Paganizam u teoriji i praksi. Knjiga treća. Obredi i simboli [3] 9789537892142 [PDF]
Treća knjiga iz cjeline „Paganizam u teoriji i praksi“ – „Obredi i simboli“ predstavlja jedinstveni paganski obredni pri
138 61 12MB
Croatian Pages [375] Year 2014
Papiere empfehlen
![Paganizam u teoriji i praksi. Knjiga druga. Magija i vještičarstvo [2]
9789537892135](https://vdoc.tips/img/200x200/paganizam-u-teoriji-i-praksi-knjiga-druga-magija-i-vjetiarstvo-2-9789537892135.jpg)
![Eseji: Knjiga prva [I]](https://vdoc.tips/img/200x200/eseji-knjiga-prva-i.jpg)
![Paganizam u teoriji i praksi. Knjiga treća. Obredi i simboli [3]
9789537892142 [PDF]](https://vdoc.tips/img/200x200/paganizam-u-teoriji-i-praksi-knjiga-trea-obredi-i-simboli-3-9789537892142.jpg)
- Author / Uploaded
- lolar
Datei wird geladen, bitte warten...
Zitiervorschau
Iolar PAGANIZAM U TEORIJI I PRAKSI
Knjiga treća
Obredi i simboli
Zagreb, 2014.
Nakladnik Despot Infinitus d.o.o. Zagreb, Nadinska 18a
Za nakladnika Zvonimir Despot
Urednik Danijel Tatić
Naslovnica, prijelom i priprema za tisak Melania Marjanović
Tisak Znanje d.o.o. Mandićeva 2, Zagreb
ISBN 978-953-7892-11-1 (cjelina) ISBN 978-953-7892-14-2 (treća knjiga)
CIP zapis dostupan u računalnome katalogu Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu pod brojem 871188
Internetska stranica za kontakte www.despot-infinitus.com
4
OPĆI SADRŽAJ Knjiga 1. DOKTRINA PAGANIZMA 1. Što je paganizam? 2. Duhovnost, vjera ili religija? 3. Vječna "stara vjera" 4. Terminologija 5. Izvori 6. Život, ljubav i radost
7. Red i nered
8. Sveopća načela 9. Bog i Božica
10.Paganski panteon 11. Kozmologija i kozmografija 12. Elementi 13. Besmrtna bića u smrtnom svijetu 14. Koncepti dobra i zla 15. Podrijetlo patnje
16. Život nakon smrti 17. Moralna retribucija
18. Paganska etika 19. Povratak Božice Majke
20. Odnos s božanskim
Knjiga 2. MAGIJA I VJEŠTIČARSTVO 21. Odnos s prirodom 22. Vilinski svijet 23. Magija 24. Divinacija 25. Travarstvo 26. Iscjeljivanje 27. Vještičarstvo
5
Knjiga 3. OBREDI I SIMBOLI Obredi prijelaza 29. Kolo godine . . 30. Sabati . 31. Ezbati ... 32. Paganski simboli . . 28.
...
......
.....
.
6
...
.
13
. . ..............................................................
........................................................................
..
...
. . ..
.........................
.
...
. . ..
....
.
.
.
................ ................................... ..............
.
.........
..................
......
... .
.
.
.........
..
......
.
....
.
....
.
..................
.
.
...... ..............................
.......... ........
. .. .
...
.
....
.. .
97
113
..............................................................................................................................
.
Dodatak
.
................................................
.296 328
. . ......
......................................................................................................................................
361
DETALJNI SADRŽAJ Knjiga 3. 28. OBREDI PRIJELAZA
............................................................................................................
13
Obredi prijelaza u drugim religijama 14 PRVOBLAGOSLOV 15 Kumstvo 16 Shema obreda prvoblagoslova 17 Rođendan . 26 OMLADA 26 Iskušenje . . . . . 28 Shema obreda omlade 29 Muški i ženski prostor . 36 SAMOPOSVEĆENJE 36 Shema obreda samoposveceenja 37 INICIJACIJA 39 Duhovno ili "drugo" rođenje . .40 Prijenos duhovnog znanja . . . .41 Inicijacija kao obraćenje 41 Uvjeti za inicijaciju . .42 Shema obreda inicijacije . . . . .42 VJENČANJE .51 Spolnost i brak .52 Povijesni aspekti vjenčanja i braka .. . 53 Simboli ljubavi na paganskom vjenčanju . . .54 Simboli plodnosti i sreće na paganskom vjenčanju .54 Uvjeti za vjenčanje .55 Shema obreda vjenčanja . .55 Svadba 68 RAZDRUŽENJE 68 Shema obreda razdruženja :...... 69 STARJEŠENJE . 75 Starješinsko znamenje . . 76 Uvjeti za starješenje .....................................................................................................................77 Shema obreda starješenja 77 ISPRAĆAJ . 85 Odlaganje tijela nakon smrti 87 Vremenski okvir ispraćaja 89 Shema obreda ispraćaja . 89 .......................................................................................
....................................................................................................................
.......................................................................................................................................
..................................................................................................
.................................................................................................
...................................
............................................................ .........................................................................
.
.
........... . . . ....
..................
...........................................................................................
................................................................................................................
............................................................................
...................................
..................................................................................................................
...............................................................................................
................................................................................................................................
.........................................................................
........................
.....................................
..........................
......................................
..
..............................................................................................................
................................
....................................................................................
............................
......
....................
...............................
...................
................................................................................................................................
...........................................................................................................................
...................................................
.
......
.............................................
.............................
.....
...........................
..............................................................
.....................................................................................................................
..............................
.............................................................................
...........................................................................................................................................
..........................................................................................................................
.................................................... .............................................
.........................................................................
...................................
.......
....................................................
....................................................................
...........................................................................................................
....................................................................................................
................................
.....................................................................................................
..........................................................................................................
..............................................................................
...............................
29. KOLO GODINE ....................................................................................................................97
Mitološka osnova kola godine ..................................................................................................98 Nastanak suvremenoga kola godine 101 Osnovni aspekti kola godine 103 Neopaganska Nova godina 106 ......................................................................................
...................................................................................................
.....................................................................................................
7
Božica u kolu godine
108
...................................... ..........................................................................
Kršćanska interpretacija kola godine Dnevni ciklus 30. SABATI
....
...
.
..
..............
.
109
........................................................
....... ........................ ...............................................................
.
...
. . ..
.
................
Sabatski aspekti . . .
YULE
.
.......
..
...
. .. .
.
...
........................
.
.............
.
..............
.
.
...............................
........
.
.
..........
.
110
..............................
... ......................
................ ...... ........................
.
.
113
......
....................
113 114
...........................................................................................................................................
Solami aspekt
115
.................................................. ...................... ...................... ........... ...................
Božanski aspekt
............................
Poljoprivredni aspekt Astrološki aspekt
.
.
....... .........................
115
. . . . . . . ....................................................
........................................ .......................................................................
115
115
.......................................................................................................................
Misterijski aspekt ......................................................................................................................116 Povijest Yulea
.
.......................
......
Julski običaji .. . . . . . . .
.
.
..
.
.
.
.
..............
Shema julskog obreda Julska magija
. .. .
... ..
......
.
.
..
.
...
.................... . . .....
...........
.
.. .
.
......
. .. . .
.
....................
............................
.
.
..
.....
....
.
.
............
....
.
. ... .. ..
.
.
..
.
......
.
116
..............
. . . . . 117
................................
.
.
..
..
.
121
........................... ......................................
133
.......... ....................................................................................................................
Kršćanska interpretacija Yulea
................
.
.
......................... ............................... . .
133
....................
IMBOLC
134
.......................................................... ............................................................................
Solami aspekt
...
Božanski aspekt
.
.
...
...
. . .. . .. .
Poljoprivredni aspekt Astrološki aspekt
.
.
.
...
......
.
.
.. .
........
.. .
„ ....
.
....................... .............................
...............
...................................
.
.... ...................
.
... .
.
. . ..
..................
.
................
...........................
.
135
.........
.
...
......
.
.
......
lmbolska magija ..
.
....
135 135
........
135
...................... . . . . . . .
.
.
.............................................................................................
.................
.
....
.
.....................
.................
.
.
.
.
.
...
....
.136 137
..............
139
...........................................................................
.....................
.
.
.
...
...........
.
. . ..
..................
.
....
...................
.
.......................
.......................
Kršćanska interpretacija Imbolca
......
........
.. .
......................
...........
.
.
.. .
....... .
........
.
..................
141
.....................
..
.... „ .......••.•••
....... ......................
154
154 155
.........................................................................................................................
156
............................................................................................................................
Božanski aspekt
Astrološki aspekt .. . . . .
Misterijski aspekt Povijest Ostare
...
.
.
..
..
.
..................
.
....
.
..
..................
.
................
.
156
....... .....................
157
.
........
.
..
................
.
.
..................
...............
.
.
........................
. .. ..
...........
.
.
. . ..
..
.....................
.
...
....
..................
...............
................
.
.. .
. . ..
.............
...........
.
.
..................
..................
.
. ... ..
.. .. . .
..
.
..................................
.................................
Kršćanska interpretacija Ostare .......
.
...............................................................................................................
Shema ostarskog obreda Ostarska magija .
..
.............
................
.....
Ostarski običaji
156
.........................................................................................................................
Poljoprivredni aspekt
..
.. .
.
.
................
..........
.. .. . .
..
................
..
......................
.
..
.... .
.
.
........
.
....
. . . . . .. . . ..
.
.
.
.
..
.
. 158 .
...
.
Božanski aspekt
.
175
.........................................................
.......................................
.
......................................
.....................
Poljoprivredni aspekt Astrološki aspekt
.
.......
.
.
..........
.....
.
........................
.
........................
.. . .
..
........
... .
.
...........
.
............................
.
...................................... .............
.
...
. .. ..
.
......
.. ... .
..
.
.
.
............
...................................
..
.........
.
....................
.
175
..........................
176
...............................................................................
. .. . .
159
160
.............................
.......................................................... .................. ............ ........ ...........................
.
157
.......
.
Solarni aspekt . . .
8
..
.............
. . ...................... . . . . . ................... . . . ................
Shema imbolskog obreda
BELTANE
.
................................................................................................. ..................
..
Solami aspekt
.
136
lmbolski običaji . . .
.........
.
.................
......................................................................................................................
Pretproljetno čišćenje
OSTARA
. . .. .
.
.......................
Misterijski aspekt Povijest Imbolca
.
.....................
...
.. .
. .. .
..... .....
177
178
...............
..
....................
.
178
178
...
Misterijski aspekt ....„............„...............„..............„...„...............„................„.........................179 Povijest Beltanea ...................„.............„.„.......„.....„....................„.......„...„.....„..........„.......„.179 Beltanski običaji .
...............
.
...........„
.....„..........„.....„...„
..........................„
.............................„.181
Shema beltanskog obreda ........„...........................„.....„.....„.................„.................„..........„.184 Beltanska magija ..............................„..........„.....„„........„...............„.....„.....„.......„.„ Kršćanska interpretacija Beltanea .........„.............„„„
........
. .. . .
.
....
.. .
.....„
...„.198 . . .198
.„...„.....„.................„.
.
.
