Klasik Arkeoloji Sözlüğü [4 ed.] 9789756565599 [PDF]

Zitiervorschau

Klasik Arkeoloji Sözlüğü

Yasemİn Er

phoenix�

Bu kitabın yayın hakkı PHOENlx YAYıNEVl'ne aittir. Yayınevinin ve yayınlayıcısının yazılı izni alınmaksızın kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde kopyalanamaz, çoğaltılamaz ve yayınlanamaz.

Klasik Arkeoloji Sözlüğü Dr. Yasemin Er

Metin Danışmanları: Dr. Selçuk Gür, Doç Dr. Mustafa Adak Yayıma Hazırlayan: Nuray Özipek Kapak Tasarımı: Cemal Tekin Kapak Resmi: Yrd. Doç. Dr. Bilal Söğüt Uzuncaburç, Diocaesarea (Olba). Giriş Kapısı ve Sütunlu Cadde, Roma Dönemi . ISBN: 978-975-6565-59-9 © Phoenix Yayınevi Tum Hakları Saklıdır. Birinci Baskı: Ocak 2004, Ankara ikinci Baskı: Ekim 2006, Ankara Üçüncü Baskı: Ekim 2012, Ankara Dördüncü Baskı: Ağustos 2017, Ankara Phoenix Yayınevi-Ünal Sevindik

Yayıncı Sertifika No: 11003 Şehit Adem Yavuz Sok. Hitit Apt. 14/1 Kızılay-Ankara Tel: O (312) 419 97 81 pbx Faks: O (312) 419 16 11 e-posta: [email protected] http://www.phoeni>0jayinevi.com Baskı

Desen Ofset A.Ş. Sertifika No: 11289 Birlik Mah. 448. Cad. 476. Sk. No: 2 Çankaya/ANKARA Tel: (312) 496 43 43 Dağıtım: Siyasal Dağıtım

Şehit Adem Yavuz Sok. Hitit Apt. 14/1 Kızılay-Ankara Tel: O (312) 419 97 81 pbx Faks: O (312) 419 16 11 e-posta: [email protected] http://www.siyasalkitap.com

Klasik Arkeoloji Sözlüğü

Yasemin ER, yüksek öğretim için gittiği Amerika'da University of Kentucky. Kla­

sik Diller Bölümü'nde Lisans (1981) ve Yüksek Lisans (1983) eğitimini tamamladı. Doktorasını Comeil Üniversitesi'nde Klasik Arkeoloji dalında yaptı (1991). Comeli Üniversitesi ve University of Wisconsin'de dersler verdi. Dağlık Kilikya ve Isauria'da kazı ve )'Üzeyaraştırmalanna katıldı. Ürdün, ısrail ve Suriye'de arkeolo­ jik araştınnalar yaptı. Kazandıgı birçok arkeoloji ödülü arasında şunlar bulunmakta­ dır: "Olivia James Travelling Fellowship", "W. B. Albright Fellowship", "Dr, M. Aylwln Cotton Award", "American Research Institute in Turkey Fellow", "American Council ofLeamed Societies FeJ1ow".

İçiNDEKILER

ikinci Baskıya Önsöz.......................................................................... iii Onsöz

.............................................................. ....................................

iv

Teşekkür ......................... , .................................................................. vii Kısaltmalar

...........................

Sözlük (A -Z)

..................

. . ..

.. .

.

.................. .......

....

.

.

....... ....

..

............

.

.

.....

ix

. 1

.

......................................... .............. ..

Tanrı ve Tanrıçalar ...........................................................................439 Anadolu Bölgeleri.............................................................................471 Kronoloji

.......

. , ................................................................................487 ..

Anadolu Krallıklan ve Hanedanlan Roma imparatorlan

.

...

... ............

....................

.

...............

.

..

.

491

.............

...................... ................... .

495

...........

Yunan Kapları ............, .....................................................................497 Haritalar

.................................................

.

.

.............. .................

.

499

.........

