Als je nergens meer zin in hebt: depressie bij kinderen: hoe zit dat? [1 ed.] 978-90-313-7331-4, 978-90-313-7332-1 [PDF]

Zitiervorschau

7bi`[d[h][dic[[hp_d_d^[Xj

!LSßJEßNERGENSßß MEERßZINßINßHEBT DEPRESSIEßBIJßKINDERENßHOEßZITßDAT

[jpekjeY^iWW_p_`dWbi _[Z[h[[del[hWb^[jp[b\Z[efpekh[W][h[d :WWhecde[c[dm[WbZ_[l[hiY^_bb[djkii[dc[di[d ÉdehcWWbÊ$

ßGEENßZINßINßETEN ßGEENßZINßINßSPELENß ENßOOKßGEENßZINßOMßZICHßTEßVERVELEN

')

Iecic[ha[dm[jŒY^ZWjm[WdZ[hih[W][h[dZWd dehcWWb$@[a[djZWjc_iiY^_[dm[blWd`[p[b\$LWWale[bj Z_jd_[jfh[jj_]"h[W][h[dWdZ[h[dZWWheead_[jb[kaef" cWWhakd`[^[jeead_[j[Y^jj[][d^ekZ[d$ LeehZWjÉWdZ[hih[W][h[dÊakdd[d^[b[]e[Z[h[Z[d[d p_`d$;h][X[khjdWc[b_`alWdWbb[i_dZ[m[h[bZecedi ^[[d$B[ka[Z_d][d"cWWheeal[hl[b[dZ["l[hZh_[j_][ e\[h][Z_d][d"Z_Y^jX_`e\l[hm[]$C_iiY^_[dX[d`[ ZWWhZeehX_`leehX[[bZY^W]h_`d_]"Xeeie\[h]l[hZh_[j_]$ C[[ijWb]WWjZ_jlWdp[b\m[[hel[h$

'*

CWWh^[jaWdeeap_`dZWj`[c[hajZWjZ_jd_[jpecWWh el[h]WWj$@[le[bj`[bWd][h[j_`Z[dX_`dW[ba[ZW] iecX[h"Z[dajZWjWbb[ic_i]WWj"`[][[\j`[p[b\ZWWhZ[ iY^kbZlWd[d`[^[Xj[hce[_j[c[[ecm[[hfei_j_[\j[ ]WWdZ[da[d$:WdaWd^[jp_`dZWj`[Z[fh[ii_[\X[dj$ 9ZegZhh^Z_i[[dp_[aj[$CWWh^[j_ibWij_]ecZ[p_[aj[WWd Z[Xk_j[daWdjj[p_[d$7bi`[[[dYZegZhh^Z^[Xj"^e[\`[ X_`leehX[[bZd_[jdWWh^[jp_[a[d^k_ie\_dX[Zj[Xb_`l[d ecZWj`[aeehji^[Xj$;[dYZegZhh^ZXh[d]jlWdWbb[i_d `[^[hi[d[d_dZ[mWh"mWWhZeeh`[`[WdZ[hile[bj[d`[ WdZ[hi][ZhWW]j$

!LSß+IKIßMETßHAARßVRIENDJESßSPEELT ßKANßZEßHAARßAANDACHTßNIETß BIJßHETßSPELßHOUDENß,IEVERßVERZINTßZEßEENßSMOESJEßZODATßZEß HELEMAALßNIETßMEEßHOEFTßTEßDOEN ßZEßVINDTßERßTOCHßNIETSßAAN

'+

+IKIßSPEELDEßVROEGERßJUISTßGRAAGßMETßHAARßVRIENDJESß ENßHADßDANßOOKßVEELßLOLßMETßZEß-AARßNUßNIETßMEER ß ZEßHEEFTßEIGENLIJKßNERGENSßMEERßPLEZIERßIN

',

)NßDEßKLASßKANß+IKIßZICHßMAARßMOEILIJKßCONCENTRERENßMEESTALßZITß ZEßWATßVOORßZICHßUITßTEßSTARENßENßNAßTEßDENKENßOVERßVANßALLESß

(AARßLAATSTEßRAPPORTßWASßERGßSLECHTßENßDEßMEESTERßISßVAAKß BOOSßOPß+IKIßOMDATßZEßNIETßOPßZITßTEßLETTENß+IKIßVINDTßDATßERGß VERVELEND ßMAARßZEßKANßERßNIETSßAANßDOEN

Dk_i^[jd_[jpeZWjWbb[YZegZhh^ZkZa_dZ[h[dp_Y^fh[Y_[i ^[jp[b\Z[][ZhW][d"cWWhp[^[XX[dlWWam[b[[d ^[b[Xe[bel[h[[daecij[d$>[jX[bWd]h_`aij[_iZWj`[ c_dij[dijm[[m[a[dbWd]_[Z[h[ZW][[dhdbWZgZhiZbb^c\ ^[Xje\][[d_dj[h[ii[[dfb[p_[hc[[h^[Xj_dZ[Z_d][d Z_[`[dehcWWbm[bb[kal_dZj$ L[hZ[hp_`dd_[jX_`Wbb[YZegZhh^ZkZa_dZ[h[dWbb[ a[dc[ha[dj[p_[d"cWWhm[bl_`\e\c[[hlWdZ[Z_d][d Z_[^_[hedZ[hijWWd0  

š

HdbWZgp_`d



š

ÊiCeh][dihdbWZgp_`d[dbWj[hefZ[ZW]ef][m[aj[h



š

LWWaZ[da[dWWdZ[ZeeZe\p[b\ZeeZm_bb[d



š

=[[dbebe\fb[p_[h^[XX[d



š

=[[dp_decj[if[b[dc[jWdZ[h[d



š

=[[dp_decWbb[[dj[if[b[d



š

@[lWWal[hl[b[d



š

=[[d^ed][h^[XX[d



š

?d[[dib_Y^j[he\`k_ijpmWWhZ[hmehZ[d



š

Ce[_j[c[j`[j[YedY[djh[h[d



š

Lbk]Xeeie\][Šhh_j[[hZp_`d



š

6\gZhh^Z[e\Zh_\j_]h[W][h[d

'-

'.