LITHA „......................„..............„........„..........„........„.......„....................„............„..........„......199 Solami aspekt .„..........„.....„.............................„........„.....„„.................„................„.......„„„..200 Božanski aspekt .....................„........„.................................................................„.................„„200 Poljoprivredni aspekt
. .
....„...„„......„.
...
....
. „.....„...........................„.................„„...............„„201 .
Astrološki aspekt .......................................................................................................................201 Misterijski aspekt .„.„.....„„...„...„„ Povijest Lithe . ..
Litski običaji ..„
........
.
„........„................................................„.....„201
......„.....
.
.„„.................„.„„.„„...„...„.....„.....„.
..............................
.
.........
. . ...
....
. . „..„...........„..„........„ . . .
.
...
„
.„.......„.„.....„...„...
.....„.....„.....„......
..
.„„...
. . . 202 .
..
.
.„.„ .............203
Shema litskog obreda ......................„ ...................„........„ ......................„ ..............„.„ .............205 Litska magija .„........„„..................................„..........„ .................„..........„.....„ .................„......225 Kršćanska interpretacija Lithe ......................„...................„.............„...............................„....226 LAMMAS ...„............„.„.....„.
. „..........„.......„.............„........„„..........„.....„.................„„226
.„.„.
...
Solarni aspekt ........„..............„ . .. . . .
Božanski aspekt . . . . .
.
..
....
... .
.
.
.
.
. „..
. .. . „.....„„........„..........„.„..........................„.....„.....227 .
...
.
„.228
....„„..........„.„„.....„„...„...„...„...................„„.„...„............„.......
Poljoprivredni aspekt ...............................................................................................................228 Astrološki aspekt .......................................................................................................................229 Misterijski aspekt .....„„..„.„..........„..........„„...............„...„....................„
................
. . ..
229
....„......
Povijest Lammasa.......„.....„...„„.................„...„„„........„...............„........„„...............„„.......„230 Lamaski običaji
.......
.
.„„..........„........
.
......
. „„.............„.......„........„.......„..........„.....................231 .
Shema lamaskog obreda ..„...„.....„...„.....„„.„.........................................„..............................233 Lamaska magija „......................„...„„...............„........„ Kršćanska interpretacija Lammasa
.......
MABON„....„..„...„„.„.......„..........„ . .
....
.
.
.......„........„..........„„
............................249 249
...„...„„„........„..........„...„........„„.....„„.............„„..
„.„...„.....„..........„........
.
......
.„ .
....
... .
.
.„.„............„...
. . 250 .
.
Solarni aspekt ..„...„.„.....„„...............„„.„...............„.................„....................................„.......250 Božanski aspekt ....„ ......................„.....„.„.................„.....„........„.......„ ........................„..........251 Poljoprivredni aspekt ..................„.....„„
........ „.....
. . ... . „........„.....„.....„.....„........„.....„..„.251 ..
..
.
.
Astrološki aspekt .......................................................................................................................251 Misterijski aspekt „.„.....„....„....„ Povijest Mabona ...„.....„„
......
........
.
„.
.„ .......... „..
.
...„........„„.....„...
...„ ....... „„.„
........................„...............„„.252
. „...............„.„........„.....„.......................„....253 ...
Ma bonski običaji........................................................................................................................253 Shema mabonskog obreda . . . . .
..
.
....
.
.„„.„ .............. „.„.....„.....„..........„........„„.......„......„..„.„.
Mabonska magija .„.„........„„.„.....„.....„...„ Kršćanska interpretacija Mabona„ SAMHAIN
..........„
......
.
......„„...
...
...............„.....„„.„.....„.................„.....„..........„....267
.................................................................................................................................
Solami aspekt .............„
.....„...............
Božanski aspekt ....„........„......„ Poljoprivredni aspekt . Astrološki aspekt .
.„.
.
.
....
„...„........„„...„„„.„ .
....
.
„„......................„.„
„„ .
. „„
.
.......„........
.„„„.„.„„...
....
..
.. .
.
....
.
......„„..........„.....„„......„„...
.......„........„.....„.....„...
..........„.......
.
.. . .
..
„ .
....
...
.
......
268
. .269 .
. „...„....269 .
. „.......„.„
.„„.......„......„.......„.„.
.„...............„.....„„......
Misterijski aspekt ..„.......„...............„
255
. „.„.................„ ..........„.„.......„„....267
............„..........„....
. . ...
..
..„............„.
.
....
270
. . . .270 .
.
..
„......„..........................„...„.....„.........270
.........
9
Povijest Samhaina
.
.....................
.
.....
.
.......
.
......
.
....
. ..
..............................
Samhain kao vještičja Nova godina .. . . . . .... . .... ........ .. . . .
Noć vještica . . . . . ..
.
..
..
.
... . ..
....
.
.
..
..
Ostali samhainski običaji.
.
.
......
..
..
.
.
..
.
.
..
.
.................
.. . . . .
....
.
...
.. ..
.....
.
..
.
.
...
.
.
..
. . .. .
...........
.
.
.
.
.
. .
.............
.. .
......
..
....
.
.
..
. . ..
.
..
..
.........
...............................
..
272
..................
. ... . . . . .... .... . . ...274
....
.
.
.
.
.
.
.
.
. .. .. . .. . . .. . . 275
....
...
.
.
.
.
...
....................
.
.
.
.
.
..
.
.
......
279
.......
Shema samhainskog obreda . .... . ...... ..... .. ..... .. .. .... ............ .. ......... ......... .......... ......... ... ...279 .
.
.
.
.
..
.
Kršćanska interpretacija Samhaina..... .... .. . . .. . . . .
31. EZBATI
.
.
.
.
..
.
.
.
...
....
.
.
......
.
.
..... ... .. . . .. . . ... . .... . .... ... .. 295 .
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.................................................................................................................................
Učestalost okupljanja na ezbate ... . . . . .. . .... . . . . . . . .. . . .. . .
.
..
.
.
.
.
.
..
.
.
..
.
..
.
.
.
.
.
296
. . . . . .... . .. .... . ........ ...298
....
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Ezbatski aspekti ......................................................................................................................... 298 PUNI MJESEC . ..... .. ..... . . .. . . . . .. . . .. . .
.
.
.
.
...
..
.
..
.
.
.
.
.
.
.... .. . .. . . ..... . . ... . . .. ...... .
....
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.. . .. .
.....
.
.
.
.... ...300
....
.
Lunarni aspekt .. ....... ................. ....... ..... ... .......... ..... .... ... ..... ..... ............ ....... ... ... . . .... . .... .. 300 .
.
.
.
Božanski aspekt .. ... ...... . .. .... . . . . .. . . . . . . .. .. . . . .. . . . .
.
...
.
.
.
..
.
.
.
..
.
.
.
..
.
...
.
.
.
.
..
.
. .
.
....
..
..
. . . .... . .
....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.. . . . . . . 300
....
.
.
.
..
.
..
.
Magijski aspekt .... ....... .... ... ..... ..... ..... ... .... . .. . .. ........... ....... .... ....... ... .... .. . .... . .... . .... . 300 .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Shema ezbatskog obreda Punog Mjeseca . . .. . . . . . .
.
.
.
..
...
..
.
.
. ... ..
....
..
.
.
..
.
..
.
.
.
.
.
.
.
.
. . . . . . . . .. ..... . . .. 300
.........
.
.
..
.
.
..
.
.
.
.
..
TAMNI MJESEC .............................................. , ......................................................................... 307 Lunarni aspekt ........................................................................................................................... 307 Božanski aspekt
.
.....................................................
Magijski aspekt .. ...... .... ... .. . ... . ... .. ......... . ... .
.
..
.
.
.
.
..
.
....
.
......
.. ..
................
. .. . . . ... .
....
.
.
.
.
..
.
..
.
....
............
. .
.
..
....
......
..
.
.
. .
........
....
..
.
.
..
....
.
.307
....
. . . . . . 307
...
..
.
.
.
..
..
Shema ezbatskog obreda Tamnog Mjeseca ... . . . . . .... . ....... . . .. . . . .... . . . . ... . .. ... . .. . .308 ..
.
.
.
.
.
.
.
PRVA ČETVRT ... ....... .. ..... ... ..... .... ............ ... . . .. . . . .
.
.
.
.
.
.
.
Lunarni aspekt ... .... ... .. .. ..... .. .. ...... . .. .... . .... . . .
Božanski aspekt
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.. . .. .
....
.
.
.
. . .. .
...
..
.
.
.
.
.
..
.
ZADNJA ČETVRT
.
...
.
..
......
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
...
....
....
.
.
.
.
....
.
Božanski aspekt .. . .
..
....
.
.
.
.
..
. . .... .... .........
....
.
..
.
.
..
.
.......
..
.....
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
...
.
.
.
..
.
.
..
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
.
..
..
.
....
.
..
.
.
.
.
...........
.
.
.
....
.
.
.
. . .. . . .
.
.
..
....
.
.
. ..
....
.
...
312
. .... . . ..312
......
..
.
.
....
..
.. 312
.....
..
.................................................
.
.
Magijski aspekt . .... . . . .. .. . .. . ... .. ... . . . . .. . .
.
313
. .......... .......313 .
.
. . . .. .. .... .... . . . . ... . . . . .. . .. . . .. .... . . . .. . . 313
....
...
Shema ezbatskog obreda Zadnje četvrti
.
... . .. . . . .. . . ..
.....
.
....
.
..
...
.
.
......................................................
.
.
.
Lunarni aspekt ..... ........... .... .... .. ..... .... ... ........ . ...... .... ... .... .... . .. . .
..
.
. . ... .. .......... ... .............. ... 312
....
...
.
.....................................................................
.................
Shema ezbatskog obreda Prve četvrti . . . . .. .
.
... . . ...... .. .... ...... ...... . . .... ......... 312
....
. . ..
. . .. . . .
....
.
. .
..
...................................................
Magijski aspekt ..
.
..
.
..
.
.......
.
.
..
....
.
..
.
.
.
..
.
..
.
.
.
.
.
.
.
. . .. .... . .. . ... . . .. .
.........
..
..
...........
.
.
.
....
.
.
..
.
. .. .
.....
..
.
..
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
..
.
. .. . . . . . 313
....
... ..
....
..
.
..
..
.
..
.
..
.
. .. . . . . .. 314
....
.
.
.
..
.
.
.
EZBATI U KOLU GODINE ..................................................................................................... 315 POPIS GODIŠNJIH EZBATA PUNOG MJESECA.
. . ... ... .
...........
.
.
..
.
... .
....
.
.
..
. ... .
....
..
.
. . .. .. 316
....
.
.
.
.
POPIS GODIŠNJIH EZBATA TAMNOG MJESECA ............................................................319 PLAVI MJESEC .......................................................................................................................... 321 Učestalost Plavog Mjeseca ..... .... .................. ........ .. . . . ....... ...... .... ........ ..... .. . ...... ..... ...322 .
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.
.
.
Značnje Plavog Mjeseca u paganskoj duhovnosti... ... .. . ...... ........ .. ...... ....... ... .... . .... ...322 .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Specifičnosti ezbatskog obreda Plavog Mjeseca ... . .. . .. ....... ........ ...... .. .......... ... ....... ...323 .
.
.
.
..
„.
.
.
.
