в своей комнате подругому.

спать г nukkua v [’nuk:ua] Pitkän matkan jälkeen on hauska nukkua taas omassa huoneessaan.

Parketti oli hyvin tasainen.

После долгой поездки так хорошо снова спать

Паркет был очень гладким.

в собственной комнате.

91

’Й МУЗЕ

42 ВИ’ ДЫ МУЗЕ’ ЕВ MUSEOTYYPIT [’museo’ty:pit]

археологи’ческий музе’й м arkeologinen museo n

[’arkeologinen ’museo] Hän on arkeologi ja siksi hän yrittää käydä kaikissa arkeologisissa museoissa. Будучи археологом, он старается посетить каждый археологический музей. виртуа’льный музе’й м virtuaalinen museo n [’virtua:linen ’museo] Internetistä löytyy paljon virtuaalisia museoita. В Интернете можно найти много виртуальных музеев. вое’нный музе’й м sotamuseo n [’sota’museo] Sotamuseot erikoistuvat sotahistoriaan. Военные музеи специализируются на военной истории. дом-музе’й м kotimuseo n [’koti’museo] Minä kävin kuuluisan kirjailijan kotimuseossa. Я посетил дом-музей известного писателя. морско’й музе’й м merimuseo n [’meri’museo] Joihinkin merimuseoihin museo-osastona kuuluvat historialliset laivat. Некоторые морские музеи включают в себя исторические корабли. музе’й естествозна’ния м luonnontieteellinen museo n [’luon:non’tiete:l:inen ’museo] Evoluutio ja biomoninaisuus ovat luonnontieteellisen museon tärkeitä aloja. Эволюция и биоразнообразие – важные области для музеев естествознания. музе’й нау’ки м tiedemuseo n [’tiede’museo] Joihinkin tiedemuseoihin kuuluvat planetaariot. Некоторые музеи науки включают в себя планетарий. музе’й-запове’дник м ulkoilmamuseo n [’ulko’ilma’museo] Monissa ulkoilmamuseoissa on esillä vanhan arkkitehtuurin kappaleita. Многие музеи-заповедники посвящены старой архитектуре. передвижно’й музе’й м kiertävä museo n [’kiertævæ ’museo] Kiertävät museot järjestävät näyttelyjään siirrettävän kaluston avulla. Передвижные музеи устраивают выставки при помощи передвижных средств. специализи’рованный музе’й м erikoismuseo n [’erkois’museo] On erikoismuseoita, esimerkiksi nukkemuseo Espanjassa. Существуют специализированные музеи, например, Музей игрушек в Испании.

92

худо’жественный музе’й м taidemuseo n

[’taide’museo] Eremitaasi on kuuluisa taidemuseo. Эрмитаж – знаменитый художественный музей.

’ ТОВ КАТЕГО’ РИИ ЭКСПОНА NÄYTE-ESINEITÄ [’næyte’esineitæ]

антрополо’гия ж antropologia n [’antropologia]

Tiedätkö, mitkä museot ovat omistettu antropologialle? Знаешь ли ты какие-нибудь музеи, посвящённые антропологии? археоло’гия ж arkeologia n [’arkeologia] Kävin arkeologian museossa. Я побывал в музее археологии. вое’нная исто’рия ж sotahistoria n [’sota’historia] Tämä on oikein hyvä museo sotahistoriasta kiinnostuneille. Это очень хороший музей, если тебя интересует военная история. геоло’гия ж geologia n [’geologia] Haluan löytää salin, jossa on geologianäyttely. Я хочу отыскать зал, посвящённый геологии. декорати’вно-прикладно’е иску’сство с käsityötaide pl [’kæsi’tyø’taide] Käsityötaidenäyttely pidetään tässä salissa. Выставка декоративно-прикладного искусства будет проводиться в этом зале. естествозна’ние с luonnontiede n [’luon:on’tiede] Olen kiinnostunut luonnontieteestä. Я интересуюсь естествознанием. изя’щные иску’сства мн kaunotaiteet pl [’kauno’taite:t] Minä tutkin kaunotaiteita. Я изучаю изящные искусства. исто’рия ж historia n [’historia] Historia on menneisyyden tutkimus. История – это изучение прошлого. исто’рия культу’р ж kulttuurien historia n [’kult:u:rien ’historia] Kulttuurien historia on hänen lempiaiheensa. История культур – его любимая тема. краеве’дение с kotiseutututkimus n [’koti’seutu’tutkimus] Pikkukaupungissa on pieni museo, jossa kerrotaan kotiseutututkimuksesta. В городке есть маленький музей, посвящённый краеведению. нау’ка ж tiede n [’tiede] Jos te haluamme tietää enemmän tieteestä, teidän kannattaa käydä tässä museossa. Если вы хотите больше узнать о науке, посетите этот музей. нумизма’тика ж numismatiikka n [’numismati:k:a] Numismatiikkaosaston kokoelmassa on 160 000 näyteesinettä. Коллекция отдела нумизматики состоит из 160 000 предметов.

MUSEO [’museo] ремёсла мн elinkeinot n [’elin’keinot] Tämä museo on omistettu elinkeinoillekin. Этот музей посвящён также и ремёслам. се’льское хозя’йство с maatalous n [’ma:’talous] Retken aiheena on Muinais-Egyptin maatalous. Тема экскурсии – сельское хозяйство древнего Египта. совреме’нное иску’сство с nykytaide n [’nyky’taide] Haluaisin tietää enemmän nykytaiteesta. Я хочу знать больше о современном искусстве. те’хника ж tekniikka n [’tekni:k:a] Minun alani ovat tiede ja tekniikka. Мои области – это наука и техника. тра’нспорт м liikenne n [’li:ken:e] Tätä naista kiinnostaa kaikki, mm. liikenne. Её интересует всё, включая транспорт. филатели’я ж filatelia n [’filatelia] Tässä museossa sanotaan olevan hyvä filateliakokoelma. Говорят, в этом музее хорошая коллекция филателии. этноло’гия ж etnologia n [’etnologia] Etnologia on yksi antropologian aloista. Этнология – это одна из областей антропологии.

’ ТА МУЗЕ’ Я  РАБО MUSEOTOIMINTA [’museo’toiminta] витри’на ж näyteikkuna n [’næyte’ik:una] Näyteikkunassa olivat esillä keskiaikaisia käsikirjoituksia. В витрине находились средневековые рукописи. входна’я пла’та ж pääsymaksu n [’pæ:sy’maksu] Pääsymaksu aikuisille on 5 dollaria ja 1 dollari lapsille. Входная плата – 5 долларов для взрослых и 1 доллар для детей. вы’ставка ж näyttely n [’næyt:ely] Haluaisin käydä uudestaan tässä näyttelyssä. Я хочу снова посетить эту выставку. галере’я ж galleria n [’gal:eria] Taidegalleria on siellä. Художественная галерея вон там. зал м sali n [’sali] Missä on sali 9? Где зал номер 9? кура’тор м kuraattori n [’kura:t:ori] Kokoelmista ja näyte-esineistä vastaavat ihmiset tunnetaan kuraattoreiksi. Люди, ответственные за коллекции и экспонаты, известны как кураторы. сигнализа’ция ж hälytys n [’hælytys] Hälytyksen ansiosta me pelastimme taulun. Благодаря сигнализации мы спасли картину.

экску’рсия ж opastettu retki n [’opastet:u ’retki]

Museo järjestää erikoisia opastettuja retkiä. Музей организует специализированные экскурсии. экскурсово’д м opas n [’opas] Opas näytti voivansa vastata kysymykseen mihin tahansa. Казалось, экскурсовод мог ответить на любой вопрос. экспона’т м näyte-esine n [’næyte’esine] Tässä voi katsoa vanhinta näyte-esinettä. Здесь вы можете увидеть самый старый из наших экспонатов.

* * * * * * * * * дре’вний п muinainen a [’muinainen]

Tässä salissa kerrotaan Muinais-Kreikasta ja MuinaisRoomasta. Этот зал посвящён Древнему Риму и Древней Греции. необы’чный п epätavallinen a [’epæ’taval:inen] Se on hyvin epätavallinen tämän taidemaalarin maalaus. Данная картина очень необычна для этого художника. ре’дкий п harvinainen a [’harvinainen] Tämä on Raamatun hyvin harvinainen laitos. Это очень редкое издание Библии. уника’льный п ainutlaatuinen a [’ainut’la:tuinen] Museossa on paljon ainutlaatuisia näyte-ikkunoita. В музее имеется множество уникальных экспонатов. це’нный п arvokas a [’arvokas] Tämä arvokas kokoelma on meidän museomme ylpeys. Эта ценная коллекция – главная гордость нашего музея. выставля’ть г olla esillä v [’ol:a ’esil:æ] Restauroitumisen jälkeen taidemaalaus on taas esillä. Отреставрированная картина снова выставляется. объясня’ть г selittää v [’selit:æ:] Sellaiset esineet voivat selittää monia asioita. Такие артефакты могут многое объяснить. осма’тривать г tutustua v [’tutustua] Tutustukaa näyttelyyn tästä salista alkaen. Осматривайте выставку, начиная с этого зала. посеща’ть г käydä v [’kæydæ] Siihen aikaan kun olen tässä kaupungissa, haluaisin käydä mahdollisimman monessa museossa. Пока я в этом городе, я хочу посетить как можно больше музеев. узнава’ть г saada tietää v [’sa:da ’tietæ:] Tämä museo auttaa saamaan tietää enemmän ilmailusta. Этот музей может помочь тебе больше узнать об авиации.

93

’ ЛЬНЫЕ ИНСТРУМЕ ’ НТЫ МУЗЫКА

43

СТРУ’ ННЫЕ ИНСТРУМЕ’ НТЫ KIELISOITTIMET [’kieli’soit:imet]

ДУХОВЫ’ Е ИНСТРУМЕ’ НТЫ PUHALLUSSOITTIMET [’puhal:us’soit:imet]

а’рфа ж harppu n [’harp:u]

аккордео’н м pianoharmoniikka n [’piano’harmoni:k:a]

Harpun kielet kulkevat pystysuoraan ylhäältä alaspäin. Струны арфы натянуты сверху вниз. ба’нджо с banjo n [’banjo] Banjon runko muistuttaa rumpua. Банджо имеет корпус, похожий на барабан. виолонче’ль ж sello n [’sel:o] Hän oli sellovirtuoosi. Он был виртуозом виолончели. гита’ра ж kitara n [’kitara] Hän soittaa kitaraa oikein hyvin. Он умеет очень хорошо играть на гитаре. клавеси’н м klavesiini n [’klavesi:ni] Klavesiinia soitetaan samalla tavalla kuin pianoa, mutta sen ääni on toisenlainen. На клавесине играют как на пианино, но он производит другой звук. контраба’с м kontrabasso n [’kontra’bas:o] Kontrabasso on suurin kielisoitinten perheeseen kuuluva soitin. Контрабас – самый крупный инструмент скрипичного семейства. лю’тня ж luuttu n [’lu:t:u] Ensimmäiset luutut toivat Espanjaan maurit. Первые лютни завезли в Испанию мавры. мандоли’на ж mandoliini n [’mandoli:ni] Tavallisimmassa mandoliinityypissä on 8 kieltä. Самый распространённый тип мандолины имеет 8 струн. пиани’но с piano n [’piano] Hän voisi antaa pianonsoittotunteja. Она может давать уроки игры на пианино. роя’ль м flyygeli n [’fly:geli] Paljonko tämä flyygeli painaa? Сколько весит этот рояль? сита’р м sitara n [’sitara] Sitaran viritys riippuu sitaristin koulukunnasta ja tyylistä. Настройка ситара зависит от школы и стиля ситариста. скри’пка ж viulu n [’viulu] Viulua soitetaan vetämällä jousta kielten päällä. На скрипке играют, водя смычком по струнам. цимба’лы мн symbaali n [’symba:li] Symbaalit olivat suosittu Itä-Euroopan maissa. Цимбалы были популярны в странах Восточной Европы. электрогита’ра ж sähkökitara n [’sæhkø’kitara] Ensimmäiset sähkökitarat ilmestyivät vuonna 1931. Первые электрогитары появились в 1931 году.

94

Henkilöä, joka soittaa pianoharmoniikkaa, sanotaan pianoharmoniikan soittajaksi. Человек, который играет на аккордеоне, называется аккордеонистом.

англи’йский рожо’к м Englannintorvi n [’englan:in’torvi] Englannintorvi on jokseenkin samanlainen kuin oboe, mutta nuotteihin merkityt sävelet soivat matalammalta. Английский рожок аналогичен гобою, но даёт более низкие ноты.

валто’рна ж käyrätorvi n [’kæyræ’torvi] Tämä on käyrätorven suukappale. Это мундштук для валторны.

волы’нка ж säkkipilli pl [’sæk:i’pil:i] Useat ihmiset kuullessa säkkipilliä ajattelevat Skotlantia. Большинство людей, услышав волынку, думают о Шотландии.

гобо’й м oboe n [’oboe] Oboe on puusoitin kaksoisruokolehdykköineen. Гобой – это деревянный музыкальный инструмент с двойным язычком.

губна’я гармо’ника ж huuliharppu n [’hu:li’harp:u] Huuliharppu on pieni musiikkisoitin, jota soitetaan laittamalla huulet harpulle. Губная гармоника – маленький музыкальный инструмент, на котором играют, прижимая его ко рту.

кларне’т м klarinetti n [’klarinet:i] Klarinettia soitetaan sekä jazz- että sinfoniaorkestereissa. Кларнет используется как в джазовых ансамблях, так и в симфонических оркестрах.

орга’н м urut n [’urut] Mozart nimitti urkuja musiikkisoittimien kuninkaaksi. Моцарт называл орган “королём музыкальных инструментов”.

саксофо’н м saksofoni n [’saksofoni] Saksofoneja valmistetaan tavallisesti messingistä. Саксофоны обычно изготавливаются из латуни.

тромбо’н м pasuuna n [’pasu:na] Glenn Miller oli pasuunavirtuoosi. Глен Миллер был виртуозом тромбона.

труба’ ж trumpetti n [’trumpet:i] Trumpetilla soitetaan klassista musiikkia ja jazzia. Труба в основном используется в классической музыке и джазе.

MUSIIKKI SOITIMET [’musi:k:i ’soit:imet] ту’ ба ж tuuba n [’tu:ba] Tuuba soi hyvin matalassa rekisterissä. Туба даёт очень низкие ноты.

фаго’т м fagotti n [’fagot:i]

тамбури’н м tamburiini n [’tamburi:ni] Tamburiini on pieni käsirumpu. Тамбурин – это небольшой ручной барабан.

таре’лки мн symbaali pl [’symba:li]

Fagotin soittajan pitää olla pitkäsorminen.

Symbaalit ovat lautasia, jotka valmistetaan kuparista,

Чтобы играть на фаготе, исполнитель должен иметь

pronssista tai erikoismetalliseoksesta.

длинные пальцы.

Тарелки – это диски, сделанные из меди, бронзы

фле’йта ж huilu n [’huilu] On paljon erilaisia huilutyyppejä. Существует множество типов флейт.

’ РНЫЕ ИНСТРУМЕ’ НТЫ УДА LYÖMÄSOITTIMET [’lyømæ’soit:imet] бараба’н м rumpu n [’rumpu] Rumpu on yleisin lyömäsoitin. Барабан – это самый распространённый ударный инструмент.

гонг м gonggongi n [’goŋg’gongi] Jotkin gonggongit ovat isokokoisia ja hyvin painavia. Некоторые гонги – огромные и очень тяжёлые.

кастанье’ты мн kastanjetit pl [’kastanjetit] Kastanjetit kiinnitetään peukaloon narulla. Кастаньеты прикрепляются к большому пальцу шнуром.

колокола’ мн kello pl [’kel:o] Säveltäjä päätti lisätä kellojen soittoa kolmannessa osassa. Композитор решил добавить звуки колоколов в третьей части.

ко’нгa ж conga n [’koŋga] Conga on korkea kapea kuubalainen rumpu. Конгa – это высокий узкий кубинский барабан.

ксилофо’н м ksylofoni n [’ksylofoni] Ksylofoni koostuu eripituisista puukapuloista. Ксилофон состоит из деревянных брусков различной длины.

лита’вры мн patarummut pl [’pata’rum:ut] Soittaakseen patarumpua tarvitaan erikoisia rumpukapuloita. Чтобы играть на литаврах, нужны специальные палочки.

мари’мба ж marimba n [’marimba] Marimbat syntyivät Afrikassa satoja vuosia sitten. Маримбы появились в Африке сотни лет назад.

металлофо’н м metallofoni n [’metal:o’foni] Metallofoneja käytetään musiikissa satojen vuosien

или особого сплава.

уда’рная устано’вка ж rumpusetti n [’rumpu’set:i] Rumpujen ja symbaalien settiä sanotaan rumpusetiksi. Комплект барабанов и тарелок называется ударной установкой.

* * * * * * * * * диатони’ческий п diatoninen a [’diatoninen] Onko tämä huuliharppu diatoninen vai kromaattinen? Эта губная гармоника диатоническая или хроматическая?

смычко’вый п jousi- a [’jousi] Viulu on jousisoitin. Скрипка – это смычковый инструмент.

хромати’ческий п kromaattinen a [’kroma:t:inen] Tässä kromaattisessa sävelasteikossa käytetään kaikki nuotit. В хроматической шкале используются все ноты.

щипко’вый п sorminta- a [’sorminta] Kitara on sormintasoitin. Гитара – это щипковый струнный музыкальный инструмент.

язычко’вый п lehdykkä- n [’lehdyk:æ] Klarinetti on lehdykkäsoitin. Кларнет – это язычковый инструмент.

бренча’ть г rimputtaa v [’rimput:a:] Hän rimputti kitaraa ja lauloi. Он бренчал на гитаре и пел.

дуть г puhaltaa v [’puhalta:] Muusikot ryhtyivät puhaltamaan trumpetteja. Музыканты начали дуть в трубы.

игра’ть г soittaa v [’soit:a:] Minä osaan soittaa erilaisia musiikkisoitimia. Я умею играть на разных инструментах.

импровизи’ровать г improvisoida v [’improvisoida] Sinä näemmä osaat soittaa nuoteista, mutta osaatko improvisoida? Я вижу, что ты умеешь играть по нотам, но умеешь ли ты импровизировать?

исполня’ть г esittää v [’esit:æ:]

aikana.

Viulunsoittaja esitti kuusi klassisen musiikin teosta.

Металлофоны используются в музыке в течение

Скрипач исполнил шесть классических

сотен лет.

произведений.

95

’ МЫЕ И ПАУКООБРА ’ ЗНЫЕ НАСЕКО

44

РАСПРОСТРАНЁННЫЕ ВИ’ ДЫ TAVALLISET LAJIT [’taval:iset ’lajit] ба’бочка ж perhonen n [’perhonen] Perhonen oli kukassa. Бабочка сидела на цветке.

богомо’л м rukoilijasirkka n [’rukoilija’sirk:a] Rukoilijasirkka on isokokoinen hyönteinen, joka syö muita hyönteisiä. Богомол – это крупное насекомое, поедающее других насекомых.

бо’жья коро’вка ж leppäkerttu n [’lep:æ’kert:u] Leppäkertut ovat tavallisesti oranssivärisiä, keltaisia ja kirkkaan punaisia. Божьи коровки обычно бывают оранжевыми, жёлтыми и ярко-красными.

водоме’рка ж vesikirppu n [’vesi’kirp:u] Vesikirput liikkuvat vedenpinnalla käyttäen sen pintajännitystä. Водомерки передвигаются по поверхности воды, используя её поверхностное натяжение.

жук м kovakuoriainen n [’kova’kuoriainen] 40 prosenttia kaikista kuvatuista hyönteisten lajista on kovakuoriaisia (noin 350 000 lajia). 40% из всех описанных видов насекомых – жуки (около 350 000 видов).

клоп м lude n [’lude] Jotkin luteet haisevat melko pahalta. Некоторые клопы пахнут довольно неприятно.

кузне’чик м heinäsirkka n [’heinæ’sirk:a] Heinäsirkat syövät ruohoa ja lehtiä. Кузнечики питаются травой и листьями.

медве’дка ж maamyyräsirkka n [’ma:my:ræ’sirk:a] Paritusaikana aikuinen maamyyräsirkka voi lentää 8 kilometriä. Взрослая медведка в период спаривания может пролететь 8 километров.

мотылёк м yöperhonen n [’yø’perhonen] Yöperhoset lentävät lähinnä öisin valon houkuttelemina. Мотыльки летают в основном ночью, привлекаемые светом.

мураве’й м muurahainen n [’mu:rahainen] Metsämuurahaiset rakentavat isoja muurahaispesiä. Лесные муравьи строят большие муравьиные кучи.

му’ ха ж kärpänen n [’kærpænen] Kärpänen on pieni lentävä hyönteinen kaksine siipineen. Муха – мелкое летающее насекомое с двумя крыльями.

96

оса’ ж ampiainen n [’ampiainen] Ampiainen on pistävä keltamusta hyönteinen. Оса – это жалящее жёлто-чёрное насекомое. па’лочник м sauvasirkka n [’sauva’sirk:a] Maastovärin takia sauvasirkkoja on vaikeaa havaita. Из-за своего камуфляжа палочников крайне трудно заметить. пау’к м hämähäkki n [’hæmæhæk:i] Muista hyönteisistä poiketen hämähäkillä on 8 jalkaa. В отличие от насекомых пауки имеют по 8 ног. пчела’ ж mehiläinen n [’mehilæinen] Mehiläiset tuottavat mettä. Пчёлы делают мёд. руче’йник м vesiperhonen n [’vesi’perhonen] Vesiperhosia pidetään vedenalaisina arkkitehtinä. Ручейники считаются подводными архитекторами. саранча’ ж kulkusirkka n [’kulku’sirk:a] Kulkusirkka siirtyy lentämällä paikasta toiseen suurina parvina. Саранча перелетает с места на место большими группами. сверчо’к м laulukaskas n [’laulukaskas] Koiraslaulukaskaat tuottavat kovaa ääntä värisyttämällä siipiä nopeassa tahdissa. Сверчки-самцы издают громкие звуки трением крылышек друг о друга. светля’к м kiiltomato n [’ki:lto’mato] Kiiltomadot loistavat pimeässä. Светляки светятся в темноте. скорпио’н м skorpioni n [’skorpioni] Skorpionit ovat vaarallisia hämähäkkejä. Скорпионы – это опасные паукообразные. стрекоза’ ж sudenkorento n [’suden’korento] Sudenkorennot syövät hyttysiä ja muita hyönteisiä. Стрекозы ловят комаров и других насекомых. тарака’н м torakka n [’torak:a] Minun pikkutyttäreni pelkää torakoita. Моя маленькая дочь боится тараканов. терми’т м termiitti n [’termi:t:i] Termiitti on muurahaisen kaltainen hyönteinen, joka asuu tropiikissa. Термит – это насекомое, напоминающее муравья и живущее в тропиках. тля ж kirva n [’kirva] Leppäkertut ovat kirvojen luonnon vihollisia. Божьи коровки – природные враги тлей. уховёртка ж pihtihäntäinen n [’pihti’hæntæinen] Pihtihäntäinen on hyönteinen, jonka takaruumiissa on pari kaarevaa pihtimäistä lisäkettä. Уховёртка – это насекомое с парой изогнутых клещей на хвосте.

HYÖNTEISET JA HÄMÄHÄKIT [’hyønteiset ja ’hæmæhækit] чёрная вдова’ ж musta leski n [’musta ’leski] Musta leski on myrkyllinen hämähäkki. Чёрная вдова – это ядовитый паук.

шмель м kimalainen n [’kimalainen] Kimalainen on isokokoinen karvainen hyönteinen. Шмель – это крупное мохнатое насекомое.

КРОВОСОСУ’ ЩИЕ ВИ’ ДЫ VERENIMIJÄT [’veren’imijæt] блоха’ ж kirppu n [’kirp:u] Koirankirput voivat pistää ihmisiä. Собачьи блохи могут кусать и людей.

вошь ж täi n [’tæi]

крыло’ с siipi n [’si:pi] Kiimalaisilla on neljä siipeä. Шмели имеют по четыре крыла.

ку’колка ж kotelo n [’kotelo] Kotelovaihe on eräiden transformoivien hyönteisten elämänvaihe. Куколка – это стадия жизни некоторых насекомых, проходящих трансформацию.

личи’нка ж toukka n [’touk:a] Toukka voi näyttää aivan erilaiselta kuin aikuinen hyönteinen. Личинка может выглядеть совершенно не так, как взрослое насекомое.

у’сик м tuntosarvi n [’tunto’sarvi]

Täi asuu ihmisen ja eläimen vartalolla ja karvoituksessa.

Torakka liikutteli tuntosarvejaan.

Вши живут на коже и в волосах людей и животных.

Таракан шевелил своими усиками.

клещ м punkki n [’punk:i] Punkki on vertaimevä hämähäkki. Клещ – это кровососущее паукообразное.

кома’р м sääski n [’sæ:ski] Sääskinaaraat pistävät ihmisiä ja eläimiä ja imevät niiden vertä. Самки комаров кусают людей и животных и сосут их кровь.

о’вод м kiiliäinen n [’ki:liæinen] Kiiliäiset pistävät karjaa. Оводы кусают скот.

слепе’нь м paarma n [’pa:rma] Lisääntyäkseen paarmanaaraat tarvitsevat veriateriaa. Самкам слепней требуется питание кровью для репродукции.

ОСО’ БЫЕ ТЕ’ РМИНЫ ERIKOISKÄSITTEET [’erikois’kæsit:e:t] брюшко’ с takaruumis n [’taka’ru:mis] Tämän hyönteisen takaruumis on hyvin pehmeä ja hieno. Брюшко этого насекомого очень мягкое и нежное.

гу’сеница ж perhostoukka n [’perhos’touk:a] On vaikea uskoa, että nämä rumat perhostoukat muuttuvat kauniiksi perhosiksi. Трудно поверить, что безобразные гусеницы превращаются в красивых бабочек.

жа’ло с pistin n [’pistin] Kuoleeko mehiläinen menetettyään pistimen? Погибает ли пчела, когда теряет своё жало?

* * * * * * * * * вре’дный п tuho- a [’tuho] Tarvitsen tuhohyönteismyrkkyä. Мне нужен яд от вредных насекомых.

кро’шечный п pienenpieni a [’pienen’pieni] Jotkin hyönteiset ovat pienpieniä. Некоторые насекомые совсем крошечные.

ма’ленький п pieni a [’pieni] Leppäkertut ovat pieniä kovakuoriaisia. Божьи коровки – это маленькие жуки.

поле’зный п hyödyllinen a [’hyødyl:inen] Mehiläiset ovat epäilemättä hyödyllisimpiä hyönteisiä. Разумеется, пчёлы – это самые полезные насекомые.

фасе’точный п fasetti- a [’faset:i] Sudenkorennolla on oikein isot fasettisilmät. Стрекозы имеют очень крупные фасеточные глаза.

жа’лить г pistää v [’pistæ:] Jos koskee ampiaista, se pistää. Если потрогаешь осу, она тебя ужалит.

жужжа’ть г surista v [’surista] Kaikkialla surisivat kärpäset. Кругом жужжали мухи.

лета’ть г lentää v [’lentæ:] Kaikki hyönteiset lentävät. Не все насекомые могут летать.

по’лзать г madella v [’madel:a] Sinun hihassasi matelee alas jokin hyönteinen. По твоему рукаву какое-то насекомое сползает.

стрекота’ть г sirittää v [’sirit:æ:] Heinäsirkat sirittävät rehevässä ruohossa. Стрекочут кузнечики в сочной траве.

97

’ ЛЯ НЕДЕ

45 ДНИ НЕДЕ’ ЛИ VIIKONPÄIVÄT [’vi:kon’pæivæt] воскресе’нье с sunnuntai n [’sun:un’tai]

Sunnuntai on vapaapäivä monissa maailman maissa.

визи’т м vierailu n [’vierailu] Valmistaudun ulkomaalla asuvan ystäväni vierailuun. Я готовлюсь к визиту друга, который живёт в другой стране.

встре’ча ж tapaaminen n [’tapa:minen]

Воскресенье считается нерабочим днём во многих

Lauantaina minulla on tapaaminen entisen kollegani

странах мира.

kanssa.

вто’рник м tiistai n [’ti:s’tai] Sairastuin tiistaina. Я заболел во вторник.

понеде’льник м maanantai n [’ma:nan’tai] Maanantai on vaikea päivä. Понедельник – день тяжёлый.

пя’тница ж perjantai n [’perjan’tai] Jumalan kiitos, tänään on perjantai. Слава богу, сегодня пятница.

среда’ ж keskiviikko n [’keski’vi:k:o] Hän tulee keskiviikkona. Он приедет в среду.

суббо’та ж lauantai n [’lauan’tai] Nainen lähti viime lauantaina. Она уехала в прошлую субботу.

четве’рг м torstai n [’tors’tai] Torstai on viikon neljäs päivä. Четверг – это четвёртый день недели.

ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] выходно’й м vapaapäivä n [’vapa:’pæivæ] Minulla on vapaapäiviä maanantaina ja tiistaina. Мои выходные – понедельник и вторник.

рабо’чий день м työpäivä n [’tyø’pæivæ] Viisi työpäivää viikossa ei ole liian paljon. Пять рабочих дней в неделю – это не слишком

В субботу у меня будет встреча с моим бывшим коллегой.

годовщи’на ж vuosijuhla n [’vuosi’juhla] Ensi perjantaina on häidemme vuosijuhla. Годовщина нашей свадьбы будет в следующую пятницу.

день зарпла’ты м tilipäivä n [’tili’pæivæ] Tiistaina minulla on tilipäivä. Мой день зарплаты – вторник.

день рожде’ния м syntymäpäivä n [’syntymæ’pæivæ] Minun vaimoni syntymäpäivä on ensi viikolla. День рождения моей жены – на следующей неделе.

докла’д м esitelmä n [’esitelmæ] Keskiviikkona minä pidän esitelmää. Среда – день моего доклада.

командиро’вка ж virkamatka n [’virka’matka] Olen virkamatkalla koko ensi viikon. Я буду в командировке всю следующую неделю.

конфере’нция ж konferenssi n [’konferens:i] Sunnuntaikonferenssi on menestynyt. Воскресная конференция была успешной.

ку’рсы мн kurssi pl [’kurs:i] Käyn kurssilla kolme kertaa viikossa. Я буду посещать курсы три раза в неделю.

лече’ние с hoito n [’hoito] Olen hoidossa koko viikon. Моё лечение продлится всю неделю.

много.

уике’нд м viikonloppu n [’vi:kon’lop:u] Viikonloppu tarkoittaa lauantaita ja sunnuntaita. Понятие “уикенд” означает субботу и воскресенье.

ДЕ’ ЯТЕЛЬНОСТЬ В ТЕЧЕ’ НИЕ НЕДЕ’ ЛИ VIIKKOTOIMINTA [’vi:k:o’toiminta] вечери’нка ж kekkerit n [’kek:erit]

опла’та ж maksu n [’maksu] Minun täytyy suorittaa maksu viikonloppuun mennessä. Я должен сделать оплату до конца недели.

отгу’л м lepopäivä n [’lepo’pæivæ] Torstaina otan lepopäivän. В четверг я возьму отгул.

о’тдых м lepo n [’lepo]

Perjantai-iltana minä järjestän kekkerit.

Viikonloppuna haluan pitää lepoa.

Вечером в пятницу я устрою вечеринку.

Я хочу посвятить весь уикенд отдыху.

98

VIIKKO [’vi:k:o] пое’здка ж matka n [’matka] Nainen lähtee matkalle perjantaina tai lauantaina. Она отправится в поездку в пятницу или в субботу.

поку’пка ж osto n [’osto]

учёба ж opiskelu pl [’opiskelu] Minun opiskeluni alkaa keskiviikkona. Моя учёба начнётся в среду.

шо’пинг м shoppailu n [’ʃop:ailu]

Uuden television osto on suunniteltu ensi sunnuntaiksi.

Odotan jännittyneenä lauantaita, kun voisin mennä

Покупка нового телевизора запланирована

shoppailuun.

на следующее воскресенье.

Я с нетерпением жду субботы, когда я смогу

посеще’ние врача’ с lääkärikäynti n [’læ:kæri’kæynti] Tiistaina minulla on lääkärikäynti. Вторник – день моего посещения врача.

пра’зднование с juhlanvietto n [’juhlan’viet:o] Juhlanvietto on lauantaina.

заняться шопингом.

юбиле’й м vuosipäivä n [’vuosi’pæivæ] Ensi maanantaina on setäni 50‑vuotisjuhla. Следующий понедельник – день юбилея моего дяди.

* * * * * * * * *

Празднование состоится в субботу.

прода’жа ж myynti n [’my:nti] Vanhan autoni myynti ei vie paljon aikaa. Продажа моей старой машины не займёт много времени.

путеше’ствие с retki n [’retki] Sellainen retki kestäisi vähintään kaksi viikkoa. Такое путешествие может занять по меньшей мере две недели.

рабо’та ж työ n [’tyø] Teidän työnne alkaa maanantaina. Ваша работа начнётся в понедельник.

развлече’ния мн huvit n [’huvit] Sunnuntaielokuva on hänen lempihuvinsa. Кино по воскресеньям – его любимое развлечение.

ремо’нт м korjaus pl [’korjaus] Minä suunnittelen tehdä auton korjauksen loppuun viikonloppuna. Я планирую закончить ремонт своей машины в течение уикенда.

свида’ние с kohtaus n [’kohtaus] Menen kohtaukseen tiistaina. Я иду на свидание во вторник.

семина’р м seminaari n [’semina:ri] Kolme viikonpäivää menee seminaariin. Три дня недели должны быть отданы семинару.

сти’рка ж pyykki n [’py:k:i] Hän pesee pyykkiä tavallisesti lauantaina. Суббота – её традиционный день стирки.

убо’рка ж siivous n [’si:vous]

лёгкий п helppo a [’help:o] Viikko oli helppo. Неделя была лёгкой.

неуда’чный п epäonnistunut a [’epæ’on:istunut] Viikko oli epäonnistunut. Неделя оказалась неудачной.

тру’дный п vaikea a [’vaikea] On vaikea tehtävä tehdä kaiken yhdessä viikossa. Закончить дело всего за одну неделю было трудной задачей.

тяжёлый п raskas a [’raskas] Ensimmäinen viikko uudella työpaikalla oli raskas. Первая неделя на новой работе была тяжёлой.

уда’чный п onnistunut a [’on:istunut] Viikko oli kaikissa suhteissa onnistunut. Неделя была удачной во всех отношениях.

доде’лывать г tehdä loppuun v [’tehdæ ’lop:u:n] Yritän saada remontin valmiiksi viikon loppuun mennessä. Я постараюсь доделать ремонт до конца недели.

зака’нчивать г lopettaa v [’lopet:a:] Mihin aikaan lopetat työsi perjantaina? Когда ты заканчиваешь работу в пятницу?

начина’ть г aloittaa v [’aloit:a:] Aloitan uuden elämän maanantaista lähtien. Я начну новую жизнь в понедельник.

плани’ровать г suunnitella v [’su:n:itel:a] Suunnittele viikkosi etukäteen. Планируй свою неделю заранее.

продолжа’ть г jatkaa v [’jatka:]

Siivous voisi kestää koko sunnuntain.

Minä jatkan kirjan kirjoittamista viikonlopun jälkeen

Уборка может занять всё воскресенье.

Я продолжу писать книгу после уикенда.

99

’ ВОЩИ О

46 ЛИСТОВЫ’ Е О’ ВОЩИ LEHTIVIHANNEKSET [’lehti’vihan:ekset] базили’к м basilika n [’basilika]

Basilika on ruoanlaitossa käytettävää imelätuoksuinen kasvi. Базилик – это сладко пахнущее растение, используемое в кулинарии.

бро’кколи ж parsakaali n [’parsa’ka:li] Parsakali on kaalikasveja. Брокколи – это растение из рода капусты.

капу’ста белокоча’нная ж kaali n [’kaali] Kaksi kaalipäätä, kiitos! Пожалуйста, два кочана капусты.

капу’ста брюссе’льская ж ruusukaali n [’ru:su’ka:li] Ruusukaalia viljellään saadakseen pieniä vihreitä kaalinkeriä. Брюссельская капуста культивируется ради маленьких зелёных кочанчиков.

кресс-сала’т м vihanneskrassi n [’vihan:es’kras:i] Vihanneskrassi on nopeasti kasvavaa yrttiä. Кресс-салат – это быстрорастущая съедобная трава.

майора’н м meirami n [’meirami] Meiramia viljellään saadakseen aromaattisia lehtiä. Майоран культивируется ради ароматных листьев.

петру’шка ж persilja n [’persilja] Persilja on hyvin terveellistä. Петрушка очень полезна для здоровья.

сала’т-лату’к м lehtisalaatti n [’lehti’sala:t:i] Pidän voileivistä lehtisalaattilehtineen. Я люблю добавлять в сэндвичи салат-латук.

укро’п м tilli n [’til:i] Tillin siemeniä käytetään mausteina. Семя укропа используется как пряность.

шпина’т м pinaatti n [’pina:t:i] Pinaattia pidetään raudan ja kalsiumin arvokkaana lähteenä. Шпинат считается ценным источником железа и кальция.

щаве’ль м suolaheinä n [’suola’heinæ]

’ ВЫЕ О ’ ВОЩИ ПЛОДО HEDELMÄVIHANNEKSET [’hedelmæ’vihan:ekset] баклажа’н м munakoiso n [’munakoiso] Minun vaimoni tietää monta munakoisoreseptiä. Моя жена знает много способов приготовления баклажанов.

кабачо’к м kesäkurpitsa n [’kesæ’kurpitsa] Katso, kuinka ison kesäkurpitsan olen viljellyt! Смотри, какой огромный кабачок я вырастил.

огуре’ц м kurkku n [’kurk:u] Tämä kurkku on kitkerä. Anna minulle toinen! Этот огурец горький. Дай мне другой.

пе’рец сла’дкий м paprika n [’paprika] Minä ostin paprikan siemeniä. Я купил семян сладкого перца.

помидо’р м tomaatti n [’toma:t:i] Kypsymätön tomaatti on vihreä. Когда помидор незрелый, он зелёный.

ты’ква ж kurpitsa n [’kurpitsa] Tämä kurpitsa painaa 30 kiloa. Эта тыква весит 30 килограммов.

’ ВЫЕ О ’ ВОЩИ БОБО PAPUVIHANNEKSET [’papu’vihan:ekset] бобы’ мн pavut n [’pavut] Haluatko paistettuja papuja? Хочешь жареных бобов?

горо’х м herne n [’herne] Ota pakastimesta pakasteherneitä. Достань из морозилки замороженный горох.

фасо’ль ж papu n [’papu] Keitto on maukkaampaa, jos siihen lisää papuja. Суп будет лучше, если добавишь фасоли.

чечеви’ца ж linssi n [’lins:i] Linssin siemenet kypsyvät paloissa. Семена чечевицы созревают в стручках.

’ ДНЫЕ И КЛУБНЕПЛО’ ДНЫЕ КОРНЕПЛО О’ ВОЩИ JUURIKASVIT JA MUKULAKASVIT [’ju:ri’kasvit ja ’mukula’kasvit] бата’т м bataatti n [’bata:t:i] Bataatin alkuperäalue on Etelä-Amerikan trooppisia alueita.

Suolaheinän lehdet ovat maultaan happamia.

Родина батата – тропические районы Южной

Щавель – это растение с кислыми на вкус листьями.

Америки.

100

VIHANNEKSET [’vihan:ekset] брю’ква ж lanttu n [’lant:u] Joissakin maissa lanttu on tunnettu Ruotsin naurisnimellä. Брюква известна также как “шведская репа”.

карто’фель м peruna n [’peruna] On helppo laittaa perunaa. Готовить картофель очень просто.

морко’вь ж porkkana n [’pork:ana] Anna kanille porkkanaa. Угости кролика морковкой.

реди’с м rediisi n [’redi:si] Nainen otti kassista nipun retiisiä. Она достала из сумки пучок редиса.

ре’дька (чёрная) ж retikka n [’retik:a] Retikalla hoidetaan useita sairauksia. Чёрная редька обладает многими лечебными свойствами.

ре’па ж nauris n [’nauris] Aikoinaan nauris oli hyvin tärkeä ruokavihannes. Репа когда-то была очень важным овощем.

свёкла ж punajuuri n [’puna’ju:ri] Minä viljelen kasvitarhassani punajuurta. Я выращиваю на своём огороде свёклу.

сельдере’й м selleri n [’sel:eri] Selleriä voi syödä sekä ruoan aineksena että sellaisena. Сельдерей можно есть как приготовленным, так и сырым.

топина’мбур м maapäärynä n [’ma:’pæ:rynæ] Maapäärynän kuluttajasuosio on kasvussa. Топинамбур становится всё более популярным среди потребителей.

хрен м piparjuuri n [’pipar’ju:ri] Piparjuuri on ympäri maailmaa suosittu mauste. Хрен сегодня популярен по всему миру.

ямс м jamssi n [’jams:i] Jamssi on yleisin ruoka monissa Afrikan maissa. Ямс – это самый распространённый продукт во многих странах Африки.

лук-поре’й м purjosipuli n [’purjo’sipuli] Purjosipulia on helppo viljellä. Лук-порей легко выращивать.

лук-шало’т м salottisipuli n [’salot:i’sipuli] Salottisipulin alkuperämaa on Aasia. Местом происхождения лука-шалота, вероятно, является Азия.

реве’нь м raparperi n [’raparperi] Raparperia viljellään saadakseen meheviä varsiaan. Ревень выращивается в основном ради своих мясистых черешков.

спа’ржа ж parsa n [’parsa] Parsan uudet vihreät varret ovat hyvin maukkaita. Молодые зелёные стебли спаржи очень вкусные.

чесно’к м valkosipuli n [’valko’sipuli] Valkosipulissa on paljon vitamiineja. Чеснок содержит много витаминов.

* * * * * * * * * марино’ванный п etikka- a [’etik:a] Minä pidän etikkakurkuista. Я люблю маринованные огурцы.

пря’ный п mausteinen a [’mausteinen] Valkosipulilla on erikoinen mausteinen maku. Чеснок обладает характерным пряным запахом.

спе’лый п kypsä a [’kypsæ] Jotkin tomaateistani ovat jo kypsiä. Некоторые из моих помидоров уже спелые.

съедо’бный п syötävä a [’syøtævæ] Mitä tämän kasvit osat ovat syötäviä? Какие части этого растения съедобны?

сыро’й п raaka a [’ra:ka] Raa’at vihannekset ovat erityisen terveellisiä. Сырые овощи особенно полезны для здоровья.

выра’щивать г viljellä v [’viljel:æ] Minä viljelen kurkkuja kasvihuoneessa. Я выращиваю огурцы в теплице.

полива’ть г kastella v [’kastel:a] Muista kastella vihannekset! Не забудь полить наши овощи.

ЛУ’ КОВИЧНЫЕ И СТЕБЛЕВЫ’ Е О’ ВОЩИ SIPULI- JA VARSIKASVIT [’sipuli ja ’varsi’kasvit]

сажа’ть г istuttaa v [’istut:a:]

лук м sipuli n [’sipuli]

созрева’ть г kypsyä v [’kypsyæ]

Sipuli on kirpeätuoksuinen vihannes. Лук – это овощ с резким запахом.

лук-бату’н м talvisipuli n [’talvi’sipuli]

Aion istuttaa tähän tilliä ja persiljaa. Я собираюсь посадить здесь укроп и петрушку. Retiisi kypsyy nopeasti. Редис созревает быстро.

чи’стить (от кожуры’ ) г kuoria v [’kuoria]

Talvisipulia käytetään laajasti ruoanlaitossa.

Opi kuorimaan perunoita!

Лук-батун широко используется в кулинарии.

Учись чистить картошку.

101

’ ЖДА И О ’ БУВЬ ОДЕ

47 ’ ЛИ ОДЕ’ ЖДЫ ДЕТА VAATEKAPPALEET [’va:te’kap:ale:t]

руба’шка ж paita n [’paita]

воротни’к м kaulus n [’kaulus]

сви’тер м pusero n [’pusero]

Kaulus on liian ahdas. Воротник слишком тесный.

карма’н м tasku n [’tasku] Onko tässä takissa sisätasku? У этой куртки есть внутренние карманы?

по’яс м vyö n [’vyø] Tämä vyö on koristeellinen. Этот пояс – для украшения.

пу’говица ж nappi n [’nap:i] Nappi irtautuu kohta. Пуговица вот-вот оторвётся.

рука’в м hiha n [’hiha] Ostin mekon lyhyine hihoineen. Я купила платье с короткими рукавами.

ВЕ’ РХНЯЯ ОДЕ’ ЖДА PÄÄLLYSVAATTEET [’pæ:l:ys’va:t:e:t] брю’ки мн housut pl [’housut] Hän osti itselleen housut. Он купил себе пару брюк.

джи’нсы мн farkut pl [’farkut] Farkkuja käyttävät miehet, naiset ja lapset. Джинсы носят мужчины, женщины и дети.

костю’м м puku n [’puku] Katso, kuinka kallis puku on hänen päällä. Смотри, какой на нём дорогой костюм.

ку’ртка ж takki n [’tak:i] Tämä nahkatakki pukee sinua. Эта кожаная куртка очень тебе идёт.

пальто’ с pitkätakki n [’pitkæ’tak:i] Ulkona on kylmä. Ota pitkätakki päällesi. Погода холодная. Надень пальто.

пиджа’к м pikkutakki n [’pik:u’tak:i] Tämä pikkutakki sopii hyvin farkkujen kanssa. Этот пиджак будет хорошо смотреться с джинсами.

пла’тье с mekko n [’mek:o] Mekko on naisen tai tytön päällysvaate. Платье – это верхняя одежда для женщины или девочки.

плащ м sadetakki n [’sade’tak:i]

Paita on puhdasta puuvillaa. Рубашка сделана из чистого хлопка. Minä sain lahjaksi lämpimän villapuseron. Мне подарили тёплый шерстяной свитер.

штаны’ мн housut pl [’housut] Polvihousut ovat housujen malli. Бриджи – это такой тип штанов.

ю’бка ж hame n [’hame] Haluan lyhentää tämän hameen. Я хочу укоротить эту юбку.

НИ’ ЖНЕЕ БЕЛЬЁ ALUSVAATTEET [’alus’va:t:e:t] бюстга’льтер м rintaliivit n [’rinta’li:vit] Rintaliivit on naisten alusvaatekappale. Бюстгальтер – это предмет женского нижнего белья.

колго’тки мн sukkahousut n [’suk:a’housut] Sukkahousuja alettiin käyttää 1960‑luvulla ja ne tulivat sukkien hyväksi vaihtoehdoksi. Колготки появились в 1960‑х годах, став хорошей альтернативой чулкам.

майка ж aluspaita n [’alus’paita] T-paita on aluspaidan malli. Футболка – это разновидность майки.

стри’нги мн stringit n [’striŋgit] Suosittelen sinulle käytettäväksi vietteleviä stringejä. Соблазнительные стринги – это то, что я тебе рекомендую.

трусы’ же’нские мн pöksyt pl [’pøksyt] Nämä pienet pöksyt ovat kevyet ja hyvin istuvat. Эти маленькие трусики лёгкие и хорошо сидят.

трусы’ мужски’е мн alushousut pl [’alus’housut] Me tarjoamme bokserihousut vain suurilta alusvaatevalmistajilta. Мы предлагаем трусы “боксёры” от крупных производителей.

чулки’ мн sukat pl [’sukat] Jotkut naiset pitävät sukkia sukkahousujen parempina. Она предпочитает колготкам чулки.

’ ЛЬНАЯ ОДЕ’ ЖДА СПЕЦИА ERIKOISVAATTEET [’erikois’va:t:e:t] комбинезо’н м haalari pl [’ha:lari]

Molempien päällä oli pitkiä sadetakkeja.

Hitsaajan päällä oli harmaa haalari.

Оба они были одеты в длинные плащи.

На сварщике был серый комбинезон.

102

VAATTEET JA JALKINEET [’va:t:e:t ja ’jalkine:t] пижа’ма ж pyjama pl [’pyjama]

кроссо’вки мн lenkkarit pl [’lenk:arit]

Nukun aina pyjama päälläni.

Nämä lenkkarit ovat liian isoja.

Я всегда сплю в пижаме.

Эти кроссовки слишком большого размера.

спецо’вка ж työtakki pl [’tyø’tak:i]

сапоги’ мн saappaat pl [’sa:p:a:t]

Työmiehet pitävät työtakkeja muiden vaatteiden päällä.

Naisella oli korkeakorkoiset saappaat.

Спецовки носят рабочие поверх другой одежды.

На ней были сапоги на высоком каблуке.

унифо’рма ж univormu n [’uni’vormu]

ту’фли мн avokkaat pl [’avok:a:t]

Poliisin univormu on virkavallan symboli.

Nämä avokkaat ovat mukavat ja kevyet.

Полицейская униформа – символ власти.

Эти туфли удобные и лёгкие.

фа’ртук м esiliina n [’esi’li:na]

* * * * * * * * *

Esiliina on suojavaate. Фартук – это верхняя защитная одежда.

хала’т (дома’шний) м aamutakki n [’a:mu’tak:i] Oven avasi nainen aamutakki päällä. Дверь открыла женщина в халате.

ГОЛОВНЫ’ Е УБО’ РЫ PÄÄHINEET [’pæ:hine:t] ке’пка ж lippalakki n [’lip:a’lak:i] Hän käytti lippalakkia. Он носил мягкую кепку.

котело’к м knalli(hattu) n [’knal:i’hat:u] Knallihattu on pyöreä miestenhattu. Котелок – это мужская круглая шляпа.

мехова’я ша’пка ж karvalakki n [’karva’lakki] Ušanka on venäläinen karvalakki. Ушанка – это русская меховая шапка.

фура’жка ж lakki n [’lak:i] Minun ystävällä on sotilaslakkikokoelma. У моего друга есть коллекция военных фуражек.

цили’ндр м silinterihattu n [’silinteri’hat:u] Nykyään silinterihatut käytetään vain virallisten tilaisuuksien aikana. В наше время цилиндры носят только во время официальных церемоний.

шля’па ж hattu n [’hat:u] Monet teksasilaiset miehet käyttävät cowboyhattuja. Многие техасские мужчины носят ковбойские шляпы.

О’ БУВЬ JALKINEET [’jalkine:t] боти’нки мн kengät pl [’keŋgæt]

мо’дный п muodikas a [’muodikas] Sellaiset hameet eivät enää ole muodikkaita. Такие юбки больше не модные.

наря’дный (о челове’ке) п hienosti pukeutunut a [’hienosti ’pukeutunut] Tyttö oli nuori ja hienosti pukeutunut. Она была молода и нарядно одета.

оде’тый п pukeutunut a [’pukeutunut] Pojan päällä oli farkkupuku. Парень был одет в джинсовый костюм.

разде’тый п alaston a [’alaston] Älkää tulko sisään, olen alaston. Не входите, я раздета.

старомо’дный п vanhanaikainen a [’vanhan’aikainen] Meidän amatööriteatteri tarvitsee vanhanaikaisia vaatteita. Нашему любительскому театру нужна какая-нибудь старомодная одежда.

надева’ть г ottaa päälle v [’ot:a: ’pæ:l:e] Ota sukat päälle! Надень носки.

носи’ть (оде’жду) г pitää päällä v [’pitæ: pæ:l:æ] Kun on kuuma, pidän shortsit päällä. Когда жарко, я ношу шорты.

одева’ться г pukeutua v [’pukeutua] Pukeudu nopeasti! Одевайся, быстро!

раздева’ться г riisua v [’ri:sua] Nainen riisui lasta. Она раздевала ребёнка.

снима’ть г ottaa pois v [’ot:a: ’pois]

Tarvitsen uudet kengät.

Tule peremmälle, eikä tarvitse ottaa kenkiäsi pois.

Мне нужна пара новых ботинок.

Входи и не надо снимать ботинки.

103

’ ТДЫХ О

48 ’ ТДЫХ ПАССИ’ ВНЫЙ О PASSIIVINEN LOMA [’pas:i:vinen ’loma]

купа’ние с uinti n [’uinti]

аза’ртные и’гры мн uhkapelit n [’uhka’pelit]

пикни’к м piknikki n [’piknik:i]

Las Vegasista löytyy kaikenlaisia uhkapelejä. В Лас-Вегасе можно найти любые азартные игры.

бар м baari n [’ba:ri] Vietin aikamoisen yön baarissa ystävieni kanssa. Я провёл прекрасную ночь в баре со своими друзьями.

безде’лье с toimettomuus n [’toimet:omu:s] Viikonloppuna riuduin toimettomuudesta. Уикенд я провёл в безделье.

вечери’нка ж kekkerit n [’kek:erit] Kekkerit olivat mahtavat. Вечеринка была крутая.

вяза’ние с neulominen n [’neulominen] Suurimman osan vapaa-aikaansa hän käyttää neulomiseen. Значительную часть свободного времени она тратит на вязание.

дискоте’ка ж disko n [’disko] Tässä kaupungissa on paljon diskoja. В этом городе много дискотек.

кино’ с elokuva n [’elo’kuva] Mennään elokuviin sunnuntaina. Давай в воскресенье пойдём в кино.

клуб м klubi n [’klubi] Tänä iltana haluaisin käydä jossakin klubissa. Я бы хотел этим вечером пойти в какой-нибудь клуб.

коллекциони’рование с keräily n [’keræily] Minun ystävälläni on postimerkkikeräilyvimma. У моего друга мания коллекционирования почтовых марок.

компью’терная игра’ ж tietokonepeli n [’tieto’kone’peli] Älä käytä niin paljon aikaa tietokonepeleihin. Не трать столько времени на компьютерные игры.

конце’рт м konsertti n [’konsert:i] Huomenna me menemme klassisen musiikin konserttiin. Завтра мы пойдём на концерт классической

Kuumana päivänä uinti on paras nautinto. Купание в жаркий день – это верх наслаждения. Lähdetkö meidän kanssamme piknikille? Ты поедешь с нами на пикник?

прогу’лка ж kävely n [’kævely] Jos minulla on aikaa, menen kävelylle puistoon. Если будет время, я отправлюсь на прогулку в парке.

рестора’н м ravintola n [’ravintola] Kun on Pariisissa, ei voi olla käymättä joissakin ravintolassa. Когда ты в Париже, невозможно не посетить какойнибудь ресторан.

со’лнечная ва’нна ж aurinkokylpy n [’auriŋko’kylpy] Tänään on sopiva päivä ottaa aurinkokylpyä. Сегодня хороший день для солнечной ванны.

соля’рий м solarium n [’solarium] Mistä tästä kaupungista löytyy solarium? Где в этом городе я могу найти солярий?

телеви’дение с televisio n [’televisio] Sinä päivänä katsoin televisiota koko päivän. Весь тот день я смотрел телевизор.

чте’ние с lukeminen n [’lukeminen] Tänään en tarvitse muuta, kuin kirjan lukemista avotakan vieressä. Чтение у камина – это всё, что мне сегодня нужно.

АКТИ’ ВНЫЙ О’ ТДЫХ AKTIIVINEN LOMA [’akti:vinen ’loma] альпини’зм м kiipeily n [’ki:peily] Kiipeily on voimakkaiden ja terveiden ihmisten harrastus. Альпинизм – это хобби для сильных и здоровых людей.

бег трусцо’й м lenkki n [’lenk:i] Joidenkin lääkärien mielestä ilta on paras aika käydä juoksulenkillä. Некоторые врачи говорят, что вечер – лучшее время для бега трусцой.

бодиби’лдинг м bodaus n [’bodaus] En halua tulla bodausmaailmanmestariksi, bodaus

музыки.

кроссво’рд м ristisanatehtävä n [’risti’sana’tehtævæ]

rauhoittaa minua.

Lounaan jälkeen ratkaisin pari ristisanatehtävää.

Я не хочу стать чемпионом по бодибилдингу; он

После обеда я решил пару кроссвордов.

просто успокаивает мои нервы.

104

LOMA [’loma] велосипе’дная прогу’лка ж pyöräileminen n [’pyøræileminen] Minä pidän pyöräilemisestä. Я люблю велосипедные прогулки.

верхова’я езда’ ж ratsastus n [’ratsastus] Yritän ehkä harjoittaa ratsastusta. Может быть, я попробую заняться верховой ездой.

фи’тнес м kuntoilu n [’kuntoilu] Minä osallistun kuntoilukilpailuihin. Я участвую в фитнес-соревнованиях.

футбо’л м jalkapallo n [’jalka’pal:o] Pelaamme jalkapalloa joka viikonloppuna. Мы играем в футбол каждый уикенд.

* * * * * * * * *

волейбо’л м lentopallo n [’lento’pal:o] Me menemme rannalle pelaamaan lentopalloa. Мы пойдём на пляж играть в волейбол.

йо’га ж jooga n [’jo:ga] Etsin hyvää joogan valmentaja. Я хочу найти хорошего тренера по йоге.

охо’та ж metsästys n [’metsæstys] Metsästys on intohimoni. Охота – моя страсть.

похо’д (туристи’ческий) м patikointi n [’patikointi] Tämä patikointimatka kestää 4 päivää. Поход по этому маршруту занимает 4 дня.

прыжки’ с парашю’том мн laskuvarjohypyt n [’lasku’varjo’hypyt] Laskuvarjohyppy on unohtumaton kokemus. Прыжки с парашютом – это нечто незабываемое.

путеше’ствие с matka n [’matka] Hän haaveilee matkoista kaukaisiin maihin. Он мечтает о путешествиях в дальние страны.

ра’фтинг м koskenlasku n [’kosken’lasku] Koskenlasku on vaarallinen harrastus. Рафтинг – это опасное увлечение.

рыба’лка ж kalastus n [’kalastus] Ei ole mitään parempaa, kun kalastus avomeressä. Нет лучшего занятия, чем рыбалка в открытом море.

садово’дство с puutarhanhoito n [’pu:tarhan’hoito] Minun vanhemmat harrastavat puutarhanhoitoa. Мои родители обожают садоводство.

скалола’зание с kalliokiipeily n [’kal:io’ki:peily] Harrastan kalliokiipeilyä levätäkseen. Я занимаюсь скалолазанием для отдыха.

сплав по реке’ м veneily n [’veneily] Mennään kajakkiveneilymatkalle. Давай отправимся в сплав по реке на каяках.

спорт м urheilu n [’urheilu] Urheilu on joutilaisuutta parempi. Спорт – это лучше, чем безделье.

тури’зм м matkailu n [’matkailu] Me ja meidän lapsemme pidämme kaikista matkailun

восстана’вливающий п virkistyvä a [’virkistyvæ] Uinti uima-altaassa raskaan työn jälkeen on hyvä ja virkistyvä kuntoilumuoto. Плавание в бассейне – хороший вид спорта, восстанавливающий силы после тяжёлой работы.

долгожда’нный п pitkään odotettu a [’pitkæ:n ’odotet:u] Pitkään odotettu lomakausi alkoi lauantaina. Долгожданный период отдыха начался в субботу.

лёгкий п kevyt a [’kevyt] Nyt tarvitsen vain kevyttä kävelyä joen rantaa pitkin. Лёгкая прогулка вдоль реки – это всё, что мне сейчас нужно.

прия’тный п hauska a [’hauska] Tuo moottoriveneretki oli hyvin hauska kokemus. Та прогулка на катере была очень приятным опытом.

физи’ческий п fyysinen a [’fy:sinen] Fyysinen aktiivisuus on paras loman vietto. Физическая активность – лучший способ отдыха.

весели’ться г pitää hauskaa v [’pitæ: ’hauska:] Ota vähän rahaa ja mene klubiin tai diskoon pitämään hauskaa. Возьми немного денег и повеселись в клубе или на дискотеке.

наслажда’ться г nauttia v [’naut:ia] Menen maalle nauttimaan hiljaisuudesta. Я еду за город насладиться тишиной.

отдыха’ть г levätä v [’levætæ] Lounaan jälkeen aina lepään tunnin verran. Я всегда отдыхаю часок после обеда.

развлека’ться г huvitella v [’huvitel:a] Kasinossa en pyri voittamaan rahaa vaan huvittelen. В казино я не пытаюсь выиграть деньги, я просто развлекаюсь.

танцева’ть г tanssia v [’tans:ia]

muodoista.

Pidätkö tanssimisesta?

Мы и наши дети любим туризм всех видов.

Ты любишь танцевать?

105

’ ФИС О

49 О’ ФИСНАЯ МЕ’ БЕЛЬ TOIMISTOKALUSTEET [’toimisto ’kaluste:t] картоте’чный шкаф м arkistokaappi n [’arkisto ’ka:p:i]

Se oli pystysuora arkistokaappi 20:ine vetolaatikoineen. Это был вертикальный картотечный шкаф с 20 выдвижными ящиками.

компью’терный стол м tietokonepöytä n [’tieto’kone’pøytæ] On mukana pitää tietokone tietokonepöydällä. Очень хорошо держать компьютер на компьютерном столике.

о’фисная каби’нка ж toimistokoppi n [’toimisto’kop:i] Tässä toimistossa on monta pientä toimistokoppia. В этом офисе много маленьких офисных кабинок.

о’фисный стул м työtuoli n [’tyø’tuoli] Työtuoli kääntyy ja on varustettu pyörillä. Офисный стул поворачивается и имеет ролики.

пи’сьменный стол м työpöytä n [’tyø’pøytæ] Johtaja istui työpöytänsä ääressä. Начальник сидел за своим письменным столом.

сейф м kassakaappi n [’kas:aka:p:i] Kassakaappi on riittävän luotettava. Сейф достаточно надёжен.

О’ ФИСНАЯ ТЕ’ ХНИКА TOIMISTOKONEET [’toimisto’kone:t] диктофо’н м sanelukone n [’sanelu’kone] Se on uusi digitaalisanelukone. Это новый цифровой диктофон.

калькуля’тор м laskin n [’laskin] Missä on minun taskulaskimeni? Где мой карманный калькулятор?

компью’тер м tietokone n [’tieto’kone] Meidän toimistossamme on yli 50 tietokonetta. В нашем офисе больше 50 компьютеров.

копирова’льный аппара’т м monistuskone n [’monistus’kone] Tee monistuskoneella 10 tämän asiakirjan kopiota. Сделайте 10 копий этого документа на копировальном аппарате.

лэпто’п м läppäri n [’læp:æri] Tietokonekone on varattu, mutta meillä on läppäri. Компьютер занят, но здесь у нас есть лэптоп.

переплётная маши’на ж sitomiskone n [’sitomis’kone] Kannettavaa sitomiskonetta voi pitää työpöydällä. Компактную переплётную машину можно держать на этом столе.

106

пи’шущая маши’нка ж kirjoituskone n

[’kirjoitus’kone] Nykyään me käytämme tietokoneita kirjoituskoneiden sijasta. В наши дни мы пользуемся компьютерами вместо пишущих машинок. при’нтер м tulostin n [’tulostin] Tämä tulostin on liitetty kolmeen tietokoneeseen. Этот принтер соединён с тремя компьютерами. прое’ктор м projektori n [’projektori] Aiotko käyttää esittelytilaisuudessa projektoria? Планируете ли вы использовать на презентации проектор? ска’нер м skanneri n [’skan:eri] Haluan siirtää tämän taulukon digitaalimuotoon skannerin avulla. Я хочу преобразовать эту таблицу в цифровое изображение с помощью сканера. телефо’н м puhelin n [’puhelin] Saanko käyttää puhelintanne? Могу я воспользоваться вашим телефоном? уничтожи’тель докуме’нтов м silppuri n [’silp:uri] Silppuri silpoo paperia pieniin palasiin. Уничтожитель документов разрезает бумагу на мелкие кусочки. факс м faksi n [’faksi] Ennen internetin tuloa faksit olivat hyvin tärkeitä tietojen siirrossa. До Интернета факсы были очень важны. флэш-дра’йв м muistitikku n [’muisti’tik:u] Tallentakaa nämä tiedostot muistitikulle. Сохраните эти файлы на флэш-драйве.

О’ ФИСНЫЕ ПРИНАДЛЕ’ ЖНОСТИ TOIMISTOTARVIKKEET [’toimisto’tarvik:e:t]

бума’га ж paperi n [’paperi]

Me tilasimme 50 pakkaa paperia. Мы заказали 50 пачек бумаги. визи’тная ка’рточка ж käyntikortti n [’kæynti’kort:i] Olkaa hyvä ja ottakaa käyntikorttini. Пожалуйста, возьмите мою визитную карточку. визи’тница ж käyntikorttikotelo n [’kæynti’kort:i’kotelo] Konferenssin päätyttyä käyntikorttikoteloni oli tyhjä. Когда конференция закончилась, моя визитница была пуста. дыроко’л м rei’itin n [’reijitin] On rei’ittimiä, jotka tekevät kerrallaan kuusi, seitsemän tai kahdeksan reikää. Существуют дыроколы, делающие шесть, семь или восемь дырок за раз. канцеля’рские принадле’жности мн toimistotarvikkeet n [’toimisto’tarvik:e:t] Me löysimme hyvän toimistotarviketoimittajan Мы нашли хорошего поставщика канцелярских принадлежностей.

TOIMISTO [’toimisto] каранда’ш м lyijykynä n [’lyijy’kynæ]

Lyijykynät ja kynät ovat samassa laatikossa. Карандаши и ручки – в тех коробках. клей м liima n [’li:ma] Liimatkaa yhteen nämä kaksi liuskaa liimalla. Склейте два этих листа клеем. копирова’льная бума’га ж hiilipaperi n [’hi:li’paperi] Hiilipaperia pannaan alkuperäisen ja tyhjän liuskan väliin. Копировальная бумага помещается между оригиналом и пустым листом. корректи’рующая жи’дкость ж korjausneste n [’korjaus’neste] Korjausnestettä käytetään korjatakseen virheitä tekstissä. Корректирующая жидкость используется, чтобы маскировать ошибки в тексте. ламина’тор м laminointilaite n [’laminointi’laite] Tämä laminointilaite on hyvin helppokäyttöinen. Этот ламинатор очень прост в использовании. насто’льный пи’сьменный прибо’р м pöytäsetti n [’pøytæ’set:i] Johtajan pöydällä on arvokas pöytäsetti. На столе у начальника находился очень дорогой настольный письменный прибор. па’пка ж mappi n [’map:i] Missä on mappi, jossa on vanhoja raportteja? Где папка со старыми отчётами? па’пка-регистра’тор ж sormikolomappi n [’sormi’kolo’map:i] Tällaiset asiakirjat teidän kannattaisi pitää sormikolomapissa. Такие документы вам следовало бы держать в папке-регистраторе. пи’сьменные принадле’жности мн kirjoitustarvikkeet pl [’kirjoitus’tarvik:e:t] Me saimme kirjoitustarvikeluettelon. Мы получили каталог письменных принадлежностей. ру’ чка перьева’я ж täytekynä n [’tæyte’kynæ] Minä otin arvokkaan täytekynän ja allekirjoitin asiakirjan. Я взял дорогую перьевую ручку и подписал документ. ру’ чка ша’риковая ж kuulakynä n [’ku:la’kynæ] Tarvitessanne voitte ottaa kuulakynän sieltä. Если вам понадобится шариковая ручка, можете взять её вон там. ско’бка ж niitti n [’ni:t:i] Hän laittoi niittejä niittojaan. Она установила скобки в степлер. скре’пка ж paperiliitin n [’paperi’li:tin] Onko teillä isompikokoisia paperiliittimiä? У нас есть скрепки побольше?

текстовыдели’тель м korostuskynä n [’korostus’kynæ] Merkitsin kaikki tärkeimmät kohdat vihreällä korostuskynällä. Я отметила все важные элементы зелёным текстовыделителем.

флома’стер м tussikynä n [’tus:i’kynæ] Siellä oli tussikynäkirjoitus. Там была надпись, сделанная фломастером.

* * * * * * * * * оснащённый п varustettu a [’varustet:u] Onko pääkonttori hyvin varustettu? Хорошо ли оснащён головной офис?

отве’тственный п vastuullinen a [’vastu:l:inen] Nykyajan sihteeri on vastuullinen monista asioista. Современная секретарша ответственна за многие вещи.

сидя’чий (о рабо’те) п istuma- a [’istuma] Väsyttääkö sinua istumatyö? Наверное, ты устал от сидячей работы на весь день?

совреме’нный п moderni a [’moderni] Heidän toimisto näyttää hyvin modernilta. Их офис выглядел очень современным.

функциона’льный п asiallinen a [’asial:inen] Meidän toimistoomme me tarvitsemme erityisiä asiallisempia toimistokalusteita. Для нашего офиса нам нужна особая функциональная мебель.

звони’ть (по телефо’ну) г soittaa v [’soit:a:] Teidän poissa ollessanne teille soitti johtajanne. Пока вас не было, вам звонил начальник.

организо’вывать г järjestää v [’jarjestæ:] Osaatko järjestää suuren toimiston toiminnan? Знаешь ли ты, как организовать работу персонала крупного офиса?

писа’ть г kirjoittaa v [’kirjoit:a:] Kirjoita raportti ja näytä se minulle heti, kun se on valmis. Напишите доклад и покажите мне, как только он будет готов.

рабо’тать г tehdä työt v [’tehdæ ’tyøt] Koko elämänsä hän teki työtä toimistossa. Всю свою жизнь он работал в офисах.

управля’ть г johtaa v [’johta:] Tämä nainen johtaa toimiston toimintaa, kunnes johtaja on matkoilla. Она будет управлять офисом, пока начальник в отъезде.

107

’ ХЕРСКАЯ ПАРИКМА

50

’ ЛЬНОСТИ УСЛУ’ ГИ И СПЕЦИА PALVELUT JA ERIKOISALAT [’palvelut ja ’erikois’alat] визажи’ст м maskeeraaja n [’maske:ra:ja]

Tunnen erään erinomaisen maskeeraajan. Я знаю одного замечательного визажиста. выпрямле’ние с oikaisu n [’oikaisu] Luuletko, että tarvitsen hiusten oikaisua? Ты считаешь, что мне требуется выпрямление волос? же’нская парикма’херская ж kampaamo n [’kampa:mo] Minä olen varannut ajan kampaamoon. У меня назначен поход в женскую парикмахерскую. же’нский парикма’хер м kampaaja n [’kampa:ja] Olen toiminut kampaajana 10 vuotta. Я работаю женским парикмахером 10 лет. зави’вка ж käherrys n [’kæher:ys] Hiusten käherrystä on tehtävä oikealla tavalla. Завивка волос должна делаться правильным образом. космето’лог м kosmetologi n [’kosmetologi] Haluaisin löytää hyvän kosmetologin. Я хочу найти хорошего косметолога. маникю’р м kynsienhoito n [’kynsien’hoito] Kynsienhoito edellyttää sekä kynsien hoitoa, että käsien hoitoakin. Маникюр – это не только уход за ногтями, но ещё и за кистями рук. мужска’я парикма’херская ж parturin liike n [’parturin ’li:ke] Kulmatalossa on hyvä parturi. Мужская парикмахерская на углу хорошая. мужско’й парикма’хер м parturi n [’parturi] Sanoin parturille, että hän leikkaisi tukkani. Я сказал мужскому парикмахеру, чтобы он постриг мне волосы. окра’ска воло’с ж hiusten värjäys n [’hiusten ’værjæys] Voitte valita joko väliaikaisen tai kestävän hiusten värjäyksen. Можете выбрать временную окраску волос, а можете – перманентную. парикма’хер-моделье’р (стили’ст) м hiustaiteilija n [’hius’taiteilija] Mistä saisin hiustaiteilijaluettelon? Где я могу взять каталог парикмахеровмодельеров? педикю’р м jalkahoito n [’jalka’hoito] Jalkahoidon tarkoitus on parantaa jalkaterien ulkonäön. Педикюр – это способ улучшения внешнего вида ступней ног.

108

стри’жка воло’с ж leikkuu n [’leik:u:]

Tarjoamme muitakin palveluja kuin tukan leikkuuta. Стрижка волос – это не единственная услуга, которую мы оказываем. эпиля’ция ж karvojen poisto n [’karvojen ’poisto] Karvojen poisto edellyttää sekä karvan, että karvasipulien poistoa. Эпиляция – это удаление волоса целиком, включая волосяную луковицу.

ИНСТРУМЕ’ НТЫ И ОБОРУ’ ДОВАНИЕ TYÖKALUT JA VARUSTEET [’tyø’kalut ja ’varusteet] бри’тва ж parranajokone n [’par:an’ajo’kone]

Hän otti pöydältä parranajokoneen. Он взял со стола безопасную бритву. зе’ркало с peili n [’peili] Minä katselin peilistä ja olen tyytyväinen kuvaani. Я посмотрела в зеркало и осталась довольна результатом. маши’нка для стри’жки ж tukanleikkuukone n [’tukan’leik:u:’kone] Sähkönkäyttöiset tukanleikkuukoneet ovat vähitellen korvannet manuaalisia tukanleikkuukoneita. Электрические машинки для стрижки постепенно сменили ручные. но’жницы мн sakset pl [’sakset] Nämä sakset ovat erittäin terävät. Эти ножницы очень острые. но’жницы для ногте’й мн kynsisakset pl [’kynsi’sakset] Mihin asioihin on kiinnitettävä huomiota kynsisaksia ostaessa? На что мне обращать внимание, покупая ножницы для ногтей? но’жницы маникю’рные мн kynsinauhasakset pl [’kynsi’nauha’sakset] Kynsinauhasaksien terät ovat terävät ja taivutetut. У маникюрных ножниц острые загнутые лезвия. парикма’херское кре’сло с kampaamotuoli n [’kampa:mo’tuoli] Aiomme ostaa uudet modernit kampaamotuolit. Мы собираемся покупать новые, более современные парикмахерские кресла. пло’йка ж kiharrin n [’kihar:in] Kiharrinta käytetään tehdäkseen tukasta kiharainen. Плойки используют, чтобы делать волосы кудрявыми. расчёска ж kampa n [’kampa] Naisella oli muutamaa erikokoista kampaa. У неё было несколько расчёсок разных размеров. фен м fööni n [’fø:ni] Föönillä voi paremmin muotoilla ja trimmata kampausta. Фены позволяют лучше контролировать форму и стиль причёски.

KAMPAAMO JA PARTURIN LIIKE [’kampa:mo ja ’parturin ’li:ke] щётка для воло’с ж hiusharja n [’hius’harja]

Tavallisesti hiusharjalla kammataan pitkää tukkaa. Обычно щётку для волос используют для длинных волос. щи’пчики мн pihdit n [’pihdit] Miten kynsihoitopihtejä käytetään? Как пользоваться маникюрными щипчиками?

ПРИЧЁСКИ KAMPAUKSIA [’kampauksia] а’фро ж afrokampaus n [’afro’kampaus]

Afrokampausta käytetään laajasti afroamerikkalaisessa kulttuurissa. Стиль афро широко используется в афроамериканской культуре. ёжик м jenkkitukka n [’jenk:i’tuk:a] Hänellä oli hyvin lyhyt jenkkitukka. Волосы у него были очень коротко пострижены ёжиком. завиты’е во’лосы мн kiharatukka n [’kihara’tuk:a] Ehkä kiharatukka sopisi minulle paremmin? Может быть, с завитыми волосами я буду выглядеть лучше? каре’ с polkkatukka n [’polk:a’tuk:a] Polkkatukka on klassinen lyhyt kampaus. Каре – это классическая короткая причёска. коро’ткая стри’жка ж lyhyt leikkotukka n [’lyhyt ’leik:o’tuk:a] Tyttö käyttää lyhyttä leikkotukkaa. Она носила короткую стрижку. “помпаду’р” ж pompadour kampaus n [’pompadu:r ’kampaus] 1950‑luvulla eräät rock’n’roll-laulajat käyttivät pompadour-kampausta. В 1950‑х годах некоторые певцы рок-н-ролла носили причёску “помпадур”. пучо’к с начёсом м nuttura n [’nut:ura] Nuttura oli hyvin suosittu 1960‑luvulla. Пучок с начёсом был чрезвычайно популярен в 1960‑х годах. уставна’я коро’ткая стри’жка ж pystytukka n [’pysty’tuk:a] Hänellä oli ohjesäännönmukainen pystytukka. Он носил уставную короткую стрижку. чёлка ж otsatukka n [’osta’tuk:a] Luulen, että otsatukka näyttää liian lapselliselta. Я думаю, что чёлка выглядит слишком по-детски.

ЭЛЕМЕ’ НТЫ ПРИЧЁСОК KAMPAUKSEN ELEMENTIT [’kampauksen ’elementit]

коса’ ж palmikko n [’palmik:o]

Tytöllä oli kaksi pitkää palmikkoa, jotka riippuivat pään molemmilla puolilla. У неё были две длинные косы, свисавшие по обеим сторонам головы.

пари’к м peruukki n [’peru:k:i] Onko se peruukki vai oma tukka? Это парик или настоящие волосы?

пробо’р м jakaus n [’jakaus] Luulet, että suora jakaus sopisi parhaiten. Думаю, пробор в центре будет лучше всего.

прядь ж hiussuortuva n [’hius’suortuva] Tytön kampauksessa muutama hiussuortuva oli violettivärisiä. Несколько прядей её волос были окрашены в фиолетовый цвет.

хими’ческая зави’вка ж permanentti n [’permanent:i] Vahingoittaako permanentti tukkaani? Может ли химическая завивка повредить мои волосы?

* * * * * * * * * волни’стый п aaltoileva a [’a:ltoileva] Kuinka kaunis aaltoileva tukka! Какие красивые волнистые волосы!

вью’щийся п kihara a [’kihara] Sinulla ei ollut ennen kiharatukkaa. Раньше твои волосы не были вьющимися.

дли’нный п pitkä a [’pitkæ] Mikä kampaus sopisi pitkälle tukalle? Какой стиль подойдёт для длинных волос?

коро’ткий п lyhyt a [’lyhyt] Haluaisin lyhyemmän tukan. Я хочу, чтобы мои волосы были короче.

мо’дный п muodikas a [’muodikas] Luulen, että pian tällainen kampaus tulee hyvin muodokkaaksi. Полагаю, эта причёска скоро будет очень модной.

брить г ajaa parta v [’aja: ’parta] Parturi ajoi asiakkaan partaa. Парикмахер брил клиента.

завива’ть г kiharoida v [’kiharoida] Suosittelisin sinulle kiharoimaan tukkaasi. Рекомендую тебе завить волосы.

причёсывать г kammata v [’kam:ata] Haluatteko, että kampaisin tukkaasi sillä tavalla? Хотите, я причешу вам волосы вот так?

стричь г leikata v [’leikata] Teidän kannattaisi leikata hiuksenne lyhyemmiksi. Вам следует постричь волосы короче.

суши’ть г kuivata v [’kuivata] Hän luki lehteä kun hiuksensa kuivattiin. Пока её волосы сушились, она читала журнал.

109

’ СКА ПЕРЕПИ

51 СРЕ’ ДСТВА ПЕРЕПИ’ СКИ KIRJEENVAIHTOTARVIKKEET [’kirje:n’vaihto’tarvik:e:t] конве’рт м kirjekuori n [’kirje’kuori]

и’мя получа’теля с saajan nimi n [’sa:jan ’nimi] Saajan nimi on kirjoitettava tähän. Имя получателя должно быть написано здесь.

обра’тный а’дрес м lähettäjän osoite n [’læhet:æjæn ’osoite]

Nainen avasi kirjekuoren.

Kirjeestä löysin tyhjän kirjekuoren lähettäjän

Она открыла конверт.

osoitteineen.

письмо’ с kirje n [’kirje] Epäilen hänen saaneen rakkauskirjeen. Подозреваю, что она получила любовное письмо.

по’чта ж postilaitos n [’posti’laitos] Meidän maamme postilaitos on maailman parhaimpia. Почта нашей страны – одна из лучших в мире.

почто’вая ма’рка ж postimerkki n [’posti’merk:i] Liimasin postimerkin kirjekuoreen. Я приклеил почтовую марку на конверт.

почто’вая откры’тка ж postikortti n [’posti’kort:i] Katso, mikä kuva on tässä postikortissa! Посмотри, какая картинка на этой почтовой открытке!

почто’вое отделе’ние с postitoimisto n [’posti’toimisto]

Внутри я нашёл пустой конверт с обратным адресом.

почто’вый и’ндекс м postitoiminumero n [’posti’toimi’numero] Täytyykö kirjoittaa tähän postitoiminumero? Нужен ли здесь почтовый индекс?

почто’вый ште’мпель м postileima n [’posti’leima] Kirjeen vastaanottaneen postitoimiston postileima on kirjekuoren kääntöpuolella. Почтовый штемпель отделения, принявшего письмо, на обратной стороне конверта.

’ ЭЛЕМЕ’ НТЫ ПИСЬМА KIRJEEN ELEMENTIT [’kirje:n ’elementit] выраже’ние ве’жливости с kohteliaisuudenosoitus

Postitoimisto on siellä.

n [’kohteliaisu:den’osoitus]

Почтовое отделение вон там.

Kohteliaisuudenosoituksen esimerkki on

почто’вый я’щик м postilaatikko n [’posti’la:tik:o] Lähettäjä jättää kirjeen postilaatikkoon eikä tee enää

“Kunnioittavasti...” Пример выражения вежливости – “Искренне ваш...”

mitään. Отправитель опускает письмо в почтовый ящик и больше ничего не делает.

телегра’мма ж sähke n [’sæhke] Lähetin hänelle sähkeen. Я отправила ему телеграмму.

телегра’ф м lennätin n [’len:ætin] Lennättimen synnyllä 1800‑luvulla oli mullistava

да’та написа’ния ж päivämäärä n [’pæivæ’mæ:ræ] Kirjoituksen päivämäärä on 1. heinäkuuta v. 1875. Дата написания – 1 июля 1875.

ко’пия ж kopio n [’kopio] Kirjekuoressa on oltava kirjeen kopio. В конверте должна быть копия письма.

по’дпись ж allekirjoitus n [’al:e’kirjoitus]

merkitys.

Allekirjoitusriviin voisi liittyä toinen rivi, johon

В 19‑м веке появление телеграфа было подобно

kirjoitetaan titteli.

революции.

К строке для подписи может присовокупляться

электро’нная по’чта ж sähköposti n [’sæhkø’posti] Sähköposti on kätevä asia. Электронная почта – очень удобная вещь.

ОФОРМЛЕ’ НИЕ КОНВЕ’ РТА KIRJEKUORIKIRJOITUS [’kirje’kuori’kirjoitus] а’дрес получа’теля м saajan osoite n [’sa:jan ’osoite] Saajan osoite oli väärä. Адрес получателя оказался неправильным.

и’мя отправи’теля с lähettäjän nimi n [’læhet:æjæn

вторая строка для звания.

приве’тствие с tervehdys n [’tervehdys] Tervehdyksen esimerkki on “Arvoisat herrat!” Пример приветствия – “Уважаемые господа”.

приложе’ние с liite n [’li:te] Kirje sisälsi liitteen. Письмо содержало приложение.

ТЕ’ МЫ ПИ’ СЕМ KIRJEIDEN AIHEET [’kirje:n ’aihe:t] би’знес м liiketoiminta n [’li:ke’toiminta]

’nimi] En tunne lähettäjän nimeä.

Se on vielä yksi kirje meidän liiketoiminnastamme.

Имя отправителя мне незнакомо.

Это просто ещё одно письмо о нашем бизнесе.

110

KIRJEENVAIHTO [’kirje:n’vaihto] вопро’с м kysymys n [’kysymys]

сове’т м neuvo n [’neuvo]

Kirjeessäni tein kolme tärkeää kysymystä.

Kirje sisältää muutamaa neuvoa painon pudottamiseksi.

В своём письме он задал три важных вопроса.

Письмо содержит некоторые советы по поводу

запро’с м kysely n [’kysely] Kirjoita kysely ja lähetä se tehtaalle. Напишите запрос и отправьте его на фабрику.

информи’рование с tiedotus n [’tiedotus] He huolehtivat kakkien osanottajien tiedotuksesta. Они позаботились об информировании всех членов.

объясне’ние с selitys n [’selitys]

снижения веса.

тре’бование с vaatimus n [’va:timus] Esitä kirjeessä vaatimuksesi. Изложи в письме своё требование.

угро’за ж uhkaus n [’uhkaus] Oletteko saaneet mitään uhkauksia kaappaajilta? Вы получали какие-либо угрозы от похитителей?

* * * * * * * * *

Kirje sisälsi selityksen tapahtuneesta. Письмо содержало объяснение событий.

оповеще’ние с ilmoitus n [’ilmoitus] Oletteko saanut ilmoituksen tulevasta konferenssista? Вы получили оповещение о будущей конференции?

отве’т м vastaus n [’vastaus] No, vihdoinkin vastaus tulee. А, наконец-то ответ.

отка’з м kielto n [’kielto] Minun ehdotukseeni olen saanut kylmän kiellon. На моё предложение я получил холодный отказ.

поздравле’ние с onnittelu n [’on:it:elu] Muista lähettää onnittelut kaikille sukulaisillemme. Не забудь разослать поздравления всем нашим родственникам.

предложе’ние с ehdotus n [’ehdotus] Tässä kirjeessä esitän seuraavan ehdotukseni. В этом письме я излагаю вам моё следующее предложение.

предупрежде’ние с vastaus n [’vastaus] Tämä on varoitukseni teille. Это вам моё предупреждение.

приглаше’ние с kutsu n [’kutsu] Olen saanut kutsun häihin. Я получил приглашение на свадьбу.

про’сьба ж pyyntö n [’py:ntø] He esittivät kiireellisen avunpyyntönsä. Они обратились со срочной просьбой о помощи.

рекла’ма ж mainos n [’mainos] Tämä on vain mainos. Это всего лишь реклама.

соболе’знование с surunvalittelu n [’surun’valit:elu] Täytyy ehdottomasti lähettää heille surunvalittelukirjeen.

лакони’чный п lyhytsanainen a [’lyhyt’sanainen] Kirje oli melko lyhytsanainen. Письмо было довольно лаконичным.

официа’льный п virallinen a [’viral:inen] Tämä on virallinen kirje päämajasta. Это официальное письмо из штаб-квартиры.

романти’ческий п romanttinen a [’romant:inen] Tytön romanttinen kirje liikutti minua paljon. Её романтическое письмо глубоко меня тронуло.

сжа’тый/кра’ткий п suppea a [’sup:ea] Tee kirje suppeammaksi. Сделай письмо более сжатым.

форма’льный п muodollinen a [’muodol:inen] Kirjeen tyyli oli muodollinen. Письмо было написано формальным языком.

доставля’ть г toimittaa v [’toimit:a:] Toimitin kirjeen saajalle. Я доставил письмо получателю.

извеща’ть г tiedottaa v [’tiedot:a:] Tässä kirjeessä tiedotan teitä muutamista uusista seikoista. В этом письме я извещаю вас о ряде новых обстоятельств.

отвеча’ть г vastata v [’vastata] Ole hyvä ja vastaa minulle heti, kun saat kirjeen. Пожалуйста, ответь мне, как только получишь письмо.

отправля’ть г lähettää v [’læhet:æ:] Lähetin vaimolleni viestin sähköpostitse. Я отправил своей жене сообщение по электронной почте.

получа’ть г saada v [’sa:da]

Мы обязательно должны отправить им письмо

Sain teidän 15. toukokuuta kirjoittamanne kirjeen.

с соболезнованием.

Я получил ваше письмо от 15 мая.

111

’ ДА ПОГО

52 КЛИМАТИ’ ЧЕСКИЕ ЗО’ НЫ ILMASTOVYÖHYKKEET [’ilmasto’vyøhyk:e:t]

вла’жный континента’льный кли’мат м kostea mannerilmasto n [’kostea ’man:er’ilmasto] Kostean mannerilmaston vyöhykkeellä on lauhkea kesä ja kylmä talvi. Для влажного континентального климата характерны умеренно тёплое лето и холодная зима. вла’жный субтропи’ческий кли’мат м kostea subtrooppinen ilmasto n [’kostea ’subtro:p:inen ’ilmasto] Kostean subtrooppisen ilmaston vyöhykkeellä on kuuma kostea kesä. Для влажного субтропического климата характерно жаркое влажное лето. континента’льный кли’мат м mannerilmasto n [’man:er’ilmasto] Meidän seuduilla on helteinen mannerilmasto. В нашем регионе резко континентальный климат. муссо’нный кли’мат м monsuuni-ilmasto n [’monsu:ni’ilmasto] Trooppinen monsuuni-ilmasto on melko harvinainen ilmastotyyppi. Тропический муссонный климат – это относительно редкий тип климата. океани’ческий кли’мат м valtameri-ilmasto n [’valta’meri’ilmasto] Valtameri-ilmasto ilmenee mm. Pohjois- ja LänsiRanskassa. Океанический климат проявляется в северной и западной Франции. полупусты’ня ж puoliaavikkoilmasto n [’puoli’a:vik:o’ilmasto] Puoliaavikkoilmaston vyöhykkeillä on alhainen sademäärä . Низкое количество осадков в год характерно для полупустынного климата. поля’рный кли’мат м napaseutuilmasto n [’napa’seutu’ilmasto] Napaseutuilmaston vyöhykkeellä on pitkä kylmä talvi ja lyhyt viileä kesä. Полярный климат характеризуется долгой холодной зимой и коротким прохладным летом. пусты’нный (ари’дный) кли’мат м aavikkoilmasto n [’a:vik:o’ilmasto] Aavikkoilmasto on ilmasto, jossa sademäärää ei riitä kasvien kasvuun. Пустынный климат – это климат, при котором количество осадков недостаточно для любой растительности.

112

сава’нна ж savanni n [’savan:i]

Savannissa suurin osa sateita tulee yhtenä vuodenaikana. В саваннах большая часть осадков выпадает в течение одного сезона. средиземномо’рский кли’мат м Välimeri-ilmasto n [’væli’meri’ilmasto] Välimeri-ilmaston vyöhykkeeseen kuuluu suurin osa Kaliforniaa. Средиземноморский климат преобладает на значительной части Калифорнии. субаркти’ческий кли’мат м subarktinen ilmasto n [’sub’arktinen ’ilmasto] Huomattava osa Siperiaa kuuluu subarktisen ilmaston vyöhykkeeseen. Субарктический климат имеет место на значительной части Сибири. тропи’ческий кли’мат м trooppinen ilmasto n [’tro:p:inen ’ilmasto] Singapore on maa, jossa on trooppinen ilmasto. Сингапур – это место с тропическим климатом.

’ ДКИ ОСА SADE [’sade] град м raesade n [’rae’sade]

Raesade hävitti meidän kasvihuoneen. Град уничтожил нашу теплицу. дождь м sade n [’sade] Me satuimme sateeseen. Мы попали под дождь. дождь со сне’гом м räntä n [’ræntæ] Rännässä puiden oksat voivat katketa. Из-за дождя со снегом могут ломаться ветви деревьев. и’зморось ж tihkusade n [’tihku’sade] Kuinka inhottava tihkusade! Какая противная изморось! ледяна’я крупа’ ж ryynimäinen lumi n/pl [’ry:nimæinen ’lumi] Sade muuttui ryynimäiseksi lumeksi. Дождь превратился в ледяную крупу. ли’вень м kaatosade n [’ka:to’sade] Kaatosade on hyvin voimakas sade. Ливень – это очень сильный дождь. снег м lumi n [’lumi] Eräät vuoret ovat lumen peittämiä koko vuoden ympäri. Некоторые горы покрыты снегом круглый год.

’ ННЫЕ МЕТЕОДА SÄÄTIEDOTUS [’sæ:’tiedotus] ви’димость ж näkyvyys n [’nækyvy:s] Näkyvyys on 10 mailia. Видимость 10 миль.

SÄÄ [’sæ:] вла’жность ж kosteus n [’kosteus]

Kosteus on 76%. Влажность 76%. гроза’ ж ukkonen n [’uk:onen] Kova ukkonen on mahdollinen tänään. Сегодня возможна сильная гроза. густо’й тума’н м sumu n [’sumu] Sakean sumun ja savun yhdistelmää sanotaan savusumuksi. Смесь густого тумана и дыма называется смогом. давле’ние с ilmapaine n [’ilma’paine] Matala paine tuo usein sateita. Низкое атмосферное давление часто приносит дождь. направле’ние ве’тра с tuulensuunta n [’tu:len’su:nta] Tuulensuunta on pohjoinen. Направление ветра – северное. облака’ мн pilvet pl [’pilvet] Taivaalla on pilviä. На небе облака. проясне’ния мн selkeä pl [’selkeæ] Perjantaina on puoliselkeää, ylin lämpötila on 24 °C. Пятница: облачно с прояснениями, максимальная температура – 24 градуса по Цельсию. ско’рость ве’тра ж tuulen nopeus n [’tu:len ’nopeus] Mikä on tuulen nopeus mailissa tunnissa? Какая будет скорость ветра в милях в час? температу’ра во’здуха ж lämpötila n [’læmpø’tila] Lämpötila on 33 °C. Температура воздуха 33 градуса по Цельсию. тума’н м usva n [’usva] Monin paikoin on poutaa ja usvaa. Большей частью сухая погода с туманами. я’сная пого’да ж kirkas sää n [’kirkas ’sæ:] Huomenna on samanlaista kirkasta säätä. Завтра сохранится ясная погода.

ВЕ’ ТРЫ TUULET [’tu:let] безве’трие с tyyni sää n [’ty:ni ’sæ:]

Myrskyn jälkeen tuli tyyni sää. После бури наступило безветрие. малове’трие с heikko tuuli n [’heik:o ’tu:li] Heikko tuuli ei tunnu ihoon. Маловетрие может не ощущаться на коже. си’льный ве’тер м kova tuuli n [’kova tu:li] Avomaastossa kovat tuulet ovat mahdollisia. На открытых пространствах возможны сильные ветры. си’льный шторм м kova myrsky n [’kova ’myrsky] Kova myrsky on 76‑87 metriä sekunnissa puhaltava tuuli. Сильный шторм – это ветер со скоростью от 76 до 87 километров в час.

сла’бый ве’тер м kohtalainen tuuli n [’kohtalainen

’tu:li] Aurinkoista, kohtalainen lännen tuuli. Солнечно, слабый западный ветер. тайфу’н м pyörremyrsky n [’pyør:e’myrsky] Lähi tunteina on odotettavissa pyörremyrsky. Совсем скоро ожидается тайфун. уме’ренно си’льный ве’тер м navakka tuuli n [’navak:a tu:li] Oli lämmintä, mutta tuuli oli navakka. Было тепло, но с умеренно сильным ветром. уме’ренный ве’тер м kohtalaisen navakka tuuli n [’kohtalaisen ’navak:a ’tu:li] Kohtalaisen navakan tuulen nopeus on 20‑29 kilometriä sekunnissa . Умеренный ветер – это ветер со скоростью от 20 до 29 километров в час. урага’н м hirmumyrsky n [’hirmu’myrsky] Hirmumyrsky iski muutamiin kaupunkeihin. Ураган ударил по нескольким городам.

* * * * * * * * * жа’ркий п kuuma a [’ku:ma]

Ilma on hirveän kuuma. Погода ужасно жаркая. затя’нутый облака’ми п pilvinen a [’pilvinen] Taivas oli pilvinen. Небо было затянуто облаками. моро’зный п pakkas- a [’pak:as] Oli kaunis pakkaspäivä. День выдался морозным. тёплый п lämmin a [’læm:in] Kesä sanotaan olevan lämmin. Говорят, лето будет тёплым. холо’дный п kylmä a [’kylmæ] Kylmä sää on tavallinen näillä seuduilla. Холодная погода обычна для этих мест. дуть г tuulla v [’tu:l:a] Tänä iltana tuulee kovaa. Сегодня вечером дует сильный ветер. замерза’ть г jäätyä v [’jæ:tyæ] Joki on jäätynyt. Река замёрзла. лить г sataa vettä v [’sata: ’vet:æ] Satoi koko päivän. Дождь лил весь день. обсужда’ть г käsitellä v [’kæsitel:æ] Englantilaiset pitävät sään käsittelemisestä. Англичане очень любят обсуждать погоду. предска’зывать г ennustaa v [’en:usta:] Jotkut luulevat, että nuo pikkulinnut voivat ennustaa säätä. Некоторые считают, что эти птички способны предсказывать погоду.