š

Ed][^eehpWWce\efijWdZ_]p_`d



š =[f[ijmehZ[de\p[b\f[ij[d



š

LWWa^k_b[d



š

:[da[dZWjd_[cWdZ`[WWhZ_]e\b_[\l_dZj



š

8Wd]p_`dleehZ_d][dZ_[c_iiY^_[dd_[j[d]p_`d



š @[peh][dcWa[d"f_[a[h[d



š @[iY^kbZ_]le[b[d



š L[[bjm_`\[b[d



š FheXb[c[d^[XX[dc[jibWf[d1ce[_b_`a 





_dibWf[d"j[l[[bibWf[d"j[m[_d_]ibWf[d"





bWijlWddWY^jc[hh_[i"lhe[]mWaa[h



š

L[[bce[p_`d



š

Edhkij_]e\`k_ij^[[bibeecp_`d



š

LWWaXk_af_`d"^ee\Zf_`d^[XX[d"ce[_b_`adWWh 





^[jje_b[jakdd[ddWhi^eVi^Ze\[[dWdZ[h[





b_Y^Wc[b_`a[abWY^j^[XX[d



š

?dX[ZfbWii[d







4HUISßISß+IKIßVAAKßWOESTßOPßHAARß VADERßOFßMOEDERß:OMAAR

(AARßOUDERSßSNAPPENßNIETßWATßERßAANßDEßHANDßISßENßVRAGENßDANßALTIJDßWATß HAARßDWARSZITß+IKIßKANßDAARßGEENßANTWOORDßOPßGEVEN ßZEßBEGRIJPTßZELFßOOKß NIETßWAAROMßZEßZOßBOOSßISßENßWAAROMßZEßZICHßANDERSßVOELTßDANßVROEGERß (ETßISßEIGENLIJKßBEGONNENßTOENßHAARßTANTEßDOODGING ßEENßPAARßMAANDENß GELEDENß)NßHETßBEGINßVONDßIEDEREENßHETßHEELßLOGISCHßDATß+IKIßEENßBEETJEß STILßWAS ßDATßZEßGEENßZINßHADßOMßTEßSPELENßENßNIETßZOßVROLIJKßWAS -AARßNUßHETßALßEENßTIJDJEßDUURT ßLATENßDEßANDERENßHAARßMAAR

(&

MWdd[[hleeh^[ja_dZp[b\"e\leehZ[c[di[d_dp_`de\ ^WWhec][l_d]"de]d_[jZk_Z[b_`a_iZWj[[da_dZ[[d YZegZhh^Z^[[\j"peh]jZWjlWWaleehbWij_][i_jkWj_[i$7bi`[ YZegZhh^Z[X[djbeaj`[][ZhW]][h[][bZl[hl[b[dZ[h[WYj_[i k_jX_`X_`leehX[[bZZ[`k\efiY^eeb"`[lWZ[h"ce[Z[h" Xhe[hj`[i"pki`[ie\lh_[dZ`[i$:_jaecjecZWjp_`d_[j X[]h_`f[dmWWhec`[Ze[jmWj`[Ze[j$LWWaidWf`[^[j p[b\eead_[j$>[j_iZWdX[bWd]h_`aZWjc[di[dZ_[[h l[hijWdZlWd^[XX[da_`a[dmWj[hc[j`[WWdZ[^WdZ_i$

ß

„ß

"ENßJIJßZELFßDEPRESSIEFß

ß

„ß

7ELKEßKENMERKENßHEBßJIJ

ß

„ß

+ENßJIJßIEMANDßMETßEENßDEPRESSIEß

ß

„ß

7ELKEßKENMERKENßHEEFTßDIEßPERSOON

((

?dedp[^[hi[d[dmehZ[dl[hiY^_bb[dZ[ijeđ[d][cWWaj Z_[[hleehpeh][dZWj`[`[le[bjpeWbi`[`[le[bj$ÉIb[Y^j m[[h_d`[^ee\ZÊpeh]j[hleehZWjZ_[ijeđ[dd_[jef^[j `k_ij[cec[djefZ[]e[Z[fb[aakdd[dp_`d[dZWWhZeeh ^kdm[had_[j]e[ZZe[d$ :[ijeđ[dZ_[X[bWd]h_`ap_`dX_`[[dYZegZhh^Z^[j[d0 hZgdidc^cZ"VYgZcVa^cZ[dcdgVYgZcVa^cZ$

3EROTONINE 3EROTONINEßZORGTßVOORßEENßPOSITIEVEßSTEMMING ß JEßZELFVERTROUWEN ßEENßGOEDEßEETLUST ßEENßGOEDß SLAAPRITMEßENßJEßEMOTIESß"IJßEENßDEPRESSIEßISßERßTEß WEINIGßSEROTONINEßAANßHETßWERKßINßJEßHERSENENßENß WORDENßJEßGEVOELßENßJEßGEDRAGßDOORßHETßSLECHTEßWEERß INßJEßHOOFDßOOKßDRUILERIGß*EßHEBTßDAARDOORßEENßLAGERß ZELFVERTROUWEN ßJEßVOELTßJEßSOMBER ßHEBTßMINDERß HONGERßENßJEßSLAAPRITMEßENßJEßEMOTIESßRAKENßINßDEß WAR ßWAARDOORßJEßBIJVOORBEELDßVEELßMOEßBENT ßVAAKß MOETßHUILENßOFßSNELßBOOSßWORDT

!DRENALINE !LSßJEßINßEENßGEVAARLIJKEßSITUATIEßKOMTßMAAKTßJEß LICHAAMßZICHßAUTOMATISCHßKLAARßOMßTEßVECHTENßOFß OMßWEGßTEßRENNENß$ITßGEBEURTßDOORDATßERßMEERß ADRENALINEßACTIEFßWORDTßINßJEßHOOFDß*EßMERKTßDANß DATßJEßSNELLERßGAATßADEMEN ßDATßJEßHARTßSNELLERßGAATß KLOPPENßENßDATßJEßHETßWARMßKRIJGTßBIJVOORBEELDßALSß JEßHEELßERGßSCHRIKT ß !LSßHETßGEVAARßVOORBIJßIS ßKOMTßJEßLICHAAMßNAßEENß TIJDJEßWEERßTOTßRUSTßHETßWERKßVANßDEßADRENALINEßZITß ERßDANßOPß"IJßKINDERENßDIEßDEPRESSIEFßZIJNßGEBEURTß DITßNIETß(UNßLICHAAMßBLIJFTßKLAARßOMßTEßVLUCHTENßOFß TEßVECHTENß(IERDOORßVOELENßZEßSTEEDSßANGST ßSTRESSß OFßWOEDEß/OKßALSßDAARßGEENßREDENßVOORßIS

