De subdito qui inter Lucianeos legi solet dialogo Toxaride [Reprint 2021 ed.] 9783112512807, 9783112512791 [PDF]

Zitiervorschau

DE

SUBDITO QUI INTER LUCIAMOS LEGISOLET DIALOGO TOXARIDE.

SCRIPSIT

ISIDORUS GUTTENTAG.

BEROLM TYPIS ET IMPENSIS GEORGII KEIMERI. 1860.

AUGUSTO

BOECKHIO,

MAURICIO

HAUPTIO

PRAECEPTORIBUS DILECTISSIMIS

D. D. D.

I. GUTTENTAGr.

- L o x a r i m dialognm, qui inter Lucianeos legi solet, B e k k e r u s in subditicios retulit, et consensu philosophorum ordinis proposuit, ut investigarelur,

primum aut abs quo aut certe tamen

quando

scriptus esset, deinde quae de Scythis praesertim Bosporanis

in-

audita et singularia in eo tradila essent, auctoritatemne et fidein haberent.

In quae ut inquirerem cum dialogum perlegissem,

at-

que mulla perscrutatus neque ulluin apud scriplores documentum invenissem,

ex quo quis T o x a r i m scripsisset cognoscerem, neque

e x eis, quae in dialogo narranlur, investigare potuissem,

quando

ille fuisset, oratione examinanda aetateni scriptoris indagare conatus sum. Quod quo difiicilius est, eo magis vereor, ne in ea re nonnutnquam erraverim, et haec difiidentia augetur, quod multo doctiores alque sagaciores viros in simili quaestione falsos esse vidi, et quod, cum non omnia ipse perscrutari possem, saepe auctoritatem eorum sequi cogebar, qui vocabula G r a e c a in thesauios contulerunt.

Sed

etiam si multi in opere, quod instituo, errores insint, spero tamen fore, ut ex eis, quae recte exposita sint, pateat, T o x a r i m dialogum a Luciano non esse scriptum:

quodque secundo loco propositum

est, ut de auctoritate et fide investigaretur eorum, quae in Toxaride tradita essent, ficta ea et commenticia esse obtinebo. Non alienum autem

ab instiluto meo e s l , primum de dispo-

sitione atque argumenlo dialogi dicere. S c y t h e s et Mnesippus G r a e c u s

lnducuntur igitur Toxaris

inceptum sermonem

persequentes,

ut apparet ex eo, quod Mnesippus admiratus quaerit: sacra

facilis Oresli et Pyladi . . . " ,

iam a T o x a r i d e ficatur.

facta sit;

tamquam

„quid dicis?

si mentio

eius rei

qua in urbe colloquanlur, non signi-

P o s t q u a m autem T o x a r i s exposuit, cur et quomodo Orestes

(i u 11 r u I a g " ,

commenlalio.

1

2 et Pylades, illud par nobile amicorum, a Scythis colerelur et Graecos vituperavit, quod verba de amicilia oplime facerent, re et verilate viles amici cognoscerenlur, Mnesippo proponi!, ut amicorum sui temporis aequalium quinque paria uterque pro fera t, se si inferiores produxerit, dexlram sibi amputari passurum. Hanc certe sententiam scriplorem verbis Toxaridis subici velie ex responso Mnesippi et ex eis, quae capite X X X V et L X I I dicuntur, apparet, re vera ea non subest. Sunt enim liaec Scylhae verba [c. X extr.]: ÒTióreQog av èv rovroig (tolg xtZv qdXojv tQyoig) xqarfj xal à[talvo tg naqctaxritccL rovg cpiXovg, avróg re vevixijxwg sarai xai Ttjv avrov àvaKTjqv^Ei, xaXXiarov àycova xal ae/.tvórarov àywviaa/J-svos, ¿>g eycoye nnXv rjdiov av /.IOI domo (.lovof-iay^wv rjiztjösig anoTf-iTj^vai, rrjv desiar, OTCEQ rfjg 2xvOixrig èniri(.iióv sariv, ì] %eÌQiov alXov xazà cpiXiav xsxqiad-ai, . . . malie se igilur dicit, sibi certamine singulari vieto dextram amputari, quam- se in amicilia alio viliorem iudicari, se vero victum re vera id pali velie non dicit. Mirandum praelerea est, quod Mnesippus /.lovo/iiaxsìv voce, quae de eis tantum usurpatili', qui in singulari pugna armis contendunt, propositum de amicis utriusque gentis certamen significari intellegit, praesertim cum id ne ex his quidein, quae sequunlur, wg è'ytoye . . . ì) yßiqiov aXXov xarà rpiXlav xexgiodai, quae cum antecedenlibus prave coniuncta sunt, perspici possit. Non eniin de ea re disceplalur, »ter e or um amicus praestanlior sit, sed utrum Scylhae amicilia praestent, an Graeci; Toxarim igitur, qui Scythas multo excellere forliter contendit, ila pergere oportuit, ut, malie se in pugna singulari vinci et dextra privari, quam in hoc de amicis cerlamine superali, diceret, aut simile aliquid. Sed non minus sagax Toxaris, eam, quain scriplor dialogi vult, sententiam Mnesippi verbis subesse intellegit, quamquam is prorsus alia proferì. Nani hic cum se causam Graecorum non derelicturum esse dixeril, neque admissurum, ut vadimonio deserto omnes Graeci per unum Scythen causa cadant, id si factum sit, sibi linguain exsecari aequum lore, Toxaridi non solum condicionem, quam ipse proposuerit, accipere, sed etiam hoc dicere videlur, se si causam Graecorum defenders superalus sit, dignum futurum esse, qui tam atroci poena afficialur. Sed ne hoc immani convento stare cogantur, — id neglegunt, quod maximum est, nullum

3 enim

arbitrum

certaminis

deligunl.

Prolatis

igilur

ab

utroque

quinque a m i c o r u m paribus n e m o est, qui de victoria arbitrium agat. At c u m

sermone

habito

alter alteram

dignuin esse

cognoverit,

q u e m sibi amicum coniungat, ipsi certamine omisso amicitiam inter se conciliant.

Quid?

nonne h o c p a c t u m l a m absurdum, tam p r a e -

postere f a c t u m , t a m inepte irrilum fit, ut vel h a e c sola satis demonstrenl,

dialogum de amicitia non esse L u c i a n i , qui

elegantia, dicacitate excelluerit?

acumine,

S e d quoniam, quod sciam, eorum,

qui vel de Luciano scripserunt, vel opera eius ediderunt, B e k k e r u s et

primus

et

solus T o x a r i m dialogum

subditum esse

intellexit,

alii vero in n u m e r u m optimorum Luciani o p e r u m eum referre non d u b i t a v e r u n t , ita u t c u m omnium fere saepissiine, tum coinmentariis in u s u m scholarum instructus ab hominibus doctis editus sit, a d ' a u g e n d a m scilicet p u e r o r u m in Graecis litteris scientiam et ad ingenium

eorum

c o n f o r m a n d u m , diutius in ingrato negotio c o m -

m ora li et dialogo diligenter recognoscendo probare oportet, q u a m puerilia et inepta narratiuncularum

c o m m e n t a sint, q u a m

perplexa et prava, infacetae et absurdae sententiae.

oratio

Atque ita h o c

m e e x s e c u t u r u m esse p u t o , ut n e m o bene sanus dehinc Luciani, elegantis scriptoris, nomine T o x a r i m dialogum dignum existimet. P r i u s q u a m tamen ad singula recognoscenda transeo, generalim dicendum, quibus m a x i m e rebus Toxaridis scriptor egestatem atque pravitatem ingenii aperiat. eius p r o p r i a :

S u n t ergo liaec tria potissiinum vitia

in proferendis a m i c o r u m paribus pericula, quae alter

p r o altero adit, ila auget, ut ea, quae n a r r a n t u r , nullo pacto fieri potuisse a p p a r e a t ;

deinde gravioribus ita adiungere levia solet, ut

r e r u m descriptio inepta sit; t u m a u t , quod pessimuin lautologiae, u t ita d i c a m , g e n u s e s t , n o n n u m q u a m u n u m idemque et c a u s a m rei et r e m ipsam ponit, aut q u a e quid efficiunt c u m eis, quae efficiuntur, confundit. Sic c. I. (p. 221 v. 9 )

Mnesippus,

„ab eis (ab Oreste et P y l a d e ) cupilis?

