Słownik języka polskiego. Tom IV (P) [PDF]

Zitiervorschau

SOWNIK JEYKA POLSKIEGO PRZEZ M.

SAMUELA BOGUMIA LINDE WYDANIE DRUGIE, POPRAWNE STARANIEM

imm

1

I

POMNOONE

NAKADEM

I^ARODOWEGO iniE^IA OSSOLISKICH.

Tom

IV.

504730

LWÓW w

DRUKARNI ZAKADU OSSOLISKICH. 185

8.

.

\

Czyta dawne jzyki, Dobrze

i

obce rozumie

jest; lecz ojczysty trzeba

naprzód umie.

Dmoch. Si. Bym. 17.

r-.\S

JANIE OWIECONEMU ZIZCCIU JMCI

CZARTORYSKIEMU, TAJNEMU KONSYLIARZOWI JEGO IMPERATORSKIEJ MOCI WSZECH ROSSYJ, SENATOROWI

CZONKOWI RADY MONARSZEJ LESKIEGO

I

JEGO

I

PASTWA,

RZDU GÓWNEGO SZKÓ, KURATOROWI UNIWERSYTETU

WYDZIAU, ORDERÓW . ANNY I

I

T. D.

WI-

. JANA JEROZOLIMITASKIEGO KAWALEROWI,

C,

^01

PC

tM.

Zaszczycajc Imieniem

mnie

chlub przyzna si do

doskonaego znawc, opiekuna

Nie ile

tyle

ogromno

Janie

mi trwoya iv

wydaniu

Owieconej

nowy

go nakadów.

Waszej

si w zawód,

dugu wdzicznoci Temu

ebym iv

,

Tom So-

ten

z tym wi-

Którym

nauki

rozkrzewiciela znajduj.

i

uprzedzia go

Dwa

i

praca

potrzebna do

ukadu caego dziea,

Uprztna t obaw dobroczynno

Kicej Moci

Jmci Generaa Ziem Podolskich.

mi puci

osobistego

nadzwyczajna usilno

Wielkiego Monarchy zasiek;

liy

Kicej Moci

korzystam z udzielonego mi askawie od Niego pozwolenia,

wnika Polskiego, ksza dla

Owieconej Waszej

Janie

z

;

rak

i

za

szczodrobliwie

te obfite

róda

dla prywatnego pisarza

Wysokiego

przyczyn Jego zyskaem hojny od

rka

Janie

zapei'niy prawie

Owieconego Xiacia

poow

jeszcze

na mnie wkada obowizek dla Janie Owieconej Waszej

zwrócona za

spraw

Jego uwaga na

moje dzieo

kosztów

,

i

omie-

bezprzykadny.

Nowy

to

Domu

w

obszernem Pastwie,

Kiacej Moci,

którego

peen

ludz-

koci Monarcha

,

uywa

7iajkvielejsz-ych

swoich krainach cywilizacyi

rzdowych^

zatrudnieniach opiece

gdzie

i

starannoci,

i

nauk

;

w

i

najinakomiszych Mpuiv do

którym

uniwersytet

ze

przyprowadzie do

J.

wiatem, nauk

ochocie do uksztacenia

i

Wasza Xiaeca

szkoami od tego

szczytu

si codzie jawniej okazuje, ze modziey

mów

O.

niego

sawy,

Polskiej,

dostojestwy najznamienitszych,

si na

ludzi ive wszystkich

Mo

który

majcej na

oddany

si

inne

czele

nie schodzi ani

stosunkach

zdatnych,

obsiernych

prty najwaniejszych

,

zawisemi, o

w

rozmnoenia

Jego

wysokiej

dopiero ubiegaj;

edukacyi swojej wybór

na talentach,

ani na

na wysokie wzgldy za-

sugujcych, ród swój zdobicych.

