Líf og dauði Indversk heimspeki [PDF]

Zitiervorschau

.·

·.

.

.

LiF OG DAUlll

.

.

.

.

'•

··7--·

·.

·.

··7--·

·.

·.

.·

. ,

I

•

.

'

..

·.

I /

·.

"

PRENTSMIE>JA J6NS HELGASONAR

•

-··-..-...,-- -·.

•:•

'

'

.·

GUNNAR DAL: Vera, lj6o, 1949 Sfinxinn og hamingjan, lj6�, 1953 Rodd Indlands, 1953 I>eir spaou i stjornurnar, 1954 Sfi� og haµiingjan, 2. utg.� 1954 S6krates, 1951 Sp�ourinn (pydd lj65), 1958 Oktoberlj66, 1959

Sa g a

heimspek i nn ar:

Leitin ao Aditi, 1961 Tveir heimar, 1961 Lif og dauoi, 1961

-·

.I

-···---..

.,

. ..

;------ -------..-. ,--- · · .

.·

.

.'

•.

Li/ og dau3i Hvao biour okkar handan grafar og da:uoa? Er pao eilif myrk n6tt gleymskunnar eoa.. onn­ ur og ny tilvera? Hver er sa, sem hefur ekki spurt sig pessarar spurningar og leitao svars vio henni? Pilagrimurinn a bokkum dauoa-

·

.

.

flj6tsins er �iiinn til ao raoa pessa gatu. Hann preifar fyrir ser meo staf 6'ttans, . - ·en finnur . ekki botninn. Stafur skynseminnar nrer einnig skammt i d�lardjup pessa. :£Ij6ts. I>e �s vegna er lei�o a vit triiarinnar. . OU triiarbrogo ltenna ao via Iifum ef�ir dauo­ �n, og flest p_eirra hafa aohyllzt 1 einhverri mynd pa kenningu� s.em her' verour fjallao um, kenninguna_um fortilveru salarinnar .-og endtir­ ·

freoingu mannsins til jaroarinnar. Kenning pessi er sogo indversk ao uppruna, og hiin er sameiginleg ·�llri indverskri heim. .

9

.'

.·

· speki og truarbrogoum, og.meo peim hefur hiln borizt um lond .og .al.fur. · Indverskir heimspekingar halda pvi fram i pessari kenningu, ao ,,sal" mannsins se 6dauo­ leg og eigi ser ekki takmork i· tima, byrji ekki ao vera til og lioi ekki undir lok. Pe� eru and­ · . vigir peirri" trii, ao freoi�g mannsins a jorcl-

inni se upphaf tilveru h�ns, � ao salin se j_afn­ go�ul likamanum og skopuo a sama tin_ia. Ef . salin retti ser upphaf, vreri hun ekki �ilif, pvi ao.1.>a hlyti hiin einnig a5 eiga ser . endi� Ef salin. er skopuo meo likamanum, hvi skyldi hiin pa ekki einnig deyja meo honum? . Salin getur ekki skyndilega oroio til iir engu. Hvorki efni ne andi verour skapao iir engu. : Kenningi.n um fortilveru og endurfreoii).gu verour Gyoingum vel kunn. eftir 536 fyrir Krists buro, pegar israel var he�numio af Pers� um, en. til Persa hafoi kenningin aour bor�zt fra Indlandi. - Fyrir pann· tilna trua ekki allir Gyoingar a annao lif og �umir hotundar Garnl� testamentisins eru vantriiaoir a framhaldslif.. Sa spaki Salomon segir· t.d.: - ,,Haltu leioar pinnar, et glaour brauo pitt og drekk vin pitt meo gloou hjarta .. � pvi pao er eltkert starf' ne hugst1n, ne pekking lie vizka i grofinni sem .

·

·

·

·

..

·

·

10

.

.

---:---�--- -------� · ·

.·

. biour· pin"� Og·· ·saddukear;· sem fylgdu hinum . gamla _gyoinglega retttrunaoi, triiou ekki a kenninguna. um upprisu og annao lif. - Eftir . ao .Gyoingar komust i kynni vio hina indversku kenningu · um fo�ilveru -er hennar vioa · getio i rituID: peirra. f Talmud. er sal Abels t.d. sogo hafa endurfreqzt sem Sath og sioan M·oses. A d6gum Krists var hiin: alkunn meoa:l Gyoinga og m.a. boouCS p�im af ·heimspekingum fra sk61anum i Alexandriu.· . · Persar . komust snemma i kynni vio pessa · kenningu, og eftir ao Alexander mikli tileinkaoi . ser hana i austurfor sinni, varo hun mjog ut­ breidd i Persiu. Meo Sufismanum hefur bun borizt um oll_lond Miihameostruarmanna, og i . Grikklandi var hun tru peirra, �em aohylltust · heini$peki S6kratesar, Plat6s og .Pypag6rasar. ,,Salin er eldri en likaminn. Otal sinnum freoist salin inn i pennan heim'�, ma lesa· i· ritum Pl�t� . os.· Ao visu er kenning Pla�6s ekki h� sama og SU indverska,, . p6tt baoar booi fortilveru salar. . innar. Plato truoi pvi, ao menn ' gretu freozt i · 6tal gerv·um manna og dyra. Su kenning hefur verio nefnd salnaflakk (transmigration). ·1 b6k sinni Phredrus lysir Plato hvernig ·s�l-

·

.