CRNI MJESEC ........................................................................................................................... 324 Učestalost Crnog Mjeseca ........................................................................................................ 324 Značenje Crnog Mjeseca u paganskoj duhovnosti... ............................................................ 325 Specifičnosti ezbatskog obreda Crnog Mjeseca SPOREDNE EZBATOLOŠKE TEME . . . . . .
.
.
..
.
.....
.
.........
. ... ..
.
....
..
..................................................
. . . ..
....
..
..
..
.
.
.............
......
. . . ..
..............
..
.
.
325
. 327
....
.
Podudaranje sabata i ezbata ... . .... ........ .... . .. ..... .... . .. . ..... ........ .. . .... .......... .... ...... ...327 ...
10
..
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
32. PAGANSKI SIMBOLI .........................................................................................................328 SVETA GE OMETRIJA ..............................................................................................................329 Značenje osnovnih geometrijskih likova ..........................„...................................................330 POPIS PAGANSKIH SIMBOLA..............................................................................................333 1. Drvo svijeta ............................................................................................................................333 2. Pentagram
...
.
........
.. .
....
. . . .. .
...
.„
„ .
...............
...
.....
. . . ..
...
....
.
....
. . . .. . . ... ..
.
.
.
.
.
„...„.......„.......334
... „ .......
Kratki povijesni pregled razvoja pentagrama„.....................................................................334 Značenja pentagrama ..........................................................................................................„...335 Ostale interpretacije pentagrama ..................„............................................................„..........336 Geometrija pentagrama ............................................................................................................336 3. Trojni Mjesec .„...........................„........„„...........................„...............................„.„.............337 4. Rogato Sunce ....................„....„...............„.....„„........„..........„ .........................................„„337 5. Trikvetra .......„........„............................................................................................„„„............338 6. Spirala
.....................................................................................................................................
338
7. Križ .....................„..„„.........................„.....„„.....„...........................„........„........................„.339 8. Sunčev kotač ...„......................„...„ ..................................„........„..........„...................„...„....340 9. Triskelion ....„„„......„„.....„„.......................„„„...........„„........„.......„„........„......„..........„....344 10. Valknut..................................................................................................................................344 11. Božje ruke ........................„...„...............„„.............................................................„............345 12. Ankh .........................„.......................„....................................„ .........„.„..............................345 13. Mjolnir ........ „„............................................„....„.........„........„...........................„............ „„346 14. Awen ...............„.„.....„..................................„„......„„...............„.....„................................„346 15. Labris ....................................................................................................................................347 16. Heksagram ...........................................................................................................................347 17. Hekatin kotač„.........................„..........„„........„.„„.....„.........................................„...„......348 18. Taijiru ...........................„...„......................„........„..„.................................................„.......„348 19. Horusovo oko .................„..................„.......................................„...„...„.....„............„.......349 20. Žena-ptica............................................................................................................................. 349 MAGIJSKI SIMBOLI .....................„...................................................„..........„.........................350 M AGIJSKA PISMA ..............................................„...............................„..„„...„.......................356 1. Tebansko pismo .„.................„.....„..........„.....„...............„..........................................„........356 2. Pismo magova ..................................................„
........
.
....... „
.
„„.....„.„„.....„..........„.........356
....
3. Anđeosko pismo.........................................................„„........„„........„.......„.....„.................357 4. Henokovsko pismo ...........„........„„.„.....„........„............„......„............„.................„...„.....357 5. Malahijsko pismo .............„...................................................................................................357 6. Pismo prijelaza preko rijeke ................„.............„„...........................„...........................„.„358 7. Pismo bodeža ...............................„........„„.„„..„...........„„.„..............„.................................358 Runsko pismo ..„........„„.„..........„„...„..................„.......................................................„...„..„358 Ogamsko pismo . ..
. „ .......
„.....„........„..................................................................„...„.....„„.....„359
DODATAK ........ „...............„.„„...............„.„„.....„„......„„...„...................................................361 PAGANSKI KALENDAR 2014.-2024. „.....„ .......„..............................................„.....„........ „.361
11
2&0BREDIPRijELAZA Protek ljudskog života mikrokozmička je preslika svakog prirodnog ciklusa - Mjesečeva kruženja, izmjene godišnjih doba, velikih astroloških doba ili sveukupnog trajanja univer zuma. U svakom tom ciklusu postoje specifični trenuci. Primjerice, u Mjesečevu ciklusu to su četiri mijene. U godini su to počeci (i sredine) godišnjih doba. U astrološkim razdobljima to su trenuci u kojima točka precesije prelazi iz jednog astrološkog znaka u drugi. Vrijeme samo po sebi ne znači ništa dok ne uvidimo njegov konkretan učinak na materijalnu eg zistenciju. Mjesečeve mijene utjecat će na plimu i oseku, ali i na raspoloženje i san. Svako godišnje i astrološko doba ima svoje karakteristike. Pagani slave i ritualno obilježavaju te specifične trenutke. Na taj se način "podsjećaju" na to u kojem se trenutku mjeseca ili godine nalaze, pa samim time odabiru što će činiti u duhovnom, magijskom, poslovnom, poljoprivrednom i svakom drugom pogledu. Nije svako vrijeme za sve. Svakim takvim obredom, pripremit će se za vrijeme koje je drukčije od onog prethodnog. Uskladit će svoja htijenja, očekivanja, misli, emocije i djela, kako bi odbacili stare obrasce i prihvatili nove. I ljudski život je ciklus, određen dvama glavnim trenucima - rođenjem i smrću. Smrt
jednog života predstavlja odlazak u
Samerlend i početak novog života. Međutim, osim tih
trenutaka postoje još neki koji predstavljaju prijelaz iz jedne faze života u drugu, baš kao što godina nije definirana samo svojim početkom i krajem, nego i prijelazima iz jednog godišnjeg doba u sljedeće. Kad već postoji takva analogija, logički se nameće potreba da se i te prijelazne faze unutar jednog života proslave i ritualno obilježe. U filozofskom smislu, ritualno formaliziranje dokida nelagodnu bezgraničnost i neprekidnost jer čovjek prirodno teži promjenama.
Obred prijelaza (u literaturi: rite of passage) jest obred kojim se obilježava prijelaz iz jedne faze života u drugu, odnosno iz jednog društvenog statusa u drugi. U antropolo
Obredi prijelaza (Les rites de passage) koju je 1909. van Gennep (1873.-1957.). On ih je definirao kao "obrede
giji se taj pojam prvi put javlja u knjizi objavio francuski etnograf Arnold
koji prate svaku promjenu mjesta, stanja, društvenog položaja i dobi". Riječ je o još jednoj kulturnoj univerzaliji. Neopagani prihvaćaju taj znanstveni pojam jer ga smatraju etnički i jezično neutralnim, pa se može primijeniti na bilo koju kulturu, duhovni pravac ili religiju. Neke su životne prekretnice uzrokovane prirodnim protekom vremena, a neke su oda brane voljno. Njihovim obilježavanjem odaju počast svim životnim fazama i društvenim statusima. Općenito, obredima prijelaza mogu se obilježiti: rođenje, pubertet, zrelost, sta rost i smrt. Od onih prekretnica koje sami biraju, posebno se ističu inicijacija (ili duhovno rođenje) i ulazak u životnu zajednicu s drugom osobom (brak). Van Gennep je formulirao i strukturu obreda prijelaza. Opisuje ga kao proces koji se
1. separacija (ili preliminalna faza) u kojoj osoba izlazi iz dotadašnjeg statu tranzicija (ili liminalna faza) koja predstavlja kratki interval bezvremenosti i socijalne nestrukturiranosti (kaosa ili singularnosti), te 3. reagregacija (ili postliminalna faza) u kojoj odvija u tri faze:
sa, 2.
osoba ulazi u novu fazu života ili socijalni status. Primjerice, odlazak muškarca u vojsku možemo smatrati obredom prijelaza. U prvoj fazi on će ošišati kosu (separacija), dati za kletvu (tranzicija) i odjenuti vojnu odoru (reagregacija). Slično je i s maturom. Školarci 13
polože ispit, proslave "norijadu" i dobiju svjedodžbu. Tako se zadobiva novi identitet. No, ta struktura važna je kulturnim antropolozima, pa se ne moramo detaljnije osvrtati na nju.
U prošlosti su sve paganske kulture prakticirale obrede prijelaza, a tako je i danas u ne opaganizmu. Oživljavanjem tih drevnih običaja dokidaju se "praznine" u životu. Naime, čini se da čovjek ima intrinzičnu potrebu za takvim obredima kako bi se jasno pozicionirao u spiralnom plesu života. Izvođenjem takvog obreda, čovjek i sebi i drugima poručuje tko je i što je. Obredi prijelaza, više nego bilo koji drugi oblik duhovne i ritualne prakse, potiču kohe ziju i jačanje neopaganske zajednice, pa čak i više od proslava ezbata i sabata! Obredima prijelaza neopagani se umrežavaju, stvaraju čvrste familijarne i kumovske veze!
U neopaganizmu postoji osam obreda prijelaza: 1. prvoblagoslov
- rođenje djeteta
2. omlada
- prijelaz iz djetinjstva u pubertet
3. samoposvećenje
- početak duhovnog puta
4. inicijacija
- duhovno (ili drugo) rođenje
5. vjenčanje
- ulazak u životnu zajednicu (brak) s drugom osobom
6. razdruženje
- izlazak iz životne zajednice (braka) s drugom osobom
7. starješenje
- prijelaz iz zrelosti u starost i povlačenje iz aktivnog života
8. ispraćaj
- smrt tijela i prijelaz duha u Samerlend
Teoretski, možemo ih podijeliti u dvije skupine: 1. naturalni (prvoblagoslov, omlada, star
ješenje i ispraćaj)
-
faze koje predstavljaju prirodni tijek vremena; te 2. voluntarni (samopo
svećenje, inicijacija, vjenčanje i razdruženje)
-
statusi koje sami odabiremo.
Svi se obredi obavljaju po manje-više standardnoj shemi neopaganskog obreda. Razli kovat će se u središnjem dijelu, ovisno o temi. No, kako su svi ti obredi svečani i služe za okupljanje zajednice (osim samoposvećenja), često će se uključiti razni folklorni elementi, ovisno o tradiciji koju slijede. Glazba je gotovo uvijek neizostavan čimbenik. Osim pljeska nja i bubnjanja na nekim obredima često će se svirati razne prikladne kompozicije.
