Katalog Banknot w Polskich i z Polsk; Zwizanych. [PDF]

Zitiervorschau

PI~C

ZŁOTYCH

Janusz Parchimowicz Tomasz Borkowski

KATALOG BANKNOTÓW

POLSKICH I Z

POLSKĄ

ZWIĄZANYCH

WYDANIE II

ŃEFRYII~ SZCZECIN 1997

Redaktor wydania: Korekta: Projekt

okładki:

Konsultanci:

Janusz Jolanta Tomasz Janusz

Parchimowicz Babiarz Borkowski Parchimowicz

Michal Gaczyński - Łódź Adam Kowalski - Szczecin Wolfgang Mehlhausen - Berlin Ryszard Ukielski - Szczecin

© Copyright by Janusz Parchimowicz, Szczecin 1997

Wydawnictwo NEFRYT ul. H. Wrońskiego 17 71 - 302 Szczecin tel. (091) 48· 721 - 44

Wydanie II Skład:

=>~k

Wydawnictwo NEFRYT

i oprawa: Szczecińskie Zakłady Graficzne S.A. Szczecin, al. Wojska Polskiego 128

ISB:'\'

S3-905709-S-X

SŁOWO WSTĘPNE

Oddajemy do rąk kolekcjonerów wznowienie .. KaTalogu banknotów polskich". Dokonaliśmy w nim s~eregu zmian i poprawek, będących wynikiem pracy, I'rcemyśleli i konsullocji, jakie prowadzili.lmy przez kilka lat, które uplynęly od pierwszego wydania. Katalog obejmuje wszyslkie banknoly polskie i : Polską związane, umieszczone w jednym IOmie. lmieniliśmy uklat;! kalalogu na Taki, który wydaje się bardziej logiczny przy zbiorczym wydaniu. Dokonaliśmy rÓII'nież zmiany numeracji banknotów - obecnie jest to numeracja kolejna, numery nie powlarzają się II' poszczególnych ro:dzialach, tak jak to by lo poprzednio.

Wycena banknolów oparta zosIala na obserwacjach rynku, gield, aukcji i konsultacjach z kolekcjonerami. Podane ceny nie mają charakleru cen oficjalnych. Ceny {Jodone zosraly w zlotych polskich, przy kursie zlotówki ok. 3z1 = 1$. W katalogu umieściliśmy rozdzial zawierający emisje nie wprowad~one do obiegu. Rozdzialu tego nie można jednak traklować jako zamkniętego i skOliczonego. Różne osoby, na różnych eTapach naszej najnowszej hislOrii, na różnych dziwnych zasadach, mialy doslęp do próbnych banknotów. Obecnie co jakiś c~as wyplywa "coś nowego", Nie można uzyskać miarodajnych, oficjalnych informacji. Posiano wiliśmy ookazac' banknoly, klóre są w miarę udokwnenlo\Vane, c~ęSIO jednak informacje o nich są niepelne, a przy tym pochodzą z wielu najprzeróżniejszch Źródel. 5

Dziękujemy wszystkim, którzy pomogli nam \\" pracy nad Katalogiem, a w szczególności Warszawskiemu Centrum NumizmatycZ/temu za udostępnienie \\"ielu cennych materia/ów. Jednocześnie w dalszym ciągu prosimy zainteresowanych o konstruktywne uwagi dotyczące naszego

opracoH'ania.

6

PRZEWODNIK PO KATALOGU

UKŁAD

KATALOGU

- Katalog zawiera wszystkie banknoty polskie i emitowane dla Ziem Polskich podzielone na rozdziały: - bilety skarbowe Insurekcji Kościuszkowskiej, - bilety kasowe Księstwa Warszawskiego.

- banknoty Królestwa Polskiego. - banknoty niemieckich władz okupacyjnych okresu I Wojny Światowej - banknoty Rzeczypospolitej Polskiej 1919 - 1939 - banknoty Wolnego Miasta Gdańska - banknoty niemieckich władz okupacyjnych okresu II Wojny Swiatowej. - banknoty Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ~ banknoty Rzeczypospolitej Polskiej od 1990. • emisje nie wprowadzone do obiegu.

- Banknoty pokazane

są

obustronnie (awers i rewers). Fotografie zo-

stały

pomniejszone do formatu wynikającego z układu strony. Niestety, w jednym przypadku nie udało się zdobyć oryginału ani fotografii banknotu i banknm ten przedstawiony jest tyłka w formie opisowej. Rleczywiste wymiary banknotu podano między fotografią awersu i rewersu. Wymiary banknotu podane zostaly bez tolerancji, są to wymiary zbliżone do fonnatu bankowego. Wszelkie spotykane "odmiany" wymiarowe są najprav.:dopodobniej wynikiem obcinania lub rozprasowywania banknotu, stąd nie zostały wzięte pod uwagę. - Numeracja banknotów jest kolejna. od numeru I. dla banknotów nic wprowadzonych do obiegu numer poprzedzono literą N. - Banknoty ułożone zostały nominałowo. ze mi w obrębie danego rozdziału.