113

’ ЕЗД ПО

53 ’ НЦИЯ СТА ASEMA [’asema] биле’тная ка’сса ж lippukassa n [’lip:u’kas:a] Missä on lippukassa? Где билетная касса?

биле’тный автома’т м lippuautomaatti n

[’lip:u’automa:t:i] En osaa käyttää lippuautomaattia. Я не знаю, как пользоваться этим билетным автоматом. вокза’л м rautatieasema n [’rauta’tie’asema] Tämä kaunis rautatieaseman rakennus rakennettiin 1800‑luvulla. Этот красивый вокзал был построен в 19‑м веке. грузова’я ста’нция ж tavara-asema n [’tavara’asema] Tämä tavara-asema on konttiterminaali. Эта грузовая станция представляет собой контейнерный терминал. железнодоро’жный перее’зд м rautatieristeys n [’rauta’tie’risteys] Minä näin puomilla varustetun rautatieristeyksen. Я увидел железнодорожный переезд с шлагбаумами. железнодоро’жный путь м junarata n [’juna’rata] Kuinka monta junarataa on asemalla? Сколько на станции железнодорожных путей? зал ожида’ния м odotustila n [’odotus’tila] Me odotimme junaa odotustilassa. Мы ждали поезда в зале ожидания. ка’мера хране’ния ж matkatavarasäilytys n [’matka’tavara’sæilytys] Tässä on meidä matkatavarasäilytyslokeromme koodinumero. Вот код нашей ячейки в камере хранения. переходно’й мост м ylityssilta n [’ylitys’silta] Te pääsette laiturille 3 ylityssillalla. Вы можете попасть на 3‑ю платформу, пройдя по переходному мосту. платфо’рма ж laituri n [’laituri] Medän juna saapuu laiturille 6. Наш поезд придёт на 6‑ю платформу. расписа’ние поездо’в с juna-aikataulu n [’juna’aika’taulu] Juna-aikataulun mukaan tämä juna lähtee klo 5. Согласно расписанию поездов отправление этого поезда – в 5 часов. рельс м kisko n [’kisko] Kiskot ovat metalliparruja, joilla juna kulkee. Рельсы – это металлические брусья, по которым едет поезд. светофо’р м liikennevalot pl [’li:ken:e’valot] Rautatieliikennevalojen merkit ovat erilaisia eri maissa. Сигналы железнодорожных светофоров сильно различаются в разных странах. стре’лка (железнодоро’жная) ж rautatievaihde n [’rauta’tie’vaihde] Rautatievaihde mahdollistaa junien siirron toiselta raiteelta toiselle. Железнодорожная стрелка позволяет переводить поезда с одного пути на другой.

114

шпа’ла ж ratapölkky n [’rata’pølk:y]

Tavallisesti ratapölkkyjä tehdään puusta, mutta nyt niitä usein tehdään betonistakin. Традиционно шпалы изготавливаются из дерева, но сейчас широко используется и бетон.

ЛОКОМОТИ’ ВЫ VETURIT [’veturi] газотурбово’з м kaasuturbiiniveturi n

[’ka:su’turbi:ni’veturi] Kaasuturbiiniveturissa käytetään kaasuturbiinia. В газотурбовозе используется газовая турбина. парово’з м höyryveturi n [’høyry’veturi] Höyryveturi on veturi, jonka panee liikkeelle höyry. Паровоз – это локомотив, приводимый в движение паром. теплово’з м dieselveturi n [’diesel’veturi] Dieselveturit syrjäyttivät höyryveturit 1950‑luvulla. Тепловозы вытеснили паровозы в 1950‑х годах. электрово’з м sähköveturi n [’sæhkø’veturi] Sähköveturi saa virtaa ulkopuolisesta lähteestä. Электровоз приводится в движение электричеством от внешнего источника. электротеплово’з м sähködieselveturi n [’sæhkø’diesel’veturi] Sähködieselveturi on varustettu pantografeilla ja dieselmoottoreilla. У электротепловоза имеются и пантографы, и дизельные двигатели.

’ ЛЬНЫЙ ПОДВИЖНО’ Й СОСТА ’В СПЕЦИА ERIKOISLIIKKUVA KALUSTO [’erikois’li:k:uva’kalusto] автомотри’са ж kiskobussi n [’kisko’bus:i]

Useimmissa kiskobusseissa on vain yksi vaunu. Большинство автомотрис состоит из единственного вагона. ди’зель-по’езд м dieseljuna n [’di:sel’juna] Tähän kaupunkiin pääsette dieseljunalla. До этого города вы можете добраться на дизельпоезде. дрези’на ж resiina n [’resi:na] Resiinaa käytetään rautatieinfrastruktuurin huollossa. Дрезины используются для обслуживания железнодорожной инфраструктуры. железнодоро’жный кран м rautatienosturi n [’rauta’tie’nosturi] Tämä rautatienosturi on dieselkäyttöinen. Этот железнодорожный кран работает на дизельной тяге. электропо’езд м sähköjuna n [’sæhkø’juna] Sähköjunia käytetään lähijunina. Электропоезда используются в качестве местных поездов.

JUNA [’juna] ПАССАЖИ’ РСКИЕ ВАГО’ НЫ MATKUSTAJAVAUNUT [’matkustaja’vaunut] ваго’н с сидя’чими места’ми м istumavaunu n

[’istuma’vaunu] Kerran satuin matkustamaan kaksikerroksessa istumavaunussa. Однажды мне случилось ехать в двухэтажном вагоне с сидячими местами. ваго’н-гости’ная м salonkivaunu n [’salonki’vaunu] Salonkivaunusta matkustajat voivat ostaa syötävää ja juotavaa. В вагоне-гостиной пассажиры могут покупать еду и напитки. ваго’н-рестора’н м ravintolavaunu n [’ravintola’vaunu] Ravintolavaunu toimii täysipalveluravintolana. Вагон-ресторан работает как ресторан с полным обслуживанием. плацка’ртный ваго’н м 3.luokan makuuvaunu n [’kolman:en ’luokan ’maku:’vaunu] 3.luokan makuuvaunussa on perusmukavuudet nukkumiseen. Плацкартный вагон – это вагон с элементарными удобствами для сна. спа’льный ваго’н м makuuvaunu n [’maku:’vaunu] Luksusluokan makuuvaunumatka on kalliimpi kuin matka 3. luokan makuuvaunussa. Поездка в спальном вагоне дороже поездки в плацкартном.

ГРУЗОВЫ’ Е ВАГО’ НЫ TAVARAVAUNUT [’tavara’vaunut]

ваго’н для пти’цы м siipikarjankuljetusvaunu n

[’si:pikarjan’kuljetus’vaunu] Tähän siipikarjankuljetusvaunuun mahtuu 5000 kanaa. В этом вагоне для птицы помещается 5000 кур. ваго’н для скота’ м karjankuljetusvaunu n [’karjan’kuljetus’vaunu] Karjankuljetusvaunua käytetään karjan kuljettamiseen. Вагон для скота используется для перевозки живого скота. ваго’н-самосва’л м dumpperivaunu n [’dump:eri’vaunu] Juna koostui soralla lastatuista dumpperivaunuista. Поезд состоял из вагонов-самосвалов, гружённых щебнем. ваго’н-цисте’рна м öljysäiliövaunu n [’øljy’sæiliø’vaunu] Oljysäiliövaunu on tarkoitettu nesteiden ja kaasumaisten aiheiden kuljettamiseen. Вагон-цистерна приспособлен для перевозки жидких и газообразных грузов. кры’тый ваго’н м katettu vaunu n [’katet:u ’vaunu] Katettu vaunu on monikäyttöisin vaunu. Крытый вагон – это самый многоцелевой из вагонов. платфо’рма (ваго’н) ж avovaunu n [’avo’vaunu] Näin avovaunut, joissa oli panssarivaunuja. Я видел железнодорожные платформы, а на них танки.

полуваго’н м gondola-mallinen vaunu n

[’gondola’mal:inen ’vaunu] Gondola-mallinen vaunu on kattamattoman liikkuvan kaluston tyyppi. Полувагон – это тип подвижного состава с открытым верхом. рефрижера’торный ваго’н м jäähdytysvaunu n [’jæ:hdytys’vaunu] Jäähdytysvaunut olivat täynnä lihaa. Вагоны-рефрижераторы были полны мяса. фи’тинговая платфо’рма ж konttivaunu n [’kont:i’vaunu] Konttivaunu on tarkoitettu konttien kuljettamiseen. Фитинговая платформа специально приспособлена для перевозки контейнеров. хо’ппер м hopper-vaunu n [’hop:er ’vaunu] Nämä hopper-vaunut on tarkoitettu viljan ja nuo lannoitteiden kuljettamiseen. Эти хопперы предназначены для перевозки зерна, а те – для удобрений.

* * * * * * * * * бы’стрый п nopea a [’nopea] Edessämme me näimme nopeasti kulkevan junan. Впереди мы увидели быстро движущийся поезд. да’льний п kauko- a [’kauko] Meidän kaukojunissamme on ravintolavaunuja. В наших поездах дальнего следования имеются вагоны-рестораны. ме’дленный п hidas a [’hidas] Junan kulku oli hidas, koska se lähestyi asemaa. Движение поезда было медленным, и это значило, что станция близко. ме’стный п lähi- a [læhi] Ensin me matkustamme lähijunalla ja sitten bussilla. Сначала мы ехали на местном поезде, а потом на автобусе. скоростно’й п suurnopeus- a [’su:r’nopeus] Tämä on aivan uusi suurnopeusjuna. Это новый сверхсовременный скоростной поезд. остана’вливаться г pysähtyä v [’pysæhtyæ] Junat eivät pysähdy tälle asemalle. Поезда на этой станции не останавливаются. перевози’ть г kuljettaa v [’kuljet:a:] Malmia kuljetetaan rautateitse. Руда перевозится поездом. прибыва’ть г saapua v [’sa:pua] Juna saapui. Поезд прибыл. прицепля’ть г kytkeä v [’kytkeæ] Tarvittaessa junaan voi kytkeä lisä vaunuja. При необходимости к поезду можно прицепить дополнительные вагоны. тро’гаться с ме’ста г lähteä liikkeelle v [’læhteæ ’li:k:e:l:e] Minun junani lähti liikkeelle, ja matkani alkoi. Поезд тронулся с места, и моё путешествие началось.

115

’ ЗНЫЕ ИСКОПА ’ ЕМЫЕ ПОЛЕ

54

’ ЕМОЕ ТО ’ ПЛИВО ИСКОПА FOSSIILISET POLTTOAINEET [’fos:i:liset ’polt:oaine:t] горю’чий сла’нец м polttoliuske n [’polt:o’liuske] Polttoliuske on runsaasti orgaanisia aineita sisältävä sedimenttikivilaji. Горючий сланец – это богатая органикой осадочная порода. нефть ж öljy n [’øljy] Öljyn hinnat ovat taas nousussa. Цены на нефть вновь растут. приро’дный газ м maakaasu n [’ma:’ka:su] Maakaasu on käsiteltävä ennen sen käyttöä polttoaineena. Прежде чем использовать природный газ как топливо, он должен пройти обработку. торф м turve n [’turve] Turvetta käytetään polttoaineena hiilen sijasta. Торф используется для сжигания вместо угля. у’голь м hiili n [’hi:li] Hiili on kiinteä fossiilinen polttoaine. Уголь – это твёрдое ископаемое топливо.

’ ЛЫ НЕРУ’ ДНЫЕ МАТЕРИА MALMITTOMAT KAIVANNAISET [’malmit:omat ’kaivan:aiset] гли’на ж savi n [’savi] Savea käytetään sementin tuotannossa. Глина используется в производстве цемента. гра’вий м sora n [’sora] Yhdysvallat on johtava maa soran tuotannossa. Соединённые Штаты – мировой лидер в производстве гравия. грани’т м graniitti n [’grani:t:i] Graniitin väri vaihtelee vaaleanpunaisesta tummanharmaaseen ja jopa mustaankin. Цвет гранита бывает от розового до тёмно-серого и даже чёрного. известня’к м kalkkikivi n [’kalk:i’kiva] Kalkkikiveä voi hyödyntää lasin ja sementin tuotannossa. Известняк можно использовать для производства стекла и цемента. песо’к м hiekka n [’hiek:a] Betonin valmistamiseksi hiekka sekoitetaan veteen. Песок смешивается с водой для получения бетона. ще’бень м sepeli n [’sepeli] Tämän tien rakentamisessa käytetään sepeliä. Для строительства этой дороги будет использоваться щебень.

116

РУ’ ДЫ MALMIT [’malmit] бокси’т м boksiitti n [’boksi:t:i]

Boksiitti on tärkein aluminiimalmi. Боксит – самая важная из алюминиевых руд. желе’зо с rauta n [’rauta] Rautaa käytetään teräksen valmistamisessa. Железная руда используется в производстве стали. зо’лото с kulta n [’kulta] Kultaa voi nostaa käyttämällä muutamia teknologioita. Есть несколько технологий, с помощью которых золото можно извлекать из земли. ко’бальт м koboltti n [’kobolt:i] Kobolttia on eri metallimalmeissa. Кобальт встречается в различных металлических рудах. ма’рганец м mangaani n [’maŋga:ni:] Mangaanin osuus maankuoressa on noin 0,1 %. Доля марганца в земной коре составляет примерно 0,1%. медь ж kupari n [’kupari] Tästä avokaivoksesta nostetaan kuparia. Это рудник, где добывают медь открытым способом. ни’кель м nikkeli n [’nik:eli] Tässä maassa on suuria nikkelimalmien esiintymiä. В этой стране имеются богатые месторождения руд никеля. о’лово с tina n [’tina] Tinamalmia sanotaan kassitermiitiksi. Оловянная руда называется касситерит. свине’ц м lyijy n [’lyijy] Lyijy kuuluu raskaisiin metalleihin. Свинец относится к тяжёлым металлам. селе’н м seleeni n [’sele:ni] Seleeniä ilmenee sulfidimalmeissa. Селен обнаруживают в сульфидных рудах. серебро’ с hopea n [’hopea] Hopea on tunnettu muinaisajoista. Серебро известно с древних времён. ура’н м uraani n [’ura:ni] Uraanin suuret esiintymät löydettiin Australiassa, Kazahstanissa ja Kanadassa. Крупнейшие месторождения руды урана найдены в Австралии, Казахстане и Канаде.

’ МНИ ДРАГОЦЕ’ ННЫЕ И ДЕКОРАТИ’ ВНЫЕ КА JALO- JA KORISTEKIVET [’jalo ja ’koriste’kivet] ага’т м agaatti n [’aga:t:i]

Muinaisajoista agaattia on käytetty kuvaamataiteessa ja käsitöissä. Агат с давних времён используется в изобразительном искусстве и ремёслах.

HYÖDYLLISET KAIVANNAISET [’hyødy’l:iset ’kaivan:aiset] алма’з м timantti n [’timant:i] Timantit ovat hyvin harvinaisia arvokkaita jalokiviä. Алмазы – это очень редкие драгоценные камни. изумру’д м smaragdi n [’smaragdi] Smaragdi on vihreä jalokivi. Изумруд – это зелёный драгоценный камень. руби’н м rubiini n [’rubi:ni] Väri määrää rubiinin hinnan. Цены на рубины в основном определяются цветом. сапфи’р м safiiri n [’safi:ri] Itse asiassa safiiri on samanlainen jalokivi kuin rubiini, mutta väriltään se ei ole punainen. Фактически сапфир – это то же самое, что рубин, только он не красный. топа’з м topaasi n [’topa:si] Topaasin väri on tavallisesti punertavan oranssi. Обычно топаз бывает красновато-оранжевого цвета. я’шма ж jaspis n [’jaspis] Jaspista voi hyvin kiillottaa. Яшму можно очень хорошо полировать.

ГО’ РНО-ХИМИ’ ЧЕСКОЕ СЫРЬЁ VUORIKEMIALLINEN RAAKA-AINE [’vuori’kemia:l:inen ’ra:ka’aine] апати’т м apatiitti n [’apati:t:i] Apatiittia käytetään lannoitteiden tuottamisessa. Апатит используется в производстве удобрений. бари’т м baryytti n [’bary:t:i] Tässä voi nähdä baryytin isot kiteet. Здесь вы можете видеть крупные кристаллы барита. бора’ты мн boraatit pl [’bora:tit] Boraatteja käytetään lähinnä lasin valmistuksessa. Бораты используются в основном для производства стекла. фосфа’ты мн fosfatit pl [’fosfa:tit] Fosfaatit ovat tärkeitä biokemiassa. Фосфаты играют важную роль в биохимии.

’ НСПОРТ НЕ’ ФТИ ДОБЫ’ ЧА И ТРА ÖLJYN NOSTO JA KULJETUS [’øljyn ’nosto ja ’kuljetus] нефтеналивн’ой та’нкер м öljytankkialus n [’øljy’tank:i’alus] Öljyntankkialukset kuljettavat noin 2 000 000 000 000 metristä tonnia vuodessa. Нефтеналивные танкеры перевозят около 2 000 000 000 000 метрических тонн нефти в год. нефтепрово’д м öljyjohto n [’øljy’johto] Öljyjohto on tehokkain öljyn kuljetusväline. Нефтепровод – это самое эффективное средство транспорта нефти.

нефтяна’я вы’шка ж öljytorni n [’øljy’torni]

Öljytorneja näkyi joka puolella. Нефтяные вышки попадались нам тут и там. нефтяна’я платфо’рма ж öljynporauslautta n [’øljyn’poraus’laut:a] Suurin osa öljynporauslauttoja on mannermaajalustalla. Большинство нефтяных платформ находится на континентальном шельфе. нефтяна’я сква’жина ж öljyaukko n [’øljy’auk:o] Ensimmäiset öljyaukot porattiin Kiinassa v. 347 Krj. Самые первые нефтяные скважины были пробурены в Китае в 347 г. нашей эры. стано’к-кача’лка м öljypumppu n [’øljy’pump:u] Tienvarrella oli paljon öljypumppuja. Вдоль дороги было много станков-качалок.

* * * * * * * * * бога’тый п suuri a [’su:ri]

Meidän seuduillamme löydettiin suuri kupariesiintymä. В наших местах было найдено богатое месторождение меди. геологоразве’дочный п geologinen tutkimus- a [’geologinen ’tutkinmus] Mies on geologisen tutkimusretken johtaja. Он – руководитель геологоразведочной экспедиции. жи’дкий п nestemäinen a [’neste’mæinen] Öljy on arvokas nestemäinen aine. Нефть – это ценная жидкая субстанция. разве’данный п tutkittu a [’tutkit:u] Äsken tutkitut esiintymät ovat vaikuttavia. Недавно разведанные месторождения весьма впечатляют. твёрдый п kiinteä a [’ki:nteæ] Hiili on kiinteä fossiilinen polttoaine. Уголь – это твёрдое ископаемое топливо. выка’чивать г pumpata v [’pumpata] Tämä laite pumppaa öljyä. Эта машина выкачивает нефть. добыва’ть из недр г nostaa v [’nosta:] Kultaa nostetaan maan uumenista. Золото добывается из глубины земных недр. обогаща’ть (руду’ ) г rikastaa v [’rikasta:] Meidän yrityksessämme rikastetaan rautamalmia. Наше предприятие обогащает железную руду. разве’дывать г suorittaa tutkimus v [’suorit:a: ’tutkimus] Tällä alueella suoritetaan öljytutkimusta. В районе разведывается нефть. разраба’тывать (ка’мень из карье’ра) г louhia v [’louhia] Täällä me louhitaan kalkkikiveä. Здесь мы будем разрабатывать известняк.

117

’ ТИКА ПОЛИ

55 ’ РСТВЕННОГО ФО’ РМЫ ГОСУДА ПРАВЛЕ’ НИЯ VALTION HALLITUSMUODOT [’valtion ’hal:tus’muodot]

абсолю’тная мона’рхия ж absoluuttinen monarkia n

[’absolu:t:inen ’monarkia] Oman on nykyajan absoluuttinen monarkia. Оман – это современная абсолютная монархия. импе’рия ж keisarikunta n [’keisari’kunta] Keisarikunnan päämiestä sanotaan keisariksi. Глава империи называется императором. конституцио’нная мона’рхия ж perustuslaillinen monarkia n [’perustus’lail:inen ’monarkia] Iso-Britannia on perustuslaillinen monarkia. Великобритания – это конституционная монархия. конфедера’ция ж valtioliitto n [’valtio’li:t:o] Valtioliitto on itsenäisten valtioiden pysyvä liitto. Конфедерация – это постоянный союз суверенных государств. парла’ментская респу’ блика ж parlamentaarinen tasavalta n [’parlamenta:rinen ’tasa’valta] Parlamentaarinen tasavalta tarkoittaa, että valtion päämiehellä ei ole laajoja toimeenpanovaltuuksia. Парламентская республика означает, что глава государства не обладает широкими исполнительными полномочиями. президе’нтская респу’ блика ж presidenttitasavalta n [’president:i’tasa’valta] Brasilia on presidenttitasavalta. Бразилия – это президентская республика. федера’ция ж federaatio n [’federa:tio] Federaatio on osittain itsehallinnollisten alueiden liitto. Федерация – это союз регионов с частичным самоуправлением.

ПОЛИТИ’ ЧЕСКИЕ СИСТЕ’ МЫ ’ ГИИ И ИДЕОЛО POLIITTISET JÄRJESTELMÄT JA IDEOLOGIAT [’poli:t:iset ’jærjestelmæt ja ’ideologiat]

авторитари’зм м autoritorismi n [’autoritorismi]

Autoritarismi on poliittinen järjestelmä, jonka johdossa on tavallisesti valitsematon hallitsija. Авторитаризм – это политическая система, как правило, контролируемая невыбираемым правителем. анархи’зм м anarkismi n [’anarkismi] Anarkismi on idea siitä, että ihmiset voivat järjestäytyä itsenäisesti ilman hallitsijaa. Анархизм – это убеждение, по которому люди могут организовываться самостоятельно, без правителя. демокра’тия ж demokratia n [’demokratia] Demokratia on kansan valitsemien edustajien hallintovalta. Демократия – это правление избранными представителями народа.

118

диктату’ра ж diktatuuri n [’diktatu:ri]

Diktatuurissa ihmiset eivät tavallisesti nauti suurista oikeuksista eivätkä vapauksista. При диктатуре люди обычно не обладают большими правами или свободой. коммуни’зм м kommunismi n [’kom:unismi] Kommunismissa ei saa olla yhteiskuntaluokkia. При коммунизме социальных классов существовать не должно. консервати’зм м konservatismi n [’konservatismi] Konservatismin kannattajat ihannoivat nykyistä i menneen asianlaitaa. Последователи консерватизма приветствуют нынешнее положение вещей, или то, каким оно было в прошлом. космополити’зм м maailmankansalaisuus n [’ma:ilman’kansalaisu:s] Maailmankansalaisuus on idea siitä, että koko ihmiskunta kuuluu samaan yhtenäiseen yhteisöön. Космополитизм – это идея о том, что всё человечество принадлежит к единому сообществу. либерали’зм м liberalismi n [’liberalismi] Liberalismin kannattajat luulevat, että vapaus on tärkein asia. Последователи либерализма считают, что свобода – это важнейшая вещь. маркси’зм м marksilaisuus n [’marksilaisu:s] Marksilaisuus on poliittisten ja talousopillisten ideoiden kokoelma. Марксизм – это свод политических и экономических идей. милитари’зм м militarismi n [’militarismi] Militarismin mukaan yhteiskunnan on oltava samanlainen, kuin sotilasjärjestö. Согласно милитаризму общество должно быть подобно военной организации. наци’зм м natsismi n [’natsismi] Natsismi on fasismin muoto. Нацизм – это форма фашизма. национали’зм м nationalismi n [’nationalismi] Nationalismi tarkoittaa rakkautta omaa maata kohtaan ja ylpeyttä siitä. Национализм – это любовь к своей стране и гордость за неё. пацифи’зм м pasifismi n [’pasifismi] Pasifismi on sodan ja väkivallan vastustusta. Пацифизм – это противостояние войне или насилию. плутокра’тия ж plutokratia n [’plutokratia] Plutokratia tarkoittaa rikkaiden valtaa. Плутократия – это власть богатых. самодержа’вие с itsevalta n [’itse’valta] Itsevallassa yksi ihminen pitää hallussaan kaiken juridisen ja poliittisen vallan. При самодержавии единственный человек обладает всей юридической и политической властью. социали’зм м sosialismi n [’sosialismi] Yksi sosialismin piirteistä on valtion valvoma talous. Одна из черт социализма – это контроль государства над экономикой.

POLITIIKKA [’politi:k:a] теокра’тия ж teokratia n [’teokratia]

Teokratia on valtiomuoto, jossa uskonnollisella johtajalla on suuri päätösvalta. Теократия – это форма правления, при которой сам Бог считается его главой. тимокра’тия ж timokratia n [’timokratia] Timokratia tarkoittaa vain omaisuutta omistavien ihmisten valtaa. Тимократия – это власть только тех людей, которые владеют собственностью. тоталитари’зм м totalitarismi n [’totalitarismi] Totalitarismi on autaritarismin äärimmäinen muoto. Тоталитаризм – это крайняя форма авторитаризма. фаши’зм м fasismi n [’fasismi] Fasismi on järjestelmä, jossa valtiota pidetään yksittäistä ihmistä tärkeämpänä. При фашизме государство считается более важным, чем любой отдельный человек.

ДЕМОКРАТИ’ ЧЕСКАЯ СИСТЕ’ МА DEMOKRAATTINEN JÄRJESTELMÄ [’demokra:t:inen ’jærjestelmæ]

вы’боры мн vaalit n [’va:lit]

Yleiset vaalit pidetään maaliskuussa. Всеобщие выборы будут проведены в марте. законода’тельная власть ж lainsäädäntövalta n [’lain’sæ:dæntø’valta] Joskus lainsäädäntövaltaa edustaa kaksi erillistä kamaria. Иногда законодательная власть бывает представлена двумя отдельными палатами. исполни’тельная власть ж toimeenpanovalta n [’toime:n’pano’valta] Valtion ja hallituksen päämiehet ovat toimeenpanovallan johtohenkilöitä. Глава государства и глава правительства – это лидеры исполнительной власти. оппози’ция ж oppositio n [’op:ositio] Oppositio äänestää tätä lakiesitystä vastaan. Оппозиция голосует против этого законопроекта. па’ртия ж puolue n [’puolue] Hän aina noudattaa puoleensa linjaa. Он всегда следует линии партии. плюрали’зм м pluralismi n [’pluralismi] Pluralismi on tärkeä asia demokraattisessa yhteiskunnassa. Плюрализм – важная вещь для демократического общества. права’ челове’ка мн ihmisoikeudet n [’ihmis’oikeudet] Ihmisten täytyy nauttia ihmisoikeuksista, vain siitä syystä, että he ovat ihmisiä. Люди должны обладать правами человека только потому, что они – люди. предвы’борная кампа’ния ж vaalikampanja n [’va:li’kampanja] Vaalikampanjaan osallistuu viisi ehdokasta. В предвыборной кампании примут участие пять кандидатов. рефере’ндум м kansanäänestys n [’kansan’æ:nestys] Asiasta päätettiin kansanäänestyksessä. Вопрос был решён на референдуме.

свобо’да вероиспове’дания ж uskonnonvapaus n

[’uskon:on’vapaus] Jos maassa on uskonnonvapaus, ihmiset voivat kuulua haluamaansa kirkkoon tai olla kuulumatta mihinkään kirkkoon. Если в стране свобода вероисповедания, то люди могут принадлежать к любой религии или вообще ни к какой. свобо’да сло’ва ж sananvapaus n [’sanan’vapaus] Demokratia on mahdoton ilman sananvapautta. Демократия не может существовать без свободы слова. свобо’да собра’ний ж kokoontumisvapaus n [’koko:ntumis’vapaus] Meidän valtiomme takaa kokoontumisvapauden. Наше государство гарантирует свободу собраний. суде’бная власть ж tuomiovalta n [’tuomio’valta] Tuomiovalta on tuomioistuinten järjestelmä. Судебная власть – это система судов.

* * * * * * * * * идеологи’ческий п aatteellinen a [’a:te:l:inen]

Eräistä aatteellisista ristiriidoista huolimatta kaksi puoluetta perustivat liittoutuman. Несмотря на некоторые идеологические разногласия, две партии образовали коалицию. капиталисти’ческий п kapitalistinen a [’kapitalistinen] Hän oli kapitalistinen järjestelmän kiihkeä vastustaja. Он был ярым противником капиталистической системы. либера’льный п liberaalinen a [’libera:linen] Monien uusien äänestäjien näkökannat ovat liberaalisia. Многим новым избирателям по душе либеральные взгляды. социалисти’ческий п sosialistinen a [’sosialistinen] Minä tutkin sosialistisia teorioita. Я изучаю социалистические теории. центри’стский п keskustalainen a [’keskustalainen] Presidentti jatkaa keskustalaisen kurssinsa noudattamista. Президент сохраняет свой центристский курс. голосова’ть г äänestää v [’æ:nestæ:] En usko äänestäväni uudestaan tätä puoluetta. Не думаю, что я буду вновь голосовать за эту партию. запреща’ть г kieltää v [’kieltæ:] Nuo aktiivit haluavat kieltää abortit. Эти активисты хотят запретить аборты. избира’ть г valita v [’valita] Hänet valittiin presidentiksi. Его избрали президентом. наруша’ть г rikkoa v [’rik:oa] Ei saa rikkoa perusihmisoikeuksia. Основные права человека не должны нарушаться. пропаганди’ровать г tehdä propagandaa v [’tehdæ propaganda:] Me teemme propagandaa äänestäjien keskuudessa. Мы будем вести пропаганду среди избирателей.

119

ПОСУ’ ДА

56 СТОЛО’ ВАЯ ПОСУ’ ДА RUOKAILUASTIAT [’ruokailu’astiat]

ви’лка сала’тная ж salaattihaarukka n [’sala:t:i’ha:ruk:a]

блю’до с vati n [’vati]

ви’лка сервиро’вочная ж tarjoiluhaarukka n

Pane salaattihaarukka tähän. Положи салатную вилку здесь.

Minä haluan näyttää sinulle vanhanaikaisen hopeavadin.

[’tarjoilu’ha:ruk:a]

Я хочу показать тебе антикварное серебряное

Tämä iso haarukka on tarjoiluhaarukka.

блюдо.

бульо’нная ча’шка ж liemikuppi n [’liemi’kup:i] Hovimestari pani pöydälle ison liemikupin. Дворецкий поставил на стол большую бульонную чашку.

са’харница ж sokerikko n [’sokerik:o] Sokerikko oli tyhjä. Сахарница пуста.

сли’вочник м kermakko n [’kermak:o] Haluaisin ostaa tämän valkoisen kermakon. Я хочу купить тот белый сливочник.

таре’лка глубо’кая ж syvä lautanen n [’syvæ ’lautanen] Setissä on kuusi syvää lautasta. В набор входит шесть глубоких тарелок.

таре’лка ме’лкая ж matala lautanen n [’matala ’lautanen] Kuinka monta matalaa lautasta tuon? Сколько мне принести мелких тарелок?

СТОЛО’ ВЫЕ ПРИБО’ РЫ ATERIMET [’aterimet] ви’лка гарни’рная ж lisukehaarukka n [’lisuke’ha:ruk:a] Tämä lisukehaarukka on puuta. Эта гарнирная вилка сделана из дерева.

ви’лка десе’ртная ж jälkiruokahaarukka n [’jælki’ruoka’ha:ruk:a] Kakkua syödään erityisillä jälkiruokahaarukoilla. Для торта нам требуются специальные десертные вилки.

ви’лка для нареза’ния мя’са ж leikkaushaarukka n [’leik:aus’ha:ruk:a] Leikkaushaarukkaa pidetään vasemmassa kädessä. Вилку для нарезания мяса нужно держать в левой руке.

ви’лка для спаге’тти ж spagettihaarukka n [’spaget:i’ha:ruk:a] Spagettihaarukkaa voi helposti kiertää. Вилку для спагетти можно с лёгкостью вращать.

ви’лка обе’денная ж ruokahaarukka n [’ruoka’ha:ruk:a]

Эта большая вилка – сервировочная.

ло’жка ж lusikka n [’lusik:a] Lusikka oli täynnä mettä. Ложка была полна мёда.

ло’жка больша’я ж pöytälusikka n [’pøytæ’lusik:a] Pöytälusikkaa käytetään tarjoilussa. Большая ложка используется, чтобы подавать еду.

ло’жка десе’ртная ж jälkiruokalusikka n [’jælki’ruoka’lusik:a] Jälkiruokalusikoita on oltava kymmenelle henkilölle. Десертных ложек у нас должно быть на 10 персон.

ло’жка столо’вая ж ruokalusikka n [’ruoka’lusik:a] Tämä lusikka on liian pieni. Antaisitteko minulle ruokalusikan? Эта ложка слишком маленькая. Дай мне столовую ложку.

ло’жка ча’йная ж teelusikka n [’te:’lusik:a] Minä otin teelusikan. Я взял чайную ложку.

нож м veitsi n [’veitsi] Ole varovainen, veitsi on hyvin terävä! Осторожно, нож очень острый.

’ ЙНАЯ И КОФЕ’ ЙНАЯ ПОСУ’ ДА ЧА TEE- JA KAHVIASTIAT [’te: ja kahvi’astiat] блю’дце с teevati n [’te:’vati] Teevati on pieni lautanen, jonka reunat on taivutettu ylöspäin. Блюдце – это тарелочка с краями, загибающимися кверху.

кофе’йный серви’з м kahviastiasto n [’kahvi’astiasto] Tämä kahviastiasto maksaa paljon. Этот кофейный сервиз стоит дорого.

кру’ жка ж muki n [’muki] Minulle tarjottiin teetä isossa mukissa. Мне предложили горячего чаю в большой кружке.

пиала’ ж piala-kuppi n [’piala’kup:i] Teetä tarjottiin pienissä piala-kupeissa. Чай подали в маленьких пиалах.

си’течко с sihti n [’sihti]

Perinteisessä ruokahaarukassa on neljä hammasta.

Nykyään muodissa ovat kultaiset sihdit.

У традиционной обеденной вилки четыре зубца.

В наше время золотые ситечки в моде.

120

ASTIAT [’astiat] ча’йник зава’рочный м teekannu n [’te:’kan:u] Tiedätkö, miten teetä haudotaan oikein teekannussa? Ты знаешь, как правильно заваривать чай в чайнике?

ча’йный серви’з м teeastiasto n [’te:’astiasto] Kaupassa oli tarjolla kymmeniä erilaisia teeastiastoja. В магазине имелись десятки разных чайных сервизов.

ча’шка кофе’йная ж kahvikuppi n [’kahvi’kup:i] Me joimme kahvia pikkaraisista kahvikupeista. Мы пили кофе из крошечных кофейных чашек.

ча’шка ча’йная ж teekuppi n [’te:’kup:i] Onko se kahvi- vai teekuppi? Это чайная чашка или кофейная?

СТЕКЛЯ’ ННАЯ ПОСУ’ ДА LASIASTIAT [’lasi’astiat] бока’л без но’жки м jalaton juomalasi n [’jalaton ’juoma’lasi] Minulle annettiin korkea jalaton juomalasi mehua. Мне дали высокий бокал без ножки, полный сока.

бока’л конья’чный м konjakkilasi n [’konjak:i’lasi] Konjakkilasi on pidettävä kädessä lämmittääkseen juomaa. Держите коньячный бокал в руке, согревая напиток.

бока’л флюте’ м samppanjalasi n [’samp:anja’lasi] Täyttäkää samppanjalasit puoliksi. Наполняйте бокалы флюте наполовину.

пло’ский фуже’р м cocktaillasi n [’koktail’lasi] Cockaillaseissa tarjotaan samppanjaa sekä erätä drinkkejä. В плоских фужерах подают шампанское, а также некоторые коктейли.

рю’мка для вина’ ж viinilasi n [’vi:ni’lasi] Meillä on erikokoisia viinilaseja. У нас есть рюмки для вина всех размеров.

рю’мка с но’жкой ж snapsilasi n [’snapsi’lasi] Snapsilaseja käytetään alkoholijuomien nauttimiseen. Рюмки с ножкой используются для питья алкогольных напитков.

стака’н м lasi n [’lasi] Tämä oli standardi lasi. Это был стандартный стакан.

сто’пка ж pikari n [’pikari] Vodkaa tarjotaan pienissä pikareissa. Водку нужно подавать в маленьких стопках.

КУ’ ХОННАЯ ПОСУ’ ДА KEITTIÖASTIAT [’keit:iø’astiat] кастрю’ля ж kattila n [’kat:ila] Keitto on keltaisessa kattilassa. Суп – в жёлтой кастрюле. сковорода’ ж paistinpannu n [’paistin’pan:u] Varo, paistinpannu on kuuma! Осторожно, сковорода горячая. скорова’рка ж painekeitin n [’paine ’keitin] Painekeittimet tehdään tavallisesti alumiinista tai ruostumattomasta teräksestä. Скороварки обычно делают из алюминия или нержавеющей стали. ча’йник м teepannu n [’te:’pan:u] Teepannu kiehuu. Чайник кипит.

* * * * * * * * * блестя’щий п kiiltävä a [’ki:ltævæ] Ensimmäiseksi löysin laatikosta uuden kiiltävän teepannun. Первое, что я нашёл в коробке, это был новый блестящий чайник. бью’щийся п särkyvä a [’særkyvæ] Posliini on helposti särkyvä materiaali. Фарфор – это легко бьющийся материал. небью’щийся п särkymätön a [’særkymætøn] Oletko koskaan kuullut särkymättömistä lautasista? Ты когда-нибудь слышала о небьющихся тарелках? прозра’чный п läpinäkyvä a [’læpi’nækyvæ] Läpinäkyvässä kannussa tee näyttää kauniilta. В прозрачном сосуде чай выглядит красиво. роско’шный п upea a [’upea] Aitoa posliini on upea asia. Настоящий фарфор – роскошная вещь. нама’зывать г levittää v [’levit:æ:] Voita täytyy levittää erityisellä veitsellä. Масло нужно намазывать на хлеб специальным ножом. наполня’ть г täyttää v [’tæyt:æ:] Täytä viinillä yksi lasi vielä! Наполни вином ещё одну рюмку. подава’ть (на стол) г tarjota v [’tarjota] Me tarjoamme ruokaa kahdessa lautasessa. Мы будем подавать еду в этих тарелках. разбива’ть г särkeä v [’særkeæ] Olen taas särkenyt kupin. Я снова разбил чашку. ре’зать г leikata v [’leikata] Leikkaa lihaa tällä veitsellä. Режь мясо вот этим ножом.

121

’ ТСТВИЯ И ДРУГИ ’ Е ВЫРАЖЕ ’ НИЯ ПРИВЕ

57

ПРИВЕ’ ТСТВИЯ TERVEHDYKSET [’tervehdykset] До’брое у’ тро с Hyvää huomenta [’hyvæ: ’huomenta] Hyvää huomenta, lapset! Доброе утро, дети.

До’брый ве’чер м Hyvää iltaa [’hyvæ: ’ilta:] Hyvää iltaa! Saanko sisään? Добрый вечер. Я могу войти?

До’брый день м Hyvää päivää [’hyvæ: ’pæivæ:] Hyvää päivää, arvoisat radiokuulijat. Добрый день, уважаемые радиослушатели.

Здра’вствуйте Päivää [’pæivæ:] Päivää, herra N. Здравствуйте, господин N.

Как пожива’ете? Mitä kuuluu [mitæ ku:lu:] Mitä kuuluu? Hauska tutustua. Как поживаете? Я очень рад с вами познакомиться.

Приве’т м Moi [’moı] Halloo jätkä! Moro! Эй, парень! Привет!

’ НИЕ ПРОЩА JÄÄHYVÄISET [’jæ:’hyvæiset] До свида’ния Näkemiin [’nækemi:n] Näkemiin kaikille. Всем до свидания.

Пока’ Hei [’hei] Minä lähden jo Hei! Ну, я пошёл. Пока.

Проща’й Hyvästi [’hyvæsti] Hyvästi, rakkaani! Прощай, любовь моя.

Счастли’во Hyvää jatkoa [’hyvæ: ’jatkoa] Hei ja hyvää jatkoa! Ну, счастливо.

Уда’чи Menestystä! [’menestystæ] Menestystä sinulle! Удачи вам.

УДИВЛЕ’ НИЕ YLLÄTYS [’yl:ætys] Не мо’жет быть Käsittämätöntä! [’kæsit:æmætøntæ] Onko professori umpihumalassa? Käsittämätöntä! Профессор мертвецки пьян? Не может быть!

Неуже’ли? Ihanko totta? [’ihanko ’tot:a] Ihanko totta? Jos se pitää paikkansa, niin koko maailma on muuttunut. Неужели? Если это так, значит, весь мир изменился.

122

Неуже’ли это так? Pitääkö se paikkansa? [pitæ:kø se paik:ansa] Teidän joukkue kuuluu voittaneen 6:0. Pitääkö se paikkansa? Говорят, наша команда выиграла 6:0. Неужели это так? Ну и ну! Vai niin! [vai ’ni:n] Vai niin! Hän on taas raskaana! Ну и ну! Она снова беременна! О го’споди! Herra varjelkoon! [’her:a ’varjelko:n] Herra varjelkoon! Sinun talo on niin suuri! О господи! Твой дом такой большой! Поду’мать то’лько! Ajatella! [’ajatel:a] Asian on siinä, että maa on pyöreä! Ajatella vain! Дело в том, что Земля круглая! Подумать только! Призна’ться, я удивлён Olen yllättynyt! [’olen ’yl:æt:ynyt] Väitätte sen olevan minun syytäni? Olen tosi yllättynyt! Вы говорите, что в этом моя вина? Признаться, я удивлён. Это потряса’юще! Uskomatonta! [’uskomatonta] Katsopas hintoja! Uskomatonta! Вы только посмотрите на цены! Потрясающе!

’ СИЕ И СОМНЕ’ НИЯ НЕСОГЛА ERIMIELISYYS JA EPÄILY [’eri’mielisy:s ja ’epæily] Вздор и чепуха’ hölynpölyä ja pötyä [’hølyn’pølyæ ja pøtyæ] Maapallo pyöreäkö? Hölynpölyä! Земля круглая? Вздор и чепуха. Не согла’сен en usko [en ’usko] Oletteko molemmat sitä mieltä, että minun täytyy tulla lääkäriksi? En usko! Вы оба считаете, что я должен быть врачом? Не согласен. нико’им о’бразом ei missään tapauksessa [ei ’mis:æ:n ’tapaukses:a] En missään tapauksessa voi olla samaa mieltä teidän kanssanne. Я никоим образом с вами не соглашусь. Отню’дь нет Ei suinkaan [ei’sunka:n] En usko, että olette oikeassa. Ei suinkaan. Я не думаю, что вы правы. Отнюдь нет. Сомнева’юсь в э’том Minua epäilyttää [’minua ’epæilyt:æ:] Minua epäilyttää, että hän maksaa minulle ajoissa, vaikka lupaakin. Он говорит, что заплатит мне вовремя, но я сомневаюсь в этом. чепуха’ ж pötyä [’pøtyæ] Pötyä! Sellaista laitetta ei voi olla olemassa. Чепуха! Такой механизм не может существовать.

TERVEHDYKSET JA MUUT ILMAISUT [’tervehdykset ja ’muut ’ilmaisut] Я с ва’ми не согла’сен Olen eri mieltä [’olen ’eri ’mieltæ] Olen eri mieltä! Meidän tappiomme syyt ovat aivan

НАДЕ’ ЖДА TOIVO [’toivo]

muita.

Наде’юсь на лу’ чшее Toivon parasta [’toivon

Я не согласен с вами. Причины нашего поражения

’parasta] Ongelma on vakava, mutta toivon parasta. Проблема серьёзна, но я надеюсь на лучшее. Наде’юсь на э’то Toivon siihen [’toivon ’si:hen] Pärjäämmekö me? Toivon siihen! Можем ли мы справиться? Надеюсь на это. Наде’юсь, это не так Toivottavasti ei. [’toivot:avasti ’ei] Onko uhka todennäköinen? Toivottavasti ei. Реальна ли эта угроза? Надеюсь, это не так.

совсем другие.

’ НИЕ РАЗОЧАРОВА PETTYMYS [’pet:ymys] До чего’ оби’дно Ikävä kyllä [’ikævæ ’kyl:æ] Etkö pääse kekkereihin. Ikävä kyllä! Ты не можешь пойти на вечеринку? До чего обидно.

Как жаль Mikä sääli! [’mika ’sæ:li] Liike on jo suljettu. Mikä sääli! Магазин уже закрыт. Как жаль.

Ужа’сно жаль Paha juttu [’paha ’jut:u] Etkö tehnyt kotitehtävää? Paha juttu! Ты не сделал домашнее задание? Ужасно жаль.

’ ДОСТЬ РА ILO [’ilo] Ура’! Hurraa! [’hur:a:] Hurraa! Loma alkaa! Ура! Каникулы!

Получи’лось! Tein sen! [’tein sen] Tein sen! Olen aina toivonut, että voin tehdä sen! Получилось! Я всегда верил, что у меня получится!

Прекра’сно mainiota [’mainiota] Meidän ystävättäretkin tulevat! Mainiota! Наши подруги тоже придут? Прекрасно!

Я так рад! Olen tosi iloinen! [’olen ’tosi ’iloinen] Sijoituin ensimmäiseksi! Olen tosi iloinen! Ты занял первое место. Я так рад!

УВЕ’ РЕННОСТЬ VARMUUS [’varmu:s] безусло’вно epäilemättä [’epæilemæt:æ] Kyllä, hän on epäilemättä oikeassa. Да, безусловно, он прав.

коне’чно tietenkin [’tietenkin] Haluanko tulla rikkaaksi? Tietenkin! Хочу ли я стать богатым? Конечно!

разуме’ется tietysti [’tietysti] Tietysti, kaikki tietävät sen. Разумеется. Это все знают.

Это уж то’чно! Varmasti! [’varmasti] Pitääkö hän minusta! Varmasti! Нравлюсь ли я ей? Это уж точно!

МЕЖДОМЕ’ ТИЯ HUUDAHDUKSET [’hu:dahdukset] Ого’! (Ух ты!) Oho! [’oho] Oho! Kuinka pitkä mies! Ого! Какой высокий человек! Ой! Hui! [’hui] Hui! Muki on tosi kuuma! Ой! Кружка такая горячая. Фу! Yök! [’yøk] Yök! Haisee kamalalta! Фу. Ужасный запах.

Ффух (“какое облегче’ние”) Uhhuh. [’uh:uh] Uhhuh. Pahin on jo ohi. Ффух. Худшее позади. Чшш (Тсс) Hiljaa! [’hilja:] Hiljaa! Lapsi nukkuu. Чшш. Ребёнок спит.

* * * * * * * * * восклица’ть г huudahtaa v [’hu:dahta:] “Ei missään tapauksessa!” huudahti nainen. “Ни за что!” – воскликнула женщина. выража’ть г ilmaista v [’ilmaista] Jos haluatte ilmaista pettymystä voitte käyttää näitä ilmaisuja. Если вам нужно выразить разочарование, можете использовать вот эти выражения. жа’ловаться г valittaa v [’valit:a:] Nainen valittelee jatkuvasti: “Voi, jos olisin mies!” Она вечно жалуется: “Жаль, что я не мужчина”. ра’доваться г iloita v [’iloita] Joukkue iloitsee edelleenkin voittoaan. Команда до сих пор радуется победе. сказа’ть г sanoa v [’sanoa] Mitä sanoisin kertoakseni hänelle tunteistani? Что мне сказать, чтобы выразить ей свои чувства?

123

’ ДА ПРИРО

58 ПРИРО’ ДНЫЕ ЗО’ НЫ СУ’ ШИ MAABIOMIT [’ma:’biomit]

альпи’йский по’яс м alpiininen vyöhyke n [’alpi:ninen

’vyøhyke] Alpiininen vyöhyke on melkein puuton ja pensaaton. Альпийский пояс почти полностью лишён деревьев и кустарников. антаркти’ческая пусты’ня ж Etelämantereen aavikko n [etelæ’mantere:n ’a:vik:o] Etelämantereen aavikko on planeettamme kylmin alue. Антарктическая пустыня – самый холодный район на нашей планете. аркти’ческая пусты’ня ж kylmyysaavikko n [’kylmy:s’a:vik:o] Osa Kanadan aluetta on kylmyysaavikko. Часть канадской территории – арктическая пустыня. боло’то с suo n [’suo] Länsi-Siperian suot peittävät yli 600 000 neliökilometrin alueen. Болота Западной Сибири покрывают территорию более 600 000 квадратных километров. вла’жный тропи’ческий лес м trooppinen sademetsä n [’tro:p:inen ’sade’metsæ] Trooppiset sademetsät kasvavat Etelä-Amerikassa ja Afrikassa. Влажные тропические леса распространены в Южной Америке и Африке. вла’жный экваториа’льный лес м päiväntasaajavyöhykkeen sademetsä n [’pæivæn’tasa:ja’vyøhyk:e:n ’sade’metsæ] Indonesian osan peittää päiväntasaajavyöhykkeen sademetsä. Часть Индонезии покрыта влажными экваториальными лесами. лесосте’пь ж metsäaro n [’metsæ’aro] Metsäarossa on niittyjä ja metsäalueita. Лесостепь состоит из лугов, перемежающихся участками леса. лесоту’ндра ж metsätundra n [’metsæ’tundra] Metsätundrassa kasvaa erillisiä puita ja pensaita. Лесотундра состоит из разрозненных деревьев и низкорослых кустарников. ли’ственный лес м lehtimetsä n [’lehti’metsæ] Saksassa on paljon lehtimetsiä. В Германии много лиственных лесов. ма’рши мн tulvaniitty n [’tulva’ni:t:y] Tulvaniitty on tulvamaan suotyyppiä. Марши – это тип заболоченных земель, подверженных затоплениям. пла’вни мн jokiluhta n [’joki’luhta] Saukot ja majavat asuvat usein jokiluhta-alueilla. Выдры и бобры часто встречаются в плавнях. полупусты’ня ж puoliaavikko n [’puoli’a:vik:o] Kalahari on valtava puoliaavikko. Калахари – это огромная полупустыня.

124

пусты’ня ж aavikko n [’a:vik:o]

Aavikko on alue, jossa melkein ei sada. Пустыня – это регион, в котором почти не выпадает осадков. сава’нна ж savanni n [’savan:i] Savannissa puut kasvavat kaukana toisistaan. В саванне деревья растут на большом расстоянии друг от друга. се’льва ж Amazonin sademetsät n [’amatsonin ’sade’metsæt] Amazonin alueen sademetsiä sanotaan selvaksi. Леса амазонского региона называются сельвой. сме’шанный лес м sekametsä n [’seka’metsæ] Tällä alueella kasvaa sekametsää. Смешанные леса типичны для этого региона. солонча’к м suolamaat n [’suola’ma:t] Suolamaiden kasvillisuus on melko niukkaa. В солончаках разнообразие видов растений относительно невелико. средиземномо’рский по’яс м välimerenvyöhyke n [’væli’meren’vyøhyke] Välimerenvyöhykkeen ilmasto on hyvin leuto. Климат в средиземноморском поясе очень мягкий. степь ж aromaa n [’aro’ma:] Turkin Keski-Anatolia on kylmä aromaa. Центральная Анатолия в Турции представляет собой холодную степь. субальпи’йский по’яс м subalpiininen vyöhyke n [’sub’alpi:ninen ’vyøhyke] Subalpiinen pihta on subalpiinisen vyöhykkeen tyypillinen kasvilaji. Пихта субальпийская – типичный вид субальпийского пояса. субтропи’ческий лес м subtrooppinen metsä n [’sub’tro:p:inen ’metsæ] Osan Kaliforniaa peittävät subtrooppiset metsät. Часть Калифорнии покрыта субтропическими лесами. тайга’ ж taiga n [’taıga] Taiga on biomi, jonka perustana on havumetsä. Тайга – это природная зона, для которой характерны хвойные леса. ту’ндра ж tundra n [’tundra] Tundrassa ei ole puita. В тундре нет деревьев.

ВО’ ДНЫЕ ПРИРО’ ДНЫЕ ЗО’ НЫ VESIBIOMIT [’vesi’biomit]

жёлоб м syvänmeren hauta n [’syvæn’meren ’hauta]

Mariaanien syvänmeren hauta on maapallon syvin kohta. Марианский жёлоб – самое глубокое место Мирового океана. континента’льный шельф м mannerjalusta n [’man:er’jalusta] Jääkausien aikana mannerjalustat olivat mannerosaa. Во время ледниковых периодов континентальные шельфы были частью континента.

LUONTO [’luonto] кора’лловые ри’фы мн koralliriutta pl [’koral:i’riut:a]

Koralliriuttojen biodiversiteetti on poikkeuksellisen monipuolinen. Для коралловых рифов характерно чрезвычайное биологическое разнообразие. литора’льная зона ж litoraalivyöhyke n [’litora:li’vyøhyke] Litoraalivyöhyke on nousuveden upottama rannikon osa. Литоральная зона – это участок берега, затопляемый во время прилива. ма’нгровые леса’ мн mangrovemetsä n [’maŋgrove’metsæ] Vietnamissa mangrovemetsät kasvavat etelärannikon varrella. Во Вьетнаме мангровые леса растут вдоль южного побережья. па’ковый лёд м monivuotinen jää n [’moni’vuotinen jæ:] Monivuotisen jään paksuus on vähintään kolme metriä. Толщина пакового льда составляет по меньшей мере 3 метра. пруд м lampi n [’lampi] Suurin osa lammista on keinotekoisia. Большая часть прудов – рукотворные сооружения. рифт м hautavajoama n [’hauta’vajoama] Baikaljärven pohja on maailman syvin mannerhautavajoama. Дно озера Байкал – это самый глубокий континентальный рифт на Земле.

’ НА ПРИРО’ ДЫ ОХРА LUONNONSUOJELU [’luon:on’suojelu]

запове’дник м luonnonpuisto n [’luon:on’puisto]

Ensimmäinen maa, johon perustettiin luonnonpuisto, oli Sri Lanka. Первой страной в мире, где возник заповедник, была Шри-Ланка. монито’ринг загрязне’ния м saasteiden seuranta n [’sa:steiden ’seuranta] Saasteiden seuranta tarvitaan ympäristön suojelemiseksi. Мониторинг загрязнения нужен для защиты окружающей среды. национа’льный парк м kansallispuisto n [’kansal:is’puisto] Nykyään maailmassa on 6555 kansallispuistoa. Сейчас в мире 6555 национальных парков. окружа’ющая среда’ ж ympäristö n [’ympæristø] Uusilla laeilla ehkäistään ympäristön saastuttamista. Новые законы предотвращают загрязнение окружающей среды. охра’на вод ж vesiensuojelu n [’vesien’suojelu] He aloittivat kansallisen vesiensuojelukampanjan. Они начали национальную кампанию по охране вод.

охра’на среды’ обита’ния ж elinympäristönsuojelu n [’elin’ympæristøn’suojelu] Elinympäristönsuojelu estää monien lajien kuolemasta sukupuuttoon. Охрана среды обитания может предотвратить вымирание многих редких видов. очистно’е сооруже’ние с puhdistamo pl [’puhdistamo] Tämän puhdistamon ansiosta joki pysyy puhtaana. Благодаря этим очистным сооружениям река будет чистой. природоохра’нное движе’ние с luonnonsuojelu n [’luon:on’suojelu] Ensimmäinen luonnonsuojeluliike kehittyi hitaasti 1800‑luvulla. Первое природоохранное движение медленно развилось в 19‑м столетии. эколо’гия ж ekologia n [’ekologia] Ekologia on moderni tiede. Экология – это современная наука.

* * * * * * * * * де’вственный п neitseellinen a [’neitse:l:inen]

Biologit käyvät Afrikan neitseellisissä metsissä. Биологи побывают в девственных лесах Африки. материа’льный п aineellinen a [’aine:l:inen] Luonto on koko planeetan aineellinen maailma. Природа – это материальный мир Вселенной. охраня’емый п rauhoitettu a [’rauhoitet:u] Tämä luonnonpuisto on rauhoitettu alue. Заповедник – это охраняемая территория. приро’дный п luonnon- a [’luon:on] Meidän maamme luonnonvarat ovat hyvin rikkaita. Природные ресурсы нашей страны очень богаты. экологи’ческий п ekologinen a [’ekologinen] Näiden metsien hävittäminen johtaisi vakaviin ekologisiin seurauksiin. Уничтожение этих лесов может привести к серьёзным экологическим последствиям. загрязня’ть г saastuttaa v [’sa:stut:a:] Ei saa saastuttaa jokia ja järviä. Реки и озёра нельзя загрязнять. изуча’ть г tutkia v [’tutkia] Tutkimuslaitos tutkii luontoa. Институт изучает природу. иссле’довать г tutkailla v [’tutkail:a] Tänä vuonna tutkailemme trooppisia metsiä. В этом году мы будем исследовать тропические леса. охраня’ть г suojella v [’suojel:a] Liikkeen päämäärä on suojella luontoa. Цель движения – охранять природу. сохраня’ть г vaalia v [’va:lia] Tästä kirjasta tietää, kuinka luontoa vaalitaan. Из этой книги ты можешь узнать, как сохранять природу.

125

’ НСТВО ПРОСТРА

59 ОБЪЁМ KOKO [’koko]

куби’ческий дециме’тр м kuutiodesimetri n [’ku:tio’desi’metri] 1 kuutiodesimetri on 1 000 kuutiosenttimetriä eli 1 000 000 kuutiomillimetriä. 1 кубический дециметр – это 1 000 кубических сантиметров или 1 000 000 кубических миллиметров. куби’ческий метр м kuutiometri n [’ku:tio’metri] 1 kuutiometri on 1 000 000 kuutiosenttimetriä. 1 кубический метр – это 1 000 000 кубических сантиметров. куби’ческий миллиме’тр м kuutiomillimetri n [’ku:tio’mili’metri] 1 kuutiomillimetri on 0,001 kuutiosenttimetriä. 1 кубический миллиметр – это 0,001 кубического сантиметра. куби’ческий сантиме’тр м kuutiosenttimetri n [’ku:tio’sent:i’metri] 1 kuutiosenttimetri on 1 000 kuutiomillimetriä. 1 кубический сантиметр равен 1 000 кубических миллиметров.

’ ПРОСТЕ’ ЙШИЕ ГЕОМЕТРИ’ ЧЕСКИЕ ТЕЛА YKSINKERTAISIMMAT GEOMETRISET KAPPALEET [’yksin’kertaisim:at ’geometriset ’kap:ale:t] ко’нус м kartio n [’kartio] Kartio on geometrinen kappale, jonka pohja on pyöreä ja kärki on terävä. Конус – это геометрическое тело с круглым основанием и острым верхом. куб м kuutio n [’ku:tio] Kuution kaikki sivut ovat samankokoisia. Все стороны куба равны. параллелепи’пед м suuntaissärmiö n [’su:ntais’særmiø] Tiilet ovat tavallisesti suuntaussärmiön muotoisia. Обычно кирпичи имеют форму параллелепипеда. пирами’да ж pyramidi n [’pyramidi] Neljäkulmainen pyramidi on pyramidi, joka pohja on neljäkulmainen. Квадратная пирамида – это пирамида с квадратным основанием. полусфе’ра ж puolipallo n [’puoli’pal:o] Puolet palloa täytyy nimittää puolipalloksi. Половинку шара следует называть полусферой. при’зма ж prisma n [’prisma] Prismassa on yhdensuuntaiset pystysuorat tahot. У призмы параллельные вертикальные рёбра.

126

цили’ндр м sylinteri n [’sylinteri] Esimerkiksi säilykepurkki on sylinteri. Пример цилиндра – консервная банка. шар м pallo n [’pal:o] Maa on jättimäinen pallo. Земля – это гигантский шар. эллипсо’ид м ellipsoidi n [’el:ipsoidi] Ellipsoidin esimerkki on rugbypallo. Пример эллипсоида – регбийный мяч.

’ ДРУГИ’ Е ГЕОМЕТРИ’ ЧЕСКИЕ ТЕЛА MUUT GEOMETRISET KAPPALEET [’mu:t ’geometriset ’kap:ale:t] восьмиуго’льная при’зма ж kahdeksankulmainen prisma n [’kahdeksan’kulmainen ’prisma] Kahdeksankulmainen prisma on kuudes prismojen äärettömässä sarjassa. Восьмиугольная призма – шестая в бесконечном ряду призм. додека’эдр м dodekaedri n [’dodekaedri] Dodekaedri on monitahokas, jossa on kaksitoista tahkoa. Додекаэдр – это любой многогранник с двенадцатью гранями. икоса’эдр м ikosaedri n [’ikosaedri] Ikosaedrissa on 20 tahkoa. Икосаэдр имеет 20 граней. икосододека’эдр м ikosododekaedri n [’ikoso’dodekaedri] Ikosododekaedrissa on 20 kolmiomuotoista tahkoa ja 12 viisikulmaista tahkoa. Икосододекаэдр имеет 20 треугольных граней и 12 пятиугольных граней. квадра’тная антипри’зма ж neliömäinen antiprisma n [’neliømæinen ’anti’prisma] Neliömäinen antiprisma on toinen antiprismien äärettömässä sarjassa. Квадратная антипризма – вторая в бесконечном ряду антипризм. многогра’нник м monitahokas n [’moni’tahokas] Monitahokas on geometrinen kappale, jonka tahot ovat litteitä ja särmät ovat suoria. Многогранник – это геометрическое тело с плоскими гранями и прямыми рёбрами. окта’эдр м oktaedri n [’oktaedri] Oktaedri on monitahokas, jossa on kahdeksan tahkoa. Октаэдр – это многогранник с восемью гранями. тетра’эдр м tetraedri n [’tetraedri] Tetraedri on monitahokas, joka koostuu neljästä kolmionmuotoisesta tahosta. Тетраэдр – это многогранник, состоящий из четырёх треугольных граней.

AVARUUS [’avaru:s] тор м torus n [’torus]

Toruksen esimerkki on rinkeli. Пример тора – бублик.

ОСНОВНЫ’ Е ТЕ’ РМИНЫ PERUSKÄSITTEET [’peru’skæsit:e:t] верши’на ж kärki n [’kærki]

Kärki on katkaistu muutamalla sentillä. Вершина усечена на несколько миллиметров. высота’ ж korkeus n [’korkeus] Tämän pyramidin korkeus on 10 senttimetriä. Высота этой пирамиды 10 сантиметров. грань ж tahko n [’tahko] Kuinka monta tahkoa on kuutiossa? Сколько граней у куба? диагона’ль ж diagonaali n [’diagona:li] Diagonaalin pituus on 3 metriä. Длина диагонали 3 метра. диа’метр м halkaisija n [’halkaisija] Kuinka suuri on tämän pallon halkaisija? Каков диаметр этой сферы? длина’ ж pituus n [’pitu:s] Särmän pituus on 15 millimetriä. Длина ребра 15 миллиметров. окру’ жность ж ympyrä n [’ympyræ] Minä tiedän, kuinka lasketaan ympyrän pituus. Я знаю, как вычислить длину окружности. основа’ние с pohja n [’pohja] Kartion pohja on pyöreä. Конус имеет круглое основание. ось ж akseli n [’akseli] Kiertoakseli on viiva, jonka ympärillä kiertää kolmiulotteinen kappale. Ось вращения – это линия, вокруг которой вращается трёхмерный объект. паралле’ль ж yhdensuuntaisuus n [’yhden’su:ntaisu:s] Kuinka monta yhdensuuntaisuutta on tällä kappaleella? Сколько параллелей у этого объекта? перпендикуля’р м kohtisuora n [’kohtisuora] Tämä viiva on kohtisuorassa. Эта линия образует перпендикуляр. пло’щадь (фигу’ры) ж pinta-ala n [’pinta’ala] Tiedätkö, kuinka lasketaan pallon pinta-ala? Ты знаешь, как вычислять площадь шара? пове’рхность ж pinta n [’pinta] Monitahokkaan pinta on avattavissa monikulmaiseen verkkoon. Поверхность многоугольника можно развернуть в многоугольную сеть. ра’диус м säde n [’sæde] Tämän kartion pohjan säde on 17 senttimetriä. Радиус основания этого конуса 17 сантиметров.

ребро’ (те’ла) с särmä n [’særmæ] Monitahokkaan särmä liittyy vain kahteen kärkeen. Ребро многогранника соединяется лишь с двумя вершинами. симме’трия ж symmetria n [’sym:etria] Tämä geometrisen kappaleen symmetria on ihanteellinen. Симметрия данного геометрического тела идеальна. у’гол м kulma n [’kulma] Tämä on 70 asteinen kulma. Этот угол равен 70 градусам. ширина’ ж leveys n [’leveys] Suuntaissärmiön leveys on 25 senttimetriä. Ширина параллелепипеда 25 сантиметров.

* * * * * * * * * изо’гнутый п kaareva a [’ka:reva] Tämä viiva on vähän kaareva. Линия слегка изогнута. прямо’й п suora a [’suora] Kaikien näiden viivojen on oltava suoria. Все эти линии должны быть прямыми. симметри’чный п symmetrinen a [’sym:etrinen] Monet enitentutkittu monikulmioita erittäin symmetrinen. Многие из наиболее изученных многоугольников в высшей степени симметричны. трёхме’рный п kolmiulotteinen a [’kolmi’ulot:einen] Tässä ovat kolmiulotteisten kappaleiden kuvat. Вот рисунки трёхмерных фигур. усечённый п katkaistu a [’katkaistu] Mitä tarkoittaa katkaistu pyramidi? Что означает усечённая пирамида? вычисля’ть г laskea v [’laskea] Eräiden kappaleiden volyymit voi helposti laskea käyttämällä aritmeettista kaavaa. Объёмы некоторых тел можно легко вычислять, используя арифметические формулы. образо’вывать г muodostaa v [’muodosta:] Pyramidin jokainen särmä ja kärki muodostaa kolmion. Каждое ребро основания и вершина пирамиды образуют треугольник. пересека’ть г halkaista v [’halkaista] Viiva halkaisee kappaleen keskipisteen. Линия пересекает центр тела. усека’ть г katkaista v [’katkaista] Voit katkaista pallon ylä- tai alaosan. Ты можешь усечь сферу сверху или снизу. черти’ть г piirtää v [’pi:rtæ:] Nyt opiskelette kuution piirtämistä. Теперь вы будете учиться чертить куб.

127

’ ЦЫ ПТИ

60 ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] клюв м nokka n [’nok:a] Jokaisella linnulla on nokka. У каждой птицы есть клюв.

ко’готь м kynsi n [’kynsi] Kotka iski kyntensä uhriinsa. Орёл вонзил когти в свою жертву.

крыло’ с siipi n [’si:pi] Pingviinit käyttävät siipiänsä uimiseen. Пингвины пользуются своими крыльями, чтобы плавать.

перо’ с sulka n [’sulka] Riikinkukon sulkoja käytetään koristeina. Павлиньи перья используются для украшения.

ЕВРОПЕ’ ЙСКИЕ ПТИ’ ЦЫ EUROOPAN LINNUT [’euro:pan lin:ut] а’ист м haikara n [’haikara] Haikara toi sinut meille, kun olit ihan pieni. Когда ты был совсем маленький, тебя принёс нам аист.

воробе’й м varpunen n [’varpunen] Varpuset ovat hyin yleisiä lintuja monissa maissa. Воробьи очень распространены во многих странах мира.

во’рон м korppi n [’korp:i] Korppi on iso musta lintu mustine nokkineen. Ворон – это крупная чёрная птица с чёрным клювом.

воро’на ж varis n [’varis] Varikset raakkuivat äänekkäästi. Вороны громко каркали.

выпь ж kaulushaikara n [’kaulus’haikara] Kaulishaikara on pitkäjalkainen vesilinti, joka huutaa kovalla kumealla puhallusäänellä Выпь – это длинноногая водяная птица, издающая мощные глухие звуки.

го’лубь м kyyhky n [’ky:hky] Kyyhkyjä on yli 300 lajia. Существует больше 300 видов голубей.

грач м mustavaris n [’musta’varis] Mustavarikset ovat korppeja pienempiä. Грачи мельче воронов.

дрозд м rastas n [’rastas]

дя’тел м tikka n [’tik:a] Tikat tekevät koloja puihin ja saavat niistä kiinni hyönteisiä. Дятлы проделывают отверстия в деревьях и вытаскивают насекомых.

жа’воронок м kiuru n [’kiuru] Minä pidän kun kiurut laulavat. Я люблю пение жаворонков.

и’волга ж kuhankeittäjä n [’kuhan’keit:æjæ] Kuhankeittäjän höyhenet ovat kirkaanväriset. Иволги имеют ярко окрашенные перья.

куропа’тка (се’рая) ж riekko n [’riek:o] Riekot ovat keskikokoisia lintuja, joilla on pyöreähkö vartalo ja lyhyt pyrstö. Куропатки – птицы среднего размера с округлым телом и коротким хвостом.

ла’сточка ж pääskynen n [’pæ:skynen] Pääskysillä on kaksihaarainen pyrstö. У ласточек раздвоенный хвост.

ле’бедь м joutsen n [’joutsen] Joutsen on iso kaunis vesilintu. Лебедь – это крупная красивая водоплавающая птица.

сини’ца ж tiainen n [’tiainen] Tiaisten eräät lajit ovat hyvin pieniä. Синицы некоторых видов совсем маленькие.

скворе’ц м kottarainen n [’kot:arainen] Kottaraiset osaavat jäljitellä erilaisia ääniä, mm. autohälytystä. Скворцы могут имитировать разные звуки, включая автосигнализацию.

солове’й м satakieli n [’satakieli] Satakielet ovat tunnettu kauniista laulamisestaan. Соловьи известны своим красивым пением.

соро’ка ж harakka n [’harak:a] Harakat korjaavat ja vievät pesiinä pieniä kirkkaita esineitä. Сороки часто подбирают и относят в гнёзда мелкие яркие предметы.

стриж м tervapääsky n [’terva’pæ:sky] Tervapääskyt pyydystävät lennolla hyönteisiä. Стрижи ловят в полёте насекомых.

те’терев м teeri n [’te:ri] Teerit käyttävät aivan ainutlaatuista soidinrituaalia. Тетерева используют совершенно особенный брачный ритуал.

у’ тка ж ankka n [’aŋk:a]

Oleko koskaa kuullut laulavaa rastasta?

Kuulen rääkätystä, mutta missa ovat ankat?

Ты когда-нибудь слышал поющего дрозда?

Я слышу кряканье, но где утки?

128

LINNUT [’lin:ut] фаза’н м fasaani n [’fasa:ni]

тука’н м tukaani n [’tuka:ni]

Fasaani on pitkäpyrsöinen lintu, jota pyydystetään

Tukaanit ovat kirkkaan värisiä ja niillä on iso kirkas

saadakseen lihaa.

nokka.

Фазан – это длиннохвостая птица, на которую

Туканы ярко раскрашены и имеют очень крупный

охотятся ради мяса.

ца’пля ж haikara n [’haikara] Haitarat pyydystävät sammakkoja. Цапли ловят лягушек.

ча’йка ж lokki n [’lok:i] Lokilla on kovat nokat ja räpyläjalat.

яркий клюв.

флами’нго м flamingo n [’flamiŋgo] Flamingo on troopillinen lintu pitkine hoikine jalkoijeen. Фламинго – это тропическая птица с длинными тонкими ногами.

* * * * * * * * *

Чайки имеют крепкие клювы и перепончатые лапы.

ХИ’ ЩНЫЕ ПТИ’ ЦЫ PETOLINNUT [’peto’lin:ut] орёл м kotka n [’kotka] Näitkö kotkia, kun matksustit vuoristossa? Ты видел орлов, когда путешествовал в горах?

сова’ ж pöllö n [’pøl:ø] Pöllö on yölintu isoine silmineen. Сова – это ночная птица с большими глазами.

со’кол м jalohaukka n [’jalo’hauk:a] Jaloaukkoja voi harjoittaa metsästykseen. Соколов можно тренировать для охоты.

фи’лин м huuhkaja n [’hu:hkaja] Huuhkajilla on erokoismuotoisia korvahöyhenet. У филинов есть странного вида перьевые “ушки”.

я’стреб м kanahaukka n [’kana’hauk:a] Kanahaukoilla on oikein hyvä näkö. У ястребов очень хорошее зрение.

ЭКЗОТИ’ ЧЕСКИЕ ПТИ’ ЦЫ EKSOOTTISET LINNUT [’ekso:t:iset lin:ut] коли’бри ж kolibri n [’kolibri] Kolibri on kaikein pienin lintu. Колибри – самая маленькая из всех птиц.

павли’н м riikinkukko n [’ri:kin’kuk:o] Katso! Riikinkukko on levinnyt pyrstönsä. Смотри! Павлин распустил свой хвост.

пингви’н м pingviini n [’piŋgvi:ni] Pingviinit eivät osaa lentää, mutta uivat hyvin. Пингвины не умеют летать, но плавают очень хорошо.

попуга’й м papukaija n [’papukaija] Eräitä papukaijoja voi opettaa jäljentämään ihmisen puhetta. Некоторых попугаев можно научить подражать человеческой речи.

стра’ус м strutsi n [’strutsi]

бы’стрый п nopea a [’nopea] Katson merilokin nopeaa lentoa. Я наблюдал за быстрым полётом морской чайки.

нелета’ющий п lentämätön a [’lentæmætøn] Pingviini on lentämätön lintu. Пингвин – это нелетающая птица.

перелётный п muutto- a [’mu:t:o] Kottaraiset ja kiurut ovat muuttolintuja. Скворцы и жаворонки – перелётные птицы.

перна’тый п höyhenpeitteinen a [’høyhen’peit:einen] Katso, kuinka paljon hlyhenpeiteisiä olentoja on tällä saarella. Смотри, сколько на этом острове пернатых существ.

ю’ркий п nokkela a [’nok:ela] Nokkeleat varpuset söivät nopeasti leipämuruja. Юркие воробьи быстро подбирали хлебные крошки.

клева’ть г nokkia v [’nok:ia] Kanat nokkivat maissia. Куры клевали кукурузу.

лета’ть г lentää v [’lentæ:] Eräät linnut voivat lentää yli 150 kilometrin tuntinopeudella. Некоторые птицы способны летать со скоростью более 150 км/ч.

мигри’ровать г muuttaa v [’mu:t:a:] Elokuussa eräät linnut alkavat muuttaa etelään. В августе некоторые птицы начинают мигрировать на юг.

петь г laulaa v [’laula:] Kuuletko, kuinka satakieli laulaa? Слышишь, как поёт соловей?

чири’кать г sirkuttaa v [’sirkut:a:]

Strutsi on maailman suurin lintu.

Joku pieni lintu sirkutti iloisesti.

Страус – самая большая птица в мире.

Весело чирикала какая-то маленькая птичка.

129

’ СТВИЯ ПУТЕШЕ

61 ’ ВАНИЕ МОРСКО’ Е ПЛА MERIMATKA [’meri’matka]

иллюмина’тор м ikkunaluukku n [’ik:una’lu:k:u] Avasin ikkunaluukun päästääkseni tuoretta ilmaa sisään. Я открыл иллюминатор, чтобы впустить свежего воздуха. каю’та ж hytti n [’hyt:i] Hytti on matkustajan erillinen huone laivalla. Каюта – это отдельная комната пассажира на судне. кругосве’тное пла’вание с maailmanympärimatka n [’ma:ilman’ympæri’matka] Me lähdimme maailmanympärimatkalle. Они отправились в кругосветное плавание. круи’з м risteily n [’risteily] Meriristeily on lomamatka, jonka tarvitsemme ensi kesänä. Морской круиз – вот то, что нам нужно этим летом. круи’зный ла’йнер м risteilyalus n [’risteily’alus] Risteilyalukset ovat kaikista suurimmat laivat. Круизные лайнеры – это самые большие суда из всех существующих. ма’чта ж masto n [’masto] Mastossa liehui valtion lippu. На мачте был государственный флаг. морска’я боле’знь ж meritauti n [’meri’tauti] Ilma oli ihana, eikä kukaan kärsinyt meritaudista. Погода была прекрасной, так что морской болезнью никто не страдал. морско’й порт м merisatama n [’meri’satama] Laiva suuntasi lähimerisatamaan tankkaamaan. Судно направилось в ближайший морской порт для дозаправки. па’рус м purje n [’purje] Me laskimme purjeen. Мы опустили парус. я’хта ж purjevene n [’purje’vene] Tämän purjeveneen pituus on 24 metriä. Длина этой яхты 24 метра.

АВТОМОБИ’ ЛЬНЫЕ ПУТЕШЕ’ СТВИЯ AUTOMATKA [’auto’matka] автозапра’вка ж huoltoasema n [’huolto’asema] Missä on lähin huoltoasema? Где ближайшая автозаправка? автосто’п м liftaus n [’liftaus] Monille ihmisille liftaus on suuri seikkailu. Для многих автостоп – это большое приключение. грунто’вая доро’га ж maatie n [’maa’tie] Tämä maatie sopii hyvin minun maasturilleni. Эта грунтовая дорога вполне подходит для моего внедорожника.

130

запасно’е колесо’ с vararengas n [’vara’reŋgas] Teillä täytyy olla vararengas. Нам нужно иметь запасное колесо. маршру’ т м matkareitti n [’matka’reit:i] Piirsin matkareitin paperiliuskalle. Я начертил маршрут путешествия на листе бумаги. мост м silta n [’silta] Me ajoimme joen rannan varrella etsiessämme siltaa. Мы поехали вдоль берега реки, разыскивая мост. моте’ль м motelli n [’motel:i] Päivästä päivään me siirryimme motellista toiseen. День за днём мы передвигались от одного мотеля к другому. ремо’нтная мастерска’я ж autokorjaamo n [’auto’korja:mo] Meidän täytyi löytää tältä seudulta autokorjaamo. Нам нужно найти ремонтную мастерскую в этом районе. шоссе’ с maantie n [’ma:n’tie] Maantie oli suora kuin nuoli. Шоссе было прямое как стрела.

ПУТЕШЕ’ СТВИЯ НА ТУРИСТИ’ ЧЕСКОМ ’ БУСЕ АВТО BUSSIMATKAT [’bus:i’matkat] бага’жный отсе’к м matkatavaratila n [’matka’tavara’tila] Meidän matkalaukkumme pantiin matkatavaratilaan. Наши чемоданы положили в багажный отсек. междугоро’дный авто’бус м kaupunkien välinen linja-auto n [’kaupunkien ’vælinen ’linja’auto] Me matkustamme kaupunkien välisillä linja-autoilla. Мы будем путешествовать на междугородном автобусе. сиде’нье с istuin n [’istuin] Tässä ovat meidän istuinpaikkamme. Вот наши сиденья. спа’льный авто’бус м makuubussi n [’maku:’bus:i] Kerran matkustin erikoisessa makuubussissa. Когда-то я ехал в специальном спальном автобусе.

’ ТЕЛЬНОСТИ ДОСТОПРИМЕЧА NÄHTÄVYYDET [’næhtævy:det] водопа’д м vesiputous n [’vesi’putous] Olin hämmästynyt vesiputouksen kauneudesta. От красоты водопада у меня захватило дух. гора’ ж vuori n [’vuori] Jos matkustatte Japaniin, käykää ehdottomasti katsomassa Fuji-vuoria. Если поедете в Японию, вам непременно нужно увидеть гору Фудзи.

MATKAILU [’matkailu] дворе’ц м palatsi n [’palatsi] Palatsi oli upea. Дворец был великолепен.

каньо’н м kanjoni n [’kanjoni] Haluan käydä katsomassa Pohjois-Amerikan Suurta kanjonia. Я хочу посетить Большой каньон в Северной Америке.

кре’пость ж linna n [’lin:a] Lähdimme katsomaan vanhaa linnaa. Мы поехали посмотреть древнюю крепость.

па’мятник м muistomerkki n [’muisto’merk:i] Tämä on kuuluisan kirjailijan muistopatsas. Это памятник известному писателю.

сафа’ри-парк м safaripuisto n [’safari’puisto] Safaripuistossa syötimme kahta kirahvia. В сафари-парке мы покормили двух жирафов.

собо’р м tuomiokirkko n [’tuomio’kirk:o] Otin eri puolilta tusinan tuomiokirkon valokuvaa. Я сделал дюжину снимков собора с разных сторон.

храм м temppeli n [’temp:eli] Tämä temppeli on yli 2000 vuotta vanha. Этому храму более 2000 лет.

це’рковь ж kirkko n [’kirk:o] Näillä seuduilla on paljon muinaisia kirkkoja. В этих местах много старинных церквей.

ГОСТИ’ НИЦА HOTELLI [’hotel:i] жильё с majoitus n [’majoitus] Hotelli on paikka, joka tarjoaa lyhytaikaista majoitusta maksua vastaan. Гостиница – это учреждение, предоставляющее за плату жильё на короткий срок.

но’мер гости’ничный м hotellihuone n [’hotel:i’huone] Minun hotellihuone oli pieni ja kodikas. Мой гостиничный номер был маленький и уютный.

но’мер-люкс м sviitti n [’svi:t:i] Hänellä on riittävästi rahaa vuokratakseen upean sviittihuoneen. У него достаточно денег на роскошный номерлюкс.

носи’льщик м kantaja n [’kantaja] Kantaja otti minun matkalaukkuni. Носильщик взял мои чемоданы.

портье’ м vastaanottovirkailija n [’vasta:n’ot:o’virkailija] Vastaanottovirkailija kertoi jonkun etsineen meitä. Портье сказал, что нас кто-то искал.

посы’льный м lähetti n [’læhet:i] Minä kutsuin lähetin. Я вызвал посыльного. сто’йка регистра’ции ж vastaanottotiski n [’vasta:n’ot:o’tiski] Vastaanottotiskillä minulle ilmoitettiin, että jaan huoneen jonkun toisen henkilön kanssa. У стойки регистрации мне сказали, что со мной в номере будет жить кто-то ещё. чаевы’е мн juomaraha n [’juoma’raha] Kantaja odottaa juomarahaa. Носильщик будет ждать чаевых.

* * * * * * * * * иностра’нный п vieras a [’vieras] Joka kesä nainen käy jossakin vieraassa maassa. Каждое лето она посещает какое-нибудь иностранное государство. интере’сный п mielenkiintoinen a [’mielen’ki:ntoinen] Matkasta tulee mielenkiintoinen. Путешествие будет интересным. туристи’ческий п matkailu- a [’matkailu] Mitkä matkailukohteet suosittelisitte? Какие туристические места вы бы порекомендовали? экзоти’ческий п eksoottinen a [’ekso:t:inen] Intia on maailman eksoottisimpia paikkoja. Индия – это одно из самых экзотических мест в мире. экстрема’льный п ekstremaalinen a [’ekstrema:linen] Patikointi aromaalla on ekstremaalinen retki. Пеший поход по пустыне – это весьма экстремальное путешествие. брони’ровать (гости’ничный но’мер) г varata v [’varata] Minä varasin hotellista kahden hengen huoneen. Я забронировал двухместный номер в гостинице. е’хать г mennä v [’men:æ] Menemmekö autolla vai bussilla? Мы поедем на машине или на автобусе? идти’ пешко’м г kävellä v [’kævel:æ] Matkan aikana me joudumme paljon kävelemään. Во время путешествия нам придётся много пройти пешком. передвига’ться г siirtyä v [’si:rtyæ] Pidän siirtymisestä paikasta toiseen. Мне нравится передвигаться с одного места в другое. путеше’ствовать г matkustaa v [’matkusta:] Nuorena matkustin paljon. Когда я был молод, я много путешествовал.

131

’ ГИИ МИ ’ РА РЕЛИ

62 ’ НСТВО ХРИСТИА KRISTILLISYYS [’kristil:isy:s] Би’блия ж Raamattu n [’ra:mat:u]

Jumalanpalvelukseen kuului Raamatun lukeminen. Служба включала в себя чтения Библии. Ве’тхий Заве’т м Vanha Testamentti n [’vanha testament:i] Vanha testamentti on Raamatun ensimmäinen osa. Ветхий Завет – это первая часть Библии. Ева’нгелие с evankeliumi n [’evankeliumi] Olen lukenut Jonatanin evankeliumin. Я прочитал Евангелие от Иоанна. за’поведь ж käsky n [’kæsky] Raamatun mukaan Jumala antoi juutalaisille kymmenen käskyä. По Библии десять заповедей были даны евреям Богом. и’споведь ж rippi n [’rip:i] Rippisalaisuutta ei saa rikkoa. Тайна исповеди не должна нарушаться. католици’зм м katolisuus n [’katolisu:s] Suurin osa italialaisista on katolisia. Большинство итальянцев – приверженцы католицизма. крест м risti n [’risti] Risti on kristillisen uskon tärkein tunnus. Христианский крест – это главный символ христианской религии. моли’тва ж rukous n [’rukous] Hän lukee rukousta joka ilta ennen nukkumaanmenoa. Он читает молитвы каждый вечер перед сном. монасты’рь же’нский м nunnaluostari n [’nun:a’luostari] Hän tuli nunnaluostariin 16‑vuotiaana. Она поступила в женский монастырь в возрасте 16 лет. монасты’рь мужско’й м munkkiluostari n [’muŋk:i’luostari] Munkkiluostari on rakennus, jossa munkit asuvat. Мужской монастырь – это здание, где живут монахи. мона’х м munkki n [’muŋk:i] Munkki on henkilö, joka harjoittaa uskonnollista asketismia. Монах – это человек, практикующий религиозный аскетизм. мона’хиня ж nunna n [’nun:a] Nunna on uskonnollisen naisyhdistyksen jäsen, joka asuu nunnaluostarissa. Монахиня – это член женского религиозного сообщества, проживающего в монастыре.

132

Но’вый Заве’т м Uusi testamentti n [’u:si testament:i] Uuden testamentin päähahmo on Jeesus. Центральная фигура Нового Завета – Иисус Христос. правосла’вие с ortodoksisuus n [’ortodoksisu:s] Venäjän suurin uskonto on ortodoksisuus. Самая распространённая религия в России – православие. протеста’нтство с protestantismi n [’protestanismi] Protestantismi kehittyi 1500‑luvulla. Протестантство развилось в 16‑м веке. свяще’нник м pappi n [’pap:i] Millainen pappi, sellainen seurakunta. Каков поп (священник), таков и приход. собо’р м tuomiokirkko n [’tuomio’kirk:o] Ihana tuomikirkko näkyi kaukaa. Прекрасный собор был виден издалека. христиани’н м kristitty n [’kristit:y] Ensimmäiset kristityt ilmaantuivat 1. vuosisadalla. Первые христиане появились в первом веке. це’рковь ж kirkko n [’kirk:o] Käyn kirkossa harvoin. Я редко хожу в церковь. часо’вня ж tsasouna n [’tsasouna] Tien varrella oli pieni puinen tsasouna. Возле дороги находилась крошечная деревянная часовня.

’М ИСЛА ISLAM [’islam] Кора’н м Koraani n [’kora:ni]

Koraani on muslimien pyhä kirja. Коран – это священная книга мусульман. мече’ть ж moskeija n [’moskeija] Sinun kannattaa katsoa suurta vanhaa moskeijaa kaupungin keskustassa. Тебе следует посмотреть на большую старую мечеть в центре города. минаре’т м minareetti n [’minare:t:i] Moskeijaa ympäröi neljä korkeaa minareettia. Мечеть окружали четыре высоких минарета. мулла’ м mullah n [’mul:a] Mullah on lain ja uskonnon muslimiopettaja. Мулла – это мусульманский учитель закона и религии. мусульма’нин м muslimi n [’muslimi] Kaikki hänen sukulaisensa ovat muslimeja. Все его родственники – мусульмане. муэдзи’н м muessin n [’mues:in] Muessin on henkilö, joka kutsuu muslimeja mukaan rukoukseen minareetista käsin. Муэдзин – это человек, призывающий с минарета мусульман к молитве.

MAAILMAN USKONNOT [’ma:ilman ’uskon:ot] нама’з м salat n [’salat] Salat tulisi suorittaa viisi kertaa päivässä. Намаз полагается совершать пять раз в день.

хадж м hadž n [’haʤ] Hadž tarkoittaa Mekkaan suoritettavaa pyhiinvaellusta. Хадж – это паломничество в Мекку.

ИУДАИ’ ЗМ JUUTALAISUUS [’ju:talaisu:s] Звезда’ Дави’да ж Daavidintähti n [’da:vidin’tæhti] Daavidintähti on juutalaisuuden tunnus. Звезда Давида – это символ иудаизма.

Мено’ра ж menora n [’menora] Menora-kynttilänjalka on ollut juutalaisuuden symboli lähes 3000 vuoden ajan. Менора является символом иудаизма почти 3000 лет.

Пе’сах м pesah n [’pesah] Pesah on viikon mittainen juhla. Песах – это праздник, продолжающийся неделю.

Пятикни’жие (То’ра) с Pentateukki (Toora) n [’pentateuk:i (to:ra)] Pentateukki sisältää juutalaisten lain ja perinteiden perusteet. Основы еврейского закона и традиций изложены в Пятикнижии.

равви’н м rabbi n [’rab:i] Rabbi juutalaisuudessa on uskonnollinen auktoriteetti. Раввин – это религиозный деятель иудаизма.

Ша’бат м sapatti n [’sapat:i] Sapatti juutalaisuudessa on lepopäivä. Шабат – это день отдыха в иудаизме.

БУДДИ’ ЗМ BUDDHALAISUUS [’bud:halaisu:s] Восьмери’чный Путь м Jalo kahdeksanosainen polku n [’jalo ’kahdeksan’osainen ’polku] Buddhalaisuudessa Jalo kahdeksanosainen polku on tie, joka johtaa kärsimysten loppumiseen. В буддизме Восьмеричный путь – это путь к прекращению страданий.

ма’нтра ж mantra n [’mantra] Munkit lauloivat mantraa. Монахи пели мантру.

медита’ция ж meditaatio n [’medita:tio] Buddhalainen meditaatio voi rentouttaa kehosi ja rauhoittaa mielesi. Буддийская медитация может расслабить твоё тело и успокоить разум.

нирва’на ж nirvana n [’nirvana] Nirvana on kaikkien buddhalaisten päämäärä. Нирвана – это конечная цель всех буддистов. перевоплоще’ние с jälleensyntyminen n [’jæl:e:n’syntyminen] Jälleensyntymisen ketju katkeaa, kun häipyvät kaikki halut. Цепь перевоплощений прекращается, когда исчезают все желания. просветле’ние с valaistuminen n [’valaistuminen] Valaistuminen tulee, kun buddhalainen on tuntenut elämän tarkoituksen. Просветление наступает, когда буддист постигает истину о жизни.

* * * * * * * * * грехо’вный п synnillinen a [’syn:il:inen] Kaikissa tärkeimmissä uskonnoissa murhaa pidetään synnillisenä tekona. Убийство считается греховным деянием всеми основными религиями. на’божный п harras a [’har:as] Kylässä asuvat hartaat baptistit. Эта деревня населена набожными баптистами. пра’ведный п hurskas a [’hurskas] Hän opettaa pientä poikaansa olemaan hurskas. Он учит своего маленького сына, как быть праведным. религио’зный п uskonnollinen a [’uskon:ol:inen] Hän on hyvin uskonnollinen ihminen. Он очень религиозный человек. свяще’нный п pyhä a [’pyhæ] Tässä metsässä on pyhä vesilähde. В этом лесу есть священный источник. крести’ть (соверша’ть обря’д креще’ния) г ristiä v [’ristiæ] Minut ristittiin kun olin 5 vuotta vanha. Меня крестили, когда мне было 5 лет. моли’ться г rukoilla v [’rukoil:a] Rukoilen puolestasi. Я буду молиться за тебя. поклоня’ться г palvoa v [’palvoa] Me palvomme Jumalaa. Мы поклоняемся Богу. пропове’довать г julistaa v [’julista:] Kristus julisti, että meidän tulee rakastaa toisiamme. Христос проповедовал, что мы должны любить друг друга. соблюда’ть г noudattaa v [’noudat:a:] Miten voi noudattaa Jumalan lain kaikki käskyt? Как соблюдать все аспекты христианского закона?

133

’ НТ КВАРТИ ’ РЫ РЕМО

63 ’ ЛЫ МАТЕРИА RAKENNUSMATERIAALIT [’raken:us’materia:lit] гвоздь м naula n [’naula]

Sellaisten listojen kiinnittämiseen tarvitaan pienempiä

лино’леум м muovimatto n [’muovi’mat:o] Haluan keittiöön muovimaton. Я хочу, чтобы в кухне был линолеум.

обо’и мн tapetti n [’tapet:i] Minä toin viisi tapettirullaa. Я принёс пять рулонов обоев.

оли’фа ж vernissa n [’vernis:a]

nauloja. Для таких планок нужно использовать гвозди

Muista, että vernissa on tuliarka-aine.

меньшего размера.

Имей в виду, что олифа – огнеопасный материал.

герме’тик м tiiviste n [’ti:viste] Tiiviste on tahmea, mutta koveneva aine. Герметик – это вязкий материал, меняющий состояние, становясь твёрдым.

дю’бель-гвоздь м vaarnanaula n [’va:rna’naula] Nuo vaarnanaulat ovat terästä. Эти дюбель-гвозди изготовлены из стали.

известко’вый раство’р м kalkkimaali n [’kalk:i’ma:li] Me valmistimme kalkkimaalia ja olimme valmiit valkaisemaan katon. Мы приготовили известковый раствор и были готовы белить потолок.

керами’ческая пли’тка ж keraaminen laatta n [’kera:minen ’la:t:a] Tämä keraaminen laatta sopisi meidän kylpyhuoneeseen. Эта керамическая плитка сгодится для нашей ванной.

парке’т м parketti n [’parket:i] Parketin asentamiseksi on kutsuttava asiantuntija. Для укладывания паркета нам нужно пригласить специалиста.

раствори’тель м liuotin n [’liuotin] Tämä on erityinen maaliliuotin. Это специальный растворитель для красок.

цеме’нт м sementti n [’sement:i] Sementti oli paperipakkauksissa. Цемент был упакован в бумажные мешки.

шпатлёвка ж kitti n [’kit:i] Täytä tämä reikä kitillä. Заполни эту дыру шпатлёвкой.

штукату’рка ж raappaus n [’ra:p:aus] Näytä miten raappausta tehdään. Покажи мне, как наносить штукатурку на стену.

шуру’п м ruuvi n [’ru:vi] Ruuvit ovat erimuotoisia ja erikokoisia. Шурупы бывают разнообразных форм и размеров.

керамограни’т м keraaminen graniitti n [’kera:minen ’grani:t:i] Keraamista graniittia valmistetaan vain luonnon aineksista. Керамогранит изготавливается исключительно из компонентов природного происхождения.

клей м liima n [’li:ma] Tapetoidaksemme kaiken me tarvitsemme enemmän liimaa. Для всех этих обоев нам нужно больше клея.

кра’ска ж maali n [’ma:li] Me käytimme koko päivän maalin valitsemiseen. Мы потратили весь день на выбор краски.