Obredi prijelaza u drugim religijama Paganski obredi prijelaza preuzeti su i u kršćanstvo, no njihov je smisao posve izmijenjen. Rabi se pojam sakrament (sacramentum) koji više nije životna i društvena prekretnica, nego "djelotvorni znak milosti, ustanovljen od Krista i povjeren Crkvi, kojim nam se podjeljuje božanski život", kako ga definira katolički katekizam. Postoji sedam sakramenata: krštenje
(baptismus), ispovijed (confessio), pričest (eucharistia), potvrda (confirmatio), ženidba (matrimo nium), sveti red (sacri ordines) i bolesnička pomazanje (unctio infirmorum). Pravoslavci imaju i osmu svetu tajnu, miropomazanje (µvpov xpiaµa). Židovi imaju: brit milah (obrezivanje dječaka osmog dana od rođenja), zevdet habat (davanje imena ženskom djetetu), pidyon ha
ben (obred otkupa prvorođenog sina), bar mitzvah (13-godišnjak postaje "sin zakona"), bat 14
mitzvah (13-godišnjakinja postaje "kći zakona"), erusin (zaruke), huppah (vjenčanje) i shiva (žalovanje za pokojnikom). Kod muslimana se ističu khitan (obrezivanje dječaka) i zawaj (brak). Hinduistički obred prijelaza naziva se sarhskara "uređivanje, kićenje, spremanje". Ima ih čak šesnaest: 1. garbhadhana (začeće), 2. purhsavana (obred za treći mjesec trudnoće), 3.
slmantonnayana (pomazanje trudnice u četvrtom mjesecu trudnoće), 4. jatakarman (dariva nje novorođenčeta), 5. n1imakararya (davanje imena 12. dana od rođenja), 6. ni!}kramarya (prvo izvođenje djeteta izvan kuće, obično tek u četvrtom mjesecu života), 7. annaprasana (prvo hranjenje djeteta rižom, obično u šestom mjesecu života), 8. ciitjakararya (prvo šišanje, obič no u četvrtoj godini života), 9. karryavedha (bušenje uha), 10. vidyararilbha (pisanje slova po jeziku), 11. upanayana (inicijacija svetim koncem), 12. vedarambha (učenje Veda u školi), 13.
kesanta (prvo brijanje dječaka) ili rtusuddhi (prva menstruacija), 14. samavartana (kraj nao brazbe u vedskoj školi), 15. vivaha (vjenčanje) i 16. antye�ti (ispraćaj pokojnika). U američkih domorodaca posebno se izdvaja potraga za vizijom (vision quest), kad ado
lescent privremeno napušta pleme i odlazi u osamu kako bi se povezao s duhovima priro de i zadobio viziju o smislu svog života. Kad se vrati, bavit će se onim što je vidio u viziji.
PRVOBLAGOSLOV Prvoblagoslov je paganski obred prijelaza kojim se obilježava rođenje djeteta. Korespondi
ra sabatu Yuleu i početku zime, a u Mjesečevu ciklusu prvom danu nakon Tamnog Mjeseca. U engleskom se rabe pojmovi:
The First Blessing "prvi blagoslov", Baby Blessing "blago
slov novorođenčeta", Saining, Wiccaning i Paganing. Engleski poimeničeni particip prezen ta saining dolazi od arhaičnoga glagola to sain "pečatiti" (od latinske imenice signum "znak, pečat"), pa doslovno znači "pečaćenje". No, s vremenom je taj glagol promijenio značenje u "blagosloviti, zaštititi", dok se u kršćanskoj terminologiji počeo odnositi na "križanje". U Wicci su veoma popularni oblici Wiccaning i Paganing što bismo doslovno mogli prevesti
"vikanjenje" i "paganjenje". Međutim, ta se dva oblika ne preporučuju jer to zvuči kao da se dijete "uvodi" u Wiccu ili paganizam, što ne samo da nije smisao tog obreda prijelaza, nego je nešto što paganima nikad ne bi palo na pamet. Rođenje djeteta jedan je od najsretnijih trenutaka u životu svakog roditelja, povod ra dovanju i slavlju. No, to je ujedno i najsvetiji trenutak u obitelji pa bi trebao biti povod pažljivo i pomno osmišljenom obredu. Postoji vjerovanje da se u trenutku rođenja svakog djeteta okupljaju duhovi prirode koji mu pomažu u prelasku iz Samerlenda u ovaj svijet.
Prvoblagoslov ima nekoliko funkcija: slavljenje otajstva života; izražavanje dobrodošlice novoj duši; davanje blagoslova djetetu sa željama za radostan, sretan, ispunjen i uspje šan život; traženje blagoslova za dijete od Boga i Božice, svih bogova i božica, sila Neba i Zemlje, sila prirode i svemira, Čuvara četverih vrata, duhova prirode, elementala, preda ka i duhova umrlih, svih bića iz vilinskog svijeta, kristala, biljaka, životinja i svih bića u svemiru; ispunjavanje djeteta iscjeljujućom kozmičkom energijom; darivanje djeteta itd. Tradicionalno bi se na prvoblagoslovu djetetu dalo ime. Danas se to rijetko događa jer ve ćina roditelja i prije poroda određuje ime koje se odmah po rođenju službeno registrira. Svejedno, na obredu će se ime jasno izreći. Međutim, ovim se obredom i odrasli pozivaju na odgovornost! Malo je dijete bespomoćno i u potpunosti ovisno o odraslima, roditeljima ili skrbnicima. Oni se obvezuju da će ga štititi i odgajati najbolje što mogu. 15
Budući da se dijete pomazuje uljem i škropi vodom, ovaj obred neodoljivo podsjeća na katoličko krštenje, pa je potrebno pojasniti u čemu je krucijalna razlika. Prema katoličkom katekizmu: po krštenju smo oslobođeni od grijeha i nanovo rođeni kao sinovi Božji, postajemo Kristovi udovi i pritjelovljeni smo Crkvi te bivamo dionici njezina poslanja (br.
1213.).
Dakle,
obredom krštenja roditelji katolici vlastitom djetetu dodjeljuju religijski identitet dok je ono još malo i dok nikako ne može dati voljan pristanak. Paganima nešto tako nije ni u primisli! Više smo puta istaknuli da paganizam daje snažan naglasak na slobodnu volju! To znači da paganski roditelji ni u jednom trenutku ne bi smjeli inzistirati na tome da njihovo dijete kroči istim duhovnim putem, iako ga naravno imaju pravo upoznati s time. Dakle, u kršćanstvu se dijete rađa u grijehu, pa se ono na krštenju posvećuje Crkvi; dok se u paga nizmu dijete rađa u svetosti, pa se na prvoblagoslovu zajednica posvećuje njemu. Smisao je dijametralno suprotan! Prvoblagoslov ima svoje duboke korijene u davnim paganskim kulturama, no svaki ga je narod izvodio na drukčiji način. Babilonci i Egipćani ritualno su prali novorođenčad u vodi. Posebno se cijenila svježa voda rijeke Nil. Stari Grci petog ili sedmog dana od rođe nja održavali su obred amfidromiju
(aµ= 1,6180339887498948482 ... Zlatni rez iznimno je bitan jer se javlja kao zapanjujuća konstanta u nebrojenim prirod nim oblicima i pojavama. Raspored sjemenki suncokreta slijedi logaritamsku spiralu na bazi zlatnog reza (štoviše, ima
55 oposunih spirala koje se nalaze preko 34 ili 89 naopakih
spirala). Jedini glavonožac s ljuskom jest mekušac iz roda indijske lađice (Nautilus). Njegova lijepa kućica također je razvijena u spirali zlatnog reza. Isti obrazac vidimo u spiralnim ga laktikama i tropskim olujama. Broj latica cvijeta slijedi Fibonaccijev niz. Po istom se slijedu grana drveće i razmnožavaju neke životinje, poput pčela i kunića. Ljudsko tijelo prepuno je zlatnog reza: visina pupka u odnosu na visinu cijelog tijela, duljina dlana u odnosu na podlakticu, itd. Gotovo da nema dijela tijela od lica do stopala gdje ga ne bismo uočili. Javlja se i u eko nomiji, npr. na grafikonima cijena dionica ili razlike cijena valutnih parova. Zlatni rez ima i estetsku vrijednost. Obrasce u tom omjeru čovjek instinktivno doživljava - lijepim. Stoga on nailazi na široku primjenu u umjetnosti, posebice onoj paganskoj sakralnoj. Poznatiji je primjer hram Partenon čiji su brojni međusobni dijelovi izgrađeni u tom omjeru.
Značenje osnovnih geometrijskih likova Da bismo shvatili ukupnost otajstava (koliko je to moguće) paganskih simbola, ponajprije moramo protumačiti tri osnovna geometrijska lika. Oni su arhetipska podloga simbola.
1.
Kružnica je zatvorena krivulja definirana kao skup svih točaka u ravnini kojima je udaljenost od zadane točke (središta) jednaka zadanom broju (polumjer ili radijus). Krug je dio ravnine omeđen kružnicom, skup svih točaka u ravnini kojima udalje nost od zadane točke (centra) nije veća od zadanog broja (radijusa).
330
Kružnica je najsavršeniji oblik u prirodi. Predstavlja beskonačnost, vječnost (kao uro boros), jedinstvo, cjelovitost, potpunost, sveukupnost, svemir, zaštitu (kao obredni ili ma gijski krug), završenost itd. U paganizmu još predstavlja Sunce (često s točkom u sredini), duh (kao peti element) i receptivnu energiju, tj. Božicu ili žensko načelo (za razliku od pravca ili dužine koji predstavlja muško načelo). Uroboros (grčki:
ovpof36poc;; "žderač repa") je zmija iz grčke mitologije koja sama sebi jede rep i tako se uvrti u krug. Simbol je cikličnog vremena.
Inače, američki novodopski autor Drunvalo Melchizedek (1941.) opisao je specifične obli ke izvedene iz kruga i imenovao ih danas svima prepoznatljivim nazivima. Prikazat ćemo dva najpoznatija: sjeme i cvijet života.
(vesica piscis) je oblik koji nastaje presijecanjem dviju kružnica istog polumjera, pri čemu se središte jedne kružnice nalazi na obodu druge. Budući da asocira na žensko spolovilo, u paganizmu predstavlja Božicu. Održala se u brojnim ikonografijama, od drevne egipatske do masonske, a bio je i simbol prvih kršćana (ihtis "riba").
Riblji mjehur
331
Sjeme života
Cvijet života
2. Trokut je geometrijski lik što ga zatvaraju tri strane te ima tri kuta.
Predstavlja himer ili eros u smislu generativnog impulsa ili izraza primame volje, po načelu: od jednoga nastaje dvoje, od dvoje nastaje sve. Kako je tri prvi veći broj od dva, naravno da će upravo on predstavljati sveto i božansko. Stoga se u gotovo svim kulturama, trinar nim modelima opisuju koncepti svetosti, npr. Trojna Božica u paganizmu, Sveto Trojstvo u kršćanstvu ili Trimurti u hinduizmu. U alkemiji i magiji rabe se trokuti kao simboli četiri klasična elementa. Iz toga je razvidna još općenitija simbolika: trokut s vrhom prema gore predstavlja muško načelo, a s vrhom prema dolje žensko.
332
3.
Kvadrat je četverokut kojem su svi kutovi pravi i sve stranice jednake duljine.
Predstavlja materijalni svijet, stabilnost, snagu, izdržljivost, ostvarenje i realizaciju. U paganizmu dodatno predstavlja sve tetrade (klasične elemente, godišnja doba, strane svi jeta, Mjesečeve mijene itd.) što je sve u opreci s duhovnim svojstvima kruga i trokuta.
POPIS PAGANSKIH SIMBOLA Sve religije imaju prepoznatljiv simbol. U kršćanstvu je to križ, u islamu polumjesec i zvi jezda, u judaizmu Davidova zvijezda, u hinduizmu grafem sloga
sare
om, u budizmu kotač sam
itd. No, da se vratimo na početak knjige - paganizam nije religija nego duhovnost!
Stoga pagani nemaju "jedan jedinstveni simbol". Ipak, u većini paganskih tradicija uvrije žili su se određeni simboli koji su se očuvali do današnjih dana. Simbole ćemo navoditi po učestalosti u neopaganizmu, neovisno o tome iz koje tradicije potječu.