()

(*

.ORADRENALINE .ORADRENALINEßHEEFTßEENßOPWEKKENDEßWERKINGß(ETß KANßZORGENßVOORßEENßGEVOELßVANßGROTEßBLIJDSCHAPßENß OPWINDING ßMAARßOOKßVOORßEENßGEVOELßVANßSPANNINGß ENßANGSTß$EßNORADRENALINEßKANßBIJßEENßDEPRESSIEß ZIJNßWERKßNIETßGOEDßDOENß(IERDOORßVOELßJEßJEßJUISTß HELEMAALßNIETßOPGEWEKT ßMAARßEERDERßLUSTELOOSß /FßJEßVOELTßJEßJUISTßOPGEFOKT ßVEELßTEßACTIEF ßENßJEß REAGEERTßOPßALLESßHEELßHEFTIG

(+

7bi`[[[dl[haekZ^[_Z^[Xjakd`[[[dX[[j`[l[haekZ[d p_`d"cWWheeaid_fl[haekZ[d$8_`[[dYZegZhh^Z_iZWj eeape$@[akdjÉ[[dX[[j`[ÊYZegZhh^Z[p_`d"ZWd^[X`[[[d Éb_Y^j[ÊYZegZhh^Z$;d`[akdj`k_ij^[[b[h]YZegZhh^Z[p_`d" ZWj^[[jZWd[[d[hdij_][YZegZhh^Z$;[db_Y^j[YZegZhh^ZaWd m[b[[dfWWh`WWhZkh[d$:WjaecjecZWj`[[[db_Y^j[ YZegZhh^Zd_[jpeid[b_dZ[]Wj[d^[Xj"[dZWdmehZj[heea d_[jiWWd][ZWWd$ ;[d[hdij_][YZegZhh^ZZkkhjlWWaaehj[h"c[[ijWb[[d WWdjWbcWWdZ[d$;[d[hdij_][YZegZhh^Zc[ha`[_cc[hi id[bb[h"Z_[lWbj[[hZ[hef$@[akdj[hZWdc[j[[dmWjWWd ]WWdZe[d$ Pem[b`ed][diWbic[_i`[iakdd[dYZegZhh^Z[mehZ[d$;[d Z[fh[ii_[aecjlWa[hleehX_`a_dZ[h[dZ_[ekZ[hp_`dZWd '(`WWh[dX_`lebmWii[d[dZWdX_``ed][a_dZ[h[d$ Ed][l[[h&e\'lWdWbb[a_dZ[h[d`ed][hZWd'(`WWh_i m[b[[diYZegZhh^Z[$:Wj_i][bkaa_]d_[jpel[[b"cWWhWbi `_`dekd[jZWWhX_`^eehj_iZWjdWjkkhb_`a^[[bl[hl[b[dZ$

(,

Iecc_][a_dZ[h[dah_`][dƒƒda[[h_d^kdb[l[d[[d YZegZhh^Z[diecc_][a_dZ[h[dlWa[h$:[aWdiZWj[[d YZegZhh^Zee_jj[hk]aecj_i]hej[hWbiZ[YZegZhh^Zd_[j]e[Z X[^WdZ[bZmehZj$=[bkaa_]_i[[dYZegZhh^ZlWWa]e[Zj[ X[^WdZ[b[d$>e["pWbmehZ[dl[hj[bZ_d^[j^ee\Zijka É>e[aec`[[hlWdW\Ê5

(OEßKOMßJEßERAAN C[[ijWb_i[hd_[jƒƒdeehpWWaleeh[[dYZegZhh^Z$>[j aWdj[cWa[d^[XX[dc[j^e[`_`p[b\_d[baWWhp_j"k_j mWjleeh\Wc_b_[`[aecj"e\[hc[di[d_d`[ec][l_d] p_`dZ_[`[akdd[dij[kd[d"c[jmWj[h_d`[ec][l_d] ][X[khj[dc[j^e[`_`ec]WWjc[jfheXb[c[d$ :[c[[ij[a_dZ[h[dX[a_`a[d^[jb[l[dlWdZ[pedd_][ aWdj"^[j_iX_`dWWbj_`Zcee_m[[h_d^kd^ee\Z$P[ Z[da[d[dh[W][h[del[h^[jWb][c[[def][m[aj$7bi [hX_`Z[p[a_dZ[h[d_[jil[hl[b[dZi][X[khj"[d[hZki [[dijehcefij[[aj_d^kd^ee\Z"p_`dp[[h]e[Z_dec ZWWhdWm[[hfei_j_[\j[Z[da[d$:[ijehc_iid[bm[[h l[hZm[d[d[d^[jm[[h_d^kd^ee\ZabWWhjid[bef$ CWWh`[akdjeea_[cWdZp_`dZ_[WdZ[hi_d[baWWhp_j"Z_[ Z[d[_]_d]^[[\jeccZZghaVX]i^\e\hdbWZgj[h[W][h[d$@[ ][[\j`[p[b\[[hZ[hZ[iY^kbZlWdZ_d][dZ_[c_ibkaa[d" `[l_dZj`[p[b\d_[j\WdjWij_iY^"cWWajiecid_[jpe ][cWaa[b_`aYedjWYjc[jWdZ[h[d[dm[[jd_[jpe]e[Z ^e[`[fheXb[c[defce[jbeii[d$;_][db_`ap_`d[hWbj_`Z m[bmWjZeda[h[meba[dj[l_dZ[d_d`[^ee\Z$

(.