лак м lakka n [’lak:a] Me tarvitsemme jotakin lakkaa puupaneelien lakkaamiseen. Нам нужен какой-нибудь лак для деревянных поверхностей.

ламина’т м laminaatti n [’lamina:t:i]

ИНСТРУМЕ’ НТЫ TYÖKALUT [’tyø’kalut] ва’лик м maalaustela n [’ma:laus’tela] Tässä kohdassa sinun on parasta levitä maalia maalaustelalla. Здесь тебе лучше нанести краску валиком.

гвоздезабивно’й пистоле’т м naulapistooli n [’naulapisto:li] Minulla on pneumaattinen naulapistooli. У меня есть пневматический гвоздезабивной пистолет.

дрель ж porakone n [’pora’kone] Se on yksinkertainen porakone. Sitä pyöritetään käsin. Это простая дрель. Она вращается вручную.

кисть ж sivellin n [’sivel:in] Tässä on kaksi sivellintä, toinen on kapea ja toinen on leveä. Вот две кисти – узкая и широкая.

кле’щи мн pihdit pl [’pihdit]

Laminaatti näyttää oikein kauniilta tällä lattialla.

Älä yritäkään tehdä sitä käsin, ota pihdit.

Ламинат на этом полу будет выглядеть отлично.

Не пытайся сделать это пальцами, используй клещи.

134

ASUNTOREMONTTI [’asunto’remont:i] краскораспыли’тель м maaliruisku n [’ma:li’ruisku]

циклева’ние с siklaus n [’siklaus]

Seinien pinta on iso, siksi käytän maaliruiskua.

Tämä kone on tarkoitettu lattian siklaukseen.

Поверхность стен большая, так что я воспользуюсь

Эта машина – для циклевания пола.

краскораспылителем.

молото’к м vasara n [’vasara] Älä anna lapsen leikkiä vasaran kanssa.

шпатлева’ние с kittaus n [’kit:aus] Ennen maalausta täytyy tehdä seinän kittaus. Стена нуждается в шпатлевании перед покраской.

Не разрешай ребёнку играть с молотком.

* * * * * * * * *

ножо’вка ж saha n [’saha] Tämä saha sahaa vain pehmeitä materiaaleja. Эта ножовка пилит только мягкие материалы.

отвёртка ж ruuvimeisseli n [’ru:vi’meis:eli] Missä on ristipäinen ruuvimeisseli? Где крестовая отвёртка?

пассати’жи мн linjapihdit pl [’linja’pihdit] Nyt tarvitsen linjapihdit. Теперь мне нужны пассатижи.

руба’нок м höylä n [’høylæ] Pinta on epätasainen. Käytä höylää. Поверхность неровная. Воспользуйся рубанком.

руле’тка (измери’тельная) ж rullamitta n [’rul:a’mit:a] Me otimme rullamitan ja mittasimme huoneen. Мы взяли рулетку и измерили комнату.

стаме’ска ж taltta n [’talt:a] Tässä on teräksinen taltta puun käsittelemiseksi. Вот стальная стамеска для работы с деревом.

шпа’тель м tasoituslasta n [’tasoitus’lasta] Minulla on kolmiomuotoinen tasoituslasta. У меня есть треугольный шпатель.

ТЕХНОЛО’ ГИЯ РЕМО’ НТА REMONTTITYÖT [’remont:i’tyøt] монта’ж м asennus n [’asen:us] Seuraava vaihe on riippukaton asennus. Следующий этап – монтаж подвесного потолка.

побе’лка ж valkaisu n [’valkaisu] Meillä on riittävästi aikaa tehdäksemme valkaisuun. У нас достаточно времени для побелки.

покра’ска ж maalaus n [’ma:laus] Maalaus on lempityöni. Покраска – это моё любимое дело.

удале’ние с poisto n [’poisto] Vanhan kerroksen poisto ei vie paljoa aikaa. Удаление старого слоя много времени не займёт.

укла’дка ж laatoitus n [’la:toitus]

декорати’вный п koristeellinen a [’koriste:l:inen] He tarjoavat koristeellista laattaa keittiöön ja kylpyhuoneeseen. Они предлагают декоративную плитку для кухонь и ванных.

капита’льный п perus- a [’perus] Peruskorjaus maksoi paljon. Капитальный ремонт стоит дорого.

космети’ческий п pinta- a [’pinta] Minun asuntoni vaatii jonkinlaista pintaremonttia. Моя квартира требует кое-какого косметического ремонта.

оригина’льный п omalaatuinen a [’oma’la:tuinen] Meillä on joitakin omalaatuisia ideoita asuntonne remontista. У нас есть некоторые оригинальные идеи для ремонта вашей квартиры.

станда’ртный п tavallinen a [’taval:inen] En tarvitse muuta kuin tavallista pintaremonttia. Всё, что мне нужно, это стандартный косметический ремонт.

заменя’ть г vaihtaa v [’vaihta:] Minä vaihdan parkettia laminaatiksi. Я заменю паркет ламинатом.

подновля’ть г uusia v [’u:sia] Minä tarvitsen materiaaleja uusiakseni lattiat. Мне нужны материалы, чтобы подновить полы.

разбавля’ть (кра’ску) г liuottaa v [’liuot:a:] Liuota maalia liuottimella. Разбавь краску растворителем.

украша’ть г koristaa v [’korista:] Haluaisitko koristaa eteisen jollakin ornamentilla? Не желаете ли украсить прихожую каким-нибудь орнаментом?

улучша’ть г tehdä kauniimmaksi v [’tehdæ ’kauni:m:aksi]

Tiedän kaiken laatoituksesta.

Me teemme sisustuksen kauniimmaksi.

Я знаю всё об укладке плитки.

Мы улучшим вид интерьера.

135

’ ЛИИ И ЗЕМНОВО ’ ДНЫЕ РЕПТИ

64

’ ЮЩИЕСЯ) РЕПТИ’ ЛИИ (ПРЕСМЫКА MATELIJAT [’matelijat] аллига’тор м alligaattori n [’al:iga:t:ori] Alligaattorit elävät vain Amerikan ja Kiinan kosteissa ja kuumissa osissa. Аллигаторы живут во влажных и жарких местах Америки и Китая. анако’нда ж anakonda n [’anakonda] Amatsoni-joessa asuu paljon anakondia. В Амазонке много анаконд. вара’н м varaani n [’vara:ni] Tavallisesti varaanit ovat isokokoisia. Большинство варанов очень крупные. верете’ница ж vaskitsa n [’vaskitsa] Vaskitsa on käärmeen näköinen raajaton sisilisko. Веретеница похожа на змею, но на самом деле это безногая ящерица. гавиа’л м gaviaal n [’gavia:l] Gaviaal on krokotiili, jolla on pitkä ja kapealeukaluu. Гавиал – это крокодил с длинными узкими челюстями. гадю’ка ж kyykäärme n [’ky:’kæ:rme] Kyykäärme on lyhyt käärme, joka asuu PohjoisEuroopassa ja Pohjois-Aasiassa. Гадюка – это небольшая ядовитая змея, живущая в северной Европе и северной Азии. гекко’н м gekko n [’gek:o] Gekot voivat tirskua oudosti. Гекконы могут издавать странные чирикающие звуки. диноза’вр м dinosaurus n [’dinosaurus] Dinosaurukset elivät muinaisaikoina. Динозавры жили в очень древние времена. змея’ ж käärme n [’kæ:rme] Varo käärmeitä! Остерегайся змей. змея’ грему’ чая ж kalkkarokäärme n [’kalk:aro’kæ:rme] Ärtyneenä kalkkarokäärme värisyttää häntäänsä ja renkaista lähtee kaliseva ääni. Гремучая змея производит хвостом гремящий звук, когда злится. игуа’на ж iguaani n [’igua:ni] Iguaani on sisilisko, jonka päässä, selässä ja hännässä on harja. Игуана – это ящерица с гребнем, расположенным на голове, спине и хвосте. кайма’н м kaimaani n [’kaima:ni] Kaimaanit ovat krokotiileja alligaattorien heimosta. Кайманы – это крокодилы из семейства аллигаторов.

136

ко’бра ж kobra n [’kobra]

Kobra voi levittää kaulansa näyttääkseen isommalta. Кобры могут разворачивать кожу на шее, чтобы казаться крупнее. кора’лловая сверта’шка ж telakäärme n [’tela’kæ:rme] Telakäärmeet purevat harvoin ihmisiä. Коралловые сверташки редко кусают людей. крокоди’л м krokotiili n [’krokoti:li] Krokotiili on hyvin isokokoinen lihansyöjämatelija. Крокодил – это очень крупное плотоядное пресмыкающееся. ма’мба узкоголо’вая ж vihermamba n [’viher’mamba] Vihermambat elävät eteläisessä Afrikassa. Узкоголовые мамбы живут в южной Африке. ма’мба чёрная ж mustamamba n [’musta’mamba] Mustamamba on vaarallisimpia käärmeitä. Чёрная мамба – это одна из самых опасных змей. морска’я змея’ ж merikäärme n [’meri’kæ:rme] Merikäärmeet elävät Intian ja Tyynen valtameren lämpimissä rantavesissä. Морские змеи встречаются в тёплых прибрежных водах от Индийского до Тихого океана. пито’н м pyton n [’pyton] Pyton on myrkytön jättiläiskäärme. Питон – это крупная неядовитая змея. птерода’ктиль м pterodactyl n [’ptero’daktyl] Pterodactyl on lentävä matelija, joka asui monta miljoonaa vuotta sitten. Птеродактиль – это летающее пресмыкающееся, жившее много миллионов лет назад. уда’в м boa n [’boa] Boat syövät pääasiassa jyrsijöitä. Удавы питаются в основном грызунами. уж м tarhakäärme n [’tarha’kæ:rme] Tarhakäärme on hyvin yleinen myrkytön käärme. Уж – это широко распространённая неядовитая змея. хамелео’н м kameleontti n [’kameleont:i] Kameleontti voi vaihtaa värinsä, sulautuakseen ympäristöön. Хамелеон может менять окраску, чтобы сливаться с окружающей обстановкой. черепа’ха морска’я ж merikilpikonna n [’meri’kilpi’kon:a] Merikilpikonnilla on räpylät. Морские черепахи имеют ласты. черепа’ха сухопу’ тная ж maakilpikonna n [’maa’kilpi’konna] Kilpi suojaa sekä meri- että maakilpikonnia petoeläimistä. Подобно своим водным сородичам, сухопутные черепахи защищены от хищников панцирем.

MATELIJAT JA SAMMAKKOELÄIMET [’matelijat ja ’sam:ak:o’elæimet] ядозу’ б м myrkkylisko n [’myrk:y’lisko] Myrkkylisko on myrkyllinen sisilisko. Ядозуб – это ядовитая ящерица. я’щерица ж sisilisko n [’sisi’lisko] Näin pienen sisiliskon, joka lämmitteli auringossa. Я увидел маленькую ящерицу, гревшуюся на солнце.

ЗЕМНОВО’ ДНЫЕ (АМФИ’ БИИ) SAMMAKKOELÄIMET [’sam:ak:o’elæimet] голова’стик м nuijapää n [’nuija’pæ:] Nuijapää on pieni pitkähännällinen olento, joka muuttuu sammakoksi tai rupikonnaksi. Головастик – это маленькое существо с длинным хвостом, превращающееся в лягушку или жабу. жа’ба ж rupikonna n [’rupi’kon:a] Rupikonna ja sammakko näyttävät samanlaisilta. Жаба и лягушка выглядят похоже. ква’кша ж euroopanlehtisammakko n [’euro:pan’lehti’sam:ak:o] Euroopan-lehtisammakko on puusammakko. Квакша – это древесная лягушка. лягу’шка ж sammakko n [’sam:ak:o] Sammakolla on pitkät takaraajat, joilla se pysyy uimaan ja hyppäämään. Лягушка имеет длинные задние ноги, чтобы плавать и прыгать. писку’нья ж vinkuva sammakko n [’vinkuva ’sam:ak:o] Vinkuvat sammakot ovat hyvin pieniä sammakkoja (pituudeltaan alle 4 senttimetriä). Пискуньи – это очень мелкие лягушки (менее 4 сантиметров в длину). риноде’рма ж Darwinin sammakko n [’darvinin ’sam:ak:o] Darwinin sammakon nuijapäät kehittyvät urossammakon leukapussissa. Головастики ринодермы выращиваются во рту у лягушки-самца. салама’ндра ж salamanteri n [’salamanteri] Monilla salamantereilla on 4 sormea etujaloissa ja 5 varvasta takajaloissa. Большинство саламандр имеют по 4 пальца на передних ногах и по 5 на задних. трито’н гребе’нчатый м rupilisko n [’rupi’lisko] Rupilisko asuu koko Eurooppaa ympäri ja joillakin Aasian alueilla. Гребенчатый тритон встречается по всей Европе и в некоторых частях Азии. трито’н дуна’йский м Tonavan rupilisko n [’tonavan ’rupi’lisko] Tonavan rupilisko on hyvin harvinainen laji. Дунайский тритон – очень редкий вид.

трито’н Каре’лина м Karelinin rupilisko n [’karelinin

’rupi’lisko] Karelinin rupilisko on kaikista rupiliskoista suurin. Тритон Карелина – самый крупный из всех тритонов. трито’н мра’морный м marmorivesilisko n [’marmori’vesi’lisko] Marmorivesiliskon väritys on täplikäs. Мраморные тритоны имеют зелёные пятна. трито’н серопятни’стый м Italian rupilisko n [’italian ’rupi’lisko] Italian rupilisko asuu soilla ja metsissä. Серопятнистого тритона можно найти в болотах и в лесах. червя’га ж matosammakko n [’mato’sam:ak:o] Matosammakko on madon tai käärmeen näköinen. Червяга похожа на червяка или змею.

* * * * * * * * * живородя’щий п vivipaarinen a [’vivipa:rinen]

Jotkin matelijat ovat vivipaarisia. Некоторые пресмыкающиеся являются живородящими. теплокро’вный п tasalämpöinen a [’tasa’læmpøinen] Jotkin suuret merikilpikonnat ovat tasalämpöisiä. Некоторые крупные морские черепахи являются теплокровными. холоднокро’вный п vaihtolämpöinen a [’vaihto’læmpøinen] Kaikki sammakkoeläimet ovat vaihtolämpöisiä. Все земноводные являются холоднокровными. ядови’тый п myrkyllinen a [’myrkyl:inen] Suurin osa käärmeitä on myrkyllisiä. Большая часть змей – ядовитые. яйцекладу’щий п ovipaarinen a [’ovipa:rinen] Suuri osa matelijoita on ovipaarisia. Большая часть видов рептилий – яйцекладущие. ква’кать г kurnuttaa v [’kurnut:a:] Sammakoista tavallisimmin vain koiraat kurnuttavat. У большинства видов лягушек квакают только самцы. куса’ть г purra v [’pur:a] Minun ystävääni puri käärme. Моего друга укусила змея, но он выжил. напада’ть г hyökätä v [’hyøkætæ] Vain 8 23 krokotiililajista hyökkää ihmisen kimppuun. Только 8 из 23 видов крокодилов нападают на людей. откла’дывать (я’йца) г munia v [’munia] Kilpikonnat eivät muni veden alla. Черепахи не откладывают яйца под водой. по’лзать г ryömiä v [’ryømiæ] Käärme ryömi pois huomattuaan minut. Змея уползла, как только меня заметила.

137

’Н РЕСТОРА

65 ’ Л РЕСТОРА ’ НА ПЕРСОНА RAVINTOLAN HENKILÖSTÖ [’ravintolan ’henkiløstø] касси’р м kassanhoitaja n [’kas:an’hoitaja] Löysin ravintolan kassanhoitajan työpaikan. Я нашёл работу ресторанного кассира.

музыка’нт м muusikko n [’mu:sik:o] Muusikot alkoivat soittaa tanssimusiikkia. Музыканты начали играть танцевальную мелодию.

официа’нт м tarjoilija n [’tarjoilija] Tarjoilija otti vastaan tilauksemme. Официант принял наш заказ.

официа’нтка ж naistarjoilija n [’nais’tarjoilija] Naistarjoilija oli nuori ja solakka. Официантка была молодой и стройной.

по’вар м kokki n [’kok:i] Kuinka monta kokkia on työssä teidän ravintolassanne? Сколько поваров работают в вашем ресторане?

помо’щник официа’нта м tarjoilijan apulainen n [’tarjoilijan ’apulainen] Tarjoilijan apulainen vei likaiset lautaset tiskaajalle. Помощник официанта отнёс грязные тарелки посудомойке.

рестора’тор м ravintoloitsija n [’ravintoloitsija] Ravintoloitsija on ravintolan omistaja. Ресторатор – это владелец ресторана.

сомелье’ м sommelieeri n [’som:elie:ri] Meidän ravintolaamme haetaan ammattitaitoinen sommelier. Нашему ресторану требуется профессиональный сомелье.

управля’ющий м johtaja n [’johtaja] Haluaisin keskustella johtajan kanssa. Я хочу поговорить с управляющим.

шеф-по’вар м pääkokki n [’pæ:’kok:i] Olkaa hyvä ja tutustukaa meidän pääkokkiimme! Пожалуйста, познакомьтесь с нашим шефповаром.

СЕРВИРО’ ВАННЫЙ СТОЛ KATTAUS [’kat:aus] блю’дце с teevati n [’te:’vati] Teevadit olivat aitoa posliinia. Блюдца были из настоящего фарфора.

буты’лка ж pullo n [’pul:o]

графи’н м kannu n [’kan:u] Votka oli pienessä kristallikannussa. Водка была в маленьком хрустальном графине.

пе’речница ж pippuriastia n [’pip:uri ’astia] Tämä on pippuri-astia. Вот это – перечница.

салфе’тка ж servetti n [’servet:i] Tuon lisää servettejä. Я принесу дополнительные салфетки.

соло’нка ж suola-astia n [suola’astia] Antaisitko minulle suola-astian? Передайте мне солонку, пожалуйста.

столо’вые прибо’ры мн ruokailuvälineet n [’ruokailu’væline:t] Ruokailuvälineet ovat hopeaa. Столовые приборы были сделаны из серебра.

таре’лка ж lautanen n [’lautanen] Yksi lautanen on ylimääräinen. Одна тарелка лишняя.

ча’шка ж kuppi n [’kup:i] Siellä oli kaksi pientä kuppia teevadeilla. Там были две маленькие чашки на блюдцах.

што’пор м korkiruuvi n [’kork:i’ru:vi] Tarjoilija otti korkkiruuvin avatakseen pullon. Официант взял штопор, чтобы открыть бутылку.

ОБСЛУ’ ЖИВАНИЕ PALVELU [’palvelu] зака’з м tilaus n [’tilaus] Ottiko tarjoilija vastaan tilauksenne? Официант принял ваш заказ?

меню’ с ruokalista n [’ruoka’lista] Mitä on ruokalistassa? Что в меню?

счёт м lasku n [’lasku] Lasku, olkaa hyvä! Счёт, пожалуйста.

чаевые мн juomaraha n [’juoma’raha] Määräytyykö juomarahan suuruus laskun summan mukaan? Должны ли чаевые в ресторане определяться размером счёта?

’ ЛЬНЫЕ БЛЮ’ ДА НАЦИОНА KANSALLISRUOKA [’kansal:is’ruoka] борщ м borssikeitto n [’bors:i’keit:o]

Kuinka outo pullo!

Lisäsin borssikeittoon smetanaa.

Какая странная бутылка!

Я добавил в борщ сметаны.

138

RAVINTOLA [’ravintola] бурри’то с burrito n [’bur:ito]

хинка’ли с hinkali n [’hinkali]

Burrito on meksikolainen alkupala.

Hinkali on georgialaisia kokkareita, joissa on erilaista

Буррито – это закуска из мексиканской кухни.

täytettä.

круасса’н м voisarvi n [’voi’sarvi] Ranskalainen voisarvi on puolikuun muotoinen. Французский круассан имеет форму полумесяца.

лаза’нья ж lasagnea n [’lasagnea] Lasagnea on italialainen ruokalaji, jossa on leveitä litteitä pastapalasia. Лазанья – это итальянское блюдо, приготовленное с широкими плоскими кусками пасты.

Хинкали – это грузинские клёцки с разнообразной начинкой.

энчила’да ж enchilada n [’enʃi’lada] Meksikolaiset enchiladat voivat olla lihan, juuston, papujen yms. täyteisiä. Мексиканские энчилады могут начиняться мясом, сыром, бобами и другими продуктами.

* * * * * * * * *

пи’цца ж pizza n [’pitsa] Minkä pizzan me valitsemme? Какую пиццу нам выбрать?

плов м pilahvi n [’pilahvi] On olemassa paljon erilaisia pilahvin reseptejä. Существует огромное разнообразие рецептов плова.

ратату’ й м ratatouille n [’ratatuil:e] Ratatouille on perinteinen ranskalainen vihannesruoka. Рататуй – это традиционное французское овощное блюдо.

ризо’тто с risotto n [’risot:o] Risotto on perinteinen italialainen riisiruokalaji. Ризотто – это традиционное итальянское блюдо из риса.

спаге’тти с spagetti n [’spaget:i] Minä pidän juustospagetista. Я люблю спагетти с сыром.

су’си (су’ши) с sushi n [’susi] Sushi on japanilainen ruoka, jossa on riisiä ja raakaa kalaa. Суши – это японское блюдо из риса и сырой рыбы.

то’фу с tofu n [’tofu] Tofu on kiinalainen soijaruokalaji. Тофу – это китайское блюдо из сои.

фондю’ с foundue n [’fondy:] Fondue kuuluu sveitsiläisiin ruokalajiin. Фондю – это семейство швейцарских блюд.

фуа-гра’ с hanhenmaksa n [’hanhen’maksa]

аппети’тный п maittava a [’mait:ava] Tämä ruoka on niin maittava! Это блюдо такое аппетитное.

вегетариа’нский п kasvi- a [’kasvi] Tässä on kasviruokalista. Вот список вегетарианских блюд.

восхити’тельный п hyvä a [’hyvæ] Ruoka maistuu tosi hyvältä. Еда восхитительна.

изы’сканный п herkullinen a [’herkul:inen] Käykäämme kalliissa ravintolassa ja syökäämme herkullista ruokaa! Давай сходим в дорогой ресторан и поедим изысканных блюд.

своеобра’зный п outo a [’outo] Maistuu oudolta, mutta hyvältä. Вкус своеобразный, но довольно приятный.

выбира’ть г valita v [’valita] On vaikea valita niin monesta vaihtoehdosta. Трудно выбрать из такого разнообразия.

зака’зывать г tilata v [’tilata] Tilatkaamme jotakin kalaa! Давай закажем какое-нибудь рыбное блюдо.

плати’ть г hoitaa v [’hoita:] Minä hoidan tämän kaiken. За всё плачу я.

подава’ть (на стол) г olla pöydässä v [’ol:a

Hanhenmaksa on suosittu ja laajasti tunnettu

’pøydæs:æ]

ranskalainen herkku.

Ruoka on pöydässä.

Фуа-гра – популярный и широко известный деликатес французской кухни.

хачапу’ри с hatsapuri n [’hatsapuri]

Кушать подано.

предлага’ть г suositella v [’suositel:a] Tarjoilija suositteli minulle erästä uutta eksoottista

Hatsapuri georgialainen täyteleipä.

ruokaa.

Хачапури – это грузинское хлебное блюдо

Официант предложил мне попробовать некое

с начинкой.

экзотическое блюдо.

139

’ БЫ РЫ

66 ’ ДНЫЕ РЫ’ БЫ ПРЕСНОВО MAKEAN VEDEN KALAT [’makean ’veden ’kalat] гола’вль м toutain n [’toutain]

Vain pätevä kalastaja onnistuu pyytämään toutaimen. Только опытному рыбаку под силу поймать голавля.

ёрш м kiiski n [’ki:ski] Kiiski on hyvin aggressiivinen kala kokoonsa nähden. Ёрш – очень агрессивная рыба для своих размеров.

кара’сь м ruutana n [’ru:tana] Ruutana asuu järvissä, lammissa ja hitaasti virtaavissa joissa. Карась населяет озёра, пруды и медленнотекущие реки.

карп м karppi n [’karp:i] Viime vuonna pyydystin 17 kiloa painavan karpin. В прошлом году я поймал карпа весом 17 килограммов.

краснопёрка ж sorva n [’sorva] Sorva on pienikokoinen laajasti esiintyvä kala. Краснопёрка обыкновенная – это широко распространённая мелкая рыба.

лещ м lahna n [’lahna]

сом м monni n [’mon:i] Monnilla on pitkät viikset. Сом имеет длинные усы. сте’рлядь ж sterletti n [’sterlet:i] Sterletti on sammen näköinen, mutta huomattavan pienempi. Стерлядь похожа на осетра, но гораздо мельче. у’горь м ankerias n [’ankerias] Ankerias on kala, jolla on kapea käärmeenmuotoinen vartalo. Угри – это рыбы с длинным узким змеевидным телом. укле’йка ж salakka n [’salak:a] Salakan vartalo on pitkä ja litteä. Тело уклейки продолговатое и плоское. щу’ка ж hauki n [’hauki] Hauki voi kasvaa aina 1,8 metrin pituiseksi. Щука может вырастать до 1,8 метра. язь м säyne n [’sæyne] Säyne asuu isoissa joissa ja järvissä, joissa se liikkuu parvissa. Язь встречается в крупных реках и озёрах, обычно ходит косяками.

МОРСКИ’ Е РЫ’ БЫ MERIKALA [’meri’kala]

Lahna on hyvänmakuista kalaa.

аку’ла ж hai n [’hai]

У леща вкусное мясо.

Jotkut hailajit ovat vaarallisia ihmisille. Некоторые акулы опасны для человека. анчо’ус м anjovis n [’anjovis] Pizzaa koristettiin anjovispaloilla. Пицца была украшена кусочками анчоусов. ка’мбала ж kampela n [’kampela] Kampelaa näkee noin 200 metrin syvyydessä. Камбалу можно обнаружить на глубинах примерно от 200 метров. ки’лька ж kilohaili n [’kilo’haili] Kilohaili syö planktonkasveja. Килька питается планктоном. лосо’сь м lohi n [’lohi] Monet lohilajit vaeltavat jokien ja merien välillä. Большинство видов лосося мигрируют между реками и морем. макру’рус м lestikala n [’lesti’kala] Lestikalat asuvat 200 – 6 000 metrin syvyydessä. Макрурусы живут на глубине от 200 до 6000 метров. меч-ры’ба ж miekkakala n [’miek:a’kala] Aikuistuttua miekkakala menettää kaikki hampaat ja suomut. Ко времени взросления меч-рыба теряет все зубы и чешую.

нали’м м made n [’made] Made on ainoa turskakaloihin kuuluva makean veden kala. Налим – единственная пресноводная трескообразная рыба.

о’кунь м ahven n [’ahven] Ahven on kesämökkikalastajan suosittu kala. Окунь – популярная среди рыболовов-любителей рыба.

о’муль м Baikalin muikku n [’baikalin ’muik:u] Baikalin muikkua pidetään herkkukalana. Омуль считается деликатесом.

осётр м sampi n [’sampi] Sampi on suuressa arvossa lihan, mätin ja rasvan takia. Осётр ценится благодаря своему мясу, икре и жиру.

песка’рь м törö n [’tørø] Monet töröt asuvat nopeasti virtaavassa vedessä. Множество пескарей живут в быстротекущей воде.

плотва’ ж särki n [’særki] Särki on eurooppalainen makean veden kala, joka kuuluu karppikaloihin. Плотва – это европейская пресноводная рыба, относящаяся к карповым.

140

KALAT [’kalat] морско’й конёк м merihevonen n [’meri’hevonen] Epätavallisessa ympäristössä merihevosten väritys muuttuu kirkkaaksi. Попадая в непривычную среду, морские коньки приобретают яркую окраску. морско’й язы’к м meriantura n [’meri’antura] Merianturan kanta on huomattavasti pienentynyt liiallisen pyydystyksen seurauksena. Популяция морского языка серьёзно уменьшилась из-за чрезмерного отлова. муре’на ж moreeni n [’more:ni] Moreenin tavallinen pituus on 1,5 metriä. Обычная длина мурены – 1,5 метра. па’лтус м pallas n [’pal:as] Pallas asuu sekä Tyynen valtameren että Atlantin pohjoispuolella. Палтус водится как на севере Тихого океана, так и на севере Атлантики. па’русник м istiophorus n [’istioforus] Istiophoruksella on purjeena tunnettu korkea selkäevä. Парусник имеет характерный высокий спинной плавник, известный как парус. пи’кша ж kolja n [’kolja] Kolja on suosittu syötävä kala. Se kaupallinen pyynti on hyvin merkittävä. Пикша – популярная съедобная рыба, и её коммерческий вылов широко распространён. сарди’на ж sardiini n [’sardi:ni] Sardiinin nimi johtuu Välimerellä sijaitsevista Sardiniasaaresta. Название сардин происходит от средиземноморского острова Сардиния. се’льдь ж silli n [’sil:i] Silli liikkuu isoissa parvissa. Сельдь передвигается крупными косяками. ску’мбрия ж makrilli n [’makril:i] Makrillin rasvainen liha on suuressa arvossa. Скумбрия ценится своим мясом, которое часто бывает очень жирным. треска’ ж turska n [’turska] Turskan maksanrasva on tärkeä vitamiinilähde. Жир печени трески – важный источник витаминов. туне’ц м tonnikala n [’ton:i’kala] Tonnikala on nopea uimaan. Тунцы очень быстрые пловцы.

’ СТИ РЫ’ БЫ ЧА KALAN OSAT [’kalan ’osat] жа’бра ж kidus n [’kidus] Kidukset ovat kalan hengityselimet. Жабры – это органы, через которые рыба дышит.

спинно’й плавни’к м selkäevä n [’selkæ’evæ] Kiiskillä on iso piikkinen selkäevä. У ерша большой, покрытый шипами спинной плавник.

хвостово’й плавни’к м pyrstöevä n [’pyrstø’evæ] Tämän kultakalan pyrstöevä on erityisen kaunis. Хвостовой плавник этой золотой рыбки особенно необычный.

чешуя’ ж suomut pl [’suomut] Karpin suomut ovat hyvin leveitä. Чешуя карпа довольно широкая.

* * * * * * * * * большо’й п suuri n [’su:ri] Tämä on suurin pyydystämäni kala. Это самая большая рыба из всех, каких я когдалибо ловил.

ма’ленький п pieni n [pieni] Tämä kala on liian pieni. Heitä se takaisin veteen! Эта рыба слишком маленькая. Брось её обратно в воду.

несъедо’бный п syötäväksi kelpaamaton n [’syøtævæksi ’kelpa:maton] Jotkut kalalajit ovat syötäväksi kelpaamattomia. Некоторые виды рыб несъедобны.

опа’сный п vaarallinen n [’va:ral:inen] Valkoinen hai on hyvin vaarallinen. Большая белая акула очень опасна.

съедо’бный п syötävä n [’syøtævæ] Melkein kaikki makean veden kalat ovat syötävät. Почти вся пресноводная рыба съедобна.

лови’ть г pyytää [’py:tæ:] Kerran pyysin kalan paljain käsin. Один раз я поймал рыбу голыми руками.

лови’ть се’тью г pyytää verkolla [’py:tæ: ’verkol:a] Salakalastajat pyysivät kalaa verkolla. Браконьеры ловили лосося сетью, чтобы продавать на чёрном рынке.

мета’ть икру’ г kutea [’kutea] Suurin osa makean veden kaloista kutee keväällä tai kesän alussa. Большая часть пресноводных рыб мечет икру весной или в начале лета.

оплодотворя’ть г hedelmöittää [’hedelmøit:æ:] Naaras laskee mätiä ja sitten koiras hedelmöittää sitä. Самка откладывает икру, а затем самец её оплодотворяет.

пла’вать г uida [’uida] Tonnikala ui 70 kilometrin tuntivauhdilla. Тунец может плавать со скоростью 70 км/ч.

141

’ Н КРАСОТЫ ’ САЛО

67 УСЛУ’ ГИ PALVELUT [’palvelut]

ароматерапи’я ж aromaterapia n [’aroma’terapia]

Joissakin kauneussalongeissa tarjotaan aromaterapiahoitoa. Некоторые салоны красоты предлагают ароматерапию. воскова’я депиля’ция ж vahaus n [’vahaus] Onko vahaus kivuliasta? Восковая депиляция – это больно? депиля’ция ж depilaatio n [’depila:tio] Depilaatiossa poistetaan ihonkarvan osa, joka on ihon pinnalla. При депиляции удаляется та часть волоса, которая находится над поверхностью кожи. кондициони’рование с hiustenhoito n [’hiusten’hoito] Vain harvat tietävät kuinka tärkeä on hiustenhoito. Немногие из нас знают, насколько важно кондиционирование волос. космети’ческий ухо’д м kauneudenhoito n [’kauneuden’hoito] Hieronta on suosittu kauneudenhoitolaji. Массаж лица – это популярное средство косметического ухода. криоли’фтинг м kryolifting n [kryo’liftiŋ] Kryolifting on kryoterapian toimenpiteitä. Криолифтинг – один из методов криотерапии. маникю’р м manikyyri n [’maniky:ri] Manikyyri on sekä kynsien että käsienkin hoito. Маникюр – это не только уход за ногтями, но ещё и за кистями рук. ма’ска для лица’ ж kasvonaamio n [’kasvo’na:mio] Kasvohoitoon voi kuulua myös hoitava kasvonaamio. Уход за лицом может включать в себя использование маски для лица. мезотерапи’я ж mesoterapia n [’meso’terapia] Mesoterapiassa viedään vaikuttavat aineet ihoon pistoksilla. Мезотерапия предусматривает различные подкожные инъекции. мели’рование с raitavaalennus n [’raita’va:len:us] Raitavaalennuksen jälkeen jotkut hiussuortuvansa muuttuivat punaisiksi. После мелирования некоторые из её прядей стали рыжего цвета. окра’шивание воло’с с värjäys n [’værjæys] Vahingoittaako värjäys hiuksiani? Не испортит ли окрашивание мои волосы? педикю’р м pedikyyri n [’pediky:ri] Pedikyyri on toimenpide, joka parantaa jalkaterien ulkonäköä. Педикюр – это способ улучшения внешнего вида ступней ног.

142

пи’линг м kuorinta n [’kuorinta] Kuorinta tarkoittaa ihon kuolleiden solujen poistoa. Пилинг – это процедура для удаления мёртвых клеток кожи. пи’рсинг м lävistys n [’lævistys] Nykyään korvien monilukuinen lävistys on tavallinen asia. Сегодня множественный пирсинг ушей – обычное дело. стри’жка воло’с ж hiusten leikkaus n [’huisten ’leik:aus] Jos tarvitset hyvän hiusten leikkauksen, mene kampaamoon. Если тебе нужна хорошая стрижка волос, иди в этот салон. татуиро’вка ж tatuointi n [’tatuointi] Tässä on erilaisia tatuointikuvia. Вот рисунки разнообразных татуировок. удале’ние воло’с с karvanpoisto n [’karvan’poisto] Minä tiedän erilaisia karvanpoiston menetelmiä. Я знаю разные методы удаления волос. ухо’д за ко’жей м ihonhoito n [’ihon’hoito] Ihonhoito on hyvin tärkeä asia minun iässäni. Уход за кожей – важная вещь в моём возрасте. ухо’д за лицо’м м kasvojen hoito n [’kasvojen ’hoito] Kasvojen hoitoon kuuluu erilaisia ihonhoidon toimenpiteitä. Уход за лицом включает разнообразные способы ухода за кожей. электротерапи’я ж elektroterapia n [’elektro’terapia] Elektroterapia on sähkövirroilla tehtävä karvanpoisto. Электротерапия – это метод электрической депиляции. эпиля’ция ж epilaatio n [’epila:tio] Epilaatio on ihokarvan pysyvä poisto. Эпиляция – это удаление волоса целиком.

СОЛЯ’ РИЙ SOLARIUM [’solarium] вертика’льный соля’рий м pystysuorasolarium n [’pysty’suora ’solarium] Pystysuorasolariumia käytetään seisoen. Вертикальным солярием пользуются стоя. горизонта’льный соля’рий м vaakasuora solaario n [’vaaka’suora ’sola:rio] Tavallisissa vaakasuorissa solariumissa käytetään muutamaa fluoresenssilamppua. В обычных горизонтальных соляриях используется несколько флуоресцентных ламп. зага’р м rusketus n [’rusketus] Sinun rusketuksesi näyttää aivan aidolta. Твой загар выглядит совершенно натурально.

KAUNEUSSALONKI [’kauneus’salonki] загора’ние с ruskettuminen n [’rusket:uminen]

Ruskettuminen solariumissa on hyvä vaihtoehto aurinkokylvylle. Загорание в солярии – хорошая альтернатива солнечным ваннам. защи’тные очки’ мн suojalasit pl [’suoja’lasit] Ei saa käydä solaariossa ilman suojalaseja. Не следует пользоваться солярием без защитных очков. ла’мпа соля’рия ж solariumlamppu n [’solarium’lamp:u] Tämä on laite, jossa on korkealaatuiset solariumlamput. Это – устройство с высококачественными лампами для солярия. покрасне’ние с punoitus n [’punoitus] Minä haluan vain vähäistä punoitusta. Мне нужно лишь лёгкое покраснение. сеа’нс м kerta n [’kerta] Ensimmäisten solariumkertojen on oltava lyhyitä. Первые сеансы в солярии должны быть короткими. ультрафиоле’товое излуче’ние с ultraviolettisäteily n [’ultra’violet:i’sæteily] Ultraviolettisäteily aiheuttaa rusketuksen. Ультрафиолетовое излучение вызывает загар.

’ РЫ ДЛЯ ПРОДА ’ ЖИ ТОВА MYYTÄVÄT TUOTTEET [’myytævæt ’tuot:e:t] дезодора’нт м deodorantti n [’deodorant:i]

Deodoranttia laitetaan iholle vähentääkseen hien hajua. Дезодорант наносится на тело, чтобы уменьшить телесный запах. духи’ мн parfyymi n [’parfy:mi] Parfyymi on hauskasti tuoksuva neste. Духи – это жидкость, которая даёт людям приятный запах. кондиционе’р м hoitoaine n [’hoito’aine] Hoitoaine parantaa hiusten rakennetta ja ulkonäköä. Кондиционер улучшает структуру и внешний вид волос человека. косме’тика ж kosmetiikka pl [’kosmeti:k:a] Meillä on laaja valikoima kosmetiikkaa. У нас имеется широкий выбор косметики. кра’ска для воло’с ж hiusväri n [’hius’væri] Palauttaakseen harmaalle tukalle alkuperäisen värin voi käyttää hiusväriä. Чтобы вернуть седым волосам их первоначальный цвет, можно использовать краску для волос. крем м voide n [’voide] Tämä on erityinen käsivoide. Это специальный крем для рук. лак для ногте’й м kynsilakka n [’kynsi’lak:a] Kynsilakka koristaa ja suojaa kynsiä. Лак для ногтей украшает и защищает ногти.

скраб м kuorinta-aine n [’kuorinta’aine]

Kuorinta-aine tekee ihosi terveelliseksi ja kauniiksi. Скрабы – это отличное средство для того, чтобы ваша кожа оставалась здоровой и красивой. усили’тель цве’та воло’с м värin tehostaja n [’værin ’tehostaja] Käyttäkää tätä hiusten värin tehostaja joka kolmannessa tai neljännessä pesussa. Используйте этот усилитель цвета волос каждый третий или четвёртый раз, когда вы моете голову. шампу’нь м sampoo n [’sampo:] Minä tarvitsen hilsesampoota. Мне нужен шампунь против перхоти.

* * * * * * * * * вре’менный п suora- a [’suora]

Suoraväri antaa tavallisesti hiuksille hyvin kirkasta häivähdystä. Временная окраска волос обычно даёт довольно яркий цвет. гла’дкий п sileä a [’sileæ] Jos haluat ihosi olevan sileä käytä tätä voidetta. Если хочешь, чтобы твоя кожа оставалась гладкой, используй этот крем. здоро’вый п terveellinen a [’terve:l:inen] Nyt minun ihoni näyttää terveelliseltä. Теперь моя кожа выглядит здоровой. пермане’нтный п kesto- a [’kesto] Kestovärjäys kestää todella pitkään, eikä lähde pois vedellä. Перманентная окраска – действительно перманентная и не смывается. полупермане’нтный п kevyt- a [’kevyt] Kevythiusväri sisältää pienempiä molekyylejä, kuin suoraväri. Полуперманентная краска для волос содержит более мелкие молекулы, чем краска для временного окрашивания. масси’ровать г hieroa v [’hieroa] Minä voin hieroa teidän kasvojanne. Я могу помассировать вам лицо. наноси’ть г laittaa v [’lait:a:] Laittakaa voidetta kylvyn jälkeen. Нанесите крем после принятия ванны. окра’шивать г värjätä v [’værjætæ] Minä haluan värjätä uudelleen hiukseni. Я хочу снова покрасить себе волосы. удаля’ть г poistaa v [’poista:] Luulen, että karvaa täytyy poistaa tästä ja tuosta. Думаю, мне нужно удалить волосы здесь и здесь. уха’живать г hoitaa v [’hoita:] Minä haluan tietää, miten on hoidettava kynnet oikealla tavalla. Я хочу знать, как правильно ухаживать за ногтями.

143

’ СЕМЬЯ

68 БЛИ’ ЗКИЕ РО’ ДСТВЕННИКИ LÄHISUKULAISET [’læhi’sukulaiset] ба’бушка ж isoäiti n [’iso’æiti] Huomenna me menemme katsomaan isoäitiä. Завтра мы едем в гости к бабушке.

брат м veli n [’veli] Tuo poika on minun veljeni. Тот мальчик – мой брат.

внук м lapsenlapsi n [’lapsen’lapsi] Minun lapsenlapseni pitää sotatarinoiden kuuntelemisesta. Мой внук любит слушать мои истории про войну.

вну’ чка ж pojantytär / tyttärentytär n [’pojan’tytær / tyt:ærentytær] Minun nuorempi pojantyttäreni on kaksi vuotta vanha. Самой младшей из моих внучек два года.

дед м isoisä n [’iso’isæ] Vaikka hän näyttää nuorelta, hän on jo isoisä. Он выглядит молодым, но на самом деле он уже дедушка.

дочь ж tytär n [’tytær] Meillä on pieni tytär. У нас маленькая дочь.

мать ж äiti n [’æiti] Minun äitini on eläkkeellä. Моя мать – пенсионерка.

оте’ц м isä n [’isæ] Onnesi olkoon. Sinusta kohta tulee isä. Поздравляю. Скоро ты станешь отцом.

сестра’ ж sisar, sisko n [’sisar, ’sisko] Nämä tytöt ovat sisaria. Эти девушки – сёстры.

сын м poika n [’poika] Heidän vanhin poikansa on opettaja. Самый старший из их сыновей работает учителем.

’ ДСТВЕННИКИ ДРУГИ’ Е РО MUUT SUKULAISET [’mu:t ’sukulaiset] двою’родная сестра’/двою’родный брат ж/м serkku n [’serk:u] Hän ei ole minun siskoni vaan serkkuni. Она мне не родная сестра, а двоюродная.

де’верь м kyty n [’kyty]

дя’дя м eno n [’eno] Eilen siskoni synnytti pojan, nyt minä olen eno! Вчера моя сестра родила мальчика, так что теперь я дядя!

золо’вка ж käly n [’kæly] Aviomiehen siskoa kutsutaan kälyksi. Сестру мужа называют золовкой.

зять (муж до’чери) м vävy n [’vævy] Jumalan kiitos, minun vävyni on kunnon ihminen. Слава богу, мой зять – приличный человек.

неве’стка (жена’ сы’на) ж miniä n [’miniæ] Pojan vaimoa sanotaan miniäksi. Жену сына называют невесткой.

племя’нник м sisarenlapsi n [’sisaren’lapsi] Minulla ei ole lapsia, mutta on kolme sisarenlasta. Детей у меня нет, но у меня трое племянников.

племя’нница ж veljentytär n [’veljen’tytær] Veljentytär tai sisarentytär on joko veljen tai sisaren tytär. Племянница – это дочь чьего-либо брата или сестры.

праба’бушка ж isoisoäiti n [’iso’iso’æiti] Minun isoisoäiti on 85 vuotta vanha. Твоей прабабушке 85 лет.

пра’внук м lapsenlapsenlapsi n [’lapsen’lapsen’lapsi] Hänellä on neljä lapsenlapsenlasta. У него четыре правнука.

пра’внучка ж lapsenlapsentytär n [’lapsen’lapsen’tytær] Hänellä on kaksi lapsenlapsentytärtä. У неё две правнучки.

пра’дед м isoisoisä n [iso’iso’isæ] Meidän isoisoisä oli merimies. Наш прадед был моряком.

свёкор м appi n [’ap:i] Aviomiehen isää kutsutaan apiksi. Отца мужа называют свёкром.

свекро’вь ж anoppi n [’anop:i] Aviomiehen äitiä kutsutaan anopiksi. Мать мужа называют свекровью.

своя’к м lanko n [’laŋko] Minun ystäväni on jossakin baarissa lankonsa kanssa. Мой друг где-то в баре со своим свояком.

своя’ченица ж käly n [’kæly] Vaimon sisarta sanotaan kälyksi. Сестру жены называют свояченицей.

тесть м appi n [’ap:i]

Aviomiehen veljeä sanotaan kydyksi.

Minun appi on varakas mies.

Брата мужа называют деверем.

Мой тесть богатый человек.

144

PERHE [’perhe] тётя ж täti n [’tæti]

сво’дный брат м velipuoli n [’veli’puoli]

Viime viikolla minun sisareni synnytti vauvan, nyt minä

Tässä kuvassa on minun velipuoleni.

olen täti.

На этой фотографии мой сводный брат.

На прошлой неделе моя сестра родила малыша, так

* * * * * * * * *

что теперь я тётя.

тёща ж anoppi n [’anop:i] Millaiset välit sinulla on anoppisi kanssa? Каковы твои отношения с тёщей?

трою’родная сестра’/трою’родный брат ж/м pikkuserkku n [’pik:u’serk:u] Minun pikkuserkkuni on sirustaiteilija Мой троюродный брат – цирковой артист.

шу’рин м lankomies n [’lanko’mies] Vaimon veljeä sanotaan lankomieheksi. Брата жены называют шурином.

’ КА ОТНОШЕ’ НИЯ ДО БРА SUHTEET ENNEN AVIOLIITTOA [’suhte:t ’en:en ’avio’li:t:oa] жени’х м sulhanen n [’sulhanen] Kuka on hänen sulhasensa? Кто её жених?

неве’ста ж morsian n [’morsian] Tämä tyttö on minun morsiameni. Эта девушка – моя невеста.

помо’лвка ж kihlat n [’kihlat] Hän sanoi kihlansa irti. Он разорвал свою помолвку с невестой.

ВТОРО’ Й (ПОСЛЕ’ ДУЮЩИЙ) БРАК TOINEN AVIOLIITTO [’toinen ’avio’li:t:o] ма’чеха ж äitipuoli n [’æiti’puoli] Tuhkimon äitipuoli oli ilkeä nainen. Мачеха Золушки была злой женщиной.

о’тчим м isäpuoli n [’isæ’puoli] Hän ei ole minun isäni vaan isäpuoleni. Он мне не отец, он мой отчим.

па’дчерица ж tytärpuoli n [’tytær’puoli]

бли’зкий п lähi- a [’læhi] Juhlan saapuvat kaikki minun lähisukulaiseni. На праздник приедут все мои близкие родственники.

да’льний п etäinen a [’etæinen] Eräs etäinen sukulaiseni on kansanedustaja. Один из моих дальних родственников – член парламента.

мла’дший п pikku- a [’pik:u] Minun pikkuveljeni on 13‑vuotias. Моему младшему брату 13 лет.

сплочённый п tiivis a [’ti:vis] Meillä on tiiviit perhesuhteet. Наша семья очень сплочённая.

ста’рший п iso- a [’iso] Tämä tyttö on minun isosiskoni. Эта девушка – моя старшая сестра.

де’лать предложе’ние г kosia v [’kosia] Mies kosi häntä. Он сделал ей предложение.

жени’ться/выходи’ть за’муж г mennä naimisiin v [’men:æ naimisi:n] Minä tiedän, että poikaystäväni haluaa mennä naimisiin minun kanssa. Я знаю, что мой друг хочет жениться на мне.

разводи’ться г erota v [’erota] Ehkä meidän kannattaisi erota. Может быть, нам следует развестись?

содержа’ть г ylläpitää v [’yl:æ’pitæ:]

Me tulemme oikein hyvin toimeen tytärpuoleni kanssa.

Ylläpitääksesi perhettä tarvitset hyvän työpaikan.

Мы с моей падчерицей ладим хорошо.

Чтобы содержать семью, тебе нужна хорошая

па’сынок м poikapuoli n [’poika’puoli] Naisen poikapuoli on 6 vuotta vanha. Её пасынку 6 лет.

сво’дная сестра’ ж sisarpuoli n [’sisar’puoli] Minun sisarpuoli lahjoitti minulle syntymäpäivälahjaksi

работа.

состоя’ть в родстве’ г olla sukulaisuudessa v [’ol:a ’sukulaisu:des:a] Kuningatar Viktoria oli sukulaisuudessa monien muiden

kellon.

monarkkien kanssa.

Моя сводная сестра подарила мне на день

Королева Виктория состояла в родстве со многими

рождения часы.

другими монархами.

145

’ ВОПИСЬ СКУЛЬПТУ’ РА. ЖИ

69

ТИ’ ПЫ СКУЛЬПТУ’ РЫ VEISTOSTEN TYYPIT [’veistosten ’ty:pit] бюст м rintakuva n [’rinta’kuva]

Tässä on Napoleonin rintakuva. Вот бронзовый бюст Наполеона. кинети’ческая скульпту’ра ж kinesttinen veistos n [’kinest:inen ’veistos] Tämä ei ole tuuliviiri vaan kinesteettinen veistos. Это не флюгер. Это вращающаяся кинетическая скульптура. ко’нная ста’туя ж ratsupatsas n [’ratsu’patsas] Pronssiratsastaja on Pietari Suuren tunnettu ratsuveistos. Медный всадник – это знаменитая конная статуя Петра Великого. релье’ф м kohokuva n [’koho’kuva] Kivisessä kohokuvassa oli aseistettuja sotureita. Каменный рельеф изображал вооружённых воинов. ста’туя ж kuvapatsas n [’kuva’patsas] New Yorkin Vapaudenpatsas jalustoineen ja perustuksineen on 93 metriä korkea. Статуя Свободы в Нью-Йорке имеет высоту 93 метра с постаментом и фундаментом.

’ ЛЫ ДЛЯ СКУЛЬПТУ’ РЫ МАТЕРИА VEISTOSMATERIAALIT [’veistos’materia:lit] бро’нза ж pronssi n [’prons:i]

Veistos on valettu pronssiin. Статуя отлита в бронзе. гипс м kipsi n [’kipsi] Pienoisveistos on kipsiä. Статуэтка сделана из гипса. грани’т м graniitti n [’grani:t:i] Onko se graniittia vai muuta kiveä? Это гранит или какой-то другой камень? жад м jaspis n [’jaspis] Jaspikseksi sanotaan kaksi seuraavaa kiveä: nefriittiä ja jadeiittia. Термином “жад” называются два камня – нефрит и жадеит. зо’лото с kulta n [’kulta] Arkeologit löysivät kullasta veistetyn veistoksen. Археологи обнаружили статую, сделанную из золота. известня’к м kalkkikivi n [’kalk:i’kivi] Tällä kertaa kuvanveistäjä aikoo käyttää kalkkikiveä. На этот раз скульптор планирует использовать известняк. мра’мор м marmori n [’marmori] Davidin veistos on veistetty isosta marmorilohkareesta. Статуя Давида была сделана из большого куска мрамора.

146

порфи’р м porfyyri n [’porfy:ri] Muinais-Egyptissä porfyyriveistokset olivat yleisiä. Скульптурные произведения из порфира были распространены в древнем Египте. серебро’ с hopea n [’hopea] Kolme abstraktista veistosta on valettu hopeaan. Три абстрактные скульптуры были отлиты из серебра. слоно’вая кость ж norsunluu n [’norsun’lu:] Nykyään monissa maissa on kielletty myymästä norsunluuta. В наше время продажа слоновой кости во многих странах запрещена. стекло’ с lasi n [’lasi] Oletteko koskaan nähneet lasiveistoksia? Вы когда-нибудь видели статую, сделанную из стекла? твёрдая древеси’на ж kova puu n [’kova ’pu:] Minä näytän teille erinomaisia afrikkalaisia veistoksia kovasta puusta. Я покажу вам замечательные африканские статуи из твёрдой древесины.

СРЕ’ ДСТВА ЖИ’ ВОПИСИ KUVAAMATAITEEN VÄLINEET [’kuva:ma’taite:n ’væline:t] акваре’ль ж akvarelli n [’akvarel:i] Taidemaalari maalasi akvarellimaalausta pyöreällä siveltimellä. Художник работал над акварелью, пользуясь круглой кистью. акри’ловая кра’ска ж akryylimaali n [’akry:li’ma:li] Akryylimaalit kuivuvat nopeammin kuin öljymaalit. У акриловых красок время высыхания меньше, чем у масляных. граффи’ти с graffiti n [’graf:iti] Monet ihmiset ovat sitä mieltä, että moderni graffiti on mullistavaa taidetta. Некоторые считают, что современное граффити революционно. гуа’шь ж guassi n [’guasi] Guassi erottuu akvarellista. Гуашь отличается от акварели. ма’сло с öljymaali n [’øljy’ma:li] Minä maalaan öljymaaleilla kankaalle. Я пишу маслом на холсте. пасте’ль ма’сляная ж öljypastelli n [’øljy’pastel:i] Öljypastelli on pehmeää ainetta. Масляная пастель имеет мягкую консистенцию. пасте’ль суха’я ж pastelliliitu n [’pastel:i’li:tu] Tämä piirros on piirretty pastelliliidulla. Рисунок нарисован сухой пастелью.

VEISTOSTAIDE. MAALAUSTAIDE [’veistos’taide / ’ma:laus’taide] те’мпера ж tempera n [’tempera]

Aikoinaan tempera oli suosituin väline isojen taulujen maalaamiseksi. В своё время темпера была самым популярным средством для создания больших картин. фре’ска ж fresko n [’fresko] Fresko on seinälle maalattu maalaus. Фреска – это картина, написанная на стене. черни’ла мн muste n [’muste] Onko se piirretty musteella? Это нарисовано чернилами? эма’левая кра’ска ж emaljimaali n [’emalji’ma:li] Emaljimaali sopii parhaiten kankaalle ja keramiikalle. Эмалевая краска лучше всего подходит для холста и керамики. энка’устика ж enkaustiikka n [’enkausti:k:a] Enkaustiikkamaalaukset tehdään käyttämällä lämmitettyä mehiläisvahaa. Живопись энкаустикой выполняется с использованием разогретого пчелиного воска.

’ НРЫ И НАПРАВЛЕ’ НИЯ ЖИ’ ВОПИСИ ЖА MAALAUSTAITEEN LAJIT JA KOULUKUNNAT [’ma:laus’taite:n ’lajit ja ’koulu’kun:at] абстракциони’зм м abstraktionismi n [’abstraktionismi] Malevichin Musta ruutu on abstraktionismin esimerkki. “Чёрный квадрат” Малевича – это пример абстракционизма. анималисти’ческая жи’вопись ж eläinmaalaus n [’elæin’ma:laus] Hän erikoistui eläinmaalaukseen. Она специализировалась на анималистической живописи. бата’льная жи’вопись ж taistelumaalaus n [’taistelu’ma:laus] Minä pidän taistelumaalauksesta. Мне нравится батальная живопись. бытова’я жи’вопись ж laatumaalaus n [’la:tu’ma:laus] Minulla on kirja laatumaalauksen historiasta. У меня есть книга об истории бытовой живописи. импрессиони’зм м impressionismi n [’impres:ionismi] Impressionismin keskuspaikkana oli Pariisi. Париж был центром импрессионизма. марини’стика ж merimaalaus n [’meri’ma:laus] Hän maalasi merimaalauksia. Он был мастером маринистики. натюрмо’рт м asetelma n [’asetelma] Asetelmamaalauksessa on appelsiini ja sitruuna posliinikupissa. На натюрморте изображены апельсин и лимон в фарфоровой чаше.

пейза’ж м maisema n [’maisema] Minä opiskelen maisemamaalausta. Я учусь писать пейзажи. портре’т м muotokuva n [’muoto’kuva] Mona Lisan muotokuva on maailman tunnetuin taulu. Портрет Моны Лизы – самая знаменитая картина в мире. религио’зная жи’вопись ж kirkkomaalaus n [’kirk:o’ma:laus] Tässä museon osastossa on esillä kirkkomaalaus. Эта часть музея посвящена религиозной живописи. сюрреали’зм м surrealismi n [’sur:ealismi] Hyvän surrealismin teoksen on ihmetyttävä katsojaa. Хорошее произведение сюрреализма должно удивлять зрителя.

* * * * * * * * * анти’чный п antiikki- a [’anti:k:i] Mitä te tiedätte antiikkiveistoksista? Что вы знаете об античных скульптурах? класси’ческий п klassinen a [’klas:inen] Tämä taideteos on abstraktionismin klassinen esimerkki. Это классический образец абстракционизма. реалисти’чный п realistinen a [’realistinen] Tässä maalauksessa auringon nousu näyttää hyvin realistiselta. Восход солнца на этой картине выглядит таким реалистичным. совреме’нный п moderni a [’moderni] Eräät moderniveistokset näyttävät aika erikummallisilta. Некоторые современные скульптуры выглядят весьма причудливо. средневеко’вый п keskiajan a [’keski’ajan] Hieronymus Bosch oli keskiajan taidemaalari. Иероним Босх был средневековым художником. высека’ть г veistää v [’veistæ:] Kuvanveistäjä veistää kohokuvaa. Скульптор высекает барельеф. лепи’ть г muovailla v [’muovail:a] Ensin sinä opit muovailemaan pieniä veistoksia. Вначале ты научишься лепить маленькие статуэтки. отлива’ть г valaa v [’vala:] Veistos valetaan pronssiin. Статуя будет отлита в бронзе. писа’ть (карти’ну) г maalata v [’ma:lata] Tämä mestariteos maalattiin 200 vuotta sitten. Этот шедевр был написан 200 лет назад. рисова’ть г kuvittaa v [’kuvit:a:] Tämä taidemaalari kuvitti myös monta kirjaa. Этот художник также нарисовал иллюстрации к ряду книг.

147

СМИ

70 ’ ТНЫЕ СМИ ПЕЧА PAINOTUOTTEET [’paino’tuot:e:t] газе’та ж sanomalehti n [’sanoma’lehti]

Minun veljeni on tunnetun yleiskansallisen sanomalehden toimittaja. Мой брат – редактор широко известной общенациональной газеты. журна’л м aikakauslehti n [’aika’kaus’lehti] Tämä on poliittinen aikakauslehti. Этот журнал посвящён политике. журнали’ст м lehtimies n [’lehti’mies] Lehtimiehenä olen kiinnostunut kaikesta. Будучи журналистом, я интересуюсь всем на свете. заголо’вок м otsikko n [’otsik:o] Lehtien otsikkoina on taas teiden rakentamisen uusi suunnitelma. Вновь в газетных заголовках новый план дорожного строительства. интервью’ с haastattelu n [’ha:stat:elu] Presidentin haastattelu julkaistaan tänään. Интервью с президентом будет опубликовано сегодня. коло’нка ж palsta n [’palsta] Hän kirjoittaa keskuslehteen viikoittaisen palstan. Он пишет еженедельную колонку в центральной газете. коммента’рий к передови’це м kommentti pääkirjoitukseen n [’kom:ent:i ’pæ:’kirjoitukse:n] Kommentin pääkirjoitukseen kirjoittanut kirjoittaja on osittain samaa mieltä sen tekijöiden kanssa. Автор комментария к передовице частично согласен с её авторами. корреспонде’нт м kirjeenvaihtaja n [’kirje:n’vaihtaja] Meidän erikoiskirjeenvaihtaja on työssä Afrikassa. Наш специальный корреспондент работает в Африке. некроло’г м muistokirjoitus n [’muisto’kirjoitus] Lehden viimeisellä sivulla voi löytää muistokirjoituksia. На последней полосе газеты вы можете найти некрологи. но’вости мн uutiset n [’u:tiset] Viimeiset uutiset ovat kolmannella sivulla. Последние новости – на третьей странице. обзо’р м katsaus n [’katsaus] Teidän täytyy valmistaa viimeisten poliittisten tapahtumien katsaus. Вам нужно подготовить обзор последних политических событий. реда’ктор м toimittaja n [’toimit:aja] Toimittaja hyväksyi minun tekstini. Редактор одобрил мои материалы.

148

редакцио’нная статья’ (передови’ца) ж pääkirjoitus n [’pæ:’kirjoitus] Pääkirjoituksessa kerrotaan lähinnä lehden toimituksen mielipiteestä jostakin asiasta, eikä itse asiasta. Редакционная статья в большей степени выражает мнение газеты по какому-то вопросу, нежели излагает информацию. рекла’ма ж mainos n [’mainos] Aikakauslehti saa paljon tuloja mainoksista. Журнал получает большую прибыль благодаря рекламе. рекла’мное объявле’ние с mainosilmoitus n [’mainos’ilmoitus] Sivulla 10 on huvittava mainosilmoitus. На 10‑й странице есть забавное рекламное объявление. репортёр м reportteri n [’report:eri] Erään lehden reportteri haluaisi keskustella teidän kanssanne. Один газетный репортёр хочет с вами поговорить. реце’нзия ж arvostelu n [’arvostelu] Suurin osa arvosteluista tästä uudesta kirjasta on myönteisiä. Большая часть рецензий на эту новую книгу положительные. ру’ брика ж palsta n [’palsta] Artikkeli julkaistiin Urheilu-uutisten palstalla. Статья помещена под рубрикой “Спортивные новости”. све’тская хро’ника ж seurapiiriuutiset n [’seura’pi:ri’u:tiset] Meidän täytyy sisältää uutisen hänen avioerostaan seurapiiriuutisiin. Нам следует включить информацию о его разводе в светскую хронику. статья’ ж artikkeli n [’artik:eli] Artikkeli työttömyydestä on tehtävä pidemmäksi. Статья о безработице должна быть длиннее. темати’ческое объявле’ние с temaattinen ilmoitus n [’tema:t:inen ’ilmoitus] Temaattisiin ilmoituksiin voi kuulua tieto vapaista työpaikoista. К тематическим объявлениям может относиться информация о вакантных рабочих местах.

’ ДИО И ТЕЛЕВИ’ ДЕНИЕ РА RADIO JA TELEVISIO [’radio ja ’televisio] веду’щий програ’ммы м juontaja n [’juontaja] Juontaja tervehti ohjelman vieraita. Ведущий приветствовал гостей программы. веща’ние с lähetys n [’læhetys] Radioasema alkaa lähetyksiä klo 6 aamulla. Радиостанция начинает вещание в 6 утра.

JOUKKOTIEDOTUSVÄLINEET [’jouk:o’tiedotus’væline:t] ди’ктор м kuuluttaja n [’ku:lut:aja]

Kuuluttaja aloitti uutisten yhteenvedon. Диктор начал очередную сводку новостей. ка’бельное телеви’дение с kaapeli TV n [’ka:peli ’te:’ve:] Tavallisesti ihmisten on maksettava kaapeli TV:n tilausmaksu. Обычно людям нужно платить, чтобы подписаться на кабельное телевидение. прогно’з пого’ды м säätiedotus n [’sæ: ’tiedotus] Ja seuraavaksi tulee säätiedotus. А теперь – прогноз погоды. програ’мма новосте’й ж uutisohjelma n [’u:tis’ohjelma] Seuraava uutisohjelma tulee klo 19. Следующая программа новостей будет в 7 часов вечера. разгово’рное ра’дио с puheradio n [’puhe’radio] Nykyään puheradio tulee yhä suositummaksi vaikutusvoimaksi. В наше время разговорное радио становится всё более и более важной силой. репорта’ж м selostus n [’selostus] Tämä on videoselostus joukkolevottomuuksista. Это видеорепортаж о массовых беспорядках. спу’ тниковое телеви’дение с satelliitti TV n [’satel:i:t:i ’te:’ve:] Satelliitti tv:n ansiosta minä voin katsoa monia ulkomaalaisia kanavia. Благодаря спутниковому телевидению я могу смотреть множество иностранных телеканалов. телекана’л м TV-kanava n [’te:’ve: ’kanava] Onko se valtion vai yksityinen TV-kanava? Это государственный телеканал или частный? телете’кст м teleteksti n [’tele’teksti] Voit katsoa dollarinkurssia teletekstistä. Ты можешь узнать курс доллара через телетекст. эфи’р м eetteri n [’e:t:eri] Me olemme eetterissä viiden minuutin kuluttua. Мы будем в эфире через пять минут.

ИНТЕРНЕ’ Т INTERNET [’internet]

агрега’тор новосте’й м uutisaggregaattori n

[’u:tis’ag:rega:t:ori] Uutisaggregaattori kerää uutisotsikkoja. Агрегатор новостей накапливает новостные заголовки. блог м blogi n [’blogi] Varapresidentillä on oma blogi netissä. У вице-президента есть блог в сети. веб-страни’ца ж verkkosivu n [’verk:o’sivu] Käykää meidän radioaseman verkkosivulla. Посетите веб-страницу нашей радиостанции. подка’ст м podcast n [’podkast] Ohjelma on katsottavissa podcastin kautta. Программу можно посмотреть через подкаст.

сайт м kotisivu n [’koti’sivu]

Aikakauslehden kotisivuilla on paljon vanhoja artikkeleita. Сайт журнала содержит много старых статей. централизо’ванное распределе’ние с syndikointi n [’syndikointi] Syndikoinnin avulla kotisivujen aineisto on saatavana monilla muillakin sivuilla. С помощью централизованного распределения материалы сайта становятся доступными на многих других сайтах. электро’нное изда’ние с sähköjulkaisu n [’sæhkø’julkaisu] Tiedän erään sähköjulkaisun, joka kertoo Afrikan tapahtumista. Я знаю электронное издание, посвящённое африканским событиям.

* * * * * * * * * ежедне’вный п päivä- a [’pæivæ]

The Times on päivälehti. “Таймс” – это ежедневная газета. ежеме’сячный п kuukausittainen a [’ku:’kausit:ainen] Tämä on kuukausittainen aikakauslehti. Это ежемесячный журнал. еженеде’льный п viikko- a [’vi:k:o] Newsweek on viikkolehti. “Ньюсуик” – это еженедельный журнал. ежеча’сный п joka tunti a [’joka ’tunti] Tämä uutisohjelma tulee joka tunti 24 tuntia vuorokaudessa. Эта ежечасная программа новостей доступна 24 часа в сутки. периоди’ческий п aikakausi- a [’aika’kausi] Mistä aikakausijulkaisusta te pidätte eniten? Какое у вас любимое периодическое издание? веща’ть г lähettää v [’læhetæ:] Televisiokanava lähettää 20 tuntia vuorokaudessa. Телеканал вещает по 20 часов в сутки. интервьюи’ровать г haastatella v [’ha:statel:a] Me aiomme haastatella tätä liikemiestä. Мы намерены интервьюировать этого бизнесмена. информи’ровать г tiedottaa v [’tiedot:a:] Me tiedotamme teitä tapahtumien tulevasta kehityksestä. Мы будем информировать вас о дальнейшем развитии событий. рецензи’ровать г saada arvostelu v [’sa:da ’arvostelu] Elokuva sai hyvän arvostelun lehdissä. Фильм был положительно отрецензирован в прессе. пока’зывать г esittää v [’esit:æ:] Paneelikeskustelu esitetään televisiossa huomenna. Дискуссию покажут по телевизору завтра.

149

СПОРТ

71 ’ РТА ЛЕ’ ТНИЕ ВИ’ ДЫ СПО KESÄURHEILULAJIT [’kesæ’urheilu’lajit] баскетбо’л м koripallo n [’kori’pal:o] Hän on riittävän pitkä pelatakseen koripalloa.

Он достаточно высок, чтобы играть в баскетбол.

бейсбо’л м pesäpallo n [’pesæ’pal:o] Pesäpallo on urheilupeli, jota pelataan mailalla ja pallolla. Бейсбол – это спортивная игра, в которую играют битой и мячом.

бокс м nyrkkeily n [’nyrk:eily] Nyrkkeily on urheilukaksinkamppailu. Бокс – это спортивное единоборство.

во’дное по’ло с vesipallo n [’vesi’pal:o] Vesipallo on joukkuevesiurheilu. Водное поло – это водный командный вид спорта.

волейбо’л м lentopallo n [’lento’pal:o] Lentopallo on urheilulaji, jossa jokaisen joukkueen kuusi pelaaja on verkon eri puolilla. Волейбол – это вид спорта, в котором шесть игроков каждой из команд разделены сеткой.

во’льная борьба’ ж vapaa paini n [’vapa: ’paini] Vapaa paini on olympiaurheilulaji. Вольная борьба – олимпийский вид спорта.

гандбо’л м käsipallo n [’kæsi’pal:o] Käsipallojoukkueessa on seitsemän pelaajaa. Команда по гандболу состоит из 7 игроков.

гре’бля академи’ческая ж kilpasoutu n [’kilpa’soutu] Kilpasoutuveneet ovat pitkiä ja kapeita. Гоночные лодки для академической гребли длинные и узкие.

гре’бля на байда’рках и кано’э ж kajakki- ja kanoottimelonta n [’kajak:i ja ’kano:t:i’melonta] Kajakki- ja kanoottimelontakilpailut pidetään tyynellä vedellä. Гребля на байдарках и каноэ проводится на спокойной воде.

гре’ко-ри’мская борьба’ ж kreikkalaisroomalainen paini n [’kreik:alais’ro:malainen ’paini] Kreikkalaisroomalaista painia harrastetaan koko maailmassa. Греко-римской борьбой занимаются по всему миру.

дзюдо’ с judo n [’judo] Judo on kotoisin Japanista. Дзюдо появилось в Японии.

ко’нный спорт м ratsastus n [’ratsastus] Kouluratsastus on ratsastuksen laji. Выездка – это одна из дисциплин конного спорта.

150

лёгкая атле’тика ж yleisurheilu pl [’yleis’urheilu] Yleisurheilu on urheilulajien kokonaisuus. Лёгкая атлетика – это совокупность спортивных дисциплин. насто’льный те’ннис м pöytätennis n [’pøytæ’ten:is] Pöytätennis tunnetaan nimellä ping-pong. Настольный теннис также известен как пинг-понг. пла’вание с uinti n [’uinti] Hän on meidän uintijoukkueen jäsen. Он член нашей команды по плаванию. прыжки’ в во’ду мн vesihypyt n [’vesi’hypyt] Vesihypyt kuuluvat Olympiakisojen ohjelmaan. Прыжки в воду – часть Олимпийских игр. спорти’вная гимна’стика ж voimistelu pl [’voimistelu] Voimistelu on suosittu ja jännittävä urheilulaji. Спортивная гимнастика – популярный зрелищный вид спорта. стрелко’вый спорт м ampumaurheilu pl [’ampuma’urheilu] Hän on ampumaurheilun maailmanmestari. Она чемпионка мира по стрелковому спорту. стрельба’ из лу’ка ж jousiammunta n [’jousi’am:unta] Tämä on modernin jousiammunnan jousi. Это лук для современной стрельбы из лука. те’ннис м tennis n [’ten:is] Wimbledon on maailman vanhin tennisturnaus. Уимблдон – это самый старый турнир по теннису в мире. тяжёлая атле’тика ж painonnosto n [’painon’nosto] Hän on tunnetuin painonnoston Olympiavoittaja. Он самый знаменитый олимпийский чемпион по тяжёлой атлетике. фехтова’ние с meikkailu n [’meik:ailu] Modernissa meikkailussa käytetään kolme seuraavaa aselajia: florettia, miekkaa ja sapelia. В современном фехтовании используется три вида оружия – рапира, шпага и сабля. футбо’л м jalkapallo n [’jalka’pal:o] Jalkapallo on maailman suosituin urheilulaji. Футбол – самый популярный вид спорта в мире. хокке’й на траве’ м maahockey n [’ma:’hok:ey] Maahockey on suosittu Iso-Britanniassa, Pakistanissa ja Intiassa. Хоккей на траве популярен в Великобритании, Пакистане и Индии. худо’жественная гимна’стика ж naisvoimistelu pl [’nais’voimistelu] Naisvoimistelua hajoittavat tytöt. Художественной гимнастикой занимаются девушки.

URHEILU [’urheilu] ЗИ’ МНИЕ ВИ’ ДЫ СПО’ РТА TALVIURHEILULAJIT [’talvi’urheilu’lajit] биатло’н м ampumahiihto n [’ampuma’hi:hto] Minä pidän ampumahiihtokilpailujen katsomisesta. Я люблю смотреть соревнования по биатлону. бобсле’й м rattikelkkailu n [’rat:i’kelk:ailu] Rattikelkkailu on talviurheilulaji, joka keksittiin 1860‑luvulla. Бобслей – это зимний вид спорта, придуманный в 1860‑х годах. горнолы’жный спорт м alppihiihto n [’alp:i’hi:hto] Syöksylasku on alppihiihdon laji. Скоростной спуск – это дисциплина горнолыжного спорта. кёрлинг м kurling n [’kurliŋ] Näitä kiiltograniittikiviä käytetään kurlingissa. Эти полированные гранитные камни используются в кёрлинге. конькобе’жный спорт м pikaluistelu n [’pika’luistelu] Pikaluistelun maailman kupin kilpailut järjestetään vuosittain. Кубок мира по конькобежному спорту организуется ежегодно. лы’жные го’нки мн murtomaahiihto n [’murto’ma:’hi:hto] Minä osallistun murtomaahiihdon kilpailuihin. Я приму участие в соревнованиях по лыжным гонкам. прыжки’ с трампли’на мн mäkihyppy n [’mæki’hyp:y] Mäkihyppy on vaarallinen urheilulaji. Прыжки с трамплина – опасный спорт. са’нный спорт м ohjaskelkkailu n [’ohjas’kelk:ailu] Ohjaskelkkailukilpailut pidetään huomenna. Соревнования по санному спорту состоятся завтра. скелето’н м skeleton n [’skeleton] Skeleton on myös amatöörien saavutettavissa. Скелетон очень доступен для любителей. сноубо’рдинг м lumilautailu n [’lumi’lautailu] Lumilautailu on verrattain uusi urheilulaji. Сноубординг – это относительно новая спортивная дисциплина. фигу’рное ката’ние с taitoluistelu n [’taito ’luistelu] Taitoluistelu on hyvin kaunis urheilulaji. Фигурное катание – очень красивый вид спорта. фриста’йл м freestylehiihto n [’fri:staıl’hi:hto] Freestylehiihto alettiin ottaa vastaan vakavasti 1960‑luvulla. Фристайл начали воспринимать всерьёз в 1960‑х годах.

хокке’й с мячо’м м bandy n [’bændi] Bandy on hyvin suosittu Ruotsissa ja Venäjällä. Хоккей с мячом очень популярен в Швеции и России.

хокке’й с ша’йбой м jääkiekko n [’jæ: ’kiek:o] Tämä urheilija on tunnetuimpia jääkiekkomaalivahteja. Этот спортсмен – один из самых знаменитых вратарей в хоккее с шайбой.

шорт-тре’к м kaukalopikaluistelu n [’kaukalo’pika’luistelu] Kaukalopikaluistelun rata on samankokoinen kuin jääkiekkokenttä. Каток для шорт-трека такого же размера, как хоккейная площадка.

* * * * * * * * * бы’стрый п nopea a [’nopea] Minun ystäväni on joukkueemme nopein juoksija. Мой друг – самый быстрый бегун нашей команды.

знамени’тый п tunnettu a [’tun:et:u] Minun isoveljeni on tunnettu urheilija. Мой старший брат знаменитый спортсмен.

ме’ткий п tarkka a [’tark:a] Hän on uskomattoman tarkka ampuja. Он фантастически меткий стрелок.

олимпи’йский п olympia- a [’olympia] Haluan tulla olympiavoittajaksi. Я хочу быть олимпийским чемпионом.

си’льный п ylivoimainen a [’yli’voimainen] Minä luulen, että meidän joukkue on ylivoimainen. Я считаю, что наша команда самая сильная.

бежа’ть г juosta v [’juosta] Juoksijat juoksivat viimeistä kierrosta. Бегуны бежали последний круг.

мета’ть г heittää v [’heit:æ:] Urheilija heitti kehään 98 metrille. Спортсмен метнул копьё на 98 метров.

игра’ть г pelata v [’pelata] Huomenna joukkueemme pelaa ensimmäisen kerran tässä kaudessa. Завтра наша команда играет первый матч сезона.

состяза’ться г kilpailla v [’kilpail:a] Kilpaillakseen ammattiurheilussa tarvitaan rautainen tahto. Чтобы состязаться в профессиональном спорте, нужно иметь силу воли.

установи’ть рекор’д г tehdä ennätys v [’tehdæ ’en:ætys] Hän yrittää tehdä uuden maailman ennätyksen. Он пытается установить новый мировой рекорд.

151

’Н СТАДИО

72 ИНФРАСТРУКТУ’ РА INFRASTRUCTUURI [’infra’struktu:ri]

пьедеста’л почёта м kunniakoroke n [’kun:ia’koroke]

бегова’я доро’жка ж juoksurata n [’juoksu’rata]

раздева’лка ж pukuhuone n [’puku’huone]

Jalkapallokenttä ympyröi juoksurata. Футбольное поле окружено беговой дорожкой.

вмести’мость ж tilavuus n [’tilavu:s] Stadionin tilavuus on 90 000 henkeä. Вместимость этого стадиона – 90 000 человек.

газо’н м nurmikko n [’nurmik:o] Stadionin nurmikko on loistokunnossa. Состояние газона идеально.

громкоговори’тель м kaiutin n [’kaiutin] Stadionilla on 6 kaiutinjärjestelmää. Стадион имеет 6 систем громкоговорителей.

зал трофе’ев м palkintosali n [’palkinto’sali] Tilaisuus pidettiin palkintosalissa. Церемония прошла в зале трофеев.

коммента’торская каби’на ж selostajakoppi n [’selostaja’kop:i] Minä ihailen näköalaa selostajakopista. Мне понравился вид из комментаторской кабины.

кры’ша ж katto n [’kat:o] Katto ei kata koko kenttää. Крыша не накрывает всё поле.

ку’пол м kupoli n [’kupoli] Stadionin kupoli on hyvin korkea ja vaikuttava rakennelma. Стадион имеет впечатляющий высокий купол.

ле’стница ж portaat n [’porta:t] Nämä ovat portaat sektorille 7. Лестница ведёт на сектор 7.

ло’жа VIP ж VIP-aitio n [’vip’aitio] Presidentti on pääkatsomon keskiosan VIP-aitiossa. Президент будет находиться в центральной VIPложе.

ло’жа пре’ссы ж lehdistöpaikat n [’lehdistø’paikat] Lehdistöpaikat olivat ylitäynnä. Ложа прессы переполнена.

освети’тельная сто’йка ж valaistuspylväs n [’valaistus’pylvæs] Suurella stadionilla on neljä valaistuspylvästä. Большой стадион обычно имеет четыре осветительные стойки.

по’ле с kenttä n [’kent:æ]

Voittaja suuntautui kunniakorokkeelle. Победитель направился к пьедесталу почёта. Pukuhuoneessa valmentaja anoi urheilijoille uusia ohjeita. В раздевалке тренер дал команде новые указания.

ряд сиде’ний м istumarivi n [’istuma’rivi] Kuinka monta istumariviä täällä on yhteensä? Сколько тут всего рядов сидений?

сиде’нье с istumapaikka n [’istuma’paik:a] Täällä ei ole vapaita istumapaikkoja. Свободных сидений нет.

табло’ с tulostaulu n [’tulos’taulu] Uusi tulostaulu on kaksi kertaa suurempi kuin vanha. Новое табло вдвое больше прежнего.

трибу’на ж katsojalava n [’katsoja’lava] Katsojalavat ovat jo täynnä. Трибуны уже полны.

ча’ша с олимпи’йским огнём ж olympiatulimalja n [’olympia’tuli’malja] Stadionilla on suuri olympiatulimalja. На стадионе имеется огромная чаша с олимпийским огнём.

эскала’тор м liukuportaat n [’liuku’porta:t] Stadionin liukuportaiden yhteispituus on 400 metriä. Общая длина эскалаторов на этом стадионе – 400 метров.

ЛЕГКОАТЛЕТИ’ ЧЕСКОЕ ОБОРУ’ ДОВАНИЕ И ПРИНАДЛЕ’ ЖНОСТИ YLEISURHEILUVÄLINEET [’yleis’urheilu’væline:t] барье’р м aita n [’aita] Juoksijoiden täytyy ylittää aitoja. Бегунам нужно перепрыгивать через барьеры.

брусо’к отта’лкивания м ponnistuslauta n [’pon:istus’lauta] Tällaisia ponnistuslautoja käytetään pituushypyissä ja kolmiloikassa. Такие бруски отталкивания используются в прыжках в длину и в тройном прыжке.

диск м kiekko n [’kiek:o]

Stadionin kentän mitta on 105 metriä kertaa 69 metriä.

Kiekko painaa 2 kiloa.

Размер поля на стадионе 105 на 69 метров.

Диск весит 2 килограмма.

152

STADION [’stadion] измери’тельное устро’йство с mittauslaite n

ядро’ для толка’ния с kuula n [’ku:la]

[’mittaus’laite]

Miesten kuulantyöntökilpailuissa kuula painaa 7,26 kiloa.

Tällä mittauslaitteella voi mitata 300 – 620 sentin välejä.

В мужских соревнованиях ядро для толкания весит

Это измерительное устройство измеряет расстояния от 300 до 620 см.

копьё с keihäs n [’keihæs]

7,26 килограмма.

я’щик упо’ра шеста’ м seiväsmonttu n [’seivæs’mont:u]

Keihään pituus on noin 2,5 metriä.

Seiväsmonttu on tehty alumiinista.

Длина копья примерно 2,5 метра.

Ящик упора шеста сделан из алюминия.

круг для мета’ния м heittokehä n [’heit:o ’kehæ]

* * * * * * * * *

Tämä on heittokehä kaksoismetalliverkkoineen. Это круг для метания с двойной металлической сеткой.

мат для приземле’ния м patja n [’patja] Patja on täytetty vaahtomuovilla. Мат для приземления наполнен поролоном.

мо’лот для мета’ния м moukari n [’moukari] Tosiasiassa urheilumoukari on pallo. Такой молот на самом деле представляет собой шар.

пла’нка ж rima n [’rima] Rima on lasikuitua. Планка сделана из стекловолокна.

ста’ртовая коло’дка ж teline n [’teline] Teline auttaa juoksijaa aloittamaan juoksun. Стартовая колодка помогает бегуну начать бег.

ста’ртовый пистоле’т м starttipistooli n [’start:i’pisto:li] Starttipistoolissa käytetään paukkupatruunoja. В стартовых пистолетах используются холостые патроны.

стелла’ж для шесто’в м seivästeline n [’seivæs’teline] Hän otti seipään seivästelineestä. Он взял шест со стеллажа для шестов.

теле’жка ж kärryt n [’kær:yt] Kärryissä oli urheiluvälineitä. Тележка была нагружена спортивным инвентарём.

флажо’к судьи’ м tuomarin lippu n [’tuomarin ’lip:u] Tuomarin liput ovat valkoisia, punaisia ja keltaisia. Вот флажки судьи – белый, красный и жёлтый.

фотофи’ниш м maalikamera n [’ma:li’kamera] Juoksurata on varustettu maalikameralla. Беговая дорожка оснащена современными устройствами фотофиниша.

шест м seiväs n [’seivæs] Pisin seiväs on 5,20 metriä pitkä. Самый длинный шест имеет длину 5,20 метра.

эстафе’тная па’лочка ж viestikapula n [’viesti’kapula]

вмести’тельный п tilava a [’tilava] Mikä stadion on maailman tilavin? Какой стадион самый вместительный в мире?

кры’тый п katettu a [’katet:u] Kilpailut on järjestettävä katetulla stadionilla. Соревнования должны проводиться на крытом стадионе.

ова’льный п soikea a [’soikea] Mikäli katsojalavat ympäröivät koko stadionin, se tulee soikeamuotoiseksi. Если трибуны окружают весь стадион, то он принимает овальную форму.

огро’мный п valtavan iso a [’valtavan ’iso] Kuinka valtavan iso on stadion! Какой огромный стадион!

четырёхуго’льный п neliskulmainen a [’nelis’kulmainen] Jalkapallokenttä on neliskulmainen. Футбольное поле имеет четырёхугольную форму.

боле’ть (о спорти’вных боле’льщиках) г jännätä v [’jæn:ætæ] Mitä joukkuetta sinä jännäät? За какую команду ты болеешь?

заполня’ть г täyttää v [’tæyt:æ:] Stadionin täytti 20 000 penkkiurheilijaa. Стадион был заполнен 20 000 болельщиков.

ликова’ть г riemuita v [’riemuita] Penkkiurheilijat riemuitsivat. Болельщики ликовали.

сканди’ровать г huutaa v [’hu:ta:] Ihmiset huusivat: “Eteenpäin! Eteenpäin!” Люди скандировали: “Вперёд, вперёд!”

собира’ться г kokoontua v [’koko:ntua] Tuhannet ihmiset kokoontuivat stadionille katsoakseen ottelua.

Viestikapulaa käytetään viestinjuoksussa.

Тысячи людей собрались на стадионе, чтобы

Эстафетную палочку используют в эстафетах.

посмотреть матч.

153

’ НЫ И НАРО ’ ДЫ СТРА

73 ’ НЫ СТРА MAAT [’ma:t] Австра’лия ж Australia n [’australia]

Australia on maailman kuudenneksi suurin maa. Австралия – шестая по размерам страна в мире.

Брази’лия ж Brasilia n [’brasilia] Brasiliassa puhutaan portugalia. Люди в Бразилии говорят на португальском языке.

Великобрита’ния ж Iso-Britannia n [’iso ’britan:ia] Englanti on Ison-Britannian suurin osa. Англия – основная часть Великобритании.

Герма’ния ж Saksa n [’saksa] Saksa on kehittynyt teollisuusmaa. Германия – высокоразвитая страна.

Да’ния ж Tanska n [’tanska] Kööpenhamina on Tanskan pääkaupunki. Копенгаген – столица Дании.

Еги’пет м Egypti n [’egypti] Egypti on Koillis-Afrikassa sijaitseva maa. Египет – это страна в северо-восточной Африке.

И’ндия ж Intia n [’intia] Intian armeija on kolmanneksi suurin maailmassa. Индия располагает третьей по величине армией в мире.

Ниге’рия ж Nigeria n [’nigeria] Nigerian pohjoisosa on ylikansoittunut. Северная часть Нигерии перенаселена.

Нидерла’нды мн Alankomaat pl [’alanko’ma:t] Alankomaiden toinen nimitys on Hollanti. Другое название Нидерландов – Голландия.

Росси’я ж Venäjä n [’venæjæ] Venäjä on maailman suurin maa. Россия – самая большая страна в мире.

Сау’довская Ара’вия ж Saudi-Arabia n [’saudi’arabia] Saudi-Arabia on absoluuttinen monarkia. Саудовская Аравия – абсолютная монархия.

Соединённые Шта’ты Аме’рики мн Amerikan Yhdysvallat n [’amerikan ’yhdys’val:at] Yhdysvallat on maailman rikkain maa. Соединённые Штаты Америки – самая богатая страна в мире.

Фра’нция ж Ranska n [’ranska] Ranska on Euroopan Unionin jäsenmaa. Франция – член Европейского союза.

Че’хия ж Tšekki n [’ʧek:i] Tšekki oli aikaisemmin osa Tšekkoslovakiaa. Чехия раньше была частью Чехословакии.

Япо’ния ж Japani n [’japani] Japani on saarivaltio Itä-Aasiassa. Япония – островное государство в восточной Азии.

Испа’ния ж Espanja n [’espanja] Hallitusmuodoltaan Espanja on perustuslaillinen monarkia. Испания – конституционная монархия.

Ита’лия ж Italia n [’italia] Italian pääkaupunki on Rooma. Столица Италии – Рим.

Кана’да ж Kanada n [’kanada] Kanadan luonto muistuttaa Venäjän luontoa. Природа Канады похожа на российскую природу.

Кита’й м Kiina n [’ki:na] Olen käynyt Kiinassa kaksi kertaa. Я бывал в Китае два раза.

Ме’ксика ж Meksiko n [’meksiko] Meksiko sijaitsee Tyynenmeren ja Meksikonlahden välissä.

НАРО’ ДЫ KANSAT [’kansat] америка’нец м yhdysvaltalainen n [’yhdys’valtalainen] Olen nyt virallisesti yhdysvaltalainen. Официально я теперь американец.

англича’нин м englantilainen n [’englantilainen] Onko hän englantilainen vai walesilainen? Он англичанин или валлиец?

ара’б м arabi n [’arabi] Nykyään arabit asuvat monissa maissa. В наше время арабы населяют много стран.

вьетна’мец м vietnamilainen n [’vietnamilainen] Vietnamilaiset voittivat sodassa amerikkalaiset. Вьетнамцы нанесли поражение американцам в войне.

голла’ндец м hollantilainen n [’hol:antilainen]

Мексика расположена между Тихим океаном

Hän on hollantilainen, joka asuu Amsterdamissa.

и Мексиканским заливом.

Он голландец, живёт в Амстердаме.

154

MAAT JA KANSAT [’ma:t ja ’kansat] датча’нин м tanskalainen n [’tanskalainen] Tanskalainen on Tanskan kansalainen. Датчанин – это гражданин Дании.

евре’й м juutalainen n [’ju:talainen]

шотла’ндец м skotlantilainen n [’skotlantilainen] Hän on glasgowlainen skotlantilainen. Он шотландец из Глазго.

япо’нец м japanilainen n [’japanilainen]

Suuri Albert Einstein oli saksanjuutalainen.

En osaa erottaa japanilaista korealaisesta.

Великий Альберт Эйнштейн был германским

Я не могу отличить японца от корейца.

евреем.

ира’нец м iranilainen n [’iranilainen] Hän lähti Iraniin, koska hän on iranilainen. Он поехал в Иран, потому что он иранец.

ирла’ндец м irlantilainen n [’irlantilainen] Hän ei ole englantilainen vaan irlantilainen. Он не англичанин, он ирландец.

испа’нец м espanjalainen n [’espanjalainen] Espanjalaisten lisäksi Espanjassa asuu muitakin kansoja. Помимо испанцев в Испании есть некоторые другие народы.

италья’нец м italialainen n [’italialainen] Samoin kuin kaikki italialaiset hän pitää laulamisesta ja tanssimisesta. Как любой итальянец, он любит петь и танцевать.

каза’х м kazahi n [’kazahi] Nainen on kazahi, mutta hän asuu Uzbekistanissa. Она казашка, но живёт в Узбекистане.

кита’ец м kiinalainen n [’ki:nalainen] Eräs minun tuttuni on kiinalainen. Один из моих знакомых – китаец.

не’мец м saksalainen n [’saksalainen]

* * * * * * * * * густонаселённый п tiheään asuttu a [’tiheæ:n ’asut:u] Nepal on hyvin tiheään asuttu maa. Непал очень густонаселённая страна.

малочи’сленный п pienilukuinen a [’pieni’lukuinen] Siellä asuu pienilukuisia kansoja. Там проживают различные малочисленные народы.

национа’льный п kansallinen a [’kansal:inen] Tiedätkö, mikä on kansallinen omaperäisyys? Ты знаешь, что такое национальная самобытность?

цивилизо’ванный п sivistynyt a [’sivistynyt] Tämä maa on todellakin sivistynyt maa. Теперь эта страна по-настоящему цивилизованная.

этни’ческий п etninen a [’etninen] Intiassa on paljon etnisiä ryhmiä. В Индии много этнических групп.

населя’ть г asuttaa v [’asut:a:] Anglosaksit ovat asuttaneet Britannian varhaiskeskiajasta lähtien.

En tietänyt, että hän on saksalainen.

Англосаксы населяют Британию со времён раннего

Я не знал, что он немец.

Средневековья.

пакиста’нец м pakistanilainen n [’pakistanilainen] Iso-Britanniassa asuu melko paljon pakistanilaisia. Довольно много пакистанцев живут в Великобритании.

ру’сский м venäläinen n [’venælæinen] He ovat venäläisiä. Они русские.

францу’з м ranskalainen n [’ranskalainen] Korotuksesta päätellen hän on ranskalainen. Судя по акценту, я думаю, что он француз.

цыга’н м romaani n [’roma:ni]

процвета’ть г kukoistaa v [’kukoista:] Kiinan talous on kukoistanut. Китайская экономика процветает.

развива’ться г kehittyä v [’kehit:yæ] Maa on kehittynyt nopeasti. Страна быстро развивается.

сокраща’ться г pienetä v [’pienetæ] Viime vuosina tämän maan asukasluku pienenee. В последние годы население этой страны сокращается.

увели’чиваться г kasvaa v [’kasva:]

Romaaneja asuu monissa maissa.

Pääkaupungin asukasluku kasvaa nopeasti.

Цыгане живут во многих странах.

Население столицы быстро увеличивается.

155

’ ТЕЛЬНАЯ ПЛОЩА ’ ДКА СТРОИ

74 ТЕ’ ХНИКА KONEET [’kone:t]

автокра’н м autonosturi n [’auto’nosturi] Rakennustyömaalle tuli autonosturi. На стройку въехал автокран.

бетономеша’лка ж betonisekoituskone n [’betoni’sekoitus’kone] Tavallisessa betonisekoituskoneessa komponenttien sekoittamiseksi käytetään pyörivää rumpua. В типичной бетономешалке используется вращающийся барабан для смешивания компонентов.

бульдо’зер м puskutraktori n [’pusku’traktori] Puskutraktori työnsi suuren hiekkakasan. Бульдозер толкал большую кучу песка.

бурова’я маши’на ж porakone n [’pora’kone] Porakonetta tarvitaan reikien poraamiseksi maaperässä. Буровую машину используют, чтобы проделывать отверстия в грунте.

гре’йдер м tiehöylä n [’tie’høylæ] Me tarvitsemme tiehöylän pinnan tasoittamiseksi. Чтобы создать плоскую поверхность, нам нужен грейдер.

грузови’к м kuorma-auto n [’kuorma’auto] Tiileillä lastattu kuorma-auto tulee klo 8. Грузовик, гружённый кирпичом, придёт в 8 часов.

копёр м paalutuskone n [’pa:lutus’kone] Tämä kovan melun aiheuttaa paalutuskone. Этот громкий шум производит копёр.

погру’зчик м kuormauskone n [’kuormaus’kone] Kuormauskoneen etuosassa on leveä kauha. У погрузчика впереди имеется широкий ковш.

подъёмник м nostolaite n [’nosto’laite] Viisi sementtipakkausta lastattiin nostolaitteelle. Пять мешков цемента были погружены на подъёмник.

подъёмный кран м nosturi n [’nosturi] Nosturi on laite, joka on tarkoitettu painavien tavaroiden nostamiseen ja siirtämiseen. Подъёмный кран – это машина для подъёма и перемещения тяжёлых объектов.

самосва’л м kippiauto n [’kip:i’auto] Kuinka paljon soraa mahtuu tähän kippiautoon? Сколько гравия помещается в этот самосвал?

