Het Joodsch in Nederland; aan het hebreeuwsch an andere Talen ontleende Woorden en zegswijzen. [PDF]
173 80 50MB
Dutch Pages 324 [331] Year 1915
Title Page
Section 1 (Page 1)
Section 2 (Page 2)
Section 3 (Page 3)
Section 4 (Page 4)
Section 5 (Page 5)
Section 6 (Page 6)
Section 7 (Page 7)
Section 8 (Page 9)
Section 9 (Page 10)
Section 10 (Page 47)
Section 11 (Page 50)
Section 12 (Page 52)
Section 13 (Page 61)
Section 14 (Page 65)
Section 15 (Page 66)
Section 16 (Page 70)
Section 17 (Page 71)
Section 18 (Page 72)
Section 19 (Page 73)
Section 20 (Page 74)
Section 21 (Page 77)
Section 22 (Page 86)
Section 23 (Page 88)
Section 24 (Page 91)
Section 25 (Page 97)
Section 26 (Page 145)
Section 27 (Page 177)
Section 28 (Page 209)
Section 29 (Page 225)
Section 30 (Page 241)
Section 31 (Page 257)
Section 32 (Page 273)
Section 33 (Page 289)
Section 34 (Page 317)
Papiere empfehlen
![Het Joodsch in Nederland; aan het hebreeuwsch an andere Talen ontleende Woorden en zegswijzen. [PDF]](https://vdoc.tips/img/200x200/het-joodsch-in-nederland-aan-het-hebreeuwsch-an-andere-talen-ontleende-woorden-en-zegswijzen.jpg)
- Author / Uploaded
- Voorzanger
- R. Jonas van Levie; Polak
- Jakob Eduard
Datei wird geladen, bitte warten...
Zitiervorschau
HET
JOODSCH
IN
NEDERLAND .
HET JOODSCH IN NEDERLAND AAN
HET HEBREEUWSCH
ONTLEENDE WOORDEN
EN
ANDERE TALEN
EN ZEGSWIJZEN ,
VERZAMELD EN TOEGELICHT DOOR
J. IN
LEVEN
L
. VOORZANGER ,
LEERAAR EN HOOFDONDERWIJZER BIJ DE VAN
VEENDAM
ISRAËLIETISCHE GEMEENTE
EN WILDERVANK
EN
J. LEERAAR
IN
DE
E
FRANSCHE
SEMINARIUM
. POLAK Jz. , AAN
TAAL
HET
NEDERLANDSCH - ISRAËLIETISCH
EN AAN OPENBARE SCHOLEN
.
TE AMSTERDAM
ws AMSTERDAM N
. V.
DE
ERVEN
H
.
VAN
1915 .
MUNSTER
&
ZOON
.
PF582
4586 ,
Amsterdam
en
.
stellen
krachtig
v /h
Mei
Isr
.
.
der Ned
. de
,
.
Mei
1914
26
. ·
Amsterdam
het volksleven
der
allengs zelf Nederlanders
Israëlieten maar omdat ook voor beoefenaars nu
Heer
;
-
opgenomen
den
omdat die studie niet
voor onze meerdere kennis van
bij ons
,
vooral
te
en
de
het Nederlandsch Joodsch
taal daarmee over menig
nog onverklaard woord
der Nederlandsche het
gewenschte licht
opgaan
::
983
Winkel
.
te
J.
.
zal kunnen
ons land
en
gasten
studie van
,
geworden
als
eenmaal
:
belang
van
is
alleen
der
eene
in
Jz .
De
.
E
.
J
waardeert bijzonder
over
volkstalen
Alhier
1914
ondergeteekende
heerschende
bij
Onderwijzer
Hoofdsynagoge
Amsterdam
Polak
,
te
. $ .
A
bevelen
geven
.
25
Amsterdam
,
Rabbijn
niet
aarzelt ondergeteekende
zeerste aan
aan
,
studiën
dat zijne geestesproducten
hij thans wenscht uit ten
literarische
accuratesse
.
die
bekend
.
,
Daarom
voldoen
,
van
koesteren
.
zullen
Zijne grondigheid
te
verwachting
sedert jaren en
.
taalgeleerde
Verklarende Woordenlijst
vrienden
is
.
degelijk
den ondergeteekende
,
hooge eischen „
.
stellige
Polak Jzn
”
doen
en
knap
een
de
als
J.
De Heer
E
L
. S .
.
P
Gobits
Seminarium
. V . I.
Rector
den
'
gaarne
. J. B .
Daartoe wekt dan ook
sympathie
dezen aard belang
ondergeteekende
beschouwin inleiding deed
en
studiën de
die
van
welverdiende aanspraak
hem
in
allen
,
steun van
op
geven
belangwekkende
zijne uitvoerige
.
verklarende
deze
de
verdienstelijke bewerker
die
de
en
de
besteed
van
1914
.op
de samenstelling
aan
,
,
gen
,
klaarblijkelijk
woordenlijst
voorafgaan
moeite
in
De niet geringe
Mei
10
Voor eventueel later houdt
te
gebruiken
mededeelingen en aanvullingen
zich aanbevolen
J.
E.
POLAK Jz .
VOORBERICHT .
VOORBERICHT .
I.
Leven
R
.
JONAS
werken
en
LEVIE
VAN
wijlen
van
J.
,
VOORZANGER
L
. Voorzanger .
verzamelaar
vertaler
en
de meeste Hebreeuwsche en Pseudo -Hebreeuwsche woorden in dit werkje vervat , was geboren 21 Tishri 5582 = 17 October 1821 te Amsterdam , waar hij zijn opleiding aan het Nederlandsch Israë van
genoot . Van zijn leeraren aan die inrichting noemde het meest met groote dankbaarheid SUSAN Hij werd ongeveer twintigjarigen leeftijd tot DELAVILLE
11
en
.-
,
,
,
,
,
Hebreeuwsch
de
,
verschillende zijn talent
Joodsch
,
,
in
zooals die zich was groot
van
en
,
op
.
,
historisch onderzoek
belezenheid
vooral
gebied
aan
,
en
.
A
de
zijn
voorliefde voor het Hebreeuwsch
,
wist
hij
in
.
,
0
dag legde
verrassend Zijn natuurlijke gaven bekwaam Encyclopaedie vermeld van WINKLER PRINS
, . a , .
.
Talmud
van
en
,
op
de te
schrijvers
nieuwere
karakteriseeren
heden
art
Zijn
den
verkeersmiddelen van zijn tijd toch hoogte stellen van den letterkun
van resultaten philosophisch gebied
kwestiën landen openbaarden
aan
te
vond zich
voortgang
digen
en
,
,
kostbare op
beperkte
gelegenheid
jegens minderbedeelden de
hij
die en
de
met
als
,
die een
barmhartigheid nog
de
hoe hij met groot gezin
waardig heeten meringen
het mag zeker merk eischen van zijn ambt met beslom het zijne was meebrengt met de
beheerschte hij volkomen
gebied
de
.
trant Zijn
,
,
,
.
één
en
.
December
Gemeente
emeritaat
16
hij
waar
in
)
beroepen
1897 overleed Zijn gemeentenaren werkzaamheid leer lingen waren één bewondering voor zijn buitengewone wetenschap betoog pelijke kennis zijn gelukkig geheugen zijn methodischen =
Kisleiw 5658 Zijn leven was
bij de Israëlietische
Hoofdonderwijzer
Wildervank
,
en
(
Veendam
A
.
R
op
,
en
.
. A .-
R
Godsdienstleeraar te
en
Seminarium hij
lietisch
dat
schreef , dienstbaar te maken ; zijn veelvuldige , meest aanzoek vervaardigde lofzangen en verhandelingen kenmerken
hij meesterlijk
in
en
helaas
!
,
ze
personen
als
hadden en
. .
boekske van 128 bladzijden
,
een
waarin
hij
Midrasi
MUL
. E .
bij
Veendam
T
te
”
„
in
1852 verschenen
in
nische Olijfbladen ,
zij
voorbeelden voor latere hebraïci kunnen dienen veelzijdig talent toont zich zijn Talmudische
Zijn
DER
;
als
,
in
en
,
te
maken niet een bundel uitgegeven zijn kan men voor het grootste gedeelte verloren beschouwen goede
on
door afschriften handen kwamen van bij plechtigheden van verschillenden aard gebruik van hadden
alleen
er
dicht de
dicht die
stylist Daar deze stukken
uitstekend
een
.
als
op
in
al
hem
460 apophthegmata
om
is
,
de
,
MULDER
-
Nederduitsch
met kant
,
1831
,
LEMANS
. I.
door zijn
S
Handwoordenboek teekeningen van
het Hebreeuwsch
van
en
exemplaar
een
.
bestaat
M
Er
.
:
,
,
de
.
,
en
Midrash ontleend behandelt Deze gezegden vor aanvangsletter Aleph men naar van ieder citaat één groep die dus meer vervolgen van dien aard deed verwachten het begrijpelijke echter daarbij gebleven redenen Talmud
aan
,
is
,
Jz .
bij
,
Taal
.
D
verschenen PROOPS schrijver dus nauwelijks van deze plaquette van blad ”
1847
de
5607
(
.
M
Amsterdam jaren oud was
, A .
te
zonderheden der Hebreeuwsche
),
„
,
te
om
,
is
.
hand Wat echter zoo oogenschijnlijk onbeduidend als het het meest zal bijdragen den persoon van VOORZANGER doen kennen qérèn hophuch het werkje métathèse benevens eenige andere bij toen
22
.
of
,
en
,
,
er
de
.
25
De hoofdinhoud gevormd opgave van 190 Hebreeuwsche woor wordt door den die letterverspringing toelaten door ontstaan zijn Beuzel achtige liefhebberij wetenschappelijk beschouwd zal men zeggen zijden
in
en
,
de
.
de
,
de
aanteekeningen van ondergeschikt belang maar het zijn dan ook geschriftje die waarde van het uitmaken Met die korte Hebreeuw schrijver natuurlijken sche aanwijzingen heeft eenvoud groote virtuositeit het hanteeren der taal een voor zijn leeftijd bui
.
,
ze :
Hier volgt
te
.
vader van den
kan voor hebraïci aantrekkelijk werkje zou voor ons ook niet geheel misplaatst zijn
van en
heid hebben
vroeg betreurden POLAK den voorgelegd
regelen
qérèn hophuch
.
De inleiding
,
een
dezer
,
JOSEPH
VAN
,
JAKOB
schrijver
In
groote kennis der bronnen aan den dag gelegd het hij werkje taalkundige wijlen vraag zelfde beantwoordt hem door tengewoon
3
ןֶרֶק ְךּופָה רבדמ
יִלְּב יִכְל ףַאְו
* . | . |
!
5
1
יִרְפִס אָנ
לֶא וַקְּב
*
רֶסֶח רָסָח
לַאְו ) * (
!
ןֵח
)* (.
,
.
.
op
u
loopen
, .
op
te
critiek
u
waarde die
gij
schande
zelf toekent
is
geen
in
ga
,
en is
al
,
.
die welwillende
ieder
verwerven
de
belanden
te
,
tracht
tracht gunst
ןושלמ דסח
met billijkheid vrucht mijner pen de wijde wereld
Ga ongestoord uws weegs
4
niet uw doel
klein
.
,
en
,
te
is
is
,
mogelijke kleine te
.
beletsel
Als gij
iets
leelijks
verkeerds
in
mag
of
bidden
:
Wat
geen
spreekt
goud
:
boek ik
.
1
Het
zij
kortkoming
vindt
te
uw eerzucht niet schitteren verlangen Uw kennis mede deelen
'n
Want
u
.
6
.
5
.
ook
,
,
En
oefent
יִאְצִמּו
uit gaat beoordeelt
schriftuur
mijn dochter te
3
2 . .
onsystematische Welaan
recht voor
u
,
van verkeerdheid
bij
,
.
1
mijn
die wars
ןֵחֹוּב
אוה
| °|
|
.
תַעָרְגִמ
Schande
Gij
יִטּוׁש
תֵּת לַבּו
|
זָאְו
,
חַלְצִּת
2
יִתאמ
. םַּג
ְךֵתְּתַהְּת
*
הֶז
יִעְׁשִי
יִטַע
ךתוא
דָי
אֹל
יֵעְב
תעד
יִכְל יִרְפ
יִּכ
יִּתְב
ְךֵתיִלְכַּת
חַלְׁשִּת
יִלְּב
־
םיִרָדְס
־
7 בַהָר
לַע
יִבָא
יֵבֲהֹוא תֹוחֹכְנ
ּוטְפִׁש םיִרָׁשיִמְב
דֹואְמ
ְךֵתָמַגְמ
לָּכ
רַמאּת
.
יִנ
אָצְמִּת
ְךֵכְרֶע
יֵאְנֹוׂש
תֹוכּופֲהַה
אל
הָלְפִת
ְךֵכְרַד
ןָטָׂש
ןָטָק
הָעְמִׁש
יִנֲא םָא
:
הָלִפְת
ֹוא ?
רפסה
mij
Zeg van mijn vader toch geen kwaad , neem mij zooals ik ben , Werp mij ook niet met verachting weg ; stemt gij hieromtrent met mij in , dan wensch ik dat het u wel ga . 2
.
3.
Oorsprong
van
verzameling , door
deze
J.
Voorzanger .
L.
Wat
wijlen onzen Leeraar VOORZANGER op hoogen leeftijd tot het bewerken van de woordenlijst aanleiding heeft gegeven , moge blijken uit zijne hier volgende
]
,
dit
om
,
ik
of de
uit
in
òf
is .
of
[
.
de
een
zijne
om
.
Vooraf echter was van
ons land wel behoefte aan 200
in
te
werken
standen
la
de
ons vader
spreken
In
.
,
schamen
,
,
die vraag luidde evenwel bevestigend
te
die brabbeltaal
noemen
.
op
zich beginnen
jargon
dat
te
laagste
antwoord
en
te
,
in
Israeliëten
daar toch ons dierbaar vaderland het jargon langzamerhand begint uit sterven zelfs
sommigen
Mijn
er
,
opgerezen
dat werkje niet alleen
de
, de
ja
,
gelijk
enkele zinsneden
.
,
zelf danig werkje bestaat
uit
gedeeltelijk
ook
mij
het besluit
of
de
,
te
maar
vraag bij
nam
ik
overwegende
alles
vertalen
gere
bespeur
althans
blijkt dat zonneklaar
voorrede
onder
Uit
werkje
Israeliet
een
anonieme eigen
terug wenscht
van
lezen
dat
welke
der middeneeuwen
kunnen visschen Bij het schrijver dat
genoegen
paragraaf
volgende
,
-
de
tijden
bewonderaar van het Joodsche karakter
Dit
zie
bende behoort
semietische
,
of tot
mijn
werkje
oogopslag bemerkte
eersten
anti uit dweepzucht
troebel water ik
de in
belang
de
schrijver niet
tot
.
Reeds bij den
te
in
handen
dit
mij
Voor eenigen tijd kwam
de
Vertaler .
Voorrede van den
onder
dezen
karakteristieke
die
,
,
,
is
ja
van
volkstaal kent
.
het
een
die
,
is .
,
,
,
velen
,
worden
toch
en
zelfs uitstekende letterkundigen aangetroffen welke uit totale onbekendheid met het eigenaardige van het Joodsche jargon gelooven dat het niets anders dan een gauwdieven taal Hoe ongegrond hoe valsch deze meening evenwel weet ieder land
,
en
der Lacedemonische
vaak
twee
,
!
vaak
kernachtigheid
drie woorden
van
liggen
niet zonder
Men bewondert tot
toch
en
uit
kortheid
in
gedachtenuitingen
en
beknoptheid
,
,
reden
,
hoogstens drie korte woorden de
of
en
in
Welke denkbeelden liggen soms enkel woord opgesloten welke diepzinnige gedachte drukt soms één volzin van slechts twee schoone
dit
jargon veel diepzinniger , schooner en treffender . Een enkele volzin aan Bijbel of Talmoed ontleend bevat soms meer lessen van levenswijsheid dan eene heel langdradige
door
velen
verachte
zoo
gedachten
opgesloten
nieuwerwetsche redevoering
hoogdravende
van
En hoe geestig , hoe snedig
,
zinledige
en
. snij
woorden
hoe satyriek , maar ook hoe scherp
en
kan hij, die de rechte beteekenis dier woorden verstaat en ze goed weet te pas te brengen , zich daarin uitdrukken ! Maar waartoe nog eens in het breede te herhalen , wat de schrijver in dend
zijne
voorrede
met
reeds
200
onomstootelijke bewijzen
vele
gestaafd
heeft ?
, of
in
.
dood
Onze
begraven
,
,
te
kunnen
doodsteek
den
verrijzen
emancipatie
een
zon
heeft
toegebracht
.
dat jargon
aan
het jargon
is
,
bakeren
totaal onmogelijk Voor ons zon der burgerlijke vrijheid
.
de is
,
en
der moderne wetenschap
op
wensch
liever het recht
zou niet alleen bespottelijk
toch
.
,
en
Nederlandsche Israëlieten welke zich
de
,
dat het Joodsch jargon van bestaan bij ons verkrijge Die wensch dwaas zijn maar deszelfs vervulling
bij
of
zoo zeer veracht als
niets
barbaarschheid weer het burgerrecht
komen
der ooit weer uit het graf
en
vooruitgegaan domheid
en
onwetendheid
bij mij
kan
en
tijd
is
,
vroegere
. Nooit
echter hier nog bijvoegen
die met zijn
ander de
ik
,
Dat moet
En dat
doen
,
te
waren
ideeën
meeste Israëlieten
,
en
gedachten
een
de
dan
.
en
nu
,
dat men den doode wel eer mag bewijzen zijner vroegere gezegden aan halen welke rijk aan
,
Dat neemt echter niet weg door
schoon
nog niets anders dan onze rijke moedertaal sprekende onwillekeurig gezellig heden steeds Nu dan ontvalt hun verkeer zoo een woordje zonder dat zij zelven het bespeuren Niemand althans
En
,
.
regel zijn
.
hoogte doen stijgen
enkel stopwoordje
,
weet ieder
die zich niet schaamt
tot
,
'n
,
,
verstaat
den
Joodschen
te
hoe
goed
zoo
,
oefent
ernst maar ook luimige scherts het bevat dat weet ieder die het
,
vaak
dan vuurpijlen
het niets anders de
,
welke
in
den
scherts
welke krachtige werking —
veel
en
geestigheid
zij
willen
van
.
sluit kunnen introduceeren
in
,
ware beteekenis der woorden kent zal daaruit het be dat zij het jargon weer onze gezelschappen
opmaken
In ,
niet die
,
hij
de
,
in
en
,
kindsbeen
.
van
stam
welke door ruim
millioen
menschen
verstaan
en
woorden
kennen
volzinnen
worden
,
Latijn
,
zonder die talen
Israëliet zich dan schamen
het
waar
bezigen
,
volzinnen
,
andere vreemde talen aan
heele
te
vaak
in
halen
te
Velen
?
dit nog
,
zou
de
om
Grieksch
en
Maar
.
ook
.
behooren
te
voornamelijk
mij
welk
dit werkje
deed besluiten
,
was
, t'
het
Dit motief .
vertalen
ik
,
,
,
ik
de
.
En
de
dit
of
en
niet kunnen overtollige weelde
.
ik
:
.
.
.
. 1882
te
in
.”
M
Die hebräischen Worte
.
.
A
Voorzanger
dit
de
.
G
-
der Jüdisch Deutschen Umgangssprache von Leipzig verschenen bij GLOECKNER
.
und Japhet
H
„
Sem
.
is
Het bedoelde werkje
welk
eigen
gelijke strekking
van
J.
werken
verschenen
L
J.
,
Veendam
Eerder
't
,
van het karakter
de
Israëlieten
bij
Wij
nagedachtenis
eerbiedigen en
vroegere
is
het afdruksel
toe
er
te
metaal
ook het dialect blijven
de
steen
drukken
”
ik
of
de
van
van het Joodsche
gaarne het mijne vernietiging bewaren
.
der
zou
en
monumenten
,
,
aardigheden
doode beenderen
toch
verrotting
laat ons dan
te
zoo
ballast
dit
,
in
toch
uit
om
maar
het voor algeheele
voorzaten
mij
in
,, —
eerbiedigen onzer
blazen
verre van dien
om
dragen
van
ka
het Hebreeuwsch
de
ik
is
levensgeest
, ,
jargon
,
hebben
deze voorrede met
die
velen
Hebr
werkje daardoor
heb dat voornemen laten varen zoo be volgende opmerking met vertaling van werkje volstrekt mijn doel niet geweest
beschouwd
weer
prijs
onnoodigen
voor een
te
om
bijvoeging
de
zouden
ik
daar echter
veel hooger zou zijn geworden die
Talmoedische woorden
,
;
hebben
)
.
Arameesche
en
.
en
,
ik
;
hier
Chald
.,
de
heb
Hebr
rakters geplaatst
Het
waar
dat voorrede zooveel mogelijk woor daar ging dat echter niet Gaarne zou ach
hier bijvoegen
delijk vertaald
sluit
der meeste
beteekenis
waardoor mijns bedunkens
.
van
lezen
bovendien
ik
en
heb
verduidelijkt
dit werkje eenigszins verhoogd wordt
Ook moet ter
verrijkt
200
volzinnen
(
de
woorden
de
en
nog ongeveer
de
,
de
ik
Daar echter niet slechts eene bloote vertaling wilde leveren heb woordenlijst welke oorspronkelijk ongeveer 700 woorden bevatte met
”
.
is
plaats
,
eerste
alle den
Juden
kleines jüdisch deutsches entweder eigene oder aus
„
de
wij
welchem
, -
in
bedoelen
,
gangers
Wörterbuch
in
,
„
,
,
is ,
werkje bezielt een den Israëlieten gunstige geest die Dat mag wel gereleveerd worden daar dit bij andere vroeger versche kennelijk nen werkjes van dien aard waarvan Sem und Japhet den zakelijken inhoud teruggeeft minder het geval Met deze voor
der hebräischen und rabbinischen Sprache entlehnte , der deutschen Mundart gemäsz inflectirte Wörter , mit ihrer wahren Bedeutung , wie auch sonderbaren Redensarten , .Sprichwörtern , u . dgl. deren
, um von den Christen nicht verstanden zu werden , einander zu gebrauchen pflegen nebst enz . enthalten sind . Cum approbatione Caesareo -Regiae Censurae . Prag . Gedruckt mit Collegiums Schriften des der Gesellschaft Jesu , durch JOH . ADAM sich die Jüden
unter
HAGEN
, Faktor .
Behalve
1773 .”
gemeenschappelijke , meestal
volgens
de
stammen gegroepeerde , duidelijk sche woorden en uitdrukkingen
,
drieletterige
en eenvoudig verklaarde Hebreeuw bevat het ook nog met verwijzing
naar de bladzijden waar te vinden , de in alphabetische orde gerang schikte zoowel in 't Duitsch vertolkte Hebreeuwsche , als omgekeerd de Duitsche uit ’ t Hebreeuwsch vertaalde woorden , die in 't werkje
Voor zoover wij kunnen oordeelen , is de taalkundige waarde van ' t werkje zelf onberispelijk , maar de schrijver , onder den druk van wie weet welke omstandigheden , laat zich hier en daar voorkomen
tot
.
ongemotiveerde hatelijkheden
aan het adres der Joden
.
verleiden
Het titelblad van de uitgave van 1780 heeft „ Handlexikon der jü disch -deutschen Sprache ” enz. Prag . JOHANN FERDINAND EDL . VON
SCHÖNFELD
"
: .,,Jüdisches Conversationslexikon Ständen . Zur Unterhaltung und Belehrung Dan
1829 ,
Nürnberg
bei FRIEDRICH
für
Christen
allen
von RUDOLPH GIEHRL .
. Dit werk ,
CAMPE ”
aus
ver
eveneens
Hebreeuwsche woorden , is van zeer veel waarde wegens de weliswaar niet altijd geheel betrouwbare , maar toch zeer uitvoe rige bijzonderheden , die toonen dat de schrijver zijn uiterste best ge zijn , en onafhankelijk van alle Niettegenstaande alle pogingen slaagt op
.
”
bespottelijk
onze Leeraar
daglicht
VOORZANGER
verschenen en
Duitschland jodentaal
”
op
er
ingericht zijn
joodsche
stellen
und Japhet onwelwillende gezindheid
het
Sem
als
een
,
meer geslaagde mede
die
"
Dat wijlen
mij
„
in
,
in
levenswijze
in
,
woordenlijsten
of
,
tegen
is
is
vóór mij Voorts min
verplaatsen zielstoestand der Joden zijn werk toepasselijk wordt wie niet te
.
:
te besluiten
niet zich den wat ten gevolge heeft dat toch
te
, hij
ingelicht
.
vooroordeel er
volledig
om
„
heeft
te de in
daan
van
„
klaring
,
een verdienste aanrekent dat het jegens het Joodsche karakter aan den dag legt bewijst ten volle hoe
geen
:
,
de beweging onder bergend
verontwaardiging
zijn
Verhouding
haar heilloos doel
en
ver
antisemitisme gaande gemaakt . van
term
heeft
tot andere talen .
het Hebreeuwsch
van
,
ontstaan
in 1878 in Duitschland quasi -wetenschappelijken
den
,
8
Wij
hebben de vertaling der voorrede zelve, waarop wijlen o / L zinspeelt , niet overgenomen . Het is eene zaakrijke VOORZANGER resumeerende , historische
sterk
beschouwing
. ,
de verhouding
over
,
de
het Latijn dezelfde verhouding moeten nog opzichte heden ten van andere volken
gestaan
in
tot
hebben
,
,
te
le .
de
de
tot
Sem
te
(de Hebreeërs , de Israëlieten , de Joden ) en zijn taal, tot de komen conclusie andere volken (Japhet ) en hun talen , om verwoesting van den tweeden dat minstens drie eeuwen vóór tempel Jeruzalem Hebreeër tot den Romein het Hebreeuwsch van
als
,
is
of
zij in
de
zij
is
eigenlijke reden van bestaan meer gejargoniseerde
de
of
Immers het zijn min
bij
woordenlijst
onze
.
,
de
.
-
,
Jiddish wij zeggen Joodsch Duitsch Wat eerste stelling betreft van
de
,
.
is
,
de
2e .
en
en
de
talen het geval dat Duitsche taal het best zich leent tot een samengaan met het Hebreeuwsch wat dan ook ten gevolge heeft gehad dat het He breeuwsch met Duitsch tot voertuig Nieuwe Wereld verspreid kunnen worden Samen vormen het zoogenaamde Jargon
.
zijn
vooral
Grieksche
,
de
Zuid
, -)
,
geleerde schrijver in
,
de (
de
Syrische
Fransche
heeft losgelaten totdat het eindelijk het Duitsch zijn echten geestelijken broeder heeft ont moet Het ontbreekt ons aan de noodige competentie deze stel ling tot een onderwerp van discussie maken Wij wagen het ech steeds
.
te
.
om
in
,
gekomen
en in
,
in
in
element Spaansche
is de
de
,
na hoe het Hebreeuwsch Arabische beschaving tot uiting
gaat
toonen
in
te
de
Om
,
,
van nut kunnen tweede stelling aan
letterlievende
de
, ,
,
en
alsmede
,
Israëlieten inheemsch geworden an dere woorden die hier voor den oningewijde verstaanbaar worden gemaakt voor den leeraar den koopman den rechtsgeleerde den
Hebreeuwsche
zooals
het
Latijn
de
op
doet zich thans nog
eigenaardige
ten
gelden
. .v
literatuur
b
opklimt
,
chen
en
,
de
om
de
.
,
,
en
te
in
er
twijfel ter de theoretische waarde van trekken wel volgende redenen De rechtstreeksche invloed van het Syrisch zegge het Arameesch omvat een tijdruimte die tot Bijbelsche patriar opzichte
Joodsche
van
weten
schappelijke
studiën . De kennis van den invloed van de bloeiperiode
Hebreeuwsche literatuur in Palestina op de Grieksche letteren en wijsbegeerte verkeert nog in het stadium van analphabetisme , , kan intusschen groot geweest zijn maar hoe het Grieksche beschaving door eene intimiteit van meer dan drie eeuwen Griek
en
die
,
an
an
:
Anteil wie
grossen
nichtjüdischen
keiner
,
-
in
Arabischen
,
te
zijn geweest vruchtbaar Sprache keiner hat Juden Geiste nahe gefühlt wie so
in
)
(
1911
: ..
door HEINRICH LÖWE
uiterst
je
en
.
rijk
in
het innig verschlungen
”
„
en als
geleerden
Israëlietische
Joodsche literatuur een onuitwisch De verhouding van Hebreeuwsch Ara der Kalifen wordt door den schrijver zelf vertolkt
heit sich dem hebräisch semitischen den gleichfalls semitischen Sprachen so
de
,
,
baren
bij
studiën die zij de
verwekt hebben stempel gedrukt
heeft
bisch
door
op
,
sche philosophie
de
,
de
zij ,
der
Aramäischen
dem
Kultur
hat
und
dem
Judenvolk ausgedehnten und
der grossen
das
en
en
,
de
en
.”
so
,
räumlich hochstehenden arabischen Kulturwelt De tegenwoordige wederkeerige inwerking van Hebreeuwsch Arabisch trekt steeds Spaansch moet min meer aandacht die van Hebreeuwsch geistig
,
de
de
,
in
de
.
in
stens duizend jaar geduurd hebben vóór den diep treurigen exodus Spaansche Joden 1492 De schrijver verklaart zelf dat edele ridderlijke taal van Castilië zeer lief hebben gekregen dat Rume
of
n
is
, . , 1.
al
,
,
,
,
,
Turkije nië Palestina het kustgebied van noordelijk Afrika Spaansche ballingen tot den huidigen dag hun voormalig Castiliaansch het ook later verkoeterwaalscht het Spanjoolsch Joodsch
.
en
,
,
is
,
Romaansch ook wel Judesmo geheeten het Ladino spreken Het overigens bekend dat het Spaansch een karakter van statigheid be zit die het tot een taal van openbare plechtigheid stempelt dat het
,
en
in
over
ethica
,
werken
de
Zuid
zwang liederen nog steeds E gypte uropa Levant
,
't
-
vooral boeken
-E
in
,
algemeen
in
oude Castiliaansche
dat Voor Indië liturgische zijn
en
de
Turkije
in
dat
,
en
,
,
te
lang hier lande bij officieele gelegenheden deed gelden alleen vervangen door het Portugeesch waarin ongeveer een eeuw geleden nog gepredikt ruim een halve eeuw geleden nog conversatie gevoerd werd zich
aanwijzingen
't
en
,
in
,
.
-
in
als en
Ladino met Hebreeuwsche letter zoo Midden Europa met het zuivere Hoogduitsch Jüdisch Deutsch geschiedt Dit Ladino tevens de taal van Israëlietische tijd vermaningen bevatten
dat
in
-
,
ge ,
wordt trouwens ook bij het beoefenen van den Talmud evenals dat vroeger met het Joodsch Duitsch Nederland het
schriften
STEINSCHNEIDER
ein
,
hun nieuw
,
”
li
in
die
äusser deren
laten
Joodsch Duitsche
vaderland
hun aandeel aan
-
,
zoodra
in
zij .”
,
immigranten
haben
Sprache und
Over het algemeen
Gebrauche
Lande
sie sich schon
denen
von
sehr genähert
so
lich wenig unterscheiden terarischem
,
,
Landesgenossen
ihren
christlichen
keinem
in
„
,
sich
zegt
,
,
-
„
:
-
sprekende
:
in
chenden
Juden
MORITZ
Rangstreit Literatur Beitrag zur verglei Kulturgeschichte Literatur und Wien Hölder 1908 over
een monographie
Italië
gehandhaafd
tusschentaal
.
was ,
als
val
,
,
en
-
bij
,
is
,
de
.
,
,
verkrijgen de nationale bedrijvigheid hun eigenaardig taaltje va ren Eindelijk mag niet uit het oog worden verloren dat voor zoover Slavische Israëlieten betreft wie het Joodsch Duitsch het best overigens gebleven geen bewaard de traditie andere keus liet bij den natuurlijken drang naar het westen aan geen ander idioom worden
Hebreeuwsch
Duitsch
.
en
.
te
gedacht behoefde
,
.
is
dat zeker
,
voor het werkje zelf
„
zonder het idioom Motive zur Herausgabe
„
”
en
Wortsammlung
De
, de
.
staan zou hebben
Vorrede
”
en
,
,
Intusschen erkennen wij oprechtelijk met innige dankbaarheid het vele goede dat door wederkeerige inwerking van Hebreeuwsch Duitsch tot stand gekomen Een der beste bewijzen levert daar geen reden
der
be
van
vorliegenden
tal van wetenswaardig
bevatten
voor het begrip van ons werk noodzakelijke natuurlijkerwijze haar weg dit voorbericht gevonden hebben Het brengen aan den slechts door zijn valt ons dus niet moeilijk hulde eenige
,
waarvan
te
.
in
,
heden
bekenden schrijver Den belangstellenden lezer
GLOECKNER
te
.
A
.
bij
Leipzig
1889
”
besonders Kaufleute
).
-
,
:
,
titel Dolmetsch der Geheimsprache be Lave Lallemand für Beamte Gerichtspersonen
den
.
und
eveneens
G
”
,
verschenen onder arbeitet nach dem
verwijzen wij naar den tweeden druk
„
Sem
,,
van
und Japhet
,
(
.
initialen
Wij
.
-
,
onder
releveeren dan eene De schrijver zegt
.l .
.
absoluten zin rechtstreeks aangaat
critiseeren
n
die velen
moeten
.
,
mededeeling
meenden
te
relatieven
wij dus gaarne
in
in
Wat wij schrijven
zin
.
Het Duitsch als drager van het Hebreeuwsch element Joodsch Duitsch
11 de vestiging
Het met
op
Duitschen bodem ontstane Joodsch -Duitsch — schoon eerst allengs verkoeterwaalscht - ver spreidde zich onder de heerschappij der Franken ook aan gene zijde van den Rijn , en deze taalgemeenschap hebben de Israëlieten van
„
der Joden
Noord - Frankrijk te midden van het al meer en meer zich afzonderende Fransche idioom met hunne Duitsche geloofsgenooten weten te on derhouden . Toen later van het einde der twaalfde tot het begin der
trouwens overal zijn plaats onder
Europa
en
boeren
edellieden
,
wa
burgerstand en
als
(
De Joden
dit land van uitsluitend
in
zeer welkom
, zij
ren
een
een
,
,
,
,
zelfs
eerste
in
,
danken
.
te
is
is
-
16e eeuw
heeft
Na
de
15e
hoogste ontwikkeld ongerept gebleven
begon
,
,
,
,
,
1649 Lithauen 1654 een tegengestelde richting namelijk naar westelijk
Europa Men kan gerust beweren tijd
in
,
(
in
is ).
dien
.
sedert
.”
de
der 14e
,
in
in
begin
welke
Joden hunne
spoedig
te en
het Duitsch hunner vaderen hunne verbittering meer hun atmosfeer gesproken Duitsch
al
en
,
voor iets heiligs streefden meer naar het van het buiten afwijken doen
,
,
.
hielden
in
opgesloten
het
taalontwikkeling verdrong De Joden er
gebied der
,
's
ook uit ghetto
het
,
heel niet hebben kunnen ontstaan wanneer niet eeuw die onzalige afsluiting ware bewerkstelligd
't
-
in
,
de , .
dat deze verhuizing althans niet opgehouden heeft Iedereen weet dat aanmerkelijk toegenomen jaren laatste tientallen zelfs ge zoogenaamde Duitschland zelf zou het Joodsch Duitsch
het klein
In zij
lag
de
,
14e
en
de
in
ontwikkeling
niettegenstaande de
,
en
in
13e
,
12e
eigenaardig
hun Duitsch
ten
en
. i.
d
, in
Europa
aan het Joodsch Duitsch
Ukraine in
groote verhuizing
de
van
en
in
plaats aan Polen jodenvervolging
edellieden
sfeer zijner levende
en
vervolgingen
zich staande heeft gehouden zedelijken religieusen
Joden
,
buiten
Poolsche boeren
Dat nu het Jodendom
zin
.
weergalooze
Slavische
,
hetwelk
handhavende
leefden
in
nu
,
onder
de
jaren
Honderden isolement idioom
de nu
.
.
,
,
).
de in
soort van middenstand zon duur betalende Doch ook an dere landen zooals Boheme Hongarije enz zullen zeer vermoedelijk omstreeks dien tijd door Fransche Joden overstroomd zijn geworden
,
zooals vormden
vinden
.
gewenscht toevluchtsoord
te
III ,
veertiende eeuw de Fransche koningen , door hebzucht gedreven , hun rijk bijna geheel van Joden ontvolkten , kwamen honderd dui zend verdrevenen naar het Duitsche rijk , om na verloop van niet langen tijd in Polen , vooral onder KASIMIR vurig een lang
12
Dezelfde mededeeling doet Dr. J .GERZON , te s -Gravenhage , in ,,die grammatisch -lexikalische Unter jüdisch - deutsche Sprache , eine suchung ihres deutschen Grundbestandes , Inaugural-Dissertation .
'
0
. a.
beteekenis wegens de
van
,
dus honderd
die
eeuw
17e
eeuw
in
jaren
emigratie
om
in
,
haar eigen taal tegenwoordig welke als
die
op
, ,
Slavische Joden 13e eeuw hun Slavisch nog spraken dat dus oostwaarts nog niet overweldigend genoeg was dringen
der
in
,
,
,
de
tot
1348
de
dood
dat
uittocht
het jaar van onafgebroken voort
de
is
Het vermeldt tevens dat begonnen naar het oosten
de
en
Zwarten
duurde vroeger
werkje
het aanwijst
uit Duitschland
Joden den
. Dit
1902 ”
de
.
Salm
in
.
bronnen
.
S
die
Köln ,
,
. .l
n
.
de
hij
-
-
,
„
.
en
.
.
in
en
er
lit
la
Préface
de
l'
à
Histoire
„
aan
,
Sorbonne
de
.
wel die ontleend la
en
halen professeur
à
aan
,
wij
CHARLES ANDLER
te
wenschen
-D
J.
, : le .
maar een
geheel daaruit verdwenen juiste samenvatting van bovenstaande beschouwin
,
de
gen
dat
maar thans
Een bijzonder
Voor
niet slechts één mengsel van verschil
uitdrukkingen woorden voorko ontwikkelingsperioden der Duitsche taal ont
.
;
is
vroegere
dat het
,
de
,
aan
.
D
J-
8
.
. a .
0
lende dialekten
2e
met nadruk vertegenwoordigt dialekt
Duitsch
,
hij
zegt
Hij
daarbij
verschil
in
,
GERZON
1910
de
„
de
in 7
in
,
Dr
statistiek van het aantal personen die het lende landen spreken Hij komt tot minstens millioen een
Mitteilun
Mei
.
te
”
bijzonderheden
Bonn
Literatuur zijn Referat
.
-
, S.
”
.
-
SIMCHOWITZ opgenomen
-
geeft dezelfde historische
Germanisten
—
,
de
in
.
de
der nieuwe Jüdisch Deutsche
als
in
)
voor het Hoogduitsch daarvan den terugslag ondervond Ook spreekt
der literar historischen Gesellschaft
leend
1729
(
,
-
,
van MOZES MENDELSSOHN
Dezelfde mededeeling doet Dr über die jüdisch deutsche Literatur
men
Jü
Duitschland plaats moest maken
terwijl ook Nederland hij van produkten
gen
toch
meer spe
't
't In
.
en
18e
disch Deutsch dat toen kregen heeft onder den invloed 1786
Duitschland
Deutsch dien
voorbijgaan doet hij opmer begin van 19e eeuw het waarschijnlijk den naam van Jargon ge
Lithausche
einde van
Oost Midden
van
van Jüdisch
tak
-
die
,
De
de
,
't
in
is
ciaal behandelt ken dat
en
kwamen
,
dat
waren
halve eeuw mag toekennen Verder emigranten van alle oorden zoo
een
van oordeel
Duitschland
van
de talrijksten
vijf
dan
GERZON
de .
Dr
.
is
geren ouderdom
,
en
-
,
, m . a . w .
te
dat men taal Jüdisch Deutsch aangemerkt wordt het dialectaal Midden Hoogduitsch met Hebreeuwsche geen hoo Slavische elementen
.
13
par
judéo - allemande
térature
M
. PINÈS , docteur
l'Université de
de
Paris : Le judéo -allemand s 'appelle „ jargon ” dans la désignation vulgaire ; et il y a une nuance péjorative dans cette appellation . Une
contaminer
part de vocabulaire polonais
une faible
'
d
ont
se
,
âge
pu
fin
du
étude philologique exacte montrerait que les dialectes juifs , impor moyen tés aux pays slaves par des colonies d 'émigrants à la
,
ils
,
le
,
phonétiques
wij
aanvulling hier ter plaatse geven werk van
een
in
,
te
Als noodzakelijke king vinden
particularités
.”
et
a
défendu avec énergie avec succès morphologiques syntaxiques
-
.
ses
et il
,
un
ils
;
ou
russe mais dans leurs éléments germaniques sont restés plus purs que les dialectes mêmes dont sont originaires Enkysté dans judéo allemand milieu slave auquel était très hétérogène
JOHANN
Belehrung
CHRISTOF
opmer
een
WAGENSEIL
-
-
,
,
,
jeder Jud
Ding
sey
.
ein
heisse
Es
haben
,
überschwemmen
encker
für
für ein Ben
Segnen
,
Sie
. .
Meidlich
,
euer
Ermeien
,
für
Fingerlich
Mägdlein
,
, .
enck
für Ergötzen
,
euch
leien
sie
Für
lésen
sagen
Ring
einen
Ein
verflötzen
.”
für
für
,
schen
,
breyen
heissen
Die Hochzeit Brauloft
,
.
Fehler Greis
laden
,
.
herkommen
.
Perlich
,
Völcker
Perlein
,
Jud
die unberichteten ein
,
und
,
nit gebraucht
Teutschen
,
glauben
aussprechen
auch eigne Teutsche Wörter welche sonst wenigst dieser werden doch aber von dem Dialecto einiger
die Juden
Einen
.
sehr gemein
welche dafür Mauschel
Mauschel oder dasz Mauschel
Ein
Büchlein
Auf gleiche Weise nen
,
,
Christen
Orthen
genennt
Moses benahmt Moschele und weilen dieser
Juden
denen
für
Seferchen
,
,
kleines Kind
unter
für Unverschä
Assuskeit
ein
,
,
für Wiederholen
ein
ein
sie
für Stehlen
Ganffen
wird des Rabbiners Weib
Rebbitzin
Nahm
Rauben
,
für
Umchassern
,
Gasselen
migkeit nen
,
:
Nemlich
, .
Lesen oder wann man die Juden reden hört kan erlernet werden sagen Schechten für Schlachten Sachern für Handeln sie
im
in
:
„
,
–
,
(
1705
),
der Jüdisch Teutschen Red und Schreib art Königsberg 1699 Die Juden verkehren offt die Hebreische Wörter Teutsche und geben ihnen also eine frembde Gestalt dasz demnach solcher Wörter Deutung anderst nit als durch den Gebrauch 1633
,
en
de
,
te
is
Zwarten dood
de
zoogenaamden
in
den
, ,
lanten
en
,
de
,
-
-
,
te
emigratie van Joden Alles zamen genomen staat het vast dat Europa van West naar Oost met name naar Polen Lithauen aangrenzende gewesten reeds met kruistochten begonnen dat wijten aan Flagel deze beweging bevorderd door vervolgingen 14e eeuw
sterk
14
, en eerst in het eerste gedeelte der 17e eeuw geheel tot gekomen staan is , dat zoodoende de Duitsche dialecten , die deze ban nelingen spraken , het Slavisch hunne oostersche betrekkelijk gering aantal zijnde stam althans geloofsgenooten verdrongen
,
,
Duitschland
in
schijn
den
;
’s
kweeken
uit van
burch
's
borghetto
(
zich
eigen dialect
een
dezelfde
,
,
,
dus
ghetto te
,
noodzaakte en
isoleeren
daar men hen immers onder
deze wijze Oud Duit
-
de
,
de
midden
in
,
gehad
menschlievendheid te
der Slavische
volken
,
wonende Joden werking heeft
)
dat
druk dien heeft dat van hunne landgenooten ondervonden
bewaard
sche elementen
ten
die
opgenomen hebben
op
-,
ontstaan
zich
te
taal
,
eene
klein deel
in
een
voor
is
en
in
bij
toegenomen
verder staat
,
aan
,
,
en
-
-
, -
in
,
in
,
,
gesproken
door
die
de
een
de
is
,
in
,
of .
taal wordt DELSSOHN
,
in
,
en
-
in
een
of
,
en
,
af
af ,
en
,
-
het vast dat zoowel Slavisch Joodsch Duitsch als Duitsch Joodsch Duitsch zich ongerept hebben gehandhaafd dat beide van aanbegin vele Hebreeuwsche verduitscht Hebreeuwsche woorden be vatten dat het eerste van het midden der 17e eeuw zich steeds meer meer westwaarts heeft verspreid waaraan het tweede be wust onbewust maar niet diezelfde mate heeft meegedaan gevolge gehad dat ander ten heeft dat Noord West zelfs Engeland bijna geheel Amerika Zuid Afrika Zuid Europa geïmmigreerde Joodsche bevolking eigen Australië enz door van MOZES MEN verhoudingen het zich
tijdgenooten
wie nieuwe maatschappelijke
vlucht
genomen
,
jaren
laatste tientallen
of
een
in
Duitsch
de
is .
,
bedienen van het Hoogduitsch tot plicht stelden met den naam van Wij voegen hieraan toe dat het Slavisch Joodsch jargon bestempeld liever
terrein van werkzaamheid gevonden heeft men vergelijke het geciteerde reeds werk van PINÈS waartoe men den naam aan merking genomen het niet staat zou hebben geacht Deze werk
La
in
.
SLOUSCHZ
zuiver
BEN DAVID
in
NAHUM
)
verhoogde bedrijvigheid
eene
waarvan
op
met
,
gebied
-
gaat samen
zaamheid
Hebreeuwsch zijn werk
(
,
in
),
, (
een
623
,
533
—
,
een
voldoend
aantal
)
,
in
Deutschland
citaten
zij
.
Joodsch Duitsch vinden Volledigheidshalve hier nog vermeld het werk Jüdische wörter und Redensarten gesammelt und erklärt von IGNAZ
-
–
de (
,
-
Die jüdisch deutsche Literatur
.pp
”
America
: III , „
WÜNSCHE
.
.
Polen
u
WINTER
U
.
in
'
d
,
et
la
de
Littérature Hébraïque 1743 1885 Paris Société nouvelle de Librairie Edition 1903 historische ontwikkeling nagaat Overigens kan men het bekende werk van Renaissance
Sprich BERN
15
letter
.
De Transkription
zoodat
uit
is
een
geeft van het
goed beeld
Oost Europa
,
Hebreeuwsche
in
gevoerd
Israëlieten
der
de
leven
, dat
1908
in
tieme
,
-
und Glossar , Warschau
in
STEIN unter Mitwirkung von B . W . SEGEL , Zweite , vermehrte und verbesserte Auflage , mit gegenüberstehender Transkription , Index
gemakkelijk
tekst
den
,
z
. B .
,
in
„
:
in
.
de
weg vindt naar lezers van verschillend dialekt Overigens zegt schrijver Bekanntlich gebrauchen die Juden den verschiedenen Ländern ihrer Ansässigkeit besondere Wortschatz und Aussprache von einander stark abweichende Mundarte wie die pölnische u
”
„
Het ligt niet op onzen weg na
en
de
,
jaar
van
HEINRICH
Rusland
LOEWE
laatstgenoemd
in
dat
in
1911
),
:
der Juden
(
in „
die Sprachen
de mededeeling
”
nemen wij over
Wel
le .
.
werk vinde men eens een titel met den naam van een schrijver
of
de
in
en
zijner plaatse hier daar ons hoogst noodige toelichting
te
:
gepubliceerd
in
in
in
en
te
't
is in
’t
,
vische landen
en
,
het Hebreeuwsch
stichtelijk wat belle Joodsch Duitsch het Duitsch dienst van verder Hebreeuwsch zelf vooral Sla gaan
-
in
tristisch gebied
op
verschenen
,
”
,
et
.”
-
afzonderlijk
).
„
(
ich
als
galizische
,
recht
,
podolische
Jargon
. .s . w .
die fälschlich und mit Un bezeichnet werden Nach reiflicher Ueberlegung habe mich für die podolisch wolhynische Mundart entschieden De ausgelassene und grobe Sprichwörter erotica rustica zijn
litauische
in
dagbladen
.
't
in
—
,
Hebreeuwsch
2
't
acht
in
de
-
,
Joodsch Duitsch gelijks verschijnende
—
11
,
de
,
en
2e
-
't
en
en
van
en
't
in
Hebreeuwsch Joodsch Duitsch zestien dagbladen vijftien tijdschriften verschenen een uittreksel van een sta twintig tijdschriften tistiek over 1912 vermeldende dat van
da
tiental aan gewijde belangen Joodsche bladen taal des lands Terwijl wij deze paragraaf besluiten met het vermelden van Jüdische Privatbriefe aus dem Jahre 1619 mit acht Schrifttafeln door Dr ALFRED LANDAU Dr BERNHARD WACHSTEIN Wien und een
,
werk
.
,
,
1896
.
2e .
,
J.
.
KAUFMANN
veel Hebreeuwsch 1913 een Hoogduitsche
Joodsch
Hebreeuwsche uitgave be is
welk
in
tekst met betrekkelijk van
),
—
Francfurt
a /M
,
(
.
zorgd
:
letter
;
en
,
in
,
DAVID KAUFMANN Duitsche
en
tekst Hebreeuwsche letter benevens vertaling latijnsche letter woordenlijst Die Memoiren herausgegeben von Prof Dr der Glückel von Hameln 1645 1719 1911
transcriptie
in
Leipzig
.
.
en
"
, le .
.
de
in
onverminderd
„
,
,
zijn
16
Verhouding
tot het Duitsch .
het Joodsch - Duitsch
van
Voor wie goed alle opmerkingen gevolgd heeft , blijkt er ook uit , dat in den eenigszins gegoeden stand van de Joodsche wereld in Duitschland van Jüdisch - Deutsch reeds lang geen sprake meer is .
,
MOZES MENDELSSOHN
,
school hebben
herhaaldelijk
reeds
vermeld ,
boven
zijn
en
voortbouwende op de traditie van het Joodsch -Duitsch
,
bij
voor hunne zuiver Hoogduitsche vertalingen van Pentateuch enz . de Hebreeuwsche letter gebruikt ; en op deze wijze worden nu nog
werken , vertalingen van gebeden , en aanwijzingen Hebreeuwsche teksten Duitsch gedrukt Het Joodsch Duitsch echter nog niet geheel verdwenen het handhaaft zich veelal onder uiterlijk overigens een parodie een Hebreeuwsch maar een
,
-
is
en
,
is
.
in
stichtelijke
en
,
,
-
.
in
„
:
,
.
:
Le
?
in
Jargon
, d'
une chresto
.
,
na ,
-
&
hieruit overgenomen -
Joodsch Duitsch
,
-
's
en
’t
, in
eenige
van Psalm
in
,
hij
,
geleverd
Wilna
van
in
in
is
1549
)
1470
—
.
(
omstr
te
zij
.
gedragen
door ELIAS LEVITA GERMANUS
Venetië
BAGUR
Re
.
,
,
,
te
in
zooals die 1545 bijgenaamd
und
”
-
van
suivie
dezelfde verzen zooals een Poolsch Gebedenboek navolging vertaald zijn Daarna geeft mede
1863
,
,
èn
.
, de
,
in
de
,
in
,
,
,
(
Brockhaus 1882 vertaling
ontleend aan
voor het
Thron Editeurs De het Joodsch Duitsch Jüdisch Deutsche Chres
1909 Misch
wording
navolging van GRÜNBAUM
Leipzig
AŞHKENAZI
en
BOURGEOIS
gaat historisch
)
en
verzen
een
tot het Nederlandsch
courte étude philologique
. H .
le
-
ou
Judéo Allemand mathie par Dr geeft dan
TENDLAU Sprichwörter
dat Joodsch Duitsch Nederland wij beantwoord eene monographie
Hoe heeft zich vraag vinden
Die
tomathie
Joodsch Duitsch -
het
van
verschenen
Vorzeit
-
Verhouding
104
,
Francfurt
deutsch jüdischer
van ABRAHAM
de
in
1860
het werk
.
beschouwen
densarten
schrijver
wijze van transcriptie
feitelijken
den
a /M
mag men eerst
van
-
van
door
toestand van het Jüdisch Deutsch Jüdisch Deutsch sprekenden Duitschland Als overgang
beeld de
en
duidelijk
van behandeling
èn
wijze
nu
door
te
de
's
,
.
u
—
„
.
”
„
geworden soort Geheimsprache Das Buch des jüdischen Jar gons nebst einem Anhang Die Gauner oder die Kochemersprache Erklärungen mit Quellennachweis von ED NASCHER Wien Leip Verlag Mai 1910 geeft zig Josef Deubler door inhoud
GRÜN
17
ruim
terwijl het
is
,
het
driehonderdjarig
tijdvak zoo
goed
formuleert fut longtemps
„
:
de
zijn
opmerking
des principaux
il
dans les éditions de Hollande est empiètements néerlandais sur du
constater
les
avait point
'
,
;
l'
de n
,
intéressant jargon qui
défense
la
op
centres de
steeds meer voor het
Hij
.
Nederlandsch heeft moeten volgende wijze Amsterdam jargon
komen
Nederland
wijken
imprimerie
,
daadwerkelijk
le
als niet veranderd
in
— 1679
1676
, dat
tot de conclusie te
om
Oost - Europa
in
Joodsch
van
van
un
en
Jargon
drukken
une tradition
solidement
'
1755 ,
aan Amsterdamsche
d
1677 ,
overgenomen , eenige staaltjes
dezen
in
van
en
dit
,
BAUM
Duitsch , ontleend
.”
établie
het dagblad
1° 2° . .
is
van
,
5° .
;
Diskurs
een
dagteeke
een Joodschen almanak fragment van een artikel
,
een
dat
dagteekenend van
van Holland
uit
karak titel
de Telegraaf
April
1907
.
.
7°
berichten eindelijk
1717
,
,
en
6º . )
;
;
(
32
5592
eenige
„
verschenen
1809
in
van 1831
–
van
getiteld
koning
ge
het
en
en
gesprek
Besluit van LODEWIJK NAPOLEON nend
document
een
,
.
,
verschenen
in
Amsterdam
ibid 1723 het begin van een
alle
wij hier
14
;
1796
werk
oor
hoe het
langzamerhand
geven
,
4° .
,
een werk
3º .
ander
;
van
een
te
,
,
is
,
blad
oordeelen
niet het Jargon
”
-
geworden maar een jargon ter van zelfstandigheid verloren heeft
bleven
doen
Nederland
; :
nader
lezer
Joodsch Duitsch
te
opmerkzamen
den
in
Om
spronkelijk
u
im
hu
-
'
,
,
, ho ’
,
.
da
„
.
1º
Seipher gizuq èmunoh das hat megabeir gewesen haboqi batauroh nebi ketubim dergleichen besipherei gachemei ach umaut halau hana aloh kebaud horab rabi jiçgoq ben abrohom zichraunau liberochoh wel
haben übergesetzt aus loshaun haqaudesh teitsch aus gedruckt mit latein was altdorf durch den herrn christophor wagenseil zur druck gebracht nutz aller liebhaber zu
den
zu
zu
un
is
gott
,
der einigkeit
un
da
in
ches mir
die druck
rechten jüdischen
,
=
tet
z
t
(
=
be -
'
”
tocauz
1717
).
5477
=
=
477
=
un
jeminecho lephaq
torum
7
+
70
zu
.
In zu De
de
.
o .a
,
. ),
(
”
„
),
(
”
),
(
zu
„
uitdrukkingen vurklart erklärt dardurch dadurch verkriegen verraden reeds den Nederlander bekommeņ volgende nog het werkje vluchtig bladerende hebben wij ”
„
+
to
auz jodecho
400
,
’
,
'
un
glauben erkennen pesuqim alle zweivelhaftige drin werren vurklart wormit sich der leiener wul wert vurgnigen dardurch zaucheh sein eau verkriegen lom hazeh wecaulom habo Amsterdam bishenat ach
18
zunder faschte beweise zu brin gewar werren enz . ;
„
'
ich
sprekende batavismen gereleveerd : gen ; also is die vrag wordurch ken
m n den
.
.
de
un
,
,
'
sie
’
,
ar
'
ça
drinnen
beschaffen
neshomoh
in
ir
von hasheim jitborach finden gros wissenschaft die
wert
ach
den menschen
sorgen
halt last verdries
wen man
noch jesurim
un
,
wie
neshomoh
rephu
ein
,
es
deinen got
vor dei ogaut
’
un
zu
leient wert haben
geniessen
er
un
,
zu
un wert
ģuph
der mensch der sich kein
hier
aut
rephu
gewisse
filtedigt
leiten
verborgen
,
was den sen
gefunden
wert
in
drinen
oh
„
.
2º
is
."
hab belaubt De gebezigde letter Hebreeuwsche Seipher simgat hanéphèsh
’a
,
’
is ,
,
hu
’
un
, ,
'
zaucheh sein
wer uns
habo
aulom
5483
zijn
AARON BAR SHABTAI
de drukker
SALOMO
zoon
van
1723
.
,
483
en
GUMPEL ALTSCHUL
PROOPS
eil
' '
in
uitgevers
=
BEN
dat
=
GAIM
,
en
Verder wordt vermeld JOSEPH
gein
geben
de
tegïat hameitim
bald érèç jisro haqodaush un boruch
.”
zu
,
'
un
verleben
un un
'
,
un
’
pi
in
sol
zu
guten geschehen
moshiag
un
,
in
is
,
ein
,
zu
’
un
pi
al
un
re
,
un
'
un
geformt hot ach viel jaut tauchogaut musor scheine jehudi jeder ma asïaut neie sachen wodurch ein muss derkennen gots macht sich sein dienst machen ach gefint man drinnen ganz jar dinei galoh hadloqoh was dinim dat wodin von gestanden vorwar wie ach birchat hané weiberbichle nit recht henin was andere sephorim nit recht gestanden wie man rephu leben nach aut cal horambam zichraunau liberochoh das man got kan dinen bleiben gesund gewis wen man solche sephorim tut leienen halt was drinen tut stein wert unser willen ihm
.
.”
de
is
't
in
,
is ,
De overvloed van Hebreeuwsche termen oordeelen wij een be wijs van gemis aan voldoenden woordenrijkdom Duitsch gebezigde De letter Hebreeuwsche
.
.
zu
„
.
3º
Zikoraun ledaur agaraun bishenat tqnw 1796 haben einige bacalei batim zich abgescheiden min qehal ashkenazim beamsterdam und haben zich vereinigt qehiloh eine unter den nahmen qehal eadat jeshurun
.
ein
und die erste schuhl haben
sie
Overveen
,
zu
.
te
De Nieuwe Joodsche Gemeente Amsterdam sie haben vor rab aufgenommen hadaïn maureinu horab rabi aharaun çadiq liberochoh mausheh jięgoq zichraunau hanaudae bephi kaul jiçgoq haqeboraut geir besheim rabi beit haben sie angekauft mit viel freide meganeich
19 shabot qaudesh tw siwan tqnz (1797) unter die direktie provisioneele direkteuren
gewesen
véréb
zie
.
,
Algem
Handelsblad
BROMET
.
ASSER
d
qalman shaugeit
að
mizmaurim vor den ginuch hat der beit und die tephiloh und andere shirim hat megabeir
ge
oh
hb g
,
eingeschtelt
sin
shir und
dem
din
H
LEMON ,
.
H
LEMON
HARTOG
III
'r ' die
. v.
.
,
.
H
, v . . L i. . M . .v C . ,
Avbl
leib bromet
'r '
mausheh
r.
DE
HARTOG
1913 b
hirç
, d . i.
hirsch leiwi rauphei
, ) d , . .i
Febr
r.
'r '
als
b
b
22
r. hirç (bekend
.
die
von
.
hat angefangen
et
zu
die neie qehiloh
licht gegeben unter den nahmen qehiloh von diskurs worauf die alte kein antwort schuldig geblieben legajei oleph deraush gaudesh der beit din holach ead jaum adar sheini tqsz 1807 und nachher bishenat tasg 1808 haben sich 24
wochenbletcheles
)
)
(
ý
jishpaut
-
vereinigt
!”
shelaumau
Hebreeuwsche
.
'
NAPOLEON
jehi
kein
is
LOUIS
we hasheim cad néçag
.
sholaum
coleinu wecal kol jisro De gebezigde letter
de
haben
hamélèch
geschlossen
eil
und
biphequdat
(
qehilaut
beide
)
(
.
að
ist
,
’s
in
und hat
gabeirau harei zeh meshubog schreiben keģen die alte qehiloh
, .
’
hahi kol hamarbeh lebajeish
boeeit
-
u
dowid
’
friedrichsfeld miberlin die zwischen beide qehilaut hat sich midei jaum bejaumau hauleich umitgabeir gewesen
wesen
’
4º .
Diskurs bein shetei qehilaut jaran qoroti watemo einu
ein
ken
ich
kapitein
,
.
in
ich hob
!
a
.
in
ich
gut schlau
mensch
,
bist
es
kan ein
,
ANSCHEL
du
, .
0
dau sitzt nog
nit in
ich
.
zu
du
itret bist ich hob gemeint bist shabet ufgerufen werren vor acht tag shabet ufgerufen geworden hob gemaant shabet
,
qeçinim
wie gut
da
.
o
un ’
,
,
die
frägt
meibi jehu
.
die dalphonim
es
,
,
zwischen
was maanstu denn dass bei uns zugeit wie bei eich dass giluq gemacht werd zwischen qoçin oder gemaaner man
ANSCHEL leit
auch
in
.
du
, an
es
alle
sagt
gute morgen
geweest
amsterdam
komt
komt
jau wahrhaftig
ich schlofen
gewust dass sennen
,
nog keiner
schif
deborim
gehalten
schif ist nog ledig
SPANIER
um
Schifer sagt GUMPEL fen
komt
hamarbeh
?
kriegen
es
hukplatz
. .
,
schif von itret nach amsterdam
ANSCHEL HOLLANDER
da ken
bishenat kol diskurs
lemisporom
1798
da
„
dim
die neie qehiloh
shenat tqng
in
'
geit
von
.
diskurs
20
sennen
ich wil amohl mein bichelche
nit
haphtoroh
wirt doch verkaaft
bist
saune
von die neie qehiloh
ginuch was ich hob
von die
, .
aach
nit
laaienen
.
ein
du
.
rechter nar
dass
,
ein
du
.
ich
bist
waul
sehe
ufgerufen werren jauseph schuraanmacher
?
,
.
die
ANSCHEL doch
niks besser als de gemaaner
is
ist
,
.
allegaar egaal der manhig allegaar zugleich kennen doch man jau GUMPEL mar worum den erste shabet ufgerufen geworden
mir
.
ich
,
,
,
an
an
du
.
,
GUMPEL heer einmal anschel dir mein herz recht heraus bist dir mir und viel andere leit grob taueeh bin bei mein leben kein saunei von die neie qehiloh nur ich sehe nit dass ihr ich sag
!
en
o
,
,
waastu
.
is
an
.
is
Dit laatste zal
,
connetabel
gots von
'
constitutie
die
frankreich
.
Holland
von
Hol
das
.
uitkomen durch die gratie
un
,
NAPOLEON
,
,
in
LOUIS
des reichs kenig
unterthanen die gelegenheit ver schaffen eben die andere eingesessene werren zugelozzen die eer zur die verteidigung von vaterland mit werken anmerkung genommen habende dass Eizeh meihem Un von israelitische
es
zu
zu
um
um
in
'
zu
.
unser
als
Willende
verhollandscht
reeds
der goe gemeente umgedeutscht
ländisch wille het volgende stuk potsierlijk „
den
Hebreeuwsche
het Duitsch
hoe
ter
de
”
De gebezigde letter Men ziet hier
5º .
shma beni
.
.
,
.
leit eppes gebessert seit ANSCHEL was mir gebessert sennen gaar niks etc
differentie von gotsdienst solten kennen abgehalten werren sich der korpsen von unser Armee lozzen invoegen jeder die entlich alles begeerende werk stellen Kedei vrije oefening zijner gotsdienst versicheren alle beschweren
.
, un
ein
'
un
es
,
an
: eil
'
,
in
:
ein
.
die
generale
staf
von
es
'
die offiziere
un
zijn
,
es
.
ausmachen wo unter begrifen taljon
’
acht companiën
un
von
als von die regimenten
infanterie nehmlich ein regiment zwei bataljons zollen belauf von jeder bataljon zol betragen 883 perschaun
,
die zelbige zijn
bataljon
die
die eerbare weg der
die
bestehende zol werren
zich
haben wir beschlossen und beschliessen korps troepen ganz allein Mibenei Jisro aufgericht zusammenstellung davon zol
.
Dass
ein
.
ARTICUL
1
wapenen willen verbinden
verkiezen
,
staat
zu
ein
ver
:
nothwendigkeit
leit
um
von zolche
welche sich mechten auftoon tegen dorich ihre geneigtheit oder dorich die
, ,
raumen
,
langen
zu
aus die weg
,
zu
, ,
zu
es
an
zu
ein
in
um
wegens
ba
21 Zobald es erste bataljon wert compleet zijn , zol unser Oorlog Minister von unser orders betreffende die organisatie von es zweite bataljon anfragen , un ' vervolgens vor die generale staf von es regiment , an welches wir ein nummer in die linie werren kennen ARTICUL
2
.
zustehen . 3.
ARTICUL
Unser Minister
von
Oorlog
nister von Eerendienst un Binnenlandsche den , un ' es Oberconsistorie min Hajehudim
nach
zich
zachen
unser
Mi
verstan gehert , zol uns
haben
zu
mit
zu haben
lijst von verzuchers anbieten , ausgesucht aus die achtungswer digste judische families , dass wir da aus die offizieren von es batal jon oder bataljone , nach dass die mitteln werden zijn , diezelbe zu ein
formiren , kennen benoemen . dieze lijst zol mussen inhalten die nah mens , jahren , gestalt un ’ das jetzige beruf von die vorgestelte ver zuchers , wie anzeichnungen Mei ’abauteihem , mit alle weitere an die zur einleichtung von unsere verkiezung kennen die zol musen gefigt zijn ein kurze uberzehung Meihajis
weizungen nen
, bei
re 'eilim
die lijst
,
das neie korps zu begeben . ARTICUL 4 . Die offizieren zollen nach ebenredigkeit von das nethig gezahl manschaffen um diezelbe zu imployiren werden benoemt , De haïnau in proportie von ein offizier Lepogut vor 30 manschaffe , welche genegen
zijn
zich
in
, wovon in es vormelte articul is vermeld , welche durch ihren einflus auf den geist von ihren judische mitbrie der Lepogut 30 zu dienstnemung kennen iberhaulen , es recht auf zollende solche verzuchers
bezundere wohlwillendheid dadorch bekommen . ARTICUL 5 . Zobald es bewizen wert zijn , dass es korps Jehudim bataljon wert es nethig gezahl manschaffen zur formirung von Oorlog concept kennen ausmachen zol unser Minister van uns von
Judische
auf die zelbige manier als wie vor paalt zol diezelbe allein dienen korps Jehudin
auf
die kenigliche kweeklingen
rich be
zur volzallig machung von
.
is
,
un '
ten
kweeklingen
es
kostschool
zu
anbieten
ein
um
,
ein
ein
unsere
die unterscheidene
von
bewijzen
ihre Droshaut
un
von
diese
’
Melame bei alle mitteln welche
un '
,
Tomid
in
um
,
dim
engagiren
er
toon aufmerken alle die vortheile welche die Jehudim einstelling kennen geniessen zol weiter alle Rabonim
’
dabei
un
zol zorg tragen
zu
Er
um
.
begunstigen
zu
korps
zu
um
6
Unser
,
Minister
.
zol
an
Eerendienst un Binnenlandsche Qehilaut Hajehudim eine ausfier liche laast bezorgen betreffende die mitteln die formatie von das ARTICUL
zachen
22 in ihre
in die
macht zijn , zu trachten Benei Qehilotom militehren stand zu begeben , welche an
, um zich zugang zie den efent zu bewegen
zu alle eerbeweisungen , welche die prijs zijn von talent und muth . Entlich zol er es Oberconsistorie anschreiben um zu zorgen dass zau lang es korps Meihajisre ' eilim nit volzallig is , keinerlei soort von unterstand
Hein
Bemomaun
oder
in
lebensmitteln ( zau durch es von liebdadigheit ) wer
Armbestühr, oder durch bezondere Gebraut den
abgegeben
pabel zijn
; u.
Lehajisre
leeumat
de zugestanden
an die
' eilim
welche
den militehren
zu
dienst
ca
zeh dass zolche unterstand bij preferentie wer arme familiën , von zolche leit die Bekobaud
weg volgen .
die militehrische
ARTICUL 7 . Die zu machen kosten un ' lon vor das korps zollen ausgewonnen un ' gefunden werren auf es laun un die masse von die andere korpsen von die Armee .
ARTICUL 8 . Unser Ministers von Oorlog un ' yon Eerendienst un Binnenlandsche zachen zijn belast mit die ausführung von es tegen wartige Beschlus . Gegeben
in
unser keniglich
Paleis auf
Hooimaand von es Jaar 1809 un ( gezeichent ) LODEWIJK . vor copie conform
bei
absentie
von
den
ersten
’
von
es
Loo
den
achtsten
Regierung
unser
Secretaris von
es
von
es Vierte
.
Kabinet
Denzelben
Secretaris Archivist ( gezeichent ) S . DASSEVAEL .” De gebezigde letter is de Hebreeuwsche
den
,
behalve bij de twee hand
teekeningen . 6º. Drie - en -twintig jaren later : geschlagen auf mittelformat „ Berechnung der zigels , heierzettels papier bis und mit f 60 zigel f 0 . 15, kost f 0 .204 ; von f 60 bis 120 ,
zigel f
.
0 30
kost f
0
.401
enz .
der ankummende und abgehende posten in Amsterdam . correspondenç . Von Nerden , Muiden , Weesp , Binnenlandsche enz., enz ., die letzte bus wird gelicht morgens g wegaçi , die brieven Order
werden
ausgegeben
Bausenlandsche
abens
h
auer .
correspondenç
.
Enz. Frankreich
,
Spanje
, Italiën und
(iber Frankreich ). Die letzte bus abens z auer wegaçi , Schwitzerland ausgegeben morgens t auer . Enz . ANMERKUNGEN : Es kantoor wird gehalten von morgens 8 bis
23 2 , und von 4 bis abens z auer wegaçi , ausgezondert und freiteg , alsdan wird es kantoor nicht geschlossen bis
nachmittag dinschteg
j
auer. Enz . und postwagen welche von Amsterdam ab Amersfort monteg nachmittag ; nach Alkmaar teglich auer und nachmittag 5 auer , auf die neiendijk von es
diligencen
.
enz
Nerden
.
enz
8
6
freiteg and shabot
auer
adres
Enz
.
,
,
mitwoch
Amstelstras
).
,
5
9
auer und monteg hoek
enz
Arnhem
bei zummer bei winter auer morgens morgens nog teeglich bei dicht wasser auch und
teeglich
Puttermark
Nach
;
Nach Itert nachmittag auer
Nach
enz
(
Deventer
Brussel (iber Haar -
und
Dort und Breda
71
,
Rotterdam
,
,
Delft
von die trekschifen
.
Order
und Brussel (iber Itert ,
Antwerpen
.
lem
enz . Nach
und Breda ) enz . Nach Antwerpen
Gornikem Nach
,”
10
zu morgens 7 logement „ de Zon
um
der
)
Order
fahren . Nach
.
abens
’
'
dursch
.
,
behalve bij namen
gegeven
hebben
tooneelgezelschap gehouden
.,
und
ich
die
all
dann bin
nimmer
gefahrlich
,
,
nicht
.
ich
kritisire
und getrunken
Aber sind Sie nur nicht be habe von abend gut ge ich ich
—
.
Kritikussen baussengeschlossen haben fürchtet für meine kritische Pfenne gessen
,
:
,
es
ich
,
bin gesagt Kunstverslaggeber oder lieber als eine grosse Unterscheidung dass mein vor mich wohl ausgenöthigt und andere
. C . 8 .
H
Freund
!
B
„
beschaue
in
dat wil Uiltje ,
aangeboden
,
had volgende rede
der einige Krantenschreiber trefflicher
van
:
een Duitsch
Herr dito Damen und Herren Unter die viele hier gegenwartig seiende Letzerkundigen
und
z
,
h
]
t
;
.
,
un
'
'
un
voorstellingen de
november
allein
ondernemers
een afscheidsdiner
Amsterdam geacht worden Hochgeachte
sauph
febru
.
en
Hebreeuwsche
,
Bij
particuliere
januari
enz
,
.
7º
logementen
dece
te
De gebezigde letter
de
vormitag
”
’
freiteg
is
un
teg
Bei begin von maart bis
,
letzte teeg der woch
d
die
[
ein
enz
Von Dergau nach Leiden
in
schif
,
,
kein
. .
fahrt
valt
’
’
sha
h
,
, .
b
d
k
,
j
jd
.. . .
durch Muiden nach Nerden binnen von october Zuntag und arei gago aut morgens wegaçi die ibrige teeg enz und auer nachmittags und Von Dergau nach Hag Alle zuntag morgens auer allein auf os pingsten monteg tern und wen der Kurs Kerst teeg auf monteg
. .. .
von Amsterdam
maart bis
dann
.
24
ist
gelücklich lecker als wir vonabend geschmüllt und gehisschen haben schmüllt und heisscht der Niederlandsche Artist jederen Abend Jederen Tag Kipf und Austers und Champagne auf sein Tafel Bei uns sind alle Schaubürge jederen Abend stampf
,
.
.
[ ? ]
so
.
baussengewohn
So
.
ist
Herr B . hat da -nett bewährt , dass er hier soviel ausstechends auf Zohnehl- gebiet hat gelehrt . Ich will ihm noch was mehr verzählen . Bei uns in Holland alles gut und vollmacht Bei uns der Acteur
,
wenn
so
hier klassieche Stücken gegeben werden lauft vier Wochen vonzuvorn Plätzen besprechen muss Wohlleicht gelauben Sie das nicht aber emmes wahr wir Kran es
voll und
;
-
,
es
ist
.
dass man
,
drück
in
anderen Stadt und
den
jederen
tisch
wij
on
het ondergaande jargon dat Duitsch gesaust Nederlandsch
,
is
,
,
goed
,
in
steeds
geestige schrijver
.
,
te
derstellen onbewust maar vrij hier lande hoofdzaak een geworden
immers tafel
gehoord
,
worden parodieert
de
gelernt
),
verseilen
nog
, b . v .
gelehrt
(
,
.
,
-
ab ”
.
ein
obend
, ,
verzählen
, , ,
vonabend
ein
in
Dort hält der Künstler von teur des Sommers Pahr moonden frei enz Het willekeurige van sommige termen daargelaten heit
Woche
Haberklapf verhausen giebt Variation Bei Sie Deutschland kriegt der AC
.
in
Das
, ,
.
um
.
Abend
anderes Stück
ein
viel Jederen
.
in
!
is
da
.
tenschreiber liegen nie Aber noch mehr Bei Sie Deutschland spielt der Acteur jederen Abend dieselbe Stadt Bei uns mögen sie reisen und sehr
het Joodsch
van
Jargon
.
Waardeering
,
in
zijn voor Niet ten onrechte betreurt wijlen VOORZANGER het rede dat zelfs uitstekende letterkundigen met het eigenaardige van
Immers dit
zijn
aanleiding
en is
Jargon onbekend
zij
Joodsch
, .
het
gewor
te
de
in
is
Gelder
overleden
),
(
ressort
1898
,
door onzen Leeraar VOOR bedoelde letterkundigen Joodsche toestan opvattingen beoordeelen Over sommige van die
,
.
gebruiken
in
de
,
wijze waarop
,
,
den
synagogaal
waar hij
waarschijnlijk en
ZANGER
Gravenhage
de
's
die aanstoot neemt aan
't
Opperrabbijn te
,
en
,
Amsterdam eerst laatstelijk
land
in
.
T
en
de
.
,
dat
,
gebruiken geheel over Joodsche zeden toestanden scheeve voorstellingen geven Dit verschijnsel heeft ook aandacht getrokken veront waardiging gaande gemaakt van wijlen TAL geboren 1847
den
25
sprekende
Congres ,
Letterkundige
het Nederlandsch
op
hij
schrijvers
en
maakt
,
In
,
de
,
zeden
en
met woor
verwisselt
ver
woorden
die niet alleen
fouten
de
op
u
ik
,
wie
handelingen de
,
passen
Maar
ze
taalgebruik toestanden
de
„
de in
verband staan
,
gebruiken
.
,
,
de en
en
,
die
aan
niet bij
er
,
,
bindt
:
de
op
uit
,
. ,
en
uitdrukkingen werpt
brengen
,
te
,
kwestie terug Hij lijk schetsen kan zijn de toestanden voorschriften de omstandigheden die den
een dwaalspoor
.
het publiek
Maatschappij der Nederlandsche Letter Leiden gehouden komt hij uitvoerig onmoge volgende wijze zich Wat
van
kunde kort daarna
dooreen
op
-
op
zij
dat
vergadering
een
de
groot nadeel
is ,
-
en
gehouden te Dordrecht in 1897 , en zeggende , wat het hart had citeert verbetert hij hunne niet altijd eerlijke voorstellingen wier
des
den
en
;
de
—
of
–
,
, ,
,
er
tendentieus
.”
en
of
,
en
,
onwaar
is
–
laat
en
en
gebruiken misvormt het leelijke alleen uitkiest woorden weglaat het mooie alleen het mooie kiest het leelijke weg
zeden en
is
lezer storen maar onwaar wie woorden uitdruk kingen verkeerd toepast verkeerd spelt verkeerd teruggeeft wie verklaringen bijvoegt die onwaar zijn half onwaar wie kundigen
der
.
,
in
de
Joodsche woorden Volkstaal hoofdzakelijk Nederlandsche Israëlieten
zegt wijlen TAL Joodsche woorden sprekende zijn geen De Joodsche woorden vreemde woorden want wien spreken bij hen zijn vreemd zijn spreken niet En die
zij ,
.
en
,
.
Zij
ik
is
in
zooals
Israëlieten
Jood zooals
volkstaal der Nederlandsche lang
woorden
daar
er
een
volks
huiselijk
en
in
.
ontstond gesproken hun Zoo
zeer groote massa woorden die hetzij geheel hetzij gedeeltelijk
.
,
-
tint
,
Israëlieten
waarin een groote niet Nederlandsch zijn
omgangsleven bepaald
en
en
der Nederlandsche
klank
,
Germaanschen
,
aan
—
taal
.. .. .
,
door
In
boven
zijn
waren reeds eeuwen gewenden zich eene Germaansche maatschappij gelogeerd enz
Joodsche
hun
der Nederlandsche
de
voorkomen Die
zij
—
ze
volkstaal
bij
het weinig
van
een
Joden
andere
stam
bleven
dialekt
het soms
drongen zich niet
in
,
thuis
geen
-
Indiërs
ze
,
Indische woorden
,
ze
woorden
eigen
de
sche
niet want
buiten hun in
,
zeide
zijn
,
.
—
dringers
ze
, ,
ze
, .
ze
geen dialektwoorden want het Nederlandsch Diezelfde woorden spreken gewijzigd Duitsche Fransche Engelsche
.
thuis Ook
in
:
,
over
,
ze
„
Vervolgens
26
klein , zeer klein
Een
aantal dier woorden
langzamerhand
vonden
.
in
.
uit
ingang in de algemeene volkstaal . Hier volgt een twintigtal [ in onze woordenlijst verwerkt], ze zijn bijna alle lagen gedachtenkring Zeer natuurlijk Alleen zeer diepe benedenlagen der maatschappij de
, de
, de
BEER
tot
Dr
.
en
van woorden
en
min
E
meer
dat
, .
in
woord
we die
of
die
,
.
H
,
op
hij DE
-
te
hebben
verklaring
onder Redactie van Taco opgenomen zijn 1896 komt ”
die
).
,
'n
.”
onverstaanbaar
—
,
LAURILLARD
op
,
,
„
in
,
Woordenschat
in
,
de en
in
).
zoo
twintigtal opgenoemd
een
vorige
evenals uitdrukkingen
daar
overnam
en
hoorde
,
Jood
nog
de
-
,
gaarne hier
een
Na hier
de
[
die
,
van
acteurs vandaar Joodsche woorden eenige voorbeelden als boven Ook
volgen
reld verzeild
ventaal
in
en
(
Joodsche
.
door Ned
ze
de
waarbij zoo intieme volksaanraking woorden behouden verkoop handel bleven achterbuurten rommel koop rom kroegen melmarkt Ook tooneelwereld was aanraking kwam
conclusie
,
)
of
(
(
-
of
,
2°
),
of
,
1°
:
in
is
en
eigen gebied gebleven dat het verre overgroote deel dat men vijf groepen de Joodsche woorden kan verdeelen bepaald zuiver Hebreeuwsche Nieuw Hebreeuwsche zelfs Modern Hebreeuwsche Chaldeeuwsche Arameesche woorden Hebreeuwsche stammen naar Duitsche Nederlandsche ver
Joodsch
en
,
,
,
gemengde
uitdrukkin
spreek wijzen
5°
2° ,
.
en
speci
leven
5° allerlei eigenaardig gevormde woorden gen
of
.
en
namen voor zaken van eeredienst
,
fiek
allerlei termen
de
4°
),
of
(
,
Grieksch Lithauwsch Portugeesch ontleend
woorden meest uit Duitsch Latijn voor Amsterdam ook soms uit Spaansch
,
-
3°
,
voeging vervormd bepaald niet Hebreeuwsche
en
4º
1° ,
.
5°
.
.
hand doen
:
:
het
zij .
,
aan
de
. —
de
Israëlieten
niet over iets ongelukkigs sprekende onheilspellenden wensch voor
.
zonder
huwelijk
u
,
gezegd
iemand
Nederl
—
,
het moge
'n
voorstellen u
,
Aandragen Aangaan
volkstaal der
NEDERLANDSCHE
;
.
A
-
Niet Hebreeuwsche elementen
in
en
3°
,
,
de
gedeeltelijk eigenlijke groepen Welnu leveren stof voor ons werk terwijl wij hier ten overvloede laten volgen wat wij van groep het andere gedeelte van hebben kunnen vergaren
27 den ongelukkigen
zeer aantrekken
;
,
hoop
toe het
wensch
ik
niet
ik
,
naar te
u
gij
zult
schets
u
ik
dien
,
stand
jou niet ,
,
,
Aangeklaagd
laatste dagen van
.
niet
gelet
men
:
op
heeft
.
hij
gehad
het Paasch
besluiten
er
de
8e ,
en
geen
heeft vergelijke letting
,
er
Achting
zijnde
het Loofhuttenfeest
die
op
dagen
hij
, ;
ook
—
feest
de
,
Achterste dagen
7e
de
.
u
niet toe
.
,
of
'n
'n
vasten
zinspeelt
het
.
te
; .
;
't
't
in
,
vleesch
de
,
of
bij
behoorende tot
of
:
bereiding
vet van viervoetige
.
seider
den
houden
aldus
gezegd
naar
het refrein
maar hij
haar aanbidder
nog
gelezen
,
wordt
religieuse wijding der huwelijksver
omdat daarbij het contract voor wederzijdsche plichten der jonggehuwden
,
aldus gezegd de
bintenis ontvangen
den
,
voorlezen
,
hooren
:
Brief
de
.
,
komt nog niet boven zegt een meisje van niet bij haar ouders wordt toegelaten
hem
die
loop wel met
,
;
,
worden
,
toegelaten
Boven komen
ik
?
?
je
”
!
;
pleizierig zijn spoedig huis bouwen bouw gebouwd hoe laat ben klaar gekomen met
lang
je
„
bouwen
in
),
boterkost
hierbij zijn
gevogelte uitgesloten
moge
God
gebruik
:
,
Bouwen
'n
.
en
van melk dieren
djectief
of
(a
Boterding
is
genomen
heb
’n ,
,
te
weten
dank betuigen iets niet willen doen zijn slag zijn voordeel maken zich weten slaan maatregel belang publiek doen met die van zich
,
,
Bedanken Bediening
optreedt
,
,
,
.
en
, is
men wil dat op
't
,
gebazeld
deze uitdrukking van Joodschen oorsprong telkens terugkeerend refrein van Psalm 136 Artikel ook een gering persoon die aanmatigend
:
genoeg
is
nu
ook zoo
is
heelen
.
van
,
halven
Andere helft
voedsel gebruiken
het eerste de ,
dag
na
ontbijten
,
,
Anbijten
.
:
,
Afscheuren zich het zich moeilijk maken Altijd vreugde wensch bij een familiefeest
dat
maar
geen illusies Heerengracht enz
Kerkstraat
,
Christen
., .
,
Christen Kerkstraat
je
maak
al ,
't
heb
je
Bij
je ?
.
inhoudt
Hee
,
.
,
,
die
in
.
.,
,
,
tegenstelling met Nieuwe Kerkstraat Nieuwe rengracht enz Heerengracht enz Kerkstraat Heerengracht enz genoemd
bij
28
!
te
Amsterdam
inspeling
Eliëzer van Damascus
vertrouw
,
,
alles
staan
,
.
verzorger
Damascus
bekend dag
enz
goeden
(z
!
,
goede
op
Heerengracht Dagen
.
,
-
,
publiek worden : terwijl omgekeerd het niet Israëlietische laatstgenoemde onder den naam van Joden Kerkstraat Joden
dienaar van vader Abram intendant Die het niet gelooft ook een Jood ook toch daarom niet minder leugentje bondige critiek van een met allerlei onwaarschijnlijk
),
.
,
,
;
-
.
vrij blijft
.
de
braak bewer
rijzen
van
.
eigenschap
gemeenzaamheid
;
,
van
en
.
17
op
'n
Hoogduitsche
scheldnaam
Ab
.
,
,
Tamuz toon sprekende
hoogen
drukte
Jo
voor Portugeesche
.
”
ongepaste
het ons allen
familiariteit levens .
,
zoo moge
hier tegenwoordig
,
over ons
,
,
Einde
,
,
Eigenheid
,
den
, . „
,
Drokkie malle drukte lawaai makerij Eendarm
,
,
,
,
de
,
,
de
,
,
Drek afval van vruchten schil doppen enz Drekkerij kleinigheid nesterij tijd die verloopt tusschen Drie weken
9
dat
eigenliefde
op
,
het deeg voor het
,
ken
der gekrenkte maçaut zoodanig
.
!
Doodwerken
verhaal
verontwaardiging
van
term
de
'n
opgesmukt
heden Doch
(
is
),
den
vergaan
.
lang
,
:
,
.
)
. v .
(b
in
zomer
is
en
,
,
aan
stellig
uitzonde
hoofd
boven alle
.op
(
met ooren
het doel
geen
zijn
)
hij maakt
,
recht
den
,
trouwens
af ,
,
gebed
geoord op
staat
iedereen
ongegeneerd
;
er
te
:
want
partij zijn
nog zeer vroeg
verricht weer een paar zijn opstaan heeft hij dus reeds ge niet aan hij acht zich niet verplicht
bij
slapen
;
Geregeld
,
,
ring
of
reeds
hij doet ironisch niet gerechtigd bidden
oord
of
is
,
uurtjes gaan
niet van
heeft zijn
geweest
nu ,
staat
, , hij
op hij
op ,
Geoord morgen
geen
,
iets maken
van
,
Gebruik
de
.
:
gij
en de
.
er
ik
gij
,
en
,
!
;
Ga weg spreek maar niet langer wil niets van weten Ga zoo voort mijn zoon zult Spinoza heeten ook buiten gecorrumpeerd tot Joodsche gemeenschap bekend gezegde spinazie aanmoediging zult eten woorden van tot een kind ge richt
ver
op
.
,
er ,
antwoord een heilwensch gewone behalve beteekenis euphemisme
de
wezen
zult
,
zijn
:
van
Gezegend zal
ie
Getuige
gij
wachting
29
diensten niet, noodig , laat iemand zijn eischen hoog stelt
heb zijn
als
ik
:
loopen
naar de weerga
hem
.
voor :
blijf vaarwel bij mijn plaats van bij mijn gezondheid Gezond zijn gezond blijven Gezond zijn zal voor zoowaar zal gebruik komende woor Goeds verder alles nieuwe meer meer den ter vervanging van verder geen leed
.
in
en
,
.
ik
of
,
en
.
,
,
,
,
ik
,
in
, !
,
Gezond
,
het geschikt
,
en
brengen verder met maken voor Paaschgebruik
,
om
te
doen veranderen
.
,
of
.
.
(
de
is ).
'n
,
.
in
hij
op
de ,
is
is
laatste halte naar Muiderberg waar
sterdam
plaats
reis per wagen van Am groote Israëlietische begraaf
op
Hakkelaarsbrug
de al
,
of
de
op
, :
in
in
,
u
bij
;
Gunter deze zelfde straat zonder nadere aanwijzing Haast haast den zelfden staat repliek felicitatiën door ongehuwden aan verloofden nieuwe echtelingen aangeboden Hakkelaarsbrug hij staat met een been het graf De
in
de
op
. Hollandsche
datum
dood ben
.
,
,
Honderd jaar over als
ik
.
de
,
tegenstelling met Joodsch Hollandsch burgerlijke datum
overeenkomst
gooi de
,
Hebr
het
.
streek
en
de
van
zinspeling
:
met
-
,
niet Israëliet
naam
;
.
,
hiernaast
Hilversummer van den
vijfhonderd
.
, ’n ,
Halve duizend Hiernaastan
,
,
ginder
gloeihitte
tot
vaatwerk
water behandelen van bestemming
te
ijzeren
Gloeien
.
,
Hut loofhut
uiteenloopende
opvattingen
van
dezelfde
,
,
Ideeën
vooral religieuse
'n
na
is
hevigen
.
't b
.
en
Sabbath
-
waarde
op
practische
één
bij
.v .
als
,
is
van
Feest
van vader
moeder
.
in
inzonderheid
;
of
:
in
nabestaande
of
van
het rouwjaar vooral van vader moeder jaarlijks terugkeerende herinneringsdag van het overlijden
het
,
'n ,
Jaartijd
,
,
Jaar
in
.
Deze inrichting dagen
of
op
—
;
'n
,
Inlegboek
,
beteekenis kind met den van feest bekend maken een register zoodanig ingericht dat men een blad met persoon den naam van een hoofd door meer vouw tjes het bedrag kan boeken dat die persoon een alïoh offert
,
Inhoud
leelijken dood hij gestorven zijn gekomen aan eind
leelijk
.
,
hij
,
hij heeft
doodstrijd
'n
Ingenomen
is
, .
plichten
Haar
30
zaak lijkt wel
de
veertien
van
karakteristieken
van
He
van drie
verschillende
-
Lagere Scholen
.
van
,
Openb
de
door kinderen
gezegd op
school voor Israëlietisch godsdienst onderwijs
de
't
, ,
Joden
:
.
,
getale
van ,
—
,
,
Combinatiën
breeuwsche letters die kalenderjaren aanduiden
er
de
,
Jaarvormen
ten
'n
Leiden houden ze
in
beetje apocrief.
de
,
is het gebeurd
lem
die dezelve
ge
.
te
”
.
.
I.
v
de
op
;
anti Joodsch
;
onjoodsch
,
:
zin
netjes
-
in
ongunstigen
in
,
'
z n
(
. .
,
op
op
Krissies Christelijke wijze
zijn voor zijn
:
Joodsche geen zweem van Joodschheid Christelijke wijze gunstigen
geen
eerste
sollicitatie
zin
’n
of
’n
te
geschikt
,
;
,
Kitsen verklaren dat iemand ophoudt betrekking afwijzen bij examen
,
Keizersgracht
Nieuwe
.
)
van
Amsterdam
te
'n
onevene nummers
de
.
gedeelte
,
,
.
, ,
kalotje
Keppeltje kapje Kippegrachie
,
de
,
;
te
Amsterdam bekend was Joodsch Weekblad Israëlietisch godsdienstonderwijzer
Joodsche meester
Klauw
„
,
”
„
)
1893
–
(
1849
of
,
de
,
't
,
,
en
zette tijden bezoeken door hunne ouders alles Amsterdam Joodje gewone benaming behalve beteekenis ook waar onder het Weekblad voor Israëlieten Nieuwsblad
.
-
niet Joodsch
Kruindekkertje
kruinkapje
de
,
Nederlandsche
.
woorden avond
den huwelijksdag
woorden
gericht tot
vertroosting
van
rouw
Talmud
voordragen
;
niet
op
heb
er
ik
,
gehad
gezondheid
zal
lang
,
,
zoowaar
,
zijn
in
gelukkig
leven
ik
.
gezondheid
en
zoowaar zult
in
zoowaar zal
geen
op
;
lezing bij gelegenheden
aan gewijd ik
,
zal
, .
,
Leven
u
,
ik
Leven zal lang leven
aandacht
u
er
geen
ik
;
.
,
,
,
gelet
religieusen
.
uit den
Leesboek sph gebedenboek Letting oplettendheid heb
van
lezen
samenkomsten houden met dat Talmudisch onderwerp een
;
Talmudische
werken
voordracht houden over
er
passage
maken
–
't
, ,
'n
;
doel
in
aard
bijzonder
'n ;
gevolgtrekkingen
Leeren
;
.
!
,
geen
'n
verder bedrijvende
.
,
.
voorafgaande
bruid
,
van
onmiddellijk Leed
,
Nederlandsche de
ten huize
verduitscht
,
uitgesproken
,
of
gewijzigd
Kroontjesavond
Joodsch Duitsche
-
,
Kromme woorden
31 ook repliek
Lezen , bidden
,
oren
: met lief, nog
op de wenschen
Liberaal , niet streng van opvatting betreffende
.
,
,
die
.
de
hij
familielid
een
uitverkocht
is
Los
tot hen , hun midden terugzien gericht
derden
eene lange scheiding
het uitoefenen van
.
, na
Lief ! met , wensch door
in
religieuse plichten
vele jaren , enz .
.
,
;
leven
,
;
dat maakt zoo niet
je ?
de
;
is
op
deneering gaat niet
je
de
,
te
de
,
,
de
’n
,
:
,
.
Behalve
;
verschillende samenstellingen met Hebreeuwsche lang maken woorden heeft men nog vervelend worden nacht religieuse handeling maken door kennen geven dat Sab feestdag vastendag geëindigd bath wat maak re
Maken
ver
zaak schijnt
soms aanwijzen stopwoordje
de
Ash
te
dat men aarzelt
geven
toch geen
je
.
,
ernst van
zie Boterding de
.
,
Melkding
je
!
't
,
je
.
in
het uiten zijner meening Meent dat meen toch niet dat
is
kennen
te
om
,
'n
,
ik
,
onderling
Sephardim
.
kenazim
Meen
benaming waarmede
de
Matteklopper
,
.
dacht
,
.
,
.
zeggen
.
,
de
besnijdenis avond voor gewone beteekenis dié van
:
,
van niemendal noch uitsluitend sluitend bij vleeschkost dienende
melk
noch
in
en
Ab
9
met
uit
Sint Anthoniesbreestraat dat be Hoogstraat Nieuwmarkt ,
te
,
van
Nieuwe
de
gedeelte
en
het
tusschen
is
grepen
de
,
Nieuwmarkt
de
.
,
Niemendal
bij
of
.
tot
.,
die welke verloopen van stemming worden doorgebracht
gedrukte
en
dagen
, de ,
Negen
1
.
behalve
.
,
,
de
nachtgebed
nacht
de
Israëlietisch
-
Nederlandsch degelijk
waats
,
nachtlaainen
,
van
,
Nacht
de
,
Nachtlaaien
de
,
, ,
,
gewone beteekenis term Moederlief behalve van liefkoozing tot meisje dochtertje gericht een vooral een Nacht avond ophouden van den dag uitkomen der sterren
.
te
om
het voorlezen der Wet fungeeren alsof men zelf voorlas gasthuis gaan naar het daar verpleegd worden
,
.
.
Die
bij
;
zie
ik
;
;
!
Jood
niet eens
.
'n
Ook
Opgaan
ik
nee
ben het niet geheel eens ben het volstrekt dat spreekt van zelf zeer zeker
,
Nou
!
Nou
ja
.
Amsterdam
32
,
Oproepen
opgaan .
doen
Ormen , aurumen , met n zeker praeparaat den baard behandelen , rechtzinnig , zich stipt houdende aan de religieuse bepalin
'
.
Orthodox
. Ouwe Heeregracht , het gedeelte van de Nieuwe Heerengracht te Am sterdam , dat begrepen is tusschen Amstel en Jonas - Daniël Meijer gen
plein (Houtmarkt ). Over , vanwege ; ik mag niet naar school over den dokter , de dokter heeft het verboden ; — wat ? waarom ? Overjaar , een jaar van dertien maanden ; dit komt zeven maal negentien jaren
de momenten
:
na de
de
.
maand feestdag neemt zeven dagen begrafenis invalt houdt
,
de
, . i. d
,
,
te
,
.
,
bijgevoegde
dertiende opheffen Overnemen niet doen over door den feestdag als deze
, ,
van het zonnejaar ,
meer telt doet samenvallen de
dagen
de
dat tien of
;
elf
van het Joodsche vastgesteld zijn , steeds met dezelfde seizoenen
Overmaand
.op ge
'n
,
, de
.
,
te
een
,
zware rouw der zeven treurdagen verder geheel vrijpostig zijn misbruik maken Overnemen zich bij Palmknoopen Sephardim inheemsch gebruik dat
,
begonnen
,
in
het nut er van is , dat het maanjaar , waarop Feestdagen
voor
de
elke periode van
avond voor den huwelijksdag ten hui terwijl helpen brengen van bruid deze haar tooi orde mannen ten huize van den bruidegom leeroefening houden beetje Pitsie een onbeduidende hoeveelheid
.
, ’n
,
. 'n
, ,
.
,
in
ze
de
,
den
de
zelschap van vrouwen
, .
,
te
praten
;
'n
:
wil goed
of
speelschheid men maar geen professor
ge
ook
als
,
.
wordt
dan
ie
't
in
leeren
niet van het slag
dat
de
zegd
:
traagheid
'n
,
ie
is
en
,
de
Poons pens Portugeesche Kerkstraat dat gedeelte van Nieuwe Kerkstraat Weesperstraat dat begrepen tusschen Amstel Amsterdam jaar later sprekende van Professor worden zal kind wiens
.
gij
denkt
,
(r
'd )'
,
de
is
,
,
is
;
,
in
tegenwoordige opvatting hetzelfde wiel overdrachtelijk vroeger verkorting van rijksdaalder voor geldstuk juiste opvatting overeenkomstig het voor Recht dat dat Rad
de
,
in
;
zoo
dat autoriteiten plaats van door rij
in
,
,
Booze tongen beweren gekomen zijnde dat dikwijls rei
de
. .
rij
,
rij
,
ervaring
,
persoon
iets doet hij niet Regel graven
is
de
!
de ,
.
schrift
Rechte soort
33
werd , het
geschreven
ambtenaren
gebruik
verplicht
regel
van
.
stelden
,
uitgaande Paasch : wanneer het zaak is zoo vlug mo Paaschgoed , vooral het keukengerei , dat op Paasch dienst doet , door het gomeçdige te vervan
Rompelavond
gelijk het zoogenaamde uitsluitend gen .
Shangenaaien , stelen , oneerlijke handelwijze van den diamantbewer . ker ; blompotten . [In de Geïll. Encycl . d . Diamantnijv . wijdt
Dr.
.
F
LEVITICUS
artikel
een
aan
dezen
afdoende conclusie ). Schei uit ! houd op , ik kan niet meer van
Scheelen , schielen , t voor
'
't
term
't
Deukelaar
FORSTER was ,
,
bekend
(Sore , Sara ) , drukte makend
Sore drokkie
, door het lot beslissen . Sterven , zal ik , hetzelfde als
.
lachen
Amsterdamsch veel luimige zetten
wien
en
geen
ongeoorloofde vet verwijderen
gebruik
Shlaume Duikelaar , bij de niet - Israëlietische me
, maar komt tot
.
Amsterdammers , Sloo personage , wiens naam
worden . persoon .
toegeschreven
vrouwelijk de
fopperij
'n
,
,
,
,
,
.
te
helpen volledig maken het vereischte tiental Trekken lang maken noodeloos lang zingen rekken van den
.
,
bij
om
,
op
,
leven
moge
ik
; , die
plus
want dit oogenblik sterven par zich beschikbaar stelt vooral waar godsdienstoefeningen worden gehou
eigenlijk
iemand ticuliere gelegenheden
,
Tiende man
mijn
:
zal sterven
iedereen
bij
Spelen
voor
.
zanger sprekende
,
gemeenschap opgenomen
het rituëele bad nemen
zij
alvorens
de
worden
moet
,
,
bad
..
Jodin
worden
ver
andere familieleden
:
,
Uitkomen
gewoonlijk minder goede eigenschappen in
dan
zij
,
de
toont te
die andere
'n
,
Uitader
moet dus uit het
.
komen
't
op
de
,
bruid
de
:
de
)
hoop dat dit goede (
het zeggen
,
zal
ik
goed
ik
.
uitvlucht
in
;
Uur
'n ,
Uitspraak
—
dim
.
,
,
zij
,
de
oogen bruid met muziek uitgeleide doen huwelijkswijding blik dat de ouderlijke woning verlaat voor Sephar een vroeger algemeen thans minder gevolgd gebruik bij
Uitspelen
zoo
blij
de
.
ven moge
.
, ’n
'n
,
zing
,
gewone beteekenis behalve jongetje zoontje van
Vaderlief
heeft
het die van liefkoo
34 niet veel . maar niet verder over , ik wil ; eigenlijk : ik weet het niet precies . er
meer van zeggen Vele jaren ! 'n veelvuldig
wensch .
gehoorde
à
;
.
,
of
..
te
Amsterdam
hierbij
vleeschkost
tot be zuivelprodukt
behoorende alle
is
van
bij
gebruik
:
en
.) ,
.
(
bijvoegl nmw gebruik
dit belangrijke
van behalve nog Rapenburgerstraat in
,
dites vous
.
,
Vinkebuurt
,
uitgesloten
.
van
schul
,
er
—
)
(
Amsterdam Amsterdam
, .
in
Lange Houtstraat
dagteekenend
.
is
,
zeggen
om
de
,
onbeduidendste
immers geen geheim
dingen
de
Weesperveld
waarbij gedacht
;
persoon
den 1sten
;
in
alleen
:
je
ik
waarom
praat maar raak over
ik
,
—
te
:
wordt
zeg
de
,
waarvoor
,
Voorwat
.
.
1726
Waarheid de
de
en
de
stel synagoge
Am
het stadskwartier begrepen tusschen
Houtgracht
Waterlooplein
te te
Vloeienburg
:
,
Vlooienburg
't
·
reiding
nog
gezwegen
Vinkebiert Vleeschding
qui
kieskeurigheden
,
Verzwijge
te
gij
Verkeerd , van tegenovergestelde meening . Vertel mijn ! mij behoeft dat niet vertellen
Verkiezings
niets
er
?
wij
praten
-
Veel ! weet
is waarlijk
dat
ik ,
le
Veel ! nog al ,
dom
geen jaar oud
.
,
de
zelf
om
.
,
dat spreekt van
ook
Vrijdag avond
. ge
uitdrukking
op
dat
.
:
't
,
de
is
,
,
heid schuilt hierin
de
,
't
,
!
wonder
geen
bedoeling niet daar gaat dat niet neologisme voor goeden Sabbat De eigenaardig
is
Woord niet dat Zaterdag goeie
dat
is
.
,
'n
!
wat
,
of
de
,
,
.
,
,
de
,
.
alvleeschklier Wonder
.l .
:
,
hij
ik
,
in
een doek gewikkeld
in
n
van nog
n
dat sterft het wordt kistje gelegd het hij schijnt mij erg eigendunkelijk toe Wil weet niet wat klierachtige Witte lever ook wel het borstje bij een beest overgang van het scheel bedekkende vet tot lever pancreas
',
kind
.
is
hij
!
ie
Weet veel Wikkelkind
is .
en
,
het gedeelte van Nieuwe Kerkstraat dat tusschen Muidergracht begrepen Weesperstraat
.
bruikt wordt
.
uitdrukking
die
meestal ter noodelooze aansporing kleinen dienst gebezigd wordt .
'n
gezelt
veelal
'n
je
.
G
Sabaavrouw
zegene
:
,
vrouw
God
,
Zegent
, je en !
Zaterdagsche
verzoek
van het bewijzen
ver van
35
.
.
is
daar niets aan gelegen onverschillig
.
,
medelijden plichtverzuim
wekken aannemelijk
het
,
'n
te
'
n
ambtenaar
te
.
aanleiding lastig maken
, ’n ,
Aartsgebrich
NEDERLANDSCHE
te
VERDUITSCHT
.
.
alles van
op
is
weet
B
!
,
'n
dat
ik
stil
mij er
Zwijg
—
ook
mijn
om
, of
,
'n
,
,
elkander
!
Zorg
na
middellijk Zich Zorg
hoofdzaak terug te komen . treurdagen , de dagen van zwaren rouw , on teraardebestelling van nabestaande ingaan
de
de, de
.
,
die
Zeven
op
om
'n
't ,
dagen
de
Zelfde ,
ma
. .
ken
ouderwetsch beestigheid beest
uf
)
, ,
,
(
zit
van
. onheb
van
bijvoeging
vor
'n
gezegd
:
,
zijn
te
stukje
,
,
.
brok
Amsterdam beetje
.
-
),
(
,
Diementschleifer
diamantslijper
.
.
.
u
is
,
daar
,
van
minachtend woord voor wat van geen waarde begeerlijke spijs aan wijzen waarvan het
spot uiter
,
Derde
Synagoge
Amsterdam
,
de
dagteekenend
Dritschul
te
,
Dau
van
dit voor daar ter plaatse
daar
!
Dah
Joden Breestraat
verkleinw
,
Brekkie
.
.
beheime Braategas Gasse
spottenderwijs
gewoonlijk met
de
gezelschap
:
; ’n
,
'n
quasi begaafdheid
gapen
Salomo niet groot
iemand die juist niet hoog onaanzienlijk mannetje zonderling
;
is
,
Begaabtekat belijk
Salom
peerd
in
-
,
zijn
gestalte
Selig
Zeelig
;
,
uf ,
.
,
Alterwetsch Beestekat
.
1680
;
is
.
alles het hoogste woord heeft
riep
hij
Ten einde raad
,
.
te
.
Een in
·
drijven
geluk
een soort wig
(
,
goed
)
op
die
vrouw
Hans booreloch Jan booreloch driestheid mantkloover aarzelde lang alvorens zijn mes steen
vrouw
.
,
spilzieke
.
Haaloversche
, 'n
, ;
,
Gedritt Dritschul Giftig nijdig kwaadaardig
,
,
te
;
.
zie
,
Frotterin
iets rottigs doet denken onzindelijke Frotzak smeerpoets
.
aan
,
lijk
term
in
tende
Vloeienburg om
,
Frottekat
zie
.
,
Flohmborg
dia een
den oppasser van het paard
36
draaien , gaf
deed
’t instrument
hem
loch gat
Hans boor
(
'n
,
hem
) !
de slijperij
in
zei
De operatie
uit
un .
en
tot
de hand , gelukte
in
:
dat de machine
,
,
,
.
'
z n
z n
, ’ ,
leigen
heeft kennelijk
kneep
.
.
.
,
opvatting
averechtsche
;
Krummekat kromheid
,
de
(
's
),
meg sie kaner keiner niemand mag hen mag hen grappige spreekwijze waarmede Israëlieten zich zelf
,
Mexicaner
te
slimmigheid
,
,
Knif
,
,
.
,
staan
en
hebben houden Heiben hebben ont het leigen dat bij heiben opheffen behoort door attractie hier zijn plaats doen vinden Herrengraft Heerengracht Nieuwe Heerengracht Amsterdam Heiben
:
lijden
.
staat
.
is
,
tot niets
.
Amsterdam
,
te
, ,
Niksnots
Amsterdam dagteekenend van 1730 te
Zwanenburgerstraat
Nieuwe Synagoge die tot niets nuttig
Neischul
in
(
),
Gasse
de
,
.
aanduiden Naigas Neigas
zij te
in
).
'n
is
op
,
(
er
,
bij
.
bij be
.
er
,
die
lezen
bemoeial
.
,
,
aardappelen ich
.
van
. v .
,
schil
b
,
Scheilich
luid
.
potje zout Schatz rats schatrijk
;
Potje salz
,
,
en
.
,
; ;
,
drukte
Pescht oneerlijke concurrent Plapperen onoordeelkundig
;
rompslomp
behoort allen aanhang entourage
;
;
hooren
alles wat
heele
,
,
Omschlomp
;
de
en
't
,
,
:
in
,
de
Obbeneschul Tweede Synagoge Amsterdam dagteekenend van eigenlijk bovenverdieping 1677 oben Schul Ofspieler bediende bij feestelijke gelegenheden bijzonder met plongeur spoelen het van borden schotels belast
,
'n
,
,
, .
,
artikel in
en
,
elders plaatsen qaçeb slager
, . .i
.
restjes zijner waar zijn
d
sommige betrekkingen
incourant
,
,
in
;
,
de
.
,
'n
)
'n
van
hij moeilijk
Tot nader order zien wij katz schmeer het samenraapsel van allerlaatste kan
winstgevend
om
'n
die
,
ab
iemand
afkoopen
,
. .i
waren
—
de
.
te
;
d
;
de
,
(
, ’n ,
onverrichter
Schmerig
lezen
randen zijner kleeren poging zake thuis komen meestal na huwe
lijk tot stand brengen Schmeer Kaaf dem katz ;
onverstaanbaar
.
te
daarvan maken Schlobberen haastig eenigszins luid maar Schlomper halen modder opdoen aan
afhelpen
lid
Schend ich mein naas schend mein angesicht wanneer een der past het niet familie zich misdraagt derde tot vertrouweling
werpen
37 emolumenten af ; men vergelijke „ de smerige toonbank , ” naam waaronder vroeger in Amsterdam ’ n zeer beklante koomenij bekend stond .
,
Schnaaien halen .
;
snaaien
snijen
;
snijden
;
Schnoffel - patrouille , druk , verward van rekening niets te zeggen ,
; het
afzetten en
vel over de ooren
spreken ,
leelijk
om
per slot
,
snakerijen . Schoof , mijn , mijn schaap , uitdrukking van medelijden . Schpoorschlag ; das gedrag von dem overledene mus vor ons ' n — zijn enz . Deze aanhaling uit ’n lijkrede is teekenend voor de pogingen Schnokes
instinctief gedaan worden , althans niet lang geleden daan werden , om het Joodsch - Duitsch te handhaven .
nog
die
ge
s plezierig , hoe later op den avond , hoe schooner huwen op gevorderden leeftijd . Schprankel , Spanjool, Spaansch - Portugeesche af Israëliet van oorspronkelijk schijnt komst : met deze benaming 'n kind van Sephardischen vader en Ashkenazische moeder bedoeld te zijn .
Schpootobend werd
;
volk
of meer merkwaardige
Schtikkies ! min moeite
'
stukjes ; wat
je
zegt ! der
waard ! niks ; maak
; laat niets merken . Schubbedebunk Schobberdebonk (volgens R . K . KUIPERS , Geïllu streerd Woordenboek der Nederlandsche Taal : knaag het been , Schtrooi
je
,
niets
weten
; vgl . Oostfriesch : schubberdebunk ) ; klaploopen ; anderen teren ; meegaan naar ’ n festiviteit zonder
schobber de bonk zak van
op den
genoodigd
te zijn
.
Schulstraat , Nieuwe Amstelstraat te Amsterdam . Schuppesibentje , verkleinwoord van Schoppenzeven alle
lastige en soms vernederende werkzaamheden
;
iemand
wien
op de schouders
;
'n
is
.
,
.
Ofspieler
onverwachts
.
geven
,
op
reden
te
zonder
'n
zonder
,
worum
.
verstoord
,
un
,
,
Verschteerd
HÄNDEL MENDELSSOHN zie
,
CHOPIN
Ufspieler Wen
of
;
)
.
,
,
en
(a
en
,
pot
worden geladen . Shappie hendele mendele , met de nadere toelichting geschtampte ardappelen met wortelen zang uien vervelende muziek zonder stijl maar veel pretentie verdwaalde fantasie huts pot potpourri verbastering van De eerste uitdrukking
38
Zuschauer , Zusehner , de( m ) — is kaan spiel zu graus , den toeschou wer is geen spel te groot . Zuschtand , toestand in ongunstige beteekenis
;
wanorde
gang van zaken . Zwingelandaatsie , dwingelandij, eigendunkelijke
; achteruit
maatregelen
.
NIET -NEDERLANDSCHE .
C.
1.
SLAVISCHE .
Chotsche , al was het maar ; zelfs ; ofschoon . Krein , mierik ; peperwortel ; Cochlearia armoracia , L ; ch hob 'm neitig um — zu reiben ! ik kan hem best missen . Kur, varken ; spaarpot. Nebbich , Nebbish , die stumperd ! wat jammer ! helaas ! och , arme ! naar men wil van het Tzechische nebohy , arm ; ellendig ; of het
Klein - Russische neboha , arme drommel. Ockersh , schijnbaar ; voor den vorm ; maar. Oets , fopperij ; huichelarij ; dat spel is ' n — ; , ( een ) Oetserij , fopperij ; bedriegerij ; malligheid .
, of op
,
'
Duitsch uzen Uciecha , plezier .
,
.; naar men wil
ver neerhangende
is aan
Welt
van het
Pool
jas ; peignoir .
He
en
en
,
,
en
de
in
,
,
te
waarin vooral geïmmigreerden
meer met
Israëlieten ge vertaald zelfs gedicht wordt Londen New York voor een publiek van theatervoorstellingen geregeld zelfs worden ge
breeuwsch doorkruid dat sproken waarin geschreven
, ,
Joodsch Duitsch min Oost Europa door
,
het Slavisch
-
jargon
of
.
Oetsen
-
,
Zargon
Shubetze , kaftaan
ganze
-
,
Uçen ,
foppen
te
Shubetz
zie
sche
z n
;
Oetsen
de
wat
.
) !
(
veel ironisch gesproken geene
tot
een
is .
aanrekenen
nog
.
een
schoonzoon
.
afleggen
pas gestorvene
;
'n
. .l
afnemen van het bed
,
),
abheben
n
.
Eidam
Afheiben
(
,
Adem
(
Aan
mooi
DUITSCHE er al
verdienste
ook
!
schein
),
Aach
!
.
2
.
geven
39
(heim ), thuis , naar huis . Aier mit Braud iber essen , man soll er , men zou er eieren en brood Ahaam
; er n rouwmaal over houden , zoo in - treurig ; klacht droevig verloop van ’ n zaak . over het Alle jiddische Kinder ! Zoo moge het alle geloofsgenooten zijn
'
.
over
na
Inbiss
van
;
;
inplaats
waarschijnlijk
gesun
—
!
)
,
,
; -
—
wie
( et )
(
U
het vasten bekomen acht das Kindje acht das Ge zooals men door zijn huisgenooten geacht wordt wordt iemand
),
(
,
men het door het dienstpersoneel
.
;
vasten wel moge het
Einem
sindje
na
,
!
—
de Anem
wenschen
.
,
er
te
blijft niets Alleweil thans Anbiss ontbijt
!
bij
over eten
licht ontsteken Ein
.
,
Anzinden
gestelt
'
wert sich eier herz freien door den Schreiber Jauzel Witsenhausen Dit takje van Arthur legende ongeveer 5200 berijmde versregels groot verschenen vermeerderd met twee verhaaltjes waarvan een Na leien
. a .
0
is
,
,
-
,
.
de
,
,
wen
,
in
reim
ihr wert drinen
er
,
,
un
in
er
,
er
,
,
Artishof schen ma aseh vun kenig Artis hof wie sich seinem kenigreich hat tun fihren und was hat gehat vor maniren von dem berimten riter Widewilt dem streitbaren held gar schen
.
R
.
R
en
1781
bij
8° ,
,
. i.
in
5541
d
541
,
,
4° . in
Fürth
te
sche letter
=
, ’n
te
Hagosid
en
Gamzu Talmudisch personage het andere Juda Regensburg tot held heeft klein Hebreeuw
ish
gum
IÇAQ zoon van
,
en
letter
,
twee bewaard gebleven manuscripten
;
.
,
Got lost
late
naar
altijd
'n
gesund
,
mein
–
)
(
;
.
Wetsrol uit
en
Arke uitvlucht
,
het halen
en
brengen van
Inheiben
uitvlucht
hand
cent zelf
uit
cent
er
iemand die tot den laatsten
,
;
laatste
.
;
halen
die
,
Ausreisser uitscheurder te
die tot inleiding dient
.
de
berijmde inhoudsopgave
bultenaar
.
),
(
,
un
de -
Ausred
bij
dan
Höcker
, H .