@[akdj`[leehij[bb[dZWjWbi[hZ|d_[jil[hl[b[dZi ][X[khj"^[jbWij_][h_iec^[j_d`[^ee\Zm[[hefj[ bWj[dabWh[d$@[p_jZWWhZeehid[bb[h_dZ[fkjZWd[[d a_dZZWjef][m[ajh[W][[hj$  9ZegZhh^ZaWdleehaec[d_d`[\Wc_b_[1c_iiY^_[d^[X `[[[defW"jWdj["ce[Z[he\d[[\Z_[YZegZhh^Z[_i"e\ _i][m[[ij$>[jaWdZWdp_`dZWj`_`][Xeh[dX[djc[j [[d]hej[h[aWdiec[[dYZegZhh^Zj[ah_`][dZWdWdZ[h[ a_dZ[h[d"ecZWj`[^[j^[Xj][†h\ZlWd`[\Wc_b_[$@[ ^[Xj"peWbiZWj^[[j"[[dZg[Za^_`ZVVcaZ\$ 7bi`[mWjhdbWZgYZgh[W][[hjefce[_b_`a[][X[khj[d_ii[d ZWdWdZ[h[a_dZ[h[d"e\mWdd[[hYZegZhh^Z_d`[\Wc_b_[ p_j"m_bZWjd_[jp[]][dZWj^[jp[a[h_iZWj`[[[dYZegZhh^Z ah_`]j_d`[b[l[d$C[[ijWb_iZWWhc[[hleehdeZ_]$

+IKIßVINDTßHETßALTIJDßALßLASTIGßOMßTEßBEPALENßHOEßZEßMOETß REAGERENßALSßERßIETSßGEBEURTßWATßZIJßNIETßLEUKßVINDTß:EßVINDTß OOKßVEELßSNELLERßIETSßNIETßLEUKßDANßHAARßZUSß!NNA

!NNAßISßBIJNAßNOOITßCHAGRIJNIGßOFßVERDRIETIGß:IJßISßERßGOEDßINßOMßHAARß SCHOUDERSßOPßTEßHALENßENßGEWOONßWEERßVROLIJKßDOORßTEßGAAN ßBIJVOORBEELDß ALSßZIJßBAALTßVANßEENßSLECHTßCIJFERßOPßSCHOOLß+IKIßVINDTßDATßMOEILIJK

(/

)&

4OENßDEßTANTEßVANß+IKIßENß!NNAß PLOTSELINGßDOODGINGßWARENß+IKI ß!NNAß ENßHUNßOUDERSßNATUURLIJKßERGßVERDRIETIGß ENßINßDEßWARß:EßHADDENßALLEMAALßLASTß VANßDEßSTORMßINßHUNßHOOFD

-AARßBIJß+IKIßLEEKßDEßSTORMßVEELßERGERßDANßBIJßDEßANDERENß "IJß!NNAßISßDEßSTORMßALLANGßWEERßOVERGEWAAIDß"IJß+IKIßNIET

)'

+IKIßISßDOORßDEßDOODßVANßHAARßTANTEßINßDEßPUTßTERECHTGEKOMENßENßZEß HEEFTßMOEITEßOMßDAARßZELFßWEERßUITßTEßKLIMMENß:EßHEEFTßHULPßNODIG

)(

?dedp[ec][l_d][d_dedib[l[d][X[kh[dl[[bZ_d][d$ B[ka["cWWheea^[[bl[hl[b[dZ[e\[h][Z_d][d$ Iecc_][l[hl[b[dZ[Z_d][d][X[kh[dfbeji[b_d]$ 8_`leehX[[bZWbi`[ekZ[hi]WWdiY^[_Z[d"Wbi`[_d[[di ce[jl[h^k_p[de\Wbi[h_[cWdZZeeZ]WWjlWdm_[`[l[[b ^ekZj$;diecc_][l[hl[b[dZ[Z_d][dp_`dWb[[dj_`Z WWdZ[]Wd]1X_`leehX[[bZWbi`[][f[ije\c_i^WdZ[bZ mehZj$ 7bi`[WblWa[h"e\aehjdW[baWWh"Z_d][d^[Xj c[[][cWWajmWWhZeeh`[`[l[hZh_[j_]e\cWY^j[beei ]_d]le[b[d"]W`[c_iiY^_[dl[hmWY^j[dZWjpe_[jimƒƒh ]WWj][X[kh[d$;[dleb][dZ[l[hl[b[dZ[][X[khj[d_i" mWWhZeeh[h[[dd_[km[ijehc_d`[^ee\Zefij[[aj"peh]j [hZWdleehZWj`[id[bb[h_dZ[fkjp_j$ ß ß ß

„ß

)SßERßBIJßJOUßINßJEßOMGEVINGßWELßEENSßIETSßVERVELENDSßGEBEURDß

ß

„ß

(OEßVOELDEßJIJßJEßTOENß

ß

„ß

7ATßHEBßJEßTOENßGEDAANß

ß

„ß

7ATßDEDENßANDERENß

ß

„ß

7ATßHEEFTßJEßTOENßGEHOLPEN

7IEßBEPAALTßDATßENßHOE @[iY^eeb"`[ekZ[hi"`[lh_[dZ`[i"`[Xhe[hj`[ie\pki`[i" cWWhleehWb`_`p[b\c[hajlWWaWb[d_][j_`ZZWj[h_[jiWWd Z[^WdZ_i$@[le[bj`[hdbWZg[d`[][ZhWW]j`[WdZ[hiZWd lhe[][h$ >[j_ibe]_iY^ZWj`_`[d`[ekZ[him_bb[dm[j[dm|j[h fh[Y_[iWWdZ[^WdZ_i$C[[ijWb]W`[ZWd[[hijdWWh Z[^k_iWhjie\dWWh7jgZVj?Zj\Yodg\$:[^k_iWhjie\Z[ ]jaekZgaZcZgX_`7jgZVj?Zj\Yodg\^[[\j[[d][ifh[ac[j `ek[d`[ekZ[hi$?dZWj][ifh[amehZj][a[a[dmWj^[j fheXb[[c_i"mWWhec`kbb_[Z[da[dZWj[h_[jiWWdZ[ ^WdZ_i[dmWj`kbb_[p[b\c[ha[d$:_j^[[jiYh[[d[d ifh[[ak_j0iah_[d[d$

$EßOUDERSßVANß+IKI ßDEßMEESTERßOPßSCHOOLßENß+IKIßZELFßWILDENßGRAAGßWETENß WATßERßMETß+IKIßAANßDEßHANDßWASßENßHOEßZIJßWEERßUITßDEßPUTßZOUßKUNNENß KOMENß$AAROMßISß+IKIßMETßHAARßOUDERSßNAARß"UREAUß*EUGDZORGßGEGAANß$AARß HEBBENßZIJßMETßEENßHULPVERLENERßGEPRAATß$EZEßMENEERßSTELDEßHUNßALLEMAALß VRAGENßOVERßVROEGER ßOVERßNU ßOVERßTHUIS ßOVERßSCHOOL ßOVERßHAARßVRIENDJESßENß VRIENDINNETJESßEIGENLIJKßOVERßALLESß$EßHULPVERLENERßHEEFTßOOKßNOGßGEBELDßMETß DEßMEESTERßVANß+IKI ßHIJßHADßVANßTEVORENßAANß+IKIßGEVRAAGDßOFßDATßMOCHT