Oby

i

praca moja, obejmujca zbiór

pisarzów

raniejszych

wzajemnego

la

ich

na wszystkie;

zebrany,

ku sobie zblienia, oby

mówi

to

nadto

ale i

tak

dzieo moje

najzacniejszych

Osób,

e

odpowiada

tylko

pobratymczych l)ogactwa jak

skutkiem

chlubnych dowodóio nadzwyczajnego zaufania

nami

nic

ojczystej

mowy, z dawnych

naszemu jzyków,

z-aszczyty

okazao,

e

we mnie pooonego,

cho w czci,

naszej

w jednym nie

e

jest

azalem odkryte,

niegodnym

i

dca

te-

do

rozcigajca odebranych

ivare jest zdobi si Imio-

oczekiwaniu o nim powzitemu.

askawe

zezwolenie

sokiem Imieniem

,

J.

a przyem pochlebne

tecznoci przedsiwzicia mojego,

uszanowania, których

Xicej

O. Waszej i

Moci, na

zaszczycenie

zachcajce zdanie Jego

oraz powiksza

caem yciem dopenia

liczb

bd,

Warszawie,

w

Miesicu Styczniu 1811

im

Tomu

Jego Wy-

tego

zapewnia mnie o

obowizków wdzicznoci

i

Xicej Moci

roku.

najniszy stuga

LINDE.

SiOK'nik Lindego wyi. t.

Tom

IV.

uy-

najgbszego

jako

Janie Owieconej Waszej

w

o

,

9

1

CIG PRENUMERANTÓW.

DALSZY

Najjaniejszy Kroi Saski. Jan Buczyski Translator Senatu

w

Petersburgu.

Ai

Ift/rszateski.

Stanisaw Potocki Prez. Rady Stanu,

Ignacy Byczkowski.

mend. Korpusów

A. Czapski Dyrekt. Polic. Krakowskiej.

liskiego

X.

J.

Gorczyczeiuski Rektor Lic. Poznaskiego.

Hieronim Gzowski.

i

kadeckich,

General.

dla

Kom-

Korpusu Ka-

CheJmiskiego.

Liceum Poznaskie. Puida Sianu Xiesl\va Warszawskiego.

Ludwik Kropiski Pukownik, Czonek Akadem. Wi- Ignacy Radoliski Pose Waecki. leskiej

Marszaek Sczyl.

Warszawskiej.

i

Liceum Sejneskie.

Józef Matkoiuski.

Ignacy z

Alexander

Rzni

Minister

Gdasku.

Jan Hrabia Tarnowski.

Ostrowski.

Potocki

szawskiego.

w

Soermann Patrycyusz

Malewski Sekretarz Uniw. Wileskiego.

Policyi

War- Leon Worcell Tajny

Xiestwa ,,

Zacherl Kupiec

w

Konsyliarz

Gdasku.

i

Senator

w

Rossyi.

;,

p. P

Pi,

Kras. Zb.

TT.

aciskiego;

alfabetu

szes7iasta

litera

2,

—

501.

nazwana

Greków

u

udami iifttt

rónia; jedno bez kreski, jako kresk up', wtp'; nad ostatnim Gorn. daszek kadzie. Now. Cliar., bn«" acceiitiiire [>' eiitliiilt citi iicrhirijciiC'} Joiiip

,

in

i

Mi

fic&,

fcnicrii

lun)

—

bciitlid)

,>lcvii'iioii

g.

/•"

m

jlamma;

pawy,

—

—

P

©(^enfel^Ó^lcn

bie

jrot*

,

®d)cnfel

—

—

jeiat:

dcriv:)ndis

ex

Solsk.

literae f: vocibus locum obtinet ej;traneae Ross. n.iaMH, pomie; Lat. flavus; Boh. litera haec addititia saepowy. §.

exteris L»i.

fid;,

wtpicie; up', upnie.

lolp',

bem

,

;

ta

pachwiny,

brzuchem,

a

Hrodzi Polilem unb bem Uiitcrleibe. rzodkiem morza a pach mu woda nie dochodzi. A. nieg upad do pacliy. Pot. Jow. 2, 4. Kchan. 85. wybrzee, zatok, ber 5DJccrbufen. Transl. Pacha, g. 2) Wewntrz Achaj z pach Malejsk. Fallis. FI. 155. sztuk obwodowych koa porobi trzeba pachy dla ramion.

swoje P rozupu; drugie i

Kclian.

J.

Arch. 85. ober

bcfraiije

n. p. ka, paka; pissime in derivatione verboriim azi, pazie sie; atki, patki; ona, albo tei P. P. >l*anowie, a) P=Pan. P. abl'reviatto §. Pastwo n. p. Rezydencya P. P. Kasztelastwa. Gaz. ,

pon.

gliiocl

gcigen,

33aiifciibalfte

,

^*allaftc.

ciiie^

doki

im

bie giigon

,

Speid)cii

bic

3ia=

—

ficeii.

pteroma.

Cn.