Kaynakça ve Önerilen Kitaplar ........................................................503

i

IK I NCI BASKiıçiN ÖNSÖZ

Klasik Arkeolaji Söz1ü�'nün ikinci baskısı için arkeoloj; ögrencilerinin ve çeşitli eleştim1enlerin önerilerinden çok yararlandım. Özellikle öğrencilerin ihtiyaçlanm göz önüne alarak birçok konuda gerekli değişiklikler ve ekler yaptım. Bu değişikliklerden biri daha geniş kapsamlı hazırladığıtn mitolojideki önemli tann ve tanrıçalann ayrı bir bölüme konmasıdır. Anadolu, Yunan. Roma ve yabancı tanrı ve ıannçaların bir lirada ııynı bölümde bulunmasının öğrencilerin lrullanıın! için daha yararlı olacağına inaıııyorum. Sözlüğün bu baskısındaki önemli bir ek ayrı bir bölümde alfabetik sımyla konan Anadolu Bölgeleri'dir. Bu bölümde Anadolu'dııki önem li cotrafi ve tarihi bölgeler incelenmiştir. Önıegiıı Kilikya bölgesi için sözlüğe danışıınlar bu bölge ile yakın coğrafi ve tarihi bagları olan Isauria bölgesi hakkındaki bilgiyi aynı bölümde bulacaklardır. Arkeoloji ve sanat tarihinde görselllğin önemini vurgıı1ayan öğrencilerin isteklerine uyanık kitabımın ikinci baskısında mümkün olduğu kadar bol resim ilave ettim. Aynea daha fazla harita kullandım. Eklemiş olduğ.um konuların seçimi tamamen bana aittir.

iii

ÔNSÖZ

Klasik AYkeoloj; Sözliiğii'nü Yunan, Hellenisıik ve Roma arkeolojisini çalışan klasik arkeolog ve öğrencilerin kullanacağı güvenilir, gerçeğe dayalı ve yararlı benzer bir çalışma olmadığı için hazırladıııı. Bu sözlüğü klasik arkeologlar kadar sanat tarihçilerinin de bir kaynak ve başvuru kitabı olarak yararlı bulacağını umuyorum. Çalışmanıda özellilde mitoloji, şanat tarihi ve edebiyat arasındaki ba�ları vurguladım. Sözlüğümde şimdiye dek ihmal edilmiş ve benzer eserlerde kapsanmamış birçok konu ve terimin bulunması Türk okuyucusunun yabancı dilde yazılmış kitap ve kaynaklara başvurmadan bilgi edinmesini sağlayacaktır.

Sözlükte kullandığım yönteme örnek olarak, "H" harfinde okuyucunun bulacağı Anadolu kişilikleri arasında şu adlar göze çarpar: Herak1eilos. Herodotus, Hippodamos ve Homeros. KJasik Anadolu uygarlı�ının yarattığı bu seçkin insanlarda fctsefe, tarih, mimarlık tarihi ve edebiyat birleşir. Böylece, Klasik Arkeoloji Sözlüğü klasik arkeologlar, saııa! tarihçileri ve Anadolu tarihçileri için bir kılavuz olacaktır. Sözlüğümün tarihi kapsamı Homeros'la (I.Ö. 750) başlar ve Jusıinian'ın (I.S. 565) ölümü ile sonuçlanır. Klasik bilgınler arasındaki yaygın gôriişe göre Yunan uygarlığı Homeros destanları İlyada ve Odysseia ile başlar ve geç Roma uygarlığı tahminen Justinian döneminde biter. I{yada ve Odysseia'nın klasik sanattaki konularda ve mitolojide büyük etkisi olmuştur. Kapsadığım dönemin öbür ucundaki Imparator Justinian Roma kanunlarını ünlü Digesıa' da (LS. 533) düzenlemiş ve paganizme son vmniştir. Justinian ls. 529'da