\vzrastającymi nominala-

- Odmiany banknotów opisane zostały w tabeli poprzez określenie emisji (data), serii (sposób opisania serii) i numeru (ilość cyfr). Do opisu szczególnych przypadków zastosowano odnośniki opisane pod tabelką·

7

-w

przypadku banknotów zbieranych przez kolekcjonerów -,\ zależności od różnych podpisów (Królestwo Polskie. Księstwo Warszu\vskie). podpisy te pokazane zostały w oddzielnych tabelach. \lo których przewidziano również rubrykę na zaznaczenie posiadania danego banknotu . przyjęlo ol.naczac: - znakiem X duhl, drukowaną literę alfabetu - występowanie w tym opisie innych znaków np. A. B, II, S. kropek, przecinków itp. oznacza, że na banknotach wy stępują one dokładnie w takiej formie (np. oznaczenie S 7 cyfr omacza, że na banknotach tego Iypu może wysląpić numeracja 5 cyfrowa, 6 cyfrowa lub 7 cyfrowa.

. Przy opisywaniu serii

C en~ banknotów podane zoslały w złotych polskich dla Irzech .. t.1no\\ zachowania. W zalcżnoSci od banknotu mogą to być siany I "na II. IJ(cena II) i lII(ccna III), lub lI(cena II). Ul(cena Ul) : j\-II;eoa IV). Ustalenie ceny dla banknotów pomiędzy tymi stanarrci. jak i poza nimi pozostawiamy kolekcjonerom. w oparciu o ceny ;x..-x!ane przez nas. Dejlnicje slanów zachowania banknotów podane 5k1\\ niczku Podstawowych Pojęć.

.J"

OBJAŚNIENIA SKRÓTÓW l ZNAKÓW

,Ir,

_o .

.:~nJ

cena

amatorska

duża

litera alfabetu

wartość nominału

I

cena banknotu w stanie I

cena II

cena banknotu w stanie Il

cena III

cena banknotu w stanie III

cena banknotu w stanie IV

zostały

SŁOWNICZEK

Awers

PODSTAWOWYCH POJĘĆ

przednia strona banknotu i miejsce emisji

zawierająca

datę

Rewers

odwrotna strona banknotu

Stan zachowania

-

wyróżniamy następujące

stany

zachowania banknotów: - stan bankowy II

- stan piękny (80% - 90% stanu I), dopuszczalne lekkie zgięcie, minimalne załamanie rogu

III

- stan bardzo dobry (60% - 70% stanu I), banknot czysty, zachowujący sztywność, złożony jeden lub dwa razy

IV - stan dobry (50% stanu I), banknot zachowujący sztywność, lekko przybrudzony, dopuszczalne kilkukrotne załamanie

v -

stan dostateczny (około 40% stanu I), banknot ze śladami znajdowania się w obiegu, dopuszczalne minimalne ubytki rogów i marginesów

9

ROZDZIAŁ

I

BILETY SKARBOWE INSUREKCJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ

11

5 GROSZY MIEDZIANE

45mm x 65mm

Na rewersie podpis:

emIsja

seria

numer

13 sierpnia 1794

brak

b.-ak

........ cena IJ

...~~

cena TV

III

Cl'na

GO.-

25.-

40.-

J"lnl~j.....'"ltonl Kochanowski

Ulr. Plm.11l0\\1cz

-

Xcp

5

O~trowl;ki

Ulr. Piramo\\.;cz

~

OSSOlillSki

Ulr. Pimmowh.:z

M'llachowski

Aleksander

.

Połocki

Stanisław ~l.

II

Ulr. Plrarnowl("'Z

Ulr. Pimmowicz

Walenly Sooolewski

=-_".1.

Pirarno\~i("Z

Ord\'nal zamoyski

UlI"

Plrarnowicz

Ulr.

I'lramo\\;ir7.

bilety kasowe Księstwa Warszawskiego

35

14.

5 TALARÓW

175mmx97mm BANKNOT .JEDNOSTRONNY

b • - :J';'

seria

numer

l grudnia 1810

Lit. C.

No.! .. 5 cyfr

l ,gnJdnla 1810·

Lit. C.

No.l - 5 cyfr

rewersie

c~,,"lm;'l proslokątil

•

77 mm x 118mm

H;lJiIl'h PYH.'IIJ CEPF,f,rOT\I'[,.

.JEOl':"

56

banknoty Królestwa Polskiego

RlIBlil. SREBREM,

ROZDZIAŁ ID

emisja

a

1841

seria brak

nUlocr N.6-7cyfr

b

1849

brak

N.6-7cyfr

r

1851

b,ak

N.7cyfr

rl

1852

brak

N.7cyfr

e

t853

brak

N.7cyfr

r

1854

brak

N.7('yfr

g

1855

brak

N.7cyfr

h

1856

brak

N.7cyfr

bez daty·

?

-A. Pkk podnjf' If'n bilnknot.

j~dnakJcst

"

pozy~jlJ,j[, CEPEGPmrD.

.JE IJEX Run EL SREBREM.