„quid

impetrare",

inquit,

n a m benevolentiae

causa

eis non sacrifìcalis, c u m mortui s i n t " ; at nonne qui ab altero aliquid per b o n a m gratiam adipisci s l u d e t , benevolenliain comparet oportet?

eius sibi

ita ut credere quispiam q u e a t , gratiam mor-

t u o r u m conciliari p o s s e , bona auteni ab eis impetrari non posse, vecordis vero hominis sit c o g i t a r e , bona ab eis impetrari posse, gratiam

conciliari

non

posse,

quod

mortui

sint;

melius 1*

igitur

4 Mnesippus dixisset, „benevolentiae causa ergo eis sacrificia facilis, nam impetrare quicquam ab eis, cum mortui sinl, non poleslis." Simile vilium inesl in capile quinto (p. 2 2 2 . extr.), in quo loco interpretando frustra ab hominibus doctis operam esse consumptam, quis miretur, cum concedere non sustinuerint, perverse tionem xal

imo

antecedant,

2xv$IÓV

adiunctain

aqiaziov

TWV

esse?

Et

&eQanevea&ai

lacobilius

enuntiaeis,

quidem*),

quae

qui

de

Luciano edendo bene meruit, allalis ex cap. X X I eius libelli, qui de morte Peregrini inscribilur, del ¡.lóvov TO aró^ta

xal amixa

extremis bis verbis: re&vàvai

inquii, „cogilalione ad haec (Toxaridis) èoTiv

verba adde log

el videbis verba optime coliaei ere".

posse ex dvvazóv

à v ó ì ^ a i yÙQ

„ex antecedente ag

xgrf", òvvazov

Sed etiamsi concedalur,

anlecedenle cog XQ*Ì ad ilia verba cogitatone addi còg èanv,

quod nullo apio exemplo a lacobitio probatum est,

tamen nequaquam ea bene cobaereant. Qui enim recte dici potest: „quod autem maxime in illis admirali praedicamus, hoc est, quod nobis omnium prestantissimi (Jocuisse

videbanlur (altis

amici

ipsi esse,

omnibus condilores

et

alios

omnes

exslilisse

legum),

ut (cog) cum amicis omnem forlunam cominuniler ferie oporteret, et

ut

ab

oplimis

Scythis

coli

possent

(còg

óvvaróv

SOT tv) " ?

Exemplum autein, quod lacobitius affert, prorsus alius generis est. Solent enim Graeci,

cuni

aliquid factum esse itecfsse

est,

ut

aliud effici possit, eliam hoc singulari quadam ratiocinalione necessario fieri dicere;

vel eliam cum participio uluntur eius verbi,

quod conlinet id, quod antea factum esse oportet, ut deinde aliud aliquid effìci possit, solum ad hoc, quod turn demum, cum alia res gesta esl, fieri potest, del et ;(Qrj verba referre videntur. haec est raliocinatio, sed non nimis audax;

causam perlinet, eliam ad effeclum inlerdum tinere potest videri. ngòg

quodammodo per-

Quod fol lasse magis apparebit, si hic X e n o -

phontis locus (Anab. IV, 2, 3.) fiavxag

Sirigularis

nam necessitas si ad

xò oqd-iov

èxfiaiveiv

tfoav

¿ni xaQadgq,

ìqv è'óei

dia-

(quas fauces transisse eos opor-

tebat, ut sursum ascenderenl) ita vertetur: „quas fauces transire et deinde sursum ascendere oportebat." ti

XQV tòv

aitliov

misero agi oportet,

*)

ÓQaaavzag

coi

ut tibi gratum

Simile est hoc Euripideum: %ci()i'QEo9cti? fiat?

Vide hunc locum in T o x . ab co edito.

quoinodo cum

Eiusdem generis

esse

etiam exemplum a Iacobitio allatum apparel;

cum enim dicendum

esset: „hiare tantum oportet, ut stalim moriaris", dictum est: „hiare tantum o|)orlet et stalim mori", non minus autem patet, enuntialn extreini capitis quinti ideo ita interpretari non licere, quia non ita, ut e a , quae modo explica vi, inter se cohaereant. enuntialionis

xaì

VNÒ

Sxv&cuV

ex verbis xoig

q>iXoig

consuetudinem

sermonis

praebet;

aqiaxiov

(ut amicis omnem

licet,

neque

(pLXovg,

hoc neque

sententiam

fortunam communem esse

oplime coli deberent."

magis

per

rectam

. . . cpiXoc ysysvijad-ai,

nsvsad-ai,

oporterel),

Oliare optimum

Iacobo assentiri, qui ita enuntiata

edo^av

subiectum

sumplum, esse existimet,

nani ne hoc quidein recle dici potest: „ a l i a s docuerunt,

amici a Scylhis est,

TCUV

Si quis aulem

coniungi villi:

xai xaxaaxfjvai

. . . xaì

et ut fortasse

ori

yfiìv

...

d-eqa-

at staluendum quod il le non concessit, perperam haec

dieta esse.

Estque hoc peccatum eius generis, cuius modo exem-

plum legimus.

lneple enim additum est in apodosi id, quod eium-

tialioni, quae antecedit, optime adiungi poterai; nam dicere licebal: „quod autem maxime in illis admirali praedicamus, r/noilque simum.

in causa

esl,

cur

ab ojiiiniitt

Scijt/ii.s

colai/tur,

quod atnicos praestanlissimos se praebuerunl . . . . "

/loti.shoc est,

Rectius igitur

quam ceteri interpretes Solanus l o c u m , de quo agilur, piane intellegi non posse iudicavil; in eo lamen erra vii, quod librarii culpa mutila esse existimavil ea, quae perperam ab eo, qui librum composuit, scripta esse profìtendum est. Ut autem tertium eiusdem generis peccatum addam, ea, quae cap. III (p. 2 2 2 v. 2 ) vnsvavxia

xolg

nàXai

leguntur, ysXoìa

sires *), TL äXXo . . . slgyaaavxo óixauóaavxsg slvai

avxovg,

vevnuixaiE

yàq

av xavxa

òó^sis

xaì

inlolerabilia sunt, quod haec antecedimi: vvv xò

x. x. X.;

¿vtf SfinaXiv

oxov

ndXai

ov d-sovg

9-voavxeg

nam etiamsi verba xoìg

slvai

avzoig

dsoùg

näXai

verlas

„mori pristino", ac non, quae iuslior interpretatio est, „eis, quae pristino tempore Scythae faciebanl", contrarium inori pristino illud dicitur, quod Scythae eis, quos antiquo tempore immolare voluerant, posteriore aetale ul deis sacrificabanl, ita ut nihil aliud enuntialione,

*)

Cum cnim auacoluthon

v i x f c r e n d u m s i t , si e. I l l ( p . 2 2 1 . v . 3 1 . )

r e t i n e t u r , a c c i p i o e i n e n t l a t i o n e m l i o m i n u m d o e t o r u i n , q u i pro q u a m c i u a m id n o n s o l u m s u p c r v a c a n e u m

ilntQ lint

est, scd ctiam orationcm

tinta

scribunt,

impedit.