сва’рочный аппара’т м hitsauslaite n [’hitsaus’laite] Rakentamisen ajaksi tarvitaan vähintään viisi hitsauslaitetta. Для строительства потребуется по меньшей мере пять сварочных аппаратов.

156

тра’ктор м traktori n [’traktori] Traktori hinasi raskaan perävaunun. Трактор тянул тяжёлый трейлер. экскава’тор м kaivinkone n [’kaivin’kone] Kaivinkone on kone, joka kaivaa maata ja siirtää sitä haukkarissa. Экскаватор – машина, которая роет землю и перемещает её в ковше.

’ ЛЫ МАТЕРИА MATERIAALIT [’materia:lit] бето’н м betoni n [’betoni] Betoni on hyvin tunnettu rakennusmateriaali. Бетон – хорошо известный строительный материал. би’тум м bitumi n [’bitumi] Bitumia käytetään laakean katon tiivistämiseksi. Битум используется для герметизации плоских крыш. бревно’ с tukki n [’tuk:i] Tukkipino oli 3 metriä korkea. Штабель брёвен был высотой 3 метра. брус м hirsi n [’hirsi] Talo on rakennettu hirsipuusta. Дом будет построен из бруса. доска’ ж lauta n [’lauta] Lehtikuusilaudat ovat painavia ja kestäviä. Доски из лиственницы тяжёлые и крепкие. железобето’н м teräsbetoni n [’teræs’betoni] Tämä kenttä on teräsbetoniharkkoja varten. Это площадка для блоков из железобетона. кирпи’ч м tiili n [’ti:li] Tässä on punaisia tiilejä ja valkoisia tiilejä on siellä. Здесь красный кирпич, а белый кирпич вон там. сва’я ж paalu n [’pa:lu] Syvää perustusta varten tarvitaan pitkiä paaluja. Для глубокого фундамента нужны длинные сваи. стеклова’та ж lasivilla n [’lasi’vil:a] Lasivilla on eritysmateriaali. Стекловата – это изоляционный материал. черепи’ца ж kattotiili n [’kat:o’ti:li] Kattoa katetaan kattotiileillä. Крыша будет крыта черепицей. ши’фер м saviliuske n [’savi’liuske] Katteeksi me valitsemme saviliusketta. Для кровли мы выбираем шифер.

ТЕХНОЛО’ ГИЯ СТРОИ’ ТЕЛЬСТВА RAKENNUSTEKNIIKKA [’raken:us’tekni:k:a] ка’менная кла’дка ж muuraus n [’mu:raus] Meidän on valmistettava laastia muurausta varten. Нам нужно приготовить раствор для каменной кладки.

RAKENNUSTYÖMAA [’raken:us’tyø’ma:] котлова’н м rakennuskuoppa n [’raken:us’kuop:a]

экскава’торщик м kaivinkoneenkuljettaja n

Kuinka syvä on rakennuskuoppa?

[’kaivin’kone:n’kuljet:aja]

Какова глубина котлована?

Kaivinkoneenkuljettaja sai tehtäväkseen syventää

монта’жные рабо’ты мн asennustyöt n [’asen:us’tyøt] Asennustyöt tehdään valmiiksi viikon kuluttua. Монтажные работы будут закончены через неделю.

kaivantohaudan. Экскаваторщику велели углубить траншею.

эле’ктрик м sähköasentaja n [’sæhkø ’asentaja] Sähköasentaja otti käteen kumihansikkaat. Электрик надел резиновые перчатки.

* * * * * * * * *

плани’рование с suunnittelu n [’su:n:it:elu] Tarkka suunnittelu on tärkeää. Тщательное планирование важно.

сва’рка ж hitsaus n [’hitsaus] Kuka tekee hitsausta? Кто будет заниматься сваркой?

СТРОИ’ ТЕЛЬНЫЕ ПРОФЕ’ ССИИ RAKENNUSAMMATIT [’raken:us’am:atit] води’тель м kuljettaja n [’kuljet:aja] Hän tekee kuljettajan työtä rakennustyömaalla. Он работает на стройках водителем.

ка’менщик м muurari n [’mu:rari] Minun isoisäni koko elämänsä teki muurarin työtä. Мой дед всю жизнь был каменщиком.

крановщи’к м nosturinkäyttäjä n [’nosturin’kæyt:æjæ] On mielenkiintoista, millaista on tehdä nosturinkäyttäjän työtä? Интересно, каково это – работать крановщиком?

маля’р м maalari n [’ma:lari]

интенси’вный п tehokas a [’tehokas] Nyt on alkanut rakentamisen tehokkain vaihe. Теперь наступило время для самой интенсивной фазы строительства.

механизи’рованный п mekanisoitu a [’mekanisoitu] Uudet mekanisoidut prosessit auttavat rakentamaan nopeammin. Новые механизированные процессы помогают нам строить объекты за меньшее время.

моноли’тный п monoliitti- a [’monoli:t:i] Me rakennamme monoliittirakennelmaa. Мы строим монолитную конструкцию.

сбо’рный п elementtirakenteinen a [’element:i’rakenteinen] Rakennelma on elementtirakenteinen. Сооружение будет построено из сборных конструкций.

унифици’рованный п yhdenmukaistettu a [’yhden’mukaistet:u]

Minä olen maalariprikaatin päällikkö.

He käyttävät yhdenmukaistettuja

Я возглавляю бригаду маляров.

teräsbetonikomponentteja.

монта’жник металлоконстру’кций м metalliasentaja n [’metal:i’asentaja] Me palkattiin päteviä metalliasentajia asentamaan metallirakenteita. Мы наняли опытных монтажников металлоконструкций.

пло’тник м puuseppä n [’pu:’sep:æ] Puuseppä on työläinen, joka rakentaa puusta. Плотник – это человек, который сооружает деревянные объекты.

прора’б м rakennusmestari n [’raken:us’mestari] Rakennusmestari vastaa kaikista tässä työskentelevistä työmiehistä. Прораб ответствен за всех рабочих, которые здесь трудятся.

сва’рщик м hitsaaja n [’hitsa:ja]

Они используют унифицированные железобетонные элементы.

возводи’ть г pystyttää v [’pystytæ:] Pian pystytetään 60‑kerroksinen pilvenpiirtäjä. Скоро будет возведён шестидесятиэтажный небоскрёб.

класть г muurata v [’mu:rata] Opi muuraamaan kunnolla. Научись класть кирпич как следует.

крыть (кро’влей) г kattaa v [’kat:a:] Me katettiin rakennus kolmessa päivässä. На то, чтобы покрыть здание кровлей, у нас ушло всего 3 дня.

плани’ровать г suunnitella v [’su:n:itel:a] He suunnittelevat rakennushanketta. Они будут планировать строительный проект.

стро’ить г rakentaa v [’rakenta:]

Minun ystäväni ovat hitsaajia.

Tähän rakennetaan uusi kerrostalo.

Мои друзья – сварщики.

Здесь строят новый многоквартирный дом.

157

’ РКЕТ СУПЕРМА

75 ИНТЕРЬЕ’ Р И ОБОРУ’ ДОВАНИЕ SISUSTUS JA VARUSTEET [’sisustus ja ’varuste:t]

ка’ссовый аппара’т м kassakone n [’kas:a’kone] Kassakone löi kuitin. Кассовый аппарат выбил чек.

контро’льно-ка’ссовый пункт м kassapiste n [’kas:a’piste] Supermarketissa on 12 kassapistettä. В супермаркете имелось 12 контрольно-кассовых пунктов. корзи’на ж ostoskori n [’ostos’kori] Minä otin ostoskorin ja aloin etsiä sitä, mitä tarvitsen. Я взял корзину и начал искать то, что мне было нужно. магази’нная теле’жка ж ostoskärryt n [’ostos’kær:yt] Me tarvitsemme paljon tavaraa, otetaan ostoskärryt. Нам нужно много всего, так что давай возьмём магазинную тележку. охлажда’емый прила’вок-витри’на м kylmävitriinit n [’kylmæ’vitri:nit] Tarvitsemme vielä yhden kylmävitriinin makkaratuotteille. Нам нужен ещё один охлаждаемый прилавоквитрина для колбас. по’лка ж hylly n [’hyl:y] Löysin jogurttihyllyt. Я нашёл полки с йогуртами. прохо’д ме’жду по’лками м käytävä hyllyjen välillä n [’kæytævæ ’hyl:yjen ’vælil:æ] Ostajat kävelivät hitaasti edes takaisin hyllyjen välisellä käytävällä. Покупатели медленно ходили туда и сюда по проходам между полками. сто’йка (для газе’т и пр.) ж lehtiteline n [’lehti’teline] Lehtiteline on siellä. Газетная стойка там.

ТИПИ’ ЧНЫЙ АССОРТИМЕ’ НТ ’ РКЕТА СУПЕРМА SUPERMARKETIN TAVALLINEN VALIKOIMA [’super’marketin ’taval:inen ’valikoima] алкого’льные напи’тки мн alkoholijuomat pl [’alkoholi’juomat] Alkoholijuomien valikoima ihastutti meitä. Ассортимент алкогольных напитков восхитил нас. безалкого’льные напи’тки мн alkoholittomat juomat pl [’alkoholit:omat ’juomat] Alkoholittomien juomien osastossa on kaikki tunnetuimmat brändit. В отделе безалкогольных напитков имеются все популярные бренды.

158

бобо’вые мн papu pl [’papu]

Tässä on erilaisia papuja. Вот здесь бобовые разных видов. видеофи’льмы мн videot pl [’videot] Myydäänkö tässä supermarketissa videoita? В этом супермаркете продаются видеофильмы? газе’ты мн sanomalehdet pl [’sanoma’lehdet] Me saamme tuoreita sanomalehtiä varhaisaamulla. Мы получаем свежие газеты рано утром. деликате’сы мн herkut pl [’herkut] He tarjoavat hyvän valikoiman erilaisia herkkuja. Они предлагают хороший выбор деликатесов. де’тское пита’ние с vauvan ruoka pl [’vauvan’ruoka] Mistä löytyy vauvanruokaa? Где я могу найти детское питание? диети’ческие проду’кты мн dieettiruoka pl [’die:t:i’ruoka] Nykyään meidän supermarketissa on dieettiruoan osasto. Теперь в нашем супермаркете есть новый отдел диетических продуктов. журна’лы мн aikakauslehdet pl [’aika’kaus’lehdet] Minä näen sanomalehdet, mutta missä ovat aikakauslehdet? Я вижу газеты, а где журналы? заку’ски мн pikkuruoka pl [’pik:u’ruoka] Ostetaan jotakin pikkuruokaa, esimerkiksi perunalastuja. Давай купим какие-нибудь закуски – вроде картофельных чипсов. заморо’женные проду’кты мн pakasteet pl [’pakaste:t] Pakasteita me pidämme tässä. Замороженные продукты мы держим здесь. кни’ги мн kirjat pl [’kirjat] Tässä myydään joitakin suosittuja kirjojakin. Они продают даже кое-какие популярные книги. компа’кт-ди’ски мн cd:t pl [’se:’de:t] Minä näin cd-telineet ja menin katsomaan niitä. Я увидел стойки с компакт-дисками и решил просмотреть их. конди’терские изде’лия мн konditoriatuotteet pl [’konditoria’tuot:e:t] Minun lapseni koko ajan tavoittelivat konditoriatuoteosastoon. Мои дети всё время тянули меня в сторону отдела c кондитерскими изделиями. консе’рвы мн säilykkeet pl [’sæilyk:e:t] Minulla on aina kotona säilykkeitä varastossa. Я всегда держу дома запас консервов. косме’тика ж kauneudenhoito pl [’kauneuden’hoito] Hän vietti vähintään puoli tuntia kauneudenhoitoosastossa. По меньшей мере полчаса она провела в отделе косметики.

SUPERMARKETTI [’super’market:i] ко’фе с kahvi n [’kahvi]

чай м tee n [’te:]

Mistä kahvilajista pidät eniten? Какой бренд кофе тебе нравится? кру’пы мн suurimot pl [’su:rimot] Minä tarvitsen suurimoita lapsilleni. Мне нужны кое-какие крупы для детей. лека’рства мн lääkkeet pl [’læ:k:e:t] Suurissa supermarketeissa myydään lääkkeitä. В крупном супермаркете обычно продаются лекарства. моло’чные проду’кты мн maitotuotteet pl [’maito’tuot:e:t] Maitotuotteet ovat oikealla. Молочные продукты – справа. морепроду’кты мн kala- ja äyriäisruoka n [’kala ja ’æyriæi’ruoka] Syötävät levätkin ovat kala- ja äyriäisruokaa. Съедобные водоросли – это тоже морепродукты. мука’ ж jauhot n [’jauhot] Osta kaksi koloa jauhoja! Купи два килограмма муки. мя’со с liha pl [’liha] Tässä on laaja lihan valikoima. А здесь очень широкий выбор мяса. о’вощи мн vihannekset pl [’vihan:ekset] Jos tarvitset erinomaisia vihanneksia, käy tässä supermarketissa. Если тебе нужны отличные овощи, ходи в этот супермаркет. предме’ты же’нской гигие’ны мн naisten terveydenhoitotarvikkeet pl [’naisten’terveyden’hoito ’tarvik:e:t] Lääkkeiden lisäksi supermarketissa myydään myös naisten terveydenhoitotarvikkeita. Помимо лекарств в супермаркете продавались предметы женской гигиены. предме’ты ухо’да за детьми’ мн vauvanhoitotuotteet pl [’vauvan’hoito’tuot:e:t] Missä ovat vauvanhoitotuotteet? Где мы можем купить предметы для ухода за детьми? ры’ба ж kala n [’kala] Kalaosastossa on laaja valikoima. Отдел рыбы достаточно богатый. фру’кты мн hedelmät pl [’hedelmæt] Tästä voi ostaa hedelmiä, marjoja ja pähkinöitä. Здесь вы можете купить фрукты, ягоды и орехи. хлебобу’лочные изде’лия мн leipätuotteet pl [’leipæ’tuot:e:t] Ihana leipätuotteiden tuoksu herätti minun huomiotani. Восхитительный запах хлебобулочных изделий привлёк моё внимание.

On vaikea valita teetä kahdesta sadasta erilaisesta teelajista. Нелёгкое дело – сделать выбор из двух сотен сортов чая. электротехни’ческая проду’кция ж sähkötekniset tuotteet pl [’sæhkø’tekniset ’tuot:e:t] Sähköteknisiin tuotteisiin kuuluvat sähkölamput, jatkojohdot yms. Электротехническая продукция включает в себя лампочки, удлинители и т. д. я’йца мн kananmunat pl [’kanan’munat] Me tarvitsemme kananmuniakin. Ещё нам нужны яйца.

* * * * * * * * * консерви’рованный п säilyke a [’sæilyke] Ostammeko me naudan vai sianlihasäilykkeitä? Что нам купить: консервированную говядину или свинину? ну’ жный п tarvittava a [’tarvit:ava] Suuresta supermarketista löytyy erilaisia tarvittavia tavaroita. В крупном супермаркете можно найти всевозможные нужные вещи. разнообра’зный п erilainen a [’erilainen] Me tarjoamme erilaisia elintarvikkeita ja juomia. Мы предлагаем разнообразные продукты и напитки. упако’ванный п pakattu a [’pakat:u] Pidän parempina pakattuja eikä irrallisia pähkinöitä. Я предпочитаю упакованные орехи развесным. широ’кий п laaja a [’la:ja] Minusta on hyvä, kun tavaroiden valikoima on laaja. Широкий выбор товаров – это для меня хорошо. класть г panna v [’pan:a] Minä panin pullan ostoskoriin. Я положил булку в корзину. нести’ г viedä v [’viedæ] Hän vei vesimelonin kassalle. Он понёс арбуз к кассе. покупа’ть г ostaa v [’osta:] Haluan ostaa jotakin syötävää. Я хочу купить что-нибудь поесть. продава’ть г myydä v [’my:dæ] Minun työtehtäväni on myydä ruokaa. Моя работа – продавать продукты. стоя’ть в о’череди г jonottaa v [’jonot:a:] Nämä ihmiset jonottavat uusien marmelaatien maistajaisiin. Эти люди стоят в очереди, чтобы попробовать новые сорта джемов.

159

’ ТР ТЕА

76 ’ ТРА ИНТЕРЬЕ’ Р ТЕА TEATTERIN SISUSTUS [’teat:erin ’sisustus] балко’н м parveke n [’parveke]

Me istuuduimme paikoillemme parvekkeella. Мы заняли свои места на балконе. галёрка ж piippuhylly n [’pi:p:u’hyl:y] Piippuhylly on ylin parvi teatterissa. Галёрка – это самый верхний ярус в театре. за’навес м verho n [’verho] Verho nousee ja katsojat näkevät näyttämössä ruumiin. Поднимается занавес, и на сцене перед зрителями предстаёт мёртвое тело. ло’жа ж aitio n [’aitio] Kaupunginjohtaja istuu tässä aitiossa. Господин мэр займёт эту ложу. оркестро’вая я’ма ж orkesterikuoppa n [’orkesteri’kuop:a] Orkesterikuoppa on paikka teatterissa, jossa muusikot soittavat musiikkia. Оркестровая яма – это место в театре, где исполняют музыку музыканты. парте’р м permanto pl [’permanto] Luulen, että permantoliput maksavat aika paljon. Пожалуй, билеты в партер стоят прилично. прохо’д ме’жду ряда’ми м käytävä n [’kæytævæ] Kävelin rivien välisellä käytävällä etsien riviä 17. Я шёл через проход в поисках ряда номер 17. ра’мпа ж parras pl [’par:as] Hän piti parempana partaan loistoa eikä kirjanpitäjäntyötä. Он предпочёл блеск рампы работе бухгалтера. сце’на ж näyttämö n [’næyt:æmø] Näyttelijä oli näyttämössä esityksen suurimman osan. Актёр находился на сцене большую часть спектакля.

О’ ПЕРА OOPPERA [’o:p:era] альт м altto(ääni) n [’alt:o(æ:ni)]

Altto on matalin naislaulajan ääni. Альт – это самый низкий женский голос. барито’н м baritoni(ääni) n [’baritoni(æ:ni)] Baritoni on miesääni, joka sijoittuu tenorin ja basson väliin. Баритон – это мужской голос, занимающий положение между тенором и басом. бас м basso(ääni) n [’bas:o(æ:ni)] Basso on matalin mieslaulajan ääni. Бас – это самый низкий мужской певческий голос в ряду голосов. контрте’нор м kontratenori n [’kontra’tenori] Tämän mieslaulajan ääni on kontratenoriääni. У этого певца контртенор.

160

либре’тто с libretto n [’libret:o] Kuka on tämän oopperan libreton kirjoittaja? Кто автор либретто к этой опере? ме’ццо-сопра’но с mezzosopraano n [’metso’sopra:no] Mezzosopraano on naislaulajan ääni, joka on sopraanoa matalampi, mutta alttoa korkeampi. Меццо-сопрано – это женский голос, который ниже сопрано, но выше альта. певе’ц/певи’ца м/ж laulaja n [’laulaja] Minun isäni oli tunnettu oopperalaulaja. Мой отец был знаменитым оперным певцом. сопра’но с sopraano n [’sopra:no] Sopraano on naislaulajan korkein ääni. Сопрано – это самый высокий певческий голос у женщин. те’нор м tenori n [’tenori] Hänen hopeanheleä tenori on melkein virheetön. Его серебристый тенор почти безупречен. увертю’ра ж alkusoitto n [’alku’soit:o] Alkusoitto on oopperan preludina oleva orkesterisävellys. Увертюра – это оркестровая композиция, представляющая собой прелюдию к опере.

БАЛЕ’ Т BALETTI [’balet:i] антраша’ с entrechat n [,a:ntrə’ʃa:] Entrechat on balettihyppy, jonka aikana tanssija panee jalat ristiin ollessaan ilmassa. Антраша – это прыжок, в ходе которого танцор неоднократно скрещивает ноги, находясь в воздухе. балери’на ж ballerina n [’bal:erina] Ballerina on balettitanssijatar. Балерина – это балетная танцовщица. компози’тор м säveltäjä n [’sæveltæjæ] Tämä säveltäjä sävelsi viiden baletin musiikkia. Этот композитор написал музыку к 5 балетам. кордебале’т м balettitanssijaryhmä pl [’balet:i’tans:i’ryhmæ] Balettitanssijaryhmä on balettinäyttelijäkunnan tanssijattaria. Кордебалет – это танцовщицы в балетной труппе. орке’стр м orkesteri n [’orkesteri] Orkesteri koostuu muutamasta kymmenestä muusikosta. Этот оркестр состоит из нескольких десятков музыкантов. пантоми’ма ж pantomiimi n [’pantomi:mi] Pantomiimi on balettitaiteen tärkeä osa. Пантомима – важный аспект искусства балета.

TEATTERI [’teat:eri] па’чка (бале’тная) ж tutu (baletti) n [’tu:tu: (’balet:i)] Tutu on lyhyt hame, jota käyttävät balettitanssijattaret. Пачка – это короткая юбка, которую носят балетные танцовщицы.

пуа’нт м pointe tossu n [’puante ’tos:u] Pointe tossut valmistetaan erivärisinä, tavallisimmin vaaleanpunaisissa sävyissä. Пуанты выпускаются разнообразных цветов, в основном светло-розовых оттенков.

танцо’р/танцо’вщица м/ж tanssija/tanssijatar n [’tans:ija/’tans:ijatar] Minun äitini on entinen balettitanssijatar. Моя мать была профессиональной танцовщицей балета.

хорео’граф м koreografi n [’koreografi] Hän on entinen ballerina, mutta nyt hän on balettikoreografi. Раньше она была балериной, а сейчас она – балетный хореограф.

’ МА ДРА DRAAMA [’dra:ma] актёр м näyttelijä n [’næyt:elijæ] Tämä näyttelijä esittelee tavallisesti ilkimyksiä. Этот актёр обычно играет злодеев.

актри’са ж näyttelijätär n [’næyt:elijætær] Hän on loistava näyttelijätär. Она очень яркая актриса.

водеви’ль м laulunäytelmä n [’laulu’næytelmæ] Laulunäytelmä on kevyt koominen näytelmä, jossa on usein lauluja, pantomiimia ja tansseja. Водевиль – это лёгкий комический спектакль, часто с песнями, пантомимой и танцами.

драмату’рг м näytelmäkirjailija n [’næytelmæ’kirjailija] Näytelmäkirjailija on näyttelijöiden tekijä. Драматург – это автор пьес.

коме’дия ж komedia n [’komedia] Komedia on humoristinen huvinäytelmä. Комедия – это пьеса лёгкого юмористического характера.

мелодра’ма ж melodraama n [’melo’dra:ma] Melodraamalle on tyypillistä ylikorostettuja mielenliikutuksia. Мелодрама характеризуется преувеличенными эмоциями.

мисте’рия ж mysteerinäytelmä n [’myste:ri’næytelmæ] Mysteerinäytelmä on Raamatun tarinoihin pohjautunut keskiajan näytelmäkirjallisuuden muoto. Мистерия – это средневековая форма драматургии, основанная на библейских историях.

пье’са ж näytelmä n [’næytelmæ]

Tämän klassikon muutamaa näytelmää pidetään mestariteoksiksi. Несколько пьес этого классика считаются шедеврами. режиссёр м ohjaaja n [’ohja:ja] Minun poikani on teatteriohjaaja ja näytelmäkirjailija. Мой сын – театральный режиссёр и драматург. траге’дия ж murhenäytelmä n [’murhe’næytelmæ] Shakespeare kirjoitti 11 murhenäytelmää. Шекспир был автором 11 трагедий. фарс м farssi n [’fars:i] Farssille on tyypillistä mielettömiä ja mahdottomia tilanteita. Нелепые и невероятные ситуации типичны для жанра фарса.

* * * * * * * * * артисти’ческий п taiteilija- a [’taiteilija]

Mikä on taiteilijalahjan luonne? Какова природа артистической одарённости? исполни’тельский п esitys- a [’esitys] Baletti on esitystaidetta. Балет – это вид исполнительского искусства. музыка’льный п musiikki- a [’musi:k:i] Näytelmän musiikkisäestystä sävelsi nuori säveltäjä. Музыкальное сопровождение к спектаклю было написано молодым композитором. театра’льный п teatteri a [’teat:eri] Festivaalista tulee kesän tärkein teatteritapahtuma. Фестиваль станет главным театральным событием лета. траги’ческий п traaginen a [’tra:ginen] Hän erikoistuu traagisiin rooleihin. Он специализируется на трагических ролях. деклами’ровать г lausua v [’lausua] Teidän täytyy kuunnella ehdottomasti kuinka hän lausuu Hamletin monologia. Вам непременно нужно послушать, как он декламирует монолог Гамлета. игра’ть г näytellä v [’næytel:æ] Othelloa näytteli teatterin tunnettu näyttelijä. Роль Отелло сыграл ведущий актёр театра. исполня’ть г esittää v [’esit:æ:] En ole koskaan nähnyt, että Othelloa olisi esitetty niin loistavasti. Я никогда не видел, чтобы “Отелло” исполняли столь блестяще. петь г laulaa v [’laula:] Hänet kutsuttiin laulamaan Italian oopperassa. Её пригласили петь в опере в Италии. танцева’ть г tanssia v [’tans:ia] Minun sisar tanssii ammatillisesti. Моя сестра умеет танцевать как профессионал.

161

’ ДЕНИЕ ТЕЛЕВИ

77 ТЕХНОЛО’ ГИЯ ТЕЛЕВИ’ ДЕНИЯ TV-TEKNIIKKA [’te:’ve: ’tekni:k:a] анте’нна ж antenni n [’anten:i]

Antenni on laite radio- ja televisiosignalien vastaanottamiseksi. Антенна – это устройство для приёма радио- или телесигналов. веща’ние с lähetys n [’læhetys] Lähetys alkaa 3 minuutin kuluttua. Вещание начинается через 3 минуты. изображе’ние с kuva n [’kuva] Kuvauslaite muuttaa sähkösignaalit visuaaliseksi kuvaksi. Устройство отображения преобразует электрические сигналы в визуальное изображение. кинеско’п м kineskooppi n [’kinesko:p:i] Kineskooppi on televisiovastaanottimen elektroniputki. Кинескоп – это электронно-лучевая трубка в телеприёмнике. переда’тчик м lähetin n [’læhetin] Lähetin lähettää televisiosignaaleja. Передатчик посылает телесигналы. пла’зменная пане’ль ж plasman paneeli n [’plasman ’pane:li] Plasman paneeli on hyvä laite, koska se on litteä. Плазменная панель – хорошая вещь, потому что она плоская. полоса’ пропуска’ния ж kaistanleveys n [’kaistan’leveys] Kaistanleveyttä tavallisesti mitataan hertsissä. Полоса пропускания, как правило, измеряется в герцах. разреше’ние с resoluutio n [’resolu:tio] Digitaalisessa mittauksessa resoluution yksikkönä on yleensä pikseli tuumaa kohti. В цифровом измерении разрешение даётся в пикселях на дюйм. соотноше’ние сторо’н с kuvasuhde n [’kuva’suhde] Kuvaruudun perinteinen kuvasuhde on 4:3. Традиционное соотношение сторон экрана – 4:3. спу’ тник м satelliitti n [’satel:i:t:i] Signaalit voivat tulla satelliiteista. Сигналы могут поступать со спутников. телевизио’нная ба’шня ж televisiotorni n [’televisio’torni] Ostankinon televisiotorni on 540 metriä korkea. Останкинская телевизионная башня имеет высоту 540 метров. телеви’зор м televisio n [’televisio] Ostin väritelevision. Я купил цветной телевизор. трёхме’рное телеви’дение с kolmiulotteinen televisio n [’kolmi’ulot:einen ’televisio] Luulen, että tulevaisuudessa kolmiulotteinen televisio on tavallinen laite. Я думаю, в будущем трёхмерное телевидение будет обычной вещью.

162

частота’ ж taajuus n [’ta:ju:s]

Matalammat taajuudet eivät saavuta televisiolle riittävää kaistaleveyttä. Более низкие частоты не обеспечивают полосу пропускания, достаточную для телевидения. я’ркость ж kirkkaus n [’kirk:aus] Tarkistakaa kuvan kirkkautta. Контролируйте яркость картинки.

ТЕЛЕСТУ’ ДИЯ TV-STUDIO [’te:’ve: ’studio]

автосуфлёр м teleprompteri n [’tele’prompteri]

Kuuluttaja puhui teleprompterin avulla. Диктор работал с помощью автосуфлёра. администра’тор сту’дии м studion johtaja n [’studion ’johtaja] Studion johtaja vastaa koko studion toiminasta. Администратор студии отвечает за всю студию целиком. веду’щий програ’ммы м toimittaja n [’toimit:aja] Uusi toimittaja oli nuori ja lahjakas. Наш новый ведущий молод, но очень талантлив. видеомонито’р м videomonitori n [’video’monitori] Muutama videomonitoria näytti studion kuvaa eri näkökulmista. Несколько видеомониторов перед режиссёром показывали студию с разных углов. гримёрная ж meikkaushuone n [’meık:aus’huone] Kuuluttaja on jo meikkaushuoneessa. Диктор уже в гримёрной. декора’ции мн lavastus pl [’lavastus] Lasten ohjelman lavastusten on oltava kirkkaimpia. Декорации для детской передачи должны быть ярче. ди’ктор м kuuluttaja n [’ku:lut:aja] Me tarvitsemme matala- ja voimakasäänisen kuuluttajan. Нам нужен диктор с низким сильным голосом. микрофо’н м mikrofoni n [’mıkrofoni] Pankaa päälle mikrofoni 3. Включите третий микрофон. освети’тельное обору’дование с valaistuslaitteisto n [’valaistus’lait:eisto] Tämä valaistulaitteisto valaisee tasaisesti kohdetta. Это осветительное оборудование даёт сбалансированное освещение объекта. режиссёр м ohjaaja n [’ohja:ja] Ohjaaja sanoi jotakin mikrofoniin. Режиссёр программы произнёс что-то в свой микрофон. систе’ма оповеще’ния ж kuulutusjärjestelmä n [’ku:lutus’jærjestelmæ] Ohjaaja antoi määräyksiään kuulutusjärjestelmän välityksellä. Режиссёр отдавал распоряжения через систему оповещения.

TELEVISIO [’televisio] телека’мера ж televisiokamera n [’televisio ’kamera] Paneelikeskustelun vieraita kuvattiin viidellä televisiokameralla. На гостей ток-шоу было направлено пять телекамер. центра’льная аппара’тная ж keskusohjaamo n [’keskus’ohja:mo] Keskusohjaamossa on hyvin meluavasti toimiva laitteisto. В центральной аппаратной располагается оборудование, которое слишком шумно.

’ ММ ТИ’ ПЫ ТЕЛЕПРОГРА TV-OHJELMIEN TYYPIT [’te:’ve: ’ohjelmien ’ty:pit] документа’льный фильм м dokumentti n

[’dokument:i] Dokumentti toisesta maailmansodasta näytetään huomenna. Документальный фильм о Второй мировой войне будет показан завтра. конце’рт м konsertti n [’konsert:i] Lauantai-iltaisin kanavassa esitetään konsertteja. Канал передаёт концерты по вечерам в субботу. минисериа’л м minisarja n [’mini’sarja] Romaania elokuvattiin neljän sarjan minisarjana. Роман был экранизирован в виде четырёхсерийного минисериала. програ’мма новосте’й ж uutiset n [’u:tiset] Aamu-uutiset kestävät 35 minuuttia. Утренняя программа новостей длится 35 минут. развлека’тельное шо’у с viihdeohjelma n [’vi:hde’ohjelma] Sellaisia viihdeohjelmia voi katsoa koko perhe. Такие развлекательные шоу можно смотреть всей семьёй. реа’лити-шо’у с tositelevisio n [’tosi’televisio] Se on suosittu tositelevisio-ohjelma. Это популярное реалити-шоу. телевиктори’на ж televisiotietokilpailu n [’televisio’tieto’kilpailu] Minun naapurini osallistui televisiotietokilpailuun ja voitti paljon rahaa. Мой сосед участвовал в телевикторине и сумел выиграть целую кучу денег. тележурна’л м televisiokatsaus n [’televisio’katsaus] Joka sunnuntai minä katson viikottaista poliittista televisiokatsausta. Каждое воскресенье я смотрю еженедельный тележурнал, посвящённый политике. телерекла’ма ж televisiomainos n [’televisio’mainos] Monissa televisiomainoksissa on paljon mieleen painuvia lauluja tai sävelmiä. Во многих роликах телерекламы присутствуют запоминающиеся песни или мелодии.

телесериа’л м televisiosarjaelokuva n

[’televisio’sarja’elo’kuva] TV-kanavassa aloitettiin vuodenpituisen televisiosarjaelokuvan esittely. Канал начал транслировать телесериал длиной в год. ток-шо’у с paneelikeskustelu n [’pane:li’keskustelu] Paneelikeskustelun aihe on perhe-elämä. Новое ток-шоу посвящено семейной жизни. худо’жественный фильм м taide-elokuva n [’taide’elo’kuva] He esittävät taide-elokuvaa joka ilta. Они показывают полнометражный художественный фильм каждый вечер.

* * * * * * * * * ана’логовый п analogi- a [’analogi] 2000‑lukuun asti televisio-ohjelmat lähetettiin analogisignaalina. До 2000‑х годов программы телевещания в основном передавались в виде аналогового сигнала. комме’рческий п kaupallinen a [’kaupal:inen] Kaupalliset televisiolähetykset perustuvat mainosten esittämiseen voiton saamiseksi. Коммерческое вещание основано на практике показа рекламы ради прибыли. обще’ственный п julkinen a [’julkinen] Onko se yksityinen vai julkinen televisioyhtiö? Это частная телекомпания или общественная? цифрово’й п digitaali a [’digita:li] Digitaaliteknologioiden ansiosta kuvanlaatu paranee. Цифровые технологии улучшают качество изображения. ча’стный п yksityinen a [’yksityinen] Tässä on menestyvien yksityisten televisioyhtiöiden luettelo. Вот перечень наиболее успешных частных телекомпаний. анонси’ровать г tehdä ilmoitus v [’tehdæ ’ilmoitus] Tänään suuret televisiokanavat tekivät ilmoituksen uudesta televisio-ohjelmasta. Сегодня на основных новостных каналах была анонсирована новая телепрограмма. веща’ть г toimia v [’toimia] Tämä uutiskanava on toiminut vuodesta 1965. Этот новостной канал вещает с 1965 года. пока’зывать г näyttää v [’næytæ:] Tätä televisio-ohjelmaa näytetään koko Euroopassa. Эта телепрограмма будет показана по всей Европе. реклами’ровать г mainostaa v [’mainosta:] On hyvä ettei alkoholia mainosteta televisiossa. Хорошо, что алкогольные напитки не рекламируют по телевизору. смотре’ть (телеви’зор) г katsoa v [’katsoa] Tätä konserttia katsoi noin 30% katsojista. Концерт смотрели примерно 30% зрителей.

163

’Н ТЕЛЕФО

78 ’ НОВ ВИ’ ДЫ ТЕЛЕФО PUHELINTYYPIT [’puhelin’ty:pit] IP-телефо’н м IP-puhelin n [’i:’pe: ’puhelin]

Käyttääkseen IP-puhelinta tarvitaan internetiin kytkettyä tietokonetta. Чтобы пользоваться IP-телефоном, у тебя должен быть компьютер, подключённый к Интернету. ди’сковый телефо’н м kiekkopuhelin n [’kiek:o’puhelin] Onko teillä kiekkopuhelimia? У вас есть дисковые телефоны? кно’почный телефо’н м näppäinpuhelin n [’næp:æin’puhelin] Se on moderni näppäinpuhelin. Это современный кнопочный телефон. радиотелефо’н м langaton puhelin n [’laŋgaton ’puhelin] Langaton puhelin on kätevä laite. Радиотелефон – отличная вещь. со’товый телефо’н м matkapuhelin n [’matka’puhelin] Matkapuhelimen toinen nimi on kännykkä. Другое название сотового телефона – “мобильный телефон”. спу’ тниковый телефо’н м satelliittipuhelin n [’satel:i:t:i’puhelin] Modernit satelliittipuhelimet ovat melkein samankokoisia kuin tavalliset matkapuhelimet. Современные спутниковые телефоны по размеру сравнимы с обычным мобильным телефоном. таксофо’н м yleisöpuhelin n [’yleisø’puhelin] Yleisöpuhelimet löytyvät julkisilta paikoilta. Таксофоны часто можно найти в общественных местах. телефо’н э’кстренной свя’зи м hätäpuhelin n [’hætæ’puhelin] Hätäpuhelimen käyttö on maksutonta. Чтобы воспользоваться телефоном экстренной связи, платить ничего не нужно.

КОНСТРУ’ КЦИЯ ОБЫ’ ЧНОГО ТЕЛЕФО’ НА PERINTEISEN PUHELIMEN RAKENNE [’perinteisen ’puhelimen ’raken:e] автоотве’тчик м automaattinen puhelinvastaaja n

[’automa:t:inen ’puhelin’vasta:ja] Minun puhelimessa on automaattinen puhelinvastaaja. Мой телефон оборудован автоответчиком. дина’мик м kaiutin n [’kaiutin] Kaiutin on tavallisesti luurin sisällä. В большинстве телефонов динамик находится внутри трубки. диск телефо’нный м valintakiekko n [’valinta’kiek:o] Kuinka monta reikää on valintakiekossa? Сколько отверстий в телефонном диске?

164

звоно’к м soittokello n [’soit:o’kel:o]

Puhelin on varustettu signaalilaitteella, tavallisesti soittokellolla. У телефона имеется оповещательное устройство, обычно звонок. кно’пка ж nappi n [’nap:i] Minä haluaisin saada nappipuhelimen. Я хотел бы иметь телефон с кнопками. конденса’тор м kondensaattori n [’kondensa:t:ori] Puhelimen soittokello on kytketty linjaan kondensaattorin kautta. Звонок телефона связан с линией через конденсатор. микрофо’н м mikrofoni n [’mikrofoni] Mikrofoni sijaitsee tässä. Микрофон расположен здесь. рыча’г телефо’нный м koukku n [’kouk:u] Luuri on nostettu koukusta. Трубка снята с рычага. трансформа’тор м muuntaja n [’mu:ntaja] Muuntaja on vaihdettava uuteen. Трансформатор нужно заменить на новый. тру’ бка телефо’нная ж luuri n [’lu:ri] Pane luuri koukkuun. Положи телефонную трубку на рычаг. шнур м johto n [’johto] Minä haluaisin, että johto olisi pitempi. Я хочу, чтобы шнур был длиннее. ште’кер м pistoke n [’pistoke] Puhelinpistoketta käytetään kytkeäkseen puhelimen puhelinverkkoon. Телефонный штекер используется, чтобы подсоединять телефон к телефонной сети.

ОСО’ БЫЕ ТЕ’ РМИНЫ ERIKOISKÄSITTEET [’erikois’kæsit:e:t]

абоне’нт м tilaaja n [’tila:ja]

Minä olen tämän verkon tilaaja. Я абонент этой сети.

автомати’ческая телефо’нная ста’нция ж

puhelinkeskus n [’puhelin’keskus] Minä olen työssä puhelinkeskuksessa. Я работаю на автоматической телефонной станции. вызыва’ющий абоне’нт м soittaja n [’soit:aja] Tämä laite näyttää soittajan numeron. Это устройство определяет вызывающего абонента. гудо’к м valintaääni n [’valinta’æ:ni] Ensimmäisen numeron valittua valintaääni loppuu. Гудок прекращается, когда набрана первая цифра. и’ндекс АТС м puhelinlaitoksen suuntanumero n [’puhelin’laitoksen ’su:nta’numero] Puhelinnumero alkaa aina kaupungin puhelinlaitoksen suuntanumerosta. Номер должен начинаться с индекса АТС города.

PUHELIN [’puhelin] коммута’тор м puhelinvaihde n [’puhelin’vaihde]

Tyytymättömät tilaajat ruuhkauttivat puhelinvaihteen. Возмущённые абоненты перегрузили коммутатор. междугоро’дный звоно’к м kaukopuhelu n [’kauko’puhelu] Maksoin kohtuuttomasti kaukopuhelusta. Я потратил некоторую сумму на междугородный звонок. ме’стная ли’ния ж paikallissilmukka n [’paikal:is’silmuk:a] Monet paikalliset puhelinlinjat ovat julkisten luonnollisen monopoliayritysten omisteisia. Многими владельцами местных линий являются муниципальные предприятия, обладающие естественной монополией. ме’стный эффе’кт м myötäkuuntelu n [’myøtæ’ku:ntelu] Myötäkuuntelu tarkoittaa, että kuulee omaa ääntä luurissa. Местный эффект – это когда ты слышишь собственный голос в трубке. но’мер м puhelinnumero n [’puhelin’numero] Pane ylös minun puhelinnumeroni. Запиши мой номер телефона. опера’тор телефо’нной свя’зи м teleoperaattori n [’tele’opera:t:ori] En tiedä, mitä teleoperaattoria valitsisin. Я не знаю, какого оператора телефонной связи выбрать. оптоволоко’нный ка’бель м valokuitu n [’valo’kuitu] Moderneissa puhelinverkoissa usein käytetään valokuitua. В современных телефонных сетях часто используется оптоволоконный кабель. прослу’шивание телефо’нов с puhelimen salakuuntelu n [’puhelimen ’sala’ku:nelu] Puhelimen salakuuntelu on laitonta monissa maissa. Прослушивание телефонов является незаконным в большинстве стран. телефони’я ж telefonia n [’telefonia] Telefonia mahdollistaa laajaa laitteiden käyttöä äänen siirtämiseksi etäisyydestä riippumatta. Телефония обеспечивает широкое использование приспособлений для голосовой коммуникации на расстоянии. телефо’нная кни’га ж puhelinluettelo n [’puhelin’luet:elo] Puhelinkopista löysin paksun puhelinluettelon. В телефонной будке я нашёл толстую телефонную книгу. телефо’нная ли’ния ж puhelinlinja n [’puhelin’linja] Puhelinlinja on poikki. Телефонная линия разорвана. телефо’нная сеть ж puhelinverkko n [’puhelin’verk:o] Puhelinverkko on piirikytkentäisten verkkojen kokonaisuus. Телефонная сеть – это совокупность взаимосвязанных систем.

телефо’нное хулига’нство с puhelinhäirintä n [’puhelin’hæirintæ] Rangaistuksena puhelinhäirinnästä on sakko tai vankilatuomio. Люди, занимающиеся телефонным хулиганством, подлежат штрафу или тюремному заключению. телефо’нный звоно’к м puhelinsoitto n [’puhelin’soit:o] Minä odotan puhelinsoittoa Lontoosta. Я жду телефонный звонок из Лондона. телефоногра’мма ж puhelinviesti n [’puhelin’viesti] Olkaa hyvä ja kirjoittakaa puhelinviesti. Пожалуйста, запишите телефонограмму.

* * * * * * * * * компа’ктный п kompakti a [’kompakti]

Katso, kuinka kompakti se on! Посмотрите, какой он компактный. лёгкий п kevyt a [’kevyt] Se on pienikokoinen ja kevyt. Он маленький и лёгкий. неотъе’млемый п välttämätön a [’vælt:æmætøn] Puhelin on välttämätön nykyelämässä. Телефон – неотъемлемый элемент современной жизни. удо’бный для испо’льзования п kätevä a [’kætevæ] Tämä malli on helppokäyttöinen ja kätevä. Эта модель простая и удобная для использования. широкоиспо’льзуемый п laajasti käytetty a [’la:jasti ’kæytet:y] Nykyään matkapuhelin on laajasti käytetty laite. Сегодня мобильный телефон – широкоиспользуемое техническое средство. набира’ть но’мер г valita v [’valita] Nosta kuuloke ennen kuin valitset numeron. Снимите трубку, прежде чем набирать номер. нажима’ть г painaa v [’paina:] Tätä nappia painamalla avaat puhelimen. Нажимая эту кнопку, ты включаешь телефон. передава’ть г siirtää v [’si:rtæ:] Puhelin on laite, joka siirtää ja ottaa vastaan äänet. Телефон – это устройство, которое передаёт и принимает звуки. преобразо’вывать г muuttaa v [’mu:t:a:] Puhelin muuttaa ääniaallot sähköisiksi signaaleiksi. Телефон преобразует звуковые волны в электрические сигналы. принима’ть г saada v [’sa:da] Matkapuhelimella voi helposti saada viestit muista maista. С мобильным телефоном ты можешь легко принимать сообщения из других стран.

165

’ ЛО ЧЕЛОВЕ ’ КА ТЕ

79 ’ СТИ ТЕ’ ЛА ЧА KEHON OSAT [’kehon ’osat]

ступня’ ж jalkaterä n [’jalka’teræ]

бедро’ с reisi n [’reisi]

ше’я ж kaula n [’kaula]

Mikä on sinun jalkateräsi pituus? Какой у тебя размер ступней?

Reisi on ruumiin osa lantion ja polven välillä.

Kaulassa kulkee monta tärkeää verisuonta.

Бедро – это участок между тазом и коленом.

Через шею проходят многие важные кровеносные

генита’лии мн genitaalit pl [’genita:lit] Genitaalit on tunnettu sukupuolielimien nimellä. Гениталии также известны как половые органы.

голова’ ж pää n [’pæ:] Minun päätäni särkee. У меня болит голова.

грудь ж rinta n [’rinta] Rinta on kehon etuosa kaulan ja vastan välillä.

сосуды.

я’годица ж pakara n [’pakara] Tiedän hyvän pakaraharjoituksen. Я знаю хорошее упражнение для ягодиц.

СКЕЛЕ’ Т LUURANKO [’lu:’ranko] ключи’ца ж solisluu n [’solis’lu:]

Грудь – это передняя часть туловища между шеей

Minun ystäväni kaatui hevosen selältä ja solisluunsa

и животом.

meni poikki.

живо’т м vatsa n [’vatsa] Minun vatsani on liian iso eikä mahdu näihin housuihin. Мой живот слишком толстый для этих брюк.

кисть руки’ ж käsi(terä) n [’kæsi(’teræ)] Käsiterä on ihmisen käden alaosa. Кисть – это нижняя часть руки человека.

коле’но с polvi n [’polvi]

Мой друг упал с лошади и сломал ключицу.

кость ж luu n [’lu:] Ihmisen luuranko koostuu 200 luusta. Человеческий скелет состоит из более чем 200 костей.

лопа’тка ж lapaluu n [’lapa’lu:] Lapaluut ovat kaksi litteää luuta selän yläosan joka

Hän laski polvilleen rukoillakseen.

puolella.

Она опустилась на колени, чтобы помолиться.

Лопатки – это две плоские кости на каждой стороне

ладо’нь ж kämmen n [’kæm:en] Kämmen on käsiterän sisäinen osa. Ладонь – это внутренняя часть кисти руки.

ло’коть м kyynärpää n [’ky:nær’pæ:] Älä pane kyynärpäitä pöydälle! Не клади локти на стол!

нога’ ж jalka n [’jalka] Hänellä on voimakkaat jalat, koska hän on urheilija. У него сильные ноги, потому что он спортсмен.

па’лец ноги’ м varvas n [’varvas] Kumartakaa ja koskekaa varpaita. Нагнитесь и коснитесь пальцев ног.

па’лец руки’ м sormi n [’sormi] Hän silitti tukkaa sormilla. Он провёл пальцами по волосам.

плечо’ с olkapää n [’olka’pæ:] Hänen oikealla olkapäällä istui papukaija. На его правом плече сидел попугай.

рука’ ж käsi n [’kæsi] Minä hipaisin teekannua kädellä. Я задел чайник рукой.

спина’ ж selkä n [’selkæ]

верхней части спины.

позвоно’чник м selkäranka n [’selkæ’ranka] Selkäranka koostuu 34 nikamasta. Позвоночник состоит из 34 позвонков.

ребро’ с kylkiluu n [’kylki’lu:] Ihmisellä on 12 kylkiparia. У человека 12 пар рёбер.

че’реп м pääkallo n [’pæ:kal:o] Pääkallo on aivoja ympäröivä pään luu. Череп – это кость головы, окружающая мозг.

МЫ’ ШЦЫ LIHAKSET [’lihakset] би’цепс (двугла’вая мы’шца) м hauislihas n [’hauis’lihas] Hauislihas on suuri lihas käden yläosassa. Бицепс – это крупная мышца спереди верхней части руки.

брюшно’й пресс м vatsalihakset pl [’vatsa’lihakset] Sinun vatsalihakset näyttävät upealta. Твой брюшной пресс выглядит отлично.

икра’ ж kaksoiskantalihas n [’kaksois’kanta’lihas]

Nainen kantoi lasta selässään.

Kaksoiskantalihas on jalanalaosan lihas.

Она несла ребёнка за спиной.

Икра – это мышца нижней части ноги.

166

OLKAPÄÄ [’olkapæ:] три’цепс (трёхглавая мы’шца) м kolmipäinen

щитови’дная железа’ ж kilpirauhanen n

olkalihas n [’kolmi’pæinen ’olka’lihas]

[’kilpi’rauhanen]

Kolmipäinen olkalihas on iso lihas, joka on käden

Kilpirauhanen vaikuttaa ratkaisevasti älyn ja kehon

yläosan takana.

kehitykseen.

Трицепс – это крупная мышца, расположенная

Щитовидная железа оказывает важное влияние

сзади верхней части руки.

на развитие ума и тела.

ВНУ’ ТРЕННИЕ О’ РГАНЫ SISÄELIMET [’sisæ’elimet] желу’док м vatsalaukku n [’vatsa’lauk:u] Alkoholi on vahingoittaa vatsalaukkua. Алкоголь вреден для желудка.

кише’чник м suolisto n [’suolisto] Suolisto on ruoansulatuskanavan osa, joka kulkee vatsalaukusta peräaukkoon. Кишечник – это сегмент пищеварительного тракта, идущий от желудка до ануса.

лёгкое с keuhko n [’keuhko] Tupakointi voi aiheuttaa keuhkosyövän. Курение может вызывать рак лёгкого.

ма’тка ж kohtu n [’kohtu] Kohdun laskeuma on vakava ongelma. Опущение матки – это серьёзная проблема.

мозг м aivot n [’aivot]

* * * * * * * * * здоро’вый п terve a [’terve] Minä haluan, että kehoni on terve. Я хочу иметь здоровое тело.

кроветво’рный п verta muodostava a [’verta ’muodostava] Perna on verta muodostava elin. Селезёнка – это кроветворный орган.

перифери’йный п perifeerinen a [’perife:rinen] Perifeerinen hermosto palvelee raajoja ja sisäelimiä. Периферическая нервная система обслуживает конечности и внутренние органы.

пищевари’тельный п ruoansulatus a [’ruoan’sulatus] Paksusuoli ja ohutsuoli ovat ruoansulatuskanavan osia. Толстый кишечник и тонкий кишечник – это части пищеварительного тракта.

центра’льный п keskus- a [’keskus]

Aivot on ylimmän hermotoiminnan keskus.

Keskushermostoon kuuluvat aivot ja selkäydin.

Мозг – это центр высшей нервной деятельности.

Центральная нервная система включает в себя

мочево’й пузы’рь м virtsarakko n [’virtsa’rak:o] Virtsarakko on virtsaa kokoava elin. Мочевой пузырь – это орган, накапливающий мочу.

пе’чень ж maksa n [’maksa] Maksa tuottaa sappia ja puhdistaa verta. Печень вырабатывает жёлчь и очищает кровь.

пищево’д м ruokatorvi n [’ruoka’torvi]

головной мозг и спинной мозг.

би’ться г sykkiä v [’syk:iæ] Sydän sykkii normaalisti. Сердце бьётся нормально.

дви’гать г liikuttaa v [’li:kut:a:] Menkää selkämakuulle ja liikuttakaa jalat ylös ja alas. Лягте на спину и двигайте ногами вверх и вниз.

дыша’ть г hengittää v [’hendit:æ:]

Ruokatorvi kulkee suusta vatsalaukkuun.

Lääkäri käski hengittää ensi nenän ja sitten suun kautta.

Пищевод идёт ото рта к желудку.

Врач велел мне дышать сначала носом, а затем

по’чка ж munuainen n [’munuainen] Munuaiset erottavat tarpeetonta nestettä verestä. Почки отделяют ненужную жидкость от крови.

селезёнка ж perna n [’perna] Perna valvoo verenkierron laatua. Селезёнка контролирует качество кровоснабжения.

се’рдце с sydän n [’sydæn]

ртом.

перева’ривать г sulattaa v [’sulat:a:] Ihmisen vatsalaukku ei voi sulattaa sellua. Человеческий желудок не может переваривать целлюлозу.

функциони’ровать г toimia v [’toimia] Maksa ei voi toimia säännöllisesti, jos juo liian paljon

Sydän pumppaa verta ympäri kehoa.

alkoholia.

Сердце толкает кровь, распространяя её по всему

Печень не может функционировать нормально,

телу.

если пьёшь слишком много алкоголя.

167

’ НСПОРТ В ГО ’ РОДЕ ТРА

80 МЕТРО’ METRO [’metro] ваго’н м vaunu n [’vaunu]

Junassa on kuusi vaunua. Поезд состоит из шести вагонов. конта’ктный рельс м kontaktikisko n [’kontakti’kisko] Metrojunat saavat virtaa kontaktikiskolta. В метро поезда получают электроток от контактного рельса. машини’ст м kuljettaja n [’kuljet:aja] Matkustajat voivat ottaa yhteyttä kuljettajaan käyttämällä erityistä radioyhteysjärjestelmää. Пассажиры могут связываться с машинистом по специальной системе связи. пассажи’р м matkustaja n [’matkustaja] Arvoisat matkustajat, poistuessanne muistakaa ottaa matkatavaranne junasta! Пассажирам: не забывайте свои вещи в вагонах. платфо’рма ж laituri n [’laituri] Laiturilla oli ruuhkaa. Платформа была переполнена. по’езд м juna n [’juna] Junat tulevat ja lähtevät joka toinen minuutti. Поезда приходят и уходят каждые две минуты. рельс м kisko n [’kisko] Minä tulen laiturin reunalle ja näin kiskot. Я подошёл к краю платформы и увидел рельсы. ста’нция ж asema n [’asema] Me jäämme pois seuraavalla asemalla. Мы выходим на следующей станции. тонне’ль м tunneli n [’tun:eli] Modernissa metrossa on monta kilometriä tunneleita. Современное метро – это километры тоннелей. турнике’т м kääntöportti n [’kæ:ntø’port:i] Kääntöportti ottaa lipun ja päästää matkustajan asemalle. Турникет проглатывает билет и позволяет тебе войти на станцию. эскала’тор м liukuportaat n [’liuku’porta:t] Liukuportaat liikkuivat hitaasti. Эскалатор двигался медленно.

’ БУС АВТО LINJA-AUTO [’linja’auto]

авто’бусная остано’вка ж bussipysäkki n

[’bus:i’pysæk:i] Tämä on bussi 103:n bussipysäkki. Это автобусная остановка маршрута 103. авто’бусный парк м linja-autohalli n [’linja’auto’hal:i] Hän on työssä mekaanikkona linja-autohallissa. Он работает в автобусном парке механиком. биле’т м lippu n [’lip:u] Konduktööri myi minulle lipun. Кондуктор продал мне билет.

168

води’тель м bussikuljettaja n [’bus:i’kuljet:aja]

Bussikuljettaja odotti kunnes kaikki matkustajat nousevat bussiin. Водитель ждал, пока все пассажиры войдут в автобус. двухсекцио’нный авто’бус м nivelbussi n [’nivel’bus:i] Tämä on nivelbussi. Это двухсекционный автобус. двухэта’жный авто’бус м kaksikerroksinen bussi n [’kaksi’ker:oksinen ’bus:i] Lontoossa kaksikerroksiset bussit ovat punaisia. Лондонские двухэтажные автобусы красного цвета. компо’стер м kortinlukija n [’kortin’lukija] Tämän laitteen nimi on kortinlukija. Этот инструмент называется компостер. конду’ктор м konduktööri n [’konduktø:ri] “Ostakaa liput,” sanoi konduktööri. “Пожалуйста, оплачивайте проезд!” – сказал кондуктор. маршру’ т м reitti n [’reit:i] Kaupungissa on 150 linja-autoreittiä. В городе работает 150 автобусных маршрутов. микроавто’бус м pikkubussi n [’pik:u’bus:i] Julkisessa liikenteessä pikkubusseja käytetään reittibussina. В общественном транспорте микроавтобусы могут использоваться как маршрутные такси.

ТРОЛЛЕ’ ЙБУС JOHDINAUTO [’johdin’auto] про’вод м johto n [’johto]

Johdinauto saa virtaa ylhäällä olevista johdoista. Троллейбус получает электричество от висящих наверху проводов. тролле’йбусный парк м johdinautotalli n [’johdin’auto’tal:i] Johdinautot saapuivat johdinautotalliin toistensa jälkeen. Троллейбусы въезжали в троллейбусный парк один за другим. шта’нговый токоснима’тель м varsivirranotin n [varsi’vir:an’otin] Virtapiirin sulkemiseksi tarvitaan kaksi johtoa ja kaksi varsivirranotinta. Для замыкания электроцепи требуются два провода и два штанговых токоснимателя. электродви’гатель м sähkömoottori n [’sæhkø’mo:t:ori] Jossakin suhteessa sähkömoottorit ovat dieselmoottorien tehokkaampia. В некоторых отношениях электродвигатели эффективнее дизельных двигателей.

KAUPUNGIN LIIKENNE [’kaupuŋgin ’li:ken:e] ’Й ТРАМВА RAITIOVAUNU [’raitio’vaunu] панто’граф м pantografi n [’panto’grafi]

Raitiovaunun katossa olevan laitteen nimi on pantografi. Это устройство на крыше трамвая называется пантограф. скоростно’й трамва’й м pikaraitiovaunu n [’pika’raitio’vaunu] Tämä pikaraitiovaunu kulkee melko nopeasti. Этот скоростной трамвай движется весьма быстро. трамва’йная ли’ния ж raitiovaunulinja n [’raitio’vaunu’linja] Raitiovaunulinjat on raivattava lumesta. Трамвайные линии должны быть очищены от снега. трамва’йное депо’ с raitiovaunuvarikko n [’raitio’vaunu’varik:o] Raitiovaunuvarikko on meluisa yritys. Трамвайное депо – это шумное предприятие.

ТАКСИ’ TAKSI [’taksi]

диспе’тчер м ohjaaja n [’ohja:ja]

Tuo lippalakkipäinen mies on ohjaaja. Тот человек в кепке – диспетчер. диспе’тчерская ж ohjaamo n [’ohja:mo] Ohjaamo sijaitsee kaupungin keskustassa. Диспетчерская находится в центре города. маршру’ тное такси’ с reittitaksi n [’reit:i’taksi] Reittitaksit kulkevat vakioreiteillä. Маршрутные такси ходят по фиксированным маршрутам. ме’сто назначе’ния с määräpaikka n [’mæ:ræ’paik:a] Ensimmäinen määräpaikka on lentokenttä. Первое место назначения – аэропорт. пла’та за прое’зд ж liikennemaksu n [’li:ken:e’maksu] Taksimaksu on tavallisesti korkeampi kuin liikennemaksu muissa liikennevälineissä. Плата за проезд в такси обычно выше, чем при пользовании другими видами общественного транспорта. ра’ция ж radioasema n [’radio’asema] Taksikuljettajat pitävät yhteyttä ohjaajaan käyttämällä radioasemaa. Водители такси связываются с диспетчерской по рации. слу’ жба вы’зова такси’ ж taksitilauspalvelu n [’taksi’tilaus’palvelu] Soita taksitilauspalveluun. Позвони в службу вызова такси. такси’ст м taksikuljettaja n [’taksi’kuljet:aja] Taksikuljettaja puhui puhumistaan. Таксист болтал без умолку. таксо’метр м taksimittari n [’taksi’mit:ari] Taksimittarissa luki 1 dollari 50 senttiä. Таксометр показал 1 доллар 50 центов.

таксомото’рный па’рк м taksiyritys n [’taksi’yritys]

Meidän taksiyritykseemme tarvitaan enemmän kuljettajia. Нашему таксомоторному парку требуется больше водителей. ша’шечки мн taksikyltti n [’taksi’kylt:i] Taksikyltistä ymmärsin, että se oli taksi. По шашечкам я понял, что это было такси.

* * * * * * * * * досту’пный п kohtuullinen a [’kohtu:l:inen]

Julkinen liikenteen maksu on kohtuullinen pienituloisillekin ihmisille. Общественный транспорт доступен людям с низкими доходами. ма’ссовый п joukko- a [’jouk:o] Suuren kaupungin joukkokuljetusten järjestelmä vaatii paljon varoja. Система массовых перевозок в крупном городе требует больших денег. обще’ственный п julkinen a [’julkinen] Meidän kaupungissa on hyvin kehittynyt julkinen liikenne. Общественный транспорт в нашем городе хорошо развит. скоростно’й п pika- a [’pika] Tämä pikajuna yhdistää kaupungin pohjoisen ja eteläisen osan. Этот скоростной поезд соединяет северную и южную части города. экологи’чески безопа’сный п ympäristöystävällinen a [’ympæristø’ystævæl:inen] Johdinbussi on ympäristöystävällinen liikenneväline. Троллейбус – это экологически безопасное транспортное средство. вызыва’ть г soittaa v [’soit:a:] Soita heti taksi! Быстро вызывай такси. е’хать г mennä v [’men:æ] Me menemme metrolla. Мы поедем на метро. ждать г odottaa v [’odot:a:] Minä odotin bussia pysäkillä. Я ждал автобуса на остановке. по’льзоваться г käyttää v [’kæyt:æ:] Vaikka minulla onkin auto, minä käytän säännöllisesti julkista liikennettä. Хотя у меня есть машина, я регулярно пользуюсь общественным транспортом. состоя’ть г koostua v [’ko:stua] Julkinen liikenne koostuu metrosta, johdinbusseista, linja-autoista yms. Общественный транспорт может состоять из метро, троллейбусов, автобусов и т. д.

169

’Т УНИВЕРСИТЕ

81

’ ЦИЯ УНИВЕРСИТЕ’ ТА ОРГАНИЗА YLIOPISTON RAKENNE [’yli’opiston ’raken:e] аспиранту’ра ж aspirantuuri n [’aspirantu:ri]

On monta syytä, miksi sinun kannattaisi opiskella aspirantuurissa. Есть много причин, почему тебе стоит учиться в аспирантуре. библиоте’ка ж kirjasto n [’kirjasto] Tämän yliopiston kirjasto on valtavan iso. Библиотека этого университета огромна. декана’т м dekaaninvirasto n [’deka:nin’virasto] Tulkaa dekaaninvirastolle klo 11. Будьте в деканате в 11 часов утра. ка’мпус (университе’тский городо’к) м kampus n [’kampus] Tavallisesti kampuksessa on kirjastoja, luentosaleja ja asuntoloita. Обычно кампус включает в себя библиотеки, лекционные залы и места для проживания. ка’федра ж laitos n [’laitos] Ensi vuonna avataan portugalin kielen laitos. В следующем году будет открыта кафедра португальского языка. лаборато’рия ж laboratorio n [’labaratorio] Onko yliopistossa tutkimuslaboratorioita? Имеются ли в университете исследовательские лаборатории? общежи’тие с opiskelija-asuntola n [’opiskelija’asuntola] Opiskelija-asuntolassa on 60 kahdenhengen huonetta. В общежитии 60 двухместных комнат. попечи’тельский сове’т м hallinto n [’hal:into] Melkein kaikissa yliopistoissa on hallinto. Почти во всех университетах существует попечительский совет. спорти’вный центр м urheilukeskus n [’urheilu’keskus] Tämä on meidän urheilukeskuksen stadion. Это стадион нашего спортивного центра. студе’нческое объедине’ние с ylioppilasyhdistys n [’yli’op:ilas’yhdistys] Monien ylioppilasyhdistysten johdossa ovat opiskelijat. Многие студенческие объединения управляются студентами. факульте’т м tiedekunta n [’tiede’kunta] Minä haluaisin opiskella lakitieteellisessä tiedekunnassa. Я хочу учиться на юридическом факультете.

ЛЮ’ ДИ УНИВЕРСИТЕ’ ТА YLIOPISTON HENKILÖKUNTA [’yli’opiston’henkilø’kunta] аспира’нт м jatko-opiskelija n [’jatko ’opiskelija] Minun poikani on jo jatko-opiskelija. Мой сын уже аспирант.

170

бакала’вр м kandidaatti n [’kandida:t:i] Filosofian kandidaatti on oppiarvo. Бакалавр философии – это учёная степень. библиоте’карь м kirjastonhoitaja n [’kirjaston’hoitaja] Nainen on työssä kirjastonhoitajana jossakin yliopistossa. Она работает библиотекарем в каком-то университете. второку’рсник м toisen vuosikurssin opiskelija n [’toisen ’vuosi’kurs:in ’opiskelija] Luentosali oli täynnä toisen vuosikurssin opiskelijoita. Аудитория была полна второкурсников. дека’н м dekaani n [’deka:ni] Kuka on tiedekunnan dekaani? Кто декан факультета? маги’стр м maisteri n [’maisteri] Vuosi sitten minulle myönnettiin eläintieteen maisterin oppiarvo. Год назад мне присудили степень магистра зоологии. первоку’рсник м ensimmäisen vuosikurssin opiskelija n [’ensim:æisen ’vuosi’kurs:in ’opiskelija] Ensimmäisen vuosikurssin opiskelijana en tietänyt paljoa tästä aineesta. Как первокурсник я не очень-то много знал по этому предмету. президе’нт м presidentti n [’president:i] Joissakin yliopistoissa rektoria kutsutaan presidentiksi. В некоторых университетах ректора называют президентом. преподава’тель м lehtori n [’lektori] Minä viihdyn hyvin työssäni yliopiston lehtorina. Мне нравится моя работа университетского преподавателя. проре’ктор м vararehtori n [’vara’rektori] Melkein kaikissa yliopistoissa on vähintään yksi vararehtori. Почти во всех университетах есть по крайней мере один проректор. профе’ссор м professori n [’profes:ori] Onko sinun isäsi professori? Твой отец – профессор? ре’ктор м rehtori n [’rektori] Tuo pitkä mies on meidän yliopistomme rehtori. Этот высокий человек – ректор нашего университета. студе’нт/студе’нтка м/ж opiskelija n [’opiskelija] Opiskelijat kokoontuivat pääsaliin. Студенты собрались в главном зале. учёная сте’пень ж oppiarvo n [’op:i’arvo] Minä tavoittelen maisterin oppiarvoa. Моя цель – получить учёную степень магистра.

YLIOPISTO [’yli’opisto] ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] вступи’тельный экза’мен м pääsykoe n [’pæ:sy’koe] Minun veljeäni hylättiin pääsykokeessa. Мой брат провалил вступительный экзамен. выпускно’й экза’мен м loppututkinto n [’lop:u’tutkinto] Minä luen loppututkintoon. Я готовлюсь к выпускным экзаменам. вы’сшее образова’ние с akateeminen koulutus n [’akate:minen ’koulutus] Tämä on erinomainen mahdollisuus saada akateemisen koulutuksen. Это прекрасная возможность получить высшее образование. дипло’м м diplomi n [’diplomi] Alun perin diplomit valmistettiin ohuesta lammasnahkasta. Изначально дипломы изготавливались из тонкой овечьей кожи. кани’кулы мн loma pl [’loma] Kaikki opiskelijat ovat lomalla. Все студенты на каникулах. ма’нтия ж kaapu n [’ka:pu] Vasta valmistuneiden päällä olivat mustat kaavut. Выпускники были облачены в чёрные мантии. оконча’ние обуче’ния с valmistuminen n [’valmistuminen] Kohta on jo valmistuminen. Скоро окончание обучения. оце’нка ж arvosana n [’arvo’sana] Minä yritän saada vain hyvät arvosanat. Я стараюсь получать хорошие оценки. семе’стр м lukukausi n [’luku’kausi] Meidän yliopistossamme lukuvuosi on jaettu kahteen lukukauteen. В нашем университете академический год делится на два семестра. стипе’ндия ж stipendi n [’stipendi] Minä haen stipendiä. Я претендую на стипендию. университе’тская фо’рма ж akateeminen viitta n [’akate:minen ’vi:t:a] Juhlatilaisuudessa kaikkien päällä on otettava akateeminen viitta. Участники церемонии должны быть одеты в университетскую форму. университе’тская ша’почка ж akateeminen neliskulmainen päähine n [’akate:minen ’nelis’kulmainen ’pæ:hine] Akateeminen nelikulmainen päähine on tupsullinen. У университетской шапочки есть кисточка, прикреплённая к центру.

уче’бная програ’мма ж opetusohjelma n

[’opetus’ohjelma] Opetusohjelmaan kuuluvat erilaiset oppiaineet. Учебная программа включает в себя различные предметы. уче’бный предме’т м oppiaine n [’op:i’aine] Mitkä ovat sinun lempioppiaineesi? Какие учебные предметы у тебя любимые? церемо’ния вруче’ния дипло’мов ж diplomien luovutustilaisuus n [’diplomien ’luovutus’tilaisu:s] Tässä kuvassa on diplomien luovutustilaisuus minun yliopistossani. На этой фотографии – церемония вручения дипломов в моём университете.

* * * * * * * * * академи’ческий п luku- a [’luku]

Joka lukuvuoden aikana hänellä oli tutkimushanke. Каждый академический год он работал над исследовательским проектом. госуда’рственный п valtiollinen a [’valtiol:inen] Monet valtiolliset yliopistot ovat suurissa määrin itsenäisiä raha-asioissa. Многие государственные университеты в значительной степени финансово самостоятельны. нау’ чный п tieteellinen a [’tiete:l:inen] Yliopistossa tehdään tieteellisiä tutkimuksia. Университет проводит научные исследования. образова’тельный п opetus- a [’opetus] Mikä on Iso-Britannian opetusjärjestelmä? Какова образовательная система в Великобритании? ча’стный п yksityinen a [’yksityinen] Yksityiset yliopistot ovat yksityisten lähteiden rahoittamia. Частные университеты финансируются из частных источников. посеща’ть г opiskella v [’opiskella] Minä opiskelen yliopistossa. Я посещаю университет. поступа’ть г päästä v [’pæ:stæ] 1990‑luvulla tyttö pääsi opiskelemaan Cambridgeyliopistoon. В 1990 году она поступила в Кембриджский университет. преподава’ть г opettaa v [’opet:a:] Kuka opettaa mikrobiologiaa? Кто будет преподавать микробиологию? присужда’ть г myöntää v [’myøntæ:] Eilen hänelle myönnettiin kandidaattiarvo. Вчера ему присудили степень бакалавра. учи’ться г opiskella v [’opiskel:a] Minun vanhempi veli opiskelee Oxfordin yliopistossa. Мой старший брат учится в Оксфордском университете.

171

’ Д ЗА ДЕТЬМИ ’ УХО

82 ВО’ ЗРАСТ РЕБЁНКА LASTENIKÄ [’lasten’ikæ]

дошко’льник м leikki-ikäinen n [’leik:i’ikæinen]

Nykyään monet leikki-ikäiset osaavat lukea. В наше время многие дошкольники умеют читать. младе’нец м vauva n [’vauva] Minun poikani on vielä vauva. Мой сын ещё младенец. новорождённый ребёнок м vastasyntynyt vauva n [’vasta’syntynyt ’vauva] Vastasyntynyt vauva nukkui. Новорождённый ребёнок спал. подро’сток (тине’йджер) м teini-ikäinen n [’teini’ikæinen] Heidän tytär on teini-ikäinen. Их дочь – подросток. ребёнок от 1 до 3 лет м 1‑3‑vuotias lapsi n [’yhden ’kolmen ’vuotias ’lapsi] 1‑3‑vuotiaat lapsi saa tietää paljon sosiaalirooleista. Ребёнок от 1 до 3 лет многое узнаёт о социальных ролях. ребёнок от 7 до 12 лет м 7‑12‑vuotias lapsi n [’seitsemæn ’kaksi’toista ’vuotias ’lapsi] 7‑12‑vuotiaat lapset kasvavat hyvin nopeasti. Дети от 7 до 12 лет растут очень интенсивно.

’ ТЕЛЬНЫЕ ДЕ’ ТСКИЕ ОБРАЗОВА УЧРЕЖДЕ’ НИЯ LASTEN OPPILAITOKSET [’lasten ’op:i’laitokset] де’тский сад м lastentarha n [’lasten’tarha]

Lastentarhassa lapsille kehitetään perustaitoja. В детском саду детей учат развивать базовые умения. шко’ла ж koulu n [’koulu] Meidän molemmat lapset käyvät koulua. Оба наших ребёнка ходят в школу. я’сли мн seimi n [’seimi] Seimissä hoidetaan 2‑4‑vuotiaita lapsia. Ясли предназначены для детей в возрасте от 2 до 4 лет.

’ ЛЕНЬКИМИ ДЕТЬМИ’ УХО’ Д ЗА МА PIENTEN LASTEN HOITO [’pienten ’lasten ’hoito] де’тское пита’ние с vauvanruoka n [’vauvan’ruoka]

Vauvanruoka on tarkoitettu vauvoille. Детское питание предназначено специально для младенцев. кормле’ние с ruokinta n [’ruokinta] Tässä on artikkeli pienten lasten ruokinnasta. Вот статья о кормлении маленьких детей.

172

кормле’ние гру’дью с rintaruokinta n [’rinta’ruokinta]

Rintaruokinta on vauvan ruokinnan sopivin muoto. Кормление грудью – это самая подходящая форма кормления младенца. купа’ние с kylvettäminen n [’kylvet:æminen] Päivittäinen kylvettäminen on tärkeämpi asia kuin tavallinen hygieeninen toimenpide. Ежедневное купание ребёнка – это нечто гораздо большее, чем просто гигиеническая процедура. ня’ня ж lastenhoitaja n [’lasten’hoitaja] Me jouduimme palkkaamaan lastenhoitaja hoitamaan lastamme. Нам пришлось нанять няню для присмотра за нашим ребёнком. пелена’ние с kapalointi n [’kapalointi] Tämä on erityinen hoitopöytä, jolla tehdään vauvan kapalointia. Это специальный стол для пеленания. приуче’ние к горшку’ с pottaharjoittelu n [’pot:a’harjoit:elu] Pottaharjoittelu alkaa ja päättyy tavallisesti 12 kuukauden ja 3 vuoden välisessä iässä. Приучение к горшку обычно начинаетcя и завершается в возрасте от 12 месяцев до 3 лет. сме’на подгу’зника ж vaipan vaihto n [’vaipan ’vaihto] Vaipan vaihto on tehtävä säännöllisesti. Смена подгузника должна делаться регулярно.

ПРИНАДЛЕ’ ЖНОСТИ ДЛЯ УХО’ ДА ЗА ДЕТЬМИ’ LASTENHOITOTARVIKKEET [’lasten’hoito’tarvik:e:t] буты’лочка де’тская ж vauvan pullo n [’vauvan ’pul:o]

Vauvan pullo on tuttipullo. Детская бутылочка – это бутылочка с соской. весы’ для грудны’х дете’й мн vauvan vaaka pl [’vauvan ’va:ka] Minulla on kotona vauvan vaaka. У меня есть дома весы для грудных детей. горшо’к де’тский м potta n [’pot:a] Minun lapsi osaa käyttää pottaa. Мой ребёнок умеет пользоваться горшком. де’тский сту’льчик (высо’кий) м lasten tuoli n [’lasten ’tuoli] Me tarvitsemme korkean lasten pyörätuolin meidän pojallemme. Нам нужен детский высокий стульчик на колёсиках для нашего сына. де’тское автомоби’льное кре’сло с lasten turvaistuin n [’lasten ’turva’istuin] Sinun autossa täytyy olla lasten turvaistuin. Тебе надо иметь в машине детское автомобильное кресло.

LASTENHOITO [’lasten’hoito] колыбе’ль ж kätkyt n [’kætkyt] Kätkyt on pieni vauvan sänky. Колыбель – это маленькая кроватка для грудного ребёнка. коля’ска ж lastenvaunut n [’lasten’vaunut] Hän pani vauvan lastenvaunuihin. Она положила малыша в коляску. комбинезо’н де’тский м lasten haalari pl [’lasten ’ha:lari] Pojan päällä on punainen lasten haalari. Мальчик был одет в красный детский комбинезон. крова’ть-мане’ж ж pinnasänky n [’pin:a’sæŋky] Me ostimme puisen pinnasängyn. Мы купили деревянную кровать-манеж с решётками. нагру’дник де’тский м rintalappu n [’rinta’lap:u] Tämä rintalappu on pantava lapsen leuan alle. Детский нагрудник нужно повязывать под подбородком ребёнка. пелёнка ж kapalo pl [’kapalo] Nämä kapalot ovat puuvillaa. Эти пелёнки из чистого хлопка. переносна’я крова’тка ж kannettava sänky n [’kan:et:ava ’sænky] Kannan vauvaa kannettavassa sängyssä. Я понесу ребёнка в переносной кроватке. подгу’зник м vaippa n [’vaip:a] On kangasvaippoja sekä kertakäyttöisiä muovikuituvaippoja. Бывают подгузники из ткани, а ещё бывают одноразовые из пластикового волокна. ползунки’ мн potkuhousut pl [’potku’housut] Tilasin viisi potkuhousujen paria. Я заказала пять пар детских ползунков. распашо’нка ж vauvanpaita n [’vauvan’paita] Kun sinä odotat vauvaa, ala jo ostaa vauvanpaitoja ja potkuhousuja. Если ты ждёшь ребёнка, начинай закупать распашонки и ползунки. рюкзачо’к для ноше’ния малыше’й м vauvan kantoreppu n [’vauvan ’kanto’rep:u] Minä haluaisin yrittää kantaa vauvaa vauvan kantorepussa selkäpuolella. Я хочу попробовать носить ребёнка в рюкзачке для ношения малышей за спиной. со’ска для буты’лочки ж tutti n [’tut:i] Tutin täytyy olla steriili. Соска для бутылочки должна быть стерильной. со’ска-пусты’шка ж huvitutti n [’huvi’tut:i] Tyttövauva ei rauhoitu ilman huvituttia. Без соски-пустышки она не успокоится.

ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] воспита’ние дете’й с lasten kasvatus n [’lasten

’kasvatus] Lasten kasvatus on vakava asia. Воспитание детей – серьёзное дело. де’тство с lapsuus n [’lapsu:s] Varhaislapsuus on tärkeä ihmisen kehitysvaihe. Раннее детство – важная стадия в развитии человека. матери’нство с äitiys n [’æitiys] Hän valmistautuu äitiyteen. Она готовится к материнству. отцо’вство с isyys n [’isy:s] Mitä te tiedätte isyydestä? Что вы знаете об отцовстве? роди’тель м vanhempi n [’vanhempi] Lapsen molemmat vanhemmat ovat kunnon ihmiset. Оба родителя ребёнка – приличные люди.

* * * * * * * * * беспо’мощный п avuton a [’avuton]

Vastasyntyneet vauvat ovat aivan avuttomia. Новорождённые дети совершенно беспомощные. большо’й п iso a [’iso] Hän on jo iso tyttö. Она уже большая девочка. здоро’вый п terve a [’terve] Jumalan kiitos meidän lapsemme on terve. Слава богу, наш малыш здоровый. ма’ленький п pieni a [’pieni] Kuinka vanha tuo pieni poika on? Сколько лет тому маленькому мальчику? счастли’вый п onnellinen a [’on:el:inen] Me haluaisimme, että lapsemme olisivat onnellisia. Мы хотим, чтобы наши дети были счастливыми. воспи’тывать г kasvattaa v [’kasvat:a:] Kasvattaa lapsia on raskas työ. Воспитывать детей – тяжёлый труд. забо’титься г pitää huolta v [’pitæ: ’huolta] Nainen pitää hyvää huolta lapsestaan. Она так хорошо заботится о своём малыше. ня’нчить г hoitaa v [’hoita:] Minä näin naisen, joka hoiti lasta. Я увидел женщину, которая нянчила ребёнка. расти’ть г huolehtia v [’huolehtia] Minä tunnen poikani oikein hyvin, koska olen huolehtinut hänestä vauvasta asti. Уж я-то знаю своего сына, я растил его с младенчества. учи’ть г opettaa v [’opet:a:] Opetin poikaani sitomaan kenkänauhat. Я научила своего сына завязывать шнурки на ботинках.

173

’ ЗИКА ФИ

83 РАЗДЕ’ ЛЫ ФИ’ ЗИКИ FYSIIKAN ALAT [’fysi:kan ’alat]

я’дерная фи’зика ж ydinfysiikka n [’ydin ’fysi:k:a]

астрофи’зика ж astrofysiikka n [’asto’fysi:k:a]

ОСНОВНЫЕ ПОНЯТ’ ИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t]

Astrofysiikka tutkii maailmankaikkeuden fyysisiä prosesseja. Астрофизика изучает физические процессы во Вселенной. а’томная фи’зика ж atomifysiikka n [’atomi’fysi:k:a] Atomifysiikka tutkii atomeja elektronien ja atomiytimen erillisenä järjestelmänä. Атомная физика изучает атомы как изолированную систему электронов и атомного ядра. биофи’зика ж biofysiikka n [’bio’fysi:k:a] Biofysiikka on tutkimusala, joka tutkii biologiaa luonnonlakien mukaisesti. Биофизика – это наука, в которой законы физики применяются для изучения биологии. ква’нтовая меха’ника ж kvanttimekaniikka n [’kvant:i’mekani:k:a] Kvanttimekaniikka on tärkeä fysiikan ja kemian tutkimuksissa. Квантовая механика важна для физики и химии. класси’ческая фи’зика ж klassinen fysiikka n [’klas:inen ’fysi:k:a] Isaac Newton teki suuren panoksen klassisen fysiikan kehitykseen. Крупнейший вклад в классическую физику был сделан Исааком Ньютоном. молекуля’рная фи’зика ж molekyylifysiikka n [’moleky:li’fysi:k:a] Molekyylifysiikka tutkii molekyylien ominaisuuksia. Молекулярная физика – это изучение физических свойств молекул. о’птика ж optiikka n [’opti:k:a] Optiikka tutkii valon ominaisuuksia. Оптика – это изучение свойств света. термодина’мика ж termodynamiikka n [’termo’dynami:k:a] On neljä tärkeää termodynamiikan pääsääntöä. Существует четыре важных закона термодинамики. фи’зика конденси’рованного состоя’ния ж kondensoituneen aineen fysiikka n [’kondensoitune:n ’aine:n ’fysi:k:a] Kondensoituneen aineen fysiikka on modernin fysiikan laajin ala. Физика конденсированного состояния – это самая обширная область современной физики. фи’зика элемента’рных части’ц ж hiukkasfysiikka n [’hiuk:as’fysi:k:a] Hiukkasfysiikka tutkii aineen ja säteilyn hienorakennetta. Физика элементарных частиц изучает элементарные составляющие материи и излучения. хими’ческая фи’зика ж kemiallinen fysiikka n [’kemial:in:en ’fysi:k:a] Kemiallinen fysiikka on kemian ja fysiikan alaosa. Химическая физика – это подотрасль химии и физики.

174

Ydinfysiikka tutkii atomin ydintä. Ядерная физика изучает ядро атома.

аку’стика ж akustiikka n [’akusti:k:a]

Akustiikka on ääntä, ultraääntä ja infraääntä tutkiva tiede. Акустика – это изучение звука, ультразвука и инфразвука. аэродина’мика ж aerodynamiikka n [’aero’dynami:k:a] Aerodynamiikka tutkii ilman liikettä, mm. ilman ja liikkuvan kappaleen vuorovaikutusta. Аэродинамика изучает движение воздуха, в частности при его взаимодействии с движущимся объектом. взаимоде’йствие с vuorovaikutus n [’vuoro’vaikutus] Vuorovaikutus tapahtuu kahden tai useampien kappaleiden vaikuttaessa toisiinsa. Взаимодействие происходит, когда два или более объектов воздействуют друг на друга. волна’ ж aalto n [’a:lto] Aalto on avaruudessa ja ajassa etenevä poikkeama. Волна – это пертурбации, распространяющиеся в пространстве и времени. вре’мя с aika n [’aika] Fysiikassa aika on yksi muutamista perussuureista. В физике время считается одной из нескольких основных величин. гидродина’мика ж hydrodynamiikka n [’hydro’dynami:k:a] Hydrodynamiikka tutkii nesteiden liikettä. Гидродинамика имеет дело с течением жидкости. дина’мика ж dynamiikka n [’dynami:k:a] Fysiikassa dynamiikan käsite tarkoittaa fyysisten prosessien väliaikaista kehitystä. В физике термин “динамика” означает временную эволюцию физических процессов. излуче’ние с säteily n [’sæteıly] Säteily on energian etenemistä avaruudessa säteilylähteestä. Излучение – это процесс движения энергии сквозь пространство от источника излучения. и’мпульс м liikemäärä n [’li:ke’mæ:ræ] Liikemäärä on vektorisuure. Импульс представляет собой вектор. кинема’тика ж kinematiikka n [’kinemati:k:a] Kinematiikka tutkii kappaleiden liikettä kiinnittämättä huomiota sen syihin. Кинематика описывает движение объектов без выяснения причин этого движения. ма’сса ж massa n [’mas:a] Massa tarkoittaa fyysisen kappaleen aineen määrää. Масса – это количество вещества в физическом объекте. мате’рия ж aine n [’aine] Aineella on massa. Материя обладает массой.

FYSIIKKA [’fysi:k:a] меха’ника ж mekaniikka n [’mekani:k:a]

Mekaniikka tutkii kappaleiden liikettä eri voimien vaikutuksesta. Механика имеет дело с телами, на которые воздействуют силы, передвигая их. относи’тельность ж suhteellisuus n [’suhte:l:isu:s] Albert Einstein on suhteellisuusteorian keksijä. Альберт Эйнштейн – автор теории относительности. потенциа’л м potentiaali n [’potentia:li] On skalaaripotentiaali ja vektoripotentiaali. Существует скалярный потенциал и векторный потенциал. притяже’ние с painovoima n [’paino’voima] Painovoima on luonnonilmiö. Притяжение – это естественное явление. простра’нство с avaruus n [’avaru:s] Avaruus on yksi fysiikan perussuureista. Пространство – это одна из основных величин в физике. свет м valo n [’valo] Valo on sähkömagneettinen säteily. Свет – это электромагнитное излучение. си’ла ж voima n [’voima] Fysiikassa voima tarkoittaa kappaleen lepotilaan tai liikkeeseen vaikuttavaa tekijää. В физике сила – это то, что изменяет состояние покоя или движения объекта. ско’рость ж nopeus n [’nopeus] Nopeus on tilan muuttamisen vauhti. Скорость – это степень изменения положения. состоя’ние вещества’ с aineen olotila n [’aine:n ’olo’tila] On neljä aineen olotilaa: kiinteä, neste, kaasu ja plasma. Существует четыре основных состояния вещества: твёрдое, жидкое, газообразное и плазма. температу’ра ж lämpötila n [’læmpø’tila] Lämpötilan mittaamiseksi käytetään lämpömittaria. Чтобы узнать температуру, можно использовать термометр. ускоре’ние с kiihtyvyys n [’ki:htyvy:s] Kiihtyvyys tarkoittaa nopeuden muutosta tietyssä ajassa. Ускорение – это изменение скорости с течением времени. физи’ческая едини’ца ж suure n [’su:re] Tämä on suureiden muuntotaulukko. Эта программа – преобразователь физических единиц. части’ца ж alkeishiukkanen n [’alkeis’hiuk:anen] Alkeishiukkanen tarkoittaa jakamatonta rakenneosaa. Элементарная частица – это частица, которую невозможно разделить на более мелкие составляющие. электромагнети’зм м sähkömagnetismi n [’sæhkø’magnetismi] Sähkömagnetismi on säkhömagneettistä kenttää tutkiva fysiikan ala. Электромагнетизм – это физика электромагнитного поля.

эне’ргия ж energia n [’energia]

Energian muuntuessa muodosta toiseen sen määrä jää vakioksi. При переходе энергии из одной формы в другую количество энергии остаётся тем же самым. энтропи’я ж entropia n [’entropia] Jään sulaminen on entropian esimerkki. Таяние льда – это пример энтропии.

* * * * * * * * * динами’ческий п dynaaminen a [’dyna:minen]

Hän tarkkailee mikroskooppista dynaamista prosessia. Он наблюдает за микроскопическим динамическим процессом. прикладно’й п sovellettu a [’sovel:et:u] Sovellettu fysiikka edellyttää uusimpien kehittelyjen käyttöön ottamista. Прикладная физика подразумевает практическое использование разработок. физи’ческий п fysikaalinen a [’fysika:linen] Meidän on otettava huomioon kaikki mahdolliset fysikaaliset prosessit. Нам следует иметь в виду все физические процессы, которые тут возможны. фундамента’льный п perus- a [’perus] Joitakin perusfysiikan keksintöjä voi käyttää vain kaukaisessa tulevaisuudessa. Некоторые открытия фундаментальной физики могут быть использованы только в отдалённом будущем. элемента’рный п alkeis- a [’alkeis] Kaikki alkeishiukkaset ovat joko bosoneja tai fermioneja. Все элементарные частицы – это либо бозоны, либо фермионы. взаимоде’йствовать г vuorovaikuttaa v [’vuoro’vaikut:a:] Nuo kaksi kappaletta vuorovaikuttaa toisiinsa. Два этих физических тела взаимодействуют друг с другом. изуча’ть г lukea v [’lukea] He lukevat aerodynamiikkaa. Они изучают аэродинамику. иссле’довать г tutkia v [’tutkia] Me tarvitsemme sitä laitteistoa tutkiaksemme radioaaltoja. Нам нужно это оборудование, чтобы исследовать свойства радиоволн. открыва’ть (соверша’ть откры’тие) г keksiä v [’keksiæ] Tiedätkö sinä, kuka on keksinyt painovoiman lain? Ты знаешь, кто открыл закон всемирного тяготения? свя’зываться г liittyä v [’li:t:yæ] Fysiikka liittyy kiinteästi matematiikkaan. Физика тесно связана с математикой.

175

’ ФИЯ ФИЛОСО

84

’ ЗОВЫЕ ФИЛОСО’ ФСКИЕ ПОНЯ’ ТИЯ БА FILOSOFIAN PERUSKÄSITTEET [’filosofian ’perus’kæsit:e:t] абсолю’т м absoluutti n [’absolu:t:i]

Absoluutti on äärellisen vastakohta. Абсолют противоположен тому, что имеет предел. альтруи’зм м altruismi n [’altruismi] Altruismin käsitteellä on pitkä historia filosofisessa ajatuksessa. Понятие альтруизма имеет долгую историю в философской мысли. бесконе’чность ж äärettömyys n [’æ:ret:ømy:s] Äärettömyyttä voi pitää avaruuden ja ajan ominaisuutena. Бесконечность может считаться свойством пространства и времени. Бог м jumala n [’jumala] Onko jumala olemassa? Существует ли Бог? ве’чность ж ikuisuus n [’ikuisu:s] Aristoteles oli ikuisuuden käsitteen kannattaja. Аристотель был сторонником идеи вечности. добро’ с hyvyys n [’hyvy:s] Hyvyyden teko on tärkeintä elämässä. Делать добро – это главное в жизни. жизнь ж elämä n [’elæmæ] Mitä luulette ajatuksesta, että elämä on myötätunto? Что вы думаете об идее о том, что жизнь есть страдание? зло с pahuus n [’pahu:s] Pahuus on hyvyyden vastakohta. Зло – противоположность добра. зна’ние с tieto n [’tieto] Tieto on voima. Знание – сила. и’стина ж totuus n [’totu:s] Totuuden käsitteellä on monta merkitystä. Понятие “истина” может иметь множество значений. красота’ ж kauneus n [’kauneus] Kauneuden ilmiötä tutkitaan estetiikan osana. Явление красоты изучается как часть эстетики. ли’чность ж persoonallisuus n [’perso:nal:isu:s] Mitä luulette persoonallisuuden eettisestä vastuusta? Что вы думаете об этической ответственности личности? любо’вь ж rakkaus n [’rak:aus] Jotkut ovat sitä mieltä, ettei rakkaudessa ole mitään salaperäistä. Некоторые считают, что в любви нет ничего таинственного. мир м maailma n [’ma:ilma] Onko olemassa maailmaa meidän ympärillämme? Существует ли мир вокруг нас?

176

мора’ль ж moraali n [’mora:li]

Moraali tarkoittaa käyttäytymissääntöjä. Мораль означает кодекс поведения. нау’ка ж tiede n [’tiede] Tieteenfilosofia tutkii tieteellisen tiedon luonnetta ja perusteita. Философия науки стремится понять природу и оправданность научного знания. неве’жество с sivistymättömyys n [’sivistymæt:ømy:s] Sivistymättömyys tarkoittaa, että ihmiseltä puuttuvat joitakin tietoja tai hän jättää tietoja tahallaan ottamatta huomiotta. Невежество – это состояние, при котором у человека нет каких-то знаний, либо он намеренно игнорирует информацию. обще’ственный догово’р м yhteiskuntasopimus n [’yhteis’kunta’sopimus] Yhteiskuntasopimuksessa sovitaan tiettyjen sääntöjen noudattamisesta. Общественный договор – это соглашение о соблюдении определённых правил. о’бщество с yhteiskunta n [’yhteis’kunta] Yhteiskunnat ovat erilaisia. Все общества – разные. о’пыт м kokemus n [’kokemus] Voi erottaa fyysisen, mentaalisen, emotionaalisen ja henkisen kokemuksen. Можно производить различие между физическим, ментальным, эмоциональным и духовным опытом. ра’зум м järki n [’jærki] Järjen olemuksesta kiistellään paljon. О сущности разума идёт много споров. реа’льность ж todellisuus n [’todel:isu:s] On sellainen asia kuin sovittu todellisuus. Существует такая вещь, как согласованная реальность. свобо’да во’ли ж vapaa tahto n [’vapa: ’tahto] Vapaa tahto on ajatus siitä, että kaikki ihmiset voivat harkita vapaasti valintoja. Свобода воли – это идея о том, что все люди могут свободно решать, как поступать. смысл жи’зни м elämän tarkoitus n [’elæmæn ’tarkoitus] Elämän tarkoitus on suurimpia filosofisia kysymyksiä. Смысл жизни – это один из величайших философских вопросов. со’весть ж omatunto n [’oma’tunto] Omatunto on ihmisen sisäinen kokemus, joka on ihmistahdon ulkopuolella. Совесть проистекает из глубин, находящихся за пределами человеческой воли. созна’ние с tietoisuus n [’tietoisu:s] On paljon filosofisia käsitteitä tietoisuudesta. Существует много философских позиций, касающихся сознания.

FILOSOFIA [’filosofia] справедли’вость ж oikeudenmukaisuus n [’oikeuden’mukaisu:s] Mitä on Teistä oikeudenmukaisuus? Что такое, по вашему мнению, справедливость? те’ло с ruumis n [’ru:mis] Mikä on ruumiin ja järjen keskinäinen yhteys? Какова взаимосвязь тела и разума? челове’ческое существо’ с ihminen n [’ihminen] Ihminen on tieteellinen käsite, jota käytetään ihmisistä. Человеческое существо – это научный термин, применяемый к людям. челове’чество с ihmiskunta n [’ihmis’kunta] Voiko ihmiskunta muuttua? Может ли человечество измениться? язы’к м kieli n [’kieli] Kieli on keino kertomaan asioista, teoista ja ajatuksista. Язык – это способ рассказывать о вещах, поступках и идеях.