,

·

11

..

.

-------�-�--:- -----:--

��··�·""

. .

.·

in freoist aftur og· aftur til jaroarinnar, ymist sem maour eoa dy·r : ,,Seifur faoir guoa og manna og dyra ekur vrengjuoum vagni sin11m um himininn og fylg·

. ist ineo oll11m hlutum a himni og joro. - Fylk� ing guoa ·og sal-na-· fylgir honu�. og hver peirra vinnur sitt retlunarverk. - Eftir hringfor sina · um joroina heldur. fylkirigin · a ·bratta hirilin­ hvelfingarinnar til hinnar dyrolegu ·veizlu, sem henni er biiin a himnum. .

.�

:

Hervagnar guoanna fljuga lettilega upp him­ inbogann. Aorir fylgja �eo erfioismunum, pvi . ao fakurin�, sem vagninn dregur, er viosjall

gripur, og ef sa, sem a taumunum heldur, hand­ leikur 'I:>a ekki oruggri og styrkri he�di', rennur hann niour t�l jaroarinnar aftur, par sem saI·in tekur a sig klafa prrelk:unarinnar. · · Sa�ir guoanna na tindinum, stiga nio:ur ur vognum sinum og · ganga til fullsrelu hins reosta' himins. - Slikt �r lif guoanna. I>eir, sem bezt fylgja, komast aoeins n6gu langt til ao skyggli-· ast inn i eilifoina og sja par i sj�nhendingu leift-, . ·ur hins reosta �annleika� Sioan setjast prer ao a hinum lregri himnum. Hinar salirnar, sem pra hinn reori heim, en skortir pr6tt til ao fylgja vo�um ·guoanna, hrapa niour i djupin, poor 1�..

,

.. .

.·

.

.

.

.

brj6tast par.um og trooa hver a an�arri. Margar brj6ta vrengi sina og ormagnast. l>egar salin. . er ·pannig oroin 6frer Um · ao sja hina .hau syn ei.

Jifoarinnar, reikar.hiin 11m i myrkr� gleymsku og spillingar. Saliii missir vrengi sina og hrap­ ar til jaroarinnar og par freoist hun morgum sinnum i gervi manns eoa dyrs. Tiu piisund ar . hlj6ta ao lioa aour . el'.1 salin frer sniiio aftur til mttlands sins, pvi ao a skemmri tilna vaxa salinni ekki vrengir. . l>annig kennir Plato i bok sinni Phredrus. Py­ pagoras hafoi. svipaoar $kooanir. Hann kenndi, ao salin freri fyrst efti� andlatio til danarheima, �� sneri sioan aftur til jaroarinnar · og freddist ..

·par aftur sem maour eoa dyr. Fyrst eftir ao sal­ in er oroin algjorlega flekklaus, hverfl;lr · h'iin �ft­ ur til hinnar eilifu uppsprettu sinnar.' . Forn-Egyptar alitu, ao salin· e�tir vioskilnao sinn vio Iikamann freri iir einu gervi i annao um piisundir ara til pess ao afla ser reynslu og pekk­ ir;tgar a ollum svioum li�sins. Herodotus ·segir.:· ,,Egyptar halda fram }>eirri kenningu, ao salin se 6dauoleg. l>egar likaminn deyr, hverfur 'hfui . i annao gervi, sem henni er biiio". . . .E� pessar hugmyndir um salnaflakk eru ekki ·ao · ollu leyti hin indverska kenning um endur13

,.

.

.

. .. .

.·

.

frellingu� Helztu heimspekingar ·Indla:rids halda fram, . ao .kenningin Uin . sal�aflakk· ha£f aldrei yerio kennd. i indverskri heimspeki. Jafnvel pegar .a stoku stao i Vedab6kum er t�lao um, ao menn endurfreoist . sem hundar, ·kettir, slongur, fil�'r eoa lj6n, beri ekki .ao skilja pao i .b6ksta£­ legri merkingu, heldur seu pessi oro notuo sem · Iikingar · til ao lysa mismunandi . manneo.li. -- Stundum viroist ao visu sem manninum mioi aftur a bak eitthvao akveoio tima.bil .og hann getur jafnvel oroio· ao siolausum villirrianni, en . aldrei · endurfreozt sem dyr. · .