6 quae antecediti, et ea, quae sequitur, dicatur, nisi hoc unum idemque: „si eos, quibus antea non sacrificavistis ut deis, nunc nullo beneficio accepto e contrario (rò efinaXiv) deos esse credilis sacrificiisque colitis, — contrarium fuclotis ei, quod antea tacere solebatis." Accedit quod sententia, quae ex antecedentibus ad enuntiationem y e loia yàg av rama òó^eie xal vnevavzia TOIÇ naXai intellegenda est, (simili enim audiendum EÌ ¡.TI] àya&óv TI sgyaaaivTO) ad alteram huius enuntiationis partem {xal vrtevavxia TOIÇ nakai) referri vix possit; nam etiamsi ridendum non esset, si beneficio accepto permoti Scytliae Orestem et Pyladem ut deos coluissent, contrarium antiquo mori nihilo minus esset. Turn etiainsi haec omnia recte se haberent, graviori senlentiae yeloïa yàç av âoÇeie non satis apte adiuncta esset levior xal vns.va.vxiu TOIÇ nâXai. Manifestimi autem est, scriptorem hoc dicere voluisse: „nam si (nullo beneficio accepto) pristinum morem mutaveritis, atque ut deos colatis eos, quos immolare voluistis, ridiculum hoc sit". Porro c. VII (p. 223 vv. 27—31) gravioribus ovx av&çwniva ù^-3-tj/.isv elvai prave subiunctn sunt leviora (àXXâ. TIVOÇ yvûfirjç ftelxiovog ) rj xazà TOVÇ noXlovç TOVTOVÇ àv&Qwnovg, o'i....; nam si Orestis et Pyladis mutua benevolenza et fides maior erat quam pro humana natura, inepte additur, eam liberalioris mentis fuisse, quam quae vulgi infidi esse soleat et eorum amicorum, ot fiéyçi fièv xax OVQOV o rcXovg EXTJ, TOÎÇ qiiloiç ayavaxzovoiv, si /nrj ère i'atjç xoivMvrjaovai TÙJV rjóéwv, ei ôé TI xal [J.IXQÒV avTinvevasisv avzoïç, oïy/ivrai /.lóvovg. toiç xivôvvoiç ànoXiTcôvreç. TAMA

Similiter paullo inferius c. VII (p. 223 vv. 3 5 — 3 7 ) , cum iam dictum sit: „hoc enim scias, amicilia mains a Scythis nihil existimari, neque esse quicquam, in quo magis glorientur, quam si participes periculorum amicis se praebuerint; propterea Orestem et Pyladem colimus, cum prestantissimi fuerint in eis, quae bona Scytharum s u n t " , denuo ad salietatem repetitur xal ev VQSvai) collocai

gravesque

suscipit labores, c u m is cuius causa omnia perfert, desers el segnis se ab amico ali patitur.

Quin eliam Dinia m o r l u o Agathocles in

insula deserta miseram vitam degil,

quia ne sepulcrum

quidem

amici relinquere sustinet. Huiuscine narralionis a r g u i n e n t u m veruni sit, nec n e , diiudicari testimoniis v e l e r u m non p o t e s t ; n a m neque tradilum quicquam est de Dinia el Agathocle, neque pulaverim de privnlis liominibus nulla re excellentibus quicquam Iraditum esse posse.

Hanc aulem

ob c a u s a m etiam e contrario ex eo, quod nulla exstant teslimonia v e t e r u m , concludi non p o t e s t , vel eos n u m q u a m fuisse, vel non esse vera ea, q u a e de eis narrentur.

N e q u e ex h a c re sola, quod

singularia, mira, absurda sunt ea, quae de eis referuntur, colligere licet, ficla ea esse, n a m n o n n u m q u a m inepti homines magis p a e n e mira a t q u e slulta faciunt, q u a m q u a e excogitari possimi.

Sed q u o -

niam p l u r i m a , quae exornandi c a u s a e t , ut gravitas rei augeatur, produnlur, commenlicia esse patet, et quod nonnullas dialogi narraliones tolas non esse veras vel per se apparel, vel facile demonstrari potest (ut secunda et prima Toxaridis narratiuncula et quinta Mnesippi nullo paclo verae

esse p o s s u n t ) ,

nulla est causa

e x i s l i m e m u s , a r g u m e n t a nonnullarum narrationum non esse

cur ficla,

quod eiusmodi sunt, ut demonslrari non possil, ea commenlicia esse. Hoc

vero

loco

hoc potissimuin

examinandum

est,

credine

possit, viruin ingenii acuti elegantisque iudicii, c u m duos homines

13 ilo eo e n t a n t e s ,

uh ius p o p u l u s

stantes popularium suorum ficturum,

a u t si u m q u a m

et A g a t h o c l e s s u n t .

in a m i c i l i a

antecelleret,

fuissent, e l e c l u r u m fuisse, q u a l e s

Nani

eliamsi

quis neget

ni

etiam

inter

malos

probilatis benevolenlin esse oportere,

malilia

exoriatur,

sed

In D i n i a v e r o

P r o f e c t o nihil.

quod

diligendum,

significntione

aliquam lamen causam

cur quis diligatur.

a m e t u r al) A g a l l i o c l e ? solum,

non

Dinias

veruni esse,

pliilosoplii d i s s e r a n i , v i r I u t e m a x i m e i i o m i n e s allici ad ila

et p r a e -

nmicos p r o d u c e n l e s f a c e r e t , tales a u i

quadam concédât

quid

cui -

inest,

A g a t h o c l e s v e r o n o n ideo

q u o t i h o m i n e m a m i c i l i a i n d i g n i m i diligiI, s t u l l u s p o t i u s a t -

q u e imbecillus,

q u a m v e r u s a m i c u s a p p e l l a n d u s e s t , sed

omnibus

in r e b u s s e s i n g u l a r e m a t q u e p r a e p o s t e r u m h o m i n e m p r a e b e t . liceps

esl

obleclelur, tamen,

enim

comissationum,

Diniam

cum

is

vitupérât,

r a r e possit, ipse d o m u m

nequaquam

quod rem

consumptis

conalur quideni a m i c u m

curn

patriis

bac

Par-

voluptale

familiarem profundat,

bonis

ad

eum

ad s a n i l a t e m r e d u c e r e ,

confugiat,

et ne

s e d u t is a d u l t e -

a p â t r e r e l i c l a m v e n d i t *)

palrimoniumque

s u u m p e r d i t : q u a in r e e t i a m m a g i s q u a m D i n i a s v i d e l u r e s s e r e p r e h e n d e n d u s ; is e n i m libidine ila f l a g r a i , u t c o n s u e t u d i n e C h a r i c l e a e privatus ne vivere quidem

velil, atque cupiditale

occaecalus

A g a t h o c l e s v e r o , qui i n t e g r a est m e n t e , si n u l l a c o n s c i e n l i a , d e n z a s a l t e r n retineri d e b e t , videre

enim

amicus

potest

eliam

fore,

ipsius

re

quominus amico ut

eliam

familiari

si

morigerelur.

omnia

dissipala

bene

est, pru-

Prae-

processerint,

denuo

in

miseriam

sunt.