)+

7biZ[^k_iWhjie\Z[]jaekZgaZcZglWd7jgZVj?Zj\Yodg\dW ^[jhXgZZcZc^[j_Z[[^[[\jZWj[h_dZ[hZWWZ_[jiWWdZ[ ^WdZ_i"l[hm_`ij^_``[dWWh[[dehnX]dadd\$:[p[]WWj`[ edZ[hpe[a[d$ >[jaWdeeap_`dZWj`[Z_h[YjZeeh`[ekZ[himehZj WWd][c[bZleeh[[dedZ[hpe[aX_`[[dehnX]dadd\$ :[ehnX]dadd\m_b]hWW]m[j[d^e[`_`_d[baWWhp_j[d^e[ `_`dWWh`[p[b\[ddWWhZ[m[h[bZa_`aj$:[ehnX]dadd\X[]_dj p_`de\^WWhedZ[hpe[ac[[ijWbc[j][ifh[aa[d$:[p[ ][ifh[aa[d^ekZj^_`e\p_`c[j`ek"c[j`[ekZ[hi"c[j `[iY^eeb[dc_iiY^_[dc[jde]WdZ[h[c[di[dk_j`[ ec][l_d]$ :[ehnX]dadd\aWdeeal[[bel[h`ekj[m[j[daec[dZeeh dWWh`[j[a_`a[dWbi`[if[[bj[dfhWWj$:_j^[[jdWhZgkZgZc$ @[ekZ[hi[d`[iY^eeblkbb[dlhW][db_`ij[d_d$Iecice[j `[p[b\eealhW][db_`ij[d_dlkbb[d$

),

LWWaZe[`[eea[[dWWdjWbj[ijiX_`Z[ehnX]dadd\$ 8_`Z[][ifh[aa[d"^[jdWhZgkZgZc"Z[lhW][db_`ij[d[dZ[ j[iji]WWj^[jd_[jecÉ]e[ZÊe\É\ekjÊ$>[jp_`d][meed cWd_[h[dleehZ[ehnX]dadd\ec`ek]e[Zj[b[h[da[dd[d$ 7bi^_`e\p_`][de[]_d\ehcWj_[el[h`ek^[[\jl[hpWc[bZ aWd[hlWij][ij[bZmehZ[dmWj[hWWdZ[^WdZ_i$EċY_[[b p[]][dm[ZWdZWj[h[[dY^V\cdhZmehZj][ij[bZ$:[ ehnX]dadd\idWfjZWdmWj^[jfheXb[[c_i0X[d`[_dZ[hZWWZ YZegZhh^Z[e\_i[hc_iiY^_[d_[jiWdZ[hiWWdZ[^WdZ5

$EßHULPVERLENERßVANß"UREAUß*EUGDZORGßHEEFTß+IKIßENßHAARßOUDERSßVERTELDß DATßHETßVERSTANDIGßZOUßZIJNßOMß+IKIßTEßLATENßONDERZOEKENß(AARßOUDERSß HEBBENßDAAROMßVRAGENLIJSTENßMEEGEKREGEN ßOOKßVOORßDEßMEESTERßOPßSCHOOL

+IKIßISßTOENßEENßPAARßKEERßNAARßEENßPSYCHOLOOGßGEWEESTßOMßEENß AANTALßTESTSßTEßDOENß3OMMIGEßWARENßBESTßLASTIG ßANDEREßWARENßJUISTß GEMAKKELIJKß$EßLEUKSTEßTESTßVONDß+IKIßDIEßWAARBIJßDEßPSYCHOLOOGßEENß GROTEßTEKENINGßOMHOOGßHIELDß+IKIßMOESTßERßEENßVERHAALßBIJßVERZINNEN +IKIßHEEFTßEENßPAARßWEKENßGELEDENßVANßDEßPSYCHOLOOGßTEßHORENßGEKREGENßDATß ZEßEENßDEPRESSIEßHEEFTß:EßVINDTßHETßMAARßRAARß-AARßOOKßWELßEENßOPLUCHTING ß WANTßNUßKANßERßIETSßAANßGEDAANßWORDEN ßHEEFTßDEßPSYCHOLOOGßGEZEGD

)-

).

7bi[[dcWWb_ilWij][ij[bZZWj`[YZegZhh^Z[X[dj"]WWj Z[ehnX]dadd\c[j`ek[d`[ekZ[hiX[a_`a[dmWj[haWd [dce[j][X[kh[decZ[YZegZhh^Zj[bWj[dl[hZm_`d[d$ 7dZ[hi][p[]Z0`kbb_[]WWdZWda_`a[d^e[`[X[^WdZ[bZ aWdmehZ[d$ ß

ß

„ß

(OEßKWAMENßZEßERßBIJßJOUßACHTERßDATßJEßEENßDEPRESSIEßHEBT

ß

„ß

+ENßJIJßIEMANDßDIEßDEPRESSIEFßISß

ß

„ß

(OEßKWAMENßZEßERßBIJßDIEßPERSOONßACHTER

(OEßKOMßJEßERVANßAF 8_`Z[X[^WdZ[b_d]lWd[[dDEPRESSIEmehZj][fheX[[hZec `[SOMBERE][le[b[dij[bWj[dl[hZm_`d[d[d`[m[[h[[d ef][m[aj[h][le[bj[][l[d$C[[ijWbmehZ[d`[ekZ[hi"`[ Xhe[hj`[i[dpki`[i"`[iY^eeb[diecieeaWdZ[h[c[di[d ][lhWW]Zecc[[j[m[ha[dc[j`[X[^WdZ[b_d]$?d`[ ][p_de\efiY^eebakdd[ddWc[b_`alWWamWjab[_d[ Z_d][dl[hWdZ[h[dmWWhZeeh`_`m[[hlheb_`aakdjp_`d$ Eea_i^[jl[hijWdZ_]ZWj`[ec][l_d]m[[jmWWh`_`c[[ X[p_]X[dj_dZ[X[^WdZ[b_d]"peZWjp[WdZ[hic[j`[ec akdd[d]WWd[d`[akdd[dij[kd[d$ ;hp_`dl[hiY^_bb[dZ[cWd_[h[dec[[dDEPRESSIEj[ X[^WdZ[b[d$>[jedZ[hpe[aZWjZ[PSYCHOLOOG^[[\j ][ZWWd_ilWWa^WdZ_]ecj[X[fWb[dm[ba[cWd_[h^[j X[ij[X_``[fWij$?dZWjedZ[hpe[a_idWc[b_`aZk_Z[b_`a ][mehZ[dmWjZ[X[bWd]h_`aij[h[Z[d[dp_`dmWWhZeeh`_` [[dDEPRESSIE^[Xj][ah[][d$