Aus
de
geven
nen
Auker
)
,
.
de
résumé van
zes
verhaal zelf betreft wij zouden geen beter aaneenschakeling van onwaarschijnlijkheden kun
Wat het
andere drukken
de
met Duitsche
en
, (
'n
,
,
.
L
.
in
in
in
,
.
R
;
in
LEIB eerder Hebreeuwsche Duitsche letter dus dub lezing verzameling bele een door WAGENSEIL bezorgd 1699 bovendien vermeldt Dr LANDAU kritische uitgave 1912 van twee lezingen van drukken die hij tegenover elkaar stelt beide
weet
40
’ n , mijn
; mijn onderdanen willen niet meer voort .
beenen
Basch (Batze ), stuiver . Bat ’s nit , schat ’ s nit, baat
,
—
je
,
—
te
,
,
.
.
.
.
beet gelijkende
'n
'n
,
deuk
veel opha
te
kind
,
'n .
;
'n
;
toewenschen
maken
),
in
en
,
(
:
,
geluk
;
,
;
'n
wijze
,
,
beet
ich
;
voorbeeld
vertroetelen beheksen sprekende van ètraug dat
roemen
;
len Biss
ik
'n
,
er is
hob dir tuste mir gij mij kwaad heb toch reden voor mij slecht behan
echt oprechte Joodsche dankzeggen Benschen bentschen lofzeggen Beroddelen tot voorwerp van kwaadspreken plaats van beschreien Beschrieen van
,
Bejiddischlich
worum
doet
toch geen
komt kaan
eppes Guts
von
waarom
ondankbaarheid
boosaardig man
op
,
;
,
uit
geen goeds gedaan delen
.
. er
-
komt
kwaad
geen kwaad
kaan Guts geton
toch
Leiser
,
,
,
kwaadheid
iets goeds
van
;
kwaad
boosheid
het niet , het schaadt ook niet
Gäschtig
'n
,
,
Beis boos Beis
zie
Begäschtig ,
;
m
bij
Baaner ,
.
vertoont
got den vurstusnen
da
as
,
zol nit vursichern
hilf got frie und spet
armen
der druck gestelt auf gut noch auf gelt
,
mir
zu
haben
in
drum
es
ferscht almechtig
,
das man sich
neiert auf
grafe
wie der
mentschen tut der quicken lernen
und fürstandliche geschichtnis ein lerung unter weisung
furnüftlich
,
merken
,
gotfürchtiger
un
klughaftig
ein
Das
zu
,
Bobo
draus zu
,
die
,
sie
da zu
'
is
er
).
uit het De editie
Ita die
en
de
is
is
vermeldt den naam
bekend dat het ELIAS LEVITA versregels groot 4800 waarin
,
,
weest schijnlijkheid
+
maar het
Het werkje
1767
de
,
des vertalers niet
HAMPTON
,
=
,
’
(
d
Antona Sir BEVIS wij voor ons hebben Prag 527 5527 Buvos
liaansch
er
berijmd vertaald of
,
omein
=
mit macht
leben
,
glickselig
.
in
is
,
'
in
un
,
ein
,
es
,
den ma aseh verstehn bobo hat tun gehn durch genat gott wider kumen kepigreich seinem ferschtlich wesen winscht ich eich giesen ein nemen acht gott genad tag nacht wert auf
wie
ge
waar ,
en
.
Het
werd
gedrukt
Is in
de
BEER JEITELS
in
BEN
.
RAËL
nagevolgde ridderromans ook het toont ons aan dat gretige lezers vonden De uitgever was
Joodsch Duitsch
-
het
de
in
,
zaakt
en
de
,
de
door
,
geeft fantasie verre wordt overschaduwd spannend ver zooals titel reeds zegt een aaneengeschakeld tegenspoeden haal van avonturen van bovengenoemden beproeving zijn overtuiging niet ver held die zelfs zwaarste
;
·
,
Bovobuch
der Katzischen
cum
41
.
de
„
„
:
bij
druk verschenen
in
voor het eerst
de
DOESBORCH
.
Deze bijzonder wij aan Geschichte der Niederländischen Lite von JAN WINKEL Strassburg KARL TRÜBNER 1902 van Paul Grundriss JAN VAN
.
.
.
.
's
J.
,,
TE
,
”
492
Braat
”
gheboren
Antwerpen
ontleenen
ratur .p
is
en
heid
Engelandt te
,
in
1504
de
,
de
.
is de
,
”
wt
toen
zij is
, licentia superiorum De gebezigde letter Hebreeuwsche Wat Nederlandsche bewerking aangaat eene vertaling van het Fransche Livre Buefves Hanton ne onder den titel Die historie van Buevijne van Aus Buchdruckerei
.
,
breed
gebraad
Darf
Deriber
. .
men mag
daarom
.
,
, , 'm , r
Broten
,
.
,
.
,
Braud brood Breidje broodje
!
;
wat moois
, die
en
,
en
iemand
,
.
,
grootmoeder
.
't
a
,
fortiori
.
in
,
heelemaal geheel niets
zeker
.
, .
klaplooper
Gascht
gast
nevengedachte
aan Geiz vrek geregelde middelen van bestaan
.
lieden zonder
.
,
,
Gäscht schooiers Gäschtig benepen
met
.
schooier
;
;
.
Gascht
,
straatjongen
.
,
Gassenjung
;
,
,
.
;
'
un
geläng iemands wijze van optreden naar zijn uiterlijk verraadt het
het geheele
-
, , ,
wegkapen
Garaus zeer Gar niks
, , ,
van
verschillende straffen telkens van per slot van rekening alle kreeg
.
Fraale
er
toestand
slaag
.
, ,
vijftig
Gehäng
den
klappen
veertig
Fofsig
Gappen
)
.
zinspeling
tusschen
had
besluit veranderende Fertzig
op
:
toe
(
,
koop
zu
den
keus
’
un
de op
,
er
un
.
uf ,
fisch
is
iets moois
unter zie Oben wie unten schleg rotte visch krijgt men
Faule
·
leven mag
.
ik
’n ,
m
scheins
,
,
zoolang
vader
Ette
Er
iets
;
,
iber
Eppes
—
End
.
,
.
,
Eenikel Enkel kleinkind kleinkindje Encklich
42 Gei gleich , werst reich , eerlijk
,
duurt het langst .
Geländer traliewerk b . v . Gelegenheitsmacher , tafelschuimer Gelegenheitsmacherei , manœuvres
langs de vrouwengalerij
;
flikflooier
de Synagoge
in
.
'n
iemand die zich
van
.
wit voetje
wil maken ; de opgaande zon aanbidden . Geniet , (Niet, neet , klinknagel , stift , b . v. niet - und nagelfest ), schrander ; zaakkundig ; praktisch ; rijk aan ondervinding ; ' n — er Soldat , iemand van - zessen klaar. Gerèd , d . i. geredet, gesproken ; tegen Got nit — , ik wil de toekomst niet vooruit loopen , mijn mond niet ten kwade open doen . Geroten ,
d
Geschwei Gescherr
,
,
gerathen , gelukt
. i.
;
uitgevallen
goed
schoonzuster ; schoonbroeder keukengereedschap .
;
.
zwager .
. .
Gesind , dienstbode .
sh ), wat 'n , smakeloos , slordig , schamel gekleed . , Getlich un weltlich aan de eischen van het religieuse en aan die van het maatschappelijke leven voldoende . . , geroepen Gevatter tot eer het kind ter besnijdenis sch
is
,
te
die
=
de
=
hij ,
Gestalt ( s
de
is
,
is
de
,
gedwongen
is ,
te
veranderen
zeggen
.
:
geven
De man ging heen Een poosje later kwam zelfde klacht ten opzichte van haar man
de
gelijk
te
hem
vrouw die hem geduldig aan
vol ergenis het leven zuur wist hem tot en
door
maar niet boos over wat
eenmaal niet
en
.
.
,
recht
het
leed
Een gemeentenaar kwam
de
;
te
brengen
bedaren
Gods
,
;
maak
wat
door den rabbijn klagen over zijn rabbijn hoorde hem maakte
bij
je
,
valt geduld
ihr
dus ook niet
.
recht
aach
wordt lichter
wat tot dus bestaat
. .
;
;
is
,
du
host
veranderen
te
niet
—
verhouding
,
is
,
Giteltje
aus
verhouding
.
vriendschappelijke
grondstof goed kleeren stof Gezwungenhat Gotteslad gedwongenheid zijn plicht doen uit den booze
Gezeig
,
te
is ,
taud
's
Kindje
vriendschappelijke
,
gaf tot
het kind van kraam Synagoge dragen waar be
te
de
; ;
niet meer
de 's
;
,
ver aanleiding
naar
,
plaats heeft Gevatterschaft peetschap
.
snijdenis
of
kamer naar het vertrek
eer geroepen
de
tot
is
die
.
,
Gevatterin
de
zij ,
.
presenteeren
,
en
te
)
?
(
,
de
nu
.
.
Zij vrouw met een werd met dezelfde woorden gepaaid Dit was rebbeçeente ģiteltje machtig verontwaardiging Gudule vol inter
rabbi
den
zonderlinge
zijn
over
houding
waarop
, ,
zie
'n,
!
,
:
),
. ’n,
(
-
Goddelkom
du
ſiteltje zeer meegaand antwoordde host aach recht geestigheid Gleich wertje Wörtchen een toepasselijk gezegde Skottelkom
na
.
lege ich mich
den Grooten
Ver
und hoffe aufzustehn
wie
de
;
in
,
nieder
,
-
;
in
zoendag
-
,
in
(
),
Gott soll hüten God beware morgen Gottes Nahmen Gods naam Gotsollieten
.
pelleerde
hij
,
zij
43
:
.
,
in
,
der mit alle meine gute grade Glieder frisch und gesund enz zwang zijnd gedeelte van het nachtgebed der misschien nog
een
kin
;
is
eerbiedigen
hem
de
,
hoe zal
de
te
om
,
,
nu
,
het begin moge goed zijn
en
.
op
.
,
—
:
:
schmecken
uit bruid moet spinnen Zaterdagavond
is
de
pret begroeting tijd
.
,
—
blaue
?
nu
,
te
!
,
gelegener
zu
op
.
's
de
wie werd
blauwe gort smaken goede week Gut Woch Guter Zeit
tafel gedekt ook van sommige tijdstippen
afstand Baron esst bei sein Braud de baron eet gort hij ontzegt zich het noodzakelijke kunnen
'm
;
,
brood
die
verre
van
;
,
,
zijn
als
Vrijdags
groet
Griesse von weitem Gritz grutten gort
bij
,
,
, , b. ik v .
plaats hebben
pronken
tijd
teraardebestellingen
op
precies
zum
bij
toepassing
op
Tisch
,
Graden
de
.
deren
zoo
.
ook het vervolg
grootvader
.
,
Harle
!
.
.
de
,
.
wel
derde
!
zich
'n
,
mein
er
hij
hij heeft
voor gespannen
mogen leven
!
gezondheid
te
lang
in
).
belast gesund
,
;
.
dat gezegd
.
al
heeft
’n , ,
Hund
ook die
besluiten hij
,
de en
,
taak
Johr
hoogste volmaaktheid
van het Paaschfeest
wat verbeeldt
,
(
met
de
Hund hot noch
in
de
in
,
, ,
laatste dagen
wo hot
’n
,
Haus
Hundert
nu
gesagt
,
er
Hund
ha
Ausheiben
handschoenen de
(s )
(d )
Täg
alles
welke het Loofhuttenfeest Hot
voorschijn
.
,
schie
Hen
te
, . ; i, d
de
,
,
heit heden Heksie perfectie alles
Hinterste
het nu
.
,
de
in
,
,
met het afheiben belast hoogte Heiben houden uit den hechal len sprekende van Wetsrol men vergelijke
Heint
hoe heb
is is .
gaande
ik
eens aan
:
)
mij
er (
!
an
hij
Heibeman
hoor eens
hoor iemand
toch wel wat
weet
die
?
je
je
met
einmal
),
hör
(
Heer emohl
Heer mohl aner
44 zie
Inheiben ,
.
Ausheiben
wat
,
.”
an
.
op
die
–
,
,
;
Jodin
van Joodsche afkomst
goed
Joodsch
van
;
,
Jiddenkind
de
.
,
Jiddene
;
,
„
mariage
.
de
,
ieder
de
,
digden
;
der nabestaanden der genoo bijdraagt tot corbeille Einwurf oder Mitgift Überwurf was noch über der Geld gegeben wird plicht rust Jid Jood daarvoor zijn wij den ons Inworf huwelijksgeschenk
gemeen
Joden eigen Duitsch
een den
,
Joodsch
;
, .
schap
Jiddisch
met Hebreeuwsche
Glückel von Hameln
;
ge
:
in
er
,
in
'n
;
-
het niet Israëlietisch
?
:
in
bij
in
),
?
gebakken publiek
.
,
,
.
,
.
gewreven
brood
die dwaasheden aan
.
tot
en
ben veroordeeld
meel
hooren
.
ik
oratoire
van vleeschhaksel
te
en
,
, !
bin
balletje
vleeschhaksel
van
olie
Hamansooren
van
elkaar gedraaid ich
,
in
-
, ,
Knudel bal Krank was
soort
kraambed
kraamvrouw
,
eere
Kittel doodshemd zooveel als sargenes Klaus leer bedehuis beit hamidrosh
bal
van
.
),
(
koekje
,
.
van Kuchen
onder den naam
Kimpet Kindbett
brood met ingrediënten gebruik Gulasch
feestgelegenheden
het Purimfeest
Kimpeterin
van
. .
bekend
van Kugel
),
:
(
,
wafels
darm
.
.
(
bij
verkleinw
op
Kichelich
het vet met den dikken
sprekende
verkleinw
zekeren vorm
,
te
. beteekenis
en
kalf
geslacht
Kleis
maken
”
,
eerste
),
albsgekröse
(K
Kalbsgreis
Kaulisch
afhandig
.
bruikt
geld weten
:
zie
Jitschen gejüdischt
,
Jüdischen
’n
gelooven
aan doen
besnijden
.
er
„
,
tot Jood maken
,
Jitschen
;
.
elementen
.
,
Kraut kool
schreeuwen
.
.
,
)
,
,
,
,
,
.
daar
gebruikt vertaald met enz dikwijls ontstaan leeuw
uit
Lodewijk
en
als voornaam
.,
meestal
Levie Lion Louis Löwe dus eigenlijk uit Jehudah Juda was
,
Paaschavond
op
en
.
eigennaam
Levi
den tweeden
leuningstoel
.
kussen
, ,
;
,
Leib
,
(
, ,
leunt
de
,
Kreischen
Kuck guck emohl kijk eens Kugel kogel soort keukengebak Laan iets waar men den eersten
het attribuut van
45 Laainen , laaien , leien , lezen Latijnschen oorsprong . beddelaken
; ’n goed goed ontwik
religieus gebied
bij
hij
is
kenn
er
gelegenheid
, ' n
;
,
un
;
shtikkie
kleine
lernt hij
’
(
'n
na
die
wat betreft
loopster
;
de
—
Dina de
,
;
,
het bekende verhaal
Dine
zucht tot
de
,
dames
voor
één
ten dans geleiden
één
,
,
de
,
–
opnemen
in
voorafgaat
en
huwelijkswijding
,
die
de
ceremonie
fungeerende rabbijn hoofdzaak hierop neerkomt dat graankorrels met bestrooit als wensch van vruchtbaarheid de
uit
heldin
bruid
;
,
eene
uitgaanster
de
Maan
loopster
. .
van
de
zinspeling
op
(
),
Liferin Läuferin gaan
;
) of .
terugziet
.
tijd
te
hij
,
;
die
!
gen
er
houden sitzt doet voor den kost verwacht betaald worden voor zijn stu laat Gods watertje over Gods akkertje loopen sprekende van zekere geleerden Lieb met wordt hem haar toegewenscht familielid lan niets
en
voordracht
'n
gebied
Talmudisch
op
op
van
is
zich met theologische studiën bezighouden
begrip hebben van Talmudstudie keld
woord
.
,
leeren
;
. Het
voorlezen
—
, Lernen ,
Leilich
; de Wet
voor
ten einde
,
,
de
na
,
te
in
,
,
de
deze inleidende plechtigheid zijn Geschichte des Erziehungswesens und der Cultur der Juden
.
onmiddellijk
na
In of
en
voorafgaat maar maan deze onmiddellijk andere gemeen waar maan gewoonlijk een uur vroeger plaats heeft vóór
,
ten de
,
,
:
te
de
de
bezorgen dit geschiedt door eer van een dans met bruid dikwijls tegelijk den dansmeester muzikant wiens diensten nooit huwelijkswijding omdat onbeloond blijven Amsterdam haar
I,
, d . i.
eine
Art Rei
Meien führen
das Brautpaar
das eheliche Beisammen fiel dies weg son
.
so
um
Anderwärts
,
,
.
]
(g
),
.
,
worauf
Manführen manchen Gegenden
unter einem Baldachin platz nahm chuppa upoh anzudeuten sein ,
sich belustigen
Süddeutschland
,
,
,
in
heute noch genannt stattfand
in
gen
meien mhd
(
Himmel das Meien
=
,
„
.
:
M
.
,
,
.
p
in
Deutschland während des 14en und des 15en Jahrhunderts Wien zegt Dr GÜDEMANN Am Morgen der Hochzeit Brautpaar Tempelhof geleitet wo unter freiem ward das nach dem 120
in
,
.
.”
die
,
,
an
,
in
dern die Brautleute wurden gleich nach dem Meien den Tempel geleitet wo einem bestimmten Orte der den verschiedenen Trauung stattfand Gemeinden verschieden war gaat Het niet aan een autoriteit als Dr GÜDEMANN niet ten volle
46
.
te vertrouwen
zegt
Intusschen
TENDLAU
und Redensarten ” , dat wij hier te doen d . i. gemeenschap . Deze samenkomst
zijn
in
„
Sprichwörter
hebben met den stam mein , was eertijds n . l . de eerste
officieele van bruidegom en bruid vóór de voltrekking van het hu welijk , ' n soort van opname in den Burgerlijken Stand dus, alvo
rens men tot de religieuse wijding overging . 's Morgens werden genoodigden en belangstellenden door het geroep van den koster „ zu maan , zu maan ” uitgenoodigd zich naar het (voor - of naar
. Daar
het binnen ) plein der synagoge te begeven
stond de maan bruidegom onder mu ziek heen geleid werden , om zoo met elkaar gemeen , d . . gemeen geldstukjes zaam te worden . Dan werden met tarwekorrels bank , waar bruid
en
i
en
,
die Kalle
klaan
,
Maan
!
Maan
bestrooid terwijl hụn toe gewoonte zou nog over
zu
!”
Van
!
„
:
„
urebu
die
),
armen bestemd
peru werd gebleven zijn het liedje
:
geroepen
u
voor
(
deze laatste
de
zij
soort steenen
is
'n
,
staan
,
.
”
is
gross der Gosen etc Ook mogen wij niet onvermeld laten dat onze Leeraar wijlen VOOR
verwerpt welke
, ,
dadelijk
rivier van
dien naam
daarentegen aanneemt
(
),
,
.
's
;
,
grondslag liggen
.
,
tot
,
;
,
,
en
,
, .
gaf aanleiding
ken dat zulks niet deed pothesen waaraan man manna gens manus hand zum Manne führen kunnen wij dus laten rusten
,
te
zijn gegeven zich terug trek tot vreugde De hy manah geldstuk mane mor
,
gelegenheid
zij
,
beslissenden stap deed
;
,
er
'
,
en
de
.
,
Burgelijken
:
maar weige
dat hier het Hebreeuwsche mei Der bruid zou namelijk was nog geen sprake van Stand Maan was iets van dien aard eer zij den
spel
is
't
,
in
ren
ein
doch
, ,
,
aanhaalt
de
een etymologie
ZANGER
verband houdt met het woord Main
doch
ze
om
,
is en
,
,
. . .
,
,
,
,
moet
wij moeten
,
der
—
—
de
niks
is
— ?
de
hand
.
de
.
tante
Messt ihr Mezzen mir
gij
,
Memmele
.
,
Memme moeder
is
;
was
niets aan
),
,
mare nieuws
nieuws
?
er (
Meer Mähre is
was lacht ihr leit
er is
heilen
uitriep
!
,
ziende lachen
:
schap
es
,
,
die
,
Maushe Paupie naam waaronder een diamantsnijder bekend stond hardhoorig geworden bij zijn werk veelal alleenspraken hield dikwijls geïnspireerd door treurige herinneringen het gezel
wat
Milbe , made , mot .
,
, vol maden , de rijst is - , de vijgen zijn Minnich , 1. menig ; tot allerlei gebruik geschikt ; plantenboter is Milbich
,
kan zoowel bij melk - als bij vleeschkost gebruikt worden ; 2 . tot algemeen gebruik geschikt , zonder met melk en wat daartoe be
hoort , of met vleesch aanraking te komen ;
wat daartoe
en
;
van niemendal
behoort
'n
—
,
onmiddellijke
in
'n
mes , zoodanig
mes ,
'n
is
.
't
,
,
er
—
is
;
de
—
zij
hij
–
,
hij is
;
in
is
dat wel voor het snijden van brood , vruchten en groenten , maar niet bij het bereiden en nuttigen der spijzen gebruikt wordt ; 3 . zonder wijziging rechts of links ; de verkiezing heeft aan geen der beide hoofdpartijen 'n voldoende meerderheid bezorgd , de Kamer is op het doode punt geraakt , zaak komt geen voortgang partijen geen behoort tot der
.
wilde wij
minste aanleiding
onverwachts
,
zonder
,
niks
de
niks
,
dir
Mir
.
,
Mir
onge
.
geneerd
neen
.
M
p
.
,
,
.
iber
'n
'n
,
se
komt
sieraad cadeautje
stuk
.
;
-
bijouterie
;
'n
;
,
maar alle snuisterij
,
,
,
noodeloos vertoon pose schlemihlig —
,
,
,
,
'n
kleinigheid
fantasie artikel
,
GRÜN
.
,
,
en
'n , in ’n 't . ,
schrijftaal
),
vooral
de
gebruikelijk
buitenland
in
snoepen
,
,
boert onzin poppekasterij
zoo sen kaan narren
alleen
(
Neiert
door
1899
,
de
:
Naschen
XIII
Heft
71
:
125
.
124
,
pp
narrisch dwaas gekheid Narrischkat dwaasheid mooidoenerij overdrevenheid
speelgoed
;
;
.
Nahmen bijzonderheden hieromtrent Mitteilungen der Gesellschaft für jüdische
Gottes
.
in
Hamburg
kat zus Narrischkatje
avond
.
, ,
WALD Närrisch
Heft
”
Volkskunde
lezen
„
kan men
IV
,
Nachtlaainen
ophouden van den dag
sterren
zie
van
( de in )
;
,
uitkomen
intrede van den nacht
;
.
,
Naa
Nacht nacht
na
het verrichten
.
verontwaardiging
.
.
!
'n
,
,
nit
,
van
dwaas dwaas mal zonder zweem van waarheid
gefloggen
.
uiting
Närrisch
'
zie
un
,
Nit
handen wasschen
natuurlijke functie
gestoggen !
nat maken
,
(
eener
Nierisch Noh
),
nässen
de
.
maar Netzen
48
Nor (nur ), maar Oben
wie
,
.
Oberharle ,
’ Wind un ' Weih , Patsch klap . Paur , Paụer , boer ; kaan Och
; 69
boven zooals beneden overgrootvader .
unten
un
,
zie Wind in
—
't
in
lotospel
.
Wei .
un
's Dorf,
sterveling
geen
, pas
te zien
un chat . Polk , Pollek , Pollak , Polak , ' n man uit Polen , de held van vele anec doten ; ' n groot soort augurk ; wie jener — , zooals ' n — eens
heeft ,
gezegd
'
, comme dit
weet wel van die
je
wo is dein linker Ohr redeneering .
?
aan te wijzen )
(met de rechterhand
;
cet autre
- ,
: dwaze
'n
en
,
in
:
zij
Pollá kim , meerv . van Polk ; vroeger werden alle geloofsgenooten uit Oostelijk Europa zoo genoemd , waren sporadisch sedert dertigtal jaren zijn zij groot aantal overgekomen spreekt
,
)
,
is ,
:
(
,
op
,
;
nog vroeger 1656 ten gevolge men niet anders dan van Russen heftige vervolgingen van door kozakken touw gezet waaraan de naam van BOGDAN CHAMIELNICKY Russisch CHAMEL Ver bonden hebben naar Nederland overgekomen Pollákim het
niet weinig versterkt
,
.
de
aderen uit het
,
de
.
een geslacht dier
on
;
noodig
't
hem
geen keer
gedane
,
botersnoeper
geeft toch niets
is
’n
dat hij
,
,
,
'm
na
roep hem ruf uit voor botersnoeper nooch
zaken ik
,
-
te
heb
mij
,
200
goed
,
;
-
'n
.
.
,
sn
Zochen die zich goedwillig
tot allerlei
grappen
leent
.
zie
Schalksnarr
morgen
.
Sauchen
,
,
'n
,
op
,
Roddelen
.
kom
—
niets
kwaad spreken van den evenmensch kopje thee dan zullen we beetje Rotsjongen tjongen Rotser
,
als
.
; 'n ;
,
.
krein
bij
niet noodig Reiden spreken redeneeren Rétig ramenas Pritsch hem
heb
om
raspen
ik
;
wrijven
;
.
nemen
,
den huwelijksdag
.
'n
hem
Reiben
Hebr
bruid
trotsch mensch
Puternascher scheld
bij niqur
boren
.
halen
.
vleesch
Protz
,
,
Borschen
,
Porschen
avond ten huize van voorafgaande
; .
middellijk
de
,
Polterobend
.
,
te
Ashkenazisch element Amsterdam vrouwelijk Pollékente van Polk
.
.
.
;
.
ongeluk
het strottenhoofd
rondom
.
;
;
;
onhandigheid vleesch
schlim met augmen ongeluksvogel stakkert
van
; .
;
slokdarm
),
,
. half lachen glimlachen vrouwelijke vooral gezegd van
.
.
'
—
Amsterdam
geit
of Er
.
.
rosh hashonoh
-
uf
;
: ’n
)
antan
zeer oud gezegde
Schokkelen schudden Schoof gelingeltje schaapskarwei
,
un d
,
:
,
’n
(
,
darf kaan parnes werren
parvenu
'n
druktevertoon johr oude praatjes neiges Schnei von vor deftig purim Schnorren bedelen wer
,
Schnecks
.
;
binnensmonds
,
Schmunzelen
van
vleien
, ,
Schmeichelen
;
Duitsche vertaling
'n
de
. door
,
teleurstelling
Schlund
(
Schlond
mis
seider
Schlemihl hoogstwaarschijnlijk verkleinw tatieve beteekenis wien alles tegenloopt Schlemihligkat
;
.) ;
(
;
;
,
,
den
bekend
-
van
na
refrein
spoedig
leelijkerd
vrouwenhoedje
liefje
lief kind
;
schiro
,
;
,
.
al
.
,
,
schat
,
;
Schatz Schier
nit het
bat
,
( schadet es)
baat het ook niet Schanki sph schoontje met ironische beteekenis liefje baksel zonderling iron ouderwetsch niet
's
schat ’s
voor
,
verkorting
hindert
te
,
Schanban
nit
49
, .
en
,
,
,
=
,
=
,
kop long lever pooten kan Gelünge verzamelwoord van Lunge hier aan Gelinge aan Geschlinge geschlachteten erlegten Schlund eines oder eines Tie
.
gedacht worden Synagoge begeven
Syna
,
de
de
ter Synagoge komen
;
,
—
; ,
, —
;
,
,
,
nebst Lunge Leber und Herz gaan zich naar Schul synagoge goge dikwijls bezoeken komen res
hij kan
minjan
in
'n
,
—
in
of
een
daartoe
. .
, 'n
smalend gezegde
,
:
–
;
waarmede ingericht
.
”
;
nood verkeert
.
des woords
toe struggle
.
dringen
er
omstandigheden
dringenden zin
iemand die den ernstigen
;
.
dringende nood
,
in
,
.
,
,
Schwere naut Schwerenauter
for lifer
gemeentegeld
veroordeelt
in
,
Schwanz
van
dacht
dan men
Gemeente
Schwer schoonvader ingebeelde dwaas
,
Schwäher
„
,
men het geregeld houden huiskapel vertrek alias
Isr
;
contributie ten behoeve der spelen kleine synagoge
.
;
vroeger iets verkrijgen
,
,
Schultje
de
,
,
’n
,
;
;
digheid worden benoemd Schulgeld
de
;
'n
't,
is
op
,
ter
'n
—
'n
almemor flinke eter zoo zoo opge nauwelijks Synagoge gekomen tot roepen eer van Wet geroepen zoodra men ergens binnenkomt tot iets aangezocht graad behaald heeft tot worden zoodra men ambt waar
met
Schwigger , schoonmoeder .
uit
den weg
en
kwijten ;
van zijn taak
,
ruimen
.
,
.
Schwindelen , zwendelen , zich niet onberispelijk met buitengewonen tact moeilijkheden daardoor algemeene tevredenheid wekken Seege vrouwelijke dienstbode
opstaan
on
iets
,
—
(
;
,
zal mijn
waar
zoo
)
Seide hetzelfde als Harle
groente
gerecht
).
( als
?
Zumüse
(
Simmes
),
.
waars
)
,
;
,
is
es
;
ich
!
28
SIEG
(
”
HEIN
Ed
.) .
1914
;
niet com
,
ik
,
u
gij
;
hoop
malheureux
bewijzen
,
eer
te
.l .
n
:
zitten
om
.
de
zult het helaas
Synagoge ga
sta
en
in op
,
gei sitzen
”
aangaan
u
, .
Schul zitplaats
gesagt
),
's
.
(
,
un de
uf
sichr ritr Gabein Men vergelijke ook
.
,
in
77
,
,
Berlin
,
in
Steh
22a
Der Rabbi von Bacharach von vollendet von MAX VIOLA
Snerrisch schoondochter Staansgesagt dem Steine sei aantrekken het moge niet me une pierre Statt
18a
ibid
und
,
.
p
Gott willkommen fortgesetzt RICH HEINE FRIED CRONBACH
ibid
sein
22
sein
got wilkum
er
das mus
„
got wilkum
eich
, ,
;
. . .p p, . , .p ., ., 20 .,
'n
,
na
(
:
,
heis
,
welkomstgroet sei mit Gott wilkommen vooral ge lange afwezigheid zijn geboorteplaats richt tot iemand die seyt mir got wilkum ritr ous fremdn lant Arthu weer bezoekt by Legends vatr mein libr 1912 12a LANDAU rian
Skottelkom
vader
.
.
Tette
Joris Goedbloed
.
(
fihren
vertoonen
:
te
den volke
spreken
.
de
in
Zooveel als unbeschrieen
,
:
van
Unberufen
hoogte houden geopende Wetsrol
om
.
,
gedragen
de
,
Ufheiben
de
persoon
durven
.
,
Tun
goedmoedig
,
thue mir nichts
,
Tomerniks
),
,
,
kammen
Strehlen
Toren
.
,
,
.
't
is
in
;
en
bij wijze van met bedoeling van het tegendeel met minachting satyre sprekende over iemand die gesprek genoemd Sticheren door zijdelingsche toespelingen kwetsen insinuaties maken
waaraan het wel eens wordt
kein ewiger Bund
flechten
;
het mocht eens tegenvallen
baren
het
mit des Geschickes Mäch und das Unglück schreitet
;
zeer geroemd
,
niet
eens groote teleurstelling
zu
ten
is
mocht
,
Unbeschrieen
te
, .
toegevoegd
51 schnell ; afkloppen ; aftikken . Gewoonlijk Ungleich , nit , zeer juist opgemerkt .
hoort men ombeschrien .
Unterfieren (- führen ), als vader , moeder , bloedverwant of bij de trouwplechtigheid bruid of bruidegom begeleiden .
het worde God niet verweten het zal zijn tegenspoed ongeluk als hem haar treft
;
om
.
zichzelf den weg afsnijden gebruiken onvoorzichtigheid
,
;
'n
te
boterspijzen
;
zich bezoedelen
.
. v .
b
,
sich
,
voorshands begaan
verantwoorden
zich
,
sich
,
Verenferen
Verschmitzen
optreden
kan
?
persoon
niemand die hier als waarschuwend
;
of
)
zijn
(
eigen schuld
is , ,
)
er
is
(
haar
sei
, Gott
Unverwissen
,
voogd
de
te
.
de
.
.
.
ik
,
.
;
),
es
wel bekome het
thans meestal
Mahlzeit
.
)
(
najaagt
.
leventje
.
verwennen genoemd zoo omdat
'n
Kind darf
zij
ge
.
is
van katoen
zich
.
,
hebben
olielamp
,
'n
pit van
'n
't
,
.
.
,
,
'
z n
,
handdoek baard knippen
kind mag
geen men eet
.
lossen
,
nit
-
m
),
.
welzijn
Zweel tafellaken
,
het wordt mij
—
erg
;
zich
in
hij spant
goedkoop
ugucken
zich
of
te
'n .
.
,
zich
men niet laten toekijken moet men meedeelen van Zwicken
opgave van
.
),
er
’n .
),
,
(z
zeggen
zien
gesegnete
getrokken
bij
of
(
woord
logement
gemaakte manieren
gezogen
,
zullen
(
),
(
,
niet mee ophouden
.
,
,
,
'r
,
(
ik
,
door
Wolvel wohlfeil
Zukokken
zonder
wohl bekomme
zich
mij
naar van
goed
die
vervangen
draaid Zugesond
,
ik
,
;
m
,
, - un , ’
Wohltäger
Wolbekommes
Zieren
wij
Wirtshaus Wei hij doet
word weinig
Winzig
voor den
u ?
,
doen
sehn
goede benaming
’r
,
ich
,
,
plotseling
te
zonder
worum
Wertshaus
-
veroor
Waats
’
un
reden
Werren
Zochen
GÜDEMANN
viel weet veel daar kan wehtog verdriet
Welt ihr wilt
Wind
Dr
volgens
Wartnacht nacht van
Wenn
iemand
vertalen
,
Verteitschen
Waas Weitig
wijze van
.
deelen
krachtige
en
narr korte als ingebeelde gek
:
Verschwarzter
van
,
halen
héchal .
den
:
Ashk
nj, zoo
petigoh
.
hebben
ook verder ), de Wetsrol verge terugbrengen het den héchal micwat
(nh
=
:
. v.
o sépher
bij het
zellen
b
in
:
openen
Accompanhar
uit
Abrir ,
PORTUGEESCHE EN SPAANSCHE .
en
3.
.
,
—
?
.
:
op
.
.
.
vasten
's
. :
,
goed
.
,
.
vast
.
,
goeden Sabbath
.
sukoh
sukaut
tekst van het Hooglied paraphrase van den targum
den
met
bevat
.
dat
van
de
,
-
,
een
de
.
.
Ashk
:
.
,
bekomm
intrede van Sabbath
Ashk
Loofhuttenfeest
,
:
,
goede
loofhut
hoofd Cantares boekje zulk Spaansche vertaling Cabeça
.
.
, ,
sabat
.
,
Cabanes
wohl
Ashk
dag
:
hut
bekomen
goeden
goed shabot
,
:
,
Cabane
gut jontef
!
gut
Ashk
!
de
!
Bos entrade
Zaterdagavond
ayuno goede intrede van vasten gezonde gesunde taçanit
:
de
goede dagen
Bos entrade goed Ashk
begroeting Ashk
't
,
,
,
dias
bevalling
(
,
( )e
woch
. e) .
:
:
week
Boas festas goed feest Bon proveito wel mag Bos
voorspoedige
van
menuit
goede
semana gut Ashk
wensch
:
mazzeldige
Boa
,
te
,
.
uur
goed
hora
Ashk
—
de je
concours
benshen
, ’t
Boa
.
,
proef
,
Aprova
mankee
.
,
:
Ashk Apontador Benção
:
de
,
;
nu
er
ren
tegen me falta deux daar wat heb verwarring twee wordt nu nog grooter gezaire wachst die aanwijst hoe lezen souffleur
mij
nu
geslagen
Afanade Agora
.
, .
sépher
.
. .
, ’r
m
is
er
es
«
.
'n
, :
:
,
.
de
.
:
dezelfde plaatsenrij ter Synagoge
.
,
in
buurman
banco
schulshochein
.
:
Ashk
,
,
eten
Companheiro
de .
Comeeren
steekwoord Ashk sticherei looper die geld ophaalt garçon recette
.
,
, ,
ontvanger
,
,
Casamenteiro spitsvondigheid
voltrekken
.
huwelijk tot stand brengen
huwelijksmakelaar
Chicana
Cobrador
.
is
, . v .
'n
,
Casamenteeren
b
,
.. .. ,
om
de
, a ,
weinig noodig Cara me convida het gezicht noodigt mij uit verzoeking groot Ashk lacht zau tegen Cargadores dragers lijk ausqim qabronim van Ashk
hij
53 Comprinde , begrijpt
ge ? ? ?
„
contant geld
.
tegen
.
,
'n,
Mijn
,
os
de ,
. .
te
,
.
op
de
'n
. ', .
is
't
,
en
de
om
,
,
,
samen
;
,
de
.
.
,
.
,
, ,
on
.
pret
statt
zie
.
.
Ashk
:
Synagoge
.
in
;
de
.
schertsen
,
,
als
op
,
:
,
'n
. is
:
de
in
alhofar
.
gebroederschap
,
, .
, .
pieuse
voornaam
vereeniging
persoon
aan
',
edelman
minderwaardige
.
, . af
,
;
,
iemand van goeden huize
zienlijke
draagt
,
die
.
degeen
,
vod
ze
,
flarden
,
groot
hangende
vleesch
praats voornaamheid babbels wijd overhangend paardedek sleepend kleed
,
zwaarwichtigheid
,
, ,
Gravidade Gualdrapa
het
van
,
,
twee staken
doek
meisje
Geweete Gavéta Grash vettige aanhangsels
,
uit met
steeds fraai bewerkte
mappe Ashk belasting hoofdelijke omslag contributiegelden
,
(g
gedaan
Gavéta lade zitplaats met berging Gazeljade gezelligheid
Irmandade
pret
niet
kunnen
. , ,
,
;
, :
Galinha aanzienlijk
Hidalgo
almemor
zooveel aandeelen rooche schulgeld dicedaqah kip van bedeeling magere kip
kip
Galjofe
pret
meestal zijden
–
,
aanslag
Ashk
hoorns inslikken
schul met
Wetsrol omwonden wordt
houden
.
te
waarmede Finta
be
Snoga
de
,
Faixa
.
zie
lange
feita
het
Mes cudades
smalle
,
Esta
Ashk
musica
Esnoga
koe met
cornos
com
zijn
la zie
,
Escudades
. : ’, n
boi
bevredigen
tot
aan jonge meisjes
uitzet enz
),
Engulir
Vereeniging
Pieuse
,
um
van
wenschen
.
Santa
de
,
zorgen
,
geld
,
—
genoeg
Companhia
Dotar donzellas
stil voor
enz
dante
'n , ;
geld
insgelijks repliek
hetzelfde
sabat
pequenos
.
:
de
entrade
Dinheiro
de
,
, .
Bos
zeg
ik
mesmo
de
,
as
de
Ashk
kinderen
Digo
faixa meninhos por Shtiqe for jelodim
van
por
.
Desenfaixerar ontdoen Deixe por creaturas
os de
.
,
wacht
,
signore
,
hier naar voren voortaan oogenblik geduld even
van
,
diante
)
(
,
por
pauca
a
Darra me heer
de ,
denheiro
)
, :
em a
(
'
D
aqui
.
magtonim
Ashk
Contado
.
,
Consogres
?
beleefdheidsvorm voor begrijpt schoonouders met betrekking tot elkaar
54
Ir máos , broeders , mannelijke leden eener vereeniging . Irmas, zusters , vrouwelijke leden eener vereeniging . Kiejaai, wat is er ? Hoor eens ! zeg ! — de nueve ? wat is er nieuws ? 'n — , ' n vriend , ’ n zegsman ; - mofine ? wat is er, stumperd ? Ashk : nebbich ( K . m . ). Klanjes maken , valsche argumenten aanvoeren ; ruzie zoeken , b . v . op de markt , wanneer het op betalen aankomt ; calange maken . Ashk : kaljes maken (qaljut) . Ladino , de op het kustgebied van de Middellandsche Zee en in ver schillende landstreken van Azië in zwang zijnde Joodsch -Romaan sche taal, bestaande uit Provençaalsche , Catalaansche , Spaansche ,
, en soms Italiaansche elementen , met het Oud -Casti liaansch tot grondslag : niet te verwarren met het ,, Ladino ” dat in sommige streken van het Zwitsersche kanton Grauwbunderland
Portugeesche
wordt , noch ook met , franque ” ’ n mengelmoes van havenplaatsen noordelijk en ooste gehoord wordt .
Tirol naast het Italiaansch „ Lingua Franca ” of „ Langue zee
roover : scheldnaam . Lavadores , wasschers , b . V . van
, de in
. i. .
,
,
,
gevatterin
( e , )s,
muizenissen
.
verdrietelijkheden
Marre
,
.
,
,
Ashk
.
bibliotheek
Madrinha meter petemoei Malaige zie Molleja bloedbad
.
Matança
ah
.
't
, :
bijzonder met haģbah verheffen geopende Wetsrol opgeheven aan den
die
,
,
Livraria
taharoh
qabronim
vertoonen boekverzameling
te
volke
belast
die zich met
eausqim
d
,
levantaren
lijk ;
hij
Levantador
Ashk opheffer
is ,
, .
belasten
'n
.
Ladráo,
de
elementen , dat in
de Middellandsche
van
.
lijk
:
de
Romaansche
gesproken
zij
en van
, ,
,
,
vooral
mijn zorg
!
),
:
beste feestdagen
)
,lj
=
mis cuidados
(
zoo ook elders
!
op
! (
Melhorades festas buonas festas
lh
.
gelegenheden
in
.
geteekend worden lezing
,
,
lezen
bij
grootere ),
de
(
de
en
in
in
de
in
,
de
en
kleinere
Meldadura van meldar groote Medras
Mes cudades
de
,
de
,
Mea lettra halve letter eigenaardige schrijfwijze van het Hebreeuwsch gebruik Sephardim vooral bij Levant hierin be onvolledig eenigszins staande dat kwadraatletters hellend
repliek
55 (mexer ), zich bemoeien met . Mofinura - jasje , ’n nauwsluitend jasje . Molleja , kalfszwezerik . Moshé morio , e Deus ficou , Mozes is gestorven , en God leeft . Ashk : der rebbe is taud , ' s gomesh bleibt : verzuchting van ' n kind dat
Mesheeren
traag
is
't
in
leeren
tarde,
.
Náo mais niet later . Negrocido (que negro aborrecido , wat Obligado , verplicht , bedankt .
foeileelijk zwart ), aterling .
Offerte , wat geofferd wordt voor de armen
, traagheid .
.
:
Ashk
shnodergeld
.
Pachorra Padrinho , peetvader bij de besnijdenis (Ashk : gevatter , sandiq ) ; kameraadje , dat als eeregeleide bij ’ n barmiçwah fungeert ; para nymph .
.
vrouwelijk
,
treuzelaar
lijmpot
van Patjore
.
,
Patjorine
,
zie
bloedverwanten . Pasmado paniem , gedrukt gezicht . Patinho , eend . Patjore , Pachorra geduldige sukkel
.
praatjes
,
, Parentes ,
Palavres
naamlijst Pedacinho stukje
,
. .
,
Pauta
Pedaço
, .
,
stuk
.
.
de
in
.
)
gebedenboek
wordt
.
,
,
gelezen
.
.
rol er
,
heeft zijn offerte was dan ook
de
geoordeeld
te
:
—
'n
:
de
en
hij
het noodig
hij heeft
van
aanzienlijk
van
ge ge vooraf
noemen
.
,
hij
;
te
gereciteerd
gemaakt heeft van morgen mooie bij gesubirt saude zooveel personen
had dat reed maken
,
.
:
.
,
waaruit
boek
:
,
lijst
morgen
habein
verkwikking
tephiloh Ashk Rogatives smeekgebeden
Rol
soort van lui pidjaun
Ashk
(
,
wat
puntjes
.
,
,
gente
loskoopen
Reza boek
-
,
,
de
Que sorte Redemir Regalade
taal
.
,
Prialetes soort van gebak Punto puntados uiterst nauwkeurig
Portugeesche
der
.
uitdrukking
eigenaardige
,
Porteguisada
.
:
.
,
Pintas negras zwarte pokken jad Ponteiro wijzer Ashk
56
Sangue
' azul,
d
blauw bloed .
heilwensch door den voorlezer namens iemand , die een caliah heeft , die subirt , ten gunste van de personen , deze aanwijst uitgesproken openbaar compliment saluut Ashk mi shebeirach
, .
).
: de
in
gezicht
jashroputponim
:
.
Ashk
.
die subiren bij het voorlezen der Wet als belanghebbend opgaan Subiren fungeeren opgeroepen worden soon alïah hebben
,
en
.
.
.
,
,
,
.
'n dit
in
vodderapers
be
voornaam
,
of
-
kerkeraadslid
,
den
.
te
mogen vieren
mantel
vegen
.
zeggen
—
)
het feest naar eisch
de
van kleederen aan kin noodig hebben voor zoover
.
,
Isr Gemeente
die
tot het verstrekken
ze
;
ik
hem
.
. .
zal
U
(
,
ik
.
, ,
der Port kleeren
.
enz
de
;
,
,
bidden heil gezondheid godsdienstleeraars ook wel
danken
,
ook
ITALIAANSCHE
,
,
,
lofzeggen
ouders
,
de
;
(
benedicere
toewenschen
FRANSCHE
de
,
LATIJNSCHE ),
.4
,
Benshen
bestuurs
wensch
waarheid Vereeniging Vestiaria
Verdade
Vestidos
zien
.
gewezen
woord willen
schreeuwerig
heer
Veneradas festas
deren
zie
,
.
de
Men heeft
draps
voleur ouderling
jaard
Ashkenazi Gualdrapa onopgevoed
,
,
of
,
persoon
bruid
Tedesco
Vallerappes
,
,
ook
Velho
.
'n
.
,
van
Duitscher meer speciaal
Valderappes volk
onder welke bruidegom
huwelijkswijding
de
plaats nemen bij vrouwelijk Tedesca
gupah
;
troonhemel
talaam
Tedesco
sterven
,
, ,
,
,
,
,
bezwijken
Succombeeren Talma
per
oomzegger
neef
,
,
Subrinho
”
dotar
,,
. C .
S
de
de
, n .l .
—
de
'
'n
,
'n
zij ,
, -
geld
met
Esta
uitgestreken
,
,
la
zie
.
is
uitbetaald
,
Subintes
te
.
meisje met getrouwd aangewezene door het lot door
heeft
musica Stripade gezicht
Stafeta
Amsterdam
.
dat haar donzellas
gemeentelijke
afgeschaft
.
lot
der Ashkenazim Synagoge
de hij ,
Sortes
, ;
Snooge
, ,
Snoga
.
(
Het aldus individueel complimenteeren
Synagogen
is
:
,
die
Saude ,
,
op
,
,
op
de
,
de
;
en
,
.
,
bewindhebbers ooms enz benshen kinderen bij verschillende gelegenheden met den bekenden heilwensch vooral Sabbath Feestdagen gedurende den dienst benshen kohanim
57 tijden , de verzamelde menigte ; iemand benshen , ter Sy openlijk bidden voor iemands herstel : welke handeling ook wel buiten den gewonen dienst plaats heeft ; de gebenshte jaum taub , de zoo welkome Feestdag ; ' n gebensht kind , 'n lief gezette
nagoge
kind ;
Koningin , onze
gebenshte
onze
man ,
’ n gebenshte
'n
met rijke
'n
dige man ; Nederland is
Koningin ; benijdenswaar
hooggeschatte bedeelde ,
gaven
'n
gebensht land , Nederland
recht land , daar het de Joden zoo goed weet
’ n bevoor
is
waardeeren ; Neder
te
; Rebbe , welt ihr mir benshen ? Gott , soll eich benshen ! Rabbi wilt den Priesterwensch over mij uit spreken moge gebenshte vrouw mild bedenken flinke welvaart
,
'n
.
u
;
van
? G
land
'n
'n
is
gij
land
.
vrouw
bij
of
. v . of
volstrekt
Sephardim
,
bij
inheemsch
.
minder
letter
beide de
.
Nederland
,
als
currentschrift
rabbinale
keuken aan
'n
,
in
de
.
,
buiten
de
vorm
,
-
zoowel binnen Dormen slapen Frite opnieuw
Het
zijn
bij
en
en
de
kwadraatschrift letters rechtlijnig rashi ketab eenigszins gebogen van alleenstaand geteekend
van
b
en
den indruk maken
terwijl bij het zoogenaamde
is
't
,
in
,
aaneengeschakeld kunnen worden loopend schrift Nederlandsch
,
te
.
,
de
waarbij
,
schrift Wijze van Hebreeuwsch schrijven zijn min letters rond zonder juist cursief meer loopend
,
Currentschrift
bakoperatie
be
onderworpen
digs
:
,
26
.
,
1913
Israelit
Ende
van
Juni
26
Der
Am äussersten
”
„
in
woord
Men leest omtrent No het volgende
.
Ghetto
dit
.
schuit
des alten
Vene
,
.
,
.
bestanden
aber doch dem Stadtteil ihren Namen woraus später Ghetto wurde heisst Guss
In
.
”
„
,
lange
denn Getto
,
1458
,
.
”
,
als zwölf Oefen
in
: ,,
von
,
wird dies lateinisch natürlich aus genannt Er wurde Getto weil sich dort mehr befanden denen Erz geschmolzen wurde Die
Dokumente drücklich gesagt einem
,
,
gaben
,
zwar nicht
14
im
,
so
.
in
),
[
St
Venetië der Nähe der Kirche Geremia befand sich ausgedehntes Terrain welches genannt wurde Dort waren nämlich Jahrhundert zahlreiche Eisengiessereien gewesen die
ein
,
,
Im
worden Jahre 1516 nahm man zwar wieder auf wies aber gesonderte Wohnstätten an und zwar auf dem öden
.
wiesen ihnen
sie
;
sie
je
,
,
,
,
in
Venedig die Universita ebraica hatten nun bald mit den Juden übrigen Bürgern bald gesondert gewohnt nachdem ihnen Ge ausge günstig ganz setz und Zeit waren schliesslich waren
58
,
Terrain
das Ghetto genannt wurde . Von hier aus verbreitete sich
der Name in allen Städten , wo man die Juden in besondere Stadt viertel pferchte , bis man die historische Bedeutung des Namens vergass .
Grashet , zwezerik . Gremslich ( Kreplich
verkleinw . van crêpe, kroesgebak ), gebak , veelal op de Paaschdagen in zwang . Jargon , het zoogenaamd Joodsch -Duitsch .
soort
.
.
letter
.
de
't
;
),
'n
windsel
.
,
,
doek
is
— saai rechtstandige Hebreeuwsche vierkante lejere lezen Wet voorlezen
,
-
(l
Mappe
,
geen
egere
Laainen
, bij ,
Jeu , jus ; er is Kwadraat letter
?
,
;
aandeelen
de
op
er
aanslag
maal
dier ver gemeente
afkoopsom in
;
;
van recht gaven
huis
;
,
,
,
lijke
aanslagbiljetten
.
weenen
.
klagen
de
(
plangere
Pletten biljetten bons die houders tijden bij leden der gemeente aan plichting
de
. .
, .
,
als voorzanger fungeeren min meer verwijderde bloedverwantschap
, of
Permutatie Planjenen
bidden parenté
;
orare
(
Oren
), ),
(
( ), ),
;
en
,
en
:
,
memorandum officieel boek met aanteekeningen instellingen merkwaardigheden gemeente haar aan personen jizkorbuch zaken betreffende geboorte geboortedag Kerstmis Nitel natal
Memorbuch
.
lasten
de ),
tijdverdrijf
.
temps
le
pour passer
(
Potselkamp
'n
'n
,
.
op
verzocht
jij .
ook gepraaid
ben
?
;
den zak
ben
?
),
,
feestelijkheid
,
:
,
,
,
,
’t
(
ook
bij
het cijfer zeven uitnoodigen verzoeken
rond
prier
de
jij
in
tot zes Praaien
,
,
)
(
,
de
gezelschaps Potshke pochette man met zak het joodje spel waarbij een prent Harlekijn voorstellende met zak dien hij voor zich uit houdt dienst doet Er zijn zeven cijfers van één
,
bediende
vooral
te
gezegd
die
,
,
),
(
kok
bij bruiloften
.
serveur
.
),
Sarver
de
(
en
ramasser hier daar goed tegen geringen prijs inkoopen met het doel het voordeelig van hand doen
Ramsen
'n
succes
bij
de
er
of
twijfelachtig
,
't
is
gezet
,
—
is
't
:
vandaar
,
de
in
op
om
,
'n
.
te
in
of
),
(
,
calet
in
bath
de
wordt warm vóór intrede van den Sab daartoe bestemden oven daarvoor ingericht for garen toestand nuis geplaatst worden den Sabbathdag verwachting zijn De uitslag beantwoordt niet altijd aan
Shalet
spijzen
zaak
59
zal zijn .
In sommige gewesten
het Buitenland heet het Gesetzt ; lastige visite vertrekt .
van
— lich , traag ; de — ritscht, de Spousering (sponsa ), bruid , trouwring Sprinz , Espérance : vrouwennaam .
Toef
(tout
mem
de même ) , het 5.
komt
. op
't zelfde
neer .
EEN ARABISCH WOORD .
(al minbar ) , de katheder , de bima. Het woord is reeds meld bij Rashi op Tract . Sotah 41a , Tract . Sukah 51b .
Almemor
Wat verder
deze
verzameling
ver
betreft .
Mevr . Wed . J. L . VOORZANGER , geb . , MARTHA ROSENSTAMM met de opdracht vereerd , de Nederlandsche bewerking van ,, Sem en Japhet” door wijlen haar Echtgenoot nage laten , verder te bezorgen , dacht het ons nuttig , gebruik te maken , , uitnoodiging vanwege Jonge van 'n ons „ Macbi Bond van Joden ” Op
29
December
te Amsterdam
bij
te
,
1907 door
geworden ,
wonen , door dien
om
op
over Jiddisch
GERZON zou spreken
Welnu , de voordracht
11
Januari
Bond georganiseerd en
,
Jiddische
1908 en
een
waarin
kunstavond o
. a . Dr. J.
Kunst .
Dr. GERZON is voor ons ' n openbaring en ' n tevens ! De openbaring bestond in de geschiedkundige waardeering van het Jiddisch ; de teleurstelling , in de verwachting „ Sem en Japhet ” ooit tot zijn recht te doen ko men , in overeenstemming te brengen met de eischen die Jong Neder land aan ' n werk van dien aard mag stellen . Aan die teleurstelling werd echter spoedig ' n einde gemaakt door Dr. G . zelf , die zijn sym van
teleurstelling
geweest
pathie voor de onderneming deed hooren
; door
uitsprak
die ons medewerking
het minst door den Eerw . Heer Hebreeuwsche
en
woorden van aanmoediging
Heer W . MAARSEN , verdienstelijk hebraïcus , toezegde en ruimschoots heeft verleend , en niet
den
Taal -
en
B . VAN
Letterkunde
DER
VELDE , Leeraar
in
de
aan het Ned . Isr. Seminarium ,
alhier , die ons bereidwillig in alle netelige grammaticale kwesties , nauwkeurig beredeneerde oplossingen gaf. In de werkzaamheden werden wij krachtig gesteund door den vol ervaren conservator der Bibliotheca Rosenthaliana , den HILLESUM , die niets onbeproefd liet , om ons van zoovele zoovele bijzonderheden , die met de hier behandelde stof verband
ijverigen Heer en
J.
en
M
.
60
houden
,
MANN
, op de hoogte te brengen ; door den Heer SIGMUND SEELIG beproefd bibliograaf , vooral op het gebied der Hebraïca en
Judaïca , die het zich als het ware tot een plicht rekende , niet alleen ons gebruik te doen maken van zijn uitgebreide kennis , maar tevens het geschrevene met zijn critisch oog te lezen ; door den Eerw . Heer TAL , moreh , die , in ervaring gekomen , dat wij aan ' n werk onderhavige begonnen waren , met dienstvaardige als het en tege , vriendelijkheid moetkomende het manuscript waarin wijlen zijn JUSTUS
T . TAL ’ n verhandeling op het stuk van Joodsche spreekwijzen had neergelegd , tot onze beschikking stelde . Met vrucht hebben wij gebruik gemaakt van de diensten van het
vader
personeel
,
van het beit hamidrosh
verbonden aan de bibliotheek
ceiç
gaim . Verder viel ons van de zijde van den Eerw . Heer conservator
der bibliotheken
van het
D
. MONTEZINOS ,
Port. Isr. Seminarium
Ets
,
de meest mogelijke gastvrijheid ten deel . Bovendien hebben ZEd . en zijn adjunct de Heer JB . VAN S . DA SILVA Rosa, ons tal van inlichtingen verstrekt , die moeilijk elders te verkrijgen waren .
Haïm
alle bovengenoemde Heeren brengen wij hier onzen innigen dank . Het heeft waarlijk aan hen niet gelegen , dat de wordingsperiode van het werk van zoo langen duur is geweest . Ook mogen zij niet ver Aan
worden gesteld voor de feilen , die het aankleven . Daar voor is alleen bij ondergeteekende de oorzaak te zoeken . Overigens hebben wij verplichting aan den Heer I . MULLER , leeraar antwoordelijk
,
verre
die
of ,
vele
,
het nazien
aan deze
Verzame
.
.
geven
P
1913
correctie
gesteld
bij
in
staat hebben
.
Nov
zijn
bewust hetzij door mededeelingen gebruik afstaan van boe
te
,
in
, of
,
,
AMSTERDAM
van
eigen
aan allen , en beweging
hetzij door het wel door hun welwillende hulp
noodige uitbreiding
.
ling
aard
documenten drukproeven ons
de
ken der
en
van verschillenden
uit
of of
ons aandringen onbewust die van nabij
die
eindelijk
en
,
;
geweest
en
is
op
behulpzaam
zij
in de Fransche Taal hier ter stede , die ons moeilijk te bereiken bij dragen heeft bezorgd ; aan den Heer I . MAARSEN , magid , die met belangstellende nasporingen welwillendheid ons in verschillende
II. HEBREEUWSCHE
PSEUDO -HEBREEUWSCHE
EN
DE VOLKSTAAL , HOOFDZAKELIJK DER NEDERLANDSCHE ISRAËLIETEN ,
WOORDEN
IN
INLEIDING
lijst van Hebreeuwsche
ook
gebruik
niet Joodsche zijn Hier
en vervormde Hebreeuw meeste bij de Joodsche bevol geacht kun gebruik zijn
,
king , enkele
de
of
welke in Nederland , -
,
bij
sche woorden
en in
een
de
Hier volgt
.
een
.
te
de
:
in
.
of
,
de
in
nen worden daar ook een Hebreeuwsche zegswijze waarin oorspronkelijke beteekenis van woord toe passing uitbreiding vindt De woorden zijn veelal aan litera wij hebben echter tuur van verschillende tijdvakken ontleend
,
de
weetgierige taalvorscher omdat die andere bronnen kan raadplegen Trouwens het
stu
de
is
,
.
of
)
,
de
,
er
op is
de
. v .
b
voor
die der nieuwste letterkundige produkten geen poging gedaan den primitie
moet worden ingedeeld Ook .
acht
dikwijls zeer een woord uitsluitend bij taal der Schrif Grieksche woorden behooren der Vade taal der liturgie bij die der middeneeuwsche
bij
,
latere didactiek
of
en
,
(
,
te
moeilijk uit maken bij tuur die waartoe ren der Synagoge bij
Dit
uitkomen
.
doen
die
ten wij overbodig
dit nader
te
den regel geen poging gedaan
,
de
.
de
,
vorm
te
sporen aangezien wetenschap van ieder woord nog geen hiervoor voldoende middelen aan hand heeft gedaan onmiddellijke etymologie belangstellende De zal lezer hetzij door ven
, . of
vertaling
ontwaren
voor gedragen dan min de
woord eerst de oorspronkelijke
kunnen zorg en
ieder
er
bij
voor zoover noodig
,
Zooveel mogelijk
gemakkelijk is
,
van deze middelen en
combinatie
,
·
door
,
,
,
,
de
zijn bekendheid met Hebreeuwsche grammatica hetzij door het onderling vergelijken van verwante vormen hetzij door het gebruik maken van eenige beknopte aanwijzingen die wij hier geven hetzij
62 meer gewijzigde beteekenis te plaatsen . Daarmee samengaande volks uitdrukkingen in 't Nederlandsch , in 't zoogenaamd Joodsch -Duitsch ,
of
allegaartje , met deze twee
elemen tot grondslag , zijn niet vergeten . Dat woorden , religieuse handelingen en opvattingen der Israëlie ten betreffende , een voorname plaats innemen , is begrijpelijk . Uitdrukkingen als shibolet , mené -téqel , cherubim , halelujah , ver taalde Schriftuurlijke uitdrukkingen zooals oog om oog , leer om leer , een niet te karakteriseeren
in
ten
die tot algemeen goed zijn geworden , menigen bekenden familienaam uit onze omgeving en van Hebreeuwschen oorsprong , zal men in dit werkje vergeefs zoeken . Sommige eigennamen konden wij echter niet onvermeld
laten
. Oppervlakkig beschouwd , zou menig woord die de lijst onder de oogen krijgen , zullen
vervallen . Velen
moeten
oordeelen dat minstens de helft der woorden had kunnen verwaar loosd worden , als zijnde , in Nederland althans , geen gangbare munt meer in de dagelijksche samenleving . Wij kunnen in die opvatting niet deelen
. Men verlieze niet uit het oog , dat
er onder de Israëlieten
vele
beoefenaars en vereerders der Hebreeuwsche taal bestaan , die als het ware een school vormen , waarin conventioneele termen en formules
gezin
,
behalve de algemeen gebruikte
termen , ook
nog
sommige
.bij
trouw dienst doen . Dat die termen en formules hun weg onder het publiek vinden en blijven behouden , is bekend . Dan wete men ook nog dat, al zijn alle door ons opgenomen woorden niet overal in heemsch , elk gewest , elke gemeente, iedere familiegroep , ja zelfs ieder door traditie bewaarde door aanraking met buitenlanders nieuw verkregene door het studeerende deel van het gezelschap aangenomene tot zijne beschikking heeft Wij achtten ons niet ge
,
de
,
nemen
de
in
in
, ,
zoo
zooals
lijst
zul
.
de
.
,
gering men constateeren kan betrekkelijk Eenige beknopte aanwijzingen bij het raadplegen van zijn len misschien welkom term vorm
status
constructus
aan van
,
verklarenden gewijzigden
’n
constr Deze duidt
.
.
st
gebruiken wel eens den
:
verkort
is
die
of
,
Het aantal Hebreeuwsche woorden Nederland genaamde boeventaal het bargoensch zijn overgegaan
Wij
in
,
,
te
onze
.
op
in
zulke die lijst
in
naar ons oordeel niet meer den dagelijkschen omgang schrappen noch ook hebben wij geaarzeld woorden den jongsten tijd ontstaan zijn voor zoover bekend
gebruikte
te
rechtigd
.
,
of
op
,
zondere
een
zelf
63 naamwoord , nader bepaald door ' n tweede dat er op volgt. tweede bepalende substantief ondergaat geen verandering en
standig
Dit
ondergaan van den zoo zou in onze westersche talen de wijziging genaamden tweeden naamval, ook wel genoemd genitief ; of wel het
bijvoeglijk naamwoord , adjectief aannemen . Bij de Hebreeuwsche - Taal-kundigen is de gewijzigde vorm van het eerste
karakter
'n
van
substantief bekend onder den naam van semichut . De uitgang -oh is meestal het kenmerk van het vrouwelijk
enkel
;
uitgang
de
- te
alleen
pseudo
Hebreeuwsche
-
den , nog andere
bij
voud . Ook doen als zoodanig dienst de uitgang - èt , en , bij werkwoor
-
en
respectieve
zijn
bij substantie
,
bepaling Ten opzichte van uitgang van het vergezellende
,
meervoud
den
doorslag
.
. de
.
is en de ’n
:
.
,
).
(
’n
,
en
dan toelaat
subst geeft als
. 'n
enkelv
teekent het tweevoud aanhangsels kent het Hebreeuwsch Als bezitaanwijzende pers pers manl Enkelv 1ste manl cho
3e .
;
-
;
.
,
'n
de
uitspraak van
sub
,
vr .pr .,
en
.p . m m ., .
2e
te
in
,
2e
de
verwaarloo
1ste pers
vr .
en
1ste
het Perfectum
geheel
voor
.p m .
,
u
-
,
en
e
in
( en
te
,
2e
,
.p V , i, . , vr ., to
uitspraak
respectievelijk
alle enkelvoud
,
. m p . . , nu
deze
tèn
tèm
,
de
),
vr . -
.
vr .
,
-
.
.
2e
; -
; wijziging
een
weeg
uitgangen
p
2e
,
.
-
.
;
2e
vr . -1
&
.
, . vr . .
't
in
algemeen
Dan heeft men nog uitsluitend bij werkwoorden zen
pers
.
te
stantief
chen
meestal van klinker gaat deze uitgangen subst zelf meervoudig gebruikt wordt De aanhang ,
het
sels brengen
manl
in
als
,
vooraf
pers
wijziging
kleine
Een
chem
eich
hen
.
.
-
,
hem
voor
ohh
einu
.
1ste pers
-
.
.
Meerv
manl
-
manl
vr .
.
3e
pers
au
.
-
aïm
.
in
.
De
uitgang
den
nu
Hebreeuwsch van het geslacht van
't
die
aut
meervoud
deelwoorden Het behoeft echter subst den eenen het daar speling anderen uitgang heeft dat
dat
wekken
in
adj
.
bij behoorende
te
geen verwondering
adj zoowel
participia
en
adjectieven
,
ven
vrouwelijk
en
van manlijk
teekenen
-
De dikwijls terugkeerende uitgangen lijk
im
.
woorden
wel gebruikt worden
.
vorm
, :
,
.
.
en
.
3e
in
m
.,
V
de
alle meervoud Deze uitgangen staan gelijk met het Nederlandsch gebruikte persoonlijke voornaamwoorden die als onderwerp dienst doen Dit belet niet dat persoonlijke voor naamwoorden zelve ook bij den aldus gewijzigden werkwoordelijken
64
Bij het
, dat
Imperfectum
tevens dienst doet als aanvoegende en als
.
de
,j .
meerv
.
.
.
vr
.
2e
de
de
pers
3e
en
2e
de
,
u
-
meery
vr . .
.
de
of t,
t
ml
pers
.
t
. of t ;
vr . .
3e
en
de
de
2e
-
i,
de
,
de
,
bij
,
als
wenschende wijs , en verder ook toekomende tijd heeft men als voorslag met verschillende klanken den 1sten pers enkelv bij bij aleph bij personen tweede derde personen ml terwijl pers personen derde bovendien enk
tot uitgang hebben
.
-
noh
-
h
,
-
u
of
-
W
.
,
of
of ,
bij
, ).
(b
, k , l,
m
,
an
dus verschillende letters dienst als voornaamwoorden vertegen fungeeren dere als voorzetsels De voorslag woordigt ons lidwoord van bepaaldheid werkwoorden uit gedrukt vertegenwoor verzwegen den vragenden vorm Doen
de
om
,
ontstaan
alsmede die
,
doen
,
te
andere
welke zonder
uit
de
, . :
,
te
,
,
klank shïaut Ontdaan
,
,
voorafgaan worden quiescentes kennen geven dat lang heeten dienstbare letters serviles Hebr shimu is
de
soort gesproken
te de
uit
,
.
gelden
Al
)
(
.
ons meestal verbindend voegwoord Zij laat zich ech bij het bepalen van tijden der werkwoorden ter ook deze letters benevens die welke aangebracht worden eene woord
digt dikwijls
,
de
de
,
zij
.
;
,
is de
af
,
zij
is
e
en
,
of
,
: .
van alle serviles blijft het wortelwoord radix shaurèsh ook wel genoemd stam stamwoord De toonlooze bewegelijk mobilis wordt shewa genoemd wordt rustend genoemd dan heeft lettergreep quiescens geen andere rol dan
Hebr
doen komen
de
Bij
.
),
of
er
ze
te
en
niet tot haar volle recht
daģesh
zelfs meer ver bedrijvende
,
treedt Sa iets
voor
te
.
voorgrond om
den
bestaande
,
,
op
beteekenis
vormen uit twee woorden
naarmate
de
voor zeven al
theoretisch
en
.
alleen het volgende opgemerkt
voces vatbaar
wederkeerende de
mengestelde
op
lijdende
of
of
Een zelfde werkwoord schillende wijzigingen
zij
betreft
,
den zinbouw
is
Wat
hebben wij shewa
.
kunnen
.
in
,
er
is
(g
transcriptie
,
't
.
te
dagèsh sluiten Een eigenaardigheid van Hebreeuwsch punctuatie voorgesteld door een stip een letter De uitspraak van eenige letters verschillend naarmate mede aangedaan eacht kunnen worden aangedaan zijn zijn mee niet
bij
,
in
voltooide het Nederlandsch zou gelijken bekend door een samengaan van verbogen vormen van het werkwoord zijn met participia Van deze constructie zal men ons boekske veel voorbeelden vinden De præsens onvoltooid tegen stellen dat
bedoelde
bij
vormen maar wordt participia be
geen eigen
of
der boven
of
. .
”
't
door een
Hebreeuwsch
, ,
voorgesteld
in
woordige tijd bezit
in
alleen
,,
zijn
tijden
nadering
vormen . Behoudens enkele gevallen ,
door een der andere
b . v . dat bij semichut het bepalende substantief , bij het uitdruk ken van eigenschappen , het adjectief , bij een participium activum , het lijdend voorwerp en bij een participium passivum dit laatstge noemde het tweede woord is , stelt de woordschikking geen strenge eischen . Het lijdend voorwerp wordt dikwijls voorafgegaan door het voorzetsel èt.
Daar de hebraïci de stippen enz . , die
trekkelijk worden ,
Er
jongen
geen eigenlijk
zijn
datum
Nederland
in
,
der
taal oorspronkelijk sterk uitkomende
breeuwsch uit te spreken : oorsprong , officieel schen
der Ashkenazim
moet geweest wijzen
van
, Israëlieten van
zijn
.
't He Duit
als
die
en
be
vastgesteld
ook niet met zekerheid
kan
twee
hoe de uitspraak
zijn
gezegde klinkletters erkennen doen , volgens velen van
klanken dienst
als
,
,
of
Por
vader der studie
van
-
de of de
.
),
(
1522
die der Spaansch
,
te
het leeren bij een Ita Sefardische uitspraak als waren grond schrijft jaren 1897 nam men begon
],
.
†
T
[
40
,
liaanschen Jood nam dus slag Tot voor ongeveer
in
de
de
.
1455
Christenen
.
1
ze
:
„
,
bij
Sefardische —
het Hebreeuwsch
Joden
de
:
REUCHLIN
; .11
der Hoogduitsche tugeesche Joden
er
.
als
-P
of
in
,
en
bekend Nederlandsche Israëlieten der Sephardim Israëlieten van Spaansch ortugeeschen oorsprong officieel bekend Portugeesche Israëlieten Wijlen TAL reeds ons Voorbericht genoemd zegt Men weet dat twee wij uitspraak zijn zen van men noemt Aschkenazische die die
de
40
,
de
in
doen
ik
kan
ontstaan
.
hierover
gaan
,
te
inzichten
het algemeen
Zonder
hier
van die twee via
In
.
. al
de
leefde
Ara ,
hun Hebreeuwsch
treedt
de
Noord Afrika
-
10e eeuw
via
, ,
de in
.
,
bische landen eeuwen lang kwam van het zuiden Europa binnen
En in
andere helft trok over het Arabisch taalgebied
in
of
de
is
de
-
,
.
op
en
Azië van den oostkant Europa binnen hun He verwantschap met trad Arameesche uitspraak Hoogduitsche den voorgrond Dit Aschkenazische
Noord
breeuwsch
in
de
.
het volgende zeggen De eene helft der Joden trok over Chaldeeuwsch taalgebied wereld kwam Kau de
en
het Syrisch
sterker
dieper
in
,
uitspraken
De
andere
deze zaak
-
op
inscriptiën
kasus
en
en
de
,
de
.
In
geleerde
de
in
de
de
wereld Sefardische als ware Asch corrupte uitspraak aan jaren heb kenazische als laatste ben zoowel ingrijpender studie van dit punt der ware uitspraak als ontdekking Assyrische ook van Phoenicische documenten daardoor
Arabische uitspraak sterk op den voorgrond . Dit is de Sefardische uitspraak . De juiste uitspraak ligt in het midden , is nog niet tot klaar heid gebracht en laat ook toe , in verschillende tijdperken sommige verschillen van opvatting aan te nemen . [ T . laat klaarblijkelijk de vroegste nederzettingen in Europa , bekend onder den naam van diaspora , verspreiding , buiten beschouwing , evenals die , welke hun te
en
,
de
zin
oorsprong aan de komst der Romeinsche legioenen te danken had . den . Ook mag hij niet geacht worden in absoluten beweerd heb parallel loopt indeeling van Ashkenazim Sephardim ben dat
Joodsche uitspraak
woorden
.
de
.
”
mij
”
).
,,
in
„
,
,
,
zeggen
,
,
gebaseerd
,
,
laat
in
kwamen
hierheen
uitspraak
Arameesche
van het
He
de
op
,
en
,
de
in
.
dus regel onze universiteiten Ook verreweg meeste der gevallen dat Hebreeuwsch bij Nederland getranscri schrijvers wordt aangehaald sche wetenschappelijke is
uitspraak
op
”
.
breeuwsch De Sephardische
der Hoog Oostenrijk uit Rusland Polen derhalve uitspraak der Nederlandsch zoogenaamde Hoogduitsche
uit de taal der Aschkenazische
de
,
,
Duitschland
zijn werk Die Sprachen der jüdischer Verlag verschenen
uit het Oosten
die
op
Joden
duitsche
Keulen
stammen
,
,
woorden
te
1911
in
Juden Onze
de
LÖWE geschreven
Heer HEINRICH ”
de
,,
te
de
.
In
-
en
die van Syrisch Chaldeeuwsch Arabisch Er wisselwerking plaats gehad heeft eerste plaats dient rekening gehouden gewestelijke phonetiek worden met Een belangrijk hoofdstuk over deze kwestie Die Aussprache des Hebräischen heeft
met respectievelijk
op
,
Ashkenazischen
verklaring geven
bo en
geschoten
moeten hier dus even stilstaan wijze waarop wij onze taak heb van
,
een nadere
wij
toch
.
de
en
verlangde
ge
gebroken met Duitsche wijze van veel gevallen het Nederlandsche in
Deze immers kan oor niet voldoen Daarentegen zou
.
de de
hebben
trouwe
,
zoo
transcribeeren
uitspraak
Ashkenazische
de
,
volgde
hier ook
de
Al
.
opgevat
is
ben
ons werkje de
wortel heeft
dem
blijkt Wij
,
het Voorbericht
.
zooals
uit
,
.
te
in
op
.
en
,
,
geschiedt dit Sephardische uitspraak zeer eene wijze die nabij komt Het behoorde altijd behoort thans ook nog bij velen wetenschappelijke werken tot den goeden toon Joodsch gebied aanhalingen doen met behulp der Sephardische uitspraak Aan die goede gewoonte konden wij ons natuurlijk niet houden daar beerd
phonetische
afspiege
een
verraad
opzichte der eer
zij
de
ling der gewone , dagelijksche uitspraak , bedoelingen taal een miskenning van
ten
67
,
de
,
eischt wordt voor
ten
ver ,
.
in
de
'n
waartoe wij rekenen cor met behulp van voor achter hybridische vernederlandscht zijn
)
of
:
en
die
, . 1 . n
)
,
-
die
b
,
of
a
,
woorden
dezulke
verduitscht
.
te
't
in
, . .1 n
rupte woorden
te
,
in
,
de
de
,
,
dage
voordracht van Hebreeuwsche teksten Synagogen Nederland geschiedt Dit acht
zielt pas komt pseudo Hebreeuwsche Voor voegsels
welke heden
goede
overeenstemming met den ernst die vele lieden be beschaafde uitspraak van Hebreeuwsch waar die ook den dagelijkschen omgang doen zegevieren
tevens
om
in
zooals die
wij
. v .
b
ten
namelijk
,
aangenomen
zeggen
,
van
die
de
.
,
gezegd het tot haar zijn Voor gemeente der spraakmakende zuiver Hebreeuwsche woorden hebben wij als type van juiste uitspraak officieele wijze
het zoeken echter niet
einde
be
,
,
vernomen juisten
in
,
,
hebben wij zulke woorden die uit den volksmond dikwijls worden den dagelijkschen toon met verwijzing naar getranscribeerd Hebreeuwschen vorm bij toegepast steeds termen gemerkt
Deze methode
,
Boeventaal
ontleend aan
aantal andere
,
een zeker
”
ontleend aan
,,
.,
gemerkt brg
De
van ISRAËL QUERIDO
”
Levensgang
bij
,
hebben wij
.q, .
,
den
en
moeilijken
„
door ons aangenomen te
.
Ten
de
in
overeenstemming met
transcribeeren
te
regels
bestand
het Hebreeuwsche
,
,
deel afzonderlijk
naar strevende
er
komen
te
nabij
-
-
de
-
,
,
dezulke uit een Hebreeuwsch een niet Hebreeuwsch element zijn samengesteld hebben wij getracht dagelijksche uitspraak
zakwoordenboekje
van
.
.
H
,
is
.
in
milrae
,
of
oxytonon
),
Fransche vertaling van den Pentateuch oxytonon ultimum barytonon
:
[
:
in
,
, d . .i .
,
de
't
te
in
te
nu
. L .
,
W
KÖSTER HENKE het Bargoensch met een voorwoord van Om het nut van onze Woordenlijst praktisch waardeeren volgende oog diene men het houden Het een zoo goed als regel lettergreep vaste dat laatste van een woord den volks Hetzij dus grammaticaal Hebreeuwsch mond toonloos wordt bij zijn penultimum Wogue paroxytonon een woord mileeil dat
de
een
toonlooze
het Arabisch
de
in
. ,
:
i
als
,
Terwijl
dan
onverschillig e
wordt
,
lettergreep
gehoord doffe verband hiermede
laatste
De klank
,
niet gedaan
.
mobilis
te
en
de in
als
,
welke van hoogstens TAL zegt
shewa een
,
bevindende
of
,
de
de
is ,
]
:
W
[
,
is
voorlaatste lettergreep voorafgaande heeft den klemtoon vereenzelvigt zich meestal met lettergreep heeft een tusschen haar laatste lettergreep zich
klem
68 toon van het woord meestal op de ultima valt , is het in het Syrisch meestal op de penultima . Hier komen we op hetzelfde moeilijke ter. rein tusschen die twee schakeeringen van het Hebreeuwsch . De Mas
een
soreten of Punctatoren namen ook aan : meestal op de ultima ; doch penultima klemtoon genoemd schijnt er ook Syrische uitspraak – - bestaan te hebben . Onze woorden stammende uit de Hoog .
:
in
.
te
-
,
oe
,
.
au
en is
e
,
é
de
de
ij
ei
de
altijd
200
Sephardim
zijn
.
initia
als verbin
gemerkt sph
.
de
bij
ò
de
,
uit
Zoo
de
,
,
,
,j
of
,
de
e,
,
e
of
i,
ó
ander
a
de
is
korte door
een
korte door
.
inheemsch
en
de
,
u
de
,
transcriptie
doen uitkomen
nooit door
eigennamen woorden meestal kunsttermen len van eenige andere ontstaan dient gewoonlijk dingsklank Woorden
.
de
't
ee
en
ou
geen verschil
of a .
Bij
door
en
u
.
,
o
lange
,
de
á
ook
voorgesteld door
hebben
aangewezen door het letterteeken De lange soms voorgesteld door a
.
teeken
transcriptie
voorafgegaan gevolgd door Voor De toonlooze shewa voor zoover mo
korte
gereserveerd
i
is
,
bilis
Wij
. i.
hebben wij
en
in
lange
tusschen
het door
è
,
;
ei
is
klinkt
tweeden
den
enkele gewesten van verschil gemaakt tusschen
evenmin tusschen Waar het noodig bleek hebben wij als zij
in
-
73
72
.
,
in
geen
terwijl
enkelvou klank Buitenland schijnt be
letter voor
alleen
au
.
is
en
,
Nederlandsche
nog
dan
staan Er altijd
tabel der Hebreeuwsche letters dit werkje aangenomen hebben
klank gebruiken wij
-
oe
Voor den dige heldere
blz zooals wij
die
,
Ten slotte volgt haar equivalenten
op
e
wordt verkort
”
zelfs dat
;
Syrische manier
de
van
de
uit
,
paar eeuwen gaan alle van voor der penultima klemtoon gevend zoo laatste lettergreep den regel tot een bijna toonlooze
duitsch - Poolsche Jodenwereld
WOORDENLIJST .
gaat eene verklaring
de eene
scheiden
eene toelichting
,
breidingen
om
,
:()
,
eene
op
die
-
.
,
—
omvatten eene aanteekening van
schrijver van
van
den tweeden
volzin
De rechthoekige haakjes
[ ]
.
den
volgt
haakjes
gebogen
( )
De
vooraf
of
somming
-
dubbele
punt teeken
woord van zijn vertaling
.
te scheiden
Het punt - komma - teeken (;) dient Het
een
den
beteekenis van de andere
om
.
dient
te
( .)
kommateeken
uit
Het
eene aanteekening
omvatten
herhaling
te
dient
om
dwarsstreepje
,
Een
( )
.
bewerker
vermijden
van het woord
dat
vermijden
enz
dienen
om
.
.
om
,
kan
enz
)
vermijden
herhaling van twee zulke elkander
,
kort
.
te
Een
dwarsstreepje
dienen
,
vergezellende woorden
()
dwarsstreepjes
te
Twee
( -
.
behandeld wordt
herhaling
van
een voorvoegsel
zich
zich bij iemand aansluiten
ver
men
de
van het gerecht
voorzitter
:
beit din
,
;
,
,
.
eerste
—
ab
vader perrabbijn
1
iemand
;
,
gàwer
.
gelijke
,
aangaweren
bij
· WOORDENLIJST.
op
;
:
;
op
–
:
;
de ,
,
:
,
in
,
den
eerste
en
door
hoofdarbeid een der werkzaamheden die plaats verboden zijn vaderwerk taak onderwijzer aan zijn leerling opgegeven waaraan werk
de
van
Sabbath
,
'
is , n
de
hij
' , t
,
in
is ,
vader
de
opper omdat hij het rabbinaal college voorzit algemeen zonder dat van officieel beit din sprake eenige rabbijn omdat hij als zich bij bijzondere aan specialiteiten gelegenheden door doet assisteeren melochoh rabbijn
elfde maand Een begint vermindere
maand
.
)
,
(v
,
Ab
:
zoodra
wegens den treur over den
de
de
olgens den almanak de
gezegde
Talmudisch vreugde
„
van
naam
vijfde
de
,
ab
.
2
.
vader helpt
,
),
,
ab
,
met het
, .
„
zoodra het vaderschap begint vermindert vaderschap komen zorgen de
:
:
de
op
,
in
en
en
(
”
interpretatie
vreugde
”
de
de
tot
,
val van Jeruzalem Tempels des Eersten des Tweeden andere nood lottige gebeurtenissen welke geeft die maand plaats hadden zinspeling aanleiding met eerste beteekenis van soms verwoesting
,
,
.
te
;
,
,
,
op
;
,
'n
te
of
:
,
en
eerbewijzen waarmede stof van rente kleine diensten grooten men dienst meent moeten kunnen vergelden eabaudoh veldarbeid arbeid karwei dienstverrichting eeredienst tempeldienst plechtige dienst ter Synagoge dat gedeelte van
abaq ribit
van
cabeiroh
.
.
,
cabeiraut meerv
,
,
,
,
rouw
.
,
abeilut
de
baard zijnde van rouw
:
'n
teeken
onverzorgde
.
baard
’n
—
.
,
'n
meerv van obeil niet verzorgen van den baard
abeilim
.
geraken
verslaafd zaak
,
verlorene
; .
'n ,
,
,
iets
-
—
aan
;
'n
,
—
;
drijven abeidoh
de
Verzoendag eeredienst den Grooten waaraan her innering aan den dienst des Tweeden Tempels ten grondslag ligt zoroh vreemde dienst uitheemsche dienst afgoderij ver afgoding liefhebberij voor iets over van iets maken
den
het
Kwadraat
No
Anar
-
.
E
ES
,
0
J
-
-
'
I
ch
Vuº mem
d
Mem
ch
lamed
,
slotmedeklinker
nker en els slotmedeklinker
als
in
Lamed
g d alleen
..bv
sluitchaph
chaph
't
Kaph
rapheh
jud
tet
Fransche
aan
aan
gant
t' einde
einde
f. .
3
Kaph
kaph
jaud
teit
get
enz
n
woord
woord
' van
van
.
-
u
Kaph
Jod
Teth
geit
zoin
wów
hei
dolet
,,,
U
-
-
Cheth
Zajin
-
5
Waw
He
-
9
Daleth
I
;w
s
b
als
zooals
:v
w
,
slotmedeklinker
of
ģimel
-:
beit
de
'
rapheh
en
spiritus lenis als begin als eindletter dit werk verwaar loosd zachte aanblazing zijnde uitademing overeenkomstig het klankteeken waarmede letter aangedaan
Nederlandsch
n
Gimel
Beth
waarde
is
-
D
beit
Beth
Waarvan
in
w
?
criptie
:
oleph
benaming
Trans de
Aleph
benaming
.)
schrijf
Joodsch Duitsche
in
w
drukletter
Gebruikelijke
t'
%
Rashi
Duitsche
,
-
.
letter
Joodsch
Joodsch
ALPHABET
.
sche
Duitsche
-|of-.l
Rabbijn
HEBREEUWSCH
.
. 'n
t'
ch
Anrio
US
on.
14
t
m
9
als
asper welke
,
samech
n n
somech
alleen
aan
scherpe aanblazing gehoord wordt als
slotmedeklinker
woord
woord
uitademing zanger
van
einde
zijnde
van
einde
met
n
Samech
sluitnun
aan
n
0
Nun
slotmedeklinker
.
-
-
alleen
als
-
nun
sluitmem
m
Nun
Mem
,
-
e
' ' t' t'
.
n
ng
s
S
de
ee
de
1X
au
aa
Gebr
Levisson
firma
ei
door
Proops
00
afgestaan
1x
welwillend
1X
zijn
hulpletter
th
shewa
tot
in
toonloos
aleph
sch
typen
5
met
sin
klankteekens
chocolade
slotmedeklinker
slotmedeklinker
het
Duitsche
van
einde
aan
schön
woord
woord
van
einde
aan
in
Hebreeuwsche
volgen
S
Tów
sh
rapheh
s
Thaw
ch
tów
ts
Thaw
semolith
quph
v b
15
Sjin
shin
reish
qauph
ç
alleen
als
Sjin
Resj
Koph
sluitcadi
ts
Tsadi
çadi
alleen
zang
in
5
nyo
çodi
phf
ph
Tsadi
sluitphei
phei
Тр
spiritus aanslag
n
9
ee
Pe
rapheh
pei
р
w
Pe
Pe
caïn
als
-
.
Ajin
n
Hier
A
O
X , ,u; . . ' ' , ' ; u ; t' t' ;, ,;ò , , ,, , .., x , , ,f ,t , ;0X, | | ; i ,X; I , , , : X,X,;è ,x, X ,;é , | X) , causa (e; Ain Ar ,; ,x, X a ; amosir DAE6 ,Nx, ,a
. .
78
au
=
ou
=
oe
#
of
. . , .
Jz
D
De
74
, overtreding , zonde , jammer ; wat
eabeiroh
zonde !
is
abi abaut hatum
’oh ,
'n
'
cabodim , meerv . van eebed . abonim , meerv . van ében , steenen ; rim
jeqoraut , edele
–
,
wat jammer
,
de vader der vaderen der onreinheid
oorzaak van onreinheid , (' n mindere graad voorwerp dat verontreinigt , iets onreins ,
,
— !
;
't
de eerste
heet b . v . vader ) het sujet . n liederlijk
– taubim , — taubaut, , edelgesteenten .
steenen
!
jeqo .
—
obinu , onze
aartsvader Abraham . aby yetomim , sph . , abi jetaumim , Vader der weezen ; vereeniging opgericht in 1647 te Amsterdam , ten doel hebbende weezen Abraham
, het
zorg
;
ningen
.
godsdienstvoordrachten
van
van het Jongensweeshuis
naam
te Amsterd achad haäm ,
–
houden
doen
zie
abrohom
agad
pseudoniem
leeroefe
en
Port . Isr . Gemeente
der
,
in
,
van
,
.
S
. o .) , de
achberaush
,
van
authenticiteit niet door ons
'n
Spaanschen
REISEN
,
.
te
van
zeggen
in
geeft het
NASCHER
zijn
jiddisch bedoeld wordt War zuiver Hebreeuwsch woord zoo ook ontleding zou zijn und Japhet sluwert hun Yiddish Dictionary
,
,
”
, :
,, de
:
”
In
.
”
,
„
III ,
.
het
de
„
en
,
”
, ei
, )
(
.
5
:
)
(z
ijn
,
zij
moedwillig
”
„
'a
waarin gezegd wordt dat zij muizen wanneer veel veldvruchten zien roepen haar makkers opdat deze met haar eten muizen moedwillige voorgesteld wordt door eachberi reshị dat oor Talmud
Jerushalmi Baba Meçi
behalve
echter naar
en
(
,
1911 uitsluitend Hebreeuwsche letter verwijzen Dr SPIVAK BLOOMGARDEN
,
(s
op
D
. M Jz ., .
,
),
.
,
zelfs
.
er
,
”
,
),
-
York
titelblad
SCHORLES
waarmee het
erkent het als
van
.
:
en
7108 meervoudsvorm
iets naders
BERNSTEIN evenals Sem achbor raush Mausekopf New
POLAK
’n
1910
, ,
,
schau
A
(
.
.,
.
de
,
zonder Die Mutersprach
initiatief KLEIN
titel van het Maandblad van dezen
kunnen vastgesteld worden
oorsprong „
.;
.
PH
.
,
is
nationaliteit
1894
overleden
MENDELS
VRIES Mz voorgesteld
aldus Hebreeuwsche
eachberaushim
waarvan
Februari
sedert
M
I. en en S
.
A
Bond
Mz
CREVELD
VAN
HEIM
COPPENHAGEN
27
,
in
Nederland
Heeren
godsdienstonderwijzers
bond van Israëlietische
opgericht
de
,
zie agawoh
DE
,
achawa
.
'n
,
,
en
),
(
,
.
te
ASHER GINZBERG 1856 schrijver buitengewone Skvira Kiew Hebreeuwsch van wijsgeer die aan gods verdienste bekend als criticus essayist groote plaats inruimt dienst met het gevoel tot grondslag geb
75
schijnt te zijn . Sluwerts ,
volk .
gauw
kennen sich zwarn Achproschen oder Praedicata Cochummen weilen sich selbsten vor kluge Leute halten welche ihre rauberische Anschläge und andere darmit verknüpfte Uebel geschickt vollbringen können thaten Rauber Banden Cassel führen
generale
die
,
-
”
.
eten
goed
:
zich
lekkerbek
,
geschmatter
'n
,
eter
;
acheler
' n
.
,
.
Vorbericht
.
JEREMIAS ETIENNE
1758 achelen
.
,
,
sie
und
„
,
lesammt
Untereinander
al
meervoudsvorm
den
dieven , verdacht
sie
sprong van
vergelijke
men
Peter
zooals
nu
,
;
.
'n
in
Grieken
stel
vreemdelingen
,
de
:
noemden
,
zich
lande
.
)
(
den
uit die
elende
=
ellende
:
Nederlandsch
'n
,
:
't
de
.
of
doel
erfbezit
;
guzah
),
naam
vereenigingen
van
koloni
stellen
.
(a
satie
Zoo
samen
gelijk
heeft het woord barbaren waarmede vreem ongunstige beteekenis ge werden steeds
land
het
hij ten
=
achusa
in
is
,
.
Zoo
,
-
.
,
,
lende met vreemdheid barbaren liever delingen aangewezen
dit woord
wreedheid
=
,
.
,
, .
onmenschelijkheid
achzor wreedaardig wreedaard Men wil stelling zien van ach zor geheel vreemd
buiten
beli trïe
thans
achzorïut wreedheid
had
,
bli
:
'n
,
is
,
.
(
,
, ,
eachshow
;
spijze wat gegeten wordt eten als zelfst nmw shetioh makoh beli terïoh vulgo achile shtïe makke eten zonder drinken als wond zonder pleister
achiloh
'n
doen
of
,
smullen
,
doen
achelt
die
bli —
,
andere persoon
.) . ,
achelpeiteren
te
, .
shmadden
op
hij
,
:
’n
de
at
’ eil ,
bi '
—
;
,
.
.
:
, .
,
;
—
,
,
,
zelf hem zelf zich zelf jebeishaut dorre beenderen dorre opeen eacomaut beenderen stapeling van zinledige woorden hagau ead tot tot komst van den verlosser wensch waarmee men iemand begroet ter gelegenheid van den dag waar eaçmau
,
'n
, ka
;
,
—
,
of
op
,
de
aanhaling
tot zoover reikt het betoog
er
of
le
—
;
niet verder
volgt
,
dood
en
,
'n
nu
tot hiertoe er
lau
,
wetu
zoo dat
de
-
tot den dood
;
,
mitoh
-
aanhaling
;
de
; -
,
,
gaan
op
van
einde
,
nu wij onze redeneering voortzetten gaan wij tot ander onderwerp over leshaunau tot zoover zijn taal hier eindigt ,
tot hier
—
;
,
het overlijden van vader moeder een ander nabestaande hajaum dag nog steeds herdenkt hazeh tot dezen
het gevolg
76
,
och
,
?
,
van
och
Ducaten
).
geränderte adumim
)
'n
,
:
,
,
(
twaalfde almanak zesde maand van het sheini Adar twee ook wel weadar maand
van
;
.
het vervullen
motai hoe lang nog
voor
de
jaar
,
Joodsche
lange reeks van feestelijke gelegen
!
;
ad .
naam
verkorting
—
Adar
.
d
adar
, i.
.
, gr ,
ger
'n
,
,
wensch waarmee men elkander vreugdevolle omstandigheden ook
ceremonieele plichten begroet hoe lang zal dat nog duren ad
jaar,
honderd
(
'n
heden
, tot
shonim
bij bij
mei’ oh
—
—
van is ; jaren :
Hoofdsynagoge
der Ashkenazim
en
de
,
1808
nieuwe
Amsterdam afgescheiden ge
,
tot
1796
van
naam
,
van
)
,
,
te
van Jeshurun die
daar
te
kille
het algemeen
van
samenvallen
,
(
gemeente
neie
tijden
moeten
zij
de
:
,
als eene van
365 dagen
,
vulgo
de
, .
buiten vallen jeshurun
cadat
die met bepaalde
van
)
,
Feesten
zonnejaar
qehiloh
,
,
. i.
(d
't
vastgestelde geldend
om
,
,
,
,
het derde zesde achtste elfde veertiende zeventiende negentiende jaar ingelascht wordt voorkomen dat eenige jaar maanjaar volgens Joodsche het tellende 354 dagen
die
.
te
en
.
meente bestond Sedert heeft deze met het gebouw der Rapen burgerstraatsynagoge begraafplaats een Overveen verrijkt
-
;
staan
.
vroeg
zijn
op
gewoon
dage
de
.
leest
,
.
te
Wanneer men Hebreeuwsch
,
adaushem
:
heden
adaushem
althans meer gebruike
Amsterdam
adaunom lijk dan
,
ten
.
,
)
zijn
te
,
,
(
schulen ter synagoge adauni mijnheer
-
'n
:
,
dichterlijke ontboe adaun aulom Heer der Wereld aanhef van zeming waarmede het Ochtendgebed wordt ingeleid voor
zonder
bedoeling
,
!)
24
. 16 . ,
(
,
of in
te
bidden
,
,
weten
.
.
;
de
om
Nederlandsch
naam
bar
eener bekende
16e eeuw
Italië
.ge
't
Duitschland
,
in
in
ze
in
,
dei Rossi die
is )
en
(
:
, ’n
.
,
'n
familie van geleerden bloeid hebben
de
rooden
dukaten evenals roode kleur vossen genoemd worden goensch gouden tientje foksche cent
adumim
van hawajoh
sheim
integendeel
, d . i. .
, ,
aderaboh
gevallen
in
Dikwijls vooral boden wordt geacht schappelijke noodzakelijkheid zegt men
in
te
wanneer men teksten aanhaalt gebruikt plaats van adaunoi Heer men deze uitdrukking welk woord zelf ter vervanging dient van den vierletterigen naam Gods het tetragram waarvan het uitspreken volgens LEVITICUS ver hebben
afpatteren , zie patteren , afschepen . afpasqenen , afkeuren : men vergelijke pasqenen . afrooiemen , brg . afloeren : men vergelijke roojemen .
;
op
;
—
nu
,
naar
een onder
volk
't
,
, .
gebruik makende
om
,
ho ‘
weg
zu ,
, ,
;
t is am
; ,
een
van
over hoor spreken
gelegenheid
—
égod
van
—
ter
'
loops van
,
.
constr
naar aanleiding
onder het volk
eerste
.
de
, st .
agad
milto spreek
toch over
, ha ' de '
;
,
in
,
,
zijnde ter loops aanleiding van dit
wille van
ter gelegenheid van het pad toch voorbijgaan meegenomen
,
;
—
à
,
er
van
het gesprokene propos urgo
ik
den rug
op
nu
,
ter t
agab
en
't
een der Talmudische
,
,
en
groote publiek zeer gewaar door deerde wijzen van tekstverklaring waarvan zinnebeeldige zede
agadeto
in in
risico
,
in
,
op
op
.
Sab
,
de
,
de
die
;
—
,
,
de
de
,
,
lest
the last not the least op
gebied
:
)
geleerden
latere
schrijvers
(
,
agaraunim
de
.
,
best
hiermede worden gewoonlijk
be
.
·
calange komen komen zich blootstellen aan schade spraak komen zich compromitteeren bij het laatste gedeelte der sidroh agaraun laatste hij agaraun gobib bath calïoh heeft laatste liefste
–
.
den maaltijd
, ;
na
,
op
,
,
,
te
de
, ,
,
na
.
kundige verhalen den grondslag uitmaken agar hama aseh gebeurtenis laat mosterd agaraïut schadevergoeding schade kans schade
vanaf het begin
codex
,
den
,
en ”
„
.
en
,
:
is
,
na
de
.
van
.
't
der vergelijke 16e eeuw Men rishaunim agarei dargo tebir den dargo tebir twee zangteekens wier hoogtetoon tegenovergesteld Het eerste beteekent trap doeld
woorden
,
twee
en
,
’n
is
de
,
op ge
).
(
(
( ) te
),
Twee
respectievelijk
aan
sarcasme waaraan
,
,
,
en
heiligen qedaushim dood woordspeling schoone heeft gege
den
verder gegaan met behulp volgende de twee sidraut haar is
na zeer
mortuis
volgens
zeggen
:
na
in
tot
Het Amsterdamsch de
.
aanleiding
heiligen
Leviticus worden
meer beginwoorden
de ,
hetgeen
van
het boek
met agarei maut
geduid
ven
naar
of
,
woonte
een
,
bene van eenvolgende sidraut
den dood
zijn
het goeds dooden niets dan
,
de
agarei maut qedaushim
nil nisi
„
:
's ”,
mans
.
des
”
hart
”
,
,,
.
uit
,,
uit hooge tonen het tweede beteekent breking be lage tonen staat Het geheel kan dus vertaald worden met hoogmoed komt vóór den val populaire vorm voor het Spreuken gezegde der Salomo Vóór den val verheft zich het
bestaat
78
) . :
de
te
de
agarei rabim
de
(
in
op
de
is
die
titels ontleenen , voegt het er aan toe èmaur behar , zeg op den lijkrede berg , waarheid alleen den berg geldig begraafplaats Muiderberg bedoeld wordt met welken berg
;
te
te
; ;
.
, 'n
de
,
om
de
;
zonde kwijt broederschap
éénheid
ageinu
onze
, ,
'
–
!
!
( 2e
IR
'
.
eeuw
van
Broeders
schranderen
Vrienden
!
vrienden
,
type
,
broeders
eigenaam
en
. en
, .
MEI
van ageir
'n
:
zoo beroemden
;
wereieim
agitauphel
leeraar van den
,
en
,
agim
meerv
rabauteinu
deze naam werd gegeven aan den bui doch vele opzichten antireligious
handelenden ELISHA BEN ABUJAH
als mishnahleeraar ageirim
Israëls
).
, ;
scherpzinnigen
denkenden
—
Broeders
ander godverzaker
tengewoon
!
kinderen
Heeren
;
, ,
'n
,
Broeders
broeders
broeders
onze
in
Israëls
onze heeren
benei jisro
R
kinderen
Broeders
,
broeders
eil ,
.
agdut
; ,
, , ,
.
.
eener
agawoh
de
,
,
bij
kleine termijnen invorderen veel kleintjes tegenspoeden straf men raakt veel door
;
de
schulden allengs groote een maken
ageir
een
een
’
,
le
;
–
-
–
,
, n .l .
,
neigen lehataut naar meerderheid meerder bij volgen beslissing heid moet men het nemen van agat een agat voor achter elkaar successievelijk limeçau geshbaun een voor een som bereiken
valschen
doch
raad
;
,
,
—
—
is ,
er
oprichting had plaats algemeene vergadering
te te
.
eerste
de
,
de in
vriendenclub
Frank
Katto
het zelfde jaar wagen rijtuig
.
'n
hij
.
,
de
of
de
:
:
er
,
en
,
is ,
,
,
,
-
.
:
;
bij
hij
;
hij komt tend shemae onmiddellijk voorafgaat komt met heel graag komt laat immers men kan niet later komen wil men het Shemae tegenwoordig zijn -
ca
,
bundel bond genootschap gunoh ontwende verlatene vrouw die met het lot van haar man twijfelt hij nog tot onbekend aan levenden behoort lofzegging die het och ahaboh raboh groote liefde aanhef van ,
agudoh
, .
,
.
in
,
ağoloh
1910
en
,
te in
/
.
a M
,
witz
1911
reieim
:
Homburg
ahubim
doel van den bond internationale grondslag Het initiatief toe werd
op
genomen
-
bond van Israël rabbijnschen
;
.
zie
zu
van agudoh
organisatie fort
«
.
,
jisro
agab
constr eil ,
aģiw
agudat
. ' st
zu
, .
gever
;
in
is
.
,
,
,
—
;
70
-
't
in
,
,
ver
,
),
,
elo
nkstok
),
st
.
zu
(
al
seragat
('
n
het niet bolus
noem
',
—
;
we iets
het der
bieden
–
te
te
er
voor
—
—
;
'n
ernstig opvatten
niet excuses voor aan
geit
;
al
extra
;
,
.
'n
'
'n
goed
als
die
;
-
;
initialen
ter zake van
boetgebed
ha
,
'n
de
in
zijn
:
;
op
feestelijke stemming
in
,
-
schoone
aanhef van danklied dat het voorlezen der sommige Feestdagen zingend voorgedragen
en
, :
,
kaul voor alles Wet voorafgaat
,
,
,
,
te
beloven zaak moeite niet waard achten
-
schrik
debar
aanhef van
kloppen
zingen
—
—
'n
;
:
zonde
pei
kwaad
horae
van cazut ponim
beholut
elo
maar
betreffende
,
,
de
(
gebak
vet
over wegens
gens
booles
de
bolvormig
van
jopheh
zeraachen rauchen sigaar sprekende maar
;
,
;
rookbaar
infectados al ,
lees niet
),
tiqro
niet
zeg
-
;
niet
—
al ,
,
zachtende uitdrukking gebruikt
voor
a
,
e
,
,
;
,
-
of t
'
stelt soms afgunstig oog booze blik gettatura royaal onbekrompen gunstige blik
Oud Hebreeuwsch
dezer letter
—
Joodsch Duitsch
ee
of de
zij
;
vorm
,
van zestiende letter getalwaarde van een oog had
naam
;
den
de
oog
,
«
ain
79
fraai stemgeluid begaafd
stemming
zijn
gelukkige
in
en
'n
hij houdt
hoofd
bij
, ,
op
pi ,
—
–
;
;
—
,
op
, ;
,
—
,
—
;
elk elk
veel van gebak kein daarom kol çoroh shelau Tobau ongeluk dat niet moge komen onverhoopt kol ponim geval pésag menot voorwaarde met het doel
in
uit
:
dankzegging
't
hij kent
hij
,
;
:
–
,
die
-
; ,
beral peh
.
-
na
;
,
'n
,
van iemand die met levensomstandigheden verkeerende wel eens met die voordracht hamigjoh vereerd werd voor den leeftocht aanhef van dankzegging het gebruik van gebak behalve brood kent
ha uit
-
,
,
De de
.
te
bedoeling zou dan ge
van het gebouw het ter beschikbaar mag gesteld worden
.
,
tant mieux
,
dat valt mee
,
beter kan het niet
,
,
,
ook ondersteld wordt vergezeld
als beursterm
persoon toe van zijn
zijn
koers
beteekent het woord valsche no staat gelijk met lau caleichem
,
een kunstmatigen
één
'n
:
)
,
beleefdheidshalve
te
omdat deze
goeden genius teering
lieden
en
over
,
passelijk
,
,
ealeichem
op
bonne heure (
la
zie aderaboh
Praag
vernietiging
voor andere doeleinden
alderabe à
dat bij mogelijke
.
rein
:
-
,
weest zijn
,
op
voor Alt Neuschul
geweest
U
is
,
;
—
-
'i, ;
,
,
;
bacal ten behoeve van het aanstaande Paaschfeest spraak volgens raub hadei aut met meerderheid van stem voorwaardelijk gena men voorwaarde met beperkende bepalingen tijdelijk oorspronkelijke men wil dat dit term
80
:
in
,
:
,
'n —,
;
,
,
door den eersten
1852
.
weet toch wel beter werkje het gebied der ethica bewerker van deze woordenlijst uitge
maak geen olijfbladen ealei zait titel van den
op
draaierij
je
lei .
( 't verdriet ) kome u niet over ; niet voor u , maar voor 'n ander dien men tot dupe maakt ; — sholaum : repliek op sholaum — aleichempie , uitvlucht , vervelend gezwets om van het doel af te
bloedbeschuldiging
,
voorlezen der Wet
van
een
zijn
. .i
opgaan
,
;
personen
d
rijzing
rijzen
,
klimmen
de
bij het
,
optrekken
,
,
ealioh
,
opgang
.
dam
,
·
alilat
,
.
geven
lofzeggin
die
hebben
:
,
—
'n
Wet voorlazen
'n
stuk uit
zelf
geroepen worden
;
de
,
in
,
te
'n
,
parshoh uitspreken waardoor men geacht wordt zelf paragraaf navolging der gewoonte hebben voorgedragen beurtelings der oudheid toen verschillende leden der gemeente gen over
die
opgeroepen worden
tot deze functie
opgaan
,
'n
—
'n !
zu
hi ,
'n
de
of ,
,
,
de —
'n
op
;
'n
,
, ,
in
:
is
'n
,
,
,
verhevenheid
; ,
de
, z . .g
aldus gezegd eenvoudig bimah beklimt plek betreedt waar dit voorlezen plaats heeft wat wat hijsch wat hoogte jeridoh klim wat zulk klim men nederdalen woorden die dichter den grooten MOZES den mond legt wanneer deze met klacht Gods bevel den
omdat men
te
zie
en in
,
de ),
I)
(
.
(
DE
1822
Cahiers
.
,
:
Israël
Ecoute
!
uit
de ”
„
VIGNY
ten minste
. .
hij kent
zijn menschen
.
zijn
'
men
,
kent
onbestorven weduwe vergelijke mei
oh
,
éleph
—
van
:
.
uw
volk
gajoh
—
weduwe
meerv
hij
almonoh eamcho
halewa
van ALFRED
door EDMOND FLEG
1913
wordt
voorgedragen
der Wet
weduwnaar
; .
almon
Octobre
’i ,
, , , , ho ' ’ , , , n
allehei
;
la
,
Quinzaine
Moïse
behandeld
nieuw
dagteekent
.
onderwerp
11de eeuw
Vreugdedag
den
in
pendant op
zijn
26
yindt
dat de
gemeenten
vele
alophim
op
,
Het bedoelde gedicht
.
,
tot
, b . v .
,
;
te
en
van daar het land
,
om
overzien dat hij niet schijnbaar gunstige toestanden sterven plotselinge waarvan men echter niet veel goeds verwacht verheffing ongezonde stijging der beurswaarden eereambten
berg Nebo bestijgt betreden mag dan
,
de
tienden
opvolgde
'n
:
'n
,
'n
,
,
'n
,
van hefoffers
.
geven
en
het
,
oreç volk des lands onontwikkelden onontwikkeld per ongeletterde oorspronkelijk soon weetniet botterik leek inzonderheid iemand die niet stipt voorschriften omtrent
eam
81 amidoh , het staan
het dagelijksch
' ammaraçim .
Meervoudsvorm
,
gebed
shemauneh eesrei .
van
naam
;
van
eam
meer bekend onder den
ho ’ orèç , uitgesproken
am
mooreç . 1 . Scheldnaam voor lieden die oppositie voeren , zonder deskundigen te zijn : het is een van die woorden , welke moei lijk weer onder 'n Hebreeuwschen zijn vorm te brengen . Ilet
natuurlijke meervoud stammen
ho ’ orèç beteekende de verschillende
ea mei
geen
Israëlieten waren literatuur ,,menigte ” .
die
thans nog
beteekent
en
in
Kousen . ammeratzes , voor den fictieven , verkeerdelijk gevormden , onmo gelijk in 't IIebreeuwsch te schrijven abstracten vorm amaraçut , geschreven
de
domheid . 'ammooreç ,
zie
2.
ho ’orèç.
eam
debar, het volk daarbuiten , het gewone the street , la galerie .
publiek , the man
* amo
amrei inshi, de menschen zeggen : titel van
'n
verzameling van
of
hon
naar
Nederlandsche
de
,
,
,
.
BLOCH
amrei inshi
be
rijmen
.
,
; .
;
fond
de
'n
jas
;
achterzak
in
dubbele
al
de
.
;
broek
tasch
de
in
,
te
een
levens
—
,
in
ashirut
armoede bestaat niet past niet bij goed gevulde meer asch dan anderen
de
in
de
in
hebben
’n
bekrompenheid
solide menschen
moet
,
meqaum
bi
—
ein
;
; is
alias
—
,
;
beurs
.
*
anïut armoede waar rijkdom
in
't
,
in
,
, ,
armen minvermogenden
Groningen
den trant van het boek qauhé manuscript bestaat toegeschre
.
en
Staatstoezicht
Nederlandsch nog die waarschijnlijk
ven worden aan autos aneir anjïm
,
. L .
.
het Geneeskundig
beschouwing lèt
is
n
.
;
,
, .l .,
zelf ben man die deze ellende heb onder mij uitdrukking geval geldt vonden het De ontleend aan Klaagliederen Volgens Dr ALI COHEN leven Inspecteur van ik
ani haģébèr
bissac
in
,
culotte
,
voederzak lap
,
amtagat
de
.
;
')
,
ewoonlijk
van doodvijand
't
Amsterdam
,
(
).
VAN CREVELD 1905 voorafgegaan van rosho Amalekiet erfvijand gevaarlijke jodenhater onderkruiper Israëlietische volk
(g
'
amoleiq
woorden
H
steeds ingeleid worden met rijmde Duitsche vertaling van bewerkt door qotaun KLEIN
in
de
zij
derd en zeven Oostersche spreekwoorden en sagen , op verspreide plaatsen in den Babylonischen Talmud voorkomende , waar
82
eaniwut , bescheidenheid anoshim
, meerv .
anshei ,
st .
van
,
ish
stille eenvoud
bij mannen .
. ;
constr . van anoshim
belïa
–
èmèt , waarheidlievende
. al , nietswaardige
lieden
;
– mannen . — hagebro , de leden der ver eeniging ; — hasheim , mannen van naam ; – haud , d . i. volgens de aanvangsletters , - Holland we - Duitschland , ' n gemeente te
Jeruzalem van Nederlandsche en Duitsche Israëlieten ; - kené sèt hagedauloh , mannen der Groote Synagoge : door Ezra bijeen geroepen
,
ten einde
de geschreven
en
ongeschreven wetten in eere
herstellen ; — ma 'aseh , mannen van de daad ; wakkere , vrome mannen ; gens pratiquants ; — midaut, mannen van beteekenis , te
verdienstelijke
mannen . , gedwongenen , met
anusim
;
geweld
tot ' n niet -Joodsche
Spanje : maranen . , eene onteerde gedwongene eene , pi eal kein evenwel .
keerden
anusoh , aph
religie be
in
.
aphilu , zelfs , zelfs niet . aphiqaumein , een stuk ongezuurd brood , dat men op den seider avond na den maaltijd uitgedeeld krijgt en dat symbolisch ie
mands portie van het
Paaschlam moet vervangen : door sommigen vroeger en thans ook nog wel bewaard , om naar het heet , als ta
lisman te dienen tegen gevaar bij mogelijke zeereis ; nagerecht . apiqauros , Epicurus , aanhanger van de leer van Epicurus, dissident ,
opgevat , eenrijmig
,
uit
grootsch
targumtaal geschreven gedicht ge shobu aut inleidt omhaal bij
,
'n
;
vallen Men vergelijke
.
huis
te
't
,
de
,
om
dat het voorlezen der Wet sprek niet met deur
'n
in
elfde eeuw
: aanhef van dagteekenend op
de
aqdomut , inleiding
, atheïst .
in
afvallige , godloochenaar apiqorsut , godverzaking . apotrophos , voogd .
.
petigoh
van Izak bekend onder den naam van herinnering wordt elke seligoh waarbij dit feit in
;
Abrahams offer
binding
,
«
,
;
aqeidoh binding
.
gebracht
.
.
Talmudische
minimale
maat
in
vier
of
.
van oraun
amaut
:
.
constr
el
vier
,
',
arba
.
,
araun
onvruchtbare vrouw onverzettelijke
st
,
aqshon
; -
' ‘
,
aqoroh
83 afstand , b . v . ten opzichte van iemand , die in den ban verklaard was ; kom niet in mijn — —, blijf buiten mijn be reik , op 'n eerbiedigen afstand ; – kanphaut, vier hoeken ; naam acht te nemen
,
bittere
1814
de ”
„
de
waarin
zijn
1776
, (
ervaringen
S
PAPPENHEIM parshïaut uitstort
zeer
levens den Pen
uit
verdienstelijke
geschreven werk
)
. 't
.
Hebreeuwsch
in
Young
EDW
—
,
in
,
lijk
van 'n scapulier , waaraan schouwdraden en behoorende tot de manskleedingstukken ; – kausaut , vier bekers , de vier bekers of glazen wijn bij den seider gebruikelijk ; titel van een dichter Nachtgedachten naar men wil den trant van van
,
op
, . .l n
,
is
,
van Adar sheini voorafgaat
'n,
—
'n
;
gazir mit
vlag
'n
'n .
daarmee samenvalt arbae kanphaut
op
vierde die welke den 1sten Nisan voor
zie
, of
,
arbekansef
, of
,
of
daarmee samenvalt
afgaat
van Adar de
het Nieuwmaansfeest
van
,
:
de
zij
,
;
—
vier stukken tateuch waarnaar vier Sabbathdagen genoemd worden welke respectievelijk als tweede torahvoordracht worden voorgele zen eerste dier Sabbathdagen die welke den eersten dag
mod
.
derschuit
.
,
,
op
,
, de
;
, n . , .1
.
is
stil voor
de
. je
houd
,
-
;
tot den voor
één
familienaam der arbo
vor
.,
Lob enz
Lewi Weil
,
van den
takjes
Loeb
minim
.
Loew
,
zijn
en
alsmede tot verschillende andere
.
,
geworden
oh
,
,
beekwilgen
aan den naam uitspraak van van het
‘
,
als
,
wilgen
weiter
dikwijls
,
enz
men die familienamen geworden anagram ter onderscheiding arobaut
(
overgangsterm
:
Leib
,
Löwe
,
,
,
Levi Levie
levensduur
Jehudah verbastering door van
.
,
woord der vertaling naam
. n)
,
'n
en
als attribuut
toegevoegd
,
Juda
na
:
-
leeuw
:
—
,
.
-
,
de
,
deishe for
niet Israëlieten die hier zijn arichat jomim lengte van dagen lange sterfgeval verder wensch arjeih
bewerker
,
oreil
)
(
van
1340
codex vormen gaushèn hamishpot
het oosten het Oosten
van
;
.
landen
hoeézèr
de
op
,
ébèn
en
den Joodschen
oh
,
.
meerv
,
areilim
,
haqédèm
vier rijen edelgesteenten droeg benaming van
borstschild
JACOB ASHERI 1283
arçaut
'
zijn
gezamenlijk
die
jaureh dei
R
waarvan
turim
–
;
vier werken aurag gaïm
'
de
Hoogepriester
een
de
,
te
n
die
vier minim vier soorten plantenbundel vormende het –
arba
;
van
',
vorm
van gewassen zamen sukautfeest verplicht
,
,
arbekansef
van
–
mannelijke
.l ‘ . oh
arbo
meerv
.