iv

Yunan ve Roma dünyasındaki pagan tapınaklarını ve kültleri yasaklamış ve Atina'daki ünlü felsefe okullarını kapatmıştır. Klasik Arkeotoji Sözlüğü alfabetik olarak düzenlenmiştir. Bir konunun içinde adı geçen diğer konular sözlükte yer almışsa, ilk bakışıa göze çarpması için bu sözcükler başımia bir yıldız işaretiyle (.) gösterilmiştir. Örneğin, Hades başlığı altında tanrıça Athena'nm adı geçince, sözlükıe Athena yer aldığı için, tannçanın adı ·Athena olarak belirtilmiştir. Bu başvuru yöntemi yazında daha az yer tutmuş ve okuyucu için kolay bir başvuru yolu olmuştur. Birden çok adı olan sözcükler kavrarnda temelolan sözcüğün bulunduğu başlığa alınmıştır. Örneğin, Ulysseus başlığının altında "Bkz. Odysseus" görülür. Sözlü� sonunda yer alan çeşitli diııerdeki antik ve modem kaynakları sunan bibliyografYa sayesinde okuyucu diledi�i konuyu kolaylıkla daha geniş araştırabilir. Bazı başlıklann sonunda o konuyla ilgili bibliyografya vardır. SÖZlÜğün okuyucu tarJfmdan kolayca kullanımı ve anlaşılması için sözlüğün yabancı sözcüklerden mümkün oldugunca annmasına çaba gösterilmiştir. Sözlükte konularla ilgili resimler ve çizimler verilmiştir. Palmyra, Suriye de diihil, fotoğraflar benimdir. Sözlükteki konuların seçimini kişisel ıercihim etkilemiştir. Burada sorumluluk bana aittir.

v

TEŞEKKÜR

Bu kitahı yaımamı öneren de�erJi arkeolog "Aga" Mehmet Söylemez'e

(Anıılar ve Müzeler Genel Müdürıügü) bana olan güveni iLC desteğinden dolayı teşekkür borçluyum. Anadolu Arkeolojisi'oc sevgimi daima ıeşvik euniş olan sayın Profesör Dır. Levent Zaroğlu'na (Selçuk Üniversitesi) minnettarım. Sevgili dostum Yrd. Do

De L/ng.

De lingııa La/ina

V"il_

Vergilius

'en

Aeııeill

Ec/.

Ec/ogl/es

Viır.

Vitruviu5

De are/ı

De archll{!Ctllra

DIGER KıSALTMALAR eurl, Arcilecıure (Oxford 1999)

James S. Curl, A Die/ioııary of Archllet:flln

Erhat, Mitoloji

Am Erhat, Klasik Mitoloji Söz/uğU (Istanbul 1972)

Jones, Cit/es E. Rom. Prov.

H. M. Jones. The Cities of ıhe fas/em Roman PrOI'inces (2001 ed. iliford 1971)

Magie, Rom. Rl/le Asla Min.

D. Magie, Roman Rule in Asla Mi/tOr (lod ed. Princeton 1966)

DeD

O:cford Clas-rica/ Diclionaty (Oxford 200])

i.ö.· ısa'dan Önce I.S. "ısa'dan Sonra

m. -metre

ca.• circa (yaklaşık, tahmınen)

x

A.

Klasik Arkeoloji Sözliigıi

A

Abadsr.us I. Küçük bir *abacus ya da *abaculus. 2. Bir mozaik desenini tamamen ya da kısmen çevreleyen kare kenar. 3. Bir mozaikteki -Iessera ya da *abaculus. 4. Küçük bir tugla. James S. eurl, A Diclionary ofArchiıecture (I 999) s. i. D. S. Robertson,A HondbookofGreekond Romon Arclıiıecıııre (1929). Oor abacusu. s. 42-46; lon ahacusu:, s. 46, 60; Korinth abacusu: s. 140 vd. Abaculus Roma'da mozaik desenler yapmada kullanılan küçük kare renkli taş, menner ya da cam parçalan (Plinius HN36. 67).

Abaculus

Abacus i. Bir sütun başlıgmm en üstünde *entablatürü destekleyen dörtgen bir levha. Abakus'un biçimi kullanılan mimari düzene göre degişir, bunların içinde en sadesi Yunan *Dor başlıgmdaki abakusıur. Yunan *Ion başhgmdaki abakus Oor abakusundan daha ince olup bazen bir yumurta-ok silmesiyle süslüdür. Roma Dor abaleusunun sade kenarlannm üsiünde *kyma reversa silme motin vardır. Roma lon abakusunda kyma reversa silmelerinin üstünde şeritler yer alır. -Korinth ve -Kompozit düzenlerde (hem Yunan ve Roma) abakusla dört içbükey yüz vardır. Korinth abakusunun ortasmda bir çiçek bezemesi bulunur. Robertson'a göre, *Vitruvius sadece -Ion ve -Korinth başlıklan için abakus terimini kullanır, *Dor başlıgmdaki abakusa ise ·plinthos der (Viır. De arch. 4. 7. 3). 2. Antik yapılarda çatıyı destekleyen kirişe geniş ve düz bir yüzey snglanıak için sütun başlıklannın üstüne konan kare bir levha. 3. Roma'da odalann duvarlanndaki mermer panel (Plin. HN 33. 56). 4. Antik Çag'da kullanılan hesap tahtası. En eski örnek Salamis'te bulunmuştur. eurl, Dietionary, s. I. D. S. Robertson. A Handbook ofGreek and Roman Arehirecture (1929): Oor abacusu s. 42-46; Korinıh abacusu s. 140 vd.; lon abacusu s. 46-60.