I. Drvo svijeta
Drvo svijeta (arbor mundi, World tree) univerzalni je i temeljni simbol paganizma. Može se prikazati na razne načine (svaka neopaganska organizacija usvaja specifičan oblik). Os nova je simbola: stablo s razgranatom krošnjom i dubokim korijenom, najčešće opasano kružnicom. Predstavlja: središte svijeta ili Yggdrasil, u Anglosaksonaca
Irminsul,
os svijeta (axis mundi). U Germana je to jasen Sveti hrast, u Turaka Aga9 Ana, u Indijaca
u Slavena
Asvattha itd. 333
Također, predstavlja ukupan svemir, tri kozmička sustava (zemlju, nadzemne i podze mne svjetove), spoj Neba i Zemlje, Boga (stablo) i Božice (korijen), pa samim time i prirodu i plodnost. Danas nosi i snažnu ekološku poruku.
2. Pentagram
nEnaypaµµov, latinski: pentagrammum, engleski: pentagram) je pra vilni peterokut iscrtan petorim ravnim crtama. Naziv dolazi od grčkog broja ntvu "pet" i imenice ypaµµa "slovo, ono što je napisano". Nije samo univerzalni paganski simbol nego Pentagram (grčki:
i jedan od najčešćih simbola u gotovo svim kulturama i religijama svijeta. Uz drvo svijeta najvažniji je neopaganski simbol. Temeljni je simbol Wicce. U engleskom se zapravo rabi pojam pentakl (pentacle) što se odnosi na pentagram oko kojega je opisana kružnica. No, u hrvatskom rabimo samo naziv pentagram za oba simbola. Ponekad se nazi va i vještičja zvijezda (witch's star).
Kratki povijesni pregled razvoja pentagrama Pentagram su rabili još Sumerani prije pet tisuća godina. Predstavljao je pet planeta: Merkur, Veneru, Mars, Jupiter i Satum. Grci su ga isprva nazivali higija (vyEia) što znači "zdravlje" (prema imenu istoimene božice) jer su se divili njegovim savršenim geometrij skim proporcijama. Drugi specifičan naziv bio je pentalfa (nEnaAcpa) jer izgleda kao da se sastoji od pet grafema prvog slova grčkog alfabeta alfa (A). U tom je smislu, simbol jedin stva u različitosti. Još su ga nazivali i "sjemenom primordijala Hrona (Xp6voc;), tj. personi ficiranog vremena". U daoizmu je također simbol pet elemenata (wuxing).
334
Današnju popularnost pentagrama ponajprije dugujemo Agrippi koji ga je u 16. stoljeću opisao kao simbolički prikaz pet elemenata, što je i dan-danas u neopaganizmu, neoher metizmu i Wicci najčešće tumačenje. U svom djelu De occulta philosophia prikazao je ljudsko tijelo položeno na pentagramu na čijim se vrhovima nalaze astrološki simboli petorih pla neta, što simbolizira hermetičko načelo: Kako gore, tako dolje; kako dolje, tako gore.
Značenja pentagrama Ovaj moćni duhovni i magijski simbol može se tumačiti na pet razina: 1.
Pentagram je ponajprije simbol života. Petostruke strukture često nailazimo u živom svijetu: pet prstiju, pet kandži, pet latica, a da ne govorimo o zvjezdačama (Asteroidea) ili zmijačama (Ophiuroidea). Ako prerežemo jabuku poprijeko, primijetit ćemo da su koštice raspoređene u savršenom pentagramu. Zato se on ponekad dovodi u vezu s božicom Pomonom, pa se smatra da je i simbol plodnosti.
2.
Simbol je pet elemenata. Iz ranonovovjekovne ceremonijalne magije dolazi tuma čenje po kojem svaki vrh pentagrama predstavlja jedan od klasičnih elemenata (sa svim svojim korespondencijama): zrak (gornji lijevi), vatru (donji desni), vodu (gor nji desni), zemlju (donji lijevi) i peti element - duh (najviši). Dakako, svih pet ele menata u savršenom rasporedu ukazuje na cjelovitost i višu inteligenciju prirode, te sposobnost čovjeka da dovede duhovne i materijalne vrijednosti u savršen sklad.
3.
Simbol je volje. To što se duh nalazi na najvišem položaju govori o težnji za spo znajom koja čovjeka uvijek nagoni da zapaža, istražuje i uči o prirodi sveukupne kreacije, što je uostalom i pokretački duh znanosti. Jabuka je veoma povezana s pentagramom i na simboličkoj razini. Judeokršćanski model podčinjavanja čovjeka "volji Božjoj" prikazan je poznatom starozavjetnom alegorijom: Jahve, Bog, zapovjedi čovjeku: "Sa svakoga stabla u vrtu slobodno jedi, ali sa stabla spoznaje dobra i zla da nisi jeo! U onaj dan u koji s njega okusiš, zacijelo ćeš umrijeti!" (Knjiga postanka 2:16,17). Dakle, plod (jabuka) predstavlja ljudsku težnju za (samo)spoznajom, za učenjem "zabra njenog znanja". I danas Crkva zastupa isti stav: Neka bude volja Božja. No, pagani se tome oštro protive. Oni žele činiti svoju volju. 335
4.
Pentagram je apotropej. Običaj je da ga pagani nose oko vrata. U ceremonijalnoj magiji, npr. u ritualnoj praksi Zlatne zore, postoji Manji tjerajući obred pentagrama (izvorno: Lesser banishing ritual of the pentagram) kojim se tjeraju negativne energije i entiteti.
5.
Kružnica oko pentagrama simbol je svemira, vječnosti, cjelovitosti i prirode.
Ostale interpretacije pentagrama srednjem vijeku, kršćani su pokušali asimilirati pentagram, pa su tumačili da on simbo lizira pet Isusovih rana (dvije na ruci, dvije na stopalima i jedna na boku). Zato se i u kr šćanskom folkloru pentagram isprva rabio za tjeranje "đavolskih sila". U engleskoj tradiciji tumačio se kao simbol pet kršćanskih otajstava (navještenje, rođenje, uskrsnuće, Isusovo uzašašće i Marijino uznesenje).
U
Obrnuti pentagram simbol je deklariranih sotonista. Okultist Eliphas Levi prvi je počeo tumačiti razliku između uspravnog i obrnutog pentagrama, dodjeljujući potonjem karak teristike "zla". Za sotoniste je to simbol palih anđela, neposlušnosti i pobune protiv Jahve.
Neki kršćani optužuju pagane da su sotonisti zato što nose pentagram, neovisno o tome što je sotonistički pentagram obrnut. Stoga ih treba podsjetiti da sotonisti rabe i obrnuti križ. Znači li to da su i kršćani sotonisti? Štoviše, obrnuti križ rabe i sami kršćani koji ga nazivaju križ Svetog Petra jer je on, prema nekim apokrifnim djelima, tražio da ga razapnu naopako "zato što nije dostojan da umre kao Isus".) Petokraka ili crvena zvijezda simbol je socijalizma i komunizma. Vjerojatno predstavlja pet prstiju radničke ruke. Općenito, petokraka je jedan od najučestalijih heraldičkih motiva.
Geometrija pentagrama A
D
336
c
Da je riječ o savršenom simbolu vidimo i po tome što nosi "potpis prirode". Naime, svako sjecište dijeli dužinu točno po zlatnom rezu
(ep):
EB:EG=ep EG:EF=ep EF: FG =ep
3. Trojni Mjesec
Trojni Mjesec (u literaturi: Triple Moon) simbol je Trojne Božice. Lijevi polumjesec pred Puni Mjesec i Božicu
stavlja rastući Mjesec i Božicu Djevu, središnja kružnica predstavlja
Majku, a desni polumjesec predstavlja padajući Mjesec i Božicu Staricu.
4. Rogato Sunce
337
Rogato Sunce (u literaturi:
secu.
Horned Sun) je simbol Rogatog Boga. Pandan je Trojnom Mje
Kružnica predstavlja Sunce, a gornji položeni polumjesec Božje rogove.
5. Trikvetra
Trikvetra (u literaturi:
triquetra)
je simbol svih svetih trinarnih modela (kao trokut), pa
tako i Trojnu Božicu, tri kozmološke razine itd. Sam pojam latinska je složenica i sastoji se od broja
tri
"tri" i imenice
quetum
"pogled", pa doslovno znači "trogled". Potječe iz ger
manske i keltske tradicije. Sastoji se od tri riblja mjehura
6. Spirala
338
(vesica piscis). Dio je sjemena života.
Spirala (grčki: anEipa, latinski: spiralis, engleski: spiral) je krivulja koja se kružno uda ljava od središta. Čest je uzorak u prirodi, od mikrokozmičke do makrokozmičke razine. Simbol je života (što u paganizmu nazivamo spiralnim plesom života), evolucije svijesti, mi sterija, uzdizanja energije itd. Dok kružnica predstavlja vječnost i beskonačnost na općoj ili "objektivnoj" razini, spirala ukazuje na odnos svijesti i inteligencije prema vječnosti. Dakle, nema smisla da se kolo neprestano okreće, ako svaki okret neće biti bolji od prethodnog. Zato je spirala najjasniji simbol težnje k spoznaji i savršenstvu. Također, simbolizira pre porod i reinkarnaciju.
7. Križ
Križ (grčki: arnvp6�o) je gruzijska varijanta Sunčeva kotača.
i) Astrološki simbol Sunca jest simbol Sunca u astrologiji, no može se rabiti i kao du hovni i magijski simbol ili apotropej.
343
9. Triskdion
Triskelion (grčki: TptaKtAwv, latinski: trisceles, engleski: triskelion) ili trojna spirala još je jedan simbol svetih trinarnih modela, kao i trokut ili trikvetra. Sam pojam grčka je slo ženica i sastoji se od prefiksa Tpt- (trostruk) i imenice aKtAo
.
:��r
([
TheSun
Moonrise
i:i
Sunrise
Moonset
B
Sunset
Spring
Summer
Autumn
Winter
Waxing 1-.foon
Full Moon
Waning Moon
NewMoon
f) o ()
Inače, po istom principu djeluje i geometrijski crtež iz indijske tantričke tradicije
-
yan
tra, što na sanskrtu doslovno znači "vezalo, stezalo, držalo" (od glagola yam1 "držati, stati, stezati"). Ona zadržava (zato se tako i zove) energetski potencijal koji odašilje suptilne energije koje u konačnici mogu dovesti do ozdravljenja, zaštite od negativnih utjecaja i uro ka, te prosperiteta u bilo kojem segmentu življenja. Dok je mantra zvučna prezentacija ener gije (određene namjere ili određenog Božanstva), yantra je vizualna. Njihovom sinergijom postiže se željeni učinak. U budističkoj ikonografiji takav se simbol naziva marµ!.ala "krug",
Sri-cakra ili Sri-yantra najpoznatija je i najmoćnija yantra. Simbol je božice Lak$1fl1. Donosi bogatstvo, a specifičan je po iznimnoj estetskoj vrijednosti - mnogo boja i složenih oblika.
sreću, obilje, napredak, zdravlje, pobjedu u sporovima, poslovni procvat, uspjeh u učenju, ljubavi itd. Štiti od bolesti, nesreće, dugova i sl. Ta je yantra savršenstvo vizualne apstrakci je i predodžba svetog sloga om. Sastoji se od devet trokuta, pet s vrhom prema dolje i četiri s vrhom prema gore. Njihovim križanjem nastaje 43 manjih trokuta. Oni su prebivališta raznih božanstava. Svaki detalj ima višestruko značenje i simboliku.