,
arbekansever
84
earojaut , de verschillende linge
zie
arobaut
.
zie «
,
carowes
.
uitsluiten
arochoh
.
zie
ha
verbintenis
arooche ,
van bloedverwantschap , die onder
graden
, :
de
,
in
; .
Jo
jemei teshuboh
–
KOENEN tien geboden
J.
der
Geschiedenis
„
van
304
II .
.
te ”
, .
de
Mr
door
,
;
,
vinden blz
hadiberaut
—
tiental
asérèt
"
Nederland
in
den
is
deze definitie
de
,
,
,
reglementen voor kerkelijke instellingen haskomaut goedkeuring onder der overheid meer speciaal 18e eeuw
ascamoth
'n
,
.
10
na
de
:
,
1
,
de
tien bekeeringsdagen van tot tishri lofzegging gebruike asher joçar Die gevormd heeft aanhef van lijk als men handen gewasschen heeft het voldoen eener na
of
liever
.
,
—
;
—
tuurlijke behoefte zich wasschen het wasschen bij bespoelen het der handen die gelegenheid
,
,
dat
is
;
mijn heele
heb
.
,
heb
geld
som
het weinige dat
ik
alles wat
groote
'n
'n
;
—
geld
,
dat
is
-
,
,
rijkdom
ik
ashirut
die niet
kan
.
huichelen
is
wiens inwendig als zijn uitwendig
ashèr tauchau keborau
,
:
.
-
.
,
'n
;
'n
—
de
—
,
in
,
.
tienden male
.
;
ten
lauw
;
;
loch
,
; -
.
vergadering
, li, ;
,
:
;
,
,
twee drie bezigheden heeft
asiri
Uws Huizes
dagelijks her
; .
,
,
,
en
,
loop
wordt vlug gelukkig ook enkel ashrei
.
van
die
vlug gezegd
.
,
,
«
den bewoners
inleidende
u
verzameling
tiende asirit vrouwelijk
‘
asiri
heil
een psalm
een
zijn
,
,
asiphoh
heil mij heil ,
hem
spoorloos verdwenen
dus goed bekend
achter elkaar
die binnenshuis
,
hij
;
zeker
naar
jaushebei beitécho
aanhef van psalmverzen gelezen
, ;
,
je
;
;
—
,
—
de
,
ashrei heil
.
:
en
,
of
,
,
: .
zeer ongezeggelijke jongen weg naar scheer
haaldelijk
,
)
zie
3
X
,
in
(
.
-
.
,
-
Duitschland De Noord Duitsche Israëlieten noemen spe ciaal Zuid Duitschland zoo We stippen hier slechts aan dat door targum JONATHAN BEN UZZIËL het woord ashkenaz voor komende Genesis wordt vertaald Germanië Tal definieert volgens oude traditie Germanië Oost Europa ashkenazi wat wie tot ashkenaz behoort ashkenazim ashkenozim Israëlieten ashkenaz uit ashkenaz her komstig ash modai apocrief personage Asmodée van een jongen ashkenaz
heil
88 askelen , brg . handelen , koopen en verkoopen . Men vergelijke causèq . askenen , brg . stelen , bestelen . Men vergelijke met causèq . asmachto , steun ; schriftkundig , ook mnemotechnisch , maar geen zakelijk bewijs ; gevolgtrekking
; weddenschap , speculatie : in
,
;
,
deze
aan smg , verheugd
laatste bedoelingen zeker met nevengedachte zijn : men vergelijke wesomagto .
; d . i.
tien lediggangers
tien mannen die over voldoenden beschikken om zich aan de belangen der ge meenschap te wijden ; tien mannen die door de gemeente betaald bij elke gods worden voor de verplichting , die zich nemen dienstoefening present zijn zoodat dienst den daarvoor vastgestelden tijd met het benoodigd aantal personen kunne be
easoroh
tien
batlonim
—
,
verklaren
d
de
,
tei
Babel toelage
perio
verbieden
ge
,
.
van
voorziening
te
, .
,
ongeschikt
koning
,
, ,
.
,
,
,
voor ongeoorloofd
in
van het beleg van Jeruzalem
dat geschiedde door NEBUKADNEÇAR haspaqah sph toereikendheid aspaca dieke uitkeering salaris asseren
maand beit algemeene vastendag
, . , i.
een
;
:
)
:
(
gesteld
op
de
,
tiende dag van
almanak vierde maand herinnering ter aan het begin
de
,
;
beteibeit
—
ginnen tiende
de
te
zij
op
tijd
.
bruiken
.
:
ten
.
)
g
=
der geleerden ver doel stellende den leeraren Ets laïm gedurende ziekte onder repliek
,
nit leelik
.
),
(
de
!
'n
jong meisje gericht séloh dezelfde wensch tot samenstelling van initialen van aleph 1ste letter
thaw
.
,
)
, (
en
de
,
verschillende Feesten invallen zijnde
gegeven
welke eerste dag
,
weten
op
;
wordt
het gemakkelijk
waarvan plaats van met behulp
in
.,
ch
(a )
( é )
sh
, .l .
sh
de
tweede enz
te
in
n
week
van het Paaschfeest
is
aanvangsletters
..
van
plaats van
ons bekende voorbeeld het boek Jeremiah aangetroffen
de als
dagen
–
-
(e )l
b (a )b
,
het oudste
in
voorlaatste
de
,
de
in
de
(
(
de
wordt
van
beth
),
tweede letter shin voorlaatste letter enz aangevende hierin bestaande dat eene methode van permutatie plaats van laatste eerste letter van het alphabet gebruikt ),
laatste letter
is
un de
,
:
hij
seelig
als wohlgestalt
iemand
alt ,
un
niest
,
.
,
!
-
tot
from
:
at
bash
;
boruch omein
jeh
tih
,
verstrekken gezondheid gezegd
gezondheid
zich
Isr Seminarium
te
stand asuto
1686
.
.
van het Port
sph
,
eeniging opgericht
in
chabraja
(
asuta
vondeling
ch
,
opgenomene
de
,
asuphi
, Gij hebt
begartonu
ato
mulier ; eatoroh
stof ,
—
—
'
ons uitverkoren : aanhef van n gebedsfor Israëls zelfbewustzijn ; - - volk , Israël.
stolz ,
'n
, krans , hoofdsieraad ; den bovenrand
aan
attelemise , zie
strook
'n
van
van min
of meer kostbare
.
taliſ aangebracht
lemitoh ; ik zal je — slaan , onbarmhartig slaan . , zijn eaubeir overtreden , zondigen tegen ; — eal midautow zijn , over zijn eigenschappen heenstappen , zich weten te bedwingen ; ad
, de wet van „ verniel niet ” overtreden : gezegd , spil- en vernielzucht te hekelen ; uitgaven om noodelooze , , te laat komen . zijn overschrijden tijd zeman den ’ al
be
tashgit
zijn
auçeraut , schatkamers ;
—
, bibliotheken .
sephorim
aucheil eeiç , houteter
, kribbebijter (evenals 'n paard , dat uit narig aan de kribbe bijt ), twistziek persoon , nurksch mensch , las humeur
.
en
in
eil ,
. jaren
.
vele
reus
;
'n
;
type van
't
Hebreeuwsch
Philoxenus geschreven
,
liefhebbend
;
.
,
,
.
in
t) ,
=
, '
1
0
=
au
.
:
in
,
,
;
, ;
,
ģeir den vreemdeling hoogst verdienstelijk op
'n
van
nog
laatste beteekenis
van Basan lichaamslengte
in
,
titel
ongemeene
van
vriend
antisemiet
deze
,
iemand
jisro
verbonden haboshon Og koning
mélèch
auheib
nauwgezet
oduq
van
;
auſ
shanim
toekijkend
goed
plaats
spotter
rabaut sph
—
,
audiq
dwarsdrijver —
nog
eet drinkt doet niets tegen beter weten verzet
die
—
'
,
,
,
«
aud
; ,
predikt
hij
en
.
van
aucheil weshauteh we ein auseh caucheir beroerder oproerkraaier
(
tig
heid
vervaardigd
-
-
;
.
,
,
;
-
–
.
vriend
hetzelfde huis bewo titel van een door DAVID BEN kust van Malabar Hebreeuwsch –
wonen
't
in
,
dawid
)
Cochin
momaun
,
,
.
ohel
(
RAGABI
sph
de
JEGEZQEL
of
dowid
Jodenvriend
trouwhartige
onder denzelfden te
—
,
—
,
;
nen
hoogstaande
èmon
;
;
materialist tent dak
auhel
né ’ '
jisro
–
;
vriend
eil ,
;
de
die
.
D
.
S
,
of
de
Arameesche vertaling van den Pentateuch van Onqelos door LUZZATTO Padua 1830 vereeniging naam van eene philantropische aan doortrekken behoeftige vreemdelingen hulp verleent jehudi Joden commentaar
Aquilas
te
bij
en
en
,
wee
wee den mensch
,
lishecheinau
,
—
odom
’
le
;
—
,
.
in
aui
te s
'
,
door Gebroeders ABRAHAM SIMON Boas bezorgd door LEIB REDIG gerevideerd PROOPS Amsterdam 1791 verschenen cosmographisch werk met tabellen Hage
wee zijn
buur
87
en
u
wee
,
-
shomaïm
;
.
,
,
;
—
golut het juk der ballingschap eaul juk onderwerping aan Gods wil
' oz
zoo iets hooren
uwer ziele malchut
wee
Je
;
wee den
--
.
lenish motoch
ooren ,
die
we
val ;
eens anders
in
—
shékach
loch
—
naïm
shaume 'aut ,
,
man : men wordt allicht meegesleept
. ; v.
b
,
en
.
,
die
er
op
--
-
mensch
zich overgeeft
;
God maakt
,
,
,
–
,
;
voor droge waren
;
inhoudsmaat
de zeven weken die
van den tweeden dag van het Paaschfeest
af
,
:
'n
,
,
-
omer
verliepen
—
de
eer
het toekomstige
;
,
;
.
—
daarvan
habo
leven het leven dit leven hazeh deze wereld dit leven hophuch omgekeerde wereld vreemde verschijnselen
eaumer
de
de
;
lad
)
Jakob
monde
ce
en
de
;
komen
op
. 1 .
n
(
en
wat zegt
genoodigden
menschen
fortuin
van
—
;
het rad
malheur
;
de
et
heur
dalend
van den aartsvader
droom
na
,
voordat
de
,
,
wereld
den
'
est
'
n
;
il
:
des levens qu
op
,
bau klimmend
ladders
komt
fondsen
.
wejauredim
zinspeling der wisselvalligheden eaulom
van
pondsponds
genietingen
aan wereldsche aulim
hazeh
;
,
`
aulom
«
hazze
aulem
dalen
des vermogens
.
zie
;
gewijze
en
,
'
, 1 .
naar verhouding schaalberekening
; 2 .
sprekende
alioh hebben neer rijzen
, ; b . v .
zijn
latauroh
op n
auleh
eauleh wejaureid
tot den dag
,
;
,
van het Wekenfeest
gekenmerkt
door eenige
zin
,
in
’n
;
is
reugde
;
Sabbath
-v
shabot
,
;
genot
ver die
aumer
wat men doet
bevorderen
teraarde besteld
waarin
iemand verkeert van het overleden
,
staat
naaste bloedverwant
is
'n
dat
,
:
treurende
.
af ,
,
aunein zwaar oogenblik
is
te
,
aunèſ
van den
, -
richtingen
blijde
.
, ’n
, .
,
eaumertijd gevorderd ongeduldig steld wordt hoever gebeurtenis afwachten aumertje klein boekje bevattende het avondgebed met
de
de
:
van den aumer tellen dien dat elken avond de door den Codex voorgeschreven wijze vastge
om
op
dagen en
,
aumeren opnieuw
de
.
tot het ingaan gebruiken
en
,
in
de
,
in
van
. a . op w .
,
de
m
het Wekenfeest van dat een omer meel eerste gerst tot dien waarop brooden van eerste tarwe den Tempel aangeboden werden het tijdsbestek onze dagen dat verloopt van den tweeden dag van het Paaschfeest van
den dag
totdat deze
, dwang , gedwongen toestand , overmacht ; oneigenlijk
aunès
enkel
voud van anusim . , straf ; geldboete ; niet benijdenswaardige toestand ; treurige plicht ; belemmeringen , ontstaan als godsdienstplichten met botsing komen maatschappelijke eischen
.
in
,
die
caunèsh
vogel
.
,
eauph
voor het gebruik
(
),
gevogelte
auph
van
. . .
`
,
auphaut meerv
geschikte
vogelsoorten aupheh
,
þakker
Vastendagen
.
en
-,
Feest
sy
.
.
.
de
zitplaatsen
in
'n
,
rij
.
,
,
; ,
bank
gereserveerd
voor doortrekkenden aureiag
zie
,
van aureiag
.
,
,
meerv
,
auregim
borg
, .
,
aureib
'
eeredienst Sabbath vreemdeling gast
-
gebeden
reiziger
nagoge
eerste afdeeling van den Joodschen rituëele wetten omtrent het dagelijksche
—
de
,
leven
aureiag
aureg
de
behandelende
,
codex
:
,
.
,
eaugeish verdraaier aurag gaïm pad des levens
zie baldoveren ouderling zich bezig houdende met ambtenaar begraven van lijken bemoeit met het behandelen rijkdom causher
.
ausbaldoveren
of
die zich
.
.
,
en
:
,
causeiq
uitvlucht men vergelijke shmus aut letter letter voor letter eensluidend afschrift magkimaut letters maken wijs het ge autiaut meerv van aut
.
, :
:
.
, ,
—
;
—
be
—
.
,
doet het gehoorde beter begrijpen Helpende armen hulp der armen pieuse vereeniging
:
;
de
naam
doel
zie
.
,
'
dalim
eener
,
on
meerv
.v .
b
,
—
,
hij
hij
;
handeling
komt
geweld
.
azhoraut
,
awroom
.
abrohom
azhoroh
leerdicht
der
wetsbepalingen
.
van
,
.
, , ,
onrecht
,
,
,
ruimte besmetting wederrechtelijke
awloh
zie
,
laat awir lucht
. . 'n
ter
;
laat
,
ahawoh raboh toewijding komt met jonggehuwden man die schertsend gezegd van Synagoge verschijnt
,
awerabbe
zie
.
begonnen werk
kwijt raken
't
aan
s
zijn
-
daar kan
is
'i .
cabeiroh
'n
,
zie
m
weire
bewada
;
,
awadde a
.
schrevene auzeir
en
,
; ,
ausshmus
wat
89
azhoroh , waarschuwing , verbod . 'azut ponim , sterkte van aangezicht , stalen voorhoofd , onbeschaamd heid ; ( en in plaats van az ponim , sterk van aangezicht ), onbe schaamde, kwajongen
, treiteraar.
keit ) , onbeschaamd
azzeskat («azut met het Duitsche aanhangsel heid , kattekwaad , fopperij, plagerij . azzespénemer, meerv . van meerv . van
ponim
«azut
, brutale
az ponim
plaats
in
rakkers .
ba - , in , door , met (met begrip van bepaaldheid )
,
uitvoerig zonden
verder
; helaas
,
op
azei ponim ,
van
; - ' arichut ,
,
lengte
in
; - eawaunaut , door (onze ) horabim , door onze vele zonden ;
hooger beroep
in
! - eawaunauteinu
helaas ! - gaçi ginom , half om niet , voor den halven prijs ; - jomim , in die dagen , vroeger , in de dagen van olim ; - kaul, mi , kaul kaul, in , van , en met alles ; van alles volop ; aanzien , ver
hoheim
mogen
goede
en
bezittingen tijd ,
familiesituatie ; met al zijn - zijn hebben en houden ; -zeman
hazeli , in dezen
.
zie bogur
bacal, man , heer , bestuurder
van
- , met al zijn
-
dit tijdstip , thans .
op
baacher ,
, al
echtgenoot ,
'n
tot het verbond ,
, voerman ;
wagen
—
bewerker ; — ağoloh , berit , die aanleiding geeft
van het te besnijden kind
de vader
uitoefenaar
van weldadigheid
kant : titel
die
bij
eigenaar ,
,
milddadige ;
'n
;
çedoqoh
–
darshan
–
,
, predi
bepalingen
de
in
thuis
die
is
dinim
,
;
rechtzaak partij rechtsgeleerde
in
-
'n
geeft
Ashkenazim
,
tot
Nederland verleend wordt aan hem , die behalve aan de vereischten voor godsdienstonderwij . zer van den hoogsten rang , ook voldoet aan 'n examen in de homi letica en Joodsch -homiletische literatuur ; - din , die aanleiding de
wets
,
;
en
,
,
't
,
,
,
—
;
, ’n
gein
schuld
welwillend
innemend gehad heeft
droom
;
'n,
—
—
;
heer des huizes
,
,
hij
,
habaït
die
galau maut die
gaubaut
gésèd
ʼn ;
;
—
'n —
golaum
;
;
man ģuzmo die licht overdrijft
—
iemand geestig mensch
woord
,
'n
'n
,
—
,
schuldenaar zon van zich laat schijnen
:
de
levend wezen ideoloog gaub
volkstaal
die
in
, , , 'n ;
man
gaïm
is
; ;
,
raadgever
met fantasieën behept eischer
,
;
–
,
,
—
ceiçoh
heer van
,
;
,
woord eigenaar van goed beheerder van voerder zaak verantwoor delijk persoon voordrager van aangelegenheid verteller infor predikant mator rechercheur die veel spreekt niets zegt dobor
hoofd van
90
;
hasi mgoh , heer der feestelijkheid , gastheer ; — hau hitnag ro ’oh , die bevoegd is ritueele vragen te beantwoorden ; dut , oppositieman ; – horauqeiag , de schrijver ELEAZAR BEN het gezin
—
( 1176 — 1238 ) van het werk rauqeiag , 'n in het Hebreeuwsch geredigeerde verzameling van voorschriften en gebrui ken ; — jechaulèt , iemand van grooten invloed ; — kauag , gevol
Worms
machtigde ;
, ver
aseh
;
—
,
-
,
;
,
;
";
—
medaq weet wat iemand toekomt nauwkeurig mensch meiģiha cor
'n
,
,
,
,
deiq
-
,
'n
voorkomend man taalkundige purist
'n
ma
—
die den twist opwerpt eischer maso flink koopman mazol geluksvogel mechabeid
,
—
stylist ;
uitstekend —
teller
umaton
'n
loshaun ,
–
magalaukèt,
;
;
hij
te
die
JUDA
neis
,
wien
'n
(
man
;
qa
men vergelijke
den Pentateuch
in
,
—
;
'n
,
nedoboh nisojaun
is
'n,
('
n
, ’n
—
;
,
geschied
van
goedgeefsche
, ’n
-
;
)
roïm
–
inzonderheid
,
teksten
—
de
;
'n
),
;
—
rector melochoh werkman midaut forsch man man veelzijdig ont van afmetingen man met edele eigenschappen milgomoh miqro die thuis wikkeld man militair wonder
beproevingen
;
—
;
;
,
;
'n,
,
—
;
,
—
,
'n
, en
'n
'n
,
prak
Wet kent
,
de
,
die
die thuis
bui han
van
,
'
tachlit
de
,
tenach
anuſ die
is in
ta
—
;
;
;
—
—
,
',
–
leggen
;
uit
te
–
;
;
;
lid
;
goed weet
—
;
,
in
;
—
taub iemand van gemeenschap
,
;
—
,
'n;
sheim
shutphut
eener firma vennoot leventje houdt taubaut weldoener tauqeia tisch mensch tetsher tauroh goed
;
als
,
;
iemand
het voorlezen
—
bij
del drijvende
ze
:
,
de
uit en
seichèl
—
;
–
, -
,
mede
eischer die handigheid
;
ragamim
tegenpartij
en
die
oordeel
hetgeen
toonteekens geschiedt die synagogaal wijding
hij
benijder
hebbend man wonderdoener tengewoon gunstige reputatie
die
in
.
ba
, .
—
,
’ oh , ,
;
—
;
qin
bestrijder
ervaren
die
Wetsrol
bezit der Wet assistent fungeert aanwijst verdere regelingen treft sheim bui godvruchtig religieuse zaken doorkneed gezag
'n
hij ,
’
im
,
de
tengewoon
—
;
scherp
qidushin
lezer
in
de
'n
iemand met
qaurei
klank
geschreven
van
Wet voorleest
huwelijk geeft aan lijdend persoon
qeru
worden
van den Pentateuch
rib
in
zonder behulp
hij
,
toegeschreven
het voorlezen
seigan
1
;
in
is
.
2
zinnigheid
die
—
,
—
te
weet
is
'n
pilpul die steeds nieuwe gezichtspunten
een kwestie qaboloh ontdekken enkelv van alei qaboloh die thuis de kabbala wien buitengewone gaven van scherp
;
bater
is ,
de
,
in
to
'n
,
,
;
—
is
heeft doorstaan die pelug veel leed heeft ondervonden man van ondervinding handig de die kunst van disputeeren zeer ervaren die
geheele
of
zikoraun
optreden
iemand met
goed
’n
;
—
boeteling
,
optreedt
als voorlezer
,
,
tephiloh
teshubol
–
;
kan
-
die
Schriftuur ;
.
,
,
,
,
't
,
de
,
zie
,
,
hebben tausophaut
–
;
2
.
van
neergelegd
Talmud qaboloh
den
al
-
meerv
;
17
traditiën
in
die
voortgeplant
ba
geleerden
de
;
)
de
–
de (v in
--
;
op
; ,
de —
ten
,
gaïm levende wezens schepsels gebied van godsdienstwetten voor igrauteihem Correspondeerende meriçei Leden oormalige zaken der Israëlie Hoofdcommissie tot qaboloh aanhangers van Nederland traditie
leerde leden halochoh practijk van
; .
der gemeente schrijvers
meerv van geïmmatricu
beºolim
van gezinnen
hoofden
,
.
botim
(
-
batim
ongebruikelijke
het
van
)
. .
, ;
al
ba
constr
st
alei
'
ba
geheugen
samenstelling backshnaïm wangtanden kiezen baddeken zie baudeiq zijn baït
.
, zie
huis
bajes
brg
.
bogur
verlegen
.
,
gevangenis
occupeerders
batim
van
zitplaatsen
'n
alei
in
, .
mensch
'
ba
zie
,
balbattim
groot
—
;
zie bait
,
bajshon
'n .
,
.
,
,
bagur
Backen met shinaïm
.
,
:
van het Duitsche
,
.
tausophaut
zie
.
huisbaas geïmmatriculeerd
gezins
al
:
ba
.
;
lid
babaït
,
, , ;
habaït
ontleden
.
,
te
talenkenner
in
'n
,
op
;
)
,
worden
.
(
ausbaldoveren
touw
.
.
mazol
beileshan
loshaun
waarmee
Esther
,
het Boek
,
den eigennaam van
.
,
bacal
personage
vader van taal
Mor
bedoeld zou
:
,
talen
werk
waren
heerschap
zie ook
hoofdfiguren
der
zijn
,
eil ,
'
,
bar mazel
en
een
onderzoeken
bar jisro
met zinspeling
dechai
crimineele toestanden
,
,
balshan
zie
balmazzel
waarin
titel van
fileeren
ab
brg
klikken
op
baljisrool
baldover
. .
brg
,
zie
zetten
verschenen
Baldober
waarbij Joden betrokken
in
, , ; ,
baldoveren
Jüdischer
;
ba
,
behandeld
dobor
,
te
1737
Coburg
zie
,
baldover
al
.
alat habaït zie
ba
is
, al
der gemeente rang ergens hoofd iemand die den eersten bekleedt balbooste vrouwelijk van balboos het vrouwelijk van balboos
meester
in
,
balboos
.
brg
balbes
,
ba zie
.
synagoge
92
, balsdooke ,
,
vergelijkende taalstudie . zie ba al çedoqoh . bameh madliqin , waarmee te ontsteken : aanhef van ' n hoofdstuk van de Mishnah , dat bij het ingaan van den Sabbath gelezen wordt : het handelt hoofdzakelijk over de oliën , die men al dan niet voor taalgeleerdheid
balshonut
het aansteken van het Sabbathlicht mag gebruiken .
.
,
–
,
–
'
veelal draagt
hij
dan
een
,
dit
feest ook
'n
twist ondergang van
tot den
aurion
overledene
.
de
.
—
zie
,
;
eigennaam
op
:
—
;
, ,
de
bar minon behalve barrasch brg zie parg
,
-
ons
;
urion
bij
zijn
huise
, ,
:
ge
is
,
zou geweest
staat
in
,
en
;
is
deze
is
bij
zwakkeling mensch qamço betrekking verbonden hebbende
eerste aanleiding
,
toegelaten
maken
—
;
een
—
voor
-
de
Joodschen
:
'n
—
legende
den
alioh vereerd
hem
waaraan die
; -
berei jisro zoon des gebods
van
lid
der gemeenschap
parshoh nash
—
, eil , ,
eil ,
;
'
—
;
is
,
,
, ;
–
werkend
-
wordt
bestudeerde lijk vieren
;
plaats
—
?
die
als medewerkend
’n
jisreilim
gelukskind
die jisreilete
rust die der gemeenschap ieder Israëlie ingetreden zijn veertiende jaar daardoor
komt als
tische jongeling legenheid
—
;
,
eil
,
; de
op
wien aanmerking
tauroh
mazol miçwoh verplichting tot uitoefening der geboden
—
Israëlieten
;
,
' 'n
jisro
lid
;
van
—
vr .
is
,
hochi barhochi wat dat voor
verdacht huis
des lichts hetzelfde als ben deze persoon die die vrijer wie personage jisro Israëliet zoon
in
aurion
—
,
bar zoon
bameh madliqin
zie
,
bam memadlikemhuis
.
(
),
is
en
uit
,
:
in
de
.
,
.
,
schurft tegen bartenuro eene verklaring die den tekst der Mishna woordige uitgaven vergezelt aldus genoemd naar den schrij prov Forli rabbijn ver OBADJAH BEN ABRAHAM Bertinoro
om
,
:
.
;
te
som
doppen
hetzij tijdelijk
hetzij voortdurend
.
heeft
,
doen
stem
.
,
hulzen
:
niets
te
botim
,
op
,
zie die
, ,
batim
batlon
op
je
:
.
,
,
filia vocis hemelsche
de
,
stem
chef
welke volgens Talmudisten uit den hemel kwam mige moeilijke vraagstukken lossen echo stem
repliek
.
heer
qaul dochter van
dank
geuiten wensch
vorm
,
jisro
eil ,
anderen
zijn
,
moogt
gij
.
1500
gebensht
zie bar
—
;
bat dochter
,
of
brg
.
baruch
,
gazaq
basserool
.
,
baruch
sph
in
:
tihjeh
'
hij stierf
maakt
in
in
.
in
,
te
Castello beide Italië Deze geleerde heeft zich vooral ten op zichte zijner geloofsbroeders Palestina uiterst verdienstelijk ge
93
,
: b . v . t gomeiç , en dat op den dag, waarop , geschiedt ; men vergelijke baudeiq zijn . ingaat het Paaschfeest , , baudeiq zijn nazien onderzoeken aan den lijve , b . v . de longen van battelen
'
vernietigen
’n pas geslacht beest ;
gomeig zijn , den avond vóór het ingaan ’ n rondgang houden en zich ver
—
van het Paaschfeest in de woning
, dat
gewissen
zich nergens meer gomeiç
echter gomeię battelen , evenals
dat wat
bevindt : gewoonlijk zegt men den volgenden dag geschiedt .
baur , kuil , hol ding , onontgonnen grond , onwetende , lomperd ; — mide ’ aurajto , die geen begrip van de Wet heeft ; — shaur waga
, onwetende , os en ezel ; aartsdomme . , baurei de Schepper . be -, in , door , met ; - al korgau , ondanks zijn wil, tegen wil en dank ; - - - jesapeir shebogau , tegen wil en dank iemands lof verkon digen : door kwaad op iemand te spreken , juist diens verdienste nog meer doen uitkomen ; - al peh , mondeling , uit het hoofd ; - ’ arbae pinaut ( ho ) •aulom , in de vier hoeken der wereld , in alle rich tingen , overal ; -aunès , noodgedwongen , onafhankelijk van zijn eigen wil , in geval van force majeure ; - ' auphan , op zoodanige wijze ; - 'autau pa ' am , dien keer , bij die gelegenheid ; - bétèn imau , in den maur
zijner moeder ; -birchat
schoot
waarmede
çïaun , met Zions groet : formule hun brieven eindigen ; - çélèm èlauqim , naar
Zionisten
;
u
,
,
,
de
in
,
ochs
,
—
beheimoh
-
;
nauwernood
;
met voorbedachten daurautow
-
,
nood
in
; '
-
,
in
is
van
met kennis ,
,
in
-
de -d
,
;
;
onbehouwen mensch augaq rade opzettelijk
gedaante
te
at , de
da in '
çurat
,
-
;
beter bijegidut
in
:
,
in
,
,
de
,
,
oh
d
, . ; i - .
-
(
deelen
),
op
zijn zijn tijd laatste lettergreep lees persoon noodige men moet den met restrictie beoor dei met meening van gevoelen van plan voorne
met nadruk
tijd
eil ,
,
uw
; -
de
,
1 .
of .
n
,
-
,
;
-
,
; - ki
zie
als 't
Gods beeld ; -chabaud (au = o ), sph . met eer ! belieft kauag inspanning chi taub taub chol amiçei met alle van krachten chol lebobecho met geheel hart oprecht van toewijding tephuçaut jisro zin vol chol alle verstrooiin gen Israëls waar maar Israëlieten wonen gemeente çibur tegenstelling met jogid gemeente bijeen daar waar
-
;
,
-
érèch
,
;
welmeenend
-e
, .
;
trouwhartig
,
;
-
,
, ,
,
,
met trouwhartigheid
,
,
ein
-
'
;
; -
in
,
is ,
noh
;
égod
-
; ·
zamen weg
,
eenstemmig langs vreed dérèch sholaum ingeval het reeds gebeurd der minne diabad gedeelte eventueel diluý met overslaan fragmentsgewijze bij lijk gebrek bereiroh aan keus èmèt inderdaad èmu
mens
94
naar schatting , naar raming , ongeveer ; - eezrat hasheim , met de hulp Gods , met Gods hulp ; -gabruto , in compagnieschap ; -ga derei gadorim , in de binnenste vertrekken , in de binnenkamer unaiter ,, zeer verscholen ; -gajut, met levendigheid , met opgewektheid ; - garbau sheluphoh , met zijn uitgetogen zwaard , met onverbidde
, met 'n ijzeren vuist ; - geind , met gein bedeeld , brg . (begitoh , met angst ), bevreesd ; - ģiluï ontblooting des hoofds , met het bloote hoofd ; - ġima
lijke strengheid
; - gieten ,
aanvallig raush
,
trïoh
, met
met getalwaarde , hetzelfde
getal vertegenwoordigende
als
;
,
, .
;
,
,
,
om
;
-
vertoon maar weinig innerlijke guçpoh met onbeschaamd
,
zijn Duitsch
, ); -
en
gross
zie
,
,
;
-
,
met veel uiterlijk
raus
(g
waarde
gross
,
-
-g
,
raus
om
,
,
in
;
-
;
tis
,
ģin
ginom kach ter wille van dit die reden niets gra vergeefs ballingschap ſolut rondzwervend met zijn ziel wanhopig goulesj brg gauleish onder zijn arm veneriek
-
in
,
; de
in
,
, ; , at
de
; -
-
,
in
,
, , op
, . 1
wij
bijna altijd
,
-l
ge
agash met
,
;
zie
'n
, , in
la
-
az
-
;
kwoone
bij ELIAS LEVITA
woord gevolgd
in
, ; , 2.
is
,
ki
„
taub
beko wedliche
geven
; -
te
'n
,
op
-
;
)”
. l.
n
,
'
; ki
in
't
in
woord
,
'n
'n
Italiaansch
taub
twee keer vermeld het daglicht kobaud
zonder aanstoot
Fransch
on
geldelijk nadeel
scheppingsverhaal
kowedlich
; -
hij
en
:
dit
met allen ernst
’n
;
de
op
,
;
-
;
;
op
deze plek hier
bekawonoh met den ernst betere zaak waardig bij vreemde taal Rashi diens navolgers wordt transcriptie van door woonlijk door die van
en ja
,
,
en
jishub hada jod gazoqoh
drift geraakt
was
),
(
of
;
)
,
,
zij
ja
’n , -
-
,
,
goed
was
fatsoen
eerzaam
ka
-
-
-
,
)
(
,
,
ze
met eer fatsoenlijk
het
goed
gelijk met
ka asau door zijn buidel men leert iemands karakter ken
toorn gedragingen als
zijn
(
)
dat
omdat het eervol met
,
, :
op
, , .i . d
(
. i.
God
bij dag
zag
duur
overleg
met aandacht
kausau
dervindt wijn gedronken heeft waarbij Dinsdag den dag d
,
-
, ;
,
;
op
,
door zijn
letten
te
kisau
stede
beker
door
kawonoh
;
te
,
de
,
dezer
zaak verdient
door zijn nen
'
;
,
;
van kennis met kalmte sterke hand met geweld
;
de
die
im
,
op
jauqèr met duurte
gezetheid
(
met met lokaal
gezamenlijk
-
-
,
jagad
, -
”
;
waarheid hishtadelut door onderneming initiatief van
staat het
uw waarheid uw neen zij bemoeiing onder toezicht bijaldien jad met hand
, de ,
de
oude Rabbijnen
hun gezegde
op
)
-
,
op
op
(
,
ja
bekend
is
:
op
, -
eed
volgens
:
-
eerlijk man
'n
;
,
;
,
ġuphi met mijn lichaam eigen heid onbeschaamd brutaal persoon hamtonoh voorwaarde van wachten crediet mijn jawoord mijn woord van hein shéli van mij
95
op
,
,
,
;
-
,
te
om
, :
,
; ,
-
;
,
; ;
, -; ,
naar hunne tijdrekening
;
-
, 'n
,
—
,
-
,
is
, :
'
vergelijke minjan men volgens mondelinge mede
mo
momaun met geld bang bezorgd zijn mune buitengewoon goeden met
zijn
met overtuiging
meizid
, -; d . : ; , i.
,
z n
,
;
,
,
'
bang
-
,
at
-
de
;
re ,
zie mauro èmunoh
tienen
gehoord
bang
met voorbedachten rade van binnen den termijn
naar hun getal Christelijke jaartelling
misporom
gewoonlijk
bé
met ontzag
de
,
naar
'
-
mish ma deeling
met hetgeen
met hart hartelijk
leib
,
,
;
-
,
,
-
,
minstens
in
zij
op
leb
,
,
maken met angst
mauro kwaadwillig met moedwil moedwillig uitgestrektheid méshèch over
minjan
als
;
:
te
berispenden toon aan kin wijzen dat hun haast lofzegging verzuimd hebben
; , - de
en
op
er
brooche
hebben
oprecht
te
vergeten
innig
hen bevredigen
te
of
-
,
om
,
:
deren toegevoegd snoeplust eet
met geen
lau
-
,
dat indoopen deze formule wordt wel eens
nen gevende had
aparté
lau tibul ubelau berochoh liturgische formule ken lofzegging reeds hebben plaats ge
onverschrokken zonder lofzegging
en
zonder indoopen
,
zijde
,
pagad
-
; ·
zonder
, ter
onhoorbaar
,
, zacht,
fluistering
wil
-
-
; ;
, ,
, ,
,
;
,
-
,
de
er
toeleggend met vlijt met naarstigheid zich met borst nagat met innig welbehagen bedaard rustig opgeruimd nau néphèsh gapheiçoh met opgewektheid ģeiae wat betreft nibul
; ; , ; ;
le
-
de
op
,
-
,
;
,
,
,
'n
,
't
,
in
’n
,
,
-
-
;
(
):
; .
,
-
;
,
,
haqetanoh
om
,
in
,
-
;
schepping
vijan begin ,
in
•rogeil bitecho
;
,
woede ontevreden ongenaakbaar reishit den
-
,
,
Genesis
raugèz
;
boek
de
het
,
,
ne
;
;
meerderheid van stemmen dig geworden boos nijdig
:
; , -
,
,
se
,
,
-
,
-
'n 't
;
in
is
,
,
;
-
op
, ’ n
eil ,
:
,
;
-
,
,
:
”
-q
,
;
)
,
'
(
,
in
,
,
,
-
,
;
,
-
,,
-
,
-
,
phumbei
in
phi kaul den mond van allen aller mond qaboloh bij oude overlevering met vertoon officieel qalut raush met lichtheid des hoofds met lichtzinnigheid met verge nevengedachte aan kaal ongedekten met hoofde men lijke begiluſ raush qaul rom met aul met stem hardop luid qé groote verheffing van stem qaw met den maatstaf met qiçur met ver bèr jisro Israëlietische begraafplaats korting verkort qimço beqamço erg zuinig kort gezegd waarbij jes benepen het fantasie formatie men eenerzijds kan denken aan bar qamço die zijn naamgenoot den toegang tot zijn tafel weigerde anderzijds aan qamçon vrek bekimse bekam ganzen nicht zum halben nicht zum raub hadei aut met
;
uitdrukkelijk
,
passez moi met schending des monds met permissie mot wijs zangwijs deuntje zingende niġun met met van pharhesjo openbaar publiek pheirush met omschrijving
peh
96
Rachel , uwe jongste dochter : Jakob , deze woorden
tot zijn aan richtende , neemt willens en wetens zijn toe dubbele omschrijving ; overdreven nauwkeurig ; de
staanden schoonvader
'n
vlucht tot puntjes op te
men de jeugd ” ; -réwag , in ruim onbekrompen ; - rumoh sheleimoh , in volko
i’s ; „ hier onderwijst
de
, uit ’ n ruime
,
hand
van berumau shel «aulom , in de , verhevenheid der wereld in den meest ongestoorden toestand van welvaart en aanzien ; hoog en droog ; -sajaeto dishemajo , met hulp ; des Hemels , met Gods hulp ; - saud , in 't geheim , vertrouwelijk
men verhevenheid : verbastering
saudaut , in 't diepste geheim , zeer vertrouwelijk , - seitèr , in , in stilte, discrètement ; -sha 'at , ten tijde van , ge verborgene 't ; durende - — hakausheir , op ' t geschikte oogenblik ; - shabbeslich ,
. -
,
;
-
,
-
,
;
,
:
sholaum ube sholaum
,
leich
-
,
hem
wel
;
gezond
-
stellen zonder en
zien
welstand
;
te
;
;
,
,
en
nu
maar
vrede
in
,
in
; -
is
,
-
:
zullen het
is
:
als
hij
,
in
,
in
-
;
shishim
goede vrienden boteil sholaum vrede hij kan zich helpen zonder ons weg hij netjes gebonjourd
shalwoh ga
goede
'n
,
van naam vergelijke
wij
;
onwetend
met
-
,
bewust taub
met den geest van den Sabbath , Sabbath ; -shauſeig , in dwaling , vergissing on sheim met onder den naam van shem reputatie shinuï hasheim met verandering zestig minstens zestig maal zooveel men
shabbesachtig
,
;
bij
overeenstemming
in
achtig
,
’n
en
,
; ; - -
,
ba
,
,
,
deze
slaap
awau taal met deze
waunes zie
in
a
of
teba hoogste mate teewe goedaardig karakter
; -
,
leib
; , ', ,
tom
,
leib
-
-
’n
gij
'n
,
, -
;
,
,
op
’n
, ; de
,
in
,
,
tam
welgemeend
.
den
Pentateuch
vermelden
,
bekwamen
,
van
in
.
-
naam
kunstwerker
worden oprechtelijk
;
in
, 'i,
; ; -
’ ,
beçal eil
goed onder gracieus ga
aan het Nederlandsche
zekerheid zeker fortiori goedkoop zeh haloshaun
wada
naut zaul bewoordingen
smaakvol
voorteeken
goed kind kind van welzijn moogt den nacht doorbrengen
'n
-
wel
ook
den grond
goed
voorteeken
,
'n
'
gedacht
des harten
in —
sph
, -
'n ,
tub talin
, ,
zie betébae
am
ta
kan hier
natuur uitteraard
onder
bedeeld
,
:
de
in
met
goed
be
evenals bij begeind Duitsche voorvoegsel
lant
in
-
,
;
-
ubemazol taub onder gesternte taamd met
oprechtheid
taub
simon
,
rekening
-
schappelijke
in
, ; -
,
;
op
-
,
;
:
)
,
'n
(
in
vrede tot doode wiens uitvaart men gevolgd heeft men vergelijke leich lesholaum auphan eenigerlei wijze shum shutphut gemeenschap voor gemeen welke wijze ook
bechaur , eerstgeborene van het mannelijk geslacht ; – shauteh , pseudo -bechaur , eerstgeborene der tweede vrouw , waar reeds ' n — eener eerste bestaat . bechïoh , geween . bechïut , geween , jammerklacht , dringend
verzoek
. v .
.
:
bedot
.
;
,
,
(s
,
ook
alle kanten
'n
,
van
be
-) .
. v .
(s
,
bestelen
.
,
begannewen
be
. bepharhesjo
zie
befresje
be
-)
.
spotprijs
. v de ,
zie beginom
(s
brg
,
beginnem
.
kleed
,
,
vertellen
diberei lijve voorwerp
onderzoek aan den
studeeren
praten
zeggen
vergelijke
Men
aanhoudend helpen .
en
te
v . be - ).
bespreken
. .
,
,
bediqoh
bégèd
brg
bepraten
, .
,
ten
bedibberen
(s .
bedieabad
bedeicoh
toestand
-) .
zie
zie
,
benarden be
,
bedeewed bedeie
'n
uit
iemand
om
.
.
domkop
saureir umaureh
weerspan
stommerik
-
,
-
;
,
vee
of ,
suffer groot
klein
,
gasoh
,
vee
daqoh
19
,
30
vs .
,
, .
stuk
-
;
,
.
,
meerv van béģèd viervoetig dier beheimoh onopgevoed mensch
,
begodim
.
in
te
.
is
is ,
en
,
,
keus verkiezing vrije wil Daar mensch verantwoorde hij lijk voor zijn doen laten moet van zelf een vrijen wil heb Rabbijnsch ben Dit leerstelsel niet maar staat met duidelijke woorden lezen Deuter
begiroh
.
hoornvee
,
–
.
't
,
in
uit wil mid
, . i.
tusschen
wel de tien
niets anders
,
meirew te
en
-
tusschen middag
en
zij
of d
in
als
;
, d . i.
den tienden
tusschen minche je
-
kom
,
lema arib
, , '
en
en
,
–
;
mingoh
eens aan verloren oogenblikje snipperuurtje
;
'n
hoe het
tienden dag Tishri den Grooten Verzoendag den
'n
,
in
,
hebt
in
avondgebed ter loops
,
—
;
—
;
Bekeeringsdagen
schemer
halve minuut vóór het
komen der sterren kach ubein kach het delerwijl késé lécosaur tusschen bedekt tusschen Nieuwemaan het Nieuwjaarsfeest
”
tweedonker
en
„
,
in
.
dertien
ruim
'n
:
zoon
hashemos haut
en
;
;
,
—
tusschen uurtje ritueel
bein
;
eenige zoon
ongehoorzame
,
nige
jogid
–
;
zoon
,
,
,
bein
schrik
ei .
beiçoh
.
,
béholoh
doen
98
beineinu , tusschen ons, onder ons , onder ons gezegd (en gezwegen ). beiskisse , beismaushef , cabinet de siège , cabinet de toilette , gemak , C
.
men
zijn
in
betrekt.
zaak
beit, de tweede
letter
van
't
't
in
algemeen iemand dien
;
alphabet
Hebreeuwsche
als
.
W
beisko , brg . zie beitecho , jood , snees , of
getal
Synagoge
-
zeven
in
,
,
,
;
-
,
; ,
)
de (
1671
hashenïoh
;
samen
van
Groote Synagoge
,
,
de
huis
-
;
, ,
;
;
de
Nieuwe Synagoge
,
hagadoshoh
hakenését
hagedauloh
de -te
,
;
komst
—
;
, ,
-
synagoge
dat
gaïm doen voltrekken hajetaumaut meisjesweeshuis
had
-
doodvonnis huis des levens begraafplaats jongensweeshuis hajetaumim één
—
te
worden zulk een college
—
tig
Talmudist jaren slechts
'
;
,
,
,
,
.
, .
st
–
reeds genoemd
aulom
;
zoo verdiende volgens een zekeren
constr van baït huis gerecht din rechtbank gerecht moordziek bloedraad
—
, -
ealmin begraafplaats qatlonit rabbinaal college
:
: 2 .
waarde beit
Twee
;
te
;
–
,
,
,
,
,
,
Amsterdam hamidrosh huis der oefe ning leerschool meestal ter opleiding van Rabbijnen Amster dam eene inrichting als zoodanig dagteekenende van 1740 waar alle drie
,
leercursussen gehouden worden voor jongelieden waar voortdurend niet officieele bijeenkomsten
op
en
QARO
Jeru jau
1488
(
;
ÎM
,
oh
BEN EPHRA
‘
te
de
,
titel van het werk van JOSEPH waarin hij den codex der arbo
; -
,
,
inrichting
tempel van weleer plaats der graven begraafplaats
),
1575
—
;
,
seiph
haqeboraut
studiën die
—
houdt aan
is
,
,
-
zalem
bij
aanbiedt
;
faciliteiten
man die verbonden voordrachten hamiqdosh huis des heiligdoms
–
bibliotheek alle mogelijke
-
en
’n
,
en
,
en
-
en
plaats hebben voor Jood Sabbathdagen van tenach talmud elken avond godsdienstoefeningen gehouden voordrachten worden voor het publiek bijzonder verzorgde goed ingerichte waar eindelijk officieele
sche studiën
met commentaren
turim
, ;
,
-
,
,
,
;
;
,
oude mannenhuis tephiloh bedehuis
.
iemands
vrouw wordt ook
—
ishtau
,
huis
; --
,
zijn beitau noemd
zu
.
-
—
zeqeinim
obaut huis der vaderen begraafplaats synagoge
—
,
)
–
–
(
, ;
oude vrouwenhuis
-
,
qeinaut
—
;
en
,
-
,
;
;
—
en
opgave van bronnen toelicht deszelfs voorschriften toetst aan pandjeshuis mashqeh drankhuis de praktijk mashkaun kroeg tapperij mashqin mashţin urinoir maushab ze
ge
9g beitecho , uw huis, uw huisgezin , uwe huisvrouw , uwe huisgenooten . beizie , brg . verkleinw . van beit , in de beteekenis van twee , twee -stui . versstuk , dubbeltje , tien -centsstuk . Misschien mag beizen , brg . oogen , hier om denzelfden oorsprong een plaats vinden .
,
bekattering
zie meqatreig , uitbrander , berisping , bekeuring betooveren , biologeeren , suggestie uitoefenen op .
.
brg
, ;
bekishephen
.
beli , zonder — igur , zonder uitstel, onverwijld ; — mo aut, zonder geld . In sommige streken van Klein - of Wit Rusland , zegt het gemeen
Handelsblad verwachting van
de
breeuwsch geld
. Dit
dat
ze
dan
is
fooi ,
een
”
bekendmaking
een
,
hetgeen
dat ze
en
,
in
' t He
in
beteekent
zonder
arme Joodsche reizigers ,
aan de
reizen zonder biljet
kunnen
de conducteurs
soms langs de treinen
Belleimooi, Belleimooi
„
Al
1910 , roepen
October
21
geen
vrees behoeven oh
,
;
—
en
bij
te hebben voor den een of anderen controleur ( volgt ’ n anecdote ) ; welzijn - nédér , zonder gelofte , leven shebu zonder
.
:
't ;
un
,
mau
iemand die zich met
,
;
met
'n
iemand
;
,
,
—
,
;
,
'n
in
die
,
,
eir
;
—
;
Wet
ver
scherp
,
,
'n
,
leden
,
kinderen
,
,
personen
,
of
tot
qehilotom
,
—
;
de
; .
de
Israëls
de
,
—
in
berit eener dikwijls bladen genoemde hagèbro leden der vereeniging
,
,
;
gild
–
kinderen
lidmaten
behoorende
zonen
;
de
-
;
.
,
eil
te
.
'
—
jisro
menschen
.
.
meerv van ben berit naam congregatie New York gemeente
odom
lastig persoon
is
constr van bonim ander genootschap
of st .
,
een
zich
huisvriend stadgenoot
van Wolf Wolfszoon naam die gewoon Benjamin samengaat daar wolf het attribuut
zoon
van
dien
van Benjamin benei
,
’
eib
ze
—
;
met
de
-
,
—
;
aan iemand baït huisgenoot stedeling
schuldig
dood
beiser
vais coucheur tauroh Kind van godsdienstige studiën bezig houdt lijk
,
.
,
'n
,
;
,
-
,
individu
—
;
,
,
-
mowèt kind des doods den mensch
van Abraham
zoon
toegekend
Jodendom heeft doen opnemen geloofsgenoot berit bondgenoot
stand
,
op
:
.
,
abrohom
-
zoon
gewoonlijk
;
van bein
,
constr
,
.
zie
;
in
Numeri panische schrik morig bevreesd
patronymicum
zoon
–
;
:
op
.
in
,
at
,
ben
st .
,
komende bemore brg
de
, ,
te
op
,
qaboloh eed zonder verbintenis behoudens verhindering zonder zich nemen zonder verplichting drie uitdrukkin gen volgen elkaar liturgisch deze orde qaurag verslinding Korags zinspeling beli het verhaal voor
leden
van
hun
— , zoek
;
ge
da
benimço , bevonden , gevonden , te vinden ; niet
nie
100
.
. de
–
op
;
,
.
–
;
.
zie
berit miloh
.
.
, ,
verschijnsel
vreemd
schepsel
leelijk
sph
,
.
)
doen
geschreeuw
Lieve Heer heeft rare
onze
,
,
’ , oh ,
naar
in
-
'n
als
über kein
wereld rondloopen rare kostgangers schepping schepsel beri meshunoh berit
'n
is
,
in
in
(
=
is
oh
’
bekaan
niets aan
toch
;
er
is ,
.
,
’
,
bekaan
waar keus beri aut meerv van beri
gezond
echt Duitsch woord
te
”
oh
’
;
,
keus
geen
!
),
( en )
,
, S.
„
.
25
,
bereiroh
het
den Univers Isra Noord Duitschland ge
voorkomende
Oct 1912 waarin tevens het bruikelijke gekenmerkt wordt Tätscher qeri
,
tauboh wel bekome men vergelijke asuto
brood vlechtvorm bij voorkeur galle etymologie De ontleend aan
DEBRÉ
geteekend
élite
.
,
.
:
; v. )
;
,
artikel
in
d
Sabbath
gebruik
't
).
(
.
het niezen pirqus vlecht b
!
berochoh
, . i.
op
berches
die
Hebreeuwsch
ervaring
technische
( en s) .
bij
(
heid
–
,
sph
,
(
. a .
'n
0
berachah tobah
'n
,
grammatica
bekende Hebreeuwsche geschreven heeft 1764 1811 beqïut bekwaamheid belezenheid
taalgeleerde
van
naam
—
’
Leib
in
Juda
;
ze
zie ben
,
bensew
eib
.
wesen
de
, d . .i
die
;
is
uitgave
der besnijdenis
verbond
bezorgd
ver
onvergankelijk
,
,
titel van lofzeggingen
feestmaal
gezondheid
(g
!
uiterste best doen
heeft
ie
vereisch
geen zelfstandig
heele
baas
'n,
, ’
.
,
,
n
—
'n,
flinke jongen
.
'n
;
,
.
hij
de
,
at
'
nemend man berjenen zich zijn
te
heele
;
beschikt niet over
spreken
bekwaamheid oordeel berje zie birjoh te
mee
hij
constitutie
=
;
,
ie
–
,
-
eigen
;
lichaams zijn
om
, ) ;
—
veel van zijn
zondheid
haguph
des lichaams weet ge ezond weet veel van zijn gezond haguph schepping des met nevengedachte aan beri
;
’ ut ,
.
dier gelegenheid gezondheid
zoutverbond
,
'n
:
–
hamiloh
besnijdenis
gebruikelijke
Amsterdamsche
,
;
mélag
de
'n
de
, d . i.
'n
de
,
POLAK
miloh
zijn
—
. I.
;
verbond van Izak bij besnijdenis
verzameld
G
door te
waarin
gebeden
bond beri
jiçgoq
—
boekje
—
’
en n
;
brengt
in
te
;
die
,
abrohom
—
verbond
;
besnij verbond van Abraham vereeniging denis naam eener zich ten doel stelt minvermo besnijdenis mee genden tegemoet komen kosten
berit
onder
101
,
berjete
vrouwelijk
gewoonlijk
berje :
van
echter niet anders
ironisch . berochaut, meerv . van berochoh ; titel van het den Talmud .
dan
gebezigd
eerste
traktaat
berochoh , lofzegging , dank , heilwensch , heilzame uitwerking voorspoed , welvaart ; elke lofzegging die met het woord
begint ;
,
van
geluk
,
boruch
iets maken , over spijs , drank of andere genietingen , bij de uitvoering van een gebod of als dankbetuiging , verschil uitspreken ; maak — , lende daarvoor vastgestelde lofzeggingen , , bij mij gij U moet toch — maken bedien u kunt u er niet aan
bedriegen
.
schoon
bezeibelen
—
er
,
;
;
,
gebruiken lebatoloh eene lofzegging doelloos uitgesproken men zou over
, !
,
zie
beseibelen
wat
. is
het brg
, ,
maken
naam
—
mij
iets
Gods
ook
te
onttrekken
dus
bij
— over
.
.
hand
.
verliefd
meshulmen
betalen
.
krui
waarin eenige een lofzegging
, bij
,
, . )
(
,
;
—
,
zie meshulmen betalen specerijen besomim biks bus peperhuisje den dooreengemengd zijn ten gebruike voor
,
besolmen
bij
de
,
loos
meshugo
,
. .
metuqon
', ,
zie zie
brg
zie
.
,
besjolemen
mesjoche
brg
brg
.
,
besjoechen
,
besjoechem
.
,
brg
,
besjoche
zie
,
beshtust met shtut met dwaasheid behept
in
en
,
;
is
gute
,
,
—
geen nieuws goed wijze van bedanken voor gebeurtenis formule van aan
goede
.
;
,
,
—
kaan
aangename
'n
;
nieuws weiter kennisgeving van moediging
altijd
—
gute
—
van besuroh
;
.
meerv
.
,
fruit sec -
is
;
staat besuraut
-
;
,
,
het zoodanig een dat uitluiden van den Sabbath verschittene leeggeloopen iemand die van alles geleerd heeft tot niets
.
te
Ashkenazim
naam
Amsterdam
men
(
dezen
vergelijke
draagt den naam
.
.
,
der Port Israël Gemeente ook onder dien op vereenzelvigd met het Seminarium bekend Rabbijnen Godsdienstonderwijzers voor die
,
.
en
van Etz Haïm leidingsschool
de
)
Chaïm
,
Etz
van
is
van
;
beit hamidrosh
bericht De inrichting
sph
bij .
hamedrash
,
beth
tijding
,
,
besuroh
,
af .
,
;
am
'
ta
,
’n
in
:
of
,
er
.
,
,
betoeft brg betoeg met nevengedachte aan toef tof misschien ook mag men rechtstreeksche afleiding van tub zien even goed weg goed als begeind betaamd van gein van
is
hij
,
te
.
15
.
., , .I
. S .
A
inia
, H . .
.
E
I.
.
.
en
.
S
SLIJPER EzN ONDERWIJZER JAC LOONSTEIN ASSCHER
LOONSTEIN
,
.
, Is .
leeren
Werk
opgericht met mede
ONDERWIJZER
E
de
van
FRANK
,
is
–
—
;
't
is
hem
't
, rijk ; hij
voor
is
goed
er
,
—
is
Rabbijn
den
E
,
tief van werking
,
en zie
lieden
welgesteld
zie tof onderdak beçal naam der Vereeniging van Israëlietische Handelsbedienden Oct 1895 Amsterdam
.
,
betsalel
,
op
brg
betoft
voor
’ eil , , .
;
in
bonis hem toevertrouwd
hij
er
botuag , credietwaardig
hij
, zie
betoeg
is
102
!
, .
.
,
in
een
aan
—
,
:
geld
.
,
je
,
,
zie mezumon
.
, ,
bezommen
,
zie
.
,
.
,
bezoles brg zie pesaulèt ziek bedorven bezolletje brg bezaul koopje hebt brg
helaas laten loopen bedriegen kapot
horabim
er
,
leelijk
.
awaunauteinu
met drek bezoedelen
,
bezeibelen
er
,
bewauneseinerabbe
ba
zie
'i .
,
.
,
betuloh maagd bewadde zie bewada
,
ik
't in
,
; -
,
—
;
, ,
in
,
genoegen
op )
, ;
recht proper oddelijken kus
,
(g
’n
met
'n
,
-
;
’ oh ,
; -
, ,
ne '
; -
,
,
-
;
't
;
in
,
shelomo shetiqoh
; -
,
het jaar
, ,
;
—
ter wille van
shenat
in
,
-
; -
;
,
toegegeven
; -
—
shebil
; -
;
—
gestorven
nood
,
met goede gezindheid
neshiqoh
; -
,
-
op
in
, ,
reshut met verlof hadegaq tijd van
-
adem
imim
zindelijk
uit
door prophetie
phequdat hamélèch be koninklijk bevel pherot bijzonder van seudoh onder den maaltijd shecat
is
,
vel des konings
met zindelijkheid
één
hij
, :
en
-
kalm
in
; -
neshimoh agat
zacht
-
;
neqïut
,
,
,
,
,
; -
,
-
spreken van het dankgebed aan tafel nebu bij intuitie door ingeving iets weten genoegelijk
,
,
-m in
,
-,
; :
uw
,
met uw welnemen als met spoed spoedig haar volheid bij volle maan me substituut kauhein ter vervan leiwi ter vervanging van den lewiet
van den opperrabbijn mezumon mannelijke personen bij het drie
,
-
den kohen rab ter vervanging gezelschap van minstens
eer met verlof gesproken zon
eer
egiloh
;
-
;
; -
, ’
in
ging van
voor
bejomeinu
meheiroh
melau ohh plaats van loco
de
,
-
komen
te
na -
;
te
dagen
,
qaum
.
van
,
-
der uw eer zoo mag zeggen onze
megilat kebaudecho
, ;
)
(
;
,
megilat kebaud adauni met inachtneming
van Mijnheer
, ,
-
, ;
,
,
' ,
-
z n
; ,
in
-
;
door
; -
in
, ,
bi -
dephus ter druk çenieut met zedigheid zedig kerij van jegidut eentje alleen zijnde eenzaam met zijn jerushoh bij GLÜCKEL VON HAMELN ziel onder zijn arm door overerving erfelijk belast kewonoh met aandacht aandachtig met
103
met zwijgen , zwijgend , stilletjes , in 't geniep ; - temïoh , met ver : wondering, op 'n toon van verwondering , dat is zeker niet waar , vragend ; - zechut , om de verdienste van, ter wille van . bigdei malchut, koninklijke kleederen , kostbare kleedij.
,
bikoerim
zie bikurim
belletristisch
bij
, titel
van
van
.
werk
M
DISHOEK , te Bussum
VAN
bikurei, st . constr .
in
VAN
;
bikurim
van
' t Nederlandsch geschreven CAMPEN , verschenen in 1903
een
. .
M
ho itim
—
,
eerstelingen der tijden
, ,
een in 't Hebreeuwsch verschenen van 1820 tot 1831 , onder hoofdredactie van S . HACO voortgezette uiting der has HEN te Weenen : het werk moet
geredigeerd letterkundig
uitgave
,
tau élèt
het gasidisme beschouwd
worden
genootschap
letterlievend
;
tegen
vanwege
't
strijd
haar
in
kala
—
’n
als
titel van
jaarboek
tau
élèt
(
, ).
1820
,
en
en
.
.
,
.
V
te
,
.
in
,
,
in
bij
,
de
. .
of
,
.) ,
I
. V .
schatting
buiten mijn weten
ver
zonder twijfel
.
,
ruzie zoeken
zonder maat
,
,
–
;
(G
;
sopheiq
—
;
zoeken
ceirèch weshieur jedieoti
—
,
rassing
bilbul
van
bilti zonder hoogste mate
; -
meerv
.
van beit jaeaqaub lechu weneileichoh huis van Jakob laten wij gaan naam eener vereeniging van Russische ),
opgericht
1882
,
,
studenten
in
,
welaan
,
(
initialen
,
,
bilbulim
bilu
-
'n
;
bikurim eerstelingen titel van bundel van zes één meerstem mige Hebr gezangen gecomponeerd door HERMAN SITTERS 1894 verschenen bij BRIX WAHLBERG Amsterdam verwarring bilbul
die zich aan het werk
der Joodsche
gewijd
van Palestina heeft synagoge gewoonlijk verhevenheid midden waar voorgedragen torah voorgelezen wordt inleidende gezangen plaats hebben worden afkondigingen waar tevens Neder
’t
,
in
,
voordracht
in
,
en
,
Sephardim
plaats
der gebeden
gevaarte
!
'n
!
—
wat
Vervoegingsvorm
van
gewoonlijk
'n
naam
te
die
,
pieuse aan behoeftige zich ten doel stelt zieken
zieken
,
gaulim bezoek aan vereeniging gegeven
;
biqur
'n
;
werkwoord
wat
.
’n
,
.
heeft binjon gebouw
bij
de
,
land althans
de
,
,
de
,
in
de
.
colonisatie
bimah
mijn
oogen
den
enz
aanhef
:
hamapil naar
.) ,
slaap
(
den
–
berochoh
;
van
op
vallen
. 1 .
constr
, .
doet
n
,
Die
st . .
steunen birchat
gebed eer
104
's
men
zich
bed
voor het
brood
avonds
vertaling
Joodsch - Duitsche
begeeft ;
– hamozaun , dankge na den maaltijd , waarbij verzameling van huiselijke , met
ruste
dankgebed
'n
; titel van
gegeten
is
ter
voedsel ,
,
herhaaldelijk
,
in de 17e en
- ,
18e eeuw
liederen ; kauhanim , de heilwensch door de kohanim over de gemeente uitgesproken : dit geschiedt in de meeste gemeenten der Ashke nazim door de kauhanim zelf alleen op de Hooge Feestdagen , Amsterdam
te
verschenen
gebeden
waaronder
—
en
—
vertaling
voorlezer : de
er
van
van
Hij verhoore Hij ge u
'n,
u
—
op
";
iedere
,
of
vrede
-
Zijn
u
schenke
bloedverwant
met
schrede nazeggen vertrekkenden vriend vooral als hij reis gaat met het uit uitgeleide doen over iemand uitspreken
,
en
nadig
bij
ESTELLA HERTZVELD , is aldus : ,,De Heer
uwe bede Zijn aanzien verlichte
door
dicht , van de hand
in
,
den
Sabbath , overigens dagelijks
elken
zij
ook
u , ,
Sephardim
de
zij
bij
)
en
-
(
of
-
:
.
bij
dikwijls
–
;
,
die
zijn vak
.
'n
;
meester
wereldstad
.
,
stad
in
gezonde man
en
,
slot burcht ,
tempel
,
,
biroh
;
,
.
voor genot verschaffen birjoh schepsel volwassen
uit
,
hanéhénin lofzeggingen gebruik het van zulke zaken
van berochaut
en
gesproken
na
,
st .
constr
.
over
birchaut
,
de
:
pupillen
,
dat doen ouders ouderen over hunne kinderen overigens hoort men het den Opperrabbijn wel eens doen gemeente het eindigen van een toespraak
; -
van
benshen
-
spreken
,
.
.
,
,
ont
wegblijven
en
vertaling
,
breken dat geleerde had uitgelokt te
het verzet
van dezen
de
,
om
,
geoordeeld
oogduitsche
.
-H
zuiver
opzettelijk
commentaar van den Pentateuch andere boe Israëlietischen canon onder hoofdleiding van MEN
ken van den noodig
DELSSOHN
machen
-
;
tijdverdrijf
;
verklaring
,
:
, ,
, ur ,
bi ’
spanningslectuur
;
hoop vertrouwen vooral het Opperwezen vernietiging verwaarloozing lediggang ontspanning
,
bitogaun
bitul
op
.
,
bishul kooksel
.
.
proefhoudend
gebleken
,
,
en
beproefd
vroeger
'n
,
in
.
tijd
,
,
dien
met blakende gramschap
,
oph
.
heid
in
hahi
bogori
onderzocht
. .
,
,
boduq umenuseh puik probaat boeeit
,
,
,
,
,
bïush beschaming affront minachting bizojaun verachting versmading
vlaag
van opgewonden
105
.
en
,
,
bejad
han
kastelein
.
,
,
,
Direc
van Politie
Commissaris
zie
.
,
;
—
)
in
iets
(
,
thuis
.
,
.
.
, ,
baur eigenlijk
een variante
hagiçaunoh
,
mishnoh
van
toevoegsel
,
,
tausephto de
. 1 .
een
n
:
is
,
mishna waarvan wordt het
verzameling
mishnah
buiten
genoemd
bevat nieuwe
en
mainito borajto
of
,
.
,
bor zie borajto
:
,
,
dig
baas
kostbaas
bosor deskundig
ervaren kunstvaardig
bekwaam
se
.
zie
.
,
,
,
bolleboos balboos boosjer booser brg boqi
'n
van
Rabbijnen
baldoveren
balboos gevangenis
zie
van
'n .
,
brg
de
brg
boldoveren
teur
ongehuwde man , student , kweekeling opleiding van Godsdienstonderwijzers zie
minarium bollebof
,
tot
bogur , jongeling
:
—
;
in
;
bij
ha
,
'n
;
: =
jaum
God alleen
zij
,
jaum
God hierop neerkomende
,
,
, -
-
toekomst
,
;
aan
de
zorgen
zulke gevallen
gloriam
=
. S . G .
D
niet moet wanhopen
in
,
de
zij
van brieven
of
de
thans het meest aan Goddank verkort tot
zich
Naam
de
aan dag
; ),
(
)
't
dat men
Israëlieten
Deo soli gebruikt wordt economische stelling
in
dag
hij
'n
zij
, ,
waar geloofd
Nederlandsch kennen wij eer toe
geloofd
overlij
ons midden leerlingen aan huis geeft
het Opperwezen
als opschrift
letter
),
—
.
'
(
’h
b
hasheim
Hebr
(
als
:
(
van bestaan
;
takken wijden
die
Ware Rechter treffend
groote niets gaat boven zijn juist omdat daar veel ressources voor die
)
moqaum
stad
les
geloofd
,
,
onderwijzer
,
–
moqaum
,
rebbe
,
;
-
,
den
eigen
;
,
èmèt
van toepassing bij het vernemen van habo gegroet die komt welkom
woorden
ook
—
geloofd
de
Het wordt zij
.
,
dajan
’
.
naam
gedankt
gegroet
ho
,
,
,
gebensht
gebruikt
—
geloofd
boruch
als
.
gezichtspunten
zelfs geen
zich
,
die
we
;
meshaneh wisselende vormen van
het nor
het derde woord karakteriseeren
;
en
—
,
Hij
verrassend
het
van afwijkingen
het tweede leelijk mensch
:
geloofd
geweest
schepselen
zij
bij
ziek
bij
te
'n
gebruikt
zij
,
't
de
,
zij
dwergen
hameitim
toepassing
gevaarlijk
om
worden samen
van
Hij die bij het zien
toepassing reuzen
megajeh
is
die
of
. v .
,
van
b
geeft
:
,
,
derzien van iemand geloofd haberïaut male
–
;
dooden doet herleven
:
;
tijding
—
:
en
is
,
'
de n
aangename
:
in
overdreven voor toekomst hoofd moet halen ieder dag heeft zijns werks genoeg hataub wehameitib geloofd Hij die goed goed doet van toepassing het vernemen van
106
die
,
zij
,
;
—
en
:
de
,
zij
Hij die tijden verandert - meshaneh ho itim , geloofd van toepassing bij het vergelijken van verschillende politieke maat Hij geloofd rauphei gaulim schappelijke toestanden ,
'n
'n
,
nu
,
is
,
;
.
.
,
komt rust volstrekt ongeoorloofd handschoenen kenei
.
—
;
,
:
in
jodaïm
–
(
,
,
boţim
;
van
.
.
als
—
melk
constr
st
, je;
;
—
Sabbath
vleesch
;
,
,
komt
begolob
vleesch
,
de
;
)
menugoh
oh
bo
in
, :
,
bo
shabot
botei
;
op
'n
heilwensch
seling bosor
—
:
is
; , : b , — . ’n v .
pil
of
gebensht moogt gij zijn dank repliek felicitatie zaucheir hanishkogaut geloofd die vergeten zaken gedenkt van toepassing men plot zijn geheugen terug vindt waar men lang naar zocht tihjeh
achter den rug
zij Hij
,
zieken geneest van toepassing als men vriend ontmoet die poos ziek shépetorani geloofd zij Hij die mij vrij geweest gemaakt heeft verantwoordelijkheid van voor zoon pu leerling als deze meerderjarig wordt Goddank dat
,
,
,
;
,
—
,
spijbelen
één –
hoogstens
;
is
totaal ver
umebutol
,
;
, of ;
zijn
werkloos
gaan
doen
maar
—
,
niet
te
't
),
(
loopen
.
,
,
in
op
,
,
,
,
;
in
,
te
niet doen
weinig
zoo
leeg
.
,
zestig
loopen
,
–
;
zestigste
culotte pantalon kousen schoenen berob het gaat de menigte het verliest hoeveelheid quantité négligeable beshishim shauqaïm
—
;
het gaat maken nietigd
niet
groote
op
in
de
,
,
zich
te
boteil
laarzen
leeg
—
:
,
nen
—
.
,
—
't
;
in
.
,
,
vergaderplaatsen meerv van beit haqenését synagogen algemeen midroshaut meerv van beit hamidrosh leer scholen hoofdzakelijk voor Joodsche studiën rağlaïm schoe sïaut
.
slooche
açlogoh
,
geen
(h
geen
te en
daar
–
;
,
. be )-.
. v .
(s
miloh
berit
brooche zie berochoh welslagen aan daar
is
, q .
brizzemille
zie
,
zie
.
,
privaat
.
.
,
toevertrouwd brg zie beiskisse
braſse zie boraïto brauges beraugèz
capsules
.
,
doosjes
vertrouwenswaardig
,
,
boutkitje
huisjes
, ,
huizen
,
,
botim
botuag
je
;
.
. .
,
,
.
:
.
,
de
.
,
,
'n
je
,
of
op
is
,
zie is
brg zie bollebof baas enz beschaming schaamte schande
,
bushoh
.
, ,
bulboef
,
of
.
,
-
,
)
moogt wel niets aan verdienen buitenkansje moogt wel van geluk spreken maken dat broochen brg brooche voorwerp goederen broger brg broocher zie bogur man men vergelijke bar hochi
107
‘ ar , verdriet , pijn , hartzeer ; - ba alei gaïm , pijn van levende wezens : gevolg van wreedheid ; wreede behandeling ; forceeren der natuur : een der Noachidische verboden ; — ģidul bonim , de moeilijkheid van het grootbrengen der kinderen . çad , zijde , bladzijde ; — beit , verso ; — hashoweh , de gelijke zijde, punt van overeenkomst ; – jemin , rechterzijde ; — oleph , recto ; ça
.
't
letter van
;
de
bij
palm
deze aanhaling om
als
:
de
(
bloeie
)
de
rechtvaardige
;
alphabet
Hebreeuwsche
waarde : 90 . çadiq , rechtvaardig , rechtvaardige , hoogst betrouwbaar gasidim en laten ; titel van den opperrabbijn
als getal
in
zijn doen katomor
,
çadi , de achttiende
—
semaul , linkerzijde
—
uit het boek
,
,,
’n
op
(
—
, ,
—
-
—
de
;
'n
schlechte
bei
morgen
,
goeden
!
,
;
.
of
-
: ’n
slichte rechte sluitçadi çaphro tobo lemorei goeden morgen aan mijnheer Mijnheer
’n
wo
,
als sluitletter dus
mensch ongezond
;
is
al
veel
woord
,
'n
't
einde van
overdreven
n
nit , '
),
(d
,
komt das tégt
aan
heeft eugt
)
’n
vorm
te
terwijl dezelfde letter rechten
in
,
,
de
,
is
; ’n
,
of
"
—
te
is ,
die
te
wordt ironisch gebezigd iemand kenschetsen niet erg betrouwbaar immers hij wordt geacht evenmin zijn als het plantenvet den handel onder het merk To mor bekend boter krumer met zinspeling krumer gewone letter çadi bedoeld wordt kromme çadi waarmee der Psalmen
.
vastendag van Gedaljahu
,
—
.
Franschman ģedaljoh
, ;
vasten
wangunstige
(u ),
,
,
,
,
Fransch
çaum
den 3den
,
in
:
,
op
,
Tishri ingesteld ter herinnering aan den moord het Boek Jirmejahu bericht gepleegd Gedaljahu ben Agiqam die als landvoogd voor den koning van Babel het wingewest Judea be gevolge van dezen moord moest Palestina door ten stuurde in
dag
van oog
nauw
,
'
çar aïn çarphoti
.
.
jodenhater
hals
sph
Hirschel Hartog
.
çedoqoh
vormendienaars
huichelaars
.
,
.
zie
,
.
.
,
,
;
çedaqah
,
çebueim
Hirsch
,
Naphtali
,
van
sieraad geverfden schijnvromen
,
als attribuut
enz
,
Hertz
:
hert
;
,
çebi
verdrukker der Joden
.
,
çawor
faeces
,
çaureir jehudim
ontruimd worden
.
Joodsche bewoners
uitwerpsel
,
,
oh
’
laatste
,
zijn çau
108
çedéqèt , vrouwel . van çadiq , vrome vrouw . çedoqaut , meerv . van çedoqoh , liefdewerk . çedoqoh , rechtvaardigheid , t bewustzijn van
'
even
hetgeen den
mensch toekomt, naastenliefde , menschlievendheid , weldadig heid , armenzorg , bedeeling ; — baseitèr , weldoen in ' t geheim , stil bus , armenbus : men vergelijke qupoh ; – taçil mi weldadigheid (oorspronkelijk bedoeld : deugd ) redt van den dood : wensch waarmede ’ n gave in de bus vergezeld gaat bij ’ n begrafenis : vroeger liep een ambtenaar met de bus in de hand weldoen
;
—
mowèt,
uit , thans doet hij daarmede de ronde eer de stoet het sterfhuis verlaat. çe ' énoh ure ' énoh , treedt naar voren en ziet ! (dochteren Jeruzalems !) voor
den
stoet
Titel, aanvankelijk ontleend , van een
woorden in
't
, aan ' t Hooglied geschreven werk , dat de
aanbeveling
van
Joodsch -Duitsch
sidraut met de daarbij behoorende haphtoraut en de Vijf Rollen (Hooglied , Ruth , Klaagliederen , Qauhélèt , Esther ) , op ’ n gezellige , met legenden en beeldspraken afgewisselde wijze behandelt , zóó dat de
vrouw er haar geliefde Sabbath - lektuur van maakte .
Joodsche
, . 1 .
thans bekende waarschijnlijk
de
in
,
.
A
Een Franschman BEN poging gedaan een dergelijk
in
en
Beide
geïllustreerd
.)
dln
in
(2
de
taal zijns Het schijnt
.
.
in
,
”
te
is
.
,
)
.
is
de
boek
1850
„
.
te
dl .
die van
derde Onze men enkelen die het nog lezen Nederland die bewondering hadden
octavo het laatstbedoelde gaven schijnen geëpuiseerd
(1
,
Het werk heeft
werk onder den naam van La Semaine Israélite lands bij zijn geloofsgenooten ingang doen vinden gelukt Zijn werk zijn hem verschenen klein
groot
Polen
van
,
de
steden
n
,
en
.
als in
de
,
eens
oudste
laatsten zoo populaire
CRÉHANGE heeft
van
.
dit
BARUCH
waren
De
1622
'n
voor
van
,
Grootmoeders
beleefd
,
,
wel dertig editiën Bazel dagteekent
een
gevestigd had
.
van Janova dragen
die den naam
uitzondert
eeuw
17e
in
begin der
in
’t
die zich
in
,
of
.
er
de
,
nu ,
die
zij vroeger misschien beter bezat dan maar mannelijk geval gedeelte elk toen beter dan nu aan die van het geleerde van het gezelschap kon toetsen De schrijver van was JAKOB BEN IZAK RABINO bijgenaamd Germanus Ashkenazi ,
len , die
zij
De vele Hebr . woorden , die de technische waarde van de leesstof en het intieme karakter van de midrash - verhalen moeten verhoo gen , doen bij de lezeres ’ n kennis der Hebreeuwsche taal onderstel
uit
109
çegoqen , lachen , schertsen ladérèch , teerkost
çeidoh practische
,
spelen
,
.
speculeeren
;
voor de reis
; lectuur op reis ; werkjes die dezen
reispenning
, vervat
levensregelen
wenken en in dragen , of in welk werkje ook van ethischen aard . beentje elk der beide beentjes die zich bij çeilem , célèm weerszijden beest aan van het strottenhoofd bevinden aldus ge tongbeen
),
!
. :
!
het kaartspel
.
in
;
klaveren
,
vrouwen
ingetogenheid
,
bij
,
kruis
eenvoud
stille
.
,
;
eerbare
haar plicht betrach
.
tende vrouw plaats
wagasudoh
,
eerbare vrouw
,
rijd
zedigheid
,
oh
'
çenu
,
,
bescheidenheid
zedelijkheid
slaag
.
.
çenieut
,
brg
, ,
cenijve
officieele tijd waarop
Psalmen ontleende woorden uwe onderneming
gedaante kruisbeeld zie sereiphoh brand
,
beeld
,
çélèm
in
(
,
urechab aan voorspoedig wees
—
çelag
de de
,
en
de
avond
en
het uitkomen der sterren volgende dag begint dus
çeit hakauchobim
de
.
noemd naar hun vorm
;
,
'n
,
:
;
—
zie
titel
çéqenen
van çeeéqenen
,
,
.
,
,
,
—
,
bij uiter
zijn
wil
heeft
—
merkt dat
,
hij
kapje pet
;
mechaseh
,
chassi
,
zie
.
.
zie
.
te
,
, ,
;
wenschen kenbaar maken
houden galukoh chaloeka chaph zie kaph
laten
als uitersten
hij
hoog
laatste wil testament
,
wilsbeschikking
wil beschikken
sten
,
'
,
çewo
;
oh
.
in
en
,
oh
’
.
’
,
,
in
schreeuwen klachten uiten raadgevingen çewo aut meerv van çewo levenslessen door ondervinding mannen van erkende geleerdheid door hen ver vaardigde werkjes neergelegd
ver
:
.
in
,
)
(
zelf gekeerd
zich
vergelijke
men
,
dat
toe
ambtenaren
van deze categorie
de
be
in
behoorende
Het verband moet zeker gezocht worden
de
,
hashkomoh
treurdagen
tot
zeven
.
de
,
zie
),
sh
zie
.
.
,
,
)
=
sh
=
shibeoh
[
.
-
grafenis regelaars omstandigheid
ch ),
sh
(
, .q
(
chiwe chkomeloopers
=
ch
,
afkondiging
, , .q
cheruz
zie shemae beni God nog publicatie
de
-
, .q
chema benie
en
.
geilèq
( ch
,
.
.
sh
cheileq
=
.q
sph
zie gaubebei çïaun ch
cheflade shiphlut
,
tsion
,
chauwewei
zie
.
geten
reeds vroeg
110
,
)
ý
(g
=
, .q
;
—
,
.
in
, ,
.
.
-
ein
;
,
.
),
=
.
,
.
)
,
=
de
eoni
,
,
ein
—
—
ge
uitgeput
de
.
gemeenschap wordt nooit
,
en
aan
.
.
en
van Castilië geboren omstreeks De legende wil dat hij reis gezicht kreeg een klaagzang
op
.
1150
,
omstreeks
,
HALÉWI
SAMUEL
BEN
overleden
de
,
1085
vervaardigd
hij
JEHUDAH
,
,
is
volle
.
'
als n
:
,
zioniden
met çïaun Zion
gen
,
opvatting van plichten zeker metrum gehoorzamende klaagzan aangesproken persoon De meest gevoel schrijver door den beroemden dichter
niet minder nauwgezette
daarom çïaunim
,
;
,
.
en
en
zij
wollen draden aan vier hoeken van arbae zoodanig geknoopt dat talit bevestigd het hoofdbegrip der religie symbolisch haar eischen voorstellen çidqut systeem van rechtvaardigheid strenge oordeelkundige maar
kanphaut
:
schouwdraden
publiek
;
,
gemeente
gemeenschap blijft bestaan
;
,
de
,
.
,
, de
sheimaut
zie
gein
çibur verzamelde gemeente meenschap sterft niet çiçit
meit
zie shtut gekheid
sh
=
),
sh
,
zie
, ch
(
(
.
,
zie
chijn
ch
, , q q .
chtosz chijmes
orde
zijn bek houden zie shinaïm zie goochemer loshaun taal der ingewijden gaçi bash halve stuiver cents sigaar
houden choochemer loosjen chootse básh
zager
.
zie jejasheir kaugacho sh
chnajem
, = , .q sh ) .q (ch , ,
(
, .q
ch
–
,
zegger
chkoug
sheqorim leugen (ch = sh ) , leugenaar praatjesmaker zie
, q.
chkorem
moeten zijn en daarom den vroegdienst bezoeken . ]
in touw
2 }
' smorgens
't
,
in
,
—
;
hij dingt
.
dochter
habat
,
;
nood
—
,
.
benauwdheid de
over
voor welke men
(
van çoroh
,
constr
dochter
: d . i.
van
heraus nemen
niets voor mij overblijft
melaatschheid
de st .
, '
çorat
dat
ken anem
der
.
zóó çora
eaçomaut er
zie
at , af , ,
comes
de
.
op
en
,
,
naar Jeruzalem toen stad aanhief dat oogenblik door den hoefslag van het paard van een voorbijrijdenden Arabier doodelijk getroffen werd
verdriet
geen
bruid
onkosten
.
,
,
,
gebruik
, ,
un
tegenspoed
weitag
nijpende
verdriet
!
–
Fransche
taal men ver :
;
,
loshaun
.
gelijke leshaun benoodigd
verder geen leed —
,
;
,
;
—
ellende weiter kaan Frankrijk çorephat Sarepta çoruch
,
çoroh verdrietelijkheden levensomstandigheden
;
en
;
,
çoraut meerv van droevige zorgen
,
. ).
schat heeft
111
çurat , st . constr . van çuroh ; — pelauni almauni, portret van die en die ; — haparçuph , vorm , uitdrukking van het gelaat ; physionomie . çuroh , vorm , beeltenis , conterfeitsel , omtrek ; geen ponim en geen — , hij , het , lijkt heelemaal niet ; er is geen gelijkenis te bekennen . çur wegur , lieden van verdachte zeden : aldus gezegd naar twee in de Schriftuur vermelde personen . da ’ agoh ,
zorg , kommer , vrees, angst . daaiģes , voor da ’agaut , meerv . van da ’agoh , of voor den didactischen term dei ’ogut , bezorgdheid , zware beslommering : men vergelijke mipenei .
.
,
.
,
rabbinaal
.
assessor
meer dan genoeg
.
,
is
,
.
,
, ,
't
?
.
voldoende
arme
dalver
,
— -
gebedeld
van
.
.
, .
van
.
op
dalfenoor
brg
de
zie dal
zie ;
dalf brg ,
wetsverklaarder
voor ons zie dajan eed .
,
beslisser
,
,
,
,
brg
arm
at ,
da
,
de
genoeg
bidden
.
at ,
rechter
dajeinu dajem
bewegen
lippen
,
dajan
dal
zot krankzinnig wetenschap meening
kennnis
,
da
dabnen
zie
, brg .
daas
zie
, de
.
en
in
in
,
phaun
arme die
,
,
arm
en
.
een
von
voegt
.
:
)
armoede
geeft aanleiding
ledige kisten maken twisten
tot
,
macht paslut
.
,
;
-
dalut armoede ongerechtigheden
,
de
,
uit dal
.
’n
,
(
te
of
von
in
,
,
en
.)
,
(
dat het samengesteld
beteekenis zou dan zijn bij zijn naam van teeken van voornaamheid dalphonut toestand van dalphaun uit
spreken
duizend
het volgen
wier namen het boek wel dalphaun wiens Mogelijk vorst enz niet voorkomt
,
,
ook wel
fortuin begun rijke lieden
Haman
slechts één
is
is er
van
de
de
letter aleph
het echter
in
,
, :
—
.
in
tien zonen
, ,
is
– te
;
Brabander
, 4 .
,
de
.
:
de
onder
grootdoener
hausen
Men wil den oorsprong van het woord vinden
Esther genoemd worden naam
baron van
schoon niet bijzonder door gezelschap van welgestelde
,
,
.
,
dallet brg dolet dalphaun iemand die stigd toch gaarne
komt
.
;
,
’n
bezit
Spaansche
,
niets
cache misère
-
tooneelwereld die
;
om
jas ,
,
,
,
zie
dalut armoede minder gunstige finantieele omstandig heden armoedige stoffeering ook brg dekker groote mantel groote schamel costuum mee bedekken vooral
dalles
112
dalven , dalleven , dalfen , brg . zie dalver , bedelen , schooien , zwerven dalver , dalfer , brg . zie dalphaun , zwerver , landlooper , bedelaar .
, bloed . megau
légèm
woord als verkorting kan beschouwd van het werkwoord
,
brood ongezouten
hem
waarheid zeggen
.
fait geven
,
,
beoordeelen
de ,
,
brand
.
,
;
bevorderende maatregelen twee zangteekens die elkaar dikwijls
,
de
:
Jeruzalem men ver wegen des vredes
: :
.
verdraagzaamheid
gaïm
de
.
sholaum
, te
,
,
dérèch
van
vakschool –
van
naam
we amarkalei
superfijn
meerv
.
,
van derochim
-
peqidei
darego tebir
den
gunstige zijde
.
—
;
constr
des levens
gelijke
tot
bisereiphoh
folio
hadaqoh
'n
wegen
min
;
darechei
boek
’n
in
blad fijn
, .
dun
, st . ,
,
daqoh
plank
;
,
daph
—
—
,
;
-
,
de
,
veroordeelen doodstraf door verbranden doen ondergaan stapel veroordeelen lechaph zechut van toegevend beoordeelen doen
,
uitspraak
zijn
samen betee verachtelijke spij
de drie woorden
—
zijn
vegen
:
”
voorkomen met de
Schriftuur
de
verontreinigd
geven
-
;
iemand
Zooveel
, -
„
mantel
den
dan
:
-
ze ”
kenen dus
als
tweede met het derde woord in beteekenis ,, verontreinigd brood
;
stam
het eerste
van dérèch moshol , dat ,, vergelijken ” beteekent , het worden
—
of als
'ol, waarvan
, .
: dam
in
dam léchem
,
dom
hagau ’ el , lees
de
, st . constr . van
dam
.
deze volgorde
BUVOTE bir
te
.
re
shan
.
,
.
;
al
ba
:
.
-
in
:
,
darshan
;
,
wonen
,
vertoeven verklaarder oefenaar jongste graad van officieel erkenden Israëlietisch Godgeleerde Nederland men vergelijke dar
,
darren
vergelijke men agarei darego tebir brg sarren tarten wachten
beteekenis betreft
.
wat
,
de
da
vergezellen
,
,
.
praatjesmaker
le
,
en
’n
'n
,
.
,
,
dat wodin
dorscht stroo wet recht
is
.
conversation
qash
en
la
;
in
'n
de dash
dé
,
'n
, ’n
deroshoh houden Talmudisch vraagstuk behandelen vergelijkingen denkbeeld door afleidingen ontwikkelen preeken gezelschap hebben het hoogste woord tenir
darshenen
.
.
.
,
op
’n
,
;
–
,
naderen met
in
, ’n
zoon
;
van vader
ver
ontbinding
zie
.
,
op
tot
,
van
—
;
van
hamabul het geslacht van den zondvloed keerende maatschappij —
—
’t
;
in —
doen
.
,
tijdgenooten
,
aulom
beqoneh
bisemaul ume
.
:
le ,
,
geslacht
riet sturen
beqash
linkerhand
rechterhand men vergelijke gelijkend daumeh evenarend daur
:
,
,
afstooten met
-
de
,
bïemin
riet hetzelfde als
—
qoreib
kluitje
met
'n
,
’n
afstooten met
afstooten
stroohalm
'n
,
bestrijden
antwoord
men vergelijke meqa nietszeggend afstooten met
bejad
—
;
,
—
;
reib
,
,
zware druk zijn verstooten beqash met
daugeh
ongerust maken force majeure
zich
drang
en
bezorgd zijn
de
daugaq
eigennaam
le
zijn
,
’
dau
: veelal
,
eig
daub , beer
als
113
dabnen
honig
.
,
.
,
praatjes
noodelooze
.
zinledige woorden
,
beteilim
,
deborim
banier
. id
,
.
–
,
. .
,
;
excentrieke
,
de
;
in
den raad hoe kan dat gedachte verdragen hoe kan zoo iets
stem
.
in
,
saubeil zijn hoe kan dat iemands brein opkomen
de
.
’
agoh
gevoelen
,
,
oh
, .
,
van
da
;
’
zie
, .
,
,
dei oģaut meerv meening
,
,
.
,
,
op
,
,
—
,
,
.
,
,
érèç weg des lands welgemanierdheid beschaving welvoeglijkheid omgang wederkeerige verhouding tusschen
;
,
fatsoen
zie deroshoh
.
,
derashah sph dérèch weg
typographie
,
, , ,
.
inkt
dejau
demut gelijkenis schaduwbeeld dephus vorm type boekdrukkerij
.
dei ’
—
oh
giçaunïaut zonderlinge van dei zoogenaamde denkbeelden occulte wetenschappen parnose broodzorgen deiģes dei ogaut
dei aut meerv
—
,
est
.
dat
dehaïnau
is ,
,
suiker
pest
débèr dégèl
stellig
,
debash
, ,
juist
. .
,
dawnen dawqo
doet
,
–
,
zijn
zaak
,
,
fort
, hij
de
;
,
,
, ,
; ,
—
–
—
de
geit sein
–
door zee
er
; ,
; ; -
en
stukje wat men welvoeglijkheidshalve zijn vrouw bij liggen wijze begrooting vergrooting bord laat ģuzmo van globaal berekend overdrijving hyperbolisch met eenige koninklijke weg recht hajoshor rechte weg hamélèch man
zonder
114
en
;
,
,
.
'n
;
,
bedoeld
alzoo
is .
;
.
jausher
,
te
Hebreeuwsch
,
,
eveneens 527
onderwerpen
=
,
religieuse
woorden der Wet gezellig kleine verhandeling
tauroh
--
,
praatje over religieuse onderwerpen behandeling van
,
–
;
1767
wertje
.
geschreven
.
't
in
Hebr
;
tevens ter inleiding van een Hebr woordenboekje verschenen
,
geschrevene grammatica
in
SCHWAB
woor
Amsterdam
'n
—
;
MENDELE
't
BEN MENAGEIM
in
.
door ABR
,
.
:
van
'n
.
,
,
geen
van
constr van deborim meerv van dobor oprechtheid titel van Hebreeuwsche
.
,
den
vorm
babbelen
st
diberei
een
van
van pilpul
'n
opsporing
pretatie dibberen
aaneenschakeling
verklaring met behulp van schoone doch niet altijd met den zin van tekst overeenkomende gelijkenissen inter
nuchteren
't
,
derush
onderwerp
als zoodanig ook hoofdgedachte preek
;
;
.
,
verschillende leerrede redevoering
gewone weg
ellenlange redeneeringen
.
,
van
gegevens
ook
, dichter
.
ontwikkeling
aardoppervlakte
deroshoh
van
:
,
,
deroshoh
,
meerv
;
grond
dérèch
deroshaut
'n
zie
derig , brg .
; – meliçoh bijvoorbeeld .
storen
,
,
verder aan iets of iemand te – moshol , vergelijkenderwijze
zich
lijk ;
lastertaal praatje
dibur
gezegde
uitspraak
van
He
't
sph
.
;
voordracht
.
,
, .
,
,
uitspraak
elocutie
vezels
.
, ,
gelijkenis
verbeelding
,
din
,
;
,
,
—
.
’n
,
,
,
—
,
;
gedragslijn
.
bepalingen
,
;
ritualia
de
van
;
meerv
.
,
dinim
din
.
–
zaken civiel recht strafrecht
momaunaut wetten betreffende geld nephoshaut wetten betreffende personen
;
constr van dinim
.
, st , .
dinei
-
;
,
;
,
,
rechterlijke uitspraak oordeelvelling regel voorschrift wegeshbaun rekening tauroh vonnis naar Joodsch recht verantwoording proces verbaal notulen van zitting
en —
dimjaun
.
dildulim
geestig
.
’n
, ,
breeuwsch
;
te
diboh
;
’n
;
meestal taalkundig beschouwde moeilijk begrijpen Schriftuurplaats teksteritiek Schriftuurplaats grondslag heid met tot
van
de
eene
. .
,
de
verhuizen
,
de
),
zijn
,
auqeir
—
woning
;
,
diroh
(
,
,
te
;
de
,
bepalingen dino demalchuto dino recht van der regeering gaan voor evenzeer als men Joodsche wet heeft gehoorzamen moet men zich aan landswetten onderwerpen diqduq fijnheid grammatica van ontleding taalkennis critiek
,
regeering recht
plaats naar
115
'
de andere ;
in n andere plaats wonend ; forens ; — - mocaut ( in plaats van mo aut — — ), forensenbelasting , contributie van een
de stad wonend lidmaat . ; — ageir , ' n andere zaak
’n
misme voor iemand zijn
,
,
ik
;
is
,
,
;
bij
ter
,
.
't
in
;
lange
wereld
,
;
niet zoo lang
vóór
't
is
. ;
,
;
?
onzin
malligheid
. .
,
gekheid
,
ik
de
?
Ik
,
,
te
,
te
héchal podium sprekende van kauhanim
den
de
,
?
,
verhevenheid
be
Is
t
op
's
),
de
in
en
HIJMANS
, E. D . ). S.
.
(
,
's
Moriah
de
,
ontleenen Gedichten van birchat kauhanim Gravenhage Gebr BELINFANTE HERTZVELD
,
feest
HERTZVELD een vergelijking dien den Tempel van weleer vertaling van aan welk gedicht wij
in
den dienst
van het ghetto
beginnende
Weergalmde
ESTELLA en
”
waarin
de
Synagoge
der bazuinen
De klank
,
top.
maakt tusschen
1863
(
,,
voor Isrel geheiligden dag
”
De Priesterzegen
naar het gedicht
',,
.
of
.
,
,
zij
:
den
,
duchan betreden als toegekeerd gezicht dit den naar het volk met het omhulde eenvoudig over hetzelve uitspre kenden heilwensch toezingen Overigens verwijzen wij ken Men vergelijke birchat kauhanim
,
duchenen
deroshaut
zie
trap
'n
—
'n
is
de
,
—
brg
duchan
niet zoo
houden toilet maken enz steeds dezelfde geschiedenis dezelfde last dezelfde wat van altruïst zoek mijn broeders wat egoïst van Ben hoeder mijns broeders
, .
, ,
—
;
kwaal
deroshoh
—
,
zie
oude de
overal
David
maak noodelooze redeneeringen
,
dróshe
de
ecken
allen
als
het winden
.
koning
hamélèch
is
;
.
;
;
de
hand
sta
daur
over
—
zie
alphabet
vierde letter van Hebreeuwsche deur vorm die verkregen wordt
’n
dor
de
, .
:
geld
drosjes
ik
netjes
. .
,
der tephilin domim
4
,
eig
.
,
dolet dolèt getalwaarde
,
knap
voor
visschen
doğim
dowid
, ’n
’n, ’i .
—
;
,
.
,
taub
,
zie
'n
;
—
she ephshar zaak onmogelijks goede iets taub zaak kom liefdadig doel kom voor brg
;
qotaun mueot geringe zaak dat die niet mogelijk
geen
-
dat
,
;
qotaun
qn .
à
—
uitstel lijden kan
fait
'n
geen
geven , dire son
is
geen
,
is die
;
geen kleinigheid
,, vet ”
iemand zijn —
,
’obud , zaak kleinigheid dat
doft
algemeen , euphe
zaak die men niet wil noemen , b . v . varkensvleesch ; bescheid geven , van repliek dienen , eens flink
— ho
'
't
in
— geven ,
de waarheid zeggen
is n
:
—
buiten
dobor , zaak , woord
1881
116 eébèd ,
knecht , slaaf ;
ébèn
steen
hovézèr ,
,
dumom
,
.
of
:
.
'n
stuk van
'n
te
'n,
.
,
—
den
hagaïm
—
van
,
—
–
at ,
hada boom der kennisse gerijpte ondervinding hebben
boom
levens
daadwerkelijke
hulp noodig hebben
zijn
alleen
praktische
,
voorzien
,
van
.
van eeiçoh
—
.
,
eeiçaut meerv
;
.
des
,
,
,
.
, ’n
,
—
;
,
—
—
;
,
',
is
.
,
.
n
–
;
nit
es
zoeken
—
–
; ,
git
in
maan
hagunoh
doeltreffende raad der slechtgezinde geeft roshoe kaan wen sein tauboh geen raad als zijn belang het niet meebrengt getuige shéqér valsch getuige eeid
,
hoofd
de
;
;
,
;
;
,
klaagliederen van Jirmejahu aldus genoemd eichoh hoe hoezeer klaaglied lampje omdat zij met dit woord beginnen slecht lampje zelfverwijten gevend zingen licht zich doen zijn geen raad weten het erg druk hebben ceiçoh raad zich geen
,
·
benaming
brengen verbetering
te
ander aan
een
;
.
of 5;
zich
elkaar mapoh
shel ashkenazim als van dat benaming dikwijls gekozen door
;
hebben
,
doel stellen
hamidrosh
Amsterdam
die
;
,
shel sephardim vereenigingen
te
het beit
van
gegeten
; 4 .
op
”
zoowel
,
„
.
3
houden
;
uiteinden der Wetsrol van boven vast gedurende den tijd der omwikkeling met genoemde boveneinden geplaatst siertorens
noemde
ter
--
kinderen
dat
bij
bestaande
Wetsrol wordt ge
meestal
zij
hierin
de
waarom
waartoe
en
.
geroepen
worden
berooven
de
functie
, ,
Synagoge
rolstokken
houten
2
;
uiteinden van vastgehouden
lichaamsdeel
,
de
,
,
van
levend
verbod
de
min hagai
n
—
', ,
op
d
, . .i
van den stoom locomotief uitzondering honderd
.
.
echtgenoot
uitdrukking herinnerend aan het Noachidisch
’n
:
;
—
;
’ oh ,
,
,
, ,
als deel van het lichaam
lid
heeft
.
die
,
,
huismoeder
dier zoolang het leeft
ten
—
.
zie
ishoh
ceğlat eoshon wagen van den rook égod een eenig mimei een wezen
;
.
,
.
,
brg
.
,
den Joden zie égod een
Edom
brg
eibèr
,
;
,
,
èdaum
eesche
der knechten . , gevoelloos mensch
steen
betere dagen gekend vijandig volk land
;
, ,
,
mensch goedhartig man ebjaun behoeftige iemand eegit
stomme
steen der hulpe
—
;
–
: titel van het derde deel van den Jood codex , handelende over het huwelijksrecht in uitgebreiden néģèph steen des aanstoots taub edele steen zeer fijn
schen zin
;
—
,
, knecht
cabodim
—
117
,
eeidut
;
getuigenis
eeigèl , kalf ;
maseichoh ,
—
,
zeggen
—
afleggen .
getuigenis
kalf .
gegoten
),
'n
(
(
de
;
,
:
(
'n
manieren van met den naam ongunstigen zin
)
is
,
;
de
)
waar hij vandaan komt zoo plaats van alles meestal
men kan wel zien
.
in
de
de
is
persoon
'n
van zijn
is
dit
geslachtsopvolging van hier eigennaam eileh tauledaut , geschiedenis van dit oorsprong van met den naam dit
en
in
in
, ,
’s
in
.
’n
'n,
.
op
; -
.) ,
't
in
(
:
geen van beiden
angst
bij het optreden
;
offer
krijgt
van weleer
zijn de
spoorloos verdwenen
vinden
geen smaak reuk aan dat lijkt naar niet het minste bewijs voor kaan kein schmack
. un
is
,
,
)
(
,
niets daar
, of ,
,
te
niet
voor
is
benimço woreiag daar
)
,
. ,
le
trac
(
.
deçiburo
—
;
angst zie
am
'
ein
bau
ta
benimço
meerv beide partijen toepasselijk sommige
aanmerking
in
vrees
gemeente einau
die
beide worden verbrand
komt
,
eimoh
beide
den tempeldienst
.
bij
, ,
,
zin
en
,
nisrophim dieren
hanobi
eilïohu
deze
eilu
’
eilu
, , .q
wo
eiligenove
zie
in
’n
-
's
un
, —
;
' :
de
propheet Eliahu wiens naam vele legenden phar auh ponim voortleeft hartz het gezicht van den profeet Eliahu met omgang hart als van Pharaoh zacht onmenschelijk ijzeren vuist zaken fluweelen handschoen
eilïohu hanobi
de )
samenkomst
er in
geen
(
beit hamidrosh belau gidush
ein
is
, er
.
kaan lak
leer
ein
bij het ander tegenstelling men make geen onderwerp van
een
niet
te
men dringe
er
,
,
bema aseh bereishit van het scheppingsverhaal
.
komt het
hoe
,
,
toe
daureshin behandeling
diep
door
verliest nooit zijne
woord
men moet
de
,
beteekenis
'n
jauçei midei peshutau
dobor
spronkelijke
,
.
in
.
,
vergelijking
ein
,
of
,
,
school zonder nieuws men hoort wat nieuws leert iets geen vergelijking ein daumeh die twee zaken laten geen onderlinge
oor
zaak niet uit haar verband
.
op
plaats
.
als onze God
vertellen
zoo wonderbaar
zoo
verschrik
'n
waarschuwing
’n
tot klein
en
gericht
,
tot kinderen
niet praten onder het eten
:
,
.
,
kelijk enz ein mesigin biseeudoh
zijn
,
niet
:
niemand te
het
hier niet er
,
,
lehagid
is
,
’n
keilauheinu
ein
ein
dat
is
meqaumau
ka
is
.
rukken ein
waarschuwing groot bij
een
118
,
(
—
;
—
,
van pat
te
.
de
.
onwetende
,
geen geluid
,
hooren
de
overweldigende
menigte
het
,
'n
.
.
,
en
straatarm
hoop
.
:
, ,
de
gemeentenaren
'n
ning der
op
;
voor gemeenschappelijke reke gebakken bewaarbaar brood beken
,
,
bloot
waarnemingsvermogen
geen
men vergelijke eérèb rab vermenging gemeenschap een
grauw eeirub
naakt
groote gemengde
),
,
ceirèh rab
dwaas heeft
(
weeerjoh
eeiraum
,
,
ein
.
te
of
zien
te
gehoor niemand
er is
geen antwoordende
en
,
alleen
geen stem
van
niets van aan shauteh margish
hebben niet
.
stellen
te
pipa
bikken
,
’
en
arm
eauneh
bewijs
geen
niets
oh
-
bedei
qaul we
ein
hebben
,
)
?
elo
coni
ein
ons wij
niet voor
wij
tot het dessert uit
speechen
het
is
er is
,
lonu
brood
b . v.
om
ein
ein
feestmaal ,
de
; ,
te
en
,
de
,
op
te
en
,
plaats neergelegd waardoor het toelaatbaar wordt verschillende woningen tot een gemeenschappelijke woning rekenen waar Feestdagen van door het mogelijk wordt Sabbath eene naar andere woning gaande noodig geachte zaken mee nemen
,
de
feestdag
dezen
aderlating inne ,
,
,
,
operatie
.
,
,
,
.
te
voor den Sabbath maken bezigheid affaire proces geding men van geneesmiddelen selen
eeisèq
Sabbath bij einde van onontbeerlijke toebereid
'n
indien
't
,
wordt op
,
door het toelaatbaar Feestdag intreedt
de
: ’n
,
—
te
zonder zich daardoor aan schending der rust schuldig maken tabshilin vermenging van kooksels ritueele handeling waar
—
,
;
'n
,
,
;
.
,
la
,
;
'n
,
de
's
de
'n
,
—
, ish
eene
lichtzinnige
.
eishèt
,
zie
git
q
.
,
.
echtbreuk eisjedisje
—
;
schreven
;
.
zooals zij
gaïl
kloeke vrouw femme forte spreuken Salomo het laatste hoofdstuk van be wordt ish vrouw eens mans echtbreekster
constr van ishoh in
,
st . ,
eishèt
—
;
,
—
vuur lehoboh vlammend vuur toestand van vreeselijke opgewondenheid shel ġeihinaum helsch vuur shel maga lauqèt twistvuur
eish
,
zend
een
.
te
:
,
.
eenige dagen
duizend
duizenden
,
alophim
millioen
, .
duizend
.
,
élèph
—
jomim
eizehu
;
, ,
,
—
,
;
Esau maaiser von strau Esau geeft tiende van stroo verdienstelijk wil heeten zonder iets verdienstelijks doen sommigen eizeh meihem van hen
eeisow
duizendmaal dui
119
maar
.
,
—
in
nu
inderdaad
.
, ,
,
.
,
,
èmèt waarheid waar waarachtig brg emmes zie èmèt goed
;
.
,
elo
eeljaun , de Allerhoogste . eeljaunim , hoogere wezens .
;
(
,
op
godsdienst mein mijn verantwoordelijk
,
geloof
geweten
ephshar
jau
.
,
mijn
IBN
;
,
, .
't
in
,
op
bevestiging
door JUDAH
eeuw
—
twaalfde
,
de
in
en
),
(
942
Hebreeuwsch vertaald geloofsovertuiging vastheid
èmunoh mijn heid
892
op
TiBon
—
Sa '
adjah
)
’go ,
'n
:
en
.
,
–
.
in
'
't ,
;
—
.
,
st
constr sche geloof
,
jishmeceilim van èmunoh het Mohamedaan nauçerim het Christelijk geloof wetenschap èmunaut wedei aut geloof titel van werk oor spronkelijk geschreven door den gaön Arabisch aun
èmunat
,
, ; d . — . i. ;
de
-
;
,
)
,
;
—
,
eil
'
;
—
.
,
.
jisro
.
—
de
kwaad
.
, d . i.
met bibliotheken
van
van opleidings
voor Rabbijnen Predikanten Gods Portugeesch Israëlietische gemeente
te
-
)
(
cursussen seminarium dienstonderwijzers der
inrichting
,
bidzalen
en
,
oefenschool
en
:
zie
.
benaming van het beth hamidrash waaronder verstaan wordt het complex
eeic gaïm
,
-
studie
en
de
,
..
sph
beste van
noodzakelijk
.
'n,
is
,
,
't
,
haïm
de
)
;
Egyptische plagen
(
de
,
;
tien
in
-
ets
Palestina
naaktheid
makaut
tien
twintig Waug
van
candi
rab
lesatto
éénoog koning land der blinden eeshtaunaut gedachten plannen eesrim
eeirèh
.
,
ésèr
, ,
e
atte
,
zie
,
schaamte
es
,
--
,
;
,
,
eerwoh
; ,
;
,
;
's
Vrijdag dag vóór Sabbath Heilige haqedaushoh érèç land het Land het land Israëls Palestina shabot
rab
op
)
de
(
avonds het feest ingaat spottende woordspeling
rabbijn
,
opper
:
,
;
waarop
dag
,
:
Feest daat
la
,
,
, de
,
,
,
,
;
pas
,
,
—
;
,
—
lau misschien wel misschien niet misschientje ook gezegd machinetje sigaaraansteker met benzine allumoir snelbrandertje ephsherjautje aspirant nog niet érèh avond dag voor veille candidaat bijna dag vóór jaum tau dood dood zoo goed als dood misschien prendra prendra
benaming
Amsterdam
van het beit hamidrosh
van
de
,
ceiç gaïm
.
Ashkenazim
zie
te
,
.
Amsterdam etz chajim
120
èfraug, een der arboºoh
: 'n
minim
,
citroen
soort
pa
ethrog , ook wel
genoemd , welke geacht wordt de vrucht te zijn in de Schriftuur bedoeld met die van den boom hadar (heerlijk , schoon ) ;
hulp der vrouwen noshim vrouwenvereenigingen die zich
:
,
gebruikte
,
is
im
—
't
van
naam
der barmhartigheid
werken
,
die men
in
,
en
,
plaats
bestond
van samenkomst
samenkomst
der
,
tephiloh
gebedenboek
verkleinwoord
,
,
fille filletje
, . .
zie
.
;
te
Jeruzalem vrouwen
,
;
veelvuldig
overal waar Joodsche gemeenten zijn voorhof der vrouwen het Tempelcomplex dat eertijds
doel stellen
aantreft
sukaut komen
,
eezrat
de
;
lulob benshen
maaltijd
den
.
mosterd
ten
na
zie
benshen ,
-
na
radijsappel
van fille
,
—
in
'n
.
,
.
of
,
fitzefaune kleingeestige persoon treuzelige persoon steeds over zijn gezondheid bezorgd haar Men wil het woord weçiwonu zien De bedoeling zou zijn dat iemand aarzelt alvorens tot be in
is
)
de
na
het ge
vergissen
'n
:
niet
,
,
vermeld wordt zich
dit woord verwijlt
,
trotsche glo
rug
de
de
,
çedoqoh
voornaam
arm
persoon
;
’
'
n
in
van
,
;
factotum
schul
ei
.
o
der gabo
tegenstelling met dien
ġabbe
bestuurderes van
vrouwenvereeniging
.
van
'n
ģabbete
,
, vr .
.
bediende van den opperrabbijn eener vereeniging
college
—
;
–
,
schnell
het
—
lid
;
;
gaba
'i
,
zie
van
offer
armen
,
,
opdracht heeft die het geld voor
, a.
,
;
te
,
bestemd beheert bestuur
beheerder der penningen
in
die
,
invorderaar penningmeester
kerkvoogd eener vereeniging gelden çedoqoh verantwoorden
ģabbe
eigenwaarde
.
,
,
)
gevoel van
overdreven
.
,
geiwtonut
geib
geld
(
'i ,
ģaba
,
, ’
.
eigendunkelijke
,
hooghartige
,
gaw
hoogmoedige
,
ģab
awton rieux
.
awtonut
, ,
ġa ġa ga
hoogmoed
awoh
’ ’
dat men
.
bij
oogenblik
lofzegging onmiddellijk
te
tot
ook herhaaldelijk
dan
om
aanleiding
beurt
,
de
'n
,
,
te
als
(
en
komen
.
te
Immers weçiwonu ons bevolen heeft het lofzegging spreken formulier van uit men tot het verrichten voorgeschreven plicht overgaat het woord van hetwelk sluit
121
ģadlut , grootheid
.
volk menschen onaanzienlijk volk
.
ſajos stroopbenden ģajut toestand van
.
zie
gajes
gefnuikt
ğajut
, ,
zie
'n
,
onuitstaanbaar verwaand
is
trots persoon
;
zijn
,
—
op
'
z n
'n
slag
, .
’
is
dat
;
awoh
gajos
.
, , , ,
gajes
.
, r,
st
—
,
ģajes
brg zie
'n
nk ġa
zie
gaïwe ,
of in
-
)
en
of
schrijven
spreken
.
Hebreeuwsch
–
;
(
,
,
,
—
de
,
.
-
;
ſoi niet Israëlieten schrij Katholieke geestelijkheid Katholieke godsdienst spreken iedere andere taal naar den ġalog die alléén ven schrijven kon dan Joodsch Duitsch middeleeuwen lezen
ğalgut
.
-
,
,
ton
,
vous même chose ant minder vriendelijk woord zij
.
:
la
à
,
.
,
zelfde repliek
van
'n
'n
heilwensch
op
op
woord
insgelijks
't
ook
; ,
gij ,
ato
,
ſam
-
,
,
.
,
ſallach brg zie galog pastoor niet Israëlietisch geestelijke galog die toegestaan heeft dat men hem scheert iemand met de suur Roomsch Katholiek geestelijke pastoor
,
.
.
,
.
'n
:
stelen
.
,
,
ģannewen
tuin
spelboekje
der kinderen titel van eerste Hebreeuwsch vrouwelijk van ganob dievegge
ſannefte
hajelodim
,
het Paradijs
—
Eden
,
hof
;
.
PEREZ de
J.
, .
;
ceidèn
—
,
tuin
L
de
.
schrijver
den gan
in
,
de
uit
.
,
-
-
,
; n . l. :
zu
ook dit letauboh ook dit ten goede Deze geloovige Israëliet woorden spreekt ook wanneer hem een ramp treft Bijnaam van een Talmudisch personage die zelfs lichtzijde ontdekte Een der schuilnamen van den tegenspoed
gam
,
:
)
(
'n
,
,
,
'n
,
in
voor
De
;
;
”
.
dief
is
dat hij
,
daar
N
.
N
.
het
GOUDSMIT JOACHIMSTHAL
’n
gerust
L
(
zeg maar
)
.
in
alias
,
kaars
J.
onderzoek door VEDDER Amsterdam 5644 1884 bij —
aan
'n
dief
te
verschenen
A
bij behoorend
omtrent het slachten en
ritueele voorschriften
;
Joodsche
en
:
en
van deze kwab maakt het vleesch van het dier ongeoorloofd gebruik nadere omschrijving van een ander vindt men
,,
,
;
dief bedrieger ronde dunne rozenbladvormige kwab bij die zich beest aan den voorkant der long bevindt ook ge noemd warda roos elke afwijking van den normalen toestand
ģanob
ayer
.
,
uit het geeft toch niets gawtonut
.
zie
,
daarvoor ſaphtonut
:
"
„
,
:
in
,
-
,
die telkens noodelooze herhaling treedt wij gissen bij putternascher dat hier evenals bedoeld wordt scheld hem iemand
122
ģashmïaut , stoffelijke
voorstellingen .
's
,
,
behartiger van iemand
.
,
eil
ģaubeir zijn , de overhand hebben . gau ’ verlosser losser verre bloedverwant belangen
,
ģaubeh
begrippen , concrete invorderen , opeischen .
,
zijn
natie niet Israëliet oprollen samenrollen
de
. .
,
ledepop
achterdeur
,
nabestaande
,
vriend
de
in
publiek
en
in
:
'n
redding uit groot gevaar voorgeschre uitspreken beginsel onder
107 geschiedt dit wanneer men
gezond
de
,
van Psalm
en
bezieling
voor
't
,
gaumeil benshen ven dankzegging
de
).
.
automaat
,
,
gau
verkleinw van riendelijke helper
Wetsrol sprekende
onbeschaafd mensch
’ eil ,
, ,
(v
.
ongevormde klomp
ģaulèm
ģaultje
van
:
,
zijn
-
,
,
,
volk
,
gaui
gauleil
wel
,
'n
,
of
.
is
’n
,
'n
woestijn thuis komt wanneer men uit gevangen van reis door schap verlost van ziekte hersteld van zeereis behouden thuis gekomen uitoefenend weldadig ģaumelei leden eener gèbrat gemilut gasodim zijn listige wijze verwerven ģauneib iemands vertrouwen goede meening van zich zelf iemand misleiden door hem doen opvatten foppen verschalken voor den domme spelen
.
,
weldadigheid
,
gaumeil gésèd
.
.
;
;
.
aun
.
van
.
brengen
, .
,
.
weeg
’
.
,
’
,
,
lot liggen zieltogen ģauseis gauzeir zijn verordenen
,
ģaurol
veroorzaken
te
zijn
ģaureim
ģe
:
,
,
verstoppen ģauneiz zijn verbergen eigenlijk aunim meerv
gaunim
go
, ;
’n
te
;
op
,
'
da
at
,
gasodim
'n
,
;
met zich zelf ingenomen persoon
,
,
'n
'n
;
'
in
,
ta
awton
’
zie
ġa
; . ’n
,
ģawton
—
;
'n
,
legaïm zijn besluit uitvaardigen beslissing nemen waarbij het leven gespaard wordt ten leven op schrijven exceptioneele gevallen vastendag anit verordenen
drukte
als
:
leidt
de
.
,
is ,
cachet
.
op
veel coureur
men van
hij wel schijnt onbekend misschien straat van den eenen cliënt naar den de
,
anderen gaande
'n
,
-
, r.
gasserebbe
het woord
van
die
oorsprong
;
,
—
,
,
’
,
,
tot ġa
awtonut druktemakerij trotschheid mag geen niets komt iets men hebben moeilijk bestaan ģazerebbe godsdienst onderwijzer die
ģawtonut
is
zie
.
maker
123
gazlon , gauwdief
.
ğazlonut , het met geweld
,
gazzelen
rooven
,
ģazzerbrief ģazzeren
.
schriftelijke
'n
,
wegnemen ; geroofd goed .