ОСНОВНЫ’ Е РАЗДЕ’ ЛЫ ФИЛОСО’ ФИИ FILOSOFIAN KESKEISET OSA-ALUEET [’filosofian ’keskeiset ’osa’alue:t] ло’гика ж logiikka n [’logi:k:a]

Logiikka tutkii ajattelua, joka johtaa tosiolevaan johtopäätökseen oletusten ollessa tosia. Логика исследует мышление, идущее от верных предположений к верным заключениям. метафи’зика ж metafysiikka n [’metafysi:k:a] Metafysiikka tutkii olevaisen olemusta ja luonnetta. Метафизика исследует природу бытия и мира. полити’ческая филосо’фия ж poliittinen filosofia n [’poli:t:inen filosofia] Poliittinen filosofia tutkii yksilön ja yhteisön välisiä suhteita. Политическая философия – это изучение отношения людей и государства. филосо’фия рели’гии ж uskonnonfilosofia n [’uskon:onfilosofia] Uskonnonfilosofia on filosofian haara, joka käsittelee uskontoa. Философия религии – это раздел философии, в котором задаются вопросами о религии. филосо’фия созна’ния ж mielenfilosofia n [’mielen’filosofia] Mielifilosofian tarkkailun aiheena on dualismi ja materialismi. Для философии сознания типичны диспуты о дуализме и материализме. филосо’фия языка’ ж kielifilosofia n [’kieli’filosofia] Kielifilosofia on kielen luonteen, syntymisen ja käytön tutkimusta. Философия языка – это исследование природы, происхождения и использования языка.

эпистемоло’гия ж tietoteoria n [’tieto’teoria]

Tietoteorian tärkeimpiä kysymyksiä on toden, uskomuksen ja perusteen väliset suhteet. Среди главных вопросов эпистемологии – отношения между истиной, верой и их обоснованием. эсте’тика ж estetiikka n [’esteti:k:a] Estetiikka tutkii kauneuden, taiteen, esteettisen kokemuksen ja arvon kysymyksiä. Эстетика занимается вопросами красоты, искусства, восприятия и вопросами вкуса. э’тика ж etiikka n [’eti:k:a] Etiikka tarkkailee ihmisen eettisen toiminnan periaatteita. Этика занимается вопросами того, как следует поступать человеку.

* * * * * * * * * абстра’ктный п abstraktinen a [’abstrakti]

Vapaus, oikeudenmukaisuus ja onni ovat abstraktisia käsitteitä. Свобода, справедливость, счастье – это абстрактные понятия. опра’вданный п perusteltu a [’perusteltu] Onko sellainen lähestymistapa perusteltu? Оправдан ли такой подход? сло’жный п monimutkainen a [’moni’mutkainen] Tämän filosofin teoriat ovat liian monimutkaisia. Теории этого философа слишком сложные. эмпири’ческий п empiirinen a [’empi:rinen] Sana empiirinen tarkoittaa havainnointiin ja oman kokemukseen perustuvaa tietoa. Слово “эмпирический” означает информацию, полученную путём наблюдений и личного опыта. эти’ческий п eettinen a [’e:t:inen] Tässä filosofi puhuu eettisistä dilemmoista. Здесь философ рассуждает об этических дилеммах. дискути’ровать г keskustella v [’keskustel:a] He keskustelivat muutaman vuoden aikana. Они дискутировали в течение нескольких лет. знать г tietää v [’tietæ:] Minä haluan tietää, mikä on todellisuus. Я хочу знать, что есть реальность. мы’слить г ajatella v [’ajatel:a] Ajattelen siis olen. Я мыслю, следовательно, я существую. понима’ть г ymmärtää v [’ym:ærtæ:] Tämä idea on niin yksinkertainen, että sitä on vaikeaa ymmärtää. Эта идея настолько проста, что её трудно понять. существова’ть г olla v [’ol:a] Silla, mikä on olemassa, on oltava tiettyjä ominaisuuksia. То, что реально существует, должно иметь определённые качества.

177

’ ТНЕС ФИ

85 ПРОСТЫ’ Е УПРАЖНЕ’ НИЯ HELPOT HARJOITUKSET [’helpot ’harjoitukset] заря’дка ж voimistelu n [’voimistelu]

Minä harjoittelen voimistelua joka aamu. Я делаю зарядку каждое утро. накло’ны в сто’роны мн sivutaivutukset pl [’sivu’taivutukset] Minä tein vartalon sivutaivutuksia käsipainoilla. Я делал наклоны в стороны с гантелями. накло’ны вперёд мн etutaivutukset pl [’etu’taivutukset] Tehkää etutaivutuksia polvia taivuttamatta. Выполняйте наклоны вперёд, не сгибая ног в коленях. отжима’ние на бру’сьях с dippipunnerrus pl [’dip:i’pun:er:us] Dippipunnerrukset kehittävät pääasiassa kolmipäisiä hartialihaksia. Отжимания на брусьях в основном тренируют трицепсы. отжима’ние от по’ла с etunojapunnerrukset pl [’etu’noja’pun:er:ukset] Hän sanoo, että voi tehdä 100 etunojapunnerrusta. Он говорит, что может сделать 100 отжиманий от пола. подтя’гивание на перекла’дине с leuannosto pl [’leuan’nosto] Nuorena voin tehdä 25 leuannostoa. Когда я был молодым, я мог сделать 25 подтягиваний на перекладине. подъём то’рса м vartalon nostoja pl [’vartalon ’nostoja] Vartalon nostot vahvistavat vatsalihaksia. Подъёмы торса укрепляют мышцы брюшного пресса. подъём ту’ловища к коле’ням м yläselän nostot pl [’ylæ’selæn ’nostot] Yläselän nostoja pidetään yksinkertaisen vartalon nostojen helpompana vaihtoehtona. Подъём туловища к коленям считается более безопасной альтернативой простому подъёму торса. приседа’ния мн jalkakyykyt pl [’jalka’ky:kyt] Nyt ruvetaan jalkakyykkyihin. А теперь будем выполнять приседания. прыжки’ с разно’жкой мн haarahypy pl [’ha:ra’hyp:y] Haarahyppyjen tehokkaampiin vaihtoehtoihin kuuluvat kumarrukset. Более интенсивные варианты прыжков с разножкой включают в себя наклоны вниз.

178

ТРЕНАЖЁРНЫЙ ЗАЛ KUNTOILUSALI [’kuntoilu’sali] бегу’щая доро’жка ж juoksumatto n [’juoksu’mat:o]

Minä suosittelen sinulle harjoittelemaan päivittäin 30 minuuttia juoksumatolla. Я рекомендую тебе каждый день по 30 минут проводить на бегущей дорожке. велотренажёр м kuntopyörä n [’kunto’pyøræ] Kuntopyörä on kuntolaite, jossa on satula, polkimet ja ohjaustanko. Велотренажёр – это приспособление с седлом, педалями и неким подобием руля. гребно’й тренажёр м soutulaite n [’soutu’laite] Soutulaitteella simuloidaan soutamista. Гребной тренажёр имитирует греблю на воде. перекла’дина ж rekki n [’rek:i] Rekki on toistaiseksi varattu. Перекладина пока занята. шве’дская сте’нка ж puolapuut pl [’puola’pu:t] Tämän harjoituksen tekemiseen tarvitaan puolapuita. Чтобы делать это упражнение, нужно воспользоваться шведской стенкой. шта’нга ж levytanko n [’levy’tanko] Levytangot ovat 1,2‑2,1 metrin pituisia. По длине штанги бывают от 1,2 метра до 2,1 метра. эллипти’ческий тренажёр м elliptinen laite n [’el:iptinen ’laite] Elliptisellä laitteella voi simuloida kävelyä tai juoksua. Эллиптический тренажёр может имитировать ходьбу или бег. эрго’метр м ergometri n [’ergometri] Ergometrillä mitataan ihmisen kuntotasoa. Эргометр измеряет усилия, прилагаемые человеком.

СПА-ПРОЦЕДУ’ РЫ KYLPYLÄHOITO [’kylpylæ’hoito]

гидротерапи’я ж vesihoito n [’vesi’hoito]

Vesihoidossa vettä käytetään kipujen lieventämiseksi ja tautien hoidossa. При гидротерапии используется вода для успокоения болей и лечения болезней. горя’чая ва’нна ж kuumakylpy n [’ku:ma’kylpy] Minä olin puoli tuntia kuumakylvyssä. Я провела полчаса в горячей ванне. грязева’я ва’нна ж mutakylpy n [’muta’kylpy] Mutakylpyjä on käytetty tuhansia vuosia. Грязевые ванны использовались тысячи лет. джаку’зи с poreallas n [’pore’al:as] Onko teillä poreallas? У вас имеется джакузи? лече’бная гли’на ж hoitosavi n [’hoito’savi] Hoitosavi on hyvä hoitoaine. Лечебная глина – это хорошее средство.

KUNTOILU [’kuntoilu] масса’ж м hieronta n [’hieronta]

Haluaisin hieronnan. Я хочу, чтобы мне сделали массаж. минера’льная ва’нна ж mineraalikylpy n [’minera:li’kylpy] Ota mineraalikylpy. Примите минеральную ванну. обёртывания мн vartalokääre n [’vartalo’kæ:re] Vartalokääreet auttavat vähentämään selluliittia. Обёртывания помогают уменьшить целлюлит. са’уна ж sauna n [’sauna] Saunan jälkeen voin erinomaisesti. После сауны я чувствую себя великолепно. солево’й пи’линг м suolakuorinta n [’suola’kuorinta] Suolakuorinnan jälkeen teidän ihonne on silkkimäisen sileä ja pehmeä. После солевого пилинга ваша кожа будет шелковистой, гладкой и мягкой.

ДИЕ’ ТЫ DIEETIT [’die:tit]

вегетариа’нство с kasvissyönti n [’kasvis’syønti]

Hän on aktiivinen kasvissynnin kannattaja. Она активная сторонница вегетарианства. грейпфру’ товая дие’та ж greippidieetti n [’greıp:’dıe:t:i] Uskotko greippidieettiin? Ты веришь в грейпфрутовую диету? дие’та по гликеми’ческому и’ндексу ж glykemiaindeksidieetti n [’glykemia’indekisi’die:t:i] Ehkä sinua auttaa glykemiaindeksidieetti. Может быть, тебе поможет диета по гликемическому индексу. дие’та с учётом гемоко’да ж veriryhmädieetti n [’veri’ryhmæ ’die:t:i] Veriryhmädieetti on hyvin suosittu nykyään. Диета с учётом гемокода сегодня очень модна. кефи’рная дие’та ж kefiiridieetti n [’kefi:ri’die:t:i] Kokeillaan kefiiridieettiä. Давай попробуем кефирную диету. макробио’тика ж makrobioottinen ruokavalio n [’makro’bio:t:inen ’ruoka’valio] Makrobioottinen ruokavalion perusruokana on viljatuotteita. Макробиотика предусматривает употребление в пищу зерновых как основного продукта. низкобелко’вая дие’та ж vähäproteiininen dieetti n [’væhæ’protei:ninen ’die:t:i] Vähäproteiinista diettiä suositellaan munuais- ja maksapotilaille. Низкобелковая диета предписывается людям с болезнями почек и печени. низкожи’рная дие’та ж vähärasvainen dieetti n [’væhæ’rasvainen ’die:t:i] Mitkä ovat vähärasvaisen dieetin edut? Каковы достоинства низкожирной диеты?

низкоуглево’дная дие’та ж vähähiilihydraattinen

ruokavalio n [’væhæ’hi:li’hydra:t:inen ’ruoka’valio] Vähähiilihydraattista ruokavaliota käyttävät ihmiset, jotka haluavat pysyä nykypainossaan. Низкоуглеводные диеты используются для контроля над весом. разде’льное пита’ние с hayn dieetti n [’heın ’die:t:i] Hayn dietin mukaan ei saa syödä leipää ja lihaa saman ruoan nauttimisen aikana. Согласно раздельному питанию не надо есть хлеб и мясо в один приём пищи. расти’тельная дие’та ж osa-aikainen kasvisruokavalio n [’osa’aikainen ’kasvis’ruoka’valio] En ole kasvissyöjä, mutta noudatan osa-aikaista kasvisruokavaliota. Я не строгий вегетарианец, но в целом придерживаюсь растительной диеты. сыроеде’ние с elävä ravinto n [’elævæ ’ravinto] Minä haluaisin saada enemmän tietoa elävästä ravinnosta. Я хотел бы узнать больше о сыроедении.

* * * * * * * * * бо’дрый п pirteä a [’pirteæ]

65‑vuotiaana hän on edelleenkin hyvin pirteä. В 65 лет он по-прежнему бодрый. прия’тный п hauska a [’hauska] Kuuma kylpy on hauskaa. Горячая ванна – это приятно. прохла’дный п viileä a [’vi:leæ] Nyt minä tarvitsen viileän suihkun. Теперь мне нужен прохладный душ. си’льный п voimakas a [’voimakas] Päivästä päivään tulen yhä voimakkaammaksi. С каждым днём я становлюсь всё сильнее и сильнее. энерги’чный п energinen a [’energinen] Liikunnan ja dietin ansiosta tämä nainen pysyy energisenä kuin nuori tyttö. Благодаря упражнениям и диете эта женщина энергична, словно молодая девушка. дви’гаться г liikkua v [’li:k:ua] Meidän kaikkien täytyy liikkua enemmän. Нам всем нужно больше двигаться. растя’гивать г venyttää v [’venyt:æ:] Minä yritän venyttää jalkalihaksia. Я стараюсь растягивать мышцы ног. тренирова’ть г harjoittaa v [’harjoit:a:] Harjoita kehosi. Тренируй своё тело. укрепля’ть г voimistaa v [’voimista:] Minä voin kertoa sinulle, miten lihaksia voimistetaan. Я могу рассказать тебе, как укреплять мускулы. улучша’ть г kohottaa kuntoa v [’kohot:a: ’kuntoa] Päivittäinen liikunta kohottaa ihmisen kuntoa. Ежедневные физические упражнения улучшают здоровье человека.

179

ФЛОТ

86 ’ ИСТОРИ’ ЧЕСКИЕ КОРАБЛИ’ И СУДА HISTORIALLISET LAIVAT JA ALUKSET [’historial:iset ’laivat ja ’alukset] бриг м priki n [’priki]

Priki on laiva, jonka kaksi mastoa on varustettu nelikulmaisilla purjeilla. Бриг – это корабль с двумя мачтами, оснащёнными четырёхугольными парусами. бриганти’на ж brigantiini n [’briganti:ni] Brigantiineja ei saa sotkea prikeihin. Бригантины не следует путать с бригами. галео’н м kaljuuna n [’kalju:na] Kaljuunat kehittyivät karaveleista Галеоны явились развитием каравелл. гале’ра ж kaleeri(laiva) n [’kale:ri(’laiva)] Kaleereja käytettiin sota- ja kauppalaivoina. Галеры использовались для войны и для торговли. караве’лла ж karaveli n [’karaveli] Christopher Columbus saapui Amerikkaan karavelilla. Христофор Колумб достиг Америки на каравелле. кли’пер м klipperi n [’klip:eri] Klipperi oli 1800‑luvun hyvin nopeakulkuinen alus. Клипер был очень быстроходным парусным судном 19‑го века. лине’йный кора’бль м linjalaiva n [’linja’laiva] Linja-alukset olivat hyvin tehokkaita sotatoimissa. Линейные корабли были очень эффективны в военных действиях. парохо’д м höyryalus n [’høyry’alus] Höyryalusten aika on ohi kauan sitten. Время пароходов давно миновало. трире’ма ж kolmisoutu n [’kolmi’soutu] Kolmisoudun nimi on tullut kolmerivisistä airoista joka laivan puolella. Трирема получила своё имя благодаря трём рядам вёсел с каждого борта. фрега’т м fregatti n [’fregat:i] Fregatti on iso sotalaiva. Фрегат – это крупный военный корабль. шху’на ж kuunari n [’ku:nari] Hollantilaiset alkoivat käyttää kuunareita 1500‑ tai 1600‑luvulla. Шхуны впервые начали использоваться голландцами в 16‑м или 17‑м веке.

’ НСКИЕ СУДА ’ СОВРЕМЕ’ ННЫЕ ГРАЖДА MODERNIT SIVIILIALUKSET [’modernit sivi:li’alukset]

контейнерово’з м konttialus n [’kont:i’alus]

Jotkut konttialukset ovat valtavan kokoisia. Некоторые контейнеровозы имеют огромный размер. круи’зный ла’йнер м risteilyalus n [’risteily’alus] Risteilyalukset ovat kuin uivia hotelleja. Круизные лайнеры во многом организованы подобно плавучим отелям.

180

рефрижера’торное су’дно с jäähdytyslaiva n

[’jæ:hdytys’laiva] Jäähdytyslaiva kuljetti naudanlihaa. Рефрижераторное судно перевозило груз говядины. се’йнер м kalastusalus n [’kalastus’alus] Kalastusalus on laiva, joissa käytetään pohjanuottaa. Сейнеры – это рыболовные суда, на которых используется донный невод. сухогру’з м kuivarahtialus n [’kuiva’rahti’alus] Satamaan saapui kuivarahtialus, jossa oli hiilirahti. В порт прибыл сухогруз с грузом угля. та’нкер м tankkialus n [’tank:i’alus] Tankkialukset on tarkoitettu nesteiden suurten määrien kuljettamiseen. Танкеры предназначены для перевозки большого количества жидкостей. тра’улер м troolari n [’tro:lari] Moderneissa troolareissa kalaa säilytetään pakastettuna. Современные траулеры хранят выловленную рыбу в замороженном состоянии.

СОВРЕМЕ’ ННЫЕ ВОЕ’ ННЫЕ КОРАБЛИ’ MODERNIT SOTALAIVAT [’modernit ’sota’laivat] авиано’сец м lentotukialus n [’lento’tuki’alus]

Lentotukialuksen yläosaa sanotaan lentokanneksi. Верхняя часть авианосца называется полётной палубой. вертолётоно’сец м helikopteritukialus n [’helikopteri’tuki’alus] Lentotukialusten lisäksi on helikopteritukialuksiakin. Наряду с авианосцами существуют также и вертолётоносцы. кре’йсер м risteilijä n [’risteilijæ] Ensimmäisten risteilijöiden tarkoituksena oli autonomisten tehtävien suorittaminen. Первые крейсеры предназначались для выполнения автономных задач на море. линко’р м linjalaiva n [’linja’laiva] Linjalaivan pääpatteriin kuuluvat suurimman kaliiperin aseet. Главная батарея линкора состоит из орудий самого большого калибра. подво’дная ло’дка ж sukellusvene n [’sukel:us’vene] Suurin osa moderneja sukellusveneitä on ydinreaktorinkäyttöisiä. Большинство современных подводных лодок приводится в движение ядерными реакторами. противоло’дочный кора’бль м sukellusvenehävittäjä n [’sukel:us’vene’hævit:æjæ] Sukellusvenehävittäjä on pieni nopeakulkuinen sotalaiva. Противолодочный корабль – это небольшой быстроходный военный корабль.

LAIVASTO [’laivasto] торпе’дный ка’тер м moottoritorpedovene n

[’mo:t:ori’torpedo’vene] Ensimmäiset moottoritorpedoveneet rakennettiin vastustaakseen linja-aluksia ja muita isoja laivoja. Первые торпедные катера были созданы, чтобы противостоять линкорам и другим крупным кораблям. эсми’нец м hävittäjäalus n [’hævit:æjæ’alus] Hävittäjäaluksen tehtävä on saattaa suurimpia laivoja. Предназначение эсминца – сопровождать более крупные корабли.

’ НИЯ И ДО’ ЛЖНОСТИ В ВОЕ’ ННОМ ЗВА ’ ТЕ ФЛО SOTALAIVASTON SOTILASARVOT JA VIRAT [’sota’laivaston sotilas’arvot ja ’virat]

адмира’л м amiraali n [’amira:li]

Amiraali on sotalaivaston ylimmän luokan upseeri. Адмирал флота – это офицер военно-морского флота высшего ранга. ва’хтенный м vahtimies n [’vahti’mies] Vahtimiehen täytyy reagoida kaikenlaisiin kiireisiin tilanteisiin. Вахтенный должен реагировать на любые экстренные обстоятельства. ви’це-адмира’л м vara-amiraali n [’vara’amira:li] Vara-amiraalin arvo on kontra-amiraalin korkeampi. Вице-адмирал старше по званию контр-адмирала. капита’н м kapteeni n [’kapte:ni] Kuka on laivan kapteeni? Кто капитан корабля? капита’н-лейтена’нт м kapteeniluutnantti n [’kapte:ni’lu:tna:nt:i] Kapteeniluutnantti on sotilasarvo, jota käytetään joissakin maissa. Капитан-лейтенант – это звание, использующееся в некоторых странах. коммодо’р м kommodori n [’kom:odori] Kommodorin arvo on kapteenin korkeampi, mutta kontra-amiraalin alempi. Коммодор – это звание выше капитана и ниже контр-адмирала. контр-адмира’л м kontra-amiraali n [’kontra’amira:li] Kontra-amiraalin arvoa pidetään amiraali arvojen alimpana. Контр-адмирал считается самым младшим из адмиральских званий. ло’цман м luotsi n [’luotsi] Luotsi on merimies, joka opastaa laivoja vaarallisilla tai laivojen ylikuormittamilla vesillä. Лоцман – это моряк, проводящий корабли через опасные или перегруженные судами воды. матро’с м matruusi n [’matru:si] Matruusi on alempia arvoja sotalaivastossa. Матрос – это одно из самых низших званий военноморского флота.

ми’чман м vanhempi aliupseeri n [’vanhempi ’ali’upse:ri]

Minun veli on vanhempi aliupseeri, mutta hän toivoo tulla kapteeniksi. Мой брат – мичман, но он надеется стать капитаном. старшина’ (корабе’льный) м pursimies n [’pursi’mies] Meidän pursimies on karu ihminen. Наш старшина суров. ста’рший лейтена’нт м yliluutnantti n [’yli’lu:tnant:i] Tässä valokuvassa meidän isoisämme on yliluutnantti. На этой фотографии наш дедушка – старший лейтенант. ста’рший матро’с м ylimatruusi n [’yli’matru:si] Tämä ylimatruusi on teidän päällikkö. Этот старший матрос вас возглавит. шту’рман м perämies n [’peræ’mies] Perämiehen täytyy aina tietää laivansijaintipaikan. Штурман должен постоянно знать о местоположении корабля.

* * * * * * * * * быстрохо’дный п nopeakulkuinen a [’nopea’kulkuinen]

Tämä alus on kevyt ja nopeakulkuinen. Это судно лёгкое и быстроходное. гребно’й п soutu- a [’soutu] Kaleeri on iso soutualus. Галера – это крупное гребное судно. манёвренный п manööveri- a [’manø:veri] Tämä on huippuluokan manööverialus. Это в высшей степени манёвренный корабль. па’русный п purje- a [’purje] Purjealuksen nopeus riippuu tuulen nopeudesta ja suunnasta. Скорость парусного корабля зависит от скорости и направления ветра. плаву’ чий п uiva a [’uiva] Suuret linja-alukset ovat kuin uivia linnoituksia. Крупные линкоры подобны плавучим крепостям. лави’ровать г luovia v [’luovia] Laiva luovii. Корабль лавирует. перевози’ть г kuljettaa v [’kuljet:a:] Tämä tankkialus kuljettaa raakaa öljyä. Этот танкер перевозит сырую нефть. пла’вать (о корабле’ ) г purjehtia v [’purjehtia] Meidän laivamme purjehti Etelä-Amerikasta PohjoisAfrikkaan. Наш корабль плыл из Южной Америки в северную Африку. прокла’дывать курс г piirtää kulkusuunta v [’pi:rtæ: kulku’su:nta] Piirtääkseen laivan kulkusuunnan kapteeni tarvitsee merenkulkukojeita. Чтобы проложить курс, капитану нужны навигационные приборы. тону’ ть г upota v [’upota] Vioitettu risteilijä upposi 40 minuutin kuluttua. Подбитый крейсер затонул через 40 минут.

181

’ ФИЯ ФОТОГРА

87

’ ТА УСТРО’ ЙСТВО ФОТОАППАРА KAMERAN RAKENNE [’kameran ’raken:e] автоспу’ск м itselaukaisin n [’itse’laukaisin]

Itselaukaisinta voi käyttää siihen, että valokuvaaja ottaa kuvan itsestään. Автоспуск можно использовать так, чтобы фотографы могли сделать фотографию самого себя. видоиска’тель м tähtäin n [’tæhtæin] Tähtäimet voivat olla optisia ja sähköisiä. Видоискатели бывают оптическими и электронными. голо’вка перемо’тки ж filminsiirtovipu n [’filmin’si:rto’vipu] Kelatkaa filmi käyttämällä filminsiirtovipua. Перемотайте плёнку с помощью головки перемотки. затво’р м suljin n [’suljin] Suljin on laite, joka säätelee valon pääsyä tietyksi ajaksi. Затвор – это устройство, которое позволяет свету проникать внутрь в течение определённого времени. объекти’в м objektiivi n [’objekti:vi] Objektiivi voi olla kiinteä tai vaihdettava. Объектив может быть постоянно прикреплённым к камере или же сменным. селе’ктор вы’держки м valotusajan valitsin n [’valotus’ajan ’valitsin] Kuinka valotusajan valitsinta käytetään? Как пользоваться селектором выдержки? спускова’я кно’пка затво’ра ж sulkimen laukaisin n [’sulkimen ’laukaisin] Sulkimen laukaisin on tässä. Спусковая кнопка затвора вот здесь. счётчик ка’дров м kuvanlaskin n [’kuvan’laskin] Kuvanlaskimessa minä näin numero 10. На счётчике кадров я увидел цифру 10. фотовспы’шка ж salamalaukaisin n [’salama’laukaisin] Minun kamerassa on salamalaukaisin. Мой фотоаппарат оснащён фотовспышкой. што’рка затво’ра ж verhosuljin n [’verho’suljin] Minä otin objektiivin pois katsoakseni verhosuljinta. Я снял объектив, чтобы посмотреть на шторки затвора. экспоно’метр м valotusmittari n [’valotus’mit:ari] Valotusmittari on tarkoitettu valon määrän mittaamiseksi. Экспонометр – это устройство для определения количества света.

’ ЛЫ ФОТОМАТЕРИА VALOKUVAUSTARVIKKEET [’valo’kuvaus’tarvik:e:t]

фотобума’га ж valokuvapaperi n [’valo’kuva’paperi]

Valokuvapaperi on yliherkillä kemikalioilla pinnoitettu paperi. Фотобумага – это бумага, покрытая светочувствительными химикатами. фотопласти’нка ж valokuvalevy n [’valo’kuva’levy] Valokuvafilmin edeltäjänä oli valokuvalevy. Фотопластинки предшествовали фотоплёнке.

182

фотоплёнка ж valokuvafilmi n [’valo’kuva’filmi]

Tällä valokuvafilmillä voitte tehdä 36 kuvaa. Используя эту фотоплёнку, вы можете сделать 36 снимков.

’ МЕТРЫ ДЛЯ СЪЁМКИ ПАРА VALOKUVAUSPARAMETRIT [’valo’kuvaus’parametrit]

вы’держка ж valotusaika n [’valotus’aika]

Valokuvattaessa valotusaika on hyvin tärkeää. Выдержка очень важна, когда ты фотографируешь. диафра’гма ж himmenin n [’him:enin] Auta minua asettamaan himmenin. Помоги мне установить диафрагму. расстоя’ние с välimatka n [’væli’matka] Kohteeseen on noin 50 metrin välimatka. Расстояние до объекта примерно 50 метров. ре’зкость ж syvätarkkuus n [’syvæ’tark:u:s] Syvätarkkuus on tarkka. Резкость чёткая.

ФОТОГРАФИ’ ЧЕСКИЕ ПРОЦЕ’ ССЫ VALOKUVAUKSEN VAIHEET [’valo’kuvauksen ’vaihe:t]

закрепи’тель (фикса’ж) м kiinnite n [’ki:n:ite]

Kiinnite tekee kuvan muuttumattomaksi ja valokestäväksi. Закрепитель делает изображение неизменным и светоустойчивым. негати’в м negatiivi n [’negati:vi] Negatiivissa vaaleat kohdat ovat tummia ja tummat kohdat ovat vaaleita. На негативе светлые места выглядят тёмными, а тёмные – светлыми. позити’в м positiivi n [’positi:vi] Minua jännittää nähdä, miltä tämä näyttää positiivissa. Интересно, как это будет выглядеть на позитиве. прояви’тель м kehite n [’kehite] Kehite muuttaa filmin tai valokuvapaperin piilevän kuvan näkyväksi. Проявитель делает латентное изображение на плёнке или фотобумаге видимым. фотогра’фия (сни’мок) ж valokuva n [’valo’kuva] Tässä on valmis valokuva. Вот и готовая фотография. фотоувеличи’тель м suurennuskoje n [’su:ren:u:s’koje] Suurennuskojeen toimintaperiaate on yksinkertainen. Принцип работы фотоувеличителя прост.

’ НРЫ ФОТОГРА ’ ФИИ ЖА VALOKUVAUKSEN GENRET [’valo’kuvauksen ’genret]

гламу’рная фотогра’фия ж glamourvalokuvaus n [’glamour’valokuvaus] Houkuttelevaisuus ja sarmikkuus ovat tärkeimpiä glamourvalokuvauksessa. Акцент на привлекательность и шарм – вот цель гламурной фотографии.

VALOKUVAUS [’valo’kuvaus] концептуа’льная фотогра’фия ж konseptualistinen valokuvaus n [’konseptualistinen ’valo’kuvaus] Konseptualistisessa valokuvauksessa usein käytetään valokuvien tietokonetoimitusta. При работе в жанре концептуальной фотографии часто прибегают к компьютерному редактированию. ломогра’фия ж lomografia n [’lomo’grafia] Lomografian painopiste on systeemittömyydessä ja sattumaisuudessa. Ломография делает упор на бессистемное, случайное фотографирование. натюрмо’рт м asetelma n [’asetemla] Minä tarvitsen valaistuslaitteet erään näyttävän asetelman tekemiseksi. Мне нужно осветительное оборудование для создания одного эффектного натюрморта. панора’мная фотогра’фия ж panoraamavalokuva n [’panora:ma’valo’kuva] Minä pidän kovasti panoraamavalokuvauksesta. Я обожаю панорамную фотографию. папара’цци м paparazzi n [’paparatsi] Minua eivät kiinnosta paparazzien tyyliin tehdyt valokuvat. Мне не интересны снимки в жанре папарацци. пейза’жная фотогра’фия ж maisemavalokuvaus n [’maisema’valo’kuvaus] Maisemavalokuvauksen asiantuntijana hän tekee töitä muutamalle aikakauslehdelle. Будучи специалистом по пейзажной фотографии, он работает для нескольких журналов. подво’дная фотогра’фия ж vedenalainen valokuvaus n [’veden’alainen ’valo’kuvaus] Mistä minä saisin vedenalaiseen valokuvaukseen tarkoitetun kameran? Где я могу достать фотоаппарат для подводной фотографии? порногра’фия ж pornografia n [’porno’grafia] Pornografia on kielletty monissa maissa. Порнография запрещена во многих странах. портре’т м muotokuva n [’muoto’kuva] Kuka on tehnyt tämän kirjailijan tunnetun muotokuvan? Кто снял знаменитый портрет этого писателя? светогра’фика ж valomaalaus n [’valo’ma:laus] Valomaalaus on erityinen liikkuvan valon valokuvausmenetelmä. Светографика – это особая техника фотографирования движущегося света. у’личная фотогра’фия ж katuvalokuva n [’katu’valo’kuva] Katuvalokuvaus on dokumenttivalokuvan laji. Уличная фотография – это тип документальной фотографии.

фотографи’рование приро’ды с luonnon

valokuvaus n [’luon:on ’valo’kuvaus] Minä harrastan luonnon valokuvausta. Фотографирование природы – моё хобби. фотожурнали’стика ж kuvajournalismi n [’kuva’journalismi] Jotkut ovat sitä mieltä, että kuvajournalismin kultakausi oli 1930‑1950‑luvulla. Некоторые считают, что “золотым веком” фотожурналистики был период 1930‑1950‑х годов. фотоохо’та ж eläinkuvaus n [’elæin’kuvaus] Tämä alue sopii hyvin eläinkuvaukseen. Этот регион хорош для фотоохоты. эроти’ческая фотогра’фия ж eroottinen valokuva n [’ero:t:inen ’valo’kuva] Minulla on eroottisten valokuvien albumi. У меня есть альбом эротической фотографии.

* * * * * * * * * люби’тельский п harrastaja- a [’har:astaja]

Kaikki valokuvat olivat harrastajalaatua. Все фотографии были любительского качества. профессиона’льный п ammatti- a [’am:at:i] Tyttö haluaa tulla ammattivalokuvaajaksi. Она хочет стать профессиональным фотографом. цветно’й п väri- a [’væri] Ensimmäiset värivalokuvat ilmestyivät 1800‑luvun lopussa. Первые цветные фотографии появились в конце 19‑го века. цифрово’й п digitaali- a [’digita:li] Digitaalikamerassa valokuvafilmin asemesta käytetään sähkösensoria. В цифровом фотоаппарате вместо плёнки используется электронный сенсор. чёрно-бе’лый п musta-valkoinen a [’musta’valkoinen] Minä pidän parempana musta-valkoista valokuvausta. Я поклонник чёрно-белой художественной фотографии. засве’чивать г valottaa v [’valot:a:] Jos valottaa filmin, se pilaantuu. Если ты засветишь плёнку, она будет испорчена. наводи’ть ре’зкость г tarkentaa kamera v [’tarkenta: ’kamera] Minä tarkensin kameran lintuun. Я навёл резкость на птицу. печа’тать г valmistaa v [’valmista:] Minä pidän valokuvien valmistamisesta suurennuskojeen avulla. Я люблю печатать фотографии с фотоувеличителем. проявля’ть г kehittää v [’kehit:æ:] Valokuvafilmi kehittyy minuutin kuluttua. Плёнка проявится через минуту. фотографи’ровать г valokuvata v [’valo’kuvata] Minä haluan valokuvata tämän temppelin. Я хочу сфотографировать тот храм.

183

ФРУ’ КТЫ

88 абрико’с м aprikoosi n [’apriko:si]

гуа’ва ж guava n [’guava]

Aprikoosi on kotoisin Kiinasta.

Guavan hedelmä on tavallisesti 4 – 12 senttimetrin pitkä.

Родина абрикоса – Китай.

Плод гуавы обычно бывает в длину от 4

авока’до с avokado n [’avokado] Keskikokoinen avokadopuu tuottaa vuosittain noin 120 hedelmää. Среднее дерево авокадо ежегодно даёт примерно по 120 плодов.

айва’ ж kvitteni n [’kvit:eni] Kvitteni on kylmänkestävä puu. Айва морозоустойчива.

алыча’ ж mirabelli n [’mirabel:i] Mirabelli voi olla keltaisen ja punaisen värinen. Алыча бывает жёлтой и красной.

анана’с м ananas n [’ananas] Ananasta syödään raakana tai säilykehedelmänä. Ананасы едят свежими или консервированными.

апельси’н м appelsiini n [’ap:elsi:ni] Minä en halua kaurapuuroa, vaan haluan appelsiinin. Я не хочу овсяную кашу, я хочу апельсин.

арбу’з м vesimeloni n [’vesi’meloni] Jotkut vesimelonit painavat yli 30 koloa. Некоторые арбузы весят больше 30 килограммов.

бана’н м banaani n [’bana:ni] Banaaneja voi syödä raakoina, kuitenkin joitakin lajia paistetaan. Бананы можно есть сырыми, хотя некоторые разновидности обычно готовят.

боя’рышник м orapihlaja n [’ora’pihlaja] Orapihlajan hedelmistä voi valmistaa hyytelöä. Из плодов боярышника можно делать желе.

виногра’д м viinirypäle pl [’vi:ni’rypæle]

до 12 сантиметров.

ды’ня ж meloni n [’meloni] Maista palanen aromikasta melonia. Отведай кусок сладкой душистой дыни.

ежеви’ка ж vatukka n [’vatuk:a] Vatukka on vadelman näköinen marja, mutta mustavärinen. Ежевика похожа на малину, только она чёрная.

ирга’ ж tuomipihlaja n [’tuomi’pihlaja] Linnut pitävät tuomipihlajasta, siksi sen poimiminen on ongelmallista. Птицы любят иргу, и поэтому сбор её урожая проблематичен.

ки’ви с kiivihedelmä n [’ki:vi’hedelmæ] Kiivihedelmä on kotoisin Etelä-Kiinasta. Родина киви – южный Китай.

крыжо’вник м karviainen n [’karviainen] Karviainen voi olla hapanta tai hunajan makeaa. Бывает кислый крыжовник, а бывает сладкий, как мёд.

лимо’н м sitruuna n [’sitru:na] Minä pidän paljon sitruunan tuoksusta. Я обожаю аромат лимона.

ли’чи с litsi n [’litsi] Litsiä käytetään monissa jälkiruoissa. Личи используется во многих десертах.

ло’ква ж japaninmispeli n [’japanin’mispeli]

Katso kuinka kaunis viinirypäleterttu!

Japaninmispeli sopii hyvin hedelmäsalaatteihin muiden

Посмотри, какая прекрасная гроздь винограда!

hedelmien kanssa.

ви’шня ж kirsikka n [’kirsik:a] Nämä kirsikat ovat harvinaisen hyviä. Эта вишня восхитительно вкусная.

грана’т м kranaattiomena n [’grana:t:i’omena] Granaattiomenaa on viljelty Kaukasiassa muinaisajoista lähtien. Гранат культивировался на Кавказе с древних времён.

грейпфру’ т м greippi n [’greıp:i] Greippi on hyvä C-vitamiinin lähde. Грейпфрут – хороший источник витамина С.

гру’ша ж päärynä n [’pæ:rynæ]

Локва хорошо сочетается с другими фруктами во фруктовых салатах.

мали’на ж vadelma n [’vadelma] Vadelman hyvään kasvuun tarvitaan paljon auringon valoa ja vettä. Для оптимального развития малине требуется много солнца и воды.

ма’нго с mango n [’maŋgo] Kypsä mango on makea ja erikoisen makuinen. Спелое манго сладкое, с уникальным вкусом.

мандари’н м mandariini n [’mandari:ni]

Päärynöissä on paljon kuparia ja kaliumia.

Minä pidän marokkolaisista mandariineista.

Груши богаты медью и калием.

Я люблю марокканские мандарины.

184

HEDELMÄT [’hedelmæt] мушмула’ ж mispeli n [’mispeli]

чере’шня ж linnunkirsikka n [’lin:un’kirsik:a]

Mispeliä syödään usein juuston kera jälkiruokana.

Linnunkirsikka on ollut ihmisen ruokana tuhansien

Мушмулу часто употребляют с сыром в качестве

vuosien aikana.

десерта.

Черешня является продуктом питания человека

нектари’н м nektariini n [’nektari:ni] Nektariini on persikan laji. Нектарин – это разновидность персика.

папа’йя ж papaija n [’papaija] Papaija on kotoisin trooppisesta Etelä- ja PohjoisAmerikasta. Родина папайи – тропики Южной и Северной Америки.

пе’рсик м persikka n [persik:a]

в течение тысяч лет.

шипо’вник м ruusunmarja n [’ru:sun’marja] Eräiden lajien ruusunmarjaa käytetään C-vitamiinin lähteenä. Шиповник некоторых видов используется как источник витамина С.

я’блоко с omena n [’omena] Ostin kaksi kiloa omenoita. Я купил два килограмма яблок.

* * * * * * * * *

Persikan kuori on oranssinkeltainen. Кожица персика оранжево-жёлтая.

ряби’на ж pihlaja n [’pihlaja] Eurooppalaisen pihlajan marjoista voi valmistaa kitkerää hyytelöä. Из ягод европейской рябины можно делать горьковатое желе.

ряби’на чернопло’дная ж mustamarja-aronia n [’musta’marja’aronia] Mustamarja-aroniasta voi valmistaa viiniä. Из черноплодной рябины можно делать вино.

санто’л м santol-hedelmä n [’santol’hedelmæ] Santol-hedelmä on trooppinen hedelmä, joka kasvaa Kaakkois-Aasiassa. Сантол – тропический плод, растущий в юговосточной Азии.

сли’ва ж luumu n [’lu:mu] Luumussa on joskus valkoinen kerros, joka on helposti poistettavissa. На сливе может быть беловатый налёт, который легко стереть.

фейхоа’ ж feijoa n [’feihoa] Feijoan tuoksu on aromikas ja makea. Запах фейхоа ароматный и сладкий.

фи’га ж viikuna n [’vi:kuna] Viikuna voi syödä tuoreena tai kuivattuna. Фиги можно есть свежими или сушёными.

хурма’ ж taateliluumu n [’ta:teli’lu:mu] Taateliluumua muinaiskreikkalaiset tunsivat jumalien hedelmänä.

мя’гкий п pehmeä a [’pehmeæ] Persikat ovat pehmeitä ja maukkaita. Эти персики мягкие и вкусные.

мяси’стый п mehevä a [’mehevæ] Nämä hedelmät ovat isokokoisia ja meheviä. Эти плоды крупные и мясистые.

сла’дкий п makea a [’makea] Mitään ei ole tuoreen banaanin makeaa makua parempaa. Ничто не может быть лучше, чем сладкий вкус свежего банана.

со’чный п mehukas a [’mehukas] Persikat ovat hyvin mehukkaita. Персики очень сочные.

спе’лый п kypsä a [’kypsæ] Ovatko nuo hedelmät kypsiä vai ei? Эти фрукты спелые или нет?

выжима’ть г puristaa v [’purista:] Puristetaan mehua niistä omenoista. Давай выжмем сок из этих яблок.

расти’ г kasvaa v [’kasva:] Mango kasvaa trooppisilla alueilla. Манго растёт в тропических районах.

собира’ть г poimia v [’poimia] Me poimimme vadelmaa kaksi tuntia. Мы собирали малину два часа.

созрева’ть г kypsyä v [’kypsyæ] Viinirypäle kypsyy pian. Виноград скоро созреет.

употребля’ть г käyttää v [’kæyt:æ:] Suosittelen teille käyttämään enemmän greippimehua.

Хурма была известна древним грекам как “плод

Рекомендую вам больше употреблять сока

богов”.

грейпфрута.

185

’ КТЕР И ПОВЕДЕ ’ НИЕ ХАРА

89

’ МЕНТОВ ТИ’ ПЫ ТЕМПЕРА LUONNETYYPIT [’luon:e’ty:pit] интрове’рт м sisäänpäin kääntynyt ihminen n [’sisæ:n’pæin’kæ:ntynyt ’ihminen] Sisäänpäin kääntynyt ihminen pitää yksinäisyydestä. Интроверт предпочитает находиться в одиночестве.

меланхо’лик м melankolikko n [’melankolik:o] Monet melankolikot ovat ajattelevia pohdiskelijoita. Многие меланхолики – задумчивые мыслители.

сангви’ник м sangviinikko n [’saŋgvi:nik:o] Sangviinikot ovat tavallisesti huolettomia ja iloluontoisia. Сангвиники обычно бывают беззаботными любителями веселья.

флегма’тик м flegmaatikko n [’flegma:tik:o] Flegmaatikot ovat luotettavimpia ihmisiä kuin sangviinikot. Флегматики – это более надёжные люди, нежели сангвиники.

холе’рик м koleerikko n [’kole:rik:o] Koleerikot ovat hyvin mahtailevia ja energisiä ihmisiä, mutta heitä voi helposti kiukuttaa. Холерики очень амбициозны и энергичны, но их легко разозлить.

экстраве’рт м ulospäin kääntynyt ihminen n [’ulos’pæin’kæ:ntynyt ’ihminen] Ulospäin kääntynyt ihminen on taipuvainen kanssakäymiseen. Экстраверт склонен к общительности.

ПОЛОЖИ’ ТЕЛЬНЫЕ ХАРАКТЕРИ’ СТИКИ MYÖNTEISET PIIRTEET [’myønteiset ’pi:rte:t] аккура’тный п huolellinen a [’huolel:inen] Minun tyttäreni on huolellinen tyttö. Моя дочь – аккуратная девочка.

ве’жливый п kohtelias a [’kohtelias] Minä pidän siitä, että meidän johtajamme on hyvin kohtelias ihminen. Наш начальник вежливый, и мне это нравится.

волево’й п lujatahtoinen a [’luja’tahtoinen] Niin lujatahtoinen ihminen saa aikaan kaiken, mihin pyrkii. Такой волевой человек, как он, может достичь всего, чего захочет.

до’брый п hyväntahtoinen a [’hyvæn’tahtoinen] Minun ystäväni sanovat, että olen hyväntahtoinen ja ymmärtäväinen ihminen. Мои друзья говорят, что я добрая и отзывчивая.

186

дружелю’бный п ystävällinen a [’ystævæl:inen]

Hän on hyvin ystävällinen ihminen, hänen kanssaan on helppo olla yhteistyössä. Он очень дружелюбный человек, и с ним легко работать. жизнера’достный п elämäniloinen a [’elæmæn’iloinen] Hän on maailman elämäniloisin ihminen kaikista minun tapaamistani ihmisistä. Он самый жизнерадостный человек из всех, с кем я знаком. му’дрый п viisas a [’vi:sas] Sinä ymmärrät tämän kun tulet vanhemmaksi ja viisaammaksi. Ты поймёшь это, когда станешь старше и мудрее. нахо’дчивый п kekseliäs a [’kekseliæs] Minäkin haluaisin olla yhtä kekseliäs kuin sinä. Вот бы мне быть таким находчивым, как ты. общи’тельный п sosiaalinen a [’sosia:linen] Minun veljeni on aika sosiaalinen ja hänellä on paljon ystäviä. Мой брат очень общительный, и у него много друзей. одарённый п kyvykäs a [’kyvykæs] Tämä nuori ihminen on älyllisesti hyvin kyvykäs. Этот молодой джентльмен – интеллектуально одарённый человек. оптими’ст м optimisti n [’optimisti] Minun isäni oli optimisti koko elämänsä ajan. Мой отец всю свою жизнь был оптимистом. скро’мный п vaatimaton a [’va:timaton] Vaatimaton ihminen ei kehuskele menestyksillään. Скромный человек – это тот, кто не хвастается своими достижениями. споко’йный п rauhallinen a [’rauhal:inen] Hän jää rauhalliseksi jos häntä haukutaankin. Он остаётся спокойным, даже когда на него орут. тала’нтливый п lahjakas a [’lahjakas] Sinä ole niin lahjakas ihminen! Ты такой талантливый человек! трудолюби’вый п työteliäs a [’tyøteliæs] Me tarvitsemme sellaisia työteliäitä työntekijöitä, kuin hän. Нам нужны трудолюбивые работники, как он. у’мный п älykäs a [’ælykæs] Nainen on hyvin sivistynyt ja viisas. Она хорошо образованна и умна. уравнове’шенный п tasapainoinen a [’tasa’painoinen] Minun veljeni on tasapainoinen ihminen. Hän ei menetä malttiaan koskaan. Мой брат – уравновешенный человек. Он никогда не выходит из себя.

LUONNE JA KÄYTTÄYTYMINEN [’luon:e ja ’kæyt:æytyminen] хоро’ший п hyvä a [’hyvæ] Minä olen onnellinen, että minun lapseni ovat hyviä ihmisiä. Я счастлива, что все мои дети хорошие люди. хра’брый п rohkea a [’rohkea] Meidän komentaja on todellakin rohkea ihminen. Наш командир по-настоящему храбрый человек. че’стный п rehellinen a [’rehel:inen] Hän on rehellinen kunnon ihminen. Он честный, порядочный человек.

’ ТЕЛЬНЫЕ ХАРАКТЕРИ’ СТИКИ ОТРИЦА KIELTEISET PIIRTEET [’kielteiset ’pi:rte:t] агресси’вный п aggressiivinen a [’ag:res:i:vinen] Hän on melko aggressiivinen ja ylimielinen. Он весьма агрессивный и высокомерный. ворчли’вый п kärttyinen a [’kært:yinen] Älä ole niin kärttyinen! Не будь таким ворчливым! глу’пый п typerä a [’typeræ] Kuinka typerä senkin paskiainen! Ну что за глупый сукин сын! гру’ бый п sivistymätön a [’sivistymætøn] Minun vanhempi poika on hyvin sivistymätön. Minua hävettää hänen puolestaan. Мой старший сын очень грубый, и мне за него стыдно. дура’к/ду’ра м/ж hölmö n [’hølmø] Kuka olisi voinut tehdä sellaisen? Vain täysi hölmö. Кто мог такое сделать? Только полный дурак. зави’стливый п kateellinen a [’kate:l:inen] Kateellinen ihminen riutuu jos naapuri menestyy. Завистливый человек сохнет, глядя на успехи соседа. злой п vihainen a [’vihainen] Minä en halua olla työssä niin vihaisen ihmisen kanssa. Я не хочу работать с таким злым человеком. капри’зный п oikutteleva a [’oikut:eleva] Hänen vaimonsa on oikeutteleva nainen. Hänen käyttäytyminen on arvaamaton. Его жена – капризная женщина. Её настроение непредсказуемо. кова’рный п salakavala a [’sala’kavala] Minä en tietänyt, että hän on niin salakavala. Я не знал, что он такой коварный. лени’вый п laiska a [’laiska] Hän ei tee työtä, koska hän on liian laiska. Он работать не будет: он слишком ленивый. мсти’тельный п kostonhimoinen a [’koston’himoinen] Minä luulen, että hän on maailman kostonhimoisin ihminen. У меня такое ощущение, что он самый мстительный человек в мире.

нече’стный п epärehellinen a [’epæ’rehel:inen] Ei voi tulla toimeen vilpillisen ja epärehellisen ihmisen kanssa? Как иметь дело с лживым, нечестным человеком?

плохо’й п huono a [’huono] Hän on huono ihminen, olen nähnyt kuinka hän potki koiraa. Он плохой человек: я видел, как он собаку пнул.

рассе’янный п hajamielinen a [’haja’mielinen] Minä en voi ajaa auto, koska olen liian hajamielinen. Я не могу водить машину, потому что я слишком рассеянный.

трус м pelkuri n [’pelkuri] Hän on osoittautunut pelkuriksi. Он оказался жалким трусом.

тугоду’мный п hidasjärkinen a [’hidas’jærkinen] Minun ystävästä ei tule johtajaa, hän on liian hidasjärkinen. Мой друг не станет боссом: он слишком тугодумный.

тупо’й п tyhmä a [’tyhmæ] Kuinka voit olla niin tyhmä! Как ты можешь быть таким тупым!

чванли’вый п rehentelevä a [’rehentelevæ] Minä vihaan rehenteleviä ihmisiä. Я ненавижу чванливых людей.

эгоисти’чный п itsekäs a [’itsekæs] Anna minulle anteeksi, minä olin liian itsekäs. Прости меня, я был слишком эгоистичным.

* * * * * * * * * вести’ себя’ г käyttäytyä v [’kæyt:ytyæ] Hän käyttäytyy kuin mielipuoli. Он ведёт себя как сумасшедший.

нра’виться г pitää v [’pitæ:] Minä pidän sellaisista ihmisistä. Мне нравятся такие люди.

поступа’ть г menetellä v [’menetel:æ] Minä en tiedä, miten menettelisin. Я просто не знаю, как поступить.

ссо’риться г riidellä v [’ri:del:æ] He riitelevät usein, koska molemmat ovat koleerikkoja. Они часто ссорятся, потому что они оба холерики.

хва’стать г kehuskella v [’kehuskel:a] Hän aina kehuskelee suosiollaan tyttöjen keskuudessa. Он вечно хвастается своей популярностью среди девушек.

187

’ МИЯ ХИ

90 ОСНОВНЫ’ Е ПОНЯ’ ТИЯ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] анио’н м anioni n [’anioni]

Anioni on ioni, jossa elektroneja on enemmän kuin protoneja. Анион – это ион, в котором электронов больше, чем протонов. а’том м atomi n [’atomi] Atomi on elektroniverhon verhoama ydin. Атом состоит из ядра, окружённого электронным облаком. вале’нтность ж valenssi n [’valens:i] Valenssi on tietyn alkuaineen atomin muodostamien kemiallisten sidosten lukumäärä. Валентность – это число химических связей, которые могут образовать атомы определённого элемента. вещество’ с aine n [’aine] Suurin osa aineista, joihin törmäämme arkielämässämme on erilaisia seoksia. Большая часть веществ, с которыми мы сталкиваемся в повседневной жизни, – это какиелибо смеси. восстановле’ние с reduktio n [’reduktio] Reduktio tarkoittaa hapetusluvun alenemista. Восстановление – это когда степень окисления понижается. ио’н м ioni n [’ioni] Ioni on atomi tai molekyyli, joissa elektronien yhteismäärä ei vastaa protonien yhteistä määrää. Ион – это атом или молекула, в которых общее число электронов не равно общему числу протонов. катио’н м kationi n [’kationi] Kationi on ioni, jossa protoneja on enemmän kuin elektroneja. Катион – это ион, в котором протонов больше, чем электронов. кислота’ ж happo n [’hap:o] Typpihappo on tunnettu n. 1200‑luvulta lähtien. Азотная кислота известна примерно с 13‑го века. моле’кула ж molekyyli n [’moleky:li] Molekyyli on aineen pienin mahdollinen osa. Молекула – это самая малая часть вещества, которая только может существовать. молекуля’рная перегруппиро’вка ж molekyyli uudelleenjärjestelyt n [’moleky:li ’u:del:e:n’jærjestelyt] Tässä reaktiossa molekyyliuudellenjärjestelyt ovat mahdottomia. В этой реакции невозможна никакая молекулярная перегруппировка. моль (едини’ца измере’ния) м mooli n [’mo:li] Atomien ja molekyylien lukumäärä on mitattavissa mooleissa. Количество атомов или молекул можно измерять в молях. нейтрализа’ция ж neutralointi n [’neutralointi] Tätä reaktiota sanotaan neutraloinniksi. Эта реакция называется нейтрализацией. окисле’ние с hapetus n [’hapetus] Hapetus tarkoittaa hapetusluvun nousua. Окисление – это когда степень окисления повышается.

188

окисли’тельно-восстанови’тельная реа’кция ж

hapetus-pelkistysreaktio n [’hapetus’pelkistys’reaktio] Hapetus-pelkistysreaktio tarkoittaa kaikki reaktiot, joissa muuttuu atomien hapetusluku. Окислительно-восстановительными называются все реакции, при которых у атомов меняется степень окисления. основа’ние с emäs n [’emæs] Ainetta voi usein luonnehtia hapoksi tai emäkseksi. То или иное вещество зачастую можно классифицировать как кислоту или основание. периоди’ческая табли’ца ж jaksollinen järjestelmä n [’jaksol:inen ’jærjestelmæ] Nykyään jaksollisessa järjestelmässä on 117 alkuainetta. В настоящее время периодическая таблица содержит 117 элементов. соедине’ние с yhdiste n [’yhdiste] Vesi on vedyn ja hapen atomeista koostuva yhdiste. Вода – это соединение, содержащее атомы водорода и кислорода. соль ж suola n [’suola] Kationit ja anionit muodostavat neutraalisuolien kiderakenteen. Катионы и анионы могут образовывать кристаллические решётки нейтральных солей. ступе’нчатая реа’кция ж vaiheittainen reaktio n [’vaiheit:ainen ’reaktio] Vaiheittaisessa reaktiossa tapahtuu ainakin kaksi peräkkäistä alkeisreaktiota. В ходе ступенчатой реакции происходит по меньшей мере две последовательные элементарные реакции. термодинами’ческая фа’за ж faasi n [’fa:si] Kemikaaleilla voi olla useita termodynaamisia faaseja. Химикаты могут существовать в нескольких термодинамических фазах. хими’ческая реа’кция ж kemiallinen reaktio n [’kemial:inen ’reaktio] Jotkin kemialliset reaktiot ovat hyvin nopeita, toiset hyvin hitaita. Некоторые химические реакции очень быстрые, а некоторые – очень медленные. хими’ческая связь ж kemiallinen sidos n [’kemial:inen ’sidos] Kemialliset sidokset pitävät atomin koossa. Химические связи соединяют атомы. хими’ческое уравне’ние с kemiallinen yhtälö n [’kemial:inen ’yhtælø] Kemiallista reaktiota voi kuvata symbolisesti kemiallisen yhtälön avulla. Химическую реакцию можно символически изобразить с помощью химического уравнения. электролити’ческая диссоциа’ция ж elektrolyyttinen dissosiaatio n [’elektro’ly:t:inen ’dis:osia:tio] Elektrolyyttinen dissosiaatio on ioniyhdisteiden hajoaminen pienempiin hiukkasiin. Электролитическая диссоциация – это процесс, при котором ионные соединения разделяются на более мелкие частицы. элеме’нт м alkuaine n [’alku’aine] Alkuaineiden esimerkkeinä ovat rauta, kupari, hopea, happi. Примеры элементов – это железо, медь, серебро, кислород.

KEMIA [’kemia] элемента’рная реа’кция ж alkeisreaktio n

[’alkeis’reakstio] Kemialliset reaktiot ovat alkeis- ja vaiheittaisreaktioita. Химическая реакция может быть элементарной или ступенчатой. эне’ргия ж energia n [’energia] Kemiallinen energia-termiä käytetään usein kemiallisen aineen potentiaalin näyttämiseksi. Термин “химическая энергия” часто используется, чтобы указать на потенциал химического вещества.

РАЗДЕ’ ЛЫ ХИ’ МИИ KEMIAN OSA-ALUEET [’kemian ’osa’alue:t]

агрохи’мия ж agrokemia n [’agro’kemia]

Agrokemia on usein tähdätty maaperän hedelmällisyyden parantamiseen. Агрохимия часто бывает нацелена на увеличение плодородности почвы. аналити’ческая хи’мия ж analyyttinen kemia n [’analy:t:inen ’kemia] Analyyttinen kemia yhdistää kemian standardisoituja kokeellisia menetelmiä. Аналитическая химия объединяет стандартизированные экспериментальные методы в химии. биохи’мия ж biokemia n [’bio’kemia] Biokemian ja orgaanisen kemian yhteyksiä ovat hyvin kiinteitä. Биохимия и органическая химия очень тесно связаны друг с другом. материалове’дение с materiaalitiede n [’materia:li’tiede] Materiaalitiede tarkoittaa aineiden valmistusta ja kuvausta. Материаловедение – это приготовление и определение характеристики веществ. нейрохи’мия ж neurokemia n [’neuro’kemia] Neurokemia tutkii hermoston aineita. Нейрохимия изучает вещества нервной системы. неоргани’ческая хи’мия ж epäorgaaninen kemia n [’epæ’orga:ninen ’kemia] Orgaanisen ja epäorgaanisen kemian rajoittaminen ei ole absoluuttista. Разграничение между органической и неорганической химией не является абсолютным. нефтехи’мия ж petrokemia n [’petro’kemia] Petrokemia tutkii raakaöljyn ja maakaasun jalostamisen mahdollisuuksia hyötytuotteisiin. Нефтехимия изучает преобразование сырой нефти и природного газа в полезные продукты. органи’ческая хи’мия ж orgaaninen kemia n [’organinen ’kemia] Orgaaninen kemia tutkii hiiltä sisältäviä yhdisteitä. Органическая химия занимается изучением химических соединений, содержащих углерод. теорети’ческая хи’мия ж teoreettinen kemia n [’teore:t:inen ’kemia] Teoreettinen kemia tutkii kemiaa teoreettisten perusjärkeilyjen perusteella. Теоретическая химия изучает химию посредством фундаментальных теоретических рассуждений. фармаколо’гия ж farmakologia n [’farmakologia] Farmakologia tarkkailee lääkkeiden vaikutusta. Фармакология – это изучение действия лекарств.

физи’ческая хи’мия ж fyysinen kemia n [’fy:sinen

’kemia] Fyysinen kemia tutkii kemiallisten järjestelmien ja prosessien fyysisiä ja fundamentaalisia perusteita. Физическая химия – это изучение физических и фундаментальных основ химических систем и процессов. электрохи’мия ж sähkökemia n [’sæhkø’kemia] John Daniell ja Michael Faraday ovat perustaneet sähkökemian. Джон Даниелл и Майкл Фарадей были основателями электрохимии. я’дерная хи’мия ж ydinkemia n [’ydin’kemia] Ydinkemia tarkkailee radioaktiivisuutta, ydinprosesseja ja ytimen ominaisuuksia. Ядерная химия занимается вопросами радиоактивности, ядерных процессов и ядерных свойств.

* * * * * * * * * ио’нный п ioni a [’ioni]

Kovalenssi- ja ioniyhteydet ovat ns. “vahvoja sidoksia” Ковалентные и ионные связи – это так называемые “сильные связи”. ковале’нтный п kovalenssi a [’ko’valens:i] Kovalenssiyhteydet tarkoittavat kemiallisia yhteyksiä kahden epämetallin välillä. Ковалентные связи – это химические связи между двумя неметаллами. лине’йный п lineaarinen a [’linea:rinen] Mikä on atomiratojen lineaarinen yhdistelmä? Что такое линейная комбинация атомных орбиталей? экзотерми’ческий п eksoterminen a [’ekso’terminen] Endotermisen prosessin vastakohtana on eksoterminen prosessi. Противоположностью эндотермического процесса является экзотермический процесс. эндотерми’ческий п endoterminen a [’endo’terminen] Termi endoterminen on Marcellin Berthelotin keksimä. Термин “эндотермический” был создан Марселеном Бертло. вступа’ть в реа’кцию г yhdistyä v [’yhdistyæ] Palamiseksi kutsutaan puun yhdistymistä happeen. Когда древесина вступает в реакцию с кислородом, это называется горением. добавля’ть г lisätä v [’lisætæ] Lisää tätä jauhetta nesteeseen. Добавь этот порошок в жидкость. приготовля’ть г valmistaa v [’valmista:] Tutkimusapulainen valmisti kemikaalit kokemusta varten. Лаборант приготовил химикаты для опыта. растворя’ть г liuottaa v [’liuot:a:] Minä kerron sinulle, mitä tapahtuu kun sokeri liuotetaan veteen. Я расскажу тебе, что происходит, когда растворяешь сахар в воде. сме’шивать г sekoittaa v [’sekoit:a:] Älä sekoita näitä aineita. Не смешивай эти вещества.

189

’ ББИ ХО

91 РАЗЛИ’ ЧНЫЕ ВИ’ ДЫ ХО’ ББИ ERILAISET HARRASTUKSET [’erilaiset ’har:astukset] бёрдво’чинг м lintuharrastus n [’lintu’har:astus]

Lintuharrastus on lintujen tarkkailemista. Бёрдвочинг – это наблюдение за птицами. гре’бля на байда’рках ж kanoottimelonta n [’kano:t:i’melonta] Kanoottimelonta on koko perheemme harrastus. Гребля на байдарках – это хобби всей нашей семьи. икеба’на ж ikebana n [’ikebana] Ikebana on japanilainen kukkienasettelutaide. Икебана – это японское искусство цветочной аранжировки. ка’рточные и’гры мн korttipeli pl [’kort:i’peli] Kaikista korttipeleistä pidän eniten bridgestä. Из всех карточных игр больше всего мне нравится бридж. коллекциони’рование с keräily n [’keræily] Kirjojen keräily on minun lempiharrastukseni. Коллекционирование книг – моё любимое хобби. кулинари’я ж ruoanlaitto n [’ruoan’lait:o] Nainen teki ruoanlaiton harrastuksekseen. Она сделала кулинарию своим хобби. модели’зм м mallien suunnittelu n [’mal:ien ’su:n:it:elu] Hän on intohimoinen mallien suunnittelun harrastaja. Моделизм (конструирование моделей) кораблей – его страсть. орига’ми с origami n [’origami] Origami on paperintaitelua, jonka tuloksessa syntyy paperiesineitä. Оригами – это искусство складывания фигурок из бумаги. пейнтбо’л м paintball n [’peınt’bol] Paintball on todellisten miesten harrastus. Пейнтбол – это хобби настоящих мужчин. рукоде’лие с käsityö n [’kæsi’tyø] Tämä kirja kertoo erilaisista käsitöistä. Эта книга о различных видах рукоделия. садово’дство с puutarhanhoito n [’pu:’tarhan’hoito] Puutarhanhoito on terveellistä. Садоводство полезно для здоровья. спорти’вные и’гры мн urheilupelit pl [’urheilu’pelit] Vapaa-aikana pelaan urheilupelejä. В свободное время я играю в спортивные игры. та’нцы мн tanssiminen n [’tans:iminen] Tanssiklubilla tanssiminen lauantaisin on kiva asia! Танцы в танцевальном клубе по субботам – хорошая штука.

190

фотографи’рование с valokuvaaminen n [’valo’kuva:minen] Ehkä minun kannattaisi kokeilla valokuvaamista? Может, мне стоит попробовать заняться фотографированием?

чте’ние с lukeminen n [’lukeminen] Lukeminen on hänen harrastuksensa ja hän kuuluu lukuseuraan. Чтение – её хобби, и она состоит в читательском сообществе.

ПРЕДМЕ’ ТЫ КОЛЛЕКЦИОНИ’ РОВАНИЯ KOKOELMIEN KERÄILY [’kokoelmien ’keræily] авто’графы мн nimikirjoitukset pl [’nimi’kirjoitukset] Minä keräilen elokuvatähtien nimikirjoituksia. Я коллекционирую автографы кинозвёзд.

антиквариа’т м antiikkitavara pl [’anti:k:i’tavara] Antiikkitavara on keräilyesineitä, jotka ovat vähintään 100 vuotta vanhoja. Антиквариат – это предметы коллекционирования, которым по меньшей мере 100 лет.

банкно’ты мн setelit pl [’setelit] Tämä vanha seteli näyttää aivan uudelta. Эта старая банкнота выглядит как новая.

буты’лки мн pullot pl [’pul:ot] Katso, miten suuri viinipullokokoelma hänellä on! Смотри, какая у него огромная коллекция винных бутылок.

грампласти’нки мн äänilevyt pl [’æ:nilevyt] Hän keräilee äänilevyjä, joissa on elokuvamusiikkia. Она коллекционирует грампластинки с музыкой к фильмам.

калькуля’торы мн laskukoneet pl [’lasku’kone:t] Minä sain vielä yhden laskukoneen minun kokoelmaani. Я достал ещё один старый калькулятор для моей коллекции.

карти’ны мн taulu pl [’taulu] Taulu myytiin huutokaupassa tuntemattomalle keräilijälle. Картина была продана на аукционе неизвестному коллекционеру.

кни’ги мн kirjat pl [’kirjat] Minun kokoelmani vanhin kirja on painettu vuonna 1640. Самая старая книга в моей коллекции была напечатана в 1640‑м году.

ку’клы мн nuket pl [’nuket] Näytätkö minulle nukkekokoelmasi? Ты покажешь мне свою коллекцию кукол?

HARRASTUKSET [’har:astukset] моде’ли мн pienoismallit pl [’pienois’mal:it] He molemmat keräilevät lentokoneiden pienoismalleja. Они оба коллекционируют модели самолётов.

моне’ты мн kolikot pl [’kolikot] Minä uneksin saada joitakin vanhoja kultakolikoita. Я мечтаю раздобыть какие-нибудь золотые монеты.

огнестре’льное ору’ жие с ampuma-aseet pl [’ampuma’ase:t] Hän on ampuja ja ampuma-aseiden keräilijä. Он стрелок и коллекционер огнестрельного оружия.

откры’тки мн postikortit pl [’posti’kortit] Onki teillä joitakin vanhoja postikortteja? У вас есть какие-нибудь старые открытки?

посу’да ж astiat n [’astiat] Kerään antiikkiastioita. Я коллекционирую антикварную посуду.

почто’вые ма’рки мн postimerkit pl [’posti’merkit] Minä kiinnitin huomiota paksuun postimerkkialbuumiin. Моё внимание привлёк толстый альбом с почтовыми марками.

фарфо’ровые изде’лия мн posliini n [’posli:ni] Hän kerää posliiniesineitä. Она коллекционирует декоративные фарфоровые изделия.

холо’дное ору’ жие с kylmät aseet pl [’kylmæt ’ase:t] Tässä on minun kylmien aseiden kokoelma. А это моя коллекция экзотического холодного оружия.

часы’ мн kellot pl [’kel:ot] Minä olin kerännyt kelloja, mutta sitten myin kokoelmani. Когда-то я коллекционировал часы, но потом продал свою коллекцию.

РУКОДЕ’ ЛИЕ KÄSITYÖ [’kæsi’tyø] вышива’ние с kirjailu n [’kirjailu] Joka ilta minä teen kirjailutyötä. Я занимаюсь вышиванием каждый вечер.

вяза’ние крючко’м с virkkaus n [’virk:aus] Monet pitävät virkkauksesta. Искусство вязания крючком любимо очень многими.

вяза’ние спи’цами с neulominen n [’neulominen] Neulominen rauhoittaa minua. Вязание на спицах успокаивает мне нервы.

гобеле’н м seinämatot n [’seinæ’matot] Nainen tekee seinämattoja, pyyheliinoja ja koristepöytäliinoja. Она делает гобелены, полотенца и декоративные скатерти. плете’ние с punonta n [’punonta] Tässä on punontaohje kuvineen. Это инструкции по плетению с иллюстрациями. фриволите’ (плете’ние кру’ жев) с frivolite n [’frivolite] Frivolite on syntynyt 1800‑luvun alussa. Фриволите возникло в начале 19‑го века. шитьё с ompelu n [’ompelu] Minun sisareni on harrastaa ompelua. Моя сестра – энтузиаст любительского шитья.

* * * * * * * * * антиква’рный п antiikki- a [’anti:k:i] Minun isäni kerää antiikkihuonekaluja. Мой отец коллекционирует антикварную мебель. излю’бленный п lempi- a [’lempi] Lukeminen on lempiharrastukseni. Чтение – моё излюбленное занятие. необы’чный п epätavallinen a [’epæ’taval:inen] Etkö luule hänen harrastuksensa olevan hyvin epätavallinen? Вы не находите его хобби довольно необычным? стра’нный п outo a [’outo] Luulen, että värikuulapeli on hyvin outo harrastus tytölle. Мне кажется, пейнтбол – странное хобби для девушки. уника’льный п ainutlaatuinen a [’ainut’la:tuinen] Minun kokoelmassani on aivan ainutlaatuisia esineitä. В моей коллекции есть абсолютно уникальные предметы. вяза’ть (спи’цами) г neuloa v [’neuloa] Minä yrittäisin neuloa puseron. Я попробую связать свитер. коллекциони’ровать г keräillä v [’keræil:æ] Sinä kuulemma keräilet oluttölkkejä. Говорят, ты коллекционируешь пивные банки. получа’ть удово’льствие г nauttia v [’naut:ia] Minä nautin paljon ruoanlaitosta. Я получаю огромное удовольствие от приготовления блюд. проводи’ть (вре’мя) г viettää v [’viet:æ:] Minun ystäväni viettää paljon aikaa keilaussalissa. Мой друг проводит много времени в кегельбане. увлека’ться г harrastaa v [’har:asta:] Hän harrastaa tennistä. Он увлекается теннисом.

191

’ ЦВЕТА

92 ’ И ОТТЕ’ НКИ ШИРОКО’ ИЗВЕ’ СТНЫЕ ЦВЕТА HYVIN TUNNETUT VÄRIT JA VIVAHDUKSET [’hyvin ’tun:etut ’værit ja ’vivahdukset]

ора’нжевый п oranssinvärinen a [’orans:in’værinen]

а’лый п heleänpunainen a [’heleæn’punainen]

пурпу’рный п purppuranpunainen a

Heleänpunainen väri on kirkkaan punainen väri, joka vivahtaa vähän oranssinväriseltä. Алый цвет – это ярко-красный цвет со слегка оранжевым оттенком. бе’жевый п beige a [’beıge] Kuviot näyttivät kauniilta beigevärisellä taustalla. Узоры выглядели красиво на бежевом фоне. бе’лый п valkoinen a [’valkoinen] Mitä on tapahtunut? Sinun kasvosi on lumen valkoinen. Что случилось? Твоё лицо белое, как снег. бирюзо’вый п turkoosin värinen a [’turko:sin ’værinen] Hänen päällään oli turkoosinvärinen mekko. На ней было платье бирюзового цвета. голубо’й п vaaleansininen a [’va:lean’sininen] Me valitsemme hyvät vaaleansiniset tapetit. Мы выбрали хорошие голубые обои. жёлтый п keltainen a [’keltainen] Meidän ympärillämme oli vain keltaista hiekkaa eikä mitään muuta. Вокруг нас был лишь жёлтый песок и больше ничего. зелёный п vihreä a [’vihreæ] Minä luulen, että aita on maalattava vihreäksi. Думаю, забор должен быть зелёным. кашта’новый п kastanjanruskea a [’kastanjanruskea] Katso, kuinka ihana kastanjanruskea tukka on tällä tytöllä. Посмотри, какие у неё прекрасные каштановые волосы. кори’чневый п ruskea a [’ruskea] Tämän puun kuori on vaaleanruskea. Кора этого дерева бледно-коричневая. кра’сный п punainen a [’punainen] Saadakseen oranssivärin sekoitetaan punaisen ja keltaisen värit. Чтобы получить оранжевый цвет, смешиваешь красный и жёлтый. кре’мовый п kermanvärinen a [’kerman’værinen] Minä ostin kermanväriset kengät. Я купила пару туфель кремового цвета. лазу’рный п taivaansininen a [’taiva:n’sininen] Taivaansinisellä taivaalla ei ollut pilveäkään. На лазурном небе не было ни облачка. мали’новый п karmosiininpunainen [’karmosi:nin’punainen] Minä näin unikon kukkia, jonka terälehdet olivat karmosiininpunaisia. Я увидел цветы мака с малиновыми лепестками.

192

Me tarvitsemme yhden purkin lisää oranssinväristä maalia. Нам нужна ещё одна банка оранжевой краски. [’purp:uran’punainen] Purppuranpunainen liittyy psykologisesti ihmisen mielessä majesteetillisuuteen ja ylhäisyyteen. В психологическом плане пурпурный цвет ассоциируется у людей с царственностью и знатностью.

ро’зовый п vaaleanpunainen a [’va:lean’punainen] Hänen posket muuttuivat vaaleanpunaisiksi. Её щёки стали розовыми.

се’рый п harmaa a [’harma:] Taivas oli harmaa, siksi minä päätin ottaa mukaan sateenvarjon. Небо было серым, так что я решил взять с собой зонт.

си’ний п sininen a [’sininen] Hänen päällä oli tummansininen univormu. На ней была тёмно-синяя униформа.

фиоле’товый п violetti a [’violet:i] Kiinan maalaustaiteessa violettiväri symboloi maailmankaikkeuden harmoniaa. В китайской живописи фиолетовый цвет олицетворяет гармонию Вселенной.

чёрный п musta a [’musta] Minä pidän mustista autoista. Мне нравятся чёрные автомобили.

СПЕЦИФИ’ ЧЕСКИЕ ОТТЕ’ НКИ ERIKOISVÄRIVIVAHDUKSET [’erikois’væri’vivahdukset] аквамари’н м akvamariini n [’akvamari:ni] Akvamariini on vaaleansinisen värivivahdus. Аквамарин – это цвет, представляющий собой оттенок голубого.

ализари’новый кра’сный п alitsariinipunainen a [’alitsari:ni’punainen] Taidemaalarit pitävät korkeassa arvossa alitsariininpunaista väriä. Ализариновый красный цвет очень ценится художниками.

берли’нская лазу’рь ж preussinsininen n [’preus:in’sininen] Preussinsininen on ensimmäisiä synteettisiä pigmenttejä. Берлинская лазурь – это один из первых синтетических пигментов.

VÄRIT [’værit] бистр м bistre n [’bistre]

цвет зага’ра м rusketuksenvärinen n

Bistrevärin pigmenttinä käytetään nokea.

[’rusketuksen’værinen]

Бистр изготавливается из сажи.

Hänen käsilaukku oli rusketuksenvärinen.

изумру’дный п smaragdinvihreä n [’smaragdin’vihreæ] Smaragdinvihreä on erityisen vaalea ja kirkas vihreä

Её сумочка была цвета загара.

шартре’з м chertreuse n [’šartrø:si]

väri.

Chartreuse on keltaisen vihreä väri.

Изумрудный цвет – это по-особенному светлый

Шартрез – это цвет, занимающий место посередине

и яркий оттенок зелёного.

инди’го с indigo n [’indigo] Indigo on sinivioletti väri. Индиго – это цвет между синим и фиолетовым.

кардина’л м kardinaali n [’kardina:li] Kardinaali on kirkkaan punainen väri. Кардинал – это яркий красный цвет.

карми’н м karmiini n [’karmi:ni]

между жёлтым и зелёным.

шафра’новый п sahraminkeltainen n [’sahramin’keltainen] Sahraminkeltainen on kullankeltainen värivivahdus. Шафрановый цвет – это золотисто-жёлтый оттенок.

янта’рный п meripihkavärinen n [’meri’pihka’værinen] Kissa katsoi minua meripihkavärisillä silmillä. Кот посмотрел на меня своими янтарными глазами.

Karmiini on oikein tummanpunainen väri. Кармин – это очень тёмный красный цвет.

ки’новарь ж sinooperi n [’sino:peri] Sinooperi on oranssinpunainen pigmentti. Киноварь – это оранжево-красный пигмент.

кора’лловый п koralli n [’koral:i] Korallinväri mainittiin ensimmäisen kerran 1500‑luvulla. Первое упоминание кораллового цвета было в 16 веке.

нефри’товый п nefriitti n [’nefri:t:i] Nefriittiväri on runsas sinisen vihreä väri. Нефритовый цвет – это насыщенный, чуть синеватый зелёный оттенок.

о’хра ж okra n [’okra] Okra on ensimmäisiä ihmisten käyttämiä pigmenttejä. Охра – это один из первых пигментов, использовавшихся человечеством.

ржа’во-кори’чневый п ruosteenvärinen n [’ruoste:n’værinen] Tiilikatto oli ruosteenvärinen. Крыша, крытая черепицей, была ржавокоричневого цвета.

се’пия ж seepia n [’se:pia] Seepia on tumma harmaanruskeaväri. Сепия – это тёмный коричнево-серый цвет.

сигна’льный ора’нжевый п merkinanto-oranssi a [’merkin’anto’orans:i] Merkinanto-oranssia käytetään erottaakseen esineitä ympäröivällä taustalla. Сигнальный оранжевый цвет используется, чтобы выделять объекты на фоне того, что их окружает.

ха’ки п khaki n [’haki]

* * * * * * * * * бесцве’тный п väritön a [’væritøn] Neste oli melkein väritöntä. Жидкость была почти бесцветной.

насы’щенный п runsas a [’runsas] Värien on oltava runsaampia. Цвета должны быть более насыщенными.

тёмный п tumma a [’tum:a] Tummien tapettien takia huone voi tuntua pienemmältä. Из-за тёмных обоев комната может казаться меньше в размерах.

ту’склый п himmeä a [’him:eæ] Taivas tuli himmeäksi ja harmaaksi. Небо стало тусклым и серым.

я’ркий п kirkas a [’kirkas] Lapset pitävät kirkkaista väreistä. Дети любят яркие цвета.

ви’деть г nähdä v [’næhdæ] Koirat eivät näe samaa värikirjoa, kuin ihmiset. Собаки не видят тот же спектр цветов, который видят люди.

вы’глядеть г näyttää v [’næytæ:] Minusta vaaleansiniset seinät näyttävät hyvältä. Для меня голубые стены выглядят хорошо.

кра’сить г maalata v [’ma:lata] Maalaa se mustaksi. Покрась это в чёрный цвет.

обесцве’чивать г muuttua värittömäksi v [’mu:t:ua ’værit:ømæksi] Miksi kangas muuttuu värittömäksi? Из-за чего обесцвечивается ткань?

станови’ться г muuttua v [’mu:t:ua]

Khaki on sotilasunivormun tavallinen väri.

Lehdet muuttuivat keltaisiksi.

Хаки – это типичный цвет военной формы.

Листья стали жёлтыми.

193

’ ЦВЕТЫ

93 ’ СТИ ЦВЕТКА ’ ЧА KUKAN OSAT [’kukan ’osat]

лю’тик м leinikki n [’leinik:i]

лепесто’к м terälehti n [’teræ’lehti]

мать-и-ма’чеха ж leskenlehti n [’lesken’lehti]

Kuinka monta terälehteä on ruusussa? Сколько лепестков у розы?

пе’стик м emiö n [’emiø]

Leinikit ovat keltaisia. Лютики – жёлтые. Leskenlehti kukkii varhaiskeväällä. Цветы мать-и-мачехи появляются ранней весной.

незабу’дка ж lemmikki n [’lem:ik:i]

Emiö on kukan naaraspuolinen osa, josta siemen syntyy.

Lemmikkikukat ovat vaaleansinisiä, valkoisia ja

Пестик – это женская часть цветка, из которой

vaaleanpunaisia.

образуется семя.

У незабудок цветы бывают голубые, белые

сте’бель м varsi n [’varsi] Kuvassa oli kukka pitkine varsineen. На картинке был изображён цветок на стебле.

тычи’нка ж hetiö n [’hetiø] Hetiöt ovat kukan urospuolinen siitepölyä tuottavia osia. Тычинки – это мужские части цветка, производящие пыльцу.

ДИКОРАСТУ’ ЩИЕ ЦВЕТЫ’ LUONNONVARAISET KUKAT [’luon:on’varaiset ’kukat] василёк м ruiskaunokki n [’ruis’kaunok:i] Ruiskukka kukkii kerran vuodessa. Василёк цветёт один раз в год.

ива’н-да-ма’рья ж maitohorsma n [’maito’horsma] Pidän maitohorsmasta muista peltokukista enemmän. Я люблю иван-да-марью больше всех полевых цветов.

кле’вер м apila n [’apila] Apilan kukat ovat syötäviä. Цветки клевера съедобны.

колоко’льчик м sinikello n [’sini’kel:o] Keväällä monet metsät peittää sinikellomatto. Весной многие леса покрываются густым ковром из колокольчиков.

кувши’нка ж lumme n [’lum:e] Lumme on vesikasvi. Кувшинка – это водное растение.

ло’тос м lootus n [’lo:tus] Lootuksen kukat ovat suuria, niiden halkaisija on joskus 20 senttiä. Цветы лотоса крупные – до 20 сантиметров в поперечнике.

люпи’н м lupiini n [’lupi:ni]

и розовые.

одува’нчик м voikukka n [’voi’kuk:a] Voikukan kukat ovat päivällä auki ja sulkeutuvat yöksi. Цветочные головки одуванчиков раскрыты днём, но свёрнуты по ночам.

подсне’жник м lumikello n [’lumi’kel:o] Tyttö näytti minulle pienen lumikukkakimpun. Девочка показала мне маленький букетик подснежников.

рома’шка ж kamomillasaunio n [’kamomil:a’saunio] Kamomillasaunion kukat ovat rohdosyrttejä. Цветы ромашки обладают лекарственными свойствами.

сире’нь ж syreeni n [’syre:ni] Syreenin kukinto on iso röyhy. Цветы сирени собраны в большие метёлки.

САДО’ ВЫЕ ЦВЕТЫ’ PUUTARHAKUKAT [’pu:’tarha’kukat] а’стра ж asteri n [’asteri] Katso kuinka kauniit asterit kasvavat puutarhassani! Посмотри, какие у меня астры в саду.

гладио’лус м miekkailija n [’miek:ailija] Suurin osa miekkailijalajista on Etelä-Afrikasta kotoisin. Большинство видов гладиолусов родом из южной части Африки.

кро’кус м krookus n [’kro:kus] Krookukset ovat erivärisiä. Крокусы бывают самых разных цветов.

мак м unikko n [’unik:o] Minä haluan istuttaa muutamaa koristeunikkoa. Я хочу посадить немного декоративных маков.

маргари’тка ж kaunokainen n [’kaunokainen] Eräs tunnettu kirjailija kutsui kaunokaista päivän

Minä näin paljon lupiineja, jotka kasvoivat tien varrella.

silmäksi.

Я увидел люпин, растущий в больших количествах

Известный писатель называл маргаритку “оком

вдоль дороги.

дня”.

194

KUKAT [’kukat] нарци’сс м narsissi n [’narsis:i] Kiinassa narsissi on rikkauden ja menestyksen kukka. В Китае нарцисс считается символом богатства и удачи.

насту’рция ж koristekrassi n [’koriste’kras:i] Koristekrassin kukat ovat hyvin kirkkaita. Настурции дают чрезвычайно яркие цветы.

ноготки’ мн kehäkukka n [’kehæ’kuk:a] Kehäkukkia viljellään monissa maissa. Ноготки широко культивируются во многих странах.

при’мула ж primula n [’primula] Primula on matalakasvuinen kasvi hyvin kauniine kukkineen. Примула – это низкорослое растение с очень красивыми цветами.

ро’за ж ruusu n [’ru:su] Nuo ruusut näyttävät kauniilta. Эти розы выглядят дивно хорошо.

тюльпа’н м tulpaani n [’tulp:a:ni] Me viljelemme tulppaaneja myytäväksi. Мы выращиваем тюльпаны для продажи.

фиа’лка ж orvokki n [’orvok:i] Minä haluan orvokkien kasvavan minun puutarhassani. Я хочу, чтобы у меня в саду росли фиалки.

флокс м leimu n [’leimu] Leimut tuoksuvat hauskasti. Флоксы пахнут приятно.

горте’нзия ж hortensia n [’hortensia] Hortensia on suosittu koristekukka. Гортензии – популярные декоративные цветы.

ка’ктус м kaktus n [’kaktus] Oletko koskaan nähnyt kukkivaa kaktusta? Вы когда-нибудь видели цветущий кактус?

каме’лия ж kamelia n [’kamelia] Kamelian kukat eivät tuoksu ollenkaan. Цветы камелии совсем не пахнут.

фу’ксия ж fuksia n [’fuksia] On satoja fuksian hybridejä. Существуют сотни гибридов фуксий.

* * * * * * * * * благоуха’ющий п tuoksuva a [’tuoksuva] Mikä on näiden tuoksuvien kukkien nimi? Каково название этих благоухающих цветов?

ботани’ческий п kasvitieteellinen a [’kasvi’tiete:l:inen] Me menimme kasvitieteelliseen puutarhaan katsoaksemme eksoottisia kukkia. Мы пошли в ботанический сад, чтобы посмотреть на экзотические цветы.

краси’вый п kaunis a [’kaunis] Tuoreet tulppaanit ovat niin kauniita! Свежие тюльпаны так красивы.

не’жный п hieno a [’hieno] Minä kosketin kukan hienoja lehtiteriä. Я потрогал нежные лепестки цветка.

КО’ МНАТНЫЕ ЦВЕТЫ’ HUONEKASVIT [’huone’kasvit]

я’ркий п kirkas a [’kirkas]

амари’ллис м amaryllis n [’amaryl:is]

выра’щивать г kasvattaa v [’kasvat:a:]

Puutarhassa oli paljon kirkkaita kukkia. Сад был полон ярких цветов.

Amaryllis kukkii hyvin huoneessa.

Me kasvatamme kukkia nauttiaksemme kauneudestaan.

Амариллис очень хорошо цветёт в помещении.

Мы выращиваем цветы просто для того, чтобы

бего’ния ж begonia n [’begonia] Ikkunalaudalla kasvoi ruukuissa muutamaa begoniaa. На подоконнике в горшках росло несколько цветущих бегоний.

гарде’ния ж keikarinkukka n [’keikarin’kuk:a] Keikarinkukan synnyinmaa on trooppinen alue. Родина гардении – тропические регионы.

гера’нь ж kurjenpolvi n [’kurjen’polvi] Kurjenpolvi kasvaa mullassa missä tahansa. Герань растёт в любой почве.

гиби’скус м hibiskus n [’hibiskus]

наслаждаться их красотой.

дари’ть г lahjoittaa v [’lahjoit:a:] Mies lahjoitti naiselle suuren kukkakimpun. Он подарил ей огромный букет цветов.

ню’хать г haistaa v [’haista:] Pysähdy ja haista ruusuja. Остановись и понюхай розы.

сажа’ть г istuttaa v [’istut:a:] Istutetaan krookukset tänne. Давай посадим крокусы здесь.

цвести’ г olla kukassa v [’ol:a ’kukas:a]

Hibiskus on Etelä-Korean kansalliskukka.

Syreeni on jo kukassa.

Гибискус – национальный цветок Южной Кореи.

Сирень уже цветёт.

195

ЦИРК

94 ’ НИЕ ЦИ’ РКА ЗДА SIRKUSRAKENNUS [’sirkus’raken:us] аре’на ж areena n [’are:na]

Areena on riittävän suuri elefanttiesitykselle. Арена достаточно большая, чтобы там хватило места слонам. волье’р м turvahäkki n [’turva’hæk:i] Tässä turvahäkissä on leijonia. Это вольер со львами. ку’пол м kupoli n [’kupoli] Lento sirkuksen kupolin alla oli jännittävä ja kaunis esitys. Полёт под куполом цирка был захватывающим прекрасным представлением. сиде’нье с istumapaikka n [’istuma’paik:a] Kuinka monta istumapaikkaa on sirkuksessa? Сколько в цирке сидений? тент (цирково’й) м markiisi n [’marki:si] Työmiehet asensivat markiisin. Рабочие устанавливали цирковой тент. я’рус м kerros n [’ker:os] Sirkusareenaa ympäröivät katsomokerrokset. Арена окружена ярусами сидений для зрителей.

ЦИРКОВЫ’ Е АРТИ’ СТЫ SIRKUSTAITEILIJAT [’sirkus’taiteilijat] акроба’т м akrobaatti n [’akroba:t:i]

Akrobaatti hyppäsi yhdellä kädellä. Акробат прыгал на одной руке. возду’шный гимна’ст м trapetsitaiteilija n [’trapetsi’taiteilija] Alusta alkaen me odotimme trapetsitaiteilijoiden esiintymistä. С самого начала мы с нетерпением ждали выступления воздушных гимнастов. гипнотизёр м hypnotisoija n [’hypnotisoija] Hypnotisoija voi saada ihmistä tekemään huvittavia asioita. Гипнотизёр может заставить человека делать всякие смешные штуки. дрессиро’вщик м kouluttaja n [’koulut:aja] Jotkut kouluttajat kouluttavat papukaijoja. Некоторые дрессировщики работают с попугаями. жонглёр м jonglööri n [’jonglø:ri] Kolme jonglööriä teki ihmeellisen temppusarjan. Три жонглёра исполнили серию удивительных трюков. канатохо’дец м nuorallatanssija n [’nuoral:a’tans:ija] Kaikki katsojat katsoivat hämmästyneinä nuorallatanssijaa. Все зрители смотрели на канатоходца в полном изумлении.

196

кло’ун м klovni n [’klovni] Klovnin päällä oli keltainen pussimainen puku ja valtavan isot punaiset kengät. На клоуне был жёлтый мешковатый костюм и огромные красные башмаки.

мета’тель ноже’й м veitsenheittäjä n [’veitsen’heit:æjæ] Esityksessä on mukana jopa veitsenheittäjä. Представление включает в себя даже выступление метателя ножей.

нае’здник м ratsastaja n [’ratsastaja] Minä pidin ratsastajien akrobatiatempuista. Мне понравились акробатические трюки наездников.

поеда’тель огня’ м tulennielijä n [’tulen’nielijæ] Miten tulennielijä tekee sen? Как поедатель огня это делает?

сила’ч м voimamies n [’voima’mies] Voimamiehen lihakset olivat suuria. У силача были огромные мускулы.

укроти’тель м kesyttäjä n [’kesyt:æjæ] Kesyttäjä seisoi neljän ison tiikerin ympäröimänä. Укротитель находился в окружении четырёх матёрых тигров.

уницикли’ст м yksipyöräisellä pyöräilijä n [’yksi’pyøræisel:æ ’pyøræilijæ] Yksipyöräisellä pyöräilijä heilutteli punaisella lipulla. Унициклист размахивал ярким флагом.

фо’кусник м temppuilija n [’temp:uilija] Temppuilija sahasi tytön kahteen osan. Фокусник распилил девушку на две части.

челове’к-змея’ м käärmeihminen n [’kæ:rme’ihminen] Käärmeihmisenä esiintyvä taiteilija on luonnostaan tavattoman notkea. Выступающие в амплуа человека-змеи обладают необычной природной гибкостью.

чревовеща’тель м vatsastapuhuja n [’vatsasta’puhuja] Vatsastapuhujan kädessä on huvittava nukke. На руке у чревовещателя была смешная кукла.

шпагоглота’тель м miekan nielijä n [’miekan ’nielijæ] Miekan nielijät esiintyvät sirkuksissa. Цирки – основное место выступления шпагоглотателей.

шпрехшталме’йстер м sirkustirehtööri n [’sirkus’tirehtø:ri] Sirkustirehtööri kuuluttaa erilaisia esityksiä. Шпрехшталмейстер объявляет различные выступления.

SIRKUS [’sirkus] эквилибри’ст м tasapainotaiteilija n

фа’кел м lyhty n [’lyhty]

[’tasa’paino’taiteilija] Tasapainotaiteilija on tasapainon säilyttämiseen liittyviä temppuja tekevä taiteilija. Эквилибрист – это артист, выполняющий трюки, связанные с удержанием равновесия. эскапи’ст м kahlekuningas n [’kahle’kuningas] Harry Houdini oli tunnettu kahlekuningas. Гарри Гудини был знаменитым эскапистом.

Jonglööri temppuili palavilla lyhdyillä. Жонглёр жонглировал пылающими факелами. ходу’ли мн puujalat pl [’pu:’jalat] Nämä puujalat kiinnitetään jalanterään, nilkkaan ja polveen. Эти ходули прикрепляются к ступне, лодыжке и колену. шест м seiväs n [’seivæs] Toinen taiteilija pysytteli seipäällä, jonka toinen taiteilija piti tasapainoisena. Один человек балансировал на шесте, который удерживал в равновесии другой человек.

’ Й РЕКВИЗИ’ Т И ОСНАЩЕ’ НИЕ ЦИРКОВО SIRKUSREKVISIITTA JA -VARUSTEET [’sirkus’rekvisi:t:a ja ’varuste:t] балансиро’вочная кату’шка ж tasapainotuslaite n [’tasa’painotus’laite] Tasapainotuslaite on sylintereillä oleva lauta. Балансировочная катушка – это доска на цилиндрах. бату’ т м trampoliini n [’trampoli:ni] Trampoliini mahdollistaa monia temppuja. Батут даёт возможность выполнять множество трюков. булава’ ж sauva n [’sauva] Sauvoilla voi temppuilla. Жонглировать можно булавами. кана’т м nuora n [’nuora] Nuora pingotettiin 15 metrin korkeudella. Натянутый канат расположен на высоте 15 метров. мяч м pallo n [’pal:o] Klovnit pelasivat jalkapalloa jättiläiskokoisella pallolla. Клоуны играли в футбол гигантским мячом. о’бруч м vanne n [’van:e] Tyttö pyöritti samanaikaisesti tusinan vannetta. Девушка вращала дюжину обручей одновременно. страхо’вочная се’тка ж turvaverkko n [’turva’verk:o] Turvaverkko suojaa taiteilijoita putoamisesta kovalle lattialle. Страховочная сетка предохраняет артистов от падения на твёрдый пол. страхо’вочный кана’тик м turvaköysi n [’turva’køysi] Turvaköysi kiinnitetään turvavyöhön. Страховочный канатик прикрепляется к страховочному поясу. трапе’ция ж trapetsi n [’trapetsi] Trapetsi on lyhyt vaakasuora nuorilla kiinnitetty rima. Трапеция – это короткая горизонтальная перекладина на канатах. ту’мба ж pylväs n [’pylvæs] Kesyttäjä sai leijonan hyppäämään pylvään päälle. Укротитель заставил льва запрыгнуть на тумбу. уници’кл м yksipyöräinen n [’yksi’pyøræinen] Yksipyöräinen on polkupyörä, jossa on yksi pyörä. Уницикл – это велосипед, у которого всего одно колесо.