··

·

Pessi kenning varo: loks kjarninn i .heim­ spekisk6la A·mmoniusar Saccas i .Alexandriu

a 3. old. Kenningar pes·sa sk6la eru bo.oaoar i dag . i morgum londum .heims, p6tt prer hafi klreozt nyjum buningi vio hrefi nyrra tima. En i h.verju er ·pa pessi ke�ning f6lgin? Hver eru svor hennar vio Iifsgatunni.? Hvao er pao, . s.em i raun og veru gerist, ·pegar maour deyr? Um hvaoa heima liggur for mannsins.? Hver er tilgangur pessarar farar? Og . ao lokuin, · ·­ hvernig getur maourinn freozt til jaroarinnar. a .. . ny?

Hugs�m okkur mann, ·sem liggur i rumi sinu og er ao yfirgef� pennan heim. Likamsstarf14

·

·

·

-�-------��--:--�

· ··

.

.·

semin ·hrettir smam saman,· hin ytri 'sltynfreri s�j6vgast og hugarstarfsemin tekur kynlegum ··.breytingum. A pessum .sioustu augnablikum kemur venjulega lioin revi upp i huga · manns­ ins. Hver myndin rekur aora. Margt, sem aour virtist an tilgangs, skynjar maourinn i nyju lj6si. Margt, sem aour var gata, er nu leyst. O� sjalfratt gerir maourinn upp revi sina a pessum miklu vegam6tum, og tilgangur pessa Iifs vero­ -ur honum· lj6s. 'Af pessu� orsokum eru n:,ienn beonir ao vera hlj6oir i ·riavist deyjandi ·m. 'anns . og lofa honum ao-. fara i frioi, svo ao sal hans geti unnio sem bezt ur peim booskap, sem lioin -revi hefur ao flytja henni. · Hinum deyjandi manni viroist hann byrja ·ao siga .niour, falla - lengra og lengra niour i .eitthvert hyldypi. Dauoinn nalgast hann. Skyndilega verour hann var vio, ao hann liggur i ·larett u �standi i loftinu upp yfir sinum eigin likama, sem i riiminu liggur. :Petta astand hans vekur hja ·honum undrun. Hvao hefur ·gerzt? ·Hvernig ma pao vera, ao hann · Iiggur . pa1·na niori i riiminu og er po a sama tima .. her i ·oorlim likama·? Hann ·veit, ·ao petta er ekki dratnnu:r, .·pvi ao vitund hans er sltyr eins og i voku, jafnvel ·skyrari en . nokkru sinni fyrr� --:"· .

.

15

' ·

• ,

Hann veitir. athygli, ao milli hinna tveggja likama, pess sem i ruminu liggur og pess, sem hann skynja.r nu �em ,,eg sjalfur",- liggur mj6r' silfurgra·r strengur, sem tengir l>a saman. Fyrst pegar pessi praC5ur slitnar, · er maourinn orend­ ur. . Pao er erfitt ao h�gsa ser framhaldslif manns­ ins i. nyjum heimi an likama, sem er 'i samrremi viC5 hinar nyju aostre5ur. En hvaoan �tti mann­ i:Q.um ao berast slikur Iikami, ef' hann vreri ekki pegar fyrir hendi fullskapaC5ur i hinu:�n'.°"efnislega . likama? - i iridverskum frreoum er pvi haldio fram a3 ma3urinn hafi }>rj� likaD:i.a: efnislikama, ge5l�kama og huglikama� Pessir prir likamar flettast hver i annan og··Iiggja ao mestu i sama ·riimtaki. Hugmyndin. viroist okku.r i fyrstti . hreinasta fja rstreoa. Vio viljum ekki 'trua oC5ru · · en pvi sein vio getum Seo og preifao a. . Og hvernig rettu prir likamar' sem allir eru ur efri.i �o rfunast · i einum? - En viq ·nanari ih�gun sez�, ao pa� er barnalegt ao halda, ao.vio pekkj­ um hio raunverulega astand hlutanna meo skynf�ruµi okkar, :.__ pau greina ekki nema or. litio brot pess raunverulei)ta,.sem er i kringum okkur. Augao .t .d. �etu:r; aoeins greint eina af meir en 50 ,,attundum" af ,,elelttronagnetisk-

·

16 !.

. . ·

,

;

------ ··

.·

·.

um" bylgjum, sem visindin pe;kkja. Hvernig liti v�1�0Idin-_ ut, ef maourin� hefoi . �kynfm�i, se� .··· veitt� ollum _pessum b�lgjulengdu:q:i vio.tokl.1? Svipuou mali gegnir um onnur skynfreri. Skyn�rerin hafa oro1o til sem barattutreki fyrir viohaldi lifsiris, og enginn getur. nei�ao, ao ny sltyn�· . . freri kunna ao geta skapazt og opnao nyjar hlioar a aour 6pek�tri tilveru .. . ·011um retti pvi ao vera lj6st �o ;h.eimur . hins seoa og apreifanlega er ekki ann�o en sandJtorn a . sjavarstrond pess veruleika . sem . umlykur okkur. · En l>etta svarar ekki s_purningunni wn hvern� �g prir efni�likarriar geta ruma�t i einum og flettazt hver inn i annan. - Til ao skilja hvern­ �g petta getur gerzt veroa menn ao losa s�g vio �rU sina a ao efni se ,,solid' .'' pett og heilsteypt eins og skynfrerin segja okkur ao pao se.. Hvao segja nutima .visindi okkur UID; eo}i efnisins? . . - Til skamms tima var o;kkur kennt, ao til vreri eitthvao, sem kallao var ,,smresta ef�isogn".9kkur var kennt, ao pao .v�i;i hinn fasti grund­ vollur· efnisins. Sagt var, ao efni� vreri byggt upp af m6lekulum og m6lekulin ur a�6mum, ·a t 6mi� aftur iir ele��ronuu:i., pr6t6nt!-m og· �ey­ tr6num. · En langmestur hluti }lessa atoms var . •