.
nieuwjaarswensch
gunstige lotsbeslissing
;
toewenschen
jaar wenschen : men vergelijke gebir , aanzienlijk man .
'n
gelukkig
Nieuw
gauzeir zijn .
ģebul , grens ; gebied ; gebul almanah , sph . weduwenfonds in 1788 ingesteld vanwege de Asuta de Chabraja , bij de Portug . Isr. Ge meente te Amsterdam .
ģeburat habaurei , de wonderkracht van den Schepper ; hoe schoon zijn de werkingen der natuurkrachten ! ģeburoh , sterkte , kracht , heerschappij , invloed ; de — over iemand hebben , de heerschappij over iemand hebben , prestige op iemand uitoefenen , iemand te slim af zijn , iemand in de schaduw stellen . gedaulim
,
grooten
( voorname menschen )
;
grooten (muntstukken ),
'
Groschen .
ģédèr , wand , schutting , voorbehoedmiddel .
groot in kennis : uitroep van bewondering voor het Op perwezen ; groot in bewustzijn : verwaand mensch , die n grooten dunk van zichzelven heeft .
gedol deicoh
,
'
geduloh , grootheid ģeib ,
,
voornaamheid
. , dal Hinom ,
,
eerepost .
gab
zie
gei hinaum
'n
plek in de nabijheid
van
Jeruzalem
, waar
men den afgod Moloch kinderen offerde , en deswegen door de pro pheten geschilderd als voorwerp der algemeene verachting : thans wordt onder deze uitdrukking de strafplaats voor de zielen der verwensching
.
brennen
, :
—
soll
in
;
hel
,
;
,
—
–
is ,
;
Jood
,
,
,
geworden man rechtvaardige çédèq vreemdeling die Jood geworden bijoogmerken sheqer zonder leugenachtige vreemdeling winstbejag die slechts uit van geloof
ģeir
vreemdeling
er
ģei hinaum
de
zie
,
,
verstaan .
booswichten ſeinem
de
,
,
.
. .
,
zie
ģïurèl
.
ģejureste
zie
, ,
,
ģeirush verdrijving Jodenvervolging gawtonut ģeiwtonut
en
,
–
;
is
veranderd taushoh inwonende vreemdeling die alleen van zijn heidensche begrippen afstand gedaan slechts Noachi aangenomen geboden dische heeft
124
, het dichtrollen en omwikkelen der Wetsrol : een der honneurs Synagoge ; rol , brief (vroeger werden de brieven in rolvorm
ģeliloh ter
verzonden ). ģemar , slot, voltooiing
;
gatimoh tauboh
—
: ’n
,
goede verze
volkomen
beleefdheidswensch na den Verzoendag dag tot en met den zevenden van het Loofhuttenfeest . gemashqenen , mashţenen men vergelijke mashqeh dit en
In
.
't
'n
.
—
in
:
,
is ,
,
-
te ,
en
,
van
'n
benaming
;
behandeling
tekstverklaringen
legenden
en
wetenschappelijke
van vele traktaten mededeelingen beschou parabelen
,
,
uitwerking
uitgebreide
geeste
zelfs mystieke bespiegelingen bevat men vergelijke eigenaardige woorden verder talmud loshaun taal
uitdrukkingen
en
de
,
—
nit
(e ) t,
—
zu
of
woorden
daden
;
te
!
,
en
—
,
;
, 'at ,
;
op
groote schaal
van bestaan hebben stubje gezellige
sein
,
nit
valsche gezeilut
.
'n
,
—
in
nu
heler
, ’n
—
;
muss
duur
.
,
-
_
schein
veel
misleiding
afzetterij —
,
plundering
'n
wie
es
,
mer
afzetterij
da
—
;
kooper
verdachte middelen stukje zie gan eeidèn
ģeneidem
ʼn
!
—
,
is
;
en
in
wat
une dérision —
'n
te
geef
laten loopen
roof roof
—
van
er
,
diefstal
wat
hetgeen gestolen
,
en
,
,
ģeneibut diefstal voorspiegeling
;
, ;
,
,
—
'n
is
't
uitoefenend
op
:
critiek
overledene
ģeneiboh diefstal afzetterij spotgoedkoop
leven
zijn neshomoh gered het zijn zonder aan zijn nagedachtenis
.
' , n
te
te
van
geen
,
schande minachting
zal voor zijn neshomoh willen kort doen
—
; .
der gemoro
,
’i ,
ģena
,
;
—
:
en
lijke boert
uitbreiding
,
,
ook
berichten
,
vertroosting
,
der mishnah
'n ,
, ,
die zich ziekenbezoek waar zulks noodig teraardebe
verzorging van nagelaten van herinneringsdagen van overlijden zoogenaamde qabronim gèbro naam der
,
;
,
voleindiging
dat behalve
wingen
uit be uit
.
.
ten doel stellen
werk
.
,
en
in
natura
stelling van gestorvenen betrekkingen het vieren
ģemoro
ģe
genootschappen
van pieuse keeringen geld
Amsterdam
.
.
2
,
naming
enz
ontleend
uitoefening van weldadigheid den meest werken der barmhartigheid dikwijls gebezigde
,
gasodim
gebreiden zin
in
zie
,
gemilut
maushob barmhartigheid
Duitsch
aartsdom
,
,
,
ģemaushob gemilat gésèd
voorslag aan
verschtopt
;
mauag
zie
is
volgende gevallen
twee
gemauch
de
gebruikelijk
zie
geling
ka
hoe schoon moet het nu
125
in
't
Paradijs wel niet zijn : uitroep iets dat treffend schoon is .
van
bij
van bewondering
het zien
.
S
de
,
1896
.
en
uit
de
documenten aan het licht gebracht vroeger Behalve fragmenten 13e eeuw
in
ADLER
dagteekenend
de
E
TER
. N .
en
zij
ģenizah , sph . berging ; bewaarplaats (men vergelijke sheimautbak ) , begraving van veroordeelde of afgedankte geschriften . Uit de — van Cairo zijn , dank werkzaamheid van Heeren SCHECH
, , ,
te
en
)
of
,
(
”
(
in
.
..
de
.) ,
.
II .
.
,
als
.
,
de
”
;
,
( le )
„
uit
,
,
in
er
”
de
”
de
is er
geven
van zijn
:
;
,
—
;
’n
ik
het hoofd
,
wil mij maar niet uit
ģe ,
:
,
,
.
dat
—
,
;
voorslag
Duitsche
;
handen
gegeven
'n
ģetaurat
gatum
verband brengen maar uitvinders van geweest zijn het mee
vrouw scheiden wegzenden congé moet worden dienstbode wegzenden schijnt beslommering verplichting taak theorie
brief
, ;
geven
volgens nog anderen
ghetto
Israëlieten waarschijnlijk
in
de
geen niet
erg
dan zouden
,
actum
men wil ook het woord
„
uit
gens anderen
„
t,
de
en
,
curiositeit vermelden wij dat volgens sommigen beteekenis ontstaan zijn uit combinatie van letters die anders nooit naast elkander aangetroffen worden vol
:
,
woord
kan
gedachte niet van mij afwerpen
.
.
.
'n
,
fataliteit
fijne familie stam gerechtelijke uitspraak de Goddel beschikking
goede
.
,
'n
,
,
ģezar din
ramp
, .
,
.
jeshoroh
onafhankelijkheid
gezeiroh
;
,
,
verlossing
q
’
ģezaïre
zie
,
scheiden
uloh
.
.
die ģetten ģe
vrouw
het zieltogen
ģesisoh
ģet scheidbrief
ģézae
gescheiden
.
,
;
verstootene
regen
ģéshèm
en
(
.
ģerushoh
wie
belang
wijnstok
,
ģéphèn
ģ
,,
kunnen deze documenten gerekend worden ontdekkingen van onzen tijd dat gebied op
rijkste
der Centrale Organisatie enz voor dagteekenend van vóór 2300 caet tot
,
jaren
America 1909 Syene
Assuan
wij hoogst interessante artikelen
waarover
”
Nederland
in
Joden
van LOUIS GINZBERG
1907 opgegraven
Maandblad
in
hebben
de
.
Papyri
Elephantine gelezen
Naast
12
„
zijn
Geonica
Theological Seminary
the Jewish
,
New York opgenomen
Genizah Studies
II )
.
de
in
welke
o .a
,
van tot dusver onbekend gebleven traktaten van Talmud Jerus voorschijn gekomen halmi zijn rabbinale verhandelingen
126
.
‘
,
ro
—
,
be
treurige
diep
in
—
;
in
,
en
,
ttnw
=
;
te
vervolging
ramp
; , ,
,
,
beslissing
ana
nog grooter
nu
,
—
;
wachst
waarvan nogosh
kruistocht aut kwade
gelijksoortige
showoh verwarring wordt
de
,
bezorgdheid
Ukraine ,
in
gevolge
.
;
,
,
en
maken onrust stoken beslissing verordening
doorsnijding de
logie
bloot stonden
het jaar van den eersten gezeiroh bedoelende tegenspoed kwalen
—
:
,
.
,
omstandigheden fataliteit
,
,
–
1096
ģezeiraut meerv van slissingen rampen gezeiroh
waaraan de Joden
,
4856
=
856
1654 ,
Amsterdam kwamen vestigen taţnu de vervolging van het jaar tunu
zich
=
;
velen van hen zie nogosh
,
ge
,
1649 , en in Lithauen
, aldus
=
der hoofdleiders
,
.
goed
chamel , vervolging
,
een
gestolen –
,
noemd naar
,
;
gezeiroh
—
plundering
ģezeirat ,
ten
, diefstal, roof , st . constr . van
ģezeiloh
is
,
.
‘
za
.
,
,
)
c
=
(z
, .
.
st
:
ge
'n
;
'n,
—
,
’m
zit
—
–
de
, ;
dat daar het kwaad dubbele dubbele ramp ģezéqet samenstelling van den Duitschen voorslag aqat met gegil zeeoqoh geschreeuw constr van
.
,
derde letter van
getallenwaarde
van
letters
mnemotechniek alphabet als getalwaarde
Hebreeuwsche
.
gebouwd
;
hierop
;
,
vergelijking
en
.
,
—
;
,
'n
,
berekening
,
aardmeting
't
,
kameel
.
;
3
de
woorden
;
,
ģimatrïoh ģimel
,
.
en
—
; ,
,
,
,
, ,
ģibaur held sterke man ģibber zie ģibaur ijzerbreker ģilgul wenteling heen weer rollen zielsverhuizing avatar for tuinswisseling ageir andere incarnatie zeh deze incar natie ons huidig bestaan
lo
.
,
.
,
,
de
en
,
;
dien
te
,
titel
Sura
hoofd
ook aan die
,
droeg die later aan voorname rabbijnen thans nog aan verdienstelijke opper
. v . dien
laatst overleden Opper officieel herdacht
titel
.
DÜNNER met
door hun veelomvattende de
vermaard
zoo wordt
b
)
,
gegeven
kennis
. J.
Talmudische rabbijn Dr
de
.
Afrika
wordt
1038
excellentie hoogeschool
en
—
,
638
:
rabbijnen
aan
,
,
Pumbadita Babylonië
melibto (
reish
en
in
te
,
leeraar
van geir voortreffelijkheid
.
,
aun
hoogheid
H
’go
,
.
,
ģisi mijn zwager ſïurèt vrouwelijk
—
. ;
'n
,
in
;
—
,
, ,
, ’n
,
in
geldkisten bewaart schat dien men leering lezing agarino dejanquto ģirso andere lezing mishtakgo jeugd vergeet zijn geleerd wat men heeft men niet regens van mildheid milde regens ģishmei berochoh ģinzoh
127
,
,
. v .
b
en
:
de
'n
,
.
,
,
is
,
;
—
,
;
'n
, ’n
omtrent
.
zijn
niet
geen saud
gauw mededeelzaam
is
niet geheimhoudend persoonlijke aangelegenheden
is
en
:
;
doch onverschillige
Israëliet
levende Israëliet hoe opzichte van welvarende
satyre ten geloofsgenooten bij
hoe meer mazzel
—
meer
ģomur
onjoodsch
— -
,
voorschrift storende Israëliet
geen
volslagen eigendunkelijk
’n
–
–
. gaui zich aan
zie
,
de
om
;
de
. :
,
eig
heerscher strijd Islam
Commissaris van Politie gauý umogauſ scheldnaam voor tiranniek slecht oorlog van schrikbeeld van toekomst wereldheerschappij tusschen Christendom
,
zie
godaul
gog megoſ
goi
de
godaul , groot .
ſodel ,
-
,
'
de
te
'n
ouderwetsch
,
.
opper
balvormig
aard
,
gebraden chambre
.
,
robe
,
.
alle Israëlieten breed uitmeten
de of
,
de
terre
en
,
pommes
de
in
;
appelen met rokjes
schoolkameraden
te eil ,
,
vrienden
kol jisro maar niet
partner
'
;
–
;
,
,
,
kameraden
collega
gaboentjes sph misschien wel gabnunit heuveling vlak tuberkel aardappelen schil gekookt
,
—
;
de
.
, ’n
.
,
,
, .
vriend
. -
-
-
zonder
.
,
,
zie
.
gobeir kameraad
studievrienden medefirmanten zijn broeders iemands vrijpostigheid
;
mishnah
zonder ziel globale opgave
van gobeir
meerv
,
–
;
,
,
,
brg
de
, te
—
–
;
,
gabber
zooals
'n
geloopen
,
—
de
,
—
;
zie
,
uit
of
neshomoh lichaam ģuzmo overdrijving
want
daar
en
's
ghetto
volgens onze opvattingen potsierlijk gekleed persoon geillustreerde wel eens zien geeft ģuph lichaam eigenlijke tekst van hamishnoh noqi zindelijk zonder commentaren lichaam
gabeirim
He
eigenaardige
de de
: in
zij
zich
de
;
,
Hebreeuwsch
uitdrukkingen zooals
hebben ontwikkeld hagodoh mannetje
het tijdperk van nog verwachten
.
buiten goode
Messias
—
van den
breeuwsche
;
,
,
verspreiding diaspora ſolut ballingschap verdrijving der Israëlieten uit Palestina tot komst
—
'n
;
.
-
,
.
zie
)
6
'n ,
,
de op
(g
=
, de .q .
-
,
;
niet Israëlietische vrouw niet Israëlietisch meisje van gerijp ten leeftijd goigoomer Koi gomur wijze van goisch goi anti Joodsch ma aseh strijdig wijze met Joodsche van voelen goïe
128
gabruto , gezelschap , vennootschap
-
,
opzeggen
,
, kliek ,
syndicaat
;
categorie
afbreken , ' n
alle betrekking met
iemand laatsten groet toeroepen ; hij behoort tot hoort tot de congregatie ; hij is van ' t gild . gaçaut , de helft van , d . i. van den nacht, middernacht
de
overleden
hij be
vriend
’n
het
; — houden , toepassing brengen van het Psalmvers : „ te middernacht sta
in
de
—
,
enz . (CXIX , 62 ) , door zich in ’t middernachtelijk uur aan vrome bespiegelingen te wijden , en daarbij de gevallen grootheid van Israël te gedenken ; — gèbro , vereeniging te Amsterdam , op ”
houdt den tiqun wekelijks volgt
nacht
de
,
;
—
be be
officiëel
waaronder
naam
,
;
bashi
çebi
–
Jeruzalem
te
kende opperrabbijn
den
.
Vrijdag
in
,
en
eere
geleerde opperrabbijn
,
.
,
van Donderdag sph wijze gacham
,
deze traditie nog
op in
die
ik
,
Te
,
Aug
in
DA
. . S
SILVA Rosa
;
'n
gehouden
HILLESUM
M
J.
30
hand van den Heer
’n .
,
in
het Weekblad voor Israëlie verslag van lezing
II,
in
(
ENDELS
Januari 1903 door den Heer
22
van
vandaar zijn titel Over tijd vindt men za
zijn
J.
de
een ander
M
-
tische Huisgezinnen over dat onderwerp
Serajevo
toestanden )
,
:
Joodsch Amsterdamsche kelijk artikel geteekend
,
Constantinopel
Saloniki
als
als
'n
in
.
te
de
,
is
kend çebi hirsch BEN JAKOB ASHKENAZI van 1710 tot 1714 Op perrabbijn bij Ashkenazim Amsterdam Wilna geboren hij groot zijn Sephardische bracht deel van leven centra door
het
.
.
.
-
,
;
,
;
—
méshi
, ’n
—
half
;
'n
halve cent uur zohub
'n
,
twee
en
.
shoeoh
,
; ,
—
-
halve stuiver —
bash
half zijden stof
de
;
geweest
narren
—
half
,
geen
;
zijn
gaçi
,
—
,
’
,
ho
Nieuw Israëlietisch Weekblad van 1913 gachemei umaut wijzen der volken niet Israëlietische geleerden wijzen geleerden schrijvers van den Talmud gachomim onze
halve
.
gulden
èmunoh gadoshoh nieuw geloof
, d . i.
lees
,
,
èmunoh
:
gadash
het
Pro
at
,
die beet
kat
Heilige ge
,
de
kwam
,
hond
toen
de
’n
er
'n
kwam
enz enz
.
stok
:
. , , . : , .. er .. . , .
I.
, .
'n
kwam
ge
,
Hij slachtte den doodsengel die geslacht had den slach gedronken had het water dat geslacht had den die
die
een
os ,
,
ter
loofd
kocht
Refrein waarmede naseider besloten bokje dat mijn vader voor twee zuzim bokje een bokje kwam kat die
dat mijn vader enz
,
:
.
enz
zij er
,
het bokje
een
,
een
„
eldstukjes
bokje bokje
en
(g
:
wordt
een
)
gadjo
,
gad
de
.
testantisme
129
,
den stok
die
bluscht had het vuur, dat verbrand had
geslagen
had
,
”
.
,
hoofdstuk van
de
Der
,,
tweede
De
,
.
berijmde vertalingen LOPES CARDOZO
eerste
Op deze schijnt ge
Jr .
tweede van
hebben gebruik
HEINE vinden kan bestaan
JB , .
,
.A .
G
PARSER
de
,
Nederlandsch twee metrische
van
in
de
in
het
van HEINRICH
”
von Bacharach
die
in
.
'n
in
en
,
in
is
't
in
is
zooals men dien
den vorm
Rabbi
het toch
te
,
is
op
'n
, ,
bevoorrecht weerloos geworden mag schoone toekomst rekenen Van deze allegorie 16e eeuw vasten Duitschen vorm schijnt aangenomen onze gewesten althans alleen bij Ashkenazim
twee tafelen der Wet
de
,
Israël dat mot ,
is
,
al
door dat
,
duidelijke gedachte
in
er
straalt
de
is
,
,
,
de
den hond die gebeten had kat die gegeten had het bokje dat mijn vader gekocht had voor twee zuzim een bokje een bokje juiste De zin hiervan tot heden niet ontdekt maar toch
,
”
LIER
in
Amsterdam
te
, .
.
v
.
van Gebr
A
)
(
Grand Théâtre
.
),
en
13
”
(
'n
,
,
in
te
„
,
laatste met het refrein dat arme lam dat arme lam zinspeeld worden het tooneelstuk getiteld Paaschlam Treurspel vervaardigd Ngàm Het der Joden door Ben EDUARD JACOBS voor het eerst Vrijdag Nov 1903 den Schouwburg
door het
de
.
M
.
11 , .
II,
”
,
:
„
)
is
. .
,
at
.. . .. , ..
.,
at
de
dat
den mond die wegjoeg den vos wegstal den haan die den vroegen in
,
in
den hoorn
vond
het huis van het graan dat lag
dit rat die van het graan pakte rat die enz enz is
.
3
kat
1903
dit
,
het kippenhok
die
, ;
de
is
dit
.
4
;
Philips met
en
.
10
dit
is
.
enz
Nov
, 2;
.
.
(
Handelsbl
het huis van Adriaan die
: 1 .
dit
,
Alg
aan
het huis van Adriaan
lag
in
Adriaan
is
speelrijm
14
.
'n
Jr .
de
„
.
In
gezelschap SCHWAB opgevoerd geeft Dr Libanon vergelijkende studie over allegorie met opgave DE HOND van bronnen De Nederlandsche folklore biedt een overeenkomstig
in
,
de
!
,
—
—
'n
,
,
at
,
,
de
de
II .
—
'n
tuig
.
.
,
,
wat
elken dag wat nieuws 20
;
.
van gòģe
,
de
,
stukken aan den
gýr beteekent omgorden
ontstaan
is
Het niet uit goud uit het denkbeeld dat sierlijker beperkt zijn rand dan zilverstukken stam
naam
.
De
is
of
,
dukaten gemaakt
de
. .
aut meerv
’
gago
, .
zie chaph
,
gaf brg
wat
—
.
”
,
de
kluit
labeqorim
,
,
de
te
de
geheele
gadoshim
gagrim
,
de
wakker kraaide dochter van Hillegond die melk pond koe van zes honderd die omhoog smeet den hond die wegjoeg pakte kat die rat die van het graan dat lag geheele aanhang het huis van Adriaan heele ochtendstond
of dat het geldstukken
,
zijn
die men
gordel
den
in
lijf
130
het
om
zin
.
,
,
—
en
—
)
:
18
=
,
:
10
+
, . v . b
,
:
;
in
zie
,
bende
le .
,
–
;
,
—
!
;
noodig heeft roepen onder
),
.
,
de
,
over
de
en
dan men
trekschuit
hebbende
alleen
ruim
.
het
enz
in
,
in
's
Herman het schip
(
in
,
Heiman
jacht
grooter inkomen beschikken
de
,
:
,
,
Heije
;
'n
en op
:
)
o
,
=
au
(
:
—
;
taubim
groote ruimte
in
plaats van
in
in
;
;
ook
bovendien als wensch bij repliek gezegd tot iemand als hij niest goede wensch wederkeerig alles
in
,
dit laatste geval
op (
!
;
leven
is
enkeling
bash
taubim uitbrei saberi gezondheid repliek sph ook dit woord tobim —
goed
berachah taubah goeds als eigennaam gaïmsje kleine gaïm
,
er
.
leven
wel eens gebruikt hij
leven
; :
bij
leeft
uw
zoo waar
,
,
leven
)
de
, de
;
is
hij
;
,
.
in
, .
.
;
; ’n
.
,
'n
,
—
zit
levenslust
.
fanta
geloofwaardigs
:
mit backfisch
beuzelarijen
weinig
,
,
droomerijen
,
;
.
galaum
;
. ,
,
ondier
zie jatmoos
galau maut meerv van gebazel sieën onzin
,
onbeschoft mensch verkwikking levendigheid flinkheid die jongens
–
brg
droom
gemeenschap
Goddelijke gerechtig
.
spitsvondigheid
.
,
,
,
er
'
z n
,
,
.
,
,
galaum
de
,
,
, . , i. d
,
ruw
gajunah verzorging sph gajut toestand van leven bang voor gak moos
maar alleen
de
schrikaanjagend
gakimut
—
(
,
te
,
,
'n
heeft
vellen
waarover
doodstraf schuldig kwaad wild verscheurend beest
mitoh oh
—
ro
;
’n
misdrijf begaan hebbende
oordeel
heid gajoh
?
,
,
schuldig geen
: ’n
,
, d .i .
geen enkelvoud
—
dat
van gaïm
er
heeft wil zijn zijn hachje niet aan wagen tevens oorsprong van dit woord afsnijding gajob schuldig geld schuldig strafschuldig koreit in
plaats
dagelijksch
’t
toepassing
gij in
uw
”
vandaar
de
den
gajécho
,
,,
moord
,
schreeuwen
en
gebeden
:
brand feest genoemde komt een voor waarin twee woorden Le Eeuwigdurende met verheffing van stem gelezen wor
gai weqajom
,
8
j
g
( zin
,
—
van
vende
dikwijls ge
cent
!
als repliek
dezelfde beteekenis feestgelegenheden ook
'n 'n
offergelden
van
als
;
)
ding
—
'n ;
gezondheid
sph
, .
. v . gaïm
in
wat
leven
,
gaïm
;
. ;
troep
b
,
gaïl
toezeggen
raushi zoowaar mijn hoofd leeft wis zeker gunstigen jeilechu ongunstigen
—
enz
gai
=
het getal
bruikt bij het
18
,
;
gai levend
=
.
droeg
131
men wil hier in het Latijnsche calones ” , Fransch : ,,gallons meervoudige vorm van den naam van ' n inhoudsmaat .
,
dit heeft plaats bij het
van den schoen
, :
,
, , n . . .1
zie
galf , brg . galoph mes galiçoh het uittrekken
” zien
,
galoh
op
meestal alleen
soort tarwebrood
Vrij
op
,
;
,
,
galoh brood broodkoek dag verkrijgbaar gesteld
van
.
, ’n .
,
meerv
.
te
,
. .i
,
galaut
d
galles
in
als
,
'n
,
—
verleenen van waardoor weduwe zonder kinderen van haar overleden echtgenoot achtergebleven door den broeder des toekomstige echtgenoot afgewezen overledenen staat ge gaan steld wordt eene andere verbintenis aan
,
,
,
op
van
'n
' . , n . .:H
.
.
alphen
.
,
;
,
misselijk
als eigenn
,
't
,
in
;
;
be
door
Amsterdam
aan
,
Amarkalim
te
de
onderstand die bijzonder
meer
aangrenzende gewesten
en
,
bedeeling
Verspreiding
de
.
HH
Peqidim
.
van
portie
van
Duitschland
,
Nederland
middeling
aandeel
Israëlieten
en
de
vanwege
uur
wisselen
verdeeling
,
,
galuqoh
geld
bankier wisselmakelaar ,
,
,
galphenen
van
de
,
.
geldwisselaar
galphon
geno
--
;
hij
te
:
't
, . ; ,
heeft
slachtmes mes van den beestensnijder galoqim meerv van geileq 1080 gelijke deelen van galoshut zwakheid flauwte misselijkheid zwak flauw
,
galiph
,
’n
,
—
;
, in
en
de
, , , , ,
in
’n
galoph
het manna
zeker gewicht lofzegging onder het uitspreken van vuur werpen Amsterdam geschiedt nemen
gebakken brood stukje afzonderen bakkerijen vanwege het Rabbinaat zulks hij men heeft gesnoept
of
deeg
dauw gehuld lag
zoo ook die
op
,
,
der woestijn dat
Vrijdagavond
zulks als zinspeling
gereed liggen
,
de
galaut
traditioneele
twee
den Sabbathdag in
op
kleedje
in
er
op
,
of
er
of
er
,
, ’ n
,
,
in
en
vorm
—
;
—
te
die berekend schijnt ge kleedje het kunnen breken servet gehaakt dikwijls kleedje gewerkte borduurd met een He breeuwsche spreuk aan het Sabbathgebod herinnerend welk van dekje
,
’n
,
en
,
werkkring uitzienden huiszittende armen studeerenden naar noodlijdenden uit hun land verdrevenen onder hun geloofs .
,
handeling
dragen
,
te
om
'n
,
ondoordachte
.
streek
groote hitte
.
,
gamimoh
(
gamaurimstraach
),
.
; --
.
,
,
'n
,
,
·
in
genooten verstrekt wordt Palestina gamar medinoh wijn die het land zelf oplevert gamaur ezel domkop ezel lasten lemaso aartsdomkop
132
gamishi , vijfde .
, vrouwel.
gamishit
gamishoh , vijf ;
—
gamishi : een vijfde deel , ten vijfden male . , eosor vijftien , vijftiende ; - - be ’ ab , de vijftiende van
de maand ab : vreugdevolle herinneringsdag ; — — bishebat , de vijftiende dag in de maand shebat : nieuwjaar van de boomen , d . . de dag , waarop in Palestina de boomen hun sappen geacht dag
in
herkrijgen . gamaur verkeerd applaudissement
de
gamoh
.
.
,
,
'n
.
,
gammor
,
werken als ezel zwaar werken brg zie gamaur domoor ezel
,
gammeren
;
zie
te
.
i
worden gammer ,
.
:
; ,
.
,
van He
(
),
.
houden
goed geslaagde
, .
gèn
men vergelijke
.
:
.
303
slimmigheidje
vergelijke gein
ganphon
gannef
,
lichtjes
”
der
be
de
,
;
,
of ,
-
de
en
:
,
van het feest
één
,
’n
,
,
,
koperen
,
'n
,
blikken ook wel zilveren drager waarin acht naast elkaar geplaatste oliebakjes waarvan den eersten avond —
wijzer
Feest
overwinning door de ter herinnering aan Tempel reiniging die daarvan het bevochten katobut charades spelletjes ter eere van dat Feest
—
;
Makabeeën gevolg was
het
Kislew
,
25
ginnende
inwijdingsdagen
„
,
ganukoh
,
.
, ,
vleier inwijding
vergelijke
men
.
pluimstrijken
. :
.
vleien
,
,
ganphenen
,
.
zie ģanob brg stelen bedriegen
.
gannefen
brg
,
net gannef
—
'n
stille tegenwerking bevallig kind men leelijkerd
sph
doel stelt shtikkie stukje
ten
;
, 'n
,
, ; , ,
grap
ganki
het
blz
Amsterdam
.
die zich onder bekwame leiding hoofdzakelijk
deel te
,
.
eener
breeuwsche leesoefeningen ganinoh bijzondere gunst
3e
:
M
door MONASCH jongelingsvereeniging
”
naam
'n
)
o
,
=
au
(
.
,,
’t
de
Israël
denis van het volk sph
'n
in
,
in
;
—
:
vooral beschouwd
,
,
zon
wijd
in
,
als bron van warmte ge lanacar wijd den jongeling naam van nootschap dat zich begin der 19e eeuw het uitgeven van goede geschriften voor jeugd ten doel stelde men vergelijke Geschie
ganauch
.
,
,
,
,
den tweeden avond twee telkens rechts enz den achtsten avond alle pitten ontstoken worden telkens links be terwijl negende los bovenaan aangebracht bakje als gonnen
.
vleierij
, .
,
;
-
,
,
:
aansteker dienst doet men vergelijke menauroh ganuphoh vleierij vleitaal treiberei berekende
goed
doorgezette
133
, meerv .
van geiphèç , lievelingen : men vergelijke lau . scherfkleurig mengsel van dooreengestooten vruchten specerijen , dat op de Paaschavonden dient om den scherpen
gapheiçim
garausèt , rood
;
scherpzinnige ze
vragen
kan
. verstandigen raad
.
'
z n
;
op
;
ingewikkelde
werpen
beantwoorden die weet gariphut scherpzinnigheid vertrouwen afwijzen
,
.
amandelbrij
,
,
scherpzinnig
;
—
.
temperen
te
die
,
gariph
mosterd
kruid
op
gardaul,
te
en
smaak van het bittere
,
zu
oren
.
,
-
;
op !
!
dan vrede daarvoor wachte komt niet bij mij
zoo iets
.
,
!
,
!
,
zie
'n
,
;
en
)
schande dubbele schande wegoliloh goliloh wegas en
sh
=
garpe
gespaard
—
)
ons
het blijve ons gespaard men zich wel dat mag volstrekt niet gasar deieoh verstandloos gek wesholaum
essen
.
het blijve
(
verdenking
!
'n
,
—
, ’n
godaul iemand met buitengewoon onge persoon
verdienstelijk
'n
eigenschappen
goede
—
'n
,
gashibut voortreffelijkheid
;
.
,
gashad
;
,
gas
ch
(
, .q
is
hier dort verloren garpenechant
garpent
wer sich
un
schamen
zich
zu
,
zich
:
.
gerpoh un
,
garpenen
.
,
,
zie
,
spijt
berouw
, ’n
garotoh garpe
.
makkelijk heerschap
,
,
.
begin der
de
’t
in
;
ho lo ‘
aulom habo alle brave deelachtig
'
en
:
:
in
tweede helft der achttiende eeuw Volhynië mystiek vereering van
haar hooger dan gezette studie
geweest
een harer eerste —
) (
,,
.
G
in
: ’n
de
(
, R.
is
ISRAËL BESHT bacal sheim taub 1698 1759 van Midzeburg die opgevolgd werd door daub BEER van Mesritz interessant artikel over dit onderwerp van hand van KLEMPERER hebben wij gezien den Illustrirter israeli )
hoofden
en
,
bij
heiligen staan
leven
brave menschen
aulom
eener religieuse secte
naam
achttiende eeuw ontstaan tot ontwikkeling gekomen
in
van gosid
;
.
,
meerv
-
-
het toekomstig
menschen worden gasidim
—
.
,
't
; -
in
.
st
, . ,
gashuqoh beminde buitenechtelijke vrouw gasidei constr van gasidim umaut algemeen jesh lohem geilèq
),
ga
.
–
;
-
(
–
op
’n
.
is
:
,
op
.
,
ooievaar
.
W
,
–
sidoh
pp ”
scher Volksalmanak für das Jahr der Welt 5639 1878 1879 Prag onder redactie van JAKOB PASCHELES 124 144 als zinspeling gasidim de reis gaan regent het hier
:
134
gasidisme , toestand en uiting der gasidim ; hun stelsel . gasidut , vroomheid , stille toewijding ; angstvallige , zorgvuldige trachting van religieuse plichten ; ascetisme . zie gatunoh gehuwd zijn
gasne
,
,
bruiloft
van door gaan
.
weggaan
hashibeinu
er
zie
, brg .
gasjewijnen
be
; , ,
;
de
'n
’n
dochter
van
uithuwen
.
,
'n
,
in
,
is
'n
. .
zwijn
ook
of
,
: .
trouwen
spek
op
'n
en
,
—
de
.
;
.
,
,
.
pet zie chassi muts bezingen meerv van goton den vooravond van den Vreugdedag der Wet ter eere van den goton tauroh den goton bereishit ter Synagoge een der gebeden met bijzondere
gassie
gatanim
,
brg
maken
verjaardag
den
.
,
gazir
,
.
,
brg
hij viert
jarig
leemte
gasne
,
,
. zie
,
gasser
zie
brg
gassenen
—
, ;
'n
tekortkoming
gasoroh
;
zijn huwelijksvoltrekking
—
;
zijn
—
kleine bruiloft
zeer
—
,
,
de
,
;
—
-
;
de ,
,
doen machen trouwen hebben hot sauviel gekost los kerzen ausbrennen waar zulke groote uitgaven gedaan zijn tellen kleine niet geen verkeerd geplaatste zuinigheid shabbesstoof
voordragen
.
ti,
.
,
of
, ’
in
liever van
van bestaan
.
.
toestand
ten
einde
;
.
–
,
,
afsluiting tauboh goede verzegeling ter gelegenheid der Hooge Feestdagen voltooiing
:
definitieve
,
,
naamteekening
,
,
wensch
teekenen ongeluk teleurstelling
.
,
;
,
snoever die weinig bezit gesproken slachtoffer
ironisch
: ’n
;
kerel
,
’t ,
zondoffer schooier onhebbelijke
,
arm
zoodje
:
'n
.,
co
dalfen
men vergelijke
,
,
,
,
,
bruiloft huwelijksstaat gaub schuld plicht inschuld
,
gatunoh
.
.
–
, ’t ’n ;
zie gato dalphaun
.
rijkaard
der weelde
&
,
verzegelen
gato
,
gatmenen
,
zijn tweede beteekenis
;
;
verzegeling
brenging
gattes
enz
behoeftigen
woestaards menschen zonder middelen afgesneden stuk
'n
,
van gato
’t
.
,
,
gatimoh
’n
goto
gateitim
zie
meerv
gattes
gatichoh
sph
.
,
'
gateitim
zie
sph
.
awiti
gataasies
gata
,
ti,
.
melodie
in
:
geld
,
raush
—
geld
,
nieuwe maand
;
maand
—
vernieuwing
,
,
gaudèsh
, .
in
te
:
,
gaubebei çïaun Zions vrienden vereeniging 1886 door Russische opgericht ontginnen Israëlieten met het doel land Palestina vergelijke men bilu
135
schoolgeld dat vroeger den onderwijzer op den eersten dag van elke Israëlietische maand gebracht werd ; geld dat men op die dagen voor mingegoeden beschikbaar stelde en thans nog stelt ; n — heeft
'
nooit minder dan 29 of meer dan 30 dagen . gaul, ongewijd , werkdag ; — hamaureid , het onheilige van het feest : tusschen de eerste en de laatste dagen van het Paasch , tusschen de eerste dagen van het Loofhuttenfeest en het Slotfeest : de zoogenaamde tusschendagen , welke halffeest de dagen
als
feest
gevierd
.
zoo talrijk
.
gauleish
raush
,
;
buikpijnen
–
–
ingewandsziekte
,
,
aïm
«
'n
;
mei
vrouw
.
sukkelende
,
zwakke
gauli ziekte
,
.
,
zwakke sukkelende man
, , ’ n
gauléshet
als het zand der zee
:
—
, ’n
;
,
hajom zand gauleh zieke man
,
ke
.
worden
gaul
.
hoofdpijn gauloh
zieke vrouw
gauneiph
:
—
;
’n
,
—
.
,
;
—
l..
n
,
de
;
elk
’n
;
.
,
.
wet
taalvorscher
,
wroeter
,
onderzoeker
,
onderzoekende
onveranderlijke
abaur
,
—
welau
,
,
gauqeir
het
Numeri
vleier
wet
;
,
gauq
ben
vader der vijf boeken van den Pentateuch getelden spreekt deel dat over het
deel
braven
slechten vader jaïn wijnazijn
.
,
–
hapequdim
vierde boek
slechte zoon van
van
zoon
vijfde
ja
,
slechte
gaumèsh
ben
,
jaïn
—
azijn
;
.
, , ’ n
gaumèç
boeke
:
en
,
in
doen ondergaan
passages
komen
.
,
duisternis
codex
,
en
is
;
,
van den Hoogepriester behoorde waarvan vierde afdeeling van den Joodschen
kleedij dat tot beschrijving be de
:
van het recht
de
,
.
,
zeer groote
,
Egyptische
micraïm
verdenken gaushèn hamishpot het borstschild
kend
daaromtrent
.
zijn
—
,
duisternis
;
gaushèch gausheid
zeer interessante
traktaat makaut
in
voor
:
,
de
in
;
—
wedaureish zijn onderzoeken navorschen deze woorden worden den regel gebezigd ten opzichte van het ver proces moeten hoor dat rechters de getuigen een lijfstraffelijk wurm
bevattende
rechtspleging
toevertrouwd
aan
de
burgerlijke
.
gemeenten
is
waar
de
en
, :
in
-
,
recht met uitsluiting van familie ritueel recht de voorschriften dit werk vervat vinden alleen hun toepassing het burgerlijk
geestelijke hoofden der
(
)
ongevraagd
,
zijn
graveur
.
sa
zie
,
;
, ;
,
. ,
,
,
klas overdoen
.
gobeir
—
;
ba
als
dank
:
,
hartelijken
ver
men
.
.
en
van een boek gefeliciteerd ruch sph wees sterk gelijke jejasheir kaugacho
'n
'n
!
!
,
ander woord
of
met woord dat drievoudig zoo voort hij toegeroepen den voorlezer wordt het lezen van den Pentateuch ten einde gebracht heeft
wees sterk
,
de (
;
,
'n
overstudeeren
herhalen
leiden
leven
een
.
, ,
wer
gazaq
boetvaardig
classe
ga
,
,
terugkeeren
—
,
, ,
—
-
op
goeden weg terugkomen
den
doubler gà
;
op
;
de
pas
gauzeren
op —
–
;
herhalen
)
–
,
—
;
'
hechten begoliloh
iets
;
aan
iets leggen
snijder
denzelfden weg teruggaan onbewust nieuw beginnen beurten retourner sur ses principe zonder uitweg pétition nieuw beginnen het betoog nagaan nog biteshuboh overstudeeren eens biderush
,
gauzeir zijn
,
z n
zegel , stempel
goedkeuring
ijk
,
gautom
op
136
;
voorzanger
waaruit
;
voorlezer
episcopos
boeken
qo
—
,
de
,
:
;
thans
van
.
van gazon
.
meerv
zekerheid
;
,
,
de
—
alleen
eigendoms
:
'n
en
;
. d .
functies
e
op
een zeer uitvoerige
deld Synagogale in
regel
verkregen daad van inbezitneming dit onderwerp waarlijk interessante wijze behan traktaat baba batra door herhaalde vereering met
recht door
wordt
den
bestaan oplevert bevestiging van eigendom
theo hij
.
van
—
in
:
;
,
gazoqoh sterkte
middel
in
voldoend
zangwijzen
;
geen
;
de
,
rie
,
voordracht van den gazon traditioneele wijze van voordracht der gebeden van heeft beslommeringen aldus gezegd omdat
is
gazonut
hij
.
gazonim
,
,
q
',
custos
archief
vaste voorlezer
,
bua
werd
,
voorgelezen gazoniem
der gemeentezaken
van het gemeentelijk
bewaarder
,
:
, , n . 1 . .
.
,
,
,
,
,
gazérèt mierik peperwortel gazir varken varkensvleesch spek opzichter oorspronkelijk gazon
een
blijvende aanspraak
daarop
ver
haar die de
num
,
—
;
.
.
,
,
zelfs geen haar van
'n
.
aus kaan
—
,
van gazzer
gazzer hoor
,
vrouwelijk
gazzoreraus
er
,
gazzerte
persoon
.
,
;
,
:
,
de
gazon kien voor kien voor hem mers afleest uitroep bij het lotospel gazzer zie gazir onzindelijk mensch liederlijk gazzeren zie gauzeren gazzen
of
zie
.
krijgen
var
137
gabeirim
Alliance
qadisho
pieuse
' L
jisro
'
;
—
kol
, , .i.
–
,
. ouvre
bond
;
,
,
genootschap
,
vereeniging
gèbro
gèbro
d
.
,
.
,
.
st .
constr van gebroh Israélite Universelle gèbraut meerv van gebroh
eil los te
'
gèbrat
,
— gerissen
, .
ken , niet voor de waarde van nog zoo weinig ; 't is ' n krijgen t heeft moeite gekost , dat weinigje geld
.
vereeniging
en
:
de
,
'n
!
zie
), in
,
er
,
de
,
—
de
les lezen
dallissen
zie
da
voor niets
ter
.
iemand
we
,
werkwoord
'n
.
,
zie
qidush
habdoloh
,
,
, .q
shtob
’s
, , ;
lebad
;
,
;
zie kaal
apart kamertje
mejugod
—
;
haqohol
–
,
,
school
'n,
(
kamer schoollokaal jongen schooljongen
,
—
ingeven
).
deugen
,
geidèr
helft ander ge
zonder geld
zie
,
,
keien straat kídisj geen afdoole
reld
!
de
de
;
of
.
, op
iemand
waarschuwen denkbeeldig van
inlichten gedallist brg vorm lut
gaçi ieder
bijzijn van
. qadagat
op
zie
.
,
brg
hem
geen
van
als iets
wordt
vonden gedagis
helft
alles samen
!
!
deelen
half part
—
in
plaats van gèçjau
(
gèci
.
is
;
:
;
er
de
, ,
de
,
u
er
voor
de
helft helft van voor mij eerlijk ongegeneerd van ieder helft deelen ironisch gebruik maken van iemands goed bij uitbreiding van andermans goed riemen snijden leer shéli wegèçjau shéloch
gèçjau
;
).
(
,
.
;
,
,
.
,
hem
un
—
doen
kaan
hebben
.
te
ich
;
wil kaan
me
verrassing
wel
,
heeft
't
;
—
de
wangen
,
liefelijkheid
,
,
,
geestigheid
in
daarom
voorliefde voor iets aan po met liefhebberij doen
,
aan iets hebben
;
—
,
iets met voorliefde
'n
,
aardigheid
,
.
,
—
afbeta
van
.
,
ik
,
,
, —
'
,
den dag leggen
aandeel bevalligheid
gribel kuiltjes
leuk leuk
niets met
kunstvaardigheid
z n
;
wat
,
—
zie geilèq
genegenheid
!
,
,
toch
deelen
sierlijkheid
behagen
wil
geilèq
termijn
ieder een even groot aandeel aan
deelen
haben
zie
.
,
, .
,
,
brg
gunst
lodie
ehm
brg
zij zullen
gelijkelijk
hebben
an
nagaloh geilkenen geiluk
,
'n
spijzen
jaucheilu
!
de
;
ling
be
,
geilèq
—
,
geilèb
.
,
van geidèr lebad verkleinw ongeoorloofd gebruik vet voor het geheel breuk aandeel stuk deel van
:
;
'n
,
,
’n ’n
geidertje lebad
gein
—
lokaal mezumon voor een bepaald doel bestemd vertrek kluis voor een bepaald doel ingericht gereed gemaakt vertrek dit laatste met nevengedachte aan mezumon gereed geld
138
, vriendelijk
nim
kind ,
;
grappenverkooper
geestige
'n
geen
meer
—
,
'n
van
—
z ' n — op iemand zetten
; -
persoon
,
hebben
vent,
'n
schlokker (persoon ),
onderhoudend
, iemand
gooien
genegen
mensch ; zijn ; d ' r is
me, ik voel mij te oud om onder de menschen te en geen gésèd , zoo prozaïsch mogelijk ; het heeft
aan
de +
=
in 8
n
;
!
!
,
,
te
.
,
ver
woord
één
,
dat
in
noodzakelijkheid
,
de
op
de
in
„
.
,
plezier
op
,
,
.
:
,
van
aangenaam
zich
doove doofstom doofstomme initialen van gazon rabi shaugeit tot eenigd Met zinspeling het voorafgaande woord warige spotternij
g
gn
=
is
'n
. .l
,
n
op
er
.
pret
oogen
het
'n
doof
geireish
brg
uitvindsel wat hoe flauw wenim
is
geireish
de
, .
,
;
verwerven
;
”
;
en
sympathie maken geintje grapje
+
=
—
(
!
;
—
:
ironisch
:
'n
, !
veelvuldig
wat
wij mogen wij gunst vinden menschen het komt maar aan laten
—
'
God
hot jou aangename verrassing das
!
wat
—
ço n
en
samenleving
Joodsche
,
)
,
50
gein het tegendeel is waar ; heeft hij vijftig jaar dergelijke acht
is
. i.
d
—
hij
verkeeren ; geen — - 't is vermakelijk : waarop wel eens de repliek volgt : . . . . noodig !
mee
kleine gemeenten
.
te
,
en
de
en
,
in
door deze drie woorden voorgesteld één persoon vereenigd zijn dat ambtenaar met deze drievoudige functie sprekende stom belast verstandig doet overigens hoorende doof zijn de
betrekkingen
b
, . v .
,
;
,
,
,
ban banvloek veroordeeling tot uitsluiting van allen omgang uitdrukkelijke verwensching van dengene met geloofsgenooten die zich aan sommige vergrijpen mocht schuldig maken bin
geirèm
,
te
na
op
;
,
in
te
druk uit derabeinu geirshaum
te
gezet
’n
'n
verhandeling
;
'n
of
genoemd boekwerk drukken op onderwerp wijze over hetzelfde dezelfde streng verbod gebruiken geven zaak
'n
genoemd tijdsverloop
nen
,
in
,
'n
,
.
R
de
veroordeeld zijn geboycot bij wijze van veront
,
—
tot den dit
,
—
liggen
onder curateele staan
:
,
;
te
overtreden
worden
in
.
te
,
en
,
-
streng verbod bepalingen door GER bepaald groot college SOM BEN JUDA van Metz door dat ongev 1000 Worms was samengekomen verbindend verklaard laatste
.
waardiging
daarmee
uit
,
en
wil
’t
ik
,
hob
—
;
,
willekeur
mon bon plaisir
't
achtste letter van
Hebreeuwsche
alphabet
;
.
est
,
,
geit
de
tel
ch
.
burgerlijke gelijkheid
geishèq welbehagen
'
vrijheid
,
,
geirut
als getalwaar
139
Men heeft , zeker ten onrechte , deze letter , om haren vorm , ook als oorsprong van het woord ghetto , genoemd ( get ), als reden opgevende , dat zij maar aan een kant open is , evenals het ghetto
: 8.
de
dat maar aan een kant uitgang verschafte naar de stad , (welke kant met het vallen van den avond afgesloten werd ). gejoene , gelaas ,
.
q
zie
,
gajunah
zie
gauli , met
.
genot
nevengedachte aan gaulat , st. constr . van
gau
,
’n
in
,
;
Het reukwerk bestond uit tien soorten welrie elfde het galbanum dat een goed
gezelschap
al
:
in
reuk
betauch lebaunoh onder het goede mag altijd iets kwaads
.
wierook
den
staat
faam
minder goed element den Tempel werd toebereid
,
'n
dat
in
galbanum zijn
doordringenden
zeer
—
iemand die slecht ter naam
met
gom
;
bekende
'
galoqim
:
gelbenoh
en
zie
galbanum
gelakim
.
,
,
loh, en aan analogie met çora at.
,
,
:
,
de
hen
tien
,
wier mag ik
?
—
dan
in
ben
ik
staat van tegenweer
;
,
niet
in
wurging
génèq
;
.
,
lidmaten
gemeente bedraagt
,
aantal
minimum stooten
uit
geheel
niet
volgens
de
diepst gevallen broeder
den
,
de
,
,
kende specerijen onder welke een leronaangenaamsten reuk heeft gemengd moest worden waarop Rabbijnen inderdaad zeer schoone les baseeren dat men zelfs
kind
.
schaamte
schandaal
.
;
'n
,
–
schande
en
'n
.
welwillendheid geshbaun rekening
,
'n,
—
'n
belooning
genade weldaad zonder medelijden zonder hoop mij mij geef bewijs van doe vriendendienst
,
gunst
op
.
; , .
,
gésèd
ubushoh
,
geit SIU
lieftallig
en —
ges
bedeeld
;
,
schande
,
gerpoh
zie
,
gein
,
gènnet met
.
, !
.
,
mag mij toch wel uiten genifterd brg zie niphtar gedood
berekening gevangen gezet die veel
:
is
de
in
,
.
door slachten gedood
;
, . i. d
,
geslacht
gerui
arm
.
goed
als
,
wereld
een
innemend mensch
.
rechtschapen
en
de
.
–
,
geshogten
,
brg
zie
,
godaul buitengewoon
.
,
gesjochten
men
.
zie
,
q
—
;
engel
geweest
gesheft
desolaten toestand geraakt gashibut grootste van
, .
gesjiewes
zie
zie shegten
in
;
neerd
gevangenis
sheib
.
,
vergelijke gesjeft brg geshogten
.
,
,
,
gesheft
in
,
.
,
tot hij
—
,
,
vrouwen
— -
weiber
zekere categorie ongehuwd geble
'n
,
—
behooren oude jongens —
leeftijd
wegstoppen
qeburoh
is
zie
.
de
'n
van
;
reeds
lid
hij
op is
en
ven
;
;
, ,
,
brg gewoerig maken zie gèbro tot zekere
behooren
.
uitvaagsel
.
gateitim
,
gabeirim
gèwre
,
.
zie
zie
.
brg
geweirim
.
geteistem
gewoer
behoeften
ges
,
.
tekortkomingen
,
gebreken
zie
.
,
brg
.
zak
gèsraunaut get
gebrek
kis
platzak
, ,
den
lichamelijk
;
gèsraun , gebrek : zoowel zedelijk
-
als
140
vereeniging
pieuse
zie gabruto gezkat haqehiloh recht als geïmmatriculeerd vergelijke gazoqoh
lid
.
:
de
gibur
Rashi verklaring
:
der gemeente
men
ver
.
vertaling
–
-
;
,
;
in
,
'
,
-
't
in
Joodsch Duitsch Joodsch Duitsch verzameling ma asïaut van verhalen gibut haqébèr beweging het graf aanhoudende
;
als
inhoud
, b . v .
boekwerk
;
,
;
samenstel
taling
-
.
,
.
,
gewroese
;
als
,
de
van vrouwen die functiën uitoefenen bij vrouwelijke lijken zoo bij mannelijke men vergelijke qabrente qabronim
tergende verdrie
gidoh
. v .
. :
b
omgeving
zijn
we
niet joodsche
-
buiten mythologie
;
,
die
platheden
.
zaken tenschappen
;
giçaunïaut
de
.
telijkheden
-
,
,
's
;
—
,
;
ſodaul heel wat bijzonders iets merkwaardigs was gibt dat niets bijzonders dat spreekt is
, !
?
wat
'n
nieuws
er
is
wat
—
,
niphleh
–
;
nieuws nieuwstijding merkwaardig nieuws ,
, ,
raadsel
gidush
nieuwe
commen
geilkenen
zie
ontwijding van Gods
.
brg
.
,
,
naam
,
hasheim
,
gilul
beschouwingen
.
, ,
taren nieuwe conclusies gilkenen gilkunnen gilkanen
,
verhaaltjes
,
nieuwtjes
,
gidushim
,
.
van zelf
schandelijk
gedrag als
.
Israëliet
.
! 't
—
'n
,
,
wissel
de
op
rabbijnsch neer
, ).
(
'n
is
)
pilpul
was komt toch hetzelfde giluqei dei aut verschillende opvattingen
;
—
;
,
van
.
vorm
ketah
betalen mes keel analyse gevolgd door synthesis
;
een
deel
op
dispuut
wissel
wissel
(
'n, ,
'n
is
,
—
zood nig
als
:
en
,
'n;
brief giluq verschil onderscheid
verloop te
,
afwisseling
galiph
;
verwisseling
,
,
giluph
theologisch
.
en
.
,
na
; :
arei benei
.
.
;
,
Israëlietische kinderen geit als aanvangsletter van het verstandig onveilig
,
of
loos
;
—
,
hetgeen
religieuse feeste
nieuwe woning
'n
ontbreekt
.
,
,
gebrek
beving
voor
letter get
beschouwd
partij
; .
,
verzwagering
, ,
vreeze
,
en
, . .i
ges
gochom
woord gisoraun gitun
—
;
,
zie
. '
,
gis
brg
het betrekken van onderwijs
Godsdienst d
eil
lijkheid jisro
'
,
. d . .i
inwijding bij
, ,
ginuch
siddering
boter habaït inwijding des huizes
gem
oh
angst
ure odoh gimme brg
de -
gil
141
in
b
, . v .
,
schuldig
'n ,
aanmerking komt schuldenaar die bij voorkeur bij het verleenen van die niet voorbijgegaan mag worden
giub
.
calioh
.
handhaving
titel van
'n
;
des geloofs
,
,
gizuq èmunoh
passief
schulden versterking
,
,
schuld
,
gïuboh
werk
,
onbesnedene
glasruit
.
,
raam
Christen
.
aïn , , 70 .
. «
coreil
venster
,
van galaun
,
mv
,
gno
), 4a ),
gna
brg
ºo
brg
gnorel
=
gnajen
=
, , , ,
galaunaut
.
,
brg
glonis
zie zie
. . . , d , ( ( ..i .
.
in
je
ons Voorbericht vermeld glamonius brg zie glonis vensterruit
in
,
maak geen
,
—
;
scherts
wel zijn
,
spot
.
, ,
rekenkunde wiskundige
,
;
meetkunst chaînage
-
, ,
-
;
,
–
hajedi aut
–
;
,
;
,
;
.
's
,
;
,
—
,
,
—
;
,
,
de
’n
is
—
de
;
wijs schlepzak ethica men weet soms pas wat men zeggen moest als ,
;
,
laat
te
komt
hageshbaun
geometrie hameshichoh meetkunde haniţuag anatomie hashir muziek wijsheid shelau mauh Salomo
wetenschap
,
wijsheid
–
; ; ;
natuurkunde
, ,
hatébae
–
,
–
;
.
st .
,
–
toonkunst
-
philosophie
haniģun
heid
zijn
;
,
we itlulo
en
gaucho
constr van goch moh hajad cijferkunst cheiromancie exacte wetenschappen hamedidoh
goch moh
hij heeft
ruzie
geen
hamegqar
.
’
,
,
loos
intellect
.
,
gochom
zie
'
,
zijn
. .
begrip
gochetelule maak gochmat
brg
goochem eig
,
gochem
.
,
,
:
te
te
'n
,
bond welke zich ten doel stelde hefoffers tienden met dragen de reinheidswetten stipt meeste nauwgezetheid af acht nemen men vergelijke eam ho orèç goceir voorhof open plaats
in de
lid
en
en de
,
in
,
;
;
,
collega
,
vriend makker vennoot titel Nederland aan den graad van magid verbonden eeretitel door den opperrabbijn aan particulieren verleend eertijds Palestina zooveel als van
gobeir
142
het te laat is : esprit d escalier ; die — weet ik ook wel , die wijs neuzigheid ; n heele — ! wat n kunststuk ! dat is immers geen kunst . gochom , wijs , verstandig , geleerd ; wijze , verstandige , geleerde ; die
'
'
gegronde vraag doet ; ' n — megukom , ' n door en door verstandig en wijs man ; n — e streek , n looze zet ; besinnt sich der — , besinnt sich der narr , de kans is gauw verkeken ; men moet het ijzer sme
'
godosh
zie
er
.
”
.
.
zijn
,
te
suffen
.
, .
vergeetachtig
,
en
dat
blijve
de
zij
.
—
wegas
,
:
verre
winnen
gokken
galaum
;
;
vergelijke
dat
!
vergelijke
men
vergissen
zij
men
,
droomer onwaardig
,
,
'n .
,
te
verliezen zich
,
karakter heeft
Israëlietisch
diamant waarop kans bestaat veel
droomen
,
,
op ,
op
-
er
er
is
is
.
,
,
,
maar ook veel golemen
goliloh
geen
çegoqen
goksteen zoodanig
golemer
nog weet uitgestudeerd
nieuw
elke religieuse feestdag die geen
gòģe
gokken
,
,
, ,
te
;
is
als
hij nog niet den , het heet gebruik van nog niet maken hij vrijpostige brutale goçuph onbeschaamde
hij
'
„
'n
'
hoofd
verre
ceid
.
gaul hamau
zie
in
,
,
:
golemt wachend
loopt slenterend
.
,
zegt
buiten
galaum
tegenstelling
.
met maçaut gomeiç zijn den
baudeiq
op
zie
in
brood
battelen
,
gewoon
,
; :
gedeesemd zie gomeic
–
gomeiç gomets
,
waarmede Israëlieten den geloofsgenoot
.
, ,
wakenden toestand
in
droomt golum
benaming
gesprekken
verrassende ontleding
'n
vereeren
;
,
stad
hunne
in
Amsterdam
: ’n
melketer
,
golobachler
de
melk
, .
,
golob
,
golmood
,
golmaud
zie
.
gespaard
na
er
of
;
althans
,
te
nemen
,
hadden
essen
gern
Am
wir gomets
so
,
wir
so
essen
te
in
de
om
,
„
, :
,
das
.
,
overgehouden
gometsdige stern
dan
”
13e Nisan
feestdagen
käse
.
dige stern gometsbatteldag
zongen
käse butter de
,
brot
un
,
wilden afstaan
gern
de de
soms van zij
bewoners un
en
de
in
:
,
bij die gelegenheid gaan aan den hemel zichtbaar worden gingen kinderen van mindergegoeden volksbuurten langs ontvangst sterdam met manden huizen wat
—
,
,
de
,
is
de
veertiende Nisan ingaat onderzoeken nog gedeesemd blijven liggen de schoonmaak toch diğe bij uitgaan sterren sterren die het van het Paaschfeest
dat
avond
143
,
i.
gaumeshim , meerv . van st . constr . van voor gamisho gomeshei tauro , de vijf vijfde ; — met gibur, deelen der Wet , en wel de Pentateuch in boekvorm
gommesh
d.
gomeshei ,
gaumèsh , elliptisch
Hebreeuwsche tekst met geschreven of gesproken oud Joodsch ; - met trop , Hebreeuw verklaring vergelijke gibur Duitsche : men sche tekst met geschreven of gelezen toonteekens ; – leeren , de Nederlandsch leeren vertalen ; deitsch - , teitsch vertaling (Joodsch -)Duitsche zonder Hebreeuwschen tekst , ; gewoonlijk mijn maar met Hebreeuwsche letter oom kent — , ik Pentateuch
't
in
kan de vraag niet beantwoorden ; plat - met rashi, gewoon lezen en vertalen van den tekst met de verklaring van Rashi, zonder ver uitweiding .
dere
ziet mij voor
),
uitgeslapen
jongen
die
;
.
(
von alle sorgen
er
;
rijkaard
brg
de
’n
.
van
rechter van
Juives
pas douter
,
'
en
,
„
:
qui
Société des Etudes
On sait
à n
)
latere Revue
129 leest men
la
de
-s
, .
,
,
,
,
zie loshaun taal der ingewijden der bargoensch prekers onder elkaar
gochom
vlakte
,
de de
( p
de ,
In
het Annuaire première année
.
-
,
goochemer looshen der jongens van
zie
.
,
goochemerd zie gochom instructie
,
;
; type :
verkorting
hot
stond
ken nit schlofe slapen eigennaam voor elgonon
-
-
-
;
eeuw bekend aan
'n
'n
onder
tiende -
voor elqonoh : eigennaam ; — jophe ( h ), naam waar aanzienlijke Amsterdammer uit de eerste helft der negen
hij
gone, verkorting
que
à
'
gchmr Ishwn
,
mot hébreu
-
au
un
'
'
d
appelait même
s
got
.
]
,
s
,
voleurs
un
[
bandes
,
étaient organisées cette époque 18me siècle sur les rives du Rhin avaient adopté dans leur argot grand nombre de mots empruntés judéo allemand Cet ar
des
langue des
.”
initiés
voor goi
golobachler
.
, q .
zie
-
variante
.
Jong Joodsch Nederlandsche -
kwant zie goton goozer brg zie goton kerel vrijer gaçi bash gootse bash halve stuiver sigaar verwoesting aanrichten gorbenen verwoesten ,
.
's
.
'n
onbekookt
,
- .
welt
is
;
de
'n
hopelooze warboel
geruïneerd
politieke
zijn economische wanverhoudingen
toe
ontstaan
;
;
onzeker
er
,
,
—
,
,
'n
verwoest
is
zaak
.
,
zie
woest
, ,
stand
-
,
,
knoeien aanvatten gorben gurbon goreib
; ,
.
,
zie
, .
,
,
;
goosen
de
,
gooi
godewachler
144
,
zelf
— maken verdriet .
zich eigen
door zijn
, ontbrekend . gasar goserdeie ,
gedragingen
oorzaak zijn van zijn
de
.
,
,
alleszins
'n
die
,
de
,
man
de
de
—
; er
,
,
—
;
,
—
vroom
'n
gemeente
;
–
;
de
in
hoofdpersoon
man
”
de
in
,
,
,,
, ,
deieoh radeloos suf iemand maken het iemand erg lastig maken van alle kanten bestormen zoodat deze zijn hoofd gewre maan moet zoeken snobs geacht aanzienlijk shébiqehal aanzienlijkste goshub
eerbaar
:
'n
is
;
en
in
de
ontleend aan
populair geworden
kaakslag
,
—
geven
toedienen
lidteeken overblijft
.
'n
,
:
'n
als naamwoord iemand wond toebrengen waarvan bruidegom goton schoonzoon
uitdrukking
Verzoendag
is
het Slotgebed van den Grooten
'n
goede
ten
de
.
ons
)
,
gasidut
goedaardig
verzegel
(
,
-
trouwhartig gosmeinu
leidt
species
:
:
in
en
zeker opzicht als Joodsche kluizenaar leeft Europa West uiterst zeldzaam men vergelijke gasidim
of
'n
zeer ascetisch leven
’n
buitengewoon
,
gosid
,
.
man
welke
; , ,
op
-
'n
'n
gehuwden een der gebeden met
de
gij
de
invalt
'n
,
u
,
—
ik
!
—
'n
deze gebeurtenis
toe dat
bezingen den voorafgaat ook
,
’n
nieuwe costuum huwelijksverbintenis
;
in
wensch
dit
ter eere
bijzondere melodie
van
de
na
dien
,
op
wel
die
den Vreugdedag der Wet den cyclus van Pentateuch
,
Vrijdagavond
die
brengen
: b .v .
wordt
op
bruidegom
;
te
-
,
vervult
ten cinde
den
hij ,
,
hoofdfunctie
eerste
voordracht
te
, d .i .
tauroh
. ; 1.
gatan
tauroh
n
–
, ’n
n
.1 .
de
de
,
, d .i .
;
—
,
op
,
hij gatan bereishit bereishit Vreugdedag die den der Wet tweede hoofdfunctie vervult beginnen den cyclus van Pentateuch voordracht weer koning bruidegom staat gelijk met daumeh lemélèch
jong
ter Synagoge
, .
voordragen
.
,
,
buiten het leger
,
—
;
litegum buitenbuurt dat men belast met voor
,
—
verder dan bepaald
lamaganeh de
gemeente
,
der
is
;
buiten het gebied
uitgezonderd
, ;
,
kom
in
ver buiten
de
,
,
.
'n
:
je
,
'n
aangesprokene
beantwoord heeft guç buiten behalve
ik
,
,
ik
,
te
af
jiddenkind darf haben geneer niet wan vriendelijk aanbod eerst met bedankje —
garotoh
-
,
; om : ’n ' n
,
zie
neer
de
,
’ ti,
groote
ik
cowiti poshaeti heb gezondigd heb misdreven ben afvallig geweest belijdenis formulier dat wel eens spottend ge bezigd wordt aanval weren
goto
.
zie
goseir
145
werpen , die niet rechtstreeks tot de kleedij behooren , op Sabbath zijn tocht mag uitstrekken ; hetzelfde als — lamaganeh .
,
onbeschaamdheid , vermetelheid , aanmatiging , buiten gaande ; — boekje , boekje met grenzen der welvoeglijkheid strekking ;
zedelijke
zie
.
gochetelule
.
zwakte
gommesh
. ;
bruid moogt
,
ouders
die
;
;
te
zijn
vader
,
van
van oudere bloed
ihr selt zaucheh sein het geluk hebben te
—
de
de
van
fieren
,
,
ontstentenis bruidegom
tegenwoordig
honneurs waarnemen
kin kin
eier
gij
bij
verwanten bij der unter
de
en —
,
moeder
huwelijkswijding
trouwhemel
die plechtigheid
führen
fieren
,
,
uitnoodiging
de
onder
om
,
troonhemel
zu
,
billet
–
verscherping bij
overdekking
,
verzwaring
,
gumro gupoh
),
,
gumesh
en
zie
,
gulshut
,
gulosho
.
wereld
,
.
de halve guketlule
, onbeschaamde , brutale kerel ; wie
ponim
—
de
on
- wie meer balmazzel ( bacal mazol) , de brutalen hebben
-
meer
(
guçpo
uw
,
; .
,
habait
—
,
dekten hoofde enz gurbon verwoesting
liturgisch
een
gebed verrichten
beit hamiqdosh
in
met onge
verwoesting des
,
tijd
—
tegenwoordigen
den
.
, b .v .
,
;
,
;
,
te
deren onder den trouwhemel leiden zien huwen guqaut haſoi instellingen bij het volk algemeen gevolgde gebrui gebruiken die tegen den Joodschen geest indruischen ken
'n
;
elkaar
.
,
.
deel
van den hoofdelijken
daarvan over
de
'n
van
kohier
;
classificatie
leden
eener
deze geleerde
bezig
,
.
-
.
E
verschijnend
10
dat
BEN JEHUDA dagblad Het ver bewerking van aan
een onder redactie van
Hebreeuwsch
de
titel van
, ' t
,
in
Jeruzalem dient vermelding
is
:
ha aur het licht ,
vlechtwerk
.
;
of
;
,
'
,
,
,
,
;
—
,
ha
hij weet
doet
arochoh rangschikking omslag der uitgaven gemeente contributie
'
met zijn
,
bij
niet
hameshulosh drievoudige draad vlecht drie zaken tegelijk drie verdienstelijke zaken
te
taaber
die
.
hij heeft zijn
—
,
'n ;
van gush
, ' n
,
;
verstrooidheid persoon iemand vergeetachtige
,
pijn
afgetrokken
;
.
hij
,
niet wat gut draad
is
meerv
—
gushim
'n
;
doove gedachten elders
een
gevoeligheid
,
zintuig
,
,
,
gush
zin
.
Tempels
146
't
geredigeerd Hebreeuwsch Woordenboek Thesaurus totius IIebraitatis ” , thans gevorderd tot en met letter Hebreeuwsch
kaph .
letauboh , die (welke dag ) tot welzijn
bijzonder
lofzeggingen
en
hij
nemen van hij deugt
.
,
;
,
die over wijn waardoor men geacht wordt afscheid deugt voor geen qidush den Sabbath voor geen vergelijke qidush voor niets men
:
waaronder
,
't
,
,
leven in
;
goede ons kome afscheiding meer
habdoloh
.
bij
en
ten
voor habo eoleinu
te
haba al, verkorting
—
„
in
de
een
.
in
in
.
.
N
oh
.
;
’
,
in
met het doel
die hun land moesten ontvluchten
,
,
Israëlieten
door
verschillende
,
,
;
,
aan Russische
1872
ons land aanvankelijk
,
.
SOKOLOW
hauço wehaсhnosoh reizigers gastvrijheid steun
van
aan doortrekkenden naam waaronder gemeenten vereenigingen zijn opgericht
hulp
te
'n
,
—
; op
-a
-
;
schaffen
of
'n
en
,
nader aan doortrekkende hulpbehoevende vreemde tijdelijk onderkomen reispenning meestal ook ver syl passanten bannelingen kaloh het binnenhalen
verleenen
lingen
,
te
is
't
:
hachnosoh
van
huis brengen
opgericht
,
constr het
belastingdruk
zie
,
,
druk
was
in
auregim
in
, , st , .
S
hạchnosat
redacteur
,
belasting
verschijnt het
latere
,
hachbodoh
.
; .
;
Warschau
SLONIMSKY
—
is
, ,
dat
.
CH
,
weekblad
te
,
de
,
,
.
,
ijdelheid der ijdelheden habeil habolim haboqi die bekwaam ervaren habtogoh verzekering toezegging overtuiging ontstaan uit bitogaun haçephiroh dageraad titel van een Hebreeuwsch geredigeerd
te ;
de
-g
;
;
;
de
bruid
,
de
begroeting van bruid den huwelijksdag dotatie van huwbare jonge dochters naam van vereenigingen die zich het bezorgen van zulke dotaties ten doel stellen kalle ewre vereeni van
.
afkondiging
,
in
,
geschiktmaking
maak niet geschikt
.
toebereidselen
, .
en
jaargetijde
maak niet zooveel
,
,
.
,
op
naar breedtegraad
van hachonoh
,
,
de klok van zeman mingoh
,
. .
,
vastgesteld
voorbereiding hachonoh aanleg heid hachrožoh
,
,
dus afwisselend
hachonaut meerv zooveel omslag
,
;
—
gewoonlijk
;
en
Sabbath
:
in
,
dam
:
te
.
,
.
aan welke Ned Isr Gemeente Amster het gebouw der Uilenburgerstraatsynagoge danken heeft het gebouw dagteekenend van 1722 overgenomen 1732 werd vergroot 1766 shabot het doen ingaan het begin van den ging van dien naam
147
haçlogoh , voorspoed , welslagen . hadain , de daïn , de dajan .
,
hadasim
:
mirten
der arbo
een
.
minim
oh
hadasoh , mirte ; vrouwennaam : oorspronkelijk identiek met Esther . hadloqoh , het ontsteken van licht , brandstichting . hados , enkelv . van hadrat ,
.
hadasim
constr . van hadoroh , schoonheid ; — ponim , schoonheid van gezicht , 'n volle baard ; — zoqon , het sieraad van den baard , 'n baard siert het gezicht .
.
st
, ofschoon .
hagam
, de
'
landbouwer ; titel van een in t Hebreeuwsch geschreven maandblad over landbouwwezen , voor het eerst verschenen Nisan
hagaqlai
5672 ( 1912 ) RODSKY haģbahah
en
, ,
te Jaffa (Palestina ) , onder redactie van Dr. J . WILKANSKY .
sph . zie haģbohoh . het in de hoogte heffen
haýbohoh uit voorgelezen
, nl.
der Wetsrol na (voor ) dat er (wordt) : het voorgelezen (voor te lezen ) ge
is
titel van
een
't
in
vrijheid
;
,
de
.
achelen geirut
,
).
' de t
,
en
't
in
:
,
,
„
in
Dr
Petersburg
KANTOR
Joden
ge
weten
, .
letterkundig
en
't
in
Hebreeuwsch
met
. J. L .
stichter
1886
supplement
eerste
verschijnt
is .
dat sedert
het
’n
van
.
titel
St
;
.
enz
heden
,
lehagajaut
,
lomut wehameitim
die
de
daar
.
de
,
die
bijzonder
van den uittocht uit Egypte welke
de
op
,
”
,
de
,
Men
-
.
H
verhaal voordracht
wekelijksch
en
van
1853
beide eerste Paaschavonden den huiselijken ter toepassing van het voorschrift gij zult uwen
redigeerde dagblad
hajilaudim
drinken toe haſodoh
1781
(
SOMMERHAUSEN
;
,
,
—
zoon vertellen dag
te
,
om
door
,
burleske
shel pésag genoemd
voordracht kring geschiedt
parodie
geestige
shimurim
mededeeling
waarvan hajehudim
een
te
vergelijke leil
schappelijk
waarop men
.
-
,
Paasch avonden
haſodoh
,
de
,
op
'n
purim
:
,
de
nl .
laat
ge
.
te
verschijnend dagblad schreven Jeruzalem hagodat leil shikurim haſodoh voor den avond uitzondering zijn den regel zeer matig
Hebreeuwsch
op in
zie
,
hageirut
zie
toond ; haggelen ,
om
. ZAGO
wordt aldus, zooveel mogelijk in zijn geheel , den volke ge zijn om die functie waar te nemen . — hebben , aangewezen
deelte
hajaum
M
geboren
zijn zullen
148
sterven
gestorven zijn zullen leven : gezegde uit de Spreuken
en die
Vaderen , dat aanleiding
der
,,de
van
vorm
heeft tot de opmerking , in den ', dat het heusch de moeite
gegeven
hei voor de wów sparen ?
is te sterven , als men toch herleeft . hakauhein , de kohen , de priester : titel, die gewoonlijk niet waard
bij
He
den
, kau
naam wordt van wie tot de kohanim , behoort : men vergelijke hamechuneh . hakaul, alles ; - hébèl , alles is ijdelheid ; – jauducho , alles dankt U : aanhef van ’ n zeer schoon ochtendlied , dat op elken Sabbath
gevoegd
breeuwschen
bij
hanim
,
waag
ik
en de ik „
. a . w .
,
m
wegnemen
”
mij
–
laten
–
„
uitdrukking
ze
,
'n
en
:
gelezen
in
)
wijze van uitbreiding van den dagelijks gevolgden tekst wordt de bijzonderheid dat het van Paasch tot Nieuwjaar vele gemeenten bij wijze van beurtzang door den voorlezer particulier wordt voorgedragen heeft aanleiding gegeven tot de
(
,
,
is
ik
,
's
,
'n van
't
,
is
de
parodie
,
,
kipoh
men verge
,
vergelijke
men
maakt recht wat
is
stom
,
: èt
ja
,
Roodkapje
dat
hakaul geld
.
,
hakipoh adumoh lijke adumim
het geld
,
te
den
gemoet
:
is
. ho ’
het geld verdrukt alles qauhélèt hakésèph aneh
;
in
krom
van
alles
hakaul
,
aneh
het gezegde
komt
èī
je
.
tref hakésèph
–
”
af
te
,
:
men dient rekening
't
;
—
op
;
ken
lephi minhaſ hamedinoh alles naar lands plaatselijke gebrui houden met geluk tolui bemazol alles hangt van maar
zijn tijd
-
gebruik
;
de
,
te
,
in
goed
is
op
er
't
gunst van het ergste wat mij overkomen kan dat begeven heeft den parnas verbeur die de beurten dus niet aanmerking kom voor respons jopheh beeitau alles
.
‘
alei halochoh
en
:
; d . .i
naam
doel
van
pieu
aankleeding
:
,
hamiçri Psalmen 113
136
genoemd
—
Psalm
;
:
,
het groot
meestal kortweg
-
het Egyptisch
—
.
hagodaul
;
,
loopen
-
,
,
halehenen gaan haleil lofzang
,
,
halboshoh
.
.
vereenigingen
-
se
,
,
is
halau dat immers halboshat earumim het kleeden van naakten
·
onderwerp
ten grondslag liggen
.
)
halochoh
van
'n
behandeling zie
of
hu
,
meer halochaut
zie
waaraan een halachisten
uitvoerige
(
voordracht
,
halachische
halochoh
.
zie
ba
,
halacha
149
,
—
i.
d.
hamiçri , met weglating
—
bij
de Leviet , titel , die gewoonlijk gevoegd wordt van wie tot lewiïm de
haleiwi,
van eenige
den Hebreeuwschen naam men vergelijke ha
behoort
:
bedilug , half
; -
118
gedeelten .
.
mechuneh
;
,
,
Clavis
Leiden
is
tekst
Talmudica
”
—
onder den titel
VAN OPPYCK
'
L
.
Talmud behandelt
de
),
ELSEVIER
EMPEREUR
HALÉWI uit Toledo
BEN JOSEPH
van den
:
(
door CONST
.
.
't
in
te
!
JESHUAH
vertaling
. a .
0
met Latijnsche
van ouds bekende wegen
aulom
„
'n
werk van
dat de methodologie
maand
verschenen
te
titel van
van halichoh
;
.
,
halichaut meerv
Nederlandsch geredigeerd
Rotterdam
het zoo
ware
.
,
och
1467
een
1909 tot 1911
van
halewa
titel van
R
blad
leer
,
'i , , ,
de
haléqag
bij
verschenen
nl . .
,
1634
; .
)
(s
, ,
,
,
,
.
te
'
m
gij n
;
mag
,
,
is
und deinem hij mooi maar vergelijke lehabdil men meshaneh titel van een Hebreeuwsch geredi ponem
.
't
de en in
;
bekendmaker
—
.
,
:
,
;
;
in
;
op
laatste lofzegging der habdoloh
zwischen sein men vergelijke
leelijk
hamagid
de
zijt
sagen
geven
het ter leen
aanhef van
,
wohl
leening
de
,
hamabdil
—
’n
;
’
oh
van
halwo
, de in
eerst
pérèq
praktijk
de
mishna vormen wetsbepaling voorschrift lemausheh misinai mondeling overgeleverde den Talmud opgenomen wetsbepalingen die geacht worden wetgeving dagteekenen den Sinai
die samen
leerstuk
,
;
,
; ,
;
te
, ,
;
lordige kleeding het gaan volgen gedragslijn wetsopvolging halochoh resultaat van be sprekingen over wijze van toepassing van een niet uitvoerig om schreven gebod korte zakelijke wetsformule met den naam van den auteur vermeld elke der verschillende bepalingen clausules
,
gang
halichoh
en
.
zeggen
:
't
nachtlaainen
van
; ,
.:
zeggen
,
-
't
'n
,
de
’
)
(
,
–
nachtgebed
'n
;
’
,
de
in
waarvan
’ eil ,
,
weekblad
),
te (
Lyck Berlijn dat Krakau verscheen ELIËZER SILBERMANN 1856 stichter was engel engel die mij hamal ach hamal och hagau verlost heeft enz bekend vers uit Genesis dat deel bij kinderen hoofdbestanddeel van het nachtgebed uitmaakt geerd
kinderen
;
voorschijn brengt de
,
Die doet voort
.
't
in
,
',
hamaudia
die
lofzegging over brood aanhef van Hebreeuwsch de mededeeler titel van een brood
:
komen
die doet uitgaan
nl .
, ,
hamauçi
te
.
sprekende
geredi
150
dagblad
geerd
hamaun
,
door RABINOWITZ te Poltawa .
opgericht
1911
in
, menigte volks, het doorsnee
eam
hamazkir , hij ,
die
publiek , de , gemaner man ” . brengt ; de meldingmaker : He
herinnering
in
. STEINSCHNEIDER , 1858 . , de verzamelaar ; titel van ' n tijdschrift, dat van 1783 het Hebreeuwsch aan de behandeling van wetenschap bibliographie
breeuwsche
door
M
hame’ aseiph tot 1813 pelijke , philosophische en historische onderwerpen dienstbaar maakte ; titel , later herhaaldelijk voor andere tijdschriften ge
bruikt . hamebaseir , de boodschapper ; titel van geerd ,
van
Lemberg ,
een
in
't Hebreeuwsch geredi
tot 1870 te van 1861 tot 1867 tevens te tot 1862 met supplement verschenen letterkun en critisch weekblad onder redactie van A . MINKES
1860
Livorno , van dig , historisch
1860
JOSEPH KOHEN ZÉDEK , Onder deze rubriek valt te vermelden streng Christelijk maandblad , „ De Boodschapper " , titel van een in 1876 opgericht te Haarlem , dat propaganda maakt voor het vie en
den Israëlietischen Sabbathdag als algemeenen wekelijk rustdag , en waarvan de stichter en volijverige eerste hoofd redacteur was wijlen GERARD VELTHUYSEN ( 10 Dec . 1834 – 1 Juni
ren
van
schen
1910 ) .
of de
er
.
)
,
ook
die nooit anders vermeld
dan met hunne respectieve titels van Bij het inschrijven van namen werden
,
en
b
, ,
,
,
. v .
ter
.
onderscheiding gebruikt steeds toevoegsels haçaureiph goudsmid ashkenazi geneesheer
,
,
de
Behalve
worden
haleiwi
en
hakauhein worden nog horauphei
lewïim
haar moeder zijn
bekend staan
,
van kauhanim geroepen
ter calioh
als jisre eilim
die
de
categorieën
van zijn
'
,
de gewone lieden
ook
(
sommige gelegenheden
en
bij
die
hamechuneh , die bijgenaamd is . De Synagoge der Ashkenazim kent zijns (haars ) vaders , slechts iemands voornaam met den voornaam
Duit
als
v
b
, of .
de
.
,
’n
of
,
.
de
,
,
scher bedarshi uit Béziers enz Dit waren alle duidelijke omschrij vingen Wanneer persoon door een anderen naam aan volks parodie taal ontleend door Wolf attribuut van
,
, of
,
,
(
),
,
Benjamin Hirsch als attribuut van Naphtali Jauzle Seple als ge term voor Joseph Jauseiph Jokef Jékef Joſef Jein
meenzame
,
,
Franschen
tijd
”
den
,,
zoo ook
in
geplaatst
,
naam
de
,
,
,
,
,
kef Kobus Koppel als gemeenzame term voor Jakob Teewle als gemeenzame naam voor David aangewezen werd dan werd die tweede naam dikwijls met de vermelding hamechuneh achter zijn aangenomen
151 zelfs burgerlijke eeretitels gingen vooraf . Men vergelijke haniqro . Men vergelijke sheim kinui .
familienaam . Synagogale gaan nog
gelijke
lebeit . Men
en
en
steeds den naam
ver
hamechunoh , vrouwelijk van hamechuneh . hamegabeir , de samensteller , de vervaardiger , de schrijver van ’ n boek . hameiliç, de tolk ; titel van een in 't Hebreeuwsch geredigeerd week -,
later dagblad , onder redactie van ALEXANDER ZEDERBAUM van 1860 tot 1893 , van LEON RABINOWITZ van 1893 tot 1904 , oorspron kelijk te Odessa , later te St. Petersburg uitgegeven .
hameisiag , de spraakmaker
; titel
van de „ hebräische
Conversations
Grammatik ” mit enz ., und einem Abriss der hebräischen Steno graphie van J . ROSENBERG , Wien , Pest , Leipzig , A . HARTLEBEN . ( Het laatste onderwerp op nieuw behandeld door H . I . COPPEN HAGEN
in
de Stenographische
hamoqaum , de plaats , de op woordige .
Revue 1911 . ) elke plaats Aanwezige , de Alomtegen
hamtonoh , het wachten , uitstel. hana 'aloh , de verhevene , Zijn Eminentie , Zijn Hoogheid . hanag lohem lejisro 'eil, laat Israël maar begaan : ieder Israëliet kent zijn plicht. hanaudas ; die bekend hanaulein
teshu
is .
oh , Hij ,
aanhef van het
gebed
die overwinning geeft (aan koningen voor Hare Majesteit de Koningin .
enz
.),
handosoh , wiskunde
, meetkunde ; — tehauroh , zuivere , algebraïsche meetkunde ; algebra : men vergelijke hendès. haniqro bephi chaul, genoemd in aller mond , algemeen bekend onder den
naam
van
.
hanistoraut , de verborgen zaken (behooren onzen God ) : troostwoord , waarmede men iemand in ’ n teleurstelling , in ' n moeilijk te verklaren
geval doet berusten . Vaak wordt het woord geciteerd op de wijs , door zangteekens in den gedrukten Hebr . tekst (Deut. XXIX : 28 )
aangegeven :
.
nisto
terwijl dezelfde zangwijze woorden felle
, maar
critiek
op
op
rent haar beurt weer dient
om
zonder
maat van ' n bekenden beleedigenden iemands daden of uitingen te doen hooren . op de
term
,
152
zie teqonaut . , plezier , voldoening
,
:
;
Makabeeënlamp
achilat gomeiç
—
van haphsoqoh
.
, .
.
ganukahlamp
.
ganukahlicht
constr
st
haphsoqat
.
sph
hano ' oh , genot hanuquilha ,
,
,
hanohagaut
vastgestelde
,
,
.
9
,
en
Ab
,
:
;
—
,
tijd waarop men den dag vóór het Paaschfeest geen gomeiç meer mag eten vastgestelde tijd waarop men bij achiloh ushetioh het ingaan van den Grooten Verzoendag zoo ook van den treurdag van moet ophouden met eten drinken
in
-
;
de
:
,
,
de
,
—
,
;
,
te
;
,
,
staking pauze interruptie oponthoud karakteriseering van den Sabbath die vrij blijft midden van arbae parshiaut shenioh tweede oponthoud wanneer zulks dezelfde reeks ten plaats tweeden male heeft siman teeken van mnemotechnicum
haphsoqoh
in
15
de )
zevenden dag der week samenviel
—
,
w
er
in
,
t
2
—
—
de
. v .
b
,
=
6
+
9
=
tw
7
,
=
(
z
te
:
,
viel
om
,
-
d
, . .i
in
van den zooveelsten maand Adar waarop genoeg men achtte zulks vroeger belangrijk den almanak melding van maken zoo vindt men wat beteekent dat eerste dag met den van
de
:
—
.
–
na
de
elk
,
,
op
die
, ,
en
)
6
=
w
,
2
=
(b
w
b
, ,
,
dus met den 15den Adar wat beteekent dat eerste dag van Adar samenviel met den tweeden dag der week den 6den was haphtoroh vrijmaking afscheid profetische der gedeelten uit en
:
in
ander
,
voor dengene
.
a
elk
,
'n
: ?
klank
'n
gij
:
,
,
mee vereeren haqadagat zie qadagat het woord dient alleen als oplossing van vraag kent woord van vier lettergrepen met den
de
tarief
,
volgens
er
wil vervullen
functie
of )
den meestbiedende
aan
,
—
(
,
in
:
-
is
die zelf
de
nagogen
,
:
is
de
of
-
-,
Vastendagen onmiddellijk Sabbath Feest gelezen worden het voorlezen der Wet voorgedragen met deze lezing shagarit dienst geëindigd werd verkaaft wordt ver vroegere dagen thans nog kocht beschikbaar enkele Sy boeken
,
,
,
de
de
,
—
;
om
op
haar
,
der Wet
)
)
a
,
de
Wetsrol
van den Vreugdedag
c
gelegenheid
om
Die heeft plaats
: 1 .
.
)
ter
,
wijden
b
te
in
.
,
is
,
dit
in
of
,
't
zij
Hij
ommegang
loofd haqophoh
).
,
(
,
:
de
;
voorrede heilige
in
haqodaush
—
inkoopgeld geld als lidmaat wanneer iemand bij het teekenen van zijn naam Hebreeuwsch dit epitheton aan den naam van zijn va der toevoegt wanneer datzelfde epitheton dezen naam het persoon als mar Memorbuch vergezelt dan beteekent dat gestorven Heilige ge telaar voor zijn geloof boruch hu
, ,
haqdomoh
153
komen inwijding eener
ritus ,
,
dikwijls
synagoge
3
onderteekening
door
.
,
volgens
van brief
Hebreeuwsch zelf gebruikte
persoon
den
'n
om
lijkbaar,
gevallen , volgens Sephardischen
enkele
in
de bimah
vóór
term
aderlating
,
de man
Israël formule waarmede terwijl hij den ring steekt aan
,
van Mozes
kedat mausheh
:
Wet
naar
bij de huwelijksplechtigheid
gewijd
vrouw
(
zijt mij als
)
de li ,
'
wejisro
eil ,
at
,
haqozat dam haqozoh mequdéshét harei
en
, .
naam
.
of
, de kleine :
document
den
.
regel
den
in
haqotaun
ritus
een calioh
2 . om
't
de
Ashkenazischen
;
in
en
inricht ;
en gaan daarnaar
gij
bij
zijn
bij
heeft ,
, d ) door wie
met de arbo «oh minim
het Loofhuttenfeest
, lijf
.
is
,
als
;
, .
,
om
, ,
,
hargoshoh
te
gaan met elkaar twisten elkander ombrengen waarnemingsvermogen gevoel apperceptie eigenschap
sich
,
,
hargenen
.
,
den vinger der vrouw deze aan zich verbindt prijzenswaardig zeh meshubog die
harei
shaugeit een der hoofdvoorwaarden vormt autorisatie verkrijgen hierdoor kenbaar dat men schaarden van het slijpen sporen slachtmes weet dan weg de
,
.
te
ze
om
te
op
,
te
die
.
en
in
in
,
,
en
't
;
de
,
hashagar
.
,
zijn derde beteekenis zijn tweede meerv van haureiſ dageraad titel van een Hebreeuwsch geredigeerd wetenschappelijk letterkundig nieuwsblad onder redactie van
harugim
u
–
(i )
,
zij in
,
;
van geloofd
ver ge
:
zij
)
,
uitroep
Hij
;
;
,
,
,
,
,
contrôle verzorging voorzienigheid perotit stiptheid nauwkeurig toezicht Gods voor
,
—
perotiaut
,
—
,
.
G
wone uitdrukking voor hashgogoh toezicht inspectie
:
,
redde ons mij jilborach God (
en
het Opperwezen geloofd jishmerein
ontfermen
,
ontsteltenis
—
behoede
zich
,
;
.
hu
—
boruch
God moge
;
.
(i )
en u
,
weja çilein wondering
,
jerageim
G
;
—
plaats
Hij
;
,
bij
adaunoï
,
de
,
van
,
de
:
in
,
te
PÉREZ SMOLENSKY maandelijks Weenen verschenen van 1869 compleet tot 1884 twaalf boekdeelen heilige naam het Opperwezen hasheim naam het woord dat uitgezonderd evenals adausheim het bidden gebruikt wordt
zienigheid
de
zijn
,
—
ontstaan
; is
in
nu
het begrip van verdwijnen
is
en
,
de
onttrokken
,
:
de
:
,
.
,
zich uitstrekkend over het individu voer ons terug aanhef van het vers waarmee ceremo nie van het terug brengen van Wetsrol den heichol besloten wordt deuren worden gesloten het voorwerp aan het oog
hashibeinu
ner
154
Berlijn
je nou
maak
au
,
't
eere
van overlede
.
.
;
;
;
humaniora
in
in
in
den
ten
,
land ontstaan grooten bloei
critiek
het laatste kwart der 18e eeuw Duitsch loop der 19e eeuw oostelijk Europa tot
beweging in
letterkundige
zij
,
;
.
,
.
)
o
,
=
!
hazkorat neshomaut
meerv van hashkabah vroegdienst Synagoge hashkomoh ter beschouwing haskalah oordeelende kennis (
verdwijn
.
ter
.
,
:
,
in
1896
plechtigheid sph het ontslapen hashkabah men vergelijke jizkaur men vergelijke nen hashkabaut
—
Hebreeuwsch geredigeerd opgericht door maandblad
van letterkundig
, ; ,
ASHER GINZBERG
een
: titel
te en
wetenschappelijk
;
zijn
,
, verdwenen
gens meer te vinden hashilauäg , de koerier
had
die
,
de
bij
en
het
en
,
,
geven
te
te
te
'n
leekenkarakter
:
doel aan het Hebreeuwsch gelijker tijd van alle parasitische elementen zuiveren voorts begrippen theorieën als hier gelouterde taal Israëlie voren genoemd door middel van gekomen
,
in
,
de
,
toestemming goedkeuring haskomoh hasophoh hoºibrit Hebreeuwsche men vergelijke sephat
approbatie
taal
:
men
vergelijke
sophoh
.
,
en
grondslag
,
tot
,
de
handwerkonderwijs
,
;
.
Rusland geformuleerd als zijnde opvoeding taal des lands der practische wetenschap
1848
.
van
,
met kennis
.
rationalisme
in
:
te
't
,
algemeen ten welke over niet anders dan Hebreeuwsch lazen ingang zoogenaamde Renaissance der Hebr Taal doen vinden
begin de
.
, ,
hatgoloh
Hope
’ ' oh , ,
het
’ oh ,
—
;
,
qidushin
op
(
,
of
—
;
te
,
huwelijk
.
van
het ontheffen van on ongemak van zich zelf fiat van den opperrabbijn
nedorim
tot schade
op
,
;
haqohol
kos
.
.
uitgaven min aut meerv van hauço ten der gemeente uitdraging zoogenaamd dragen hauço
hauço
—
zie azhoroh
’ oh ,
hatro
op
,
genomen
tot het wijden
treden
die men —
)
zich had
maureh geloften
. 'n ;
tie
beraden
:
om
, st . als
.
N
,
. : H .
het Lied der
,
;
hoop
de
een door Zionistische be weging bekend geworden lied door IMBER vervaardigd toen hij gelukkig aan doodsgevaar ontsnapt was hatorat constr van hatoroh vergunning hauro autorisa
hatiqwoh
22
is
,
,
op
”
,
is
,
„
;
,
oh
’
Sabbath dat bin beperkt grens grens nen zekere welke wat Amsterdam betreft opnieuw vastgesteld voor beide Israëlietische gemeenten
155
5673 = 2 December 1912 ; uitgave : in beide beteekenis gemaakte sen kosten ; — wehaсhnosoh , te voorschijn halen en binnen brengen : n functie ter Synagoge met betrekking brengen geen hachnosoh zonder Wetsrol halen zonder uitgaaf geen inkomst omgekeerd kislew
,
–
;
.
en
:
, , :
en
tot
'
de
;
:
;
, .
.
steeds toenemen moedwillig persoon
'n
,
'n
omgang
,
en
,
wel
,
opvatting
eigendunkelijkheid
onder
zienswijze
verwaandheid praats ter wereld
,
,
shébo aulom
't
Hebr geredigeerde
.
aan toevallig in
hazeman tijdschriften
;
de
.
zijn opvatting tijd titel herhaaldelijk
alle
; ; .
;
;
zou willen
ik
gezegd
‘
kol
—
!
,
!
idee
had
ik
, ;
zie
)
, —
, ,
beschaafde
onderstelling
hawo amino
geen
laten
.
,
,
maar het kan niet
hawweminne —
werelds doen
usage
het ware alsof
amino
zijn
.
,
's
,
caulom
gemanierdheid stellen
rabo
.
,
—
,
hawajat
elken dag van
zevenmaal
,
Wetsrol
;
minim
op
de
om
oh
:
.
arbo
op
met
uitroep bij
wederkeerende
—
herhaaldelijk
toch de
,
'
ommegang
help
het Loofhuttenfeest den laatsten dag groote naam van dien zevenden dag hausophoh bijvoegsel supplement
kaan
; ,
'n
;
.
minim
hausha anoh
hawoh
, .
,
de
'
of
de
'
op
;
oh
,
, ’n
.
' ,
hausha anaut meerv
bo
—
treiteraar frotter van hausha anoh reeks van gebeden welke eindigen met hausha anoh beginnen bundel wilgetakken waarmede hausha anoh raboh feestvreugde betoond wordt wilgetakken enkele wilgetakken die deel uitmaken der ar
;
mensch
on
rechtschapen doch schobbejak
,
,
welwillend
,
,
zijn
haureiſ moordenaar
,
–
;
umitgabeir
,
:
te
,
-
'n
haugei dat overpeinzers der Wet naam van letterlievend genoot schap vergelijke jiçgoq siag Amsterdam men hauleich gaande rochil verklikker lasteraar praatjesmaker
, d . i.
:
,
in
,
.
wier bestaan zeer tijdelijk was herinnering brengen van zielen hazkorat neshomaut het van afgestorvenen hetwelk vooral bij plechtige gelegenheden plaats gegeven
.
,
bestemming
.
teleurstelling men moet heiligheid maken geen
.
;
en
geachte ongehuwde man
—
'n
van
de
,
ha )
,
ijdelheid
en
,
—
(
,
heichol
woriq —
geen
goshub
naar zijn derde beteekenis
.
sph
.
,
héchal
ijdelheid
heiligheid zie
'n
van
,
hébèl ijdel
,
.
’
voor habogur
;
verk
g , ,
hb
,
.
:
heeft men vergelijke jizkaur voorbereiding hazmonoh het gereed maken
156
hechsheir , certificaat van kashrut zie
,
.,
zien
:
:
,
om
'n
—
;
af
'n
als :
,
is
;
'n
;
veel gevallen gebruikte naam
hals
den
voor oraun een
.
in
;
iets
qomeiae
:
of
van
kind
aan
men te
;
zie
veroordeelen
de
waar
woorden
.
men vergelijke heichol tempel paleis araun haqaudèsh
enz
wów begint om
zij
dat toch vergeefsch niet aan beginnen
hangen
,
de
van moeite
als getalwaarde
hajilaudim
tweede met te
't
'n
om
maar
sparen
wów
het doen
,
,
er
zal
alphabet
Hebreeuwsche
, de
—
;
de
voor
zinsnede met
van verwijt vankelijk weet ik
consent .
.
,
,
de
;
5
ziedaar
eerste
;
.
hadas hedjaut particulier vijfde letter van hei
heddes
'n
hetzij
.
gouden
—
vijfstuiverstuk
;
.
van hei
,
brg verkleinw
,
heitje
.
,
hein
.
'n
,
:
,
heid hazeman echo van den tijd titel van blad dat bij lots tijdschrift hazeman dit laatste heeft vervangen wisseling van
vijfgulden
.
stuk
:
,
of
.
,
—
's
,
. v .
b
spre
onder zekere omstan programma reclame
,
en
: b . v .
;
:
beschikbaar
kende van het gewas van zekere landerijen digheden maar voor het wegnemen
's
toegankelijk
iedereen
,
.
,
voor
,
,
vrij
b
baba batra
in
voor hephqeir
89
,
rekenen
hot
,
,
'
,
z de n
, op
hendès
kaan noodelooze omslag cijfers Indisch doen met met getallen werken be vergelijken waarde schatten het woord komt reeds
doel
;
strekking
hemshèch
de
,
.
tieren
het
!
's
is
.
voorwendsel
sieraadje
,
lintje strikje
,
,
ijdelheidje
zij ,
,
,
zij
; .
uitvlucht
,
hèteir
van
van hébèl
.
,
van
croesus
ne
')
patriarch
caesar
(
en
un
grooten geleerde geduld
's
,
,
.
.
'n
,
—
'n
den
's
)
;
naar
3765
—
:
,
,
,
,
3685
—
geduldig mensch naam
is
is
met
haar persoon zelve
(
dien
verkleinw bijouterie
,
, , ,
hidur hillel
weldadigheid
angezunden
gesierd heeft geen sieraad aangename verschijning reeds heizèq schade verlies nadeelig saldo verheerlijking illustratie chic eer fatsoen prestige
tooisel noodig hèzeq
. .
, , , ,
,
hèteir veroorloving hettertje verkleinw heweltje
.
,
,
,
in
huis staat brand HEd aan het razen lijkrede rouwplechtigheid
hespeid
is
aan en —
behoort hospitaal
;
ziekenhuis
,
armenhuis
,
,
wat tot het heiligdom
;
gewijd
;
.
kaarten heqdeish
157
zijn noodig
shires :
om
b
. v . af
wachten
te
dat de nieuwe zaak
rendeert . ( lecho ) ,
acht, wees gewaarschuwd ; lecho pen , wacht u er voor dat, pas op dat gij niet ; geparodieerd : wacht u voor de pen , geef niet lichtvaardig uwe handteekening : verba , ; , scripta voorzichtig lepeh volant manent met den mond , ; , spreek niet onbedacht — wehizocheir wacht u er voor en be
hishomeir
;
denk
hiſeaurerut
,
hillahabut
nedoboh
.
in
, wacht
: men
organisatie
,
U
wehizoheir
—
,
histaderut
neem
innerlijke
u
opgewektheid
,
ontvlamming
wees gewaarschuwd
en
vergelijke
exaltatie
,
.
.
seider
gevoel .
.
hilmanut, aanstelling , bestuursfunctie , tak van bestuur . hitnadebut , vrijgevigheid , offervaardigheid , mildheid : men vergelijke hitnagedut , oppositie
.
ho ’ agdut , de eenheid
; titel
van
verschijnend
te Jeruzalem
een
,
geredigeerd weekblad
Hebreeuwsch
orgaan
beiderspartij Poalei Zion . ho beho taljo , het een hangt met het ander samen ho ’eichaut wehakamaut , qualiteiten en quantiteiten eichoh , men vergelijke kamoh hodor , heerlijkheid , sieraad .
, in 't ar
van de Joodsche
. : men
vergelijke
.
op
,
;
'
n
. .
de
wie
ant
van mah
h
combinatie van oplossing geeft
en
:
;
Haman vreemd pakhuis als m
'n
: de ’n
kat
van het
vijandige de
Joden
den
in
de
,
dat men met
de
,
geestigheid
steekt zinspeling zaken van het Paaschfeest zoekt
:
nishtanoh
het Purimfeest oorsprong zijn
welke twee
feesten
verschillend
van
karakter
rab
.
voir
onder mijn berusting heb carte blanche plein pou
;
,
hand
,
;
)
ik
mijn
van toegang
(
ziehier mijn bewijs
in
,
horeshut bejodi het verlof
is
.
,
horab
de
.
en
;
'n
hij
ad 'n , ,
«
; –
; de
van
de
hierin
op
, de
woord
met
horoshoe
mah nishţanoh vraag dient dat
n
—
komt
in
Purimfeest
het eeuwige leven ingegaan groot stuk vleesch ter gelegenheid
de
,
Haman
m
in
;
)
holach legajei homon
is
sie lèt
hoïti mélèch , ik ben koning geweest (aanhaling uit het Boek qauhé goeden tijd dat was nog cet heureux temps est plus Tage von Aranjuez sind vorüber die schönen
158
, de
an
: het woord heeft in gesprekken geen oplossing dere waarde dan als van de vraag : kent gij ’ n woord van groenspecht
de
,
door
Romeinen
,
,
”
verdedigde
met leeuwenmoed het vaderland
Si
met twee andere
die
Jeruzalem
ge
nl .
. i.
d
der Romeinen
druktemaker
ma
;
,
der woestaards
:
geesel
tijdens het beleg van
hoofdmannen
hoofd der buiten
de
,
„
,
mon bar Giora
de
,
,
?
-
o
elk
vier lettergrepen , met den klank hoshperjaune ontstaan uit raush barjaunim meenschap staanden der outsiders
;
horogomoh
onmeedoogende kerel
eigennaam
,
vereeniging met
dikwijls
en
,
,
ibn zooveel als ben voorgesteld door
.
,
haureiſ
in
, .q
hourik
'n
zie
.
tamoor
,
—
,
,
;
of en
,
,
Saragossa
was
(
—
van DUNASH BEN LABRAT 920 Hebreeuwsche poëzie toepaste
:
,
;
—
reiziger
de
op
elfde eeuw
te
de
in
,
leeraar gabirol
'n,
de
hij
bij
—
in
r.
,
of
,
:
in
,
te
,
in
.
,
is
;
—
de
),
uit
tibon
commentator Castilië
leefde navolging
prosodie
de
'n
die
Arabische als wijsgeer Avicebron
salomoh
1089 tot 1167
gabirol
groot dichter
980
genees
sterrenkundige
—
jehudah
bekend als dichter schrijver
eezra
,
van ongev
,
wijsgeer
leefde
,
heer ben
ir
mé
ben
zijn verdiensten als taalkundige Cordova juist den laatsten tijd erkend cèzra
—
worden
'
en
of
abraham
en
Saragossa
lexicograaf
in
te
. a .
0
,
;
—
'n
de
sluitletter nun voorafgegaan door teeken djanag jonah vormt familienaam abul walid merwan djanag ook wel Jonas Marinus leefde het begin der elfde eeuw
scholastici bekend onder den naam van familie van geleerde Hebreeuwsche schrij
't
de
didaktisch Hebreeuwsch vergelijk onauchi ben Hebreeër civis teitsch Hebreeuwsch Duitsch Slavisch „
:
;
'n
ik
-
,
,
-
—
;
”
;
,
Hebreeër romanus sum
.
modern
't
ibri
,
leggers van
en
,
,
:
't
in
en
in
,
en
12e 13e eeuw die noorden van Spanje bij Frankrijk zuiden van bloeiden voorkeur vertaalden zij philo sophische werken uit het Arabisch vooral wanneer deze door ge grond loofsgenooten geschreven waren werden zoodoende
vers
,
–
het
,
.
,
in
en
-
becibrit
directe methode steeds elkaars gezelschap intieme neergaande
, 't
.
op
,
,
,
vrienden met elkander igeir brievenbesteller
Hebreeuwsch
Hebreeuwsch
de ;
het
.
vrouw
Hebreeuwsch onderwezen içe megice zie penimi wegiçaun
in
Hebreeuwsche
;
,
librit
.
-
Joodsch Duitsch
159
igérét, brief. ïaub , Job ; — lau hojoh welau nibro , Job heeft niet bestaan en is niet geschapen , m . a . w . het verhaal omtrent Job dient slechts als om lijsting van de schoone beschouwingen , die het boek van dien naam
op
:
’n
, ,
'
eim
in zoo ruime mate aanbiedt . ilmolei , indien (zulks het geval) niet (ware ). jirçeh hasheim , als God wil, Deo volente . im fraaiigheid kol hane orim met alle jongelingen
Vreug
den
,
), )
(
en
de
eim
(
,
en
,
)
jelodim
ongehuwde heeren ten opzichte van alsmede met kauhanim lewiïm gezelschap van
zelfs
.
de
habagurim
de
wel plaats
ook
kol met
' is t
dan
de
'n
te
(
en
,
der Wet hierin bestaande dat aan alle aanwezige kleinere grootere jongelingen gelegenheid aangeboden werd wordt vergezellen hetzelfde had heeft een der tot ealioh geroepenen
dedag
.
't
, .
,
.
't
in
,
bekrimping
,
,
't
lichaam
ge
,
in
.
,
.
hoofd hoofd
de
en
,
grondslag
kern quintessence
,
de
de
,
hadobor op
—
om
,
de
.
geen overtreding
de
is
,
.
,
de
—
aanroeren
afwijking
gosar min haseiphèr iets heenpraten
—
; ;
;
is
;
,
't
in
het boek
de
zwaar verdriet minderwaardig goed
hem
men vergelijke zébèl ziekte pest
geloofsartikel
niet durven
genot
van
laten loopen
:
er
leelijk
,
.
, ,
zie «
,
ontbreekt
kwestie
van
strenge onthouding
maag drukken
grondslag
zaak
.
'
,
h
—
iemand
”
,
de
pijniging
schimmel besmettelijke iqor sph geen
eiqor
oneindige
am
ta
,
:
pijnigingen
, ,
,
„ in ei
néphès
tot
houding
inzeibelen
iqar
dag
den
.
dwongen
;
,
,
inui pijniging
push
,
.
,
van
met iemand zich met iemand inlaten men vergelijke
redeneeren
einuïm
,
:
,
,
,
inhoud onderwerp einjono dejomo het onderwerp inteimen
,
,
(
) , .
, ,
(
,
,
, .
,
)
im
als het zoo brg immes zie èmèt goed echt prettig heusch zooals behoort ingazzeren bemorsen onzindelijk behandelen men vergelijke gazir einjon bezigheid beslommering onderneming geval gebeurtenis kein
;
(
,
te
;
:
,
:
)
gegroepeerd
zijn
waar
iedere
Is
plaats
,
eener
de
. gedeelte
Synagoge
;
; de
dat
)
(b
,
–
raëlieten het meest
om
;
kom
opvattingen
der gemeente (
;
,
stad
—
averechtsche
eir
ik
;
)
zaak
;
te -
,
;
der zaak hoofdzaak waar het aan komt shochogti het voornaamste had ijna vergeten zeggen topheil topheil hoofdzaak bijzaak bijzaak hoofd doen
ge
160
moeder
«asoroh
Israël
'n,
stad
in
eil ,
'
en
waar minstens
meente
batlonim zijn ; — we ' eim bejisro aanzienlijk centrum van Joodsche
.
studie
.
;
te
;
de
'n
;
–
de
,
;
is
de
,
;
—
,
,
;
in
is
,
,
en ten op
,
zie
;
strengste verboden het ongeoorloofde
.
eiwut
venijnig
.
kwaadaardigheid
,
verdraaidheid
,
.
, ,
iwwes ciwut
elk der sholaush regolim
.
,
opgewondenheid
,
–
is
,
;
,
isru gaſ benaming van den dag volgende isur wat ongeoorloofd ģomur wehèteir wat betreft het geoorloofde
.
'n
,
'n
;
,
—
ishoh
.
;
,
,
hem
al
zijn oogen ieder wat recht ieder doet maar wat zelf goeddunkt ieder zijn eigen baas gashuboh vrouw voorname vrouw beste vrouw
beeeinow
—
op
in
om
stad wonen burgerrecht ish man bacar lau jeidoe niet ingelichte weet niet wie niet hoogte van den toestand kan niet meespreken weest overtuigd van gegrondheid van mijn betoog kol hajoshor
cironut het recht
.
heid
,
hij
,
ik
.
nalatenschap
hij
ja
,
izbaun
verschijne beleefdheidsformule gevolgd persoon door den naam van den die aan beurt voor calioh hem daartoe uitnoodigend jaran qoroti watemo einu heb immers geroepen hebt gewei
, , v ,
'n
b
is
en
gij
.
'
,
en
de
,
:
moge staan
amaud
goed doel
raakt
zijn geld toch
—
beter aan
moet geven aan
eeisow
,
aan
'n
wil
op
’n
niets over heeft voor
Jakob
onze aartsvader
;
,
;
obinu
wie niet geven
—
eeisow
,
aan
-
,
agaub Jakob
,
·
ja
.
gerd
dan
wie
minder
wijze kwijt
.
aangename
.
,
,
; .
,
in
,
.
drinken
,
,
;
is
'n,
—
.
minder
gevenden aard
soroph die
brandewijn
. .
aanstoot
verboden sergeant sergeant
.
,
of ;
meer jajem
,
,
,
'n
,
zie
brg
.
,
jajemen
glaasje
Israëliet
die daarom
,
.
voor
'n
is
hebben
brg zie jaïn jenever
,
jajem
ceremoniën van den
—
inzameling plaats
en
;
afgoden
en
,
;
voorlezer den tekst der torah bij het voorlezen volgt plengoffer libatie voor neisèch wijn van welken gebracht werd wijn uit die druiven geperst bij welker —
waarmee wijn
jain
de .
.
st
jad ,
,
;
,
’ja
hij leve lang arich jomow hij moge zijn dagen verlengen jaarshenen erven men vergelijke jaureish plaats van jod hand woordwijzer van zilver constr
niet vervaard
161
.
jaqrut
groote
,
de
uit
-
gaat
het
-
,
hand
.
in
;
taub
-
al
;
'n
'n
gaat
jaum
Paschen
'n
uitgestreken
gezicht
.
gevangenis
;
de
,
;
—
,
zitten
.
,
ponim
in
brg
jaspenen
nl .
,
.
.
,
duurte jashronut rechtschapenheid
,
; –
,
;
:
zie
.
,
hij
:
spalten
waf het
van diepe minachting wandeling doen met stok
uitroep
heeft
jantif brg
hagodaul
de
,
in
en
de
.
,
. .i
d
meisje
hij
jélèd
van
plaats van jom constr zee Middellandsche Zee elke groote zee
gespogen –
, drinkebroer . slokje borrel .
zie
st . ,
jam
jajem
,
jajemen
,
jajemer , brg . zie jajempie , brg . jaldoh vrouwelijk
vergelijke meja
men
.
sheib
.
de
handen van
.
,
,
elliptisch voor jauçei jedei gaubotau aan plicht ontgaan zich van zijn plicht kwijten
,
,
,
kenner
de
jaudeia
—
;
-
op
,
-
-
;
maan
,
Nisan
, ,
,
en
Elul Tishri
maanden
,
—
zie
–
; :
de
,
hakipurim
zeer beperkten kring
in
:
de
in
, ,
zooals
hulédèt hamalkoh
gewoon
Nieuwemaansfeest voorafgaat gehouden lange dag inzonderheid eerste dag van het Nieuwjaarsfeest wijding die wat betreft met den volgenden dag petirat dag van het overlij als verlengd wordt beschouwd de
,
de
,
'n
ki ;
—
,
,
,
–
:
is
;
ki
de
'n
),
—
--
(
)
,
;
in
;
feestdag
shénichpal bau dag waarbij taub taub twee Dinsdag het scheppingsverhaal vermeld taub schrijver van hoogst gewaar Heller 1579 1654 —
van
(
den
maal
die het
,
—
;
oruch
,
dag
den
wordt
,
op
lijk
behalve
-
;
verzoendag
kleine
delijks
;
.
,
,
;
ondergaan der zon Groote Verzoendag geboortedag der Koningin kipur qoton
tijdrekenkundige
dag der verzoeningen Groote Verzoendag langste dag gerekend van tot
d
de ,
,
,
lange
’
,
,
\
oruch
de
hakipurim
;
dag ho
-
,
jaum
—
,
jaulédèi kraamvrouw
kenner der tijden
bibliograaf bibliographie
. .i
—
iţim
boekenkenner
.
,
seiphèr
;
',
.
, :
in
,
nl .
lateren tijd
en
gebeden van het shagarit ingevlochten gedichten aldus genoemd naar het woord jauçeir Formeerder des lichts aanhef van eerste der lofzeggingen die het shemae voorafgaan de
jauçeraut
dat
.
jauçei zijn zijn
geld
,
het eerste
, d .i .
,
handgelel
.
's
, .
zie
moos ontvangt
morgens men jatten brg stelen
,
hand
jad
,
.
,
jat moos brg
jad
,
.
,
,
zie
brg
jatte
zie
jat
162 deerde commentaar op de mishnah ; - - sheini shel goliaut , de tweede feestdag , zijnde die der ballingschap : de tweede en de acht ste dag van het Paaschfeest , de tweede van Weken - , van Loofhut ten - en van Slotfeest . De tweede dag heeft zijn oorsprong in de
,
,
,
;
.
—
-
maar
bleef gehandhaafd
-
,
,
en
kermis
.
,
dag
bij nacht
.
en
,
-
:
de
in
,
,
bij
wolailoh
een einde maakte
slechts één dag wordt gevierd equinox nacht gelijk
wolailoh showin dag jaumo deshuqo marktdag jaumom
wel
Joodschen kalender
den
dat naast den eersten dag terwijl nog heden Palestina
de
van
den
in
Hillel
-
stand
dat een gezaghebbend college onder voor Jongere 360 aan den onzekeren toe
opgemerkt
van
-
zitterschap
,
Hierbij dient
.
elk
eerste tijden der Verspreiding , toen het vaststellen der nieuwe maan nog met moeilijkheden gepaard ging , de veraf wonenden dik wijls niet bijtijds ingelicht konden zijn en daarom twee dagen geval de ware Feestdag zijn vierden . Een daarvan moest dus in
,
benevens
goederen
verarmen
aan
,
zijn
van
,
afdalen
lager
.
,
jaureid minechosow wal geraken
reinheidswetten
.
en
-
,
,
.
,
zedeleer het rituëel van spijs plichten jegens ouders onderwijzers
loof
en de
,
:
,
,
;
jauqèr duurte als verkorting voor bejauqèr duur jaureh deieoh onderwijst kennis titel van de tweede afdeeling van grondslagen van het ge den Joodschen codex behandelende
–
erfgenaam
het bewind
van
,
céçér
,
erfgenaam
;
,
jaureish
troon
.
opvolger
;
.
,
'
z n
,
der we
li
in
,
zijn
thuis
de
;
oppervlakte
de
,
–
;
,
—
geshbaun
—
,
oh
-
bepaaldheid
penei hateibeil kennis van aardrijkskunde seiphèr boekkennis
;
gaan
—
; ;
niet boven
.
nering zetten van jedi kennis
birchat kauhanim afscheidsgroet
ie
.
:
U
,
,
.
.
st
,
,
reld
birchai kauhanim intellect draagkracht
de
de
tering naar jedieat constr cijferkunde
aanhef van
,
vermogen
jechaulèt
,
—
nazeggen
jaureish
van
benshe
,
mand
Hij
zie
,
jeboréchecho
de
vrouwelijk
,
jauréshét
.
lidmaten
.
enkele personen
volk
.