* * * * * * * * * зре’лищный п huvittava a [’huvit:ava] Esityksestä on tullut entistä huvittavampi. Представление стало даже ещё более зрелищным, чем раньше. иску’сный п taitava a [’taitava] Hän oli hyvin taitava näyttelijä. Это был очень искусный артист. опа’сный п vaarallinen a [’va:ral:inen] Ihmiset pitävät vaarallisten temppujen katsomisesta. Людям нравится смотреть опасные трюки. порази’тельный п hämmästyttävä a [’hæm:æstyt:ævæ] Tämä oli hämmästyttävä temppu. Это был поразительный трюк. смешно’й п huvittava a [’huvit:ava] Klovnien esitys oli aika huvittava. Выступление клоунов было таким смешным. аплоди’ровать г osoittaa suosiota v [’osoit:a: ’suosiota] Yleisö osoitti äänekkäästi suosiota. Зрители громко аплодировали. баланси’ровать г pysytellä tasapainoa v [’pysytel:æ ’tasa’painoa] On ihmeellistä, kuinka hän voi pysytellä tasapainoa tällä kapineella. Удивительно, как ему удаётся балансировать на этой штуке. демонстри’ровать г esittää v [’esit:æ:] Näyttelijät esittävät teille taitojaan. Артисты продемонстрируют вам своё искусство. жонгли’ровать г temppuilla v [’temp:uil:a] Hän osaa temppuilla millä tahansa. Он умеет жонглировать чем угодно. развлека’ть г huvittaa v [’huvit:a:] Meidän esityksemme huvittaa lapsia ja aikuisia. Наше представление может развлечь и детей, и взрослых.

197

’ СЛА ЧИ

95 КОЛИ’ ЧЕСТВЕННЫЕ ЧИСЛИ’ ТЕЛЬНЫЕ PERUSLUVUT [’perus’luvut] ноль ч nolla n [’nol:a] Lämpötila ulkona on nollan alapuolella. Температура на улице ниже нуля.

оди’н ч yksi n [’yksi] Minulla on yksi dollari. У меня есть один доллар.

два ч kaksi n [’kaksi] Hän tulee kahden tunnin kuluttua. Он придёт через два часа.

три ч kolme n [’kolme] Talon edessä oli kolme parkeerattua autoa. Перед домом стояли три припаркованные машины.

четы’ре ч neljä n [’neljæ]

трина’дцать ч kolmetoista n [’kolme’toista] Minua naurattaa lukuun kolmeentoista liittyvä taikausko. Я смеюсь над суеверной боязнью числа тринадцать.

четы’рнадцать ч neljätoista n [’neljæ’toista] Minun lomani kestää neljätoista päivää. Мой отпуск продлится четырнадцать дней.

пятна’дцать ч viisitoista n [’vi:si’toista] Minun sisareni on viisitoista vuotta vanha. Моей сестре пятнадцать лет.

шестна’дцать ч kuusitoista n [’ku:si’toista] Minä olen laskenut, että laatikossa oli kuusitoista haarukkaa. Я насчитал в ящике шестнадцать вилок.

семна’дцать ч seitsemäntoista n [’seitsemæn’toista] Huomenna minä täytän seitsemäntoista vuotta. Завтра мне исполнится семнадцать лет.

восемна’дцать ч kahdeksantoista n

Sudenkorennolla on neljä siipeä.

[’kahdeksan’toista]

У стрекоз по четыре крыла.

Albumi maksaa kahdeksantoista euroa.

пять ч viisi n [’vi:si] Hei! Ojenna viisi! (Tuttavallinen tervehtimisen tapa Venäjällä) Привет, приятель! Дай пять!

шесть ч kuusi n [’ku:si] Olen toistaiseksi lukenut vain kuusi lukua kirjasta. Пока что я прочитал шесть глав книги.

семь ч seitsemän n [’seitsemæn] Saarnaaja puhui seitsemästä kuolemansynnistä. Проповедник говорил о семи смертных грехах.

во’семь ч kahdeksan n [’kahdeksan]

Альбом стоит восемнадцать евро.

девятна’дцать ч yhdeksäntoista n [’yhdeksän’toista] Juhlissa oli yhteensä yhdeksäntoista vierasta. Всего на вечеринке было девятнадцать гостей.

два’дцать ч kaksikymmentä n [’kaksi’kym:entæ] Voisitko lainata minulle kaksikymmentä puntaa? Ты можешь одолжить мне двадцать фунтов?

три’дцать ч kolmekymmentä n [’kolme’kym:entæ] Savupiippu on kolmekymmentä metriä korkea. Высота дымовой трубы тридцать метров.

со’рок ч neljäkymmentä n [’neljæ’kym:entæ] Tuo kaupunki sijaitsee noin neljänkymmenen metrin

Vesimeloni painaa kahdeksan kiloa.

päässä pääkaupungista.

Арбуз весит восемь килограммов.

Тот город находится примерно в сорока милях

де’вять ч yhdeksän n [’yhdeksæn] Minä olen käynyt ulkomailla yhdeksän kertaa. Я был за границей девять раз.

де’сять ч kymmenen n [’kym:enen] Eilen jouduin tekemään työtä iltakymmeneen. Вчера мне пришлось работать десять часов.

оди’ннадцать ч yksitoista n [’yksi’toista] Tässä kohdassa on yksitoista metriä syvyyttä. Глубина здесь одиннадцать метров.

двена’дцать ч kaksitoista n [’kaksi’toista]

от столицы.

пятьдеся’т ч viisikymmentä n [’vi:si’kym:entæ] Viisikymmentä omenaa mädäntyi. Пятьдесят яблок сгнило.

шестьдеся’т ч kuusikymmentä n [’ku:si’kym:entæ] Kirjasessa on kuusikymmentä sivua. В брошюре шестьдесят страниц.

семьдеся’т ч seitsemänkymmentä n [’seitsemæn’kym:entæ] Seitsemänkymmentä sotilasta lähetettiin oikealle sivustalle.

Jeesus Kristuksella oli kaksitoista oppilasta.

Семьдесят солдат были отправлены на правый

У Иисуса Христа было двенадцать учеников.

фланг.

198

LUVUT [’luvut] во’семьдесят ч kahdeksankymmentä n [’kahdenksan’kym:entæ] Pöydän leveys on kahdeksankymmentä senttiä. Ширина стола восемьдесят сантиметров.

девяно’сто ч yhdeksänkymmentä n [’yhdeksæn’kym:entæ] Yritys osti yhdeksänkymmentä tonnia hiiltä. Компания закупила девяносто тонн угля.

сто ч sata n [’sata] Me tarvitsemme sata dollaria enemmän. Нам нужно на сто долларов больше.

ты’сяча ч tuhat n [’tuhat] Tämä puu sanotaan olevan yli tuhat vuotta vanha.

шесто’й ч kuudes a [’ku:des] Onko kuudes aisti olemassa? Существует ли шестое чувство?

седьмо’й ч seitsemäs a [’seitsemæs] Hän on raskauden seitsemännellä kuukaudella. Сейчас она на седьмом месяце беременности.

восьмо’й ч kahdeksas a [’kahdeksas] Tämä pilvenpiirtäjä on maailman kahdeksas ihme. Этот небоскрёб – восьмое чудо света.

девя’тый ч yhdeksäs a [’yhdeksæs] Yhdeksäs yritys oli onnistunut. Девятая попытка оказалась успешной.

деся’тый ч kymmenes a [’kym:enes]

Говорят, возраст этого дерева по меньшей мере

Sarjaelokuvan kymmenennessä osassa päähahmo

тысяча лет.

houkuttelikin tytön.

миллио’н ч miljoona n [’miljo:na] Nykyään tässä kaupungissa asuu yli miljoona asukasta. Теперь в этом городе живут более миллиона человек.

миллиа’рд ч miljardi n [’miljardi] Miljardi on tuhat miljoonaa. Миллиард – это тысяча миллионов.

триллио’н ч triljoona n [’triljo:na]

В десятой серии сериала главный герой соблазнил девушку.

трёхсо’тый ч kolmassadas a [’kolmas’sadas] Me juhlimme kaupunkimme kolmattasadatta vuotispäivää. Мы празднуем трёхсотый день рождения нашего города.

четы’реста второ’й ч neljässadaskahdes a

Triljoona on miljoona miljoonaa.

[’neljæs’sadas’kahdes]

Триллион – это миллион миллионов.

Te löydätte tämän kuvauksen

ПОРЯ’ ДКОВЫЕ ЧИСЛИ’ ТЕЛЬНЫЕ JÄRJESTYSLUVUT [’jærjestys’luvut] пе’рвый ч ensimmäinen a [’ensim:æinen] Kun minä tulin tänne, näin ensimmäisen kerran meren. Когда я приехал сюда, это был первый раз, когда я увидел море.

второ’й ч toinen a [’toinen] Toinen maailman sota päättyi v. 1945. Вторая мировая война закончилась в 1945 году.

тре’тий ч kolmas a [’kolmas] Matkamme kolmantena päivän saavuimme Shanghaihin. На третий день нашего путешествия мы достигли Шанхая.

четвёртый ч neljäs a [’neljæs] Neljäs päivä heinäkuuta on USA:n itsenäisyyspäivä. Четвёртое июля – День независимости в США.

пя’тый ч viides a [’vi:des]

neljänneltäsadanneltakahdennelta sivulta. Вы можете найти это описание на четыреста второй странице.

* * * * * * * * * дро’бный п murto- a [’murto] 16,2 on murtoluku. 16,2 – дробное число.

нечётный п pariton a [’pariton] 7 on pariton luku. 7 – нечётное число.

просто’й (о чи’слах) п luonnollinen a [’luon:ol:inen] 2, 3, 5 ja 7 ovat luonnolliset luvut. 2, 3, 5 и 7 – простые числа.

це’лый (о числах) п kokonais- a [’kokonais] 16 on kokonaisluku. 16 – целое число.

чётный п parillinen a [’paril:inen]

Perheen viidenneksi lapseksi syntyi tyttö.

12 on parillinen luku.

Пятым ребёнком в их семье оказалась девочка.

12 – чётное число.

199

’ ЦИИ ЧУ’ ВСТВА И ЭМО

96

ПОЗИТИ’ ВНЫЕ ЧУ’ ВСТВА И ЭМО’ ЦИИ MYÖNTEISET TUNTEET JA EMOOTIOT [’myønteiset ’tunte:t ja ’emo:tiot]

расслабле’ние с rentoutuminen n [’rentoutuminen]

безопа’сность ж turvallisuus n [’turval:isu:s]

сочу’вствие с myötätunto n [’myøtætunto]

Kaikki haluavat tuntea turvallisuutta. Всем нравится ощущать себя в безопасности.

благода’рность ж kiitollisuus n [’ki:tol:isu:s] Olen kiitollisuudenvelassa hänelle kaikesta hänen minulle tekemästään hyvästä. Я чувствую благодарность за всё то добро, что он мне сделал.

блаже’нство с nautinto n [’nautinto] On todellinen nautinto päästä rannalle makaamaan auringon alla. Это настоящее блаженство лежать под солнцем на пляже.

бо’дрость ж pirteys n [’pirteys] Näiden harjoitusten ansiosta pirteys säilyy koko päivän. Благодаря этим упражнениям я чувствую бодрость весь день.

восхище’ние с ihastus n [’ihastus] Minä tunnen suurta ihastusta, kun näen nuo rohkeat ihmiset. Огромное восхищение – вот что я чувствую, глядя на этих смелых людей.

воодушевле’ние с innostus n [’in:ostus] Hänen innostuksensa siirtyi muille. Его воодушевление передалось остальным.

восто’рг м riemastus n [’riemastus] He eivät voineet peittää riemastusta. Они не могли скрыть свой восторг.

любо’вь ж rakkaus n [’rak:aus] Tämä oli klassinen esimerkki rakkaudesta ensi silmäyksellä. Это был классический пример любви с первого

Tämän hoidon jälkeen tulee syvän rentoutumisen tunne. После этой процедуры вы почувствуете глубокое расслабление. Minä esitän teille myötätuntoa. Я выражаю вам своё сочувствие.

споко’йствие с rauhallisuus n [’rauhal:isu:s] Istuessani joen rannalla tunsin rauhallisuutta ja helpotusta. Сидя на берегу реки, я чувствовал полное спокойствие и умиротворение.

сча’стье с onnentunto n [’on:entunto] Todellista onnentuntoa on vaikeaa kuvitella. Чувство подлинного счастья трудно описать.

уваже’ние с kunnioitus n [’kunnioitus] Minä tunnen kunnioitusta kollegojani kohtaan. Я чувствую уважение ко всем моим коллегам.

удивле’ние с yllätys n [’yl:ætys] Voit kuvitella yllätystäni kun hän kertoi menneensä viime vuonna naimisiin. Можешь представить моё удивление, когда она сказала, что вышла замуж в прошлом году.

удово’льствие с mielihyvä n [’mieli’hyvæ] Hitaan musiikin kuuntelu tuo minulle mielihyvää. Медленная музыка доставляет мне удовольствие.

эйфори’я ж euforia n [’euforia] Lapsen syntymän jälkeen olimme euforiassa. После рождения ребёнка мы находились в состоянии эйфории.

’ ЦИИ НЕГАТИ’ ВНЫЕ ЧУ’ ВСТВА И ЭМО NEGATIIVISET TUNTEET JA EMOOTIOT [’negati:viset ’tunte:t ja ’emo:tiot] беспоко’йство с levottomuus n [’levot:omu:s] Tunnen selittämätöntä levottomuutta.

взгляда.

наде’жда ж toivo n [’toivo] Toivo tulee viimeisenä. Надежда умирает последней.

оптими’зм м optimismi n [’optimismi] Ajatellessani tulevista vuosista tunnen optimismia. Думая о будущих годах, я чувствую оптимизм.

призна’тельность ж arvonanto n [’arvon’anto]

Я чувствую беспокойство, которое не могу объяснить.

гнев м suuttumus n [’su:t:umus] Hänen oli vaikea hallita suuttumustaan. Она с трудом могла сдерживать свой гнев.

го’ре с murhe n [’murhe] Murheen murtamana nainen oli menettämäisillään

Yleisö osoitti arvonantoaan äänekkäillä

järkensä lapsensa kuoltua.

suosionosoituksilla.

Она едва не сошла с ума от горя, после того как

Аудитория выказала свою признательность громкими ободряющими криками.

ра’дость ж ilo n [’ilo]

умер ребёнок.

грусть ж haikeus n [’haikeus] Haikeutta voi käsittää väliaikaisena mielialan laskemisena.

Hän oli iloissaan.

Грусть можно рассматривать как временное

Её наполняла радость.

понижение настроения.

200

TUNTEET JA EMOOTIOT [’tunte:t ja ’emo:tiot] за’висть ж kateellisuus n [’kate:l:isu:s]

у’ жас м kauhistus n [’kauhistus]

He tunsivat kovaa kateutta nähdessään minun uuden

Uutinen lentokoneonnettomuudesta oli kauhistus

autoni.

meille.

Их переполнила зависть, когда они увидели мою новую машину.

озабо’ченность ж huoli n [’huoli] Meidän poikamme menestyy huonosti koulussa, mikä aiheuttaa meille huolta. Мы чувствуем озабоченность по поводу слабых результатов в учёбе нашего сына в школе.

Мы ощутили ужас, узнав новость о крушении самолёта.

я’рость ж raivo n [’raivo] Saatan hänet raivoon, kun puhun rahasta. Он впадает в ярость всякий раз, когда я упоминаю о деньгах.

опасе’ние с epäluulo n [’epæ’lu:lo] Me odotimme tuloksia tietyllä epäluulolla. Мы ожидали результатов с изрядной долей опасения.

отвраще’ние с vastenmielisyys n [’vasten’mielisy:s] Hänen äänessä tuntui selvästi vastenmielisyyttä. В его голосе чувствовалось явное отвращение.

отча’яние с epätoivo n [’epæ’toivo] Epätoivo tarkoittaa kaiken toivon menettämistä. Отчаяние – это полная утрата надежды.

пессими’зм м pessimismi n [’pes:imismi] Minä en pidä ollenkaan teidän pessimismistä. Мне совсем не нравится ваш пессимизм.

презре’ние с halveksinta n [’halveksinta]

* * * * * * * * * весёлый п iloinen a [’iloinen] Mitä kauemmin olemme yhdessä, sitä iloisempia olemme. Чем больше будем вместе, тем будем веселее.

гру’стный п surullinen a [’surul:inen] Miksi sinä olet niin surullinen? Почему ты такой грустный?

испу’ганный п säikähtynyt a [’sæikæhtynyt] Selvitä, miksi lapsi on niin säikähtynyt. Выясни, почему ребёнок испуган.

обеспоко’енный п huolestunut a [’huolestunut]

Kohtele heitä halveksuvasti, koska he ansaitsevat vain

Minä olin hirveän huolestunut huomisen tutkinnon

halveksuntaa.

takia.

Относись к ним с презрением, которое они

Я был ужасно обеспокоен по поводу завтрашнего

заслуживают.

раздраже’ние с ärtymys n [’ærtymys] Hän yritti peittää ärtymystään. Он старался скрыть своё раздражение.

ре’вность ж mustasukkaisuus n [’musta’suk:aisu:s] Mustasukkaisuus yllyttää ihmisiä mielettömiin tekoihin. Ревность может толкать людей на безумные поступки.

скорбь ж suru n [’suru] Meidän surumme on mittaamaton. Наша скорбь неизмерима.

смуще’ние с hämmästys n [’hæm:æstys] Hän ei voinut salata hämmästystään. Он не мог скрыть своего смущения.

сожале’ние с mielipaha n [’mieli’paha] Hänen poissaolo ei tuota minulle mielipahaa. Я не чувствую сожаления по поводу её отсутствия.

страх м pelko n [’pelko] Tuntemattomuuden pelko on huono asia. Страх перед неизвестностью – скверная штука.

стыд м häpeä n [’hæpeæ]

экзамена.

эмоциона’льный п emotionaalinen a [’emotiona:linen] Sinä olet liian emotionaalinen. Ты слишком эмоционален.

боя’ться г pelätä v [’pelætæ] Jotkut naiset pelkäävät hiiriä. Некоторые женщины боятся мышей.

влюбля’ться г rakastua v [’rakastua] Näyttää siltä, että molemmat olette rakastuneet samaan mieheen. Мне кажется, что вы обе влюбились в него.

люби’ть г rakastaa v [’rakasta:] Minä rakastan teitä kaikkia. Я люблю всех вас.

пуга’ть г pelottaa v [’pelot:a:] Minua pelottaa, kun näen verta. Вид крови ужасно меня пугает.

ра’доваться г iloita v [’iloita]

Hän tunsi häpeää, koska käyttäytyi sopimattomasti.

Iloitkaa! Me voitimme sodassa!

Её переполнял стыд за своё скверное поведение.

Радуйтесь! Мы победили в войне!

201

’ ЛА ШКО

97 ’ НИЕ ШКО’ ЛЫ ЗДА KOULUN RAKENNUS [’koulun ’raken:us]

ШКО’ ЛЬНЫЕ ПРЕДМЕ’ ТЫ OPPIAINEET [’op:i’aine:t]

а’ктовый зал м juhlasali n [’juhla’sali]

а’лгебра ж algebra n [’algebra]

Koululaiset kokoontuivat juhlasaliin katsomaan kouluteatterin esitystä. Ученики собрались в актовом зале смотреть спектакль школьного театра.

кла’ссная ко’мната ж luokkahuone n [’luok:a’huone] Oppilaille on tärkeää luokkahuoneen kunto. Для учеников обустройство классной комнаты очень важно.

компью’терный класс м atk-luokka n [’a:’te:’ko: ’luok:a]

Minä en ollut koskaan hyvä algebrassa. Я никогда не успевал по алгебре.

биоло’гия ж biologia n [’biologia] Ensi vuonna aloitamme biologian lukemisen. В следующем году мы начнём учить биологию.

геогра’фия ж maantieto n [’ma:n’tieto] Minä pidän paljon maantiedosta. Мне очень нравится география.

геоме’трия ж geometria n [’geometria] Minusta geometria tuntuu helpolta oppiaineelta. Геометрия показалась мне довольно лёгким

Meidän koulussa on moderni atk-luokka. В нашей школе есть современный компьютерный

предметом.

домово’дство с kodinhoito n [’kodin’hoito] Minun sisareni opettaa kodinhoitoa.

класс.

лаборато’рия ж laboratorio n [’laboratorio] Laboratoriossa on oltava palosammutin. В лаборатории должен быть огнетушитель.

спортза’л м urheilusali n [’urheilu’Sali] Urheilusalissa koululaiset pelasivat lentopalloa. В спортзале дети играли в волейбол.

столо’вая ж ruokala n [’ruokala] Mennään ruokalaan syömään. Пойдём в столовую обедать.

’ ЦИЯ ШКО’ ЛЫ ОРГАНИЗА KOULUN RAKENNE [’koulun ’raken:e] дире’ктор шко’лы м koulun rehtori n [’koulun ’rehtori] Tämä mies on koulun rehtori. Этот человек – директор школы.

класс (эта’п обуче’ния) м luokka (opiskelun vaihe) n [’luok:a (’opiskelun ’vaihe)] Minun tyttäreni on kolmannella luokalla. Моя дочь учится в третьем классе.

класс (коллекти’в ученико’в) м luokka (koululaiset) n [’luok:a (’koululaiset)] Luokassa on 30 oppilasta. Класс состоит из 30 учеников.

учени’к м oppilas n [’op:ilas] Nuo ovat parhaiden oppilaiden valokuvat. Это фотографии лучших учеников.

учи’тель м opettaja n [’opet:aja] Uusi matematiikan opettaja on viehättävä nuori nainen.

Моя сестра преподаёт домоводство.

естествозна’ние с luonnontieto n [’luon:on’tieto] Me opiskelemme tähtitiedettä luonnontiedon osana. Мы изучали астрономию как часть предмета естествознания.

иностра’нный язы’к м vieras kieli n [’vieras ’kieli] Mitä vierasta kieltä sinä opiskelet? Какой иностранный язык ты учишь?

информа’тика ж atk-opetus n [’a:’te:’ko: ’opetus] Muita oppiaineita enemmän minä pidän atk-opetuksesta. Мне больше всех других предметов нравится информатика.

исто’рия ж historia n [’historia] Teidän täytyy tietää maanne historia. Вам нужно знать историю своей страны.

матема’тика ж matematiikka n [’matemati:k:a] Matematiikka on kaikista oppiaineista vaikein. Математика – самый трудный из всех предметов.

му’зыка ж musiikki n [’musi:k:i] Jokainen musiikkitunti kestää 40 minuuttia. Каждый урок музыки длится 40 минут.

письмо’ с kirjoitus n [’kirjoitus] Kirjoituksen tunnilla teillä on oltava kynä. Для уроков письма вы должны иметь ручку.

рисова’ние с piirustus n [’pi:rustus] Minä pidin paljon piirustuksen tunneista. Я обожал уроки рисования.

рито’рика ж puhetaito n [’puhe’taito] Kun me olimme nuoria, me emme lukeneet puhetaitoa koulussa.

Новая учительница математики – привлекательная

В годы моей юности мы не изучали в школе

молодая женщина.

риторику.

202

KOULU [’koulu] трудово’е воспита’ние с käsityö n [’kæsi’tyø] Me ostimme uusia tarvikkeita käsityötunteja varten.

уче’бная програ’мма ж opetusohjelma n [’opetus’ohjelma]

Мы закупили новое оборудование для уроков

Trigonometria kuuluu opetusohjelmaan.

трудового воспитания.

Учебная программа включает в себя

фи’зика ж fysiikka n [’fysi:k:a] Fysiikka on kemiaa vaikeampaa. Физика труднее химии.

физи’ческое воспита’ние с urheilu n [’urheilu] Koulun urheilusalit ovat tarkoitettu urheilutunneille. Школьные спортзалы предназначены для уроков физического воспитания.

хи’мия ж kemia n [’kemia] Minä olen hyvin kiitollinen minun kemianopettajalleni. Я очень благодарен моему учителю химии.

чте’ние с lukeminen n [’lukeminen] Lukemista opetellaan 1. luokassa. Чтению обучаются в 1 классе.

УЧЕ’ БНЫЙ ПРОЦЕ’ СС OPETUSPROSESSI [’opetus’proses:i] дома’шняя рабо’та ж kotitehtävä n [’koti’tehtævæ] Oletko tehnyt kotitehtävän? Ты сделал домашнюю работу?

зада’ча ж tehtävä n [’tehtævæ] Minä en pystynyt ratkaisemaan tätä tehtävää. Я не смог решить эту задачу.

контро’льная рабо’та ж koetehtävä n [’koe’tehtævæ] Koetyöhön kuuluvat 1‑5 kappaleen mukaiset tehtävät. Контрольная охватывает материал уроков с 1 по 5.

лаборато’рная рабо’та ж laboratoriotyö n [’laboratorio’tyø] Tässä on kemian laboratoriotyön ohjelma. Вот программа лабораторной работы по химии.

оце’нка ж arvosana n [’arvo’sana] Tänään sain erinomaisen arvosanan matematiikassa. Сегодня я получил оценку “отлично” по математике.

приме’р (арифмети’ческий) м laskuesimerkki n [’lasku’esimerk:i] Minä ratkaisin kolme laskuesimerkkiä ja sain hyvän arvosanan. Я сделал три примера и получил оценку “хорошо”.

сочине’ние с ainekirjoitus n [’aine’kirjoitus] Me kirjoitimme ainekirjoitusta siitä, kuinka olimme viettäneet kesäloman. Мы писали сочинения о том, как мы провели летние каникулы.

уро’к м tunti n [’tunti]

тригонометрию.

экза’мен м tentti n [’tent:i] Minä suoritin tentin hyvin. Я сдал экзамен нормально.

* * * * * * * * * внешко’льный п koulun ulkopuolinen a [’koulun ’ulko’puolinen] Koulun ulkopuolinen toiminta on tavallisesti vapaaehtoinen. Внешкольные занятия обычно бывают добровольными.

нача’льный п ala- a [’ala] Minä aloitin ala-asteen käynnin ollessani 6‑vuotias. Я пошёл в начальную школу, когда мне было 6 лет.

обяза’тельный п pakollinen a [’pakol:inen] Pakollisen koulutuksen ensimmäinen aste on tunnettu ala-asteena. Первая стадия обязательного образования известна как начальное обучение.

педагоги’ческий п pedagoginen a [’pedagoginen] Hyväksytkö sinä nykyiset pedagogiset menetelmät? Согласны ли вы с нынешними педагогическими методами?

сре’дний п perus- a [’perus] Peruskoulun yläaste on ns. silta ala-asteen ja lukion välillä. Средняя школа служит “мостиком” между начальным образованием и старшими классами.

начина’ть г aloittaa v [’aloit:a:] Minä aloitin koulunkäynnin 6‑vuotiaana. Я начал учиться в школе в шестилетнем возрасте.

получа’ть г saada v [’sa:da] Meidän maassamme jokaisen lapsen täytyy saada peruskoulukoulutuksen. В нашей стране каждый ребёнок обязан получить школьное образование.

посеща’ть г käydä v [’kæydæ] Minun poikani käyvät yläastetta. Мои сыновья посещают старшие классы.

преподава’ть г opettaa v [’opet:a:] Koulussa opettaminen on todellinen koetus. Преподавать в школе – это настоящее испытание.

учи’ть г oppia v [’op:ia]

Kuinka monta tuntia meillä on tänään?

Minun täytyy oppia tämä runo ulkoa.

Сколько у нас сегодня будет уроков?

Я должен выучить стихотворение наизусть.

203

’ МИКА ЭКОНО

98 МИКРОЭКОНО’ МИКА YRITYSTALOUS [’yritys’talous]

а’кция (це’нная бума’га) ж osake (arvopaperi) n [’osake (arvo’paperi)] Tänä vuonna yhtiö on maksanut otsikkoa arvoltaan 50 senttiä osakkeesta. В этом году компания выплачивала дивиденды по 50 центов на акцию. дохо’д м tulo n [’tulo] Tuloa käytetään tavaroiden ostamiseen. Доход используется для покупки товаров. зарпла’та ж palkka pl [’palk:a] Korkeilla palkoilla houkutellaan ammattitaitoisia asiantuntijoita. Высокие зарплаты привлекают высококвалифицированных специалистов. изде’ржки мн kustannukset pl [’kustan:ukset] Tässä tapauksessa kustannukset ovat liian suuria. Издержки в этом случае слишком высоки. компа’ния ж yhtiö n [’yhtiø] Yhtiö tuottaa laajan tuotevalikoiman. Компания производит широкий спектр товаров. конкуре’нция ж kilpailu n [’kilpailu] Reilu kilpailu on erittäin tärkeä. Честная конкуренция жизненно важна. корпора’ция ж korporaatio n [’korpora:tio] Hän on korporaation toimitusjohtaja. Он генеральный директор корпорации. монопо’лия ж monopolia n [’monopolia] Monopolia tarkoittaa, että tuote tai palvelu on ostettavissa vai yhdeltä toimittajalta. Монополия – это когда продукт или услугу можно купить лишь у одного поставщика. обме’н м vaihto n [’vaihto] Raha on vaihdonväline. Деньги – это средство обмена. покупа’тельная спосо’бность ж ostokyky n [’osto’kyky] Tavaran hinnan kasvaessa yleinen ostokyky laskee. Когда цена товара повышается, общая покупательная способность снижается. потребле’ние с kulutus n [’kulutus] Vuoden kuluttua tämän tavaran kulutus voisi kasvaa. Через год потребление этого типа товаров может стать выше. предложе’ние с tarjonta n [’tarjonta] Mikrotaloustieteen malli perustuu tarjontaan ja kysyntään. Предложение и спрос – это основа модели микроэкономики.

204

предприя’тие с yritys n [’yritys]

Tämä yhtiö on tämän kaltaisten yritysten suurimpia. Эта компания – одно из самых крупных предприятий такого рода. при’быль ж voitto n [’voit:o] He yrittävät optimisoida voittonsa kasvua. Они пытаются оптимизировать свою максимизацию прибыли. произво’дство с tuotanto n [’tuotanto] Informaatio on tuotannon tärkeimpiä tekijöitä. Информация – один из главных факторов производства. рабо’чая си’ла ж työvoima n [’tyø’voima] Työvoimakysyntä on johdettu kysyntä. Спрос на рабочую силу – это производный спрос. разделе’ние труда’ с työjako n [’tyø’jako] Työjako on mahdollista elintarvikkeiden ylijäämän ansiosta. Разделение труда возможно благодаря избытку пищевых продуктов. ры’нок м markkinat n [’mark:inat] Me löysimme uuden markkinasektorin. Мы нашли новую нишу на рынке. спрос м kysyntä n [’kysyntæ] Kysyntä määrää tarjonnan. Спрос рождает предложение. това’р м tuote n [’tuote] Tuotteen on oltava vaihtokelpoinen. Товар должен быть пригодным для обмена. торго’вля ж kauppa n [’kaup:a] Vapaakaupan etu on epäilemätön. Выгода свободной торговли несомненна. фина’нсы мн rahoitus pl [’rahoitus] Jos me emme järjestä lisää rahoitusta, joudumme sulkemaan hotelli. Если мы не добудем дополнительные финансы, нам придётся закрыть отель. фи’рма ж firma n [’firma] Firma on perustettu viisi vuotta sitten. Фирма была учреждена пять лет назад. цена’ ж hinta n [’hinta] Bensiinihinnat ovat alhaisia, se on hyvä asia meille. Цены на бензин ниже, и для нас это хорошо. эффекти’вность ж tehokkuus n [’tehok:u:s] Tehokkuus kasvaa, jos tuottavuus lisääntyy sijoitusten jäädessä muuttumattomiksi. Эффективность повышается, если продуктивность увеличивается при неизменных вложениях.

МАКРОЭКОНО’ МИКА KANSANTALOUS [’kansan’talous] безрабо’тица ж työttömyys n [’tyøt:ømy:s]

Työttömyyden taso on hyvin tärkeä tekijä. Уровень безработицы – это важный фактор.

TALOUS [’talous] валово’й вну’ тренний проду’кт м bruttokansantuote n [’brut:o’kansan’tuote] Viime vuonna bruttokansantuote kasvoi 2 %. В прошлом году валовой внутренний продукт увеличился на 2%.

инфля’ция ж inflaatio n [’infla:tio] Melkein kaikki ovat sitä mieltä, että inflaatio on huono asia. Почти все считают, что инфляция – это плохо.

креди’тно-де’нежная поли’тика ж rahapolitiikka n [’raha’politi:k:a] Rahapolitiikka ei ole sama kuin fiskaalinen politiikka. Кредитно-денежная политика – это совсем не то, что фискальная политика.

нало’г м vero n [’vero] Pienet verot ovat tuottavuuden eduksi. Низкие налоги хороши для продуктивности.

национа’льный дохо’д м kansantulo n [’kansan’tulo] Miten mitataan kansantulo? Как измерять национальный доход?

фиска’льная поли’тика ж fiskaalinen politiikka n [’fiska:linen ’politi:k:a] Fiskaalinen politiikka tarkoittaa valtion lainoja, kuluja ja verotusta. Фискальная политика касается государственных займов, трат и налогообложения.

экономи’ческий рост м talouskasvu n [’talous’kasvu] Minä olen varma, että talouskasvua kohta saadaan aikaan. Я убеждён, что экономический рост будет достигнут совсем скоро.

экономи’ческий цикл м talousjakso n [’talous’jakso] On olemassa erilaisia teorioita talousjaksosta. Существуют разные теории экономического цикла.

’ МИКА МЕЖДУНАРО’ ДНАЯ ЭКОНО KANSAINVÄLINEN TALOUS [’kansain’vælinen ’talous] валю’тный курс м valuuttakurssi n [’valu:t:a’kurs:i] Nykyinen valuuttakurssi on suotuisa meidän kansantaloudellemme. Текущий валютный курс благоприятен для нашей экономики.

глобализа’ция ж globalisaatio n [’globalisa:tio] Globalisaatio taloudessa on nopeutunut viimeisten 20–30 vuoden aikana. Экономическая глобализация начала происходить в ускоренном темпе в последние 20‑30 лет.

интегра’ция ж yhteistyö n [’yhteis’tyø]

Talousyhteistyön syventyessä kauppaesteet markkinoiden välillä pienentyvät. Когда экономическая интеграция углубляется, торговые барьеры между рынками снижаются. мигра’ция ж muuttoliike n [’mu:t:o’li:ke] Työvoiman muuttoliike on otettava huomioon. Миграция рабочей силы должна приниматься во внимание. уте’чка мозго’в ж aivovuoto n [’aivo’vuoto] Aivovuotoa on estettävä. Утечку мозгов следует предотвращать. фо’ндовая би’ржа ж arvopaperipörssi n [’arvo’paperi’pørs:i] New Yorkin arvopaperipörssi on maailman suurin. Нью-Йоркская фондовая биржа – самая крупная в мире.

* * * * * * * * * при’быльный п voittoa tuottava a [’voit:oa ’tuot:ava]

Yrityksestä voisi tulla voittoa tuottava. Предприятие может стать очень прибыльным. развива’ющийся п kehitys- a [’kehitys] Nigeria on kehitysmaa. Нигерия – развивающаяся страна. развито’й п kehittynyt a [’kehit:ynyt] Saksan talous on hyvin kehittynyt. Германия имеет развитую экономику. свобо’дный п vapaa a [’vapa:] Vapaiden markkinoiden oloissa suurimman osan päätöksistä tekevät muutamat henkilöt. В условиях свободного рынка большинство решений принимается отдельными людьми. эффекти’вный п tehokas a [’tehokas] Uudistusten ansiosta maamme talous tulee tehokkaaksi. Реформы должны создать в нашей стране эффективную экономику. вкла’дывать г sijoittaa v [’sijoit:a:] Korporaatioon sijoitettiin miljoonia dollareita. В корпорацию были вложены миллионы долларов. обанкро’титься г mennä konkurssiin v [’men:æ ’konkurs:i:n] Yritys meni konkurssiin. Компания обанкротилась. проника’ть г tunkeutua v [’tunkeutua] Meidän täytyy tunkeutua tälle markkinoille. Мы должны попытаться проникнуть на этот рынок. слива’ться г fuusioitua v [’fu:sioitua] Kaksi korporaatiota fuusioitui. Две корпорации слились в одну. учрежда’ть г perustaa v [’perusta:] Minä aion perustaa yrityksen ulkomaalle. Я собираюсь учредить компанию за границей.

205

’ ТИКА ЭНЕРГЕ

99 ОСНОВНЫ’ Е ТЕ’ РМИНЫ PERUSKÄSITTEET [’perus’kæsit:e:t] вы’работка ж tuotanto n [’tuotanto]

Meidän maassamme on lisättävä sähköenergian tuotanto. Выработка электроэнергии в нашей стране должна быть увеличена. генера’тор м generaattori n [’genera:t:ori] Sähkögeneraattori muuttaa mekaanisen energian sähköenergiaan. Электрический генератор преобразует механическую энергию в электрическую энергию. килова’тт-час м kilowattitunti n [’kilo’wat:i’tunti] Kaikki nämä sähkövoimalat tuottivat v. 2006 26,2 miljardia kilowattituntia. Все эти электростанции произвели 26,2 миллиарда киловатт-часов в 2006 году. ли’ния электропереда’ч ж sähkölinja n [’sæhkø’linja] Tämän sähkölinjan pituus on 120 kilometriä. Длина этой линии электропередач – 120 километров. подста’нция ж ala-asema n [’ala’asema] Tuottajan ja kuluttajan välillä sähköenergiaa voi kuljettaa muutaman ala-aseman kautta. Электроэнергия может пройти через несколько подстанций между производителем и потребителем. ро’тор м rotori n [’rotori] Rotori on generaattorin pyörivä osa. Ротор – это вращающаяся часть генератора. турби’на ж turbiini n [’turbi:ni] Turbiini saa energiaa vesi- tai ilmavirrasta. Турбина извлекает энергию из водяного или воздушного потока. электрифика’ция ж sähköistäminen n [’sæhkøistæminen] Sähköistämisen suunnitelma oli hallituksen hyväksymä. План электрификации был одобрен правительством. электри’чество с sähkö n [’sæhkø] Nykyään on vaikea kuvitella maailmaa ilman sähköä. В наше время сложно представить себе мир без электричества. электроэне’ргия ж sähkövoima n [’sæhkø ’voima] Meidän maamme vie sähkövoimaa naapurimaihin. Наша страна экспортирует электроэнергию в соседние страны.

’ ТОМНАЯ ЭЛЕКТРОСТА ’ НЦИЯ А YDINVOIMALA [’ydin’voimala]

графи’т м grafiitti n [’grafi:t:i]

Synteettistä grafiittia käytetään ydinreaktoreissa. Синтетический графит используется в ядерных реакторах.

206

замедли’тель нейтро’нов м neutronihidastin n

[’neutroni’hidastin] Neutronihidastin hidastaa nopeiden neutronien nopeutta. Замедлитель нейтронов снижает скорость быстрых нейтронов. инжене’р-а’томщик м atomi-insinööri n [’atomi’insinø:ri] Missä voi lukea atomi-insinööriksi? Как стать инженером-атомщиком? конденса’тор м kondensaattori n [’kondensa:t:ori] Kondensaattori on lämmönvaihdinlaite. Конденсатор – это теплообменное устройство. опера’тор я’дерного реа’ктора м ydinreaktorin operaattori n [’ydin’reaktorin ’opera:t:ori] Ydinreaktorin operaattorin työ on erittäin vastuunalainen. Оператор ядерного реактора занимает должность, связанную с огромной ответственностью. охлажде’ние с jäähdytys n [’jæ:hdytys] Tässä on jäähdytysjärjestelmän kaava. Вот схема системы охлаждения. пар м höyry n [’høyry] Höyry pyörittää turbiinin. Пар вращает турбину. расщепле’ние с särkeminen n [’særkeminen] Ytimen särkeminen on tärkein periaate, jota käytetään ydinvoimataloudessa. Расщепление ядра – главный принцип, используемый в атомной энергетике. тепло’ с lämpö n [’læmpø] Lämpöä siirretään generaattorilta ja sitten käytetään höyryn tuottamiseksi. Тепло отводится от генератора и затем используется для производства пара. тяжёлая вода’ ж raskas vesi n [’raskas’vesi] Raskas vesi on yksi neutronihidastamista. Тяжёлая вода – это один из замедлителей нейтронов. цепна’я я’дерная реа’кция ж ydinketjureaktio n [’ydin’ketju’reaktio] Minä yritän kuvailla ydinketjureaktion. Я попробую описать вам цепную ядерную реакцию. я’дерное то’пливо с ydinpolttoaine n [’ydin’polt:o’aine] Yleisin ydinpolttoaine on uraani-235 ja plutoniumi-239. Самое распространённое ядерное топливо – это уран-235 и плутоний-239. я’дерный реа’ктор м ydinreaktori n [’ydin’reaktori] Ydinreaktoreita käytetään energianlähteenä sähkön tuottamiseksi. Ядерные реакторы используются в качестве источника энергии для выработки электричества.

’ НЦИЯ ГИДРОЭЛЕКТРОСТА VESIVOIMALA [’vesi’voimala]

водохрани’лище с vesisäiliö n [’vesi’sæiliø]

Vesivoimaloita ilman vesisäiliöitä kutsutaan joenuomavoimaloiksi. Гидроэлектростанции без водохранилища называются русловыми ГЭС.

VOIMATALOUS [’voima’talous] маши’нное отделе’ние с koneosasto n [’kone ’osasto] Tämä on koneosasto. Это машинное отделение. напо’р воды’ м vedenpaine n [’veden’paine] Nyt vedenpaine on korkea. Напор воды сейчас высокий. плоти’на ж pato n [’pato] Pian pato katkaisee joen. Скоро реку пересечёт плотина. пото’к м virta n [’virta] Sähköenergia tuotetaan käyttämällä vesivirran vetovoimaa. Электроэнергия производится путём использования гравитационной силы потока воды. шлюз м patoaukko n [’pato’auk:o] Korkean vesipaineen aikaansaamiseksi voi ohjata vettä patoaukon kautta. Для получения высокого напора воду можно прогонять через шлюз.

’ Я ЭЛЕКТРОСТА ’ НЦИЯ ТЕПЛОВА LÄMPÖVOIMALA [’læmpø’voimala] газ м maakaasu n [’ma:’ka:su]

Maakaasua voi käyttää lämpövoimalan polttoaineena. Природный газ может использоваться как топливо для тепловой электростанции. гради’рня ж gradeerauslaite n [’grade:raus’laite] Tässä sähkövoimalassa on neljä gradeerauslaitetta. На этой электростанции четыре градирни. насо’с м pumppu n [’pump:u] Tämän pumpun tarkoituksena on kondensaatin poisto. Этот насос служит для откачивания конденсата. пароперегрева’тель м tulistin n [’tulistin] Tulistin muuttaa kyllästetyn höyryn kuivaksi höyryksi. Пароперегреватель превращает насыщенный пар в сухой пар. торф м turve n [’turve] Tässä sähkövoimalassa polttoaineena käytetään turvetta. На этой электростанции применяется торф в качестве топлива. у’голь м hiili n [’hi:li] Tätä hiiltä toimitetaan suureen sähkövoimalaan. Этот уголь транспортируют на крупную электростанцию.

АЛЬТЕРНАТИ’ ВНАЯ ЭНЕРГЕ’ ТИКА VAIHTOEHTOVOIMALAITTEET [’vaihto’ehto’voima’lait:e:t] биото’пливная электроста’нция ж

biopolttoainevoimala n [’bio’polt:o’aine’voimala] Etanolia käytetään polttoaineena joissakin biopolttoainevoimaloissa. Этиловый спирт применяется в качестве топлива на ряде биотопливных электростанций.

ветряна’я электроста’нция ж tuulivoimala n

[’tu:li’voimala] Suurissa tuulivoimaloissa on 100 tai enemmänkin tuuligeneraattoria. Крупные ветряные электростанции могут состоять из 100 или более ветрогенераторов. геотерма’льная электроста’нция ж maavoimala n [’ma:’voimala] Maavoimalat saavat energiaa maan uumenista. Геотермальные электростанции используют тепло, хранящееся в земных недрах. прили’вная электроста’нция ж merivoimala n [’meri’voimala] Merivoimaloissa käytetään nousuveden energiaa. Приливные электростанции используют энергию морских приливов. со’лнечная электроста’нция ж aurinkovoimala n [’auriŋko’voimala] Yli 30 maassa on aurinkovoimaloita. Больше 30 стран имеют солнечные электростанции.

* * * * * * * * * безопа’сный п turvallinen a [’turval:inen]

Modernit ydinvoimalait ovat riittävän turvallisia. Современные атомные электростанции достаточно безопасны. возобновля’емый п uusiutuva a [’u:siutuva] Auringon valo on uusiutuva energia. Солнечный свет – это возобновляемая энергия. дешёвый п halpa a [’halpa] Maakaasu on suhteellisen halpa luonnon vara. Природный газ – это относительно дешёвый ресурс. мо’щный п tehokas a [’tehokas] Tämä sähkövoimala on alueen tehokkain. Эта электростанция самая мощная в регионе. невозобновля’емый п uusiutumaton a [’u:siutumaton] Hiili on uusiutumaton luonnonvara. Уголь – это невозобновляемый ресурс. враща’ться г pyöriä v [’pyøriæ] Turbiini pyörii riittävän nopeasti. Турбина вращается достаточно быстро. выраба’тывать г tuottaa v [’tuot:a:] Kuinka paljon sähköenergiaa tuottaa tämä sähkövoimala? Сколько электроэнергии вырабатывает эта электростанция? контроли’ровать г valvoa v [’valvoa] Vedenvirta on valvottava. Поток воды необходимо контролировать. потребля’ть г kuluttaa v [’kulut:a:] Vuodesta vuoteen meidän teollisuutemme kuluttaa yhä enemmän sähköenergiaa. Год за годом наша промышленность потребляет всё больше и больше электроэнергии. сжига’ть г polttaa v [’polt:a:] Hiiltä poltetaan tuottaakseen sähköenergiaa. Уголь сжигается для производства электроэнергии.

207

’ МИ ’ РА ЯЗЫКИ

100 ЕВРОПЕ’ ЙСКИЕ ЯЗЫКИ’ EUROOPAN KIELET [’euro:pan ’kielet] англи’йский п englanti n [’eŋglanti]

Englantia puhutaan monissa maailman maissa. На английском языке говорят во многих странах мира.

грузи’нский п georgia n [’georgia] Georgia kuuluu Kartvelian kieliperheeseen. Грузинский язык принадлежит к картвельской языковой семье.

да’тский п tanska n [’tanska] Tanskaa puhutaan sekä Tanskassa, että eräällä Saksan alueella. На датском говорят не только в Дании, но и в части Германии.

древнегре’ческий п muinaiskreikka n [’muinaisäkreik:a] Uusi Testamentti oli kirjoitettu muinaiskreikaksi. Новый Завет был написан на древнегреческом языке.

ирла’ндский п irlanti n [’irlanti] Nykyään vain harvat irlantilaiset puhuvat irlantia. В наше время лишь очень небольшое число ирландцев говорят на ирландском языке.

испа’нский п espanja n [’espanja] Espanja on Meksikon, Argentiinan, Kuuban ym. maiden virallinen kieli. Испанский – официальный язык Мексики, Аргентины, Кубы и других стран.

италья’нский п italia n [’italia] Minä puhun italiaa vähän. Я немного говорю на итальянском языке.

лати’нский п latina n [’latina] Latinaa puhuttiin Muinais-Roomassa. На латинском языке говорили в Древнем Риме.

неме’цкий п saksa n [’saksa] Minä haluan oppia saksan kielen. Я хочу выучить немецкий язык.

норве’жский п norja n [’norja] Norjaa puhuu yli 4,5 miljoonaa ihmistä. На норвежском языке говорят более четырёх с половиной миллионов человек.

по’льский п puola n [’puola] Puola on slaavilainen kieli. Польский – это славянский язык.

португа’льский п portugali n [’portugali] Brasilialaiset puhuvat portugalia. Жители Бразилии говорят на португальском языке.

208

румы’нский п romania n [’romania] Yli 28 miljoonaa ihmistä puhuu romaniaa. На румынском говорят примерно 28 миллионов человек. ру’сский п venäjä n [’venäjä] Venäjä on itäslaavilainen kieli. Русский – восточно-славянский язык. сербохорва’тский п serbokroaatin kieli n [’serbo’kroa:tin ’kieli] Serbokroaatin kieli oli Jugoslavian virallinen kieli. Сербохорватский язык был официальным языком Югославии. фи’нский п suomi n [’suomi] Suomi kuuluu suomalaisugrilaiseen kieliryhmään. Финский язык принадлежит к финно-угорской группе языков. францу’зский п ranska n [’ranska] Nuo kaksi tyttöä puhuu ranskaa. Вон те две девушки разговаривают на французском языке. че’шский п tšekki n [’tsek:i] Kymmenen miljoonaa ihmistä puhuu tšekkiä. На чешском языке говорят 10 миллионов человек. шве’дский п ruotsi n [’ruotsi] Norjaa ja tanskaa ymmärtävä ihminen voi ymmärtää ruotsiakin. Человек, понимающий норвежский или датский язык, может понять шведский.

’ ТСКИЕ ЯЗЫКИ’ АЗИА AASIAN KIELET [’a:sian ’kielet] ара’бский п arabia n [’arabia] Arabian kielellä kirjoitetaan käyttäen arabian aakkosen kirjaimia. На арабском языке пишут буквами арабского алфавита. вьетна’мский п vietnami n [’vietnami] Vietnamia on vaikea opiskella. Вьетнамский язык труден для изучения. иври’т м heprea n [’hepra] Suurin osa israelilaisia puhuu hepreaa. Большинство населения Израиля говорит на иврите. индонези’йский п indonesia n [’indonesia] Melkein kaikki 240 miljoonaa indonesialaista puhuu indonesiaa. Почти все люди из 240‑миллионного населения Индонезии говорят на индонезийском. каза’хский п kazahi n [’kazahi] Kazahi on yksi turkkilais-tataarilaisista kielistä. Казахский – это один из тюркских языков.

MAAILMANKIELET [’ma:ilman’kielet] кита’йский п kiina n [’ki:na] Tarvitsemme kiinan kielen tulkin. Нам нужен переводчик китайского.

кхме’рский п khmer n [’kmeri] Khmer on Kambodžan virallinen kieli. Кхмерский язык – официальный язык Камбоджи.

мала’йский п malaijin kieli n [’malaijin ’kieli] Malaijien kielen eri murretta puhutaan Bruneissa, Indonesiassa, Malesiassa ja Singaporessa. На различных разновидностях малайского говорят в Брунее, Индонезии, Малайзии и Сингапуре.

монго’льский п mongolin kieli n [’mongolin ’kieli] Mongolin kieli on mongolilaisista kielistä tunnetuin. Монгольский язык – самый известный представитель монгольских языков.

перси’дский п persia n [’persia] Persia on Iranin virallinen kieli. Персидский – официальный язык Ирана.

санскри’т м sanskrit n [’sanskrit] Sanskrit on muinaisimpia kieliä. Санскрит – один из старейших языков.

та’йский п thai n [’thaı] Thai on yksi thai-kaadin ryhmän kielistä. Тайский язык – представитель тай-кадайской языковой семьи.

тами’льский п tamili n [’tamili] Tamilin kielellä on virallisen kielen status Intiassa, Sri Lankassa and Singaporessa. Тамильский язык имеет официальный статус в Индии, Шри-Ланке и Сингапуре.

туре’цкий п turkki n [’turk:i] Nykyään turkissa käytetään latinalaisen aakkosen kirjaimia. В наше время на турецком языке пишут латинским алфавитом.

узбе’кский п uzbekin kieli n [’uzbekin ’kieli] IVY:n maissa noin 24,7 miljoonaa ihmistä puhuu uzbekin kieltä. В странах СНГ примерно 24,7 миллиона человек говорят на узбекском.

урду’ м urdu n [’urdu] Urdu on yksi Pakistanin virallisista kielistä. Урду – один из двух официальных языков Пакистана.

хи’нди м hindi n [’hindi] Virallista hindiä usein kutsutaan standardi hindiksi. Официальный хинди часто называют стандартным хинди.

япо’нский п japani n [’japani] Onko vaikeaa oppia japania? Трудно ли выучить японский язык?

’ НСКИЕ ЯЗЫКИ’ АФРИКА AFRIKAN KIELET [’afrikan ’kielet] амха’рский п amharan kieli n [’amharan ’kieli] Amharan kieltä puhutaan Etiopiassa ja Eritreassa. На амхарском говорят в Эфиопии и Эритрее. африка’анс м afrikaans n [’afrika:ns] Afrikaans pohjautuu hollantiin. Язык африкаанс произошёл от голландского. суахи’ли м suahili n [’suahili] Suahili on neljän afrikkalaisen kansakunnan kansallinen tai virallinen kieli. Суахили – это национальный или официальный язык четырёх африканских наций.

* * * * * * * * * иску’сственный п keinotekoinen a [’keino’tekoinen] Esperanto on keinotekoinen kieli. Эсперанто – это искусственный язык. мёртвый п kuollut a [’kuol:ut] Latina on kuollut kieli. Латинский – это мёртвый язык. распространённый п yleinen a [’yleinen] Mikä on yleisin Internetissä käytettävä kieli? Какой самый распространённый язык из используемых в Интернете? родно’й п äidin- a [’æidin] Hänen äidinkielensä on ranska. Её родной язык – французский. тру’дный п vaikea a [’vaikea] Teidän kielenne on niin vaikea. Ваш язык такой трудный. владе’ть г hallita v [’hal:ita] Meidän professori hallitsee kuusi vierasta kieltä. Наш профессор владеет шестью иностранными языками. говори’ть г puhua v [’puhua] Puhutteko te englantia? Говорите ли вы по-английски? переводи’ть г kääntää v [’kæ:ntæ:] Teksti on käännettävä saksasta englanniksi. Текст нужно перевести с немецкого на английский. понима’ть г ymmärtää v [’ym:ærtæ:] Ymmärrätkö sinä, mitä he sanovat? Ты понимаешь, что они говорят? пыта’ться г yrittää v [’yrit:æ:] Minä yritän oppia kiinaa. Я пытаюсь выучить китайский.

209

РУССКИЙ УКАЗАТЕЛЬ

Число после слова или словосочетания обозначает номер темы, в которой оно встречается.

А абоне́нт 78 абрико́с 88 абсолю́т 84 абсолю́тная мона́рхия 55 абстра́ктный 84 абстракциони́зм 69 абсце́сс 7 а́вгуст 13 а́вгуст 28 авиано́сец 86 авиасимуля́тор 26 авока́до 88 австрали́йский 12 Австра́лия 12 Австра́лия 73 автоба́н 21 авто́бус 14 Авто́бус 80 авто́бусная остано́вка 80 авто́бусный парк 80 авто́графы 91 автозапра́вка 61 автокра́н 74 автома́т 3 автомати́ческая теле­фо́нная ста́нция 78 Автомоби́льные путеше́ст­ вия 61 автомо́йка 1 автомотри́са 53 автоотве́тчик 19 автоотве́тчик 78 а́втор 30 авторитари́зм 55 автосимуля́тор 26 автоспу́ск 87 автосто́п 61 автостоя́нка 5 автосуфлёр 77 автоцисте́рна 2 ага́т 54 агрега́тор новосте́й 70 агресси́вный 89 агрохи́мия 90 адвока́т 24 адвока́т вы́сшего ра́нга 24 администра́тор сту́дии 77 адмира́л 86 а́дрес получа́теля 51 Адриати́ческое мо́ре 12 аза́ртные и́гры 48 Азиа́тские языки́ 100

210

азиа́тский 12 А́зия 12 а́ист 60 айва́ 88 академи́ческий 81 академи́ческий год 13 аквала́нг 40 аквамари́н 92 акваре́ль 69 аккордео́н 43 аккумуля́тор 2 аккура́тный 89 акри́ловая кра́ска 69 акроба́т 94 актёр 29 актёр 76 Акти́вный о́тдых 48 а́ктовый зал 97 актри́са 29 актри́са 76 Актуа́льные поня́тия 38 аку́ла 66 аку́стика 83 акуше́р 10 акуше́рства и гинеко­ло́гии отделе́ние 8 акцепти́ровать 6 а́кция (це́нная бума́га) 98 а́лгебра 97 ализари́новый кра́сный 92 алкоголи́зм 7 алкого́льные напи́тки 75 аллерги́ческий 7 аллига́тор 64 алма́з 54 а́лый 92 алыча́ 88 альпи́йский по́яс 58 альпини́зм 48 альт 76 Альтернати́вная энер­ге́­ тика 99 альтруи́зм 84 алья́нс 38 алюми́ниевый сплав 21 алюми́ний 36 Амазо́нка 12 амари́ллис 93 амба́р 16 амбулато́рное отделе́ние 8 америка́нец 73 америка́нский 12 амортиза́тор 2 ампи́р 4 амха́рский 100

VENÄJÄNKIELINEN HAKEMISTO

Määrä, kun sana tai lause edustaa säikeiden määrä, joka on löytynyt.

анако́нда 64 аналити́ческая хи́мия 90 ана́логовый 77 анана́с 88 анархи́зм 55 анга́р 5 англи́йский 100 англи́йский рожо́к 43 англича́нин 73 А́нды 12 анеми́я 7 анестезио́лог 10 анималисти́ческая жи́во­ пись 69 анимацио́нный фильм 29 анио́н 90 а́нкерная сва́я 21 аннули́ровать 38 аномалисти́ческий год 13 анонси́ровать 77 Антаркти́да 12 антаркти́ческая пусты́ня 58 анте́нна 77 антибио́тик 7 антидепресса́нт 7 антиквариа́т 91 антиква́рный 91 антило́па 18 анти́чный 69 антраша́ 76 антрополо́гия 42 анчо́ус 66 апати́т 54 апельси́н 88 апельси́новое де́рево 17 аплоди́ровать 94 аппендици́т 7 аппети́тный 65 апре́ль 13 апре́ль 28 апте́ка 8 ар 23 ара́б 73 ара́бский 100 арбу́з 88 аре́на 4 аре́на 94 арестова́ть 24 аритми́я 7 арифмети́ческий 28 арка́да 26 аркти́ческая пусты́ня 58 ароматерапи́я 67 а́рочный мост 21 артиллери́йское ору́дие 3

артилле́рия 3 артисти́ческий 76 артри́т 7 арт-ро́к 39 а́рфа 43 археологи́ческий музе́й 42 археоло́гия 42 аспира́нт 81 аспиранту́ра 81 ассисте́нт режиссёра 29 астеро́ид 32 а́стма 7 а́стра 93 астрона́вт 32 астрономи́ческий 28 астрономи́ческий год 13 астрофи́зика 83 асфа́льт 21 атакова́ть 3 Атланти́ческий океа́н 12 а́том 90 а́томная фи́зика 83 А́томная электроста́нция 99 а́томные часы́ 11 атташе́ 38 афга́ни 15 А́фрика 12 африка́анс 100 Африка́нские языки́ 100 африка́нский 12 а́фро 50 ацте́кский календа́рь 28 аэровокза́л 5 аэродина́мика 83 аэродро́м 5

Б ба́бочка 44 ба́бушка 68 бага́жник 2 бага́жный отсе́к 61 база́льт 36 базили́к 46 Ба́зовые филосо́фские поня́тия 84 Байка́л 12 ба́йкер 39 бакала́вр 81 бакенба́рды 34 баклажа́н 46 баланси́ровать 94 балансиро́вочная кату́шка 94 балери́на 76 Бале́т 76

указатель ба́лка 21 балко́н 76 баллисти́ческая раке́та 3 ба́лочный мост 21 Балти́йское мо́ре 12 ба́мпер 2 бана́н 88 банда́на 39 ба́нджо 43 банкно́та 6 банкно́ты 91 ба́нковская гара́нтия 6 Ба́нковская де́ятельность 6 ба́нковская та́йна 6 ба́нковский счёт 6 банкома́т 6 баоба́б 17 бар 48 бараба́н 43 бара́н 20 бара́нина 22 бари́т 54 барито́н 76 баро́кко 4 ба́ррель 23 барсу́к 18 барье́р 24 барье́р 72 бас 76 баскетбо́л 71 ба́сня 30 бат 15 бата́льная жи́вопись 69 батальо́н 3 батаре́я (отопле́ния) 41 бата́т 46 бату́т 94 ба́шенные часы́ 11 ба́шня 4 бег трусцо́й 48 бе́гать 26 бегова́я доро́жка 72 бего́ния 93 бегу́щая доро́жка 85 бе́дный кварта́л 14 бедро́ 79 бежа́ть 71 бе́жевый 92 безалкого́льные напи́тки 75 безба́шенный 39 безве́трие 52 безде́лье 48 безнали́чный 15 безопа́сность 96 безопа́сный 99 безрабо́тица 98 безусло́вно 57 бейсбо́л 71 бе́лка 18 беллетри́стика 30

бе́лый 92 бе́лый ка́рлик 32 бензи́н 1 бензоба́к 2 бензоба́к 9 бёрдво́чинг 91 бе́рег 40 берегово́й усто́й 21 берёза 17 берли́нская лазу́рь 92 бесконе́чность 84 бесконе́чный 32 беспило́тный 32 беспоко́йство 96 беспо́мощный 82 бесцве́тный 92 бето́н 21 бето́н 74 бетономеша́лка 74 биатло́н 71 библиоте́ка 81 библиоте́карь 81 Би́блия 62 би́знес 51 бизо́н 18 биле́т 5 биле́т 80 биле́тная ка́сса 53 биле́тный автома́т 53 би́нго 26 биографи́ческий фильм 29 биогра́фия 30 биоло́гия 97 биото́пливная электро­ ста́нция 99 биото́пливо 1 биофи́зика 83 биохи́мия 90 биполя́рность 38 бирюзо́вый 92 бистр 92 би́тум 74 бить (о часа́х) 11 би́ться 79 би́цепс (двугла́вая мы́шца) 79 благода́рность 96 благоуха́ющий 93 блаже́нство 96 бле́дный 34 бле́ндер 33 блеск для губ 34 блестя́щий 56 бле́яние 25 бле́ять 20 Бли́зкие ро́дственники 68 бли́зкий 68 блог 31 блог 70 блок интенси́вной терапи́и 8 блоха́ 44

Блю́да 22 блю́до 56 блю́дце 56 блю́дце 65 блюз-ро́к 39 бобо́вые 75 Бобо́вые о́вощи 46 бобо́вый пуф 37 бобр 18 бобсле́й 71 бобы́ 46 Бог 84 бога́тый 54 бога́тый кварта́л 14 богомо́л 44 бодиби́лдинг 48 бо́дрость 96 бо́дрый 85 боеви́к 26 боеви́к 29 бо́жья коро́вка 44 бока́л без но́жки 56 бока́л конья́чный 56 бока́л флюте́ 56 бокс 71 бокси́т 54 боле́ть (о спорти́вных боле́льщиках) 72 боли́вар 15 боливиа́но 15 боло́то 58 большо́й 14 большо́й 35 большо́й 66 большо́й 82 большо́й взры́в 32 бомбардиро́вщик 3 бомби́ть 3 бора́ты 54 бордю́р 14 борода́ 20 борода́ 34 борщ 65 ботани́ческий 93 боти́нки 47 боя́рышник 88 боя́ться 96 Брази́лия 73 брат 68 бра́узер (веб-обозрева́­ тель) 31 бревно́ 74 бре́нди (конья́к) 22 бренча́ть 43 бриг 86 бриганти́на 86 бри́тва 50 брить 50 бровь 34 бро́кколи 46

бронетранспортёр 2 бронетранспортёр 3 бро́нза 36 бро́нза 69 брони́ровать 5 брони́ровать (гости́нич­ный но́мер) 61 бронхи́т 7 брошю́ра 30 брус 74 брусни́ка 17 брусо́к отта́лкивания 72 брю́ква 46 брю́ки 47 брю́ки-клёш 39 брюшко́ 44 брюшно́й пресс 79 Будди́зм 62 будди́йский календа́рь 28 бу́дущее 11 бу́йвол 18 бук 17 булава́ 94 була́вка (безопа́сная) 39 булы́жник 21 бульва́р 14 бульдо́зер 74 бульо́нная ча́шка 56 бума́га 15 бума́га 36 бума́га 49 бунтова́ть 39 бурова́я маши́на 74 бурри́то 65 бурунду́к 18 бута́н 1 буты́лка 65 буты́лки 91 буты́лочка де́тская 82 буфе́т 33 буфе́т 37 бу́хта 40 бык 16 бык 20 бык (моста́) 21 быстрохо́дный 86 бы́стрый 53 бы́стрый 60 бы́стрый 71 бытова́я жи́вопись 69 Бытова́я те́хника и у́тварь 19 бью́щийся 56 бюст 69 бюстга́льтер 47

В вавило́нский календа́рь 28 ваго́н 80 ваго́н для пти́цы 53

211

указатель ваго́н для скота́ 53 ваго́н с сидя́чими места́ми 53 ваго́н-гости́ная 53 ваго́н-рестора́н 53 ваго́н-самосва́л 53 ваго́н-цисте́рна 53 вакцина́ция 7 вале́нтность 90 ва́лик 27 ва́лик 63 валово́й вну́тренний про­ ду́кт 98 валто́рна 43 валю́та 6 валю́тный курс 98 ва́нна 19 ва́нная 19 ва́нта 21 ва́нтовый мост 21 вара́н 64 вари́ть 22 василёк 93 ва́фельница 33 ва́хтенный 86 веб-се́рвер 31 веб-страни́ца 31 веб-страни́ца 70 веб-фо́рум 31 вегетариа́нский 65 вегетариа́нство 85 ведро́ 19 веду́щий програ́ммы 70 веду́щий програ́ммы 77 ве́жливый 89 век 11 ве́ко 34 ве́ксель 6 Великобрита́ния 73 вели́чественный 4 велосипе́дная прогу́лка 48 велотре́к 9 велотренажёр 85 Вене́ра 32 верете́ница 64 верста́льщик 30 вертика́льный соля́р­ ий 67 вертолёт 3 вертолётная площа́дка 5 вертолётоно́сец 86 ве́рхняя губа́ 34 ве́рхняя оде́жда 35 Ве́рхняя оде́жда 47 верхова́я езда́ 48 верши́на 59 весели́ться 48 весёлый 96 весе́ннее равноде́нст­вие 13 весна́ 13 весна́ 28 ве́стерн 29

212

вести́ 2 вести́ перегово́ры 38 вести́ себя́ 89 весы́ 33 весы́ для грудны́х дете́й 82 ветвь 17 ветрово́е стекло́ 2 Ве́тры 52 ветряна́я электро­ста́нция 99 Ве́тхий Заве́т 62 вечери́нка 45 вечери́нка 48 вечнозелёный 17 ве́чность 84 веща́ние 70 веща́ние 77 веща́ть 70 веща́ть 77 вещество́ 90 взаи́мно-сберега́­тельный банк 6 взаимоде́йствие 83 взаимоде́йствовать 83 взаимопо́мощь 38 взбива́ть 22 взвод 3 Вздор и чепуха́ 57 взлётно-поса́дочная полоса́ 5 взя́точничество 24 виаду́к 21 видеокассе́та 29 видеомагнитофо́н 29 видеомагнитофо́н 41 видеомонито́р 77 видеофи́льмы 75 ви́деть 92 ви́димость 52 видоиска́тель 87 Ви́ды 2 Ви́ды и рода́ войск 3 Ви́ды музе́ев 42 Ви́ды телефо́нов 78 визажи́ст 50 визг 25 визи́т 45 визи́тная ка́рточка 49 визи́тница 49 ви́лка 9 ви́лка гарни́рная 56 ви́лка десе́ртная 56 ви́лка для нареза́ния мя́са 56 ви́лка для спаге́тти 56 ви́лка обе́денная 56 ви́лка сала́тная 56 ви́лка сервиро́вочная 56 ви́лы 27 вини́л 36 вино́ 22 виногра́д 17 виногра́д 88

винто́вка 3 виолонче́ль 43 виртуа́льный музе́й 42 ви́рус 31 ви́ски 22 високо́сный год 13 витри́на 42 ви́це-адмира́л 86 ви́шня 17 ви́шня 88 вклад 6 вкла́дчик 6 вкла́дывать 98 вку́сный 22 владе́ть 100 вла́жность 52 вла́жный континен­та́льный кли́мат 52 вла́жный субтропи́ческий кли́мат 52 вла́жный тропи́ческий лес 58 вла́жный экваториа́льный лес 58 влюбля́ться 96 вмести́мость 72 вмести́тельный 72 внедоро́жник 2 внедоро́жник 9 внеземно́й 32 внешко́льный 97 внима́тельный 10 внук 68 Вну́треннее устро́йство 2 Вну́тренние о́рганы 79 вну́чка 68 водеви́ль 76 води́тель 74 води́тель 80 во́дное по́ло 71 Во́дные приро́дные зо́ны 58 водоме́рка 44 водонепроница́емый 36 водопа́д 61 водопрово́д 14 водоро́д 1 водохрани́лище 99 водяно́й знак 15 вое́нная исто́рия 42 вое́нно-возду́шные силы 3 вое́нный 3 вое́нный музе́й 42 вое́нный фильм 29 возбуди́ть де́ло (пресле́­ довать по суду́) 24 возводи́ть 4 возводи́ть 74 возвыша́ться 12 воздухоочисти́тель 2 возду́шно-деса́нтные войска́ 3

возду́шный гимна́ст 94 возобновля́емый 99 Во́зраст ребёнка 82 Во́инские зва́ния 3 Во́инские подразделе́ния 3 вой 25 война́ 38 вокза́л 53 Во́лга 12 волево́й 89 волейбо́л 48 волейбо́л 71 волк 18 волна́ 40 волна́ 83 волни́стый 50 волчо́к (юла́) 26 волы́нка 43 волье́р 94 во́льная борьба́ 71 во́на 15 воодушевле́ние 96 вопль 25 вопро́с 51 воробе́й 60 во́рон 60 воро́на 60 воро́та 1 воро́та 16 воротни́к 47 ворчли́вый 89 восемна́дцать 95 во́семь 95 во́семьдесят 95 восклица́ть 57 воскова́я депиля́ция 67 воскресе́нье 28 воскресе́нье 45 воспали́тельный 7 воспита́ние дете́й 82 воспи́тывать 82 восстана́вливать 7 восстана́вливающий 48 восстановле́ние 90 восто́рг 96 Восточноевропе́йское вре́мя 11 восхити́тельный 65 восхище́ние 96 Восьмери́чный Путь 62 восьмиуго́льная при́зма 59 восьмо́й 95 вошь 44 впускно́е отве́рстие 1 враща́ться 99 враща́ться по орби́те 13 враща́ться по орби́те 32 вре́дный 44 Времена́ го́да 13 Времена́ го́да 28

указатель вре́менный 67 вре́мя 83 Вселе́нная 32 Всеми́рная паути́на 31 вставля́ть 1 встре́ча 45 встре́ча на вы́сшем у́ровне 38 встреча́ть 5 встро́енный компью́тер 31 вступа́ть в реа́кцию 90 вступи́тельный экза́мен 81 втира́ть 34 вто́рник 28 вто́рник 45 второ́й 95 Второ́й (после́дующий) брак 68 второку́рсник 81 входна́я пла́та 42 вчера́ 11 въезд 1 выбира́ть 35 выбира́ть 65 вы́боры 55 вы́водок 20 вы́глядеть 39 вы́глядеть 92 вы́дача багажа́ 5 вы́держка 87 вы́езд 1 выжима́ть 88 вызыва́ть 80 вызыва́ющий абоне́нт 78 вы́играть 26 выка́чивать 54 выключа́тель 19 выключа́тель 41 вы́мя 20 выполня́ть 31 выпрямле́ние 50 выпускна́я труба́ 1 выпускно́й экза́мен 81 выпь 60 выраба́тывать 99 вы́работка 99 выража́ть 57 выраже́ние ве́жливости 51 выра́щивать 46 выра́щивать 93 высека́ть 69 высо́кий 17 высо́кий 21 высо́кий 37 высокоокта́новый 1 высокоскоростно́й 31 высота́ 59 вы́ставка 42 выставля́ть 42 вы́ставочный зал 4 вы́сшее образова́ние 81

вытира́ть 33 выхлопна́я труба́ 2 выходи́ть в откры́тый ко́смос 32 выходно́й 45 вычисля́ть 13 вычисля́ть 23 вычисля́ть 59 вышива́ние 91 вьетна́мец 73 вьетна́мский 100 вью́щийся 50 вяз 17 вя́заная оде́жда 35 вяза́ние 48 вяза́ние крючко́м 91 вяза́ние спи́цами 91 вяза́ть (спи́цами) 91

Г гавиа́л 64 гадю́ка 64 газ 1 газ 99 газе́та 70 газе́ты 75 газо́н 72 газотурбово́з 53 гала́ктика 32 галакти́ческий год 13 галео́н 86 гале́ра 86 галере́я 42 галёрка 76 галло́н 23 га́лстуки 35 гама́к 37 гангре́на 7 га́нгстерский фильм 29 гандбо́л 71 гара́жный рок 39 гарде́ния 93 гардеро́б 37 гастроэнтеро́лог 10 гастроэнтерологи́ческое отделе́ние 8 гвоздезабивно́й писто­ле́т 63 гвоздь 63 гекко́н 64 гекта́р 23 гектоли́тр 23 гель 34 гемато́лог 10 гемодиализа́тор 7 гемофили́я 7 генера́л 3 Генера́льная Ассамбле́я 38 Генера́льный секрета́рь 38 генера́тор 99

генита́лии 79 геогра́фия 97 геоло́гия 42 геологоразве́дочный 54 геоме́трия 97 геотерма́льная электро­ ста́нция 99 гепа́рд 18 гепати́т 7 гепато́лог 10 гера́нь 93 Герма́ния 73 герме́тик 63 геронто́лог 10 ге́тто 14 гиби́скус 93 гигиени́ческая пома́да 34 гидродина́мика 83 гидротерапи́я 85 Гидроэлектроста́нция 99 Гимала́и 12 гинеко́лог 10 гиперте́кст 31 гипертони́я 7 гипнотизёр 94 гиппопота́м 18 гипс 69 гисто́лог 10 гита́ра 43 глава́ 30 гла́вный реда́ктор 30 глади́льная доска́ 19 гладио́лус 93 гла́дкий 21 гла́дкий 34 гла́дкий 67 глаз 34 гламу́рная фотогра́фия 87 гли́на 54 глобализа́ция 98 глоба́льный 38 глубо́кое кре́сло 37 глу́пый 89 глухо́й (тяжёлый) уда́р 25 глэм-ро́к 39 гнев 96 гобеле́н 91 гобо́й 43 говори́ть 100 говя́дина 22 го́гот (гусе́й) 25 год 11 годовщи́на 45 гола́вль 66 голла́ндец 73 голова́ 79 голова́стик 64 голо́вка перемо́тки 87 головны́е убо́ры 35 Головны́е убо́ры 47

головоло́мка 26 голосова́ть 55 голуби́ка 17 голубо́й 92 го́лубь 60 гонг 43 го́нка пресле́дования 9 Го́нки 9 го́ночный автомоби́ль 2 го́ночный велосипе́д 9 гора́ 61 го́ре 96 горизонта́льный соля́рий 67 го́рка (застеклённый шка́фчик) 37 гормо́н 7 Го́рное вре́мя 11 горнолы́жный спорт 71 горноста́й 18 Го́рно-хими́ческое сырьё 54 го́рный велосипе́д 9 городско́й 14 городско́й велосипе́д 9 горо́х 46 горте́нзия 93 горшо́к де́тский 82 горшо́чек 33 Го́ры 12 го́рький 22 горю́чий сла́нец 54 горя́чая ва́нна 85 гости́ная 19 Гости́ница 61 госуда́рственная гра­ни́ца 38 госуда́рственный 8 госуда́рственный 81 госуда́рство-член 38 гот 39 го́тика 4 гото́вить (еду́) 22 гото́вить (еду) 33 гра́бли 27 гра́вий 21 гра́вий 54 град 52 гради́рня 4 гради́рня 99 грамм 23 грампласти́нки 91 гран 23 грана́т 88 гранж 39 грани́т 36 грани́т 54 грани́т 69 гран-при́ 9 гранули́рованное покры́­тие 21 грань 59 графи́н 65 графи́т 99

213

указатель графи́ческая ка́рта 31 граффи́ти 69 грач 60 гре́бля академи́ческая 71 гре́бля на байда́рках 91 гре́бля на байда́рках и кано́э 71 гребно́й 86 гребно́й тренажёр 85 гре́йдер 74 грейпфру́т 88 грейпфру́товая дие́та 85 гре́ко-ри́мская борьба́ 71 грехо́вный 62 гриб 22 гри́ва 20 гри́вна 15 григориа́нский кален­да́рь 28 гримёр 29 гримёрная 77 грипп 7 гроза́ 52 гром 25 гро́мкий 25 громкоговори́тель 72 гро́хот 25 гру́бый 89 грудь 79 грузи́нский 100 грузова́я ста́нция 53 грузови́к 2 грузови́к 74 грузово́й термина́л 5 Грузовы́е ваго́ны 53 грунто́вая доро́га 21 грунто́вая доро́га 61 гру́стный 96 грусть 96 гру́ша 17 гру́ша 88 грызть 18 грязева́я ва́нна 85 гуа́ва 88 гуа́шь 69 губна́я гармо́ника 43 губна́я пома́да 34 гудо́к 78 гуманита́рная по́мощь 38 гу́сеница 44 густо́й тума́н 52 густонаселённый 73 гусь 16

Д даб 39 давле́ние 52 да́льний 53 да́льний 68 да́льний (рейс) 5

214

Да́ния 73 дари́ть 93 да́та написа́ния 51 да́тский 100 датча́нин 73 два 95 два́дцать 95 двена́дцать 95 дверь 2 дверь 16 дверь 41 дви́гатель 2 дви́гатель 9 дви́гать 79 дви́гаться 85 дворе́ц 4 дворе́ц 61 двою́родная сестра́/ двою́родный брат 68 двухколёсный 9 двухме́стный дива́нчик 37 двухсекцио́нный авто́б ­ ус 80 двухэта́жный авто́бус 80 де́верь 68 де́вственный 58 девяно́сто 95 девятна́дцать 95 девя́тый 95 де́вять 95 дёгтебето́н 21 дед 68 дезодора́нт 67 дека́брь 13 дека́брь 28 дека́н 81 декана́т 81 деклами́ровать 76 деклари́ровать 5 деконструктиви́зм 4 декорати́вно-прикладно́е иску́сство 42 декорати́вный 4 декорати́вный 34 декорати́вный 63 декора́ции 77 де́лать предложе́ние 68 делега́ция 38 деликате́сы 75 дельфи́н 40 Демократи́ческая систе́ма 55 демокра́тия 55 демонстри́ровать 94 день зарпла́ты 45 день рожде́ния 45 депиля́ция 67 депо́ 4 депозита́рная яче́йка 6 дереве́нский 16 де́рево 21 де́рево 36

дермати́т 7 дермато́лог 10 дерматологи́ческое отделе́ние 8 деся́тый 95 де́сять 95 Дета́ли лица́ 34 Дета́ли оде́жды 47 детекти́в 30 детекти́вный фильм 29 дете́ктор банкно́т 6 де́тская оде́жда 35 Де́тские и́гры 26 Де́тские образова́­тель­ные учрежде́ния 82 де́тский сад 82 де́тский сту́льчик (высо́кий) 82 де́тское автомоби́льное кре́сло 82 де́тское пита́ние 75 де́тское пита́ние 82 де́тство 82 дефибрилля́тор 7 дециме́тр 23 дешёвый 1 дешёвый 35 дешёвый 99 Де́ятельность в тече́ние неде́ли 45 джаку́зи 85 джин 22 джи́нсы 35 джи́нсы 47 джут 36 дзюдо́ 71 диабе́т 7 диа́гноз 10 Диагно́стика и аппарату́ра 7 диагности́ровать 10 диагона́ль 59 диа́метр 59 диатони́ческий 43 диафра́гма 87 дива́н 19 дива́н 37 дива́н 41 дива́нная поду́шка 41 дива́нчик для сиде́ния 37 диви́зия 3 дие́та по гликеми́ческому и́ндексу 85 дие́та с учётом гемо­ко́да 85 диети́ческие проду́кты 75 Дие́ты 85 ди́зель-по́езд 53 дикобра́з 18 Дикорасту́щие цветы́ 93 диктату́ра 55 ди́ктор 70 ди́ктор 77

диктофо́н 49 дина́мик 78 дина́мика 83 динами́ческий 83 дина́р 15 диноза́вр 64 дипло́м 81 дипломати́ческая непри­кос­ но­ве́нность 38 дипломати́ческий 38 Диплома́тия 38 дире́ктор 29 дире́ктор шко́лы 97 диск 72 диск телефо́нный 78 дисково́д ги́бких ди́сков 31 ди́сковый телефо́н 78 дискоте́ка 48 дискути́ровать 84 диспе́тчер 80 диспе́тчерская 80 диспе́тчерская вы́шка 5 длина́ 59 длина́ ноги́ по вну́трен­ней пове́рхности 35 длина́ руки́ 35 длинношёрстный 20 дли́нный 50 Дни неде́ли 28 Дни неде́ли 45 До свида́ния 57 До чего обидно 57 добавля́ть 90 добро́ 84 До́брое у́тро 57 до́брый 89 До́брый ве́чер 57 До́брый день 57 добыва́ть из недр 54 Добы́ча и тра́нспорт не́фти 54 догово́р 38 догоня́ть 9 додека́эдр 59 доде́лывать 45 дождли́вый 13 дождь 13 дождь 52 дождь со сне́гом 52 дои́ть 16 докла́д 45 документа́льный фильм 29 документа́льный фильм 77 долгожда́нный 48 должни́к 6 до́ллар 15 Дом 16 дом (ча́стный) 4 дом (ча́стный) 14 дома́шний 19 дома́шний пито́мец 20

указатель Дома́шняя ме́бель 37 дома́шняя рабо́та 97 домино́ 26 дом-музе́й 42 домово́дство 97 донг 15 дорого́й 1 дорого́й 35 доро́жная разме́тка 14 Доро́жные покры́тия 21 доро́жный мотоци́кл 9 доска́ 74 доска́ для ре́зки хле́ба 33 досмо́тр 5 доставля́ть 51 Достопримеча́тельности 61 досту́пный 80 дохо́д 98 дочь 68 дошко́льник 82 Драгоце́нные и декора­ти́вные ка́мни 54 дракони́ческий (затме́нный) год 13 дра́ма 29 Дра́ма 76 драмату́рг 76 древнегре́ческий 100 древнееги́петский кален­ да́рь 28 древнеинди́йский кален­ да́рь 28 дре́вний 28 дре́вний 42 дредло́ки 39 дрези́на 53 дрейфова́ть 40 дрель 27 дрель 63 дрессиро́вщик 94 дро́бный 95 дро́жжи 22 дрозд 60 Други́е геометри́ческие тела́ 59 Други́е объе́кты 41 Други́е ро́дственники 68 дружелю́бный 89 дуб 17 дубли́ровать 29 дубло́н 15 Дуна́й 12 дура́к/ду́ра 89 дуть 43 дуть 52 духи́ 67 духо́вка 33 Духовы́е инструме́нты 43 душ 19 ды́ня 88

дыроко́л 49 дыша́ть 79 дю́бель-гвоздь 63 дюйм 23 дя́дя 68 дя́тел 60 DVD-диск 29

Е Ева́нгелие 62 евре́й 73 евре́йский календа́рь 28 е́вро 15 Евро́па 12 Европе́йские пти́цы 60 Европе́йские языки́ 100 европе́йский 12 Еги́пет 73 Едини́цы измере́ния вре́мени 11 ёж 18 ежеви́ка 88 ежедне́вный 70 ежеме́сячный 70 еженеде́льный 70 ежеча́сный 70 ёжик 50 е́здить на рабо́ту 14 ель 17 ёрш 66 естествозна́ние 42 естествозна́ние 97 есть 33 е́хать 9 е́хать 61 е́хать 80

Ж жа́ба 64 жа́бра 66 жа́воронок 60 жад 69 жа́лить 44 жа́ло 44 жа́ловаться 57 Жа́нры и направле́ния жи́вописи 69 Жа́нры фи́льмов 29 Жа́нры фотогра́фии 87 жара́ 13 жа́рить 22 жа́ркий 52 жарко́е 22 жаро́вня 33 ждать 80 железнодоро́жный кран 53 железнодоро́жный перее́зд 53 железнодоро́жный путь 53

желе́зо 21 желе́зо 36 желе́зо 54 железобето́н 21 железобето́н 74 жёлоб 58 жёлтый 92 желу́док 79 жени́ться/выходи́ть за́муж 68 жени́х 68 же́нская оде́жда 35 же́нская парикма́хер­ская 50 же́нский парикма́хер 50 жеребёнок 20 жеребе́ц 20 жёсткий диск 31 живородя́щий 64 живо́т 79 животново́дческий 16 Живо́тные 16 жи́дкий 54 жизнера́достный 89 жизнь 84 Жилы́е дома́ 4 жильё 61 жи́молость 17 жира́ф 18 жи́рность ко́жи 34 жить 41 жму́рки 26 жонглёр 94 жонгли́ровать 94 жужжа́ть 25 жужжа́ть 44 жук 44 журна́л 70 журнали́ст 70 журна́лы 75 журча́ние 25

З заба́вный 26 забо́р 1 забо́р 16 забо́титься 82 завива́ть 50 зави́вка 50 зави́симость 38 зави́снуть 31 зави́стливый 89 за́висть 96 завиты́е во́лосы 50 заво́д 14 заводи́ть 2 заводи́ть (часы́) 11 заводно́е устро́йство 11 заводно́й 26 за́втра 11 зага́р 67

заголо́вок 70 загора́ние 67 загора́ть 40 загоре́лый 40 загрязня́ть 58 зада́ча 97 за́дняя фа́ра 2 заём 6 зажига́ние 2 зака́з 65 зака́зывать 65 зака́нчивать 45 зака́нчиваться 13 зака́нчиваться 28 зако́нный 24 законода́тельная власть 55 закрепи́тель (фикса́ж) 87 закрыва́ть (счёт) 6 заку́ски 75 зал 42 зал ожида́ния 5 зал ожида́ния 53 Зал суда́ 24 зал трофе́ев 72 зали́в 40 замедли́тель нейтро́нов 99 заменя́ть 63 замерза́ть 52 замо́к 41 заморо́женные проду́кты 75 за́навес 76 Западноевропе́йское вре́мя 11 запасно́е колесо́ 61 запове́дник 58 за́поведь 62 заполня́ть 72 заправля́ть 1 запра́вочный пункт 1 запреща́ть 55 запро́с 51 запуска́ть 32 зара́зный 7 зарпла́та 98 заря́дка 85 заря́дная ста́нция 1 заряжа́ть 3 засве́чивать 87 затво́р 87 затя́нутый облака́ми 52 захва́тывающий 30 защи́тные очки́ 67 за́яц 18 Зва́ния и до́лжности вое́нного фло́та 86 звезда́ 32 Звезда́ Дави́да 62 звон 25 звони́ть (по телефо́ну) 49 звоно́к 78

215

указатель Зву́ки челове́ка и живо́тн­ ых 25 звукова́я ка́рта 31 звуча́ть 25 Зда́ние 8 Зда́ние и обору́дование 6 Зда́ние ци́рка 94 Зда́ние шко́лы 97 Зда́ния и сооруже́ния 14 здоро́вый 67 здоро́вый 79 здоро́вый 82 Здра́вствуйте 57 зелёный 92 зелёный коридо́р 5 Земля́ 32 Земново́дные (Амфи́­бии) 64 зе́ркало 19 зе́ркало 50 зе́ркало (боково́е) 2 зима́ 13 зима́ 28 зи́мнее солнцестоя́ние 13 Зи́мние ви́ды спо́рта 71 зло 84 злой 89 злока́чественный 7 змея́ 64 змея́ грему́чая 64 знак 1 знамени́тый 71 зна́ние 84 знать 84 зно́йный 13 золо́вка 68 зо́лото 36 зо́лото 54 зо́лото 69 зонт от со́лнца 40 зре́лищный 94 зуб 20 зять (муж до́чери) 68

И и́ва 17 ива́н-да-ма́рья 93 и́волга 60 иври́т 100 игла́ 27 игра́ть 26 игра́ть 43 игра́ть 71 игра́ть 76 игри́вый 20 Игру́шки 26 игуа́на 64 идеологи́ческий 55 идти́ пешко́м 61 ие́на 15 избира́ть 55

216

изверга́ться 12 известко́вый раство́р 63 известня́к 54 известня́к 69 извеща́ть 51 извлека́ть 7 изгота́вливать 36 изда́ние 30 изде́ржки 98 излуче́ние 83 излю́бленный 91 измере́ние расхо́да 1 измери́тельное устро́йство 72 измери́тельный 23 измери́тельный прибо́р 1 измеря́ть 23 и́зморось 52 изнаси́лование 24 изображе́ние 77 изо́гнутый 59 изумру́д 54 изумру́дный 92 изуча́ть 58 изуча́ть 83 изы́сканный 65 изя́щные иску́сства 42 икеба́на 91 икоса́эдр 59 икосододека́эдр 59 икра́ 79 иллюмина́тор 61 иллюстри́ровать 30 импе́рия 55 импрессиони́зм 69 импровизи́ровать 43 и́мпульс 83 и́мя отправи́теля 51 и́мя получа́теля 51 инвестицио́нный банк 6 ингаля́ция 7 инда́стриал 39 и́ндекс 78 инди́го 92 Инди́йский океа́н 12 индика́тор 1 И́ндия 73 индонези́йский 100 индю́к 16 инжене́р-а́томщик 99 инжене́рные войска́ 3 инкасса́ция 6 иностра́нный 38 иностра́нный 61 иностра́нный язы́к 97 Инструме́нты 63 Инструме́нты и обору́до­ва­ ние 50 инсу́льт 7 интегра́ция 98 интеллектуа́льный 30

интенси́вный 74 интеракти́вная литера­ту́ра 26 интерва́л 35 интерве́нция 38 интервью́ 70 интервьюи́ровать 70 интере́сный 26 интере́сный 29 интере́сный 61 Интерне́т 31 Интерне́т 70 Интерье́р и обору́до­вание 75 Интерье́р и обслу́жи­вание 35 Интерье́р теа́тра 76 интрове́рт 89 инфа́ркт 7 инфекцио́нное отделе́ние 8 инфля́ция 98 информа́тика 97 информи́рование 51 информи́ровать 70 Инфраструкту́ра 5 Инфраструкту́ра 72 ио́н 90 ио́нный 90 ипоте́чный банк 6 ипподро́м 4 ира́нец 73 ирга́ 88 ирла́ндец 73 ирла́ндский 100 ирла́ндский календа́рь 28 ироке́з (причёска) 39 иска́ть 35 Ископа́емое то́пливо 54 иску́сный 94 иску́сственный 100 иску́сственный спу́тник 32 Исла́м 62 исла́мский банк 6 исла́мский календа́рь 28 испа́нец 73 Испа́ния 73 испа́нский 100 и́споведь 62 исполни́тельная власть 55 исполни́тельский 76 исполня́ть 43 исполня́ть 76 испо́льзовать 36 исправи́тельное учреж­де́­ ние 24 испу́ганный 96 испы́тывать 21 иссле́довать 32 иссле́довать 58 иссле́довать 83 исте́ц 24 и́стина 84 истори́ческая про́за 30

Истори́ческие де́нежные едини́цы 15 Истори́ческие корабли́ и суда́ 86 исто́рия 42 исто́рия 97 исто́рия боле́зни 10 исто́рия культу́р 42 истреби́тель 3 Ита́лия 73 италья́нец 73 италья́нский 100 Иудаи́зм 62 ию́ль 13 ию́ль 28 ию́нь 13 ию́нь 28 йо́га 48 IP-телефо́н 78

К кабачо́к 46 ка́бельное телеви́дение 70 каби́на 5 кабине́т 6 кабине́т врача́ 10 кабриоле́т 2 каза́х 73 каза́хский 100 казни́ть 24 кайма́н 64 Как жаль 57 Как пожива́ете? 57 ка́ктус 93 календа́рный год 13 календа́рь ма́йя 28 кали́на 17 калькуля́тор 49 калькуля́торы 91 кальма́р 40 ка́мбала 66 каме́лия 93 ка́менная кла́дка 74 ка́менная ша́шка (брус­ ча́тка) 21 ка́менщик 74 ка́мера хране́ния 53 ка́мпус (университе́тский городо́к) 81 Кана́да 73 канализа́ция 14 кана́т 94 канатохо́дец 94 кани́кулы 81 канцеля́рские принад­ ле́жности 49 каньо́н 61 капиталисти́ческий 55 капита́льный 63

указатель капита́н 3 капита́н 86 капита́н-лейтена́нт 86 капо́т 2 капра́л 3 капри́зный 89 капу́ста 16 капу́ста белокоча́нная 46 капу́ста брюссе́льская 46 караве́лла 86 карака́тица 40 каранда́ш 49 каранда́ш для брове́й 34 каранда́ш для подво́дки век 34 каранти́н 7 кара́сь 66 карбюра́тор 2 карда́нный вал 2 карда́нный при́вод 9 кардина́л 92 кардио́лог 10 кардиологи́ческое отде­ле́ние 8 кардиореанима́ция 8 каре́ 50 каре́та ско́рой по́мощи 2 Кари́бское мо́ре 12 ка́рканье 25 карма́н 47 карма́нные часы́ 11 карми́н 92 карп 66 карти́ны 91 картоте́чный шкаф 37 картоте́чный шкаф 49 карто́фель 16 карто́фель 46 ка́рточные и́гры 91 ка́рты 26 каскадёр 29 Каспи́йское мо́ре 12 ка́сса 1 ка́сса 35 касси́р 1 касси́р 35 касси́р 65 ка́ссовый аппара́т 75 кастанье́ты 43 кастрю́ля 33 кастрю́ля 56 ката́лка 8 катафо́т 9 Катего́рии экспона́тов 42 катио́н 90 католици́зм 62 ка́федра 81 кашало́т 40 кашта́новый 92 каю́та 61 квадра́тная антипри́зма 59

квадра́тный киломе́тр 23 квадра́тный метр 23 квадра́тный сантиме́тр 23 кваза́р 32 ква́кать 64 ква́кша 64 квалифици́рованный 10 ква́нтовая меха́ника 83 ква́рта 23 кварти́ра 4 кварц 36 ква́рцевые часы́ 11 квест 26 кедр 17 кенгуру́ 18 ке́пка 47 керами́ческая пли́тка 63 керамограни́т 63 кёрлинг 71 кероси́н 1 кефи́рная дие́та 85 ки́ви 88 Килиманджа́ро 12 килова́тт-час 99 килогра́мм 23 килоли́тр 23 киломе́тр 23 киломе́тров в час 23 ки́лька 66 кинема́тика 83 кинеско́п 77 кинети́ческая скульп­ту́ра 69 кино́ 48 ки́новарь 92 киноза́л 29 кинопрое́ктор 29 Кинотеа́тр 29 кирпи́ч 21 кирпи́ч 74 кислота́ 90 ки́слый 22 кисть 27 кисть 63 кисть руки́ 79 кит 40 кита́ец 73 Кита́й 73 кита́йский 100 кита́йский календа́рь 28 кише́чник 79 кия́нка 27 клавеси́н 43 клавиату́ра 31 кладова́я 6 кла́пан 1 кларне́т 43 класс (коллекти́в ученико́в) 97 класс (эта́п обуче́ния) 97 кла́ссики 26 классици́зм 4