3

A

Ya.femi"Er

Dor ahacusu ı

Korinth ahacllSu

ı

Abolla Romalı askerlerin ·toga yerine giydiklt:ri, omuula bir igne ile tutturulıın bol yün bir tünik (vesıis militaris). Bu giysinin şekli ve giyiş ıanı Roma'da ·Seplimius Sevenıs'un zafer mkındaki kabartmalarda göıiilebilir. Kentteki SLOik filozoflar da abol1a giyerlerdi.

Acerra ı. Kurban

törenlerinde kullanılan tütsü kutusu (Horııce Camıina 3, 8. 2;

Vergilius Aeneas 5. 745). Tütsü acem'dan alınır ve üstünde ateş yanan suna�a atılırdJ. 2. Cenazede ölülerin önünde duran, üstünde güzel kokuların yak.lldlAı küçük bir sunak. Roma kanununda acerra'nın cenaze töreninde kullammı sınırlıydı. (Cicero de Leg. 2. 24).

4

KIlIsik Arkealaji Sözlüğü

A

Acetabulum I. Bir Yunan 'le Roma sirke kabı. Geniş agızh bu kap sofrada ycmeklerin yanına konurdu. Bu tip kaplann hepsine acetabulum adı verilmiştir. Gümüş, tunç 'le altm örnekler de vardır. 2. Roma'da bir sıvı 'le kuru ölçü birimi. ·Hemina'nın dörtte birine eşittir. Sıvı agırhk olarak on beş Attik drahmasına eşittir (Plin. HN. 11. 34. 109). Actium

Actium Yunanistan'ın batı sahilinde, Ambrokin Körfezi ag:zında küçük bir kenttir. i.Ö. 31 yılında meydana gelen Actium Deniz Savaşı Roma tarihinde bir dönüm noktası sayılır. Bu savaşta ·Oktavianus. M:ırcus Anlonius 'le Kleopatra'nm güçlerini yenerek henüz 32 yaşında Roma dünyasının imparatoru oldu 'le ·Augusıus adım ald,. Böylece Roma'da yüz yıldır süren iç savaş sona erdi vc Roma dünyasında Augustus Devri başladı. Bu devir Anadolu'da iki yüzyıldan fazla süren kesintisiz bir banş dönemini de beraberinde getinniş oldu. P. Grecn, Alexander fo Aciilim (1990) s. 679-682, barita 30, lev. 215-2 i 7. Graham Shipley, The Greek World after Alexander 323-30 B.C. (2000). Sabalıaı Atlan, Roma Tarihinin Ana Haıları I. Kısım (Istanbul 1970) S. 193-195.

Adu! Antik dönemde bir uzunluk ölçüsü olan akıus yani 35.49 metreye eşittir.

rıo pedes'e

(Roma ayağı)

Acus

iğne, dikiş i�esi, saç ignesi gibi her ceşiı ignelerc verilen ad. Uzunlukları cm. arasında degişen bu igneler metal, kemik, fildişi 'le tahtadan yapılmıştır.

3.00·24

,

acus, saç igndcri. Louyre MÜ1.esi

5

Yasemiıı Er

A AdıAD (1.5.)