;
leib
het dierbaarste
hartedief
,
;
Philo
—
;
,
joh
uitstekendsten van haantje voorste de
'n
,
-
—
de
geliefde des IIeeren
,
jegidim
,
van
de
, ;
,
lieveling
jegidei seguloh
—
.
teratuur jedid
een
16 :3
jegidut , eenheid , individualiteit , eenzaamheid . jehi roçaun , het moge de wil zijn , nl. van het Opperwezen ;
'n — - , gelegenheidsgebed : aldus genoemd naar den aanhef . jehudi , Jood ; n goeie zijn Gods — , zulk een , die naar behooren ; , dienstplichten betracht ' n rechte — ' n type van ' n Jood . jeiçèr, neiging , natuurlijke drift ; — hataub , de goede neiging , deugd ; 'n
'
hora ', de booze neiging , ondeugd ;
de
-
—
baas
.
zijn
—
horre , zie
, laat
geen shelitoh over je hebben
zij
–
je
horae ; laat
—
hartstocht
niet de
je
:
de
om
,
te
in
misbaar
aleh
hoogstwaarschijnlijk
vergelijke
men
(
van
:
geschreeuw ja
. of
jeiles
uitspraak
jeinkeb met
( de
ja
’n
gewijzigde
,
.
te
helpen bevorderen
brg
jeilie
,
,
jeile
goede
,
het
de
te
;
,
om
in
de
jeilechu meigaïl el goil , gaan van eene partij naar andere gunstige beteekenis geven uitsluitend kennen dat oogenblik geen gaan zijn men verloren laat steeds weer
,
„
,
te
—
.
.
homi
-
Joodsch
'n
voor het eerst het geeft uitge
,
1912
:
hoofdlijnen
,
benevens wenken redenaarskunst
Ilij moge uw
,
;
;
u
je ?
—
'n
zoo
wat
zeg
'n;
de
.
familie
familie
schande
,
, ’n
for
de
,
,
'n
;
.
in
.
kinderen
.
voor
de
; ’n
,
stil
zoo goed als van
huis bereid baksel garpoh shetiqoh meerv van jólèd
,
jelodim
van
;
,
in
je
stuk
zeg
gebouwden man
van zoo forsch baït geboren het huis
jelid
wat
je
;
verwend
-( je )
’n 'n
,
;
kind
?
;
u
te
zij
:
of
jélèd
; ; ;
kracht den rechten weg doen opgaan misschien beter uw kracht vinde steeds den richtigen weg bij voorbaat dank gegeven steeds wel doen dank het dat blijft afgesproken niet waar
,
jejasheir kaugacho
.
,
.
Men vergelijke jeiçèr jeiles drukte moeilijkheid
.
.
zie
jijles brg
,
Nazarener
wellustig
;
,
jeitserig
.
,
de
.
met
in
I.
NOBEL
de
schetsen
bijzonderheden
verband staande jeishu hanauçeri Jezus
de
hij ,
op ”
;
't
;
(
en
wetenschappelijke
Januari
in
,
te
Posen
in
,
opscheppen
titel van
onder redactie van
verschenen Filehne werkte predikatiën en
is
weer aan wijn van den Libanon
letisch maandblad
),
-
,
)
zoekt weer wat hij
lebonaun
)
jein
,
hij
is
,
de
'
,
akaub meirih met ma arib meinse met ma aseh klacht terwijl herinnering klimme nevengedachte het gebed uitgesloten begint weer aan jeloloh niet geheel maken
164
jeloloh , gehuil , gejammer , jammerklacht
,
,
gerijpten
den
achter
leeftijd
kooksel
geen
,
con
.
het biljart
:
—
;
'n
,
—
,
; .
,
vreezend den Hemel Godvreezend sciencieus persoon jérèq groen groente welau tabshil groente maar
,
, ’n . .
)
'n
(
,
usheleimim
-
shomaïm
van vrouw sprekende van gestalte godvreezende zeer deugdzame lieden
schoon
en
jerei
.
,
jerei
im
’ ar ,
jephat tau
'
grap
gein
.
,
.
den rug jen brg zie
.
.
zie
jemag shemau , jimag jemei jeridoh dagen van nederdaling
't
in
,
,
,
is
de
;
vergelijke
men
alïoh
,
:
,
reis
men
.
vel perkament
zoon van Nebat opvolger van koning oproerling door afscheuring stichtte meesleept die anderen
;
;
.
,
dat
,
,
in
:
facto Hebreeuwsch
die onder dezen
,
waardigheid
:
van
—
rab
; , de
Jeruzalem
;
.
,
,
,
ipso
.
en
'n
de
onderstelling uitgaande dat van spreekt het zeer goed doet jerushoh erfenis erfdeel jerusholaïm
.
,
Jeruzalemiet Hierosolymiet Hebreeuwsch buitengewoon goed Hebreeuwsch spreken —
:
'n
als
,
Jeruzalem
,
jerushalmi van
—
,
Jeroboäm
het rijk
hij
ben nebot
spreken
:
in
,
,
'n
,
tapijt
Salomo afvallige
vertrek
jemei
.
vergelijke jerobeom
PAPPENHEIM
.
,
,
is
sjouw aan jeridoh daling afdaling
jericoh
He
synoniemen
Men vergelijke jeridoh markt jaarmarkt hij jord hij verband gebracht aan
.
de
.
messe Hiermee wordt
een
:
.
door
S
5571
,
,
,
,
—
5591
II
5544
profane bijeenkomst
jerid
III
;
.
din
I
drie
.
in
,
van jerieoh shelaumauh titel van breeuwsch bewerkte verhandeling over Hebreeuwsche
.
jeri°aut meerv
jesh
en
gevolgen
;
grootste rollen
.
—
de
er
,
,
gangen kleinste oorzaken hebben soms wen moshiag komt werden alle schulen noch
—
is
’n
’n
um
de
,
gods titel althans niet bestaat maar die het type van geleerdheid ge goreib vrucht moet voorstellen huhn un hahn
—
;
—
; ,
er is
,
’a
le
komt wel weer terug
'n
gelegenheid
,
'n
,
,
—
;
—
;
de te
al
tijd
,
voor
,
,
er
,
,
er
—
den
;
is
na
,
er
zijn aumerim die zeggen sommigen zeggen ge chenophaïm zijn vleugels lauw aan het heeft vleugels verspreidt spoedig raglaïm rucht zich lauw het heeft voeten gar zeman moqaum plaats gauw het komt maar
van
165
, al
iets maken
op
veel ophef van iets maken , iets onbeduidends
te
blazen .
, zetel ; zitting ; vergaderplaats
jeshiboh
voor studeerende rabbijnen ; rabbijnen ; talmudische leerschool ,
tot opleiding
,
.
:
als
leerschool van hoog college . jeshu oh , hulp ; overwinning ; Jeshu 'ah : eigennaam . jesurim , tuchtigingen , straffen , zware pijnen , — shel ahaboli , straffen bewijs van Gods liefde castigat quem amat Hij kastijdt dien hij lief heeft weesmeisjes
. .
, ,
jetaumaut
,
in
iets
hij verbeeldt
grooten dienst bewezen heeft gaf gaf hem van
hem
’n
.
,
ik
—
'n
ik
;
verkleinw
,
heele
–
'n
,
—
plezier doen
'n
;
mij
.
brg
doen
'n
dat
.
,
jetje
hij
,
zich
iemand
hij meent hij doet mij jad
,
gemoet komen
'n
jutérèt
zie
jetérèt
te
weesjongens
;
jetaumim
pak
taal
Jonische Grieksche
jiçgoq
.
jewonit
,
, .
slaag
.
,
Izak beginletters
zingen
,
—
:
,
zij
,
’
,
in
)
te
dat gedicht
en
-
een
adel dan
van
.
açmau
,
elo
'
einau
–
adel
zich
zelf
.
vrees
.
.
:
Godsvrucht Godvruchtigheid
ontzag
,
eerbied
.
shomaïm
,
, , ,
’jir 'jir oh at ,
ji
,
ji
hjeh mah shéjihjeh het moge zijn wat het wil mag shemau uitgewischt worde zijn naam verwensching
er
.
samenzijn
;
,
,
geen andere
edele afkomst
.
Eenheidsbegrip
,
,
eenheid
jigus afstamming
;
is ,
na
'n
;
bij
--
;
van
,
Maimoni
Nederlandsche Synagogen Vrijdag Feestavonden
wijs der Hooge Feest stervende zachtkens neuriën totdat het oogenblik verscheiden daar ook wel onmiddellijk het overlijden
dagen
is
mijn Rots
. op op de
in
en
dat
versregels
dertien
veelal aan het einde van den dienst
weerklinkt
jigud
ali God
door DANIËL BEN JEHUDAH Rome vervaardigd gedicht dat
in
:
is
geest uit werkt
,
(
der veertiende eeuw Israëlietisch geloofsbegrip
dischen
wegau
echter meer populair populair
aanhef van
midden
het
çuri
hasheim
'n
de
:
Verlosser groot
,
jigdal
interpretatie is
en
leiwi
is
,
in
de
,
,
van jishmereini çuri mijn Rots bescherme mij verkorting plaatst men dikwijls achter zijn Hebreeuwschen stijl geschreven handteekening wanneer men noch kauhein noch
jiçu
166
, Ismaëlieten ; Mohamedanen . jas hronut jishub zetting bezetting neerzetting bezinking woonplaats kleine burgerlijke gemeente met minimum Israëlietische ingezetenen
jishme
eil ,
;
;
'n
,
,
, .
zie
,
,
,
eilim
jishronut,
of
de
;
—
de
),
(
a
-
qehiloh
kille
.
in
behoort voorrang overschot
categorie der kauhanim
12
het constant getal
karakter van
'n
,
maand
of
;
schrikkeljaar
van
.
. ' N n .
of
;
karakter
voordragen
opdat
–
doen
de
het noodige
,
,
of
en
:
,
,
'n
,
;
—
bliek uitgesproken maken publiek worde uitgesproken
'n
bij N
,
ten goede
op
-
,
,
bedenke ziel van aanhef van piëteits formulier herinneringsdagen plechtige zelfs pu feestelijke gelegenheden ter eere van overledene stil
,
’n bij
overschot
de
jaar
Hij
nl .
van
'n
rakter
jizkaur
)
en
om
,
,
793 gelaqim
te
’n
en
.i .
(1
,
uur waarmede dag uitgebreid dag uur van molad worden uur van den verkrijgen molad der daaropvolgende maand overschot ka
d
dag
of
.
,
wie noch tot
de .
,
toe
Israëlieten
lewiïm
is
,
werd
aantal
;
tot die der wat meer
noch
jitraun
eil
,
'
Israëliet
;
.
;
Israël
,
van jisro
meerv
;
,
eil
,
de
eilim
' '
jisre
jisro
—
unser
;
allen omgang met geloofsgenooten familie het gezelschap neemt
,
;
'n
,
—
van
in
'n '
;
op
—
kolonisatie
at ,
Palestina hada kalme over plaats eenige wonen een van zeer weinige Israëlietische ingezetenen zijn afgelegen wonen ver van jisro
érèç
weging
,
—
;
,
—
.
,
(
en
,
be
van den Talmud
,
inhoud
betreft
waar
voor allen
rubrieken
samenvat
:
den
boeken bestaat en
)
4
+
=
10
jd
in
zakelijken
wetsbepalingen
de
zoover
een zeer verzorgd
in
,
vattelijk Hebreeuwsch voor
,
:
de
”
„
in
deze
(
dat veertien Groote Adelaar
),
monides
uit
,
,
;
—
,
—
der personen die den doen maken hagazoqoh hand sterke hand conventioneele titel van het werk mishneh torah herhaling der Wet van Rambam Mai
jod
vermelding
en
:
de
,
de
en
—
in
—
,
,
; ’ de n
boek memor protocol boek waarin namen vermeld staan van hen die tijd waarop vaak aanmerking komen officieel voor een aanleiding tot den altijd met tevens met vermelding van
buch
.
.
.
jud
,
)
(
,
ik
,
—
.
in
.
,
te
,
'
de
raken
weet het wel mijn zoon gouden tientje men vergelijke
:
brg
onbewust alles aan
beni
.
joentje
;
weet
—
ondersteld
,
joetje
ik
, ti,
worden joda
—
,
;
,
-
’n
ongev 1180 schoone Amsterdamsche folio uitgave van dit geschreven werk dagteekent van 1702 bij Athias jodaïm asqonïaut handen handen zijn van nature bezig
167
, alleen ,
jogid
, individu , eenling , lidmaat , enkelvoud ; -
een enkele
bedaurau ,
iemand , die zich ( in gunstigen zin ) van zijn omgeving onderscheidt , de voornaamste van zijn tijdgenooten . ; — olleflui , Zondagsmenschen , dagmenschen . jom , zie jaum jomim , dagen ; – jedabeiru , de dagen spreken , de ouderdom komt nauro ’ im , de ontzaglijke, d . i. de ontzagwek kende dagen , de Hooge Feestdagen , nl. het Nieuwjaarsfeest en de Groote Verzoendag ; – taubim , feestdagen , Feestdagen .
;
gebreken
,
mim
oneigenlijk
.
meerv
jaum
van
,
taub
en
jo
plaats van
in
.
taubim
bij
jomtaubim
—
;
—
op
’n
de
,
zal
je
aan hebben
—
er
'n .
,
;
zie
,
,
je
,
hamechuneh Jakob joshor zult
brg
joosie
met
.
:
zie
jookef
tabakspijpje
steenen
ik
(
rechten
),
Amsterdamsche volkstaal steel men vergelijke jad
in
joodje
.
'n,
:
,
;
—
jomtef , jontef , zie jaum taub ; — zugesund , met of op het feest welzijn Feestdag gut goed feest begroeting iber Christelijke valt met den Joodschen Feestdag samen ganze welt
de
met
maar gelijk
me
,
–
;
.
,
.
te
is
),
—
(
één
lijn
hij
dan
hij
den koning
stellen met shlau
.
.
de
,
—
de
ga
markt
ijv
.
hebt gelijk
(b
,
je
—
je
;
hebt
).
.
.
de
,
ü
of
; ,
aphilu quçoh
'n
die zelve reeds
(
—
'n
van
ie
als getalwaarde
—
jota
.
of
titel
de
-
;
ei ;
,
—
,
zelfs geen haaltje
geen
Hebreeuwsche alphabet
Joodsch Duitsch vertegenwoordigt één tephilin hand platte knoop aan
i,
't
tiende letter van
dubbele
mooi
;
Griekenland
,
goed
.
jopheh
.
,
jauqèr
, .
zie
zie
Jonië
in
de
,
;
billijk
gebruikt
.
.
brg
jowon 10
naar
wees
brg
't
,
joven
rechtvaardig
als zelfst nmw
.
,
jouker
),
naar
,
,
,
, .
nmw jotaum
shel
.
,
,
jerid
ik
, zie
,
,
meilich mélèch joppie meilech
oud
joshor rechtuit
,
jopheh
kostbaar dierbaar
jord joshon
jud
schoon
duikelaar
joqor
is
leģuph
versterkend
op
overigens
nuttig
.
te
rijk
van
dan
is
Joseph
;
,
joppe
;
vrouwelijk
,
jophoh
gezond
is
,
,
voor het lichaam
heilzaam
,
aangenaam
schoon
,
jopheh
,
.
geven
kleine letter
168
jutérèt , meer
dan noodig
is .
kaal, zie qohol ; — 's ètraug , de èīraugappel met de drie overige der arbo oh minim , die de gemeente , ten gebruike van hen , die , om welke reden ook , er zelf geen hebben , beschikbaar stelt ; — ' s mes
;
—
wordt
de
op
en
,
op
,
het lokaal waar
),
(
's
ting houden
begraven
kosten der gemeente
bestuurders der gemeente zit waarvan ook wel voor andere gemeentelijke doel wordt gemaakt consistoriekamer wacht
Stube
shtob
die
(meit ), ' n doode ,
;
—
2 , .
,
'
a
;
,
;
.
is ”
.
zie
,
.
zie
,
uitoefenen
,
het Nederl kaaien
.
meqajeim
met
, ,
,
,
gerechtigheid
geien
ta
groot mes
.
schade veroorzaken
gezochte
of
,
slag
;
zie galf
makoh
en
,
.
brg
,
toetakelen
kaljut maken
mekajemenen
:
.
,
kelen
.
.
waarschijnlijk vallen brengen toepassen stand aan
kingen
val
,
.
tot
,
kajemen
zie
nevengedachte
zie
kohen
rug
gab
brg
,
kajemen
,
be
.
,
zie
. brg
,
zie
kalf
naar den regel zooals het
kaphri
kaffer kajem
,
cahn
,
„
brg
,
:
.
,
,
kan
zijn
recht
Zooals
,
hoort kahn
.
,
voorgesteld hypotypose brg veilig men vergelijke din
kadin
—
,
,
,
en
wekach zoo zoo zoo zooveel wie ma aseh daad alsof het werkelijk gebeurd was aanschouwelijk
'n
;
,
en
.
zie
,
qaboloh
kach aldus precies als
kaf
in
,
—
;
dwaze
den
kabbala
—
ka
as ,
.
!
;
einden gebruik jogid het publiek mag niet opgehouden worden door één persoon begeiq kesil jonuag toorn rust toorn den schoot van
ongegronde aanmer
.
maken
-
mooi
.
is
,
te
la
,
zu
is
het aanbod wagasudoh
no ’ ; oh
;
verloofde
—
te
al
—
;
de
,
,
kieskeurig
schoone
.
zedige bruid
op
;
,
;
de –
op
,
–
en
;
,
de
er
,
op
,
iko
,
umeijer
;
alophim hoeveel zooveel vele duizenden muller Meijers bashuq zijn zooveel Mullers straat markt Beurs veel menschen dragen denzelfden naam
kameh de
bruid
,
,
kaloh schoondochter
is
meneer
,
belle
,
de
,
est trop en
;
,
—
gèbro
en
kaloh
;
vereeniging tot het verschaffen van uitzet dikwijls van bruidschat men vergelijke hachnosat kaloh pens netmaag haube muts van schein mariée
kalle
,
;
-
opwinden
van
Hebreeuwsche alphabet
't
elfde letter van
(z
de
;
.
,
de in
;
—
alvleeschklier
.
'n
beest onder
,
lieden
,
.
,
.
,
,
hoendervogel
,
vóór den kipur geslacht bepaald door den koopprijs
dag
den
de
wordt
verzoening
;
,
,
.
als
stuk vergoeding
zedelijke
der verzoening
embleem
gegeten
kapot
, .
kaporoh
zie
,
bedekking
,
kaporoh
,
.,
;
, de )
;
—
—
de
’n
,
—
,
—
;
bij
,
brg
en
hollig
holligheid des ijnde rechte
leugenaar
kapoeres die
als getalwaar
;
,
-
endeldarm
kaphri plattelandsbewoner dorpeling kaphrïm meerv van kaphri bekrompen kaphron
tephilin
der
anatomische term bij het rituëel onderzoek van rapheh slappe chaph beest veranderd gebogen vorm heeft de gewone die kromme
,
de
of
'n
long van krummer
—
:
-)
de sluit
andere
haqolas
—
;
;
;
(
;
;
hand schaal lepel slingers weggeslingerd heid des worden als uit slingers voorstelling van hellestraf peshutoh
holte der hand
'n
. of
.
wijze
,
,
20 de
de , :
duivevleugels
van
.
jaunoh
zeer veel maal
;
kanephei kaph
;
de
op
,
,
Polly heeten peeomim er zijn zooveel hondjes kamoh weka moh zeer veel kanephaut hoeken vierkante belegsels van zijde stof vier hoeken van den talit aangebracht
.
die
169
,
)
,
,
zoenoffer alle rampen
onderga
—
, ,
(
;
;
,
,
, nl .
plaats van
ieder heeft
die
mij zou
.
,
awionut drukte
’
ġa
.
qaro
.
,
karaïm
brg
’
zie
,
kapsoones
im zie
.
word mijn
—
treffen
in
;
den
;
eigen leed
. .i
vice
zijn
d
oorspronkelijk
,
, de
,
te
,
—
,
,
de
:
waarde ervan vogel zelf wordt aan ondergang armen gegeven geruïneerd gehavend vreeselijk verval aan stukken stuk dood gronde gaan gaan ieder heeft zijn fotse volgens Tendlau dikwijls
.
, :
kosheir
de
toestand van kasheir
;
,
kashrut
of ’n
de
;
—
:
,
of
.
,
kashe zie qashjo kasheren door behandeling met water vuur tot rituëel gebruik geschikt maken van metalen vaatwerk sprekende men vergelij goede beurt geven zich reinigen ke kosheir zich zichzelf eens desbetreffende dienst
.
van gemeentewege
.
passer
.
,
.
heeft voor kashrut
,
,
.
,
,
kassier
, ,
zie shaskenen drinken brg zie ketobi brief briefje persoon die verantwoordelijkheid
,
kaskenen kassavie
op
170
katobut, schrijfsel , krabbels , rebus , raadsel , charade , bon mot, gezel schapsspel , kortswijl , geestigheid . ELIAS LEVITA , in zijn tishbi , waarvan de eerste uitgave van 1541 dagteekent , zegt omtrent dit
:„
woord
nog heden ten dage is het geheimzinnig
schrij
en anoniem
op de deuren van voorname huizen van pleinen te Rome in gebruik en die woorden hee ten katobul. ” Wie denkt hier niet aan de hekelende opschriften , die detijds te Rome aan de orde van den dag waren ? Den
ven
of
van
te
geestige zinspelingen
midden
of andere het pu bliek interesseerende gebeurtenis , op het overblijfsel van een an tiek standbeeld , dat den naam van Pasquino kreeg en op de Piazza Navona stond , aangebracht en den volgenden morgen verscheen op het Marforio -beeld , daar tegenover : vraag en een antwoord antwoord beide op even geheimzinnige wijze . In zijn nummers van 29 Dec . 1910 , 12 Januari en 9 Febr . 1911 ( 30 kislew , 12 teibeit en 11 shebat 5671 ), bespreekt ,, Der Israelit ” , verschijnende te Frank fort a /M . , het woord , daarbij de opmerking uitlokkende , dat de eenen morgen
was
vraag , zinspelende op
een
een
oorsprong wel in de combinatie kdb = kzb kon liggen , en betee kenen : liegen , te leur stellen , foppen . Een positief bewijs van het
leveren , maar als die beteekenis aan het in het dagelijksche leven niet gebruikte kdb ooit ontleend is , dan is geheel uitgesleten toch langzamerhand oordeelen naar overtuigende wijze spreken de van van LEVITA ten volle ktb moeilijk
te
te
en
,
op
is
zij
tegendeel
Trouwens het Schriftuurlijke ketaubèt men vergelijke poter umogel met pauteir umaugeil moser met mauseir dat vereeniging met aqae gebruikt wordt reeds zeer sterk be
in
),
’n
,
is
qa
,
.
(
overgegaan
de
,
in
,
en
en
in
,
als
”
.
en
.
,
.
opperpriester
de
:
,
tot
,
is
godaul
; ,
voeren
(
,
op
,
fortuin
—
:
,
te
Ezechiël terug
noodlot
).
Mercurius planeet per kohen het recht den titel sprekende van denzelven dragen minstens den tijd van den profeet
ster
,
, ,
sonen
volmacht planeet
priester die
kauhein
, ,
kracht
kauchob
, .
zie
.
, ,
,
„
”
„
kauag
,
,
”
,
„
”
er
gewezen
,
„
,
”
,
.
,,
Overigens dient
op
dat met katobut parallel gaat kettinkje cadeau ontstaan uit catellus dat betee letterversiering kenis van zich ontwikkeld heeft tot die van gezellig samenzijn spelevaren welke het de zestiende zijn zeventiende eeuw bezat dat modeterm invloed kan hebben doen gelden Men zie verder ketowes katsjef brg slager die onrein vleesch verkoopt qaçèb wijs
waardigheid
171 de dagen
in
hedjaut , gewone priester :
weleer ; -
van
;
,
in
tegen
— godaul ' n — uf ' s beit gaïm 'n baar geval : ’ n — betreedt geen begraafplaats . kaulalim , gemeenschappen , agglomeratiön , gemeenten , collectivi teiten .
stelling met
nauwlijks denk
kaun , zie kauhein . den
, die verloochent ; verzaker ; — bo 'iqor , verloochenaar van grondslag ; godloochenaar ; zich — zijn , het Jodendom vaar
wel
zeggen
kaupheir
.
zijn , knielen en buigen , den broodjes zoete bakken : gewoonlijk umishtagawim zijn . gezegd : kaureeim
kaureiae umishțagaweh dienaar spelen
,
:
:
,
te
)
geven arbae kausaut dient het satisfactie gewoonlijk die vijf bekers wijns verplicht stelt
School
dienen voor den qidush van den volgenden
'
te
,
de
westelijke muur van den Tempel van weleer nog overgebleven stuk muur waar elken het
,
kauteil ma arobi
nl .
.
bewaart men het morgen
te
de
(
om
vergelijke
men
aan
van eiliohu hanobi ,
–
in
,
om
den
gezet
meervoud
’ n extra glas wijn , dat profeet naar het heet voor den Eliahu , wordt gereed verschijnen werkelijkheid mocht den nacht eens
seidèr ,
hij
bij
't
in
in
kaus, beker , drinkglas ;
onderdanigen
, .
zinspeling
.
,
,
vleesch
:
,
'n
,
is
kosheir
,
.
,
kazer brg
zie
,
:
Jeruzalem Vrijdag Israëlieten van alle oorden komen bidden oplettendheid kawonoh aandacht ernst bedoeling
zeker door het veelvuldig
samengaan
. p .
totius Hebraitatis van BEN JEHUDAH
over het
vinden
in
.
n
. a .
0
:
sprekende
hieromtrent
is
.
Eene aanteekening
Thesaurus
den
mag
zoo zeggen
,
Opperwezen
te 1 .
.
van beide woorden
kebajochaul als men het
2046 sub
jkl
in
Geïllustreerde
LEVITICUS met eerstgenoemde mede
medewerking
geeft
.
,
van HENRI POLAK deeling omtrent dit woord
'n
. F .
:
,
,
kebar reeds voorschot het Voorbericht van Encyclopaedie der Diamantnijverheid door Dr
de
.
voce
van
hem
verkort
die den gobeir
qoçin
aanzienlijke
vrouw
.
van
tot kehar titel
,
:
Geëerde
-
)
.
,
vrouwelijk
ZEd
den naam
,
keçinete
rabi
.
, ,
geplaatst vóór draagt voorafgaat
die
de r (
,
.
,
kebarren voorschot geven kebaud horab de eer van ZED
172
kedat mausheh wejisro ' eil , naar de wet van Mozes huwd
zijn
nl. ge
Israël
en
.
, naar gelang ; — shé -, opdat . kedérech kol ho ’orèç , naar den weg van de geheele aarde , zooals ieder naar ' n levensgezellin . een doet : van toepassing bij het uitzien , brg kedin . kadin
'n
,
zwijgend
steen
,
draad haar haarfijn
zwijgend
als
.
steen
'n
als
dumom
,
ébén
als
ke '
zie
kedei , naarmate
onver
zie
keileb
keiletje
brg enkelv
.
,
zeer nauwkeurig
horab
.
kebaud
slokje
,
glaasje
,
vaatje
van keilim
,
.
verkleinw
,
en
.
.
kélèb
.
,
,
,
keharr
zie
'n
,
kegut hasa aroh
,
.
biddelijk
.
borrel
vaatwerk
is .
,
zij
er
ik
,
zoo dunkt
geen
mij
het
.
,
li
eh
deze zaak kan jehi néçag zoo
.
,
dubbel
nir dwars ’
—
en
;
altijd
en
voortdurend keiphèl kiphlaïm
–
,
—
;
betere
;
,
,
hadobor hazeh zoo vergelijking voor vinden
ad
),
ja .
vat
(
van keli
meerv
,
keilim
keili aldus
algemeen
algemeen
het
voorbeeld
voorbeeld worden
analogie gekarakteriseerd
door
't
wordt
,
,
,
;
'n
het
algemeene
algemeene
bijzon
.
der geval
dan weer
upherat
,
:
de en
,
,
pas gebracht
uchelal
wanneer
'n
het algemeene
bijzonder voorbeeld
’n
-
;
,
bijzondere
te
upherat
—
algemeene regel regel
,
,
enheid
bijzonder geval en
regel
«
algem
en
,
kelai
.
,
.
,
keiwer zie qébèr kejoduas zovals bekend
opzichte
van
tegen
.
ten
,
,
tegenover om
,
kelapei
–
, ,
te
en
;
te
om
:
.
quasi
reukdoosjes
,
balsem
-,
bausèm
,
keilim
van
–
.
.
constr
;
.
hond st
,
;
kelei
;
fopperij hélèb
;
te
,
te
in
,
(
);
,
zeggen kelaumar als naar den schijn oordeelen kees bedriegelijk ge Käse schijnbaar kaas kaasvormig gesneden geven veride blokjes hout die uitgestald worden kennen wijze dat den winkel kaas verkocht wordt bedekte van doen
;
,
;
,
bewerkte
—
en
zij
,
—
;
Hebreeuwsch
homiletische
verklaring
op
't
in
een
of
,
–
;
cassoletten duchon kan kom dienende bij het wasschen der gérès aar handen der kauhanim eer den duchan betreden potten joqor v oorwerpen den kruiken van waarde titel van den
173
, die
in 1619 door SALOMOH EPHRAÏM LANCZYZ (LUNT ; — mashgit , toen Opperrabbijn te Praag , is uitgegeven verwoestingsgereedschappen , moordwerktuigen ; – qaudèsh , ge
Pentateuch
),
SCHÜTZ
wijde voorwerpen : siertorens en bijbehooren dienende om de Wets rol te tooien ; — umnut , bedrijfs -, handwerksgereedschappen ; –
zaïn
,
;
wapentuig
,
zémèr
—
.
muziekinstrumenten
'n
als
'n
,
kemélèch
maar niet
goede
koning
kleeding
elegante
onder zijn troepen
goede
.
stof
:
;
bigedud
,
qémag
—
,
kémech
,
zie
kemaushob , eigenlijk gemaushob , abstractum van maushob . kennis .
zoo hoogelijk
.
geëerd
per
begrip
,
van mauag
,
gemauag abstractum
,
eigenlijk
, .q
kemoug
'n,
—
'n
plaag gelijkt
'n;
op
wat
plaag
,
’n
),
als
last
.
=
kenéğae post
als
( . ke
stand
iets gekant zijn verzameling vergadering bijeenkomst
de
,
'
;
de –
eil
.
,
,
;
de
in
meenschap
jisro
Sy
meest uitgebreide beteekenis Israëlietische ge titel van een tot heden onafgewerkt biographisch
;
:
,
kenését nagoge
tegen
,
zijn
kenéģèd
beteekenis uitgegeven door hagedauloh RABBINOWITZ 1886 1ste deel Groote Vergadering Groote Synagoge door Ezra bijeengeroepen
,
,
de
,
—
;
(
,
overdrachtelijken
zin
in
geneiboh
—
leeft van
het behoort kaporoh
.
, .
vesting
kluwen
.
.
.
,
kereisohh bein shiného keruz publicatie
,
stad hoogst zwanger
,
zie rol ,
kerach
waarschijnlijk
zooals
,
, ,
kepóre
wier traditiën
.
brood
hij:
,
brg
gebruikt kenohug
:
,
de
hebben
kenijve
profeten nog gekend hebben
laatste
overgenomen
, b . . v .
zij
wier leden
van
de
. P .
S
in
Joodsche mannen
)
van
lexicon
; .
?
—
;
.
,
er
is
de
, b . v .
.
pelasteir
,
;
—
handschrift manuscript
,
;
;
,
—
jad schrift pamphlet wissel
ketab
en
,
ketuboh
, .
,
zie
?
te
,
en
.
2
kesobbe
te
, . 1
in
geld
—
,
zilver
geld
;
bewijzen minolon van waar geld hoe aanmerking huwelijksvoorwaarde dat ook komt als geldkwestie hoe aan geld komen ook een wezo goud goud hob zilver zilver kostbaarheden
,
késèph
valsche
samenstelling
damp ijdele
gedachten
ģe
hoogheidswaanzin
der Wet
kroon
.
. .
,
at ,
'
;
letters mea lettra volgens
ge shel
—
der Hebreeuwsche
vorm
.;
bruikelijke vierkante gaçi autïaut schrift
—
,
,
:
,
,
kelibat handschrift wijze van schrijven schrijven ketibenen men vergelijke sipheren ketiboh schrift inschrijving meruba kwadraatschrift
de
–
, ,
tauroh
jad
,
kétèr kroon
;
.
,
2
,
; .
taurat reukwerk qetaurèī zie
het Duitsche ge met taurat :
van
:
.
1
,
,
ketaurèl
zie
174
en
,
,
de
in
de
?
),
,
en
, '
:
in
te
'
en
in
. v .
b
ook
(
,
van halve letters ELIAS waarbij jud genaamd mu aleiq mo aleiq wów overigens reish dolet komen staan letters onder ling verbonden kunnen zijn zwang bij Sephardim zeer
LEVITA
:
,
,
—
in
nl .
,
en
;
wagati moh tauboh goede inschrijving Nederland echter niet gebruikelijke veelal bezegeling het Boek des Levens
.
,
,
—
; , '
,
zie
,
.
't
schriftelijke begroeting ter gelegenheid van Nieuwjaarsfeest mijn schrijven mijn schriftuur mijn brief ketowes katobut von komt sam hamowes van gekheid komt
ketobi
, ,
,
,
,
,
,
(q
),
,
,
.
.
zie
.
kawonoh
'n
,
als
olijf
niet meer eten dan
,
olijf het quantum van
;
,
'n .
kaas
.
zooveel als gebinoh
brg
,
,
de
en
,
,
,
kewonoh kezaït
Psalmen
Kronijken huwelijkscontract
Nehemia ketuboh
kewijne
derde groep van den Israëlietischen canon Spreuken Job het Hooglied Ruth auhélèt den Prediker Esther Daniël Ezra met de
de
,
de
omvattende Klaagliederen
;
geschriften
de
.
ernst
ketubim
slim
.
kracht
je
ik
;
,
bidden
,
.
.
publiek
niets vreemd
zich voor adat jeshurun die
.
; ,
,
—
voorvalt nei zie
wien
«
,
iemand
is
.
;
interesseert
man ;
,
meente
wat
!
—
.
,
gemeenschap
in
de
,
zie qehiloh
ongelijksoortig soort ondergang
—
kiljaun kille
tweederlei verdelging
;
aïm
’
kil
,
complimenten kibudim vereeringen plichtpleging mag maak geen kienen kiejenen brg zie qinjon koopen
de
,
loos
kauag
,
.
, , , , , ,
kim
.
.
.
,
.
zie
brg
kassavie
,
khoug
,
kezawie brg khein brg
zie
zie
.
bitter weinig
van hetgeen
zaken
der
ge
kin
goed
3 . . . .
.
brg
, ,
,
zie
kim
ja
175
; ,
,
kinim
,
zie
ja
.
brg
zie
luizen
ongedierte
.
,
kinim
’ oh ,
kinf
. .
, ,
,
kimmel brg zie ģimel kin brg kein stil
,
,
in
–
,
;
.
;
, .q
;
afgunst jaloerschheid ponim zie qin ruzie lastige zoeker concurrent iemand die de zon niet het water kan zien schijnen
kinnesinne
,
er
. .
,
;
,
ik
—
ge
oplossing gekomen
;
; ,
is
er
,
onbegrijpelijk
;
is
'n , .hij
.
is ,
betoovering
gebroken
is
—
;
geval de
naam
heksenwerk
,
,
,
,
,
stoel
zooals zijn
tooverij
van ketab jad
keleizémèr
.
-)
.v .
(s
be
's
;
;
;
ga
kelaumar
muzikant
;
klok
;
muziekinstrumenten
;
,
.
klesmer
.
.
zie
,
klaumerkees
,
handschriften
,
meerv
zie
;
bij
,
jad
, ;
op
kiībei
.
le
, ;
)
(
orde
zie in
zaak zuiver
)
(
,
is
charme est rompu daglicht Dinsdag taub dat het goed was verder jaum bij voorkeur jeilech odom bechi taub men Dinsdags leraulom reis men reize niet nacht men vergelijke bechi taub
ki
eindelijk
portemonnaie
.
,
troon
ken
heimzinnig
portie
.
geldzak
de
.
,
kishemau kishuph
aandeel
aan
maken
kipur
zak
,
,
kis buidel kisei zetel ,
kipoh
zie
jaum
, ,
,
,
'n
brg
zie
hu
kipur
ik
;
, gij
,
kippen
er
aandeel dan wil wel aan hebben neem buitenkansje hebt vergeet mij dan niet als zoo gemeenschappelijken handel drijven
gemeen —
bergplaats
—
schap
,
gemeenschappelijke
,
bergplaats
,
gewelf
,
kipoh
shiphgoh
'n,
'n
-
—
'n
;
van
dienstbode
schijnbaar van
kélèb
lui lastige concur
gemeene
,
,
meerv
, .
(
kelaumar
.
kelobim
.
zie de
.q
kloowem
,
qeliphei
hand
kloumich
kodisj
gehups
.
bij
.
, ,
vleesch
met
bejegenen
eerbied
zus
of
zoo
danst
zie
avant
),
en
=
allew
.
,
sh
kodisj allewande
=
, q . . ( sj
.
of
,
zijn
.
lever
iemand benau
,
kobeid
beboeten
koude toespijs —
eer
;
kobaud
qodesh
qenas
qinuag
je
knassen knoeg
zie
, , , . zie
renten
,
·
uiterst bij
zie
klippetumme
),
, .
vioolspeler
176
koef noen , brg . zie quph , kost niets . , brg . geslepen diamant : waarschijnlijk
koetsef
wat gehouwen , gesneden , en zelfs wat geschoren qaçèb . den bedrijvenden vorm
identiek met quçob , is : men vergelijke
;
ga
)
hij
kohen , kohn , cohn , con , zie kauhein ; familienaam : Cohen . kol , alles ; — ashér jaumar loch ba al habaït asei guç micei , al wat zegt de heer des huizes u zegt, doe dat , behalve (als heen
't
, in
auregaut
paden des
,
gaïm
dichphin jeitei wejeichul
,
; :
,
is
't
;
ironisch
:
inval
zoete
is
.
M
.
die honger heeft kome enete mede hier geen
restau
',
,
;
ha
maar wil
;
,
, ho
leminau
aureib
,
—
—
,
ei
;
eim
,
,
bozeh
alle
:
ageihèm
,
eil
jisro
'
–
.. ..
geheel
zijn broeders
zijn
aansprakelijk
Israëlieten
;
alle Israëlieten
-
’n
,
of
,
:
te
en
:
,
is
)
bestaan
der Alliance
1910
),
van het vijftigjarig
van 1863 tot aan zijn dood geëerde president geweest ter ge
1880
(
legenheid
–
(
ADOLPHE CRÉMIEUX 1796 haar hoogst verdienstelijke
en
, ,
,
noodig menschen die door hun hoedanigheid van minderwaardigen toestand zijn geraakt worden zedelijk helpen zooveel mogelijk stoffelijk ISAAC
waar
Israëliet vervolgd
in
,
doel
is
-
:
,
te
,
in
),
;
,
(A
selle
de
zijn solidair leus van Alliance Israélite Univer lgemeen Israëlietisch Verbond wordings Mei 1860 na Parijs door zeventien jonge Israëlieten onder tijd van een jaar bijvalsbetuigingen van aanzienlijke niet Israëlieten gesticht het
voor elkander
•
zeh
;
;
careibim
hun broeders
,
Israëlieten
eil
jisro
wie
naar haar soort alle variëteiten van raaf van het wat zich vermengt naar zijn soort men
,
'n
alle
'
-
,
Israël
zie
–
moeilijk
vrouw naar zijn eigen stand
zoeke
te
–
,
alle begin
; al
is
wat raaf genus corvus
;
im
;
,
hatgolaut qoshaut
is
(
),
haqohol
al
-
beschaamd maakt haneeorim geheele gemeente iedereen
evenmensch
qahal
de
zijn
–
;
,
;
,
hamarbeh deborim meibi geit wie veel spreekt brengt zonde wie veel spreekt heeft veel ver lebajeish gabeirau antwoorden hamarbeh wie het meest
; -
habagurim
zie
,
de
gastvrije woning
rant
,
,
elk
in
,
de
door
'n
,
waarvan het eerste deel 1750 Florence het tweede zorgen van het genootschap meqiçei nirdomim 1902 Berlijn onder redactie van Dr SCHLESINGER verschenen in
te
en
te
werk
–
levens
in
;
;
', n
, ’n
Lunel geschreven
te
HAKOHEN
'n
'n
is
:
te
'n
en
;
,
in
,
-
slokop alles hem alles daarin veelvraat iemand van veelzijdige ontwikkeling iemand van encyclopaedische kennis liturgisch titel van ritueel werk voor eerst gedrukt 1490 Napels het ongeveer 1330 door AHARON uittreksel van bau
heeft
177
onlangs overleden President , de Heer NARCISSE LEVEN , in een werk „ Cinquante Ans d 'Histoire ” haar ontstaan , ontwikkeling en de
werkzaamheid geschetst : ter gelegenheid van het vijftigjarig be , gewestelijke afdeeling staan der Nederland heeft op Zondag 6 Juli 1913 te Amsterdam n feestelijke bijeenkomst plaats gehad , waar
'
van de bijzonderheden in de bladen vermeld zijn : in deze bijeenkomst hebben de Voorzitter van het Nederlandsch Comité ,
Mr.
B.
werk
ASSCHER, en de gedelegeerde
E.
te Parijs
van het Comité Central , Rabbijn de ISRAEL LÉVI warme pleidooien voor het Alliance gehouden , haar bedrijvigheid en streven nader
,
der
,
kennen
doen
het voorbeeld
op
en
medewerking aangespoord ;
tot algemeene
van CRÉMIEUX
begezqat kashrut heim , alle geschonken met betrekking tot Israëlieten wordt vertrouwen Joodsche deugden ; — — gabeirim , alle Israëlieten zijn min of meer bloedverwanten onderling ; — — jeish lohèm geilèq lo aulom -
habo , alle Israëlieten hebben deel aan het toekomstige leven ; draagt ; uniform - mutsjes , mutsjes , zooals ze iedereen
model mutsjes ; mutsjes
met couranten aftrek ; — kitbei , alle volledige de werken van ; — nidrei, alle gelof ten : aanhef van een formulier van vrijwaring, bij het ingaan van den kipur uitgesproken , met welk formulier men zich plechtig en van ,
geschriften
bij
voorbaat , bij onwillekeurig verzuim , van onberaden religieuse geloften , tegenover zich zelf op zich genomen , ontslagen acht ; muziek van MAX BRUCH , met de melodie waarop — - voorge
zie
,
, en
ki al ,
; -
,
enz
.
)
;
—
(
.,
,
;
–
al
—
; -
de –
;
en
in
taub
elke onreine
bargoensch
.
looshen
,
zie
, .
goochemer
.
.
het bad moet
’n
is
„
ondankbare
dat
,
,
die zondebok goed aangebracht
is
dat
hij
,
.
,
,
,
qorbon
,
.
van
me
—
dat
kind die het goede bedekt
qotaun
tauboh
'n
”
;
verkleinw
zie
. )
, . i.
brg
kaupheh
.
,
(d
uitgieten
heeft
shékein
hasheim
qoraub
kooterum
korbentje
tomei enz
wit
qóphes
,
,
kooref
kophuï
looshen
zie zie
,
koofes
wat God verboden
overvloed
tisch
qundès
is
, ,
kondeis
koochemer
kooter
gruwel
van alles
taub
is ,
’n
wat God
;
te
-
,
;
tot
wordt , leitmotiv avond zelf gedekte tafel waarop geen spijzen verwacht worden zooveel meer zeer zeker teiwes tau abat
dragen
kolfje
12
.
naar mijn hand
178
koreit , afsnijding , buiten - de- gemeenschap - stelling ; straf , die het God delijk gerecht alléén bepaalt . kosheir , geschikt , bruikbaar , in orde , geoorloofd , voor gebruik ge
schikt ; betrouwbaar ;
is
,
;
de
er
zie
'n
),
in
,
nagedachtenis
,
ziel
van
uiting van wensch Paaschfeest naar eisch
pésag
'n
er
nog
is
. :
,
.
,
zie
.
,
,
,
;
te
vóórgaan
hem
;
,
laat hem eer laat tramwagen nadert
om
—
eerzucht
,
das genick men offert alles zijn fatsoen houden los
brecht anem
de de
,
de
,
ehm
eer voor
—
de
voor
wij wijzen
kosheir zuiver
kobaud
de
zie
.
, ,
op
kowed
de
,
eens
dat
kousjer brg
brg groot huis gevangenis syntaxis niet Hebreeuwsch
bajes
)
op
(
.
te
het
),
;
, ,
;
brave ziel
-
bij
. v .
; ’n
,
;
(
gemak
geslacht beest dat voor gebruik ge vee domoor die niet opzettelijk
iemand die veel geleden heeft inzonderheid Oost Europeërs
vieren kotel godaul
b
—
,
neshomoh
—
is
; ’n
onnoozel stuk
loofhut
,
beheime
zitten
—
schikt kwaad doet
tienen
'n
; .
goede
maken voor Israëlietisch
,
de
in
wat met ons —
,
koshere
er
we kunnen kelijk zitten
, geschikt
door het in water te zetten en te zouten ; ; was — , puntjes qosheh de toch niets gekken prijzen heeren wijzen moeten
;
doen
te
aan
maken
:
vleesch
, alles
- wejoshor
—
(
, b . v.
gebruik
den weg
steek
.
de
,
—
,
—
.
'n
los
;
:
wel
moeten
!
,
bereiroh
ze
zie
.q
,
er
de
!
—
in
;
;
bereire qsu
.
allen zijn bemind allen zijn uitver gelijke aanspraken ieder van hen komt in
.
;
;
berurim
,
kulom
ahubim
koren allen hebben aanmerking
,
,
'qs
ksu
zie
’n
,
bekaan
,
krieje kulom
je
’n
is
ning
;
als
sol mer haben de bejege vriendelijk verre van dank voor voor visite groote tegenslag krie zie qerieoh zaken zich reissen verwensching laat hij zich scheur scheuren niet over
te
af
.
-
.
,
, en
wach
.
;
bestemd
.
-)
be
. 'n v.
bela
(s
vergelijke
;
men
az
volk
azozeil voor den Azazel voor vernietiging onderneming looze reddeloos verloren
.
ander
, d . .i :
'n
taal van
rug
.
,
zie
ģeib
,
la
,
lavaz
brg
.
,
kijf
;
zie
; , ,
kumor afgodenpriester niet Joodsche geestelijke kwar kebar dar weet het gunstige oogenblik geduld overwint alles ten
hope
179
lagalutin , levenslang ,
perpétuité .
à
lagash , fluistering : men vergelijke
lag
‘aumer , laſ
.
belagash
lo•aumer , de
,
, .
en
—
en
te
:
”
;
voor elken tijd synagogebezoekers
„
de
:
op
.
:
un
'
ta
’n
tijd
.
,
.
,
-
,
;
,
;
't
,
çadiqim
rusten
:
heet
te
)
6
+
30
w
+
=
op
de
men vergelijke
een
:
me der
wereld !
is
(1
—
;
wów
waar
,
't
,
-
-
-
hij behoort tot
beminde vrouw muphlog uitstekend geleerde
,
dertig brave menschen de
en
zijn
tijden
letter van Hebreeuwsche alphabet als getal aanvangsletters shin als verzachtende uitdruk
–
;
30
:
geleerde
king voor lauqeiag shaugad zes
alles
gezette
zie nekeiboh
van studie
twaalfde
waarde
geen geur
.
brg
.
lamed
,
,
'n
man
dat
die
geeft
,
lekijve
lamdon
,
lakijfe
de
aanwijzingen
,
bord
van
tijd
is
,
opschrift
geen smaak kaan woreiag
op
ein
:
bau
voor alles
zeman
,
,
, .
,
,
lakaul
schmack
kaan
;
zie
rak
men vergelijke
lulobim
aderlaten am
,
koop worden aangeboden lahaqauz dam haqozat dam
lak
.
verscheen ook droge
jebeishim
her
kenmerkte
nl .
in
,
wegam
voorschijn
herhaaldelijk
welke tijd zich middeleeuwen haaldelijk schrikkelijke vervolgingen door lagim
te
de
omertijd
die
,
drukkende herinneringen
roept
de
in
poozing
de
in
als
drie en dertigste (1 + ý = 30 1 3 ) dag van de omertelling : deze dag wordt herinnering aan geluk kige gebeurtenissen hoofdzakelijk echter als ver eere gehouden bo
jegidei
—
;
)
1
+
30
geiphèc
,
—
; :
'n
pésag
—
in
,
iemand wien men geen lastige vrijer hojoh un
;
;
en
persoon
’n
ongewild
=
'
+
,
; ,
—
n
n
’n
; ' ',
«
hieromtrent aleichem badu pésag geen behagen brutaal onverschillige behagen heeft
adu
het kome ulieden niet bestemd men vergelijke
zie
(1
31
'
-
;
aleichem
niet voor
u
groot
is
is
:
leed
dit
hashonoh
raush
mijn
over
getalwaarde van
; ;
zie
,
raush
niet
;
neen
,
,
lau
de
.
seguloh
ge
,
)
,
(
,
–
;
;
;
;
–
,
–
a
;
,
, ’n ,
niet geweest
,
niet geschapen nit gestoggen nit moge jizocheir niet z al verzonnen verhaal kol shékein immers nog zekerder dacht worden blijve verre lonu niet aan ons dat zijn onze zaken niet onver fortiori welau nibro gefloggen
,
',
)
(
—
,
—
;
,
;
-
'
;
,
—
;
'r
d
;
( r
;
en
,
;
richter zake niks mähr coleinu niet over ons zooiets poga welau noga het treft kome ons niet over God beware deugt volstrekt het noch wal kant het raakt niet het raakt niet wij lijkt hebben dat niet tonu shonu niet naar niet het
180
,
opvatting niet , dat is niet anders van toepas — zu hadérèch , dit is de weg niet , dat is de verkeerde metho ; mein mij onverschillig mein
geleerd
zoo
is onze
:
.
is
't
–
geval dat
is
neem
,
elk
in
,
;
-
tiqog
—
aulom
le
,
de
jau
bela zie
taal spreken
Hebreeuwsche
men
ver
az .
' 'n
gelijke laulem
andere dan
die
,
de
laucazim
( ja )
sing ;
alvast
dan
.
binnen
.
;
–
,
,
dit
.
voorrecht
,
al
, .
—
;
te
te
.
'n
stooten
sprekende
:
,
piw
af
de
–
de
, , le zij
elk
-
;
,
,
,
,
,
ook
habo bisemaul umeqoreib
tehei daugeh
bïemin neem als vast principe aan met linkerhand maar met rechterhand weer nader doen treden tot leeraar met betrekking tot zijn leerlingen
:
)
de
(
,
)
in
-
de
;
,
’
nieuwe maan praten
.
,
links
.
te
,
; ,
bemieutohh
—
;
,
naam
.
de
.
de
:
priori
, b . . .v
tot
a
;
,
eer
en
tot
principe
—
,
in
,
’
lechobaud uletiph érèt
.
te
,
;
in
,
,
'n
–
aanvankelijk
ver
bimelau ohh volle maan men vergelijke rebiei
nieuwe maan lofzegging gezelschap
,
,
afnemende maan
kwartier
straat druk met iemand staan zijde jemin rechts semaul
;
de
;
,
lechategiloh
waaruit
van
familie waarvan geldende familienaam
op
,
,
—
leçad aan
. i.
,
is
eerste
mechusoh bedekte meqadeish zijn met inwijden
d
,
begèsraunohh
,
—
;
maan nog klein
,
:
.
,
en
-,
-,
-,
zij , :
,
als
kweeken
onderhoudkosten ameublement stichtingen betaald worden
lebeit behoorende tot het huis volgt gewoonlijk de ook thans nog lebonoh
van verschillende
naam
ten doel stellen fondsen
die zich
herstellings bouw eenigings bidlokalen
—
,
vereenigingen
durf
,
hart moed
,
,
in
en
,
leb édèq habait
plaats van leib
alleen slechts tot herstelling van het huis
,
,
lebad
.
constr afzonderlijk
.
st
,
leb
is .
en
,
(
in
lengte van gelukkige dagen aurèch jomim taubim monde linge heilwensch schrift verkort tot initialen dezer woorden gebruikelijk als toevoegsel aan den naam van den persoon tot wien het schrijven gericht
’
le
kol
.
leven
;
-
in
het toekomstige
in
grano salis
geval hoe het onveranderd voor jiphtag odom minstens bij voorkeur mag zijn open men nooit mond ten kwade doen
geen geval
soton
heeft
voor altijd
,
aulom
niet iedereen
omkoopbaar
cum
na
,
le ’
agar
aannemende omkooping dawqo niet precies
,
,
,
zaucheh
odom
le
niet
,
zie lau
law
–
shaugad
, ; ,
lauqeiag
sieraad
tot opluistering
181
vervaardigd
,
wordt voorgedragen begin
de
bij
van den dienst ter Synagoge : naam en doel eener zangvereeniging . lechoh daudi, kom , mijn vriend , nl. de bruid tegemoet : refrein van ’ n zeer verbreid welkomstlied , dat intrede van den Sabbath
door salomoh alqabèç haléwi .
bij
't
krijgszang
.
:
.
ongeveer
tijde onder deze omstan
,
dezen
te
,
—
eatoh
.
,
,
hij
koopman
ondernemend
,
goosen
—
leib
zonder
.
op
:
’n
dat
wijns
nl .
,
zij
der uitdrukking wordt reeds door vroege schrijvers op het tegendeel beoogt van hetgeen met sommige
oorsprong gegeven
,
in
is
!
!
,
ten
'n
;
,
—
op
speelt
er
hij
den uitgang van den
ondernemend zaken maar waagt ander aan hij laat den koopman huilen prosit legaïm leven als bescheid saberi rabautai vóór het uitspreken van de lofzegging over glas wijn als waarschijnlijke
;
kapitaal
;
,
.
,
lef brg moed
die
tegen den avond
eérèb
zie
;
—
, op , ,
; ,
naar schatting tegen den tijd
digheden
,
,
144
koor weerklinkt
in
Sabbath
.
zitten
ledowid boruch aanhef van Psalm
leveit
,
,
elk
in
,
sheib
,
,
leich
geval
.
lech sheb
ten minste ga
,
lechol hapogaut
leeeiruch
volgens
gevoelen
.
algemeen
in
te
)
«
,
(
der 16e eeuw Safet Palestina lechol hadei aut naar alle inzichten naar aller inzichten
de
, —
,
—
;
overlijden
lagaç
,
;
,
–
kommer
guqi mijn dagelijksch brood laten ongelijksoortige zaken
.
,
—
bein gaïm
en
,
maken
paaschbrood
al
; ;
te
'n
çar umaïm
—
.
.
;
,
,
,
om
en
,
onderscheid vergelijking toe
,
geen
ingaan
eeuwigheid
auni brood der ellende
bikker tafelschuimer klaplooper lijk brood kommerlijk water lehabdil
!
,
op
:
spijs
de
; ,
,
de
brood
de — .
,
;
ga
en
bescheid eeuwige het leven wijze melodie van —
,
légèm
geluk
gaan
,
,
legein
u
,
'
op ad
tot leven legajei
beker
—
die
,
voorviel
'n
ledigen mochten ter dood veroordeelden taubim tot gelukkig leven ulesho bestendig welzijn laum het naar wensch welibrochoh
lieden
,
de
om
, . II, v. b
(
'
”
te
,
;
bedoeling lau heitib best wil met arme menschen nog meer maken Libanon
goede
—
om
de
dat
is
„
,
leheitib
ten
.
:
oh
’
,
;
—
,
—
—
en
;
te
;
lemeitim zonder levenden dooden willen gelijk stellen bein qaudèsh legaul laten we profane dingen verwarren geen gewijde bein tum leta mag vergelijken haroh als men iets onreins met iets reins men vergelijke hamabdil
182 zin
,
:
.
.
, .i
.
e
.
als
van Löwe
. .
Men vergelijke haleiwi afkorting van den eigennaam
;
Süsman
,
helpt
God
)
élieézer
(
.
jehudah
hoogst zelden
verbastering
·
. als
en
Léwi Wordt
stam
alleen
dan
Paasch
de eerste
ad
'
,
zie wa
:
, .
'
ad
hawa
de nacht der waken
iemand uit den
gebruikt
vóórnaam
..
,
.
:
,
leiwi Lewiet
,
het gasu wel
muzikanten
shimurim
–
;
)
(
avond
en
;
,
leil nacht
leizer
à
.
,
,
leiç
;
ga
,
.
van
—
leeitim
meerv
goede reis
meerv leiçonim muzikant van tijd tot tijd
,
,
leiçon
vrede
in
,
,
leiçim
nar
grappenmaker
lesholaum
,
leich
;
in
,
,
spotter
leiç
meestal echter schijnbaar bonne mine mauvais jeu
;
vreeselijk lastig niet naar den opgeruimd met weemoed het hart
.
4 ),
zie
.
Liebman
.
lichebaud zie
lakijfe
ter
brg
.
,
lekįjve
.
,
lekowed
en
van
,
49
. i.
veertig
tellen
.
malen
der volken
de
telling
, . v .
naar
b
de
.
,
negen
en
de
,
)
9
maunim
tellende keeren percentsgewijze
d
—
;
, de
.
en
,
an
: b .v . ,
,
amim
‘
+
40
=
+
ten honderd ho
,
dagen
,
oh
’
lemei leminjan
t
tellende
m
den
,
lemat
(
. .i
d
de
,
de
:
'
an
horagamim ter wille van God hasheim lema wille der barmhartigheid ach wee klagen geheime schatten lematmaunim van van die geteld worden omerdagen den zooveelsten den zooveelsten lema
Christelijke
tijdrekening
.
.
-
,
tijdrekening
,
.
-
de
: in
,
de
in
,
na
a
:
, ', ,
naar hun telling niet Israëlietische posteriori van achteren beschouwd lemisporom telling naar hun niet Israëlietische leeotid lobau toekomst het toekomstige leven
lemiphreia
in
de
.
tijdrekening leminjonom
het leven
.
dit leven
, . i. d
met
jud
vertegenwoordigd
,
aleph tot
en
letters
de
door een van
,
het duizendtal
voor lipherot ģodaul naar het groote getal bij opgegeven welk duizendtal verhoudingsgewijs
,
verkorting de er
,
lephag
'n
+
(
d
+
)
3
200
70
400
+
, . i.
naar het kleine getal treg
+
qotaun
duizendtal
(
het
, . v . ,
voor lipherot
.
,
)
3
+
verkorting
zonder opgave van
b
,
lephaq
70
+
+
b
, . v .
'n
of
bijzonder teeken vóór andere letters meestal met door afzonderlijke lettertype wordt voorgesteld Hţreg 5000 400 lephaſ 200 5673
183
,
,
waarmee bedoeld wordt 5673. Een geschiedschrijver zou zich o . a . op de volgende wijze uitdrukken : shenat treg lo ’ élèph hashishi , in het jaar 673 van het zesde duizendtal. lephaq
673
lephi, naar verhouding ; ning ; — darkau , naar tuurlijken
aanleg
;
der kinderen
;
—
légèm
canïut daeti , naar mijn bescheiden mee
–
zijn weg , naar zijn gewoonte
, naar zijn na hatoph , naar verhouding ( letterl . : den mond ) - - , brood naar verhouding van het aan
brood in overvloed , zoodat de kinderen er mee kun , methodisch leesboekje voor kinderen miqro — ; door DAVID JELIN 1901 — jecholțau , naar zijn vermogen ; — re
tal kinderen ; ;
morsen
nen
çaunoch , naar uw eigen believen lepogaut , lepogut , ten minste.
;
tumau , naar zijn eenvoud .
leqaçeir,
om kort te gaan . , het wegnemen , het nemen , het inpalmen . lequpoh , voor de bus, voor de armen . lequtei çebi , léqèt çebi , nalezingen , nalezing van çebi : met zinspeling op çebi , sieraad : schoone (zich trouwens in andere bundels meestal bevindende ) gelegenheidsverhandelingen en gebeden , voor 't eerst verzameld en uitgegeven door ÇEbI BEN GAÏM te Fürth , 1712 .
leqigoh
voorloopig
,
,
dit
oogenblik
.
gevolgd
de
,
liever sidroh
sidroh aangeduid
en
,
sedre
”
,
dezer tijd , op
te
propos
naar
leseider
,
atoh
de
,
allereerst
leceit
of
. i.
d
à
lesatto ,
door het woord
bepaling
'n
,
is
te
.
'n
,
taal
, :
;
Arabisch
–
,
veroordeelde
Arameesche
ashkenaz
de
arob
vreemd
't
,
de
,
,
—
;
–
;
,
—
,
;
,
—
;
—
de
taal
He mi
kenaran Slavisch bijzonder van den Pentateuch
,
in
-
;
”
,
; ’n
,
„
„
”
;
;
,
zin
”
,
„
—
;
,
—
;
,
,
,
in
–
;
sisch
Wij
Moorsch Arabisch raumi Latijn rusio Rus tegenstel sagi nehaur taal van den groote van licht groot scherpziend goeden zooals van licht euphemisme van blind zachtere uitdrukking
qeidor
ling plaats
Turksch
der Schriftuur
in
taal
jishmoeeili
,
–
,
,
groh
de
;
breeuwsch
-
;
,
–
. .i
d
,
;
gachomim taal der haqaudèsh der auteurs van den Talmud van het heilige officieele taal het Hebreeuwsch cibri
Duitsch
zen
;
:
de
am
;
–
;
—
az
.
;
Chaldeeuwsch çorephat Fransch
arami
,
zoogenaamd
van
la
en
ontleding
zor taal van
wetenschappelijk
,
.
, .
:
volk oplossing
,
de
,
constr van loshaun toevallig passende maar
st
haun
–
les
„
de
waarmede wordt van datum gelezen door opgave van sidroh welke aan beurt worden gaat bijgevolg van welke week waarin dat plaats heeft
184
saphrad , Spaansch , Portugeesch
; — tauroh legud u — gachomim legud , de taal van de Wet afzonderlijk , en de taal der Talmudisten afzonderlijk : taal en stijl van den Talmud zijn heel iets anders dan
die van de Schriftuur ;
;
Canon
schen
tuģarmoh ,
–
Turksch
Israëlieti
.
—
;
tikotabnoh
tikoteibu
van het leeren
,
;
.
tot meer mannen
eener
naam
,
haqehiloh ten
;
anïim
,
ho
—
—
bate van
ten
behoeve
bij
welzijn
.
goede
ten
,
,
letauboh
nut van
ten behoeve der gemeente
;
,
der armen
van
,
goede
ten
welzijn
.
tot
,
,
letaubat
tot
.
:
,
–
tiko
plaats van tikoteih
,
,
zegt men
tot steun van talmud tauroh tot steun der Wet ter bevordering van Godsdienstonderwijs pieuse vereeniging
'
lesïu
tot meer vrouwen
,
at , ;
teibi
'n
de
's
:
Sprekende tot ééne vrouw
.
van
't
ter wille
gij
naam
;
den
micwoh , ter wille van de goede zaak ; — shomaïm , ter wille van het Opperwezen , belangloos . gelukkig jaar ingeschre leshonoh tauboh tikoteib , moogt voor bij begroeting ven worden avonds intrede van Nieuwe Jaar
lesheim
,
, taal of stijl van
in
, tot
tenach
–
,
. i.
d
.
.
,
.
,
.
in
,
de
Jr .
'n
de
geredigeerd
, .M .
,
.
de
,
( ha )
mundi
A
de
.
”
het licht
Maandblad sedert pieuse vereeniging Touroh Our
,
;
wordt verwaarloosd de Nederlandsche
schepping der wereld anno sinds liefdadigheid voor armenkas
,
voor
de
licedoqoh
Leer
titel van
HOND vanwege is
de
„
),
)
ho
(
, , (
•aulom
—
.
gebergte
DE
.
alles gaat naar
1908 uitgegeven
tauroh aur at
. 'n ;
Dr
taal door 1
van
M
naam
Juni
.
,
.
libanon
azozeil
la
lezozel
zie
lewïoh
’
lijkstaatsie
meerv van leiwi uitgeleide uitvaart
lewïim
liberi
begrafenis
,
lewïoh
,
, , , , , ,
lewaaje
zie
,
of
:
en
,
en
letauroh welite udoh tot leering tot getuigenis tot kennis geving aan het publiek als legitimatiebewijs voor den bezitter opschrift van diploma welk ander document leeumat zeh daar tegenover daarentegen darnaast
zin
tot studie
aanleg
,
;
ter eere van het Op
horégèl
,
; ,
de
ter
eere
ter eere van den Feestdag
.
taub
Wet
–
, de
hasheim
—
't
,
ter
;
jaum
.
; ,
ter eere van
,
studie
,
,
limud
—
;
hatauroh van den Hoofdfeestdag
—
perwezen
—
,
;
–
;
ter eere van den Sabbath
,
shabot
—
gezelschap gabruto lichebaud ter eere van ter wille van Koningin uit gezelligheid hamalkoh eere van ha
.
185
limudïaut , studievakken . lisephirat hanauçerim , naar de telling der Christenen , naar de Chris telijke jaartelling. , ;
.
en
.
(
glosen
,
woorden
aan
)
getranscribeerde
letters
(
Hebreeuwsche
school Arsène meestal Fransche
Fransche de ,
1888
om
de
, de
,
1846
Leviathan
termen door gebruikt
, c . .s)
Darmesteter
zijn
—
.
,
loaz meerv Ioazim
zijn
:
,
legenden verbonden
,
,
:
,
fabelachtig
met
ter
:
men vergelijke lesheim groot zeedier bij den Psalmdichter bekend vergaan fantastische monster aan welks bestaan
lewjathan
'n :
bijoogmerk
zonder
liwjoton
«
is
»
,
de
:
de
bedoeling lishe mau , wille van den naam genoemd mag wille van wat zoo worden dus voor zaak zelve ter
,
lishe mohh
. en
,
en
72
,
,
48
,
176
146 —
I
66
, 1
,
,
161
, d . i.
(
te
andere
Men
-
;
uitspraak
;
.
.
't
in
,
,
,
V in
'. :
joshon
;
Nederlandsch
,
,
,
ashkenazi
; -
,
Arameesch
,
;
, ;
;
zie
mamme
.
ma aneh
'
,
—
—
,
, ,
tegenspoed
; , .
bij
'n
en
lofzegging —
uitspreken
'n
,
benshen
de
.
minim
;
oh
.
het ter hand nemen der arbo
almanak —
,
,
,
,
meervoud
rabim
manne
jogid
lijst almanak
tafel tabel bord verkleinw van luag almanakje lulob palmtak een der arboºoh minim
, .
Turksch
.
;
-
,
,
slechte zaken
—
;
;
taal
—
–
;
,
jishmo eilit
Joodsch Duitsch
oh
, ’
-
-
;
, nl .
,
,
—
, lau
, .
zie
,
moedertaal
, ,
LV
Odessa versche
hollandit Hollandsch
Jonisch Grieksch neqioh kiesche
; ,
enkelvoud -
;
,
de
',
jewonit
brg
205
237
art senij der tong
van Rashi
en
,
—
Jiddish
–
,
-
-
hoort
,
LIV
XLII
qotil lastertaal booze tong lastertaal telito drie personen den lasteraar zelven hem die hem aan den persoon die belasterd wordt ibrit Hebreeuwsch
hora
lugi
59
Hebreeuwsch
loazim
aramit
–
, ,
taal
Oud Duitsch
,
1865
LANDO
,
tong
loshaun
doodt
LIII
benevens
VII
zie loshaun hora
;
,
zie
zie
horre
Romania
175
lugi spel kaarten ongunstige beteekenis loshaun taal
.
lóshen
VI
en
,
brg
,
loegie
. M , az . .
behandelt vergelijke bela
louw luag
,
.
de
in
),
opheldering der taal nen
tijdschriften 143
titel marpei loshaun
den
in
Onder
,
, .
70
137
XLV
72
XLIII
LVI
de
(
en
),
interessante artikelen
Revue des Etudes Juives
de
op
en
.
—
,
te
duiden waarmede rabeinu ģeireshaum Gershom Metz ongev ongev 960 1040 Rashi hun volgelingen hun verklaringen miqra talmud voorzien hebben Men vindt over dit onderwerp
186
;
, ’ n ’ n
,
,
'n
;
in
rijtoer
—
;
en
, .
,
repeteeren
;
,
,
aandikken
ma achal beheimoh
veevoeder
.
,
,
,
;
,
overdoen met
ma achol voedsel
overdoen
,
doen overtrekken pen
aldus het voor
belet
.
,
,
van den tak
de
gaan
doen
,
bequlmos
worden
het splijten
die
’
'n
zijn
ma abir ’
,
de
,
vogelbek vertoonende ongeschikt
-
’n
iemand oogen
papegaai zoodanig zeer kort bezoek bij iemand afleggen toppen der bladen natuurlijk omgebogen zijn waarvan
aldus gebruik
-
,
op
'n
die
een
dien aard
van
het Loofhuttenfeest van wijk wijze geheele die bedient den bundel tijdens gebruik krijgen wandeling
blikje
leentje
pas komt
bundel
geen
zelf
,
wanneer men dagelijks gedurende
minim
,
spelen
;
heeft
arbo
der
of
buur
het vasthouden
te
bij
die
oh
man van groote met ' n vrouw van kleine gestalte ; „ an cent” ; — shokkelen , de rythmische beweging uitvoeren
‘
'n
ètrauſ , derhalve
,
,
.
en
,
,
,
.
,
' '
,
ma adanei mélèch koningslekkernijen het fijnste eten drinken hooge waardig ma alaut meerv van ma aloh voortreffelijkheden heden bijzonder loffelijke eigenschappen buitengewone verdien
.
stelijkheid
den
offerdienst
die als omstanders vertegenwoordigden
mahamad
anshei
als .
post
,
;
(
;
;
sph
mannen
baden voor het welgeval
.
,
—
die
't
welke
publiek te
,
,
de
'
,
;
voorlezing vaste vertegenwoordigingen mannen van den ma amad zoowel door die
in
ma amodaut
'
van ge
.
-
;
,
:
de
,
' ’
,
.
aannemen der offers gelooven vast vertrouwen hebben zijn geloovigen geloovigen kinderen ma aminim benei loovigen Israëlieten ma amin
door
graad
uit verschillende deelen bij afwisseling het volk bij
en
Palestina
lig
van
gelegenheden
,
;
, :
,
;
toestand gemeentelijke vergaderzaal kerkeraad oudtijds afgevaardigden van bijstand
zaken
bij inrichting
of
bij sommige
vertegenwoordiging
.
;
van gebeden
van
zijn
.
,
of
vooruitgang
tegenwoordig
;
zoodanig verouderd
betrekking
waardigheid
het staan )
stand
;
, ,
,
hooge trap
ma amad
van
:
,
in
den
ma aloh
' '
wat rook doet opgaan een der bestanddeelen Tempel van weleer bereide reukwerk tabak
eoshon
'
het
;
ma aleh
Je
,
:
de
,
in
,
als
te
,
door hen hunne plattelandssteden stonden van scheppingsverhaal het over zeven dagen der week verdeeld gevende daardoor verstaan dat het scheppingswerk zonder den ruzalem
187
dienst des heiligdoms geen reden van bestaan heeft ; het scheppings verhaal, over de zeven dagen der week , iederen dag wat denzelven
als
betreft , verdeeld , met de in den loop der tijden door toevoegsels uit miqra en talmud ontstane uitbreidingen , in enkele uitgaven stichtelijke lectuur be van gebedenboeken opgenomen , en
.
schouwd
,
,
,
verhaal
legende verhan
,
gerucht
roep
,
,
’
,
ma amar bevel uitspraak
stand
levensstandaard
.
,
' '
toestand
,
, :
deling
ma amud
'n
,
op
,
bij
nabestaanden
van
de
overlijden
van
en
neringsdagen
,
,
de
,
;
ma aneh loshaun uiting der tong gebruikelijke benaming voor boekje dat gebeden bevat welke ziekte overlijden herin aan
graven
in
-
in
.
,
—
,
in
Israelit
,,
51 bewerkt naar
Nederland 5669 1909 Nos men vergelijke hieromtrent
:
de
Israëlieten
”
de
voor
,
,
50
,
49
traalblbad
'n
,
z
,
gegeven
of
jargon die wel eens aan het Joodsch Duitsch opstel voorkomende wordt zooals blijkt uit het Cen
. .g
benaming
ISRAËL
BEN
;
't
'
L
,
het eerst gedrukt bij MANASSEH
1627 voor
in
en
,
ven
'n
;
:
van afgestorvenen van toepassing zijn ook onder den naam van seipher gaïm bekend titel van Hebreeuwsche spraakleer door ISAÄC zziël ten gebruike der jeugd Hebreeuwsch geschre
tijd
, . .i
zijn
;
;
feestdagen
in
welke
op
,
,
en
.
dagen
ja
en
'n
God moge
(
,
—
,
onderwerp zijn
uit
lang tafelen lange uitweiden )
'n
breed over
noodig
dan beshulgon doen
,
rekken
—
),
over
jomim houden weshonim verlengen lang ren leven gedichten gebeden macarobaut
; ;
preek
langer over iets
;
,
handelen biderush lang
,
—
voerig
(
,
verlengen en
zijn
arich
’
ma
is
.
d
,
.
–
'
,
;
,
’i
ma sheni ma arib avondgebed bizemanau avondgebed met het uitkomen der sterren maanshne
op
zie
.
mamme loshaun
het
,
raus
'
—
iber
meer dan van rechtswege
bedrijf
;
uitvoering
;
; ,
;
.
de
gewone taks boven daad maaksel onderneming
;
,
ma aseh
'
schikking
is ,
goed
;
'
,
ma arochoh
de
.
'
ma arib ingelascht worden
gebeur
; ;
,
,
; ,
en
'n
,
,
,
of
,
,
,
- -
beheimoh
,
episode avontuur verhaal scheine artige geschichte wat zooals een beest doet stuk vee domkop buch titel van bekend vroeger zeer verbreid werk genre andere werken ver sennerenne allerlei verhalen uit den Talmud tenis
188
met
verhaal beginnende
met
,
is
;
;
,
;
in
plaats van ergerlijke
,
sedaum
–
;
.
in
,
arut kwajongensstreken
daad
uiterst zeldzaams het bobobuch
iets
verhaald
soms gebruikt
en
,
of asim
Beuve
te
al
,
—
;
;
;
van ma
'
' .
na
–
'
aseh
Bove
dat
werk van Satan Satans goed overlegd ver
soton
,
de
;
;
,
–
,
ma
constr
; .st
macasei
sage van
–
;
voorgevallen
,
afgeloopen
;
,
werkelijk
co nu
elk
iets
;
;
gewoonlijk
bedrijf erge teleurstelling ongeluk maar raderlijk opzet twistpartij ausgefallen bove
,
Duitsch
kwajongensstreek navarut Sodomachtigs shéhojoh
–
eens
dat
is
gebeurd
eenmaal
-
Joodsch gedrukt ,
,
,
gebeurd
die
't
sedaum
—
quetterie
was
;
„
,
aseh
letter
er
ma
in
; -
Hebreeuwsche
,
”
bevattende
is
,
zameld
'
z n
;
—
geven van
tiende aan liefdadige doeleinden
verdiensten
'n,
in
'
vertiening
van
.
,
inkomsten van wegschenken
de bedoeling
z n
tiende
:
aseir
'
ma
, .
dingen
daden
;
wat
die den
rechten weg wijst het
,
,
,
.
.
;
.
goede
ik
mabul zondvloed maç verkorting voor maureh çédèq
,
,
–
,
,
'
’n
—
zijn dat voor
taubim
omstandigheden ma aseh verhalen wirwar waar niets van begrijp
van
't
,
meerv
;
'i
' .
sheni
van ma aseh is
ma asïaut
'
ma
zie
meerv
, .
asim
.
ma
,
,
maashne
:
van
de
gewone beteeke bakken behalve rekening eigen onder toezicht den
,
—
voor eigen
en
die
.
,
nis ook noodigen
van maçoh
;
.
religieus hoofd eener gemeente
maçaut meerv
.
voorraad laten bakken gedenkteeken grafsteen
,
.
,
vereeniging
bestaan
, .
Amsterdam
,
,
, .
.
,
de
,
zie
,
,
,
,
.
,
maucheir koopman boerenbedrieger kwakzalver machniae zijn zich zich vernederen mindere willen zijn machsheiphe machsheiphete mechasheiphoh oude heks spook
,
macher brg
eener letterlievende
naam
zie
te
,
hebbende
;
,
maçeiboh
machbi Machabeeër
.
koppelaarster
verklaren
.
geschikt
Paaschbrood
slagen
.
;
;
.
,
brood
verstooten
.
zijn
afzonderen reserveeren gelukkig zijn voorspoed hebben
slagen
,
ongezuurd
madgeh
,
maçoh
,
gebruik
;
,
,
,
maçil zijn redden macliag zijn doen
.
zie
.
voor rituëel magazaur
,
zijn
,
machshir machzer
189
madreigoh
,
trap , graad
taunoh , laagste
, rang ; — trede ; in die of
of verhouding
zekere situatie hachelijken toestand
veljaunoh , hoogste zijn
die — geplaatst
, in ’ n
zijn
;
;
trede
—
stand ,
zekeren
— zijn
in de
tag
,
in
'n 'n
verkeeren . magaçit hashéqèl , halve sikkel : ’ n munt die , zooals bekend , in de oud heid ook als middel diende , om het aantal weerbare manschappen te kennen : daar ieder , rijk of arm , die als zoodanig in aanmerking kon komen , bij de algemeene oproeping er een inleverde ; heden ten dage is het nog gebruik , dat alle mannen boven de twintig jaren , op het Purimfeest zulk een — - , in Nederlandsche munt elf cent , ten behoeve van de noodlijdenden in Palestina offeren .
verschil
verdeeldheid , twist , vijandschap ; — leshèm shomaïm , van gevoelen omtrent religieuse belangen , theologisch
dispuut,
edele
magalauqèt
magaloh
,
,
wedijver .
ziekte , kwaal.
, verzwaren : niet gemakkelijk van wel of niet geoorloofd . maganeh , leger , kom der gemeente . magarib zijn , verwoesten , den goeden gang magamir
zijn
toegeven
van
,
zaken
op
het stuk
opzettelijk
verstoren .
magari m
ban doen , uitsluiten ; — umenadeh zijn , verban nen en verwijderen , geheel buiten de gemeenschap stellen . magashoboh , gedachte , voornemen ; — kema aseh, de wil geldt voor zijn
,
in den
daad ; – tauboh , goede gedachte ; — — haqodaush boruch hu meçoreiph kemacaseh , God rekent ’ n goed voornemen voor ' n de
goede daad aan ; — zoroh , vreemde, afdwalende gedachte . magati et horabim , de menigte doen zondigen ; als demagoog , in den
meest ongunstigen zin des woords, optreden van ' n oproerige beweging stellen .
;
zich aan
't
hoofd
, cyclus : verzameling der bij de verschillende Feesten in ge bruik zijnde gebeden , met de daarbij behoorende gedichten van lateren tijd ; — godaul , — hagamoh , groote cyclus , nl. van de zon , zonnecirkel , d . i . ' n reeks van acht -en -twintig op elkaar volgende maanjaren , na welke de verhouding der tequphaut ten opzichte der dagen der week en uren weer dezelfde wordt : 5674 is het 18e jaar van den — — ; — qotaun , — halebonoh , kleine cyclus , nl. van de maan , maancirkel , d . i. ' n reeks van negentien op elkaar vol gende maanjaren , die , wat het aantal dagen betreft , wel ieder in 't
magazaur
190
't zonnejaar aanmerkelijk afwijken , maar , zamen genomen dank zij de correctie der schrikkeljaren ,
bijzonder die ,
te
meestal van
duur gelijk zijn aan even zoovele zonnejaren : 5674 is het 12e jaar van den - - ; - van witri , ' n verzameling van gebeden , pïutim en religieuse voorschriften voor het geheele jaar, met aan teekeningen van simgoh ben shemu ' leerling van van Vitry
,
'n
van wege het letterlievend genootschap HURWITZ BERLINER uitgegeven
.
A
).
1897
leden
vereeniging
eener
,
de contribueerende
,
magazikim
tegen
in
–
(
1893
S
,
. :
in
,
rashi 1105 overleden meqiçei nirdomim door
en
en
eil
in
,
,
«
,
.
-g
,
;
Dubner BEN
—
de
,
.
),
JAKOB
WOLF
,
overleden 1804 bekend volks populaire gèbro voordrach
-
de
,
omstreeks 1740 die heden nog dikwijls
in
,
redenaar
noemen
-
in
(
geboren
theologische graad
Nederland
candidaat moreh zou kunnen voormalig Volhynië Dubno
R
leeraar
;
;
,
KRANZ
:
de
.
,
uit
—
mejalédèl
kennen gevend
welke men of
.
,
zie
,
,
te
magid
pest
sterfte
mageleideste
in
mageiphoh
,
te
,
die
.
,
,
qaure
’
.v .
b
met
im
zij die tevens voordragen auseqim optreden die tevens actief magaziqei tauroh zich bezighouden met Wet naam eener vereeniging pieuse Amsterdam bekend als gemoro èwre stelling
zij
en
,
en
Literaire
:
.)
—
6
I
Club
meishorim
,
Joodsch
-
der
Tamuz 5670
,
,
15
”
,
maandblad
1910
-
in
.
A
,
te
,
)
-
,
(
;
waarheid
in
titel van een Joodsch Arabisch geredigeerd met IIebreeuwsche letter rashi ketah Calcutta verschijnend gesticht door SHELLOMO weekblad TWENA verteller
naar
Juli
.
'n
te
(
te
Rotterdam
Haléqag 22
te
,
DASBERG
„
waarheden
steeds wisselend gehoor boeien het toch gevoelige vergelijke zeggen men artikel geteekend SAM
,
reizen
in
zijn
,
,
,
in
en
,
:
:
in
wordt hij heeft zelf zulke voordrachten verschil gekuischte taal door zakelijken in lende werken neergelegd houd buitengewone geleerdheid klemmende argumenten verras natuurlijke gelijkenissen wist hij zijn talrijk sende door ten geciteerd
, .
1889
van magid
.
magténèt
.
van
meguton
,
van
meguton
de
vrouwelijk
meerv
,
,
megugénèi
megutonim
,
eigenlijk
.
magtonim
eig
magténèt
. .
, , ,
magténeste
zie
,
;
mağidut voordracht functie magihah zijn verbeteren
respectieve
191
' n echtpaar ; — schaft , verhouding van aangehuwde ; intimiteit ; vertrouwelijke omgang . mah , wat ? — jopheh , — jophoh , hoe schoon ; — li leha ’arich , waar om zal ik nog verder uitweiden ? zonder verderen omhaal van woor den ; – nedabeir ? wat zullen wij spreken ? wat zullen wij als reden aanvoeren ? — nishtanoh , hoezeer of waarom verschilt toch ? ouders van
familie
door ' n kind voorgedragen gedeelte der haģodoh is ' t verschil ! — eosoh haqodaush boruch hu , wat gedaan Hoogere heeft God ? m . a . w . de toeleg is mislukt ; een ; , Macht heeft het anders gewild de mensch wikt God beschikt ; - shéhu , wat het ook is , nog zoo ' n kleinigheid ; — she ’ eilotecho , wat is uw vraag ? wat is uw verzoek ? — shemau , hoe is zijn naam ? - shimcho , hoe is uw naam ? hoe heet gij ? — taubu , hoe schoon aanhef
'n
van
, nl. uwe
zijn
gewoonlijk
; wat
tenten
,
o
de verzen , die — zeh
,
Jakob
,
,
uwe woningen
Israël :
o
van
een
bij het betreden van het bedehuis gebruikelijk zijn ; zaut , wat is dat ? gij hier ? — zeh mofine , sph . wat is er ,
—
wat scheelt er aan ? kijaai mofine ? sedaum , de omkeering , d . i. de verwoesting van Sodom . mahapheichoh , omkeering , verwoesting . maharil , verkorting voor maureinu horab ja aqaub leiwi , vulgo : Jakob Meier Möllig (Möllig = Mäuschlig = Mozesje ), onder welken naam stumperd
?
mahapheichat
't
:
in
bewaard geble vaststelling van tra
gebruiken en
huiselijke
en
en
lezingen over Synagogale
de
Duitschland
in
,
zijne niet Israëlietische medeburgers bekend was leeraarde begin der vijftiende eeuw van hem zijn voor
-
bij
hij
toe
het doet
?
er
.
,
?
er
,
zie
is
,
’i
om
niet toe
; .
er
.
,
.
,
ven tevens worden hem het behoud ditioneele Synagogale melodieën toegeschreven maholle brg mechuleh bedorven kapot wat doet het voor verschil ma sheni wat
rambam
.
.
redekavelen
zie
de
, ;
te
om
is
,
of
of
zwart water donker water ,
shegaurim
te
de
;
,
—
;
te
. ,
,
maïmon
—
plaats van
koffie
maimeren
:
,
,
:
,
in
—
shogaur
, -
den
agaraunim
maaltijd
,
na
;
schen
—
,
water
—
nawater water handen was wassching liefst vóór het dankgebed lagaç kommerlijk water zelve shélonu water dat over bij geschept nacht heeft dat den avond voren geput ongezuurd deeg het bereiden van voor Paaschbrood dienen
maïm
bladzijden
387
zijn aan
,
de
—
)
:
(
.
is
op
:
,
ons Erfgoed
.
:
'n
(
en
.
het
niet duidelijk
is
'n
-, ) :
'n
,
.
,
.
,
dubbeltje
en
uit
liturgische
makaut meerv van makoh men vergelijke eésér zijn makir herkennen dertig cent klaarblijkelijk makke met kanker brg vijf tje
; -
geschie
.
,
,
,
,
regenen maïm majophe zie mah jophoh erfenis zinspeling drukking mah jophoh jerushoteinu hoe schoon
de
zie
. 't
daas
.
,
'n
das uitspreken
dit
kalf
gouden
denis van majemen brg
,
—
ware gebeurtenis
emmes
;
;
—
458 van de bekende Chrestomathie van GRÜNBAUM gewijd meshugaas dolzinnigheid vermetelheid
werk
—
buch
:
macaseh
-
buch ,
—
zie
mainse , zie ma 'aseh ;
de
192
kwar
van beide woorden
welk
en
is ,
,
)
rotte
faule
(
un
.
de
hebben tusschen
krijgen
,
eene berouw
,
na
ondergaan van
te —
;
.
,
last onheil keus gehad de
,
de
zu
bij het
straf
hier voor den geest zweeft
,
,
d
, , .i
)
5
25
:
,
un
.
twee soorten
de
,
is =
,
h
(
;
20
kh
brg zie makaut slaag klap schläg faule fisch
,
makkes fisch
=
',
van
k
qa
te
:
en
en -t
wintig het vijf welk het tiencentsstuk moet voorstellen blijkbaar heeft men hier doen met makoh wat geslagen aqa wat gegrift alleen kunnen wij onderstellen dat klank
. .
,
—
;
,
.
;
indruk doods
,
—
;
hamowèt
.
, ’n
uitvoeren
.
hellestraffen baas
heele
’n .
,
,
—
;
’
bar rab ashi
zie mar
,
malberawashe
engel Gods
stand enz
die
de
’
,
kwelduivels
,
mal achei
geen
de
gaboloh
èlauqim
verschijning
en
vraagt naar
-
—
de
;
,
zie
, .
,
st
’
wekkende engel
zijn
mauheil
constr van mal och rustige weldadige
, .
,
mal zijn mal ach
,
,
,
en
;
,
en
andere kiezen zoodoende dubbel gestraft worden aan teleur stellingen blootstaan bovendien verwijten moeten aanhooren p slag makoh wonde kwaal laag nederlaag terïoh versche wonde
;
,
,
pieuse veree malbish earumim Die naakten kleedt naam van niging die zich het verschaffen van kleeren aan minvermogenden
.
,
.
'n
kobaud
,
–
;
sierdoeken
kleeren
man
,
--
;
,
;
regeering shel gésèd van goedertierenheid koninklijk gezinde regeering lich
goed
royaal
den
.
,
;
—
maken
;
.
van malbush
Israëlieten „
Wetsrol
,
.
meerv
,
den
aanzienlijk
van
eerekleederen
verleenen aanzien malchut regeering een
. v .
:
,
,
malbushim
b
hulsel
kleed
malbushei kobaud
”
,
; .
ten doel stelt malbush
193
maleiqete , vrouwelijk
malkat
,
shebo
.
van eamoleiq
de koningin
van Seba
:
speelt
Joodsche legenden
in de
vorstin de rol eener ware romanheldin . malkoh , koningin . mal’ och , engel ; – hagau ’ reddende engel verderfengel
,
de
;
–
de
hamashgit
.
eil ,
deze
—
)
(
,
;
die
'
—
;
,
.
'n
.
-
de
in
,
;
-
en
.
de
,
:
)
, :
(
:
, ’n
’
,
gute mal ochim boodschappers engelen schick uns vom Him nachtgebed voor kinderen mel aanhaling uit wen wir kalle zur gupe tun fieren stein stehen staan die hinter die tieren deuren aanhef van bruiloftslied malogemen brg werken men vergelijke melochoh malqut dertig geeselslagen negen oud Israëlietische bij huishoudelijk reglement bepaalde boete rechtspleging bekend
wanneer iemand zich aan
centen
,
)
halve
(
dertig
en
negen
-
. v .
b
van
functie onttrekt
,
)
(
–
:
'n
—
het zijn vriend weder
.
'
rente uitzetten
niets wezenlijks
,
aan
,
geen
—
is
er
;
mèmesh
geld
loshaun wezenlijk
.
zie
op
zijn
,
,
mamesh
toedienen
).
, (
mammelooshen
liet
deed
beribit
,
malweh
laat
en
in
,
zacht mogelijk keerig doet
'n 'n
,
,
gebruik
op ;
n
slaan ascetisch hierin bestaande dat men zich den dag vóór den Groo ten Verzoendag onder het reciteeren van alleszins toepasselijk psalmvers diep gebukte houding door bevriende hand zoo
’
vereerde ritueele
hem
zie
momaun
.
,
.
degelijks mammon
.
,
tomei
;
tomei
das
als voorzitter fun
aanprijzen
,
zijn
,
aneis
’
zie
.
.
is .
de
in
;
;
van
-
;
vent —
’ oh , ;
—
”
„
’n
—
;
),
,
(
mandeeren
.
'n
;
in
uit
loopende maand
ma aneh loshaun mansj maken brg me
mannelooshen
mansjen
dat
afdoening der zaken belast zie
met
uitgeslapen
vrouwelijk
van het dagelijksch bestuur eener gemeente
,
,
,
,
geert
de
-
,
bestuurder hagaudèsh het
lid lid .
'n
,
—
manhiſ
;
.
,
te
,
,
, ,
bastaard zoon eener onreine kwaadgezind sujet tum vervelend sujet
,
doh
al
,
degelijke inhoud mamoshut wezenlijkheid lang over onderwerp uitweiden mamshochaut maken fio zang ritures bravoures maken den trekken mamzeir bastaard kind verboden verbintenis ben hani
recom
194
maphrid
hadebeiqaut
bein
tingen ; zorgen , dat
bij
zijn
,
scheiding maken tusschen
het lezen
geen
aanhech
twee woorden als één uitge
.
sproken worden
, ophouden , afbreken . sleutel , index , inhoudsopgave van ' n boek . maphtir , hij die vrij maakt , die het voorlezen der Wet doet ophouden , doordat hij het laatst alioh heeft : men vergelijke haphtoroh ; maphsiq
zijn
,
maphteiag
,
zeggen
–
de laatste ronde doen
bij 't kaartspel ;
; gelag
ophouden
betalen .
mapil zijn , — krijgen , ' n miskraam hebben . . mapoh , mappe , doek ; het windsel waarmee 'n Wetsrol ineengerold
blijft . mapoloh maqdiag
;
den
, val.
tabshilau borabim , zijn eten in t openbaar laten aanbran wijze gedragen ; zich laten doopen . zich op ’ n schandelijke
'
maqpid zijn , angstvallig op iets letten heden )
mar
maken . ashi, Mar of Tabjomi,
bar rab
mudisten , zoon zoo lang , hoofd
: zijn
eeuw
van den grooten der Talmudische
„
van
.
bij malberawashe gedacht
kleinig
de scherpzinnigste
”
Tal
Rab Ashi , evenals deze , maar niet school te Sura , leefde in de vijfde het type van ’ n scherpzinnig
[Is de schakel wel goed aangelegd ? zijn
scherpzinnigste
de
boos over iets (over
een van
is in den volksmond
naam
persoon gebleven meer
, zich
geweest
Talmudisten
?
er niet
en
niet liever aan het Fransche bravache
moet
worden
?]
marbeh shtut , hoe meer woorden , hoe meer zotheid : wie veel spreekt, loopt gevaar dwaze dingen te zeggen . marbezer : niet zeer goed na te gaan wat oorsprong betreft , maar be marbeh deborim
lui .
meer vreugde aan den dag leggen
aanwijzing
,
in
-
in
, ;
,
—
schijn
titel van een Joodsch Duitsch plaats abusievelijk zeer verspreid werk moqaum plaatsaanwijzer gids bladwijzer boeke
vroeger
:
,
van maureh legger
.
uiterlijk
;
.
,
.
,
st
geschreven
gezicht
volgens den
,
Adar toepasselijk
constr van mar hasauraphat Brandtspiegel
't ,
de maand
op
:
,
,
,
eih
Talmud
.
voelen
. ,
,
,
,
),
,
—
:
(
, .i .
a
;
maureh shoʻoh uurwijzer klok horloge zijn bespeuren slechts lichamelijk opmerken waarnemen
margish
.pl v .
—
vrekkige
besimgoh
marbim
mar ’
:
’ eh , ,
doelend
195
;
,
op
boosdoenster hoofdbelasting
,
; en
de
7e
in
de
van
.
bij
Amsterdam
L
in
te
.
.
hand van den vertaler te
voortzetting zijn ons nader gebleken uitgave met Nederlandsche vertaling van
'n
de is
is
Zij
1859
—
en
5619
MULDER
, ,
. S de .I .
Dr
naar
het boek der Vijf Rollen
,
—
,
JOACHIMSTHAL
geca
eeuw
uitgeven dezer Boeken Eene interessante aantee
druk BEN GAÏM
hebben wij gevonden met Nederlandsche vertaling verschenen kening omtrent
juiste
groot aantal
'n
1524
in
,
het
in
bij
,
dadelijk
door JAKOB
acht genomen
de
in
de
,
noniseerde lezing der Heilige Boeken manuscripten
ne varietur
op
;
;
,
,
masaurèt masauroh band definitief vastgesteld iets overlevering hoofdzakelijk betrekking hebbende vermoedelijk door geleerden van Tiberias
J.
,
,
mas belasting
,
verdacht voor
schijn
oog
. .
'
marsha cijns
(
marshaas
het
.
,
komen
indruk verkeerde voorstelling
,
'
.
schijnsel
at ? ),
ho
,
mar’ il
aïn
margoliaut , paarlen . margolit , parel ; Margaretha
,
”
, . .
Dr
.
tekst
traktaat
.
,
.
'n
,
zelfs
die
(
.
,
.
te
in
para
,
laatste
)
de
;
vastendag uithouden doen niet geldt
thee
.
koffie
,
allemansdrank
, b . v .
,
Hebreeuwsch met dunne ronde letter van het woord schijnt nog niet opgehelderd HEIN
.
.
,
;
–
dit
ten einde brengen
heerschen
, 't 'eil
,
,
,
jisro drank mashqeit schrijfwijze van beteekenis
den
,
de
;
boek lezen bepaling
)
'n (, 'n
,
waar
begonnen werk
mashlit zijn beheerschen
De
jongen
.
,
mashkaun
mashqeh
duvel van
pand
mashlim zijn graaf van gevallen
vernieler
,
,
mashgit bederver moedwillige
'n
,
.
,
,
,
Med
weefsel
R
,
later door bestreden zijn
:
,
,
is
,
in
van den
zooals
.
,
ANSEL WORMS
.
,
bovenver
opvattingen
trouwens sommige
maséchèt masechto meerv masechtaut men vergelijke mishnajaut mashģiag opzichter inspecteur
,
–
.
in
hamasaurèt titel geworden werkje klassiek
,
en
.
Rossi
seipher
reeds door ons genoemd
ELIAS LEVITA R
AZARJAH
waarvan lezen
te
,
DE
.
R
melde aanteekening schrijver
.
,,
te
't
behandelende
1894
geschreven
Hebreeuwsch
in
een
Berlijn
en
de
van
verschenen
—
en
,
in
.
,
,
van voorrede die den Pentateuch door denzelfde vergezelt Een diepgaande studie over het onderwerp hebben wij handen gehad van Dr LEO getiteld RADOWICZ Studie zur Orthographie des Althebräischen
196
”
in
„
vertaalt
:
,
:
niet vierkant WAGENSEIL
vergelijke mesdjid
cur
plaats waar ge
de
schrift
.
van
dun
. i.
geeft
d
veel meer
de
Sprachen der Juden ” , zegt er althans niet zijn tishbi dan ELIAS LEVITA , definitie die
,, Die
LÖWE in zijn
RICH
de
de
,
mashqenen
,
oneerlijke
aan
concurrentie
.
van leening
2
bank
;
voor
)
de
pand
(
mashkaun
,
zie
.
,
de
,
1
brg
.
,
onderkruipen
, .
masker
wateren grens verschuiven
.
,
mashţenen
masiſ gebul zijn doen
.
,
.
is
:
de
,
,
-
:
),
is (
),
(
,
rentschrift men moskee wordt maar bedoelt rashi ketab waardoor zaak niet duidelijker wordt hij verklaart ook 1699 dat oorsprong van het woord onbekend Intusschen ons gebleken dat Oost Europeërs aldus noemen wat wij onder currentschrift verstaan
knield
mazkir
en
Hamburg
Breslau
,
Berlijn
,
18e eeuw
genootschappen
Euro
zoowel
't
die
in
ontwikkeld
,
,
der
te
,
kwart
der haskalah
-
als
,
intellectueelen voormannen Joodsch wetenschappelijk
peesch
:
.
zie
maskilim
laatste
letterlievende
Oostelijk Europa
en
,
.
,
—
en
,
,
, ,
uitoefenen van koopmanschap beredeneering handel wandel
,
afgifte
.
,
zijn met barzel ijzeren baan
.
en
opstapeling
onderhandeling
transactie affaire
;
'
, b . v .
,
maso umaton
van
planeet
spoorweg
,
ijzeren spoorweg
overeenstemming
'n
,
,
,
maslul baan
toestemmen loopbaan
in
zijn
maskim
, .
;
,
en
,
in
en
school vormden vooral door hun geschriften voor zuiver Hebreeuwsch voor wetenschap ijverden progressisten
lijkrede
houden
; ,
de
,
hoor Wijzen gesla !
—
,
, . . .
,
de
,
'u
handel
bescheiden negotie
munt die door Vaderen der Synagoge
,
!
koopwaren
.
:
en
; ,
;
shétobe
gachomim
gebedsformulieren hebben definitief vastgesteld
gen
brg
portegiesche
daar gebeurt niets van
de
,
;
matbeias munt
—
!
—
mooie boel
ook
.q
,
,
,
.
,
,
massematten zie maso umaton negotie zaken gestolen buit scheine
openbare
.
rouwbeklag
zie mazol winst geluk voorspoed brg zie mazol goede zaken broochem
,
massel
openbaar
,
,
zijn brg en
,
massel
.
maspeid
laatste dag
gave naar vermogen
;
vrijwillige gave
,
gave der hand
,
jad
,
matenat
:
de
,
en
,
,
de
,
van het Paaschfeest tweede van het Wekenfeest zijnde afsluiting van het Loofhuttenfeest aldus achtste dag genoemd naar den inhoud van het vers waarmede voordracht
die
197
.
, .
.
.
.
'n,
;
. .
,
;
er
),
.
;
.
en
graus geschrei
zijn
dien het bakken
staan
,
—
—
in
;
den spoed
,
op
,
druk hebben zinspeling
—
deeg midden geringste oponthoud dat het
),
;
Teig
(
taag
—
maçoh
de
.
zie mațir
berokkenen
in
,
d
geschreeuw
veel
huis
weinig werk
mecat melochoh weinig wol
, . i.
,
zie
zoo
met nevengedachte aan mateih légèm weinig brood was geen
was zelfs geen stuk brood
:
—
,
het
;
,
,
légèm
bron van levensonderhoud
matte melooche
,
't
,
,
-
,
er
(
at .
,
me
broodsteun
matze
gift
maçaut
matte légèm
matteren
emolumenten hagunoh fatsoenlijke
derangeeren noodelooze moeite veroorzaken voor tereiphoh voor onbruikbaar verklaren
,
zie
,
matses
un
in
'n .
, ,
matonoh matriag zijn matriph zijn
stil weldoen
geheim
meerv van matonoh gift geschenk fooi
, ,
matonaut
verbazen
,
,
baseitèr
gift
,
maton
-
wateren
,
matmihah
;
. .
zijn
veroorloven zijn zich zich
-
zijn
.
maïm
maţir
,
matil
voor het Heilige
gave
.
;
die
,
,
op
dagen eindigt uit de eerste Wetsrol op dagen toegezegd Land klap matgil zijn beginnen
nadeel kan
Paasch
van
.
.
,
,
houden tot lofzegging uitspreken
.
'n
zeggen
de
in
—
.
; :
boetpredikatie
,
maken
,
zie hamauçi
berispen
—
,
,
vermanen
;
,
mauçi
zijn
en —
mauchiag
,
,
,
;
,
,
de
.
b .v
,
bepaling geldt dat het deeg niet brood vereischt waarbij langer dan achttien minuten mag staan het mocht eens rijzen mauag hersenen ook wel gezegd mauch verkooper koopman sephorim maucheir boekhandelaar
,
—
;
'n
;
de
ri
'n
,
-
—
'n
.
iemand
ander vervullen
.
'n
vervullen
rituëelen plicht voor
;
gemeenschap
gebied
,
horabim
er
,
'n
op
èſ
;
—
is
voor
plicht voor
tuëelen
Joodsch
,
, d . i.
velen
de
,
-
machen hij onwetend mauçi zijn doen voldoen
—
;
'n
n
, ’
'n
,
daarbij gebruik maken van brood vóór den maaltijd proefje voorproef légèm stuk brood ken kaan
,
,
—
;
”
.
,
,
,
—
ho ’
de
.
,
èmèt der waarheid hulde doen gebruikelijke bui gebed
dank
)-
bij
,
het maudim
(
bukken
cal
maudim
shpeisnachtavond
bekennen
—
zijn
,
maudeh
;
ook
„
sievelijk
:
,
;
’ ei ,
uitgang van jaum mauço taub einde van Feest shabot uitgaande Sabbath Zaterdagavond speisnacht speisobend abu
198
maken ; zich tegenover menschen gedragen , alsof men voor Opperwezen stond ; kruipen , huichelen , flikflooien ; - - tot het grond den en shmadstukken den hemel slechtheid onder het braafheid kwijtschelden
, .
,
,
zit )
.
:
te
om
besnijden
.
,
mauheil zijn
,
of
(
’n,
)
,
geld wordt moet wijken
even
met plaats waar men telkens gemau kan worden waarvan men telkens moet opstaan iemand door laten men vergelijke maugeil zijn
,
(
u
neemt mij toch niet kwalijk maugelplaatsje maugelplekje
van verplichting lastig vallen pardon verlof wees zoo vriendelijk
berisping
;
straf mag
,
,
seid
ik uw u of
wees
—
; ,
ontheffen
, , nl . ,
.
van
maugeil zijn
—
mom
,
tot
ging
zon
en
. i.
,
d
juist tusschen
maan zich
conjunctie
de
waarop
,
deelbaar oogenblik
.
de de
nl .
,
,
,
de
van maan Hierdoor verstaat men het bij gebrek aan nauwkeurige waarneming door gemiddelde berekening verkregen moment waarop Nieuwe Maan begint het on
maulad
geboorte
is
,
,
,
de
is .
de
.
de
is
de
, ,
de aarde bevindt vormt De maan ver Op zijde die van ons afgekeerd licht aan naar ons toege keerde zijde donkerheid zoo volledig mogelijk daar kant geopende opgeheven die aan onze linkerhand beantwoordt juist dan geheel
à
over
de
de
met
1
en
”
’n .
lezing
.
’n
'n
,
hadaur het wonder van zijn tijd
,
wonderteeken
—
.
lofzegging
vóór den vijftienden Achawa van December
,,
na
,
omdat
derden
De bekendheid
verslag van zeer belangwekkende onderwerp gehouden DUITZ over dit
;
,
geeft S
Heer
den
maupheit
171
,
,
1908
man
zeldzame beteekenis
.
van
den
dit moment Het maandblad
avond
door
is
,
no . na
nieuwe maan
oog zichtbaar
van belang
molad plaats heeft
,
maulad
den
sikkel aan ons
is .
.
'n
er
voordat
,
de
:
te
opgehouden heeft verlicht zijn zonnestralen worden aanstonds weer rechts opgevangen Het duurt dan nog twee drie dagen
titel
van een
;
hoogsten
theologi
,
–
’
be
heeft eçbae aanwijzende met den Hebreeuwsch geschreven werkje van
;
verworven
die den
de
:
vinger
leeraar
't
schen
leeraart in
graad
;
die aanwijst
,
,
maureh
—
),
eil ,
wegwijzer
,
lejaledei
dérèch
titel
van
jisro
, '
jeugd
—
zijn
'n
Israëlietische
;
gemeente
:
voor
de
eener
te
,
om
–
;
,
.
(
hand van GAÏM JOSEPH DAVID AZULAI ongev 1724 1817 dat nuttige aanwijzingen voor verschillende rituëele aangelegenheden çédèq die den rechten weg voorts zedekundige wenken geeft aanwijst die voldoende autoriteit bezit het geestelijk hoofd handboekje
samengesteld
199
. I. MULDER ,
Hebreeuwsch
van
, voor
waarin de Pentateuch
tekstvolgorde
zoover
woordenlijst
Nederlandsche
mo
't
door
ver
,
'n
),
,
nl .
De oor ,
is
in
),
in
,
.
't
tijd
verschenen
enz
in
,
in
de
,
—
,
,
;
.
,
is
,
.
S
te
't
.
, in
druk
eerst
drie Parijs uitgegeven FRANCK tegen afvallen oproer verwekken bamalchut opstand komen zich aan majesteitsschennis schuldig
A
zijn
regeering
.
,
't
in
maureid
,
bij
leven
Deze vertaling
tekst Hebreeuwsche letter met critische aanteekeningen woordenlijsten eerst door MUNK bezorgd 1856
Arabische Fransch
voor
,
voorzien deelen
druk
in
,
spronkelijke
1851
bij het
nog
.
en
't
in
pas
JEHUDAH AL GARIZI taling
verscheen
in
'n
andere
TIBON
IBN
(
terwijl
door SAMUEL
Hebreeuwsch vertaald ongev 1475 voor vertaling uit dien Hebreeuwsche
,
van den werd spoedig bekend
en
schrijver
een
:
(
-t
geschreven
Arabisch
’
,
;
—
de
,
–
;
in
moqaum behandeld wordt mar eih gids voor afgedwaalden qaum nebuchim titel van philosophisch heologisch werk door Maimonides Rambam
.
S
wijze
zie
noodig ,
-
bij
door wijlen Dr.
;
hebben
den
,
leeraar
onze
—
de
maureh
onze
,
, .
maken
maureinu
maureh
,
—
—
)
be
(
,
,
,
er
.
,
—
,
;
—
,
.
zijn verklappen overleveren zijn persoon zijn wagen aan
verrader néphésh zijn
verraden zich uiterste best doen
;
zijn
duchten
verklikker
,
,
vreezen
godsvrucht
,
;
,
,
hebben
mauseir
shomaïm
–
ontzag
vrees
,
mauro
;
.
titel hebben
,
,
ei
:
te
,
:
jargon spreken
,
in
in
,
dit
verband
, de er ,
Jodentaal
gebruik wordt woord uitsluitend Duitschland gebracht met mäuschele verkleinwoord van mausheh
in
Joden
,
spreken als
;
,
maushelen
de
.
;
:
of
;
—
,
.
,
;
.
club van
—
, st .
zitplaats van spotters constr van maushob leiçim godvergeten menschen megujob mausheh Mozes lezen kemau shéhu megujob als verschuldigd verontwaardiging het ware over onredelijke lastpost schen maushab
woning
,
leelijk
van zaken geacht kan wie
(
bocht verblijf
; , 2 .
uitschot
, ,
gemak
. z . s .) ; ,
,
.
slecht
(v
),
sprekende
als
,
,
)
gelijkenis zitplaats
, , 1 .
parabel maushob
en
(
en
,
is
, :
,
,
omdat personen zijn naar het heet zooveel van dien naam dat reden dan durven wij daar tegenover stellen moshol gelijkenis maushel zou tot moshol staan gelijk parole tot parabole
goede
naaste
.
kennis meer dan het voorgeschreven aantal perso
bijvoegen
;
,
; ’n
omgeving mausiph zijn
; iemand
te behooren
de
tot de huisgenooten
worden
uit
200
de
,
en
'n
in
te
’n
in
aanmerking doen komen nen voor calïoh met dat doel dragen grooter dan het reglementaire aantal voor sidroh met eenige minuten
:
particulier initiatief officiëele aanwijzing van begin
't
en
in
is
,
verlengen
den Sabbath
lande niet aan
de
;
verdeelen
deze verlenging wordt hier overgelaten zij reeds
te
parshïaut
.
einde begrepen zijn
.
,
waarschuwen schadelijke ontastbare wezens kwade herinnering brengen zinspelen zijn
,
,
bij
bidden
feestgelegen oude koeien
;
en
herinneringsdagen
van afgestorvenen
zielsrust
op
zich voor den neshomaut zijn zielen
,
:
voor
vormen
.
;
bacteriën
sloot halen
.
de
uit
·
brengen de
in
herinnering
heden
denkbeeld
;
,
zich
op
geest halen
’n
,
mazkir
in
,
maziqin
—
mazhir
;
,
,
,
,
(
;
en
,
voorspoedige
!
-
geen
waarde aan
.
ik
daar hecht
bevalling
!
voor me
!
.
—
'n
, q . !
menuit
,
te
.
,
.
en
,
at ,
’
zelf
.
plegen
naam
eener
pieuse
.
vereeniging
te
oogen
;
’
licht der
.
,
’
medewerkers van het eerste tijdschrift hame aseiph zich zich bezig houden
,
me aseiq zijn me aur eeinaïm
dwingen
.
met geweld
, de ,
zijn
,
' ’ ’
me aneis me asphim
,
.
,
zegen mazzeloebrooche zie mazol geluk buitenkansje mazzeltje gelukje verkleinw van mazol me abeid eaçmau leda zichzelf opzettelijk loor doen gaan
moord
of
—
!
!
,
;
je
,
;
;
, er
feliciteeren
mazol
,
,
–
,
heel
wenschen
-
-
levensvreugde
mazzeldige
weg komt wel hebt maak dat maar veel geldelijk voordeel maar geen ziels goed geluk van taub wel gefeliciteerd
gelijk
dat
geen berochoh
zie
,
'
–
, ;
gegeven
mazzel
er
gij en eil ,
—
,
.
,
),
gesternte teeken van van mazolaut sterrebeelden den zodiak invloed van het gesternte toeval geluk buitenkansje lejisro ein bestaat geen invloed van planeten voor den voorspoed Israëliet berochoh uberochoh geluk toe
mazol enkelv
:
:
al
feit dat
,
geschiedde ten gevolge van het merkwaardige
,,
in
,
),
(
”
,
de
,
Amsterdam die zich met het beoefenen der Leer bezig houdt Vereeniging die feitelijk reeds bestond heeft zich den Fran schen tijd 1811 definitief onder dezen naam geconstitueerd dit haar militie
de
,
in
op
;
,
in
,
eil
'
.
,
:
bepalingen
riep
,
bijeen
ingang wist
en
.
,
Worms
te
geleerden
geboden
te
tijd
den
in
(
in
, )
,
eein
licht der ballingschap
driehonderd
van
door
,
),
van
,
’
nieuwe
den
gevolgd door eigen orthographische hasaupheir oog van den schrijver
13e eeuw
waarmee bedoeld wordt reeds eerder dit werkje men vergelijke vergelijke loaz ongev vermeld die 1000 een
men
Sanhedrin
aanteekeningen onder den jequti lezer door ben
,
,
helft der
ģeirshaum
geirèm
oog van
,
eein
onder den titel me aur hagauloh rabeinu
waarbij masoretische
haqaurei
,
van
jehudah
2e
titel
(
),
de
HEIDENHEIM
(
.
W
van
'n
breken aan titel
die den
of
,
lezing vooravond niet aan loop bijeenkomst althans den der zich aan had onttrokken den dag der keuring wegens ge oogen voor den dienst ongeschikt waren verklaard uitgave van den Pentateuch 1821 bezorgd door
plichten
zijn
na
plichtige leden , op had deelgenomen
één
201
doen
uit
.
vinden
,
,
te
,
,
—
.
Amsterdam
:
beoogen
naam
gaan
minachten der eisew hot das bechauroh proeve Esau heeft het eerstgeboorterecht versmaad vertaling zooals die het geider gebruikelijk was
;
verachten
.
te
, ,
.
n
.
in
pad
.
vereeniging
.
;
de
. in
,
;
.
zich
zijn
innig verdriet hebben
.
verdriet berokkenen
verachting
.
van
,
voorwerp
-
, , 'n
zijn zijn
brengen
.
,
,
ar
mebuzeh
war
maan zoeken
meburor gekozene kerkeraadslid
;
de
hoofd
—
,
combinatievermogen zaakkennis geraakt zijn war maken in
,
in
,
,
worden
zijn
van meibin
.
vrouwelijk
mebinut kennis mebulbol zijn
de
, ,
in
,
:
gewesen
mebinete
meça
praaien
religieuse
)
rechte
te
,
megiloh
war brengen boodschap brengen vernietigen niet doen
, , , , , '
–
pieuse
eener
zijn
mebaseir zijn mebateil zijn mebazeh zijn
—
die het
de
streven
mebalbeil
zijn
,
jausher
en
mebaqshei
(
verleenen
megiloh
zie .
te
onderstand mebaqeish
van
—
,
aan pieuse door
.
.
zijn zieken bezoeken gèbro naam dikwijls vereenigingen gegeven die zich ten doel stellen hun die ziekte verhinderd zijn hun broodwinning uit oefenen gaulim
;
mebaqeir
.
,
te
,
,
'n
, ,
,
,
mebaceir zijn opruimen den weg ruimen sparen mebajeish zijn beschaamd maken leur stellen mebaqeir gauleh zijn zieke bezoeken
202
zijn , verbinden , samenvoegen , addeeren , meerekenen , , meetellen assumeeren .
meçareiph
meçaweh zijn , bevelen ; uiterste wilsbeschikking , testament maken . mechabeid zijn , vereeren ; met ' n micwoh — - , met ' n functie ter Synagoge , met ' n ritueele opdracht vereeren ; iemand met z ' n per
- , het iemand
zijn ,
,
zijn
,
verzorgen
't
van
mechaseh zijn , bedekken . mechasheiphoh , toovenares , listige
noodige voorzien vrouw ,
mechashephi , zonderling mannetje . mechawein zijn , in de richting plaatsen
; aandachtig
, tol,
belasting
porto .
mechiroh , verkoop , veiling , auctie . mechoggene heen , door 't , q . ( ch = zie
.
,
de
.
'n,
—
,
mogelijke
.
.
te
de
stillen —
'n
;
,
bloeding
!
,
van
daar
karakter zijn spreken
.
.
,
looper
consciencieus zijn platteland streek kleine stad dorp platteland die het het ventersbedrijf
;
,
.
,
op
, ,
),
geier Geher
—
,
provincie
,
,
.
,
,
gewest (
wond
koopje meevallertje ,
,
'n
b
aard
,
,
bestaan
,
heen
!
,
, ik
niets aan
bankroet
medabeir vergelijken medameh zijn medaqdeiq zijn zeer nauwkeurig —
dolle
moeder der wijsheid maag bedor
,
van
medabberen
medinoh
't
totaal geruïneerd mechuseh bedekt sprekende
van buitenkansje
vondst
gaan
peeuloh
, . . v .
,
,
uitzuiging
oh
’
’ ut ,
meçi
—
nieuwe maan
struikelblokje is
,
,
; ,
maan
,
mechusoh
heb
ģģ ) , door
=
voorzichtigheid
geruïneerd zijn
met vrouwelijk
meçi
gg
.
ongelukje
'n
zijn
meçiçoh
,
michshaul
van
.
,
verkleinw
oorzaak van mechuleh ven maag
sh
michseh
mechsheltje
de
mechse ,
( zich ) toeleggen
met ernst
;
,
.
met de daarop volgende woorden bedoeld
doen wat
wordt . méchès
;
onderhouden
:
op
,
lichtekooi .
'n
mechalkeil
.
maken
.
vernietigen
de
mechaleh
lastig
,
—
om
soon
.
uitoefent
behaald hebben
:
jeugdige leerlingen
men vergelijke
haïm
die nog geen
graad
.
of In
.