r

•

•

..

.

·.

.

.

.

. ·

17

..

2

II

I

... . _.. ·-- ---..---- ----·

__ ._._. ..

.. ---··--··

. .. --

...

-

. .

. po viourkennt, ao vreri tom, .pannig . ao hiCS . ;,hteina efni'� pess var hverfandi litio brot af rumta�i at6msins. Svo litio, sogqu visindin, ao , petta ,,hreina efni'' vreri, a5 ef'hregt vreri ao taka . . . allt hio . ,,hreina efni" likamans saman i eitt pannig, ao hvergi vreri tom eoa ,,loft" a milli, mundi vera hoogt.ao setja petta efni i I6fa mann� ·Og- par yroi pao aoeins SeO meo s�asja. · . En jafnvel pessa litlu ogri, sem her· er eftir af hreinu efni, hafa vis1ndi sioustu ·a ra ekki latio i frioi. Pvi hefur verio breytt i orku;·· og ork­ unni er aftur hregt avi riimtaki·, sem takniarkast af utlinum Iik-. aµians. Ekki svo araourinn. hefur slitnao og likamarnir tveir (sem ·maourinn skynjar enn aoeins sem einn, eins og a joroinn:i, meoan " peir vo�u prir) og allir hinir reori eolisprettir m�nnsins hafa skil­ io vio l�amann. Hann er orendur, og bori;nn · ·til grafar. I>6 getur jafnvel likaminn ekki daio, . l>vi . orenda . ao dauoi er hvergi til. Frum:ur hins likama sundrast og hver peirra fer meo sinn . hlut af pronu hans eoa lifsorku. Pessa .. orku' flytja prer meo ser ut i natturuna og taka ;meo henni patt i lffi annars likama, manils, dyrs eoa jurtar. En pessi likami er manninum ao sjalf­ sogou eiliflega· glataour. Maourinn er nu kominn til astralheima eoa geoheima. Hann er nu i likama, sem ymist er nefndur geolikami eoa orkulik. 'ami. I>essi ]ik-­ ami er sagaur gegna mikilvregu hlutverki i ·jaro­ vist manna. i honum eru hinar 6 orkustoovar Chakrams sem getio er um i hin\Uli fornu b6k.:. um l:p.dlands, og eru sagoar veita ,,pronu", al­ heimslegum lifskrafti; viotoku og senda hann um efnislikamann og aora lil:tama mannsins� Geolikaminn er fyrst eftir dauoann all nakvrem eftirmynd jarolikama�s. Aoalmunurinn er sa .

,

I

·

21

.

---------·-·----·-· ....

......

.

t•

ao h.ann, eins og allt,.efni i. geoheimum er sjalf­ lysandi og yfirbrago bans verour i nanari teng�l­ um vio hugarfar mannsins. Meoan pessi .likami er samofinn efnislikamanum nrer. hann orlit. io . ut fyrir takmork hins sioarnefnda og er �a hluti 'hans o(t seour af. skyggnu f6lki og nefnist ara. Likt og hinn 6synilegi hluti reoakerfisins pirtist sem hjiipur, er hin�· 6s:Vnilegi hluti geo:­ likamans raunar ekkert annao en hin:p. fingero:­ . asti hluti harts.· Eftir dauoann verour ara geolikamans enn litrikari og tjair meo litu±n sinum allar hugsanir og tilfinni�gar· .mannsins. Mjog flj6tt eftir dauoa sinn a joroinni leggst .maour. inn 'ao jafnaoi i meovitundarlausan dvala·, sem stendur yfir einn og halfa:ri �il tvo s6larhringa. Meoan a pessum dvala mannsins stendur i geoheimum eoa ·K amaloka, eins og pessi heim­ ur nefnist i indverskum frreoum, losnar hann ao fullu 'ur viojum efnislikamans og samlagast hinni nyju tilveru. Efnio, sem. geolikaminn losnar vio i pessum dvala, tekur a sig svipm6t man�sins og verour pao sem ltallao er svipur eoa vofa. Vegna hins nana sambands pessa gr6fgeroasta efnis ·geolik­ ama:p.s ·vio jaroneska likamann, dregst l>etta gerfi oft til bans. Skygmiir menn sja oft mikio . .