58

banknoty Królestwa Polskiego

/

/

ROZDZIAł..

m

emisja

seria

numer

a

1857

bcak

N.G cyfr

b

1858

bcak

N.7ryfr

1864

brak

N.7-8cyfr

d

1866

brak

N.7-Bcyfr

CENY:

cena II

cena III

cena IV

a

1500.-

BOD,-

350,-

b

1500.-

BDD.-

350.-

c

1500,-

BOO.-

350.-

d

1500.-

BOO.-

350.-

ZNAK WODNY - cyfr)' oraz napisy pol!'>kie i rOS)jSkie - cyfry na

rosyjskie i polsklc PODPISY DLA BA."IKNOTU

2

wzdłu1.

le....eJ

j

prawej

gćrzc J

kraw~dl!

n.L

emisja

17 kwietnia 1916 ri.'\K WODNY - ornament na

70

Ku pa4l,bo

Wt:ł

J~nl.....ko\iDamooIio.

a

~

_

Uol,J....:ba. dk OO!u. p",dhi... Ull& F"""'''' at """,;,,,,... l",~ ir JII.OI l u""Jl~ atlt.lJ.ti>., l>wI b.. ~ ~""lI:. lk.l ..,....,lI.i~ IU'''-

seria

numer

brak

brak

całej

orw'li poJee....

:.~ ",,=,

cena I cena II 30.-

15.-

cena III 6.-

powier.ochnl

banknoty niemieckich władz okupacyjnych

ROZDZlAŁ

rv

30.

50 KOPIEJEK

,

sel;a

numer

cena II

cena IIJ

17 k\lictnia 1916'

bmk

bra"

150.~

GO.-

30.-

b

17 kwietnia 1910"

brak

brak

80.-

30.-

15.-

12.-

5.-

12.-

5.-

emisja

cena

,

17 k\\1etnla 1916'

brak

brak

25.-

d

17 kwietnia 1916"

brak

bmk

25.-

ZNAK WODNY - ornament na calej powierzchni a,b _ kl:m:wln prawna:

o ••

o podrobione lub ~ralszowalle wystara i Vi obkg pU:;7.c'ta .

się

•.

wysokoŚĆ

1.2 mm

-i-

Hlcr w klau;(lll! 1.4 mm

•• - wysokost liter w klaw;u1!

c.d . klauzula prawna:

ROZDZIAŁ IV

' . -..Cpod::-:C,CobC'='=nC'"luCbCC,Cfa"l=C ..::C:"C.,Cn='--' nabyv.'a I pUSZC7.a jl" w obieg.

1.8 mm

banknoty niemieckich władz okupacyjnych

71

31.

l RUBEL

129mm x 85mm

Skollnamoslos kOlOS ienklas Ulenas rublIs

numer

brak

brak

150.-

GO.-

30.-

17 h-\\1elllia 1916h

brak

brak

BO.·

30,-

15.-

li k\\iemla 1916'

brn!
.= .., obitg l~b "W\I~ pII~ oić ". ohl.~ podrobione

Po:iy.:z\;owoj w M."Qch Ni.zni.dicb po (U;. D .. nOll\inlln'~ CI CI Z.mad je I·gubtm:!·

,,,,.!l.'

lub blnowan. bilety. podlega h,u ci,i•

UU>.w.1titgu

W.=.. .

d... ~p~..

.. .. ~ą:~

,

I

":0, ~:o

'.

~

" "0

&lilii 110mm x 70 mm

seria

numer

cena I

cena li

cena III

a

17 maja 1919

xx

6 cyfr

35.-

15.-

6.'

b

17 maja 1919

IXX

6 cyfr"

20,-

10.-

4,'

emisja

•. po lr"cch::j cyfr/e przecinek ZNAK WODNY - omamem w k!'7.1ałck siatki plastra mIodu na ulown)' po:>:lomo lub pIonowo

ROZDZIAŁ V

całej

po\\1erl.chni.

banknoty RP 1919 + 1939

101

60.

l MARKA POLSKA

120 mm

seria

numer

cena II

cena III

23 sierpniu 1919

I Serja X

6 cyfr

8,-

',-

2.50

23 sierpnia 1919

[ SClja XX

6 cyfr

6.'

3.-

2.-

23 sierpnia IBi9

l Serja XX

N: 6 cyfr

3,-

2.-

emisja

,"

75 mm

li:

cena

z........o\.K WODNY - omamem w kszlalri~ ~ialki T. ukOSnh: UI0;>01Wd1 kwndmlÓw na t'aleJ pol'.'ierl.('hnl LW.... G.Ą.;

.l.b

wysokość

lilt'T l;crii I ryli- 2 mm

(' . IV}'sokoS(' lUcr S(>,ill ('yfr 4 rlllll

102

banknoty RP 1919+ 1939

ROZDZIAł. V

61.

5 MAREK POLSKICH

130mmx80mm

seria

numer

a

17 maja 1919

X

6 cyfr

50,-

25.-

10.-

O

17 maja 1919

X

6 c:..fr

50.-

25.-

\0.-

r

17 maja 1919

IX

N! 6 eyfr

50.-

25.-

10.-

t"miSja

cena

('{'na

II

cena

III

ZNAK WODNY - omamem w k.,zla!cie siatki plasll";\ miodu l1a r:.'.> e