355
MAGIJSKA PISMA Magičari i vještice često se služe tajnim magijskim pismima. Na taj način štite značenje zapisa, u slučaju da ga netko pronađe. No, osnovni je smisao takvih pisama u tome što će osoba morati uložiti mnogo više energije u sam proces stvaranja zapisa, čime će ga daleko više napuniti energijom namjere, bez obzira na to piše li obred u svoj grimorij ili izrađuje zapis za talisman. Kad ponovno ugleda zapis neće ga moći "fotografski" čitati kao kad čita pismo materinjeg jezika. Najbolje je da osoba sama osmisli svoje pismo. (Neki čak izmišlja ju i vlastiti jezik.) Predstavit ćemo nekoliko tradicionalnih magijskih pisama.
I. Tebansko pismo
{Theban alphabet) (1518.) koje je napi (1462.-1516.). Opisano je da ga je izmislio magičar
Ne zna se tko ga je izmislio. Prvi je put predstavljen u djelu Polygraphia sao njemački okultist Johannes Trithemius
Honorije Tebanski (Honorius of Thebes) koji je vjerojatno polulegendarni lik srednjovjekovnog folklora. Kasnije ga je i Agrippa uvrstio u knjigu De Occulta Philosophia. Kako je ovo pismo ponovno popularizirano u Wicci, smatra ga se "tradicionalnim vještičjim pismom", iako znamo da nema mnogo veze sa srednjovjekovnim vješticama nego daleko više s hermetič kom tradicijom. Inače, Teba (egipatski: Waset, grčki: 8ijf3m, engleski: Thebes) je ime grada u Drevnom Egiptu, koji se nalazio oko
a
n
� 2.
c
b
o
d
p
800 km južno od Sredozemnog mora.
e
r
q
s
i Ij
h
g
U/V
w
k
X
m
y
z
točka
Pismo magova {Alphabet of the Magi)
Izmislio ga je Paracelsus kako bi mogao zapisivati imena anđela na talismanima.
:>
.::>.
c
i, j, y
!1· th
r w r:r t
356
s
31 h
fJ
)
T
-
.=::»
z
U, V
e
d
g
i V k, q
ts
� f,
p, ph
i b
u· a
'I/' :!! � � �o
)(
n
m
3.
Ancfeosko pismo {Angelic alphabt:t) ili Nebesko pismo {Celt:stial alphabt:t)
Izmislio ga je Agrippa.
u thes
� ain
n
T
o
�
cheth
sameth
i
zain
11
vau
71
nun
mem
I
he
daleth
gimel
o-i
�
beth
aleph
:J
�
/'l
w
1
lamed
caph
iod
X
tau
�
9
zade
pe
I
°r
schin
res
kuff
4. Henokovsko pismo {Enochian alphabt:t) Izmislili su ga John Dee i Edward Kelley dok su gledajući u kuglu prizvali okultno znanje koje su anđeli predali i sedmom židovskom patrijarhu Henoku, o čemu je već bilo riječi.
"
li
'-'
�
t
;
'1
t
'l.
�
00
Pa
Veh
Ged
Gal
Or
Un
Graph
Tal
Gon
Gon with point
Na
b
c, k
g, j
d
f
a
e
m
W/>j
h
)'
r
'
�
p
a
\.
.,I
Ger
Drux
Pal
Med
Don
Ceph
Van
Fam
Gisg
q
n
)(
o
z
utv
s
t
t(.. ..n.. u Ur
Mals
p
S. Malahijsko pismo
{Malachim alphabct)
Izmislio ga je Agrippa. Naziv dolazi od hebrejske imenice mala� "anđeo", pa i ono zapravo znači "anđeosko pismo".
m UJ JJ
aleph
beth
gimel
daleth
rr
N
a
b
g
d
H
i
mem
nun
m
n
*''? samech s
he
� '1"
rn
/Vf. j
:>
vau
zain
cheth
h
f, U, V, W
z
c
o
X pe
tzaddi
quph
resh
shom
tau
e, o
p
X
q
r
sh
t
ayn
ep
w
theth
yod
kaph
th
i,j,y
k
V
tJ
lamed
I< ift
357
6. Pismo prijelaza preko rijeke {latinski: Transitus fluvii. engleski: Passing tbc Rivcr alphabet)
Izmislio ga je Agrippa. Naziv se vjerojatno odnosi na prelazak Židova preko Eufrata, kad su se vraćali iz Babilonskog ropstva u 6. st. pr. Kr.
�
,
a
b
D
7 n
m
J
d
c
g
�
;
p
s
,
A
'--
th
a
r
H h
i
I
�
n
1
� J
t
� b
M
11
e
m
F f
t
ti
•
•
�
t I
Opisana je u potpoglavlju o runama u 24. poglavlju:
t>
< k
X g
c: p
r
7
z
s
� 1)
� d
�
w
o
Divinacija.
358 ------
- ---- --
- Ogamsko pismo ili Ogham Rabili su ga Kelti u ranom srednjem vijeku. Veoma je egzotično. Smatra ga se keltskom derivacijom germanskih runa, iako to nije posve sigurno. Sačuvano je na četiristotinjak spomenika u Irskoj i Walesu pisanih na staroirskom. Svako slovo nosi naziv po nekom dr vetu, pa se alfabet još naziva Beithe-luis-nuin, po nazivima triju slova (i vrsta drveća: breze, brijesta i jasena). Naziv možda potječe od staroirske fraze og-uaim "brazda načinjena oštrim predmetom". Može se pisati i horizontalno i vertikalno.
b
1
c
f
s
n
h
d
t
m
g
1)
z
r
a
•
•
•
o
u
e
1
ea
01
1a
ae
b
1
f
s
n
h
d
t
1)
z
r
a
m
c
•
o
u
e
1
359
DODATAK
PAGANSKI KALENDAR 2014.-2024.
Pagani zapravo imaju dva kalendara: i solami i lunami. Oni nisu "spojeni", niti usklađeni u jedan "lunisolarni". Naprosto egzistiraju neovisno jedan o drugom, pa Sunčeve blagdane (sabate) i Mjesečeve (ezbate) obilježavaju onako kako se koji od njih kronološki pojavi.
Svi sati izraženi su u Koordiniranom svjetskom vremenu ili UT C (Coordinated Universal Time) koje predstavlja vrijeme nulte, tj. početne, vremenske zone (Greenwich).
Za Hrvatsku je potrebno dodati jedan sat; odnosno dva za ljetnog računanja vremena.
Od 2002. Europska unija odredila je posljednju nedjelju ožujka za početak i posljednju ne djelju listopada za završetak ljetnog računanja vremena.
2014.
Ranozimski Tamni
5.07.
11:59
12.07.
11:25
zadnja četvrt
19.07.
2:09
Ljetni Tamni Mjesec
26.07.
22:42
1.01.
11:14
8.01.
3:40
Ranoljetni Puni
16.01.
4:53
zadnja četvrt
24.01.
5:19
Zimski Tamni Mjesec
30.01.
21:39
Mjesec prva četvrt Ranozimski Puni Mjesec
prva četvrt
Mjesec
LAMMAS
1.08.
prva četvrt
4.08.
0:50
IMBOLC
1.02.
prva četvrt
6.02.
19:22
Ljetni Puni Mjesec
10.08.
18:10
Zimski Puni Mjesec
14.02.
23:53
zadnja četvrt
17.08.
12:26
zadnja četvrt
22.02.
17:16
Kasnoljetni Tamni
25.08.
14:13
1.03.
8:00
prva četvrt
2.09.
11:11
8.03.
13:27
Kasnoljetni Puni
9.09.
1:38
16.03.
17:09
zadnja četvrt
16.09.
2:05
Kasnozimski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnozimski Puni Mjesec
-
Mjesec
Mjesec
363
OSTARA
20.03.
16:57
zadnja četvrt
24.03.
l:46
30.03.
18:45
7.04.
8:31
15.04.
7:43
zadnja četvrt
22.04.
7:52
Proljetni Tamni Mjesec
29.04.
6:15
BELTANE
1.05.
-
prva četvrt
7.05.
3:15
Proljetni Puni Mjesec
14.05.
zadnja četvrt
MABON
23.09.
2:29
24.09.
6:14
1.10.
19:33
8.10.
10:51
15.10.
19:12
23.10.
21:57
prva četvrt
31.10.
2:49
Noć vještica
31.10.
-
SAMHAIN
1.11.
-
19:16
Jesenski Puni Mjesec
6.11.
22:23
21.05.
12:59
zadnja četvrt
14.11.
15:16
28.05.
18:40
22.11.
12:33
5.06.
20:40
29.11.
10:07
13.06.
4:12
6.12.
12:27
zadnja četvrt
19.06.
18:39
zadnja četvrt
14.12.
12:52
LITHA
21.06.
10:51
YULE
21.12.
23:03
27.06.
8:09
22.12.
1:36
28.12.
18:32
Ranoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Ranoproljetni Puni Mjesec
Kasnoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec
Ranoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Ranojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Jesenski Tamni Mjesec
Kasnojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnojesenski Puni Mjesec
Ranozimski Tamni Mjesec prva četvrt
364 ---
2015.
Ranozimski Puni
5.01.
4:54
Ranoljetni Puni
zadnja četvrt
13.01.
9:47
zadnja četvrt
Zimski Tamni Mjesec
20.01.
13:14
prva četvrt
27.01.
4:49
Mjesec
IMBOLC
1.02.
Zimski Puni Mjesec
3.02.
23:09
zadnja četvrt
12.02.
3:50
CRNI MJESEC
18.02.
23:47
prva četvrt
25.02.
-
2.07.
2:20
8.07.
20:24
16.07.
1:25
prva četvrt
24.07.
4:05
Ljetni Puni Mjesec
31.07.
10:43
Mjesec
Ranoljetni Tamni Mjesec
LAMMAS
1.08.
zadnja četvrt
7.08.
2:03
Ljetni Tamni Mjesec
14.08.
14:54
17:14
prva četvrt
22.08.
19:31
5.03.
18:06
Kasnoljetni Puni
29.08.
18:36
zadnja četvrt
13.03.
17:48
zadnja četvrt
5.09.
9:54
Kasnozimski Tamni
20.03.
9:36
13.09.
6:42
OSTARA
20.03.
22:45
prva četvrt
21.09.
8:59
prva četvrt
27.03.
7:43
MABON
23.09.
8:20
4.04.
12:06
28.09.
2:51
12.04.
3:44
4.10.
21:07
18.04.
18:57
Ranojesenski Tamni
13.10.
0:06
25.04.
23:55
prva četvrt
20.10.
20:32
Jesenski Puni Mjesec
27.10.
12:05
Kasnozimski Puni Mjesec
Mjesec
Ranoproljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Ranoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt BELTANE
1.05.
-
Mjesec
Kasnoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt
Mjesec
365
4.05.
3:42
zadnja četvrt
11.05.
10:36
Proljetni Tamni Mjesec
18.05.
4:13
prva četvrt
25.05.
17:19
2.06.