,
meer geregelde samen tegenstelling hiermede
,
noemt men klein medras
min gegradueerden
.
theologisch
ets
van
.
groot medras sph dagelijksche de
komst
,
,
medras
203 medrassanten , sph . alwie aan de oefeningen van het medras deelne men ; beit hamidrosh mannen . zie mélag ,
zout .
opvoeders
in
.
(
telkens moeten hernieu
1914
de
,
kostwinner
vloo
zelfs
'n
,
—
zijn
vindt daar ,
;
zich
—
doen overgaan
—
lui .
,
van
voorzien
levensonderhoud
tot het Jodendom
,
-
haar gebouw
dau ken sich kaan flau eten zoo vrekkig zijn
zijn
pieuse
LÖWENSTAMM Isr sieraad der Ned Jongens weeshuis
Isr .
1865
;
te
niets megajeir
'n
van
.
heeft
LEVIE SAUL (
,
,
in
zijn
zijn voor
't
en
wen
megajeh
)
”
„
vergrooten
1755
verheugen
en
Gemeente geworden Megadlé Jetomim
naam
'n
, (
1740
ARJEIH LEIB
:
wier doel uit den naam blijkt . In 1738 dadelijk den steun van den toen
in
.
zich
.
verbeteren
van weezen
en
zij
Opperrabbijn
R
vulgo
,
Amsterdam
te
opgericht, mocht maligen
veranderen ,
al
vereeniging
aangeven , nieu
nieuwe gezichtspunten
zij is
invoeren megadelei jetaumim ,
schrijven .
boek
in
,
wigheden
'n
,
: )
zijn , vernieuwen
megadeish
. ),
megabeiq zijn , omarmen . megabeir zijn , samenstellen ,
de an
.
—
meeleg, brg
Jood
.
worden
ontdekken
hasheim
Gods
ontwijden
naam
,
te
,
door
sha dien
,
de
tot
,
plichten inwijden
weinig anders die
zin
beschimpen
:
hoonen liturgischen
,
gebruikt dan
en
umegadeiph zijn
megareiph
—
lamiçwaut
—
gewennen
;
inwijden
.
jongs
,
meganeich zijn van
af
.
,
:
;
den Israëliet onwaardige handelingen men vergelijke gilul bot zijn den Sabbath ontwijden door dingen doen welke dag verboden zijn
op —
n
.
geheim
,
vertoonen ontwijden
–
zijn
; ',
zijn
megaleil
, ,
megaleh
sprekende
de
,
, ,
, . v .
gomeish
Vijf
, , nl .
; .
,
,
, ,
megiçoh scheiding muur schot megillaut meerv van megilloh
de
..
,
of
b
in
van iemand gepleegd hebbende durft gaan staan bidden van iemand die altijd uit onwetendheid woorden der gebeden nu verkeerd uitspreekt
wederrechtelijkheid
,
en
in
,
,
zijn oorspronkelijke
de
—
.
Rollen het het idyllisch verhaal met Ruth tot hoofdpersoon Klaagliederen Qauhélèt het verhaal met Esther tot hoofdper Hooglied
beteekenis
);
;
,
volumen
de
.
soon
megilloh rol
Rol
zie
'n
;
lijst
lange
staat
praaien
,
;
—
permissie
excuus
vergiffenis
megujob
.
,
,
.
,
excuus aanbieden megiloh holte hol anus ,
.
brief ,
lange
,
kwijtschelding
vragen 2
'n
–
,
,
heele
dalphaun
.
,
—
de
.
1
megiloh
'n
in
;
van Esther
hij
204
verschuldigd
schuldig
zonnetje
:
.
vr .
,
,
,
zetten
plezier verschaffen
,
-
crisis
.
,
oorlogstoestand ho
,
opschudding
,
,
—
;
—
,
verwarring
mehumoh
, b . , v .
—
,
.
te
;
—
in
genoegen
;
'
,
aangenaam zijn aan zich hebben zich amuseeren zich met genoegen vinden ushpizo zijn zijn gastheer plezier doen door zijn tafel eer aan doen
mehane
zijn
, .
't
,
in
luchten
,
,
;
of
,
de
.
,
,
, ,
schuldenaar nabestaande door verzwagering gewoonlijk schoonvader gehuwde dochter meguténèt van gehuwden zoon opluisteren versieren illustreeren mehadeir zijn verheerlijken ver
meguton
:
,
’
,
,
;
—
;
—
de
.
,
,
)
meies komen deies gebruiken kunst het
met het
geld
de
—
op ko
komt
zie
.
,
?
is
.
den
dag
actueel
.
van
,
van het onderwerp koning
.
,
mélèch
,
zie
,
dejaumo
;
;
.
zie
.
,
’ oh , ,
,
,
,
,
ei
, '
'n
etmaal
meilech
de
méchès
meichin zijn zich zich gereed maken bedaard nadenken mei motaï sedert wanneer hoe lang dat niet geleden mei meier brg mei 100 meieeit leceit van tijd tot tijd van den eenen tot den anderen tijd meieinjono
;
imitatie
.
antiek
en te
uit
de
die
,
,
verschil tusschen werkelijk
.
,
meiches
't
ziet dadelijk
—
'n
te
af
–
( e )
;
(e )
;
,
scherpzinnig meibin iemand met veel combinatievermogen deskundig dobor mitauch dobor eene zaak gevolgtrekkingen andere weet leiden die weet maken
;
.
te
de
d
, . i.
het verstand
de
de
deieaut met (
de
;
de
,
—
;
,
’
,
mei aut honderden rijkdom met komen andere deieaut vattingen wijzigen zich naar den levensstandaard met men
coulis
.
,
verteld wordt
achter het gordijn wat achter afgeluisterd gesprek officieus van
de
’
mei agurei haparģaud sen
)
(
, , .
,
’
,
’
,
.
(
),
.
, st .
mei constr van maïm hamorim eileh dat bittere water koffie zonder meer café noir meriboh twistwateren aanlei ding tot twist mei abautei hem van hunne voor ouders mei agar daar dewijl
205
,
meiliç
;
tolk
jaushér , vertolker in overdrachtelijke
–
pleitbezorger
naar oprechtheid , voorspraak bedoeling ) , verdienstelijkheid
,
,
; titel
goedprater
,
van een in 533 = 1773 te Amsterdam door BEN MENAGEIM MENDEL SCHWAB in vereeniging met MEIER BEN JAKOB uitgegeven lijst van Hebreeuwsche woorden , met Hebreeuwsche en Joodsch -Duitsche (Hebr . letter ) vertolking .
ABRAHAM
zie
koning
.
,
mélèch koningin
.
.
,
.
slaan
:
—
;
zal
je
.
.
'n
,
,
te
van jassen voorzien tot ander geloof overgaan
ik
dood
—
brg
dood maken gaat hij
,
veranderen
dooden
.
,
meimus
zich
,
,
zich
zijn
meimit
; ,
meimeren
mantel der liefdadigheid Pieuse behoeftige ten doel stelt
die zich
1735
van onbesproken gedrag
,
personen
sph
, .
,
in
(
meeil sedaka meeil çedaqah vereeniging opgericht
)
.
,
meilig , brg . meiligin brg
men vergelijke
ma arib
;
”
(
);
,, ,
!
,
)
(
)
- ’ - oh
,
-
; —;
,
.
,
bluf
zijn
.
met magamir
.
'
z n
in
,
,
'n
,
en
,
:
,
natuur heeft betaald micwe taud weldadig man die zon van zich laat schijnen
.
:
'n
der
leiçim
bezahlen
?
de
,
.
—
wer sol
.
;
'n,
op
.
;
eenvoud vertellen
aan iemand die na een leven vol van jammer
wen tanzen hoop opgeven
de
,
;
,
die weldoet
,
kapo
gulden
de
tol
ellende den
’
mei
jiddische
micwoh werd vroeger genoemd den weg zelfs een priester die zoodanig een vond teraardebestelling tegenwoordig belasten
de
; :
—
lijk
en
zich met geeft men dien naam
meitim dooden meja ash zijn
van
. —
agitator
ieder
moest
meitib
is
,
de
in
,
, .
'
,
,
(e ),
,
doode
tegenstelling
lephi tumau
vertellen meisit umadiag verleider gevonden
voor ouders
lijk
meit
meit dood
honderd
,
,
.
,
meis brg meisiag zijn
zehubim
verlichten zie
,
zie
Faits divers
.
meirib
,
spuwen
honderdduizend
hoe meer beslommeringen
–
;
,
geld
meiqi zijn meiqil zijn
tragische gebeurtenis
Allerlei
onder
voor ouders onzer
(
,
van alophim
—
;
’
ferige rijkdom
ongeluk
.
’
, oh,
mei honderd raut hoe meer
wereld
de
in
mei obaut abauteinu zeer ouden datum
.
,
wat
gebeurtenis
van meinse rangschikken
.
verkleinw dagblad
gebeuren
er
aseh
te
in
wat
ma
— s
'n , .q
,
meinse meinsetje
zie
.
meimit
206
mejalédét , vroedvrouw .
, grondvesten , stichten . zijn , (bij Glückel von Hameln ) ,
mejaseid
zijn
mejaseir
geven
zedelessen
.
zijn , zich , zich nederzetten , ergens vestigen ; uitrusten ; rustig voor zijn taak voorbereiden .
mejasheib zich
, voor 'n
doel bestemd . die op zijn geslachtsboom kan wijzen ; van goeden huize van bekende aanzienlijke familie ; echt Joodsch . mejushewer , mejushob kalm persoon men vergelijke mejasheib mejugod
:
ertigst
gewoon
;
-d
-
'
z
,
nelf
en
op
gemak bedaard
,
'
z n
op
,
zie
rustig
,
,
mejushob
mélag
'n,
),
hoop
.
,
.
,
.
:
;
(
.
,
brg
,
.
,
zout
tinauqaut
schoolmeester koningin melaweh malkoh zijn
van
kleine
).
,
n
eenige
uit
den Sabbath
versnapering
koning
.
,
uitgeleide doen feestelijkheid
('
en de
,
luiden met liederen mélèch
onderwijzer
.
,
kinderen
,
leeraar
;
onderwijzer
,
,
melameid
—
’n
klap
,
van makaaienen slaan groote hoeveelheid veel slaag men vergelijke makoh mekattering brg zie meqatreiſ beschuldiging ruzie mekajem
;
; . .
,
mejugos
,
, en
,
’n
,
die
,
;
'n
,
en
,
,
,
,
figuurlijke uitdrukkingen vertolking beeldspraak bloem meliçoh rijkheid opstel welsprekendheid schoone taal van smaak poëzie rhetorica liederen meestal bekend onder den naam van categorie van literatuur afzonderlijk vormen shirim beoefend
in
in
succes zijn
,
.
in
.
,
–
,
;
zware arbeid
werk
alphabet
Hebreeuwsche
;
't
letter van
als getal
.
40
waarde
aanbeveling
werkman
dertiende :
mem
de
,
meloocheman
kebeidoh
voorspraak
.
, .
,
,
werk arbeid brg zie melochoh
,
melochoh melogem
producten van opgeleverd
.
merkwaardige
;
:
er
er
en
,
’
in
me asphim
:
en
navolging van de personen Duitschland hebben ook bekende Neder proeven geslaagde geven ze land uitstekend van gegeven heden ten dage nog Oostelijk Europa heeft den laatsten tijd steeds met voorliefde
in
,
de
op
,
de
. .
vertegenwoordigen
ijna
)
,
overhand
;
vervullen
(b
plaats
de
heerschappij
,
,
memsholoh
zijn
,
moqaum de
memalei
de
.
:
'
,
at
vreugde verminderen zijn genoe mema besi mgoh zijn zich gens beperken toepasselijk dagen van de maand Ab die den vastendag voorafgaan het monopolie
207
,
aangestelden (over ’ n tak van openbaren dienst ) ; volgens KOENEN in zijn Geschiedenis der Joden in Nederland , p . wer vroeger aldus Parnassim den Armbestuurders Aalmoezeniers ginuch na arei benei jisro
'
–
;
.
:
offeren
geschriften
den vastendag
als eigennaam
treurenden troosten particuliere wat zeer eere zijnde
:
,
—
abeilim
in
in
de
,
treurenden van
voor
het
de
in
,
en
,
de
,
in
,
hierin bestaande handeling betreft dat men zeven dagen bij navolging hun woning zwijgend plaats neemt de
:
maand Ab
;
en de
na
.
.
,
,
vertroosten
hoofdzakelijk
-
,
brieven
;
,
zijn
—
;
gelofte doen geld toezeggen voordragen toon
benaming van
vooral
),
(
Mendel
leden
zingenden
troostend
den negenden
'n
,
op
, ,
,
beloven
in
de
op
menageim
cal debar
der Commissie van Toezicht Godsdienstscholen men vergelijke ginuch
Israëlietische
menadeir zijn menagein zijn
genoemd
Amsterdam
te
Joden
eil ,
Portugeesche
der
)
-
(
,
175
memunim
:
te
'n
,
na
te
,
hun
-
; ,
-
kemiek van
,
steunen
te
geldelijk
de
te
bewijzen
;
,
zulks behoeven
-
,
,
de
,
,
die
diensten van religieusen aard
te
er
werk van maakt treurenden wat hoopvol stemmen obeil zijn tegenover enkelen treurende acht nemen wat
'n
in
,
zijn
,
-
hen binnen
zij –
–
;
zoeken rouwbedrijvenden die
treedt
dezelve sedert het begin van hun treur niet be zoolang den Sabbath treur duurt niet zullen be gèbro pieuse vereeniging die zich ten doel stelt
,
na
,
en
,
daar
zochten
tegemoet
om
aan den ingang der Synagoge leiden
,
,
,
op
,
,
en
te
van
in
gelegenheid stelt vrienden van Job hen aldus beginnen gesprek een vertroostende woorden uit lokken wat openbare handeling betreft dat hoofdambtenaar der ge Vrijdag avond begroeting van den Sabbath meente hun beeld
,
-
,
zij
.v .
b
,
in
:
in
( n )
;
de
de
; ’n
is
omtrent meerdere gezegd condoléance bezoek afleggen maar begrafenis van niet voordat betreurde heeft plaats gehad grooter opkomen sprekende steeds aantal van vliegen talrijker ge zomertijd die den steeds worden naarmate
,
)
(
onderzoek doen sprekende blijvende geschiktheid van
.
beestensnijders
des
lichts
verzameling
van
agadi
minstens evenzeer interesseerde als
de
Hebreeuwsch geschreven wetenswaardigheden
,
lamp
:
,
onze vaderen
't
andere
in
’
en
sche
'n
kussen
menaurat hamo aur
de .
zijn
,
menasheiq
die
de
,
,
,
. v .
b
de
examineeren van den opperrabbijn naar
;
.
dood werden zijn beproeven
menaseh
Senne
208 deed : de verzamelaar er van was R . ISAÄC , ABUAB I en het werk verscheen voor het eerst in 1514 te Constan tinopel : (de vertaling is van ELIAZAR SOESMAN , bekend als ver
renne het de vrouwen
'n
van
Hebreeuwsch -Nederduitsch en Nederduitsch plus ' n Hebreeuwsche grammatica in
Woordenboek
het is in 1756 , onder den titel van ,,De laar des Lichts met deszelfs zeven Lampen ” , verschenen ;
te
GROOT lamp
Amsterdam
meestal voor het branden
luchter
,
DE
RIT
menauroh
Kande GER
:
:
Nederduitsch )
,
't
bij
vaardiger
Hebreeuwsch
kaarsen
van
bijzon
,
brg monster
.
,
,
menageim
menuwol leelijkerd
.
,
eigennaam
den
;
van
schwarze der leelijk schepsel vrouwelijk menobbelte —
menobbel
zie
verkleinw
.
,
mendel
.
.
ingericht
van menobbel
geen zalig oogenblik
mephoreshim
.
verzorgen
bekend
alom
maken
uitbazuinen
.
zijn
,
zijn
.
mepharneis mepharseim
, .
, , , ,
,
leelijke vrouw menuwélèt mephajeis zijn overreden door overreding tot toegeven stemmen mephalpeil zijn casuïstische discussie houden
.
.
,
leben
,
—
;
, ,
menuwol
ze
rust ooser hot mer um leelijke man leelijkerd
.
.
,
menugoh
;
.
,
,
-
-
’n
,
,
tum
oh
,
van zijn onderwijzer
heidsbezoek brengen
on
penei rabau het aannemen zijn onderwijzer beleefd zijn onreinheid aannemen onrein
,
opnemen
;
,
die zijn geluk verwacht van den
’
opnemen
.
,
en
,
—
ander ontvangen
'n
,
zijn
gezicht
hoffer
, .
meqabeil
van
;
dergang
mapoloh
—
,
mepole
;
zie
,
–
,
,
verklaarders tekstverklaarders iets vertellen met geuren alle met allen mogelijken omhaal met alle kleuren mephursom algemeen bekend beroemd
.
worden
begraven
, .
zijn
, ,
meqabeir
kooper
bij
te
sterven vergissing
, .
koop
,
en
als
ut ,
to
als martelaar
te
koop
—
;
waarvan
de
zijn overtuiging
inkoopsprijs
, ,
'n
; ,
zulk
en
,
in
,
en
ook voor zijn geloof méqag koop het gekochte
dwaling
de
, ,
—
.
,
;
:
—
–
,
;
,
verkorten inkorten kort zijn voortmaken meqadeish zijn heiligen inwijden halebonoh Nieuwe inwijden vergelijke Maan men maulad hasheim Gods naam heiligen door het betrachten van zijn plichten mensch Jood
,
meqaçeir zijn
recht vernietiging
209
,
kan vragen ingegaan
rotsachtig
'n
van
stuk bouwland
: hij koopt wijn ,
te zijn
blijkt
kwaliteit
•
omdat zijn bedoeling opzettelijk miskend
op het aanbod
zijn ,
te
,
is
en de
: hij
b . v. blijkt
is
grond
zeer spoedig van mindere overeengekomen was ; verbintenis
dan
die
waarbij men bedrogen uitkomt , b . v .
'n ambtenaar , 'n dienstbode , beantwoorden niet aan de gestelde eischen ; echtverbintenis die teleurstelling oplevert ; ' n kat in den zak ; — umimkor, in - en ver ,
koop
handel . zijn , tot stand brengen ; zijn voornemen , zijn belofte
meqajeim
na
- komen ; toepassen . meqajeim , de statige houding , het lichaam : met nevengedachte aan mekajem , iemand op z ' n — geven , duchtig afranselen , 'n opstopper geven .
zijn , vervloeken .
meqaleil meqalqeil
zijn
, bederven ;
hashuroh , den regel bederven , van den
—
gang van zaken afwijken . meqalqélèt , vrouwelijk van meqalqeil gewonen
,
liefde
liefde maakt blind : hetzelfde
:
)
(
-
;
met de hand
bejad
door aan
.
den goeden weg brengen aanklagen zijn de
; .
,
op
;
—
,
woorden aanklagen
-
,
moedigende
gaïm bron des levens Wet naam eener vereeniging jongelieden die zich studie der Joodsche wetenschap ten oorspronkelijk doel stellen van welker stichting Frankfort later Amsterdam nagevolgd het vaderschap aan wijlen
,
,
:
wekken
toekomt
'n .
1888
)
(
–
)
die
1808
slapenden
van
naam
op
nirdomim
HIRSCH
internatio
nieuw uitgeven van oude Hebreeuw sche boeken het druk doen verschijnen van oude Hebreeuw opgericht sche handschriften ten doel stelt Aanvankelijk 1864
, S . D .
en
haar hoofdzetel hebbende
te
te
,
opnieuw geconstitueerd door
Rome
DE 14
MOSES EHRENREICH
,
1885
Luz
LIPMAN SILBERMAN
J.
Berlijn
,
BERLINER
te
.
Dr
A
,
in
,
te
.
M
,
te
Lyck SRASCHUN Wilna Lyck werd deze vereeniging
Parijs
te
SACHS
Sir MOSES MONTEFIORE
ALBERT COHN Berlijn ELIËZER
,
Londen
ADLER
en
Padua
, M .
te
ZATTO
NATHAN
te ,
R
JOSEPH ZEDNER
.
door mannen als
te
.
in
in
en
,
nale vereeniging die zich het
.
"
RAFAËL
de
SAMSON
meqiçei
,
.
R
(
a
/M .,
te
,
van
te
de
:
,
meqaur
hashuroh
.
,
meqareib zijn doen naderen meqatreiſ
-
ahaboh
.
’ oh ,
sin
doet van den gewonen weg afwijken geldt van haat meqanei zijn benijden
; ;
210
, te Parijs , DAVID GINSBERG te St. Petersburg , later te HALBERSTAM te Bielitz , A . HARKAVY te St. Petersburg , JASTROW te Philadelphia , DAVID KAUFMANN te Buda -Pest , en
RENBOURG
Parijs , M
.
S.
bovengenoemden
. STRASCHUN
M
te
Wilna ,
en
werd
hoofd
haar
gevestigd . Sedert 1908 onder leiding van Prof. D . SIMONSEN te Kopenhagen , heeft zij haar hoofdzetel te Frankfort a M . De lijst der namen dient nog aangevuld met die van B . BACHER
zetel
Berlijn
te
Buda -Pest, M . BRANN te Breslau , S . BUBER te Lemberg , ZADOC te Parijs , en S . MARGOLIS te Florence . Sedert haar oprichting neeft de vereeniging meer dan vijftig werken het licht doen zien .
KAHN
mequbol, aanhanger
der mondelinge
kenner der persoon ; ' n
qaboloh
iets
in zich
is , gauw
,
'n
ba
'al
qaboloh
in
;
tegenstelling met qaro 'i ; ' n buitengewoon begaafd
persoon ; iemand , die zeer bevattelijk opneemt ; ’n geleerde „ Übermensch ” ; ’ n bacal
aannemelijk
„
Wet ,
”
.
sheim
mequjom
worden ,
in
,
,
merageim
zijn
zich
vervulling treden . zich ontfermen
,
hebben , zich
medelijden
erbar
men ; dass sich Got sol — ! wat stumperig ! Got sol sich doch jau ( ja ) - - , hoe wenschelijk ware het , dat God zich ontfermde . meraſeiz zijn , zich , zich ergeren , driftig maken : men vergelijke be raugèz (s . v . be -) . , verspieders
; wat zeggen de — ? ,wat is er nieuws ? zijn , bedriegen . zijn , huppelen , dansen ; – liphenei hakaloh zijn , dansen ,
meraģelim
merameh meraqeid
cavalier seul uitvoeren
merchel
sh ),
=
voor de bruid
.
michshaul
.
, q . (ch
zie
’n
;
’n
'
:
'n
,
merkab ma ashanim misschien niet gebruikte uitdrukking maar geopperd bij wagon discussie over de waarde van eèğlat eoshon
.
zie meit
.
wal
.
,
lager
,
.
onderga
de
,
ambtenaar
inzonder
,
lidmaten gewild bij het volk locom
,
bij
aanvaarden
.
;
die
ik
,
,
, d . , i. (,
als
de
,
;
de
de
op
rechte plaats zijn bereidwillig
bedrogen zijn
aan
mijn verdrukking mijn
nederlaag
laqohol
gemeente
,
;
zijn
—
bij
—
gewild
rechte man populair iets
,
merumeh
,
,
)
de
;
,
gewild mes
welgevallig
als voorlezer
heid zijn
de
, .i . d
,
meruçeh
—
in
nou
zou zijn merudi
–
De naaste authentieke term verdrukking nederlaag
hij
is
armoede
;
neerlaag
,
brg
.
,
merode
de
.
voor rookers
211
, ,
regelen
,
opmaken , organiseeren
programma
geestelijke
trouwplechtigheid
;
qi
–
en
dushin
zijn
de
zijn
als
mesadeir
voorbereiden
.
leiden
steunen zijn verheugen
.
als
, .
ha
;
,
,
—
,
—
;
;
,
.
je
;
.
geraken
naam eener pieuse vereeniging
.
,
;
verkwikking der ziel
.
zijn
doen
,
korist poëet tot overeenstemming
,
stem
,
de
,
tweede
gelijk
,
jong man
—
geleerde
kleur veranderen —
,
'n
in
,
zijn
meshibat néphèsh
zich koelte
te
te
,
om
,
houdt
om
:
—
,
na
bediende
op
dat hij
'n
,
geven
er
in
,
,
;
bediende boodschaplooper kruier maak wind woor parvenu gelegd die den den mond worden kennen
meshoreit
,
zijn
van
wezens minhaſ verandering moqaum dusver gevolgd gebruik mazol van plaats verandert wanneer men verhuist ver probeer geluk eens ergens anders kansen
andert men zanger
te
colleges
,
,
de
–
,
;
van
boruch mismaakte
meshaureir
den
gachomim
çuroh
–
de
;
,
talmidei
lessen
tot
,
veranderen
wanneer men
meshaweh
,
,
.
,
,
, . zie
meshaneh zijn brengen
—
.
,
het oude spreekwoord mesh meideste vrouwelijk van meshumod
zijn bedienen mensch met naarstigheid nen volgen
meshameish
berïaut
—
;
vermaagschappen met
.
,
verloven
zich
omkoopen
meshal haqadmauni meshameideste
zich verheugen
.
, .
,
zijn met zich
zijn
mesbageid
zich
van mauseir
.
meerv
zie masaurèt
,
mesauraut mesauroh
meshadeich
blij maken
verhalen
.
zijn
,
mesapeir
,
.
,
mesameiag
,
zijn
,
mesajae
doen
.
toewaaien
geëmployeerde
;
ondergeschikte
,
,
bod
goed waarop
hypotheek
.
meshu rust
,
,
'
,
at ,
.
.
,
,
,
,
dienstpersoneel meshu bodim loontrekkenden ambtenaren meshuģa amhuis krankzinnigengesticht meshuga overdrijving uitgelaten krankzinnigheid onzinnigheid
.
heid
meshugeeste
dolle meid krankzinnig
laat fiolen zorgen
.
,
—
gesund
un
frisch
un
(e )
;
.
,
, «
meshugo
.
;
;
.
,
, d . i.
'n
;
;
.
)
(
, ,
zijn meshulmen eig meshalmen meshaleim betalen drievoudig gevlochten gezegd meshulosh voor den derden keer b ij gedeponeerd driehoekig uit drie draden derde
'n
andere
regel
den
onderscheiden
;
van
;
afwijkend
meshugos
,
zie
mezokken brg
.
,
,
mesjoege
suf
.
aan gevaar blootgesteld huisje meta heir zijn reinigen taharoh verrichten bij eenvoudig als schuur den doodenakker waar men komt waar redevoeringen gehouden ceremoniën verricht
, ’n
;
—
de
.
, ,
.
u
—
,
,
zeer nauwkeurig
.
,
toestand verkeeren dat alles groen overspannen opgewonden geestes
reserve houden
,
in
wegleggen
navraag
,
horabim
de
et
doen
zelf daarmee verdienstelijk
en
,
van dienst
;
stellen
—
,
iets goeds zijn zich
te
staat
in
,
voor
,
,
achterhouden mezakeh zijn gemeenschap
wegruimen
,
.
schrikkeljaar
zie mebaceir
de
,
mewaër zijn
;
,
.
,
'n
in
;
de
;
,
geld
.
,
,
de
,
in
,
,
en
precies afgeteld
definitief gecorrigeerd war zijn
metushtosh zijn beklad zijn geel voor oogen wordt toestand zijn me ubérét zwanger
correctie aanbrengen zijn van alle kanten gefopt
afgewogen
in
in
,
nauwkeurig
in
,
merumeh den zak koopen
orde gebracht metauroph zijn
meturoph
corrigeeren
;
’ , , oh 'n ,
kat
késèph
metukon metuqon
.
.
orde brengen
verontreinigd
worden
.
)
n
,
, ,
zijn
metum
verplaatsen
verontreinigen in
metamei metaqein
verricht kan worden
taharoh voorwerp
('
zijn
waar
en
,
'n
,
desnoods ook metalteil zijn
huisje
samen
,
,
.;
de
.
,
mesukon
.
,
gek
mesjoche
,
,
geassocieerd
mesoege mesokke
,
meshuţoph
.
.
,
;
meshuneh veranderd onnatuurlijk
zich
om
.
te
meshumod , die uit het Jodendom getreden is , religieuse gezindte aan sluiten
bij
212
.
maken
;
,
vermogen contanten het dankgebed uitspre
.
samen
;
.
,
.
,
,
geld
geld
,
;
maaltijd als
boven den
contant
birchat hamozaun
er
,
den
gereed
zie mezumon
althans minstens drie mannelijke perso leeftijd aan één tafel eten
dertienjarigen
.
nen
na
—
ken
brg
of
gereed
,
mezumon
, ,
mesommen zie
behalve
bezoles
mezoomen
benshen
behandelen
allerlei gebak
.
zie
brg
.
,
mezoles
voedsel
.
;
.
,
mezaunaut meerv van mozaun pâtisserie louter brood
, .
met minachting
,
,
verwaarloozen
,
zijn
mezalzeil
213
'n
mezuzoh , meerv , mezuzaut , deurpost ; de verzen
en 13 — 21 van Deuterono aan den deurpost in ' n langwerpig van hout , blik of glas aangebracht . .
van Deuteronomium
4 – 9
XI
mium
stukje perkament , waarop
VI ,
geschreven
busje , gewoonlijk
mi, wie
staan
,
en
; — hu zeh , wie is dat ; — jaudeia ', wie weet ; – jiţein , wie geeft (dat dat gebeure ) , ware het maar zoo , was dat maar waar ;
, wie
ben ik , ik heb daar niets in te vertellen , hoe kom péti , wie onnoozel is , elke onnoozele ; — shébeirach , gebensht heeft (onze voorouders enz ., benshe ook enz . ) :
onauchi
—
;
ik daar toe
Hij
die
—
heilwensch , die bij verschillende gelegenheden ter wille van een of meer personen uitgesproken wordt ; 'n — - , zulk ’ n heilwensch , openbaar compliment ; - shéjirçeh , wie er wil : aanhef
'n
van
daar het onheusch is iemand goh te geven , werd vroeger ,
'n
alïoh bij het voorlezen
taucho , in dat
eener
wordt hier en daar thans — - : dit gaf wel eens aanleiding tot schandaal , b . v . wanneer zich twee liefhebbers tegelijk presen teerden , of wanneer iemand , in gespannen verhouding tot de ge meente staande , althans tijdelijk van functiën uitgesloten zijnde , nog
en
geval uitgenoodigd te verschijnen
Hij
-
—
gewone
lachers aan zijn zijde
de
wordt
thans ambtshalve
wordt beschouwd
alïoh
-
om
;
'n
of
céréb
mibenei jisro
,
en
. . .
van
Israëlieten
.
Israëls
.
tafelkleed
. .
,
,
. .
,
kinderen
tot den avond de
van
michnesaïm broek dekkleedje michseh
den morgen
,
van
de
'
,
.
,
.
verklaart miad dadelijk mibauqèr ead
eil ,
.) :
,
te
,
de
. v .
(b
',
die gestraft heeft boozen daardoor Hij geworden bekend zal ook weten ontdekken ter uitdrukking die zich zelve verantwoording roepen dengene enz zijn
·
maakte
welke redenen het
om
waargenomen shépora
gebruik als
te
krijgen ,
die
van de gelegenheid
.
. ..
,
.
in
omstandigheden
menschen
verkeeren
,
de
. i.
, .
worden
schepselen
d
laberïaut behoeftige
de
meegerekend
.
in
ben
;
miçtoreich
.
'n
–
;
,
;
in
,
,
zijn
,
reiph
,
.
,
,
ar
,
,
,
;
misstap michshaul struikelblok elke aanleiding tot geschrift aanschrijving michtob brief hociti tijdschrift miçidei çedodim van alle kanten alle opzichten zijn zich miçta zich veel verdriet aantrekken mictareiph zijn abusievelijk ook wel gebruikt plaats van meça noodig
heb
214
begrafenis
wat daarmee
verband
in
miçwoh
en
sph .
,
,
zie
miçwah
de
, :
,
en
;
.
. .
,
haar beurt vereert gelijke meraqeid menuet
van dans
op
,
.
der aanwezige dames
die gelegenheid
ver
men
:
elke galadans
;
'n
,
dans
huwelijksdag
dank
enkelv statige
)
(
;
den
;
,
),
,
beleefdheid beteekenis
elk
op
bruid
op
waarmede
tweede
obligeance
–
zijn
in
miçwaut
wat aanspraak
verschaft
bij
,
baarheid
genoegen
,
geeft
—
de
:
(o
,
,
ceremonieele wat zelfvoldoening
de
,
daad
, .
,
,
,
daad
hon
doende
paaschbrooden voor den seidèrschotel opdracht taak bligation liefdewerk wel functie van religieusen aard verdienstelijke
van micwoh
plicht
gebod
micwoh
; of
en
-
ta
lau aseh gebod van doe niet verbod neurs van het halen het brengen van Wetsrol minhag jerushalmi volgens minhaſ sephardi
micwaut meerv
gebod
van doe seiphér
;
gebod
dit
easeih
,
;
van micwoh
—
constr
, .
, .
miçwat
st .
staat
'n
'
je n
,
heraus
'n
zoo
:
de
iemand aus
de
,
,
maatstaf der barmhartigheid —
als
; .
,
de
,
,
horagamim
zachte methode midboraut woestijnen
de
-
;
de
—
.
strenge methode
er
,
je
'n
,
en
;
.
—
'n
mee
is
;
er
st .
,
—
er
je
;
;
vervult plicht der menschlievendheid mee het staat gelijk met reli gieusen plicht het weliswaar niet voorgeschreven maar zult zien dat uit ontstaat midat constr van midoh hadin maatstaf des rechts doet
woest en
'n
op
,
of
geboden
vermeld
.
zijn
van dag tot dag
,
,
verboden
door
Rabbijnen
.
als
,
geboden
de
.
,
gebaseerd
miderabonim miderabonon zoodanig aangemerkt
—
un
zij
;
: ’n
mit verkla
sich
zelf
minder groote
hoe met gelijke tauboh
,
)
goede
–
kenéğèd
; ,
–
,
of
.
zich
betalen betaald worden verdienstelijkheid
..
,
goede eigenschap
methode (
,
maat met gelijke munt
meer
, ;
eigenschap
,
,
,
maat maatstaf afmeting ,
,
—
;
,
-
—
,
'n
,
—
met elkaar steeds overhoop wen ander hargenen hoben mir jidden menugoh rend gezegde dat niet alleen voor Jidden geldt danigheid
,
in
te
om
:
vijandschap steeds met elkaar bestrijden zijn Israël
-
als
’ ob ,
en
Midjan mau Moab merkwaardig samengaand maar en
midjon
midoh
Wet
den Pentateuch
en
bejaumau
jaum
volgens
:
, d . i.
of
,
voorschrift
Mozaïsch
midei
volgens het Licht duidelijk
welke
in
,
’
verboden
de
.
uiterlijk
mide aurajeto
215
,
midrosh
,
midrash
;
navorsching
;
uiteenzetting
het afleiden van de traditiën uit het woord der Schrift naar bepaalde regelen ; uitbrei
ding, vooral door het invlechten van parabelen of gelijkenissen , agadetaut , enz . : men bezit sedert de zesde eeuw verzamelingen van dezen aard in — rabo , — tangumo , — jalqut , enz . , welke ver zamelingen stof voor populaire voordrachten leveren . mien ,
mïn , veinzaard .
q . zie
mies ,
mi’ us ; – maar moos , leelijkheid meisje dat in dat geval verkeert ;
zie
'n
van
en geen
;
geld
heeft dus het karakter
—
,
maar
geld
:
sprekende
— en geen moos , leelijk
van
'n
adjectief gekregen ,
en men zegt : het is mij — , ik ben het beu ; men zegt zelfs met ster kere bedoeling , zonder twijfel wegens de alliteratie : 't is mij – en moos , ' t begint mij danig te vervelen , maar dan kan moos = mo ’us
zijn met mi us ; n — nikin , n leelijke vrouw . .. gevormd van mies ; ' n — ben odom , 'n leelijk , mis
synoniem
'
mieser , adjectief
,
selijk
,
akelig
druk
'n
:
—
maken , zich niet
mi’ us .
men vergelijke
leeftocht , levensonderhoud , kostwinning . miguç lamaganeh , guç lamaganeh
woord
taaldeel
,
zij
.
gesproken
,
hoe het ook
.
,
;
,
; .
is
,
'n
,
,
)
,
,
uit
1912
.
Warschau
.
(
-
)
woordenboek door GRASOWSKY KLAUSNER gave Tushiah
-
'n
shel kis zakwoordenboek titel van He Cyrillische letter Duitsch Hebr letter
(
-
breeuwsch Russisch
zilver
—
bemilloh woord voor woord één geldstuk waard zwijgen goud
,
woordenboek
is
spreken
;
;
twee
—
;
,
millon
veinzaard
gevalle
besélae shetiqoh biterei
—
,
woord zwijgen
minim allen
oorlog
woord
,
,
milgomoh
milloh
van in
moqaum
. .
enkelvoud
,
mïn
mikol
,
zie
migjoh
is
,
adjectief van mies ; het zich niet
iets maken . leelijk geval
om
mieskat,
'
persoon .
lastig
' n ander
miesig ,
'
. .
geestige
gezegden
.
dibediguto
,
mimkor
verkoop
de
zaak
une
de
zelfkant buiten
;
van den
l’
des deux choses
rij , .
,
wilt hoe
gij
ge
, . . , .. . òf ,
zij òf
)
,
(
zijwaarts
,
haçad
ieder geval
,
van
—
,
min
beschouwt
;
ook
mi moh naphshoch zooals
in
,
mimonephsheg
, .eig .
,
.
dat spreekt van zelf
,
mimeilo
op
milto
.
,
miloh besnijdenis
gewone graven op
,
;
hudim van de Joden – gerekend behoorend , er sche beschikking
begraafplaats hashomaim
; niet
reëel ; — haje , tot het getal getal van het
Hemel Hemel
van den
.
;
bij
'n
haminjon ,
,
. v . der
,
b
—
216
wat aangeboden wordt als vriendschappelijk geschenk uitgave van tenach met massoretischen commentaar titel van door JEDIDIAH SALOMOH VAN NORCI Mantua 1742
, ..
'n '
of
behan
gebeurde onmenschelijke
,
Sodom
in
zooals
,
;
—
sedaum
tauroh
wetsbepa
door Israël aangenomen gebruik staat gelijk met
ling
ritus
hi , ,
eil
,
'
eil
.
;
gebruik
jisro
—
't
;
in
namiddaggebed
van minhoſ érèç jisro Heilige Land wordt gevolgd –
.
st
zooals die
’n
spijsoffer
,
constr
, ,
geschenk
minhaſ
, ,
mingoh
,
,
'n
,
;
mingat shai
gewoonte
welke dikwijls kracht van wet de
gebruik
,
,
minhoſ minhag
;
, .
deling
zoo jeru der zoo
;
. . .
,
.
;
de
:
,
,
ver
lieden die stellingen aangenomene door
de
;
;
minim soorten variëteiten dissidenten kondigden afwijkende van algemeen
,
ritus
—
,
,
gevolgde ritus sephardi Portugeesche gemeenten —
Jeruzalem Spaansche
of
genaamde
te
,
shalmi
de
in
;
—
;
heeft gekregen ritus ashkenazi ritus zooals die door genaamde Duitsche Israëlieten acht genomen wordt
tra
,
en
,
.
,
de
ditie gewettigde Deze dissidenten reeds bekend toen tweede Tempel nog bestond hebben zich later tot secten ontwikkeld heb ben den Rabbijnen veel reden tot ergernis gegeven tot het nemen
en
IV , . I.
,
II .
-E
de
in en
I
te
.
de
stelt
.
jaart
.
.
. d .
gew
geld beschikbaar
helpen
de te
bij
,
311
v
,
hadden aanvaard
minjanist iemand die zich voor minjon maken
der contrac
akten gebezigd heerschappij om
in
,
officieele stukken Syrische koningen dat
in
jaartelling en
,
;
shetarut
de
oogenblik
over Palestina
—
minjon ”
van
af ,
„
het
van
Revue des Etudes
46
.
,
van
constr
aera contractuum
,
ten
st .
,
XXXVIII
minjan
in
benevens
,
BURGER
Supplement de
,
für Bibel und Talmud
beschou ncyclopädie Real door Dr HAM Juives 295
Interessante
.
van bijzondere maatregelen genoodzaakt wingen over dit onderwerp zijn vinden
is
en
,
nl ,
,
, er .
:
;
,
te
,
’n
b
. op v.
,
:
rouwbedrijvende die zeven treurdagen behalve Sabbath niet ter Synagoge verschijnt toch met minjan wenscht bidden minjon getal het getal tien wanneer namelijk sprake van het minimum aantal mannelijke personen vereischt voor het gemeen
217
bidden , voor het gebed beçibur ; — maken , thuis sy . nagogedienst houden , daaraan deelnemen . minjonim , meerv . van minjon ; er waren meer dan twee -- achter de lewaje , meer dan twintig personen bewezen den overledene de eer
schappelijk
,
,
scepticisnie
ver
men
.
gelijke min jomimoh mïomim
godverzaking
,
begrippen
:
.
laatste
minut heterodoxe
de
;
,
om
,
de
,
,
het
wat
af
,
'
.
mensch
van
:
vriend
te
houden inrichting voor den arme
te
om
;
’
;
vrouw
zorg
habaït ter wille van den huiselijken
shelaum
toevlucht
,
wegen des vredes
het uiterlijke soms opofferen
hadei oğut wegens
—
te
;
zijn
geven
—
te
hebben
om te
,
vrede
bewaren
miphlat ladol
.
,
aanstoot
innerlijke leiding
-
,
om
geen
jaar tot jaar
van
darechei sholaum ter wille van
;
mipenei wegens
miqro
wat
gelezen
den
Pentateuch
synagogegebouw
.
heiligdom
,
de
,
tekst der Heilige Schrift inzonderheid uitspraak uitspraak betref regels en
van
wordt
;
,
.
,
zie miqro
't
weinigje
miqra
:
me
’n
miqdosh
. at ,
lievendheid
,
in
,
Israélite
:
en
Amsterdam
oude mannenhuis
.
1907
.
te
kin
misdadige
van beide Israë
-
,
der ouden
,
,
steun
vereeniging
,
; -
-
;
,
.
de
van andere geleerden
van zijn tijd
de
;
ter
in
. ,
.
lezen zelf
Jehudah Hanasi
op
leeren
door
of
wacht houden die nog niet aarde
R
De
dat
die
,
doode „
'n
bij
of
overleden het voorbeeld wier verzamelingen echter niet
,
. ”;
„
leeren
mishnoh bijna zeventigjarigen leeftijd
,
op
210
zie te
, ,
waken
mishnajaut mishnïut
meer personen
om
;
;
te
besteld
, is, ,
,
;
mishmor wake wacht een afdeeling ploeg opdracht
”
,
—
, .
, ,
,
constr van mesholim meerv van moshol shelaumauh Spreuken van Salomo ook kortweg musor zedekundige fabelen st
mishlei
opgericht
”
,
zeqeinim
misheénèt
verwaarloosde
van
tijdelijke verzorging van minderjarigen
Kerkgenootschappen
lietische
voor het kind
,
,
ter
„
verzorging
duurzame
ter
Uni
,
,
misgab lajélèd wijkplaats toevluchtsoord deren
Hope
bij Jaffa door
der Joodsche Landbouwschool 1870 vertegenwoordiger der Alliance CHARLES NETTER gesticht verselle naam
eil ,
'
jisro
–
hope
;
bad
;
water
van
),
verzameling
Israëls
;
·
miqweh
(
, .
fende
218
, geschrevene of bijeenverzamelde monde linge wetten , bestaande uit zes boeken , onderverdeeld in drie -en zestig traktaten , voor ' n groot deel grondtekst van de gemoró , en daarmede te zamen vormende den Talmud . De mishnajaut is voor het eerst gedrukt te Napels in 1492 met den commentaar van zijn
gebleven
bij
bewaard
,
,
. .;
de
,
te
,
te
in
en
graan Maimonides . Het eerste boek handelt over bepalingen ooftbouw acht nemen over verschillende heffingen die jubeljaar enz het daarbij pas komen over vrijlatingsjaar in
,
.
-
en
,
en
,
en
,
-
-,
en
Vastendagen Het handelt over Sabbath Feest derde boek handelt over huwelijk echtscheiding daarmede verband staande bepalingen verder over geloften onthoudin gen Het vierde boek handelt over burgerlijk strafrecht waarbij tweede boek
recht kan op specifiek merken het wijdt ook eenige traktaten aan wat men vijfde Joodsch recht zou kunnen noemen Het boek behandelt gewijde zaken algemeen regelen wetten die het bren gen van offers zooals dat eens den Tempel plaats had
't
,
in
,
't
in
,
en
in
de
,
en
.
de
'n
;
men dikwijls overeenstemming met het Romeinsche
bij
,
,
.
'n
de
.
en
.
de
spijswetten Het zesde boek handelt verder over rein onrein Voorts wordt het eerste boek zeer poëtisch ingeleid door lofzeggingen welke den grondslag traktaat over der dagelijksche gebeden uitmaken De poëtische geest verlaat het zonder beheerschen
,
in
,
de
de
'n
nl .
,
,
-
en
.
,
trouwens niet Ook verdient vermelding dat zeer schoon zedekundig pirqei letter traktaat dat van obaut hoofd Spreuken der Vaderen stukken der vaderen meer bekend als werk
in
,
Talen
'n
WILLEM
SURENHUYSEN
Amsterdam
,
VAN
zij is
Oostersche
door
, :
geleverd
met
te
de
in
Professor
zeer
,
-
Een
mishnajaut
is
termen
werk
niet gering aantal Griek gewaardeerde Latijnsche vertaling van het
het Nieuw Hebreeuwsch .
sche
is
werk
.
te
,
'n
,
is
opgenomen welke Spreuken vermeerderd met het vierde boek hoofdstuk borajto bij wijze van uitbreiding elken bundel der dagelijksche Israëlietische gebeden zijn vinden De taal van het
verschenen te
de
de
het naslaan
,
WAGEN
door drie verschillende indices gemakkelijk maken Een mish
,
,
EMPEREUR
'
,
van GUISIUS en
,
zelf
anderen allerlei wijzen
.
die
SURENHUYSEN
HOUDINGIUS op
SEIL
en
gen van
L
.
en
en
.
de
,
—
JACOBUS BORSTIUS 1698 1703 eveneens Am sterdam Deze vertaling strekt zich uit tot commentaren van inleidingen van Maimonides Bartenuro hand van eerst genoemde Tevens kenmerkt zich deze uitgave door aanteekenin
bij GERARDUS
,
*
219
najaut -tekst met klankteekens plus breeuwsche letters en aantéekeningen
'n
file
vertaling :
Duitsche
, onder be gunstiging van het genootschap auhabei tauroh umado , Minnaars van Wet en Kennis , en onder redactie van Dr. IZAK MARC JOST , te Berlijn verschenen . Een nieuwe uitgave met klankteekens , Duit sche vertaling (Duitsche letter ), inleidingen en aanteekeningen van is in
1832 –
1836
Dr. D . HOFFMANN , Dr. A . SAMMTER en anderen ver -, schijnt thans in afleveringen bij ITZKOWSKI te Berlijn . .. mishnajaut gèbro , zie tiph ’ érèt bagurim . mishneh tauroh , herhaling der Wet ; benaming , naast deborim , van het vijfde boek van den Pentateuch , vandaar het Grieksche Deu ; oorspronkelijke benaming van het werk haga teronomium jod
de hand van
, .
zoqoh
dikwijls
,
en
'n
pérèq
,
—
,
;
—
of
;
in
.
,
is ,
te
leering enkelv van mishnaïaut mishnoh wat leeren plaats van dat woord gebruikt elke paragraaf van gfçaunoh buitenstaande hoofdstuk van dat werk
het
kaan
,
—
sein
brooche
van
vergelijking
,
voor iemand
zich
iets interesseeren
.
zijn
mishţadeil
of
.
:
nl .
.
,
,
,
;
, ,
.
uf
wer roddelt
gebruik systeem recht rechtbank mishqol gewicht toetswoord dat tot term Voor andere woorden dient
,
it
.
libris dit
;
;
ex
;
;
de
’
;
boekerij van
boek
.
het gebeurt
.
varen
afzien
van
.
laten
,
.
.
,
,
;
hoop
,
’
mitja ash zijn
de
, ,
,
,
mitaltalim tilbare have losse goederen meubelen mitapeil zijn zich veel moeite geven mitat neshiqoh kusdood zachte kalme dood
blijkt
,
het komt zoo uit het
,
,
sich
—
is
;
es
op
)
(
',
.
behoort aan mistaja zich steunend
uit
de
'n
boeken van
;
van
,
misipherei
de ,
;
,
,
ter zake van
—
naar aanleiding van mar hoºaïn wegens wegens uiterlijkheid wegens vertoon voor het oog verkeerde gevolgtrekking die ander zou kunnen maken welstandshalve
mishum
·
.
,
.
;
nette familie
.
,
un
kaan mazzel
is
WOLF HEIDENHEIM
.
;
hagunoh
-
,
an
dem
familie
mishpot
werk van
'n
:
'n
,
..
mishpogoh
.
in
bruik der toonteekens titel van mishpeten proces voeren
R
–
;
:
.
st .
,
,
.
zelfde als borajto mishpagtau zijn familie wel eens gebruikt plaats van mishpogoh mishpat mishpot regels voor het ge constr van hate omim
220
milnabe ' zijn , voorspellen . mitnadeib zijn , ' n geschenk geven voor ' n goed doel . . . mitnagid zijn , oppositie voeren . mitoh , dood ; - meshunoh , onnatuurlijke dood . i . mitpaleil zijn , bidden . mitswe , q, zie micwoh , genoegen '; doe mij ' n — , doe mij dat genoegen : het zal je aangerekend worden , alsof je ' n hoogeren plicht vervuld hadt. . . mitwadeh zijn , bekentenis afleggen mi’ us , verachting , leelijkheid .
'
.'
li, n altaar van aarde maak voor Mij : God hoegrootheid ziet niet de van het offer , maar op de gezindheid waarmee het gebracht wordt ; de gunst is meer dan de gave . . mizbeiag , altaar ; – hazohob , het gouden altaar, waarop het reuk
'
mizbag adomoh
'
ta aseh
hij
,
-
-
,
is
,
.
zou stelen
psalm
. .
,
neemt het zelfs van het hault hij hij inhalig goud herunter zoo dat het
-
chotsche von
van het altaar
mizmaur
;
werd
's
es
werk ontstoken
er
op
of
,
,
gebed
gekeerd moet zijn
,
de
't -
de
in
,
,
—
sédér
boek
opgenomen
mikisi
geld
uit
.
zijn
,
;
geld
;
?
ik
in
?
—
gereed
—
,
mijn
,
te
,
; ,
-
;
schuilnaam
geboren 1836
poging
gedaan heeft het Hebreeuwsch speciaal meer botanische terminologie
en
die
mendele
ABRAMOWITCH
,
Lithauen
aan wetenschappelijke
. J.
schrijver
sephorim S
maucheir
,
in
,
zie
mes deniers
zie
Hoofdfeestdagen
.
zak
sforim
van den bekenden
Kopyl
?
is
—
,
;
)
mezumonim
;
-
geld
'n
mocher
gebed
der drie Hoofdfeestdagen
de
eigen
inwendige dispositie betreft georiën welke richting moet hier
regolim
sholaush
alle gebeden
,
,
'
mo aut
sph
,
waarin
waar
kamer staan bij het
,
adim
wo
.
de
in
(
,
en
,
in
te
aan den realistischen roman dienstbaar maken die later ge slaagd met zijn verhalen het Jiddish van het Joodsche leven is
·
mo
lande althans wat
zijn
teerd
is de in
bij ons
,
de te
,
en
—
moeten
in
dit geval het Zuid Oosten verstaan richting bijzonder plaats weten de van Jeruzalem meer Tempel eens stond synagogen waar welke richting dan ook onder
wij
te :
van zijn
het verrichten
,
bij
ken kant men
en
'n
,
'n
in
of
of
;
in
,
oosten
om
bij dit woord een andere teekening dit groote schilderij woord zelf letters den vorm van aan den oostelijken wand van kamer hangend aanduidend naar wel
mizrog
221
gij
benevens met zijn in 'n eigenaardig , gezellig , talmudisch getint He breeuwsch geschreven romans van het Joodsche leven in Volhynië .
aanleiding
Spreuken
qauhélèt
in
en
in
de
,
:
)
'n
?
op
de (
de
respectievelijk
woorden
deze twee
of
moço of mauço , gevonden of bevonden ? hebt het wel niet goed sprekende tot jonggehuwden man met uw vrouw getroffen tegenstelling waartoe het gebruik van reeds Talmud wijst
.
geeft
.
,
teeken
zijn
;
aut hazeh morgen zal dit
’
ho
,
gebruikt
emblema
jihjeh
—
,
mogor morgen
;
en
dikwijls als Joodsch
'n,
,
,
:
,
,
mogein dowid schild van David twee regelmatig elkaar snijdende gelijkzijdige driehoeken hexagram aldus soort ster vormende
verwachte feit zal morgen plaats hebben geiher looper venter die van mokum brg zie moqaum stad plaats eene naar andere trekt ollef stad wier naam
,
.
,
,
de
—
is
,
;
in
zak
wier van
hoofdstad
:
,
;
:
stad
zak
—
;
:
de
,
–
—
met de letter oleph begint Amsterdam reish naam met letter reish begint Rotterdam groot geiher den zak waar van alles
,
,
de
,
—
,
;
—
;
—
,
de
de
.
,
.. .
-
lang
de
dat
.
Amsterdam
zie maulad
.
,
molad
dronken
.
.
.
,
—
ich
de
in
persoon
mierik berg titel van
;
,
.
plek
.
;
tweemaal per week
Hebreeuwsch
geredigeerd
tijd
zich niet
over
. .. ..
-
moos druk
niets van aantrekken
;
mies
,
zie
,
.
,
er
,
zich
zie
.
iets maken
,
..
,
,
mauro vrees moseg zie miesig mies
en
zie
.
't
,
in
bekende naam van verschijnend Jeruzalem
'n
moriah
persoonlijkheid
.
aanmatigende afzonderlijke
,
(
,
3e
,
,
verwaande mejugod
mouchard
.
te
,
op
,
;
—
,
is
,
'n
,
, ,
,
.
.
; :
—
is
,
,
ben bang
stille verklikker zijn gezicht lezen
morat mevrouw alleen moraur bitterkruid peperwortel te
ich hob
aanbrenger
zie mauseir
,
's
bin
geld
het moppetakkef zie taqiph plaats stad moqaum
schrift morig brg
Israëliet
van mauheil
,
,
,
ponim
van
.
,
,
moeaut
mooser moser
«
'
-
,
de
,
,
,
,
bang
ik
moos
geld
'n
zie mauro
mauheil besnijder moolschaft functie de opdracht
—
moore
akum
).
mool
zie
'n
hand van
'n
eil
bejad shel jisro niet Israëliet
:; -
geld
zie
in
de
,
momaun
;
,
,
molei vol overtollig
222
,
verkleinw . van moshol , verhaaltje , anecdote . gezalfde , uitverkorene , messias ; iber dir ken — aach nit : kommen , d . i. iber dir aach ken — nit kommen , gij beantwoordt ook niet aan de verwachting : leelijkerd !
mosheltje
vergeleken
volgende
het
bij
.
(
-
,
ik .
vertrouwen
hareini
-
gereed
;
en
't
in
, .
stellige
ben
kant
.
en
klaar
tollenaar
,
;
vak
'n
wie noch
uit
.
lehach
is ,
,
,
afvallige
–
renegaat
;
gezaghebbend
veranderde overtuiging noch
rae
doopen
laten
in
bekwaam
mumor
kol
eigenschap
.
zich
, ,
,
,
zich
,
mumeren mumgeh
geen enkele goede
gebrek
.
allerlei kwade gebreken
vreemdsoortig
zor
,
, -
,
mum
;
lichaamsgebrek
–
.
,
muchos
.. .
nmw
.) .
ingericht
muchon umezumon
als zelfst
;
,
,
,
,
(
, , , .
mowèt dood zelfst nmw mubhoq bekwaam deskundig mubtog overtuigd verzekerd
.)
zoet zoetheid honing beter mautèq
,
, ,
.
voorbeeld motauq motuq
,
,
moshol, gelijkenis , spreuk . moshul , vergeleken ; – bezeh
bij
,
moshiag
om
'n
of
.
te
om
Feestdagen niet van zijn wat Sabbath plaats mag weggenomen worden omdat het niet vooraf tot gebruik bestemd was kon bestemd zijn
; in
gehouden
'n
in
'n
)
der Wet Sabbath be Tempel den buiten
,
had
.
van het Feest plaats gebracht volleerd
.
ter
eere
volmaaktheid
tweede
op
:
deze bijvoeging bestaat
na
nl .
.
wordt
zedeleer
zij
,
Sabbath
.
,
tucht
, ,
musor
los
tot
mutor
gebed
,
nevens gewone offerdienst mushlom
Donderdag
ochtends het voorlezen dagen waarop eertijds die (
op s
camidoh
'
,
bijgevoegd
,
musaph
vastendag
op
. v .
b
:
,
—
, ,
wanneer vallend den daaraan voorafggaanden per eerste gelegenheid cal jedei
,
vervroegd
in
muqdom
'n .
(
of )
,
-
en
afgezonderd
op
muqçeh
.
, ,
; ;
:
,
,
om
stoffelijke voordeelen andere reden zijn geloof verzaakt maar alleen zijn broederen tergen bij muphlog uitstekend uitnemendheid
,
op
hij
,
•
in
'n
.u
,
;
-
,
!
,
,
geoor los vrij geoorloofd loch het gezelschap van loofd Het uitspreken dezer beide woorden door drie personen heft de gelofte van iemand die hunne tegen woordigheid gevoelt verklaart dat berouw over die gedane gemaakt
223
;
gelofte
't
in
gebezigd
dagelijksche
worden de twee woorden dikwijls
leven
iemand over bezwaren
om
formeelen aard
van
te doen
nagat
verrukking
.
.
,
q
zie
naaches ,
, .
heenstappen .
,
.
dran
van
,
,
. i.
d
nabrooche
.v .
laat wachten
zich
cliëntèle geholpen wil worden berochoh dankzegging na het gebruik
en
beestensnijder
b
,
op
de
,
,
,
te
,
,
'n
:
groote afstanden
niet Israëlietische
, -
de de
is ,
,
zonder rabbinale autorisatie zelf als slager tot het slach ten van beest overgaan wat oorzaak dat het als nebeiloh geldt dit gebeurt wel eens vooral platten lande als wegens
nabbelen
zie naphqo
”
„
in
.
,
.. .
.
,
,
meid veile deern constr van nagaloh waarvan uitspraak met het Duitsche Nachlass die eigenlijk met izbaun overeen stemt
het door overeenkomst beteekenis krijgt
ook
,
, , , st . .
nafke brg nagalat
de
huwelijksgift
nadan
.
.
,
—
nu
;
'n
,
'n
,
ze
,
van
is
en
zulke spijzen waarover andere lofzegging dan ha gebruikt geldend mauçi eer men kan hij maken zulk gelukkigen toestand zal hij niet spoedig terugzien ken
.
er
ik
,
.
.
druk vers
Massoreten
der
door
de
,
in
de
de
van
wandelt elfde
dat
na
:
.
transcribeeren gehouden hebben den
.
met het nauwkeurig
en
-
op
. i.
d
voor het eerst
nl .
,
straat bijzonder van
zangteekens bezig toon het tweede gedeelte van den seidèr
maal
wordt
.
”
,
satisfactie
in
,
de
,
die
't ,
,
die buiten
:
,
,
zie nossenen
.
nassenen
gegevens
gegeven
,
„
, -,
klank naseider
ruag
.
—
boro
geleerden Punctatoren eeuw tot aan den tijd dat teksten inachtneming schenen zich met
vastgestelde
–
;
tevredenheid
,
,
'n
,
,
,
;
«
gevoel van welbehagen
oog
paqdonim
tijd
—
.
,
.
aïn
uitgaanster
,
naphqo
genoegen
gemoeds
des
brg
zie
,
rust stilte
bedaring
,
un
;
,
deel aan
noch
nagat najin
,
in
; -
,
jehudah naam eener genoemd landbouwkolonie Palestina aldus naar Juda Pinsker nagaloh erfdeel ich hob kaan geileq part kaan dran heb
.
,
nauçri Nazarener
.
,
.
.
gewoon zijn
,
'n
, ,
.
,
nauçrim meerv van nauçri Christenen naugeiae zijn aanraken nauheig zijn zich naar aangenomen gewoonte gedragen
224
,
zijn
dragend
wreken
gein
zijn , zich
wenauteir
. . .
.
de
’n
)
=
=
heet bij
hem
=
nbk
(k
den stam
ch )
,
ik
ik
verward
nicht bei euch men vergelijke Het wordt overigens als :
”
„
in
zien
eoleinu
.
lau
in
die
voor
Hebreeuwsch
”
”
aleichem
,
er
ook die
er
.
Er zijn
hieromtrent lau
velen
achter
5490 1730 van zag dat mijn geslacht toen de gebruiken heb dat
.,
. a . :
,
)
'n
in
(
Er
nobuch
( vrou
spoor
teshueoh
van
490
lezingen van MAHARIL tijdgenooten verward was waren alles boekdeel vereenigd enz
.
haat
en
.
„
De schrijver
Amsterdam zegt
zijn trouwens
,
in
stumperd
uitgave
de
bericht bij
)
,
nebbish
hanautein
en „
schelm
handel
smaak mededeelen
tshuo ,
–
.
drijven
–
;
' am ,
zie
geven
ta
o
,
;
aas
–
(
nebeiloh
zien
wraakgierig
gunst wegdragen , behagen
wenautein ,
—
;
,
zijn
.
laten , reden
,
—
.
zijn , geven
nebich
—
toonen .
nausei zijn , dragen ; welijk : nauseit ) ; nautein
;
(
nauqeim
.
,
’n
woord aangemerkt maar dit zou ook wel eens van oorsprong kunnen zijn Men vergelijke maureh Hebreeuwschen Slavisch
de
tweede groep
II , ,
Jesaja
(
Profeten
Jeremia
, ,
en
,
—
rishaunim Eer Koningen
I
,
,
Samuel
de
Latere
zijnde in
,
en
,
de
(
verdeeld
Rechteren
agaraunim
—
en
II , ),
en
der Profeten
Canon
Jozua
Profeten
,
ste
-
Boeken
Israëlietischen
van den
I
;
’ im ,
profeten
de
.
nebuchim
nebi
,
,
. .
betreft
.
.
geschenk gezegd
.
. v .
'n ;
:
,
.
'n
,
getuige
b
.
èmon
betrouwbaar persoon vertrouwd persoon bij het teekenen van huwelijksakte gewoonlijk èmon
der gemeente
de
in
,
bij ,
den bruidegom geldt
.
bruid
geval dat wordt nedunjoh
,
,
,
de
bij
'
zie
uitsluitend
,
eens
hetzelfde als nedan met dien verstande
né
dat
bijdrage
in
.
zie
,
len
nedan uitsluitend
, , .
vrijwillige gave
’
,
,
:
:
,
,
nedoboh nedunjoh
neemen
bevestiging derzelve hetgeen voor den bruidegom
,
uitoefening
nedan nadan somsuitsluitend nédèr gelofte nedinje nedunjoh
né
,
,
gave
.
, ,
,
zie
profetie
;
profetie zeggen
nebiut zeggen nebuoh
,
,
, ) .
’
,
ja
,
Ezechiël benevens twaalf Kleinere Boeken Hosea Joël Amos Obadja Gabaquq Çephanja Gaſi Zechar Jona Micha Nagum Mal achi
ambtenaar
225
plaag
conscientie .
.
koper
aan zulk
'n
,
,
leesteeken
de
toonteeken
,
neğinoh
,
standvastigheid
.
,
negaushet
,
schade
,
,
négas
vertrouwen nephigoh
.
zie
né' èmonut , nefieche ,
teeken
verbonden
.
, .
melodie négomoh troost
sluiting
zon
:
,
der slotgebed
sterrekundige
tijd
.
opkomen
haga moh
neiç
.
't
,
in
na
de
in
,
.
,
;
—
, ’n
;
,
,
neiphèl
.
,
, ,
op
Verzoendag den Grooten doodgeboren kind Synagoge onder neir licht lamp tomid bestendig licht dat jaar houden wordt licht zooals eerste het overlijden neeiloh
;
.
't
nl .
,
'n
:
op
,
te
'n
zijner gedachtenis onderhouden wordt abu van familielid jaartijdlicht dat sievelijk den herinneringsdag van overlijden ontstoken wordt wonder van den Hemel beschikt geschikte wijn
.
,
min hashomaïm
—
;
wonder zie
,
neis
. .
.
zie
, .
,
zindelijkheid
,
teleurstelling
zijn
,
aan
gedrag tegenover mij
.
ik
;
,
ze
,
—
.
–
;
,
op
heb leedvermaak wraak eerlijk verdiend wegens zijn heeft
'n
;
ashirut
jiddische
'n
kus
neshires
,
neshiqoh
,
' . .
, ,
stip zie
nequdoh
reiniging der
jodaïm helderheid wijze elke andere dan met water
,
handen neqomoh
vrouw
hano
neqiut reinheid
hij
wijfje
beminde
,
nenowe
neqeiboh
’ oh .
zie
.
, ,
nekijve brg
,
,
neqeiboh
.
,
ziel persoon vrouwelijk persoon
,
,
néphèsh
.
,
,
, .q
zie
,
,
jaïn niet voor Joodsch gebruik neisèch neizèq schade nadeel neqomoh leedvermaak nekome
overdreven
voorgesteld
grootere ziel
verkwik
; :
,
jeteiroh
–
;
geweten
;
:
;
,
in
—
de
hij
gemak
,
gevoelt
15
zijn
den neus weer gevoelt zoodra
sterk genoeg
.
ziekte
op
,
—
hij zich maar eventjes weer
zoodra
)
’n
zich
;
waaghals
op
;
'n
hij
( na
,
heeft zoodra
,
—
verloren
op
de
,
,
grootere maag Sabbath bezorgt ironisch iemands stervensoogenblik afwachten het afwachten iemand vreese mijn mijn verantwoordelijkheid hielen zitten op
lijk
’n
adem
,
de
king
,
,
ziel
die
.
vermogen neshomoh
226
zie
.
.
de
in
,,
,
”
in
en
’n
op
:
,
der handen het wasschen der handen zinspeling netilat het Psalmwoord heft uwe handen terwijl heiligheid gewijzigde looft den Eeuwige
is
hier
nisojaun
van
opheffing
jodaïm
netilat op
nisjaunaut meerv
neis
, .
,
ness
,
.eig
nesojens ,
,,
.
”
dat dezelfde beteekenis heeft als het
.
zijn
am
zie targum
.
,
lageir
.
'
.
;
,
contributie
—
neti noh
:
'
ta
netinat zelfst nmw werkwoordelijke nautein
ta
am
’n
,
de
,
lezing netilat lejodaïm gedacht moet worden aan het verzwegen vertaling tweede woord kéli wat dan aanleiding geeft tot het opheffen van kan ten behoeve der handen
'
.
en
nl .
,
.
,
. v .
'n
b
),
den
(
eener vrouw sprekende van verschoven vasten Grooten Verzoendag die volgens den datum
. i.
d
,
,
verstooten behalve
.
.
’r
.
:
,
,
nidgeh
s , G
m
;
:
,
,
,
tijdelijke afzondering
nidoh
dag
.
spreken
—
vergeev neweire zie cabeiroh Got verzeih mein mijn uitroep ergernis me zonden van gesticht voor oude lieden newei jésha stichting der hulpe nibul peh bezoedeling van den mond door vuile taal kwaad neweere
.
de
.
,
-
qadish
von
–
,
de
du
.
.
'n
, op
;
,
de
,
,
zangerige
Feestdagen
niet
voordracht der vraag
het
nit
le
ni
von
dish
qa
de
du
konst
en
rel
i
du
PILI SELA WEEILE ,
verschillende
der gazzen macht gesproken manier
melodieën
mer
de gan
dat
wie
du eizel kennst
vorm
.
,
).
(
la
;
gammer
du
,
vrees
schertsende
Lu
de -
bewijzen
der
;
.
,
le
,
,
'
c
,
nit
zie neeiloh ?
nile
:
voorgevoel
,
zoo
nigush
bijgeloovige
dame meid
,
zie
'n
ishoh
dooden doen sterven vergelijke niphtar
nifterik brg mes men nigun melodie wijs wie der rebbe qui est ton fait chanson bijgeloof
.
op
:
en
iese
,
,
)
bijgeloof
,
zie
,
.
,
nigush
van
niphtar
zie
brg
nifteren
sh
samenstelling
,
brg
.
,
niese
=
( ch
,
.q
niegich
'n
.
, b . v .
: ’n
,
;
'n
,
met Sabbath samenvallende tot den volgenden dag uitgesteld uitgestooten lidmaatschap wordt vervallen van tijdelijke niduï minder strenge uitsluiting dan geirèm veeleer disciplinaire maatregel personen alleen toepasselijk
minst die der Hooge
ritus
.
’
—
.
groot
Hemel
den
ongeluk
,
straf van
,
;
,
,
beproeving
het verwijde
praatjes
;
.
,
m
nisi meerv van neis lijkheden opgeschroefde nisojaun
bestaande
gebruik bestemde vleesch voor weniphlo aut wonderen onbegrijpe
't
het
,
uit
,
.
,
is
,
,
,
niphtar heengegaan overleden niqur boring het zoogenaamde poorshen ren der aderen
ge
in
in
hij
hoofdzaak , althans dezelfde zijn gebleven
en
.
denzelfden
van
,
bekend
en
meenten
algemeen
,
Feestdagen
bij
227
ziels
zie
.
verdriet
.
.
,
,
nobaun meibin profeet nobi
.
,
,
.
50
. , '"
' zie
.
niet Israëliet
oh
zie
hano noen brg nun nogosh slang samenvatting
, ,
persoon
uitheemsch
-
vreemdeling
,
nochri noë
,
)
(v
;
be
van ouds
.
kende verleider vrij ongedwongen
slang
de
eerste
,
,
–
;
haqadmauni
de
,
,
,
vergrijpen
te
·
de
gei initialen van niduï verwensching uitgesproken rèm shamto drie soorten van over dengene die het mocht wagen zich aan eens andermans rechten olgens
noqi
in
,
geven
.
.
meerv
van
ishoh
.
,
nobi
.
zie
,
wijn
van
andere zaken
,
-
.
reproduceeren —
)
ilu
;
( ke '
waarde meer
;
zemanau boteil
geen
;
'n
,
. .
—
en
;
is
:
ubo we
de
te
'n
nl .
,
),
tekst
voorbij verleden tijd alsof hij voorbij ware niet meer tot
,
,
"
mosterd
wijze van
sprekende van honderdjarige tijd voorbij dan heeft het offer den maaltijd
na is '
reld behoort qorbonau
aulom de
(
teil min
als getal
.
;
voorbijgegaan ho
is
,
cobar
;
,
:
waarde visch nusgo afschrift lezing
alphabet
Hebreeuwsche
;
de veertiende letter van 50
,
nun
't
.
,
dolend iemand die zich tijdelijk
en
zwervend
nožir nazireër onthield
.
,
noe wonod
en
,
,
nowe
.
Lautverschiebung
,
noshim
;
't
;
,
,
"
sing
nossenen
.
,
,
,
'
,
zonder schulden zonder verplichtingen nosauý ogaur achteruit geweken niet meer zoo attent vervul toonvérplaat len zijner gewoonlijk religieuse plichten als vroeger
228
obeil ,
treurende , rouwdragende : staat waarin iemand verkeert het oogenblik der teraardebestelling van n naasten bloed
'
tot
van
;
,
,
,
S
-
er
-
van dezelfde
betee
),
is
un
,
( de
,
.
.
,
,
,
zeker waar
inderdaad
in
èmèt ook
in
auch
,
van
:
'n
èmèt
,
ochein
combinatie
, :
.
:
zooveel als
misschien wel
:
q
.
,
zichzelf
ieder
ordonnée enz zohub goudgulden
, ,
als
,
ook
is
od
—
;
le
mensch
volgens LEVITA verbonden nauwgezet audiq kenis maar minder gebruikelijk
oggenem mes
Adam
;
,
in
,
,
eerste mensch
mu
açmau
—
.
van adumim
oduq
dat
die jaren
gewaar de mensch beetje voorzichtig homme averti
'n
—
;
,
charité bien
elkelv
de
,
horishaun vingers
;
,
en
het naast
Adarmaand
eerste
wees alsjeblieft qoraub
vaut deux
,
de
,
,
,
schuwd
odum
;
mensch Adam gabel Adams vork
odom
-
, is .
-
,
tweede
'n
rishaun
;
oder zie adar
.
en
-
,
en
,
verwant wanneer het ouders betreft het einde der elfde maand wagaphuï raush treurende met bedekten hoofde zeer ter neergeslagen ontmoedigd
waarheid
inderdaad trouwens jitzchok ohel auhel jicgoq tent van Izak Catharina van Mozes Groot Izaak van Joseph Fedderstichting tehuis voor oude „
,
. un
—
;
,
) ik te
24 im
Amsterdam ingewijd mijn vijanden
!
wee
zie
. grafsteenen aan
.
:
,
uitdrukking nooit althans zelden
vrede zaliger na merkwaardigerwijs
;
in
ruste wijlen
op
;
vrede vrouw sprekende
zij
de
hasholaum
;
zie
.
«
),
sh
=
haar
colého
)
(
'n
van
auſ
,
. de
gedachtenis
op
, (
, .q
eh
,
haboshen
eolého hasholaum
wordt
Mei 1894 dat gun
.
«
zie
,
mélech
'
, ; -
mein saun herhaaldelijk
wind un weih auphaut
olèhacholem
5654
(
den
zie auſ wee
fes
Ijar
18
”
, ,
oï ,
mannen
ok oï
:'
en
de
,
, .
,
ook
'n
;
)
;
;
voor ook wel
in
:
;
.
en
soms
,
stelt
o
't
-
Joodsch Duitsch
eind
,
in
,
;
,
't
,
;
e
de
,
nl .
er
–
—
toonlooze beit alphabet eerste beginselen deraush gaudèsh eerste dag van Nieuwmaansfeest wan gehouden neer twee dagen raush gaudèsh wordt welk de
lettergrepen
hulde aan het
slotgebed besloten worden over geheel Israël Hebreeuwsche alphabet als getalwaarde zij
,
'
letter van
aanhef van
gebeden
,
,
al
waarmede
kol jisro eil over ons
eerste
in
1
;
,
oleph
't
-
'
we
plicht
a
;
,
Opperwezen
ons
( de de
over ons
eoleinu
op
getroffen
.
–
'
tot n
,
hij
.
,
's
;
in
—
a
.
,
—
;
in
;
,
op in
)
kome
althans zelden
,
tijden
merkwaardigerwijs
:
zie
,
)
an
bis
—
;
sh
=
aan
grafsteenen
!
vervulling glaab
wen
's
sagt
ich
persoon
,
wensch
overleden
—
van
)
!
zoo
uw
zij
!
het
naam
'n
(
de
,
amen
hier geloof
'n
,
de
getroffen
man
uitdrukking nooit
-
voor van stukje
wat eens het magazijn was vrede zaliger nage
vrede hij ruste sprekende wijlen
hem
heel
.
wordt omein
van
(
dachtenis
het magazijn
der tów
tot
;
geleden
eolow hasholaum
'n
kent geen
;
hasholaum
eolow
de
lang
ch
(
, q .
,
in
,
olewecholem
heel
von der bijzonderheden alle van aartsdom
is
,
beit hij beetje
volledig stel dwazen
z
, 'n
van narren
besluit ;
de afgeloopen maand
dag
eerste
;
beit
deze
op
geval
229
.
in
:
.
.
de
,
.
'
de
is
op
de
,
ik
de
.
het per
”
.
tot
Kolom
)
ad
„
:
,
kemeit arme wordt diep ongelukkige arme
;
'n
,
diepten roep
Domine Wetsrol sprekende
goshub
meduko
te , de
,
in
de
in
,
de
'n
(
;
;
–
, .
uit
.
armste arme
bescheiden
verdeeldheid
partijgeest
.
onvrede
,
, .
,
vóór den bimah ingericht
.
eoreil
een
krachtig
van
hand wijzen
.
neen
de
; .
vrouw
neen
,
osur
,
zie
.
,
arme
zijn
niet Israëlietische
brg
van —
welken
-
,
zie
,
oorel
targum
Dat héchal
( e .)
,
( e ),
,
,
zie
onsholaum oorelte
te
doode de
'n
‘
.
,
-
ongelos
comud aangeno
de
,
de
om
„
:
"
,
U
.
Staak
shébeeoni nederig
eonow
lager dan
met het Psalmvers profundis clamavi
kament gerold wordt oni enkelv van anjïm geacht
)
,
( te bij ’n ,
der oudheid
Bladzijde
praktijk
houdt met amidoh
aan het podium
Ashkenazim
Uit deze
verstaan moet worden van bimah Men mag
synago wordt beheerscht door het feit dat dat wat men tébah noemde lager stond
deze gedachte
overeenstemming
ooser
oog
althans
lande
geval
Eeuwige
als voorlezer fungeeren
die verband
term
,
,
in
elk
,
is
eomud
bij ons
gen
staan
gedeeltelijk
beantwoordt
dat onder comud
dat met het
als zijnde
en
, is,
men
definitie
deze
welke meestal gescheiden
dus onderstellen
de
de
,
volksuitdrukking blijkt lessenaar
en
de
,
voor den
.
bimah
Aan —
't
de
ook
”
gebed
in
gaan
.
,,
in
,
' ),
ik
,
(
de
het zaak boezemt mij geen vertrouwen eigenlijk comud amud verhevenheid volgens LEEMANS MULDER Synagoge staat bij het voor vaste plaats waar de Voorlezer
230
, twee wielen , , kist , doodkist ; Arke : de gewoonlijk
ophnaïm
tweewielig
oraun
wand
Heilige
de
de synagoge
in
bewaard
: men
worden
;
,
eer men zich
veroor
;
warwinkel
un
,
zijn plaats
toevlucht
van
waar van alles neer
kamer
'n
, ,
van opneming
; ’n
is
,
-
-
op
'n
is
't
ware
hier
wordt waar niets
gelegd
haqaudesh ,
.
zie
;
vrijsteden
den
:
bicyclette
oostelijken
verzameling
van
,
corei
,
araun
.
heichal
, auregim miglot steden
orchim
aan
,
kast , waarin de Wetsrollen
aangebrachte vergelijke
rijtuig
haqaudesh
–
véri
capharnaüm
.
table
.
,
coreil onbesnedene
,
'n .
.
het gebruik
te
;
onge
verboden
Israëlieten
aan als
waarvan
doen
oh te ,
'
behano
–
;
,
zaak
’n
b
.
. iets niet
,
volstrekt niet
door
schatrijk
:
Korach causèq
.
,
,
,
verboden
, is . , v .
genieten
van
meerv van vastgebonden gehouden
;
, d .i .
oorloofd
rijkdom
causeqim
gebonden
,
er
de
sluwerd
shel qaurag
oskim
osur
eten
causèq
zie
,
coshrit
van
jongen boom
.
,
osek
, .
,
sluw
,
eorum
;
',
vrucht list
looft eormoh
toestand van te
voorhuid
eortoh
;
,
er
ik
—
;
er
;
—
wo Gots sham
,
geen toeten
.
er
hij
waar zoo dom als
.
.
,
overbluffen eenigszins
,
half
—
,
de
in
war
.
:
,
, , ;
plat praten
;
door woorden
overwinnen overewootel zie eobar uboteil geheel vijftig jaar war ironisch de
waas
woont hij weet van pot
'n G. s .
is
niets van
aumeren
overdeiberen in
–
,
—
; ,
;
;
-
',
,
zie
,
,
oumeren
begrijp
weet
—
,
mes waunt blazen hij
ik
;
—
in
ik
-
iets van begrijp
of
te
verkoopen gazir aan niet Israëlieten ver strengste boden als varkensvleesch ten verboden volstrekt niet geen geval doe het ledabeir zoo iets mag niet gezegd wor den lish maua zoo iets mag men niet aanhooren dat verboden
'n
.
,
(
. i.
,
oh
udat habro
'
se
,
;
,
brood
zie
.
adar
owel zie obeil
–
vergelijke
d
),
:
van negentien
is
'n
,
in
jaar van dertien maanden zooals zeven maal reeks jaren voorkomt over hier eibur men vergelijke shenat hoºibur met nevengedachte aan iber über over Men
,
overjaar
231 agai , éénmaal .
'
pa am pag ,
verkorting
pagad
, angst .
,
pagdon
'n
piţeiag
voor
angstig
,
gautom
zegelgraveerder
.
.
persoon
,
dichters : men vergelijke pïut. pal megoone , brg . zie ba al milgomoh , paitanim
'n koloniaal (Nederlandsch soldaat , aangeworven om dienst te doen in de Neder landsche overzeesche bezittingen ). palaatje , sph . overgebleven iets kliekjes perurim peleitoh panas brg zie parneis chef directeur ook winkel lombard .
,
.
of
,
:
,
,
scheldnaam
),
zie
parg
mé
pâ
brg
pasmade Fransch
:
zie
paniem
(
.
, .q
paniems
ponim
zie
; .
sph
,
paniem
,
,
.
,
zie
Europeesch
gedrukte gezich
de
.
'n
,
'n
;
—
in
,
.
te
, :1 . . 3
, . 2
,
de
—
,
. voornaam
.
:
—
’n
als
.
uit
er
hij
zoo
de
,
;
—
gedurende die maand als voorzitter naam der gemeente optreedt alle klach
,
:
heeft in
,
-
die maanddienst fungeert waar noodig
zag
van het dagelijksch bestuur eener invloedrijk persoon hagaudèsh
,
,
bewindhebber
de
,
gemeente
be
worden
lid
,
.
;
sph
die
,
f.
de
hoofd
zie parneis verzorger bestuurder
,
,
parneis
zeer
behandeld zeerhoofdige
uiteen
zooveel methoden
even
teksten
,
bloeisel
parnaas
peirush
voor vier woorden verklaring zinspeling
derush saud diepzinnige gedachte 4
.
2
,
parg
verkorting
naar welke
doelen
,
, ; . .
,
, , , , 4 . 3 , , .
parçuph aangezicht pardeis tuin paradijs rémèz zetting
in
Pentateuch
de
en
voorlezer die der duidelijk
voor Jood gebruikt
parshoh
beteekenis van trapper boekvorm kunst verstaat zeer vlug maar daarom niet min nauwkeurig lezen
,
boek
–
;
sidroh
zie
,
sph
,
,
parasha
de .
parasa
de
,
parag
.
.
ten
,
,
:
'n
.
,
–
;
zie
,
op
,
ten aanhoort zich met alle nooden inlaat alle mandaten teekent contrôle alle diensten uitoefent enz parnose parnosoh kostgever monsterkoffer van geiber
sy
de
in
voor die heeren fungeerende
bizemanom
de
,
de
bank
,
plaatsen
–
gereserveerde
parneis
;
van
;
nagoge
.
meerv
—
, .
reiziger parnosim
dat
tegen
.
hoofdbezig is
,
;
,
,
is
,
—
,
,
is
;
,
.
parnassijns parnosoh onderhoud middel van bestaan broodwinning zijn haar zijn haar belang heid dat dat
232
zij
woordig mijn — , de zaak , waarvoor ik mij thans interesseer , heeft vergt met mijn broodwinning niets uitstaande , integendeel
.
gevolgd
door het
si
gewoonlijk
of
en
,
, .
van poroshoh
de
.
constr
of
parshat
,
,
, st . .
,
,
, .
veel van mijn tijd parqamatjo handel zaken negotie parrig brg zie parg hoofdzeer
'n
'n
be
,
de
,
de
'n
,
;
—
,
of
droh
,
dat sidroh door dat hetwelk onderdeel van door dat hetwelk den geest van zulk onderdeel doet beshalag vierde sidroh van het boek Exodus kennen
woord
de
,
,
–
, ;
vattende het verhaal van den tocht door Schelfzee bevattende hagaudèsh zegelied tevens het het hoofdstuk van derde
-
,
Exodus
waarin
het
won
poroh
de
van
'n
,
;
—
vierde sidroh
en
uit
;
derde sidroh van het boek Deuteronomi aanspoort hamon eveneens
dat tot Godvreezendheid
hoofdstuk
-
,
of
Sabbath
,
,
met dezen dag samenvalt zelf zoo genoemd wordt
.
, ’n
oh
,
en
waarnaar hoofdstuk
en
um
’
hajir
Nisan voorafgaat
1sten
uit die de
die den
gelezen
de
bath
op
van Exodus dat het voorschrift van het Paaschfeest be handelt welk hoofdstuk als tweede torah voordracht den Sab sidroh
, ’n
na
of
,
op
,
;
—
der van het manna wordt verhaald hoofdstuk van zesde sidroh van het boek Numeri waarin het voorschrift van het verbranden der Roode Koe wordt behandeld welk hoofdstuk den eersten tweeden Sabbath het Purimfeest als tweede en
de
van iederen Israëlietischen man boven halve sikkel gevraagd wordt welk hoofdstuk
,
waarin
die den
1sten
Adar
of
,
'n
,
op
den Sabbath
gaat
waarnaar deze Sabbath zelf genoemd negende sidroh van het hoofdstuk van
,
sheqolim
het boek Exodus de twintig jaar
,
wordt
—
; -
torah voordracht gelezen
den 1sten
Adar sheini vooraf de
,
—
beurt van voordracht met
den
de
van
—
paragraaf
de
Sabbath genoemd zijn met ooie —
;
de
zochaur
,
—
land
;
't
vaars
in
,
wordt
waarvan
samenvalt waarnaar ook waarop die voordracht plaats heeft
de
Paaschtijd
en
, , )
den van het eerste vers
de
(
.
,
;
die
-
,
of
en
,
als tweede torah voordracht gelezen waarnaar Sabbath zelf genoemd wordt shemini derde sidroh van het boek Leviticus aldus genoemd naar een der woor daarmee samenvalt
zesde sidroh
,
te
.op
te
en
,
van het boek Deuteronomium waarin geboden wordt Amaleks verraderlijken aanval gedenken vergeten niet welke pa
.
,
die
en
,
-
ragraaf als tweede torah voordracht den Sabbath die het Purim voorafgaat gelezen feest waarnaar Sabbath genoemd wordt
233
sidroh , dat aan
'n
calïoh
heeft
,
,
hem
is de
aan
die
, nl.
persoon
zelfden
stuk heb
.
conclusie nemen
onbruikbaar verklaren
.
. i , .
uitspraak
doen
kwestiën
in
d
,
voor posul
,
passelen
pasqenen
,
dat
,
;
-
;
de
-
;
mijn wordt kapittel sidroh zelve dat bij mijn bar micwoh viering voorgedragen
een
voorgelezen ik
parshïaut , meerv . van poroshoh . parshoh , eigenlijk poroshoh , stuk , deel van
van ritueelen
.
aard
dat
geheel buiten
.
iemand kwijt
om
patterkruid
),
:
.
werth
:
—
;
geld
is
,
=
(
Israëlietische
hals schuiven
van den
,
zie
.
,
,
men vergelijke potur pattersamen samen zaad te
,
brood
brg parçuph gezicht vrij laten afschepen zich iemand
patsjaf
patteren
,
—
shel eakum gebakken
;
,
brood bemoeiing
, is .
pat
middel
.
raken
.
,
die beperkende
en
.
'n
de
in
die
,
;
dat
:
deze schrijvers kenmer verschillende oordeelvellingen
de
of
geworden
zijn
zij
hierdoor
,
zich
voor
sommige om
in
; ,
de
,
,
die
nl .
:
schriften toepassing zijn gebleven ken
,
.
. :
omverhaalt
betweter schrijvers over wetten conclusiën nemen voor Verspreiding van over zoodanige namelijk
zij ,
,
pauseqim
pau temunoh
dagdief
overdreven voorstelt gemeenschap min haçibur die zich aan standigheden zonder noodzakelijkheid onttrekt
paureish
of
:
;
,
heining
als
,
. de
,
werklieden góder die zorgsmaatregelen
paureiç
leeglooper
boteil
'n
;
alim
bewerken
—
pau
,
zijn
,
pau
al
is
hier
,
of
pau tomun vrouwelijk pau nitménèt verborgen begraven hier rust
pau nitman
de
praktijk hebben over eenzelfde kwestie aan hunne conclusiën getrokken deze dan systematisch turim gegroepeerd arbo hebben Men vergelijke agaraunim shulgon pasqenen halochoh rishaunim eoruch Talmud
sprekende
over
het
persoon
,
;
.
de
;
.
de .
ontslaan
bedelen
men vergelijke poshut excuseeren gaarne deur wijzen
,
,
pauteir umaugeil zijn
cent
:
geen rooden
en
,
de -
niet Joodsch levende persoon zijn hand toereiken hand ophouden
in
,
één
reli ;
,
hetzelfde
in
,
:
,
;
traditie
,
oh
-
.
overtreders van Israël Israëlieten die opgevoed betoonen toch onverschilligheid
'n
-
—
pausheit geen
jad ,
der
—
naleven
'n
geest
,
, .
'
jisro
gieusen
eil ,
,
pausheeei
,
,
en
van den getoetst
234
pégae , ongeval ; – ra , slecht toeval, boosaardig mensch . pegimoh , oneffenheid ; schaard in ' n slachtmes ; ' n klein gebrek .
'
als
!
.
rot
(
,
,
;
lijk
je
,
—
's
,
,
;
.
'n
'n
.
IIAÄM
.
,
euphemistisch
voor
:
;
.
'n, ,
—
;
'n
van ACHAD uiteenzetting
leelijkerd
;
voorhanden
zak
ze
den
;
,
voorraad
niets
in
,
,
—
,
in
.
zie
bekaan hier aanwezig beslag nemen noppes
in
nemen
sprekende
mooi kind
brg
.
pekaan
kapot bedorven
cadenettes
.
;
, ’
opstellen
losse
pésèl
'n
, ,
peiseltje
des hoofds
.
.
,
; 'n .
,
,
zie
,
peisel
mond
getal
nochrit pruik pisang zonderling rare raar gebak opgewarmde restjes van diner titel van
eenvoudige verklaring
,
'n
verzameling
peirush
-
,
), .
–
:
)
ý
.
(g
=
, ,
’ oh , ,
peirurim
peigeren
zie
pei aut
van
vrucht rare kruimels
peiro
houd
slapen
;
alphabet
IIebreeuwsche
visch
brg
peieren
enkelv
aas
dood
.
.
,
,
'
,
van dieren pei
halt
lokken aan
doodgaan
peiger brg peigeren
't
letter van
mond
aut hoeken
peigeren
eenstemmig
;
;
80
:
waarde pei
,
,
égod
—
de
, mond ;
pei , de zeventiende
de -
peh
nemen
dronken dronkaard wordt ingerekend pelag half hamingoh helft van den tijd die den dag van zes tot zes gerekend verloopt tusschen het moment van late mingoh
,
de
.
, ' n
,
—
,
—
;
,
'n
gooser
en
,
, :
. in
,
maken
zijn
,
;
so
.
voeten —
,
de
;
so
die
en
; ,
'n
bankroet
fail
staat van
dispuut
.
:
de
heeft tekst van
).
,
;
geleerd
dat zelf den meervoudsvorm tegenstelling met den rand
in
.
meerv van ponim binnenste tekst
discussie
,
van meening
de
,
penim
bankroet slaan
verkeeren
verschil
,
pénemer
and
uit
(
,
peluýto
maken
zich
.
lissement
—
,
;
'n
gaan
master
gaan
—
,
almauni die ontvluchting
peleitoh
de
”
,,
of
verhoudingscijfer
ment naar het pelauni
te
),
(
of
)
en
(
half vier tot het opkomen der sterren zes uur zijnde dus vier vijf v ijf veertig uur minuten kwartier voor nacht de dagen die uiterste termijn voor het lezen van mingah voor langer minder lang zijn dan van zes tot zes wijzigt zich het mo
,
(
.
.
le
,
de
buiten
.
binnen
en
,
penimi wegiçaun
:
om
,
’n
,
)
,
verklaringen Talmudische geschriften waarvan rashi tau gedrukt sephaut als zijn rand heen men vergelijke guph penimïaut het binnenste geheime gedachten for intérieur
235
, vrouwelijk
tweede , soms de eerste Sabbath in de maand noch parshat hagau dèsh zijnde , noch die welke het Paaschfeest voorafgaat : dus geen bijzonder karakter hebbende .
penujoh
van ponuï, ongehuwde dame
; de
Nisan , mits
peqidei we’ amarkalei
. IIoofdopzieners en Bewind het IIeilige Land , gewoonlijk genoemd
haqaudèsh
corei
voerders van de Steden in pekidim
:
uit
en
,
Bestond
-
de
worden
de
,
geofferd
Palestina
.
in
deelen
amarkalim ) , of kortweg
en
vijf . Een college te Amsterdam , thans bestaande dat zich met het ontvangen beheeren overmaken ver belast der gelden die ten bate van min gegoede Israëlieten ,
,
leden
(peqidim
amarcalim
en
pekidim
Joodsche bevolking van
zij
, ,
en
,
als
,
.
H
,
het Land tot wier ondersteuning dit college werkzaam was aanvankelijk meest uit personen uit verschillende landen welke maatschappelijke afgedaan hun taak beschouwende hun laatste levensjaren aan Talmudstudie godsdienstige handelingen wilden
,
,
in
.
de
is
,
,
en
,
,
(
,
op
en
ressor
Nederland het Duitsche Rijk Zwitserland België Frankrijk Denemarken Engeland hoogte zekere
)
.
a
en
.
onder
.p
in
de
.
en a
het aantal dezer laatsten sterk toegenomen omvangrijker geworden Gelukkig
geloofsgenooten
van
teerende landen
tot
is
,
medewerking
.p
van
de
,
,
,
liggen
taak
in
of
,
te
de
ons
is
en
achter
te
later telde ook een zeer groot aantal dat Jeruzalem gevestigd zijn aldaar door handel industrie onderhoud trachtte voorzien maar daarin ten gevolge van allerlei om standigheden niet altijd slaagde Vooral tientallen jaren die
,
wijden
,
en
,
worden
op
.
de
als voorschotbank voortgezet Het college
Pogingen
ontleent
zijn
.ja
,
Jeruzalem
voor hun nooddruftige broeders
,
'
Gemeenten
te
Israëlietische gelden
en
,
bereisden
el
–
der om
en
vertegenwoordigers
Europa
.
in
aan een opdracht der Israëlieten Palestina zelven aqaub ben maand Kislew van het jaar 5570 1809 repha jacaqob MATALON als hakauhein RAPOPORT
de
in
eil
'
jequti
hand bij het gereedschappen
van
bevoegdheid Toen
-
,
, .
treedt
Ook
aard
het aanschaffen
.
dezen
te
in
materialen
van
,
in
leven
ambachten
.
en
het
van
vóór eenige
des Levens door Pekidim geroepen biedt hulpzame zij
[
jaren leeren
Wegen
en
gaïm
dlarechei
),
in
en
in
te te
om
,
trouw gebleken kan zoo niet alles dan toch veel gedaan worden het lot der hulpbehoevenden verzachten hun pogingen het zoeken naar eigen broodwinning steunen klein industrie school huis bevorderen De instelling darkei gajim
landgenooten
zij
.
236
zamelen , vonden
de ontvangst
,
HIRSCHEL VAN ter zijde hadden
taak
zoowel wat
het
in
,
hun
overdroegen
GOEDEINDE
en
NATHAN
PRINS
ont
.
,
In
in
en
geheel westelijk Europa Romagna van gelden als het optreden rechten betreft Kislew 5573 in
,
volijverig
hen
VAN
ARON
,
,
. .i
IZAK
VAN
bevoegdheid
hun vangst nemen
d
die
,
LEHREN
gestaan
Italië
Heeren
ABRAHAM
),
(
MOZES
den
,
akte
BREITBA ART
in
geteekende
,
in
,
en
,
zij
,
te
te
die hun overeenstemming met het Amsterdam ten deel viel zoozeer begrip hunner zending dat met volle autorisatie van hun geestelijke lastgevers bij authentieke door hen administratieve in
de
IZAK BEN RABBI met authentieke volmacht van hoofd personen der aanstelling Gemeenten Jeruzalem deze be krachtigen waarvan eveneens dokument werd opgemaakt
en
op
mashgigim
,
,
en
’
,
bij schrijven van RAPHA EL gaarne CARMONA IZAK GATIM jurisdictie over Jeruzalem die aan
IZAK
,
der
aan ,
peqidim
en
=
amarkalim
gezag
Constantinopel
wel genoemd werden
ook
en
,
,
in
verleende
de
daarbij aan Amsterdamsche Heeren bij mogelijke geschillen hoogste instantie
Hebron verbond
delegatie
Centraal
1819 het
Rijk
of
en
in
de
peqidim
POLYCHRON JERUSHALMI die benoeming bevestigde van
5579
te
Nisan
het Ottomaansche
de
zooals zij
terwijl
in
,
geteekend
Israëlieten vrage van
'n
,
.
te
Isr
kwam
,
,
in
of .
,
, 'n
,
;
,
’
=
gezocht
,
te
+
400
al
20
dat hij niet
40
de
,
”
+
+
eisch
200
,
den
1
)
+
5
+ –
'n
6
=
m
tekst ontleend kan het zijn geestig zonder geval toepasselijk zij Dat hij heilwensch
’n
.
elk
,
en
,
t,
in
spreekt van zelf daar het anders der moeite niet ,
,
moet bevatten
met verwaarloozing
voorgesteld worden door weha arachtem verlengen leven daar som der let
uw
, 6 , .a .
uw ch
bekenden
non valeurs -
dagen
men stelt aan en
'n
aan
jaartal woord groep getal deel der letters bedoeld jaartal chrono
, d . .i
'n
,
. v .
,
, ',, gij r ( , h
:
is
w
„
moogt
672
of
,
waarvan letters een gelijk aan die van het jaar 5672 kan lephaq
van het duizendtal ters
kelal
voorstellen b
gram
vergelijke
men
de
:
,
van woorden
in
of
kaulalim perat bijzonder geval
verschillende Gemeenten Jeruzalem bij verschillende dokumenten uitgaande congregatiën die steden erkend
+
Tiberias
negen
waarde
is
.
.
van en
,
, de
.
de
autoriteiten
Safet Hebron van
,
,
in
.
en
te
De drie documenten zijn technisch zeer schoon bloemrijk college opgesteld hier daar Hebreeuwsch Het houdt zich voltallig bij coöptatie Deze wijze van voortbestaan door beslissen
237 is , er een
waard
'n
van
den
uit te vinden . Sommige lieden leggen buitengewone virtuositeit aan den dag .
—
, hoofdstuk . peri , vrucht ; – taueélèt , uitgave
't vin
in
pérèg
genootschap
van het letterlievend
taueélèt (1825 ) peri oh , openscheuring .
van pérèq
kost winning
waaronder
.
,
,
naam
jacht
werk
pirqei obaut bekend
de
.
; ,
.
meerv
,
parnosoh
zie
,
brg
,
peroqim
de
Wet
Joodsche pernooze
der huid : ’ n gedeelte der besnijdenis -operatie . bar micwoh meerderjarigverklaring volgens
zie
.
q
,
permitswe ,
.
zijn
kleine munt
.
om
of
klein
.
u
—
;
, )
de
. i.
(
d
6
4
2
, ,
=
w
)
en
,
valt
eerste dag
-
;
vierden zesden dag der week sheini Pésag oorspronkelijk den veertienden Ijar
hen die den veertienden Nisan verhinderd waren gelegenheid het pésag deel nemen stellen het dag vage dezen vieren het thans nog slechts herinneringsdag
,
te
;
hij
'n
,
din
gevolg
beslissing van
,
eenvoudigste
.
,
verklaring zoo
goed
als
de
veneriek
,
peshat
aangebrand
verworpeling
.
,
.
beeld
,
pesaulei
afval draf
,
pésèl
brg
,
,
pesaulèt
.
,
pesaules
zie
.
;
,
,
,
de
—
gevolg conclusie resultaat noodige berisping gehad
,
,
heeft zijn het recht
leelijk
—
uitsluitsel
pesaq
in
,
, .
is
te
op
te
aan
de
,
bedoeld
dat Feest voorafgaat
die
:
tweeden
een
tweede
of d,
met
,
met badu
samen
(b
nooit
,
,
;
Paaschfeest
vermeerdert
namiddag
op
,
pésag
de
vermenigvuldigt
urebu
,
peru
'n
,
perutoh
woordelijke
ver
halve stui
.
,
'n
,
vier duiten
.
oudste
,
waarschijnlijk
de
vertaling
, :
,
;
,
en
ver twee een halve cent peshito eenvoud eenvoudige
arbo
—
van poshut
oh
meerv
;
peshitim
.
, .
taling
(
-
't
!
(
;
bijlegging
van
geschil
.
,
minnelijke schikking
'n
niet
,
zoo
peshoroh
!
!
)
er
;
,
en
)
in
om
haar eenvoud zeer gewaardeerde Oost Arameesch Sy vertaling der boeken van den eigen letter geschreven risch Joodschen Canon iets dat van zelf spreekt zeer zeker ironisch gesproken nog dat mankeerde maar aan dat gaat maar
238
peshutoh , vrouwelijk
of
poshut , gewoon
van
;
gewoon jaar,
'n
d
. i.
schrede , tred , stap ; — daqoh , kleine stap , langzaam pen — gasoh , groote stap , hard loopen . pesuqim , meerv . van posuq .
pesieoh
354
.
dagen
355
, ;
péti, onnoozele . petigoh , het openen ;
'n
loo
ter Synagoge , bestaande in het ope gebed en symbolistisch voorstellende
functie
den heichal bij ' n dat het gebed even gemakkelijk moge verhoord worden , als de deuren opengaan ; inleiding . pettig , q . zie péti, dwaas . nen
van
de hoop ,
peeuloh
,
pidjaun
,
werk , werkzaamheid , exploitatie . : lossing , losgeld , vrijmaking door afkoop
;
habein ,
–
vrij
kooping van den zoon , d . i. volgens het gebod en uit handen van ’n kauhein , dien men zelf daartoe aanwijst , van den oudsten zoon , nl. den eerstgeborene zijner moeder , mits deze ' n Israëlietische is , en evenmin als de vader tot de kauhanim of lewïïm behoort ;
-
,
néphèsh
;
lossing
der ziel en daden van barmhartigheid zware ziekte in levensgevaar
'n
van
: iemand ,
persoon
gebeden
behoeve van die door verkeert ; — shebuïm , vrijmaking ten
hoofdplicht , hierin bestaande , dat men naar er toe meewerkt , geloofsgenooten , die in verdruk , king leven te bevrijden : men vergelijke kol jisro ' careibim gevangenen vermogen
'n
te
is
,
omtrent
in
.
van
en
,
.
stam
Aanwijzingen
gemakkelijk geschriften
ver
spraakgebruik
het
.
ons echter
bijzit
.
bijwijf
.
discussie houden peper
studee
om
bij
de
bij
—
pirqei obaut wordt als
de
reeds
in
,
pilpul discussie
:
,
met toegepast
Het woord peğimoh
mensch
.
pilpelen
pigum
,
, ,
piléýèsh
.
. ,
,
verklaren
pekaan
onmogelijk
dwaas
schillend ontbreken
pilpelin
zie
brg
,
piekaan pigem
.
eil
van
zijn
;
lossing
op
—
zondenregister
;
waarin men
op
register
,
;
kohier
zoogenaamd inlegboek
,
protocol
;
boek
koopmansboek
of
,
pinqeis
;
.
en
de
de
in de
in
in
:
te
de
'n
vorderingen renden onderling aanbevolen middel studie maken eerste helft van zestiende eeuw heeft men de leerscholen Bohemen Polen methode voorgrond doen treden den
notulen Sabbath
239
en Feestdagen , door b .v . ’ n systeem van luikjes , in ieder blad aan gebracht en met de namen van de gemeentenaren tot hoofden ,
;
scherpziend
'n
schrander
,
mensch
iemand
oogen
.
.
en
titel
oorspron
van
'n
mausheh
,
peroqim
van
;
constr
.
, .
st
pirqei
levensonderhoud vermeerdering
vermenigvuldiging —
weribjoh
,
pirjoh
,
,
.
het hoofd heeft piquag néphèsh zielsverkwikking
die
piqeiag ,
ter Synagoge
alïoh
in
het bedrag boekt , waarmee iemand bij zijn ' n instelling van weldadigheid bedenkt .
Arabisch geschreven werk over ge Aphorismen geest neeskunde den der van Hippocrates waar uitgave ongev Lemberg van eerste Hebreeuwsche 1834 en
,
te
:
,
,
,
;
te
meer bekend Spreuken kenmerken
nl .
als
Warschau
-
1489 dagteekent
de
Latijnsche verscheen terwijl obaut afdeelingen van traktaat Aboth Spreuken der Vaderen der Synagoge deze
1888
in
'n
tweede
van
, .
de
,
in
't
in
kelijk door Maimonides
en
gods door haar groote zedekundige dienstige waarde methodischen opzet namen der Vaderen terwijl bij wijze van inleiding haren worden telkens vermeld de
.
,
aanloopje
;
rhytmische
.
,
Hoofdzakelijk berijmde welluidendheid
aan Synagogale
om
en
,
,
maat gehoorzamende dichtstukken ontstaan nadat gebeden definitief vastgesteld waren bestemd
altijd
dikwijls op
. . .1
gedicht
aan
gereede
spreken
de
eener
vergelijke mishnajaut
,
eischen
daad
'n
,
van pïut
,
.
meerv
men te
moed
tot onderhoud tot uitlegging van droomen
de
,
aan
des monds
'n
,
pitoraun pïutim
voeren
om
,
leiding
openen
'n
tot Mozes terug
,
oorsprong pitgaun peh
:
,
zij
:
en
zich
dagen
,
,
.
dezer
,
versregels beginnen
me
Wat de
te
.
verkregen
zijn veelal gemakkelijk opeenvolgende strophen
waarmee laatste
gaande
of
populariteit
.
,
van
worden
schare
daarmee gepaard
de
,
waarmee
Verscheidene
belangstellende
de
de
die
letters
van
op
vooral door
'n
uit
waarde
de
hebben
door
lodieën zelfs zekere mate schrijvers betreft hun namen
,
uit
,
zelden
noode
,
, :
zouden
zij
,
geweven
gemist
niet
met den dienst ter Synagoge als het ware samen de
dichtstukken
,
er
verhoogen
de
,
de
,
of
,
.
te
van bijzondere beteekenis aan deze worden toegevoegd Refrei nen bestaande hetzij uit telkens terugkeerende volzinnen uit hetzij drukkingen aanhalingen zelfs enkele woorden uit Schriftuur welke elkaar aan het einde der strophen opvolgen
maken
wel uit
Het vruchtbaarst
240
die , welke bloeiden
en het meest bezield waren
het tijdvak
in
van
tot en met de dertiende eeuw . Aan het bestudeeren ontwikkeling der pïutim , hunne religieuse en historische
tiende
de
van
de
,
,
en
,
de
de
bij
zij
hun hooge poëtische waarde , de waardeering die verschillende gemeenten der Verspreiding ontmoetten levensomstandigheden verdiensten der vervaardigers heb
beteekenis
, . E
.
,
M
zij
in
.
en
L
.
W
HEIDENHEIM
.
en
S
, . I.
als
KAEMPF
, .
ZUNZ SACHS LANDS anderen hun beste krachten gewijd Het resultaat hunner onderzoekingen hebben verschillende groo tere kleinere geschriften neergelegd Overigens leze men het
ben mannen
HUTH
de
eeuw doet een
intrede
we
met het werk van een zekeren JOSÉ BEN JOSÉ HAJATHOM zoogenaamde liturgische poëzie Wetten van den Talmud wel
,
.
de
,
reld en
.
J.
te
de
in
haar
7e
de
de
„
:
1901
letterkunde
In
en
21
Januari
Joodsche
in
soort van
op
-
Amsterdam
te
siteit
nieuwe
-
als
. I.
N
in
bij ,
,
citaat
D
ontleend aan Rede uitgesproken door Rabbijn Hoofdsynagoge WIJNKOOP leven der Am privaat docent sterdam het openen zijner lessen Nieuw stedelijke Univer Hebreeuwsche Taal Letterkunde aan de
volgende
,
van den
in
phantasieën
in
,
.
dezelfde termen teruggegeven niet Hebreeuwsche een He
.
in
werden
,
ge
ver
worden
.
te
der Israëlieten beschrijven Daaraan
ook de
.
,
ze
eeuwen
den
rolytys
Nog tevens gebeden vastgeknoopt een betere toekomst huidigen dage worden een menigte daarvan vele Joodsche
.
in
.
vermaardste ontkennen
veroorloofden
zijn
van
Joodsche dat
ook Paitanim
vele
geleer
Paitanim
het gebruik der
,
toch
het woord
,
wij
veel vrijheden
Maar
De schrij
gevormd
bij
.. .. .. te
Hebr taal
tellen
gebeden vereenigd
Paitanim
Het valt wel niet
zich dikwijls
.
hen
van
,
Onder
.. . .. ..
Pioet den
oorspronkelijke
naam
er
met
gemeenten
vers dragen den
te de
de
ten
onder
volgende
lotswisselingen
ondergaan
landen
bekend
van het Grieksche
om
dan
droevige
zijn
gevormd
,
In
schillende
de
bezigd
om
).
(p
Zulke stukken
in
kleed gehuld
Pioetim een woord ojètès den loop der
naam
-
de
,
in
den worden worden nagenoeg Doch bovendien worden breeuwsch
in
,
te
,
elk
feestdagen
in
of
de en
betrekking Midrasch die buitengewone dagen staan tot tot andere den Joodschen Kalender worden voor dier dagen het bijzonder tot een geheel zamen gebracht met een zekeren rhytmus later ook met rijm De Hebreeuwsche uitingen die bronnen gevon homilieën
die zoo streng
241
mogelijk
aan het bijbelsche Hebr . vasthouden en deze leveren vaak kostelijke , boeiende specimina van Hebr . .. .. . . bezitten een overgroote menigte van Pioetim . Zij zijn ook in
dan
ook
Wij
rubrieken
zekere
naar hun
verdeeld
inhoud , als
verschillenden
,
gezangen enz. Vele zijn in druk uitgegeven , terwijl aantal ook nog in Ms. voorhanden is . Maar nog veel grooter is het aantal der Pioetim , die wij niet meer bezitten en waarvan hier en daar nog slechts een fragment of een enkele
smeekingen
aanzienlijk
een
wordt aangehaald . Het schrijven
strophe rhythmus
,
zwang
dat
werken
rijm
ook
werden ” .
trant geschreven
dien
in
volgens een zekeren was gedurende eenige eeuwen zoozeer in verhandelingen en wetenschappelijke geheele
met
en
,
2.
Iſuiselijke
en
gelegen
,
—
'n
in
—
'n
;
zie
plaatje , sph . zie palaatje . plak , brg . zie pelag , halve stuiver . pleite , peleitoh maken
bij
heidsliederen meestal bekend onder den naam van zemiraut . Men vergelijke ook pizmauni mboekje , benevens shir . pizmauni mboekje , sph . (au = o ) , zulk een , dat Hebreeuwsche ge legenheidsgedichten bevat .
zijn schuldeischers
den
.
neus leiden
lastpost
;
,
van
Rusland
ï)
,
=
i
ç
;
=
–
;
)
o
Noord Amerika
de
=
;
(s
groep
socialistische
Palestina
.
beweging
werklieden met socialistisch in
Zionistische
Palestina
en
beginselen
sion
-
Zionistische
;
au
(
pau alim
belang van Zion
,
't
in
werken
van
'
.
constr
in
zij die
vrouwspersoon
.
,
.
,
alei
st
'po 'n
persoon
onaanzienlijk
piléýèsh
zie
in
pléģesh
es
’n
,
is
't
—
;
:
’n
, ’n
'n
;
is
—
zuurzoet gezicht wie gebensht gezicht lief
;
,
;
gezicht
—
'n
, ’n
;
—
;
gronem
'n
,
;
—
gadoshaut
;
,
gezichten
je
,
kaan çure slecht bewerkt onafgewerkt dein shmuºe spreken raakt kant noch wal verschmitzt
,
un
!
er
, —
:
’n
is ,
waaraan
men
den
d
, . i.
op
lie
week
(
van
,
,
-
festiviteiten
nieuwe gezichten
de
:
gasten
vooral bij
;
gezicht
de
, .
huichelaar
,
'n
hot kaan
–
—
kaan
kan iemand van zijn gezicht af hij schuldig van junkele gro
gladgeschoren
,
meg loh
verklapper
van maushe
—
. 'n
'n
,
wat
'n
,
lezen nem
hij is
het gezicht
ponim
–
;
'n
,
—
!
,
ponim
’n
zie
hot het lijkt niets naar hoe durft hij het wijziging van zeggen volgens zekere uitlegging hot kein volgens gezicht andere meeot klein móser
ponem
hu 16
242
,
volgt ; dat heeft toch geen – voor de menschen , niet getuigende van smaak . netjes is niet , , ponuſ vrij vrijgezel , ongehuwd man , celibatair . platzak
pausheit jad
,
.
. . .
opziener
stuk rundvee
.
jongen
van
.
,
rakker
'n
wilde
'n
;
'n ,
.
koe
—
poroh
poroh
(r )
geweldenar
,
brg
;
zie
.
,
pores
poriç
, , ,
dat
.
.
enkelv van peqidim porauchèt voorhangsel
,
pogid
,
poozetjad , brg
zie
welijksdag
,
,
de
–
;
zie
,
is
.
,
,
–
;
wets
opzettelijke
,
,
.
duit waard van
.
geen
slot
voorlezer
Liederen
,
—
om
'n
vol beur meer
,
Psalmen
en
of
en
;
—
,
te
bij
of
, ,
,
waard scheiding –
;
,
:
pas
publiek
een
;
,
'n
de
in
't
,
staat
—
,
in
letters
steiht
zie
.
'n
;
en
–
;
of
dezelfde
eindigende als iemands naam aanhaling uit de Schriftuur hier
passages
beginnende in
met
gelijksoortige er
,
Psalmen
gewoonlijk
—
Schriftuur
in
,
,
-
gekozen
,
,
,
uit
geen
zelfs
iemands
ingelascht
gom de Schriftuur geen enkel vers uit den Pentateuch kunnen lijfspreuk gebed door sommigen
vast thuis
—
niezen
;
, b . v . ;
komt
voorlezer
mesh kennen
enz
gebruik
; :
voor
geschriften
,
posul ongeoorloofd
wat voorwerpen
van ongeschikt
ritueelen om
der
aan
gereciteerd die publiek voorstellen een zelfde zaak achtereenvolgens door verschillende personen ge
daan
vertalen
niet
zich
of
personen
beurtelings
die
Schriftuur de Schriftuur zelve en
vers
'n
door
,
|
telings
dit de
,
beurtelings
geen
scheidingsteeken
vers uit
volzin
,
,
zin
on
pausherei
.
-
,
eenvoudig
afgescheiden
posuq
goi
leefwijze
niet Joodsche penning duit
,
, ,
poshut
afvalligheid
poshеut
)
(
overtreding
geboren
storen
het fictieve
. i.
d
wetten
.
,
, d . i.
,
Joodsche poshet
,
,
-
'' n
gezindte waarin niet Israëliet die voor verschilligheid dag legt jisreilim aan den poshem pausheeim meerv van poshe allen
,
pausheeei
zie
hij
–
,
jisrool
de
. i.
;
afvallige
',
pausheia
d
,
ppshe
.
:
en
,
en
–
,
koe adumoh roode koe waarvan het voorschrift luidt zij geslacht dat verbrand dat asch vergaard moest worden reiniging voor bestemd was men vergelijke parshat poroh
;
-
;
,
religieusen aard
.
van
te
,
om
of
,
zedelijken
(
de
,
-
betreft
getuigen
:
)
.
,
't
gerecht
te
veidut voor als zijnde zelf bij zaak betrokken nietszeggende bevestiging nietszeggende recommandatie getuigen leeeidut onbekwaam uit overwegingen van aard
póterumoochel ,
zie
243
potur
verplichting
.
.
,
.
,
stuk
,
spel
,
sparen
—
anderzijds
,
;
de
15en
stad
't
aldus genaamd naar eenerzijds overdreven
, ,
nachtkertzie gespart
qotaun
den
–
shushan
van
14en
in
van Adar sheini
;
van Adar rishaun
14en
den
gelegenheidsblaadje
—
,
in
schrikkeljaren
—
:
14en
;
;
en
geven
den
15en
--
;
shushan
den
'n
of
Purim
kliekjes
Adar krant vermakelijk den
—
Adar sheini
restjes
,
,
Purimfeest
klein Adar
kwijt
.
peirurim
zie
't
purim
in
,
,
prurempjes
ontheven
porauchéi
,
,
van
zie
,
vrij
prauches
umaugeil
pauteir
uit
vertooningen ter
;
,
;
;
de
.
.
,
.
ingeprikt merkteeken
,
,
—
op
'
,
ta
.