класси́ческая фи́зика 83 класси́ческий 29 класси́ческий 69 кла́ссная ко́мната 97 класть 74 класть 75 клева́ть 60 кле́вер 93 клей 49 клей 63 клён 17 клещ 44 кле́щи 27 кле́щи 63 Климати́ческие зо́ны 52 кли́пер 86 клоп 44 кло́ун 94 клуб 48 клык 20 клюв 60 клю́ква 17 ключ гаечный 27 ключи́ца 79 кни́га 30 кни́ги 75 кни́ги 91 кни́жная по́лка 37 кни́жный шкаф 37 кни́жный шкаф 41 кно́пка 78 кно́почный телефо́н 78 ко́бальт 54 кобе́ль 20 ко́бра 64 кобы́ла 20 ковале́нтный 90 кова́рный 89 ковёр 41 ко́врик 41 ко́готь 20 ко́готь 60 ко́жа 34 ко́жаная ку́ртка 39 коза́ 16 Коза́ 20 козёл 20 козлёнок 20 кокте́йль 22 колго́тки 47 коле́но 79 колесо́ 2 коли́бри 60 Коли́чественные числи́­ тельные 95 коллекциони́рование 48 коллекциони́рование 91 коллекциони́ровать 91 коло́дец 16 колокола́ 43

колоко́льчик 93 коло́нка 1 коло́нка 70 коло́нка (акусти́ческая) 41 колыбе́ль 82 коля́ска 9 коля́ска 82 командиро́вка 45 кома́р 44 комбинезо́н 47 комбинезо́н де́тский 82 коме́дия 29 коме́дия 76 коме́та 32 коммента́рий к передо­ви́це 70 коммента́торская каби́на 72 комме́рческий 77 комме́рческий банк 6 коммодо́р 86 коммуни́зм 55 коммута́тор 78 Ко́мнатные цветы́ 93 компа́кт-ди́ски 75 компа́ктный 27 компа́ктный 78 компа́ния 98 компете́нтный 10 компози́тор 76 Компоне́нты компью́­тера 31 компо́стер 80 компью́тер 41 компью́тер 49 компью́терная игра́ 48 Компью́терные и́гры 26 компью́терный класс 97 компью́терный стол 37 компью́терный стол 49 комфорта́бельный 19 комфорта́бельный 41 конве́рт 51 конверти́ровать 15 конверти́руемый 15 ко́нга 43 конденса́тор 78 конденса́тор 99 конди́терские изде́лия 75 кондиционе́р 19 кондиционе́р 67 кондициони́рование 67 конду́ктор 80 коне́чно 57 конкуре́нция 98 ко́нная ста́туя 69 ко́нный спорт 71 конопля́ 36 консервати́зм 55 консерви́рованный 75 консе́рвный нож 33 консе́рвы 75 консо́льный мост 21

217

указатель конституцио́нная мона́рхия 55 конструктиви́зм 4 констру́ктор 26 Констру́кция 2 Констру́кция велоси­пе́да 9 Констру́кция моста́ 21 Констру́кция мотоци́кла 9 Констру́кция обы́чного телефо́на 78 Констру́кция часо́в 11 ко́нсул 38 ко́нсульство 38 консульта́ция 7 конта́ктный рельс 80 контейнерово́з 86 континента́льный кли́мат 52 континента́льный шельф 58 Контине́нты 12 контраба́нда 24 контраба́с 43 контр-адмира́л 86 контркульту́рный 39 контроли́ровать 99 контро́льная рабо́та 97 контро́льно-ка́ссовый пункт 75 контрте́нор 76 ко́нтурный каранда́ш для губ 34 ко́нус 59 конфедера́ция 55 конфере́нция 45 конфиска́ция 5 конфронта́ция 38 концептуа́льная фото­ гра́фия 87 конце́рт 48 конце́рт 77 конце́ртный зал 4 конь 20 конькобе́жный спорт 71 кооперати́вный банк 6 копёр 74 копирова́льная бума́га 49 копирова́льный аппара́т 49 ко́пия 51 копы́то 20 копьё 72 кора́ 17 кора́лловая сверта́шка 64 кора́лловые ри́фы 58 кора́лловый 92 Кора́н 62 кордебале́т 76 Кордилье́ры 12 ко́рень 17 корзи́на 75 коридо́р 8 кори́ца 22 кори́чневый 92 корми́ться 18

218

кормле́ние 82 кормле́ние гру́дью 82 Корнепло́дные и клубне­ пло́дные о́вощи 46 коро́бка переда́ч 2 коро́ва 16 Коро́ва 20 коро́ткая стри́жка 50 коро́ткий 50 короткометра́жный фильм 29 короткошёрстный 20 корпора́ция 98 ко́рпус 3 корректи́рующая жи́дкость 49 корре́ктор 30 корреспонде́нт 70 коса́ 50 косме́тика 67 косме́тика 75 Космети́ческие сре́д­ства 34 космети́ческий 63 космети́ческий ухо́д 67 космето́лог 50 косми́ческий 32 косми́ческий кора́бль 32 космодро́м 32 космона́вт 32 Космона́втика 32 космополити́зм 55 космосимуля́тор 26 ко́сти 26 кость 79 костю́м 47 костюме́р 29 котело́к 47 котёнок 20 котле́та отбивна́я 22 котлова́н 74 котте́дж 4 ко́фе 22 ко́фе 75 кофе́йный серви́з 56 кофе́йный сто́лик 37 кофе́йный сто́лик 41 Ко́шки и соба́ки 20 краб 22 краеве́дение 42 кра́жа 24 кра́жа со взло́мом 24 кран 33 кран (водопрово́дный) 19 крановщи́к 74 краси́вый 34 краси́вый 93 кра́сить 27 кра́сить 92 кра́ситься 34 кра́ска 63 кра́ска для воло́с 67 краскораспыли́тель 27

краскораспыли́тель 63 Кра́сное мо́ре 12 краснопёрка 66 кра́сный 92 кра́сный ка́рлик 32 кра́сный коридо́р 5 красота́ 84 креве́тка 22 креди́тная ка́рта 6 креди́тно-де́нежная поли́­ тика 98 кредитова́ние 6 кредито́р 6 кре́йсер 86 кре́йсерская ско́рость 5 крем 34 крем 67 кре́мний 36 кре́мовый 92 кре́пость 61 кре́сло 19 кре́сло 29 кре́сло 37 кре́сло 41 кресс-сала́т 46 крест 62 кре́стики-но́лики 26 крести́ть (соверша́ть обря́д креще́ния) 62 крик 25 криоли́фтинг 67 крова́ть 19 крова́ть 37 крова́ть 41 крова́ть-мане́ж 82 кроветво́рный 79 Кровососу́щие ви́ды 44 крокоди́л 64 кро́кус 93 кро́лик 18 кро́на 15 кроссво́рд 48 кроссо́вки 47 крот 18 кро́шечный 44 круасса́н 65 круг для мета́ния 72 круги́ под глаза́ми 34 кругосве́тное пла́ва­ние 40 кругосве́тное пла́ва­ние 61 кру́жка 56 круи́з 40 круи́з 61 круи́зер 9 круи́зный ла́йнер 61 круи́зный ла́йнер 86 круп 20 крупа́ (зла́ковая) 22 кру́пы 75 круто́й 39

крыжо́вник 17 крыжо́вник 88 крыло́ 5 крыло́ 44 крыло́ 60 кры́тый 72 кры́тый ваго́н 53 крыть (кро́влей) 74 кры́ша 16 кры́ша 72 кря́канье 25 ксилофо́н 43 куб 59 ку́бик Ру́бика 26 ку́бики 26 куби́ческий дециме́тр 23 куби́ческий дециме́тр 59 куби́ческий метр 23 куби́ческий метр 59 куби́ческий миллиме́тр 23 куби́ческий миллиме́тр 59 куби́ческий сантиме́тр 23 куби́ческий сантиме́тр 59 кувши́нка 93 кузне́чик 44 ку́зов 2 ку́кла 26 ку́клы 91 ку́колка 44 кукуру́за 16 кулинари́я 91 куни́ца 18 купа́льный костю́м 40 купа́ние 40 купа́ние 48 купа́ние 82 ку́пля-прода́жа 6 ку́пол 72 ку́пол 94 кура́тор 42 ку́рица 16 куропа́тка (се́рая) 60 ку́рсы 45 ку́ртка 47 куря́тина 22 куря́тник 16 куса́ть 64 ку́хня 19 Ку́хонная посу́да 56 Ку́хонная у́тварь 33 кхме́рский 100

Л лаборато́рия 81 лаборато́рия 97 лаборато́рная рабо́та 97 лави́ровать 86 ладо́нь 79 лаза́нья 65

указатель лазу́рный 92 лай 25 Ла́йнеры и я́хты 40 лак 63 лак для ногте́й 67 лакони́чный 51 ламина́т 41 ламина́т 63 ламина́тор 49 ла́мпа соля́рия 67 ла́па 20 ла́ри 15 ла́сточка 60 ла́сты 40 лати́нский 100 ла́ять 20 ле́бедь 60 лев 18 лёгкая атле́тика 71 лёгкий 45 лёгкий 48 лёгкий 78 Легкоатлети́ческое обо­ру́до­ ва­ние и принад­ле́жности 72 лёгкое 79 ледяна́я крупа́ 52 лежа́ть 37 лейтена́нт 3 лека́рства 75 лён 36 лени́вец 18 лени́вый 89 леопа́рд 18 лепесто́к 93 лепи́ть 69 лесосте́пь 58 лесоту́ндра 58 ле́стница 72 лета́ть 44 лета́ть 60 лета́ющая таре́лка 26 ле́тнее солнцестоя́ние 13 Ле́тние ви́ды спо́рта 71 ле́то 13 ле́то 28 лету́чая мышь 18 лече́бная гли́на 85 лече́ние 7 лече́ние 45 лечи́ть 8 лещ 66 либерали́зм 55 либера́льный 55 либре́тто 76 ли́вень 52 ливр 15 ликова́ть 72 лимо́н 88 лимо́нное де́рево 17 лине́йка 27

лине́йный 90 лине́йный кора́бль 86 ли́ния электропереда́ч 99 линко́р 86 лино́леум 41 лино́леум 63 ли́па 17 ли́ра 15 лиси́ца 18 лист 17 ли́ственница 17 Ли́ственные дере́вья 17 ли́ственный лес 58 Листовы́е о́вощи 46 лита́вры 43 Литерату́рные жа́нры 30 Литерату́рные те́хники 30 Литерату́рные фо́рмы 30 литора́льная зона 58 литр 23 лить 52 лифт 8 ли́чи 88 личи́нка 44 ли́чность 84 лоб 34 лови́ть 66 лови́ть се́тью 66 ло́гика 84 ло́жа 72 ло́жа 76 ло́жа пре́ссы 72 ло́жка 56 ло́жка больша́я 56 ло́жка десе́ртная 56 ло́жка столо́вая 56 ло́жка ча́йная 56 ло́жка-шумо́вка 33 ло́ква 88 Локомоти́вы 53 ло́коть 79 ломогра́фия 87 лопа́та 27 лопа́тка 79 лопа́тка (ку́хонная) 33 лосо́сь 66 лось 18 лосьо́н 34 ло́тос 93 лохма́тый 20 ло́цман 86 ло́шадь 16 Ло́шадь 20 луидо́р 15 лук 46 лук-бату́н 46 Лу́ковичные и стеблевы́е о́вощи 46 лук-поре́й 46 лук-шало́т 46

Луна́ 32 лу́нный год 13 лу́нный календа́рь 28 лы́жные го́нки 71 лэпто́п 31 лэпто́п 49 люби́тельский 87 люби́ть 96 любо́вный рома́н 30 любо́вь 84 любо́вь 96 Лю́ди университе́та 81 люк 5 люпи́н 93 лю́стра 19 лю́стра 41 лю́тик 93 лю́тня 43 лягу́шка 64 лязг 25

М магази́н 1 магази́нная теле́жка 75 маги́стр 81 магнитофо́н 41 май 13 май 28 майка 47 майо́р 3 майора́н 46 мак 93 макробио́тика 85 Макроэконо́мика 98 макру́рус 66 мала́йский 100 ма́ленький 35 ма́ленький 44 ма́ленький 66 ма́ленький 82 мали́на 88 мали́новый 92 малове́трие 52 малочи́сленный 73 маля́р 74 Маля́рные инстру­ме́нты 27 ма́мба узкоголо́вая 64 ма́мба чёрная 64 ма́нго 88 ма́нгровые леса́ 58 мандари́н 17 мандари́н 88 мандоли́на 43 манёвренный 86 манеке́н 35 маникю́р 50 маникю́р 67 ма́нтия 81 ма́нтра 62

ма́рганец 36 ма́рганец 54 маргари́тка 93 мари́мба 43 марини́стика 69 марино́ванный 46 ма́рка 15 маркси́зм 55 Марс 32 март 13 март 28 ма́ршал 3 ма́рши 58 маршру́т 61 маршру́т 80 маршру́тное такси́ 80 ма́ска 40 ма́ска для лица́ 67 ма́сло 69 ма́сло расти́тельное 22 ма́сло сли́вочное 22 ма́сса 83 Ма́сса (вес) 23 масса́ж 7 масса́ж 85 масси́ровать 67 ма́ссовый 80 мат для приземле́ния 72 матема́тика 97 материалове́дение 90 Материа́лы 63 Материа́лы 74 Материа́лы биологи́че­ского происхожде́ния 36 Материа́лы для скульп­ ту́ры 69 Материа́лы для строи́­ тельства мосто́в 21 материа́льный 58 матери́нство 82 мате́рия 83 ма́тка 79 матро́с 86 мать 68 мать-и-ма́чеха 93 ма́чеха 68 ма́чта 40 ма́чта 61 машини́ст 80 маши́нка для стри́жки 50 маши́нное отделе́ние 99 ма́ятник 11 Ме́бель 33 Ме́бель 41 Ме́бель и удо́бства 19 меблиро́ванный 19 меблирова́ть 37 медве́дка 44 медве́дь 18 медита́ция 62

219

указатель Медици́нские профе́с­сии 10 ме́дленный 53 Медте́хника 8 меду́за 40 медь 36 медь 54 Междоме́тия 57 междугоро́дный авто́бус 61 междугоро́дный звоно́к 78 Междунаро́дная ли́ния сме́ны дат 11 междунаро́дная организа́­ ция 38 Междунаро́дная эконо́мика 98 междунаро́дный 5 Междунаро́дный суд ООН 38 мезотерапи́я 67 Ме́ксика 73 мел 36 меланхо́лик 89 мели́рование 67 ме́лкий (о правона­ру­ше́­ нии) 24 мелодра́ма 29 мелодра́ма 76 мемуа́ры 30 Мено́ра 62 меню́ 65 Мерку́рий 32 мёртвый 100 Ме́ры жи́дкостей 23 ме́стная ли́ния 78 ме́стный 5 ме́стный 8 ме́стный 53 ме́стный эффе́кт 78 ме́сто назначе́ния 80 ме́сто судьи́ 24 ме́сяц 11 Ме́сяцы 13 Ме́сяцы 28 металли́ст 39 металлофо́н 43 Мета́ллы 36 мета́тель ноже́й 94 мета́ть 71 мета́ть икру́ 66 метафи́зика 84 Метеода́нные 52 метео́р 32 ме́ткий 71 метр 23 метри́ческий 23 метро́ 14 Метро́ 80 ме́тров в секу́нду 23 ме́тчик 27 механизи́рованный 74 меха́ника 83 Механи́ческие зву́ки 25

220

мехова́я ша́пка 47 ме́ццо-сопра́но 76 мече́ть 62 меч-ры́ба 66 мигра́ция 98 мигри́ровать 60 микроавто́бус 2 микроавто́бус 80 микроволно́вая печь 33 микрофо́н 77 микрофо́н 78 микрочи́п 31 Микроэконо́мика 98 ми́ксер 33 милитари́зм 55 миллиа́рд 95 миллигра́мм 23 миллили́тр 23 миллиме́тр 23 миллио́н 95 миль в час 23 ми́ля морска́я 23 ми́ля уставна́я (сухопу́тная) 23 минаре́т 62 минера́льная ва́нна 85 минисериа́л 77 мини́стр иностра́нных дел 38 миномёт 3 мину́та 11 мир 84 мир (отсу́тствие войны́) 38 миротво́рческий 38 Миссиси́пи 12 мисте́рия 76 ми́чман 86 младе́нец 82 мла́дший 68 многогра́нник 59 многокварти́рный дом 4 многокварти́рный дом 14 многолю́дный 14 многополя́рность 38 многофункциона́льный 2 многоэта́жный 4 Мо́да 39 моде́ли 91 модели́зм 91 моде́ль по́езда 26 моде́рн 4 мо́дный 47 мо́дный 50 мозг 79 моле́кула 90 молекуля́рная перегруп­пи­ ро́вка 90 молекуля́рная фи́зика 83 молибде́н 36 моли́тва 62 моли́ться 62 моллю́ск 40

молоко́ 20 мо́лот для мета́ния 72 молото́к 27 молото́к 63 молото́к судьи́ 24 моло́чные проду́кты 75 моль (едини́ца измере́ния) 90 монасты́рь же́нский 62 монасты́рь мужско́й 62 мона́х 62 мона́хиня 62 Монбла́н 12 монго́льский 100 моне́ты 91 Моне́ты и купю́ры 15 монито́р 31 монито́ринг загрязне́ния 58 моноли́тный 74 “Монопо́лия” 26 монопо́лия 98 моноре́льсовая доро́га 14 монта́ж 63 монта́жник металло­ констру́кций 74 монта́жные рабо́ты 74 мопе́д 9 мора́ль 84 морепроду́кты 75 морж 40 морко́вь 16 морко́вь 46 моро́з 13 морози́льная ка́мера 33 моро́зный 13 моро́зный 52 морска́я боле́знь 61 морска́я змея́ 64 Морски́е живо́тные 40 Морски́е ры́бы 66 Морско́е пла́вание 61 морско́й конёк 66 морско́й музе́й 42 морско́й порт 40 морско́й порт 61 морско́й язы́к 66 морщи́на 34 Моско́вское вре́мя 11 мост 14 мост 61 мост со сквозны́ми фе́р­ мами 21 мости́ть 21 моте́ль 61 мотокро́сс 9 моторо́ллер 9 моты́га 27 мотылёк 44 мохе́р 20 мочево́й пузы́рь 79 моше́нничество 24

мощёная доро́га 21 мо́щный 2 мо́щный 9 мо́щный 31 мо́щный 99 мра́мор 36 мра́мор 69 мсти́тельный 89 му́дрый 89 мужска́я оде́жда 35 мужска́я парикма́хер­ская 50 мужско́й парикма́хер 50 музе́й 4 музе́й естествозна́ния 42 музе́й нау́ки 42 музе́й-запове́дник 42 му́зыка 97 Музыка́льные сти́ли 39 музыка́льный 76 музыка́льный фильм 29 музыка́нт 65 мука́ 22 мука́ 75 мулла́ 62 мураве́й 44 муре́на 66 мурлы́канье 25 мурлы́кать 20 му́сорное ведро́ 33 муссо́нный кли́мат 52 мусульма́нин 62 му́ха 44 мушмула́ 88 муэдзи́н 62 мы́слить 84 мыть 33 Мы́шцы 79 мышь 31 мэйнфре́йм 31 мя́гкая обло́жка 30 мя́гкий 25 мя́гкий 36 мя́гкий 37 мя́гкий 88 мяси́стый 88 мя́со 75 мяу́кать 20 мяч 94

Н На приёме 10 набира́ть но́мер 78 на́божный 62 наводи́ть ре́зкость 87 нагру́дник де́тский 82 Надво́рные постро́йки 16 надева́ть 47 Наде́жда 57 наде́жда 96

указатель надёжный 21 Наде́юсь на лу́чшее 57 Наде́юсь на э́то 57 Наде́юсь, это не так 57 надувно́й матра́с 40 нае́здник 94 нажима́ть 78 нажима́ть (на педа́ли) 9 Назва́ния 7 называ́ть 28 накладны́е ресни́цы 34 накло́ны в сто́роны 85 накло́ны вперёд 85 налива́ть 1 нали́м 66 нали́чный 15 нало́г 98 нама́з 62 нама́зывать 34 нама́зывать 56 наноси́ть 67 напада́ть 64 напёрсток 27 напи́льник 27 Напи́тки 22 наполня́ть 56 напо́льные часы́ 11 напо́р воды́ 99 направле́ние (к врачу́) 10 направле́ние ве́тра 52 на́рды 26 Наро́ды 73 нару́чные часы́ 11 наруша́ть 55 нарци́сс 93 наря́дный (о челове́ке) 47 населя́ть 14 населя́ть 73 наслажда́ться 48 насо́с 1 насо́с 99 насто́льная ла́мпа 41 Насто́льные и́гры 26 насто́льные часы́ 11 насто́льный компью́тер 31 насто́льный пи́сьменный прибо́р 49 насто́льный те́ннис 71 настоя́щее 11 наступа́тельный 3 насту́рция 93 насы́щенный 92 натюрмо́рт 69 натюрмо́рт 87 нау́ка 42 нау́ка 84 нау́чный 81 нахо́дчивый 89 наци́зм 55 национали́зм 55

Национа́льные блю́да 65 национа́льный 73 национа́льный дохо́д 98 национа́льный парк 58 нача́льный 97 начина́ть 45 начина́ть 97 начина́ться 13 начина́ться 28 Не мо́жет быть 57 Не согла́сен 57 небоскрёб 4 небоскрёб 14 небью́щийся 56 неве́жество 84 неве́ста 68 неве́стка (жена́ сы́на) 68 невисоко́сный год 13 невозобновля́емый 99 невро́лог 10 неврологи́ческое отде­ле́ние 8 негати́в 87 Негати́вные чу́вства и эмо́­ ции 96 неде́ля 11 Недоста́тки ко́жи 34 не́жный 93 незабу́дка 93 незави́симость 38 нейрохи́мия 90 нейрохиру́рг 10 нейтрализа́ция 90 неконверти́руемый 15 некроло́г 70 нектари́н 88 нелета́ющий 60 не́мец 73 неме́цкий 100 немо́й 29 необходи́мый 27 необы́чный 42 необы́чный 91 неого́тика 4 неоклассици́зм 4 неоргани́ческая хи́мия 90 Неоргани́ческие матери­ а́лы 36 неотло́жная по́мощь 8 неотъе́млемый 78 Непту́н 32 Неру́дные материа́лы 54 Несогла́сие и сомне́ния 57 нести́ 75 несъедо́бный 66 неуда́чный 45 Неуже́ли? 57 Неуже́ли это так? 57 нефри́товый 92 нефро́лог 10 нефтеналивн́ой та́нкер 54

нефтепрово́д 54 нефтехи́мия 90 нефть 54 нефтяна́я вы́шка 54 нефтяна́я платфо́рма 54 нефтяна́я сква́жина 54 нече́стный 89 нечётный 95 Ниге́рия 73 Нидерла́нды 73 ни́жнее бельё 35 Ни́жнее бельё 47 ни́жняя губа́ 34 ни́зкий 37 низкобелко́вая дие́та 85 низкожи́рная дие́та 85 низкоуглево́дная дие́та 85 ни́кель 36 ни́кель 54 нико́им о́бразом 57 Нил 12 нирва́на 62 новорождённый ребё­нок 82 но́вости 70 Но́вый Заве́т 62 нога́ 79 ноготки́ 93 нож 33 нож 56 но́жницы 27 но́жницы 50 но́жницы для ногте́й 50 но́жницы маникю́рные 50 ножо́вка 27 ножо́вка 63 ножо́вка слеса́рная 27 ноздря́ 34 ноль 95 но́мер 78 но́мер гости́ничный 61 но́мер-люкс 61 норве́жский 100 нос 5 нос 34 носи́льщик 5 носи́льщик 61 носи́ть (оде́жду) 47 носки́ 35 ночно́е бельё 35 ноя́брь 13 ноя́брь 28 нра́виться 41 нра́виться 89 Ну и ну! 57 ну́жный 27 ну́жный 75 нумизма́тика 15 нумизма́тика 42 ныря́ть 40 нью-э́йдж 39

ню-ме́тал 39 ню́хать 93 ня́нчить 82 ня́ня 82

О О го́споди! 57 обанкро́титься 98 обвине́ние 24 обгоня́ть 9 обезбо́ливающий 7 обезья́на 18 обёртывания 85 обеспоко́енный 96 обесцве́чивать 92 обзо́р 70 обива́ть 37 облака́ 52 облига́ция 6 обме́н 98 обме́н фа́йлами 31 обогаща́ть (руду́) 54 обо́и 63 оборони́тельный 3 обороня́ть 3 Обору́дование 1 Обору́дование 33 обраба́тывать 31 обраба́тывать 36 образова́тельный 81 образо́вывать 59 обра́тный а́дрес 51 о́бруч 26 о́бруч 94 обсидиа́н 36 обсле́дование 7 обсле́дование 10 обсле́довать 8 обсле́довать 10 Обслу́живание 65 Обслу́живание и персо­на́л 1 обсужда́ть 52 о́бувь 35 О́бувь 47 обхва́т бёдер 35 обхва́т бю́ста 35 обхва́т головы́ 35 обхва́т груди́ 35 обхва́т ки́сти 35 обхва́т под гру́дью 35 обхва́т та́лии 35 обхва́т ше́и 35 общежи́тие 81 общесомати́ческий 8 Обще́ственные зда́ния 4 обще́ственный 77 обще́ственный 80 обще́ственный догово́р 84 о́бщество 84

221

указатель общи́тельный 89 объекти́в 87 Объём 23 Объём 59 объясне́ние 51 объясня́ть 42 Обь 12 обяза́тельный 97 ова́льный 72 овёс 16 о́вод 44 о́вощи 75 овся́ная ка́ша 22 овца́ 16 Овца́ 20 оглуши́тельный 25 огнемёт 3 огнеопа́сный 1 огнестре́льное ору́жие 91 Ого́! (Ух ты!) 57 огро́мный 14 огро́мный 72 огуре́ц 16 огуре́ц 46 одарённый 89 одева́ться 47 оде́жда для до́ма 35 оде́тый 47 оди́н 95 оди́ннадцать 95 одома́шнивать 20 одува́нчик 93 ожо́говое отделе́ние 8 озабо́ченность 96 Ой! 57 океани́ческий кли́мат 52 Океа́ны и моря́ 12 окисле́ние 90 окисли́тельно-восстано­ви́­ тель­ная реа́кция 90 окно́ 2 окно́ 16 окно́ 41 оконча́ние обуче́ния 81 окра́ина 14 окра́ска воло́с 50 окра́шивание воло́с 67 окра́шивать 67 окружа́ющая среда́ 58 окру́жность 59 окта́эдр 59 октя́брь 13 октя́брь 28 окули́ст 10 о́кунь 66 оле́нь 18 оли́ва 17 олимпи́йский 71 оли́фа 63 о́лово 36

222

о́лово 54 ольха́ 17 ома́р 22 о́муль 66 омыва́ть 12 Оне́жское о́зеро 12 онко́лог 10 опада́ющий 17 опасе́ние 96 опа́сный 18 опа́сный 66 опа́сный 94 О́пера 76 опера́тор 1 опера́тор 29 опера́тор телефо́нной свя́зи 78 опера́тор я́дерного реа́к­ тора 99 операцио́нная 8 операцио́нная систе́ма 31 операцио́нный сбор 6 операцио́нный стол 8 опера́ция 7 опери́ровать 7 опери́ровать 8 опла́та 6 опла́та 45 оплодотворя́ть 66 оповеще́ние 51 опола́скивать 34 опо́ра 21 оппози́ция 55 опра́вданный 84 оправда́ть 24 определя́ть 23 о́птика 83 оптими́зм 96 оптими́ст 89 оптоволоко́нный ка́бель 78 о́пыт 84 ора́нжевый 92 орбита́льная ста́нция 32 орга́н 43 Организа́ция Объединён­ных На́ций 38 Организа́ция универ­сите́та 81 Организа́ция шко́лы 97 организо́вывать 49 органи́ческая хи́мия 90 орёл 60 “орёл” 15 орига́ми 91 оригина́льный 63 орке́стр 76 оркестро́вая я́ма 76 ортопе́д 10 Ору́жие и боеприпа́сы 3 оса́ 44 Оса́дки 52

освети́тельная сто́йка 72 освети́тельное обору́до­ вание 77 осе́ннее равноде́нствие 13 о́сень 13 о́сень 28 осётр 66 оси́на 17 осма́тривать 10 осма́тривать 42 осмо́тр 7 осмо́тр 10 осна́стка (компью́тера) 31 оснащённый 33 оснащённый 49 основа́ние 59 основа́ние 90 основно́й 23 Основны́е поня́тия 30 Основны́е поня́тия 40 Основны́е поня́тия 45 Основны́е поня́тия 60 Основны́е поня́тия 81 Основны́е поня́тия 82 Основны́е поня́тия 83 Основные понят́ия 90 Основны́е разде́лы филосо́фии 84 Основны́е те́рмины 59 Основны́е те́рмины 99 Основны́е элеме́нты 41 особня́к 4 Осо́бые те́рмины 13 Осо́бые те́рмины 44 Осо́бые те́рмины 78 остана́вливаться 2 остана́вливаться 53 остано́вка 14 о́стров 40 осуждённый 24 ось 9 ось 59 осьмино́г 40 отвёртка 27 отвёртка 63 отве́т 51 отве́тственный 49 отвеча́ть 51 отвраще́ние 96 отгу́л 45 отделе́ние 3 отделе́ние реанима́ции ново­ рождённых 8 Отделе́ния 8 Отде́лы 35 о́тдых 45 О́тдых на мо́ре 40 отдыха́ть 19 отдыха́ть 41 отдыха́ть 48

оте́ц 68 отжима́ние на бру́сьях 85 отжима́ние от по́ла 85 отка́з 51 откидн́ой (складно́й) сто́лик 37 откла́дывать (я́йца) 64 открыва́ть (соверша́ть откры́тие) 83 открыва́ть (счёт) 6 откры́тки 91 откры́тый лист 5 отли́в 40 отлива́ть 69 относи́тельность 83 Отноше́ния до бра́ка 68 Отню́дь нет 57 отоларинго́лог 10 отправле́ние 5 отправля́ть 51 Отрица́тельные характери́стики 89 оттома́нка 37 отцо́вство 82 отча́яние 96 о́тчим 68 отягча́ющий 24 о́фисная каби́нка 37 о́фисная каби́нка 49 О́фисная ме́бель 37 О́фисная ме́бель 49 О́фисная те́хника 49 О́фисные принадле́ж­ности 49 о́фисный стул 37 о́фисный стул 49 официа́льный 51 официа́нт 65 официа́нтка 65 Оформле́ние конве́рта 15 офшо́рный банк 6 охлажда́емый прила́воквитри́на 75 охлажде́ние 99 охо́та 48 охо́титься 18 охо́тничья соба́ка 20 Охо́тское мо́ре 12 о́хра 92 охра́на вод 58 Охра́на приро́ды 58 охра́на среды́ обита́ния 58 охраня́емый 58 охраня́ть 58 оце́нка 81 оце́нка 97 очистно́е сооруже́ние 58

П павли́н 60 па́дчерица 68

указатель пакиста́нец 73 па́ковый лёд 58 пала́та 8 па́лец ноги́ 79 па́лец руки́ 79 па́лочник 44 па́лтус 66 па́льма 17 пальто́ 47 па́мятник 61 па́ндус 8 панк 39 панк-ро́к 39 панора́мная фотогра́­фия 87 панто́граф 80 пантоми́ма 76 папа́йя 88 папара́цци 87 па́пка 49 па́пка-регистра́тор 49 пар 99 параллелепи́пед 59 паралле́ль 59 Пара́метры для съёмки 87 пари́к 50 парикма́хер-моделье́р (стили́ст) 50 парикма́херское кре́сло 50 парке́т 41 парке́т 63 парла́ментская респу́б­лика 55 па́рное копы́то 20 парово́з 53 пароперегрева́тель 99 парохо́д 86 парте́р 76 па́ртия 55 партнёрство 38 па́рус 40 па́рус 61 па́русник 66 па́русный 86 пассажи́р 80 Пассажи́рские ваго́ны 53 пассажи́рский автомо­би́ль 2 пассати́жи 27 пассати́жи 63 Пасси́вный о́тдых 48 пасте́ль ма́сляная 69 пасте́ль суха́я 69 па́сынок 68 пау́к 44 паха́ть 16 пацифи́зм 55 па́чка (бале́тная) 76 певе́ц/певи́ца 76 педагоги́ческий 97 педа́ль 9 педиа́тр 10 педиатри́ческое отделе́ние 8

педикю́р 50 педикю́р 67 пейза́ж 69 пейза́жная фотогра́фия 87 пейнтбо́л 91 пелена́ние 82 пелёнка 82 пе́ние 25 пенопла́ст 36 первоку́рсник 81 пе́рвый 95 перева́ривать 79 переводи́ть 100 перево́дчик 30 перевози́ть 53 перевози́ть 86 перевоплоще́ние 62 перевя́зывать 7 перевя́зывать 8 перегово́ры 38 передава́ть 78 переда́тчик 77 передвига́ться 61 передвижно́й музе́й 42 пере́дняя фа́ра 2 перекла́дина 85 переключа́тель скорос­те́й 9 перекрёсток 14 перелётный 60 перено́сица 34 переносна́я крова́тка 82 переплёт 30 переплётная маши́на 49 пересека́ть 59 переу́лок 14 переходно́й мост 53 пе́рец 22 пе́рец сла́дкий 46 пе́речница 65 периоди́ческая табли́ца 90 периоди́ческий 70 перифери́йный 79 пермане́нтный 67 перна́тый 60 перо́ 60 перпендикуля́р 59 перро́н (на аэродро́ме) 5 перси́дский 100 пе́рсик 17 пе́рсик 88 Персона́л изда́тельства 30 Персона́л рестора́на 65 персона́льный 31 перча́тки 35 Пе́сах 62 песе́ц 18 песка́рь 66 пе́со 15 песо́к 36 песо́к 54

песо́чные часы́ 11 пессими́зм 96 пе́стик 93 петру́шка 46 пету́х 16 петь 60 петь 76 пехо́та 3 печа́тать 15 печа́тать 30 печа́тать 87 Печа́тные СМИ 70 пе́чень 79 печь 16 печь 22 пешехо́дный перехо́д 14 пиала́ 56 пиани́но 43 пиа́стр 15 пи́во 22 пиджа́к 47 пижа́ма 47 пикни́к 48 пи́кша 66 пи́линг 67 пили́ть 27 пило́н 21 пилоти́руемый 32 пингви́н 60 пи́нта 23 пирами́да 59 пира́тство 24 пиро́г 22 пи́рсинг 67 писа́тель 30 писа́ть 30 писа́ть 49 писа́ть (карти́ну) 96 писк 25 писку́нья 64 пистоле́т 3 пистоле́т-наконе́чник 1 пи́сьменные принадле́ж­ ности 49 пи́сьменный стол 37 пи́сьменный стол 49 письмо́ 51 письмо́ 97 пито́н 64 пи́хта 17 пи́цца 65 пи́шущая маши́нка 49 пищевари́тельный 79 пищево́д 79 Пищевы́е проду́кты 22 пла́вание 71 пла́вать 40 пла́вать 66 пла́вать (о корабле́) 86 пла́вни 58

плаву́чий 86 пла́зменная пане́ль 77 плане́та 32 плани́рование 74 плани́ровать 45 плани́ровать 74 пла́нка 72 пла́стик 36 пласти́ческий хиру́рг 10 пласти́ческой хирурги́и отделе́ние 8 пла́та за прое́зд 80 платёжные услу́ги 6 пла́тина 36 плати́ть 1 плати́ть 15 плати́ть 35 плати́ть 65 платфо́рма 53 платфо́рма 80 платфо́рма (ваго́н) 53 платфо́рмер 26 пла́тье 47 пла́тья 35 платяно́й шкаф 37 плацка́ртный ваго́н 53 плач 25 пла́шка 27 плащ 47 племя́нник 68 племя́нница 68 плеск 25 плете́ние 91 плечо́ 79 плита́ 19 плита́ 33 плита́ прое́зжей ча́сти 21 плов 65 Плодо́вые дере́вья и куста́рники 17 Плодо́вые о́вощи 46 плодоро́дный 16 пло́йка 50 пломбирова́ть 7 пло́ский фуже́р 56 плотва́ 66 плоти́на 99 пло́тник 74 плотоя́дный 18 плохо́й 89 пло́щадь 14 Пло́щадь 23 пло́щадь (фигу́ры) 59 плутокра́тия 55 Плуто́н 32 плюрали́зм 55 плю́шевый ми́шка 26 пляж 40 побелённый 41 побе́лка 63

223

указатель побере́жье 40 по́вар 65 пове́рхность 59 по́весть 30 повседне́вный 19 Пого́да 13 по́греб 16 погрему́шка 26 погру́зчик 74 подава́ть (на стол) 56 подава́ть (на стол) 65 подборо́док 34 подва́л 8 подве́ска 21 подвесно́й мост 21 подво́дная ло́дка 86 подво́дная фотогра́фия 87 подво́дный 40 подвози́ть 2 подгу́зник 82 подде́рживать 21 поджо́г 24 подка́ст 70 поднима́ться на борт 5 подновля́ть 63 подоко́нник 41 по́дпись 51 подро́сток (тине́йджер) 82 подсне́жник 93 подста́вка для телеви́зора 37 подста́вка для телеви́зора 41 подста́нция 99 подсуди́мый (отве́тчик) 24 подтя́гивание на перекла́­ дине 85 Поду́мать то́лько! 57 подъём то́рса 85 подъём ту́ловища к коле́­ ням 85 подъёмник 74 подъёмный кран 74 поеда́тель огня́ 94 по́езд 80 пое́здка 45 пожа́рный автомоби́ль 2 позавчера́ 11 позвоно́чник 79 поздравле́ние 51 позити́в 87 Позити́вные чу́вства и эмо́ции 96 поиско́вая систе́ма 31 Пока́ 57 пока́зывать 29 пока́зывать 70 пока́зывать 77 поклоня́ться 62 покра́ска 63 покрасне́ние 67 покупа́тельная спосо́бность 98

224

покупа́ть 35 покупа́ть 75 поку́пка 45 пол 41 по́ле 72 поле́зный 27 поле́зный 44 полёт 32 по́лзать 44 по́лзать 64 ползунки́ 82 полива́ть 16 полива́ть 46 полиме́р 15 полити́ческая филосо́­фия 84 Полити́ческие систе́мы и идеоло́гии 55 полице́йская соба́ка 20 полиэтиле́н 36 полк 3 по́лка 41 по́лка 75 полко́вник 3 по́лное обслу́живание 1 по́лный 1 по́лный 28 по́лный цикл Луны́ 13 поло́вник 33 Положи́тельные характе­ ри́стики 89 полоса́ пропуска́ния 77 полоте́нце 33 поло́ть 16 полуваго́н 53 полуо́стров 40 полупермане́нтный 67 полупусты́ня 52 полупусты́ня 58 полусфе́ра 59 получа́ть 51 получа́ть 97 получа́ть удово́льствие 91 Получи́лось! 57 по́льзоваться 80 по́льский 100 поля́рный кли́мат 52 пома́да для объёма губ 34 Помеще́ния 19 помидо́р 46 помо́лвка 68 помо́щник официа́нта 65 по́мощь 1 “помпаду́р” 50 понеде́льник 28 понеде́льник 45 по́ни 20 понима́ть 84 понима́ть 100 Поня́тия, свя́занные со вре́менем 11

попере́чная ба́лка 21 попечи́тельский сове́т 81 попуга́й 60 популя́рный 30 порази́тельный 94 порногра́фия 87 поро́г 41 поро́дистый 20 портати́вный 31 Портно́вские инструме́нты 27 портре́т 69 портре́т 87 португа́льский 100 портье́ 61 порфи́р 69 Поря́дковые числи́­тельные 95 посади́ть в тюрьму́ 24 посеща́ть 42 посеща́ть 81 посеща́ть 97 посеще́ние врача́ 45 послеза́втра 11 посо́л 38 посо́льство 38 пост-па́нк 39 поступа́ть 81 поступа́ть 89 посу́да 91 посудомо́ечная маши́на 33 посы́льный 61 потенциа́л 83 пото́к 99 пото́ковое ви́део 31 потоло́к 41 потребле́ние 98 потребля́ть 99 похище́ние люде́й 24 похо́д (туристи́ческий) 48 по́чка 79 по́чта 51 почто́вая ма́рка 51 почто́вая откры́тка 51 почто́вое отделе́ние 51 почто́во-сберега́тельный банк 6 почто́вые ма́рки 91 почто́вый и́ндекс 51 почто́вый ште́мпель 51 почто́вый я́щик 51 по́шлина 5 поэ́зия 30 по́яс 47 праба́бушка 68 права́ челове́ка 55 пра́ведный 62 пра́внук 68 пра́внучка 68 правосла́вие 62 пра́дед 68 пра́зднование 45

практику́ющий 10 практи́чный 27 пребыва́ть в спя́чке 18 превраща́ть 36 предвы́борная кампа́­ ния 55 предлага́ть 65 предложе́ние 51 предложе́ние 98 предме́ты же́нской гигие́ны 75 Предме́ты коллекцио­ ни́рования 91 предме́ты ухо́да за детьми́ 75 предприя́тие 98 предска́зывать 52 предупрежде́ние 51 президе́нт 81 президе́нтская респу́б­лика 55 презре́ние 96 Прекра́сно 57 преобразо́вывать 78 преподава́тель 81 преподава́ть 81 преподава́ть 97 Пресново́дные ры́бы 66 прессова́тель отхо́дов 19 Преступле́ния и нака́зания 24 престу́пник 24 прибира́ться 19 прибо́й 40 Прибо́ры 11 прибыва́ть 53 при́быль 98 при́быльный 98 прибы́тие 5 Приве́т 57 приве́тствие 51 Приве́тствия 57 привлека́тельный 34 привы́чный 41 приглаше́ние 51 пригово́р 24 при́город 14 приготовля́ть 90 придава́ть толщину́ 34 приёмный поко́й 8 при́зма 59 признава́ть 38 призна́тельность 96 Призна́ться, я удивлён 57 прикладно́й 83 приключе́нческий рома́н 30 приключе́нческий фильм 29 прили́в 40 прили́вная электро­ста́нция 99 прили́чный 41 приложе́ние 51 приме́р (арифмети́че­ский) 97 приме́рочная 35 примеря́ть 35

указатель при́мула 93 Принадле́жности для ухо́да за детьми́ 82 принима́ть 23 принима́ть 78 при́нтер 49 Приро́дные зву́ки 25 Приро́дные зо́ны су́ши 58 приро́дный 58 приро́дный газ 54 приро́дный ка́мень 21 природоохра́нное движе́­ние 58 приседа́ния 85 приставно́й сто́лик 37 присужда́ть 81 прися́жный заседа́тель 24 притя́гиваться 32 притяже́ние 83 приуче́ние к горшку́ 82 прихо́жая 19 прицепля́ть 53 Причёски 50 причёсывать 50 прия́тный 48 прия́тный 85 пробо́р 50 про́вод 80 проводи́ть (вре́мя) 91 провожа́ть 5 прогно́з пого́ды 70 прогнози́ровать 13 програ́мма новосте́й 70 програ́мма новосте́й 77 програ́ммное обеспе́­чение 31 прогресси́вный рок 39 прогу́лка 48 прогу́лочный велосипе́д 9 продава́ть 75 продаве́ц 35 продавщи́ца 35 прода́жа 45 продолжа́ть 45 продолжа́ться 28 продо́льная ба́лка 21 продю́сер 29 прое́зд 14 проекти́ровать 4 проекти́ровать 21 прое́ктор 49 прожива́ть 19 про́за 30 прозра́чный 56 проигра́ть 26 прои́грыватель DVD‑ди́сков 29 прои́грыватель компа́ктди́сков 41 произво́дство 98 прокла́дывать курс 86 прокто́лог 10 прокуро́р 24

пролёт 21 проли́в 40 Промы́шленные зда́ния и сооруже́ния 4 проника́ть 98 пропаганди́ровать 55 пропи́сывать 10 пропове́довать 62 прора́б 74 проре́ктор 81 просветле́ние 62 прослу́шивание телефо́нов 78 проспе́кт 14 Просте́йшие геометри́­ческие тела́ 59 простира́ться 12 просто́й 16 просто́й (о чи́слах) 95 просто́рный 33 простра́нство 83 Просты́е упражне́ния 85 про́сьба 51 протеста́нтство 62 протестова́ть 39 про́тивень 33 противовозду́шная оборо́на 3 противозако́нный 24 противоло́дочный кора́бль 86 профессиона́льный 87 профе́ссор 81 Профила́ктика и лече́ние 7 прохла́дный 85 прохо́д ме́жду по́лками 75 прохо́д ме́жду ряда́ми 76 проходи́ть (о вре́мени) 11 процвета́ть 73 про́чный 36 про́шлое 11 Проща́й 57 Проща́ние 57 прояви́тель 87 проявля́ть 87 проясне́ния 52 пруд 58 пры́гать 26 прыжки́ в во́ду 71 прыжки́ с парашю́том 48 прыжки́ с разно́жкой 85 прыжки́ с трампли́на 71 прядь 50 прямо́й 21 прямо́й 59 пря́ный 46 пря́тки 26 психиа́тр 10 психодели́ческий рису́нок 39 психодели́ческий рок 39 психотерапе́вт 10 птерода́ктиль 64 пуа́нт 76

публикова́ть 30 публици́стика 30 пуга́ть 96 пу́говица 47 пу́дра 34 пулемёт 3 пульмоно́лог 10 пульса́р 32 пу́ля 3 пункт обслу́живания 1 пурпу́рный 92 пуска́ть в обраще́ние 6 пусты́нный (ари́дный) кли́мат 52 пусты́ня 58 путеше́ствие 45 путеше́ствие 48 Путеше́ствия на туристи́­ ческом авто́бусе 61 путеше́ствовать 61 пуф 37 пуф 41 пучо́к с начёсом 50 пушно́й 18 пчела́ 44 пшени́ца 16 пылесо́с 19 пыта́ться 100 пыхте́ние 25 пьедеста́л почёта 72 пье́са 76 Пятикни́жие (То́ра) 62 пятна́дцать 95 пя́тница 28 пя́тница 45 пя́тый 95 пять 95 пятьдеся́т 95

разбива́ть 56 разбо́й (ограбле́ние) 24 разве́данный 54 разве́дка 38 разве́дывать 54 развива́ться 73 развива́ющий 26 развива́ющийся 98 развито́й 98 развлека́тельное шо́у 77 развлека́ть 94 развлека́ться 48 развлече́ния 45 разводи́ться 68 разводно́й ключ 27 разгово́рное ра́дио 70 раздева́лка 72 раздева́ться 47 разделе́ние труда́ 98 Разде́лы фи́зики 83 Разде́лы хи́мии 90 разде́льное пита́ние 85 разде́тый 47 раздраже́ние 96 Разли́чные ви́ды хо́бби 91 Разли́чные календари́ 28 Разме́ры 35 размножа́ться 18 разнообра́зный 75 разноцве́тный 26 Разочарова́ние 57 разраба́тывать (ка́мень из карье́ра) 54 разреше́ние 77 ра́зум 84 разуме́ется 57 райо́н 14 рак 7 раке́та-носи́тель 32 раке́тные войска́ 3 ра́ковина 19 рабо́та 45 ра́ковина 33 Рабо́та музе́я 42 ра́ковый ко́рпус 8 рабо́тать 49 ра́ма 9 рабо́чая си́ла 98 ра́мпа 76 рабо́чий день 45 ранд 15 равви́н 62 раска́ты гро́ма 25 равнове́сие сил 38 распашо́нка 82 радиа́тор 2 расписа́ние поездо́в 53 Ра́дио и телеви́дение 70 располага́ть 41 радио́лог 10 распрода́жа 35 радиологи́ческое отде­ле́ние 8 Распространённые ви́ды 44 радиоприёмник 41 распространённый 100 радиотелефо́н 78 рассе́янный 89 ра́диус 59 расска́з 30 ра́доваться 57 расслабле́ние 96 ра́доваться 96 Расстоя́ние 23 Ра́дость 57 расстоя́ние 87 ра́дость 96 раствори́тель 63 разбавля́ть (кра́ску) 63 растворя́ть 90

Р

225

указатель Расте́ния 16 расти́ 17 расти́ 88 расти́тельная дие́та 85 расти́ть 82 растя́гивать 85 расчёска 50 расчётный счёт 6 расщепле́ние 99 ратату́й 65 ра́туша 4 ра́туша 14 ра́фтинг 48 ра́ция 80 ра́шпиль 27 рва́ный 39 реакти́вный дви́гатель 5 реалисти́чный 69 реа́лити-шо́у 77 реа́льность 84 реанима́ция 8 ребёнок от 1 до 3 лет 82 ребёнок от 7 до 12 лет 82 ребро́ 79 ребро́ (те́ла) 59 рёв 25 реве́нь 46 ревмато́лог 10 ре́вность 96 ре́гги 39 региона́льный 38 регистра́ция 5 редакти́ровать 30 реда́ктор 70 реда́ктор-рецензе́нт 30 редакцио́нная статья́ (передови́ца) 70 реди́с 46 ре́дкий 42 ре́дька (чёрная) 46 режиссёр 29 режиссёр 76 режиссёр 77 режисси́ровать 29 ре́зать 27 ре́зать 56 рези́на 36 ре́зкость 87 резно́й 37 рейв 39 ре́йвер 39 рейс 5 Ре́ки и озёра 12 рекла́ма 51 рекла́ма 70 реклами́ровать 77 рекла́мное объявле́ние 70 рекомендова́ть 10 ре́ктор 81 религио́зная жи́вопись 69

226

религио́зный 62 релье́ф 69 рельс 53 рельс 80 ремённый при́вод 9 ремёсла 42 ремни́ 35 ремо́нт 1 ремо́нт 45 ремонти́ровать 2 ремонти́ровать 9 ремонти́ровать 19 ремо́нтная мастерска́я 61 ренесса́нс 4 рентге́н 7 рентге́н 8 ре́па 16 ре́па 46 репорта́ж 70 репортёр 70 Репти́лии (Пресмыка́­ющие­ ся) 64 ресни́ца 34 респирато́рная терапи́я 8 рестора́н 48 рестора́тор 65 рефере́ндум 55 рефрижера́торное су́дно 86 рефрижера́торный ваго́н 53 рецензи́ровать 70 реце́нзия 70 реце́пт 10 речева́я по́чта 31 решётка-гриль 33 “ре́шка” 15 ржа́во-кори́чневый 92 ризо́тто 65 ри́мский календа́рь 28 риноде́рма 64 рисова́ние 97 рисова́ть 69 рито́рика 97 рифт 58 рия́л 15 рог 20 роди́тель 82 родно́й 100 рожь 16 ро́за 93 розе́тка (электри́ческая) 19 розе́тка (электри́ческая) 41 ро́зничный банк 6 ро́зовый 92 рок-н-ро́лл 39 рококо́ 4 ролева́я игра́ 26 ром 22 рома́н 30 рома́нский стиль 4 романти́зм 4

романти́ческий 51 рома́шка 93 роско́шный 56 росома́ха 18 Росси́я 73 рост 35 рот 34 ро́та 3 ро́тор 99 роя́ль 43 ртуть 36 руба́нок 27 руба́нок 63 руба́шка 47 руби́н 54 ру́бль 15 ру́брика 70 Ру́ды 54 рука́ 79 рука́в 47 рукоде́лие 91 Рукоде́лие 91 рукоя́тка 1 рулёжная доро́жка 5 руле́тка (измери́тель­ная) 27 руле́тка (измери́тель­ная) 63 руль 2 руль 5 руль 9 румы́нский 100 румя́на 34 руно́ 20 ру́пия 15 ру́сский 73 ру́сский 100 руче́йник 44 ру́чка перьева́я 49 ру́чка ша́риковая 49 ры́ба 22 ры́ба 40 ры́ба 75 рыба́лка 40 рыба́лка 48 ры́нок 98 рысь 18 рыча́г телефо́нный 78 рюкзачо́к для ноше́ния малыше́й 82 рю́мка для вина́ 56 рю́мка с но́жкой 56 ряби́на 88 ряби́на чернопло́дная 88 ряд сиде́ний 72 рядово́й 3

С сава́нна 52 сава́нна 58 Садо́вая ме́бель 37

садово́дство 48 садово́дство 91 Садо́вые цветы́ 93 садо́вый зонт 37 Садо́вый инвента́рь 27 садо́вый стул 37 сажа́ть 46 сажа́ть 93 сайт 31 сайт 70 саксофо́н 43 са́кура 17 салама́ндра 64 сала́т 22 сала́т-лату́к 46 са́лочки 26 салфе́тка 65 самодержа́вие 55 Самолёт 5 самообслу́живание 1 самообслу́живание 35 самосва́л 2 самосва́л 74 сангви́ник 89 са́нкция 38 са́нный спорт 71 санскри́т 100 сантиме́тр 23 санто́л 88 сапоги́ 47 сапфи́р 54 сара́й 16 саранча́ 44 сарди́на 66 Сату́рн 32 Сау́довская Ара́вия 73 са́уна 85 сафа́ри-парк 61 са́харница 56 сберега́тельный банк 6 сбо́рный 74 сва́рка 74 сва́рочный аппара́т 74 сва́рщик 74 сва́я 74 свёкла 16 свёкла 46 свёкор 68 свекро́вь 68 сверли́ть 27 сверхгига́нт 32 сверхно́вая звезда́ 32 сверчо́к 44 сверя́ть (вре́мя) 11 свет 83 светля́к 44 светово́й год 32 светогра́фика 87 светофо́р 14 светофо́р 53

указатель све́тская хро́ника 70 свида́ние 45 свиде́тель 24 свина́рник 16 свине́ц 36 свине́ц 54 свини́на 22 свинья́ 16 свист 25 сви́тер 47 свобо́да вероиспове́­дания 55 свобо́да во́ли 84 свобо́да сло́ва 55 свобо́да собра́ний 55 свобо́дный 98 сво́дная сестра́ 68 сво́дный брат 68 своеобра́зный 65 своя́к 68 своя́ченица 68 свя́зываться 83 свяще́нник 62 свяще́нный 62 сеа́нс 67 Се́верная Аме́рика 12 Се́верное мо́ре 12 Се́верный Ледови́тый океа́н 12 се́верный моде́рн 4 Североамерика́нское восто́чное вре́мя 11 сего́дня 11 седло́ 9 седьмо́й 95 се́йнер 86 сейф 6 сейф 49 сека́тор 27 секво́йя 17 сексо́лог 10 секу́нда 11 селезёнка 79 селе́ктор вы́держки 87 селе́н 54 се́льва 58 сельдере́й 46 се́льдь 66 се́льское хозя́йство 42 сельскохозя́йственный 16 семе́йный 10 семе́стр 81 семина́р 45 семна́дцать 95 семь 95 семьдеся́т 95 сентя́брь 13 сентя́брь 28 се́пия 92 сербохорва́тский 100 серва́нт 37 Сервиро́ванный стол 65

Cе́рвис аэропо́рта 5 се́рдце 79 серебро́ 36 серебро́ 54 серебро́ 69 сержа́нт 3 сёрфинг 40 се́рый 92 серьга́ 39 сесте́рций 15 сестра́ 68 се́стринский пост 8 сетева́я игра́ 31 сеть 31 сжа́тый/кра́ткий 51 сжига́ть 99 сигнализа́ция 42 сигна́льный ора́нжевый 92 сиде́нье 2 сиде́нье 61 сиде́нье 72 сиде́нье 94 сидери́ческий пери́од 13 сиде́ть 37 сидя́чий (о рабо́те) 49 си́ла 83 сила́ч 94 си́льный 71 си́льный 85 си́льный ве́тер 52 си́льный шторм 52 симметри́чный 59 симме́трия 59 симуля́тор жи́зни 26 симуля́тор по́езда 26 симуля́тор свида́ний 26 си́ний 92 сини́ца 60 Синтети́ческие матери­а́лы 36 сире́нь 93 систе́ма оповеще́ния 77 систе́мная (матери́нская) пла́та 31 сита́р 43 си́течко 56 си́то 33 ска 39 сказа́ть 57 ска́зка 30 скалола́зание 48 скамьи́ для пу́блики 24 скамья́ 37 скамья́ подсуди́мых 24 скамья́ прися́жных 24 сканди́ровать 72 ска́нер 49 скафа́ндр 32 ска́чивать 31 скворе́ц 60 Скеле́т 79

скелето́н 71 скинхе́д 39 скла́д 4 ско́бка 49 сковорода́ 33 сковорода́ 56 сковорода́ с ру́чкой 33 сковорода́-вок 33 скорбь 96 скорова́рка 33 скорова́рка 56 скоростно́й 2 скоростно́й 9 скоростно́й 53 скоростно́й 80 скоростно́й трамва́й 80 Ско́рость 23 ско́рость 83 ско́рость ве́тра 52 ско́рость све́та в ва́ку­уме 23 скорпио́н 44 скраб 67 скре́жет 25 скре́пка 49 скрип 25 скри́пка 43 скро́мный 89 скула́ 34 ску́мбрия 66 ску́чный 29 сла́бый ве́тер 52 сла́дкий 22 сла́дкий 88 слепе́нь 44 Слеса́рные инстру­ме́нты 27 сли́ва 17 сли́ва 88 слива́ться 98 сливна́я по́лка 33 сли́вочник 56 сло́жный 84 слон 18 слоно́вая кость 69 слу́жба безопа́сности 5 слу́жба вы́зова такси́ 80 слу́жба реабилита́ции 8 слу́шать 25 слы́шать 25 слюда́ 36 сме́на подгу́зника 82 сме́ртная казнь 24 смеси́тельный насо́с 1 смех 25 сме́шанный лес 58 сме́шивать 1 сме́шивать 90 смешно́й 94 сморо́дина 17 смотре́ть 29 смотре́ть (телеви́зор) 77

смуще́ние 96 смысл жи́зни 84 смычко́вый 43 снаря́д 3 снег 13 снег 52 сне́жный барс 18 снима́ть 29 снима́ть 47 снима́ть (де́ньги) 6 сноси́ть 14 сноубо́рдинг 71 соба́ка-поводы́рь 20 соба́чья конура́ 16 соба́чья конура́ 20 собира́ть 88 собира́ться 72 соблюда́ть 62 соболе́знование 51 собо́р 4 собо́р 61 собо́р 62 сова́ 60 со́весть 84 сове́т 10 сове́т 51 Сове́т Безопа́сности 38 сово́к 27 совреме́нное иску́сство 42 Совреме́нные валю́ты 15 Совреме́нные вое́нные корабли́ 86 Совреме́нные граж­да́нские суда́ 86 совреме́нный 2 совреме́нный 4 совреме́нный 28 совреме́нный 33 совреме́нный 49 совреме́нный 69 соглаше́ние 38 содержа́ть 68 соедине́ние 90 Соединённые Шта́ты Аме́рики 73 сожале́ние 96 созве́здие 32 создава́ть 4 созна́ние 84 созрева́ть 46 созрева́ть 88 сок 22 со́кол 60 сокраща́ться 73 солда́тики 26 солево́й пи́линг 85 солёный 22 солёный 40 со́лнечная ва́нна 48 Со́лнечная систе́ма 32

227

указатель со́лнечная электро­ста́нция 99 со́лнечные часы́ 11 со́лнечный год 13 со́лнечный календа́рь 28 солове́й 60 соло́нка 65 солонча́к 58 соль 22 соль 90 соля́рий 48 Соля́рий 67 соля́рка 1 сом 66 сомелье́ 65 Сомнева́юсь в э́том 57 сооружа́ть 4 сооружа́ть 21 соотноше́ние сторо́н 77 сопра́но 76 со́рок 95 соро́ка 60 со́ска для буты́лочки 82 со́ска-пусты́шка 82 сосна́ 17 состоя́ние вещества́ 83 состоя́ть 80 состоя́ть в родстве́ 68 состяза́ться 71 соте́йник 33 со́товый телефо́н 78 сотру́дничать 38 сотру́дничество 38 со́ус 22 сохраня́ть 58 социали́зм 55 социалисти́ческий 55 сочине́ние 97 со́чный 88 сочу́вствие 96 сою́зник 38 спаге́тти 65 спа́льный авто́бус 61 спа́льный ваго́н 53 спа́льный гарниту́р 37 спа́льня 19 спам 31 Спа-процеду́ры 85 спа́ржа 46 спать 19 спать 41 спе́лый 46 спе́лый 88 специализи́рованный 8 специализи́рованный музе́й 42 Специа́льная оде́жда 47 Специа́льный подвижно́й соста́в 53 Специфич́еские отте́нки 92 спецо́вка 47

228

спидве́й 9 спина́ 79 спинно́й плавни́к 66 спи́ца 9 сплав по реке́ 48 сплочённый 68 споко́йный 89 споко́йствие 96 спорт 48 спортба́йк 9 спортза́л 4 спортза́л 97 спорти́вная гимна́стика 71 спорти́вная оде́жда 35 спорти́вные и́гры 91 Спорти́вные сооруже́ния 4 спорти́вный центр 81 справедли́вость 84 спра́вочное бюро́ 5 спрос 98 спуска́емый аппара́т 32 спускова́я кно́пка зат­во́ра 87 спу́тник 32 спу́тник 77 спу́тниковое телеви́д ­ ение 70 спу́тниковый телефо́н 78 среда́ 28 среда́ 45 Средизе́мное мо́ре 12 средиземномо́рский кли́мат 52 средиземномо́рский по́яс 58 средневеко́вый 69 Сре́днее вре́мя по Гри́н­ вичу 11 сре́дний 35 сре́дний 97 сре́дний (по размеру) 14 Сре́дства для просмо́тра фи́льмов 29 Сре́дства жи́вописи 69 Сре́дства перепи́ски 51 ссо́риться 89 ссу́дный проце́нт 6 ссы́лка 31 стабилиза́тор 5 стадио́н 4 стадио́н 14 ста́до 20 стака́н 56 сталь 21 сталь 36 стаме́ска 27 стаме́ска 63 стандартизи́ровать 23 станда́ртный 23 станда́ртный 63 станови́ться 92 стано́к-кача́лка 54 ста́нция 14

Ста́нция 53 ста́нция 80 старомо́дный 4 старомо́дный 47 ста́ртовая коло́дка 72 ста́ртовый пистоле́т 72 ста́рший 68 ста́рший лейтена́нт 86 ста́рший матро́с 86 старшина́ (корабе́льный) 86 ста́туя 69 статья́ 70 ствол 17 сте́бель 93 стекло́ 36 стекло́ 69 стеклова́та 74 Стекля́нная посу́да 56 стелла́ж для шесто́в 72 стена́ 16 стена́ 41 сте́нка 37 степь 58 сте́рлядь 66 стетоско́п 7 стетоско́п 10 Сти́ли 4 стипе́ндия 81 стира́льная маши́на 19 сти́рка 45 стихотворе́ние/поэ́ма 30 сто 95 сто́ить 15 сто́йка (для газе́т и пр.) 75 сто́йка регистра́ции 61 стол 19 стол 33 стол 37 стол для пикника́ 37 стол пи́сьменный 19 стол пи́сьменный 41 столе́шница 33 столо́вая 19 столо́вая 97 Столо́вая посу́да 56 Столо́вые прибо́ры 56 столо́вые прибо́ры 65 Столя́рные и пло́тницкие инструме́нты 27 стомато́лог 10 стоматологи́ческое отделе́ние 8 стоматоло́гия и че́люстнолицева́я хирурги́я 8 сто́пка 56 стоя́ть в о́череди 75 стоя́чая ве́шалка 37 страни́ца 30 стра́нный 91 Стра́ны 73

стратеги́ческий 3 страте́гия 26 стра́ус 60 страх 96 страхо́вочная се́тка 94 страхо́вочный кана́тик 94 стрекоза́ 44 стрекота́ть 44 стре́лка 1 стре́лка 11 стре́лка (железнодо­ро́ж­ ная) 53 стрелко́вый спорт 71 стрельба́ из лу́ка 71 стреля́ть 3 стриж 60 стри́жка воло́с 50 стри́жка воло́с 67 стри́нги 47 стричь 50 Строи́тельные профе́ссии 74 стро́ить 4 стро́ить 14 стро́ить 74 Стру́нные инструме́нты 43 студе́нт/студе́нтка 81 студе́нческое объеди­не́­ ние 81 стук 25 стул 19 стул 37 стул 41 ступе́нчатая реа́кция 90 ступня́ 79 стыд 96 стыко́вка 32 суахи́ли 100 субальпи́йский по́яс 58 субаркти́ческий кли́мат 52 суббо́та 28 суббо́та 45 субгига́нт 32 Субкульту́ры 39 субтропи́ческий 40 субтропи́ческий лес 58 суде́бная власть 55 суде́бный исполни́тель 24 судья́ 24 су́ка 20 су́мки 35 суп 22 суперкомпью́тер 31 суперобло́жка 30 суро́вый 24 суро́к (лесно́й) 18 су́си (су́ши) 65 су́слик 18 су́тки 11 сухогру́з 86 сухопу́тные войска́ 3

указатель су́хость ко́жи 34 суши́лка для оде́жды 19 суши́лка для посу́ды 33 суши́ть 50 существова́ть 84 сце́на 76 сцепле́ние 2 Счастли́во 57 счастли́вый 82 сча́стье 96 счёт 65 счётчик банкно́т 6 счётчик ка́дров 87 съедо́бный 46 съедо́бный 66 Съёмочная гру́ппа 29 сын 68 сыр 22 сыроеде́ние 85 сыро́й 46 сэ́ндвич 22 сюрреали́зм 69

Т табло́ 72 табуре́т 19 табуре́т 33 табуре́т 37 тайга́ 58 та́йский 100 тайфу́н 52 такси́ 14 Такси́ 80 такси́ст 80 таксо́метр 80 таксомото́рный па́рк 80 таксофо́н 78 такти́ческий 3 такти́ческий шу́тер 26 тала́нт 15 тала́нтливый 89 та́лер 15 тамбури́н 43 тами́льский 100 тамо́женный инспе́ктор 5 Тамо́женный контро́ль 5 Танганьи́ка 12 танде́м 9 танк 3 та́нкер 86 та́нковые войска́ 3 танцева́ть 48 танцева́ть 76 танцо́р/танцо́вщица 76 та́нцы 91 тарака́н 44 таре́лка 65 таре́лка глубо́кая 56 таре́лка ме́лкая 56

таре́лки 43 татуиро́вка 39 татуиро́вка 67 та́чка 27 твёрдая древеси́на 69 твёрдый 54 твёрдый переплёт 30 теа́тр 4 театра́льный 76 тексти́ль 36 текстовыдели́тель 49 телеви́дение 48 телевизио́нная ба́шня 77 телеви́зор 41 телеви́зор 77 телевиктори́на 77 телегра́мма 51 телегра́ф 51 телегра́фный перево́д 6 теле́жка 72 тележурна́л 77 телека́мера 77 телекана́л 70 телёнок 20 телерекла́ма 77 телесериа́л 77 Телесту́дия 77 телете́кст 70 телефо́н 19 телефо́н 49 телефо́н э́кстренной свя́зи 78 телефони́я 78 телефо́нная кни́га 78 телефо́нная ли́ния 78 телефо́нная сеть 78 телефо́нное хулига́нс­ тво 78 телефо́нный звоно́к 78 телефоногра́мма 78 те́ло 84 теля́тина 22 темати́ческое объявле́ние 70 Те́мза 12 тёмный 92 те́мпера 69 температу́ра 83 температу́ра во́здуха 52 Те́мы пи́сем 51 тенге́ 15 те́ни для век 34 те́ннис 71 те́нор 76 тент (цирково́й) 94 теокра́тия 55 теорети́ческая хи́мия 90 тепли́ца 16 тепло́ 99 Теплова́я электро­ста́нция 99 теплово́з 53 теплокро́вный 64 тёплый 13

тёплый 52 терапе́вт 10 термина́л 1 терми́т 44 термодина́мика 83 термодинами́ческая фа́за 90 тесть 68 те́терев 60 тетра́эдр 59 тётя 68 те́хника 42 Те́хника 74 техни́ческий реда́ктор 30 Техноло́гия ремо́нта 63 Техноло́гия строи́­тельства 74 Техноло́гия телеви́де­ния 77 течь 12 тёща 68 тигр 18 тик 17 ти́кать (о часа́х) 11 тимокра́тия 55 Типи́чный ассортиме́нт суперма́ркета 75 Ти́пы ба́нков 6 Ти́пы велосипе́дов 9 Ти́пы доро́г 21 Ти́пы компью́теров 31 Ти́пы мосто́в 21 Ти́пы мотоци́клов 9 Ти́пы скульпту́ры 69 Ти́пы телепрогра́мм 77 Ти́пы темпера́ментов 89 тиски́ 27 Титика́ка 12 ти́тульный лист 30 ти́хий 25 Ти́хий океа́н 12 тля 44 това́р 98 Това́ры для прода́жи 67 ток-шо́у 77 томо́граф 7 тона́льный крем 34 то́нна метри́ческая 23 тонне́ль 14 тонне́ль 80 тону́ть 86 топа́з 54 топина́мбур 46 то́пливное храни́лище 5 То́пливо 1 то́поль 17 топо́р 27 тор 59 торго́вля 98 торго́вый банк 6 торго́вый центр 4 то́рмоз 2 тормозна́я рукоя́тка 9

торпе́дный ка́тер 86 торт 22 торф 54 торф 99 торше́р 41 то́стер 33 тоталитари́зм 55 то́фу 65 травматологи́ческий пункт 8 Травоя́дные и насекомо­ я́дные 18 травоя́дный 18 траге́дия 76 траги́ческий 76 традицио́нный 23 тра́ктор 74 трамва́й 14 Трамва́й 80 трамва́йная ли́ния 80 трамва́йное депо́ 80 транс 39 Тра́нспорт 14 тра́нспорт 42 трансформа́тор 78 трапе́ция 94 тра́улер 86 тре́бование 51 тре́боваться 36 тре́ковые го́нки 9 Тренажёрный зал 85 тренирова́ть 85 треск 25 треска́ 66 тре́тий 95 трёхколёсный 9 трёхме́рное телеви́­дение 77 трёхме́рный 59 трёхсо́тый 95 три 95 трибу́на 72 три́дцать 95 три́ллер 29 три́ллер 30 триллио́н 95 трина́дцать 95 трире́ма 86 трито́н гребе́нчатый 64 трито́н дуна́йский 64 трито́н Каре́лина 64 трито́н мра́морный 64 трито́н серопятни́стый 64 три́цепс (трёхглавая мы́ш­ ца) 79 тро́гаться с ме́ста 53 тролле́йбус 14 Тролле́йбус 80 тролле́йбусный парк 80 тромбо́н 43 тропи́ческий 40 тропи́ческий год 13

229

указатель тропи́ческий кли́мат 52 трос то́рмоза 9 тротуа́р 14 трою́родная сестра́/ трою́родный брат 68 труба́ 43 труба́ (дымова́я) 4 труба́ (дымова́я) 16 тру́бка для ныря́ния 40 тру́бка телефо́нная 78 тру́дный 45 тру́дный 100 трудово́е воспита́ние 97 трудолюби́вый 89 трус 89 трусы́ же́нские 47 трусы́ мужски́е 47 трущо́бы 14 ту́ба 43 тугоду́мный 89 тука́н 60 тума́н 52 тума́нность 32 ту́мба 94 ту́мбочка 19 ту́мбочка 37 ту́мбочка 41 ту́ндра 58 туне́ц 66 тупо́й 89 турби́на 99 туре́цкий 100 тури́зм 48 туристи́ческий 61 туристи́ческий велосипе́д 9 тури́стский мото­ци́кл 9 турнике́т 80 ту́склый 92 тусова́ться 39 ту́фли 47 тушь для ресни́ц 34 ты́ква 46 ты́сяча 95 тысячеле́тие 11 тычи́нка 93 тюле́нь 40 тюльпа́н 93 тюре́мное заключе́ние 24 тюрьма́ 24 тяга́ч 2 тяжёлая атле́тика 71 тяжёлая вода́ 99 тяжёлый 45 тя́жкое преступле́ние 24 тя́пка 27

У уби́йство (челове́ка) 24 убо́рка 45

230

убо́рная 16 уваже́ние 96 увели́чиваться 73 увели́чиваться (о населе́­ нии) 14 Уве́ренность 57 увертю́ра 76 увлека́ться 91 у́гол 59 у́голь 54 у́голь 99 уго́н (захва́т) автомо­би́ля 24 у́горь 66 угрева́я сыпь 34 угро́за 51 уда́в 64 удале́ние 63 удале́ние воло́с 67 удалённые от це́нтра кварта́лы 14 удалённый до́ступ 31 удаля́ть 67 уда́рная устано́вка 43 Уда́рные инструме́нты 43 Уда́чи 57 уда́чный 45 Удивле́ние 57 удивле́ние 96 удивля́ть 39 удо́бный 33 удо́бный для испо́льзо­ва­ ния 78 удобря́ть 16 удово́льствие 96 уж 64 у́жас 96 Ужа́сно жаль 57 узбе́кский 100 узда́ 20 узло́в (морски́х) 23 узнава́ть 42 узо́рчатый 37 уике́нд 45 ука́зывать 28 укла́дка 63 укле́йка 66 украша́ть 63 укрепля́ть 85 укро́п 46 укроти́тель 94 У́лицы 14 у́личная фотогра́фия 87 у́личное движе́ние 14 улучша́ть 63 улучша́ть 85 ультрафиоле́товое излуче́­ ние 67 уме́ренно си́льный ве́тер 52 уме́ренный ве́тер 52 у́мный 89

Универса́льное координи́­ро­ ванное вре́мя 11 универса́льный 2 универса́льный банк 6 университе́тская фо́рма 81 университе́тская ша́почка 81 уника́льный 42 уника́льный 91 унита́з 19 унифици́рованный 74 унифо́рма 47 уници́кл 94 уницикли́ст 94 уничтожи́тель докуме́нтов 49 у́нция 23 упако́ванный 75 употребля́ть 88 управля́ть 49 управля́ющий 65 Ура́! 57 уравнове́шенный 89 урага́н 52 Ура́льские го́ры 12 Ура́н 32 ура́н 54 урду́ 100 уро́к 97 уро́лог 10 урологи́ческое отде­ле́ние 8 усека́ть 59 усечённый 59 у́сик 44 усили́тель 41 усили́тель цве́та воло́с 67 ускоре́ние 83 Услу́ги 67 Услу́ги и специа́льности 50 Уста́в ООН 38 уставна́я коро́ткая стри́жка 50 установи́ть рекор́д 71 Устро́йство 1 Устро́йство фотоап­пара́та 87 усы́ 34 уте́чка мозго́в 98 у́тка 16 у́тка 60 утю́г 19 уха́живать 8 уха́живать 67 у́хо 34 уховёртка 44 ухо́д 7 ухо́д за ко́жей 67 ухо́д за лицо́м 67 Ухо́д за ма́ленькими детьми́ 82 учёба 45 уче́бная програ́мма 81 уче́бная програ́мма 97 уче́бный предме́т 81

Уче́бный проце́сс 97 учёная сте́пень 81 учени́к 97 учи́тель 97 учи́ть 82 учи́ть 97 учи́ться 81 учрежда́ть 98 ую́тный 19 ую́тный 41

Ф фаго́т 43 фаза́н 60 фа́йтинг 26 фа́кел 94 факс 49 факульте́т 81 фальши́вый 15 фанта́стика 30 фантасти́ческий фильм 29 фармаколо́гия 90 фарс 76 фа́ртук 47 фарфо́ровые изде́лия 91 фасе́точный 44 фасо́ль 46 фаши́зм 55 февра́ль 13 февра́ль 28 федера́ция 55 фейхоа́ 88 фен 50 фе́рма 21 фехтова́ние 71 фиа́лка 93 фи́га 88 фигу́рное ката́ние 71 фи́зика 97 фи́зика конденси́рован­ного состоя́ния 83 фи́зика элемента́рных части́ц 83 физиотерапевти́ческое отделе́ние 8 физи́ческая едини́ца 83 физи́ческая хи́мия 90 физи́ческий 48 физи́ческий 83 физи́ческое воспита́ние 97 филатели́я 42 фи́лин 60 филосо́фия рели́гии 84 филосо́фия созна́ния 84 филосо́фия языка́ 84 филосо́фский 30 фильм для дете́й 29 фильм у́жасов 29 фильм-катастро́фа 29

указатель фина́нсовый год 13 фина́нсовый кварта́л 13 фина́нсы 98 фи́нский 100 фиоле́товый 92 фи́рма 98 фиска́льная поли́тика 98 фи́тинговая платфо́рма 53 фи́тнес 48 флажо́к судьи́ 72 флами́нго 60 флегма́тик 89 фле́йта 43 флокс 93 флома́стер 49 флэш-дра́йв 49 флюоро́граф 7 флюоро́граф 8 фойе́ 29 фо́кусник 94 фона́рный столб 14 фо́ндовая би́ржа 98 фондю́ 65 форма́льный 51 Фо́рмы госуда́рственного правле́ния 55 фосфа́ты 54 фотобума́га 87 фотовспы́шка 87 фотографи́рование 91 фотографи́рование приро́­ ды 87 фотографи́ровать 87 Фотографи́ческие проце́с­ сы 87 фотогра́фия (сни́мок) 87 фотожурнали́стика 87 Фотоматериа́лы 87 фотоохо́та 87 фотопласти́нка 87 фотоплёнка 87 фотоувеличи́тель 87 фотофи́ниш 72 франк 15 Фра́нция 73 францу́з 73 францу́зский 100 францу́зский республи­ка́н­ ский календа́рь 28 фрега́т 86 фре́ска 69 фриволите́ (плете́ние кру́жев) 91 фриста́йл 71 фру́кты 75 Фу! 57 фуа-гра́ 65 фуга́нок 27 фу́ксия 93 фундамента́льный 83

функциона́льный 49 функциони́ровать 79 фунт 23 фунт сте́рлингов 15 фура́жка 47 фут 23 футбо́л 48 футбо́л 71 Ффух (“какое облегче́ние”) 57 фэ́нтези 29 фэ́нтези 30 фюзеля́ж 5

Х хадж 62 ха́ки 92 хала́т (дома́шний) 47 хамелео́н 64 хард-ро́к 39 хачапу́ри 65 хва́стать 89 Хво́йные дере́вья (сосно́­ вые) 17 хвост 5 хвост 20 хвостово́й плавни́к 66 хе́ви-ме́тал 39 хими́ческая зави́вка 50 хими́ческая реа́кция 90 хими́ческая связь 90 хими́ческая фи́зика 83 хими́ческое уравне́ние 90 хи́мия 97 хи́нди 100 хинка́ли 65 хи́ппи 39 хип-хо́п 39 хип-хо́ппер 39 хиру́рг 10 хирурги́ческое отде­ле́ние 8 Хи́щники 18 Хи́щные пти́цы 60 хлебобу́лочные изде́­лия 75 хлев 16 хло́пок 36 хлопо́к (ладо́нями, две́рью и т. д.) 25 хлопо́к (про́бки, при ло́паньи и т. д.) 25 хлю́панье 25 ходи́ть под па́русом 40 хо́дкий (в пла́не прода́ж) 30 ходу́ли 94 хокке́й на траве́ 71 хокке́й с мячо́м 71 хокке́й с ша́йбой 71 холе́рик 89 хо́лка 20 хо́лод 13

холоди́льник 19 холоди́льник 33 холо́дное ору́жие 91 холоднокро́вный 64 холо́дный 13 холо́дный 52 хомя́к 18 хо́ппер 53 хорёк 18 хорео́граф 76 хоро́ший 89 хра́брый 89 храм 61 храни́лище 6 храни́ть 31 храни́ть 37 хрен 46 христиани́н 62 Христиа́нство 62 хромати́ческий 43 хроно́метр 11 хру́пкий 36 хруст 25 Хуанхэ́ 12 худо́жественная гимна́с­ти­ ка 71 худо́жественный музе́й 42 худо́жественный реда́ктор 30 худо́жественный фильм 77 худо́жник-постано́вщик 29 хулига́нство 24 хурма́ 88

Ц ца́пля 60 цвести́ 17 цвести́ 93 цвет зага́ра 92 цветно́й 87 целлофа́н 36 це́лый (о числах) 95 цеме́нт 63 цена́ 98 це́нный 42 це́нтнер 23 центр го́рода 14 централизо́ванное распределе́ние 70 центра́льная аппара́т­ная 77 Центральноазиа́тское вре́мя 11 Центра́льное вре́мя 11 Центральноевропе́йское вре́мя 11 центра́льный 79 центра́льный проце́с­сор 31 центри́стский 55 цепна́я пила́ 27 цепна́я я́дерная реа́к­ция 99

цепно́й при́вод 9 цепь 9 церемо́ния вруче́ния дип­ло́­ мов 81 це́рковь 4 це́рковь 61 це́рковь 62 цех 4 цивилизо́ванный 73 циклева́ние 63 цили́ндр 9 цили́ндр 47 цили́ндр 59 цимба́лы 43 цинк 36 Цирково́й реквизи́т и оснаще́­ ние 94 Цирковы́е арти́сты 94 цифербла́т 11 цифрово́й 31 цифро́вой 77 цифрово́й 87 цыга́н 73

Ч чаевы́е 61 чаевы́е 65 чай 22 чай 75 ча́йка 60 Ча́йная и кофе́йная посу́да 56 ча́йник 33 ча́йник 56 ча́йник зава́рочный 56 ча́йный серви́з 56 ча́ртерный 5 час 11 часова́я пружи́на 11 часо́вня 62 Часовы́е пояса́ 11 Ча́сти го́рода 14 Ча́сти де́рева 17 Ча́сти ры́бы 66 Ча́сти те́ла 79 Ча́сти цветка́ 93 части́ца 83 ча́стный 8 ча́стный 77 ча́стный 81 ча́стный банк 6 частота́ 77 часть 30 часы́ 91 чат 31 ча́ша с олимпи́йским огнём 72 ча́шка 65 ча́шка кофе́йная 56 ча́шка ча́йная 56 чванли́вый 89

231

указатель чек 6 чека́нить 15 чека́нка 15 чёлка 50 челове́к-змея́ 94 челове́ческое существо́ 84 челове́чество 84 чепуха́ 57 червя́га 64 черда́к 19 че́реп 79 черепа́ха морска́я 64 черепа́ха сухопу́тная 64 черепи́ца 74 чере́шня 88 чёрная вдова́ 44 чёрная дыра́ 32 черни́ка 17 черни́ла 69 чёрно-бе́лый 29 чёрно-бе́лый 87 Чёрное мо́ре 12 чёрный 92 черти́ть 59 чесно́к 46 че́стный 89 четве́рг 28 четве́рг 45 четвёртый 95 чётный 95 четы́ре 95 четы́реста второ́й 95 четырёхуго́льный 72 четы́рнадцать 95 Че́хия 73 чечеви́ца 46 че́шский 100 чешуя́ 66 чири́канье 25 чири́кать 60 чи́стить 33 чи́стить (от кожуры́) 46 чи́стый 33 чмо́канье 25 чо́ппер 9 чревовеща́тель 94 чте́ние 48 чте́ние 91 чте́ние 97 чугу́н 36 чулки́ 47 Чшш (Тсс) 57

Ш Ша́бат 62 шака́л 18 шампу́нь 67 шар 59 шартре́з 92

232

шасси́ 5 шафра́новый 92 ша́хматы 26 ша́шечки 80 ша́шки 26 шва́бра 19 шве́дская сте́нка 85 шве́дский 100 шве́йная маши́на 27 шезло́нг 37 шезло́нг 40 ше́кель 15 ше́лест 25 шёпот 25 шерсть 20 шерсть 36 шерхе́бель 27 шест 72 шест 94 шестерёнка 11 шестна́дцать 95 шесто́й 95 шесть 95 шестьдеся́т 95 шеф-по́вар 65 ше́я 79 шизофрени́я 7 ши́на 2 шипе́ние 25 шипо́вник 17 шипо́вник 88 ширина́ 59 широ́кий 21 широ́кий 75 Широко́ изве́стные цвета́ и отте́нки 92 широкоиспо́льзуемый 78 шитьё 91 ши́фер 74 шифонье́р 37 шкаф кни́жный 19 шкаф платяно́й 19 шко́ла 82 Шко́льные предме́ты 97 шлагба́ум 1 шланг 1 шлюз 99 шля́па 47 шмель 44 шнур 78 шо́пинг 45 шорт-тре́к 71 шо́рты и купа́льные костю́­ мы 35 шоссе́ 21 шоссе́ 61 шоссе́йные го́нки 9 шотла́ндец 73 шпагоглота́тель 94 шпа́ла 53

шпа́тель 27 шпа́тель 63 шпатлева́ние 63 шпатлёвка 63 шпина́т 46 шпиона́ж 38 шпрехшталме́йстер 94 штаб-кварти́ра 38 шта́нга 85 штангенци́ркуль 27 шта́нговый токо­снима́тель 80 штаны́ 47 ште́кер 78 што́пать 27 што́пор 65 што́ра 41 што́рка затво́ра 87 шторм 40 штраф 24 штукату́рка 63 шту́рман 86 шуме́ть (об авто­дви́га­телях) 25 шу́мный 25 шу́рин 68 шуру́п 63 шху́на 86

Щ щаве́ль 46 ще́бень 21 ще́бень 54 щека́ 34 щелчо́к 25 щено́к 20 щётка 19 щётка для воло́с 50 щипко́вый 43 щи́пчики 50 щитови́дная железа́ 79 щу́ка 66

Э Эвере́ст 12 эвкали́пт 17 эгоисти́чный 89 эйфори́я 96 эквилибри́ст 94 экза́мен 97 экзотерми́ческий 90 Экзоти́ческие пти́цы 60 экзоти́ческий 18 экзоти́ческий 61 экле́ктика 4 экологи́чески безопа́с­ный 80 экологи́ческий 58 эколо́гия 58 экономи́ческая по́мощь 38 экономи́ческий рост 98

экономи́ческий цикл 98 экра́н 29 экра́н 31 экскава́тор 74 экскава́торщик 74 экску́рсия 42 экскурсово́д 42 экспона́т 42 экспоно́метр 87 экстравага́нтный 39 экстраве́рт 89 экстради́ровать 38 экстрема́льный 61 эласти́чный 36 эле́ктрик 74 электрифика́ция 99 электри́чество 99 электрово́з 53 электрогита́ра 43 электродви́гатель 80 электрокардио́граф 7 электрокардио́граф 8 электролити́ческая диссоциа́ция 90 электромагнети́зм 83 электромоби́ль 2 электро́нная комме́рция 31 электро́нная по́чта 31 электро́нная по́чта 51 электро́нное изда́ние 70 Электро́нные прибо́ры 41 электро́нные часы́ 11 электропо́езд 53 электротеплово́з 53 электротерапи́я 67 электротехни́ческая проду́кция 75 электрохи́мия 90 электроэне́ргия 99 элеме́нт 90 элемента́рная реа́кция 90 элемента́рный 83 Элеме́нты письма́ 51 Элеме́нты причёсок 50 элеро́н 5 эли́тный (се́рвис) 5 эллипсо́ид 59 эллипти́ческий трена­жёр 85 эма́левая кра́ска 69 эми́ссия де́нег 6 э́мо 39 эмоциона́льный 96 эмпири́ческий 84 эндокрино́лог 10 эндокринологи́ческое отделе́ние 8 эндотерми́ческий 90 энерги́чный 85 эне́ргия 83 эне́ргия 90

указатель энка́устика 69 энтропи́я 83 энчила́да 65 эпиля́ция 50 эпиля́ция 67 эпистемоло́гия 84 эрго́метр 85 эроти́ческая фото­гра́фия 87 эскала́тор 72 эскала́тор 80 эскапи́ст 94 эску́до 15 эсми́нец 86 эссе́ 30 эстака́да 21 эстафе́тная па́лочка 72 эсте́тика 84 эстети́чный 9 этано́л 1 э́тика 84 эти́ческий 84 этни́ческий 73 этноло́гия 42

Э́то потряса́юще! 57 Э́то уж то́чно! 57 эфио́пский календа́рь 28 эфи́р 70 эффекти́вность 98 эффекти́вный 98 э́хо 25

Ю юа́нь 15 юбиле́й 45 ю́бка 47 ю́бки 35 Ю́жная Аме́рика 12 Ю́жно-Кита́йское мо́ре 12 юлиа́нский календа́рь 28 Юпи́тер 32 Юриди́ческие профе́с­сии 24 юриско́нсульт 24 юри́ст 24 ю́ркий 60

Я Я с ва́ми не согла́сен 57 Я так рад! 57 я́блоко 88 я́блоня 17 ягнёнок 20 я́годица 79 ягуа́р 18 я́дерная фи́зика 83 я́дерная хи́мия 90 я́дерное то́пливо 99 я́дерный реа́ктор 99 ядови́тый 64 ядозу́б 64 ядро́ для толка́ния 72 язы́к 84 язычковый 43 язь 66 яи́чница 22 я́йца 75 яйцекладу́щий 64 яйцо́ 22

ямс 46 янва́рь 13 янва́рь 28 янта́рный 92 япо́нец 73 Япо́ния 73 япо́нский 100 ярд 23 я́ркий 92 я́ркий 93 я́ркость 77 я́рость 96 я́рус 94 я́сли 82 я́сная пого́да 52 я́стреб 60 я́хта 61 ячме́нь 16 я́шма 54 я́щерица 64 я́щик выдвижно́й 33 я́щик выдвижно́й 37 я́щик упо́ра шеста́ 72

233

SUOMENKIELINEN HAKEMISTO

Määrä, kun sana tai lause edustaa säikeiden määrä, joka on löytynyt.