·

.

'

.

22

. .

.

.. .

_-:..':·

'

,

.

.

'

\I

·.

. . af pess� fyrirbrigoum i kirltjugo�oum og ·80r­ um grafreitum. I>j6otruin aleit pessa svipi sal .· .hiils £1�amliona, en peir eru. aoeins astralgerfi an vitundar og salar� :Peir geta po verio a r�iki nokkr� stund vegna pronu sinnar eoa o;rku,.sem peir hafa fengio fra geolikamanum. . . . Ao ,,vekja upp draug". eqa ,,senda s�ndinga.r" er ao SOgll i pvi f6lgio ·ao l�ioa vissa orl,tu­ strauma (pronu) inn i hit's vilja- og vitundar­ lausa astralgerfi og magn� pao pannig og:, gef� }:>vi akveoinn vilja, sem skapaour er af . s'terkri utanaokomandi hugsun, til ao framkvrema pao verk, ·sem gjorningamaourinn retlar henni. Vegna }Jessa dvala salarinnar er ·brynt fyrir monnum ao ,,g�fa danum r6". Sterkar hugsa11. ir geta vakio manninn upp af dvala. sinum,_�o­ ur en aologun hans ao hinu nyja umhverfi hef.. ur ao fullu far�o £ram. Hann leitar pa ja.fn�n· niour til jaroarinnar aftur til ao svara kalli. hennar' an pess p6 ao vera til fulls vaknaour til . .hins ??-:Yja lifs. A pennan h�tt· tefst han� i aolooun sinni og polir stund�· 6parfar pjan­ ingar. :Pessir menn eru algengir a mioils£und­ um og eru pa stundum eins og milli vita. Aorir menn,· se� eiga oft erfi� m�o a� atta sig a hinum nyja . heimi, eru peir se.m farast •

.

I

.

,

•

"'

·

23

.

-

.

.

.

.. ....

skyndilega af .·slysforu�. Peir. falla ekki i-dvala fyrst eftir andlatio eins og peir sem d�yia eoli-:­ . legu� . dauoa, og fyrir peim er allt svo likt, . ao · peir sja og heyra allt eins og pao er a joroinn'i og eiga erfitt meo ao atta sig a, "hvernig komi5 s.e. Vegna pessara manna eru starfandi hjalp· arsveitir; sein annast hvern mann, sem a hjalp parf ao hald� - og smam saman er pessum monnum ,,komio i r6", svo ao peir geti aolagazt hinum nyja aostreoum. Af. peim, sem deyja afbrigoilegum dauodaga, eiga peir sem svifta sig sjalfir lifi oftast erfio­ ast meo· ao _atta• sig . . I>eir eiga venj�ega vio . mikla e�fioleika ao . strioa, erfioleika, sem . dauoinn getur ekki bund�o neinn enda a. . Sumir, sem svifta sig lifi ·a orum til bjargar, komast p6 stundum hja pessum erfioleikum, . nema peim. einum, setn snoggur dauodagi veld- · ur. - Aor�r viroast" bundnir vio aostreour, ·sem eru eins konar milliastandi milli jaroar og geo� henna og losna ekki ur' pessu astandi fyr'r en ao pvi er viroist hin retta dauoastund peirra kemur. Allt ooru mall gegnir um afbrigoilegan dauoa manna sem freoast andvana eoa latast i ·'

.

·

24

-�:-------:---:---�-:- --·· ... .·

bernsku. - . Annao ·hvort £recast peir £lj6tlega . aftur til jaroarinnar - oft hja somu foreldrun­ um eoa peir .taka annars heims . . ut proska sinn' vio hin akj6sanlegustu skilyroi. Barnio yero� . . ur ao visu ao lrera par allt fr·;& byrjun . Pao vex upp i geolikama sinum og. nrer �aum proska. Fulloroin veroa pessi born yfirleitt fegurri og hamingjusamari en aorir ibuar hinna hrerri heima. . . Eftir ao maourinn vaknar upp til p.ins_,.nyja lifs i geoheim.'um, e� hann ek�i eins og margir gera ser i huga�lund, ,,andi" eoa ,,sal", - eitt­ hvert efnisvaria pokukenpt fyrirbrigoi utan og ofan via alla hlutlrega. tilveru. Hann skynjar l>v�rt' a m6ti hinn nyja likama sinn alveg jafn . nyi lik- · ,,l>ettan" og sinn fyrri . efnislikama. Hinn . ami er a sama pettleikastigi . og hio nyja umhverfi. Geolikaminn svarar ahrifum allra hluta sem . eru a somu bylgjulengd og pao eitt verour· manninum" . raunverulegt. - J:>ess v.egna er·· manninum her allt jafn ,,raunverulegt". "og ,,a. preifaD:legt" og pao var a joroinni. Joroina aftur a m6ti skynjar hann sem skuggaverold . . byggoa lifandi likum. Lj6 �linur Shelley ..