*&

C_iiY^_[d_i^[jleeh`ek^[jfh[jj_]ijecij_bj[ijWWd X_`_[ji[h]imWj_i][X[khZ$C_iiY^_[d_i^[jdkjj_]ZWj `[b[[hjecWdZ[hij[Z[da[del[hmWj[h][X[khZ_i" e\ecWdZ[hiel[h`[p[b\j[Z[da[d"e\ecWdZ[hic[j fheXb[c[decj[]WWd$>[jaWdeeapep_`dZWj^[jleeh `ekX[bWd]h_`a_iecc[[hij[kdj[l_dZ[dX_`Z[c[di[d _d`[ec][l_d]$>[j_ice][b_`aZWj`[c[[hZWdƒƒdieehj X[^WdZ[b_d]ah_`]j$

#URSUS ?d[[dYkhikiakd`[iWc[dc[jWdZ[h[a_dZ[h[dZ_[ d[jWbi`_`d_[jb[aa[h_d^kdl[bp_jj[d"Z_d][db[h[d$ ;[dX[][b[_Z[hbWWj`kbb_[l[hiY^_bb[dZ[ieehj[dif[bb[d Ze[d$:eehZ[p[if[bb[dj[Ze[db[[h`[X_`leehX[[bZ^e[ `[WdZ[hiecaWd]WWdc[jfheXb[c[d"mWjfei_j_[l[[d mWjd[]Wj_[l[][ZWY^j[dp_`d"^e[`[`[oZa[kZgigdjlZcaWd l[h]hej[de\^e[`[lWd`[Wd]ij[dW\aWdaec[d$

+IKIßZITßNUßOPßEENßCURSUS ßSAMENßMETßVIERßANDEREßKINDERENß)NßHETß GROEPJEßZITßEENßJONGENßDIEßOOKßEENßDEPRESSIEßHEEFTß$EßANDEREß KINDERENßHEBBENßIETSßANDERSß-AARßZEßZIJN ßNETßALSß+IKI ßVAAKßBOOS ß MOE ßNIETßVROLIJKßENßKUNNENßZICHßNIETßGOEDßCONCENTRERENßOPßSCHOOL

*'

*(

4HERAPIE ?d[[di]ZgVe^ZmehZ`[[[dmWjbWd][h[j_`ZX[][b[_ZZeeh [[dehnX]dadd\$ ;hX[ijWWdl[hiY^_bb[dZ[ieehj[di]ZgVe^Z…c0

#OGNITIEVEßGEDRAGSTHERAPIE >_[hb[[h`[^e[`[Z[hdbWZgZ][ZWY^j[dZ_[`[lWWa^[Xj akdjl[hWdZ[h[d_dfei_j_[l[[dlheb_`a[][ZWY^j[d$ Eeab[[h`[^e[`[WdZ[hiakdjh[W][h[defZ_d][dZ_[ ][X[kh[d_d`[ZW][b_`aib[l[d$

'EZINSTHERAPIE 7bi`[leehWbZeehZ[i_jkWj_[j^k_id_[jb[aa[h_d`[l[b p_j"akd`[c[j`[ekZ[hi[d`[Xhe[hj`[i[dpki`[i_d ][p_dii]ZgVe^Z$@kbb_[]WWdZWdc[jp_`dWbb[ddWWhZ[ ehnX]dadd\$IWc[da_`a[d`kbb_[^e[Z[i_jkWj_[j^k_i l[hWdZ[hZaWdmehZ[d[d^e[`_`^[jX[ij[][ij[kdZaWd mehZ[dpeZWj`[`[m[[hlheb_`ale[bj$

*)

3PELTHERAPIE If[bi]ZgVe^ZmehZjleehWb][Xhk_ajleeha_dZ[h[dZ_[de] d_[jpe]e[Zel[h^kd][le[b[di[d][ZWY^j[dakdd[d fhWj[d"e\Z_j^[[bbWij_]l_dZ[d$:[ehnX]dadd\[d`_` ][Xhk_a[d^[jif[[b]e[Zec^[jj[^[XX[del[hZ_d][d Z_[][X[khZp_`d"el[h`[][le[b[di[d`[][ZWY^j[d$ J_`Z[di^[jif[b[dakd`[ZWdb[h[decWdZ[hiel[h ][X[khj[d_ii[dj[Z[da[de\ecWdZ[hic[jfheXb[c[d _d`[ec][l_d]ecj[]WWd$

'ROEPSTHERAPIE D[jWbiX_`Z[Ykhikib[[h`[^_[hiWc[dc[jWdZ[h[ a_dZ[h[d^e[`[WdZ[hiecakdj]WWdc[jfheXb[c[d" mWjfei_j_[l[[dmWjd[]Wj_[l[][ZWY^j[dp_`d"^e[`[`[ oZa[kZgigdjlZcakdjl[h]hej[de\^e[`[lWd`[Wd]ij[dW\ akdjaec[d$

**

#REATIEVEßTHERAPIE Leehiecc_][a_dZ[h[d_i^[jbWij_]ecel[h][le[b[di [d][ZWY^j[dj[fhWj[de\ecZ[`k_ij[meehZ[dj[ l_dZ[d$D[jWbiX_`Z[if[bi]ZgVe^Zakd`[^[j_dZ[ Yh[Wj_[l[i]ZgVe^Zel[h`[][le[b[di^[XX[d"pedZ[hZWj`[ ZWWhX_`Wbb[[dcWWh^e[\jj[l[hj[bb[d$:eehj[j[a[d[d" iY^_bZ[h[d"ab[_[d"jed[[bj[if[b[d"ckp_[aj[cWa[d e\j[ZWdi[dakd`[`[][le[b[di"e\mWj`[X[p_]^ekZj" k_jX[[bZ[d$