Primum

incidal. In

singulis

autem

enarrandis

multa

peccata

c . X l l ( 2 2 0 , 1 5 ) Dinias dicitur A g a t h o c l e m

non pluris fecisse q u a m

c e l e r o s a d u l a t o r e » , h u i c t a m e n rei r é p u g n a i h o c , q u o d p o s i e a 1 9 — 2 0 ) a d d i t u r {lóvog vog zòv

èxetvcov

ÈXAI^iaKs

Tum

eliam

hoc inopie

ut a m o r e

eorum interesset, agebant,

fictum

est,

TTSIQW^E-

q u o d p a r a s i l i id

Charicleae Dinias

incenderelur.

u t ipsi q u a m m a x i m a s si s o c i a m

lucri

ullro

a b eo

studuisse

Nam

praedas

quaerebanl.

r e c t i u s A l c i p h r o (I. Ili ep. 5 0 . ) B u c o p n i c l e n *)

'lavdaveiv

Idyad-oxXéa.

narrantur, stulte

fier

(226,

cum

facerent,

Quanto

igilur

a d u l a l o r e m fa cil q u e -

Non rccte is, qui illis temporibus domum trium talentum pretio possi-

debat, dici videtur c. XII (22fi, 7 — 8) evàtv 2,'ctu noliuiv Trjv 7iiQtova(ctv.

(uifh'iov

¿i

14 rentem,

a m o r e c a p l u m esse P h i l e b u m ,

c u i u s p a r a s i t u s sit;

fore

e n i m , u t in a m i c a m o m n i a c o n f e r a n t u r , ipse n e g l e g a t u r . N e q u e h o c l a u d a n d u m est, q u o d c u m id a g e n d u m sit, ut d e monstretur,

quam praesentem

a m i c u m A g a t h o c l e s s e praestilerit,

n o n s o l u m nimis late et diffuse n a r r a t u r , q u i b u s artificiis C h a r i c l e a ad capiendos

iuvenes

excelluerit,

et q u o m o d o

Diniam

vinxerit, sed etiam i n c o m p o s i t e e a d e m r e p e t u n t u r . c o m m e m o r a t u m sit c. X I I I ( 2 2 6 , 2 3 — 2 5 ) , eum

amore incenderet,

tatem

Xagixkeia, consiliorum

quasi ea n o n d u m assumpta

sit,

de-

Charicleam Diniae,

litteras c o r o n a s q u e

aliasque res

libidine eius descripta a d d i t u r (226, 31) xctì dsog àvxeinoL

sibi

C u m enim iam ut

misisse,

fjv, [IRJ TI

ovdèv

a b a d u l a t o r i b u s in socie-

a t q u e ita etiam perscriptis

a r t i b u s p e r g i t u r v e r b i s c. X I V (226, 3 7 — 3 8 ) zavrrjv

ovv

....

eius na-

q a X a n f i a v o v o i V d e i n d e c u m p r o d i t u m sit, m u l t o s iam i u v e n e s a Chariclea modo

perditos e s s e ,

etiam

Diniam

denuo primum universe ostenditur,

pessumdederit,

r e p e t i t u r his v e r b i s : TO F.itv yàg xa&Ui

T(ì

turn

tota

narratio

TIQWXOV evdvg

exeìva

quo-

a b initio eri

amòv

yqa(IJ.IAT£Ìa.

Similiter p o s t q u a m r e l a t u m est, C h a r i c l e a m omni m o d o D i n i a e amorem suum

significasse a d d i t u m q u e est c. X I I I (226, 2 7 ) ,

hac

a m o r i s signiiìcatione m a x i m e incendi i u v e n e s , qui pulchri esse sibi v i d e a n t u r (dicere a u t e m scriptor vult, u t a p p a r e l e x cap. X I V extr. (227, 11—12),

quia h a c a m o r i s significatione a d d u c a n t u r , u t c r e -

d a n t se p u l c h r o s e s s e a t q u e dignos, qui a m e n t u r *), ita h o c p r u d e n t e r dixisse sibi v i d e t u r , u t u s q u e ad s a t i e l a t e m id r e p e t a t ; non e n i m s o l u m extr. c. X I V dicitur C h a r i c l e a o m n i a e x p e r t a esse, d u m a d d u c e r e t i u v e n e m , u t c r e d e r e t p u l c h r u m se e s s e (scog órj o ¡.iaxaQiog

èneioSt]

ìictlòg

eìvai),

t e n z a p a u l l o aliter c o n f o r m a t a

sed etiam c. X V I (228, 8) h a e c s e n denuo usurpalur.

Est

autem

hoc

tenuis ingenii, si quid lepide d i c t u m videtur, id bis t e r q u e r e p e t e r e . Turn,

n a m ne h o c q u i d e m ,

e s t , quia etiam e x eo n e g l e g e n t i a sionein h a b e t , iam

quod

quamvis

c. X V med. ( 2 2 7 , 2 2 )

f r e q u e n t a s s e doni uni

Diniae

leve sit,

omittendum

scriptoris p e r s p i c i t u r , ( xaì

id offen-

dicitur C h a r i c l e a

ovxézi

è(polza

TÒV, c u m e a , q u a e c. X V I (228, 9 — 1 0 ) (.ié/.iipig,

nqòg F.irj

*) Quid liuic rei veri insit, optime conseo intellcgi posse ex Sliakespearii, quae inscribitnr: Mudi ado about nothing. '

non av-

noXXov

fabula

15 atque c. X V I I proferuntur, d a r e indicent, Diniam

àtpixEto,

XQÓVOV

in Charicleae domum ire solitimi fuisse. Deinde ea, quae cap. X V I I (228, 1 7 — 2 0 ) leguntur: avtòv anoxxeivEi

xòv ¿ft]/.iwvaxxa,

XaQixkeiav, xig, . . . . ov fila

ov

navó^ag

¡.iia nhyyfi

xavxrjv,

satis perplexa sunt. nltjyfj

akì.à

xal

re

xal

xù> (.ioy}.(ì>

xrjv

noXkà-

Apparet enim ad Xagixlsiav

et ad

peiiinere verbum, quod est ànoxxEÌvEi,

xaóxtjv

qui id si ad ov [iià

sìg xòv xqóxacpov,

nkrjyfj

xavxrjv

refertur,

„non una plaga Charicleam ini erfielt,

at-

efficitur sententia:

,sed etium

sera

sue ¡te et

gladio Deinonactis postea." Caede autem facta Dinias se ad Agathoclem conferì; credas eos deliberaturos, quomodo Dinias se aut occulat, aul fuga poenae sublrahat, et Consilia sua statini exsecuturos.