·

-

-

25

..

----·-- -----·-- ··--__....._. ____ ••

·--·

• • ·-·

•

v

•

.·

Friour� Fri hann sefur. ei. Hann hefur vakna5 af draumi lifsins ·

•

veroa her sonn lysing . a viohorfi hins nyv�kn. . · aoa· manns. Skaldio Rabindrana�h Tagore kemst einJ"ivers staoar s'vo ao oroi, ao for manna uni veroldina se likt og sj6£ero, par sem allir feroast a sama skipi, _;__ pegar i hofn er komio fer hver til sins hehna. ,. . Gifta· mannsins eftir· liltamsdauoan� er ein- . . gongu komin undir skapgero hans, breytni og venjum. Kamaloka eoa Geoheimar pyoir b6k­ staflega heimur tilfinninganna og her i hinni nyju tilveru veroa tilfinningar og hugsun skap� anqi eoa eyoa·ndi afl, sem breytir ollu umhverfi mannsins i samrremi vio eoli peirra. P�nnig ver5a verk manna i j�rovist peirr�, tilhneigingar og prar peirra i lifinu, segulaflio sem dregur pa til hinna nyju heimkynna peirra . Hver maour dregst ao peim hlutum og pvi. umhverfi, sem honUm e:r skyldast og hann hverfur til peirra svioa, sem eru i beztu samrremi vio proska hans. Listam:aourinn getlir her fund�o nyjan heim feguroar og samrre�is, visindamao� . . urinn getur uppgotvao nyjar stofnanir til vis.

26

indaiokana. Hver sem .vinna vill i pagu Iifsins og meobrreora sinna finnur her verksvio yio sitt hrefi. Kamaloka hefur oft verio skipt i sjo svio. Pessa skiptingu m.a p6 eklti taka ·bokstaflega. . f fornum ritum Austurlanda er talan sjo· helgi­ tala, sem venjtilega er i sinni heimspekilegu merkingu notuo um fjolda.. Auk pess er hin m�rgbreytilega lifsreynsla. og umhverfi geo. heima ekki skyrt afmarkao eins og glerJi¥nn� ar· Arist6telesar. Tilgangurinn meo lifi manna a lregstu svio­ . um geoheima er ao nema hurt ur eqli rp.anns­ ins prer hvatir og hugsanir, sem eru honum fjot. ur um f6t · a proskaf.erli hans. Patt eru pvi eins­ ·konar. hreinsunareldur, sem br�nnir burt sor­ ann iir hugsun · manna og gerir pa nregilega hreina til ao geta haldio for sinni a£ram, og endurheimt. hina t§ndu Paradis. Astreoan til ao maourinn gistir l>essi syio er alltaf bin .sama: - Illvild og skortur a �rer­ leika. 011 hamingja manna og 6£arnaour a ser aoeins tvrer megino�sakir, illvild .og g6ovild. Hin sioari hefur skapao manninum allar para­ disil.· og hin fyrri oll l>au viii, s�ni hann pjaist i annars heims. · ·

27

.

. Illvild, grimmd, hefnigirni og illar astiiour deyja ekki meo likamanum. Prer veroa pvert ·a m6�i sterkari i geolikaman� en :p·eim jar9neska og skapa manninum -pjaningarfullar ao­ streour. Kristur var�r vio pessari hrettu er 4ann segir: ,,Vertu skj6tur til sretta via m6tstoou-. mann pinn, meoan pu ert enn a veginum meo . . 4onUm, svo· ao m6tstooumaourinn selji pig eigi .domaranum i hendur, og d6marinn selji pig pj6ninum i hendur, og l>er veroi varpao i fangelsi. Sannlega segi eg per: :Pu munt ...' alls ekki komast ut paoan, . fyrr en"pu hefur borgao· hinn sioasta eyri". . Kristur kallar }Jetta astand fangelsi, sem sitja veroi i par til goldinn se hinn sioasti eyrir essar aostreour erU. manninum p6 nauo­ synlegur sk6li p6tt harour se. .Sa sem aour var £ullu1· af hroka, hatri og 'hefnigirni kemur ur pessum sk6la auomjukur og fus til satta. I>essi hugarfarsbreyting er mjog varanleg og hennar mun greta i nrestu jarovist inannsins - og stundtim koma £ram sem sterk anduo a eoa 6tti vio .l>a lesti, sem hann aour var haldinn.

.

.

I

28

. .

·

·

.

---:-·----:--:-··· .

.

· ·.