16:19
9.06.
15:42
16.06.
14:05
LITHA
21.06.
16:38
prva četvrt
24.06.
11:03
Proljetni Puni Mjesec
Kasnoproljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnoproljetni Tamni Mjesec
31.10.
-
SAMHAIN
1.11.
-
zadnja četvrt
3.11.
12:24
11.11.
17:48
19.11.
6:28
25.11.
22:44
3.12.
7:41
11.12.
10:30
prva četvrt
18.12.
15:15
YULE
22.12.
4:48
25.12.
11:12
4.07.
11:01
12.07.
0:52
19.07.
22:57
26.07.
23:00
LAMMAS
1.08.
-
Ljetni Tamni Mjesec
2.08.
20:45
10.08.
18:22
Noć vještica
Jesenski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnojesenski Tamni Mjesec
Ranozimski Puni Mjesec
2016.
2.01.
5:31
10.01.
1:31
prva četvrt
16.01.
23:27
Zimski Puni Mjesec
24.01.
1:46
zadnja četvrt Ranozimski Tamni Mjesec
IMBOLC
1.02.
zadnja četvrt
1.02.
3:29
Zimski Tamni Mjesec
8.02.
14:39
366
\
-
Ranoljetni Tamni Mjesec prva četvrt Ranoljetni Puni Mjesec zadnja četvrt \
prva četvrt
.,
--
--
prva četvrt
15.02.
7:47
Kasnozimski Puni Mjesec
22.02.
18:20
1.03.
23:11
9.03.
1:55
prva četvrt
15.03.
17:03
OSTARA
20.03.
4:30
23.03.
12:01
31.03.
15:17
7.04.
11:24
prva četvrt
14.04.
4:00
Proljetni Puni Mjesec
22.04.
5:24
zadnja četvrt
30.04.
3:29
BELTANE
1.05.
-
Proljetni Tamni Mjesec
6.05.
19:30
SAMHAIN
1.11
prva četvrt
13.05.
17:03
prva četvrt
7.11.
19:51
PLAVI MJESEC
21.05.
21:15
14.11.
13:52
zadnja četvrt
29.05.
12:12
21.11.
8:34
5.06.
3:00
29.11.
12:19
12.06.
8:10
7.12.
9:03
20.06.
11:03
14.11.
0:06
20.06.
22:34
21.12.
1:56
zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec
Ranoproljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Ranoproljetni Tamni Mjesec
Kasnoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec LITHA
Ljetni Puni Mjesec
18.08.
9:27
zadnja četvrt
25.08.
3:41
1.09.
9:04
9.09.
11:50
16.09.
19:05
MABON
22.09.
14:21
zadnja četvrt
23.09.
9:56
1.10.
0:12
9.10.
4:33
16.10.
4:24
22.10.
19:14
30.10.
17:39
Kasnoljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoljetni Puni Mjesec
Ranojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Ranojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Jesenski Tamni Mjesec Noć vještica
Jesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt
31.10.
367
zadnja četvrt
27.06.
18:19
YULE
21.12.
10:44
Ranozimski Tamni
29.12.
6:54
Mjesec
2017.
5.01.
19:47
prva četvrt
1.07.
0:51
12.01.
11:34
Ranoljetni Puni
9.07.
4:07
zadnja četvrt
19.01.
22:14
zadnja četvrt
16.07.
19:26
Zimski Tamni Mjesec
28.01.
0:07
Ljetni Tamni Mjesec
23.07.
9:46
prva četvrt
30.07.
15:23
prva četvrt Ranozimski Puni Mjesec
Mjesec
IMBOLC
1.02.
prva četvrt
4.02.
4:19
LAMMAS
1.08.
Zimski Puni Mjesec
11.02.
0:33
Ljetni Puni Mjesec
7.08.
18:11
zadnja četvrt
18.02.
19:34
zadnja četvrt
15.08.
1:15
Kasnozimski Tamni
26.02.
14:59
CRNI MJESEC
21.08.
18:30
5.03.
11:33
prva četvrt
29.08.
8:13
12.03.
14:54
6.09.
7:03
OSTARA
20.03.
10:29
zadnja četvrt
13.09.
6:25
zadnja četvrt
20.03.
15:59
Kasnoljetni Tamni
20.09.
5:30
Ranoproljetni Tamni
28.03.
2:58
MABON
22.09.
20:02
3.04.
18:40
prva četvrt
28.09.
2:54
11.04.
6:09
5.10.
18:40
Mjesec prva četvrt Kasnozimski Puni Mjesec
Mjesec prva četvrt Ranoproljetni Puni Mjesec
368
-
Kasnoljetni Puni Mjesec
Mjesec
Ranojesenski Puni Mjesec
zadnja četvrt
19.04.
9:57
Proljetni Tamni Mjesec
26.04.
12:16
BELTANE
1.05.
-
prva četvrt
3.05.
2:47
Proljetni Puni Mjesec
10.05.
21:43
zadnja četvrt
19.05.
0:33
25.05.
19:45
1.06.
12.10.
12:26
19.10.
19:12
prva četvrt
27.10.
22:22
Noć vještica
31.10.
SAMHAIN
1.11.
Jesenski Puni Mjesec
4.11.
5:23
zadnja četvrt
10.11.
20:36
12:42
Jesenski Tamni Mjesec
18.11.
11:42
9.06.
13:10
prva četvrt
26.11.
17:03
zadnja četvrt
17.06.
11:33
3.12.
15:47
LITHA
21.06.
4:24
10.12.
7:51
24.06.
2:31
18.12.
6:30
YULE
21.12.
16:28
prva četvrt
26.12.
9:20
6.07.
7:51
13.07.
2:48
prva četvrt
19.07.
19:52
Ljetni Puni Mjesec
27.07.
20:21
Kasnoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec
Ranoljetni Tamni Mjesec
zadnja četvrt Ranojesenski Tamni Mjesec
Kasnojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnojesenski Tamni Mjesec
2018.
Ranozimski Puni Mjesec zadnja četvrt Ranozimski Tamni Mjesec prva četvrt
2.01.
2:24
8.01.
22:25
17.01.
2:17
24.01.
22:20
zadnja četvrt Ranoljetni Tamni Mjesec
369
Zimski Puni Mjesec
31.01.
13:26
IMBOLC
1.02.
-
zadnja četvrt
7.02.
15:54
Zimski Tamni Mjesec
15.02.
21:05
prva četvrt
23.02.
8:09
2.03.
0:51
9.03.
11:20
17.03.
13:12
OSTARA
20.03.
16:15
prva četvrt
24.03.
15:35
31.03.
12:37
8.04.
7:18
16.04.
1:57
prva četvrt
22.04.
21:46
Proljetni Puni Mjesec
30.04.
0:58
BELTANE
1.05.
-
zadnja četvrt
8.05.
2:09
Proljetni Tamni Mjesec
15.05.
11:48
prva četvrt
22.05.
3:49
29.05.
14:20
Kasnozimski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec
Ranoproljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Ranoproljetni Tamni Mjesec
Kasnoproljetni Puni Mjesec
370
LAMMAS
1.08.
zadnja četvrt
4.08.
18:18
Ljetni Tamni Mjesec
11.08.
9:58
prva četvrt
18.08.
7:49
26.08.
11:56
3.09.
2:37
9.09.
18:01
prva četvrt
16.09.
23:15
MABON
23.09.
1:54
25.09.
2:52
2.10.
9:45
9.10.
3:47
prva četvrt
16.10.
18:02
Jesenski Puni Mjesec
24.10.
16:45
Noć vještica
31.10.
zadnja četvrt
31.10.
Kasnoljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Ranojesenski Tamni Mjesec
SAMHAIN Jesenski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnojesenski Puni Mjesec
16:40
1.11. 7.11.
16:02
15.11.
14:54
23.11.
5:39
6.06.
18:32
zadnja četvrt
13.06.
19:43
Kasnojesenski Tamni
prva četvrt
20.06.
10:51
LITHA
21.06.
10:07
Ranoljetni Puni Mjesec
28.06.
4:53
zadnja četvrt Kasnoproljetni Tamni Mjesec
30.11.
0:19
7.12.
7:20
prva četvrt
15.12.
11:49
YULE
21.12.
22:22
22.12.
17:49
29.12.
9:34
2.07.
19:16
9.07.
10:55
Mjesec
Ranozimski Puni Mjesec zadnja četvrt
2019.
Ranozimski Tamni
6.01.
1:28
Ranoljetni Tamni
prva četvrt
14.01.
6:45
prva četvrt
Zimski Puni Mjesec
21.01.
5:16
Ranoljetni Puni Mjesec
16.07.
21:38
zadnja četvrt
27.01.
21:10
zadnja četvrt
25.07.
1:18
Mjesec
IMBOLC
1.02.
Zimski Tamni Mjesec
4.02.
Mjesec
LAMMAS
1.08.
21:04
Ljetni Tamni Mjesec
1.08.
3:12
12.02.
22:26
prva četvrt
7.08.
17:31
19.02.
15:53
Ljetni Puni Mjesec
15.08.
12:29
26.02.
11:28
zadnja četvrt
23.08.
14:56
6.03.
16:04
30.08.
10:37
prva četvrt
14.03.
10:27
6.09.
3:11
OSTARA
20.03.
21:58
14.09.
4:33
prva četvrt Kasnozimski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec
-
Kasnoljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoljetni Puni Mjesec
371
Ranoproljetni Puni
21.03.
1:42
zadnja četvrt
22.09.
2:41
28.03.
4:10
MABON
23.09.
7:50
5.04.
8:50
28.09.
18:26
prva četvrt
12.04.
19:06
5.10.
16:48
Proljetni Puni Mjesec
19.04.
11:12
13.10.
21:08
zadnja četvrt
26.04.
22:18
zadnja četvrt
21.10.
12:39
BELTANE
1.05.
-
Jesenski Tamni Mjesec
28.10.
3:39
Proljetni Tamni Mjesec
4.05.
22:46
Noć vještica
31.10.
-
prva četvrt
12.05.
1:12
SAMHAIN
1.11.
-
PLAVI MJESEC
18.05.
21:11
prva četvrt
4.11.
10:23
zadnja četvrt
26.05.
16:34
Jesenski Puni Mjesec
12.11.
13:35
3.06.
10:02
zadnja četvrt
19.11.
21:11
10.06.
5:59
26.11.
15:06
17.06.
8:31
4.12.
6:58
LITHA
21.06.
15:54
12.12.
5:12
zadnja četvrt
25.06.
9:47
zadnja četvrt
19.12.
4:57
YULE
22.12.
4:19
26.12.
5:13
Mjesec zadnja četvrt Ranoproljetni Tamni Mjesec
Kasnoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec
Ranojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Ranojesenski Puni Mjesec
Kasnojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnojesenski Puni Mjesec
Ranozimski Tamni Mjesec
372
2020.
3.01.
4:45
Ranozimski Puni Mjesec
10.01.
19:21
zadnja četvrt
17.01.
Zimski Tamni Mjesec
prva četvrt
Ranoljetni Puni
5.07.
4:44
zadnja četvrt
12.07.
23:29
12:58
Ljetni Tamni Mjesec
20.07.
17:33
24.01.
21:42
prva četvrt
27.07.
12:32
IMBOLC
1.02.