Sedent isti a ves-

pere usque ad primani

xal

sto . . . .

oxonovvzsg),

tesque s e c u m ,

lueem

(228, 2 4 — 26

xò fiéxQi

xrjg

quae facla erant animo volutanles reputan-

quae eventura sint: ad ea perficienda, credo,

eis

tota nocte opus non erat. Denique ad h a e c , quae c. X V I I ( 2 2 8 , 2 4 — 2 5 ) scripta xal

xò [itXQi xrjg t'eo nagà

xw l/tya&oxXeì

SisxQißsv

sunt:

avaloyi^ó-

interpretanda non recle illa, quae in Alexandro (sive P s e u -

fisvoi,

domanti) leguntur: xa&iévxiov

èg xoìig

xeovag

oìfiai,

Sé,

Koiviovr/oag ayiìivag

Bv'Cavxiw

noXv

hnexaksìxo)

rivi

xaxaQaxoxéqoj

neQirjeaav

XOQOYQAQIO

TÙJV

xrjv (pvaiv

(xox-

. . . ab ho-

yorjxsvovxeg

minibus doctis aliata sunt.

Atque ego, cum per se paleat, quan-

tum

hoc tantum commemoro:

loci inter

se distent,

cum

quis

coniunctus cum aliquo aliquid fecerit, facile apparere atque etiain dici posse, ambos id fecisse ( c f . T h u c . III, 109 med. xqvcpa z.1r\fiooO-ivrig f.tex ci xwv

avaxQazrjyLov

Idxaqvavoìv

cum vero quis apud aliquem commoratus

Mavxivevaiv)-,

fecerit, ex hoc non sequi, ut ambo id fecerint. rectius dici videtur: naqà voi,

quam Tiagà

x

lexTog . . . puella, Abauchae filia, significetur, et tantum ex eis quae sequuntur (àa; Imftiùvs ¿nédavev,

23 (231, 5) névxt

fióvas

cf. Long. Past. I, 30 (I, 260, 11—12) utQÌ hpns et quae Stani, (appar. critic, et exeg. in Aesch. trag. Halae 1832 torn. 1 p. 44) ad Aeschyli yerbum ex Psalmatis attulit; deinde Soph. Aiac. v. 581 où yiq fi' ÒQ^OXH yXùaaà sov Ti&riyftévrj ; atque sic Luoianus quoque verbo utitur, nam hist, conscr. 43 (II, 36, 2 8 — 2 9 ) verbis ifjv uXXtjv irj( ^ijiopi/af äeivorijja fif) xo/jiiy ieftr\y[iivos addit «Ai' slqi]vixmegov ätaxtCfiivos. " H x w coniunctuni c u m dativo c a s u eius, ad quem quis venit, aut c u m dativo ethico, quem grammatici v o c a n t , legitur apud L u cianum: Scyth. 4 ( 1 , 1 7 , 3 0 ) ijxai aoi fivQta na&tóv, Phal. 1,11 (46,11—23) ¡¡xé poi xonlfav, Iup. coni. 16 (134, 15), Hermot. 82 (208, 3), philops. 5 (211, 4), 39 (225, 16), eun. 1 (225, 33) iC yfXòtv ijfilv d Ù)0V TiQoaayovaet »Q^VOV, VII, 7 (186, 13), of. IX, 11 (256,17), ex Ach. Tat. I, 10 (16, 30), V, 9 (111, 14) aliisqe ex locis; in Tox. eandem vox habet significationem 48 ( 241, 1) xctt xovió tarty r)uiv 7j ufyCaiT) izftijoitt. [Propviam autem suam vim vox babet apud Aelian. v. hist. Ill, 26 (p. 279 init.), vid. Porson. interpr.] KaXXiXoyeio&ai

verbum medium quod legitur T o x . 35 ( 2 3 6 , 6 — 7 )

fiTjòèv wansQ XQokoyelv,

av xctlXiloytjoaf-ievos

aiaxQokoyeiv,

verbo videlur usurpatimi Paris,

unum

tantum

contra analogiam (cf. tpv-

tyevSoXoyeh

alia), perraro pro activo

esse; in Steph. certe thesauro

exemplum

ed.

affertur ex Eustath. opusc.

p. 323, 52. P r o ov

XATT&RJXEV

(TO

xgavog),

gilur, Bekkerus ovx èné&qxev

quod T o x . 6 0 ( 2 4 5 , 3 7 ) vulgo lescripsit: vereor tamen, ne

xaié-

&TJXEV verbum hoc loco retinendum sii; n a m Toxaridis scriptor, quae sit vis praepositionum cum verba eis subiungantur non salis videlur intellexisse, cuius rei infra nonnulla exempla afferentur, hie tantum admoneo, inveniri similem quendam x a taxi9évai

verbi u s u m apud Quint. S m y r n . X I I , 3 0 3 — 3 0 4 :

OJ/ÀOIOL xar' Ola

pi o are

afxßqma

&rjxaro

on la | natqòg

kov.

vel tig cum participio coniunclum legitur T o x . 39

(237, 30), 3 (222, 9).

A Luciano semel ola ór} cum adiectivo

coniunclum est Scyth. 3 (I, 17, 2) ola órj Hévog (cf. X e n . Cyrop. IV, 2 , 3 2 ) , ceteris in locis is are u s u r p a t : de dips. 2 (I, 8, 27). Here. Gall. 3 (24, 20), de dorn. 3 (28, 28), 9 (31, 5), rhet. praec. 8 (68, 24), dial. deor. VI, 3 (101, 8), XI, 1 (105, 31), XII, 1 (106, 24) persaepe praeterca; apud posteriores autem similiter atque in Toxaride p e r s a e p e , aut, ut apud L o n g u m , fere s e m p e r , ola

pro ate

vel wg cum partici-

pio vel adiectivo coniunctum legitur: Charit. I, 13 (24, 12; 26, 2), II, 4 (38, 9), VI, 5 (141, 9), saepe praeterea. Long, pastor. I, 5 (244, 4), 12 (247, 11), 18 (252, 28), aliis multis in loeis. Jlavra èfiov scribunt posteriores pro afta quibus, ut veteres, L u c i a n u s ulitur:

nàvxa

vel

anavta,

fug. 19 (247, 36) änavitt nQtitiovotr, dial, meretr. VIII, 3 (450,14) Snavra tnotu, de mort. Peregr. 42 (II, 102 , 22 — 23) Urtavi« tìnóvio; äil xul nqäittVios, at contra in Tox. 37 (236, 31) NAVI« òftov TIQÓTTOVIÌ; legitur, ut Charit. I,

67 10 (18, 7), V, 8 (122, 1), Aclnll. Tat. i, 4 (8, 32), III, 8 (68, 24); vide praetere» quae Iacobsius p. 804 annotavit. IïovtjQioç

vel

'é%uv

dicuntur ci, qui amore incensi sunt:

òiaxùo&ai

Tox. 15 (227, 19), 44 (239, 18—19), Xenoph. Ephes. I, 3 (322, 11), 15 (344, 17. 30), 11, 3 (318, 19), 4 (349, 20).

tumide atque inepte dictum est Tox. 50(242,2); non minus tumide Heliodorus IX, 24(270,2): èàv ovv nQOÔ-varjxai riç rj/J-âç dixit, et Charito VII, 3(157, 6) êfiè nço9vaâfisvoç énéçxov. Paullo aptius gravi oratione usus Iosephus B. I. II, 20, 4 nqótsqov avzòv âsiv anav TÒ Iovâaiùiv ed-vog Tiço&voaa&ai scripsit.