Onnur . svio ge ?heima eru all nakvrem �ftir­ mynd jarolifsins og hins jaroneska umhverfis. Ao visu er par eins og alls staoar i geoheimum margt frabrugoio jarolifinu. Nreringu sina tek-. Ur geolikaminn beint ur· andrumsloftinti . ·Og klreoi manna og vistarverur eru in6taoar me.o hugarorku einni saman. Hugurinn· ·er her hio mikla afl, . sem stj6rnar ollum hreyfingum manna. Litbrigoi nattiirunnar, sem geta verio mjog fogur eru breytilegri en i jar�neskri :p.atturu. Ao pessu fraskildu er lif manna a.. pessu� sVioum mjog likt pvi sem var a joroinni. . Ofar pessum svioum geoheima taka vio svicl, sem samsvara hugmynd triiarbragoan�a um Paradis. Her veroa allir litir· skrerari og natt­ . uran yndisfogur. . ibuar pessara svioa hafa losnao ur viojum hinnar lregri natturu Kama Rupa og eru ekki lengur ,,jarobundnir". Petta .er verold hins ein- . lrega triimanns og hins skapandi manns, sem hefur leitao feguroarinnar · og fyllii.· allt um·­ hverfi sitt birtu; g6ovild og feguro. Her rre5ur astin rikjum og i hinum nrema geolikama sin­ um kyrtnist maourinn her · meiri hamingju en -·hann hefur haft reynslu fyrir a jor5inni. ·

.

. .

,.

.

.

29

ot

•

------- -- · · · �

. ....

.

..

.·

Dvol ma�na_ i }>essum heimum er venjulega 30 40 jaroarar. Maourinn deyr einnig-i Kama. loka, pegar tilgangi lifs h·ans par hefur verio nao, og freoist i nyjum Iikama tii Devachan eoa· . reori . lieima. · De�achan samsvarar hugmynd . okkar um him�ariki. ·. Petta· gerist a svipaoan hatt og "aour, maourinn missir meovitund ·Um stund og huglikaminn ·greinist fra geolikaman-· um. Hinn priqji likami mannsins hefur i �ulspeki• legum frreoum verio. greindur i marga andlega lik�nia� sem kann ao vera sannrey�d a" hrerri sviot;im en . verour ekki fario ut i her pvf sa . .veruleiki er ofar mant?.legri r�ynslu. Pao sem kristni_r· menn kalla sal og indversk dulspeki sjalfio eoa eg-io er hin:ri "fj'oroi likami manns� ins, sem · er hi9 innra . lif hinna priggja. A sama h�tt og· tilgangurinn meo lifi manris. ins i geoheimum var ao h;reinsa, gofga og fegra eoli hans, eins er ·hofuotilgangur lifsins r ·re·ori heimum, ao vinna iir allri reynslu lioinnar revi, . vikka vituridina, dypka hinar reori tilfinningar . og innsrei mannsins og ve�ja blundandi ofl sal­ arinnar. Her hefur maourinn. fullt yfirlit yfir fortio sina og her skapar hann ser nyjar aretl.

·

.

30

.·

anir um framtio ·Sina og smioar Ser vopn · til hinnar nyju barattu. Ofar ·l:> es·sum st!gum eru onnur, ,;Lj6sheim-. ar'', pat sem .sagt "er ao strerstu andar mann­ kynsins pui� l>ar er vitundin likari heimsVitund en vitund pess spendyrsheila; sem· o�kur er gefinn. Fortio og fra�tio blandast par · sam. an og inarklnio og. Ieioir liggja par lj6st fyrir. . l>essir menn eru parna. Iengi; oft oldum og ar­ pusundum · saman ·aour en peir endurfreoast. �n einnig lieir f� loks . longun til ao hverf� ·til jaroarinnar og framkvrema par akveoio verk � pagu framvindunnar... .A sa�a hatt og maourinn heffil. prja likama hefur ·hann prjar vitundir, sem.·svar a nakvre.m­ lega til hinna priggja h�ima. Skynfreri, tau.ga­ kerfi og s�ynsemi mynda hina jaronesku vit-· und manns�ns. Pa� eru treki til ao skynj'a parin veruleika, sem rikir a pessu svioi. En par se.m hinir reori heimar eru byggoir upp a oorum grundvelli, yroi hin jaroneska vit. und mannsins blind par; :Pess vegna veroa hiri. reori vitundarsvio . mannsins ao koma 'par upp a yfirboroio til ao 'skynja hma nyju og 6liku til­ . . veru. A joroinni hefur maourinn einnig hinar .

31

.

'

.

...·---·---·

..._

--·-

.

.· .

tvrer �ori vitu�dir sina�.., en l>rer eru l>'�r dulvit aoar og bioa birtingar sinnar likt o� likamar . hans, par til komio e. r til peirra eigin svios. · : . Pessar vitundir eru aldrei 6virkar, p6tt prer �eu dulvitaoar, helO.ur vinna prer hver a . si�u "svioi og safna reynslu og 'pekkingu um arpus­ undir. En hefur pessi for tilgang? Ol�kttr er sagt, ao . markmio hennar se · mannleg fullkomnul). En . a.our en henni er· nao, verour einstaklingurinn ao hafa aflao ser fullkom�nnar pekki�gar a oll­ um fyrirbrigoum mannlifsins: on SU. l�eynsla . ,og 'pekk�rig, sem· maourinn aflar ser, : glatast ekki, heldur geymist ·dulvitu� i v�tundum hans, 'og pegar. marki hans' er nao, verour hun eign hans. En meoan henni er ekki nao heldur for . mannsins afram.· Asama hatt og ·hann·f6r upp (,",upp" og, ,,niour" er her ao sjalfsogou n9tao · l takn1·renni merkingu) verour hann einnig ao halda niour ·hinar l>rjar veraldir. f sjalfi (eo� sal) mannsins hefur hinn var­ anlegi kjarni huglikamans og geolikamans geymt i ser alla pa reynslu sem mao�rinn hef­ . ur oroi.o fyrir, pegar hann var a.our � pessum . likomum. Sjalf mannsins varoveitir einnig alla ...·

·

.