Latince Anno Domini 'Efendimizin Yılında' anlamına gelir. ısa'nın do�umundan sonraki yıllan ya da Hristiyan takviminin başını belirtir. Küçük harfle yazıldı�ında 'ad' ölçülmemiş radyokarbon yıllannı simgeler ve 'AD' ölçülmüş bir radyokarbon tarihini ya da ölçmeye gerek olmayan bir tarihi gösterir. O yılı yoktur; i BC (ısa'dan Önce) den sonra AD 1 gelir. Ad saDelos

Kilisenin içinde ya da yanıında gömü]me adeti. LS. 313'te Conslanıin'in Hristiyanlara tolerans tanıyan bildirisinden sonra (Milano Fennanı) kentlerin hemen yanında mezar bazitikal;an yapılmaya başlanmıştır. Aziz mezarlarının yanında gömü!menin öbür düny;�da koruma saglayacag:ı inancı kilisenin içinde ya da yakınında gömülme adeıine neden olmuştur. Ad, Pcrs eyaleti 'Karia'nın sattapı, *Maussollos'un kızkardeşi. ı.Ö. 344-341'de bölgeyi tek başına yönetti (Mr. Anab. 1. 23). Yönetimdeyken Alinda'ya sürgüne gönderilen Ada -Büyük ıskender I.Ö. 334'te -Halikamassos'u kuşatınca genç kralla iltifak yaparak tekrar Karia'nın başına geçmiştir (Strabo 14.2.17).

S. Ruzicka, Politics ofQ Peı-sian Oynasıy: The f1ecatomnid.'1 iıı ıhe Foıırılı Ceııtury B. C. (1992). S. Homblower, Mausolus (1982).

Additu9 maxlmu!

Roma'da -amphitheatronda ana giriş. Adyton Klasik mimaride -cellanın ;arkasında yer alan ve bir tapına�ın en kutsal alanını oluşturan kapah bir oda; buraya sadece rahipler girebilirdi. Curl, DicıiolıOry, s. 8.

Robertson, A Hoııdbook ofGyeek aııd Romaıı Architecfure (1929) 5.39. Aedicula

I. Iki sütun ya da pila5terle< çevrili ve üstünde bir -entablatiir ve ahnlık olan bir niş; bu niş bir kapı girişi, pencere açıklı�ı ya da içine bir heykelin konaca�ı kutsal bir yer için yapıIabilirdi. 2. Bir tapınakta ·cellada kült heykelj için yapılmış ve sütun, entablatür ve alınlığın çevrelediği niş ya da -sacellum. Curl, Dictionary, s. 8.

6

Klasik Arkeoloji Sözliigit

A

lı -

aedicula

Aegicranes Klasik bezerne *Bucrnnium.

olarak kullanılan keçi ya da koç başı kabanmaları. Bkz.

Aegyptlaka Mısır sınırllin dışlUda bulı.m:ın !;.:!Iki Mısır kükl:nli !;:Serıere verilen ad.

Anıtritim Antik Roma'da devlet ve halk hazinesı'

An Antik Çag'da bakır, tunç, kalay ya da bu metallerin herhangi bir alaşımı;

Roma'daki en eski sikkeler Aes'teıı yapıldıgı için. paraya genelde bu ad verilirdi.

Gümüş sikkenin ilk basııdı�ı 1.0. 269 tarihine kadar Roma'da tunç

ya da bakır Aes'ten başka para yoktu.

Aes a/ienum

borç para demekıi,

Aera

ise askerlere verilen para idi.

Oxford Classical Dictianary, s. 25 (2003). M. H. Crawford, eoiııage and Mvney uııder Ine Romaıı Repııblic (1985), bölüm 2-3, 10. Aı'S Candidum Bakırla gümüşün alaşımma denir; sikkede

kullanılır.

Aes Corinthium Bakırla altın karışımı; sikkede kuııanılır.

7

Yasinnilı Er

A Ats Cyprium Bakın" adı; sikkede kullanılır. Aes Gr8YC Antik Roma'da

I.Ö. 3.

YÜZl'LI başlarında dökme teknigi ile yapılan agır

bakır sikkc. Birimi As'ıır Acı rude Para yerine kullanılan ham bakır. Aes Slgnatum Antik Roma'da sikke basımıııdan önce para yerıne kullanılıın dökme teknıgiyle yapılan bakır çubuklar. Actonıa, aelos Yunanca 'kanal' demek olan acıos. mimııride alınlık ankımındadır. ·Zeus tapınaklannda alınlık Tannmn simgesi olan kanalla suslcndigi için bu

sözcük

önce tympanon sonra da bütün alııılık için lruHanılmıştır.

Curl. Dictionary, s. 9.

Agalma Antik Yunanistan'da bir tannya adanmış sanat eseri. Agate

Akik taşı. Plinius agaıc'nin adını Sicilya'daki ınnak Achates'ten aldıgını

çünkü bu madenin ilk kez orada bulundugunu yazar.