Gezegden
zij
Profeten
van
;
,
opvangen
.
,
begaafdheid
,
,
gave
wordt
–
;
, . 1 .
,
,
vasten
qaboloh
.
.
van den
;
constr van qaboloh shabot ontvangst begroeting Sabbath anit het zich nemen van vrijwillig bij mingah geschiedt dag voorafgaande wat den het vasten Aanneming opneming ontvangst ontvangen hetgeen
st
', ,
wie boter
zon loopen van Hooger Hand
in
,
,
't
qaraqa
verloren
op
de
,
–
bij
het recht van meespreken
hoofd heeft durft niet pureonaut pur onïaut straffen
qabolat
'n
,
is
,
,
hebben
voorbaat
—
van tot onderwerp hebbende het Purimfeest alle hun jesurim alle vermaken hebben hun naweeën na nachtfeest men katterig wenn alle jomtaubim reiden muss schweigen persoon shikkere zelve heeft door zijn gedrag
gelegenheid
de
,
teksten zooals interpretatie van
Talmudische ook wel gezegd rabanitische opvattin religieuse plichten tegenstelling met Karaïtische
.
de
,
in
van
,
gen
of
.
;
.
bijnsche
zij
,
,
;
van
aangetroffen
den
in
Profetische boeken wor sommige teksten der Schrif Wetsinterpretatiën zooals tuur blijkende uit derzelver targum altijd algemeen bekend waren Mondelinge overlevering rab aanhalingen
, b . v . ,
zij
.
,
in
de
pu tegenstelling met Talmudische opvattingen van teksten Bijzondere ristische traditiën overgeleverde gezegden zooals rege opeenvolgends gehandhaafd zijn geslachten door
,
.
,
de
te
,
roep
dien men
bezit
,
treden
;
te
als shaugeit
op
,
heid
om
b
, . V .
'n
.
op
,
in
van ritueelen aard correctiën formulieren van ge Hetgeen genomen beden men zich heeft doen verplichting Hetgeen men ontvangen heeft als verkregen soort prerogatief geschikt bevoegdheid autorisatie ten gevolge van gebleken
lingen
anderen
244
term
de
om
in
zulke beschouwingen
in
;
in
9e
de
de
die
,
schouwingen
geval sedert
voor be bovenzinnelijke kennis van het nastreven verband gebracht met Schriftuur
in
en
de
gebezigde , volgens het algemeen gevoelen de in gebruik zijnde 10e zelfs eeuw
elk
op verrassende wijze van raad te dienen . 2 . De zoogenaamde kab bala ( h ) , of geheimleer . Volgens sommigen de reeds van oudsher
Pogingen verhoudingen tus Profetische visioenen begrippen onderling alsook van deze met het bovenzinnelijke stoffelijke wijze met behulp van letters
.
vermelde
abstracte
lijnen
combinatiën van deze aanschouwelijk uit dergelijke combinatiën theorieën
vens
alsook
,
; .
te te
Wets
de
op
bouwen
omge
den geest van Talmudische leerstel gerakend door middel van mystieke gege
het rekening
door
maken
houden met
de
maar daartoe
,
. v .
,
geheel
lingen
,
b
,
interpretatiën
in
keerd
,
,
op
,
schen
getalwaarden
'n
en
,
de
.
van woorden der desbetreffende teksten Gebruiken van onder geschikten aard waarvan oorsprong aan zekere mystieke interpretatie vergelijking getalwaarden van van teksten
wordt Mystieke
,
gebied
Fantasieën
,
Excen
.
grondslag
Wonderdoenerij
.
liturgisch
geheeten
.
triciteiten
.
op
,
vooraf vastgestelden kabbalistisch
,
op
.
,
,
en
sommige
in
werken neergelegde begrippen denkwijzen verband houdende met bovenzinnelijke theorieën van elders Poëtische ontboezemingen sommige liederen
.
vastgeknoopt
in
,
op
; .q
't
in
de
,
wier bij begraven doen het te
Ashkenazische Gemeente Am aan een groote mate van zelfstandig zij
af
pieuse vereeniging
te
,
–
;
gèbro
het noodige
in
al
in
de
qabron
bezat van begin de
,
sterdam
-
dooden
de
.
verbinden
bijzonder het verrichten der zich begrafenis begraven het ten doel stelt
-
, .
van
zich
:
van
die
bij mannen meerv
leden
zorg zich neemt van het begraven van iedere gemeente bestaande mannenvereeniging
),
gasodim
(
taharoh regelaar
eener
en
,
;
ģemilut
lid
,
iemand
dooden
qabronim
die
qabron
.
en
,
,
vrouwelijk
lid
van qabron eener elke gemeente be vrouwenvereeniging staande die zich het verrichten der taharoh bij vrouwen het vervaardigen van doodskleederen ten doel stelt
qabrente
uit
,
de
in
,
in
in
,
-
die
,
.
,
,
;
,
en
synagoge heid heeft 1726 liet bouwen 1809 aan de gemeente overgedragen schul genoemd gebouw Lange Houtstraat vóór 1894 toen het vernieuwd werd twee boven elkaar afzonderlijk ingerichte synagogen hebbende bestaan
245
,
houwer, slager . Kan in : kaaf dem katz de schmeer katz niet ' n verkorting zijn voor qaçèb ? qaçobim , meerv . van qaçèb ; – nacht, nog geen nacht, nog geen qaçèb
(vleesch )
ab ,
denzelfden
avond
het
beest
een
„
nacht” is , omdat zelfs meer dan een
zij
af dat
de slagers wachten met onge veelal nog
te
duld
:
eindigen
te
.
Sabbath oogenblik het den
om
of
tijd
slachten
.
hebben
wil
,
;
te
beter weten vergelijke
iets trachten voor het overige
,
men
personen
bedraagt
Arameesch
is
de
:
dertienjarigen
den
na
:
zij
maar alleen dan als het
tien mannelijke leeftijd tekst
aantal deelnemers minstens boven
uitgesproken
wordt
; -
'n
of
'n
van Gods naam plechtigheid
religieuse
,
,
heiliging
gebed
na
,
qadish
nl .
.
niet
trachten
tegen
:
wat
laten doen haqadagat
iemand met drog brengen het hoofd in
;
hij
, ;
te
gedachten
biologeeren
maken
inschmuzen
—
;
tot andere
redenen warm
iemand
't
.
het slagersvak heete koorts
, ,
qaçobut qadagat
,
)
in
,
of
de
hij
—
;
en
,
de
na
na
,
en te
,
op
-
de
,
—
aanhef
qaa
soms wordt borechu
,
;
borchu
:
’n
ken stu
is
,
waarvan
de
, —
kan
de
door iemand
geschieden
(n of )
men dit niet
lofzegging
zoo
nazeggen
alleen ambtshalve volgt zoo
'n
;
'n
op
zie
in
,
en
,
hetgeen
wensch
voor wie
overledene
ouders niet meer bezit
.,
–
'n
doen
waarbij
verhoord wor over een zijner ouders
iemand
;
van
, ’n
eere
van rouw
zoon
,
in
jongen
dish enz nile gevolgd door
de
beschikking
mogen
gebeden
,
is
den toestand
,
te ter
zegger
berust
wordt
verwacht
'n
, ,
zeggen
–
; ;
die
zijn
of
,
(
bidstonden
wordt dat Israëls
—
exceptioneele
gehouden
—
;
'n
in
gelatenheid
de
met
uitgesproken
uitspreken
dat
wordt
gelegenheid
deze
,
,
;
—
bekennen
,
,
,
zulk
den zijn
wien
mit sieben Far Vreugdedag waarin voorlezer den der Wet pas welke elk der Feestdagen kenmerken weet titqabal zulk een welke iedere camidoh
ben
te de
. i.
openlijk
het Opperwezen een
viert
,
om
over een overlijden
van
melodieën brengen
plaats van den dienstdoenden voorlezer jong die door iemand hetzij oud herinnerings zijn van ouders die den te
hun aangeboden van
'n
,
na
of
is
't
rouwjaar
d
,
'n
,
een die door wees wordt uitgesproken
dag
na
,
de
,
derabonon zulk een waarbij een wensch gevoegd wordt voor het welzijn van uitgesproken beoefenaren der Wet tal redevoering jotaum mudvoordracht rabbinalè zulk
246
,
,
)
0
(
Gemeente
Am
te
Isr .
:
Pieuse
eigennaam
1639
;
en te
;
-
,
—
;
—
;
,
licht
,
zwaar eerst licht grond meer des met hoeveel licht ben benau shel
en —
;
te
meer
fortiori van licht
a
;
er
;
is
meer reden
wogaumèr
te en
.
,
,
licht niet zwaar dan zwaar hoeveel
—
qal
Port
liever het devies der
.
misschien
,
of
·
Gemeente sterdam
bal verwachten ; dat is zijn hier, mijn – , mijn lieveling !
zijn eenige zoon ; kom qohol qadaush talmud taurah bestudeering sedert ter der Wet
.
sph
den
van borechu
den eersten
=
kaatsen
,
dus
geeft
–
wil , moet
;
qahal,
—
de
—
wie
eenige
zie
aan :
van
au
toon
laatste
de
.
zij ,
,
.
,
te
,
,
en
,
de
in
tot
,
in
Jeruzalem
te
eeuw
het toen Musulmansch negende tiende elfde Egypte Arabië Con in
ba
of
,
in
,
,
,
de
, is
nauwkeurig
inzonderheid van dikwijls maar
al
de
voorschriften geschiedenis van
de
.
Schriftuur
de
,
der
van bestaan het eerbiedig
,
teksten
waarvan den Pentateuch opvolgen Uit letterlijk te
reden
Talmud
ver
Krim Gali het verwerpen
Balkanstaten en
Hun
van den
van
bestudeeren
,
.
Polen
gezag
de
en
Russisch
het
Turkije
van
steden
de zij
,
schillende
leven
.
haar hoogste ontwikkeling gekomen Thans getale van ongeveer vijf duizend Israëlieten
de
twaalfde
cië
zich zelf noemen benei migro alei miqro enz Eene religieuse
tweede helft der achtste eeuw Babylonië ontstaan
stantinopel
van
letterzifter
ten
en
geworden
Tekst
,
van den
de
,
in
secte
,
,
aanhangers
deze
.
.
,
im
’
vrek
lichtgeraakt mensch vitter Karaïten ook wel zooals
qapdon qaro
bar qamço
.
, , ,
qamçon
:
,
in
de
,
zie
,
qamço
.
te
a
;
die gevolgtrekking for zwaar zwaar kleinzoon wenschen over tiori laat aan duidelijkheid toch niets verkeerdelijk qalut raush lichtheid des hoofds lichtzinnigheid giluſ dikwijls gebezigd raush beteekenis van
eerste
eeuwen
opvolgers
,
tot die eigenaardige
on
),
(
de
te
maar toch langzamerhand door hun onwillekeurig tegenstanders rabanieten hun zijn vele van stellingen dezer laatsten over IBN
EZRA
,
HALÉWI ABRAHAM
en
hebben zelfs hun eigen liturgie met gedichten van
JEHUDAH
,
nemen
mannen
Zij
met toe gekomen
. als
te er
pennestrijd
veel moeite deden geraken
,
zijn
afhankelijkheid
,
dat
,
te
,
van hun ontstaan blijkt dat hun stichter GANAN BEN DAVID zich maken niet geheel van zijn Talmudische opvoeding wist los
SALOMOH
246
,
,
)
0
(
Gemeente
Am
te
Isr .
:
Pieuse
eigennaam
1639
;
en te
;
-
,
—
;
—
;
,
licht
,
zwaar eerst licht grond meer des met hoeveel licht ben benau shel
en —
;
te
meer
fortiori van licht
a
;
er
;
is
meer reden
wogaumèr
te en
.
,
,
licht niet zwaar dan zwaar hoeveel
—
qal
Port
liever het devies der
.
misschien
,
of
·
Gemeente sterdam
bal verwachten ; dat is zijn hier, mijn – , mijn lieveling !
zijn eenige zoon ; kom qohol qadaush talmud taurah bestudeering sedert ter der Wet
.
sph
den
van borechu
den eersten
=
kaatsen
,
dus
geeft
–
wil , moet
;
qahal,
—
de
—
wie
eenige
zie
aan :
van
au
toon
laatste
de
.
zij ,
,
.
,
te
,
,
en
,
de
in
tot
,
in
Jeruzalem
te
eeuw
het toen Musulmansch negende tiende elfde Egypte Arabië Con in
ba
of
,
in
,
,
,
de
, is
nauwkeurig
inzonderheid van dikwijls maar
al
de
voorschriften geschiedenis van
de
.
Schriftuur
de
,
der
van bestaan het eerbiedig
,
teksten
waarvan den Pentateuch opvolgen Uit letterlijk te
reden
Talmud
ver
Krim Gali het verwerpen
Balkanstaten en
Hun
van den
van
bestudeeren
,
.
Polen
gezag
de
en
Russisch
het
Turkije
van
steden
de zij
,
schillende
leven
.
haar hoogste ontwikkeling gekomen Thans getale van ongeveer vijf duizend Israëlieten
de
twaalfde
cië
zich zelf noemen benei migro alei miqro enz Eene religieuse
tweede helft der achtste eeuw Babylonië ontstaan
stantinopel
van
letterzifter
ten
en
geworden
Tekst
,
van den
de
,
in
secte
,
,
aanhangers
deze
.
.
,
im
’
vrek
lichtgeraakt mensch vitter Karaïten ook wel zooals
qapdon qaro
bar qamço
.
, , ,
qamçon
:
,
in
de
,
zie
,
qamço
.
te
a
;
die gevolgtrekking for zwaar zwaar kleinzoon wenschen over tiori laat aan duidelijkheid toch niets verkeerdelijk qalut raush lichtheid des hoofds lichtzinnigheid giluſ dikwijls gebezigd raush beteekenis van
eerste
eeuwen
opvolgers
,
tot die eigenaardige
on
),
(
de
te
maar toch langzamerhand door hun onwillekeurig tegenstanders rabanieten hun zijn vele van stellingen dezer laatsten over IBN
EZRA
,
HALÉWI ABRAHAM
en
hebben zelfs hun eigen liturgie met gedichten van
JEHUDAH
,
nemen
mannen
Zij
met toe gekomen
. als
te er
pennestrijd
veel moeite deden geraken
,
zijn
afhankelijkheid
,
dat
,
te
,
van hun ontstaan blijkt dat hun stichter GANAN BEN DAVID zich maken niet geheel van zijn Talmudische opvoeding wist los
SALOMOH
248
het houdt even weinig verband met
'n
de zaak als
p met
het woord
qaurag . qaurei , lezer ; hij die de Wet voorleest : men vergelijke bacal qaurei ; hij, die bij gemeenschappelijke studie den tekst voordraagt ; in leider . qaureiae zijn
,
: bij
, 'n
verscheuren
inscheuring
maken
, nl.
klee
in zijn
;
—
.
,
,
uitsluitend begraafplaats
voor Israëlieten
.
,
der vaderen
Is
jisro
obaut
, ' eil ,
–
; ;
.
bestemde begraafplaats raëlietische begraafplaats
–
,
hashoweh deellijn qébèr graf begraafplaats
de
;
–
, , ';
,
bij
het vernemen van het doodsbericht van ' n naasten bloed verwant of het bijwonen van het overlijden ijzeren draad telegraaf qaw draad maatstaf habarzel ren
,
hiermee
:
jaarvorm
hashonoh
–
,
,
bepaling
;
vaststelling
qebieut
,
graf
klesmer
.
bij begra
redenaar
,
qébèr
van
;
meerv
.
,
geboraut
—
:
at
,
:
,
–
;
’n
,
,
groep
iedere
de
van drie letters welke voor ver cyclus verschillend schillende jaren van drie karakteristieken aanwijzen aanwijzing hamau adim bepaling der feestdagen dag waarop feestdag van den der week een invalt die van het Paaschfeest gegeven zijnde men vergelijk bash
wordt bedoeld
worden
.
,
qoçin
in
—
nog
voorbereidende
rijkdom
werkzaamheden
.
groote wereld
,
aanzien
,
,
voorrang
de
?
er
wonen
al
.
'n
,
vrouw van welgestelden
;
van
,
,
—
qoçin
voornaamheid
,
bouwmate
midden gedragene
van
een
den
zij
van Gods naam
door
:
heiliging
of
te
,
qedushoh
nl .
.
grondstoffen
,
,
riaal
qoçin
van
in
qeçinut
qedimoh
begraven
.
'n
.
,
meerv
jullie gemeente
komen
ietsje
;
vrouwelijk
qeçinim
;
geçinete
,
weinig
, ’ , n ,
begrafenis
qeçat
zu
.
fenissen
qeburoh
wordt
uitgesproken
voorlezer luid voor eerste geval alleen
dienstdoenden lofzang
't
in
:
'n
amidoh van wanneer het aantal deelnemers minstens tien mannelijke per leeftijd bedraagt sonen boven den dertienjarigen tekst aan profetische heiligheid Boeken Jesaja Ezechiël ontleend qehal constr van qohol
.
is
de
;
.
beschouwd
als
organisatie
,
gemeente
.
van qehiloh
:
,
qehiloh
meerv
.
qehilaut
.
, st .
,
en
de
:
,
dan
meestal met den
249
van
naam
plaats ;
de
'
;
men vergelijke jishub van Israëlieten . qeiç , einde . qeireiag , kaal ;
Israëlieten , niet vol te bekostigen , mits Israëlietische begraafplaats is :
collectiviteit
doende in aantal, om n eigen inwoning in de plaats hunner
van
administratie
'n
qadisho , pieuse gemeente
—
,
gemeenschap
— mika n wegeireiag mika ’ n , kaalhier en kaal daar ; zijden aan beide kaal ; van alle kanten geschoren wegkomen ; van den regen in den drop vervallen . meçujor qelaph , perkament , kaart ; – deshuphrajo , qartis
,
–
;
zie
'
.
)
op
—
de
.
'n
,
;
besmettelijke vervelling onreinheid huisplaag van dienstmeid tauchogoh gelezen als van de
'n
van qeloloh
.
,
qelolaut meerv
van
shiphgoh
, ; ’n
,
’
schilfers
van
—
—
’n
oh
(
prent brief kaart qelipei tum
:
,
'n
'n
zal
je
gekscherende verwensching
,
vriendelijkheid
, b . v .
bevat
,
;
,
schijnbare
—
préģers
;
'n
'n
of
mij
.
:
bij
gewilde
die
,
,
,
hevige vervloeking
–
houden
na
,
de
hetgeen plus minus vier weken nachtvorsten Paasch plaats heeft men vergelijke tauchogoh qeloloh vervloeking verwensching schimp vloek nimréçét zijn
kom
laten
benshen
,
dan
.
.
verloving
’n . ,
,
die maaltijd
,
de
inkoopsprijs
;
dagen
zeven
plaats heeft
.
,
der
bewerker
; )
die
,
,
van
uit
uitdrukking titel deze woordenlijst omzetting
,
eersten
des overvloeds
voorkomende
Schriftuur opsomt
die
van den
die woorden
hoorn
koopsom
,
als eigennaam
„
;
,
kapitaal
(
hoofdsom
, .
,
;
)”
werkje
hij
'n
van
waarin
zulk
dikwijls hij binnen de
omgekeerde hoorn
wordt
(
gestort
mohl maal
van qoraub
macht
, ,
hoorn
hophuch
:
de
,
–
,
qérèn
meegerekend
vrouwelijk
scha
aangeboden
'n
.
,
huwelijksdag qerauboh
zoo
–
; ;
verlovingspartij
meerv van qoraub bloedverwanten den huwelijksdag aan die nabestaanden bij festiviteit zelve waren genoodigd
niet behoudt zijn karakter
ver
bepaling
provoceerende partij
; .
de
'n
,
—
geeft
geld
in
,
aan rupture
na
tijd
leggen
mogelijke
de
'.
in
geld
bij
binden dat devergoeding qeraubim
,
qomeia
zie
qenas boete
;
qemeie
,
,
, , ,
,
is
en
de
,
eten
ik
hebbende benshen hier dubbele beteekenis van het dankgebed voordragen behandeld worden als iemand die gevaarlijk ziek qémag meel grof meel lomperd onbeschaafd mensch shabbes
250
toelaten , of daardoor ontstaan zijn ; – qajémèt , de , hoorn die bestaan blijft ; duurzaam kapitaal ; solied uitgezet kapitaal ; elke zaak die duurzaam vruchten afwerpt ; soliede geld van letters
; zoogenaamd Nationaal Fonds, door de Zionisten bij gebracht een en steeds vermeerderd , voor hetwelk land in Pales ; — zowit , schat in den hoek , de verborgen aangekocht tina wordt
belegging
schat , is ,
i.
de Wet : aldus genoemd eensdeels , omdat het moeilijk alle onderdeelen naar waarde te schatten , anderdeels , het gemakkelijk is , ze altijd terug te vinden ; met de —
d.
ze
in
omdat
verkocht , met de — thuiskomen , de goederen , het beest van de hand gedaan tegen inkoopsprijs , zonder winst. qeri' at , st . constr . van qeri ’ oh ; . - hatauroh , het (voor )lezen der Wet ; Maandag en Donderdag : omdat op die dagen bij den och tenddienst ter Synagoge een parshoh van de sidroh der week voorgelezen wordt , met het doel geen drie dagen te laten voorbij gaan zonder Wetsvoordracht ; — shema ' , het lezen van het ka
roepen
,
bereiroh
,
;
—
over geen
niet anders kan overlijden van
toch
nabestaande
.
kleerscheuring
'n
dat
.
iets
bij
scheuring
kou
felle
hoe geschreven
lezing
schrift
;
gelezen
en
hoe
;
,
qeri uchetib
en
qeriroh
,
qerieoh
over .
d
klagen
,
,
. ’ i. oh : , , ,
.
men vergelijke qosheh het lezen lezing roepen
zee
qeri
,
,
—
.
.
,
st
.
;
'n ,
te
in
-
,
-
bij
pittel van Deuteronomium , datmet shema ' (hoor ) begint , en waar in Gods eenheid verkondigd wordt : de regeling van ochtend en van avonddienst ter Synagoge is afhankelijk van de het tijd eenvoudige acht nemen limiet van zal het niet als plicht beschouwd worden lectuur maar als het vervullen van het shemae zelf qerieat jam suph constr van qerieoh het klieven der Schelf
varian
qetib
welau
gelezen
tekst terug gegeven
,
ketib betreffende woor hoewel niet geschreven met woorden die niet gelezen moeten
worden
qeri betreffende
het fragmenten
;
den
met qeri welau
moeten
,
wanneer
,
den
die
,
,
naar aangewezen varianten
,
soms lezing gerectifiëerd
,
de
betreft
kenbaar gemaakt
:
teekeningen
in
,
,
de
:
in
,
te ,
dat
'n
woord der Schriftuur anders gelezen wordt dan de bloote beschouwing van het schrift zou doen den ken boeken voor particulier gebruik zooals onze gedrukte uitgaven alle zijn worden deze varianten rechtstreeks door kant hierin bestaande
251
worden , hoewel geschreven , en die ook , behalve - - , elders dan in den Pentateuch voorkomen , doch in de wandeling aldus ge noemd worden . qeru
'im ,
geroepenen
qéshér , knoop
,
band
, opgeroepenen , genoodigden . ; — shel qajomo, 'n knoop , die weerstand moet
bieden . qéshèt , boog , regenboog .
aurèph , hardnekkig . , damp , ijdelheid
qeshi
qeta urèt , reukwerk
; der
,
's
iz aach
'
schaun gestau
—
haar is ook de ijdelheid reeds naar t hoofd gestegen : aan haling uit „ Esther , oder die belohnte tugend , eine pozze in fier abschnitten , in jidisch -deitscher mundart von Jauseph Ilers" ,
de
,
in
de
-
,
,
bij
handeling
het uitspreken
derzelfde lieden onmiddellijk lofzegging uitgesproken
enkele
,
—
,
,
'n
verschillende bijeengegaard
aan
de ;
,
—
eenige
drinkebroer
.
,
maker
maker uit
'n
;
—
quodlibet humoristisch woordgroepeeringen
ontleende
de
,
—
;
,
–
't
,
-
lepurim
liturgie
inwijding
na
,
,
'n
de
;
zeggen schandvlekken maken mannelijke persoon van gezin
;
alles
twintig
avond tusschen den derden den maulad heiliging van Gods naam volle maan hasheim vermijden wat den naam van Israëliet zou kunnen —
door
te
dien van
-
'n op
–
;
der nieuwe maan en
;
op
hagamoh Sabbath begin zonnecyclus het van nieuwen van acht maanjaren halebonoh lofzegging uitgesproken
voor het dîner
bij
uit
betreffend
uitsluitend hui lofzegging bij laatst anderen drank wijn uitge
over een voorafgegaan door
dergelijke
dag
den
,
,
de
voorafgegaan door het
de
'n
wijn
en
,
gelegenheden
;
teksten
verteld .
van voor het déjeuner Feestdag Sabbath
overigens
.
.
heiligheid
,
genoemde
sloten
op
selijken kring
.
staat
Sabbath - of Feestdag , geschie aansluiting met lofzegging
van
de
; bij
teksten onmiddellijk
goeden
in
u -klank
tweeden
' t kort wordt
, nl.
deszelfs intrede lofzegging over
over wijn spreken van gewoonlijk
den
voor behoeftigen
qiçur , verkorting , wat in qidush , heiliging , wijding dende
van
heb
ik
als
portie , bedeeling
of
,
of
qiçboh
lenochaun ,
–
,
ontvangen ;
heb
ik
ontvangen . qibuç , verzameling ; naam
6.
en
qetotoh , kibbelarij .
qibalţi ,
III
. Gusdorfer,
B
;
S.
,
Fürth . 1854 .
in
gen
252
qidushin , heiliging , wijding,
nl.
van het huwelijk : men
vergelijke
gupoh , het woord waardoor dikwijls — wordt voorafgegaan . qilqul, verwaarloozing . qinaut , meerv . van qinol ; de klaagliederen van Jeremia ; de klaagliederen van lateren datum ( van de lle eeuw af), welke · evenals die van Jeremia , op den 9den Ab , verjaardag van de verwoesting van den Eersten en van den Tweeden Tempel , gere citeerd worden , en waarvan verreweg de meeste deze gebeurte nissen en die , welke daarmede in verband staan , in herinnering brengen , en enkele andere eene schildering geven van de ver volgingen der middeleeuwen . qinjon , koop, het gekochte , verworven goed , bezitting ; met al zijn - uminjon , zijn geheel vermogen bij elkaar, zijn hebben en houden .
uit
at
haat
.
’
:
240
’qin oh ,
nijd : volgens Sauphar
en
sin
qinoh , klaaglied . ’oh , nijd ; – sin ’oh , haat nijd , haat Wogue , gan raweh , (Paris 1850 ) p . nijd ontstaan
qin
,
;
,
.
.
la
,
gewaarborgd
goed
waar
zuur
,
qium Glückel von Hameln Schützbriefe waarbij den Israëlieten veiligheid voor hun per
werd
;
en
. i.
d
soon
besloten wordt vestiging
:
van
toespijs
koude
statuut
;
.
meerv
documenten
desserte
bij
,
duur duurzaamheid
qïumim
,
qïum
,
'n
mede
; ,
,
afruimen maaltijd
,
het afvegen gewoonlijk
,
qinuag
brieven
van natura
.
lisatie qïumoh
qiumo
rust
geen
, .
hij
–
;
,
,
of
,
geen bestaan voor iemand hebben wegens duur hebben den overlast dien aandoet
;
'n
,
,
,
—
aanvoerder aanzienlijk persoon rijkaard stiller iemand uiterlijk niet aan zijn graad van welstand beantwoordt qui ge paye pas appel gekookt mine
qoçin
,
heilig
zoo
of
hu .
eender
,
of
je
(
),
zus doet De uitdrukking wordt gewoonlijk vooraf qedushoh gaat het uitspreken sheni Bij
'n
de
.
’i
door ma het woord van aanhef qodaush vergezeld van
gegaan
of
,
-
—
wetauhar
.
is
't
en
,
qodesh borche haqodaush boruch qodesh gehüpft qodesh avant gesprungen
van
;
haqodaush
Reine
.
en
Heilige
precies
—
'n
is
de
.
lang warm men vergelijke
:
(e )
hij
zie
de
rein
,
en
,
stoofd blijft qodaush heilig
;
ne
de
,
wiens
trillende
253
opwaartsche
beweging zijn :
van
het
, terwijl
lichaam
de
aan
voeten
ander in navolging van profetische gezeg den . Er bestaat dus hoogstens ’ n qodesh gehüpft , als men het zoo noemen wil , maar q . gesprungen is erg overdreven , en q . en avant, geheel denkbeeldig . De bedoeling is echter te doen uitkomen , dat eengesloten
beweging
de
een
en
is ,
maar bijzaak
des levens, dat verschillende
de praktijk
blijft
de qedushoh
de hoofdzaak
tot
wegen
één
doel
kunnen leiden . qohol , qahal , gewoonlijk : kaal, de gemeente , beschouwd als gadering of religieus persoon bestuur eener gemeente
ver
.
;
de
in
als
en
,
,
'n
,
'n
waar
beschrieën
”
,
beschriend
”
„
:
te
:
”
te
en
om
al
kennissen
).
d
beschrieen
hals gehan
den
kind niet zeer vertroetelen beschreien het kind mag niet worden
'n
dat
die
”
(
zij
. .i eig , , , „ .: ,, ,
,
vrome gedachte afspiegelt kleine kinderen gen hoofdzakelijk dienende vrienden
schuwen
pen
;
beschouwd aangebracht
,,
letter
’n
,
of
,
,
gevaren
en
als talisman tegen verschillende ning waarop iets dergelijks
is
algemeen
der wegen vooral door thans hoogst zelden gedragen
om
,
onveiligheid
groote
,
op
vrij
oog
personen
reizende
de
ger met het
,
’n
,
,
,
',
',
; ’n
qomia camee amulet met verzen uit Schriftuur benevens met zinnebeeldige combinatiën van letters voorts met wensch beschreven tablet gewoonlijk van perkament vroe
qomeia
meerv
.
voor haqophaut
,
verkorting
van
haqophob
; -
.
longpijp
qoneh
qóphes
ma
’n
,
of
de
,
'n
om
,
,
om
,
of
,
om
,
,
ommegangen houden ten getale van zeven hetzij als teeken hetzij als plechtigheid van vreugde de Wetsrollen een hetzij ingewijd meer Wetsrollen bimah die worden als teeken van rouw overledene onmiddellijk voor teraarde ken
.
bestelling
in
,
;
de
'n
;
in
ir,
'
lo
-
la
-
de nabijheid van Jodenkwartier onkel
jam
,
;
te
suph
,
kiqeri
zwaar voor het lichaam moeilijk verteren
;
gezondheid
at
voor de
shel odom
laguph
,
-
.
,
van
'
mezaunautow
;
zwaar moeilijk nadeelig
malchut nauwe betrek bovendrijvende partij
't
't ', n
de
—
'n
;
,
-
afmattend
niks
,
hard
, .
offer
,
qorbon
qósheh
van
is
,
. i.
d
,
—
'n
un
Synagoge
van
;
,
,
de
,
—
is
de
stad
;
nabij bloedverwant neef king tot regeering vriendje overlijden lemitoh kort voor
qoraub
het levensonder
't
wa
wat
is
,
in er ?
even
’s
jou
er
wat
–
’
schelen
wat
is
an
der
dr
dir
als het klieven niet ; was is het kan jou zeker wat
Schelfzee ; is
baarlijk ) begrijp
wonder mij is voor – , ik voor moeilijks
(en daarom
—
even moeilijk
is
,
mensch
!
'n
van
–
houd
,
254
,
is
.
is
en
)
)
zij
gemeenschap
als getalwaar
waarvoor
.
,
betreffen
;
,
en
gelijkelijk Gemeenten pelijk optreden
-
de
op
:
te
-
Nederlandsch Israëlietische gezamenlijke Gemeenten Amsterdam drie letters worden als zegel gestempeld documenten die de belangen der beide (
Israëlietische
),
de (
en
en
Portugeesch
zische
w
=
is , (u
de
.
,
de
,
de
,
’,
’qs ,
,
;
—
,
,
de
ze
aan gelegen laat zaak maar zooals laten we ons daar nog het beste berusten maar geen zorgen over aantrekken qotaun klein shébiqetanim allerkleinst eigenlijk qsu zooals trouwens uitspraak voor gehilat gesteld XDP verkorting sephardim voor we ashke verzameling Sephardische nazim van Ashkena
.
en
waar
:
de
op
,
als namen der letters beschouwd in
.
te
'n
.
ba
al
.
ir
:
,
'
—
.
onderhouden
den
klemtoon
op
rabbi met
te
om
’n
lichtje
,
,
spreken
verloren voorwerp terug graftombe van ge de
de
.
,
.
,
moet
shel rabi mei busje waarin men
groot
ge
,
waaraan
ook
beroemd geworden leerschool hij met het grootste succes werkzaam
die omstreeks
Sura stichtte
naam
'n
';
onder dezen
de
,
opperrabbijn
is
.
opperste
,
de
,
De
laatste lettergreep
leerde bekend te
dienen
Meïr met daarbij behoorend
verkorting voor rabi
rab
stille hoop
:
.
geld
te
,
welk
R
R
stort met
uit
vinden
1908
Meïr den Wonderman
,
gave
van
Jiddish
opgericht
;
is
,
—
;
,
'n te
kleine
noemden
r.
busje
geängliciseerd in
,
.
Het
gebezigde letter Hebreeuwsche qupoh bus shel çedoqoh armenbus haneis
in
satyrisch
weekblad
is
verschijnend
York
de
-
boertig
en
,
humoristisch New
,
:
,
,
in
,
hij
als
,
lezen
,
hem die desnoods 150 Psalmen weet dat hij daarmee zijn nood verkeerenden vriend kan helpen maar die niet den zak tast qundès der grauser the big stick de groote stok titel van
zal
ironisch doelende
is
150
„
kost niets
,
,
te
de aanvangs
waarvan
geven
”
nun
—
kennen
te
,
de
daarmede
;
handvatsel
letters dienst doen getallenwaarde van
alphabet
Hebreeuwsche
't
,
aap
om
:
letter van
19e
100
pen
;
de
riet
;
,
de ,
qulmus quph
219
255
te
'n ), ,
de
op
,
de
,
,
te
),
go
’
(
,
'
in
–
;
(
,
de
de
die
was, de liturgie met algemeen geworden gebeden verrijkte en met zijn vriend SAMUEL . aan het hoofd van school Na gemoro leverde aldus hardea stond eerste bouwstoffen voor het werk van rabi jehudah hanasi zie rabeinu haqodaush voort gaon zettende amrom aun Sura die aan vrage gericht een opgave van volledige 880 uit Spanje tot hem gebeden der gewone heeft bezorgd althans voor ons heeft nagelaten ashi hoofd der leerschool Sura die begin der vijfde eeuw alle bouwstoffen gemoro die zamen
in
de
te
,
,
uitnemendheid
zijn
,
aan wien men
;
–
bij
mubhoq
leeraar
vorming
,
zie
’
, ),
(
—
;
,
)
)
nisim
genoemd
Barcelona leefde
,
beroemd prediker
duide
,
,
. .
:
,
op
,
kleinzoon
om
.
l'
),
van RASHI met andere familieleden bekend hunne weidsche geleerdheid dikwijls liturgisch gebied genoemd men vergelijke tausophaut dép
Yonne
in
.
R
–
,
tam
(C
n
, . 0 .
de
te
Ramerupt
vorst
beter JAKOB BEN MEÏR hampagne van Troyes het tegen
;
’
en n
woordige
me aur
,
gebied
autoriteit Talmudisch scherpzinnig schrijver
geboren
—
(
-
op
in
de
—
naar zijn oorsprong ben die eerste helft der veertiende eeuw was lijk
,
;
mish najaut 135 219 girundi ruben uit Gerona
de mish noh
te
van
ģeirshaum
dezelfde als rabi jehudah hanasi (
de verzamelaar
,
—
;
haqodaush
IIeeren
leeraar
onze
–
meerdere
,
rabeinu onze hagauloh
Mijne
of
;
mijn meerderen
,
,
rabautai
!
.
te
iemands leeraar danken heeft
iemands
,
meerdere
,
,
verzamelen zijn leeraar
.
,
begon
zijn
rabau
te
't
vormen
,
te
,
;
—
,
verzameling
,
de
,
de
het publiek
.
;
.
,
,
,
de
,
Rabbijn Mijn rabi mijn meerdere mijn leeraar ZEd IIeer Rabbijn Heer Mijnheer kortere naam van rabeinu haqodaush
.
)
,
te
de
(
en
,
;
om
,
,
velen
;
meervoud geleerden rabino naam van een der die met Rab Ashi hebben samen gewerkt ģemoro zoo volledig mogelijk maken met wiens dood 499 het tijdvak der auteuren van den Talmud als rabim
van
van
rauçeiay
ragamonut
medelijden
rabbijn
, d . i.
,
gezag
.
brg
betrekking
, .
,
rachmones
meerv
zie
,
opperrabbijn raçganim
.
,
,
waardigheid
. . .
,
rabonut
.
;
,
,
;
.
afgesloten wordt beschouwd rabo veel groot de Allerhoogste rabbijnen geleerden rabonim
van
den
256
raç- on , schoenmaker . ragamim , barmhartigheid
. , barmhartigen , kinderen
beware medelijden
(
hulp
.
.
,
, , .
voorwerp
,
,
zie ragamonut medelijden
q
ragmones
de Barmhartige
;
dat verhoede God God ragamonut barmhartigheid
,
liçlon
barm
van te
—
;
hartigen : de Israëlieten . rag mono , de Barmhartige ;
)zij
benei ragamonim
'n
ragamonim
mede
van
.
lijden
.
,
JAKOB
BEN
,
JOSEPH
in
is 't
,
toelichting
BEN
JOSEPH
TIBON
SALO
,
IBN
NATHANIËL
= en
,
de
mishnah
als
,
SAMUEL
30
,
13 en
Tiberias
ALGARIZI
JEHUDAH
ABASI
,
BEN
door
JAKOB
en
MOH
,
IZAK IBN ALFUEL
sirag
ook
December
geneesheer
,
.
,
respectievelijk
BEN
op als
,
,
neemt als talmudist als wijsgeer eereplaats Zijn commentaar geschreven onder den titel van
Arabisch stuksgewijze
=
4965
4895
in
)
14 0
=
,
20
,
in
)
Tebeth
maïmun
ben
Nisan
Egypte overleden
in
schrijver
Oud Caïro
'n
,
begraven
geboren
Cordova
Fostat
Maimonides
van
naam
-
te
1204
1135
voor rabi mausheh
den
(
Maart
onder
( au
.
bekend
te
rambam
.
,
,
Verkorting
,
.
,
rağzon toornige driftkop ragzonut drift toorn rak zie reiag
JOSÉ IBN
AL .
,
.
't
in
MALI Hebreeuwsch vertaald Men vergelijke mishnajaut Omtrent zijn mishneh torah boven reeds onder den titel jod haga in
,
de
-
,,
47
,
:
geen
enkel opzicht door eenig
van
is
alle bijzonderheden
,
groepeering
en
,
der Joodsche literatuur geëvenaard veel wordt dit werk door eene logische in
voortbrengsel
dat
zegt MONASCH zijn Geschie godsdienst codex Mischné
in
reuzenwerk
minder overtroffen systematische
III ,
Israël
volk
, ,
een
:
ander
vermeld
)
(
van het is
denis Tora
jad
hagazaqah
zoqoh
die het wijde
,
en
de ,
op
en
de
in
de
:
,
ja
,
,
gebied van den Talmud bevat het Jodendom naar zijn wettelijke zedelijke wijsgeerige gemoedelijke zijde zelfs inderdaad vol ledige wijze teruggegeven omvangrijke veelzijdige kennis geniale blik maar vooral den tekst van den Talmud
,
verwachten
het
wel dat ieder
doel
,
durft
codex beoogde
dat MAIMUNI
ook zonder
de
dezen
,
met
geleerde
en
stekenden
:
in
in
,
geschriften waarvan deze codex getuigt overtreft aanverwante hooge mate alles wat men den regel zelfs van den meest uit
moeie
257
zeer
Als wijsgeer
Gids der Verdwaalden
't
nebuchjm
maureh
dezen
,
te
-
gaf MAIMONIDES
zelf er vervaardigen
in
van
hem
om
leidde
Nieuw Hebreeuwsch
Jodendom
in
bevattelijk
Talmudisch
het
.”
leeren
kon
Talmudstudie
,
kennen ,
toe
ingewikkelde
en
,
lijke
door SAMUEL IBN Tibon He breeuwsch vertaald Als geneesheer genoot eene groote ver maardheid die hem functie van lijfarts van den bekenden wijdde sultan SALADIJN deed verwerven tevens dagelijks
het werd
hij
't
in
spoedig
hij
,
en
,
de
.
:
Arabisch
die hem van heinde verre kwa consulteeren Als zoodanig schreef hij Arabisch ook groot aantal werken over geneeskunde men spreekt van acht tien van die welke bewaard gebleven zijn noemen wij Aphorismen hoofdzakelijk van Mozes uit Galenus geput
)
't
en de
)
a
:
,
”
't
’
,
”
en
de
:
te
,
opvolger
in
Jeruzalem uitgegeven
,
te
't
is
.
gezondheid
Hebreeuwsch vertaald door MOZES IBN
1885 door JAKOB SAPHIR HALÉVY titel van seiphèr hanohagaut haberïut
1244
,
hij
op in
.”
.
't
,,
in
Latijn onder den titel van Tractatus enz eerder 1518 verschenen Als Joodsch wetgeleerde trad hij reeds vroeg voor religieuse belangen zijner geloofsbroeders wier vraagbaak de
voordrachten voor stu gerijpten leeftijd den
zich
eerst van gezamenlijke gemeenten
gemeente
aïro
al
Opperrabbijn
van
hij
te ('
,
werkkring
liet
op
jongelingschap
deerende
de
wetenschappelijke
hield
en
was
,
altijd
,
de is
werk
AFDHAL zoon
in
den
en
in
,
van SALADIJN welk werk
Tibon
welk
Verhandeling over
MALIK
AL
op
;
vergelijke pirqei mausheh vervaardigd verzoek van
is
't
in
in
,
in
1277
onder
aanhef voor die
van
zelf verkondigt
vertaald door ZERAGJAH BEN JIÇGAQ BEN SHE AL Latijn Bologna 1489 verschenen men
IIebreeuwsch TIËL
met vaste formule
Maimonides
b
,
welke
AL ),
stellingen
in
nagevolgd
,
Hippocrates
,
„
,
:
,
'n
,
.
(
in
,
en
zijne zorgen aan heilzoekenden
men
Egypte welgevallen
.
,
is ,
,
'n
,
op
.
die
,
it
l'
in
de
later van alles blijkt dat hij meer dan gewoon begaafd sterveling moet geweest zijn De bewondering deze man afdwingt met zinspeling hetgeen over den grooten Profeet Mozes geboek leen
ad
.
, ’n
—
. . 2. ’n
aut bedriegerijen bedriegers
zachť
17
.
slap
,
sph
.
,
rapheh
.
’ ’ im , .
ramo ramo
als
op
,
:
in
is ,
mimausheh het volgende gezegde neergelegd staafd qom mausheh lau kemausheh van Mozes tot Mozes stond nie moeilijke plaats mand Mozes harber
258
1158
).
1085
ir (
'
,
mei
'
shemu eil ben
—
.
zie
rashae, sph . roshoe verkorting voor rabi
rashbam
,
.
de de
meeste
en
,
Rashi commentaar
ten
zijn
op
-
geacht onvolledig
:
,
Boeken
zoowel als met
deze dus wordt toch nog vooral van den
hebben
'n
zonder
van
gedaan
hebben
aan haar doel reeds beantwoord uitgave van Schriftuurlijke heden
,
ook
,
,
voordeel
volle
Pentateuch
Een
van den Joodschen Canon duidelijkheid uitmunt
te
beknoptheid
hun
’n ).
(
.
de (
boeken
vertalers met deze verklaringen
hem
trouwens
andere
en
)
door
Pentateuch
den
twintig
,
ofschoon
van
en
die
,
geleverd
na
-
vier
-
der
andere
Hebreeuwsch zijn
commentaren
en
't
in
mentaar
1105
Hij heeft Joodsche wereld com verreweg zooals trouwens meeste
in
der meest geliefde figuren
tausophauf
1040
—
die gerekend worden tot jiçgaqi
voor rabi shelaumauh
en
,
,
verkorting
,
aanteekeningen
van
rashi
de
,
en
,
van RASHI bekend als verklaarder van den Pentateuch van andere boeken der Schriftuur maar vooral als schrijver
kleinzoon
hij
te
,
de
'n
, ,
van den
,
tijd geweest nog niet geheel verloopen dat men Joodschen jongeling die school verliet meende is
.
leveren
Er
,
te
,
te
,
in
.
R
zelf heeft het einde van zijn leven aan zijn kleinzoon SAMUEL betuigd dat hij het betreurde niet meer zijn een nog staat eenvoudiger verklaring den tekst nog beter analyseerende
en
,
'n
.
uitgewerkte
eene
RASHI
en
's
commentaar den grooten man
'n
van
, .
.
.
S
,
de
.
en
al
te
Amsterdam
-v
te
.
A
ONDERWIJZER
vertaling naast Nederlandsche van uitvoerige levensbeschrijving tevens
In
al te
,
'n
Rabbijn
, d . i.
,
te
mogen eischen dat posuq moeten maar dan ook althans moeilijken gomeish met rashi niet tekst met niet moeilijke rashi erklaring kon lezen zijn Neder vertalen vertaling geeft landsche van den Pentateuch WelEerw Heer
,
is
bij
,
de
de
,
te
de
Minder bij het publiek maar des meer bij studeerenden grootste dankbaarheid toedragen die hem daarvoor RASHI gemoro aanteekeningen persoon zijn bekend als die door het
goede editie der gémoro meer
al
in
,
in
.
baar zonder den commentaar van RASHI Zijn groot zijn aantal commentaren
loazim
denk
betrekkelijk
verspreid
,
geen
,
is
Er
'n .
te
en
,
de
te
komen
.
te
,
te
te
weten
en
,
in
,
gedeelte van den Talmud staat stelt den tekst die noch punc tuatie noch interpunctie kent nauwkeurig kunnen volgen geven van verband zich rekenschap inhoud Tevens treedt hij gemoet waar het geldt beteekenis van nieuwen term
worden
259
gewaardeerd , als vormende , voor zoover door de scribae , ' n beteekenisvolle bijdrage tot de kennis der Oud
hoogelijk
gerespecteerd
is jammer ,
dat wijlen ARSÈNE DARMESTETER , dezelve althans wat Schriftuur betreft uit verschillende manuscripten verzameld met voorloopige aanteekeningen zijn kritische voorzien heeft niet lang genoeg heeft geleefd
,
,
om
en
,
die
de
taal. Ilet
Fransche
bevindingen
is
.
,
—
de o
of
,
de
,
om
.
iemand zoodanig agarei hakobaud eer
,
—
,
ad
; .
gormoh
gronde moet gaan
;
dat
-
vervolgen
,
najagen hij
vervolgen
te
, ,
raudeiph zijn
meerderheid
.
,
,
,
de
,
des
,
hoeveelheid meerderheid groote hoop volks rauçeiag moordenaar woesteling raub
gebruikelijk
commentaren ho
van
–
groote
;
voor den druk
voorkeur
-
'n
,
schrift
,
ketab rashi rashi schrift ook wel rabbinaal gewijzigde Hebreeuwsche lettertype bij
,
eigenlijk
is
'n ,
-
.
diepen
meestal
rashi ketab rabbijnsch
zin
;
?
.
—
. a .
,
,
.
.
vergelijke
.
te
deelen Men vergelijke tau geboorteplaats Men loaz De van RASHI genoemd Worms waar Troyes Als plaats waar hij stierf wordt hij leeraarde wer ken sau poshut geleerdheid van wordt zijn eenvoud verbergt slechts geëvenaard door zijn bondigheid
mede
beredeneerd
sophaut
met ontuchtige vrouwen
.
verkeert
.
,
,
ei
rau zaunaut raugèz ergernis
die
.
najagen
dag
,
.
,
,
'n
al
.
,
,
Nieuwemaansfeest
:
de
:
,
,
het gerecht
dit
,
in
twee dagen zijnde het laatste voorafgaande maand afsluit
of
,
–
;
welke
van
de
dag die
,
eerste
veel van zich hebben verwoesting van Jeru
voorzitter
gaudèsh
één
der buiten
aanvoerder
die
de
de
geval
de
;
van het rabbinaal college halffeest duurt afwisselend
beit din
–
in
70
–
;
voorafgingen
de
,
,
,
, in
,
barjaunim raush hoofd perste begin zijnden der vrijbuiters der outsiders burgeroorlogen doen spreken die zalem
werk over liturgie horauqeiag
'
ba
vergelijke
men
geneesheer
specialist
titel van ,
,
:
geneesheer
bekwaam
apotheker
;
,
—
gebruiken
nietswaardige
clil
,
;
,
,
mumgeh
specerijmenger en
zeden
;
,
kwakzalver raugeiag
dokter
geneesheer
-
rauphei
in
, :
de
zij
,
en
,
en tweede de eerste datum van nieuwe maand deze regeling dagteekent uit den tijd van den tweeden Tempel toen vele gemeenten reeds buiten de grenzen van Palestina ge vestigd waren het bericht der Nieuwe Maan dank waar
260
, te Jeruzalem geproclameerd , nog wel tijdig door het ontsteken van vuren op de bergen binnen de grenzen des lands kon overgeseind worden , maar niet naar de daarbuiten wonenden , neming
zoodat laatstgenoemden
eigen
op
gezag
officieelen dag wel
den
dan een tweeden dag noodig hadden : sheini shel golïaut ; - benshen ,
eens vooruit waren geweest men vergelijke jaum taub
en
Sabbath , die — — voorafgaat , bij den ochtenddienst ter Synagoge , na het voorlezen der Wet , dit halffeest bekend maken en daarbij ’ n gebed uitspreken ; - geld , schoolgeld , dat vroeger den
(de tegenwoordige
niet uitgesloten ) , op den eersten dag der onderwijzer werd ter hand gesteld ; geld
tijd
maand den dag vaste ,,klantjes ” kwamen (komen ) halen ; - primo Ijar datum van dienst reding van huis keuken personeel tephiloh sidur der gewone gebeden groot ïar
Joodsche
.
en
,
-t
-
,
'n
-
meer dan twee honderd jaar telkens bekende uitgeversfirma PROOPS gedrukt onder titel zonder dat iemand weet waarom algemeen
,
,
sedert
,
bovengenoemden
,
bij
opnieuw
de ,
;
-
-
octavoformaat
-
in
,
op dien
,
dat
,
la
is ,
—
,
en
Talmu
der
leerschool
eener
rector
;
; :
hoofd
,
algemeen
't
;
tot het beoefenen der Schriftuurlijke in
samenkomen dische werken
,
,
op
,
;
—
;
—
als het drie dagen nooit semaine des quatre hajeshiboh voorzitter van het college van verschillende gezette tijden meestal dagelijks rabbinaal gegradueerden die
bekend jeudis
;
,
,
—
-
—
ander
zevende
,
ilonaut
’
-
;
de lo de
en
:
d
:
Zondag
invalt
Sabbath
een
,
of
Vrijdag
. .i
),
;
—
met den
6
1
, 4 ,
=
w
a
, d ,
,
Kipur
valt nooit
dag der week
zesden
het Loofhuttenfeest
van
nieuwjaar voor
gazzerbrief
op
den
op
dat
=
adw
de of
vermijden
gazzeren
=
adu
vierden
den
,
te
om
,
eersten
(
met adu
samen
dag
vergelijke
men
:
rassen
-
;
,
1
.
-
, , d . i.
haqohol hoofd der gemeente hashonoh nieuwjaar Nieuw jaarsfeest tishri brief schriftelijke gelukwensch met het Nieuwe Jaar waarmede kinderen hunne ouders ver
in
dit
,
,
15
. .i
zich
kennelijk
onderscheiden
;
maken
,
—
. ajoh
.
.
van
'
,
,
;
achterlaten
re
'n
leemte
ajaut meerv
'
re
kenteeken
'n .
voorbij
onopgemerkt raushom
de
,
de
:
te
de
te
,
d
de
shebat waarop boomen herkrijgen gezegd worden hun kracht staat zijn hun sappen geldt hoofdzakelijk weer uit aarde trekken voor Pa Europeesche Israëlieten gaat dag niet lestina doch ook bij boomen
261
'ajoh ,
bewijs ; ein mebi 'in men geen bewijzen aan . rebbe , gewone uitspraak van
—
, van dwazen neemt
min hashautim
rabi , als titel, met den voornaam van , die minstens den gobeir - titel heeft ; titel waarmee alle man dertienjarigen
'n
,
aus
grund
met
;
ver
indertijd
de
),
nathanle
los
;
zijn vak
dat wij elkaar niet
,
,
r.
Mijnheer
—
'n
,
,
n
('
specialiteit
,
,
haren erbij
;
:
,
,
,
op
,
—
te
bemoeial niet gemakkelijk voldoen per zijn zang zoreg iemand die veel noten heeft waar wordt hier bedoeld çorich hulpbehoevende met neven
, ,
schijnlijk
functie , of Synagogale titels voor opperrabbijn spreken aan
steeds argumenteerende
shephtel
—
;
gesleept
;
zekere
bekende
Amsterdam sonage
reiden
notel
—
;
staan
geloof
ik
uns ungleich
'n
andere
te
populaire wijze van den onderwijzer huisleeraar
;
afgaan
Joodsch
officieel , d . i. openbare
leeftijd
te
,
in ' t Hebr . en bij het vervullen van vermelding genoemd worden terwijl
bij
personen boven den
in
nelijke
,
hem
de
re
,
, .i . d
de
)
(
,
—
;
de
de
uit
de
gedachte aan den tegenhanger poriç woesteling porèç samen namen van Schriftuur bekende tweelingen teruggevende specia sagt we willen eens hooren wat mohl heeren was
's
,
;
,
zangteeken
de in
oleph
derde kwartier
af
.
,
'n
.
)
(
der tephilin
,
woordenboek bevatte
),
schrijver van 1160 1235 IIebreeuwsch geredigeerde taalkunst aanvankelijk dat ook beredeneerd welk laatste later onder den titel van seiphèr )
'n
,
en
,
(
de Hebreeuwsche michlaul volledigheid
–
voor rabi dawid qimgi
(
verkorting
't
van riem
vierde deel natuurlijken
den
.
, ' . n ; v .
'i,
van rebi ten vierden male verstikking door dwang van kind moreele dwang
in
,
reçu redaq
oh ,
aanleg
moord
b
,
reçigoh
;
,
.
,
,
ģimel
, .
zohub
,
jaars
;
'n
van
van den leeraar –
,
,
;
;
,
nemende maan rebieit vrouwelijk
vierendeel
-
maankwartier naam eerste kwartier wassende maan vierde
vrouw
-
,
, ’ n
),
; .
–
;
-
-
en
'n
,
shonoh
het onder
ofschoon men
ook wel rabonit
;
transcribeeren
te
at
'
'n
?
u
,
?
-
—
de
(
't
Hebreeuwsch
vlag van Jiddish wel doet rebi vierde deel vijf twintigcentsstuk rebiei
,
—
;
de
;
;
bij
,
,
de
professor zegt gomesh bleibt het list wat starbt der geeft het kind niets dat onderwijzer sterft leeren moet het regeeringswisseling blijft toch het ambtenaarswezen toch Mijnheer betalen moeten wij toch was sagt wat belieft onmogelijk rebbeçeente evenals meer woorden van dezen aard
262
,
hashoroshim
:
geven
der wortelwoorden , afzonderlijk is uitge van 'n werk over punctuatie en van tekst vader was JOSEPH QIMGI BEN JIÇGAQ , bijge
het boek
hij schrijver
ook is
Zijn
commentaren .
naamd Mestre Petit , die uit Spanje naar Narbonne uitgeweken , de eerste was , die ' n taalkundige teksteritiek schreef , waarbij de Arabische methode voor de Europeesche is verlaten . Zijn
oudere broeder was mausheh ( au = o ) , ook ' n zeer gewaardeerde taalkenner , wiens geschriften min of meer onder de namen van andere schrijvers tot ons gekomen zijn , en wiens groote verdienste het werd , nog meer dan de vader , DAVIDS leeraar en vormer
.
te zijn
,
réġa
;
oogenblik
het
zes -en -zeventigste
één
'n
deel van
geilèq
of
zes- en - tachtigste deel van ' n uur . gazon , shaugeit : men vergelijke geireish .
één twee -en -tachtigduizend
het
regash , verkorting voor rabi , régèl, voet ; feestdag van elk der sholaush regolim . regilut, routine in de gunstige beteekenis van het woord ; vlugheid ,
het zie
stank
.
onwelriekendheid
,
. rae
,
;
reuk
van
als getal
;
.
,
, de
, ,
.
vier
allereerst vreeze Gods tot com beginletters dezer woorden teruggebracht
:
de
'
at
jir
èlauhim
de
binatie
zie
't
M
—
;
,
:
dobor
alphabet
hajeshiboh
metibto raush sephat eibèr eerste kennis der Hebreeuwsche spelboekje door KRINSKY Warschau 1898
-
hoofd
Hebreeuwsche
,
200
;
:
waarde
letter van
;
.
twintigste
reishit begin taal methodisch –
.
at
reish
vaardigheid
long
de
’
, oh , ,
,
geur
reiag
rei
;
lezen
hargoshoh –
in
a
. v.
;
b
regooshe ,
.
.
.
.
,
, ,
régèl voet rekel brg woordspeling rémèz aanduiding zinspeling remizo korte aanwijzing bedrog remo zie
;
,
)
;
)
.
alweer meegenomen
.
alles winst dat
,
,
hakaul
is
kameraadschap —
,
réwag
;
, ’ , , , , ut , . zie
reieut vriendschap reiweg
.
:
in
,
te de
(
)
is
(
de
)
(
,
'n
.
-
, (
wordt deze uitdrukking aan het hoofd van een brief ge plaatst terwijl eigenlijke inhoud begon begint met sheinit goch moh het begin der wijsheid vreeze des Eeuwigen genootschap naam van letterlievend Amsterdam dat ook werk maakt van het godsdienstonderricht der jeugd waarvoor het cursussen houdt opgericht 1813 werd
263
,
,
volkomen
!
;
sheleimon
—
vooraf
want het middel
sommige gedichten
hajogid
openbare weg
,
;
;
,
;
;
hebben
, ,
zijn
onder
,
zijn
-
afhankelijk
-,
is
,
;
—
;
–
,
is
versterkend
dat van zijn zijn bemoeiing ressort dat behoort tot onder staan onder iemands toezicht staan van iemand
zijn
van
iemands
. bij
) !
van rosho
,
kwaal
de
ziekte niet ongerust
beterschap
u
(
ik
wensch
vrouwelijk
,
bij
zich
reshut vergunning introductie particulier terrein horabim
dat
geneeskrachtig
hamakoh , geneesmiddel
reeds door God geschapen
is
ter genezing genezing
;
geneesmiddel
-
;
genezing
middel ; – qaudèm gaande ; men make
reshaante
' oh .
meerv . van rephu
rephu ’oh ,
,
'aut ,
rephu
houden
onder
zijn
.
berusting
rente
al
,
winst
,
,
voordeel
.
réwag
.
in
.
.
de
van
te
; .
,
is
—
de
in
weten waar iets
;
,
de
,
;
-
,
is
is
uit
;
zijn
berekenen
te
kansjes weten
,
.
,
zie
—
'n
,
op
rewoogempie zijn
de
,
in
,
,
,
zie
.
,
,
;
,
tiqog neem winst verdienste interest rente vast winstje vogel dit een hand beter dan tien lucht rewogoh ruimte onafhankelijkheid brg rewogim rewoochem winst overmaat hij brooddronken rewogoh hij rewoogem meshuģoe rewogim
verdienen valt gebruik
gelegenheid
IIeer der
duizenden
der
wereld
tienduizenden
millioenen
,
,
, '
aulom
,
shel
ribei rebobaui
!
.
maken ribaunau
oneindig
.
veel
,
:
.
,
wege
de
sph leeraar vanwege Gemeente iemand die van Gemeente geestelijke functiën bij particuliere gelegenheden
qehal
van
, de .q , .
ribi
uitoefent
de
,
klokjes
.
,
belletjes
; --
,
,
leçïaun Jaffa
eerste
Israëlietische gesticht
Jeruzalem
,
'
-
(e )
eerst
;
kelei qaudèsh
kattekwaad
in
. ut , ut .
.
zie
),
0
tot rish granaatappels
en
in
baldadigheid
Palestina tusschen
vóór
15e eeuw
oorspronkelijke hebben geleefd
,
die
de
,
de vroegere geslachten
halachisten
de
(
1882
) , .
de
;
schrijvers
het
eersten
de
,
15
Ab 5642
rishaunim
),
eerste
landbouwkolonie
=
.
:
men
rish
vergelijke
,
,
de
siertorens
rishaun
woeker
geven
au
sph
rimaunim
(
aanleiding
, ,
maken
sh ,
(
overwinst =
rente
richisch
ch
,
ribit
en
:
,
; ;
;
—
.
de ,
,
–
;
,
op
ponim
volgens
.
dat alles heb
.
kwade
open
doen
.
mond
zijn
boosheid
),
(
,
roeoh
ten
.
arochoh
ondervonden
ik
,
eileh
-
;
èī
,
de meeste menschen
kol
iti .
ro ’ –
;
hamemunim vroegere
van
)
leden
over
de (
(
,
)
gered
,
-
op
hij
iemand die zich
,
'm
nit
,
met wien hij spreekt laat
hem
,
adres van
't
’n
aan
hot toegepast
er
:
—
—
heeft hem hatelijkheid
hashonoh niet gesproken
;
zie raush
,
rosh hashone
.
;
(g
–
,
in
zaken
,
dit koninkrijk
:
in
de
raush
hoofdaangestelden
,
’
van
hazeh
der Israëlieten Nederland 1840 eschreven woorden beginletters teibaut hoofden der verkortingen acrostichen
;
;
bamalchut
der Israëlieten tot
zaken
meerv
.
roshim
,
van
hajisre eilim
Hoofdcommissie )
vergelijke
men
.
constr
.
st .
eisqei
initialen
kijken
;
,
, zie
brg
roshoe
rosbei
de al
,
rooien
.
zie
.
,
zien
rooshe
,
kind
tegen
’ uï .
zie
roojemen
1870
haat
ro
ik
,
ha
’ ili ,
ro
gezien
heb
roochebeten rooien
raub hocom
zie
,
hoöm
rooche
dingen
.
zie
rof
'n
'n
’e ,
ro
.
,
sph
ondeugd van
onbeschaamdheid aan moedwil paart parodie het Russische Polen vulgaire toepassing van rabi
iemand die beginletters
robi
maker
maken
moeten zijn
onaangenaam
,
;
,
Joden verwekken
jodenhaat
moedwil
andersgezinde
die
,
doen
de
.
boosaardigheid
,
,
lijke pauseqim risheut de
responsen hebben dien tijd hunne conclusiën genoemd lateren worden men verge
agaraunim
,
welke
geschreven
—
terwijl
na
zij ,
264
—
hart
.
'
z n
in
voor geen
;
,
, —
over zich
beléb ergste soort de
'n van
gezinde vijand
.
,
drukte
,
beiser
—
geest van dwaasheid
'n
'n
,
shtut
hebben
gave van iets verborgens
;
,
;
,
'
—
;
maken profetische geest
gaan
vennootschap
;
B
en
A
algemeen
voor aan
,
shimmen
Simon
;
Ruben
namen
als
,
aun
om
gebruikte
'n
ruben
shim
'
’
.:
dienen
ubein en
:
gewoonlijk
:
te
Piet
eig
re
.
–
oh
,
;
te
beeld
en
ruben shimmen
Jan
hoovaardij
nebu
sporen
driftkop
; ;
'n ;
‘ , im ,
jodenhater
vijandig
waardig
wind
, .
n
'
op
maken
;
,
geest
-
ro
’ , uï ,
shébiresho geschikt
ruag
jodenhater
is
rede vatbaar
moedwillige
–
;
',
booswicht
die
.
ontvallen rosho
265
gulden in , s. dertigduizend , enz . ; r . verkoopt huis aan s. op voorwaarde enz . rugaut groot vertoon onzinnige reclame hoovaardige ruches , kleedij r. brengt twintigduizend
,
,
.
,
zie
zijn
.
;
,
.
)
en
(
, de
.
leiden
kwijnen
op
in
om
,
)
daaraan
te
als theologen verbonden stichting begonnen
onderrichten
te
Casuïstiek Dit college en
Talmud
en
en
(
—
in
)
(
leering der jongelingen Naam adat weli mud bagurim steun Opperrabbijn van een college 1708 door den Amsterdamschen gesticht jongelingen ARJEIH JUDA KALISCH 1708 1710
'
sa
.
,
;
.
,
rugaut meerv van ruag geesten gemoederen rugnïaut geestelijke elementen eigenschappen
)
(
de
ontleenen
Geschiedenis der Joden
Wij
Nederland
,
.
.
Men
246
in
's
,
.
en
tot .
.
zijden geschikt
ver
verbond
Seminarium Inlandsche inrichting van alle hoogere vorming opleiding van Neder
de
Isr
Ned
: ,,
337
III
Israël
. v . h .
,
het volgende aan KOENEN
gaïm
,
,
veiç
.
),
—
,
)
(
1749 leerschool beit hamidrosh gelijke Monasch Gesch volk
.p
–
'
sa
te
.
(
na
,
te
het vertrek van GACHAM ÇEDI 1710 1714 het opperrabbinaat langen tijd onbezet bleef adat bagurim begon herleven onder den Opperrabbijn ARJEIH LEIB LEVIE SAUL LÖWENSTAM 1740 1755 die haar aan door hem gestichte toen
jongelingen tot den stand van Rabbijn Als kweekschool 1741 opgericht door den geleerden Amsterdamschen Opper rabbijn LEVI SAUL LÖWENSTAM het toenmalig Synagogaal en
in
.
landsche
en
Seminarium
te
de
.
Isr . in
de
.
18
in
en III .
.
.
,
–
.
Aug
Nº CXXV
den
1841
op
Hierbij sluit zich verder aan 337 wijzende de behoefte ,
.” p
.
Deel op
.pp
353
binnen
Jaarboeken geheel
, ,
in
in
.
op
.
d
,
en
302
Semin
een
tot 4e
,
. v .
, .
III
p
Gesch
ZWEES AARDT
.
,
MONASCH
.
.
1812
,
.
Mr
Nederl
. bijS. . A P . .
voorts
het Ned uittreksel
voor 1836 349 Kerkgenootschap voor het Isr LIPMAN Redevoering enz
in
Isr
de
en
voor verordeningen
Amst
verbeterd
een
st .
om
in
.
.
8
3 –
Zie verder het Reglement het Koningrijk der Nederlanden
bij
.pp
tot
Nederlandsche Israëlieten richten van onderstand voor behoeftige Joodsche studenten brengen Zie Jaarb Isr Nederland 1835
te
stand
staatswege
van
, .
.
de
fonds
voor
de
(
)
ondersteuning 1835
in
Amsterdam Het bestuur dezer kweekschool werd eenige 1827 door nieuwbenoemde leden uitgebreid Men trad regeering onderhandeling weldra met dezelve met eenige te
Bestuur
DÜNNER
,
had dat Januari 1833 tishri 5672
(3
HIRSCH
ten gevolge èn 24
Jozef
modernen
in
de
,
Dr .
,
te 12
de
verdienstelijke
inrichting
nl .
gevoelen steeds meer deed reorganiseeren behoefte welke
zich
geest
16
die
266
en
op
adat
bagurim
'
sa
het
vakken
in
, ,
.
),
e
,
i.
en
,
en en
,
–
.
i.
e
teibeit 5593 October 1911 September 1862 tot Rector werd benoemd die door zijn leiding verheffing zijn door methoden door van het peil der studiën profane door het streng gelijk doen gaan van theologische aan zijn
volkomen
doel heeft doen
in
Heeren Curatoren der Inrichting bij monde den Hooggeleerden Heer Mr DE HARTOG
, .
als
).
–
(
,
op
,
,
,
. v .
b
,
Sabbath
kachels
.
. die
als
, .
ik
moeten lijdzaamheid
.'
;
heeft
;
,
gedragen
vracht
dragen
.
de
in
liggende
groot
van
licht euphe
,
,
.
)
,
.
linker hartkamer
te
'n
beentje
slagader
zich druk maken sagi nohor gezegd
sagi nehaur gewoonlijk
,
aorta
heele partij verwijderen (
van
de
beest moeielijk
:
,
ordenen
totaal
,
,
–
,
;
uitmonding
,
de
hakaul
bij
'n
som
sach sadderbeentje
,
te
,
te
’n
;
worden wat men vervoeren groote mate van toegevendheid
sadderen
lof
legaïm
.
;
;
ga
uw
:
'n
man
,
lijdzaam goederen
de
; -
(
rabautai
)
der aanwezigen
,
,
uw
, 'n
,
geduldig
draaglast
sablonut
haar
aanmaken
goedvinden verlof Mijne Heeren met zegging over dezen beker wijns uitspreken men vergelijke
aan
),
. v .
.
:
,
, .
( de )
-
, :
,
. .
vergelijke sabberen
men
brg zie shéber inbreken saberi met verlof met goedvinden
,
die
dooven
enz
sabberaar brg koevoet
, ,
vrouw
lichten
Zaterdagsche vrouw
.
aanhouden
sabaa sabatière
niet Israëlietische
;
sabbatsvrouw
sablon
(
,
. L als .
.
.
en
sabaamensch
diensten komt verleenen
met
1874
ça
, .
,
sabaavrouw
en
LOEN
‘ ar .
zie
manl van sabaavrouw
,
saar
sabaa
sabberen
het Nederlandsch
van
Heeren
M
1880
, (
.
van hulp
Conrector
WelEerw
MONASCH 1888 1905 vereeniging tot het verleenen steun der barenden bijstand aan behoeftige kraamvrouwen
L
WAGENAAR adat jauledaut
en
Seminarium
'
sa
titularissen
de
waren
),
Eerder
Israëlietisch
van hun President Rector geïnstalleerd
A
.
B
. J.
P
.
de
,
en
.
30
beantwoorden Den Juni 1912 werd de Conrector sedert het overlijden van zijn betreurden voorganger waarnemend Rector WelEerw Heer GoBits eene openbare zitting van
267
mistische uitdrukking voor : blind ; dikwijls gebezigde uitdrukking in verbinding met loshaun voor : euphemisme . sa konal nephoshaut , gevaar voor personen , levensgevaar ; èi bashabot , levensgevaar gevaar .
daugoh sakonoh ,
,
sam
der Wet ; sambatjaun ,
wijken .
Sabbath
, levenselixer , geneeskrachtig middel, hamowéi, vergif .
; -
balsem
doet den
gaïm
–
'n
de studie
in 't volksgeloof bestaande rivier , woelig die uiterst heet te zijn , maar op den blijft lezing zegt het tegenovergestelde ) Sabbath in rust ('n andere overzijde en aan de waarvan de tien door Salmanassar verdreven
van werkdagen de
op
naam
alleen
stammen Israëls heeten te wonen ; wat 'n woelwater van 'n jongen , is nog erger dan de — , want de — is den zevenden dag ten
hij
rust, en hij nooit ; hinter de - , 'n onbekend land . vijftiende de letter van 't IIebreeuwsche alphabet ; getal
minste
in
så mèch ,
waarde : 60 ; steun . sandèq , syndic ; buitengewoon
i. hij ,
gevolmachtigde ; peetvader , gevatter ,
het kind ter besnijdenis presenteert . sapdon , rouwklager , hij lijkdienst leidt saphro rabo schrijver uitstekend die
Zuid Oost
-
Spaansche landen
en
de
volgens oude traditie
:
,
saphrad
.
'n
,
.
'n
die
d.
.
Europa
,
,
onder
de
,
,
door velen
gewaar
Ashkenazim
wordt
gewoonlijk
ontkenning
geheim
de
van
openbaar
gad gadjo
'n,
—
;
geheim
,
.
vraag
.
dulden
of
.
gedragen
verdragen
vroeger zijden
in
en
‘
im
nog
:
,
nauro
wordt
beweerd
thesaurier diepzinnige beteekenis
,
sauchein
naar
,
,
jomim
Synagoge
saubeil zijn
,
asch
.
de
in
de
dat
,
linnen
zak
.
—
sargeneis
en
' .
,
;
stinken
,
,
wo eiphér
,
zak
sargenen
saud
letterkunde
van
schipper
op
saq
voortbrengselen
letterkunde
.
saphrut sapon
;
,
,
.
afspraakjes maken
.
,
fluisteren stille heer type sujet
,
,
koopman
,
saugeir
geheimzinnig
,
saudesen
—
.
,
.
, .
dingen
.
,
–
le
,
,
secret Polichinelle gedaulaut groote geheimen zijn saudaut meerv van saud gezeiraut geheimen zijn goeds beteekenen nooit iets verdachte
268
saulėt , meelbloem , fijn meel ; hoogst beschaafd
persoon .
lemitoh
verlaten
als gezag
-
zich
,
steunen
op
.
somuch
zich
,
zijn
saumeich
op
op ,
saumèch
zie
lemitoh ,
tot voorbeeld nemen
.
,
hebbende aannemen
tegilotau
eal
het einde van den
langen
laatste
.
ten
;
te
-
; - is
'n
,
,
,
—
litelïoh —
,
na
,
;
kol
wordt
gehangen
sauphau mauchiag
ganob
het einde toont wat het begin moet
,
is ,
dief
dat hij
—
Rede kurzer Sinn
der langen
;
',
;
—
–
,
; .
, ,
saunei vijand sauph einde beheimoh lishegitoh het einde van beest dat het geslacht wordt dobor afloop der zaak resultaat hakaul nish mo het einde der zaak alles gehoord hebben
.
geweest zijn
'n,
:
s
.
;
:
).
.
.
,
dankbare erkenning vergelijke men sheib
bovenmate
,
zonder maat
,
,
—
sheim
ohne
;
ur
.
shi zie
,
)
zie
op
.
,
)
=
,
sh
=
hoe
is
hasheim
naam
.
;
,
zie
wel
ook
jishmereini
,
,
)
,
)
,
sh
=
sh
(
sch
gezicht bewijs
!
.
,
mereine mogelijk
q
jis
(
=
sch
.
brg -
schim
,
schim
sh
,
.
veel
aanspraak
.
sch
zeer
.
,
te
in
;
.
,
)
in
'n
),
leugen
.
slecht
en
ook
.
te
arm
,
,
zie
.
.
in
tegenstelling met geld vergelijke men baur shaur wagamaur
:
,
)
. idee
.
,
schuilnaam
gouvernement
de
sh
en
tuig van volk
çedoqoh
meening
goederen
segauroh
zie
,
zie
, ,
seboroh
sheqorim
,
.
brg
schorrie morrie sdooke
=
sch
(
brg
,
schoorem
.
, de
op
schorem
aleichèm
Pereiaslaw
zeer populair schrijver die fijnste nuances van het Joodsche leven geestigste wijze weet terug geven
geboren
-
het Joodsch Duitsch levendigste
sholaum
1859
,
Rusland
,
,
Poltawa
zie
(
:
sch
van shelau mauh rabinowitsch
gabbe
geluk
goed sh
aleichem
vergelijke
men
,
.
çegokken (
scholem
zie
,
factotum
-
,
schok
brg
=
schnellģabbe
,
't
zie
(
.
,
,
’
er (
schi
—
.
,
zie
sechar verdienstelijkheid brg scheffen sch zitten scheg brg sechach neus
schar
zoon
(
,
,
.
zie
, ,
weerspannige
en
losbandige umaureh zijn tegenspreken sauteir sawor brg çawor hals
saureir
;
,
,
)
m
m
:
, , t, , en
t
mumgeh scriba secretaris bekwaam kalligraaf siphrei geautoriseerd die Wetschrijver mezuzaut schrijft
(s
,
stam
tephilin
:
,
;
schrijver tauroh
—
,
saupheir schrijver copist
269
'n
sechach
,
sechar ,
st .
dekking
,
'
;
-
halichoh
.
—
hetzelfde als
:
schreden
de
als
( van loof ). constr . van sochor , loon ; – halichoh , loon voor het gaan : het zich begeven naar ' n plaats , waar iets goeds te doen valt , is pesi aut loon voor de even verdienstelijk daad zelve
;
,
.
«
,
,
op
als
'n
of
,
—
,
,
.
–
de
;
,
ik
Vrijdag
'
'n
en
.
.p
15
is
bij
:
die
Voorbericht
zie ons
het voorlezen der Wet
seibel brg
.
;
schat
voortreffelijkheid
;
.
dierbare
,
,
schouder
eigendom
.
,
stil werkend middel
zie zie
,
sehacheles
goederen
Tehachºis
.
,
krachtdadig
,
shechem
bijzonder
seguloh
allerlei
.
,
brg
.
,
segem
handelsartikelen
zie
goed
,
segauroh
.
,
.
;
;
tweede assistent presideert segauraut meerv van segauroh
,
”
kerkvoogd
,
segan
;
,
),
kç ( de
, p .
;
Jüdische Privatbriefe
„
de
100
de
’n
,
’n
in
in
voor seýan lewïoh opvolger het lewietenschap toevoegsel bij naamteekening IIebreeuwsche van jisro eil jçu aan zijn naam leiwi zooals kauhein kaç toevoegt duidelijk aangetoond hier vermelde beteekenis
gebruikelijk
·
het kan
anders zooveel jaren terug heb parshoh daarvan van heden
verkorting
,
segal
huis
vandaag gaat mijn
Sabbath voor mijn barmicwoh voorgedragen gelaaiend den
de
,
te
targum
'
égod
,
we
;
—
zie
,
miqro op
,
;
—
,
sechirut door arbeid verdiend geld daghuur salaris huurprijs eener hij telt zijn hij telt zijn ashirut hij telt zijn geld woning afdeeling der week lezen shenaïm sedre sidro ma abir zijn
.
,
.
,
-
;
bij
,
,
–
met paasch
;
—
.
verstand
.
,
er
,
,
de
,
en
seichèl
zie
stichtelijke
het leven
beschouwingen
bij
'n
;
des levens
,
,
boek
ziekte
,
gebeden
gaïm en
van
;
Wetsrol
–
.
boek
verzameling
.
voor
zie segan
,
seiphèr
.
,
,
seigen
;
-
,
geven
seigel brg
,
;
dienende
schotel ingrediënten
schotel
verdere deze gelegenheid tafel tafel gedekt naar eischen van den den aan deelnemen deze ceremoniën leiden
mierik —
,
brooden
;
Paaschavonden
of ;
;
en
:
:
de
op
deze
,
scherp
,
,
,
;
,
verstand
,
,
.
,
zeibel
bedrog
zwendel slechte waar oordeel bevattingsvermogen pïutim seidèr orde boek men vergelijke mishnajaut die het onder werp van den dag behandelen huiselijke ceremoniën voordracht programma eerste twee Paaschavonden avonden seichèl
270
sterfgeval , bezoek
van afgestorvene familie vergelijke leden en ma' aneh loshaun ; — gasidim , boek der vromen ; zedekundige en religieus -ascetische handleiding , zoowel in 't Joodsch -Duitsch , als in ' t Hebreeuwsch , zoozeer
Dr.
; men
groote mannen
onder de Joden van de Middeleeuwen , dat ,, zijne in Geschichte des Erziehungswesens und
verspreid
. GÜDEMANN Cultur der Juden
M
der
begraafplaats
aan
, vrienden
in
Frankreich
Deutschland
und
X
-
XIII
Jahrh .” er meer dan dertig bladzijden aan wijdt : de oudst bekende uitgave is die van Bologna , 1533 ; – haberi ’ oh , het boek der
:
Schepping
Genesis
de vrije tekstcritiek
haberit
—
, dat
,
gedeelte
XXVIII,
het boek des Verbonds van Deuteronomium
, dat
:
volgens
begrepen
69 ; – hajeçi ’oh , boek van den Egypte der Israëlieten uit : Exodus ; — bajeçiroh , het , boek der vorming nl. van het heelal : kabbalistische beschouwing van geringen omvang . waarschijnlijk dagteekenend uit de zevende is tusschen
IV
,
;
44 en
Uittocht , nl.
eeuw
;
–
hajoshor
,
Rechte
het
Boek
;
'n
herhaaldelijk
in
de
Schriftuur vermeld , waarschijnlijk verloren gegaan werk , voor zoover de Schriftuur zelve er niet mee bedoeld kan geacht worden ; 'n verzameling van allerlei de verbeelding vleiende verdichtingen , veelal midrashim , dienende om de teksten van den Pentateuch te illustreeren ; — ( of ma ’ amar ) hanohagaut haberïut , zie rambam ; — horeph u ’aut lehorambam , geneeskundig werk van MAIMONIDES , hetzelfde als pirqei mausheh : men vergelijke rambam ; — musor,
boek
over zedeleer , ethica ;
Wetsrol , korte
nl. die , waaruit
passage
,
-
sheini, tweede boek ,
de
tweede
op gezette dagen , ' n tweede , betrekkelijk
het onderwerp
van
den dag behandelend
, voorge
wordt ; het — stellen , het exemplaar der voorhanden zijnde Wetsrollen , waaruit voorgelezen zal worden , zoodanig rollen , dat bij het openen de te lezen passage dadelijk zichtbaar is ; – tauroh , boek der Wet , Wetsrol ; - ( ha ) zichraunaut, boek der herinne ringen , memorbuch , notitieboekje ; - zikoraun , boek der herin nering : Hebreeuwsche boventitel van het in 't Engelsch geredi lezen
geerde weekblad
the Jewish
seirogoh , stank . sejaſ , heining , beperkende
Chronicle .
bepaling , voorzorgsmaatregel .
,
,
uit
seligaut , meerv . van seligoh ; gebeden van boetedoening , meestal op vastendagen gelezen , oorspronkelijk verzen der Schriftuur samengesteld later met dichtstukken van verschillend karakter
271
verschillende benaming , waaronder zeer schoone en van groote zeggingskracht , uitgebreid : de dichtstukken bestaan veelal uit vierregelige , de vier regels (volzinnen ) hetzelfde rijm
althans
van
hebbende , strophen : dikwijls ook , en dan wordt het er gewoonlijk bij vermeld . uit twee of drieregelige strophen ; boek , waarin de
bijeengebracht zijn ; de dagen van verschillende gelegenheden die het Nieuwjaarsfeest voorafgaan , gerekend van den Zondag of den tweeden Zondag te voren , benevens de bekeeringsdagen , -
asérèt jemei Teshuboh . seligoh , vergiffenis ; naam
;
gebed
elegie
séloh , selah !
' n dikwijls
van
dichterlijk
schoon
zeer
.
semichoh , handen -oplegging : het verleenen van de hoogste rabbinale bevoegdheid . semichut ,
nauwe betrekking staande ( sprekende van zelfst . naam woorden onderling ) : status constructus . semogaut , vreugdebedrijf ; . euphemistische benaming van 'n na talmudische verhandeling over regelen bij rouw in acht te nemen . in
waarmee
geschreven
werken
,
,
,
gedrukt zijn
"
-
.
in
het weiber deitsch
.
.
-
:
,
Joodsch Duitsche drukletter nevengedachte met aan het Duitsche zanken
en
,
zie géqenen
,
senqen
;
'
'
en
-
benevens vertalingen
lettertype
schrift
-
ure énoh
çe
zie
sennerenne , énoh overeenkomstige
).
ch
(
,
't
,
.
; ,
:
ceiber
,
—
;
;
dialect
men vergelijke loshaun Hebreeuwsche
taal
stameltaal
.
,
telling der volken
:
,
amim
'
sephiroh
ho
van
-
.
constr
;
.
.
st
,
sephirat
spraak
schip
,
sephinoh
bewarende
,
constr van vergelijke leshaun
eilģim
Portugees
,
,
enz
sophoh
.
,
-
men
melodieën
st .
,
breeuwsch sephat
Spanjaard
uit saphrad gewoonlijk afzonderlijke congre aldus eigen traditiën uitspraak van He
,
vormende
lip
,
gatiën
Spaansch
,
,
Israëlieten
m
sephardi
iemand uit saphrad
.
sephardi
en
, .
kijven
. aan
de
,
,
–
die
II,
en
Makabeën
Baruch
Tobïah
, ,
,
Judith Ben Sira Boek der Wijsheid
,
boeken
I
Ezra
ģenuzim
niet tot den Israëlietischen Canon Gebed van Menasheh
,
:
daar zijn
die
, III ,
,
behooren
zijn
;
.
seiphèr
van
onttrokken
,
,
ho
—
,
.
meerv
bekendheid
als
sephorim
,
,
;
burgerlijke kalender aumer telling van den Omer sephiroh telling Omertelling einng
272
van Esther
Daniël ;
en
die
ken ,
, zulke boe
— giçaunim
als
de additamenta
en
,
,
—
.
de
IV
.
;
.
achtereenvolgens
heden
twee
verschillende
zij
er
worden
,
,
:
,
,
geheel buiten beschouwing blijven pseudoëpigraphen daar zijn het boek der Jubileën Henoch Ezra testamenten vandaag gaan twee der Twaalf Stammen Apocalypsen enz voorgelezen
stukken
doorloopenden
de
,
at .
çora
'
,
seraas
op
.
”
gesteld
zie
„
,
en
:
geen uit den Pentateuch daar tekst vormen het verrollen noodeloos oponthoud zou veroor respectieve plaatsen zaken worden twee Wetsrollen gebruikt
overheidspersoon
,
,
,
overheid
hoofdambtenaar
.
,
seroroh heerschappij heerschap
,
.
zie
.
,
.
,
seragat zie seirogoh sereiphoh sereife brg
;
niet voor afgo toebereid
.
.
,
aanwijzing
hij
nadere
is
zonder
,
(
,
’
eerste
oh
maaltijd van door maaltijd die een rouwbe
habro
,
:
de )
anderen verschafte drijvende nadat
seeudoh
nuttiging
–
van
.
constr
,
.
,
st .
se
,
is
, ;
dendienst gebruikt serrore brg zie seroroh udat
anoniem
niet zeker bekend dat wijn elke die niet ritueel persoon heer is
waarvan
,
,
onbekend
,
,
—
wijn
;
verborgen
jaïn
,
,
setam
,
bij
;
;
,
—
shelau mauh maal zijn tijd kon houden
'n
,
—
;
Salomoh
;
zooals alleen koning kostelijk gastmaal
religieuse feestelijkheden
andere
aangeboden
de
.
’n
micwoh maaltijd ter gelegenheid plichtmaaltijd maaltijd gebod
in
gasten
,
tijd
den
[
,
,
gehouden
of
,
)
'n
de
(
vervulling van van huwelijkswijding besnijdenis
en
rouwmaaltijd
;
;
)]
en
(
eieren
,
de
( n )
,
,
is ,
,
hij betreurt ter aarde nabestaande die gewoonlijk door naastbijwonende besteld door anderen geloofsgenooten aangeboden wordt bestaande uit brood zout
, . nl , .
Tishri en
vragen
en 8
,
–
wel
Ah
noodzakelijke
betrekkingen
tot
de
,
in
,
)
van
de
en
de
,
omdat
verzamelingen
(
’
. .i
d
gegeven
vastendag
antwoorden van rabbinale decisiën den loop der tijden dikwijls ook voor den niet ingewijde zeer belangrijk
,
sha alaut uteshubaut verzamelingen
den
9
van
op
vóór het ingaan
en
;
,
leden
die
,
,
,
gastmaal gemeenschappelijke maaltijd van maaltijd eener pieuse vereeniging zooals wel eens bij bijzondere gelegenheden gehouden wordt maphséqèt slotmaaltijd
seeudoh
buitenwereld
;
steeds wisselende maatschappelijke toestanden goed doen kennen
273
catechetische behandeling van n leerstuk , b . v . van de regels , die bij de bediqoh van ' n geslacht beest te pas komen .
ar ,
tot verschot
all
,
eetwaren
,
;
geeft
rlei
tot
geeft
van naaister
emolumenten
.
goeden
. mengsel
.
verboden
Sabbath
:
en
linnen doorelkaar
Sabbath des vredes
,
.
sph
:
-
,
’
,
,
shabat shalom
feestdagen
niet Israëlietische
andere
sha atneiz weefsel van wol op
zaken
wat aanleiding
.
sha sha arei gago aut
' ' '
,
bijverdiensten
;
kleermaker poort
allerlei
wat aanleiding
;
baten
;
of
toevallige
jeroqaut
bijomstandigheden
allerlei
;
toevoegsels
’
zie
shaale , zie she ’ eiloh . shaar jerokes , she
or
'
begroeting
.
Sabbath
,
;
in
”
't
,,
in
,
't
in
;
—
;
orde
en
aan
dan
,
die
is
,
sidroh wordt aangeduid
de
,
, , d. .i
na
eerste Sabbath den Vreugdedag der Wet zoo genoemd naar het woord van den tekst waarmee
wordt
beshalag de
,
't
de de
;
.
, .
st
—
begin constr van shabot bereishit Sabbath van scheppingsverhaal algemeen van het iedere Sabbath bijzonder waarop het scheppingsverhaal gelezen Sabbath
shabat
het
die
;
'n
die
,
,
h
-
zu
; : :
,
,
shiroh
ja
:
sieben
tage
frommen
Sabbath
Sabbath
sollen
wat
waarmee
'n
allem
van
het
lied
,
zu
,
gaudèsh
,
),
heil und
die
‘
,
samenvalt
-
-
.
enz
;
;
raush
,
zum
tent
(
„
in
' ”
Nieuwmaansfeest
eil
:
is
dass
zum
lobe
deinem glück
habdoloh aqaub behite
vóór
(
,
der
dass
sholaum
kobaud und allem guten gewinn vroeger altijd uitgesproken varianten
en
jisro
uns bekommen is ),
der
woorden
zu
,
de
volk
Sabbath
geuit
behoudens werden thans ook nog wel gehoord worden aanvang got von abrohom jiçgoq und
,
woorden
ausher und
zu
gesund
uitgaansdag
woche soll uns kommen
die
zu
,
gehe dahin
-
—
op
,
;
—
–
–
’ in ,
-
zu
(
,
qaudès
; is :
gatunim
hetzelfde elke Sabbath zoowaar als vandaag Sabbathdag van krachtige bevestiging den nisu
heiligheid
goed
„
:
de
algemeene
-
—
na
; :
als
. ;
enz
,
de
Zondag
na
,
de
:
troost
dein
Ab voorafgaat
9
der haphtoroh
-
)
aldus
liebe
—
—
;
na
vastendag van
,
de
,
;
—
op
die den
gezicht van naar den aanhef zijnde van het boek van dezen naam het eerste hoofd nagamu Sabbath den treurdag over Jeruzalem haphtoroh begint genoemd naar het woord waarmee
;
stuk
Sabbath
genoemd ”
aldus Jesaja
„
de
,
gazaun
”
-
de
de
stapt verhaal van den tocht door Schelfzee bevat met huwelijksvoltrekking gatunim winter Sabbath
18
274
waarmee
die
tusschen
aldus ge
invalt
haphtoroh
het
begint
„
Grooten
: hetzelfde
Schelfzee
de
Sabbath , Verzoendag
keer
en
maar door weeking koper ook wel
,
,
op
zeer
zwang
in
,
,
'n
,
,
,
–
die
voorloopig
welbekende van blik vroeger Vrijdagavond
zilver vervaardigde zijnde hanglamp met gewoonlijk
jas
—
japon
kleeren men bijzondere gelegenheden
die niet getrokken
koffie
lamp
van
, ;
,
,
,
;
zie sabaavrouw
algemeen
Feestdagen
Sabbath —
is
verkregen
ģoje
't
,
koffie
—
draagt
;
uitsluitend
op
,
kleeren
jas
in
;
japon
,
zie shabot
–
.
enz
,
shabbes
den
het woord
naar
, ”,
noemd terug
–
,
Nieuwjaarsfeest
shuboh , de
;
de
beshalag
:
zegezang na den tocht door
van den —
en
. i.
—
d
als
’t
: —
'n
-t
ik
,
om
,
—
?
maal
behoorlijk
aan
'n
Sabbath
den
,
,
;
en
—
,
'n
–
,
ook Sabbath zooals het wel eens eindigt bij het ingaan van het Paaschfeest oven gerechten ten andere inrichting waarin water zorg
,
op
fornuis gebruike
van
de
ter eere
;
,
gebeurt
ik
;
;
te
om
of die
te
mij
vergasten
;
en
maken zich gereed noodige het doen den Sabbath maken heb het noodige
maken voor den Sabbath waardig vieren hoe zal
niet
precies
;
uitvoerig
—
pitten
zeven
,
met
al en
-
,
in
,
vijf tot acht rond naast elkaar aangebrachte oliebakjes zoodanig ingericht dat een daar wintig uur kon voeden van een pit meer dan vier
,
ik
;
,
—
, :
te
de
;
't
,
minuut bij men om
is
't
,
;
afscheidsgroet
wanneer
voort
Sabbathdąg
--
:
in
,
—
;
maak
,
op
Vrijdag
gaat
op :
goeden
gut nacht van
gezegd
ironisch
de
, :
—
;
un
—
de
,
'n
is
't de —
minuut
aan
verdienste zien
hartroerend gut Sabbath
het ingaan van den Sabbath zijn bezigheden ten einde brengt
;
op
,
—
,
er
( )je , in
,
;
welkome —
—
,
,
, —
de
;
op
.,
hart
Sabbath in
’
de n
'n
m
in
Vrijdagavond
schaffen geslingerd iemand naar het hoofd opgenomen ofschoon Talmu
zware beleediging aanleiding toe meestal
gebenshte begroeting
voor den Sabbath
en
)
, 's
,
;
)
(u
-
;
op
–
(
de
disten
mij aan
maar niet bestaand vervoer stichtelijke lectuur Sabbath gelijk niet bij machte daags en
'n
ng
unterhalt Zondag valt nooit soms onwillig zich iets extra uitdrukking aldus opgevat
wordt als
;
de
-
,
—
,
gewenscht
,
tram
–
;
Sabbath
middel als
je
in
je
,
te
;
—
ik
;
je
'
op n
op
Vrijdag worden geplaatst ponim Sabbath gezicht onnoozel lach uit denk niet dat aan verlangen voldoe shmus praatjes voor vaak stoof verplaatsen niet gemakkelijk voetenwarmer ten gebruike
haastig
half vier
275
'n
,
in
Sabbath
gerechten
ſeinem
aach
althans rust de
;
op
de
als
treurige aldus genoemd naar maand Ab dat den Vastendag
,
,
dat gedeelte van vergelijke
men
gute sonteg
hot der rooshe
Sabbat plaats van shabotaut meerv shabotim
.
.
van shabot
stommerik
op
.
shabshon
,
, ,
in
.
,
shabol
berusting
:
;
in
:
voorafgaat
—
hel hebben
gazaun
shabat
2
-
,
zie
veroordeelden
stemming
uf
mislukt zijn
de
de
,
ruh
zwart
Zondag
goeden
'n
–
geeft
Sabbath
in
op
slechte
schlechte
’n
'n
’ n weigering beantwoorden ;
git
tijd zoo beperkt was als in de kortste dagen , om half vier ingaat ; nog — in den zak hebben , op zaterdagavond of op Zondagmorgen met
je
—
je , alsof
rep
ab . de
-,
wanneer de Sabbath ' n aanvraag om geld
hij
te
in
:
'n
,
en
.
,
in
1676
.
,
.
,
,
Dulcigno stierf verkorting sheliag shaç voor çibur shadai Almachtige geboren
de
in
te na
in
,
'n
,
'n
,
te
'n
,
'n
,
–
;
;
die ook wel gegeven
geboren
Sabbath
is
,
,
wordt aan kind dat persoon Saturnus çebi naam van uitgevend grooten aanhang die zich voor messias wist verwerven zoodoende zekeren tijd vele gewesten Joodsche bevolking spanning hield invloed uitoefende die zich nog geruimen tijd Smyrna zijn dood deed gevoelen 1625 eigennaam
shabtai
.
er
zijn
shiduch meiden
,
)
man
die
zaak zelve ook
niet
;
dus
de
;
niet
(
—
de
soll mer
,
de
.
shadchente
,
shadchonut
het métier van shadchon
;
.
vrouwel
mij
bevalt
hij
stand brengt
tot
de
huwelijk
;
beroep van maakt tusschenpersoon
um
,
'n
hij
shadchon
zijn
als shadchon werkzaam die
,
shadchenen
het resultaat van het shad
shagarit
, ,
ochtendstond
shageren
ochtendgebed
, .
, , .
chenen
met
allerlei
shaîch
behoort
vooravond voren
en
; ,
der gebeden gebruik zijn
reeds
,
,
op
in
het Loofhuttenfeest uitroep der kooplieden die den van hausha ano rabo zelfs den dag
te
, ’n
.
,
—
;
·
de
ochtend
behoort aan boekje verzameling
toe
op
’
, .
behoort
'
den
,
koshere
bij
hausha anaut rondgangen
—
die
bij
,
shaines
she eiloh zie
, ,
shaile
zie
.
,
zijn best doen uitvorschen streven naar ongewone kleine middelen zijn brood zoeken
276
met -
op de drukste
staan . voor jeshaejohu , Jesaja zoo niet : men vergelijke
te Amsterdam
:
shaje
punten van het meer speciale Jodenkwartier
gereed
;
verkorting
gaat maar beteekenis .
shakkelen , dikwijls spreken .
sicher peshito
(zeker
–
zijn
in
, dikwijls
quasi shéhakaul zeggen
—)
, dat
ironische
aan
de flesch
, n niet -Israëlietisch jongmensch : door sommigen in verband gebracht met shlph gérèb , het zwaard trekken . zangteeken ; — haqaboloh , titel shalshélet , ketting ; zigzagvormig
'
shalph
,
, .
welstand
bediende koster
,
shalwoh
shamesh
; ’n
.
hij
van een in 1587 in ' t Hebreeuwsch door GEDALJAH IBN JAGJA uitgegeven historisch handboekje , waarin onderwerpen ook van het dagelijksch leven bespreekt
licht waarmee
andere lichten ontstoken
meesche
van
maso umaton
geven
Ara
;
disputatio
uitsluitsel geven
leugenaar
.
,
shaqron
van
.
wending
bode
.
verhandeling
:
.
,
shappi verkleinw van shabtai shaqlo wetarjo wetenschappelijke
;
vrouwenvereeniging
vrouwelijke
shammes
den
'n
van
,
vrouw
;
,
shammeste
shamesh
; --
zie
.
shammes
.
, .
worden
)
,
in
niets
Babli
36
360
,
=
60
de
+
=
bevat
.
s
+
,
)
traktaten
Talmud
. vragen
.
,
raad
.
,
'
.
.
en
de
,
,
na
en
,
,
,
de
,
—
.
;
meerv van shaugeit meer wie hiner meer beesten snijders dan kippen het aanbod overtreft vraag shaugeit iemand die naar het voorschrift beesten slacht onder zoekt daarvoor periodiek onderzoek vooral van vastheid van
,
shaugatim
300
omdat
wateren om
omkooping
,
shaugad
,
eil
drinken veicoh zijn
36 sh
37
,
=
’n
'n
(
shasqenen
shau
=
shas
anders dan ģuzmo volgens andere indeeling
X
dan
10
gelooven
,
publiek
is
;
,
de
;
de
er
de
,
in
:
de
(
,
,
verkorting voor shishoh sidrei mishnoh de zes boeken van bij uitwerking tot ģemoro mishnah dien zin dat gerekend wordt bij voorkeur dus zijn geheel Talmud en dan liefst Talmud Babli terwijl mishnah alléén nooit anders dan mishnajaut genoemd wordt mag men het spraakmakende
shas
277
in
,
–
;
de
het
hand en waarnemingsvermogen van de toppen der vingers , op geautoriseerd plaatsen nieuw wordt : in met minieme Joodsche dikwijls bevolking is slager zelf kippe groote die
,
:
bevor umaçil
ont
is
;
't
;
te
om
;
,
dat moge God verhoeden
redde
—
;
,
'n
.v .
God behoede
bij ,
;
,
,
,
-
;
b
,
,
zijn
van gebeden bezig houdt welk doel instelling bestaat Amsterdam God zal
lezen
te
deren
vroeg
en
'' s
met het
—
,
morgens
die
hapétag bewaker van van den morgen iemand vóór den ochtenddienst zich ter Synagoge
van eet drinkwaren portier labauqèr wachter
–
deur
en
,
de
bereiding
de
,
.
is
centra speciaal met het slachten van gevogelte belast shaumeir bewaker oppasser controleur wachter chapeau iemand die vanwege den opperrabbijn voortdurend toezicht houdt
.
zettend
-
.
.
onder de
het bosch
.
,
Roosje
in
Schoone Slaapster stamwoord
dwaas
.
luzzatto
:
dawid
gegrepen
.
de
lucht
men vergelijke
,
-
-
de
.
als shwach
.
. .
vereeniging
van
zevende
.
shebiei
zevende deel
het zevende jaar
,
van
,
,
naam
'n
:
de
,
zitting van broeders
zevende vrouwelijk
, ,
shebiei
shebieit
uitgesproken
sheeweg
door zijn
geraken
.
,
:
, ,
shébèt agim
familieverhouding
.
wordt zoowel shébèr breuk ramp
shebag
;
,
onwaardige
lof
in
huwelijk
onderste afgrond het diepst der hel weg opgaan zich verliederlijken
verkeerden
'n
den
,
,
gaan
,
’
,
she aul tagtïoh
in
.
,
voor shelau mauh
politie
uit
,
shdal verkorting auheib geir
,
,
en
,
shauteir ambtenaar bij het gerecht geheel leugen shaw woshéqèr valsch
de
bij
.
,
hagaugim
bein
of de ; -
wortel wortel ,
,
,
,
roos Suzanna Doornroosje
.
, .
,
,
doornen shauteh
lastig toezicht
bazuin
shaushanoh shaurèsh
ambt van shaumeir
;
waardigheid
labauqèr
shaumeir
van
, .
,
shaumerschap shauphor
sommige Israëlietische hôtels
.
,
shaumerim
shaumeir
Zwitserland labauqèr meerv
in
:
in
vooral
,
vrouwelijke
sbaumereuse
,
levensomstandigheden
benepen
anïoh
toestand
verdrukte
(
aan
,
nevengedachte
gekerm
erg
met
.
hachelijke
en
'
,
wa anïoh
gevangenschap
, ),
.
ten zevenden male shebioh
broodsgebrek
278
, gebroken klanken .
sheborim
shebu at shaw , . valsche eed
shebu 'o ,
week
groeting shebu
op
,
oh
;
,
.
meineed
lemorei , ’n
– tobo Zaterdagavond .
eed .
shebut , eigenlijk
aan Mijnheer
goede
week
. i.
onthoud
: be
.
shebaut , houd
op
,
d
u
van
:
zaak
die
zij kon allicht aanleiding geven tot het doen van ' n misstap , van op Sabbath . iets dat verboden is : voorzorgsmaatregel
,
de stad Sichem in Samaria ; iber – un iber josseph , op wijze . In Genesis XLVIII : 22 wordt medegedeeld dat Jakob zijn zoon Joseph een deel, shechèm , meer toekent dan aan
shechèm
’n verbluffende
diens broeders . Bovendien is shechèm de naam van een blijkbaar vorstelijk persoon , en Joseph ook . Een en ander schijnt aan de grondslag te liggen .
ten
:
shechib meras , 'n stervende . shechinoh , Gods heilige tegenwoordigheid ;
is
wat
'n
spook
,
wat
.
'n ,
buurt wijk
'n
,
den
in
van
Xantippe
,
deskundige inzon van religieuse aangelegenheid
'n
,
'n
derheid
maken den raad opperrabbijn
—
;
,
'
uf, dat
'r
.
shidro vraag
eiloh
d
.
,
shèdre she
wat
'n
zie sheid zie
,
shed
;
,
shechunoh
ruht
shegten
nabuurschap
,
zie
,
shechten
—
zaak .
welgevallige
,
’ n Gode
de
.
uitdrukking
.
inwinnen
;
in
, :
als
;
de
.
de
of
'
’
Seërith van
eil ; ,
overblijfsel van Israël titel van een werk Lotgevallen Jisraël der Joden alle werelddeelen verwoesting des Tweeden Tempels tot het jaar 1770
jisro
she eirit
,
, )
.
L
.,
en
-
,
in
,
door MENACHEM MAN BEN SALOMO HALEVI naar tweede ver uitgave uit het Joodsch Duitsch het Nederlandsch vertaald door GOUDSMIT Az met talrijke aanteekeningen
meerderde
. en
de
iets weet
zonder
gij
!
—
aanbied
moogt het gerust
,
geen u
die
ik
;
, 't
'
de
is
.
onnoozele bloed
sha atneiz reclame
, v ,
, ;
nemen
b
sheetnez
zie
vasten wil
,
’
, .
+
,
, ' ’n n
,
te
’
Jz .,
VIII 624 blz namen der inteekenaren jaudeiae shé einau lishe aul die niet naar reden van vragen volslagen domoor iemand zonder initiatief 1855
.
M
,
. I.
en G
,
in
de
geschiedenis der Israëlieten Nederland merkwaardige bijzonderheden verrijkt door POLAK Amsterdam COSTER
voor
aan
279
shegitoh , het slachten van vee volgens den ritus ; het vee zelf , dat geslacht is ; de — van rabi zus en zoo , de methode , volgens welke slagers in het ressort van r . z . en z . geslacht wordt ; het door de van dat ressort verkochte vleesch .
, ritueel slachten : men vergelijke shaugeit . shéhakaul , Die alles, nl. : heeft doen ontstaan ; lofzegging uit te spreken , eer men spijzen en dranken gebruikt , behoudens lof zeggingen voor verschillende zaken afzonderlijk ingesteld .
shegten
;
,
-
te
; .
;
'n
't
'n
,
—
,
is
.
te
de
. v .
b
,
te
waar lokken
.
Mijnheer
.
neem
!
plaats
,
,
, ,
en
,
is
;
:
–
,
'n
,
,
ga
,
adauni
.
,
,
qin
eigenschap
’ oh ,
met nevengedachte aan
te
naam
’n
kinuï
die
diezelfde naam met omzetting
,
, ,
Israëliet uitgesproken
den
niet
scheld
naam
de
.
goede
door
,
de
–
,
.
:
,
;
—
hawaïoh
;
en
bijnaam
taub
, ,
–
;
tetragram
,
;
letters kennen geeft
;
voor het
Gods
naam
bedoeld wordt Opperwezen
waarmee
eerbied
, -
:
naam
grooten
der
van sheid
; .
naam
eigenlijke
naam
dat hun
booze geesten men vergelijke maziqin uitge hamephaurosh duidelijk Gods naam
meerv
sproken
uit
op
die
, :
, ,
,
sheim
stam
verstaan geven
zoodoende koopers trachten talmen interruptie
duivel spookgestalte
,
sheidim
dralen
zitten
staf
,
sheibèt
wijze
deze
shehïut
zit ,
,
shehïoh
maken
nieuwe vrucht betrekking aan
levend wezen afkomstig wordt uitroep door venters dezen van
van
hoort men
toch
bezending
eerste
sheid
heeft
—
gezegd
haring
sheib
—
al
; ;
gehad
leven
eerst
eerst iets doen
gebruik
het
gewennen aan nieuwen toestand trachten gemaakt hij heeft zich reeds met de zaak bezig neie hering for over haring noch over iets dat
zich
gehouden
voor
eten
;
seizoen
of
:
't
van
vaarden hij heeft
voor
zijn
;
die van het seizoen die lofzegging uitspreken
,
van zaken zeggen
en
afhankelijk
—
gelegenheden
de
vindt bij
bij
Die ons in het leven heeft gehouden , enz. ; lofzegging ,
haar toepassing
die
't
,
shéhégèjonu
daar
,
;
bij
zekere
, .
van
uit ,
en
,
,
,
de
bij
bewaard
,
gedeponeerd
of
in
, ,
,
-
te
,
;
,
;
benamingen van het Opperwezen verzen die namen Eenheid verkondigen losse bladen van boeken die maar eenigszins geacht kunnen worden verband houden met het Godsbegrip Synagoge gereserveerde bak waarin zulke bak een taleitaut enz versleten gebedenboeken gumoshim losse bladen
sheimaut
hoeveelheid
280
worden ; — zeggen , bij ’ n zieltogende te rechter tijd de voorgeschreven verzen uitspreken , zoo ook bij het scheiden van den Grooten Verzoendag .
begraven
zie
.
,
,
;
voorts
als
,
over wien
:
men
aanhang
,
toebehooren
,
le
'
goed
roerend
tot
taubim
aanhangsel
schrijft men
en
gezelschap
,
jomim
of
van
aurèch
tot shj
verkort
.
persoon
op
nl .
.
,
shelal buit tourage
,
ten tweede
.'
naam
vergelijke
gewoonlijk
leve
,
den
ten tweeden male
sheqer
dat hij
,
,
shéjigjeh
'n ,
,
sheiqer
sheini
van
jongmensch
.
,
.
leelijk
,
sheiqèç
.
'
.
de
tweede vrouwelijk
,
sheini
sheinit
bij
hausha ano rabo
shaines
zie
,
sheines
zie
sheinerabbe ,
:
,
en
fijn dit
,
shelauag monaut het zenden van geschenken het Purimfeest weer betreft hoofdzakelijk zenden van geschenken over
,
minstens
twee
onmid
.
,
,
kortom
„
confituren
vleezen
eetbare spijzen
”
gebak
dellijk
.
,
,
van
( n )
;
–
de
sholiag
.
,
,
af
den
dertig dagen van treur
dag der begrafenis
micwoh uitvoerder zending opdracht
der
voor
.
'n
de
,
vertegenwoordiger
.
,
,
van
çibur
het gebed voorgaat religieusen plicht
:
gemeente
in
de
.
van
die
—
, , , , ;
lezer sheligut
:
gemeente
hij ,
.
st
,
.
van
de
,
jomim
–
-
worden
nabestaande sheliag constr
de
dertig
welke gerekend
,
de
,
shelaushim
;
is
,
die
,
op te
–
,
;
shelaumau Salomo haméłèch Koning Salomo mezaneiq voorschijn springt die niet voortvarend shélau die niet zich bescheiden den achtergrond houdt suffer
:
-
.
'n
,
de
;
niet verleiden
.
laat
je
hebben
,
,
;
van shelishi ten derden male derde deel heerschappij macht invloed jeiçèr laat hora geen
,
over
vrouwelijk
je
shelitoh
.
shelishi derde shelishit
; :
,
.
lamoqaum
,
kameh
-
van sholiag
;
meerv
.
shelugim
,
is
,
,
shéloch shéli shéli shéli het uwe het mijne het mijne het mijne uitroep van verontwaardiging over iemand die zich inhalig betoont goed riemen snijden van andermans leer God
heeft
ijdellijk
uitspreken
.
nemen Gods naam
,
—
de
shejm
;
,
shem
zie
.
vele boodschappers
281
'
eil ,
shema ' beni , hoor, mijn zoon daarvan !
: uitroep
;
van verbazing
wat zeg
mij
je
;
tijdgenooten
van alle
van
'n
gedrag
te
,
en
:
te
audi
et
;
partij aanhooren
andere
verstaan elkaar weten geen verlangd wordt
;
ook
aan hooren tusschen niet eenzijdig niet lichtvaardig
ageichèm
bein
wederhoor
;
partem
;
beoordeelen
en
hoor
de
; (
shomaua
)
shemauae broeders
uw
”
.
;
ongodsdienstig
„
volging
geheel geslacht
,
,
,
;
:
.
;
uit
:
de
jisro ?
,
dat hoor Israël aanhef van het bekende vers daarbij behoorende paragraaf Deuteronomium vers met mijn lieve deugd uitroep van bevreemding geloofsver vernietiging van den godsdienst shemad verdelging shema
alteram
rekenschap
zich goed
geven
,
, (
-
,
,
;
)
,
de
(
de
,
hu
.
boruch
geloofd
Naam
.
het Opperwezen
olie
achtste der feestdagen
het zich
, .i .
acérèi
d
-
;
siemini achtste
de
.
, ,
in
, -
:
Hij
shémèn
Feestdagen plaats van hasheim
,
zij
shem
Sabbath boruch hu
en
,
'
van
—
de
of
-
.
de
;
,
te
)
«
't
van berochaut oor shemauneh esrei achttien spronkelijk achttien later negentien geworden lofzeggingen die amidoh uitmaken zamen het dagelijksche hoofdgebed ofschoon niet uit achttien lofzeggingen bestaande elke amidoh
on
;
,
),
—
(
)
in
,
,
;
—
oz
—
,
—
( h )
(
nl
im
jiqo aan het Loofhuttenfeest aansluitende Slotfeest gebeurt jiqorei dat het sheminit als het bashemini rei Nisan samenvalt met den achtsten dag lezen der afdeeling acht maal gelezen men vergelijke parshat shemini dan wordt
mia dellijk
,
op )
en - (
op
in
,
's
geheel
Sabbath
Nisan
van shemini
voor den achtsten keer
'n
)
zijn
,
vrouwelijk
op
:
en en
en
en
(
en
morgens
,
twintigsten
achtste
het zien
vereeniging
,
van den Sabbath
:
,
shabot
.
het hooren inachtneming
,
'
shemieoh ure ïoh shemirat
en
.
,
sheminit deel
Donderdag
, .
-
den negen
-
(
telkens
en
op
)
's
's
,
-
en
.
de
den achtsten den eerste paragraaf betreft voor zoover twintigsten vijftienden Sabbath Nisan telkens den twee twintigsten namiddags den tienden telkens den vier twintigsten morgens den dertienden Maandag den zeven
die
, ,
te
,
dit
,
. v .
b
,
te
bevorderen zich ten doel stelt het houden van den Sabbath wijzen verlangen patroons aan jongelieden die
door
282
wier bedrijf
Zaterdag stilstaat
op
op
;
omgekeerd
en
jongelieden
,
die
te volgen
geen
door Sabbath leercursussen in hun studie teleurstelling ondervinden , te gemoet te komen , enz . shemiroh , inachtneming , wacht ; toezicht . politieagent
bewaker
vrijlatingsjaar
?
wachter
,
,
shemiroh
vrijlating
,
zie
shemirut ,
,
,
in
,
,
in
zevende jaar
. :
,
,
terugkeerende het eertijds Palestina niet bearbeid waarin het veld mocht worden slaven hun vrijheid herkregen enz deze wet wordt thans door sommige Palestina nieuw gevestigde kolo
shemitoh
periodiek
het derde jaar
zou
Naam
geloofd
,
).
=
5673
zij
de
3
7
,
oh
(
x
.
in
de
,
tijding
5673
het
Opper
praatjes
,
geruchten
,
,
,
shemu
van
ver
die
.
'
,
shemu aut meerv telseltjes
,
.
wezen
+
Het jaar
nisten weer acht genomen zijn van 811de reeks 810 shemjisborech jilborach hasheim
gehoord
na
'n
—
;
'n
;
'', n
;
,
,
;
,
,
'n
na
de
,
wordt nabij komend
,
,
; de
–
is
tijding
bericht verhaal van bericht het bericht binnen dertig treurdagen begrafenis dat familielid gestorven regauqoh ver bericht bericht van verre zulk een
shemucoh zaak qerauboh
Amsterdam
,
hamidrosh
de
te
:
. v .
b
is
,
.
doodsbericht de dertig treurdagen maçaut bereid uit meel waaraan meer dan de voor dit geval noodige zorg besteed zoo wordt vanwege het beit
shemurim
bewerking
gevolgd vanaf het maaien
af
,
van het koren terwijl ten behoeve van het meel der gewone maçaut zulks van wege het Rabbinaat van het malen van het koren .
geschiedt
.
de
dit
, , :
en
,
op
,
Sabbath
zelf
in
(
in
,
,
le
,
hoeibur
,
en
schrikkeljaar
jaar van welvaart jaar van dertien
,
berochoh
'n 'n
de
op
overvloed
shonoh
-
van
den
tijden der Verspreiding toen duidelijk Wet werd voorgelezen
, ,
van
constr
lezen
eerste
, ;
, .st .
shenat
uit
deze wijze
; . -
,
ex
dagteekenend
cathedra gemaakt
de
),
,
in
feit
anders
vers voor vers twee keer een keer den Ongelostekst men gewoonte haar grondslag heeft het
sidroh
den Hebreeuwschen vergelijke ţargum welke
om
,
den Sabbath
van week
en
de
vóór het ingaan afdeeling der
,
’n
in
shenaïm
,
' .