,ICHTTHERAPIE 8_`a_dZ[h[dZ_[leehWbd_[jb[aa[h_d^kdl[bp_jj[d_dZ[ ^[h\ij[dZ[m_dj[hmehZjeeam[b][Xhk_a][cWWajlWd b_Y^ji]ZgVe^Z$:eeh_dZ[Zeda[h[^[h\ij#[dm_dj[hf[h_eZ[ h[][bcWj_][[dj_`Z`[_d[[d[njhW^[bZ[hl[hb_Y^j[hk_cj[ j[]WWdp_jj[d"]W`[`[X[j[hle[b[d$

+IKIßGAATßELKEßWEEKßNAARßCREATIEVEßTHERAPIEß:EßVINDTßHETß½JNß :EßPROBEERTßDINGENßWAARßZEßVAAKßAANßDENKTßTEßSCHILDERENßOFßTEß KNUTSELENß:EßMAGßALßHETßMATERIAALßGEBRUIKENßDATßZEßINßHETßLOKAALß KANßVINDENßVERF ßKLEI ßPAPIER ßKARTON ßSTIFTEN ßKRIJTJESßENßPOTLODEN +IKIßENßHAARßOUDERSßMERKENßDATßHETßALßEENßSTUKßBETERßMETßHAARßGAATß DEßLAATSTEßTIJDß+IKIßHEEFTßSTEEDSßVAKERßZINßOMßBUITENßTEßGAANßSPELEN ß ZEßVERVEELTßZICHßNIETßMEERßZOßVAAKßENßISßMINDERßVLUGßBOOS

*+

*,

-EDICIJNEN Leeh[[dYZegZhh^Zakd`[eeac[Z_Y_`d[dah_`][d$:[p[ mehZ[dleeh][iY^h[l[dZeeh[[dWhji$:[c[Z_Y_`d[d"Z_[ Vci^YZegZhh^kV^[j[d"peh][d[hleehZWjZ[ijehc_d`[^ee\Z ]WWjb_]][d[dZWjZ[Zh_[ijeđ[dhZgdidc^cZ"VYgZcVa^cZ[d cdgVYgZcVa^cZm[[hX[j[h^kdm[haakdd[dZe[d$>_[hZeeh le[b`[`[X[j[h$:_jb_`aj[[d_Z[Wb[[d][cWaa[b_`a[ efbeii_d]"cWWhZ[c[Z_Y_`d[dj[][dYZegZhh^Z^[XX[d lWWal[hl[b[dZ[X_`m[ha_d][d$:_jaecjZeehZWjZ[ c[Z_Y_`d[d_d`[^ee\ZZ[Zh_[ijeđ[dX[j[h^kdm[ha akdd[dbWj[dZe[d"cWWhZWWhZeehWdZ[h[ijeđ[d_d`[ ^[hi[d[dÉ_dZ[m[]Êp_jj[dpeZWjZ[p[c‡dZ[h]e[Z^kd m[haakdd[dZe[d$@[akdjbWijah_`][dlWd`[cWW] [dZWhc[d$@[X[djZWdX_`leehX[[bZc_ii[b_`a"ce[j el[h][l[de\^[XjZ_Whh[[$Eeaakd`[[h]ibWf[h_]"ik\[d ce[mehZ[dlWdZ[c[Z_Y_`d[d$:[W^_lZg`^c\Zcp_`dd_[j X_`_[Z[h[[d^[jp[b\Z[e\[l[d^[\j_]$ ß

„ß

7ATßKRIJGßJIJßVOORßBEHANDELINGß

ß

„ß

7IEßWERKENßERßALLEMAALßMEEßAANßJOUWßBEHANDELINGß

ß

„ß

+ENßJIJßIEMANDßDIEßEENßDEPRESSIEßHEEFTß

ß

„ß

(OEßWORDTßDIEßPERSOONßBEHANDELDß

ß

„ß

7ERKßJIJßDAARAANßMEE

*-

>ef[b_`a_i`[Zeeh^[jb[p[dlWdZ_jXe[aZk_Z[b_`a ][mehZ[dmWj[[dYZegZhh^Z_i[dX[]h_`f`[X[j[hmWj[hX_` `ekp[b\e\X_`[[da_dZ_d`[ec][l_d]WWdZ[^WdZ_i$ C_iiY^_[d^[X`[eeade]c[[hlhW][d][ah[][d$@[akdj Z[p[ij[bb[dWWd`[ekZ[hi"efiY^eebe\WWd[[dWdZ[h[ lebmWii[d[_d`[ec][l_d]$Eeaakd`[c[jlhW][dWbj_`Z j[h[Y^jX_`Z[A_dZ[hj[b[\eede\ef^[j_dj[hd[j$

*.

,INKS WWWBUREAUJEUGDZORGINFOß Ab_aXel[dWWdefÉ`[k]Z_][dÊ$>_[hl_dZ`[Wbb[_d\ehcWj_[ el[h7jgZVj?Zj\Yodg\[d^e[`[ZWWhc[[_dYedjWYjakdj aec[d$

WWWHEBIKWATNLß ?d\ehcWj_[el[hedZ[hWdZ[h[l[hZh_[j"[[ddWh[ ][X[khj[d_i"fheXb[c[dj^k_i[diY^eebfheXb[c[d$

WWWKENNISCENTRUM KJPNLßß EċY_†b[i_j[c[j_d\ehcWj_[el[hfioY^_Wjh_iY^[ WWdZe[d_d][d[d^WdZ_YWfiX_`a_dZ[h[d[d`ed][h[d$

*/

WWWKINDERTELEFOONNLß >_[hakd`[j[h[Y^jc[jWb`[lhW][d[dfheXb[c[d$@[ akdj]hWj_iX[bb[defdkcc[h&.&&&*)(e\Y^Wjj[def Z[m[Xi_j[$

WWWZWAARWEERNLß ?d\ehcWj_[leeh`ed][h[d[d^kdekZ[hiel[hYZegZhh^ZX_` `ed][h[d$

+&

7OORDENBOEK ß

&Zc'

3fheY[dj 'X[j[a[dj'lWdZ['&& (X[j[a[dj(lWdZ['&&

VVcaZ\

`[^[XjWWdb[]leeh_[jiWbi`[[hlWdW\ `[][Xeehj[][le[b_]leehX[dj

VYgZcVa^cZ

[[dije\_d`[^[hi[d[dZ_[[h_d ][lWWhb_`a[i_jkWj_[ileehpeh]jZWj edib_Y^WWcp_Y^abWWhcWWajecm[] j[h[dd[de\ecj[l[Y^j[d