8

Klasik Arkeoloji Sözlüğü

A

Agcr Toprak; arazi. Belirli sınırinn olan ve siyasi bir topluma aiı bir bölgenin adı. Ager Roman/IS Roma'nın eski bölgesidir; Ager PublicIL� Roma devletine ait arazidir; Ager PrilJllhls özel kişilere ait arazidir. Bu tip ayrımlar Roma'nın Tarım Kanunları'nda çok net şekilde belirlenmiştir. Agger i. Genelde yapay tepe demektir. Asıl kullanımı Roma'da kuşatılan bir yerl�imin çevresinde yiikselıilen ve boyu sur duvarlanna erişen bir tepe içindir. Bu tepelerin bazıları çok yüksek olup kule ve siperlerle çevriliydi. Örneğin Avarikum kuşaımasında ·Julius Caesar 200 metre yüksekliğinde bir aggcr yapıımıştır (Bellııili Ga/licıım. 7. 24). 2. Agger murO!7.lm. Bir Roma askeri kampının sur duvarı için hendekten (fossa) kazılan toprakla yapılmışıır. Bu sel aynı zamanda Roma gamizonunu savunmak için bir siper işlevini görür. J. Agger viae. Moloz ve kırık taşla örülmüş ve suyun süzülmesini sağlamak için ortası hafifçe yük.sek bir Roma yolu. Curl. A Dictionaf)' ofArclıiıeclJlre, s. 9.

-agger murorum

aggerviae

9

Yasemiıı Er

A

Agoıı Yunanlılann en büyük ulusaloyunlarındaki yarışnıaların adı. Bu zamanda hukuk davaları için de kuııanılırdı.

ad

aynı

Agora Anıik Yunan kentinin ticari, siyasi, dinı ve sosyal merkezi olan açık alanın adı. Ilk kez ·Homeros (IL. ı. 54; Od. 9, i 12) destanlarında adı geçer. Daha sonra ·Pausanias (6. 24) ve ·Vilnıvius'ta (5.1) agora hakkında bilgi verilir. Bir kare ya da dikdörtgen şeklindeki açık alan sunak, çeşnıe, heykel ve agaçlarla süsıÜdür ve çevresinde halkın kullanımı için kutsal yapılar ve dükkanıarı içeren ·kolonadlsr bulunur. Omegini Aıina'ds gördüğümüz arkaik agorada kolonadlar ve diger yapılar birbirine göre tanzim edilmemiştir. Miletos ve Magnesia'daki ·Ion agorası daha simetrik olup, bu tipte bir kare ya da dikdörtgenin üç kenannı k.olonadlar oluşturabilir ve çoğu zaman iki ya da daha çok avlusu vardır. Bir agorada her meslek ya da ticaretin kendine aynlmış bir bölümü vardı. Agorada ·tiyatro ve atletik gösteriler de yapılırdJ. Roma Dönemi'nde agora bir kenan geniş bit -bazilika ve gerisi kolonadıardan oluşan bir -forurn haline geldi. Robert L. Scraııton, Greek ArcJıi/eclııre (1965): Assos: s. 40; Milelos ve Priene: s. 44-45. R. Martin, RecJıerches sur i 'agora grecqııe (1951).

Vitruvius's göre Yunan agorası A: çif! kolonadlar �-e dükkanlar1a çevıili açık avlu. B: Curia C: tapınak

D: baıilika E: tholos

yapının kesiti

LO

Klasife A/'keoln}i SöıliigiJ

A

Agrlgentum (Akragas)

Sicilya'nın güney kıyısındaki bu görkemli Greko-Romen kentini I.Ö. S80'dc Yunanlılar kunnuştur. Sekiz kapıı! geniş duvarlar ve yedi ·Dor tapınağının kalıntılannın bulundugu kentte kaçak yapılaşma sonucu antik yapılardan günümüze çok azı uluşmıştır. Dor yapılannın en ilginci yanm kalmış "pseudoperipteros planlı Zeus Olympios Tapınagıdır (I.Ö. 5. yüzyıl). .'Devler Tapına�ı' olarak bilinen ve ·hypaethral oldug:u sanılan bu yapı yine Sicilya'da bulunan Selinus'taki "Apolion Tapın