(dèdia

FIRJ)

NQO&VARJXAI

HQOOSXTIVQOVV,

/UÀ

insuper

noXeftov

TOV

accendere,

infiammare

pro

nçoaexxaieiv

legitur Tox. 15 (227, 22). Praeter Toxaridis scriptorem translata huius verbi signiiicatione tantum posteriores videntur usi esse, si quidem fides liabenda est thesauro Steph., in quo huius significations exempla haec solum offeruntur: Tzetz.

ad

Lycophr.

171:

E u s t a t h . 1 2 7 , 8 7 t) fitti

toï

avxovi

xâXXti

ninijs

IxnvQOVfttv

nQoatxnvQtôanç

f ? i fhtQaoç

vocabulum apud inflatos solum vehemenliam significai,

scriptores

'Po&iov

u t H e l i o d . V . 1 7 ( 1 3 8 , 2 4 ) naQttkvHV

tò

uinôv

(>ó9tov

et

fiti/ipiov. impeium,

e t I X , 1 5 ( 2 6 0 , 12)

navil

i«j (5oi'/t'(;j y. cl à iù>v traviitov tei ai : (exempla Iosephi et Longini vide in thés. Steph. Similiter in Tox. haec voci subiecta vis est: 19 (229, 25) TÓ ( J O ^ I O V Tf/? ôçfiijç

et 5 5 ( 2 4 4 , 1 0 ) vnomrjvca

IO nólhov

rov Su/uûtj.

Spernit autem

has ampullas Lucianus, qui vel militem gloriosum dial, mcretr. XIII, 1 (458, 32) sana oratione utentcm facit; sunt enim gloriantis militis verba: ilit

rovTovf

àvttiQÏnr» 2»éniea&tti oxoneïv

(yw

aritioùfiivoç

117V anûSriv

anavzi

Ttï) 9-Vfitji

lnikûoaf

x. r. À. (xctzayioyr/v),

vel

negifi^éneiv

circutns/iicerc

(deversorium)

pro

neçi-

dictum est:

T o x . 5 7 ( 2 4 5 , 3) ; H e l i o d . V , 1 8 ( 1 3 9 , 1 5 )

axt\pct(itvo(

xitTaywyriv

rjl>X°f*V* •

Lucianus autem niQioxonùv usurpât: fug. 27 (249, 34) xi ntQioxonovmv, Char. 2 (314, 35) n. OQOÇ, dial, meretr. X, 2 (453,8) n. avróv; atque niçipiinnv: 'Y7i6xçvaoç,

v . a u c t . 1 2 ( l , 2 5 7 , 2 8 ) nt^ifiUneiv

xùv

ni-ovaCaiv.

perdîtes:

T o x . 1 6 ( 2 2 7 , 3 4 ) vtavlaxmv vjiéxQ.,

a).lov

Ttûv vno/(ivaiiiv,

c f . V I I , 3 ( 1 8 1 , 5) V7TÓX(>. onici,

Heliod. 11,8(45,26) VII, 5 (183, 22)

tfinoQoç

fJctQfxaQvy^.

Mèv cl âé ita c o n i u n g u n t u r , u t de in e n u n t i a t i o n e p a r ticipiali ponatur:

5*

68 T o * , 4 9 ( 2 4 1 , 1 3 ) xai tfi oviifi

fjeyul.ic

(f i)a)v

tfxtiv

ngayntrta

fiiv

¿no

TOV XOIVOV nvv

Charit. V I I I , 7 (186, 7) 'finfJOXQKTtjt tlar^xtt Miv

el

de

ita

sibi

opponuntur,

T o x . 3 9 (237, 27) TtTaottj

ZxvdtSv,

ISitf

xofiC(av.

ftev

JJV rjuiQa

Charit. I, 3 in. (6, 18) kaniQtt

ftlv

u t de

. . . XavHavtuv

vertendum

. . . ijxov

£0$CU

RQ

magis

intricala v e r b o r u m compositione non usus est, sed H e r m . 6 ( 1 7 2 , 2 3 ) eni

adijXt^,

ei

(¡idorj

scripsit.

Enuntiationes quae in Toxaride et apud Heliodorum aut apud Alciphronem similes leguntur. Addendae apud

iam

Heliodorum

sunt

aut

Heliod. I l l , 1 9 ( 9 6 , 3 — 4 ) no XIa

il

Sv Tif

enuntiationes

apud

quae

Alciphronem

(naSfi

ovv

tniOTrjfiev

atque

Trj XaqtxXtCtf,

TOK. 1 9 (229, 2 1 — 2 2 ) xnl Ta f i b noXXa it av TIC I n ene

Toxaride leguntur: ra

fiiv

elnoi;

Heliod. I, 1 1 ( 1 4 , 2 4 — 2 5 ) vrja&iti

in

similes

ta

¿yio

Si

o fiaiaios

Xfyoi; athgoov

xaXo

s

ytyt-

fiyv,

T o x . 14 (227, 11 — 12) f aif Sfj

o pax

agio;

lizelo9i)

xaXoi

tlvat,

[cf.

1 3 ( 2 2 6 , 27), 16 ( 2 2 8 , 8)]. Haec possit,

Idem extr.

—

atque

ftfjXa

sententia

scriplorum

avriij riva

et verbis alter

dicendum est

leguntur:

dl&VQCi

A(péiov

Neque causa

erat,

xaì

aocptazajv

doxif-iiotaxovg

cur offenderent homines

eo, quod Pihodius ille dicitur et cynicus et sophista c u m e x eis

quae alluli apparet,

docti in

fuisse,

nam

potuisse hoc fieri imperatorum

tempore, lum fuerunt eliam quidam sophistae simulque cynici, ut Diogenes p. 5 1 9 )

qui Vespasiano

imperatore vixit ( F a b r . bibl. Graec. I l i ,

et Antiochus Aegeas Cilix ( F a b r . bibl. Graec. I l i , p. 5 1 2 ) ,

discipulus illius Dionysii,

quem Hadrianus maximi fecit.

Deinde

non posse R h o d i u m 2 ) ilium sophistam Agathobulum discipulumque eius Demetrium Corinthium esse, iam e x Demonactis vita perspicere homines docti debebant. ovx

IdyadofiovXov

ovòè

Ibi enim [ c . 3 (II, 3 1 1 , 2)] haec legunlur: JrmtjTQlov

nqò

avxov.

Mihi a u t e m

et

Rhodius magister et Demetrius discipulus ficti esse videnlur; frustra eerie homines docti quaesiverunt, quicquam

reperi,

nisi

eos

qui

qui fuerinl,

neque ego

sibi aliquid invenisse

aliud

vidercntur,

falsos esse: non igitur ex noininibus Rhodii et Demetrii quicquam de aetate scriploris colligi potest. N e q u e e x eis, quae de his amicis narrantur, quicquam colligi potest. est.

Plurima enim inepte ficta esse iam supra

demonstratum

Deinde c u m omnino veteres, Graeci numquam, Romani per-

illis temporibus ad Brachmanas pervenire hano peregrinationem

fingendam

non

potuisse;

motus est scriptor ea r e ,

fortasse autem ad quod Plotinus,

ut

Brachmanarum sapientiam cognosceret, consilium ad eos se conferendi ceperat; quod ut exsequeretur cum Gordianum adversus Persas proficiscentem comitaretur,

imperatore in Mesopotamia necato

potuit,

non solum piopositum peragere non

sed vix ei magnis in pcriculis versato in Aegyptum reverti contigit.