1-3-vuotias lapsi 82 2-istuttava sohva 37 3.luokan makuuvaunu 53 7-12-vuotias lapsi 82

A aalto 40 aalto 83 aaltoileva 50 aamutakki 47 aari 23 Aasia 12 aasialainen 12 aatteellinen 55 aavikko 58 aavikkoilmasto 52 absessi 7 absoluutti 84 absoluuttinen monarkia 55 abstraktinen 84 abstraktionismi 69 Adrian meri 12 aerodynamiikka 83 afgaani 15 afrikaans 100 Afrikka 12 afrikkalainen 12 afrokampaus 50 agaatti 54 aggressiivinen 89 agrokemia 90 ahma 18 ahven 66 AIDS 7 aika 83 aikakausi- 70 aikakauslehdet 75 aikakauslehti 70 ainavihanta 17 aine 83 aine 90 aineellinen 58 aineen olotila 83 ainekirjoitus 97 ainutlaatuinen 42 ainutlaatuinen 91 aita 1 aita 16

234

aita 72 aitio 76 aitta 16 aivohalvaus 7 aivot 79 aivovuoto 98 ajaa 2 ajaa 9 ajaa parta 50 ajatella 84 Ajatella! 57 ajelehtia 40 ajoluiska 8 ajoneuvon varastaminen 24 akateeminen koulutus 81 akateeminen neliskulmainen päähine 81 akateeminen viitta 81 akku 2 akrobaatti 94 akryylimaali 69 akseli 9 akseli 59 akseptoida 6 akustiikka 83 akvamariini 92 akvarelli 69 ala- 97 ala-asema 99 alahuuli 34 Alankomaat 73 alaston 47 alennusmyynti 35 algebra 97 alijättiläinen 32 alitsariinipunainen 92 alkaa 13 alkaa 28 alkeis- 83 alkeishiukkanen 83 alkeisreaktio 90 alkoholijuomat 75 alkoholismi 7 alkoholittomat juomat 75 alkuaine 90 alkusoitto 76 allekirjoitus 51 allerginen 7 alligaattori 64 aloittaa 45 aloittaa 97

ФИНСКИЙ УКАЗАТЕЛЬ

Число после слова или словосочетания обозначает номер темы, в которой они встречается.

alpiininen vyöhyke 58 alppihiihto 71 altruismi 84 altto(ääni) 76 alueellinen 38 alumiini 36 alumiiniseos 21 alushousut 47 aluspaita 47 alusvaatteet 35 amaryllis 93 Amazon-joki 12 Amazonin sademetsät 58 ambulanssi(auto) 2 Amerikan Yhdysvallat 73 amerikkalainen 12 amharan kieli 100 amiraali 86 ammatti- 87 ammus 3 ampiainen 44 ampua 3 ampuma-aseet 91 ampumahiihto 71 ampumaurheilu 71 anakonda 64 analogi- 77 analyyttinen kemia 90 ananas 88 anarkismi 55 Andit 12 anemia 7 anestesiologi 10 animaatioelokuva 29 anioni 90 anjovis 66 ankara 24 ankerias 66 ankka 16 ankka 60 ankkuripaalu 21 anomalistinen vuosi 13 anoppi 68 ansas 21 antaa kyytiä 2 antenni 77 antibiootti 7 antiikki- 69 antiikki- 91 antiikkitavara 91 antilooppi 18

antropologia 42 apatiitti 54 apila 93 apina 18 apinanleipäpuu 17 appelsiini 88 appelsiinipuu 17 appi 68 aprikoosi 88 apteekki 8 apu 1 arabi 73 arabia 100 areena 4 areena 94 aritmeettinen 28 arkeologia 42 arkeologinen museo 42 arki- 19 arkistokaappi 37 arkistokaappi 49 armeijakunta 3 aromaa 58 aromaterapia 67 artikkeli 70 artriitti 7 arvioida 23 arvokas 42 arvonanto 96 arvopaperipörssi 98 arvosana 81 arvosana 97 arvostelu 70 arvostelutoimittaja 30 asema 14 asema 80 asennus 63 asennustyöt 74 asetelma 69 asetelma 87 asiallinen 49 asianajaja 24 aspirantuuri 81 astekkien kalenteri 28 asteri 93 asteroidi 32 astiakaappi 33 astiakaappi 37 astiankuivausteline 33 astianpesukone 33 astiapyyhke 33

hakemisto astiat 91 astma 7 astrofysiikka 83 astronautti 32 astronominen 28 astronominen vuosi 13 asua 19 asua 41 asunto 4 asuttaa 14 asuttaa 73 asvaltti 21 atk-luokka 97 atk-opetus 97 Atlantin valtameri 12 atomi 90 atomi-insinööri 99 atomifysiikka 83 atomikello 11 attasea 38 aukio 14 aula 29 aurinkokalenteri 28 aurinkokello 11 aurinkokylpy 48 aurinkosuoja 37 aurinkosuoja 40 aurinkovoimala 99 aurinkovuosi 13 Australia 12 Australia 73 australialainen 12 autohuoltamo 1 autokorjaamo 61 automaattinen puhelinvastaaja 78 autonosturi 74 autopesula 1 autoritorismi 55 autosimulaattori 26 autotallirock 39 avaruus 83 avaruus- 32 avaruusalus 32 avaruusasema 32 avaruuskapseli 32 avaruuslento 32 avaruuslentokenttä 32 avaruuslentosimulaattori 26 avaruuslentäjä 32 avaruuspuku 32 avata (tili) 6 avohoito-osasto 8 avokado 88 avokkaat 47

avovaunu 53 avuton 82

B baari 48 babylonialainen kalenteri 28 backgammon 26 baht 15 Baikal-järvi 12 Baikalin muikku 66 balettitanssijaryhmä 76 ballerina 76 ballistinen ohjus 3 banaani 88 bandanna 39 bandy 71 banjo 43 baritoni(ääni) 76 barokki 4 baryytti 54 basaltti 36 basilika 46 basso(ääni) 76 bataatti 46 begonia 93 beige 92 bensiini 1 bensiinisäiliö 2 betoni 21 betoni 74 betonisekoituskone 74 biisoni 18 bingo 26 biofysiikka 83 biokemia 90 biologia 97 biopolttoaine 1 biopolttoainevoimala 99 bistre 92 bitumi 74 blogi 31 blogi 70 blues rock 39 boa 64 bodaus 48 boksiitti 54 bolivar 15 bolivian 15 boraatit 54 borssikeitto 65 brandy 22 Brasilia 73 brigantiini 86 bruttokansantuote 98 buddhalainen kalenteri 28

bulevardi 14 burrito 65 bussi 14 bussikuljettaja 80 bussipysäkki 80 butaani 1

C CD-soitin 41 cd:t 75 chatti 31 chertreuse 92 cocktail 22 cocktaillasi 56 conga 43 cruiser-moottoripyörä 9

D Daavidintähti 62 Darwinin sammakko 64 defibrillaattori 7 deittipeli 26 dekaani 81 dekaaninvirasto 81 dekonstuktivismi 4 delfiini 40 demokratia 55 deodorantti 67 depilaatio 67 dermatiitti 7 desimetri 23 diabetes 7 diagnoosi 10 diagonaali 59 diatoninen 43 dieettiruoka 75 diesel 1 dieseljuna 53 dieselveturi 53 digitaali 31 digitaali 77 digitaali- 87 digitaalikello 11 diktatuuri 55 dinaari 15 dinosaurus 64 diplomaattinen 38 diplomaattinen koskemattomuus 38 diplomi 81 diplomien luovutustilaisuus 81 dippipunnerrus 85 disko 48 divaani 37

divisioona 3 dodekaerdri 59 dokumentti 77 dokumenttielokuva 29 dollari 15 domino 26 dong 15 draamaelokuva 29 dub 39 dubata 29 dumpperivaunu 53 duplooni 15 DVD-levy 29 DVD-levysoitin 29 dynaaminen 83 dynamiikka 83

E edullinen 35 eetteri 70 eettinen 84 Egypti 73 egyptiläinen kalenteri 28 ehdotus 51 ei missään tapauksessa 57 Ei suinkaan 57 ei-vaihdettava 15 eilen 11 ekg-laite 7 ekg-laite 8 eklektiikka 4 ekliptinen vuosi 13 ekologia 58 ekologinen 58 eksoottinen 18 eksoottinen 61 eksoterminen 90 ekstremaalinen 61 elastinen 36 elektrolyyttinen dissosiaatio 90 elektroterapia 67 elementtirakenteinen 74 elinkeinot 42 elinympäristönsuojelu 58 ellipsoidi 59 elliptinen laite 85 elohopea 36 elokuu 13 elokuu 28 elokuva 48 elokuvaohjaaja 29 elokuvaprojektori 29 elokuvasali 29 elvytyshoito 8

235

hakemisto eläinkuvaus 87 eläinmaalaus 69 eläinsatu 30 elämä 84 elämäkertaelokuva 29 elämän tarkoitus 84 elämäniloinen 89 elämänkertomus 30 elämäsimulaatiopeli 26 elävä ravinto 85 emaljimaali 69 emiö 93 emo 39 emolevy 31 emotionaalinen 96 empiirinen 84 empire(tyyli) 4 emäs 90 en usko 57 enchilada 65 endokrinologi 10 endokrinologian osasto 8 endoterminen 90 energia 83 energia 90 energinen 85 Englannintorvi 43 englanti 100 englantilainen 73 enkaustiikka 69 ennustaa 13 ennustaa 52 eno 68 ensiapuosasto 8 ensimmäinen 95 ensimmäisen vuosikurssin opiskelija 81 entrechat 76 entropia 83 epilaatio 67 epäilemättä 57 epäluulo 96 epäonnistunut 45 epäorgaaninen kemia 90 epärehellinen 89 epätavallinen 42 epätavallinen 91 epätoivo 96 ergometri 85 erikois- 8 erikoismuseo 42 erilainen 75 erivärinen 26 eroottinen valokuva 87 erota 68 escudo 15

236

esikaupunki 14 esiliina 47 esitelmä 45 esittää 29 esittää 43 esittää 70 esittää 76 esittää 94 esitys- 76 Espanja 73 espanja 100 espanjalainen 73 essee 30 esteettinen 9 estetiikka 84 etanoli 1 eteinen 19 Etelä-Amerikka 12 Etelä-Kiinan meri 12 Etelämantereen aavikko 58 Etelänapamanner 12 etiikka 84 etikka- 46 etiopialainen kalenteri 28 etninen 73 etnologia 42 etsiä 35 etulyhty 2 etunojapunnerrukset 85 etutaivutukset 85 etäinen 68 etäkäyttö 31 euforia 96 eukalyptus 17 euro 15 euroopanlehtisammakko 64 Eurooppa 12 eurooppalainen 12 evankeliumi 62 Everest 12 eversti 3

F faasi 90 fagotti 43 faksi 49 fantasia 30 fantasiaelokuva 29 fantastinen kirjallisuus 30 farkut 35 farkut 47 farmakologia 90 farssi 76 fasaani 60 fasetti- 44

fasismi 55 federaatio 55 feijoa 88 filatelia 42 filminsiirtovipu 87 filosofinen 30 firma 98 fiskaalinen politiikka 98 flamingo 60 flegmaatikko 89 flyygeli 43 fosfatit 54 foundue 65 frangi 15 freestylehiihto 71 fregatti 86 fresko 69 frivolite 91 fuksia 93 fuusioitua 98 fysiikka 97 fysikaalinen 83 fysioterapiaosasto 8 fyysinen 48 fyysinen kemia 90 fööni 50

G galaktinen vuosi 13 galleria 42 gallona 23 gangsterielokuva 29 gastroenterologi 10 gastroenterologinen osasto 8 gaviaal 64 geeli 34 gekko 64 generaattori 99 genitaalit 79 geologia 42 geologinen tutkimus- 54 geometria 97 georgia 100 gepardi 18 gerontologi 10 ghetto 14 gini 22 glam rock 39 glamourvalokuvaus 87 globaali 38 globalisaatio 98 glykemiaindeksidieetti 85 gondola-mallinen vaunu 53 gonggongi 43 gootti 39

gotiikka 4 graafinen kortti 31 graani 23 gradeerauslaite 99 graffiti 69 grafiitti 99 gramma 23 grand prix 9 graniitti 36 graniitti 54 graniitti 69 granuloitu masuunikuonapäällyste 21 Greenwichin keskiaurinkoaika 11 gregoriaaninen kalenteri 28 greippi 88 greippidieetti 85 grilliritilä 33 grunge 39 guassi 69 guava 88 gynekologi 10

H haalari 47 haapa 17 haarahypy 85 haarukka 9 haastatella 70 haastattelu 70 hadž 62 hai 66 haihdutustorni 4 haikara 60 haikeus 96 haistaa 93 hajamielinen 89 hakaneula 39 hakku 27 hakukone 31 halkaisija 59 halkaista 59 hallinto 81 hallita 100 halpa 1 halpa 99 halveksinta 96 hame 47 hameet 35 hammas 20 hammashoito ja leuka- ja suukirurgia 8 hammashoito-osasto 8 hammaslääkäri 10

hakemisto hammaspyörä 11 hamppu 36 hamsteri 18 hana 33 hanhenmaksa 65 hanhi 16 hanko 27 hapan 22 hapetus 90 hapetus-pelkistysreaktio 90 happilaite 40 happo 90 harakka 60 harava 27 hard rock 39 harja 19 harja 20 harjoittaa 85 harmaa 92 harppu 43 harras 62 harrastaa 91 harrastaja- 87 harvinainen 42 hatsapuri 65 hattu 47 hattunaulakko 37 hauislihas 79 hauki 66 haukkua 20 haukunta 25 hauras 36 hauska 26 hauska 48 hauska 85 hautavajoama 58 hayn dieetti 85 hedelmällinen 16 hedelmät 75 hedelmöittää 66 hehtaari 23 hehtolitra 23 Hei 57 heikko tuuli 52 heiluri 11 heinäkuu 13 heinäkuu 28 heinäsirkka 44 heisipuu 17 heittokehä 72 heittää 71 heleänpunainen 92 helikopteri 3 helikopterikenttä 5 helikopteritukialus 86 helistin 26

hella 19 hella 33 helle 13 helmikuu 13 helmikuu 28 helppo 45 helteinen 13 hematologi 10 hemodialysattori 7 hemofilia 7 hengittää 79 henkilöauto 2 henkilökohtainen 31 hepatiitti 7 hepatologi 10 heprea 100 herkullinen 65 herkut 75 herne 46 Herra varjelkoon! 57 herukka 17 hetiö 93 hevonen 16 hibiskus 93 hidas 53 hidasjärkinen 89 hiekka 36 hiekka 54 hieno 93 hienosti pukeutunut 47 hieroa 34 hieroa 67 hieronta 7 hieronta 85 hiha 47 hihnakäytin 9 hiili 54 hiili 99 hiilipaperi 49 hiiri 31 hiiva 22 Hiljaa! 57 hiljainen 25 hilleri 18 Himalaja 12 himmenin 87 himmeä 92 hindi 100 hinkali 65 hinta 98 hip hop 39 hip hopper 39 hippi 39 hippodromi 4 hirmumyrsky 52 hirsi 74

hirvi 18 hissi 8 histologi 10 historia 42 historia 97 historiallinen proosa 30 hitsaaja 74 hitsaus 74 hitsauslaite 74 hiukkasfysiikka 83 hiusharja 50 hiussuortuva 50 hiustaiteilija 50 hiusten leikkaus 67 hiusten värjäys 50 hiustenhoito 67 hiusväri 67 hoitaa 8 hoitaa 65 hoitaa 67 hoitaa 82 hoito 7 hoito 45 hoitoaine 67 hoitosavi 85 hollantilainen 73 holvikaarisilta 21 hopea 36 hopea 54 hopea 69 hopper-vaunu 53 hormoni 7 hortensia 93 hotellihuone 61 housut 47 hryvna 15 huhtikuu 13 huhtikuu 28 Hui! 57 huijaus 24 huilu 43 huippukokous 38 huippuluokan 5 hulavanne 26 hulinointi 24 humanitäärinen apu 38 hummeri 22 huolehtia 82 huolellinen 89 huolestunut 96 huoli 96 huoltoasema 61 huomaavainen 10 huomenna 11 huono 89 Hurraa! 57

hurskas 62 huudahtaa 57 huuhdella 12 huuhdella 34 huuhkaja 60 huulibalsami 34 huuliharppu 43 huulikiilto 34 huulipuna 34 huulirajauskynä 34 huulten volyymia lisäävä huulipuna 34 huutaa 72 huuto 25 huvit 45 huvitella 48 huvittaa 94 huvittava 94 huvitutti 82 hydrodynamiikka 83 hylje 40 hylly 41 hylly 75 hyllystö 37 hyperteksti 31 hypertonia 7 hypnotisoija 94 hyppiä 26 hyrrä 26 hytti 61 hyvyys 84 hyvä 65 hyvä 89 hyväksyä 23 hyväntahtoinen 89 hyvärotuinen 20 Hyvästi 57 Hyvää huomenta 57 Hyvää iltaa 57 Hyvää jatkoa 57 Hyvää päivää 57 hyödyllinen 44 hyökkäys- 3 hyökätä 3 hyökätä 64 hälytys 42 hämmästys 96 hämmästyttävä 94 hämähäkki 44 häntä 20 häpeä 96 härkä 16 härkä 20 hätäpuhelin 78 hävittäjäalus 86 hävittäjälentokone 3

237

hakemisto hävitä 26 hölmö 89 hölynpölyä ja pötyä 57 höyhenpeitteinen 60 höylä 27 höylä 63 höyry 99 höyryalus 86 höyryhengitys 7 höyryveturi 53

I iguaani 64 Ihanko totta? 57 ihastus 96 ihminen 84 ihmiskunta 84 ihmisoikeudet 55 iho 34 ihon kuivuus 34 ihon rasvaisuus 34 ihonhoito 67 ihotautien osasto 8 ihotautilääkäri 10 ikebana 91 ikkuna 2 ikkuna 16 ikkuna 41 ikkunalauta 41 ikkunaluukku 61 ikosaedri 59 ikosododekaedri 59 ikuisuus 84 ikävä 29 Ikävä kyllä 57 ilmaista 57 ilmanpuhdistin 2 ilmapaine 52 ilmastointilaite 19 ilmatorjunta 3 ilmavoimat 3 ilmoitus 51 ilo 96 iloinen 96 iloita 57 iloita 96 ilves 18 impressionismi 69 improvisoida 43 indigo 92 indonesia 100 infarkti 7 inflaatio 98 influenssa 7 infopalvelu 5

238

innostus 96 intellektuelli 30 interventio 38 Intia 73 intialainen kalenteri 28 Intian valtameri 12 investointipankki 6 ioni 90 IP-puhelin 78 iranilainen 73 irlanti 100 irlantilainen 73 irlantilainen kalenteri 28 irokeesikampaus 39 irto 37 iskunvaimennin 2 islamilainen kalenteri 28 islamilainen pankki 6 iso 14 iso 35 iso 82 iso purkaus 32 iso- 68 Iso-Britannia 73 isoisoisä 68 isoisoäiti 68 isoisä 68 isoäiti 68 istiophorus 66 istua 37 istuin 2 istuin 61 istuma- 49 istumapaikka 72 istumapaikka 94 istumarivi 72 istumasohva 37 istumavaunu 53 istuttaa 46 istuttaa 93 isyys 82 isä 68 isäpuoli 68 Italia 73 italia 100 italialainen 73 Italian rupilisko 64 itku 25 itsekäs 89 itselaukaisin 87 itsenäisyys 38 itsepalvelu 1 itsepalvelu 35 itsevalta 55 Itä-Euroopan aika 11 Itämeri 12

J jaardi 23 jaguaari 18 jakaus 50 jakkara 19 jakkara 33 jakkara 37 jakoavain 27 jaksollinen järjestelmä 90 jalaton juomalasi 56 jalava 17 jalka 23 jalka 79 jalkahoito 50 jalkakyykyt 85 jalkakäytävä 14 jalkalamppu 41 jalkapallo 48 jalkapallo 71 jalkaterä 79 jalkaväki 3 Jalo kahdeksanosainen polku 62 jalohaukka 60 jamssi 46 Japani 73 japani 100 japanilainen 73 japaninmispeli 88 jarru 2 jarrukahva 9 jarruköysi 9 jaspis 54 jaspis 69 jatkaa 45 jatko-opiskelija 81 jauhot 22 jauhot 75 jeni 15 jenkkitukka 50 johdinautotalli 80 johdinbussi 14 johtaa 49 johtaja 65 johto 78 johto 80 joka tunti 70 jokiluhta 58 jonglööri 94 jonottaa 75 jooga 48 joukko- 80 joukkovelkakirja 6 joukkue 3

joulukuu 13 joulukuu 28 jousi- 43 jousiammunta 71 joutsen 60 judo 71 jugendtyyli 4 juhlanvietto 45 juhlasali 97 juliaaninen kalenteri 28 julistaa 62 julistaa syyttömäksi 24 julkaista 30 julkinen 77 julkinen 80 jumala 84 juna 80 juna-aikataulu 53 junarata 53 junasimulaattoripeli 26 juoksumatto 85 juoksurata 72 juolukka 17 juomaraha 61 juomaraha 65 juontaja 70 juosta 26 juosta 71 Jupiter 32 juuri 17 juusto 22 juutalainen 73 juutalainen kalenteri 28 juutti 36 jyristä 25 jyske 25 jälkihoitopalvelu 8 jälkiruokahaarukka 56 jälkiruokalusikka 56 jälleensyntyminen 62 jänis 18 jänneväli 21 jännittävä 30 jännätä 72 järjestää 41 järjestää 49 järki 84 jäsenvaltio 38 jätepuristin 19 jäähdytin 2 jäähdytys 99 jäähdytyslaiva 86 jäähdytysvaunu 53 jääkaappi 19 jääkaappi 33

hakemisto jääkiekko 71 jäätyä 52

K kaakatus 25 kaali 16 kaali 46 kaapeli TV 70 kaappi 37 kaappikello 11 kaapu 81 kaareva 59 kaasu 1 kaasutin 2 kaasuturbiiniveturi 53 kaataa 1 kaatoallas 33 kaatosade 52 kaatua 31 kabrioletti 2 kahdeksan 95 kahdeksankulmainen prisma 59 kahdeksankymmentä 95 kahdeksantoista 95 kahdeksas 95 kahlekuningas 94 kahva 1 kahvallinen paistinpannu 33 kahvi 22 kahvi 75 kahviastiasto 56 kahvikuppi 56 kaide 24 kaiku 25 kaimaani 64 kaistanleveys 77 kaiutin 41 kaiutin 72 kaiutin 78 kaivinkone 74 kaivinkoneenkuljettaja 74 kaivo 16 kajakki- ja kanoottimelonta 71 kakku 22 kaksi 95 kaksikerroksinen bussi 80 kaksikymmentä 95 kaksinapaisuus 38 kaksipyöräinen 9 kaksitoista 95 kaksoiskantalihas 79 kaktus 93 kala 22 kala 40

kala 75 kala- ja äyriäisruoka 75 kalastus 40 kalastus 48 kalastusalus 86 kaleeri(laiva) 86 kalenterivuosi 13 kaljuuna 86 kalkkarokäärme 64 kalkkikivi 54 kalkkikivi 69 kalkkimaali 63 kalkkuna 16 kalliokiipeily 48 kallis 1 kallis 35 kalmari 40 kalpea 34 kalske 25 kalustaa 37 kalustettu 19 kameleontti 64 kamelia 93 kameramies 29 kammata 50 kamomillasaunio 93 kampa 50 kampaaja 50 kampaamo 50 kampaamotuoli 50 kampela 66 kampus 81 kana 16 Kanada 73 kanahaukka 60 kanakoppi 16 kananliha 22 kananmunat 75 kandidaatti 81 kaneli 22 kaniini 18 kanjoni 61 kannattaa 21 kannet 30 kannettava 31 kannettava sänky 82 kannu 65 kanoottimelonta 91 kansainvälinen 5 kansainvälinen järjestö 38 kansallinen 73 kansallispuisto 58 kansallisromantiikka 4 kansantulo 98 kansanäänestys 55 kansirakenne 21

kantaja 5 kantaja 24 kantaja 61 kantoraketti 32 kapalo 82 kapalointi 82 kapinoida 39 kapitalistinen 55 kapteeni 3 kapteeni 86 kapteeniluutnantti 86 karanteeni 7 karaveli 86 kardaaniakseli 2 kardaanikytkin 9 kardinaali 92 kardiologi 10 kardiologinen osasto 8 kardiologinen teho-osasto 8 Karelinin rupilisko 64 karhu 18 Karibian meri 12 kariseva 17 karitsa 20 karjanhoito- 16 karjankuljetusvaunu 53 karjunta 25 karkausvuosi 13 karmiini 92 karmosiininpunainen 92 karpalo 17 karppi 66 kartio 59 karva 20 karvalakki 47 karvanpoisto 67 karviainen 17 karviainen 88 karvojen poisto 50 kaskelotti 40 Kaspian meri 12 kassa 1 kassa 35 kassaholvi 6 kassahuone 6 kassakaappi 6 kassakaappi 49 kassakone 75 kassanhoitaja 1 kassanhoitaja 35 kassanhoitaja 65 kassapiste 75 kastanjanruskea 92 kastanjetit 43 kastella 16 kastella 46

kastike 22 kasvaa 14 kasvaa 17 kasvaa 73 kasvaa 88 kasvattaa 82 kasvattaa 93 kasvi- 65 kasvihuone 16 kasvinsyöjä 18 kasvissyönti 85 kasvitieteellinen 93 kasvojen hoito 67 kasvonaamio 67 kasvovesi 34 katastrofielokuva 29 kateellinen 89 kateellisuus 96 katettu 72 katettu vaunu 53 kationi 90 katkaisin 19 katkaisin 41 katkaista 59 katkaistu 59 katkarapu 22 katolisuus 62 katsaus 70 katsoa 29 katsoa 77 katsojalava 72 kattaa 74 kattila 33 kattila 56 katto 16 katto 41 katto 72 kattokruunu 19 kattokruunu 41 kattotiili 74 katumoottoripyörä 9 katuvalokuva 87 kauha 33 kauhistus 96 kauhuelokuva 29 kaukalopikaluistelu 71 kauko- 53 kaukopuhelu 78 kaula 79 kaulan ympärysmitta 35 kaulus 47 kaulushaikara 60 kauneudenhoito 67 kauneudenhoito 75 kauneus 84 kaunis 34

239

hakemisto kaunis 93 kaunokainen 93 kaunokirjallisuus 30 kaunotaiteet 42 kaupallinen 77 kauppa 98 kauppapankki 6 kaupungin laita 14 kaupungin osa 14 kaupungintalo 4 kaupungintalo 14 kaupunki- 14 kaupunkien välinen linjaauto 61 kaupunkipyörä 9 kaupunkitalo 4 kaura 16 kaurapuuro 22 kavio 20 kazahi 73 kazahi 100 kefiiridieetti 85 kehite 87 kehittynyt 98 kehittyä 73 kehittävä 26 kehittää 87 kehitys- 98 kehruu 25 kehrätä 20 kehuskella 89 kehäkukka 93 keihäs 72 keikarinkukka 93 keinotekoinen 100 keisarikunta 55 keittiö 19 keitto 22 keittää 22 kekkerit 45 kekkerit 48 kekseliäs 89 keksiä 83 kellari 8 kellari 16 kello 43 kellonjousi 11 kellot 91 keltainen 92 Keltainenjoki 12 kemia 97 kemiallinen fysiikka 83 kemiallinen reaktio 90 kemiallinen sidos 90 kemiallinen yhtälö 90 kenguru 18

240

kengät 35 kengät 47 kenraali 3 kenttä 72 keraaminen graniitti 63 keraaminen laatta 63 kermakko 56 kermanvärinen 92 kerosiini 1 kerros 94 kerros- 4 kerrostalo 4 kerrostalo 14 kersantti 3 kerta 67 kertomus 30 keräillä 91 keräily 48 keräily 91 Keski-Aasian normaaliaika 11 Keski-Euroopan aika 11 keskiajan 69 keskikokoinen 14 keskikokoinen 35 keskinäinen avunanto 38 keskinäinen säästöpankki 6 keskiviikko 28 keskiviikko 45 keskus- 79 keskusohjaamo 77 keskussuoritin 31 keskusta 14 keskustalainen 55 keskustella 84 keskustelualue 31 kesto- 67 kestopäällystetty tie 21 kestävä 21 kestävä 36 kestää 28 kesyttäjä 94 kesyttää 20 kesä 13 kesä 28 kesäkurpitsa 46 kesäkuu 13 kesäkuu 28 kesämökki 4 kesäpäivänseisaus 13 ketju 9 ketjukäytin 9 kettu 18 keuhko 79 keuhkokuvauslaite 7 keuhkokuvauslaite 8 keuhkoputkentulehdus 7

kevyt 48 kevyt 78 kevyt- 67 kevät 13 kevät 28 kevätpäiväntasaus 13 khaki 92 khmer 100 kidnappaus 24 kidus 66 kiekko 72 kiekkopuhelin 78 kieli 84 kielifilosofia 84 kielto 51 kieltää 55 kieppiauto 2 kierteitystappi 27 kiertävä museo 42 kiertää 13 kiertää 32 kihara 50 kiharatukka 50 kiharoida 50 kiharrin 50 kihlat 68 kiihtyvyys 83 kiiliäinen 44 kiille 36 kiiltomato 44 kiiltävä 56 Kiina 73 kiina 100 kiinalainen 73 kiinalainen kalenteri 28 kiinnite 87 kiinteistöpankki 6 kiinteä 54 kiintolevy 31 kiipeily 48 kiiski 66 kiitollisuus 96 kiitorata 5 kiivihedelmä 88 kili 20 Kilimanjaro 12 kilogramma 23 kilohaili 66 kilolitra 23 kilometri 23 kilometriä tunnissa 23 kilowattitunti 99 kilpa-auto 2 kilpailla 71 kilpailu 98 kilpapyörä 9

kilpasoutu 71 kilpirauhanen 79 kimalainen 44 kinematiikka 83 kineskooppi 77 kinesttinen veistos 69 kippiauto 74 kipsi 69 kipu- 7 kirahvi 18 kirja 30 kirjahylly 37 kirjailija 30 kirjailu 91 kirjakaappi 19 kirjakaappi 37 kirjakaappi 41 kirjallisuuspeli 26 kirjanen 30 kirjasto 81 kirjastonhoitaja 81 kirjat 75 kirjat 91 kirje 51 kirjeenvaihtaja 70 kirjekuori 51 kirjoittaa 30 kirjoittaa 49 kirjoitus 97 kirjoituskone 49 kirjoituspöytä 19 kirjoituspöytä 37 kirjoituspöytä 41 kirjoitustarvikkeet 49 kirkas 92 kirkas 93 kirkas sää 52 kirkkaus 77 kirkko 4 kirkko 61 kirkko 62 kirkkomaalaus 69 kirppu 44 kirsikka 88 kirsikkapuu 17 kirskunta 25 kirurgi 10 kirurginen osasto 8 kirva 44 kirves 27 kisko 53 kisko 80 kiskobussi 53 kissanpoika 20 kitara 43 kitkerä 22

hakemisto kitkeä 16 kittaus 63 kitti 63 kiuru 60 kivääri 3 klaava 15 klarinetti 43 klassinen 29 klassinen 69 klassinen fysiikka 83 klassismi 4 klavesiini 43 klipperi 86 klovni 94 klubi 48 knalli(hattu) 47 koboltti 54 kobra 64 kodikas 19 kodinhoito 97 koetehtävä 97 koetella 21 kohokuva 69 kohota 12 kohottaa kuntoa 85 kohtalainen tuuli 52 kohtalaisen navakka tuuli 52 kohtaus 45 kohteliaisuudenosoitus 51 kohtelias 89 kohtisuora 59 kohtu 79 kohtuullinen 80 koirankoppi 16 koirankoppi 20 koivu 17 kokemus 84 kokenut 10 kokki 65 kokonais- 95 kokoontua 72 kokoontumisvapaus 55 koleerikko 89 kolibri 60 kolikkopeli 26 kolikot 91 kolja 66 kolmas 95 kolmassadas 95 kolme 95 kolmekymmentä 95 kolmepyöräinen 9 kolmetoista 95 kolmipäinen olkalihas 79 kolmisoutu 86 kolmiulotteinen 59

kolmiulotteinen televisio 77 komedia 76 komediaelokuva 29 komero 37 kommentti pääkirjoitukseen 70 kommodori 86 kommunismi 55 kompakti 78 komppania 3 kondensaattori 78 kondensaattori 99 kondensoituneen aineen fysiikka 83 konditoriatuotteet 75 konduktööri 80 konekivääri 3 konemetalli 39 koneosasto 99 konferenssi 45 konjakkilasi 56 konseptualistinen valokuvaus 87 konsertti 48 konsertti 77 konserttisali 4 konservatismi 55 konsolisilta 21 konstruktivismi 4 konsulaatti 38 konsuli 38 kontaktikisko 80 kontra-amiraali 86 kontrabasso 43 kontratenori 76 konttialus 86 konttivaunu 53 Koordinoitu yleisaika 11 koostua 80 kopio 51 koppi 37 kopteri 9 koputus 25 Koraani 62 koralli 92 koralliriutta 58 Kordillieerit 12 koreografi 76 kori 2 koripallo 71 koristaa 63 koriste- 37 koristeellinen 4 koristeellinen 34 koristeellinen 63 koristekrassi 93 korjata 2

korjata 9 korjata 19 korjaus 1 korjaus 45 korjausneste 49 korkea 17 korkea 21 korkea 37 korkeampi oktaanilukuinen 1 korkeus 59 korkiruuvi 65 korostuskynä 49 korporaatio 98 korppi 60 korpraali 3 kortinlukija 80 kortit 26 kortteli 23 korttipeli 91 korva 34 korva-, nenä- ja kurkkutautien erikoislääkäri 10 korvakoru 39 kosia 68 koskenlasku 48 kosmetiikka 67 kosmetologi 50 kostea mannerilmasto 52 kostea subtrooppinen ilmasto 52 kosteus 52 kostonhimoinen 89 kotelo 44 koti- 19 kotikärryt 27 kotilemmikki 20 kotimuseo 42 kotiseutututkimus 42 kotisivu 70 kotitehtävä 97 kotivaatteet 35 kotka 60 kottarainen 60 koukku 78 koulu 82 koulun rehtori 97 koulun ulkopuolinen 97 kouluttaja 94 kova 25 kova kansi 30 kova myrsky 52 kova puu 69 kova tuuli 52 kovakuoriainen 44 kovalenssi 90 kranaatinheitin 3

kranaattiomena 88 kreikkalaisroomalainen paini 71 kristitty 62 krokotiili 64 kromaattinen 43 kronometri 11 krookus 93 kruuna 15 kryolifting 67 ksylofoni 43 kuhankeittäjä 60 kuiskutus 25 kuivarahtialus 86 kuivata 50 kuja 14 kukkia 17 kukko 16 kukoistaa 73 kuljettaa 53 kuljettaa 86 kuljettaja 74 kuljettaja 80 kulkusirkka 44 kulma 59 kulmahammas 20 kulmakarva 34 kulmakarvakynä 34 kulta 36 kulta 54 kulta 69 kulttuurien historia 42 kulttuurinvastainen 39 kulua 11 kuluttaa 99 kulutuksen mittaus 1 kulutus 98 kumi 36 kumipatja 40 kummallinen 39 kumppanuus 38 kunniakoroke 72 kunnioitus 96 kuntoilu 48 kuntopyörä 85 kuokka 27 kuolemanrangaistus 24 kuolio 7 kuollut 100 kuori 17 kuoria 46 kuorinta 67 kuorinta-aine 67 kuorma-auto 2 kuorma-auto 74 kuormauskone 74

241

hakemisto kupari 36 kupari 54 kupoli 72 kupoli 94 kuppi 65 kuraattori 42 kurjenpolvi 93 kurkku 16 kurkku 46 kurling 71 kurnuttaa 64 kurpitsa 46 kurssi 45 kustannukset 98 kutea 66 kutsu 51 Kuu 32 kuudes 95 kuukalenteri 28 kuukausi 11 kuukausittainen 70 kuula 72 kuulakynä 49 kuulla 25 kuuluttaja 70 kuuluttaja 77 kuulutusjärjestelmä 77 kuuma 52 kuumakylpy 85 Kuun synodinen aikakierto 13 kuunari 86 kuunnella 25 kuusama 17 kuusi 17 kuusi 95 kuusikymmentä 95 kuusitoista 95 kuutio 59 kuutiodesimetri 23 kuutiodesimetri 59 kuutiometri 23 kuutiometri 59 kuutiomillimetri 23 kuutiomillimetri 59 kuutiosenttimetri 23 kuutiosenttimetri 59 kuuvuosi 13 kuva 77 kuvajournalismi 87 kuvanlaskin 87 kuvapatsas 69 kuvasuhde 77 kuvata 29 kuvittaa 30 kuvittaa 69 kvanttimekaniikka 83

242

kvartsi 36 kvartsikello 11 kvasaari 32 kvitteni 88 kyljys 22 kylkiluu 79 kylmyysaavikko 58 kylmä 13 kylmä 52 kylmä ilma 13 kylmät aseet 91 kylmävitriinit 75 kylpyamme 19 kylpyhuone 19 kylvettäminen 82 kymmenen 95 kymmenes 95 kynnys 41 kynsi 20 kynsi 60 kynsienhoito 50 kynsilakka 67 kynsinauhasakset 50 kynsisakset 50 kyntää 16 kypsyä 46 kypsyä 88 kypsä 46 kypsä 88 kysely 51 kysymys 51 kysyntä 98 kytkeä 53 kytkin 2 kyty 68 kyvykäs 89 kyyhky 60 kyykäärme 64 kyynärpää 79 käden pituus 35 käherrys 50 käly 68 kämmen 79 kärki 59 kärppä 18 kärpänen 44 kärryt 72 kärttyinen 89 käsi 79 käsi(terä) 79 käsilaukut 35 käsineet 35 käsipallo 71 käsisaha 27 käsitellä 31 käsitellä 36

käsitellä 52 Käsittämätöntä! 57 käsityö 91 käsityö 97 käsityötaide 42 käsky 62 käteinen 15 kätevä 27 kätevä 33 kätevä 78 kätkyt 82 kävellä 61 kävely 48 käydä 42 käydä 97 käydä neuvottelut 38 käymälä 16 käynnistettävä 26 käynnistää 2 käyntikortti 49 käyntikorttikotelo 49 käyrätorvi 43 käyttäytyä 89 käyttää 36 käyttää 80 käyttää 88 käyttöjärjestelmä 31 käytännöllinen 27 käytävä 8 käytävä 76 käytävä hyllyjen välillä 75 kääntäjä 30 kääntää 100 kääntöportti 80 käärme 64 käärmeihminen 94 köyhä kortteli 14

L laaja 75 laajasti käytetty 78 laatikko 33 laatoitus 63 laatumaalaus 69 laboratorio 81 laboratorio 97 laboratoriotyö 97 ladata 3 ladata 31 lahjakas 89 lahjoittaa 93 lahjusten otto 24 lahkeen pituus 35 lahna 66 lahti 40

laillinen 24 laina 6 lainanantaja 6 laineaaltoilu 40 lainopillinen neuvonantaja 24 lainsäädäntövalta 55 lainvastainen 24 laiska 89 laiskanlinna nojatuoli 37 laiskiainen 18 laisser-passer 5 laitos 81 laittaa 22 laittaa 67 laittaa (ruokaa) 33 laitteisto 31 laituri 5 laituri 53 laituri 80 lakimies 24 lakimies, jolla on oikeus toimia asianajajana oikeudessa 24 lakka 63 lakkauttaa 38 lakki 47 laminaatti 41 laminaatti 63 laminointilaite 49 lammas 16 lampaanliha 22 lampi 58 langaton puhelin 78 lanko 68 lankomies 68 lannoittaa 16 lanteen ympärysmitta 35 lanttu 46 lapaluu 79 lapio 27 lapio 33 lapsenlapsenlapsi 68 lapsenlapsentytär 68 lapsenlapsi 68 lapsuus 82 lari 15 lasagnea 65 lasi 36 lasi 56 lasi 69 lasivilla 74 laskea 13 laskea 23 laskea 59 laskea liikkeelle 6 laskin 49 lasku 65

hakemisto laskuesimerkki 97 laskukoneet 91 laskuputki 1 laskuteline 5 laskuvarjohypyt 48 lasta 27 lasten haalari 82 lasten kasvatus 82 lasten tuoli 82 lasten turvaistuin 82 lasten vaatteet 35 lastenelokuva 29 lastenhoitaja 82 lastenlääkäri 10 lastentarha 82 lastentautien osasto 8 lastenvaunut 82 latausasema 1 latina 100 lattia 41 lauantai 28 lauantai 45 laukaista 32 laulaa 60 laulaa 76 laulaja 76 laulanta 25 laulukaskas 44 laulunäytelmä 76 lauma 20 lausua 76 lauta 74 lautanen 20 lautanen 65 lavastaja 29 lavastus 77 lehdistöpaikat 72 lehdykkä- 43 lehmus 17 lehmä 16 lehti 17 lehtikuusi 17 lehtimetsä 58 lehtimies 70 lehtisalaatti 46 lehtiteline 75 lehtori 81 leijona 18 leikata 7 leikata 8 leikata 27 leikata 50 leikata 56 leikkaus 7 leikkaushaarukka 56 leikkauspöytä 8

leikkaussali 8 leikki-ikäinen 82 leikkijuna 26 leikkisä 20 leikkuu 50 leimu 93 leinikki 93 leipoa 22 leipätuotteet 75 leivinpelti 33 leivänleikkuulauta 33 leivänpaahdin 33 lelusotilaat 26 lemmikki 93 lempi- 91 lenkkarit 47 lenkki 48 lennonjohtotorni 5 lennätin 51 lento(vuoro) 5 lentoasema 5 lentokenttä 5 lentokoneen pyrstö 5 lentokoneen runko 5 lentokonehalli 5 lentopallo 48 lentopallo 71 lentosimulaattori 26 lentotukialus 86 lentämätön 60 lentävä lautanen 26 lentää 44 lentää 60 leopardi 18 lepakko 18 lepo 45 lepopäivä 45 leppä 17 leppäkerttu 44 leskenlehti 93 lestikala 66 letku 1 leuannosto 85 leuka 34 leveys 59 leveä 21 leveälahkeiset housut 39 levittäytyä 12 levittää 34 levittää 56 levottomuus 96 levykeasema 31 levytanko 85 levätä 19 levätä 41 levätä 48

liberaalinen 55 liberalismi 55 libretto 76 liekinheitin 3 liemikuppi 56 lievä 24 liftaus 61 liha 75 lihansyöjä 18 liikemäärä 83 liikenne 14 liikenne 42 liikennemaksu 80 liikennevalot 14 liikennevalot 53 liikepankki 6 liiketoiminta 51 liikkua 85 liikuttaa 79 liima 49 liima 63 liira 15 liite 51 liiteri 16 liitto 38 liittolainen 38 liittyä 83 liitu 36 lineaarinen 90 linja-autohalli 80 linjalaiva 86 linjapihdit 63 linkki 31 linna 61 linnunkirsikka 88 linnunratajärjestelmä 32 linssi 46 lintuharrastus 91 lippalakki 47 lippu 5 lippu 80 lippuautomaatti 53 lippukassa 53 lisukehaarukka 56 lisätä 90 lisääntyä 18 litoraalivyöhyke 58 litra 23 litsi 88 liukuportaat 72 liukuportaat 80 liuotin 63 liuottaa 63 liuottaa 90 livre 15 logiikka 84

lohi 66 loiske 25 lokakuu 13 lokakuu 28 lokki 60 loma 81 lomografia 87 lootus 93 lopettaa 45 lopettaa (tili) 6 loppua 28 loppututkinto 81 lotina 25 louhia 54 louis d’or 15 lude 44 lujatahtoinen 89 lukea 83 lukeminen 48 lukeminen 91 lukeminen 97 lukko 41 luku 30 luku- 81 lukukausi 81 lukuvuosi 13 lumi 13 lumi 52 lumikello 93 lumilautailu 71 lumileopardi 18 lumme 93 luode 40 luokka (koululaiset) 97 luokka (opiskelun vaihe) 97 luokkahuone 97 luomi 34 luonnollinen 95 luonnon valokuvaus 87 luonnon- 58 luonnonkivi 21 luonnonpuisto 58 luonnonsuojelu 58 luonnontiede 42 luonnontieteellinen museo 42 luonnontieto 97 luoti 3 luoton myöntäminen 6 luotsi 86 luottokorko 6 luottokortti 6 luovia 86 luovuttaa 38 lupiini 93 lusikka 56 luu 79

243

hakemisto luukku 5 luumu 88 luumupuu 17 luuri 78 luutnantti 3 luuttu 43 lyhty 94 lyhyt 50 lyhyt leikkotukka 50 lyhytelokuva 29 lyhytkarvainen 20 lyhytsanainen 51 lyijy 36 lyijy 54 lyijykynä 49 lypsää 16 lyödä 11 lähete 10 lähetin 77 lähetti 61 lähettäjän nimi 51 lähettäjän osoite 51 lähettää 51 lähettää 70 lähetys 70 lähetys 77 lähi- 53 lähi- 68 lähiö 14 lähteä liikkeelle 53 lähtö 5 lähtöselvitys 5 läimähdys 25 lämmin 13 lämmin 52 lämmityspatteri 41 lämpö 99 lämpötila 52 lämpötila 83 Länsi-Euroopan aika 11 läpinäkyvä 56 läppäri 31 läppäri 49 lävistys 67 lääkitys 7 lääkitä 8 lääkkeet 75 lääkärikäynti 45 lääkärin vastaanottohuone 10 lääkärintarkastus 10

M Maa 32 maahanlaskujoukot 3 maahockey 71

244

maailma 84 maailmankansalaisuus 55 maailmanympärimatka 61 maailmanympäriristeily 40 maakaasu 54 maakaasu 99 maakilpikonna 64 maalais- 16 maalari 74 maalata 27 maalata 69 maalata 92 maalaus 63 maalaustela 63 maali 63 maalikamera 72 maaliruisku 63 maaliskuu 13 maaliskuu 28 maalisuihke 27 maamyyräsirkka 44 Maan ulkopuolinen 32 maanantai 28 maanantai 45 maantie 21 maantie 61 maantiepyörä 9 maantiepyöräilyn kilpailu 9 maantieto 97 maaorava 18 maapäärynä 46 maasilta 21 maasto 40 maastoauto 2 maastomoottoripyörä 9 maastopyörä 9 maata 37 maatalous 42 maatalous- 16 maatie 61 maavoimala 99 maavoimat 3 made 66 madella 44 magnetofoni 41 mailia tunnissa 23 mainiota 57 mainos 51 mainos 70 mainosilmoitus 70 mainostaa 77 maisema 69 maisemavalokuvaus 87 maiskutus 25 maissi 16 maisteri 81

maito 20 maitohorsma 93 maitotuotteet 75 maittava 65 majava 18 majoitus 61 majuri 3 makea 22 makea 88 makee 39 makrilli 66 makrobioottinen ruokavalio 85 maksa 79 maksaa 1 maksaa 15 maksaa 35 maksu 6 maksu 45 maksupalvelut 6 makuubussi 61 makuuhuone 19 makuuhuoneryhmä 37 makuuvaunu 53 malaijin kieli 100 mallien suunnittelu 91 mallinukke 35 mandariini 88 mandariinipuu 17 mandoliini 43 mangaani 36 mangaani 54 mango 88 mangrovemetsä 58 manikyyri 67 mannerilmasto 52 mannerjalusta 58 mantra 62 manööveri- 86 mappi 49 marimba 43 markiisi 94 markka 15 markkinat 98 marksilaisuus 55 marmori 36 marmori 69 marmorivesilisko 64 marraskuu 13 marraskuu 28 Mars 32 marsalkka 3 masennuslääke 7 maskeeraaja 50 maski 40 massa 83 masto 61

matala 37 matala lautanen 56 matematiikka 97 materiaalitiede 90 matka 45 matka 48 matkailu 48 matkailu- 61 matkamoottoripyörä 9 matkanopeus 5 matkapuhelin 78 matkareitti 61 matkatavarasäilytys 53 matkatavaratila 61 matkatavaroiden jako 5 matkustaa 61 matkustaja 80 matosammakko 64 matruusi 86 matto 41 maukas 22 mausteinen 46 mayakalenteri 28 meditaatio 62 meduusa 40 mehevä 88 mehiläinen 44 mehu 22 mehukas 88 meikata 34 meikkaaja-maskeeraaja 29 meikkailu 71 meikkaushuone 77 meirami 46 mekaniikka 83 mekanisoitu 74 mekko 47 mekot 35 Meksiko 73 melankolikko 89 melodraama 76 melodraamaelokuva 29 meloni 88 meluinen 25 menestys- 30 Menestystä! 57 menetellä 89 menneisyys 11 mennä 61 mennä 80 mennä konkurssiin 98 mennä naimisiin 68 mennä työhön 14 menora 62 meriantura 66 merihevonen 66

hakemisto merikilpikonna 64 merikäärme 64 merimaalaus 69 merimuseo 42 meripenninkulma 23 meripihkavärinen 92 merirosvous 24 merisatama 40 merisatama 61 merisolmuja 23 meritauti 61 meritursas 40 merivoimala 99 merkinanto-oranssi 92 merkitä 28 merkki 1 Merkurius 32 mesoterapia 67 messuhalli 4 metafysiikka 84 metalliasentaja 74 metallisaha 27 metallisti 39 metallofoni 43 meteori 32 metri 23 metrinen 23 metrinen tonni 23 metriä sekunnissa 23 metro 14 metsäaro 58 metsästys 48 metsästyskoira 20 metsätundra 58 mezzosopraano 76 miehitetty 32 miehittämätön 32 miekan nielijä 94 miekkailija 93 miekkakala 66 mielenfilosofia 84 mielenkiintoinen 26 mielenkiintoinen 29 mielenkiintoinen 61 mielihyvä 96 mielipaha 96 miesmyyjä 35 miesten vaatteet 35 mikroaaltouuni 33 mikrofoni 77 mikrofoni 78 mikrosiru 31 Mikä sääli! 57 militarismi 55 miljardi 95 miljoona 95

milligramma 23 millilitra 23 millimetri 23 minareetti 62 mineraalikylpy 85 minisarja 77 miniä 68 Minua epäilyttää 57 minuutti 11 mirabelli 88 mispeli 88 Mississippi 12 mitata 23 mittanauha 27 mittari 1 mittaus- 23 mittauslaite 1 mittauslaite 72 Mitä kuuluu 57 moderni 2 moderni 4 moderni 33 moderni 49 moderni 69 mohairvilla 20 Moi 57 molekyyli 90 molekyyli uudelleenjärjestelyt 90 molekyylifysiikka 83 molybdeeni 36 mongolin kieli 100 monimutkainen 84 moninapaisuus 38 monistuskone 49 monitahokas 59 monitoimi- 2 monivuotinen jää 58 monni 66 monoliitti- 74 Monopoli (peli)” 26 monopolia 98 monsuuni-ilmasto 52 mooli 90 moottori 2 moottori 9 moottorisaha 27 moottoritie 21 moottoritorpedovene 86 mopo 9 moppi 19 moraali 84 moreeni 66 morsian 68 moskeija 62 Moskovan aika 11

motelli 61 motocross 9 moukari 72 Mount Blanc 12 muessin 62 muhennuspannu 33 muinainen 28 muinainen 42 muinaiskreikka 100 muistelmat 30 muistitikku 49 muistokirjoitus 70 muistomerkki 61 mukava 19 mukava 41 muki 56 mukulakivi 21 mukulakivipäällyste 21 mullah 62 muna 22 munakas 22 munakoiso 46 munia 64 munkki 62 munkkiluostari 62 munuainen 79 muodikas 47 muodikas 50 muodollinen 51 muodostaa 59 muotokuva 69 muotokuva 87 muotti 27 muovailla 69 muovi 36 muovimatto 41 muovimatto 63 muovituoli 37 murha 24 murhe 96 murhenäytelmä 76 murmeli 18 mursu 40 murto- 95 murtomaahiihto 71 murtovarkaus 24 museo 4 musiikki 97 musiikki- 76 musikaalielokuva 29 muslimi 62 musta 92 musta aukko 32 musta leski 44 musta-valkoinen 87 mustamamba 64

mustamarja-aronia 88 Mustameri 12 mustasukkaisuus 96 mustavalkoinen 29 mustavaris 60 muste 69 mustekala 40 mustikka 17 mutakylpy 85 muuntaja 78 muurahainen 44 muurari 74 muurata 74 muuraus 74 muusikko 65 muuttaa 36 muuttaa 60 muuttaa 78 muutto- 60 muuttoliike 98 muuttua 92 muuttua värittömäksi 92 mykkä 29 myrkkylisko 64 myrkyllinen 64 myrsky 40 mysteerinäytelmä 76 myydä 75 myymälä 1 myynti 45 myyrä 18 myöntää 81 myötäkuuntelu 78 myötätunto 96 mäkihyppy 71 mänty 17 mäyrä 18 määkinä 25 määkiä 20 määräpaikka 80 määrätä 10

N naali 18 naaras 20 nahkarotsi 39 naismyyjä 35 naistarjoilija 65 naisten terveydenhoitotarvikkeet 75 naisten vaatteet 35 naisvoimistelu 71 nakertaa 18 nallekarhu 26 napaseutuilmasto 52

245

hakemisto nappi 47 nappi 78 napsahdus 25 narina 25 narsissi 93 narskunta 25 nationalismi 55 natsismi 55 naudanliha 22 naukua 20 naula 23 naula 63 naulapistooli 63 nauris 16 nauris 46 nauru 25 nautinto 96 nauttia 48 nauttia 91 navakka tuuli 52 navetta 16 nefriitti 92 nefrologi 10 negatiivi 87 neitseellinen 58 nektariini 88 neliskulmainen 72 neliökilometri 23 neliömetri 23 neliömäinen antiprisma 59 neliösenttimetri 23 neljä 95 neljäkymmentä 95 neljäs 95 neljässadaskahdes 95 neljätoista 95 nenä 34 nenänjuuri 34 Neptunus 32 nestemäinen 54 nettisivu 31 neula 27 neuleet 35 neuloa 91 neulominen 48 neulominen 91 neurokemia 90 neurokirurgi 10 neurologi 10 neurologinen osasto 8 neutralointi 90 neutronihidastin 99 neuvo 7 neuvo 10 neuvo 51 neuvottelut 38

246

New Age 39 niemimaa 40 Nigeria 73 Niili 12 niitti 49 nikkeli 36 nikkeli 54 nilviäinen 40 nimikirjoitukset 91 nimilehti 30 nimittää 28 nirvana 62 nivelbussi 80 nojatuoli 19 nojatuoli 37 nojatuoli 41 nokka 5 nokka 60 nokkela 60 nokkia 60 nolla 95 nopea 9 nopea 31 nopea 53 nopea 60 nopea 71 nopeakulkuinen 86 nopeus 83 noppa 26 norja 100 norsu 18 norsunluu 69 nostaa 54 nostaa (rahaa) 6 nostaa oikeusjuttu 24 nostolaite 74 nosturi 74 nosturinkäyttäjä 74 noudattaa 62 nousta lentokoneeseen 5 novelli 30 nu metal 39 nuija 27 nuijapää 64 nuket 91 nukke 26 nukkua 19 nukkua 41 numerotaulu 11 numismatiikka 15 numismatiikka 42 nunna 62 nunnaluostari 62 nuora 94 nuorallatanssija 94 nurmikko 72

nuttura 50 nyky- 28 nykyisyys 11 nykytaide 42 nyrkkeily 71 nähdä 92 Näkemiin 57 näkyvyys 52 näppylä 34 näppäimistö 31 näppäinpuhelin 78 näyte-esine 42 näyteikkuna 42 näytellä 76 näytelmä 76 näytelmäkirjailija 76 näyttelijä 29 näyttelijä 76 näyttelijätär 29 näyttelijätär 76 näyttely 42 näyttämö 76 näyttää 39 näyttää 77 näyttää 92 näyttö 31 näyttöpääte 31 näätä 18

O Ob 12 objektiivi 87 oboe 43 obsidiaani 36 odottaa 80 odotushalli 5 odotustila 53 offshore-pankki 6 ohittaa 9 ohjaaja 76 ohjaaja 77 ohjaaja 80 ohjaajan assistentti 29 ohjaamo 5 ohjaamo 80 ohjaskelkkailu 71 ohjata 29 ohjauspyörä 2 ohjaustanko 9 ohjusjoukot 3 Oho! 57 Ohotan meri 12 ohra 16 oikaisu 50 oikaisulukija 30

oikeudenmukaisuus 84 oikohöylä 27 oikutteleva 89 ojennuslaitos 24 okra 92 oksa 17 oksasakset 27 oktaedri 59 Olen eri mieltä 57 Olen tosi iloinen! 57 Olen yllättynyt! 57 olkapää 79 olla 84 olla esillä 42 olla kukassa 93 olla pöydässä 65 olla sukulaisuudessa 68 olla talvihorroksessa 18 olohuone 19 olut 22 olympia- 71 olympiatulimalja 72 omakotitalo 14 omalaatuinen 63 omatunto 84 omena 88 omenapuu 17 ompelu 91 ompelukone 27 onkologi 10 onnellinen 82 onnentunto 96 onnistunut 45 onnittelu 51 opas 42 opaskoira 20 opastettu retki 42 operaattori 1 opettaa 81 opettaa 82 opettaa 97 opettaja 97 opetus- 81 opetusohjelma 81 opetusohjelma 97 opiskelija 81 opiskelija-asuntola 81 opiskella 81 opiskelu 45 oppia 97 oppiaine 81 oppiarvo 81 oppilas 97 oppositio 55 optiikka 83 optimismi 96

hakemisto optimisti 89 oranssinvärinen 92 orapihlaja 88 orava 18 orgaaninen kemia 90 ori 20 origami 91 orkesteri 76 orkesterikuoppa 76 ortodoksisuus 62 ortopedi 10 orvokki 93 osa 30 osa-aikainen kasvisruokavalio 85 osake (arvopaperi) 98 osasto 3 osoitin 1 osoittaa suosiota 94 ostaa 35 ostaa 75 osto 45 osto-myynti 6 ostokyky 98 ostoskeskus 4 ostoskori 75 ostoskärryt 75 osuuspankki 6 otsa 34 otsatukka 50 otsikko 70 ottaa aurinkoa 40 ottaa pois 47 ottaa päälle 47 ottaa vastaan 5 outo 65 outo 91 ovi 2 ovi 16 ovi 41 ovipaarinen 64

P paalu 74 paalutuskone 74 paarma 44 Paha juttu 57 pahanlaatuinen 7 pahuus 84 paikallinen 8 paikallissilmukka 78 paikata 7 paikata 27 painaa 9 painaa 15

painaa 30 painaa 78 painekattila 33 painekeitin 56 paino 15 painonnosto 71 painos 30 painovoima 83 paintball 91 paistaa 22 paisti 22 paistinastia 33 paistinpannu 33 paistinpannu 56 paita 47 paju 17 pakara 79 pakasteet 75 pakastin 33 pakattu 75 pakistanilainen 73 pakkanen 13 pakkas- 13 pakkas- 52 pakollinen 97 pakoputki 2 pakote 38 palatsi 4 palatsi 61 palauttaa 7 palkintosali 72 palkka 98 palkki 21 palkkisilta 21 pallas 66 pallo 59 pallo 94 palmikko 50 palmu 17 paloauto 2 palopeli 26 palovammaosasto 8 palsta 70 palvelumaksu 6 palvoa 62 paneelikeskustelu 77 pankkiautomaatti 6 pankkisalaisuus 6 pankkitakuu 6 pankkitili 6 panna 1 panna 75 panna pystyyn 4 panna vankilaan 24 panoraamavalokuva 87 panssarivaunu 3

panssarivaunujoukot 3 panssaroitu kuljetusauto 2 panssaroitu kuljetusauto 3 pantografi 80 pantomiimi 76 papaija 88 paparazzi 87 paperi 15 paperi 36 paperi 49 paperiliitin 49 pappi 62 paprika 46 papu 46 papu 75 papukaija 60 parfyymi 67 parillinen 95 pariton 95 parketti 41 parketti 63 parku 25 parlamentaarinen tasavalta 55 parranajokone 50 parras 76 parsa 46 parsakaali 46 parta 20 parta 34 parturi 50 parturin liike 50 parveke 76 pasifismi 55 passi 20 pastelliliitu 69 pasuuna 43 pataljoona 3 patarummut 43 patikointi 48 patja 72 pato 99 patoaukko 99 paukahdus 25 pavut 46 pedagoginen 97 pedikyyri 67 pehmeä 25 pehmeä 36 pehmeä 88 pehmeä kansi 30 peili 19 peili 50 pelata 26 pelata 71 pelko 96 pelkuri 89

pellava 36 pelottaa 96 pelätä 96 pengersilta 21 penkki 37 penninkulma 23 Pentateukki (Toora) 62 pentu 20 perhe- 10 perhonen 44 perhostoukka 44 perifeerinen 79 perinteinen 23 perjantai 28 perjantai 45 permanentti 50 permanto 76 perna 79 persia 100 persikka 88 persikkapuu 17 persilja 46 persoonallisuus 84 peruna 16 peruna 46 perus- 23 perus- 63 perus- 83 perus- 97 perustaa 98 perusteltu 84 perustuslaillinen monarkia 55 peruukki 50 perämies 86 peräsin 5 pesah 62 peso 15 pessimismi 96 pesuallas 19 pesukone 19 pesäpallo 71 petrokemia 90 peura 18 piala-kuppi 56 piano 43 pianoharmoniikka 43 piastre 15 pidättää 24 pienenpieni 44 pienetä 73 pieni 35 pieni 44 pieni 66 pieni 82 pienikokoinen 27 pienilukuinen 73

247

hakemisto pienoismallit 91 pihdit 27 pihdit 50 pihdit 63 pihlaja 88 pihtakuusi 17 pihtihäntäinen 44 pii 36 piikkisika 18 piiloset 26 piippu 4 piippuhylly 76 piirakka 22 piironki 37 piirtää 59 piirtää kulkusuunta 86 piirustus 97 pika- 2 pika- 80 pikaluistelu 71 pikaraitiovaunu 80 pikari 56 pikku- 68 pikkubussi 2 pikkubussi 80 pikkuruoka 75 pikkuserkku 68 pikkutakki 47 piknikki 48 pilahvi 65 pilari 21 pilvenpiirtäjä 4 pilvenpiirtäjä 14 pilvet 52 pilvinen 52 pinaatti 46 pingviini 60 pinnasänky 82 pint 23 pinta 59 pinta- 63 pinta-ala 59 pioneerijoukot 3 piparjuuri 46 pippuri 22 pippuriastia 65 pirteys 96 pirteä 85 pistin 44 pistoke 78 pistooli 3 pistorasia 19 pistorasia 41 pistää 44 pitkittäinen palkki 21 pitkä 50

248

pitkä lento 5 pitkäkarvainen 20 pitkätakki 47 pitkään odotettu 48 pituus 35 pituus 59 pitää 41 pitää 89 pitää hauskaa 48 pitää huolta 82 pitää päällä 47 Pitääkö se paikkansa? 57 pizza 65 planeetta 32 plasman paneeli 77 plastinen kirurgi 10 plastisen kirurgian osasto 8 platina 36 pluralismi 55 Pluto 32 plutokratia 55 podcast 70 pohja 59 Pohjoinen jäämeri 12 Pohjois-Amerikan itäinen normaaliaika 11 Pohjois-Amerikka 12 poika 68 poikapuoli 68 poikittainen palkki 21 poikkikatu 14 poikue 20 poimia 88 pointe tossu 76 poistaa 7 poistaa 67 poisto 63 pojantytär / tyttärentytär 68 poliisikoira 20 poliittinen filosofia 84 poljin 9 polkkatukka 50 polttaa 99 polttoainesäiliö 5 polttoainesäiliö 9 polttoliuske 54 polvi 79 polyeteeni 36 polymeeri 15 pommittaa 3 pommittajalentokone 3 pompadour kampaus 50 poni 20 ponnistuslauta 72 poppeli 17 pora 27

porakone 63 porakone 74 porata 27 poreallas 85 porfyyri 69 porkkana 16 porkkana 46 pornografia 87 porsaanliha 22 portaat 72 portti 1 portti 16 portugali 100 positiivi 87 poski 34 poskiparta 34 poskipuna 34 poskipää 34 posliini 91 post punk 39 postikortit 91 postikortti 51 postilaatikko 51 postilaitos 51 postileima 51 postimerkit 91 postimerkki 51 postisäästöpankki 6 postitoiminumero 51 postitoimisto 51 potentiaali 83 potilashuone 8 potkuhousut 82 potta 82 pottaharjoittelu 82 poukama 40 poven ympärysmitta 35 praktiikkaa harjoittava 10 presidentti 81 presidenttitasavalta 55 preussinsininen 92 priki 86 primula 93 prisma 59 professori 81 progressiivinen rock 39 projektori 49 proktologi 10 pronssi 36 pronssi 69 proosa 30 prospekti 14 protestantismi 62 pröystäilevä 39 psykedeelinen kuvio 39 psykedeelinen rock 39

psykiatri 10 psykoterapeutti 10 pterodactyl 64 puhaltaa 43 puhdas 33 puhdistaa 33 puhdistamo 58 puhelimen salakuuntelu 78 puhelin 19 puhelin 49 puhelinhäirintä 78 puhelinkeskus 78 puhelinlaitoksen suuntanumero 78 puhelinlinja 78 puhelinluettelo 78 puhelinnumero 78 puhelinsoitto 78 puhelinvaihde 78 puhelinvastaaja 19 puhelinverkko 78 puhelinviesti 78 puheradio 70 puhetaito 97 puhina 25 puhua 100 puhveli(härkä) 18 pukeutua 47 pukeutunut 47 pukki 20 puku 47 pukuhuone 72 pullo 65 pullot 91 pulmonologi 10 pulsari 32 pumpata 54 pumppu 1 pumppu 99 punainen 92 punainen kääpiö 32 punainen linja 5 Punainen meri 12 punajuuri 16 punajuuri 46 punapuu 17 punk 39 punkki 44 punkrock 39 punoitus 67 punonta 91 punta 15 puola 9 puola 100 puolapuut 85 puoliaavikko 58

hakemisto puoliaavikkoilmasto 52 puolipallo 59 puolue 55 puolukka 17 puolustaa 3 puolustus- 3 puomi 1 puristaa 88 purje 40 purje 61 purje- 86 purjehtia 40 purjehtia 86 purjevene 61 purjosipuli 46 purkaa 14 purkautua 12 purppuranpunainen 92 purra 64 pursimies 86 pusero 47 puskuri 2 puskutraktori 74 puu 21 puu 36 puujalat 94 puuseppä 74 puutarhanhoito 48 puutarhanhoito 91 puuteri 34 puuvilla 36 puvustaja 29 pyhä 62 pyjama 47 pyloni 21 pylväs 94 pyramidi 59 pyrstöevä 66 pyrstötähti 32 pystysuorasolarium 67 pystyttää 4 pystyttää 21 pystyttää 74 pystytukka 50 pysytellä tasapainoa 94 pysähtyä 53 pysäkki 14 pysäköintialue 5 pysäyttää 2 pyton 64 pyyhkäistä 33 pyykki 45 pyyntö 51 pyytää 66 pyytää verkolla 66 pyökki 17

pyöriä 99 pyörremyrsky 52 pyöräileminen 48 pyöräilyrata 9 pyöräpaarit 8 päivystysvastaanotto 8 päivä- 70 päiväkassan perintä 6 päivämäärä 51 Päivämääräraja 11 päiväntasaajavyöhykkeen sademetsä 58 Päivää 57 pärtsäri 39 pätevä 10 pää 79 päähineet 35 pääkallo 79 pääkirjoitus 70 pääkokki 65 päällyslehti 30 päällystää 21 päämaja 38 pään ympärysmitta 35 päärynä 88 päärynäpuu 17 pääsihteeri 38 pääskynen 60 päästä 81 pääsykoe 81 pääsymaksu 42 päätepöytä 37 päätoimittaja 30 päättyä 13 pöksyt 47 pöllö 60 pölynimuri 19 pörrökarvainen 20 pötyä 57 pöytä 19 pöytä 33 pöytäkello 11 pöytälampu 41 pöytälusikka 56 pöytäsetti 49 pöytätennis 71 pöytätietokone 31

R raaka 46 raakunta 25 Raamattu 62 raappaus 63 rabbi 62 radio 41

radioasema 80 radiologi 10 radiologian osasto 8 raesade 52 rahaemissio 6 rahapolitiikka 98 rahi 37 rahi 41 rahoitus 98 rahtiterminaali 5 raiskaus 24 raitavaalennus 67 raitiovaunu 14 raitiovaunulinja 80 raitiovaunuvarikko 80 raivo 96 rakastaa 96 rakastua 96 rakennuskuoppa 74 rakennusmestari 74 rakennuspalikat 26 rakennussarja 26 rakentaa 4 rakentaa 14 rakentaa 74 rakkaus 84 rakkaus 96 rakkausromaani 30 rand 15 rannekello 11 rannikko 40 Ranska 73 ranska 100 ranskalainen 73 ranskalainen vallankumouskalenteri 28 ranta 40 rantatuki 21 rantatyrsky 40 ranteen ympärysmitta 35 raparperi 46 rapina 25 raskas 45 raskas metalli 39 raskas vesi 99 raskauttava 24 raspi 27 rastas 60 rastatukka 39 rata-ajo(t) 9 ratapölkky 53 ratatouille 65 ratsastaja 94 ratsastus 48 ratsastus 71 ratsu 20

ratsupatsas 69 rattikelkkailu 71 rauha 38 rauhallinen 89 rauhallisuus 96 rauhanturva- 38 rauhoitettu 58 rauta 21 rauta 36 rauta 54 rautabetoni 21 rautatieasema 53 rautatienosturi 53 rautatieristeys 53 rautatievaihde 53 raver 39 ravintola 48 ravintolavaunu 53 ravintoloitsija 65 realistinen 69 rediisi 46 reduktio 90 reggae 39 rehellinen 89 rehentelevä 89 rehtori 81 rei’itin 49 reikälusikka 33 reisi 79 reitti 80 reittitaksi 80 reivi 39 rekki 85 renessanssi 4 rengas 2 rentoutuminen 96 reportteri 70 resepti 10 resiina 53 resoluutio 77 respiratorinen hoito 8 retikka 46 retki 45 retkipyörä 9 retkipöytä 37 reumatologi 10 reunakiveys 14 revitty 39 rial 15 riekko 60 riemastus 96 riemuita 72 riidellä 89 riikinkukko 60 riippuansassilta 21 riippuköysi 21

249

hakemisto riippumatto 37 riippusilta 21 riippuvuus 38 riisua 47 rikas kortteli 14 rikastaa 54 rikkalapio 27 rikkoa 55 rikollinen 24 rikoselokuva 29 rima 72 rimputtaa 43 rinnan ympärysmitta 35 rinta 79 rintakuva 69 rintalappu 82 rintaliivit 47 rintaruokinta 82 rippi 62 ripsiväri 34 risotto 65 risteilijä 86 risteily 40 risteily 61 risteilyalus 61 risteilyalus 86 risteys 14 risti 62 ristinolla 26 ristisanatehtävä 48 ristiä 62 rivimies 3 rock and roll 39 rohkea 89 rokokoo 4 rokotus 7 romaani 30 romaani 73 romania 100 Romantiikka 4 romanttinen 51 rommi 22 roolipeli 26 roomalainen kalenteri 28 roomalainen tyyli 4 roskaposti 31 roskaämpäri 33 rosvo ja poliisi 26 rotori 99 rubiini 54 Rubikin kuutio 26 ruis 16 ruiskaunokki 93 rukoilijasirkka 44 rukoilla 62 rukous 62

250

rullamitta 63 rullaustie 5 rumpu 43 rumpusetti 43 runko 9 runko 17 runo 30 runous 30 runsas 92 runsasväkinen 14 ruoanlaitto 91 ruoansulatus 79 ruokahaarukka 56 ruokailuvälineet 65 ruokala 97 ruokalista 65 ruokalusikka 56 ruokapöytä 37 ruokasali 19 ruokatorvi 79 ruokinta 82 ruosteenvärinen 92 ruotsi 100 rupia 15 rupikonna 64 rupilisko 64 rupla 15 ruskea 92 ruskettuminen 67 ruskettunut 40 rusketuksenvärinen 92 rusketus 67 ruukku 33 ruumis 84 ruusu 93 ruusukaali 46 ruusunmarja 88 ruutana 66 ruutuhyppely 26 ruuvi 63 ruuviavain 27 ruuvimeisseli 27 ruuvimeisseli 63 ruuvipuristin 27 ryijy 41 rykmentti 3 rynnäkkökivääri 3 ryppy 34 rytmihäiriö 7 ryynimäinen lumi 52 ryömiä 64 ryöstö 24 räiske 25 räntä 52 röntgen 7 röntgen 8

S saada 51 saada 78 saada 97 saada arvostelu 70 saada kiinni 9 saada tietää 42 saajan nimi 51 saajan osoite 51 saalistaa 18 saappaat 47 saapua 53 saapuminen 5 saari 40 saasteiden seuranta 58 saastuttaa 58 saattaa 5 sade 13 sade 52 sadetakki 47 safaripuisto 61 safiiri 54 saha 63 sahata 27 sahraminkeltainen 92 sairaanhoitajan päivystyspiste 8 sairauskertomus 10 sakaali 18 sakko 24 Saksa 73 saksa 100 saksalainen 73 sakset 27 sakset 50 saksofoni 43 sakura 17 salaatti 22 salaattihaarukka 56 salakavala 89 salakka 66 salakuljetus 24 salamalaukaisin 87 salamanteri 64 salapoliisiromaani 30 salat 62 sali 42 salmi 40 salonkivaunu 53 salottisipuli 46 sammakko 64 sampi 66 sampoo 67 samppanjalasi 56

sananvapaus 55 sanelukone 49 sangviinikko 89 sanoa 57 sanomalehdet 75 sanomalehti 70 sanomalehtikirjallisuus 30 sanskrit 100 santol-hedelmä 88 sapatti 62 sardiini 66 sarvi 20 sata 95 sataa vettä 52 satakieli 60 sateinen 13 satelliitti 32 satelliitti 77 satelliitti TV 70 satelliittipuhelin 78 satu 30 satula 9 Saturnus 32 Saudi-Arabia 73 sauna 85 sauva 94 sauvasirkka 44 savanni 52 savanni 58 savi 54 saviliuske 74 savupiippu 16 seepia 92 seetripuu 17 seikkailuelokuva 29 seikkailupeli 26 seikkailuromaani 30 seimi 82 seinä 16 seinä 41 seinämatot 91 seitsemän 95 seitsemänkymmentä 95 seitsemäntoista 95 seitsemäs 95 seiväs 72 seiväs 94 seiväsmonttu 72 seivästeline 72 sekametsä 58 šekki 6 sekoitin 33 sekoittaa 1 sekoittaa 90 sekoituspumppu 1 seksologi 10

hakemisto sekunti 11 selain 31 seleeni 54 selittää 42 selitys 51 selkeä 52 selkä 79 selkäevä 66 selkäranka 79 selleri 46 sello 43 sellofaani 36 selostajakoppi 72 selostus 70 sementti 63 seminaari 45 sentneri 23 senttimetri 23 sepeli 54 serbokroaatin kieli 100 serkku 68 servetti 65 sestertius 15 seteli 6 setelilaskuri 6 setelintunnistin 6 setelit 91 seula 33 seurapiiriuutiset 70 shakki 26 shekel 15 shoppailu 45 sideerinen vuosi 13 sieni 22 sierain 34 sihinä 25 sihti 56 siili 18 siipi 5 siipi 44 siipi 60 siipikarjankuljetusvaunu 53 siirtyä 61 siirtää 78 siiseli 18 siisti 41 siiveke 5 siivota 19 siivous 45 sijaisnäyttelijä 29 sijoittaa 98 sika 16 sikala 16 siklaus 63 sileä 34 sileä 67

silinterihattu 47 silityslauta 19 silitysrauta 19 silli 66 silmä 34 silmäluomiväri 34 silmälääkäri 10 silmänalukset 34 silmärajauskynä 34 silmäripsi 34 silppuri 49 silta 14 silta 61 sinikello 93 sininen 92 sinkki 36 sinooperi 92 sipuli 46 sirittää 44 sirkustirehtööri 94 sirkuttaa 60 sirkutus 25 sisar, sisko 68 sisarenlapsi 68 sisarpuoli 68 sisilisko 64 sisämaan 5 sisäänpäin kääntynyt ihminen 89 sisääntulo 1 sitara 43 sitoa 7 sitoa 8 sitomiskone 49 sitruuna 88 sitruunapuu 17 sivellin 27 sivellin 63 sivistymättömyys 84 sivistymätön 89 sivistynyt 73 sivu 30 sivupeili 2 sivusto 31 sivutaivutukset 85 sivuvaunu 9 ska 39 skanneri 49 skeleton 71 skinhead 39 skitsofrenia 7 skootteri 9 skorpioni 44 skotlantilainen 73 slummi 14 smaragdi 54

smaragdinvihreä 92 snapsilasi 56 snorkkeli 40 sohva 19 sohva 37 sohva 41 sohvapöytä 41 sohvatyyny 41 soida 25 soikea 72 soittaa 43 soittaa 49 soittaa 80 soittaja 78 soitto 25 soittokello 78 sokerikko 56 sokkoset 26 solarium 48 solariumlamppu 67 solina 25 solisluu 79 solmiot 35 sommelieeri 65 sopimus 38 sopraano 76 sora 21 sora 54 soratie 21 sorkkaeläimet 20 sormi 79 sormikolomappi 49 sorminta- 43 sormustin 27 sortsit ja uimapuvut 35 sorva 66 sosiaalinen 89 sosialismi 55 sosialistinen 55 sota 38 sotaelokuva 29 sotahistoria 42 sotamuseo 42 sotilas 3 soutu- 86 soutulaite 85 sovellettu 83 sovittaa 35 sovituskoppi 35 spagetti 65 spagettihaarukka 56 speedway 9 stadion 4 stadion 14 standardi- 23 standardisoida 23

starttipistooli 72 sterletti 66 stetoskooppi 7 stetoskooppi 10 stipendi 81 strategiapeli 26 strateginen 3 stringit 47 strutsi 60 studion johtaja 77 styylata 39 suahili 100 subalpiininen vyöhyke 58 subarktinen ilmasto 52 subtrooppinen 40 subtrooppinen metsä 58 sudenkorento 44 suhteellisuus 83 suihku 19 suihkumoottori 5 suitset 20 sukat 35 sukat 47 sukellusvene 86 sukellusvenehävittäjä 86 sukeltaa 40 sukkahousut 47 sulattaa 79 sulautettu tietokone 31 sulhanen 68 suljin 87 sulka 60 sulkimen laukaisin 87 sumu 52 sunnuntai 28 sunnuntai 45 suo 58 suojalasit 67 suojatie 14 suojella 58 suojuskansi 2 suola 22 suola 90 suola-astia 65 suolaheinä 46 suolainen 22 suolainen 40 suolakuorinta 85 suolamaat 58 suolisto 79 suomi 100 suomut 66 suora 21 suora 59 suora- 67 suoratoisto 31

251

hakemisto suorittaa 31 suorittaa avaruuskävely 32 suorittaa tutkimus 54 suositella 10 suositella 65 suosittu 30 supernova 32 supertietokone 31 suppea 51 surista 25 surista 44 surrealismi 69 suru 96 surullinen 96 surunvalittelu 51 sushi 65 susi 18 suu 34 suunnitella 4 suunnitella 21 suunnitella 45 suunnitella 74 suunnittelu 74 suuntaissärmiö 59 suure 83 suurenmoinen 4 suurennuskoje 87 suuri 14 suuri 54 suuri 66 suurimo 22 suurimot 75 suuritehoinen 2 suurlähettiläs 38 suurlähetystö 38 suurnopeus- 53 suurtietokone 31 suuttumus 96 sviitti 61 sydän 79 sykkiä 79 syksy 13 syksy 28 sylinteri 9 sylinteri 59 symbaali 43 symmetria 59 symmetrinen 59 syndikointi 70 synnillinen 62 synnytys- ja naistentautien osasto 8 synnytyslääkäri 10 syntymäpäivä 45 syreeni 93 sytytys(laite) 2

252

syvä lautanen 56 syvänmeren hauta 58 syvätarkkuus 87 syyskuu 13 syyskuu 28 syyspäiväntasaus 13 syyte 24 syytetty (vastaaja) 24 syytettyjen penkki 24 syyttäjä 24 syödä 18 syödä 33 syöpä 7 syöpäosasto 8 syötävä 46 syötävä 66 syötäväksi kelpaamaton 66 säde 59 sähke 51 sähkö 99 sähköasentaja 74 sähköauto 2 sähködieselveturi 53 sähköinen pankkisiirto 6 sähköistäminen 99 sähköjulkaisu 70 sähköjuna 53 sähkökemia 90 sähkökitara 43 sähkölinja 99 sähkömagnetismi 83 sähkömoottori 80 sähköposti 31 sähköposti 51 sähkötekniset tuotteet 75 sähköveturi 53 sähkövoima 99 säikähtynyt 96 säiliöauto 2 säilyke 75 säilykkeet 75 säilyttää 37 säkkipilli 43 säkkituoli 37 säkä 20 sänky 19 sänky 37 sänky 41 särkeminen 99 särkeä 56 särki 66 särkymätön 56 särkyvä 56 särmä 59 säteily 83 säveltäjä 76

säyne 66 sääski 44 säästöpankki 6 säätiedotus 70

T taajuus 77 taaleri 15 taateliluumu 88 tahko 59 taide-elokuva 77 taidemuseo 42 taiderock 39 taiga 58 taistelumaalaus 69 taitava 94 taiteellinen toimittaja 30 taiteilija- 76 taitettava pöytä 37 taitoluistelu 71 taittaja 30 taivaansininen 92 takaa-ajo 9 takaisinheijastin 9 takalyhty 2 takaruumis 44 takavarikko 5 takki 47 takkirauta 36 taksi 14 taksikuljettaja 80 taksikyltti 80 taksimittari 80 taksitilauspalvelu 80 taksiyritys 80 taktinen 3 taktinen ammuntapeli 26 talentti 15 tallettaa 31 tallettaja 6 talletus 6 talletuslokero 6 talo (yksityinen) 4 talousapu 38 talousjakso 98 talouskasvu 98 taltta 27 taltta 63 talvi 13 talvi 28 talvipäivänseisaus 13 talvisipuli 46 tamburiini 43 tamili 100 tamma 20

tammi 17 tammikuu 13 tammikuu 28 tammipeli 26 tandempyörä 9 Tanganjikajärvi 12 tankata 1 tankkausasema 1 tankkauspistooli 1 tankkauspumppu 1 tankkialus 86 Tanska 73 tanska 100 tanskalainen 73 tanssia 48 tanssia 76 tanssija/tanssijatar 76 tanssiminen 91 tapaaminen 45 tapetti 63 tappelupeli 26 taputus 25 tarhakäärme 64 tarjoilija 65 tarjoilijan apulainen 65 tarjoiluhaarukka 56 tarjoilupöytä 37 tarjonta 98 tarjota 56 tarkastaa 10 tarkastus 5 tarkastus 7 tarkentaa kamera 87 tarkistaa 11 tarkka 71 tarpeellinen 27 tarttuva 7 tartuntatautien osasto 8 tarvita 36 tarvittava 27 tarvittava 75 tasainen 21 tasalämpöinen 64 tasapainoinen 89 tasapainotaiteilija 94 tasapainotuslaite 94 tasku 47 taskukello 11 taskurapu 22 taso 33 tasohyppelypeli 26 tasoitushöylä 27 tasoituslasta 63 tassu 20 tatuointi 39 tatuointi 67

hakemisto taulu 91 tavallinen 41 tavallinen 63 tavallinen vuosi 13 tavara-asema 53 tavaratila 2 teakpuu 17 teatteri 4 teatteri 76 tee 22 tee 75 teeastiasto 56 teekannu 56 teekuppi 56 teelusikka 56 teepannu 33 teepannu 56 teeri 60 teevati 56 teevati 65 tehdas 14 tehdä 4 tehdä 15 tehdä diagnoosi 10 tehdä ennätys 71 tehdä ilmoitus 77 tehdä kauniimmaksi 63 tehdä loppuun 45 tehdä propagandaa 55 tehdä tiheämmäksi 34 tehdä työt 49 teho-osasto 8 tehokas 9 tehokas 31 tehokas 74 tehokas 98 tehokas 99 tehokkuus 98 tehosekoitin 33 tehtaanosasto 4 tehtävä 97 Tein sen! 57 teini-ikäinen 82 tekijä 30 tekniikka 42 teknillinen toimittaja 30 tekokuu 32 tekoripset 34 tekstiili 36 tela 27 telakointi 32 telakäärme 64 telefonia 78 teleoperaattori 78 teleprompteri 77 teleteksti 70

televisio 41 televisio 48 televisio 77 televisiokamera 77 televisiokatsaus 77 televisiomainos 77 televisiosarjaelokuva 77 televisiotietokilpailu 77 televisiotorni 77 teline 72 teloittaa 24 telttatuoli 37 telttatuoli 40 temaattinen ilmoitus 70 tempera 69 temppeli 61 temppuilija 94 temppuilla 94 tenge 15 tennis 71 tenori 76 tentti 97 teokratia 55 teoreettinen kemia 90 termiitti 44 terminaali 1 termodynamiikka 83 tervabetonipäällyste 21 tervapääsky 60 terve 79 terve 82 terveellinen 67 tervehdys 51 terälehti 93 teräs 21 teräs 36 teräsbetoni 74 tetraedri 59 thai 100 Thames 12 tiainen 60 tiede 42 tiede 84 tiedekunta 81 tiedemuseo 42 tiedostonjako 31 tiedottaa 51 tiedottaa 70 tiedotus 51 tiedustelu 38 tiehöylä 74 tiemerkintä 14 tieteellinen 81 tieteiselokuva 29 tietenkin 57 tieto 84

tietoisuus 84 tietokone 41 tietokone 49 tietokoneohjelma 31 tietokonepeli 48 tietokonepöytä 37 tietokonepöytä 49 tietoteoria 84 tietoverkko 31 tietysti 57 tietää 84 tiheään asuttu 73 tihkusade 52 tiikeri 18 tiili 21 tiili 74 tiimalasi 11 tiistai 28 tiistai 45 tiivis 68 tiiviste 63 tikittää 11 tikka 60 tilaaja 78 tilata 65 tilaus 65 tilauslento 5 tilava 33 tilava 72 tilavuus 72 tilipäivä 45 tilisiirto 6 tilisiirto- 15 tilivuosi 13 tilivuosineljännes 13 tilli 46 timantti 54 timokratia 55 tina 36 tina 54 tiskata 33 tiskiallas 33 Titikaka-järvi 12 todellisuus 84 todistaja 24 tofu 65 toimeenpanovalta 55 toimettomuus 48 toimia 77 toimia 79 toimia yhteistyössä 38 toiminta peli 26 toimintaelokuva 29 toimistokoppi 49 toimistotarvikkeet 49 toimittaa 30

toimittaa 51 toimittaja 70 toimittaja 77 toinen 95 toisen vuosikurssin opiskelija 81 toissapäivänä 11 toivo 96 Toivon parasta 57 Toivon siihen 57 Toivottavasti ei. 57 tomaatti 46 tomografi 7 Tonava 12 Tonavan rupilisko 64 tongit 27 tonnikala 66 topaasi 54 torakka 44 torni 4 tornikello 11 torstai 28 torstai 45 torus 59 tositelevisio 77 totalitarismi 55 totuus 84 toukka 44 toukokuu 13 toukokuu 28 toutain 66 traaginen 76 traktori 74 trampoliini 94 trance 39 trapetsi 94 trapetsitaiteilija 94 traumatologinen osasto 8 triljoona 95 trilleri 30 trillerielokuva 29 troolari 86 trooppinen 40 trooppinen ilmasto 52 trooppinen sademetsä 58 trooppinen vuosi 13 trumpetti 43 tsasouna 62 Tšekki 73 tšekki 100 tuhat 95 tuho- 44 tuhopoltto 24 tukaani 60 tukanleikkuukone 50 tuki 21

253

hakemisto tukki 74 tulehdus- 7 tulenarka 1 tulennielijä 94 tulevaisuus 11 tulistin 99 tullata 5 tullimaksu 5 tullitarkastaja 5 tulo 98 tuloaukko 1 tulostaulu 72 tulostin 49 tulpaani 93 tulvaniitty 58 tumma 92 tundra 58 tunkeutua 98 tunneli 14 tunneli 80 tunnettu 71 tunnustaa 38 tunti 11 tunti 97 tuntosarvi 44 tuoksuva 93 tuoli 19 tuoli 29 tuoli 37 tuoli 41 tuomari 24 tuomarin lippu 72 tuomarin paikka 24 tuomarin vasara 24 tuomio 24 tuomiokirkko 4 tuomiokirkko 61 tuomiokirkko 62 tuomiovalta 55 tuomipihlaja 88 tuotanto 98 tuotanto 99 tuotantopäällikkö 29 tuote 98 tuottaa 99 tuottaja 29 turbiini 99 turkis- 18 turkki 100 turkoosin värinen 92 turska 66 turvahäkki 94 turvaköysi 94 turvallinen 99 turvallisuus 96 turvallisuusneuvosto 38

254

turvapalvelu 5 turvaverkko 94 turve 54 turve 99 tussikynä 49 tutkailla 58 tutkia 8 tutkia 10 tutkia 32 tutkia 58 tutkia 83 tutkimus 7 tutkimus 10 tutkittu 54 tutti 82 tutu 76 tutustua 42 tuuba 43 tuulen nopeus 52 tuulensuunta 52 tuulilasi 2 tuulivoimala 99 tuulla 52 tuuma 23 TV-kanava 70 TV-taso 37 TV-taso 41 tyhmä 89 tykistö 3 tykki 3 tynnyri 23 typerä 89 tytär 68 tytärpuoli 68 Tyynen meren normaaliaika 11 tyyni sää 52 Tyyni valtameri 12 työ 45 työhuone 6 työjako 98 työntömitta 27 työpäivä 45 työpöytä 49 työtakki 47 työteliäs 89 työttömyys 98 työtuoli 37 työtuoli 49 työvoima 98 tähdistö 32 tähti 32 tähtisumu 32 tähtäin 87 täi 44 tänään 11 täti 68

täydellinen 28 täysi 1 täysi palvelu 1 täytekynä 49 täyttää 56 täyttää 72 tölkinavaaja 33 törkeä rikos 24 törö 66

U Uhhuh. 57 uhkapelit 48 uhkaus 51 uida 40 uida 66 uimapuku 40 uimaranta 40 uimaräpylät 40 uiminen 40 uinti 48 uinti 71 uiva 86 ukkonen 52 ukkosen jyrinä 25 ulkoasiainministeri 38 ulkoilmamuseo 42 ulkomaalainen 38 ullakko 19 ulosajo 1 ulosottomies 24 ulospäin kääntynyt ihminen 89 ultraviolettisäteily 67 ulvonta 25 umpilisäketulehdus 7 unikko 93 univormu 47 unssi 23 upea 56 upota 86 uraani 54 Ural 12 Uranus 32 urdu 100 urheilu 48 urheilu 97 urheilukeskus 81 urheilumoottoripyörä 9 urheilupelit 91 urheilusali 4 urheilusali 97 urheiluvaatteet 35 urologi 10 urologinen osasto 8 uroskoira 20

urut 43 Uskomatonta! 57 uskonnollinen 62 uskonnonfilosofia 84 uskonnonvapaus 55 usva 52 utare 20 uuni 16 uuni 33 uusgotiikka 4 Uusi testamentti 62 uusia 63 uusiutumaton 99 uusiutuva 99 uusklassismi 4 uutisaggregaattori 70 uutiset 70 uutiset 77 uutisohjelma 70 uzbekin kieli 100

V vaahdota 22 vaahtera 17 vaahtomuovi 36 vaaka 33 vaakasuora solaario 67 vaakunta 25 vaaleanpunainen 92 vaaleansininen 92 vaalia 58 vaalikampanja 55 vaalit 55 vaarallinen 18 vaarallinen 66 vaarallinen 94 vaarnanaula 63 vaatekaappi 19 vaatekaappi 37 vaatekuivain 19 vaatimaton 89 vaatimus 51 vadelma 88 vahaus 67 vahtimies 86 vahvistin 41 Vai niin! 57 vaihdekytkin 9 vaihdelaatikolla varustettu 2 vaihdettava 15 vaiheittainen reaktio 90 vaihtaa 15 vaihtaa 63 vaihto 98 vaihtolämpöinen 64

hakemisto vaijeri 21 vaikea 45 vaikea 100 vaipan vaihto 82 vaippa 82 vakain 5 vakoilu 38 valaa 69 valaistuminen 62 valaistuslaitteisto 77 valaistuspylväs 72 valamies 24 valamiesten penkki 24 valas 40 valenssi 90 valintakiekko 78 valintaääni 78 valion raja 38 valita 35 valita 55 valita 65 valita 78 valittaa 57 valkaistu 41 valkaisu 63 valkoinen 92 valkoinen kääpiö 32 valkokangas 29 valkosipuli 46 valmistaa 36 valmistaa 87 valmistaa 90 valmistuminen 81 valo 83 valokuitu 78 valokuva 87 valokuvaaminen 91 valokuvafilmi 87 valokuvalevy 87 valokuvapaperi 87 valokuvata 87 valomaalaus 87 valon nopeus tyhjiössä 23 valopylväs 14 valottaa 87 valotusaika 87 valotusajan valitsin 87 valotusmittari 87 valovuosi 32 valtameri-ilmasto 52 valtavan iso 72 valtioliitto 55 valtiollinen 81 valtion- 8 valtuuskunta 38 valuutta 6

valuuttakurssi 98 valvoa 99 Vanha Testamentti 62 vanhanaikainen 4 vanhanaikainen 47 vanhempi 82 vanhempi aliupseeri 86 vankeusrangaistus 24 vankila 24 vanne 94 vapaa 98 vapaa paini 71 vapaa tahto 84 vapaapäivä 45 vapausrangaistukseen tuomittu rikollinen 24 vara-amiraali 86 varaani 64 vararehtori 81 vararengas 61 varasto 4 varata 5 varata 61 varikko 4 varis 60 varkaus 24 Varmasti! 57 varpunen 60 varsa 20 varsi 93 varsivirranotin 80 vartalokääre 85 vartalon nostoja 85 varustettu 33 varustettu 49 varvas 79 vasara 27 vasara 63 vasikan liha 22 vasikka 20 vaskitsa 64 vastaajapalvelu 31 vastaanottotiski 61 vastaanottovirkailija 61 vastakkainasettelu 38 vastasyntyneiden tehoosasto 8 vastasyntynyt vauva 82 vastata 51 vastaus 51 vastenmielisyys 96 vastustaa 39 vastuullinen 49 vati 56 vatsa 79 vatsalaukku 79

vatsalihakset 79 vatsastapuhuja 94 vatukka 88 vaunu 80 vauva 82 vauvan kantoreppu 82 vauvan pullo 82 vauvan ruoka 75 vauvan vaaka 82 vauvanhoitotuotteet 75 vauvanpaita 82 vauvanruoka 82 vedenalainen 40 vedenalainen valokuvaus 87 vedenpaine 99 vedenpitävä 36 vehnä 16 veistetty 37 veistää 69 veitsenheittäjä 94 veitsi 56 vekseli 6 velallinen 6 veli 68 velipuoli 68 veljentytär 68 veneily 48 venttiili 1 Venus 32 venyttää 85 Venäjä 73 venäjä 100 venäläinen 73 verho 41 verho 76 verhoilla 37 verhosuljin 87 veriryhmädieetti 85 verkkokauppa 31 verkkopalvelin 31 verkkopeli 31 verkkosivu 70 vernissa 63 vero 98 verta muodostava 79 vesiensuojelu 58 vesihana 19 vesihoito 85 vesihypyt 71 vesijohto 14 vesikirppu 44 vesimeloni 88 vesimerkki 15 vesipallo 71 vesiperhonen 44 vesiputous 61

vesisäiliö 99 vetolaatikko 37 vetolaite 11 vetovaunu 2 vetsi 33 vety 1 vetää 32 vetää (kello) 11 VHS-soitin 29 VHS-soitin 41 videokasetti 29 videomonitori 77 videot 75 viedä 75 viehättävä 34 viemäri 14 Vienanmeri 12 vierailu 45 vieras 61 vieras kieli 97 viestikapula 72 vietnami 100 vietnamilainen 73 viettää 91 vihainen 89 vihannekset 75 vihanneskrassi 46 vihellys 25 vihermamba 64 vihlova 25 vihreä 92 vihreälinja 5 viides 95 viihdeohjelma 77 viihtyisä 41 viikko 11 viikko- 70 viikonloppu 45 viikset 34 viikuna 88 viila 27 viileä 85 viini 22 viiniköynnös 17 viinilasi 56 viinirypäle 88 viisari 11 viisas 89 viisi 95 viisikymmentä 95 viisitoista 95 viivoitin 27 vikinä 25 viljellä 46 villa 20 villa 36

255

hakemisto villiruusu 17 vingunta 25 vinkuva sammakko 64 vinoköysisilta 21 vinyyli 36 violetti 92 VIP-aitio 72 virallinen 51 virkamatka 45 virkistyvä 48 virkkaus 91 virrata 12 virta 99 virtahepo 18 virtsarakko 79 virtuaalinen museo 42 virus 31 viski 22 vitriini 37 viulu 43 vivipaarinen 64 vohveliraudat 33 voi 22 voide 34 voide 67 voikukka 93 voileipä 22 voima 83 voimakas 85 voimamies 94 voimatasopaino 38 voimistaa 85 voimistelu 71 voimistelu 85 voisarvi 65 voittaa 26 voitto 98 voittoa tuottava 98 Volga 12 vuohi 16 vuoka 33 vuoksi 40 vuori 61 Vuoriston aikavyöhyke 11 vuorokausi 11 vuorovaikuttaa 83

256

vuorovaikutus 83 vuosi 11 vuosijuhla 45 vuosipäivä 45 vuosisata 11 vuosituhat 11 vyö 47 vyöt 35 vyötärön ympärysmitta 35 vähittäispankki 6 vähähiilihydraattinen ruokavalio 85 vähäproteiininen dieetti 85 vähärasvainen dieetti 85 väli 35 välimatka 87 välimerenvyöhyke 58 Välimeri 12 Välimeri-ilmasto 52 välttämätön 78 väri- 87 värin tehostaja 67 väritön 92 värivoide 34 värjätä 67 värjäys 67 vävy 68 väärennetty 15

W wc-pönttö 19 western 29 won 15 World Wide Web 31

Y ydinfysiikka 83 ydinkemia 90 ydinketjureaktio 99 ydinpolttoaine 99 ydinreaktori 99 ydinreaktorin operaattori 99 yhdeksän 95 yhdeksänkymmentä 95 yhdeksäntoista 95

yhdeksäs 95 yhdenmukaistettu 74 yhdensuuntaisuus 59 yhdiste 90 yhdistyä 90 yhdysvaltalainen 73 yhteiskunta 84 yhteiskuntasopimus 84 yhteistyö 38 yhteistyö 98 yhtiö 98 YK:n kansainvälinen tuomioistuin 38 YK:n peruskirja 38 yksi 95 yksinkertainen 16 yksipyöräinen 94 yksipyöräisellä pyöräilijä 94 yksiraiteinen 14 yksitoista 95 yksityinen 8 yksityinen 77 yksityinen 81 yksityinen pankki 6 yleinen 2 yleinen 8 yleinen 100 Yleiskokous 38 yleislääkäri 10 yleispankki 6 yleisurheilu 71 yleisön penkki 24 yleisöpuhelin 78 ylihuomenna 11 ylijättiläinen 32 yliluutnantti 86 ylimatruusi 86 ylioppilasyhdistys 81 ylityssilta 53 ylivoimainen 71 ylläpitää 68 yllättää 39 yllätys 96 ylähuuli 34 yläselän nostot 85 ylävaatteet 35

ymmärtää 84 ymmärtää 100 ympyrä 59 ympäristö 58 ympäristöystävällinen 80 ympärysmitta rinnan alla 35 yrittää 100 yritys 98 ystävällinen 89 yuan 15 Yök! 57 yöperhonen 44 yöpuvut 35 yöpöytä 19 yöpöytä 37 yöpöytä 41

Ä äidin- 100 äiti 68 äitipuoli 68 äitiys 82 älykäs 89 ämpäri 19 ärtymys 96 äänestää 55 äänikortti 31 äänilevyt 91 Äänisjärvi 12 äärettömyys 84 ääretön 32

Ö öljy 22 öljy 54 öljyaukko 54 öljyjohto 54 öljymaali 69 öljynporauslautta 54 öljypastelli 69 öljypumppu 54 öljypuu 17 öljysäiliövaunu 53 öljytankkialus 54 öljytorni 54