-
prva četvrt
2.02.
Zimski Puni Mjesec
Mjesec
LAMMAS
1.08.
1:42
Ljetni Puni Mjesec
3.08.
15:59
9.02.
7:33
zadnja četvrt
11.08.
16:45
15.02.
22:17
CRNI MJESEC
19.08.
2:41
23.02.
15:32
prva četvrt
25.08.
17:57
prva četvrt
2.03.
19:57
2.09.
5:22
Kasnozimski Puni Mjesec
9.03.
17:47
10.09.
9:26
zadnja četvrt
16.03.
9:34
17.09.
11:00
OSTARA
20.03.
3:50
MABON
22.09.
13:31
24.03.
9:28
prva četvrt
24.09.
1:55
1.04.
10:21
1.10.
21:05
8.04.
2:35
10.10.
0:39
zadnja četvrt
14.04.
22:56
16.10.
19:31
Proljetni Tamni Mjesec
23.04.
2:26
prva četvrt
23.10.
13:23
prva četvrt
30.04.
20:38
Noć vještica
31.10.
zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec
Ranoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Ranoproljetni Puni Mjesec
Kasnoljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Ranojesenski Tamni Mjesec
373
Jesenski Puni
BELTANE
1.05.
Proljetni Puni Mjesec
7.05.
10:45
SAMHAIN
1.11.
14.05.
14:03
zadnja četvrt
8.11.
13:46
22.05.
17:39
15.11.
5:07
30.05.
3:30
22.11.
4:45
5.06.
19:12
30.11.
9:30
zadnja četvrt
13.06.
6:23
8.12.
0:37
LITHA
20.06.
21:43
14.12.
16:17
Ranoljetni Tamni Mjesec
21.06.
6:42
YULE
21.12.
10:02
prva četvrt
28.06.
8:16
prva četvrt
21.12.
23:41
30.12.
3:29
1.07.
21:11
10.07.
1:17
zadnja četvrt Kasnoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec
Mjesec
Jesenski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnojesenski Tamni Mjesec
Ranozimski Puni Mjesec
31.10.
14:49
2021.
6.01.
9:37
13.01.
5:00
prva četvrt
20.01.
21:02
prva četvrt
17.07.
10:11
Zimski Puni Mjesec
28.01.
19:16
Ljetni Puni Mjesec
24.07.
2:37
IMBOLC
1.02.
-
zadnja četvrt
31.07.
13:16
zadnja četvrt
4.02.
17:37
LAMMAS
1.08.
11.02.
19:06
Ljetni Tamni Mjesec
8.08.
zadnja četvrt Ranozimski Tamni Mjesec
Zimski Tamni Mjesec
374
zadnja četvrt Ranoljetni Tamni Mjesec
13:50
prva četvrt
19.02.
18:48
27.02.
prva četvrt
15.08.
15:20
8:17
PLAVI MJESEC
22.08.
12:02
6.03.
1:30
zadnja četvrt
30.08.
7:13
13.03.
10:21
7.09.
0:52
OSTARA
20.03.
9:37
prva četvrt
13.09.
20:39
prva četvrt
21.03.
14:40
Kasnoljetni Puni Mjesec
20.09.
23:55
28.03.
18:48
MABON
22.09.
19:21
4.04.
10:02
zadnja četvrt
29.09.
1:57
12.04.
2:31
6.10.
11:05
prva četvrt
20.04.
6:59
13.10.
3:25
Proljetni Puni Mjesec
27.04.
3:31
20.10.
14:57
BELTANE
1.05.
-
zadnja četvrt
28.10.
20:05
zadnja četvrt
3.05.
19:50
Noć vještica
31.10.
-
11.05.
19:00
SAMHAIN
1.11.
-
19.05.
19:13
Jesenski Tamni Mjesec
4.11.
21:15
26.05.
11:14
prva četvrt
11.11.
12:46
2.06.
7:24
Jesenski Puni Mjesec
19.11.
8:58
10.06.
10:53
zadnja četvrt
27.11.
12:28
prva četvrt
18.06.
3:54
4.12.
7:43
LITHA
21.06.
3:32
11.12.
1:36
Kasnozimski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec
Ranoproljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Ranoproljetni Tamni Mjesec
Proljetni Tamni Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnoproljetni Tamni Mjesec
Kasnoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Tamni Mjesec prva četvrt Ranojesenski Puni Mjesec
Kasnojesenski Tamni Mjesec prva četvrt
375
Ranoljetni Puni Mjesec
24.06.
18:40
Kasnojesenski Puni
19.12.
4:36
YULE
21.12.
15:59
zadnja četvrt
27.12.
2:24
7.07.
2:14
Mjesec
2022.
Ranozimski Tamni
2.01.
18:34
prva četvrt
9.01.
18:12
Ranoljetni Puni Mjesec
13.07.
18:37
17.01.
23:49
zadnja četvrt
20.07.
14:19
25.01.
13:41
Ljetni Tamni Mjesec
28.07.
17:55
IMBOLC
1.02.
-
Zimski Tamni Mjesec
1.02.
5:46
prva četvrt
8.02.
13:51
Zimski Puni Mjesec
16.02.
16:57
zadnja četvrt
23.02.
22:33
2.03.
17:35
prva četvrt
10.03.
10:46
18.03.
7:18
OSTARA
20.03.
15:33
zadnja četvrt
25.03.
5:37
1.04.
6:24
Mjesec prva četvrt Ranozimski Puni Mjesec zadnja četvrt
Kasnozimski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnozimski Puni Mjesec
Ranoproljetni Tamni Mjesec
376 ----
LAMMAS
1.08.
prva četvrt
5.08.
11:06
Ljetni Puni Mjesec
12.08.
1:36
zadnja četvrt
19.08.
4:36
27.08.
8:17
3.09.
18:08
Kasnoljetni Puni Mjesec
10.09.
9:59
zadnja četvrt
17.09.
21:52
MABON
23.09.
1:04
25.09.
21:54
3.10.
0:14
Kasnoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Tamni Mjesec prva četvrt
9.04.
6:48
16.04.
18:55
zadnja četvrt
23.04.
Proljetni Tamni
30.04.
prva četvrt Ranoproljetni Puni Mjesec
Mjesec
Ranojesenski Puni
9.10.
20:55
zadnja četvrt
17.10.
17:15
11:56
Jesenski Tamni Mjesec
25.10.
10:48
20:28
Noć vještica
31.10.
Mjesec
SAMHAIN
1.11.
0:21
prva četvrt
1.11.
6:37
16.05.
4:14
Jesenski Puni Mjesec
8.11.
11:02
zadnja četvrt
22.05.
18:43
zadnja četvrt
16.11.
13:27
Kasnoproljetni Tamni
30.05.
11:30
Kasnojesenski Tamni
23.11.
22:57
7.06.
14:48
prva četvrt
30.11.
14:37
14.06.
11:51
Kasnojesenski Puni
8.12.
4:08
zadnja četvrt
21.06.
3:11
zadnja četvrt
16.12.
8:56
LITHA
21.06.
9:14
YULE
21.12.
21:48
Ranoljetni Tamni
29.06.
2:52
Ranozimski Tamni
23.12.
10:17
30.12.
1:21
3.07.
11:38
zadnja četvrt
10.07.
1:48
Ranoljetni Tamni
17.07.
18:32
BELTANE
1.05.
prva četvrt
9.05.
Proljetni Puni Mjesec
Mjesec prva četvrt Kasnoproljetni Puni Mjesec
Mjesec
-
Mjesec
Mjesec
Mjesec prva četvrt
2023.
Ranozimski Puni
6.01.
23:08
zadnja četvrt
15.01.
2:11
Zimski Tamni Mjesec
21.01.
20:53
Mjesec
Ranoljetni Puni Mjesec
Mjesec
377
prva četvrt
28.01.
15:19
prva četvrt
25.07.
IMBOLC
1.02.
-
LAMMAS
1.08.
Zimski Puni Mjesec
5.02.
18:29
Ljetni Puni Mjesec
1.08.
18:32
13.02.
16:01
zadnja četvrt
8.08.
10:28
20.02.
7:06
Ljetni Tamni Mjesec
16.08.
9:38
27.02.
8:06
prva četvrt
24.08.
9:57
7.03.
12:41
31.08.
1:36
zadnja četvrt
15.03.
2:09
6.09.
22:21
OSTARA
20.03.
21:24
15.09.
1:40
21.03.
17:23
prva četvrt
22.09.
19:32
29.03.
2:32
MABON
23.09.
6:50
6.04.
4:35
29.09.
9:58
zadnja četvrt
13.04.
9:11
6.10.
13:48
Proljetni Tamni Mjesec
20.04.
4:13
14.10.
17:55
prva četvrt
27.04.
21:20
prva četvrt
22.10.
3:29
BELTANE
1.05.
-
Jesenski Puni Mjesec
28.10.
20:24
Proljetni Puni Mjesec
5.05.
17:34
Noć vještica
31.10.
-
zadnja četvrt
12.05.
14:28
SAMHAIN
1.11.
-
CRNI MJESEC
19.05.
15:53
zadnja četvrt
5.11.
8:37
prva četvrt
27.05.
15:22
13.11.
9:27
4.06.
3:42
20.11.
10:50
zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec prva četvrt Kasnozimski Puni Mjesec
Ranoproljetni Tamni Mjesec prva četvrt Ranoproljetni Puni Mjesec
Kasnoproljetni Puni Mjesec
Kasnoljetni Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnoljetni Tamni Mjesec
Ranojesenski Puni Mjesec zadnja četvrt Ranojesenski Tamni Mjesec
Jesenski Tamni Mjesec prva četvrt
22:07
378
--
10.06.
19:31
18.06.
4:37
LITHA
21.06.
14:57
prva četvrt
26.06.
7:50
zadnja četvrt Kasnoproljetni Tamni Mjesec
Kasnojesenski Puni
27.11.
9:16
5.12.
5:49
12.12.
23:32
prva četvrt
19.12.
18:39
YULE
22.12.
3:27
27.12.
0:33
5.07.
22:57
prva četvrt
13.07.
22:49
Ljetni Puni Mjesec
21.07.
10:17
zadnja četvrt
28.07.
2:52
Mjesec zadnja četvrt Kasnojesenski Tamni Mjesec
Ranozimski Puni Mjesec
2024.
4.01.
3:31
11.01.
11:57
prva četvrt
18.01.
3:53
Zimski Puni Mjesec
25.01.
17:54
IMBOLC
1.02.
-
zadnja četvrt
2.02.
Zimski Tamni Mjesec
zadnja četvrt Ranozimski Tamni Mjesec
prva četvrt Kasnozimski Puni Mjesec zadnja četvrt Kasnozimski Tamni Mjesec prva četvrt
Ranoljetni Tamni Mjesec
LAMMAS
1.08.
23:18
Ljetni Tamni Mjesec
4.08.
11:13
9.02.
22:59
prva četvrt
12.08.
15:19
16.02.
15:01
PLAVI MJESEC
19.08
18:26
24.02.
12:31
zadnja četvrt
26.08.
9:26
3.03.
15:24
3.09.
1:56
10.03.
9:01
prva četvrt
11.09.
6:06
17.03.
4:11
Kasnoljetni Puni Mjesec
18.09.
2:35
Kasnoljetni Tamni Mjesec
379