32

.

.

a; .

·

fyrri reynslu hans. - Pegar dregur ao }:>vi ao · . .maourinn hver£i til jaroarinnar aftur, fara pess"ir kjarnar ao skapa nyjan hug- og geolikama, bre5i ii:r orku sem losnar ur lreoingi � peim sjalf­ Utp. og :Ur efni hug- og geoheima, sem hefur tioni og aora eiginleika i samrremi vio eoli pess.;. ara varanlegu kjarna� Pessir likamar veroa }lo ekk� fullskapaoir fyrr eh i efnislikamanum. fyle�n geta einnig horfio til jaroarinnar flj,6t­ lega, n:ieoan peir eru enn i geoheimum. �inir var�nlegu kjarnar geo- og . huglikamans eru pa i sjalfi mannsins, se:qi tengist hinum nyja jaro­ likama og fullproskast par ·meo efnislikaman.. um. �auoinn til jaroarinnar, sem kallaour er freo� i11g, er i i·aun og veru hinn eini dauoi sem menn hafa astreou til ao 6ttast, vegna pess ao hann frer pa til ao gleyma fortio sinni um skeio. :Pessa for til jaroarinnar 6ttast lika flestir · eins og menn her 6ttast dauoa sinn og reyna ao ko1nast hja 4enni i lengstu log. En· pessari hringras mannsins um hinar prjar veraldir verour ekki lokio fyrr en maourinn hefur nao fullum proska og losnao undan mretti logmalsins. Svor vio· peirri spurningu hvao raunver�.

.

·

•

33

3

..

.,

.

.

.

. lega .g�rist, pegar maou1�irin fer fra:Kamaloka .og freoist a jo1•oinni hefur mer ekki tekizt ao· finna . i. b6kum. Hi� eina svar, sem par er ao. finna, er ao · maourfun ·se .ineovitundarlaus, par til hanri kennir sin a. joroinni. Petta hefur mer jaf�an p6tt veikasti hlekkuri�n i pessari kenningu uni eridurfreoingu ·og fortilveru mannsins. i sambandi vio petta langar ·mig til ao segja stutfa :sogu a£ austurlenzkum kunnattumanni, . sem svaraoi me' r pessari . spuriiingu �inni a mjog .6venjulegan hatt. . .. ·Er eg var staddur i bre einum .i · Hilnalaya... fjolluin. Hitti eg par : tvo , InO.verja af .Sikha pj6oflokki, sem frreddu mig um ao par i bren­ um vreri staddur einsettµnaotir, er ·vreri van­ ur ao koma pangao a· nokkurra ar:a fres:ti. Ekki pekktu peir nafn hans . en toldu hann andlegt yfirhofuo Norou·r-Indlands.Pao varo . ur ao Sik­ harnir buoust til ao fara ·meo :mig a fund pessa . manns.Hann ·var staddur i husi einu par i brenum og er vio . komrim til hans sat hann­ pogull vio altari fyrir miojum vegg innst i litlum sal.Sikharnir hofou · sagt mer, ao pessi meistari kenndi, meo pogninni .e inni, ao hann lresi spurningarnar 6sagoar i huga nemandans . og svaraoi peim aftur i full�6tuoum svorum .

34

.

·

inn i ·huga pess . e! spu�oi, an . pess ao . s�gja eitt einasta oro. . �g � Vesturland�buinn - . let slikar fullyro..; ingar sem vind um eyrun pj6ta og skoo�oi prer . �em skemmtilega fjarstreou. Eg fekk _mer · s�tl . . a g6lfinu og reyndi ao gera. mig heimakominn, t6kst p6.ekki ao sitja i yogastellinguni selll: a9rir nemend�r, er· par voru fyrir, en settist i pess stao flotu� b_einum -� g6lfio og leio engan veg­ inn vel. Sikharnir, sem vo;ru ungir �erin og frainhleypnir, pokuou ser 6b�onir upp aQ altar­ inu og tilky�tu meistaranum ao kominn - vreri he�spekingur .fra Vesturlondum, sem 6skaoi eftir viorreoum ·um . andleg mal! Eg 6sk­ aoi pess�� f��oguin minum noro:ur �g . :niour vegna pessarar framtakssemi, en meista�·inn t6k pessu g69mannlega