') Philostr. vit. Aeliani (Perizon. in praef. Ael.) Inctlvov è ttVTìQ ovrog ovx

iniaxtvatv 5

. . . Oli 7iQ0OQT]0tls aoipiarfjS . . . oìiók

(nri/Vl

vnò

rov

vnò

ftoi

ic5t> xaQiiofiévtov

òvópaTOs

ovia)

¡xtyaXov

Soxtl là

lliios lotavrn

ovrog.

) Cf. interpp. Solanum et qui ei assensi sunt lacobum (p. 98) et Iacobi-

t i u m ; qui unde cognoverint Agathobulum Ebodium fuisse nescio.

88 raro carceris p o e n a m irrogarent, lum sacrilegos Graeci morte 1 ), Romani lege Iulia aquae et ignis interdictione, posterioribus autem temporibus aut damnatione ad bestias aut ad melalla, aut deportatione aut furca aut morie puniebant 1 ). Etiam vincula aeterna igilur aut merum opinionis commentimi sunt, aut ad ea fingendascriptor ea re inductus est, quod carceris poena etiamsi non usitata apud Romanos erat, interdum tarnen irrogabalur. Examinare autem, num Aegyptiorum legibus sacrilegi in vincula condemnati sint, omisi, quod piane supervacaneum esse existimavi; nam neque Antiphilum Aegyptiis legibus punitum esse verisimile est, neque Aegyptiorum de sacrilegis leges mitiores fuisse quam Romanas, neque scriptorem, cum reliqua finxerit aut neglegenter narraverit, Aegyptiorum leges, ut aliqua sallem accurate referret, investigasse. Accidisse vero ea, quae de Anubidis tempio spolialo narrantur, oporteret, si u m q u a m a c c i d i s s e n t , ante Y. saeculum, quia quarto extremo et initio quinti tempia gentilium in Aegypto diruta sunt deique pagani coli veliti 3 ); cur autem ne ex hoc quidem certi quicquam colligi posse existimem, ex eis quae (p. 8 0 — 8 1 ) universe exposui perspicitur. Neque avvaQfioaTì^s nomen ullam ad cerium tempus defìniendum facultatem praebet; nam si avvaqfioax^v correctorem (praesidem) esse iudicas, nihil aliud efficitur, quam quod iam reperimus, procedenlibus imperatorum temporibus dialogum esse scriptum, si vero hac voce collegam magislralus significari statuis, hoc tantum colligi potest, scriptorem non ignorasse, ante administrationem imperii a Constantino mulatam Roma praeter praefectum etiam iuridicum in Aegyplum mitti solilum esse. Deinde ex eis, quae de Amizoce narranlur iam propterea nihil effici potest, quod dicuntur Scythae eis Tanaim flumen ullraque, Sarmatae trans flumen habitasse, cum hoc constet, multo ante Toxarim dialogum scriptum Sarmatas in Europam migrasse, neque iam Strabonis aelate Tanai flumine ab Europaeis Scylhis divisos

') (cf. V, ') 3 ) mplia

Meier, de bonis damnatorum p. 15 et 17. Aelian. XI, 5, p. 637, not. 4 16, p. 396), Alciphr. III, 43, §. 5. Kein, Römisches Criminalrecht p. 691—695. Schröckh, Christliche Kirchengeschichte VII, p. 222 — 224 , 2 2 6 , (de Alexandriae dirutis) 243, 249.

89 fuisse '). Quod vero dicitur horum dimidia pars trans flumen fuisse, ineptum esse mendacium patet; neque ad hoc ex parte saltern probandum adhiberi potest Xenophontis il le locus (Memorab. II, 1,10) èv òè Ttj EvQOjftrj 2xv&ai fièv aqxovoi, Mauozai Ss aq^oviai, qui homines doctos praeter rem magnopere exagitavit. Tenendum enim illud, Xenophonlem non geographiam docere velie, scd aliud agenlem in exemplo ad hoc probandum afferendo neglegenter de Maeolis falsa proferre. N a m ulut locus explicatur 1 ), hoc tamen certuni est, perperam obnoxios E u r o p a e o s diciMaeolas, cum Asiani sint. Nihil igitur ex hoc loco de Scythis, neque de eorum trans Tanaim sede, neque eis umquam imperium in Maeotas fuisse coniectari potest. Porro quo tempore Leucanor et Eubiotus in Bosporo regnaverint, inter homines doclos controversia est; apparet igitur non posse ex eis, quae de his regibus a Toxaridis scriptore tradita sint, aelatem eins exquiri. Atlamen pluribus verbis de hac re disserendum est atque demonstrandum, omnes qui Leucanorem et Eubiotum numero regum Bosporanoruni inseruerint errasse. Cum ergo alteri 3 ), quod ignotum sit, qui post Sparlocum (regnavit hic a 303 — 288 ant. Chr. n.) regnaverint, ei illos successisse pulent, alteri *) Antoninorum tempore eos si non totius Bospori attamen partis imperium tenuisse arbitrentur, prius examinemus opinionem priorem fingamusque Luciani tempore scriptum esse dialogum, quamquam eum post illius aetatem scriptum esse ostendimus, concedamusque quod minime concedendum, neque quaeramus, unde res privalorum hominum, qui quattuor saeculis ante eum fuerint, tam accurate Toxaridis scriptor cognoverit. At illud interrogo, quo iure homines docli e a , quae scriptor suis temporibus facta esse dicit, quattuor saeculis ante evenisse affìrment. Respondebunt credo: „refert auctor Bosporanos stipendiaries Scytharum ') Strabo II, 5, §. 30, p. 128 (Kram. I, p. 195, v. 17) et mnltis aliis locis. Ptol. VI, 13—15. Neumann 1. a. p. 171, 147, not. 4, p. 214, not. 3. ') Cf. Neum. 1. a. p. 216. Si quis autem putat, Scythas Europaeam oram paludis Maeotiae habitantes a Xenophonte Maeotas dici, non liberatnr bic crimine neglegentiae, nam neque vocabantur Maeotae, qui in Europaea ora habitabant Scytbae, neque obnoxii erant ceteris Scythis sed eis imperabant; erant

enim Herodoti ZxiiSai §aaiír¡ioi (IV, 20). ') Romel. alios secutus: Encyclopedia von Erscb u. Gruber XII, p. 75 a. *) Inter eos celeb. Boeckhius, eorp. inacript. II, p. 96.

90 f u i s s e , post f u g a t o s vero e C h e r s o n e s o a Mithridate S c y t h a s nullum jam

a B o s p o r a n i s eis tributimi

collatum

est;

porro

Scythae

t e m p o r e L u c i a n i p a e n e o m n e s iam exstincti erant '), antiquas

certe

s e d e s i a m non o m n e s l e n c b a n t ; tum noti sunt r e g e s o m n c s B o s p o rani

qui Antoninorum

aetate

fuerunt;"

ex

liis autem nihil aliud

sequitur nisi ut falsa sint ea, q u a e a u c t o r tradidit; n a m , ut supra exposui2),

non possunt e x e i s ,

quia non verisimilia

sunt,

e t i a m verisimilia sint.

ea

q u a e scriptor m e m o r i a e colligi,

prodidit,

q u a e ab bis aliena

minus

N e q u e quod qui S p a r t o c o s u c c e s s e r u n t r e g e s

ignoti s u n t , h a e c doctis hominibus satis gravis c a u s a e s s e debuit, cur reges

qui q u a l t u o r s a c c u l i s post fuisse in T o x a r i d e iinguntur,

in illud tempus transferant;

nam

e r r a s s e eum

scriptorem,

quem

c u m ea non ignoret q u a e n e m o alius tradidit oportet r e r u m peritissimuin e s s e e x i s t i m e n t , a t q u e credidisse suo t e m p o r e r e g n a r e eos qui ante quattuor quis nihilominus rasse,

quae

saecula dicat,

nemo

fuerint,

stalliere eis non licet.