Pacha,

poowa ssicku,

Th.,

klepisko. Skarb,

przez

Sdiemie.

ber

iii

,

iiioriti

alae

,

przedzielona od drugiej fenfeite,

ugi

dziury,

j.

w budowaniu

Pachy OeMubc, §.

,

t.

beit

iii

—

(seitcit>

Salt'

bie

Puszcze

'g.

te

jui

,

,

—

Mo

Pan. 1. M. P. P. 2oG. J. M. P. bk imtei" ber Sldifel, bie 3ld|< Buh. padj u/a, axilla, cf pazucha (cf. felftó^lc, (bie Ud)|'c) pae eaja rka, ramie); Slov. pazucha, pazdi Sorab. I.

y,

z,

czowieka,

;

;

;

et

2.

paa

,

Cam.

Ger. Silfeil);

(cf

podpasdulii; Ross.

no4'ii>iiiiiunly, bic 3Birl)cI

bem

nil

bie

Siupfdjiffe,

ber

3)irliiic

ek,

ber

ka,

lokajski,

11.

f.

231cV3icCcr.

m.

to.

,

—

,

Góniiclwie

PACHOLICZNY,

7V.

SebiciltciP

Birk.

Kuz.

Ob.

5

b.

Pacho-

:

od pacho-

e,

Brae

.

E

a,

si

na

su-

PACHOLIK,

chopiec do posugi,

(Boh. pacholjk puer)\

;

W

^-5)

33urfd)Cll=,

kniska pacholiczne. a,

Scilc

cin

Ir. Urzdnik, urzdniczka, urzedniczta, gumiennicy, pacholicy dra ndznego chopa. Mon. 75, Pacholik królewski, ob. Pachol. 13. a, uje inlrans. medok. Boh. pacholili pacholczy, za 3lllfll'0VtcInirfcI)C.

PACHOKOWA,

;

,

suy

;

pachoka ol^ CIII SilCC^t bicilCil 23cbiciiter fCBil. Ten, który pachokuje drugiemu; wart niekiedy pana swego mie w posudze. Teal. 55 19. Pag. chokowa, czapkowa, nadskakiwa komu. Wol., cilicm ,

,

,

aiiffpriiiijeii.

gromada, ob.

PACHOLSTWO (cf.

ch:iastra

i

©crabicit

—

,

a,

n.,

orszak);

coli.

sudzy, abo

©efolijc

DDII

sug

25ebieilten

szczeg. Czowiek ten tchnie cnot dobrym pacholstwem. Mon. 72, 430. prostot,

Pacholczno.

roci

,

—

rf.

,

Sc^lic^tjicit.

,

(cf Lat.

ora

labora

et

,

boga

wzywaj

rk

,

przykadaj).

Nie masz dwóch pacierzy, jak tu by. Teat. 14, 58. (dopieruteko). Kto nie umie pacierza, niech na morzu

pynie. Paszk. Bz. 37. (cf. do boga, gdy trwoga). Doczekam si tego jeszcze za ciebie pacierz zmówi. Teat. 22. h, 100. (przeyj ci). Uczy si Alwara na pami, jak pai-ierz recytowa musiano. Mon. 71, 128. On to tak jak pacierz mówi. Teat. 10, 55. Nic nie umie, chyba za pani matk pacierz zmóvvi. Mon. 71, 107, Umie pacierz z mamk. Cn. Ad. 1572. (nie bez pomocy). ,

e

i

Pan synek pacierz za panem ojcem powtarza. Teal. 28, SB (odgos ojcowski; wasnego zdania nie ma). Mów W. Post. W, wilku pacierz a wilk woli kozi macierz. 164; vel a wilk: baran, owca. Rys. Ad. 59; (Boh. rcy wlku pater, a on wdy k owcy; przyrodzenie trudno odmieni; naturom furca expellas; cf wilkami ora; cf. !

wilk chowany, yd chrzczony; cf natura cignie wilka do asa). Powiedzie komu pacierz. Cn. Ad. 545. acin mu dawa; natrze mu uszy; napiewa mu; einCBl ben

Cci'itcn

Pbcr

szysz pacierz

=

bcii

teit

lefcii.

Dam

ajanie, strofowanie

Cn

ci

pacierz;

Th.

—

usyPa-

b\

,, «

;,

PACIERZOWY

16 cierze

kapaskie

,

kapaskie,

godziny

,

PACIORKOWATY

PACIOREK.

-

tai

Stunbcnge