V\gZhh^Z[ Vci^YZegZhh^kV W^_lZg`^c\Zc

c[j][m[bZ c[Z_Y_`d[dj[][d[[dZ[fh[ii_[ b_Y^Wc[b_`a[abWY^j[dZ_[`[ah_`]j Zeeh^[jib_aa[dlWdc[Z_Y_`d[d

7jgZVj?Zj\Yodg\

bWdZ[b_`aaWdjeehmWWh`[dWWhje[ aWdWbi`[fheXb[c[d^[XjefiY^eeb" j^k_i"c[j`[lh_[dZ`[i"`[][ZhW] e\c[j`[][le[b$;[d^kbfl[hb[d[h X[a_`ajmWj[hWWdZ[^WdZ_i[d][[\j `[[[dWZl_[iel[h^e[`[^[jX[ij[ l[hZ[h][^ebf[daWdmehZ[d

YZegZhh^Z$YZegZhh^Z[

[[dbWd][f[h_eZ[mWWh_d`[ZW][b_`ai iecX[hX[dj[dd_[jb[aa[h_d`[l[bp_j

Y^V\cdhZ

Wbi[[dX[he[fi^kbfl[hb[d[h fioY^ebee]"Whji"fioY^_Wj[h" f[ZW]ee]lWijij[bjmWj[hc[j`[WWd Z[^WdZ_i

Zg[Za^_`

[[da[dc[haZ_jaWdeea[[dp_[aj[ p_`dZWjleehaecjX_`c[[hZ[h[ c[di[d_d`[\Wc_b_[[dZWjX_`Z[ ][Xeehj[Zeeh][][l[dmehZjlWd^[j [d[ef^[jWdZ[h[\Wc_b_[b_Z

+'

+(

Zbdi^Zh

`[][le[b[dipeWbiWd]ij"l[hZh_[j[d Xb_`ZiY^Wf

]jaekZgaZcZg

[[df[hieedZ_[[hleeh][b[[hZ ^[[\jecWdZ[h[c[di[dj[^[bf[d" peWbi[[dfioY^ebee]"fioY^_Wj[h" f[ZW]ee]"cWWjiY^Wff[b_`am[ha[he\ [[dWhji

bVVihX]VeeZa^_`

^kbfl[hb[d[h

lZg`Zg bVX]iZaddh cZZghaVX]i^\ cdgVYgZcVa^cZ

d_[jc[[hm[j[dmWj`[ce[jZe[d [[dWdZ[hmeehZleehiecX[h [[dije\_d`[^[hi[d[dZ_[peh]jleeh ^[j][le[blWd]hej[Xb_`ZiY^Wf[d efm_dZ_d]"cWWheealeeh^[j][le[b lWdifWdd_d][dWd]ij

dWhZgkZgZc

[h][didWWha_`a[d"pedZ[hc[[j[Ze[d [dZWWhX_`]e[Zefb[jj[dmWj`[p_[j

dWhi^eVi^Z

ce[_j[^[XX[dc[jfe[f[d

dehiVcY^\

j[][dZ[h[][bi

eZYV\dd\

[[df[hieedZ_[[hleeh][b[[hZ^[[\j ecj[X[]h_`f[d^e[`[efle[Z_d][d `[ec][l_d]_dlbe[Z^[XX[def`[ ][ZhW]"][ZWY^j[d[d][le[b[di

ehnX]^ViZg

[[dZeaj[hZ_[][if[Y_Wb_i[[hZ_i _d^[j][ZhW]"Z[][le[b[di[dZ[ ][ZWY^j[dlWdc[di[d

ehnX]dadd\

[[df[hieedZ_[[hleeh][ijkZ[[hZ ^[[\jec^[j][ZhW]"Z[][ZWY^j[d[d Z[][le[b[dilWdc[di[dj[X[]h_`f[d [dj[l[habWh[d$>[jm[haZWj[[d fioY^ebee]Ze[jaWdiecieea][ZWWd mehZ[dZeeh[[dfioY^_Wj[h"f[ZW]ee] e\[[dcWWjiY^Wff[b_`am[ha[h

+)

+*

hXgZZcZc

[[d][ifh[amWWh_d[[d^kbfl[hb[d[h [[d[[hij[_dZhkafheX[[hjj[a_`][d lWd`[fheXb[[c

hZgdidc^cZ

[[dije\_d`[^[hi[d[dZ_[peh]j leeh[[def][m[aj[ij[cc_d]" p[b\l[hjhekm[d"[[d]e[Z[[[jbkij[d ibWWfh_jc[

hdbWZg hiZbb^c\ i]ZgVe^Z oZa[kZgigdjlZc

d_[jlheb_`a ^e[`[`[le[bj][Zkh[dZ[Z[ZW] [[dX[^WdZ[b_d]leeh[[dp_[aj[ ^[jl[hjhekm[dZWj`[^[Xj_d`[p[b\$ >e[`[el[h`[p[b\Z[daj

++

/VERßDEßAUTEUR C[h[Lei'/-/ijkZ[[hZ[_d(&&+W\_dZ[ab_d_iY^[ d[khefioY^ebe]_[c[j[[d\eYkiefedjm_aa[b_d]i# d[khefioY^ebe]_[X_`a_dZ[h[d$>_[hdWm[haj[ p[jm[[†d^Wb\`WWh_dZ[@[k]Zpeh]"mWWhp[l[[b l[hiY^_bb[dZ[a_dZ[h[d[dijeehd_ii[dbWd]ipW]aec[d$ DWWij^WWhijkZ_[[dm[ha_ip_`Wbj_`ZWYj_[\][m[[ijef ^[jYh[Wj_[l[lbWa$DWW\hedZ_d]lWdZ[XWi_iefb[_Z_d] WWdZ[>e][iY^eebleehZ[Akdij[d_dKjh[Y^j_d(&&- _ip[leehp_Y^p[b\X[]edd[dWbi_bbkijhWjeh[diY^_bZ[h lll#bZgZkdh#ca$ ?dZ_jXe[aYecX_d[[hjC[h[^WWhYh[Wj_l_j[_jc[j^WWh m[j[diY^Wff[b_`a[a[dd_i[dieY_WWb#cWWjiY^Wff[b_`a[ m[ha[hlWh_d]$