E t ne

solum T o x a r i d i s scriptorem ea non i g n o -

veterum

qui de B o s p o r a n i s

rebus

retulerunt,

videtur n o s s e , e u m q u e de industria ea, q u a e multo ante evenerint, ita narrare,

quasi suo

Christ, n. s a e c u l o

tempore acciderint,

tur enim Alani vicini S c y t h a r u m coniuncti

Scythis

ne tertio quidem ante

ea q u a e traduntur facta e s s e possunt. atque Bosporanoruin

beli uni intulisse,

neutris e o r u m finitimi erant.

Alani a u t e m

illis

Dicuncum

his

temporibus

lili igitur qui post S p a r t o c u m

(303—

2 8 8 ante C h r . n.) L e u c a n o r e m a t q u e E u b i o l u m r e g n a s s e sumpserunt, ideo quod e a , q u a e dicunlur L u c i a n i a e t a t e evenisse, tum accidisse non

possunt,

repugnante

auclore

collegerunt,

ea

quattuor ante

s a e c u l i s f a c t a e s s e , c u m n e ilio quidem t e m p o r e evenisse possint. B o e c k h i u s 3 ) autem iam e x h o c , finitimi

quod Alani

commemorentur

B o s p o r a n i s a t q u e S c y t h i s , collegit L u c i a n i a e t a t e evenisse

e a , quae narrentur;

c u m t a m e n Alani e t i a m t u m n o n d u m sed e x -

t r e m o tertio s a e c u l o d e m u m e sedibus suis moti u s q u e ad l a c u m Maeotium a t q u e in E u r o p a m p r o g r e s s i s i n t 4 ) , a t q u e e r g o i a m e x h a c ') Forbiger, Handbuch der alten Geographie II, p. 461, not. 100; cf. supra p. 89, not. 1. *) p. 8 5 - 8 6 . 3) Corp. inscript. II, p. 93 b. extr. 91 a. *) Ptolemaei aetate in antiquis sedibus Alani erant, ei autem ex quorum gcriptis, eos ad lacum Maeotium in Eurooamque progresses esse atque in Cher-

91 re sequatur, ut Luciani aetate Leucanor atque Eubiotus non regnaverint. Deinde, quoniam eius temporis reges noti sunt, vir clarissimus statuere cogitur, Leucanorem atque Eubiotum partis tantum Bospori imperium tenuisse, partemque certe Gosporanorum ilio tempore Scythis trikutum contulisse, cura appareat, neque scriptorem de parte Bospori referre, neque e a , quae narrentur, nisi in totum regnum cadere.

Statuendum igitur reges Leucanorem atque

Eubiotum non minus ficlos esse quam res ab eis gestas, tenendum autem hoc, scriptorem, cum liaec comminisceretur, respexisse illa, quae de tributo Scythis a Bosporanis recusalo tradiderit Strabo 1 ); nam, ut iam commemoravi, non semper mera commenta scriptor proferì, sed nonnumquam etiam errat, aut ea, quae ab aliis tradita sunt, delorquel.

Cuius rei in eis quae de Lonchate atque eius

amicis narrantur unum insigne exemplum certum, alterum verisimile habemus. Dicuntur enim Alani promisisse, se in ditionem Scytharum redacturos esse Sindos, qui multo ante defecissent.

Quod

miror neglegentia praeteritum esse ab hominibus doctis, qui T o xaridis

scriptorem rerum Scythicarum

maverunt.

perilissimum esse

existi-

Sindi enim iam quarto saeculo ante Christ, n. a Bospo-

ranis subacti armis erant 2 ), num vero omnino umquam Scythis obnoxii fuerint, valde dubilandum est. Herodoti verbis (IV, 28): nrjyvvxai

(xsQiog xai ini TOV xTjfiévoi axqaxEvovxai 2ivdovg

Manifestum autem est, his

xai ò Bóanoqog

nag

o

Kifi-

ol ivròg xacpQOV 2xv9ai xatoixai rag afia^ag èneiavvovoi TISQTJV èg rovg

XQVOTÓIIOV

scriptorem aut in errorem inductum esse, aut in eam co-

gitationem adductum, ut de Sindis subigendis Alanos pollicentes faceret. His expositis verisimilius fore credo id, quod moniturus sum. Persuasum enim mihi est, ut Machelones ex sede eorum in Eurosonesum Tauricam penetrasse accipimus, sunt tertii cxtremi aut quarti culi auctores.

sae-

Cf. anonym, peripl. Pont. E u x . p. 5 (Huds. p. 1 7 1 circa I V .

saecul. p. Christ, n. eum fuisse demonstrat). p. 5 6 ed. Huds.

Marcian. (qui quart, saecul. erat)

Bernhardy Dionys. Perieg. p. 5 9 5 — 5 9 6 , cf. p. 5 1 5 , et scripto-

res ab eo prolatos.

T z s c h u c k . ad Pomp. Mel. 2 , 1, 2 .

') Strabo VIF, 4, 4 , p. 3 1 0 (Kram. II, p. 3 8 , v . 9 — 1 3 ) . *) Kömel. 1. a. 75 a. Comosarye.

K o e b l e r , Dissertation sur le monument de la reine

Cf. Bitter, Vorhalle europäischer Völkergeschichten p. 217.

92 p a e a m 1 ) oram paludis Maeotiae traducerei eosque Machlyes *) n o minaret, a d d u c t u m esse scriptorem his, quae apud Aelianum legerat, verbis [exstant nunc apud Suid. 3 ) in verb. ôohxevio ztiovvGiog

xovvof-ta k'finoçoç tò èniT^ôevfta

noXXoiç rikoï'S iov Maicôrtâog Mâ%kve$

xéçôovç

èxxovcpioaç ë&voç

(II p. 2 1 7 4 d).

inod^r^onog

(¡vetro

XOQTJV

TWV exet ßaqßäqwv,

(I p. 1039, c.)]

ôoXi%evoaç xai

noklâxiç

nOQQIOTSQÌO

KoXyiòa,

TT}Ç

ìqv eXrj'Caavto

conf. Suid. in v. xovtprj

Apparet verba TtOQQioTÉQai zrjg Maiwnôog

P o r s o n o (Ael. ed. p. 9 4 3 ) vertenda: ( n a v i b u s ) u l t r a

cum

Maeotium

Iacum (productis), Machlyesque dici populum orientis Ponti Euxini o r a e , e u n d e m , qui Machelones vocetur ab Arriano (Peripl. Pont. Eux. p. 11 apud Huds.).

Is enim postquam Trapezuntiis vicinos

esse dixit Colchos et Drillas (qui ei Sanni videntur e s s e ) , quos c u m antea stipendiar» Romanis fuerint, tune (suo tempore) lalrociniis deditos solutionem tributorum neglegere, pergit: è'xovzai MayehZveç

xal