,
;
bewaking enkelv van shemurim miqro we égod targum tweemaal lezen een keer vertalen genomen gebruik nog bij velen tijd acht als toelaat
shemuroh
283
;
maanden
jogaun ,
–
'n
jaar
:
ellende
van
waarmee
bedoeld
wt
wordt het jaar 4969 ( jogaun = j + ģ ' + n = 10 + 3 + 6 , Avignon bepaalde , + 50 = 69 = 4969 = 1209 ) toen ' n concilie te dat de Joden geen staatsambten meer mochten bekleeden , op gezette dagen geen arbeid mochten verrichten , op die dagen geen mochten nuttigen , enz . : dit jaar valt samen met den kruistocht tegen de Albigenzen ; — zol, — zaul, ' n jaar van goed koopte .
vleesch
' èmar ,
shéné
is .
gezegd
zooals
shenei , twee ; – agim , twee broeders , onafscheidelijke she ’ or jeroqaut , allerlei groenten , allerlei plantaardigs .
vrienden
.
shépha : celjaunoh , overvloed , genade van Boven . , meerv . van shopheil , deugnieten .
shepheilim
.
om
berekend
leugen
iemand de
.
laster het moment waarop
,
ondergaan der zon
zekere waarde
en
—
wechizub
; ,
haga moh
, ’ . n
en
,
.
opgeworpen leugen
bilbul
brengen
te
verkleinw van shablai zeker gewicht van
’n
van
,
at de
in
'
war
;
leugen
—
zilverstuk
sheqer
, ,
shéqèl
.
bloedvergieten
shephţel
'n,
.
eig
shephtel ,
sheqi
,
domim
;
shephichat
zon
'n
moet
,
--
'n
scheine
!
er
goed
geheugen
hebben
gewormte
gemeen
.
,
—
zag
'n
,
'n
ries beest
;
onrein
.
,
;
kruipend dier
,
'n
; !
'n
oppassen
'n
praatjes
leugenaar moet goed dat hij zich niet verpraat
hebben
'n
moet shérèç sujet
niet waar sprookje
;
zikoraun
leugentaal
kwinkslag
,
anecdote
'n ; .
, .
leugens
,
’n
sheqorim
,
,
.
onder den horizon daalt sheqoçim meerv van sheiqèç
doort rapte vrouw gunstbezorger voorspraak
in
den
gebied
gebleven hoe stand blijven
.
?
—
de
zijn
Elzas
, .
, b . v .
regeering
,
,
'
hoe
is
,
;
blijven
—
begrooting z n
,
afspraak
gebleven
door
uitgebreidheid
in
afspraak
?
regeling
,
,
,
, de
·
;
belangen der regeering
eertijds
de
die
in
de
van shetadlon der belastingen
in
inners
; zij
.
meerv
erkende hoofden der Israëlietische shétag vlakteuitgebreidheid oppervlak
is
zoodanig
.
,
regeering
gemeenten
vormi
als
:
bij
;
behartigen
;
shetadlonim
,
,
der Israëlietische gemeenschap zaakgelastigde factotum
en
sommige woordvoerder verhoudingen vertegenwoordiger
,
verschillende
de
,
en
gewesten
in
shetadlon
.
'n
, ,
sheruçoh
284
, akte , brief , contract ; - gaub , , sheței vrouwelijk van shenei , twee . shetar
,
shetiqoh
stilte , zwijgen
,
jophoh , aandachtige
—
, brief .
schuldbekentenis
shetioh , het drinken .
stilte .
sheli wo eirèb , ketting en inslag , kruisvorm , kruis . shetuqi , ' n kind , wiens vader verzwegen , onbekend is . shetut , dwaasheid . shewo , de toonloore e : niet als klinker meetellend ; — nag , rustende , niet uitgesproken e , — uitgesproken e , - mobilis . d
. i.
shibeim
,
zeventig
;
;
–
nac, beweeglijke ,
d
. i.
.
dinegemto , de zeven van vertroosting , nl. de – vertroosting zeven bevattende haphtoraut, verdeeld over de zeven Sabbathdagen die den 9den Ab van het Nieuwjaarsfeest ' scheiden .
shibeo
,
quiescens
zeven
shibeoh , zeven
; de - ,
de
jomim
—
,
de
zeven
treurdagen
,
gerekend
,
af
behoudens invallende Feestdagen , van den dag der begraving tot en met den morgen van den zesden dag daarna ; — minim , de zeven soorten , nl. producten , die in Palestina tieren : tarwe , gerst , druiven , vijgen , granaatappelen , olijven met de olie , die zij leveren en dadels ; de – opnemen , den rouwdragende op een
of andere wijze uitnoodigen van zijn treur op te staan ; – eosor betamuz , de zeventiende dag in de maand Tamuz , zijnde n alge meene Vastendag , ter herinnering aan het feit , dat bressen door
'
den
vijand
in
de muren
gerammeid ,
van Jeruzalem
hem
staat
in
nemen ; loopende — : in de zeven treurdagen thuis te houden , en ter aarde zittende , belangstellenden te ontvangen , gedeeltelijk opgevolgd niet of slechts wordt . shibrei keilim , in plaats van keilim sheburim , gebroken vaatwerk , stelden de voorstad stormenderhand ’ n geval , dat het voorschrift van zich
tafelgoed met scheuren werp , dat
in
dien
en
uitgebroken
staat verkeert
in
te
stukken ; een enkel
voor
.
leib , breking des harten , hartzeer , zielsverdriet . shibush , vergissing , eigendunkelijkheid , zotteklap . de
.
,
de
,
–
aandragen
goede
,
—
; ;
'n 'n
,
,
'n
,
partij shiduch verbintenis engagement huwelijk huwelijksvoorstel doen als tusschenpersoon
,
waar
.
,
,
:
,
omstandigheden shiduch voorwaarden plaats onder iets heeft het valt mee shidro ruggegraat rug
—
shiddesh ,
zie
shibur
aan
285
iemand doen , ’ n goeden compagnon (vennoot ), 'n goed collega , goeden plaatsvervanger , ' n goeden zaakwaarnemer in iemand
’n
vinden .
shikaur, dronken
,
shilgioh
.
Sneeuwwitje
shikkeren , zuipen . shikrut , dronkenschap
'aun ,
shim
. .
Simon . hagibaur , de held Simson ; iemand van sterken lichaams
shimshaun bouw .
shimush , gebruik , veelvuldige
omgang met, routine , pratique , flair . alphabet ; van ' t Hebreeuwsche
shin ,
de een -en -twintigste letter als getalwaarde : 300 ; tand ; dat is de s-klank ,
links,
er
tanden tegenstelling van
van
ironische
,
,
om
—
ter wille
:
te
verdienen
een
lesheim
.
,
shomaïm
verandering
Haman
verrichten van zijn taak vrijgesteld Joden beschuldigd
van
't
uitvlucht
zou
de
worden
:
'n
,
shioh pioh
om
.
,
shinuï te
lesheim
;
shinaïm tanden broodje aan
de
.
sin
semolit , shin met de stip
onder anderen
shiqsie
,
)
).
:
'n
,
—
.
wordt
gereciteerd
na
het verrichten
dagteekenend
:
,
der Eenheid
,
–
lied
de
gebeden
:
,
,
,
.
,
hajigud men vergelijke meliçoh morgen Synagogen een elken vele in
:
zooals
uit
en
op
,
;
,
hajom
,
het Boek der Rechteren
debauroh
Kenanieten
:
;
de
van shir op
vorm
overwinning
—
.
,
de
,
vinden
na
,
.
Deborah
gewijzigden
–
lied
van
van shiroh
;
dit
Lied
te
het
constr is
shirat
in
, st .
-
,
in
—
–
,
,
twaalfde hakobaud het lied der Majesteit dat Sabbath Feestdagen aansluiting met het hajigud voorgedragen wordt hashirim het Lied der liederen het Hooglied eeuw
;
der
van shiqsoh vrouwelijk van sheiqèç
;
lied
er
,
.
,
verkleinwoord shiqsoh eig shiq çoh shir
gemeene
uitgeslapen vent
;
afzetter
gemeenheid
.
kerel
laagheid
'n
nederigheid
'n ; .
dienstmaagd
shiphlut
, , 'n , ,
shiphgoh
;
(
is
het
(
is
vandaag Sabbath het shabot hajaum verkort shioh vandaag Paaschfeest pésag hajaum pioh verkort
,
hebben
de
,
de
,
,
,
,
dat zij wanneer hun iets dat hun niet bevalt ten behoeve van den Staat wordt opgedragen steeds uitvlucht bij hand
hebben
het
286 der Zee , d .
het gelukkig overtrekken der Schelfzee , welk gebeden lied te vinden in het Boek Exodus , in de dagelijksche ’ n plaats heeft gekregen . shirei, stat . constr . van shirim , meerv . van shir ; - jedidut , liederen van liefelijkheid ; titel van Synagogale compositiën van H . SITTERS ; - tiph ’ érèt , Liederen der Verheerlijking of Mozaïde : een door Lied
i.
na
,
kenners der Hebreeuwsche taal zeer gewaardeerd heldendicht , dat spreekt over Israëls verlossing uit Egypte , en vervaardigd is door HARTOG of HARTWIG WESSELY , vulgo R . HERTZ WEIZEL ,
handelsman en
geleerde,
en
verdienstelijke
die
taal,
over de Hebreeuwsche
te Hamburg
selend in deze stad , te Amsterdam ophield ( 1725 - 1805 ) . .. ..
,
werken geboren
te Kopenhagen
schreef
in
, zich afwis en
Berlijn
te
shishi , zesde . shishit , vrouwelijk
van shishi ; voor den zesden keer , ' n zesde deel . regel (schrift ) ; systeem ; geregelde volgorde ; wat behandeld wordt ; rekening .
shitoh ,
, maat , maatstaf , verhoudingscijfer , , ' n stuk ; ' n – leeren , ; ' n stuk Talmud bestudeeren ' n half uur of ' n uur afzonderen voor Talmudische lectuur ; — leeren , zich beschikbaar stellen om bij familieaangelegenheden of eenvoudig voor het genoegen van , aanvrager dagelijks , aan huis te den in dit laatste geval zelfs studeeroefening komen om Talmudische lees - of te houden . shiwwe , zie shibeoh ; — kruk , q . stoeltje in gebruik tijdens de treur dagen ; — zitten , de zeven treurdagen houden , pas een bloed ver
,
afmeting
'n
zekere hoeveelheid
shkauch , zie jejasheip kaugacho
,
hashkomoh
aan dezen
dragen
bedankt
.
)
termen
om
,
die
gezegde
die
,
in
(
,
shkomelooper
zie
uit
en
vor de gazzen , geen dank ; zeer belangloos douceurs voor den
dienst , evenals de koster , ontvangst neemt
voorlezer bestemd zijn naam
;
uw
—
in
tot
;
,
want verloren hebben .
den vroegdienst
bezoekt
;
dosis ,
te
,
quantum
af
shieur , berekening
oude
bij
'n
:
-
shelaumauh haméléch kwinkslagen
allerlei anecdoten
;
zie
meilech
,
;
van
;
held
en
de
zie shelaumauh
duikelaar
,
-
,
shlaume
–
.
dat Elzasser Israëlieten aanbieden
bij
gebak Erckmann Chatrian feestelijke gelegenheden hun gasten
;
shelauag monaut
de
,
shlagmones
zie
.
hoed
287
was wil der zwaarwichtig
't
—;
—
;
doet hij zoo
en domheid en toch shélau mezaneiq .
is onzin
,
zanik
—
zie
shlemazzel , naar men wil , ontstaan uit : schlim -mazzel , onaangenaam mazzel , ongeluk , tegenslag , teleurstelling , niet-zeer - vroolijk -stem mende gebeurtenis ; — ponim , ongeluksvogel ; — shammes , Jobsbode .
, ongeluksvogel . Daar , nemen wij het afgeleid het niet vaststaat dat – van schlim is volksetymologieën volgens op hier met de drie : le. ' n traditie verongelijkte
vorst van den het juist trof gedood
in
's eil de
zou Þestaan
’ .
;
,
op
gewijd
kan
,
zij
als samenstelling
het
Gotfried
shelaum
'n
dat hij
zijn
het opdracht niet
over
,
redenen
om
'n
dat het beter
te
heeft altijd
is ,
,
te
;
is
'n
,
boodschapper maken
;
al
'n
,
;
—
;
'n
onwillige
aannemelijk
volbrengen
.
gaat
en
het zich tot
de
,
bezoeken Hebreeuwsche formule der treurenden gebezigd
en
,
,
de
-
,
genoemd worden van omdat bij heengaan vertroosting die het tot wordt alleen laatste lettergreep
die
te
de
zij
in
de
,
:
,
shloïms loontrekkenden bij het begrafeniswezen plicht achten treurenden zeven dagen
wel die
van
jerusholoïm
hooren
;
!
,
over inlichten hoor wetens onjoodsch leeft
anti joodsche hebbelijk -
je
ik
en
willens
beter gezegd
,
,
die
;
—
,
daar kan
kop
shemad onjoodsche
streken
, ,
,
zie
,
shmad
shemae beni
of
zie
.
doen
shma beni
-
van
gegeven
trage boodschapper fauler iemand van zijn taak als boodschapper zeer slecht kwijt trage boodschapper halber nowe halve profeet
'n
eil ,
is
zich
-
die
sholiag
heeft
.
eigennaam
zie
en
,
shliag
-
Overigens
den
zijn
kan
'n
.
, af ),
de
(
de
-
de
,
nooit den Sabbath van het voorlezing Ganukah feest aan beurt van komen terwijl zulks bij paragrafen andere want wisselen elkander gedurende acht dagen dat deze herinneringstijd duurt wel het geval
,
worden
,
de
de
in
vermeld
3e
eil ,
drie woorden shélau imau met wien God niet paragraaf het Boek Numeri aan bovengenoemden shelumi reeks van vorsten wier geschenken aan den Tabernakel in
uit
is .
de
,
de
dochteren Moabs van andere stammen even schuldig waren als
—
met
moeten worden ofschoon zijn collega
.
,
verwikkeling
Simeon dezelfde
stam te
die
,
ben çurishadai
solu
2e
de
was shelumi ' als zimri ben
,
hij ;
onnoozele , onhandige
eil
,
shlemiel
creatuur
maken
,
'
z n
inpalmen
,
,
,
verleiden
tot
.
heden
shmadden
graisser
288
;
patte
la
'n
geschmadter rachen
,
'n
keel,
gesh madte
keel ,
'n
'n
mond , die verwend is , die niet gauw tevreden is , ' n kieskeurig persoon , n fijnproever , n lekkerbek ; zich — , sich — , tot n andere gezindte overgaan ; als die en die rab wordt , schmadt zich de kille ,
is
niet streng
,
neen
,
wer ich
jid
;
leider
a
shmad
,
'r
,
wen ich
m
naa
;
Vroom
geestelijk
hij
'
is niet betrouwbaar ”
„
hij
'
als
'
wanneer
Jood woorden die toegeschreven worden volijverigen aan niet zeer notabele van Joodsche Gemeente Amsterdam toen hij aangezocht werd zich neie kille word
—
’n
,
m
men
zie
.
'n
;
te
)
–
(
1796 1808 aan sluiten beiser hund mus vangt meer vliegen met honing dan met azijn
”
de „
bij
,
te
’n
de
:
'n
ik
,
ik
verander
, ?
—
;
?
te
zie
ik
,
–
,
en
kan
;
shemauneh cesrei staan dit gebed verrichten gebruikelijken den stand aannemen staat hij dan spreken krijgen hem niet
shmonnesre daarbij
de
,
;
de
,
,
.
'
z n
,
.
’n
in
.
na
. shochein
,
,
!
dat
zoo
in
,
wit
welk
:
op
,
'n
,
aul
.
she
’
,
zie
zoger erwten
,
erwten
benaming
register
van
speciale
hebbende opgeteekend zekere wijze bereide grauwe
,
Stand betrekking op
den Burgerlijken
.
;
staan erwten
shol
—
;
,
'n
feiten
—
op
’n
,
!
stoute jongen shogaur zwart donker cal lobon zwart register van synagogale gemeente
-—
de
;
te
;
en
diamant diamant schijf loopt
;
van
.
in
zie
—
. zu
ba
.
—
;
vrouwelijk
de
shóchente
Zaterdagavond
moeilijk shopheil shofel bewerken door naad kruisnaad moeilijk over
,
weswegen
zeven weken den eersten Paaschdag occupeerder van zitplaats iemands
,
,
,
shochein buurman schul nabijheid Synagoge
op
, d . i. :
,
begroeting
goede week
shobu aut Wekenfeest
,
,
:
,
;
:
kussen
shobuae taub
woorden
.
:
(
,
,
men
komt
praat
van
ontstaan uit abur shénodar vergelijke menadeir men vergelijke neshiqoh geld
offeren
hij belooft
ken nit reiden ohne voorzichtig zijn met
)
shnoderen
loos gerucht
te
;
praat men kan niet
'
),
,
'n
voorwendsel
’r
,
;
,
bedenksel shmuzen praten
m
, .
ponem
shmusie
shnoqelen
,
(p
vergelijke
,
—
-
,
; ,
—
,
shemu aut praatjes bedenksels vleitaal eau bénite barjentes or cour rientes voor niet praatjes voor vaak jeitel praatgraag haan men vergelijke shemucoh men
shmus
, ,
;
iets
bevredigt
van volledigheid
karakter
, ’n
bewerken
;
'n
is
de
,
die vrede weet aardappel
,
—
—
,
weer goede vrienden hij
;
,
;
vrede stichten
geeft aan den maaltijd
en
iedereen
geven iemand halber ter will2 van
maker iemand
bevredigt
iedereen
:
dat
'n
;
worden
maken
—
vrede
lieven
—
den
—
,
(
:
e =
' ; );
men vergelijke aleichem iemand verwelkomen hem welkom heeten
welkom
weest welkom
!
ulieden
;
vrede
te
,
caleichèm
:
-
-
;
vrede
—
,
sholaum
zij
289
.
-
en
nl .
,
-,
se
(
'
udoh
'n
,
.
–
met
een
.
bode
.
Hemel
in
:
,
.
,
,
zie shemauneheesrei zie shmonnesre peshutoh gewoon jaar tegenstelling met schrik
—
;
,
;
,
,
,
hemel
,
shomaïm
)
in
en
;
,
de
; ;
op
,
op
,
)
,
bepaalde zending belaste
Hoofd
drie genoemde derde maaltijd
shelishit meer speciaal Sabbath namiddag sholiag afgezant boodschapper mejugod bode
shommenesre shonoh jaar
(
,
(s )
-)
en
en
-
,
,
se
–
(
welstand vrede eendracht drie gangen drie optochten naar welke optochten Paasch Weken
,
; -
regolim
Plaats voorgeschreven waren udaut drie maaltijden
Loofhuttenfeest
;
vrede
,
—
;
,
de
weshalwoh
drie
Uitverkoren
feesten
in
't
brieven sholaush
't
Joodsch Duitsch met Hebreeuwsche vriendschaps opschrift van familiebrieven
of
Hebreeuwsch letter geschreven
:
:
,
-
,
en
wechol taub vrede alles goeds den lezer heil lectori bus begroeting dikwijls verkort tot shucht aanhef van
salutem
.
is
.
)
de
—
,
,
zelfs
zelfs
shebitonacht
,
eig
.
,
shpeisobend
nacht
.
Zaterdagavond
zoete broodjes bakken
,
iemand hebben
maken
hem
,
—
;
argwaan krijgen op
; -
; -
,
.
.
derde optreden
niet
.
mondje
dicht
!
,
,
waarde
.
,
vertrouwen
shtar zie shetar shtiqe zie shetiqoh ,
door
aphilu
;
,
belang van
'n
zie zie in 't
,
,
,
te
—
;
,
rusttijd
van den
shetadlon krijgen ceshtaunaut vermoedens argwaan opwekken zeer
perutoh
.
,
,
of
avond
shtadlon shtannes
van
voorafgegaan
,
:
al
gewoonlijk
niet ware het shpeisnacht shpeisnachtavond shţaddelen
'n
van shauteh
;
,
cent
was werth
aach
slecht
.
.
(
, ; ’ t
,
van zaken sprekende
de waarde hebbende
gelijk
,
,
van
nederig
verkleinw
'n
showeh
tijdelijke
—
,
;
laag
,
shopheil shotje
gajei
uur
shoeoh
—
.
keljaar
19
290
haben
hij
lastig mensch
;
gebiedende
de
het waarschijnlijk zou zijn gebruikt
:
scheldnaam
,
,
'n
zie
zoekt ruzie
.
shetut
onzin
op
doen
,
—
;
,
shabat
den goeden
ieder
:
.
!
—
dat beest
geoorloofd
.
vet
kat
.
in
,
.
v
, .
b
zich
om
haie opstellen
en
,
).
,
maken
—
'n
,
zich zelf gekeerd
munt
(
, .
beurs mark
regel haie
;
, rij ,
straat markt
shuroh
,
,
,
vrouwel shuphlada sph zie shopheil
shuq
,
shuphlado
,
aurag
;
;
,
wat
hamishpot
opvatting der zaken
zijn eigen
het gebruik
compendium
uitmaken
gaushèn
en
,
,
—
,
vet
hoeézèr
codex
.
,
shumon
voor
,
shumon shunro
ébèn
;
zie
,
shumer
deicoh
eigen
—
,
gaïm
heeft zijn
gedekte tafel
die den Joodschen
is
vier werken
jaureh
aangerechte
,
;
,
de
van
—
.
weg terugkeeren shulgon tafel coruch
—
shabat
zie
.
,
zie teshuboh
;
,
scherts
,
-
,
shuboh
als
maling
wil
shtos shtosserij
waarvan
,
shţaddelen
die
is
wijs
.
zie
shtodel ,
een
passeeren
shushan zie purim shushan shut verkorting voor sha alaut uteshubaut shuto dijenuqoh beshuqo abuhi
shebag
;
,
—
;
is
,
—
lofrede panégyrique
.
,
.
:
haugei dat vergaderingen van
ge
notulen van periode enz
-
twintig jarig
.
,
COPPENHAGEN verkrijgbaar
handel
van het vijf genootschap letterlievend die
over
JAK
.
Iz .
van
den
gelegenheid
van
noemd genootschap
niet
en -
ter
door
in
geredigeerd
het jaarverslagen
)
de
(
1899
eosor betamuz een
.
,
't
in
Hebreeuwsch werkje uitgegeven
Izak
;
verhaal
,
van
,
zie shibeoh
siag jiçgoq
,
kaan
antwoord
shebïoh wa anïoh
zie
het bevat
ook
gekeerd
.
is
antwoord
gedaan
'n
heeft
shwoser betammes
bestaan
.
. jas
die
.
,
geen
'
,
shwag
shwienïe
imei het spreken van van zijn moeder zooals
.
zie
,
—
aach
;
zie shuboh
;
,
is
,
, ,
,
ouden zongen shutoph vennoot associé shutphut vennootschap shuwe
au
als van zijn vader pijpen jongen
of
straat
de
kind
is
op
'
de n
au
de ’
.
'
,
.
,
purim
de ’
laten
.
te
,
,
die
ter
naasten bloedverwant aarde hebben besteld bij het verlaten der begraafplaats aldus tusschen twee rijen personen hen
291
siblaunaut , zie sablonut , wat gedragen , gebracht wordt, goederen , geschenken , bruidsgeschenk ; – avond , thans , in Nederland ten minste , bijna niet meer , maar niet zoo heel lang geleden nog
wisselen
en
wisselde
:
thans nog wel bij min meer gebruikelijke plechtigheid voorafgaat geschiedt
geschenken
zulke
van
'n
,
of
zoogenaamde maan gupoh onmiddellijk
.
de
die de
het
waarop
)
(
,
de
die
huwelijkswijding voorafging avond , bruidspaar geschenken het meestal van religieus karakter
gevierde
elk der afdeelingen
,
-
,
en
vijftig
van den Pentateuch ten getale van vier overeenstemming met het maximum aantal Sabbath
in
, ,
sidroh
.
oorzaak
siboh
er
en
de
't
,
.
.
;
. verstoren
altijd
, , s
–
;
'n
,
—
iemands
feest weiter het afscheid nemen gericht tot hen in
bij
;
.
,
,
,
.
:
wien
:
te
,
,
op
deze
en
het Loofhuttenfeest vindt thans nog hanéphèsh vreugde der haushacano rabo
,
uitte zich
op
de
in
nl .
,
de
vreugde van waterscheppers laatste periode van den tweeden Tempel
beit hashau eiboh
,
huwelijksvreugde
;
. apirjaun
–
simgoh
van
;
constr
’ .
is
st .
,
wensch
huiselijk
komen mazol taub wenschen
Jeruzalem
vreugde
teekenen
zie shikaur dronken duizelig vreugde feestelijkheid zie simgoh teweegbrengen
stoornis vreugde
letters
met
.
,
.q
Hebreeuwsche vierkante profane gesprekken
,
,
simche
;
;
de brg
, ,
sikker
;
,
,
sigat gulin
men simgat
in
de
van twee afdeelingen gebieden gewoonte verzameling der gebeden vaste boekpens der volgorde gebedenboek
die combinatie
sidur volgorde inachtneming
-
(
:
gevallen
siferen
)
'n
,
die
verdeeld
de
en
jaar kan bevatten lezing waarover van bij welke verdeeling cyclus algemeen wordt rekening wordt gehouden met invallende feestdagen dagen
, in
–
”
;
:
-
,
;
vreugde van den Feestdag feestelijke stemming plezierige feestdag gewoonlijk gepaard met den
:
taub
als begroeting
:
jaum
,
—
,,
:
'n
;
haar weerklank werkje over ethica men vergelijke ziel titel van ons Voorbe richt Verhouding van het Joodsch Duitsch tot het Nederlandsch
;
,
,
—
,
—
.;
;
”
,
het opnieuw beginnen van den Palestina waar geen tweede
,
:
wegens het ten einde brengen den Pentateuch
cyclus van
in en
,
op
:
„
Poerimvreugde purim wensch van vele jaren als begroe ting plezierige Poerim enz tauroh Vreugde der Wet welke vreugde plaats heeft den tweeden dag van het Slotfeest
292
Feestdag ,
behalve
vreugde
die
het Nieuwjaar , gevierd wordt , heeft
van
of liever den voor de bewoners van het Slotfeest plaats . , vreugde , vreugdebetoon , feestelijkheid ; ook manneneigen
die
dat simgoh
op
den
eenigen
land
eersten
dag
van
.
naam
simon , teeken goed
; kenteeken ; artikel,
teeken
en
gesternte
goed
, meerv . van simon ; de
simonim
;
paragraaf
. slokdarm
umazol taub ,
— taub
en
luchtpijp , die
de
bij
vijandschap
.
zonder reden
stijl pleuritis
;
,
-
-
.
,
en
.
, .v
,
b
-
twintig
,
beest
en
'n
de
(
long van
bij
;
,
de
’n
,
zekere behandeling onderwerpen ten brengen dat alsnog mogelijkheid
verschijnsel teweeg
te
, ' n
aan
gehouden
aan
—
, ’n
—
'n
vier
Wetsrollen
worden het vaststellen van niet voor gebruik geoorloofd verklaren van het vleesch
reiben
einde opent
tauroh
.
,
of
al
,
,
verhaal verhalende sircho vliesachtig uitwas waarmee rekening moet
het
Canon
)
,
de
Joodsche
;
;
,
-
Heilige Boeken sipur
hebben dolet
-
,
Joodschen anti Joodschen inhoud qaudèsh heilige boeken kaph
boeken die niet mythologie
—
,
giçaunïaut
–
van sephorim
;
.
constr
-
.
,
haat vijandschap st .
siphrei
,
ginom
' ’
van het geslachte beest voor het gebruik
het vleesch
geschikt
.
te
verklaren
contributie meer feestelijke viering
,
die
,
of
min
de
;
einde einde brengen
sïum
bijdrage
.
ondersteuning
eindiging
;
, ,
steun
, ,
siuae
het ten
uit
sin sin
oh at , ,
het slachten , met vaste hand en met onafgebroken beweging doorgesneden worden : het meest gezegd van het mes moeten bij vogels .
;
; .
. .
,
fiets
eed
nobele
—
'n
;
christenmeid
'n
, , oh
, ,
politie
.
zie shebu
,
sjoefe
brg
,
;
,
,
,
,
zie
hashibeinu shiqçoh zie
,
sjikse brg
.
brg
zie
. . . .
brg
sjewijn
duivel vijand sheiqèç man
sheid
.
zie
.
,
,
sjeks
zie
brg
.
brg
,
sjaskelen sjed
tot zelfverheffing shatqenen drinken
.
aanleiding
—
;
.v .
’n
b
'n
,
,
oh
'
en
van studie van traktaat den Talmud seipher zie sium het beginnen van ander vergezelt het brengen ten einde van het lezen van een boek uit den Pentateuch ondersteuning argument waarop men zich beroept sïu steun
293
sjoeg , brg . zie meshugo ', mal. sjofel , brg . zie shopheil , armzalig ,
,
werk waaraan sjoof , brg . zie soof , gulden . zie
,
.
,
shauteir
om
.
te
.
.
ongeluk
zie
,
,
.
saud
.
,
sod
de
'n
,
in
,
in
'n .
,
.
,
smous brg dief ook scheldnaam voor Jood Men kan althans wat tweede beteekenis betreft dit woord echo zien van shemau dikwijls Zijn naam Synagoge woord dat weerklinkt
de
.
.
, .
,
zie
brg
, ,
,
,
,
, ,
,
tarten plagerij moedwil
brg zie shlemazzel praatje shmusie
slamassel slemassel
,
gevan
sakonoh
slagles slachlis lehacheis slagleskat boos opzet vijandige
smoesie
,
vet koopman politieagent
,
saugeir
zie
,
skoone
shumen
zie
.
zie
.
,
,
sjoucher brg sjouto brg
slechte kerel ; — bajes weinig te verdienen is .
.
zie
sjoome, brg .
'n
.
werk
—
.
;
genis
hij
;
heeft
voor sof geheel onderste boven
,
.
van
,
ben
—
;
er
shuphlado
zie
ik
sph
.
,
variante
-
-
,
soflade
.
'n
Jong Joodsch Nederlandsche
sofa
slecht verloop
.
,
teleurstelling
,
ingenomen
sauph
leelijke
,
;
.
, ;
tegenslag
—
zie
'n sof ,
,
vertrouwelijke weinig beteekenende verkleinw van saud mededeeling afspraakje voorbereiding van verrassinkje
,
sodje
.
naar
baard
.
–
-
; .
al
;
't
in
,
.
Sabbath
dievenhuis
beteibeit
de
wegen
,
's
laten van
—
of
,
;
.
,
soores zie çoraut sopheiq twijfel iets doen
den
.
asoroh
«
,
beteiwes
van
stervensuur
.
't
jongen
,
saugeir zie
.
zie
brg
,
zie
.
,
soore
–
,
,
,
;
)
,
ik
(
,
sooger
lemitoh
'n
dat toe dicht bij kort voor ingaan leshabot kort voor brg gulden soof zohub wensch
somuch
,
.
,
mijn meerv van saunei vijanden sprekende van iets zeer teleurstellends
uit
,
,
goud
im
saune
’
.
. i.
,
d
,
sonnem
zohob
.
soken
zie zoqon
.
zie
brg
.
brg
,
sohof
lastigste partij
tephiloh
'n
,
-
;
,
-
;
-
.
,
.
paard
.
uitgave
zie susim
taal beruroh zuivere taal der gewone gebeden
,
,
,
brg
sophoh
lip
.
kiezen soosem
zekere
294
met gad gadjo in de min gunstige beteekenis : Klaarblijkelijk de heele bende . wordt hier gezinspeeld op de verra derlijke Midjanitische personages çur en gur , te midden hunner
:
synoniem
.
.
.
't
,
in
.
,
'n
is
, ,
”
een opregt gemoed
uw Feest
enz
bait
.
,
Gij viert
.
!
uit
schenk
Ik
:
)
(
!
,
ik
geheim
gedicht Looverhut Wie smadend tot uw Hutje kwam
kind van Abraham drempel mijnen vredegroet
,
.
,
, De
. ,,
1820
gij
.
STARING
Loofhuttenfeest
Israëlietische
Den sus paard
.
gevormd
zeibel
;
uit
:
fiets
dit woord
is
,
brg
.
,
sjewijn
.
zie
.
,
sijbebelajum
sus
van
.
,
meerv swijn brg
susim
rechters
stilletjes arglistig ;
; .
zie
. .
van sukoh
W
,
. C .
A
Niet
shtiqe
loofhut
tent
van
.
,
zie
,
, , ,
sukaut meerv sukoh
seroroh
zie
jaïn
setam
brg
.
hartstocht
huis
sroore
van
.
,
sroores meerv jaïn stam stiekem
’
ushpizo
zie
.
,
spiese brg
oh
satan , hinderaar , kwade neiging , booze sowechnoose , hauço wehaсhnosoh
zie
soton ,
,
partijgenooten
en
sor wegor
beste
de
—
in
,
,
,
—
,
;
-
als het
alle gloed
iemand ware
het
voor
daarom
,
opladen eischen
.
am
totdat men de
van
verschillende
lastige vragen stellen
,
en
'
ta
,
laten werken vergelijke
,
belasten
,
),
geven
benshen
het openbaar
gebed
alvorens
aarde
voor weldadige
te
doode
van
ter
.
'n
;
huwelijksring
reiniging
,
–
dauw
; .
tal ,
taharoh reinheid bestellen
,
—
.
taharoh ring qidushin
;
taba
at , , ,
taaire
zie
.
,
'
modulatie woreiag
.
:
,
an
( ta .
'
mond
maken
,
,
—
,
;
,
ta
tonen
, -
in
,
–
iemand gemakkelijk
kauwen tausend vol gratie zijn gedachten taamen redeneeren verlangde oplossing vindt men anaut umacanaut het waarom dingen
lage
ontbrak alle
excuses
taanen last argumenteeren
;
,
de
,
antwoord
zijn deroshoh
aan
de
en
geur
opgewektheid
;
; ;
,
,
en
smaak
celjaun
–
am
smaak reden wijze van modulatie hooge tonen tagtaun modulatie
in
'
ta
.
kamer
dauw
295
opzenden , hetwelk plaats heeft
het musaph
in
van den eersten dag
van het Paaschfeest .
taleitaut, meerv . taleitim
talit ,
van talit . het meer gebruikelijke meervoud van talit . kleed ; hulsel ; omslagdoek voor mannen , die
,
zijn waarde aan de çiçit , waarmede de vier hoeken voorzien zijn ; daar het onvereenigbaar is met het Europeesch kostuum en uit hoofdzakelijk dag sluitend het verrichten der gebeden
,
,
,
—
op is
uit onwetend
vaatwerk
’n
.
’n
,
'n
)
;
—
;
,
,
'n , ,
—
goede
.
in
’n
:
.
hebben
.
.
,
.
,
,
abuis
,
afwijking van het gewone
in
aulom
).
.
(
'
ta
.
,
goed
eener ziekte indompeling
zie
,
teim
shélau
‘
;
verloop
,
am
'
natuur
tebiloh
;
,
,
ta
,
eim
,
tau
te
voordeel belang zich zich vergissen dwalen zijn den smaak genieten
,
eh
zijn
,
tau
royaal
tebiloh
weldaad
be
, :
goeds
tauboh
(
,
alvorens het men vergelijke
uit
mishémèn
sheim
jélèd
nieuw vaatwerk stroomend water dom gebruiken hierbij spreekt men lofzegging
taubel machen
ho
pelen
kind
goedgeefsch
goede olie
—
,
taubelen
beter dan
eigennaam
-
—
gehoorzaam
,
is
naam
van oog goedgunstig
goed
knaap Gutkind
am
–
kind
eaïn
goede
élèm
,
en
of
'n , ;
,
goed
tebae
maken
wijze waardoor spijzen voor verder gebruik ongeoor
worden
loofd
taub
dranken
;
.
,
,
-
of
eetwaren
van gebedmantel gegeven
den naam
arbae kanphaut tarphut toestand van iets dat tereiphoh moedwillig zaken hanteeren heid zie
; ),
gebruikt wordt heeft men het qotaun
bij
(
,
bij
ontleent
:
,
.
teim
.
’ oh ,
maîtresses
.
. .
’
,
van temei
wat
spijzen
,
voor gebruik
:
ongeoorloofd
dranken
en
.
zie
,
.
le
,
q
,
terche tereiphoh
,
vergelijke
onreine inplaats van temei aut meerv brg tinuph slechte koopwaar tirgo eene
zie
,
tennef
men
taharoh
, . .
’
temei temeijes
kletser
.
, oh zie
,
teire
.
sph
teimose
,
,
,
”
„
,
,
,
teimen aanhoudend over hetzelfde redeneeren zich afvragen lange nabetrachtingen practiseeren peinzen zich ongerust houden maken zonder reden droefgeestig worden
vaat
296
,
werk betreft ; – neshomoh geschenken zijn verdacht.
tet , teit , de
:
waarde
negende letter slijk ; slang ;
9
't
van
;
geschenken
sen
,
–
alphabet ; getal
Hebreeuwsche
be ’ab ,
—
;
valschaard
: men
de 9e dag in ab
vergelijke
tishcoh be ’ab .
tibul, indooping .
.
,
zie
.
.
,
.
,
),
sh
.
,
,
plagerige
geweldenaar
.
reden bekend
’n
:
,
moedwillige Titus
;
.
:
,
onnoodige
.
taub
brg
goed
.
,
van toeut
.
.
,
zie taub
ïaut meerv
.
,
zie
,
treiterkop
dwarsheid deçiburo moeite der gemeente van overheidswege
titus horoshoe to tof ,
tipeish
tipeish
tirgo moeite maatregelen tob
=
ch
tipichkop
tippeshkat
de
,
, q, , ; zie .( , —
,
zie
tinuph tinnef , brg . slechte kost tinuph vuil uitwerpsels gemeene stof tipeish dwaas dwaze man
tolur
zie
'n
,
vertrokken
,
'n
;
,
verzogen
handen
,
hebbende
zeer onder
schrijver
boeken door grijpen
:
,
plaats
van
overschrijven
hetgeen
vermenigvuldigd
.
toen kon
vergissing
'n
.
de
;
, ,
zie
werden
ongewasschen
veel bezigheden
.
,
,
–
,
druk
—
ut ,
vroeger
nog
handen
indruk verward vergissing saupheir
,
den
tomei voortgestooten
;
,
,
torud
zie
.
'n
verwend kind
toome
to
troetelkind
-
lieveling
,
tooletje
—
.
,
toole
.
,
tomei onrein
.
.
,
,
zie
boek
waarin
–
bechauraut
.
narigheid
voor plaats van
de
gebeden in
de
,
;
zijn
,
.
vastendag
opgenomen
; .
Vastendagen
turim
'n
—
’ oh ,
.
in
sph
:
;
:
-
vasten
oh
'n oh, ,
arbo
,
–
;
,
al
ba
, .q
—
meestal concreten zin klippe qeliphei hatum onreinheid persoon meestal van dienstbaren gezegd
,
,
anit
'
ta
zie
van
tur
zie
iets goeds
'
tu m
,
tub
.
,
, ’n
;
,
;
terei phoh bemazzels zie mazol bedenkelijke gelukskinderen Hans komt door zijn domheid voort medine ongeschikt gewest ontoegankelijk voor Israëlieten land tereiphoh slecht onrein treive brg
treife
297
,
Vastendag der eerstgeborenen , den dag vóór het ; , algemeene vastendag ; — esteir , vastendag – Paaschfeest çibur van Esther , den dag vóór het Purimfeest ; – jogid , individueel vasten , b . v . op den herinneringsdag van overlijden van vader of moeder ; — nedoboh , vrijwillig vasten . ta ' anug , verlustiging , genot . ta 'ar , scheermes . ta ’awat leib , begeerte des harten . tabshil , kooksel, gerecht . bechaurim
in
,
),
,
,
op
zijn
;
praktisch
houden
geen —
,
dat leidt tot
geld weggooien
;
is
geen
oogen
voor
.
deugdzaam
persoon
.
,
voorwerp
,
.
geslepenheid
titel van
verhalenden
trant
,
wetenschap
;
staande tot beschouwingen
onderhoudende
in
betrekking
in
,
reeks
de
.
,
1910
smeekgebed
algemeen
tagkemauni
'n
Lewy
.
( e ) t,
doel ter zake
doodskleederen kostelijk sieraad
tagbulaut
(
is
'n
,
,
,
tachshit taganun
I. ;
dat
zijn
,
onhoudbare
positie
;
doel dat
,
tachrichin
. B.
hoogst
steeds gered
—
vou
Jerusalem
Bern
,
werken
is
doel dat
;
voleinding
tachlit
LEWIN
1912
.p
72
in
, , 8º . ,
II .
redigiert von
Bern
”
„
;
zie
tagkemauni tachkemoni , Literarisches wissenschaftliches Jahr buch des Vereines gesetzestreuer Studenten Tachkemoni
den titel
-S
,
in
jaar 1281 vertaald
,
het
verzen
enz voorzien
is ,
van
.
.
manuscr
Duitsche metrische voorrede levensbeschrijving
,
,
van aanteekeningen
naar
in
'n
. I.
.
KAEMPF
'n
gedeelte
werk
welk
door Dr
S
van
't
(
),
in
en
AL
berijmd schoon Hebreeuwsch geschreven door JUDA GARIZI Rijmer begin panje den die der 13e eeuw Zuid leefde
Die erste Makamen aus dem Tachkemoni oder Berlijn des Charisi nebst dessen Vorrede 1845 tagtaunim onderaardsche machten hemorrhoïden gesunde tajnes gezonde goed vasten anit vast goed verkorting kop scherpzinnig persoon tak voor tauroh
.
!
.
!
.
,
—
man
wetgeleerde
,
wetenschappelijk
,
gochom
,
,
;
talmid leerling theoloog
—
,
,
'
;
ta
zie
,
,
,
;
”
,
Divan
,
„
:
onder
,
de
.
.
de
de
:
. de
.
,
,
de
. 2 .
, . 1
't
:
uitdrukking herinnert aan bescheidenheid van philosoof dat beteekent wijsheid liefheeft die geestelijkheid sph talmidé gachamim Leering Toepassing van regelen der Schriftuur talmud Studie woord
298
uitlegging op nieuwe gevallen en het maken van gevolgtrekkingen . . Het complex van de traktaten der mishnah en de daarbij behoo . rende uiteenzetting en uitbreiding : ģemoro . Het werk geeft ' n 3
van de geestelijke werkzaamheid van ' t Israëlietische volk van Ezra af tot de zesde eeuw van de Christelijke jaartelling . Naast den Babylonischen , — babli , na ’ n wordingsproces van drie trouw beeld
,
eeuwen
, definitief te Pumbadita (Golah ) aan den Sura , aan het meer Esuria , in de provincie Babel,
.
ongev
Euphraat ,
499
te
en
parasangen (ongev . 110 K . M .) zuidwaarts van tot stand gekomen , bestaat de — jerushalmi, de Jeru salemitische , beter gezegd Palestijnsche of Westersche , die in 230 voorloopig , en ongeveer een eeuw later definitief vastgesteld werd . twee -en -twintig
,
Pumbadita
— babli , hoofdzakelijk in Babylonisch - Joodsch - Arameesch , en geschreven , omvat 37 onder gunstige politieke omstandigheden , gewoonlijk gezegd ( 36 ) traktaten en wordt als grondslag voor gebruikt halachah - studie en ritus . De — jerushalmi, hoofdzakelijk
De
in Galileesch
- Arameesch ,
en
onder drukkende
politieke omstandig
heden geschreven , omvat 39 traktaten , heeft slechts een derde van den omvang van den — babli, en dient dikwijls tot aanvulling en toetsing van dezen . Men vergelijke gemoro . Men vergelijke rashi. dit
bekend onder den naam
nabe
'n
ten behoeve van
bij
sub voce
W
Talmud
.
bij
de
twee monsterdeelen
—
1157 wijze
(
.
Encyclopaedia
in
.
aan zijn
, .
),
babli
1343
passages
verbrand
en
,
sommige
moedwillig
,
=
in
,
,
1912
schoone hoogstbelangrijke
een der laatste tosaphisten waarvan eene bladzijde
Jewish
The in
-
fac simile
overgenomen
SENS
geschreven
,
SIMON
Parijs
in
te
)
is
van
van
is
staande 1230
DE ,
en
eenige volledige Het schoonste van Münchener codex 5103
, dat zooveel
A
,
verschillende
(
bij
,
,
bieden
Talmud
den
varianten vervolgingen
,
,
de
van
vooral wegens
werk
betreuren
is te
die
Men vergelijke tausohpaut . Het
manuscript -exemplaren
,
,
.
L
,
te
de
goed denkbeeld verhouding tot
'n
in
-
,
de
.
—
:
’n
van photogravure vermenigvuldigd het geeft uitgebreidheid van van den gemoro tekst dien van mishnah die denzelven als met begrenst volledige De eerste druk van den de
,
door HERMANN STRACK buiten Berlijn aan Universiteit door middel
uitgaven
gewoon Hoogleeraar
,
gedrukte
Dr .
'n
de
in
en
-
te
SIJTHOFFS Uitgevers Maatschappij Leiden onder toezicht van bibliographisch verslag benevens aanwijzing der paginatie met
strook
babli
rechts
kwam
tot
299
, Bomberg
ed . 1520 – 1523 . De indeeling omlijsting wel tekst met van commentaren , is in
stand in Venetië
's
in pagina
alle latere edities dezelfde gebleven en verwijzingen die men doet hebben altijd daarnaar plaats . De thans meest gebruikte uitgave is die van Gebr. ROMM te Wilna . De eerste volledige druk van den en
tot stand in Venetië , Bomberg ed . 1523 — 1524 . verwijzing plaats naar hebben hoofdstuk en loffelijk halachah . Een voorbeeld van werkzaamheid en onder nemingsgeest is gegeven door den Heer MOÏSE SCHWAB, conservator jerushalmi
kwam
Indeeling
en
aan de Bibliothèque Nationale te Parijs , die tusschen 1871 en volledige 1889 ' n Fransche vertaling van — jerushalmi en van het eerste traktaat van — babli heeft doen verschijnen , vertaling ,
’n
waarvan vatte
zeer duidelijke en interessante inleiding en goed opge nog verhoogen . Zijn de waarde en bruikbaarheid
indices
voorbeeld is gevolgd door den Heer LAZARUS GOLDSCHMIDT , te Charlottenburg , die zich tot taak heeft gesteld — babli in ' t Hoog eerste
'n
reeds
tweeden
inrichtingen
.
genootschappen
.
en
eibri
en
tauroh
. 4,
deel (berochaut ,
.
2
beoefenaar
Talmud vermelde daaraan mee wie onder het regime der vroegere
,
; 4 .
in
.
den
de
gewerkt hebbende Rabbijn
Talmud bedreven
den
in
die
of ;
. 5 .
iemand
Talmud
den
;
van
. ,
,
, 1 .
talmudist
waarvan alleen din
, studie der Hebreeuwsche studie der Wet benaming doel
leshaun
vele plaatsen bestaande torah sph zie qehal
—
van
bensew
, terwijl het
shabot ) inmiddels
en —
,
op zie
taal,
4.
,
tien deelen
in
;
seidèr zeroeim
druk beleefd heeft .
.
werk
—
mishnoh
3
9 en
6
'n
10 nog moeten verschijnen
is
duitsch te vertalen ,
,
van het
,
Ko
1821 1850 enz door NOORDUYN Zoon
,
&
.
–
,
30
,
,
,
’
steunt
redeneering
,
argumenten
hierbij
die
(e ).
goede
:
minder
neir tomid paradoxale umgewend ( et ),
tangem
onnoozel
.
(e ),
sph
zie
,
tamid
1822
120
eenvoudig
.
,
tam
tweede serie Gorinchem
April
.
1853
D
, C. p . E .
.
C
der Nederlanden ENGELBRONNER
J.
vinden
ningrijk
ontleenen dagteekent van het Bijvoegsel tot het Staatsblad
definitie in
te
is
en
deze laatste
,
in
.
-
Hoofd Commissie tot zaken der Israëlieten Nederland voor het temporaire collegie van rabbinale examinatoren tot rabbinaal aspirant was bevorderd geworden De dispositie waaraan wij
daarom
niet
wordt gedacht aan de
300 seloh (Gij leidt hen .. .. sélah !) welke in teekening , veelal op ' n boeklegger , het einde
tangeim
woorden
kabbalistische
'n en
'n
,
als
dikwijls , dwarsliggende , dus feitelijk in de goede richting , het voetstuk vormen van ' n stang uit vers 5 van Psalm 67 opge bouwd , en met de voorafgaande drie verzen rechts en de volgende drie links, die armen zijn aangebracht luchter .
voorstellen
.
,
.
, ,
;
op
moppe
aanmatigend
groot
”
„
,
—
;
praalhans
met iemand zijn
prat
persoon
;
zijn
hem
aanzienlijk
;
,
invloedrijk
—
met
,
machtig
taqiph
tano
van
.
meerv tapuag appel
tanoïm
;
,
ro
;
-
,
,
,
.
,
,
;
zijn verdienste hoe gering die ook moge zijn moppe kan zijn maupi gemeenzame benaming voor mausheh tarbut opvoeding ontzag respect aut slecht gedrag iemand mores leeren vertaling Arameesche overzetting van Hebreeuwsche jaunoton weinig omschrijvende teksten Arameesche vertaling van profetische boeken van den Joodschen Canon
’n
)
,
a
lezing
traditioneele de
jaren
door
Christelijke
ruim voor twintig jaren andere opvatting het begin dezer jaartelling dus vijftig jaren later sterk om schrijvende Arameesche vertaling tegen midden der derde gekomen verkeerdelijk het einde der vierde eeuw tot stand aan denzelfden JONATHAN BEN UZIËL toegeschreven daarom onder
'n
of
)
b
,
,
’t
in
,
,
;
'n
,
,
BEN
jaartelling
na
UZIËL volgens
naar dertig
,
JONATHAN
opgeteekend
de
oorspronkelijk
,
de
–
;
,
;
de
.
,
—
leeren
targum
of
,
,
er
,
en
,
,
de
de
bekende
,
en
,
letterlijke nagenoeg tevens vriendelijke Hebreeuwschen tekst afgedrukte Arameesche volgens Dr Pentateuch MULDER 1859
)
van den
ondelos
(
den
verschillende lotswisse toepassing der boek
. S . I.
gewaardeerde
dikwijls naast vertaling
heeft kunnen maken
einde
,
zeer
eerst
;
,
'n
drukkunst
waaraan
—
zijn ontstaan
tarġum
,
geraakten
lingen hebben ondergaan
,
loren
'n
,
'n
:
zijn
uit
fragmenten bestaat die maar alleen herhaling maar even dikwijls aanvulling van Palestijnschen targumim beide kunnen uit één zelfden ver
,
naast afgedrukt
dikwijls
is
er
-
,
en
;
er
'n
—
,
-
,
jerushalmi althans
, ’n
—
de
jonathan
van pseudo
naam
en
bekend zoo goed als zeker frag jerushalmi lezing van stijl vertaling mentarische Arameesche die wat taal betreft veel overeenkomst vertoont met den pseudo jonathan veelal den
301 in
door ONQELOS BEN KALONYMOs
108
voltooid
BERLINER ( 1884 ),
,
volgens
Dr.
weliswaar in de tweede eeuw in Palestina maar langzamerhand in Babylonië gewijzigd
A
.
tot
, en stand gekomen , pas in de vierde eeuw in de nu nog geldende lezing vastgesteld , volgens Louis HAUSDORFF ( 1894 ), in ongeveer 80 door Aquilas , d . i . Ongelos in de tegenwoordige lezing , naar eene door denzelfden vroeger vervaardigde , door de voornaamste Joodsche vertaler Wetgeleerden goedgekeurde Grieksche vertaling , opgesteld : het
hooge aanzien waarin deze targum altijd stond en nog staat , heeft veranderingen gevrijwaard . In 1830 heeft ze tegen ingrijpende
. LUZzAtto , onder den titel van auheib (die den lief heeft : Ongelos was , 'n ģeir ) of Philoxenus er een in fraai Rabbijnsch Hebreeuwsch geschreven monographie aan gewijd . In 1874 heeft Dr. NATHAN ADLER , Chief Rabbi te Londen , ’ n Hebreeuwschen commentaar van zijn hand op den Onqelos -tekst en getiteld netinoh lageir , geleerde
Italiaansche
ten
.
uit
en
Nieuw Perzische
,
,
en
verder Kurdische
,
,
in
hoofdzakelijk
,
gebruik
Turksche gewesten een mengsel van
met Mossul tot hoofdplaats
-
in
Israëlieten aangrenzende
Arameesch
,
in
, ' t
,
in
denzelfden stijl schrijven het noordelijkst gedeelte
en
-
)
Klein Perzië
(
—
2
van hen die
de
,
”
of ,
—
3
„
.
4
van Perzië
in
; , .
loshaun Ongelos van bij jargon Een
landsch
vatting
eigen
voornaam ) behoeve van vertaling hollandit Neder stijl op plaats van leshaun targum
; .
(zinspeling op zijn doen uitgeven
geir
den
en
bijdrage
S. D
vreemdeling
geir
de
de bekende
+
,
de
,
+
=
ſ
—
+
j
+
r
+
de
,
.
, .nl
’n
, ,
;
.
voorkomt aut gaïm
—
,
’n
in
diepte onze zonden maken wandeling langs den waterkant doen het Nieuwjaarsfeest daarbij gebed uitspreken waarin deze symbolische zinsnede
,
op
moogt Gij werpen
de
hen
tashlich en
in
(t
haan
tarnegaulėt
,
,
tarnegaul
. . de
(
),
,
,
=
)
en 3
+
-
ge 10
,
.
Hebreeuwsche Arabische elementen bestaande tarjağ mnemotechnische term 400 200 uitdrukking 613 bekend micwaut 613 wetten telling van Maimonides verboden waaruit volgens geschreven Rambam Wet bestaat
,
,
levensuitkomsten van
.
„
:
”
;
titel
te
naam
,
herkomst des levens levensvoor uitingen des levens verschillende werken jongelingsvereeniging eener Amsterdam
waarden
;
’
tauçe
302
,
tauchogoh
van de teksten Leviticus
benaming
XXVIII
XXVI :
Deuteronomium : 15 — 68 , die vermaningen ; strenge bevatten met straffen zooveel vloeken staan niet in de – als enz . : voorstelling van de verwenschingen , die men iemand heeft hooren uiten ; boetpredikatie : ik heb je — niet noodig ; ' n vorm van seligoh . élèt ,
tau
en
nut ;
'n
van
naam
der 19e
genootschap
letterlievend
eeuw , met medewerking van , en ' n tijdlang medewerker
in
DUBNO ,
SALOMOH
,
, ;
,
's, de
de
of
,
bij
;
,
.
er
omgekeerd
( et ),
ik
,
:
,
umgewend
,
misschien
,
dauphi leer van verdichting
–
.
van tauroh
;
.
anders constr
; st .
,
,
,
men kan niet weten
misschien
zooals
shèmo taumar misschien zult gij zeggen jau misschien gebeurt het wel goede hoop heb
–
;
enz
van
;
,
op
misschien
overgangen
verschillende der ceremoniën gebruikelijke
.;
plaats
,
,
,
liederen
in
gebeden
huwelijk
uit elkaar voortsprui
plaats hebbende men vergelijke eileh
—
,
;
de
;
de
besnijdenis
gebeurtenissen
,
, .
;
odom
—
.
afkomst levensloop menschen levensloop
ontstaan
verschillende tijdvakken des levens gebeurtenissen tende gebeurtenissen meerderjarigheid
.
te
, en
,
.
constr van taulodaut levensbeschrijving
of
,
st
tauledaut biographie
taurat
een der
hebraïcus
'n
,
lid
te Amsterdam opgericht , (1869 ) overgebleven GABRIËL VAN IZAK POLAK van den eersten rang heeft opgehouden bestaan ongevormd tauhau wobauhu leeg
taumar
begin
van MOZES MENDELSSOHN , en dat met den dood van zijn laatst
maskilim
gelijke
't
,
14 — 45
,
;
vermaping
van
de is ,
en
op
un
,
voorgelezen
, b . v .
,
is
week den Nieuwe nog geen geen
.
is
,
—
de
gebruikt
die alleen
geïmmatriculeerd
der Isr
.
geen
lid
.
waarheid ingezetene
iedere
vertelt
geleigt
,
van
meteorologie
is
de
;
wat
Donderdag
,
,
inwonend
den
;
,
enz onomstootelijke
gaushob
uit
op
'
Maandag
maansdag
en n
:
is
wijze van bekrachtiging leestafel neergelegd dag dat officieel Wet
den
de ,
)
(
-
heit gehồben voorschijn gehaald —
;
de te
wohr Wetsrol
sau
de
Mozes Pentateuch zoowaar vandaag kan worden
; :
,
,
–
;
;
,
—
,
; ,
.
de
,
—
,
de
of
:
,
,
—
;
de
verzet subversieve denkbeelden èmèt leer der waarheid Wet kauhanim leer der priesters het Boek Leviticus mausheh leer van Mozes tauroh leering wet Wet Wetsrol she becal peh mondelinge Vijf Boeken wet Talmud shebichetab schriftelijke wet
303
;
zijnde
Gemeente
dadelijk
ben
ik
vreemde ) thuis . tausophaut , toevoegsels ,
Frankrijk ,
nl.
—
,
,
aanteekeningen
later ook in de Rijnstreek
en
mij
ik voel
dadelijk ( in den
,
commentaren
in de 12e
bij de Talmudteksten ontstaan . De Tosaphisten (ba of schrijvers van deze aanteekeningen , volgden in
in
13e eeuw
en
alei tausophaut ) dezen
voet
het
, la
„ A
:
la
France
bekend
,
sidraut kenmerken
elkander volgende waarvan de inhoud op
woorden die twee die meestal samengaan
twee
',
eumeçauro
,
tazriae
en op
.
samen
,
Littéraire zijn
groepen
la
zegt ERNEST RENAN de
Histoire
”
RASCHI
bedoelde
.
door RENAN als gachemei çorephat
nom
,
à
XXVII De
de
le
LITTRÉ
)
door
grand
in
zij
,
se
tête des tosaphistes bibliques trouve (a
—
met RASHI niet
zich
angehaald
schrijvers gekozen werd door één lijn durfden stellen Talmud comme tête des tosaphistes
woord
op
. Het
vinden
omdat
du
plaats
die
spoor van RASHI , wiens commentaren in de tegenwoordige Talmud uitgaven volledig aan den eenen kant van den tekst (penim ) worden afgedrukt, terwijl de hunne aan den tegenovergestelden kant eene
twee
.
.
en
vernieuwen kleedingstuk voor
wensch
:
nieuw
't
die
gij
,
iemand
verslijten
'n
,
tot
gericht
de
moogt
.
tebaleh
in
of
utegadeish
,
de
,
in
is
,
de
dien aard dat twee woorden worden toegepast personen die elkaar laaghartigheid niets toegeven synagoge tébah sph bimah almemor van
eerst
strepen
.
blauwe
meestal meestal
boekje inplaats van teginaut boekje
-
't ,
—
smeeking
;
teginoh
,
.
en
;
.
,
.
,
bijzondere
’n,
,
’
.
einoh vijg tegiat hameilim te
talit utecheilet bau
,
,
talit
in
herleving der dooden teginaut meerv van teginoh smeekgebeden individueele aangelegenheden
hemelsblauw
talit met
;
van
techeilèt zijden
–
plaats
bij
, .
draagt
't
in
,
-
in
't
,
in
Duitsch Joodsch Duitsch ook wel Neder landsch geschreven verzameling van smeekgebeden ten gebruike vroeger
af
.
18
.
=
de
nl .
, de
:
,
—
;
op
,
;
sabbathgrens gebied grens shabot Sabbathgrens afstand die Sabbath naar alle richtingen mag worden afgelegd grenslijn der bebouwde kom der woonplaats gerekend van ongev 2000 Joodsche ellen minuten gaans
,
, .
der vrouwen tegum
304
, in plaats van tehilaut, lofzangen , de algemeene benaming voor het Boek der Psalmen . tehiloh lo ' Godlof Goddank dikwijls geschreven teiboh kist arke verheven plaats tébah kistje geschreven woord
' l' .
Talmudisten
nl . :
, ,
staan het gebed
het
ook
,
Arke hetgeen wijst van stelling
.
in
.
:
aan onzen eomud onopgelost den toestand
blijft
,
:
gaan
in
de
,
te
gelijk
de
voor
,
de
op
inrichting
het vraagstuk
teiqu
Arke
gaan voor gebruiken te
podium
vermanen jaureid liphenei hateiboh nederdalen
toe
,
,
voor
,
hateiboh
het
de
,
t
:
,
van
spreken
te
af
liphenei
aubeir
het volk
en
om
naast
,
,
,
,
eil
tehilim
,
en
.
,
,
en
, ,
'i .
,
;
in
.
1525
huwelijksvoorwaarden
,
,
te -
waarvan
BEN GAÏM
,
,
—
;
gebed
;
gemeenschappelijk op
,
;
çibur
voor vruchtbaren regen hetwelk voorgedragen wordt hadérèch
shemini
gebed
als ;
tal ,
;
moet lijden
—
poging
gebed
,
'n
;
moet hebben plaats gehad
anders dan schipbreuk dauw
;
,
,
;
'n
,
horabim
,
—
het gebed der velen officiëel gebed van den eenling van individueel karakter wegens gebed gebed valsch iets dat reeds plaats
;
,
of
')
(
–
van tephiloh
gebed
shaw show heeft gehad
Venetië schrijven
gebed
reis gaat
jogid
, .
'
,
,
of
en -
.
in
op
tena
musaph
,
-
Israëlietischen
.
.
st .
,
-
,
het
-
van
. .
,
’
constr
ģéshèm
BOMBERG
'i ;
im
meerv schrijven
caçérèt
Wet Profeten Andere Ge
vier
verscheen
tephilat
ketubim
),
de
eerste
men
nebi
twintig Boeken der Heilige Schrift gedrukte uitgave bezorgd werd door JAKOB
of
Canon en de
(H
schriften
hoofd
cal tena
Pentateuch Profetische Boeken agiographen vormende samen den
,
Geschriften
teno
.
verkorting voor tauroh
bij
’i , ,
tenach
goed
men vergelijke
im
voorwaarde
tena
niet
't
,
tam
:
, q .
temmich
in
zie
,
,
:
,
.
,
telat hèdès mirtentak met drieblad temanjo apei acht malen 200 noemt men den 119den Psalm omdat telkens acht verzen met éénzelfde letter zoo regelmatig met alle alphabet beginnen letters van het
die
niet
voor weldadige
zij
:
is
hij
schreiber
,
geen
—
is
hij
aanleggen
;
leggen
,
;
riemen
—
,
(
), de
op
aan
uit
,
bij
onderscheidingsteekenen
en
hoofd linkerarm aange werkdagen bracht maar alleen het ochtendgebed bestaan leeren zoogenaamde huisjes botim welke met toe passelijke perkament teksten beschreven bevatten benevens
tephilin
niet
305 legt
regel
zóó
,
dag
.
elken
–
jid
'n
religieus ; zooals
overdreven matig
;
, .
.
'n
,
,
'n
,
de
;
boekpens
gebed
kaph handslag mondeling accoord
—
op
-
.
oh
,
;
—
;
,
constr van teqi shauphor het blazen st
'
at ,
teqi
.
of
tephisoh
;
gebedenboek het shemauneheesrei qeçoroh kort gebed verkort gevangenis gevangenisstraf
,
gebed
bladmaag
;
tephiloh
.
. zij ;
,
zoover
ceremonieel
een
nl .
;
nemen
te
op
dat der Ashke
;
geen
, ,
’
voor iemand hebben
,
bestaan
.
-
;
,
.
:
R
van
bestand
,
,
tequmoh
der gemeente voor
Amsterdam verscheen bij ABRAHAM ATHIAS statuten eener vereeniging rabeinu geirshaum GERSOM men vergelijke me aur haſauloh —
,
;
—
1737
instellingen
acht
reglementen beschreven zijn
nazische Gemeente hagèbro
het
reglementen
hanohagaut
gezegd
te
,
deze
;
,
, ,
;
–
ook
betrekking hebben waarin
haqehiloh
,
,
vaste regelen plaatselijke gebruiken
in
teqonaut
boek
.
,
de
op
,
;
,
één gerekte
,
oh ,
,
—
bazuin toon bazuin met hoogstens één aanslag tegiphut achting respect welke men inboezemt aanzien verhouding met mannen van invloed gemaakte niet belanglooze vriendschap
teqi
rust noch
.
, de
na
,
op
:
lofzegging geeft
deze
sec
45
48
,
,
niet weer met dezelfde data althans zonnejaren samenvallen aangezien de de
om
niet met dezelfde uren van wenteling van aarde de
dezelfde reeks volgens het aan wedergeboorte der
,
'n
nieuwe reeks kan natuurlijk
de
te
,
op
,
als
en
weer loopen
maand tishri
waarop
'n
de
—
tequphaut
van dagen uren der week beginnen genomen stelsel steeds Woensdag zon beschouwd hetgeen aanleiding tot
de
71
en
,
,
na
maanjaren
,
van
de
).
in
te
28
periode
te
,
91
. .i
omdat ten opzichte van het winterseizoen gerekend
zeker gebed gaan den 60sten dag de van ajaarsevening Voorts wordt het oogenblik
wordt
,
elk
-
de
,
d
)
van belang
is
—
.
te
verder tellen De gewijzigde lezing van
(n
In
.
-
(
de
,
-
6
en
van dagen
en
praktijk winterzonnestilstand der vier van het maanjaar die verkregen worden door rekenen laatste van het voorafgaande jaar telkenseen vierde van365 dagen uur Juliaansche tijdrekening uur
met zomer punten
en
elk
In
.
,
,
,
;
duur voor iemand hebben steeds door hem vervolgd worden tequphoh omloop keerpunt theorie der vier punten van maanjaar najaarsevening het die overeenkomen met voorjaars
.
is
,
en
.
.
m
.
u
d
.5
zon slechts 365 inderdaad sedert haar eerste fixeering reeds meer dan twee weken versprongen Deze bijzonderheden zijn nader uitgewerkt
duurt
306
Verklaring
de „
berust
Nieuwe Israëlietische
.
B
waarop
de berekening
door Dr . E . voor het jaar
”
Almanak
.
B
,
en de Erven BELINFANTE uitvlucht dooddoener
zie
tiruç
van den
ASSCHER , in
1859 ” ,
DE MESQUITA
,
J.
terrets , terretsje
;
„
,
der beginselen
almanak
de
,
Amsterdam
1858
.
.
in
Israëlietischen
, te
te
.
te
brengen
negende deel
alaut
'
sha
.
male
terugkeer
tot
het
tot inkeer komen
.
doen
:
antwoord
ten negenden
men vergelijke
; ’n,
,
.
, ;
goede
,
,
teshuboh
op —
,
.
.
,
,
,
vrouwel van teshiei
,
negende
teshieit
of of
,
bijeen
,
herstellen voorwerp van religieusen aard teruphoh heeling verkwikking artsenij teshiei
te
te
,
,
te
te
,
;
,
.
,
,
, .
,
van terrets voorwendsel loos praatje heiligdoms heffing terumat des titel die dikwijls door vereenigingen aangenomen wordt welke zich ten doel stellen bijdragen ten behoeve van een aan koopen bouwen koopen vervaardigen herstellen gebouw een aan
verkleinw haqaudèsh
, :
'
oh
te
en
,
,
sh de
’n
;
—
,
teqieoh
,
.
de
pas bazuin blazen Hierbij komen drie geluiden gerekte gebroken geluiden een toon sheborim teru aanvangs trillend geluid zou uit de samenvoeging van
tetschen
zoeken
.)
,
,
zelf
te
,
in
,
tq
blazen
de
. .
die tetscht
.
Er
het werkw bacal tauqeiae
, in
tetscher
, ,
de
de
in
—
,
,
zij ;
tetscher tätscher zie berches wordt beschouwd als zijnde volksuitspraak Spreuken van tacashir maakt rijk aan
,
1 . .
2
hij
oorsprong
den
(
. er
van
is
is
,
:
letters dezer drie benamingen ontstaan zijn dat het laatst geplaatst zou hierin zijn reden vinden dat het niet den Penta teuch vermeld zal phonetisch wel geen bezwaar tegen zijn
,
'
'n
is
).
certificaat
,
testimonium
,
,
attest
ebak
.
diploma
(g
,
'n
gevlochten
,
gedraaid
getuigschrift
,
,
,
„
Fransche tourte getuigenis teeudoh
”
,
,
's
ontleende
ta
hi
uitdrukking birkat hasheim ashir de gave des Heeren maakt rijk maar waarschijnlijk het Duitsche vertaling van berches door woord dat overeenkomt met het Salomoh
pje
.
.
kerk tiqun tot inhoud uitgave klein
,
zie tiphloh
boekje met
’n
, ’n
tikkentje
.
,
,
tiffel tuffel brg
;
in
, al ,
en in
of
;
in
;
om
, ' n
zeggen
,
-
tehilim
;
zie
,
–
,
formaat der Psalmen psalmen lezen hetzij alleen gezelschap dit geval gehoor laatste vers vers door voorlezer bestaat gedrukte levensomstan dit gehoor ook uit slechts één persoon
tillem
307
digheden
lezen , die
psalmen
de
uiting
aan de gemoeds
geven
stemming , waarin men verkeert . tinaug , zuigeling , kind ; — ben jaumau , ' n kind van nog niet één dag oud ; — shénishboh bein ho 'akum , ' n kind , dat gevangen is tusschen geheel buiten de de niet- Israëlieten : iemand , wiens werkkring valt en die niet in alle opzichten aan de van de religieuse samenleving kan voldoen ; ' n verlaten
.
onschuldige
;
;
vallen
oneigenlijk
en
zal
der jongelingen
van vereenigingen
naam
,
;
sieraad
kerk tipaul uit
; de
.
.
,
zie
brg
in
:
afwijking
,
phloh
tippel
van mishnajaut gèbro
bekend onder den naam
is
bestaande
te
,
zich het bestudeeren van Schrift Talmud daarmee verband zoodanig eene ten doel stellen Amsterdam
staande werken
ţi
nog school gaan
en
:
,
zult vallen
.)
val
érèī bagurim
die ’
tiph
enkelv
nmw
, .
.
als zelfst
.
gij ( .
,
kinderen tipaul manl
kinderen
zij
,
die
Jood . tinauqaut shel beit rabon
,
eischen
gemeenschap
:
Joodsche
,
,
,
,
,
.
.
in
'n
,
de
somsmet der Wetsrol
kolommen
geplaatste bij zekere gelegenheden boekjes met die teksten gaçaut conventioneele stichtelijke sabbath lectuur
zie
,
–
;
;
,
volgorde
uitgave
,
vastgestelde teksten Schriftuur achttien zonder aanteekening welke
,
logische maar
zijn
geredigeerd
.
uitgaven van boeken der Schriftuur
;
te
in
de
in
behandelde
, ,
;
definitief
van afwijking van geacht worden oorspronkelijk overeenstemming met pieuse gedachte
zorgvuldig
;
Venetië 1733 zijn mede EZRA en
scribae
,
eerste
1ste
nl .
,
Lithauen
de
erkende getale
de
de
door en
,
werkers plaatsen
,
van Novogrudok
saupherim
ten
-
LONDON
in
,
,
,
in
-
—
;
,
de
'n 't
;
;
—
shabot uitgave van die lectuur Hebreeuwsch shelaumauh tephiloh uitgave van gewone gebeden aanvankelijk hoofdzakelijk voor den Sabbath bezorgd door SALOMOH BEN MOZES RAPHAËL
·
teksten
voorlezen
te
kunnen overeenkomstig
; in
,
;
Wetsrol
,
zekere
reciteeren
gaçaut
uitgave boekvorm van den Pentateuch zangteekens met behulp waaryan men zich
's
in
,
te
pagina
in
zekere
uit -
oefent deeling
de en
gebruik
klank om
genomen
zonder
'n
,
,
, ,
,
,
,
vallen
.
,
.
,
voeten brg loopen struikelen verbetering verbeterde lezing lezing vaststelling giqun inrichting bepaling programma reglement instelling aan artikel van
tippelen
308
tiruç , oplossing
tishbi,
eener moeilijke vraag
van
naam
bescheid op qashjo .
'n
Elïahu ; titel van
Profeet
den
:
beredeneerde
woordenlijst van ELIAS LEVITA ( 1541 ) en aldus Hebreeuwsche genoemd naar het aantal behandelde woorden , dat met de getal . waarde van — overeenkomt ; bijnaam van genoemden schrijver ; bond , die zich ten doel stelt , den Joodschen geest op te wekken en levendig en het Joodsch godsdienstig bewustzijn
'n
van
naam
.
te houden
dag in de maand ab : herinneringsdag , verwoesting des eersten zoowel als des gevierd aan geschiedenis van het Israëlietische tweeden Tempels overigens treurige volk andere feiten bekend
als
beab ,
de
in
,
,
'n
dit
in
compliment
phenix
kanéshér uw jeugd zich hernieuwen
),
galant
of
'n
,
,
van tebaleh utegadeish necuroich moge als adelaar
(
'n .
'n
er
:
,
u
,
te
, d . .i
moogt hernieuwen staat zijn herhalen wensch gericht tot iemand die voor het eerst draagt gewijzigden vorm nieuw kleedingstuk Men kan
titgadeish
moogt
gij
gij
.
om
,
in
,
de
de negende
tish oh vastendag
hand
sterk
rechterhand
uw
,
,
uw
jeminécho
zij
.
zien
toeauz jodecho torum
onrustige
'n
,
—
'n
,
.
,
.
anus
on
.
,
, ,
zie
,
toches zie togat achterdeel tophus gevangenis tofes brg togat achterdeel partes posteriores rustige persoon
;
, . q . .
hoog
.
achterste aanhankelijk
.
; la
à
barsten
;
;
,
Philistijnen
guerre
erein
—
alles gaat
de
diepte
;
,
tehaum
in
.
à
comme plaats van
la
,
er
ik
tom
in
guerre
of de
mijn persoon sterve met pelishtim tomaut naphshi mijn leven mijn positie aan buigen waag
,
(e eim )
afhankelijk
;
togat
,
zie
; .
gehangen
,
tolui
,
of
tokes brg
toges
alles
voortdurend
.
,
tomid
.
,
raakt weg men ziet niets terug
dikwijls voorkomende zoo leeren onze Rabbijnen aanhef van leerstellingen den Talmud wel eens schertsend nagevolgd bij minder zwaarwichtige onderwerpen als in rabonon
b
. ., v .
het
'n
is
van mij
”
zeggen
,
,
't
–
kon wel eens iemand komen
enz zijn boek moet schrijven is
naam
jichtaub
: ,
,
:
'n
leeaulom en in
want
er
bekende
boekwerk stelling dat men zijn
in
scriptie
–
,
,
in
:
,
tonu
309 heb ik mijn naam in mijn boek geschreven , volgt onderteekening ( ). topheil èmunoh , afwijkend geloof : Christendom , meer daarom
ik
,
de geringe ,
't
in
bijzonder
Katholicisme . tophus , gevangen gezet . to
hoor : aanhef van ' n éénrijmige seligoh , dagtee kenend uit het midden der twaalfde eeuw , onder den indruk van de wreedheden , waarmee de tweede kruistocht (1147 — 1149 ) gepaard ging, door R . EPHRAÏM BEN JAKOB van Bonn , verdien stelijk dichter en zeer gewaardeerd historiograaf, vervaardigd : uitdrukkingen , ofschoon samengesteld uit allerlei didaktische , diepgevoelde aan den Talmud ontleend is het toch ' n klacht , , die als het ware alle vervolgingen waaraan de Israëlieten tot . shema
',
en
kom
die
dusver bloot hadden gestaan , samenvat ; vroeger populaire bena ming van den vijfden dag tusschen Nieuwjaarsfeest en den Kipur, d . i. van den laatsten werkdag , den dag vóór den grooten deze seligoh
gelezen
wordt
;
waarop
en
voorafgaat
,
Verzoendag pannekoeken
misschien nog bestaand gebruik gemoedsstemming onzer vaderen teekenend voor seligaut dagen reeds die althans dien morgen den dienst die zonsopgang Synagoge begint voor niet wilden verzuimen
'n
-
,
—
voor
,
die
,
,
-
de
in
,
,
:
;
-
,
te
. ,
.
dier tijde shmus uitvlucht
,
bekende werken
zoo iets
moet
men
i
.
),
shewa
en
. de
vóór
?
is
.
'
te t
van
doel stelt
dat niet het geval
bijzonder
,
,
uitshmusi
( n )
,
en
,
habi
zie
uboeeit
wie
.
—
Hebreeuwsch
ten
of
,
't
in
geschreven
zijn en in
,
te
wachten ubipherot
, :
;
;
naam
plaats van we vóór lipletters
ubechein milau bij
alphabet
Hebreeuwsche
naar den oud Hebreeuw ollef tot zie oleph onderneming eener Odessa die zich kruisteeken
van
uitgeven
talen
andere
van
't
-
;
teeken
;
en
,
vertaler
het vertalen in
door
versterkten wat vooral van de synagoge woonden
hart
afstand
letter
der letter
vorm
turģeman
in
hun
.
en
getalwaarde 400 schen
u
grooten
overdaad was twintigste twee
de
,
tów
hen
nacht
den
,
voor geen
den dag vastend
het voornemen bezield op in
,
meestal met brengen nog
-
te
en
in
de
,
,
de
bakken
310
,
uketubim
(andere ) geschriften
en
.
ulai jerageim , misschien ontfermt Hij uitkomst ; mocht het toch gebeuren ! uleeumat zeh , en daarentegen . umaut umgein
ungein ,
jitein
,
de volkeren gein
geen
;
geve
wie
en
,
misschien
geeft God
,
iemand , die
.
der wereld
,
wansmaak grappen debiteert .
zoutelooze
umi
,
ho ‘aulom
,
,
zich
leelijk
'n
;
, was het maar zoo
och
umaso , drie
—
!
't vermeld , naar hun stamwoorden te vertalen door zwijgen en zien : hooren , zien en zwijgen .
umishmoe
wedumoh
umon , vaardig , handwerksman handig unbetaamd
persoon . . , onopgevoed
,
;
eigennamen
: men
grof
, laat
jad , bekwaam
–
Genesis
Boek
in
en
hooren ,
handwerksman ,
betaamd ( s .
vergelijke
en
v
'
. be -). gedicht ,
ons macht toekennen : aanhef van n zeer plechtig moment bij den musaphdienst op het Nieuw jaarsfeest kenmerkt .
unetaneh tauqèph
dat ’ n
ushpizo , gasthuis ,
nl. ' n huis , waar men gastvrijheid geniet ; verblijf, nachtverblijf , herberg , hospitium , herbergier , gastheer . " ,
zich
,
, brg .
erg
zich
vergelijke
men
gautom
.
.
.
.
)
vergelijke
sam
verloven
.
(
,
).
,
(
men
.
:
,
mauseir
.
.
:
:
shemu aut
comité
,
uitvoerend
—
vergadering
ha
,
men vergelijke
.
,
)
(
,
verzameling
;
(z
,
:
shogaur verdonkeremanen men vergelijke ijn geld verdrinken vergelijke shiqaur men
.
,
,
ad
'
mashkaun
vergelijke
men
verpraten zijn tijd vershmuzen viege brg zie nephigoh niets wa
vergelijke
macaseir
)
, ,
:
. zie
vergiftigen
,
versammen vershageren
vergelijke qinjon .
vergelijke
sluiten naueeil sluiten qenas leggen zijn dochter
verqnassen
vershikkeren
men
men
,
,
vermasseren brg vernollen
,
verpanden
vertienen verklappen
:
,
,
vermaiseren
,
zie
het gelag liezen : men vergelijke gokken . verkienen , brg . verkiejenen , brg . verkoopen : men vermamsen , brg . vermasseren verraden
vermashkenen
.
verwonderen : men vergelijke gidush . betalen , verspelen , met speculeeren ver
.
vergokken
:
verzegelen
leil
,
vergidushen
;
vergatmenen
311
nacht van voorafgaat
nacht van de waats , die , welke de besnijdenis
de
zeide het gaf
,
hij
wat
en
allerlei kostbare zaken
vermeld
de
,
waarin
,
,
de
Exodus
laatste twee sidraut van het Boek
dikwijls samengaan ,
;
;
die tot den bouw van Tent der Samenkomst moesten twee vermogende onafscheidelijke vrienden twee deftige
staan
dienen
van
publiek
't
in
samen
inkomsten
uitgaven
opgemerkt
worden
met anderen
,
gemeenschap
en
dikwijls
die
,
echtelieden
;
die
sprak
.
't
;
in
niet veel wild wajaqheil uphequdei
zeide praten
:
,
wajedabeir
hij
wajaumeir
hij
wada 'i, zeker .
al
.
meestal
hij
.
familieleden
wajegal
,
,
hij maakte
uit
zich
de
zich
passus
dezen
Exod
.
bij
,
,
:
verheugde zich
Jethro
XVIII
de
.
voeten wajigad jitrau
maakte
—
vluchtte
hij
,
wajibrag
;
hij
.
op
'
z n
,
'n
:
,
passage uit het Boek Exodus smeekte aanhef van waarin Mozes Gods barmhartigheid afsmeekt voor volk welk algemeene vastendagen voorgelezen stuk wordt
:
-
—
)
de
(
;
de
: 9 ,
behoorende commentaren stemmen niet overeen omtrent oprechtheid dezer verheuging bleibt allzeit iber über uitdrukking bedoeling schrijver dezer regelen tot de der heeft
.
ik
,
die
,
mij
, gij
'n
:
een
;
in
Sabbath aan
gebed aanhef van Feestdag overgaat
afspraak herinneren
.
pas
kennen
de
wanneer
juist van
doen
adar sheini
.
,
'
we adar
zie
.
,
we
met ruime hand geeft die wat missen
en
komt
Gij hebt ons de
,
,
kan wataudieeinu gebruikelijk
gehad
.
,
goedgeefsch
tijd
roos
gul mensch
gul
heb mijn
.
,
watron
ganob
zie
', n
,
warda
,
,
.
heden niet kunnen uitvorschen wajisse mélech zie hoiti mélèch
?
in
:
U
;
en
,
,
:
,
—
ik
;
;
—
;
'n
zoo
,
,
-
en
gauzeir goliloh hetzelfde zoo telkens opnieuw lemar hetzelfde aan Mijnheer wensch hetzelfde beant woording van geval wensch mi lau wie verkeert niet dat iedereen heeft wel eens zoo iets woorden van opbeuring gericht
wechein
naam
dit betrof
der gemeente
op
alvorens
in
die
,
Hoogepriester
,
den
:
,
.
tot wie over treurige levensomstandigheden klaagt wechipèr bacadau hij zal verzoening doen over zich zelf
den
312
op te treden , voor zich zelf
kwijtschelding zijner zonden belangen van anderen behartigen , maar in de de ; eigene zijn plaats alleen aan zich zelf denken .
Verzoendag
;
vragen
moest eerste
weçiwonu , en ons bevolen heeft . wedai , en genoeg ; – bezu , genoeg met dit , hierbij zullen wij het laten ; — legakimo biremizo , voor den zaakkundige is ’n zinspeling voldoende ; wij behoeven op dat onderwerp nu niet verder in te
;
gaan
lemeibin
–
verstaander wedal , wegaçi
'n
en
scherpzinnige
den
is dit
voldoende
,
'n
goed
' n half
woord genoeg . , wedai lemeibin . legakimo voor wedai
heeft aan
verkorting
,
,
half .
wegpatteren , zie patteren . wehasheim jishpaut shelaumau
, de Eeuwige moge zijn vrede vestigen , , dat is de proef op de som . ajoh bewijs weho re ’ hier is het ,
.
wei = we , beteekent hier , evenals in we ’adar , en : het woord in zijn geheel beteekent dus meer dan wijs , waanwijs. weigochme , waanwijsheid . weishet , slokdarm .
weigoochem
weisimge à
,
treurige
;
jaune
rire
voorvoegsel
het
vreugde
;
jeu
mauvais
:
waanwijze
;
valsche , schijnvreugde ; bonne mine het voorvoegsel wei is het Duitsche
weh , wee ! wenaumar omein , laat ons hierop amen zeggen ; nu is het uit , hoop ik . wecosito kegoch mos écho , handel naar uw wijsheid , naar goedvinden . wesomagto begagécho , verheug u op uw Feest : afscheidsgroet ,
't
bijzonder
Loofhuttenfeest ;
naam eener ver eeniging te Amsterdam van lieden , die zich voor gemeenschappe lijke rekening de benoodigde arboeoh minim aanschaffen , en voor zoover het hun thuis aan gelegenheid ontbreekt dit te doen , op in
op het
,
’ oh ,
,
weg
.
de
scheldwoord
die alles zich vereenigt met genoemde beteekenis
;
hatum
'n
abi abaut
in
,
.
eerst
,
;
vlekkeloos
weest vrij ten opzichte van kwijten van uwe moet ge
umïsro
Israël
zorgt dat
u
van
schuld eil ,
meihasheim
:
Eeuwige
van
'
,
, .nl
weest vrij
en
den
neqlïm
-
;
blijft
-
wihejitèm
gij
.
wat niet goed uitgeslapen vent
voeten
,
,
wiewassetomme
wajibrag
;
brg .
zie
,
is zie
wieberig
uit
dezelfde wijze buitenshuis ' n loofhut inrichten widuï , belijdenis , het formulier van belijdenis .
,
meer
gemeenschap
ge
opzichte van
kunt
dan
,
plichten
de
ten
313
uzelf
aan
.
denken
'n
de
)
, ,
.
,
,
167
.
.
—
pp
„
:
in
.
:
en
. L .
M
en
,
—
,
zur Kenntniss , in
geboden
gewone spreek
de
”
;
in
de
Goddelijke
,
als beteekenende
dat
in
,
,
te
: de
,
klank klank -
letter jud den
au
den
-
letter
u
;
enkele
getalwaarde
,
stelt
combinatie met
de
de
't
,
alphabet
Hebreeuwsche
verkorting
voor zichraunau
zichraunohh
liberochoh
;
.
haak
of
,
zal
de
-
't
;
voor
van
Joodsch Duitsch
dubbele letter
w
;
6
letter
zesde
in
,
wów
de
de
.
,
165
nemen mits dit niet zijn gezondheid zijn brood
in
in
acht hebbe
belet dat men leve iemand niet winning schaadt
,
R
,
–
. : ’n
wordt
„
te
de
godsdienstplichten
uitgaven
verdere
zijn
1842
acht nemen opdat het daardoor leve taal worden deze woorden geïnterpreteerd men
VAN AMERINGEN
passus uit het Boek Leviticus
'n
en
,
Poesie
aangemoedigd
het volk
1879
LEOPOLD DUKES
der neuhebräischen religiösen wogai bohèm daardoor leve waarin
5640
:
.
vinden
te
. , .I
.
L
. J.
ook reeds
JOACHIMSTHAL
bij
van
110b
POLAK
G
en
Amsterd
door
andere waar
door JUDA uitgave der Gebeden
voor den Verzoendag Hebreeuwsch
Israëlieten
enz
of
,
,
te
,
,
HALÉWI hebben wij gevonden blz
op
;
van
tenson Rangstreitgedicht ten doel hebbende een heid duidelijk doen uitkomen schoonen
Nederduitsch
bevel samenspraak
,
vorm
'n
in
den
van
dertiende
niet Israëlietische theologen
dichtstuk
der Nederlandsche
erslag
(v in
. v .
zooals
-
en
kritiek b
, ;
;
tusschen Rabbijnen
gehouden werden
;
'n
openbaar
eeuw
strenge
discussie godsdienstdispuut
er
twistgesprek
,
wikuag
zaliger
-
Noord Amerika aange
targumtaal
.
'n
,
-
deelachtig worden eigenaardige in
,
,
.
-
voor Joodsch Duitsch staat zijn het voordeel hebben mystiek kabbalistisch titel van
'n
,
;
,
zaucheh zijn zauhar glans
Engeland
en
in
de
vooral
benaming in
,
nomen
Jargon
: .
nagedachtenis zargon
,
de
in
, R.
,
,
),
,
2e
(
’I ,
,
,
geschreven werk met verklaringen van den Pentateuch tot grondslag dat hoogstwaarschijnlijk ten onrechte aan SIMON toegeschreven zijn BEN JAUGO eeuw wordt maar dat opklimt tegenwoordigen vorm althans niet verder dan tot
.
te
,
en
DE
te
,
zoo goed als zeker geacht kan worden vervaardigd zijn door MOZES BEN SHEMTOB Guadalajara LEON
13e eeuw
314
zaul , goedkoop , goedkoopte zauleil wesaubei , gulzigaard
ochtenddienst
kan
hij
kop
!
'
z n
—
lang wachten
dat krijgt
van
mij
eer hij dat van mij gedaan
,
; ;
te
,
. .
,
.
guldens
er op (
Tem
muur
voor den Tempel
te
de
,
dat
sedert
,
des
of
de
te
geven
mingoh
,
tijd
-
,
eenigen
;
is te .
te
.
kennen
wenschen overblijft
mah
—
;
tijdstip
verwoesting aan ongeverfd wordt gelaten
.
'n ,
,
te
,
,
, ) ,
om
(
enz
b
zoldering
), ,
herinnering
die
Israëliet altijd iets Jeruzalem verwoest
de uiterste
,
,
's
.
.
. bedorven
kinderen
.
,
.
mereieim
te
eindigen
,
,
,
liederen
morgens
vervaldag
; ;
om
,
—
;
's
)
tijd
gezangen
zoqein
van
–
;
meerv
zérae kroost
,
zes uur betaaldag
pero aun
ontucht
,
,
zeqeinim
afgesproken
huiselijke
avonds
geacht wordt
.
en
,
(
zemiraut meestal zenut
dag
den
te
vaste
die
”
„
van
beginnen zes uur mugbol vastgestelde termijn qobua
de
in
's
34
de
7
in
kenmerkt
', ,
—
om
hamingoh
—
-
,
van den dag
, :
waarop het mingoh gebed mag worden verricht Nederland variëerend tusschen uur namiddags kortste langste dagen van het jaar aldus berekend naar uur verhouding vijf kwartier voor nacht van die het pelag
tijd de en in
goudstukken
.. habaït plek
tijd
die
.
,
zohub
. v .
,
van
. .
zébèl
legurbon
zeman
en de
,
en
de
—
,
,
zeibel
zeichèr pels aan
met aan
bekendheid
wederkeerig
lozeh
meerv
zie
,
;
deze
zehubim
die danken aan voorspraak van die
Wolf
–
,
zeh
,
; -
'n
,
zoeken
,
de
ze ’
wolf
der
geen katowes familietrots gevoel van eigenwaarde hebben verontschuldigen iemand trachten
,
is
-
voor iemand
door het van die deugden aan eib
obaut verdienste
is
,
nawerking
aanzienlijke afkomst vaderen grapje men mag wel geen
–
gelukkige
verdienste
,
zechut
;
.
;
geluk
,
niet krijgt
hij
uf
.
voorrecht
gedaan
van n smeekgebed den dag voor het Nieuwjaars
zelf
;
zechïoh
dag
die
,
, ;
feest
'
; aanhef
het verbond ter Synagoge
bij
zechaur berit, gedenk
op
zébèl , drek . den
dronkaard .
en
.
ontuchtige
'n
,
zaunoh
.
315
, schouderstuk . zie
, brg .
de
,
'n
zijn
't
in
,
er
liberochoh
haar
,
,
,
,
.
strekke ons tot geluk gedenkschriften
hun
.
,
stemme ons tot dankbaarheid
.
voor het nageslacht
mijn
,
–
;
ledaur agaraun gaat weg mijn geheugen
geheugen
,
herinnering
,
,
aandenken
—
herinnering
;
,
zichraunaut
,
zichraunom
,
,
zichraunohh
aandenken zikoraun
,
vervullen
zichraunau
is
te
er
gen zijn
plicht
—
; (
vlugge
).
zeraua arm lichaamsdeel ijveri ijverige menschen maqdimim lemicwoh godsdienst vroeg bij als bijzonder iets goeds
',
arm
,
zerizim
,
zerauae, zerauang
huichelaar
.
.
met nevenge
die
de
:
,
,
,
gluiperd valschheid valschaard vereeniging paring ziwuğ vergelijke parshat zochaur zochaur gedenk men
,
ziuph
;
,
zïuph
, , ,
ziph
.
zie
.
wordt minder
,
’n
: )
't
,
)
lid
. rechten
eener
aan den naam
van
die men
als
.
.
,
jongen
.
mannelijkheid
gewoonlijk
.
:
,
den
in
— "
(
,
voor
lataub ten goede gedacht profeet Elïahu toegevoegd
zochur
zauhar goud
zohub
goudstuk
zevende letter van
Hebreeuwsche
alphabet
;
.
gulden
't
zoin
.
,
de
, ,
zie
.
zohar
,
zohob
getalwaarde
wapentuig
.
, ; ,
van zechïoh
,
, ,
zochrut
buitenland
geniet
mannelijk man
zochor
maakt soms nog
Synagoge bekend
de
in
.
,
meerv
vereeniging
de
gepraaid
„
zochïaut
uf
kaal werd de koster
7
,
in
en
,
Vrijdagavond besnijdenis voorafgaat dachte aan zochor sommige gemeenten eenigszins feestelijk gevierd wordt
't
,
de
)
en
,
in
ZOLA
zie shogaur
voor
—
heb het gekregen
'n
zaul
.
,
zoochererwten
van
,
.
,
verkleinw
ik
.
maakt zolletje
,
verbannene zoo gunstige wending heeft gegeven zola blijft aangename herinnering heeft zich verdienstelijk ge
;
den
13
(
de
in
:
is
verkorting voor zochur lataub die verkorting voor eerst Dreyfus gehoord dagen van manmoedig zaak waaraan het optreden van EMILE ZOLA Januari 1898 verder een voor
zola
316
, oude man ; in elkaar gedoken als ’ n — (zoken ). : in de uitdrukking rebbe — : hiervoor vergelijke men rebbe .. zoreg .
zoqein
zorag
zugaut
,
evene
getallen , paarsgewijze
zuto , klein , de kleine , de Jongere, behoorende
baar
legende
zegt
Judaeërs die hun
dezen
met den Grooten
nl., dat
zijn
aanleiding
den loop
Beide woorden zijn worden .
Junior,
bij Alexander , waarschijnlijk
te maken
in
.
gegeven
ken
van dien naam . De
gedrag ten opzichte der zijn naam op de kinderen ,
van het jaar geboren onder verschillende
tegenstelling
om
Veroveraar
edelmoedig had
gemeenzame benaming
werden , over vormen
te dragen
familienamen
.
ge
JII .
TOEVOEGSEL .
NALEZING . alioh . Eene uitgewerkte „
,
Ecoute
:
, door
studie EDM
Juives (LXVII), No .
Etudes arjeih
Israel !”
familienaam
Bolderwagen , lijkwagen . Currentschrift . Het spreekt van in
vorm
van
FLEG
de
,
hand
van
combinatie
en
,
134 , 1er
avril
LIBER
de
over
Revue des
.
1914 d
.
. i.
leeuw
, schijnt
zelf , dat het gebruik veel fantasiën
der letters toelaat .
zie Skottelkom
.
aangrijpen : de schwach , mein liebe – , de gelegenheid onderling gezondheidstoestand van 'n ziekenfonds naar den ver nemende van iemand , die aanspraak op ondersteuning doet gel
ģabbe
den
;
M
is te vinden in
het Arabische «abat , grimmig ( e) , geworden : Abas .
ook
Eskottelkum
.
, wordt
gunstig
te
geacht
dit antwoord
te
krijgen
,
berekend
om
hem
.
stemmen
Onder den titel „ Chad Gadja , Das Peszachbuch , ” is in , 1914 in de ,, Jüdischer Verlag ” te Berlijn , een populair in t Duitsch werkje verschenen , bestaande uit interessante bij · geschreven
gad gadjo
dragen
.
'
van verschillende schrijvers
.
, zie gaulèm ; de — : titel te onderscheiden bioscoop vertooning van ' n . hachnosat auregim : n hoogst interessant artikel over het werken van het genootschap van dien naam te Amsterdam , is te vinden
golem
, wel
van
golum
'
0 . a . in
Zaterdag
het Avondblad
II
van het
Algemeen
(no . 27557 ),
27 December 1913 Tehuis voor Zwervers ” , en geteekend J . hasophob hoibrit, de Hebreeuwsche taal . Als „
Handelsblad
onder het
J.
'n
van
opschrift
:
B.
staaltje van
zuiver
318
, bereikt door ' n niet -Israëliet , geeft „ Der Januari 1914 ( 10 Tebeth 5674 ), eenige aanhalin gen van het protest , dat de Katholieke geestelijke en geleerde JOSEPH MÓLITOR , in 'n vergadering te Cincinnati (Ohio , U .-S .) , naar aanleiding van het proces Beilis, in deze taal, tegen de bloed beschuldiging heeft doen hooren . Jiddish . Het nieuwste werk op dit gebied is de „ Lexicon von der judischer literatur un presse von ZALMAN REISEN , redaktirt von S . NIGER , Warschau , Central- Druckerei, 5674 – 1914 ” , in He breeuwsche kwadraat -letter , met portretten van schrijvers , af gedrukt naast hun biographie , fac - simile ’s van tijdschriften , enz . Jochle : eene goede , deugdzame , zich echter alles laat aanleunen heid
Hebreeuwsch
van
Israelit ” van
.
van
een
gekruide
Maart
1914
goulasch
een
is
,
de
,
de
3
die
San
en
zu
;
,
,
zich aan niets storen
eigen
geen
ge
die
vertoonen
.
;
”
is
te
in
gelijk
het publiek
).
.
persoon spoedig bewo
,
braaf deugdzaam
,
,
vaak bedrogen
.
'n
:
eenvoudig
daardoor
zie Levantador Tweedonker avondschemering
plechtige bekrachtiging
.
:
de
,
van mijn kinderen
bij .
,
.
,
zich
te
.
om
—
,
;
(
netjes
,
Resschaffen
Tiller
overal
diamant
,
Lotje partijtje
„
de
,
zie
'
,
uit kwaadaardigheid
Israëlieten
lewone lebonoh die legenheid laat voorbijgaan
,
1914
.
aan
und
zu
(
Leid
lehajisre eilim
Vreugde
Spaansche Joden
.
,
te
om
laad
handelen
gen
taal der
,
I.
Pedroso als onderzoeker tergen met boos opzet
dunkelijk
Schnokkel
,
:
.
de
eis , zu
,
lieb
aanwijzing omtrent
geeft het Algemeen Handelsblad van Maart 27623 met vermelding van marquesa
,
in
lehach
fout
Levant
Ochtendblad Carlos
president der Alliance
.
,
nadere
)
Greis
de
Ladino
Leven
1915 overleden
'n
Kreis
: (
6
Januari
)
'
eil
.”
,
I,
Ochtendblad 27649 Hongaarsch nationaal gerecht kol jisro careibim Narcisse
Zondag
van
,
spreekt
29
Handelsblad
Algem
„
Het
.
Kaulisch
, .
die
8
319
SLOTWOORD . Den 18 Juni 1914 hebben wij kennis gemaakt met het „ Lehrbuch . zur gründlichen Erlernung der jüdischdeutschen Sprache für Beamte ,
gereproduceerd
Hebreeuwsch
zelver vertaling
is
er
Kleines jüdisch
,,
en
1780
getranscribeerd
als Duitsch
zoowel
alle
),
,
Handlexicon
(
1773
,
Wörterbuch
,
deutsches
enkele Hoogduitsche
van
in
en
, -
,
Hebreeuwsche Pseudo Hebreeuwsche uitdrukkingen den geest
woorden
GOTT
eene lijst
in
.
.
,
FRIED SELIG van
bei Vosz und Leo 1792 De schrijver van Lector Publicus Het werk geeft hoofdzaak
.
Leipzig
,
.
”
len
Gerichtsverwandte , Advocaten und insbesondere für Kaufleute ; mit einem vollständigen ebräisch - und jüdischdeutschen Wörter buche nebst einigen in Kupfer gestochenen und gedruckten Tabel
plus der
die
,
combinatiën wissel
een
voor
en
van
en
transcriptiën
schrijfletter
van een Verder geeft
-
Hebr
, .
.
,
verhoudingen
model
.
een
in
vormen
,
lende geven
in in
en
in
.
.
de
,
de
,
.
't
in
Duitsch Behalve den zeer goed uitgewerkten index bevat het werk nog grammaticale aanwijzingen met voorbeelden zoo ook regels transcriptie van Hebr Duitsch van Duitsch Hebreeuwsch zijn verschil beheerschen De tabellen stellen het Hebr alphabet
.
en
,
’n ,
,
gebruik
de
van
.
in
en
daar Hebr Wij verzorgd
goed
.
is
spaarzaam
doorgezette
het werk kunnen
,
, A .
hier ter stede
wel
ROZELAAR
,
L
School
Jz .,
,
eener
POLAK
parti
, .A .
,
Hoofd
Wildervank
Onderw
.,
.
,
.
SCHOEVERS
te
particulier
,
. .J
in
POLAK
Hebr taal maatsch
. S .
A
culier
en
Leeraar
vóór het afdrukken van ons werk met aanteekeningen ons door
ons voordeel gedaan
,
Heeren
de A
in
hebben wij nog
ruime mate
de
·
.
maken Daarentegen
uiterst
de
,
slechts
'n
hebben
goed
van
Behoudens eenige correcties hier brengen uitvoering aan
,
titelwoorden
te
.
methodiek
op
,
Het geheel maakt den indruk
.
plaats waren
in
,
,
nu
,
.
in
de
”
„
,
,
in
de
.
,
,
in
bestelbrief beide Duitsch met Hebr gestoffeerd inlichtingen het werk omtrent Joodsche tijdrekening wat daar mee verband staat benevens naar het ons voorkomt overdreven zijnde gebruikelijke combinatiën van begin aantal abbreviaturen woordenlijst niet aan termen die ons letters Het ontbreekt toeschijnen banaal noch ook aan zulke die ten tijde van den schrijver nog meer dan handelscorrespondentie hun
320
Januari
.
te
,
,
TE
A
. J.
en
.
,
te
.
.
de
1915
.
,
AMSTERDAM
,
; . S .
Isr
willend verstrekt. Wij betuigen hiervoor genoemden Heeren onzen hartelijken dank . En eindelijk vermelden wij dankbaar , dat de Heeren P . J . B . GOBITS , Rector van het Ned . Seminarium ONDERWIJZER Rabbijn der Ned Isr Hoofdsynagoge Dr WINKEL Hoog leeraar aan Universiteit allen Amsterdam termen gevonden aanbevelingen hebben ons werk met hun vereeren
. .;
lezen eertijds enz
.
tabshilau
.
asper vóór
u
.sp
vervalt
.
hasauraphat
i.
fopperij
,
bedrog
,
bedriegerij
,
lezen ramo
is
Het tweede woord
De negende letter
is
.
is
.
onderen
de
.
17
,
,
eeretitel
enz
kunstmiddel 1
).
hem
(
te
) is
te
(
,
,
na
In
.
.
vennoot
lezen
tabshilin
’ ut ,
,
14
. ;
303
regel
mij
Het tweede woord
van
6
regel
8
254
3
,
211
,
,
regel regel
titel
te
.
enz
19 . 24
regel
. 0 .
194
van
tweede woord
gobeir
v
Onder
. 0 . .
141
plaats
Het
v
,
,
regel
,
,
118
,
regel
,
.
Blz
43
.
ERRATA
$21
de ib .
.
,
.,
.
de
,
,
,
. .
, ib , . ib
. , de
. .2
.
.
,
-
.
's
.
,
-
,
.
,
Wezep
voor
,
het Ned
van
, .
Rector
de
,
.
,
DE
.
,
-
,
Isr .
.
.,
.
.
. R .
. Ds J. .H B . . A .
GEUS
Seminarium
P
de
Inrichting
, .
GOUDSMIT
Predikant
,
.
GROENMAN
,
.
W
,
.
A
Dr .
.
.
Hoofd der van den Ende
ib
.
A
. ,
, .Z .
,
tot
,
.
J.
Dr . .
.
.
,
.
, , .
ib
.
.
Amsterdam
,
DE HARTOGH
ib
HARTOGH
.
,
,
,
Nijmegen
.
. .J
HARTOG
Rotterdam
Amsterdam
,
Mej
HAAGENS
HAAN
,
.
de
.
.
,
van
Amsterdam
DE
.
LÉON H
. Redacteur
A
.
.
Zaandijk
DE
,
Gravenhage
Amsterdam
GOBITs
Dr
,
,
Leeraar aan het Neder
Lyceum
school
Rotterdam
EDERSHEIM
Rotterdam
Amsterdam
GERZON
LION GERZON
Dordrecht
Leeraar aan het Gymna
Joodsche Wachter
het
Amsterdam
Amsterdam
”
.
HENRI
DIEN
voor
van
Maastricht
HILDESHEIM Groningen
GERZON
GERZON
Centrale
der
Amsterdam
,
.
.
.,
.
DE
.
DIJKEMA
sium
maģid
, , .ib , Bz ., , ib
L
D
Duitz
.
E
VAN
.
Utrecht
DASBERG
DAVIDS
„
Biblesse
Amsterdam
F
.
Sam
CLERCQ
Isr Kerkgen
landsch
Oppervrz
Leeszaal
COHEN
,
.
, .ib
,
,
Leeuwarden
Leeraar
Lid Algem
GEMEENTE BIBLIOTHEEK
ED
Leeraar
.
.PH A .
I.
,
COHEN
tot
ADOLF GERZON
Amsterdam
Predikant
Ned
Mevr
;
,
,
,
DE
,
.
E
.
Openbare
en
. .
L
.
S
.
G
. L . C . G .,
.
.,
voor
Enschedé
Mej
Amsterdam
GELDERN
VON
A
.
,
,
Tandarts
BUCK
Isr
.
a /h
Hardenberg
Gymnasium
Cats
Zaandam
en
DE
BRUIN
BRUSKE
.
ib
., . Jr ib
,
. C .
. de
J. S. . S E . . . P E . .
BRONKHORST
Ds
M
Bibliothec
BREEN
voor
Rotter
FULDAUER
Commissie
Bibliotheek der Vrije Universiteit
Mej
. E .
T het
.
.
, ib .
.
G
.
. I.
Z
Joh
Leeskabinet
Boxmeer
FRANKEN
Mej
BERMAN
Dr
B
. |
A
.
,
ib
.
, ib .
ANDRIES BENJAMINS
Bonnist
FRANKEN
. R .
,
's
,
, , ib ib . .
.
S
.
W
BEFFIE
BLANCKE
Volksbiblio
Enschedé
dam
F
DE
Amsterdam
van het Ned
Bibliothecaris
het Rotterdamsch
BEFFIE
Jos
voor
FOLMER
TIDDO
Gravenhage
-
. A . J.
.
BEER
Secr
Leesinrigting
FABER
theek
Leeraar aan
BARNOUW
Gymnasium
der Permanente Com Algem
Isr Kerkgenootschap
het
aan
Hertogenbosch
, 's , -
Dr L
Leeraar
Lid
.
, .
,
,
Isr .
.
A
.
Seminarium
KAREL AZIJNMAN
EITJE
missie
moreh
ASSCHER
Ned
ABRAHAMS,
D.
Amsterdam
M
LANGE
.
Mevr. Wed .
geb
NAMEN DER INTEEK ENAREN .
322 Conservator der Biblio
.,
geb , . B ib . .
, ib .
„
de
,
het
en
.
”
.
,
.
,
de
”
,
, „
ib
.
,
, ib . de
. Z . -
.,
.
,
., ib .
.
,
ib
,
.
,
.
,
.
,
.
.
Openb
,
POLAK
geb
ISRAËLS
,
. . 0-. F 1 . .
N
Weltevreden
Burgerl
.
.
.
, ,
Dep
.
Amsterdam
.
-
.,
Arr
Rb
.
POLAK
Vice President
,
POLAK
Amersfoort
,
.
M
.
J.
en
,
POLAK
.
Jos
. M . sium
,
,
POLAK
Delft
namens
Nijmegen
.
,
Schoolcommissie
Leeraar aan het Gymna
Ex
.
Israël
Hoofdonderwijzer
5
.
,
POLAK
,
M
.
, der de
van
Voorz
Isr .
.
Jr .,
,
je
,
,
,
, , ib .
Secret
Rotterdam
.
Lid
NIEROP
het
Amsterdam
. J. J.
.
.
der
Ets Haïm
.
der
Isr . Isr .
. .
. H .
.
H
I.
J.
Jac
Utrecht
.,
.
VAN
van
het van
Amsterdam
Dames
-
.
MULLER
,
. K
.
J.
W
Dr .
S
.
F
.
Eerste
Ham
van
Vice Voorz
Veendam
Wed
Mr
Biblio
.
.
.
Mr
het
-
van
Amsterdam
Prof
Gouda
Conservator B
D
.
N
MOGENDORFF
Mevr
Secretaris
Amsterdam
Centrale
Wildervank
POLAK
.
Isr Gemeente
MONTEZINOS
theken
Costa
der
Curatoren
van
POLAK
POLAK
.
MENDES
Lid Algem
POLAK
Werken
Veendam
. |
Isr Leeraar
,
.
. J.
A
Az
Port
der
Amsterdam
G
.
H M
.
MAYKELS
MELAMED
Haarlem
St .
de
MAARSEN
.
M
MAARSEN
W
LOOSJES
ib
. J.
. G .
. S . J.
A . . E
Mej
Gem
Erven
het
Semin
POLAK
. F .
3e
de
F
Leeraar aan
van
voor
POLAK Groningen Mej POLAK Onderwijzeres Wildervank
. T .
S
.
A
.
LEVITICUS
College
Ned
Dames Pinto
LEVIE
Voorzitter
Kerkgen
het
N
A
LEHREN
Dr
,
J Id . . M
PH
.
Amsterdam
Parijs
Betsalel
PINKHOF
Ned
LEEMANS
LEK
van
PHILIPS
,
Politie
Commiss
Toutse
Amsterdam
Commissie tot
HENKE
.
KÖSTER
N
KLEIN
het
.
. de |
-
.
, .
Dr
namens
Vereeniging
PARSSER
Vereeniging
Groningen
L
.
der Invoer
Accijnzen
.
. I.
H
J. .
F
W
.
v
5
Verificateur
voor
Bestuur
Kisch
. J.
L
,
.
.
.
E
KANSTEIN
.
Am
POLAK
Secretaris
PARSER
SAMUEL
Amsterdam
Ets Chajjiem
Ham
. . . , H H , ib . . . , . , B ib en , . . , , , ib , B S 2 . Jr , . , , . ib ., . . 5 , . ib , Ex . , .j ib DA . ib . . . C ., . , . . ib . . ib , , . , , .
.,
Id
Seminarium
voor het
Kerkgen
darshan
OPPENHEIMER
JOSEPH
Leeraar aan het
,
,
,
moreh
als
ous Chajjiem
ib
,
Zaandam
JONGH
rechten
.
. . .
,
DE DE DE
S . . H
I.
JONGH
NORDEN
VAN NORDEN
Bestuur
Veendam
Antwerpen
JONGH
Isr
VEENDAM
Ned
sterdam
Wed
de S .
,
.
GEMEENTE
WILDERVANK
Ned
Ex
voor
Schiedam
ISRAËLIETISCHE
.
,
.
. B . S .
H
.
.
,
M
School
Bibl Rosenthaliana
Dir
2
de
.
Id
voor HORN
Permanente Commissie tot de Algem Z . van
ib .
.
,
H
,
M . HILLESUM
theca Rosenthaliana
.j C .,
J.
323
0
, N.
5
,
Lid
,
de
.
.,
.
,
, .ib
,
Jz . , ,
.
. .
, , ib ib . . , .
ib
.
.
,
3
,
.
,
,
,
Ex .
.
,
,
Jr .
,
.
.
,
.
-
.
Seminarium
, ib . ,
.
.
Amsterdam
,
WOERDEN
.
,
Herv
voor
3
aan leerlingen
. , Ex
's
,
.
W
.
.
Eindhoven
Isr
.
D
Predikant 3e
Gem
, .
.
met
de
Leeraar aan
c
.j ,
. B . S .
3
.
.
A
.
-
H
.
!
, ib . ..
Amsterdam
,
Ex .
.
,
.
.
. . C . J.
.
.
ZIJDERVELD
Hoofdredacteur
. v . , h.
,
„
Amster
Gravenhage
ZUITHOFF
darshan
Rotterdam
Arnhem
Notaris
Bolsward
Gerechtshof
Weekblad voor Israëlietische
Huisgezinnen
VAN
Ned
Pres
,
SLAGTER
A
.
2
.
Isr .
van
Semina
Amsterdam
SIMONS
X
.Ex
.
,
het Ned
van
”
,
. M . . B.
lid
,
Curatoren
WEiJL
event prijzen
van het College
Veendam
Opperrabbijn
WERTHEIM
WERTHEIM
voor
Gravenhage
, s-
',
SCHWARZ
SEELIGMANN
van het
.
P
-
B
I. H
-
, .ib
.
Zaandam
,
A
. R. L.
SCHWARZ
S
Parijs
Jac
Mr
bibliotheek
SCHWARZ
S
gemeenschappe
.
de
,
voor
Schiedam
dam
,
Personeel
Rotterdam
WAGENAAR
HENDRIK
school mede namens het Onderwijzend
het
Amsterdam
VOORZANGER
.
der Reguliers
Hoofd
Mej L
.
,
Vles
. S .
.
Amsterdam
,
. S .
A
SCHOEVERS
Vles
N
Hoofdsynagoge
der Ned
Leeraar aan
VEDER
. A .
Rabbijn
.
L
,
SARLOUIS
Isr
.
J . . H J. .
,
Zwolle
Amsterdam
VEERSHIJM
S
.
,
Rotterdam
van
Arnhem
Zwolle
VEDDER
S . .
.
.
D
SANDERS
rium
moreh
Ets Chajjiem
THEMANS
Mej
.
,
S
Leeu
SUCHTELEN
JACQUES VEERSHIJM
SANDERS
Mr
Tal
Ham
. . .S L.
Ex .
,
2
, Jr , ., ib . .
Opperrabbijn
RUDELSHEIM
warden
Zaken
Isr Kerkgen
VAN
Jos
ROZELAAR
lijke
H
.
M
. J.
D
.
,
, .
ib
,
Amsterdam
der Centrale Com
Algemeene
SWAAB
Justus
Londen
ROZELAAR
tot
Jhr
Amsterdam
ROZELAAR
Amsterdam
SPANJAARD
J.
.
.,
PRINS
Deventer
. F . A , . . , ib . .
van het Ned
Alkmaar
REYZER
-. 1 .
Isr .
ib . , 2 ib . . .
Algem
Son
SOUGET
het Ned
Isr .
,
de
der Centrale Commis
Lid
.
.
. .
sie A
PRINS
Van
missie
.
. J. S
PREMSELA
Kerkgen L J H W . M . . . . . A A . . A A. J. A. .
Ex
VAN Praag
BERN
tot
tevreden
Ex
ib
.
POLAK
Amsterdam
,
,
Onderwijzer
,
Jos
Leeraar aan het Ned .
Jz .,
.,
Semin
Mr
B. L . v . D.
.
Groningen
.,
Jz
3
A . POLAK
Arts
Sluis , ib . Dr. G . Smit , Predikant , Makkum . S . SNUIJF , Bouwkundig Ingenieur , Wel
.
.
Polak Az .,
.
Onderwijzeres , Amster
.
. Z .
M
,
R . POLAK
dam
S
Mej.
Handelsschool
324
INHOUD . Bladz .
I. VOORBERICHT . LEVEN
EN
WERKEN VAN WIJLEN J .
OORSPRONG
VAN
. VOORZANGER
VERZAMELING , DOOR
. . ..
EERDER
VERHOUDING
J . L . VOOR
VAN
HET HEBREEUWSCH
TOT
ANDERE
. . .. .. . . . . .. . . .. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . .
HEBREEUWSCH
HET DUITSCH ELEMENT. VERHOUDING
EN DUITSCH ALS
. ..
DRAGER
VAN
JOODSCH -DUITSCH VAN
HET
HET HEBREEUWSCH
. . . . .. . . . . ....
JOODSCH
-DUITSCH
TOT
DUITSCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . HET JOODSCH - DUITSCH VAN VERHOUDING
HET
. . .. .. . . .
TOT
VAN
JOODSCHE WOORDEN
HET IN
NEDERLANDSCHE
NIET -HEBREEUWSCHE
II.
VERDER
ISRAËLIETEN IN
. .. .. . DE
. . . . .. ..
25
VOLKSTAAL
ISRAËLIETEN . . . . . . . . . . . . . . . .
VERZAMELING
BETREFT . . . . . . . . . . .
HEBREEUWSCHE EN PSEUDO - HEBREEUWSCHE WOORDEN IN DE VOLKSTAAL , HOOFDZAKELIJK DER NEDERLANDSCHE ISRAËLIETEN . .. ..
61
WOORDENLIJST . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
69
INLEIDING
III.
DEZE
16
JARGON . . . . . . . . . . . .
DE VOLKSTAAL , HOOFDZAKELIJK ELEMENTEN
DER NEDERLANDSCHE
WAT
JOODSCH
16
HET
NEDERLANDSCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . WAARDEERING DER
1
.. . . . . .. .. .. .. .. . . . . . . .. .. .. GELIJKE STREKKING WERKEN VAN VERSCHENEN
ZANGER
TALEN
DEZE
L
.. .. ..
TOEVOEGSEL . .. . . .
NALEZING
317
SLOTWOORD
ERRATA
319
. . . . .. . . . . . . . . . . .. .
320
.. .. .
321
INHOUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
324
NAMEN
DER INTEEKENAREN